Skip to main content

Full text of "Nomenclator literarius theologiae Catholicae theologos exhibens aetate, natione, disciplinis, distinctos ..."

See other formats 


NOMENCLATOR 
LITERARIUS 
THEOLOGIAE 
CATHOLICAE: 
THEOLOGOS... 

Hugo  Hurter,  Franciscus 

Pangerl 


Digitized  by  Google 


LIBRARY 

1/NTVElSfTY  Of 
CAilFORNlA 


BURT  FBANKLIN  BIBLIOGBAFHICAL  AND  REFERENCE  SERIES  No.  39 

NOMENCLATOR  LITERARIUS 

THEOLOGIAE  CATHOLICAE 

TBEOLOOOS  EXHIBENS 

AETATE,  NATIONE,  DI8CIPLINI8 

DI8TINCT0S 

TOMUS  IY 

EDIDIT  BT  COMMENTA RIIS  AUXIT 

H.  HURTER  S.  J. 


NOMENCLATOR  UTERARIUS 

THEOLOGIAE  CATHOLICAE 

THEOLOGOS  EXHTBENS 

AETATE,  NATIONE,  DI8CIPLINI8 

DI3TINCT0S 

TOMUS  IY 

EDIDIT  ET  COMMENTABIIS  AUXIT 

H.  HURTER  S.  J. 

BURT  FRANKLIN  DIBLIOGRAPHICAL  AND  REFERENCE  SERIES  No.  W 


BURT  FRANKLIN 

New  York  25,  N.  Y. 


Digitized  by  Google 


THEOLOGIAE  CATHOLICAE 


AETAS  KECENS 


SECULUM  SECUNDUM 


POST  CELEBRATUM  CONCILIUM  TRIDENTINUM 


AB  ANNO  1664-1763 


CUM  AFPROBATIONE  CELSIS3IMI  ET  REVERENDISSIMI  EPISCOPI  BRIXINENSIS- 

ET  FACULTATE  8UPER10RUM 


EDITIO  TERTIA  PLURIMUM  AUCTA  ET  EMENDATA. 

BUBT  FRANKLIN  BIBLIOGRAPHICAL  AND  REFERENCE  SERIES  No.  81 


BURT  FRANKLIN 
Ncw  York  25,  N.  Y. 


Digitized  by  Google 


Published  by 

BURT  FRANKLIN 
514  West  113th  Street 
New  York  25,  N.  Y. 


ORIGINALLY  PUBLBHED 
INNSBRUCK  -  1910 


PRINTED  IN  THBU.S.A 


Digitized  by  Google 


BX?'7 

A/  f 

f  7  2-£> 

V,  V 


Prospectns  tomi  IV. 


L  Theologia  annorum  1664—80 1—317 
1.  Theologia  gcholaatica  1—54. 
in  Higpania  1 

55  15 

Angtia  et  Hibernia  30 

Uaflia  ffl  

Rclgio  47 
jjermania  61 

II.  Theologia  posit.  et  polemica  53—130 
in(iallia  55 
Belgio  79 

jEnglia  et  Hibernia  91 
Germania  192 
Polonia  111 
Higpania  114 
ltaha  115 

IH.  Dinciplinae  ad  ss.  literaa  gpectan- 
tea  129—156 
lgagogicae  129 
Eiegegj»  139 

IV.  Patrologia  157—169 

V.  Historia  ecclegiagtica  168—260 

Qnaegtionea  chronologicae 168 
Histona  ecclegiae  univergalia  ^73 
Vitae  rom.  pontificam  181 
loociliorum  acta  Tfti 
Acta  legatornm  pontificiorum  196 
Higtona   ecclenarnni  particala^ 

num  197 
Hiatoria  migaionum  210 
Hiatoria  ordinnm  213 
Qnaeationeg  hiitoricae  219 
Hagiographia  239 
Haereaeologia  243 
Archaeologia  244 
HUtora  literaria  246 

TL  Theologia  practica  249—316 
Komani  pontificeg  249 
Jog  canonicum  253 
Theologia  moraliT~269 
lontrovergiae  de  probabiligmo  282 
ATgumenta  gpecialia  ex  theolo^ 
gia  morali  291 

264 


Theologia  paatoralis  300 
Uasue  congcientiae  3()4~ 
Liturgia  303 
Agceg"  312 
Concionatoreg  314 

II.  Theologia   annorum  16S1 — 1700 

317-640 
I.  TTieologia  gcholaBtica  317—374 
in  Oallia  STT^ 
Belgio  325 

^rerrnania  et  Helvctia  332 
Polonia  342 
Italia  343 
Hi8pania  368 

IL  Theologia  poa.  et  polemica  373—466 
 in  Higpania — 373^  

ltalia  381 

Polonia  303 

Germania  et  Helvetia  296 
Anglia  et  Hibernia  404 
Belgio  408 
GalEa  416 

III.  Digciplinae  ad  gs.  literas  apectan- 

tes  456—478 

IV.  Patrologia  477—500 

V.  Hifltoria  eoclesiastica  499—676 
Disciplinae  igagogicae  499 
EGfltoria  eccleg.  univerealig  504 
Vitae  roni.  pontificum  517 
Haereseologia  519 
Cbnciuorum  acta  521 
Historia  ecclea.  particularifl  533 
Argumenta  specialia  549 
Historia  ordinum  religiosorum  554 
Histona  migaionum  559 
Archaeologia  chriatiana  564 
iiagiographi  668 
Hlgtoria  literaria  573 

VI.  Theologia  practica  575—640 
Romani  pontifices  675 
Jufl  canonicum  578~ 
TSeoIogia  moralis  597 
De  Probabiliamo  611 


YI 

Argumenta  specialia  617 
Theologia  paatoralis  626 
Caeua  conscientiae  633 

De  sacris  ritibuB  635_ 

Concionatorea  et  ascetae  633 

III.  Theologia  aneorum  1701—1720 

641-994 

I.  Theologia  acholaatica  641—686 
in  Germania  642 

Hungaria  651 

Hibernia  651 

Belgio  651 
Gaffia  653 
Hispania  667 
Italia  677 

II.  Theologia  positiva  et  pol.  685—780 
inltalia  flftfi 

Luaitania  696 
Hibernia  et  Anglia  697 
Hungana  701 
Germama  704 
Belgio  716 
GaUia  725 

Ab   orientalibua    theologiu  ei- 
culta  779 

III.  Disciplinae  ad  es.  literaa  apectan- 

tea    779-  820 
Diaciplinae  iaagogicae  779 
Exegesia  806 

IV.  Patrologia  819-854 

V.  Hibtona  ecclesiastica  855—930 

Disciplinae  isagogicae  855 
Historia  eccles.univerealia  887 
Gesta  ruin.  pontificutn  891 
Coociliorum  acta  891 
Hiatoria  eccles.  apecialis  393 
Tliatoria  missionum  900 
Hiatoria  ordinum  religioa.  903 
Hagiographi  913 
Haereaeologia  021 
Archaeoloffia  928 

VI.  Theologia  practica  929—994 

Jus  canonicum  5122 

Theologia  moralia  941 
ile  Prohabiliwmo  951~ 
Argumenta  .specialis  960 
Theologia  pastoralis  967 
(Jasus  conscientiae  970 
Liturgia  sacra  972 

A8Ce818  983 
ConcionatoreB  989 

IV.  Theologia  annorum  1731 — 1740 

995—1238 
I.  Theologia  acholastica  995—1030 
in  Italia  993 
Polonia  999 
Belgio  999 


Gallia  1003 
Germania  1006 
Hispania  1014 
Hibernia  1028 

II.  Theologia  poa.  et  polem.  1029—1114 

in  Hispania  1029 
Itaha  1032" 

ftpir nania,  1043 

Hungaria  et  Polonia  1051 
Anglla  et  Hibernia  1055 
Belgio  1069 
Galfia  T073 

III.  Diaciplinae  ad  sa.  literas  spectan- 

tea  1113—1140 

Disciplinae  isagogicae  1113 
Exegeeia  1123 

IV.  Patrologia  1139—1164 

V.  Hiatoria  eccleaiaatica  1163—1268 

Diacipline  iaagogicae  1163 
Historia  Eccleaiae  univera.-  1171 
Rom.  pontificum  geata  1190 
Conciliorum  acta  1196 
Hiatoria  eccl.  particularium  1207 
Hiatoria  ordinum  1234 
Historia  misaionum  1243 
Hagiographi  1246 
Haereaeologia  1252 
Archaeologia  1254 
HiBtoria  literaria  1261 

VI.  Theologia  practica  1267—1328 

Ttamani  Pontific-frB  12R7 

Jua  canonicnm  1271 

Theologia  moralis  1294 
Argumenta  apecialia  1298 
Theologia  pastoralia  1309 
Conscientiae  caaua  1312 
Litur^ia  1313 
Aaceaia  1324 

V.  Theologia  annorum  l7£*~ *7g^g 

I.  Theologia  acholahtica  1329—1362 

Philoaophia  1329 

Theol.  scholastica  in  Germania  1331 

in  Hibernia    1 346 

Belgio  1346 

Hlepania  1349 

Gallia  1351 

Italia  1333 

II.  Theologia  positiva  et  polemica 

1363—1408 

in  Italia  1363 
Anglia  et  Hibernia  1372 
Polonia  et  Hungana  1374 

Germania  137« 

(iallia  1386 


Digitized  by  Google 


11L  Dagptenae  ad  ss.  ljteras  apectantea 

1407—1442 

Dibciplinae  isagogicae  1407 
Exegesi»  1418 

IY.  Patrologia  1443—14.72. 

Y.  Hiatoria  ecclesiastica   1472 — 1596 

Antiquitatia  atudium  1472 
HUtoria  Eccleaiae  nniT.  1503 
Geeta  rom.  pontificum  1511 
Historia  eccleaiarum  particu  la- 

rium  1516 
Historia  ordinum  1544 
Hintoria  mi&sionum  1560 
Hagiogrephia  1663 
Haere*ioJ  ogi  a    1 570 
ArcbaeoJogia  1572 
Hittcna.  hfreraria~~1577 
iVnmiiniatica  et  Diplomat.  1590 


VII 

VI.  Theologia  practica  1595—1666 
Romanua  Pontifex  1595 
Jua  canonicum  1602 
Theologia  moralia  1624 
de  Probabiliamo  1638 
Argnmenta  specialia  1641 
Theologia  paatoralig  1646 
Caaua  1649 
Litnrgia  1650 
Aaceaia  1659 
Concionatorea  1661 

Tabulae  chronologicae  theologornm 
au  a.  1664—1763  secnndnm 
di$ciplina8  dispoaitae  1567 

Tabnlae  chronologicae  theologornm 
ab  a.  1664—  1763  aecondum 
nationes  dispositae  1803 

Index  theologornm  1939 
Index  rerum  2021. 


L 

Theologi  annorum  1664 — 1680. 


L  Theologia  scholastica. 


1.  Alteram  poet  celebratum  conci- 
liam  tridentinum  theologiae  gchola- 
*  t  i  c  a  e  seculum  haad  paucioribus  forte 
•ornatur  viria  aeque  doctis  et  claris  at- 
que  praecedens,  adeo  ut  et  illud  possit 
-adhuc  aurei8  adnumerari.  Quod  si  quae- 
ras  cuinam  nationi  palma  ait  danda, 
hitpanae  illam  deberi  omnia  auadent. 
Nam  et  in  hac  brevi  periodo,  quam 
modo  descripturi  samus,  ipsa  iterum 
pluribos  iisque  insignibus  theologis 
merito  gloriator.  Horum  aliqui  theo- 
logiae  cursum  coneinarunt.  Ita  Koderi- 
cus  de  Arriaga  l)  8.  J.,  patria  Lu- 
croniensis,  nobili  genere  natus  27.  Jan. 
1592.  Philoaophiam  magno  plausudo- 
«oit  Vallisoleti,  et  theologiam  Salmanti- 
cae  exorsus  mox  Pragam  tranalatus  est 
(1624),  ut  altioribus  studiis  ibidem 
suppetias  ferret.  Theologiam  scholasti- 
c&m  13  annis  in  collegio  s.  Clementia 
professus  est;  annis  12  canceLiarium 
illios  universitatis  egit  et  20  a.  gene- 
ralis  studiorum  praefecti  munere  func- 


>)  Alius  a  Paulo  Josepho  Arria^a  8. 
J.  viro  vere  aancto  (t  1622),  cujua  mter 
alia  exstant  Rhetori»  chrittkmi  partes  VII, 
lugdnni  1619  in  12. 


tus  est  magna  doctrinae  ac  nominis 
claritudine.  Non  tamen  minor  ei  lans 
a  virtutibus  religiosis  quam  adoctrina 
solida  fuit.  Orationis  apprime  amans 
complures  per  diem  horas  ei  sancte  im- 
pendit,  vel  in  itineribus.  Domi  nun- 
qnam  fere  viaus  est  aliud  agere,  quam 
vel  studere  vel  orare.  Obiit  hic  „vir 
omnium  judicio  ob  subtilitatem  inge- 
nii,  doctrinae  praestantiam  et  virtutis 
commendationem  inter  prima  societa- 
tis  Jesu  lumina  coUocandus  *)",  Pragae 
7.  Jun.  1667.  Edidit  praeter  eursum 
phUophicum2)  Antwerpiae  1632  in£, 


')  Cf.  8ot?ellup,  Scriptores  Soc  Jeea ; 
Sommervo^el  I,  578—81;  N.  Antonius 
II,  260,  ubi  inter  alia  scribit:  ,Ea  au- 
tem  excellentia  virtutia  fama  reliqnos 
omnea  studiorum  merito  in  provincia 
conspicuos  anteibat,  ut  vivns  praesens- 
qne  audire  a  vulgo  meroerit,  Pragam 
urbem  et  Arriagam  res  duas  esse  in  regno 
Bohemiae  nobilusim&s  et  inaestimabiles.* 
B  a  c  k  e  r  I*,  293 :  Arriaga  est  un  des  plus 
subtils  scholastiques  qu'il  v  ait.  Ct  prae- 
terea  Buddeum  IsagOge  hi»toricotneoL 

fw  140  ;  Werner,  der  h.  Thomas  von  Aquin 
II,  140;  Geschichte  der  TheoLp.  49;  d. 
Biogr.  1,  609  ;  Feller  I,  277. 

*)  Praeter  tot  alios,  qui  de  philosophia 
meruerunt,  quorum  passim  in  hoc  nostro 


Digitized  by  Google 


3         1664— 1680.Theol.schol.inHi8p.  Arriaga,  Dom.  a  s.  Thoma,  Moneda,  4 


Lutetiae  Parisiorum  1637;  1669;  Lug- 
duni  1644;  1653;  1669,  editio  aucta; 
dispuiationes  theologicas  in  Summam 
8.  Thomae  seu  cursum  theologicum  t. 
8  in  f.  (rarissimum),  scil.  1 .  de  Deo  uno 
et  trino,  Antwerpiae  1643  in  f;  2.  de 
angelis,  de  opere  sex  dierum,  de  ultimo 
fine  hominis,  ib. ;  3.  de  actibus  humanis, 
de  passionibus  animae,  de  habitibus  et 
virtutibus,  de  Vitiis  et  peccatis,  ib. 
1644;  4.  de  legibus,  de  divina  gratia, 
de  justificatione  et  merito,  ib. ;  5.  de 
virtutibus  theologicis,  de  virtutibus 
cardinalibus,  ib.  1649;  6.  de  incarna- 
tione  divini  Verbi,  ib.  1650;  7.  desa- 
cramentis  in  genere  et  de  eucharistia, 

opere  occurrit  mentio,  nominari  adhuc 
poasent  ei  hac  periodo  Antonius  Casi  gl  i  o 
S.  J.  Neapolitanua  aliquamdiu  rector  col- 
legii  germauici  (t  1670),  cujua  introductio 


ib.  1655;  8.  de  sacramentis  poeniten- 
tiae,  extremae  unctionis  et  ordinis,  ib. 
1655;  Lugduni  1644 — 1659.  Resta- 
bat  9.  de  jure  et  justitia,  quem  dum  in 
chartulis  per  particulas  composuit,  mer- 
cede  coelesti  donandus  obiit.  Eminet 
Arriaga  in  suis  operibus  ingenii  sub- 
tilitate,  subinde  forte  nimia,  sagacitate- 
ac  profunda  speculatione ;  theologiam. 
tamen  positivam  nonnihil  neglexit,  con— 
troversias  cum  protestantibus  non  at- 
tingit,  et  prae  solicitudine  tuendae  suae- 
sententiae  prolixitate  lectores  obruit 

2.  Dominicus  as.ThomaO. Praed. 
Olisiponensis ,  facundus  concionator 
(t  1671)  concinnavit  Sttmmam  theolo- 
giae  seu  tirocinium  theologiae,  Olisi- 
pone  1670  ss.  v.  6.  in  f.  Complectitur 
illud  totam  theologiam  tum  specula- 


inAristotelis  jjgicam  et  reliquas  diaci-  tricem,  tum  moralem.  Cogitaverat  illuc* 


plinaa  prodiit  Romae  1629;  1643  ed.  3 
Coloniae  1692.  —  Jacobua  Fournenc 
(t  3.  Maj.  1665)  Orat.  concinnavit  unirersae 
phUosophiae  synopsin  iuxta  Ariatotelia  doc- 
tnnam  cum  mente  Platonia  passim  expli- 
catam  et  illuatratam  in  t.  6  distributam, 
Pariaiis  1655  in  4.  —  Beatus  Amrhy n 
8.  J.  Lucernenais,  ethicae  et  logicae  pro- 
feasor  in  academia  ingolstadienai,  qui  in 
pestiferoruni  obaequio  caritatis  victima 
cedidit,  dum  in  misaionea  ainenses  profi- 
ciaceretur  (t  1673).  Ejus  exatat  philoso- 
phia  in  obeequium  orthodoxae  fidsi,  Ingol- 
■tadii  1 666.  —  Octaviua  CattaneoS.J. 
philoaophiae  profeasor  in  collegio  romano 
(t  12.  Nov.  1679)  concinnavit  cursum  phi- 
losophicum  in  4 1.  divisum,  Roraae  1677  in 
8.  —  HayraoaB.  Clemente  0.  Carm.  reli- 
quit  opu8  (rarum)  inacriptum  Joannes 
Bacho  Anglua,  doctor  resolutus,  Pbiloso- 
phia  ex  scripto  ejuadem  doctoris  super 
quatnor  U.  aententiarum  collecta,  in  or- 
dinem  digesta  et  explicata,  AuguataeTau- 
rinorum  1667—69  t.  3.  —  Franciscus P 0 n- 
telonghi   0.  Min.  Conv.  Faventinua 
(t  1680)  acotista  reliquit  Disp.  philosophi- 
carum  p.  1.  Utini  1635;  p.2.  Patavii  1666; 
i-esponsiones  ad  ea  quae  hucusque  contra 
ejus  doctrinam  adducta  sunt  a  P.  Rubeo 
de  Lugo,  Forolivii  1660.  —  Simon  Sta- 
nialaua  Makowski  concinnavit  cursum 
philosophicum  juxta  veramAriatotelis  doc- 
trinam ,  Cracoviae  1679—81  pp.  3,  opua 
rarum  (m.  60).  —  Gabrielis  Joul  S.  J. 
(t  1678)  transilvani  phtlosophia  noeella 
prodiit  Caasoviae  1661. 


in  2  distribuere  t.  inquorum  l.ageret 
de  omni  eo,  quod  spectat  ad  Deum 
unum  et  trinum;  in  2.  de  omni  eo  quod 
spectat  ad  Cbristum,  ad  sacramenta  et 
ad  Ecclesiam :  innixus  nimirum  verbis 
Christi  Jo.  17,  3.  Sed  inter  scriben- 
dum  argumentum  ita  dilatatum  est,  ut 
alteram  sui  compendii  partem  in  quin- 
que  diviserit  volumina,  in  quorum  1. 
agit  de  Verbi  incarnatione ,  de  vita 
Christi,  de  sacramentis  in  genere;  in 
2.  de  sacramentis  in  specie;  in  3.  de 
incarnationis  effectu  seu  de  Ecclesia, 
de  ejus  capite  etejus  membris,  de  eju& 
thesauro  deque  indulgentiis;  in  4.  et  5. 
de  censuris  et  de  re  morali.  Contro- 
versiam  237.  scil.  de  Ecclesia  seu  vo- 
lumen  4.  (vel.  3.  p.  II.)  recepit  Roca- 
berti  in  Bibl.  max.  pontif.  X,  145 — 
212.  —  Andreas  de  la  Moneda  0. 
S.  Ben.  Burgensis,   praeter  cursum 
philosophiae  utriusque  tam  rationalis 
quam  naturalis  dialecticam,  metaphysi- 
cam  physicamque  complectentera,  Bur- 
gis  1660  t.  4  in  f.,  coepit  et  cursum 
theologiae  schoUisticae  et  moralis  ad 
mentem  ss.  Anselmi  et  Thomae,  Lug- 
duni  1672  in  f. ;  sed  ultra  t.  1.  deDeo 
uno  nonpervenit.  —  Dionysius  Blasco- 


Digitized  by  Google 


5 


Blaaco,  Arauxo,  Lezana,  Magalhaens. 


6 


O.  Carm.  ex  oppido  Utrillaa  in  Ara- 
gonia,  in  universitate  oscensi  primarius 
professor,  auctor  est  cursus  integri  ar- 
tium  ex  doetrina  Baconii  carmelitae, 
qaem  Averroistarum  vocat  principem, 
Caes&raugustae  1672.  1676  v.  2  in  f„ 
et  operia  ^rarissimi),  cuititnlus:  Theo- 
io*jta*  scholcLsticae  baconeae  amnis  susci- 
tatus  et  restUutus  purioris  aquae  sacrae 
sophiae  perpetuo  erumpentis  e  fonte 
rcontis  Carmeli,  Lugduni  1680  in  f. 
X.  Antonius  iu  bibl.  bisp.  n.  I,  325  lo- 
quitur  de  t.  2.  mox  secuturo;  utrum 
vero  prodierit,  nobis  non  constat. 

3-  Insignes  s.  Thomae  interpretes 
fuere  et  quidem  ex  Praedicatorum 
ordine:  Franciscus  de  Arauxo  nobili 
genere  oriundus  in  Gallaeciae  oppido 
Verim  prope  Monterey  c.  1580  natus. 
Postquam  aliis  in  locis  theologiam  do- 
cuerat,  Salmanticam  a.  1617  evocatus 
primariam    ibidem  cathedram  viginti 
annos  rexit,  Ut  eruditione  apud'omnes 
sic  et  morum  innocentia  et  facilitate 
claruit,  tantaeque  fuit  apud  optimates, 
aulicos  et  regni  proceres  aestimaticnis 
et  auctoritatis,  ut  nonnallaquorundam 
christianae  fidei  puritati  divinoque  cul- 
tui  parum  aequa  praeverterit  averterit- 
que  consilia.  Imo  ferunt  Philippum  IV. 
aliquando  asseruisse,  si  vel  ceteri  om- 
nes  eruditi  et  theologi  de  aliquo  rogati 
per  ipsum  idem  sentirent  sibique  con- 
sulerent,  unusque  ex  adverso  Arauxo 
contrarinm  pronunciaret,  spretis  alio- 
rum  sententiis  se  unius  Arauxo  secu- 
turum  et  amplexurum  consilia.  Recti 
quoque  tenacissimus  fuit  adulari  blan- 
dirique  nescius,  qui  quamvis  ab  omni 
fastu  supercilioque  alienus  esset  et  hu- 
milis,  ubi  res  exigeret,  magna  fiducia 
fortique  auimo  viros  etiam  principes 
istrepidus  arguebat  et  veritatis  admo- 
nebat,  quorum  ob  id  forte  in  se  provo- 
eavit  invidiam,  sed  frustra.  Anno  1648 
promotas  fuit  ad  sedem  episcopalem 
segobiensero,  quam  aliquot  a.vigilantis- 
Jimns  pastor  tenuit,  sed  ingravescente 
•etateomniam,  maxime  vero  pauperum, 


luctu  abdicavit  a.  1658;  moxque  ad 
fratres  reversus  reliquos  vitae  annos 
summa  humilitate  animi  et  religione 
ab  omni  rerum  cura  temporalium  alie- 
ni8siraus  Matriti  vixit  (f  1 9.  Mart.  1 664). 
Praeter  commentaria  in  universam  Ari- 
stotelis  metaphysicam,  Salmanticae  1617 
t.  2  in  f.;  ib.  1631,  reliquit  docta  com- 
mentaria  in  Summam  s.  Thomae  t.  7 
in  £,  quorum  1.  et  2.  illustrant  1.  p. 
Summaedoctorisangelici,  Matritil647 ; 
t.  3.  Salmanticae  1638  p.  1.  2;  t.  4. 
Matriti  1646  reliquas  qq.  p.  1.  2.;  t.  5 
Salmanticae  1635  p.  2.  2  qq.  1 — 46; 
t.  6.  et7.p.  3.,  ib.  1636.  Tr.  degratia, 
qui  reperitur  t.  4,  ipsi  nonnulli  abju- 
dicant.  Li  sane  constat,  eum  non  pro- 
basse  praedeterminationem  physicam, 
quamvis  gratiam  ex  sese  efficacem  ad- 
miserit Variae  et  selectae  decisiones 
morales  ad  statura  ecclesiasticum  et  ci- 
vilem  pertinentes,  Lugduni  1664;  Co- 
loniae  Allobrogum  1745  in  f.,  quae  a 
censoribus  admodum  laudantur ;  Opus- 
cula  tripartita  h.  e.  in  tres  controver- 
sias  triplicis  theologiae  divisas,  in  qua- 
rum  1 .  variae  disp.  de  pure  scholastica, 
in  2.  de  morali  et  in  3.  de  expositiva 
theologia  utiliter  expenduntur,  Duaci 
1633  in  8.  In  theologia  morali  auctor 
censetur  gravis.  —  Mauritius  de  Le- 
zana  Matritensis  variia  in  locte  theo- 
logiae  professor  (t  1.  Jan.  1668)  com- 
mentaria  in  universam  quoque  doctoris 
angelici  Summam  meditatus  est,  per- 
fecit  vero  tantum  commentaria  in  l.p., 
Matriti  1668;  ea  subtilitate,  brevitate 
et  perspicuitate  commendantur.  —  In 
eandem  p.  tractatus  theologicos  edidit 
Petrus  Magalhaens  Olisiponensis 
(n.  1593,  tc.  1672),  vir  eximiae  pro- 


»)  Cf.  Echard  II,  609  ss.,  Martinez  de 
Prado  Controvers.  metaphys.  I,  518,  Com- 
pluti  1649 ;  Liv.  Meyer  Hist.  controv.  de 
aux.  gr.  t.  1. 1.  2  c.  22 ;  t.  II.  1. 2  c.  17 ;  Mart 
Ortiz  ir  crisi  pacif.  de  examine  thom.  p.  3 
8P.  Matriti  1733;  Micb.  a  s.Joseph  11,270; 
Dummermuth  8.  Thomos  etdoctrina  prae- 
motionia  phvsicae,  Pariaiie  1886  p.  582— 
88 ;  Stanonik  KL.  1, 1228. 


Digitized  by  Google 


7  1664  -1680.  Theol.  schol.  in  Hisp.  Godoy,  Pacheco,  Quiroa  etc 


8 


bitati3  et  eraditioni9  spectataeque  re- 
ligionis,  scil:  de  scientiaDei  ad  q.  16., 
Olisipone  1666in4;  de  praedestinatio- 
nis  exsecutione  pp.  2,  una  de  eflkacia, 
altera  de  necessitate  gratiae  ad  q.  23; 
ib.  1 667 ;  Lugduni  1674;  de  voluntate, 
praedesiinatione,  de  Trinitate,  01i*ipone 
1670  in  f.  —  Petrus  de  Godoy  Al- 
deannevae  Estremadurae  oppido  in  dioe- 
cesi  placentina  natus,  magnam  sibi  in 
scholis  peperit  famam.  Primariam  8. 
Thomae  salmantinam  cathedram  con- 
secutus  ea  celebritate  docuit,  ut  uni- 
versitates  non  solum  hispanae  sed  et 
exterae  nil  aliud,  quam  nomen  Godoy 
resonarent,  ejusque  dictata,  antequam 
ederentur,  exemplis  plusquam  mille  mss. 
per  Hispaniam,  Italiam  et  Galliam  di- 
Yulgarentur.  Neque  vero  in  scholis  tan- 
tum,  sed  et  e  sacro  pulpito  magnum 
sibi  fecit  nomen,  ecclesiastes  etiam  re- 
gius  ascitus.  In  meritorum  praemium 
episcopus  oxomensis  nominatus  est  a. 
1664,  et  post  aliquot  annos  translatus 
ad  ecclesiam  seguntinam  (f  1677). 
Opera  ejusdem  sunt :  Disp.  theologicae 
in  1.  p.  t.  3  in  £  (in  qq.  2 — 14 — 26 
— 43)  in  ipsis  aedibus  episcopalibus 
oxomensibus  1671 ;  in  1-  2  p.  de  bea- 
titudine,  de  peccatis  et  de  gralia,  ib. 
1672;  in  3.  p.  t.  3  in  f.  (in  qq.  1 — 3 
—12—24)  ib.  1666—1668;  omnes 
7  t.  8imul  Venetiis  1686,  quae  tamen 
ed.  innumeris  scatet  mendis.  Ex  hisce 
disp.  prae8ertim  in  1.  p.  plura  deriva- 
vit  Gonet  in  suum  Clypeum  thomisti- 
cum  cum  magna  auctoris  commenda- 
tione  *). 

4.  Didacus  de  Silva  Pacheco  0. 
8.  Ben.  sacrae  theologiae  magister  in  1. 
p.  s.  Thomae  4  reliquit  volumina,  Ma- 
triti  1663 — 1665  in  f.;  in  l.  Genesis, 
ib.  1666  in  f.  ad  exemplum  ejusdem 
angelici  praeceptoris,  qui  de  operibus 
sex  dierum  sive  de  mundi  creatione  in 
fine  1.  p.  commentarium  dedit.  In  1. 


»)  Cf.  Echard  1.  c.  II,  673  ;  Nic  Anto- 
nius  II,  196. 


2.  ib.  1669  in  £  t.  primus.  Existima- 
tione  doctrinae  theologioae,  perspicacis 
ingenii  et  religiosarum  virtutum  egre- 
gie  ornavit  ordinem  suum.  In  mona- 
sterio  Hiracensi  regni  Navarrae  et  Sal- 
manticae  in  8.  Yincentii  M.  collegio 
studia  moderatus  est  8.  theologiae  pri- 
marius  profes9or,  et  postquam  soda- 
lium  plures  domos  rexit,  ad  generalem 
totiu9  Hispaniae  congr.  praefecturam 
ascendit  et  ad  concionatoris  regii  mu- 
nus.  A  Clemente  IX.  ad  ecclesiam  acci- 
tanam  (1668)  promotus,  a  Clemente  X. 
ad  asturicensem  (l  675)  translatus  est. 
Decessit  22.  Martii  1677.  —  E  Soc. 
Jesu  Antonius  feernardus  d  e  Q  u  i  r  o  s 
patria  Fordelagunensis  dioecesis  tole- 
tanae,  vir  erat  ingenii  sublimis  et  in- 
tensae  ad  studia  theologica  applicatio- 
nis,  cujus  propterea  consulta  et  res- 
ponsa  ad  qq.  de  conscientia  ab  omni- 
bus  mazimi  fiebant  (t  10.  Jun.  1668). 
Praeter  opus  philosophicum  seu  cursum 
integrum,  qui  complectitur  logicam, 
physicam,  qq.  de  coelo,  generatione  et 
corruptione,  anima,  metaphysicam  et 
qq.  de  opere  sex  dierum,  Lugduni  1666, 
selectas  edidit  disp.  theologicas  de  Deo, 
scil  l.  de  prooemialibus  theologiae; 
2.  de  essentia  et  attributis;  3.  de  vi- 
sione;  4.  de  scientia;  5.  de  voluntate 
Dei,  Lugduni  1654  in  f.;  de  praedesti- 
natione,  Trinitate  et  angelis  ib.  1658 
ad  l .  p.  Sammae  8.  Thomae,  opus  ra- 
rum.  —  Hanc  partem  commentariis  il- 
lustravit  etiam  Caspar  de  Bibade- 
neira  S.  J.  Toletanus,  per  39  annos 
in  academia  complutensi  theologiae 
professor  (t  2.  Dec.  1675),  cujus  lau- 
dantur  de  scientia  Dei  ad  q.  1 4.,  Com- 
pluti  1653  in  4;  de  praedestination* 
sanctorum  et  reprobatione  impiorum  ad 
qq.  22 — 24,  ib.  1652  in  4  ;  de  volun- 
tate  Dei  ad  qq.  19.  20,  ib.  1655  in  4; 
de  actibus  humanis  in  genere  in  1.  2. 
p.,  ib.  1655  in  4.  —  Antonius  de  la 
Parra  et  Arteaga  cler.  reg.  ex  Mi- 
norum  ut  vocant  instituto  Villaroble- 
danus  magno  cum  plausu  in  collegiis 
familiae  suae  complutensi  et  salman- 


Digitized  by  Google 


9 


Salcedo,  Bricefio,  Izquierdo,  Martinez,  Villanova. 


10 


tino  sacrae  scientiae  profeasor  fuit.  Edi- 
dit:  Incarnationis  arconum  scholastice 
disp.  et  qq.  reseratum  juxta  s.  Thomae 
mentem  (in  3  p.  qq.  1 — 26),  Matriti 
1668  in  f.;  Saeramentorum  arcana 
disp.  et  qq.  rtserata;  de  indulgentiis  et 
jubdaeo  anni  saneti,  ib.  1667. 

5.  Jam  rari  sunt,  qui  Sententia- 
rum  libros  fuerint  interpretati l).  An- 
tonins  Salcedo  0. Praed.  Palentinus, 
Palentiae  theologiae  professor  et  s. 
Scriptnrae  interpres  Segobiae,  tantum 
m  1. 1  sent.  commentarium  scripsit,  Pin- 
ciae  1626.  Praelo  paratos  t.  16  in  f. 
habebat  (a.  1670)  vel  prope  jam  expe- 
ditos,  quibus  juxta  aensum  quadru- 
phVem  V.  T.  integrum  textum  expone- 
bat,  textnm  ipsum  ad  fontem  hebraicae 
Teritatis  proferena,  plurimis  adductis 
moralibns  curiosissimisque  quaestioni- 
bus,  quae  literalem  ad  sensum  spectant, 
singnlariter  et  ex  proposito  moventur 
resolvunturque  difncultates ,  maxime 
vero  qnae  ad  Scripturae  s.  cbronolo- 
giam  conferunt  optime  habendam,  qui- 
bns  omnibus  ex  usn  moderno  plura  mo- 
raliter  prosequitur ;  sed  ne  iia  praelnm 
sudaret,  nna  aeris  morabatur  difficul- 
tasf).  —  Alphonsus  Bricefio  0.  S. 
Franc,  Chilensis,  ob  ingenii  acumen 
alter  Dnns  Scotus  dictus,  Limae  theo- 
logiam  docuit,  dein  episcopus  Nicara- 


•)  Etiam  Raymundus  L  u  1 1  u  •  nactus 
est  interpretem.  Franciscus  Marzal  0. 
S.  Fr.  Keg.  Obi.  Minoriceneis,  lullianae 
artia  pro  more  suae  provinciae  profeasor 
publicu»,  edidit  Artem  generalem  ultimam 
v.  Mag.  ac  Doct.  illuminati  R.  Lulli  a 
mendia  correctam,  dislrictiusdiviiam,  no- 
ba  marginalibua  ornatam  atque  indicibus 
loeupletatam,  cui  praeponitur  Archtelo- 
gium  vitae  et  doctrinae  ejusdem  Lulli, 
Paltnae  1645  in  4;  Reaolutionn  quoeetio- 
num  b.  M.  Raym.  L  u  II  i  in  4  11.  aenten- 
tiarum,  ib.  1673  in  4 :  Artem  breeem  b.  R. 
L.,  cui  adjecta  est  nova  et  naturalis  dis- 
currendi  metbodus  ex  principiis  artisLul- 
lianae  deducta  eeu  logica  reformata,  ib. 
1669  in  4. 

')  Ita  ip«e  auctor  in  epistola  ad  Hyac- 
de  Parra,  apud  Qu  e  t i f  II,  632. 


gnae  provinciae  et  urbis  14.  Nov. 
1644  fuit  rennnciatus  et  a.  1659  ad 
sedem  Venezuelae  provinciae  sive  de 
Caracas  translatus  (t  1667).  Beliquit 
celebriorum  controvereiarum  in  1.  sent. 
Scoti  1.  admixtis  potissimis  diss.  me- 
taphysicis,  Matriti  1638.  1639  in  f. 

6.  Praeterea  de  Deo  egerunt  Seba- 
stianus  Izquierdo  8.  J.,  patria  Al- 
caracensis  dioecesis  toletanae  (n.  1601, 
t  20.  Febr.  1681),  qui  philosophiae 
cursum  Compluti  docuit,  theologiam 
scholasticam  novennio  Murciae  et  Com- 
pluti,  moralem  in  regiis  studiis  Matriti. 
Edidit  (rarum)  opus  theologicum  juxta 
atqne  philosophicum  de  Deo  uno,  Bo- 
mae  1664;  1670  v.  2  in  f. ;  insuperet 
philosophiae  cursum  sub  inscriptione 
hyperbolica:  Pharus  scientiarum,  nbi 
quidquid  ad  cognitionem  humanam  hu- 
manitus  acquisibilem  pertinet,  ubertim 
juxta  atque  succincte  pertractatur; 
scientia  de  scientia  ob  summam  univer- 
salitatem  utilissima  scientificisque  ju- 
cundissima  scientifica  methodo  exhibe- 
tur;  Aristotelis  organum  jam  pene  la- 
bens  restituitur,  illnstratur,  augetur, 
atqne  a  defectibus  absolvitur;  ars  de- 
mum  legitima  ac  prorsus  mirabilis 
sciendi  omnesque  scientias  in  infini- 
tum  propagandi  et  methodice  digerendi, 
a  nonnullis  ex  antiquioribus  religiose 
celata,  a  multis  studiose  quaesita,  a 
paucis  inventa,  a  nemine  ex  propriis 
principiis  demonstrata,  demonstrative, 
aperte  absque  involucris  mysteriornm 
in  lucem  proditur,  quo  verae  encyclo- 
paediae  orbis  facile  a  cunctis  circum- 
volvendus  eximio  scientiarnm  omnium 
emolumento  manet  expositus,  Lugduni 
1659  t.  2  in  f.  —  Nicolaus  Martinez 
S.  J.,  Hispalensis,  in  collegio  romano 
theologiae  professor,  cujus  exstat  opus : 
Deus  sciens  sive  de  scientia  Dei  contro- 
versiae  quatuor  scholasticae,  Monachii 
1678  in  4;  Venetiis  1738  in  4.  —  Ex 
ordine  s.  Augustini  Josephus  aVil- 
lanova,  Solanensis,  inregali  collegio 
compluten8i  iterum  atque  iterum  s. 


Digitized  by  Google 


1 1  1664-80.  Theol.  achol.  in  Hiap 


.  Delgadillo,  Sendia,  Vega  etc 


12 


theologiaelector,typismandavitProM/>- 
tuarium  divinae  providentiae  seu  de 
praescientia,  qua  Deus  cognoscit  con- 
tingentia,  possibilia  et  futura  condi- 
tionata  et  absoluta,  Compluti  1670.  — 
De  Deo  incamato  erudite  disputavit 
Franciscus  Pichon  Merinero  Ma- 
tritensis  0.  S.  Franc,  Toleti  1659  in 
4;  pariter  de  matrimonio,  ib.  1664 ;  de 
virtutibus  supernaturalibus  fide,  spe  et 
1662  in  4,  opus  admodum 
rarum  (m.  75).  —  Ejus  sodalis  Chri- 
stophorus  Delgadillo  pariter  Matri- 
tensis,  vir  poenitentiae  valde  deditus, 
in  theologia  scholastica  ac  mystica  exer- 
citatione  longa  doctus,  verbo  et  opere 
excellens  (t27.0ct  1671)  edidit:  Se- 
cundum  principium  complutense,  inquo 
legitima  J.  Duns  Scoti  mens  aperitur 
et  propngnatur  seu  de  angelis ,  Com- 
pluti  1652  in  4;  tr.  duos,  alterum  de 
incarnatione,  alterum  de  adoratione,  in 
quibus  legitima  doctoris  subtilU  mens 
aperitur  et  propugnatur,  ib.  1653  in 
4 ;  tr.  de  sacramentis  in  genereet  aliquibus 
in  specie,  ib.  1654  in  4  ;  de  poenitentia 
1658  in  4;  de  venerabili  eucharistiae 
8acramento  1660  in  4.  etc,  in  quibus 
omnibus  Scoti  doctrinam  proponit  at- 
que  propugnat.  —  Opera  theologica 
complectentiatractatus  de  caritate,  gra- 
tia,  scientia,  legibus  ac  selectas  quas- 
dam  qq.  quodlibeticas  juxta  subtilis 
doctoris  mentem  publicae  luci  dedit 
Blasius  a  B  e  n  j  u  m  e  a  0.  S.  Franc.  Lug- 
duni  Batavorum  1677  in  f.  —  Hujus 
sodalis  Jobannes  Sendin  Calderon 
ex  oppido  Yepes  toletanae  dioeceseos, 
clarus  theolo^iae  magister  (f  1676), 
aeptem  reliquit  tractatus,  scil.  apologe- 
ticum  et  Scoti  doctrinae  vindicem,  de 
praedicatis  quidditativis  Dei,  de  san- 
ctitate  divina  et  virtutibus  moralibus 
prout  ad  Deum  pertinent,  de  libero  ar- 
bitrio  deque  scientia  media,  de  gratia 
u°.tuali,  quodlibeticum  de  altissimo  in- 
caruitionis  mysterio,  de  fide  divina 
actuah,  quos  Jo.  Bernique  cum  splen- 
didu  auctoris  commendatione  edendos 
curavit  Compluti  n;o  j  in  f. 


7.  Mariologiam  conscripsit  Christo- 
phorus  deVega  S.  J.,  patria Tabalen- 
sis  inNavarran.  1595,  operarius  plane 
strenuus,  orationi  impense  deditns,  hu- 
militatis  cultor  ita  eximius,  ut  cum 
aliis  statis  diebus  templum  verreret. 
Pe3te  grassante  in  urbe  valentina  se 
offerens  in  victimam,  exposuit  se  in- 
fectorum  confessionibu9  audiendia  et 
postea  vigente  adhuc  lue  ad  oppida 
proxima  excurrens  maximum  fecitquae- 
stum  animarum.  Post  illustria  patien- 
tiae  8pecimina  data  pie  in  Domino  de- 
ce8sit  18.  Jun.  1672.Prodiitejus  theo- 
logia  Mariana  h.  e.  certamina  literaria 
de  bb.  V.  Dei  Genitrice  Maria,  quae  tam 
apud  theologos   scholastici  pulveris 
quam  apud  ss.  voluminum  interpretes 
exagitari  solent,  Lugduni  1653  t.  2  in 
f.;  Neapoli  1866,  quo  in  opere  collec- 
tum  revera  reperies,  quidquid  unquam 
de  b.  Virgine  assertum,  disputatum, 
propugnatum  fuit;  hinc  etiam  qq.  in- 
utiles,  obsoletas,  quandoque  et  minus 
decentes,  theologicae  gravitati  non  con- 
sentaneas.  Conjecturas  nimium  secta- 
lur,  sensuiScripturae  accommodato  etc. 
plus  quam  par  est  indulget.  Praeter 
alia  edidit  quoque  Commentarios  lite- 
rales  et  morales  in  l.  Judicum,  opus 
utile  verbi  Dei  praeconibus,  Lugduni 
1671  v.  3  in  f. ;  Casos  raros  de  la  con~ 
fession,  Valentiae  1653.  1656,  saepius 
editi l)  etiam  in  aliis  linguis,  qui  tamen 
tribuuntur  ab  aliis  Hieronymo Lopez, 
ab  aliis  Didaco  de  Sanvitores.  — 
Hieronymus  Perez  de  Nueros  S.  J. 
Cacsaraugustanus,  missionarius  tum  in 
insulis  philippinis  tum  in  regno  mexi- 
cano  (t  27.Sept.  167o),  auctor  est  op. 
Lapidicina  sacra,  ex  qua  eductus  pri- 
marius  lapis  ss.  Virgo  . . .  opus  in  3  tr. 
divisum  1 .  parentum  et  sponsi  V.  elo- 
giis  elucidandis  adscriptus ;  2.  et  3.  ejus 


•)  Editio  AntoniiHeraudo,  qui  adie- 
cit  Hifleasioni  «Cuneo  1661),  ob  ha*  prohi- 
bita  iuit  b.  1668,  nisi  fuerint  correctae 
juxta  ed.  romanam  (ejusdem  a\ictori8) 
1668.  Haec  tamen  in  recenti  Indicis  ed.  de- 
leta  sunt. 


Digitized  by  Google 


13 

■asserendae  conceptioni,  divinae  visio- 
nis  illnstratae  gloriae  destinatus,  Lng- 
-duni  1678  in  f.ed.  2.  —  Praetermissis 
autem  Bernardino  Innrrigarro  0.  S. 
Franc  —  Antonio  R  o  d  r  i  g  o  0.  S.  Fr., 
-cujus  exstat  Sptculum  clarissimum  my- 
sterii  immaculatae  conceptionis  Regi- 
nae  angelorum, Burgis  1670  et  Josepho 
Olzina  S.  J.  Barcinonensi  (f26.Sept. 
1667),  qui  praeter  cursus  philosophici 
1  1.  Barcinone  1  666  in  f.,  de  immacu- 
iata  conceptione  b.  Virginis  pro  ejns  ul- 
tima  definitione  tr.,  ib.  1653  in  4., 
scripait ;  effase  in  hoc  argumento  ver- 
satus  est  Petrus  de  Alva  et  Astor- 
g  a  0.  Min.  in  oppido  Carbajales  dioe- 
cesis  compostellanae  natus,  theologiae 
lector,  apud  aulam  romanam  procura- 
torgeneralisordinis(t  1 667).Hancenim 
causam  summo  studio  ac  labore  pro- 
pugnavit,  hinc  de  se  scribere  potuit l) : 
,Pro  cnjus  honore  defendendo  etveri- 
tate  indaganda  tot  Hbros  revolvimus, 
originalia  conquisivimus,  bibliothecas 
lustravimus,  manuscripta  antiquissima 
«t  qnasi  sepulta  de  tenebris  eruimus, 
a  blattis  vindicavimus,  terras  peragra- 
vimus,  tot  noctes  insomnes  duximus, 
et  omnem  lapidem  movimus,  nihilque 
intentatum  reliquimus,  ut  cum  veri- 
tate,  scientia  ac  certitudine  quisquis 
deinceps  loqui  ac  scribere  possit  et  va- 
leat  ac  inter  me  et  adversarios  de  ve- 
ritat»  judicet.*  Quare  omnium  scrip- 
torum  pro  immaculato  V.  conceptu  fa- 
mosissimus  audit8).  Iis  tamen  armis 
n&us  est,  quae  optimae  causae  patro- 
num  minime  deceant,  adeo  enim  in 
•liter  sentientes,  0.  praesertim  Praed., 
invehitur,  ut  infensus  dominicanae  re- 
ligionis  hostis  visus  plerisque  fuerit 8). 
Propterea  etiam  videntur  quaedam  ex 
«jusdem  operibus  olim  in  indicem  re- 
lata:  imo  ipse  pacis  causa  in  Belgium 
abire  est  jussus.  Ex  ejus  operibus  *) 

•)  Ln  op.  Radii  aolia  p.  2244  juxta  Jo. 
a  §.  Antonio. 

ri  Mich.  a.  e.  Joaeph  III,  445  et  438. 

»;  Cf.  Nic.  Antonium  II,  168. 

«)  Cf.  Joan.  a.  s.  Antonio  II,  426  as. 


u 

baec  in  primis  mentione  digna  sunt: 
Sol  veritatis  cum  ventilabro  seraphico 
pro  candida  aurora  Maria  in  suo  con- 
ceptionis  ortu  sancta,  pura,  immaculata 
et  a  peccato  originali  praeservata,  Ma- 
triti  1660  in  f. ,  quondam  in  indice 
decr.  22.  Jul.  1665;  Radii  solis  veri- 
tatis  coeli  atque  zeli  illustrantis  fra- 
trum  Minorum  sententiam  communem 
et  patrum  0.  Praed.  opinionem  singu- 
larera  pro  ss.  Deiparae  electione,  pro- 
ductione,  generatione,  formatione,  ortu, 
conceptione,  nativitate  in  utero  et  ex 
utero  etc,  Lovanii  1663  in  f.;  Militia 
universalis  pro  immaculata  V.  concep- 
tions  ex  diversis  auctoribus  tum  anti- 
qnis  tum  modernis  contra  militiam  ori- 
ginalis  infectionis  peccati  alphabetico 
ordine,  ib.  1663  in  f.,  opus  rarum; 
armamentarium  seraphicum  pro  tuendo 
immaculatae  conceptionis  titulo,  Ma- 
triti  1648  in  f. ,  opus  egregium  cum 
aliis  eruditi8  sodalibus  elaboratum; 
Opusculum  pro  conficiendo  artnamen- 
tario  majori  pro  imtnaculata  concep- 
tione,  ib  1649  in  f.;  Bibliotheca  viroi- 
nalis  aeu  Mariana  sub  titulo  Catalogi 
Mariani,  in  qua  per  clas&es  72  et  plus- 
quam  30  appendices  omnes  Mariani 
scriptores  recensentur.  Ea  non  videtur 
prodiisse.  Alia  enim  ab  ea  est  Biblio- 
theca  Virginalis  seu  Mariae  mare  mag- 
num  vel  Musaeum  Marianum  h.  e.  ca- 
talogi  omnium  auctorum,  quorum  pro- 
prium  et  speciale  argumentum  est  agere 
in  toto  libro  ex  professo  de  88.  V.  vita, 
encomii8,  miraculis  etc.,  ib.  1649  t.  3 
in  f.  Ea  est  rarissima  et  complectitur 
tantum  literam  A,  sub  qua  exhibet 
scripta  b.  Amadei , 1  Alberti  Castellani, 
Ambrosii  Catharini,  s.  Anselmi,  s.  An- 
tonini  et  aliorum  pro  immaculata  con- 
oeptione  Mariae  V;  Monumenta  Domi- 
nicana  ex  4  auctoribuss,  0.  Praed.,  qui 
ex  professo  scripserunt  tr.  et  sermones 
pro  immaculata  conceptione,  sciL  ex 
Ambr.  Catharin  o  ,Justiniano  an- 
tistite,  Guil.  Pepin  atque  Th.  Cam- 
panella,  Lovanii  1666  in  4.,  opus 
rarum ;  Monumenta  antiqua  seraphica, 


Mariologia.  Rodrigo,  Olzina,  P.  de  Alva  et  Astorga. 


Digitized  by  Google 


15 


1664-1680.  TheoL  schoL  in  Italia.  De  Marinia,  Leone, 


16 


ib.  1665  in  f. ;  antiqua  ex  auctoribus 
antiquis,  ib.  1664in  4;  italo-gaMca  ex 
50  et  nltra  auctoribus  etc.,  ib.  in  4 ; 
ExposUio  nova  lUeralis  eantici  Magni- 
fieai  pro  mysterio  immaculatae  concep- 
tionis  b.  V.,  ib.  1666  in  12;  Nodus 
indissolubUis  de  conceptu  mentis  et  con- 
ceptu  ventris,  ib.  1661  et  1662,  utra- 
que  editio  quondam  prohibita ;  Joannis 
de  Segovia  ep.  Caeaarini  aUegationes 
et  awisamenta  ad  patres  conc.  basile- 
ensis  a.  1436  circa  V.  Mariae  immacu- 
latam  conceptionem,  ib.  1664  in  4.  Sub 
alieno  nomine  quaedam  edidit,  ut  sub 
PetriaConceptione  nomine  (hispani- 
ce) :  ExsuffUdionespro  defensione  imma- 
eueulatae  eoneeptionis  Deiparae  et  sui  1. 
Sol  verUatis  adversus  minutissimas  futi- 
lesque  atomos,  quibus  nonnemo  offusca- 
re  praesumpsit  Solem  veritatis,  Valione 
1661  in  8;  Caesaraugustae  1662;  in 
defensionem  ejusdem  1.  publicavit  sub 
nomine  Joan.  Garciae  de  Loaysa 
Risum  Aurorae,  Lovanii  1663  in  8. 
Modo  adhuc  prohibitum  est  (decr.  6 
Jul.  1655):  Naturae  prodigium  gratiae 
portentum  h.  e.  ser.  Francisci  vitae  acta 
ad  Christi  D.  N.  vitam  et  mortem  re- 
gulata  et  coaptata,  Matriti  1651  in  f., 
in  quo  ad  4000  similitudinum  capita 
inter  Franciscum  et  Christum  se  repe- 
risse  jactat.  Reliquit  praeterea  plura 
inedita. 

8.  Multum  quoque  in  Italia  theolo- 
giae  scholasticae  studium  floruit  plu- 
resque  in  exponendo  s.  T  h  o  m  a  inge- 
nium  suum  exercuerunt,  inter  quos  lau- 
dari  merent  ex  familia  s.  Dominici  Do- 
minicus  de  Marinis  origtne  Ligur, 
patria  Bomanus  n.  21.  Oct.  1599,  in 
aquis  lustralibus  Desiderius  vocatus. 
Romae  primum,  deinde  Salmanticae 
ac  Compluti  literis  incubuit.  Nonnullis 
in  theologiae  disciplinis  excolendisexac- 
td8  annis,  audiens  severiorem  ordinis 
in  conventu  tolosano  vigere  diacipli- 
nam,  perfectioris  vitae  avidus  eo  con- 
Tolavit,  ubi  jam  quae  retro  erant  obli- 
viscens  ad  anteriora  virtutum  sibi  pro- 


posita  exempla  convertit  se,  ac  prae- 
claro  humilitatis  exemplo  veteranus 
miles,  qui  theologiam  Romae  docuerat, 
novum  cum  novitiis  anno  integro  tiro- 
cinium  exorsus  est.  Inde  Parisios  a  ma- 
gistro  ordinis  in  conventum  ss.  Annun- 
ciationis  ad  s.  Honoratum  missus  in 
eoque  primarius  theologiae  lector  (a, 
1629)  institutus  est,  quo  eodem  mu- 
nere  antea  functus  erat  Tolosae.  Ex- 
inde  Romam  revocatus  collegio  s.  Tho- 
mae  ad  Minervam  primarius  regens  da— 
tus  fuit.  Obitis  praecipuia  ordinis  mu- 
niis  renunciatus  est  18.  Oct.  1648  aV> 
Innocentio  X.  archiepiscopus  avenio— 
nensia.  Inter  alia  praeclare  gesta  facul- 
tatem  theologicam  in  academia  avenio— 
nensi  plane  languentem  ex  quo  civitas 
a  summis  pontificibus  deserta  fuit,  in 
integrum  restituit  erectis  in  ea  duabua 
cathedris  theologiae  una,  altera  philo- 
sophiae  (f  20.  Jun.  1669).  Edidit  Ex- 
posUionem  commentariam  (concinnam, 
nitidam  et  solidam)  in  1.  p.,  Lugduni 
1663  in  £;  in  l,  2.  et  2,  2.  ib.,  in  3. 
p.  t.  2,  qui  complectuntur  ea,  quae 
8pectant  ad  ineffabile  incamationis  my- 
sterium  et  ad  sacramenta,  ib.  1666. 
1668  in  f.  Juxta  Morgott  ea  meliori- 
bus  operibus  theologicis  alterius  di- 
midii  sec.  XVIL  adnumerari  debet  *). 
—  Hujus  sodaUs Dionysius  Leone  de 
Lycio  (Lecce)  in  solam  1.  p.  ad  q.  50/ 
incl.  reliquit »)  artieulorum  formationes, 

')  Ejus  frater  in  baptismo  Ferdinan- 
dus,  in  ordine  ■.  Dominici  Joannea 
Baptieta  dictus,  diu  congregationis  Indi» 
cis  secretarius  fuit.  Hinc  nirais  acriter 
eum  aggreditur  Theoph.  Raynaud  S.  J. 
exacerbatusob  probibitionem  aliquot  suo- 
rum  librorum.  A  sodalibus  electus  ett 
1650  in  ordinia  magistrum,  quem  ad  finem 
vitae  6.  Maj.  1669  affectu  paterno  fortiter 
et  religiose  rexit,  atque  hteris  encyclicia 
stilo  puro,  nexroao  elegantique  parit.  Ejua 
curia  prodiit  Index  librorum  prohibitorum 
cum  decretia  omnibui  a  s.  congregatione 
cmanatis  post  indicem  Clementis  VIII. 
Romae.  De  utroque  cf.  Morgott  KL.  VIII, 
863  68. 

«)  Apud  Rosenthal  in  sua  biblioth.  ca- 
tholico-theol.  XLl  n.  8254  t.  V.  prostat 
editus  Lycii  1678  in  f. 


Digitized  by  Google 


Yerro,  de  Grosais,  Morandi,  Tomaai,  Gabr.  a  s.  Vinc  etc. 


18 


i  et  disp%Uationes,  Lycii  1651 
t  1.  qui  est  de  sola  q.  12 ;  1655  t.  2. 
et  Neapoli  1 6  7 1 1.  3.  in  f.,  praeter  quae- 
dam  pbilosophica.  —  Gabriel  Mar- 
1  e  1 1  a  Siculus,  Argentinensis  patria,  in 
eandem  1 .  p.  com mentariorum  seu  scho- 
lasttc  irum  controversiarum  t.  7  in  8. 
▼ulgavit  Neepoli  1662 — 1667. — Mar- 
cuj  Ferro  Bhodigii  (Rovigo)  natua 
(t  1675  a.aetatis90)  vir  acuti  ingenii 
edidit:  Thomas  genuinus  ge- 
luce  perfusus  seu  in  utrumque 
et  Aquinatem  et  Cajetanum 
ejus  comrnentatorem  acutissimum  Tri- 
nitatis  mysterium  perscrutantea  lite- 
rales  elucidationes,  quibus  tum  s.  Tho- 
mae  textus  profundissimus  necnon  Ca- 
jetani  commentarii  exactissimi  novis 
relut  taedis  inclarescunt,Venetiis  1 656 
in  fl ;  trias  tncramentaria  scil.  accuraU 
trium  sacramentorum  poenitentiae,  eu- 
chariatiae  et  ordinis  indagatio,  ib.  1663 
pp.  3,  opus  rarum ;  justa  damnatio  quin- 
que  propositionum  Jansenii,  ib.  1653 
in  12-,  sed  prohibita  decr.  23.  Apr. 
1 654.  —  Vincentius  Maria  de  G ros si s 
in  Tariis  conventibus  stu- 
et  prior  provinciae  Lon- 
gobardorum  praepositua,  typis  dedit  Tr. 
Regiminis  Principum  d.  Thomae  se- 
lectam  expositionem  discursibus,  capi- 
tibus,  tractatibus  illustratam,  Scrip- 
turia,  historiis,  sacris  decretis,  canoni- 
bus,  theologicis  fundamentis  fulcitam, 
Venetiis  1679  in£ 


9.  Ex  ordine  cler.  reg.  Theatinorum 
huc  spectant:  Joannes  Morandi  Ve- 
ronensis,  theologiae  lector  Mutinae  et 
Genuae  *),  qui  praeter  cursum  phUoso- 
phicum  Venetiis  1647  in  f;  (emenda- 
tum  atque  auctum)  ib.  1667  t  3  in 
]  2.  cursum  quoque  theologicum  elabo- 
ravit  in  Summan  s.  Thomae,  ib.  1650. 
1652  2  in  f.  —  Carolus  Tomasi 
17.0ct  1614  Bagusae  in  Sicilia  nobi- 
lissimis  natus  parentibus  (t  1*  Jan. 


')  Cf.  Vesxoii  II,  80. 


1675),  vir  religiosus  l),  plurima  relw 
quit  opera  (ex  quibus  multa  ascetdca), 
ut  Arbor  uberrima  s.  doctrinae  h.  e. 
commentaria  et  aphorismi  in  univeraam 
Summam  d.  Thomae,  quibus  omnium 
qq.  et  articulorum  doctrina  per  para- 
phrasim  breviter,  summarie  ac  dilucide 
explicatur,  atque  perpulchre  ordinatur 
amplo  schematismo,  Bomae  1656  inf.; 
Venetiis  1673  t  3  in  12.,  cujua  yeluti 
prima  delineatio  continetur  in  ejus  1. 
Schema  ac  breviarium  totius  d.  Thomae 
Summoe,  Panormi  1648.  Quodlibeta 
theologica  nova,  brevi,  clara,  faciliutili- 
que  methodo  conscripta,  Bomae  1657 
in  f.  Complectitur  hoc  opus  quatuor  tr„ 
sciL  prolegomena  ad  s.  scientiam,  de 
exsiatentia  et  essentia  Dei ;  de  visione 
Dei  deque  ejus  ineffabilitate ;  de  ange- 
lis;  de  actibus  humanis,  cum  appen- 
dice,  quae  continet  schema  totius  s. 
Scripturae,  quo  ss.  omnium  bibliorum 
partitiones  genericae,  specificae  ac  in- 
dividuales,  ordo,  capita,  versus  atque 
argumenta  (pervetustis  carminibus)  ei- 
plicata  ob  oculos  ponuntur.  Caramueli* 
Prothcus  in  formas  722, 131,  200  va- 
riabUis,  s.  Thomae  Ap.  dicatus,  expen- 
sus  et  dilucidatus,  Bomae  1657  inf. — 
Ex  ordine  Carmelitarum  fuerunt :  Ga- 
briel  as.Vincentio,  Laudensis,  reli- 
giosae  solitudinis  tam  amans,  ut  quam- 
vis  per  18  annos  Urbem  incoluerit, 
vias  tamen  communiores  ignoraverit 
(tl67l).  Praeter  pluraphilosophica*)^ 
consilia  seu  responsa  varia,  Bomae  1 6  6  H, 
prodierunt  Bomae  commentaria  in  1. 
p.  d.  Thomae  1664  in  f.;  in  2.  p.,  ib% 
1 665 ;  de gratia,  ib.  1 658  iu  4 ;  de  fide, 
spe  et  carUaUy  1666  inf.,  opus  rarum; 


»)  Cf.  Vita  iptiua  acripta  a  Bonif.  B  a- 

&a  1 1  a  Bomae  1702 ;  Vezzosi  II,  318  ss. ; 
ongitore  I,  130,  qui  refert,  eum  a  Cle- 
mente  X.  obtinmase,  ut  Colotaaeum  roma- 
num  martyrum  sanguine  conaecratum  oc- 
cluderetur  ac  interdictis  in  eo  profania 
ludis  ad  recolendam  sanctorum  memo- 
riam  dedicaretur,  quod  factum  eet  a  1674. 

')  Cf.  op.  catalogum  ap.  Martialem  a 
s.  Jo.  Bapt.  in  Bibl.  script.  0.  Carm. 
utriusque  sexut,  Burdigalae  1730  p.  282. 


Digitized  by  Google 


1 9         1664—1680.  Theol.  schol.  in  Italia.  A.  a  Cruce,  Belluti,  Mastrius,  20 


de  incarnatione,  1 656  in  f.,  opus  pariter 
rarum;  de  sacramentis,  1656  in  4;  de 
censuris,  1 06 1  in  f. ;  de  justitia  et  jure, 
1663  in  f. ;  Summa  moralis  1 668  in  4., 
alphabetice  per  casus  digesta ;  de  re- 
mediis  ignorantiae  seu  quid  scire  debeat 
unusquisque  secundum  suum  statum 
(Ethica  privativa),  ib.  1671  etc.  — 
Andreas  a  Cruce  (Lao  ante  dictus) 
Catanensis  !) ,  0.  Carm. ,  sodales  suos 
philosophiam  ac  theologiam  docuit, 
dein  in  gymnasio  patavino  ss.  litera- 
rum  publicus  fuit  interpres.  Hinc  arc- 
tioris  vitae  desiderio  exstimulatus  ad 
Carmelitas  excalceatos  transiit  a.  1647. 
Sed  tanti  viri  jacturam  aegre  ferens 
Carmelitarum  institutum,  discessum  ir- 
ritum  declarari  tentavit;  quamobrem 
per  annos  quatuor  apud  s.  congrega- 
tionem  ab  his  ordinibus  disceptatum 
et  ex  utraque  parte  pugnatom  est  pro 
hujus  doctissimi  ac  absolutissimi  viri 
regressu.  Tandem  adjudicatii  primaevo 
ordini  causa  a.  1651  Andreas  ex  obe- 
dientiaad  dimissum  institutum  remeare 
coactus  est.  Magni  factus  est  a  romanis 
pontificibus  et  a  sodalibus.  Conciona- 
toris  munus  egregie  exercens  inter  ce- 
leberrimos  aevi  sui  ecciesiastes  nume- 
ratus  est.  Ob  virtutum  splendorera 
doctrinaeque  opinionem  et  ob  uberrima 
animarum  lucra,  quae  concionibus  suis 
est  adeptus,  omnium  venerationem  sibi 
conciliavit  (t  23.  Dec.  1675).  Praeter 
compendiosas  totius  philottophiae  dispu- 
tatione.%  in  quibua  dilucide  et  succincte 
rationes  magni  ponderis  juxta  angeli- 
cam  d.  Thomae  doctrinam  objectiones- 
que  uniuscujusque  materiae  funditus 
dispunguntur,  Neapoli  1643  in  12., 
edidit  in  s.  Ihomae  1.  et  1.  2.  p.  to- 
mos  4  commentariorum  (admodum  ra- 
ros)  Genuae  1650 — 56,  quorum  quarto 
aiijectus  est  (inscio  auctore)  tr.  brevis 
de  romuno  pontifice,  proh.  quidem  do- 
nec  cprrigatur  decr.  20.  Nov.  1663,  at 
permissus  secundum  ed.  correctam  Ro- 


')  C'f.  Mongitore  I,  29, 


mae  1663,  receptus  quoque  in  bibL 
pontificiam  Roccaberti  t.  III. 

1 0.  Illustrandae,  tuendae  et  propa- 
gandae  doctrinae  Duns  Scoti  studia  sua 
consecravit  Bonaventura  Belluti  O. 
Min.  Conv.  Catanensis ,  philosophus  ac 
theologus  docti8simus,  qui  sese  Bartho- 
lomaeo  Mastrio  ex  ingenii  aequali- 
tate  ac  pari  ad  literarum  studia  pro- 
pensione  tenacissimis  literariae  ac  cor- 
datae  amicitiae  vinculis  adstrinxit  mag- 
naque  ingenii  laude  in  gravioribus  sta- 
diis  primas  cum  illo  inter  sodales  8U08 
obtinuit.  Novum  philosophiae  curricu- 
lum  Scoti  doctrinae  inhaerens  instituere 
eis  cordi  fuit.  Hinc  superiorum  facul- 
tate,  ne  separatione  ingenii  conatus  dis- 
solveretur,  in  Caesenae  accademia  si- 
mul  electi  studiorum,  ut  vocant,  re- 
gentes,  philosophiam  docuere  eo  animi 
consensu,  ut  eadem  lingua  loqui ,  eo- 
dem  calamo  scribere ,  eodem  ingenio 
speculari  viderentur.  Inde  ad  studium 
perusinum,  demum  ad  patavinum  trans- 
lati  sunt.  Theologiam  etiam  magno  cum 
plausu  docuere,  adeo  ut  inter  celebrio- 
res  illius  aevi  adscripti  raerint  theolo- 
gos.  Decessit  Bellutus  a  modestia,  in- 
tegritate  et  regulari  observantia  et  ge- 
stis  praecipuis  ordinis  muneribus  com- 
mendatus  18.  Maj.  1676  anno  aetatis 
suae  77.  CumMastrio  edidit  disp.  phi- 
losophicas  inscriptas:  Fhilosophiae  ad 
mentem  Scoti  cursus  integer,  Venetiis 
1678  ;  1688  in  f.;  1708;  1727  t.  5  in 
f.,  qui  magna  aviditate  exceptus  fuit  a 
Scotistarumschola  !).  Sine  Mastrii  opera 
edidit :  De  incamatione  Verbi  Dei,  Ca- 
tanae  1645  in  f. ;  opuscula  moralia, 
canonica,  theologica  digesta  miscellaneo 
apparatu  1.  posthumus,  ib.  1679  in  f. 
—  Mastrius  vero,  qui  jam  deces- 
ser.it  1673,  elaboravit  disp.  theologicas 
in  4  U.  Sent.  ad  mentem  Duns  Scoti, 
Venetiis  1655—1664;  1675;  1684; 


')  Etiam  Livius  de  MonteursioO. 
Min.  concinavit  cursum  philosophicum  ad 
mentem  J.  D.  Scoti,  Venetiia  1665  t.  4  in  4. 


Digitized  by  Google 


21 


Ferchi,  Bontempus,  del  Bene. 


22 


1698  ;  1719  v.  4  in  f.,  et  theologiam 
Morulem  l)  ad  mentem  DD.  Seraphici  et 
Subtilis  concinnatam,  ib.  1G71 ;  1683; 
1700;  1731  in  f.;  Scotus  et  scoiistae, 
Bellntns  et  Mastriua  expurgati  a  que- 
relis  Ferchianii,  Ferrariae  1650,  ed. 
mendosa.  Erat  Mastrius  insignis  etiam 
concionator.  —  Pro  Scoto  pariter  stetit 
Matthaeus  Ferchius  0.  Min.  Conv. 
natione  Dalmata,  Veglensis,  vir  solide 
«ruditus,  stilo  gravis  et  elegans,  con- 
versatione  amabilis,  publicus  meta- 
physicae  et  s.  theologiae  professor  in 
academia  patavina  (f  1 669  a.  natus  87), 
cujus  sunt :  Vtto  Jo.  Duns  Scoti,  Bo- 
noniae  1628;  additis  in  fine  testimo- 
niis  de  catholica  veritate  scoticae  doc- 
trinae  et  tabula  (biographica)  pj  ofes- 
sorum  theologiae  et  metapbysicae,  qui 
Scoti  cathedram  Patavii  1395 — 1671 
gloriose  eiornarunt,  Patavii  1671  in 
1 6.,  liber  rarus ;  Apologiae  pro  Jo.  Duns 
Scoto  11.  3,  1.  in  Jo.  Frid.  Mai^nesium ; 
2-  in  Abr.  Bzovium ;  3.  in  Paulum  Jo- 
vium,  Bononiae  1620;  utrumquoe  opus 
simul,  Neapoli  1629;  discussiones  sco- 
ticae  de  commentariis  metapbysicis  et 
reportatisparisiensibusadscriptisScoto, 
Patavii  1638;  Epitome  theologiae  ex 
Magistro  Sent.  et  subtili  doctore  J.  D. 
Scoto  pp.  4  in  1  v„  Venetiis  1 647,  rara; 
de  personis  producentibus  Spiritum  s., 
Patavii  1650  in  8  ;  de  angelis  tr.  theo- 
logicns  ad  mentem  d.  Bonaventurae 
(ib.  1658  in  4),  quam  adeo  feliciter 
etiam  in  aliisest  assecutus,  utaBarth. 
deBarberiisin  praef.  ad  cura.  theol. 
dicatur  ,solus  inter  omnes  fidelissimus 
Bonaventurista.  *  —  Ad  mentem  ejus- 
dem  seraphici  doctoris  commentaria 
eUboravit  super  4  11.  Sent.  Gaudentius 
BontempusO.  Cap.,  Brixiensis,  vir  sa- 
pientia  etpietate  insignis  (f  1672),  qui- 
bus  hunc  praefiiit  titulum:  PalLadiuin 


»)  Ex  opp.  Mastrii  elaboravit  Ra- 
pbaelGuitart  0.  Min.  Higpanuu  Com- 
jxltitionent  //rarcijnMrnm  tlisp.  et  qrj.  cura 
•ui*  probabilioribus  opinionibus  theolo- 
giae  uoralis,  Gerundae  1680—84 1.  3  in  4 
quibx;  adjecit  t.  4.  Barcinone  1(587. 


theologicum  seu  tuta  theologiu  scholastica, 
ad  intimam  mentem  d.  Bonaventurae . . . 
cujus  eximiae  doctrinae  raptae  resti- 
tuuntur,  sententiae  impugnatae  pro- 
pugnantur:  in  qua  divinae  sapientiae 
thesauri  dudum  depositi,  jam  recens 
efFossi  erutiquemundoelucent:  in  quo 
op.,  inquit  Bern.  a  Bononia  (bibl.  script. 
Cap.  p.  109),  videas  auctoris  mentem 
expeditissimam ,  sermonem  nitidum, 
subtilitatem  dilucidam  in  disputando 
et  doctrinam  omnia  persuadentem,  Lug- 
duni  1676  v.  7  in  f.  cura  discipuli 
ipsius  Jo.  Franc.  Durantis.  In  ea 
auctor  s.  doctoris  doctrinam  ad  metho- 
dum  Summae  s.  Thomae  ordinat  et  fere 
semper  etiam  ad  mentem  ejusdem  in- 
terpretatur.  Est  ista  theologia  opus 
forte  maximum  scholae  scotisticae  edi- 
tum  a  sodali  0.  Cap. 

1 1 .  Summam  theoiogicam  elucubra- 
vitThomas  del  Bene  cler.  reg.  theat. 
Lugduni  1655  in  f.  (fr.  150).  Insignis 
plane  erat  theologus,  hinc  dum  Romae 
moraretur,  ab  Alexandro  VII.  relatus 
fuit  inter  theologos,  qui  de  doctrina 
Jansenii  examen  instituerent ,  necnon 
adhibitus  in  revisione  et  emendatione 
euchologii  graecorum.  Episcopales  in- 
fulas  aliquoties  aibi  a  summis  pontifici- 
bus  oblatas  studii  et  humilitatis  amans 
constanter  recusavit  (t  2.  Febr.  1673). 
Scripsit  praeterea1):  De  comitiis  seu 
parlamentis  ac  incidenter  et  corollarie 
de  aliis  moralibus  materiis,  praecipue  de 
ecclesiastica  immunitate  dubitationes 
morales,  Lugduni  1644  in  4;  auctae 
Avenione  1658,  quod  opus  displicuit 
aulae  neapolitanae,  hinc  auctor  Romam 
8ecessit.  De  immunitate  et  jurisdictione 
ecclesiastica,  Lugduni  1650  in  f.;  Ave- 
nione  1659  t.  2,  siudio  P.  Aug.  Lan- 
tusca  et  D.  Jac.  Pignatelli  Lug- 
duni  1664  t.  2  in  f.;  trartutus  morales, 
Avenione  1658  in  f.,  in  quibus  agit  in 
primis  de  conscientiu  et  de  radicibus 
restitutionis ;  de  officio  s.  inquisitionis 
circa  haeresim  cum  bullis  tam  veteri- 

<)Cf.  Vczzom  1.  c.  1,  113  8?. 


Digitized  by  Google 


23       1664  -80.  Theol.  schoL  in  Italia. 


Brunus,  Lucarini,  Lanteriua  etc.  24- 


bus  quam  recentioribus  ad  eaudem  ma- 
teriam  seu  ad  idem  officium  spectanti- 
bus,  Lugduni  1666  v.  2  inf. ;  de  jura- 
mento,  in  quo  de  ejus  et  voti  relaxatio- 
nibus,  irritationibus,  commutationibus 
et  dispensationibus,  necnon  de  menda- 
cio,  perjurio,  adjuratione  etc.,  ib.  1669 
in  f.  —  Quibus  adde  Quodlibeiiearum 
qq.  tr.  theologicos,  Neapoli  1648  in  f., 
Coelestini  Bruni  0.  S.  Aug.,  Neapo- 
litani,  in  Sapientia  romana  professoris 
et  (l  653)  episcopi  bojanensis  (t31.Maji 
1 664),  in  quibus  agit  de  sacra  doctrina; 
de  esse  Dei ,  invisibilitate ,  specie  im- 
pressa;  lumine  gloriae;  verbo  mentis; 
productione  Verbi  in  Divinis;  necessi- 
tate,  quidditate,  causa  et  certitudine 
gratiae;  de  justificatione  et  merito; 
scientia  Dei ;  praedestinatione ;  sacra- 
mentorum  esentia,  effectu,  causa,  ne- 
ce8sitate ;  incomprehensibilitate  Dei.  — 
—  Manuale  (rarum)  eontroversiarum 
thomisticarum ;  accedunt  animadver- 
siones  quaedam  in  textum  op.  s.  Thomae 
summorumquerom.pontificum  bullae, 
brevia,  sermones,  Romae  ]666  pp.  4 
in  1  v.,  Reginaldi  Lucarini  0.  Praed. 
Trebiae  in  Umbria  nati,  magistri  8.  Pa- 
latii(l642)  sub  Urbano  VIII.,  et  1643 
episcopi  Civitatis  Plebis  (t  10.  Oct. 
1671).  Praeter  opera  praegrandia  mss. 
reliquit  etiam  L  cui  titulus :  Episeopus 
regularis  seu  tr.  de  regulari  assumendo 
et  assumpto  ad  episcopatum,  in  quo 
episcopi  regularis  roores,  vota,  obser- 
vantiae,  ritus,  habitus,  privilegia  et 
poeDae  expenduntur,  omniaque  decla- 
rantur,  quae  ante  adeptum  episcopa- 
tum,  in  episcopatus  regiraine  eoque 
dimisso  vel  nunquam  imposito  seu  hn- 
pedito  circa  regularem  possunt  occur- 
rere,  Romae  1659  in  4.  —  Modesti  a 
8.  G  r  e  g  o  r  i  o  0.  Carm.  prodierunt !) 
tractatuum  theologicorum  t.  2  (post- 
humi)  Neapoli  1671  in  f. 


')Nicolaus  Augustinus  Stvaforelli 
0.  S.  Aug.  Ligur  edidit  theoremata  theolo- 
gica  aegidianae  scholre  conforniia,  1679. 


12.  De  Bingularibus  argumentis- 
disputarunt l):  Carolus  Lanteriua  0. 
S.  Franc,  Genuensis ,  qui  disseruit  de 
ss.  inearnationis  mysterio,  Neapoli  1665- 
in  4 :  et  in  op.  valde  erudito  Tradatus 
duo  theologiei,  ib.  1667  in  f.,  de  vir- 
tute  poenitentiae,  de  viribus  liberi  ar~ 
bitrii  in  omni  statu,  de  conceptu  su- 
pernaturalitatis  in  se,  de  justitia  in  s& 
et  inter  Deum  et  creaturas,  de  ratione- 
formali  peccati  actualis  et  habitualis ; 
de  sacramento  poenitentiae ,  de  leger 
naturali  et  positiva,  divina  et  humanar 
de  potestate  clavium  Ecclesiae  et  de 
judicio  in  se;  de  absolutione  sacramen- 
tali,  de  injuria,  restitutione  et  aatis- 
fdctione,  de  sigillo,  confessione,  de  re- 
missione  venialium  et  de  eorundem 
quidditate.  —  Joeephus  d  e  V  i  t  a  0. 
Praed.  Siculus,  patria  Calaxibettensis, 
quem  multis  et  magnis  laudibus  exor- 
nat  Antonius  Mon gitore  *)  et  qui- 
dem  quantum  ad  vitae  rationem  exhi- 
bet  tamquam  »morum  sanctitate  com- 
mendatissimum ,  disciplinae  regularis 
apprime  tenacem,  paupertatis  ita  stu- 
diosum,  ut  praeter  ss.  Augustini  et 
Thomae  opera,  quae  continuo  volvebat, 
nihil  in  cella  pateretur.  Cum  mortali- 
tatem  exuit  Panormi  apud  suos  8.  Jan. 
1677,  ad  ejus  exsequias  tota  confluxit 
civitas,  vestes  ejus  discerpserunt  plures, 
sed  et  articulum  pedis  ausus  est  qui- 
dam  praescindere,  ex  quo  copiosus  aan- 
guis  efnuxit,  licet  jani  ante  24  horas 
obiisset.*  Operis,  quod  edidit,  titulus 
est:  Tractatus  sex  duobus  t.  distributi, 
quorum  t.  1 .  tr.  de  proprio  et  per  se 
principio,  unde  provenit  peccatum  in 
actionibus  voluntariis,  cominet  in  2  p. 


')  De  Joanne  Baptista  Chiavetta 
(t  1664)  egiuius  III,  654  ;  de  Martino  P  e  1- 
legrini,  Peregrino  S.  J.  (t  1675)  ib.  p. 
1066  in  annot.,  sed  immerito  ei  tribuimus 
Praxiin  pieariorum  . . .  Romae  1666.  Ejus 
tamen  est  discorso  sopra  la  contritione  psr- 
fetta  e  sanctificante,  nel  quale  principal- 
mente  si  cerca,  sequest'  Atto  pretiosissimo- 
e  divino  sia  facile,  difficile  da  farsi,  Roma 
1670  ed  2. 

>)  I,  407  ;  cf.  Echard  11,670».  , 

I 

Digitized  by  Google 


Joiephus  de 


Vita,  Errico 


divisium :  in  quo  celsa,  clara  et  firma 
sententia  s.  Tbomae  proponitur,  con- 
clnsionesque  fere  omnes  ad  modum, 
quo  agnnt  et  determinantur  agentia 
omnia  sive  naturalia  sive  libera,  et  sive 
Dens  sive  creaturae ,  spectantfes  resol- 
vuntur  evidenti  discursu  ipsius  s.  Tho- 
mae  in  principium  illud  per  se  notum 
,  nnnmquodque  agit  in  quantum  est  in 
■actu  per  formam:*  insuper  infallibilis 
ordo  divinae  providentiae  secundum 
miram  ejusdem  angelici  praeceptoris 
•doctrinam  explicatnr,  resecatis  reoen- 
tiorum  inventis,  Panormi  16fi5  in  f. 
T.  2.  continet  seqnentes  tr. :  de  veri- 
tate  illius  principii,  omne  quod  move- 
tur,  movetur  ab  alio;  de  necessitate 
praecedente  et  sequente  secundum  men- 
tem  d.  Anselmi;  de  sensu  composito  et 
diviso  propositionum  modalium;  de 
augmento  et  decremento  formarum  tam 
secundum  se,  quam  in  ordine  ad  sub- 
jectura.  Hic  tamen  non  fuit  editus,  imo 
suppressus  et  servatus  Bomae  apud  ma- 
.gistrum  ordinis.  Funditas  vero  in  suo 
opere  impngnat  praemotionem  thomi- 
aticam  tamquam  recentem  et  a  s.  Tho- 
mae  mente  alienam  l).  Hinc  magister 
generalis  ordinis  Jo.  Thomas  de  Roc- 
«aberti  nuilura  non  movit  lapidem,  ut 
opus  supprimeret,  lectionemqne  suis  in 
virtute  s.  obedientiae  prohibuit  iisque 
tantum  permisit  >qui  arrepto  idoneo 
stilo  eundem  solida  methodo  refutare 
aggrederentur,  idque  pro  solo  tempore, 
quo  in  adornanda  hujusmodi  refuta- 
tione  occuparentur ; «  ipsum  librum  in- 
aipiiium,  vanum  atque  insulsum  affir- 
mat,  anctorem  vero  ineruditum  scrip- 
torem,  refractarium ,  suae  professionis 
-oblitum,  domesticam  ordinis  praediea- 
tornm  scholam  ineptissimis  paradoxis 
invertere  laborantem  pronunciat f).  Ce- 


•)  Gener  in  theoL  dogmatico-scholasL 
t.  1  Prodr.  1  c.  4  p.  177. 

*)  Cf.  prolixuui  decretum  apud  Serry 
I.  hiai.  congreg.  de  aoxiL  div.  £r.  a.  3  cap. 
11  p.  775  is. ;  Mongitore  1.  c.  ait:  ,Omnia 
ipn  objecta  ■plennidioremdoctrinae  tuae 
«xcellentiam  effecere;  patefacta  etenim 


terum  etiam  data  opera  eoque  nisu,  quo 
nemo  alius,  auctor  noster  tentat  radi- 
citus  convellere  scientiam  mediam,  sed 
minus  feliciter  *).  Auctor  fuit  in  suis 
cogitationibus  oppido  singularis  minus- 
que  solidus,  qui  neque  rem  acu  tetigit, 
nec  sua  placita  sustinere  potest:  imo 
quaestiones  de  libertate  admodum  in- 
volvit  ejusque  notionem  perturbat,  un- 
de inter alia M i c h ae  1  a  s.  Joseph  haec 
de  auctore  pronunciat  8) :  , Obscura, 
male  lota  et  cruda  raisit  in  ollam,  quin 
fuerit  subsecuta  methodus  et  propor- 
tionata  concoctio,  nisi  qnatenus  reco- 
quit  cramben  vel  sese  sui  molesta  cita- 
tione  interturbat.  Unde  quidam  doctor 
complutensis,  qui  possederat  volomsn, 
quod  tracto,  sic  appingit  in  eo  non  im- 
portune  n.  463 :  Obscure  loquitur  auc- 
tor,  ut  saepe  alias,  quando  veritas  ur- 
get  .  .  .  Quando  investigat  infallibili- 
tatem  eventuum  liberorum  sine  prae- 
determinatione  et  scientia  media,  lo- 
quitur,  impngnat  alios,  partnrit;  tamen 
potius  video  speciem  fati  quam  foetum 
etc*  —  De  scientia  media  disseruit 
Scipio  Errico  (Henricns)  Messanen- 
sis,  philosophiae  professor  et  poeta  non 
obscurus  (t  18.  Sept.  1670).  Plurima 
(31  edita  et  11  ms.)  recensentur  ejus- 
dem  opera  8),  e  quibus  huc  spectant  de 
scieniia  media  et  ejus  origine,  Genuae 
1668  in  12;  de  tribus  scriptoribus  hi- 
storiae  conc.  tridentini  sub  nomine  Cae- 
aaris  A  q  u  i  1  i  n  i ,  Amstelodami  et  Ant- 
werpiae  1656  in  8;  proh.  13.  Mart. 


Romae  doctrinae  auae  proiunditate  in  aui 
admirationem  praeatantiora  Urbis  inge- 
nia  excitavit,*  quae  exaggerationem  prae 
se  ferre  videntur. 

')  Etiam  Gregoriui  deSebenicoO. 
Carm.  in  lua  Nova  concordia  praedeatina- 
tionis  divinae  cum  hbertate  voluntatii 
creatae,  Venetiis  1665  in  12.  (ed.  2),  re- 
jectis  lententiis  thomiitaruin  et  molini» 
atarum  novam  excogitavit  viam  ad  illam 
quaestionem  aolvendam  :  qui  1.  prohibitui 
fuit  21.  Jun.  1666.  Cf.  Reusch  II,  691. 

»)  Bibliogr.  crit.  III,  135. 

•)  Cf.  Mongitore  in  bibl.  sic  Biogr. 
univers.  XIII,  277. 


Digitized  by  Google 


27 


1664  —  80.  Mariologia  in  Italia.  Marraoci. 


29 


1 668 ;  Censura  adv.  P.  Soave  historiam, 
Dilingae  1654,  quam  impugnavit  Henr. 
Heidegger.  —  De  ultimo  instanti  ho- 
minis  et  primo  instanti  animae  separa- 
tae,  ot  de  bis,  qnae  fiunt  in  iilo  inatanti, 
et  praecipue  de  judicio  particulari,  Ne- 
apoli  1665,  disseruit  Joannes  Grego- 
rius  a  Jesu  Maria  0.  S.  Aug.,  vicarius 
generalis  Ezcalceatorum.  —  Lumina 
fidei  divinae,  quibus  ducuntur  Christiani 
in  cognitionem  fidei,  proponit  Lugduni 
1671  Amadeus  Chiroli  praeposito 
generali  quondam  a  secretis,  bis  prc- 
vinciae  genuensis  praepositus,0.  Serv.  b. 
M.  V.,  quo  in  op.  4  disp.  disserit  de 
natura  fidei,  de  ejus  objecto  materiali, 
de  legitimo  proponente  res  fidei,  de 
conciliis  eorumque  auctoritate.  Duas 
posteriores  disp.  exhibet  Eocaberti  III, 
327—403. 

13.  Mariologiam l)  egregie  promo- 
vit  Hippolytus  Marracci,  Lucensis, 
congr.  cler.  reg.  Matris  Dei  (n.  17.  Jan. 
1604;  t  18.  Maji  1675),  qui  totum  se 
dedicavit  promovendae  gloriae  hujus 
matris.  Hunc  in  finem  teste  fratre  suo 
Ludovico  (de  quo  alias)  ad  115  com- 
posuit  libros,  quorum  alii  sunt  editi, 
alii  manserunt  mss.,  aliorumque  scrip- 
torum  opera  de  b.  Maria  V.  eruditis 
patrumque  doctrina  refertis  commen- 
tariis  aucta  edidit.  Inter  ipsius  opera 
eminent  2) :  Bibliotheca  mariana  alpha- 
betico  ordine  digesta  et  in  2  p.  divisa, 


i)  Jo.  Baptista  CancellottiS.  J. 
Alezandro  VII.  a  confessionibus  (t  27. 
Mart.  1670)  collegit  antales  marianos,  qui- 
bus  historia  ss.  v.  Mariae  Dei  Genitricis 
in  sinff uloa  annos  distribuitur  et  oppositis 
subinde  huraanarum  rerum  successibuB 
illustratur,  Romae  1661  t.  1  (et  unicus). 

•)  Cf.  Adelung,  Fortsetzung  und  Er- 
g&nzungen  zu  Chr.  G.  J8cher's  allgemei- 
nem  Gelehrten-Lez.,  IV,  779  ss.;  Biogr. 
univ.  XXVII.  353  8.  Praeclaro  illum  en- 
comio  prosequitur  Ballerini  in  sylloge 
monumentorum  ad  mysterium  conceptio- 
nie  immac.  V.  Deiparae  illustrandum  in 
monito  praefizo  fragmento  orat.  Georgii 
nicomed.  ed.  paris.  1, 147,  qni  docet,  eum 
plura  reliquisse  prae  modestia  ms. 


qua  auctores,  qui  de  Maria  Deiparent» 
V.  scripsere,  cum  recensione  operum 
continentur,  Bomae  1648  t.  2  in  8; 
opus  rsrum  et  ezquisitum  l) ,  in  quo 
c.  3000  auctores  recenset  et  c.  600  0 
opera  partim  edita,  partim  ms. ;  apo- 
stoli  mariani  seu  de  aingulari  ss.  apo- 
stolorum  in  Mariam  Deiparam  V.  pie- 
tate,  ib.  1643  in  8;  pontifices  max. 
mariani  seu  de  rom.  pontificum  in  M» 
Deiparam  V.  ardenti  studio  ac  pietate, 
ib.  1 64 2  in  8 ;  fundatores  mariani,  seu 
de  83.  religionum  congregationumque 
fundatoribus  M.  Deiparae  V.  singulari- 
ter  addictis ac dilectis,  1643  in  8;  pur- 
pura  mariana  seu  de  purpuratis  patri- 
bus,  eminentissimis  S.  B.  E.  cardinali- 
bus  pietate  in  Mariam  Deiparam  insi- 
gnibus,  ib.  1 654  in  8 ;  antistites  ma- 
riani  seu  de  catholicae  Ecclesiae  epis- 
copis,  archiepiscopis  ac  patriarchis,  qui 
praecipuo  in  M.  Deiparam  V.  amoro 
praecelluere,  ib.  1665  in  8 ;  heroides 
marianae  seu  de  singulari  illustrium 
feminarum  principum  in  M.  Deiparam 
V.  affectu,  1695  in  8;  reges  mariani 
seu  de  christianis  regibus  in  M.  cultu 
ac  devotione  illustribus,  1654  in  8; 
lilia  mariana,  ib.  1651  in  8;  principes 
mariani  seu  de  praecipuis  christiano- 
mm  principum  infra  Caesares  regesque- 
in  Mariam  obsequiis,  ib.  1660  in  8; 
fides  Cajetana  (i.  e.  card.  Cajetani)  in 
controversia  conceptionis  b.  M.  V.  ad 
libram  veritatis  appensa  et  nulla  in- 
venta,  Florentiae  1655  in  8;  Bulsani 
1665  etc.  saepissime  recusa;  trutina 
mariana,  Placentiae  1660  in  8;  Bru- 
zellis  1662;  Viennae  1663;  Joan.  Chry- 
sostomus  immacuiatae  conceptioni  b.  V. 
nunquam  contrarius,  sed  semper  propi- 
tius,  Komae  1 664  in  8 ;  Mariale  s.  Ger- 
mani  patriarchae  const.,  ib.  1650  in 
8 ;  Polyanthea  mariana  *),  in  qua  11. 1 8 

 _   \; 

i)  Cf.  Henr.  a  Seelen  in  Ecloga  de 
Hip.  Marracii  bibliotheca  mariana  1723, 
inter  ejus  selecta  literaria  ed.  2.  Lubecae 
1726  p.  354—397 ;  P  e  t  z  h  o  1  d  t  biblioth. 
bibliographicae  p.  225. 

*)  Cf.  de  hoc  op.  erudititaimo  M6m. 


Digitized  by  Google 


Theol.  schol.  in  Hibernia.  Laur.  a  s.  Theresia,  Gibbon. 


30 


Deiparae  Mariae  V.  noinina,  e.ncomia, 
excellentiae,  praerogativae,  dignitates 
e  s.  Scriptura,  apostolis,  patribus,  doc- 
toribus  etc.  exhibentur,  Coloniae  1683, 
cum  appendice  ad  bibliothecara  maria- 
nam.  in  qua  recensentur  ad  1000  nuc- 
tores  vel  omissi  iu  illa  vel  qui  scrip- 
serunt  post  a.  1648;  Romae  1694  in 
£ ;  1710;  1727;  conceptio  immaculatae 
Deiparae  M.  V.  ctlebrata  1115  ana- 
grammatibus  prorsus  puris  ex  hoc  sa- 
lutationis  angelicae  programmate  de- 
ductis:  Ave  Maria,  gratia  plena,  Do- 
minus  teeum  a  J.  B.  Agnensi  Cymeo 
Calvensi,  card.  Julii  Rospigliosi  aulico 
coeco,  Romae  1665  in  8;  s.  Josephi 
hymnographi  Siculi,  SyracuSani  0.  s. 
Basilii  monaehi  Mariale,  quo  ejusdem 
s.  Josephi  de  augustissimacoeli  terrae- 
que  regina  Deipara  V.  Maria  opera  om- 
nia,  quae  reperiri  potuerunt,  ex  grae- 
cis  mss.  codd.  collecta,  latine  reddita 
notisque  illustrata  nunc  primo  publi- 
cantur,  Romae  1661  in  8.  Aliqui  ex 
ejus  libris  (hic  non  recensitis)  fuere 
quondam  nunc  non  amplius  prohibiti 
propter  nimiam,  ut  videtur,  acrimoniam, 
qua  aggreditur  dominicanos  tunc  aliter 
hac  de re  sentientes.  Collegerat  etbiblio- 
thecam  magnam  marianam  t.  16  con- 
stintem  quae  mansit  inedita.  —  Mar- 
cu3  Antonius  G  a  1  i  t  i  u  s  a  Carpenedulo, 
theologicae  facultatis  excultor  maxime 
secundum  mentem  seraphici  doctoris, 
totius  ordinis  definitor,  tum  in  curia 
romana  1 2  a.  procurator  generalis.  de- 
mum  in  comitiis  1662  minister  gene- 
ralis  electus  (t  27.  Jul.  1665),  praeter 
integrum  cursum  artium  liberalium  ex 
seraphici  D.  s.  Bonaventurae  op. 
depromptum  et  in  5  v.  distributum, 
Romae  1434 — 36  et  plurima  msc.  reli- 
quit  novum  de  immaculata  V.  concep- 
tione  encomium ,  Venetiis  1636.  Ejus 
quoque  est  dUucidatio  speculi  apologe- 
tiei  R.  P.  Jac.  de  Ridere  sive  propu- 
gnaculum  historiae  annalium  P.  Z.  Bo- 


pour  1'Uist  desSciencesetdesbeaax  Arte, 
Tre\oux  1714  II,  1402  m. 


verii  (cf.  t.  III  8,  701),  Antwerpiae 
1653  in  4. 

14.  Ex  Anglia  et  Hibemia  plures 
quam  alias  inter  scholae  theologos  re- 
censere  licet,  quorum  forte  praecipuus 
est  Laurentius  a  s.  T  h  e  re  s  i  a  0.  Carm., 
nobilium  ac  catholicorum  parentum 
filius  unicus,  ortus  Droghedae  in  urbe 
Hiberniae.  In  Gallia  studiis  philoso- 
phicis  et  theologicis  incubuit,  inde  Ro- 
mam  evocatus,  ut  in  seminario  se  ad 
missiones  compararet,  prout  enixe  po- 
stulaverat,  in  comitiis  generalibus  a. 
1650  publicas  theses  omnium  adstan- 
tium  admiratione  sustinuit,  quorum 
animos  modestia,  ingenii  claritate  ac 
facilitate  rapuit.  Variis  deinde  in  do- 
mibus  ordinis  s.  theologiae  lectorem 
egit.  Exactissima  legum  custodia,  poe- 
nitentiae  studio  virtutumque  cultu 
discipulorum  suorum  forma  factus 
est,  orationisque  studio  sic  vacabat, 
ut  praeter  duas  diei  horas  consue- 
tas  tertiam  nocte  superadderet.  Ve- 
rum  ita  vires  attrivit,  ut  vix  a.  44 
natus  a.  1670  ad  meliorem  transierit 
vitam.  Parabat  eximium  opus,  cui  ap- 
ponere  volebat  titulum  Elucidarii  tho- 
mistici,  sed  morte  praereptus  operis 
tantum  partem  reliquit,  quam  Adeo- 
datus  a  ss.  Petro  et  Paulo  ejus  quon- 
dam  discipulus  et  sodalis  in  5  digessit 
tomos  (in  3  v.),  qui  sub  titulo  Spici- 
legii  thomistici  sive  difficiliores  contro- 
versiae  selectae  .  .  .  discussae  et  ad 
mentem  angelici  doctoris  resolutae 
Romae  1682.  1683  in  f.  prodierunt, 
opus  rarissimum.  In  t  ].  agit  de  s. 
doctrina,  de  exsistentia,  essentia  et  at- 
tributis  Dei  deque  visione  beatifica;  in 
2.  de  scientia,  ideis,  voluntate  Dei ;  in 
3-  de  praedestinatione ,  reprobatione, 
gratia  et  merito  ac  ss.  Trinitatis  my- 
sterio ;  in  4.  de  actibus  humanis,  justi- 
tia  et  jure,  poenitentia  cum  opusculo 
de  theologia  mystica;  in  5.  de  ss.  incar- 
nationis  arcano.  —  Opus  non  minus 
grande  et  rarum  elaboravit  Augustinus 
Gibbon  0.  S.  Aug.,  propter  fidem 


Digitized  by  Google 


3 1         1664-1680.  TheoL  acholaatica. 


Bruodinua,  Hecquet,  Lynch  etc  32 


<»nstanter  in  patria  defensam  exsul,  in 
universitate  herbipolensi  theologiae 
professor,  vicarius  generalisThuringiae 
■et  Saxoniae,  provinciae  rheno-suevicae 
praepositus  (f  2.  Mart  1676),  cui  ti- 
tulus  Speculum  theologicum  seu  theolo- 
gia  scholastica  ad  mentem  d.  Thomae, 
Moguntiae  1669  t  7  in  4 ;  auota  variis 
argumentis,  responsionibua  ac  funda- 
mentis  et  4  tr.  contra  Lutherum  (de 
quibus  mox)  ac  uno  de  scientia  ideali, 
«uraBened.  deMeirelles  ejusd.  ord. 
Conimbricae  1740 —  1745  t  6  in  t 
Ejus  quoque  est  Lutherocalvinismus 
•schismaticus  quidem  std  reconciliabilis, 
Errurti  1663,  quod  opus  sane  prae- 
stans  et  accuratum  absolvitur  4  disp., 
-quarum  1.  de  necessitate  agit  unius 
verae  Ecclesiae  amplectendae ;  2.  de 
vera  Ecclesiae  visibilitate  et  indefecti- 
bilitate;  3.  de  injusta  ac  insufficienti 
•causaschismatis  adversariorum;  4.  eaque 
irenica  de  Luthero-calvinismi  reconci- 
liabilitate,  ubi  conditiones  pacis  a  Ge- 
orgio  Calixto  propo«tae  expenduntur l). 
Amphitheatrum  sapientiae, .  Wirceburgi 
1656  in  4.  —  Antonius  Bruodinus 
Tuomoniensis  0.  Min.  theologiae  lector 
in  collegio  Hibernorum  Pragae,  edidit 
Oeconomiam  minoriticae  scholae  Salo- 
monis  J.  D.  Scoti  sive  universae  theo- 
logiae  scholasticae  manualem  Summam 
ad  mentem  doctoris  subtilis,  Pragae 
1663  in  8-  cum  corolla  sive  p.  altera 
manualis  Summae  i.  e.  Summa  totius 
theologiac  speculativae,  in  qua  agit  de 
virtute  et  statu  religionis,  decimis,  voto, 
indulpentiis,  purgatorio,  ib.  1664  in  8 ; 
propugnaculum  theologicae  veritatis,  p.  L. 
(et  unica)  historica  in  5  11.  secta,  Pra- 
gae  1669,  liber  rariasimus  (m.  300), 
in  quo  agit  adversus  Thomam  Carve 
Hibernum,  notarium  apostolicum,  qui 
Viennae  morabatur  (t  1664)  atque 
ediderat  opus  inscriptum:  Lyra  sive 
anacephalaeosis  hibernica,  in  qua  de 
origine,  nomine,  moribus  gentis  hiber- 


■)  Cf.  Fabricium  hist  bibl.  fabric.  IV. 
214. 


nicae  tractatur,  necnon  annales  Hiber- 
niae  aba.  1148—  1661,  Sultsbachii 
1666  ed.  2.,  atque  postmodum  oppo- 
suit  responsionem  veridicam  ad  examen 
anatomicum  A.  Bruodini  In  2.  L  op. 
agit  Bruodinus  de  Luthero,  Calvino 
aliisque  reformatoribus.  Armamenta- 
rium  theologicum  ad  mentem  doctoris 
subtilis,  Pragae  1676,  admodum  ra- 
rum.  —  Joannes  H  e  c  q  ue  tl)  0.  Praed. 
reliquit  commentarium  theologicum  com- 
plectens  omnes  tr.  totius  1 ,  2.  p.,  Bo- 
mae  1659  in  f. ,  et  synopsim  theolo- 
gicam  de  fide,  spe  et  caritate,  ib. 
1675  in  4.  —  Richardus  Lyncaeus 
(Lynoh)  8.  J.  patria  Oalvioensis  per  25 
a,  Vallisoleti  et  Salmanticae  professor 
theologiaeschola8ticae(n.l61  l,tl676), 
vir  in  disputando  acer  et  dexter,  ut 
non  raro  aoclamationibus  adstantium. 
ad  disserendum  provocaretur,  unicer- 
sam  edidit  phiiosophiam  schddsticam 
Lugduni  1645  v.  3  inf.  (m.  100),  etv. 
2  de Deo  uUimo  fine,  Salamanticae  1671 
in  f. 

-  E  Scotia  prodiit  Andreas  Junius 
S.  J.  ( 1 6 1 9 — 1679),  Abredonensis,  qui 
ab  errore  ad  veram  rediit  Ecclesiam. 
Compluti  philosophiam,  Toleti,  Villa- 
regii,  Murciae  et  Matriti  per  a.  1 7  theo- 
logiam  professus  est  Edidit  de  provi- 
dentia  et  praedcstinatione  tH editotioiMt 
scholasticas,  Lugduni  1678  in  f. 

Angli  erant  Guilelmus  Harcourt 
(proprie  Ayleworth)  8.  J.  diu  Leodii 
philosophiae,  dein  theologiae  professor 
(t  10.  Sept.  1679),  cujus  est  meta- 
physica  scholastica,  in  qua  pleraeque 
philoaophicae  et  non  paucae  theologicae 
dificultates  elucidantur,  Cobniae  1675 
in  f.  — Thomas  Compton  aliasCar- 
le  1 0  n  8.  J.  Cantabrigien8i8,  <Uu  in  col- 

>)  Hic  fbrte  idem  eat  cum  Jo.  Baptitta 
Hacket  pariter  0.  Pr.  et  Hiberno,  Me- 
diolani,  Neapoli  et  Romae  theologiae  ma- 
giitro,  quem  Echard  ab  illo  distinguit  ei- 
que  tribnit  Controversortum  theologtcum 
complectens  omnet  tr.  totius  1.  2.  p.  doc- 
torit  angelici,  Romae  1654  in  f.  Hic  joxta 
BelleBheim  Gesch.  der  kath.  Kirche  in  Irl. 
IIL.  691  obut  1676. 


Digitized  by  Google 


33 


Berulle,  Marcellos  reg.,  Marc.  a  Baudunio,  Leo  a  b.  Jo. 


34 


legio  anglicano  Audomari  philosophiae 
«t  Leodii  theologiae  professor,  in  docendo 
acribendoque  clanas  et  solidos  (t  24. 
Martii  1666),  praeter  philosophiam  wit- 
crsam,  Antwerpiae  1649  in  f.,  1664, 
et  Prometheum  christianum  seu  librum 
moralium,  in  quo  philoaopbiae  moralis 
finis  et  scopua  aperitur,  simulque  me- 
dia,  quibua  in  homine  formando  in  bo- 
minem  utitur,  declarantur:  ex  anti- 
quornm  philoaophorum  monuraentisde- 
ducta,  ib.  1652  in  8;  Leodii  1653; 
tursus  theologici  t.  2  scripsit,  quorum 
1.  reapondet  1.  p.  et  1,  2  ;  alter  2,  2. 
«t  3.  p.  Leodii  1658  et  1662  ;  1684 
«t  1689  in  f. 

1 5.  Piurea  insignes  theologiae  scho- 
lasticae  cultoree  protulit  hac  epocha 
Gallia.  Primo  loco  illi  nominandi 
sunt,  qui  integram  Summam  vel  cur- 
sum  theologiae  elucabrarunt.  Marcua 
deBerulleO.  Min.  Conv.  Normannus 
(t  1682)  cursum  edidit  theologicum  ad 
mentem  doctoria  aubtilis  distribntum 
in  4  U.  juxta  ordinem  magistri  Sent., 
Oratianopoli  1 668 1. 1 2  in  1 2  (ter  ibid.), 
opua  rari8simum ;  praeterea  Brieve  et 
daire  explicaUon  de  toute  la  Sainte  Bible 
aelon  le  aens  litteral  ib.  1696  t.  3  in 
1  v.  in  f. ;  Bible  geographique  Grenoble 
1679.  —  Marcellus  Regiensis  0. 
Cap.  theologus  egregiua,  seraphicae 
doctrinae  sectator  ac  defensor  aqerji- 
mus  l),  composuit  egregiam  Summam 
teraphicam,  in  qua  s.  Bonaventurae  se- 
raphica  doctrina  per  ejus  in  Magistrum 
8ent.  11  dispersa  dilucide  eat  enodata 
«t  accurate  redacta  in  acholae  metho- 
dnm,  Massiliae  1669  v.  2  in  f.  —  E^ua 
sodalis Marcus  aBaudunio,  virclara 
doctrina  et  insigni  sapientia  praeditua, 
publica  luce  donavit  paradisum  philo- 
sophieum  unius  ac  trium  doctorum  an- 
gelici,  aeraphici  et  subtilis  *)  horumque 

>)  Joao.  a  a.  Antonio  II,  313. 

*)  Bonaventura  Columbua  0.  Min. 
Conv.  elaboravit  novum  eursum  phQoeo- 
pkieum  m  via  Seoti  complectentem  uni- 
veraam  philoaophiam  rationalem,  natura- 


conciliatoris  fonte  irriguua,  Massiliae 
1 654  in  f. ;  1 664  in  4 ;  paradisum  theo~ 
logieum  unius  ac  trium  doctorum  etc. 
t.  2  in  f.  Lugduni  1661—1664,  ad- 
jecto  tr.  de  justUia  et  jure  ib.  1670, 
opua  rarum.  In  utroque  auctor  studet 
illos  trea  doctores  ad  eandem  trahere 
aententiam,  aed  non  semper  feliciter. 
Compendium  totius  iheologiae  tam  spe- 
eulativae  quam  practicae,  ib.  1673  t.  4 
in  8. —  Leo  a  s.  J  oanne,  ante  suum 
in  Carm.  ordinem  ingressum  Jo.  Mace 
dictus,  Rhedonensis  n.  a.  1600,  omnia 
fere  ordinis  munera  omvit,  magnique 
factus  est  ab  Innocentio  X.  et  Alexan- 
dro  VII.,  a  pluribua  cardinalibus ,  Lu- 
dovico  XIII.  et  XIV.,  quibua  fuit  a  con- 
cionibua.  Biehelieu  card.  adatitit  mo- 
rienti  (t  30.  Dec  1671).  Vere  meruit 
sua  virtute  animique  dotibus  hoc  a  suo 
biographo  ')  elogium :  ,  In  eeculo  quaai 
stella  surrexit  matutina,  in  Carmelo 
tamquam  sol  in  diebus  aestatia  prae- 
luxit,  in  aula  quaai  vas  auri  aolidum 
ornatum  omni  lapide  pretioso  emicuit, 
omnibus  tum  corporia  tum  animae  do- 
tibua  insignitus,  et  suis  omnibus  intra 
monasterii  aepta  pretioaus  sodalibua. « 
Plurima  (ad  63)  ejuadem  exstant  ope- 
ra  *),  inter  quae  laudatur :  Studium  sa- 
pientiae  universalis, Parisiis  1657  t  1., 
qui  agit  de  disciplinis  profanis ;  t.  2.  et 
3.  Lugduni  1664,  qui  veraantur  circa 
scientiam  sacram :  ea  pars  ceteris  prop- 
ter  eruditionem,  ordinem,  claritatem 
claasicumque  stilum  praefertur,  quae 
de  theologia  dogmatica  disserit.  Au- 
rum  optimum,  contextus  evangelicue 
J.  Christi  vitam  uno  quatuor  evangeli- 


• 

lem,  moralem  ettransnaturalem,  Lugduni 
1669  in  f. 

<)  P.  de  Villiera  in  bibl.  carm. 

*)  Cf.  FelkT  V,  236,  exactius  in  Btogr. 
univ.  LXXII,  276  ubi  legimus:  ,Cela- 
borieux  et  savant  6crivain  a  laie»6  une 
grande  quantit6  d'  ouvragea  remarquables 
non  seulement  par  la  diversit6  des  matie- 
rea,  mais  plua  encore  par  la  vigueur  et 
r&egance  du  ttvle,  auaai  bien  que  par 
r  6tendue  des  connaieeancea  qu*  ila  atte- 
■tent.« 


Digitized  by  Google 


35 


1664-1680.  Theologia  «choL  in  Gallia.  Contenson,  Labat, 


3r> 


starum  calamo  describens  1669  in  8 ; 
instructio  catholica  adversos  heterodo- 
xos,  1661  ;  Instruction  catholique  pour 
diatingaer  infailliblement  la  verite*  du 
mensonge  en  matiere  de  religion,  Pic- 
tavii  1647  in  4;  Les  sept  colonnes  de 
la  Sagesse  incarnie  qui  soutiennent  le 
temple  des  sept  principales  vertus  de 
la  divine  Eucharistie  contre  les  b&eti- 
ques,  ib.  1629  ing.,  cum  apologia  ad- 
versus  Danielem  Couppe\  Salmurii 
1630  in  8 ;  theologie  mystique,  Parisiis 
1654  v.  2  in  8.  etc.  —  Theologiam  se- 
eundum  genium  s.  Augustini  edidit  Ful- 
gentius  L  a  F  o  s  s  e  0.  S.  Aug.  Tolosae 
1672  t.  3  in  12. 

16.  His  notior  est  Yincentius  Con- 
tenson  (Contensous)  0.  PraedL  Aqui- 
tanus  dioecesis  condomiensisAltivilari 
natus  a.  1641.  Ea  emicuit  inter  ae- 
quales  ingenii  subtilitate,  ut  non  tam 
discipulus  quam  professor  emeritus  ar- 
guendo  vel  ezponendo  videretur,  adeo 
velintricatis8imasdifficillimasque  theo- 
logiae  quaestiones  intime  penetrabat, 
dilucide  explicabat,  adversaque  solide 
ac  clare  solvebat  argumenta  *).  Annos 
vix  natus  24  philosophiam  professus 
est  Albiae  (seu  Albigae)  magna  nomi- 
nis  celebritate  (l  664) ;  tum  theologiam 
variis  in  episcoporum  seminariis.  Af- 
fecta  jam  valetudine  conciones  per  ad- 
ventum  a.  1674  habuit,  moxveropost 
concionem  die  Natali  D.  habita  exspi- 
ravit  26.  Dec.  1674  a.  aetatis  34.  Op- 
timo  plane  consilio  theoiogiam  scripsit 
mentis  et  cordi*  seu  speculationem  uni- 
versae  s.  doctrinae  pietate  temperatam 
e  patribus,  doctore  potissimum  ange- 
lico  derivatam,  Lugduni  1673 — 1676 
t.  9  in  12.,  quorum  ultimum  ab  ipso 
quidem  inchoatum,  alter  (Massoulie) 
absoivit  partim  ex  auctoris  schedis, 
partim  ex  suo ;  ib.  1687  ;  Venetii  1727 
v.  2  in  f.;  1790  t.  4  in  4;  Taurini 


')  Cf.  Echard  II,  656  s. :  Bezaudun  Hi- 
itoire  du  R.  P.  de  Contenson,  Montauban 
1663  in  12 ;  Monatroien  1887  p.  1—11. 


1768  v.  4  in  4.  cum  additamento  al- 
terius  de  jure  et  justitia ;  Parisiis  187  5 
t.  4.  Singulis  sectionibus  considera- 
tiones  subjicit  asceticas,  quae  sponte 
sua  dogma  oatholicum  consequuntur. 
Ejus  dictio  elegans  quidem  est,  sed  plus 
justo  acrior,  magnoque  animi  aestu 
corripi  videtur,  quoties  aliorum  opi- 
nione8  quamvis  probabilissimas  refu- 
tare  conatur  l).  In  tr.  de  gratia  ezisti- 
mat  semipelagianos  gratiae  interioris 
praetenientis  admisisse  nesessitatem, 
nec  uno  in  loco  Jansenianis  favet.  Inr 
re  vero  morali  judice  s.  Alphonso 
auctor  est  rigidissimus,  qui  prolixam 
de  novello  probabilitatis  commento  hae- 
resum  omnium  fonte  diss.  operi  suo 
inseruit,  et  sententiam  benignam  vo- 
cavit  intolerabilem  ab  Ecclesia  confi- 
gendam  potius  quam  Jansenii  senten- 
tias  2).  —  Ex  eadem  sacra  familia  cla- 
ruit  inter  primi  nominis  thaologos  com- 
putatus  Petrus  Labat  Tolo&nus,  doc- 
trinae  s.  Thomae  mirum  addictus,  quam 
fiurdigalae  et  Tolosae  fere  per  totam 
vitam  e  superiore  loco  docuit.  Sua  auo- 
toritate  academiam  tolosanam  induxit, 
ut  atatueret  ,omnem  a  sensu  8.  docto- 
ris  alienam  (doctrinam)  esse  exploden- 
dam  et  a  scholis  eliminandam,  praeci- 
pue  in  materia  gratiae  ez  se  efficacis, 
sicut  in  materia  praedestinationia  gra- 
tuitae  ante  praevisionem  meritorum, 
necnon  in  materia  moralis  doctrinae3).* 

»)  Cf.  HiBt-politigche  Bl.  1873  LXXI, 
102  ;  Mich.  ai.  Joi.  IV,  472. 

»)  Cf.  Lacroix  theol.  mor.  1. 1.  n.  327. 

*)  Cf.  Echard  II,  636  ■.  —  Alius  ab  eo 
e*t  Joannei  Baptista  L  a  b  a  t  lodalii,  qni 
miisionarium  egit.  in  insulis  americanis 
ditionis  tunc  gallicae.  Bedux  Bononiam 
ad  comitia  ordinis  se  contulit  atque  in 
Europa  retentus  continuavit  Memoiresdes 
nouveaux  voyage*  aux  isles  Frangiies  de 
TAmerique  contenant  une  description 
tres  exact  du  pais  etc.  Parisiii  1722  t.  6 
in  8.  Postea  ex  aliorum  relationibus  scri- 
psit  Nouvelle  relation  de  VAfriqne  occiden- 
tale,  ib.  1728;  Relation  hiitorique  de 
VEthiopie  oceidentaU,  ib.  1732,  opus  pro 
missionum  hiitoria  non  sine  pretio,  sed 
non  in  omnibus  accuratum.  Obiit  1738. 
Cf.  Reichmann  S.  J.  in  KL  VII*,  1280. 


Digitized  by  Google 


37 


Philippus  a  ss.  Trinitate. 


38 


DecessitautemPetras  30.  Martii  1670, 
postquam  ab  eo  typis  datum  fuerat 
opus  hoc  titulo:  Thtologia  echolastica 
secondum  illibatam  s.  Thomae  doctri- 
nam  sive  cursus  theologicus,  in  qno 
omnia  dubia  maxime  hacce  tempestate 
sgitari  solita  ample,  exacte  et  perspi- 
cue  resolvuntur   ac  semper  omnino 
menti  ejusdem  doctoris  angelici  con- 
sone,  Tolosae  16  58—  1661  t.  8  in  8. 

17.  In  s.  Thomatn  commentaria  edi- 
derunt:  Philippus  a  ss.  Tr  i  n  itate, 
ante  suum  iu  0.  Carm.  ingressum  x) 
dictus  Esprit  Julien,  Malaucensis 
dioecesis  vasionensis  n.  1603.  InPer- 
sidem  misaus  est  missionarius  aposto- 
licus(l629);  non  solum  hanc  regio- 
nem,  sed  et  Indiam  (ubi  commoratus 
est  9  fere  annos),  tres  Arabias,  Syriam, 
Mesopotamiam,  Chaldaeam,  Armeniam 
et  ex  parte  Mediam  peragravit:  quod 
iter  describitPhilippus  in  opere,  quod 
hodie  adhuc  aestimatur:  Itinerarium 
orientale,  in  quo  varii  successus  itineris, 
plures  Orientis  regiones,  earum  mon- 
tes,  maria  et  flumina,  series  principum 
qui  in  eis  dominati  sunt,  incolae  tam 
cbristiani  quam  infideles  populi,  ani- 
malia,  arbores,  plantae  et  fructus:  re- 
ligiosorum  in  Oriente  missiones  ac  varii 
celebres  eventus  describuntur  1L  10, 
lugduni  1649,  in  linguas  quoque  gal- 
lieara,  germanicam,  italam  versum  *). 
Montem  Carmelum  visitavit  accurate- 
que  descripsit.  In  monte  Libani  ali- 
quamdiu  commoratus,  Romam  demum 
rediit  autbenticum  processum  martyrii 
scdalium  suorum  Dionysii  a  Nativitate 
et  Redempti  a  Cruce  ad  ss.  congr.  de 
propaganda  fide  et  de  ritibus  afferens. 
Hinc  in  Galliam  secessit.  Saepius  pri- 


1 )  Ex  eadem  bac  faroilia  erat  Licinius 
&  t.  Scholastica  (t  1674)  auctor  expo- 
tUkmie  mSummame.  Thomae,  »i  fidescon- 
tinoatori  H.  E.  Fleurii  L  206  §  102,  qui 
ei  tribuit  opera,  ex  quibua  tantum 
de  juetitia  ehrittiana  Leyden  1656 
editum  lefri. 

')  Ct  Roehricht  Bibl.  geogr.  PaL  p.  247. 


mis  ordinis  muneribus  functus  est,  et 
tandem  electus  praepositus  generalis 
Romae  ad  sexennium  25.  Apr.  1665. 
Omnes  fere  per  Europam  provincias 
ipse  visitavit.  Dum  ad  siculam  provin- 
ciam  trajicere  pararet,  maris  tempe- 
statibus  per  24  dierum  spatiumadCa- 
labriae  oras  6eu  potius  scopulos  mise- 
randum  in  modum  jactatus  ac  Neapo- 
lim  usque  propulsatus,  ibideua  laborio- 
sissimam  piamque  vitam  non  sine  sanc- 
titatis  fama  finivit  28.  Febr.  1671. 
Plura  edidit  opera  cedro  digna,  ait  6  o- 
netus,  in  quibus  eruditio  et  pietas 
decertant,  continuis  licet  itineribus  ac 
praelaturarum  occupationibus  deten- 
tus,  quae  ipsum  in  omni  disciplinarum 
genere   instructissimum   fuisse  pro- 
bant l),  inter  quae  potiora  sunt:  Summa 
phiiosophiae  ex  principiisAriatotelis  et 
d.  Thomae  doctrina  juxta  legitimam 
scholae  thomisticae  intelligentiam,  Lug- 
duni  1648  in  f.,  Coloniae  1654.  1665 
(m.  60),  quam  Goae  elaboraverat  ea- 
dem  prorsus  methodo ,  qua  usus  est  s. 
Thomas  in  Summa  theologica.  Eam 
multum  commendant  sodalibus  statuta 
congr.  generalis  Oratorii  (ed.  Parisiis 
1675  sess.  21).  Summa  theologiae  tho- 
misticae  seu  disp.  in  omnes  partes  Sum- 
mae  b.  Thomae,  Lugduni  16  5  3  88.  v.  5 
in  f.,  opus  rarum  (m.  80).  Ea  magni 
fit  a  s.  Thomae  discipulis :  ezcellit  enim 
insigni  perspicuitate  et  claritate,  qua 
forte  Gonetum  vel  Becanum,  quem 
tantopere  commendavimus  (III8,  720)/ 
superat  *) :  ea  tamen  subinde  ex  Sum- 
ma  philosophica  suppleri  debet.  Sum- 
ma  thtologiae  mysticae ,  in  qua  quae- 
cunque  ad  eam  pertinent  rigore  scho- 
lastico  et  ex  mente  ss.  patrum  erudi- 
tissime  pertractat,  maxime  secundum 
doctrinam  8.  Thomae,  ib,  1656  in  f. ; 
Friburgi  1874  t.  3,  opus,  quod  magni 


')  Cf.  BibJ.  0.  Carmel.  Aureliani  1752 
U,  651 ;  Mich.  a  8.  Joaeph  III,  478;  Biogr. 
univ.  XXXIV.  181  u. 

')  Cf.  Hist  politische  Bl.  1873  v.LXXI 
p.  106:  Scheeben  Handb.  d.  k.  Dogm.  L  1 
n.  1092. 


Digitized  by  Google 


39 


1664-1680.  'iheologia  scholastica  in  Gallia.  Maeratiua, 


40 


aestimatar.  Maria  sicut  aurora  eonsur- 
gens  sea  de  immacalata  ejus  concep- 
tione;  accedunt  plura  de  peccato  ori- 
ginali  Lugduni  1667  in  8;  generalis 
ehronologia  usque  ad  sua  tempora,  in 
qua  compendiose  ac  methodice  referun- 
tur  praecipua  scitu  digna,  quae  evene- 
runt  ubique,  ib.  1663  in  8;  DeeorCar- 
rneli  religiosi  seu  de  viris  et  moniali- 
bua  0.  Carm.  sanctitate  illustribus,  ib. 
1665.  —  Hujus  ordinis  sodalis  fuit 
Daniel  a"s.  J  o  s  e  p  h  (Jos.  Legourveneur 
t  1666),  cujus  disputationes  in  1  p.  q. 
1 — 50  prodierunt  Cadomi  1649  in  f. 
—  Ludovicus  Maeratius  (Mairat)S. 
J.  Trecensis  propter  eruditionem  a  Pe- 
tavio  l)  commendatus,  vir  ingenio,  ju- 
dicio,  doctrina,  diaputandi  acumine, 
explicandi  facilitate  et  perspicuitate 
cum  pauois  comparandus  8).  Aliquot 
annos  philosophiam ,  theologiam  Mus- 
siponti,  Fleziae,  Lutetiae  annos  omnino 
24  magna  auditorum  frequentia  et  ad- 
miratione  professus  est.  Fuittenerrimae 
conscientiae,  cautus  admodum  in  ser- 
mone,  ne  quid  supra  limites  veri  ezag- 
geraret;  de  nullo  male  sentiebat  mul- 
toque  minus  sinistre  loquebatur.  Can- 
dore  magno  morum  et  suavitate  omni- 
bus  se  amabilem  praestabat.  Quotidie 
apud  confes8arium  peccata  deponebat, 
nt  sacri8  purius  operam  daret  (t  1 9. 
Febr.  1 664  aetatis  a.  87).  Prostant  ejus 
disputationum  in  Summam  theologicam 
(nniver8am)  s.  Thomae  v.  3  in  f.,  Lu- 
tetiae  Parisiorum  1633- 

]  8.  Cum  de  iis  nobis  sit  sermo,  qui 
de  8.  Thoma  meruerunt,  mentio  om- 
nino  facienda  est  Joannis  Nicolai 
nati  1594,  qui  puer  duodennis  ordi- 
nem  est  ingressus  8.  Dominici  (1607). 
De  ejus  eruditione  et  virtute  ita  scri- 
bit  Echard  II,  647 :  >Praeter  amoenio- 
rea  musas,  quibus  erat  optime  instruc- 
tus,  soluta  strictaque  oratione  venuste 
8cribere  promptus,  graece,  latine  et  ver- 


i)  De  incarn.  1. 11  c.  12  §  12. 
«)  Sotvell.  in  bibL  Script  S.  J. 


nacule,  quin  etiam  italice,  hispanioe  et 
hebraice  doctus,  theoiogia  scholaatica 
sic  emicuit,  ut  et  positiva  sacraeqae 
Scripturae,  ss.  patrum  et  catholicae 
traditionis  ac  historiae  ecclesiasticae 
notitia  plus  emineret.  Vita  illius  pura 
omnino  et  innozia:  libris  intentus  et 
studio  reliquum  dabat  orationi  vocali 
et  mentali,  quam  familiarem  habebat: 
rarissimum  illi  cum  mulieribus  allo- 
quium  idque  perbreve  et  necessitate 
compellente  vel  caritate:  a  jejuniis  non 
Ecclesiae  tantum  sed  et  ordinis  ne  vel 
aetate  jam  effoeta  se  voluit  ezimium, 
cibi  potusque  et  somni  parcissimus.c 
Ejus  opera  ')  in  tres  distinguit  classes : 
Aliena  sed  ejus  notis  et  additionibus 
illustrata:itam«ri dePisisO.Fr.  Praed. 
Pantheologia  (cf.  Nomencl.  II ,  661) 
sive  universa  theologia  ordine  alpha- 
betico  per  varios  tituios  diatributa  et 
ez  probatis  et  praecipuis  auctoribus 
(s.  Thoma  et  Alezandro  halenei) 
olim  ab  ip3o  summa  arte  collecta  .  .  . 
Opu8  non  theologis  tantum  et  concio- 
natoribus  (ad  quos  mazime  spectat), 
sed  literatis  passim  omnibus  propter 
inspersas  omnimodas  notationes  ac  ma- 
terias  non  tenuiter  profuturum  etc., 
Lugduni  1655  t.  3  inf.,  aocuratior  ed. 
Lugduni  1670;  priori  t.  adjecit  sub 
titulo  de  dominio  disceptationem  ad- 
versus  novos  dogmatistas  (ut  Mart  de 
Barcos  etc.),  qui  duo  Ecclesiae  capita 
sibi  fingunt,  et  ez  duobus  unum  con- 
flant,  Paulum  cum  Petro  coaequantes 
in  supremo  pontificatu;  alteri  t  accea- 
8it  disceptatio  summaria  de  his,  quae 
ad  gratiam  Dei  et  ad  liberum  hominis 
arbitrium  pertinent  utriusque  tracta- 
tioni  sub  titulis  propriis  ab  auctore  de- 
lineatae  intermizta,  contra  jansenia- 
num  dogma  postliminio  tandem  a  sum- 
mo  pontifice  damnatum,  ac  alias  ejus- 
dem  appendices  ez  Augastini  potissi- 
mum  et  s.  Thomae  testimoniis  apertis- 


i)  Horum  catalogam  integram  (potiora 
enim  tantum  indicabimus)  cf.  eUam  ap. 
Niceron  XIV,  773  m. 


Digitized  by  Google 


41 


Joannes 


Nicolai. 


42 


sime  confutatas;  tertio  t.  adjecta  est 
summaria  disquisitio  auctoritatum  tam 
$,  Augustini  quam  s.  Thomae  de  pas- 
sione  ac  morU  Christi  non  pro  electis 
tantnm  efficaciter,  sed  etiam  sufficien- 
ter  pro  ceteris  omnibus  tolerata  contra 
praefatnm  dogma  jansenianum.  Edidit 
praeterea  plura  *.  Thomae  opera  a  cor- 
ruptelis  et  mendis  (quandoque  enormi- 
bus)  ezpurgata,  cnjusmodi  sunt:  Ex- 
positio  continua  super  quatuor  evange- 
listas  ex  latinis  et  graecis  auctoribus 
ac  praesertim  ex  patrum  sententiis  et 
glossis  miro  artificio  quasi  uno  tenore 
contextuque  conflata  et  catena  anrea 
justissimo  titulo  nuncupata,  Parisiis 
1657  in£,  Lugduni  1670;  pro  quo  op. 
et  ed.  seripsit  contra  Combefisium 
sub  ementito  nomine  Honorati  a  8.  Gre- 
gorio  apologeticam  praefationem  ad- 
jecta  summaria  epistolari  discussione  in 
diss.  Bernardi  Guyard  de  fictitio  s. 
Thomae  Graecismo (Parisiis  1 667  in  8-), 
utrum  scil.  s.  Thomas  calluerit  lingnam 
graecam,  qua  affirraatur  angelicum  doc- 
torem  linguam  graecam  egregie  cal- 
luisse,  Parisiis  1668  in  12.  Cum  au- 
tem  Combefisius  huic  apologiae  oppo- 
suisset  prolusionem  ad  praefationem 
apologcticam  in  P.  Nicolai  ed.  novam 
catenae  aureae  d.  Thomae ,  respondit 
Nicolai  L  eonfixiones  praesumptitiae  ex 
profesio  refxxae  seu  verius  discussae 
fictiones,  Lugduni  1680  in  12.  S.  7ho- 
mae  praeclarissima  commentaria  in  4  II. 
Sent.  P.  Lombardi,  Parisiis  1659  t.  4 
in  f. ;  commentarius  posterior  super  U. 
Sententiarum  sive  secundum  scriptum 
vulgo  dictum,  ib.  1660  in  f.  In  prae- 
fatione  editor  acrius  contendit,  hoc  opus 
certissixne  s.  doctoris  esse,  nec  suspicio- 
nem  ex  adverso  ab  ullo  cum  ratione 
efBngendam,  verum  Quetif  et  Echard 
contrahum  (I,  26l)censent;  8.  Thomae 
qq.quodlibetales,  ib.  1660  in  f. ;  Summa 
theologica  innumeris  patrum,  concilio- 
rum,  Scripturarum  ac  decretorum  te- 
stimoniis  ad  materias  controversas  vel 
ad  moralem  disciplinam  pertinentibus 
in  margine  locupletata  notisqne  histo- 


ricis  ac  dogmaticis  undequaque  adjectis 
aucta,  ornata,  illnstrata,  ib.  1663  in  f. 
Qnaedam  sua  vir  doctus  ipsis  s.  Tho- 
mae  articulis  uno  conteztu  addidit,  in 
quibus  lector  falli  potest,  nisi  ad  aste- 
riscos  attendat  in  principio  et  fine  po- 
sitos,  sic  2,  2.  q.  1 1  a.  2  ad  finem  resp. 
ad  3,  sic  in  snppl.  q.  9  a.  3 ;  Lugouni 
1685  in  f. ;  8.  Thomae  Aq.  ....  expla- 
natio  in  omnes  d.  Pauli  ap.  epistolas 
commentaria,  Lugduni  1689  in  f. — 
Opera  propria  theologica  sunt:  Judi- 
cium  seu  censorium  suffragium  de  pro- 
positione  Ant.  Arnaldi  sorbonici  docto- 
ris  et  socii  ad  q.  juris  pertinente  (ni- 
mirum  defuisse  gratiam  Petro,  sine  qua 
nihil  possumus,  quando  Christum  ne- 
gavit),  Parisiis  1656  in  4.,-  cui  adden- 
dae  theses  theologicae  de  gratia l),  qui- 
bus  impugnat  errores  Jansenianorum, 
quorum  acer  erat  adversarius.  Apolo- 
gia  naturae  et  gratiae  seu  de  concordia 
utriusque  juxta  mentem  Augustini  et 
Thomae,  Burdigalae  1665;  de  jejunii 
christiani  et  christianae  abstinentiae  vero 
ac  legitimo  ritu  juzta  veterem  Ecclesiae 
universalis  usum  oecuinenica  diss.  con- 
tra  pseudocriticas  et  novellas  abusiones, 
Parisiis  1667  in  12.,  adversus  Lau- 
nojum  (cf.  infra),  contra  cujus  diss. 
de  vera  plenarii  concilii  apud  Augu- 
stinum  notione  1644,  166«  tertio  jam 
editam ,  scripsit  de  concilio  plenario, 
quod  contra  donatistas  baptismi  quae- 
stionem  ez  Augustino  definivit,  oecu- 
menicam  diss.,  Parisiis  1667  in  12; 
de  plenarii  concUii  et  baptismatis  hae- 
reticorum  assertione  diss.  posterior  an- 
teriorem  firmans  et  a  pseudocriticis  con- 
tumeliis  cavillisque  defendens,  ib.  1 668 
in  12;  in  his  tuetur,  Augustinum  no- 


')  Adveraua  Nicolai  theseB  prodierunt: 
Theses  molinisticae,  Fr.  Joan.  Nicolai  doc- 
tori8  parisiensis  et  apud  fratres  Praed. 
primarii  regentis  thomisticis  notis  ez- 
ponctae,  1656,  quae  adscribuntur  in  Dict. 
des  livrea  jans.  IV,  103  P.  Nicole.  qui 
theses  sanas  P.  Joan.  Nicolai  Parisiis 
1656  propugnatas  annotationibus  Janse- 
niani8iuo  infectis  nggredi  nititur. 


Digitized  by  Google 


43       1664—1680.  Theol.  schol.  in  GaUia.  Pelican,  de  Bugis,  Guilleuiinot,  44 


inine  concilii  plenarii  intellexisse  syno- 
dum  nicaenam,  cum  secnndum  Launo- 
jum  intellezerit  arelatensem  *).  De  bap- 
tismi  antiquo  usu  ab  Ecclesia  instituto, 
probato,  usurpato  oecumenica  diss.  con- 
tra  pseudocriticas  novitates ;  altera  de 
baptismi  solemnitate  legitimo  tempore 
citra  necessitatem  observanda,  altera 
de  Judaeis  vel  de  aliis  quibuscunque  in- 
fidelibus  ad  baptismum  suscipiendum 
non  cogendis,  ib.  1668  in  12.,  quibus 
addenda:  ad.  cl.  et  carissimum  sibi  sin- 
cerae  veritatis  ac  aequitatis  amatorem 
in  diss.  contra  J.  Launojum  edendas 
prolusio  et  contra  ejus  nugas  et  impo- 
sturas  apologia,  ib.  1668  in  12.  Con- 
tendit  in  priori  diss.,  praxim  romanam 
administrandi  baptismum  nonnisi  in 
Paschate  etPentecoste  (necessitatiscasu 
excepto)  omnibus  in  ecclesiis  fuisse  ser- 
«atum  2).  Displicet  tamen  eruditis  in 
hac  controversia  stili  acrimonia,  quae 
saepe  ad  probra  personalia  delabitur. 
De  Constanlini  baptismo,  ubi,  quando 
et  a  quibus  fuerit  celebratus  historica 
diss.,  ib.  1680  in  12.  —  Tertia  operum 
classis  complectitur  politica  et  poetica. 
—  Nicolai  sodalis  Petrus  Pelican 
Blesensis  (n.  7.  Jun.  1592,  t  16.  Dec. 
1672),  aliquamdiu  etiam  missionarius 
apostolicus  inAmerica,  edidit  opuscula 
s.  Thomae  Aq.  omnia  theologica  et  mo- 
ralia  ac  considerationes,  quibus  addun- 
tur  tum  qq.  de  secnto  servando  ex  Ms. 
bibl.  s.  Victoris  paris.,  tum  plura  alia 
nondum  impreasa  ex  ms.  conventus 
carnotensis  dominic. ;  duplex  etiam  ejus- 
dem  in  cunticorum  cantica  commenta- 
rium  etc,  Parisiis  1656  in  f.,  quam  in 
ed.  plnra  irrepserunt  typorum  errata. 
Editor  notas  sat  accuratas  adjecit,  et 
criterium  de  veris  s.  Thomae  opusculis 
et  suppositis  haud  poenitendum ;  quae- 


')  Cf.  de  hac  controversia  plura  apud 
Mich.  a  8.  Joseph  III,  350  88.  ;  Journal 
des  Savans  II.  340:  Dupin  XVIII,  108,  qui 
et  aliarum  dies.  argumentum  breviter  ex- 
ponit. 

*)  Cf.  Journ.  des  Savans  II,  482. 


dam  tamen  pro  legitimis  admittit,  quae 
certo  aliena  sunt l). 

19.  De  8ingularibus  argumentis  ege- 
runt:  Petrus  de  Bugia  S.  J.  Tolosa- 
nus,  theologiae  per  20  annos  professor 
(t  13.  Dec.  1680  a.  aetatis  90),  qui 
disputavit  de  Deo  uno  12  U.,  Burdiga- 
lae  1676  in  f. ;  de  adorando  Trinitatis 
mysterio  U.  7,  Lugduni  1671  in  4;  de 
mtjsterio  incamationis  11.  12,  ib.  1668 
in  f.,  in  quibus  omnibus  post  scholasti- 
cas  subtilitates  disp.  claudit  morali  seu 
mystica  consideratione  ad  pios  volun- 
tatis  affectus  excitandos.  —  Jacobus 
du  Metz  doctor  parisiensis,  cujus  est 
Clavis  theologiae  theoreticae  et  practicae, 
in  qua  praedestinationem  post  praevisa 
merita  tuetur.  —  De  ente  increuto  et 
de  ente  suvernaturali  disseruit  (Divione 
t.  2  in  12)  Joannes  Guilleminot 
S.  J.  Montbarraeus  dioecesis  lingonen- 
sis  n.  1614;  diu  philosophiae  et  theo- 
logiae  professor  atque  academiae  mus- 
sipontanae  cancellarius  (t  24.  Nov. 
1680).  Edidit  quoque  selectas  ex  uni- 
versaliore  philosophiaqq.,  in  quibus  re- 
centiorum  philosophorum  doctrina 2), 
quatenua  aristotelicae  contraria  est,  re- 
fellitur,  et  ipsa  aristotelica  multis  ad 
ea,  quae  hactenus  in  lucem  prodierunt, 
additis  illustratur,  Parisiis  1671  v.  2 
in  8 ;  diss.  de  j/rincipiis  extrinsecis  re- 
rum  corporearum  et  de  cognitione  bru- 
torum,  ib.  1679  in  12.  — Antonius 
Beginaldus  (prius  Ravaille  dic- 
tus)  0.  Praed.  inter  suos  magnam  adep- 
tus  est  celebritatis  famam.  Natus  is  est 
Albiae  in  Occitania  (Languedoc).  Inter 
condiscipulos  emicuit  sive  privutis  sive 


')  Cf.  Echard  II,  650. 

*)  Pro  hac  stetit  C  a  s  i  m  i  r  u  •  Tolosa- 
nus  0.  Cap.  (f  1674  a.  aetatis  40)  in  op. : 
Atomi philosophicae  sive  tum  veterumtum 
recentiorum  atomistarum  placita:  ubi  de 
novo  excogitatae  opinionee  validissime  ab 
eo  propugnantur  et  siraul  cursua  philoso- 
phicua  conficitur,  Biterris  1674  t.  6  in  8., 
quorum  tatnen  2  —  6  prohibiti  26.  Nov. 
1680  fuere  ,donec  corrigantur.*  Cf.  Journ. 
des  Srv.  30.  Mart.  1676. 


Digitized  by  Google 


Antonius  Reginaldus. 


46 


pnblicis  etiaro  exercitationibus,  at  era- 
•diendis  amodo  sodalibus  et  extraneis  a 
superioribus  destinatns  fuerit.  Philo- 
sophiae  cursum  praelegit  a.  1 632  ;  tum 
«t  ss.  literas  est  interpretatus  Tolosae 
apud  buo8,  et  antecessor  renunciatus 
theologiam  ab  a.  1639  fere  10  a.  in 
schola  publica  docuit.  ,  Pendebant  om- 
nes  e  loquentis  ore,  quo  nedum  Augu- 
stinus  et  Thomas,  sed  et  concilia  om- 
nia  et  patres  loqui  dici  potuissent.  Adeo 
omnium  sententias  alte  infusas  hause- 
rat,  et  locupletarat  capacissimum  inge- 
nium  totiua  antiquitatis  ampUssima  et 
sanctissima  supellectili,  quam  suis  ex- 
plicationibus  profundebat  scholastico- 
rum  multitudini  undecunque  ad  eum 
nt  oraculum  confluenti,  ut  scholae  lo- 
cum  amplissimum  eos  continere  non 
valentem  ampliari  necesse  fuerit  et  ex- 
tendi  *).«  Verum  a  1649  suborta  ad- 
versus  ipsum  tempestate  occasione  1.  Pe- 
tri  de  Vicentia  de  conceptione  b. 
Virginis  iterum  tunc  editi,  quod  ejus 
curis  factum  putabatur,  ei  consultius 
se  subtrahere  ratus  ad  Prullianum  mo- 
nasterium  se  recepit.  Cum  vero  eo  tem- 
pore  Bomae  quaestio  agitaretur  de  fa- 
mosi8  quinque  Jansenii  prop.  sodales 
Teriti,  ne  de  gratia  quoque  ex  se  effi- 
caci,  cujus  acres  sunt  patroni,  contro- 
versia  moveretur,  doctiores  sui  ordinis 
theologos ,  ut  ad  omuem  occasionem 
essent  parati,  Bomam  convocarunt,  in- 
ter  quos  fuit  etiam  Beginaldus(l652). 
Jiulla  tamen  eis  data  fuit  occasio  suam 
tuendi  doctrinam.  Quare  a.  sequenti 
in  Galliam  rediit  librisque  edendis  in- 
cubuil  111  um  academia  tolosana  iterum 
in  professorem  delegit  a.  1671 ,  quod 
munus  magna  auditorum  approbatione 
ad  mortem  usque  (12.  Apr.  1676  a. 
aetatia  7l)  implevit  Haec  sunt  ejus 
ingenii  monumenta :  Opusculum  de  vero 
sensu  composiio  et  diviso  seu  q.  de  vera 


')  Ita  Joan.  Franc.  Dufaur  prior  con- 
rentos  tolosani  0.  Praed.  in  epist.  ency- 
thca,  qua  sodaiibua  obitum  P.  Antonii 
annuncwt.  Cf.  Echard  II,  661  ss. 


et  legitima  intelligentia  distinctionis 
sensus  compositi  et  divisi  juxta  anti- 
quos  et  recentiores  philosophos  ac  the- 
ologos,  maxime  vero  juxta  d.  Thomam 
et  ejus  discipulos,  Parisiis  1638  in  4; 
Gratianopoli  1663  in  8.,  quam  opellam 
edidit  adversus  ejusdem  distinctionis 
explicationem  a  theologo  S.  J.  tolosano 
in  dictati3  suis  traditam.  In  ea  repu- 
diata  vnlgari  scholae  thomisticae  expo- 
sitione,  quam  Dom.  Bannez  invexit,  il- 
lam  abam  probat  et  confinnat,  quae 
adscribitur  P.  Alvarez.  Hunc  L  confu- 
tavit  Theoph.  Raynaudus  lucubra- 
tione  cui  titulus:  Vulpes  parvula  de- 
moliens  vineas  capta  et  corio  nudata  t. 
18.  opp.  edit.  lugd.  a.  1665.  Quaestio 
theologica,  historica  et  juris  pontificii, 
quae  fuerit  mens  conc.  tridentini  circa 
gratiam  cfficacein  et  scientiam  mediamf 
Toloaae  1644  in  4;  quam  »)  cum  theo- 
logus  quidam  (Annat,  de  quo  infra)  im- 
pugnasset,  respondit  Reginaldus  L,  cui 
tituius :  Theses  apologeticae  adversus 
solutionem  quaestionis  etc,  Parisiis  in  4- 
Diss.  de  catechismi  romani  auctoritate 
initio  ejusdem  catechismi  edita,  Tolosae 
1648,  quam  nonnulli  mutilam,  elum- 
bem  et  interpolatam  aliis  ejusdem  ca- 
techismi  editionibus  praeposuerunt. 
Doctrinae  d. Thomae  Aq.  tria  princi- 
pia  cum  suis  consequeniiis,  t.  1.  exhi- 
bens  primum  principium:  Ens  est 
transcendens ;  t.  2  secundum  princi- 
pium :  Deus  solus  est  actus  purus;  t.  3. 
secundi  principii  p.  2.,Tolosae  1679  in 
1 2 ;  sequi  debebat  secundi  principii  p. 


')  ,11  ne  s'est  peut-6tre  jamaia  imprime 
d'  6crit,  qui  en  si  peu  de  pages  renfermat 
un  si  grand  nombre  de  bevuea  et  de  faus- 
setez,  que  cette  Question  thiulogique,  et  qui 
en  ait  si  evidemment  convaincu.  Tout 
ce  qu'on  pourroit  dire  pour  excuaer  le  P. 
Reginald  c'est  que  lorsqu'il  composa 
cette  Question,  il  6toit  jeune  et  peu  in- 
struit  des  faits  historiques,  dont  il  entre- 

firenoit  de  parler.'  M^m.  de  Tr^voux  1707 
V,  1679.  Cf.  etiam  de  hoc  misello  libello 
Schneeman  die  Entstehung  der  thomi- 
stisch  -  molinistifichen  Controverse,  Fri- 
burgi  1879  p.  II  p.  142. 


Digitized  by  Google 


47  1664—1680.  Theol.  scholaatica  in  Belgio.  Bonae  Spei,  Herinckx,  43 


3.,  tum  tertium  principium  scil.  abso-  j 
luta  specificantur  a  se,  relativa  ab  alio,  \ 
in  quo  de  moralibus  acturus  erat ,  at ! 
cum  auctore  interiere.  De  mente  $.  con- 
cilii  trid.  circa  gratiam  seipsa  efficacem, 
Antwerpiae  1706  in  f.,  opus  ejusdem 
praecipuum,  rarum  et  aThomistis  ma- 
ximi  factum,  sed  posthumum  et  cura 
famoai  Quesnelli  editum  (m.  50).  In 
ejusdem  p.  1 .  innumera  plane  corradit  > 
argumenta,  quibus  gratiam  seipsa  effi- 
cacem  a  tridentinis  patribus  agnitam 
probetjsed  vere  incassum  laborat,  prae- 
cipuum  enim  argumentum  quo  utitur 
videtur  esse,  gratia  non  potest  esse  nisi 
ex  8e  efficax,  ergo  talem  agnovit  con- 
cilium  *).  Ad  304  quoque  praelatos  vel 
theologos  provocat,  qui  diversis  tem- 
poribus  huic  concilio  interfuerunt  qui- 
que  gratiae  seipsa  efficaci  patrocinan- 
tur,  secundum  quorum  proinde  men- 
tem  interpretanda  esse  censet  decreta 
tridentina:  sed  levissimis  seu  potius 
nulli8  argumentis  subnixus  eos  in  suam 
trahit  sententiam.  Secunda  operis  p. 
complectitur  animadversiones  in  25 
propositiones  Molinae  auctore  R.  D.  Le 
B088U8).  Tertia  p.  continentur  ali- 
quot  epistolae  Petri  Soto,  Tapper,  Ra- 
vesteyn  de  concordia  gratiae  et  liberi 
arbitrii  3). 

20.  In  Belgio  Franciscus  Bonae 
Spei  (alias  dictus  Crespin)  0.  Carm. 
Insulensis,  diu  philosophiae  ac  theolo- 


•)  Cf.  Jos.  a  b.  Michael  1,  276;  Eleu- 
therium  in  uist.  controv.  de  auxiliia  t.  2 
dise.  2 ;  Memoires  de  Trevoux  1.  c.  ubi  pro- 
lixam  hujus  p.  habea  synopsin. 

*)  Cf.  de  Bossu  t.  III»  pag.  669  annot- 
et  Mem.  de  Trevoux  p.  1957  ss.,  ubi  anim- 
adversionum  ipsiua  habes  epitomen.  Plura 
vero  in  his  animadversionibua  scitu  digna 
reperiuntur,  quae  ad  illustrandam  histo- 
riam  congr.  de  auxiliia  pertinent 

•)  Contra  hoc  Reginaldi  opus  mox  pro- 
diit  Antwerpiae  1707  diss.  de  mentes.  con- 
cilii  trid.  eirea  gratiam  phyaice  determinan- 
tem  auctore  Liberio  G  r  a  t  i  a  n  o  (L.Mey  ere), 
de  quo  cf.  Memoires  de  Trevoux  1709  I, 
495  sa. 


igiae  Lovanii  lector  (n.  20-  Jun.  1617, 
1 1  5.  Jan.  1677  a.  aetatis  60),  edidit 
!  commentarios  tres  in  universam  iheolo— 
giam  scholasticam  Antwerpiae  1662  t- 
6  in  v.  3  in  f. ;  Apologema  retortum  seu. 
retorta  disp.  apologetica  de  ignorantia. 
invincibili  et  opinionum  probabilitate 
pro  Prosperi  F  a  g  n  a  n  i  doctrina  in  cap. 
,Ne  innitaris,*  contra  doctrinam  d» 
1  probabilitate  ilL  D.  Joan.  Caramne- 
lis,  Antwerpiae  1665  in  4;  Christi  /S- 
delium  parochiaU  apologeticum,  Bru- 
xellisl647;  Christi  fidelium  contritio- 
naU  cum  ss.  synodi  trid.  et  antiquae 
facultatis  theolog.  lovanienais  vindicii» 
et  venditiis,  Mechliniae  1667  in  4; 
Clypeus  contritionalis,  ib.  1670  in  4; 
1.  apologeticus  pro  Joanne  XLIV.  ep. 
et  patriarcha  hierosol.  directe,  et  Luci- 
fero  Sardorum  ep.  indirecte  adversus 
criminatione8  P.  Christ.  Lupi,  Ant~ 
werpiae  1666  in  4;  Examen  theolo<ji- 
cum  super  regulis  octo  ex  instructione» 
Petri  vanBuscum  (t  28.Nov.  1689), 
contra  quam  scripsit  etiam  Estrix, 
et  quae  a  congr.  Indicis  fuit  (14.  Febr. 
1674)  prohibita;  historico-theologicum 
Carrneli  artnamentarium,  Antwerpiae 
1669,  adversus  Henschenium  etPape- 
bi  ochium  S.  J. ;  commentarii  tres  in  uni- 
ver8amAristotelisphilosophiam,  Bruxel- 
lis  1652  in  f,  opus  rarum  (m.  40).  — 
Summam  theologiae  scholasticae  et  mora- 
lis  ad  mentem  Scoti,  Antwerpiae  1660 
— 63  t.  4  in  f.  composuit  ex  mandato 
superiorum  pro  sodalibus  Guilelmus 
HerinckxO.  Min.  Helmondae  in Bra- 
bantia  natus,  s.  Scripturae  et  theologiae 
lector,  dein  missionum  hollandicarum 
praefectus,  necnon  commissarius  per 
Angliam,  Scotiam  et  Hiberniam,  post- 
remo  (24.  Oct.  1677)  iprensis  episco- 
pus  *),  quem  tamen  mors  invida  mox 
eripuit  17.  Aug.  1678.  Distinguitur 
ea  ab  aliorum  8cotiatarum  operibus 
stili  nitore  et  spiritus  unctione.  In  re 
morali  probabilismum  tuetur.  Prodiit 


i)  Cf.  Foppena  I,  287. 
»)  Cf.  Dirks  p.  256—60. 


Digitized  by  Google 


49 

iterum  ib.  1675 — 1680,  et  post  dam- 
nationem  tot  prop.  per  Alexandram  VII. 
et  TUL  et  Innocentium  XI.  reoognita 
et  retractata  asodali  van  Goorlaeken 
ib.  1702—1704.  —  Universam  quo- 
que  theologiam  ad  mentem  ss.  Augu- 
stini  etThomae  exposnit  t.  2  in  4.,  In- 
sulis  1678.  1693  —  1707  in  t,  Lau- 
rentrus  N  e  e  s  e  n  Trndonopolitanns,  qui 
Tix  sacerdotio  initiatns  regimini  semi- 
narii    archiepiscopalis  mechliniensis 
praefectus  fuit,  quod  munus  40  a.  ges- 
sit  summa  cum  laude  ac  fructu.  Prae- 
dicationi  verbi  Dei  et  confessionibus 
fidelium  excipiendis  quamdiu  pervale- 
tudinem  licuit  cum  fructu  vacavit  Ca- 
nonicus  mit  theologalis  et  libroram 
censor.  Disciplinam  ecclesiasticam  con- 
stanter  zclavit  (t  22  Maji  1679  a.  ae- 
tatis  67).  Tr.  tres  de  justitia  et  jure 
(Leodii  1683in4.)  ex  ejus  schedis  ad- 
jecit  Philippus  Bertrand  ejus  in  prae- 
benda  theologali  snccessor.  —  Fran- 
ciscus  van  der  Veken  seu  Vekenus 
8.  J.  Antwerpiensis  n.  1596,  Coloniae 
theologiam  30.  a.  docuit,  ubi  peraccep- 
tus  fuit  Fabio  Chigi,  nuncio  tunc  apo- 
stolico,  qui  electus  in  romanum  ponti- 
ficem  sub  nomine  Alexandri  VIL  eum 
Somam  evocavit  et  s.  poenitentiariae 
theologum  esse  jussit  (t  28.  Apr.  1664). 
Opera  ejusdem  sunt:  Disp.  theologicae 
de  Deo  uno  et  trino  in  1.  p.  q.  1 — 44, 
Antwerpiae  1655  inf.;  tr.  scholastici 
de  simplieitate  et  libertaU  divina  ad  |. 
p.  qq.  3.  et  19.,  Coloniae  1645  in  4. 
In  canonem  sacrificii  missae  et  reliqnas 
ejusdem  partee  brevis  ac  luculenta  et 
ad  pietatem  utilis  expositio,  ib.  1644 
in  12.  —  Joannes  Weyer  8.  J.  Mech- 
liniensis,  qui  tamen  vitam  transegit  in 
Bohemia,  ubi  docebat  rhetoricam,  dein 
ptnloeophiam,  demum  theologiam  scho- 
lasticam  (n.  c  1597;  t  1. Febr.  1675), 
anctor  est  op. :  FUius  Dei  adoptivus  cum 
Fiiio  Dei  natarali  Christo  Jesu  ex  prin- 
cipiis  tbeologicis  comparatus  ejusque 
noagini  ut  conformia  sit  eumque  imi- 
tans,  Ingolstadii  1672  in  f.  —  Alius 
todalii  PaoJos  Boamer  Mosaetrajec- 


50 

tensis(i605 — 1664)  Viennae  etGrae- 
cii  theologiam  scholasticam  exinrfa  in- 
genii  et  doctrinae  eommendatione  do- 
cuit.  Naturam  sortitus  acriorem  eam 
ad  omnes  moderationis  leges  compres- 
sit,  in  se  ipsum  durus,  in  alios  comis 
etaffabilia,  Deoineucharistiavenerando 
peculiariter  addictus,  nunquam  eo  in- 
salutato  ad  functiones  scholasticas  pro- 
cedebat  Sanctum  latronem  Christi  in 
cruce  socium  sibi  pro  felici  morte  ob- 
tinenda  in  patronum  delegit  *).  Edidit 
l  de  jure  et  justitia  ac  potissimum  d* 
contractibus,  Oraecii  1 649  in  1 2 ;  Salis- 
burgi  1660;  1669;  conclusiones  theol. 
de  actibus  kumanis,  Oraecii  1659  in  8; 
Monachii  1669;  Oraecii  1750;  tr.  de 
sacramento  et  virtute  poenitentiae,  ib. 
1656;  1662  in  8;  tr.  de  Deo  uno  et 
trino,  ib.  1663  in  8;  Monachii  1677; 
conclusiones  ex  universa  theologia  suis 
rationibus  instructae,  Oraecii  1656  in 
8 ;  Quaestiones  theologicae  in  3.  p.  d. 
Thomae,  ib.  1661.  —  Singulare  opus 
theologicum  edidit  Duaci  1669  Henri- 
cus  de  Cerf  duacensis  doctor,  in  quo 
circa  celebrem  de  natura  divinae  gra- 
tiae  controversiam  in  scholis  catholicis 

• 

agitari  solitam  angelici  praeceptoris 
mentem  exploraturas  haec  praestat: 
1.  locutiones  d.  Thomae  familiares  ex- 
planat,  ne  quis  in  notione  terminoram 
offendat ;  2.  statuit  atque  defendit  prae- 
determinationem  et  ignotam  fuisse  d. 
Thomae  et  ex  eo  evertere  libertatem; 

3.  non  dari  praedeterminationemjuxta 
ipsum  specialiter  admateriale  peccati; 

4.  d.  Thomam  scientiae  mediae  suffra- 
gari  8).  —  Franciscus  van  H  o  n  d  e  g- 
hem  0.  Min.  pluribus  libris  8)  cultum 
b.  Mariae  V.  promovit  ejusdemque  im- 
maculatam  conceptionem  propugnavit, 
ut  in  1.  Hypotyposis  sive  lux  meridiana 
festivi  et  immaculati  conce,ptus  ab  Ec- 
clesiae  luminaribus  majoribus  et  mino- 
ribus  dimanata,  Bruxellis  1660.  — 


))  Cf.  Sotvell.  in  bibl.  Script.  S.  J. 
»)  Cf.  Mich.  a  a.  Joseph  II,  384  ss. 
•)  Cf.  Dirks  p.  229. 


Nessen,  Vckenua,  Weyer,  Bosmer,  Cerf,  Hondeghem. 


Digitized  by  Google 


51       1K64— 1680.  Theol.  schol.  in  Germania.  Beichenberger,  Stttmel  etc.  52 


Alexander  Magnovius  auctor  eat 
operis  rari  et  singularis  Funiculi  nodi 
mdissolubilis  de  conceptu  mentis  et  de 
conceptu  ventris  h.  e.  inter  immunita- 
tem  ab  omni  defectu  et  errore  s.  Tho- 
mae  et  ejus  exclusionem  ab  illis  regu- 
lis :  Omui8  homo  mendax,  omnes  erra- 
verunt  ab  utero  .  .  .  et  praeservationem 
-ab  omni  culpa  et  macula  purissimae 
animae  V.  Mariae  et  ipsius  exceptionem 
ab  istis:  Omnes  in  Adam  pcccaverunt, 
JBruxelli8  1663  in  4. 

2 1 .  Beliqui  sunt  nonnulli  Germani *), 
ntBonaventura  a  s. Patritio  0.  8. 
Franc,  cujus  exstat  Pentateuchus  sacra- 
mentalis  seu  disp.  5  de  sacramentis  juxta 
mentem  s.  Augustini,  doctoris  mariani 
et  subtilis,  Passavii  1665  in  4.  — 
•Christophorus  Todtfeller  S.  J.  Ar- 
tingae  in  Bavaria  natus ,  quinquennio 
philosophiae,  novennio  theologiae  pro- 
fessor  (t  1 6.  Nov.  1678),  cujus  sunt  tr. 
4e  Deo  uno  et  trino  a  Oreg.  Kriegel- 
stein  in  prael.  scholasticis  descripti, 
Pragae  1664  in  8;  centutn  qq.  ex  uni- 
versa  theologia  scholastica  propoaitae  et 
probutae,  ib.  1671  in8.  —  Maximilia- 
nuaBeichenberger  S.  J. Pragensis, 
philosophiae  et  theologiae  speculativae 
in  academia  pragensi  per  30  fere  a.  pro- 
fessor  (t  3.  Oct,  1673  vel  2.  Oct  1676), 
acripsit  compendium  theologiae  circa 
Deum,  angelos  et  hominem,  Pragae  1667 
in  f. ;  vindicias  mariani  cultus  seu  non- 
nullas  animadversiones  in  1.  cui  titu- 
lus :  Monitu  salutaria  b.  V.  Mariae  ad 
cultores  suos  indiscretos  pro  vindicanda 
contra  auctorem  anonymum  *)  Deipa- 


>)  Joanne8  Georgius  Kien  e  0.  Praem- 
in  canonia  raarchtallensi  Ueberlinganus 
(t  26.  Sept  1670)  explicuit  disp.  theologica 
Officium  s.  Angeli  cuslodis,  Dilingae  1625. 
Collegit  quoque  tr.  practicum  de  casibus 
reservatis  1629. 

*)  Auctor  horum  monitorum  est  Ada- 
mus  Widenfeldt  juris  consultus  colo- 
niensis  (t  2  Jun.  1678).  Magnum  libcllus 
hic  strepitum  excitavit  plunmisque  scrip- 
tis  ultro  citroque  editis  occasionem  prae- 
buit,  qua  de  controversia  cf.  Bibliotb.  jan- 


rae  gloria  secundum  orthodoxae  fidei 
dogmata,  88.  patrum  testimonia,  rectate 
rationis  dictamina  et  theologorum  prin- 
cipia,  ib.  1677  in  4.,  opusculum  post- 
humum.  Tria  alia  opuscula  ejusdem  ar- 
gumenti  eidem  tribuuntur.  —  Arca- 
num  ss.  Trinitatis  in  libello  thesium 
aperire  nisus  estWillibaldusBernardt 
0.  8.  Franc  Bavarns  Ingolstadii  1662 
in  8.,  qui  et  canones  theologicos  ds  lege 
pontificia  in  libello  thesium  proposuit, 
ib.  1677  in  8.  —  Fridericua  Stumel 
0.  Min.  theologiae  lector,  provincisve 
cuatoB  et  vicariuB  (t  1681)  Scotoxtx 
vindicavit  in  op. :  primum  et  perenne 
mobile  iheologicum  in  2  t.  distribuuim, 
in  quibus  de  simplicitate  Dei  ac  scotica 
distinctione  l)  agens  dilucide  ostendit, 
subtilis  doctrinam  tutam  esse,  oecume- 
nicis  et  pi-ovincialibus  conciliis  scripto- 
ribusque  sacris  tum  graecia  tum  latinia 
con8onam  ■),  Coloniae  1680  in  f.;  wnt- 
labium  orbis  subtiliter  literati  ds  distinc- 
tione  formaU  ex  natura  rei  brevi  calamo 
primitus  evulgatum,  demum  vero  ab 
auctore  recognitum  et  auctum,  ipsomet 
teste  in  titulo  t.  1.  —  Nicolaus  Wy- 
8  i  n  g  8.  J.  Lucernenais,  vir  omni  scien- 
tiarum  genere  peregregie  excultus,  phi- 
losophiae  et  theologiae  diu  professor, 
Bomae  praepositi  generalis  theologna 
et  censor  librorum  (n.  1 601 ;  1 22.Sept. 
1672),  disputavit  ds  hominum  praede- 


s^niste  1, 171 ;  Zaccaria  Storia  Letter.  VIII, 
247—51 ;  Backer  II,  2020 ;  Beusch  Index  II 
647  ss. ;  Fleurii  H.  E.  1.206  f  91  ftc.  Prohi- 
bitus  fuit  ,donec  corrigatur*  19.  Jun.  1674. 

>)  Fridericus  Staudenhecht  Wirce- 
burgensis,  theologiae  professor  fn.17.  Jan. 
1615;  t  1673),  edidit  Tr.  philosophico- 
theologicum  de  praecisione  et  distinctione 
objectiva  tam  in  creatis  quam  in  divinia 
variarum  et  subtilium  tum  philosophica- 
ruin  tura  theologicarum  difficultatum  elu- 
cidationem  continentem,  Herbipoli  1665 
in  8.  Ejus  sodalis  Bernbardus  Buedorf- 
fer  in  universitate  salisburgensi  philoso- 
phiae  profesaor  plura  reliquit  opuscula 
philoeophica  juxta  Aristotelis  systema. 
Obiit  parochus  schanenstadiensis  30  Maj. 
1679. 

»)  Cf.  Joan.  a  s.  Antonio  1,  452. 


Digitized  by  Google 


Rasaler,  Schwab,  Berthold,  Schott. 


54 


ad  vitam  aeternam,  Dilingae 
1644  in  8;  de  scientia  et  voluntate Dei, 
ib.  1 646  in  8.  etc.  —  Chriatophoras 
Bassler  0.  S.  Ben.  Constantiae  natns 
Salisburgi  theologiam  docuit  ( 1 6 52)  et 
in  abbatem  Zwifaltae  a.  1658  fuit  elec- 
tus  (t  1675).  Edidit1)  :  De  sacramen- 
tis  in  genere  1654  in  8;  tr.  specula- 

poeniUniiae  ad  mentem  d.Tbomae  com- 
pendio  explicatum,  Salisburgi  ir>54  et 
1661  in  12M  qni  ob  definitionem  con- 
fessionis  in  hoc  opere  traditam  acritcr 
impugnatus  fuit  a  Georgio  Gobat  S. 
J.  *);  de  natura  theologiae  1655  in  4; 
de  visione  beatifica  1654.  —  Ejus  so- 
dalis  Marianus  S  c  h  w  a  b  et  in  academia 
saunburgensi  collega,  in  qua  docuit 
philosophiam  1635,  theologiam  mora- 
lem  1644,  dogmaticam  1648  et  exe- 
gesin  1662  (t  1664),  reliquit  qq.  theo- 
logiras  ex  Summa  s.Thomae,  Salisburgi 
1653  in  4.,  praeter  varia  theoremata 
phUosophica.  —  Bonagratia  Habsen- 
•  is  0.  Cap.  natione  Alsata  (t  3.  Martii 
1672)  praeter  alia  scripsit8):  Eluci- 
dationem  quarundam  qq.  et  locorum 
theoiogicorum  de  sacramentis,  in  quibus 
a.  Bonaventura  a  quibusdam  doctoribus 

')  HisL  oniv.  salisb.  1.  2  c.  7  n.  261. 

*)  Cf.  de  hac  controversia  annalium 
rwifalt  p.  2  sect,  6  period.  6  c  8  p.  290.  | 

»)  Cf.  Bernardos  a  Bouonia  in  bibl. 
«ript  0.  Min.  Capuc.  p.  50. 


graviori  censura  perstringitur,  Coloniae 
1669;  disceptationem  de  matrimonio 
haereticorum ,  ib.  1669.  —  Joannes 
Berthold  S.  J.  Tirolensis  (t  1673) 
defendendas  proposuit  assertionum  theo- 
logicarum  partes  2  in  12.,  Viennae 
1652.  —  Caspar  Schott  S.  J.  Regis- 
curianu8  (Koenigshofen  )  diu  Panormi 
physicae  professor  (t  12.  vel22.  Maj. 
1667)  auctor  plurium  in  hac  scientia 
operum  pro  suo  tempore  plane  insig- 
nium  et  rarorum  l) ,  memorandus  est 
propter  opus  inscriptum:  Physica  cu- 
riosa  sive  mirabilia  naturae  et  artis  11. 
XII  comprehensa,  quibus  pleraque  quae 
de  angelis,  daemonibus,  hominibus, 
spectri8,  energumenis,  monstris  etc.  ra- 
ra,  arcana,  curiosaque  circumferuntnr, 
ad  veritatis  trntinam  expenduntur  etc, 
Herbipoli  1662  in  4.  1667  ed.  aucta; 
1697.  —  Johannes  Jac.  Schmid  pa- 
rochus  zurzacensis  auctor  est  op.  Tri- 
umphus  Marianus  seu  Mariae  V.  prae- 
rogativae  ex  8.  Scriptura,  88.  patrum 
sententiis  explicatae,  decuriae  VI,  Ein- 
sidlae  et  Constantiae  1666—67  t.  2 
in  4.  —  Fr.  Corvinus  Kochano- 
nowski  0.  Min.  novum  asserendae 
immacukUae  conceptionis  Deiparae  mo- 
dum  ex  principiis  Jo.  Duns  Scoti  dedu- 
xit,  Casimirae  1669. 


»)  Cf.  Soramervogel  Vll,  904—12. 


II.  Theologia  positiva  et  polemica. 


22.  In  theologia  positiva  et  polemica 
'Oallia  hac  epocha  ceteris  nationibus 
palmam  praeripuit;  ingens  enim  revera 
illorum  est  numerus,  qui  pro  tuenda 
fide  catholica  calamum  strinxerunt,  in- 
ter  quos  aliqui  sunt  haud  infimae  no- 
tae  »).  Primum  hic  referri  potest  opus 


')  Ut  apologetis  in  tuenda  fide  catho- 
lica  prodeaset,  collegit  Ludovicus  M  o  r  6  r  i 
Prorincialia,  theologiae  doctor  Le  grand 
4ietumnaire  historique,  ou  le  melange  cu- 
rieux  de  V  hiatoire  sacree  et  profanc  Lug- 
dnni  1674  in  f.  Cum  magnis  laboraret 


eruditum  Petri  Lescalopier  S.  J. 
Parisini  n.  1608,  qui  diu  ss.  literas 


defectibus,  nisus  est  illud  novo  labore 
retractare,  cui  operi  immortuua  est  10.  Jul. 
1680.  Prodiit  haec  altera  editio  1680—81 
t.  2  ac  deinde  6aepius  (Parisiis  1712  t.  5 
ed.  jam  13),  sed  ita  ab  aliis  auctum  et  one- 
ratum  additionibus  ioutilibus,  errbneis, 
pugnantibus,  insulsis,  ut  a  nonnemine  di- 
catur  farrago  babelica  et  jam  non  amplius 
Bit  auctoris  nostri  opu».  Melior  et  hone- 
stior ed. prodiit cura lioujet  etDrouet 
Parisiia  1759  t.  10  in  f.  Cf.  Haegele  KL.  8», 
1912 ;  Keller  6,  163. 


Digitized  by  Google 


1664-1680.  TheoL  apologetica  in  Gallia,  Petiot,  Febure  etc. 


56 


Divione  est  interpretatus  (t  1673), 
qnod  inscribitur:  Humanitas  theologica, 
in  qua  M.  T.  Cicero  de  natura  deorum 
argumentis,  expositionibus  nunc  pri- 
mum  in8igni8  in  lucem  prodit.  Eadem- 
que  opera  quidquid  homo  solo  rationis 
lumine  de  Deo  percipere  potuit,  ex  om- 
ni  antiquitate  in  apertum  profertur, 
Parisiis  1660  in  f.  Ejus  quoque  sunt 
Scholia  seu  breves  elucidationes  in  l. 
Psalmorum  in  usum  et  commodum  om- 
nium,  qui  psalmos  cantant  vel  recitant, 
Lugduni  1727  in  8.  —  Adversus  om- 
nis  generis  incredulos  fidem  christia- 
nam  defendit  Stephanus  Petiot  S.  J. 
Lemovicensis,  theologiae  polemicae  pro- 
fessor  et  s.  Scripturae  interpres  (t  12. 
Febr.  1675;  in  op. :  DSmonstrations 
thSologiques  pour  Stablir  la  foi  chritienne 
ei  cathdique  contre  les  superstitions  et 
lee  erreurs  de  toutes  les  sectes  infide- 
les,  Metis  1674  in  f.—  Huic  operiaf- 
finis  est  liber  sodalis  Christophori  le 
Juge  Parisini  insignis  concionatoris1) 
et  in  controversiis  versati  (t  12.  Maji 
1670):  MSthode  courU  et  facile  de  di- 
fendre  VSglise  contre  tDUS  ses  adver- 
aaires,  Rothomagi  1667  in  12.  Ejus 
quoque  est:  Justification  dela  conduite 
tenue  par  les  catholiques  a  V  Sgard  des 
jansSnisies,  Parisiis  1656  in  4.  —  Al- 
bertus  (alias  Joannes)  B  e  l  i  n  0.  S.  Ben. 
Vesontionensis,  episcopus  bellinensis 
(I666;tl677),  praeter  alia  *)  scripsit: 
Preuves  convaincantes  du  christianisme 
ou  principes  de  la  foi  demontres  par  la 
raison,  Parisiis  1658;  1666  in  4.  — 
Dionysius  de  Bives  0.  Cap.  Avenio- 
nensis  dicitur  quotannis  legisse  septies 


>)  De  controversiis  ortis  occasione  cu- 
juBdam  concionis  cf.  Fleuiii  hist.  eccl. 
(cont.)  1.  201  f  6  s*. 

»)  Cf.  Feller  1,  492 :  Bi.  un.  IV,  81 :  de 
op.  hic  laudato  cf.  Journal  det  Sav.  1, 
271—76.  Ejus  forte  frater  vel  cognatus 
estAlphonsu»  Belin  (si  non  est  idemk 
partiter  0.  S.  Ben.  clun.,  cujus  est  1.  utilis 
La  veritd  rf«  la  relitjion  catholique,  npostc- 
lique  et  romaine  et  la  fausaete  de  la  reli- 
gion  prftendue  r^formW  des  Calvinistes, 
Nevers  1*:83. 


s.  Scripturam  juzta  teztum  originalem 
idque  per  annos  30,  floruitque  adhuc 
a.  1676.  Propugnavit  Primatum  s.  Pe- 
tri  et  Ecclesiae  visibUis  infaUibUitatem 
contra  atheos,  Judaeos  et  haereticos, 
Lugduni  1662  in  f.;  edidit  praeterea 
triplicem  tr.  a.  Scripturoe,  in  quo  multa 
elucidantur  ad  8.  teztum  spectantia,  ib. 
1 660  in  f. :  de  mutatione  sabbati  in  do- 
minicam,  ib.  1661  in  8;  de  significa- 
tione  verbi  creo,  ib.  1661  ;  de  Origenis 
hexaplis  et  octaplis  cum  coroUario  Jos. 
M.  Suaresii,  Bomae  1671  in  4:  Lug- 
duni  1676.  —  Adversus  Mahommeda- 
nos  pugnavit  Michael  Febure  (Fevre, 
etiam  P.  Justinianus  dictus)  Turonen- 
sis,  diu  in  Oriente  missionarius  *),  in 
1.:  Praecipuae  objeetiones  mahumeticae 
legis  seetatorum  adversus  catholicos  ea~ 
rumquesolutiones,  Bomae  1679  in  12.  — 
Adversus  Graecos  schismaticos  scripsit 
Franciacus  Bichard  S.  J.  Mussipon- 
tanus,  in  Graecia  strenuus  operariua 
(t  1673),  edito  graece  opere:  Tapya 
tffi  xCarsmc  r*)c  Tcejwttxf)?  ^ExxXtjoCoc 
slc  r>)v  St^psvdsoatv  tf)?  op^oSo^tctc»  Pa- 
risii8  1657  t.  2  in  4.,  opus  rarissimum, 
quia  a  graecis  ipso  editionis  a.  fuit  de- 
letum.  Edidit  quoque  Relafion  de  ce 
qui  s*  est  passi  de  plus  remarquabU  a 
Saint-Erini  isle  de  TArchipel  depuis 
retablissement  de  Peres  de  la  Comp. 
de  Jesus  en  icelle,  avec  la  declaration 
de  plusieurs  choses  memorables  tou- 
chant  le  rite  et  la  creance  des  Grecs  de 
ce  temps  et  touchant  les  feuz  souater- 
rain8  qui  sortirent  du  fond  de  la  mer 
V  an  1650  avec  plusienrs  prodiges,  Pa- 
risiis  1657  in  8M  opus  rarum  (fr.  35). 

23.  Contra  protestantes,  Culvinianos 
praesertim,  disputarunt  e  Soc.  Jesu  Bi- 
chard  M  e  r  c  i  e  r 2)  Burdigalensis ,  fer- 

0  Cf.  Feller  III,  536.  —  Alius  ab  eo 
est  Turrianus  leFebureS.  J.  duacenus, 
ascetaethagiographus  (t28.  Jul.1672),  cu- 
jus  opuscula  ascetica  collecta  prodierunt 
Douay  1667  t.  2  in  4.  Cf.  Sommervogel 
III,  580—83,  qui  ejug  opuscula  sub  n.  22 
recenset. 

»)  DUtingui  debet  a  Guil.  Mercero,  de 
quo  egiraus  III,  883. 


Digitized  by  Google 


Theologi  polemici  e  Soc.  J.  St.  Martin,  Nicquet,  Meynier  etc. 


58 


vidus  et  indefessus  ecclesiastes  (t  2 .  No  v. 
1664),  qui  Eustachium,  calvinianae 
sectae  ministrum  aggressus  est l)  — 
Jacobus  Boirean  (t  25.  Nov.  1677) 
—  JoannesBapti8tadelaBarre(tlO. 
Jan.  1680) — Leonardus  Champeils 
Lemovicensis  (1609 — 1669)  in  1.  Lrs 
Ytritia  Catholiques  declarees  et  prouvtes 
selon  la  vraye  idee,  qu'en  ont  eu8  les 
ss.  Peres  et  les  Docteurs  qui  ont  6crit 
durant  les  cinq  premiers  Siecles  de 
f  EglUe  chrestienne,  et  qu'  ils  ont  for- 
me  du  vray  sens  de  la  pure  parole  de 
Dieu,  Parisiis  16  43,  1664  ed.aucta  in 
8.  —  Ray mundas  as.  Martino  (Saint 
Martin)  Bassanensis  apad  Vaseones 
(natus  a.  1601  ;  t  23.  Jun.  1679),  cu- 
jus  inter  plura  alia2)  exstant:  Laeon- 
fession  de  Foi  faite  par  ceux  de  ia  Re- 
ligion  pretendue  reformee  defaite  par 
elle  mesme,  Montalbani  1658  in  4; 
Demonstration  a  ceux  de  la  religion  p. 
r.  touchant  leur  union  avec  ceux  de 
1'eglise  romaine  pour  servir  a  faciliter 
leur  conversion,  ib.  1658  in  4;  Avis 
importatU  et  saiutaire  a  ceux  de  la  re- 
hgion  p.  r.  touchant  leur  distinction 
4es  points  de  foi  fondamentaux  et  non 
fondamentaux  qui  est  le  fondement  de 
leur  union  avec  les  Lutheriens,  ib.  1 660 
in  4 ;  La  riformation  ou  licence  extrhne 
que  ceux  de  la  R.  P.  R.  prennent  tant 
en  ce  qui  concerne  la  foy,  qu'  en  ce  qui 
regarde  les  moeurs  et  la  piete"  chrestien- 
ne,  ib.  166  5  in  8;  Sommaire  des  con- 
troverses  decides  par  les  seuls  textes 
formels  et  expres  de  la  Bible,  saepis- 
sime  editum,  Charenton  1674  ed.  20; 
La  vraye  religion  en  son  jour  contre 
toutes    les   erreurs  etc.  Montalbani 


')  Cf.  Sommerrogel  V,  971. 

*)  Cf  Sommervogel  VLII,  432.—  Alius 
abeoestGuilelmus  de  Snint  Martin  pa- 
rochoa  parisiensis  et  regiab  eleemOjynia, 
concionator  suo  tempore  insifrnit.  Ejus 
<onciones  prodierunt  TariaiiB  1683—85 1.6. 
Horum  aliqnot  recepit  Migne  in  auam 
«ollectiouem  Orateur»  sacrea  t.  IX.  Cf.Feret 
La  Uc.  de  1'heol.  de  Pam,  Ep.  moderne  IV, 
170—74.  Obiit  concionator  noster  ante 
a.1683 


1667  etc.  —  Honoratus  Nicquetius 
Avenionensis  magnas  nactus  a  natura 
dotes  plarima  post  se  reliqait  virta- 
tum  omnium  exempla.  Phiiosophiam 
et  theologiam  Fleiiae  docuit,  censor  li- 
brorum  Romae  et  theologus  praepositi 
generalis  Soc.  J  esa  fait  (t  2  2.  Maji  1667). 
Scripsit  praeter  alia  *)  :  Le  combat  de 
Oenive  ou  falsifications  faites  par  Ge- 
neve  en  la  transiation  francoise  du  N. 
Te>tament,  v^rifi^es  par  la  seule  con- 
frontation  de  ses  propres  bibles  fran- 
coises,  Flexiae  1621  in  8-,  opusculum 
crucis  seu  historia  et 
mysterium  tituli  s.  crucis  D.  N.  J.  Chri- 
sti  11.  2,  Parisiis  1648  in  8;  Antver- 
piae  1670;  Lugduni  B.  1695;  nomen- 
clator  marianus  seu  nomina  ss.  Virgi- 
nis  ex  Scriptura  sanctisqae  patribus 
petita,  Rothomagi  1664  in  4;  Icono- 
logia  mariana  seu  judicium  de  imagi- 
nibus  ss.  Virginis  et  honor  iisdem  ima- 
ginibus  in  Eccleaia  praestitus,  Roto- 
magi  1667.  1668;  HtsUnre  de  V  Ordre 
de  Fontevroult,  Parisiis  1642;  1 686. — 
Andreas  G  e  r a  r  d  patria  Vapincensis  in 
Delphinatu  n.  1608,  reliquit  TVoi^ 
de  controverses  oii  il  est  montre  par  les 
propres  principes  de  la  religion  preten- 
due  qu'  elle  n'  est  pas  la  bonne  religion, 
Gratianopoli  1661  in  12;  medulla  om- 
nium  ep.  s.  Pauli  et  ep.  canonicarum  ad 
varias  ratiocinationes  contracta,  qaae 
argumenta  suppeditat  ad  conciones, 
Lugduni  1672  in  4.  —  Bernardi  Mey- 
n  i  e  r  Claromontani  (n.  1 604 ;  1 1 2.  Dec. 
1682)  strenui  missionarii  plura  ex- 
stant2),  ut  La  sainte  liberti  des  enfants 
de  Dieu  et  freres  de  Christ  en  150  ar- 
ticles,  qui  contiennent  tout  ce  qu'  il  est 
permis  de  croire  et  de  ne  pas  croire 
dans  la  Religion  r&ormee  avec  quel- 
ques  Reflexions  sur  1'  Apologie  du  Sy- 
node  de  Montpellier  (a.  1598);  sur  le 
Hvre  que  le  sieur  Charles  Drelin- 
court  a  fait  contre  les  42  premiers 
art.,  et  sur  le  livre  que  le  Sieur  de 


»)  Sommervogel  V,  1721. 

»)  Ct  8ommervogel  V,  1066-60. 


Digitized  by  Google 


59 


1664—1680.  Theol.  pol.  in  Gallia.  Bourzeis,  Dulaurena  etc. 


CroY  a  fait  contreles  25  premiers  art., 
Lugduni  1655;  1658  in  12.  ed.  jam 
14;  1660;  Nemausii  1661  ed.  20,  li- 
ber  tam  avide  exceptus,  ut  inter  sexen- 
nium  vicies  fuerit  editus.  Le  vfritable 
Augustin  dans  ses  quatre  livres  du  Sym- 
bole  de  la  foi  aux  catechumenes  contre 
1'Augustin  suppose  du  sieur  Troy  etc. 
Tolosae  1655  in  4 ;  l*  Port  Royal  et 
Gentve  aV  intelligence  contre  le  Tres- 
Sainct  Sacrament  de  V  Autel  dans  leurs 
equivoques  de  1'art.  15.  de  la  2.  p.  de 
la  seconde  Lettre  de  M.  Arnauld,  Pic- 
tavii  1656  in  4;  La  religion  en  six 
points,  Nemausii  1659;  La  8.  Eucha- 
ristie  des  Catholiques  approuvie  et  la 
Cfine  des  Calvinistes  condamnee  par  les 
Confesseurs  de  Foy,  par  les  Liturgies, 
par  les  Synodea  Nationaux  et  par  les 
plus  celebres  Docteurs  de  la  Religion 
pretendue  Reformee,  Parisiis  1677  ed. 
2 ;  le  Pape  reconnu  des  Luthiriens  et 
des  pretendus  Reformez  dans  leurs  li- 
vres,  Lugduni  1665:  l'  Eglipe  Romaine 
reconnue  toujours  des  Lutheriens  et 
des  pretendus  Reformez  pour  vraye 
Eglise  de  J6sus  Christ,  en  laquelle  cha- 
cun  peut  faire  son  salut,  Parisiis  1680 
(ed.  4.)  etc. 

24.  Praeter  Jesuitas  contra  Calvinia- 
nos  certarunt:  Joannes  deChaumont 
regi  a  secretis  consiliis  et  arcanioris  re- 
giae  bibliothecae  praefectus  (t  2.  Aug. 
1667  a.  aetatis  84),  cujus  plura  ex- 
stant  opera,  inter  quae  laudatur  Xa 
chaine  de  Diamans  ou  la  chaine  eucha- 
ri8tique  faite  du  texte  des  Peres  sur 
ces  paroles :  Ceci  est  mon  corps,  Pari- 
siis  1684  in  8.  —  Amabilis  deBour- 
zeis,  celeberrimus  primum  inter  Jan- 
senianos  dogmatista,  dein  (1661)  ca- 
tholicae  veritatis  sectator  et  vindex  *), 


•)  Cf.  Biocr.  univ.  V,  396 :  operum  ca- 
talogumapudNiceron  t  24;  Dictionnaire 
dea  livres  Janseniates  I,  86,  ubi  de  eo  le- 
gimuB :  ,  II  protesta  en  signant  le  Formu- 
laire  (4.  Nov.  1661).  qu'  il  voudroit  pouvoir 
effacer  de  son  sang  tout  ce  qu'il  avoit 
ecrit,  et  qu'  il  auroit  toute  sa  vie  un  sou- 1 


natus  est  in  oppido  Volvic  prope  Ri- 
comagum  in  Arvernia  a.  1606.  Tam 
splendidos  fecit  in  literis  progressus^ 
ut  cardioalis  Richelieu  ejus  uteretur 
calamo  suaque  opera  recognoscenda 
ipsi  traderet.  Receptus  quoque  fuit  in- 
ter  quadraginta  academiae  gallicae  so- 
cios  (t  2.  Aug.  1672.)  —  Philippus- 
Feron  archidiaconus  parisiensis,  qui 
praeter  alia  scripsit  V  H&resie  chassie- 
de  son  demier  retranchement,  Valentiae^ 
1652  in  4. —  Franciscus  Ch arle sr 
cujus  est  Les  motifs  de  conversion  que- 
doivent  porter  les  Reformes  de  France 
a  quitter  leur  Religion  pour  embrasser 
la  Catholique,  Salmuriae  1668  in  12. 
—  Ludovicus  Dulaurens  Monspes- 
sulanus  n.  1589,  quondam  hujus  urbis 
pastor  calvinianus,  relicta  secta  Pari- 
sios  se  contulit,  ubi  eloquentia  sua 
gratiam  promeruit  card.  Richelieu,  qui 
eum  in  suas  recepit  aedes  atque  in  ne- 
gotio  unionis  protestantium  cum  catho- 
licis  adhibuit.  Post  cardinalis  mortem» 
ingressus  est  Oratorium  ( 1 649),  ibique- 
cum  Rich.  Simon  familiarissime  con- 
versans  semper  prae  oculis  habuit  il- 
lud  unionis  consilium.  In  ultima  senec- 
tute  oculorum  lumine  fere  privatus  co- 
ram  s.  Scriptura  venerabundus  et  me- 
ditabundus  procurabebat  atque  ita  ge- 
nuflexus  etiam  mortem  oppetiit  1.  JuL 
1671.  Reliquit  plura  opera  de  contro- 
versiis  erudita  et  ad  conVincendum 
idonea  '),  uti  sunt :  Riponse  au  liore  de- 
Pierre  du  Moulin,  cui  titulus  Opposi- 
tion  de  la  parole  de  Dieu  a  la  doctrine 
de  1'  eglise  romaine,  Parisiis  1 625  in  8 1 
Dispute  touchant  le  schisme  et  la  sipa- 
ration  que  Luther  et  Calvin  ont  faite  de- 
V eglise  romaine ,  ib.  1655  in  f.,  quod 

verain  et  inviolable  reapect  pour  les  d£ci- 
sion8  du  S.  Pere,  qui  e»t,  dit-il,  le  Vicaire 
de  J.  C.  sur  la  terre  et  le  Maltre  commun 
des  Chritiens  en  la  foi.«  Scripsit  pro  er- 
rore  Jansenii :  Apotogi*  du  concile  de  Trentc 
et  de  S.  Auguetin,  1650:  Saint  Augustin 
victorieux  de  Calvin  et  de  Molina,  1662  in 
4.  adversuB  Decharape,  de  quo  cf.  ib.  116 
sa.  Cf.  et  11,474:111.  323. 
')  Biogr.  univ.  LXIII,  109. 


Digitized  by  Google 


61 


Mallet,  Brachet. 


62 


opus  continet  acta  disputationis  seu 
collationis  inter  praecipuos  theologos 
inb  auspiciis  archiepiscopi  scripto  ha- 
bitae»).  Le  Triomphe  de  V  iglise  romaine 
eontre  ceox  de  la  religion  pritendue 
reformee  par  sii  demonstrations,  qui 
font  Toir  clairement  combien  il  est  im- 
possibile  de  se  sauver  dans  lenr  com- 
munion,  ib.  1667  in  12.  —  Carolus 
M  a  1 1  e  t  doctor  sorbonicus,  archidiaco- 
nus  et  Ticarius  generalis  rotomagensis 
(1602-1680)  corruptionis  accusavit8) 

Mons)  in  L  Examen  de  quelques  pas- 
saqes  de  la  traduction  du  N.  T.  impri- 
mee  a  Mons,  Rotomagi  1676  in  12. 
Scripsit  praeterea :  Traiti  de  la  lecture 
de  V  Ecriture  sainte  en  langne  vulgaire, 
Rotomagi  1679  in  12.,  in  quo  tuetur, 
popuio  non  esse  permittendam  lectio- 
nem  s.  Scripturae  in  lingua  vulgari. 
Utrnmque  librum  duplici  libello  im- 
pugnavit  Ant.  Arnauld  defensor  ver- 
sionis  montensis. 

25.  His  addi  possunt  nonnulli,  qui 
extra  veram  Ecclesiam  nati  ad  hanc 
redierunt,  suiqne  reditus  rationes  ei- 
posuerunt.  Ita  Theophilus  Brachet 
de  la  Milletiere  Parisiensis  n.  1596, 
qni  controversiis  multum  deditus,  ab 
ipso  Petro  du  Moulin  magni  factus, 
suaeque  sectae  strenuus  promotor,  in 
earcerem  tamen  fuit  conjectus  (1628) 
et  anuos  quatuor  in  eo  detensns ;  unde 
in  fervore  suo  intepuit,  imo  de  pace 
catholicos  inter  et  Calvinianos  ineunda 
eogitavit,  consiliumque  promovit  scrip- 
tis  hbellis  irenicis  8),  cujusmodi  ei.  gr. 
sunt:  La  paix  de  f  Eglise  fondee  sur 
la  foy  catholique  pour  la  transsubstan- 
tiation  au  s.  Sacrament  de  rEuchari- 
rtie.  Parisiis  1626  in  8.,  contra  Au- 
bertinum;  la  necessiti  de  lapuissance 

')  Cf.  Batterel  Mgmoirea  domestiques 

?rar  aervir  a  1'Histoire  de  1'Oratoire, 
aris  1905  II,  515-527. 
*)  Ct  Le  Long  in  Bibl.  s. ;  Feller  V, 
487 .  Biogr.  univ.  26,  303.  Alius  est  a  Ca- 
rolo  M^  de  qao  egimus  III',  1190. 
•)  nurima  recenaet  Raess  VI,  79. 


du  Pape  en  V  Eglise  pour  remede  con- 
tre  le  Schisme,  ib.  1 640.  Cum  vero  hi 

fuit  excommunicatus  (1642);  ipse  de- 
mum  2.Apr.  1646  ndem  ampleiusest 
catholicam.  Usque  ad  mortem  (1665) 
suum  de  unione  dissidentium  cum  ca- 
tholicis  consilium  prosecutus  est,  sed 
nullo  successu  l).  E  suis  operibus  li- 
ber,  cui  titulus:  V  Etat  veritabU  des 
diffirends  de  la  religion  entre  les  Ca- 
tholiques  et  les  Protestants  avec  larai- 
son  certaine  de  le§  terminer,  in  cleri 
gallicani  comitiis  a.  1657  probatus  et 
ejusdem  cleri  eipensis  impressus  fuit. 
Grotius  auctoris  nostri  laudat  pietatem^ 
pro  concordia  zelum,  in  controversiis 
habilitatem.  Obiit  1665  annos  natus 
circiter  69.  —  De  Ludovico  du  Lau- 
rens  Or.  moi  egimus  pag.  60.  —  Ja- 
cobus  Coras  (de  Coras)  Tolosanus 
n.  1630  prius  militiae  deditus,  dein 
ardens  praeco  calvinianus,  dum  cogi- 
taret  de  refutando  1.  Richelieu:  M6« 
thode  de  Controverses,  veritatem  agno- 
vit.  Conversionia  suae  rationem  reddi- 
dit  in  op.  Conver8ion  de  J.  de  Corasy 
Parisiis  1605,  liber  rarissimus,  ei  quo 


>)  Raesa,  ib.  p.  80:  ,  Obgleich  er  bis  zu 
seinem  Tode  .  . .  eine  bedeutende  Anzahl 
irenischer  Schriften  verOffentlicht  hatte, 
erntete  er  dennoch  bei  den  Katholiken 
keine  Lorbeeren  und  Seitens  der  Prote- 
«tanten  nnr  Dornenkronen  ein.  Dass  Bayle 
ihn  mit  Schmahongen  uberliRuft,  l&sst 
sich  begreifen ;  weniger  jedoch  stand  zu 
erwarten,  dass  auch  die  katholische  Lite- 
ratur  Frankreichs  ihn  unbedingt  mi»a- 
handeln  wurde.  Auffallend  sind  daher  die 
Worte,  womit  F  e  1 1  e  r  seinen  kurzen  Ar- 
tikel  MUUtihre  Bchliesst :  »7  mourut  hal  des 
protestants  et  miprisi  des  catholiques.  In 
Deutschland  ist  der  wackere  und  muthige 
Kftrape,  wenn  er  auch  sonst  hie  und  da 
theologisch  in  einige  materielle  Ausscbrei- 
tungen  gerathen  ist,  weniger  unterechatzt. 
. . .  Einen  Vorwurf  dQrfte  man  mit  allem 
Rechte  de  la  Milletiere  machen.  Man 
wQnscht  Ofters  in  seinen  Abhandlungen 
mehr  Pracision  und  Klarheit,  was  gewOhn- 
lich  derFall  ist  bei  theologischen  Schrift- 
stellern,  denen  eine  tiefere  dogmatische 
Durchbildung  abgeht*  CL  Biogr.  univ. 
LXX,  105. 


Digitized  by  Google 


63 


1664- 1680.  TheoL  pcemica  in  Gallia.  Martin,  Peyrere  etc. 


64 


aliqua  exhibet  Raess  VII,  181  88.: 
plus  tamen  verbis  agit  qoam  rationi- 
bas  solidis  et  convincentibas.  —  Gui- 
lelmns  Martin  fuit  praeco  ealvinia- 
nus  et  quidem  magnae  apnd  suos 
auctoritatis :  sed  post  suam  ad  fidem 
catholicam  conversionem  hanc  egregie 
plane  defendit  pluribus  operibns.  La 
face  de  V  Eglise  primitive  en  opposition 
avec  celle  de  la  pretendue  Reformee, 
ou  les  principale8  rnisons  qui  ont  porte" 
Tauteur  a  ae  ranger  a  lacommunion 
de  l'Eglise  cutholique,  Apostoliqne  et 
Bomaine,  Turone  1 650  in  8 ;  TraiU  de 
la  vocationdes  ministres,  Parisiis  1661, 
opus  rarum,  in,quo  titulos  expendit, 
quibus  mini8tri  calviniani  nituntur 
auam  tueri  missionem ;  la  veriti  de  la 
Criance  et  de  la  diecipline  de  V  Eglise 
Bomaine  sur  la  plopart  des  matieres 
contestees  entre  les  Catholiques  et  les 
Calvinistes  de  ce  Royaume,  prouvee  par 
la  Creance  et  par  la  Discipline  des  Egli- 
ees  pret.  d'  Angleterre  et  d'Allemagne 
et  par  1'  autorite'  de  plusieurs  Rois,  de 
quantite  de  ministres,  efc  autres  c61e- 
bres  personnages  de  ce  parti,  Cenoma- 
nis  1674  in  8.  —  Claudius  de  laParre 
quondam  praeco  montepesulanus ,  a 
suia  magni  factus,  reddidit  rationem 
auae  conversionis  (1665)  inop.:  Les 
Motifs  de  /a  Conversion  du  s.  de  la 
Parre  etc,  Parieiis  1666  in  8.,  quo  in 
op.  auctoritatem  Ecclesiae  et  rom.  pon- 
tificis  nec  non  et  universam  doctrinam 
catholicam  tuetur1).  —  Alezander 
Videl  medicinae  doctor,  acer  prius 
Calvinianus,  egregium  reliquit  Ubel- 
lum :  Traiii  des  Motifs  qui  ont  oblig6 

le  Sr.  A.  V  a  abjurer  la  Religion 

p.  r.  pour  embrasser  la  foy  Catholique, 
Gratianopoli  1670.  —  Laurentius  de 
1  a  B  o  r  d  e  Genevensis  scripsit  L'  heu- 
reux  retour  de  la  brebis  egaree  ou  les 
Motifs  de  la  Conversion  a  la  foi  catho- 
lique,  Parisiia  1668,  cui  1.  Bubjungitur: 
Hirisie  des  Calvinistes  .  .  .  condamnee 
par  les  Saints  Perea  et  Docteurs  de 


')  Cf.  Raess  VII,  202-70. 


r  Eglise  universelle  au  rapport  quelle  a 
aux  vieilles  Wresies,  qui  ont  infeote  k 
monde  de  siecle  en  siecle  ').  — Theophil. 
Rossel  collegit  *)  les  timoignages  des 
Protestants  en  faveur  de  la  Religion  ca~ 
tholique,  Fariisi671  in8.  —  Nominan- 
dus  denique  est  Isaac  de  la  Peyrere 
Burdigalensis  a.  1 594  parentibus  cal- 
vinianis  editus  *).  Multum  se  dedit 
lectioni  8.  Scripturae,  unde  admodom 
versatus  erat  praesertim  in  V.  Testa- 
mento:  U.  us  tamen  ex  primis  fuit,  qui 
in  dubium  vocaverit  originem  Penta- 
teuchi  moeaicam.  Male  intelligens  ver- 
ba  Pauli  Bom.  5,  12  ss.  in  errorem  de 
Praeadamitis  incidit,  quem  tuetur  in  L 
Praeadamitae  sive  exercitatio  super  v. 
12,  13,  14  c.  5  ep.  Pauli  ad  Romanos 
1655  in  4.  et  1656  in  12.  in  Batavia 
edito,  et  in  1.  Systema  theologicum  ex 
Praeadamitarum  hypothesi  a  L  1655. 
Plures  eum  impugnarunt,  inter  quos 
in  primis  Priorius  (de  quo  infra  n. 
7  2)  sub  nomine  Eusebii  Romani.  Prop- 
terea  etiam  in  car/cerem  conjectus  est, 
sed  post  aliquot  menses  liber  dimissus. 
Verum  hae  turbae  occasio  fuere  ejus- 
dem  conversionis  (Romae  1656),  quam 
narrat  expositis  simul  rationibus  in  ep. 
ad  Philotimum  Romae  1657;  Franco- 
furti  1658  in  4;  Parisiia  1658  galHce 
versumin8;  cum  apologia  1663.  Lec- 
tu  dignae  sunt  ejus  Lettres  icrites 
au  Comte  de  la  Suze  pour  Y  obliger  par 
raison  a  se  faire  catholique,  Parisiis 
1661.  1662  v.  2  in  12.  Obiit  82  annos 
natus  30.  Jan.  1676. 

26.  Plurimi  autem  Jansenianos  *), 
qui  magno  numero  doctrinam  catholi- 


>)  Cf.  Raees  VII,  883  w. 

»)  Cf.  Raeaa  VIII,  42. 

•/Plura  de  eo  cf.  apnd  R&ss,  die  Con- 
vertiten  VII,  113  m.,  qui  etiam  ejus  con- 
versionis  motiva  exhibet 

*)  Janaenianisaccenseri  debentJoannes 
Courtot  bia  congregatione  Oratorii, 
quam  a.1632  ingressus  erat,  puUus(tl666), 
de  quo  cf.  AdelUng  II,  498.  Ejus  Mamtale 
eathoUeorum  hodiernis  controveraiia  com- 
ponendii  maxime  necettarium,  praecipue 


Digitized  by  Google 


65 


66 


quam  practicam 
nitebantur,  editis  libris 
annt  aggressi,  inter  qnos  nominis  cele- 
britatem  adeptus  est  Isaac  H  a  b  e  r  t, 
Parisiensis,  quem  Petavius  vocat l)  >  vi- 
rum  integerrimum  et  eruditissimnm 
christianae  contra  novam  factionem  vin- 

ine  fideL«  Confecto 


est  Sorbonae,  canonicatu  et  theologi 
mnnere  ecclesiae  parisiensis  donatus. 
Strenue  impugnavit  Janse&li  Hbrnm 
sermonibus  et  calamo  quadraginta  ei 
objiciens  haereses,  qnas  dein  ad  pau- 
«iore*  redoxit  *).  Haberto  opposuit 
Arnaldus  L,  cni  titnlns:  Apdogie  de 
M.  Janeeniue  .  .  .  et  de  la  Doctrine  de 
a.  Angustin  expliquee  dans  son  livre 
iatitule  Augustinus,  contre  trois  ser- 
mons  de  M.  Habert  theologal  de  Pa- 
ria,  prononce*  dans  Notre-Dame  etc. 
1643  in  4.,  quae  forte  prima  apologia 
est  pro  Jansenio.  Hnic  respondit  H  a 
bert  L  la  defense  de  la  Foy  de  VEgliee 
et  de  r  ancienne  doctrine  de  la  Sor- 
bonne  touchant  lea  principaux  points 
de  la  grace,  1644;  moz  opposnit  Ar- 
naldus:  Apologie  (seconde)  povr  M, 
Jansenius  .  .  .  et  pour  la  Doctrine  de 
s.  Augustin  etc.,  1645.  Utraque  apo- 
logia  relat  a  fuit  in  indicem  decr.  2  3 .  Apr. 
1654  et  ejus  lectio  sub  excommunica- 
prohibita  ab  archiepiscopo  rotho- 
26.  Martii  1661.  Habertotri 


ce  ^ratia  et  de  Ecclesiae  auctoritate  ad* 
versu»  Molinistas  auctore  Aletophilo  Cha- 
ritopolitano,  Charitopoli  1651  io  8 ;  1663, 
prohibitum  31.  Maj.  1663  et  conailii  regii 
juasu  1664  lgni  traditum  rarum  eat.  — 
Jacobua  Brouaie  (t  1673  a.  aetatia  84) 
propter  nimium  farorem  cauaae  janaenia- 
aae  impensum  ab  archiepiacopo  paririenai 
munere  concionandi  interdictua.  Cf.  Feret 
UL,  219  a.,  atque  p.  419  aa.  de  Claudio 
Seguenot  priua  advocato,  dein  eodaii 
f.hatorii,  in  qno  munera  primaria  obiit 
(7 1676),  cujua  tamen  1.  de  la  eaincte  virai- 
Sorbona  censura  dignura  merito  ju- 
diearit.  Foaiua  de  eo  diaaerit  Battarel  H, 
156—173,  qui  eom  plurimum  laudat  et  a 
J»njenismi  nota  tuetur. 

')  De  incarn.  L9cl§7etc.  6. 

'/  Cf.  Wemex  Frana  Suarea  I,  254. 


buitur  85  episcoporum  Galliae  epistola 
ad  Innocentinm  X.  a.  1651,  qna  pon- 
tificis  implorant  judicium  in  hac  con- 
troversia.  Propter  insignia  ejusdem  me- 
rita  et  zelum  nominatus  fuit  epiBCopus 
vabrensis  (1645).  Praefuit  suae  eccle- 
siae  pastor  vere  bonus  et  strenuus  om- 
nibus  virtutibus  episcopalibus  insignis 
(t  15.  Sept  1668).  Praeter  alia  egre- 
gia  reliquit  *)  suae  eruditionis  monu- 
menta:  De  la  chaire  et  dela  primauU 
unxque  de  e.  Pierre,  Parisiis  1645,  ad- 
versus  de  Barcos  (dequocf.  p.  70 a.); 
»n  b.  Pauli  ap.  epistolas  tree  epieeopalee 
expositio  perpetna  conciliorum  et  ve- 
terum  patrum  sensu  confirmata,  1656 
in  4 ;  Theologiae  graecorum  patrum  vin- 
dieatae  eirca  univeream  materiam  gra- 
tiae  cnm  perpetua  collatione  Scriptu- 
rae,  conciliorum,  doctrinae  s.  Augu- 
stini,  s.  Thomae  et  scholae  sorbonicae 
1L  3  (contra  Jansenium),  Parisiis  1646; 
Wirceburgi  1863  in  8.  In  1.  L  agit  de 
gratiae  necessitate  secundum  patrea 
graecos;  in  2.  de  gratiae  efficacia,  spe- 
ciebus  et  effectis ;  in  3.  de  gratia  habi- 
tuali  ejusque  effectis,  justificatione  et 
merito.  Magni  hoc  opus  ab  eruditis  fit, 
licet  major  in  eo  ordo,  disputatio  ad 
scientiae  normas  magis  ezacta  et  in 
nova  editione  major  cura  haud  imme- 
rito  desiderentur  *);  quod 
monstrandum  sibi  propoeuit, 
sum  scil.  patrum  graecorum  cum  Au- 
gustino  et  cum  schola,  praeclare  asse- 
cutus  est.  Edidit  praeterea  Archierati- 
con  seu  librum  pontificalem  Ecclesiae 
graecaet)  ex  regiis  mss.,  euchologiis 
aliisque  probatissimis  monumentis  col- 
lectum,  latina  interpretatione,  notis  ao 


i)  Cf.  Biogr.  unW.  XIX ;  Feret  IV,  311 
—317. 

*)  Cf.  Hergenrother,  Chilianeum  II, 
174 ;  Literariacber  Handweiaer  1863p.l78; 
Katholik  1863  II,  p.  483;  allg.  Literatur- 
seitung  zunfichst  fflr  das  kath.  Deutach- 
land  1864  p.  18. 

')  Hujua  1.  deacriptionera/  cf.  in  Fabri- 
cii  hiatoria  bibl.  fabric  II,  383,  qui  aucto- 


Digitized  by  Google 


67       1684—1680.  Theol.  polemica  in  Gallia  adv.  Jansen.  Marande\  MoreL  68 


observationibu*  antiquitatis  eccleaia- 
sticae  reconditaeque  eruditionis  plenis- 
simis  illustratum,  qua  cditione  judice ! 
B.  Simon  *)  Ooari  euchologio  palmam 
praeripuit,  Parisiis  1643 ;  1 676  (eadem  i 
ed.,  novo  tantnm  titulo  exornata)  in  f. 
(m.  60).  Hoc  opus  in  magoa  est  apud 
eruditos  viros  existimatione ,  iique  qui 
accuratiorem  quandam  rituum  graeco- 
rum  notitiam  comparare  sibi  velint, 
carere  illo  vix  possunt.  De  consensu 
hierarchiae  et  monarehiae  adversus  pa- 
raeneticum  opus  Optati  Galli  schisma- 
tum  fictoris  11.  6  (cf.  Nomencl.  III8, 
1 1 0  0  a.),  Parisiis  1640;  gallice  ib.  1 6  4 1 . 

27.  Cum  Haberto  Jansenianos  im- 
pugoarunt :  Bernardus  G  u  y  a  r  d  0.  Pr. 
natione  Armoricos,  patria  Credoniensis 
(vernacule  Craon),  quae  urbecula  est 
dioecesis  andegovensis,  doctor  sorboni- 
cus  et  primarius  in  collegio  parisiensi 
regens  (f  19.  Jul.  1674  a.  aetatis  73), 
qui  discrimina  inter  docirinatn  thomi- 
sticam  et  jansenianam  aperit  *),  Parisiis 


•)  Nouvelle  bibl.  choisie  p.  2  faac.  1," 
ubi  hanc  ed  recenset.  Cf.  quoque  Renau- 
dot  in  praef.  coll.  lit.  orient  t.  1 ;  Perpe- 
tuitt  de  la  foi  t  4  1.  1  c.  1 :  M.  Habert 
avait  de  meme  (scil.  ut  Goar)  fort  eclairci 
la  matiere  de  1'  ordination  dana  aon  Pon- 
tifical  des  Greca,  oii  il  avait  £tabli  de 
granda  et  aolidea  principea  de  theologie, 
pour  esaminer  lea  ritea  de  1'  egli*e  orien- 
tale,  suivant  la  discipline  de  Y  ancienne 
Eglise  plutot  que  sur  lna  maximea  dt>  la 
theologie  de  1'ecole,  deTaut  qu'  on  repro- 
chait  a  Aroudiua,  et  avec  beaucoup  de  rai- 
aon  etc.  Zaccaria,  biblioth.  ritualia  1.  1  c. 
6  a.  1  n.  1. 

•)  Praeter  alia,  quae  cf.  apud  Echard 
II,  653,  scripait  etiam  diaaertationem, 
utrum  s.  Thomas  caUuerU  linguam  grae- 
cam,  Pariaiia  1667,  adversus  Joan.  de  Lau- 
noy,  quam  <cum  carpsisset  Joan.  Nico- 
lai  (et.  p.  41).  tueri  eam  conatus  est  alio 
libello,  coi/titulus  s  Advereus  metamorpho- 
ses  Htmorati  a  a.  Gregorio,  ib.  1670.  In 
opere  vero  la  fataliti  de  S.  Clou,  Insolis 
1673  in  12.,  nititur  probare  Henricum  III. 
non  a  Jac.  Cleraente  Dominicano,  quem  . 
a  regiis  partibus  semper  atetiase  norant 
omnes,  sed  a  proditoribus  in  aula  mini- 
stris  latentibua  confossum  et  interfectum 


1655  in  4.  —  N.  dd  Marande,  Lu- 
dovico  XIII.  et  XIV.  ab  eleemosynis  et 
a  consiliis,  qui  in  1.  admodum  raro  In- 
eonveniens  aV  Estat  proeidans  du  Jansi- 
I  nisme  avez  la  refutation  du  Mars  Pran- 
^ois  de  M.  Jansenius,  Parisiis  1654  iu 
4.,  damna  recenset  ex  hac  secta  maligna 
in  ecclesiam  et  societatem  civilem  re- 
dundantia  l).  Scripsit  quoque :  La  Cief 
de  8.  Thomas  sur  la  Somme,  Parisiis 
1 649  in  8  ;  1 670  v.  1 0  in  1 2  ;  le  thio- 
logien  frangois,  ib.  1651  t.  3  in  v.  |  in 
f. ;  Morales  ehritiennes  du  thiologien 
francois,  ib.  1684  in  f. ;  Antiquitez  de 
V  Eglise,  ib.  1652;  De  V  ancien  utage 
des  Sacrament8  (scil.  de  Baptismo,  con- 
firmatione  et  poenitentia),  Parisiis  1652 
in  4.,  opus  satis  rarum.  —  Claudius 
M  o  r  e  1 "),  doctor  sorbonicus,  regi  a  con- 
cionibus  (t  post  a.  1 666)  asseruit  Ve- 
ritabUs  Sentimens  de  8.  Augustin  et  de 
TEglise  catholique  touchaut  la  grace, 
Paris  1650,  quem  1.,  cum  impugnatus 
fui8set,  eodem  a.  alio  defenJit  opus- 
culo.  Les  Jansenistes  convaincus  df  er- 
reur  et  de  mensonge  en  ce  qu'  ils  ont 
soustenu  depuis  la  bulle  d'  Innocent  X, 
que  les  cinq  prop.  condamnees  ne  sont 
point  de  Jansenius,  ib.  1651  in  8; 
Conduit  de  s.  Augustin  contre  les  Pela- 
giens,  ib.  1658  in  12.  Pro  defensione 
fidei  catholicae  ex  ordine  edidit :  Ray- 
ons  de  la  diviniti  dans  ses  creatures, 
ib.  1 654 ;  Demonstration  de  la  veriti  de 
la  religion  chrestienne,  ib.  1661;  V  0- 
racle  de  veriti  ou  V  Eglise  de  Dieu  con- 
tre  toutes  sortes  d'  heresies»,  ib.  1 666. — 
Beliqui  sunt  e  societate  Jesu:  Joannes 
Bagot  Rhedonensis  n.  2.  Jul.  1591, 
vir  omni  literatura  egregie  excultu9, 
philosophiae  5  annis,  theologiae  13  a. 
professor,  praepositi  generalis  theolo- 
gus,  qui  otium  aversabatur  adeo,  ut 


eaae.  Cf.  Niceron,  M6moires  t.  XXXVIII; 
Biogr.  univ.  XIX.  241. 

')  Cf.  de  hoc  op.  plura  in  Journ.  hist. 
et  litt.  1.  Sept.  1771  p.  13;  Feller  V,  513. 
Alia  ejusdem  auctoria  opera  cf.  apud  Zed- 
ler,  L  niveraal-Lexicon  19,  1166. 

»)  Cf.  Feret  IV,  387  -94. 


Digitized  by  Google 


<59 


Bagot,  Pintherau. 


70 


cum  a  quopiam  ad  quietem  captandam 
invitaretur,  festive  responderit,  satis  se 
quieturum  in sepulcro(t  23.  Aug.  1 664). 
Haec  ejus  opera:  Libertatis  et  gratiae 
christianae  defensio  adversus  Calvinum 
et  PeUgium   in  C.  Jansenio  Batavo 
redivivo*  (sub  nomine  Thocrae  Au- 
gustini),  Parisiis  1653  in  4-,  opus 
rarum  ;  apoioyeticus  fidei  in  2  p.  tribu- 
tu9,  p.  1 .  institutio  theologica  de  vera 
religione;  p.  posterior,  demonstratio 
dogmatum  christianorum,  ib.  1645  in 
f.,  opus  eruditam,  sed  forte  nimis  dif- 
fusum,  ex  quo  seorsim  prodiit  di*s.  de 
veritate  uniui  religionis  christianae,  ib. 
1661   in  12;   de  poenitentia  dissert. 
theologicae,  in  quibus  e  ss.  patribus  an- 
tiquus  circa  poenitentiam  Ecclesiae  ri- 
tus  explicatur  et  hodiernus  vindicatur 
contra  novas  hujusce  aevi  opiniones, 
ib.  1646  iu  8;  Dtfense  du  droit  ipis- 
copal  et  de  la  liberte"  des  fideles  tou- 
cbant  lea  Messes  et  les  confessions 
d' obligation,  ib.  1655  in  8-,  latinitate 
ab  ipso  donatu*,  Bomae  1659  in  8., 
qui  cum  altero  1.  anonymo  (auctorede 
Eousse  parocho  s.  Rochi):  De  V obli- 
gation  des  ftdeles  de  se  confesser  a  leur 
cure  suivant  le  ch.  2 1  du  Conc.  general 
de  Lateran,  1655  rejectus  fuit  in  ge- 
ner-li  cleri.gallicani  conventu  *).  Cum 
vero  auctor  data  suae  sententiae  expli- 
catione  satisfecerit  clero,  noti  fuit  pro- 
mulgatum  judicium.  Avis  aux  catholi- 
quts  pour  juger  de  la  bonne  doctrine  sur 
la  matiere  de  la  grdce  et  servir  de  t&- 
ponse  a  la  premiere  Partie  de  la  Lettre 
dun  Abbe»)  a  un  Evesque,  Parisiis 
1650  in  4. 

28-  Franciscus  Pintherau  Calvo- 
montanus,  philosophiae ,  dein  theolo- 


giae  scholasticae  professor  (t  30.  Jan. 
1664),  in  primis  l)  aggressus  est  Joar». 
du  Verger  de  Hauranne  seu  famo- 
sum  ut  vulgo  dicitur  abbatem  Sancy- 
ranum*)  in  1.  Theologia  Petri  Aurelii 


<)  Cf.  Al.  a  s.  Joanne  in  coniinuat. 
hut  eccl.  Fleurii  I.  203  §  112  ;  Feret  La 
tac.de  Theol.  de  Paris,  ep.  mod.  III,  166  ss.: 
Sommervogel  I.  774,  qui  et  scripta  occa- 
uone  huius  controversiae  edita  recenset. 

*)  SciL  Ab.  a  i.  Martha,  Lettre  .  .  . 
ntr  la  conformiti  de  $.  Augustin  atec  le 
Coneile  dt  TrenU  dans  la  doctrine  de  la 
Krice,  1650  in  4. 


•)  Cf.  Solvellus,  Somraervogel  VI,  826. 

*)  Joan.  du  V  e  r  g  e  r  de  Hauranne  Ba- 
jonae  n.  1581  vere  dici  ^otest  maxime 
strenuud  apostolus  et  promotor  erroris  et 
spiritu*  janseniani,  imo  hujus  sectae  aue- 
tor  et  pater.  Nulli  pepercit  labori,  utspi- 
ritura  jansenianum  ubicunqne  verbo  et 
scripto  diffunderet  animisque  eorum,  qui- 
buscum  converaabatur ,  alte  instillaret; 
hinc  mnxima  gaudet  fama  apud  Jansenia- 
nos.  Inter  iuos  discipulos  numerabat  vi- 
ros  alioquin  doctos  utPaacal,  Arnal- 
d  u  ra ,  S  i  c  o  1  i  u  ra  etc  (t  11.  Oct.  1643). 
Tantae  autem  famae  non  respondebatdo- 
ctrina.  Ita  enim  de  eo  judicat  cura  nliis 
Feller  VIII,  328:  „Ecrivain  faible  et 
diffus  en  latin  comme  en  francais,  sans 
agr£ment,  sans  correction  et  sans  clartl, 
il  avait  quelque  chaleur  dans  V  imagina- 
tion ;  mais  cette  chaleur  n'  £tant  pas  diri- 
gee  par  le  bon  sena  et  )e  gout,  le  jetait 
aans  le  g.ilimatias.  11  y  en  a  beaucoup 
dans  ses  Lettres."  Prae  celeris  notum  est 
opua,  cui  titulus:  Petrus  Aurelius,  quod 
Si  ripsitoccasionecontroversiae  inter  Rich. 
Smith  episcopum  chalccdonensem,  inAn- 
glia  vicarium  apobtolicum,  et  regularea  de 
juri&dictione  episcopali.  Cum  prodiitsent 
iluo  fecripta,  quae  viiebantur  huic  adver- 
sa.  pro  illiui  defensione  hoc  pesfimum  et 
hierarchiae  subversivum  edidit  opus 
Sancyranus,  quod  impensis  cleri  gallicani 
typis  mandatum  fuit  1642  t.  3  in  f.  et 
1646,  •uppreisum  tamen  ab  aula  regia. 
Abundat  noc  opua  (hinc  adeo  diffubum) 
dicteriis  in  Jesuitas.  Laboris  socius  fuit 
Martinusde  Barcoa,  Joannis  secundum 
carnem  (ez  sorore)  et  spiritum  nepos,  ab- 
batiae  et  eirorum  heres,  Junaenu  discipu- 
!uj».  Sac.rdotio  imtiatus  fuit  1647:  dis- 
ciplinam  rigidam  induxit  in  suam  abba- 
iain  et  a^cesim  duram  affectabat,  adeo  ut 
vel  moribundi  viatico  prae  spiritu  peni- 
tentiae  ab-tinerent  (f  1678  a.  aetatis  78). 
Reliquit  Martinus  opera  erroribus  infecta : 
Quae  sit  s.  Augustini  et  doctrinae  ejus  auc- 
toritas  in  Ecclesia,  opus  piopugnandis  (sic) 
hodiernis  erroribus  controversiisque  elu- 
c.dandis  et  componendis  accommodatum, 
in  quo  excutitur  tr.  de  gratia  publice  tra- 
ditus  in  collegio  navarrico  a  M.  Jac.  P  e- 
reyret  a.  1650.  Nititur  in  eo  stabilire 
prop.  30.  ab  Alex.  VIII.  damnatam :  «Ijbi 
quis  invenerit  doctrinam  in  Augustino 
clare  fundatam,  illam  absolute  potest  te- 


Digitized  by  Google 


71 


1664-1680.  Theol.  pol.  in  Gallia  adr.  Janaen.  Brisacier,  Ferrier, 


72 


sive  praecipui  ejus  errores  contra  fidem  I 
ac  bonos  mores  ezcerpti  ex  latinis  ejas- 
dam  operibus  editis  a.  1646  studio 
CbristiatriCatholici,Audomaropoli  1647 
in  8 ;  les  reliques  de  M.  J.  du  Verger  de 
Haurannc  abbe"  de  s.  Cyran  extraites 
des  oavrages  qui'  il  a  composes  et  don- 
nes  au  public,  Lovanii  1646;  les  nou- 
velles  et  anciennes  reliques  etc.,  Melphe 
1 680  in  4 ;  la  naissanee  du  Jaminisme 
decouverte,  Lovanii  1654  in  4;  le  Pro- 
gres  du  Jansinisme  decouvert,  Avenione 
1 655  in  4 ;  ConformiU  des  principes  du 
l.  de  la  frequente  commutiion  avec  ceux 
de  M.  Ant.  de  Dominis,  1654  in  4 ;  Les 
errata  de  la  Typograpkie  de  Port  Royal, 
Parisiis  1  Mh\deattritionissufficientiain 
sacramento  poenitcntiae  1.,  in  quo  opinio- 
nis  illius  antiquita9  et  certitudo  ex  ve- 
teribus  theologis,  ss.  patribus,  conci- 
liis,  88.  pontificibus  et  Soriptaris  ad- 
versus  Bajanos  03tenditur,  ib.  1654 
in  8.  —  Joannes  de  Brisacier  S.  J. 
Blessensis  n.  1603,  strenuus  erat  mis- 
sionarius  castrensis,  adeo  ut  morti  pro- 
ximus  dixerit,  se  omnes  vitae  anteactae 
annos  pro  nihilo  ducere  prae  illis,  quos 


nere  et  docere  noa  retpicieodo  ad  ullam 
pontificia  bullain."  De  V  autoriti de  s.  Pierre 
etdee.  Paul  qui  reside  dans  le  Pape,  Suc- 
cesseur  de  ce*  deux  Apdtres,  1645  in  4., 
in  quo  tuetur  aequalitatem  ss.  Petri  et 
Pauli,  adeo  ut  uterque  fuerit  Ecclesiae 
aummu)  pastor  et  caput,  quam  doctrinam 
lnnocentius  X.  29.  Jan.  1647  haereti- 
cam  declaravit:  iptutn  vero  opus  in  indi- 
cem  relatum  fuit  24.  Jan.  1647.  Doctri- 
nam  tatnen  illam  nititur  ct  in  aliis  op. 
comprobare,  ut  in  op.  La  Orandeur  de 
V  iglise  romaine  etablie  sur  l'autorite  de 
s.  Pierre  et  de  s.  Paul,  1645  in  4 ;  quod  est 
contra  H  a  b  e  r t  u  m  (cf.  p.  66),  damnatum 
24.  Jan.  1647 ;  Eelaircissemente  de  quelquee 
objections  que  1'on  a  formee*  cootre  la 
grandeur  de  1*  Eglise  romaine,  1646  in  4 ; 
Exposition  de  la  Foy  de  V  Eglise  romaine 
touchant  la  Grftce  et  la  Predeatination, 
Montibua  1696  in  12.,  quoi  pariter  repro- 
batum  fuit  11.  Mart.  1704.  Cf.  de  his  ops- 
ribus  Dictionnaire  dea  Livres  jansenistes 
pasjim,  ut  I,  118;  145;  II,  144;  III,  392; 
Stimmen  aus  Maria  Laach  1873  Apr.  p. 
237  ss.;  Jungmann  Kirchenl.  I,  1994; 
Reujch  Index  II,  38H.  451  etc. 


in  laboribus  caatrensibus  consump3i9- 
set  (f  10- Sepi  1668)-  Ejns  opera  re- 
spiciunt  personas  quasdam  janseniana 
haeresi  infectas  l).  —  Joannes  Ferrier 
S.  J.  Buthenensis  n.  1614,  philosophiae 
et  diu  theologiae  scholasticae  professor, 
Ludovico  XIV  erat  a  confessionibus, 
qui  eum  selegit,  ut  Porta  -  Regienses 
theologos  ad  Ecclesiae  obsequium  re- 
duceret  (t  29.  Oct.  1674).  Scripsit»): 
Le  Jansinisme  condamni  par  la  Bulle 
d'  Innocent  X.,  ou  refutation  d'un  li- 
belle  dans  lequel  les  Jans6nistes  sou- 
tiennent  que  les  propositions  de  Jan- 
senius  n'ont  pas  ete  condamnees  dans 
le  sens,  qu'ils  les  d6fendent,  Tolosae 
1654  in  4;  les  sentimens  dts  plus  con- 
sidirables  casuistes  sur  la  probabilite 
des  opinions  dans  la  morale,  ib.  1659 
in  8;  Vidie  viritable  du  Jansemsmc, 
avec  les  conclusions  que  V  on  doit  pren- 
dre  pour  empecher  le  progres  de  cette 
heresie,  Parisiis  (1664)  in  4;  la  sou- 

H%s\&9e\Qy%  ^&PJ&^s\t^Gf%$G    daff  %^i[J^B^5^^J H£&9  ^aV 

decision  de  1'  Eglise  touchant  le  droit, 
quand  ils  promettent  la  foy  pour  les 
dogmes  et  le  respect  pour  le  fait,  ib. 
1666  in  4;  quem  L  cum  refellere  nisus 
essetN.  de  la  Lane,  respondit  alioL: 
Rifutation  d'  un  libelle  publii  par  les 
disciples  de  Jansenius  contre  V  ecrit  in- 
titule:  LaSoumission  etc.,  ou  l'on  fait 
voir  que  la  doctrine  precise  et  deter- 
minee,  que  Jansonius  defend  dans  son 
Augustin  et  ses  disciples  dans  lenrs 
ecrits,  a  6t6  condamnee  par  le  S.  Siege 
dans  les  cinq  Propositions,  Tolosae 
1 6  6  7  in  4 ;  responsio  ad  objectioncs  vin- 
ccntianas,  sive  ad  argumenta,  quibus 
P.  Vinc.  Baronius  ex  0.  Praed.  8ci- 
entiam  mediam  impugnat  3.  p.  snae 
manuductionis  ad  theologiam,  Tolosae 
1668  in  12;  Theologiae  t  1.  de  Dco 
uno  juxta  s.  Augustini  et  8.  ITiomae 
principia,  ib.  1668  in  f.  Alios  molie- 
batur  tomos,  cum  mors  laboribus  finem 
imposuit.  —  Jacobus  Nouet  S.  J.Oe- 


»)  Cf.  Sotvcllus,  Sommervogel  II,  186. 
*)  Cf.  aliaapud  Sommervogel  III,  693  ss. 


Digitized  by  Google 


73 


Nouefc,  Franc  Annatus. 


74 


nomanen&is  (n.  1605  ;  t  2 1.  Maj.  1680) 
juxta  Labbe  bibL  antijans.  p.  23  >con- 
donator  erat  insignis,  qui  primus  ez 
ambone  adversus  grassantes  de  infre- 
quenti   commnnione    et  poenitentia 
publica  errores  signum  dedit  fidelesque 
christianos  admonnit ,  ut  a  toxico  sub 
floribus  latente  et  mnltos  seorsim  in- 
ficiente  sibi  caverent,*  Sedfervore  ab- 
reptus  acriter  agressns  est  Arnaldi  li- 
brum  ds  la  frtquente  eommunion,  quem 
piores  Galliae  episcopi  approbaverant. 
Hinc  comitiis  ab  episcopis  habitis  co- 
ftctos  fuit  concionator  noster  exhibere 
ipsis  aatisfactionem.  Scripsit »)  Nouet 
etiam  contra  Lenoir,  Pascal,  Clau- 
dium  du  Monlin  etc,  Maxime  vero  inno- 
tnit  libris  snis  asceticis  saepe  editis,  in- 
ter  quos  in  primis  landatur  U  Homme 
d'Oraison,  sa  conduite  dans  les  voies 
de  Dieu,  Parisiis  1678.   Collecta  pro- 
dierunt  ejns  opera  Lngduni  et  Parisiis 
1837  v.27in  12;  1858;  1860;  1862. 

29.  Nominatissimus  vero  inter  om- 
aea  est  Franciscus  Annatus  S.  J. 
n.  5.  Febr.  1590  inoppido  Estaing  ru- 
tbenensi  prope  Aveyron,  theologus 
polemicus  plane  insignis.  Docuit  ipse 
pbiiosophism    sexennio,  theologiam 
leptennio  Tolosae,  Bomam  dein  evoca- 
tus  est  ad  munus  censoris  generalis 
librornm  et  theologi  apud  praepositum 
Societatis.  Postquam  alia  ordinis  mu- 
nera  honorifica  obivit,  adscitus  est  a 
Ludovico  XIV.  in  arbitrum  conscientiae 
(1654 —  1670).   Gratia,  qua  valuit 
apud  regem,  non  est  usus  aut  ad  uti- 
litatem  propriam,  aut  ad  promovendos 
vel  ditandos  suos  consanguineos,  tdeo 
nt  rex  dixisse  aliquando  perhibeatur, 
neseire  se,  an  P.  Annatus  haberet  ali- 
quos  fanguine  sibi  conjunctos.  Yerum 
bene  ac  solerter  usus  est  ea  gratia  ad 
augendam  ubique  per  Gallias  fidelium 
devotionem,  sd  reprimendas  haereses 
ebullientes,  ad  stabilienda  dogmata  ca- 


')  Cf.  Som  merrogel  V,  1813—23.  Feller 
VI,  292;  Feret  III,  136  s*. 


tholica,  adeo  ut  ortbodoxae  fidei  patro- 
nus,  Ecclesiae  in  Gallia  columen,  d. 
Augustini  doctrinaeque  ejua  propngna- 
tor  egregius,  haeresum  malleus  audie- 
rit,  et  nominatim  Jansenistarum  hae- 
resis  oppugnator  fuerit  acerrimus.  II- 
lam  Bomae  pontificio  oraculo  damnari, 
illam  in  Francia  auctoritate  regia  com- 
pesci  curavit ;  illam  suis  lucubrationi- 
bus  tam  nervose  et  sapienter  ezagita- 
vit,  ut  nihil  habuerint  adversarii,  quod 
solide  reponerent.  Insigni  humilitate 
vitam  religiose  transactam  coronavit, 
postulata  missione  aV  aula  regia,  nt 
melius  se  pararet  ad  vitam  aeternam  *). 
Qua  obtenta  quarto  dein  mense  ad  bo- 
norum  operum  praemia  octogenario 
major  abiit  14.  Jun.  1670.  Praeter 
opera8)  adversus  Arnaldum  alios- 
que  socios  Portus  regii  haec  in  primis 
memoria  digna  sunt:  Besponse  d  la 
plainte  que  font  les  Jansinistes  de  ce  qu' 
on  les  appelle  HerHiques,  Parisiis  1660 
in  4 ;  La  conduite  de  V  Eglise  et  du  Boy, 
justifiee  dans  la  condemnation  de  l'He- 
r&ie  des  Jansenistes  par  la  refutation 
des  faux  pr6textes  de  la  question  de 
Fait  et  de  Droit:  et  de  la  pr&endufi 
Confonnite  de  leur  Doctrine  avec  celle 
des  Thomistes :  et  par  la  preuve  de  leur 
ventable  ConformiW  avec  les  Calvini- 
stes  s),  ib.  1664  in  4;  Bemedes  contre 

i)  Ita  Sotvellu* :  cf.  etiam  Feller  1, 184 ; 
Patrignani  Menologio  ad  d.  14.  Jun. 

*)  Cf.  Sommervogel  1, 399—410 ;  Mich. 
a  s.  Joseph  II,  269. 

')  Contra  hunc  1.  alinque  Annati  opera 
scripsit  Natalis  (Noel)  de  la  Lane  Pari- 
■iensia,  acerrimus  et  admodum  opero6us 
Jansenibta.  Ipse  dux  erat  legationis  Ho- 
mam  misaae  pro  defenaione  quinque  prop. 
Janaenii,  totamque  vitam  consecravit  tu- 
endaecAuaae  jansenianae,  pro  qua  ultra40 
compOiUit  opera,  ut  De  mito  piae  volunta- 
tis,  1650  in  12 ;  la  Qr&cs  victorieuss  (sub 
nomine  B  e  a  u  I  i  e  u)  1660;  1666  (ed.  aucta) 
in  4 ;  conformiti  ds  Jansenius  avec  les  Tho~ 
mistes  sur  le  sujet  des  cinq  Propoaitions, 
1668  in  4 ;  vindiciae  s.  Thomae  ctrca  gra- 
tiam  suffieientsm  adv.  P.  Nicolai  (cf. 
p.  39  X  1656 ;  Difense  de  s.  Augustin  con- 
tre  le  r.  Adam ;  De"fente  d*  la  constitution 
d'lnnocent  X.  et  ds  la  Fbi  ds  VEgV.se  con- 


Digitized  by  Google 


75 


1664—1680.  Theol.  pol.  in  GalUa  adv.  Jans.  Annatua, 


70 


Us  scrupuUs  qui  empeschent  la  signa- 
ture  du  formulaire  avec  la  response  aux 
deux  parties  de  1'  Escrit  qui  a  pour  ti- 
tre:  La  Foy  Humaine,  ib.  1664  in  4; 
1G65  in  8;  Lettre  de  M.  Jansenius 
Evesque  d'Ypre  au  Pape  Urbain  VIII. 
contenant  la  dedica  e  de  son  livre  in- 
titule:  Augustitms,  supprimee  pnr  ceux 
qui  eurent  soin  de  la  premiere  edition 
de  son  livre,  et  quelques  autres  pieces 
qui  peuvent  decider  la  question  de  fait. 
Le  tout  avec  les  reflexions  etc,  ib.  1 666 
in  4 ;  La  doctrine  des  JansinisUt  con- 
trairs  au  Sitge  Apostolique  et  d  s.  Au- 
gustin,  ib.  1668  in  4:  opuscula  thsblo- 
gica  ad  gratiam  spectantia,  ib.  1666 
t.  3  in  4.  Haec  opuscula  sunt  plane  in- 
signia,  magna  soliditate,  iloctrina  et 
claritale  conscripta.  In  t.  ].  scientiam 
mediam  defendit  contra  novos  ejus  mi- 
pugnatores,  qui  1.  jam  prodierat  Tolo- 
sae  1644;  in  eo  agit  contra  Tvissium 
Calvinistam,  theologiam  collegii  sal- 
manticensis  et  Joannem  a  s.  Thoma 
(III8,  915);  praeterea  eo  continetur 
Engenii  Philadelphi  romani  exer- 
citatio  scholastica  tripartitacontra  no- 
vam  rationem  tuendi  physicas  praeroo- 
tiones  liberorum  ngentium  eorumque 
libertatem  exponendi,  quam  auctor  (P. 
Gibieuf,  de  quo  cf.III8,  9?2)  operis 
de  libertate  Dei  et  creaturae  nuper  in- 
vexit :  cujus  op.  pleraque  omnia  par- 
tim  suspecta,  partim  pugnantia  inter 
se,  partim  suppositia  esse  monstrantur, 
cum  appendice  adGuil.  Camerarium 
Scotum,  seorsim  Cadurci  1632  in  8; 
t.  2.  Augustinum  a  Bajanis  h.  e.  Jan- 
seniani*  vindicat,  seorsim  Parisiis  1652 
in  4 ;  t  3.  complectitur  5  opuscula  scil. 
Catholica  disceptatio  de  Ecclesia  prae- 


trideux  livrea,  dont  )'uu  a  pour  titre 
Cavilli  Janaenianorum ;  et  Tautre:  R6- 
ponse  a  qnelques  demandes,  Pariaiia  1665. 
Cf.  Dictionnaire  dea  livrei  jana^niatea  paa- 
aim,  praesertiui  I,  291  as. ;  II,  166.  Alia- 
que  complara  scripait  etiam  adversus 
J.  Ferrier,  de  quo  p.  72,  collaboranti- 
buaArnaldo  etNicolo. Decesaita.1673 
a.  aetatis  55. 


senlis  Umporis  auctore  Vioc  Clara- 
vnllensi,  seorsim  ib.  1650  in  8;  de 
incoacia  libertate  disputatio  quadripar- 
tita,  qua  monstratur  ex  doctrina  potis- 
simum  8.  Augustioi  atque  etiam  s.  Tho- 
mae  indifferentinm  h.  e.  agendi  et  non 
agendi  potentiam  etquidem  proximam 
et  expeditam  nd  libertatem  arbitrii  ease 
necessariam  contranovum  Augustinum 
iprensis  episcopi,  Vincentium  Lenem 
(gallice  le  Doux),  apologistara  Jnnse- 
nii,  commentatorem  quinque  proposi- 
tionum,  seorsim  Bomae  1652;  infor- 
matio  de  quinque  prop.  ex  Jansenii 
theologia  collecti* ,  qua*  episcopi  Gal- 
liae  romano  pontifici  nd  censuram  ob- 
tulere,  seorsim  Parisiis  1653  in  4; 
Jansenpte-tt  Thomistis  gratiae  per  se- 
ipsam  efficacU  defensoribus  condemna- 
tus,  ib.  1653  in4;  sunt  autem  hiTho- 
mistarum  piincipes:  Did.  Alvarez,  Joan. 
Gonzalez  de  Albed»,  Joan.  Paulus  Na- 
zarius,  Did.  Nugnez  Cabezudo ,  Petrus 
Ledesma,  Bnlth.  Navarrete  et  Joan.  a 
s.  Thoma.  Cavilli  Jansenianorum  con- 
tra  ktam  iu  ipsoa  a  sede  apost.  senten- 
tiam  seu  confutatio  Hbelli  trium  ca- 
lumniarum  et  aliarum  conjecturarum, 
queis  janseniani  obtinere  conantur,  ut 
non  videantur  esse  damnati,  ib.  1654  ; 
Leodii  1655.  Notae  in  diarium  Sanc- 
tamorii,  ib.  1664.  Labbeus  in  sua 
bibliotheca  antijanseniana  haec  prae- 
terea  opera  adscribit  P.  Annato :  Jan- 
senius  de  d.  Augustino,  de  EccUsia  ca- 
tholica,  de  theologia  scholastica  ac  de  d. 
Thomae  familia  pessime  meritus,  ib. 
1651  in  12;  Jansenius  per  heterodo- 
xorum  et  orthodoxorum  theses  et  on<i- 
theses  productus  et  profligalus,  ib.  1 65 1 
in  12:  an  sit  sopUnda  quaejam  fervet 
Jansenistarum  controrersia  imposito 
utriquepartisilentiOfW).  1 652 in 4.  Con- 
traReginaldum  (p.44)  scripsit  saga- 
cem  solutionem  quaestionis  theologicae, 
historicae  et  juris  pontificii,  quae  fue- 
rit  mens  conc  tridentini  circa  gratiani 
efficacem  et  scientiam  mediam,  Colo- 
niae  Volcarum  f.  Tolosae  1645. 


Digitized  by  Google 


77 


bonav.  a  8.  Anna, 


Jammy,  Ferrandus. 


78 


30.  Huc  denique  referri  possant  Bo- 
naventura  as.Anna  (seu  de Heredie) 
O.Carm.,  qui  adversus  LFranc.  Boni- 
-cbon  adversarii  religiosorum  et  ultra 
fas  jara  episcoporum  etpraesextim  pa- 
rothorum  extollentis:  L' autoriii  ipi- 
tcopaU  defendus  contre  les  nouvelies 
entreprise*  de  quelques  reguliers  men- 
diants  da  diocese  d'Angers  sar  la  bie- 
rarchie  ecclesiastique,  Andegavi  1658, 
scripsit  1.  sub  nomine  Jacobi  de  Ver- 
nant:  Defense  de  N.  S.  P.  le  pape 
et  des  nos  seigneurs  les  cardinaux,  ar- 
chevesques  et  evesques,  et  de  l'em- 
ploy  des  reiigieux  mendians  contre  les 
erreurs  de  ce  teraps,  Metis  1658,quod 
^pua,   cum  ponti6cis  infailibilitatem 
taeretur  et  mendicantium  privilegia 
extolleret,  parochos  atque  parisinae  fa- 
cnltatis  theologos  multam  commovit. 
Hinc  examine   instituto  prop.  17  eo 
contentae  censura  a  facultate  theolo- 
gica  notatae  fuere  l)  :  qua  promulgata 
grtves  concitabantur  tumultus:  ipse 
Bonaventura  scripsit  La  doctrine  an- 
eienne  des  Thiologiens  de  la  FaculU  de 
Paris  opposee  a  la  censure  faite  par  la 
micoe  Faculte  de  Paris,  sur  le  livre  de 
1'autorite  de  N.  S.  le  Pape,  1 664 ;  1 666 
ed-  aucta;  ipseque  Alexander  VII.  su- 
am  aactoritatem  nimis  depressam  ra- 
tus  f,.  Apr.  1665  hac  de  re  ad  Fran- 
ciae  regem  literas  dedit,  sed  nullo  suc- 
cessu:  hinc  edita  Bulla  25.  Jul.  censu- 
ram  ilUm  nullam  irritamque  declara- 
*it.  —  Petrus  Jammy  0.  Praed.  Oc- 
citanus  inter  suos  magni  nominis  theo- 
logus  *)  et  in  ss.  Augustini  et  Thomae 
doctrina  admodum  versatus,  quam  plu- 
ribus  annis  Tolosae  nna  cum  sodali 
Vincentio  Baronio  profesaus  est(l  632). 
Exinde  Gratianopolim   ad  regendam 
theologiam  accersitus  diutius  publice 


')  Cf.  plura  in  Boasaeti  defens.  declar. 
cleri  gallic  1.  10  c  27;  Dupin  hi»t.  eccl. 
1  IV  I  17  ;  Alei.  a  u.  Joanne  in  contin.  H. 
K.  Fleurii  l.  205  §  28  as. ;  Feret  III,  170— 
74:2ft>_88:  Stimraen  ausM.  Uach  1873 
U  \>.  42  13. 

»,i  Ct.  Echard  II,  616. 


docuit  (t  c.  1665).  Prodierunt  ab  eo 
veritates  de  auxilio  gratiae  ab  erroribus 
et  falsis  opinionibus  vindicatae,  quas 
defendunt  theologiae  gratianopolitanae 
candidati  augustinianis  et  thomisticis 
armi8  instructi,  Gratianopoli  1658. 
1659  pp.  2  in  12.,  in  quarum  1.  er- 
rores  Pelagianorum  describuntur,  judi- 
cantur,  damnantur;  in  2.  opiniones  ca- 
tholicorum  de  auxilio  gratiae  ea  qua 
par  est  modestia  examinantur  et  tho- 
misticae  tamquam  verissimae  eiigun- 
tur.  Selectus  quoque  fuit  a  magistro 
ordinis  Thoma  Turco,  qui  novae  edi- 
tioni  operum  Alberti  M.  ex  mss.  codd. 
praeesset,  quae  prodiit  Lugduni  1651 
t.  2 1  in  f.  multo  quidem  labore ,  sed 
nullo  criterio,  neque  enim  instituit  ul- 
lum  de  11.  genuinitate  examen.  -  Joan- 
nesFerrandus  S.  J.  Anicius  (n.  1586; 
t  30.  Oct  1672)  reliquit  Disquisitio- 
nem  reliquiariam  sive  de  suspicienda 
et  snspecta  earundem  reliquiarum, 
quae  in  diversis  ecclesiis  servantur, 
multitudine,  Lugduni  1647  in  4.,  opus 
nonnihil  singulare;  s.  Alcimi  Ecdicii 
Aviti  vien.  ep.  epistolas  4  nunc  pri- 
mum  in  lucem  editas  et  notis  illustra- 
tas,  Cabillone  1661  in  4;  8.  Ferran- 
dum  redivivum  sive  s.  Hectoris  Fulgen- 
tii  Ferrandi  primum  in  Africa  diaconi 
carth.,  tum  in  Hispania  Carthaginis 
Spartariae  ep.,  denique  archiepiscopi 
toletani  vitam,  Lugduni  1650  in  4: 
,commentitium  saneopus,  inquitGal- 
landi1),  cujus  editor  scriptorum  flu- 
xne  fidei  nomine  atque  auctoritate  usus 
Ferrandum  Afrum  Hispaniae  attribuit, 
atque  diaconum  in  Hispania  episcopum 
semel  iterumque  constituit.  Operis  le- 
vitatem  palam  ostendit  Cbiffletius  anim- 
adversione  in  s.  Ferrandum  redivivum, 
quam  sciiptorum  veterum  de  fide  ca- 
tholica  quinque  opusculis  attexuit  edi- 
ditque  Divione  1656,*  cui  tamen  Fer- 
randus  respondere  nisus  est  in  1.  anim- 
adversioni  Chiffietianae  animadversio 


»)  In  praefat.  ad  Fulg.  Ferrandi  opus- 
cula  n.  10. 


Digitized  by  Google 


79 


1664-1680.  Theol.  polemica  in  Belgio.  Hadrianus 


80 


cum  fenore  repensa,  Divione  1662  in 
4.  —  Jo.deW  e  h  y  te  Orat.  patria  Hiber- 
nus,  sed  propter  diuturnam  comora- 
tionem  in  Gallia  Le  Blano  agnomina- 
tus  (t  1 2.Maj.  1 678),  concinnavit  Theo- 
remata  ex  universa  theologia  partim  no- 
tis  bistoricis,  partim  saoramentorum 
praxi  illustrata,  quibus  additur  diss.  de 
matrimonio  ex  jure  cauonico,  Nannetis 
1670. 

3 1 .  Inter  Belgas  x),  imo  inter  omnes 
hujus  periodi  theologos  polemicos  emi- 
net  par  nobilissimum  fratrum  Hadria- 
nus  etPetrua  v an  Walenburch Ro- 
terdami  patritia  familia  oriundum*). 
Ule  juris  utriusque  doctor,  cum  aapi- 
ranti  ad  statum  eoclesiasticum  dene- 
garetur  ordinatio  a  vicario  missionibus 
hollandicis  praefecto,  venit  Coloniam 
ad  nuncium  apostolicum  ejusque  ope 
primo  beneficium  ecclesiasticum  ob- 
tinuit.  Postea  donatus  fuit  metropoli- 
tanae  coloniensia  ecclesiae  canonicatu 
presbvteriali  et  a.  1661  ab  archiepis- 

!)B  a  t  a  v  i  b  aocenseri  potest  Jooet  van 
den  V  o  n  d  e  1  Coloniae  natus  patre  Men- 
nonita  17.  Nov.  1587.  Sectae  suae  diaco- 
nus  stetitexArminianorum  parte  contra 
fanaticos  Qomariitai :  hinc  et  persecutio- 
nem  est  passus.  Controversiis  hi&ce  ex- 
citus  agnovit  gradatim  eectae  suae  falsi- 
tatem  atque  demum  amplexui  est  fidem 
catholicam  (1641).  Excelluit  arte  pofitica 
adeo  ut  pnmus  habeatur  inter  Batavoa 
poeta  (f  5.  Febr.  1679).  Nominandus  sal- 
tem  erat  ob  carmina  quaedam  egregia, 
quibus  argumenta  theologica  tractat ,  ut 
myiteriuni  ss.  Trinitatis,  mysteria  euoha- 
ristica,  Eccleiiae  splendorem,  agitque  con- 
tra  Spinozam  aliosque  suae  aetatis  incre- 
duloi.  Cf.  Baumgartner  J.  v.  d.  Vondel, 
s.  Leben  und  i.  Werke,  Freiburg  1882 ; 
KL.  XII,  1089-91. 

>)  Cf.  de  hii  plura  ap.  Hartzbeim  in 
bibL  colon.,  Foppens  in  biblioth.  belg.  U, 
1018  m.,  Fabricium  bibl.  fabric.  U,  127  ss., 
qui  inter  alia  scribit:  „Et  hunc  (Petrum) 
ego  salatavi  Coloniae  Agrippinae  muU 
tumque  de  religione  sermonem,  sed  et 
placidum  ac  moderatum  et  omni  caren- 
tem  bile  ex  eo  audivi  a.  1,670  d.  10.  Julii." 
Et  alii  protestantes  horum  fratrum  incon- 
troversus  modeitiam  laudant.  Biogr.univ. 
L,99  :Raess  VU,  397. 


copo  coloniensi  in  epiacopum  adriano- 
politanum  consecratus  et  electus  in  vi- 
carium  generalem  (t  14.  Sept.  1669)» 
Frater  ejus  junior  P  e  t  r  u  s  pariter  utri- 
usque  juris  doctor  fratrem  in  Germa- 
maniam  secutus  primo  quidem  Dussel- 
dorpii  cum  Ulo  haesit  in  aula  ducis. 
neoburgici,  cui  in  primis  grati  erant^ 
ibique  plures  procerum  e  lutheranisv 
castri*  ad  fidem  catholicam  reduxerunt^ 
Petrus  potiorem  dein  aetatis  suae  par- 
tem  transegit  Moguntiae  ecclesiarunoi 
ibidem  collegiatarum  s.  Petri  et  s.  Vio- 
toris  canonicus.  Anno  1658  a  Joan. 
Philippo  Schoenborn  arcbiepiscopo 
electore  assumptus  in  episcopum  au- 
xiliarem  consecratur  atque  a.  1659  col- 
legiatae  s.  Petri  decanus  installatur. 
Post  fratris  mortem  ab  archiapiscopo 
coloniensi  vocatus  est,  ut  ipsi  succede- 
ret  (t  21.  Dec.  1675).  Porro  hi  duo 
fratres  non  infulis  tantum  ac  virtuti- 
bus,  sed  et  eruditione  theologica  in- 
cliti,  cum  ab  incunabulis  inter  prote- 
stantes  enutriti  controversis  fidei  dog- 
matibus  accurafius  incubuissent,  in  his 
quoque  summam  consecuti  sunt  lau- 
dem  et  sequacibus  facem  praetulerunt 
a  gravissimis  ejusdem  aevi  theologia 
magnopere  commendati.  Adversarioa,. 
qui  cum  eis  vel  quibuscum  ipsi  dispa- 
tarent  et  bella  literaria  gererent,  ha- 
buerunt  plurimos,  videlicet  Clauber- 
gium,  Coccejum,  Joan.  Coccium,  De- 
lium ,  Drelincurtium ,  Eilbrachtium^ 
Joan.  Ludov.  Fabricium,  Hundium,  J. 
B.  Lydium,  Biricium,  Spanhemium, 
Scheiblerum,  Dannhawerum,  Boebe- 
lium,  Hftlsemannum,  Haberkornium, 
G.  Calixtum,  Ger.  Titium,  Jaschium^ 
Andr.  Overbeck,  qui  per  anonymum 
wolffenbuttelensem  intelligitur,  Jo.  Mu- 
saeum,  Jo.  Arndium,  Euhnium,  Con~ 
ringium,  Felwingemm,  Wissowatium 
etc  Elucubrationes  eorum  stilo  irenico 
concinnatae  diversis  temporibus  pro- 
dierunt,  et  primis  Germaniae  inferioria 
principibus  catholicisque  sunt  in- 
scriptae,  nonnullae  etiam  ad  ipsorum. 
petitionem  exaratae;  duobus  demum 


Digitized  by  Google 


81 


et  Petrus  van  Walenburch,  Hanzeur. 


82 


voluminibus  in  f.  comprehensae  pro- 
diernnt  hoc  titulo :  Tractatu&  generales 
de  controcersiis  fidei,  Coloniae  1670. 
Tomns  1.  habet  tractatus  10,  qoi  snnt: 
1.  examen  principiorum  fidei,  ib.  1647 
in  8;  1667  in  4.,  quem  tr.  magni  fecit 
Bossnet  in  sua  historia  variationum  et 
in  expositione  doctrinae  catholicae ;  2. 
methodus  augustiniana  defendendi  et 
probandi  fidem  catholicam  ex  solo  ver- 
boDei,  ib.  1645  in  12;  1647  in  8; 
1660  in  4;  3.  de  articulis  fidei  neces- 
•ariis,  1659;  1666;  4.  de  instrnmentis 
probandae  fidei  sive  discussio  biblio- 
rnm  vnlgarium,  1666 ;  5.  de  perpetua 
probatione  fidei  per  testes,  1 665  ;  6-  de 
testimoniis  seu  traditionibus  non  scrip- 
tis;  7.  de  praescriptionibus  catholicis, 
1666;  8.  de  missione  (seu  vocatione) 
protestantium.  ib.  1656  ;  1665;  9.  de 
nnitate  Ecclesiae  et  schismate  prote- 
stantinm,  ib.  1 6 42 ;  1 64  7 ;  auctior  1656; 
10.  L^gatio  regis  Psittacorum . . .  ad 
Cromwellium.  Hi  autem  tractatus  pri- 
mnm  exhibentur  synoptice,  dein  fusius 
evolvuntur.  Tomus  2.  complectitur  tr. 
16,  acil  i.  compendium  controversia- 
rom  particulaTium,  1659;  2.  de  des- 
censn  Christi  ad  inferos,  1643;  1647; 
3.  de  Ecclesia ;  4.  de  sanctis ;  5.  de  pur- 
gatorio;  6.  de  ss.  eucharistia;  7.  de 
jnsuficatione ;  8.  de  meritis ;  9.  de  cen- 
tnra  doctrinae  fidei  contra  Joan.  Coc- 
cinm;  10.  refutatio  dialogorum  Dre- 
lincurtii  ministri  charentonensis  (gal- 
liee);  11.  catholicus  simplex,  etiam 
Mgice,  germanice:  RR.  DD.  Adriani  et 
Petri  von  Walenburg  einfaUtiger  catho- 
lischer  d.  i.  ein  Weis,  wie  ein  jeglicher 
einf&ltiger  Catholischer ,  auch  Acker- 
mann,  so  lesens  erfahren,  seinen  Catho- 
lischen  Glauben  aus  h.  Schrift  gegen 
alle  Ketzervertb  aitigen  kbnne;  12.1ti- 
nerarium  fidelis  Thomae  hujus  tempo- 
rU  increduloa  per  dialogum  ducens  ad 
Ecclesiam  catholicam  (belgice);  13.  de 
homine  naturali ;  1 4.  de  homine  spiri- 
tnali;  15.  demartyribus  Jnponiae;  16. 
de  singularitate  clericornra.  Sequitur 
regula  fidei  (Fr.  Veronii).  Tr.  praeser- 


tim  t.  1.  sunt  vere  classici,  excellunt 
propter  methodum,  quae  adversus  pro- 
testantes,  et  generatim  adversus  om- 
nes  haereticos,  est  plane  palmaris  et 
invicta  nullique  solidae  difficultati  ob- 
noxia,  eoque  magis  commendanda,  quod 
tricis  exegeticis  et  controversiis  de  sin- 
gulis  doctrinae  capitibus  evitatis  ipsa 
controversiarum  fundamenta  petat  at- 
que  securim  ad  ipsam  errorum  radicem 
ponat,  adversarios  ab  omni  actione  ad- 
versns  Ecclesiam  excludat,  schismatis 
nefandi  reos  demonstret  atque  Eccle- 
siae  auctoritate  opprimat  *).  Haec  au- 
tem  operum  collectio  est  admodum  rara, 
rarissima  autem  illa,  cujus  t.  2.  adjec- 
tus  est  brevis  tractatus  de  regula  fidei. 
Iidem  tr.  contracti  prodierunt  Coloniae 
1682;  Parisiis  1768;  Viennae  1778. 
Ceterum  de  his  fratribus  inter  Be  col- 
latis,  ita  habet  Leibnitius  (ep.  vol.  IV, 
p.  243):  >Petrus  longe  alio  erudi- 
tione  superior  et  quae  illi  ediderunt, 
fere  omnia  sunt  Petri.  Adrianus  tan- 
tum  operam  dedit,  ut  Coloniae  impri- 
merentur. « 

32.  MatthiasHauzeurO.Min.Her- 
viensis  e  ducatu  limburgensi  n.  1589 
(secundum  alios  1599),  diu  philoso- 
phiae  et  theologiae  scholasticae  fuit 
lector  et  praecipua  ordinis  gessit  mu- 
nera,  provinciae  enim  Flandriae  quin- 
quies  egit  rectorem,  aliarum  apostoli- 
cum  visitatorem  (t  12.  Nov.  1676  a. 
aetatis  87,  professionis  67).  Hic  vero 
in  primis  nominandus  est  ob  insignia 
in  fidem  et  scientiam  catholicam  merita, 
ob  quae  in  encoraio  cum  imagine  ei  a 
provincia  Recollectorum  flandro-belgica 
oblato  salutatur  »b.  Augustini  stndio- 
sissimus  cultor,  anatomista,  commen- 
tator;  primariorum  ordinis  seraphici 
doctorum  Alensis,  Bonaventurae,  Scoti 
subtilissimus  et  profundissimus  conci- 
liator ;  immaculatae  conceptionis  b.  Ma- 


>)  Cf.  Werner,  Geschichte  der  apolog. 
und  polem.  Literatur  IV,  586;  Steffens 
KL.  XII  1195—98. 


Digitized  by  Google 


33  1664-1680.  Theol.  polemica  in 


Belgio.  Hauaeur,  van  Teylingen.  84 


riae  devotissimus  et  piissimus  defen- 
sor.  *  Solemnem  babuit  per  triduum 
disputationem  (1633)  coram  arbitris 
et  notariis  utrinique  assumpti*  cum 
Godefrido  de  Hotton  ministro  calviniano 
auccenturiante  huic  Jacobo  du  Bois  pa- 
riter  ministro,  in  qua  insignem  de  ad- 
versariis  retulit  vittoriam,  adeo  ut  po- 
pulares  catholici  festos  accenderent 
ignes.  lllius  rationem  redJidit  in  \.Ac- 
cusation  et  conviction  du  S.  Hotton  et 
•de  tous  ses  complices,  Leodii  1633  in 
4.  et  lntine  ib.  eodem  a.  Cum  respon- 
«disset  Hotton,  mox  edidit  Hauzeur: 
Exorcismes  catholiques  du  Maliug  Esprit 
Heretique  Apparoissent  en  un  Monstre 
de  Mensonges  et  Blasphemes  Auorte 
entre  les  Rabbins  de  Leyden  1634  soub 
le  nom  de  Godefroid  Hotton  et  tiltre 
<le  Response  et  Apologie  contre  la  toute 
verite  pul  lique  du  Fait  et  de  la  Doctrine 
<les  Conferences  de  Lymbourg  pour  l'in- 
vocation  des  Saincts ;  anatomize\  confit 
et  decon6t  comme  un  serpent  long  de 
300  pages  en  1'Antidote  etc,  ib.  1634 
in  8.  Monachomachiae  Samuelis  Des- 
mnrets  pseudoministri  trajectensis 
■opposmt  Equuleus  ecclesiasticus  aculea- 
tus  exorcismis  XXIII,  ib.  1635  in  8. 
Praejudicia  augustissima  d.  Augustini 
■ep.  pro  veraChristi  Ecclesiauna,  sancta, 
catbolica,  apostolica  anlonomasticos  i. 
e.  roraana,  contra  omnes  sui  nostrique 
tempori8  baerelicos  ac  eorum  objec- 
tiones,  calumnias,  fraudes,  violentias 
ceterosque  mores  genuinos,  ib.  1634, 
quae  4  opuscula  simul  collecta  iterura 
edidit.  Pluribus  quoque  libellis  im- 
pugnavit  Jansenianos,  a  quorum  per- 
versis  interpretationibus  vindicavit  s. 
Bernardum,  pariter  et  novam  haeresim 
Praeadamitarum.  In  omnibus  hisce 
scriptis  polemicis,  quae  excellunt  qui- 
dem  eruditione,  doctrina  solida  et  ri- 
gore  logico,  ulilu",  quod  dolendum, 
stilo  nimis  acri,  violento  et  obscuro  ob 
frequentes  metaphoras  et  allusiones  ad 
facta  et  allegorias  V.  T.  In  primis  ta- 
rcen  meret  auctor  noster  laudem  ob 
•duo  majora  opera  admodum  rara:  Ana- 


tomia  totius  augustissimae  doctrinae  s. 
Augustini  ep.  t.  priori  secundum  lite- 
ram  eeu  compagem  integram  omnium 
operum  ejus  .  .  .  posteriori  secundum 
spiritum  seu  mentem  ejus  circa  pro- 
miacuas  difficultates  literales ,  histori- 
cas,  philosopbicaa,  theologicas,  biblicas, 
scholasticas,  moralea,  mysticas,  sed 
praecipue  dogmaticas,  collatas  ac  con- 
ciliatas  tam  inter  se  quam  cum  s.  conc 
tridentino  et  censuris  pontificiis  l)  etc.T 
Augustae  Eburonum  1643 — 45  t.  2 
in  f.  CoUatio  totius  theologiae  inter  ma- 
jores  nostros  F.Al.  Alensem  patriar- 
cham  theologorum,  doctorera  irrefraga- 
bilem,  s.  Bonaventuram  doctorem 
seraphicum,  Fr.  Jo.  Duns-Scotnm 
doctorem  subtilem,  ad  mentem  s.  Au- 
gustini,  sub  magisterio  Christi,  inte- 
riore  per  gratiam,  exteriore  per  Eccle- 
siam,  in  conventu  leodiensi  et  namur- 
censi  1 646—52  t.  2  in  f.,  quo  in  opere 
stilo  laconico  summam  Alexandri  et 
commentarioa  s.  Bonaventurae  et  8coti 
in  compendium  contrahit  et  quaestio- 
nibus  pluribus  explicat  ac  eorum  sen- 
tentias  inter  se  et  cum  s.  Angustino 
non  nihil  pro  arbitrio  conciliare  studet. 
Defectus  ordinis  et  methodi  copiam 
doctrinae  et  ingenii  aliquatenus  ob- 
scurat 3). 

33-  Minoris  jam  famae  sunt  A%u- 
stinus  van  Tey lingen Harlemiensis, 
50  ferme  annorum  spatio  strenuus  vi- 
neae  Christi  in  Hollandia  operarius 
(n.  1 587  ;  t  4.  August  1665),  qui  multa 
edidit  opuscula  pro  fide  conservanda 


')  Cet  ouvrage  est  un  vrai  prodige  de 
science,  d'erudition  et  de  m6thode.  C  est 
un  arsenal  des  mieux  fournis  pour  com- 
battre  toutes  les  erreure.  Ceat  en  outre 
un  foyer  abondant  de  lumiere  pour  lethg- 
ologien  catholique  qui  desire  connaltre, 
dans  tous  6ea  d^tails,  la  doctrine  de  J. 
Christ.  Ita  Dirks,  qui  accurate  de  aucto- 
ris  noatri  operibus  diaserit  pag.  246—56. 
Cf.  etiam  Em.  van  Arenbergn  in  Bibl.  nat. 
de  Belg.  VIII,  787-91. 

»)  Cf.  prol.  ad  novam  opp.  Bonav. 
ed.  Ad  Clarae  Aquaa  1882  pag.  LJCXU. 


Digitized  by  Google 


85 


ThecAogi  poL  e  Soc.  Je»u.  8even8tern,  de  Roy,  Moretus  etc. 


80 


lingna  vernacula  l)  —  Gnilelmus  d  e 
Landaheere2)  Caaleti  in  Flandria 
natna  1605,  qni  plnrea  protestantea  ad 
Ecclesiam  catholicam  rednxit  (t  7.  Dec. 
1666)  -Petrna  van  derLaen  Amste- 
lodamensia  (n.  2.  Febr.  1618;  t  10. 
Jul.  1669)  inHollandiamiasionarius9). 
—  Caspar  Sevenstern  Groninganns 
<n.  162  7  ;  23.  Mai  1680),  qni  in  pri- 
mis  Joachim  Hildebrandum ,  Tirooth. 
Friedlieb  et  Gnil.  Zesch  aggressuseat*). 
Ex  ejus  operibuspraecipuumest:  For- 
mula  professionis  fidei  catholicae  defensa 
oder  Gegengesprftch  in  2  Theilen  ver- 
fasset  tiber  die  Frage :  Warnm  wilt  dn 
nicht  R£misch-Cdtholisch  werden,  wie  J 
deine  Vorfahren  gewesen  ?  Ist  ein  cbrist-  1 
liches  Gesprfich,  in  welchem  erOrtert 
wird,  ob  in  der  R&misch-Catholischen 
Kircben  einige  Glaubena-Stuck  vor- 
handen,  welcheeingewissenbafterChrist 
ohn  Gefahr  seiner  Seligkeit  nicht  billi- 
gen  oder  annebmen  kSnne?  Coloniae 
1670  in  4.  In  1.  p.  agit  de  traditione, 
•de  intsrpretatione  8.  Scriptnrae,  de  7 
6acramentis,  de  peccato  originali,  justi- 
ticatione  et  meritis  bonornm  opernm ; 
in  2.  de  aacrificio  missae,  tranasubstan- 
tiatione,    communione   sub  utraqne 
specie,  pnrgatorio,  de  sanctornm  invo- 
catione.  AdjecitposteaadversusFried- 
l\  e  b  apologiae  instar  3.  p.  Hildesheimii 
1677  in  4. —  Franciscus  de  Roy  In- 
sulenaia  n,  1592  philosophiam  profes- 
sus  esf  Duaci  octennium,  theologiam 
scbolasticam  annia  14  magna  illius 
univeraitatis  approbatione.  Romamad- 
scitna  theolognm  egit  praepositi  ge- 
societatis  Jesn  et  censorem  li- 
(t  2.  Aug.  1679).  Reliquit*) 

»)  Ct  Sommervogel  VII,  1955. 

*)  Piura  de  eo  cf.  ap.  Sotvellum,  Som- 
merrogel  IV,  1466—69  Contra  hunc  Bcri- 
piit  Macajrius  S  i  m  e  o  m  o  can.  praemon- 
«tratensia,  Antwerpiensu,  :  theologiae  in 
abhatia  a.  MichaeliaAntwerpiae  profeasor, 
dein  imdem  abbaa  (f  12.  Apr.  1676).  Cf. 
Foppena  II,  837. 

»)  Cf.  Sommervogel  IV,  1358. 

«)  Cf.  Sommervogel  VII,  1161-64. 

•)  Cf.  Sotvellua,  Sommervogel  VIl,255. 


L  inscriptum  exerciiationum  theologica- 
rum  adversm  haereses  aeci  praesentis 


praetendunt;  labyrinthus  inextricabili*, 
in  quo  demonstratur  novatorum  fidsm 
atque  doctrinam  universam  versari  in 
circulo,  nec  ipso3  proinde  habere  in  re- 
bus  fidei  controversis  ubi  pedem  figant, 
nisi  ad  Ecclesiae  catholicae  sensum  re- 
currant,  Avenione  1677  in  8;  Leodii 
1680  t  2 ;  templum  sapientiae  seudiss. 
mystagogica,  in  qua  de  templo  sapien- 
tiae  partim  historico  et  literali,  partim 
mystico  ac  spirituali  sensu  disseritur, 
Insulis  1664  in  f. ;  porticue  Salomonis 
sapientiae  templo  sublimioris  academiae 
aut  acholae  coelestis  ad  instar  adjecta, 
in  qua  summa  quaedam  et  coromnnia- 
sima  christianae  ac  verae  sapientiae 
capita  seculari  methodo  atque  miscella 
eruditione  disaertantur ,  Leodii  1668 
in  f.  —  Theodorus  Moretus  Antwer- 
piensis  diu  non  solum  theologiae,  sed 
et  mathesis  Pragae  et  Wratislaviae  pro- 
fessorem  egit  (n.  1 602  ;  1 6.  Nov.  1 667). 
Praeter  opera  matbematica  et  asceti- 
ca  *)  scripsit :  Catechismus  Lutheri  ger- 
manico  idiomate  ex  ipsis  verbis  Lntheri 
catholice  loquentis,  Brigne  1 666  in  1 2 ; 
Olivae  1684 ;  PhUaletha  Marianus  con- 
tra  calumnias  cujusdam  praedicantisin 
b.  Virginem,  Wratislaviae  1661  in  4; 
principatus  incomparabilis  primi  filii 
hominis  Messiae  et  primae  parentis  ma- 
tris  Virginis  in  conceptione  illius  im- 
maculata  exhibitus,  Coloniae  1671  in 
f.;  1695.  Omnes  hi  fuere  e  Soc.  Jesu. 

34.  Praetennissis  vero  Simone  de 
Coninck  0.  Min.  strenno  missionario 
perFri8iam  *)  et  fidei  catholicae  apolo- 
geta  insigni  (t  1604) —  GuilelmoBo- 
lognino  •)  Anlwerpiensi  (n.  18.  Mart. 
1590;  t  24.  Oct.  1669)  —  Guilelmo 
Beyer,  qui  disseruit  de  sacramento 


»)  Cf.  Somraervogel  V,  1318—20. 
»)  Cf.  Dirks  p.  230. 

•)Cf.  Foppena  I,  393:  Bibl.  nat.  de 
Belg.  II,  655. 


Digitized  by  Google 


87       1664—1680.  Theotogia  poL  in  Belgio.  Leenaerdi,  a  Corona,  Farvaque*.       8 g 


eonfirmationis,  Antwerpiae  1 657 ;  1 658 
in  8. ;  de  auetoritate  et  necessitate  epi- 
ecoporum,  Bruxellis  1669  in8;  dehie- 
rarehia  eceleaiastica  ac  praeeminentia 
sacerdotum,  ib.  1 666  in  1 2.  —  Winoldo 
C  o  8 1  e  r  0:Cartb.  daventriensi  (t  1 6  7 4)  - 
Joanne  Mantelio  l)  0.  S.  Aug.n.Has- 
■eleti  comitatus  Lossensis  (l 599 ;  t  23. 
Febr.  1676),  cujus  est  S.  Augustinus 
de  v.  eucharisiia  sive  augustissimo  cor- 
poris  et  eanguinis  Domini  mysterio, 
qua  sacrificium  et  sacramentum  est, 
quid  catholicus  s.Ecclesiae  doctor  sen- 
serit  11  2,  Leodii  1665 ;  de  officio  pa- 
storali  11.2,  Antwerpiae  1643  :  reliqui 
adhuc  sunt:  ThomasLeonardi  (Lee- 
naerds)  0.  Praed.  Brabantinus  Mosae 
Trajecti  naius,  magni  nominis  theolo- 
gus,  qui  scholarum  regimini  fere  per 
totam  vitam  fuit  applicitus  (t  1.  8ept. 
1668  a.  aetatis  72).  Edidit  inter  alia») : 
Angelici  doctoris  s.  Thomae  Aq.  sen- 
tentia  de  prima  hominis  institutione, 
ejus  per  peccatum  corruptione  illius- 
que  per  Christum  reparatione  11.  3  com- 
prehensa  contra  Joan.  Georg  Dorscheum 
.  .  .  qui  gloriatur  se  Thomam  exhibere 
confessorem  veritatis  evangelicae  au- 
gustana  ut  ait  confessione  repetitae, 
Bruxellis  1661  in  f.;  accessit  brevis 
seu  methodica  refutatio  totiua  operis 
Dorscheani.  Quondam  tamen  inter  li- 
bros  prohibitos  relatum  erat  opus  decr. 
12.  Jan.  1680  et  8.  Jun.  1700  cum 
apposito,  >nisi  deleantur  omnia,  quae 
p.  126 — 134  de  conceptione  b.  Mariae 
V.  habentnr,  et  quae  1.  2  c.  8  et  1 0  de 
actu  beatifico  caritatis  in  Christo  legun- 
tur.«  Unicae  Chriati  sponsae  i.  e.  ca- 
tholica  sub  rom.  pontifice  Ecclesiae  in- 
tegritas  et  sanctitas  denuo  asserta :  item- 
que  Calvinismus  de  violata  mystici 
thori  fide  clare  convictus  adversus  spu- 
ria  vitulamina  cujusdam  Joan.  Uamer- 
Btedii,  Lovanii  1664  in  8.  —  Mat- 


<)  Cf.  Oasinger  p.  539  ;  Reviata  Agust. 
1884  II,  339 ;  Foppens  II.  685. 

»)  Cf.  Echard  II,  625;  E.  Van  Aren- 
bergh  Biogr.  nat.  XI,  623. 


thias  aCoronaO.  Carm. ,  Leodiensis, 
8.  theologiae  dcctor  in  academia  pari- 
siensi  et  magni  nominis  concionator 
(t  1676),  praegrandis  operis  est  auctor, 
cui  titulus:  Sanctitas  Ecclesiae  roma- 
nae  in  8.  Elia  propheta  Carmelitarum 
protoparente  praefigurata,  sive  expo- 
sitio   literalia,    mystica  et  moralis 
sparsim  a  3.  Reg.  17  —  4.  Reg.  13. 
per  tomos  12  in  f.,  Leodii  1668  seqq. 
Tomus  1.  agit  de  exsistentia,  signis, 
origine ,  propagatione  et  matemitate 
Ecclesiae  romanae;  2.  de  Ecclesia  ro- 
mana  et  ejus  primatu  ubique  recepto; 
3.  de  s.  Petri  et  successorum  ejua 
rora.  pontificum  potestate  spirituali  et 
infallibili  in  rebua  fidei,  morum  et  re- 
gimine  Ecclesiae;  4.  de  dignitate  et 
potestate  spirituali  episcoporum ;  5.  de» 
potestate  judiciali  episcoporum  et  jure> 
miiitari  praesulum  jurisdictionem  tem- 
poralem  habentium ;  6.  de  mlssionibus 
apostolicis  seu  de  utilitate  sacrarum 
missionum,  virtutibus,  privilegiis,  of- 
ficio  et  potestate  misaionariorum ;  7.  de 
dignitate  cardinalium,  legatorum,  nun- 
ciorum  et  inquisitorum  fidei,  cum  auc- 
tario  ad  Ecclesiae  sanctitatem  confir- 
mandam:  et  alia  plura  5  t.  seqaenti- 
bus  e  prioribus  legitime  deducta  *) ; 
opus  rarum.  —  Franciscus  Farva- 
ques  0.  S.  Aug.  in  perantiqua  8.  Ger- 
trudis  abbatia  theologiae  professor 
(t  1689)  praeter  alia  haec  edidit:  Quae- 
stio  quodlibetica  de  attritione  seu  quao 
fuerit  mens  conc.  tridentini  de  suffi- 
cientia  attritionis  in  aacramento  poeni- 
tentiae,  Lotanii  1666  cum  appendice 
ib.  1666;  quam  cum  impugnasset  P.  le 
Dent,  respondit  per  libellum  inscrip* 
tum  :  Xenium  theologicum,  in  quo  di- 
lectionis  Dei  in  sacramento  poeniten- 
tiae  necessitas  .  .  .  asseritur  et  confir- 
raatur  et  iis  respondetur  quae  opposuit 
P.  Max.  le  Dent  S.  J.,  Lovanii  1668  ; 
cum  apologia,  ib.  1669.  Non  tacuit  le- 
Dent,  sed  nec  auctor  noster,  scrip&it 


•)  Ita  Foppens  U,  872. 


Digitized  by  Google 


89 


Adveraus  Jansenianos.  Jonghe,  Worat. 


90 


enim  L*  Veritas  et  caritas  seu  mens 
eonc  tridentini  sess.  l  4  c.  4  de  attri- 
tione  ez  metu  gehennae  concepta  per 
S£  Pallavicinum  .  .  .  aliquando  tandem 
ez  originalibus  actis  tridentini  mani- 
feste  declarata,  ib.1669;  cum  vindi- 
ciis  hujus  diss.  ib.  1669.  Sed  reperit 
noTum  adversarium  P.  Estrix,  cnjns 
est  decertatio  historico-theologica  pro 
mente  conc.  tridentini  de  vi  attritionis 
aine  amore  amicitiae  in  sacramento 
comprobata  etc,  ib.  1669.  Plura  auc- 
toria  nostri  opuscula  iheologica  ad  ve- 
ritatis  et  caritatis  stateram  expensa, 
prodjerunt  Leoiii  1680. 

35.  Adversus  Jansenianos  l)  scripse- 
runt  Ludovicus  de  M  a  r  c  h  e  S.  J.  Leo- 
diensis  (t  6.  Febr.  1680).  —  Joannes 
de  Jonghe  S.  J.  Dunkerkanus,  vir 
egregie  doctus,  qui  philosophiam  quin- 
ouennio,  theologiam  de  moribus  etiam 
quinquennio,  sed  scholasticam  a.  14 
Lovanii  explicuit  magna  commenda- 
tione  eruditionis  (t  12.  Mart  1669). 
Dom  theologiam  traderet  Lovanii  ex- 
cususque  tum  primum  esset  Jansenii 
Augustinus,  primns  illum  impugnavit 
cum  suo  in  eadem  cathedra  collega  Joan. 
Derkennis  in  thesibus  tlteologicis  de  gra- 
tia,  libero  arbitrio,praedestinatione  etc, 
in  quibus  doctrina  theologornm  Soc 
Jesu  contra  Corn.  Jansenii  Augastinnm 
defenditur  in  6  ccdivisa:  1.  theologos 
S.  J.  a  pelagianismi  et  semipelagianis- 
mi  nota  liberat ;  2.  ostendit  eorundem 
dodrinam  consentire  8.  Scripturae,  con- 
ciliia,  83.  patribu8  et  doctoribus  scbo- 
lasticis :  jansenianam  vero  ab  his  et  in 
primis  ab  academiae  lovaniensis  anti- 
ouis  modernisquedoctoribus  dissentire; 
3.  Jansenii  doctrinam  opponit  concilii 
tridentini  definitionibus ;  4.  eandem 
componit  cum  prop.  damnatis  a  Pio  V. 
et  Gregorio  XIII ;  5.  eandem  cum  Cal- 

'  )  Horum  partes  secutus  est  Joannes 
W  i  e  r  t  • ,  cuju8  eenturia  colloquiorum  Dei 
«t  animae,  Antwerpiae  1648 ;  Amsteloda- 
mi  1676,  prohibita  fuit  Cf.  de  Jonghe 
Sommervogel  IV,  814—817. 


vini  aliorumque  heterodoxoram  opi- 
nionibus  in  statera  appendit;  6.  multa 
detegit  non  modo  theologis  S.  J.  sed 
et  sanctis  Ecclesine  patribus  a  Jansenio 
falso  imposita,  Antwerpiae  1641;  Pa- 
risiis  1641  inf.,  in  indicem  tamen  re- 
latae  decr.  1.  Aug.  1642,  et  bullaUr- 
bani  VIII.  6.  Martii  1641,  quod  scil. 
in  illis  agatur  de  auxiliis.  —  Octavius 
Worst  0.  Cap.  Amstelodamensis ,  in 
fidei  contro7ersiis  eraditus  et  in  pro- 
pugnando  infallibili  rom.  pontificis  pri- 
matu  strenuus  (t  1670  a.  aetatis  75), 
praeter  alia  l)  reliquit :  Summum  et  in-. 
faUibUe  orbis  christiani  in  rebus  fidei 
et  morum  decidendis  tribunal,  ez  quo 
nihil  unquam  erroneum  in  fide  et  mori- 
bus  definitum  processit,  nec  procedet 
nec  procedere  pote3t:  a  quo  etiam  ap- 
pellare  in  praedicta  materia  ad  conci- 
lium  generale  legitime  congregatum 
non  solum  periculosum  in  fide,  teme- 
rarium  et  scandalosum,  sed  haereticum 
quoque  esse  comprobatur:  in  quo  nul- 
lu8  haereticus  sedit,  neo  unquam  sede- 
bit,  t.  1  in  f. ;  vindiciae  augustinianae 
catholicae  seu  vera  demonstratio  ope- 
rum  s.  Augustini,  quae  theologi  lova- 
niensestypismandarunta.  salutis  1 566. 
1567  et  1568;  Lugduni  et  Parisiis 
1614.  1626.  1637.  1651  et  sub  fuco 
aiulterinae  emendationis  adulterarunt, 
t.  1  in  f. ;  apologia  sacra,  in  qua  sum- 
mi  rom.  pontificis  jurisdictionis  prima- 
tus  sicut  et  illius  infallibilis  in  contro- 
veraiis  fidei  decidendis  auctoritas  ex 
solo  s.  textu  comprobatur,  in  4 ;  so\  in 
Eclipsi  seu  s.  Augustinus  in  Jansenio, 
1. 1  in  4  ;  Cahinus  pelagianus  redivious 
seu  Augustinus  C.  Jan3emi  t.  1  in  4 ; 
Panoplia  s.  Augustini  seu  doctrina  s. 
Augustini  adversus  Augustinum  C.  Jan- 
Benii  Anti-Augustini  t.  l  in  4 ;  trium- 
phus  S.  R.  Ecclesiae  supei  omnes  prin- 
cipales  haereses  Calvinistarum,  qaae  in 

l)  Cf.  Bern.  a  Bononia  in  bibl.  ecript. 
CapucM  qui  tamen  haec  opera  recensens 
advertit,  alia  esae  edita  Roraae  vel  Bono- 
niae,  alia  mss.,  quin  ea  satis  ab  invicem 
•ecernat. 


Digitized  by  Google 


91       1664—1680.  Theol.  pelemica  in  Anglia.  Carwell,  Lewgar,  Muniford,  92 


Hollandia,  Anglia,  Germania  et  Gallia 
grassantur,  in  quo  eorum  errores  ex 
propriis  illorura  principiis  convincun- 
tur  i.  e.  ex  s.  pagina,  quam  solum  ut 
judicem  controversiarum  admittunt:  ex 
illis  ss.  patribus,  quorum  doctrinam  se 
ibidem  recipere  teatantur:  ex  confea- 
sione  articulorum  fidei  et  ex  catecbismo, 
quae  duo  vocant  fundamenta  suae  re- 
ligionis,  ut  dicunt,  reformatae:  ex  4 
primi9  conciliis,  quae  in  ccnfessione 
articulorum  admittunt:  ex  proprii9  de- 
nique  suorum  principalium  praedican- 
tium  principiis  veritasetdoctrinacatho- 
lica  romana  demonstratur,  t.  1  inf.  etc. 

36.  In  Anglia  rem  catholicam  ege- 
runt  Thomas  Carwell,  vero  nomine 
Thoroldus1),  Lincoluiensia ,  qui 
magnam  vitae  partem  in  cultura  vineae 
patriae  operarius  impiger  transegit 
(t  9.  Aug.  1664),  cujus  unum  exstat 
opus :  Labyrinthus  eaniuar iensis  or  Doc- 
torLawd's  Labyrinth,  being  an  Answer 
to  the  late  Arcbbishop  of  Canterburie's 
relation  of  a  Conference  between  him- 
self  and  Mr.  Fisher  etc,  wherein  the 
true  grounds  of  the  Catholic  Religion 
are  asserted,  the  principal  controver- 
ries  betwixt  Catholic  and  Protestants 
thoroughly  examined,  and  the  Bishop^ 
Meandrick  windings  throughout  his 
whole  work  lay  open  to  public  view, 
Parisiis  (Londini)  1658  in  f.  —  Joan- 
nes  L  e  w  g  a  r  studiis  operam  dedit  Oxo- 
nii  et  Cambridgae  atque  ritu  Anglica- 
norum  oidinatus  est.  Ad  Ecclesiaro  ca- 
tholicam  rediit  a.  1635.  Aliquandiu  in 
coloniis  munere  publico  functus  est  re- 
diitque  in  Angliam  (1650).  Londini 
aegrotorum  curam  solicitam  gessit  ce- 
ciditque  caritatis  victima  in  eorundem 


>)  Cf.  Sotvellua,  Sommervogel  II,  793. 
—  De  Guilelrao  Campian  jam  egimus 
III»,  165.  De  Christophoro  Laurentio 
R  e  y  n  e  r  OSB.  suae  congregationis  prae- 
side  generali  (1663-57  :  t  8.  Apr.  1664) 
fratre  Clementis  R.(fl651),  cuius  III», 
1215  mentionem  fecimus,  cf.  Gillow  V, 
406-  8. 


obsequio  a.  1665.  Duplici  opere  Era- 
stusjunior  et  E.  senior  inscripto  gra- 
viter  aggressus  est  Anglicanorum  mi- 
nisterium  et  ordinationem  Londini 
1659—60  t.  2  in  4  et  1662  in  12. 
Vir  erat  doctus,  integer  et  solidae  pie- 
tatis.  —  Jacobus  Montford,  Mum- 
ford  l)  Norfolciensis,  pro  fide  in  car- 
cerem  conjectus  multaque  ludibria  ex- 
perlus  (t  9.  Mart.  1666),  scripsit:  The 
Question  of  Questions,  which  rightly  re- 
solv'd  re8olveth  all  our  Questions  im 
Religion.  This  Question  is :  who  ought 
to  be  our  Judge  in  all  these  our  diflfe- 
rences?  This  book  answereth  thia  que- 
stion ;  aud  hence  sheweth  a  most  easy^ 
and  yet  most  safe  way,  how,  among  so 
many  Religions,  tbe  most  unlearnedl 
and  learned  may  find  the  trueReligion 
by  Optatus  Doctor,  Gandavi  1658  pp. 
2  in8;  Londini  1686 — 87  in8;  176T 
ed.  3;  1841 ;  ihe  Catholie  ScripUtristr 
or  the  Plea  of  the  Roman  Catholikea 
shewing  the  Scriptures  to  hold  theRo- 
man  Faith  in  above  forty  of  the  Chief 
Controversies  now  under  debate,  Gan- 
davi  1662;  Londini  1686  in  12;  1687 
in  «;  1767  in  12;  1840;  Baltimorae 
1809  in  8;  Dublini  1841  etc  —  Ig- 
natii  Goodwin,  Somersetensia,  per 
30  annos  in  Anglia  et  Hollandia  fer~ 
ventis  missionarii  (t  26.  Nov.  1667) 
exstat  liber  perutilis:  Lapia  Lydius 
controveraiarum  moderwrum  catholicos 
inter  et  accatholicos,  quo  ex  verbo  Dei 
scripto  in  trecenti8  et  amplius  punctis 
liquet,  catholicos  adamussim  illud  se- 
qui,  acatholicos  vero  e  diametro  ei  re- 
pugnare,  Leodii  1656  in  24;  Cassoviae- 
1671  in  12;Tyraaviae  1713;  1730; 
1736;  Pragae  1721.  —  JoannesSpen- 
cer  alias  Viucentius  Hatcliffe  veL 
Tyrwhitt  Lincolniensis,  prius  in  colle- 
gio  Anglorum  leodiensi  theologiae  mo- 
ralis  et  polemicae  professor,  dein  per 
20  annos  operarios  indefessus  in  An- 
glia  (t  17.  Jan.  1670),  inter  alia  edi- 


>)  Cf.  plura  ap.  Sotvellura;  Somraer- 
vogel  V,  1398-1402;  Gillow  V,  82-84. 


Digitized  by  Google 


93 


Spencer,  Lacy,  Worsley 


,  Ashby,  Brown,  Talbot. 


94 


dit x) :  The  trial  of  the  Protestant  pri- 
vate  spirit,  wherein  their  doctrine,  ma- 
king  the  said  spirit  the  sole  ground 
and  roeans  of  their  beliefe.  is  confuted 
bj  Authority  of  Holy  Scripture,  Testi- 
monies  of  ancient  Fathers,  Evidence  of 
reason,  drowne  from  the  Grounds  of 
Faith.  Absurdity  of  consequences  fol- 
lowing  upon  it  against  all  Faith,  Reli- 
gion  and  Reason,  1  (>30  in  4 ;  Scripture 
mistaken  the  Ground  of  Piotestants 
tnd  common  plea  of  all  new  Reformers 
against  the  ancient  Catholike  Religion 
of  England.  Many  texts  quite  mistaken 
are  laid  open  and  redressed  in  this 
treatyse  by  reatoring  tbem  to  theyr 
proper  sense,  according  to  which  it  is 
made  manifest  thas  none  of  them  nre 
of  force  against  the  ancient  Catholike 
Religion,  Antwerpiae  1655  in  8;  libel- 
lum  quoque  contra  atheos  (anglice)  cui 
titulus:  Aut  Deus  aut  nihil  —  Guilel- 
mus  Lacaeus  (Lacy)   seu  Wolfe 
eboracensis,  per  58  annos  vel  in  aetate 
emerita  missionarium  in  Anglin  egit, 
et  saepius  a  sectariis  ad  necem  quae- 
situs,  eorum  molimina  pradentia  sua 
etasit  (t  3.  Aug.  1675).  Scripsit  an- 
glice  tacito  sno  nomine  solide  atque 
acute  contra  haeresim  socinian  lm  tunc 
in  Anglia  gliscentem,  in  primis  contra 
Chiltingworth  *).  —  Ed  warrius  W  o  r  s- 
ley  Lancastrensis  in  coliegio  Anglo- 
nun   leodienii   theologiae  professor 
(t2  Sept.  1676)  edidit8)  aliquos  li- 
bros  adversus  diversos  theologos  an- 
glicanos,  ut  The  infallibility  of  the  Ro- 
man  Catholic  Clmrch  and  her  Miracles 
defended  against  Dr.  Stillingfleefs  Ca- 
vils,  Antwerpiae  1674  v.  2  in  8.,  in 
qnornm  altero  tuetur  miraculosam  do- 
mus  lauretanae  translationem ;  Reason 
o»d  Reliyion:  or  the  certain  rule  of 
Faith,  where  the  Infallibility  of  the 
fioman  Catholick  Church  is  asserted 
against  Atheists,  Heatbens,  Je  wes,  Turks 


'  Sommervogel  VII,  1434. 

*)  Cf.  Sotvellus,  .Sommervogel  1, 1357. 

»)  Sommervogel  VIII,  1217. 


and  all  Sectaries  with  a  refutation  of 
Mr.  Stillingfleefs  many  gross  errors, 
ib.  1672  in  4  ;  Protestancy  without prin- 
ciples  or  sectaries  unhappy  fall  from 
infallibiiity  to  fancy,  ib.  1668  in  4. — 
Contraeundem  Stillingfleet  scripsit 
etiam  Richard  Ashby,  cujus  nomen 
proprium  erat  T  h  i  m  b  1  e  b  y  (n.  1 6  1 4 ; 
t  7.  Jan.  1680).  —  Ignatius  Brunus 
(Brown)  patria  Waterfordiensis,  nntione 
Hibernus  (n.  1R30;  t  1670)  pariter 
de  Ecclesiae  infallibilitate  duo  edidit 
opera  l)  :  Ihe  Unerring  and  Unerrable 
Church,  Dublini  167  5  in  8:  adversus 
Andream  Sall ;  An  unerrable  Church  or 
none,  1678  in  8.  Omnes  hi  fuerunt  e 
Soc.  Jesu. 

37.  Societatis  Jesu  quondam  sodalis 
fuit  etiam  Petrus  Talbot  nobilissima 
e  prosapia  oriundus  (c.  1620):  justis 
tamen  de  causis  absolutus  a  votis  sui- 
que  juris  faotus,  et  post  aliquot  onnos 
a  Clemente  IX.  archiepiscopus  dubli- 
niensis  creatus  est.  Crimine  conjura- 
tionis  in  regem  falso  insimulatus  in 
carcerem  conjectus  fuit,  in  quo  etiam 
vitam  roorte  commutavit  a.  1680.  Plura 
reliquit  opera 2)  absque  auctoris  no- 
mine  et  anglice,  inter  alia:  A  Treatise 
ofthe  nature  ofCatholic  Fuith  and  He- 
resie  with  reflection  upon  the  Nullitie 
of  the  English  Protestant  Cburch  and 
Clergy,  Rotomagi  1657  in  8 ;  de  pri- 
matu  dublinensis  archiepiscopatus  seu 
responsuui  ad  jus  primatiale  ill.  urchie- 
piscopi  armacani,  1673  in  8;  historia 
Iconoclastarum ,  Parisiis  1674  in  8; 
de  efficaci  remedio  contra  atheismum  et 
haeresim  et  speciatim  contra  gravem 
errorem  Thomae  3)  Albii  seu  Blacloi 

>)  Sommervogel  II,  223. 

»)Sotvellua,  Backer  III,  1040; 
Biographie  univers.  XLIV,  421,  ubi 
alia  quaedam  opera  recenaentur,  quae 
forte  nonnisi  aliae  sunt  editiones. 

s)  Thomas  iste,  guesnelh  amicus, 
plura  ad  delitescendum  assumpeit  nomi- 
na :  modo  enim  se  dixit  t,'  a  n  d  i  d  u  m, 
modo  Albium,  Blackloe,  Blakon, 
Bianchi,  William  Rich worth,  Tho- 


Digitized  by  Google 


95  1664-1680.  Theol. 

in  Hbro  de  statera  ntorum  (Londini 
1660  t  3  in  12.)  damnato  a  s.  Inqui- 
sitione  romana  a.  1661  ,  requirentis 
plua  qaam  moralem  evidentiam  ad  as- 
sensum  fidei  divinae  ideoqae  rejicien- 
tis  necessitatem  piae  affectionis  in  vo- 
lontate  ad  illum,  Parisiis  1674  in  8; 
historia  Manichaeismi  et  Pelogianismi, 
in  qna  ostenditar  supra  memoratum 
Albium  seu  Blaeloum  ejusque  asseclas 
haereses  suscitare,  ib.  1674  in  8.  — 
Henricus  Turberville  (n.  c.  1607; 
t  20.  Febr.  1677—78)  seripsit  A  Ma- 
nual  of  Controversies,  clearly  Demon- 
atrating  the  Truth  of  Cathoiique  Reli- 
gion  by  Texts  of  Holy  Scripture  .  .  . 
And  Fully  answering  the  principalOb- 
jections  of  Protestants  and  all  other 

mam  A  n  g  1  u  m  ez  Albiia  East  Saxonum ; 
verum  ejua  nomen  fuit  W  h  i  t  e.  Diu  de- 
git  Pariaiia  et  Romae;  aliquamdiu  cleri 
procuratorem  egit;  collegio  Anglorura 
Oliaipone  praefuit,  theoiogiae  profetaor 
Duax».  Vitam  aat  agitatam  et  iuatabilera 
duxit  Deceaiit  6.  Jul.  1676  Eccleaiae 
aubjectui.  Operum  ejus  numerantur  ad 
48.  De  variia  acripait  argumentia  aingu- 
lari  plane  obscuritate :  altdasima  mysteria 
niiui  eit  comprehendere,  sed  icopuloa  non 
vitavit,  htnc  ejuadem  acripta  ab  Alexan- 
dro  VII.  danmata  fuere,  quod  contioerent 
propoaitionei  haereticaa,  erroneaa,  teme- 
ranaa,  acandaloaaa,  aeditioiaa,  falaaa  etc., 
omniaque  ejuadem  icripta  relata  lunt  in 
indicem  decr.  17.  Nov.  1661,  et  facultaa 
theoloyica  duacena  22  propoiitionea  ex 
ipaiuf  lmtitutionibui  aacrii  1660  ceniurae 
aubiecit  Cf.  Jungmann  KL.  I,  835,  Bruck 
ib.  H,  879 ;  Reuach  II,  411 ;  Adelung  1, 482 ; 
Gillow  V,  678.  Hujua  ceniurae  prodierunt 
rindiciae  Duaci  1661  aub  nomine  Jonae 
T  h  a  m  o  n ,  auctore  Joanne  W  a  r  n  e  r,  de 
quo  infra  redibit  aermo.  Juxta  alioa  eae 
aunt  Georgii  Leyburne  (n.  1593;  t  29. 
Dec.  1677),  qui  constanter  te  oppoauit 
Blackloiimo.  Dum  in  Angliam  rediret, 
in  carcerem  fuit  conjectua.  Annia  18  prae- 
tuit  collegio  Anglorum  duaceno  et  ali- 
quamdiu  egit  Riob.  Smith  epiacopi  vi- 
carium  generaletn  non  line  oppositione 
capituli  cleri  gallicani,  quae  aenaim  tamen 
evanuit.  Cf.  de  ejua  fatia  et  acriptia  Gillow 
IV,  220—27.  Inter  haec  praecipuum  est. 
H*fy  characttn  containing  a  Miacellany 
of  Theologhall  Discouraea-that  ia,  Theolo- 
gie  poiitive,  acholaaticall,  polemicall  and 
moraU,  Doway  1662  t.  2  m  8. 


96 

Sectaries,  Donay  1654  in  8;  Londini 
1686  ed.  4;  Belfast  1821  in  12.  — 
Abraham  Woodhead  post studia per- 
aota  Oxonii  rediit  ad  Ecclesiam  catho- 
licam  (t  4.  Maj.  1678).  Praeter  alia 
multa  composuit  The  Guide  in  contro- 
versies  or  A  Rational  Aocount  of  the 
Doctrine  of  Roman  Catholicks  concer- 
ning  the  Eccleaiastical  Ouide  in  con- 
troversies  of  Religion,  Londini  1667; 
1673»  quo  in  L  sicut  et  in  aliis  Stilling- 
fieet  impugnat ;  A  Paraphrase  and  An~ 
notations  upon  theEpistles  of  St  Paul, 
Oxonii  1675;  1684;  Londini  1702; 
1708;  Oxonii  1852;  The  Apocalypse 
ParaphraSd  s.  I.  1682;  Oxonii  1689, 
opus  incompletum  l). 

38.  Christophorus  Davenportus, 
dein  dictus  communiter  Franciscus  a 
s.  C la r  a,  0.  liin.  Coventriensia  n.  1 59 8, 
relicta  anglicana  secta  firmandis  in  fide 
catholicis  revocandisque  ab  haeresi  po- 
pularibus,  contemptis  etiam  insidiis 
vitaeque  periculis,  totum  se  dedit  per 
annos  ferme  50,  eo  solum  tempore  ex- 
cepto ,  quo  sub  finem  regni  Caroli  I. 
regia  et  ob  cromwellianam  tyi*annidem 
aaluti  suae  per  iugam  consulere  coactus 
fuit  (t  31.  Maji  1680  a.  aetatis  82). 
Vir  fuit  eximiae  pietatis,  eruditionis 
profundae  atqne  omnigenae,  aperti  cor- 
dis,  indolis  nobilis  ac  suavis  atque  in 
primis  zelator  animarum  ac  salutis  po- 
pularium  suorum  8).  Plura  edidit opera, 
quorum  praecipua  sunt:  Systema  fidei 


>)  Cf.  GiUow  V,  691  aa.,  qui  tribuit  ei 
opuicula  29  edita. 

»)  Cf  Biogr.  univ.  X,  585;  Gillow  II, 
24 ;  Joan.  a  i.  Antonio  1, 375 ;  Dupin  XVH, 
186,  qui  syitematis  fidei  aynopii  exhibita 
ita  de  ejua  operibua  judicat :  «Toua  ces 
Ouvragea  aont  aolidea,  pleina  de  citationa 
dea  Concilea,  dea  anciena  Perei,  dea  Theo- 
lopieni  et  de  raiaonnemeni  fondea  aur 
T  Histoire  et  aur  la  pratique  de  V  Eglise. 
H  n'  outre  paa  Iea  queitiona  de  Controverae 
et  ecrit  avec  sageaie  et  avec  moderation. 
U  ne  traite  paa  neanmoini  lea  matierea 
avex  aaaez  d'  etenduS,  et  passe  pouvent  de 
r  une  a  1'  autre.  Son  atyle  eat  aimple,  maia 
clair  et  facile  a  entendre.- 

Digitized  by  Google 


97 


Christoph.  Davenportus,  Errington. 


98 


sivetr.  de  concilio  universali,  deaucto- 
riUte  Scripturarum  et  traditionum,  de 
structura  fidei,  de  distinctione  funda- 
mentalium  et  non  fundamentalium  in 
rebua  ad  fidem  spectantibus ;  de  vindi- 
cii»  a.  oonc.  tridentini ;  de  origine  pa- 
patus  romani,  et  an  Petrus  et  Paulus 
fuerint  simul  papae,  Leodii  1648  in  4; 
de  schismate  speciatim  anglicano ;  de 
dtfinibilitate  controcersiae  imtnaculatae 
coneeptionis ,    Duaci    1651;  apologia 
episcoporum  seu  sacri  magistratus  pre- 
pugnatio,  Coloniae  1640  in  8;  Pro- 
bltmata  scholastica  et  controcersalia  spe- 
culativa  ;  corollarium  dialogi  de  medio 
anhnarurn  statu;  paraliporoena  philo- 
sophica  de  mundo  peripatetico,  Duaci 
1652  in  8  ;  Hber  dialogorum  «eu  Sum- 
ma  veteris  theologiae  dialogismis  tra- 
dita,  Duaci  1661  in  8 ;  Deus,  natura 
et  gratia  juxta  doctrinam  doctoris  sub- 
tilia,  sive  tr.  de  praedestinatione,  de 
meritis  et  peccatorum  remissione  seu 
de  justificatione  et  denique  de  SS.  in- 
Tocatione,  ubi  ad  trutinam  fidei  catho- 
licae  examinatur  confessio  anglicana, 
Lugduni  B.  1634;  Parisiis  1635,  quae 
appendix  prodierat  jam  inscripta  para- 
phrastica  expositio  articulorum  confes- 
sionis  anglicanae,  quam  spiritu  irenico 
ductus  nimis  benigne  in  sensum  ca- 
tholicum  interpretatur,  ut  eo  facilius 
Anglicanos  ad  partes  catholicas  trahe- 
ret  Verum  non  paucos  hac  sua  indul- 
gentia  offendit  >),  parumque  abfuit  quin 


')  Ea  in  indice  hispano  proscribitur. 
.Nec  temere,  inquit  Mich.  a  8.  Joseph 
bibL  crit.  1,  376,  quiapiam  suspicabitur, 
nonnulla  huitf  operi  haereticam  nescio 
quam  manum  addidisse,  quae  opua  alio- 
qui  innoxium  reddiderint  et  catholicis  ex 
parte  suspectum  et  protestantibus  non  pa- 
rum  jucundum.  Rem  anonymus  hunc  in 
modum  narrat:  Alphonsus  de  Cardenas, 
qui  tum  regis  Hispaniae  ad  Carolnm  I. 
legati  munere  fungebatur,  cum  auctorera 
Angliae  regi  suum  librum  nuncupasse 
audiit.  qui  eundem  admodum  benigne  ac- 
ceperat,  mquiaitionis  hispanicae  cenauram 
in  hunc  librum  invexit,  ubi  in  indicem  rc- 
latus  fuit.  Idem  Romae  fieri  tentavit,  sed 
frustra :  libtr  enim  experto  tentamine 


Bomae  damnaretur.  Prodiit  iterum 
anglice  cum  introductione  et  auctoris 
vita,  curanteFr.G.Lee,  Londinil865 
in  4.  An  Enchiridion  of  Faith,  presen- 
ted  in  a  Dialogue,  declaring  the  Truth 
of  Christian  Beligion  in  Generall,  ed.  2. 
Duaci  1655;  Explanation  oftheCatho- 
licBelief,  1656etc.  Opera collecta  pro- 
diere :  Operutn  omnium  scholasticorum 
et  historicorum  (quae  scil.  spectant  ad 
historiam  ordinis  in  Anglia)  Duaci 
1666—67  t.2  in  f.Postea  adhuc  pro- 
diit  Supplementum  historiae  prov.  Ang- 
liae,  in  quo  est  et  Chronosticon  conti- 
nens  catalogum  etpraecipuagestapro- 
vincialium  fratrum  minorum  prov.  Ang- 
liae,  ib.  1671  in  f.  —  Richardus  Ma- 
son  0.  8.  Franc.  risitator  et  provin- 
ciae  brabantinae  praepositus  (f  30.  Dec. 
1678)  concinnavit  A  liturgical  Dis- 
course  of  the  Holy  Sacrifice  ofthe  Mass, 
.  .  .  of  its  Substance,  Nature,  Quality, 
Antiquity,  Use,  Rites  and  Ceremonies; 
deduced  out  of  the  S.  Scripture ,  Apo- 
stolic  Tradition,  Holy  Councils,  Ortho- 
dox  Fathers,  continual  practise  of  God's 
Church  and  Unanimous  Consent  of  all 
Christian  Nations,  1669,  1670  pp.  2, 
opus  doctum  et  rarum.  Quaestionum 
theologicarum  resolutio  pariter  ac  col- 
latis  cum  sententiis  s.  Augustini,  Duaci 
1637  in  4-  Apologia  pro  Scoto  Anglo, 
in  qua  defenditur  D.  J.  Pitseus  in  sua 
relatione  de  loco  nativitatis  subtilis  doc- 
toris  etc,  ib.  1656  in  12.  Defenderat 
Pitseus  de  ilL  A.  script.  p.  390  Duns 
Scotum  fuisse  ex  Northumbria.  Reliquit 
plura  alia  opera  ad  ordinem  s.  Fran- 
cisci  spectantia l).— AntoniiErrington 
missionarii  exstant  rarum  missionarius 
8eu  opusculum  practicum  pro  fide  pro- 
paganda  et  conservanda,  Romae  1672; 
et  Catechistical  Discours,  Parisiisl654 
in  1 2.,  in  quibus  etiam  veritatem  Ec- 


salvus  et  incolumis  exiit-  Ceterum  plu- 
rimis  viris,  teste  eodem  M.  a  s.  Joseph. 
judicio,  zelo  et  eruditione  praeditis  visus 
est  hic  liber  prorsus  orthodoxus  omnisque 
labis  purns.  Cf.  Rcusch  II,  406. 
')  Cf.  OiUow  IV,  518-22. 


Digitized  by  Google 


99 


1664-1680.  Theologia  pol.  in  Anglia  et  Hib.  Canes, 


100 


clesiae  prae  ceteris  sectis  coinparatione 
instituta  evincit l). 

39.  Praeter  Davenportum  alii  relicta 
secta  anglicana  fidem  amplexi  sunt  ca- 
tholicam.  Ita  Hugo  Paulinus  Serenua 
de  Cressy  (t  1674),  de  quo  cf.  infra. 
—  Eenelm  Digby,  vir  nobilis,  ani- 
mae  corporisque  dotibus  plane  illu- 
atris,  ut  diceretur  miraculum  sui  tempo- 
ris,  qui  muneribus  publicis  prius  func- 
tus,  ob  fidem  dein  passus  est  exsilium 
Ejus  opera  admodum  sunt  soiida  8),  sed 
rara.  Inter  ea  est  Demonstratio  immor- 
talitatis  animae  rationalis,  prius  an- 
glice  Parisiis  1644,  latine  reddita  a  Jo. 
Leyburne  episcopo  Adramitae  (t  1702), 
ib.  1655.  Memoriae  ejus  prodierunt 
Londini  1827  (t  14.  Jun.  1665).  — 
Joannes  Austin  advocatus  (t  1669), 
cujus  scripta  plurimum  commendantur 
a  stili  elegantia  8).  —  Vincentius  (Jo- 
annesBaptista)Canes  vocationis  gra- 
tia  illustratus  fidem  amplexus  est  ca- 
tholicam  atque  Duaci  ingressus  ordi- 
nem  s.  Francisci.  Reversus  in  Angliaro 
strenue  causam  catholicam  egit,  quam 
ob  rem  etiam  a  catholicis  selectua  fuit, 
qui  eara  adversus  Stillingfleet  tueretur 
(1672).  Scripta  ejus  stili  elegantia  se 
oommendant.  Eoram  praecipuum  forte 
est :  Fiat  lux  or  A  Oeneral  Conduct  to 
a  right  underatanding  and  clarity  in  the 


')  Cf.  Gillow  II,  176,  qui  refert  eum 
obiiase  intra  a  1719—24. 

*)  Raess  V,  445  as.,  qui  ita  de  eo  scri- 
bit:  „In  leinen  Werken,  die  Keneim  D  i  g- 
by  ali  Katholik  in  Druck  gegeben,  ver- 
riet  er  eben  io  uxniichtigen  Eifer  als  be- 
wunderniwerte  Grflndlichkeit  Scine  Con- 
ferenzen  roit  ciner  hochgeitellten  Dame 
ttber  die  Religionswahl  (Parisiii  1638: 
1654)  und  aeine  Briefe  an  Lord  Georg 
Digby  in  Betreif  der  Religion  (ib.  1651) 
werden  aU  aolche  gerQhmt,  sind  aber  lei- 
der  hochat  aelten  geworden,  wo  nicht 
gunz'ich  aua  dem  literariachen  Verkehr 
▼erschwunden."  Cf.  Gillow  II,  70  -  80. 
Plura  ex  ejus  scriptis  sunt  philosophica, 
in  quibus  se  eihibet  Cartesii  adveraarium. 
Cf.  Bone  KL.  111,  1750. 

•)  Cf.  Gillow  I,  87. 


great  Combustions  and  Broils  about 
Religion  here  in  England,  betwixt  Pa- 
pist  and  Protestant,  Presbyterian  and 
Independent.  To  the  end  that  Modera- 
tion  and  Quietness  may  at  length  hap- 
pily  ensue  after  so  various  Tumults  in 
the  Kingdom,  1661  in  8.,  spiritu  ire- 
nico  conscriptum ;  1662  cum  app.  In- 
fallibility  1662,  et  an  Epistle  1663  ad- 
versus  0  we  n,  qui  illud  impugnaverat, 
et  Diaphanta  or  Three  Attendants  on 
Fiat  Lux  1665  in  12,  adversus  eun- 
dem,  Whitby  Taylor,  Moulin,  Denton, 
Stillingfleet  etc. 

40.  Praeter  Ignatium  Brunum  alii 
Hiberni  nominandi  sunt  Joannes 
Sinnigh  Corcagiensis  a  prima  juven- 
tute  catholicae  fidei  causa  de  terra  et 
cognatione  egressus  Lovanium  se  con- 
tulit,  ubi  primus  inter  magistros  ar- 
tium  in  paedagogio  porcensi  a.  1625 
renunciatus  est  Absolutis  theologiae 
studiis  hujus  facultatis  constituitur  lec- 
tor  in  abbatiaBonae-Spei  0.  Praem.  apud 
Hannones.  Ad  univeraitatem  ac  in  pri- 
mis  ad  philosophiae  professionem  in 
praefato  paedagogio  postliminio  revo- 
catus  (1635),  post  quadriennium  (27. 
Sept.  1639)  theologiae  magisterium 
adeptus  ac  majori  theologorum  collegio 
praefectua  est  necque  diu  post  inter 
ejusdem  facultatis  regentes  cooptatus. 
Damnato  per  Urbanum  VIII.  Corn.  Jan- 
senii  libro  iter  romanum  suscepit  Sin- 
nichius  causam  illius  coram  pontifice  ac 
cardinalium  deputatorum  coetu  defen- 
suras,  quod  et  quibusdam  libris  passim 
anonymis  Romaeque  damnatis  nisus 
est,  utiliorem  sane  Ecclesiae  operam 
praestituras ,  si  erga  s.  sedis  decreta 
obedientior  contra  heterodoxos  cala- 
mum  suum  unice  strinxisset  (t  8.  Maj. 
1666).  Nimio  rigori  addictus  prop.  ab 
Alexandro  VIII.  postmodum  (1690) 
damnatae  (n.  3.)  eisitit  auctor:  »Non 
licet  sequi  opinionem  vel  inter  proba- 
biles  probabilissimam.*  AdeoacerJan- 
senii  fuit  propugnator,  ut  asserere  non 
dubitaverit:  »Non  potest  damnari  Jan- 


Digitized  by  Google 


101 


Sinnigh,  Caron,  Erbermann. 


102 


senius,  nisi  ridente  Pelagio,  plorante 
Augustino. «  Primus,  quem  pro  Jan- 
eenio  edidit,  1.  fuit:  Aitgustini  hippo- 
nensis  et  Augustini  iprensis  de  Deo  om- 
*e$  aalvare  volente  et  Chriato  omnes  re- 
•dimente  homologia  per  theses  antiapo- 
logeticas   expressa,    Lovanii  1641, 
damnatus  1.  Aog.  1641  et  23.  Apr. 
1654,  quem  tamen  Foppens  II,  820 
tribnit  Liberto  Fromondo.  SS.  Pa- 
trum  de  gratia  Christi  et  libero  arbitrio 
dimicantium  triat,   Augustinus  hipp. 
adversus  Pelagium,  Prosper  aq.  adver- 
«os  Cassianum,  Fulgentius  ruspensis 
adTersus  Fanstnm  sub  nomine  Panli 
Erynachi    gratianopolitani  theologi, 
1648  in  4;  prohfbetur  decr.  8.  Jun. 
1661  ,donec  corrigantnr  titnli  capi- 
tum  et  articnlorum  atque  index€.  Saul 
exrex  sive  de  Sanlo  israeliticae  gentis 
protomonarcha  dirinitus  primnm  su- 
blimato  ac  deinde  ob  violatam  religio- 
nem  principatn  vitaque  einto  in  typnm 
regum  ac  pzincipum  temeratae  religio- 
nis  reorum  ideoque  coelitus  animad- 
versornm  vel  animadvertenJorum,  Lo- 
vanii  1662  in  f.;  Saul  exrex  liber  se- 
eundus,  in  quo  Ecclesiae  praerogatava 
proficiendi  ex  adversis  asseritnr,  opus 
posthumum  (ac  Jansenii  erroribus  in- 
fectom),  ib.  1667;  confessionistarum 
Goliathismus  proftigatus,  sive  Luthera- 
norum  confessionis  augustanae  symbo- 
lnm  profitentium  provocatio  ad  mono- 
machiam  doctrinalem  super  canonibns 
synodi  tridentinae  etarticulis  snae  con- 
fessionis  augustanae  solemniter  a  ca- 
tholicis  ex  edicto  caesareo  secum  in- 
eondam  propnlsa;  cum  reseratione  ori- 
giois  ac  progressns  tnm  haereseon  in 
generali  tnm  lntheranismi  ac  oonfea- 
atonismi  in  speciali,  Lovanii  1 657  in  4 ; 
1667  in  f.  —  Baymundus  Caron  0. 
Kin.  Westmcadensis,  ordinis  commis- 
larias  generalis  in  Hibernia  (f  1665), 
lucnlentissime  scripsit:  Controversiae 
generules  fidei  contra  infideles  omnes, 
Jadaeos,  Mahometanos,  paganos  et  cu- 
joscunque  sectae  haereticos,  Parisiis 
1660  in  4.  Roma  triumphans  septicol- 


lis,  qna  nova  methodo  comparativa  tota 
fides  romano-catholica  clarissime  de- 
monstratur  atqne  infidelium  omninm 
argnmenta  diluuntur,  Antwerpiae  1653 
in  8;  Coloniae  1682;  Remonstrantia 
Hybernorum  contra  lovanienses  nltra- 
montanasque  censuras  de  incommnta- 
bili  regum  imperio  snbditornmque  fide- 
litate  et  obedientia  indispensabili  una 
cnm  appendice  de  libertate  gallicana  et 
contra  infallibilitatem  rom.  pontificia, 
Londini  1665  in  f.,  qnae  ed.  incendio 
a.  1666  fere  consnmpta  rara  est l). 
Apostolatum  missionariorum  per  uni- 
versum  mundum  cum  obligatione  pa- 
stornm  qnoad  manutentiam  Evangebi, 
regnlis  actionnm  hnmanarnm  et  me- 
thodo  conferendi  cnm  hereticis  ac  infi- 
delibus,  Paris  1659,  proh.  22.  Nov. 
1661. 

41.  In  Oermania  magni  nominis 
theologos,  si  forte  excipias  Vitum 
Erberman  (Ebermann)  8.  J. ,  hao 
periodo  non  reperimus.  Fnit  is  patria 
Rentweinsdorffensis  in  dioecesi  bam- 
bergensi  n.  1597  parentibns  lntheranis. 
Belicta  secta,  8oc.  Jesn  est  ingres- 
sus  a.  1620.  Theologiam  scholasticam 
annis  tradidit  16  partim  Moguntiae, 
partim  Herbipoli,  moralem  quinque, 
triennio  polemicam  de  controversiis. 
Rexit  seminarium  pontificinm  Fnl- 
dae  septennio  (t  8.  Apr.1675).  8crip- 
tis  aggressus  est  in  primis  Calixtum, 
Conringium,  Mnsaenm,  Amesinm,  Wi- 
gandnm,  Oerhardum  etc.  Haec  inter 
alia  edidit  *) :  Anatomia  Calixtma  b.  e. 
Yindiciae  catholicae  pro  Ecclesiae  tri- 
bnnali  in  causis  fidei  infallibili  etc, 
Mognntiae  1644  in  4;  Jrenieon  catho- 
lieum  Helmestadiensi  oppositnm ,  quo 
methodns  concordiae  ecdesiasticae  ca- 
tholicos  inter  et  protestantes  in  Qer- 
mania  sarciendae  a  G.  Calixto  explicata 


»)  Cf.  Biogr.  univ.  VII,  179. 

»)  Cf.  Sotvellum,  Werner,  IV,  746  as.; 
RaesslV,  470  as.;  Ruland  p.  66;  8om- 
mervogel  III,  407. 


Digitized  by  Google 


103       1664—1680.  TheoL  poL  in  Germ.  Erberman,  Cornaous,  MQlman,  jq4 


excutitur,  sana  et  catholica  exjipsiuBmet 
adversarii  assertiouibus  deducta  sub- 
stituitur  simulque  vindioiae  catholicae 
Moguntinensium  a  criminationibus  ca- 
lixtinis  liberantur  etc,  ib.  1645  in  4 ; 
irenici  pars  altera  pro  sedis  apostolicae 
infallibilitate,  ib.  1646  in  4;  interro- 
gationes  apologeticae  oppositae  libello 
Herm.  Conringii  deconcusso  funda- 
mento  fidei  pontificiae,  Herbipoli  1644 
in  4 ;  examen  examinis  conringiani  de 
infallibilitate  cathedrae  apostolicae,  ib. 
1655  in  4;  Anti-Musaeus  h.  e.  paral- 
lela  Ecclesiae  verae  et  falsae,  quorum 
illam  catholici  omnes  juxta  symbolum 
apostolorum  ultra  1600  annos  profi- 
tentur,  hanc  a  protestantibus  ante  130 
annos  confictam,  toties  interim  convul- 
sam  nuper  J.  Musaeus  instaurare  co- 
natus  est,  ib.  1659  in  4;  Anti-Musaei 
p.  2.  h.  e.  assertiones  theologicae,  qui- 
bus  vindicatur  a  cavillationibus  J.  Mu- 
saei  fidei  divinae  a  scholaaticis  tradita 
analysis  publicae  disceptationi  propo- 
sita  in  universitate  herbipolensi :  prae- 
mittitur  diss.,  qua  biblia  germanica 
vernacula  lingua  per  Jenenses  glossata 
impietatis  convincuntur,  ib.  1 66 1  in  4 ; 
Nervi  sine  mole  h.  e.  contioversiarum 
B.  Bellarmini  compendium  a  cavillis  et 
impo3turis  Guil.  A  m  e  s  i  puritani  angli, 
Joan.  Gerhardi  Lutherani  etc. vindi- 
catum,  ib.  1661  v.  2  in  12.,  insertum 
in  edit.   controversiarum  Bellarmini 
Pragae  1721;  Trophaea  romana  s.  ca- 
tholicae  Ecclesiae,  quae  lutheranismi 
propugnatoribua  jenensibus  J.  Mu- 
s  aeo  et  A.  Wigando  eripuit  erexit- 
que  P.  V.  Erberman  etc,  Moguntiae 
1672  in  4. 

42.  Ex  Soc.  Jesu  nominari  adhuc 
merent:  Thomas  Clagius  (Klage)  n. 
Allenstein  (t  19.  Jun.  1664),  qui 
scripsit  in  primis  contra  ubiquistas  sub 
nomine  DidymiHermano villani1), 
contra  Dorschaeum,  Calovium,  Crocium, 
Danhawerum,  Mestrezat  etc.  —  Melchior 


Cornaeus1)   patria  Brilonensis  n. 
1 598  in  Westphalia,  qui  Moguntiae  et 
Herbipoli  magna  laude  doctrinae  an- 
nos  quindecim  theologiam  scholasticam. 
et  polemicam  tradidit  strenueque  fidem 
catholicam  defendit  (f  1 3.  Mart  1 665). 
Ex  ejus  operibus  forte  praecipuum  est  i 
Tractat  von  der  Ktrchen  J.  Chr.  adver- 
8us  Joan.  Mestrezat  Calvinianum, 
Herbipoli  1655  in  8.  Aliudest:  Quae» 
stio  presenti  tempore  opportuna,  an  ve- 
rum  sit  illud,  aut  papista  aut  non  chri- 
stianus,  Moguntiae  1652  in  4. —  Nec 
minus  strenuus  fuit  Hieronymus  Mttl- 
man  Lipsiensis  natus  patre  lutherano 
et  pastore  a.  1606  et  in  errore  edaca- 
tus,  dum  fratrem  suum  germanum  Co- 
loniae  catholicis  aggregatum  ad  sectam 
suam  redueere  nititur,  ipse  captus  vi 
argumentorum  catholicam  fidem  com- 
plexus  est  (t  22.  Oct.  1666).  Plura. 
edidit»),  inter  quae  alia  adversus  Dor- 
schaeum,  Ho6,  Coccium,  Carpzovium  etcr 
praeterea  Mysterium  fraudis  seu  tectaet 
praestigiae,  quibus  ministri  reforma- 
tionem  Ecclesiae  professi  innocentea  et 
incautos  animos  sub  specioso  verbi  di- 
vini  scriptorumque  propheticorum  et 
apostolicorum  nomine  fraudulenter  lu- 
dunt  atque  per  propriam  interpreta- 
tionem  ad  verba  et  commenta  mere 
humana,  lubrica  et  falsa  cum  salutis 
aeternae  iactura  exitiose  pertrahunt, 
ad  meridianum  solem  in  oculis  omniumv 
detectae,  Coloniae  Aggrippinae  1660 
in  4 ;  Verfalschter  Ldse-Schlussel  oder 
au8fuhrlicher  Bericht  von  der  Trost- 
reichen  Gnaden-Absolution,  welche  die- 
Trewgefliessene  8eelsorger  Augspurgi- 
scher  Confession  dem  Geistgeangsteten 
und  busafertigen  Beichtkind  herzer- 
frewlich  anbieten  und  Glaubenskrftftig- 


')  Cf.  SotvelIua,Sommervogel  II,  1196. 


')  Plura  cf.  de  eo  apud  Sotvellum, 
Hartzheim,  Ruland  p.  67 ;  Sommervogel 
II,  1467,  qui  27  ejuadem  opera  recentet. 
Apud  J6cher  I,  2100  mentio  fit  Petri 
Cornaei  Romani,  cujus  theolopia  scholastica 
et  moralis  Bambergae  1672  ln  f.  prodiisse 
dicitur. 

*)  Cf.  Sotvellun,  Sommervogel V,  1396  a. 


Digitized  by  Google 


Theologi  e  Soc.  Jesn,  Vetweia,  Schetfler. 


106 


lich  ertheilen,  aus  D.  M.  Luther  und 
anderer  Lehrer  8chrifften  fleissig  zu- 
sarnmengetragen  und  allen  bedrangten, 
vervrurreten  Gewissen,  allen  Wahrheit 
and  Trostliebendea  Seelen  etc.  wohl- 
meinentlich  in  Truck  gegeben,  ib.  1 653 
m  4 ;  insolubilis  demonstratio  quod  mi- 
nistri  acatholici  nequeunt  habere  verum 
sensum  s.  Scripturae,  ib.  1654  in  4; 
Glnubensspiegel ,  darinnen  die  Wahre 
Catholische  Lehre  in  denen  Artikeln, 
so  die  Unselige  Beformation  streitig 
gemacht,  klarlich  furgestellet,  grund- 
lich  erwiesen  und  unbeweglich  erhalten, 
Coln  1659  etc.  —  JoannesGrothaus1) 
Bechemensis  Ferd.  de  Furstenberg  epia- 
copo  paderbonensi  a  confessionibus, 
qui  mnltum  laboravit,  ut  Ealendarinm 
gregorianum  in  Germania  reciperetur 
(t  28.  Apr.  1669).  —  BernarduB  L  6- 
per  Paderbornae  natus  1609  theolo- 
giam  moralem  et  polemicam  necnon  ss. 
literaa  tradidit  magnamque  vitae  par- 
tem  in  missionibus  inter  acatholicos 
tr&nsegit,  quorum  errores  et  cominus 
argumentis  et  eminus  libellis *)  typis 
edms  confutavit  (f  29.Maji  1670.)  — 
Quakerorum  errores  impugnavit  Theo- 
dorus  Rhay  8)  patria  Resensis  in  Cli- 
«a  (t  10.  Mart  1671)  in  Confusa  con- 
fessione  Trementium  seu  Quackerorum 
d.  L  der  Quacker  verwirrte  Glaubens- 
Bek&nntnuss  mit  vorgesetxter  kurtze, 
doch  denkwurdiger  Belation  von  dieser 
Zitter-Geister-Nahmen,  Ursprung,  Lehr 
and  Fortgang,  Coln  1666.  —  Bernar- 
dus  Neuhauser4),  Monaoensis  (t  8. 
Apr.  1673)  et  Joannes  Ohneberger5) 
Coloniensis  patria  Bleasensis  (t  2.  Jun. 
1675),  fervidi  ambo  verbidivini  prae- 
cones,  quaedam  opuscula  de  controver- 
siis  lingua  patris  in  lucem  dederunt; 


')  Cl  Ztacbr.  f.  k.  Theol.  XIII  (1889), 

>)  Cf.  SotTellus,  Backer  II,  792.  Scrip- 
«t  autem  praesertim  adversus  Cbristoph. 
Scbeibleret  Jac  Durfeld. 

')  Cf.  Sotveilus,  Backer  IU,  136. 

*)  Cf.  SotveUus,  Sommervogel  V,  1649. 

*)  Cf.  Sotrellua,  Sommervogel  V,  1876. 


ita  et  Marcus Schdnman1) Heiligen- 
stadiensis  (t  14.  Jnn.  1683).  —  Ber- 
nsrdinus  Vetweis  0.  Min.  strictioris 
observantiae  Marcoduranus  •) ,  quin- 
quies  suae  provinciae  praepositus,  ter 
definitor  generalis  et  non  semel  alia- 
rum  provinciarum  visitator  plurium 
monasteriorum  fundator,  vir  plane  in- 
signis  (t  lO.Dec.  1668),  praeter  com- 
pendium  controversiarutn  fidei  hujus 
temporis,  Coloniae  1640,  etiam  ger- 
manice  Coloniae  1642 ;  speculum  verae 
Ecclesiae  Christi  ac  falsarum  ecclesia- 
rum  exhibuit  11. 1 2,  Coloniae  1 664  in  4. 

43.  Praeter  religiosos  quidam  men- 
tione  sunt  digni,  qui  secta  relicta  ad 
Ecclesiam  catholicam  redierunt8).  Ita 
Joannes  Scheffler  Wratislaviensis, 
qui  parentibus  lutheranis  editus  1624, 
totum  se  medicinae  studio  dedit,  in  quo 
magnos  fecit  progressus.  Yerum  theo- 
logia  simul  mystica  delectabatur :  hinc 
plura  opuscula  ascetica  hymnosque  sa- 
cros  4),  quorum  nonnulli  in  usu  eccle- 
siastico  apud  protestantes  sunt,  Luthe- 
ranus  elaboravit  Anno  1653  fidem 
amplezus  est  catholicam  5),  et  in  con- 


»)  Cf.  Sommervogel  VII,  1853 

']  Cf.  Schlager  KL.  XII,  873  ss. 

»)  Inter  hos  ipectat  etiam  Christianus 
Guil.  marchio  de  Brandenburg,  elec- 
tua  adminiBtrator  magdeburgensis,  qui  in 
ezpugnatione  civitatis  magdeburgensis 
captus  est  et  in  captivitate  invenit  veram 
fidem  (1632).  Scripsit  insigne  plane  Spe- 
culum  veritatis,  Stuttgart  1635,  in  quo  con- 
versionis  solidam  reddit  rationem,  et  cum 
impugnatum  fuisset,  scripsit^oio^tam  te- 
ritatis,  utrumque  Coloniae  1638.  Cf.  Raess 
Die  Convertiten  V,  404—33;  (v.  Schflt») 
Erinnerungen  an  des  Mgr.  Cnr.  W.  v. 
Brandenburg  Bekehrungsumkath.Glau- 
ben,  Offenbach  1828.  Obiit  1.  Jan.  1665. 

«)  Rosental,  qui  ejos  hymnos  edidit, 
eum  dicit  »den  ausgezeichnetsten  geiat- 
lichen  Dichter  seiner  Zeit  und  einen  der 
trefflichsten  llberhaupt  aller  Zeiten.- 

Cf.  Raess  VII,  1  ss.,  qui  ejus  motiva 
exhibet ;  Roeenthal  in  biographia,  quam 
praemittit  editioni  poematum  Angeli  Si- 
leaii  1. 1. ;  Wittmann,  Angelua  Silesius, 
eine  Charakteristik,  Ausburg  1842 ;  Kah- 
lert,  Angelus  Silesius,  eine  hterarisch-hi- 


Digitized  by  Google 


107 


1664  - 1680.  Theol.  pol.  in  Oerm.  Ang.  Silesiua,  Voluaiu»> 


108: 


firmatione  Angelus  (cum  apposito 
Silesius,  quo  a  theologo  lutherano 
JoanneAngelo  distingueretur)  vo- 
luit  appellari.  Conversionis  motiva  bene 
exponit  in  L  inscripto :  Johannis  Scheff- 
ler**  QrUndtliche  Urgachen  und 

Motiven,  warumb  er  von  dem  Luther- 
thumb  abgetreten  und  sich  zu  der  ca- 
tholischen  Kyrchen  bekennet  hat,  01- 
mucii  1653;  Ingolstadii  1653,  cum  16 
qq.  de  fidei  controversiis :  quas  Jod. 
Kedd  8.  J.  (cf.  tom.  III8,  1025),  ple- 
nius  evolutas  et  confirmatas  latine  edi- 
dit  hoc  titulo :  J.  Scheffleri  .  .  .  causae 
fundatae  pleniusque  reddiiae,  propter 
quas  abjecto  lutheranismo  catholicam 
religionem  sibi  capessendam  fuisse 
animadvertit,  Straubingae  1654  t.  2 
in  4.  Se  ad  fidem  catholicam  perduc- 
tum  fatetur  lectione  librorum  polemi- 
corum  Jod.  Eedd.  Plures  e  protestan- 
tibus  contra  ipsum  scripserunt.  Pro 
fidei  catholicae  defensione  plura  dein 
composuit  scripta  (55),  ut  concilium 
tridentinum,  Nissae  1675  in  12;  chri- 
etianus  conacientiosus,  1670,  quod  di- 
xigitur  ad  protestantes  de  unice  salvi- 
fica  fide  catholica;  Conscientiosus  libe- 
ratus  adversus  Val.  Alberti  prof.  lipsien- 
sem :  utrumque  reperitur  in  Ecclesio- 
logia  oder  Kirchebeschreibung  1677 
in  f.  (quo  anno  ipse  quoque  decessit), 
et  Campodunae  1 734,  t.  2  in  1  v.  opus 
perinsigne  et  celebre,  quod  complecti- 
tur  tr.  39  pro  Ecclesia,  ejus  juribus  et 
notis,  de  ejus  dogmatibus  controversis 
etc.  —  Adolphus  Godefridus  Volu- 
sius  n.  1617  quondam  pastor  calvi- 
nianus,  fidem  catholicam  amplexus  est 
a.  1638;  Romae  dein  sua  studia  absol- 
vit  in  collegio  germanico.  Moguntiam 
redien8  post  aliquot  annos  factus  est 


itoriache  Untertuchung,  Bre&lau  1863  ; 
Kern,  J.  8cheffler's  cherubiniacher  Wan- 
denmann,  Lipsia  1866 ;  Seltmann  Aug.  S. 
und  e.  Myatik,  Breslau  1896,  quo  in  1.  ac- 
curato  bene  ostendit,  8ileaium  non  favisse 
Panthcismo  et  Quietismo ;  Lindemann  A. 
8.  Bild  eines  Convertiten,  Freiburg  1876 ; 
Bertheau  Realenc.  XVII»,  642-47. 


summae  aedis  moguntinae  pastor  et 
ecclesiastes  (1645),  electoris  et  archie- 
piscopi  moguntini  sigillifer  major  et 
episcopus  auxiliaris,  rector  etiam  uni- 
versitatis  (f  1679).  Uagno  praeditus 
erat  xelo  apostolicisque  virtutibus  or- 
natus.  Hoc  sibi  ipse  posuit  epitaphiom : 
Hic  jacet  et  tacet, 
qui 

stabat  et  clamabat 
m 

cathedra  moguntina 
annis  ter  denis  et  ultra 
gente  teutonicus, 
patria  Hanovicus, 
munere  parochus, 
nomine 

Godefridu8  Adolphus  Volusius, 
gradu  doctor  theologus 

merito  peccator  maximus. 
Haec  potiora  ejusdem  opera:  Asser- 
tionis  calvinisticae  confutatio  unacum 
centum  locis,  in  quibus  Calvinus  sibi 
contradicit,  Moguntiae  1643.  Theolo- 
gum  irenicum  egit  in  Aurora  paci» 
religiosaedivinae  veritati  amica,  Mogun- 
tiae  1665  in  4.  Hoc  scriptum  auctori 
videtur  demonstratio  evidens  et  solida, 
quod  coetuum  invariatam  confessionem 
augustanam  sincere  amplectentium  re- 
conciliatio  et  unio  cum  Ecclesia  catho- 
lica  romana  salvis  eorundem  protestan- 
tium  hypothesibus  et  illaesa  veritate 
divina  nec  sit  impossibilis  nec  incon- 
sulta,  oppositadiap.,  quas  in  contrarinm 
habuere  Sam.  Maresius,  Sebast.  Cur- 
tius,  Ger.  Titins,  Meno  Hannekeniaa 
aliique  recentiores.  Hisce  tamen  pacis 
cogitationibus  hostes  sibi  excitavit  Joan. 
Nifanium,  Guil.  Verpoortenium  et  8am. 
Maresium,  cui  quidem  defensionem  au- 
rorae  opposuit1):  necnon  Castigationis 


•)  Cf.  Fabricium  hist.  bibl.  fabric  IV, 
212  88.;  Roess  V,  516—45,  qui  epitomea 
exhibet  libri :  Cotvinismi  fugtendi  et  fidei 
catholicae  eligendae  contiiium  maturum, 
Mognntiae  1643  in  4.,  quam  ita  abeolvit : 
„Die  gediegenen  Auasuge,  die  wit  hier 
auB  der  Bekehrungeschrift  dea  cu  wenig 


Digitized  by  Google 


109 


Laubenberger,  Reck, 


Qudenus,  Lamparter, 


110 


cathoUcae  disa.  pp.  3,  ib.  1667.  Oonti- 
noatit  catalogum  testium  veritatis 
Eysengreinii  ad  1666,  quae  con- 
tinuatio  mansit  inedita.  —  Ad  Eccle- 
siam  catholicam  pariter  rediit  (1659) 
Timotheus Laubenberger  Reutlin- 
genais,  paatoris  filius,  ejusque  fidem 
strenue  asseruit  variis  scriptis,  inter 
quae  et  illud  Kohlschtcarzes  Luther- 
tkum  und  katholisches  Pabstthum.  Hoc 
impugnarunt  in  primia  Zach.  Hogelius 
et  Christ.  Kortholt,  quibus  Laubenber- 
ger  respondit :  Wiltu  dann  noch  nicht 
katholisch  werden  ?  Das  ist  drei  beweg- 
liche  Uraachen  das  Lntherthumb  zu 
Terlassen  etc.,  Aschaffenburgi  1660  in 
4.  Contra  hunc  L  scripserunt  Conr. 
Dannenhauer,  J.  Heinr.  Hottinger  etc., 
sed  nec  hos  sine  responso  pro  more  il- 
lius  tempori8  acri  praeteriit ').  —  Jo- 
annes  liber  baro  a  Beck  (Recke)  ex 
lectione  praesertim  1.  Helipolis  oder 
Sonnenstadt  Gottes  anctore  Jod.  Kedd 
et  Speculi  catholicae  veritatis  Chr.  G. 
marchionis  Brandenburgici  veritatem 
agnovit  Ecclesiae  catholicae,  eamque 
iogressns  ( 1 6  5 1 )  suae  conversionis  red- 
didit  rationem  in  plane  egregio  libello 
Aincfi  unumstdssliche  Motice,  durch 
welche  J.  von  der  Recke  bewogen  wor- 
den,  der  reformirten  Religion  abzu- 
sagen  und  die  uralte  katholische  Reli- 
gion  anzunehmen,  1651.  Multura  com- 
morit  bic  1.  adversarios,  unde  tres 
praecones  lutherani,  imo  vel  facultas 
tbeologica  rintelensis  illum  sunt  og- 
gressi,  qoibus  occurrit  Petrus  Witt- 
feld  (cf.  III,  1024)  Catholische  Be- 
hauptung  der  unumsttisslichen  neun 
Motiven  .  . .  wider  die  ungegrundete 
und  ungereimte  Einreden  Hermanni 
Ewichii,  Wilh.  Hulsii,  Christoph.  Schei- 
bleri  und  sammtlicher  Professoren  der 


bekannten  Volusius  mitgeteilt  haben,  be- 
leichnen  ihn  aU  einen  der  grundlichsten 
theologischen  Denker  des  uebensehnten 
Jahrhunderth- ;  8teiohuber  Gesch.  des 
lolL  Germ.  II»,  402  s. ;  Roth  hwt.  pol.  Bl. 
116(1906)  548-48. 

•)  Cf.  Raeae  VII,  142  a«. 


Lutherisch  theoL  Facultftt  Rintelen, 
Honasterii  1652  in  8.  Prodiit  Reckii 
libellus  latine  ;b.  1722  cum  1.  consensus 
veteris  et  moderni  papatus  ez  ipsis  ss. 
patrum  scriptis,  qui  primis  quinque 
aut  sex  aeculis  tloruerunt,  demonstra- 
tus  (ed.  jam  1651).  Decessiti)  Reck 
1666.  — MauritiusGudenus  origine 
Batavus,  aliquot  annis  pastor ,  didicit 
lectione  operum  Bellarmini  veram  fidem , 
quam  et  amplexusest  (1630),  utrefert 
in  egregio  1. :  Mensa  neophyti  septem 
panibus  instructa  sive  ejusdem  de  sua 
ad  fidem  romano-catholicam  conver- 
sione  et  divina  providentia  narratio, 
Dnderstadii  1668,  cura  Herw.  Boe- 
ning,  qni  adjecit  prolixum  auctoris 
(t  20.  Febr.  1680)  encomium  *). 

44.  Heloeti  erant:  Hanricus  Lam- 
p  a  r  t  e  r  S.  J.  Lucernensis  •)  n.  16.  No v. 
159J,  qui  totam  fere  vitam  in  Germa- 
nia  exegit  pluresque  annos  docuit  phi- 
losophiam,  controversias  fidei,  theolo- 
giam  scholasticam  et  moralem  (t  1 4.  Oct 
1670).  Praeter  disputationes  theolo- 
gicas  et  philosophicas  haud  paucas 
et  ascetica  edidit:  Ooldwag  dess  Ca- 
tholischen  Glaubens,  auff  welcher  die 
Bedenken  ilber  die  furnehmsten  Glau- 
bens-Artikel,  so  Jac.  Reihing  zuvor  in 
seinem  Catholischen  Hondbuch,  new- 
lich  aber  in  dessen  Uncatholischen  Re- 
tractation  aufgelegt  hat,  gegen  einan- 
der  abgewogen  werden,  Honachii  1627 
t.  2  in  8.  Vita  et  virtutes  v.  P.  Lud.  de 
Ponte  S.J.,  Ingolstadii  1662.  —  Jo- 
annes  Georgius(t  1665), acer quon- 
dam  adversarius,  cujus  exstat  liber 
plane  doctus  et  eruditus,  in  quo  ela- 
borsndo  annos  1 4  insumpsit,  cui  titu- 
lus:  Fax  ceritatis  orthodoxae  36  radiis 
seu  rationibus  conversionis  auae  et  to- 
tidem  notis  verae  Ecclesiae  ac  solius 
romanae:  etiam  ex  ipsismet  reforma- 

«)U.  Raeaa  VI,  402—22,  qui  potiora 
ex  illo  libello  refert ;  Rotermund  Vl,  1519. 

*)  Cf.  Raesa  V,  365  ss. ;  Binder  KL.  V, 
1320. 

')  Cf.  Sotwellus,  Sommervogel  IV,  1435- 


Digitized  by  Google 


111 


1664—1680.  TbeoL  polemica  in  Polonia.  Cichovius, 


112 


tae  ecclesiae  ministrorum  doctrinis  il- 
luatrata  et  ad  lacem  omnibus  cujas- 
cunquo  status,  fiJei  ac  ejusdem  ortbo- 
doxae  vetustatis  et  veritatis  amatori- 
"bufl  praeferenda  eta,  typia  monasterii 
einsidlensis  1 666  in  4.,  cui  operi  prae- 
missa  est  vita  anctoris  *).  « —  Etiam 
8tephanns  Breguet  qnondam  praeco 
helvetus  publicae  luci  dedit»):  MoUfs 
de  la  Convsrsion  a  la  Foy  Catholique, 
Parisiis  1676,  quae  plnrimos  commo- 
tit»  et  ad  yeram  fidem  adduxit.  —  Ber- 
nardini  et  Garoli  Baldinger  exstat 
disputatio,  in  qua  realis  praesentia  oor- 
poris  et  sanguinis  Christi  contra  Stno- 
kinm  et  Heideggernm  propngnatur, 
Badae  1673. 

45.  In  Polonia  »)  doctrinam  catho  i- 
cam  adversus  schismaticos,  Socinianos 
et  protestantes  plnres  e  Soc.  Jesu  pro- 
pugnarunt  Inter  hos  eminet  Nicolaus 
Cichovius  (Cichocki),  qni  ordinem 
ingressus  volnit  recipi  inter  fratres  co- 
adjntores,  sed  ob  ingenium  a  snperio- 
ribus  fuit  studiis  applicitus  et  ad  or- 
dines  sacros  promotus  (t  27.  Martii 
1669).  Perpetuus  erat  haereticorum  et 
nominatim  haeresis  arianae  in  Polonia 
renascentis  malleus:  contra  quos  edi- 
dit  librum  tantae  efficaciae  pro  fide 
catholica,  ut  publico  edicto  omnesAri- 
ani  etiam  nobiles  e  regno  sint  proscripti. 
Libri  titulus  est :  Credo  Arianorum 
seu  confessiones  Sociniatarum  vel  Sa- 
mosathenistarum ,  vulgo  Arianorum, 

>)  Cf.  hujm  operis  insignia  epitomen 
apud  Raess  VI,  422  sa.  Lxbri  exemplar, 
quod  mihi  ad  manua  est  ejusdem  loci  et 
anni,  hunc  pra»  se  fert  titnlum :  Conversio 
Jo.  Georgii  rhaeti  86  rationibus  etiam  ex 
ipsiamet  reformatae  eccleaiae  ministrorum 
doctrinis  explicita  ad  aawrendam  tum  ve- 
tustatem  tum  veritatem  doctrinae  Eccle- 
aiae  romanae  inprimis  inserviens. 

>)  Cf.  Raeas  VII!,  61—94,  qui  epitomen 
fusae  hnjua  apologiae  fidei  catholicae  ex- 
hibet. 

*)  In  Hungaria  occurrit  Joannes  Sta  n- 
k  o  v  i ts  8.  J.  per  63  a.  Evangelii  Dei  prae- 
co  (f  1673),  de  quo  cf.  Sommervogel  VII, 


symboli  apostolici  vestem  Luclaviciis 
fraudalenter  indatae,  imposturae  de- 
tectae :  adjecta  eat  centuria  argumen- 
torum  pro  summa  et  naturali  Christi 
Domini  divinitate  ex  s.  Scriptura  col- 
lecta,  Cracoviae  1649  in  4;  contra 
quem  librum  scripsit  Jona  Schlic  h- 
ting.  Praeter  alia1)  mentione  adhuc 
digna  sunt:  Trmmphus  ss.  et  aeUmum 
adorandae  Trinitatis  de  Samosatheni- 
stis  vel  Socinistis,  vulgo  Arianis,  seculo 
praecedente  a  patribus  S.  J.  multiplici 
verbi  divini  panoplia  fortissime  im- 
pugnatis,  instrnetus  et  instauratus,  ib. 
1 660  in  4 ;  coUoqumm  kijoviense  ds pro- 
cessione  Spiritus  s.  a  FUio  inter  A.  R. 
D.  Innoc.  Gisel  collegii  mohilevani  Ki- 
joviae  rectorem  ac  philosophiae  profes- 
sorem  et  P.  N.  Cichovium  S.  J.  nuno 
ab  eodem  patre  e  mss.  mox  ab  eo  col- 
loquio  bona  fide  exaratis  erutum  et  in 
luoem  datum,  ib.  1649  in^  j  angelici 
doctoris  *.  Thomas  Aq.  ds  bb.  Virginis 
Deiparas  immaculata  conceptione  sen- 
tentia  e  multis  ejus  operibus  studiose 
collecta  et  edita,  Posnaniae  1651  in  4  ; 
Viennae  1660  in  12.,  Patavii  1720  in 
1 2  ;  tribunal  ss.  patrum  orientalium  et 
oeeidentalium  ab  orientalibus  summe 
laudatorum,  ad  quod  daas  de  proces- 
sione  Spiritus  s.  a  Patre  et  Filio  et  de 
praeeminentia  rom.  ponuficum  sapra 
orientales  patriarchas  ooniroversias  ex- 
pendendas  graeci  schismatis  propugna- 
toribus  proposuit  P.  N.  Cichovius,  Cra- 
coviae  1658  in  8;  specultm  Samosa- 
thenistarum  vel  Socinistarum,  vulgo 
Arianorum,  in  quo  oxtenditur  Samosa- 
thenistas  vel  8ocinista9  seu  Arianoa 
tantopere  in  religione  christiana  dissi- 
dere  a  catholicis  et  evangelicis,  ut  inter 
christianos  censeri  non  debeant:  sed 
potius  esse  tam  protestantibus  quam 
catholicis  exsecrabiles,  Cracoviae  1656; 
1661 ;  1662  in  4.;  et  plara  ejosdem 
generis  polonice  scripta.  —  Hunc  se- 
quuntur :  Joannes  Rywocki(t6.  Apr. 


*)  Cf.  8otvellus,  Soinmervogel  H,  1175- 
1180. 


Digitized  by  Google 


113 

1*566)  —  Sigismundus  LaUxmin 
<t  1 1.  Sept.  1 670)  —  Lucas  Stanislaus 
Kosciesza  Zaluski  (t  20.  Aug.  1675) 

—  Andreas  S  t  i  b  i  g  k  Brunsbergensis, 
<jui  mazimam  aetatis  partem  in  mis- 
sionibus  curlandicis  cum  ingenti  ani- 
marum  lucro  transegit.  Tanta  porro 
ruit  morum  comitate,  ut  vel  ipsi  ho- 
«tes  religionis  catholicae  consuetudinem 
illins  ultro  appeterent  (t  2 1 .  Apr.  1 669) 

—  Benedictus  PanlusBo  ym  l)  Leopo- 
lieniis  (t  28.  Febr.  1670)  — Albertus 
KojalowicxWijuk  Lithnanus  theo- 
^ogiae  professor  et  universitatis  vilnen- 
sis  procancellarius  (t  6.  Oct.  1677), 
cujus  exstant  plura  colloquia  (latine  et 
polonice)  de  rebus  theologicis  «) ,  ita 
■colloquia  theologi  cum  diversis  fidei 
verae  adversariia  de  rebus  ad  fidem 
spectantibus ,  Vilnae  1640  in  4;  de 
monnuilis  discriminibus  in  fide,  quae 
catholicos  inter  et  evangelicos  interce- 
dont,  theologi  cum  ministro  colloquia 
*d  cautelam  tum  catholicis,  tum  evan- 
gelieis,  ib.  1653  in  4;  colloquia  theo- 
logi  cum  politico  de  eUctione  prudenti 
unius  verae  christianae  religionis,  Vil- 
nae  1640  in  4 ;  colloquia  theologi  cum 
•dUaidente  ds  religione  ac  de  sincero  et 
non  adulterato  usu  s.  Scripturae  ad  pro- 
bandos  fidei  articulos,  1667  in4;  col- 
lecta  Cracoviae  1671  polonice  t.  3  in 
4;  Caliseii  1758  t.  3  in  8;  Leopoli 
1780.  Rarissima  autem  sunt  ejus  mis- 
ceflanea  rerum  ad  statum  ecclesiasticum 
magni  ducatus  Lithuaniae  pertinen- 
tium,  ib.  1650  in  4;  Historiae  lithua- 


"  ')  Plara  de  eja«  virtutibus  ap.  8otvel- 
lum.  Alios  est  aMichaele  Boym  S.  J. 
<t  1659)  missionario  in  imperio  sinensi, 
cujub  exstat  prolixa  epistola  in  China  il- 
lustrata  P.  Kircher  de  celebri  monn- 
mento  in  imperio  ainensi  a.  1625  reperto. 
Be  utriusqne  operibua  cf.  Sommervogel 
1L  68. 

•)  Cf.  hujas  aactoris  opera  apud  Som- 
miTvogellV,  1164—70 irab  n.28,Casimi- 
r  u  •  Kojalowicz  Alberti  frater  «ecundum 
carnem  et  tpiritum,  nam  et  ipae  societati 
■Jeau  nomen  dedit  (f  9.  Nov.  1674),  insigois 
erat  rhetor,  cujna  opera  cf.  ib.  p.  1170  s». 


114 

nae  pars  prior  de  rebus  Lithuaniae  ante 
8usceptain  religionem  christianam  11. 
IX,  1650;  Antverpiae  1669  U.  VIII 
pars  altera.  Haec  opera  te«tantur,  eum 
fuisse  insignem  historiographum.  — 
Quibus  adde  M.  Kurski  a  Kursko 
episcopum  enensem,  cujus  ezstant 
opuscuia  varia  contra  adversarios  fidei 
catholicae,  Posnaniae  1672  in  4.,  quae 
composuit  ad  conversionem  dissiden- 
tium,  in  quibns  inter  alia  agit  de  sa- 
cramentis,  de  episcopatu  et  sacerdotio, 
de  bonis  operibus,  de  commnnione  sub 
una  specie,  de  cultu  ss.  imaginum. 

46.  Neque  Suecis  deest  theologus, 
Laurentius  a  s.  Paulo,  consangui- 
neus  Christinae  reginae,  qui  legatione 
ad  Lusitaniae  regem  obita  fidem  am- 
plexus  est  catholicam  et  mundo  renun- 
cians  ingressus  est  in  Lusitania  0.  S. 
Franc.  reg.  obs.  Edidit  confessionem  ve- 
ritatis  ecclesiae  catholtcae,Co\om&e  1652, 
et  praeter  alia  Scalam  pietatis  tribus 
gradibus  virtutum  theologalium ,  Ro- 
mae  1668. 

47.  Ex  Hispanis  plures  hic  referri 
possunt  ex  iis,  quos  sub  aliis  discipli- 
nis  recensuimus,  praesertim  inter  scho- 
lasticos,  cum  hi  etiam  saepe  de  contro- 
versiis  egerint:  quibus  addantur  Dida- 
cus  deEscolano,  ordine  episcopus 
majoricensis,  turiasonensis  (1660),  se- 
goviensis  (1664),  demum  (1668)  ar- 
chiepiscopus  granatensis  (t  4.  Sept. 
1672),  qui  scripsit  de  magistra  fidei 
et  haereseos  destructrice DeiparaV.  Ma- 
tHa  tr.  apologeticum  adversus  Antidico- 
Marianitas  haereticos  fidei  ip9iu*  laudi 
detrahentes,  Caesaraugustae  1664  in 
4 ;  Chronicon  s.  Hierothei  Athenarutn 
primum,  postea  segoviensis  ecclesiae 
episcopi,  Matriti  1667  in  f.  —  Ex  Lu- 
sitanis  mentione  dignus  est  Isidorus  d  a 
L  u  z  0.  SS.  Trin.,  doctor  theologus  con- 
imbricensis,  primus  ac  primorius  ca- 
thedrae  controversiarum  professor  pu- 
blicus,  qui  scripsit  de  sacris  traditioni- 
bus,  Parisiis  1666  in  4;  de  Ecclesia 


Kojalowicx,  Kurski,  Laurentius,  de  Escolano,  Luz  etc. 


Digitized  by  Google 


115 


1664-1680.  TheoL  pol.  in  Italia.  Petrica,  Bonini,  Ciantes, 


Dei,  opus  in  3  partes  divisum:  I.  de 
Ecclesia  Dei  absolute;  2.  de  ecclesia 
romana;  3*  de  loco  ubi  invenienda  est 
Eoclesia,  Olisipone  1667  in  4;  1673; 
de  actibus  humanis  disputationes,  Pari- 
siis  1669  in  f.  opus  rarum. 

48.  Ex  Italis  inter  theologos  pole- 
micos  referri  debent:  Angelns  Petrica 
a  Sonnino  0.  Min.  Conv.,  olim  vicarius 
patriarchalis  constantinopolitanns(t  1 0. 
Dec.  1673),  qui  edidit  Disputationes 
adverBns  haereses  et  aliquorum  Grae- 
oornm  errores  ac  etiam  contra  gentes, 
quae  religionem  christianam  non  assu- 
mnnt,  et  Judaeorum  perfidiam,  Bomae 
1 6 50  in f. ;  de  potestate  apostolorum  ad- 
versus  Qabrielem  philadelphensem  me- 
tropolitam  et  alios  haereticos ;  accedit 
confutatio  H.  Grotii  de  imperio  snm- 
marnm  potestatum  circa  sacra,  et  re- 
dargutio  diss.  D.  Blondelli  projnreple- 
bis  in  regimine  ecclesiastico,  Bomae 
1656,  et  apnd  Roccaberti  III,  889— 
962.  Turris  David  seu  de  militante  ac 
triumpbante  Ecclesia  disp.  adversus 
hujus  temporis  haereticos  II.  XII,  Bo- 
mae  1647  inf.,  cnjns  1.  2.  et  3.  recepit 
Eoccaberti  III,  797 — 8S8;  de  appella- 
tionibus  omnium  eeclesiarum  ad  s.  Petri 
cathedram,  ib.  1649,  et  apud  Bocca- 
berti  III,  624— 795.  —  Philippus  Ma- 
ria  Bonini,  in  ditione  genuensi  25. 
Aug.  1612  natus,  regi  Galliae  ab  ele- 
emosynis  et  concionibns,  contra  aiheos 
scripsit l). —  Contra  Judaeos  disputavit 


»)  Cf.  alia  ejusdem  opera  ap.  Mazzuc- 
chelli  II,  1669.  Ceterum  de  opere  U  Ate- 
ista  conrinto,  Venetiis  1665  in  12.  scribit 
Tiraboschi  VIII,  95 :  „Chi  crederebbe  che 
in  un  hbro  destinato  a  convincere  gli  Atei, 
si  trovaiaero  inserite  rinesaioni  ral  modo 
di  distinguere  le  vere  dalle  false  medaglie, 
sull*  Alchimia ,  sull'  Arte  del  Blasone,  e, 
ci6  che  e  piu  strano,  satire  ed  invettive 
amarisrime  contro  i  tribunali  di  Roma, 
contro  le  corti  dei  gran  signori,  e  oontro 
i  supposti  eruditi  ?  E  tale  e  nondimeno 
questo  libro  diviso  in  dodici  dialoghi,  nel 
principio  dei  quali  sempre  il  capriccioso 
autore  si  abbandona  al  sno  genio  di  sati- 
reggiare  e  di  mordere ;  per  la  qnal  cagione 


Josephus  Maria  Ciantes  0.  Praed. 
Bomae  patritia  gente  illustris.  Ut  88. 
literas  intimius  penetraret,  hebraicam 
habere  voluit  sibi  familiarem  linguam 
Judaeorumque  recessus  et  mores  ab- 
struaosque  massorae  sensus  ezacte  pe- 
netravit.  Quare  cum  Bomae  vacasset 
apostolici  Jndaeorum  ecclesiastis  offi- 
cium,  ab  Urbano  VIII.  delectus  eat 
(1626)  praefectusque  Judaeis  in  lege 
V.  et  N.  T.  recte  instituendis ,  qno  in 
officio  strenue  magnoque  animo  et  fidei 
zelo,  plurimis  etiam  illornm  concionum 
efficacia  ad  Christi  fidem  sincere  ad- 
ductis,  per  annos  1 4  adlaboravit.  Hinc 
inzeli  praemium  summus  pontifex  mar- 
sicanam  ei  commendavit  ecclesiam. 
Sanctissime  eam  annis  15  administra- 
vit  pastorisque  zelantissimi  gregisque 
sui  parentis  optimi  partes  omnes  im- 
plevit:  synodnm  coegit,  in  qua  cleri 
sui  disciplinam  collabentem  asseruit, 
seminariumclericorum  instituit  Sponte 
tandera  marsicanam  abdicavit  infulam 
(1656),  ut  suae  Judaeorumque  salnti, 
literis  ac  pietati  totus  incnmberet,  in 
quibus  reliquum  vitae  agens  Romae 
obiit  1670  a.  aetatis  68.  Summam 
contra  gentes  s.  Thomae  Aq.  hebraice 
vertit,  Bomae  1657  in  f.,  sed  prostant 
tantnm  tres  priores  libri;  praeterea 
scripsit  de  s.  Trinitate  contra  Judaeos, 
Bomae  1667  in  4;  dess.Christi  incar- 
nations  contra  Jndaeos  pluribus  inter- 
mixtis  hebraicis  auctoritatibns ,  ib. 
1668.  —  Joannes  Maria  Vincenti 
cler.  reg.  Theat  Venetus,  licet  valetu- 
dinis  infirmae  profectionem  in  missio- 
nes  vovit,  morbo  praepeditus  quod  po- 
tuit  fecit  j  scriptis  saltem  causam  egit 
chrisiianam  adversus  Judaeos  in  op. 
H  Messia  venuto  Istoria  spiegata  e  pro- 
vata  agliEbrei  in  cento  discorsi,  Vene- 
tiis  1659  t.  2  in  f. ;  appeudicis  instar 
adjecit  tr.  intorno  alla  famosa  qnestione, 
se  meglio  sia,  che  i  principi  christiaui 
permettano  ne'  loro  Stati  gli  Ebrei,  o 


quetrto  libro  fu  posto  nell'  Indice  de'  proi- 
biti  (13.  Mart.  1666).- 


Digitized  by  Google 


117 


Vincenti,  Aegidius, 


Piromaflua,  Galanua. 


118 


gli  discaccino :  qui  tamen  fuit  prohibi- 
tas  18.  Jan.  1680.  Decessit  auctor 
12.  Febr.  1665.  —  Contra  graecos 
ichismaticos  pugnavit  A e gid i u 8 *)  ex 
oppido  Caesari  O.  Conv.,  diu  interillos 
missionarins,  doctrina  et  animarum  ze- 
lo  Ulostris.  Bomam  reversus  dedit  con- 
trotersio»  Marcephesislarum  haeretico- 
rum  (i.  e.  eonim,  qui  Marcum  famosum 
archiep.  epbesinum  sec.  1 5.  principem 
renovati  schismatis  auctorem  sequun- 
tur)  cum  orthodoxa  Ecclesia,  Messanae 
1664  in  4;  apologia»  in  Caialatinon 
Nathanaeli»  Xichae  Atheniensis,  in  qui- 
bus  53  prop.  haereticales  et  erroneae 
ad  hominem  confutantur,  graece,  lati- 
ne  et  italice,  Venetiis  1678  in  4. 

49.  Com  Armeni8  duo  egerunt,  Pau- 
luts  Piromallus  0.  Praed.  Calaber 
Siderni  natus,  et  Clemens  Galanus 
eler.  reg.  Surrentinus,  quorum  ille  lin- 
guarum  orientalium  peritus,  vir  vere 
apostolicus  et  animarum  zelo  fervens 
a.  1631  a  s.  congregatione  de  propa- 
ganda  fide  in  Persidem  et  Armeniam 
majorem  missionarius  directus  est,  ubi 
22  annis  ministrum  inconfusibilem  et 
ardentissimum  operarium  se  praestitit 
m  contnmeliis,  in  necessitatibus,  in 
persecutionibus,  in  angustiis  sibi  pla- 
eess  pro  Christo,  quae  nec  fructu  ca- 
ruerunt.  Nam  praeter  innumeros  schis- 
maticos,  quos  in  sinum  Ecclesiae  ca- 
tholicae  reduzit ,  ipsum  Armenorum 
patriarcham  Cyriacum  Vartabiet  cum 
duobus  ejus  praecipuis  doctoribus  ad 
schisma  ejuraudum  romanoqne  ponti- 
fci  obedientiam  praestandam  compulit 
(1634).  Interim  jnssus  eat  ab  Urbano 
VIII.  in  Poloniam  seconferre  cujusdam 
dL*8idii  ex  parte  quorundam  schisma- 
tieorum  orti  componendi  causa,  rvque 
confecta  Bomam  adiit  (1638)  raitque 
a  pontifice  festivissime  acceptus  et  itc- 
rom  ad  regem  Poloniae,  ut  iste  posta- 


>)  Cf.  Mongitore  I,  3.  Reliqnit  quoque 
r<WKu/rt  conjcientiae  brrvitsimam  ac  origina- 
lem  erpotitionem,  Venetui  1678  in  4. 


laverat,  remissus,  exinde  Armeniam  di- 
lectam  suam  repetiit  a  1642.  Inde  in 
Urbem  revertens  gestoram  rationem 
redditurus  a  piratis  interceptus  est  et 
Tuneti  in  caveam  conjectus,  sed  tan- 
dem  ordinis  aere  redemptus  ab  Ale- 
xandro  VII.  nahsciovanensis  archiepis- 
copus  selectue  est  (1656)  moxque  a 
consecratione  nccepta  in  Armeniam  ad 
suam  ecclesiam  se  contulit,  quam  octo 
circiter  annis  bonns  pastor  sapientissi- 
me  administravit:  ei  eademum  ab  eo- 
dem  summo  pontifice  ad  sedem  besi- 
dianensem  (vulgo  Bisignano)  in  regno 
Siciliae  translatua  est  (1664),  quam 
non  minori  studio  rexit  ad  a.  1667, 
quo  pii8ime  obiit  *).  Haec  ab  eo  pro- 
dierunt:  Osav5po>xoXo*fia  seu  Oecono- 
mia  Salvatoris  nostri  explicans  ex  solis 
prcphetarum  dictis  adinstantiam  regis 
Persarum  ineffabile  adorandumque  in- 
carnationis  sacramentnm,  et  apologia 
de  duplici  natura  Christi,  divina  acil. 
et  humana  ex  s.  Cyrillo  alez.  petita 
eontra  P.  Simonem  Armenoruni  doc- 
torem,  Viennae  1656  v.  2  in  8:  quae 
apologia  plura  etgravisaima  pro  histo- 
ria  et  doctrina  Armenorum  sec.  XVIf.. 
complectitur.  —  Alter,  scil.  Clemena 
Galanua  studiis  absolutis  cum  aliia 
sodalibus  in  Georgiam  et  Colchidem 
missionaiius  destinatus  est (l  636),  ibi- 
que  totnm  se  linguae  armenae  addis- 
cendae  dedit,  in  qua  adeo  profecit,  ut 
armenis  ipsis  magister  fuerit  hujus 
lingoae  edita  grammatka  etLogica  ar- 
mena,  Eomae  1645.  Interim  Constan- 
tinopolim  missus  (l64l)  Armenos  ibi- 
dem  commorantes  diligenter  excolait 
tanto  cum  fructu,  ut  illorum  patriar- 
cham  Cyriacum  ad  unionem  cum  ro- 
mano  pontifice  perduxerit  *).  Schisma- 
ticornm  tamen  opera  captus  et  a  mor- 
tis  periculo  nonnisi  legati  gallici  auxi- 


')  Cf.  Echard  II,  621. 

*)  Hanc  tamen  (poat  Deum)  conciliatio- 
nem  aibi  vindicat  Piromallua,  ut  pro- 
ductia  documentis  in  prologo  euae  apolo- 
giae  de  duplici  Christi  natura  (quae  etiam 
leguntur  apud  Echard  1.  c.)  probat. 


Digitized  by  Google 


a  19 


1664-1680.  Theol.  polemica  in  It  Boeelli,  Ferrari,  Massucci. 


120 


lio  ereptus  est  (1644).  Destinatus  est 
postmodum  (1663)  inPoloniam  ad  re- 
•ducendos  Armenos  ibidem  degentes, 
quod  negotium  morte  interveniente 
04.  Maj.  1666)  non  absolvit,  sed  bene 
•coeptum  a  sodali  et  itineris  comite  Lu- 
dovico  Maria  Pidou  ad  optatura  per- 
-ductum  estexitum  ^).  Operaejussunt: 
■ConcUiationis  ecciesiae  armenae  cum 
romana  ex  ipsis  armenorum  patrum  et 
-doctorum  testimoniis  in  2  partes  histo- 
rialem  et  controversialem  divisae  p.  1. 
armenice  et  latine,  Romae  1650  in  f., 
-propter  operis  raritatem  recusa  Colo- 
•niae  1676  hoc  titulo :  Hisioria  armena 
eccleaiastica  et  politica  *),  Lipsiae  1701. 
Becenset  auctor  in  ea  seriem  patriar- 
charum  (74  usque  ad  a.  1316)  eccle- 
siae  armenae  et  conciliorum,  quae  co- 
-piosis  doctisque  illustrat  annotationi- 
bus.  Conciliationia  .  .  .  p.  altera  t.  l., 
JRomae  1658  In  f.J  t.  2.  ib.  1661.  Be- 
fellit  in  2.  p.  Armenorum  errores,  illos- 
qne  tamen  a  pluribus  qnoque  errori- 
bns  vindicat  ipsis  falso  impntatis.  Con- 
tra  Paulum  Piromallum,  cujns  snpra 
fecimus  mentionem,  qui  ipsum  plagii 
incusavit,  scripait  in  itinere  Polo- 
niam  versus  epistolam  (raram)  pro  li- 
brissuis  armeno-latinis,  Monachii  1664 
in  12. 

50.  Bonaventura  B  o  B  e  11  i  (a  nobili 
familia,  in  quam  fuit  cooptatns,  Mal- 
vasia  dictus)  0.  Conv.  Sextolae  in 
montibus  mutinensibns  natus  (f  1.  Ang. 
1667)  edidit  praeter  vindicias  verilsi- 
dori  pro  epistolis  priscornm  pontificnm 
a  Clemente  ad  Siricinm  et  Gregorinm 
adversus  Blondellum,  Romae  1658  i 
2  in  4.,  catalogum  haeresum  et  haereti- 
corum,  ib.  1661  in  4;  Catalogum  con- 
cUiorum  catholicorum  et  heterodoxo- 
rnm  a  Calvinistis  et  Lutheranis  cele- 
bratorum,  ib.  1661  in  4.,  aliaque  8), 

»)  Cf.  Veziota  I,  375  88. 

»)  Cf.  erud.  lips.  1686  p.  336. 

•)  Cf.  Joan.  a  8.  Antonio  I,  227 ;  Sba- 
jalea  suppl.  script  trium  ord.  8.  Franc. 
p.  177. 


dilucidotionem  speculi  verum  monstran- 
tis,  in  qua  instmitur  in  fide  christiana 
Hamet  filius  Zin  Elabeddin  in  regno 
Persarum  princeps  et  refellitur  liber  a 
doctoribus  persis  editus  sub  titulo: 
Politor  speculi  verum  monstrantis,  Ro- 
mae  1623  in  4.  —  Joannes  Alexander 
F  o  r  r  a  r  i  scripsit  Euclidem  catholicunt 
seu  demonstrationem  fidei  romanae  ex 
primis,  certis,  evidentibns  principiis 
methodo  mathematica,  Londini  1676 
in 4.  (ed. 2).  —  Antonius MassucciO. 
Min.  Conv.  anctor  est  operis  Jo.  Calvinua 
oppugnatus  ceterique  recentiores  hae- 
retici  profligati,  Neapoli  1680  in  4. 

51.  Reliqni  snnt  aliqni  theologi 
orientales,  e  qnibns  duo  eminent :  Abra- 
ham  Ekchellensis  et  Leo  Alla- 
tius.  Dle  a  loco  patrio  Ekchel  dictus 
Ekchellensia  gente  erat  Maronita. 
Romae  operam  dedit  philosophiae  et  the- 
ologiae  et  in  utraque  facultate  conse- 
cntns  est  gradnm  doctoris.  In  collegio 
de  propaganda  fide  linguas  docuit  sy- 
riacam  et  arabicam.  Inde  Lutetias  Pa- 
risiorum  aocersitus  est(i640),  ntope» 
ram  suam  collocaret  cum  Gabriele  Sio- 
nita  in  editione  bibliorum  polyglot- 
torum,  quam  curavit  Gnido  Mich.  le 
Jay  (ct  p.  12).  Attulit  secum  plures 
codices,  qnorum  unns  admodnm  pre- 
tiosus  complectebatur  versionem  syria- 
cam  totins  V.  T.  Sed  oborta  dissen- 
sione  ^),  inter  ipsnm  et  Gabrielem  Sio- 
nitam  et  Valer.  Flavigny,  Romam  re- 
diit:  qnare  pro  his  polyglottis  vertit 
tantum  libellnm  Ruth  latine  ex  syro 
et  arabico  ejnsqne  editionem  curavit 
Magno  cnm  contemptu  et  non  sine  bile 
de  hac  versione  loquuntnr  Flavigny 
(cf.  infra  p.  133)  et  Sionita.  Hino 
Ekcbellensis  apologiam  edidit  de  edi- 
tione  bibliorum  polyglottorum  parisien- 
sium,  Parisiis  1647  in  8.,  item  tree 
epistolas  opologeticas,  ib.  1647:  duas, 

>)  Cf.  plura  de  hac  dissensione  apudLe 
Long  in  bibl.  s.  I,  28  ss.,  qui  eum  tuetur; 
pro  Ecchellen»  Btetit  etiam  Joan.  Mori- 
nus.  Cf.  Mich.  a  a.  Joseph  I,  9. 


Digitized  by  Google 


121 


Abi.  Ekchellenais,  Allatius. 


122 


in  quibus  diluuntur  calumniae  ac  im- 
posturae    adversus    syriacam  libelli 
Buth  editionem  et  ejus  latinam  ver- 
sionem  a  Val.  de  Flavigny  congestae 
atque  istius  errores  quam  plurimi  de- 
teguntur;  tertiam,  in  qua  respondet  ad 
libellum  G.  Sionatae  diluunturque  ca- 
mmniae  quamplures  in  eo  contentae 
adtersus  auctorem.  Ab  a.  1645 — 53 
iterum  Parisiis  degit  linguarum  orien- 
tafium  profeaaor.  Romam  rediit  1645, 
ibique  decessit  a,  1 664.  Uistoriam  (pa- 
triarcharum  alex.)  Ibn-ar-R&hib  in  la- 
tinum  convertit  et  notis  illustravit, 
quae  exstat  t.  5.  hist  byzantinae  1675 
cur.  Cramoisy ,  aucta  per  Assemanum 
1729.  Edidit  praeterea  Concilii  nicaeni 
praefationem  una  cum  titulis  et  argu- 
mentis  eanonum  et  constitutionumejus- 
dem,  quae  hactenusapudorientales  na- 
tiones  exstant,  Parisiis  1641;  de  ori- 
gine  nominis  Papae  necnon  de  illius 
proprietate  in  rom.  pontifice  adeoque 
de  ejusdem  primatu  contra  Joan.  Sel- 
denum  Anghim,  Komae  1661,  cujus 
op.  p.  recepit  Bocaberti  in  suam  bibl. 
I,  1 — 57  ;  chronicon  orientale  nunc  pri- 
mum  latinitate  donatum,  cui  accessit 
nipplementam  historiae  orientalis,  Pa- 
ruiis  1653;  Eutychius  patriarcha  alex. 
vindicatus  seu  de  ecclesiae  alex.  origi- 
nibus,  Bomae  1661,  quo  inl.  Seldenus 
«xagitatur,  quod  alexandrinae  ecclesiae 
presbyterorum  et  episcoporum  unam 
<t  eandem  esse  consecrationem  quasi 
exEntychii  mente  perperam  affirmarit. 
Antonii  M.  monachorum  omnium  pa- 
rentis  epistolae  20  ex  arabico  latini  ju- 
ris  factae,  Parisiis  1641  in  4;  item  re- 
gulae  (80),  sermones,  documenta,  ad- 
mnitiones,  responsiones,  et  vita  duplez, 
ib.  1 646 ;  catalogus  U.  chaldaeorum  tam 
ecdesiasticorum  quam  profanoram  auc- 
tore  Hebed-Jesu  latinitate  donatus  et 
notis  illustratus,  Bomae  1653,  quae 
notae  magni  fiunt  a  viris  literarum 
orientalium  studiosis1);  epistola  ad 


>)  Feller  III,  381,  qui  de  Ekchellensi 
ita  scribit:  „Ce  savant  6tait  profond6ment 


Morinum  de  sacerdotum  unctionis  ritu 
apud  orientale8  edita  a  R.  Simon  in  op. 
Fides  ecclesiae  orientalis,  Londini  1671; 
Concordia  nationum  christianarum  per 
Asiam,  Africam,  Europam  in  catholicis 
dogmatibu8apudborealis  Europae  pro- 
testantes  deseri  coeptis,  Moguntiae 
1655,  opus  rarum,  ad  quod  operam 
contulit  Leo  Allatius  (d'  Alassy,  AU 
lacci),  de  quo  jam  agemus. 

52.  Natua  est  Allatius »)  in  in- 
sula  Chio  a  1586.  Novennis  Bomam 
missns  ab  avunculo  ut  in  Graecorum 
collegio  institueretur,  Messanae  in  gra- 
vem  incidit  morbum ;  quare  per  trien- 
nium  pro  reparandis  viribus  in  Cala- 
bria  6ubstitit:  quo  elapso  Bomam  ve» 
nit(l600)  atque  in  illo  collegio  philo- 
sophiae  studuit  et  theologiae.  Studiia 
absolutis  licet  ordines  majores  non  sub- 
cepisset  (quibus  nunquam  initiatu» 
est),  adhibitus  est  socius  laborum  ab 
episcopo  anglonensi,  sed  post  bienni- 


vers^  dana  la  connaissance  des  livres  6crita 
en  syriaque  et  en  arabe ;  et  quoiqu  il  ait 
eu  dea  bup^rieura  dan»  la  connaissance 
de  cea  deux  langues,  il  faut  avouer  qu*  il 
les  po8s6doit  tres-bien.u  Alia  quoque  ejua 
opera,  quae  huc  non  spectant,  seu  potiua 
versiones  recenset  De  nonnullis  operibua 
non  sine  auctoria  laude,  quauivis  aliqua 
in  illis  desiderentur,  mentio  fit  in  Perp6- 
tuite"  de  la  foi  t.  5  1.  9  c.  8.  Cf.  A.  Jeremia 
Real-Enc.  I",  112. 

')  Plura  de  ipso  ejusque  operibus  cf. 
apud  Niceron  VIII,  91  a».  et  X,  259,  316; 
Dupin  XVIII,  2  ss. ;  Fabricius  bibl.  gr.  ed. 
Harl.  XI,  435—36;  Adelunp  I,  605—8; 
Dom.  M.  Mansi,  Notizie  di  L.  Allacci  col 
catalogo  delle  sue  opere  t.  30.  sylloges 
calog.  p.  265 ;  Zaccanain  bibl.  hist.  liter.; 
HergenrOther  KL.  I,  546 ;  eosque  aucto- 
rea,  quos  magno  numero  adducit  Saxiua 
in  Onomaatico  liter.  ad  a.  1622 ,  quorum 
plures  et  illud  de  eo  aingulare  referunt, 
quod  unico  per  40  annos  calamo  ad  graece 
scribendum  usus  eoque  tandem  amisso 
pene  in  lacrymas  solutus  sit.  In  primis 
consulenda  est  Vita  auctore  Stephano 
Gradio,  Allatii  amico  et  successore,  quam 
edidit  Mai  in  bibl.  nora  PP.  VI,  2,  5—28; 
sed  ea  non  I  atabsoluta  j  Laemmer  inSche- 
diasma  de  L.  All.  codd.  p.  3  Miae  bibl.  sel. 
graecae. 


Digitized  by  Google 


T23 


1664-1680.  Theol. 


poleaiica.  Allatius. 


124 


ttm  parentes  revisendi  amore  rediit  in 
patriam :  ubi  episcopus  latinus  Marcus 
Qiuatiniani  eum  in  viearium  generalem 
selegit.  Mox  Romam  repetiit,  ubi  me- 
dicinae  stadio  se  dedit,  qua  in  facul- 
bate  doctoris  lauream  promeruit.  A 
Paulo  V.  factus  est  scriptor  bibliothe- 
cae  vaticanae,  unde  occasionem  est 
nactus  scrutandi  codices  graeco*.  Lite- 
ras  graecas  aliquaindiu  in  Graecorum 
collegio  tradidit,  sed  et  hujus  muneris 
pertaesus  solitarius  studiis  tantum  vi- 
xit  A  Oregorio  XV.  in  Germaniam  mit- 
titur  pro  transferenda  bibliotheca  hei- 
delbergensi.  Ab  a.  1638 — 1661  prae- 
fuit  bibliothecae  card.  Fr.  Barberini  et 
defuncto  Lucae  Holstenio  (de  quo  cf. 
t,  III8  p.  1081)  in  munere  custodis 
bibliothecae  vaticanae  successit  (f  1 9. 
Jan.  1669  a.  aetatis  83).  Vir  erat  in 
studendo  indefessus,  eruditus  atque  stu* 
penda  praeditus  memoria,  in  editis  pa- 
riter  atque  ineditis  sequioris  Graeciae 
monumentis  versatissimus  •):  stilo  ute- 


')  Alb.  Fabricius  in  bibl.  graecae  t  V. 
ep.  nuncupat. ;  Dupin  exhibita  operum 
«ynopsi  ita  absolvit  censraram  8uatu  :  „Son 
application  a  1'ctude  des  nouveaux  Qx2cs 
ne  1'avoit  pas  empeche  d' etudier  aussi  les 
anciens  Peres  Grecs  et  Latins,  dont  il  cite 
les  pa^ages  fort  a  propos  sur  les  matieres 
qu'  ll  traite.  11  avoit  aussi  beaucoup  tra- 
vaille  sur  les  Auteurs  et  sur  les  Historiens 
profanes  et  scavoit  beaucoup  en  tout  genre 
d'  Erudition ;  mais  il  n'  a  pas  toujoura  as- 
>ez  de  justesee  ni  de  critique,  il  est  trop 
litfus,  et  grossit  ses  Ouvrages  de  longs 
pasnagcs  Grecs  et  Latins  qui  pourroient 
quelquefois  etre  omis  ou  abr£ges.  Quant 
a  son  etyle,  il  £crivoit  en  Latin  assez  net- 
tement  et  asnez  purement.  II  composoit 
aussi  tres-bien  en  Grec  etc*  In  M6m.  de 
Tr£v.  a.  173(5  a.  1  p.  14  vehementius  car- 
pitur  lm  verbiB:  -L.  Allatius,  Grec  de 
oette  espece  de  pr^tcndm  savans  qui  ont 
beaucoup  ln  et  n'ontjamais  ku  lire,  ad- 
mirateur  des  Grecs  modernes  Allatius  sans 
principen  d:?  philosophie  ni  de  th£ologie 
etc. „quae  nimis  tortasit»  acerba  dicta 
mihi  videntur,  inquit  Perrone  praelect. 
theolog.  n.  588  annot .,  habita  pruesertim 
ratione  hominiB,  qui  ab  nchismate  ad  uni- 
tatera  Ecclesiae  catholicae  rediit  et  mul- 
tigena  ernditione  «xcelluit,-  Et  sane  em. 
Hergenrother  censor  omni  exceptione  ma- 


batur  nitido  sed  acerbiori :  acumen  vero 
et  sagacitatem  nonnulli  desiderant,  pro- 
lixitatera  in  scriptis  carpunt. 

53.  Plurima  reliquit  opera,  inter 
quae  potiora  et  ad  rem  nostram  sant: 
Catena  ss.patrum  in  Jeremiam  prophe- 
tam  expositio  s.  Jo.  Chrysostomi,  ho- 
miliae  8  Origenis,  etMaximi  con£ 
q.  in  eundem  prophetam,  graece  et  la- 
tineLugduni  1623  in  f.  (tamquam  ap- 
pendix  commentarii  in  Jeremiam  Mich. 
Ghislieri,  de  quo  egimus  III*  pag. 
1067);  Eustathius  archiep.  antioch. 
in  Hexaemeron;  ejusdem  de  engastri- 
mytho  in  Origenem  diss.;  Origenis 
de  engastrimytho  in  1.  Beg.  homilia 
graece  et  latine:  addidit  in  Eustathii 
Hexaemeron  notas  uberiores  (eruditas) 
et  collectanea  et  suum  de  engastrimytbo 
syntagma,  ib.  1629  in  4.,  inter  criticos 
sacros  t.  VI.  ed.  Francofurti.  In  eo 
ostendit,  engastrimythos  esse  ventrilo- 
quas,  alias  dictas  euryclitas  et  pytho- 
manteis,  in  quibns  spiritus  malus  e 
quacunque  humani  corporis,  maxime 
muliercularum,  parte  voce  exili  et  stri- 
dula  loquitur  et  sciscitantibus  respon- 
det,  ac  talem  fuisse  pythonissam,  quam 
consulit  Saul,  nec  illam  verum  Samu- 
elem  evocasse  et  exhibuisse,  sed  totam 
illam  apparitionem  fuisse  meras  prae- 
stigiasadaemonejpsoconfictas  »).  Con- 
futatio  fabulae  de  Joanna  papissa  ex 
monumentis  graecis,  Romae  1 630  in  4; 
etiam  in  vitis  ss.  pontificum  Alph.  C  i  a- 
conii  (III8,  540);  eam  Barth.  Nihu- 


jor  de  eo  1.  c.  scribit :  GroB  sind  seine  Ver- 
dienste  um  Theologie  und  Philologie,  um 
Patristik  und  Literargeschichte.  Es  gibt 
fast  keinen  Nnmen  in  der  griechischen- 
kirchlichen  Litetatur,  fttr  den  wir  nicht 
bahnbrechende  Fon»chungen  bei  ihm  fin- 
den.  In  manchen  oft  sehr  gerin^fttgigen 
Einzelnheiten  konnten  seine  Kritiker  xhm 
VerstoBe  nachweisen;  im  Groflen  und 
Ganzen  war  tr  ihnen  allen  uberlegen  . . . 
Fttr  viele  Gelehrte,  besonders  fttr  Literar- 
hi8toriker,  sind  die  Schriften  des  Allatius 
eine  wahre  Fundgrube. 

«)  Cf.  Fabric.  hist.  bibl.  fabric.  I,  284. 


Digitized  by  Google 


Leo  Allatius. 


126 


sius  prologo  g&leato  atque  epilogo  au- 
lit,  necnon  telescopium  adjunxit,  Colo- 
niae  Agrippinae  1645  in  8.  inop.Syni- 
micta  1653  ;  exstat  etin  Schelhornii 
acioenitatibna  literariis  p.  779-  Man- 
tissa  ad  opera  s.  Anselmi  ep.  cant.  com- 
plettens   opascula   antea   inedita  in 
ad.  op.  8.  Anselmi,  quam  curavit  The- 
oph.RaynandnsLug.Juni  1630;qp#* 
urbanae  sive  de  viris  illustribus,  qui 
ab  a.  1 630  per  totum  1632  Romae  ad- 
foerunt  ac   typis  aliquid  evulgarunt, 
Romae  1633  in  8.,  Hamburgi  curaJo. 
Alb.  Fabricii  1711  in  8 ;  de  Psettis  et 
eorvm  striptis  ad  Jac.  Gaffarellum,  Ro- 
mae  1634  in  8 ;  in  t  V.  bibliothecae 
graecae  J.  A.  Fabricii  et  Migne  PP. 
gr.  CXXII,  477—536;  de  aetate  et  in- 
terstitiis  in  eoUatione  ordinum  eliam 
apnd  Graeeos  servandia,  ib.  1638  in  8; 
de  libris  ecclesiasticis  Oraecorum  diss. 
duae  (lectu  dignissimae  etutiles)  qua- 
rum  una  divinorum  officiorum  potiores 
nsitatioresque  libri  percensentur,  altera 
Triodium,  Pentecostarium  et  Paracle- 
tici  examinantnr,  Parisiis  1646  in4.et 
«d  calcem  t.  V.  bibl.  graecae  Fabricii ; 
in  appendice  sunt:  de  rebus  ecclesia- 
sticis  Graecorum  observationes  variae ; 
-de  narthece  Ecclesiae  veteris  et  de  tem- 
phs  Graecornm  recentioribus  (Coloniae 
1645  in  8). 

54.  De  mensura  temporum  antiquo- 
rum  et  praecipue  Graecorum,  ib.  1645 
in  8.,  quo  in  I.  saepius  Scaligerum  im- 
pngnat.  De  ecclesia  occidentalis  atque 
orientalis perpetua  consensioneW.  3,  cum 
diss.  1 .  de  dominicis  et  hebdomadibus 
Graecorum ;  2.  de  missa  praesanctifica- 
torum  una  cum  Barth.  Nihusii  ad 
hanc  annotationibus,  de  communione 
orientalium  sub  unica  specie,  Coloniae 
1648  in  4;  1694;  Moguntiae  1655; 
1665.  Hoc  praecipuum  est  Allntii  opus 
magnae  eruditionis,  in  quo  plura  repe- 
rinntur  ad  illustrandam  bistoriam  ec- 
desiasticam  et  Jiterariam  ecclesiaegrae- 
cte     Qantuor  in  prirais  probandaog- 

~vTnT4.  Perpe-tuite  de  ln  foi  1.1 


greditur:  1.  ante  schisma  per  plura 
secula  non  solum  in  fide  verum  etiam 
in  disciplina  perfectam  viguisse  con- 
cordiam  inter  Ecclesiam  occidentalem 
et  orientalem  ;  2.  schismate  jam  facto 
semper  fuisse  interGraecos,  quiappro- 
baverint  et  defenuerint  ea,  quae  in  Ec- 
clesia  romana  carpseront  schismatici; 
3.  Graecos  schisma  suum  ezcusare  non 
posse :  quas  praetendunt  rationes  non 
esse  nisi  calumnias  et  mendacia,  nt 
evincit  ex  scriptis  auctorum  vel  scbis- 
maticorum;  4.  non  obstante  schismate 
Graecos  cum  Romanis  eondem  tueri 
quoad  sacramenta  doctrinam  adversus 
protestantes,  ac  immerito  plures  Grae- 
cis  adscribi  errores.  Affine  est  opus 
de  utriusque  Ecclcsiae  orientalis  et  occi- 
dentaiis  perpetua  in  dogmate  de  purga- 
torio  consensione:  additae  suntL.  Alla- 
tii  ep.  ad  Jo.  Christianum  de  Boineburg 
de  perpetua  Ecclesiae  orientaUs  atque 
occidentalis  tum  in  dogmate  tum  in  riti- 
bus  consetmone ;  ad  B.Nihusium  ep.  2 
de  communione  Graecorum  sub  unica 
specie  (Moguntiae  1644)  et  de  textu 
Machabaeorum  de  sacrificio  pro  mor- 
tuis;  Eustratius  constantinopol.  de 
animabus  separatis;  Jo.  Vecci  patr. 
const.  1.  3  de  causa  schismatis  graece 
et  latine,  Romae  1655  in  8;  Georgii 
Acropolitae  historia  byzantina  ab  a. 
1204,  quo  desinit  Nicetas,  ad  a.  1261, 
quo  ultimus  Francorum  imperatorum 
ab  urbe  a  Mich.  Palaeologo  expulsus 
est ;  Joelis  chronographin  compendiaria 


c.  1  legimua  de  hoc  opere:  „L.  Allatius  . 
excellait  en  cette  partie  (in  cogmtione  li- 
brorum  graecorum),  et  par  un  travail  in- 
fatigablc  il  avait  lu  et  extrait  un  tres- 
grand  noinbre  de  livre«  mannscriU  de  la 
Basse  Gr^ce.  Avec  ce  secours  il  composa 
Hon  ouvrage  de  jterpftuo  Ecclesiae  consensu, 
dans  lequel  on  trouve  plu-s  de  bons  ma- 
tenaux  que  dans  aucun  autre  qui  ait  paru 
depuis  plusieura  siecles.  II  est  vrai  qu'il 
n'£tait  pas  autant  vers^  qu'il  eut  a 
souhaiter  dans  la  theologie  ancienne,  ce 
qui  fait  qu' on  ne  peut  le  suivte  en  plu- 
sieurs  pomta  importants ;  mnis  lors  meme 
qu'  il  s  ecarte.  il  fournit  de  quoi  retrouver 
le  droit  chemin.-  Plura  cf.  ib.  t.  5 1.  9  c.  7. 


Digitized  by  Google 


127 


1664-1680.  Theologia  polemica.  Leo  Allatiua. 


128 


etJo.Canani  narratio  de  beUo  constan-  ,dem  de  liturgia  8.  Jacobi l)  ed.  altera 
tinopol.,  graece  et  latine  interprete  L.  priore  (Coloniae  1648  in  8.)  auctior, 


Allatio  cum  ejnsdem  notis  etTheodori 
Dncae  observationibus.  Accessit  ejus- 
dem  Allatii  diatriba  de  Georgiis  et  eo- 
rum  scriptis  (quae  exstat  etiam  t.  X. 
bibl.  graecae),  Parisiis  1651  in  f.  inter 
scriptores  byzantinos;  Graeciae  ortho- 
doxae  scriptores  tom.  1 :  Niceph.  Blem- 
mida,  Jo.  Veccus  patr.  const.,  Petrus  ep. 
mediol.,  Georgius  Pachymeres,  Esaias 
Cyprius,  J.  Argyropnlus,  Greg.  Proto- 
syncellus  patr.  const.,  Georgius  Trape- 
zuntius,  Joan.  Plusiadenus,  Hilarion 
monachus  de  processione  Spiritus  s.  a 
Patre  et  Filio ;  Nicetae  byzantini  phi- 
losophi  et  magistri  refutatio  ep.  scriptae 
ab  Armenorum  principe,  qua  fidem  ca- 
tholicam  et  synodum  chalcedonensem 
criminabatur ;  addita  est  de  Greg.  Pa- 
lama  archiep.  thessalonicensi  in  nume- 
rum  sanctorum  a  nonnullis  Graecis 
adscita  Graecorum  sententia,  necnon 
Greg.  Acindyni  de  erroribus  Palamae, 
Romae  1652  in  4.  Graeciae  orthodoxae 
scriptores  tom.  2:  Joan.  Veccus  patr. 
const.,  Constantinus  Meliteniota  char- 
topbylax,  Georgius  Metochita  diaconus 
magnae  ecclesiae,  Maximus  Chrysoberga 
de  processione  Spiritus  s.  etc,  ib.  1 659, 
quae  opuscula  Allatius  primum  e  te- 
nebris  eruit  et  latine  vertit.  Ex  parte 
recusa  a  Laemmer,  Friburgi  1864 — 66 
ed.  incompleta.  Cogitaverat  enim  t.  4 
eam  exhibere  unacum  anecdotis.  Sym- 
micta  seu  opusculorum  Graecorum  ac 
Latinorum  vetustiorum  ac  recentiorum 
(21)  11.  2  (ex  10,  quos  edere  voluit) 
edente  nonnullis  additis  B.  Nihusio, 
Coloniae  Agrippinae  1653  in  8.  Inter- 
pretatio  opusc.  gnecorum  est  L.  Alla- 
tii.  Praecipua  sunt:  1.  Jo.  Phocas  de 
locis  Paluestinae;  2.  Epiphanii  Hagio- 
politae  Syria  et  urbs  sancta ;  3.Perdic- 
cae  Ephesini  Hierosolyma  carmen;  4. 
Anonymus  de  locis  hierosolv  mitanis ; 
5.  Eugesippus  de  distantiis  locorum 
terrae  s.;  6.  Wildebrandi  ab  Olden- 
burg  itinerarium  terrae  s. ;  7.  L.  Alla- 
tii  de  Solea  veteris  Ecclesiae;  8-  ejus- 


in  qua  hujus  liturgiae  genuinitatem  tue« 
tur;  9.  ejusdem  de  communione  su\> 
unica  specie;  10.  ejusdem  de  signis  s. 
crucis;  11.  rituale  vetus  Cophitarum 
latine  redditum  ab  Athan.  Kircher;. 
12.  Corradi  marpurgici  s.  Elisabeth  vi- 
dua,  Thuringia  Lantgravia  ;  1 3.  Gabriel 
Sionita  de  ritibus  nonnullis  Maronita- 
rum;  14.  Constantinus  Porphyrogen- 
netos  de  vita  et  gestis  Basilii  Mace- 
donis  imp.;  19.  Allatii  confutatio  fa- 
bnlae  de  Joanna  papissa  (ed.  4.);  20. 
Lucas  Holstenius  de  Abassinorum  com- 
munione  sub  unica  specie  et  de  Sab- 
batho  flumine;  21.  anonymus  de  Sab- 
batho  ilumine. 

55.  His  operibus  majoris  momenti 
addantur:  S.  Metbodii  ep.  etM.  con- 
vivium  decem  virginum  sive  de  castitate 
graece  et  latine,  interprete  L.  Allatio,. 
qui  notas  etdiatribamde  Methodiorurr* 
scripti8  adjecit  (quae  receptae  sunt  etiam 
in  ed.  s.  Hippolyti  M.,  quam  curavit 
Fabricius  1781 ),  Romae  1656  in  8; 
enchiridion  de  processione  Spiritus 
neograete  ib.  1658  in  12;  vindiciae 
sytwdi  ephesinat  et  s.  Lyrilli  de  proces- 
sione  Spiritus  s.  ex  Patre  et  Filio,  ib. 
1661  ;  Joan.  H.  Hotlingerus  fraudis  et 
itnposturae  convictus  circa  Graecorum* 
dogmata,  ib.  1661  in  8.  Contenderat 
enim  Hottinger  in  soa  historia  eccles. 
sec.  XVI.,  Graecorum  iidem  a  catholi- 
coruin  dottrina  differre  utque  ad  pro- 
testantium  accedere  opiniones.  Kespon- 
dit  Hottinger  1.  LeoAUatius  nimiae  te- 
meritatis  convictus.   De  octava  synodo 
photiana  ;  annexa  est  Jo.  H.  Hottingeri 
disp.  apologetica  de  Ecclesia  orientali? 
et  occidentalis  tam  in  dogmate  quam 


*'\  De  hoc  tamen  Iibro  ita  judicat  Re- 
naudot  coll.  hi  Or.  t.  L  in  praef. :  -Alla- 
tius  de  Jacobi  liturgia  commentarium 
publicavit,  quem  probnre  nemo  nisi  reruni 
hturgicarum  iraperitis^iinus  qutat,  ara- 
plamque  praebet  prote>tantibus  et  lllam 
et  reliquas  impugnandi  matcriam.- 


Digitized  by  Google 


119 

in  ritibus  dissensu  et  juvenis  ulmensis 
(Eliae  Vegelii)  exercitationis  historico- 
theologicue  de  Ecclesia  graeeanica  ho- 
dierna  refutatio,  ib.  1662  in  8;  cni 
oppnsuit  Vegelius  1.:  Defensio  exer- 
citationis  de  ecclesia  graecanica  hodier- 
na  adversus  refutationem  senis  chii  i. 
e.  L.  Allatii,  Francoforti  1666.  De  oc- 
tara  stjnodo  photiana ,  Romae  1662; 
De  Simeotmm  scriptis  diatriba  et  Si- 
meonis  Metaphrastae  laudatio  auctore 
Psello,  Parisiis  1664  in  4.,  quoinL 
recenset  non  solum  omnes,  qui  Simeo- 
nis  noroen  gesserunt,  sed  et  illos,  qui 
Simonis,  Simonidis,  Simonactidis  nomi- 
nibus  appellabantur.  Diatribe  de  Nilis 
et  eorum  scriptis,  ad  calcem  ed.  epist. 
s.  Nili,  ib.  1668;  de  Nicetarum  scrip- 
tis;  de  lliilonibus;  de  Iheodoris  et  eo- 
rum  scriptis,  quas  tres  drss.  primum 
edidit  M  a  i  Nova  PP.  biblioth.  VI  p.  2 
pag.  1  —  202.  In  Rob.  Creyghtoni1) 


')  Fnit  R.  Creyghton  theologus  an- 
gln*.  regi  a  sacris.  Cf.  d  hoc  A 1 1  a  t  i  i 
op.  erudito  J.  des  Sav.  1,  701  as.,  ubi  inter 
alia  legimus  :  ,On  trouvera  dans  ce  livre 
pluiienrs  savunte»  Remarques  touchant  la 
caxuede  Photans,  etune  justihcation  exacte 
dt-  toutt*  la  conduite  de  l1  Egli.se  Romaine 
dan»  cette  rencontre  ...  11  examine  la 
Traduvtion  latine  de  cette  Hiatoire  et  il 
pronve  que  le  Traducteur  (Creyghton)  ne 
l'a  pas  entendue  en  quclques  endroits, 
qu  il  I*  a  malitieusement  corrompue  en 
d'  autres ;  et  qu"  il  a  fait  dire  a  Syropule 
beaucoup  de  choses  auxquellea  il  n'  avoit 
jamaw  p^nsr.-  Ostendit  quoque  «emperin 
Eccleeia  graeca  fidcm  de  transsubstantia- 
tione  in  encharutia  viguisse. 


130 

apparatum,  versionem  et  notas  ad  hi- 
storiam  concilii  florentini  scriptam  a 
Silvestro  Syropulo  de  unione  inter 
Graecos  et  Latinos  exercitationes,  Ro- 
mae  1666  in  4.,  cujus  p.  I.  tantum 
prodiit.  Merito  proiude  propter  tot 
opera  insignia  dicitur  Allatius  post 
splendidum  elogium  ab  A  n  d  r  e  s  ulti- 
mus  theologus  atque  scriptor,  qui  Grae- 
ciae  literarium  servaverit  honorem  l). 
—  Allatii  popularis  erat  Demetrius 
Pepanus,  qui  Romae  in  collegio 
graeco  theologiae  operam  dederat,  sed 
morbo  prohibente  ad  sacros  ordines  ad- 
missus  non  est *).  In  naufragio  prope 
Siciliam  periisse  putatur  post  a.  1667. 
Bernardus Stephanopoli  ejus opera 
postmodum  reperta  edidit  hoc  titulo: 
D.  Pepani  Domestici  Chii  opera,  quae 
reperiuntur,  Romae  1781  v.  2  in  4., 
inter  quae  habentur  1.  in  illud  symboli : 
credo  in  unam,  sanctam,  catholicam  et 
apostolicam  Ecclesiam  ;  demonstrativa 
methodus  de  processione  Spiritus  s.  eti- 
am  ex  Filio  ;  de  magno  et  tremendo  sa- 
cramento  s.  eucharistiae ;  de  purgatorio 
igne;  de  indissolubilitate  magni  matri- 
monii  sacramenti;  s.  Alhanasii  fidei  ca- 
tholicae  professio  etc.  Accedunt  prae- 
fatio  Jo.  Chr.  Amaduzzi,  cujus  cura 
eduntur  epistolae  graeco-latine  Joannis 
etEmmanuelis  imp.  ad  rom.  pont.  Ho- 
norium  II.  et  Alexander  III. 


i)  DAV  origine  etc.  t.  6 1. 1  e.  ;'i  p.  369  s. 
»)  Cf.  Biogr.  univ.  LXII,  318. 


Les  AllatiuB,  Pepanus. 


III.  Disciplinae  ad  ss.  literas  spectantes. 


56.  Licet  haud  pauci  s.  literas  hac 
in  periodo  excoluerint.  nullum  tamen 
reperimus,  qui  referri  mereat  inter 
primi  ordinis  interpretes.  Ingens  opus 
aggressus  est  Guido  Michael  Jajus 
ile  Jay)  atque  ad  optatum  perduiit 
6nem,  editionem  nimirum  ss.  Biblio- 

IV.  ed.  3. 


rum  polyglottam  l).  Fuit  ipse  quidem 


*l  Fu»e  de  hujus  editionis  historia  dis- 
scrit  Le  Long  in  dias.  historica  in  bibl.  s. 
p.  19  ss. ;  R.  Siraon,  Catalogue  des  princi- 
paleu  editiona  de  la  Kible  (in  fine  op.  Hi- 
Btoire  critique  du  V.  Teataraent) ;  W  elte, 
KL.  VIII",  579  88. 


Digitized  by  Google 


131  1664—80.  Diaciplinae  ad  sa.  lit.  spectantea.  Scriptura  Polygl.  j3-> 


professione  parlamenti  advocatus,  et 
nonnisi  senex  ordines  sacros  suscepit, 
sed  linguarum  orientalium  admodum 
peritus  (n.  1588;  1  1675).  Magno  fuit 
animo  et  ad  res  etiam  diffieillimas  au- 
dendas  a  natura  comparato,  ut  quam- 
vis  magnam  pecuniae  vim  et  copiam 
ad  opus  illud  promovendum  atque  ab- 
solvendum  necessariam  judicaret,  suam 
potius  quasi  profuderit  seque  ingentis 
aeris  alieni  vadem  reddere  non  dubita- 
verit,  quam  ut  hanc  gloriam  card.  Ki- 
chelieu,  qui  Ximenem  aemulari  cogi- 
taverat,  cederet  ac  sub  ejus  auspiciis 
operam  suam  collocaret.  Non  alia  fuit 
ejus  mens  ac  olim  doctissimi  card.  du 
Perronii,  antwerpiensem  (de  qua  cf.  III, 
217  ss.)  iteratis  typis  dare  editionem, 
adjectis  tantummodo  syriacis  et  arabi- 
cis  textibus  cum  latinis  eorundem  in- 
terpretationibus.  De  edendo  Samarita- 
norum  Pentateucho  nondum  ip3i  ulla 
cogitatio  subierat,  contextum  tantum 
hebraeum  iis  in  locis,  in  quibus  major 
inter  utrumque  Pentateuchum  reperi- 
tur  discrepantia,  notis  suis  illustrare 
statuerat.  Verum  card.  Berulle  Jajo 
auctor  fuit,  ut  curaret ,  ne  Pentateu- 
chus  hebraeo  samaritanus  in  ed.  sua  de- 
sideraretur.  Hinc  id  operis  impositum 
fuit  doctissimo  Morino,  qui  primus  as- 
sidua  investigatione  ac  diligenti  cura 
exemplaris  samaritici  lectionem  fuerat 
assecutus  (cf.  III,  p.  1153).  Praeter 
Morinum  laboris  et  editionis  socii 
fuere  Philippus  A  q  u  i  n  a  s  (III,  1 0  5  3), 
qui  hebraicis  excudendis  praefuit  simul 
et  chaldaicis  (sed  minusfeHciter);  ara- 
bicis  et  syriacis  Gabriel  Sionita  (ib. 
p.  1054);  Abraham  Ekchellensis 
(supra  p.  120),  Godefridus  Hermant 
(de  quo  infra),  Joannes  Aubert  u  s  (III, 
1085)  aliique.  Prodiit  autem  opus  Pa- 
risiis  1628 — 1645  t.  9  in  v.  10  in  f. 
ac  distinguitur  in  duo  quasi  corpora. 
Primum  5  vel  6  v.  (5.  quippe  t.  in  2 
volumina  dispescitur)  constat,  cujus  t. 
1.  hunc  praeseferttitulum:  Biblia  he- 
braica,  samariiana,  chaldaica,  gratca, 
syriaca,  latina,  arabica,  quibus  textus 


originales  totius  Scripturae  s.,  quorum 
pars  in  ed.  complutensi,  deinde  in  ant- 
werpiensi  regiis  sumptibus  exstat,  nuno 
integri  ex  mss.  toto  fere  orbe  quaesitis 
exemplaribus  exhibentur.  Cum  autem 
in  hac  priori  p.  contineatur  dumtaxat 
repetita  antwerpiensis  editio,  non  mi- 
rum  si  eadem  sit  amborum  versio,  idem 
textus,  par  oeconomia  servata,  adjuncta 
tantum  in  5.  t.  arabica  X.  Testamenti 
translatione,  quae  una  cum  illius  la- 
tina  interpretatione  loco  syriacae  edi- 
tionis  typis  hebraicis  exaratae  in  ant- 
werpiensi,  imas  paginas  occupat,  nec- 
non  addita  4  ep.  canonicarum  et  apo- 
calypseos  syriaca  versione,  quae  in 
praecedenti  aberat,  ex  Pocockii  et 
Lud.  de  Dieu  editionibus.  Secundum 
corpus  textus  V.  T.  syriacos  et  arabi- 
cos  una  cum  eorum  interpretationibus 
latinis  4  v.  complectitur  l) :  insuper  in 
volumine  septimo  geminus  exhibetur 
Pentateuchus,  alter  charactere  samari- 
tano,  sed  lingua  hebraea,  alter  charac- 
tere  samaritano  utrique  tamen  una 
dumtaxat  Joan.  Morinilatina  translatio 
respondot.  Absolutis  jam  hujused.  t.  8 
approbationem  a  clero  gallicano  pro- 
meruit  hoc  opua.  Est  autem  illud  artis 
typographicae  absolutissinium  exemplar 
non  tantum  ob  novas  et  magnificentis- 
simas  characterum  formas,  sedetprop- 
ter  summam  et  peculiarem  typographi 
(Ant.  Vitr£)  diligentiam,  quam  in  illo 
perficiendo  semper  adhibuit8):  hinc 
opus  fuit  cavissimum :  cum  vero  minus 
commodae  sit  formae,  desit  quoque  ap- 

■)  Hac  occasione  mentio  fieri  potest 
Coelentini  as.  LudvinaO.  Carm.,  bata- 
volugdunensia  (antea  vocabatur  Petrua 
G  o  1  i  u  s) ,  qui  ejurata  Calvini  secta  «tre- 
nuum  postmodum  egit  nussionariuni  in 
Syria,  et  74  annoa  natus  ad  missiones  ma- 
labaricas  sui  ordinia  visitandas  missus 
Suratae  obiit  1672.  Praecipuani  operam 
praestitit  Sergio  Risio  damasceno  ar- 
chiepiscopo  (111»,  783)  in  edendis  btbliis 
arabici»  Romae  a.  1671  editis.  Alia  ejus- 
dem  opera  cf.  in  bibl.  script.  0.  Carm. 
Martialia  a  8.  Joan.  Bapt. ;  Foppens  1,188. 

<)  Cf.  De  Bure,  Bibliogr.iphie  inatruc- 
tive,  Th6ologie  p.  14;  Biogr.univ.  XX1V,«. 


Digitized  by  Google 


133 


Le  Jay,  Flavigny, 


Ant  a  Matre  Dei. 


134 


paratus,  nec  accurata  adbibita  faerit  di- 
ligentia  critica  in  eligendis  teitibus 
biblicis    disponendisqne  versionibus 
ejusdem  libri,  quae  subinde  variis  in 
tomis  babentnr ,  neque  desint  plura 
menda,  praefertnr  illi  editio  londinensis 
Waltoni  a.  1657  ,  ipsaque  adeo  viluit, 
ut  multa  exemplaria  solo  chartae  ap- 
pensae  valore  comparata  fuerint.  Qui- 
dun  typograpbi  in  Hollandia  praefixo 
titulo:  Biblia  alexandrina  heptaglotta 
auspiciis  ss.  D.  Alexandri  VII.  anno  ses- 
sionis  ejns  XIL  feliciter  inchoato,  Lu- 
tetiae  Parisiorum  1665  adjectaque  de- 
dicatione    snmmo  pontifici  inscripta, 
exemplaria  aliquot  vendiderunt,  quae 
tamen  non  sunt  nisi  editionis  Jaji 
exemplaria. 

57.  Acrem  sed  minus  aequum  cen- 
sorem  hujus  operis  egit  Valerianus 
Flavygni,  Sorbonae  doctor  (1628) 
et  linguae  hebraicaeprofessor  incollegio 
regio  (1630),  qui  stilo  et  jactantia  ju- 
veni  fervido  potiusquam  veteranodoc- 
tori  ccngrna  invectus  est  in  Abr.  Ek- 
cbellensem,  Joan.  Morinum  aliosque 
viros  docto8  hujus  operis  socios.  Scripta 
ejus  hnc  spectantia  sunt  *) :  Pro  sacro- 
pinctae  ed.  hebraicae  authentica  veritate 
diss.  apologetica  1646;  ep.  duae,  in 
quibus  de  ingenti  bibliorum  opere,  quod 
nuper  Lutetiae  Parisiorum  prodiit,  ac 
ei  praefixa  praefatione,  Parisiis  1646 
in  8 ;  ep.  tertia,  in  qua  de  libello  Buth 
syriaco.  quemAbr.  Ekchellensis  inser- 
tum  esse  voluit  ingenti  bibliorum  operi 
etc.  ib.  1647 ;  ep.  quarta,  in  qua  soli- 
dissime  confutantur  mendacia,  fraudes, 
calumniae,  convitia,  cavillationes  et  im- 
postnrae,  qnibus  Abr.  Ekchellensis  elu- 
ere  conatus  est  omnes  illas  sordes  et 
maeulas,  quas  ineptissime  passim  asper- 
tit  libeJlo  Ruth  syriaco,  simulque  sacro- 
«ancta  veritas  hebraica  strenue  defen- 
diror  atque  propugnatur,  ib.  1648  (cf. 
supra  p.  .  .  .).  Hanc  eandem  auctoritate 


'  Cf.  Dupin  A'VM,  99 :  Biogr.  un.XV, 
27;  FelJer  UJ,  697;  Feret  IV,  33U-49. 


rom.  pontificum,  patrum  et  rabbino- 
rum  tuetur  ep.  duabus  ad  M.  Gran- 
din  datis  (1652),  et  in  disquisitione 
theologica,  an,  ut  habet  Capellanus 
de  quo  cf.  n.  seq.),  nonnulla  8.  Scrip- 
turae  testimonia  alio  modo  proferantur 
a  rabbinis,  quam  nunc  leguntur  in  vo- 
luminibus  hebraicis,  et  an  inde  conse- 
qui  possit  textum  hebraicum  corrup- 
tum  esse  ac  vitiatum,  ib.  1666.  The- 
simLudovici  deCleve,  qui  episcopa- 
tum  a  presbyteratu  distinctum  non  esse 
sacramentum  tradebat,  tamquam  pro- 
babilem  propugnavit,  suamque  opinio- 
nem  edito  scripto  defendit,  cuititulus: 
Ad  theaim  Clevesianam  de  epucopatu 
exspectatae  vindiciae,  Tornaci  1668  in 
4.  Decessit  Flavigny  29.  Apr.  1674. 

58.  Antonius  a  MatreDei1)  0. 
Caim.  Vallisoletanus,  in  collegio  ordi- 
nis  salmanticensi  theclogiae  professor, 
ac  in  India  occidentali  visitator  gene- 
ralis  (t  1679),  scripsit  plane  erudita 
Praeludia  isagogica  ad  ss.  Scripturarum 
inlelligentiam,  Lugduni  1669;  Mogun- 

»)  Quatuor  adhuc  occurrunt,  qui  An- 
tonii  aMatreDei  nomine  vocabantur, 
quorum  tres  sunt  ex  0.  Carm.  Horum 
primus  (t  14.  Jun.  1662)  nonnulla  pia 
opuHcula  conscrip^it,  quibus  fidelium  de- 
votionem  erga  h.  Joseph  pro  viribus  pro- 
movit;  de  altero  egimus  t.  111%  918;  ter- 
tins  reliquit  nonnulla  ascetica  mss.  —  Ali- 
us  est  A.  a  Matre  Dei  0.  d.  Pauli  primi 
Eremitae,  Olisiponensi?;,  s.  theologiae  doc- 
tor,  qui  scripsit  opus,  cui  titulus:  Apis 
Libani  circumvolitans  flores  iu  horto  Salo- 
monia,  fcive  commentaria  in  varia  cc.  Pro- 
verbiomm,  in  quibus  parnbolarum  Salo- 
monis  aliorumve  plurimorum  locorum  ex 
tota  s.  Scriptura  pas.sim  occurrentium 
«ensus  tum  literalis  tum  mysticus  ita  di- 
lncide  exponitur,  et  ad  morum  doctrinam 
enucleandain,  qui  unicus  e^t  regis  sapi- 
entis  *copu8,  dirigitur,  ut  tam  hincquam 
ex  innumeris  propemodum  ss.  Patrum 
sententiis,  quibus  hoc  opus  illu.stratur, 
ampla  pro  concionibus  materia  exsurgat, 
et  pro  ipsis  conficiendis  subtiles,  imo  no- 
vae  suppeditentur  ideae.  Primus  t.  excu- 
sus  Lugduni  1701  complectitur  c.  10  Prov. ; 

2.  Coloniae  Agrippinae  1695  cc.  11  et  12; 

3.  Lugduni  cc.  13  et  14.  Cf.  Mich.  a  s.  Jo- 
seph  I,  271. 


Digitized  by  Google 


]  35     1666—1680.  Diiciplinae  ad  sa.  lit.  apectantea.  D'  Espierea,  Chapellain,      j  3 g 


tiae  1670  in  f.,  in  quibus  disserit  de 
essentia  et  ezsistentia  s.  Scripturae ;  de 
libris  protocanonicis  et  deuterocano- 
nicis,  de  eoruni  auctoribus;  de  linguis, 
quibus  scripti  sunt  et  in  quas  trans- 
lati ;  de  cujuscunque  translationis  auc- 
tore  et  auctoritate ,  de  figuris  et  tropis 
rhetoricis  ac  de  sensibus  Scripturae l). 
—  Auctoritatem  Scripiurae  s.  hebraicae, 
graecae  et  latinae  h.  e.  textus  hebraici, 
versionis  LXX  interpretum  et  veraionis 
vulgatae  vindicavit  (Duaci  1651  in  4.) 
Joannes  d'Espieres  0.  S.  Ben.  Gal- 
lus  in  monasterio  8.  Salvatoris  aqui- 
cinctino  professus  2),  qui  in  academia 
duacena  doctoralem  s.  theologiae  lau- 
ream  promeruit  et  mathesis  discipli- 
nam  ibidem  tradidit(t  28.  Martii  1664 
e.  aetatis67).  De  computo  ecclesiastico 
meritus  e3t  calendario  romano  novo  et 
astronomia  aquicinctina,  Duaci  1656 
in  f.  —  De  veritaU  ed.  hebraicae  scripsit 
etiam  Joannes  (sec.  alios  Claudius) 
Chapellain,  qui  erudite  ex  testimo- 
nio  vel  ipsorum  thalmudistarum  et  rab- 
binorum  nititur  ostendere,  fidendum 
non  esse  massoretis  et  rabbinis,  nec 
adeo  incorruptum  esse  textum  hebrai- 
cum,  ut  jactant  nonnulli.  Libelli  titu- 
lus  est:  Mare  rabbinicum  infidum  sive 
rabbinothalmudica,  num  thalmudistae 
aliter  aliquando  referant  sacrum  con- 
textum,  quam  nunc  se  habeat  in  no- 
stris  exemplaribus  hebraicis?  et  num 
rabbinis  sit  fidendum,  Parisiis  1667  in 
8.,  quo.  respondet  V.  Flavigny,  qui  eum 
aggressus  est  sua  disquistione  theolo- 
gica,  ut  supra  p.  1 34  diximus. 

59.  Ad  ss.  literas  illustrandas  plura 
contulit8)  Henricus  Marcellus  S.  J. 
patria  Sommorensis  dioeceseos  silvae- 
ducensis  n.  1593.  Mathesim  et  philo- 


')  Opera  quae  reliquit  mss.  cf.  in  bibl. 
SS.  utriusque  sexus  0.  Carm.  per  Martia- 
lem  a  s.  Jo.  Bapt.  p.  40. 

»)  Cf.  Foppens  II,  628. 

»)  Cf.  Sotvellu^  et  Backer  II.  1072,  qui 
et  opuscula  recenset  J.  Christ.  Seldii  con- 
tra  lpeutn  scripta. 


I  sophiam  Moguntiae  docuit,  unde  bello 
suecico  ejectus  Remis  tradidit  theolo- 
giam  moralem.  Redux  in  Germaniam 
theologiam  professus  est  Molshemii  et 
Bambergae.  Vir  erat  apprime  religio- 
8us,  pietati  addictus  et  duobus  epis- 
copis  bambergensibus  a  sacris  confe3- 
sionibus.  In  aetate  affecta,  cum  defi- 
cientibus  naturae  viribus  in  gravem 
languorem  incidisset,  convocatis  dome- 
sticis  alta  voce  et  generoso  animo  ve- 
niam  ab  omnibusdemissepetiit,  siqua 
in  re  quempiam  offendisset,  et  mox  sa- 
cramentis  ultimis  rite  praemunitus  spi- 
ritum  Deo  reddidit  Bambergae  25.  Apr. 
1664.  Inter  opera  ejusdem  eminet  *) 
theologia  Scripturae  divinae  sententia- 
rum  11.  4  digesta,  qu;bus  summa  doc- 
trinae  8.  scholasticae,  moralis,  polemi- 
cae,  asceticae  comprehenditur,  in  gra- 
tiam  theologorum,  concionatorum  et 
omnium  fidei  ac  pietatis  christianae 
amantium,  Bruxellis  1658  in  4;  etiam 
recentiori  aetate  iterum  edita,  ut  Nea- 
poli  1847  in  8;  Monteregali  1858  in 
12;  in  cursu  s.  Scripturae  ed.  Migne 
[,  906  —  1  184.  Canones  explicandae 
Scripturae  divinae  et  controversiis  om- 
nibus  conciliandis  generales  et  specia- 
les  ex  ipsa  s.  pagina  et  optimis  ip9ius 
interpretibus  selecti 8),  Herbipoli  1 653 


')  Qui  hoc  opus  recensuit  in  Katho- 
I  i  k  1842  v.  84  p.  263,  ita  de  eo  acribit : 
wReferent  kennt  keine  so  geschma?kvolle 
und  genaue  Au^wahl  sammtlicherStellen 
der  h.  Schrift  fiir  alle  einzelne  Lehr.satze 
der  katholischeu  Kirche,  beaondere  in 
ihrem  Gegensatz  zum  Protestantismus  als 
sie  hier  m  einer  lichtvollen  Ordnung  un- 
ter  den  herkiimmlichen  Rubriken  derDojr- 
matik  und  Moral  zusammengestellt  sind. 
Ea  konnte  nicht  schwer  halten  unter  Zu- 
grunddelegung  dieses  Materials  einen 
eigentlich  no  zu  nennenden  bibliechen 
Lehrbegriff  zu  entwerfen." 

*)  Ludovicua  JaninusS.  J.  Gallus,  s. 
Scriptuvae  interpres  (f  1672)  praeter  plu- 
res  vitas  sodaliuin  aanctitate  illustrium, 
concinnavit  thocinium  s.  Scripturae  sensu 
legitimo  exponendae,  Lugdunil667  in  12; 
ruditnentum  concionatori*  chvistiani,  in 
quo  de  concionis  praecipue  suppellectile 
tractatur,  ib.  lf>42  in  12. 


Digitized  by  Google 


157 


Marcellius,  Sauson. 


138 


in  24;  commentarius  in  l  Josue,  Her- 
Vipoti  1662  ;  Sapieniia  pacifica  l)  filio- 
rum  Dei  politicorum  vanitati  opposita 
trip\ici  explicata disquiaitione :  p.  l.de 
mediia  ex&ltandi  Ecclesiam  catholicam, 
adversarioa  reconciliandi  et  hoc  pacto 
unionem  atabiliendi  universalem :  acce- 
dunt  considerationes  pacificae  et  cano- 
nes  benignae  cnm  catholicis  reconcilia- 
tionis  adversariorum  omninm,  qui  chri- 
stiano  nomine    gioriantur,  Coloniae 
Agrippinae  1657  in  4;  ars  interpre- 
tandi  Scripturas  divinas  et  e  gennino 
earum  sensu  dispntandi  11.  3,  sapien- 
tiae  pacificae  filiorutn  Dei  p.  2 ;  acce- 
dont  claves  peuetrandis  adytis  sapien- 
liae  divinae  et  canones  explicandae  s. 
paginae  univeraales  et  particulare3,  ib. 
1659  in  4;  p.  3.  complectitur  de  inex- 
pugnabili  regno  Christi  Danielis  pro- 
phetae  vaticinia  et  alia  divinae  Scrip- 
turae  documenta  de  eminentia  et  in- 
tallibilitate  Ecclesiae  ac  religionis  ca- 
tholicae,  de  gentium  et  infidelium  om- 
nium  ad  Ecclesiam  futura  conversione 
1L  4,  ib.  in  4.  De  augustissimo  corpo- 
ris  et  sanguinis  dominici  sacramento  11. 
6  distincta  diss.  ad  majorem  omnium 
Cbristi  doctrinam  profitentium  unio- 
nem  et  pacem,  Antwerpiae  1656  in  4; 
de  justificatione  christiana  disp.  quadri- 
partita,  Bambergae  1647  in  8;  disa. 
de  sponsalibus  et  magno  matrimonii  sa- 
cramento,  ib.  1653  in  8;  armamenia- 
rium  scientificum,  in  quo  reposita  or- 
dinate  et  breviter  illustrata  continen- 
tor  axiomata,  pronunciata,  dictaphilo- 
wplnea  in  primisettheologica;  deinde 
etiani  juridica,  medica  et  cujusvis  ge- 
neris  moralia;  opus  utile  non  ad  acqui- 
rendas  modo  scientias,  sed  etiam  con- 
servandas,  quo  simul  traditur  metho- 
dus  doctrinam  quamlibet  in  locos  com- 
munes  secundum  doctrinae  ordinem 
congrae  tl^gerendi,  Parisiis  1635  v.  2 
in  8. 


'j>  Plura  de  hoc  opere  irenico  cf.  apud 
Fabricium,  hut  bibl.  fabric.  IV,  210. 


60.  Ad  opera  auxiliaria1)  pro  illu- 
strandis  divinis  literis  spectant  ea,  quae 
edidit  Nicolaus  Saason")  Abbavil- 
lensis(l600 — 1667),  mathematicus  et 
geographus  plane  insignis,  geographiae 
inGallia  propemodum  pater.  Ejusmodi 
sunt:  lndex  geographicus  et  explicatio 
regionum  et  locorum  in  tabula  Judaeae 
descriptorum,  Parisiis  1655  in  8; 
dex  geographicus  terrae  s.  pro  variis 
tempornm  rationibus  (cum  aliis  indi- 
cibus  geographicis),  ib.  1642;  1670; 
geographia  sacra  ex  V.  et  N.  Testa- 
mento  et  in  tabulas  quatuor  concin- 
nata,  quarum  ].  totius  orbis  inBibliis 
sacris  cogniti  partea  continet;  2.  ter- 
ram  promiasam  sive  Judaeam  in  auas 
tribus  divisam;  3.  et  4.  J.  Christi  et 
ap.  Petri  el  Pauli  patriam ,  mansiones 
et  itinera  et  Pauli  navigationem  Jero- 
Eolymis  Bomam  usque.  Additae  sunt 
descriptio  terrae  Canaan  sive  terrae 
promissae,  Jesu  Cbristi  et  app.  Petri  et 
Pauli  vitae;  tum  et  in  omnes  eas  ta- 
bulas  et  descriptiones  animadversionea 
et  index  geographicus,  ib.  1 653 ;  1 665 ; 
Amstelodami  cum  praefatione  et  notis 
Joan.  Clerici8),  1703  in  f.  Notat 
porro  Clericus,  Sanson  accuratiorem 

')  PraetermittiuiuB  Martinum  Ince- 
sin  congr.  ful.  Parisiensera,  dictum  a  8. 
M  a  r  i  a ,  cu  jua  exstat  liber  resignatus  aive 
prima  Bibliorum  elementa,  Parisiis  1673 
v.  2  in  8.  —  Jacobum  de  Montefrio 
S.  J.  Antequariensem  Gmnatae  profe^- 
sorem  s.  Scripturae  (t  4.  Aug.  1680),  qui 
edidit  methodum  didascalicam  fabricandae 
biblicae  praelectionis  ex  Ubris  maxime  pro- 
phetarum,  Hispali  1678  in  4.  —  Aaca- 
nium  Mariam  C  r  i  s  p  o  O.  Praed.  Neapo- 
litanum,  qui  vulgavit  conclusionet  de  », 
Scrijitum,  Neapoli  1673  in  4. 

*)  Di»tingui  hic  debet  a  J  a  c  o  b  San- 
son  cognato  (aecundum  alios,  fratre),  de 
quo  infra,  et  a  filio  suo  G  u  i  1  e  1  m  o  San 
Hon  (f  1703),  regio  geograpbo.  cujus  ex- 
hi&t:  Terra  sancta  sive  promi^eionis  in 
duo  divisa  regna  et  in  12  tribus  filiorum 
Israel  distributa  in  fol.  patente,  Parisiis 
1677 ;  eadem  denuo  delineata  a  Jac.  Can- 
tel  mi ,  Romae  1679.  Cf.  Feller  VII,  423. 

»)  Cf.  de  hac  splendida  ed.  Bibl.  chowie 
II,  395  :  M6m.  de  Tr^v.  1710  y.  1862:  A. 
E.  L.  1705  p.  555. 


Digitized  by  Google 


139 


1664—80.  Interpretea  b.  Scripturae.  Carriere,  Kircher  etc. 


140 


esse  in  geographia  recentiori,  quam  ve- 
teri,  quod  non  calluerit  linguas  grae- 
cam  et  hebraicam ;  hinc  saepius  ipsi  in 
determinandis  locorum  nomine  et  situ 
praefert  Bonfrerium  et  Bochart. 

61.  In  uuiversam  Scripturam  com- 
mentarium  edidit Franciscus Carriere 
0.  Min.  Conv.  Aptensis,  sensum  literae 
referentem  capitatim  cum  brevi  et  so- 
lida  latentium  et  insurgentium  quae- 
stionum  resolutione  et  principalium 
totius  codicis  biblici  antilogiarum  nu- 
mero  50  conciliatione  in  calce  cujusque 
libri,  Lugduni  1663.  Vir  erat  nonvul- 
gari  literatura  praeditu*  ac  polemicis 
rebus  sacrisque  literis  valde  exercita- 
tus,  concionator  regis  christianis9imi 
(t  1665).  Aliaquoqueoperaedidit,scil. 
medullam  bibliorum  exprimentem  sum- 
marie,  quae  quilibet  liber  T.  V.  conti- 
net  et  proferentem  ordioatam  ex  qua- 
tuor  evangelistis  seriem  vitae  Christi 
aervato  gestarum  rerum  ordine,  loco  et 
tempore  et  actus  apost.,  ep.,  apocalyp- 
sim  capitatim  exponentem,  ib.  1660 
in  f. ;  historiam  chronohgicam  pontificum 
rom.  cum  praesignatione  futurorum  ex 
8.  Malachia,  ib.  1663  in  12.  (ed.  2.); 
cum  contiuuatione  ab  Alexandro  VII. 
usque  ad  Innocentium  XII.  (auctore 
religioso  ejusdem  ord.)  ib.  1 694  in  1 2  ; 
prophetiae  tamen  s.  Malachiae  non  om- 
nino  fidit.  Est  vero  haec  epitome,  quae 
prohibita  fuit  2.  Jul.  1697  d.  c,  mem- 
brum  veluti  majoris  op.  cui  titulus: 
Fidei  catholicae  digestum  singula  ejus 
dogmata  et  ritus  Ecclesiae  juxta  bs.  pa- 
trum  et  conciliorum  doctrinam  exacte 
declarans,  ib.  1657  v.  2  in  f.  —  Elu- 
cubrationes  biblicas  in  V.  et  N.  T.  (scil. 
in  locos  selectos  secundum  11.  ordinem) 
literales,  morales  et  tropologicas  vul- 
gavitHispali  1675  in  f.  Ludovicus  de 
Ayllon  et  Quadros  Granatensis,  s. 
theologiae  doctor,  quondam  cathedra- 
rum  tum  s.  Scripturae  tum  scholasticae 
theologiae  antecessor  primarius.  — 
Commentarium  literalem  et  moralem 
in  universam  fere  Scripturam  gallice 


edidit  Franciscus  Pean  delaCoul- 
lardiere  Parisiensis,  theologiae  doc- 
tor  (t  1680)  scil.  in  Pentateuchum  et 
Job,  Parisii8  1680;  in  Psalmos,  ib.  in 
S;  in  quinque  libros  Sapientiales,  ib. 
1673  v.  2  in  8 ;  tn  prophetas,  ib.  1 680 
in  4 ;  in  N.  Testamentum,  ib.  1 670  in  8. 

62.  De  paradiso  disputavit  Augu- 
stinus  Inveges  ')  Siculus  (t  1677  a. 
82  aetatis)  in  Historia  sacra  paradisi 
terrestris  et  innocentiae  status,  Pa- 
normi  1649;  1651  in  4.  Meruit  vero 
in  primis  de  historia  sicula,  speoiatim 
de  panormitana,  opere  sat  raro  PaUr- 
mo  antico  t.  1.,  Panormi  1649;  sacro 
t.  2.,  ib.  1650;  nobile  t.  3.,  ib.  1651 
in  f.  —  De  arca  Noe"  et  turri  Babelis 
disseruit  celeberrimus  Athanasius  Ki  r- 
c  h  e  r  S.  J.  Geisae  prope  Fuldam  2.  Maji 
1602  natus,  de  quo  plura  hic  non  dice- 
mus  *),  quod  ejus  opera,  quibus  sum- 
mam  nominis  famam  est  assecutus,  ad 
theologiam  minus  spectent,  sed  potius 
ad  mathesim,  physicam,  philologiam, 
cosmographiam,  archeologiam  etc.,  unde 
a  Morhofio  homo  oentum  artium  dicitur 
(t  1680).  Huc  spectant:  Arca  Noe  in 
3  U.  digesta,  quorum  1.  derebus,  quae 
ante  diluvium,  2.  de  iis,  quae  ipso  di- 
luvio  ejusque  duratione,  3.  quae  post 
diluvium  a  Noemo  gesta  sunt,  Amste- 
lodami  1675  in  f;  turris  Babel  sive 
archontologia,  qua  primo  priscorum 
post  diluvium  hominum  vita,  mores 
rerumque  gestarum  magnitudo ,  se- 
cundo  turris  fabrica  civitatumque  ex- 
structio,  confusio  linguarum  et  inde 


»)  Cf.  Niceron  XI,  403;  Mongitore 
1  87. 

•)  Cf.  de  eo  Sotvellus,  Niceron  XX VII, 
189  88. :  Sommervogel  IV,  1046—77,  qui 
op.  edita  sub  n.  39  recenset,  Biogr.  univ. 
XXII,  440;  KL.  VII,  716;  Brischar  P.  A. 
Kircher  eiu  Lebensbild,  Wurzburg  1877 ; 
et  praesertim  scriptum  quod  rehquit  ipse 
Kircher  de  sua  vita  et  operibus  in  fasc 
epist.  ed.  Langeomantel  p.  65 ;  germanice 
interprete  Seng  Fulda  1901.  Minus  bene 
de  ejus  eruditione  censet  Erroan  allg.  d. 
Biogr.  16, 1-4. 


Digitized  by  Google 


141 


Naxera,  VillaroSl.  Matina,  Senault,  Codurcus  eic. 


142 


cum  prin- 
ripaliam  inde  enatorum  idiomatum  hi- 
storia  mnltiplici  ernditione  describun- 
tnr  et  explicantnr,  ib.  1679  inf.,  opus 
admodum  ernditnm.  Tomus  2.  et  3. 
atlaapolyglottns  inscriptus  nonprodiit. 
— Emmanuel  NaxeraS.  J.  Toletanus 
insignis  ecclesiastes  et  aliquamdiu  8. 

interpres  (t  1 1.  Sept.  1680) 
lit  (in  nsnm  concionatorum)  in  Jo- 
sue  hostilibus  redimitum  trophaeis  com- 
mentarios  literales  moralesque  cum  ap- 
pendice  de  Rahab  et  Arca  figurata,  in 
qua  Mariae  laudes  per  ejus  festa  dige- 
stae  continentnr,  Lugduni  1647. 1652 
t.  2  in  f ;  Venetiis  1650  ;  et  alibi;  in 
Judices,  ib.  1656  in  f.;  Excursus  tno- 
raU*  in  l.  1.  Regum ,  Matriti  1670; 
Lngdnni  1  672  v.  3  in  f.;  in  2.  I.  Re- 
gum  ib.  1673 — 1676.  Plurimas  quo- 
que  reliquit  conciones  *).  —  Judices 
commentariis  literalibus  cum  aphoris- 
mis  illnstravit Caspar Villaroel  0. S. 
Aug.  in  urbe  Quito  editus,  ad  episco- 
S.  Jacobi,  dein(l65l) 
j.demum  (1659)  adar- 
;m  rn  regno  peruano  promo- 
tna  (f  1 0.  Oct.  1 66  7).  rSrodiit  ejus  opus 
Matriti  1636.  —  Leo  Matina  0.  S. 
Ben.  Neapolitanus,abbastitnlari8Congr. 
casinensis  et  s.  Scripturae  in  patavin\ 
academia  primarius  interpres  (t  1678) 
in  U.  Regum  diss.  45  (eruditas),  orato- 
ribus,  concionatoribus  et  nrbanioris  li- 
teraturae  studiosis  fortassis  non  poeni- 
tendas  publici  jnris  fecit  Patavii  1675 
in  4.  —  Librum  Job  s)  illustravit  Pa- 
raphrase  (gallica)  sagaci  et  eleganti  ib. 
Franc. Senault,  quae  saepe  admodum 
prodiit,  Parisiis  1664;  Botomagi  1667 
in  8.ed.jam  nona.  Erat  Jo.  Fr.  Senault 
(n.  1601 ;  t3.  Aug.  1672),  Parisiensis, 

»)  Cf.  Sommervogel  V,  1600—1607. 
*)  Catenam  m  Job  ex  ss.  patrum  scrip- 
torumque  eccleidasticorum  sententiw  con- 
cinnatam  edidit  Augustinus  Ce  r m  e  1 1  i 
0.  Praed.,  Ligur,  patria  Alexandrinus 
(t  c  1677}.  Scripsit  praeterea  citam  s.  Hie- 
rtmymi,  ferrariae  1648  in  4 ;  vitam  s.  Au- 
mttmi  cum  aliorum  sanctorum  encomiia, 
ih.in4. 


quartus  erat  superior  generalis  congr. 
Oratorii,  insignis  plane  concionator, 
qui  plurimum  contulit  ad  reforman- 
dum  concionandi  modum  l).  Ejus  prae- 
terea  sunt  de  Vusage  des  Passions,  ib. 
1644,  1.  utilis,  hinc  saepe  editus; 
V  homme  criminel  ou  de  la  corruption 
de  la  nature  per  le  pecche  selon  les  sen- 
timens  de  s.Augustin,  ib.  1644;  1656 
etc ;  homme  chritien  ou  la  reparation 
de  la  nature  par  la  grace,  ib.  1648; 
1663;  sermones  et  vitas  personarum 
pietate  illustrium ;  le  Monarque  ou  les 
devoirs  du  Souverain,  ib.  1661.  —  Illu- 
strarunt  Job  brevi  elucidatione  ez  proba- 
tis  auctoribus  excerpta  (Antwerpiee  1661 
in  8)  Henricus  Jonghen  0.  Min.Has- 
selensis,  Eburo,  praecipuia  ordinis  mu- 
neribus  auctus  (t  1669) —  et  scholiis 
seu  annotationibus  (Parisiis  1651,  etiam 
inter  Criticos  sacros)  Philippus  Co- 
durcus2)  Gallus,  regi  a  secretis  con- 
siliis,  qui  calvinismo  ejurato  fidem  ca- 
tholicam  aroplexus  est(t  1666,  secun- 
dum  alios  1660).  R.Simon  censet  8) 
commentarium  hunc  esse  omnino  lite- 
ralem,  ac  praesertim  in  explicandis  lo- 
cis  difficilioribus  secundum  omnes 
grammaticae  regulas  versari ;  reprehen- 
dit  tamen,  nimis  saepe  citari  paraphra- 
sten  chaldaeum,  qui  nugis  delectatur, 
minntias  et  verbositatem  in  explicanda 
mensura  versuum  Jobi,  quos  hexame- 
tros  esse  putat,  cum  tamen  de  horum 
versuum  indole  nil  certi  statui  possit 
Vertit  quoque  ex  textu  hebraico  in  gal- 
licum  8ermonem  libros  Job  et  Salomo- 
nis,  Parisiis  1647;  1657  in  8.,  addita 
diatriba  (gallica),  in  qua  contendit,  Do- 
daim  Gen.  30  et  Cantic  7.  non  signi- 
ficare  mandragoras,  sed  tubera.  Ejus 
praeterea  snnt:  Clavis  politicae  i.  e.  li- 
bri  Salomonis,  qui  dicitur  Ecclesia- 
stes,  versio  nova  ex  hebraeo  cum  brevi 
in  illum  commentario,  ib.  1657  in  4. 
De  genealogia  Christi  a  ss.  Matthaeo  et 


«)  Ct.  Batterel  M&noirea  IU,  1-47. 
»)  Cf.  Dupin  XVn,  254 ;  Fabriciua  hiat. 
bibl.  fabr.  I,  318. 

«)  Hiatoire  crit.  du  V.  T.  UI,  15. 


Digitized  by  Google 


143 


1664—1680,  Interpretes  Psalmorura.  Ant.  a  s.  Bonav.,  Heser, 


144 


Luca  conscripta  diss.  ib.  1646;  1647 
in  4;  gallice  1650;  annotationes  in  ep. 
ad  Hebraeos  9,  16  —  18.,  ib.  1632; 
1647  in  4.  (et  inter  Criticos  sacros),  in 
quibns  nititur  ostendere,  vocetn  &a- 
(rrptrj,  qua  Apostolus  hic  usus  est, 
male  in  vulgata  Testamentum  interpre- 
tari,  cum  nihil  tale,  sed  foedus  pac- 
tumque  significet.  Hinc  Mich.  a.  s.  Jo- 
seph l)  auctoris  nimiam  reprehendit  li- 
bertatem ,  qua  vulgatam  latinam  tam 
facile  corrigit ;  et  Henricns  Vigan  cal- 
vinista  ei  opposuit  Vindieias  testimen- 
tarias,  Genevae  1656-  Alia  ejus  opera 
sunt :  Speeimen  obseroationum  ad  dif- 
fieiliora  utriusque  T.  loca,  ib.  in  4  ;  diss. 
de  reali  corporis  et  sanguinis  J.  Christi 
in  eucharistia  praesentia  deque  sacri- 
ficio  misaae,  ib.  1645;  diatriba  de  ju- 
stificatione  sanctorum. 

63.  Plures  enarrarunt  Psalmos.  Prae- 
ter  Jo.  Price  (cf.  p.  149)  Petrus  de 
C  a  d  e  n  e  t  prius  aulae  et  armis  deditus, 
dein.Oratorii  sodalis  (4.  Maj.  1664), 
Parisiis  1660  gallice —  Bernardus  la 
Palisse  0  Praed.  Aquitanus  (n.  16. 
Nov.  1 599 ;  t  2 1 .  Juli  1 666),  philoso- 
phiae,  dein  theologiae  apud  suos  va- 
riis  in  locis  professor.  Prodiit  ejus  ex- 
positio  in  omnes  dacidicos  Psalmos,  opus 
eximium  in  utriusque  T.  pertractatione 
diligenter  versatis  verbique  Dei  con- 
cionatoribus  perutile,  Tolosae  1665 
v.  2  in  f.  Hujus  theologi  commentaria 
in  Summam  s.  Thomae  mss.  multum 
commendat  Echard  II,  617.  —  Geor- 
gius  Mentzius  S.  J.  e  dioecesi  mo- 
guntina  (t  30.  Oct.  1672)  reliquit  1.: 
Favus  distiUans  seu  medulla  davidica 
Ps.  150,  Bambergae  1668—72  pp.  4, 
quarum  4.  continet  cantica  Breviarii. 
Collegit  quoque  ex  scriptis  s.  Francisci 
Salesii  regulas  sive  normam  christiane 
ac  devote  vivendi,  Coloniae  1660  in 
12.  —  Petrus  de  Campis  Novis 
(Champsneufs)  S.  J.  Nannetensis 
(t  20.Maji  1675)  Pialmos  davidicos  et 


*)  Bibl.  crit.  11,  58. 


sacracantica,  quae  in  breviario  romano 
occurrunt,  brevi,  accurata  et  literali 
obscuriorum  verborum  et  sententiarum 
explanatione  illustravit '),  Parisiis  1648 
in  8.  —  Anterus  Maria  a  s.  Bona- 
v  e  n  t  u  r  a  *)  0.8.  Aug.  Genuensis,  auc- 
tor  est  operis  rari:  Ponderationes  in 
Psalmos  (prolixae  admodum  alsque  or- 
dine  et  methodo  juxta)  multiplicem  di- 
vinarum  Scripturarum  sensum,  in  qui- 
bus  praecipue  ad  mores  informandos 
plurimi  conceptus  efformantnr,  eximio- 
rum  auctorum  sententiis  a  propriis  fon- 
tibus  haustis  roborati,  divinis  insuper 
humanisque  historiis  atque  copiosissima 
8s.  patrum  eruditione  ditatae ,  necnon 
nobilium  poetarum  carminibus  exorna- 
tae,  studiosis  omnibus,  potissimum  au- 
tem  divini  verbi  praeconibus  propo- 
sitae,  Lugduni  1673  t.  3.  Ejus  quoque 
est :  Auri  gemmarumque  mystica  fodi- 
na  seu  caritatis  congregatio  a  Christo 
fundata  regulis  communita,  Genuae 
1677  inf,  pro  animarum  directoribus. 
—  Georgius  H  e  s  e  r  S.  J.  3)  Weyren- 
sis  in  Austria  superiori  (n.  1609,  t  9. 
Maj.  1686)  postquam  breviter  pro  re- 
citantibus  breviarium  psalmos  davidi- 
cos  explanavit  juxta  sensum  literalem, 
Ingolstadii  1654  in  8.,  eos  majori  ap- 
paratu  instruxit,  argumentis  scil.,  com- 
mentariis,  ss.  patrum  symbolis  et  variis 
annotationibus,  Monachii  1673 — 75  in 
t.  2  in  f.  Adjecit  quoque  commentarios 
exegeticos  in  omnia  cantica,  quorum 
usus  in  officio  divino  horarum  canoni- 
carum,  ib.  1675  in  f.  Vitae  D.  N.  J. 


')  Alia  ejusdem  opera  ad  A*cesin  vel 
literas  huinaniores  spectantia  cf.  apud 
Sommervogel  II,  1060 — 63. 

*)  Ossinger  in  sua  bib).  augustiniana 
eum  alibi  vocat  M  i  c  o  n  u  m.  Etlidit  quo- 
quejuxta  Le  Long  tibl.  s.  p.  862:  Actu 
apostolorum  juxta  multiplices  divinaruui 
Scripturarum  sensus  priscorumque  pa- 
trum  interpretationes  elucidnta,  Genuae 
1681  in  f.,  1684. 

»)  Alia  eju^dem  opera,  quae  fere  om- 
nia  de  Thoma  a  K  e  m  p  i  s  agunt,  cf.  apud 
Sommervogel  IV,  331—35. 

Digitized  by  Google 


145 


Basellua,  le  Blanc,  Besson,  Rajas. 


146 


Christi  monatesseron  evangelicum,  quod 
ex  quatuor  evangelistarum  verbis  .  . 
pro  ss.  meditationum  materia  in  singu 
los  totius  anni  dies  contexuit  ac  distri- 
buit,  Monachii  1 657  in  1 2.,  iterum  cura 
BruckerTornaci  1889.  —  Franciscus 
Basellus  S.  J.  Gradiscanus  in  Foro 
Jalii  n.  1604;  (t  15.  Sept.  1678)  edi- 
dit  psalterium  davidicum  concordatum 
i  e.  psalterium  unius  argumenti  a  s. 
Davide  propositi,  deductione  tam  quoad 
psalmorum  inter  se  et  rerum  iis  con- 
tentarum,  qnam  titulornm  ipsis  prae- 
fiiorum  connexum  atque  consequentem 
ordinem.  connexa  et  consequenter  or- 
dinata  sibiqne  in  omnibus  consonante 
et  concordante  explicatione  expositum 
secundum  mentem  et  sensum  a  8.  Da- 
vide  juxta  auctoris  sententiam  prima- 
rio  intentam  de  Christo  et  Ecclesia  in 
4pp.  distributum,  Utini  1662  t.  4  in  f. 
—  Prae  ceteris  vero  copiosissime  in 
hoc  argumento  versatus  est  Thoraas  1  e 
Blanc  S.  J.  Yictoriacensis  l)  in  dioecesi 
catalaunensi.  per  sexennium  s.  Scriptu 
rae  interpres.  Cum  scientia  virtutem 
ita  conjunxit,  ut  dictu  difficile  sit,  utra 
magis  excelluerit.  Nemini  detrahi  co- 
ram  se  patiebatur,  unde  dictus  est  com- 
muniter  absentium  omnium  patronus. 
Indefessus  in  eo  aut  precandi  aut  stu- 
dendi  labor,  nihil  pene  medium  admit- 
tebat.  Paternum  in  aegros  studium, 
cura,  sollicitudo,  ne  quid  illis  deesset, 
faeremaxima.  Aequitasanimae  tanta  in 
eo  eluxit,  ut  eodem  semper  vultu  ad- 
Tersa  et  prospera  tulerit,  nimirum  ita 
roluntatem  suam  ad  divinam  finxerat, 
nt  hanc  unicam  babuerit  actuum  suo- 
rnm  regulam.  Sicnt  vixerat,  sancte  obiit 
provinciae  praepositus  Rhemis  25.  Aug. 

»)  Alius  a  Franc.  LeBlanc  Dclphi- 
nate  insigni  nuniisniatico  (t  1698),  cujus 
ront  Traitedes  monnaits  de  France  depuis 
le  commencenient  de  la  monarchie  juaque 
en  1689,  Paris  1690  in  4.,  opus  aestima- 
tam  ;  Diss.  sur  les  monnaics  de  Charlema- 
gne  et  de  ses  successeurs  frapp6es  dans 
Roma,  ib.  1689,  cum  priori  op.  Amstelo- 
dami  1692.  ln  ea  nititur  ostendere,  Fran- 
ciae  regibus  olim  competis-e  jus  in  Urbem. 


1669.  Praeter  plurima  opuscula  asce- 
tica  l)  reliquit  analysim  (utilem)  Psal- 
morum  davidicorum,  in  qua  aperte  cer- 
nitur,  singulis  in  psalmis  ordinem  esse 
mirabilem  :  cui  adjungitur  amplissimus 
commentarius,  in  quo  non  tantum  sen- 
sus  literales,  sed  omnes  etiam  mystici 
exponuntur,  Lugduni  1 665 — 1676  t.  6 
in  f.,  Coloniae  Agiippinae  1  6 SO  ;  1697; 
1726;  1744;  Neapoli  1854  —  56  t.  6 
in  4.  Opus  mole  magnum  atque  omni- 
moda  eruditione  refertum,  sed  nimia 
proliiitate  lectorem  obruit,  hinc  minus 
plerumque  est  gratum. 

64.  In  eaniicum  canticorum  edidit 
Joannes  Besson  S.  J.  Gallus,  pa- 
tria  Piscennensis,  8.  Scripturae  sexen- 
nio  Tolosae  interpres  (t  29.  Jan.  1 665), 
novas  elucubrationes  in  scholia  et  com- 
mentarios  tributas,  quibus  tum  textus 
auctoris  pristino  nitori  restituitur,  sin- 
gulae  voces  expenduntur,  versiones  an- 
tiquae  cum  originibus  et  inter  se  com- 
paratae  conciliantur ;   tum  genuinus 
sensus,  qui  Christi  oeconomiae  hic  dra- 
matice  repraesentatae  mysteriis  conti- 
netur,  ratiocinando  eruitur,  et  varia 
eruditione  praesertim  biblica  illustra- 
tur,  Tolosae  1646  in  f.,  opus  rarum.  — 
Paulus  Albinianus  de  Rajas  S.  J.  Hi- 
spanus,  patria  Valentinua .  theologiae 
moralis  Caesaraugustae ,  exegesis  Va- 
lentiae  professor,  vir  erat  admodum 
serius  et  religiosus,  hostis  otii,  libro- 
rum  helluo,  regularum  observantiae 
zelo  fervens,  singularia  in  victu  et  ve- 
stitu  horrens;  saepe  culinam  vel  tri- 
clinum  etiam  praepositus  adibat,  ut 
sua  opera  coqui  vel  triclinarii  levaret 
onera.  In  morbis,  quos  saepe  passus 
est,  tanta  fuit  patientio,  ut  nec  suspi- 
rium  ederet,  nec  dolores  enarrando  exag- 
geraret,  sed  marmoris  instar  eorum 
ictus  premebat  silentio,  Deoque  lita- 
bat  paratus  duriora  adhuc  pati .  si  sic 


')  Cf.  Sommervogel  I,  1532.  Inter  haec 
reperitur  etiam  Jesus  pastov  ot  es  proprio 
sanguine  pascenn,  commentariu-i  in  Ps.  22., 
Divione  1659  in  12. 


Digitized  by  Google 


147 


1661—1180.  Interpretes  a.  Script  Foullon,  Lainez, 


148 


placeret  suae  divinae  majestati  (t  24. 
Dec.  1667).  ln  cantieum  canticorum 
Salomonis  commrntarius  literalis,  in  quo 
naptiae  cmn  Ecclesia  snb  triplici  statu, 
amantium  sub  naturae  lege,  sponsorum 
sub  scripta,  conjugatorum  sub  gratia 
describuntur :  opus  commentariis,  enar- 
rationibus.  notationibus  illustratum, 
philologis,  theologis,  concionatoribus 
utilissimum  (et  rarum),  Genuae  1656 
in  f.  Quatuor  alios.tomos  in  idem  can- 
ticum  re.liquitparatos  aliaque  opera  ma- 
nuscripta. 

65.  Jsaiam  exposuit  gallice,  Parisiis 
1654  in  f.,  Laisne  de  Marguerie, 
clericus  et  a  sanctioribus  consiliis  (t 
1678).— Bernardus  d'  Ascoli  O.Carm. 
Bef.  (fl.  1678)  reduxit  Alfabeto  di  Ge- 
remia  Prof.  in  forma  di  lettioni  e  spie- 
gate  con  scritture  de  ss.  Padri  ed  eru- 
ditioni,  Macerata  1680.  —  Abdiam 
prophetam  exposuit,  Antwerpiae  1657 
in  f.,  Martinus  del  Castillo  0.  Min. 
Burgensis,  cujus  alia  quoque  exstant 
opera:  Ars  biblica,  Mexici  1675  in  4; 
V n  Debboram  de  Maria  figurata,  Hispali 
1678;  Lugduni  1690  iu  f.;  super  Su- 
sannam  illustrationes\iter*\ea,  morales 
ac  panegyricae  pro  Deipara,  Matriti 
1658  in  f. ;  D.  Petri  Chrysologi  sermo- 
nes  aurei  scholiis  ac  locupletissimis  mo- 
ralium  conceptuum  varietate  commen- 
tariis  illustrati  in  gratiam  divini  verbi 
concionatorum,  addita  ss.  doctoris  vita 
necnon  et  ejusdem  ad  Eutychetem  ep. 
notis  pariter  elucidata,  Lugduni  1676 
in  f.  Cogitavit  omnes  Petri  sermones 
commentariis  onerare,  sed  pervenit  tan- 
tum  ad  22.  —  Libros  Macbabaeorum 
enarravit  Joannea  Erardus  Fulloniua 
(Foullon)  S.  J.  Leodiensis  n.  1609,  in- 
signis  concionator,  qui  dum  grassante 
Tornaci  pestilentia  saluti  sodalium  pu- 
blico  contagio  expositorum  saepius  eos 
invisendo  et  consolando  consulit,  lue 
pestifera  ipse  quoque  infectus  occubuit 
(25.  Oct.  1668).  Inter  alia  haec  edidit: 
Commentarii  historici  et  morales  perpe- 
tui  ad  1.  Machabaeorum  l.  additia  libe- 


rioribus  excursibus,  ubi  plurima  eccle- 
siasticis,  theologis,  ascetis,  christiano- 
politicis  explicate  traduntur.  Praemit- 
titur  tabula  geographica  Judaeae  etc. ; 
ad  2.  Machabaeorum  l.  etc.,  Leodii  1660 
— 1665  v.  2  in  f. ;  veritatis  et  ecclesuis 
tungrensis  breves  vindiciae  l)  adversus 
longam  et  supervacuam  diatribam  R. 
P.  Godefridi  Henschenii  de  episopatu 
tungrensi  et  trajectensi,  Leodii  1653 
in  1 2.  sub  nomine  Nicolai  Fisen.  //»- 
storiae  leodiensis  universae  compendium 
in  annos  digestum,  admodum  accura- 
tum  et  eximium,  Leodii  1655  in  24  ; 
ed.  altera  emendata  et  auctior,  ib.  eo- 
dem  anno;  historia  leodiensis  per  epis- 
coporum  et  principum  seriem  digesta 
ab  origine  populi  usque  ad  Ferdinandi 
Bavari  tempora,  Leodii  1735.  1736 
v.  2  in  f.  (ad  a.  1612)  cura  DD.  de 
Crassier  et  de  Louvrex,  qui  t.  3- 
adjecerunt,  ib.  1737.  Usus  est  Fullo- 
nius  ad  hanc  scribendam  historiam  du- 
centis  auctoribus  pluribusque  docu- 
menti8  mss.  judicio  sagaci  sanaque 
crisi,  studio  et  ira  vacuus,  hinc  magni 
fit  a  viris  eruditis  a)  etiam  nostra  aetate. 
Vera  Ecclesia  omnium  in  fide  errorum 
comrnune  remedium,  Leodii  1662  in 
1 6.  —  Pietati  fovendae  et  in  conciona- 
torum  utilitatem  plura  concinnavit 
opera  Josephus  Lainez  0.  S.  Aug. 
Matritensis  theologiae  professor  et  in- 
signis  concionator,  hinc  Philippo  IV.  a 
concionibus,  episcopus  accitanus  inBae- 
tica  (t  1667).  Ea  inscribuntur  Los  dos 
estados  de  Nlnive  cautiva  y  libertada 
deducidos  del  libro  de  Jonas  Profeta, 
Matriti  1619;  El  Privado  ChHstiano 
deducido  de  las  Vidne  de  Josef  y  Da- 
niel  pp.  2,  ib.  1 641  p.  1 ;  p.  2.  inscripta 
El  Daniel  Cortesano,  ib.  1644  ;  El  Jo- 


>)  Alia  acripta  occaaione  hujus  contro- 
versiiie  edita  cf.  apud  Backer  I,  1925. 

')  Cf.  prolixam  recenaionem  in  M6moi- 
res  de  Tr6voux  1737  t.  3  p.  1347—1377 ; 
Fellerlll,  644;  acta  erud.  lipg.  1739  p. 
626 ;  suppl.  ad  nova  acta  erud.  VI,  337— 
42;  Bibf.  nat  de  Belg.  VII,  207. 


Digitized  by  Google 


149 


de  Ormaza,  Legiis,  Pricaeus,  Amelote  etc. 


150 


tul  esclarecido  caudillo  vencedor  de 
Reyes  y  Gentea,  ib.  1653. 

66.  Praetermissis  Carolo  Dorron 
eongr.  Orat.  Parisino  (t  1666),  cujus 
eutat  (gaUice)  1.  Jesus  Christus  in  88. 
Scripturis,  praesertim  in  prophetis  re~ 
telabti,  Parisiis  1 658  in  4.  —  Josepho 
de  Ormaza  S.  J.  Salmanticensi  (t  c. 
1676),  cujus  exstat  Tesauro  manual 
en  el  Conde  Manuel  Tesauro.  Primera 
parte.  Oenealogia  de  Christo  Salrador 
derivada  por  las  edades  del  mundo. 
Latino-Castellano  con  Scholios  etc.  8e- 
gunda  Parte  en  que  por  todos  los  ca- 
pitulos  de3  N.  y  V.  T.  se  excitan  las 
questiones  principales,  con  citas  a  los 
autores  que  mejor  las  tratan,  Matriti 
1674  in  4.  —  Jacob  (Legris)  as.  Mi- 
chaele,  Fuliensi,  Bothomagensi  (f 
1675),  qui  edidit  biblia  parva  seu  ss. 
N.  T.  librorum  omnium  analysim  ca- 
tholicam  et  oeconomiam  generalem  in 
tabulas  digestam,  Lugduni  1670  in  f., 
etiam  sub  titulo:  Bibliorum  idea  gene- 
ralis  illusirata,  ib.  1674  v.  2  in  1  2.  — 
Joannes  Pricaens  (Price)  Londinen- 
sis  M,  juris  doctor  et  post  ejuratos  er- 
roreslinguae  graecae  professor  pisanus 
(t  1676),  scripsit  praeter  curas  priores 
€t  posteriores  in  L  Psalmorum,  commen- 
tarios  in  varios  N.  T.  libros,  in  qui- 
bns  versionis  vulgatue  sermo  latinus 
ostenditur,  contextus  graeci  litera  ex- 
plicatur,  ejusdem  phraseologia  cum 
auctorum  ethnicorum  locutionibus  com- 
paratur;  annotata  in  Evangelium  Mat- 
thati,  Parisiis  1646  in  4;  Lueae  etJo- 
annis,  in  acta  apostolorum,  ib.  1647  in 
12;  in  ep.  Pauli  binas  ad  Timotheum, 
tn  ep.  ad  Titum,  in  ep.  ad  Philemonem, 
in  3  ep.  Joannis,  in  ep.  Jacobi,  ib.  1 646 
in  8 ;  in  ep.  Judae  et  in  Apocalypsim, 
omnia  simulLondini  1660  inf. —  Vi- 
tam  Christi  seu  harmoniam  quatuor 
evangeliatarum  •)  prius  gallice  Parisiis 

>)  Cf.  Saxium  ad  a.  1635;  Biogr.  un. 
XV,  343. 

*)  Idem  praestiterunt  Carle  P  r  6  v  o  b  t 
Herbelaj  pariter  Or.  Parisientis,  priua 


1669  in  12.,  dein  latine  1670  ib.  ela- 
boravit  Dionysins  Amelote  congr. 
Orat.  Gallus  e  Santonibus,  Sorbonae 
doctor,  in  sua  congregatione  praepositi 
generalis  assistens  (n.  1606;  t  1«  Oct 
1678).  Notior  tamen  bic  auctor  est 
propter  alia  opera,  sciL  propter  versio- 
nem  gallicam  JV.  T.  cum  annotationibus, 
Parisiis  1666—1670  v.  4  in  8;  1688 
v.  2  in  4.  et  saepius  alibi  (tricies  forte 
et  ultra).  Editioni  1 5M  quae  est  lugdu- 
nensis  1710  accessit  ordine  alphabe- 
tico  digesta  geographia  sacra  cum  ge- 
minis  tabulis  urbis  jerosolymitanae  et 
templi  Salomonis.  Plures  praesules 
hanc  approbaverunt  versionem.  Si  Cal- 
meto  credimus,  ea  est  valde  literalis, 
sed  inelegans;  si  Richardo  Simon, 
jndici  alioquin  severo  nec  praejudiciis 
vacuo,  Amelote  primus  est  inter  catho- 
licos,  qui  accuratam  N.  T.  versionem 
gallicam  conficere  nisus  est x) ;  in  ex- 
quirendis  tamen  mysticis  sensibns  ma- 
gis  quam  ad  literam  explanandam  ani- 
mnm  intendit,  quod  versioni  exactae 
et  accuratae  obstaculo  fuit:  saepius  quo- 
qne  quam  necesse  fuerit,  vulgatae  tex- 
tn  relicto  graecum  non  semper  sat  pro- 
batum  sequitur.  Alibi  tamen  *)  fatetur 

procurator  regius  (t  11.  Jan.  1678).  Prodit 
La  ViedeN.  S.  J.  C.  Parisiis  1653;  1656,  li- 
bellus  non  tanti  pretii.  Cf.  Batterel,  II, 
583  s.  —  Joannea  van  Parys  S.  J.  Ant- 
werpientis  concionator  (t  23.  Mart  1670) 
in  Margarita  evangelica  sive  J.  Christi  D. 
N.  yita,  doctrina  historiaque  universa  e 
as.  quatuor  evangeliorum  dispositione  con- 
cordi  deacripta,  Antwerpiae  1657;  1660 
ed.  3. 

>)  Hanc  laudem  ipsi  tribuit  Histoire 
critique  des  Veraions  du  N.  T.  c.  32.,  ubi 
addit:  „11  a  eu  une  connoissance  exacte 
de  ndtre  langue,  et  il  a  meme  89Q  assez 
de  Grec  et  de  Latin  pour  ne  pas  tomber 
en  dea  fautes  grossieres.  11  avoit  de  plus 
fait  une  e"tude  particuliere  de  la  Bxble 
avant  que  la  traduire."  Fuse  dein  de  hac 
versione  disserit  hoc  c.  32.  et  sequenti. 
Alibi  tamen  (Cf.  Bayle  Rep.  lettres  168» 
mars — avril  4)  durius  quaedam  ei  expro- 
brat.  Cf.  Feller,  1,  147 ;  Journal  de  Sav. 
lb'66  p.  197,  ubi  ea  laudatur. 

»)  Histoire  critique  des  principaux 
commentateurs  du  N.  T.  c.  58.,  ubi  quasi 


Digitized  by  Google 


1664—1680.  lnterprefces  8.  Scripturae.  Amelote,  Leander  etc.  152 


merito  versionem  hujus  theologi  cete- 
ris  praeferri  pro  fidelium  usu,  cum 
docte  in  annotationibus  veterem  tuea- 
tar  interpretem ,  utilissimumque  ejus 
laborem  dicit.  Scripsit  quoque  Abrige 
de  la  theologie  11.  9,  Pa™  1675,  et 
inter  alia  opusculn  gallica  praecipuum 
videtur  La  difense  des  constit.  d'  Inno- 
centXI.etd'Alexandre  VII.  utetdecreto- 
rum  conventus  cleri  gallicani  ndversus 
doctrinam  Jansenii  una  cum  tr.  de  sub- 
scriptionibus,  Parisiis  1660  in  4.  Pro- 
diit  ex  3  pp.  pan  prima.  Merito  lau- 
datur,  quod  in  causa  janseniana  vix 
non  unicus  inter  sodales  fuerit,  qui  se- 
dis  romanae  decretis  plene  se  submise- 
rit  suoque  exemplo  ceteros  Oratorii  pa- 
tres,  qui  Jansenii  doctrinam  ab  augu- 
stiniana  minime  differre  censebant,  ad 
parendum  invitaverit,  animaverit,  ai- 
duxerit  >)  =  ipseque  strenue  Jansenia- 
nos  impugnavit,  qui  propterea  ei  mi- 
nime  pepercerunt.  Ita  Girard  Sor- 
bonae  licentiatus  unusque  ex  illis  de- 
putatis,  qui  sectae  causam  Romae  age- 
rent,  sub  nomine  Dionysii  Remond 
edidit:  iklaircisscment  du  fait  et  du 
sens  de  Junstnius  en  4  partiea,  avec  un 
parallele  de  la  Doctrine  du  P.  Ame- 
lote  avec  celle  de  Janseniua,  et  la  re- 
futation  du  livre  de  Dom  Pierre  de 
S.  Joseph  Feuillant  (III3, 096),  Coloniae 
1660  in  4.,  quo  in  opere  negare  audet 
quinque  famosa3  propositiones  in  Jan- 
senii  opere  reperiri.  Scripsit  quoque 
Amelote  La  vie  du  P.  Charles  de  Con- 
dren  secundi  praepositi  Oratorii,  Paris 
1 643 ;  1657;  La  vie  de  soeur  Margue- 
rite  du  S.  Sacrement  religieuse  carme- 


sui  oblitus  scribit:  «Pour  co  qui  cst  de  sa 
m6thode  il  s'  arrete  au  sen*  litteVal,  y  me- 
lant  aussi  quelquefois  de  hi  Theolojrie  et 
a.-sez  rareiuent  de  l.t  Controverse.  11  est 
pour  1'ordiniiirc  Aujjustinien  et  ThomisU» 
ayant  copi6  le  Conunentaire  d'Estius  sur 
lJs  Epitres  de  Saint  Paul.  bien  qu'  il  luy 
*oit  contraire  en  de  certitins  cndroita  etc* 
Cf.  In^old  Bibliogr.  orat.  p.  7 ;  Dict.  de  la 
liible  ed.  Vigouroux  p.  374;  Batterol  11, 
561-HO. 

i)  Cf.  Mich.  a  b.  Joseph  II,  185. 


lite,ib.l654.1.revelationibus  aliis  miria 
gestis  plenus. 

67.  Quaestiones  theologicas,  histo- 
ricas  et  morales  in  evangelia  dominica- 
carum  et  festorum  tractavit  Jacobus 
Lobbetius  de Lantin S.  J. Leodiensis 
(t  18.  Jun.  1672)  3  t.  prioribus  op. 
omnium,  quae  prodierunt  Leodii  1677 
v.  6  in  f.  Reliqui  tomi  complectuntur 
11.  asceticos.  —  Petrus  A 1  o  i  s  S.  J. 
Neapolitanus  philosopbiae,  dein  exege- 
sis  professor  per  18  annos  (n.  c.  1585; 
t  1.  Julii  1 667),  edidit  commentarios^ 
in  evangelia  quadragesimae  juxta  expo- 
sitionem  literalem  et  moralem,  Parisiia 
1658  t.  3  :n  f.  —  Leander  Divio- 
nensis  0.  Cap.  insignis  concionator  edi- 
dit  praeter  alia  concionatoribus  desti- 
nata  veritates  evangelicas,  in  quibus 
continentur  mysteria  vitae  J.  Christi, 
veritates  fidei  catholicae,  perfectiones 
Deiparae  V.  Mariae  et  sanctorum ,  mi- 
racula  ss.  eucharistiae,  secreta  subli- 
miora  vitae  niysticae  et  materiae  ad 
mores  spectantea  cum  exemplis,  refle- 
xionibus,  moralitatibus  practicis  et  af- 
fectibus  devotis,  Parisiis  1659  v.  3  in 
f. ;  Commentaria  in  ep.  omnes  s.  Pauli 
ap.  ib.  1663  t.  2  in  f.  —  Explicationem 
literalem  in  easdem  scripsit  (gallice) 
Ludo  v  icus  T  h  o  u  r  e  t  de  s.  Cathari  na  Bel- 
lovacensis  (t  1679),  quae  cum  explica- 
tione  morali  Caroli  Hure  prodiit  Pa- 
risiis  1708  v.  4  in  8-  —  I»  ep.  b.Pauli 
Ap.  ad  Philippenses  commentariorum  et 
annotationum  edidit  Joannes  Antonius 
Velasquez  S.  J.  Abulensis  t.  l.Pin- 
ciae  1626;  t.  2.  Lugduni  1628  cum 
priori;  1632—34;  1636  ;  1639  Ant- 
werpiae  1640  t.  2  in  f.,  1651  etc.  Cul- 
tor  is  fuit  eximius  Deiparae  ejusque 
rosarium  de  genu  quotidie  ante  illius 
imaginem  in  templo  fere  per  horam  re- 
citare  consuevit.  Evocatus  est  Matri- 
tum  a  Philippo  IV.  propter  magnam  de 
doctrioa  ipsius  opinionem,  ut  consultor 
esset  congregationis  ibidem  erectae  de 
immaculata  conceptione  b.  Virginis  tu- 
enda;  imo  rex  ipsius  dexteritate  et  sa- 


Digitized  by  Google 


153         Velasquez,  Alb.  a  s.  Aegidio,  Bordea,  Kircher,  Mayr,  Macri  etc.         i  54 


pientia  captas,  ei  injunxit,  ut  ad  se  sin- 
gulia  hebdomadibus  semel  secreto  ac- 
cederet  admoneretque ,  quidquid  pro 
boni  regni  administratione  judicaret, 
quem  tamen  honorem,  insignis  plane 
confidentiae  argumentum,  modeste  vir 
humilis  detrectavit  (f  0.  Nov.  1669  a. 
aetatis  84).  Alia  ejuadem  opera  sunt: 
Diss.  et  annotationes  de  Maria  imma- 
culate  concepta  11.  5,  Lugduni  1653  in 
f.;  Pinciae  1654;  de  aupustissimo  eu- 
charistiae  mysterio  sive  Maria  forma 
Dei,  Valisoleti  1658  t.  2  f.;  Ragonque 
da  a  su  Maaestad  del  Brere  de  N.  S.  P. 
Alexandro  VII.  en  favor  del  culto  con 
que  la  s.  Iglesia  Komana  celebra  la  Fie- 
sta  de  ln  Immaculada  Concepcion  etc., 
Matriti  1662  in  f. ;  de  Maria  advocata 
nostra  adnotationes  et  exempta,  ib.  1668 
in  f. ;  in  Ps.  1 00.  commentarii  literales 
et  morales  sive  de  optinio  principe  et 
optimo  principis  administro,  Lugduni 
1637  in  f.;  Venetiis  ]647.  —  Alber- 
tinus  a  s.  A  e  g  i  d  i  0  in  seculo  dictus 
Aegidius  Leroy  0.  Carm.  Dolensis  theo- 
logiae  lector  (f  1670)  auctor  estop. 
Puulus  praedicans  resurrectionem  mor- 
tuorum  Rhedonis  1654  in  4.,  L  soli- 
das  adversus  atheos. —  DeApocalypsi 
praeter  1'  e  t  r  u  m  a  Jesu  Maria  (cf.  III3, 
777  a.t  egit  Jacobus  de  Bordes  0. 
Cap.  Constantiensis  concionator  insig- 
nis,  8.  theologiae  professor  et  30  a.  no- 
vitiorum  magister  in  provinciaNorma- 
niae  (t  1669  a.  aetatis  76)  in  elueida- 
tione  paraphrastica  super  apocalypsim 
b.  Joannis  ap.  cum  annotationibus  per- 
multis  ad  loca  difficiliora,  Kouen  1639 
p.  1.  Keiiquae  tres  partes,  quaspromi- 
serat,  dicuntur  prodiisse  Parisiis  1658. 
1659  v.  2  in  f.,  opus  sat  raruui.  Ejus 
est  etiam  1.  controversiarum  contra  Jan- 
stnistas,  ib.  1658.  —  Henricus  Kir- 
cher  S.  J.  Novesiensis  (1608 — 1676), 
in  Dania  missionarius  breviter  et  clare 
explanavit  Prophetiam  apocalypticam 
$.  Joannis  ap.  mundo  praecipitante  ad 
exitum,  prout  ex  multorum,  quae  hic 
prophetata  sunt,  impletione  colligere 
Hcebit.  Coloniae  1676  in  4;  Libellus 


doctrinalis  dilucide  ostendens  populis 
septentrionalibus  fidem,  in  qua  opor- 
teat  salvos  fieri,  ib.  1673  in  16.,  liber 
rai-us,  qui  germanice  saepe  prodiit. 

68.  His  addi  possunt  Henricus 
Mayr  S.  J.  Dilinganus  n.  1608,  diu 
theologiae  professor,  academiae  dilin- 
ganae  cancellarius  septennio  (t  1 2.  Maji 
1675),  qui  collegit  manuale  biblicum, 
in  quo  s.  Scripturae  certa  quaedam  te- 
stimonia,  quae  sibimet  contradicere  vi- 
dentur,  omnino  concordare  docentur, 
Friburgi  Brisgoviae  1654  in  12;  Quis 
ut  Deus?  De  attributis  divinis  1645  in 
8 ;  de  sponsalibus  et  matrinioniis,  Fri- 
burgi  1657  in  12.  —  Dominicus  Ma- 
cri  (Magri)  Melitensis  (n.  28.  Mart. 
1604)pros.  Sedis  negotiis  in  Orientem 
fuit  missus  >),  Romam  pro  arabica  s. 
Scripturae  translatione  accitus.  Vir 
erat  udmodum  eruditus  (t  4.  Mart 
1672),  prout  testantur  ejusopera2), 
quorum  potiora  sunt :  Antilogiae  seu 
contradictiones  apparentes  et  concilia- 
tiones  s.  Scripturae,  quae  saepe  pro- 
dierunt,  ut  Venetiis  1 645;  1653  in  12; 
Parisiis  1665.  Optima  editio  multum- 
que  aucta  cura  ab.  L  e  f  e  v  r  e  (t  1 7 1 6) 
prodiit  Parisiis  1685  in  12.  Notitia 
de'  vocaboli  ecclesiastici  con  la  dichiara- 
tione  delle  Ceremonie,  dell'  origine  dei 
Riti  sacri,  voci  barbare  e  frasi  usate  dai 
SS.  Padri,  concili  e  scrittori  ecclesia- 
stici,  Messinae  1 644  in  4 ;  Romae  1650 
(ed.  2.)  1669  in  4.,  quod  opusCarolus 
ejus  frater  in  romanae  Sapientiae  ar- 
chigymna-  io  bibliothecae  praefectus  la- 
tina  interpretatione  donavit,  in  melio- 
rem  ordinem  digessit,  pluribus  locu- 
pletavit  ac  tandem  edidit  inscriptum 
Hierolexicon  sive  sacrum  dictionarium 
etc,  additis  Dom  i  n  ici  contradictioni- 
bus  apparentibus  conciliatis,  Romae 


')  Cf.  ejus  Hrere  raceonto  del  viaggu» 
al  Monte  Libano,  Viterbii  1654  .  Romae 
1655. 

*)  Plura  do  eo  cf.  in  vita  a  Man  o  Ar- 
golo  scripta  et  Hierolexico  praemiasn  ; 
Aiceron  t.  XLl ;  Biogr.  univ.  XX,  153. 

Digitized  by  Google 


155     1664—1680.  Interpretes  a.  Scripturae.  Sciughaca,  Pons,  Picinellua  etc.  155 


1677  t  2  in  f.;  Bremae  1692;  Vene- 
tiis  1 7 1 2,  et  cum  additionibus  et  illu- 
strationibus  (plurimis)  Steph.  Sciu- 
gliaca,  Bononiae  1765 — 67  t.  2  in 
4.  Praeterea  Dominicus  romanam  mar- 
tyrologii  ed.  (italam)  a.  1668  recen- 
suit,  correxit  pluribusque  indicibus  ex- 
ornavit.  Quamvis  autem  Dominici  Hie- 
rolexicon  modo  oblivioni  fere  sit  tradi- 
tum,  quidam  tamen  articuli  pretio  non 
carent :  saepe  enim  ea  in  illis  reperiun- 
tur,  quae  frustra  alibi  quaeres.  Meruit 
quoque  de  Lat.  Latinio,  ut  jam  dixi- 
mus  III3,  286.  —  Bonaventura  Pons 
0.  Praed.  Aragonus  collegit  difficulta- 
tes  s.  Scripturae  inter  ss.  patres  agita- 
tas  et  controtersas,  Lugduni  1672  in  f. 
—  Philippus  P  i  c  i  n  e  1 1  u  s  l)  Mediola- 
nensis,  canonicus  reg.  lat.,  collegit  lu- 
mina  rejiexa  sive  omnium  auctorum 
classicorum  consensum  cum  capitibus 
singulis  ac  pene  versiculis  ss.  bibliorum 
instar  commentarii  in  s.  Scripturam, 
Mediolani  1G67  in  f.  (italice);  latine 
Francofurti  1703  per  Aug.  Erath. 
Confert  autem  quatuor  millia  locorum 
9.Scripturae  cum  classicorum  auctorum 
dictis  atque  ex  hac  collatione  illos  vel 
haec  illustrat.  >  In  quo  quidem  et  ma- 
ximae  industriae  et  boni  interpretis  lau- 
dem  nobis  consecutus  esse  videtur  om- 
nibusque,  qui  utilissimum  librum  de- 
inceps  legent,  credimus,  videbitur  2). « 
Teatro  0  vero  Ateneo  de  Letterati  Mi- 
lanesi,  Milano  1670;  11  Afondo  sym- 
bolico  ih.  1669;  1680  in  f.  ed.  3.  latine 
interprete  Aug.  Erath  Coloniae  1695. 
Obiit  c.  a.  1680.  —  Collectanea  seu 
catenas  ss.  patrum  et  aliorum  veterum 
auctorum  Aloisius  comes  de  Sanse- 
verino  neapolitanus,  princeps  bisi- 
nianus,  legum  doctor  et  theologus  (f 


')  L'f.  Zedler  XX VIII,  64  et  praesertim 
Argelati  bibl.  script.  med.  II,  1076. 

*)  Ita  acta  erudit.  lips.  1702  p.  172, 
u^i  plura  de  hoc  libro. 


1669)  collegit  et  quidem  in  Psalmoa 
v.  3  inf.  Neapoli  1635—1638;  in  4- 
evangelia,  ib.  1659 — 1664  v.  4  in  f. ; 
in  acta  apostolorum  1666  in  f.  —  Lu- 
dovicus  Hemmert  0.  S.  Aug.  patria 
Belga,  theologiae  professor  Cajetae,. 
quaestionem  instituit  de  magorum  hi- 
storia  et  apparitione  stellae,  an  scil. 
tredecim  tantum  a  nativitate  Christi 
diebus  absoluta  fuerit,  Neapoli,  1661 
in  4.  —  Evangelia  hebraice  vertit  (Ro- 
mae  1668)  Joaones  Juda  Giona  Bat- 
tista  Judaeus  e  Galilea  ad  veram  fi- 
dem  conversu9,  post  longa  itinera  lin- 
guarum  hebraicae  et  chaldaicae  prius 
in  academia  pisana,  dein  Bomae  in  col- 
legio  de  propagana  fide  professor  (t 
1668). 

69.  Appendicis  loco  addimus  Bernar- 
dinum  Surium  0.  Min.  Recoll.  Ru- 
remcondensem,  novitiorum  magistrum 
et  aliquoties  guardianum,  qui  cum 
Philippo  Sinceliers  fratre  laico  pedes 
adiit  loca  sacra  (1644),  ibique  haesit 
munere  fungens  praesidis  s.  Sepulchri  et 
commissarii  terrae  sanctae  ad  a.  1647. 
Decessit  3-  Apr.  1665.  Iter  suum  flan- 
drice  et  gallice  descripsit  in  op.  Le 
Pieux  Pelerin  ou  Voyage  de  Jerusalem 
etc.  11.  3,  Bruxellis  1666.  —  Ita  et 
Antonius  del  Castillo  0.  S.  Frane. 
Ref.  Malacitanus ,  terrae  8.  commissa- 
rius  generalis  et  conventus  bethleemi- 
tici  guardianus  (f  1Q69)  in  op.  El  de- 
voto  PeregrinOi  Viage  de  Terra  Santa, 
Matriti  1654;  1656  etc.  saepius  edi- 
tum.  —  Marianus  Morone  da  Maleo 
0.  Min.  commissarius  apostolicus  in 
Oriente,  custos  terrae  sanctae  etguar- 
dianus  Montis  Sion  in  op.  Perra  santa 
nuovamente  illustrata,  Piacenza  1669 
t.  2. —  Joannes  Doubdan  canonicus 
8.  Dionysii  (t  c.  1670)  in  1.  non  mag- 
ni  pretii  et  stilo  languido  cons^ripto 
Le  Voyage  de  la  Terre-Sainte,  Parisiis 
1661;  1662;  1666. 


Digitized  by  Google 


157 


Mauguin,  Tiasier,  r&rtraud,  Despont. 


15> 


IV.  Patrologia, 


70.  Qui  in  patrum  l)  operibus  e  te- 
nebris  eruendis  vel  illustrandis  versati 
sint,  paucissimos  hac  epocha  reperi- 
mus,  eosque  tautum  Gailos.  Ex  his  Gil- 
bertus  Mauguin  regi  Galliae  a  consi- 
liis  (t  1674)  collegit  Veterum  aucto- 
rum ,  qui  IX.  sec.  de  praedestinatione 
et  gralia  scripserunt  operaetfragmenta 
cum  ejusdem  auctoris  chronico  et  hi- 
ttorica  synopsi,  Parisiis  1650  v.  2  in 
4-..  qua  collectione  continetur  quoque 
ejus  1.  Vindiciae  praedestinationis  et 
gratiae  Sirmondo  oppositus  (cf.  III3, 
1080).  Hunc  Samuel  Desmares  pastor 
calvinista  admodum  laudat,  eoque  lecto 
affirmavit,  se  sperare  C.  Mauguinum 
de  Christi  in  eucharistia 


')  .*v  Augustmi  citam  fere  ex  memoriis 
Tillemontii  derivavit  Hugo  Vail- 
lant  O.  S.  Bcn.  (n.  1619;  t  1678).  —  Ali- 
am  ex  s.  doctorisoperibus  atque  ipsis  vcr- 
bis  ordim*  chronologico  11.  4  contexuit 
(Antwerpiae  1646  in  4.)  Joannes  R i  v i ua 
0.  S.  Aug.  Lovaniensis,  doctor  theologus 
oniversitatis  trevirensis,  studiorum  regens 
et  a.  Scripturae  interpres,  provinciae  prae- 
positua.  nominatus  episcopus  boscoducen- 
sis,  quae  tamen  nominatio  eftectu  caruit 
ob  tractatum  pacis  monasteriensis  (t  1. 
Nov.  166"»,  sccundum  alios  1663).  Multum 
usos  est  hac  vita  T  i  1 1  e  m  o  n  t ,  quia  ea 
potius  est  historia  totius  illiua  temporis, 
eamque  valde  commendat  D  u  p  i  n  X  VII, 
188,  prohibita  olim  (nuuc  uon  amplius) 
decr.  10.  Apr.  1666,  nisi  deleantur  illa 
verba,  quae  sunt  in  fine  f  2  c  1  1.  4:  Qui- 
hm$  dum  simUia  tradit  etc.  usque  ad  illa 
alia :  Dt  Knchiridio  ista  sufficumt.  Theo- 
logos  illos,  qui  in  Deo  admittunt  volun- 
tatem  salutiferam  universalem  post  prae- 
vuram  Adami  ppccatum  semipelagianis  ac- 
een>et.  Alia  hujus  auctoris  opera  cf.  apud 
Foppens  II,  717;  Feller  VII,  278;  Biogr. 
nat.  XIX,  383.  —  De  Carolo  Delfau 
(tl676)  infra  loquemur.  —  Guido  deSon- 
vigny  Or.  Bles^ensis  (t  17.  Mart.  1672) 
Cyri  T  h  e  o  d  o  t  i  Prodromi  Epigrammata 
in  universam  utriusque  T.  Scripturam  pri- 
mum  latimtate  donavit,  Juliomagi  1632 
in  4:  Tr.  del  Computo  eccteriastico,  Romae 
1641.  Cf.  Batterel  Memoires  II,  527—36. 


praesentia  deque  gratia  consensurum1). 
Nititur  in  eo  ostendere,  Gottschalcum 
nullatenus  docuisse  haeresim  praede- 
stinatianam.  Ceterum  a  nonnullis  alter 
hujus  collectionis  tomus  tribuitur  ab.. 
Bourzeis,  de  quo  cf. p.  59.  Bertran- 
dusTissier  0.  Cist.,  reformator  ab- 
batiae  Bonifontis  (t  1670),  collegitra- 
rissimam  pretiosamque  Bibliothecam 
patrum  cisterciensium  i.  e.  opera  abba- 
tum  et  monachorum  0.  Cist,  qui  se- 
culo  s.  Bernardi  aut  paulo  post  ejus 
obitum  floruerunt,  in  unum  collecta, 
Bonifonte  (Bonnefontaine)  1 660— 1 669 
t.  8  in  v.  4  inf.  Statuit  (\uq(\\iz  Asser- 
tiones  tfieologicas  scil.  epitomen  theolo- 
giae  dogmaticae  et  moralis  ik  1670 
ed.  2 ;  disp.  theologicam  in  janseniana 
dogmata,  Carolopoli  (Charlevil!e),  1651. 

—  Alius  autem  est  a  Laurentio  Ber- 
trand,  qui  D.Bernardi  ab.  claraeval. 
theologiam  speculativam  e  sparsis  per 
illius  opera  sententiis  collegit,  cum  ap- 
positione  locorum,  e  quibus  doctrinae 
resolutiones  et  objectionuui  explicatio- 
nes  desumuntur,  Astae  1675  v.  4  in  4. 

—  Bibliothecam  maximam  veterum  pa- 
trum  et  aliorum  scriptorum  eccle*iasii- 
corum  ordine  chronologico  dispositam 
edidit  Philippus  Despont2)  doctor 
sorbonicus,  Lugduni  1677  seqq.  v.  27 
in  f.  Indicem  utilissimum  adjecit  Si- 
meon  a  s.  Cr  uce  3)Genuae  1707  inf.; 


')  Cf.  Dictionnaire  des  livre>  J  ans£- 
ni«tes  etc.  IV,  214.  A  nonnemine  haec 
colbctio  tribuitur  Jo.  Roberto  Quatre- 
maire  0.  S.  Ben.  (t  7.  Jul.  1671),  qui 
contra  Jo.  Fronteau  et  Nuudaeum  vindi- 
cat  1.  de  imitationeChr.  ab.  Gersen,  et  ali- 
quot  abbatiarum  jura  ad veraus  L  a  u  n  o  y. 

*)  Saltem  huic  tribui  solet :  ipsius  certe 
est  praefatio,  sed  collectio  ipsu  fortc  ty- 
pographw  est  tribuenda.  Cf.  Biogr.  un. 
XI,  226. 

•)  Fuit  Simeon  a  s.  Lriu  e  0.  S.  Aug., 
Italus,  lector  theologiae  (t  1699)ediditque 
etiam  dubia  selecta  disp.  theologicarum  ex 


Digitized  by  Google 


159 


1664-1680.  Patrologia.  Moreau,  Priorius,  Suares, 


160 


apparatum  criticum  Nicolaus  1  e  X  o  u  r- 
ry,  Parisiis  1703  et  1 71 5  v.  2  in  f. ; 
appendicis  instar  addita  censeri  potest 
55.  bibliotheca  patrutn  primitirae  Lc- 
clesiae  sive  opera  auctoruin  veterum  in 
Scripturam  s.  clariori  melhodo  ordinata, 
Lugduni  1 680.  Licet  haec  bibliotheca 
plura  complectatur  spuria  et  inutilia, 
utiliora  sint  omissa  etc,  tamen  ante 
patrologiae  cursum  completum  edit. 
Migne,  magnononnisi  comparari  po- 
terat  pretio;  post  illam  vero  non  tanti 
amrnius  est  facienda. 

71.CarolusMoreauO.S.A.(tl67l) 
concinnavit  TertuUiani  omniloquium 
alphabeticum  rationale  tripartitum  seu 
Tertulliani  opera  omnia  in  novum  or- 
dinem  hactenus  intentatum  et  facilem 
omnibus  utriusque  fori  oratoribus,  ve- 
rum  humanarum  divinarumque  profes- 
8oribus  ac  scriptoribus  utilem  dispo- 
8uit,  eaque  exposuit  atque  illustravit, 
t.  3  in  f.  Parisiis  1658.  Ea  vero  illu- 
stravit  praecipue  ex  s.  Augustino  >  Ter- 
tulliani  in  omnibus  sanis  illustratore. 
in  perversis  correctore. '  Contra  augu- 
stinianae  doctrinae  censores  appendicis 
loco  apposuit  t.  1 .  vindicias  pacificas, 
quibus  diffusissime  objectos  Augustino 
errores  procul  esse  a  tanti  patris  doc- 
trina  demonstrat.  Norisius  eas  laudat 
atque  iis  in  suis  vindiciis  augustinia- 
nis  libenter  utitur.  Ceterum  haec  Ter- 
tulliani  ed.  plus  promittit,  quam  revera 
exhibet,  neque  magni  videtur  pretii.  — 
Philippus  le  Prieur  (Priorius)  natus 
s.  Vedasti  in  Flandria  (t  1680)  pariter 
in  Tertidliani  opera  l)  jam  a  Pamelio 


1.  2  et  2.  2  d.  Thoraae,  Romae  1709  in  8 ; 
Memoriale  theohgicunt,  seu  coropendium 
theologiae  ex  angelica  8.  Thoraae  doctrina 
depromptum,  ib.  1642  t.  2  in  12 ;  1694. 

')  Ct*.  de  hac  editione  Schoenemunn  in 
biblioth.  hi8torico-liter.  patrum  latin.  t.  1., 
qui  inter  alia  advertit:  „Priorii  notae 
parviquidera  pretii  t>unt.  laudandatamen, 
quam  adornandae  editioni  prneftitit,  dili- 
gentia."  Propter  hanc  tantum  a  Lurapero, 
Walchio  etc.  optima  cemeri  potuit.  Non 
tanti  aestimatur  a  Nourrio  idiss.  in  Ter- 


|et  Bigaltio  illustrata  insudavit,  Pa- 
|  risiis  1664  et  1675  inf.,  quibusnovas 
I  annotationes  subjunxit.  Opera  s.  Cy- 
priani  edidit  cum  scriptis  Min.  Felicis, 
Arnobii,  Commodiani  necnon  Julii  Fir- 
micii,  ib.  1666  inf.,  ed.  antiquata.  No- 
vae  librorum  Optati  ed.,  quae  Parisiia 
irapensis  Joan.  Dupuis  bibliopolae  facta. 
est(l676),  praefuit;  sed  non  solum 
nihil  quidqua-i  praestitit,  ut  emenda- 
tior  prodiret,  verum  et  negligentia  sua 
nova  irrepere  sivit  in  textum  menda  *). 
Scripsit  quoque   de  literis  canonicis 
(eruditam)  diss.  cum  app.  de  tractoriis 
et  synodicis2),  Parisiis  1675  in  8; 
Animadcersiones  in  librum  Praeadami- 
tarum  sive  antiexercitationem  super 
Bom.  5,  12  s.,  in  qua  confutatur  nu- 
perus  scriptor  (Is.  de  la  Peyrere,  cf.  su- 
pra  p.  64).  et  primum  omnium  homi- 
num  fuisse  Adamum,  defenditur,  sub 
nomine  Eusebii   Komani,  Parisiis 
1656  in  12.  —  Joseph  Maria  Suar&s 
s.  Nili  ab.  tractatus  seu  opuscula  ex 
codd.  mss.  eruit,  graece  primus  edidit, 
latine  vertit  et  notis  illustravit.  Erat 
is  Avenione  natus,  ibidem  dein  ad  prae- 
posituram  ecclesiae  cathedralis  promo- 
tus.  Romam  se  conferens  inter  familia- 
res  card.  Barberini  et  Urbani  VIII.  cu- 
bicularios  receptus  est.  In  episcopum 
vasionensem  electus  (1633)  sedem^hanc 
rexit  ad  a.  1666,  qua  abdicata  Ro- 
mam  iterum  convolavit,  ubi  bibliothe- 
cae  vaticanae  praefuit  (t  8.  Dec.  1677). 
Reliquit  plura  alia  opera  3) ,  e  quibus 
ad  nos  spectant:  On.  Panvini  de  bap- 
tismate  paschali  et  oriyine  ac  ritu  con- 
secrandi  agnos  Dei  cum  corollario  edi- 
toris,  Romae  1630  in  8 ;  ex  11.  Tertul- 


tulliani  Apologeticum  c.  3  a.  3),  qui  de 
notis  ditit,  eas  wtaiu  levis  esse  moraenti, 
ut  qui  eas  approbnverit.  vix  ullus  repe- 
riatur." 

')  Cf.  Dupin  in  praet.suae  edit.  Optati 
milevit. 

»)  Cf.  Diarium  romanura  virorum  li- 
terat.  a.  1675  p.  42  sa. ;  Biogr.  univ. 
XXXVI,  80. 

»)  Cf.  Niceron  XXII,  297  *s. ;  Allatius 
in  apibus  urbani* :  Biogr.  univ.  XLIV.135. 

Digitized  by  Google 


141 


Balesdens,  Combefisius. 


162 


Uani  de  exsecrandis  gentilium  diis  fray- 
mtntum  erutum  e  bibl.  vaticana,  ib. 
1630  in  4;  Pariaiis  1630  in  8.  (p.  6); 
notitia  librorum  basilicoruin,  in  11.  Ba- 
rilicon  ed.  Fabroti  a.  1 647  etinbibL 
graecaFabricii;  diatribae  duae,  qua- 
rom  prima  univcrsalis  historiae  syn- 
taxin  ex  auctoribus  nondam  editia,  al- 
tera  diversorum  locorunT  et  flaminam 
eynonyma  exbibet,  Parisws  1650  in  8., 
eti&m  inter  Scriptores  historiae  byzan- 
tiaae ;  vindiciae  SUvestri  II.  P.  M.,  Lug- 
dani  1658  in  4.;  opus  haud  spernen- 
dnm ;  diss.  4.  l .  de  chronologia  operom 
k.  Aagastini;  2.  testimonia  de  illius 

nistam  e  conciliis  deprompta;  3.  de 
crocea  veste  S.  B.  E.  cardinalium  in 
conclavi;  4.  de  M.  Laborante  S.  B. 
E.  card.  florentino,  Bomae  1670  in  4; 
diss.  de  Origenis  Hexaplis  et  Octaplis 
P.  Dion.  de  B  i  v  i  s  Cap.  (cf.  supra  p.  55) 
cnm  corollario  editoris,  ib.  1671  in  8; 
epistolae  tres  ad  picturae  pictorumque 
historiam  pertinentes,  Florentiae  1677 
in  f. ;  harum  1 .  est  Ant.  H.  S  a  1  v  i  n  i, 
altera  ed.  nova  opusculi  Notitia  musico 
expressae  opere  navirulae  in  basilica  9. 
Petri  Bomae  editi  a  Suaresio  1675  in 
4.  —  Joannes  Balesdens1)  Pari- 
eiensis.  conditione  advocatus  (f  1675> 
praeter  Joan.  Gagnaei  in  quatuor  sa- 
crosaneta  J.  Christi  Evangelia  neenon 
aetus  apostolieos  fatUlima  clarissima- 
que  scholia,  Parisiis  1631  in  3.,  et  plura 
Hier.  Savonarolae  opera,  edidit  qnoque 
s.  Orsgorii  ep.  tur.opera  pia,  ib.  1640 
t  2  in  12. 

72.  Magnam  nominis  celebritatem 
hand  immerito  consecutus  est  Francis- 
cns  CombefisiuB  0.  Praed.  Patria 
roit  Marmandensis  ad  Garumnam  in 
Aquitania  natus  a.  1605  raense  No- 
vembri.  Juvenis  annornm  1 9  humani- 
oribus  literis  graecis  et  latinis  egregie 
n^ructesO.Praed.  ingressus  est(  1 624). 
Absolutis  studiis  ad  tradendas  sodali- 


•}  Plora  c£  apud  Nicerou  XXI,  367  ss. 
H«4tr,  X«»mctet«r  IV.  *d.  S. 


bus  disciplinas  philosophicas  primum 
Burdigalae  et  theologicas  Maximinifani 
a  1637  admotus  est  ad  a.  1640,  quo 
easdem  Parisiis  ad  s.  Honorati  docuit 
At  vero  graecis  admodum  deditus  lite- 
ris,  88.  patrum  graecorum  operibus  qua 
vertendis  qua  emendandis,  tum  histo- 
riae  orientali  illnstrandae  desudandnm 
sibi  deinceps  prnposuit :  hinc  bibliothe- 
carum  arcana  perlustravit ,  e  quibus 
quamplurima  veteris  Qraeciae  monu- 
menta  eruit,  latine  vertit  et  utraqne 
lingna  edidit  tanto  eruditorum  plausu. 
ut  clerus  gallicanus  a  1656  honora- 
rium  500  librarum  ei  concesserit,  aue- 
tum  postea  ad  800  et  1000  annuatim 
solvendarum,  quo  sumptus  in  colligen- 
dis  e  variis  Europae  partibus  veterum 
codd.  mss.  graecorum  exemplis  iisque 
exscribendis  edendisque  necessarios 
ferreposset  Devinctissimaetiamilli  fuit 
cum  viri8  suae  aetatis  eruditis  litera- 
rum  et  amicitiae  necessitudo,  cum  Luca 
Holstenio,  Leone  AUatio,  Em.  Scheel- 
strate,  Blacho  cretensi,  Bollando,  Hen- 
schenio,  Papebrochio,  Putcanis  fratri- 
bus,  Emerico  Bigotio,  Ducangio,  Cote- 
lerio,  Auberto,  Gossanvillaeo,  Frontone 
Ducaeo,  Labbeo,  Cossartio,  Garnerio  et 
aliis  l).  Mirabantur  omnes  hominem  in 
tantillo  et  exsucco  corpore  cibi  parcis- 
simum,  vino  vix  ac  ne  vix  qnidem  uten- 
tem,  abstinentiam  et  jejunia  regulae  ad 
amussim  vel  adversa  valetudine  ser- 
vantem,  vigilias  tamen  in  summam 
noctem  producere,  secnnda  de  media 
nocte  assiduissime  surgere,  tum  soluto 
in  ecclesia  horarum  penso  ac  oratione 
mentali  refectnm,  in  cellam  abdere  sese, 
reliqnum  diem  studio  addietum  lectioni 
ac  scriptioni  dare  (t  23-  Mart.  1679). 

73.  Haec  potiora  auctoris  nostri  sunt 
opera :  SS.  patrum  Amphiloehii  lconi- 
ensis,  Methodii  Patarensis  et  Andreae 


')  Cf.  Echard  11,  678  as. :  Niceron  XI, 
185  «a  eosque  auctores,  quos  citat  Saxiua 
ad  a.  1644;  Dupin  XVIII, 99;  Biogr.  univ. 
IX, 


Digitized  by  Google 


163 


1664-1680.  Patrologia.  Combefisius. 


164 


Cretensis  opera  omniu,  quae  reperiri 
potuerunt,  nunc  primum  magnam  par- 
tem  e  tenebris  eruta,  latine  reddita 
ac  recognita  notisque  illustrata,  grae- 
ce  et  latine,  Parisiis  1644  v.  2  in  f.; 
graeco-latinae  patrum  bibliothecae  no- 
vum  auetarium  tomus  duplex,  alter 
exegeticus,  alter  historicus  et  dogmati- 
cus,  ib.  1648  in  f.  Prior  complectitur 
s.  Asterii  Amaseni  ep.,  Procli, 
Anastasii  Alex.,  Basilii  Sel. prae- 
sertim,  aliorumque  homiliaset  orationes; 
alter  historiam  haeresisMonothelitarum 
sunctaeque  in  eam  sextae  synodi  acto- 
rum  vindicias  (1.  quondam  erat  prohi- 
bitus),  diversorum  item  antiqui  ac 
medii  aevi  tum  historias  sacras  tum 
dogmatica  graeca  opuscula  (29).  Bib- 
liotheca  patrum  concionatoria  *)  h.e.anni 
totius  evangelia  festa  dominica,  ss.  Dei- 
parae  illust  riorumque  sanctorum  solem- 
niapatrum  symbolis,  tractatibus,  pane- 
gyricis  iisque,  qua  novum  ex  vetustis 
mss.  codd.  productis,  qua  recensitis, 
emendatis,  auctis,  ad  fontes  compositis 
e  graeco  castigatius  elegantiusque  red- 
ditis  illu8trata  ac  exornata,  Parisiis 


')  Simile  opus  jam  alias  tentarunt 
Laur.  Cumdius  et  post  hujus  obituui 
Ger.  Moaanus  (cf.  III3,  298  a.),  necnon 
P.  Blanchot  (cf.  ib.  p  910).  —  Claudio 
Cantelovio  (Chantelou)  0.  S.  Ben. 
congr.s.  Mauri,  auiico  Dacherii  et  Mabil- 
lonii  i  f  1664),  debemua  bibliothccam  patrum 
asceticam  seu  aelecta  veterum  PP.  de  chri- 
stiana  ac  religiosa  perfectione  opuscula, 
Pariaiis  1661— 16i>4  v.  5  in  4.,  quam  cum 
ahia  ejusJem  Bcripti»  recenset  Fabricius 
bibl.  graecae  XI II,  758.  Cf.  Ziegelbauer 
hist.  rei  lit.  0.  S.  Ben.  IV,  92  j  Piolin  Bio- 
graphie  de  Don  Cl.Chantelou,  Tour^  1879. 
Eam  commendat  M  a  b  i  1 1  o  n  tract.  de 
stud.  monach.  p.  2  c.  3  §  2.  Edidit  idem 
auctor  etiam  s.Bernardi  Paramtticon  p.  1. 
serniones  de  tempore  et  de  hanctis  coni- 
plectentem  necnon  vitam  s.  Malachiae,  ib. 
1662  in  4.  et  s.  liasil  i  Caesareae  Cojtjwlo- 
ciae  archiep.  retjularum  fusius  disjmtata- 
rum  /.,  1064  in  8.  Feller  II,  455  eum  vocat 
Chanteloup,  latine  Cantalupu.u :  »*iqu? 
nonnisi  partem  quandam  tritmit  in  hae 
adoruanda  bibliotheca,  quam  Dacheno 
adscribit.  Hunc  certe  adjuvit  Cauteloviua 
in  edendo  Spicilegio. 


1662  v.  8  t.  3  in  f.  (fr.  225);  Venetiia 
1740  v.  7  in  f.  et  ed.  Didot  Parisiis 
1859.  Praefixit  opusculum,  quod  et 
seorsim  edidit  Parisiis  1662  in  8.  hoc 
titulo:  Recensiti  auctores  bibliothecae 
patrumconcionatoriae  in  iisobiter  fere 
insinuata  strictimque  delibata  Cyria- 
corum  immunitas  a  censura  anctoris 
Petri  de  Valleclausa:  quo  in  1.  de  sin- 
gulis  auctoribus,  quorum  aliquid  exhi- 
bet,  jacta  in  se  a  Theophilo  Ray- 
naudo  jacula  (in  op.  scil.  de  immuni- 
tate  Cyriacorum  sub  nomine  Petri  de 
VallecUusa  edito)  molesteet  reli- 
gtose  repellit  Bibliothecae  gratcorum 
patrum  auctarium  nooissimum,  in  quo 
varia  scriptorum  ecclesiasticorum  anti- 
quioris,  medii  et  vergentis  aevi  opus- 
cula  exhibet,  ib.  1 6  7  2 1.  2  in  f.  Continen- 
tnr  autem  opuscula  et  symbolae  Flavii 
Josephi,  Hippolyti  ep.  et  M.,  Methodii, 
Clementis  Al.,  Severiani  Gab.,  lrenaei 
Lugd.,  Arsenii  ab.,  Nili.  Hyperechii, 
Nicetae  Paphlagonis,  Photii,  Alexandri 
Licopolitae,  Didymi  Alex.,  Manuelis 
Calecae,  Cyparissioti,  Palamae  aliorum- 
que.  S.  M  a  x  i  m  i  confessoris  graecorum 
theologi  opera  probatissimis  quaeque 
mss.  codd.  eruta  novaque  versione  sub- 
acta  notisque  illustrata,  Parisiis  1675 
t.  2  in  f.  Cogitavit  addere  t  3.  com- 
plectentem  aliorum  veterum  opuscula, 
morte  tamen  prohibitus  ftiit.   S.  P.  N. 
Thftophanis  chronographia  et  Leonis 
grammatici  vitae  recentiorum  imper.  a 
Jac.  Goar  latine  versa,  quam  ed.  Goa- 
rio  morte  sublato  Combefisius  curavit, 
earaque  notis  adjectis  auxit,  Parisii.s 
1655  in  f.  Historiae  byzantinae  scrip- 
tores  post  Theophanemx)  partim  nunc 


»)  Juverit  ex  A.  E.  L.  1685  p.  437  bre- 
vem  conspectum  pretiosae  hujus  collec- 
tionis  acriptorum  byzantinoram  exhib?re. 
Coepit  ea  prodire  1645  regiia  auspiciis,  ni- 
tidissimo  habitu  majorique  quam  unquaiu 
antea  apparatu.  Joan.  Cantacuzeni  II.,  qui 
graece  ha.tenus  nondum  editi  fuerant, 
cum  latina  interpretatione  Jac.  Pontani 
ejua  lemque  et  Jac.  G  r  e  t  s  e  r  i  notatioai- 
bus  primi  lu  >em  a^pexerunt.  Hos  anno 
1647  Gforjii  Cedreni  hhtonarum  compen- 

Digitized  by  Google 


165 


Combefisius. 


166 


ffwwrim  editi,  partim  recensiti  et  nova  I 
Tersione  adornati,  Parisiis  1685  in  f. 


dium,  cui  8upplementi  loco  excerpta  ex 
Joan.  Scylizae  Curopalatae  breviario  hi- 
itorico  accesserunt,  cum  GuiL  X  y  1  a  n  d  r  l 
et  Jac.  Goarii  annotationibus  et  Car. 
Hannib.  Fabroti  gloMario;  eodemque 
a.  Nioetae  Acominati  Choniatae  histo- 
ria,  quam  jam  olim  Hier.  Wolfius  va- 
riii  tectionibuj  et  annotationibus  additis 
latine  interpretatus  fuerat,  ejuadem  F  a- 
broti  gloaaario  graeco  barbaro  auctior 
et  ope  cod.  mi.  regii  emendatior  prodiit. 
Volumini  prozime  aecuto,  quod  a.  1648 
prodiit,  PhiL  L  a  b  b  e  u  s  Protrepticon  prae- 
fixit  ln  ipao  autem  vol.  primum  excerpta 
Ujationum  a  Dav.  Hoeschelio  graece 
quondaxn  edita  et  postea  a  Car.  C  a  n  t  o- 
claro  latine  reddita  cum  ejusdem  et 
Henr.  V  a  1  c  s  i  i  notis ;  deinde  eclogae  hi- 
gtoricorum  de  rebus  buzantinis  cum  notis, 
quas  jam  olim  Joan.  Meuraius  ad  He- 
aychii  de  rebus  patriis  libellum  et  in  novo 
hoc  syntagmate  Labbeusad  reliquorum 
auctorum  eclogas  adornaverat;tum  Theo- 
phylacti  Simocattae  historiarum  U.  8, 
cum  latina  interpretatione  et  notis  Jac 
Pontani  et  Fabroti  glossario ;  dc- 
nique  Niccphori  P.  <'.  breviarium  cum 
uotu  latini  interpretis  Dton.  Petavii 
simul  exhibentur.  Eodem  a.  1648  Jac. 
Goar  Georgii  Codini  Curopalatae  de 
eccletiae  et  aulae  const.  officiis  tr.  etc.  (cf. 
III,  1212 1  edidit.  Quem  a.  sequenti  (1649) 
Anastasii  bibliothecarii  historia  eccle- 
tiastica  ejusdemque  /.  de  rom.  pontificum 
ntoexcepit  quibus  illustrandis  F  a  b  r  o- 
t  u»  annotationes,  varias  iettiones  et  glos- 
^ariuni  adjunxit,  quale  etiam  ad  Laoni- 
cum  Chalcondylam  addidit  a.  1650  cum 
latma  versione  Conr.  C 1  a  u  s  e  r  i  et  anna- 
libut  Saltuncrrum  a  Joan.  Leunclavio 
latrae  r -ddjtis .  illustrati-.  et  u  <que  ad  a. 
1583  continuatis,  c  typo^raphia  regia 
rmwsura.  ti  e  o  r  g  i  i  Acropolitae  historia, 
cui  J  o  e  1  i  *  chronoyraphia  compendiaria  et 
Joan.  C  a  n  a  n  i  narratio  de  bello  constan- 
ttnop.  subjecta  fuit,  cum  observationibus 
Tbeodori  D  u  c  a  e  et  notis  Leon.  A 1 1  a  ti  i 
ejus  ieruque  de  Qeorgiornm  scriptis  (n.  45) 
diatriba  a.  1651  prodiit;  quo  etiam  Du- 
•  ae  historia  c  u.n  notU  Ismaelis  B  u  1 1  i  a  1- 
d  i  [i  1694)  et  chronicon  orientah  ab  Abrah. 
Ecchellensi  latine  reddituin  et  An- 
nae  Coimnenac  Alerins  15  II.  coniprehen- 
sa  cuia  Dav  H  o  e  s  r  h  e  1  i  i  notis  et  lati:ii 
int  rpretis  Petri  l'o»bini  glossario  lu- 
eem  .isjiexerunt.  Secutm  a.  1652  Georqin* 
>>ntcell<>x,  <le  tujus  ed.  a  J.  Gour  curatii 
•f.  HI'.  1212.  Dein  u.  1655  Theopha- 


Eo3  complectitur,  qni  historiam  imp. 
a  Leone  Armeno,  in  cujus  antecessore 
Theophanis  chronicon  desiit,  nsqne  ad 
Nicephornm  Phocam  pertexuerunt ; 
quos  auctores  notis  illustrare  in  animo 
habuerat  Combefisius,  ut  Hentidem  ipse 


nis  et  Leonis  Grammatici  chronogra- 
phia,  de  qua  ct.  ib.  et  hic  ia  textu.  Eodem 
a  1655  Constantini  Manassis  breria- 
rium  cum  Joan.  Leunclavii  et  Joan. 
Meursii  notis  et  Fabroti  glossario, 
ejusdemque  et  Leon.  A 1 1  a  t  i  i  variis  lec- 
tiombus,  nec  non  Georgii  Codini  origi- 
nes  CP.  cum  nonnullis  ahis  antiquitatia 
byzantinae  monumentis,  quibns  et  suas  et 
aliorum  annotationes  Petrus Lambecius 
adjecit  insigne  corpori  historiae  byz.  aug- 
mentum  praebuerunt  Anno  1660  et  Aga- 
t  h  i  ae  scnola >tici  de  imperio  et  rebus  gestis 
Justiniani  IL  5  cum  notis  Bonaventurae 
V  u  1  c  an  i  i  et  Mich.  G  1  y  c  a  e  siculi  an- 
nales  nunquam  antea  graece  editi  cum 
L  e  u  n  c  1  a  v  i  i  continuatione  et  Phil.  L  a  b- 
bei  notis  atque  eraendationibus  prodie- 
runt;  anno  1661  Nicephori  Bryennii 
commentarii,  quibus  illustrandis  Possi- 
nus  suaui  operam  impendit;  anno  autem 
1662  et  1663  duo  Procopii  caesariensis  to- 
mi,  quornm  unus  8  11.  historiarum  inter- 
prete  Claudio  Maltreto  (S.  J.  anicensi  t 
1674),  alter  11.  6  de  aedinciis  Justiniani  et 
historiam  arcanam  cum  veraione  et  notis 
Nic.  Alemanni  continet  (ed.  recognovit, 
varias  lectiones  adjecit,  lacnnas  fere  om- 
nes  supplevit  idem  Maltretus).  Anno  1670 
acce<sit  Jo.  C  i  n  n  a  m  u  s  de  gestis  Jmnnis 
et  Manuelis  Comnenorum  et  Pauli  Silen- 
tiarii  descriptio  aedis  Sophianae  cum  Car. 
du  Fresne  Domini  du  Cange  ad  Nice- 
phorum  Bryennium .  Annain  Conraenam 
et  Cinnamum  notis  ejusderaque  uberiori 
adPaulum  Sdentiarium  commentano.  In- 
terim  Romae  MibFranc.  cardinalin  B  a  r  b  e- 
r  ini  auspicus  neque  minori  apparatu  pro- 
dierat  1666  ot  16o7  G;jorgii  Pachy  moris 
de  rebus  sub  Michaelis  et  Andronici  Palaeo- 
logorum  imperio  gestis  historia  t  2,  Petri 
P  o  s  s  i  n  i  gloBsario  notisque  historicis  et 
philologicis  illustrata.  Hok  tomoa  excepit 
a.  1685  is.  quem  in  textu  describimu», 
aliique  usque  ad.  a.  1711 1.  23,  juxta  alio- 
rum  recensionem  42.  Fuse  de  illo  disserit 
Fabricius  in  bibl.  gr.  VII,  520  ss.  Prodiit 
hoc  scriptorum  corpus  iterum  Venetiis 
1729—33  t  23  in  27  vel  35  v.  in  f.  ed.  sat 
mendosa :  praestantiori  ed.  cur.  Niebuhr, 
Bekker,  Dindorf  etc.  Bonnae  1828—78  t 
4i)  in  8.,  quae  complectitur  scriptores  72 ; 
raagna  ex  part»  recusum  in  Migne  P.  G. 


Digitized  by  Google 


167 


1664—1680.  Patrologia.  Combefisiui. 


168 


monet  in  praefationibus,  ad  qnas  etiam 
in  marginibns  remittit  paratasque  ha- 
bebat  in  schedis:  sed  eo  sub  editionis 
finem  e  vivis  erepto,  eorum  negligentia, 
quibus  chartae  ipsius  coinmissae  fue- 
r unt,  notae  hae  perierunt.  Volumen  al- 
terum  byz.  historiae  edendum  parave- 
rat,  quo  Leo  diaconus  et  Michael  PseUus 
ad  mss.  codd.  recogniti  ac  nova  ver- 
bione  eaque  puriori  donati  prodituri 
erant,  sed  et  hoc  consilium  mors  abru- 
pit,  quod  dein  Michaeli  Lequien  com- 
missum  estexsequendum  jamque  typis 
regiis  erat  inceptum,  sed  bello  tum 
atrociori  ubiqne  flagrante  interruptum 
ac  prolatatum  est. 

74.  Edidit  praeterea  Combefisius 
opwncula  quaedum  sive  uliorum  sive 
propria  minoris  voluminis,  ut  Joan. 
Chrysostomi,  Severiani  Gaba- 
lorum  ep.;  acta  murtyrum  et  horum 
encomia,  originum  rerumque  constan- 
tinop.,  e  variis  auctoribus  manipulum, 
Parisiis  1664  in  4;  Ecclesiasten  grae- 
cum  i.  e.  illustrium  graecorum  PP.  ac 
oratorum  (utriusque  Baeilii  Caesarien- 
sis  et  Seleuciensis)  digestos  sermones 
ac  tractatus,  latine  tantum  1674  in  8: 
T  h  e  o  d  o  t  i  Ancyrani  adversus  Nesto- 
rium  1.  i.  e.  eius  ex  Scriptura  et  fide 
conc.  nicaeni  confutationein  et  s.  G  e  r- 
m  a  n  i  patr.  const  in  s.  Mariae  dormi- 
tionemettranslaiwmm  orationem  histo- 
ricam,  qnas  latine  reddidit  et  notis 
illustravit,  Parisiis  1675  in  8.,  e  sche- 
dis  L.  Holstenii;  excerpta  Theodoti 
priora  atque  ex  orientali  ita  dicta  doc- 
trina  temporibus  Valentini  epitomen, 
in  bibl.  graecae  Jo.  Alb.  Fabricii  L  5  c. 
1  a  p.  134—184.  Tandemopp.s.  Ba- 
silii  curavit  ed.,  cui  titulum  fecit: 
Basilius  M.  ex  integro  resiiiuius:  tex- 
tus  ex  fide  optimorum  codd.  nbique 
castigatus,  auctus,  illustratus,  haud  in- 
t*rta  quandoque  conjectura  emendatus : 
versiones  recognitae,  ad  saniores  re- 
ductae  calculos  ac  textui  qua  licnit 
opera  compositae:  pluret:  vix  aliquid 
bonae  integris  haud  raro  periodis  de- 


sectis  articulis  retractatae  suffectisque 
paulo  melioribu8  expunctae,  Parisiis 
1679  t.  2  in  8.  De  qua  editione  ita 
oenset  Garnerius  '):  >  Certe  mirari  su- 
bit  viri  doctissimi  improbum  laborem, 
qui  in  his  2  tomis  non  modo  multas 
varias  lectiones  a  se  e  variis  codd.  col- 
lectas  edidit,  sed  ipsas  etiam  antiquas 
interpretationes  sexcentis  locis  emen- 
davit.  Id  opu8  cum  legerem,  notavi 
quod  alii  jam  notarunt,  Combefisium 
linguam  quidem  <  raecam  diligentissi- 
me  excoluiase  et  optime  scivisse:  sed 
videri  latinam  non  ita  mnltum  ab  eo 
fuisse  excultam.  Et  quidem  qnae  latine 
scripsit,  ea  conatat  et  obscnra  esse,  et 
ab  antiqua  illa  romani  sermonia.  inte- 
gritate  prorsus  aliena.  Quare  ubi  etiam 
priscas  interpretationes  correxit,  ibi 
alia  phrasi  uti  coactus  sum :  sed  tamen 
virum  eruditissimum  tunc  qnoque  ma- 
ximo  mihi  adjumento  fuisse  ingenue 
futebor,  cum  mihi  his  in  locis  facem 
praeferret  ad  graecarum  vocum  dete- 
gendam  sententiam.  Cum  audivissem 
eum  .  . .  ex  mss.  codd.  excerptura  soli- 
tum,  quod  liberet,  relinquere  quod 
displiceret,  collatos  ab  ipso  veteres 
libros  rursus  aut  contuli  ipse,  aut  con- 
ferendos  curavi,  nec  sane,  ut  dixi,  tem- 
pus  perdidimn8.€  Paraverat  quoque 
Combefiaius  editionem  operum  s.  Gre- 
gorii  nazianzeni,  sed  mors  ejus  consi- 
lium  abrupit.  Incurrit  Combefisius  non 
obstante  ingenti  ejus  diligentia  graves 
censores,  qui  desiderant  in  eo  vim  criti- 
cam  ejusque  versiones  e  graeco  carpunt 
et  eraendant  Ita praeter  Garnerium 
Passaglia,  qni  relato  textu  Jacobi 
monachi  orat.  in  Deiparam,  subjicit  *) : 
» Quae  Combefisiusita convertit, ut 
nonnulla  penitus  omiserit,  alia  perver- 
terit,  omnia  obscurarit. «  Ant.  B  a  1 1  e- 
rini  in  monito  ad  fragmentum  orat. 
Georgii  Nicomediensis  in  concept.  Dei- 


*)  Pruef.  ad  edit.  operura  s.  Basilii  n.  8. 

*l  De  immac.  Deiparae  c«nceptu  lect. 
2  c.  9  h.  1  n.  370  cf.  iect  6  n.  1318  a. 


Digitized  by  Google 


169 


Jo.  R.  Riccioli. 


170 


parae  de  Combefisii  versione  scribit l) : 
,  Quae  nedum  perspicuitate,  sed  inter- 
dum  ita  caret  etiam  fidelitate,  ut  in  iis 
quae  ad  Virginis  conceptionem  referri 
queant,  vim  sententiae  vel  enervatam 
vel  fere  exstinctam  reperias,»  quod 
exemplis  probat2),  unde  concludit: 
«Adeo  ineptire  vel  magni  viri  solent. 
ubi  potius  quam  veritati  privatis  prae- 
judiciia  studiisque  deservire  animum  in- 
ducunt.«  Et  Card.  Mai  advertit»): 

1 1  Sylloge  monumentorum  ad  myste- 
riuin  conc.  imraaculatae  Deiparae  Vr.  illu- 
etrandum  edidit,  Paris.  a.  1855  1, 147. 

»i  Annotador.  Iaidori  thessal.  inDeip. 
present.  *  14  p.  447. 

»;»  Xova  bilil.  PP.  I,  p.  33.  His  censori- 


«Combefisii  interpretationem  saepe  li- 
benter  secuti  sumus,  saepe  etiam  ab  ea 
discessimus,  tum  ob  alias  causas,  tum 
quia  Combefisius  graecus  dictiones  non 
una  vice  prave  omnino  explicaverat.  id 
quod  philehellene*  vere  a  me  dici  com- 
perient.» 

bus  adde  P 1  a  z  z  a  in  Causa  immac.  con- 
ceptionis  sa.  raatris  i)ei  act.  3  a  2  n.  195 
88. ;  G  r  a  v  o  i  s ,  de  ortu  ac  progressu  cul- 
tu8  et  festi  immac.  conc.  a  1  n.  13.  Opi- 
nio  praejudicata  adveraus  sententiam  de 
immaculata  Virginis  conceptione,  quae 
Combefisio  cum  tot  aliis  soUalibus  com- 
munis  fuit.  causa  forte  exatitit,  quod 
praesertim  in  testimonii»  de  hoc  argu- 
mento  minus  clare  viderit. 


V.  Historia  ecclesiastica. 


75.  Sat  magnum  historicorum  pro- 
ventum  periodua  haec  attulit.  Et  qui- 
dem  quaestionss  in  primis  chronologicas 
enodare  nisus  est l)  Joannes  Baptista 
Kiccioli  S.  J.  Ferrariensis  (n.  1598) 
vir  in  astronomia  excellenter  excul- 
tus  et  magni  nominia  praeaertim  po*t 
editum  Almagestum  novum  Astrono- 
miam  ceterem  novamque  complectena  ob- 
servationibus  aliorum  et  propriia  novia- 
que  theorematibus,  problematibus  ac 
tabulia  promotam,  Bononiae  1621  t3 
in  f.,  quod  opua  verus  est  thesaurus 
eruditionia  astronomicae.  Hinc  lauda- 
tus  eat  vel  a  proteatantibus,  quorum 
aliqui  libroa  illi  suoa  dedicarunt.  Im- 
pugnavit  tamen  systema  copernicanum. 
Per  decennium  docuit  theologiam  par- 
tim  Bononiae,  partim  Parmae(t  1 5.  Jun. 
1671).  Ejus  praeterea  sunt:  Chronolo- 
giae  reformatae  et  ad  certas  conclusio- 


•j  Huc  spectat  et  Ae^idius  Buche- 

rias,  de  quo  infra  p  LmmanuelThe- 

laaras,  coraes  et  eques  magnae  crucis 
m.  Mauritii  et  Lazari  Taurinensis  (t  1677), 
praeter  alia  auctor  est  op.  Patriorchae 
tive  (Tiristi  Servatoris  qentalogia  per  mun- 
dioetaU»  troducta,  Mediolani  1644  in  f. 


nes  redactae  t.  1 .  continens  doctrinam 
temporum;  t.  2.  aetatea  mundi  et  tria 
chronica  continens ;  t.  3.  continens  ca- 
talogos  plurimos  personarum  rerumque 
iusigniorum  cum  eorum  temporibus, 
Bononiae  1669  t.  3  in  1  v.  in  f.  Non- 
nulla  tamen  per  errorem  in  hanc  chro- 
nologiam  illapsa  sunt,  quae  pluribus 
displicuerunt;  hinc  graviter  in  ipsum 
animadversum  fuit,  qua  rei  acerbitate 
nil  commotus  vir  humilis  inflictom  poe- 
nitentiam  religiose  subiit,  imo  gratias 
Deo  egit,  quod  morti  proximum  eo  ve- 
lut  ictu  infirmitatis  suae  quasi  tacto 
femore  commonuisset,  errataque  oppor- 
tune  emendavit l).  De  distinctione  en- 
tium  in  Deo  et  increaturistr.,  ib.  1 669 
in  f.;  Evangelium  unicum  D.  N.  J.  Chr. 
ex  verbis  ipsis  quatuor  evangelistarum 
conflatum  et  in  meditationes  distribu- 
tum,  ib.  1667  in  12;  Immunitas  ab 
errore  tam  speculativo  quam  practico 
definitionum  s.  sedis  ap.  in  canoniza- 
tione  sanctorum,  in  festorum  ecclesia- 
sticorum  institutione  et  in  decisione 


>)Cf.  Sommervogel  VI,  1796—1805; 
Sotvellus;  Fabronius  in  vitis  ital.  U,  359 ss. 


Digitized  by  Google 


171 


1664— 1680.  Qua  stiones  chronologicae.  Grandami,  Seneschal. 


172 


dogmatum,  quae  implicite  tantum  in 
verbo  Dei  scripto  vel  tradito  continen- 
tur  propugnata,  ib.  1668  in  4.,  proh. 
d.  c.  1669  ;  Vindiciae  Kaltndarii  (jre- 
goriani  adversus  Fr.  Leveram  *)  sub 
nomineMich.  Manfredi,  ib.  1666  in 
f.  —  Eruditus  pariter  chronologus  et 
mathematicus  fuit  Jacobus  Granda- 
micus  fGrandami)  S.  J.  Nannetensis 
(n.  1588),  vir  religiosissimus,  in  quo 
redivivas  prisci  aevi  virtutes  licuit  ad- 
mirari.  Nemo  illo  aut  modestius  im- 
peravit,  cum  esset  superior,  aut  ala- 
crius  subditus  obtemperavit  Matutinas 
pensi  quotidiani  precea  flexis  genibus 
persolventem  senem  a.  84  vitae  suae 
pacatissima  mors  invenit  12.  Febr. 
1672.  Edidit  inter  alia  »):  Chronologia 
christiana,  de  Christo  nato  et  rebus  gestis 
ante  et  post  ejus  nativitatem,  Parisiis 
1668  in  4.,  cujus  op.  velut  specimem 
et  ed.  prima  fuit:  De  die  eupremo  et 
natali  Chrieti  q.  evangelica,  in  qua  asser- 
itur  perfectaconsensioannorumChri8ti 
et  aerae  communis  in  Ecclesia  a  mille 
et  amplius  annis  usu  receptae,  Flexiae 
Andegavorum  1661  in  4;  1668  v.  3. 
Magnae  eruditionis  sed  minus  felicis 
studii  fructus  eat  hoc  opus  et  chrono- 
logia  quaedam  sacra  et  profana1).  In 
priori  parte  varias  auctorum  sententias 
de  a.  nativitatia  Christi  expendit  suam- 
que  nititur  confirmare.  ln  altera  p.  dis- 
serit  de  variis  aeris  atque  omnem  fere 
historiam  romanam,  graecam  et  judai- 
cam  nativitate  Christi  anteriorem  attin- 
git  In  tertia  chronologiam  exactam 

1 )  Edidit  hic  praeter  alia  etiam :  De 
incicta  ceritate  anni,  mensi*  et  diei  passkmis 
et  resurreetionis  J.  Christi  ejueque  natin- 
tatie,  Romae  1668  in  4.  —  Petrus  Maria 
Cavina  Faventinua  edidit  etiam  Cydi 
paschalis  gregoriani  assertionem  adversus 
anonyraura  quendam,  Faventiae  1666,  tt 
de  legitimo  tempore  paschatis  hebraeorum  et 
christianorum  diss.  hiatorico-astronomico- 
legalem,  Venetiis  1667. 

*)  Tuebatur  hic  auctor  antiquam  theo- 
riam  de  immobililate  terrae  in  op.  Nova 
flemoHStratio  immobUitatis  terrae  petita  ex 
virtute  magnetica,  Flexiae  1645  m  4. 

»)  Lf.  J.  des  Savans  a.  1669  p.  512. 


eorum  omnium  exbibet,  quae  contigere 
post  Chri8tum  natum  ad  sec.  usque  16., 
adjecti8  singulsribus  quibusdam  diss.  ut 
de  martyrio  b.  Polycarpi,  de  morte 
8.  Martini,  s.  Beneilicti  etc.  —  Eandem 
q.  de  a.  nativitatis  Christi  agitavit  Mi- 
chael  de  Seneschal  S.  J.  Belga,  pa- 
tria  Bappalmensis  (Bapaume)  n.  1606, 
qui  philosophiam  Duaci  octennio,  8.  Scri- 
pturam  et  theologiam  scholasticam  an- 
nis  duodecim  explicuit  (t  27.  Febr. 
1 673),  in  1.  Trias  evangeUca  sive  q.  tri- 
plex  de  anno,  mense  et  die  Christi  nati, 
baptizati  et  mortui,  qua  natalis  a.  4 1 .  Ju- 
liano,  5.  ante  aeram  vulgarem  desinenti, 
baptismus  a.  aerae  vulgaris  27.  exeunti 
aut  28.  ineunti,  mors  Martio  a.  3 1 .  vin- 
dicatur,  Leodii  1669  (1670)  in  4.  De- 
scripsit  quoque  et  illustravit  nobilem 
agonem  e.  Florentii  Togati  romani,  in- 
victi  martyri8  perusini,  pestilentiae 
depulsoris  et  adversus  illam  tutelaris, 
Duaci  1652  in  8;  resolutio  theologica 
de  nor  fundandis  vectigalibus}  quae  ab 
eccleaiasticis  exigebantur,  ib.  1664. 

76.Aliam  ab  hisduobns  sententiam 
propugnatEmmanuel  Maignan(Mag- 
nan)  0.  Minimorum  in  problemate  de 
anno  nativitatis  Christi,  in  quo  demon- 
stratur,  Christum  natnm  esse  a.  octavo 
ante  aeram  vulgarem  contra  veteres 
omnes  et  recentiores  chronologos,  Bo- 
mae  1672  in  8.  Natus  est  Maignan 
Tolosae  17.  Jul.  1601,  raagnoque  stu- 
dio  ferebatur  in  disciplinas  mathema- 
ticas,  quas  sine  magistro  adeo  excel- 
lenter  est  adeptus,  ut  easdem  Bomae 
publice  profiteretur.  Tolosae  iterum 
commorantem  invisit  Ludovicus  XIV.. 
dum  per  hanc  urbem  transiret,  ejusque 
ingenium  admiratus  Parisios  ipsum  in- 
vitavit,  sed  obstitit  viri  religiosi  mode- 
stia  (t  29  Oct.  1676).  Civitas  tolosana 
statuam  ei  erexitintercivesillustres  *). 

')  Plura  cf.  in  1.  de  vita,  morihus  et  scri- 
ptisEm.  MagnaniTo\oB&e  1H97  in  4.  scripto 
ab  ejus  discipulo  P.  S  a  g  u  e  n  s ,  et  in  al- 
tero :  Projetpour  Vhistoire  du  P.  Maianan, 
et  apologie  de  la  doctrine  de  ce  philoso. 


Digitized  by  Google 


173 


Maignan,  Henr.  de  Valois. 


174 


In  8aisoperibus  opiniones  sectatursin- 
gulare»,  ita  ex.  gr.  nulla  admittit  acci- 
dentia  a  materia  realiter  distincta,  sed 
speties  sensibiles,  quas  intentionales 
vocat,  nibil  aliud  ease  ait,  quam  ipsam 
orjectorum  in  sensus  actionem:  qua 
sententia  posita  putat,  facile  se  posse 
eacharistiae  mysterium  eiplicare  ad- 
missa  operatione  divina,  quae  suppleat 
sctivitatem  substanti  ae  panis  per  trans- 
snbstantiationem  mutatae1).  Praeter 
opera  mathematica  et  pbysica  edidit 
admodum  rarum  eursum  philosophicum 
Tolosae  1652  v.  4  in  8;  1663;  Lug- 
duni  1671  iu  f.,  quem,  cumapluribus 
raerit  impugnatus,  defendit  Philosophia 
saera  sive  entis  tum  supematuralis  tum 
increati,  Tolosae  1662-1672  v.  2  in 
f.,  rara  et  cara.  Cursus  compendium 
elaboravit  P.  Saguens  sub  titulo 
Philosophia  Maignani  scholastico  cum 
elogio  auctoris,  Tolosae  1 703  in  4.  Diss. 
thtologiea  de  usu  licito  pecuniae,  ib.  1673 
inl2;  1676,in quol.(prohibito  24.0ct. 
1674)  aveterum  opinione  de  usurare- 
cedit,  eamque  tuetur,  quae  modo  prae- 
valet 

77.  De  historia  Ecclesiae  universali 
in  primis  meruit  Henricus  de  Valois 
(Yalesius)  natus  Parisiis  1 0.  Sept.  1 603. 
Rhetoricae  studuit  magno  Petavio  ma- 
gistro,  qui  sicut  et  Sirmondus  ')  jam 

pheen  fcrme  de  lettre  a  tous  les  aavans, 
ptrticulierement  a  ceux  de  1'ordre  des  mi- 
nime»,  par  le  P.  H  P.  du  meme  ordre, 
1703 in  12 :  Niceron  t  XXXI ;  Biogr.  univ. 
XXVI.  232. 

ri  Non  diasimilem  sententiam  tuetur 
Andreas  Piasini  0.  Olivet.  in  op.  Doctrhut 
naturalium,  qua  funditu* evereie  materiae 
primae  formaeque  lubstantialis  et  acci- 
d»otaUa  fundamentia  cunctiaque  terme 
Kctariorum  aententiis  cnjualibet  auctori- 
tate  po*thabita  rationibua  firmis  inopi- 
aata  substituuntur  aut  penitus  obsoleta 
reTocantur,  Augustae,  propter  quod  Ro- 
mara  citauis  a  s.  inquisitione ,  quasdam 
•mtentias  retractare  debuit:  liber  ipse 
prohibitus  fuit  13.  Sept  1675.  Cf.  Werner 
der  h.  Thomas  III.  556. 

')  Hos  duos  celebravit  oratione  in  eo- 
rom  obitum.  Utraque  habetur  in  coll.: 


tunc  bonam  de  eo  spem  concipiebat, 
nam  semper  in  examinibus  prima  prae- 
mia  promeruit.  Philosophiam  absolvit 
disputatione  praeclara  publice  habita. 
Biturici  (1622)  exinde  juris  prudentiae 
operamdedit.  Renunciato  advocati  mu- 
nere  solum  jam  delectabatur  lectione 
scriptorum  graecorum  et  latinorum,  cui 
se  totum  immersit, "  sabbato  conversa- 
tioni  cum  amicis  familiari  reservato. 
Numerabat  inter  amicos  praeter  Peta- 
vium  et  Sirmondum  praecipuos  viros  eru- 
ditionis  fama  celebres,  ut  Rigaltium, 
Bignon,  D'Achery,  Mabillon  etc,  et 
inter  exteros  card.  Barberini,  Holste- 
oium,  Allatium,  Hug.  Grotium.  Usshe- 
rium,  Salroasium  etc.  Assidua  librorum 
lectione  ad  caecitatem  fere  redactus  est, 
altero  enim  oculo  orbatus,  altero  fere 
captus  est.  Hinc  lectoris  opera  uteba- 
tur,  lecta  autcm  diu  noctuque  secum 
revolvebat  ratus  lectionem  absque  me- 
ditatione  parum  prodesse.  Tam  tenaci 
praeditus  erat  memoria,  ut  vel  11.  pagi- 
nas,unde  aliquid  hauserat,  indicarepos- 
set  In  aliorum  laudibus  sat  parcus  fuit, 
censurae  ipse  impatiens.  De  ultimis  vi- 
tae  annis  refert  ejus  frater  Hadrianus  l) : 
,  Ante  annos  tres  vel  quatuor  quam  de- 
cederet,  quoties  festis  diebus  morbo  ve- 
xatus  domi  se  continere  cogebatur,  Ber- 
nardi  Claraevallensis  ab.  sermones  ab 
anagnoste  suo  sibi  legi  jubebat  atten- 
teque  eos  audiebat  et  avidis  auribus 
hauriebat.  Quippe  existimabat  et  etiam 
amicis  dicere  consueverat,  dies  domini- 
cos  ac  festos  Dei  laudibus,  non  studiis 
literarum  impendi  oportere:  sermones 
autem  Bernardi  quibuslibet  veterum 
patrum  cum  graecorum  tum  latinorum 


H.  Valesii  militis ,  Domini  d'Orce\  consi- 
liarii  et  historiographi  regii  emendatio- 
num  U.  5  et  de  critica  II.  2  nunquam  ante- 
hac  typia  vulgati :  ejusdem  et  Nic.  Ri- 
g  a  1 1  i  i  et  Iam.  B  u  1 1  i  a  1  d  i  diss.  de  po- 
puli  rom.  fundis  etc.  edente  Petro  B  u  r- 
m  an  n  o .  Amstelodami  1740  in  4. 

•)  In  ejuB  vita,  Parisiis  1677.  Cf.  Nice- 
ron  V,  225  88. :  Kerker,  Kirchenlex.  532 
ed.  1.;  Dupin  XVIII,  103;  Biogr.  univ. 
XLVII,  398. 


Digitized  by  Google 


175 


1664-1680.  Historia  ecclesiastica,  Valesius. 


176. 


homiliis  ac  sermonibus  multo  esse  ad 
excitandam  in  animis  nostris  accenden- 
damqne  pietatem  aptiores.*  Vir  erat 
pietati  deditus,  quam  etiam  frequenti 
sacramentorum  usu  testabatur.  Deces- 
sit  a.  aetatis  73.  die  7.  Maji  1676. 
Ejus  eruditionem,  diligentiam,  in  ver- 
tendo  felicitatem  passim  depraedicant 
scriptores  aequales  et  posteri.  Haec 
praecipua  sunt  opera,  qnae  vel  primum 
vel  diligentiori  apparatu  edidit:  Ex- 
cerpta  Polybii,  Diodori  Siculi,  Nicolai 
Damasceni,  Dionysii  Halic.,  Appiani 
Alcx,,  Dionis  et  Joannis  Antiocheni  ex 
collectaneis  Constantint  Augusti  Por- 
phyrogenetae  nunc  primum  graece  edi- 
ta,  latine  versacum  notis,  Parisiis  ]  634 
in  4 ;  Ammiani  MarceUini  rerum  tfesta- 
rnm,  qni  de  31  snpersunt  11.  18,  ope 
mss.  codd.  emendati  et  notis  illustrati, 
ib.  1636  in  8;  anctioribus  annotatio- 
nibus  illustrati,  ib.  1681  in  f„  quae 
ed.,  qnam  ejus  frater  Hadrianus  >)  cura- 
vit,  longe  prae8tantior  est  Eusebii 
P  a  m  p  h  i  1  i  historia  ecclesiastica,  ejus- 
dem  11.  de  vita  Constantini  et  panegyri- 
cus  atque  oratio  Constantini  ad  sanc- 
tos,  graece  et  latine  Parisiis  1659  in  f.; 
1678;  Moguntiae  (Francofurti)  1672, 
ed.  minoris  pretii  et  mendosa  ■)  prae- 


')  Hadrianus  Valesius,  Henrici  fra- 
ter,  nistoricus  quoque  egregius  (n.  14.  Jan. 
1607 ;  t  2.  JuL  1692  a.  aetatis  86)  meruit 
magis  de  historia  Oalliae,  edidit  enim 
geeta  francorum  (254—752),  Parisiis  1646 
— 1658  t.  3  in  f.,  quae  magoi  fiunt  proptcr 
jndicium  criticum,  diligentiam,  eleganti- 
am.  De  basilicis,  quaa  primi  Francorum 
reges  condiderunt,  an  ab  origine  mona- 
chos  habuerint,  lb.  1658  in  8.  et  in  t.  3. 
operis  supra  laudati,  cum  defensione  ad- 
versus  Launoii  judieium^  ib.  1660  in  8. 
Magnae  eruditionis  est  ejus  notitia  QaWa- 
rum  ordine  alphabetaco  digesta,  ib.  1676, 
opus  rarum ,  et  iefmeio  hujus  operis  ib. 
1684.  Cf.  plura  apud  Niceron  III,  209 ;  Du- 
pin  XVIII,  103;  Biogr.  univ.  XLVII,  401; 
Kerker  KL»  12,  560—63 :  in  primis  vero 
J.desSav.20,  703  ss.  Ejus  tilinsCaro- 
1  us  (n.  1671 ;  1 1747)  insignis  pariter  erat 
archaeologus,  qui  plures  reliquit  dias.  ar- 
chaelogicas.  Cf.  Saxius  V,  439. 

«)  Ita  Schursfieisch  ep.  select  p.  51 : 


sertim  in  textu  graeco ;  Amstelodami 
1695  in  fM  eadem  ed.  ctun  priori  mu- 
tata  tantum  inscriptione.  Adjecit  com- 
mentarinm  doctnm  de  vita,  scriptis,  fide 
et  orthodoxia  Eusebii,  diss.  de  donati- 
stis;  de  translatione  LXX  interpretum, 
de  Rosweidi  martyrologio  romano,  de 
Anastasio  etMartyrio  hierosol.;  Socra- 
tis  et  Sozomeni  historia  ecclesiastica 
graece  et  latine  cum  annotationibus  et 
observationnm  11.  3  de  s.  Atbanasio. 
Paulo  ep.  CP.,  de  6.  can.  conc.  nicaeni, 
Parisii8  1668  in  t\  Moguntiae  1677  ; 
Theodoreti  et  Evagrii  historia 
ecclesiastica ;  item  excerpta  et  historia 
ecclesiastka  Philostorgii  et  Theo- 
dori  lectoris  cum versione latina et 
annotationibus,  Parisiis  1673  in  f. ; 
omnes  simul  ib.  1 67  7 ;  Moguntiae  (pro- 
prie  Francofurti)  1671 — 79  nonnihil 
mendose ;  Amstelodami  1695-  Hanc  hi- 
storicorum  graecorum  ed.  e  mandato 
cleri  gallicani  in  se  suscepit  eaque  ma- 
ximam  sibi  laudem  peperit,  et  propter 
Eusebii  ed.  regii  historiographi  titulo 
honoratus  atque  pingui  stipendio  an- 
nuo  auctus  fuit.  Laudatur  quidem  Va- 
lesii  labor  versionumque  elegantia,  sed 
ea  minus  est  literolis  minusque  accu- 
rate  ad  textum  exacta :  amore  enim  ele- 
gantiae  nimia  quandoque  vertendi  uti- 
tur  libertate,  cumque  non  esset  theo- 
logus,  in  argumentis  theologicis  non 
semper  accurate  assequitur  patrum  sen- 
sum  *).  Annotationes  vero  sunt  doctis- 
simae  verumque  complectuntur  erudi- 
tionis  ecclesiastioae  thesaurum.  Pro- 
dierunt  iterum  secundis  curis  emendati 
et  illustrati ed. 0. Beading  Cantabri- 


nEmisaa  iterum  Eusebii  historia  ecclesia- 
stica  est,  sed  ita  saepe  vitiose,  ut  subeat 
mirari.  Qraeca  optsrem  in  primis  majori 
cura  expressissent,  qui  emendando  operi 
vacaverunt.  Sed  hoc  patet :  pleraeque  edi- 
tiones  moffuntinae  aut  mutilae  sunt  aut 
minus  nitidaa."  ldem  sentit  Cave. 

<)  Editiones  has  accurate  describit 
Joan.  Fabricius  in  hist.  bibl.  fabric.  II, 
39H  ss.  De  editione  historiae  eccl.  Theodo- 
reticf.  Joan.  Noesselt  in  praef.  t.  S.op.  Theo- 
doreti. 


Digitized  by  Google 


177 


Raynaldus,  Godeau. 


178 


giae  1720  in  f. ;  recasi  sed  minas  cor- 
recti,  Angustae  Taur.  1748  v.  3  m  f. 
Cogiuvit  Valesius  quoque  de  edendis 
historicis  latinis,  sed  morte  praepeditas 
fait. 

78.  Baronii  annales  continuavit  Odo- 
ricus  Raynaldus  congr.  Orat.  Trevi- 
sanus,  bis  suae  congregationis  praepo- 
sitos  generalis,  vir  inter  primos  erudi- 
tos  Italiae  hoc  secolo  numerandns,  eti- 
am  virtutibus  commendatns  (n.  1 595  ; 
t  22.  Jan,  1671).  Prodiit  haec  conti- 
nuatio  Romae  1646 — 1686  t.9.inv.  10, 
Coloniae  1694  et  complectitnr  a  1199 
— 1565.  Ea  est  accorata  et  ridelis  vel 
secundam  jadiciam  protesUntium,  juz- 
ta  Baronii  methodum  elaborata,  pluh- 
misque  documentis  pretiosis  abnndans : 
sed  in  chronologia  non  est  satis  exacU. 
et  deest  subinde  judicium  criticum,  ut 
Pagius,  qui  tam  diligenter  Baronii 
emendavit  annales,  meruisset,  si  et  hanc 
continoationem  secundis  curis  retrac- 
Usset  *).  Hujus  continuationis  ipse  con- 
fecit*pifom«n,quaeprodiitRomae  1667 
in  f.,  et  iUlice*)  1670  v.  3  in  4.  LeU 
tere  inedite  (5)  typis  dedit  A.  Marche- 
san,  Treviso  1896.  —  Inter  Gallos 
primas  fait  Antonius  Godeau,  qui 
historiam  ecclesiae  universalis  scribere 
sit  agressus.  Xatus  is  est  Droci  (Dreux) 
in  comitatu  belsiensi  a  1605.  Parisios 
delatus  eruditorum  oculos  in  se  con- 
vertit,  com  eloqaentia  et  poetica  arte 
haad  param  excelleret  Operam  suam 
contolit  ad  institnendam  academiam 
gallicam  postea  adeo  celebrem.  Statura 


•  i  Ct  Feller  VII,  567 ;  Andre*  Vll,  731 ; 
J.  des  Sav.  1689  p.  100—122:  Biogr.  univ. 
XXXVIII,  115,  Zockler  Realenc.  XVI», 
479. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  1667  p.  206 :  Tirabo- 
•chi  t.  VIII,  L  2  c.  1  n.  15 :  „Opera  acritU 
ron  purezza  di  «tile  asaai  guperiore  alla 

con  una  purezza  Ulvolta  piu  ricercata, 
che  a  «toria  non  si  conviene.  Queata  e  per6 
la  sola  opera  intorno  alla  atoria  ecclesia- 
■tica  generale,  che  in  questo  «ecolo  posaa 
moitrare  con  rao  onore  V  lUlia,* 


ecclesiasticum  amplexus  mox  (|636) 
in  episcopum  grassensem  a  card.  Riche- 
lieu  designatur.  Magno  zelo  atque  pru- 
dentia  nisus  est  disciplinam  ecclesia- 
sticam  in  sua  dioecesi  restaurare.  In- 
nocentiu?  X.  bolla  ediU  episcopatum 
vinciensem  grassensi  unire  statuit,  sed 
ad  vitandas  controversias  et  turbas  Go- 
deau  hnnc  abdicavit  vinciensi  retento. 
Peroravit  in  cleri  gallicani  comitiis 
(1645)  elogiumPetri  Aurelii  seu  Ver- 
gerii  ab.  8ancyrani ;  qua  in  re  privato 
affectui  vel  aliis  complacendi  studio 
nimium  indnlsisse  videtur.  Obiit  apo- 
plexia  Uctus  21.Apr.  1672  a.  aetatis 
67.  Plurima  (56)  composuit  scripta  l), 
sed  levi  nonnihil  calamo.  Potiora  sunt : 
Hi8toiredel'4gli*e,?&rima  1 653 — 1 678 
v.  5  in  f.;  1696  v.  6  in  8.,  quae  com- 
plectitur  octo  priora  secula  et  dici  po- 
Ust  exacta,  fidelis,  completa,  et  lectu 
haud  injucunda  *).  iUlice  reddita  fuit 
a  Speroni,  germanice  a  B.  H y p e r 
et  J.  L.  Groote,  Augustae  l7r>s-- 

>)  Cf.  Niceron  XVllt,  71  Mich.  a 
8.J08eph  I,  266«.:  KL«  V,  788;  Biogr. 
univ.  XVII,  534:  Hiat.  deracad.  frany. 
1743  t.  1  pag.  12,  95,  314, 896  ;  et  biojrra- 
phia  hcripta  ab  Arn.  S  p  e  r  o  n  i  O.  S.  Ben. 
suae  versioni  praemissa,  quae  etiam  repe- 
ritur  iu  ver»ione  germanica;  Herviller  A. 
G.  etude  bur  sa  vie  et  ses  ecrits.  Paris  1879 ; 
Cognet  A.  Godeau  eV.  de  G.  etc.,  ib.  19<X>. 

*)  Dupin  XVII ,  287.  Feller  IV ,  194 
hanc  interipsum  et  Fleury  instituitcoin- 
parationeui :  „Cet  ouvrage  presente  moins 
de  detail*  que  celui  de  Fleury,  maia  il  se 
faitlireavec  plu»  de  plaisir.  Godeau  prend 
la  subsUnce  des  originaux,  sans  »  assujet- 
tir  a  leurs  paroles,  et  fait  un  corp  *  de  di- 
vers  membre*  dpars  va  et  la :  Fleury  au 
contraire,  se  pique  d'  employer  les  propre* 
expressions  de*  anciens  nistoriens,  et  sou- 
vent  se  borne  a  lea  coudre  V  un  a  1'autre. 
Une  autre  difflrence  entre  les  deux  ou- 
vragfe*,  c' est  quon  ne  remarque  pas  dan* 
celui  de  Godeau  ces  idee*  de  censure  et  de 
reforme  qui  dirigent  si  souvent  le«  juge- 
ments  de  Fleury ;  les  novateurs  en  font 
moins  de  ca« ;  mais  c'est  un  prejuge  en  sa 
faveur.  Cependant,  dans  le  compte  qu  'il 
rend  de  la  condamnation  des  troi*  chapi 
tres,  au  cinquieine  concile  g£neral.  il  ne 
8'  est  pas  assez  de^ie  de  leurs  artifices.*  Cf. 
Andres  VII,  739. 


Digitized  by  Google 


179 


1664-1680.  Hiat  eocl.  Godeau,  Chefneux,  Fulcus,  Lualdi, 


180 


1796.  Paraphrase  sur  V  ipUre  de  8.  Paul 
aux  Romains,  Parisiis  1635  in  4;  aux 
Corinthiens,  aux  Galates  et  aux  Ephi- 
8iens,  ib.  1632  in  4;  aux  Thessaloni- 
ciens,  a  Timothie,  a  Tite  et  a  Philemon, 
ib.  1 64 1  in  1 2 ;  aux  Hibreux,  ib.  1 637 
in  12;  Paraphrate  eur  les  epUres  ca- 
noniques,  ib.  1640  in  12.  Has  para- 
phrases,  in  qnibns  assectatur  Estium, 
tamqnam  admodum  utilescommendant 
Dupin  et  Richard.  Simon  *),  quod  pau- 
cis  additis  verbis  sensum  idearumque 
nexum  clarum  atque  perspicuum  red- 
dat.  Version  expliquie  du  nouteau  Te- 
stament,  ib.  1668  t.  2  in  8;  1672  t.  2 
in  1 2.,  quae  versio  neque  proprie  est 
literalis,  cum  textui  plura  addat  clari- 
tatis  gratia,  quin  ea  semper  satis  di- 
3tinguat,  nec  est  proprie  dicta  para- 
phraais,  cnm  tantum  subinde  aliqua 
textui  addat  *).  Vte  de  8.  Paul  Apdtre, 
ib.  1 647  in  4 ;  la  vie  de  8.  Augustin,  ib. 
1652  in  4;  Lugduni  1685  in  8;  la  vie 
de  8.  Charles  Borromie,  Parisiis  1657 
in  8;  1663  in  12  ;  Hoges  des  Eciques, 
qui  dans  tous  les  siecles  de  V  Eglis  e  ont 
fleuri  en  doctrine  et  en  pi£te,  ib.  1665 
in  4  ;  Metis  1802  cura  M-  Jauffret 
in  8.  Morale chritienne*)  pour  l1  instruc- 
tion  des  Curez  et  des  PrStres  du  dio- 
cese  de  Vence,  ib.  1709  in  12.,  quae 
a  pluribus  laudatur,  sedaliorummanus 
transiit,  etiam  Arnaldi,  donec  luce  pub- 
lica  donata  fuit,  estque  omnino  anti- 
probabilistica  diabolum  enim  habet  pro 
inventore  probabilisimi  prodiit  quoque 
Augustae  V. ;  ad  meliorem  redacta  ordi- 
nem  hoc  titulo :  Theologia  moralis  ex 
puriasimis  s.  Scripturae,  patrum  ac 
conciliorum  fontibus  derivata,  notis 
theologicis  illustrata,  1774  v.  2  in  8. 


>)  Histoire  critique  dee  principaux oom- 
mentateurs  du  N.  T.  c.  58. 

»)  Cf.  R.  Simon  1.  c.  et  Hist  critique 
des  Versionn  du  N.  T.  c.  32.  ubi  fuse  de 
hac  versione  agit 

')  „On  n'a  point  eu  juaqua  present  de 
Corps  de  morale  si  complet,  li  nct  et  ti 
preciH,  ni  si  poliment  ecnt  que  celui  dont 
nous  parlons."  Dupin  1.  c. 


79.  Matthias  Chefneux  0.  Erem  s. 
Aug.  Leodius(t  1670)  concinnavit  8pe- 
culum  cftronographicum  Ecclesiae  ca- 
tholicae  ab  origine  mundi  ad  Christum 
usque,  Leodii  1662  in  f. ;  a  Christo  ad 
nos  usquep.  l.ib.  1666;  p.  2.  ib.  1670 
in  f.  —  Ignatius  Bom piano  (Bom- 
planus)  S.  J.  Anconitanuj  (1612-1675 
praeter  Historiam  pontificatus  Gregorii 
XIII,  Romae  1655  in  12  Dilingae 
1  G85,rtSeneca  eAmttanu^i.e.floreschri- 
stiani  ex  A.  Senecae  epistolis  collecti, 
fiomae  1658;  Neapoli  1693,  compen- 
diose  complexus  est  historiamchristia- 
narum  rerum  ab  ortu  Christi  ad  nostra 
usque  tempora,  Romae  1665  in  12. — 
Ita  etiam  Felix  G  i  rard  i  S.  J.Nolanns 
(t  3  Jul.  1  665)  in  Diario  deile  cosepiu 
Ulustri  seguite  nel  Mondo,  Napoli  1658 
pp.  4.,  et  in  M  e  r  c  u  r  i  o  del  decimosetto 
secolo  (usque  ad  a.  1650)  ib.  1654. 
—  Joannes  de  B  u s  s  i 6r e  s  S.  J.  Gallus 
patria  Belijooensis  (n.  14.  N6v.  1607; 
t  26.  Oct.  1678)  dedit  flosculoa  histo- 
riarum  delibatos  ex  rebus  praecipuis, 
quae  ab  o.  ad  nostra  tempora  contige- 
runt,  Lugduni  1649  et  saepius  alibi; 
historiam  francicam  a  Pharamundo  con- 
tinua  serie  ad  Ludovicum  XTV.  deduc- 
tam,  ib,  1661  t.  4  in  12;  Coloniae 
1688  t.  2  in  4.  — Timotheus  (in  bap- 
tismo  Mathaeus  dictns)  Fulcus  0. 
Carm.  Siculns,  Thennitanus  n.  26.  Aug. 
1608,  philosophiae  et  theologiae  lec- 
tor  suaeque  provinciae  praepositus 
(t  7.  Febr.  1680)  composuit  Cronisto- 
ria  del  mondo  sino  all'  a.  1668  col  anni 
dalla  8.  Scrittura  ritratti  e  calcolati 
8ino  a  Cristo  etc.  con  mentione  di  Santi, 
tutte  le  Religioni,  Pontefici,  Concilii, 
Scisme  ed  Eresie,  Neapoli  1669  in  f . ; 
1677  ed.  emendata  pp.  2  in  1  v.  — 
Michaelangelus  L  u  a  1  d  i  Romanus  ca- 
nonicus  ad  s.  Marcum  vir  admodum 
eruditus,  qui  nonnisi  literis  vixit 
(t  1673),  praeter  innumera  (34)  ine- 
dita  ^)  haec  lnci  publicae  dedit :  V  Ori- 
gine  della  Christiana  Religione  nell'  Occi- 


»)  Cf.  Bibliogr.  rom.  I,  152. 


Digitized  by  Google 


181 


Oldoini,  a  8.  Carolo,  Bosquet. 


182 


dente,  Istoria  ecclesi&stica,  Bomae  1640 
L  i  in  4.,  in  quo  ejasdem  origines  de- 
scribit  in  Italia,  Hispania,  Gallia,  Bri- 
tannia;  ib.  1641  t.  2 ,  in  quo  easdem 
indagat  in  Africa  et  India,  tam  orien- 
tali  qnam  occidentali.  U  Jndia  orien- 
tale  soggettata  al  Vangelo,  ib.  1653; 
la  vera  Religione  comminciata  in  Adamo, 
oontinnata  col  Sacerdotio  e  Sacrificio 
fino  a'  Dostri  tempi  nella  Natnra,  nella 
Legge  e  nel  Vangelo,  ib.  1 658 ;  il  tnon- 
do  Ckrittiano  visibile  e  invisibile,  teo- 
logico  e  istorico,  ib.  1673  etc. 

79*.  Vitaa  rom.  pontificium  a  Ciaco- 
nio  (III3,  .  .  .)  descriptas  recognovit, 
aberrimis  notis  auxit  et  nsqne  ad  Cle- 
mentem  IX.  prosequutus  est  Augusti- 
nus  Oldoini  S.  J.  Spediensis  *)inLi- 
guria  (n.  1612 ;  t  1683)  in  opere  in- 
seripto:  Vitae  et  rts  gestae  pontificum 
rom.  et  8.  R.  E.  cardinalium  •),  additis 
pontificum  recentiorum  imaginibus  et 
eardinalium  insignibus  plurimisque  ae- 
neis  figuris  etc,  Bomae  1677  t.  4  in  f., 
opos  quidem  utile,  sed  non  satis  accu- 
ratum ;  Catalogus  eorum,  qui  de  rom. 
pontificibusscripserunt,  Francoforti  1732 
in  4.  edente  Meuschen;  necrologium 
pontificum  ac  paeudopontificum  rom. 
cumnotis,  ib.  1671  in  8;  Athenaeum 
romanum,  in  quo  summorum  pontifi- 
cum  ac  pseudo-pontificum  necnon  S.  R. 
E.  cardinalium  et  pseudo-cardinalium 
scripta  publice  exponuntur,  Perusiae 
1676  in  4-.  (horum  scil.  scriptorum 
catalogus);  Clementes  titulo  sanctitatis 


')  C„  Biogr.  univ.  XXXI,  557. 

*)  Flore*  historiaes.cottegii  S.  R.  E.  car- 
imalium  ab  a.  1049,  quo  fere  coepit  car- 
diaaliua  dignitaa,  ad  nostra  tempora,  Pa- 
r»w  1660  t.  3  in  t  2  in  f.  collegit  Ludo- 
nctuDoni  d'Attichi  0.  Minim.  patria 
Florentinufl,  qui  praeclaris  animi  dotibus 
card.  Richelieu  gratiam  aibi  conciliavit 
<fieu»que  eat  epiacopus  primum  rhegien- 

dan  (1652)  augnstodunensis  (f  1664). 
Scripatt  etiam  de  vita  et  rehut  card.  Berulli, 
Psrii  1649;  Hietoire  generaU  de  V  ordre 
*n  Minime»,  ib.  1624  in  f.  Cf.  Niceron 
Wm.  t  XXIV. 


rel  morum  sanetimonia  iltustres  cnm 
animadver8ionibu8,  ib.  1675  in  4.  — 
Jacobus  Giampalentes  compilavit 
Sacrum  triregnum  seu  singulorum  sum- 
morum  pontificum  praeclariora  gesta, 
Venetiis  1669  in  4. —  Ludovicus  Jac. 
a  s.  Carolo  0.  Carm.  Cabillonensis, 
Burgundus,  regi  a  consiliis  et  eleemo- 
synis  '),  bibliothecarum  diligens  scru- 
tator  (t  1670),  compo-mit  laudanda  ae- 
dulitate,  sed  minori  judicio  critico  et 
accuratione  Bibliothecam  pontificiam  2 
11.  distinctam,  in  qua  agitur  de  omni- 
bus  rom.  pontificibus  a  s.  Petro  ad  Ur- 
banum  VIII.  ac  de  pseudopontificibus, 
qui  scriptis  clarueront  et  de  omnibus 
auctoribus,  qui  eorum  vitas,  laudes  etc. 
conscripserunt  cum  catalogo  haeretico- 
rum,  qui  adversus  rom.  pontifices  ali- 
quid  ediderunt,  Lugdnni  1643  in  4 ; 
adjectumest  fragmentum  libelli  s.  Mar- 
celli  romani  martyris  (b.  Petri  ap.  dis- 
cipuli)  de  disp.  b.  Petri  et  Simonis  magi 
hactenus  ineditum  ex  pervetusto  Bre- 
viario :  opus  rarum.  Ejusdem  auctoris 
sunt  de  claris  scriptoribus  Cabilionen- 
sibus  libri  III :  de  iis,  qui  vel  ortu  vel 
aliquadignitatefloruerunt;  quiindioe- 
ce8i  et  praefectura  Cabilionensi  nati 
et  mortui  sunt,  Parisiis  1652  in  4. — 
Pontificum  rom.  qui  e  Gallia  oriundi  in 
ea  sederunt  ab  a.  1305 — 1394,  histo- 
riam  exhibuit  ex  mss.  codd.  notisque 
illustravit,  Parisiis  1 632  in  8.  —  Fran- 
ciscus  Bosquet8).  Narbonensis  (n. 
1613),  postsplendida  muneracivilia  lu- 
tevensis  episcopus  (1648  —  1657), 
dein  montispessulanus  (f  1676).  Gre- 
gem  snum  verbo  et  exemplo  pavit,  lar- 
gus  erga  pauperes,  sibi  parcissimus  fuit, 
omnibus  benignus,  ut  testatur  epita- 
phium  ipsi  positum*  A  clero  gallicano 
RDmam  missus  fuit  in  negotio  quinque 
prop.  Jansenii,  qua  occasione  prudentia 
sua  gratiam  promeruit  pontificis.  Aliis 

')  Cf.  Vilhera  bibl.  Carra.  II,  272-88; 
Biogr.  un.  XXI,  324. 

>)  Cf.  Doujat  1.  V,  c.  typ.  451 ;  Saxius 
ad  a.  1632 ;  Jonrnal  dea  Savana  IV,  234— 
238;  Biogr.  univ.  V,  220. 


Digitized  by  Google 


183 


1664—1680.  Historia  eccl."Bo*quet,  Coulon,  Lantusca, 


184 


quoque  scriptis  illustre  nomen  sibi  pe- 
perit,  ut  ecclesiae  gallicanae  historia- 
rum  l.  1.,  qui  fuit  speciem  op.  majoris 
(et  rari) :  Historia  ecclesiae  gallicanae 
a  Christi  Evangelio  in  Oalliis  usque  ad 
datam  a  Constantino  imp.  Eoclesiae  pa- 
cem,  Parisiis  1633;  1636;  Innocentii 
III  epistolas  (sciL  1L  13— 16.  Regest.) 
commentariis  historicis  doctisque  illu- 
stravit.  Cogitaverat  de  edendis  etiam 
epiatolarum  hujus  pontificis  11. 1 0 —  1 2., 
sed  curis  pastoralibus  praepeditua  et 
morte  praeventus,  quae  jam  paraverat 
reliquit  Baluxio,  qui  opp.  omnium  In- 
nocentii  III.  edit.  curavit,  sicut  et  no- 
vam  ed.  magis  emacuiatam  auctamque 
operis  primi  curavit  1693  t.  2  in  4. 
Kaimundi  Martini  0.  Praed. opus  Pu- 
gio  fidei  eontra  Judaeos  et  Mauros  (cf. 
II8,  401)  in  pulvere  bibliothecae  fu- 
xensis  tenebris  damnatum  ejus  ope  et 
opera  publica  luce  donatum  est;  sy- 
nopsim  legum  praecam  Mich.  Pselli 
elucidavit  juris  annotationibus,  Parisiis 
1632.  Ejus  commentaria  vel  notae  in 
decretum  Gratiani  nondum  prodierunt. 
—  Ludovicus  Coulon  Pictaviensis, 
quondam  e  Soc.  Jesu  (t  1664),  com- 
pendio  scripsit  V  histoire  et  la  vie  des 
Papes  de  S.  Pierre  a  Alexander  VII, 
Pariaiis  1656  in  16;  jusqua  Clement 
IX,  Lugduni  1669. —  Bullarium  roma- 
num  novissimum  ab  Urbano  VIII.  us- 
que  ad  Clementem  X.  una  cum  sodali 
Joanne  Paulo  aRoma  edidit  Angelus 
Lantusca  strict.   Obs.  Ref.  Komae 
1 672  t.  2  in  f. ;  Lugduni  1673;  Luxem- 
burgi  1727. 


')  AUub  eat  a  P  e  t  r  o  Labbe*  8.  J.  clari- 
motano  (1596—1678),  cui  noster  adscri- 
bit  Elotjium  d.  Augustini,  umbra  ejuxdem, 
tumuhw  novae  doctrinae  et  epitaphium 
necnon  antitbeeea  Corn.  Jannenii  et  d.  Au- 
guatini,  Pariiiin  1652  in  4  ;  Gratianopoli 
1K62.  Eit  hoc  elopium  breve  carmcn  theo- 
logicum,  sed  pulchrum  plane  et  admodnm 
rarum,  recusum  Herbipoli  1654,  multum 
commendatum  a  Mich. a  a.  Joseph  III, 457. 
Plurima  alia  elogia  et  carmina  ejusdem 
rpcenaet  nub  n.  49  Sommervogel  IV,  1328 
-1335. 


80.  Magnam  laudem  nominisque  fa- 
mam  in  colligendis  conciliorum  actis 
consecutus  est  Philippus  L  a  b  be  ')  S.  J. 
vvir  infinitae  lectionis  et  eruditionis 
atque  acerrimi  judicii  in  veterum  scri- 
ptiB  recensendia  l),  aeptemdecim  seculo- 
rum  negotiia  occupatus*,  ut  scribit 
Oarnier.  Natione  fuit  Oallus,  in  lucem 
editus  a.  1 607  Avarici  Biturigum.  Prae- 
cellenti  doctrinae  eximiam  virtutem 
raro  conjunxit  foedere,  sic  totus  in  li- 
bris  pervolvendis ,  ut  vix  dici  possit, 
quam  multa  legerit,  scripserit  dederit- 
que  in  lucem :  et  rursus  sic  ad  religio- 
sae  disciplinae  leges  exactus,  ut  nulli 
deesse  visus  fuerit.  Sanctissimam  eu- 
charistiam  et  b.  Virginem  summa  co- 
lebat  veneratione,  et  in  postremo  mor- 
bo,  cum  ex  aestu  febrili  sui  compos  non 
esset,  nonnisi  de  rebus  divinis  loque- 
batnr.  Inaigni  fuit  suavitate  morum, 
innocentia  vitae  animique  demissione. 
Studiorum  mole  oppressum  mors  in- 
vasit  17  Martii  1667.  Illustre  ei  velut 
epitaphiom  ponit  Jo.  Oarneri us  in 
praef.  ad  Marii  Mercatoris  operum  ed. 
c.  5.,  quam  curandam  quasi  hereditate 
'quadam  a  Labbeo  aocepit,  ex  quo  pau- 
ca  hic  delibemus : »  Prodigio  certe  simile 
visum  est  mnaeum  scrutantibus  post 
mortem,  plura  eum  scripsisse  manu 
sua,  quam  alii  legere  soleant:  totque 
annotationes  fecisse  in  omnes  fere  auc- 
tores,  ut  non  immerito  vocari  posset 
bibliotheca  bibliothecarum.  Neque  vero 
propterea  fuit  de  nuraero  eorum,  qui- 
bus  chartae  sunt  pro  cerebro ,  et  totu 
in  scripto  doctrina ;  memoria  valuit  ca- 
pacissima  ad  amplitudinem,  tenacissi- 
ma  ad  perennitatem,  expeditissima  ad 
utilitatem  et  felicissima  ad  rairacu- 


«)  Bona  in  nutitia  auctoruin,  cui  cou- 
cinit  Caveus  in  prolegom.  hist.  liU*r. 
scriptoruni  ecclesiarticorum  a.  6. ,  carpit 
tamen,  quod  fuerit  „in  lutheranos  et  re- 
fonnatos  ingenio  duro  nimis  et  acerbo.** 
Secundum  h  orisinm  aniraadv.  ad  ep. 
176  s.  Augugtini  wejus  morti  sacra  erudi- 
tio  indoluit,-  Similia  aliorum  judicia 
praetennittimu*. 


Digitized  by  Google 


185 


Philippus  Labbe. 


186 


lam.  .  .  .  Quis  interrogavit  unquam  de 
rebus  historicia,  cni  non  continno  re- 
praesentaverit  expedite  tempus,  perso- 
U8  et  singula  adjuncta?  Quis  de  bu- 
m&nioribus  literis,  cni  non  recensuerit 
qnAfi  ex  libro  auctorum  nomina,  pug- 
nantes  opiniones  et  quibns  argumentis 
«ingulae  vel  se  tueantur  vel  alias  re- 
futeut?  Qui  de  theologia  consuluit  sive 
acholastica  sive  polemica  sive  raorali, 
cni  non  responderit  fere  ad  invidiam 
doctornm  ?  * 

8 1 .  Inter  innumera  opera,  quae  ejK- 
dit  *),  mentio  primum  facienda  est  col- 
lectionis  conciliorum,  quae  prodiit  in- 
scripta:  Sacrosancta  concUia  (ab.  a.  34 
1417)  ad  regiam  ed.  exacta,  quae  nunc 
qusrta  parte  prodit  anctior  studio  PbiL 
Labbei  et  Gabr.  Cossartii,  Lutetiae 
Parisiorum  1672  v.  18  in  t  Post  im- 
pressum  t.  8.  decessit  Labbeus,  reliquos 
bsolvit  atque  edidit  Cossartius,  dequo 
mox  *).  Tomns  1 8.  complectens  sub  ti- 
tulo  apparatusaltsr  tr.  J  a  c  o  b  at  i  i  card. 
(et  II»,  1225)  ds  concUus  rarisimns 
et  carissimusest*).  Balnzius  supple- 
mentnm  adjecit,  sed  ex  qnatuor,  quos 
meditatus  est,  tomis,  primus  tantum 
prodiit,  ib.  1683;  1707,  isque  non 
adeo  aestimatur.  Novam  ed.  cnravit 
Nieol.  Coletus  (de  quo  ali»s),  Vene- 
tiis  1728 — 1734  v.  23  inf.,  ea  tamen 
minus  correcta  est,  unde  parisiensis  ei 
praefertur.  Antea  jam  ediderat  Labbe : 
^oncUiorum  generalinm,  nationalinm, 
prorincialium,  dioecesanornm  cum  vi- 
tis  epistolisqne  rom.  pontificum  hisio- 
rica  sgnopsis,  amplissimae  collectionis, 
qna\e  singulari  stndio  1 4  ant  1 5  1  pa- 
ratur,  delineatio,  Parisiis  1661  in  4; 
Gofiiftc  synodorum  concttiorum<jue  hrc~ 

»)Cf.  Sommervogel  IV,  1295  —  1328, 
qui  ea  sub  n.  83  recenaet. 

*)  Cf.  de  hac  editione  S  a  1  ni  o  n,  Traite" 
de  Vetude  des  Toncile*  p.  210,  213,  506 
-514. 

')  Ct  De  Bure,  bibliographie  in- 
•tnjGtive,  theologie  n.  227,  «erundum 
qo*-m  collectionu  pretinm  duplo  raajut 
*<  ii  sdest  f.  18. 


via  et  accurata  historia  cnm  indice  geo- 
graphico  conciliorum  omninm  genera- 
lium,  provincialium  etc,  qnae  in  37  t. 
ed.  regiae  aliisqne  scriptoribus  ecclesia- 
sticae  historiae  reperiri  potuerunt,  cum 
interpretatione  vernacula,ib.l  646  in  f. ; 
s.  oscumenici  tridenlini  conc.  canones  et 
decreta  ex  ed.  lovaniensi  a.  1567;  ac- 
ce6serunt  1.  christianorum  principum 
ad  s.  concilium  trid.  literae  et  mandata ; 
2.  lecratorum  ab  iisdem  miasorum  ha- 
bitae  ad  s.  synodnm  orationes ;  3.  s.  sy- 
nodi  ad  easdem  orstiones  legatorum 
responsa;  4.  ss.  patmm  et  doctisaimo- 
rum  virorum  tum  ad  s.  synodum  tum 
ad  patres  congregatos  orationes  et  con- 
ciones  elegantissimae ;  5.  eorundem  de 
rebns  gravioribns  exhibitae  patribus 
sententiae  aliqnot  et  nonnullae  coram 
iisdem  habitae  disp.;  6.  BeginaldiPoli 
card.  opuscula  duo,  et  Petri  Fronti- 
d  o  n  i  i  pro  concilio  ad  germanos  oratio: 
omnia  nunc  castigatiora  pluribusque 
partibns  auctiora  ac  locupletiora  pro- 
deunt  etc  ib.  1667  in  f.  (et  in  coll. 
conc  t.  1 5).  His  jam  addantur  ex  opp. 
historicis :  Concordia  sacrae  ac  profanas 
chronologiae  a.  5691  ab  o.  c  ad  a.  Chri- 
sti  1 638  per  secula  mundana,  romana, 
cbristiana  et  septem  mundi  aetates  cum 
canonibns  isagogicis;  item  auctarium 
concordiae  seu  demonstratio  de  anno, 
mense,  die  dominicae  passionis  cum 
50  ezcnrsionum  silva  chronologica  et 
successionum  V.  T.  thesauro,  ib.  1 638 
in  1 2  ;  Abrigi  chronologique  de  V  histoire 
sncre  et  profane  de  tous  les  Ages  et  de 
tons  les  siecles  du  Monde,  de  Bome,  de 
J.  Christ  depnis  Adam  jusqu'  a  Louis 
XIV.  etc,  ib.  1663 — 166«  t.  4  in  5  v. 
in  12.,  cui  praemisit  prioris  op.  ver- 
sionem,  sed  emendatam  etauctam1); 
concordia  chronologica,  ib.  1656  v.  4 
in  f.,  quae  pertingunt  ad  a.  1200;  t. 
qnintum  (ad  a.  1 666)  adjecit  Philippus 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  11,  37.  *<et  ouvrage, 
inquit  Lenfflet  Biogr.  univ.  XX III,  15,  est 
ettime,  etVon  y  trouve  peu  «le  choses  a 
reformer  sur  la  rhronologie.- 


Digitized  by  Google 


187 


1664-1680.  Hiatoria  eccleeiastica. 


188 


Briet l)  S.  J.,  ib.  1670;  le  grande  et 
petite  methode  pour  apprendre  la  chro- 
nologie  et  V  histoire  tant  sacr£e  que  pro- 
fane,  tabellis  principum  multorum  re- 
gnorum  locupletata,  ib.  1664  in  12; 
de  byzantinae  historiae  scriptoribus  ad 
omnes  perorbem  eruditos  protreptieon, 
ib.  1648  in  f.,  quo  hujus  utilissimae 
collectionis  consilium  ezponit:  subjicit 
deinde  Eclogas  historicorum  de  rebus 
byzantinis,  quorum  integra  scripta  aut 
injuria  temporum  interciderunt,  aut 
plura  continent  ad  constantinopolita- 
nam  historiam  minus  spectantia;  eclo- 
garum  interpretationem  recensuit  no- 
tisque  brevibu3  illustravit  Huic  tanto 
op.  ipse  manum  admovit  edendo  Mich. 
Ghjcae  Siculi  annales  a  mundi  exordio 
usque  ad  obitum  Alexii  Comneni  imp. 
in  pp.  4  tributos,  quos  graece  primus 
in  lucem  protulit :  Jo.  Leunklavii  Amel- 
burni  interpretationem  recensuit,emen- 
davit  annotationesque  adjecit,  ib.'1660 
in  f.  Hagiologium  Franco-Galliae  et 
praesertitn  Aquitaniae  excerptum2)  ex 
antiquo  martyrologio  s.  abbatiae  8.  Lau- 
rentii  bituricensis,  cum  sacra  Gallia- 
rum  topographia,  ib.  1643  in  4,  etiam 


'  i  Natua  is  eat  Abbavillae  6.Mart.  1601, 
docuit  diu  rhetoricam  decessitque  0.  Dec. 
1668-  Alia  ejnsdem  op  >ra  et.  apud  Som- 
mervogel  II,  156 — 61.  Inter  ea  mentione 
digni  sunt  annales  mttndi  sive  chronicon 
universale  becundum  optimas  chronologo- 
prorum  cpochas  ab  o.  c.  u?que  ad  a.  Christi 
1600  perductum,  Parisiis  1662.  1663  v.  7 
in  12 ;  Moguntiae  1682  in  f. ;  Venetiis  1693 
v.  7  in  12.  (»»d.  auetior);  Avgentorati  1696 
ia  t  :  Vienmte  1717;  (continuata  ad  a. 
1714)  1727.  Ceterum  tle  hac  concordia 
ctironoloi/ica  leginiu9  in  Biogr.  un.  1.  c. ; 
„Plusiers  critkjues  y  trouvent  '  eaucoup 
<1*ob>eurite'  et  peu  dutilitS :  mais  lubbe 
<le  Longuerue  assure  au  contraire  que 
c"  est  un  exeellent  livre;  il  desirait  qu'  on 
traduwt  en  franeais  1'  Ariadne  < hronolo- 
gica.  qui  e«t  dans  le  premier  volume.  et 
quil  r<  u'ardait  comme  la  meilleure  intro- 
duction  ;t  lii  (  hio.iolo^i".- 

v)  (  f.  Auir.  Rot  he  Keoher.-hes  histor. 
•»tc:it.  sur  1*  hagioioire  du  P.  l.abb..»,  in 
Memoin».-  de  !a  Soc.  des  Autiquaires  du 
«  VntivXlX  dS:»3)  23;i  — 3t)>  <  o!l.  Anal. 
lx.ll.  XIII  rl894i,399. 


in  nova  bibl  mss.  t.  2 ;  historiae  s  icfae 
prodromus  geographiae  ecclesiasticae 
primam  cjelineationem  exhibens,  ib. 
1646  in  f. ;  ad  geographiae  episcopalis 
breviariUtn  accessiones  aliquot;  appen- 
dix  2.  Galliae  christianae  recens  noti- 
tia  etc.  ib.  1661  in  24;  chronicon  do- 
lensis  coenobii  seu  Burgii  dolensis  ab- 
batiae  quondam  in  Biturigum  provin- 
cia  celeberrimae (ab  a.  917 — 1345)  in- 
certo  auctore  cum  aliquot  excerptis  ex 
altero  cod.  ms.  b.  Mariae  dolensis  ab 
anonymo  ejusdem  loci  religioso  con- 
scriptis.  ib.  1651  in  4;  etiam  in  alia 
Labbeicoll.,  cuititulus :  VAbrigi  Boyal 
de  V  AUiance  chronologique  de  V  Histoire 
sacree  et  profane  .  .  .  avec  le  Lignage 
d'  Outremer,  les  Assises  de  Jerusalem 
et  un  Recueil  historique  de  pieces  an- 
ciennes,  ib.  1651  in  4.,  in  qua  repe- 
riuntur  etiam  aliqua,  quae  jam  prodie- 
rant  titulo,  qui  plus  promittit  quam 
opus  exhibet :  Melange  curieux  de  plu- 
sieurs  sujets  rares  pour  servir  a  V  Hi- 
stoire  de  la  France  Ecclesiastique  et 
Politique,  tires  des  Tresors  des  Chai-- 
tres,  de  la  Bibliotheque  du  Roi  etc.  et 
des  plus  riches  Cabinets  et  Bibliothe- 
ques  les  plus  estimees  de  Paris  et  du 
Koyaume  etc,  ib.  1651  in  4. 

82.  Alia  collectio  rara  et  carissima 
complectens  plura  monumenta  inedita 
prodiit  hoc  titulo:  Novae  bibliothecae 
ms.  librorum  t.  1.  historias,  chronica, 
ss.  vitas,  translationes,  miracula,  stem- 
mata  genealogica  ac  similia  antiqui- 
tatis  praesertim  Franciae  monumenta, 
nuncprimum  ex  ms.variarumbibl.codd. 
eruta  copiose  ac  plena  manu  repraesen- 
tans,  ib.  1657  in  f.;  t.  2.  ib.  Haec  est 
initium  tantum  collectionis,  cui  prae- 
misit  ib.  1653  in  4:  Specimen  novae 
bibliothecae  m.ss.  librorum  sive  antiqua- 
rum  lectiouum  latinarum  et  graecai  um 
in  4  pp.  tributarum;  curis  secundis  ib. 
1  664  in  S.  hoc  titulo  :  BMiotheca  biblio- 
thecurum,  accedit  bibliotheca  nummoria 
in  2  l>-  tributa:  1.  de  antiquis  numis- 
raatibus;  2.  de  raonetis,  powleribu*  et 


Digitized  by  Gooole 


1S9 


Philippua  Labbo. 


190 


mensuria ,   cum   mantissa  antiquariae 
supeUectiUs  ex  anulis,  sigUlis,  gem- 
mis,  lapidibus,  statuis,  obeliscii,  in- 
scriptionibus ,  ritibus  similibasque  ro- 
mauae  praesertim  antiquitatis  monu- 
mentis  collecta;  Bothomagi  1672  ed. 
aactior  et  meliori  ordine  disposita; 
1678  cum  libro  Joan/ S e  1  d e n i  Angli 
ds  nummis;  Lipsiae  1682  in  12;  cum 
catalogo  auctorum,  qui  11.  catalogos, 
indices,  bibUothecas,  virorum  elogia, 
vitas  aut  orationes  funebres  scriptis 
consignarunt  ab  Ant. Teisserio  con- 
fecto,  Genevae  1686  in  4.  Porro  inhac 
bibUotbeca  agit  de  auctoribus,  qui  1. 
scripserunt  de  variis  nationibus;  qui 
2.  elogia  conipo«uerunt  de  viris  erudi- 
tis  in  quavisdisciplina;  3.  qui  scripse- 
runt  de  ordinibus  religiosis;  4.  de  iis 
qui  tot  ediderunt  11.,  ut  ipsi  suorum 
operum  confecerint  catalogum;  5-  de 
iis,  qui  scripserunt  de  ilUs,  qui  idem 

runt  de  bibliothecis  etc ;  7.  de  ceie- 
brioribus  typographis  l).  De  scriptori- 
bus  ecclesiasticis.  quos  attigit  card.  Rob. 
BeUarminus  philologia  diss.,  de  qua 
ef.  supra  III3,  692.  In  fine  t.  l.habe- 
tur  diss.  (multum  sestimata)  inscripta : 
Cenotaphiutn  Joannae  papissae  ab  he- 
terodoxis  Maresio,  Salmasio,  Congnardo, 
CalUxto,  Hottingero,  Cookio,  Qrimo  etc. 
ex  utopia  in  Europam  nuper  revocatae, 
eversum  funditusque  excisum  demon- 
stratione  chronica  ineluctabiU  contexta 
e  coaetaneis  dumtaxat  unius  IX.  sec. 
scriptoribus  (etiam  in  coU.  conc.  t.  VIII, 
254  ss.).  In  fine  t.  2.  prostant:  Regia 
spUoms  historiae  sacrae  etprofanae  cum 

scriptorum  ecclesiasticorum,  quos  Bel- 
larminus  attigit;  diatriba  de  Aimonio 
historiae  francicae  auctore  (Pariiiis 
1658 — 60  t.  2);  Bibliotheca  chronolo- 
gica  ss.  patrum,  theologorum  scripto- 

\  md  livre,  inquit  Journal  desSavans 
I.  t>4,  *  ra  trei-ut.Ie  u  tout  le  monde :  raa::»  [ 
prin?ipa!ement  a  ceux  qui  veulent  avoir  : 
oae  noaaoigsance  exacte  des  bons  livres  et  j 
qai  veu/ent  dre^r  de«  BibUotheqneK-  1 


rumque  ecclesiasticorum  utriusque  Te- 
stamenti  brevibns  singulorum  elogiis 
definita  ab  o.  c.  ad  a.  christianae  aerae, 
ib.  1659  in  24;  thssaurus  epitaphio- 
rum  veterum  ac  rscsniium  ex  antiquis 
inscriptionibus  omnique  scriptornm  ge- 
nere,  ib.  1 666  in  1 2 ;  NotUia  dignUatum 
imperii  romani,  Parisiis  1651 ;  Biblio- 
theca  antiianseniana  sive  catalofirus  oio- 

trw  WMrXs- %w     %ww  ww  ww  %w*  r%r  w  w  W  wwwww%w  W»  w  w    %*%m  w      rS  wf  *  v 

rum  eruditorumque  scriptorum,  qui 
Corn.  Jansenii  ep.  iprensis  et  Jansenia- 
nornm  haeresea,  errores  ineptiasque 
oppugnarnnt  cum  praeludiis  historiae 
et  cribratione  farraginis  jansenisticae, 
ib.  1674  in  4.  Triumphus  catholicae 
veritatis  adversns  novatores  sive  Jan- 
senius  damnatus  a  conciUis ,  pontifici- 
bus,  episcopis,  universitatabns,  doctori- 
bus  theologicis  atque  ordinibus  reli- 
giosis.  Item  prop.  Corn.  Jansenii  ipren- 
sis  ep.  et  Jansenianorum  damnatae  a 
concUus  etc.  ut  haereticae,  erroneae, 
suspectae,  temerariae,  scandalosae,  in 
pias  anres  offensionem  immittentes,  pe- 
ricnlosae,  repngnantes  s.  Scripturae  etc. 
ad  1 2  capita  revocatae :  necnon  elogia 
et  titnli,  quibus  decorantnr  novatores 
cum  Wiclefo,  Husso,  Luthero,  Melanch- 
tone,  Calvino  a  supradictis  concUiis,  ss. 
pontificibus,  episcopis,  universitatibus 
etc.  cum  auctario,  ib.  1651  in  8.  Trias 
epistolica  33.  PP.  Eucherii  ad  Valeria- 
num,  Augostini  ad  Licentium,  Hiero- 
nymi  ad  Heliodorum  et  Edm.  Cainpiani 
opuscula,  ib.  1646  in  24..  Lsctor  s. 
Scripturas  ad  rectam  pronunciaUonis 
amussim  ernditus,  cnm  gemino  indice 
difficiliorum  vocabnlorum,  quae  in  ss. 
bibliis  negotium  etiam  •  doctoribus  fa- 
cessere  nonnunquam  solent,  ib.  1645; 
1648  ed.auctior,  pluraque  alia  ad  pro- 
sodiam,  geograpbiam  etc.  spectantia 
concinnavit. 

81.  A  Labbeo  sejungendus  non  est 
Gabriel  Cossart  S.  J.  Pontisarensis 
dioecesis  rothomagensis  (1615-1674), 
in  rethoricu  et  poesi  plane  excellens1), 

»)  Cf.  Sommervogel  II,  1495. 


Digitized  by  Google 


191 


1664-1680.  Historia  eccles.  Cossart,  Bail. 


192 


qui  Labbeo  suffectus  est  in  edendu  eon- 
ciliorum  coll.,  quam  ad  finem  perduxit 
et  duplici  apparatu  auxit,  quorum  prior 
(t.  17.)  complectitur  tabulas  chrono- 
logicas.  geographicas  et  historicas,  al- 
ter  (t.  18  rarissimus)  tr.  card.  Jaco- 
batii  de  conciliis  cum  nonnullis  aliis. 
Parthenii  patriarchtte  CP.  decretum 
synodale  super  calyinianis  dogmatibus, 
quae  in  ep.  Cyrilli  nomine  ante  annos 
aliquot  edita  falso  graecorum  et  orien- 
talium  consensu  recepta  ferebantur: 
quae  omnia  damnantur  ab  iisdem  et 
anathemate  notantur :  nunc  primum  ex 
oriente  allatum  (graece  et  latine),  Pa- 
risiis  1 643  in  8.  —  Ludovicus  (ab  aliis 
praenominatur  Joannee)  Bail  Abba- 
villae  natus.  sed  origine  Anglus,  doc- 
tor  sorbonicus,  poenitentiariusecclesiae 
Nostrae  Dominae  pariaiensis,  aliquam- 
diu  rexit  virgines  religiosas  Portus  re- 
gii  ( Port-Boyal).  Strenue  rem  catho- 
Hcam  adversus  cavillationesjansenianas 
in  Sorbona  promovit  (f  1669).  Longi 
de  Coriolano  Summam  conciliorum 
omnium,  quae  a  s.  Petro  usque  ad  Gre- 
gorium  XV.  P.  celebrata  sunt,  iterum 
edidit  auctam  additione  centum  conci- 
liorum  gallicanorum  etquorundam  alio- 
rum.  Parisiis  1645  t.  2  in  f.  Qua  ed. 
non  contentus  novam  Summam  elabo- 
ravit  1 )  conciliorum  omnium  ordinatam, 
auctam,  illustratam  exMerlini,  Joverii, 
Baronii,  Binii,  Coriolani,  Sirmondi  et 
aliorum  colL  ac.  mss.  aliquot  cum  an- 
notationibus  utilibus  et  controversiis 
bistoricis  et  dogmaticis,  Parisiis  1659 
v.  2  in  f. :  1672;  Patavii  1704;  1723. 
Alia  quoque  opera  edidit  auctor  hic 
diligens  eteruditua,  ut  de  beneficio  cru- 
eis,  Parisiis  1653  in  8..  in  quo  Janse- 
nii  errores  egregie  refellit;  bi  th&olo- 
gie  affective  ou  s.  Thomas  en  medita- 
tions,  ib.  1643 — 44  in  f.  pp.  4,  qui- 
bus  adjecit  Supplementum,  ib.  1663; 
Cenomani  1845  v.  5  in  8;  1855;  ger- 
nianice  interprete  Kempf  Moguntiae 


')  Biogr.  univ.  111, 225 ;  JungmannHL. 
1»,  1849;  Feret  IV,  184—192. 


1868—70  1  5.  Curante  Bougal  an- 
notee  .  .  .  mise  en  francaise  moderne 
et  en  harmonie  avec  les  plus  recentes 
decisions  de  TEglise  et  les  dernieres 
deconvertes  de  la  science,  Montressean 
1903  88.  t  9.  Sapientia  foris  praedi- 
cans  ex  omnibas  Scripturis  seu  biblio- 
theca  concionatoria  per  omnes  aetates 
et  secula,  1 .  ab  initio  mundi  ad  Chri- 
stum:  2.  a  Chriito  per  annos  mille; 
3.  a  seculo  XI — XVII.,  Parisiis  1 666  in 
4.,  in  qua  praedicatorum  celebriorum 
exhibet  biographiam,  et  in  qua  re  sin- 
guli  excelluerint  indicat:  opus  doctum 
et  selectum,  in  quo  cautelas  indicat  ser- 
vandas  in  concionibus  de  praedestina- 
tione.  De  triplici  examine  ordinando- 
rum,  confessariorurn  et  poenitentium, 
praemissi8  monitis  de  vocationeib.  1 65 1 
in  8;  1656  etc.  La  Philo&ophia  affec- 
tive  ou  divers  opuscales  pour  servir  de 
conduite  a  la  piete,  ib.  1647. 

stravit  8fortia  Pallavicino  S.  J.  Na- 
tus  is  e8tRomae  28.  Nov.  1607  ex  no- 
bilissima  prosapia.  Ab  ineunte  aetate 
pietate  ac  studiis  literarum  impense 
deditus,  quam  eminentem  evasurus  in 
virum  e^set,  adolescens  luculenter 
ostendit,  quando  nondum  evoluto  1 8. 
aetatis  anno  philosophiae  theses  publice 
in  collegio  romano  magna  laude  susti- 
nuit,  quae  prodiernnt  hoc  titulo:  De 
universa  philosophia  a  marchione  Sf. 
Pallavicino  publice  asserta  11.  3 
sub  praesidio  Vincentii  Araneae  8.  J. 
(t  1652),  Bomae  1625  inf. ;  et  fluente 
adhuc  a.  2 1 .  theologiae  laurea  doctorali 
insignitus  ex  universa  theologiaper  in- 
tegrum  triduum  invitatis  doctissimia 
quibusque  theologis  variorum  ordinum 
religiosorum  ad  oppugnandum  theses 
ingenti  plausu  ac  fama  doctrinae  pro- 
pugnavit  Eae  prodierunt  hoc  titulo : 
De  univerea  theologia  etc.  11.  9,  ib.  1 628 
in  f.  Quamvis  vero  parentes  ipsum  ut 
stirpis  suae  primogenitum  ad  conjuga- 
lem  statum  capessendum  enixe  et  cre- 
bro  cohortati  fuerint,  maluit  tamen  ipse 


Digitized  by  Google 


193 


Hist.  conc.  tridentini.  Sfortia  Pallavicino. 


194 


ecclesiasticum  amplecti.  AbUrbanoVIlI, 
cui  peracceptns  fnit,  praelatorum  utri- 
osqoe  Signaturae  numero  adscriptus 
est,  et  congregationibus  de  bono  regi- 
mine  necnon  de  immunitate  ecclesia- 
jaca  insertus ;  postea  gubernator  civi- 
tatum  Aesinae,  Urbevetanae,  Cameri- 
nensis,  ad  supremas  dignitates  magnis 
passibus  progrediebatur,  quando  vo- 
euiti  Christo  ad  religiosum  statum  in 
Soc  Jesu  relictis  omnibus  obsequi  de- 
erevit;  quam  etiam  victis  omnibus 
mundi  illecebris  et  obstaculis  ingressus 
eit  21.  Jun.  1637.  In  tirocinio  egre- 
gia  mnltarum  virtutum  specimina  de- 
dit,  movitque  admirationem  multis  in 
Crbe,  quando  paulo  ante  primae  nobi- 
HUtis  praesulem  vili  lacerna  indutum 
et  ostiatim  per  compita  mendicantem 
conspexerunt  aut  ad  portam  domus 
novitiatus  simul  cum  aliquot  mendicis 
reliquias  mensarum  comedentem.  Ab- 
soluto  probationis  biennio  applicatus 
e*t  statim  (l  639)  ad  tradendam  philo- 
sopbiam  in  oollegio  romano,  tum  ethi- 
cam,  dein  octennio  theologiam  schola- 
sticam,  magni  Joan.  de  Lugo,  qui  car- 
dinalia  creatus  erat,  dignus  successor. 
Iaterea  historiam  concilii  tridentini 
seribendam  post  mortem  Contelorii 
et  Terentii  Alciati  S.  J.  (t  1651), 
quibus  id  negotii  concreditnm  fuerat, 
•uscepit  adver8us  Petri  Suavis  (Sarpi) 
ealumnias.  Variis  congregationibus  ad- 
lectus  et  ab  Innocentio  X.  deputatus 
est  unus  ex  theologis  ad  examinandam 
doctrinam  Jansenii  constitntis.  Licet 
autem  ab  omnibus  magni  fieret,  de  re- 
Hgioeae  disciplinae  severitate  nihil  re- 
nisit  Cum  quotidianum  ferme  acces- 
«um  haberet  ad  colloquium  cum  Ale- 
xandro  VII.,  nunquam  tamen  gratia  illa 
mus  est  ad  suum  suorumque  commo- 
dum1).  Tanta  virtute  doctrinaque  in- 


')  <X  plura  de  tanto  viro  apud  Sotvel- 
Imn.  Biogr.  univ.  XXXII,  460;  Pfnlf  KL. 

1310  aa.  in  primis  vero  apnd  P.  Affb 
0-  Min.  in  op.  Raccolta  di  opuscoli  scienti- 

e  letterarii  di  Ch.  Autori  italiani  t  V, 
W-161,  Ferrariae  1780  in  4.,  et  Memorie 
Hirtw,  Koaeaelator  IV.  t4.  J. 


signi  ornatum  virum  judicavit  idem 
Alexander  purpura  dignum  eumque 
cardinalem  elegit  19-  Apr.  1657,  sed 
electionem  hanc  non  declaravit  publice 
nisi  10.  Nov.  1659:  ad  quam  tamen 
dignitatem  accipiendam  adigi  debuit 
praecepto  obedientiae  (t  5.  Jun.  1667). 
Ex  ejus  operibus  omnium  celeberrimum 
est  Iatoria  del  ConcUio  di  TrerUo  .  .  . 
ove  insieme  rifutasi  con  autorevoli  te- 
stimonianze  un'  Istoria  falsa  divolgata 
nello  stesso  argomento  sotto  nome  di 
Pietro  Soave  Polano,  Romae  1656. 
1657  v.  2  in  f.,  ed.  originalis,  rara  et 
puichra  admodum ;  secundis  curis  ela- 
borata,  ib.  1664  3  in  4;  Mediolani 
1 7 1 7  v.  3  in  4 ;  Neapoli  1757;  Faven- 
tiae  1792 — 97  v.  6  in  4.,  ed.  optimu, 
quam  curavit  annotationibusque  illu- 
stravit  Fr.  Ant  Zaccaria;  Komae 
1733  v.  4  in  4;  Mendrisii  1836  v.  10 
in  8;  Mediolani  1843—44  v.  6  in  8; 
Neapoli  1853 — 56  v.  3  in  8.  Versa 
fuit  in  alias  quoque  linguas;  in  lati- 
nam  a  Jo.  B.  Oiattini  S.  J.  (t  1672) 
Antwerpiae  1670  v.  3  in  4;  1673  in 
f.,  ed.  admodum  mendosa,  ut  satius  fuis- 
set  judice  Fabricio1)  ab  ea  manum 
abstinere ;  Coloniae  1717;  1 727  ;  Au- 
guatae  V.  1775  t.  3  in  f.  In  compen- 
dium  illam  redegerunt  omissis  contro- 
versiis  Giampietro  Cataloni,  cardi- 
nali  a  secretis,  Bomae  1666  in  £,,  Me- 
diolani  1831  v.  6  in  16,  cura  Jo.  Sil- 
vestri;  et  jam  antea  Calixtus  Puc- 
cinelli  Generalis  O.  Serv.  b.  M.  V.  ib. 
1660  in4;  Mediolani  1748  v.  3  in  8., 

degli  Scrittori  e  Letterati  Parmigiani  t. 
V.,  cujuB  biographia  recepta  fuit  a  Zacca- 
ria  in  suam  ed.  hiat.  conc.  tridentini,  Fa- 
ventiae  1792 ;  prodiit  seoraim  Romae  1864 
in  16 ;  Fabronius  vitae  ital.  XVII,  92—133. 
De  operibus  editis  et  ineditia  cf.  Sommer- 
vogel  VI,  120-43;  Tiraboachi  1.  c.  n.  18 
censet :  nLo  atilo  di  questo  scrittore  e  gra- 
ve,  elegante  e  fiorito,  e  talvolta  forae  piu 
ancor  del  dovere,  perciocche  meglio  pia- 
oerebbe  per  awentura,  se  fosse  pih  facile 
et  men  aentenzioao."  Dollinger  zur  Gesch. 
der  letzten  6  Jahrh.  III,  77—82  exhibet  L. 
X  c.  13,  quod  Pallavicini  suppreaaum  voluit. 
•)  Hist.  bibl.  fabr.  II,  353. 


Digitized  by  Google 


195 


Historia  eccleaiastica.  PaUavicino,  Pallotto, 


196 


quae  tamen  epitome  non  est  completa. 
Historiae  hajas  pretium  inde  in  primis 
pendet,  quod  auctor  omnia  hauserit  ex 
documentis  maxime  authenticis:  sed 
lectionem  redduntminus  jucundamtot 
digressiones  polemicae  adversus  Sarpi, 
quibus  narrationis  series  toties  inter- 
rumpitur:  habita  tamen  ratione  scopi 
eae  sunt  plane  necessariae,  hinc  nulla- 
tenus  auctori  vitio  vertendae  l).  Del 
betie  libri  quatiro,  Romae  1644  in  4; 
Neapoli  1681  in  4;  Venetiis  1698; 
Mediolani  1831  v.  2  in  16.,  opus  phi- 
losophicum  dictis  ingeniosi3  subtili- 
busque  refertum;  latine  editum  sub 
inscriptione  Philosophia  moralis,  Colo- 
niae  1646  in  4.  Assertionum  theologi- 
carum  1L  5,  Romae  1649  t.  3  in  12., 
8cil.  1.  de  actibus  humanis;  2.  de  di- 
vina  gratia ;  3-  de  fide,  spe  et  caritate ; 
4.  de  justitia  et  jure;  5.  de  divina  in- 
curnatione.  Adjecit  dein  alios  U.  4  scil. 
L  6.  de  sacramentis  t  4.  et  5 ;  1.  7.  de 
virtute  et  sacramento  poenitentiae,  Ko- 
mae  1651  t.  6;  1.  8.  de  Deo  uno  et 
trino,  ib.  1652  t.  7 ;  t.  8.  seu  1.  9.  de 


')  Cf.  Jo.  Nep.  Brischar  in  op.  Beurtei- 
Iung  der  Controveraen  Sarpi  s  und  Palla- 
vicini't,  Tilbingen  1844  *,  Stramberg  in  lex. 
encyclop.  ed.  Ersch  etGruber,  de  hoc  opere 
dicit:  „Die  Geschichte  des  Concils  von 
Trient  von  Pallavicini  ist  ein  bewunde- 
rungswttrdiges  Werk,  unttbertrefFlich  in 
Gelehrsarakeit  und  Scharfe.*  Et  de  ipso : 
„Man  ehrt  in  ihm  nicht  nur  den  grttnd- 
lichen,  zwcckraassigen,  scharfsinnigen  Ge- 
echichtschreiber,  *ondern  auch  ein  theo- 
rctisches  Wiasen  aonder  Gleichen,  wah- 
rend  Sarpi  den  theoretischen  Wiasens 
g&nzlich  entbehrt ;  man  bewundert  in  ihm 
eine  Sprache,  die  ihn  den  grOSten  Meistern 
Italiens  gleich  stellt.-  J.  des  Sav.  I,  151 : 
„Elle  est  ecrite  avec  toute  la  puret4  ima- 
ginable,  et  redigee  avec  une  methode  tres- 
exacte.  Et  comme  il  K*agis  «oit  dans  cette 
histoire  d'expliquer  toutcs  les  conteata- 
tions  qui  diviBoient  alow  1'  Earlise,  et  beau- 
coup  d'  autres  matieres  qui  en  regar- 
doient  la  reforme:  ce  Cardinal  l'a  fait 
avec  tant  d'  erudition  et  de  doctrine,  qu'on 
le  peut  raettre  au  nombre  des  plua  grands 
Theologiens  de  V  Europe ....  Cette  hi- 
btoire  eat  encore  ecrite  avcc  beaucoup  de 
libert6  etc* 


substantia  et  proprietatlbus,  quo  opere 
se  probavit  sagacem  atque  profandum 
theologum.  Disputationum  in  1,  2.  d. 
7  homae  t.  primus  (et  unicus),  Lug- 
duni  1653  in  f.  Arte  diUa  perfezione 
rhristiana  11.  3,  Romae  1665  in  8.  et 
alibi  saepe ;  della  vita  di  AUssundro  VII. 
IL  5,  Prati  1839  et  1840  t  2  in  8; 
Mediolani  1843  v.  2  in  16.,  qnae  vita 
ex  cardinalis  mss.  edita  pertingit  tan- 
tum  ad  a.  1659.  seu  pontificatus  an- 
num  quintum.  La  verita  della  Religione 
Cattolica  dimostrata  brevemente ,  Vo- 
ghera  1839  in  24;  Lettere,  Bomae 
1668;  1848  t  4  et  alibi.  Opera  ejua 
italica  prodierunt  Romae  1834  t.  2  cur. 
Nic.  Bettoni  e  Comp.  in  bibL  encyclop. 
it;  ib.  1844—48  t  33  in  12;  et  in 
Bibliotheca  classica  sacra  ossia  raccolta 
di  opere  religiose  di  celebri  autori  edite 
ed  inedite  dal  sec.  XIV.  al  XIX.  ordi- 
nata  e  publicata  da  Ottavo  Giglio, 
Bomae  1844. 

85.  Snpersunt  et  acta  legatorum  se- 
dis  apostolicae  pro  cognoscendo  statu 
ecclesiae  catholicae  variis  in  regionibus 
admodtlm  utilia.  Ita  prodierunt  Acta 
Joannis  Baptistae  P  a  1 1  o  1 1  o  (Pallotta) 
nuncii  apostolici  in  Germania  1628 — 
30  cur.  Hans  Kiewning  in  Nuntiatur- 
berichte  aus  Deutschland  1628—30 
t  1  et  2),  Berlin  1895—97.  Joannes 
Pallotto  natus  est  Caldarolae  in  Umbria 
23-  Jan.  1594.  Absolntis  Romae  stu- 
diis  juris,  e  qnibus  prodiit  laureatus 
summa  omnium  laude,  factus  est  a 
Paulo  Y.  Referendarius  utriusque  sig- 
naturae  et  impulsorum  praefectus,  a 
Gregrio  XV.  vicelegatus  ferrariensis ;  ab 
Urbano  missus  in  Lusitaniam  collector 
apostolicus.  Romam  rediens  constitutus 
est  Urbis  gubernator  et  mox  missus  in 
Germaniam  ad  aulam  caesaream  (1628), 
et  anno jam  sequenti  dictus  cardinalis  l). 
Post  obitam  legationem  promo,tus  est 


')  Uistoriara  huju»  nunciaturae  fuse 
uarratKicwning  in  prolog.  1 1.  p.  XXXVIll 
-CVI:t.  II.  p.  XV-LXXIX. 


Digitized  by  Google 


197 


Marlot,  Viole,  Maan,  Gariel,  Meunier  etc. 


ad  albanensem,  dein  tusculanam  eccle- 
siam(l666).  Functus  quoque  est  lega- 
tione  ferriariensi  adeobene,  ut  videre- 
tor  ad  pauperum  levamen,  miserorum 
solatium  atque  oppressorum  auxilium 
Tocatus.  Obiit  Eomae  eadem  hora  et 
die.  qua  natus  est  i.  e.  23  Jan.  1668. 

86.  De  hietoria  ecclesiarum  parti- 
c  a  1  a  r  i  u  m  plure  8  meruerunt,  et  quidem 
in  GaUia*)  Guileimus  Marlot  0.  S. 
Ben.  s.  theologiae  doctor  et  s.  Nicasii 
remensis  magnus  prior  (t  7.0ct  1667), 
qui  edidit  Metropolis  remeneis  historiam 
a  Flcdoardo  primum  auctius  digestara, 
demum  aliunde  accersitis  plurimum 
auctam  et  ad  nostrum  (i.  e.  ad  a.  1 606) 
seculum  deductam  t.  l .,  in  quo  Remo- 
rnm  gentis  origo,  vetus  dominium, 
christianiae  religionis  per  provinciam 
initi»  etincrementa,  archiespiscoporum 
vera  successio,  basilicarum  natales  et 
in  iis  sacra  lipsana,  publici  conventus, 
incolis  aspersi  favores  et  alia  id  genus 
4  1L  distincte  referuntur,  Insulis  ]  666 ; 
ejusdem  historiae  t.  2.  seu  supplemen- 
tnm  Flodoardi  ab.  a.  970  productum*), 
io  quo  praeter  seriem  historicam  prae- 
sulum,  hnllae  pontificum,  regum  diplo- 

')  Petrus  Guillebaud  seu  a  a.  Ro- 
mualdo  Engolismensis,  qui  diligenter 
quidem  sed  abeque  judicio  critico  multa 
collegit  (f  1667),  inter  alia  edidit  Trtsor 
dronologique  et  historique,  in  quo  gexta 
praecipua  tam  in  statu  ecclesia«>tico  quam 
civJi  refert  usque  ad  a.  1647,  Parisiis 
1642-47  v.  3  in  f.  Cf.  Niceron  XIX.  137 
-142:  Feller  IV,  312. 

')  OperiH  conbpectum  exhibent  Ziegel- 
baaer  IV,  374  a*.  et  J.  des  Sav.  VIII,  32  ss. 
Cf.  Biogr.  univ.  XXVI 1, 216.,  ubi  alia  ejus- 
dtra  opera  indicantur,  et  deeo  ita  pronun- 
oatur:  ..Marlot  eat  estime  pour  wra 
eiauitude  et  aon  erudition.  Quant  a  la 
arthode  qu'  il  a  suivie  dans  se»  ouvrage» 
«  pnn-  ipalnient  dan->  la  Mctropolis  re- 
niinjo*,  lea  *avan*  voudraient  lui  voir  plua 
<i  onlre,  un  latin  moinn  dur.  et  une  mei'- 
leure  diatribution.  Cette  histoire,  qui  e»t 
plHne  de  recherches,  serait  plus  precieuse, 
*:  lt"»  nombreuae»  chartes  et  pieces  authen- 
u<iae«  qu'on  y  trouve,  n'£taient  pa«  rap- 
1'  rW,  le-  plua  «ouvent  dapres  de  mau- 


mata,  tituli  fundationum,  a  quinque 
summis  pontificibus  Remis  coacta  con- 
cilia,  ecclesiarum  origines  ac  in  eis 
sacra  lipsana  referuntur,  Remis  1679 
in  f.,  opus  posthumum  rarum.  Bre- 
vis  et  ingenua  discussio,  an  tornacensis 
civitas  vel  Balvacum  in  Hannonia  Ner- 
viorum  caput  sit  ac  primaria  sedes 
episcopalis,  Insulis  1662  in  4.  — 
DanielGeorgius  V  i  o  1  e  0.  S.  Ben.  congr. 
Mauri  (f  21  Apr.  1669,  sec.  ul.  1671), 
scripsit  La  Txe  et  les  Miracles  de  s.  Ger- 
main,  eveque  d'Auxerre  avec  un  cata- 
logue  des  hommes  iilustres  de  la  ville 
et  du  diocese,  Parisiis  1656.  Reliquit 
vol.  12  in  f.  ms.  de  hac  dioecesi  ab.  a. 
560 — 1650,  quibus  usus  estLeboeuf 
(de  quo  infra)  in  sua  historia  hujus 
dioecesis  et  ex  quibus  aliqua  edidit 
Martene  in  suo  thesauro  Anecdoto- 
rum.  —  Joannes  Maan  Cenomanus, 
doctor  sorbonicus  et  canonicus  turo- 
nensis  innotuit  op.  admodum  erudito : 
Sanctaet  metripolitana  ecclesia  turonen- 
sis  sacrorum  pontificum  suorum  ornata 
virtutibus  et  sanctissimis  conciliorum 
institutis  decorata,  Turone  1667  in  f. 
—  Petrus  Gariel  (t  1670)collegit  •) 
Seriem  episcoporum  magalonensium  et 
montispeliensium  .  .  .  per  a.  ordinem  di- 
gestam  (ab  a.  1451 —  1652),  Tolosae 
1652  et  (ed.  auctior)  1665  in  f.  — 
Carolus  M  e  u  n  i  e  r  dedit  notitiam  epis- 
coporum  aurelianensium  accuratam, 
Aureliae  1667.  —  Uistoriam  ecclesiae 
lugdunensis  descripsit  Joannes  Maria 
de  la  Mure2) canonicus  et  sacellanus 
montebrisonensis  (n.  1616;  t  1675): 


>)  Biogr.  univ.  XVI,  473 :  „('et  ouvrage 
contient  un  grand  nombre  d'actes  pre- 
cieux  :  il  est  r£dig£  avec  plu»  de  gofit  et 
plus  d'  ordre  que  le-s  autre*  Scrits  de  Tau- 
teur  eet.»  lllud  adscribit  Sotvellus  Bene- 
dieto  Bonnefoy  S.  J.  (t  1.  Oct.  1678), 
quia  forte  Petrum  Gariel  in  eo  concin- 
nando  juvit.  Ceterum  Bonnefoy  scripsit 
historiam  haeresis  in  Gattia  ortae  et  oppu- 
gnatae  mh  postremis  Valeaiae  et  primis 
Borboniae  stirpis  regibus  al>  a.  Christi 
1534-1664,  Tolosae  1668.  16lU  v.  2  in  4. 

»)  Biogr.  univ.  30,  437. 


1664—1680.  Hist.  eocU  particularis.  Columbi,  Vignier,  Sanson,  OQO 


HistoireeccUsiastique  du  diocise  de  Lyon, 
traitee  par  la  suite  chronologique  des 
Vies  des  archeveques,  Lugduni  1671 
in  4 ;  hietoire  universelle  civile  ei  eccli- 
siastique  du  pays  ds  Forez,  ib.  1 674  in 
4.  Chronique  de  V  abbaye  d'  Ainay,  pri- 
mum  ed.  Lugduni  1885  cur.  Oeorgio 
Guigue.  —  Joannes  Columbi  S.  J. 
Manaacae  in  Pro  vincia  natus  1 5  9  2 ,  theo- 
logiae  scholasticae  et  moralis  professor, 
tum  s.  Scripturae  interpres  (t  1 1 .  Dec. 
1679),  egit  de  rebus  gestis  valentino- 
rum  et  diensium  episcoporum  11.  4,  Lug- 
duni  1638;  1652  in  4.  cum  appendice, 
quae  complectitur  epistolam  Joan.  de 
Bemino  archiep.  viennensis  et  suffra- 
ganeorum  ad  Gregorium  IX.  postulan- 
tium  canonixationem  Stephani  e  Car- 
thusiano  episcopi  diensis  et  vitam  Ama- 
dei  Bossilionaei,  ep.  valentini  et  diensis 
primi,  scriptam  abhomine  aequali  (inter 
opusculavaria,  quae  prodieruntLugdu- 
ni  1668  in  f.);  derebusgestisepisc.viva- 
riensium  11.  4,  Lugduni  ib.  1651  in  4 ; 
derebus  gestis  episc.  vasionensium  11.  4, 
ib.  1656  in  4;  ds  rebus  gestis  episc. 

nae,  opus  varium,  quo  plures  Galliarum 
archiepiscopi  et  episcopi  recensentur 
11.  3,  ib.  1660  in  4.,  qui  omnes  pro- 
dierunt  cum  aliis  hujns  auctoris  opus- 
culis  Lugduni  1668.  Edidit  insuper  l) 
commentaria  in  s.  Scripturam  ab  initio 
Geneseos  usque  ad  finem  11  Regum,  in 
quibus  literalis  sensus  ed.  vulgatae 
perpetuo  elicitur,  et  clare  ac  breviter 
cum  morali  sparsim  et  mystioo  traditur 
ex  verbis  ipsius,  LXX  interpretum,  tex- 
tuahebraicietveterumpatrum,  ib.  1656 
in  f. ;  plura  alia  volumina  reliquit  mss. ; 
/.  singularem  quod  Joan.  Monlucius  ep. 
valentinus  et  diensis  non  fuerit  haereti- 
eus,  ib.  1640;  l.  singularis,  quod  Pius 
IV.  non  damnaverit  haereseos  Bomae 
J.  Monlucium  .  .  .  neque  Pius  V.  dam- 

>)  Cf.  SommerTOgel  II,  1334.  „Le  style 
de  tous  les  ouvrages  du  P.  C o  1  u m  bi  e«t 
dur  et  embarrasse  et  V  auteur  y  fait  preuve 
de  science  plus  que  d'  esprit.-  Biogr.  univ. 
IX,  331. 


nationem  .  .  .  promulgari  curaverit  in 
Gallia,ib.  1661  in  4.  — Jacobus  Vig- 
nier  S.  J.  Barensis  ad  Sequanam  (f 
14.  Dec.  1669)  edidit  chronicon  lingo- 
nense  ex  probatioribus  decadis  histori- 
cae  contextum  '),  Lingonis  1665  in  8  ; 
gallice  versum,  continuatum  ad  a.  1 7  9  2 
et  annotationibus  illustratum  ab  Aem. 
Jolibois,  Chaumont  1 842  in  8;  Di- 
cade  historique  du  diocise  de  Langres 
divisee  en  trois  parties  in  f.  (sine  in- 
dicatione  loci,  anni,  auctoris),  uterque 
liber  non  est  nisi  synopsis  ac  delinea- 
tio  quaedam  praevia  operis  majoris, 
quod  auctor  coeperat,  sed  non  abaol- 
vit*).  —  Andreae  Catullii  Forna- 
censi8,  hujus  dioecesis  vicarii  generalis 
(t  27.  Sept.  1667),  exstat  Tornacum 
civitas  metropolis  et  cathedra  Nerviorum 
Bruxellis  1652  in  4.  —  Jacobus  San- 
s  o  n  post  ingressum  in  ord.  Carm.  Ig- 
natius  Jos.  a  Jesu  Maria  8)  dictus  Abba- 
villanus,  novitiorum  magiater,  diligens 
hagiographus  (n.l596;tl66  5)  descrip- 
sit  Histoire  eccUsiastique  d'Abbeville, 
Parisiisl  646,  opus  eruditum,  sed  minua 
bene  conscriptum.  Vie  de  s.  Maur  des 
Fosses  avec  les  Antiquitez  de  cette 
Abbaye,  Parisiis  1640  in  8. 

87.  In  Germania  Nicolaus  Scha- 
ten  S.  J. patria Novicastrensis  in  dioe- 
cesi  monasteriensi,  s.  Scripturae  ali- 
quamdiu  interpres  (n.  1608;  t  1676), 
jussu  Ferdinandi.de  Fiiretenberg  ep. 
monasteriensis  coUegit  annales  pader- 
bornenses,  cui  tamen  operi  immortuus 
est  Prodiit  horum  annalium  p.  I  Neu- 
husii  1 693  in  f. ;  Monasterii  1774,  eaque 
complectitur  in  primis  fusiorem  episco- 
porum  paderbornen8ium,  deinde  suc- 
cinctiorem  historiam  reliquorum  per 
Westphaliam  antiatitum,  tum  res  gestas 


>)  Cf.  de  hoc  chronico  Lenglet  du  Frea- 
noi  Catal.  des  Histor.  IV  p.  m.  155. 

»)  Cf.  Backer  III,  1399. 

»)  Cf .  Henr.  M.  a  ss.  Sacr.  in  coll.  Script 
0.  Carm.  I,  282  ss.,  qui  alia  ejusdera  opp. 
edita,  inter  quae  plures  biographias  SS. 
vel  virorum  lllustnum,  et  inedita  recenset. 


Digitized  by  Google 


201 


202 


Lem  hac  regione  virorum, 
poatremo  pontificum,  imperatoram, 
principum  etc.  gesta,  maxime  ea,  quae 
Westphaliam  contingnnt.  P.  II.  (Neu- 
husii  1 698 ;  Monasterii  1775) complec- 
titur  principum  acta  et  bella,  maxime 
ea,  quae  Westphaliam  contingunt  ab  a. 
Christi  1228—1500;  p.  III.  (Pader- 
bornae  1741  in  t)  complectitur  suo 
dnctiorem  historiam  reliquorum  per 
We8tphaliam  et  Saxoniam  antistitum, 
tum  res  gestas  aliorum  in  eadem  hac 
regione  clarorum  virorum  etc  maxime 
ea,  quae  Westphaliam  contingunt  ab  a. 
1500 —  1618  inclusive.  Hanc  p.absol- 
vit  ediditque  Michael  Strunck  8.  J. 
Opus  hoc  magni  fit,  est  enim  accura- 
tum,  documentis  innixum,  ad  regulas 
sanae  artis  criticae  exactum,  aolidis  dis- 
quisitionibus  refertum  l).  Alia  ejusdem 
opera  sunt :  Disp.  et  justa  defensio  sep- 
iem  coniroversiarum,  Antwerpiae  1657 
in  8;  Carolus  M.  Rom.  imperator  et 
Franeorum  rex  romanocatholicus  11.  4 
explicatus  etvindicatus  adversus  Chriat. 
X i  f  an i  u m ,  Lutheranum  8)  .  .  .  cete- 
rosque  horum  temporum  heterodoxos. 
Accessit  labyrinthus  praedicantium  op- 
positus  libello  ejusdem  Nifanii  de  veri- 
tate  lutheranae  ecclesiae,  Neuhusii  1674 
in  4 ;  titulo  paululum  immutato  Franco- 
furti  1700  in  4;  historia  Westphaliae, 
in  qua  in  primis  de  origine  gentis  etc. 
fide  atoue  dilicentia  tructatur 


•)  Cf.  Backer  111,593;  Wegele  in  allg. 
deutachen  Biogr.  XXX,  615 !  Schaten  ver- 
tteht  gut  zn  ersahlen,  noch  wichtiger  aber 
ist,  dafl  er  aich  als  einen  scharftunnigen 
Foncher  und  einen  kritiachen  Kopf  be- 
wfthrt,  so  daO  wenige  zeitgenoSsische  Hi- 
storiker  es  hierin  mit  ihm  aufnehmen 
k6nnen.  Cum  tamen  quidam  historici 
recentiores  ejua  fidem  in  dubium  vocarent, 
?tetit  pro  eo  Giefers  in  diss.  aolida  Zur 
Ebrenrettung  des  Joh.  Nic.  Schaten,  Pa- 
derborn  1880.  Cf.  et  Duhr  Zeitschr.  f.  k. 
TbeoL  XIII  U889),  71  »a. 

*)  Qui  ediderat  1.:  Oetensio,  quod  Caro- 
U*  M.  fcrmaliter  non  fuerit  papista,  Fran- 
cofurti  1670  in  8.  Postea  edidit  hujus  ope- 
ris  rindicias  adversus  L  nostri  auctorin, 
ib.  1679. 


ib.  1690  in  t;  Monasterii  1773  in  t 
—  Leonardus  Pappus  Feldkirchiensis, 
capituli  constantiensis  (1645)  et  augu- 
stani  decanus,  post  alia  obita  negotia 
publica  etiam  legatus  Ferdinandi  III. 
ad  aulam  pontificiam  (t  6  Jun.  1677), 
satis  bonam  collegit  epitomen  rerum 
germanicarum  ab  a.  1617 — 41  (forte 
ab  ipso  continuata  ad  1 648),  ed.  a  Lud. 
Arndts,  Viennae  pp.  2  1656,  1658. — 
Banuccio  Scoti  episcopo  Burgi  s. 
Domnini  (t  1666)  debemus  Helvetiam 
sacram  et  profanam,  Maceratae  1642 
pp.  2  in  1  v.  —  Pro  historia  eccle- 
siastica  B  o  h  e  m  i  a  e  plura  reperiuntur 
in  opere  sat  singulari  Oeorgii  Cruge- 
rii  (Kruger)  S.  J.  Pragensis  (n.  1608  ; 
t  9.  Mart.  1671),  quod  inscripsit  Saeer- 
rimae  memoriae  inclyti  regni  Bohe- 
miae  coronae  et  nobilium  ejus  perti- 
nentiarum  Moraviae  et  Silesiae,  quas 
collegit  indefessa  industria  ex  omnis 
generis  monumentis,  et  in  forma  calen- 
darii  per  singulos  anni  dies  methodo 
non  probanda  et  stilo  non  accurato  di- 
gessit  et  in  plurea  distribuit  tomos, 
quorum  primus  prodiit  Litomi  sslii  1 6  6  7 
complectens  tres  menses,  alii  inscripti 
sacri  pulveres  mensis  Aprilis  etc,  ib. 
Pragae,  etiam  posthumi l).  Existimat 
Balbinus  in  Bob.  docta  II,  97  eum 
,sine  controversia  primum  in  peritia  et 
scientia  rerum  patriarum,  licet  stilum 
et  cultum  ejus  neglexerit,  quo  uno 
minor  est  aliis.  —  Idem  ib.  II,  95  a 
diligentia  commendat  Thomam  Joan- 
nem  Pessina,  metropolitanae  eccle- 
siae  pragensis  canonicum,  deinde  deca- 
num,  episcopum  samandriensem  et  co- 
mitem  palatinum  (t  1680).  Hic  deBo- 
hemiae  historia  meruit  ediditque  Phos- 
phorum  septxcornem  alias  stellam  matu- 
tinam  b.  e.  gloriam  et  majestatem  eccle- 
siae  s.  Viti  pragensis,  Pragae  1673.  Mi- 


')  Cf.  Sommervogel  II.  1701.—  DeJo- 
anne  B.  Eigenrei  ch  SJ.,  qui  compen- 
dium  reliquit  Laureati  Pa^aarii  (1678)  in- 
editum  non  magni  pretii,  fuiriua  refert 
Widemann  histor.  Jabrb.  XX  (1809)  668 
-55. 


Digitized  by  Google 


203 


Hiat.  eccl.  particularia.  Crewy,  Ortia  de  Zun., 


204 


nus  laudatur  Mars  Moravicus  aive  bella 
horrida  et  cruenta,  quae  Moravia  hac- 
tenu8  passa  fuit,  1677  in  f.,  cujus  pars 
altera  non  prodiit. 

88.  Hugo  Paulinus  Serenus  Cres 8  y 
(Cressen)  concinnavit  stilo  laudabili 
The  Church  History  ofBrUanny  or  Eng- 
Jand  frpm  the  Beginning  of  Christianity 
to  the  Norman  Conquest  (Rotoroagi), 
1668  in  f.,  quae  pertingit  ad  a.  1350. 
Porro Cressy  natus  est  c.  a.  1 605  Wake- 
fieldae  atque  studiis  operam  dedit  Oio- 
nii,  quibus  absolutis  in  ecclesiae  angli- 
canae  ministrum  est  ordinatus.  Occa- 
sione  itineris  per  Europam  agnovit  sua 
praejudicia  veritatemque  fidei  catholi- 
cae,  quam  Carthusianornm  exemplo 
aliorumque  virtutibus  motus  a.  1646 
Romae  est  amplezus.  Parisiis  dein  sub- 
stitit,  ubi  se  Holdenio  uberius  insti- 
tuendum  tradidit  ibique  luci  publicae 
dedit  Exomologesis  or  a  Faithful  Narra- 
tive  of  the  Occasion  and  Motives  of  the 
Conversion  unto  Catholique  Unity,  Pa- 
ri8iis  1647  in  12.,  1 653  ed.  aucta,  quo 
in  1.  erudito  et  solido  2)  ezceptionibus  i 
Chillingworthi  respondet.  Anno  1649 
ingressus  est  ordinem  s.  Benedicti  no- 
menque  accepit  Sereni.  In  Angliam  re- 
dire  permissus  est  occasione  nuptia- 
rum  Caroli  II,  nam  receptus  fuit  inter 
reginae  sacellanos,  quo  munere  bene 
est  usus  in  commodum  religionis  catho- 
licae,  pro  qua  plura  edidit  opera,  ut 
Roman  Catholick  Doctrines  no  Novel- 
ties  or  an  Answer  to  Dr.  Pierce '«  Court- 
Sermon,  miscall'  d  the  Priroitive  Rule 
of  Reformation,  1 663  in  8 :  Fanaticism 
fanaticaUy  imputed  to  the  Catholick 
Church  by  Dr.  Stillingfleet,  and  the 
imputation  refuted  and  retorded,  1672 
in  8 ;  First  Question :  Why  are  you  a 
Catholick  ?  The  Answer  follows.  Second 
Qaestion :  But  why  are  you  a  Prostant  ? 
An  Answer  attempted  in  vain,  Londini 
1672  in  8;  An  Answer  to  part  of  Dr. 
Stillingfleefa  Book  intitul'd,  Idololatry 


»)  Cf.  Raess  VI,  214-30. 


practis'  d  in  the  Church  of  Bome,  1674. 
Cum  vero  Clorendon  pro  Stillingfieet 
stetisset,  scripsit  Cressy  An  Epistle 
Apologetical  to  a  Pereon  of  Honour  tou- 
ehing  his  Vindication  of  Dr.  Stillingfleet, 
1674  in  8  ;  Altera  pars  suae  historiae 
eccleeiae  Angliae  non  prodiit.  Deces- 
sit »)  Cressy  10.  August  1674.  —  Di- 
dacus  Ortiz  d  e  Zuniga  Hispalensis  or- 
dinis  s.  Jacobi,  decurio  ejusdem  urbis 
(t  1680),  collegit  Annales  ecclesia- 
sticos  y  seculares  de  la  muy  noble 
y  muy  leal  Ciudad  de  Sevilla,  Metro- 
poli  de  la  Andalucia  quae  continen  sus 
mas  principales  memorias  desde  el 
ano  de  1246  hasta  el  de  1671,  Ma- 
triti  1677  in  f.,  illustrados  y  corre- 
gidos  por  D.  Ant.  M.  Espinosa  y 
Carzel,  ib.  1795  v.  5  in  4.,  opus  ra- 
rissiinum. 

89.  Aegidius  Bucherius  (Bou- 
chier,  Boucher)  S.  J.  Atrebas,  theolo- 
gus  et  hi8toricus  insignis  neque  vir- 
tute  minus  praestans  (1576 — 1665), 
edidit  Belgium  romanum,  ecclesiasticum 
;  et  civile,  in  quo  historia  occidentalis 
universa,  celebres  de  anno  nativitatis 
et  pa8sionis  Cbristi  quaeationes  *),  Con- 
stantini  ad  Christi  fidem  conversio,  ro- 
mani  in  Occidente  imperii  casus  ac 
ruina,  francici  in  Gallia  regni  succes- 
sio  continentur  .  .  .  a  fine  commenta  - 
riorum  Caesaris  ad  a.  Cbristi  vulgarem 
511  seu  ad  mortem  Clodovei  primi, 
Leodii  1655  in  f.  Altera  pars  Belgiuin 
gallicum  non  prodiit.  Insignis  est  ejus 
de  doctrina  temporum  commentarius  in 
Victorium  Aquitanum  nunc  .  .  .  in  lu- 
cem  editum  aliosque  antiquos  canonum 
paschalium  scriptores  chronologiae  ec- 
cle8iasticae  illustrandae  ac  stabiliendae 
utilissimos,  Antwerpiae  1636  in  f. ; 
1664.  Reperiuntur  in  hoc  op.  pretiosa 

')  Cf.  Gillow  I,  592  -  96. 
*j  Exhibet  in  hia  qq.  epitomen  magni 
op.  Jo.  D  e  c  k  e  r  l  sui  quondam  in  stuaii» 
theologicis  magistri,  de  quo  ct.  III*,  526. 
Cf.  Mich.  a  s.  Joseph  1, 110 ;  Sommervogel 
1, 1866:Feller  11,118. 


Digitized  by  Google 


Bucherius,  Sanderus. 


quaedam  antiquitatis  monumenta,  ut 
Hvppolyti  ep.  et  M.  canon  paschalis 
prisconun  latinorum  rationibus  con/or- 
mis;  Anatolii  alez.  laodicensis  in  Syria 
ep.  canon  pa9chalis  nunc  primum  edi- 
tuj ;  vetos  pontificale  romanum  seu  ca- 
talogus  veterum  rom.  pontificum,  quem 
librum  illum  esse  autumat,  qui  sub 
Pontificalis  Damasi  seu  Liberii  nomine 
pasaim  ab  auctoribus  allegatur;  et  hinc, 
quia  ab  ipflo  primum  fuit  editus,  etiam 
Bucherianus  dicitur.  Reperitur  et 
ipsius  Bucherii  tr.  de  antiquo  judaeo- 
rum  paschali  cyclo  latinorum  item  con- 
formi  maxime  ex  Epiphanii  haer.  51. 
In  opere  Chapeau  ville  (cf.  III,  610): 
Qui  gesta  pontificum  tungrensium,  tra- 
iectensium  tt  Uodiensium  scripserunt 
auctores  praecipui  ad  seriem  rerum  et 
temporum  collocati,  Leodii  1612 — 
1616  v.  3  in  4.,  quaedam  Bucherii  ad- 
ditamenta  reperiuntur,  ut  chronicon 
eptsc.  trajectensium  ad  Mosam  seu  leo- 
diensium  ab  a.  Chr.  496 — 1048;  disp. 
hUtorica  de  primis  Tungrorum  seu  Leo- 
diensium  episc,  in  qua  negat  Trajeptum 
ad  M.  unquam  fuisse  sedem  episcopa- 
lem,  ipsi  tamen  refragantibus  Hensche- 
aio,  Dolmans,  de  Marne,  suffragantibus 
vero  Foullon,  Bertholet  (qui  omnes 
fuere  e  soc.  J.)  et  Crassier;  item  cAro- 
nologia  pobteriorum  ;  annotatio  de  chro- 
nologia  regum  francorum  Meroveado- 
rum:  chronologia  t.  II.  historiae  leo- 
diensis  ab  a.  Chr.  1048 — 1347. 

90.  De  Belgio  tamen  mazime  me- 
ruit  Antonius  Sanderus1)  Gandaven- 
ss  n.  1586.  Duaci  philosophiae  incu- 
buit  studiis  et  1.  Oct.  1609  inter  pri- 
mos  sui  cursus  in  artibus  magisterii 
titnlum  accepit.  Post  aliquam  deinde 
in  patria  moram  venit  Lovanium,  ubi 
theologicas  excepit  lectiones  sub  Jac. 
Jansonio  ac  Bajo,  Jo.  Maldero  et  aliis ; 
indeque  Duacum  reversus  magistros  ce- 
lebres  habuit  Guii.  Estium,  Barth.  Pe- 


>)  Alius  a  Nicolao  Sandero  (Saun- 
dtrs),  de  quo  egimus  III",  167. 


tri,  Georg.  Colvenerium  et  Franc.  Sil- 
vium,  ibidemque  etiam  theologica  lau- 
rea  donatus  est  o.  1619.  Per  annos 
aliquot  munus  pastorale  gessit  in  eam 
praecipue  curam  incumbens,  ut  haere- 
ses  sui  temporis,  ac  Menonis  in  primis 
anabaptistae  confutaret;  en-antes  in 
viam  catholicae  veritatis  reduceret  ac 
depravatos  sui  populi  mores  emenda- 
ret  Post  alia  munia  constitutus  fuit 
a.  1654  poenitentiarius  in  ecclesia 
iprensi  canonicus:  qua  tamen  dignitate 
triennio  elapso  se  abdicavit,  ut  tanto 
liberius  historiographiae  vacaret.  Cun- 
ctis  opibus  suis  in  hocce  studio  con- 
sumptis  ultimos  vitae  dies  aegre  pro- 
trazit  benigno  gratuitoque  hospitio  ez- 
ceptus  in  abbatia  affligemiensi  0.  S. 
Ben.  prope  Alostum,  ubi  decessit  1 6. 
Jan.  1664  a.  aetatis  78.  Vir  erat  in- 
genio  doctrinaque  elegans,  par  in 
utroque  dicendi  genere,  sive  carmen 
poeta  pangeret,  sive  pro  concione 
verba  faceret,  ast  celeber  in  primis  re- 
rum  belgicarum  historicus  *).  Infatiga- 
bilem  diligentiam  testantur  tot  opera, 
e  quibus  mentione  in  primis  digna 
sunt:  Dirae  in  iconoclastas,  acceditas- 
sertio  brevis  ss.  imaginum,  Gandavi 
1618  in  4 ;  de  scriptoribus  Flandriae 
11.  3,  Antweipiae  1624  in  4 ;  de  Gan- 
davensibus  eruditionis  fama  claris,  ib. 
1 624  in  4 ;  de  Brugensibus  eruditionis 
fama  claris  U.  2,  ib.  1624,  qui  tamen 
libri  post  studia  Sweertii,  Valerii,  Fop- 
pens  etc.  pretio  jam  carent.  Hagiologium 
Flandriae  sive  de  sanctis  ejus  provin- 
ciae  1.  unus,  ib.  1625  in  4;  ed.  auctior 
Insulis  1639  in  8.  Haec  quatuor  opera 
recepta  fuere  in  novam  ed.  Flandriae 
Hlustratae,  Coloniae  Agrippinae  1641 
— 1644  v.  2  in  f. ;  Hagae  Comitum 
17  2  6  88.  v.  3  in  f.  Praefertur  tamen 
ed.  prior,  quae  est  rara  admodum,  quod 
major  pars  ezemplaiium  incendio  per- 
ierit.   Elogia  cardinalium  sanctitate, 


•)  Cf.  Foppens  I,  87 ;  Niceron  XV,  67. 
88. ;  raquot,  M^moires  t.  XVI,  Biogr.  univ. 
XL,  314 ;  0.  Schmid  Allg.  d.  Bi.  XXX,  345. 


Digitized  by  Google 


207 


HiBt.  ecclee.  Italiae.  De  Groeais,  JacobiUus,  Faleoni, 


208 


et  armis  iUustrium,  Lovanii 
1625  in  4;  Gandavium  sive  rerum 
gandavensium  11.  6,  Bruxellis  1627  in 
4 ;  de  elaris  sanctitate  el  eruditione  An- 
toniis  1L  3,  Lovanii  1627  in  4;  aucta- 
riolum  ad  Nic.  Serarium  et  Jac  Gret- 

num,  Ipris  1 640  in  8 ;  Brabantia  sacra 
etprofana,  Antwerpiae  1644  in  f.;  Cho- 
rographia  aacra  Brabantiae  sive  cele- 
brium  in  ea  provincia  ecclesiarum  et 
coenobiorum  descriptio,  imaginibus 
aeneis  iUustrata,  Bruxellis  1659  in  f.; 
opus  rarum;  auctins,  alio  ordine  dige- 
stum  et  continuatum  iterum  editum 
Hagae  1726.  1727  v.  3  in  f.  (m.  100) ; 
vindiciarum  sive  diss.  bibliearum  11.  3, 
in  quibus  uberius  probantur  ea,  quae 
in  oratione  de  s.  Scripturae  reverentia, 
Bruxellis  1619  in  4.,  retulerat,  Bru- 
xellis  1 650  in  4 ;  elenchua  catholicorum 
e.  Scripturae  interpretum,  Lovanii  1650 
in  4 ;  Bibliotheca  belgica  manuscripta, 
Insulis  1641 — 43  pp.  2  in  4.,  quae 
Montfauconio  ideam  snggessit  biblio- 
thecae  msc.  a  se  conditae. 

91.  In  Italia  Joannea  Baptista  de 
Grossis  Catanensis,  protonotarius  apo- 
stolicus  (t  20.  Aug.  1666),  scripsit 
praeter  alia1)  Catanam  sacram  sive  de 
episcopis  catanensibus  rebusque  ab  iis 
praeclare  gestis  a  christianae  religionis 
exordio  ad  nostram  usque  aetatem,  Ca- 
tanae  1654  inf.  —  Ludovicus  Jacobil- 
lus,  Romanua,  protonotarius  apostoli- 
cus  et  bibliographus  fulgineensis  (n. 
1598;  1  1664),  26  edidit  opera,  et25 
saltem  reliquit  msa.  Huc  spectant: 
Vxte  de'  vescovi  di  Foligno;  Discorso  del- 
la  cittd  di  Foligno,  cronologia  de'  Ves- 
covi .  .  .  catalogo  dei  suoi  conventi  e 
monasteri,  Fulgineae  1646  in  8;  vite 
de'  santi  e  beati  di  Foligno,  ib.  1628  in 
8;  ViteaVsantiebeatidiGualdoedella 
regione  di  Taino  neW  Umbria,  ib.  1638; 
di  Nocera  neW  Umbria  e  sua  diocesi  e 
cronologia  dJvescovi  di  essa  citta,  ib. 
1 653  in  4 ;  vUe  de' santi  e  beati  delV  Um- 

»)  Cf.  Mongitore  I,  329. 


bria  e  di  quelli,  i  oorpi  de'quali  ripo- 
sano  in  essa  provincia.  ib.  1647.  1656. 
1661  v.  3  in  f. ;  BibUotheca  Umbriac 
sive  de  acriptoribus  provinciae  Umbriae 
alphabetdco  ordine  digesta  1658  in  4., 
opus  rarum,  sed  non  magni  pretii  lite- 
rarii.  Cronica  della  Chiesa  e  Monastero 
di  s.  Croce  di  Sassovico  nel  Territorio 
di  Foligno ;  gia  Capo  di  una  Congre- 
gatione  dell'  Ordine  di  s.  Benedetto 
detta  di  Sassovico  e  di  92  monasterij 
di  Monaci  e  d'altre  Chiese  in  Italia; 
colle  vite  degli  Abbati  di  questo  Mo- 
nastero  etc.,  ib.  1653;  Cronica  deUa 
Chiesa  e  Monastsro  di  s.  Maria  in  cam- 
pis,  detta  anco  di  s.  Maria  Maggiore 
fuori  deUa  Citta  di  Foligno;  gia  Capo 
della  Congr.  del  Corpo  di  Christo  del1 
O.  di  8.  Benedetto  e  de  Monasterij 
soggetti  ad  essa,  ib.  1653  in  8.  Scri- 
psit1)  quoque  vitas  plurium  sanctorum, 
ut  Pii  Y  etc.  —  Celsus  Faleoni  can. 
reg.  lat.  Bononiensis  (t  8.  ^iov.  1666 
a.  aetatis  78)  coUegit  Memorie  istori- 
che  deiia  Chiesa  Bolognese  e  dei  suoi 
Pastori  1L  6,  nei  quali  si  racconta  ci6 
che  per  lo  spazio  di  1400  a.  accade 
di  piu  notabile  ad  essa  Chiesa  e  Citta, 
ed  anche  alla  diretta  successione  deUa 
Chiesa  universale  e  romano  Imperio, 
Bononiae  1649  in  4.  —  Hieronymus 
Fabri  canonious  ravennatensis,  pro- 
tonotarius  apostolicus  et  vicarius  ge- 
neraUs(n.25.Dec.  1627;  1 1679),  col- 
legit  le  sagre  memorie  di  Bavenna  an- 
tica,  Venetiis  1664  pp.  2  in  1  v.  in  4., 
quo  in  opere  exhibet  catalogum  archi- 


i)  Cf.  Bibliografiaxomana,  Romae  1880 
1. 1  p.  142 — 45.  —  De  epiacopis  patavinis 
acribere  cogitavit  Sertorius  Ursato  (Ur> 
aatus)  vir  admodum  eruditus,  eques  ve- 
netus  (t  3.  Jnl.  1678),  sed  opus  non  pro- 
diit  Collegit  Monumenta  Fatavina,  Pata- 
vii  1652  in  f. . .  DelV  Jetoria  di  Padora  p.  1. 
daUa  fondazione  di  quella  citta  sino  all'a 
di  Cr.  1173,  ib.  1678  in  f. :  pars  altera  ab 
a.  1174—1239  non  prodiit.  Cf.  Vedova 
Biogr.  degU  scritt.  padov.  n,  25—30.  — 
Sebastianus  Fantonus  C  a  s  tr  u  c  c  i  (juxta 
cont.  Fleurii  1. 207  }  103)  0.  Carm.  scripait 
Istoria  della  eitta  d'  Avignone  e  Contado 
Venetino,  Venetiis  1678. 


Digitized  by  Google 


209 


de  Magistris,  Ughelli,  Lucentiua,  le  Jeune,  Lallemant  etc. 


210 


episcoporum  et  virorum  illustrium  ra- 
vennatensium  describitque  civitatds  ec- 
elesins  etc;  Lffemeride  sacra  edistori- 
ea  di  Bavetma  ortiica,  Ravennate  1675 
in  4«,  aliaque  ad  hanc  urbem  illustran- 
dam  *) ;  tr.  de  protonotariis  aposlolicis, 
Bononiae  1674in4. — Josephusde  Ma- 
gistris  juris  utriusque  doctor  pala- 
tinns  edidit  Francisci  de  Magistris 
ari  sni  slatum  ecclesiae  civitatis  neapo- 
litanae  1641,  auctnm  hac  inscriptione : 
Status  rerutn  memorabilium  iam  eccle- 
siasticarum  quam  politicarum  ac  etiam 
aedificiornm  fidelissimae  civitatis  nea- 
politanae,  Jin  quo  non  solum  de  catho- 
lica  fide  a  divo  Petro  in  eadem  civitate 
fundata,  verum  omnium  ecclesiarum 
erectione,  origine  et  statu  civitatis,  no- 
bilitate,  regibua,  tribunalibus,  officiis 
et  popularibus  amplissime  tractatnr, 
Neapoli  1678  in  f.  —  De  Laurentio 
Longo  cL  reg.  congr.  Som.  (t  22.  Mart. 
1 669)  d  Affo  Mem.  degii  Scritt.  parmeg. 
V,  163—169. 

92.  Prae  ceteris  vero  laude  dignus 
est*)  Ferdinandus  TJghelli  0.  Cist. 
Florentinus,  abbas  et  bis  sui  ordinis 
praepositns  generalis,  Alexandro  VII. 
et  Clementi  IX  acceptus,  qui  annuam 
ei  assignarunt  pensionem  (t  19.  Maji 
1670  a.  aetatis  75),  cujus  ezstat:  Jtalia 
san-a  sive  de  episcopis  Italiae  et  insu- 
larum  adjacentium,  Bomae  1642—1662 
v.  9  in  f.,  opus  infinitae  lectionis  et 
prorsns  eximium,  in  quo  singnlarum 
ecclesiarum  origines,  episcopornm  in 
singnlia  series  et  gesta,  nrbium  condi- 
uonea,  principum  donationes,  recondita 
monnmenta  in  lucem  proferuntur ;  me- 
hns  digestum  sed  minus  correcte  cura 
et  studio  J.  Coleti  Venetiis  1717 — 
1733  t  10  inv.  8.  Pretiosi  huiusope- 
ris  compendium  elaboravit  sodalis  Ju- 
hus  Ambr.  Lucentius  abbas,  quod 
inscripsit  Italia  sacra  F.  U.  in  epitomen 

>  )  Ct  Rotermund  II,  982. 

»)  Ct  Tiraboschi  t  VIII,  p.  1  1.  2  c  1 
n.  21 ;  Negri,  8crittori  flo:ennni ;  Niceron, 
MAmoirea  t.  XLI. 


rsdacta,  emendata  et  aucta  episcoporum 
ad  haec  usque  tempora  successione,  ico- 
nismis,  numismatibus,  tabulis  topogra- 
phicis  tnm  episcopatuum  tum  abbatia- 
rum  exemptarum  ac  indice  multiplici, 
adjectis  insuper  88.  pontificum  vitis, 
Romae  1677  et  1704  t.  2  in  f.  Lau- 
densium  ep.  series  primum  ab  Ughellio 
contexta,  deinde  a  Nic.  Coleto  aliquan- 
tulum  aucta,  tandem  a  Franc.  Ant. 
Zaccaria  edita  prodiit  Mediolani 
1763  in  4 ;  cretnonensium  ep.  series  etc. 
a  Zaccaria  S.  J.  restituta,  emendata, 
pluribusquedocumentis  locupletata,  ib. 
1749  in  4.  Cardinalium  elogia,  qui  ex 
ordine  Cist.  floruere,  Florentiae  1624. 

—  Tabulam  diptycham  episcoporum  co- 
mensium  subjunxit  Lazarus  Caraffi- 
n  u  s  episcopus  melphitanus,  dein  (1626) 
comensiB,  actis  synodi  a  se  habitae  (t 
1665),  Patavii  1637  in  4. 

93.  Aliqui  narrant  Missionum  fata. 
Ita  Paulus  le  Jeune  Oallus,  qui  pa- 
rentibus  calvinianis  natus  fidem  am- 
plexus  est  catholicam  (1608)  atquein- 
gressus societatem  Jesu  (1613;  t  7. 
Aug.  1664).  Addictus  est  missioni  ca- 
nadensi,  in  qua  transegit  a.  1 8  et  inde 
saepius  misit  Relation  de  ce  qui  s'  est 
passi  en  la  Nouvelle  France  sciL  ab  a. 
1634 — 39;  1656 — 57;  1660—61, 
quae  relationes  prodierunt  novem  to- 
mulis  Parisii8  1634 — 1662;  collectae 
dein  cum  aliis  Quebec  1858  t.  3  in  8. 

—  Ejusmodi  literas  (Belation)  ab  a. 
1638  — 1664  dehac  missione  reperies 
in  hoc  op.  scriptas  ab  Hieronymo  L  al- 
lemant  S.  J.  Parisiensi,  qui  cumfra- 
tre1)  Carolo  (t  1674)  ibidem  diu 
missionarium  egit  eique  missioni  prae- 
fuit  (t  1673).  —  Alias  octo  prolixas*) 


>)  Ab  utroque  distingue  P  e  t  r  u  m  Lal- 
lemant  rhemensem  priorem  can.  reg.  0.'S. 
Aug.  ad  d.  Genovefam  (n.  1633 ;  f  1673), 
cujus  libelli  ascetici  Testament  spirituel, 
Saints  desirs  ae  la  mort,  La  Mort  desju- 
ates  admodum  vulgati  fuere.  Cf.  Feller 
V,  129. 

•)  Sommervogel  VI,  1390. 


211 


1664—80.  Hktoria  miasionuni.  Combea,  Schall,  TeUez  etc. 


212 


(ab  a.  1645 — 78)  adjecit  Paulus  Ra- 
guenaa  8.  J.  Parisiensis,  pariter  ibi- 
dem  missionarius  (t  3.  Sept.  1680), 
Parisiis  1647  ss.  et  jam  antea  Bartho- 
lomaus  VimontS.  J.  (t  13.  Jul.  1667) 
de  a.  1640—43  fasc,  6,  Pariaiis  1641 
—46.  —  Franciscus  Creuxius  (du 
Creux)  S.  J.  Santoniensis  (t  1 666)  con- 
cinnavit  Historiae  canadiensis  11.  X  ad 
a.  1656,  Parisiis  1664.  —  Anno  se- 
quenti  (29.  Dec.  1665)  decessit  ejus- 
dem  sodalis  Franciscus  Combes  Cae- 
saraagustanus  Manilae  theologiae  pro- 
fessor,  cujus  est  Historia  de  las  islas 
de  Mindanao,  Jol6  y  sus  Adyacantes. 
Progressos  de  la  Religion  y  armas  ca- 
tolicas,  Madrid  1667,  opus  accuratum, 
magnasagacitate  elaboratum,  recusum 
pluribus  annotationibus  preciosis  illu- 
stratum  et  auctum  cura  W.  E.  Retan  a 
cum  P.  Pablo  P  a  s  t  e  1 1  s  S.  J.  sub  in- 
scriptione  Historia  de  Mindano  y  Jol6 
Madrid  1897,  ed.  pracstans.  —  Cum 
de  missionibus  agamus  praetermitti 
non  debet  Adamus  Joannes  deSchall 
S.  J.  Coloniensis,  qui  Sinam  missus  non 
tam  laboribus  apostolicis  quam  litera- 
riis  rem  christianam  plurimum  promo- 
vit.  Fuit  enim  astronomus  insignis, 
hinc  calendarium  apud  Sinas  reforma- 
vit  feliciter,  ut  dictus  fuerit  astrono- 
mua  aulicus,  magnas  adeptus  sit  digni- 
tate8  et  munera,  atque  cum  coguatis 
donatus  fuerit  nobilitate.  Defuncto 
Suntschi  imperatore  orta  est  acris  in 
christianos  tempestas,  ipse  muneribus 
privatus,  conjectus  in  carcerem  ( 1 664), 
imoetcrudelidamnatu8fuitmorte,quam 
tamen  feliciter  evasit.  Libertate  do- 
natus  morbum  incidit  atque  mortem 
obiit  15.Aug.  1669.  Reliquit l)  quam 
plurima  scripta  lingua  sinensi,  mathe- 
matica  et  astronomica  praesertim.  Ex 
literis  in  primis  prodierunt  Narratio 
historica  de  initiis  ac  progressu  missio- 
nisS.  J.  apud  Sinenses,  Viennae  1665. 

')  Cf.  Backer  III,  588;  GUnther,  allg. 
d.  Biogr.  30,  555;  Huonder  KL.  X,  1754 
ff. ;  Duhr  Jesuitcnfabeln ,  Freiburg  1891 
pag.  319  ff. 


Historica  relaiio  de  ortu  et  progres- 
sibus  fidei  in  regno  chinensi,  Ratisbonae 
1671.  Plura  de  hacmis>ione  reperies  in 
Historia  Tartaro-Sinica  nova,  quam  Fr. 
deRoma  S.  J.  (t  1676)Lovanii  1673 
emisit.  -Cum  mentiorecurrat  missionia 
sinensis  nominandus  e3tet  Jo.Baptisla 
de  Moralez  0.  Praed.  Hispanus,  n. c. 
1597,  missionarius  et  ipse  in  imperio 
sinensi,  qui  prae  primis  impugnavit 
ritus  sic  dictos  sinenses,  quos  missio- 
narii  e  soc.  Jesu  tolerandos  in  neophy- 
tis  censuerunt  Nullum  non  movit  la- 
pidem,  ut  induceret  congr.  Inquisitio- 
nis  ad  eos  reprobandos.  Vir  alioquin 
magni  zeli  et  virtutis  obiit1)  17.  Sept. 
1664. — Simon  de  Vasconcellos 
S.  J.  Lusitanua  (t  1671)  redegit  Chro- 
nica  da  companhi  de  Jesu  do  Estado 
do  Brasil  e  do  que  abrarao  seus  filhoos 
nesto  parte  do  Novo  Mondo  (ab  a.  1 549 
—  1570),  Olisipone  1663  in  f.;  Vida 
do  ven.  P.  Jos.  de  Anchieta  etc,  ib. 
1672  in  f.  —  Huc  refer  etiam  Jo- 
sephum  Fernandez  S.  J.  Turiaso- 
nensem  strenuum  virum  apostolicum 
(t  1674)  ob  vitam  ex  fontibus  authen- 
ticis  hau8tam:  Apostolica  y  penitente 
vida  deel  V.  P.  Pedro  Claver,  Zaragoza 
1666  in  4;  Barcelona  1887  correcta 
et  aucta.  —  Jacobus  de  Machault 
S.  J.  Parisiensis  (t  1676)  literas  mis- 
8ionariorum  ex  variis  regionibus  Asiae 
et  Americae  latine  reddidit  vel  ex  ipsis 
missionum  historiam  concinnavit  at- 
que  ita  octo  tomulis  de  variis  missio- 
nibus  historiam  publicae  luci  dedit1) 
Pariaiis  1638—63.  —  Balthasar  Tel- 
lez  S.  J.  Olisponensis  (n.  1595;  t  19. 
Apr.  1675)  scripait  Historia  Geral  da 
Etiopia  alta  ou  Preste  Joam,  e  do  que 
nella  obraram  os  Padres  da  Compania 
de  Jesus,  quam  derivavit  ex  1.  msc. 
Em.  d'  Almeyda  sodalis,  praepositi  pro- 
vincialis  et  visitatoris  Indiae  (t  1666), 

')  Cf  De  eo  plura  apud  Echard  II, 
611  m.;  Easer  KL.  VIII»,  1856;  Vie  du 
grand  ap6tre  de  la  Cbine  le  ven.  P.  J.  B. 
Moralez,  Coloniae  1701. 

•)  Cf.  Sommervogel  V,  253—66. 


Digitized  by  Google 


2 1 3        1664-1680.  Hist.  ord. «.  Franciaci.  Angelus,  Panes,  Tafuri  etc.        21 4 


Coimbrae  1660  opus  rariasimum,  in 
qno  narrantor  gesta  patrnm  S.  J.  in 
Aethiopia;  Chroniea  da  Comp.  de  Jesu 
in  ProTincia  de  Portugal,  Olisipone 
1635  t.  1  ;  1647  t» 3|  Summa  univer- 
sae  philosophiae  cum  qq.  theologicis, 
qnae  hodie  inter  philosophos  agitantur, 
Olisipone  1642  ;  Parisiis  1644  ;  Olisi- 
pone  1 644  pp.  4  in  8.  —  Huc  referri 
potest  Hieronyraus  L  o  p  o  (Lupus)  S.  J. 
Olisiponensis  (n.  1 594 ;  1 2.  Jan.  1678) 
naufragii8  aliisque  calamitatibus  huc 
illuc  translatns,  cujus  Itinerario  das 
suas  viagens  in  varias  linguas  trans- 
latum  fuit,  praesertim  cur.  JoachimLe 
Grand *)  auctum  pluribus  dissertationi- 
bua,  epistolis,  memoriis,  in  quibus  agi- 
tur  de  religione  Aethiopum,  Parisiis 
1728  pp.  4. 

94.  Haud  pauci  ordinum  vel  saltem 
insignium  monasteriorum  illustrarunt 
historiam*).  Ordinis  s.  Francisci 
gesta  vel  fata enarrant Michael  Ange- 
lus  a  Neapoli  (Vaginari)  0.  Min.  epi- 
scopus  jovenacensis  (t  1667),  qni  coe- 
pit  Chronologiam  historico-legalem  0. 
Seraphici,  Neapoli  1650  t.  I.  scil.  a 
primo  exordio  usque  ad  a.  1633,  com- 
plectens  capitula  generalia  ac  in  ipsis 
editarum  constitutionum  seriem.  Eam 
continuarunt  ad  a.  1718  Mich.  Ange- 
ras  de  Sambuca,  ib.  1718;  Julius 
a  Venetiis  et  Car.  M.  Perusini  ad  a. 
1751,  t.  1IL,  Bomae  1752.  —  Anto- 
niua  Panes  0.  S.  Fr.,  Baeticus  ele- 
ganter  scripsit  ehroniea  de  la  Provin- 
eia  de  e.  Juan.  B.  des  Beligiosos  me- 
nores  descalzos,  Yalentiae  1665  pp.  2 
in  f.  —  Emanuelis  a  Spe  O.Min.  reg. 
Obs.  Lusitani  est  historia  seraphicapro- 
vineiae  PortugaUiae,  Olisipone  1656 

')  Jo.  Le  G  r  a  n  d  aliquamdiu  Oratorii 
•odalu  (1671—76)  totus  poitmodnm  ne- 
gotiis  politicu  addictus  (f  1733  a.  aetatia 
80)  reliqnit  plura  opera  politica  et  hiato- 
riea  erudita,  inter  quae  etiam  Hietoire  du 
diyorce  de  Henri  VIII,  Paris  1688  1 3.  Ct 
Feller  IV,  228. 

*)  DeCarolo  de  Arembergh  O.Cap. 
It  1669)  egimnt  III»,  702. 


t.  1  in  f.;  1666  t.  2  in  f.  —  Didacui 
Tafuri  0.  S.  Franc.  strictioris  obs.  a 
Lequile,  liciensis  dioecesis  in  Salenti- 
nis  oppido,  theologiae  lector,  ab  archi- 
ducibuB  oenipontanis  expostulatus  fuit, 
ut  esset  ipsis  a  confessionibus  et  concioni* 
bus,  sacellanus  archiducalis,  theologus 
domesticus,  consiliarius  in  rebus  arca- 
nis  et  historiographus.  Quae  cum  mu- 
nera  laudabiliter  obiisset,  electus  est 
a  Ferdinando  IIL  episcopus  almiensis 
(Ahnisso  in  Dalmatia).  Decessit  Bo- 
mae  1673  a.  aetatis  79  relictis  pluri- 
bus  operibus x),  inter  quae  huc  spectant: 
Hierarehia  franciscana  in  quatuor  fa- 
cies  (hominis,  leonis,  bovis,  aquilae  c£ 
Ez.  1,  10)  hiatorice  diatributa,  Romae 
•1664  t.  2  in  4  ;  fronciecus  ter  legisla- 
tor  evangelicus,  terque  legis  Christi  et 
Ecclesiae  romanae  per  se  et  per  suos 
tres  ordine8  apostolicus  reparator,  ib. 
1667  t.  2  in  f.  —  Petrus  Tognolet- 
tus  0.  S.  Franc.  strict.  obs.  Panormi- 
tanue,  philosophiae  et  theologiae  lector, 
miasionis  tripolitanae  praefectus  vere 
apostolicus  (t  1680),  praeter  pluresvi- 
tas  servorum  Dei  scripsit8)  Paradiso 
serafico  del  fertilissimo  Regno  di  Si- 
cilia  o  vero  Chronica,  nella  quale  si 
tratta  dell*  Origine  della  Riforma  dei 
Minori  Oss.  in  questo  regno,  dellaFon- 
dazione  e  Riformazione  de'Conventi, 
de'  casi  notabili  successi  con  la  Vita  e 
Miracoli  di  tutti  Beati  e  Servi  di  Dio 
C08l  Frati  come  Terziari  dell'  uno  e  L'aJ- 
tro  sesso  p.  1,  Panormi  1667  inf.; 
1687  p.  2. 

95.  Augustinus  Maria  Romer  0. 
Serv.  b.  M.V.,  diffinitor,  Oenipontanus 
(n.  1618;  t  15.  Sept.  1669)  magno 
cum  labore  congessit  atque  in  lucem 
edidit  historiam  ordinis  sui  per  Germa- 
niam  reparati,  quam  inscripsit  Servitus 
Mariana,  auspiciis  austriacis  in  Ger- 
maniae,  Hungariae  et  Botimiae  regnis 
reparata  seu  Historia  0.  Serv.  b.  M.  V. 


')  Cf.  Sbaralea  p.  216. 
«)  Cf.  Mongitore  H,  160. 

Digitized  by  Google 


2 1 5       1664-80.  Historia  ordinum.  Daniel  a  V.  M.,  Link,  Landucci  etc.  216 


medium  seculum  a  sui  reductione  con- 
tinens  cum  novorum  ejus  conventuum 
origine,  Yiennae  Austriae  1667.  — 
lsidorus  a  s.  Joseph  0. Carm. Belga, 
philosophiae  et  theologiae  professor, 
italicae  congr.  procurator  generalU 
(1647),  dein  (1650  et  1656)  definitor 
generalis  (f  1666)  coepit  historiam ge- 
neralem  fratrum  discalceatorum  Ord. 
b.  V.  M.  de  Monte  Carmelo,  quam  so- 
dalis  Petrus  a  8.  Andrea,  in  seculo 
dictus  Jo.  Ant  B  a  m  p  a  1 1  e,  Insulanus, 
Gallus  (t  29.  Nov.  1671)  retractavit, 
nova  partitione  et  novo  ordine  elegan- 
tique  forma  donavit,  auxit  et  comple- 
vit,  Romae  1668  t.  1  inf.;  1671  t.  2., 
opus  rarum  et  exquisitum  (m.  220). 

—  Petrus  Wemme r 8  0.  Carm.  Ant- 
verpiensis  (f  1678)  reliquit  Chronicon 
Carmelitarum,  Antverpiae  1666. 

—  Daniel  a  V.  Maria  0.  Carm.  edi- 
dit  opus  plane  rarissimum  Speculum 
carmelitanum  seu  historia  0.  Carm., 
Antwerpiae  1680  t.  2  in  3  v.  in  f., 
quo  continentur  apparatus  ad  spe- 
culum,  speculum  religiosi  status,  Ph. 
B  i  b  o  1 1  i  11.  10  de  institutione  ord. 
Eliani,  Jo.  Grossi  Viridarium,  dia- 
logus  defensorii  Jo.  Hildesheimensis, 
compendium  Jo.  Bachonis,  infor- 
raatio  Bern.  Olerii,  chronicon  Th. 
Bradley,  apologia  Baptistae  man- 
tuani,  chronicon  Jo.  de  V  i  n  e  t  a,  tabu- 
lare  Petri  Bruni,  speculum  Jo.  de 
Malinis,  fascicuius  Jo.  Palaeonidori, 
speculum  Arn.  Bostii,  Trithemii 
1.,  excerpta  ex  armamentario  Fr.  Bo- 
n  a  e  S  p  e  i  etc.,  acta  SS.  et  viri  illustres. 

—  Arabrosius  Landucci  0.  S.  Aug. 
Senensis  >  ilicetanae  familiae  nomen  de- 
dit.  Praecipuis  suae  religionis  muneri- 
bus,  vicarii  generalis  officio  pluries 
egregie  perfunctus,  majora  promeritus 
ad  episcopatum  porphyriensem  promo- 
tus,  pontificio  solio  inter  episcopos  as- 
sistens,  sub  Alexandro  VII.  et  Cle- 
mente  IX.  ss.  pontificibus  sacrarii  apo- 
stolici  praefectus,  pietatis  obsequiis  ad- 
dictus,  coenobia  restauravit,  sacellaex- 
struxit,  ecclesias  ornavit  .  .  .  Obiit  a. 


salutis  1669  a.  aetatis  7 3. *  Ita  legi- 
mus  in  monumento  ipsi  Bomae  in  coe- 
nobio  8.  Augustini  posito.  Scripsit  prae- 
ter  alia:  IUcetana  Sylva  sive  origo  et 
chronicon  coenobii  (prope  Senas)  et 
congr.  de  Uiceto  0.  Erem.  S.  Aug.  in 
Tuscia,  8eni8  1653-  —  Jo.  Bernar- 
dus  Link(Linck)  0.  Cist  n.  13.  Aug. 
1606  Wratislaviae,  post  suum  in  ordi- 
nem  ingressum  dictus  est  Malachias,  sed 
electus  in  abbatem  (1646)  nomen  in 
baptismo  acceptum  iterum  assumpsit 
(t  19.  Nov.  1671).  Conscripsit  An- 
nales  Austro-claravallenaes  seu  funda- 
tionis  monasterii  Clarae-vallis  Au- 
striae  vulgo  Zwetl  0.  Ciat.  initium  et 
progressus,  ubi  compendioso  schemate 
per  modum  historiae  universalis  fide- 
liter  refertur  quidquid  ab  a.  1083 — 
1645  ex  archivis  et  chronicis  mscr. 
Zwetlensibus  aliorumque  scriptorum 
auctoritate  erui  poterat,  non  solum 
quod  praefatam  fundationem  et  fun- 
datorum  progeniem  multorumque  no- 
bilium  genealogiam,  necnon  de  anno 
in  annum  notabiliores,  praesertim  in 
Austria,  res  gestas  concernit,  Vien- 
nae  1723.  1725  t.  2  in  f.  cura  M.  de 
Zaunagg  abbatis.  Opus  est  ditissimum 
documentis  ad  illustrandam  historiam 
magnae  partis  Austriae.  Introductionis 
loco  praemittitur  catalogus  eruditus 
auctorum,  qui  in  ipsia  annalibus  ci- 
tantur1).  —  Caspar  JongelincxO.  Cist. 
Antwerpiensis  n.c.  1605,  fuit  abbas  di- 
senbergensis  sive  Montis  s.  Disibodi  in 
dioecesi  moguntina,  postea  UterinaeVal- 
lis  vulgo  EnBerethalindioecesispirensi; 
verum  utroque  monasterio  per  Luthera- 
nos  occupato,  proventibua  suis  fruatra- 
tus  alia  quaedam  beneficia  a  Ferdinando 
Ill.obtinuit  in  Hungaria,  insuper  etti- 
tulum  historiographi  caesarei.  Remigra- 
vit  variis  afflictus  morbis  ad  aSrem  na- 
talem  decessitque  a.  1669.  Evulgavit 
notitiam  abbatiarum  0.  Cist.  per  orbem 
universum  11.  1 0,  quibua  singulorum 

M  Multa  reliquit  opera  mas.,  quae  in 
Xeniis  Bernardinia  1 II,  167  mdicantur.Cf. 
Krones  allg.  d.  Biogr.  18,  731  a. 


Digitized  by  Google 


217 


Jongelincx,  Hertfelder,  Reymann,  Fontana. 


218 


monastehorum  origines  et  incrementa, 
benefactornm  aliornmque  virornm  illu- 
itrium  diplomato,  donationes  recensen- 
tnr,  Coloniae  1640  in  f.  Quasdam  re- 
lationes  et  informationes  circa  monaste- 
rium  s.  Crucis  in  Austria  in  ordine  ad 
emendandam  et  augendam  banc  noti- 
tiam  scxiptoris  anonymi  sec.  XVIII.  vul- 
gavit  Tescelin  Halusa  0.  Cic  in  Stu- 
dien  und  Mitth.  aus  dem  Ben,-  u.  Ci- 
stercieuaer-Orden  XXIII,  (1902),  373 
— 86  ;  655—62.  Origines  ae  progres- 
sus  O.  Cist,  abbatiarum  equestrium 
seu  militarium  de  Calatrava,  Alcantara, 
etc.,  Coloniae  1641;  Furpura  d.  Ber- 
nordi  repraesentans  elogia  et  insignia 
gentilitia  pontificum,  cardinalium,  ar- 
chiepiscoporuin,  qui  assumpti  ex  0.  Cist. 
in  s.  romana  Ecclesia  floruerunt,  1644 
in  f. ;  Origo  ae  progressus  ceUberrimi 
monasterii  de  Castro-Aquilae  0.  Cist. 
in  Wedderavia  dioec.  moguntinae,  ib. 
1644;  manipulus  rerum  memorabilium 
clauatri  hemmenrodensis  0.  Cist.  in 
archidioecesi  trevirensi1),  ib.  etc.  — 
Stanialans  Sczygielsky  0.  S.  Ben. 
monaaterii  tinecensis  bibliothecarius 
concinnavit  *)  Aquilam  Polono-Benedi- 
ctinam,  in  qua  beatorum  et  illustrium 
virorum  elogia,  coenobiorum  ac  rerum  8) 
memorabilium  synopsis,  exordia  quoque 
et  progressu8  0.  S.  Ben.  per  Poloniam 
et  ejus  sceptris  subjectas  provincias  bre- 
viter  describuntur,  Cracoviae  1663  in 

')  Epitonun  fastorum  lucellensium,  qua 
monasteru  a.  Mariae  de  Luciscella  (Ldtxel) 
0.  Ciat  dioecesia  basileenais  origo,  pro- 
gressus  aliaeqne  rea  memoria  dignae  expli- 
cantur,  luci  dedit  ejuwiem  abbaa  Ber  nar- 
d  i  n  u  s ,  Bruntruti  1667  in  8 ;  accedit  mo- 
n**teriorum  mullorunenais  et  pariaienaia 
•uccincta  descriptio.  Porro  Bern.  Bu- 
chinger  n.  Kientsheimii  prope  Kolmar 
abbaa  fuit  (1654)  sui  monaaterii,  dein 
Maolbromi  (f  1673).  Cf.  de  eo  A.  Ingold 
rn  egregia  Biographia  B.  Buchinger  abW 
de  Lucelle,  Colmar  1901  in  12. 

»)  Cf.  Ziegelbauer  IV,  534.  —  Georgiua 
Fnisting  OSB.  Monaateriensia,  abbaa 
beabornenais  (f  1668)  reliquit  bona  et  ac- 
curata  MemorabUia  de  lieabornenai  aliis- 
que  abbatiis,  *ed  inedita.  Cf.  Nordhoff 
allg.d.  Biogr.  VIII,  191. 


4.  Notitiam  etiam  tradit  de  Monialium 
0.  S.  Ben.  monasteriis  in  Polonia  et  de 
ordinibus  ai  ve  congregationibus  tam  mo- 
nasticis  claustralibus  quam  militaribus 
equeatribua  sub  ordine  S.  Ben.  et  ejus 
regula  militantibus.  —  Bernardus 
H  e  r  t  f  e  1  d  e  r  0.  S.  Ben.  in  monasterio 
augustano  (t  1664)  Basilicam  SS. 
Udalrici  et  Afrae  imperialis  monasterii 
OSB.  Augu8tae  V.  hiatorice  descripsit, 
Augustae  V.  1 627 ;  cum  brevi  chronico 
ejusdem  usque  ad  nostra  tempora  curis 
BR.  D.  Bernardi  abbatis  cum  figuris, 
ib.  1653.  —  Placidu8  Beymann  0. 

5.  Ben.  einsidlensis,  abbas  (1629)  ce- 
leberrimi  hujus  loci  monasterii,  studia 
in  eo  prudenter  fovit,  bibliothecam  li- 
bris  utilibus  ditavit,  et  tempore  belli 
dirissimi  annis  triginta  Oennaniam  va- 
stantis  liberalem  coluit  hospitalitatem 
erga  religiosos  sedibus  suis  pulsos.  Ad 
promovendas  literas  typographiam  con- 
didit,  et  iitter  ceteras  sui  regiminiscu- 
ras  archivum  in  ordinem  redegit,  cujus 
diligentiae  fructus  exstitit  pretiosa  col- 
lectio:  Documenta  archivi  einsidlensis 
1665—74  t.  5  in  f.  Decessit1)  10.  JuL 
1670.  —  Vincentius  Maria  Fontana 
0.  Praed.  de  Melide  comensis  dioecesis, 
vir  rebus  ordinis  et  antiquitatibus  in- 
quirendis  et  excutiendis  omnino  addi- 
ctus  (t  1675),  suae  diligentiae  plura 
dedit  specimina:  Constitutiones,  decla- 
rationes  et  ordinationes  capitulorum  gen. 
0.  Praed.  ab  a.  1 220— 1650  emanatae 
ex  probatis  eorum  actis  in  ordinis  ar- 
chivo  asservatis,  Romae  1655  t.  2  in 
f. ;  SyUabus  magistrorum  s.  palatii  a  s. 
P.  Dominico  usque  ad  F.  Raym.  Capi- 
succum,  ib.  1663  in  4.,  cujus  plures 
errores  in  nova  ed.  (cum  op.  sequenti) 
ipse  correxit,  sed  teste  Echard  II,  660, 
plure8  adhuc  supersunt,  quod  mirum 
esse  non  debet  in  re  ob  antiquitatem 
et  codd.  m83.  aut  latentium  aut  perdi- 
torum  inopiam.  S.  Theatrum  Domini- 
canum,  ib.  1666  in  f..  in  cujus  p.  1. 


i)  Cf.  Meier  Allg.  d.  Biogr.  XXVIII. 
359. 


Digitized  by  Coogle 


2  1  9  1664— 1680.  Historia  eccleaiaatica.  Silos,  du  Toict,  Duquesne, 


220 


reoenset  sb.  pontifices,  cardinales,  pa- 
triarchas,  archiepiscopos,  episcopos  et 
abbates ;  in  2.  ministros  s.  sedis ;  ,  quod 
opns,  inquit  Echard,  sao  aactori  non 
parvo  constitit  ejnsque  laborem  arguit 
indefessum,  licet  plura  in  eo  supersint 
et  emendanda  et  addenda,  sed  unus  in 
hiscenonoranibussufficit*  Deromana 
provincia  0.  Praed. ,  ib.  1670  in  4; 
Monumenta  dominieana  bre7iter  in  syno  - 
psin  collecta,  de  fidis  obsequiis  ab  0. 
Praed.  s.  Dei  Ecclesiae  usque  modo 
praestitis,  ib.  1675  in  f..  —  Josephus 
S  i  los  0.  Theat.  Bituntinus  (t  1 4.  Mart. 
1674)  usus  adversa  semper  valetudine 
ad  scribendum  animum  applicuit  *). 
Scripsit  annalium  in  forma  Historiarum 
cler.  reg.  p.  1.  ab  a.  1523 — 88,  Komae 
1652  in  f.;  p.  2  ab  a.  1588  —  1626, 
ib.  1655;  p.  3  ab  a.  1626—50,  ib. 
1666,  cui  adnexus  est  catalogus  scri- 
ptorum  congr.  cler.  reg.  —  Nicolaus  du 
Toict  (del  Techo)  S.  J.  Insulanus, 
praefectus  missionis  Paiaquariae,  in 
qua  ab  a.  1649  strenue  laboravit  (t 
1680),  scripsit  historiam  provinciae 
Paraquariae  Soc.  J.,  Leodii  1671  in  f., 
opus  laude  dignum.  —  De  viris  illu- 
stribus  monastehi  s.  Martini  tornacensis 
Aegidius  Duquesne  Athensis  0.  S. 
Ben.  bibliothecarius  et  prior  (t  3 1 .  Dec. 
1678  a,  aetatis  77)  disseruit,  ex  cujus 
msc.  plura  edidit  notisque  illustravit 
Ursmarus  Berliere  in  Studien  u.  Mitth. 
ausdemBen.-  u.  Cist.-Orden  XII  ( 1 89 1 ), 
90—104. 

96.  Plures  quaestiones  historicas  ad 
crisin revocavit Joannes  Launojus*) 
(de  Launoy)  vir  eruditus  quidem,  sed 
hypercriticus  et  quod  pejus  est,  in  plu- 

'i  Cf.  Yezzosi  11.  307— 14,ubialiaejus- 
dem  opera  recen-sentur. 

M  Aliu>  al»  eo  est  Alexi*  deLannoy 
0.  Min.  Flander  (t  167H),  cujus  sunt  se- 
cundum  Jo.  u  8.  Antonio  theses  theologi- 
cae  de  praerogatiris  imtnaculatar  /teijxirae 
sem/terque  V.  Mariae  ad  mentem  doctoris 
subtilis.  Ypris  166.">  in  4:  de  /teccuto  origi- 
ivdi,  Gandavi  16ti2.  quae  tamen  Dirks 
p.  261  ip»i  non  tribuit. 


ribus  a  fide  catholica  devius  l),  et  se- 
dis  apostolicae  apertissimus  juxta  Be- 
nedictumXIY.  hostis,  hinc  quamplurima 
ejusdemoperafueredamnata8).  Natus  is 
est  s)  in  Valdesie  eziguo  Picardiae  pago 
21.  Dec.  1601  vel  1602.  Absoluto  Pn- 
risiis  philosophiae  atque  theologiae  stu- 
dio  in  bac  facultate  doctor  creatus  et 
sacris  ordinibus  initiatus  est  1 634  (vel 
1 636),  totumque  se  dedit  patrum  theo- 
logorumque  lectioni,  unde  opulentam 
hau3iteruditionis  supellectilem.  Regius 
11.  theologicorum  censor  dictus  est  (p. 
1640),  sed  brevi  huic  muneri  rennncia- 
vit.  Cum  vero  nollet  censurae,  qua  non 
solum  ab  ecclesia  gallicana,  sed  etiam 
a  sede  apostohca  Arnaldus  notatus  fue- 
rat,  se  subjicere,  a  collegio  Navarrep, 
cujus  membrum  erat,  exclusus  est.  Sin- 
galis  diebus  Lunae  in  domo  sua  plures 
viri  eruditi  iique  praesertim,  quibus 
placita  ejus  comprobabantur  et  qui  eam 
ob  causam  Launoji  discipuli  vocaban- 
tur,  convenire  solebant :  qui  tamen  con- 


i)  Mich.  a  s.  Joseph  III,  174 :  „Constat 
adeo  illum  imprudenter  se  gessisae,  ut  vo- 
lens  nolens  Ecclesiae  hostibus  plurimum 
faverit  ed  ad  errores  suos  pertinacius  de- 
fendendo  suppetias  tulerit." 

*)  Ea  occatfionem  praebuerunt  Antonio 
RcUer  gcribendi  I. :  Jo.  Launojus  testis  et 
confessor  veritatis  evangdico-cathoUcae  in 
potioribus  fidei  capitibus  controverais,  ad- 
versus  Rob.  Bellarminum,  Chr.  Lupum, 
Em.  a  Schelstrate,  Nat  Alezandrum,  Ga- 
lesium  et  Marchesium  vindicatus,  Amste- 
lodami  1685  in  8.,  Daventriae  1720,  de 
quo  cf.  Journal  des  Savans  XXI V,  555— 
572.  Etiaiu  a  Perrone  semilutheranus,  imo 
et  Iutheranua  larvatus  dicitur.  Cf.  Zac- 
caria  Antifebroniua  ed.  2.  Cesenae  1770 
introd.  c.  6  §  10  p.  256. 

•)  Ceterum  plura  de  eo  cf.  in  Launoja- 
nis  aeu  in  collectione  eorum  omnium,  quae 
ad  Launojum  ipsiusque  scripta  pertinent 
in  ejus  op.  1 4.  II.  337  ss.,  quae  tainen  cum 
grano  salis  aunt  accipienda,  qnum  elogiis 
tere  constent,  quae  hic  vir  non  orthodo- 
xus  magna  t  x  parte  non  meret:  apud  Fa- 
ltrit  iiim  hist.  bibl.  fabric.  II,  136  ss.  et 
aiv  tores,  qni  a  Fabricio  allegantur;  ib. 
YI.  193  ss. :  ;V21  ss. ;  A.  E.  L.  161HJ  p.  156; 
1731  p.  441:  1734  p.  112-20;  153—6; 
1  -202;  244  -47:  Rotermund  111. 
1 1376  *s. 


Digitized  by  Google 


221 


Joannes  Launoju-. 


222 


Tentaa  decreto  regio  l)  prohibiii  faere. 
Amicitiam  alioquin  fovebat  etiam  cum 
▼iris  eruditi88imi8  et  nequaquam  sus- 
pectia,  inter  quos  erant  Sirmondus,  Pe- 
tarias,  Morinus,  Gassendi.  Puteani  fra- 
trea  Petros  et  Jacobus  etc.  Ceteria  prae- 
ferebat  Sirmondum,e cajus consue- 
tudine  multum  profecit  Fere  tota  sua 
▼it*  controversias  literarias  babuit  cam 
▼iri»  eruditis,  qaae  plurimis  scriptis 
occasionem  praebuere  (t  1 0-  Martii  1678 
a.  aetatia  75).  Ex  innumeris  (ultra  80) 
eius  acriptis8),  quae  collecta  prodie- 
nmt  Coloniae  Allobrogum  (Genevae) 
1731.  1732  t  5  in  10  ▼.  in  f.,  non- 
nulla  hic  secundum  tomorum  ordinem 
indicabimua.  P.  1  t.  1.  continentur: 
Syiiabus  rationum,  quibus  causa  Du- 
randi  s)  de  modo  conjunctionis  concor- 
suum  Dei  et  creaturae  defenditur,  Pa- 
ri8iia  1 636  in  8.,  quas  compendio  refert 
ex  op.  majori  Lud.  a  D  o  1  a ,  de  quo  egi- 
mus  III8,  641 ;  praescriptiones  de  con- 
crptu  b.  Hariae  V.,  ib.  1676  in  12; 
1677,  quibus  sententiae  neganti  imma- 
culatam   conceptionem  patrocinatur. 
Contra eas  scripsit Trevet:  Refutation 
d'un  libeUe  imprime  l'an  1676,  qui  a 
pour  titre :  Prescriptions  etc.,  Eotomagi 
1709  in  4.  Hujus  controversiae  occa- 
sione  vocat  eum  Perrone  sublestae 
fidei  auctorem,  hypercriticum,  ,cujus 


')  Lea  Conferences  qu'il  tint  ches  lui 
too»  les  lundis  farent  une  espece  d'ecole 
academique,  on  1'  on  trou vait  a  s'instrnire, 
et  quelquefois  auasi  a  s'egarer ;  et  comme 
elles  prenaient  Y  air  de  conventicules,  ou 
se  rendaient  dea  gens  d'  une  huroeur  dog- 
matiaante,  le  roi  les  inderdit  en  1676.  On 
i'y  occupait  beaucoup  de  Richer,  de 
ses  opinions,  et  on  cherchait  a  elablir  un 
sjsteme  dlmocratique  et  anarchique,  qui 
ne  convenant  a  aucune  soci€te\  renverse- 
rait  par  seajbases  1'  autorite  de  Eglise  ca- 
tholique.  POur  dltourner  1'attention  du 
public,  on  faisait  la  guerre  aux  legendes 
etc  Feller  V,  175. 

»)  Niceron  XXXII,  84  ss. 

')  Robert  des  G  abetz  0.  S.  Ben.,  lo- 
thahngus  Durandi  sententiam  refellit  in 
1.  (ine.Iito) :  Ecrit  a  M.  U  Cardinal  de  Ketz 
touchant  V  aetion  postiive  du  peche  et  le  con- 


corruptissimam  in  afferendia  pro  aua 
causa  textibus  fidem  probe  novimus,^ 
et  insigne  hujus  sublestae  fidei  affert 
specimen  »).  De  frequentis  confessionis 
et  eucharisticae  communionis  usu  atque 
utilitate  1.,  ib.  1 653  in  8  ;  de  menteconc. 
tridentini  circa  contritionem  et  attrituh 
nem  in  sacramento  poenitentiae  1.,  quo 
scil.  duplici  theologorum  de  contritione 
et  attritione  opinioni  praejudicium  nul- 
lum  feciase,  aed  utramque  scholae  libe- 
ram  reliquisse  demonstratur,  ib.  1653 
in  8-,  proh.  13.  Nov.  1691  ;  ipee.eam 
opinionem  amplectitur,  quae  contritio- 
nis  necessitatem  taetur ;  de  mente  conc. 
tridentini  circa  satisfactionem  in  sacra- 
mento  poenitentdae  dissertatio,  ib.  1 644 
in  8 ;  et  1664 ;  explicata  Ecclesiae  tra~ 
ditio  circa  canonem  Omnis  utriusque 
sexuSf  ib.  1 6  7  2  in  8.  proh.  decr.  1 3.  Mart. 
1679;  de  sacramento  unctionis  infirmo- 
rum  1.,  ubi  graeci  et  latini  ritus  pri- 
mae,  mediae  et  postremae  aetatis  refe- 
runtur  et  explicantur;  deinde  notatur 
quamdiu  unctionem  subsecutum  est 
viaticum ;  tum  refertur  status  morien- 
tiumincinere  et  cilicio,  1673  in  8.  In 
t.  1  p.  2  habentur :  Regia  in  matrimo- 
nium  potestas  vel  tr.  de  jure  secula- 
rium  principum  christianorum  in  san- 
ciendis  impedimentis  matrimonium  di- 
rimentibus,  ib.  1 674  in  4.  proh.  29  Jan. 
1686,  quo  in  op.  maxime  aberrat  a 
doctrina  catholica  sequens  M.  Ant.  de 
Dominis  vestigia.  Docuit  enim  facul- 
tatem  statuendi  impedimenta  matrimo- 
nii  dirimentia  adeo  proprio  et  nativo 
jure  ad  solos  reges  et  principea  perti- 
nere,  ut  Ecclesia  eam  exercere  non  pos- 
sit  nisi  vel  usurpatione  vel  indulgen- 


»)  De  imraacul.  b.  M.  V.  conceptu  p.  1. 
et  p.  2.  c.  2.  Gravius  adhuc  iudicat  Fel» 
ler  1.  c.  „11  faut  bien  s'en  dlfier  (quoad 
citationeB) ;  quand  une  passage  Ie  ginait, 
il  le  corrumpait,  et  le  rapportait  tel,  qu'il 
1 1'  avait  cr&  avec  un  impudence  incroy- 
able."  Quod  cum  exemplo  probasset,  pro- 
sequitnr:  nLa  plupart  de  ses  raisonne* 
ments  ne  sont  pas  plus  justes  que  ses  ci- 
tations,  et  il  semble  quelquefois  avoir  eu 
d'autres  vues  que  celles  qu'  il  annonce.- 


Digitized  by  Google 


223 


1664-  1680.  Hiaoria  ecclesiastica. 


224 


tia  ac  concessione  principum.  Ut  conc. 
tridentini  sess.  XXIV.  can.  4  anathema 
evaderet,  inaudito  plane  figmento  con- 
tendit,  tridentinos  patrea  ecclesiae  no- 
mine  regea  ac  principes  significasse  l). 
Launojo  statim  opposuit  Galesius 
Bubensium  episcopus  (t  1679)  op.  ec- 
clesiastica  in  tnatrimonium  potestas, 
apologema  pro  vetustissima  et  catho- 
lica  doctrina  de  jure  Ecclesiae  in  san- 
ciendis  legibus  fidelium  matrimonium 
impedientibus  et  dirimentibus,  Bomae 
]  6 77  ;  cui  Launojus  respondere  conatus 
est  1.  Jo.  Launqji  contentorum  in  l. 
Galesiierratorum  index  locupletissimus, 
Parisiis  1677  in  4.  prob.  29.  Jan.  1686, 
in  quo  eandem  cramben  recoquit  et  ex 
factis jus  infert.  Contra  1.  Launoji  scrip- 
sit  etiam  Jac.  L  e  u  1 1  i  e  r  doctor  sorbo- 
nicus  atque  s.  Ludovici  in  insula  pari- 
8iensiparochus obiervationes  2),ib  1678, 
qui  innumera  propemodum  ejus  so- 
phismatanotat  ostenditque  plurium  ab 
eo  auctorum  textus  luisse  depravatos 
et  in  alienum  sensum  violenter  delor- 
tos,  totumque  fere  ezpilatum  et  trans- 
scriptum  M.  Ant.  de  Dominis  haereti- 
cum.  Demum  in  Launojum  calamum 
acuit  Gerbesius  doctor  pariter  sor- 
bonicus  in  op.:  Traite  du  pouvoir  de 
V  Eglise  et  des  princes  sur  les  enipe- 
chemens  du  mariage,  ib.  1690.  —  Viri- 
tuble  tradition  de  V  Eglise  sur  la  pride- 
stination  et  la grdce,  Leodii  1 702  in  1 2., 
quem  1.  censores  romani  ad  minus  tam- 
quam  impium,  blasphemum,  s.  Augu- 
stino,  sedi  apostolicae,  ipsimet  Eccle- 
siae  injuriosum  notarant,  hinc  a.  1  704 
a  Clemente  XI.  damnatus  fuit.  Libri 
tamen  dubia  dicitur  genuinitas  8).  Cum 


•)  Cf.  Perrone  praelect.  theolog.  t.9  de 
inatrim.  c  3. 

s)  De  quo  opere  iusc  disserit  Mich.  a 
s.  Joseph  II,  532  ss. 

»)  Cf.  ep.  in  J.  dea  Sav.  1701  p.  722  *». 
genuitatem  negat  du  Pin;  DArgentre 
in  comment.  hiet.  de  praed.  et  reprob.  ad 
a.  1660  1.  genuinum  ceneet :  alii  eum  tri- 
buunt  Ludovico  de  Maraia  ejus  disci- 
pulo.  Cf.  R  e  u  s  c  h  Index  II,  688. 


in  eo  s.  Augustini  de  gratia  et  praede- 
stinatione  doctrina  tamquam  contraria 
communi  aliorum  patrum  sententiae 
proponatur,  ideoquenovitatis  accusetur, 
opposuit  Serry  0.  Pr.  1.:  D.  Augu- 
8tinu8  summus  praedestinationis  et  gra- 
tiae  doctor  a  calumnia  vindicatus  adver- 
su8  J.  Launoji  traditionem  foetu  post- 
humo  recens  editam  et  peculiari  Cle- 
mentis  XI.  P.  M.  decreto  nuper  inustam, 
Coloniae  1704  in  12;  et  etiam  P.  Da- 
niel  S.  J.  1.:  Difense  de  s.  Augustin 
contre  un  livre,  qui  parut  depuis  peu 
80U8  le  nom  de  M.  de  Launoy,  ou  V  on 
veut  faire  passer  ce  s.  Pere  pour  un 
novateur,  Parisiis  1704  in  12.  Hinc 
controveraia  exarsit  inter  Serry  et 
Daniel,  quorum  ille  edidit  1. :  Epi- 
stola  Jo.  Launoji  ex  Elysio  ad  Oenera- 
lem  Soc.  Jesu  Praep.  data,  qua  concep- 
tum  ex  lata  in  suam  de  gratia  et  prae- 
destinatione  traditionem  sententia  do- 
lorem  amice  significat:  Augustini  abs 
se  traducti  culpam  societatis  theologo- 
rum  exemplo  depellit:  nihil  demum 
toto  ferme  libello  scriptum  ostendit, 
quod  ab  iis  summa  fide  non  delibarit, 
in  Campis  Elysiis  1705  in  12.  Daniel 
respondit  in  LeUre  du  P.  D.  Jisuite 
au  R.  P.  Antonin  Cloche  Fene>al  de 
1'  ordre  de  s.  Dominique  touchant  le  L 
du  P.  Serry  contre  le  S.  Launoy  et 
touchant  une  lettre  imprimee  contre 
les  Jesuites,  attribuee  4  ce  Beligieux  *), 
1705  in  12.  Damnatus  autem  fuit 
Launoji  1.  a  Clemente  XI.  d.  28.  Jan. 
1704,  quod  censores  illum  ad  minus 
,  tamquam  impium,  blaaphemum,  nec- 
non  fulgidissimo  catholicae  Ecclesiae 
lumini  maximoque  doctori  8.  Augusti- 
no,  quin  imo  ipsimet  Ecclesiae  atque 
apostolicae  sedi  injuriosum,  damnan- 
dum  et  prohibendum  esse  censuerint.* 

97.  T.  II.  p.  1.  continentur:  De  auc- 
toritate  negantis  argumenti  diss.  Parisiis 
1650  in  8-  Utitur  Launojus  saepissime 


>)  Alia  scripta  hujus  controvereiae  oc- 
caaione  edita  cf.  apud.  Niceron  L  c. 


Digitized  by  Google 


225 


Joannes  Launojus. 


226 


hoc  argumento,  omnisque  fere  launo- 
jani  aedificii  moles  innititnr  principio, 
propter  scriptorum  aequalium  vel  sup- 
parium  silentium  factum  aliqnod  con- 
fidenter  posse  negari :  hinc  ejus  vindi- 
cias  in  se  suscepit  adductis  150  scrip- 
toribus,  qui  eo  sint  usi;  non  bona 
tamen  fide  videtur  silentio  premere,  ex 
patribus  a  se  allegatis  plures  et  insig- 
niores  argumentum  negativum  diser- 
tissime  contemnere.  Impugnarunt  eum 
Jo.  B.  Thi  ers  et   Honoratus  a  8. 
Maria:  hic  in  animadpersionibus  in 
reyulas  et  usum  critices  t.  1 .  diss  3  a. 
2 ;  iile  in  1.  de  auctoritate  argumenti 
negantis1),  Parisiis  1660  in  12.,  cui 
opposuit  Launojus  alteram  suae  diss. 
ed.  (ib.  1662)  cum  appendice,  in  qua 
J.  B.  Thiers  exercitatio  adversus  eandem 
diss.  expenditur  et  castigatur;  cui  re- 
posuit  Thiera  defensionem  adversus  ap- 
pendicem  etc.,  ib.  1664  in  12.  —  Di8- 
punctio  epistolae  (scil.  P.  de  Marca 
ad  Uenr.  Valesium,  Parisiis  1658  in  8.) 
de  tempore,  quo  primum  in  Galliis  sus- 
cepta  est  Christi  fides,  ib.  1659  in  8., 
proh.  21.  Nov.  1689;  diss.  tres,  qua- 
rnm  una  Gregorii  Tur.  de  7  ep.  adven- 
tu  in  Galliam;  altera  Sulpicii  Severi 
de  primis  Galliae  martyribus  locus  de- 
fenditur,  et  in  utraque  diversarum  Gal- 
liae  ecclesiarum  origines  tractantur; 
tertia  quid  de  primi  Cenomanorum  an- 
tistitia  epoche  sentiendum  sit  explica- 
tux,ib.  1651  in8;  1670,proh.  21.Nov. 
1689;  varia  de  commentitio  Lazari  et 
Maximini,  Magdalenas  ei  Marthae  in 
Provineiam  appuisu  opuscula  (3),  qui- 
bus  tr.  (accuratus)  accedit  de  cura  Ec- 
desiae  pro  sanctis  et  sanctorum  reli- 
quiis  ac  sacris  officiis  ab  omni  falsitate 
vindicandis.  Launojum  hac  in  q.  im- 
pugnarunt  Fr.  G  e r  s  o  n ,  Jo.  B.  G  u  e  s- 
nay  S.  J.  (de  quo  cf.  IIL,  31120)  et 
Honoratus  Bouche,  Aquasextiensis 


>)  Secundum  Lauoojana  p.  2  nonnisi 
a.  1662  prodiit  hic  1.  inscriptus  s  ExercUa- 
tio,  in  qua  quid  in  hi«toriciB  rebua  in  raa- 
teria  fidei  etapud  dialecticoa  de  argumento 
negativo  sentiendum  nt,  ossenditur. 
Bvtar,  Komtndotor  IV.  ed.  S. 


theologiae  doctor  et  praepositus,  histo- 
riographus  Provinciae  (t  1671),  qui 
pro  adventu  Lazari,  Magdalenae  et  Mar- 
thaeinProvinciam  scripsit l)  Vindicias 
fidei  et  pietatis  Provinciae  pro  coeliti- 
bus  illius  tutelaribus,  Aquis  Sextiis 
1644  in  8;  et  gallice  ib.  1668  in  4., 
quibus  respondit  Launojus  dispunctione 
libri  Bucheiani,  Parisiis  1680  in  8. 
Yaria  de  duobus  Dionysiis  atheniensi  et 
parisiensi  opuscula  ( 1 0),  quorum  fronti 
Jac.  Sirmondidiss.  (cf.  III,  8  1079) 
de  eadem  materia  praefigitur,  ubi  ex 
occasione  multa  ad  gallicanae  ecclesiae 
originem  spectantia  tractantur.  Pro 
vulgata  tamen  opinione  steterunt  (M  e- 
nardus  (III»,  1150),  P.  Pranc.  Chiff- 
let  (cf.  infra)  etc.  De  Victorino  epis- 
copo  et  martyre  diss.,  ib  1653  in  8; 
1664,  proh.  21.Nov.  1689.  In  ea  tue- 
tur,  Victorinum,  qui  sub  Diocletiano 
martyrium  passus  est,  non  fuisse  epi- 
scopum  pictaviensem  in  Aquitania,  sed 
petavionensem  seu  petaboniensem  in 
superiori  Pannonia.  Accedit  appendix 
de  5  illustribus  Victorinis,  nimirum 
1.  praxeanae  haereseos  defensore;  2 
petavionensi ;  3.  afro,  rhetore  urbis  Ro- 
mae;  4.rhetore  massiliensi:  S.oratore 
antiocheno,  cui  cognomen  Lampadius. 
P.  2.  T  II.  habentur:  De  rectanicaeni 
canonis  VI.  et  prout  a  Rufino  explica- 
tur  intelligentia  diss.,  ib.  1640  in  8; 
1662,  proh.  1.  Dec.  1687:  quam  cum 
impugnasset  P.  Nicolai  O.  Praed., 
eam  vindicavit  Launojus  in  propugna- 
tione  dissertationis  ib.  1671  in  8.  Ru- 
finus  canonem  ita  vertit  et  vertendo 
expHcat:  »Ut  apud  Alexandriam  et  in 
Urbe  Roma  vetusta  consuetudo  serve- 
tur,  ut  vel  ille  Aegypti,  vel  htc  subur- 
bicariarum  ecclesiarum  sollicitudinem 
gerat. «  Suburbicarias  autem  ecclesias 
suburbicariis  regionibus  contineri  as- 


')  Eim  quoque  eat  Chorographie  etHi- 
utoire  cnronologique  de  Provence  (ad.  a. 
1661),  Aix  1661  t.  2  in  f.,  cujus  op.  pars 
prior  magnam  prodit  diligentiam  et  accu- 
rationem.  Cf.  Feller  2,  117 ;  de  ejus  Vin- 
dkiie  Mich-  a  s.  Jos.  II,  473  e. 


Digitized  by  Google 


227 


1664-1680.  Historia  ecclesiaatica  Launojus. 


228 


severat  Launojus,  quae  in  Imperii 
notitia  sic  describuntur :  »Sub  disposi- 
tione  V.  S.  Vicarii  Urbis  Romae  provin- 
ciae  infra  scriptae:  Consularis  Campa- 
niae,  Tusciae  et  Umbriae,  Piceni  subur- 
bicarii,  Siciliae,  corrector.  Apuliae  et 
Calabriae,  Bratiorum  e  Lacania  et  prae- 
sides  Samnii,  Corsicae,  Yaleriae. €  Hinc 
putabatin  canone  quautum  ad  jus  me- 
tropoliticum  comparari  Alexandriae  et 
Bomae  antistites.  Adversus  hanc  expli- 
cationem  scripsit  etiam  Henr.  Vale- 
sius  in  observationibus  ad  Socratjs  et 
Sozomeni  historiam.  De  vera  notioneple- 
narii  opud  Augustinum  eoncilii  in  causa 
rebaptizantium  diss.,  ib.  1644  in  8., 
1662;  1666;  et  cum  haec  ab  eodem 
P.  Nicolai  fuisset  impugnata,  adjecit 
ejus  confirmationem,  ib.  1667  in  8.« 
utraque  proh.  18  Apr.  1689.  Conten- 
dit  in  ea  Launojus,  Augustinum  sub 
hoc  concilio  intelligere  conc.  arelatense. 
Addidit  praeterea  Remarques  8ur  la 
diss.,  oii  1'  on  montre  en  quel  tempg  et 
pour  quelle  raison  1'  Eglise  Universelle 
consentit  a  recevoir  le  Bapteme  des 
Heretiques  etc,  ib.  1671  in  8;  1675, 
proh.  29.  Aag.  1690;  cum  responso 
(gallice  scripto)  adversus  Jo.  D  a  v  i  d , 
qui  in  op.  infra  citando  Launoji  senten- 
tiam  de  illo  concilio  plenario  refutave- 
rat,  1672  in  8.  De  auctore  vero  profes- 
sionis  fidei,  quae  Pelagio  (cui  illam  vin- 
dicat  Launojus),  Hieronymo,  Augustino 
tribui  vulgo  solet,  diss.,  ib.  1651  in  8 ; 
1663,  prob.  29.  Mai  1690;  veneranda 
rom.  ecclesiae  circa  simoniam  traditio, 
ib.  1675  in8.,  proh.  5.  Oct.  1688,  quo 
in  op.  deridendas  propinat  s.  Gfficii  ac 
Indicis  congr.  et  annatas  simoniaca  labe 
infectas  affirmat.  De  cura  Ecclesiae  pro 
miseris  et  pauperibus  1.  (eruditus),  ib. 
1663  in  8  ;  deveteri  ciborum  delectu  in 
jejuniis  christianorum  et  maxime  in  qua- 
dragesima  diss.,  ib.  1649  (docta) ;  ed. 
2.,  cui  acceasit  de  veteri  more  bapti- 
zandi  Judaeos  et  infideles  et  de  priscis 
solemnioribus  baptismi  temporibus,  ib. 
1663;  ea  illustrat  discrimen  inter  je- 
junium  et  abstinentiam  a  carnibus. 


98>  T.  III.  complectitur  examen,  quod 
de  pluribus  documentis,  privilegiis  etc. 
ad  varia  monasteria  spectantibus  Lau- 
nojus  instituit,  quo  in  negotio  animum 
prae  se  fert  plane  aversum  monachis : 
pessime  enim  de  illis  sentit  ac  nun- 
quam  cum  eis  egit  nisi  admodum  con- 
tumeliose.  Monasteriaenimhabuittam- 
quam  falsorum  monumentorum  quae- 
stuosissimas  officinas.  Quae  opinio  tam 
altis  defixa  radicibus  ejus  haesit  animo, 
ut  vix  odoratus  chartam  a  monachis 
prolatam,  artificiose  confictam  vocifera- 
retur.  Hac  occasione  prolixa  habetur 
sedis  apostolicae  defensio  adversus  eos, 
qui  dignitatem  illius  subreptis  privile- 
giis  infamant.  T.  IV.  p.  1.  habentur: 
De  scholis  celebrioribus  seu  a  Carolo  M. 
seu  post  eundem  Carolum  per  occiden- 
tem  instauratis  1.,  ib.  1672  in  8 ;  Ham- 
burgi  1717  in  4.  cum  Mabillonii 
itineregermanico  curaJo.  Alb.  Fabricii ; 
de  varia  Aristotelis  fortuna  inacademia 
parisiensi  extraneis  hinc  iude  adornata 
subsidiis  l),  Parisiis  1653;  1662:  Ha- 
gael656in4;  Wittembergiae  1720  in 
1 2.  Quem  1.  eo  fine  scripsisse  videtur '  ut 
8choiasticorum  doctrinam,  qui  Ari  to- 
telis  philosopbiam  a  paganismi  errori- 
bus  plenissime  purgatam  passim  sec- 
tantur,  contemptui  exponeret  simulque 
secularibus  magis  placeret,  quibus  me- 
chanica  phiiosophandi  via  plus  hodie 
arridet.  Regii  Navarrae  gymnasii  pari- 
siensis  historia  (ad  a.  1H40)  .  .  Parisiis 
1677  ;  1682  in  4.  Exhibet  in  ea  cata- 
logum  1 34  sociorum  scriptis  illustrium 
cum  operum  indice  et  elogiis  saepe  non 
prorsus  justis.  Narrat  vitas  aliorum  quo- 
que,  qui  acripti  8  non  inclaruerunt  Men- 
dosa  autem  est  annorum  designatio. 
T.  IV.  p.  2  complectitur  scripta  occa- 
sione  controversiae  de  vero  auctore  1. 
de  imitatione  Christi,  quem  ipse  Joan. 
6  e  r  8  e  n  vercellensem  putat;  quaedam 
antea  inedita  de  matrimonio.  T.  V.  con- 
tinet  Launoji  epistolas,  quarum  plures 
sunt  admodum  prolixae  seu  potius  diss. 


')  Cf.  acta  erud.  lipa.  auppl.  VII,  405 


Digitized  by  Google 


229 


Hagiographia.  Bollandus. 


230 


et  tractatus.  Prodierunt  seorsim  Pari- 
siis,  dein  8  partibus  comprehensae  cura 
Guil.  Saywelli  Cuitabrigae  1689  in 
f..  proh.  1 686  et  1 687.  In  his  agit  prae- 
sertim  de  conciliis  et  de  rom.  pontifice, 
cujus  primatum  omni  studio  elevare  ni- 
titur.  Xegatenimeum  esse  infallibilem, 
generali  concilio  et  eanonibus  subjec- 
tum  statuit:  jus  indicendi  et  convo- 
candi  concilia  eidem  abrogat,  ut  illud 
tribuat  imperatoribus:  Augustinum 
non  alium  in  controversiia  religionis  ju- 
dicem  supremum  agnoscere  quam  epis- 
coporum  concilium  contendit:  tradi- 
tionem  de  oraculorum  Domini  Matth. 
16,  18:  Luc.  22,  32;  Joan.  21,  15. 
sensu,  quibus  Petri  primatus  stabilitur, 
turbat:  acmultum  adversus  Bellarmi- 
num,  Cajetanum,  Eudaemon  Joannem, 
Pallavicinum,  Hor.  Justinianum,  Vinc. 
Baronem,  Baronium  etc.  dUputat  l). 
Xolumus  Launojo  negare  eruditionis  et 
«liligentiae  laudem.  hinc  nonnulla  ejus- 
dein  opera  fontes  esse  possunt,  unde 
hauriant  qui  de  eodem  argumento  scri- 
bere  velint,  sed  ad  taedium  usque  testi- 
monia  eaque  prolixa  in  suis  operibus 
repetit  atque  recantat,  stilus  est  neglec- 
tus ;  sobrietatis  limites  praetergressus 
hypercriticae  vela  niinium  expanditsin- 
gula  urrodens,  vellicans,  et  prorsus  con- 
vellere  mordacioii  dente  conatus  ar- 
ce*sitis  undecunque  parum  fundatis 
•*ub»idiis  -),  praesertim  monasteriorum 
privilegia,  pias  populorum  traditiones 


1 1  <  f.  Fabricium  in  hist.  bibl.  fabric. 
II.  136  ss.  •.  Scheelstratium  t.  II  antiquit 
lllustr.  diss.  2  c.  6  a.  1  p.  m.  120  n.  1  88. 

»j  Cf.  Sollerius  mena.  Julii  V,  205  n. 
1<J3.  104 :  p.  214  n.  150  in  comment.  prae- 
vk>  a.  Mariae  Magd.:  Graveaon  p.  3 
hitt.  eccl.  t  8  colloq.  5.  p.  m.  161 ;  Schuz 
in  comment  critico  de  scriptis  et  scriptor. 
hist.  p.  253  ;  Mich.  a  s.  Joseph  III,  173  ea.: 
Ziegelbauer  II,  498 ;  Bonav.  Dago,  qui  ±uh 
aomine  Vigneulii  M  a  r  v  i  1  i  i  edidit  Mis- 
rflanea  historiea  et  literaria,  tract.  1  p.j277 
advertit:  „Plures  divosDeo  hommibusque 
foniiidandus  criticns  de  coelo  praecipitcs 
dedit,  quam  pontifices  decem  lbi  t  olloca- 
runt;-  Reusch  II,  578;  Feret  La  fac.  de 
Th.-ol.  de  Paris,  ep.  moderne  V,  1—35. 


sanctorumque  antiquiorum  cultum  ^). 
Haec  non  indicia  animi  candtdi  et  amo- 
ris  veritatis,  quem  haud  pauci  in  ipso 
mirantur,  sed  irreverentis  opinandi  ju- 
dicandique  audaciae. 

99.1nter  hagiologos  pnm&e  debentur 
partes  Joanni  Bollando2)  S.  J.  pa- 
renti  magni  illius  operis,  quod  ab  ipso 
nomen  traxit.  Patria  ei  fuit  Juliimons 
(Julemont)  in  limburgensi  ducatu  pa- 
gus,  ubi  natus  est  1 3.  Aug.  1596.  Puer 
literis  humanioribus  operam  dedit  tanto 
successu,  ut  nunquam  non  primum  re- 
ferret  praemiura  in  ascensu :  magistro- 
rum  simul  et  disciplinae  tam  reverens 
fuit,  ut  nemo  aliorum,  qui  easdem  tum 
pariter  scholas  frequentavere,  meminerit 
vel  verbo  unquam  vel  nutu  increpitum, 
nedum  severius  castigatum  ob  aliquod 
puerile  delictum.  Memoriae  fidelitate 
adeo  pollebat  etiam  ad  extremam  us- 
que  vitam,  ut  quacunque  de  re,  loco 
persona  sermo  incidisset,  cujus  quidem 
aliquando  notitiam  habuisset,  minu- 
tissimas  quasque  illius  circumstantias 
continuo  proferret  cum  stupore  collo- 
quentium,  non  auni,  non  diei  notam, 
non  genus  aut  nomen  praetermittens. 
Societatem  Jesu  ingressus  (21.  Sept. 
1612)  quamvis  sodalium  plerisque 
aetate  minor,  cunctis  tamen  praeluxit 
exemplo  cereae  ad  omnem  virtutis  for- 
mam  capiendam  indolis  et  seriae  volun- 
tatis  ad  ea,  quae  didicisset,  per  omnem 
vitam  suis  in  moribus  exprimenda. 
Studia  philosophica  felicissime  absolvit 
publica  de  selectis  ex  universa  philoso- 
phia  thesibus  disputatione.  Exhinc  lite- 
ris  humanioribus  docendis  admotus  fuit 
variis  in  urbibus.  Silvaeducis  per  sacras 
quadragesimae  ferias  bis  in  hebdomade 


M  Xon  reprehendimus  etiam  in  nis 
examen  et  judicium  criticum,  sed  sobrium 
illud  sit  et  tnodextum. 

3)  Aliu?  aSebabtiano  B.  (de  Bol- 
landt)  U.  Min.  belga  (t  1645).  qui  edidit 
sermones  aureos  Fr.  Petri  a<l  Boves  O. 
Min.  (qui  floruit  c.  a.  1430)  in  dominicaset 
festa  per  annum,  Antwerpiae  164:^  in  f. 


Digitized  by  Google 


231 


1664-1680.  Hagiographia. 


232 


dicebat  latine  adcoUectamjuventatem 
triam  superiorum  scholarum  capitom 
circiter  360 ;  dicebat  autem  tanta  elo- 
quentia  et  gravitate,  ut  maxima  inter 
diacipulosauctoritatepoUeret,  licet  an- 
num  vigesimum  nondum  esset  praeter- 
gres8U8.  BruxeUis  fervidis  suis  exhor- 
tationibus  quamplurimos,  ut  vitam  am- 
plecterentor  religiosam,  permovit  Theo- 
logiae  Lovanii  operam  dedit  eamque 
insigni  disputatione  absolvit :  eoque  in 
actu  ita  fecit  abunde  satis,  ut  judicio 
Aegidii  de  Coninck,  studiorum  lova- 
niensum  praefecti,  designandus  fuerit 
ad  tradendam  philosophiam,  nisi  ipse. 
sui  ad  eam  rem  animi  propensionem 
rogatus,  alio  potius,  si  suo  relinquere- 
tur  arbitrio,  se  ferri  declarasset  Quin- 
quennio  scholarum  mechlinensium  et 
adjunctae  congregationis  marianae  cum 
maxima  omnium  satisfactione  gessit 
praefectoram.  Defuncto  5.  Oct  1629 
Heriberto  Rosweydo,  qui  de  actis  sanc- 
torura  edendis  inierat  conailium,  Bol- 
landus  noster  operi  exsequendo  datus 
est  succes8or  (1630).  Hic  jam  vastius 
ampliusqae  concepit  opas,  aususque  est 
totam  circumspicere  Europam,  et  diu- 
genti  in  omnea  partes  scriptione  utens 
ad  conferendam  operam  sodales  invita- 
vitexsingnhsfereprovinciis.  Hincam- 
plissimum  ei  fuit  cum  viris  eruditis 
omnium  regionum  commercium  episto- 
lare,  cumque  ipse  ita  innotesceret,  si- 
mul  vero  tunc  typographi  antwerpien- 
•es  essent  celeberrimi,  undique  homi- 
nes  literati  precibus  eum  adibant,  ut 
suorum  operum  editionem  ipse  curaret 
vel  promoveret.  Ipse  quoque  quando 
poterat  literariis  subsidiis  Ubrorum  auc- 
tores  juvabat,  ut  Franc.  la  Hier,  Barth. 
Fisen,  Hug.  Wardaeum,  Jo.Colganum, 
Aeg.  Bucherium  etc. 

100.  Crescente  sub  manibus  opere 
additus  est  (1635)  Bollando  aocius 
strenuus  Godefridus  Henschenius, 
atque  post  immensos  labores  prodiit 
demum  1643  mensia  Januarius  hacin- 


scriptione  Acta  sanctorum,  quotquot 
toto  orbe  coluntur  vel  a  cathoUcis  scrip- 
toribus  celebrantur,  quae  ex  latinis  et 
graecis  aliarumque  gentium  antiquis 
monuinentis  collegit,  digessit,  notis  illu- 
stravit  J.  Bollandus  S.  J.  servata 
primigenia  scriptorum  phrasi.  Operam 
contuUt  0.  Henschenius  .  .  .  Pro- 
diit  nunc  2  t.  Januarius,  in  quo  1170 
nominatorum  sanctorum  et  aliorum  in- 
numerabUium  memoria  et  res  gestae 
illustrantur  etc,  Antwerpiae  1643  in 
f.  Continet  prior  t.  etiam  prolixam  Bol- 
landi  praefationem  de  actis  SS.  eorum- 
que  dilucidatione  et  editione,  in  fine 
vero  appendicem  additionum,  retracta- 
tionum,  annotationum  ad  15  priores 
dies.  Licet  autem  quam  plurimi  prae- 
termittantur  sancti,  eorum  tamen  vel 
mentio  studium  exegit  non  exiguum, 
quod  reddenda  fuerit  ratio,  ob  quam 
hi  a  scriptoribus  aliis  inter  sanctos 
ejusque  diei  fuerint  relati  aut  ad  alios 
rejiciantur  dies,  aut  omnino  praeter- 
mittantur.  Quorum  autem  SS.  res  gestae 
vel  memoriae  in  iisdem  tomis  ex  inci- 
denti  illustrantur,  ii  propemodum  sunt 
innumerabiles.  Fatendum  quidem  est 
hunc  mensem,  praesertim  ab  initio, 
nondum  esse  omnibus  numeris  abso- 
lutum,  ut  sunt  rerum  omnium  princi- 
pia  magis  difficilia  et  perfecta  minus, 
praesertim  cum  necdum  constaret  in- 
ter  auctorcs  de  nova  forma  operi  indu- 
cenda.  Tamen  vel  hic  mensis  erudito- 
rum  approbationem.promeruit.  Ob  va- 
rios  indefessi  alioqui  auctoris  morbos 
negotiorumque  molem  vix  demum  post 
exactos  12  annos  ab  excuso  Januario 
Februarius  successit  Antwerpiae  1658 
v.  3  in  f,  qni  complectitur  ultra 
miUe  tercentos  SS.  Ut  autem  commo- 
dius  scripta  librosque  suos,  quoruzn 
immensam  congessit  copiam,  digerere 
iisqae  ati  posset,  proprium  impetravit 
museum,  quod  apte  instruxit  ac  gra- 
datim  ditissimus  atque  celebratissimus 
factum  est  thesaurus  literarius.  Ad  col- 
ligendam  uberem  pro  opere  suo  ingenti 


Digitized  by  Google 


Joanne»  Bollandus. 


234 


messem  misitoperissocium  Godefridum 
Henscheniuro  cnm  Daniele  Pape- 
brochio,  qni  tertina  adjunctus  eat 
eidem  proaeqnendo,  in  urbem  (1660), 
felici  admodum  fructu.  Bomae  enim 
anmmna  pontifex,  plnrea  cardinalea,  viri' 
ernditi  aliiqne  mnltia  obsequiis  Bol- 
landi  8ocios  proaecnti  sunt  eornmqne 
atndia  atrenue  promovernnt.  Ita  Hol- 
stenins  tnnc  vaticanae  bibliothecae  cu- 
stos,  Bollandi  socios  tanti  fecit,  nt 
cnm  eo  tempore  in  letalem  inciderit 
morbnm,  inter  eornm  voluerit  manna 
morL  Ita  Ugbelli  (cf.  anpra  p.  209) 
tantae  erga  hospites  fuit  liberalitatia  ac 
pene  prodigalitatia,  utcnm  dno  ingentia 
collectaneomm  volumina  iia  traderet 
eiaminanda  ipsique  facnltatem  peterent 
describendi  quae  velient:  Non  deacri- 
benda,  inquit,  aed  habenda  trado,  quan- 
do  iia  ego  jam  nau8  abnnde  aum,  et 
omniaBollandi  meritis  inferiora  exi8ti- 
mo.  Ex  bia  antem  voluminibua  poterant 
excerpere  plua  quam  60  SS.  acta  nec- 
dam  alibi  reperta.  Omnium  quoque  re- 
ligiosornm  ordinnm  praepositi  genera- 
les  literaa  commendatitiaa  pro  ipaia  ad 
anoa  dederunt,  ut  et  in  reditu  non  ao- 
lnm  liberaliter  exciperentur,  sed  et  ube- 
rem  fructum  ex  monnmentia  variis  in 
conventibna  asservatiscolligerepossent. 
Manipulia  onusti  rediernnt  tandem  ad 
tanti  operia  parentem  Bollandnm 
(21.  Dec  1662).  Nova  ergo  alacritate 
opus  semel  coeptnm  cnm  sociis  prose- 
qnitnr,  aed  menais  Martii  tomum  tan- 
tum  primum  videre  potuit  morte  op- 
presana  12.  Sept.  1665.  Non  solum  vir 
erat  summae  eruditionis  et  aagacia  ju- 
dicii,  aed  et  virtnte  illustris.  OfPiciia 
caritatia  erga  omnes,  qni  ejua  operam 
ant  cnram  depoacebant  ant  per  episto- 
las  expetebant,  aemper  praeato  fuit. 
Orationis  stndinm  enituit  in  eo  con- 
stans  et  sedulnm,  et  qnod  mirandum, 
tot  inter  occnpationes,  quibua  tantnm 
non  obruebatnr,  ordinatiaaimum.  Spe- 
ciali  aeosu  pietatis  venerabatur  b.  Vir- 
ginem,qu&w  sabbatinojejunio  aingulis 


bebdomadia  per  omnem  vitam  constan- 
ter  colebat l).  In  corpus  auum  pie 
crudeH8  fuit;  auperiorum  anorum  ob- 
Bervantissimus  exstitit,  eorumqne  auc- 
toritatem  in  omnibusapudsubditos  sar- 
tam  tectamqne  cnrabat  pro  viribna 
conaervare.  Multis.  gravibuaqne  mor- 
bia  din  conflictabatur,  calculo,  her- 
nia,  asthmate  et  aliis,  ex  quibua  anb- 
inde  acutissimis  cruciabatur  dolori- 
bua,  ita  ut  saepissime  noctu  quinquies 
vel  aexiea  etinm  hieme  de  strato  illi 
surgendnm  fderit,  qnae  tamen  omnia 
invictapatientiatoleravit  Quantiporro 
ab  omnibna  etiam  externia,  coleretur, 
post  mortem  patnit,  qnando  in  pleria- 
qne  ordinibna  religioais  tamqnam  de 
aingnlia  bene  merito  aolemniter  illi 
parentatnm  eat.  BB.  PP.  Dominicani, 
Franciscani,  Carmelitae  Antwerpiae  per 
tridnnm  in  anis  singulis  templia  exae- 


»)  Aliud  ejus  pietatia  specimen  legi- 
mus  in  vita  c.  10  n.  52.  Cum  sriL  Auatriae 
imperator  praecipna  instantia  flagitaverat 
a  generali  8.  J.patrum  fratrumque  suffra- 
gia  pro  felici  exitu  belli,  quod  in  turcas 
susceperat,  provincialia  in  Belgio  impe- 
ravit  omnibus  suia,  ut  ainguli  ad  imme- 
diatum  superiorem  «cripto  consignata  af- 
ferrent  pietatia  et  poenitentiae  opera, 
quae  ad  hunc  finem  statuerent  offerre  Deo : 
Bollandua  affecta  jam  aetate  hanc  tradi- 
dit  achedulam :  „ln  nomiue  Domini.  Ad 
Dei  bonitatem  hoc  tempore  propitiandam 
Eccleaiae,  haec  nunc  coram  Deo  propono : 
1.  omnia  opera  exprena  intennone  Deo 
ad  hnnc  finem  offerre,  ac  praesertim  quae 
mihi  a  superioribua  injuncta  rant  studia 
serio  exsequi,  prout  valetudo  patietur.  2. 
Singulii  hebdomadis  praeter  ordinariam 
abetinentiam  uoam  adhuc  aaaumere.  3.  In 
omni  refectiooe  appetitum  aliqua  re,  ad 
quam  fertur,  fraudare.  4.  Incommoda  va- 
letudinia,  quae  aasidue  diu  ac  noctu  pa- 
tior,  aequo  animo  ferre,  niai  placeat  Deo 
iis  me  liberare :  mallem  enim  prae  iia  plu- 
re«  per  hebdomadam,  imo  etiam  quotidia- 
nas  diacipUnas  suicipere.  5.  Diligenter  dis- 
ciplinam  domeaticam  obaervare  et  prae- 
sertim  ailentium  ad  focum.  6.  Quotidie 
prout  oportunura  erit  visitare  aeptem  al- 
taria  templi  nostri  et  patronis,  praeser- 
tim  b.  Virgini,  neceaaitatem  praetentem 
commendare.- 


Digitized  by  Google 


235 


1664—1680.  Hagiographia.  BollanduB,  Cardon,  Crombach, 


236 


quias  illius  celebrarant.  Bomae  vero 
praepositus  generalis  Carmelitarum  fu- 
nebre  sacrum  solemni  ritu  pro  illo  ob- 
tulit  et  per  omnia  ordinis  sui  monaste- 
ria  idem  fleri  mandavit l). 

101.  Iu  edendis  vero  SS.  actis  non 
contentus  est  Bollandus  qaalescunque 
recudere  vitas  et  legendas,  sed  criticam 
iniit  viam  secundum  omnes  solidae  eru- 
ditionis  regulas.  Hinc  ipse  et  qui  post 
ipsum  in  illo  versantur  opere,  hanc  sibi 
praescripsere  legem,  ut  nullum,  quem 
non  ipsi  inspexerint  legerintque  testem, 
praesumant  addacere ;  et  singulorum, 
quibus  primario  nituntur,  aetatem,  ve- 
racitatem  pradentiamque  in  scribendo 
sibi  declarandaexistiment.  Nihileoram, 
quae  ad  sancti  alicujus  pleniorem  no- 
titiam  pertinent,  volunt  indiscussum 
relinquere ;  nullum  locum  tam  obscu- 
rum,  tam  ignobilem  gentem,  tam  re- 
motam  praeterire  regionem,  quae  san- 
ctos  aliquos  colat  aut  colueritaliquando; 
nullam  denique  vocem  tam  barbaram, 
quo  suam  non  extendant  diligeotiam, 
quantum  quidem  per  editos  ineditos- 
que  auctores,  per  literarum  commercia, 
per  obaequia  sibi  conciliatorum  ubique 
amicorum  humanus  potest  labor  obti- 
nere.  Particulares  quorumcunque  epi- 
scopatuum,  civitatum,  monasteriorum, 
religiosorum  ordinum  origines,  succes- 
siones  historiasque  scrutantur  et  ex- 
planant  pro  viribus.  Ubi  SS.  acta  de- 
sunt,  quod  de  plerisque  dici  potest,  eo- 
rundem  vitas  summa  sedulitate  ex  va- 
riis  eruuntauctoribus,breviore8queam- 
plissimis  annotationibus  vel  commen- 
tariis  evolvunt,  confirmant,  illustrant. 
Singulis  diebus  in  SS.  recensendis  or- 
dinem  sequuntur  chronologicum.  Ad  a. 
1773  prodierunt  vol.  50  (usque  ad  7. 
Oct.)  recuaa  usque  ad  t.  5.  Sept.  Ve- 
netiis  1734  ss.  t.  42.  (ed.  mendosa). 

')  Plura  cf.  in  nYa  BdUandi  praeclara 
auctore  D.  Papebrochio,  quae  legitur  ini- 
tio  t.  1.  Martii  Act  SS.;  apud  Sot- 
vellum,  Foppens  1, 428,  584 ;  Dupin  XVII, 
267 ;  Bibliogr.  nat.  de  Belg.  II,  136—41. 


Ab  a.  1794 — 1836  interruptum  est 
opus,  resumptum  a.  1 837  et  ab  a.  1 845 
demum  prodiit  continuationis  1.  voL 
(Octobris  t  7.,  totius  op.  53)  cui  pede- 
dentim  accessere  alia  decem  (usque  ad 
priores  dies  Nov.).  Becusum  fuit  Parisiis 
1866 — 1 9  0  2 1. 6 6 .  De  singulis  scriptori- 
bus x),  qui  ad  ea  symbolam  contulerint, 
suis  dicemus  locis.  —  Bollandus  insuper 
ex  italico  latine  edidit :  Narratio  perse- 
eutionis  adversus  Christianos  excitatae 
in  variis  Japoniae  regni9  a.  1628— 30 
Antverpiae  1635.  Partes  habuit  in con- 
cinnando  op.  festinato  Imago  primi  ae- 
culi  S.  J.f  ib.  1640,  quod  hostibus  So- 
cietatis  praebuit  occasionem  eam  im- 
pugnandi  et  calumniandi. 

1 02.  Ex  eadem  Soc.  J.  de  sanctis  prae- 
terea  scripserunt:  Daniel  Cardon8) 
Antwerpiensis  (t  1 67  8),  qui  operam  con- 
tulit  ad  1 2 .  et  3.  Maj  i. — Hermann  C  r  o  m- 
bach  Coloniensis  n.  1 598,  philosophiae 
et  theologiae  moralis  professor  (t  6. 
Febr.  1680),  qui  auctor  estoperum3): 
Primitiae  gentium  seu  historia  ss.  trium 
inagorum  evangelicorum  et  encomium, 
quibus  praerogativae  eorum,  genus,  pa- 
tria  et  exspectatio  sideris  ac  Messiae, 
profectio  stella  duce  Hierosolymam  et 
adoratio  Christi  in  Betlehem  commen- 

')  Sommervogel  I,  1624 — 75,  ubi  non 
singuli  solum  t.  accurate  describuntur, 
sed  et  edit  recensentur  versionesque  vi- 
tarum  seu  diss.,  quae  seorsiiu  prodierunt ; 
libri  libellique  editi  occasione  hujus  operis 
et-:.  Praeter  fontea  ib.  citatos  cf.  etiain 
Bonner-Zeitschrift  fur  Philo?.  und  kath. 
Theologie  fasc.  17  p.  245  ss.  j  f.  20  p.  235 
ss. ;  SchOz  in  coimuent  etc.  p.  33  ss. ;  Pi- 
tra  Etudes  sur  la  collection  des  actes  dea 
Saints  par  des  Boll.,  1850  :  Fr.  X.  Ram 
Les  nouv.  Boll.  Bruxellis  1860:  Praefatio- 
nes  tr.,  diatribue,  monumenta  a  J.  Boll. 
caeterisque  hagiologis  eluiubrata  etc.,  Ve- 
nedig  1740—51  t  3;  Schmid  KL.  11.  986 
— 91.  De  impngnatione  quoiundura  Ac- 
toruin  vel  diss.  cf.  Reusch  der  Index  II, 
226.  268  ss.  etc. 

»)  Cf.  ejus  elogium  initio  t  2.  mensis 
Maj  Act.  SS. 

Cf.  Ennen  allg.  d.  BL  IV,  605;  Duhs 
Ztschr.  f.  k.  Theol.  XIII  (1899),  76. 


Digitized  by  Google 


237 


Dehnig,  Salerno,  Ubaldini,  Andrada,  Nadasi,  Seiaer  etc. 


238 


tario  in  c  1  s.  Matthaei  illustrata;  item 
reditus,  res  gestae,  martyrium,  trans- 
lationes  variae  et  novissima  Coloniam 
A.  cum  aliis  SS.  reiiquiis,  cultus  ss. 
corporum  etc.,  Coloniae  1654  pp.  3  in 
1  v.  in  f. ;  Vita  et  martyrium  s.  Ursu- 
lo$  et  sociarum  undecim  miUium  virgi- 
num  etc.  ex  antiquis  monumentis  bona 
fide  descriptum,  notabilibus  argumen- 
tis,.quibus  historiae  fides  satis  solide 
fundari  posse  videatur,  confirmatum, 
ib.  1647  t.  2  in  f. ;  cum  auctario  Ur- 
sulae  vindicatae  ]  699.  Collegerat  ma- 
gna  diligentia  Annales  metropolis  co- 
loniensis,  qui  tamen  non  prodierunt. 
—  Reinoldus  Dehnig  (Dehn)  Regio- 
montanus,  qui  parentibus  lutheranis 
n.  1625,  agente  P.  Kircher  ad  veram 
fidem  converaus  est.  Socius  datus  est 
P.  Wagnereck  (III8,  1098)  adordinan- 
dos  codices  mss.  graecos  cesareae  biblio- 
thecae  viennensis  (t  8.  Apr.  1670).  Ei 
debemus :  Syntagmatis  historici  seu  ve- 
teris  Graeciae  monumentorum  de  tri- 
bus  ss.  anargyrorum  Cosmae  et  Da- 
niiani  nomine  paribus  pp.  2,  potissimum 
ex  mss.  a  cl.  v.  L.  Allatio  Roma  trans- 
missis   cum   interpreatatione  latina 
Wagnereckii  S.  J.  Ea  quae  hujus  obitu 
imperfecta  remanserant  absolvit,  notis 
illustravit  et  ipsum  opus  praefatione 
apologetica  munivit.  —  Petrus  Saler- 
no  S.  J.Panormitanus  (t  1 666),philoso- 
phiae  et  theologiae  professor,  perfecit 
opu8  posthumum  Oct.  Caetani  (III3, 
546):  Vitae  SS.  ex  antiquis  graecis  la- 
tinisque  monumentis  et  ut  plurimum 
ex  mss."  cod.  nondum  editis  collectae 
ant  scriptae.  digestae  juxta  seriem  an- 
norum  christianae  epochae  et  animad- 
▼ersionibus  illustratae,  Panormi  1*57 
t.  2  in  f.  —  Vitam  et  miracula  s.  S  t  a- 
nislai  Kostkae  enarrat  Urhanus  Ubal- 
dini  S.  J.  (t  l.Maj.  1664),  cujusscri- 
ptnm  primum  edidit  Aug.  A  r  n  d  t  in 
Analectis  bolland.  IX  (l  890),  360—78 
et  inpluribus  seqq.  fasciculis.  —  Multo- 
rnm  virorum  sanctitate  illustrium  vi- 
tas  narrat  Alphonsus  de  Andrada  S. 
J.  missionibus  apostolicis  plurimum 


deditus  (t  20.  Jun.  1672),  quarum 
plures  complexus  est  t.  5  et  6-,  qnos 
adjecit operi aP.Nieremberg  coepto 
(cf.  III8,  960)  Varones  ilustres  en  san- 
tidad,  letras  y  zelo  de  las  almas  de  la 
Comp.  de  Jesus,  Matriti  1666 — 67  (t.  6 
m.  300).    Reliquit  et  plurima  opera 
ascetica1)  et  opus  inscriptum  Opera- 
rius  emngelicus  sive  industriae  ad  mi- 
nisterium  apostolicum  rite  etfructuose 
perficiendum,  ib.  1 648;  Tyrnaviae  1715; 
Viennae  1 7 3 2 .  —  Joannes Nadasi  S.J. 
tyrnaviensis ,  philosophiae  et  theolo- 
giae  profes6or,  Eleonorae  imperatrici 
a  confessionibus,  praeposito  generali  ab 
epistolis  (t  3-  Mart.  1679),  quam  plu- 
rima  reliquit  opera  fere  ascetica*).,  in 
quibusnarrat  sanctorum  piorumque  ho- 
minum  gesta  et  exempla,  cujusmodi  sunt 
Annus  dierum  Ulustrium  S.  J.  sive  in 
anni  diea  digestae  mortes  illustres  eo- 
rum,  qui  ex  eadem  Soc.  J.  inodium  fidei, 
pietatis  etc.  ab  impiis  occisi  etc.  sunt, 
Romae  1657;  Annales  Mariani  S.  J. 
ab  a.  1 52 1  usque  ad  tempora  hodierna, 
ib.  1658;  Annus  Joannis  seu  commen- 
tarius  dierum,  qui  in  martyrologiis  aut 
SS.  actis  sancti  vel  beati  Joannis  ali- 
cujus  nomine  sunt  insignes,Pragae  1664; 
Annus  dierum  memorabilium  S.  J.f 
Antverpiae  1665.   Collegit  et  literas 
annuas  S.  J.  ab  a.  1650  —  54  Ingol- 
stadii   et  Pragae  1658    pp.    6.  — 
Georgius  Seiser  S.  J.  n.  Friburgi  in 
Brisgovia(l601 ;  t  10.  Dec.  1665)  col- 
legit  Hagiologium  chronologicum  tiro- 
toweOeniponti  1661  —  Gregorius  J  o  s 
OSB.  abbas  monasterii  ad  88.  Udalri- 
cum  et  Afram  (t  1674)  concinnare  coe- 
pit  Calendarium  annuale  benedictinum 
per  menses  et  dies  sanctis  ejusdem  ord. 
inscriptum,  quod  ab  ejus  successore 
Romano  feliciter  consummatum  fuit 
(cum  364  imaginibus  SS.  OSB.  aeri  in- 
cisis),  Augus'ae  V.  1675  t.  4  in  4.  — 


»)  Cf.  Sommervogel  1 ,  317  —  28  sub 
n.  30. 

*)  Cf.  Sommertogel,  qui  earecensetV. 
1520—35  sub.  n.  60. 


239  1664—1680.  Hagiographia.  Cardoso,  Fiorentini,  Ercolani,  240 


Simili  modo  oollegit  Claudius  Chale- 
m  o  t  0.  Cist.  ahbas  monasterii  Colum- 
bae  (t  1667)  Seriem  sanctorum  et  bea- 
torum  ao  illustrium  virorum  s.  ordinis 
Cist,  Parisiis  .  .  .  Coepit  colligere  et 
Annales  monasterii  Cistercii,  qui  tamen 
videntur  inediti. 

103.  Joannes  Ludolphus  van  Cray- 
winckel  0.  Praem.  in  canonia  tun- 
gerloensi,  viceprae'positus  in  praeposi- 
tura  monialium  Vallis-Liliorum  Mech- 
liniae,  dein  pastor  in  Oeleghem  (t  ]  1. 
Dec.  1679)  collegit  Menologium  seu 
Legendam  88.  Ord.  Praem.,  Mechliniae 
1664  t.  2  in  4,  opua  (minus  criticum) 
lingua  patria  conscriptum l) v —  Geor- 
gius  C a  r  d  o  s  o  Olisiponensis  collegit : 
Agiologio  Lusiiano  dos  sanctos  e  Va- 
rones  Ulustres  em  virtude  do  reino  de 
Portugal  e  suas  conquistas,  Olisipone 
1652—1657—1666  t  3  in  f.,  qui 
complectuntur  sex  priores  menses.  Opus 
morte  praeventus  a.  1669  absolvere 
non  potuit.  —  Franciscus  Maria  Flo- 
r  e  n  t  i  n  i  u  s  (Fiorentini)  nobilis  lucen- 
sis  (t  1673);  licet  medicus,  plura  edi- 
dita)  ad  historiam  ecclesiasticam  spe- 
ctantia.  Eum  propter  eruditionem  in- 
ter  amicos  suos  admiserunt  cardinales 
Franc  Barberinus,  Sfortia  Pallavicinus, 
Bona,  Caes.  Basponius,  Hier.  Bonvisius, 
aliique  viri  longe  eruditisaimi  Suaresius, 
Holstenius,  Ughellius,  Bollandus,  Pa- 
pebrochius,  Bossius,  Puricellus,  Ma- 
gliabecchius,  Dufresne  aliique,  quibus- 
cum  frequens  fovit  literarum  commer- 
cinm.  Inter  ejus  opera  sat  rarum  est 


logium  d.  Hieronymo  a  Cassiodoro,  Be- 
da,  Walafrido,  Notkero  aliisque  scrip- 


»)  Goovaerts  I,  145-148. 

i)  Cf.  Dupin  XVUI,  145 ;  J.  des  Sav. 
XXXI,  145,  ubi  catalogus  ejuedem  op.  ha- 
betur ;  Tiraboschi,  qui  t.  8  L.  2  c.  1  n.  16 
magna  laude  de  eo  soribit  Inter  alia  eum 
dicit:  „Uomo  assai  dotto,  e  molte  opere 
del  quale  non  hanno  ancor  perduto  il  lor 
pregio  dopo  i  progressi  che  la  critica  in 
queato  seculo  ha  fatti." 


toribus  tributum,  a  M.  Gregorio  de- 
scriptum,  ab  Adone  laudatum,  proxi- 
mioribus  seculis  praeteritum  et  expe- 
titum,  Lucae  1668  in  f.  Tillemont 
tamen  et  Baillet  hoc  martyrologium 
indignum  putant,  quod  Eusebio  vel 
Hieronymo  adscribatur.  In  notis  alio- 
quin  eruditis  illud  singulare  tuetur 
editor,  8.  Joannem  obiisse  quidem. 
sed  statim  vitae  fuisse  restitutum,  eum- 
que  post  annunciatam  fidem  in  exi- 
tum  seculorum  iterum  esse  occubitu- 
rum1).  Jo.  Dom.  Mansi  1756  opus 
plurimum  auctum  recudit.  Scripsit 
Florentinius  praetei*ea  tumultuariam 
disquisitionem  ad  card.  Bona  de  usu 
fermentaii  panis  et  azymi,  Lucae  1680 
in  4;  qua  accepta  doctissimus  cardi- 
nalis  in  op.  suo  liturgico  tum  sub 
prelo  gemente  varia  mutavit,  atque 
hujus  rei  lectorem  admonere  haud  sibi 
dedecori  duxit.  Hetruseae  pietotis  ori- 
gines,  sive  de  prima  Tusciae  ehristiani- 
tate,  ib.  1701,  opus  posthumum3)  ab 
ejusdem  filio  editum :  in  quo  tameu 
nimis  credulns  fuisse  videtur:  confi- 
dentius  enim  quam  par  est  tuetur,  ple- 
rasque  Italiae  ecclesias  a  8.  Petri  di- 
scipulis  fuisse  fundatas,  lucensem  om- 
nium  primam  per  s.  Paulinum  una  cum 
romana,  primos  martyres  fuisse  Tuscos 
eta  De  ejus  vita  magnae  Mathildis, 
Luoae  1642,  affirmat  Leibnitius8), 
eam  »thesaurum  continere  praeclarum 
notitiarum  nugis  explosis,  quas  vulgo 
ex  se  mutuo  transscribunt  historici* 
Hieronymus  Ercolani  0.  Praed.  Pata- 
vinus  suae  provinciae  praepositus  (t 
1668)  scripsit  stilo  aflFectato  et  tumido 
U  eroine  della  solitudins  sacra,  Bono- 
niae  1654  t  2  in  8;  La  reggia  delle 
vedove  sacre,  opus  imaginibus  ornatum, 
Patavii  1663  in  4;  Arca  del  testamento 
nuovo  sopra  le  epistole  e  gli  evangeli 
di  tutto  1'  anno  Venetiis  1666  iu  4.  — 
Vitam  8.  Petri  de  Alcantara  narrnnt 


>)  Cf.  Mich.  a  b.  Joseph  II,  266. 

')  Cf.  acta  erud.  lip*.  a.  1702  p.  613. 

3)  Cl  German.  ep.  ad  Magliab.  p.  72- 


Digitized  by  Google 


Peyronet,  Desguerrois,  Collin,  Planchette,  Sausaay. 


242 


ttcurate  et  plene  Fr.  .» r  c  h  e  s  e  Or. 
Bomae  1667  et  huic  innixus  'Laur. 
&  s.  Paulo  0.  S.  Fr.,  quod  notis  illu- 
stratum  legitur  in  Act.  SS.  Oct.  IX, 
700—799. 

104.  In  Gallia  Simon  Peyronet 
s.  theologiae  doctor  et  parochus  Tolo- 
sae  ad  8.  Mariam  praeter  notas  et  scho- 
lia  ad  'conc.  provinciale  tolosanum  ce- 
lebratum  sub  ill.  et  rev.  Fr.  de  Joy- 
euse  a.  1590,  Tolosae  1666,  etjus  sa- 
crum  eccUsiae  tolosanae  nunc  primum 
in  unum  congestum  (i:e.  constitutiones 
synodales  tolosanas  ab  a.  1452)  et 
quamplurimis,  quibus  antea  scatebat 
mendis  expurgatum  scholiisque  et  no- 
tis  illastratum,  ib.  1669  t.  2  in  8-, 
composuit  quoque  catalogum  sancto- 
rum  et  sanctarum,  in  quo  continentur 
nomina  latina  ac  gallica  eorum  om- 
nium,  quos  colit  Ecclesia  catholica,  eo- 
rum  conditio,  dies  et  locus  quo  colun- 
tur,  auctores,  a  quibus  eorum  acta 
hauriuntur,  ib.  1706  in  4.,  opus  post- 
humum,  cujus  specimen  jam  ediderat 
1658.  Scopus  autem  1.  non  est  critice 
referre  SS.  gesta,  sed  accurate  exhibere 
eorum  nomina,  ut  parochi  facilius  ju- 
dicare  possint,  an  quaedam  nomina  sin- 
gularia  secundum  conc.  nicaeni  decre- 
tum  (ad  quod  editor  provocat)  bapti- 
zandis  imponenda  admittere  liceat *). 
—  Maria  Nicolaus  Desguerrois  (n. 
1580;  t  22.  Dec.  1676)  canonicus  tre- 
censis,  ecclesiastes  insignis,  praeterri- 
tas  SS.  Aventini  (]  644)  et  Lupi  (1643) 
composuit  Ephemeridem  SS.  insignis  ec- 
desiaetrecensis/Trecisl^  12 \lasain- 
UU  chritienne  contenant  les  vies,  mortset 
miracles  de  plusieurs  saints  de  France 
etc.  avec  /'  histoire  eccUsiastique  du  dio- 
che  dt  Iroys,  ib.  1637  in  4.  —  Jo- 
annes  Collin  canonicus  theologalis 
lemovicensis  collegit  Florilegium  sa- 
crum  lemovicense  h.  e.  elogia  heroum, 
"•ui  apud  Lemovicenses  floruerunt  prae- 
cipua  sanctiUte,  Lemovicis  1 673  in  J  6. 

deTrtv.  1706111,  1577  8*. 


—  Bernardus  Planchette  0.  S. 
Ben.  congr.  S.  Mauri  (f  1680)  narrat 
la  Viedu  grand  S.  Benoit  .  .  .  ses  ver- 
tus  etc.,  Paris  1652  in  4.  —  Andreas 
du  Saussay  (Saussagius)  parisien- 
sis1)  n.  1589,  doctor  juris  et  s.  theo- 
logiae,  8.  R.  E.  erat  protonotarius,  pa- 
rochus  ad  ss.  Lupum  et  Aegidium, 
Ludovico  XIII.  a  concionibus.  Ad  se- 
dem  tullensem  promotus  fuerat  jam 
1647,  sed  propter  controversias  tunc 
vigentes  inter  pontificem  et  regem  con- 
firmatus  est  a  sede  apostolica  nonnisi 
a.  1655:  ecclesiam  vero  suam  adiit 
primum  a.  1657.  Prurium  operum, 
quorum  nonnulla  admodum  rara  sunt, 
exstitit  auctor.  Inter  haec  mentione 
digna :  Martyrologium  gallicanum,  Pa- 
risiis  1638  t.  2  in  f.  (fr.  60),  horta- 
tu  Ludovici  XIII.  concinnatum,  quod 
illustre  etmagnificum  dicit  Bollan- 
dus»),  et  quo  plurimum  usus  est.Et  sane 
eruditum  est,  sed  minus  criticum s), 
sicut  alia  ejusdem  opera.  Panopliae 
tres,  videlicet  episcopalis  seu  de  sacro 
episcoporum  ornatu  11.  7,  Parisiis  1646 
in  f. ;  clericalis  seu  de  clericorum 
tonsura  et  habitu  11.  15,  ib.  1649 
in  f. ;  sacerdotalis  seu  de  venerando 


•)  Ab  eo  distingui  debet  C  a  r  o  1  u  s  de 
la  Saussaye  (t  1621),  de  quo  egimus  III», 
836. 

*)  Praef.  generalis  c.  4  §  9.  —  In  iisdem 
Act.  SS.  t.  2.  Apr.  p.  3  Propylaei  Anti- 
quarii  c.  1  sn.  crisi  subjicitur  Martyrolo- 
gium  Bririanum  a  Bernardino  Fayno 
presbytero  brixiensi,  cujus  jam  memisi- 
mus  111»,  1125,  1665  ed.  annationibus  il- 
luatratum  variaque  eruditione  inspersura. 
Annotationes  Bollandianae,  quibus  vix 
non  evidenter  demonstrantur  figmenta 
recentiori  manu  addita,  habentur  cc.  3 
et  4.  Cf.  Mich.  a  s.  Jos.  1,461.  Magni  alio- 
quin  faciunt Bollandiani  Faynum,  qui  im- 
mortuua  est  (c.  1678)  Brixiae  eacrae,  quam 
concinnare  paraverat. 

»)  Cf.  Feller  VU,  438;  inprimis  Le- 
beuf  in  monito  praemiseo  hist.  tranala- 
tionis  corpori8  s.  Cornelii  apud  Compen- 
dinm  in  Recueil  de  divers  ecrits.  pour  ser- 
vir  d' ^claircissement»  a  THistoire  de 
France,  etiam  in  M  i  g  n  e  patrol.  lat.  129, 

1371  88. 


Digitized  by  Google 


243 


Haeresiologia.  Dezallier,  Anderton,  Meschovius. 


244 


sacerdotum  habitu  11.  14  ib.  1653  in 
f.  (simul  fr.  155);  de  episcopali  mo- 
nogamia  et  unitate  ecclesiastica  diss. 
seu  insignis  ecclesiae  lingoniensis  di- 
vortium  et  ssissuram  detrectantis  pia 
ac  necessaria  defensio,  ib.  1632  in  4. 
Bellarmini  L  de  scriptoribus  ecclesiasti- 
cis  continuavit  aba.  1509 — 1600,  Co- 
loniae  1644.  De  mysticis  Galliae  scri- 
ptoribus  et  multiplici  in  ea  christiano- 
rum  rituum  origine ;  acccessit  de  apo- 
stolatu  gallico  s.  Dyonisii  Ar.  tr.,  Pa- 
risiis  1639  in  4.,  quo  in  1.  de  primis 
agit  Galliae  apostolis ;  divina  doxologia 
seu  sacra  glorificandi  Deum  in  hymnis 
et  canticis  methodus,  Tulli  1657  in 
12;  de  gloria  s.  Remigii  Francorum 
apostoli,  ib.  1661.  Obiit  dignissimus 
hic  praesul  fastus  et  pompae  osor, 
Sept.  1675.  —  De  Thoma  0'Sherrin 
0.  Min.  Hiberno  (f  1673)  cum  laude 
meminit  Bellesheim  Gesch.  der  k.Kirche 
in  Irl.  UI,  700. 

105.  In  haereseologia  versati  sunt: 
Antonius  Dezallier,  cujus  est  Hi- 
storia  Monothelitarum  atque  Honorii 
controversia,  scrutinia  VIII,  Parisiis 
1678.  —  Thomas  Anderton  0.  S. 
Ben.  (n.  1611  ;  t  9.  Oct.  1671,  scripsit 
Hislory  of  the  lconoclasts  during  the 
Reign  of  the  Emperors  Leo  Isauricus, 
Constantin  Copronyraus,  Leo  the  4  th. 
Constantin  and  Irene,  Leo  the  Arme- 
nian,  Micbael  Balbus,  Theophilus,  Mi- 
chael  III.  and  Theodora,  s.  1.  1671  in 
8.  —  Arnoldus  Meschovius  Lippien- 
sis  n.  1 595,  Coloniae  in  gymnasio  lau- 
rentiano  professor,  dein  (1626)  pastor 
s.  Petri  et  canonicus  s.  Caeciliae  (t  20. 
Apr.  1667),  edidit  historiae  anabapti- 
sticae  11.  7,  quibus  sectae  in  multipli- 
ces  jam  sectas  scissae  ortus,  primi 
auetores,  progressus  tam  violentus, 
quam  fraudulentus,  prophetae  et  reges 
monstrosi  etc.  explicantur,  Coloniae 
1617  in  4;  historia  schismatis  et  de- 
fectionis Hermannide  Weda  colon.  quon- 
dam  archiepiscopi,  ib.  1620;  devita  et 
moribus  et  obitu  .  .  .  C.  Vlenbergii  (de 


quo  cf.  III8,  439),  ib.  1638  etc.,  cujus 
etiam  vitas  reformatorum  edidit;  de 
discessione  ab  Ecclesia  romana  catho- 
lica  praecipuarum  in  imperio  civita- 
tum,  oppidorum  et  academiarum  11.  4, 
Viennae  1638;  Vortrab  treuherziger 
Warnung  «.  Oegenberichts  auf  das  neu- 
lich  ausgesprengte  Calvinisch  Raaben- 
geschrey,  Laster  und  Liigenbuch  des 
abtrinnigen  Munchs-  u.  Ehren-Diebs 
Melchior  Humbach  Calvinistischen 
Wort-Dieners,  Coloniae  1645. 

106.  Aliquiad  archaeologiam1)  chri- 
stianam  aliquid  contulerunt,  inter  quos 
celebriores  sunt  duoitali8),  Franciscus 
Bernardinus  Ferrari  Mediolanensis 
et  Paulus  A  r  i  n  g  h  i.  Ille  collegii  me- 
diolanensis  doctor  insignis,  a  cardinali 
Frid.  Borromaeo  ad  colligendos  codices 
in  Hispaniam  missus  et  bibliothecae 
ambrosianae  pracfectus  (n.  1576;  t 
1669)  scripsit8)  de  ritu  sacrarum  Ec- 


■)  Arthaeologiain  potius  profanam 
illustravit  Franciscus  Pomey  S.  J.  Gal- 
lua,  peritiesitnus  scholarum  inferiorum 
magister  (n.  8.  Dec.  1618 ;  1 10.  Nov.  1673), 
qui  praeter  opera  ascetica  et  grammatica 
.saepissimc  euita  concinnavit  utile  Fan- 
theum  mythicum  seu  fabulosam  deorum 
hiatoriam,  Lugduni  1659;  Trajecti  ad 
Rhenam  1777  in  8.  ed.  10:  Lipsiae  1795 
etc  Libitina  seu  de  funeribm,  volumen 
alterum,  rn  quo  praecipui  Sepulturae  ri- 
tus  et^.  Lugduni  1659  in  12.  Cf.  Sommer- 
vogel  VI,  971—990.  —  Ad  Kalendarium 
Romanorum  Amiterni  (nunc  vulgo  S.  Vit- 
torino  in  Vestinis)  effossum  minuscula 
commcntaria  scripsit  Neapoli  1680  Pur- 
p  u  r  i  n  u  s  Baroncino  a  Faventia  congr. 
Coelestinorum  0.  S.  I>n.  eeiretarius,  dein 
abbas,  quae  A.  Henr.  de  Sallengre  recepit 
in  Thesaurum  III,  865—88. 

s)  Quibua  adde  Fioravanti  Marti- 
nelli  Romanus  (fl.  1665),  cujus  inter  alia 
est  Roma  ex  ethnica  aacra,  Romae  1653 ; 
1668  ed.  2. 

»)  Plura  de  eo  cf.  apud  Tiraboschi  I.  c. 
n.  8;  Argelati,  t.  1  p.  2  p.  602;  Ghilinum 
in  theatro  literat.  virorum  p.  127 ;  Dupin 
17,  102,  qui  fuse  de  ejus  operibus  diBaerit 
ac  de  iiadem  ita  pronunciat :  MTous  lea 
Ouvrages  de  cet  Auteur  sont  pleins  d'6ru- 
dition  et  de  recherches  cutieuse» :  il  ecrit 
nettement  et  m6thodiquemcnt,  et  est  as- 


Digitized  by  Google 


245 


Ferrari,  Aringhi,  Rasponi,  Bralion. 


246 


diolani  1618;  1620;  Parisiis  1664; 
Ultrajecti  1692;Veronae  172»  in  8. 
et  saepius  alibi,  opus  eruditissimum 
singularibus  utilibusque  disquisitioni- 
bus  refertnm.  De  antiquo  epistolarum 
ecclesiasticarum  genere  11.  3  Mediolani 
1612;  Venetiis  1616;  Helmstadii  1678, 
in  quibus  non  minus  erudite  disserit 
de  ep.  formatis,  paschalibus,  encyclicis, 
pacificii  etc. ;  de  veterum  acdamationi- 
bue  et  plaum  1L  7,  Mediolani  1627  in 
4-,  et  in  Graeviani  thesauri  antiq.  rom. 
t  VL  —  Paulus  Aringhi  Bomanus, 
congr.  Or.  presbyter  (n.  1600;  t  2. 
Jan.  1676)Bosii  ei  8e verani  labo- 
res  (III3,  857)  continuavit  atque  ad 
fastigium  perJuiit »)  in  Roma  subter- 
ranea  novissima  ;  quo  in  op.  multa  sunt 
ad  ecclesiasticas  antiqnitates  spectantia. 
Bigide  tamen  de  eo  judicat  de  Bossi *), 
secnndum  quem  Aringhi  ejus,  quod  post 
Bosium  et  Severianum  promittit,  nihil 
propemodum  praestat :  nam  quae  super 
versionem  addidit,  additiones  sunt  in- 
utiles,  studio  omissae  a  primis  aucto- 
ribus,  et  digressiones  verbosae  nihil 
fere  novi  continentes.  Integer  op.  ti« 
tnlus  est :  Boma  subterranea  novissima, 
in  qua  post  A.  Bosium  antesignanum; 
Jo.  Severanum  .  .  .  et  celebres  alios 
scriptores  antiqua  christianorum  et 
praecipue  martyrum  coemeteria,  tituli, 
monimenta  epitaphia,  inscriptiones  ac 
nobiliora  8S.  sepulcra  6  11.  distinctail- 
lustrantur  et  quam  plurimae  res  eccle- 


sex  joste  dans  sea  conjectures  et  exact 
dans  le«  pa&sages,  qu'il  rapporte."  J.  des 
Sav.  1,  61 ;  AEL.  1693  p.  164;  Sazium  ad 
a,  1613  et  auctores  ibid.  citatos.  Ab  hoc 
distinguendus  eat  Octavius  Ferrari 
(1607  — 1682)  ejus  patruus,  ejuadem  col- 
lcgii  ambroaiam  sociua,  celebcr  in  acade- 
mia  patavina  eloquentiae  professor  et  in 
archaeologia  profana,  quam  pluribus  ope- 
ribus  illustrarit,  versatissimus.  Cf.  Biogr. 
uuiT.  XIV,  410;  Saxius  ad  a.  1660;  Arge- 
lati  ib.  611. 

»)  Cf.  Fabricius  hiat.  bibl.  fabr.  IL  374; 
Feller  L  248. 

*)  In  praef.  sui  operis  La  Roma  sotter- 


8iasticae  iconibus  graphice  (sed  non 
bene)  describuntur,  ac  multiplici  tum 
sacra,  tum  profana  eruditione  decla- 
rantur,  Bomae  1651  v.  2  in  f. ;  Colo- 
niae  etParisiis  1659,  quae  ed.  melior, 
plenior  et  accuratior  est  romana.  Hujua 
compendium  germasice  per  Christo- 
phorum  Baumann  prodiit  1668«  la- 
tine  Arnhemii  1671  in  12.  Monu- 
menta  infelicitatis  sive  mortes  peccato- 
rum  pessimae  .  .  .  collectae,  Bomae 
1 664 1.  2  in  f. ;  Triumphus  poenitentiae 
sive  selectae  poeniteHtium  mortest  ib. 
1671  in  f.  —  Haud  parum  lucis  ar- 
chaeologiae  et  historiae  ecclesiasticae 
afifert  opus  card.  Caesaris  Basponi1) 
Bavennatis  (t  1675)  de  hasilica  ftPa- 
triarchia  laUranensiW.  4,  Romae  1656. 
—  Nicolaus  de  Bralion  congr. Orat. 
Gallus  (f  ll.Maj.  1672)  edidit  PaU 
lium  archiepiscopale,  accedunt  et  pri- 
mum  prodeunt  ritus  et  forma  bene- 
dictionis  ipsius  ex  antiquo  ms.  basilicae 
vaticanae,  Parisiis  1 648  in  8.,  quo  opere 
alioquin  minns  critico  mnltum  usus  est 
Buinart  in  sua  disquisitione  histo- 
rica  de  paUio.  Les  curiositis  de  V  une 
et  de  Vautre  Rome  cum  figuris,  ib.  1655. 
1659  v.  3  inf.  In  ea  parte,  quae  spec- 
tat  ad  Bomam  christianam,  magna  re- 
peritur  eruditio  de  origine,  statu,  de- 
stinatione  ecclesiarum  illius  urbis2).  La 
vie  admirable  de  Nicolas . . .  archeveque 
deMire,  Paris  1646;  V  Histoire  chri- 
tienne  p.  2  ib.  1656,  in  qua  narrat  vi- 
tam  Christi  et  b.  Mariae  V.  secundum 
concordiam  Corn.  Gandavensis  et  vitas 
sanctarum  breviarii:  quae  duo  op.  ca- 
rent  accuratione  critica.  Caeremoniale 
canonicorum,  ib.  1657.  LasainteCha- 
pelle  de  LoreUe,  ib.  1665. 

1 07.  Uistoriae  literariae  iUustrandae 
inservire  possunt:  Carolus  de  Visch 
0.  Cist.  Furnensis,  Flander,  natus  in 


>)  Cf.  Ginanni,  Scrittori  Ravennati  II, 
239-266 ;  Biogr.  univ.  LXX VIII,  340.  • 

*)  Biogr.  univ.  V,  477.  Batterel  Me- 
moirea  U,  606—14. 


Digitized  by  Google 


247 


1664-1680.  Hist.  literaria.  Viuch,  Altamura,  Justiniani, 


248 


pago  de  Bulscamp,  qui  profectus  in 
Germaniam  ad  restaurandum  monaste- 
rium  ebirbacense  in  dioecesi  moguntina, 
tbeologiam  suis  ibidem  confratribus 
praelegit.  Decessit  abbatiae  dunensis 
prior  11.  Apr.  1666.  Inter  alia  haec 
suae  eruditionis  et  sedulitatis  reliquit 
argumenta:  Bibliotheca  scriptorum  s. 
0.  Cist  (non  satis  accurata):  accedit 
chronologia  antiquorum  monasterio- 
rum  (874  ab  a.  111 3—1 628)  0.  Cist, 
Duaci  1649;  Coloniae  1656  ed.  aucta 
in  4.  (m.  48) ;  Historiam  plurium  ab- 
batiarum,  ut  monasterii  ebirbacensis  (in 
notitia  abbatiarum  0.  Cist.  auct.  Jon- 
g  e  1  i  n  c  x,  Coloniae  1640,  supra  p.  1 2  6), 
hosani  et  prioratu3  waerschotani  (in 
bibliotheca),  dunensis,  Bruxellis  1660; 
vitas  aliquot  virorum  0.  Cist.  sanctitate 
illustrium  Brugis  1655-  Alani  M.  de 
Insulis,  doctoris  universalis,  opera  mo- 
ralia  parenetica  et  polemica,  tineis  et 
blattis  erepta  et  notis  illustrata l),  Ant- 
verpiae  1653  in  4.  Symbolam  quoque 
contulit  ad  Flandriam  illustratam  Ant. 
Sanderi.  —  Ex  eodem  ordine  est 
Andreas  a  s.  Joseph,  in  seculo  di- 
ctus  Andreas  Kossotti  (n.  1610; 
t  1667),  Mondoviensis,  cujus  prodiit 
Monte  regali  1661  Syllabus  scripto- 
rum  pedemontanorum ,  ubi  etiam  de 
Sabaudis  Monteferratentibu*  atque  eru- 
ditis  comitatus  niciensis  agitur.  —  Am- 
brosius  de  Altamura  (sic  vulgo  vo- 
catus  a  patria,  quae  altus  murus  la- 
tine  nuncupatur,  ab  aliis  Luparia  vel 
Altilia)  0.  Praed.  n.  16.  Nov.  1608  e 
familia,  cui  agnomen  del  Giudice  (t  c. 
1676),  collegit  Panagion  seu  SS.  Do- 
minicanorum,  quorum  per  annum  ubi- 
que  in  0.  Praed.  ecclesiis  solerania  ce- 
lebrantur  elogia,  Neapoli  1671;  Biblio- 
Otecae  dominicanae  accuratis  collectio- 
nibus  primo  ab  ordinis  constitutione 
usque  ad  a.  1600  productae  hoc  secu- 
lari  apparatu  incrementum  et  prose- 
cutio,  Komae  1677  in  f.,  in  quo  op. 


valde  raro  ,multa  arguuntur,  inquit 
Echardll,  661,  primo antichronismi 
frequentes,  nempe  auctores  centuni  an- 
nis  ante  vel  centum  annis  postquam 
vixerint,  et  aliquando  amplius  positi: 
praeterea  unua  idemque  auotor  in  plu- 
res  divisus  ac  multiplicatu?,  extranei 
etiam  multi  ut  legitimi  adoptati:  de- 
nique  in  historia  veri  criterii  mpdicum  : 
unde  et  viris  ordinis  sapientissimis  non 
arrisit  necprobatum  fuit  * :  quod  et  forte 
in  causa  fuit,  cur  tomus  ejus  necundus, 
in  quo  de  scriptoribus  sec.  XVIL  age- 
bat,  typis  non  prodierit.  —  Longe  ac- 
curatior  est  Bibliotheca  scriptorum  Soc. 
Jesu,  opus  inchoatum  a  P.  Ribadeneira 
(III3,  555) .. .  continuatum  a  Phil.  Ale- 
gambe  (III,  1146)  usque  ad  a.  1642, 
quod  recognovit  et  produxitada.  jubi- 
laei  1675  Nathanael  Sotvellus  S.  J., 
Komae  1676  inf.,  in  quo  recenset  scri- 
ptores  2237.  Natus  est  N.  Sotvellus 
(Southvell)  Norfolkii  et  postquam  ali- 
quot  annis  operarium  egit  in  Anglia, 
quinque  praepositis  generalibusSoc.  J. 
erat  a  secretis:  quo  munere  1668  ex- 
emptus  est,  ut  operi  citato  edendo  li- 
bere  possit  incumbere  (t  2.  Dec.  1676). 
—  Micbael  Justiniani1)  Chius  n. 
1612,  juris  utriusque  doctor  et  ali- 
quamdiu  vicarius  generalis  Almeriae 
in  insula  Corsica,  omnibus  muneribus 
se  abdicavit  Romamque  secessit,  ut  stu- 
diis  se  totum  impenderet  (t  1680). 
Collegit  Gli  Scrittori  Liguri,  Romae 
1667  t.  1.  et  unicus;  in  quo  pertingit 
usque  ad  literam  G.  La  Scio  sacra  del 
ritolatino,  Avellani  1658.  Constitutio- 
ncs  Justinianae  ecclesiasticae  instruc- 
tivae  et  praeceptivae,  ib.  1658;  s.conc. 
tridentinum  ejus  patres,  coadjutores,  in- 
terpretes,  ib.  1673  in  8.  — 
Egasse  du  Boulay  (Bulaeus) 
humaniores  docuit  in  collegio  navar- 
rensi  2),  atque  syndicus,  rector  et  hi- 


')  Cf.  Fabricii  bibl.  lat,  I,  35 ;  Foppen* 
1,164. 


«)  Cf.  Streber  K.  L.  VI,  2059. 

')  Aliu«  a  N.  du  Boulay  advocato 
parlamenti  parisiensis,  cuju»  exstat  Hi- 
st/tire  du  droil  publicecclesiastique  francais, 
oxi  V  on  traite  de  sa  nature,  de  «on  6tablis- 


Digitized  by  Google 


249 


Bulaea,  Lambeck,  Nessel. 


25 


storiographus  fuit  universitatis  parisi- 
ensis  (t  16.  Oct.  1678).  Hujus  histo- 
riam  ab  a.  800 — 1600  edidit  Parisiis 
1665  — 1673  t.  6  in  f.,  opus  erudi- 
tom  *),  refertum  monumentis  pretiosis, 
sed  plurimis  inutilibus  sine  crisi  et  ju- 
dicio  consarcinatis.  Facultas  tbeologica 
opus  minime  probavit,  aed  gravissimis 
censuris  notavit  (23.  Aug.  1667).  Ve- 
rum  Feret  III,  435 — 440  ostendit  ju- 
dicium  Sorbonae  non  fuisse  aequum  at- 
que  plane  exaggeratum,  indignum  fa- 
cultate.  Quare  Bulaeus  Notas  ad  cen- 
auram  editam  etc.  publicae  dedit  luci, 
Parisiis  1667  in  4.  Hlius  operis  velut 
supplementa  sunt :  Depatronis  quatuor 
nationum  universitatis,  ib.  1662  in  8; 
de  decanaiu  nationis  gaUieae,  ib.  1662 
in  4:  Remarques  sur  la  dignitS,  rang 
etc.  du  Recteur  etc.  1 668  in  4 ;  Recueil 
des  priviUges  de  Vunivsrsiti,  1674  in 
4;  Fondation  de  1'universitS  de  Paris 
par  T  empereur  Charlemagne  etc.  1675 
in  4.  etc.  Hujui  historiae  compendium 
edidit  C  r  e  v  i  e  r :  Histoire  de  V  univer- 
siti  de  Paris,  Parisiis  1761  v.  7  in  12. 

sement,  de  sea  variations  et  dea  causes  de 
sa  decadence,  Londini  1737;  1751  t.  2  in 
12.,  in  qno  nimium  tribuit  regibua  et  de- 
trahit  Ecclesiae,  unde  facultas  theologiae 
1751  prop.  19  censura  dignas  judicavit. 
Cf.  Schulte  III,  644. 

«)  Cf.  Biogr.  univ.  V,  326;  Feller  III, 
333.  Sorbonae  censuram  cf.  in  Fleurii  H. 
Ecl.  205  S  68. 


—  DeChristiano  van  Langendonck 
Lovaniensi  (n.  1 4.  No  v.  1 6  3  0. 1 2  8.  Aug. 
1672),  qui  stilo  nimis  inflato  continua- 
vit  N.  E.  Vernulaei  Acadsmiam  lo- 
vaniensem  egimus  III 8, 1148.  —  Petrus 
L  am  beck  (Lambecius)  Hamburgensis, 
Holstenii  ez  sorore  nepos  n.  1 3.  Apr. 
1628,  post  longiora  itinera  literaria 
et  postquam  per  plures  annos  rectoris 
perpetui  gymnasii  bamburgensis  mu- 
nere  esset  functus,  veram  amplexus  est 
fidem  atque  a  Leopoldo  imp.  dictus 
consiliarius,  bibliothecarius  et  histo- 
riographus  (t  4.  Apr.  1680).  Scrip- 
sit  Prodromum  historiae  literariae, 
Hamburgi  1659;  origenes  hamburgenses 
ab  a.  808 — 1292  t.  2  in  4.,  ib.  1652 
—61;  1706  —  10.  t.  2  inf.;  doctas 
Animadversiones  ad  C  o  d  i  n  i  origenes 
CP.,  Parisiis  1655.  Commentariorum 
de  biblioiheca  caesarea  vindobonensi  11. 
VII  (ex  25,  quos  cogitaverat),  1665 — 
1679  cum  supplemto  Danielis  de  Nes- 
s  e  1 l) ;  Tabulae  synopticae  in  Phil.  Clu- 
verii  introductionem  geographicam, 
Hamburgi  1660.  Indicem  suorum  opp. 
ipse  exhibuit,  tertia  ed.  prodiit  1673, 
recusa  p.  2  —  28  in  op.  Fabricii  Ori- 
genes  hamburgenses,  Hamburgi  1706. 


')  Dilx  KL.  VII*  1335;  Raes,  Die  Con- 
vertiten  VII,  156  sa.  F.  L.  Hoffmann  P. 
Lambeck  als  Schriftateller  und  Bibliothe- 
kar,  Soeat  1864. 


VI.  Theologia  practica. 


108.  Tres  pontifices  hac  epocha  obie- 
runt,  quorum  primus  fuit  Alexander 
VII.  Is  antea  dictus  Fabius  Chigi  pa- 
tria  erat  Sanensis  n.  1599.  Nuncium 
egit  in  Germania  (1636—51),  quo 
tempore  demum  composita  fuit  pax 
westphahca,  cujus  statutis,  quibus  Ec- 
clesiae  jura  laedebantur,  reclamavit. 
Factus  est  episcopus  imolensis  et  car- 
dinalis:  defuncto  Innocentio  X.  electus 
pontifex  7.  Apr.  1655.   Inclaruit  sin- 


gulori  religionem  catholicam  propa- 
gandi  studio.  Hinc  invigilavit  doctrinae 
puritati  damnatis  rursus  Jansenii  pro- 
positionibus  et  quidem  in  sepsu  ab  auc* 
tore  intento,  et  praescripta  ad  erroris 
suppre8sionem  formularii  celebris  sub- 
8ignatione.  Vetuit  et  a.  1667,  ne  theo- 
logi  in  quaestione  de  attritionis  suffi- 
cientia  se  mutuo  proscinderent.  Pro- 
fusa  liberalitate  christianos  principea 
contra  orthodoxae  fidei  hostes  pugnan- 


Digitize 


251 


1664—1680.  Theol.  practica.  Alexander  VII ;  Clemens  IX.  et  X. 


252 


tes  juvit.  Cbristinam  Suecorum  regi- 
nam  ejurata  haeresi  Bomam  advenien- 
tem  debito  honore  excepit.  Viros  doc- 
tos  fovit  ipse  in  literis  et  veterum  co- 
dicum  lectione  admodum  versatus,  ur- 
bem  splendidis  exomavit  aedificiis.  Mul- 
tas  atque  iniquas  passus  est  vexatione3 
a  Ludovico  XIV.  Galliae  rege.  Ceterum 
pontifex  erat  plane  insignis,  qui  virtu- 
tibus  romanam  exornavit  cathedram l). 
Post  acerbissimos  invicta  christiani 
animi  fortitudine  toleratos  dolores  obiit 
22.  Maj.  1667.  —  Eum  secutus  est 
20.  Jun.  Julius  Bospigliosi ;  magno  suf- 
fragantium  consensn  nullo  fere  adver- 
sante,  adeo  enim  spettata  eratejus  vir- 
tus,  prudentia  regiaque  celsi  animi 
magnitudo,  ut  ad  primam  Decii  Azolini 
propositionem  ceteri  ferme  omnes  car- 
dinales  in  eum  conspirarent.  Cle- 
mens  IX.  appellari  voluit.  Natus  est 
J.  Rospigliosi  Pistorii  28.  Jan.  1600  e 
nobilissima  ejusdem  urbis  familia.  Cum 
esset  egregie  excultus,  ab  Urbano  VIII. 
in  variis  fuit  adhibitus  muneribus  dic- 
tusque  archiepiscopus  tharsensis  et  mis- 
8us  nuncius  apostolicus  in  Hispaniam, 
ubi  magna  apud  Philippum  valuit  gra- 
tia.  Ab  Alexandro  VII.  creatus  est  car- 
dinalis  (16  57)  et  princeps  negotiorum 
administer.  Optima  intentione  Eccle- 
siae  regimen  adiit,  inter  principes  chri- 
stianos  pacem  conciliare  est  nisus,  ut 
validius  Turcis  se  opponere  possent  lar- 
gamque  opem  subministravit  pro  tu- 
enda  insula  cretensi ,  sed  incassum. 
Capta  enim  fuit  a  Turcis,  quo  tristi 
nuncio  tanto  affectus  est  piissimus  et 
clementiasimus  pontifex  moerore,  ut 
gravem  incideret  morbum,  cui  et  suc- 
cubuit  9.  Dec.  1669  post  brevem  pon- 
tificatum  insolito  orbis  et  Urbis  luctu : 
magnam  enim  omnes  conceperant  spem 
de  ejus  animi  ceUitudine  et  virtute  *). 
—  Post  longius  conclave  ultra  quatuor 
mensium  electus  estdemum  29.Aprilis 


■)  Cf.  Pallavicino  Della  vita  di  Alle»- 
sandro  VII  II.  V,  Prato  1839  t.  2. 
•iCT.  Reumont  KL.  3,488. 


1670  in  pontificem  Aemilius  Altieri 
senex  80  annorum,  qui  ante  anni  di- 
midium  creatus  fuerat  a  Ciemente  IX. 
cardinalis.  In  grati  animi  testimonium 
Clemenu  X.  voluit  dici.  Natus  est 
Aemilius  Alteri  nobili  et  pervetusta 
familia  roraana  13.Jul.  1590.  Absolu- 
tis  studiis  et  variis  obitis  muneribus 
Joannem  Lancelottum  Papae  legatum 
in  Poloniam  est  secutus.  Post  reditum 
in  Italiam  fratri  in  cardinalem  promoto 
successit  in  sede  episcopali  camerina, 
quam  tenuit  annos  fere  quadraginta. 
Sub  Innocentio  X.  annos  egit  octo  nun- 
cium  apostolicum  apud  aulam  neapo- 
litanam,  ab  Alexandro  VII  electus  est 
in  secretarium  congregationis  episco- 
porum  et  regularium  et  a  Clemente  IX 
in  cubiculi  pontificii  praepositum  et 
demum  creatus  est  cardinalis.  Multas 
molestias  ei  intulit  Ludovicus  XIV,  qui 
praepotentia  sua  regalium  jus  sibi  usur- 
paverat.  Polonos  in  bello  adversus  Tur- 
cas  liberalissime  adjuvit  adeo,  ut  splen- 
didam  de  eis  referrent  victoriam  eosque 
ad  ineundam  pacem  compellerent.  So- 
lemne  indixit  pro  a.  1 675  jubilaeum, 
plures  viros  virtute  insignes  sanctorum 
vel  beatorum  albo  inscripsit  atque  haud 
paucaa  reliquit  constitutiones,  quarum 
61  coraplectitur  Bullarium  roraanum 
t.  VI,  Luxemburgi  1742  p.  288  etin 
continuat.  a.  1739  p.  V  p.  1  ss.  alias 
104  reperies.  Decessit  22.  Jul.  1676 
post  pontificatum  sex  annorum. 

109.  Jam  eos  recenseamus,  quijuris 
canonici  fontes  l)  illustrarunt.  Cotnmen- 


')  CJuilelmus  Voellus,  theologus  Sor- 
bonae ,  cum  Henr.  J  u  1 1  e  1 1  o  (theologo 
quidem  calviniano)  e  schedi»  Chr iato- 
phori  Juatelli,  Henrici  patri»,  oollegit  et 
edidit  bibliothecam  jttris  cunonici  veteria, 
Lutetiae  Parisiorum  1661  t.  2  in  f.,  in  qua 
multa  raonumenta  pretiosa  et  canones 
graeci  antea  incogmti  et  ex  mss.  prima 
viee  editi  continentur.  Adjectus  eat  codejr 
cunonum  ecclesiue  africanne.  De  controver- 
sia  ob  hanc  ed.  cum  Petro  de  Marca  ob- 
orta  cf.  Baluziura  in  praef.  ad  opuscula 
P.  de  Marca  n.  10—13,  Ballerinioa  fratres 


Digitized  by  Google 


53 


Jus  canonicum.  Paaserinua,  Fagnani. 


254 


iaria  in  1.  2.ac  3  U.  Sexti  deeretalium 
Bomae  1667 — 1670  t.  2  in  f.  scripsit 
Petrns  Maria  PasserinuB  de  Sex- 
tula  0.  Praed.  Longobardus,  ordinis 
procurator  generalis  a.  26  et  cathedrae 
matutinae  in  Sapientia  romana  a.  22 
moderator  (t  1 677  a.  aetatis82).  Plu- 
ra  alia  reliquit  opera  ad  tbeologiam 
practicam  spectantia  scil.  de  electione 
canonica  tr.  Romae  1661  in  f.,  1693, 
opus  grande  difficultates  omnes  enu- 
cleans  et  solvens  et  apud  jurisconsultos 
magni  existimatum  *).  De  hominum  sta- 
tibus  et  officiis  inspectiones  morales  ad 
ultimas  septem  qq.  2.  2.  s.  Tbomae, 
t  1.  de  statu  perfectionis  episcopalis, 
bonorum  Ecclesiae  administratione  et 
alienatione,  et  de  statureligiosorumet 
devotis  tribus,  Romae  1663  in  f.;  t.  2. 
deprivilegiis  et  facultatibus  religiosorum, 
ib.  I663;t.  3.dereligiosostatu,novit\*- 
tu,  professione,  translatione,  reclama- 
tione,ejectione,privilegiisetc.,ib.l  665 ; 
de  electione  summi  pontificis,  ib.  1670 
in  f. ;  de  indulgentiis,  ib.  1672  in  f. ; 
regulare  tribunal  seu  praxis  formandi 
processus  nedum  in  foro  regularium  sed 
et  secularium,  ib.  1677  in  f. ;  commen- 
taria  theologica  t  1.  de  incarnatione, 
ib.  1669  in  f;  t  2.  de  sacramentis; 
1 3.  de  eucharistia,  ib.  1669  in  f.  Opera 
ejos  theologica  et  canonica  collecta  pro- 
dierunt  Venetiis  1698  t.  4  in  f. ;  Lu- 
cae  1732  t.  3  in  f.  —  Prosper  Fag- 
nanus  juris  canonici  in  academia  ro- 
mwia  insignis  professor,  vix  annos  22 


in  dia«.  de  antiquis  collection.  et  collec- 
toribus  canonum  p.  2  c  2  §  3. 

>)  Tribuit  Echard  II,  674  hoc  opus  no- 
stro  theologo:  sed  alii  illud  tribuunt  sicut 
tr.  de  electione  w.  pontificis  et  de  hominum 
ttatUus  Petro  Francisco  Passerino 
eomifci  de  Belegni,  praesidi  consilii  secreti 
parmensie,  cujus  praeterea  sunt:  tr.  lega- 
iis  et  moralts  de  poUutione  eeclesiarum, 
Placentiae  1654,  in  compendium  redactus 
a  Fr.  N  i  v  i  a  n  o ,  ib.  1681  in  4;  de  ecclesiw- 
rum  rtconciliatione,  Parmae  1694  in  f. ;  de 
oecidmtr  unum  pro  aUero,  ib.  1693  in  f. ; 
probUmata  legalia  per  distinctiones  ad 
concordiam  redacta,  Placentiae  1678  in 
f.etc. 


natus  jam  8.  congr.  conc.  tridentini  se- 
cretarius,  aliisque  diversis  honoribus 
et  muneribns  per  40  annos  a  summis 
pontificibus  insignitus,  adeo  ut  eodem 
tempore  undecim  congregationibus  etsi 
coecus  inserviret,  coecqs  ocalatissimus 
dictus.  Anno  enim  44.  aetatis  lumine 
oculorum  fuit  privatus.  Gregorius  XV. 
ejus  prae8ertim  opera  est  usus  in  eden- 
da  celebri  bulla  »Aeterni  Patris*,  qua 
modus  eligendi  novum  pontificem  ac- 
curate  determinatur  l).  Inter  coecitatis 
incommodajussu  Alexandri  VII.  summa 
qua  pollebat  ingenii  perapicacia  com- 
mentaria  dtctavit  tn  quinque  decret.  11. 
vere  absoluti3sima,  quibus  potiora  tan- 
tum  loca  nitide  et  docte,  ratione  habita 
praxis  illustrat  Utilia  sunt  pro  cognos- 
cenda  praxi  et  disciplina  po9t  conc.  tri- 
dentinum  in  curia  romana  probata.  Iis 
in8eruit  opusculum  de  opinione  proba- 
bili,  cujus  liberiorem  usum  multis  ratio- 
nibus  co«rcerestuduit,  sednimiumrigo- 
rem  aectans  meruit  a  s.  Alphonso  *) 
magnus  rigoristarum  princeps,  nucto- 
rum  rigidorum  facile  princeps  audire 
(t  1678  a  aetati8  9l).  Ejus  commen- 
taria  prodierunt  cum  repertorio  gene- 
rali  (classico  in  suo  genere)  Romae  1661 
v.  5  in  f.,  ed.  optima;  Coloniae  1681 
t4;  Venetiia  1697  t.  5  in  3v.,  in  qua 
ed.  decretalium  textus  integer  perop- 
portune  additus  est  commentariis ;  Co- 
loniae  1681 ;  1704  v.  3  in  f.  cum  dis- 
ceptatione  de  grangiis  et  earum  orato- 
riis  (Bomae  1671);  Vesontione  1740  etc 
In  his  commentariis  mirabilis  sane  est 
eruditio  et  uberrima  textuum  allegatio, 
tamen  a  scopo  nonnunquam  aberrare 
videtur,  nec  raro  canones  laudat,  qui 
minus  congruunt  arguraento,  de  quo 
tractare  proposuit 8). 


')  Cf.  Philipps  Kirchenrecht  IV,  850. 

*)  Theol.  mor.  1. 4  n.  669 ;  Homo  apost. 
tr.  1  n.  63 ;  Milller  theoL  mor.  I,  282. 

*)  Ita  Mich.  a  s.  Joseph  III,  510  ss.  Cf. 
Doujat  praenot.  can.  V,  9  p.  453 ;  KL.  IV, 
1204. 


Digitized  by  Google 


255 


1664—1680.  Jus  canonicum.  Tellez,  Fennosini, 


256 


110.  Eodem  tempore  floruit  in  Hi- 
spania  Emmanuel  Gonzalez  Tellez 
doctor  salmantinus  et  in  academia  con- 
chensi  et  salmanticensi  canoDum  inter- 
pres,  qui  scripsit  commentaria  perpe- 
tua  in  singulos  textus  5  11.  decret.  Gre- 
gorii  IX.,  cui  operi  elaborando  singu- 
lisque  decretalibus  per  notas  ab  histo- 
ria  et  chirographia  petitas  illustrandis 
20  a.  se  impendisse  testatur.  Prodie- 
runt  Lugduni  1673  v.  4  in  f.;  1693 
t.  5  in8;  1713;  Venetiis  1690;  1737; 
1766  v.  5  in  f. ;  Francofurti  1690  v.  5 
in  f.,  eaque  tameu  se  magis  ab  erudi- 
tione  philologica,  quam  a  sagacitate 
juridica  commendant.  Georgius  Beyer 
protestans  auctorem  nostrum  «clegan- 
tissimum  dicit  ')  et  doctissimum  inter 
pontificios  decretalium  commentatores, 
post  quem  non  credo  supererit  quid- 
quam,  quod  ab  eis  exspectare  possis.« 
Concilium  iliberitanum  cum  discursibus 
apologeticis  Ferd.  de  Mendoza2)  olim 
editum  adjunctis  nunc  diversorum  (Al- 
baspinei,  Binii,  Coriolani.  Loaisuej  no- 
tis  suisque  uberioribus,  Lugduni  1665 
in  f.  Alter  doctissimus  Hispanus  est 
^icolaus  Rodriguez  Fermosini  astu- 
ricensis  episcopus  (t  23.  Jan.  1669), 
cujus  opera  varia  prodierunt  Lugduni 
1656 — 1670,  emendata  etin  meliorem 
ordinem  digesta,  sed  admodum  copi- 
osa  Coloniae  Allobrogum  1741  t.  14 
in  f.  hoc  ordine:  1.  de  legibus  eccle- 
siastieisad  4  primos  tit.  1.  1.  decret. 
alium  Gregorii  IX.  de  surama  Trinitate 
et  tide  catholica  (LiKduni  1662  in  f.); 
de  constitutionibus,  de  rescriptis,  de 
consuetudine ;  t.  2.  de  officiis  et  sacris 
Ecclesiae  ad.  tit.  22.  1.  1.  decr.  Gre- 


')  In  notitia  auctorum  juridic.  etjuris 
arti  inservientiura,  specim.  II  p.  144.  Typi 
error  videtur  es.se,  cum  apud  Philipps 
Kirchenrecht  legimus  (IV,  341)  Tellez  obi- 
isse  a.  KH9,  quem  et  alii  sequuntur. 

»)  Vir  erat  hic  eruditissimus  atque  Ho- 
ruit  exeunte  seculo  16.  Juvenis  edulerat: 
Disp.  in  locos  difficilitrres  tituli  <ie  pactis  in 
di^torum  libris,  Compluti  1586  in  f.  In- 
eurrit  dementiae  morbura,  in  quo  et  obiit. 


gorii  IX.,  ib.  1662  :  tr.  I.  a  tit.  de  po- 
stulatione  praelatorum  ad  tit.  de  oflfi- 
cio  vicarii ;  t.  3.  de  officiis  et  sacris  Ec- 
clesiae  ad  tit.  1 5.  i.  1 .  decr.  Gregorii  IX., 
tr.  II  de  sacra  unctione ;  t  4.  de  judi- 
ciis  et  foro  competenti  tr.  duo  ad  1.  2 
decr.  Gregorii  IX.,  in  quibus  agitur  de 
judiciis  ac  judicura  competentia  et  de 
personis  spectantibus  ad  judicia  tam 
ecclesiastica  quam  secularia  et  de  aliis 
practicabilibus  dubiis.  Opus  cui  adjecta 
est  duplex  allegatio  pro  tuenda  juris- 
dictione  tribunalis  s.  Inquisitionis,quam 
exercet  in  suos  ministros  et  faroiliares 
(ib.  1656);  t.  5.  complectitur  tr.  15, 
iCiL  1  de  libelli  oblatione;  2.  de  mu- 
tuis  petitionibus ;  3.  de  litis  contesta- 
tione;  4.  ut  lite  non  contestata  etc; 
5.  de  juramento  calumniae;  6.  de  dila- 
tionibus ;  7.  de  ferris  ;  8.  de  ordine  cog- 
nitionum;  9.  de  plus  petitionibus ; 
1 0-  de  causa  possessionis  et  pioprie- 
tatis;  1  1.  de  restitutione  spoliatorum : 
12.  de  dolo  et  conturaacia:  13.  de  eo 
qui  mittitur  in  possessionem  etc. ;  1 4.  ut 
lite  pendente  nil  innovetur;  15.de  se- 
questratione  possessionis  et  fructuum 
ad  l.  2.  decr.  Gregorii  IX.,  in  quibus 
8gitur  de  modo  petendi,  de  causis  liti- 
gandi,  quo  tempore,  de  ordine  judicio- 
rum  usque  ad  probationum  statum.  In- 
super  in  c.  de  libelli  oblatione  q.  4.  per 
24  §§  legitur  integra  cnjusque  tribu- 
nalis  praxisTomus.  6.  continet  de  pro- 
bationibus  ad  tit.  7. 1. 2-decr.  tr.  I.:  ad 
tit.  de  confessis,  probationibus,  testi- 
bus  et  testibus  cogendis ;  t.  7-  de  pro- 
bationibus  tr.  II  ad  tit.  de  fide  inatru- 
mentorum,  de  praesuniptionibus,  et  de 
jurejurando;  t.  8.  de  exceptionibus  ad 
tit.  6.  1.  2.  decr.  ad  tit.  de  confirma- 
tione  utili  vel  inutili;  t.  9.  allegationes 
fiscales  ad  text.  in  c.  Vergentis  X.  de 
haeret.  de  confiscatione  bonorum  in  s, 
Officio  Inquisitionis ;  t.  io.  de  pote- 
state  capituli  sede  vacante  nec  non  sede 
plena:  et  quid  possint  episcopi  per  se 
aut  debeant  una  cum  capitulo  exsequi 
tr.  tre3  (Lugduni  1 666  in  f.)  ;  t.  1 1.  cri- 
minalium  tr.  L  ad  tit.  de  accusationi- 


Digitized  by  Google 


flenricuB  Wagnereck. 


258 


bus,  de  calumniatoribus,  de  simonia,  ne 
praelati  vices  suas  etc.  et  de  magistris 
L  5.  decr. ;  t.  1 2.  criminalium  r.  II.  de 
infidelitate  et  haeresi  ad  tit.  de  judaeis, 
de  haeresi,  de  schismaticis  et  apostatis 
sub  1.  5.  decr.;  t.  13.  vota  decisiva  38 
congreg.  cameralium  et  particularium 
curiae  rom.  selecta  tam  coram  em.  S.  R.  E. 
cardinalibus  cum  camerae  apostolicae 
decanis  et  clericis,  protonotariis  aposto- 
licis  ac  s.  rotae  auditoribus  super  ma- 
teriis  tam  civilibus  quam  canonicis 
nunquam  antea  in  lucem  edita  ab  a. 
1684 — 1738,  quibus  opera...  N. Rod. 
Fermosiui  illustrantur.  confirmantur  et 
enodantur;  t.  14.  repertorium  gene- 
rale  *).  —  Antonius  G  r  aua-N  iet  o 
Salmantinus,  utriusque  juris  doctor  et 
jnris  canonici  in  academia  salmantina 
antecessor,  scripsit  catenamjurium  utri- 
usque  jurisprudentiae  sive  in  1.  2.  decr. 
commentarios.  Vallisoleti  1642  in  f. ; 
in  1.  3.  decr.,  Matriti  1662;  Coloniae 
Allobrogum  (1678)  1734  in  f. 

111.  E  Germanis  huc  spectat  Hen- 
ricus  Wagnereck  ( Wangnereck)  S.  J. 
Monacensis.  in  dilingana  academia  diu 
professor,  qui  et  cancellarii  munus  a. 
24  obivit  atque  ad  populum  de  sug- 
gestu  aliquot  annis  ecclesiastes  dixit 
(t  11.  Nov.  1664  a.  aetatis  70).  Post- 
humus  prodiit  commentarius  exegeticus 
ss.  canonum  seu  expositio  brevis  et  clara 
omnium  pontinciorum  decretalium  Gre- 
gorii  IX.,  Bonifacii  VIII.  in  Sexto,  Cle- 
mentisV.,extravagantiumJoannisXXII. 
et  communium  atque  etiam  concorda- 
torum  Germaniae  et  primariarum  pre- 
cum  suo  loco  insertarum  11.  5  ad  men- 


'  I  Cf.  Schulte  III,  757:  Ein  unend- 
lich  weitsohweifiges,  schwerfiUhges ,  ca- 
*oisti>che8  Werk,  das  aber  wegen  seinex 
genauen  Eingehens  besondera  auf  die  ro- 
raigch»*  und  spanische  Praxis,  sowie  durch 
Bezugnahme,  Exeerpiren  bezw.  Wider- 
legen  der  bedeutenderen  uud  mancher 
mtbt  leicht  zuifangUcher  Werke  fQrdog- 
inengeschu  htliche  auf  die  praktischc  Ent- 
wickelung  zu  stQtzeude  Intersuchungen 
von  Wert  ist. 


tem  et  literam  ss.  pontificum  compre- 
hensa  et  per  singula  capitula  sic  elucu- 
brata,  ut  juris  canonici  studiosis  et  in 
foro  ecclesiastico  occupatis  lucis  pluri- 
mum  afferri  queat,  Dilingae  1672.  Edi- 
dit  praeterea :  Exegesis  tit.  5.  de  prae- 
bendis  et  dignitatibus  ex  1.  3.  decr.  in- 
sertis  suo  loco  primariis  precibus  Cae- 
saris  Germaniae  et  regulis  Cancellariae 
S.  D.  N,  Alexandri  VII.,  ib.  1656;  de 
ereatione  animae  rationalis  tr.  adversus 
augustanos  praecones  aliosque  haereti- 
cos  traducis  assertores  »),  ib.  1628  in 
1 2  ;  theses  de  ss.  angelorum  praedesti- 
natione  ex  meritis  praedestinationi  gra- 
tuitae  hominum  opposita  ex  mente  s. 
Augustini,  ib.  1644,  quae  ita  Eomae 
dispiicuerunt,  ut  immineretearum  cen- 
sura,  nisi  auctor  illarum  sensum  minus 
probandum  sanasset  per  anthitheses 
catholicas  de  fide  et  bonis  operibus  art, 
4.  6.  20.  confessioni  augustanae  oppo- 
sitas,  ib.  1645,  quae  forte  obversatae 
sunt  menti  Bossueti  eique  occasionem 
praebuerunt  ad  conscribendam  exposi- 
tionem  doctrinae catholicae  2).  Antidor- 
schaeus  sive  conversionis  ad  fidem  ca- 
tholicam  causae  M.  Jo.  Kircheri(cf.  III3, 
746)  defensae  adversus  Jo.  Ge.  D  o  r- 
schaei  hodogeticum,  ib.  1653  in  4. 
Tribuitur  ei  quoque  Judicium  theologi- 
cum  puper  quaestione,  an  pax,  qualem 
desiderant  protestantes,  sit  secundum 
se  licita,  ex  principiis  christianis,  sen- 
tentia  veteris  Ecclesiae  summorumque 
pontificum  deductum,  sub  nomine  Er- 
nesti  de  Eusebiis,  Ecclesiopoli 
1648,  quod  editum  eo  tempore,  quo 
agebatur  de  pace  westphalica,  mul- 
tum  commovit  protestantes  et  principi 
electori  Bavariae  admodum  displicuit, 
atque  etiam  Vinc.  Caraffae  praeposito 
Soc.  J.  generali,  qui  ei  rigidam  imposuit 
poenitentiam.    Confessiones    s.  Aur. 


»)  Plurima  opuscula  hac  occaBione  de 
animae  origine  edita  cf.  apud  liacker 
III,  751.  Cf.  N.  Paulus  KL.  XII,  1212. 

*>  Biogr.  univ.  L,  .10;  Specht  Gesch. 
der  Cniv.  Dillingen  p.  2»7.  327  ss. ;  Som- 
mervogel  VIII,  97'J. 


Digitized  by  Google 


259 


1664—1680.  Jus  canonicum.  Engel,  Pirhing, 


260 


Auguttini  in  exemplum  perfectae  con- 
versionis  ad  Deum  scriptae  notis  ad 
usum  fructumque  idoneis  novisque  ca- 
pitum  summariis  illustratae,  Dilingae 
1631 ;  Coloniae  1646  in  12.,  quae  no- 
tae  seu  potius  piae  refleziones  classi- 
cae  omnibusque  numeris  absolutae  a 
nonnemine  censentur.  Vindiciae  moti- 
vorum  fidei  catholicae  (Christ  Besoldi 
ol  III»,  844)  adversus  Wagneri  censu- 
ram,  Augustae  1643  p.  1.  Embs  1649 
p.  2. 

112.  Universum  jus  ad  systema  revo- 
cavit  in  Germania  Ludovicus  E  n  g  e  1 
0.  S.  Ben.  Wagramensis  in  Austria  in- 
feriori  natus.  Postsuum  in  monasterium 
mellicense  ingres3um  ab  abbate  propter 
egregias  animi  dotes  ingeniique  acri- 
moniam  cum  aliis  roissus  est  Salis- 
burgum  juris  utrinsque  studio  in  illa 
celebri  academia  operam  daturus.  Ibi 
adeo  prefecit,  ut  propugnatis  publice 
de  jure  et  justitia  thesibus  juris  utrius- 
que  doctoris  lauream  sit  consecutus  1 4. 
Nov.  1657,  et  biennio  post  vix  pres- 
byter  ordinatus  ad  interpretandos  ss. 
canones  sit  electus.  Anno  1661  pri- 
mum  jurisprudentiae  partum  in  lucem 
emisit  Manuale  parochorwn,  quod  de 
parochorum  obligatione  eorumque  ju- 
ribus  in  alma  universitate  salisbur- 
gensi  publica  disputatione  versandum 
exposuit  P.  Jos.  Mexger,  Salisburgi  in 
12;  1662;  1668;  a.  1688  prodiit  ed. 
5.  hoc  titulo :  Manuajue  parochorum  de 
pleri8que  functionibus  et  obligationi- 
bus  ad  parochos  et  parochianos  atti- 
nentibus,  ut  de  administratione  sacra- 
mentorum,  de  decimis,  oblationibus, 
sepulturis  et  bonis  parochorum :  item 
de  votis,  juramentis  et  usuris,  mate- 
riis  scitu  utilissimis  non  tam  curam 
exercentibus,  quam  juris  canonici  et  ci- 
vilis  cultoribus,  simul  et  omnibus  in 
foro  versantibus  advocatis  et  cohsul- 
toribus  apprime  necessarium,  Venetiis 
1693  in  f.;  a.  1710  prodiit  ed.  deci- 
zna;a.l760ed.l5.  Salisburgi.  Semi- 

praefectus  1665 


illud  quadriennio  summa  cum  laude 
dextre  sancteque  rexit,  inde  vero  avo- 
catus  totius  academiae  procancellarius 
a.  1669'  communibns  suffragiis  nomi- 
natus  fuit  (f  22.  Apr.  1674).  >Erat 
vir  .  .  .  ob  prudentiam,  consilium,  in- 
genium  omnibus  mirabilis;  ob  mode- 
atiam,  mansuetudinem,  animi  submis- 
sionem  cum  nobili  genere  multum  ho- 
norum  titulis  aucto  conjunctam  omni- 
bus  carus:  ob  religionem,  pietatem, 
fidem  dilectus  Deo,  hominibus  reveren- 
dnt,  coelo  dignus,  vere  pacis  ac  lucis 
angelus  l). '  Alia  ejusdem  opera  sunt: 
Collegium  universi  juris  canonici  juxta 
triplex  juris  objectum,  personas,  res  et 
actiones  partitum,  servatis  rubricis  5 
decretalium,  sed  juxta  materiae  exigen- 
tiam  transpositi8,  Salisburgi  1670  p. 
1.  in  8;  p.  2.  ib.  1674  in  4;  p.  3.  ib. 
1674;  quod  opus  paucis  annis  deciea 
recusum  fuit 8).  Forum  competens  seu 
tr.  juridicus  de  competentiafori,  ib.  1 6  63 
in  4 ;  privilegia  monasUriorum  ex  jure 
communi  deducta,  ib.  1664  in  12;  et 
simul  cum  collegio  universi  juris  1688- 
—  Jdem  praestitit  Ernricus  (Ehren- 
reich)  Pirhing  S.  J.  Sigartinus,  qui 
jus  canonicum  annis  1 2  et  totidem  sa. 
literas  interpretatus  est  in  academia 
dilingana  (t  15.  Sept.  1670).  Innotuit 
hisce  doctis  op.;  Jus  canonicum  in  5 
U.  decr.  diftributum,  nova  methodo  ex- 
plicatum,  omnibus  capitulis  titulorum 
(qui  in  antiquis  et  novis  11.  decr.  con- 
tinentur)  promiscue  et  confase  positis 
in  ordinem  doctrinae  digestis,  adjunc- 


lta  legimua  in  ep.  encyclica  melli- 
censinm  de  ejus  obitu  ap.  Ziegelbauer  m, 
402. 

»)  Hoc  opus  impenae  laudat  vel  vir 
nrotestans  Struve  bibl.  juria.  ed.  Buder, 
Jenae  1743  c.  15  §  30  p.  524.  Cf.  Eittor. 
polit.  Blatter  1873.  LXXU,  502.  Schulte 
de  eo  scribit  III,  150 :  Er  war  gans  ent- 
Bchiedener  Anhfinger  dea  strengeo  kleri- 
kalen  Systems  und  hat  demaelben  durch 
seine  Werke  und  als  auageseichneter  Leh- 
rer  in  Deutschland  groCe  Dienste  geleistet. 
Seine  Schriften  aind  aehr  klar  und  faClich 
geachrieben  und  namentlich  auf  die 
Brauchbarkeit  fflr  die  Praxia  berechnet. 


Digitized  by  Google 


261 


Corvinus, 


262 


tb  aliis  qq.  connexis,  qnae  ad  plenam 
cujusque  tituli  aut  materiae  cognitio- 
nem  et  expositionem  pertinent,  Dilin- 
gae  1674 — 1677  v.  5  in  f..  qnae  res- 
pondent  5.  decr.  11.  Magni  omnino  fit 
hoc  opus  etiam  nunc  a  juris  canonici 
peritia  classicumque  censetur  ob  pleni- 
tudinem,  eruditionem,  casuum  varieta- 
tem,  unde  verus  juris  canonici  est  the- 
saurua:  Prodiit  iterum  ib.  1722  v.  4 
in  f.;  Venetiis  1759  ▼.  5  in  f.  A  quo- 
dam  sodali  in  compendium  redactum 
prodiit  inscriptum  :  FacUia  et  succincta 
ss.  canonum  doclrina,  Dilingae  1690  in 
4 :  Venetiis  1 693 ;  1711;  Augustae  V. 
1695.  Prius  jam  prodierant  assertio- 
nes  publice  defensae  de  postulatione, 
dedione  et  translatione  praelatorum 
ecclesiasticorum,  1645;  de  ordinatione 
et  ordinandis,  Dilingae  1659;  de  jure 
teripto  et  non  scripto,  Dilingae  1644  in 
8;  de  jurisdictione,  officio  et  potestate 
praeiatoruiu  et  rectorum  ecclesiae  epi- 

ib.  1663  in  8 ;  de 
et  potestate  ordinarii  judi- 
eis  sea  praelati  ecclesiastici,  ib.  1652 
in  8 ;  de  jurisdictione,  officio  et  pote- 
itate  judicis  deiegati,  ib.  1664  in  8;  de 
rescriptis,  ib.  1665  in  8;  de  constitu- 
tionibus  et  consuetudinibus,  ib.  1666  in 
8:  de  renunciatione  beneficiorum,  ib. 
1667  in  8  ;  quas  in  magnum  suum  re- 
cepit  opos.  Institutio  episcopalis  acade- 
miM  dilinganae,  Dilingae  1660. 

1 1 3.  His  adjungantur  Arnoldus  C  o  r- 
v  i  n  u  s  a  Beldern,  filius  Jo.  Arn.  Cor- 
vini  acerrimi  arminiani,  qui  ad  fidem 
conversus  catholicam,  in  academia  mo- 
guntina  juris  canonici  obtinuit  cathe- 
dram  ediditque  concinnum  opus  11.  4 
comprehensum,quod  institutionum  ca- 
nonicarnm  loco  esse  potest,  cui  titu- 
lus:  Jus  canonicum  per  aphorismos 
strictim  explicatum,  Amstelodami  1 643, 
dein  ob  suam  utilitatem  saepissime  edi- 
tum,  etiam  curis  S  t  r  y  k  i  i  Halae  1705 
et  Boehmer  ib.  1717  etc;  et  aliis 
cmissis,  quae  ad  jus  civile  spectant, 
reliquit  geminnm  tr.  bene  concinnatum 


de  personis  atque  beneficiis  ecclesiasticis 
sive  introductionem  ad  genuinam  uni- 
versi  juris  canonici  seu  pontificii  expli- 
cationem  (opus  posthumum),  F  r  a  n  c  o- 
fnrti  1 708 1 2  in4.0biitauctor  1680- 
Josephus  Gibalinns  S.  J.Gallus,  pa- 
tria  Gambalitanus  (n.  1592)  dioeceseos 
mimatensis.  Philosophiam  sexennio  pro- 
fessus  est,  theologiam  scholasticam  oc- 
tennio,  moralem  decennio.  Cam  vir  esset 
consilii,  in  gravissimis  negotiis  a  pri- 
moribus  et  optimatibus  identidem  con- 
sulebatur  (t  14.  Dec.  1671).  Edidit: 
Scientia  canonica  et  hieropolitica :  opus 
novum  in  3  t  partitum,  in  quo  singula, 
quae  toto  corporejuris  pontificii  sparsa 
sunt,  ad  certa  et  indubitata  principia 
reducuntur,  et  ex  illis  innumerae  qq. 
ad  forum  tum  internum  tura  externum 
pertinentes  facile  et  solide,  quamvis  non 
semper  ex  vulgi  sensu  explicantur :  pri- 
vati  Galliae  mores  ac  jura  cum  romanis 
conciliantur:  universa  denique  theolo- 
gia  moralis  ex  certis  et  conatantibus 
schola8ticae  principiis,  patrum  sensu  et 
ecclesiasticis  legibus  docetur,  Lugduni 
1 670  t.  3  in  f. ;  disquisitiones  canonicae 
de  cluusura  regulari  ex  veteri  et  novo 
jure,  operis  de  scientia  canonica  spe- 
cimen,  ib.  1648  in  4;  de  irregularita- 
tibus  et  impedimentis  canonicis  ss.  ordi- 
num  susceptionem  et  usum  prohiben- 
tibus  L  singularis,  ib.  1652  in  4;  dis- 
quisitiones  canonicae  de  sacra  juris- 
dictione  in  ferendis  poenis  et  censuris 
ecclesiasticis  ex  veteri  et  novo  jure  tra- 
ctatio  utrique  foro  perutilis,  ib.  1655 
in  f . ;  de  usuris,  commerciis  deque  ae- 
quitate  et  usu  fori  lugdunensis  cum  ac- 
curata  usurarum,  ejus  quod  interest 
annuorum  redituum,  cambiorum,  socie- 
tatum  et  contractuum  omnium  expli- 
catione  tractatio  bipartita  utrique  foro 
perutilis  ex  jure  naturali,  ecclesiastico 
et  civili,  gallico  et  romano,  ib.  1656  in 
f. ;  de  simonia  universa  tr.  theologica 
et  canonica,  in  qua  innumerae  qq.  de 
88.  functionibus,  sacramentorum  admi- 
nistratione,  missarum  stifcendiis,  doti- 
bus  monialium,  collatione,  resignatione 


Digitized  by  Google 


2  6  3  1664—1 680.  Jus  canonicum. 


Melatius,  Maranta,  Sperelli,  264 


et  coramutatione  beneficiorum  ad  usum 
utriusque  fori  dilucide  et  ex  certis  prin- 
cipiis  explicantur,  ib.  1659  in  4 ;  de 
universa  rerum  humanarum  negotiatione 
tr.  scientifica  utrique  foro  perutilis  ex 
jure  naturali.ecclesiastico,  civili,romano 
et  gallico,  in  qua  negotiorum  humano- 
rum  aequitas  per  omnes  negotiationis 
causas,  materias,  formas  universales  ac 
singulares  contractuum,  commerciorum 
atque  ivwaXXafiAatwv  diversa  genera 
ex  iisque  ortae  obligationes  scientifice 
etsolide  explicantur,  humanarum  scien- 
tiarum  et  artium  rectus  ac  pravus  usus 
demonstratur,  singulorum  statuum, 
ofFiciorum  ac  raunerum  rationes  atque 
adeo  universae  oeconomiae  et  politicae 
traduntur,  ib.  16^3  v.  2  in  f.  —  Coe- 
lestinus  M  i  r  e  b  a  u  (Mirbellus)  advoca- 
tus  bituricensis,  dein  parlamenti  pari- 
siensis,  edidit  institutionum  juris  cano- 
nici  U.  2,  Parisii3  1668,  institutionum 
P.  Lancelotti  (III3,  335)  compendium 
admodum  succinctum. 

1 1 4.  Praeter  hos  l)  alii  qq.  singula- 
res  tractarunt.  Ita  in  Italia  Andreas 
M u  s  c  a  r  a  Siculus,  juris  utriusque  doc- 
tor  (f  1  l.Nov.  1666),  in  lucem  emisit 
defensionem  immunitatis  ecclesiasticae, 
Panormi  1647  in  f.  —  Joannes  M  e  1  a- 
tius  s.  theologiae  et  utriusque  juris 
doctor  necnon  protonotarius  apostoli- 
cus,  saepius  vicarius  generalis  (t  26.Dec. 
1 679),dedit  miscellanea  selectarumjuris 


«)  His  addi  posaent  Placidus  Bridler 
HelvetusO.S.  Ben.  in  monasterio  sangal- 
lensi,  aliquamdiu  (1651-53)  juris  cano- 
nici  profesaor  Salisburgi  (t  15.  Nov.  1679), 
de  quo  cf.  Schulte  III,  145.  —  Ludovicua 
Du  Bois  (t  1670),  qui  Colberti  jussu  prae- 
cepta  juris  canonici  tialliae  inceperat  col- 
ligere,  sed  morte  praepeditus  unum  tan- 
tuiu  tomum  abaolvit,  quem  pluriniis  ob- 
servationibus  auxit  Dionysius  S  i  m  o  n 
(t  1731),  alterumque  adjecit.  Saepius  hoc 
opus  prodiit  hoc  titulo  :  Maxitnes  du  Droit 
atnonitjtte  de  Frttnce,  Parisiis  1681 ;  1686  ; 
1H93 ;  1703  v.  2  in  8.  Cf.  .-\.  E.  L.  170«)  p. 
165  ss.  Jntioductioh  ait  ftroit  ecclhimti>jue 
d'  Francc  cum  annntationibus  e.jusilem  D. 
S  i  m  o  n ,  ib.  1678  in  12. 


utriusque  assertionum,  Panormi  1670 
t.  1 .  et,  ut  videtur,  unicum.  —  J.  F  o  n- 
tanellae  exstant  canonicarum  qq. 
resolutiones  de  jure  patronatus  et  elec- 
tione,  Neapoli  1664  in  f.  —  Caroius 
Maranta  Neapolitanus,  episcopus  pri- 
mum  (1637)  Juvenatii,  dein  (1657) 
Tropaeae  in  Calabria  (t  26.  Jan.  1 664), 
ieliquit  controversarum  juris  utriusque 
responsionum  in  foro  causarum  eccle- 
siastico  praesertim  discussarum  et  ad 
pias  causas  pp.  2  in  1  v.  Neapoli  1637 
in  f.;  medullam  decreti,  ib.  1656.  — 
Alexander  Sperelli  Assisii  n.  1590, 
episcopuB  eugubinus  (t  1 9.  Jan.  1672), 
edidit :  Decisiones  fori  ecclesiastici,  Ve- 
netiis  1666  t.  2  in  f  ed.  3;  11  vescovo, 
opera  etica,  politica,  sacra  pp.  3  Ro- 
mae  1656  t.  2  in  f..  latine  interprete 
An.  Adami  S.  J.  (t  16.  Jul.  1706), 
ib.  1670  t.  2  in  f.;  Paradossi  morali, 
ib.  1640  ;  1  653  in  4.,  latine  interprete 
Ludov.  Voltolini,  Francofurti  1698 
t.  2  ;  Paraenesis  teleturgica  de  sacrificio 
missae,  in  qua  thesauri  in  sacrificio 
missae  reconditi  deteguntur,  ex  italico 
latine  eodem  interprete,  ib.  1698.  — 
Joannes  Baptista  T  u  r  r  i  c  e  1 1  i  disse- 
ruit  plene,  praesertira  ex  praxi  Rotae 
romanae,  de  beneficiorum  unione,  Ferra- 
riae  1674  in  f. ;  de  rebus  Ecclesiae  non 
alienandis,  ib.  1674  in  f.  —  Antonius 
Flaminius  Marchetti  de  Angelinis 
protonotarius  apostolicus,  canonicus 
maceratensis  et  capituli  vicarius  de- 
scripsit  praxitn  vicarii  capitularis  una 
cum  materia  sepulcrali ;  additur  cata- 
logus  novus  rom.  pontificum,  cardina- 
lium,  patriarcharum  et  episcoporum 
totius  orbis  christiani,  Mediolani  1677 
in  4.  —  In  primis  vero  norainandus 
est  Jacobus  Pignatelli  x)  e  Crypta- 


')  Alius  ab  eo  est  Fabritius  Pigua- 
telli  S.  J.  (n.  1609;  t  26.  Aug.  1656),  qui 
in  academia  neapolitana  docuit  philoso- 
phiara  et  posthumura  reliquit  opus  iuscri- 
pturn :  De  monte  propitiatorio  pro  peccatis, 
hive  dc  sacrosancto  ac  divinissimo  Eccle- 
siae  sacrificio  11.  5,  quibus  accedit  opu^u- 
lum  de  apostolatu  b.  SathanueUs  Batiholo- 


Digitized  by  Google 


Pignatelli,  d'  Avesan,  Berbisey,  David  etc. 


266 


leis  in  Salentinis  8.  theologiae  et  juris  I 
utriusque  doctor,  qui  reliquit  consulta- 
tiones  canonicas,  in  quibus  praecipuae 
oontroveraiae  de  iis,  quae  ad  oanoniza- 
tionem  ac  ss.  ritus,  ad  s.  conc.  triden- 
tinum,  ad  episcopos  et  regulares,  ad 
immunitatera,  libertatem,  jurisdictio- 
nem  ecclesiasticam  ac  hujusmodi  alia 
potissimum  pertinent,  non  solum  ex 
utroque  jure  scripto,  sed  etiam  ex  ss. 
congr.  decretis,  rebus  judicatis,  placitis 
atque  consultis,  ex  prudentum  respon- 
sis,  ex  moribus  receptis  breviter  ac  per- 
spicue  dirimuntur,  Somae  1 6  7  5  t.  3  in 
f.;  Venetiis  1687  v.  10  in  5  v.  in  f. 
(ed\  S  ab  auctore  recognita).  Eae  sunt 
admodum  copiosae,  quarum  frequens 
USU9  apud  tribunalia  romana,  et  qui- 
bus  Benedictus  XIV.  haud  raro  utitur  *). 
Postea  adjectae  fuere  consultationes  no- 
rimmae  canonicae  circa  praecipuas  con- 
troversias,  quae  ad  fidem  ejusque  regu- 
lam  spectant,  in  quibus  errores  atheo- 
rum,  infidelium,  schismaticorum,  hae- 
reticorum  et  aliorum  Ecclesiae  catholi- 
cae  hostium  referuntur  et  refelluntur, 
praesertimque  illa?,  quae  circa  s.  inqui- 
sitionis  tribunal')  versantur,  ubi  de 
inquisitoribu3,  eorum  oflicialibus  et 
ministris,  de  reis,  in  quos  jus  et  pote- 
statem  habent  deque  poenia  pro  casuum 
varietate  illis  infligendia,  et  quam  plu- 
rima  alia  ad  hoc  argumentum  facientia 
complectentes,  ib.  1723  v.  2  in  f.  Ha- 
rum  indicem  seu  compendium  confecit 


nvwi  (in  quo  scil.  ostendit  Nathanaelem 
ipsum  ease  Bartholomaeum  apostolum), 
Neapoli  1660  in  4. 

•)  Cf.  Schultelll,  502. 

*)  De  hoc  scripsit  quoqne  Sebastianus 
Sa  1  e  1 1  e  ■  S.  J.  Gandiensis,  qui  a.  18  the- 
ologiam  moralem  docuit  et  a.  40  s.  inqui- 
«tionis  consultor  fuit  (f  18.  Jan.  1666  no- 
nagenario  major)  in  opere:  De  materiis 
tr&unalium  s.  inquisitionis  eeu  de  regulis 
inultiplicibus  pro  formando  quoris  eorum 
ministro,  praesertim  consultore,  praemis- 
sis  13  prolegomenis  de  origine  etprogres- 
«u  dictorum  tribunalium  judicibus  ac  mi- 
nifctri*  tum  moralis  theologiae  et  juris  pe- 
ritiae  professoribus  valde  utilibus,  Romae 
1661-63-56  t.  3  in  f. 


Pascucci,  in  quo omnia  a  Pignateili 
per  1 0  t.  dicta  alphabetice  per  materias 
disposita  reperiuntur,  Komae  1699  t.  2 
in  f. ;  Venetiis  1 7 1  6  t.  2  in  v.  1  in  f. 
Omnia  ib.  1736  v.  12  in  f.;  sed  pro- 
dierant  etiam  Coloniae  1700  t.  11  in 
5  v.  in  f.  et  alibi.  —  Julii  Capone 
Neapolitani  exstant  tr.  juxta  familiarem 
juris  canonici  rationem,  Genevae  1733 
v.  2  in  f.,  qui  est  bonus  commentarius 
in  Lancelotti  institutiones  (ed.  2)  et 
disceptationes  forenses  ecclesiasticae, 
civiles  et  morales,  Lugduni  1677  v.  5 
in  f.  et  Genevae  1731. 

1 1 5.  In  GaUia  Joannes  d'  A  v  e  z  a  n 
Vasco  n.  in  oppido  Aveze  vallis  aura- 
nae  sub  Pyrenaeis,  Cujacii  et  Jani  a 
Costa  auditor,  aurelianensis  (1626), 
dein  parisiensis  (1659)  juris  anteces- 
sor  et  facultatis  syndicus  (t  1669),  dis- 
seruit l)  stilo  eleganti  de  censuris  cc- 
clesiasticis,  cum  diss.  de  pontificia  et 
regia  potestate,  Aureliae  1653  in  4.,  in 
qua  bene  distinguit  inter  gladium  spi- 
ritualem  et  materialem,  utriusque  har- 
moniam  urget;  1670  simul  cum  tr.  de 
sponsalibus  et  de  matrimonio,  Parisiis 
1661  in  4;  de  renunciationibus  sive  re- 
signationibus  et  pensionibus  beneficio- 
rum  ecclesiasticorum  deque  portione 
congrua  et  competenti  ex  eorum  redi- 
tibus  vicarii8  perpetuis  assignanda, 
Aureliae  1657  in  4;  diss.  patronaius 
juris  pontificii,  ib.  1 666  in  5.,  quae  re- 
periuntur  et  iam  inMeermann  thesauro 
novo  t. IV.  —  Jacobus  Berbisey  de 
Belleneuve  divinionensis  parlamenti 
membrum  (f  16.  Sept.  1678)  comple- 
vit  ediditque  magistri  sui  Julii  Pacii 
definitiones  juris  civilis  et  canonici,  Pa- 
risiis  1639;  Amstelodami  1643  in  12. 
—  Joannes  David  opus  exquisitissi- 
mum  edidit  inscriptum  Du  jugemeni 
canonique  des  eviques,  pour  servir  de 
response  a  la  nouvelle  doctrine  de  plu- 
sieurs  auteurs ;  avec  une  diss.  qui  noua 
decouvre  ie  sujet,  pour  lequel  les  auteurs 


•)  Cf.  Schulte  III,  600. 


Digitized  by  Google 


267 


1664—1680.  Jus  canonicum.  Caulet,  Mellaeua,  Salgado  etc. 


268 


qui  ont  recherche  jusqu'ici  quel  estoit 
le  Concile  plenier  dont  S.  Augustin  a  parle 
en  disputant  contre  les  donatUtes,  se 
sont  egarez  dans  cette  recherche,  Pa- 
risiis  1671,  quod  maximo  cum  fructu 
legitur  et  in  quo  pontificis  jura  adver- 
sus  Petri  de  Marca  1.  7.  concordiae  sa- 
cerdotii  et  imperii  propugnat.  Adver- 
sus  ipsum  scripserunt  Jac.  Boileau, 
Joan.  Gerbais,  Launojus  etQues- 
nellus  passim  in  sua  ed.  operum  s. 
Leonis :  neque  placuit  hic  liber  Galli- 
canis,  hinc  in  comitiis  cleri  a.  1681  ha- 
bitis  selecti  aunt  deputati,  qui  eum 
examinarent.  Doctrina  libri  ecclesiae  et 
regni  gallicani  libertatibus  adversaju- 
dicata  fiiit,  et  ad  baec  5  capita  revo- 
cata:  1.  Episcoporum  causae  in  prima, 
ut  vocant,  instantia,  apud  apostolicam 
sedem  dirimendae  sunt.  2.  Pontifici- 
bus  rom.  licet  aut  retinere  aut  provin- 
ciae  episcopis  remittere  gallicanorum 
episcoporum  causas.  3.  Nullam  habent 
concilia  auctoritatem  in  fidei  aut  disci- 
plinae  negotio,  ni  hujus  particeps  fue- 
rit  rom.  pontifex.  4.  Sancta  sedes  sa- 
cerdotii  origo  est.  5.  Papa  infallibilis 
est  de  facto.  David  singula  haec  capita 
elucidare  ac  scripto  elucidationem  con- 
firmare  jussus  est      Riponse  aux  re- 
marques  de  M.  de  Launoy  sur  la  diss. 
du  concile  plenier,  ib.  1671  in  8.  (cf. 
supra  p.  227).  —  Pro  juribus  Eccle- 
siae  in  controversia  de  regalibus  stetit 
Franciscus  Stephanus  de  Caulet  To- 
losae  n.  19.  Maj.  1610.  A  P.  de  Con- 
dren  Oratorii  praeposito  spiritu  sacer- 
dotali  imbutus  et  particeps  laborum 
apostolicorum  piissimi  Olierii  institu- 
toris  congr.  s.  Sulpicii  dignus  est  ha- 
bitus,  qui  a  s.  Vincentio  pro  episcopa- 
tu  pamiensi  commendaretur  (1644). 
Dioecesim  suam  magno  zelo  reformare 
sategit.  Dolendum  tamen,  quod  janse- 
nianae  factionis  hypocrisi  deceptus  et 
irretitus  inciderit  in  nimium  rigorem 
et  spiritum  oppositionis  adversus  de- 


')  Cf.  D' Arg£ntr6  coll.  jud.  t.  II  p.  2 
pag.  35-1. 


creta  8.  sedis.  Intrepide  restitit ')  usur- 
pationibus  Ludovici  XIV.  in  regalium 
causa:  quam  ob  rem  multas  vexationea 
et  bonorum  spoliationea  eat  passus  (f 
7.  Aug.  1680).  Typis  dedit:  Traiti  ds 
la  RegaU . . .  pour  la  deiense  des  droits 
de  son  Eglise,  Coloniae  1680.  —  Ste- 
phanus  M  e  1 1  a  e  u  8  (de  Melles)  Parisi- 
nus,  ez  professore  philosophiae  juris 
antecessor  in  academia  parisina,  prae- 
lectionem  emisit  1678  in  lucemdeoW- 
gine,  divisione  et  dotatione  parochiarum 
deque  parochorum  gradu,  institutione 
et  officiis  ad  tit.  extra  de  parochiis  et 
alienis  parochianis.  —  In  Hispania 
Franciscus  Fernandez  de  Minanos 
Navarrus,  juris  doctor  et  protonotarius 
apostolicus,  edidit&asim  pontificiae  ju- 
risdictionis  sive  de  ejusdem  origine, 
fundamentis  et  successiva  continua- 
tione,  Matriti  1674  in  f.,  in  qua  docto 
et  copiose  disserit  adversus  Bodinum 
et  alios  pseudopoliticos  pontificiam  auc- 
toritatem  eztenuare  volentes  et  contra 
quosdam  eandem  minus  rationabiliter 
amplificantes2). —  Franciscus  Salga- 
do  de  Somoza,  Gallaecus,  coronunieu- 
sis,  in  regia  audientia  aliquamdiu  cau- 
sarum  patronus,  Ferdinandi  Infantis, 
archiepiscopi  toletani  et  cardinalis  vi- 
carius,  dein  Pincianus  judez  aliisque 
muneribus  honorificis  clarus  (t  25.  Aug. 
1 664),  aliqua  scripsit  juribusEcclesiae 
non  adeo  conformia,  ut  de  regia  pro- 
tectione  vi  oppressorum  appellantium  a 
causis  et  judiciis  ecclesiasticis  tr.,  Lug- 
duni  1626  t.  2  in  f.:  1647;  1669  ed. 
4.,  proh.  17.  Jun.  1627 ;  tr.  de  suppli- 
catione  ad  SS.  a  bullis  et  literis  apo- 
stolicis  nequam  etimportune  impetra- 
tis  in  perniciem  reipublicae,  regni  aut 
regis,  aut  juris  tertii  praejudicium  et 
de  earum  retentione  interim  in  senatu, 
Matriti  1639  inf'.,  proh.  17.Dec.  1640. 
—  Emmanuel  Alvarez  Pegas  Lusi- 
tanus,  in  regio  senatu  supplicationum 


•)  Cf.  Jungmann  KL.  II,  2064;  contia. 
U.  E.  Fleurii  paasim  t.  63.  64. 
»)  Mich.  a  a.  Joaeph  II,  288. 

Digitized  by  Google 


26  9 


Theologia  moralis.  Busenbautn,  Heinlin. 


270 


causarum  patronus ,  disseruit  de  com- 
peteniiis  inter  archiepiscopos  episcopos- 
que  et  nuntium  apostolicum  cum  pote- 
state  legati  a  latere,  Lugduni  1675  in 
f.  —  Augustinus  VazquezS.  J.  Ga- 
ditanus  (t  16.  Mart.  1676)  scripsit: 
Viearius  generalis  sive  de  potestatevi- 
carii  generalis  classis  hispanae  cum  ex- 
plicatione  pontificiorum  diplomatum 
ejus  personam  concernentium,  Gadibus 
1670  in  4.  sub  nomine  Simonis  Marci 
de  Nestares. 

1 16.  TheologUtm  morum  l)  ad  syste- 
ma  revocavit  in  primis  Hermannus 
Busenbaum  S.  J.  patria Nottelenen- 
sis(Nottulu)  in  Westphalia  n.  a.  1609. 
Docuit  philosophiam,  theologiam  scho- 
lasticam  et  moralem.  Vir  erat  eximiae 
prudentiae  et  singularis  doctrinae,  un- 
de  a  celsissimo  principe  episcopo  mo- 
nasteriensi  in  arbitrum  conscientiae 
auae  estadlectus,  eoque  muneremagna 
tam  ipsius  principis  quam  aulicorum 
approbatione  perfunctus.  In  sacro  tri- 
bunali  poenitentiae  coromissos  sibi  ani- 
mos  mira  dexteritate  promovebat  (t 
1668).  Celeberrimum  eum  reddidit 
MeduUa  theologiae  moralis  facili  ac  per- 
«picua  methodo  resolvens  casus  con- 
scientiao  ex  variis  probatisque  aucto- 
ribus  (praesertim  ex  scriptis  Hermanni 
N  ii  n  n  i  n  g  et  Friderici  S  p  e  e)  concin- 
nata,  quod  opusculum  brevitate,  con- 
cinnitate  et  ordine  rerum  excellit:  et 
sane  quanti  factum  fuerit,  probant  re- 
petitae  editiones,  cum  inter  paucos  an- 
nos  (usque  ad  a.  1675)  factae  fuerint 
ad  minimum  45  ed.  et  ultra  200  ad 
1776.  tum  etiam  illud,  quod  vel  pro- 
bati«simi  auctores,  CL  Lacroix,  s. 
Alph.  Liguori  et  adhuc  nostra  aetate 


>)  De  theologia  morum  plures  merue- 
ront  ex  his,  quos  inter  theologos  schola- 
•ticos  recensuiraus,  ut  Mart.  de  Esparsa 
etDominicusax.  Thoma  p.  14 ;  Fr. 
de  Arauxo  p.  15;  de  Marinis,  Ferro 
\>.  17  :  Gabriel  a  s.  Vincentio  p.  18;  Tho- 
ma*  del  Bene  p.  22  etc 


Ant. Bal  lerini l)  hujus  medullae  tex- 
tum  ubeiTimis  commentariis  exposue- 
rint.  Prodiit  primum  Monasterii  1650; 
plures  posteiiores  ed.  auctor  recogno- 
vit,  a  mendis  purgavit  et  auxit;  aliis 
adjectae  raere  prop.  damnatae  ab  Ale- 
xandro  VII.,  Innocentio  XI.  etc.  Novam 
ed.  curavit  s.  Alphonsus  adjunctis  an- 
notationibus  post  dubia  seu  articulos, 
prop.  damnatis  necnon  omnibus  ep. 
encyclicis  et  pontificiis  decretis  mores 
spectantibus  Benedicti  XIV.,  Neapoli 
1748,  quae  ed.  saepe  fuit  recusa.  Op- 
timae  censentur  ed.  romana  sine  anni 
assignatione  et  tornacensis  1848  v.  2 
in  12.  In  notis  adjectis  indicatur,  in 
quibus  potissimum  s.  Alphonsus  ab 
auctore  dissentiat ;  altero  vc  lumine  con- 
tinetur  synopsis  nonnullarum  consti- 
tutionum  apostolicarum  summi  mo- 
menti,  praxis  confessarii  s.  Alphonsi 
et  diss.  de  recidivis.  Immerito  2)  accu- 
satus  fuit  hic  theologus  a  quibusdam 
laxitatis,  licet  pi*opositiones  quasdam 
tunc  ab  aliis  quoque  probatas,  postea 
tamen  damnatas,  tradiderit  vel  sine 
nota  retulerit  A  parlamentis  parisino 
et  tolosano  igni  olim  fuit  traditus ,  et 
nostra  aetate  a  Societatis  Jesu  et  Ec- 
clesiae  hostibus  acerrime  probris  et  ca- 
lumniis  impetitus. 

117.  Huic  addi  debent  in  Germania 
Henricus  Heinlin  O.  S.  Ben.  Theren- 
sis  in  Francia  orientali,  theologiae  mo- 
ralis  in  universitate  saliaburgensi  pro- 
fe8sor(l677 — 1680),  qui  praeter  plu- 
rima  scripta  philosophica  pariter  edi- 
dit8)  meduUam  theologiae  pastoralis 
practicae  cum  1 2  centuriis  casuum 
circa  sacramenta  singula,  gratiam  ju- 


')  Coepit  hic  insignis  commentarius 
cuia  Dora.  P  a  1  m  i  e  r  l  prodire  Prati  1889 
-1893  t.  VII. 

*)  Cf.  ejus  apologiam  apnd  P  e  n  n  das 
schwarzeBuch  und  die  Moral  derJesuiten 
1856 ;  Fritz  KL.  II,  1553  s.,  Duhr  Jes.  Fab. 
1901.  Cf.  Sommervogcl  II,  444—55. 

»)  Cf.  hist.  univers.  salisb.  1.  2  c.  7  n. 
310:  Adelung  II,  1874. 


Digitized  by  Google 


271 


1664—1680.  Theologia  moralw.  Gobat, 


272 


stificantem,  censuras,  boras  canonicas 
etc.  Accedit  theologia  erronea  sen  prop. 
a  variie  pontificibus  damnatae,  Bamber- 
gae  1674  in  4;  Coloniae  1707;  No- 
rimbergae  1714.  —  Stephanus  a 
s.  Paulo  0.  Carax,  cujus  theologia  mo- 
ralis  Coloniae  1 669 ;  1 696  ed.  5 ;  1722 
prodiit  —  et  Georgius  Gobat  S.  J. 
Charmvillanus  (Charmoille)  in  pago  ber- 
nen8i(l600 — 1679),  qui  docuit  theo- 
logiam  moralem  a.  20,  unde  in  hac 
scientia  auctor  est  multum  eruditus  et 
experientia  abundans:  sed  nimis  fuit 
benignus,  hinc  nonnullas  amplexus  est 
prop.  quaenostmodum  fuere  damnatae. 
Quare etiam Guido  deSeve  deHoche 
Chouart  episcopus  atrebatensis l) 
censuram  adversus  ejus  opera  edidit 
17.  Aag.  1703,  qua  prop.  32  damnat; 
plures  tamen  vindiciae  pro  G.  Gobat 
prodierunt,  inter  quas  eminent:  Vin- 
diciae  Gobatianae  sive  examen  prop., 
quas  ex  op.  P.  G.  Gobat  excerptas  il- 
lustr.  atrebatensis  episcopus  severissi- 
ma  censura  notavit  et  ipsius  censurae 
crisis  a  quodam  8.  theol.  doctore  (Cbri- 
stophoro  B  a  s  8 1  e  r)  edita  (Ingolstadii) 
1 706  in  4.  Haec  ejusdem  sunt  opera*) : 
Sensus  et  consensus  doctorum  de  jubi- 
laeo  duplici  et  suspensione  indulgen- 
tiarum,  Oeniponti  1649  in  8.,  Craco- 
viae  1651,  quo  periculum  facere  vo- 
luit,  an  posset  in  publicum  proferre 
aliquid,  quod  aliquam  saltem  ferret  uti- 
litatem.  Appellavit  autem  sensum  et 
consensum  doctoram,  quia  non  tantum 
illos  30,  quorum  nomina  alphabeti  or- 
dine  praefationi  subnectit,  sed  omnes 


•)  Hujus  episcopi  (t  1724)  qui  iteratis 
vicibus  immrrexit  in  moralistas  suo  judi- 
cio  laxiores,  nt  etiam  in  Jo.  B.  Taberna 
(de  quo  infra)  opuscula  de  administrandis 
sacramentis  poenitentiae  et  eucharistiae  in 
gratiam  confessariorum  collecta  iterum 
prodierunt  notin  locupletata,  Bambergae 
et  Wirceburgi  1784;  etiam  in  doctrina  de 
administrando  sacr.  poenitentiae,  Lovanii 
1701 ;  8.  Blasii  1778. 

»)Cf.  Sommervogel  III,  1505—  12: 
praefat.  edit.  operum  a.  1681 ;  UrbanyKL. 
V,  784. 


omnino,  quos  de  jubilaeo  et  indulgen- 
tiis  tjractantes  nancisci  potuit,  evolvit 
et  quidouid  in  ipsis  ultra  ea,  quae  in 
scholis  docendo  didicerat  suisque  audi- 
toribus  tradiderat,  dignum  lectoris  ocu- 
lis  reperit,  in  hoc  opus  sed  suis  ple- 
rumque  verbis  retulit  suoque  judicio 
de  plerisque  addito.  Thesaurus  eccle- 
siasticus  indulgentiarum,  in  quo  omnia 
dubia  moralia,  quae  alii  plerique,  per- 
multa,  quae  pauci,  non  pauca  quae  ne- 
mo  de  hac  materia  tractarunt ,  propo- 
suit  ac  resolvit.  Quem  in  finem  aucto- 
res  39  legit,  perpendit  et  contulit, 
Oeniponti  1650;  Monachii  1650  in  8; 
Vindiciae  theologiae,  quibus  adversus 
nonnullo.s  jurisconsultos  (piaesertim 
adversua  Mich.  Fe  rro  Manrique)  de- 
fenduntur  et  in  sua  possessione  con- 
servantur  theologi  scribentes  de  mate- 
riis  alterutro  jure  comprehensis,  Fri- 
burgi  1654  in  8;  Alphabetumscommu- 
nicantium  casuisticum  h.  e.  23  casus  a 
totidem  literis  alphabeti  latini  incipi- 
entes  et  non  conficti,  sed  experientia 
vel  lectione  cogniti,  quibus  naturam 
et  accidentia  ss.  communionis  explicat, 
Constantiae  1658  in  12.  ed.  retractata, 
emendata  multumque  aucta;  noviscuris 
elaborata  Monachii  1662;  Clypeus  r/«- 
mentiuin  judicum  utriusque  fori,  divi- 
sus  in  2  p.,  quarum  prior  defendit  cle- 
mentes  judices  :  altera  ostendit  praxim 
sequendi  opiniones  benigniores,  quae 
constat  7  decadibus  documentorum  et 
corollariorum  theologicorum  et  juridi- 
corum/ Constantiae  1659  in  12.,  auc- 
tior  Monachii  1662  cum  alphabetis 
communicantium  et  sacrificantium.  Al- 
phabetum  sacrificantium  eadem  metho- 
do  conscriptam  qua  alphabetum  com- 
municantiom,  Constantiae  1660;  auc- 
tius  Monachii  1663  in  12;  theologia 
juridico-moralis  seu  accusatio  canonica 
ebriosi  ad  divortium  compellendi  ob 
ebrietatem  continuam  indeque  secuta 
varia  mala,  Constantiae  1661  in  4; 
alphabetum  baptizantium  et  confirman- 
i  tium,  Monacbii  1623  in  12;  ulphabe- 
\  tum  sacri  audiendi  et  breviarii  recUandi, 


Digitized  by  Google 


273 


Haver.nans,  Escobar. 


274 


Const&ntiae  1664  in  12.  De  brevlario 
agit  tantam  ultimo  casa  sed  bene  lon- 
go.  cai  insaper  addit  trigam  horariam 
h.  e.  disp.  tres  more  scholastico  scriptas 
de  intentione,  de  attentione,  de  muta- 
tione  unias  officii  divini  in  aliud.  Al- 
phabetum  ordinis  et  extremae  unctionis, 
ib.  1664  in  12;  pars  I.  alphabeti  ma- 
trimonialis  h.  e.  alphabetum  integrum 
de  impedimentis  matrimonii,  ib.  1665; 
p.  II.  de  reliquis  materiis  matrimonia- 
hbus,  ib.  1665;  alphabetum  confessa- 
riorum,  ib.  1666;  alphabetum  confiten- 
tium,  ib.  1667  in  12;  clavis  alphabe- 
tieo-sacramentalis  i.  e.  tr.  moralis  de  sa- 
cramentis  in  communi,  ib.  1667  in  12; 
alphabetum  quadruplex  h.  e.  unum  trac- 
t&ns  de  4  materiis,  scil.  de  voto  per 
casos  14;  de  juraxnento  per  sex ;  de 
blasphemia  per  duos  et  de  superstitione 
per  ultimos  duos,  ib.  1672  in  8.  Haec 
opera  (excepto  ultimo)  ipse  auctor  no- 
vis  curis  retractata,  emendata,  aucta  col- 
legit  et  edidit  sub  titulo :  Experientiae 
theologicae  si  ve  theologia  experimentalis, 
qua  casibus  prope  700  factis  non  fictis 
explicatur  universa  materia  septem  sa- 
cramentorum,  Monachii  1669,  recusa 
Venetiis  1672,  sed  tam  uiendose,  ut 
auctor  publice  protestaretur  contra  hanc 
ed.  in  alpbabeto  quadruplici,  quod  eo- 
dem  a.  prodiit,  quare  novam  ed.  cura- 
vit  in  sacra  eremo  b.  M.  V.  (Einsiedeln) 
1678 ;  cura  et  studio  collegii  constan- 
tiensis  sub  titulo  Opera  moralia  omnia 
Monachii  1681  t.  2  pp.  3  in  f.;  Vene- 
tiis  1716  t  3  in  f.  etc. 

118.  In  Belgio  Macarius  (in  baptis- 
mo  Lancelottus  dictus)  Havermans 
0.  Praem.  n.  1 644,  canonicus  s.  Michae- 
lis  antwerpiensis,  s.  theologiae  profes- 
8or  (t  26.  Febr.  1680)  edidit1)  tyroci- 
nium  christianae  theologiae  moralis  ad 
mentem  88.  patrum  praecipue  s.  Augu- 
stini,  Antwerpiae  1674;  1675  t  2. 
Nonnullas  ejusdem  propositiones  im- 


»)  Cf.  GoovaerU  I,  356-59. 


pugnavit  Phil.  de  H  o  r  n  e  s  S.  J.  Nihil 
moratus  Havermans  se  purgavit  edita 
defensione  brevi  tyrocinii  moralis,  Co- 
loniae  1676.  Etiam  Estrix  sub  no- 
mine  Fr.  Simonis  illud  impugnavit, 
cui  respondit  epistola  apologetica  ad-ss. 
pontificera  Innocentium  XI.  contra  in- 
justam  accusationem  Fr.  Simonis,  ib. 
1676;  1692.  Disquisitio  theologica,  in 
qua  discutitur  illa  famosa  q.  quinam 
Dei  amor  requiratur  et  sufficiat  cum  sa- 
cramento  ad  justificationem ,  Antwer- 
piae  1675;  Coloniae  1684;  utrique 
operi  opposuit  (sicut  et  aliorum  theo- 
logorum  opinionibus  per  Belgium  vul- 
gatis  sciL  Neessen  fp.  49j,  Huy- 
gens,  Gabrielis),  Estrix  L  Status, 
origo  et  scopus  reformationis  hoc  tem- 
pore  attentatae  in  Belgio  circa  admini- 
strationem  et  usum  sacramenti  poeni- 
tentiae  juncta  piorum  supplicatione  ad 
Clementem  X.  P.  M.,  Moguntiae  1675. 
Alia  nostri  auctoris  opera  sunt :  Diss. 
theologica  de  auctoritate  ss.  patrum, 
praesertim  s.  P.  Augustini,  Coloniae 
1677;  disquisitio  theologica,  qua  dis- 
cutitur  q.  illa:  An  satisfiat  praecepto 
dilectionis  proximi,  per  hoc  quod  pro- 
ximo  exhibeamus  signa  externa .  .  .  si- 
mul  non  habendo  odium  erga  proxi- 
mnm,  ib.  1678 ;  Examen  1.  (P.  Car.  ab 
Assumptione,  de  quo  infra),  cui  titulus : 
Pentalogus  diaphoricus  sive  .  .  .  de  di- 
latione  absolutionis,  ib.  1679. 

119.  In  Hispania  theologiam  mora- 
lem  composuerunt :  Antonius  de  Es- 
cobar  y  Mendoza  S.  J.  patriaVal- 
lisoletanus,  egregius  concionatoret  raro 
admodum  exemplo,  utqui  50  anni.s  per 
quadragesimam  dixerit  ad  populum  et 
saepe  bis  in  die,  nunquam  relaxaret 
rigorem  ecclesiastici  jejunii,  nisi  post- 
remo  vitae  suae  anno  propter  infirmi- 
tatem  et  jam  tum  octogenarius.  Car- 
ceres  et  nosocomia  frequenter  adibat 
et  quasi  ubique  proximis  adjuvandis 
aderat,  horas  orutioni  praestitutas  ex- 
actissime  observabat  (f  4.  Jul.  1  669  a. 
aetatis  8 1 ).  Magna  reliquit  opera  ( 1  2 


Digitized  by  Google 


275 


1664— 1680.  Theol.  moralis.  Cursus  theol.  mor.  *alm. 


2  76 


in  32  vol.  fere  in  f.),  inter  quae1)  prae- 
cipna  sunt :  Examen  y  Practiea  de  con- 
fessores  y  penitentes  en  todas  las  ma- 
terias  de  la  Theologia  Moral,  Vallisoleti 
1662  in  12-,  quod  paucis  annis  ultra 
50  ed.  habuit;  Universae  theologiae 
moralis  receptiores  absque  lite  sententiae 
necnon  problematicae  disquisitiones, 
sive  quod  frequentius  doctoribus  con- 
sentientibus  asserendum  eligitur,  et 
quod  dissentientibus  plerumque  in 
utrumvis  probabile  apponitur,  Lugduni 
1652 — 1663  t.  7inv.  8  in  f.  (m.  270); 
Liber  theologiae  moralis  24  S.  J.  doc- 
toribu3  reseratus,  post  37-  ed.  hispani- 
caro  prddit  prima  additionibus  illustra- 
ta,  Lugduni  1644  in  8;  1659  et  sae- 
pius  alibi.  Respiciens  visionem  Apoc. 
4,  4  ss.  quatuor  animalia  videt  in  Sua- 
rez,  Vasquez,  Molina  et  Valentia;  24 
seniores  in  aliis  claris  S.  J.  theologis. 
Ad  hunc  auctorem  maxime  provocant 
qui  theologos  S.  J.  praeeunte  Pascal 
laxitatis  opinionum  accusant*),  sed 
prae  conscientiae  teneritudine,  ut  ac- 

i)  Cf.  Sommervogel  III.  436—45.  Alius 
ab  eo  est  Jo.  de  Escobar,  de  quo  cf.  III», 
1172. 

*)  Bene  salteni  hic  judicat  V  o  1 1  a  i  r  e, 
cum  ita  ad  P.  la  Tour  scribit  (apud  B  a- 
c  k  e  r  I,  174) :  „De  bonne  foi  est-ce  par  la 
satyre  ing£nieuse  des  Provinciales  qu'  on 
doit  juger  de  la  morale  de^  j^suitts?  Cest 
aasur£ment  par  le  P.  Bourdaloue,  par  le 
P.  Cheminais,  par  leurs  autres  pre\lica- 
teurs,  par  leurs  missionaires.  Qu'  on  mette 
en  parallele  les  Lettres  provinciales  et  les 
Sermons  de  Bourdaloue :  on  apprendra 
dans  les  premieres  1'  art  de  la  raillerie,  ce- 
lui  de  pr6senter  les  choses  les  plus  indif- 
ferentes  sous  des  faces  criminellea;  celui 
d'  in8ulter  avec  eloquence ;  on  apprendra 
avec  Bourdaloue  a  Gtre  s^vere  avec  soi 
meme,  a  fitre  indulgent  pour  les  autres. 
Je  deroande  aiora  de  quel  cote"  eat  la  vraie 
morale,  et  lequel  des  deux  livreB  est  utile 
aux  hommes?-  Cf.  quoqueKeller  III,  446, 
qui  bene  advertit,  nullum  libertinum  ta- 
lem  esse  factum  ex  casuistarum  lectione, 
sicut  nullus  casuista  alicujus  nominis  li- 
bertinus  fuit  Katholik  1865  v.  13  p.668; 
Bauer  KL.  IV,  89*2.  Pascal  ep.  5.  et  6.  im- 
pugnavit  praesertim  ejus  casus  conscien- 
tiae  ;  sed  cf.  prae  primis  C.  Weiss  P.  Ant. 
de  Escobar  y  Mend.  als  Moraltheologe  in 


cusatio  sit  firmior,  textus  mutilant,  e 
contextu  avellunt  et  tamdiu  torquent, 
donec  edicant  quod  volunt  *).  Quatuor 
Galliae  parlamenta  opera  ejus  igni  ad- 
dixerunt.  Non  negamus  eum  saepe  ju- 
sto  esse  benigniorem ,  roinus  subinde 
ezactum  in  suis  citationibus,  minus  so- 
lidum  in  probando  et  in  disserendo 
nonnihil  obscurum,  bene  tamen  omnino 
de  theologia  morali  meruit.  In  c.  6. 
Joannis  de  augustissimo  ineffabilis  eu- 
charistiae  arcano  moralibus  mysticis- 
que  annotationibus  reserato,  Vallisoleti 
1624  in  f.  V.  ac  N.  Testamentum  lite- 
ralibus  et  moralibus  commentariis  illu- 
slratum,  Lugduni  1652 — 1667  v.  8  in 
f.  Laudat  Tournemine  praeloquia,  in 
quibus  de  stilo  et  obscuritate  s.  Scrip- 
turae  breviter,  perspicue  et  sapienter 
tractat,  unde  ea  in  suam  ed.  menochia- 
nam  recepit.  In  canticum  commentarius 
sive  de  Mariae  Deiparae  elogiis,  Lug- 
duni  1669  in  f.  Conciones  ejus  in  om- 
nia  festa  prodierant  t.  6  in  f.  inscriptae 
Lignum  vitale,  Lugduni  1642 — 48;  et 
aliis  6  t.  inscriptis  Lignum  vitale  Christi 
agit  de  Christi  miraculis,  persecutioni- 
buH,  colloquiis,  sermonibus,  prophetiis 
et  parabolis,  ib.  1648. 

120.  FrancUcus  a  Jesu  Maria  O. 
Carm.  Burgenais  (f  1 677)  inchoavit  ce- 
lebrem  cursum  theologiae  moralis  sal- 
manticensem  edito  tl.de  sacramentia 
in  genere,  boptismo,  confinnatione,  eu- 
choristia,  sacrificio  mi&sae,  poenitentia 
et  ertrema  unctione,  Salmanticae  1665 ; 
Matriti  1709  ed  4.  accuratior  cum  3 
aliis  t.,  in  qua  conformiter  ad  decre- 
tum  Alexandri  VII.  et  Innocentii  XI. 
quaedam  opiniones  mutatae  sunt.  To- 
tus  cursus  coraplectitur  t.  6  in  f.,  qui 
prodierunt  1717— 1724;  1728.1750. 
Andreas  a  Matre  Dei  auotor  estt  2. 
3,  4;  Sebastianus  a  Joachim  t.  5; 
et  t.  6.  Alphonsus  abAngelis,  de 
quibus  ita  judicat  Gury :  ,  Copia  rerum 

Pascals  Beleuchtung  und  im  Lichte  der 
Wahrheit,  Graz  1907. 

•)  Cf.  Biogr.  univ.  XIII,  303. 


Digitized  by  Google 


277 


Andreas  a  Matre  D.,  Ant.  de  Sp.  ».,  de  Prado. 


27  8 


et  doclrinae  perspicuitate  insignes. 
Propter  sanam  doctrinam  generatim 
Talde  commendantor.  Interdum  tamen 
decisionum  rigorem  forte  plus  aequo 
delinire  et  temperare  videntur. «  Edidit 
noster  aactor  praeterea  commentarios 
literales  et  morales  tn  Apocdlypsim  t 
2  Lugduni  1648. 1649  cumtr.  desen- 
sibus  Scripturae  s.  —  Ejus  sodalis  A  n- 
dreas  a  MatreDei,  proTincialis  et  de- 
finitor  generalis  (p.  f  1574),  quem 
auctorem  diximus  t.  2 — 4.  cursus  su- 
pra  laudati,  edidit  tr.  de  sacramento  or- 
dinis,  de  aacramento  matrimonii,  de  cen- 
suris,  Salmanticae  1 668  in  f. ;  delegibus, 
de  justitia,  de  dominio,  de  restitutione 
et  contractibus,  Lugduni  1 670 ;  de  statu 


quo  Instruit  circa  tres  vias  diracillimas 
purgativam,  illuminatiyam,  unitivam, 
Lugduni  1697;  Venetiis  1732  in  4., 
opus  rarum.  Inscribitur  etiam  Cursus 

1724  t.  2  in  f.;  Parisiis  cur.  P.  Bern 
a.  ss.  Sacramento  0.  Carm.  1904  t.  2 
in  8.  ed.  mendosa.  —  Magna  ex  parte 
et  apta  methodo  theologiam  moralem 
illustravit  Joannes  Martinez  dePrado 
0.  Praed.,  patria  pincianus.  Utramque 
8.  Thomae  doctrinae  in  academia  com- 
plutensi  addictam  cathedram  vesper- 
tinam  tum  et  primariam  diutius  reiit 
,Vir  fuit,  inquit  Echard,  Joannes  hic 
noster  virtutis  splendore  et  morum  can- 
dore  spectatissimus,  s.  Thomae  sanc- 


religioso,  de  horis  canonicis,  de  voto,  torumque  patrum,  quos  assiduo  legebat, 


de  privilegio  et  simonia,  ib.  1670.  De 
aliis  duobus  sodalibus  suis  locis  redi- 
bit  sermo.  —  Alius  insignis  sodalis 
est  Antoniu9  de  Spiritu  sancto  0. 
Carm.  ex  oppido  Monte  Morovelho  dioe- 
cesisconimbricensis,  theologiae  morum 


studiosissimus,  memoria  felicissima,  qua 
doctoris  angelici,  s.  Scripturae,  patrum 
doctorumque  qua  veterum  qua  recen- 
tiorum  sententiaa  prompte  verbis  ipsis- 
simi8  reddebat  occasione  nata,  et  com- 
pngnantes  aut  refellebat  novorum,  aut 


primarius  inter  sodales  diu  leetor,  epi-  !  eleganter  et  graviter  conciliabat  anti- 
scopus  ex  obedientia  angolensis,  sed  I  quorum*  (t25.Febr.  1668).  Haccprae- 


mox  accepta  possessione  defunctus 
(l  677),  auctor  nimis  benignus,  reliquit 
directorium  confessanorum  p.  1.  desa- 
et  censuris  in  genere  et  in 
Lugduni  1668  in  f.;  p.  altera. 
qnae  continet  10  Decalogi  praecepta 
et  totam  materiam  de  justitia  tt  jure, 
ubi  etiam  de  contractibus  tam  in  ge- 
nere  quam  in  specie  non  solum  secun- 
dnm  jus  commune,  sed  etiam  juxta  le- 
ges  lusitanas,  imo  et  hispanas  agitur, 
et  Ecclesiae  praecepta  elucidantur,  ib. 
1671;  consulta  varia  theologica,  juri- 
dica  et  regularia  pro  conscientiarum 
instructione  circa  controversias  confor- 
miter  ad  mentem,  decreta  et  declara- 
tiones  sedis  ap.  et  ss.  congr.  Lagduni 
1675.  1676  v.  2  inf.;  1680  ed.  emen- 
data,  haec  simul  Venetiis  1697  v.  3  in 
1 ;  directorium  spirituale  3  pp.,  in  qui- 
bus  de  privilegiis  regularium,  de  obli- 
gatione  eorundem  et  de  regimine  prae- 
fectorum  reguJarium  tractat,  Lugduni 


cipua  ejus  opera  :  Theologiae  moralis  qq. 
praecipuae,  Compluti  1654 — 1656  v. 
2  in  f. ;  de  sacramentis  in  genere  et  in 
specie  de  baptismo  et  confirmatione  du- 
bitationes  morales  et  scholasticae  super 
3.  p.  Summae  doctoris  ang.  a  q.  60 — 
72,  ib.  1660  in  f. ;  de  eucharistiae  ss. 
sacramento  et  divino  missae  sacrificio  a 
q.  73 — 83,  ib.  1 662  in  f. ;  de  poenUen- 
tiae  sacramento  a  q.  84.  ad  28.  suppl., 
opus  posthumum,  ib.  1669  in  f.;  noti- 
tia  veridica  scriptorum  0.  Praed.  de 
praeservatione  Deiparae  immaculatae 
V.  Mariae  a  peccato  originali  1.  primus 
praevius  quasi  historia  de  statu  contro- 
versiae,  ib.  1661  in  4.,  mox  tamen  ab 
inquisitione  hispana  prohibitus  et  sup- 
pressus.  Dialecticae  institutiones,  quas 
summulas  vocant,  ib.  1650;  ed.  casti- 
gatior  1651  in  8;  qq.  logicae  in  3  1L 
distributae,  ib.  1651.  1655  in  4;  99. 
philosophiae  naturalis  super  8  IL  phy- 
sicorum,  ib.  1651 ;  qq.  super  2  11.  Ari- 


1661  in  f. ;  directorium  mystirum ,  in  j  stotelis  de  generatione  et  corruptione, 


Digitized  b; 


27  y 


1664 — 1680.  Theologia  mor.  Dubal,  Theulus,  Tamburini, 


2*0 


ib.  1651  in  4;  super  3  11.  de  anima 
1652  in  4.  —  Franciscus  Dubal  0. 
Praem.  Retortae  abbas  et  congregatio- 
nis  hispanae  reformator  generalis  (t 
1 660  vel  1670)  reliquit  theologiae  mo- 
ralis  1. 1.  scil.de  sacramentis  in  genere 
et  in  specie,  Vallisoleti  1660  in  f. 

121.  ln  Italiu  praeter  Matthaeum 
Renzi,  cujus  est  Encyclopaedia  uni- 
versae  theohgiae  mondis,  in  qua  agit  de 
praeceptis  decalogi  et  Ecclesiae  prae- 
missis  prooemalibus  de  voluntario  et 
involuntario,  de  conscientia  et  de  legi- 
bus,  de  sacramentis  et  censuris  aliis- 
que  poenis  ecclesiasticis,  Neapoli  1671 
— 76  t.  2  in  f.  —  Bonaventuram 
Theulum  l)  0.  Min.,  archiep.  myren- 
sem  et  vicarium  patriarchae  Cp.  (t  1  2. 
Nov.  1670),  qui  concinnavit  Scotum 
moralem  seu  theologiam  moralem  Scoti, 
Venetiis  1652  in  8;  1661;  1705; 
Scotum  8cripturalem  i.  e.  collectionem 
locorum  s.  Scripturae,  quae  Scotus  ad- 
duxit  vel  explicavit  in  4  11.  Sent.  et 
quodlibetis,  Velitris  1664;  decachordum 
scoticutn  de  immaculata  conceptione  b. 
Mariae  V.,  ib.  16  74  opus  posthumum; 
apparalum  historicum  minorit  icum  pro- 
vinciae  romanae,  ib.  1 648  in  4.  etc.  —  in 
primis  floruit  Thomas  TamburiniS.J. 
natione  Siculus,  patria  Caltanissettensis 
(n.  6.  Mart.  1591  ;  t  10.  Oct.  1675). 
Philosophiam  docuit  quadiiennio,  sep- 
tennio  theologiam  scholasticam  et  mo- 
ralem  a.  1 7  magna  doctrinae  commen- 
datione.  Egregiam  ingenii  indolem  ad 
normam  innocentiae  compositam  adeo 
religiosae  vitae  studio  excoluit,  ut  om- 
nibus  morum  sanctissimorum  exemplar 
se  praebuerit.  In  re  morali  judice  Gury 
est  probabilista,  doctrina,  rerum  expe- 
rientia  et  dictionis  venustate  praecla- 
rus,  sed  (ut  fere  omnes,  quos  jam  re- 
censuimus)  nimis  benignus  *).  S.  Al- 


')  Cf.  Petr.  Ant.  Borgia  in  ipsius  Vita, : 
Velitri»  1714:  JSbaralea  suppl.  p.  180. 

')  Cf.Mnller  theol.  raor.  1,  280.  Con-  \ 
c  i  n  a  acer  probabiliMmi  adversarius  plurea  ! 


phonsus  1.  3.  theol.  mor.  n.  646  de  eo 
scribit:  ,Ubi  ille  ex  sua  sententia  lo- 
quitur,  sane  theologice  loquitur,  et  ex 
principiis  propriis  quaestiones  resolvit 
ita,  ut  sententiae,  quas  ipse  probabilio- 
res  judicat,  sapientium  judicio  ut  plu- 
rimum  sint  probabiliores.*  Opera  ejus- 
dem  sunt:  Explicatio  Decalogi  2  di- 
stincta  pp.,  in  qua  omnes  fereconscien- 
tiae  casus  ad  1 0  praecepta  pertinentes 
mira  brevitate,  claritate,  et  quantum 
licet  benignitate  declarantur,  Venetiis 
1654  in  f„  Monachii  1659  v.  2  in  4. 
etc.  et  saepius  alibi ;  expedita  juris  di- 
vini,  naturalis  et  ecclesiastici  morulis 
explicatio  complectens  tr.  tres  de  sacra- 
mentis,  quae  sunt  de  jure  divino:  de 
contractibus,  quos  dirigit  jusnaturale: 
de  censuris  et  irregularitate,  quae  sunt 
de  jure  ecclesiastico,  Panormi  1661  in 
f. ;  Duaci  1663;  Coloniae  1 665  ;  Lug- 
duni  1669;  1689;  methodus  expeditae 
confessionis  complectens  11.  5,  Romae 
1 647  in  1 2 ;  Mediolani  1  648  et  saepius 
alibi ;  de  sacrificio  missae  expedite  cele- 
brando  U.  3,  in  quibus  universi  fere 
conscientiae  casus  ad  missae  sacrificium 
peragendum  pertinentes  clare  et  quan- 
tum  licet  benigne  explicantur,  Ant- 
werpiae  1656  in  12.  (et  jam  antea)  et 
alibi;  simul  cum  praecedenti  et  1.  de 
communione,  Panormi  1649  in  f. ;  de 
bulla  cruciata  cum  additionibus  ad  om- 
nia  opera  auctoris,  Panormi  1663  in  4; 
omnia  ejusdem  opera  moralia  simul  pro- 
dierunt  cum  vindiciis  Lugduni  1708 
etc.  in  f.;  Venetiis  1748;  1755  t.  3  in 
f.  curante  et  annotante  Fr.  Ant.  Z  a  c  c  a- 
ria.  Prodierunt  vindiciae  seorsim  hoc 
titulo:  Oermana  doctrina  R.  P.  Th. 
Tamburini  S.  J.  perspicue  refellens  im- 
pugnationes  R.  P.  Vinc.  Baronii 
adversum  illam  allatas:  opusculumR.D. 
Don  Lucii  Sanmarco  sacerdotis,  Pa- 
normi  1666  in  4.  Porro  sub  nomine 
L.  Sanmarco  latet  ipse  Tamburini.  Tr. 


I  propo.sitione»  ipsiu*  refert,  quae  ei  viden- 
|  tur  nimis  laxae  »Storia  del  ProbabiUsmo  1, 
1 103;  ep.  aA  Nocetium  p.  108. 


Digitized  by  Google 


2S1 


Vincentius  Baron. 


282 


5  in  quinque  Ecclesiae  praeeepta,  Di- 
fingae  1696  in  4.,  opus  posthumum, 
cui  nequaquam  ipso  fatente  ultimam 
imposuit  manum,  ut  prodire  in  lucem 
sine  reprehensione  posset. 

122.  Doctrinam  Tamburini  sicut  et 
aliorum  theologorum  benigniorem  im- 
pugnavit J)  in  Gailia  Vincentius  B  a- 
ron  0.  Praed.  Aquitanus  Martorii  (Mar- 
tree)  n,  17.  Maji  1604.  Magnum  sibi 
fecit  in  suo  sodalitio  nomen,  mox  ab 
emenso  studiorum  cursu  ad  philoso- 
phiam  primum  tum  et  ad  sacram  doc- 
trinam  tradendam  applicitus,  atque  in- 
ter  primos  theologos,  qui  lunc  in  Gallia 
floruerint,  habitus  eat.  Mira  erat  illius 
in  explicandis  nodis  theologalibus  cla- 
ritas,  ut  et  in  stilo  facilitas  et  elegan- 
tia,  ita  ut  auditorum  animos  sibi  con- 
ciliaret  Conciones  quadragesimales  per 
Aquitaniam  et  Occitaniam  saepius  ha- 
buit  ingenti  populorum  concursu  et 
fructu.  In  concertationibus  adversus 
haereticos  mirum  excelluit,  cum  eorum 
ministris  pluribus  Montepessulani  et 
Xemausi,  Castris,  Montealbani  et  alibi, 
dum  etiamin  synodis  erant  congregati, 
publicis  habitis  congressibus  disputans. 
Fulgentes  has  dotes  ornabant  eximiae 
hominis  virtutes.  Expletis  variis  atque 
honorificis  ordinis  muneribus  Parisiis 
deinceps  reliquum  vitae  exegit  libris 
conscribendis  unice  intentus,  nec  inde 
discedens  nisi  vel  ad  officia  divina,  qui- 
bus  noctu  diuque  primus  semper  ade- 
rat,  vel  ut  eruditos  se  invisentes,  nam 


1 »  Prodiit  quoque  hoc  tempore  Parisiis 
1K77  t.  2  in  12.  1.  Raymundi  Bonal:  Le 
coure  de  la  Thiolojie  Moral.  Ejusdem  est 
KrjJiration  literale  rt  mystique  des  rubri- 
ques  et  ceremonies  du  Breviaire  et  du 
Mi*sel.  Yillafrancae  1678.  —  AUus  ab  eo 
ett  Francincus  Bonal  U.  S.  Franc.  de 
Otw.,  cujus  est  opus  praestans:  Le  Chre- 
*t>m  du  lempe  en  4  pp.,  1.  de  1'Origine  du 
i  hri-tianwme;  2.  de  la  Vocation  de  totw 
au  *alut ;  3.  de  la  purete  primitive  du 
I  hriatianisme ;  4.  du  relachernent  des 
Lhrestieut».  Lugduni  1667:  latine  Augu- 
>tae  \       .  1714  ete. 


apud  omnes  magni  habebatur,  excipe- 
ret.  Tandem  21.  Jan.  1674  ad  melio- 
rem  transiit  vitam  *).  Ejusdem  opera 
sunt:  Theologiae  moralis  adversus  la- 
xiores  probabilistas  p.  prior,  qua  vera 
mens  d.  Thomae  et  ejus  scholae  de  opi- 
nionum  ex  lege  delectu  in  qualibet  re 
morali  explicata  et  defensa  adversus 
D.  Caramuelis  apologema  in  D. Fag- 
nanum,  anonymi  nodos  in  P.  Merco- 
rum,  Theoph.  Raynaudi  exceptionem 
et  Amadei  Gui  m  enii  (i.  e.  Matthaei 
de  Moya,  qui  sub  hoc  nomine  deli- 
tescebat)  tr.  XV,  Parisiis  1665  in  8., 
qua  in  p.  duas  tantum  fusius  expendit 
qq.  de  confessione  epistolari  adversus 
Raynaudum,  et  deprobabilismo,  ut  vo- 
cant.  Manuductionis  ad  theologiam  mo- 
ralem  pars  altera,  qua  d.  Thomae  vera 
mens  de  singulis  vitae  humanae  et  chri- 
stianae  officiis  inter  rigidas  et  laxiores 
opiniones  media  defenditur  contra 
Amad.  Guimenium  apologistam  et  Wen- 
drochium.  His  addita  est  confirmatio 
33  capitum  de  moribus  ex  censura  s. 
facultatis  parisiensis  in  Amadeum ,  ib. 
In  hac  p.  nititur  praesertim  adversus 
M.  de  Moya  ostendere,  falso  opiniones 
laxiores,  propter  quas  recentiores  ca- 
suistae  notantur,  adscribi  insignioribus 
scholae  s.  Thomae  doctoribus  *).  Delata 
quidem  fuit  haec  theologiaRomam,  sed 
non  prohibita;  verum  auctori  fuit  in- 
junctum,  ut  ed.  emendatam  curaret. 
Prodiit  ea  auctior  ad  mentem  sei  theo- 
logorum,  qui  primam  jussu  s.  pontifi- 
cis  recognoverant,  Parisiis  1667.  1668 
t.  2  in  8.  sub  titulo  theologiae  moralis 
Snmma  bipartita.  Additae  sunt  tres 
cum  Launojo  diatribae  de  forma  abso- 
lutionis,  de  primatu  Petri,  de  verborum 
injuriis.  Hujus  op.  t.  3  est :  SS.  Augu- 
stini  et  Thomae  vera  et  una  mens  de  li- 
bertate.  humana  et  gratia  divina  expli- 
catur  et  scholae  thomisticae  asseritur 
adversus  duos  Th.Raynaudi  11.  alios- 


lj  (-*!'.  KYhard  11,  6of>;  Biogr.  univ. 
LVll,  17»;. 

*)  Cf.  Journal  de*  Sav.  1,  312;  38!). 


Digitized  by  Google 


283        1664-1680.  Theologia  moralis. 


Controvenriae  de  probabiliamo.  284 


que  hujus  aetatis  melioris  notae  theo- 
logos  (in  primis  Fr.  Annat  p.  73).  Dis- 
putat  scil.  contra  Baynaudi  1.  Calvinis- 
mus  religio  bestiarum,  et  1.  Nova  liber- 
tatis  explicatio  discussa :  et  etiam  con- 
tra  1.  editum  sub  nomine  ficto  Eugenii 
Philadelphiseu  Fr.  Annati:  Exer- 
citationes  contra  l.  P.  Gibieuf  de  li- 
bertate  Dei  et  creaturae  (cf.  t  III3,  952). 
Sed  Baronii  opus  utpote  nimis  rigidum 
et  conviciis  plenum  in  indicem  relatum 
est  (t.  1 .  et  2.  simpliciter,  3-  donec  corr.) 
15-Jun.  1672.  Eodem  decreto  prohibiti 
quoque  sunt :  Libri  5  apologetici  pro  re- 
ligione,  utraque  theologia,  moribus  ac  ju- 
ribus  0.  Praed.  adversus  Th.  Baynaudi 
11.  3,  totidemPetri  deAlva,  11.,  aliquot 
ep.  J.Launoji,  expostulationes  Carterii 
aliosque;  quarta  pars  manuductionis 
ad  analyticam  theologiam,  ib.  1666  in 
8.,  quos  excipiunt  duo  postremi  apolo- 
giae  11.;  accedit  defensio  familiae  do- 
minicanae  et  scholae  thomisticae,  dog- 
matum  et  morum  juris  factique  qq., 
Pii  V.  vita  et  supplementum  Barth.  a 
Martynbus  ez  lusitana  historia  et  re- 
sponsio  ad  novas  Launoji  objectiones, 
ib.  1666.  Ethicae  christianae  17  loci' 
sive  opinionum  a  lege  stantium  neces- 
sarius  ad  salutem  delectus  vindicatus 
a  novissimis  diss.  ficti  Amndei,  veri 
deMojae,  Mart.  Esparsae  Hispa- 
norum,  Ant.  Terilli  Angl.,  Hon.  Fa- 
bri  Galli,  Lucii  Sammarci  Siculi, 
Franc.  Bonae  Spei  et  Aeg.  Estriz 
Belgarum,  Parisiis  1673  t.  2  in  8; 
responsio  itd  l.  Jo.  de  Cardenas  S.  J., 
cui  titulus  crisis  theologica  seu  disp. 
selectae  morales,  sine  loco  et  anno,  sed 
prodierat  jam  1672.  U  Hirisie  con- 
vaiucue  ou  la  theologie  des  Lutberiens 
et  des  Calvinistes  reduite  a  quatre  prin- 
cipes  et  refutee  d'une  maniere  toute 
nouvelle,  avec  1'examen  de  1'ouvrage 
du  ministre  Claude  contre  1'Ettchari- 
stie,  Parisiis  1668  in  12;  Le  christia- 
nisme  rtabli  sur  les  quatre  principaux 
mysteres  de  la  foy,  ib.  1660. 

123.  Hoc  tempore  mazime  coeptae 
sunt  illae  controversiae  de  probabilismo, 


magis  tamen  saepe  de  verbo  quam  de 
re,  theoreticae  plus  quam  practicae,  cum 
prudentiores  confessarii,  licet  in  theo- 
ria  tutiorismum  quendam  tueantnr,  pro- 
babilistarum  benignitate  in  prazi  li- 
benter  admodum  utantur.  Huc  praeter 
Fagnani.TamburinietBaron  *), 
de  quibas  jam  egimus,  pertinet  ez  An- 
otoAntoniosTerill  seuBonvillS.  J. 
dorcestriensis  (n.  1 623, 1 1 1 .  Oct.  1676) 
philosophiae  et  aliquamdiu  theologiae 
scholasticae  professor,  quem  Amort 
>  eruditissimum  et  probabilistarum  an- 
tesignanumc  dicit;  imo  ejus  adver- 
sarius  Elizalde  ,probabilistam  omni- 
um,  qui  hactenu9  prodiernnt,  forte  la- 
zissimnm. «  Duplici  opere  tuetnr  pro- 
babilismum :  Fundamentum  totius  the- 
ologiae  moralis  seu  tr.  de  conscientia,  in 
quo  qua  ratione,  qoa  aactoritate  irre- 
fragabili  usus  cujusvis  opinionis  prac- 
tice  probabilis  demonstratur  esse  lici- 
tus,  Leodii  1668  in  4.  In  eo  natura  et 
qualita»  probabilitatis  fase  explicantur : 
modus  quo  ez  probabili  judicio  certi- 
tudo  conscientiae  multiplici  via  exsnr- 
git,  clare  ezponitur:  errores  Jansenii 
circa  ignorantiam  invincibilem  refutan- 
tur:  intentum  operis  ez  a.  Scriptura, 
canonibus,  ss.  patribus  stabilitur :  quid- 
quid  a  nimis  rigide  sentientibus  hacte- 
nus  objectum  fait,  examinatur,  ponde- 
ratar,  et  quia  leve  invenitur,  rejicitttr, 
et  quod  plus  est,  licito  probabilitatis 
usui  favere  convincitur.  Iia  inop.,  cui  ti- 
tiilas  Regula  morum  sive  tr.  bipartitusde 
safiicienti  ad  conscientiam  rite  forman- 
dam  regula,  in  quo  usus  cujusvis  opi- 
nionis  practice  probabilis  convincitur 
esse  licitus.  In  hoc  opere  (posthumo) 
post  regulam  morum  solide  stabilitam 
argumenta  contra  licitum  opinionis 
probabilis  usum  diligenter  excutiuntur, 
plurimae  qq.  ad  conscientiam  spectantea 
resolvuntar:  nominatira  autem  ex  pro- 
fesso  omnia  Celladei  (Mich.  de  Eli- 

•i  De  hac  controvereia  scripserunt 
etiam  aliquu  Fr.  Bonae  S  pei  U.  CarmM 
de  quo  cf.  p.  47  .  Joan.  F  e  r  r  i  e  r  S.  J.  p. 
72;  Havermans  p.  273  etc. 


Digitized  by  Google 


Terillus, 


Klizalde. 


286 


uAae  S.  J.,  qui  probabilismum  acri- 
ter  admodum    irapugnat)  molimina, 
qoae  in  suos  de  recta  doctrina  mo- 
rum  tr.  cougessit  atque  contra  commu- 
nem  theologorum  sententiam  objecit, 
ab  ipsis  fundamentis  diranntur  et  nulla 
esse  demonstrantur,  Leodii  1677  in  f. 
Terillus  immortuus  quidem  est  op.  edi- 
tioni,  ejus  tamen  cnram  in  se  suscepisse 
dicuntur  provincialis  anglicns  et  qua- 
tuor  theologi  approbatores.  Illud  vel 
saltem  ejusdem  prop.  plnres  impugnare 
nisi  sunt,  utMichaelas.  Joseph  in 
1.  Studium  veritatis,  Matriti  1715;  et 
iu  sua  bibliogr.  crit.  IV,  323,  licet  Te- 
rillum  magni  nominis  theologum  dicat, 
haec  Umen  carpit :  ,  Oporteret,  ut  vir 
egregius  omnem  removisset  in  modo 
loquendi  offensionem.  Nequeenim  inju- 
ria  quis  in  Terillo  desideret  aequiorem 
in  allegationibus  confidentiam,  mitio- 
remque  in  proprio  sensu  obfirmationem, 
cum  pluribus  non  de  trivio  sapientibus 
visum  fuerit,  illum  majori  ingenii  fa- 
cilitate    quam  veritatis  inquisitione, 
scriptores  praesertim  veteres  suas  in 
opinationes  pertrahere,  et  in  auctorum 
sibi  faventium  ceasum  redigere.  Hinc 
non  aurea  forte  sit  catena  illa  cujusvis 
aetatis  doctorum  pro  Terilli  probabili- 
tate  pugnantium,  quam  ipse  tezit  tum 
q.  22  tum  q.  26  de  conscientia  proba- 
bili  usque  ad  finem,  quaeque  pluribus 
ad  fontes  ipsos  non  recurrentibus  fu- 
cum  fecit,  atque  in  benigniori  proba- 
bilismo  quasi  vinctos  detinuit.  Tanta 
est  Terilli  in  citando  fiducia,  ut  nisi 
lector  periculum  facere  velit,  ne  dubi- 
Tare  quidem  audeat,  si  uni  Terillo  se 
credat,  pro  opinandi  libertate  apertis- 
sime  stare,  necdum  ss.  Ecclesiae  docto- 
res,  verum  etiam  scholarum  omnium 
principes,  classicos  scriptores  omnesuni- 
versimque  concilia  ipsa  et  patres,  et 
quod  suromum  est,  ipsos  sacros  et  ca- 
nonicos  scriptores.  At  qui  nolit  in  re 
baud  exigui  momenti  falli,  conferatTe- 
rilli  catenam  cum  indice  cl.  ep.  et  scrip- 
toris  P  a  1  a  n  c  o  in  t.  de  conscientia  :  nam 
ex  utriusque  op.  collatione  aequus  cen- 


sor  facile  discet,  uter  eorum  melius 
fidelisque  eoruro.  quos  citat,  inter- 
pretetur  sententias  etc.c 

124.  Michael  de  Elizalde  S.  J., 
quem  Terillus  impugnavit,  natione  fuit 
Hispanus,  patria  Echalarensis  in  dioe- 
cesi  pampelonensi,  qui  philosophiam 
et  decem  anni9  theologiam  scholasti- 
cam  docuit  partim  Vallisoleti,  partim 
Salmanticae,  partim  Bomae  (t  1 8-  Nov. 
1678).  In  theologia  morali  tutioristis 
et  rigidis  accensetur,  in  scholastica 
bene  est  versatus,  ingenio  profundns  et 
disertus  eloquio.  Sub  anagrammatico 
nomine  Ant.  Celladei  edidit,  ut  jam  di- 
ximu8,  opus  de  recta  doctrina  morum 
4  11.  distinctum,  quibus  accessit  de  na- 
tura  opinionis  appendix,  Lngduni  1670 
in  4.  Liber  1.  est  praeambulum  circa 
consuetaprobabilia;  2.  de  natura  pro- 
babilitatis  positivae  etrealis  seu  cons- 
cientiae;  3.  de  illius  sufficientia  pro 
regula  morum ;  4.  de  dubiis  deque  il- 
lorum  recta  8olutione.  Auxit  opus  aliis 
quatuor  11.  et  quaestiuncula  ad  logicam 
Moyae,  Friburgi  1684  in  f.  Liber  5.  est 
de  peccatis  ignorantiae  in  genere ;  6.  de 
magistro  et  doctore  tbeologiae,  praeser- 
tim  moralis;  7.  de  invenibilitate  veri- 
tatis  moralis  et  de  ignorantiis  in  spe- 
cie ;  8.  de  modis  inveniendi  veritatem 
moraleni  seu  de  gladio  misso  in  terram 
a  Salvatore.  Bimatur  autem  auctor  in 
hoc  op.  praesertim  verae  probabilitatis 
notionem  ac  naturam,  quid  prudentia 
sit  quidve  opinio  probabilis,  quae  cum 
ea  operantem,  etiamsi  veritatem  objec- 
tivam,  quam  ez  animo  ezquisitoque 
studio  ac  diligentia  quaerere  tenetur, 
non  attingat,  excusabilera  reddere  va- 
leat.  Disserit  in  primis  contra  Diana, 
Caramuel,  Escobar,  Tamburini,  Moya 
etc.  Magno  encomio  opus  extollit  Mi- 
cbael  a  s.  Joseph  III,  306  ss. ;  sed  non 
defuerunt  alii,  qui  opus  gravi  subjice- 
rent  censurae  ob  novitatem  ac  insolen- 
tiam  doctrinae  auctorisque  in  profe- 
renda  clarissimorum  theologorum  auc- 
toritate  intolerabilem  licentiam,  ut  alias 


Digitized  by  Google 


287 


1664-1680.  Controverriae 


de  probabiliamo.  Elizalde,  288 


videbimus.  Ita  nnus  ex  ejusdem  censo- 
ribus  auctori  exprobrat,  quod  consen- 
tiat  cum  Bajo,  reipsa  conveniat  cum 
Jansenio,  haeresim  appingat  communi 
theologorum  sententiae,  in  cujus  in- 
telligentia  enormiter  ipse  errat,  verbia 
atque  principiis  injuriosis  utatur  in 
theologos  et  patres  l)  etc.  Ideoque  su- 
periorum  permissionem  pro  op.  impri- 
mendo  nunquam  obtinuit,  imo  contra 
illorum  voluntatem  impressum  fuit. 
Forma  verae  religionis  quaerendae  et 
inoeniendae,  Neapoli  1662  in  4.,  opus 
rarissimum,  de  quo  idem  Mich.  a  s. 
Joseph  scribit:  ,Minor  mole  sed  vir- 
tute  et  perfectione  non  inferior  est  alia 
nostri  auctoris  scriptio,  auro  gemmis- 
que  pretiosior  et  ipso  Augustini  inge- 
nio  non  indigna,  quae  singnlari  1.  ex- 
hibet  plenissime  formam  verae  religio- 
nis  quaerendae  et  inveniendae  adver- 
sus  cujusvis  generis  infideles,  atheos, 
epicureos,  paganos,  judaeos,  mahome- 
tanos  et  quaruncumque  sectarum  hae- 
reticos  et  pseudopoliticos.*  »Subtilia 
prorsus  vereque  profunda  sunt,  prose- 
quitur  idem  criticus,  quae  theologus 
sane  eminens  in  hoc  op.  adducit,  eaque 
exigunt  lectorem  attentissimum,  et  qui 
partium  omnium  cohaerentiam  diii- 
genter  observet  jactaque  principia  sem- 
per  prae  oculis  habeat  ....  Angelici 
praeceptoris  doctrinam  profunde  ubique 
scrutatur  vixque  uno  aut  altero  loco 
nec  nisi  invitus  ab  ea  recedit,  alio  il- 
lum  evocante  aut  majori  auctoritate 
aut  urgentiori  ratione.  Ex  card.  Palla- 
vicini  meduliatis  scriptis  non  pauca 
opportune  delibat,  eaque  praesertim, 
quae  consodalis  doctissimus  in  aureo 
opere  de  bono  erudite  tradit  et  elegan- 
ter  .  .  .  Dictio  ejus  ab  scholastica  plu- 
rimum  abhorret,  tersa,  vivida,  premens, 
coarctans,  argumentosa  et  energica. 
Adversariorum  objectiones  npn  solum 
minime  dissimulat,  verum  etiara  adeo 
nervose  confirmat,  premit,  urget,  exor- 


M  Cf.  Censuram  hanc  in  DOllinger 
Uesch.  der  Moralstreitigkeiten  II,  23-45. 


nat,  ut  videatur  ne  angustissimum  qui- 
dem  locum  relinquere,  quo  evadere 
possit.  Tamen  inexspectato  victoremer- 
git,  et  ad  veritatem  regia  et  lata  via 
lectores  suos  ducit  et  in  veritatis  am- 
plexu  quiescere  facit.* 

125.Adversus  probabilismum  acer- 
rimus  rigidae  sententiae  propugnator 
in  ltalia  exstitit  Julius  Mercorus  ') 
0.  Praed.  Cremonensis,  «vir,  inquit 
Picinellus  in  Athenaeo mediol.,  om- 
nigenaeruditionerefertus,  literis  amoe- 
nioribus  egregie  inatructus,  philoso- 
phus  atque  tbeologus  eximius,  gravi- 
tate  morum  consuetudinisque  facilitate 
omnibus  venerandus  et  amabilis.*  In- 
quisitoris  munere  variis  in  locis  func- 
tus  est  (f  1669).  Haec  ejus  opera: 
Basis  totius  theologiae  moralis  h.  e.  pra- 
xis  opinionum  limitata  adversus  nimis 
emolientes  (A.  Escobar,  Jo.  Cara- 
muel,  Pasqualigo  etc.)  aut  plus 
aequo  exasperantes  jugum  Christi, 
Mantuae  1658  in  f. ;  Parisiis  1659  in 
1 2.  De  hoc  op.  Terilius  (de  quo  supra 
p.  184egimus)  censet:  >  M.  auctori- 
tatem  multi  facio.  Solus  ex  omnibus 


')  Cf.  Echard  II,  629 ;  Urbany  KL.  VIII, 
1 289.  De  hac  q.  in  Italia  etiam  sollicit  us 
fuitJulius  Clemens  Scotti  Placentinus 
n.  1602,  quondam  e  Soc.  J.,  quam  tamen 
reliquit(1645),  quod  cathedram  theologiae 
scholasticae  non  esset  consecutus,  dein 
Patarii  professor  philoaophiae  et  juria  ca- 
nonici  (t  1669).  Plurimos  edidit  libroa, 
quos  cf.  apud  Backer  III,  707,  inter  quos 
plures  prohibiti  fuere.  Ad  nostram  q.  spec- 
tat :  l.  de  probabUitaU  opinionum  genera- 
tim  acceptarum,  et  de  probabilitate  opi- 
nionum  minus  generatim  acceptarum, 
Francofurti  1649.  Scripait  quoque  Notas 
(64)  morales,  censorias,  historicas  ad  in- 
ttcriptionem,  ep.  ad  lectorem  et  cc.  13  in- 
troauctionis  ad  hiBtoriam  conc.  tridentini 
P.  Sfortiae  Pallavicini,  Coioniae  1664  in 
4.,  sub  nomine  Stanisl.  Felice  proh.  22.  Jun. 
1665.  Auctor  quoque  a  multia  censetur 
libelli  famosi  quondam  vulgatjsaimi,  cui 
titulus:  Lucii  Comelii  Europaei  Monar- 
chia  solipsorum  ad  virum  cl.  Leonem  Al- 
latiuiu,  Venetiis  1645  in  12.,  quod  ab  aliis 
Melch.  Inchofer  tributum  fuisse  dixiraus 
III»,  1111. 


Digitized  by  Google 


289 


Mercorus,  Fr.  Bordonus. 


290 


praeter  Fagnanum  quaestionem  hanc  a 
fundamentis  examinavit  summaque 
cum  modestia,  solide  etabsque  passionis 
impetu  1.  suum  composuit  (Fundam.  q. 
22  n.  34». «  Cum  autem  theologus  pa- 
risiensis  sive  Wendrockiua,  vero  nomine 
Nicolius,  sive alius  censuram  suam 
de  hoc  1.  ep.  ad  amicum  scripta  pro- 
tulisset,  respondit  Mercorus  altero  1., 
cui  titulus :  Solutiones  trium  nodorum 
in  op.  de  opinionum  praxi  limitfinda 
agentium  juxta  censuram  D.  N.  (Nico- 
lii)  doctoris  parisiensis,  Ticini  1663 
in  4.  Denique  cum  a  Caramuele 
acrius  impetitus  fuisset,  eidem  respon- 
dit  tertio  libello:  Apocrisis pro  doctri- 
na  de  probabilitate  Pr.  F  a  g  n  a  n  i  ad- 
versu?  apologiam  J.Caramuelis.  ib.l  664 
in  4.  —  Probabilismi  vero  vindicia9 
suscepit Franciscus Bordonusex  ter- 
tio  ord.  reg.  s.  Franc.  Parmensis,  vir 
apprime  doctus,  ordinis  primum  in 
Crbe  procurator  generalis,  mox  (1653) 
et  supremus  praefectus  (f  7 .  Aug.  1 6  7 1 ), 
in  cujus  laudem  in  ingressu  parmensis 
bibliothecae  coenobii  s.  Mariae  de  Quar- 
terio  legebatur: 

Aspice  qui  legis :  et  Parmae  Bordonus 

[et  orbi 

Mortuus  et  vivens  bibliotheca  fuit. 
Propugnaculum  opinionis  probabilis  in 
concursu  probabilioris  adjectis  sex  fun- 
damentis  ad  propugnaculum  ejusdem 
operis,  Lugduni  1668;  1669  in  f.  Plu- 
rima  alia  opera  reliquit  ad  theologiam 
practicam  et  vitam  regularem  spectan- 
tia  x),e  quibus  nonnulla  reoensebimus. 
Tr.  de  professione  regulari  ad  leges  ju- 
ris  canonici  et  constitutiones  rom.  pon- 
tificum,  Mediolani  1635;  Yenetiis  1660 
in  4  ;  Lugduni  1665  ;  controversiae  mo- 
rales  etiam  causidicis  et  advocatis  per- 
utiles,  Bomae  1652;  variarum  reso- 
lutionum  seu  consiliorum  regularium 
t. .";  in  f .,  t.  primus  prodiitVenetiis  1640; 
2  —  :,.  Parmae  1 64 1 ,  dein  cum  aliis  sub 

1  Kditoram  et  ineditorum  catalogum 
bene  loiigum  receuaet  Joau.  a  8.  Antonio 
1,  371 ;  ^baralea  iu  suppl.  p.  246  ;  Adelung 
1,  21KJ8:  prae  primii»  Atio  V,  177—93. 


titulo:  Opera  omnia  juridico-reguluria 
et  moralia  t.  5  in  f.,  Lugduni  1665, 
quibus  tamquam  t.  6.  adjicitur  propug- 
naculum  opinionis  probabilis  supra  in- 
dicatum;  Chronologium  tertii  ord.  s. 
Franc.  fratrum  et  sororum  tam  regu- 
lariumquam  secularium,  Parmae  1658 
in  4 ;  Archivium  bullarum,  instrumen- 
torum  et  decretorum  fratrura  et  soro- 
rum  tertii  ord.  s.  Francisci,  Romae  1658 
in  4 ;  sacrum  septennarium  immacula- 
tae  conceptionis  Deiparae  V.  >/.  com- 
pletum  per  bullam  Alexandri  VII,  Pa- 
normi  1664;  Formalitates  Scoti  docto- 
ris  subtilis  ab  objectis  vindtcatae,  Par- 
mae  1662  in  4;  sacrum  tribunal  judi- 
cum  in  causis  fidsi  contra  haereticos  et 
de  haeresi  suspectos,  cum  explicatione 
omnium  bullarum  et  decretorum  ad  s. 
inquisitionis  officium  spectantium,  Ro- 
mae  1648  in  f.;  Privilegia  clericorum 
in  controversiis  occurentibus  inter  ju- 
dices  ecclesiasticos  et  laicos,  Parmae 
1668;  1688;  de  successione  in  bonis 
clericorunt  ab  intestato  decedentium 
8inelegitimisheredibus,Bononiae  1670; 
decisiones  miscellanae  500  dubiorum, 
Venetiis  1650  in  4;  de  legatis  adjectis 
100  consultis  l)  tum  juridicis,  tum  re- 
gularibus,  et  tr.  de  privilegiis  clerico- 
rum,  Parmae  1688  t.  3  in  1  v.  in  f., 
opus  posthumum ;  Manuale  consultorum 
in  causis  s.  Officii,  ib.  1693;  appendi- 
ces  debla9phemia  et  sortilegio  ad  ma- 
nuale  consultorum  in  causis  8.  Officii 
contra  haereticam  pravitatem  occuren- 
tibus  paulo  ante  impressum  cura  Franc. 
Mancini  sodalis,  qui  complectuntur 
etiam  diversas  meditationes  super  mira- 
culorum  essentiam  et  qualitatem,  quo 
facilius  aperitur  aditus  ad  beatificatio- 
nem  et  canonizationem  servorum  Dei; 
subsequitur  additio:  An  Deu9  faciat 
semperid,quodmeliusestetc.,  ib.  1703 
t.  3  in  1  v.  in  f.  cum  auctoris  vita.  — 


M  „Accurato  judicio  8ingillatim  ela- 
borata-  iuquiunt  A.  E.  L.  1690  p.  39,  ubi 
prolixa  op. ,  sicut  et  illius  de  privilegiis 
clericorum  recensio  reperitur. 


Digitized  by  Google 


291 


1664—1680.  Theologia  mor.  Saraaa,  Scildere,  Caraffa,  Beati, 


292 


Probabilismum  sectatur  l)  etiam  Al- 
phonsus  Antonias  S  a  r  a  s  a  S.  J.  paren- 
tibus  hispanis  ortus  sed  natus  Neoporti 
in  Belgio,  concionator  insignis  (t  1 667) 
in  aureo  1.  Ars  sempcr  gaudendi  demon- 
strata  ex  sola  consideratione  divinae 
providentiae;  p.  2.  laetitiae  perfectae 
artincium  in  conscientiae  rectae  effor- 
matione  inventum,  Antwerpiae  1667 
t.  2  in  4„  qui  saepissime  prodiit,  in 
varias  versua  est  linguas  et  vel  a  pro- 
testantibus  aestimatur.  In  eo  fusius  pro- 
babilismum  tuetur.  —  Uuc  demum 
referri   potest  Ludovicus  Scildere 
(Schildere)  S.  J.  Brugensis  (n.  1606; 
t  17.  Jun.  1667),  vir  a  doctrina  et  vir- 
tute  plane  conspicuus.  In  sacro  tribu- 
nali  erat  assiduus,  in  aegris  invisendis 
sollicitus,  in  chatechesi  pueris  tradenda 
zelosus,  in  aliis  ad  pietatem  eicitandis 
diligens.  Edidit  praeter  plurimas  the- 
ses  synopsim  (seu  theses)  theologicam 
de  sacramentis  Eeclesias,  Lovanii  1648 
in  f. ;  de  principiis  conscientiae  forman- 
dae  *)  tr.  sez  tum  in  jure  naturae  ac 
divino,  tum  in  humano,  canonico  ac 
civili  fundatos,  Antwerpiae  1664  in  8., 
opus  accuratum  et  utile,  in  quo  tuetur, 
licere  dare  baptismum  in  casu  neces- 
sitati8  infantibus  nondum  natis.  Proba- 
bilismum  quidem  non  impugnat,  pro- 
babilioristis  tamen  videtur  accensendus. 

126.  Singularesqq.  theologiae  prac- 
ticae  tractarunt  magno  numero  theo- 
logi  *).  It&deactibushumanisQregorius 


n  Cf.  Dollinger  1,  c.  I,  47. 

»j  Directorium  conscientiae  circa  diffici- 
liores  casus  edidit  alter  Belga  acil.  Mauri- 
tiu«  P  h  i  1  i  p  h  (Philippy)  0.  Min.  Ant- 
werpiae  1667 ;  BruxeUis  1674  in  8. 

»)  PraetermittimuH  Carolum  a  Cre- 
mona  theologiae  moralis  professorem,  cu- 
jus  tr.  de  aclionibus  humanis  earumque 
causia  et  principiia  et  disceptationee  di- 
versae  circa  administrationem  aacramenti 

rBnitentiae  prodierunt  Cremonaa  1676 
2  in  4.  —  Ignatium  Feurstein  0. 
Praem.  (f  19.  Jul.  1678),  cujus  sunt  Con- 
troversiae  scholasticae  de  actibus  humanis, 
vitiis  et  peccatis,  de  jure  et  justitia,  et  de 
Bacramentis,  Passavii  1677.  —  Ant.  Fran- 1 


Caraffa  Theai  Neapolitanus,  theolo- 
giae  professor,  sui  ordinis  praeposi- 
tus  generalis  a.  1644,  dein  episcopusv 
cosanus,  demum  (1664)  archiepiscopus 
salernitanus  (t  23.Febr.  1676  a.  aeta- 
tis  83),  in  disp.  thcologicarum  in  1,  2. 
d.  Thomae  a  q.  1  —  17.  incl.  tomo  I. 
(et  ut  videtur  unico),  Neapoli  1628. 
Scripsit  quoque  de  monomachia  seu 
duello,  Bomae  1647  in  f.,  quam  mate- 
riam  itaversavit,  utpkneexhauserit l)  ; 
opusculum  philosopbicum  de  concursu 
causae  primae  cum  secundis,  Neapoli 
1634  in4. —  Gabriel  Beati  S.  J.Bo- 
noniensis,  theologiae  professor  (t  6.  Apr. 
1673)  reliquit  qq.  morales  selectiores 
discussas  et  resolutas,  in  quibus  propo- 
sitis  casibus,  prima  quaedam  principia. 
ad  plurimas  alias  qq.  similes  resolven- 
das   perutilia  subinde  examinantur; 


ciscum  de  B  o  u  r  g  o  g  n  e  ^de  Burgundia) 
S.  J.  Gandavensem  14.  Apr.  1676),  qui 
praeter  plurimaa  tn  eses  edidit  Pt'(ur  im 
solidam  et  in  Ecclesia  communisfitnam  re- 
mittendi  et  retinendi  peccata  excerptam 
ex  tr.  de  poenitentia  cujuadam  s.  theolo- 
giae  professoris,  Moguntiae  1675  in  12. 
contra  Uuygens  et  (Jabrielis.  Cf.  Sommer- 
vogel  II,  38  s.  —  Jo.  Paulum  Capri  ni 
S.  J.,  cujus  exstat  disp.  rari&sima:  Prae- 
ceptum  de  audienda  diebus  festi»  misea, 
Aquilae  1680  (m.  30).  —  Besian  (Bezian) 
A  r  r  o  y  canonicum  theologalem  lugdu- 
nensem  (t  p.  1674),  qui  in  favorem  nego- 
tiatorum  lugdunensium  scripsit  Tr.  dem 
usures  contre  certains  zelez  etc.  Lugduni 
1674.  Suacepit  etiam  in  se  triste  negotium 
tuendi  pacta  a  Richelieu  et  Ludovico  XIll» 
cum  protestantibus  inita  contra  Austriam, 
Paris  1634.  Cf.  Feiet  V,  152—166. 

>)  Silos  II,  176.  De  hoc  argumento 
scripsit  gallice  (Parisiis  1661  in  4.)  etiam 
Cyprianus  a  Nativitate  V.  0.  Carm. 
in  seculo  dictuu  Andreas  de  Compamt  n. 
Parisiia  26.  Nov.  1605,  regii  aerani  prae- 
fectus,  sed  mundi  honoribus  valedicena  to- 
tum  se  Deo  animarumque  saluti  impendit 
(t  16.  Sept.  1680).  Plurima  op.  aacetica 
rehquit  partim  gallice,  partim  ex  latino 
in  gallicum  idioma  versa ;  vitam  etiam 
tum  s.  Theresiae  tum  s.  Joannis  a  Cruce ; 
utnusque  opp.  edidit,  illius  Pariaiis  1644 
1  2  in  4.  et  saepiua,  hujus  ib.  1641 ;  166o 
in  4.  Cf.  Uenncua  a  ss.  Sacr.  Collectio 
script  0.  Carm.  Exc,  Savonae  1884  1.  1. 
p.  146. 


Digitized  by  Google 


293  Downarowicz,  Freyberg,  Dreher,  Strevesdorff,  Agudi. 


294 


dt  Uge  interna  et  extema  IL  2,  Eomae 
1663;  Augustae  1729  t.  2  in  4.  — 
De  virtutibus  moralibus  egit  in  op.  in- 
seripto  Homo  politicus,  Brunsbergae 
1664  inf.  —  Elia8  Dow  narowicz  S.  J. 
Ruthenus  in  ducatu  vitepscensi  albae 
Russiae  natas,  qui  concionatoris  talento 
in  primis  excelluit,  ita  ut  ab  ejus  ore 
penderent  etiam  schismatici  et  haere- 
tici.  Et  qoamquam  debilis  esset  viri- 
bus,  nunquam  tamen  a  concionandi 
officio  desistere  voluit  dicendo  se  li- 
benter  eo  in  munere  tamquam  victi- 
mam  procubiturum.  In  corporis  in6r- 
mitatibas,  quibus  saepe  confiict  abatur, 
auditua  est  identidem  ingemiscere: 
,Aioore  tui,  Deus,  aut  pati  aut  mori* 
(t  7.  Nov.  1669).  —  Udalricus  Frey- 
berg  0.  S.  B.  n.  in  civitate  Fussen 
8.  Oct.  1 6 1 7,  in  academia  salisburgensi 
professor  philosophiae  (1643),  theolo- 
giae  moralis  (1651),  s.  Scripturae 
(1664  ;  t  22.Mart  1680)  scripsit  disp. 
de  obiigatione  Ugum  in  foro  conscientiae 
1654in4.  —  Gregorius  DreherO.S.B. 
prior  monasterii  prunveningensis  seu 
prifflingensis  reliquit  Direetorium  cle- 
rieorum  seu  tr.  de  horis  canonicis  sive 
officio  divino,  Batisbonae  1670. —  De 
jure  etjustitia  disseruit  (Coloniae  1632) 
Woltberus  Henriques  aStrevesdorff 
OSA.  Novesii  montensis  ducatus  oppido 
baud  procul  Colonia  natus,  theologiae 
doctor  et  hujus  facultatis  decanus  l). 
Obitis  praecipuis  sui  ordinis  muneribus, 
designatus  est  a.  1634  ab  electore  ar- 
cbiepiscopo  moguntino  Ans.  Oasimiro 
Wambold  erfordiensis  sive  per  Thurin- 
giam  ac  Saxoniam  vicarius  consecratus 
&ub  titulo  episcopi  ascalonitanL  A  Sue- 
cis  a.  1644  Erfordia  pulsus  Moguntiae 
pontificalia  peregit  (t  7-Maji  1674  a. 
aetatis  86).  Hoc  sibi  ipse  fecit  epita- 
phium  *) : 


Praeter  alia  edidit  etiam  defenso- 
rium  d.  Thomae  ab  Aegidio  Romano 
olim  compo^itum,  Coloniue  1024,  et  _pn- 
matum  magdeburgensrm  sive  scriem  archie- 
pwcoporom  magdeburgenHium,  ib.  1633. 
>)Cf.  Foppens  11,  1167. 


Ad  lectorem. 
Quid  agam,  requiris?  Tabesco. 
Scire  quis  sim,  cupis? 
Fui  Woltherus 
Vapor  et  fumus. 
Vitae  quae  fuerint  condimenta 
Flagitas?  rogas  ? 
Labor,  dolor,  luctus, 
Servire  aliis,  sustinere  invidias. 
Aemulationes,  despectus,  degradatio- 

[nes, 

Persecutiones  non  curavi. 
Quos  habui  caros,  plerosque  sepelivi. 

Raro,  subinde  tamen, 
Amicum  sincerum  vel  candidum  videre 

Experirique  dignus  fui. 
Fictos,  dolosos,  mel  ex  ore  spumantes, 
In  corde  venenum  habentes 
Kactus  pluries  fui. 
Siste  viator! 
Nil  stabile  sub  sole  esse  cogita. 
Hic  opta,  cineres  placida  cum  pace 
Quiescant,  atque  mihi  siquidem  sit 
Requies  animae, 
Ora,  quaeso,  Deum  opt.  max. 

127.  Ludovicus  Maria  Agudi 
(Acudi)  Mediolanensis  0.  Praed.  edidit 
Fontes  Sahatoris  sive  de  sacramentis 
in  genere  et  in  specie  (5)  tr.  scholasti- 
co-moralem,  Mediolani  1676;  Lug- 
duni  1683.  Tantum  in  sacra  scientia 
profecit,  ut  inter  Italiae  primi  nominis 
theologos  et  sacros  oratores  sec.  1 7.  ha- 
beretur.  Postquam  philosophiam  non- 
dum  sacerdotio  inauguratus  docuerat, 
mox  a  l  theologiam  suis  legendam  ap- 
plicitus  est  Neapoli  et  Bononiae,  eos- 
que  ita  instituit,  uthorum  plurescele- 
brem  a  doctrina  famam  sibi  compara- 
rint.  Tum  ad  paraeneticam  et  exegeti- 
cam  conversus  a  primariis  Italiae  ur- 
bibus  quasi  certatim  vocabatur,  qui 
conciones  qua«lragesimae  haberet.  Tan- 
dem  vero  29  annis  in  Carmelo  trans- 
actis  variisque  in  eo  functus  honoribus 
ex  summi  pontificis  indulgentia  ad 
ord.  Praedicatorum  l)  transiit  (t  1 679). 


•)  Echard  II,  687 ;  Argelati  I,  2,  8  *. 


Digitized  by  Google 


295 

—  Hujus  sodaHs  Ludovicus  (prius 
Hannibal  dictus)  Minutolo  Siculus 
breveiu  dedit  notitiam  eorum,  quae  per- 
tinent  ad  justitiam  commutativam  et  ad 
probabilitates  opinionum  in  2  pp.  divi- 
8am,  Venetiis  1665  in  4.,  cui  ad- 
ditiones  adjecit,  ib.  1667  in  4.  Annum 
is  22.  attigerat  !),  cum  a  suae  sortis 
juvenibus  ad  singulare  certamen  pro- 
vocatus  ex  conflicto  graviter  vulnera- 
tus  rediit,  quod  corporis  periculum  sa- 
lus  animi  fuit.  Mox  enim  ut  vuloere 
convaluit,  rautata  divinitus  ra*nte Chri- 
stum  pauperem  sequi  statuit.  Ordinem 
s.  Dominici  ingressu9  vitam  hanc  no- 
vam  tanto  fervore  amplexus  est,  ut 
brevi  perfectum  et  absolutum  viri  re- 
ligiosi  exemplar  in  se  exhibuerit.  In 
sacro  fidei  tribunali  cooptatus  qualifi- 
cator  et  librorum  censor,  a  Simone  Ca- 
raffa,  messanensi  archiepiscopo,  theo- 
logus  adlectus  est  et  synodalis  exami- 
nator  institutus.  Tanta  erat  summi 
ejus  ct  integerrimi  judicii  apud  omnes 
fama,  ut  non  solum  de  rebus  ecclesia- 
sticis  eum  consulerent,  sed  et  de  ne- 
gotiis  forensibus  et  intricatioribus  ex- 
peterent  ejus  sententiam  urbis  senato- 
res  et  ejus  consiliis  aquiescerent.  Hanc 
viri  sapientiam  ornabant  integritas  mo- 
rum,  vitae  sanctimonia.  regularis  dis- 
ciplinae*  studium,  paupertatis  amor, 
quo  fiebat,  ut  si  quid  a  nobilibus  con- 
sanguineis  illi  daretur,  illud  non  in 
usus  privatos  converteret,  sed  omnia 
in  einum  pauperum,  verecundorum 
praesertim,  liberaliter  effunderet  (t  1 0. 
Aug.  1673).  —  Tr.  de  sacrumentis  in 
ijenere  et  iu  specie,  in  quo  etiam  de 
censuris,  indulgentiis,  suffragiis  et  vo- 
tis  agitur  juxta  miram  angelici  de  Tho- 
mae  Aq.  doctrinam  in  forma  scholastica 
redactum,  Ticini  Legii  1670  in  4., 
composuit  Ambrosius  Lesaro  de  Bel- 
liquadio  0.  Praed.  —  Gothardus  L  u  c  a 
S.  J.  prufessor  in  academia  friburgensi 
pariter  proposuit  publicae  disp.  qq. 


»  Ibid.  II  (iol  c-t  .M<.njritore  II,  21. 


296 

■  theologicas  de  virtute  poenitentiae,  Fri- 
burgi  Brisgojae  1672  in  12.  et  de  ac- 
tibus  humanis  ib.  1 674  in  4.  —  Zamo- 
ranus  de  Villafuerte  S.  J.  Hispa- 
nus  de  compensationibus  ad  utrumque 
forum  pertinentibus,  Lugduni  1676  ia 
4.  disputavit. —  Joannes  Baptista  Ro- 
vera  S.  J.  (f  1671)  philosopbiae  et 
theologiae  professor  Graecii,  Viennae 
et  Passavii  edidit  decisiones  de  spon- 
salibu*  et  sacrumento  mutrimonii  juxt* 
nonuam  1.  4.  Decr.  Passavii  1666  in 
4.  —  De  matriraonio  plenissime  egit 
Joannes  Angelus  Bossio  0.  Barn  sui 
sodalitii  praepositus  generalis  (t  1 665), 
in  tr.  de  effectibus  contractus  matrinw- 
nii  deque  contractum  matrimonialem 
consequentibus  secundum  utrumque 
forum,  deque  alimentorum  obligatione, 
Venetiis  1643;Lugduni  1655;  1658 

—  1 667  t.  3  in  f. ;  de  dote  filiabus  dan- 
da.  ib.  1656.  1662  in  f.;  de  nuptiis 
sine  parentwn  consensu  twn  contraJien- 
dis,  Venetiis  1643  in  f . ;  de  patria  po- 
testate,  Lugduni  1667.  1671  in  f.;  dt 
triplici  jubilaei  privUenio  et  operum  ad 
jubilaeum  consequendum  implendorum 
exsecutione,  Pisis  16^5  in  f.;  1670, 
quoJ  opus  Joannes  Andreas  Cerme- 
nate  0.  Barn.  (t  1671)  in  utile  com- 
pendium  redegit,  Mediolani  1651  in  8. 
Moralia  variu  ad  usum  utriusque  fori. 
Lugduni  1649  — 1651  v.  3  in  f. ;  dis- 
ceptationes  morales  dejurisdictione  epi- 
scoporum ,  Mediolani  163S  in  4;  de 
scrupulis  et  eorum  remediis.  Venetiis 
1647  in  S.  -  A.  Volpi  reliquit  resoJu- 
tiones  moraJes  utroque  jure  exornatas 
juncta  d.  Thomae  et  aliorum  patrum 
cum  recentioribus  doctrina,  Romae 
1671)  in  f. —  Marcus  Ant.  Bravo  Cor- 
dubensis  (t  1674)  publici  juris  fecit 
excitatorium  beneficiariorum  de  opinio- 
nibus  improbubilibus,  Varesi  1  67  2  in  4. 

—  Hyacinthus  Lefebure  0.  Min. 
Gallus  (t  post  a.  1670)  praeter  TraitS 
de*  trois  >'lats  diffcrent*  du  Fils  de  Dieu 
en  sa  Generation,  dans  son  Incarnation, 
et  au  Sacrament.  Paris  1681  in  4., 
Traite  du  Jn/jement  dernier,  ib.  1671 


1664—1680.  Theologia  mor.  Minutolo,  Bosaio,  Lefebure, 


Digitized  by  Google 


297 


Neusaer,  Latius,  de  Alberfcis,  Pasqualigo  etc. 


29$ 


in  4  ,  scripsit  quoque  gallice  tr.  de poe- 
nUentia.  —  De  horis  canonicis,  Mogun- 
l)ae  1669  in  8.  scrip&it  Bruno  Neus- 
ser  0.  Min.,  theologusin  re  morali 
gravis,  cujus  quoque  est  Polyanthea 
theologico-morali-canonica,  ex  definitio- 
nibus,  rescriptis  ss.  pontificum,  conci- 
liorum.  Moguntiae  1680  in  f.  et  pro- 
dromus  celitaris,  in  quo  Augustinus, 
Baronius,  Bellarminus  et  centeni  scri- 
ptores  societatis  J.  vindicantur  a  calum- 
niis,  conviciis,  iniposturis,  quilms  sca- 
tet  opus  tripartitum  Henrici  de  No- 
ris  in  bistoriam  pelagianam.de  quinta 
synodo  oecumenica  et  vindiciae  augu- 
stinianae,  ib.  16  76,  qui  taraen  1.  a 
nonnullis  adscribitur  Uonorato  Fa- 
bri  S.  J.  —  Bullae  cruciatae  absolu- 
tUsimam  dilucidationem  divbam  in  13 
dUp.  et  50  qq.?  in  quibu*  difficultates 
522  distincte  ac  dilucide  enodantur, 
Panormi  1657  in  f.  publici  juris  fecit 
Carolus  Latins  Alcamen*is,  philoso- 
phiae,  tbeologiae  et  jurisprudentiae 
doctor,  cui  propter  rnorum  integrita- 
tem,  doctrinam  et  ecclesiasticani  eru- 
ditionem  plurium  ecclesiurum  visitatio 
demandata  fuit  ab  episcopis  mazarien- 
sibus  (t  14.  Dec.  1667).  Edidit  prae- 
terea  hujus  dilucidatiouis  compendium 
ib.  1664in  12.  et  aquilam  triumphan- 
tem  seu  triumphum  marianum  opus 
tbsolutissimum,  in  quo  ss.  Scriptura- 
rum  oraculis,  omnium  patrum  docto- 
rumque  testimoniis,  omnium  fidelium 
plausu  vividisque  rationibus  evincitur, 
dcmonstratur,  concelebratur  mysticae 
aquilae  triumphus  de  stygio  pythone 
originaiis  peccati  in  ipsomet  suae  con- 
ceptioni*  instanti,  ib.  1663  in  f.  — 
Albertus  de  Albertis  S.  J.  patria 
Tridentinus  (n.  29.  JuL  1 593 ;  t  3.  Maj. 
1676),  vir  erat  doctus  et  pius,  sed  et 
acerbioris  ingenii,  qui  veniam  nemini 
daret,  si  quid  in  latinitatem  peccaset, 
nec  inultum  pateretur,  si  quidpiam 
dixisset,  quod  prisca  auctoritate  pro- 
bari  non  posset.  Stilo  usus  est  acri  et 
peracido,  solitus  in  ore  habere  illud 


Martialis1):  ,At  mihi  quae  novit 
pungere,  Chia  sapit.  *  Scripsit  praeter 
alia2):  Paradoxa  moralia  de  ornatu 
mulierum  communia  et  exploraUi  pro 
confessariis  et  concionatoribus  elucu- 
brata,  Mediolani  1650  in  4;  in  elo- 
quentiae  quum  profanae  tum  sacrae 
corruptores  actio,  ib.  1651;  Coloniae 
1669  in  12. 

128.  Ultimo  demumlocoeum  recen- 
semus,  qui  eos,  quos  hactenus  lauda- 
vimus,  praecellit  horumque  primus  fuit, 
Zachariam  Pasqualigo  Veronensem 
cler.  reg.,  auctorem  in  re  morali  clas- 
sicum  3),  licet  propendeat  ad  opiniones 
laxiores.  Docuit  sodales  primum  Pata- 
vii  philosophiam ,  dein  Komae  a.  15 
theologiam  scholasticara.  Aetate  jam 
provectior  oculorum  infirmitate  adeo 
laboravit,  ut  fere  in  caecitatem  incide- 
rit  (t  17.Febr.  1664).  lllius  hic  men- 
tionem  facimus,  licet  de  universa  fere 
theologia  morali  9cripserit,  propter 
opus  omnium  praestantissimum  de  sa- 
crificio  novae  Legis  qq.  theologicae, 
morales,  juridicae,  Lugduni  1662  t.  2 
in  f.  Vere  dici  potest  auctorem  nostrum 
hoc  argumentum  qq.  1347  undequa- 
que  erfhausisie.  nihilque  merito  desi- 
derari  posse,  quod  non  fuse  expenderit. 
Huic  addfe  alia  ejusdem  opera:  Deci- 
siones  morales  (510)  juxta  principia 
theologica  et  sacras  atque  civiles  leges 
difficultatum,  quae  in  utroque  foro  oc- 
currunt.  Opus,  in  quo  breviter  et  di- 
lucide  recensentur,  rejiciuntur  vel  ap- 
probantur  opiniones  tum  veterum  tum 
recentiorum  theologorum  et  canonista- 
rum  cum  suis  indicibus,  Veronae  1641 


')  Epigr.  VII,  24.  Cf.  hist.  gvmnaaii 
patav.  II,  315. 

»)  Cf.  Sommervogel  1,  128  e. ;  Mazzu- 
chelli  I,  279. 

«)  Cf.  Vezzosi  II,  156":  „Chiaro  Teolo- 
go  de'fcUoi  tempi,  di  cui  e  lc  dottrine  **i 
ramraeutano  ed  il  nome  si  celebra  da 
quanti  dopo  di  eBSO  sino  a'  presenti  giorni 
nostri  hanno  tcritto  o  nelDiritto  canonico 
o  nella  Morale  Teologia.- 


Digitized  by  Google 


29  9        1664— 1680.  Theol.  moraus  et  pastoralis.  PasquaHgo,  Manigart,  300 


in  f. ;  decreto  tamen  1].  Maj.  1683  in 
indice'  ,donec  corrigatur.*  Variarum 
quaestionum  moralium  canonicarum 
centuria  L,  in  quibu9  ex  principiis 
theologicis  et  sacris  et  civilibu9  plura 
dubia,  qnae  ad  praxin  utriusque  fori 
pertinent  tam  quoad  regulares  quam 
quoad  seculares  breviter  et  dilucide 
explicantur,  Romae  1647  in  f. ;  centu- 
ria  II.,  ib.  1  «47  in  f.;  centuria  111., 
ib.  1652;  centurialV.,  ib.  1652  in  f.; 
sacra  speculativa  doctrina  de  Deo  cete- 
risque  divinitus  revelatis  ex  theologi- 
cis  principiis  ad  scholasticae  lecturae 
methodum,  Venetiis  1650  in  f. ;  sacra 
moralis  doctrina  de  statu  supematurali 
humanae  naturae  ejusdemque  opera- 
tionibus  atque  ipsum  concernentibus 
ex  divinitus  revelatis  naturalibusque 
principiis  ad  schola9ticae  lecturae  me- 
thodum  deducta,  ib.  1650  in  f.,  proh. 
decr.  12.  Maj.  1655  ,donec  corrigatur' ; 
correcta  juxta  decretum  8.  Off.  29.Mart. 
1656  permittitur.  Theoria  et  praxis 
magni  jubilaei  atque  etiam  extraordi- 
narii,  in  qua  omnia,  quae  ad  utrumque 
pertinent,  atque  alia  plura,  quae  ad 
indulgentias,  absolutionem  a  reserva- 
tis,  commutationem  votorum  conve- 
niunt,  ex  theologicis  principiis  atque 
sacris  et  eivilibus  legibus  breviter  et 
dilucide  explicantur,  Romae,  1650  in 
f. ;  Praxis  jejunii  ecclesiastici  et  natu- 
ralis,  in  qua  quidquid  in  hac  materia 
occurrere  potest  atque  item  alia  plura 
dubia  ex  theologicis  pruvupiis  etc.  de- 
ciduntur  (451  decis.),  ib.  1644  in  f.; 
singulares  selectae  qq.  morales  juridicae 
(520),  in  quibus  ex  principiis  theolo- 
gicis  etc.  plura  variaque  dubia  ad 
utrumque  forum  pertinentia  ut  pluri- 
mum  noviter  excitata  dilucide  et  bre- 
viter  resolvuntur,  ib.  1662  inf. ;  theo- 
riu  et  praxis,  in  qua  jura,  obligationes 
et  privilegia  eorum  exponuntur,  qui  in 
periculo  aut  articulo  mortis  constitu- 
untur,  opus  poathumuni  et  rarum 
(complectens  11.  10  qq.  448),  ib.  1672 
in  f.  (m.  60);  disp.  metaphysicae,  qui- 
bus  quae  ad  primam  philosophiam 


spectant,  accurate  exponuntur,  ibidem 
1634.  1636  v.  2  inf.,  in  quibus  eclec- 
ticum  agit  Observationeg  adjecit  ad 
tr.  Laureti  de  Franchis  (III8,  877) 
de  controversiis  inter  episcopos  et  regu- 
larts,  ib.  1656  in  f. ;  Prosperi  Fari- 
nacci  (cf.  III8,  585)  repertorium  ju- 
diciale  et  repertorium  de  contractibus 
digessit,  ex  ms.  primus  edidit  atque 
praefatione  donavit,  Lugduni  1639. 
1642  v.  2  in  f. 

129.  Ad  theologiam  pastoralem  *) 
praeter  plura  opera,  quorum  mentio- 
nem  jam  fecimus,  referri  possuut  quae 
ediderunt,  in  Belgio  Jo.  Henricus  Ma- 
nigart,  canonicus  et  protonotarius 
apostolicus  (t  22.  Sept.  1682),  cujus 


»)  Cnra  Jacobi  Petit  in  lucem  pro- 
diit  Theodori  Cantuareneis  poenitentiaU 
omnibus  quae  reperiri  potuerunt  capitu- 
lis  adauctum,  per  canones  selectos  ex  aa- 
tiquissima  can.  collectione  ms.  descriptos, 
necnon  per  plura  ex  variis  poenitentiali- 
bus  hactenus  ineditis  excerpta  expoaitum, 
praeclaris  eccle*riasticac  disciplinae  monu- 
mentis,  quae  ex  optimis  cd.  msi.  aelecta 
Hunt,  confirmatum,  Parisiis  1677  v.  2  in 
4.,  quod  et  eruditis  notia  ac  dka.  illu&tra- 
vit.  Edidit  etiam  :  Les  rerite*  de  la  religion 

J>rouv6e8  contre  leB  anci^nnes  h^r^sies  par 
a  verit^  de  1'  eucharistie  ou  traite*  pour 
confirmer  les  nouveaux  convertis  dans  la 
foy  de  Te-gUse,  ib.  1686  in  12.  -  Etiam 
Nicolaus  Pa v  1 1 1 0 n  esset  mentione  dig- 
nus,  quem  n.  Vincentius  de  Paulo  magni 
fecit  et  cujus  opera  est  usus.  Propter  ze- 
lum  et  virtutis  splendorem  factus  est 
episcopus  alectensis  (f  8.  Dez.  1677).  Re- 
stitit  fortitudine  vere  apostolica  Ludo- 
vico  XIV  jm  regaliae  usurpanti,  in  janae- 
niemi  tamen  causa  nominis  famam  ina- 
culavit.  Dioeceaim  diligenter  visitavit, 
scholas  inatituit,  sed  rigorismo  janseniano 
deditus  crat  eoque  abreptus  aequi  limites 
excc«8it.  Cf.  Esser  KL.  IX,  1737.  —  Joan. 
B.  N  o  u  1 1  e  au  Orat  Briocensis,  archidia- 
conus  et  canonicus  theologus  ecclesiae 
briocensis  virerat  plane  singularis,  durae 
cervicis  et  pugnax,  qui  vitam  duxit  alio- 
quinrigidissimam.  Asuoepiscopoadivinw 
fuit  suspensui.  Ferax  fuit  libellorum  au?- 
tor,  quorum  plures  suam  controversiam 
et  causara  cum  episcopo  spectant  vel  re- 
formationis  studium  spirant  (f  1672).  Cf. 
Batterel  MSmoires  III,  109—41. 


Digitized  by  Google 


301 

tnanipulus  theologiae  morulis  saepe  pro- 
diit  Leodii  1600;  1064;  1074 :  1  754. 
Procidus  pastor  sive  modus  negros  et 
moribando*  juvnudi.  ib.  10S0.  —  Jo- 
annes  M  ■  u  t  e  1  s  (Mantelius)  0.  S.  Aug. 
Hasseletanus  concionator  insignis  (t 
2:i.  Febr.  1670^  prneter  nli;i  <li*st<ruit 
de  officio  pastorali  11.  2.  Autverpiar 
1043  in  12;  'l.  Augustinus  dc  icn.ru- 
chaiistiu  .  .  .  qua  saeritii  iuni  et  sacra- 
mentum  est.  quid  catbolicus  s.  Kcclc- 
siae  doctor  senserit  11.  2.  Leodi  1C>55 : 
Hasseletnm  sive  ejasdem  oppidi  descrip- 
tio.  qua  continetur  totius  historiae 
Lossensis  compendium.  Lovauii  1*1»:*, 
Haec  vero  bistoria  11.  X  prodiit  demum 
Leodii  1717.  utrumquo  opus  est  eru- 
dilum  magnaque  diligentia  concinna- 
tum  l).  —  In  Gallia  Simplicianus 
a  s.  Martino  0.  S.  Aug.  ultra  a.  40  in 
acadeniia  tolosana  tbeologiae  professor 
et  suae  provinciae  ter  praepositus  (t 
1669  a.  aetatis  9Sl  —  Petrus  Calix- 
tos  Campetti  0.  Cap.  salutis  anima- 
rum  zelo  fervidus,  generis  nobilitate, 
doctrinae  praestantia  ac  vitae  perfec- 
tione  illustris  (t  1670),  cujus  sunt : 
Pustor  catholicHS  sive  theologia  pasto- 
ralis  in  3  pp.  distributa,  scil.  in  cate- 
chisticam,  moralem  et  sacramentalem, 
in  quibus  rudimenta  fidei  et  ea,  quae 
*ii  bonos  mores  pertinent,  plenius  ex- 
plicantur,  Lugduni  1 668  in  f. ;  de prae- 
eeptis  deculogi  et  Ecclesiae ;  de  peccatis 
septem  mortalibus  et  censuris  Eccle- 
siae,  ib.  1669  t  2  in  8:  quaetriaope- 
ra  a  viris  doctis  commendantur  *).  — 
Joannes  Cordier  8.  J.  Bbemensis  (t 
22.  Nov.  1673)  utile  opus  concinnavit : 
La  famiUe  saincte,  ou  il  est  traite  des 
devoirs  des  toutes  les  personnes,  qui 
composent  une  Famille,  Paris  1644; 
1885;  Lagduni  1651.  1655  etc.  — 
Ant onius  C  a  i  g  n  e  t  (Cagnet)  canonicus 
et  vicarius  generalis  meldensis  (t  1 6  6  9), 
reliqoit8)  Praedications  famUiers  in 

')  Cf.  J.  J.  Thonissen  Biogr.  nat,  de 
Belg.  XIII,  403-7. 

')  Biblioth.  franc.  2,  440. 
•)  Feret  V,  166—170. 


302 

utilitatem  curatorum  animaruui,  Paris 
1 662-69  t.  7  in4:  1071.  —  Jacobusdu 
M  e  t  s  Abbavillaeus.  doctor  sorbonicus 
et  tlieologiae  moralis  Parisiis  iu  semi- 
nario  s.  Nicolai  dicto  du  Chardounet 
profcssor,  edidit  tum  clarim  thcologiue 
practicac  tripartitae,  Parisiis  106:*  ss. 
v.  4  iu  12:  1(?74;  tuni  cluvim  theoh- 
t/ine  thcorcticae,  ib.  1072.  1073  in  12. 

-  Iu  Lusitania  Sebastianus  Abreu 
S.  J.  Cretensis  philosophiae  et  theolo- 
gine  diu  professor  et  academiae  ebo- 
rensis  cancellarius  (t  18.  Oct.  1074), 
reliquit  institutionem  parochi  seu  spe- 
culum  parochorum,  in  quo  tum  paro- 
chi  tum  omnes  animarum  curam  exer- 
centes  videbunt  obligationes  muneris 
sui  et  methodum  ad  eas  rite  adimplen- 
das,  Eborae  16G5  in  f.;  1681;  1700; 
Augustae  V.  et  Dilingae  1700  in  4; 
Venetiis  1724  in  4;  1761. 

130.  In  ltalia  Franciscus  Bricchi 
Cagliensis  (t  24.  Jul  1666),  reliquit 
Prontuario  def  Confeaaori  e  Direttorio 
de'  Penitenti,  Perugia  1651;  Degli  An- 
nali  della  Citta  di  Cagli  1.  l.,  Urbino 
1 64 1  in  4 ;  L  alter  non  prodiit.  —  Hay- 
mon  Corio  Congr.  cL  reg.  s.  Pauli 
concionator  insignis  (t  1679)  collegit 
Promptuarium  epiacoporum,  seu  Epi- 
tomen  decretorum  omnium  conciliorum 
provincialium  et  visitationum  apo- 
stolicarum  s.  mediolanensis  ecclesiae 
per  titulos  ordine  alphabetico  digestam, 
Mediolani  1668  in  4;  ib.  1732;  con- 
cordantias  morales  in  Geneaim,  Medio- 
lani  1671  in  f.  ed.  5 ;  w  Exodum,  ib. 
1655  in  f.;  in  Leoiticum,  ib.  1677  in 
f.;  in  Numeros,  ib.  1659;  in  Deutero- 
nomium,  ib.  1681  inf.;  Pharoo  fiagel- 
latue  sive  de  decem  plagis  Aegyptio- 
rura,  ib.  1660 — 77  t.  3  inf.:  Manuale 
regularia  dieciplinae,  ib.  1650  in  4.  — 
Candidus  Brognolo  0.  Min.  Bergo- 
mensis  (n.  1  3.  Jan.  1607),  composuit 
Speculum  clericorum  tam  secularium, 
quivm  regularium,  in  quo  omnia,  quae 
ad  eorum  mores,  privilegia,  obligatio- 
nes,  sacramentorum  sacramentaliumve 


Mnntcls,  Caiupetti,  Abreu,  Corio,  Brognolo  etc. 


Digitized  by  Google 


303 


1*664— 1680.  Theol.  pastoralis.  Ottonelli.  Stoz,  Donellanus, 


304 


8usceptionem  et  admini9trationem  ac 
poenas  canonicas  respiciunt,  distinctis 
resolutionibus  juxta  prisca  ac  nova  jura 
pontificia  dilucide  ac  methodice  conspi- 
ciuntur,  Venetiis  1664;  Manuale  exor- 
cistarum  ac  parochorum  h.  e.  tr.  de  cu- 
ratione  ac  protectione  divina,  in  quo 
variis  reprobatis  erroribus  verus,  eer- 
tus,  securus,  cathoiicus,  npostolicus  et 
evangelicus  ejiciendi  daemones  ab  ho- 
minibus  et  e  rebus  ad  homines  spec- 
tantibus,  curandi  infirmos,  ab  inimicis 
ee  tuendi,  Deumque  in  cuuctis  necessi- 
tatibus  propitium  habendi  modus  tra- 
ditur,  Bergomi  1651  ;  Lugduni  1658; 
Venetiis  1673;  1702  in  4;  proh.  23. 
Apr.  1725;  Alexicacon  h.  e.  de  male- 
ficiis  ac  morbis  malefici9  cognoscendis, 
Venetiis  1668  in  f.;  1714  v.  2  in  4., 
opus  eruditum  et  practicum  pro  agnos- 
cendis  obsessis,  quod  etiam  Gorres 
commendat  —  Jo.  Dominicus  Otto- 
n  e  1 1  i  S.  J.  strenuus  pro  animarum  sa- 
lute  operarius  (t  14.Mart.  1670  a.  ae- 
tatis  86),  qui  plura  opera  scripsit  de 
conversatione  in  genere  vel  in  specie 
cum  mulieribus  (6),  huc  vero  nomina- 
tim  referendus  propter  opus  de  thea- 
tris,  cui  argumento  singulari  diligentia 
studuit.  Op.  titulus  est *)  :  Della  chri- 
stiana  moderatione  del  Theatro  ricordo 
primo,  detto  la  Qualita  delle  Comedie, 
per  dechiurare.  quale  sia  la  lecita  a' 
buoni  Christiani  e  quale  la  illecita,  e 
per  distinguere  la  modesta  dalla  oscena 
secondo  la  Dottrina  di  s.  Tommaso  e 
d'altri  Theologi  persicurezza  della  co- 
scienza  .  .  .  Si  narrano  molti  casi  mo- 
derni,  si  considerano  molte  Ragioni, 
per  le  quali  compariscono  le  Donne  in 
scena  6  in  banco ;  e  si  risponde  a  molte 
difficolta  solite  farsi,  per  giustificare 
cotal  Comparsa,  Florentinae  1646  in 
4;  1648;  1.  2.  detto  la  solutione  de' 
Nodi;  L  3  detto  la  Risoluzione  di  al- 
cuni  Dubij,  ib.  1 649.  Libro  detto  1'Am- 


n  Cf.  Jeiler  KL.  II,  524. 

«)  Cf.  Sommervogel  VI,  9-14. 


monitioni  a  recitanti,  per  avvisare  ogni 
Christiano  a  moderarsi  dagli  eceessi  nel 
recitare.  Sono  divise  in  3  brevi  Trat- 
tati,  cioe  il  1 .  intorno  a'  Becitanti ,  il 
2.  intorno  al  Comico  Baltrame  e  al  suo 
L.,  il  3.  intorno  a'Ciarlatani  .  .  .  con 
aggiunta  ...  d'  un  diacorso  ammoni- 
torio  in  forraa  di  preghiera  a' Musici 
Comedianti  mercenarij,  ib.  1652  in  4; 
L.  detto  1'Instanzaper  supplicarea' SS. 
Superiori,  che  si  'moderi  christiana- 
mente  il  Theatro  dall'  Oscenita  e  da 
ogni  altro  eccesso  nel  recitare,  ib.  1652 
in  4;  omnia  simul  ib.  1655  t.  6  in  8. 
—  In  Germania  Gedeon  Forster  ar- 
chidiaconus  pondorfiensis  et  praeposi- 
tus  vilhofiensis  (t  7.  Jan.  1675)  prae- 
ter  ascetica  reliquit  Pedum  episcopale 
seu  paraenesim  de  visitatione  episco- 
pali,  Ambergae  1672.  —  Matthaeus. 
Stoz  S.  J.  theologiae  professor  in  aca- 
deinia  friburgensi  (t  10.  Febr.  167S)» 
scripsit  instructionem  et  praxim  recte 
et  expedite  confitendi ,  Oeniponti  1661 
in  1 2.,  quam  retractare  et  augere  co- 
gitavit:  eam  absolvit  atque  edidit  ejus 
frater  J  o  a  n  n  e  8  inscriptam  Triuunal 
poenitentiae  seu  11.  duo,  prior  de  poeni- 
tente  ut  reo,  posterior  de  confessario 
ut  judice,  Dilingae  1684:  Augustae 
Vindehcorum  et  Dilingae  1701  in  4 ; 
1739;  Bambergae  1756  pp.  2  in  4. — 
Nicolaus  DonellanusO.  S.  Aug.  Hi- 
bernus  haereticorum  persecutionem  fu- 
giens  in  Austriam  delatus  Viennae  in 
universitate  theologiam  docuit.  et  ob 
prudentiam  a  Ferdinando  III.  in  con- 
silium  fuit  adhibitus  (t  1 7.  Sept.  1679). 
Ejus  est  Manuale  parochorum  sive  in- 
stitutiones  et  praxes  tum  vitae  tum 
officii  pastoralis.  —  Amadeus  Bajo- 
censis  0.  Cap.  auctor  est  operis  Paulu* 
ecclesiastes  sive  eloquentia  christiana, 
qua  orator  evangelicus  ad  ideam  et 
doctrinam  s.  Pauli  efformatur,  Parisiis. 
1662  ;  Venetiis  l  720. 

131.  His  addantur  qui  casus  eovuni- 
que  solutiones  »eu  decisiones  college- 
runt,  ut  Benedictus  Remigius  Noi- 


Digitized  by  Google 


Bassaeu*,  Alloza,  Bancke, 


Espin,  Sainte  Beuve  etc. 


306 


dens  cler.  reg.  Antwerpiensis  >),  cujus 
eistat  etiam  Praetica  de  officio  de  Cu- 
ras  y  Confessores  para  Penitentes,  Ma- 
triti  1631.  —  Eligius  Bassaeus  (a 
loco  nativitatis  de  la  Basse,  antea  Fal- 
con  dictus)  0.  Cap.  n.  1585,  priuscan. 
reg.  a.  Aug.,  theologiae  lector  *)  et  pro- 
vinciae  praepositus  (t  25.  Nov.  1670), 
eollegit  fideli  manu  flores  totius  theolo- 
giae  practieae  tum  sacramentalis  tum 
moralis  ex  probatissimis  doctoribus; 
Antwerpiae  1643;  Lugduni  1653  ed. 
4 ;  cui  adjecit  supplementi  instar  t.  2. 
ib.  1 653 :  uterque  tr.  novo  ordine  alpha- 
betico.  ib.  1663;  Venetiis  1690:  cujus 
compendium  dedit  ejus  sodalis  Gre- 
g  o  r  i  u  s  Salmanticensis,  Lugduni  1 6  7  4 ; 
1678-  —  Gregorius  Valentianus  0. 
Cap.  Siculus  (t  14.  Sept.  1663),  cujus 
est  etiam  Hymnodia  SS.  PR,  quae  per 
•nnum  a  s.  R.  Ecclesia  decintari  solet 
eommentariis  uberrimis  illustrata,  Ve- 
netiis  1646  t  1 ;  Me?sanae  1649  t  2. 
in  f .  —  Acatius  March  de  Velasco 
0.  Praed.  episcopus  (1660)  oriolensis 
(t  1665).  —  Joannea  deAllozaS.  J. 
Peruanus,  patria  Limensis  (n.  1598; 
t  6.  Nov.  16fi6),  cujus  flores  summa- 
rum  seu  alphabetum  morale,  Leodii 
1665  in  8.  saepius  prodiit.  —  Ja- 
cobus  Franciscus  V  i  a  S.  J.  Placentinus 
(t  13.  Nov.  1671).  —  Hermannus 
Bancke  0.  Praem.  Silesius  (t  15.  Jul. 
1675).  —  Laur.  Angelus  Espin  0. 
Carm.  8.  theologiae  doctor  Caesaraugu- 
Btanus,  cujus  prodierunt  consulta  naria 
theohgica,  juridica,  moralia  et  histor  :ca 
Caeaaraugustae  1669  in  f.  —  Em.  Am- 
brosius  de  Filguera  cler.  reg.  theo- 
logiae  moralis  in  collegio  salmanticensi 
praeeeptor  et  in  primis  Jacob.  de  S  a  i  n  t  e 
B e u  v  e.  Natus  is  est  20.  Apr.  a.  1 6 1 3, 
et  a.  1638  doctorum  numero  in  Sor- 
bona  adscriptus  undecim  annis  theolo- 


')  Cf.  Foppens  I,  134;  Nic.  Antonius 
bibl.  hisp.  n.  II,  356,  qni  13  opusc.  ejus- 
dem  ed.  recenset. 

»)  Aliua  ab  eo  est  Bonaventnra  B  a  s- 
•  en  t(Ba.^aeu9  Bassaeanus)  de  quo  egi- 
mu»  supra  III»,  1205. 


giam  magno  cum  plausu  docuit.  Verum 
cum  opinionibus  de  gratia  jansenianis 
nimis  esset  addictus  et  ab  Arnaldo  ste- 
tisset,  professoris  munere  privatus  est 
(1656).  Formulae  tamen  AlexandriVII. 
subscripsit  (1663)  atque  cleri  gallicani 
theologus  electusest  (tl4.Dec.  167  7). 
Decisiones  ejus  viris  quamplurimis  un- 
dique  de  argumentis  diversn  ipsum 
consulentibus  datas  frater  colleuit,  ty- 
pisque  mandari  curavit  hoctitulo:  Re- 
solutions  de  plusieurs  Cas  de  Conscience 
toucbant  la  Morale  et  la  Discipline  de 
1'Eglise,  1689  t.  1;  1692  t.  2.  et  3- 
a.  1704;  in  formam  dictionarii  redac- 
tae  cur.  Goujet,  Parisiis  1733  t.  2 
in  f.  In  iis  continentur  dubia  conscien- 
tiae  resoluta  et  responsa  ad  consulta- 
tiones  exacta  ad  Scripturae  s.,  canonum 
et  doctrinae  ss.  patrum  atque  primi 
subsellii  theologorum  normam,  non  ne- 
glecta  peculiari  ecclesiae  gallicanae  dis- 
ciplina.  —  Laudanda  est  eruditio,  pru- 
dentia,  accuratio,  aequitas.  licet  ad  ri- 
gorem  potius  propendeat x).  Optima  in- 
de  Joan.  Pontas  in  dictionariuin  su- 
um  casuum  conscientiae  derivavit.  A 
Benedicto  XIV.  habetur  Sainte  Beuve 
praeclarus  scriptor  2).  Scripsit  quoque 
de  confirmatione  et  extrema  unctione 
1686  adversus  Dallaeum. 

132.  De  re  liturgica  scripserunt  B) : 
Gilbertus  Grimaud  Gallus,  parisien- 
sis  facultatis  doctor  et  metropoliticae 
burdigalensis  ecclesiae  canonicus  (t 
1665),  qui  moriens  egregium  reliquit 


«)  Cf.  J.  dea  Sav.  XVII,  353  —  362; 
Mem.  de  Tr6v.  1705  t.  1.  p.  55—69.  Plura 

eo  cf.  ap.  Mich.  a  b.  Joseph  II,  561 ; 
Biogr.  univ.  XXXIX,  541 ;  Dupin  XVIII, 
199,  qui  ejus  decisiones  admoduiu  laudat: 
„Enfln  rien  n'  est  plus  instructif,  ni  plus 
utile  pour  la  conduite  que  ce  Recueil."  et 
1.  J.  de  s.  Beure  docteur  de  Sorltonne  et  pi'0- 
fesseur  roual.  Etude  d'  histoire  pnvee  con- 
tenante  des  deteils  inconnus  sur  le  pre- 
mier  JanaeniBnie,  Parinis  1865:  FeretlV, 
346—56. 

*)  In  const.  ad  oecensen  auti>t.  a.  1746. 
*)  His  adde  Js.  Habertum,  de  quo 
supra  p.  65  egimua,  et  Allatiuni  p.  122. 


Digitized  by  Google 


307 


1664-1680.  Liturgia.  Guyet,  Brancatius,  Pacichelli, 


308 


opus,  quod  posthumum  exiit  Lugduni 
1666  in  4;  Parisiis  1678  t.  3  in  12. 
inscriptum:  Laliturgie  sacrie,  ouTan- 
tiquite^  les  mysteres  et  les  ceremonies 
de  la  8.  Messe  sont  expliquees.  Ensem- 
ble  diverses  resolutions  au  sujet  de  la 
memoire  des  Trepassez  avec  un  Traite 
deVEau  benite,  du  Pain  benit,  des  Pro- 
cessions  et  des  Cloches.  —  Carolus 
Guyet  S.  J.  Turonensis  (1601;  t30. 
Mart.  1664),  vir  ecclesiasticorum  ri- 
tuum  ac  caeremoniarum  cognitione 
nulli  secundus,  magna  eum  eruditione 
ot  crisi  insigni  scripsit  opus,  cui  titu- 
lus:  Heortologia  sive  de  festis  propriis 
locorum  et  ecclesiarum :  hymni  proprii 
variarum  Galliae  ecclesiarum,  opus  no- 
vum  et  intentatum  hactenus,  in  quo 
propositis  variis  quaestionibua  investi- 
gatur  accurate  origo,  ritus  ratioque 
omnis  celebrandi  quaecunque  festa  pro- 
pria  adductis  passim  exemplis  praeci- 
puarum  ecclesiarum,  quarum  item  jura, 
privilegia,  consuetudines  variiqueusus 
quoad  officia  divina,  discutiuntur,  lau- 
dautur,  illustrantur,  Lutetiae  Parisio- 
rum  1657  in  f. ;  accedit  commentarius 
de  dierum  festorwn  celebratione  a  Lud. 
Thomassino  conscriptus,  Venetiis 
1729;  ordo  generalis  divini  officiireci- 
tandi  juxta  ritum  breviarii  romani,  in 
quo  explicantur  omnia,  quae  in  recita- 
tione  officii  et  celebratione  missae  tam 
in  choro,  quam  extra  servanda  sint, 
Flexiae  1622  in  8.  —  Franciscus  Ma- 
ria  Brancatius  (Brancacci)  Neapoli- 
tanus,  septimus  e  nobilissima  sua  fa- 
milia  cardinalis,  tanto  ingenii  laboris- 
que  sui  proventu  jurisprudentiae  ope- 
ram  navabat,  ut  doctoratus  laurea  in- 
signitus  a.  natus  1 7  jamjam  in  neapo- 
litano  praetorio  patrocinandis  causis 
insudaret.  Postea  sacris  initiatus  ac 
tbeologici  doctoratus  honores  emeritus 
ab  Urbano  VIII.  post  varia  obita  mu- 
nera  brutianus,  postea  caputaquensis, 
demum  cardinalis  et  viterbiensis  epis- 
copu8  e8t  renunciatu8.  Decem  in  congr. 
indefessam  sedi  ap.  operam  dicavit, 
dioecesim  suam  lustravit  atque  ter  sy- 


nodum  habuii  In  comitiis  Clementis  X. 
a  pluribus  cardinalibns  ad  tiaram  pon- 
tificiam  expetitus,  per  Hispanos  ab  ea 
exclusus  fuit  (t  29.  Jan.  1675  a.  83 
natus).  Erat  eximius  literatorum  fau- 
tor1),  ac  ipse  varia  edidit  opuscula,  ut 
octo  diss.  *),  quae  prodierunt  Romae  1672 
in  4.;  scil.  de  privilegiis,  quibus  guu- 
dent  cardinales  in  propriis  capellis ;  de 
optione  sex  episcopatuum  S.  R.  E.  card. 
(seorsim  Viterbii  ]66h);  de  pactioni- 
bus  card.,  quae  vocantur  conclavis  ca- 
pitula;  de  sacro  viatico  in  extreino  vi- 
tae  periculo  certantibus  exhibendo 
(seorsim  ib.  1668  in  4.);  de  benedic- 
tione  diaconali,  de  altarium  consecra- 
tione  etc.  Scripsit  quoque  tr.  de  choco- 
latae  usu  Romae  1666  in  4.,  in  quo 
ostendit  moderato  hujus  potus  usu  je- 
junium  non  dissolvi.  Adversus  euin 
scripsit  H  e  c  q  u  e  t :  Traiie  des  dispen- 
ses  du  carime.  —  Quaedam  reperiun- 
tur  in  Joannis  B.  Pacichelli  aj»o- 
cri8iarii  pontificis  et  archeologi  chiroli- 
turgia  sive  de  manus  gestibus.  impo- 
sitione,  lavatione,  item  de  juramenti^, 
annulis,  Coloniae  Agrippinae  1073  in 
8;  Schediasma  juridico  -  philologicum 
de  larciSj  capillametdis  vulgo  Perruchis 
et  Chirothecis,  Xeapoli  1694  in  12;  de 
titinnabulo  Nolano  iucubratio,  ib.  1 693. 

133.  Prae  ceteris  tamen  .egregiam 
sane  in  ea  sacra  doctrinae  parte  ex- 
plicanda  contulit  operam  vir  non  tain 
dignitate,  quam  doctrina  morumque 
sanctitate  conspicuus,  card.  Joannes 
Bona  editis  duobus  rerum  liturgica- 
rum  libris  eruditis  et  kboriosis,  in  qui- 
bus  omnia  prope,  quae  in  hoc  genere 
optima  sunt,  accurate  collegit,  adeo  ut 
illius  diligentiam  vix  quidquam  eflfuge- 
rit  *).  *  Natus  est  Joannes  Bona  Mon- 
dovii  aeu  Monte  Regali  in  Subalpinis 


» >  Cf.  Contin.  hi*t.  Fleurii  1.  207  §  17 : 
Biogr.  un.  V,  482 ;  Mazruchelli  t.  2  p.  4 
pag.  1982. 

*)  Cf.  Diarium  romanumliteratorum  a. 
1668  p.  102 : 1672  p.  186  w. 

•)  Renaudot  lit.  or.  coll.  praef.  t.  1. 


Digitized  by  Google 


Joannea  Bona. 


310 


Mvae  noVili  gonere  19.  Oct  1609. 
Annum  agena  1 5.  Ord.  Cist  in  arctiori 
congr.  8.  Bernardi  seu  Faliensiam 
prope  Pignorolam  ingressns  est  (19. 
Jun.  1625),  in  qao  diclus  est  Joannes 
a  a.  Catharina.  Qaum  maximis  virtu- 
tibus  sensim  inclaresceret,  omnibus- 
que  ad  recte  pieque  vivendum  exemplo 
et  incitamento  esset,  vix  juvenilem  ae- 
tatem  egressus  aliquot  primum  mona- 
steria,  tam  aniversam  congr.  patrum 
auffragio  moderandam  invitus  suscepit 
(1651).  Huic  muneri  tanta  prudentia, 
zelo,  vigilantia,  integritate  vitaeque 
sanctimonia  praefuit  triennium,  ut  egre- 
gius  instituti  sui  reformator  audiri  me- 
ruerit  Exacto  hoc  triennio  ac  magi- 
strata  deposito  solitadinem  repetere 
statuit,  sed  mox  ab  Alexandro  VII.,  cui 
in  minoribus  constituto  ob  eruditionem 
mornmque  similitudinem  acceptissimus 
erat,  ad  Urbem  revocatus  ac  iterum  eo 
urgente  abbas  generalis  electus,  idem 
munua  pari  atque  antea  sanctitalis 
laode  septennio  exercuit.  Adscitus  quo- 
que  est  inter  consultores  congr.  Indi- 
cis,  ss.  rituum  ac  8.  inquisitionis.  Ad- 
stitit  morienti  pontifici,  a  quo  semper 
magni  est  habitus.  Demum  a  Clemente 
IX.  nil  tale  cogitans  ac  prorsus  invitus 
29.  Nov.  1669  ad  purpuram  potius 
protractus  quam  promotus  fuit  Mor- 
tuo  paucis  post  diebua  Clemente  9.  Dec. 
ejusdem  a.  a  multis  cardinalibus  in 
pontificem  expetebatur  *).  Non  sine 
sanctitatis  opinione  Bomae  decessit  28' 
Oct  1674.  Quanti  autem  ubique  a  vi- 
ris  doctis  fieret,  liquet  ex  his,  quae 
Balnxios  *)  refert :  >  Cum  hic  Lutetiae 
percrebuisset  nuncius  de  morte  ejus, 
tantns  fuit  eorum,  qui  literas  amant, 
dolor,  ut,  tametsi  illum  vultu  voceque 

')  Hac  occasione  secreta  manu  argu- 
tnm  illud  foro  in  publico  affixum  epigram- 
ma  legebatur : 

GTummaticae  legea  plerumque  Ecclesia 
spenut : 

Forte  erit,  ut  liceat  dicere  Papa  Bona. 
Una  soloeci^mi  ne  te  conturbet  imago : 
tteet  papa  bonus,  ai  Bona  Papa  foret. 
')  In  praef.  ad  capit  Caroh  M.  n.  78. 


palam  testarentur,  altius  tamen  animis 
moererent,  tamquam  si  publicus  parens 
universis  ereptus  esset  Quis  enim  non 
doleret  exstinctum  senem  optimum  et. 
sanctissimum  in  summo  dignitatis  gra- 
du  positum,  plurima  bonarum  rerum 
cognitione  instructum,  quique  rem  li- 
teruriam  ornare,  juvare,  promovere  et 
posset  et  vellet?  Itaque  nemo  fere  in 
hac  urbe  fuit,  eorum  videlicet  qui  no- 
stra  studia  et  ecclesiasticae  antiquita- 
tis  notitiam  amant,  qui  consilia  sua  li- 
teraria  morte  ejus  intercepta  non  que- 
reretur;  quia  is  cunctis  suum  favorem 
praestabat,  singulis  suam  operam 
commodabat,  omnes  pulcherrimo  et  ho- 
nestissimo  commovebat  et  ezcitabat 
exemplo.  Ego  in  primis  maximam  jac- 
turam  in  morte  tanti  viri  feci,  qui  et 
me  diligebat  et  meos  qualescunque  la- 
bores  humanissimo  suo  suffragio  com- 
probavit  *  Ejusdem  op.  sunt l) :  De  di- 
vina  psalmodia  deque  variis  ritibus 
omnium  ecclesiarum  in  psallendis  di- 
vinis  officiis  tr.,  Parisiis  1663  in  4.ed. 
auctior,  1672;  Colonia  1 677  in  8;  pro- 
dierat  jam  Bomae  1653  in  4.  sub  ti- 
tulo :  Pdallentis  Ecclesiae  harmonia,  tr. 
historicus,  symbolicus,  asceticus  de  di- 
vina  psalmodia  ejusque  causis,  myste- 
rii8  et  disciplina  deque  variis  ritibus 
omnium  ecclesiarum  in  psallendis  di- 
vinis  officiia.  Quidquid  ad  Ecclesiae 
cantum  pertinet,  hoc  in  libro  tanta  cum 
solertia  traditur,  ut  etiam  peculiare  ca- 
put  de  solo  Atteluja  habeatur.  Subjun- 
gitur  dein  scriptorum,  quibus  usus  est, 
catalogus  cum  crisi  de  quolibet,  cujus 
occasione  saepe  scitu  digna  animad- 
vertit.  Rerum  liturgicarum  U.  2,  Bo- 


*)  Plura  de  eodem  cf.  apud  Eggd,  purp. 
docta  1.6  §95;  Fabroniu»  XIII,  1—36; 
Niceron  X,  114  ss. :  Ildeph.  Tardito  in 
commentario  de  vita  et  rebun  jrestis  hujus 
card.  praemisso  ejusdem  epistolis  Taurini 
1755  m  f. ;  Car.  Jos.  Marotium  in  Cistercii 
reflorescentis  chronologica  historia  II,  52  ; 
Mast  (Janauschek)  KL.  II,  1002 ;  Dupm 
XVII,  20  8B.,  ubi  fuse  de  eju»  disserit  opp. ; 
Mazzuchelli  III,  1515  et  Bcrtolotti  in  vita 
card.  Bona. 


Digitized  by  Google 


311 


1664—1680.  Ascesia.  Bona,  Vallgornera,  Micb.  a  s.  Aug. 


312 


mae  1671;  Parisiis  1672;  Coloniae 
1674;  dein  Parisiis  1676  cum  fusiori 
disquisitione  de  azymo  et  fermentato  lo- 
cupletata  l).  Ratione  hujus  operis  Za- 
cbaria  eum  dicit »)  ,rerum  liturgica- 
rum  magistrum  fere  principem  €,ip9um- 
que  opus  commendatissimum  appellat. 
Nova  sed  magis  erudita,  accurata,  sim- 
plici  tamen  et  utili  methodo  quam  ejus 
in  hoc  argumento  antecessores  de  re- 
bus  liturgicis  disserit.  Ceterum  et  in 
suis  ep.,  quas  collegit  notiaque  illu- 
stratas  edidit  Sala  Aug.  Taurinorum 
1755,  plura  liturgica  tractat.  Nec 
praetermittenda  sunt  ejus  opuscula 
ascetica  propter  sobriam,  practicam, 
simplicem  et  unctione  plenam  ascesim 
vere  aurea:  Via  compendii  ad  Deum 
per  motus  anagogicos  et  preces  jacula- 
torias,  Romae  1656;  1657  in  12.  et 
alibi;  manuductio  ad  coelum  medullam 
continens  ss.  patrum  etphilosophorum, 
Bomae  165S;  Parisiis  1664  in  12.etc; 
de  discretione  spirituum,  Bruxellis  1671 
et  1674;  Parisiis  1673  in  12;  Vene- 
tiis  1724  etc.,  qui  1.  vel  ab  ipsis  ss. 
congregationibus  in  auctoritate  habe- 
tur  et  cum  honore  suscipitur;  princi- 
pia  et  documenta  vitae  christianae,  Ro- 
mae  1674;  Parisiis  1674;  1675  in  12; 
tr.  de  8acrificio  missae  continens  pra- 
lim  attente,  devote  et  reverenter  cele- 
brondi,  Romae  1658;  Rotomagi  1668 
in  12.  etc;  horologium  asceticum  indi- 
cans  modum  obeundi  cbristianas  exer- 
citationes,  opus  posthumum,  Parisiis 
1676;  1679  in  12;  Testametitum  bo- 
num  ad  praeparationem  ad  mortem, 

')  Opimo,  quam  Bona  tenuit  de  uau 
fermentati  et  azymi  proiniscuo  in  Ecclesia 
occidentali  in  clebratione  eucharistiae 
ti&a  eat  Francisco  Aug.  Maccdo  0.  Min., 
qui  contra  eum  etiam  acripsit,  de  haeresi 
pene  suspecta.  At  doctUaimua  Mabillon. 
Iicet  eam  improbabilem  reputet,  a  tam 
dura  censura  dicit  immunem:  imo  pleri- 
qne  jam  viri  eruditi  eam  amplectuntur. 

*)  Biblioth.  ritualis  t.  2  1. 2  c.  3  p.  139 ; 
Feller  II,  34  de  hoc  opere  dicit :  .Plein  de 
recherchea  curieusea  et  interesaantes  t.ur 
les  rites,  les  prieres  et  les  ceremoniea  de 


Monachii  1676.  Haec  opusc.  saepe  pro- 
dierunt  et  in  alias  linguas  versa  sunt. 
Opera  omnia  collecta  prodierunt l)  Pa- 
risiis  1 678  t.  3  in  8.,  Antwerpiae  1677; 
1694;  1723;  1739  in  f.  (desunt  ta- 
men  ep.  et  ultimum  opusculum) ;  Ve- 
netiis  1  752;  1764  in  f.;  praestantis- 
sima  ed.  est  ea,  quam  adornavit  notis- 
que  auxit  Robertus  Sala  Taurini  t.  S 
in  f.  1747  t.  1.,  1749  t,  2.,  1753  t.  3.„ 
cum  ep.  1755  t.  4. 

134.  Plures  ex  his,  quos  hactenus 
laudavimus,  in  ascesi  excelluerunt.  In- 
ter  quos  eminent  de  quo  mox  egi- 
mus  Jo.  Bona,  Ant.  a  Spiritu  8.  (p. 
[  2 7 7),  P h i  1.  a  88.  Trinitate  (p.  37),  Cypr. 
aNativitate  V.  (p.292a.),  qui  tres  fuere> 
ex  Carm.  ord. :  VictorG  e  1  en  i  u s  0.  Cap. 
(t  14.  Sep.  1669),  de  quo  egimus  III3,. 
1 1 23  a.,  quibus  adde  Gerardum  0 1  h  o- 
nis  (Ottonis)  S.  J.  batavum  (t  7.  Dec. 
1675)  — -  Simonem  HuebmannO. 
S.  B.  in  monasterio  admontensi  (t  1 6  7  6), 
cujus  sex  opuscula  ascetica  edidit  Wich- 
ner  (Kl.  Admont  und  8.  Beziehungen 
zur  Wissenscbaft;  Graz  1890  p.  120) 
—  Antouium  Girard  S.  J.  (t  15.Dec. 
1679)  Corbiniacensem,  dequocf.Som- 
mervogel  III,  1434—43;  Feller  IV; 
181  —  Thomam  de  Vallgornera 
O.Praed.  Catalanum  (f  15.Sept.  1665) 
insignem  plane  theologum,  cujus  mysti- 
catheologia  d.Thomae,  Barcinone  1662 
in  f.  (m.  40)  stilo  pro  rei  materia  satis 
facili,  accommodo  nitidoque  est  con- 
scripta,  ac  propter  suam  raritatem  et 
utilitatem  recusa  fuit  cura  P.  Ber- 
thier  ejufid.  ord.  Aug.  Taurinoruna 
1890  in  8.  —  Michael  a  e.  Augu- 
stino  reliquit  institutionum  mysticarwn 
U.  4,  in  quibus  agit  1.  de  pia  vita  in 
Chri8to;  2.  de  tentationibus ;  3-  de  in- 
troductione  ad  vitam  mysticam  et  praxi 
ejusdem;  4.  de  totali  abnegatione  sui 
et  creaturarum  et  de  vitadivinaetma- 
riana  ac  de  de  oratione  Dei  in  spiritn, 

>)  Cf.  de  bis  editionibua  Zaccaria  Sto- 
riaLett.  d'ltaliaXII,  258. 


Digitized  by  Google 


313 


Schorrer,  Cheron,  Surin,  Le  Jeune,  Joly  etc. 


314 


Antverpiae  1671  in  4.  —  Christopho- 
ntt  Schorrer  S.  J.  Rothenburgensis 
juris  canonici  Dilingae  professor  et  tub 
Goswino  Nickel  praep.  generali  Soc. 
Jesu  ejusdem  aliquamdiu  vicarius  ge- 
neralis  (t  1678).  scripsit  theologiam  as- 
ceticam  sive  doctrinam  spiritualem  uni- 
▼ersam  ex  suis  principiis  methodice  et 
breviter  deductam,  Romae  1658  in  4., 
opus  rarura ;  Graecii  1720  t.  2  in  4., 
et  ejus  synopsim  Dilingae  1662;  Sum- 
mam  perfectionis  christianae ,  Pragae 
1666  in  24.  ed.  2;  Monachii  16G8  ed. 
4.  —  Joannes  Cheron  0.  Carra.  Bur- 
digalensis  ter  provinciae  suae  praeposi- 
tus,  comniissarius  apraepositogenerali 
designatus   est  ad  reformationem  in 
pluribus  conventibus  inducendam  vel 
profftovendam.  Dum  Roma  a  comitiis 
generalibusrediret,  a  piratis  fuitcaptus, 
Tunisim  ductus  dureque  hubitus,  donec 
pretio  soluto  libertati  fuit  restitutns. 
Vixit  adhuc  1072  scripsitque  Examen 
de  la  Thiolofjie  mtjstique,  qui  fait  voir 
sa  differenie  des  lumieres  de  celles,  qui 
ne  sont  pas  etc,  Parisiis  1657  in  8 ; 
de  auctoritate  episcoporum,  Burdigalae 
1640.  —  Asceta  nominatissimus  est 
Joannes  Josephus  Surin  (Seurin)  SJ. 
Bardigalensis ,  qui  diu  (1639  —  58) 
passus  est  tristissimam  obsessorum  a 
daemone  conditionem  vel  huic  saltem 
affinem,  irao  et  aliquamdiu  amentiam. 
Mira  tamen  alias  fruebatur  animi  pace 
et  raente  adeo  sana  etelevata,  ut  mul- 
torura  dirigeret  conscientias  et  egre- 
gia  relinqueret  opera  spiritualia  (t  22. 
Apr.  i  r,65),  inter  quae  excellunt  Cate- 
chisme  spirituel  contenant  les  princi- 
pau\  moyen  d'  arriver  a  la  perfection, 
Paris  l»;59  t.  2  in  12;  Les  fotidemens 
de  la  Vie  Spiritueile  tirez  du  1.  de  Imi- 
tation       J.  Christ,  ib.  1674  in  12; 
P'nstts  chretienues  sur  divers  sujets 
de  piete.  ib.  1688:  Lettres  spirituelles, 
Nantes  1695 — 1700  t  3;  Paris  1860 
t.  J  ;  aliae  prodierunt  Lugduni  1 S45  ; 
Dialvgnrs  spiritnels,  Xantes   17(14 — 9 
t  3  in  12:  Le  predimtenr  de  1'araour 
<it  L»:-u,  Paris  1  799  in  12;  La.Guide 


spiritutlle,  ib.  1801  ;  Tr.  inedit  de  V  A~ 
mour  de  Dieu,  1892  etc. ,  quae  opus- 
cula  saepius  prodierunt  et  varias  in 
linguas  versa  fuere J).  —  Joannes  B  u- 
celleni  S.  J.  Brixianus,  provinciaeAu- 
striae  praepositus  (t  15.  Nov.  1669) 
reliquit  Asceticas  consideratione*,  Vien- 
nae  1666—71  t.  5. 

1 35-  Inter  concionatores  hujus  tem- 
poris  laudantur  Henricus  Engelgrave 
S.  J.  Antwerpiensis  (t  1670)  —  Ja- 
cobus  Hautin  S.  J.  Insulensis  (t  24. 
Dec.  1671)  —  Joannes  Le  Jeune 
(Junius)  Orat.  Gallus,  indefessus  con- 
cionator  et  missionarius  vere  apostoli- 
cus,  qui  etsi  lumine  oculorum  orbatus 
jam  a.  1635  ad  vitae  finem  (t  19.  Aug. 
1672)  a  concionando  nondestitit,  plu- 
rimosque  haereticos  convertit2).Prodie- 
runt  ejus  conciones  solidae  et  clarae  t. 
1  0  colleetae  praeter  ascetica  Le  mis- 
sionaire  de  V  Oratoire  Tolosae  1662  ss.; 
1667;  Parisiis  1669;  Moguntiae  1 677 
—  Joannes  Paulus  abEpiphania  0. 
Carm.  Excalc,  in  seculo  dictus  Anto- 
nius  Parisi,  Panormitanus  (t  4.  Sept. 
1676)  —  CJaudius  Joly  Buriensis 
aliquamdiu  societatis  piissimi  Olier  so- 
dalis,  episcopusaginensis(l665  ;  t  21- 
Oct.  1678).  cujus  sermones  (Prones) 
prodierunt  Parisiis  1691 — 93  t  3  et 
in  Migne  collection  des  Orateurs  sa- 
cres  t.  125;  germauice  jam  tertioAu- 
gustae  1755  et  italice  Venetiis  1728- 
Ejus  opus  Les  Decoirs  du  Chretien  in 
catechismi  forma  saepissime  prodiit 
Agen  (1672);  1696  ed.  jam.  12. — 
Theodorus  Dulman  S.  J.  eoloniensis 
(n.  1598;  t  8.  Jan.  166S),  qui  Tr.  re- 
liquit  de  oratore  christiano  sive  varia 
ad  fructuose  concionandum  methodum 


')  Cf.  Kneller  KL.  XI».  998;  Snmmer- 
|  vogel  VII,  1704  16  Yitam  ejus  narrat 
|  H.  M.  Boudon,  Chartre*  1863. 

*)  Cf.  Ruben  Diseour-  funebre  sur  la 
vie  et  la  mort  du  H.  P.  Lejeune  apple 
communement  1' Aveugle,  Limojjes  1674: 
Toulouae  Hi79 :  Jungmann  KL.  VII,  1710; 
Batterel  Memoires  III,  58-93. 


Digitized  by  Google 


315 


1664-1680.  Aacerii.  Eudes,  Hirnheim,  Balde,  Procopio*  etc. 


31S 


spectantia  documenta,  Coloniae  1 646. 
1651  in  12. —  Vir  piissimus  erat  Jo- 
annes  Eudes  natas  Galliae  Bye  11. 
Apr.  1601,  qui  de  reformatione  cleri 
per  seminaria  et  populi  per  missiones 
quam  optime  meruit  Diu  erat  Oratorii 
sub  praepo8ito  Berulle  sodalis  (l  613 — 
1643),  dein  institutor  piae  congre- 
gationis,  quae  86  strenue  Jansenismo 
opposuit,  devotionem  ss.  cordis  Jesu  et 
puri8simi  cordis  Mariae  propagayit,  sed 
tempore  anarchiae  exstincta  fuit.  Be- 
suscitata  a.  1826  janr  de  missionibus 
transmarinis  sollicita  est  Decessit  Eu- 
des  in  fama  sanctitatis  19.  Aug.  1680, 
adeo  ut  beatificationis  ejusdem  cauaa 
instituta  sit  Profuit  autem  magis  suo 
zelo  et  institutis  quam  scriptis,  quae 
reliquit l).  —  Josephus  deHirnheim 
0.  Praem.  Opaviensis  in  Silesia,  abbas 
strahoviensis  (1670;  t27.Aug.  1679) 
ob  peritiam  in  utroque  jure  et  in  arte 
medendi  omnium  IV  facultatum  enchi- 
ridion  dictus.  S.  Norberti  .  .  .  sermonem 
ad  Praemonstratenses  filios  quondam 
dictum  et  scriptum  enucleavit2),  Prsgae 
1676.  —  Ludovicus  Quinet  0.  Cist 
abbas,  muneri  praepositi  renunciavit, 
ut  sanctius  se  ad  mortem  praepararet 
(t  2.  Jan.  1665).  Plura  composuit 
opuscula  in  sodalium  praesertim  utili- 
tatem  3). 

136.  Nominare  saltem  licet  poetam 
vere  christianum  etplane  insignem  Ja- 
cobum  B  a  1  d  e  S.  J.  Alsatam  n.  Ensis- 
beimii  4.  Jan.  1C04.  Post  suum  in  Soc. 
Jesu  ingressum  magna  nominis  fama 
sed  non  diu  Ingolstadii  rhetoricam  do- 
cuit.  Aliquamdiu  concionatorem  auli- 
cum  egit  Monachii  et  Neoburgi  ad  Da- 


n  Cf.  Feller  III,  469 ;  Braumttller  KL. 
IV,  954 ;  praeprimis  Boulay  Vie  dn  v.  J. 
Eudes  Paris  1907. 

*)  Cf.  Gorvaerts  I,  389  s. 

»)  Cf.  Feret  V,  292-95. 


nubium.  Decessit  9.  Aug.  1668.  Ho~ 
ratium  feliciter  aemulatus  egregias  pan- 
git  odas  et  carmina,  inter  quae  plane 
ezimia  sunt  quae  condidit  in  b.  Virgi- 
nem  *).  Collecta  prodierunt  Coloniae- 
1660  t.  4;  longe  plenius  Monachii 
1729  t  8.  Ea  vel  a  protestantibua 
magni  aestimantur  ejusque  nomen  jam 
oblivioni  fere  datum  iterum  resuscita- 
vit  Herder  et  debita  laude  recentiori 
jam  aetate  iterum  fruitur.  —  Huic  ad- 
deProcopinm  de Templin (Templius) 
Brandenburgicum  (n.  1608),  qui  ad 
veram  rediens  fidem  Viennae  ordinem 
Capuccinorum  est  ingressus  a.  1627^ 
Strenuum  egit  missionarium  per  ditio- 
nes  austriacas,  multos  ad  veram  redu- 
xit  Eccleaiam  (t  22.  Nov.  1680).  In- 
numeras  reliquit  conciones  (ultra. 
2600),  necnon  etcarmina2),  quorumi 
aliqua  vel  Goethe  magni  fecit  atque* 
Brentano  iterum  edidit.  In  primis  hnc 
spectat :  Der  Groflwunderthatigen  Mut- 
ter  Gottes  Mariahilf  Lobgesang,  Passau 
1 659,  quo  op.  continentur  carmina  94» 
Conciones  Lingua  patria  editas  inscripsit 
Praedestinationale ,  EucharistiaU,  Pu«- 
nitentiale,  Orationale,  Decalogale,  Con- 
jugale,  Juventntale,  Threnale,  Magda- 
lenale,  Judiciale,  Purgatoriale,  Infer- 
nale,  Mariale,  Sanctorale,  Epiphaniale^ 
Dominicale,Quadragesimale1  Passionale^ 
Funerale,  Encaemiale  etc.,  quae  pro- 
dierunt  majori  ez  parte,  Salisburgi 
1653 — 1674.  Ejus  Sermones  300  de 
doetrina  christiana  t.  6  in  8  jussu  ar- 
chiepiscopi  prodierunt  Salisburgi  et 
circa  10,000  ez.  per  dioecesim  diflfusa. 
fuere. 


>)  Cf.  Sommervogel  I,  816  — 27 :  We^ 
stermay  er  Jac.  Balde,  sein  Leben  und  seino 
Werke,  Mflnchen  1868  et  KL.  1«,  1877  aa. 

>)  Bern.  a  Bononia  Bibl.  Script  Cap. 
p.  217  8.  Westermayer  allg.  d.  Bibl.  26^ 
625  et  in  primia  hist.  pol.  Bl.  LXXIX, 
165-185  et  262  -78. 


Digitized  by  Google 


II. 

Theologi  annorum  1681 — 1700. 


I.  Theologia  scholastica. 


137.  Praecedentibus  periodis  scho- 
lae  theologi  magno  numero  commen- 
tarios  vel  in  Sententiarnm  libros  vel 
in  Summam  8.  Thomae  compo9uerunt, 
rarius  integrum  8.  theologiae  scripse- 
runt  cursum :  sed  jam  commentatorum 
numerua  minuitur,  augetur  vero  illo- 
rum.  qui  theologiae  vel  systema,  vel 
cursum,  vel  manuale,  vel  compendium 
elaborarint.  Fatendum  tamen  est  jam 
difficilius  posse  distingui  qui  inter 
theologiae  scbolasticae  cultores  et  inter 
theologiae  positivae  atque  polemicae 
icriptores  numerari  debeant,  cum  plu- 
res  theologi  hoc  tempore  utramque 
theologiam  tractandi  methodum  magis 
jam  conjunxerint,  quam  id  antea  sit 
factum.  Incipiamus  a  Gallia,  in  qua 
plures  celebrantur  Ex  ordine  Praed. 
in  primis  laudandus  est  Joannes  Bapti- 
sta  6  o  n  e  t ,  Bitteris  (Beziers)  in  Occi- 


>)  Heliodoro  Parisiensi  0.  Cap.  ad- 
•cribitur  triplex  compendium,  scil.  theolo- 
giae  dogmaticae,  thedogiae  hittoricae  et  theo- 
logiat  mgtticae.  Sed  utrum  prodierit  nos 
latet  Landatur  autem  propter  sapien- 
tiam  et  pietatem  mnltam,  quam  redolet. 
Ip«ius  quoque  sunt  Veritates  christianae 
religionie,  Parisiii  1684  1 3  in  8. 


tania  natus,  in  academia  burdigalensi 
professor  publicus,  qui  8.  Thomae  do- 
ctrinam  magna  nominis  fama  tradidit 
et  secundum  Thomistarum  sentiendi 
rationem  strenue  propugnavit  ab  a» 
1650 — 1671,  quo  a.  in  comitiis  suae- 
provinciae  tolosanae  communi  omnium 
voto  as9umptus  est  prior  provincialis.  Eo 
munere  solutus  (1675)  Burdigalae  ad 
consueta  munia  rediit  (t  2  4 .  Jan.  1681). 
Edidit  Clypeum  theologiae  thomisticae 
contra  novos  ejus  impugnatores,  Bur- 
digalae  1659 — 1669t  16in  12.  ,Nul- 
lus  cursus  theologicus,  inquit  Echard 
(II,  693),  seu  apud  nostros  seu  apud 
exteros  majori  aviditate  conquisitus 
fuit.c  Et  revera  usque  ad  a.  1680  no- 
vies  prodiit  Nona  ed.  eaque  praestans, 
aliis  locupletior,  ornatior,*  et  auctior, 
I  variisque,  quae  typographorum  incuria 
in  alias  irrepserant,  mendis  et  ommis- 
sionibus  omnino  purgata  et  castigata 
ac  in  meliorem  formam  redacta,  prae- 
sertim  in  tr.  de  voluntate  Dei  et  indiss. 
de  probabilitate,  prodiit  Lugduni  1681 
t  6  in  f,  quorum  primo  adjecta  est 
apohgia  Thomisiarum  seu  calvinismi 
et  jansenismi  depulaio;  Antwerpiae 
1744  v.  5  in  f.;  Parisiia  1876 1  6in4. 


Digitized  by  Google 


3)9 


1681  -1700.  Theol.  achol.  in  Gallia.  Gonet,  Chalvet,  Goudin, 


320 


Manuale  Thomislarum  seu  brevis  theo- 
logiae  thomisticae  cursus  in  gratiam 
et  commo<ium  studentium,  ut  faciliua 
ac  citius  inspicere  possint,  quae  incly- 
peo  fusius  et  latiori  calamo  conscripsit, 
Biterris  1680  t.  6  in  12;  Bononiae 
1GS1  t.  6  in  12;Patavii  1704—18 
(seu  Venetiis,  cur.  Serry  ed.  minus 
fidelis)  in  12;  Coloniae  1707  ;  Ant- 
werpiae  1736  in  f.  etc.;  diss.  theolo- 
gica  ad  tr.  de  moralitate  actuum  hu- 
manorum  pertinens  de  probabilitate,  in 
qua  novorum  casuistarum  laxitateset 
Jansenianorum  excessus  ex  doctrina  d. 
Thomae  confutantur,  Burdigalae  1664 
in  12.  In  ea  tutiorismum  tuetur  acni- 
miaamaritie  fertur  in  auctores  benignae 
sententiae.  Nam  probabilismum,  quem 
theologi  Soc.  Jesu  tunc  temporis  tue- 
bantur,  novorum  casuistarum  dogma 
appellat,  cujus  tantum  est  virus,  ut 
omnem  pene  theologiam  infecerit:  ex- 
probrat  intolerabiles  laxitates  ,  proba- 
bilitatum  monstra,  meram  divinorum 
praeceptorum  elusionem,  artem  cum 
Deo  cavillandi  etc.  Ceterum  laudatur 
felicissimum  ejus  ingenium ,  quo  ele- 
gantiam  disserendique  proinptitudinem 
conjungit  cum  exquisita  accuratione, 
singulari  perspicuitate  subtilique  acu- 
mine.  Nullus  post  ipsum  tam  sagaciter 
propugnavit  scholae  thomisticae  piaci- 
ta:  quamobrem  inter  coryphaeos  hujus 
scholae  est  numerandus  *). 

138.  SicutGonet  pro  doctis  scripsit, 
ita  ingentem  theologiae  cursum  con- 
cionatoribus  destinavit  ejus  sodalis 
Hvacinthus  Chalvet,  cui  titulum  fe- 
cit  theologus  ecclesiastes  seu  theologia 
ex  selectioribus  ss.  patrum,  s.  Scriptu- 
rae  interpretum,  veterum  philosopho- 
runi  necnon  poetaruiu  testimoniis  uno 
perpetuoque  tilo  contexta  excussoque 
scholastieo  pulvere  in  excursus  tropo- 
loffu-os  digesta  in  gratiam  et  utilitatem 

')  Cf.  Hist.  pol.  Bl.  LXXI,  103  s.,  ubi 
in>iffne  elogium  reperies.  Cf.  La  Croa 
1,  327. 


divini  verbi  praeconum  t.  11,  Tolosae 
1653  t.  primus;  Lugduni  1653-1676 
t.  2 — 8;  Burdigalae  1679  t.  9  (hujus 
t.  argumentum  jam  ante  prodierat 
Cadomi  1661  in  12.  inscriptum:  In  3 
p.  qq.  priores  25  de  divini  Verbi  incar- 
natione  pro  utroque  suggestu) ;  Tolosae 
1682  t.  11  in  f.  Xatus  est  Hyacin- 
thus  (ante  ordinis  ingressum  vocatus 
Henr.  Christophorus)  Chalvet  nobili 
stirpe  Tolosae  14.  Sept.  1605.  Emenso 
btudiorum  curriculo  majoribus  in  civi- 
tatibus  Galliae  ad  populum  dixit  ab  a. 
1631 — 62;  anno  vero  1663  Cadomi 
regiam  sacrae  facultatis  cathedram  con- 
flictui  expositam  adversus  omnes  can- 
didatos  decreto  universitatis  senatus 
consulto  rotomagensis  confirmato  re- 
portavit.  Cui  muneri  tanta  doctrina 
se  dedit,  ut  ducentos  et  amplius  audi- 
tores  seu  ex  urbe  seu  ex  vicinis  civita- 
tibus  habuerit  scholaeque  tbeologicae 
celebritatera  auxerit  plurimum  (t  11. 
Oct.  1 683).  —  His  addendus  est  ex  eo- 
dem  sodalitio  Antonius  Goudin  Le- 
movicensis,  clarus  in  academia  avenio- 
nensi  professor,  dein  in  novitiatu  ge- 
nerali  parisiensi  s.  theologiae  lector 
(t  25. Oct  1695  a.  aetatis  circiter56). 
Edidit  philosophiam  juxta  inconcussa 
tutissimaque  d.  Thomae  dogmatu  t  4 
comprehensam,  Lugduni  1671  in  12., 
recensitam,  auctam  et  illustratam,  Pa- 
risiis  1674;  1692  (ed.  jam  decima); 
Coloniae  1726;  1734  v.  4  in  8;  Pari- 
siis  1850.  Reliquit  quoque  tractatus 
theologicos  l)  juxta  inconcussa  tutissi- 
maque  dogmata  d.  Thomae  Aq.  Colo- 
niae  1723  t.  2,  quorum  primus  agit 
de  scientia  et  ideis,  de  voluntate  et  li- 
bertate  Dei,  de  providentia,  praede- 
stinatione  et  reprobatione ,  alter  de 
gratia  Dei.  Novam  et  emendatiorem 


Cf.  Katholik  1857  II,  426,  ubi  a  Mor- 
gott  impenxe  laudantur  a  claritate,  soli- 
ditate  et  fidelitate  in  ^equenda  s.  Thomae 
doctrina :  Scheebeu  1.  Vi  n.  18 :  Diese  drei 
(Alvarez,  Lemos  ,Goudin|  werden  als  kla>- 
siache  Repriisentanten  der  spateren  Tho- 
mistenschule  angesehen. 


Digitized  by  Google 


321  Boyvin,  Mod.  a  s.  Amabili,  Aug.  a  s.  Maria,  Grandui  etc. 


322 


editionem  curavit  A.  M.  D  n  m  m  e  r- 
muth  Lovanii  1874. 

139.  Joannea  Gabriel  Boyvin  0. 
Min.  Normannus  praeter  philosophiam1) 
Scoti,  Parisiis  1681  t.  4  in  12.,  elucu- 
bravit  Theologiam  Scoti  a  prolixitate 
«t  subtiiitatem  eju8  ab  obscuritate  li- 


l)  De  philosophia  bac  periodo  merue- 
rontpraeter  Ant-Goudin  et  Jo.  B.Boy- 
vin  — Nic.  Arnu  (p.  324)  —  Plac.Renz 
O. S.  B.  —  Gervasius  Brisaciensis  et 
Barth.  a  Barberiia  0.  Cap.  —  Bern. 
8 a n n i g ,  Amandua  Hermannet  Guil. 
vanSichemO.  Min.  —  Silv.  Maurua 
«t  Aug.  Laurencoe  Soc  J.  —  Nic.  aa. 
Jo.  Bapt,  et  Raph.  BonherbaOSA.  — 
Ser.  Piccinardi  OP.  —  Joa.  Saenz  de 
Aguirreet  Coel.  Sfondrati  OSB., de 
quibufi  infra  agemua.  Quibua  adde  Blaa.  a 
Conceptione  0.  Carm.  (Bertrandua 
Riquet),  Gallura  (f  1694),  qui  operam  au- 
am  contulit  ad  curaum  philosophicum 
complutenaem  (cf.  III»,  919).  —  Thomam 
Alb.  TranquillumO.  Praed.,  cujua  ex- 
«tat  MeduUa  cedri  aeu  qq.  selectae  ex  uni- 
Teraa  philoaophia  ad  mentem  Thomae 
Aq.,  Pragae  1682  in  f.  —  Alex.  a  JesuO. 
Carm.,  qni  scripsit  Methaphysicam  juxta 
mentem  d.  Thomae,  Neapoli  1688  t.  2  in 
4.  —  Jo.  B.  de  la  Grayge  ab  a.  1660— 
80  aodalia  Oratorii,  cujus  est  Les  principes 
de  la  philosophie  contre  le8  nouveaux  pni- 
loaophea  Deacartea,  Rohault,  Regiua,  Gaa- 
aenai,  le  P.  Maignan,  Paria  1675  etc.  — 
Jo. Antonium AmbrosinumO. Min.,  qui 
oODcinnavit  Enchiridion  phUosophicum  uni- 
veraam  Ariatotelia  philoaophiam  complec- 
tena  juxta  mentem  Scoti,  Neapoli  1689  t. 

4  in  8:  1693  t.  3  in  12  Petrum  a  a. 

Catharina  0.  S.  Fr.  Hispanum,  qui  cum 
sodali  T  h  o  m  a  a  a.  Joeepho  plura  edidit 
opuscula  philoaophica,  quae  in  cursum 
philosophicum  coUecta  prodierunt  Yene- 
tiia  1697  v.  3  in  8.  —  Fulgentium  C  a- 
atiglioneS.J.  Panormitanum,  philoao- 
phiae  et  theologiae  profeaaorem  (31.Mart. 
1693),  qui  compoauit  cursum  phUosophi- 
cum,  Venetiia  1690  in  f.  —  Joa.  P  o  1  i  z  z  i 
8.  J.  alter  Siculua  (n.  1603 ;  1 3.  Aug.  1691, 
a,  religionia  73)  commentariia  illuatravit 
Ariatotelia  opera,  Panormi  1673—76  t.  3 
in  f. —  Idem  praestiterunt  Ignatiua  Fran- 
ciscus  Peynado  S.  J.  Hiapanua  philoao- 
phiae  et  theologiae  scholaaticae  profesaor 
(t  22.  Nov.  1696)  Compluti  1671—89  t.  4, 
et  Jacobus  Chanevelle  S.  J.  Gallua 
(t  6.  Sept.  1699)  Pariziia  1666-77  t.  11 
in  12. 


beram  et  viudicatam,  seu  quadriparti- 
tam,  speculativam,  sacramentalem,  mo- 
ralem  et  positivam,  Parisiis  1678  v.  4 
in  f.  (fr.  100),  ed.  jam  quarta  emenda- 
tior  et  muitum  aucta;  Venetiis  1698; 
1711 ;  1734.  —  Modestus  a  s.  Ama- 
bili  0.  Carm. Riomi  in  Avernia  natus. 
philoaophiae  et  theologiae  lector  (f 

1684)  ,  edidit  theologiam  thoma-augu- 
stinianam  seu  carmelitanam  haustam 
e  purissimis  fontibus  83.  Augustini  et 
Thomae  t  1 .  de  Deo  uno,  Lugduni  1 684 
in  4.  Dum  alteri  t.  incumberet,  morte 
oppressus  est.  Scripsit  quoque  de  tri- 
bus  officiia  boni  presbyteri  ex  conciliis, 
88.  patribus,  theologis  ao  ss.  exempiis, 
ib.  1677  ifl  4;  1679  t.  3  in  12.,  scii 
de  presbyteri  ministerio ;  de  obiigatio- 
nibus  eorum,  qui  beneficia  habent, 
plures  casus  conscientiae  doctissime 
solvens;  de  modo,  quo  sacerdos  erga 
populum  se  gerere  debeat  —  Hujus 
sodalis  Augustinus  a  V.  Maria,  dic- 
tus  prius  Guilelmus  de  Goazmoal 
(t  27.  Juni  1689)  edidit  theologiae  tho- 
mistieae  cursum,  Parisiis  1660  t.  6  in 
1 2 ;  philosophiae  aristotelico-thomisticae 
cursum,  Lugduni  1664  t  6  in  12.  — 
Alter  vero  sodalis,  scil.  Felicianus  a  8. 
Magdalena  Nannetensis  (t  28.  Nov. 

1685)  defensionem  scripsit  providentiae 
divinae  juxta  doctrinam  d.  Augustini 
et  s.  Thomae,  Burdigalae  1657  t.  3  in 
4.  —  Quartus  sodalis  est  Irenaeus 
a  s.  Jacobo  Armoricus  (t  3.  Sept.  1676), 
cujus  sunt  Museum  philosophorum  seu 
P.  Ireuaeus  docens  logicam,  physicam, 
metaphy8icam  etmoralem,Parisiisl  663, 
forte  aliaed.  cursusphilosophici,  qui  pro- 
dierat  jam  1655  inf.;  theologia  de  Deo 
uno  et  trino,  de  angelis,  Augustoriti 
Pictonum  1661;  de  legibus,  de  gratia, 
de  fide,  spe  et  caritate,  de  jure  et  ju- 
stitia,  ib.  1 67 1 ;  de  regulis  fidei  ib. ;  de 
Verbo  incarnato,  ib.  1676  inf. ;  desin- 
gulari  immaculatae  V.  protectione,  ib. 
1650.  —  Universam  theologiam  com- 
plexus  est  Martinus  Grandin  in 
urbe  Sanquintiniana  (Saint-Quentin) 
natus  11.  Nov.  1604.  Adolescena  a.  17 


Digitized  by  Google 


323         1681—1700.  Theol.  scholastica 


in  Gallia:  Grandin,  Feu,  Arnu. 


324 


Parisios  missus,  cum  mediocri  uteretur 
fortuna,  inter  pauperes  collegii  cardi- 
nalitii  (le  Moine)  alumnos  educatus  at- 
que  institutus  est,  et  jam  tum  in  spem 
magnam  crescebat.  Baccalaurei  gra- 
dum  adeptus  in  eodem  gymnasio  phi- 
losophiam  docuit  atque  inter  Sorbo- 
nae  socios  adoptatus  ett  Aliquamdiu 
animarum  curae  operam  navavit:  sed 
a.  1 638  ad  scholasticam  theologiam  do- 
cendam  a  societate  sorbonica  electus 
huic  muneri  se  totum  per  a.  plns  50 
dedit.  Neque  praeclara  tantum  erudi- 
tione  ac  doctrina,  sed  singulari  etiam 
morum  integritate,  religione  et  pietute 
claruit.  Acceptarum  injuriarum  imroe- 
mor  et  erga  ipsos  inimicos  beneficus, 
mirabili  quadam  modestia  excellebat 
et  ab  omni  superbia  fastuque  plane  ab- 
horruit.  In  decidendis  conscientiae  du- 
biis  et  consultationibus  adeo  peritus 
habebatur,  ut  ad  eum  omnes  confuge- 
rent.  Nec  rigidior  erat  nec  facilior,  sed 
severitatem  sapienti  benignitate  con- 
diebat.  Jansenianae  doctrinae  defenso- 
ribus  prudenti  zelo  infensus  ')  errores 
ab  Ecclesia  damnatos  nullatenus  tole- 
randos  judicabat  (f  16.  Nov.  1691  a. 
aetatis  87).  Prodieruntejusoperaf/ieo- 
logica  cura  Car.  DuPlessis  d'Argen- 
tr6,  qui  et  nonnullas  doctissimas  discep- 
tationes  (scil.  de  locis  theologicis,  de 
praedestinatione  et  praedeterminatione 
physica)  adjecit  tomo  3.,  Parisiis  1710 
5  in  4.  Est  haec  theologia,  quae 
quondam  magni  aestimabatur,  nitide 
conscripta  et  commentarii  instar  in  s. 
Thomae  Summam.  In  singulos  art. 
quaedam  annotat,  ut  eorum  contextum 
atque  inter  se  nexum  declaret:  prop. 
dein  statuit,  quas  ex  Scripturis  et  pa- 
trum  operibus  comprobat  exceptiones- 


»)  Ceterum  in  negotio  declarationis 
cleri  gallicani  circa  famosos  quatuor  art. 
nimis  facilem  se  praebuisae  videtur,  quam- 
vis  animum  aversum  ab  ea  gereret  adeo, 
ut  fere  in  exsilium  pelleretur ,  nisi  ejua 
merita,  fama  et  senectus  obstitisBent.  Cf. 
Katholik  1865  I.  p.  513  ss. ;  1  eret  passira 
Fac.  Theol.  de  Paris  III,  268  ss. 


que  refellit  l).  —  A  methodo  acbola- 
stica  jam  magis  recedit  Franciscus  Feu 
n.  in  Massiac  oppido  Averniae  26.  Dec. 
1633.  Doctoratu  theologiae  adepto  15. 
Febr.  1667,  studia  ab.  Colbert  mode- 
ratus  est,  cujus  etiam  vicarium  gene- 
ralem  egit,  cum  is,coadjutor  ac  dein 
archiepiscopus  rotomagensis  esset.  Ul- 
timis  vitae  annis  parochi  munus  obivit,. 
quo  tempore  etiam  de  edenda  theolo- 
gia  cogitavit.  Prodierunt:  Theologici 
tractatus  ex  sacris  codicibus  et  ss.  pa- 
trum  monumentis  excerpti,  Parisiis  t.  2 
1692.  1695  in  4;  in  quibus  agit  de 
Deo,  de  angelis  (breviter),  de  legibus, 
peccatis  et  de  incarnatione.  Quominus 
opus  absolveret  praepedivit  inors  (t  26. 
Dec.  1699  a,  aetatis  66).  Quaestiones 
scholasticas  fere  praetermittit,  fusius 
vero  illas  attingit,  quibus  haeretici  oc- 
casionem  praebuerunt,  quas  secundum 
Scripturas  patrumque  doctrinam  ex- 
pendit  solvitque  2). 

140.  Primam  p.  Summae  s.  Tbomae 
commentatus  est  Nicolaus  Arnu  O. 
Praed.  Lotharingus  castro  Miraldicuria 
(Merancourt)  1  ].  Sept.  a.  1629  natus. 
Tarrjconae  postea  et  Perpiniani  apud 
suos  publicum  egit  theologiae  profes- 
sorem :  vespertinam  priraariumque  uni- 
versitatis  perpinianensis  cathedram 
gradatim  conseculus  est,  necnon  gym- 
nasii  publici  theologici  praefecturam. 
Romam  (l  675)  vocatus  a  magistro  or- 
dinis  Fr.  Thoma  de  Rocaberti  collegii 
s.  Thomae  ad  Minervam  regens  est  in- 
stitutus:  dein  a  patavinae  academiae> 
moderatoribus  ad  suscipiendam  meta- 
physices  cathedram  a.  1679  fuit  invi- 
tatus  (t  8.  Aug.  1692).  Haec  ejus 
opera  8) :  D.  Thomas  A.  divinae  volun- 
tatis  et  sui  ipsius  in  Summa  theologiae 
fidissimus  interpres,  t.  1.  et  2.  Romae 
1679;  3.  et  4.  Lugduni  1686  in  12. 

")  Cf.  Mem.  de  Trev.  1710  III,  2025  a. 

»)  Cf.  Dupin  XVin,  257 ;  Journal  dea 
Savans  XX,  716 ;  XXIII,  55. 

»)  Cf.  Echard  11,  703;  Patin  in  Liceo- 
patavino;  Biorgr.  univ.  LVI,  462. 


t 


Digitized  by  Google 


in  Belgio :  Carolus  ab  Assumptione. 


3  20 


(q.  1  — 19),  opus  auctum  et  ad  finem 
productum,  Putavii  1691  v.  2  in  f. 
(m.  70) ;  Cljpeus  philosophiae  thomisti- 
ait  veridiea  s.  Thomae  Aq.  et  Alberti 
M.  (ioctrina  exornatus  validissimisque 
eoram  rationibus  munitus  contra  novos 
ejas  impugnatores  :  addidit  opusculum 
demotione  primi  motoris,  Biterris  1 07 . 
t  6  in  12;  correotus  et  dimidia  parte 
aoctus  prodiit  iterum  sub  titulo:  Di- 
iucidum  philosophiae  syntagma  univer- 
sam  philosophium  juxta  s.  ThomaeAq. 
etAllertiM.  principia  necnon  optimo- 
rom  quorumcunque  philosophorum 
dogm&ta  concinnatum,  Patavii  1680  v. 
*  in  8.  (m.  80). 

141.  In  Belyio  inclaruit  Carolus  de 
Brias  Ghislenus,  qui  seculari  prius 
militiae  nomen  dederat,  sed  in  proelio 
contra  Gallos  ad  Lentium  captus,  Pu- 
risiosaUiuctus  fuit.  Captivitate  solutus 
et  reversus  in  patriam  nomen  dedit  0. 
Carm.,  in  quo  dictus  est  Car.  ab  As- 
sumptioue.  Singulis  diebus  s.  Scri- 
pturam  genuflexus  detectoque  capite 
legebat.  Mi<sionem  in  Persidem  enixe 
petiit,  sed  a  superioribus  retentus  ju- 
ventuti  erudiendae  adhibitus  est.  Ob- 
servantiae  regularis  custos  fuit  rigidis- 
simus.  Nuuquam  nif-i  aeger  omisit  tri- 
^us  vel  quutuor  horis  per  diem  aut 
noctem  orationi  mentali  incumbere,  nec 
ollis  occupationibu^,  rerum  agendurum 
copia,  itinerum  difricultatibus  quol  re- 
gulis  aut  constitutionibus  stutuitur, 
omisit.  Pauperum  confessiones  liben- 
lins  quuni  divitum  ac  nobilium  excipie- 
l'»t  oroni  cunctatione  rejecta,  studia- 
que  sua  intermUit,  quoties  aut  Dei 
^loria.  aut  proxinii  s-ulus  et  consolatio 
id  videbantur  exposcere  (t  2:3.  Febr. 
1 ' > is r»  a.  aetatis  00}.    Prius  ndverms 
praedeterminationern  physicam  defeu- 
•lerat  scientiarn  mediam ;  sed  eum  ipsi 
Hier.  Henneguier  0.  Pr.  opposuis- 
set  L  VemUrn  triumphorum,  quos  ab 
aactoritate  udversus  praedeterminatio- 
ne*  pbysieas  pro  scientia  media  erigere 
nititur  germanus  Philalethes  Eu- 


p  i  s  t  i  n  u  s ,  auctore  amico  Philalethi 
consentaneo,  Duaci  1070  in  12;  sen- 
tentia  mutata  in  Thomistarum  partes 
cessit.  Quare  edidit  *) :  Thomistarum 
triumphus  i.  e.  ss.  Augustini  et  Thomae 
gemini  Ecclesiae  solis  summu  concor- 
dia  circa  scientiam  mediam ,  naturam 
puram  seu  duplicetn  Dei  amorem,  li- 
bertatem,  contritionem  et  probabilita- 
tem,  sub  nomine  Germani  Philale- 
this  Eupistini  inclytis  alraae  Soc. 
J.  professoribus  dedicatu,  1070;  Duaci 
1072—7:3  ed.2.  t.  2  multis  additioni- 
bus  illustrata  et  relutationibus  junio- 
ris  Molinistae  corroborata.  Cum  huic 
operi  respondisset  Franc.  Fourmes- 
t  r  a  u  x  S.  J.  professor  duacenus  (t  1 083) 

I.  :  Justa  defensio  adversus  convicia  et 
imposturas  Pseudophilalethis  vanum 
Thomistarum  triumphum  de  scientia 
mediatemere  nuper  jactantis :  exponun- 
tur  ejusdem  i-rrores  et  inanis  conatus 
ad  conciliandos  Pseudo-Augustini  dis- 
cipulos  cum  neotericis  Thomistis,  Duaci 
1073  in  12.,  tertium  t.  adjecit:  Tho- 
mistarum  triumphus  in  perpetuum  fir- 
matus  i.  e.  ss.  Augustini  etThoraae  in- 
concussa  concordia  de  scientia  media 
etc.  adver»us  injustam  recentis  Moli- 
nistae  defensionem  K.  P.  Fourmestraux 
Jesuitae  per  germanura  Phil.  Eupisti- 
num.  Jungitur  huie  praeclara  et  solida 
de  physica  pruedcterminatione  disp. 
theologi  lovaniensis  ex  triumpho  tho- 
mistarum  nervose  deducta,  ib.  1074  in 
4. ,  quae  seorsim  prodierat  Pruxellis 
1073.  Hujus  op.  velut  ulterior  apolo- 
gia  est  funirulus  triplex,  quo  neccssi- 
tas  angelici  luminis  d.  Thomae  ad  ve- 
rum  s.  Augustini  intelligentiam  inso- 
lubiliter  stringitur  adversus  Dujum, 
Molinam  et  Jansenium,  Cameraci  lo~."> 
in  4.  Pentaluyus  diaphoricus  sive  quin- 
que  differcntiarum  rationes,  ex  quibus 
verum  judicatur  de  dilatione  absolu- 
tionis  ad  mentera  gemini  solis  ss.  Au- 

')  Cf.  Marti.ilis  a  Joau.  Haptist- 
00  89. ;  llenricus  M.  u  »s.  Sacrauiento  !. 
118;  Bibl.  nat.  III,  183.  Cf.  etiam  Reus.  I. 

II,  520. 


327 


1681—1700.  Theol.  gcholastica  in  Belgio.  Platelius, 


328 


gustini  et  Thomae,  oblatus  ad  examen 
Si.  papae  Innocentio  XI.  in  8.,  qui  ta- 
men  1.  suppresso  auctoris  nomine  et 
sine  approbatione  editus  sodalibus  pro- 
hibitus  fuit  a  praeposito  generali  ordi- 
nis  Em.  a  Jesu  Maria  sub  praecepto 
obedientiae  formalis  et  excommunica- 
tionis  censura  ignique  traditus.  Obedi- 
vit  auctor  hnmilis  tunc  provincialis, 
quamvis  (quod  generalemlatebat)  eden- 
ii  L  facultatem  impetrasset  a  summo 
pontifice,  atque  plurima  exempla  flam- 
mis  injecit.  Romae  quoque  fuit  proh. 
donec  corrigatur  5.  Sept.  1684. —  Ad- 
versus  eum  scripsit  Gilb.  C  h  o  i  s  e  u  1 
ep.  tornacensit»  Eclaircissements,  qui- 
bus  respondere  nisus  est  1680  sup- 
presso  nomine  Lettres  (4)  d'  un  Theo- 
logien  flamand  a  1'  eveque  de  Tournay, 
quas  exceperunt  alia  sex  adversus  epi- 
scopi  responsum,  qui  propterea  edidit 
Lettre  aux  pasteurs  et  confesseurs  de 
aon  diocese,  1681.  Permissunovi  prae- 
positi  generalis  gallicam  curavit  ed.  sui 
Pentalogi,  quam  inscrip3it  Eclaircisse- 
ment  touchant  1'  usage  de  Y  absolution 
dea  consuetudinaires  et  r^cidives  selon 
s.  Thomas  avec  trois  regles  pour  la 
frequente  communion,  Insulis  (Lille) 
1 682  in  8.,  ib.  etiam  latine,  adversus 
quam  idem  episcopus  tornacensis  scri- 
psit  Seconde  Lettre  pastorale  adjectis 
2 1  doctorum  censuris.  Wndiciarum 
vostulatio  a  J.  Christo  peccatorum  om- 
nium  poenitentium  et  impoenitentium 
redemptore  adversus  rigoristas  horai- 
nes  a  8.  tribunali  retrahentes,  (gallice) 
Leodii  1683. 

142.  In  contrarium  sensum  strenue 
pugnavit  Jacobus  Platelius  S.  J, 
philosophiae  1 1  et  theologiae  schola- 
sticae  8  annis  in  academia  duacena  pro- 
fessor  (t.  Jan.  168 1).  Egregiam  synop- 
sim  cursus  theologici  reliquit l)t  Duaci 
J  661;  1664;  diligenter  recognitam  et 
vunis  in  locis  locupletatara,  Duaci  1 6"  8 
—  16S2  t.  4,  quibus  adjecit  sodalis  Fr. 


de  Fourmestreaux,  dequoegimus 
n.  praeced.,  t.  3.  seu  p.  postremam  et 
posthumara  de  sacramentis  ad  mentem 
auctoris  elaboratam  et  in  multis  auc- 
tam,  1633;  Coloniae  Agrippinae  1688 
t.  5 ;  quae  deinceps  saenius  propter 
8uam  concinnitatem,  claritatem,  solidi- 
tatera  utilitatemque  prodiit,  etiam  no- 
stra  aotate  Brugis  et  Insulis  1885  t  5 
in  8.,  ed.  nitida;  in  compendium  quo- 
que  fuit  redacta,  Duaci  1683;  Coloniae 
1730;  1748;  sed  et  ucriter  impugna- 
ta  l).  Platelii  quoque  est  auctoritas  con- 
tra  praedeterminationem  physicam  pro 
scientia  media  cum  brevi  historia  com- 
plectente  ortum,  pugnas  etpalmas  ejus- 
dem  scientiae  mediae  sub  nomine  Ant. 
Philalethis  Eupistini,  Duaci 
1669  in  12;  1673,  ed.  aucta,  in  qua 
auam  sententiam  confirmat  ex  Jos.  V  i  t  a 

0.  Praed.  (cf.  p.  24),  cujus  tr.  de  primo 
movente  praedeterminationis  fundamen- 
ta  omnia  diruentem  fideliter  excerpsit . . . 
Ad  calcem  demonstratur  Bellarmi- 
num  et  Tiphanum  inter  asserto- 
res  physicae  praedeterminationis  per- 
perara  referri.  Adversus  hunc  L  scri- 
psit  Hieroyraus  Henneguier,  de 
quo  infra  reJibit  sermo  L  Vanitas 
triumphorum,  cui  respondit  Platelius 

1.  Scientia  media  ad  examen  revocata, 
ib.  1670  in  8;  tt  Paulus  Fasse au 
0.  Pr.  Hanno,  Duaci  philosophiae  et 
theologiae  professor  (f  9.  Apr.  1691) 
opus,  cui  titulus:  Auctoritas  ger- 
mani  PhilaletJiis  Eupistini  contra  prae- 
motiones  physicas  pro  scientia  raedia 
exauctorata  pro  praemotionibus  physicis 
contra  scientiam  mediam,  ib.  1670  in 
8.  —  Platelio  adjungi  potest  ejus  so- 
dalis  Aegidius  Estrix  Mechliniensis 
(n.  1624),  theologus  pugnax,  omni 
scientia  egregie  in3tructus,  qui  Lovanii 
philosophiam  docuit  quadriennium.sep- 
8ennium  theologiam  scholasticam.  Prae- 
positus  fuit  provinciae  belgicae  Bomam- 
que  venit  ad  comitia  pro  eligendo  novo 
praeposito  generali.  Bomae  haesit  mu- 


'   Cf.  Morgott  Lit.  Rundsch.  1886,  6. 1      ')  Backer  II,  2013. 


Digitized  by  Google 


Aegidiua  Estrix,  van  Buacum. 


330 


TierereviBoristtbroniin  detentus.  Thyrso 
Gonxalez  praepoaito  generali  erat  a  se- 
eretis  (t  24.  April  1 694).  Eeliquit  quam 
plurimas  theses  publice  propugandas; 
disputavit  vero  praesertim  de  attritioue 
pluribns  in  operibns :  Decertatio  histo- 
rioo-theologica  pro  mente  conc.  triden- 
tini  de  vi  attritionis  sine  amore  amici- 
tiae  in  sacramento  eomprobata  nnper  ex 
historia  concilii,  nnnc  etiam  enervatis 
vindiciis  suppositae  veritatis  etcaritatis 
auctore  F  a  r  v  aq  n  e  s.  (de  quo  cf.  p.  88), 
Mechliniae  1669  in  4.  cnm  appendice: 
Mens  conc.  tridentini  dilucidata  ex  hi- 
storia  ejnsdem  concilii,  Lovanii  1669 
(insertainMedullamtheologicam  Abel- 
lii  et  in  t  1 1.  thesauri  theoL  Zacha- 
rite) :  eonfutatio  suppositae  veritatis  et 
earitatis  nibilo  plus  sperantis  ex  histo- 
ria  conc.  tridentini,  quara  ex  immuni- 
tate  doctrinae  de  contritionis  perfectae 
necessitate  ad  sacramentum  poeniten- 
tiae;  sive  historia  tridentini  conc.  pa- 
tTesqne  ac  theologi  tridentini  defensi 
ac  vindicati  etc,  Mechliniae  1670  in 
4.  In  praefat.  hujus  controversiae  hi- 
btoiiam  exponit:  ,  Primam  ex  historia 
conc.  tridentini  litem  adversns  cominu- 
nissimaro  in  Ecclesia  doctrinam  de  vi 
attritionis  sine  amore  in  sacramento 
movernnt  illae  paginae,  quibus  erat  ti- 
tulus :  Veritas  et  earitas.  Contra  itnm 
est  a  nobis  quibnsdam  thesibus-histo- 
rieo-theologici8.  Litem  instaurarunt 
Vindiciae  suppoBitae  veritatis  et  cari- 
tatis.  Illi8  adversa  exivit  dissertatio  bi- 
storico-theologica.  Hanc  excepere  dis- 
ceptationes  apologeticae  etc.  Disceptati- 
onibus  adversaria  prodit  haec  ipsa  con- 
futatio  suvvositae  veritaiis  et  caritatis  * 
Neque  poathaec  quievit  controversia, 
sed  quaedam  aliascripta  deeadem  edi- 
ditEstrix1).  Diatriba  theologica  de 
sapientia  dei  benefica  optimi  mundi  ar- 
ehitecta  et  gubernatrice  optima:  de  sa- 
pientia  Dei  veiace  Ecclesiae  in  mundo 

')  Cf.  8ommervogel  III,  466—74.  Cf. 
Je  hac  controversia  et  de  plurimis  circa 
eandem  editia  lihris  Dallinger-Reusch  Ge- 
•chichte  der  Moralitreitigkeiten  I,  61  s*. 


militantis  moderatrice  et  magistra  sive 
mannductio  ad  fidem  divinam  pervesti- 
gandam,  confirmandam,  expoliendam, 
asserta  potissimum  auctoritate  romani 
pontificis  eaque  nulli  obnoxia  errori 
etiam  in  quaestione  facti  vulgo  dicta, 
Antwerpiae  1672  in  4.  adversus  in- 
structionem  ad  tyronem  theologum  de 
methodo  theologica  octo  regulis  per- 
strictam  auctore  Van  Buscum.  Ad- 
versus  hanc  instructionem  scripserunt 
etiam  alii,utFr.  Bonae  Spei  (p. 47), 
eamque  prohibnit  episcopus  gandaven- 
sis  Allamont,  imo  et  congr.  Indicis 
14Febr.  1674,  cum  vindiciis  et  defen- 
sione  ejnsdem  van  Buscum.  Ceterum 
Estrix  in  sua  diatriba  merito  prohibi- 
ta  14Febr.  1674,  statuit  prop.  21.  ab 
Innocentio  damnatam.  Contra  eum  ca- 
lamum strinxernnt  Gerberon  dupli- 
ci  opusculo  edito :  Abaelardus  redivicus, 
in  quo  exhibentur  errores  diatribae 
theologicae  P.  Estrix  Jesuitae,  in  qna 
fidem  constituebat  in  discursu  naturali ; 
et :  contra  novi  Abaelardi  errores  Ber- 
nardus  etiamnum  expostulat  apud  Cle- 
mentem  X.  P.  M.  s.  1.  et  a. ;  et  ipse  Petrus 
van  Buscum  (cf.p.48):  cuirespondit 
Estrix  apclogiapro  summis  pontificibus 
rom.f  generalibus  eonciliis  et  Ecclesia  ca- 
tholica  contra  D.  P.  van  Buscum  S.  T.  L. 
eccl.  cathed.  8.  Bavoni  can.  et  poeni- 
tentiarii  instructionem  adtironemtheo- 
logum  de  methodo  theologica  h  regu- 
lis  perstricta,  ejusdem  instructionis  de- 
fensionem  et  vindicias,  ib.  1G72  in  4; 
prohibita  ilonec  corrigatur  14.  Febr. 
1674;  quo  die  prohibita  fuit  et  Diluci- 
datio  communis  doctrinae  theologorum 
de  fide  imperfecta  quorundam  rudium 
hominum  nuper  asserta  diatriba  theo- 
logica,  ib.  lf>73  in  4.  Katio  damnatio- 
nu  videtur  l),  quod  faveat  prop.  post- 
modum  ab  Innocentio  XI.  prohibitae 
2.Mart.  1679  n.  2 1 .  Prohibita  (7.Febr. 
1679)  quoque  fuit  Iiefututio  accusato- 
ris  anonymi  damnatas  ab  lnnocentio 


')  Cf.  D'Argentr.-  III  b.  338;  ReuHCU 
II,  518. 


Digitized  by  Google 


33 1        1681—1700.  Theol.  scholaat.  in  Belgio  et  Germ.  Bosco,  Coen  etc.  332 


prop.  adscribentis  ordinum  religioso- 
rum  theologis  ac  praecipue  Soc.  J., 
Moguntiae  1679  sub  nomine  Wilh. 
Sandaei.  De  fraudibus  haereticorum  ad 
orthodoxos  tractatio  perutilis  hoc  tem- 
pore,  Moguntiael  677  in  12;  logistiea 
probabilitatum  modico  specimine  propo- 
sita  discendi  studio,  cum  adjuncta  dif- 
ficultatis  potissimae  explauatione(post- 
huma),  Romae  1695  in  12.,  saepiused. 
cum  synopsi  tr.  Thyrai  Gonzalez,  etiam 
in  thesauro  theol.  Zachar  iae  t.  4.  et 
in  oursu  theologiae  ed.  Migne  XI, 
476 — 488.  Alia  quaedam  contra  Ha- 
vermans  edidit,  de  quibus  egimus 
supra  p.  273;  in  aliis  tuetur  sodalium 
doctrinam  adversus  theologorum  lova- 
niensium  accusationes  sub  alienis  no- 
minibus,  quorum  plura  prohibita  fuere. 

143.  Insignis  plane  theologus  pro- 
fundissimi  encomio  salutatus  fuit  Joan- 
nes  Bosco  0.  Min.  Eecoll.  Antwer- 
piensis  n.  1613.  Cathedrain  Lovanii 
rexit  post  Smising  fere  quamdiu  vixit 
in  ordine ;  in  rebus  arduis  saepe  con- 
bultus  et  munere  Definitoris  saepe  a 
sodalibus  honoratus  (t  1684).  Totus 
incubuit  in  illustranda  atque  vindi- 
canda  Scoti  doctrina,  quam  oomplexus 
est  fuse  quidem,  sed  admodum  docte 
theologia  sacramentali  scholastica  et 
morali  ad  mentem  doctoris  subtilis  J. 
Duns  Scoti  d.  Augustino  conformem  t. 
6  in  f.,  quorum  priores  quinque  prod- 
ierunt  Lovanii  1665  —78;  sextus  vero 
posthumus  Antwerpiae  1685.  Post- 
huma  pariter  eat  theologia  spiritualis 
scholastica  et  moralis  ad  mentem  J. 
Duns  Scoti  d.  Augustino  conformi^, 
it.  1686  t.  2  in  1  v.  in  f„  in  quorum  1. 
agit  de  Deo  ejusque  proprietatibus  de- 
que  intellectu  et  scientia  Dei;  in  al- 
tero  erudite  disserit  ob  haeresim  jan- 
seniunam  de  voluntate  Dei  salutifera, 
de  giatia  sufficienti  et  efficaci,  de  liber- 
tate  pbysica  et  morali,  de  possibilitate 
servandi  praecepta  Dei,  de  ignorantia, 
probabilismo,  concupiscentia  x)  etc.  — 

')  Cf.  Dirks  pag.  285 ;  Bibl.  nat.  II,  736. 


Ab  eo  sejungi  non  debet  eju9  sodalis 
Alphonsus  Coen  Winocibergensis  (t 
1700),  qui  pariter  pro  ilhlstrauda  Scoti 
doctrina  edidit  diap.  theologicas  de  Deo 
sacramentorum  lnstitutore  et  Remune- 
ratore  sive  in  1. 4.  Sent.,  in  quo  reduc- 
tive  agitur  de  indulgentiis  et  cenauris 
ad  mentem  doctoris  subtilis,  Ypris  1686 
in  f . ;  Antwerpiae  1700;  disp.  theolo- 
gicas  ds  Deo  uno  et  trino  sive  in  L  1. 
Sent.  ad  mentem  doctoris  subtilis,  Gan- 
davi  1696  in  1  —  Quibus  addeGuilel- 
mum  van  Sichem  pariter  0.  Min., 
philosophiae  et  theologiae  lectorem, 
provinciae  praepositum  et  commissa- 
rium  generalem  (t  1691),  qai  saperio- 
rum  jussu  pro  sodalibus  concinnavit 
integrum  cursum  philosophicum  brevi, 
clara  et  ad  docendum  discendumque 
facili  methodo  digestum,  Antwerpiae 
1666  t.  2  in  f. ;  1678,  in  quo  eclecti- 
cum  agens  doctorem  subtilem,  s.  Tbo- 
mam  et  Bonaventuram  ad  harmoniam 
nititur  revocare.  —  Alypium  Reylof 
0.  S.  Aug.  Gandavensem,  philosophiae 
et  theologiae  lectorem  (t  30.  Dec.1 682) 
qui  disseruit  de  anima  ad  mentem  s. 
Augustini,  Gandavi  1664  in  f. 

1 44.  Plures  aolito  scbolae  theologos 
inter  Germanos  reperimus  l),  sed  mi- 
noris  celebritatis,  si  unum  excipias  Au- 
gustinum  Re  d  i  ng  0.  S.  Ben.  eumque 
Helvetum.  Patria  illi  erat  oppidum 
Lichtensteig  in  pago  sangalldesi  (n.  1 0 
Aug.  1625).  Vix  annos  natus  24  phi- 
losophiam  docuit  quadriennio,  deinde 
theologiam.  Adepta  vero  in  academHi 
friburgensi  doctorali  laurea  (12.  Oct 
1654)  Salisburgi  s.  theologiae  cathe- 
dram  conscendit  (l  655)  tanta  scientiae 
opinione,  ut  ad  eum  velut  oraculum 
omnes  confugerint  virique  scientia  alia» 
clan  in  difncilioribus  quaestionibus 
ejus  sententiam  expetierint;  et  univer- 

i)  Jacobus  W  i Ui  Soc.  J.  Feldkirchen- 
8i8  (n.  21.  Jun.  1632.  t  15.  Febr.  1699) 
Germaniae  praeposituiprovincialiset  Soc 
J.  secretarius,  reliquit  plurea  disputaHones 
philoaophicaa. 


Digitized  by  Google 


333 


Augustinua  Reding. 


334 


sitatis  rector  ad  principem  abbatem 
«insidlensem  de  eo  jam  po3t  aliqaot 
menses  (Jan.  1655)  ita  potuerit  acri- 
bere:  ,  Cujus  ea  est  doctrinae  in  ex- 
plicando  claritas,  in  disputando  vehe- 
mentin,  ut  omnibus  plane  satisfecerit ; 
ea  morum  gravitas  et  suavitas,  ut  om- 
nea  carum  habeant.*  Et  5.  Oct  1657 
plures  abbates  O.S.Ben.  scribunt:  ,P. 
Augustinus  eiimia  sua  eruditione  et 
conjunctis  moribus  religiosissimis  ta- 
lem  in  universitate  nostra  existimatio- 
nem  obtinuit,  ut  ex  vicinioribus  mona- 
fiteriis  non  occurrat,  qui  pari  laude  et 
nniversitatis  ornamento  substitui  pos- 
«it«  Verum  jam  posttriennium(lG58) 
einsidlensis  abbas  D.  Placidus  eum  ad 
eremum  b.  Virginis  remeare  jussit  et 
a.  1 659  decanum  constituit.  Anno  1670 
omnium  fere  suffragio  dignus  habitus 
«st,  qui  defancto  abbati  succederet: 
qnaui  dignitatem  (t  13.  Martii  1692) 
eximia  pietate  singularique  zelo  tum 
propngandae  catholicae  fidei,  tum  de- 
fendendae  sedis  apostolicae  auctorita- 
tis  exornavit  l).  Plurimum  quoque  pro- 
movit  monasterii  splendorem  tam  quo- 
ad  regularero  dUciplinam  quam  quoad 
literarum  studia.  Bibliothecam  auxit 
operibus  doctis ;  et  licet  abbas  sodales 
juniores  in  controversiis  instituit.  Haec 
ejusdem  praecipua  opera:  Theologia 
echolastica  univtrsa  t.  13  in  f.  compre- 
bensa .  typis  monasterii  einsidlensis 
1 6S7,  in  qua  soliditatem  doctrinae  mi- 
raberis,  sed  majorem  forte  claritatem 
desiderabis.  Sequitur  in  ea  opiniones 
rigidioris  scholae  thomisticae.  Huic 
opcri  praegrandi  praemisitpraeludiiet 


')  Cf.  Ziegelbauer  in  hiatoria  rei  lite- 
rariae  O.  S.  Ben.  P.  3  c  4  f  18 ;  sed  prae- 
aeitim  P.  Morel  in  programiuate  de  eo 
edito  a.  1861,  qui  de  ejua  theologia  scho- 
laatica  advertit:  ML»t  nun  die  groese  Eru- 
dition  und  die  unbegreifliche  Ausdauer 
dea  Verfasaer*  hoch  su  bewundern,  bo  ist 
doch  auch  auderaeita  nicht  zu  verkennen, 
daw,  da  dea  Uuten  faat  zu  viel,  fctyl  und 
inhalt  oft  dnnkel  und  unf?enie«wbar  und 
uianche  nufgeworfene  Frage  flberflQasif? 
«racheint;-  Boaaart  KL.  X»,  876  ss. 


compendii  theologici  instar  controver- 
sias  nonoullas  illustriores  ds  Deo  uno 
et  attributis  divinis,  Einsidlae  1666  in 
1 2  ;  quaestiones  theologicae  de  jure  et 
justitia  in  2.  2.  d.  Thomae  Aq.  q.  56— 
78,  ib.  1673;  Controversiae  scholasti- 
cae  ex  universa  theologia  selectae,  Sa- 
lisburgi  1657  in  4;  oecumenici  trid. 
concUii  veritas  inexstincta  ne  apice  qui- 
dem  laesa  ex  praesumptuosa  Jo.  Henr. 
Heideggeri  Tigurini  anatome histo- 
rico-theologica,  typis  monasterii  ein- 
sidlensis  1677  — 1684  v.  5  in  f.  In 
limine  t.  3-  praefationis  loco  occurrunt 
reflexiones  et  conclusiones  ad  4  art. 
cleri  galiicani  ante  biennium  (1682) 
promulgatos ;  t.  4.  praemittitur  diss., 
in  qua  immaculatam  Deiparae  concep- 
tionem  ex  Gen.  3.  demonstrat.  Singu- 
las  sessionea  conc.  secundum  ordinem, 
quo  hubitae  sunt,  tuetur,  et  tr.  de  eis- 
dem  in  sectiones  historiales  et  theolo- 
gales,  quae  ipsius  sunt  inscriptiones, 
dividit:  in  qq.  theologicis  Heideggeri 
ordinem  et  methodum  retinuit.  Etiam 
1675 — 1682  t.  8  in  8;  desunt  tamen 
tr.  in  tres  ultimas  aessiones.  Disserta- 
tiones  refutatoriae  synodalis  ab  Henr. 
Heideggero  prof.  tigurino  adversus  sa- 
cras  peregrinationes  speciatim  einsid- 
lensem  evulgatae  dissertationis ,  ib. 

1669  in  12;  Dissertationes  controver- 
sisticae,  in  quibus  plerique  fidei  arti- 
culi  ab  hodierno  praetensae  reforma- 
tionis  ministerio  in  controversiam  de- 
ducti  ad  verum  romanae  Ecclesiae  sen- 
sum  exponuntur  occaiione  libellorum 
a  Jo.  Jnc.  V  e  d  r  o  s  i  o  ministro  curiensi 
et  Jo.  H.  Heideggero  editorum,  ib. 

1 670  in  4 ;  1 684 ;  agit  in  iis  de  verbo 
Dei  non  scripto,  de  fidei  regula,  de 
vera  Ecclesia  et  romano  pontifice ,  de 
sacram&ntis,  sacrificio  missae,  de  prae- 
destinatione  etc.  Oecumenica  cathedrae 
apostolicae  auctoritas  asserta  et  vindi- 
cata  adversus  4  famosae  declarationis 
cleri  gallicani  a.  1682  orticulos.  Agit 
aactor  1.  de  rom.  pontificis  erga  reges 
anctoritate;  2.  de  ejusdem  supra  reges 
auctoritate ;  3.  de  ejusdcm  supra  con- 


Digitized  by  Google 


33  5      1681-1700.  Theol.  acnoL  in  Gurm.  Sannig,  Lambrecht,  Senftleben,  335 


cilium  superioritate ;  4.  deejusdemin- 
fallibilitate  in  decidendis  fidei  et  mo- 
rum  controversiis,  ib.  1689inf.,  etiam 
in  Rocaberti  bibL  max.  pontificiae 
VII,  265—735.  Vindex  veritas  (cen- 
turiae  primae)  annalium  ecclesiastico- 
rum  Caes.  Baronii  adversus  arrogatum 
Jo.  H.  0 1  ti  u  m  examen  perpetuum,  ib. 

1680  in  f. ;  de  dominio  clericorum  et  re- 
ligiosorum,  Salisburgi  1656  in  8; 
de  injuriis  «t  restitutione  pro  iis  debita, 
ib.  1657  in  8.  —  In  eodem  monasterio 
floruit  hoc  tempore  Beda  Schwal- 
1  e  r ,  cujus  exatant  Paradoxa  thomistico- 
theologica  i.  e.  selectiores  difficultates, 
quibui  Thomistae  ab  extraneis  discer- 
nuntur,  Einsidlae  1688;  Zona  triplex 
tripiUcis  philosophiae,  seu  difficultates 
ex  philosophia  scholastico  -  thomistica, 
ib.  1678  3  pp.  in  1  v. 

145.  Beraardus  Sannig  0.  Min. 
Nissae  in  Silesia  natus,  ss.  canonum  in 
studio  generali  pragensis  conventus  s. 
Mariae  ad  Nives  primarius  professor, 
non  semel  provinciae  praepositus,  in- 
signia  edidit  opera,  quae  eum  probant 
virum  eloquio  scholasticum ,  disputa- 
torem  acutum  acinjure  canonico  egre- 
gie  doctum1).  Ejusmodi  sunt:  Schola 
theologiac  Scotistarum,  Pragae  1675  — 

1681  t.  4  in  f„  quorum  3.  complecti- 
tur  theologiam  moralem ;  schola  contro- 
versisiica  seu  controversiae  universae 
adver8us  haereticos  omnes  veteres  et 
novos,  ib.  1686  v.  2  in  f.;  sehola  cano- 
nica  seu  universum  jus  canonicum  nova 
methodo  digestum,  ib.  1686.  1687  v. 
2;  1696;  1727;  schola  philosophica 
Scotistarum,  ib.  1684.  1685  v.  3  in  f. 


>)  Cf.  plora  de  hoc  religioio,  qui  prae- 
cipuis  sui  ordinis  muneribus  est  functus, 
apud  Greiderer  in  Germania  franciacana 
Un.  69,  73, 148, 154,  170,  341,342,  344, 
346 ;  1.  5  n.  51, 82,  95.  Jocher  1, 1336  men- 
tionem  facit  Antonii  Brandsack  0.  S. 
Franc.  litomirioensis,  quem  philosophiam 
et  tbeologiam  edidisse  affirmat  (f  1.  Maji 
1683). 


—  Lambertus  Lambrecht1)  0.  Min. 
dictus  communiter  .Scotus  viennensis^ 
ex  universa  theologia,  quam  edere  di~ 
sposuerat,  solum  edidit  tr.  de  fide,  spe 
ei  caritaU,  Viennae  1696,  opus  rarum. 

—  Antonius  W  i  e  1  i  n  g  0.  S.  Franc. 
concinnavit  Medullam  theologiae  scho- 
lasticae,  Augustae  1699.  —  Theolo- 
giam  scholasticam  in  discursus  50  di- 
stributam  reliquit  (1680)  Hieronymu* 
Ebenbauer  0.  S.  Aug.  pragensis  88. 
librorum  interpres  (t  2 1 .  Jan.  1694).  — 
Joannes  B  0  c  k  S.  J.  (n.  2  I .  Jun.  1638; 
t  8.  Dec  1688)  praeter  compendium 
philosophiae  Olomucii  1676  in  12., 
elaboravit  etiam  theobgiam  scholasti- 
cam  ad  mentem  d.  Augustini ,  Pra- 
gae  1682  in  8.  —  Ita  etiam  Joannes 
Senftleben  S.  J. Sileaius  (n.  12-Sept. 
1648;  t  3.  Nov.  1693)  non  solum 
philosophiam  aristotelicam  commenta- 
riis  doctorum  S.  J.  illustratam  in  uni- 
versitate  pragensi  disputationi  publicae 
proposuit  exposuitque,  Pragae  168S 
t.  3  in  8„  sed  et  theologiam  doctoris 
angelici  d.  Thomae  Aq.  sacris  firmatam 
auctoritatibus,  ib.  1687  in  12.  —  Uni- 
versam  pariter  theologiam  complectitur 
in  suis  quaestionibus  et  responsis  theolo- 
gicis,  Pragae  1674—79  t.  3  in  12; 
Eystauii  1705  inf.;  1725  t.  3  in  1  v. 
in  f.  Franciscus  Maria  Kamperger 
S.  J.  Olomucensis,  s.  Scripturae  24  an- 
nis  interpres  et  nniversitatis  olomu- 
censis  a.  20  cancellarius  (n.  18.  Jul. 
1638;t  6.  Maj.  1698).  Laudantur  qui- 
dem  in  ipsis  soliditas  et  claritas  non 
nimis  diffusa,  ea  tamen  msgis  utilia 
fuissent,  si  accuratius  statum  quae- 
stionis,  varias  notiones  quaestionum- 
que  inter  se  nexum  dilucidasset.  Tue- 
tur  hic  auctor  praedestinationem  ad 
gloriam  ante  praevisa  merita  8).  —  Se- 
lecta  in  8.  Thomam  commentaria  tribuit 
Henrico  Hilden  0.  Praed.  Colonienai 
Fridericus  Steil  ejua  quondam  disci- 


i)  Secundum  Greiderer  1.  III  n.  332  L. 
Lambrecht  obiit  1662. 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr6voux  1711.  p.  963. 


Digitized  by  Google 


337  Hilden,  Hermann,  Stadelmayer,  Weibel,  Oberascher  etc.  335 


pulua.  Vir  fuit  eouti 
probitate  et  facilitate,  tbeologiae  et 
utriusque  juris  peritia  conspicnus ,  in 
academia  coloniensi  professor,  Argen- 
tinae  principia  episcopi  vicarius  gene- 
ralis  (t  2.  Nov.  1682  a.  aetatis  40). 
Praeter  alia  propo9uit  quoque  publico 
certamini  resolutiones  Augustino-tho- 
misticas  de  physiea  praedeterminatione 
ejus  natnram,  vii-es  ac  munia  explican- 
tes x).  —  Tractatus  theologicos  ad  men- 
tem  snbtilis  doctoris  in  11.  sententia- 
nfm  scripsit  Amandus  Hermann  0. 
S.  Franc.  Niasae  in  Silesia  natus,  theo- 
logiae  lector  jubilatns  *),  vir  eruditus 
et  pius  (t  26.  Nov.  1700).  Prodierunt 
Coloniae  1690  —  94  v.  4  in  f.,  opus 
rarnm ;  Ethica  sacra  acholastica  specn- 
lativo-practica  seu  tr.  et  disp.  morales 
de  virtntibus  theologicis  et  moralibus, 
ad  mentem  Joan.  Duns  Scoti,  Herbi- 
poli  1698  t.  2  inf.;  Soltriplex  innni- 
verso  i.  e.  universus  phihsophiae  cursus 
Angustini,  Bernardi  et  Scoti  menti  con- 
formatus,  tribus  religionibus  Augusti- 
nianornm,  Ci8tercienaium ,  Francisca- 
norum  consecratus,  Sukbachii  1076 
in  £  (m.  75). 

146.  Argumenta  singularia  tracta- 
runt:  Alphonaus  Stadelm  ay  er  0. S. 
Ben.  Oenipontanus  n.  1610,  prolessor 
et  (1652— 73)  rectoruniversitatis  sa- 
lisburgensis,  de  quo  hujus  historia  scri- 
bit  (II,  7  n.  23):  >Hic  est  ille  vir, 
quo  nihil  modestius,  nihil  unquam  ba- 
buit  universitas  gravius,  et  in  quo  sum- 
ma  comitas  et  rerum  agendarum  peri- 
tia  enituit  .  .  .  Quantia  beneficiia  uni- 
versitatem  devinxerit,  dum  nos  8ilemus, 
loquuntur.«  Obiit  abbas  weingar- 
»is  19.  Jul.  1683.  Ipsius  snnt:  De 
Deo  et  attributis  Deo  propriis  1660  in 
8:  de  legibus  disp.,  1650  in  4;  de  vi- 
fione  beatifica  1655  in  8.  —  Sequun- 
tur  tres  aodales  et  collegae,  scil.  Ber- 
nardus  Weibel  Constantiensia  (t  18. 


Apr.  1699  a.  aetatis  82),  qui  reliquit 
baec  opera  (ib.  n.  25 1 ) :  de  natura  theo- 
logiae  et  de  existentia  et  essentia  Dei, 
Salisburgi  1664  in  12;  de  sacrificio 
missae,  16R2;  selectae  difficultates  de 
jure  et  justitia  1660  in  8;  de  jurisdic- 
tione  poenitentiali  J669  in  —  Mag- 
nua  Agricola(t  1688),  cuju$ praeter 
philosophica  exatant  L  de  nnjsterio  ss* 
Trinitatis  1679,  et  L  de  actibus  hutna- 
nw,  1679.  —  Maurus  Oberascher, 
qui  obiit  abbas  lunaelacenais  1 5.  Dec. 
1697.  Ejus  sunt:  disp.  de  actibus  hu- 
manis,  Salisburgi  1661  in  4;  de  pecca- 
tis  1663  in  4;  de  gratia  dioina  1664 
in  4;  de  cirtutibus  theologicis  1665  in 
4;  de  unione  Verbi  iiwamatl  cum  na- 
tura  humuna  1 6R6  in  4 ;  de  consequen- 
tibus  unionem  Verbi  incarnati,  1667  in 
4;  de  jure  etjustUia  1067  in  4;  ara 
coeli  seu  memoria  mirabilium  de  augu- 
stissiino  missae  sacrificio  apeculative  et 
practice  concinnata  1 669  in  4 ;  tr.  duo 
speculativo-practici  de  sacramentis  in 
genere  et  in  specie  (de  baptismo,  confir- 
matione,  eucharistia  et  ordine),  1676. 
—  Joan.  Adamus  Weber  l)  can.  reg. 
a.  Aug.  (t  1686,  a.  aetatis  75),  praeter 
alia  edidit :  Theorematatheologica  juxta 
mentem  d.  Augustini  de  Deo  uno  et 
trino,  Augustae  V.  1668;  de  divina 
gratia  et  gloria,  ib.  1  668  ;  nucleus  juris 
episcopaiis,  Salisburgi  1681  pp.  2  in 
12.  —  SebtiStianns  Knippenberg 
0.  Praed.,  in  universitate  coloniensi 
professor  *) ,  edidit  tria  opuscula :  de 
providentia  Dei  gubernante  per  motum 
juxta  mentem  3.  Augustini  ep.  et  s. 
ThomaeAq.,  Coloniae  1700  in  12,con- 
tra  Petr.  Kirsch  S.  J.,  de  quo  infra; 
Doctrina  s.  Thomae  in  materia  de  grn- 
tia  ab  erroribus  ipsi  falso  impositis  li- 


')  Echard  II,  695. 

•)  C£  Greiderer  1.  4.  p.  309.  346  etc. 


')  Cf.  Kobolt  baieriachea  Gelelirten- 
lexicon  p.  732. 

•-)  Hujus  forte  frater  vel  contanguineua 
est  J.  Knippenberg,  cuju»  exstat: 
Historia  ecctesiastiea  ducatus  Gfldriae,  in 
qua  catholicae  fidei  origo  in  eodem  duca- 
tu  ejusque  propagatio  narratur,  Bruxellis 

1719  in  4.  de  qua  ct.  acta  erudit.  hp.s. 

1720  p.  36. 


Digitized  by  Google 


339 


1681-1700.  Mariologia.  8choenleben, 


3-40 


berata ;  adjungitur  compendium  doctri- 
nae  C.  Jansenii  .  .  .  in  quinque  famosis 
prop.  illius  damnatae,  ib.  1718;  cotUra 
l.  auctoHs  anonymi  (Joannis  van  B  i  1- 
sen  0.  Praed.)  intitulati:  Praedicatorii 
ordinis  fides  et  religio  vindicata,  ib. 
1721,  quae  duo  tamen  prohibita  fuere 
(20.  Sept.  1719  et  29.  Jul.  1722).  — 
Nicolaus  Avancini  S.  J.,  provinciae 
Austriae  praepontus,  Bohemiae  visita- 
tor  et  praepositi  generalis  assistens, 
qui  suo  meditationum  libro  maxime  ir- 
notuit.  Katus  is  est  in  dioecesi  triden- 
tina  a.  1612,  Viennae  theologiam  mo- 
ralem  quadriennio  et  sexennio  schola- 
sticam  est  professus  (f  6.  Dec.  1686). 
Proposuit1)  disputationi  publicae  as- 
sertiones  theologicas  de  Deo  uno  et  trino, 
Viennue  1 653  in  1 2  ;  conclusiones  theo- 
logica3  de  Verbo  incarnato,  ib.  1651  in 
1 2 ;  theses  de  jure  et  justitia,  ib.  1651 
in  12;  assertiones  theologicas  (50)  ex 
universa  tbeologia,  ib.  1652  in  12.  etc. 
—  Joan.  B.  Erhurt  S.  J.  Monacensis 
(t  17.  Apr.  1694),  qui  plurimas  qq. 
philosophicas  et  theologicas  proposuit 
solvendas.  —  Pauluc  Zingnis  (Zig- 
nis)  S.  J.  Epanensis  theologiae  schola- 
sticae  Oeniponte  professor  (t  9.  Jan. 
1696)  edidit  8)  disp.  theologicas  de  ju- 
ramentis,  Friburgi  Helv.  \QS6;depec- 
catis,  Oeniponti  1691  ;  de  septein  gra- 
tiae  fontibus,  ib.  1694;  de  norma  cre- 
dendi,  ib.  1692;  de  regula  morum  sive 
actuum  humanorum,  ib.  1690;  Statera 
justitiae  sive  de  justitia  ejusque  laesae 
reparatione  ib.  1693  etc.  —  Grego- 
rius  a  s.  Laurentio  (Laur.  Auer)  0. 


i)  Cf.  Sommervogel  1,  C68— 80. 

»)  Cf.  Lauchert  Allg.  d.  Bi.  45,  324. 
Frater  forte  ejus  eat  Ch ristophorus 
Z.  SJ.  (t  19.  Mart,  1700)  unus  ex  tribua 
cenaoribua  ab  Innocentio  XIL  delecti»  pro 
examine  celebria  1.  Fundamentum  theo- 
logiae  moralis  Th.  Gonzalez  contra 
probabilisraura.  Ejua  ccnsuram  habes 
apud  Patnzzi  Osservazioni  sopra  varj  punti 
d'  istoria  lett.  (Venetiis  1756)  II,  CXXIV— 
XXIX ;  Concina  Difesa  della  Comp.  di  G. 
(Venetiis  1767)  II,  63—56.  Cf.  Lauchert 
1.  c  p.  321. 


Carm.  (tl689)  reliquit  examen  thomt- 
sticum  vindiciarum  antithomisticarum, 
Salisburgi  1688  in  f. 

147.  Kunnulii  de  b.  Maria  V.  scripse- 
runt,  ut  Joannes  Lud.  SchOnleben 
Labacensis,  n.  1 6 1 8,  aliquamdiu  soda- 
lis  Soc.  Jesu,  theologiae  doctor.  nota- 
rius  apostolicus,  capituli  labacensis  de- 
canus  et  arLhipresbyter  refuitzensi>, 
qui  renunciatis  omnibus  dignitatibus 
solis  dein  studiis  vacavit  (t  1 5.  Oct. 
1681).  Phiriuia  (37)  reliquit  scripta  1 ), 
e  quibus  huc  spectant:  Orbia  votutn 
pro  definitione  piae  sententiae  de  im- 
maculata  conceptione  Deiparae  V.  11.  4, 
Klagenfurti  1658  in4;  vera  ac  sincera 
sententia  de  immaculata  conceptione 
Deiparae  V.  ejusdemque  cultus  festivi 
objectis,  in  qua  ud  trutinam  bullarum 
ap.  Sedis  appenditur  et  examinatur 
synopsis  historica  de  eadem  conceptione 
F.  Marcelli  Siderei  Cyriaci,  opusculum 
extemporaneum  lucidatum  sub  velo 
hominis  diaphano,  sub  nomine  Balduini 
Helenoccei,  Salisburgi  1 668  in  4 ;  pal- 
ma  virginea  seu  Deiparae  V.  Mariae  de 
adversariis  suae  immaculatae  concep- 
tionis  victoriae  omnium  seculorum 
aerae  christianae  succincta  narratione 
representatae,  ib.  1671  in  4;  utrum- 
que  quondam  fuit  prohibitum.  Praeci- 
puum  tamen  ejus  opus  magnique  mo- 
menti  pro  historia  patria  est  Carniola 
atMqua  et  nova  sive  incliti  ducatus  Car- 
nioliaeannalessacroprofani(ada.  1 000), 
Lubaci  1681  v.  2  in  f.  —  Jo.  Everar- 
dus  Nidhardus  S.  J.,  minus  propter 
scripta  quam  propter  fata  varia  cele- 
ber,  natus  est  8.  Dec.  1607  nobilibua 
parentibus  in  arce  Falkensteinensi  su- 
periori8  Austriae.  Aliquamdiu  secutus 
est  militiam  seculRrem,  mox  (5.  Oct. 
1631)  castra  Christi.  Emensis  feliciter 
studiorum  spatiis  in  academia  grae- 
censi  publice  docuit  ethicam,  philoso- 


i)  Cf.  Zedler  XXXV,  842.  Pleraque 
prodierunt  absque  nomine  auctoris.  Cf.  P. 
v.  R  »dic8  allg.  d.  Bi.  32,  314  s. 


Digitized  by  Google 


34 1 


Nidhardua,  Gerwig. 


342 


phiam  et  88.  canones ;  designatus  etiam 
fuerat  ad  profitendam  theologiam  acho- 
lasticam  et  poleraicam,  sed  evocatus 
inde  est  a  Ferdinando  III.  imp.,  ut  se- 
renissimae  filiae  suae  Annae  primum, 
deinde  etiam  archiducis  Leopcldi  (post- 
modum  imperatoris)  conscientiam  re- 
geret  mentemque  simul  bonis  literis 
imbueret;  postea  voluit  idem  impera- 
tor,  ut  eandem  Mariam  Annam  futu- 
ram  Philippi  IV.  conjugem  in  Hispa- 
niam  tamquaro  confessarius  comitare- 
tur.  Eo  in  munere  se  gessit  tanta  doc- 
trinae  et  prudentiae  commen<1atione, 
ut  a  rege  et  a  regina  ad  cardinalitiam 
dignitatem  summo  pontifici  propone- 
retur:  qui  illum  cardinalem  creasset, 
nisi  ipse  P.  Joan.  Everardus  flexis  ge- 
nibus  regem  obsecrasset,  ut  ab  hoc  con- 
silio  desisteret.  Defuncto  rege  tantum 
apud  pontificem  institit  regina,  ut  is 
(tum  Alexander  VIL)  praecepto  adige- 
ret  patrem  ad  suscipiendum  et  admi- 
nistrandum  officium  inquisitoris  gene- 
ralis  in  Hispania.  Verum  praevalente 
factione  ei  adversa  aulam  relinquere 
cogitur  (1669),  sed  agente  eadem  re- 
gina  dictus  est  plane  invitus  ')  a  Cle- 
mente  X.  archiepiscopns  edessenus  et 
22.  Febr.  1672  cardinalis  (  f  30.  Jan. 
16S1  a.  aetatis  73).  Duo  ejus  scripta, 
in  quibus  egregium  se  probat  theolo- 
gum,  huc  spectant:  Responsio  ad  libel- 
lum  supplieem  R.  P.  Mag.  Fr.  Joan. 
Martinez  de  Prado  0.  Praed.  oblatum 
suae  Majestati  negantis  a  suis  ordinis 
praedicatoribus  pronunciari  posse  illud 
in  Hispania  elogium:  >Laudetur  ss. 
Altaris  sacramentum  et  immaculata 
Deiparae  V.  conceptio,4  prius  hispano 
idiomate,  dein  latine  Duaci  1664  in 
12;  ad  calcem  op.P.  Theoiori  Moreti 
de  eonceptione  itnmaeulata  bb.  Vtrginis, 
Coloniae  1671  in  f.;  examen  theologx- 
cum  quatuor  propositionum  quorundam 
auctorum  anonymorum,  quibus  aspei- 
gunt  maculam  cultui,  festo,  objecto  ac 


')  Ct  egregiam  notitiam  de  eo  in  hiit. 
poL  Bl  XCVIII  (1886),  139-54. 


sententiae  piae  de  immaculata  ss.  Dei 
Matris  V.  conceptione  necnon  consti- 
tutioni  8.  D.  N.  Alexandri  VII  octavo 
Dec.  1661  in  ejus  favorem  expeditae, 
hispane  prius,  dein  latine  Matriti  1665 
in  4;  Antwerpiae  1682  in  8.  —  Lau- 
rentius  Gerwig  S.  J.  Suevus1),  in 
academia  friburgensi  s.  theologiae  pro- 
fessor  (t  1 68 1 ),  disputationi  proposuit 
quaestionem  theologicam  ad  q.  81.  d. 
Thomae  1.  2,  in  qua  ostenditur,  s.Tho- 
mam  Aq.  clare  asserere  s*.  V.  matrem 
Dei  Mariam  sine  peccato  originali  con- 
ceptam  fuuse  et  oppositam  sententiam 
nuspiam  in  suis  libris  tradere,  Fri- 
burgi  Brisgoiae  1666  in  12.,  et  alte- 
ram  de  peceatis  ad  1 .  2  8.  Thomae,  in 
qua  pro  coronide  ostenditur,  s.  Ber- 
nardum  nullum  peccatum  imputasse 
ss.  Dei  Matri  V.,  ib.  1668  in  12.  Re- 
liquit  praeterea  q.  theologicam  de  re- 
solutione  fidei  divinae  ad  2.  2.  8.  Tho- 
mae  q.  1.,  in  qua  pro  coronide  quae- 
ritur,  an  haereticorum  in  fide  magistri 
sint  viri  pii  et  docti  constituentes  sen- 
tentiam  probabilem,  ib.  1672  in  4; 
demonstrationem  theologicam  in  nomi* 
natos  cvangelicos  reformatos,  Augu- 
stae  V.  1677  in  12;  de  iticamatione, 
Dilingae  1669;  de  merito  Christi,  im- 
maculata  Deiparae  conceptione  etc,  ib. 
1671.  Duplex  demonstratio  theologica, 
altera  ad  mentem  s.  Augustini  et  s. 
Anselmi  adversus  atheos  demonstrans 
a  priori  Deum  esse;  altera  a^versus  mo- 
dernos  sectarios  demonstrans  in  ipso- 
rum  dogmate  contineri  atheismum  etc., 
Augustae  V.  1678. 

1 48.  In  Polonia  Thomas  M 1  o  d  i  i  a- 
nowski  S.  J.  Mazoviae  21.  Dec.  1622 
nutus,  aliquamdiu  in  Perside  et  in  Pa- 
laestina  missionarius,  dein  philosophiae 
ettheologiae  Lubiini  profeasor  (t  9.  Oct. 
1686),  praelectionum  theologicarum  t.  4 
Moguntiae  et  Dantisci  1682  edidit, 
quue  universam  theologium  complec- 
tuntur.  Prodierunt  prius  seorsiin  D*n- 


|      «)  Cf.  Sommervogel  III,  1361. 


Digitized  by  Google 


343 


1681—1700.  Theol.  scholastica  in  It.  Cacheranua,  Maurus, 


344 


tisci  aliisque  locis  1667 — 1677  t.  8 
in  f. ;  praelectiones  philosophicas  in  octo 
11.  physicorum  Aristotelis,  Lesnae  1671 
in  8 ;  praeleciiones  metaphysices  et  logi- 
ces,  Gedani  1671  in  f. ;  utraeque  simul 
tamquam  t.  5.  adjectae  sunt  praelec- 
tionibus  theologicis  l).  —  Joannes  Mo- 
rawski  S.  J.  philosophiae  professor 
(t  25.  Jun.  1700)  praeter  philosophiae 
totius  principia  per  quaestiones  de  ente 
in  communi,  Posnaniae  1660;  1682; 
1687;  Lugduni  1688  in  8.,  S.  roma- 
nam  Ecclesium  ab  antiquis  calumniis 
haereticorum  de  novo  suscitatis  vindica- 
vit,  Posnaniae  1 690  in  8  ;  1 693 ;  1 759, 
variasque  qq.  disputandas  proposuit 8), 
ut  de  Deo  uno  et  trino,  Calissii  1674 
in  8 ;  de  Verbo  incarnato  et  de  ejusdem 
admirabili  matreVirgine,  Lesnae  1671; 
Cracoviae  1681  in  4;  selectas  quaestio- 
nes  ad  1 .  p.  et  ad  1 .  2  Sumroae  d.  Tho- 
mae,  Calisaii  1681  in  8;  ad  2.  2  et  3. 
p.  Saminae  d.  Thomae  Aq.,  Calissii 
1681  in  4.  —  Joannes  Hostynski 
S.  J.  (t  20.  Martii  1685)  tr.  theologi- 
cum  de  Deo  homine  seu  Verbi  divini 
incarnatione,  Posnaniae  1679  in  4.  re- 
liquit.  —  Casimirus  Wolski  Ogon- 
czyk  S.  J.  Roxolanus,  philosophiae  et 
theologiae  schulasticae  professor  (t25. 
Apr.  1 690),  concinnavit  vindicias  s.  Au- 
gustini  et  s.  Thomae  seu  disp.  de  mente 
utriusque  doctoris  circa  scientiam  Dei 
mediam,  Posnuniae  1695  in  4. 

149.  In  Italia  plures  exstitere,  qui 
integrum  theologiae  cursum  elabora- 
runt  iique  haud  infimne  notae.  Ita  Jo- 
sephus  Cacheranus  cler.  reg.  Barn. 
congr.  s.  Pauli  coniposuit  theologium 
asscrtioum  complectentem  tractatus 
scholastitos  nova  methodo  utilitati  oc 
brevitati  nuaxime  acconiraodata  dispo- 
sitos  t.  4  ini. ;  quorum  1.  prodiitLug- 
duni  1073;  2.  Medioluni  1678;  3.Lug- 
duni  1681,  et  4.  ib.  1685, opus  raris- 


m  Cf.  Sommervogel  V,  1138—41. 
*)  Cf.  Sommervogel  V,  128H— 90. 


simum.  —  Silvester  Maurus  S.  J. 
Spoletanus  (n.  16fi9),  vir  sagacis  in- 
genii  et  exemplaris  virtutis.  Romae* 
philosophiam  et  diu  theologiam  scho- 
lasticam  docuit.  Mazime  inclaruit,  cum 
universa  Aristotelis  opera  perpetua  ex- 
planutione  et  auctori  suo  fidelissim» 
adhaerente  complezus  est.  Edidit  scil. 
AristMis  opera,  quae  exstant  omnia^ 
brevi  puraphrasi  ac  literae  perpetuo  in- 
haerente  rxplanatione  iUustrata,  Romae 
1668  t.  6  in4:  quae  ezplanatio  est  so- 
bria,  a  nimiis  subtilitatibus  aliena,  ni- 
tida,  accurata,  solida,  adeo  ut  ea,  sicut 
et  reliqua  ejus  opera  philosophica  nun- 
quam  satis  philosophiae  studiosis  siv» 
ad  Aristotelis  intelligentiam  sive  ad 
aanae  solidaeque  philosophiae  studium 
commendari  possint :  hinc  propter  suam 
utilitatem,  pretium  et  raritatem  recusa 
fuit  PariBiis  1885 — 87  t.  4  curantibua 
PP.Ehrle.Beringer  etFelchlin1). 
Seorsim  prodiit  Nova  et  accurata  elhi- 
cae  aristotelicae  editio  cum  praeclara 
paraphrasi,  Venetiis  1696  in  4  ;  1698, 
accedit  editio  politicae  et  oeconomicae 
Aristotelis  cum  paraphrasi;  Quaestio- 
num  philosophicarum  11.  5,  Romae  1 658 
t.  5  in  8.,  1670;  Parisiii  1876,  in  cu- 
jus  ed.  praefatione  de  eo  scribit  Li- 
beratore:  «Qui  vestigiis  Aristotelis 
et  8.  Thomae  fideliter  insistens  eorum 
doctrinam  tam  dilucide  proposuit  ac 
tara  solide  propugnavit,  ut  inter  prin- 
cipes  scholae  magistros  jure  sit  habi- 
tus.«  Opus  theologicum  in  3  t  distri- 
butum ,  in  quo  praecipua  totius  theo- 
logiae  capita  accurate  (nitide  et  clare) 
pertractantur,  Romae  1687  in  f.,  opus 
insigne;  quaestionum  theologicarum  U. 
6,  Romae  1676 — 1679  v.  6  in  12.,  in 
quo  praecipua  theologiae  argumenta 
pertractat.  Obiit  praestans  hic  theo- 
logus  et  philosophus  13.  Jan.  1687. 


<  i  Cf.  Zeitachr.  fQr  kath.  Theol.  IX,  337 
ss.,  Oeniponte  1885.  Cf.  de  nostro  auctore 
notitiam  praemissam  t  I.  op.  theologici ; 
de  ejus  op.  Sonimervogcl  V,  765  -  9. 


Digitized  by  G 


345 


Grandi,  Spinula,  de  Comitibus,  Darecorteaius,  Maderni. 


346 


150.  Bonifaciu»  Maria  G  r  a  n  d  i  0. 
Praed.  Venetus  scripsit  cursum  theolo- 
gicum,  in  quo  principales  theologici 
tractatus  discutiuntur  juxta  mentem 
angelici  doctoris  d.  Thomae  Aq.  in  3  t. 
distributum  servata  coordinatione  Sum- 
mae  ejusdem  angelici  praeceptoris,  Fe- 
rariae  1692  t.  2  in  f.  Tomura  tertium, 
qui  comprehendit  tr.  ad.  3.  p.  attinen- 
tes,  videlicet  de  incarnatione,  de  gratia 
Christi  ac  de  ejusdem  scientia  et  me- 
rito,  de  sacramentis  in  genere  et  de 
unoquoque  in  particulari,  absolvit  ejus 
sodalis  Petrus  Martyr  Bertagnn  Ve- 
ronensis  (t  30.Jan.  1697)  partimpro- 
prio  calamo,  partim  ez  Nic.  Grundi 
communicatione,  prodiitque  cum  tomo 
1.  et  2.  Venetiis  1697  v.  3  in  f.  Adeo 
eminuit  Grandi  solida  doctrina,  pru- 
dentia  et  morum  integritate,  ut  patri- 
tii  veneti,  praesules,  imo  et  cardinales 
in  arduis  rerum  discriminibus  consi- 
lium  ab  eo  peterent  ipsumque  Inno- 
centius  XI.  bononiensi  coenobio  prae- 
fecerit,  ut  solida  regularis  disciplinae 
fundamenta  poneret  et  firmaret  (f  17. 
Febr.  1692).  —  Stephanus  Spinula 
cler.  reg.  congr.  Somaschae  *),  nobili3- 
sima  familia  oriundus,  comes  Flavio 
Chisio  card.  ad  regem  Galliae  legato 
datus,  dein  epiacopus  Savonae,  (1664; 
t  1682),  theologiam  scholasticam  in- 
choavit,  cujus  p.  1  (et  unica)  prodiit 
Papiae  1681  in  f.  eaque  complectitur 
disp.  in  1.  p.  d.  Ihomae,  in  quibus  post 
prolegomena  de  Deo  uno,  de  visione, 
scientia,  voluntate,  praedestinatione, 
Trinitate  atque  angelis  subtiliter  atque 
perspicue  disquiritur;  media  etiam  et 
nova  quadam  via  in  tr.  4.  disp.  3.  ten- 
tatur  inter  praedeterminationis  et  scien- 
tiae  mediae  assertores  in  ardua  illa 
qnaestione  de  conjunctione  divinae  vo- 
luntatis  cum  creata  libertate,  ita  nimi- 
rum  explicato  concursu  causae  primae 
cum  secundis,  ut  nec  physica  praemo- 
tione  nec  scientia  media  opus  esse  vi- 


1 )  Eat  forte  idem  cum  illo,  cujua  jam 
mentioneni  fecimu*  III».  1200. 


deatur  ').  Reliquit  et  opera  philoso- 
phica. —  Blasius  de  ComitibusO. 
Min.  Conv.  Cantii  in  ducatu  mediola- 
nensi  natus,  Pragae  seminarii  archie- 
piscopalis  regens  (f  4.  Apr.  1685  a. 
aetatis  49)  elaboravit  cursum  integrum 
philosophicum  et  theologicum,  sed 
morte  praeventus  eum  typis  mandare 
non  potuit.  Quaedam  tamen  edidit  ejus 
in  cathedra  successor  P.  MarianusUn- 
czovski,  scil.  de  Deo  trino  et  uno. 
Vetero-Pragae  1687;  de  intdlectu, 
scientia,  providentia.  praedestinatione  et 
reprobatione,  ib. ;  de  creatione,  statu  in- 
nocentiae,  angelis  etc.  1688. —  Diony- 
sius  Darecortesius  a Bergomo  dic- 
tus  0.  Min.  Bef.  lector  generalis  in  con- 
ventu  pragensi,  consultor  s.  Officii  et 
commissarius  visitator  in  Bohemia  et 
Hungaria  (t  1690),  cursum  theologi- 
cumeruditumpublici  juris  fecit  inscri- 
ptum  8) :  Exercitia  scholastica  in  uni- 
versatn  theologiam  practicam  et  spe- 
culativnm,  in  quibus  relicta  inutilium 
disp.  superfluitate  et  demisso  cavilloso 
opinionum  ezamine,  veritas  ipsa  (quae 
paucis  contenta  est  doceri)  clareetbre- 
viter  enodatur,  et  irrefragabili  ss.  Scri- 
pturarum,  approbatorum  summorum- 
que  Pont.  auctoritate  roboratur,  nec- 
non  ss.  PP.  et  orthodoxorum  theolo- 
gorum,  praecipue  doctoris  subtilis  doc- 
trina  eadem  veritas  ostenditur  firma, 
frolida  et  stabilis  adversus  haereticos 
tam  veteres  quam  recentiores,  Patavii 
1677  et  1690  t.  2  in  8.  —  Propter 
ordinatam  methodum  perspicuamque 
rerum,  de  quibus  agit,  seriem  laudatur 
rarus  cursus  theologicus  (Bomae  1671. 
1672.  1675  v.  3  in  f.)  AlezandriMa- 
derni  cler.  reg.  congr.  d.  Pauli,  quiin 
publico  gymnasio  mediolanensi  philo- 
sophiam  et  theologiam  docuit,  et  congr. 
renunciatus  est  praepositus  generalis 
(t  1685  a.  aetntis  67).  Ejus  diss.  dr 
virtutibus  in  gradu  heroico  valde  ap- 

>)  Cf.  Acta  eruditorumlipa.  1683  p.  241. 

:)  Cf.  Ant.  M.  a  Vicetia  Script.  0.  Min. 
prov.  s.  Ant.  Venet.  p.  55,  qui  plura  ejua 
dem  mac.  recenset. 


Digitized  by  G 


347 


1681-1700.  Theol.  ^cholaatiea 


in  It.  Conti,  Capiaucchi,  Torrez  34^ 


probavit  Benedictua  XIV.  in  op.  de  ca- 
nonizatione  sanctorum.  —  Epitomen 
theologiae  acholasticae,  in  qua  breviter 
et  dilucide  praecipui  ejus  tr.  expen- 
duntur  et  agitantnr,  Romae  1 680  in  4., 
reliquit  Nicolaus  a  s.  Jounne  Bap- 
t  i  s  t  a  0.  S.  Aug. l)  Panorinitanus  (t 
1 1.  Oct.  1692),  cuju8etiam  exstat  phi- 
losophia  augustiniana  sive  integer  cur- 
sus  philosophicus  juxta  doctrinam  s. 
P.  Augustini,  Genuae  1687  tomuli  6. 
—  Ejus  sodalis  Petrus  deComitibus 
(Conti)  Romanus,  s.  theologiae  magi- 
ster  (t  1696)  pariter  concinnavit  et 
Summam  philosophiae,  cujus  tamen  p. 
1.  tribus  tomis  distinctu  totam  physi- 
cam  complectens  prohibita  fuit  1 .  Aug. 
1 673 ;  et  theologiam  scholasticam  1 1  to- 
mulis  comprehensam,  Venetiis  et  Pa- 
tavii  1680—84  in  12. 

151.  Controversias  theologicas  selec- 
tas  scholastic<ist  morales,  scripturales 
ad  mentem  d.  Thomae  Romae  1670  in 
f.  edidit  Raimundus  Capisucchi  0. 
Praed.,  in  quibus  agit  de  aquae  s.  cali- 
cia  transsubstantiatione;  de  benedictio- 
ne  eucharistica,  communione  pro  mor- 
tuis;  de  apparitionibus  moituorum  per 
necromanticos ;  de  nemesi  et  invidiu; 
de  matriraonio  B.  V.  M.  cum  Josepho; 
genealogia  Christi ;  quis  fuerit  Melchi- 
sedech;  de  regno  Christi,  de  Trinitate; 
de  ideis  divinis  ad  roentem  Platonis: 
de  cultu  ss.  imaginum ;  de  martyrio ; 
de  episcopalu;  de  eleemosyna  etc.  Ajh 
pendicei  ad  easdetn  controversias  theo- 
logicas,  ib.  1671  in  4 ;  oranes  recogni- 
tas  et  auctas,  ib.  1678  in  f. ;  qq.  theo- 
logicas  selectas  morales  et  dogmaticas, 
quibus  suhjecta  est  diss.  historicu  de 
haereticis  pmedestinotianis  et  illorum 
erroribus,  Romae  16*4  in  f.  Natus  est 
Rairaundu-s  ex  pervetusta  ncbilissima- 
que  Capisncchiornm  romana  familia 
1  r,  1 0  Caniillus  in  baptismo  dictus.  Or- 
dinem  in^ressus  est  a.  nondura  natus 
1 4.  Studiorum  cursu  emenso  et  s.  theo- 


1 1  l  f.  Mongitore  biMioth.  -iculue  2. 89. 


logiae  raagister  approbatus  Vincentio 
Candido  8.  palatii  magistro  socius  pri- 
mum  fuit  adscitus,  tum  ab  Innocen- 
tio  X.  a.  1650  secretarius  indicis  con- 
stitutus  ac  episcoporum  examinator» 
demum  eidem  Candido  defuncto  ab  eo- 
dem  pontifice  a.  1654  suffectus  s.  pa- 
latii  magister.  Sub  Alexandro  VII.  ad- 
versam  fortunam  expertus  tanto  mu- 
neri  sponte  1663  cessit :  et  illustres 
licet  infulas  eidem  tum  obtulerit  sum- 
mus  pontifex,  quod  innocentiae  viri  te- 
stimonium  est  clarum,  constanter  re- 
cusavit,  Ecclesiae  non  satis  consultunx 
arbitratus,  si  ad  dignitates  ascenderet, 
priusquam  per  restitutionem  in  inte- 
grum  fama  sua  labe  omni  vel  minima 
immunis  palam  omnibus  ostenderetur. 
Id  jam  ex  parte  egerat  Alesander  VII., 
sed  Clemens  X.  omnibus  aequa  lance 
pensatis  eum  ad  pristinum  revocavit 
munus,  ac  in  iisdem  indulgentiarum, 
s.  inquisitionis ,  ss.  rituum,  indicis  et 
episcoporum  examinis  congregationi- 
bus  ut  alias  consultorem  edixit  ac  re- 
stituit  10.  Jan.  1673.  Demum  Inno- 
centius  XI.  eum  1.  Sept.  1681  in  s. 
cardinalium  collegium  cooptavit  (t'22. 
April.  1691).  —  Primam  Sumraae  s. 
Tbomae  p.  illustruvit  Michael  Pius 
Torrez  0.  Praed.  Alexandrinus  opere 
formalitatum  juxta  coinmentarium  in 
eandem  Marci  Serra  (cf.  III3,  916), 
Bononiae  1672  p.  vero  3.  —  Mat- 
thaeus  OrlandusO.  Carm.  l)  in  suo 
cursu  theologico  ad  methodum  schola- 
sticara  ordinato  Romae  1053  in  f.  Na- 
tus  is  est  in  oppido  Curinis  in  Sicilia 
10.  Febr.  1610.  Theologica  laurea  ac 
regentis  munere  ornatus  scholasticam 
1  theologiam  docuit  in  coenobiis  Neapoli 
et  Florentiae :  nc  tandem  Romae  in  col- 
legio  s.  Muriae  transpontinae,  ubi  diu 
moram  protraxit.  Inter  theologos  ac 
consultores  s.  congr.  de  propaganda 
tide  coopatus  est  acpraetuit  deputatus 
theologus  pro  versione  s.  Scripturae  in 
arabicum  linguam.  Omnium  suffrugio 


')  Cf.  Mongitore  II,  58. 


Digitized  by  Google 


34y 


Orlandus,  Piccinardi,  Foniua. 


350 


ad  praepositi  generalis  ordinis  gradum 
evectus  est  12.  Jun.  1666.  A  Clemen- 
te  II.  visitator  apostolicas  constitutus 
Galliae  provincias  ac  nonnulla  etiam 
Italiae  loca  lustravit  ac  literarum*  stu- 
dii  inter  suos  promovere  curavit.  Ro- 
mam  regressus  in  eodem  generalis  mu- 
sere  Clementis  X.  beneficio  per  aliud 
aeienniam  confirmatus  est  et  a.  1674 
a  catholico  rege  Carolo  II.  episcopus 
cepbalaeditanus  noininatus  ab  eodem 
Clemente  consecratus  est  In  ecclesia 
regenda  prudentiae,  sollertiae,  doctrinae 
specimina  praebuit  ac  tamquam  incly- 
tom  praesulum  effulsit  exemplum  (t 
13.  Nov.  1695).  —  De  approbatione 
doctrinae  s.  Thomae  Aq.  IL  7  Patavii 
1683  v.  3  in  f.  disseruit  Seraphinus 
Piccinardi  0.  Praed.  Is  Brixiae 
1634  natus  a  puero  literis  ita  animum 
intendit ,  ut  auctorum  prope  neminem 
insigniorum  insalutatum  voluerit,  quo 
literarum  ingenuarum  antiquitatisque 
cognitioneni  adipisceretur  uberiorera. 
Absolato  philosophiae  stadio  summa 
omniam  acclamatione  cuncta  philoso- 
phiae  thomisticae  dogmata  propugna- 
vit,  tum  et  theologiae  thomisticae  pla- 
'cita  publicae  disputationi  proposuit  at- 
qne  pro  viribus  strenue  defendit.  Pbi- 
losophiam  primum,  theologiam  deinde 
variis  in  locis  primaria  e  cathedra  do- 
cnit.  Cumque  fama  ejus  doctrinae  di- 
vulgaretur,  senatus  veneti  auctoritate 
PaUvium  vocatus  est  a.  1669  ad  me- 
taphysicas  profitendas  disciplinas.  Pri- 
mam  studii  bononiensis  theologiae  ca- 
thedram  ab  ordinis  magistro  Joan. 
Thoma  de  Rocaberti  ultro  sibi  dela- 
tam,  modeste  recasavit:  a.  vero  1681 
in  ipsa  academia  patavina  acceptavit 
(t  1695).  ln  operis  supracitati  t  3- 
«pecialius  de  ipsa  ss.  Augustini  et 
Thomae  doctrina,  prout  a  Thomistis  de- 
fenditur.  atrit.  scientiam  mediam  im- 

™  w  m         ^mm^  w  mw        ■        mmt      —  ^^mmm  mmtm.  m-mmi  ■  mmt  m+mmmm 

pngnat  et  decreta  praedeterminantia 
tuetur,  novum  Josephi  a  Vita  (cf.  supra 
p.  24)  systema  refutat.  Alia  ejusdem 
opera  snnt  *) :  Philosophiae  dogmaiicae 
OCfTEchard  II,  741. 


peripateiicae  chriatianae  U.  9  in  patro- 
cinium  Aristotelis  ac  in  osores  ejus- 
dem  (Campanella,  Cartesium,  Gassen- 
di  etc),  Patavii  1671  in  4:  de  novitio 
opere,  quod  inscribitur  Praedestinatus, 
auctoris  anonymi  semipelagiani,  (in  re 
sub  praedest  inatorum  nomine  scriben- 
tis  adversus  divos  8.  P.  Augustini  dis- 
cipulos),  consarcinato  ut  supponitur  a. 
434  tempore  Prosperi,  nuper  reperto 
et  impresso  in  Galliis  (aSirmondo 
S.  J.  Parisiis  1643)  et  a  nemine  hac- 
tenus  revocato  ad  examen  nova  quae- 
stio  historico-theologica,  in  qua  simul 
historia  elacidatur  de  praedestinatiana 
haeresi  et  semipelagiana,  ib.  1686  in 
4.  Fallitur  vero  Piccinardus,  cum 
putat  neminem  hunc  1.  ad  examen  re- 
vocasse,  nam  Joan.  Avraeus  Sorbo- 
nae  doctor  altero  statim  anno  post  edi- 
tum  Praedestinatum  censuram  in  ln- 
cem  (gallice)  emisit,  qua  auctorem  huno 
ononymum  plurimorum  errorum,  pe- 
lagianismi  aliarumque  baeresum,  men- 
daciorum,  fabularum,  crassae  ignorau- 
tiae  et  foedissimae  imposturae  arguit, 
quod  librum,  quem  sub  Augustini  no- 
mine  confictum  asserit,  ipse  finxerit. 
Quae  censura  post  in  latinum  sermo- 
nem  conversa  et  ipsi  Praedestinato  an- 
nexa  in  Belgio  a.  1645  denuo  lucem 
publicam  aspexit  Etiam  Gilb.  Mau- 
g  u  i  n  u  s  aliique  de  Sirmondi  Praede- 
stinato  scripserunt l). 

152.  In  8coto  illustrando  desada- 
runt:  Joannes  Baptista  Fonius  de 
Fugnano  in  Aemiiia  0.  S.  Franc.  in  ope- 
re  valde  raro  De  disputaiionibus  et  quae- 
stionibus  ex  universa  theologia  ad  men- 
tem  Scoti  in  1.  1.  Sent,  Venetiis  1688; 
Bononiae  1693  pp.  3  in  t  2  inf.,  quo- 


')  Cf.  Acta  erudit.  lipa.  1687  p.  271  sa., 
ubi  in  Piccinardi  1.  recenaione  dicitur: 
„Etsi  in  examine  hujua  operis  antecesao- 
res  haud  paucos  habuerit,  reliquos  tamen 
omneaconjiciendi  audacia  »up«rat,et  mul- 
ta  in  medium  producit,  quae  nondum 
cuiquam  hactenus  in  mentem  veniaae  le- 
gimua." 


Digitized  by  Google 


351  1681-1700.  Theol.  acholaatica  in  Ii  Leali,  Baacetti,  Gennari  352 


rum  po8terior  est  posthumus.  —  Jo- 
8ephu9  Leali  0.  Min.  Veronensis  in 
8uis  paediis  scoticis  theologicis,  quibus 
aubtilissima  Scoti  mena  in  4  sententia- 
rum  11.  de  Deo,  angelis,  Christo  et  sa- 
cramentis  juxta  88.  patrnm  et  praeser- 
tim  8.  Augustini  principia  aperitur,  Ve- 
netiis  1668  t.  2  in  4;  Patavii  1682.— 
Clemens  Bascetti  0. Min.  discipulus 
Francisci  Macedo,  qui  edidit  Virida- 
rium  theologicum  parvum  in  4  11.  sen- 
tentiarum  Jo.  Duns  Scoti,Vicetiae  1688. 
1689  t.  4  in  12.  —  Theodorus  Gen- 
nari  0.  S.  Franc. ,  episcopus  veglien- 
sia  (t  1684),  auctor  est  L  titulo  plane 
aingulari  inscripti:  Dies  intelligibilis 
scoticus  in  duodtcim  horas  theologicas 
divisus  seu  dilucida  explicatio  symboli 
apostolici :  additae  sunt  cuilibet  arti- 
culo  quaestiones  principaliores  cum  eo- 
rum  clara  et  brevi  resolutione  juxta 
mentem  J.  Duns  Scoti,  d.  Tbomae  et 
8.  Bonaventurae,  Venetiis  1674  in  f. 
Scripsit  quoque  Manuale  confessorum, 
Patavii  1 679  in  4 ;  et  tr.  de  septem  pec- 
catis  capitalibus,  ib.  1680. 

153.  In  pritnis  vero  Laurentius 
Brancatius1)  de  Lauria  (quod  op- 
pidum  est  Lucaniae)  0.  Min.  Conv.  Na- 
tus  19  est  10.  Apr.  1612  parentibua 
pauperibus.  Juvenis  letali  apostemate 
corripitur,  quo  non  sine  gravi  dolore 
pressus  mortiqueproximus,  cum  nulla 
in  humanis  vitae  remedia  suppeterent, 
ad  s.  Franciscum  Seraphicum  conver- 
8us,  ejus  opem  ardenter  implorat  emis- 
so  voto,  se  si  superviveret,  sacram  ejus 
militiam  professurum.  Convaluit  et 
post  nonnullam  dilationem  ausceptus 
est  in  ordinem  Conventualium  2.  Jul. 
1630  mutato  baptismatis  nomine,  quod 
Jo.  Franciscus  erat,  in  Laurcntium. 
Non  tam  magistrorum  cura  quam  pro- 

')  Distingui  hic  debet  a  Francisco 
M  a  r  i  a  Brancacci,  cuiua  supra  memini- 
mus  p.  307.  In  bibl.  franciscana  11,  271 
noetro  adscribuntur  dissertationes,  quae 
aunt  Franc.  Mariae  Brancacci.  Ita 
etiam  Bibliogr.  critica,  III,  175. 


pria  industria  in  studiis  adeo  profecit, 
ut  lauream  primus  e  sua  provincia  ao- 
ceperit  et  magister  in  collegio  8.  Bona- 
venturae  erecto  olim  a  Sixto  V.  philo- 
sophiam  et  theologiam  variis  in  Italiae 
urbibu9,  etiam  in  universitate  romana 
doceret.  Munera  ordinis  honorifica 
obiit:  sed  praevalentibus  quibusdam 
aemulis  Albanum  secessit,  ubi  indulta 
liberiori  quiete  totum  se  studiis  dedit 
atque  mandante  P.  Catalano  ordinis  ge- 
nerali  commentaria  meditatus  est  doc- 
trinae  scotisticae  auctoritate  8.  Scriptu- 
rae,  patrum  atque  conciliorum  munita, 
quae  magna  sui  nominia  fama  Romae 
absolvit.  Alexander  VII.  eum  primo  a 
consiliis  dedit  s.  inquisitioni,  mox  con- 
gregationi  ss.  rituum,  tum  examina- 
torem  synodalem  atque  episcopalem, 
demum  praefectum  collegio  de  propa- 
ganda  fide.  Consilia  vero  et  sententiae 
Lauriae  summum  pontificem  adeo  ipsi 
conciliarunt,  ut  in  praearduis  negotiis 
eum  fere  semper  et  consuleret  et  ut 
plurimum  sequeretur.  Cum  in  theolo- 
gum  gallicae  legationis  delectus  e9set 
a  Flavio  Chisio  cardinali,  assensum  ne- 
gavit  pontifex  asserens,  se  in  uno  Lau- 
ria  supra  omnes  confidere  ejusque  ope- 
ram  sibi  adeo  esse  necessariam,  ut  ca- 
rere  ea  non  possit.  Propter  tantam  qua 
apud  pontificem  fruebatur  gratiam 
principum  legati  in  negotiia  suae  au- 
lae  ejus  nitebantur  sibi  conciliare  fa- 
vorem  oblatis  quoque  muneribus :  qui- 
bus  constanter  recusatis,  satis  sibi  esse 
dicebat,  si  fides  sua  constaret  incor- 
rupta.  Non  minori  in  konore  et  pretio 
erat  penes  Clementem  IX.  et  Clemen- 
tem  X..  qui  pontifex  factus  amicitiae 
cum  Lauria  jam  diu  contractae  haud 
immeraor,  ejua  arguebat  timorem,  quod 
infrequens  et  trepidus  ad  solium  acce- 
deret,  mandans  ei  aerio,  ut  secum  ageret 
quasi  cum  cardinali  Alterio,  non  cum 
pontifice,  cum  amico,  non  cum  Domino. 
Vaticanae  jam  custos  bibliothecae  con- 
gregationi  aggregatus  eat  visitationis 
status  l-egularium  atque  consistorii,  in 
quam  nemo  ante  ipsum  regularium  ad- 


Digitized  by  Google 


Bnfacatiua  de  Lauria. 


354 


missns  faerat.  8ed  tantis  Ucet  impli- 
catus  negotiis,  exercitia  nunqnam  de- 
seruit  claustralia,  assiduus  din  noctu- 
que  in  cboro,  etiam  cardinalis  electus 
per  trimestre,  qno  remansit  in  conven- 
tn  nsque  dum  habitatio  pararetur  con- 
<iigna  cardinali.  Ad  hunc  honorem  pro- 
motus  est  ab  Innocentio  XI.  prima 
Sept  1681.  Sanctae  sedis  bibliotheca- 
rins  decem  praecipnis  patrum  coetibns 
adscriptns  est,  in  qualibus,  ntPalatins 
ait.  ceteris  omnibns  fnit  cynosura  ju- 
stitiae.  Orationes,  quas  religiosus  fre- 
■qnentabat  in  claustro,  pnrpnratns  mi- 
nime  laxavit,  imo  consnetam  meditatio- 
nem  adjecta  qnotidie  ultra  solitnm  hora 
adauxit  Qnalibet  secunda  feria  vene- 
rationi  scalae  sanctae  destinavit  gra- 
dosque  omnes  de  genn  piisime  confe- 
cit  Mensa  ipsi  frugalis  erat  absque 
abaco,  sacris  lectionibns  piisqne  collo- 
qniis  non  lautis  fercuKs  abundans.  Om- 
nibus  omnia  factns  nnllo  hominum  ha- 
bito  delectn  facillima3  adventantibus 
praebuit  aures  et  si  posset  etiam  an- 
xilium :  sin  minns  certe  solatinm.  Lar- 
gas  eleemosynas  aliaque  id  genus  ca- 
ritatis  snbsidia  pauperibus,  languen- 
tibus,  peregrinis,  viduis,  pupillis,  qui 
tnrmatim  ad  palatii  fores  excnbabant, 
distribui  fecit  Monitus  eapropter  non 
semel  ab  oeconomo  domus,  ni  modum 
poneret,  totam  sensim  snbstantiam  in 
pauperes  exhanstnm  iri,  snbridens  di- 
xit :  ,  An  nescis,  quia  Dominns  in  loco 
pascuae  me  posnit?  Hi  nimirnm  sunt 
greges  illi,  de  quibus  Dominus  mandat : 
Tibi  derelictus  est  pauper,  orphano  tu 
eris  adjntor;  ut  qnid  igitur  indignaris, 
amice?  Hilarem  datorem  diligit  Deus: 
vade  ergo,  officium  tunm  cura,  nec  xciat 
deinceps  dextera  tna,  qnid  faciat  sini- 
stra.  Opes  bene  profusae  non  deficiunt, 
sed  crescunt,  incrementnm  dante  eo, 
qui  dixit:  Date  et  dabitur  vobis.«  Li- 
teratorum  exstitit  Maecenas,  viros  pro- 
bos  ac  doctos  laudavit,  promovit,  ar- 
gento  fovit  Demum  virtutibus  fulgens, 
meritis  cumulatus,  scriptis  perennem 
sui  memoriam  relinquens  letalem  in 


morbnm  incidit  Cum  unus  illorum,  qui 
moribundo  assistebant ,  pluribus  enm 
ad  constantiam  excitaret,  quod  scil.  vi- 
tae  cnrsn  in  honorem  Dei  et  salntem 
proximi  fideliter  exacto  amplissimnm 
in  coelo  praemium  laboris  et  meriti 
exspectandum  esset,  modeste  reposnit: 
tNon  merita,  pater,  non  merita,  sed 
dona  gratis  data  commemoranda  sunt, 
sine  quibus  nt  nihil  6umus,  sic  nihil 
possnmns  !). «  Placidissime  in  Domino 
obdormivit  30.  Nov.  1693.  Plnrima 
reliqnit  opera,  inter  quae  eminent: 
Commentaria  in  3.  et  4.  I.  sententiarum 
doctoris  subtilis,  rara  et  cara,  Eomae 
1653 — 1682  t  8  in  f,  in  quibus  pro- 
inde  agit  solide  et  docte  de  incarna- 
tione,  quae  disputatio  ceteris  praefer- 
tur;  de  virtutibus  theologicis  et  cardi- 
nalibus,  de  virtntis  heroicae  natura  et 
signis  ejusdem  in  specie;  de  spiritua- 
libus  donis,  gratia  habituali,  gratiis 
gratis  datis,  praecipue  de  miraculis, 
quae  maxime  inserviunt  congregationi- 
bus  ritnum ;  de  sacramentis  in  genere 
et  specie;  de  novissimis  deque  statu 
parvulorum,  quem  tr.  eruditissimum 
vocat  Norieius  in  suis  vindiciis  au- 
gustinianis  c.  3  §  5.  Opuscula  tria  de 
Deo  quoad  opera  praedestinationis,  re- 
probationis  et  gratiae  actualis  in  com- 
modum  tironum  s.  Augustini  doctrinae 
studio8ornm  elucubrata,  Bomae  1687; 
1770;  Rotomagi  1705  in4;  in  iisgra- 
tiam  se  ipsa  efficacem  et  gratuitam  prae- 
destinationem  ad  gloriam  ex  clara,  nt 
putat,  8.  Augustini  sententia  pro  viri- 
bus  propugnat   lnciderat  quondam, 
cum  jam  esset  magister,  in  corpus  ju- 
ris  canonici  cujus  lectione  adeo  captus 
est,  ut  nnica  nocte  35  percnrrerit  dist 
Hinc  enata  est  epitome  canonum  omniumt 


i)  Cf.  de  eo  Eggs,  Purpurae  doctae  1.  6 
n.  98:  Joan.  a  s.  Antonio  II,  271 ;  Tira- 
boachi  t  8  1.  2  c.  1  n.  7,  qui  de eo dicit: 
„Fu  avuto  in  conto  di  uno  de'  piii  dotti 
Teologi  del  suo  tempo MazzucneUi  II  p. 
4  n.  1991 :  Grammer  K.  L.  II»,  1192 :  m 

Snmis  Baba  in  ejus  vita  ita'ice  scripta. 
omae  1699. 


Digitized  by  Google 


355     1681-1700.  Theol.  schoL  in  It  et  Hisp.  Barberius,  Gabrielfi,  Fardella,  35^ 


qui  in  conciliis  generalibus  et  provin- 
cialibus,  in  decreto  Gratiani,  in  decre- 
taiibus,  in  epistolis  et  constitutionibus 
rom.  pontificum  usque  ad  nostra  tem- 
pora  (Alexandrum  VII.)  continentur, 
ordine  alphabetico  disposita,  Bomae 
1659;  1666;  Venetiis  1673;  1689; 
1706;  1778;  Coloniae  1684  et  1685 
in  8.  Opuscula  octo  de  oralione  chri- 
stiana  ejusque  speciebus  in  tironum 
orantium  gratiam,  Bomae  1685  in  4., 
et  aaepius,  in  magna  Cartusia  1896. 
Ea  ascetarum  manibus  teruntur,  et  a 
BenedictoXIV.  magni  fiunt1).  Intheo- 
logia  morali  probabilioristis  est  annu- 
merandus. 

154.  Denique  Hieronymus  Bram- 
bila  0.  Min.  Mediolanensis  (t  2.  Apr. 
1686)  prologum  in  l.  sententiarum  scrip- 
sit,  Mediolani  1682  in  4. — Bartholo- 
maeus  a  Barberiis  (Barberius)  0. 
Cap.  a  Castrovetro  quotidiana,  ut  ipse 
ait,  per  50  a.  lectione  operum  s.  Bo- 
naventurae  in  doctrina  ejusdem  prae 
ceteris  versatus  eat:  hinc  insignis  ejus- 
dem  interpres  (t  24.  Aug.  1697),  ela- 
boravit  cursum  theologicum  super  4  1L 
sententiarum  ad  mentem  seraphici  doc- 
toris  Bonaventurae,  Lugduni  1687  t.  2 
in  f,  quae  tamen  editio  intolerabilibus 
erroribus  typographicis  foedatur.  Scri- 
psit  etiam  cursum  philosophicum  sub 
titulo:  Flores  et  fructus  seraphici  ex 
serapbico  paradiso  excerpti,  Lugduni 
1677  t  3  in  4;  tabulam  (utilissimam) 
seu  indicem  generalem  in  opera  omnia 
s.  Bonaventurae,  ib.  1681 ;  glossam  sive 
Summam  ex  omnibus  s.  Bonaventurae 
expositionibus  in  8.  Scripturam  ib. 
1681—85  t  4  in  4.,  valde  raram.  — 
Felix  Gabrielli  0.  Min.  Conv.,  ordi- 
nis  Magister  generalis  (ab  a.  1653), 
deinde  epiacopus  nursinus  ( 1 6  59— 84), 


•)  De  aerv.  Dei  canoniaatione  III,  26. 
Cf.  Poulain  SJ.,  qui  recentem  ed.  in  Etudei 
LXXIX  (1899),  267—73  recenaet  et  non- 
nulla  notat.  Card.  nostri  autobiographia 
rasc.  aatervatur  in  conventu  rom.  duode- 
cim  Apo3t, 


reliquit  disputationes  de  praedestina- 
tione  et  reprobatione  ad  mentem  8.  Bo- 
naventurae  etScoti,  Bomae  1653  in  4; 
de  fide,  spe  et  caritate,  ib.  1653.  —  Bo- 
nifaciu8  Agostini  0.  Min.  ConT.  ex 
Monte  Olmo,  s.  theologiae  magister  Ce- 
senae,  Viterbii ,  Florentiae  ac  tandem 
Bomae  in  collegio  s.  Bonaventurae  (t 
1698)  in  1.  I.  sententiarum  juxta  men- 
tem  s.  Bonaventurae  commentarios  edi- 
dit  Bomae  1696  in  f;  in  reliquos  11. 
commentarii  lucem  non  aspexerunt.  — 
Albertus  Fardella  cler.  reg.  Drepani 
a.  1620  natus,  propter  ingenii  vivaci- 
tatem  numstrum  dictus  l),  juvenis  jam 
ita  effulsit,  ut  annos  vix  natus  1 9  Pa- 
normi  philosophiam  et  deinde  theolo- 
giam  scholasticam  variis  in  locis  docue- 
rit,  etiam  Parisiis.  Hic  ingenii  acumine 
primarios  parisiensis  academiae  docto- 
res  in  sui  admirationem  traxit,  qui 
praeter  morem  eum  pluries  ad  publicas 
di8putatione8  accersere.  Ibidem  primus 
omnium  sententiam  adinvenit  et  docnit 
singularem,  daemones  et  animas  in  in- 
ferno  ab  igne  materiali  torqueri  per 
unionem  hypostaticam  ad  ignem  8) :  pro 
qua  sententia  scripsit  opusculum:  Ra- 
tiocinium  pro  doctrina  de  unione  hypo- 
statica  ignis  cum  daemone,  quodreperi- 
tur  in  synopsi  theologiae  veterum  pa- 
trum  edita  a  Jac.  Gravina  Panormi 
1734  p.  353 — 380.  Opinionem  snam 
nititur  probare  septem  rationibus,  et 
decem  argumentis  contra  eam  adductis 
ibidem  respondet.  Bomae  quoque  plures 
annos  theologiam  docuit.  Fuit  concio- 
nator  eximius :  in  rebus  divinis  versa- 
tus  omnes  prope  Sripturae  libros  in- 
signi  memoriae  vi  retinebat.  Instituti 
tenaci8simu8  custos  virtutes  egregie 
coluit:  mornm  praesertim  suavitate  et 
singulari  hnmilitate  clarus,  omnibus 
mansuetudinis  exempla  exhibuit(t  19. 


>)  Cf.  Mich.  Bomeo  S.  J.,  Lira  a  due 
Corde,  Panormi  1722  dedicationis  p.  36. 

a)  Cf.  Mongitore  in  additionibus  ad 
Siciliam  inventricem  D.  Vincentii  Auria 
c.  10  p.  228. 


Digitized  by  Google 


35  7 


de  Angelis,  Manzoni,  Rossi,  Lumbier,  Eeparza  etc 


358 


Jan.  1683).  Reliquit l)  Optiea  invisi- 
bUium  sen  veritates  fidei  umbra  et  lu- 
mine  natnrae  exortae  per  varias  dispu- 
tationes  distinctae  de  Deo  secundum  se, 
Parisiis  1666  in  f.  —  Augustinus  de 
Angelis  cler.  reg.  congr.  Somascbae 
philosophiae  et  theologiae  professor  in 
Sapientia  romaoa,  episcopus  umbria- 
ticus  (n.  1606; t 1681)  edidit »):  Lee- 
tumes  theologicae  de  Deo  clare  viso,  om- 
ma  sciente  et  nos  praedestinante  ac  om- 
nia  creante  in  Summam  contractae,  Ro- 
mae  1664  in  8;  de  Dto  ut  trino  et  in- 
camato,  p.  altera,  ib.  1666  in  8;  Ho- 
mologia  seu  consensns  historiae  eccle- 
siasticae  cum  ss.  canonibus,  conciliis, 
epistolis  decretalibus,  bullis  seu  con- 
rtitotionibus  summorum  pontificum  in 
dnas  partes  distributa,  ib.  1666  in  8; 
de  retto  usu  opinionis  probabilis,  quae- 
stio  unica  in  quinque  lectiones  distri- 
buta,  ubi  brevissinia  et  clarissima  me- 
thodo  strictior  nonnullorum  opinandi 
modua,  laxior  aliorum  temperatur,  ib. 
1667  in  8.  —  Benedictus  a  8.  Jacobo 
Manzoni  0.  Erem.  s.  Aug.  ortum  ha- 
buit  in  castro  Bondeni  terrae  ferra- 
riensis.  Philosophiae  et  theologiae  lec- 
torem  egit,  dein  magno  zelo  conciona- 
torem  (t  1690).  Edidit:  SS.  patriar- 
chae  Augustini  axiomata  theologica,  qui- 
bus  eiplicantur  quae  de  sancta  doctrina 
et  quibusdam  divinis  perfectionibus 
controvertuntur,  Ferrariae  1 6  73 ;  de  ss. 
et  areano  Trinitatis  tnysterio  8.  P.  Au- 
gu&tini  axiomata  selecta  controversiis 
et  dubiis  eiplicata,  Romae  1674;  aiio- 
mata  theologica  S.  P.Augustini  de  an- 
gelis,  qnibus  eiplicantur  difficiliora, 
quae  de  illis  controvertuntur  in  scho- 
lis,  Ferrariae  1676;  Enehiridion  theo- 
bgiae  augustinianae  ex  aiiomatibus  s. 
P.  Aogustini  juxta  seriem  Summae  s. 
Thomae  1678.  —  Anellus  seu  Agnel- 
lus  Rossi  0.  Carm.  Neapolitanus,  phi- 
losopbiae  et  theologiae  regens  edidit 


')  Cf.  Mongitore  1, 12  et  Veszosi  I,  339. 
*)  Cf.  Mazzuchelli,  gli  Scrittori  d'  Ita- 
liai;764. 


eursum  philosophiae,  Keapoli  1 670,imo 
et  theologiae  (juxta  Toppi)  ib. 

155*  Jam  ad  gentem  omnium  fera- 
cissimam  theologorum  scholae  acceda- 
mus,  ad  Hispanos  sciL,  quorum  et  in 
hac  periodo  magnus  est  numenis.  Ray- 
mundus  L  u  m  b  i  e  r  0.  Carm.,  Navarrus 
ex  urbe  Sanguessa,  in  sua  theologio 
dogmatica,  Caesaraugustae  1674  v.  6 
in  12.,  agit  de  essentia  et  attributis 
Dei,  de  visione,  scientia  et  voluntate 
Dei,  de  Trinitate,  fide,  incarnatione, 
gratia  et  scientia  Christi.  Floruit  ipse 
maiime  in  caesaraugustana  academia, 
quam  ad  40  annos  etiam  antecessor 
primarius  ornavit  habitus  instar  ora- 
culi  in  publicis  privatisque  negotiis 
(t  1684).  Reliquit  quoque  quaestiones 
theologieo-8cholastica8,  ib.  1680  v.  2  in 
f. ;  observationes  theologico-morales  circa 
propositiones  ab  Aleiandro  VII.  et  In- 
nocentio  XI.  damnatas,  Barcinone  1682 
in  4.,  quae  tamen  fuere  prohibitae  a. 
1684  et  impugnatae  a  Laurentio  M. 
Pisani  (t  1699),  de  quo  cf.  infra. — 
Ipsius  sodalis  Antonius  a  s.  Joanne 
Baptista  in  tractu  burgensi  natus 
t.  1 2.  adjecit  celebri  cursui  dogmatico 
salroanticensi,  de  quo  alibi  egimus, 
Lugduni  1704  in  f.  —  Martinus  de 
Esparza  Artieda  S.  J.  gente  Na- 
varrus,  n.  a.  1606  in  oppido  Escaroz 
pampilonensis  dioeceseos,  Antonii  Pe- 
rez  et  Joannis  de  Lugo  dignus  discipu- 
lus,  philosophiam  Compostellae  profes- 
8us  est,  theologiam  scholasticam  diu 
Vallisoleti,  Salmanticae,  Romae,  ubi 
erat  praepositi  generalis  theologus  et 
librorum  censor  (t  21.  Apr.  1689). 
Proposuit  quaestiones  disputandas,  Ro- 
mae,  1656 — 60;  1664,  quas  collegit 
in  cursum  theologicum  in  1 0  11.  et  2  to- 
mos  distributum  (secundum  ordinem 
Summae  s.  Thomae)  Romae ,  Lugduni 
1666  v.  2  in  f.j  1685  (ed.  aucta);  de 
virtutibus  theologieis,  Romae  1673;  de 
virtutibus  moralibus  in  communi,  Ro- 
mae  1674  in  8;  appendix  adq.  de  usu 
lieito  opinionis  probabUis  continens  rc- 


Digitized  by  Google 


359 


1681—1700.  Theol.  schol.  in  Hisp.  Maniessa,  Ferre,  Herrera, 


360 


8ponsionem  ad  qaaedam  recentioram 
argamenta,  ib.  1669  in  4;  etiam  in 
Apologetico  Honorati  Fabri  S.  J.,  Lug- 
duni  1670  p.  341 — 438.  Cam  medio 
seculo  XVII.  Bomae  acriter  controver- 
sia  agitaretur,  utrum  ipsa  Virginiscon- 
ceptio  dici  possit  immaculata,  an  potins 
dicendum  esset  conceptio  immaculata 
Vtrginis,  Alezander  VII.  interpellatus 
confestim  mandavit,  ut  titulus  imma- 
culatae  conceptionis  Romae  typis  im- 
primeretur  et  evulgaretur ,  nullusque 
deinceps  seu  concionatoribus  sea  edi- 
toribus  ejusdem  tituiipublicandi  scru- 
pulus  injiceretur.  Ne  vero  hujus  pon- 
tificii  oraculi  memoria  aliquando  dila- 
beretur,  scripsit  theologus  noster  hoc 
titulo  l) :  Immaculata  canceptio  b.  Ma- 
riae  V.  deducta  ez  origine  peccati  ori- 
ginalis,  Bomae  1655  inf. ;  Florentiae 
1655.  —  Thomas  Muniessa  S.  J.  e 
dioeceai  caesar-augastana ,  theologus 
famosus,  diu  theologiae  professor  Bar- 
cinone,  provincia  Aragoniae  praeposi- 
tus  (t  17.  Nov.  1696),  fere  integram 
theologiam  complectitur  in  suis  dispu- 
tationibus  scholasticis  raris  et  pretiosis, 
t.  4,  quorum  duo  prodierunt  Barcinone 
1687. 1689  inf.,  in  quibus  disserit  de 
essentia,  attributis  Dei  in  communi  et 
particulari,  de  ente  supernaturali  in 
genere,  de  incarnatione  et  eucharistia; 
alii  duo  prodierunt  Caesaraugustae 
1694  et  1700  (t.  4.  posthumus);  in 
his  disserit  de  gratia  actuali  et  habi- 
tuali,  de  justificatione  et  merito ;  de 
providentia  Dei,  de  fide  divina,  de  bap- 
tismo.  Stimulus  conscientiae  ez  proba- 
tioribus  sanctorum  et  theologorum 
doctrinis  pro  rectitudine  morum  in  via 
legis  et  salutis  aeternae  primae  veri- 
tati  regulae  primariae  morum  humilli- 
me  consecratus  ib.  1 696 ;  Dilingae  1 699 
in  4.,  in  quo  probabilismum  tuetur  ad- 
versus  Crisin  de  probabUitate  Genuae 
1694  editam  a  B.  Bisso,  de  quo  in- 
fra,  sed  eum  tuetur  in  sensu  Thyrsi 


1  Cf.  Plazza  Cau*a  immac.  concept.  hs. 
Dei  M.  Mariae  act.  5  a.  1  n.  44. 


Gonzalez;  hinc  non  solum impugnat 
tutioristas,  verum  et.Ter illumalios- 
que  probabilistas  benigniores. 

]  56.  Plures  8.  Thomam  commenta- 
riis  illustrarunt.  Vincentiua  Ferre 
0.  Praed.  Valentinus  inter  primi  nomi- 
nis  theologos  boc  tempore,  in  variis  ac 
praecipuis  suae  provinciae  studiia  ut 
vocant  generalibus  sacram  doctrinam 
professus,  tum  Romam  a  magistro  or- 
dinis  vocatus,  in  collegio  s.  Thomae  ad 
Minervam  primarius  regens  est  insti- 
tutus,  quo  munore  annis  fere  1 8  func- 
tus  magno  auditorum  fructu(f  1682). 
Prodierunt  ejui  tractatus  theologici  t  8 
in  f.,  scil.  t.  l.  in  1.  p.  qq.  1 — 14;  t 
2.  in  qq.  15 — 26  ;  t  3.  in  qq.  27-105; 
t  4.  io  1,  2.  qq.  1 — 19;  t.  5.inqq.  19 
(ab  a.  5)  —  83;  t.  6.  (posthumus)  in 
qq.  109 — 113;  aocessit  tr.  de  merito 
ad  q.  144.  Fr.  Perez  a  Lerma  O. 
Praed.;  t.  7-  et  8.  in  2,  2.  de  fide,  spe 
et  caritate  et  vitiis  oppositis  jam  an- 
tea  prodlerant  Romae  1669  in  f.  Hoc 
opus  theologicum  admodum  rarum  a 
Thomistis  plurimum  aestimatur,  eama- 
zime  ratione,  quod  quidquid  theologine 
praesertim  thomisticae  in  controver- 
siam  venire  possit,  plane  apteque  in 
eo  dilucidetur.  —  Augustinus  deHer- 
rera  S.  J.  ez  oppido  8.  Stephani  de 
Gormaz  dioecesis  ozomensis,  diu  in  com- 
plutensi  academia  primariae  cathedrae 
magister  (t  1 8.  Dec.  1 684),  edidit  trac- 
tatus  de  scientia  Dei  ad  1  p.  q.  14, 
Compluti  1672  in  4;  de  voluntate  Dei 
inl.p.  qq.  19—21,  ib.  1673  in  4; 
de  praedestinatione  sanctorum  et  impro- 
borum  reprobatione  in  ].  p.  qq.  22 — 
24,  ib.  1671  in  4;  de  altissimo  TVim- 
tatis  mysierio  in  1.  p.  qq.  27 — 43,  ib. 
1 674  in  4 ;  de  angelis  in  ] .  p.  qq.  50 — 
65  et  106—114,  ib.  1675  in  4.  — 
Augustinus  Laurenco  (Laurentius) 
S.  J.  in  Angliam  missus,  ut  esset  Ca- 
tharinae  reginae,  filiae  Joannis  IV.  a 
concionibus  (t  1695),  edidit  syntag- 
mala  theologica  sive  principales  theo- 
logiae  tr.  t  ].  ad  1.  p.  d.  Thomae,  qui 


Digitized  by  Google 


361 


Laurentius,  Hernandez,  Llamazares,  Diaz,  Macedo. 


362 


eomplectitur  triplicem  tr.  1 .  de  Deo  viso 
swe  de  visione  beata;  2.  de  Deo  prae- 
destinatore  sive  de  divina  praedestina- 
tione;  3.  de  Deo  uno  et  trino  sive  de 
saerosancto  Trinitatis  myaterio,  Leodii 
Ebnronum  1690  in  f.;  t  2.  ad  1,  2. 
d.  Thomae,  qui  continet  triplicem  tr.  1 . 
de  conscientia,  ubi  probabilismum  tue- 
tnr ;  2.  de  merito,  3.  de  reviviscentia 
meritornm,  ib.  1692.  Edidit  praeterea 
cursum  philosophicum  de  triplici  ente, 
logico,  pbysico  et  metaphysico,  ib. 
1687  t.  3  in  f.  —  In  Scoto  illnstrando 
versati  sunt:  Hyacinthus  Hernandez 
de  la  Torre  0.  S.  Franc.  Bilbelitanus 
(t  23-  Nov.  1695)  editis  cursu  integro 
artium  ad  mentem  doctoris  subtilis, 
Gaesaraugustae  1663 — 1665  t.4in4., 
et  commentariis  in  1,  et  2. 1.  sententia- 
rum  ad  mentem  Scoti  t.  10  in  8.  ib. 
1685;  1689;  et  1688  t  2  in  f.  —  et 
hujus  sodalis  Thomas  Llamazares 
Pincianus  editis  tum  cursu  philosophico 
ad  mentem  doctoris  subtilis,  Lugduni 
1670  in  4.,  tum  quaestionibus  theolo- 
gicis,  scholasticis,  dogmaticis  ac  mora- 
libus  ad  mentem  doctoris  subtilis,  ib. 
1679  in  f.  —  Franciscus  Diaz  0.  S.  Fr. 
professor  complutensia  praeter  dialec- 
ticam  disputatam  per  quaestiones  et 
articulos  distinctam,  Matriti  1694  in  4. 
reliquit  theoremata  theologica  ex  1.1. 
aententiarum  dcctoris  snbtilis,  Com- 
plnti  1666. 

157.  Collationem  inter  doctorem  an- 
gelicum  et  doctorem  subtilem  instituit 
nominatiasimus  Franciscus  a  s.  Augu- 
stino  M  a  c  e  d  o  l)  natus  Coimbrae  1594, 


•)  Hujus  frater  Antonius  M.  S.  J.  (n. 
1612 ;  t  1695)  una  cum  legato  Joannis  11L 
in  Sveciam  missus  partes  habuit  in  con- 
versione  reginae  Christinae:  a  qua  dein 
Romam  mittitur,  ut  laboris  socios  addu- 
ceret.  Verum  ipse  in  Urbe  manere  cogi- 
tur,  ubi  viginti  annis  poenitentiarium 
apostolkum  egit.  Praeter  alia  scripsit  Lu- 
titaniam  infuiatam  ei  purpuratam  6eu  pon- 
uficibua  et  cardinalibus  lllustratara,  Pari- 
siis  1663  in  4  ;  divi  tutelares  orbis  christi- 
ani,  opus  singulare,  in  quo  de  sanctis  re- 


ab  a.  1614 — 1642  e  Soc.  Jesu,  supe- 
riorum  dein  permissu  0.  S.  Franc.  In 
hoc  ordine  sodales  philosophiam  atque 
theologiam  docuit;  ,novoque  spiritu 
ductus  inter  regularis  obaervantiae  pro- 
fessores  velut  inter  ignes  minores  luna 
affulsit  Bomae,  Paduae,  Venetiis1).* 
In  patria  plnrimum  promovit  partes 
domus  brigantinae,  cujus  causam  egit 
apud  reges  Angliae  et  Galliae.  Bomam 
profectus  sibi  adeo  conciliavit  gratiam 
Alexandri  VII.,  ut  hic  eum  constitue- 
ret  theologiae  polemicae  in  collegio  de 
propaganda  fide,  et  in  Sapientia  romana 
historise  ecclesiasticae  professorem  at- 
que  s.  inquisitionis  consultorem.  Sed 
acriori  vehementiorique  indole  praedi- 
tus  gratia  excidit,  hinc  Venetias  se  con- 
tulit,  ubi  per  octo  continuos  dies  pu- 
blice  disputavit  de  8.  8criptura  deque 
ejus  sensibus,  veraionibus,  interpreta- 
tione,  expositione ;  de  romanorum  pon- 
tificum  serie,  auctoritate,  deque  oecu- 
menicis  conciliis;  de  historia  ecclesia- 
stica  ab  Adamo  usque  ad  sua  tempora ; 
de  8s.  patrum  graecorum  et  latinorum 
aetate  atque  doctrins,  ac  praecipue  de 
s.  Augustino,  cujus  opera  ezponere^at- 
que  defendere  paratus  erat;  de  tota 
philosophia  ac  theologia  speculativa  et 
morali  ac  illius  scholis,  praecipue  sco- 
tica,  thomistica,  jesuitica;  dequess.  ca- 
nonibus  et  institutis  ac  libris  juris  ci- 
vilis;  de  historia  graeca,  latina,  bar- 
bara,  itala  praecipue  ac  veneta ;  derhe- 
torica;  de  poetica  ad  mentem  Aristo- 
telis  deque  illius  formis  et  versibus, 
po€tis  praecipuis  graecis,  latinis,  italis, 
hispanis,  gallis  et  oblata  quavis  ma- 
teria  paratus  erat,  ex  tempore  illam 
versibns  promere 2).  Cuilibet  disputa- 


gnorum,  provinciarum,  urbium  maxima- 
rum  patronis  agitur,  Olisipone  1687  in  f. 
Quem  LZacharias  in  bibl.  rituali  t.  II 
c.  3  p.  236  Francisco  tribuit. 

')  Biblioth.  franc.  I,  362 ;  Biogr.  univ. 
XXXI,  34. 

>)  Magna  cum  facilitate  carmina  fun- 
debat  tantaque  copia,  ut  in  nota  adjecta 
elencho  feuorum  librorum,  qui  in  calce 


Digitized  by  Google 


1881-1700.  Theologia 


8cholastica  in  Hisnania 


toro  ponere  et  rogare  quid  vellet  lici- 
tum  erat  (26.  Sept  1667  et  sequenti- 
bus  diebus).  Has  disputationes  in- 
scripsit  Leonis  Marci  rugitus  literarios. 
Disputavit  autem  tanta  tamque  stu- 
penda  ad  omnia  parata  memoria  tan- 
taque  cum  pompa,  ut  miraculum  fue- 
rit  non  solom  tunc  ibi  praesentibus, 
sed  etiam  posteris:  disputationemque 
abiolvit  extemporariu8  ex  theologo 
poeta  factus  carmine  mille  versuum 
addito  epigrammate  de  laudibus  Vene- 
torum.  Ex  fama  plausaqae  hajas  dispu- 
tationis  ad  cathedram  philosophiae 
morali8  patavinam  a  senatu  provectas 
et  civitate  donatus  est  a.  1667,  ejus- 
que  decreto  epigramma  illud  ipsius 
iconi  suppo8itum  in  marciana  biblio- 
theca  meruit  oculis  posterorum  exponi, 
et  ,Monstrum  etiam  scientiarum'  prop- 
terea  est  dictus.  Decessit  grandaevus 
Patavii  l.Maji  1681. 

158.  Auctoris  nostri  opera  vere  sunt 
multa  et  varia,  acumine  non  destituta, 
sed  deest  accuratio  et  judicium  criti- 
cum.  Ipse  eorum  *)  numerat  46,  Ni- 
ceron2)  69,  bibliotheca  lusitana  109 
edita  et  30  mss.  Potiora  sunt:  Colla- 
tiones  doctrinae  s.  Thonxae  et  Scoti  (in 
tres  priores  11.  sententiarum)  cum  dif- 
ferentiis  inter  utrumque,  textibus  utri- 
usque  fideliter  productis,  sententiis 
subtiliter  examinatis,  commentariis  in- 
terpretum  Cajetani  in  primis  et 
Lycheti  diligenter  excussis  et  alia- 
rum  scholarum  pene  omnium,  praeser- 
tim  jesuiticae  Suario  et  Vasqnio 
auctoribus,  controversiis  apte  proba- 


Myrothecii  sui  moralis  reperitur,  scribere 
potuerit:  «Carmina  quantum  recolendo 
praeterita  consequi  possum,  omnis  gene- 
ria,  quae  scripsi  et  ex  tempore  fudi ,  ea 
opinor  centum  et  quinquaginta  mvriades 
posse  conficere,  hoc  est,  seaquimillionem 
verauum.-  Prodiit  ejus  Myrothecium  ex 
documentis  moralibus,  Patavii  1675  in  4. 

')  In  indice  a  se  confecto  et  feubjecto 
euo  mijrothecio. 

*)  Memoires  t.  31,  317-333. 


tis1),  Patavii  1671.  1673.  1680  t  3 
in  f.,  opus  admodum  rarum,  praeser- 
tim  t  3.,  in  quo  agit  de  incarnatione 
et  immaculata  Mariae  V.  coneeptione; 
scholae  theologicae  positivae  ad  doctri- 
nam  catholicorum  et  confutationem 
haereticorum  apertae,  Bomae  1664  in 
f.,  in  quibus  praeter  alia  disputat  de 
Verbo  Dei  dicto  et  viso,  de  Spiritu  a., 
de  judicio  veritatis  fidei  et  morum  iu 
dubiis  circa  illam  ortis  (apud  Rocaberti 
bibl.  pont.  XU,  221 — 28);  de  infalli- 
bili  auctoritate  romani  ponti6cis  (ib. 
229—48),  de  Ecclesia  Christi,  de  ejus 
monarchia  et  hierarchia,  de  traditioni- 
bus,  de  8acramentaliba8  et  caeremoniis, 
de  peccato  et  justificatione  a  peccato, 
de  purgatorio,  de  continentia  clerico- 
rum,  de  possibilitate  et  impossibilitate 
mandatorum  Dei,  de  canonixatione, 
beatitudine,  cultu  et  invocatione  aanc- 
torum,  de  communione  sub  utraque 
specie,  de  antichristo  (ib.  249  —  55). 
De  clavibus  Petri  11.  4,  Bomae  1660  in 
f.  (ex  parte  ib.  t  XII,  1 1 3 — 37),  in 
quorum  1.  agit  de  clavi  papalis  dig- 
nitatis,  potestatis  et  jurisdictionis;  in  2. 
de  clavi  interpretationis  ac  intelligen- 
tiae  8.  paginae ;  in  3.  de  clavi  fidei  dog- 
maticae ;  in  4.  de  clavi  sacramentorum 
in  genere  et  in  specie.  Accedit  diatri- 
ba  de  Pauli  cum  Petro  quoad  epiaco- 
patum  romanum  et  clavium  potestatem 
nova  aequalitate  recens  inducta  (ib. 
138 — 64).  Controversiae  selectae  con- 
tra  haereticos  et  schismaticos,  ib.  ]  663 
in  12.,  scil.  de  purgatorio,  de  funere 
et  sepultura,  de  possibilitate  et  impos- 
sibiliUte  mandatorum  Dei,  de  canoni- 
zatione  et  beatificatione  sanctorum,  de 
communione  sub  utraque  specie.  As- 
sertor  romanus  adversus  calumnias  he- 

>)  De  his  ait  Scheeben,  Handbuch  der 
kath.  Dogmatik  L  1  n.  1063 :  „Die  colla- 
tiones  von  dem  portugiesischen  Skotisten 
Fr.  Macedo  sind  sehr  einseitig  und  hart- 
n&ckig  8kotistisch.*  Nonnisi  per  errorem 
Ossinger  in  aua  biblioth.  angustiniana 

]).  87  has  collationes  adscribit  cuidam 
rrancisco  a  s.  Augustino,  qui  fuerit  Au- 
gustinianus. 


Digitized  by  Google 


365 


Franciscus  Macedo 


366 


terodoxorum,  anglorum  praesertim  et 
scotorum  in  academiis  oxoniensi,  can- 
tabrigienai  et  aberdontensi,  10.  1667 
in  1 ,  seu  vindiciae  romani  pontificia 
me  pontificatus,  in  qno  agit  etiam  de 
illius  jure  ad  temporalem  principatum 
etc  Tessera  romano  auctoritatis  ponti- 
ficiae  adversus  buccinam  Thomae  An- 
gli  et  classicum  heterodoxorum,  Lon- 
dini  1654  in  4.  (ib.  XII,  164—220). 
S.  Augustini  doctrinam  acriter  pro- 
pugnavit,  quo  in  certamine,  inquit  No- 
risius  in  praef.  ad  vind.  august. ,  om- 
nium  recentiorum  studia  vicit  tot  pro 
ea  in  lucem  libris  emissis,  ut  Scruii- 
nium  d.  Augustini  de  praedestinatione, 
gratia  et  libero  arbitrio,  Londini  1644 
in  4 ;  Parisiis  1 648  ;  Monasterii  1 649 ; 
quod  aliud  est  a  1.  inscripto  Cortina  d. 
Augustini  de  praedestinatione  et  gratia 
adytis  in  centum  oracula  reclusis,  s.Gre- 
gorii  M.  et  Bernardi  responsis  confir- 
raata,  Parisiis  1 648  ;  Monasterii  1640 ; 
1649  in  4.,  quo  in  1.  augustinianae 
doctrinae  adeo  studiosus  est,  ut  in 
isagoge  bac  velut  tessera  in  literariam 
palaestram  descendat :  ,Ego  augustini- 
anus  sum,  augustinianissimus  sum.c 
Mens  d.  Augustini  iUuatrata  de  duplici 
adjutorio  gratiae,  Londini  1655  in  4. 
-etc  Cum  vero  hisce  in  operibus  propen- 
deret  inJanaenii  opiniones,  moxaceae 
condemnatae  fuere  per  Innocentium  X., 
sententiam  mutavit,  defenditque  Jan- 
senium  has  propositiones  sensu  dam- 
nato  docuisse  in  1.  Merxs  divinitus  in- 
spirata  ss.  papae  Innocentio  X.  super 
quinque  propositionibus  Corn.  Jansenii, 
Londini  1655  in  4,  quo  tamen  multis 
ntitur  sophismatibus  violentis  (cf. 
Scheeben  Handb.  1.  VI  n.  226).  Con- 
centus  euchologicus  s.  matris  Ecclesiae 
in  breviario  et  s.  Augustini,  Venetiis 
1 668  in  f.,  in  quo  erudito  volumine  har- 
moniam  quoque  exercitiorum  s.  Ignatii 
ac  operum  s.  Augustini  exhibet,  qua 
occasione  aniroadrertit:  »Soleo  idque 
expertus  ac  prudens  dicere,  baud  facile 
inter  aanctos  reperiri  alium  Augustino 
<um  doctrinae,  qnae  a  l>eo  est  et  my- 


stica  appellatur,  tum  institutae  a  se  et 
aliis  indictae  vitae  ratione  quam  Igna- 
tium  similiorem.'  Quae  quidem  fusis- 
gime  per  28  capita  collatis  ex  utroque 
sententiis  comprobat.  Commentationes 
duae  ecclesiast ico -po le m icae,  altera  pro 
8.  Vincentio  Lirinensi  et  Hilario  Are- 
latensi,  altera  pro  s.  Augustino  et  pa- 
tribus  africanis,  Veronae  1674  in  4. 
Prior  displicuit  Norisio ,  qui  adversus 
eam  edidit  Adventoriam  Francisco  Ma- 
cedo  inscriptam,  quam  reperies  in  Pa- 
trol.  lat.  Migne  47,  538  ss.  Ceterum 
amicitiae  foedere  jungebantur  docti  hi 
viri,  ut  patet  ex  hac  ipsa  adventoria 
aliisque  Norisii  testimoniis.  Ita  in  vin- 
diciis  augustiniania  c  3  §  2  fatetur, 
Maced  u  m  sibi  auctorem  fuisse ,  ut 
tum  historiam  pelagianam  tum  suas 
vindicios  augustinianas  vulgaret.  Hoc 
tamen  non  impedivit  certamina  litera- 
ria  contentione  animorum  tanta  inter 
eos  gesta,  ut  s.  inquisitio  utrique  si- 
lentium  imposuerit  Medulla  historiae 
ecclesiasticae  emaculata ,  emedullata, 
vindicata,  Patavii  1671  in  £,  alia  ut 
dicitur  editio  1.  supra  laudati  Assertor 
romanus;  diatriba  de  adventu  s.  Jacobi 
in  Hispaniam,  Romae  1662;  Azymus 
eucharisticus  sive  RR.  P.  Fr.  Jo.  Bona 
ab.  generalis  Cist.  ex  congr.  fuliensium 
doctrina  de  usu  fermentati  in  aacrificio 
missae  per  mille  et  amplius  annos  a 
latina  Ecclesia  observato . . .  examinata, 
expensa,  refutata,  Ingolstadii  (verius 
Patavii  vel  Venetiis)  in  8.,  decreto 
21.  Jun.  1673  ,donec  001x1^8^  proh. 
Hlum  correxit  et  edidit  Veronae  1  673 
in  8;  reperitur  etiam  in  bibliotheca 
selecta  de  ritu  azymi  et  fermentati,  Bo- 
noniae  1750  t.  1.  Eodem  tempore  edi- 
dit  de  hoc  argumento  disquisitionem 
theologicam,  Veronae  1673  in  4.  Auc- 
toris  sententiam  confutavit  Mabillon *). 
Schema  s.  congregationis  s.  Officii  ro- 
mani  cum  elogiis  em.  cardinalium  et 

i)  Noriaii  Judicium  de  hoc  L  cf.  in  eius 
ad  Bona  eputola,  inter  huiua  epiatolaa 

p.  301.  Cf.  Zaccaria  in  biblioth.  nt.  II, 
235  ed.  rom.  a.  1777. 


Digitized  by  Google 


367 


1681—1700.  Theol.  schoL  in  Hiip.  Lardito,  Zambrana,  Ortega, 


36* 


corollarium  de  infallibili  aactoritate 
romani  pontificis  in  mysteriis  fidei 
proponendis  et  ejusdem  controveniis 
decidendis,  Patavii  1676  in  4.,  opus 
mirae  et  singolaria  eruditionis1).  Dure 
de  hoc  auctore,  qui  in  elogio  ipsi  in 
monasterio  aracoelitano  posito  dicitur 
,vir  omniscius  et  memoria  infallibilis' 
etc.,  judicat  Zaccaria  scribens:  »Si 
par  eruditioni  judicium  ac  ratiocinan- 
di  vim  nactua  foisset,  inter  doctiores 
suae  aetatis  viros  censendus  facile  fo- 
ret:  sed  quum  illi  nec  satis  acre  ac  li- 
matum  judicium  nec  prudens  electio 
argumentorum,  thraso  literarius  potius, 
cjuam  literatus  vir  audiit"  Et  in  nota 
tubjecta:  »8i  nosses  hominem,  absti* 
nuisses  ab  ejus  censura.  Satius  est  eum 
non  curare,  quam  confutare,  ita  Bona 
in  epistola  qua  Mabillonium  hortatur, 
ut  quae  in  Macedum  scripserat,  e  sua 
dissertatione  expungeret.' 

159.  S.  Anselmi  theologiam  excoluit 
praeter  virum  summum  Josephum 
Saenz  d' Aguirre  0.  S.  Ben.  cardina- 
lem,  de  quo  infra,  alter  sodalis  Joannes 
Baptista  Lardito  pro  Hiapania  et 
Anglia  quondam  generalis  magister, 
doctor  ac  primarius  theologiae  profes- 
sor  in  academia  salmanticensi  3  vo- 
luminibus  scholastico  stilo  conscriptis, 
quae  prodierunt  Salmanticae  1699. 
1700  et  1703  in  f.  Prior  t.  inscribi- 
tur:  S.  Anselmi  .  .  .  uterque  l.  curDeus 
homo,  necnon  alius  de  incarnatione 
Verbi  ei  fide  Trinitatis  scholiis  et  com- 
mentariis  illustratus,  disputationibus 
scholasticis  amplectens  quidquid  a  d. 
Thcma  3.  p.  a  q.  1 — 26  de  Deo  incar- 


i)  Feller  V,  426:  „C'est  une  diaser- 
tation  Bur  1'  inquisition,  ou  V  erudition  et 
les  singularites  sont  semees  a  pleinei 
maina.  L'auteur  fait  remonter  Torigine 
de  ce  tribunal  juaqu'  au  commencement 
du  monde,  idee  qui,  d'  abord  tres-parado- 
xale,  devient  plus  soutenable ,  quand  on 
rellechit  que  tout  ce  qui  sert  a  riprimer 
rerreur  et  le  vice  est  une  espece  d'inqui- 
sition.- 


nato  examinatnr.  Tomus  2.  tr.  de  sum- 
ma  Trinitate,  de  voluntate  Dei  ejusque 
visione  beata  scholasticis  disputationi- 
bus  amplectens :  qua  occasione  1.  ejus- 
dem  doctori8  de  procesaione  Spiritus 
s.  illuatrat.  Tomus  3.  tr.  de  peccatis  %n 
communi  et  in  parOculari,  personali  et 
originali  hominnm  et  angelorum  ae 
tandem  de  gratia  eorum  abstersiva  com- 
plectitur,  illustratque  1.  de  concepta 
virginali  et  originali  peccato.  Doctri- 
nam  s.  Anselmi  et  d.  Thomae  ubique 
inter  sese  conrenire  nititur  ostendere,. 
ut  propterea  in  praefatione  t.  1.  dix^e- 
rit:  »Quae  Augustinus  tradidit,  Ansel- 
mus  non  tam  theologice  seripsit,  quam 
ascetice  gustavit;  utrumque  includit 
Thomas.  *  —  Ne  Henricus  Gandavensis 
oblivioni  traderetur,  scripsit  Franciscua 
Antonius  de  Zambrana  Davalos  0. 
SS.  Trin.,  s.  theologiae  magister  et  regi 
catholico  a  concionibus,  commentaria 
in  prologum  sententiarum  mag.  Henrici 
Gand.  seu  quaestiones  disputatas  de  8. 
theologia  ejusque  locis  et  argumentis. 

16u.  De  singularibus  argumeutis  © 
Soc.  Jesu  plures  egerunt,  ut  Christo- 
phorus  de  Ortega  ex  oppido  s.  Cle- 
mentis  dioeceseos  conchensis,  qui  phi- 
lo8ophiam  quinquennio,  theologiam  20 
annis  professus  est  (t  22.  Jan.  1686 
fere  nonagenarius).  Edidit  contro  versia- 
rum  dogmaticarum  scholasticarum  t.  2. 
de  Deo  uno,  in  quibus  etiam  fuse  quid- 
quid.  hactenus  pro  scientia  media  vel 
adstruenda  vel  impugnanda  a  variia 
auctoribus  tentatum  est,  radicitus  exa- 
minatur  ac  de  auctoris  penu  illustra- 
tur  et  augetur,  Lugduni  1671  in  f.; 
aliud  (3.)  volumen  ib.  1664  in  f.com- 
plectitur  tr.  duos  de  Trinitate  necnoa 
de  incarnatione.  T.  1 .  tamen  prohibi- 
tus  fuit  29.  Jan.  1716.  AUegatio  theo- 
logica  pro  frequentissima  Augustino^ 
patribus,  conciliis  et  Ecclesiae  propo- 
sitione  Deus  assumpsit  hominem,  To- 
leti  1657  in  4.,  quae  displicuit  Indici 
hispano.  —  Philippus  de  Aranda, 
acutus  theologus,  eloquio  disertus  et  ia 


Digitized  by  Google 


369 


Aranda,  Borull,  de  Avendano,  Echeverria. 


370 


scholastioo  palvero  athleta  exercitatus 
ae  plane  dexter l),  philosopbiae  et 
theologiae  professor  Caesaraugustae 
(n.  1642;  t3.  Jun.  1695),typis  dedit: 
In  l.  p.  de  Deo  sciente,  praedestinante 
et  auxUiante  seu  schola  scientiae  mediae 
H  13,  triplici  tractatu  divisi,  propo- 
lita  et  defensa,  ib.  1693  in  f.,  quibus 
nniversam  scientiae  mediae  scholam 
plene  compiexus  est,  solide  ac  subti- 
liter  expositis  ac  illustratis  etiam  iis, 
quae  ad  praedestinationem  ac  gratiam 
spectant.  In  L  3.  diligenter  expendit 
auctor  mentem  Augustini  circa  natu- 
ram  gratiae  efficacis,  ejusque  verba 
difficilia  non  difficulter  explicat  procul 
ab  omni  praedeterminatione,  qua  voce 
illum  ne  aequivalenter  quidem  unquam 
nsum  esse  multis  contendit.  Adjecit 
appendicem  excursionem,  cur  secunda 
persona  Trinitatis  prae  tertia  Filius  et 
UHus  processio  generatio  dicatur.  De- 
divini  Yerbi  incarnatione  et  redemptione 
generis  humani,  ib.  1691 ;  in  1.  2.  s. 
Thomae  11.  12  de  homine  moraliter  et 
supernaturaliter  operante,  seu  moralis 
theologiae  basis  triplici  tractatu  fon- 
data:  de  actibus  humanis,  de  bonitate 
et  malitia  et  de  supernaturalitate ,  ib. 
1 694  in  f.  —  Matthias  BorullS.J. Va- 
lentinu*  (n.  1615;  t  22.  Apr.  1689), 
theologiae  scholasticae  a.  1 5  professor, 
disputavit  d$  essentia  et  attributis  et 
tisione  Dei  (cum  prooemialibus  Theo- 
logiae),  Lugduni  1664  in  4;  divina 
seientia  futurorum  contingentium  prae- 
cipue  ntedia  contra  novissimos  impug- 
natores  defensa,  ib.  1656  in  4.,  scil. 
eontra  opus  de  primatu  divinae  liber- 
tatis  ad  sciendum  et  discernendum  de 
contingentibus  contra  scientiam  me- 
diam,  auctore  H.  de  Vives  (de  quocf. 
III»,  925);  de  voluntate  Dei,  ib.  1661 ; 
de  Trinitate,  1662  in  4.  —  Didacus  de 
AvendanoS.  J. Segoviensis,  in  regno 
peruano  philosophiae  et  theologiae  pro- 
feisor  (t  3 1 .  Aug.  1 688),  praeter  alia 


»)  Mich.  a  r.  Joseph  III,  474 ;  Sommer- 
▼<*el  I,  501  -3. 


reliquit  problematum  theologicorum  t.  2. 
in  f.  sciL  de  Deo  uno  praecipuas  dif- 
ficultates  circa  illius  exsistentiam,  con- 
stitutionem,  attributa,  visionem,  scien- 
tiam,  voluntatem  praedestinationem- 
que  complectens,  cum  dilucida  nec  trita 
explicatione  et  prolusione  apologetica 
pro  V.  Deiparae  immaculata  concep- 
tione,  1. 1 .  Antwerpiae  1668;  de  divina 
Tritinitate  cum  splendido  et  votivo 
praeludio  amphitheatri  misericordiae ; 
corollario  ad  immaculatum  V.  Deiparae 
spectante  conceptum,  in  quo  non  pec- 
casse  in  Adamo,  nec  debito  origineae 
8ubjacuisse  maculae  multipliciter  de- 
monstratur,  ad  locumPs.  88,  38,  cum 
appendice  ad  alias  conducente  materias, 
in  quibus  aliquid  de  mysterio  ss.  Trini- 
tatis  occurrit  et  praesertim  circa  om- 
nia  N.  L  sacramenta,  t.  2-  ib.  1668, 
opus  rarum ;  thesaurus  indicus  sive  ge- 
neralis  instructor  pro  regimine  con- 
scientiae  in  iis,  quae  ad  Indias  spec- 
tant,  t  5  in  f.  ib.  1668 — 75;  Cursus 
consummatus  seu  recognitiones  theolo- 
gicae,  expositivae,  scholasticae  et  mo- 
rales,  ib.  1686  in  f.;  Epithalamium 
Christi  et  s.  sponsae  seu  explanatio  Ps. 
44,  in  qua  praecipua  catholicae  Eccle- 
siae  elucidantur  mysteria  et  multa  ac 
varia  pro  sanctorum  exornatione  ac  for- 
matione  morum  expenduntur,  Lugduni 
1653  in  f . ;  In  Amphitheatrum  miseri- 
cordiae  expositio  Ps.  88,  in  qua  mag- 
norum  mysteriorum  lumina,  illustrio- 
rum  SS.  elogia,  theologici  occursus  et 
utilis  pro  moribus  splendet  apparatus, 
ib.  1666  in  f.  —  Alius  ab  eo  est  Mi- 
chaelde  Avendano  y  EztenagaS.J. 
Guipuzcoanus ,  theologiae  soholasticae 
a.  12  professor  (t  7.  Jan.  1686),  qui 
tribus  tomis  in  f.  egit  de  divina  scien- 
tia,  praedestinatione  et  de  concordia 
scientiae  et  praedestinationis  cum  liber- 
tate,  in  civitate  Lassionensi  vulgo  San 
Sebastian  1674,  quod  tamen  opusfnit 
pvohibitum  6.  Febr.  1685.  —  Carolus 
Felix  deEcheverriaS.J. Madritensis, 
theologioe  moralis  et  dogmaticae  pro- 
fessor  (15.  Aug.  1699),  elucubravit 


Digitized  by  Google 


371 


1681— 1700.  Theol.  scholattica.  Oxea,  Caraaco,  Spuche  eto. 


372 


tractatam  de  angdis,  Complati  1697 
in  4.  —  Petrus  Oxea  8.  J.  patria 
"Traamozensis  in  Aragonia  a.  20  theo- 
logiae  scbolasticae  professor,  disputa- 
vit  scholastice  de  virtute  fidei,  Caesar- 
augustae  1661  in  4 ;  de  virtutibus  spei 
•et  caritatis,  ib.  1662  in  4;  tr.  mora- 
lis  de  virtutibus  theologicis,  ib.  1670 
in  4. 

161.  FranciscusCarasco  0. Praed. 
gymnasii  gregoriani  Vallisoleti  roode- 
rator  et  regens  reliquit  dubia,  quae 
praecipue  disceptari  solent  in  theologia 
juxta  communiorem  Thomistarum  doc- 
trinam,  Vallisoleti  1695  in  4;  1712 
voi.  saltem  5  haud  spernenda.  —  An- 
amius  Gonzalez  de  Rosende  Pincia- 
nus  reg.  cler.  min.  professor  theologiae 
complutensis ,  regius  ecclesiastes  et 
consultor  seu  qualificator  theologus 
apud  patres  supremi  negotiorum  fidei 
8enatus,  edidit  disputationes  theotogicas 
t.  3  in  f.,  in  quibus  zelo  bono,  sed  non 
maturo  consilio,  specioso  titulo  augu- 
stinianae  doctrinae  ductus  opiniones 
jansenianas  tradit  In  horum  t.  ]  dis- 
putat  de  justitia  originali;  in  2.  de 
peccato  originali :  in  3.  de  justitia  gra- 
tuita,  qui  respondent  tribus  statibus, 
quos  de  facto  natura  humana  subiit  in- 
tegritati8  et  medicinae  Prodiit  t.  1. 
Lugduni  1677.  Utrum  alii  prodierint, 
nobi8  non  est  compertum.  Ceterum 
opus  fuit  prohibitum  26.  Jun.  1681 
et  13.  Nov.  1689.  Memorial  per  la  Jn- 
macolada  concepcion  de  Nuestra  Se- 
noro,  Matriti  1645;  Vida  y  Virtudes 
del  111.  y  Exc.  S.  D.  Juan  de  Palafox 
j  Mendoza,  Obispo  de  Osma,  ib.  1666 


')  Franciscus  P  la ce  t  0.  Praem.  auc- 
tor  alioquin  ignotus  ifl.  c  1672) ,  reliquit 
opuscula  huc  gpectantia  singularia  et  ad- 
modum  rara  ex.  ar.  La  Corruption  du 
grand  et  petit  Monae.  Oii  il  est  montre\ 
que  toutes  les  creatures,  qui  composent 
1'  Univen»,  «ont  corrompucs  par  lepeeche" 
d  Adam  etc,  Paritriia  ltitJ8  ed.  2 ;  La  Cor- 
ruption  des  cieux  par  le  peche  etc  1672. 
L'  itut  dcs  amrs  srparies,  Pa-is  1670  etc. 
Cf.  (Toovanrt^  II,  49  *. 


in  f.;  1671  ed.  aucta.  —  Fr.  Gaiianus 
S  p  u  c  h  e  0.  S.  Bier.  sodalitii  sui  prae- 
positus  generalis  elaboravit  controver- 
siam  dogmaticam  pro  veritate,  spiritu, 
perfectiane  legis  gratiae  et  aliis  excellen- 
tiis  illius  privative  datis  et  concessis 
in  statu  praesentis  Ecclesiae  e*  pleni- 
tudine  gratiae,  ex  meritis  Christi  prae- 
sentis  et  passi,  et  in  adventu  Spiritua 
8.  confirmatis,  contra  assertores,  quod 
in  V.  Testamento  fuit  verus  status  re- 
ligiosus  cum  votis  et  consiliis  cum  api- 
ritu  legis  gratiae  substantialiter  evan- 
gelicus  et  ejusdem  rationis  cum  statu 
religioso  christiano,  Matriti  1 696  in  4.f 
contra quam  scripsit Liberius  aJesa 
(cf.  infra).  —  Melchior  Fuster  Va- 
lentinus,  in  academia  valentina  pro- 
fessor  theologus,  et  sede  valentina  va- 
vante  vicarius  capitularis,  disputavit  de 
voluntate  Dei,  Valentiae  1650  in  4. 

162.  De  b.  Maria  V.  acripserunt: 
Thomas  Frances  de  Urrutigoyti  0. 
Min.  Caesaraugustanus  vir  apprime 
doctus  et  clarus  theologus  marianoa 
(t  1682),  qui  edidit  certamen  schoia- 
sticum,  expositivum  argumentum  pro 
Deipara  continens  quae  de  instanti  con- 
ceptionis  possunt  controverti,  stilo 


')  Habuit  auctor  noster  alios  duos  fra- 
tres  doctoe,  quorum  unus,  Michael  Anto- 
n  i  u  8  F.  de  U.  juris  canonici  erat  doctor, 
caesaraugustanae  urbis  ecclesiae  canoni- 
cus  (t  1670),  edidit  tr.  de  ecdesiis  catkedra- 
libus  earumque  pnvilegus  et  praerogati- 
via,  in  quo  omnia,  quae  ad  earum  erectio- 
nem  usque  ad  divinorum  celebrationem 
habentur,  Lugduni  1665  in  f. ;  accedit  tr. 
de  jurisdictionr  adjunctorum  Ludovici  a 
S  a  v  a  r  i  a ,  Venetiis  1698.  Cf.  Journal  des 
Savans  1666  p.  553 ;  Juris  utriusque  reeo- 
lutiones,  Lugduni  1669.  —  Alt?rDida- 
cus  Antonius  juris  doctor,  turiasonenhia 
decanua  et  canonicus,  dein  aliis  obito  mu- 
neribus  episcopus  balbastrensis  (1666), 
inde  translatus  Terulam,  demum  archie- 
piscopus  turiasonensis  (t  7.  April  1682). 
Reliquit  plura  opera,  ut  Pastorale  regula- 
rium  sive  commentarius  ad  Breve  Inno- 
centii  X.  de  episcoporum  et  regularium 
juribus  16.  Maj.  164JJ  emanatum,  Lugduni 
16V)  in  f. :  <lr  intntsiunr,  ib.  1661  in  f.  etc. 


Digitized  by  Google 


373 


Novaes,  Jos.  a  s.  Theresia,  Baron,  Forstal. 


«74 


«cLoiastico  et  positiva  speculatione, 
Lugduni  )  660  in  f. ;  certamen . . .  com- 
plectens  natalitioin  Virginis,  praesen- 
tationem,  desponsationem,  ananciatio- 
nem,  visitationem  et  gravidationem, 
Barcinone  1670  in  f.:  certamen  .  .  ., 
sacerrima  arcana  continens  V.  Deiparae 
partas,  nitidissimae  purificationis,  ve- 
nerandae  fagae,  reditus  mariani,  acto- 
rom  Deiparae  in  Jesu  javentate,  diris- 
simi  martyrii  juxta  crucem,  gaadiiqae 
in  Filii  gloriis  et  magisterii  Dei  Geni- 
tricis  in  Ecclesia,  ib.  1673  in  f.;  cer- 
iamen  .  .  .  continens  aeterni  Filii  ma- 
tria  felicissimam  dormitionem,  assump- 
tionem  et  ejnt  sacra*  apparitiones,  ib. 
1675  in  f,  ConsuUationes  (100)  in  re 
morali x),  Toloaae  1682  in  4.  —  Se- 
de  Novae8  8.  J.  Bracha- 
qui  theologiam  moralem  noven- 


(t  28.  Jan.  1692),  opusculum  elegans 
elaboravit:  Lilium  inter  spinas  sive 
conceptus  Dei  Genitricis  incontamina- 
tus,  Conimbricae  1648  in  16.  —  Jo- 
sephus  a  8.  Theresia  0.  Carm.  (t 
1697)  tr.  edidit  circa  definibUitatem 
immaculatae  conceptionis  b.  Virginis, 
Giennii  1650. 

163-  Neque  Hiberniae  defait  in- 
signis  theologiae  schoUsticae  cultor, 
sciL  Bonaventura  Baron  0.  S.  Franc. 
Colonmeliensis  nobili  origine  natus,  ex 
aorore  nepos  Lucae  Waddingi,  firater 
Gualfridi,  pro  catholica  fide  in  Hiber- 
nia  martyris,  theologiae  lector,  qui  in 


»)  Alia 
III,  119. 


m  opera  cf.  in  Bibl.  franc 


bona  senectute  oculorum  lumine  orba- 
tus  decessit  1696.  Innotuit 
operibue,  ex  quibus 
Boethius  absolutus  sive  de 
philosophiae  IL  4,  Bomae  1653  in  12; 
cursus  phHosophicus^  Coloniae  ]  660 1' J 
in  f.;  annales  Ord.  ss.  TrinUatis  Re~ 
demptionis  Captivorum  t.  ] .  (et  unicus) 
primam  centuriam  complectena  a.  1 198 
— 1297,  Bomae  1684  in  f.,  opus  ra- 
rissimum ;  opuscula  proaa  et  metro  1. 1 . 
et  2.  Lugduni  1669;  1 3.  ib.  1671  in 
f.;  i  4.  et  5  (ineditus),  ea  prohibiU 
fuere  20.  Jan.  1690.  Scotus  per  unu 
versam  philosophiam,  logicam,  physicam 
et  metaphysicam  defensus,  Coloniae  1664 
t  3  in  f. ;  t.  4.  mscr.  reperitur  aed  non 
integer  Halae  apud  sodales  in  TiroLi. 
Doctor  subtilia  in  materia  de  TruntaU 
contra  adversantes  defensus,  Lugduni 
1666  in  f.;  de  Deo  uno  defensus,  ib. 
]  fi  7  0  in  f. ;  de  angeUs  defensua  et  qu  ae- 
ationum  novitate  amplificatua,  Floren- 
tiae  1676  in  f.  opus  rarum;  controver- 
siae  et  stratagemata ,  Lugduni  1656; 
tractatus  theologici,  ib.  1676  t.  3  in  £. 
(secundum  alios  Parisiis  1676  t.  6). 
—  MarcusForstal  0.  S.  Aug.,  regena 
studiorum  Graecii,  lector  theologiae 
apud  praemonstratenses  zabrdovicenses 
in  Moravia,  in  suae  provinciae  praesi- 
dem  electus  (1659)»  post  reditum  in 
patriam  (1672)  episcopus  kildariensis  •) 
factus  est  (t  1683).  Beliqnit  Oratiae 
Dei  enchiridion  ad  sex  ultimas  qq,  1. 
2.  p.  8.  Tnomae  Pragae  1658  in  8. 


')  De  cpui  pro  fide  exantlatis  laboribus 
et  pauionibus  cf.  Belleaheim  Gf"  1  1 
der  k.  Kirche  in  Irland  II,  626. 


II.  Theologia  positiva  et  polemica. 


164.  Quo  plures  ez  Hispanis  theo- 
logiam  scholasticam  excoluerunt,  eo 
pauciores   huc    referre   possumus  '). 


'  i  Celebriores  theologi,  quos  Mib  aliis 
disciplinis  receasuimui  et  qui  etiam  in 


Franciscus  de  Sequeiros  et  Soto- 
major  0.  Erem.  s.  Aug.,  tbeologise  pro- 

theologia  positiva  atque  polemica  excel* 
lueru  nt,  sunt  Augustinus  R  e  d  i  n  g  (p.  332), 
Bern.  S  a  n  n  i  g  0.  Min.  (p.  335),  Jrranc.  a 
s.  AuguatinoMacedoO.  Min.  (p.361)  etc 


Digitized  by  Google 


375 


1681—1700.  Thool.  positiva  et  pol.  in  Hisp.  Jo.  a  s.  Thoma, 


376 


fessor  Compluti  e  cathedra  s.  Thomae 
indeque  ex  primaria  magistri  senten- 
tiarum  scripsit  Eurythimia  poniificalis 
adversus  euroclydam  cleri  gallicani  de 
ecclesiastica  potestate  declarationem  si- 
mulque  diss.  super  c.  »Unam  Sanc- 
tam«,  utram  pontifex  tamquam  Christi 
vicarius  omnibus  et  in  omnibus  sive 
temporalibus  sive  spiritualibus  domi- 
netur  et  praesit,  Compluti  1683  in  4. 
—  Joannes  a  s.  Thoma  Ord.Disc  ss. 
Trinit.  Red.  capt.  ez  Sarasa  Navarrae 
oppido,  praeter  prolegomena  in  Scrip- 
turam  s.t  de  restrictionibus  mentalibus 
cum  vindiciis  Leandri  a  ss.  Sacra- 
mento  et  Th.  Sanchez,  disputavit  d* 
infaUibilitate  summi  pontificis  indepen- 
denter  a  concilio  generali,  Salmanticae 
1692.  —  In  primis  vero  ad  romani 
pontificis  auctoritatem  vindicandam  il- 
lustrandamque  mazimam  contulit  ope- 
ram  Joannes  Thomas  de  Bocaberti 
de  Perelada  0.  Praed.  nobili  de  stirpe 
natus  a.  circiter  1624  Pereladae  in  Ca- 
talonia.  Sic  literis  emicuit  inter  aequa- 
les,  ut  in  valentina  academia  per  ago- 
nes  omnes  scholasticos  lauream  conse- 
cutus  et  s.  doctrinae  cathedram,  quara 
vocant  perpetnam,  adeptus  sit  In  co- 
mitiis  generalibus  Bomae  1670  coactis 
magister  ordinis  electus  est  LVIIL  A 
rege  catholico  Carolo  II.  ad  valentinam 
sedem  oblatus  1676t  a  summo  ponti- 
fice  Clemente  X.  acceptatus  et  inaugu- 
guratus  est.  Imo  rex  ipsum  semel  ac 
iterum  constituit  regni  valentini  pro- 
regem  ac  gubernatorem  et  generalem 
Hispaniae  inquisitorem    (t  13.  Jun. 
1699).   Edidit  1.  apologeticum  de  ro- 
mani  pontificis  Honorii  I.  invicta  in  fide 
constantia,  Valentiae  1691  in  f.,  qui 
est  prodromus  majoris  operis  de  ro- 
mani  pontificis  auctoritaU  t.  3  in  f.,  in 
quorum  1 .  agit  de  auctoritate  romani 
pontificis  infallibili  extra  concilium  et 
illibata  rom.  pontificis  in  fide  constan- 
tia  vindicatur,  ib.  1691  ;  in  t.  2.  Ho- 
norii  I.,  Joannis  XXII.,  Nicolai  III.  et 
Gregorii  VII.  invicta  in  fide  constantia 
asseritur,  ib.  1693 ;  in  3.  romani  pon- 


tificis  Buprema  potestas  in  temporali- 
bus  tam  directiva  quam  coactiva  pro- 
pugnatur,  ib.  1649.  Quod  opus  Italis 
quidem  etHispanis  acceptissimum,  non 
placuit  Gallis:  supremi  enim  senatua 
parisiensis  decreto  20.  Dec.  1695  lato 
ceu  molis  indigestae  opus,  multis  re- 
fertum  propositionibus  nulla  proba- 
tione  suffnltis,  contra  sensum  Ecclesiae 
catholicae  l),  traditiones  sacras  et  ss. 
patrum  ac  theologorum  doctrinam  com- 
munem  allatis  et  ad  contumeliam  gal- 
lici  nominis  dumtaxat  ex  professo  com- 
positis,  confixum  fuit,  et  prohibitum 
illius  exemplaria  in  Galliam  invehere, 
exponere  vel  retinere.  Ut  vero  omnis 
generis  arma  suppeditaret  pro  vindi- 
cando  romani  pontificis  primatu  con- 
didit  bibliothecam  maximam  pontifi- 
ciam  *),  in  qua  auctores  melioris  notae, 


*)  CatMolicae  i.  e.  gallicanae,  seu  potiua 
theologorum  illorum,  qui  declarationem 
cleri  gallicani  a.  1682  propugnantes  Eccle- 
siam  catholicam  se  repraesentare  arbitra- 
bantur. 

»)Servato  ordine  auctorum  alphabe- 
tico  vulgantur  in  hac  bibtiotheca  sequen- 
tium  scriptorum  (circa  120)  lucubratione* 
in  t.  I.  Abr.  Bzovii  pontifex  romanus;. 
Abr.  Echellenais  de  origine  nominia 
papae  necnon  de  illius  proprietate ;  Ad. 
TannerS.  J.  de  suramo  pontifice  —  In 
t.  II.  Aeg.  Columnae  de  renunciatione 
papae ;  Adolphi  Schulkenii  apologia 
pro  Bellarmino  de  potestate  rom.  ponti- 
ficis ;  Agobardide  comparatione  utri- 
usque  regiminis ;  Al.  C  o  p  i  dialogus  1 ; 
Alb.  P  i  g  h  i  i  hierarchiae  ecclesiasticae  L 
3.  4.  5 ;  Alb.  P  i  i  dialogus  de  primatu  d. 
Petri;  Alex.  a  s.  Elpidio  tractatns  de 
ecclesiastica  potestate ;  Alex.  a  Turre  de 
fulgenti  radio  etc.  (ex  parte);  Alph.  Alva- 
rezGuerrero  de  ecclesiastico-divina  po- 
testate  et  unitate  rom.  Ecclesiae  (ex  parte): 
Alph.  de  C  astro  adv.  haer.  1.  12.  —  In 
t.  1IL  Alph.  M  en  doza,  ansumrouin  pon- 
tificem  esse  Romae  sit  dejure  divino ;  Alv. 
P  e  1  a  g  i  i  de  planctu  Ecclesiae  1. 1 ;  Arnbr. 
C  a  t  h  a  r  i  n  i  excusatio  disputationis  con- 
tra  Martinum  (Lutherum) ;  Aroadei  Ch  i- 
roli  de  Raconisio  disp.  8.  et  4.  ex  lumi- 
nibus  fidei  di vinae ;  Andr.  Duvallii  de 
suprema  R.  P.  potestate ;  Andr.  L  a  o  de 
summo  pontilice;  Ang.  de  Clavaaio 
bumma  angelica  (ex  parte) ;  Ang.  Petric- 
caeaSonninode  appellationibus  om- 


Digitized  by  Google 


377 


Jo.  Thomas  de  Rocaberti. 


378 


qni  bactenus  pro  sancta  romana  sede 
tum  theologice  tum  canonice  scripse- 
runt,  fere  omnes  continentur ,  Bomae 


uium  eccle8iaram  ad  rom.  8.  Petri  cathe- 
dram ;  turns  David  1.  2.  3. ;  de  potestate 
apoatolorum.  —  In  t.  IV.  Annib.  d  e  G  r  a  s- 
*is  (t  1590)  de  jurisdictione  univ.  sammi 
pontificis  in  temporalibns ;  Angeli  R  o  c- 
cae  commentarius  de  s.  summi  pontificis 
communione  sacrosanctam  niissim  solem- 
niter  celebrantis ;  s.  A  n  s  e  1  m  i  11.  2  pro 
dcfensione  Gregorii  VII.;  ex  8.  Antonini 
snmma  theologica  tit.  22.  de  summo  pon- 
tifice;  Ant.  Dianae  de  primatu  solius 
Petri  ac  differentia  mter  ipsum  et  d.  Pau- 
lum  di-ceptationes  apologet.cae ;  ex  Ant. 
Augustini  epitome  jurie  pontificii  ve- 
teris  tractatio  de  summo  pontifice;  Ant. 
F 1  o  r  e  b  e  1 1  i  opus  de  auctoritate  Eccle- 
siae;  ex  Ant.Paulutii  jurisprudentia 
sscra  de  Ecclesia,  summo  pontifice  cete- 
risque  Ecclesiae  dynastis  et  de  coraitiis 
eccleaiaaticis,  conciliis  et  synodis;  Ant. 
P o  b  s  e  v  i  n  i  S.  J.  tr.  de  summo  pontifice ; 
Ant.  San c tarelli  S.  J.  tract.  de  pote- 
state  rom.  pontificis  in  puniendis  prraci- 
pibu*  haereticis ;  ex  Aug.  Barbosaeop. 
de jure  ec  -1. 1. 1.  de  personis  ecclesiasticis ; 
Aug.  de  Bellis  1.  de  absoluta  d.  Petri 
monarchia;  ex  Aug.  Oregii  summae 
theol.  t.  2.  c.  5.  de  hierarchia  eccl. ;  Aug. 

euc h i  pro  religione  christiana  1. 2.  oe 
initate  rehgionis  chriat.,  quae  ex  uno  ca- 
pite  unaque  sede  romana  pendeat ;  ex  Ant. 
Perez  pentateucho  fidei  1.  1.  dubium  24. 
et  ult.  de  Ecclesia;  1.  2.  d.  2  -6.  de  conci- 
fifo;  1.  5.  de  rom.  pontifice.  —  ln  t.  V. 
Balth.  N  ardi  expunctiones  et  animad- 
vertiones  locorum,  qui  in  1.  de  papatu 
rom.  ignoti  auctoris  depravantur,  muti- 
lantur  et  tam  falso  atleruntur,  quam  in  1. 
p.  reipublicae  M.  Ant.  de  Domini» ;  ex  Bapt. 
Fragosi  S.  J.  theologiae  raoralia  t.  2.  1. 
1.  de  obligatione  bs.  pontificis;  1.  2.  de 
ejusdem  potestate  quoad  indulgentias,  1. 
3.  de  illiun  potestate  quoad  dignitates  eccl.; 
Barlami  cp.  gyracensis  ep.  de  unione 
rom.  Ecclesiae  et  processione  Spiritus  s. ; 
ex  Barth.  F  u  m  i  Summa  Armilla  tit.  Pa- 
ps ;  ex  Barth.  M  a  s  t  r  i  i  op.  theologici  ad 
nientem  Scoti  editi  t.  4.  qq.  de  summo 
pontifice;  Bald.  Junii  0.  Min.  1.  3.  de 
rom.  pontifice  et  1.  4.  de  Ecclesia  mili- 
tinte:  Bernaldi  constantienai*  presb. 
apologeticus  pro  Gregorio  VII.  seu  tracta- 
tu»  de  sacrainentis  excommunicatorum 
juxta  assertionem  ss.  PP. ;  ex  Boetii  Epo- 
nis  1.  1.  de  jure  «acro  c.  3.  4:  ex  ejusaem 
de  jurixlictione  ecclesiat>ticorum  tempo- 
rali  qq.  5 ;  glossema  in  c.  (.'onstantinus ; 


1695 — 1699  ▼.  21  in  f.  In  auctorum 
vero  lucubrationibus,  quas  huic  biblio- 
thecae  inseruit,  nihil  prorsns  immuta- 


de  hierarchia  eccl.  vel  uno  capite  Eccle- 
siae  in  terria  aspectabili ;  de  provocatione 
a  88.  pontifice  ad  conc.  generale.  —  ln  t. 

VI.  Cataldini  de  Boncompagnis  bo- 
noniensis  ICti  tr.  soleranis  et  aureus  de 
translatione  s.  conc.  Basileae  et  potestate 
papae ;  Celsi  M  a  n  c  i  n  i  Ravennatis,  cano- 
nici  reg.  lat.  de  juribus  pnncipum  II.  2. 
3.  4  ;  C  h  r.  L  u  p  i  diss.  de  antiquis  eccle- 
siae  gallic.  ad  sedcm  ap.  appellationibus ; 
de  rom.  appellatione  Eutychetis,  8.  Fla- 
viani  et  Theodoreti ;  dictatus  s.  Gregorii 

VII.  ,  diss.  de  rom.  episcoporum  consecra- 
tione ;  Cb  ri  stoph.  M  a  r  c  e  1 1  i  archiep. 
Corcyrae  de  haeresis  pravitate  et  Lutheri 
perfidia  1.  1;  ex  Coel.  Sfondrati  Gal- 
ha  vindicata  diss.  2.  3.  4. ;  b.  Cypriani 
de  nnitate  Eccl.  —  In  t.  VII.  Car.  Scri- 
banii  S.  J.  de  controversiis  fidei  earum- 
que  judice  c.  4;  Caes.  Petri  Mich.  Del- 
p  h  i  ni  Parmensis  certissiraa  et  novissima 
decisio  de  proportione  papae  ad  conc,  et 
utroque  ejusdem  principatu;  Const.  Ca- 
jetani  0.  S.  Ben.  de  singulari  primatu 
s.  Petri  solius ;  ejusdem  de  rom.  s.  Petri 
domicilioetpontiticatu  conceitatio;  Cam. 
Campegii  0.  Pr.  de  primatu  rom.  pon- 
tificis  contra  M.  Flaccium  Illyricum ;  ca- 
thedrae  apost.  oecuroenica  auctoritas  ex 
occasione  4  cleri  gallic.  propositionum  a. 
1682  editarum  asserta  et  vindicata  ab  au- 
ctore  (Aug.  Reding)  inex«tinctae  conc. 
trid.  ventatis;  Cypriani  Beneti  0.  Pr. 
1.  de  prima  orbis  sede,  concilio,  ecchsia- 
stica  potestate  et  papae  supremo  insupe- 
rabilique  dominio;  CuneriPetri  verae  ac 
germanae  D.  N.  J.  Chr.  Ecclesiae  desig- 
natio  atque  ejusdem  per  14  proprietate*» 
ostensio.  —  In  t.  VIII.  Didaci  de  Cea  O. 
Min.  Archielogia  sacra  principum  ap.  Pe- 
tri  et  Pauli ;  Did.  N  u  g  n  i  0.  Pr.  in  3.  p. 
q.  20.  de  his,  in  quibus  usus  clavium  exer- 
ceri  potest;  D.  Petavii  de  hierarchia 
eccl.  1. 1.  c  2. 10 ;  1.  2.  c.  7 ;  I.  3.  cc.  14. 15. 
16;  ex  Dom.  Bannez  comra.  in  2.  2.  q. 
1.  a  10.  dubitationes  de  rom.  pontitice;  e 
Dom.  G  r  a  v  i  n  a  e  praescriptionibus  adv. 
haereses  qq.  1 — 6  de  intallibilitate  rom. 
pontifuis;  ejusdem  disceptatio  specialis 
de  Ecclesiae  notis  cui  coetui  conveniant; 
q.  2.  controversiae  8  de  causis  concilio- 
rum ;  apologeticus  pro  sacro  deposito  fidei 
cath.  et  apost.  fideliter  a  rom.  pontifici- 
bus  custodito.  —  In  t  IX.  Dom.  Jaco- 
b  a  t  i  i  c^rd.  tr.  de  concilio  11/3 — 10 :  Doin. 
Mariae  Marchesii  O.  Pr.  theologiae 
bipartitae  1. 1.  tr.l.  de  capite  visibiliEccl. 


Digitized  by  Google 


1681-1700.  Thcologia  poaitiva  et  pol.  Rocaberti, 


380 


vit,  nec  opiniones  antiquatas  expnntit 
ant  ad  moderaornm  placita  transfor- 
mavit.    Negari  neqnit  banc  collec- 


diap.  1—4,  necnon  appendix  ad  tit.3.  diap. 

2.  de  potestate  non  solum  spirituali,  sed 
etiam.  temporali  rom.  pont  in  toto  orbe 
cath.  —  In  t.  X.  Dom.  S  e  g  n  e  r  i  antiatis 
J.  D.  D.  opus  Dei  admirabile  sou  de  su- 
prema  dignitatia  ac  potestatis  plenitudine 
s.  Petro  ejuique  succesaoribus  a  Chr.  D. 
concesta ;  Dom.  8  o  t  o  0.  Pr.  q.  2  de  po- 
testate  eccl.  et  exemptione  clericorum ;  e 
Dom.  de  s.  Thoma  0.  Pr.  manualis  tho- 
mistici  1 4.  controv.  237.de  Ecclesia  Chri- 
stietpapa;  e  Dom.  a  sa.  Trinitate  0. 
Carm.  bibliothecae  theol.  t  3.  sect.  3  c.  11. 
de  Ecclesia  rom.;  ».  4.  de  ss.  pontifice;  s. 
5.  de  ss.  conciliis.  —  In  t.  XI.  Eliae 
Astorini  0.  Carm.  prodromus  apolog. 
de  potestate  s.  aedis  apott ;  Em.  a  S  c h  el- 
strate  varia  opuscula;  Eug.  Lombar- 
d i  seu  Coel.  Sfondrati  regale  sacerdo- 
tium  rom.  pontiiici  assertum  ;  Franc.  Var- 
gas  tr.  de  auctoritate  P.  M.  et  episcopo- 
runi  jurisdictiooe.  —  In  t.  XII.  Franc. 
Agricolae  Lonenms  tr.  de  primatu  s. 
Petri  Ap.  et  successorum  ejus  rom.  pont.; 
Franc.  a  s.  Augustino  M  a  c  e  d  o  0.  Mrn. 
diss.  1 — 4.  de  clavibus  Petri ;  diatriba  de 
Pauli  cum  Petro  quoad  episcopatum  rom. 
et  clavium  ordinariam  et  pontificiam  po- 
testatem  nova  aequalitate  recens  inducta; 
de  auctoritate  papae  qq.  5,  de  judicio  ve- 
ritatis  fidei  et  morum  in  dubiis  circa  eam 
ortia  schola  6.,  de  infallibili  aucloritate 
R.  P.  schola  7.,  de  antichristo  sch.  13 ;  Fr. 
Pena  1.  de  regno  Christi ;  ex  Fr.  Sua- 
rez  defensione  fidei  cath.  et  apost.  ad- 
veraus  anglic.  sectae  errores  1.  3.  de  ss. 
pontificia  super  temporales  rege*  excel- 
lentia  et  poteatate ;  1.  5.  de  antichristo ; 
de  ss.  pontifice  disp.  10:  deconciliis  d.  11. 
—  In  t  XIII.  exGr.  deValentiaS-J.com- 
ment  theolog.  t.  3.  q.  5.  disp.  1.  punct.  7. 
item  qq.  6.  7.,  ejusdem  nnalysis  fidei; 
Gasp.  Contareni  card.  de  potestate 
pont  in  uau  clavium  et  compositionibus 
ep.  2  ad  Paulum  III.,  eju&dem  de  pote- 
statc  pont,  quod  divinitus  sit  tradita  com- 
mentariolus:  Gennadii  Scholarii  pa- 
triarchae  CP.  de  primatu  papae  1. ;  H  e  n- 
rici  VIII.  scriptum  de  primatu  R.  P.  et 
de  indulgentiis  advers.  Lutherum ;  Hier. 
Motii  tr.  de  rom.  Kcclesia;  e  Jac.  Si- 
mancae  1.  de  institutionibus  cath.  tit. 
45 ;  Jac.  L  a  t  o  m  i  de  primatu  Pont.  adv. 
Lutherum;  Joan.  de  Turrecremata 
card.  Sommae  1.  2  de  potestate  papali ;  1. 

3.  de  conciliis ;  ejusdem  de  ss.  pontificis 
et  geaeralis  conc.  potcstate  ad  basilien- 


tionem  edse  pretiosam  ac  copiosiasi- 
mnm  pro  vindicandis  primatus  jnri- 
bus  promptuarinm.  Cnravit  praeterea 


sium  oratorem  in  florent  synodo  respon- 
sio  viva  voce  exhibita.  —  In  t  XIV.  e  J. 
B.  Goneti  cursu  theologico  tr.  de  fide 
diap.  3.  de  Ecclesia ;  d.  4.  de  ss.  pontifice  ; 
Joan.  Eckii  11.  3  de  primatu  Petri  adv. 
Lutherum;  Jo.  Fabri  ep.  constantiensis 
opus  de  primatu  Petri  et  Rom.  P.  adv. 
Lutherum ;  Jo.  Matth.  Cariophili  ar- 
chiep.  iconiensis  confutatio  Kili  de  pri- 
matu  papae;  Jo.  Fisher  ep.  roffeneis 
convulsio  calumniarum  Llr.  Veleni,  qui- 
bus  Petrum  nunquam  Romae  fui«*e  cavil- 
latur ;  ejusdem  confutationis  errorum  Lu- 
theri  circa  d.  Petri  succes^ores  art  25 — 
29.  —  In  t  XV.  Laur.  Brancati  de  L  a  u- 
ria  card.  in  3.  Sent.  disp.  5.  de  decretis 
Eccl. ;  d.  6.  de  objecto  matermli  fidei  in 
qq.  facti ;  d.  8.  de  proponente  lcgitime  res 
fidei;  Laelii  Jordani  ep.  acernemis  1. 
de  majoribus  episc.  tausis  ad  Papam  de- 
ferendis,  et  de  rom.  sedis  origine  atque 
auctoritate ;  Leon.  M  a  r  i  i  catholica  hier- 
rarchiae  eccl.  assertio,  in  qua  b.  Petn  et 
roni.  sedi8  primatus  contra  haeret>im  et 
schismaM.  Antonii  defenditur ;  Leon.  Co- 
quaei  Anti-Mornaeus  seu  confutatio  my- 
sterii  iniquitatis  seu  historiae  papatus 
Phil.  Mornadi;  Lud.  Thomassini  Or. 
diss.  20  in  conc.  —  In  t.  XVI.  M.  Ant.  C  a- 
pe  1  h  0.  S.  Franc.  diap.  2,  quarum  prior 
de  ss.  pontiticatu  b.  Petri,  pcsterior  autem 
de  sutcessione  episcopi  rc  m.  in  eundem 
pontificatum  ag.t;  ejusdem  I.  ndv.  prae- 
tensum  pnmatum  eccl.  regis  Angliae; 
dissertatio  de  app:llationibos  ecclesiae 
afric.  ad  rorn.  sedein  ;  Melch.  ('  a  ni  loco- 
rum  theolog.  11.  4.5.6;  Mich.  de  Aninon 
caesaraugustani  tr.  de  unitate  ovilis  et 
pastoris;  M.  Becani  S.  J.  disp.  de  anti- 
cbristo  reformato ;  1.  de  republica  eccles. ; 
de  primatu  Petri,  de  primatu  rom.  pont. ; 
de  judice  controversiaruin.  —  In  t.  XVil. 
Nic.  Coeffeteau  pro  s.  uionarchia  Ec- 
clesiae  cath.  11.  4  oppositi  Marci  A.  de 
Dominia  libris  de  republica  eccl.  1  et  4; 
Nic.  Sanderi  de  clave  David  seu  de 
regno  Christi  contra  calumniax  Accleri 
pro  visibili  Ecclesiae  monarchia  11.  6; 
Onuphrii  Panvinii  de  primatu  Petri  et 
ap.  sedis  potebtate  contra  centuriarum 
auctores  U.  3.  —  In  t.  XVIII.  Pauli  Fa- 
b  u  1  o  t  i  romani  disp.  theol.  de  potestatc 
papae  super  conc.;  e  Petri  Labati  0.  Pr. 
cursua  theolog.  t.  4.  q.  de  infallibilitate 
rom.  pontificis  in  qq.  fidei  et  ejusdem  su- 
perioritate  supra  conc. ;  Petri  a  Soto  O. 
Pr.  aasertio  cath.  fidei  circa  artic.  confes.- 


Digitized  by  Google 


381 


Guaraeriu8, 


Pallavicino. 


38S 


editionem  quoruudam  operum  suorum 
aodalium. 

165.  Plures  etiam  in  I  talia  de  Ec- 
desia  et  romano  pontifice  docte  dispu- 


laonia  nomine  ducis  wurtemberg.  oblatae 
conc.  tridentino  cL  24.  Jan.  1552,  necnon 
defenaio  cath.  confessionis  et  scholiorum 
adversus  confessionem  wflrtenberg.  et  ce- 
teroa  lutheranos  ac  prolegomena  Brentii  j 
Petri  a  M  onte  ep.  briziensis  tr.  concilio- 
nim  generalium,  in  quo  de  primatu  papae 
et  majtstate  imperatoris  agrtur :  Regin. 
Poli  card.l.  de  summo  pontifice,  ejuadem 
IL  4  pro  ecdesiasticae  nnitatis  detensione, 
1.  de  concilio ;  q.  debaptismo  Constantini ; 
reformatio  Angliae  per  12  decreta;  R. 
Bellarmini  tr.  de  potestate  summi 
pontifiaa  in  rebns  temporalibus  adv.  Guil. 
Barclayum :  ejusdem  11.  5  de  R.  P.  —  In 
i.  XIX.  Rud.  lupers  ICti  tr.  de  ss.  uni- 
Tersali  Ecclesia,  ejusque  sacramentis, 
principatu,  senatu,  conciliia,  magistrati- 
bus  et  ministris  jure  diTino  institutis ;  SilT. 
P  r  i  e  r  a  t  i  s  0.  Pr.  11.  de  irrefragabili  Te- 
ritate  rom.  Ecclesiae  et  R.  P. ;  ejusdem  1. 
de  papa  et  ejus  potestate ;  e  Sizti  Senen- 
lis  U.  Pr.  bibliotheca  b.  annot.  super 
Matth.  16,  18.  19;  Stanisl.  Hosii  ep.  de 
aoctoritate  pontificis  in  Eeclesia  Christi 
ei  conciliis,  ejusdem  de  conc  oecumenicis 
cc.24— 29;  Th.  Cajetani  carcl.  opusc. 
t  1.  tr.  1.  et  2.  de  comparatione  auctori- 
tatia  papae  et  conc.  et  3.  de  R.  P.  institu- 
tione  et  anctoritate;  s.  Thomae  Aq. 

rsedam  de  superioritate  et  potestate  H. 
.  contra  graecos;  ejusdem  2.  2.  q.  1.  a. 
10:  Th.  Campegii  1.  de  anctoritate  et 
potestate  R.  P.  -  In  t  XX.  Th.  Staple- 
toni  de  magnitudine  rom.  Ecclesiae  11. 2; 
ejusdem  controT.  3.  capitalis  de  primario 
subjecto  potestatis  eccl. ;  controT.  6.  capi- 
talia  de  conciliis ;  art  4.  de  primatu  R.  P. 
seit.  1;  eThomae  Waldensis  0.  Csrm. 
doctrinali  antiquitatum  cath.  fidei  t.  1. 
art.  1.  cc.  1—7.  et  a.  3.  cc.  29—63 ;  e  Vinc. 
F  e  r  r  e  G.  Pr.  tr.  de  Tirtutibus  theolog.  t. 
1.  q.  11—15.  de  rom.  pootifice;  Guil.  Lin- 
d  a  n  i  de  vera  J.  Chr.  Ecclesia,  ubinam  lo- 
eornm  nnnc  tempestatis  certo  juzta  ac  in- 
fallibiliter  inTenienda  diatriba  analytica; 
eZach.  Boverii  U.  Cap.  demonstratio- 
num  srmbolorum  verae  et  talsae  religionis 
t.  2.  demonstr.  3.  de  unitate  capitis  Tisi- 
bilis  a  Christo  institati  ;  4.  de  unitate 
doctrinae  fidei ;  5.  d.  snccessione  Tisibili. 
—  T.  XXI.  anctornm  ac  rerum  omnium 
notabilium  in  hac  bibliotheca  contenta- 
ram  indicem  lucnlentum  ezhibet  De  ple- 
risqoe  hisce  auctoribus  mentio  fit  in  no- 
stro  Nomenclatore. 


tarunt.  —  Antonius  Guarnerius  de 
Monte  Regali  0.  ConT.  pro  commoditate 
et  instructione  tironum  sui  ordinispub- 
lioi  juris  fecit  opus  inscriptum:  De 
Ecclesia  militante,  capite  et  membris 
ejusdem  tum  in  orbe  terrarum  disper- 
sae,  tum  in  conciliis  congregatae,  Ro- 
mae  1649  in  f. ;  de  Ecclesia  purgante 
et  triumphante,  ib.  1708  in  f.  —  Ni- 
colaus  Maria  PallaTicino  S.  J.  Ge- 
nuensis,  in  collegio  romano  theologiam 
annis  14  docuit  et  quinquennio  ss. 
literas  est  interpretatus.  Christina. 
Sueciae  regina  eo  usus  est  theologo, 
Innocentius  XI.  eum  theologum  dizit 
s.  Poenitentiariae,  episcoporum  exami- 
natorem  et  s.  Officii  qualificatorem,  imo 
tanti  fecit,  ut  de  eo  in  cardinalem  eli- 
gendo  cogitaret  (15.  Dec.  1692).  Opera 
potiora  ejusdem  sunt :  Difesa  del  Ponti- 
ficato  e  della  Chiesa  Cattolica,  oto  si 
dimostrano  la  SoTranita,  V  Infallibilita, 
la  Santita  e  altre  sublimi  doti  del  Prin- 
cipato  apo8tolico;  si  rifiutano  tutte  le 
moderne  eresie ;  si  rende  aperta  V  em- 
pieta  delle  due  scisme  l'Orientale  e 
1'  Anglicana.  Si  conTince  direttamente 
la  falsita  di  tutte  lesette  contrarie  alla 
Religione  Cattolica,  Romae  1687  v.  3 
in  f.,  quod  opus  eleganter  scriptum  et 
admodum  eruditum,  forte  nimis  diffu- 
sum,  armamentarii  instar  est,  unde 
apologetae  Ecclesiae  cum  fructu  argu- 
menta  ab  auctore  undique  diligenter 
collecta  petant.  V  eeidente  merito  della 
fede  Cattolica  ad  essere  creduta  per  vera, 
in  cui  si  dimostra  la  Terita  di  quelli 
articoli,  che  sono  il  fondamento  non 
solo  della  vera  Religione,  ma  di  qua- 
lunque  Religione.  Si  rende  per  cti- 
denza  msnifesto  il  merito  che  hanno 
ad  essere  con  fermezza  credute  tutte  le 
verita  quantnnque  oscure  chelaChiesa 
Cattolica  c'  insegna.  Si  rende  aperta  la 
conformita,  che  hanno  con  la  diritta 
ragione  tutti  i  Misteri  piii  arcani  de' 
quali  ci  e  Maestra:  quindi  si  deduce 
r  insusistenza  di  tutte  le  opposizioni, 
la  falsita  e  1'empieta  di  tutte  le  sette 
contrarie,  ib.  1689  in  4.  Le  Grandezze 


Digitized  by  Google 


3  83  1681—1700.  Theologia  poa.  in  lt.  Pallavicini,  Stroixi, 


384 


delia  Madre  di  Dio,  opera  .  .  .  in  cui 
si  rifiutano  le  antiche  e  moderne  Eresie 
■contro  la  divina  Maternita  e  le  altre 
Doti  della  Vergine ;  si  stabiliscono  so- 
pra  la  basi  della  Fede  e  della  ragione 
le  sue  sublimi  virtu  e  li  privilegi  con- 
•cedutili  da  Dio.  Si  defende  contro  le 
•calunnie  dell'  ignoranza  e  dell '  empieta 
V  altissimo  culto,  con  cui  1'onora  la 
Chiesa  Cattolica  Komana,  ib.  1690  pp. 
2  in  4;  DelV  etema  felicita  de'Giusti, 
Komae  ]  695  pp.  2  ;  1699  aliaque  opera 
pia.  —  Kjus  sodalis  Hortensius  Pal- 
1  a  v  i  c  i  n  i l)  S.  J.  Mediolanensis,  philo- 
sophiae  ettheologiaeprofessor(n.  8.  Jun. 
1607;  t  10.  Jun.  1691)  sibi  pariter 
selegit  b.  Mariam  celebrandam,  quod 
praestitit  in  opere  Magna  Deiparae  vita 
■encomiastice  et  historicedescripta,  nd- 
jectis  ex  ss.  Scripturis,  ss.  patribus, 
8criptoribus  ecclesiasticis  et  scholasti- 
cis  doctoribus  iis,  quae  eam  maxime 
illustrant  et  celebrant  p.  1  ab  aeterna 
in  Dei  matrem  electione  usque  ad  di- 
vinum  partum ;  p.  altera,  a  divino  par- 
tu  ad  triumphalem  assumptionem  et 
alia  maxima  tum  in  coelo  tum  in  terris 
aeterna  decora,  Mediolani  1659  in  12., 
ex  qua  prodierunt  decerpta  Elogia  ma- 
riana,  Bambergae  1673  in32.  —  Qui- 
bus  addatur  alius  facundus  et  ingenio- 
sas  encomiastes,  sed  historicus  minus 
criticus,  Thomas  Strozzi  S.  J.  Nea- 
politanus  (n.  1631  ;  t  4.  Apr.  1701), 
eloquens  suo  tempore  concionator,  cu- 
jus  praeter  alia  sunt :  Controversia  della 
Concezione  deUa  b.  Y.  Maria  descritta 
istoricameute,  Panormi  1700  v.  2  in  f., 
ib.  1703:  quondam  prohibita  forte  ob 
nimis  acres  censuras  in  sodalesO.Praed. 
prolatas.  L'  uno  Dio  ovvero  la  verita 
della  religione  christiana  dimostrata 
con  chiari  argomenti  a  tutti  gli  incre- 
duli,  ma  singolarmente  agli  Ebrei  in 
10  orazioni,  Neapoli  1692  in  4. 

166.  Unus  vero  e  praecipuis  hujus 
«pochae  theologis  fuit  Coelestinus  S  f  o  n- 

')  Cf.  dc  utroque  Somraervogel  VI, 

115 


drati  0.  S.  Ben.  et  S.  R.  E.  cardinalis 
dignissimus.  Natus  est  Mediolani  1644 
ex  antiquissima  Sfondratorum  familia 
et  in  baptismate  Aloisius  appellatus, 
tenerosque  annos  in  paterna  domo  sub 
optimis  magistris  transegit,  ea  jam  tunc 
ingenii  maturitate,  ut  universi  de  puero 
roaxima  quaeque  praesagirent.  Anno 
aetatia  duodecimo  a  parentibus  mitti- 
tur  Rorschachiuro  ad  lacum  Bodamicum, 
ubi  patres  benedictini  sangallenses 
scholam  aperuerant,  ad  literarum  stu- 
dia  et  germanicam  linguam  addiscen- 
dam.  Ingenii  acumine  et  solertia  coae- 
vos  facile  adaequavit,  moribus  vero  ac 
indole  ferventi  generosaque  inter  cunc- 
tos  emicuit.  Ordinem  8.  Benedicti  in- 
gressus  C  o  e  1  e  a  t  i  n  i  nomen  est  aor- 
titus.  Vix  annum  aetatis  22.  attigerat, 
cum  jam  ob  ingenii  eruditionisque 
praestantiam  primo  in  ducali  asceterio 
campidonensi  theologiae,  domi  dein  per 
plures  annos  philosophiae,  theologiae 
ac  juris  canonici  professor  inaudiit, 
magister  quoque  novitiorum  constitu- 
tus  pietate  ac  morum  decore  multos 
praeclare  imbuit.  Percrebescente  hoo 
modo  doctrinae  ejus  fama  salisburgensia 
academia  illum  expetiit,  triplicique 
prius  laurea  doctorali,  theologiae  ni- 
mirum  et  juris  utriusque  redimitum 
in  juris  canonici  cathedra  collocavit  a. 
1679.  Tanta  initio  statim  viri  hujus 
doctissimi  ac  modestissimi  fama  erat, 
tantusque  discipulorum  affluxus,  nt 
aulae  spatium  licet  peramplum  capien- 
dis  auditoribus  neutiquam  sufficeret. 
Eeversus  est  inde  a.  1682  ad  mona- 
sterium  suique  abbatis  jussu  diebus 
dominicis  ac  festis  populum  in  rorscha- 
censi  sacello  sacri  sermonis  pabulo  et 
sacramentoinm  administratione  pavit. 
Hoc  huojiliori  munere  defunctus  a  suo 
abbate  vicarius  generalis  in  spirituali- 
bus  constitutus  cleri  et  populi  amorem 
sibi  feliciter  conciliavit.  Virtutum  ejus 
fama  Romam  delata  ab  Innocentio  XI. 
invitus  licet  ac  nonnisi  obedientia  com- 
pulsus  novariensis  episcopus  (1686) 
creatur.  Mortuo  interim  principe  ab- 


Digitized  by  Google 


3*5 


Coeleatinus 


Sfondrati. 


386 


bate  sangallensi  ipse  in  ejus  locam 
eubrogatus  est  16.  Apr.  1687,  quocirca 
episcopatum,  quem  nondum  adierat, 
dimisit  Talem  vero  se  prudentia,  ju- 
stitia  et  gravitate  ezhibuit,  ut  nihil  in 
eo  desiderari  posse  videretur.  Prae- 
primis  vero  pietate  in  'pauperes  et  pu- 
pillos  enituit,  quorum  penuriae  sub- 
sidio  vix  non  ad  prodigalitatem  largo 
consulebat  (ad  triginta  enim  aureorum 
millia  eoque  amplius  triennio  in  illos 
impendit),  aegrotis,  moribundis  ac  ip- 
sis  etiam  leprosis  cuncta  pietatis  officia 
ip*e  omnibus  omnia  factus  impendebat. 
In  privata  monasterii  cellula  dormie- 
bat,  ubi  aliorum  more  ad  matutinas 
laudes  excitatus  p3allentium  cboro  in- 
tererat,  nec  raro  finitis  matutinis,  cum 
ceteri  cubitum  sese  recepissent,  iterato 
in  ecclesiam  descendit  orationemque 
coram  venerabili  Sacramento  ad  lucis 
exortum  usque  produxit  Propter  vir- 
tutis  doctrinaeque  insignia  Innocen- 
tius  III.  eum  dignissimum  censuit, 
quem  a.  1 695  sacra  purpura  exornaret 
Sed  vix  sex  menses  Romae  peregerat, 
cum  in  letalem  incideret  morbum.  Lae- 
tua  opperiebatur  mortem:  >Duaeenim 
«unt  causae,  inquiebat.  quare  mors 
mihi  grata  accidat;  prima  est,  quod 
ista  mors  eum  in  statum  me  ponat,  in 
quo  Deum  amplius  offendere  non  pos- 
aum:  et  hanc  gratiam  Deum  amplius 
non  offendendi  pluris  aestimo,  quam 
omnia  bona  spiritualia  et  temporalia, 
quae  per  omnem  vitam  facere  potuis- 
sem.  Altera  est:  quod  cum  Deo  infi- 
nitis  titulis  obstrictus  sim  nibilque 
habeam,  quo  meam  erga  Deum  grati- 
tudinem  profitear,  hanc  ipsam  mortem 
eidem  in  signum  supremi  in  me  do- 
minii  offerre  possim.*  Obiit  4.  Sept. 
1696  a.  aetatis  52.  adeo  pauper.  ut 
pontificis  expensis  sepeliretur. 

167-  Licet  autem  tot  aliis  laboribus 
et  muneribus  esset  distentus,  plura 
plane  egregia  reliquit  opera  »),  inter 


')  Cf.  plura  de  eo  apud  Ziegelbauer 


quae  praecipua  sunt:  Curaus  philoso- 
phicus  aangalleneti  t  3  in  4.  typis  mo- 
naaterii  s.Galli  a.  1695;  1699;  dispu- 
taiio  de  lege  in  praesumptume  fundata 
contra  immoderatos  opinionum  mora- 
lium  amatores  (i.  e.  contra  probabi- 
lismum),  Salisburgi  1681  ;  regale  sa- 
cerdotium  romano  pontifici  assertum  et 
quatuor  propositionibus  explicatum  sub 
nomine  Eugenii  Lombardi  1684  in 
4.,  et  typis  monasterii  8.  Galli  1693, 
1749  ed.  4,  contra  quatuor  articulos 
declarationis  cleri  gallicani  a.  1682, 
etiam  ex  parte  in  Bibliotheea  max.  pont. 
Bocaberti  t.  U,  307—579.  In 
praeludiis  fose  agit  de  jure  regaliae, 
quod  secundum  ipsum  ex  quatuor  ju- 
ribus  conflatur,  ex  jure  videlicet  eli- 
gendi,  jure  investiendi,  jure  conferendi 
beneficia  sede  episcopali  vacante  ac 
tandem  jure  proventus  fructusque,  dum 
nova  electio  exspectatur,  percipiendi: 
hinc  de  singnlis  fuse  et  docte  historia 
duce  disserit.  Quatuor  dein  declaratio- 
nis  articulis  totidem  opponit  proposi- 
tiones.  In  1.  tuetur,  pontifici  romano 
in  principes  seculares  eorumque  pro- 
vinciaa  et  regna  competere  jus  aliquod 
et  potestatem,  non  ordinariam  et  di- 
rectam,  sed  indirectam,  per  quam,  cum 
urget  necessitas  tuendae  religionis,  il- 
los  coercere,  et  nisi  acquiescant  mo- 
nenti,  etiam  exarmare,  ne  noceant  re- 
gnisque  privare  possit.  In  2.  prop.  tue- 
tur  pontificis  romani  potestatem  omni 
concilio  superiorem  esse;  subjicit  ta- 
raen  7  casus,  in  quibus  papae  conci- 
lium  praevalet ,  sed  in  horum  nullo 
papa  manens  papa  judicatui.  In  3-  pro- 
bat  summum  pontificem  res  fidei  extra 
concilium  definientem  e  cathedra  esse 
infallibilem;  in  4.  inquirit  in  limites 
auctoritatis  pontificiae,  neque  enim  ea 
est  exlex.  Hujus  operis  velut  alter  t 


historiae  rei  liter.  0.  S.  Ben.  p.  3  c.  4  §  19; 
Argelati  bibl.  acript.  mediolan.  v.  2  p.  1 
p.  1358;  Eggs  purpurae  doctae  1.  6  §  100; 
BlCtzer  S.  J.  KL.  XI»,  235—37 :  Kgger  Ju- 
bil&ums-Erinnerungen  an  Card.  C.  Sf. 
Fflratabt  in  St.  Gallen,  St.  (iallen  1896. 


Digitized  by  Google 


387 


1681—1700.  Theol.  po8.  et  poleinica  in  ltalia. 


388 


est  Oallia  vindicata,  in  qua  testimoniis 
exempli8qne  gallicanae  praesertim  ec- 
clesiae,  ea  qnae  pro  regalia  et  quatuor 
propositionibus  a  Ludov.  Maimburgo 
aliisque  produota  sunt,  refutantur, 
1688  in  4;  1702  ed.  aucta  ex  auctoris 
schedis,  Mantuae  cum  additamentis 
1711.  In  hoc  opere  inter  alia  etiam 
epistolae  plurium  reperiuntur  episco- 
porum  ad  ss.  pontificem  datae,  quibus 
se  gravi  metu  adactos  famosae  declara- 
tioni  subscripsisse  fatentur.  Disserit  in 
illo  praesertim ad versus Maimbourg, 
qui  in  1.  de  privilegiis  Ecclesiae  ro- 
manae  mazimam  operis  partem  impen- 
dit  in  destruendis  praecipuis  primatus 
fundamentis  et  stabiliendis  quatuor 
cleri  gallicani  articulis.  In  1.  disserta- 
tione  agit  de  j  ure  regaliae,ostendens  quid 
hujus  nomine  veniat  et  quibus  gradibus 
provecta  fuerit.  In  diss.  2.  ea  refutan- 
tur,  quae  Maimburgus  contra  pontificis 
in  reges  potestatem  et  pro  defendenda 
prima  cleri  gallicani  prop.  attulerat. 
Diss.  3.  veraatur  circa  prop.  alteram 
cleri  gallicani,  quae  pontificem  concilio 
generali  subjicit:  quam  cum  Maimbur- 
gus  exemplis  Leonis,  Vigilii,  Uonorii, 
Siricii  et  aliorum  pontificum  probare 
niteretur,  auctor  singuU  percurrit  et 
refellit  appellationesque  tamquam  ab 
abusu  ad  parlamenta  factas  pro  merito 
damnat.  In  4.  et  ultima  iterum  romani 
pontificis  infallibilitatem  tuetur l). 
Utrumque  opus  Gallicanis  admodum 
di8plicuit.  Dis8.  2 — 4  recepit  Rocaberti 
in  suam  bibl.  VI,  729 — 901.  Innocen- 
tia  vindicata,  typis  roonasterii  s.  Galli 
1695  in  f.,  quo  in  libro  gravissimis 
argumentis  ost*ndit,  angelicum  docto- 
rem  immaculatum  Virginis  conceptum 
non  negasse,  sed  potlus  docuUse.  Al- 
latis  Thomae  pro  immaculato  conceptu 
effatis  disertis  vel  aequivalentibus  ex 
professo  deinde  probat,  s.  Thomae  opera 
in  quibusdam  locis  fuisse  olim  inter- 
polata  ac  vitiata:  explicat  vero  quo 


')  Cf.  Acta  erudit.  lip*.  a.  1686  p.  376 
ss. ;  Supplem.  1. 1,  118  m. 


sensu  s.  Thomas  affirmet,  b  Virginem 
peccatum  originale  contraxisse.  Possunt 
enim  ejusmodi  effata  secundum  Sfon- 
drati  sententiam  satis  -bene  explicari  ex 
usu  loquendi  veterum  de  conceptione 
corporis  deque  debito  contrahendi  pec- 
catum  originale,  a  cujus  tainen  actuali 
infectione  b.  Virgo  praeservata  fuerit. 
Subjicit  huic  disputationi  partem  sym- 
bolicam,  in  qua  exhibet  emblemata  46 
aeri  incisa  saepe  admodum  ingeniosa, 
quae  Bingula,  quod  ex  subjecta  cuivis 
expositione  constat,  eo  collimant,  ut  im- 
maculatam  conceptionem  illustrent1). 
Nepotismus  theologice  expemu*  1692 
in  12. 

168.  Liber  tamen  omnium  nomina- 
tissimus  est  Nodus  praedestinationis  ex 
B8.,literis  doctrinaque  88.  Augustini  et 
Thomae,  quantum  homini  licet,  disso- 
lutus,  Bomae  1697  in  4.,  opus  post- 
humum,  in  quo  tuetur  seriam  Dei  vo- 
luntatem  salvandi  homines  omnes,  hinc 
omnibus  dari  gratiam  plene  sufficien- 
tem  ad  operandam  salutem :  ut  vero 
haec  efficax  quoque  sit,  pendere  ab  ho- 
minis  cooperatione.  Sequitur  auctor  in 
hoc  1.  Lessii  doctrinam  2).  Vix  autem 
praelo  emerserat  opus,  theologi  alias 
atque  alias  de  eodem  tulerunt  censuras 
ac  judicia  extreme  dissentanea.  Mabil- 
lonio  probatum  non  fuit ;  imo  quinque 
praesules  galli,  Mauritius  le  Tellier  ar- 
chiepiscopus  remensis,  Ludov.  Ant.  de 
Noailles  archiep.  parisiensis,  Jac  Beni- 
gnus  Bossuet,  Guido  de  Seve  ep.  arela- 
tensis  et  Henr.  Feydan  de  Brou  ep. 
ambianensis  data  ad  Innocentium  XI L 
d.  23.  Febr.  1697  epistola 8)  librum 
summo  pontifici  tamquam  gravibus 
scatentem  erroribus  maxime  pelagia- 


i)  Cf.  Mich.  a.  s.  Joseph  IV,  159  88. ; 
acta  erudit.  lips.  1696  p.  283. 

•)  Hujus  8ynop»im  cf.  in  actis  erudit. 
lips.  1697  p.  281— 293. 

»)  Cf.  prohxam  denunciationis  ep.  in 
cont.  H.  E.  Fl  eurii  1.  212  §  34  ss.  nec 
non  Innocentii  XII.  reaponsum  et  ulterio- 
res  Jansenistarum  motus  contra  eundem  1. 


Digitized  by  Google 


3S9 


Sfondrati,  Marinari,  Fjuroe,  de  Puteo,  Nicolucci. 


390 


nismi  dennnciarunt,  eoque  pronius, 
quod  Sfondrati  adeo  strenne  cleri  gal- 
licani  declarationem  impugnaverat.  Tria 
Tero  praesertim  notant,  qnod  videatur 
1.  infantibus  sine  baptismo  defunctis 
beatitndinem  quandam  naturalem  tri- 
bnere ;  2.  admittere  peccatum  mere  pbi- 
losopbicum  contra  censuram  Alexandri 
VIII. ;  3.  rejicere  praedestinationis  no- 
tkmem  ab  Augustino  traditam.  Nullam 
tamen  damnationem  vel  censuram  libri 
impetrarnnt.  Illnm  impugnavit  H  e  n  n  e- 
bei,  quiedito  scripto  40  propositiones 
exinde  decerptas  censuris  notisque  per- 
stringi  petit,  cui  tamen  anonymus  re- 
spondit  L  inscripto:  Dispunctio  nota- 
rum  quadraginta,  quas  scriptor  anony- 
mus  em.  card.  Coel.  Sfondrati  1.  cui  ti- 
tnlns:  Nodus  praedestination is,  quan- 
tnm  bomini  licet  dissolutus,  inussit, 
Coloniae  1698;  1705.  Hic  anonymus, 
ut  dicitnr  fuit  cardinalis  Gabrielli, 
quiannuente  Innocente  XII.  libri  Sfon- 
drati  in  se  snscepit  vindicias.  Praeter 
alia  l)  prodiit  quoqne  contra  praede- 
stinationis  nodum  auctore  (ut  videtur, 
vel  ex  toto  vel  ex  parte)  Q  u  e  s  n  e  1 1  o 
Augustiniana  Ecclesiae  rotnanae  doctri- 
na  a  card.  Stondrati  nodo  extricata  per 
varios  s.  Augustini  discipulos,  Coloniae 
1700.  Benedictus  B  a  c  c  h  i  n  i  0.  S.Ben. 
ad  Sfondrati  L  diss.  sub  nomine  B  a- 
r  a  c  h  i  a  e  Scutensis  scripsit  (quue  ta- 
men  non  videtur  edita),  in  qua  affir- 
mat.  quae  minns  tbeologica  in  boc  ope- 
re  videntur,  tentamina  potius  et  adver- 
esse  eaque  temere  nimis  ab  aliis 
mnltis  adjectis,  multis  deletis  et 
immutatis,  Sfondrati  prae  aegritudine, 
qua  exstinctus  est  ante  finitam  editio- 
nem,  vix  ea  de  re  cogitante.  Plura  id- 

')Du  Vancellius  quoque,  qui  jan- 
•eniana  nomenclatura  Wallonius  voca- 
Wtur.  ex  eodero  L  excerpta  edidit  atque 
dt-monstrare  conatus  est,  potissimos  tex- 
tu*  ex  as.  literia,  patribus  et  praecipue  d. 
Augu»tino  minus  integra  fide  fuisse  alle- 
gato*.  Sed  vel  ipse  clerus  gallicanus  ejus- 
modi  acripta  reprobavit.  Haec  et  alia  con- 
tinentor  in  animadversionibun  in  nodum 
praedestinationis,  Coloniae  1707  in  4. 


circo  in  eo  opere  esse,  quae  sibi  con- 
traria  sint.  alia  imperfecta,  nonnulla 
repetita  adeoque  non  posse  opus  illud 
em.  cardinali  tribui l).  Sed  haec  suspi- 
cionibus  et  praejudiciis  potius,  qnam 
rationibus  niti  videntur. 

169.  Antonius  Marinari  0.  Carm., 
natus  Cryptaliis  (Legrottaglie)  prope 
Tarentnm  10.  Jan.  1605,  pronepos  il- 
lius,  cujus  mentionem  fecimus  III3,  84. 
264,  a  card.  Franc.  Barberini  selectus 
vicarius  generalis  dioecesis  ostiensis- 
veletrinae,Tagastae  episcopus  (t  1 689), 
theologus  indolis  admodum  scholasti- 
cae,  elucubravit  diss.  de  opinione  pro- 
babili  sat  implexam  et  obscuram,  Ro- 
mae  1666  in  8.  et  praesertim  verum 
Augustinum  adversus  opua,  cujus  titn- 
lus  est  Augu8tinus  Corn.  Jansenii, 
Velitris  1669—1677  t.  3  in  4;  disp. 
de  fide,  spe  et  caritute,  Romae  1631  in 
4.  —  Adversus  protestantes  disputavit 
Ignatius  Fiume  0.  Praed.  Siculus,  s. 
tbeologiae  magister  et  episcopus  poli- 
nianensis  (t  1694),  in  Schola  veritatis 
adversus  mendacia  Lutheri,  Calvini  et 
protestantium  erecta,  Neapoli  1675  ss. 
t.  4,  quorum  1 .  agit  de  Deo  deque  Ser- 
vatore  N.  J.  Christo ;  2.  de  Ecclesia  et 
summo  pontifice ;  3.  de  verbo  Dei  scripto 
et  tradito  deque  conciliis ;  de  sacra- 
mentis  in  genere,  tum  de  baptismo, 
confirmatione ,  eucharistia ,  sacrificio 
missae  et  communione  sub  utraque 
specie.  —  Ita  eti&m  romanam  verita- 
tem  contra  haereticos  (Messanae  1658 
in  12.)  propugnavit  Rayraundus  de 
Puteo  Mes^anensis,  Parci  princeps  et 
episcopus  estensis  (n.  1 6 1 9  ;  t  30.  Oct 
1694),  qui  alia  quoque  reliquit  *),  ut 
silvam  vuriarum  quuestionum,  Romae 
1667  in  12.  —  l>e  juntificatione  impii 
disputavit  Jo.  Dorainicus  N  i  c  o  1  u  cc  i 
0.  Pr.  Meldulensis.  Bononiae  1691  in 
4.  —  Caesar  Jo.  Baptista  de  Comi- 


')  Cf.Ziegelbau.  r  p.  4  c  I  3i-et.3  p.  116 ; 
et  p.  2  c.  1  »ett.  2.  p.  103  s. 

»)  Mongitore  II,  1%. 


Digitized  by  Google 


$91  1681—1700.  Theologia  pol.  in  It.  et  Pol.  Filoramus,  Marracci,  392 


tino  S.  J.  Romanus  (t  14.  Apr.  1686) 
scripsit  selectas  de  fide  controversias, 
Parisiis  1665  in  8.,  scil.  de  cultu  et 
mvocatione  S8.,  de  purgatorio,  de  verbo 
Dei,  de  Ecclesia,  de  eucharistiae  sacra- 
mento  et  de  sacrificio  missae,  de  liber- 
tate  etc.  —  Gabriel  Filoramus  0. 
Minim.  theologiae  lector,  qui  praeci- 
puis  ordinis  muneribus  est  functus 
(t  1689),  auctor  est  operis:  Lapis  Ly- 
dius  circa  materiam  de  praescientia, 
praedestinatione  et  reprobatione,  ubi 
Lutheri  et  Calvini  haereses  et  Jansenii 
5  prop.  profligantur  et  absoluta  8.  pon- 
tifieis  in  definiendis  rebus  fidei  infal- 
libilitas  stabilitur,  Messanae  1687  in 
f.  —  Gontra  Mohammedanos  *)  disse- 
rnit  Ludovicus  Marracci  congr.  cler. 
Matris  Dei,  Lucensis,  Innocentio  XI. 
olim  a  confessionibus  (n.  1612;  t  5. 
Febr.  1700).  Linguae  arabicae  peritis- 
simus  40  annos  impendit  editioni,  ver- 
sioni  et  refutationi  Alcorani  in  op.  Al- 
corani  textus  universus  ex  correctiori- 
bus  arabum  exemplaribus  summa  fide 
atque  pulcherrimis  characteribus  de- 
scriptus  eademque  fide  ac  pari  dili*- 
gentia  ex  arabico  idiomate  in  latinum 
translatus  appositis  unicuique  capiti 
notis  atque  refutatione.  His  omnibus 
praemi88us  prodromus  totum  tomum 
priorem  implens,  Patavii  1 698  v.  2  in  f. 
Distribuitur  opus  in  2  pp.  quarum  al- 
tera  prodromum  ad  refutationem  Al- 
corani  jam  olimRomae  1691  excusum 
complectitur  8),  in  quo  vita  Mahometis 
describitur  agiturque  de  Alcorani  no- 
mine,  auclore,  idiomate,  stilo,  summa 
apud  mahommedanos  veneratione,  et 
per  4  verae  religionis  notas  sectae  ma- 
hommedanae  falsitas  ostenditur  chri- 
stianaequae  religionis  veritas  compro- 
batur.  Altera  p.  inscribitur:  Refutatio 
Alcorani,  in  qua  ad  mahommedanicae 


•)  Contra  eosdem  scripsit  Jos. Martel- 
linus  Triumphum  catholicae  fidei,  Nea- 
poli  1681  in  4. 

»)  Conspectum  habes  in  actis  e  r  u  d. 
lip*.  1692  p.  329-337  et  371-382. 


superstitionis  radicem  securis  apponi- 
tur  et  Mahometus  ipse  gladio  suo  ju- 
gulatur.  Ea  ipsum  textum  arabicum  ex 
optimis  8i8tit  codd.  cum  versione  la- 
tina  non  plane  literali  l),  sed  ad  para- 
phraseos  quasi  naturam  accedente,  et 
notis  sive  scholiis,  quibus  juxta  ara- 
bum  interpretum  mentem  obscuriora 
et  praesertim  quae  ad  historiam  spec- 
tant  dilucidantur,  iisqne  subjuncta  est 
refutatio.  In  praefatione  sat  ampla  auc- 
tor  quid  ad  opus  ipsum  impulerit, 
quodque  inde  commodum  ad  Ecclesiam 
redundare  possit,  pluribus  exponit.  Li- 
cet  quidam  nonnulla  in  hoc  opere  cor- 
rigant'),  >negari  tamen  nullo  modo 
potest,  inquit  Joan.  Fabricius  *),  Eccle-. 
siam  pariter  et  orbem  eruditum  Mar- 
racio  ob  multos  divulgando  et  versione 
notisque  illustrando  Alcorano  impen- 
80S  labores  plurimum  debere,  ejusque 
nomen,  dum  linguis  suus  constat  ho- 
nos,  fore  immortale  atque  aeternum.* 
Opus  est  accuratum  ac  exquisita  refer- 
tum  eruditione ,  quam  hausit  ex  ipso  • 
rum  mahommedanorum  libris  alioquin 
sat  raris  et  incognitis.  Operam  quoque 
suam  conferre  jussus  est  Marracci 4)  ad 


*)  Uanc  iterum  recudit  Christ.  Reinec- 
ciua  Lipsiae  1721  in  8. 

»)  Ita  Andr.  Acoluthus  in  r.pozfotvrptt, 
quam  specimini  Alcorani  quadruinjruia 
Berolini  1701  edito  adjecit ;  Jo.  Mich.  Lan- 
guis  in  dissert  de  fabulis  mahum.  p.  75  etc. 

■)  In  hist.  bibl.  fabr.  p.  1  n.  41.  Cf. 
Acta  E.  L.  1699  p.  248  -  5H. 

*)  Ab  eo  distingui  debent  Hippoly- 
t  u  b  M.  ems  frater,  de  quo  cf.  supra  p.  27 ; 
LudovicuH  Marracci  ejusuem  ord., 
junior  dictns,  ejus  cognatua  (f  1732)  et 
cui  multa  opera  ascetica  (21)  debemus,  at- 
que  etiam  Onomasticon  urbium  ac  locorum 
8.  Scripturae  ex Hierony  mo,  Kusebio, 
Adrichoiuio  et  Bonfrerio  in  com- 
modiorem  ordinem  redactum  Lucae  17U5 
in  12.  (sat  rarum).  Plura  de  nostro  cf.  in 
elogio  praefixo  ejusdem  operi:  V  Ebreo 
preeo  per  le  buone,  ovcro  discorsi  familiari 
ed  amichevoli  fatti  con  i  rabbini  di  Roma 
intorno  al  Messia,  Romae  1701  in  4 ;  Ni- 
ceront.  XLI;  Biogr.  univ.  XXVII,  254  b.  ; 
Sarteachi,  de  scnptoribus  congr.  cler.  re- 
gul.  Matris  Dei,  Romae  1754  in  4. 


Digitized  by  Google 


Rutka,  Hacki,  Bogdanowita,  Czepanaki,  Kramski. 


394 


editionem  arabicam  88.  bibliorum,  quae 
Bomae  prodiit  1671  ▼.  3  iu  f. 

170.  In  Polonia  praetermisBO Sa- 
muele  Lesk i  S.  J.  (t  10.  Febr.  1687) 
magnam  promeruit  laudem  Theophilus 
Butka  S.  J.  natus  in  palatinatu  kie- 
vensi,  qui  pluribus  in  locis  s.  theolo- 
giam  docuit,  missionarium  dein  egit 
Constantinopoli ,  zeloque  suo  induiit 
Josephum  Szumianski  episcopum  leo- 
politanum,  ut  cum  grege  suo  universo 
e  schismate  ad  Ecclesiae  unitatem  re- 
diret  (t  18.  Maj.  1700).  Praeter  plura 
alia  l)  reliquit  defensionem  a.  ortiiodo- 
zaeorientalis  Ecclesiae  contra  haereticos 
processionem  Spiritus  s.  a  Filio  negan- 
tes  ex  8s.  patribus,  potissimum  graecis, 
deductam  ac  confessione  praesentis  ec- 
clesiae  roxolanae  firmatam,  Posnaniae 
1678  in  4;  Calissii  1682  in  12;  etiam 
polonice  Posnaniae  1678.  Idem  dogma 
propugnavit  (polonice,  Lublini  1689 
in  4.)  advereus  duos  libellos  Joannicii 
Galatowski  archimandritae  jelicen- 
tis,  atque  confirmavit  confessione  eccle- 
siae  orientalis  e  libris  slavicis  excerpta, 
ib.  1691  in  4;  ex  8.  Augustino,  latine 
Calissii  1690  in  4;  polonice  ib.  1692; 
S.  Cyrillus  patriarcha  alex ....  Spiri- 
tus  s.  a  Filio  procedentis  de  coelo  datus 
propugnator   et   negantium  Spiritus 
sancti  a  Filio  processionem  ante  tem- 
pus  et  tamen  in  tempore  acerrimus  ex- 
pugnator  e  suis  monumentis  ad  vitam 
oculosque  posterorum  de  Graecia  exci- 
tatus,  Lublini  1692  in  4;  polonice  ib. 
1697  ;  Angelicus  doctor  d.  Ihomas  Aq. 
expulsi  ab  ecclesia  graeca  Spiritus  s.  a 
Fdio  aeternaliter  procedentis  ad  eandem 
ecclesiam  contra  calumniatorem  Jo.  Ga- 
latowski  restitutor  et  reductor,  ib.  1 694 
in  4.  —  Joannes  Franciscus  Hacki  *) 


«)  Cf.  Sommervogel  VII,  334  —  39; 
B  r  o  w  n ,  Biblioteka  pisarzow  a&systencyi 
polskiej  Towarzyatwa  Jezusowego  p.  352. 

*)  Alius  ab  eo  est  H  a  c  k  i  0.  Cist.  Chri- 
atinae  reginae  Sweciae  a  sacris,  abbas 
Ulivae  (prope  Danzie),  vir  eruditua,  indu- 
itnut,  qui  inter  sodales  studium  literarum 


S.  J.  Ruthenus  (n.  27.  Jan.  1637; 
t  9.  Sept.  1696)  composuit  Scrutiniutn 
veritatis,  quo  in  1.  p.  (duodecim  dis- 
cursibus)  inquiritur:  an  non  univer- 
sarum  a  romana  Ecclesia  atque  inter 
se  disaidentium  hujus  temporis  reli- 
gionum  ex  uno  omnium  principio  nul- 
litas  manifesto  sequatur;  in  2.  p.  ve- 
ritas  fidei  solius  romanae  catholicae 
stabilitur,  typis  mon.  olivensis  1661 — 
1671  t.  2  in  4;  1691.  Hujus  velut 
prodromus  et  epitome  est  Scrutator 
veritatis,  1680;  in  LibeUa  veritatis  ib. 
8.  a.  respondet  variis  scriptis  Scrutinio 
veritatis  oppositis.  Pro  majori  hujus 
op.  elucidatione  edidit  1.  inscriptum: 
Regia  via  omnes  dissentientes  in  reli- 
gione  neoevangelicos  ad  orthodoxam 
et  salvificam  christianae  fidei  veritatem 
perscrutandam,  inveniendam  et  am- 
plectendara  manuducens,  Gedani  1689. 
Cum  Georg.  Heidelberger  S.  J. 
fidem  catholicnm  s.  Jo.  Chrysostomi 
auctoritate  confirmasset,  opposuit  ei  Jo. 
Frid.  Mayer  1.  inscriptum  Chrysostowus 
lutheranus  Grimmae  1680.  Hinc  Hacki 
non  siluit  in  op.  S.  J.  Chrysostomus . . . 
rom.  cath.  veritatis  oec.  conc.  trid.  de- 
cretis  firmatae  assertor  a  lutheranismo 
tindicatus,  Typis  mon.  oliv.  1683  in  4. 
—  Poloni  videntur  etiam  esse  Bernar- 
dus  BogdanowitzO.Cist.,  cujus  est 
Philosophia  christiana  dogm.  veritatum 
de  creatione  et  recreatione  hominis  ex 
libris  s.  Bernardi  claraev.  desumpta; 
accedit  gratiarum  actio  pro  redemptione 
generis  humani,  33  orationes  de  s.  Cru- 
cifixo  in  ecclesia  s.  Pauli  Bomae  mira- 
culis  coruscante,  Bomae,  1697  inf. — 
Jo.  Laurentiua  Czepanski  O.  Er. 
S.  Aug.,  cujus  exstat  1.  Controversia 
orientalis  et  occidentalis  Ecclesiae  de  po- 
testate  ecclesiastica  et  inerrabili  Eccle- 
siae  regimine  per  secula  historice  de- 
scripta,  Varsaviae  1 699  in  4.  —  Ma- 
lachiae  K  r  a  m  s  k  i  S.  J.  exstant  libelli 


et  morum  plurimum  promovit  (t  1703) 
ediditque  1.  Uamo  Dtipara  semperque 
virgo,  et  Sermonum  t.  5.  Cf.  KL.  IX»,  814. 


Digitized  by  Google 


395 

duo:  Veritas  romanae  Ecdesiae  infal- 
UbUis,  Poananiae  1699  in  8.  et  Saera- 
mentum  altaris  omnibus  orthodoxis  ve- 
nerationis  causa  adversus  haereses  ex- 
positum  seu  articulus  fidei  de  hoc  my- 
sterio  explicatus,  Calisii  1 7 1 5  in  8. 

171.  Calviniano8  strenue  impugna- 
runt  in  Hungaria  Emericus  Kis  8.  J. 
Tyrnavien^is  (t  25.  Oct.  1683)  novem 
libellis  lingua  hungarica  conscriptis  et 
absque.  auctoris  nomine  Cassoviae  1663 
—1667  et  Tyrnaviae  1668  editis  *), 
quibus  novitatem  praesertim  sectae  cal- 
vinianae  probat  —  Matthias  Sambar 
(al.  Samsur)  S.  J.  Petrowardinus  2), 
diu  in  Moldavia  et  Walachia  missiona- 
rius  (t  14.  Febr.  1685),  ad  caedem 
quaesitus  oneratusque  calumniis,  quas 
tamen  Eatona  refellit  •).  —  Martinus 
Albrichius  Transilvanus  patriaMe- 
diensis  (t  1694)  plures  quoque  reli- 
quit  dispntationes  philosophicas  et 
theologicas  *).  —  Estoras  de  Galan- 
t  a  s  composuit  Speculum  immaculatum, 
quo  demonstratur  ex  probatissimis  auc- 
toribus  b.  Mariam  V.  sine  macula  ori- 
ginali  esse  conceptam,  Viennae  1698. — 
Joannes Otrembus  praepositus zych- 
linensis  auctor  est  operis  Vox  claman- 
tis  in  deserto  a  lutheristis  Ecclesiae  ca- 
tholicae  paradiso  seu  fides  et  secta  lu- 
therana  in  quaestionem  vocata,  Craco- 
viae  1681,  in  quo  28  vocibus  perstrin- 
git  sectam  Lutheri  et  ex  nujus  testi- 
moniis  probat  primatum  romanae  ec- 
clesiae. 


>)  Cf.  Sommervogel  IV,  1085. 

*)  Vitam  vere  apoitolicam  gravesque 
pereecutioneB,  quaa  sustinuit ,  descriptaa 
nabes  apnd  Nilles  in  Symb.  ad  ill.  hist. 
eccl.  or.  1, 130—34.  Opera  hungarice  con- 
ecripta  ct  apud  Sommervogel  VII,  497— 
502 ;  sicut  et  scripta  contra  ipsum  edita. 
Ct.  etiam  Roskovany  rom.  Pontifex  VI, 
672 ;  X,  405 ;  Horany,  Memoriae  hung.  et 
provincialium  acjriptis  notorum  3,  195. 

•)  Hiit.  crit.  regum  hung.  3«.  75. 

«)  Cf.  Hor*nyi  I,  78. 


396 

172.  In  Germania  fidem  catholi- 
cam  adversus  protestantes  strenue  tue- 
bantur  e  societate  Jesu:  Aloysius 
Reichards  (Richards)  Znoymensis 
(n.  1614;  t  16.  Jul.  1681),  quiiibellis 
lingua  germanica  editis  l)  scripsit  in 
primis  adversus  Eemnitium.  —  Gode- 
tridus  Weyer  ex  Pfaffrath  ducatus 
montensis  pago  n.  9.  Aug.  1610,  mili- 
tum  curae  paterna  vere  caritate  diu  se 
dedit  nullis  mortis  periculis  deterritus, 
adeo  utpercastra  jactabatur  »pulveris 
nitrati tolerantissimuspater»  (t  1  S.Nov. 
1 682).  CoWegit  Ephemerides  oder  Eurxe 
Jahr-  und  Taggeschichte  vom  Auf-  und 
Untergang  des  Lutherischen  ersten 
Evangeliiund  des  Melanchtonis  Augsb. 
Confession,  darein  eine  helle  Prob,  dass 
D.  M.  Lutheri  genandtes  Evangelium 
und  der  Augsb.  Conf.  unbestandige  Lehr 
die  Verwtistung  Teutschlands  und  so 
vieler  Seelen  evrigen  Verder^ens  eintzi- 
ger  Ursprung  gewesen,  nebst  vorge- 
setzter  Namen-Taffel  deren  Chur- 
und  Fiirsten,  Provintzen  und  Stadten, 
welche  sie  abgedanket  haben  wider  Jo. 
Sleidani  Unwahrheiten,  1679  pp.  2, 
quas  duplici  scripto  adversus  acres 
impugnationes  adversariorum  tuetur; 
1681;  Monachii  1730.  —  Georgius 
Haidelberger  SJ.  Suevus,  diuinec- 
clesia  cathedrali  augustana  concionator 
(n.  9.  Mart.  1621;  t  31.  Dec.  1683), 
scriptis  impugnavit  Lani,  Hofmann, 
Frid.  Mayer,  Jo.  Adam.  Wendt,  Gottf. 
Hftndeln  •)  etc.  —  Christophorus  0 1 1 
SJ.  Friburgi  in  Brisgovia  natus  c.  1 6 1 2 
(t  4.  Maji  1684)  aggressus  estHopfer, 
Georg.  Tremellium,  Heidegger  *)  etc., 
speciatim  hisce  operibus :  Demonstratio 
eaiholicae  veritatis  d.  i.  Elare  Bewei- 
sung  Catholischer  Wahrheit  allein  aus 
dem  19.  c.  des  h.  Evangeliaten  Mntthai 
etc,  Augustae  1660  in  4-,  Oeniponte 
1677  in  12;  Ursachen  Uber  Ursachen, 
warum  man  soll  Katholisch  toerden,  in 

>)  Cf.  Sommervogel  VI,  1613. 
*)  Ibid.,  V.21— 23;  Veith  bibl.  august. 
X,  36ss. 

«)  Sommervogel  VI,  1—7. 


1681—1700.  Theol.  pol.  in  Hung.  et  Germania.  Eia,  Otrembu»,  Ott, 


Digitized  by  Google 


Burghaber,  Pable,  Boje,  Maaen  etc. 


398 


der  Form  aufgesetzt,  dass  sie  mttgen 
genennet  werden  ein  neues  Handbiich- 
lein  der  meisten  dieser  Zeit  durch 
Deutschland  schwebenden  Glaubens- 
streitigkeiten,  Augustae  1664  in  8; 
Roma  gloriosa  oder  das  Glorwttrdige 
Bom  in  seinen  (243)  244  Papsten  (us- 
que  ad  Innocentium  XI),  in  qua  horum 
pontificum  adversus  protestantium  ca- 
lumnias  apologiam  eihibet,  Oeniponti 
1676  in  f. ;  Dilingae  1686  in  4.  et 
1 702.  —  Adam  Burghaber  SJ.  patria 
Veldensis  in  Bavaria  n.  1608,  praele- 
git  philosophiam  sexennio,  theologiam 
raoralem  biennio,  polemicam  de  contro- 
versiis  fidei  septennio,  scholasticam  sex- 
decim  annos  (t  14.  Jun.  1687),  reli- 
quit  plnres  disputationes  etlibellos1): 
Angelorum  natura,  proprietates  ac  di- 
versi  statns,  Lucernae  1650  in  12; 
praedestinatio  ae  reprobatio  divina,  ib. 
1651  in  12;  immunitas  b.  V.  Mariae 
ab  ipso  etiam  originalis  labis  contra- 
hendae  debito,  ib.  1652  in  12;  dis- 
cu&sio  Uuologica  adiaphoriae  sen  con- 
troversiae,  an  quilibet  in  sua  fide  sal- 
vari  possit,  si  praesertim  potissimos 
christianae  religionis  articnlos  in  sym- 
bolo  apostolico  contentos  credat?  Mo- 
nachii  1655  in  4;  de  legibus,  ib.  1659 
in  12;  de  justifieatione,  ib.  1659;  de 
tripliei  baptismo,  ib.  1660  in  12;  de 
tirtuie  justiiiae,  Friburgi  Brisgojae 
1660  in  \2;  de  summo  pontifiee,  ib. 

1660  in  12;  de  Verbo  incarnaio,  ib. 

1661  in  12;  de  fide,  ib.  1662;  de  sa- 
rramentis  in  communi,  ib.  1663  in  12; 
de  poenitentia,  ib.  1663  in  12;  de  es. 
eucharistia,  ib.  1664  in  12  ;  de  actibus 
kumanis,  ib.  1664  in  12;  de  scientia 
et  voluntote  Dei,  ib.  1664;  Apologia 
ireniei  eatholiei  Thomae  Henrici  Bi- 
schoffen  zu  Chrysopolis,  Monachii  1674 
in  4.  adversus  Men.  Hanneke  etc. :  theo- 
logia  polemico,  in  qna  doctrinae  catho- 
licornm  doctorum  asseruntur,  defen- 
duntnr  et  errores  haereticorum  hujus 
temporis  proponuntur  ac  refelluntur, 


')  Cf.  Sommervogel  II,  387. 


Fiiburgi  Helvetiornm  1678  in  f. ;  Co- 
loniae  1733  in  4  ;  tres  centuriae  eelec- 
torum  easuum  conscientiae ,  Fribnrgi 
Brisgojae  1665  in  8;  Coloniae  1670 
in  8;  1677;  1751  etc.  — Qnibns  adde 
Wencesl.  Eicker  (Ecker) 8 J. Bohemnm 
(t  1 1.  Maj.  1696)  —  Fridericnm  Pa- 
ble  SJ.  Igloviensem  (t  18.  Jnn.  1699) 
—  Emmanuelem  B  o  j  e  SJ.  Pragensem 
(t  24.  Dec.  1700),  qui  theologiam  uni- 
versam  s.  Patris  Angnstini  in  compen- 
dium  redactam  et  rationibus  illustra- 
tara  edidit  Pragae  1675  in  4.  —  Jo- 
sephum  Franck  SJ.  Tirolensem,  philo- 
sophiae  et  theologiae  Ingolstadii  pro- 
fessorero,  electori  a  concionibns  et  con- 
fessionibns  (t  9.  Oct.  1683). 

173-  In  primis  emicnit  Jacobns 
Masen  S.  J.  Dalensis  n.  23.  Mart. 
1606,  humaniorum  literarnm  et  poe- 
sis^culturainsignis  (t  27.Sepi  1681), 
qui  plura  edidit  opera  *).  Potiorasunt: 
d  Auoustinus  controversiarum  fidei  hu- 
jus  temporis  ex  sola  8.  Scriptura  juxta 
orthodoxae  apostolicaeque  catholicae- 
que  Ecclesiae  mentem  arbiter  ac  deci- 
sor  optimus  cnm  refntatione  Cocceji 
batavo-lngdunensis  theologi,  8.  Scriptn- 
rae  interpretis,  per  oppositam  d.  Au- 
gustini  interpretationem  in  praecipuis 
fidei  articulis  et  provocatione  ad  soli- 
dam  Augustino  adversanti  responsio- 
nem,  Coloniae  1656  in  12;  mediata 
concordia  protestantium  cum  catholicis 
in  una  confessione  fidei  ex  8.  Scriptura 
desumpta  p.  1,  ib.  1661  in  8;  1662; 
p.  2.,  quae  est  augustanae  confessionis 
inchoata  reformatio  ex  scripto  verbo 
Dei,  1661;  1 662 ;  p.  3.  continens  pro- 
testantium  male  reformatornm  absoln- 
tam  reformationem  ex  Scriptura  s.  et 
veteris  orthodoxae  Ecclesiae  interpre- 
tatione  ab  ipsis  protestantibus  agnita 


■)  Cf.  Biogr.  univ.  XXVII,  357;  All- 
gem.  deutache  Biogr.  XX,  558. 

»)  Cf.  Sommervogel  V,  681— 96;  Harte- 
heim  bibl.  colon.  p.  147 :  in  primis  Scheid 
Lebenabild  dea  Jea.  J.  Maaen  1898  Ver- 
einaachr.  der  GOrreagea. 


Digitized  by  Google 


399  1681—1700.  Theol.  poL  in  Germ.  Masen,  Finkeneis,  Zenner,  400 


et  recepta,  ib.  1662;  conciusio  de  ne- 
cessaria  reductione  protestantium  ad 
catholicos,  81  in  una  vera  fide  vivere 
ac  mori  velint  1.  ex  ipsis  principiis 
ecclesiae  protestantium ;  2.  ex  mani- 
festo  defectu  Scripturae  8.  in  illorum 
fidei  articulis,  1665.  Plures  e  prote- 
stantibus  banc  concordiam  impugna- 
runt,  ut  Muaaeus,  Slaffius,  Fritzius, 
Joannes  Thomas  seu  Thomasius  etc. 
Non  diu  autem  post  istud  primum  ten- 
tamen  in  lucem  emisit  novam  praxim 
orthodoxae  fidei  intra  octidui  exercita- 
tiouem  sacram  discernendae  et  am- 
plectendae,  ib.  1 669  in  8 ;  Lincii  1752; 
contra  quam  scripsit  Sam.  Bened. 
Garpzovius.  Curavit  quoque  editionem 
antiquitatum  et  annalium  trevirensium 
Christoph.  Broweri,  quibus  adjecit 
alios  tres  libros  (cf.  III8,  551  88.);  eos- 
que  in  compendium  plane  accuratum 
redegit  inscriptum  Epitome  annalium 
trevirensium,  qua  antiquae  urbis  et 
dioecesis  treviricae  in  politico  et  eccle- 
siastico  regimineexordia,  progressus  ac 
res  bello  ac  pace  administratae  brevi 
claroque  ordine  digestae  sunt  cum  aliis 

Augustae  Trevirorum  1676  in  8.,  coi 
aubinde  adnexum  est  auctarium  histo- 
riae  a  polyhistore  datum,  quo  ulti- 
mam  treviricae  urbis  cladem  (1673 — 
1675)  paucis  exposuit.  De  ejus  curis 
de  Metropoli  ecclesiae  treviricae  supra 
1.  c  egimus.  Vitam  omnem  auctor  no- 
ster  inter  libros  aut  scribendos  aut  le- 
gendos  negotiosissimo  otio  impendit, 
cujus  rationem  reddidit  his  verbis: 
»Multa  legi,  multa  scripsi,  sed  lectio- 
nis  et  scriptionis  perpetuae  alium  finem 
habui  nunquam,  quam  ut  temporis 
pretiosissimi  particula  nulla  vacua  ela- 
beretur,  quin  Deo  et  proximo  et  pro- 
priae  saluti  cederet  ■ 

174.  Ex  aliis  ordinibus  causam  ca- 
tholicam  strenue  egerunt;  Coelestinus 
DurnerOSB.  in  monasterio  augusta- 
no  (t  1689).  —  Basilius  Finkeneis 
OSB.  in  monasterio  ad  s.  Lambertum 


in  Stiria  theologus  insignis  (t  1693), 
qui  praeter  opera  philoaophica  edidit : 
Theologia  controversistica  tribua  con- 
troversiis  universas  fidei  controversias 
comprehendens,  quibus  decisis  decisae 
sunt  omnes,  sive  certamina  haeretico- 
controversistica  pro  fide  et  veritate 
fidei  intellectum  sic  convincentia,  ut 
quilibet  veritatem  verae  Ecclesiae  et 
fidei  evidenter  videre  possit ,  et  facili 
negotio  compendioque  venire  ad  agni- 
tionem  veritatis,  Viennae  1693;  Theo- 
logia  polemico-mystico,  atheo-controver- 
sistica  tribus  controversiis  praecipuos 
atheorum  errores  comprehendens  et 
refellens  per  oppositas  veritates,  qui- 
bus  demonstratis  sublatus  sit  atheis- 
mus,  sive  certamina  atheo-theologica 
et  theologico-mystica  de  exsistentia 
Dei,  exsistentia  angelorum  et  animae 
immortalitate,  cum  triplici  paraenesi 
ad  atheos  in  fine  cujuslibet  controver- 
siae,  Viennae  1693.  Theologia  super- 
naturalis  et  naturalis  complectens  se- 
lectas  dissertationea  ac  rara  problemata 
de  opere  sex  dierum  seu  de  mundo 
magno  ac  parvo,  ib.  1694  in  12.  —  Ex 
ordine  Minorum  nominandus  est  Jaco- 
bus  Alcket1),  qui  lingua  germanica 
sat  festive  scripait  contra  protestantes. 
—  Ex  ordine  Capucinorum  Carolus 
Hildesiensis,  cujua  est  praeter  alia  Va- 
lerianus  Redivivus  i.  e.  elucidatio  in  re- 
gulam  credendi  P.  Valeriani  Magni 
Cap.  (cf.III8, 1001),  Coloniae  1683. — 
Ex  ordine  Praed.  Albertus  Zenner 
Aquisgranensis  ab  omnigena  erudi- 
tione  scholastica,  dogmatica,  canonica 
et  polemica  laudatus  (t  8.  Apr.  1698) 
8.  Thomam  adversus  Dorschaeum  de- 
fendit  in  opere *) :  Armamentarium 
evangelico  -  thomisticum  pro  praecipuis 
hoc  tempore  controversis  articulis  con- 
tra  Jo.  Georg.  Dorschaei  sinistre  in- 
scriptum :  Thomas  Aquinas  doctor  an- 


»)  Hartzheim  p.  141. 

»)  Cf.  Quetit  II,  631 ;  Veith  bibl.  au- 
gust.  XI,  52  ;  Lauchert  Allgem.  d.  Bi. 
XLV,64. 


Digitized  by  Google 


401 


Stalenut,  Breving,  Fromm  etc 


gelicus  exhibitus  confessor  veritatis 
erangelicae  augustana  confiesaione  re- 
petitae  aliosque  orthodoxae  fidei  im- 
pugnatores,  pars  prior  Auguatae  V. 
1665  in  4;  an  p.  posterior  prodierit 
nos  latet.  Manuale  compendium,  Con- 
stantiae  1667.  Methodus  impugnandi 
et  propugnandi  thom\starum  philoso- 
phiam  non  minus  utilis,  quam  facilis 
et  brevis,  Augustae  V.  1664;  DHuci- 

Uum,  ib.  1664  in  12  ;  cum  synopsi,  ib. 
1664.  Thtologia  sacramentalis  specula- 
tivo-moralis,  Constantiae  1668  etc.  — 
Joannes  Stalenns  (Stalens)  Calca- 
rensis,  pastor  magno  zelo  praeditus  et 
canonicus  urbis  reaensis  in  Clivia,  po- 
stea  congr.  Oratorii  sodalis  (n.  1595; 
t8.Febr.  1681)  ,  vir  vere  doctus  lima- 
toque  judicio  praeditus,  cujus  jam  su- 
pra  meminimus  (III8,  1013),  reliquit 
L  Peregrinus  ad  loca  saneta  orihodoxus 
tt  pius  demonstratus,  sive  vindiciae  88. 
peregrinationum,  processionnm,  invo- 
cationis  sanctorum,  cultus  imaginum 
et  miraculorum  Ecclesiae,  Coloniae  1639 
in  8 ;  1 643 ;  syntagma  controversiarum 
fidei  t.  2  aliaque  *).  —  Joannes  B  r  e- 
ving  canonicus  ad  s.  Bartholomaei 
Pranoofurti  in  primis  Phil.  Jac.  Spener 
impugnavit  *). 

175.  Quidam  sectariorum  relictis 
castris  redierunt  ad  matrem  Ecclesiam 
ejusque  fidem  pro  viribus  propugna- 
runt,  e  quibns  mentione  sunt  digui s) 

.   • 

>)  Biogr.  univ.  XLV,  425. 

*)  Cf.  plura  ejusdem  scriptaapud  Ade- 
lung  I,  2250. 

*j  His  addi  debet  Ernestus  Hassiae 
Lajiagravius  pronepos  famosi  Philippi, 
qui  alioquin  soucitissime  in  reformatorum 
secta  fuit  institutus  fortemque  protestan- 
tinm  in  bello  triginta  annorum  ducem 
egit.  Post  habita  colloquia  cum  coryphae- 
is  reformatae  factionis  Habercornio ,  Ca- 
lizto  et  Crocio  nullo  modo  in  sua  persua- 
«ione  confirmatus,  imo  semper  magis  du- 
bius  pacem  demnm  repent  in  Ecclesia 
cathofica,  ad  quam  rediit  6.  Jan.  1652 
su&txi ue  coHversionis  ad  fidem  catholicat* 
motiva  publici  juris  fecit  Coloniae  1652  in 


Andreas  Fromm  (Frommius)  quon- 
dam  praepositus  lutheranus,  post  suam 
conTersionem(l668)  sacerdos,  decanns 
Kamnicensis  et  canonicus  litomiricen- 
sis,  demum  ( 1 6 8 1 )  e t canonicus  strabo- 
viensis  0.  Prasm.  (t  1 683).  Suae  com- 
versionis  rationem  reddit  in  op. :  An- 
dred  Frommen,  der  h.  Schrift  Licentia- 
ten,  der  Sr.  Churf.  Durcblaucht  sn 
Brandenburg  l  o  J.  als  Consistorialrath 
gedient,  auch  die  Prediger  ordinirt, 
15  J.  Propst  iu  8t  Peter  in  Cfllln  an 
der  Spree  nnd  Inspector  der  COlln.  Dio- 
cesis  und  in's  8.  J.  im  Gymnasium  all- 
da  Theologus  Lector,  vrie  auch  vor  1 7 
J.  im  KOnigl.  Qymnasi  zu  Stettin  Prot 
in  philosophicis  gewesen,  Wxederkeh- 
rung  zur  katholischen  Kircke,  davon  er 
die  historiam  und  Motiven  in  Druck 
zu  geben  nothig  erachtet l),  Pragae 


4,  quod  opus  est  plane  insignis  fidei  ca- 
tholicac  apologia;  sicut  et  prolixa  ejns- 
dem  epistola  peremptoria  ad  Georg.  C  a- 
1  i  x  t  u  m ,  cui  subjungitur  paraenesis  vo- 
tiva  pro  ejusdem  anima  Cahxti,  ne  pereat 
schismate,  ib.  1654  in  4.,  quam  reperies 
germanice  versam  apud  Raess  VI,  467 — 
§9 — 9Q.  Plures  protestantes  motiva  illa 
impugnarunt  ut  Arndt,  Conring,  Dorsch, 
Tiuus,  etiam  e  calvinianis  gallis,  in  pri- 
mis  Drelincort,  quibus  sohde  respondet 
Lettre  du  Prince  Ernest  aux  cinq  ministres 
de  Charenton  .  .  .  avec  sa  Ueplique  sur  la 
Response  de  Ch.  Drelincourt,  Leodii  1663. 
Decessit  12.  Maji  1693.  Cf.  KL.  IV,  829. 

■)  Cf.  Raess  VII,  333  ss.,  qui  de  hoc  L, 
ex  qno  excerpta  adducit,  scribit:  nDiese 
Schnft,  Qberaus  grundlich  abgefasst,  aber 
wegen  der  vielen  in  den  Text  eingeschal- 
tenen  Citate  und  langen  Perioden  und  et- 
was  schwerxalligen  Sprache,  ist  swar  mit 
groasem  Nutzen,  aber  eben  wegen  ihrer 
inneren  Tiefe  und  aussern  Form ,  nicht 
durchweg  sehr  angenehm  zu  lesen.  Gans 
besonders  aber  aeichnet  sie  sich  durch  ge- 
naue  und  zuverlassige  Ausxtlge  aus  Lu- 
thers  Werken  aus.  Dis  sehr  wissenschaft- 
lich  gehaltene  Schrift  scheint  viele  Auf- 
lagen  erlebt  und  gunstige  Aufnahme  ge- 
funden  zu  haben  etc.»  OF.  et  XIIL  283— 
346 :  GoovaerteEcriv. . .  de  V  0.  de  Prem. 
1,  281  s. ;  hist.  pol.  Blatter  XCIV,  466— 
71,  ubi  ottenditur,  eum  non  esse  auctorem 
celebria  vaticinii  Lenini  de  fatis  regum 
Boruasiae;  MtlUer  Bonifacius  Kalender 


Digitized  by  Google 


403      1681-1700.  Theol.  pol.  in  Germ. 


et  Anglia.  Steno,  RQegg,  Pfeirfer.  404 


1668;  1762  in  8;  Coloniae  1669.  — 
Celebrior  e&t  Nicolaus  S  t  e  n  0  seu  Ste- 
non  (Niels  Stensen),  qui  natus  est  Haf- 
niae  in  Dania  1  (ll)  Jan.  1638  paren- 
tibus  lutheranis,  totumque  se  dedit 
anatomiae  sturlio,  in  qua  summam  no- 
minis  celebritatem  eat  consecutus  ob 
inyenta  antea  nondum  eomperta:  hinc 
in  statua  ei  Florentiae  a.  1883  posita 
dicitur  ,Vir  inter  geologos  et  anatomi- 
cos  praestantissimus*.  Ex  familiari 
consuetudine  cum  Bossueto,  in  quera 
Parisiis  incidit,  in  viam  salutis  direc- 
tus,  sensim  religionem  catholicam  aesti- 
mare  coepit ;  in  sua  tamen  persuasione 
commotus  foit  occasione  cultus  popu- 
li  fidelis  erga  ss.  sacramentum  exbi- 
biti,  et  ex  colloquiis  cum  P.  Savignani 
S.  J.  demum  agnovit  fidei  catholicae 
veritatera ,  quam  etiam  amplexus  est 
9.  Dec.  1667.  Hoc  non  contentus  to- 
tura  8e  Deo  consecrare  statuit  sacris 
susceptis  ordinibus  (1675).  Innocen- 
tius  XI.  eum  dixit  (1677)  episcopum 
titiopolitanum  constituitque  vicarium 
apostolicum  partium  septentrionalium 
Europae.  Non  obstante  zelo  suo  intre- 
pido  et  apostolico  graves  ubique  incur- 
rit  difficultates,  nec  tot  retulit  fructus, 
quot  caritas  ipsius  sincerissima  spera- 
verat.  Decessit  post  vitam,  fatentibus 
vel  ipsis  protestantibus,  vere  sanctam 
atque  abnegationi  rigidae  deditam  26. 
Nov.  1686.  Plurareliquit^iy^scripta1), 
inter  quae  sunt :  Epistola  exponens  me- 
thodum  convincendi  acatholicum  juxta 
3.  Chrysostomum,  Florentiae  1676  in 
4;  scrutinium  reformaiorum,  ib.  1677 
in  4  ;  germanice  Hannover  1 678  ;  1.  qui 
magnum  excitavit  rumorem;  defensio 
et  plenior  elucidatio  scrutinii  reforma- 
torum,  Hanoverae  1679  in  4;  de  pro- 

Berlin  1873  p.  2  ta. ;  1874  p.  77  83. ;  1883 
p.  139  88. 

')  Cf.  Raesa  1.  c.  VII,  290 sa.,  in  primiB 
Plenkere  S.  J.  der  D&ne  Niels  Stensen, 
Friburgi  1884;  hi«t.  pol.  Bl&tter  XCV, 
629—35  :  Fabronius  111,  1  —  67 ;  Manni 
Vita  del  leteratissimo  Mons.  Stenone,  Fi- 
renze  1775;  SehmittS.J.  KL.  11»,  757  ss.; 
Reu»ch  allg.  d.  Bi.  XXXVI,  51  ss. 


pria  conversione  epistola,  Florentiae 
1677  in  4.  (hnjus  versio  apud  Raess 
1.  c.  p.  293  ss.) ;  defensio  et  plenior  elu- 
cidatio  ep.  de  propria  conversione,  Ha- 
noverae  1680  in  4.  etc.  —  Joannes 
Jacobus  Riiegg  n.  2.  Febr.  1632 
Kempteni  in  pago  tigurino.  per  34  an- 
nos  pastor  confessionis  zwinglianae,  de- 
mum  a.  1676  ad  Ecclesiam  rediit  et 
post  reditum  fidem  catholicam  praeser- 
tim  de  peccatoria  justificatione  et  me- 
diatione  Christi  strenue  propagnavit 
(t  20.  Nov.  1693)  pluribus(io)  editis 
libri8  l),  cujusmodi  sunt:  disquisitio  de 
forma  justificationis :  accedit  appendix 
de  motivis  amplexandae  fidci  catholicae, 
Lucernae  1687  in  8.,  germanice  eo- 
dem  a.  in  4 ;  firmamentum  veritatis  ex 
1.  Tim.  3,  15.  D.  i.  Grund-Veste  der 
Wahrheit  oder  fundamentalische  Er- 
klftrung  des  atreitigen  Haupt-Articuls 
von  der  Kirch,  ib.  1692;  dissertatio 
specialis  de  concupiscentia,  ib.  1680  in 
4.  (germanice);  leyitima  orthodoxiae 
romanocatholicae  defensio ,  Einsidlae 
1681  etc.  —  Joannes  Philippus  Pfeif- 
fer  Niirnbergensis  n.  19.  Febr.  1645 
studio  philosophiae  in  primis  et  chro- 
nologiae  se  dedit.  In  academia  regio- 
montana  literas  graecas  et  latinas  magna 
sedulitate  docuit.  Anno  1689  adeptus 
est  cathedram  theologicam.  Vitam  du- 
xit  exemplarem,  et  quamvis  in  multis 
catholice  sentiret,  nondum  fideicatho- 
licae  profitendae  necessitatem  agnovit. 
Multis  insectationibus  collegarum  de- 
mum  inductus  fuit,  ut  suis  renunciaret 
muneribu8,  et  sic  laqueis  expeditus  ope 
divinae  gratiae  pervenit  ad  plenam  ve- 
ritatis  cognitionem,  quam  professus  est 
25.  Jul.  1694,  suaeque  conversionis 
reddidit  latine  et  germanice  rationem8), 
sed  jam  decessit  1  5.  Sept.  1 695. 

176.  Ex  Anglis  theologis  polemicis 
accensendi  sunt :E.  Lydeott  magister 

»)  Cf.  Raess  XIII,  95—114. 

»1  Cf.  Raess  VIII,  472-521 :  in  primin 
Zeitschr.  f.  d.  Gesch.  Ermelands  1901  p. 
631-82. 


Digitized  by  Google 


405 


Godden,  Touchet,  Collins,  Doffius,  Archdekin  etc. 


406 


artium  in  universitate  cantabrigensi, 
qui  converaionis  motiva  proponit  8.  1. 
1684.  —  Joan.  Manners  S.  J„  quero 
tamen  nec  Backer  nec  Sommervogel 
inter.sodales  SJ.  recensent,  Londinen- 
sis  (n.  1609;  t  1695)  —  Timotheus 
Noarse  Glocestrensis,  qui  fidem  ca- 
tholicam  est  amplexus  ( 1 6  7  2 ;  t  2 1 .  Jul. 
1699)  — Bichardus  Hodleston  0. 
S.  Ben.  —  Thomas  Godden  Londi- 
nensis,  cujus  verum  nomen  erat  Ty  1- 
den.  Hic  Cantabrigiae  studiis  operam 
dedit.  Gratia  divina  illustratus  verita- 
tem  fidei  catholicae  agnovit  atque  ean- 
dem  etiam  professus  est.  Hinc  Olisipo- 
nem  secessit  absolutisque  studiis  phi- 
losophiam  et  theologiam  docuit.  Re- 
diit  in  Angliam,  quam  iterum  fidei 
causa  relinquere  est  coactus:  tamen 
«ub  Jacobo  H.  munere  capellani  et  ele- 
emosynarii  reginae  fungi  est  permissus 
(t  1688).  Doctrinae  solidae  specimen 
dedit  in  op.  Catholicks  no  Idolaters  or  a 
fullBefutation  of  Dr.  Stillingfleefa 
unjust  charge  of  Idolatry  against  the 
Church  of  Rome,  Londini  1671  in  8; 
1672;  cui  cum  Stillingfleet  respondere 
esset  nisus,  opposnit  A  Just  Discharge 
to  Dr.  Stillingfleefs  Unju&t  Charge 
ofldolatrie  against  theChurchof  Bome 
etc,  Parisiis  1677  in  12.  —  Georgius 
Anselmus  Tonchet  0.  S.  Ben.  in  ex- 
silinm  ejectus  omnibus  familiae  titulis 
et  bonis  privatus  (t  probahiliter  1689) 
edidit  Hystorical  Collections  out  of  se- 
veral  grave  Protestant  Historians  con- 
cerning  the  Changes  of  Beligionand  the 
Strange  Confusions  following,  s.  1. 1 6  74 ; 
With  an  Addition,  London  1686;  With 
an  Appendix,  DubHn  1758.  —  Guilel- 
mus  C  o  1 1  i  n  s  0.  Praed.  natus  quidem 
in  Hibernia,  sed  parentibus  anglis  ter 
in  Angliam  rediit  pro  fide  catholica, 
pro  qua  etiam  pluribus  annis  carcere 
fuit  detentus;  demum  in  bona  senec- 
tute  quievit  in  pace  Brugis  17-  Nov. 
1699.  Scripsit  Missa  Triumphans  or 
The  Triumph  of  the  Mass,  wherein  all 
the  Sophisticall  and  Wily  Arguments 
of  Mr.  de  Bodon  against  that  thrice  ven. 


Sacrifice,  in  his  funestuous  Tract  by 
him  called  The  Funeral  of  ihe  Massare 
fully,  formally  and  clearly  Answered 
etc.  Lovanii  1675  in  12.  — Joannes 
Keynes  (al.  Neoportum)  S.  J.  Sommer- 
setenfcis  l),  qui  variis  in  academiis  Hi- 
spaniae  theologiam  docuit  et  provinciae 
Angliae  praefuit  (t  14.  Maji  1697). — 
Joanne8  Warner  S.  J.  Warwicensis, 
Jacobo  II.  a  confessionibus  et  exsilii 
ipsius  quoque  partioeps  (t  2.  Nov. 

1692)  ,  qui  scripsit*)  contra  Stilling- 
fleet,  Morlei,  Burnet  etc. 

177.  Hibemi  sunt  Patricius  Duf- 
fius  0.  Min.,  in  academia  lovaniensi 
primarius  theologiae  lector,  generalis 
ordinis  chronographus,  episcopus  clo- 
gheriensis,  qui  pro  fide  graves  passus 
est  calamitates  s).  Ejus  est  the&logia 
Bai-Janseniana,  Coloniae  1 680  in  f.  — 
Petrus  M  a  n  b  y ,  qui  suae  conversionis 
rationem  reddidit  (1687),  undeimpug- 
natus  fuit  a  Guilelmo  King  *).  —  Bi- 
chardus  Archdekin  (Arsdekin,  Arch- 
deacon)  S.  J.  Kilkenniensis,  qui  annis 
quatuordecim  professns  est  s.  theolo- 
giam  Lovanii  et  Antwerpiae  (t  3 1.  Aug. 

1693)  .  Innotuit  hic  theologus  opere 
primum  inscripto:  Praecipuae  contro- 
versiae  fidei  ad  facilem  methodum  re- 
dactae  ac  resolutiones  theologicae  ad 
omnia  sacerdotis  munia,  praesertim  in 
missionibus  accommodatae  cum  appa- 
ratu  ad  doctrinam  sacram,  cui  accessit 
Summa  doctrinae  christianae  (Canisii) 
selectis  exemplis  elucidatae,  Lovanii 
1671  in  8:  opus  saepius  dein  auctnm 
et  recusum  8)  hoc  titulo :  Iheologia  tri- 
partita  sive  resolutiones  polemicae,  spe- 
culativae,  practicae  controversiarum  et 
quaestionum,  quae  hodie  per  omnia 


«)  Cf.  Sommervogel  IV,  1023;  Gillow 
IV,  81  as. 

»)  Cf.  Sommervogel  VIII,  992. 

>)  Cf.  Belleaheim  Gesch.  der  k.  Kirche 
in  Irl.  II. 

«)  Cf.  Botermund  IV,  538. 

»)  Cf.  Sommervogel  I,  515—21 ;  Fop- 
pens  11,1066;  Mich.  as.JoaephlV.68. 


Digitized  by  Google 


407 


1681—1700.  TheoL  poleinica  in  Belgio.  D*  Astroy. 


408 


usum  praecipuum  habent,  Antwerpiae 
1 678  in  8 ;  1 682  in  3  t  in  1 2.  distincta. 
Editio  octava,  quam  auctor  curavit,  ita 
se  habet:  Theologia  tripartita  universa 
complectens  nunc  bibliothecam  perfec- 
tam  viri  ecclesiastici  ordine  sequenti : 
T.  1.  controversiae  heterodoxae  ac  acho- 
lasticae  cum  speciali  notitia  rerum  mo- 
dernarum  ac  chronologia  totius  mo- 
narchiae  sacrae  et  secularis,  pontificum, 
conciliorum  etc.,  haeresum  omnium  ac 
propositionum  damnatarum ;  mundi  sex 
actatum,  quataor  illius- partium  etc. 
T.  2.  p.  1.  theologia  speculativa  brevi 
methodo  integre  comprehensa  cum  qq. 
novis  indlcatis  et  modernis  pontificum 
decretis  integre  expressis;  t.  secundi 
p.  2.  theologia  practica  universa,  cum 
adjuncta  in  fine  notitia  juris  canonici, 
civilis,  philosophiae ,  fori  ecclesiastici 
ac  8criptorum  in  singulis  catalogo.  T.  3. 
apparatus  practicus  pro  omni  prorsus 
functione  viri  ecclesiastici  per  annum, 
tota  catechesi,  qualibet  assistentia  ae- 
gris  et  sanis,  praxi  meditationum,  riti- 
bus  sacramentorum  etc,  Antwerpiae 
1686  t.  3  in  4;  Diiingae  1694  v.  3  in 
f.  et  saepe  adhuc.  Laudatur  in  hoc 
opere  ordo,  concisus  et  distinctus  do- 
cendi  modus,  sed  minus  probantur  ali- 
quot  responsa  ad  quosdam  casus  con- 
scientiae :  proh.  1 7.  Mart.  1 6  98  et  1 .  Oct 
1699  t.  I.  donec  corrigatur.  Et  revera 
in  editione  Antwerpiae  1718  in  4., 
quae  in  titulo  numeratur  ad  minus  de- 
cimatertia,  secundum  typographi  moni- 
tum  varia  emendata,  restricta  et  omissa 
sunt  Omissum  ex.  gr.  eat  quod  ante- 
hac  erat  de  peccato  philosophico  *).  Ce- 


')  Ingens  certamen  literahum  excita- 
runt  eodem  tempore  suis  disputationibus 
de  peccato  philosophico  Franc.  Musnier 
S.  J.  (t  13.  Febr.  1711 ;  cf.  Sommervogel 
V,  1469-73)  et  Alex.  Maes  S.  J.  Antver- 
pienris  (n.  1649;  f  15.  Maj.  1710  (ib.  288). 
lllud  damnavit  Alexander  VIII.  24.  Aug. 
1690.  Ceterum  hi  duo  non  primi  fuerunt 
qui  illud  defenderint :  jam  ante  ortam  so- 
cietatem  fuit  illud  defensuni,  et  ipsa  jam 
diu  ante  censuram  pontificiam  sat  solera- 


terum  in  theologia  morali  censetur 
auctor  gravis  et  probabilista. 

178.  Iu  Belgio  plurimum innotuit 
Bartholomaeus  d'Astroy  0.  Min.  ex 
vico  Ciney  ortue :  nam  concionandi  fa- 
cundia,  controversiarum  adversus  hae- 
reticos  elucidatione  et  obitis  praecipui 
ordinis  muneribus,  lectoris,  provincia- 
lis,  custodis  provinciae,  commissarii 
generalis  erat  plane  conspicuus.  Per 
plures  annos  socius  strenuus  erat  in 
lucta  contra  protestantes  notissimi  P. 
Hauzeur  (p.  82)  quem  disputandi  mo- 
deratione  vicit  (t  168l).  Ex  ejus  ope- 
ribus  mentione  sunt  digna:  Raisons 
tres-fortes,  tres-claires  et  tres-pressan- 
tes  fondees  sur  la  pure  parole  de  Dieu, 
tireesdes  actions  incomparables  de  Till. 
Chr.  de  Cheffontaines  contre  les 
sacramentaires  etc,  Leodii  1646;  1649 
in  1 2 ;  Traiti  des  louanges  et  invocation 
de  la  trls-sacri  V.  Marie  ou  marques 
tres-certaines-  pour  discerner  la  vraie 
Eglise  Catholique  de  la  fausse  preten- 
due  reformee  par  cette  invocation,  ib. 
1 649  in  1 2.,  cum  prolixo  responso  apo- 
logetico  adversus  impugnationem  Jo- 
annis  Nicolai,  ib.  1650;  Directorium 
ad  juvandos  consolandosque  infirmat 
et  potissimummoribundos;  cui  accedit 
appendix  de  haereticis  extrema  valetu- 
dine  laborantibus  ad  fidem  orthodoxam 
reducendis,  ib.  1665;  quod  ex  integro 
retractavit,  plurimum  auxit  ediditque 
inscriptum  Paraclesis  infirmorutn,  ib. 
1674,  quod  ceteris  operibus  auctoris 
nostri  praefertur ;  Apologia  pro  figura 
ss.  Trinitatis  in  tribus  hostiis  conse- 
cratis  proposita  minime  improbanda, 
sed  potius  aliis  omnibus  praeferenda 
ex  88.  conciliis,  adjecto  1.  Trihymnium 
de  ss.  Trinitate  auctore  Fr.  Piroulle, 
ib.  1 659 ;  La  Dispute  de  Mastrecht  par 
Lettres  reciproques  entre  Fr.  B.  d*  A- 
stroy  .  .  .  et  leS.  J.  de  Hamer-stede 
Ministre  de  la  pretendue  Beformee,  ib. 


niter  hanc  opinioncm  reprobavit  a.  1619. 
Cf.  Viva  in  prop.  damn. ;  KL.  VIUt  434. 


Digitized  by  Google 


409 

1662,  Lnon  spernendus;  Armamenia- 
rium  augustinianum  adversus  baereses 
quadruplici  methodo  apparatum  et  in- 
structum,  ib.  1664  in  8-,  specimen 
theologiae  polemicae  ex  operibua  8.  Au- 
gustini  excerptum,  aliaque  scripta  po- 
lemica  occasione  impugnationum  ad- 
versariorum  edita  >).  — Matthias  Keul 
0.  Min.  recognovit  auctumque  edidit 
thesaurum  doctrinae  christianae  quon- 
dam  a  Nicolao  Turlot  ecclesiae  na- 
mnrcensis  vicario  generali  (f  1651) 
concinnatum  (Leodii  1631  in  4.),  opus 
rtilo  admodum  simplici  ad  populi  cap- 
tum  conscriptum,  Coloniae  1699  in  4. 
—  Ejus  sodalis  Laurentius  Vander 
Lepe  (Leepe)  Brugensis  reliquit  lin- 
gua  patria  duo  opera  magni  olim  facta2) 
et  sat  rara  (t  24.  Sept.  1695).  —  Jo- 
annes  Jacobi  pariter  0.  Min.  theolo- 
giaelector  (t  1 695)  eruditissime,  quam- 
via  stilo  sat  neglecto,  causam  catholi- 
cam  egit  in  Riponce  catholique  a  trois 
Lettres  Heretiques,  laquelle  servira 
d'  instruction  tres  salutaire  aux  Fideles 
et  de  Bouclier  tres  assecure  aux  ceux 
qui  demeurent  on  conversent  avec  les 
Hugenots,  pour  se  deTendre  contre  tou- 
tes  leurs  fourberiers  et  objections  fal- 
lacieuses  generalement  en  matiere  de 
Foy  et  de  Religion.  Leodii  1683  in  8. 
constans  tribus  prolixis  epistolis ;  Qua- 
druplique  ou  Troisieme  Discours  Apo- 
logetique  pour  la  Doctrine  du  R.  P. 
Marchant  (cf.  III3,  1202)  touchant 
Tobligation  des  Religieuses  a  dire  V  Of- 
fice  Divin  en  particulier ;  pourlaJuris- 
diction  du  Souverain  Pontife  sur  1'  E- 
gliae  universelle  etc,  ib.  1686  adver- 
sus  A  n  s  i  1 1  o  n  parochum ,  postquam 
inter  eos  plures  velitationes  interces- 
serint»)  etc.  —  Jacobus  de  Hayes 
8.  J.  Leodiensis,  missionarius  per  Bo- 
bemiam  et  Germaniam  inferiorem  (t 
8.  Apr.  1682).  —  Petrus  a  Matre 
D  e  i  0.  Carmv  dictus  prius  Abraham 

•)  Cf.  Dirks  pag.  274-84. 
»)  Cf.  P.  BergmanBBiogr.  nat.  XI,  863; 
Dirkt  p.  310. 

>)  Cf.  Dirks  pag.  309. 


410 

Bertius  *),  n.  15.  Martii  1610  Lug- 
duni  Batavorum,  missionarius  apud 
Batavos  30  annis  (t  1683)  scripsit  gal- 
lice  modnm  convertendi  haereticos, 
Parisiis  1650  in  8.  et  claram  demon- 
strationem  articulorum  religionis  ca- 
tholicae  adversus  omnes  sui  seculi  sec- 
tas,  Antwerpiae  1671  in  8.  —  Ale- 
xander  as.  Theresia (van  derBerghe) 
0.  Carm.  Brnxellensis  (n.  1639),  diu 
Lovanii  apud  sodales  philosophiae,  exe- 
gesis  et  s.  theologiae  professor(t  1686), 
edidit:  Hydra  profanarum  novitatum 
sive  deseriptio  historico-theologica  cau- 
sarum  praecipuarum  omnium  haereseon 
et  schismatum  irrepentium  unaque  ge- 
neralis  earundem  profanarum  novita- 
tum  confutatio,  cum  requisitis  praelu- 
diis  haereseos  ac  schismatis  essentia, 
varia  divisione  ac  gradibus,  Coloniae 
1684  in  8 ;  tempestas  novaturiensis  sin- 
gulas  percellens  novitates  nunc  gras- 
santes,  praesertim  circa  administrati- 
onem  sacramenti  eucharistiae,  1686  in 
4.,  quem  1.  saepius  carpit  Henricus  a. 
s.  Ignatio  in  sua  Ethica  amoris.  Cltj- 
peus  religionis  adversus  protestantes, 
in  quo  primatum  praesertim  romani 
pontificis  tuetur,  Coloniae  1679  t.  2 
in  4.  —  Simon  de  Fierlant  e  patri- 
cio  Silvaeducensinm  stemmate  oriun- 
dus,  laicus  licet  et  publicis  muneribus 
auctus,  fuit  enim  primum  Mechliniae 
magni  consilii  senator  (1657),  exinde 
supremi  Belgarum  ac  Burgundionum 
senatus  in  Hispania  consiliarius(l  663). 
demum  (1669)  supremi  Brabantiae 
consilii  cancellarius  (t  15.  Aug.  1686 
a.  aetatis  84):  otium  tamen  nactus  est 
ad  tuenda  conscriptis  eruditis  operibus 
adversus  sectarios  Ecclesiae  dogmata*). 
Inter  ea  potioru  sunt:  Speculum  veri- 
tatis,  in  quo  cernitur  catholicae  doctri- 
nae  candida  lux  et  haereticae  fucus  uc 
naevus,  Coloniae  1668  in  4.  Exhibet 


«)  Cf.  Foppens  II,  991.  De  ejus  patre 
Petro  Bertius  cf.  eupra  Illf»,  828. 

»)  Cf.  Foppens  II,  1099 ;  Bibl.  nat.  de 
Belg.  VII,  06. 


Keul,  Jacobi,  Alex.  a  s.  Theresia,  Fierlant  etc. 


Digitized  by  Google 


411 


1681—1700.  Theologia  polemica  in  Belgio.  Hazart,  du  Bois, 


412 


in  eo  l.haeresum  catalogum  abEccle- 
siae  exordiis;  2.  signa  ad  dignoscendos 
haereticos;  3.  notas  verae  Ecclesiae,  et 
4.  elenchum  praecipuarum  controver- 
siarum  cum  haereticis.  Statera  catho- 
lieae  pietatis  et  haeretieae  invidiae,  in 
qua  exhibentur  primo  romanae  Eccle- 
siae  sacrae  caeremoniae,  largitiones,  or- 
dinationes  .  . .  secundo,  haeretico  a  li- 
vore  elatae  insultationes  et  catholico  a 
candore  aeque  repressae,  ib.  1 680  in  4 ; 
Praecipua  catholicos  inter  ac  haeretieos 
super  vera  Christi  religione  ac  fide  an- 
tinomia  seu  controversia,  ib.  1680  in  4; 
Tres  breves  tractatus,  1.  de  calviniano 
stigmate ;  2.  de  M.  Lutheri  vita  et  morte ; 
3.  complectitur  epigrammata  varia  con- 
tra  haereticos,  ib.  1682  in  4.  Duobus 
quoque  libris  impugnavit  ,stupendas 
novitates  et  infaustas  novitates  a  P. 
Aeg.  Gabrielis  protusas',  ib.  1682  et 
Leodii  1683,  et  alium  edidit  adversus 
eundem  et  Gum.  Huygens  et  Mac. 
Havermans,  Coloniae  1685  in  4.  — 
Christianus  Vermeulen  seu  Molina 
Ultrajectinu8  propter  fidem  strenue  de- 
fensam  moritur  1 688  in  exsilio.  —  Ar- 
noldus  Engel  S.  J.  Uitrajectinus,  qui 
tamen  semper  in  Germania  degisse  vi- 
detur  (t  26.  Apr.  1690),  praeter  alia 
catalogum  collegit  regum,  ducum,  prin- 
cipum,  comitum  etc.,  qui  mahommeta- 
nam,  gentilem  et  lutheranam  sectam 
cum  veteri  romana  immutarunt;  sed 
utrum  et  ubi  prodierit  nos  latet.  — 
Cornelius  Hazart  S.  J.  Aldenardensis 
(n.  1617;  t  25.  Oct.  1690),  conciona- 
tor  insignis,  strenuus  atque  celeber  fuit 
fidei  catholicae  pugil,  ut  quamplurimi 
(87)  quos  edidit  libelli  l)  adversusCal- 
vinianos  et  Jansenianos  partim  de  con- 
troversiis  fidei,  partim  historici  lingua 
belgica  stilo  vivaci,  eloquenti,  populari, 
subinde  tamen  nonnihil  neglecto  scripti 
probant.  Eadem  lingua  composuit  uti- 

')  Cf.  prolixum  catalogum  ap.  Soin- 
mervogel  IV,  181—97.  Plura  in  Noticesur 
C.  llazart  controtersiste  de  la  C.  d.  J.f  Au- 
denaerde  1851  in  8.  auctore  Edm.  Van  de 
Straeten. 


lem  historiam  propagationis  fidei  per 
orbem  praesertim  sec.  1 6.  et  1 7.,  Ant- 
werpiae  1667 — 71  t  4  in  f.,  germa- 
nice  Viennae  1678.  1684  t.  1  et2; 
1701  t.  3;  1727  i  4;  Coloniae  1697 
t.  5.  interpretibus  Adalr.  Dirrhaimer 
S.  J.  (t  1715)  et  Mathia Soutermans 
S.  J.  Antwerpensi  (t  25.  Jul.  1699). 
—  Alius  concionator  strenuus  fuit 
ejus  sodalis  Franciscus  V  Hermite 
Antwerpiensis  (t  7.  Jan.  1690).  — 
Lingua  patria  quaedam  de  controver- 
8iis  opuscula  edidit l)  etiam  Bonaven- 
tura  Moors  0.  S.  Aug. 

179.  Jansenianos  vel  horum  fauto- 
res  impugnarunt  Dorotheus  Loeffs 
(Louffius)  S.  J.  patria  Graviensis  *)  (n. 
1603;  t  17.  Dec.  1685)  et  Philippus 
de  Vos  S.  J.  Antwerpiensis  (n.  24.Sept 
1638;  t  7.  Oct  1688),  s.  theologiae 
professor,  qui  plures  theses  publice  de- 
fendendaa  proposuit  **),  in  primis  ad- 
versus  van  Vianen,  Gummarum  Huy- 
gens  et  Joan.  Libertum  HennebeL  — 
Nicolaus  du  Bois  n.  c.  1602  parenti- 
bus  pauperibus  duram  duxit  pueritiam, 
donec  stipendium  est  adeptus,  ut  stu- 
diis,  ad  quae  anhelabat,  dare  se  posset 
Ab  archiduce  Leopoldo  promotus  est  ad 
cathedram  s.  Scripturae  in  academia 
lovaniensi  (1654),  pluribus  dein  auc- 
tus  beneficiis  (t  16.  Mart.  1696).  Acer 


')  Cf.  Ossinger  p.  613- 

s)  Reliquit  quoque  paraphrasim  et  the- 
ses  sacras  in  epistolam  d.  Pauli  ad  Roma- 
no8,  Lovanii  1640  in  f.  Cf.  Loise  Biogr. 
nat.  de  Belg.  XII,  309. 

•)  Cf.  Sominervogel  VIII,  908-17.  Hoc 
eodem  tempore  Martinus  Henricus  de 
S  w  a  e  n  8.  theologiae  doctor  in  universi- 
tate  lovaniensi  plures  proposuit  these»,  in 
quibus  nititur  adversu*  protestantes  con- 
cilium  tridentinum  a  semipelagianismi 
nota  liberare,  sed  erronca  plane  via  ad- 
scripsit  eidem  concilio  sententiam  de  gra- 
tia  ex  se  efficaci.  Cf.  MSmoires  de  Tre>oux, 
1705  Juillet  p.  11H6.  Prodierunt  eae  cum 
nonnullis  aliis  collectae  hoc  titulo:  Ojms- 
cula  eximii  viri  Mart.  llenr.  de  Swaen  etc. 
Lovanii  1705  t.  2  in  12.  Cf.  Liv.  de  Meyer 
Hist.  congr.  de  aux.  1.  1  v.  24. 


Digitized  by  G 


413 


d' Auberniont.  Neercassol 


414 


erat  Jansenianoram  adversarius,  qaiet 
rpai  libellis  famosis  eam  sant  insecuti : 
strenae  qaoque  stetit  pro  aactoritate 
et  jaribas  sedis  apostolicae,  qoae  occa- 
sione  declarationis  cleri  gallicani  1682 
aex  saltem  scriptis  vindicavit.  Ex  pla- 
ribas  eiusdem  libris/)  potiores  sant: 
Explicatio  regularum  utriusque  juris 
nova  arte  et  facili  methodo  deducta, 
legum  et  canonum  ac  reram  judica- 
tarum  auctoritate  confirmata,  Lovanii 
1653  in  12;  1684,  opus  suo  tempore 
in  pretio  habitum;  quaestiones  de  au- 
etoritate  poniificia  in  definiendis  contro- 
versiis  fidei  et  morum,  juris  et  facti, 
ib.  1665  in  4;  1666  ;  Ad  45  prop.  in 
praxi  perniciosas  et  nuper  damnatas 
ac  quasdam  censuras  tr.duo,  ib.  1666, 
qui  gravi  controversiae  cum  rectore 
magnifico  dedere  occasionem;  acade- 
micae  lectiones.w  actus  apostolorum  et 
practicarum  quaestionum  resolutiones, 
ib.  1666  in -4.  Scripsit  contra  monita 
salutaria  b.  V.  M.  sub  nomine  Fr.  Lu- 
doiscio  Bona,  Moguntiae  1674;  Lin- 
cii  1715;  contra  Gillemans  de  Witte, 
notaa  in  gallicam  versionem  N.  T. 
montensem,  Moguntiae  167  9  et  gallice 
Coloniae  1780  etc. 

J80-  Antonius  d'Aubermont  0. 
Praed.  scripsit  responsionem  historico- 
theologicam  ad  cleri  gallicani  de  pote- 
state  ecclesiastica  declarationem  Pari- 
aiia  19.  Mart.  1682  factam  ex  ss.  pon- 
tificum  decretis  ac  gestis  exceptam 
(suppresso  nomine),  Coloniae  Agrip- 
pinae  1683  in  8.,  cui  adjecit  mantis- 
sam  celebrium  in  Belgio  et  Gallia  acri- 
ptorum  etc.,  huic  declarationi  cleri  gal- 
licani  oppositam.  Addita  est  diss.  de 
immediata  episcopalis  et  synodalis  ju- 
risdictionis  origine,  1683  in  4.  (abs- 
qne  loco  et  nomine  typographi).  Du- 
plicem  ob  haec  op.  a  card.  Cibo  recepit 
epistolam  gratalatoriam ,  qua  auctori 
testatur,  pergratas  fuisse  summo  pon- 
tifici  Innocentio  XI.  has  lucubrationes, 


»)  Cf.  Bibl.  nat  deBelg.  VI,  196-204. 


et  eum  confirmat  in  proposito  de  s.  se- 
de  bene  merendi.  Nobili  stirpe  progna- 
tusa.  1612  ingressus  est  d'  Aubermont 
ordinem  s.  Dominici  juvenis  20  anno- 
rum,  Absolutis  Coloniae  Ubiorum 
studiis  post  alias  cathedras  prima- 
rium  in  academia  lovaniensi  s.  theolo- 
giae  magisterium  est  adeptas  (20.0ct. 
1652).  Interim  etiam  pluribus  annis 
strenuum  egit  missionarium  in  Frisia 
praesertim  et  Leowardiae  (t  22.  Nov. 
1686  a.  aetatis  74).  Ejus  praeterea 
sunt l) :  Dodrina,  quam  de  primatu, 
audoritate  ac  infallibilitate  rom.  ponti- 
ficis  tradiderunt  Lovanienses,  ubi  doc- 
torum  lovaniensium  sententiam  pro- 
priis  eorum  verbis  exprimit,  Leodii 
1682  in  4;  expunctio  appendicis  R.  P. 
Papebrochii  officium  corporis  Christi  a 
s.  Thoma  de  Aquino  compositum  dene- 
gantis,  Gandavi.  —  Joannes  Neer- 
cassel  Gorcomiensis  n.  est  1625,  Lo- 
vanii  philosophiae  operam  dedit,  ado- 
leacens  20  a.  (l  645)  ingreasus  estcongr. 
Oratorii.  Expleto  probationis  anno  mis- 
su8  est  Salmurium  ad  s.  theologiae  stu- 
dium.  E  Gallia  redox  in  seminario 
mechlinensi  theologiam  docait  a.  1652. 
Mox  tamen  missionibus  addictas  et  a 
Jacobo  de  la  Torre  archiepiscopo  ephe- 
sino  et  vicario  apostolico  per  foedera- 
tas  Belgii  ptrovincias  in  exsilium  pulso 
majori  parti  dioecesis  ultrajectinae 
praefectus  fuit,  et  a.  1662  ab-Alexan 
dro  VII.  datus  est  coadjutor  archiepis- 
copo  philippensi  Balduino  Catzio  vica- 
rio  apostolico,!  cui'  anno  sequenti  suc- 
cessit  titulo  castoriensis  episcopL  Magno 
zelo  et  studio  vere  paitorali  curam  ges- 
sit  suae  missionis,  unde  Bomam  pro- 
fectus  a.  1670  benigne  exceptus  est  a 
Clemente  X.,  ibique  subscripeit  Alexan- 
dri  VII.  formulario  adversus  jansenia- 
nam  haeresim  edito.  Verum  nimis  arcta 
deinceps  amicitia  cum  jansenismi  pro- 
pugnatoribus  Arnaldo,  Gerberonio  et 
Quesnello  conjunctus  indigna  obseqaen- 
tia  omnia  ipsorum  placita,  jadicia,  stu- 


«)  Alia  cf.  apud  Echard  II,  709. 


Digitized  by  Google 


415 


1681—1700.  Theologia  positiva  in  Gallia. 


416 


dia  laudavit  nominisque  famam  obscu- 
ravit  (t  6.  Jun.  1686  a.  aetatis  60). 
Ejus  opera  praecipua1)  sunt :  De  sancto- 
rum  et  praecipue  b.  Mariae  V.  cultu 
tractatus  5,  Coloniae  Allobrogorum 
1675  in  8  ;  Parisiis  1679  gallice;  Po- 
sonii  1786  in  8.  etc.;  tractatus  de  lec- 
tione  Scripturarum,  in  quo  protestan- 
tium  eas  legendi  praxis  refellitur,  ca- 
tbolicorum  vero  stabilitur ;  accedit  disa. 
de  interprete  Scripturarum ,  Embricae 
1 677  in  8  ;  gallice  1 680,  quam  Arnaldi 
judicio  subjecisse  dicitur,  qui  etiam 
quaedam  correxit.  Amor  poenitens  seu 
de  divini  amoris  ad  poenitentiam  ne- 
cessitate  et  recto  clavium  usu,  Embri- 
cae  1683  t.  2  in  12.,  cum  appendice, 
in  qua  circa  quorundam  theologorum 
doctrinam  de  remissione  peccatorum 
nonnullae  difticultates  proponuntur  et 
demonstmtur  vera  sententia  d.Thomae 
Aq.  de  sacramento  poenitentiae ;  1685 
editio,  in  qua  nonnulla  duriora  molli- 
vit;  Venetiis  1771  v.  2  in  8.,  gallice 
1  740  t.  3  in  12..  prohibitus  doner  cor-  \ 
rigatur  decr.  20.  Jul.  1690.  Librum  ! 
hunc  u.  1684  subjeeit  judicio  A.  Ar- 1 
naldi.  u  quo  monitus,  ne  in  praefatio-  j 
nis  rine  adjiceret  »in  Petri  cathedra 
fidem  esse  indeficientem, 4  quod  haec 
verba  prae  se  ferrent  poutificiae  inlal- 
libilitatis  confessionem.  illa  expunxit. 
Cum  e  Gallia  Qucsnellus  profugus  Bru- 
xellas  venisset,  literis  0.  Martii  1685 
ad  eundem  dutis,  gavisum  se  scribit 
Neercasselius.  quod  ^iniquitutem  fugi- 
ens  hollandis  propinquior  factus  esset, 
cujus  erudiiio  et  doctrina  ipsos  cer- 
tantes  adjuvaret,*  cui  etiam  ejusdem 
libri  editionem  alteram  comraendavit. 
In  eo  negat  attritionis  sufficientiam  ad 
poenitentiae  sacramentum  *)• 

»)  IT.  FoppenB  II,  701  ss.;  Feller  VI, 
227;  Biogr.  univ.  XXXI,  32;  (  auna  </ues- 
nrUktmi  W  historia  eccjrsioe  ultrajectinae 
Corn.  Pauli  Hovnk  Van  Papendrerht; 
van  Slee  allg.  d.  Bi.  XXIII,  306;  Batterel, 
qui  in  suis  Memoires  111, 209 — 40  adrno- 
dum  enrominstiec  de  eo  scribit. 

•)  1'lura  de  hia  operibus  cf.  apud  Du- 
pin  XV III,  137  ss.  Alia  ejusdem  seripta 


181.  In  Gallia  theologiam  positi- 
vam  *)  maxime  coluit  Ludovieus  Tho- 
massinns  (Thomassin),  vir  stupen- 
dae  plane  eraditionis.  Katus  is  est 
Aquis  Sextiis  28.  Aug.  1619  e  familia 
antiquissimae  nobilitatis  *) :  e  qna  ta- 
men  nihil  aliud  fere  sibi  quasi  jure  he- 
reditario  vindicavit  nisi  morum  probi- 
tatem  et  pietatem  illius  vere  gentili- 
tiam.  Anno  1 4.  vitae  suae  nondum  com- 
pleto  congr.  Oratorii  sese  adjunxit.  Stu- 
diis  ab8olutis  philosophiam  docuit  Pla- 
toni  admodum  addictus:  mox  theologiae 
tradendae  Samurii,  dein  Parisiis(l654 
—  1 668)  admotus  patrum  conciliorum- 
que  lectioni  totum  se  immersit  felicis- 
simo  profectu,  ut  opera  ejusdem  pro- 
bant:  ex  omnibus  vero  quae  legebat, 
notatu  digniora  in  scripta  referebat, 
unde  copiose  opera  sua  irrigavit.  Or- 
dinatissimam  duxit  semper  vitam.  Stu- 
dendi  ardorem  arborum  cultura,  qua 
delectabatur,  temperavit.  In  conver- 
satione  cum  aliis  admodum  erat  mode- 
stuset  affabilis.  Ferturtamen  eum  sub- 


circa  quaestiones  practicas  illius  temporis 
suaequerai.spioniscf.  apudSchulte  III,  703. 

')  Robertus  Carueracensijj  0.  Cap. 
(  omionator  pro  collegis  in  hoc  munere 
diligentia  sedula  compilavit  Attrifodinam 
universatem  seientiarnm  divinarum  atque 
humanarum  ex  fontibus  aureis  as.  patrum, 
c  onc  iliorum,  do  toruin  necnon  paganoruni 
fere  dufcntorum  tam  in  theologia  quam 
in  philosophia  per  sententias  plusquam 
80,000  sub  titulia  700  ordine  alphabetico 
distributam,  Parisiia  1680  t.  2  in  f.,  Colo- 
niae  1700  t.  2 :  1781  t.  3  in  1  v. ;  1759 ; 
Aurifmiinam  scientiarum  divinarum  ex  fon- 
tibus  aureis  utriusque  T.  eruturum  per 
sententias  plusquara  18,000  Bub  titulia 
920  ordine  alphabetico  et  in  20  11.  distri- 
butam,  Insulia  1696.  —  Aliua  ab  eo  eat 
Gaudentius  RobertiiBO. Carm.Parmen- 
sia  (1695),  qui  cum  Bened.  Bachinio  II 
Giornale  de'  Letterati  aeribere  coepitl686 
—90  et  MisceUanea  italica  erudita  t.  4 
Parmae  1690  -2  in  4.  digeesit.  Ea  non 
sunt  argumenti  theologii  i.  Indicem  habes 
in  Zedler  Universallex.  XXXII,  61  bb. 

*)  Kjus  avunculus  C  l  a  u  d  i  u  s  Th.  ali- 
quamdiu  eodalis  Or.  (1632 — 45),  dein  ca- 
nonicus  theologus  forojuIienaiB  edidisse 
legitur  paraphraaim  in  /.  Tobiae  Parisiis 
1643.  Cf.  Batterel  III,  516. 


Digitized  by  Gc 


4 1 7  Ludovicus  T: 

inde  adeo  faisse  tiraidnm  at.post  ve- 
lam,  ne  auditores  videret,  praelectiones 
suas  haberet.  Ultimis  vitae  annis  ita 
defecit,  ut  gradatim  amiserit  usum  vi- 
rium  corporis  et  mentis,  memoriae, 
membrorum,  imo  et  linguae,  vitamque 
studiis  unice  impensam  laboribusque 
exbaustam  24.  Dec.  1695  Parisiis  ex- 
plevit  l)  a.  aetatis  76.  Negari  ipsi  ne- 
quit  immensa  atque  inexhausta  erudi- 
tio,  qua  ad  omne  comprobandum  asser- 
tum  aptissima  in  promptu  habet  anti- 
qnitatis  suffragia,  quae  tamen  si  sunt 
graeca,  non  adeo  accurate  ezhibentur; 
sublimis  est  in  concipiendo ,  clarus  et 
nitidus  in  exponendo,  eloquens  in  scri- 
bendo;  sed  haec  ipsa  verborum  uber- 
tas  eum  saepe  abripit,  ut  nimis  sit  dif- 
fusus,  in  verborum  selectu  minus  ac- 
curatus  et  sobrius,  ut  magis  rhetorem, 
imo  et  poetam  quam  theologum  agat 2), 

')  Cf.  plura  de  ipso  apud  Niceron 
IU,  163  88. :  Journal  des  Savans  1696  t.  24 
p.  186;  Mansi  in  elogio  praemisso  primo 
de  vfitri  et  nora  Ecclesiae  disciplina  volu- 
mini  edit.  lucemi*  1728;  Dupin  XVIII, 
187,  qui  amplum  ejusdem  operum  con- 
»pectum  exhibet ;  in  primis  Car.  Thomas- 
rin  in  Katholik  1891.  II,  97  ss.  et  seorsim 
Monachii  1892  et  KL.  XI,  1697—1700; 
Tngold  Eseai  de  Bibliogr.  Orat.  Parisiis 
1880  p.  170-76;  Batterell  III,  477- 
515. 

')  Kn  quaedam  npecimina.  Probans  so- 
lius  Dei  ease  reparare  opus  suum  ecil.  ho- 
minem,  ita  concludit  (de  incarn.  1.  1  c.  1 
i  3) :  „Creatura  omnis  ejusmodi  lutum  eut, 
ut  divinae  tantum  manus  patiens  et  se- 
quax  sit  ;  alienae  insolens  et  indocile.  Ar- 
tifez  quoque  inanus  non  rainus  tenax  est 
tui  juris  et  ambitiose  illud  retentat,  nec 
opus  suum  ab  alio.contrectari  aut  teme- 
rari  facile  patitur.  Mira  limi  superbia, 
quae  nisi  omnipotenti  arti  subesse  dedig- 
netur.-  Num.  5:  „Rerum  conditio  tiroci- 
nium  dumtaxat  fuit  omnipotentiae  divi- 
nae  .  .  .  At  in  Verbi  incarnatione  absolu- 
tiseimuni  sui  documentum  exhihuit,  tota 
erupit,  omnia  contra  naturam  molita  est ; 
nec  naturae  tantum  creatae  vim  intulit, 
quod  et  ipsi  familiare  et  sibi  proclive  fo- 
ret;  sed  Deitatem  concuseit  quo- 

dammodo  intentata  alias  novitate.*4  C.  2. 
n.  5:  „Amor  subimpudens  solet  esse,  quid 
jns,  quid  ratio,  quid  modus  jubeat  parum 
austultat .  . .  suam  hanc  procaciam  excu- 


hoinassinuH.  4iq 

concinni  ordinis  non  adeo  sit  tenax,  et 
cum  theologia  scholastica  non  adeo  de- 
lectaretur,  accurationi  et  subtilitati  mi- 
nus  studeat.  Magna  tamen  utilitate 
ejus  leguntur  libri,  ut  traditionis  co- 
gnoscantur  thesauri  opulenti,  nt  nobi- 
lissima  de  divinis  operibus  sensa  hau- 
riantur,  ut  doctrinae  revelatae  subli- 
mitas  et  pulchritudo  veluti  sentiatur. 

182.  Haec  ejusdem  opera:  Disserta- 
tionum  (XX)  in  concilia  generalia  etpro- 
vinciolia  t.  1  (et  unicus)  Parisiis  1667 
in  4 ;  Lucae  1 728  in  f. ;  Coloniae  1 784, 
in  Rocaberti  bibl.  XV,  382-739,  quod 
opus  eruditissimum  et  utilissimum  ad- 
modum  displicuit  gallicanis,  licet  non 
penitus  arriserit  Romae.  Inire  enimni- 
titur  viam  mediam :  summam  tribuens 
pontiBci  auctoritatem  seposita  tamen 
quaestione  de  ejus  infallibilitate  in 
questionibus  fidei.  Praepositus  genera- 
lis  Oratorii  circa  36  paginas  gallicanis 
maximeexosasjammutilaverat:  etpar- 
lamenti  jussu  suppressum  fuit  opua. 
Ad  haec  numina  irata  placanda  aliam 
scripsit  praefationem,  in  qua  nonnulla 
eorum-,  quae  dizerat  vel  proVaverat, 
ezplicat,  emollit,  eztenuat;  sed  ea  est 
indigna  tanto  theologo,  cum  non  eru- 
ditionem  sed  assentationem  vel  nimium 
metum  redoleat.  Opus  ipsum  non  con- 
tinuavit.  Reliquit  ms.  Remarques  sur 
les  conciles  avec  des  tables  tres-amples 
et  des  notes  marginales  v.  3  in  f.  MS- 
moires  sur  la  Grdce,  oii  1'  on  represente 
les  sentiments  de  s.  Augustin,  de  8. 

sat  ipse,  quia  amor  est ;  nec  culpari  quia 
potest,  quod  nimium  amat.  Ergo  jubente 
amore,  jua  fasque  fuit  bumanis  ut  se  con- 
spectibus  videndum  Deus  sistcret.-  C.  6. 
n.  2 :  «Quoties  ergo  irasci,  dolere,  misereri, 
gaudere  in  ss.  paginis  dictitabatur  Deus, 
toties  corporabatur,  sed  umbratiliter  fcum, 
sed  praelueorie  et  tentabundus  .  .  .  Inhu- 
manari  per  haec  peaeludia  anticipate 
oportuit,  ut  hominem  gestare  prius  (Deus) 
meditaretur  et  sese  gradatim  insueface- 
ret.-  Cf.  1.  2.  c.  1.  n.  4.  5.  7 ;  1.  3.  c.  10. 
n.  6;  c.  12.  n.  12,  13;  c.  17.  n.  1,  2  ;  c  19. 
n.  17,  20;  1.  8.  c.  7.  n.  2;  1.  9.  c  10.  n. 
8etc. 


Digitized  by  Google 


41» 


1681-1700,  Theologia  positiva  in  Gallia.  42Q 


Thomas  et  de  presque  toua  les  Theolo- 
giens  jusqu' au  Concile  de  Trente  et 
depuis  le  Conc.  des  plus  celebres  doc- 
teurs  des  Universites  d'  Italie  etc,  Lo- 
vanii  1668  t.  3  in  12;  Parisiis  1682 
t.  2  in  4.,  opus  auctum  duplici  appen- 
dice  de  gratia  sciL  effieaci  et  de  gratia 
sufficienti;  latine  versum  in  t.  3.  dog- 
matum.  Nititur  auctor  mediam  inire 
viam  inter  Thomistas  praemotionh  phy- 
sicae  patronos,  et  eos  qui  Molinae  ve- 
stigia  sectantur:  ad  hos  tamen  magis 
quam  ad  illos  accedit.  Rejecta  enim 
praedeterminatione  physica  vim  ine- 
luctabilem  gratiae  victricis  locat  in 
multitudine,  varietate,  consonantda  et 
conspiratione  auxiliorum  interiorum 
exteriorumque,  quorum  singula  seor- 
sim  frustrari  possunt,  quin  et  frustran- 
tur  quandoque  per  libertatis  humanae 
contumacem  dissensum;  at  universa 
obstinatissimos  quosque  fatigant  tan- 
dem,  et  multitudine,  conspiratione,  in- 
defessa  oppugnatione  sua  ad  assensum 
intentum  pertrahunt.  Neque  in  hoc 
opere  edendo  satis  felix  fuit,  imo  peri- 
culum  incurrit,  utillud  supprimeretur 
sed  ab  auctoritate  non  jompeteoti l). 
—  Jam  veniamus  ad  praecipuum  ejus- 
dem  opus:  Ancienne  et  nouveile  diaci- 
pline  de  V  Eglise  touchant  les  BSnefices 
et  lesBtnSficiers^Paxisiua  1678-1679; 
1679—1681  v.  3  in  f.;  1725,  ed.  in 
meliorem  ordinem  redacta;  Bar  le  Duc 
1864—67  t.  7  in  4;  Parisiis  1856 
t.  2  in  4.  in  forma  dictionarii;  illud 
latine  reddidit  et  melius  disposuit,  Pa- 
risiis  1688  t.  3  in  f. ;  Lugduni  1706; 
Lucae  1728  curacLMansi  variisanno- 
tationibus  locupletatum ;  Venetiis  1760; 
1773 ed.  curaP.  Zachariae  notis  il- 
lustrata,  Moguntiae  1787  t.  10  in  4. 
Opus  hoc  hortantibus  Galliae  episcopis, 


»)  Contra  ipsum  scripsit  Arnaldus 
Remarque  sur  le  premier  t.  des  dogmes 
theolog.  dn  P.  ThomassiD,  ou  l'on  decou- 
vre  plusieurs  contradictions  de  ce  pere  snr 
la  mstiere  de  la  grace,  itater  ipsius  op.  fc.  X. 

*)  Ct  de  hoc  opere  Journal  des  Savans 
XV,  397  ss. ;  LXlll,  20;  LXXX,  238. 


qui  ipsum  etiam  annuo  juvarunt  sub- 
sidio,  aggressus  est:  vastissima  in  eo 
resplendet  eruditio,  unde  etiam  prae- 
cipua  derivavit  Van  Espen  in  suum  jus 
ecclesiasticum  universum  *) :  plus  illud 
continet  quam  promittat  inscriptio: 
agit  siquidem  de  omnibus  prorsua  or- 
dinibua,  dignitatibus,  muneribus  atque 
officiis  ecclesiasticis ,  etiam  de  regula- 
rium  conventibus  et  monasteriis,  de 
eorum  regulis  et  privilegiis;  de  omnis 
generis  bonis  ecclesiasticis,  deque  juri- 
bus  et  officiis  praesulum  Ecclesiae  in 
iisdem  dispensandis  etc.  Admodum  pla- 
cuit  illud  Innocentio  XI.,  qui  testatus 
est,  ipsum  magno  sibi  futurum  adju- 
mento  ad  Ecclesiae  gubernationem.  Imo 
cogitavit(l686)auctoremRomamvocare 
atque  sacra  purpura  ornare,  sed  Galliae 
rex  illius  e  regno  discessum  non  per- 
misit.  Plures  hoc  opus  in  compendium 
redegerunt,  ut  JulianusLoriot  congr. 
Orat  Lavallensis  (t  1 9.  Febr.  1715),  qui 
ea  magis  respicit  quae  spectant  theo- 
logiam  moralem  3),  Parisiis  1 702  in  4 ; 

i)  Seine  historische  Erudition  verdankt 
er  vortUfflich  dem  Oratorianer  L.  Tho- 
mawin,  der,  obschon  ihm  der  anch  um  die 
Quellen  des  canoniscben  Kechtes  hoch- 
verdiente  Bischof  von  Tarragon  A.  A  g  o- 
stino  iu  seiner  epitome  juris  pontincii 
veteris  vorangegangen  war,  doch  als  der 
eigentliche  Etegraoder  einer  historischen 
Bearbeitung  des  canonischen  Bechtes  an- 
stusehen  ist  8ein  Werk  . .  .  ist  ein  auch 
jedem  neueren  Schriftsteller  dieses  Fa- 
ches  vOUig  unentbehrliches  Buch.«  Phil- 
1  i  ps ,  KirchenL  IV,  169.  ed.  1.  Et  vel  ipse 
Schulte  de  eo  judicat:  Thomasains 
Werk  ist  trotz  mancher  Mangel  des  Ge- 
brauches  von  fur  das  heutige  Studium  un- 
genugenden  Quellen,  der  Benutsung  von 
unachten  u.  s.  w.,  das  beste,  welches  uber- 
haupt  far  die  Geschichte  d.  Eirchenrechtes 
existiert,  von  keinem  andern  ttbertroffen, 
bis  heute  die  Fundgrube  fur  die  meisten 
Arbeiten  Qber  die  in  ihm  behandelten  Ge- 
genst&nde  nach  der  historischen  Seite  ge- 
wesen.  Nur  besuglich  mancher  Einaelhei- 
ten  iat  Neues  erbracht,  erganxt,  gebessert, 
im  Ganaen  steht  das  Werk  als  unflber- 
troffen  da. 

*)  Fuit  Loriot  strenuus  missionarius, 
qui  conciones  publicae  luci  dedit  1695 — 
1713  1. 18;  Psaumss  dt  David,  (latine  et 


Digitized  by  Goo 


421 

1838;  Hericourt  parlamenti  advo- 
catua  ib.  1717  in  4;  Benedictus 
Oberhauser  0.  S.  Ben.,  cujus  Tho- 
massinus  abbreviatus  prodiit  Salisburgi 
1774.  1775  pp.  3  in  4.  Dogmata  theo- 
logica,  Parisiis  1680—1689  v.  3inf., 
quorum  in  primo  disserit  de  incarna- 
tione  Verbi ;  in  altero  de  Deo  Deique 
proprietatibus.  Quamvis  vero  de  his 
copiosissime  disserat  secundum  Petavii 
methodum,  nullatenus  eum  describit 
vel  aliis  verbis  eadem  dicit,  hoc  ipso 
ostendens  quam  inexhausta  sit  haec 
materies.  Tertius  tomus  complectitur 
prolegomena  theologiae,  tractatum  de 
divina  et  88.  Trinitate;  tr.,  quo  propo- 
nitur  compendiaria  omnium  de  gratia 
controver8iarum  elucidatio  (priusjam 
gallice  edita,  cf.  supra) ;  tr.  (5.)  cur  in 
medio  annorum  sive  in  plenitudine  tem- 
porum,  non  maturius,  non  tardius  na- 
tura  se  nostra  induerit  Deus  Verbum ; 
Venetiis  1730  v.3  inf.,  adjectae  etiam 
sunt  dissertationesinconcilia;  Parisiis 
cur.  EcaUe  1864  sa.  v.  7  in  4.  Traites 
historiques  et  dogtnatiques  sur  divers 
points  de  la  discipline  de  1'Eglise  et 
de  la  Morale  chretienne,  scil.  Traite  des 
Jeunes  de  1'  Eglise  divise  en  2  p.,  Pa- 
risiis  1680  in  8;  1685;  1693;  1700; 
Traite  des  Fites  de  TEglise,  ib.  1683 
in  8;  J685;  1697;  latine  cum  Guy- 
eto  Venetiis  1729;  Traite  de  V  office 
divin  pour  les  Ecclesiastiques  et  LaY- 
ques,  ib.  1686  in  8;  1692;  1693; 
Traite  de  la  Veriti  et  du  Mensonge,  des 
Juremens  et  des  Parjures*)  1691  in  8  ; 

gaUice)  avec  des  reflezions  sur  chaque 
veraet,  ib.  1700  t.  3  in  12,  opus  editum  a 
QuesneUo ;  Vitae  sanctorum  V.  T.  piis  co- 
gitationibus  Uluetratae  complectentes  hi- 
■toriam  judicum,  regum,  Tobiae,  Macha- 
baeorum  et  as.  mulierum,  ib.  1704  t.  2  in 
8.,  ut  videtur,  gallice. 

•)  Cf.  de  hoc  compendio  Memoires  de 
Trevoux  1717  IV,  1592  ss.  Ceterum  cf. 
etiam  Guadagninum  de  antiquarum 
paroeciarum  ongine  diatriba  in  quaedam 
loca  Thomaasini  de  Eccleaiae  disci- 
plina,  Brixinae  1782  in  8. 

*)  Cf.  de  hoc  oper.?  Journal  des  Sav. 
AL\,  215  -224. 


422 

1700;  Traite*  de  V  Aumdne  ou  du  bon 
usage  des  biens  temporels  tant  pour  les 
Ecclesiastiques  que  pour  des  Lalques, 
ib.  1695  in  4;  Traite  du  Nigoce  et  ds 

V  Usure,  ib.  1697,  posthumum  curaP. 
Car.  Bordes  »),  Traite  ds  V  Uniti  de 

V  Eglise  et  des  moyens,  que  les  Princes 
Chretiens  ont  employe  pour  y  faire  ren- 
trer  ceux,  qui  en  6toient  separez,  ib. 
1686 — 88  t.  2  in  8.,  qui  curaP.  Bor- 
des  multum  auctus  prodiit  adjecta 
3.  p.  (docta  et  utili),  inscriptus :  TraiU 
dogmatique  et  historigue  des  Edits  et  des 
autres  moyens  spirituels  et  temporels, 
dont  on  s'  est  servi  dans  tous  les  temps, 
pour  retabUret  pour  maintenir  1'unito 
de  1'  Egliae  CathoUque  avec  un  supple- 
ment,  ib.  1704  t  3  in  4.,  in  quo  opere 
eruditissimo  totus  in  eo  est  Thomassi- 
nus,  ut  allatis  antiquitatis  monumentis 
ostendat,  patres  admodum  detestatos 
esse  omnes,  qui  unitatem  Ecclesiae  lae- 
derent  rumperentque,  eosdemque  sem- 
per  approbasse,  quod  principes  edictis 
legumque  rigore  haereticos  atque  schis- 
maticos  ad  reditum  in  Ecclesiam  urge- 
rent  8).  La  mithode  d'  Studier  et  d'  en- 
seigner  chretiennement  et  solidement 
les  lettres  humaines,  Paris  1681.  1682 
t.  3  in  8.,  quo  in  op.  agit  in  11.  3  de 
usu  poetarum  antiquorum.  Sainte- 
Marthe  praepositus  generalis  Or.  Uteris 
encyclicis  scholarum  magistros  horta- 
tur,  ut  sequantur  auctoris  praecepta. 
La  Methode  .  .  .  .  la  Philosophie,  ib. 
1685;  .  .  .  lagrammaire,  ib.  1690;... 
les  historiens  profanes  s),  ib.  1693  t  2 
in  8.  Opus  singulare  magnae  diligen- 
tiae  sed  parvi  fructus  est,  Olossarium 
universale  hebraicum,  quo  ad  hebraicae 
linguae  fontes  linguae  et  dialecti  pene 


i)  HicpatriaAurelianensiserataodalis 
Oratorii  et  Thomastdni  discipulus,  hinc  a 
clero  delectua  est  ad  complenda  et  edenda 
opera,  quae  ille  imperfecta  reliquit.  Ubiit 
23.  Maj.  1706.  Cf.  Batterel  III,  204—17. 

>)  Cf.  M^m.  de  Trc?v.  1704  1, 349—366 ; 
II,  927-940 ;  J.  des  Sav.  XIV,  339 ;  XXXII, 
277-284.  ' 

»)  Cf.  Suppl.  A.  E.  L.  II,  518—525. 


Ludovicus  Thomassinus. 


Digitized  by  Google 


42  3       1681—1700.  Theologia  pos.  et  pol.  in  Gallia.  Dom.  a  «.  Triuitate,  424 


omnes  revocantar,  ib.  1697  inf.;  hinc 
etymologiam  vocum  diversorum  idio- 
matum  investigans  eas  a  radicibus  he- 
braicis  (per  vim  saepe)  derivat.  Juge- 
ment  du  P.  Thomassin  sur  la  disserta- 
tion  de  Jean  Mabillon  de  azymo  et 
fermentato  (reperitur  t.  1 .  operum  Ma- 
billonii). 

183.  Post  Thomassinum  magnam 
meret  laudem  propter  solida  jacta  fun- 
damenta  theologiae  positivae  Domini- 
cus  a  ss.  Trinitate  (Tandy)  0.  Carm. 
natus  Niverni  4.  Aug.  1616.  Cum  in- 
gressus  esset  Carmelitarum  ezcalceato- 
rum  ordinem,  qui  rigidam  profitentur 
disciplinam,  parentes  ejus  propterea 
parlamentum  commoverunt,  quod  edito 
etiam  decreto  filium  monasterio  egredi 
coegit  atque  ad  parentes  reverti.  Sed 
in  proposito  semel  concepto  firmus  per- 
severans  ordinem  repetiii  Romam  mis- 
8U8  totum  se  s.  theologiae,  patrum  et 
historiae  eccleaiasticae  studio  immersit, 
simul  tamen  sollertia  in  gerendis  ne> 
gotiis  emicuit,  ut  post  varia  munera 
honorifica  eligeretur  3.  Maj.  1659  in 
praepositum  generalem  sui  ordinis: 
quo  munere  tam  prudenter  fungeba- 
tur,  ut  Alexander  VII.  eum  constitue- 
rit  commissarium  apostolicum  ad  visi- 
tandas  ordinis  provincias  promoven- 
damque  exactioris  disciplinae  obser- 
vantiam.  Triennio  ezpleto  in  generalis 
dignitate  confirmatus  est l).  Etiam  Cle- 
mens  X.  honore  et  gratia  sua  eum  est 
prosecutus  (t  7.  Apr.  1687).  Ejus  est 
Bibliothecatheologica  septem  11.  distincta, 
in  qua  ezacto  ordine  reponuntur  cuncta 
ad  completam  s.  doctrinae  vel  theolo- 
giae  notitiam  spectantia,  tam  secun- 
dum  se,  quam  secundum  diveraa  ejus 
munera  deducendi  conclusiones  bene- 
ficio  artis  syllogisticae,  unde  schola- 
stica  vel  argumentativa:  ordinandi  et 
explicandi  locos  theologicos,  unde  po- 

')  Cf.  Villiers  bibliotheca  carmelitana 
notis  et  criticis  dissertationibus  illustrata, 
cura  ct  labore  unius  e  carmehtis  prov.  Tu- 
roniae  collecta,  Aurelianis  1752. 


sitiva  et  thetica  et  fundamentalis :  de- 
fendendi  sua  principia  adversus  orani- 
um  infidelium  genera,  unde  polemica: 
disponendi  suas  materias,  undemetho- 
dica:  utendi  metaphoris,  unde  symbo- 
lica:  provecandi  vel  dirigendi  affectum 
in  Deum,  unde  mystica,  Romae  v.  7  in 
f.  1665—1676.  In  t.  1.  libro  1.  agit 
de  nomine,  ceititudine,  dignitate,  sub- 
jectis,  dotibus  8.  doctrinae;  1.  2.  de 
utilitate  theologiae  scholasticae,  de  va- 
riis  argumentorum  generibus,  de  locis 
theologicis,  de  judice  controversiarum, 
de  variis  notis  et  censuris  propositio- 
num;  t  2.  1.  3.  de  verbo  Dei  scripto 
et  tradito,  qua  occasione  tractat  etiam 
quaestiones  isagogicas  in  s.  Scripturam. 
T.  3.  agit  de  Ecclesia  et  romano  pon- 
tifice,  cujus  infallibilitatem  ezquisita 
eruditione  plenissime   ez  traditionia 
monumentis  probat;  potiora  recepit 
Rocaberti  in  suam  bibl.  pont.  X,  215- 
577.  Disserit  deinde  de  conciliis  deque 
patrum  auctoritate.  In  t.  4.  disserit  de 
disciplinis  ad  s.  doctrinam  ezplicandam 
conducentibus  a  grammatica  incipiens. 
In  t.  5.  p.  1  proponit  modum  propu- 
^gnandi  fidem,  motiva  credibilitatis,  re- 
ligionis  apologiam  adversus  atheos  ali- 
osque  ez  ordine  adversarios;  in  p.  2. 
refellit  ex  ordine  haereticos  orientis  et 
occidentis.  In  t.  6.  exponit  methodum 
adhibendam  in  8.  doctrina  tractanda  et 
qua  usi  sunt  patres.  In  t.  7.  exhibet 
theologiam  symbolicam  et  mysticam. 
Patet  vel  ex  ipso  brevi  conspectu  opus 
hoc  (rarum  et  carum)  esse  ditissimum 
repertorium  pro  ea  s.  disciplina,  quae 
de  locis  theologicia  inscribitur.  Et  re- 
vera  de  his  erudite,  plene,  copiosc,  sed 
etiam  nimis  diffuse  disserit,  adeo  ut 
hoc  argumentum  pro  statu  hujus  scien- 
tiae  suo  tempore  exhausisse  dici  possit. 
Disseruit  etiam  de  anno  jubiloeo,  1650 
in  4. 

183a.  Inter  apologetas  l)  religionis 
christianae  praeter  alios,  quos  suis  in- 


')  Huc  forte  referri  potest  Simon  F  o- 
cher  Divinionensis  (n.  1644;  t  27.  Apr 


Digitized  by  Google 


425 


ChoiaeuL  Diroys,  Beguin,  Cer.  a  s.  Catharina. 


426 


dicabimus  locis,  numerari  debent:  Oil- 
bertdeChoiseuldu  Plessis-Praslin, 
doctor  pariaiensis  (1640),  episcopus 
Convenarum  (de  Commingee)  primum 
1664,  dein  et  Nerviorum  (Tournay) 
(1670),  qtu  nt  in  ejua  epitaphio  legi- 
mu8.  decessit  Parisiis,  attritus  studiis, 
rigilns,  ooncionibus,  peregrinationibus 
ex  summo  snorum  amore  exantlatit l) 
31.  Dec.  1689  a,  episcopatus  45.  Do- 
lendun  est,  enm  tot  virtutum  splen- 
dorem  obfuscasae  nimia  famiiiaritate 
cum  Jansenianorum  faotione ;  hinc  sae- 
pius  se  a  Jansenismi  suspicione  pur- 
gare  debnit*).  Approbaverat  L  Avis 


1606),  vir  eruditus,  qui  plurimum  labora- 
rit  in  illustranda,  tuenaa,  commendanda 
academicorum  antiquorum  philosophia, 
quod  eam  utilem  rellgioni  revelatae  cen- 
suerit.  Ita  utatim  impugnavit  Malebran- 
che,  ediditque  Dias.  snr  la  recherehe  de  la 
ttriti  ou  sur  la  philoaophie  des  Acaderni- 
ciens,  ou  1*  on  r6rute  let  prejug£s  des  Dog- 
matistes,  Parisiis  1673  in  12.  De  la  eagesse 
dee  Ancienm  ou  l'on  fait  voir,  qne  les  prin- 
cipales  mazimes  de  leur  Morale  ne  sont 
pas  contraires  au  Christianisme,  ib.  1682 ; 
1683  in  12 ;  Dissertations  $ur  la  phUoso- 
phie  dee  Aeadimieiens  11. 3,  ib.  1692  in  12 ; 
1693  ed.  aucta  p.  4.  Adversarium  nactus 
est  Robertum  de  Gabetz  0.  S.  Ben.  car- 
tesianum,  qui  mysterium  eucharistiae  se- 
cundum  principia  cartesiana  explicare 
nisus  est  (t  13.  Mart.  1678);  hinc  plura 
opera  apologetica  adversus  hujusscripta 
edidit.  Cf.  Adelung  II,  1183.  -  Paulus 
Beurrier  can.  reg.  et  abbas  s. Genovefae 
(t  1696)  auctor  est  operis :  Perpetuitas  fidei 
ab  origine  mundi  ad  haec  usqae  tempora 
in  lege  naturali,  moaaica  et  evangelica 
Parisus  1672  ;  gallice  1680.  Alius  est  a 
Lnd.  Benrrier  (f  1646),  de  quo  eymusIU», 
1136. 

')  Integrum  epitaphium  cf.  in  Joumal 
desSavans  XVIII,  158. 

»)  Ludovicus  XIV.  ei  negotium  de- 
dit,  ut  cum  Jansenistis  ageret,  quo  eos 
Eccleriae  conciliaret ;  sed  hae  collationes 
fructu  caruerunt  Cf.  cont.  H.  E.  Fleurii 
L  205  f  7  ss.  j  Desmons  G.  de  Ch.  Cvdque 
de  Tournay,  Tournay  1907;  Feret  IV, 
140—52;  Bulletin  de  Lit.  eccl.  1908 
p.  131—9 ;  Jungmann  KL.  III ,  170.  Pro 
juribus  tamen  pontificis  adrenus  ipsum 
stetit  Henricus  Wolthier,  qui  ei  tr.  dedi- 
carit  ds  potestate  ecdesiastico ,  Gedani 
1698 ;  et  jam  antea  exaraini  suhjecit  Pon- 


salutaires  de  la  bienh.  V.  M.  In  edenda 
qnoqne  famoea  declaratione  gallicana 
a.  1682  magnam  ostendit  alacritatem, 
imo  ultra  progredi  cogitabat  nisi  ob- 
atitisset  Bossneti  moderatio.  Scripeit 
innumera  opuscula  et  commentarios, 
quorum  Desmons  in  biogr.  infra  cil 
183  numerat,  inter  quae  Mhnoires  tou- 
chant  la  religion  1680  t.  3  in  12., 
1681—82  ed.  2.  t  2;  1685  t.  2;  in 
quibus  aggreditnr  atheos,  deistas,  liber- 
tinos,  protestantes;  U  vray  systsme  ds 
la  religion  chreatienne  et  eathxAiqua, 
Lille  1689  in   12.  Epistolam  ^edidit 
prolizam  de  potestats  ecclesiastica,  In- 
sulis  1688,  quae  inacribitur  Stey  aert 
doctori  et  professori  theologiae  ih  fa- 
cultate  lovaniensi,  in  qna  hujus  positio- 
nes  de  poniifies  rotnano,  Lovanii  1687 
(adversus  Aeg.de  Witte)  aggredituret 
pontificis  infallibilitatem  impugnat.  — 
Franciscus  Diroys,  doctor  Sorbonae, 
canonicu9  abrincensis  (t  1601)  ediditr 
Preuves  et  prijugez  pour  la  religion 
ehrestienne  et  catholiqus  contre  les  fans- 
808  religions  et  1'  atheisme  l) ,  Parisiis 
1683  in  4 ;  diss.  pro  justificanda  con- 
demnatione,  qua  s.  sedes  prop.  Jansenii 
proscripsit,  Coloniae  1 705  in  4.,  etiam 
cnm  elucidatione  augustinianae  doctri- 
nae  de  divina  gratia  Celsi  C  e  r  r  i  i  Jenae 
1741;  ipsins  censetnr  esse  utilis  et 
succincta  Histoire  ecclesiastique  de  eha- 
qus  sieele,  quae  reperitnr  in  Mezerai 
Histoire  de  France.  —  Daniel  Beguin 
S.  J.  theologiae  professor  Botomagi  (n. 
14.  Oct.  1608;  t  19.Mart.  1696)  dis- 
putavit  de  veritate  divinitatis  Christi 
per  duodecim  evidentia  credibilitatis 
argnmenta  demonstratae,  Parisiis  1680 
in  8.  —  Carolus  a  8.  Catharina  0. 
Carm.  theologiae  professor  (t  1689) 
scripsit  TraiU  dss  propriitis  ds  V  Ecri- 


dus  rationum  in  ep.  Gilb.  de  Choiseul  ep. 
torn.  de  poteatate  ccclesiastica,  Nisaae 

1692. 

))  Cf.  de  hoc  opere,  quod  auctoris  eru- 
ditionem,  eloquentiam  atque  aelum  pro- 
bttt,  acta  erudit  lips.  1683  p.  364—368. 
Feret  IV,  204—8. 


Digitized  by  Google 


427 


1681— 1700.  Theol.  polemica  in  Gallia.  Chaumont,  Voisin,  Nao, 


ture  en  faveur  des  nouveaux  convertis 
et  de  ceux  qui  aiment  les  88.  lettres, 
Pictavii  1689  in  8.  —  Felicianus 
a  s.  Magdalena  0.  Carm.  Nannetensis 
(t  28.  Nov.  1685)  edidit  defensionem 
divinae  providentiae  juxta  doctrinam  d. 
Augustini  et  8.  Thomae  Ecclesiae  ca- 
tholicae  luminum,  Burdigalae  1657  t. 
3  in  4.  —  Paulus  Philippus  de  Chau- 
mont  membrum  academiae  gallicae 
(1684),  lector  Ludovici  XIV.,  episco- 
pus  aquensis  (1671),  episcopali  cura 
se  exuit  (1684),  ut  totus  studiis  vaca- 
ret  (t  1 697).  Advereus  incredulos  scri- 
psit:  Refiexions  sur  le  Christianisme 
enseignS  dans  V  Eglise  Catholique,  tire>8 
de  diversea  preuves  que  la  raison  four- 
nit  touchant  la  Religion  Chretienne 
enseignCe  dans  1'  Eglise  Catholique  l), 
Parisiis  1693  t.  2  in  12.  —  Josephus 
de  V  o  i  8  in  Bnrdigalensis,  primum  par- 
lamento  burdigalensi  a  consiliia,  su- 
sceptis  ordinibus  sacris,  Armando  de 
Bourbon  ab  eleemosynis  (t  1685),  pri- 
mus  edidit  egregium  Martini  Ray- 
mundi  0.  Pr.  (cf.  II»,  400)  opus  in- 
scriptum  Pugio  fidei  adversus  Judaeos, 
a  Franc.  B  o  s  q  u  e  t ,  po3tquam  diu  de- 
sideratum  fuit,  repertum,  quod  etiam 
doctis  eruditisque  notis  illustravit, 
praemissis  prolegomenis,  in  quibus  in- 
signem  hujus  1.  plagiarium  detegit  Pe- 
trum  scil.  Galatinum  (II8,  1231);  hic 
enin  quidquid  in  eatholicae  veritatis 
arcanis  rabbinicae  eruditionis  ostentat, 
id  totumexRaymundil.derivavit.  Alia 
ejusdem  opera  sunt:  Theologia  Judae- 
orum  sive  opus,  in  quo  christiana  re- 
ligio  fuisse  priusquam  Christus  veniret 
ex  hebraeorum  libris  ostenditur,  erro- 
res  vero  Judaeorum  coarguuntur,  1647 
in  4 ;  liber  de  lege  divina  secundum  sta- 
tum  omnium  temporum  ab  Adamo  in 
statu  innocentiae,  et  post  lapsum  us- 
que  ad  Noe,  a  Noe  usque  ad  Abraha- 
mum,  ab  Abrahamo  usque  ad  Moysen, 
a  Moyse  usque  ad  Christum  et  re<?nante 


')  Cf.  Journ.  des  Savans  XXI,  253  aa. 


Christo,  Parisiis  1650  in  8.,  quo  in  op. 
disserit  etiam  de  lege  scripta,  de  divi- 
sione  legis,  de  translationibus  8.  Scri- 
pturae,  de  integritate  textus  hebraici. 
Liber  de  jubUaeo  secundum  Hebraeorum 
et  Christianorum  doctrinam,  ib.  1655; 
1678  in  8;  tn  Evangelium  secundum 
Matthaeum  (seu  inc.  1.)  commentarius 
ex  operibua  d.  Auguatini  collectus,  ib. 
1659  v.  2  in  8;  disceptatio  theologica 
orthodoxa  de  ss.  Trinitats  ib.  1647. 
Missale  romanum  gallice  versumedidit 
1660,  quam  tamen  editionem  Gallia- 
rum  episcopi  non  soluro  in  cleri  galli- 
cani  comitiis  eodem  anno  sub  anathe- 
matis  poena  vendi  ac  legi  prohibue- 
runt,  sed  etiam  literis  12.  Jan.  1661 
ad  Alexandrum  VII.  datis  apostolica 
quoque  sententia  damnari  curarunt. 
Alexander  VII.  revera  damnationem 
7.  Febr.  1661  confirmavit,  ne  scil.  ab- 
usibus  via  sterneretur  atque  sacra  my- 
steria  profanationi  exponerentur.  — 
Adversus  Graecos  schismaticos  et  Tur- 
cas,  quorum  plures  quoque  convertit 
ad  veram  fidem,  clare  et  solide  egit 
Michael  Nau  S.  J.  Parisiensis,  diu  in- 
ter  illos  missionarius  (n.  1 63 1 ;  1 1 683) 
in  1. :  Ecclesiae  romanas  graecaeque  vera 
effigies  ex  variis  tum  recentibus,  tum 
antiquis  monumentis  singulari  fide  ex- 
presia,  Romanis  Graecisque  exhibita, 
quo  inteiligant  admirabilem  utriusque 
oonsensionem  et  in  tanta  matrum  con- 
cordia  nefas  esse  pugnare  et  odisse  in- 
ter  sese  ingenti  damno  liberos.  Acces- 
sit  religio  christiana  contra  Alcoranum 
per  Alcoranum  pacifice  defensa  ac  pro- 
bata,  Lutetiae  Parisiorum  1680  in  4., 
quam  ultimam  partem  (adversus  Tur- 
cas)  auctam  gallice  quoque  edidit  ib. 
1684  t.2  in  12;  1685  ;  1687.  Voyage 
nouveau  d  la  Tetre  Sainte  enrichi  de 
plusieurs  remarques  particulieres  ser- 
vant  a  V  intelligence  de  la  Sainte  Ecri- 
ture,  ib.  1679  in  12;  1702;  1726  ; 
1757. 

1 84.  Adversus  protestantes,  Calvi- 
nianos  in  primis,  doctrinam  catholi- 


Digitized  by  G 


429 


Ludovicus  Ferrand. 


430 


cam1)  propugnarnnt  Ludovicus  Fer- 
rand  n.  Tolonii  3.  Oct  1645,  parla- 
inenti  parisiensis  advocatus,  etiam  in 
rebus  theologicis  et  linguis  antiquis 
versatus  (f  ll.Martii  1699),  cnjusin- 
ter  alia  exstant  *)  :  Traiii  de  V  Eglise 
contre  les  Heretiques  et  principalement 
contre  les  Calvinhtes  (Claudium  in 
primis),  Parisiis  1685;  1686  in  12., 
qni  adeo  probatus  fuit  clero  gallicano, 
ut  is  annuam,  qnam  illi  statuerat,  pen- 
sionem  augeret 3).  Riponse  d  V  Apolo- 
gie  pour  la  Riformotion ,  pour  les  R£- 

>)  Dereconciliandiaproteatantibuecum 
catholicis  cogitavit  Jacobus  Oaffarel 
n.  1601  in  oppido  Mannes  in  Provincia, 
praefectu*  bibliothecae  card.  Richelieu 
(t  1681),  quem  in  finem  scripsisse  videtur 
qnasetionem  pacifieom,  num  religionit  dis- 
sidia  per  philosophorum  principia,  per 
antiquos  chriatianomm  orientalium  libros 
rituales  et  per  propria  haereticorum  dog- 
mata  conciliari  possint,  Parisiis  1646  in  4., 
in  quo  praeter  res  valde  utiles  ideae  quo- 
que  nonnullae  sat  aingulares  occurruut. 
Nullus  forte  adeo  diligenter  scrutatus  est 
artem  cabbalisticam  et  rabbinicam  inter- 
pretandi  Scripturaa  ut  Gaffarel,  qui  in 
hoc  genere  eruditionis  versatissimus  fuit 
Cf.  Feller  IV,  72.  —  Praetermittimus  Cae- 
sarem  Richard  (f  1692)  notiorem  ob 
plura  alia  scripta,  quae  huc  non  spectant 
(cf.  JOcher  III,  1941),  qui  retractavit  1.  Le 
Levain  du  Calvinume  ou  Comencement  de 
T  heresie  de  Geneve  faict  par  R.  S.  Jean- 
ne  de  Jussie  lors  religieuse  de  S.  Claire  de 
Genlve  et  apres  sa  sortie  Abesse  au  Con- 
vent  d'  Anyssi,  Camberii  1540;  1611,  edi- 
ditque  inscriptum :  Relation  de  1'  Aposta- 
sie  de  Gene>e,  Paririis  1682  in  12. 

»)  Cf.  Bi.  un.  XIV,  393 ;  J.  des  Sav. 
XXXV,  578;  Niceron  I,  191—203;  X.  p.  1 
p.  2—6;  p.  2;  Dupin  XVIII,  250,  qui  de 
eo  ita  judicat :  nM.  F er ran  d  avoit  beau- 
conp  d'  e*rudition,  il  savoit  les  langues  et 
avoit  lu  T  antiquite\  II  accable  son  Lec- 
tenr  de  citations  rapport^es  asses  confuse*- 
ment  et  sans  beaucoup  de  choiz.  n  n1  ecrit 
paad'une  maniere  sublime,  et  n'estpas 
extremement  fort  dans  le  raisonnement." 
Feller  111,  566;  Act.  E.  L.  1686  p.  571: 
•Magnam  patrnm  et  antiquitatis  ecclesia- 
sticae  notitiam,  eloqucntiam  etiam  insig- 
nem  cum  modestia  junctan:  ex  hoc  etiam 
anctoris  libro  nemo  non  deprehendet." 

*)  Cf.  Journal  des  Savans  XIH,  339— 
345,  ubi  magno  encomio  liber  hic  oom- 
mendatur  et  tamquam  invictusproponitnr. 


formateurs  et  pour  les  Reformes,  it>. 
1685  in  12.  adversns  Jnrieu,  in  quo 
tractatur  de  statu  monastico,  de  viduis 
secularibus  et  religiosis :  de  secundis  et 
nlterioribus  nuptiis,  de  veri  martyris 
qualitatibus,  de  caeremoniis  ecclesia- 
sticis,  de  a.  Scriptura ;  de  exstasibus  et 
visionibus,  de  coelibatu  clericorum  et 
aliis  quibusdam  materiis  ad  religionem 
pertinentibus,  opus  a  censoribus  sor- 
Donicis  impense  landatnm.  RSflexions 
sur  la  Religion  chritienne  contenant  les 
propheties  de  Jacob  et  de  Daniel  sur 
la  venue  du  Messie  avec  quatre  dis- 
cour8,  le  premier  du  Senat  des  Jnifs; 
le  second  des  proselytee;  le  troisieme 
des  paraphrases  chaldalques ;  etleqna- 
trieme  de  1'annee  des  Juifs,  ib.  1679 
v.  2  in  12;  1701,  qui  liber  eruditis 
arrisit.  Anonymus  tamen  quidem  ei 
opposuit :  Observations  critiques  et  cu- 
rieuses  sur  les  R6flexions  sur  la  Reli- 
gion  chretienne,  Tolosae  1692  in  12., 
cui  alter  anonymus  rcspondit  in  Jour- 
nal  des  Savans  1692.  Liber  Psalmo- 
rum  cum  argumentis,  paraphrasi  et  an- 
notationibus,  Parisiis  1683  in  4.,  quem 
datis  ad  eum  literis  Innoeentius  XL 
propter  eruditionem  et  unctionem  col- 
landavit.  Opus  quidem  est  elaboratis- 
8imum,  nihil  tamen  continet  speciali 
mentione  dignum.  Ejus  praefatio  pro- 
diit  sub  titulo:  .Dissertationes  critica* 
de  hebraea  lingua,  Origene,  Hierony- 
mo,  Scripturarum  divinitate,  Parisiif 
1701  in  8.  Summa  biblica  seu  diai. 
prolegomenicae  de  8.  Scriptnra,  ib.l  690 
in  1 2.  Distribuerat  hanc  Summam  in  8 
partes,  sed  praeter  primam  aha  non 
prodiit :  in  eaque  agit  de  iis  argumen- 
tis,  quae  communiter  in  introductione 
ad  s.  8cripturam  tractari  solent.  Col. 
legerat  laboriose  praecipua,  quae  in 
conciliorum  actis,  pontificum  constitu- 
tionibus  patrumque  operibns  continen- 
tur,  qnae  tamen  collectio  non  prodtit 
De  la  connaissance  de  Dieu  avec  des 
Remarques  (edit/>risanQnymiO.S.Ben.)t 
ib.  1706  in  12;  1719,  quae  annota- 
tiones  operia  pretium  mnltum  augent: 


Digitized  by  Google 


431 


1681-1700,  Theol.  poL  in  Gallia.  Ivo,  GaUois,  Bendier  etc 


432 


sant  enim  utiles,  eruditae,  solidae,  in- 
geniosae1).  —  Ivo  parisiensis,  prias 
advocatus,  dein  0.  Cap.,  splendidum 
sui  ordinis  decus,  totum  se  impendit 
studiis,  quoram  en  fractns  s) :  Theolo- 
gia  naturalis  t  4,  quoram  in  1 .  agit 
de  Dei  existentia  et  de  creatione  mun- 
di;  in  2.  de  immortalitate  animae,  de 
angelis  et  daemonibus ;  in  3.  de  per- 
fectionibus  divinis  in  partirulari,  de 
providentia  Dei  et  justitia ;  in  4.  de  re- 
ligione,  quod  religio  christiana  sit  vera 
et  de  ejusdem  mysteriis,  Parisiis  1638 
in  f. :  Moralis  christiana  t.  4,  ib.  1638 
in  4.  ln  1.  agit  de  morali  christiana 
universim  et  in  particulari  de  officiis 
hominit  in  Deum ;  in  2.  de  directione 
vitae  singularis;  in  3.  de  vita  publioa, 
oeconomica  et  politica;  in  4.  de  usu 
bonoram  et  malorum:  ubi  etiam  agi- 
tur  de  gratia  contra  novatores.  Pro- 
gres8us  divini  amoris  t.  4,  ib.  1644  in 
8M  scil.  de  divino  amore  nascente,  pa- 
tiente,  operante  et  fruente ;  depotestate 
romani  pontificis  adversus  Lutheranos, 
Calvinistas  et  alios  haereticos,  ib.  1643 
t.  2  in  4 ;  tr.  de  indifferentia  aetuum 
humanorum,  ib.  1645  in  8;  tr.  de  ne- 
cessitate,  in  quo  demonstratur  ab  omni 
necessitate  morali  expedita  lihertas. 
Quae  omnia  opinionibus  non  nihil  sin- 
gularibu8  referta  prodierunt  prius  gal- 
lice,  dein  latine  versa  Parisiis  1675 — 
1677.  Decessisse  videtur  c.  a.  1 685.  — 
Ipsius  sodalis  Gregorius  Lugdunen- 
gis  in  suo  Catechisme  thiologique,  ortho- 
doxae  fidei  veritates  conspicuis  ac  soli- 
dissimis  argumentis  firmat,  Lugduni 
1688  in  4;  1696.  —  Antonius  Pau- 


«)  Cf.  Memoires  de  Trevoux  1707  t  1 
p.  229-  247. 

>)  Cf.  Bern.  a  Bononia  p.  162.  Secun- 
dum  alios  obiit  1678  a.  aetatu  86 ;  quod 
etiam  legimua  in  Biogr.  univ.  LI,  551.  Ipsi 
etiam  tribuitur  Astrologiae  nova  methodus 
Francisci  AUaei,  arabia  chriatiani,  Bhe 
donia  1654 — 55  pp.  3  in  f.,  opua  Nanneti 
igni  addiotum  propter  vaticinia  singu- 
laria  relate  ad  varia  Europae  regna  tur- 
barum  cauaas,  quae  in  aliis  edit.  propterea 
omuaa  ruere. 


lusleGallois')  0.  S.  Ben.  congr.  s. 
Mauri  Normannus  (n.  1640;  t  1695), 
insignis  concionator,  praeter  alia  reli- 
quit  V  Abrigi  des  controverses  agitees 
entre  les  Catholiques  et  les  Protestans, 
Cadomi  1684  in  4;  1685  in  12.  — 
Honoratus  Chaurand  S.  J.  conciona- 
tor  strenuus  (t  19.  Nov.  1697)  prote- 
stantium  confessiones  in  rem  suam  con- 
vertit  editis  Passages  de  controverse  ti- 
rez  des  livres  les  plus  authentiques  de 
la  Behgion  pretendue  reformee  leiis  et 
v^rifiez  en  chaire  etc,  Dieppae  s.  a. ; 
Cadomi  16"].  —  Claudius  Bendier 
Sorbonae  doctor  et  canonicus  s.  Quin- 
tini  (t  1697  vel  1698)  scripsitl/  Ht- 
rSsie  de  Calvin  destruite  par  sept  preu- 
ves  invincibles,  1685;  La  defense  des 
principales  prerogaiives  de  la  ville  et 
de  Teglise  royale  de  s.  Quentin  en  Ver- 
mandois  etc.  Saint-Quentin  1671  in  4- 
Huic  accessit:  La  vie  du  tres  illustre 
martvr  S.  Quentin  apotre  et  patron  du 
Vermandois  (a.3^2)  avecree  qui  s'est 
fait  de  plus  notable  apres  sa  mort,  ib. 
1673.— Stephanus  Bertal  SJ.  (t  18. 
Mart.  1694)  reliquit  Discours  choisis 
(20)  aur  plu9ieurs  matieres  importan- 
tes  de  la  Foy  et  des  Moeurs,  Lugduni 
1687  in  4.,  quorum  15  prodierunt  in 
Migne  Orateurs  sacr6"s  (1854)  38, 
9  —  430. 

185.  Pro  fide  catholica  strenue  ste- 
terant  etiam  plures  ex  his,  qui  relicto 
errore  eam  palam  postea  sunt  professi. 
Ita  A.  Vigne  diu  praeco  calvinianus 
Gratianopoli,  sed  opera  praesertim  B. 
Lamy  ad  fidem  catholicam  conversus 
(17.  Dec.  1684),  praeter  alia  clare  so- 
lideque  scripsit  *)  ApologiepourV  Eglise 

i)  Alius  ab  eo  eat  Joannes  GaJloia 
•ecretarius  academiae  scientiarum(t  1707), 
qui  Joumal  des  savants  a  Dionyaio  de 
Sallo  (t  1669)  coeptum  (cf.  Feller  VII, 
407)  continuavit.  Carpunt  in  eo  nimiam 
indulgentiam  in  laudandis  libris,  censura 
rigidiori  dignis.  Cf.  Feller  IV,  91.  Ipsius 
forfce  est  Traitf  des  phts  beUes  Bibliotheques, 
Pariis  1680. 1685  in  12. 

»)  Cf.  Raess  VIII,  282—326. 


Digitized  by  Google 


43;i 


Vigne,  Peliaaon,  d'  Yae,  Grosteate,  Arbuasy. 


434 


catholique,  ou  l'on  justifie  saCroyance, 
son  Culte  et  son  Gouvernement  par  lea 
principe8  mdmes  des  Protestants,  Pa- 
risiis  1686  in  12.  —  Paulus  Pelis- 
Bon-Fontanier  Biterris  natus  a. 
1624,  in  literis  humanioribus  egregie 
erat  versatus  atque  adeo  excultus,  ut 
licet  juvenis  28  annorum  inter  acade- 
miae  gallicae  membra  reciperetur.  Cum 
familiari  nteretur  consuetudine  Fou- 
quetii,  qui  curae  aerarii  praeerat,  eique 
esset  a  secretis,  hujus  quoque  calami- 
tatis,  qua  regia gratia  penitus  excidit  et 
ad  perpetuos  carceres  estdamnatus,  par- 
ticeps  factus  est  et  in  carcerem  conjec- 
tus.  Hic  otium  nactus  totum  se  dedit 
studio  Scripturae.  ss.  patrum  et  conci- 
liorum  operumque  theologicorum.  Post 
quatuor  annos  libertate  donatus  ( 1 66  fi) 
regiam  adeo  promeruit  gratiam,  ut 
praeceptor  dareturDelphiDO.  Postquam 
amplexus  est  fidem  catholicam(1670), 
suscepit  etiam  subdiaconatus  ordinem 
(t  7.  Febr.  .1693).  Ex  ejus  operibus 
huc  spectant l) :  Rlfiexions  sur  les  dif- 
ferends  de  la  Religion  avec  les  preuves 
de  la  Tradition  ecclesiastique  par  di- 
vers  Traductions  des  ss.  Peres  sur  cha- 
que  point  conteste,  Parisiis  1686  t.  2 
in  12;  1687;  1689  ed.  4.  aucta,  ad- 
jecit  enim  t.  3.,  in  quo  solide  refellit 
Jurieu;  etiam  in  Migne  Demonstr. 
evang.  III,  827 — 1035 ;  de  la  tolerance 
des  Religions,  Lettres  de  M.  de  Leibnitz 
et  Beponsea  de  M.  Pelisson  «),  ib.  1 692 


l)  Plnra  de  ipso  ejutqne  operibna  cf. 
apua  Niceron  t.  X.  p.  1  pag.  103—110; 
p.  2  p.  108-110;  Dupin  XVlIl,  240—247 ; 
Journal  dea  Savans  XXI,  282—298 :  Feller 


VI,  463:  Raeaa  VHI,  1—41 :  acta  erndit 
lips.  1689  p  564;  1692  p.  241 ;  Supplem. 
1,  609 !  Peliaeon,  Etude  anr  aa  Vie  et  sea 
Oeuvrea,  anivie  d'  nne  correspondance  in- 
£ditedu  meme,  auctore  F.  L.  Marcou,  Pa- 
riaiis  1859. 

*)  Hoc  opna  admodum  commendatur 
in.  Journal  des  8avana  XX ,  284 — 301 ; 
303—311,  ubi  praeter  eruditionem  tria  in 
eo  laudantur :  „Une  Meditation  profonde 
de  ce  qu'  il  traite,  ne  prenant  preaqne  ja- 
maia  rien  d'  aatrui,  aana  j  ajouter  dn  aien, 
et  au  moina  un  nouvean  poida  et  un  nou- 


in  1 2 ;  Traiti  de  V  Eucharistie,  ib.  1 694 
in  12.,  quibus  in  operibus  laudantur 
soliditas,  stilinitor,  disputationis  calor 
absque  acerbitate  et  jucunda  elegantia, 
quae  lectorem  delectat.  —  Theologum 
irenicum  egit  Alexander  d'Yse  Congr. 
Orat,  quondam  praeco  calvinianus,  in 
1.  rarissimo  l) :  Propositions  et  moyens 
pour  parvenir  a  la  reunion  des  deux 
Religions  en  France,  1678.  —  Marti- 
nusGroateste  deMahis  (n.22.Dec. 
1649)  aurelianensis  canonicus  (sed 
tantum  diaconus),  ex  calviniano  prae- 
cone  (1687)  strenuus  catholicae  veri- 
tatis  assertor  est  effectus  (t  16.  Oct. 
1694).  Calvinistas  acriter  exagiUvit 
quaestione,  cur  sese  ab  unitate  Eccle- 
siae  segregarint?  quam  ob  remlibrum 
vulgavit  ConsidSrations  sur  le  schisme 
des  protestants,  1 684 ;  quas  fusius  evol- 
vens  iterum  proposuit  in  opere:  La 
viriti  de  la  religion  caiholique  prouvee 
par  1'Ecriture  sainte  et  la  Tradition*), 
Pari8iis  1696  t.  2  in  12;  1713  t.  3  in 
12.  (ed.  aucta  a  Geoffroy  f  1715); 
LeUre  a  une  personne  de  la  Religion 
prHendue  riformee,  oii  la  Presence  re- 
elle  du  Corps  de  J.  C.  dans  V  Euchari- 
stie  est  prouvee  par  las.  Ecriture,  1 684 
in  8.  —  Josephus  A  r  b  u  s  8  y  (Albusy) 


insignis,  ingeniosus  et  irenicus  theolo- 
gus  (n.  1624;  conversus  1666;  t  27. 
Apr.  1694),  reiiquit  opus  a  Bossueto 


vean  jour ;  de  sorte  que  comme  ditMs.  de 
Leibnitz,  on  y  faiaait  toujonra  profit,  tan- 
toBt  en  apprenant  quelque  choae,  tantoat 
en  ae  aentant  touch6  dea  bonnes  choses 
qu'  on  aavoit  d^ja.  Un  choix  judicieux  dea 
argnmena  dont  il  ae  aert .  .  .  Enfin  on 
trouve  dans  lea  ecrita  de  M.  Pelisson  ce 
qne  lea  anciens  maltrea  de  1'  ^loquence  ont 
appelle  jueunditatem  quandam  inaffeeta- 
tam :  Je  ne  saia  quel  agrement  naturel  et 
non  recherch^  d\ii  egaye  tout  ce  qu'il  ecrit, 
etdiapoae  par  m  joye  £  la  perauaaion ;  d'ou 
vientqu'un  dea  meilleura  eaprita  de  laCour 
a  dit  aouvent,  que  lea  ^pines  lea  plus  ae- 
chea  fleuriasoient  entre  aes  raaina  etc  - 

»)  Cf.  Raesa  VIII,  119. 

*)  Cf.  Journal  dea  Sav.  XXIV,  745—50: 
I  Dupin  XVIII,  301 ;  praesertim  Raeaa  VIII, 
I  209—231. 


Digitized  by  Google 


435       1681-1700.  Theologia  poL  in  Gallia  de  eucharistia,  Bnueau  etc.  43* 


laudatum  et  approbatum  *)  DselaraHon 
contenante  les  moyens  de  reunir  les 
Protestantes  dans  VEglise  oatholique, 
Paris  1671  in  8. 

186.  De  eucharistia  hac  epocha  plu- 
res  egregie  plane  disputarunt  Ita  Pau- 
lusBruzeau,  qui  inter praeatantiores 
Ecclesiae  catholicae  apologetas  sec  ]  7, 
numeratur,  in  opere :  La  Foi  de  V  Eglise 
catholique  sur  V  Eucharistie,  1684.  Ejus 
praeterea  sunt:  La  Defense  de  la  foi 
deVEglise  sur  les  principaux  points  de 
controverse,  1682;  Ripose  d  VicrU 
d'  un  ministre  snr  plusieurs  points  de 
contro  verse  sur  V  in  vocation  de  laVierge 
et  des  Saints  etc.  et  sur  la  nullite'  des 
raisons  ponr  sa  se*paration  d'  avec  V  Eg- 
lise  romaine,  Parisiis  1678.  Ei  quo- 
que  tribuitur  opus  celebre :  Confirence 
du  diabU  avec  Luther  1673;  1740. — 
Basilins  Snessionensis  0.  Cap.,  in 
Anglia  missionarius  apostolicus,  de  eu- 
charistia  agit  hisce  in  libris:  Difense 
invincible  de  la  viriti  orthodoxe  de  la 
prisence  rielle  deJ.C.  en  V  Eucharistie, 
ou  elle  est  prouvee  par  pres  de  trois- 
cents  argumens,  dont  toutes  les  ma- 
jeures  sont  prises  de  1'Ecriture,  Pari- 
siis  1676  in8.,  1677  (ed.  3.);  Difense 
invincible  de  V  Eucharistie  et  du  8.  Sa- 
crifice  de  la  Meese  tous  deuz  clairement 
ezphques,  ib.  1682  in  8.  (ed.  forte  alia 
anctior  prioris  libri);  les  Rapports  ad- 
mirables  de  V  institution  delas.  Eucha- 
ristie  avec  les  six  Jours  de  la  criation 
du  Monde,  ib.  1686  in  8.  Alia  qnoque 
opera  polemica  reliquit  *),  ut  La  Reli- 
gion  demonstrie  et  la  faussete'  de  nou- 
veanz  sectes  detruite  avec  la  condam- 
nation  des  novateura  par  leur  propre 
bonche,  ib.  1676 ;  La  viritable  dicision 
de  toutes  les  coniroverses-ptx  la  resolu- 
tion  d'  une  seule  question :  Quel  doit 
6tre  le  juge  des  controverses,  ib.  1 685 ; 
fundamentum  immobUe  doctrinae  chri- 
stianae,  ubi  septem  sacramenta  clare 


»)  CC  Raeaa  VII,  641— 62& 
»)  Cf.  Bern.  a  Bononia  p.  38. 


probantur  per  V.  et  N.  Testamentum, 
gallice,  ib.  1687  in  8.  —  Le  Maire 
canonicus  beilovacensis  collegit  Recueil 
des  Ss.  Pbres  des  8  premiers  siecles  tou- 
chant  la  Transsubstantiation ,  T  Ado- 
ration  et  le  Sacrifice  de  V  Eucharistie, 
Parisiis  1686  in  12;  Difense  delafoy 
cathoUque  et  de  sa  perpetuite  toucbant 
F  eucbaristie  contre  Claude,  ib.  1 670. — 
Carolus  B  0  u  q  u  i  n  0.  Pr.  in  Septima- 
nia  Tarasci  ad  Bhodanum  natus,  s.  the- 
ologiae  professor  (f  14.  Febr.  1698  a. 
aetatis  76),  anctor  est  operis:  Solis 
Aquinatis  splendores  circa  sacrosanctum 
eucharistiae  mysterium  aliaque  chri- 
stianae  religionis  arcana  h.  e.  commen- 
tarius  in  prosam  seu  canticum  d.  Tho- 
mae  doctoris  ang.  Lauda  Sion  Salva- 
torem :  ubi  s.  Thomae  mens  in  mirabili 
opere  velnt  latitans  aperitur,  ss.  cor- 
poris  Christi  in  eucharistia  praesentia 
propugnatur,  majestas  illustratur,  vir- 
tus  ostenditur  etc.  Exstant  quoque 
praeter  alia  hujus  auctons  sertnones 
apologetici,  quibus  sanctae,  catholicae 
atque  romanae  Ecclesiae  fides  contra 
novatores  defenditur  ac  propugnatnr, 
Lntheranorumqne  etCalvinistarumdog- 
mata  ezploduntur  etc  —  Joannes 
Adam  S.  J.  Lemovicen&is  (n.  1608; 
t  12.  Maj.  1684)  insignis  concionator, 
strenuns  Calvinistarum  et  Janseniano- 
rnm  adversarius,  scripsit:  Le  Triomphe 
de  la  tres'8ainte  Eucharistie,  ou  la  prt- 
sence  reelle  du  Corps  et  du  Sang  de 
J.  Chr.  dans  cet  adorable  Sacrament  est 
prouvee  etc.  contre  le  ministre  Claude, 
Gedani  1671  in  8;  Parisiis  1672:  Oc- 
tave  de  controverse  sur  le  s.  Sacrament 
dc  VAutd,  ou  les  paroles  du  Testament 
de  J.  C.  sont  prises  en  figure  par  les 
Protestans  et  en  v6rite*  par  les  Catho- 
liqnes,  Burdigalae  1675  in  8;  et  prae- 
ter  alia l)  Calvin  defait  par  soy-meame 
et  par  les  armes  de  s.  Augustin,  qu'  il 
avait  injustement  nsurpees  snr  lee  ma- 
tieres  de  la  grace,  de  la  liberte'  et  de 


»)  Cf.  8ommervogel  I,  43 ;  Bauer  KL. 
I,  212. 


Digitized  by  Google 


437 


Adam,  Fenia,  Gaatineau,  auctores  Perpet.  fidei. 


438 


la  predestination,  Parisiis  1G50;  1689 
in  8 ;  qui  tamen  1.,  qnatenua  respicit 
Augnstinum,  minime  arrisit  celebri 
Norisio,  ut  liquet  ex  ejus  vindiciis  au- 
gostinianis.  Le  Tombeau  du  Jansinis- 
me  ou  le  nouveau  party  destruit  par 
8.  Augustin  et  la  Bulle  du  Pape  Inno- 
cent  X.,  ib.  1 654  in  4.  —  Joannes  Leo- 
nardus  de  Fenis  S.  J.Tullensis(t27. 
Jan.  1688)  Claudium  aggressus  est  in 
1.  Traiti  de  la  prisence  rieUe  du  corps 
de  J.  C.  dans  V  Eucharistie,Txite\(*  1683 
in  12.  Scrip8it  praeterea :  Controverses 
familieres  oii  les  erreura  de  la  religion 
pretendue  reformee  sont  reTutees  par 
1'Ecriture,  les  conciles  et  lesPeres,  di- 
vis&  en  3  p.  1.  Qu'ils  n'ont  point  de 
Regie  de  Foi;  2.  qu'ils  sont  hors  de 
1'EgUae;  3.delaTransubstantiation,de 
la  Primaute  de  s.  Pierre  et  de  la  Visi- 
bilite  de  rfiglise,  Parisiis  1683  in  12  ; 
1686  (ecL  4,);  nouvelle  mithode  pour 
instruire  Us  nouveaux  convertis,  et  pour 
convertir  ceuz  qui  restent  encore  dans 
le  schisme,  suite  des  controverses  fa- 
milieres,  Burdigalae  1685;  Parisiis 
1686  in  12  ;  TraUi  de  la  foy,  ou  P  on 
etablit  la  divinite  de  J.  C.  et  la  verite 
de  rtiglise  romaine,  Tutelae  1683  in 
12.  —  Nicolaus  Gastineau  Parisiis 
1620  natus,  regi  a  consiliis  et  ab  ele- 
emoeynis  parochus  aliquamdiu  aneten- 
sia  in  dioecesi  meldensi  (tl7.Jnn.1686), 
reliquit  LeUres  de  controverse  adversus 
Claudium  aolide  conscriptas  rarasque 
t.  3,  in  quorum  primo  impugnat  Clau- 
dii  L  Difense  de  la  Riformation;  alios 
duos  inscripsit:  La  grande  controverse 
de  la  prisenee  rielle  deJ.C.  en  V  eucha- 
ristie.  Auctor  Launoyi  familiaris  erat 
atque  factioni  portus  regii  addictus. 

187.  Hac  occasione  praetermittere 
non  licet  opus  de  hoc  eodem  argumento 
omnium  celeberrimum ,  doctisaimum 
certe  atque  utilissimum,  cujus  tamen 
auctores  praecipui  inter  theologos  ca- 
tholicos  numerari  non  merent  utpote 
jansenianae  factionis  capita  vel  fau- 


tores  *).  Inscribitur  illud  Perpituiti  de 
la  foi  de  V  Eglise  catholique  sur  V  Bu~ 
charistie :  cujus  operis  haec  exstitit  oc- 
casio.  Scripserat  nonnemo  (P.  N  i  co  1  e) 
doctam  de  s.  eucharistia  praefationem 
officio  de  ss.  Sacramento,  cujus  editio 
(a  deMaitre) parabatur,  praemitten- 
dam:  quae  tamen  edita  non  fuit,  minus 
congruum  enim  videbatnr,  libello  pre- 
cum  immiscere  controversias.  Ejus  ta- 
men  exemplar  ms.  incidit  in  manus 
Claudii  famosi  eo  tempore  interCal- 
vinianos  ministri,  qui  huic.  praefationi 
licet  ineditae  opposuit  responsum,  quod 
magni  fecerunt  suae  sectae  homines  at- 
que  idcirco  illud  (non  quidem  typis 
sed  transcriptis  exemplaribus)  admo- 
dum  divulgarunt.  Hinc  cogitatum  de 
refutando  hoc  responso  non  quidem  ty- 
pis,  sed  tantum  exemplaribus  mss.  Cum 
vero  typographus  quidam  ejusmodi 
exemplar  nactus  ac  typis  admodum 
mendose  edere  esset  aggressus:  coacti 
sunt  praefationis  et  refutationis  aucto- 
res  i.  e.  Petrus  Nicole  et  Antonius 
A  r  n  a  1  d  u  s  (cui  debetur  pars  polemica 
adversus  Claudium)  genuinam  ejus  cu- 
rare  editionem,  quae  prodiit  hoc  titulo : 
Traitt  sur  V  Eucharistie,  ou  l'on  fait 
voir  la  perp^tuite  de  la  foi  de  1'  figlise 
catholique  touchant  ce  mystere  en  mon- 
trant  qu'  il  ne  s'  y  est  fait  aucune  in- 
novation  depuis  les  Apdtres,  ou  laPer- 
p6tuit6  de  la  foi  de  1'  Eglise  touchant 
1'Eucharistie,  Parisiis  1664  in  12., 
quae  solet  dici  la  petite  Perpituiti,  ut 
distingueretur  a  majori  opere,  de  quo 
mox.  Placuit  opus  catholicis  •) ,  hinc 


')  Excipimus  Eusebium  Renaudot, 
qui  quamvia  familiariter  venaretur  onm 
aliquot  hujus  aectae  ducibus  et  membria, 
apiritu  schismatico  abreptus  non  eat.  De 
ipso  infra  agemua. 

*)  Ipse  Claudiua  in  praef.  reaponai. 
quod  illi  oppoauit,  fatetur  „qu'  il  aurait 
6t6  difticile  d'  y  rien  ajouter;  qu'il  6tait 
6crit  d'une  maniere  beUe,  nette,  elegante : 
et  que  a'  il  ne  a^agiasait  que  de  la  aubtilite^ 
de  r  eaprit,  et  dea  gricea  du  langage,  on 
ne  pouvait  nier,  aana  injuatice,  que  ce  livre 
n'eut  quelque  choae  de  aurprenant" 


Digitized  by  Google 


439 


1681-1700.  TheoL  polemica  in  Gallia.  Perpetuite  de  la  foi 


440 


anno  1762  editio  jam  quinta  prodiit. 
In  priori  parte  argomento  generali  sen 
praescriptionis  plane  invicte  probatnr 
fides  catholica  de  realiChristi  in  enchari- 
stiapraesentia:  inalterarespondetnrex- 
ceptionibus  Clandii.  Hic  non  tacuit,  sed 
opposuit  Reponse  aux  denx  traites  in- 
titules:  La  Perpetuite  de  la  foi  de 
1'figlise  catholique  touchant  1'Eucha- 
ristie  etc.  1 665  in  4.,  quod  inter  trien- 
nium  septies  prodiit.  Propter  tantam 
hujus  responsi  penes  adversarios  fidei 
catholicae  diffusionem  atque  famam 
opus  jam  grandius  aggressi  sunt  Nico- 
lius  et  Arnaldus  inscriptum :  La  Per- 

2tt  j@%        4*  ^j^\l9&  CQ£$%@f'%^t4'& 

touchant  V  Eucharistie,  cujus  t  1 .  pro- 
diit  Parisiis  1669  in  4.,  in  quo  pro- 
lixe  methodus  prius  proposita  ad  sta- 
biliendum  dogma  catholicum  de  reali 
Christi  in  encharistia  praesentia  evol- 
vitur,  firmatur,  vindicatur:  consensus 
eccleaiae  graecae  aliarumqne  sectarum 
orientis  luculentissime  comprobatur, 
omnis  mutationis  in  hoc  dogmate  um- 
bra  a  medio  aevo  excluditur.  Tomus 
2.  prodiit  1672,  inquo  dogma  catholi- 
cum  probatur  ex  divinis  literis  atque 
ex  doctrina  patrum  sex  priorum  secu- 
lorum,  quae  simul  defenditur  ab  ad- 
versariorum  exceptionibus.  Tomus  3. 
(1674)  explicat  testimonia  patrum  dif- 
ficiliora,  quibus  abuti  solebant  Calvi- 
niani :  atque  in  fine  (1.  8.)  novis  maxi- 
meque  authenticis  documentis  proba- 
tur  consensns  ecclesiae  graecae  alia- 
rumque  sectarum  orientis  cum  Ecclesia 
romana  in  dogmata  de  reali  praesentia 
atque  detranssubstantiatione1).  Primo 


')  Uoc  idem  argumentum  fuse  et  docte 
tractavit  Anselmus  Paris,  canonicus  re- 
gutari»  ad  s.  Genovevam,  Campanu*  (n. 
1631 ;  t  2.  Martii  1683)  in  opere :  La  cr*% 
ance  de  V  eglise  grecque  touchant  la  trans- 
substantion ,  deiendue  contre  Ia  r€ponse 
du  mini8tre  Claude  au  livre  de  M.  Arnanld, 
Pariaiis  1672 ;  1674  t  2  in  12 :  etiam  in  t 
4.  ed.  Migne  Perp6tuit4  de  la  foi,  Pari- 
aiis  1841.  ipsius  quoque  est  disa,  de  l.  Ber* 
trami  de  Eucharistia,  quem  ipae  adscribit 
Joan.  Scoto  Erigenae,  in  quo  tamen  de- 


hujus  operis  tomo  opposuit  Claudius 
Riponse  au  livre  de  M.  Amauld  inti- 
tule  la  Perpetuite  de  la  foi  etc.  1670 
v.  3  in  4:  cui  tertio  responso  occurrit 
Arnaldus  cum  Nicole  1.  Rlponse  gSn4- 
rale  au  nouveau  Utnre  de  M.  Claude,  Pa- 
risiis  1671  (vel  1672)  in  12.  Benau- 
dot  deinceps  adjecit  magno  huio  operi 
alia  duo  volumina  1711  et  1 7 1 3  in  4., 
in  quibus  ea,  quae  praecedentibus  to- 
mis  de  fide  Orientis  circa  eucharistiam 
dicta  fuerant,  latius  explicat,  novis  do- 
cumentis  illustrat  et  tuetur,  atque  ejus- 
dem  Orientis  fidem  circa  reliqua  Ec- 
clesiae  catholicae  sacramenta  aliaque 
doctrinae  capita  exponrt  In  hisce  fu- 
sius  evolvit,  quae  brevius  attigerat  in 
op.  Difense  de  la  PerpHuiU  de  la  foi 
contre  les  calomnies  du  livre  intitule: 
Monuments  authentiques  de  la  Beligion 
des  Grecs  et  de  la  faussete  de  plusieurs 
confessions  de  foi  des  chretiens  orien- 
taux  produites  dana  la  Perpetuite  de 
la  foi  auctore  Joanne  Aymone  sacer- 
dote  apostata  (Hagae  Comitis  1708), 
Parisiis  1709,  quam  apologiam  non- 
nulli  hujus  operis  magni  tomum  sex- 
tum  computant l).  Prodiit  integrum 
opus  etiam  Parisiis  1781 — 82  t  6  in 
7  v.  in  4.  et  cura  Migne  1841  t.  4, 
in  cuju8  ed.  t  4.  alia  opuscula  huc 
spectantia  Sanmarthani  etP.Scheff- 
macher  continentur.  Negari  nequit 
opus  hoc  excellere  apta  disputandi  me- 
thodo,  invicta  persuadendi  vi,  sana  her- 
meneutica  in  explicandis  sive  Scriptu- 
rae  sive  patruum  effatis,  quibus  ad- 
versarii  abutnntur,  monumentorum  oo- 
piaexOriente;  displicet  tamen,  patrum 
effata  plerumque  nonnisi  gallice  versa 
adduci,  nec  loca,  unde  eruta  sunt  satis 
accurate  indicari. 


ceptufl  e8t,  utpostmodum  compertum  fait. 
6£  Dupin  XVIII,  218  et  Journal  des  8a- 
vana  XI,  79,  ubi  ejus  diligentia,  doctrina 
et  piet&a  laudantur;  Biogr.  univ.  LXXVI. 

*)  Cf.  de  hoc  opere  W  e  r  n  e  r  Geschichte 
der  apol.  und  pol.  Literatur  der  christL 
Theologie  UI,  214  as. ;  IV,  683  as.  et  Jour- 
nal  des  Savans  XLIV,  379 -40a 


Digitized  by  Google 


441 


Antonius  Arnaldus. 


442 


1 88.  Jam  de  praecipuia  operis  aucto- 
ribus  agamus,  cum  etiam  aliis  operibus 
innotuerint  Non  ingredimur  quaestio- 
nem,  quid  in  hoc  op.  Arnaldo,  quid 
Nicolio  sit  tribuendum,  cum  de  hoc 
haud  levis  sit  controversia.  Antonius 
Arnaldus  a  sociis  jansenianae partis 
Magni  nomine  salutatus,  natus  est 
8.  Febr.  1612  filius  Ticesimus l)  patris 
sui.  Insignibus  plane  ingenii  donis 
praeditus,  incidit  quod  dolendum  in 
manus  Sancyrani,  quo  dein  duce  et  mo- 
deratore,  quoadusque  is  vixerit,  est 
usus.  Belicto  juris  studio  se  addizit 
theologiae,  atque  doctor  (l64l)  crea- 
tus  post  mortem  card.  Bichelieu,  qui 
se  opposuerat,  in  Sorbonae  gremium 
fuit  receptus  (lfi42).  Post  Sancyrani 
obitum  (1643),  ipse  factus  est  janse- 
nianae  partis  velut  moderator.  Propter 
duas  epistolas  in  favorem  Liencurii 
ducis,  qui  libri  Jansenii  egerat  patro- 
num,  editas  Sorbona  ejectus  est  cum 
60  aliis  doctoribus  a.  1656-  In  solitu- 
dinem  Portus  regii  se  recepit,  ubi  sa- 
gacissima  sua  dexteritate  clanculum 
causam  jansenianam  plurimum  promo- 
rit.  Post  si c  dictam  pacem  (fucatam) 
Clementis  IX.  redire  et  palam  prodire 
permissus  est;  non  diu  tamen,  nam  de 
concitatis  novis  tumultibus  accusatus 
apud  regem,  iterum  tenebras  quaesivit, 
mox  in  Belgium  secessit  (1679),  inde 
vero  denuo  expulsus,  Leodii  aliquam- 
diu  delituit  suisque  dumtaxat  notus, 
calamum  suum  contra  Jesuitas,  Labbe, 
Baynaldum,  P.  Malebranchium,  B.  Si- 
monem,  Steyaertium2) ,  Jurieu  alios- 


•)  Frater  natu  major  erat  Bobert 
Aroauld  d'Andilly,  qui  annos  natus  £»5 
relicta  aula  in  Portus  regii  solitudinem 
seceaait,  quae  tonc  portua  exatitit  multo- 
rum  aectae  spiritu  infectorum.  Plurima 
opera  et  vitas  sanctorum  gallice  vertit. 
t  1674  a.  aetatU  85.  Cf.  Feller  I,  267.  De 
nottro  aliiaque  nominatiaaimae  hujus  fa- 
miliae  membrw  cf.  JungmannKL.  1',  1401 
w.;  Feret  IV,  249—78.  Quanti  eum  fece- 
rint  ipsiua  aaseclae  cf.  in  Fleurii  H.  K. 
contin.  1.  211  §  77. 

r)  Cf.  circa  hanc  controveraiam  cum 


que,  plerumque  in  jansenistarum  causa» 
quoram  velut  dux,  oa  et  advocatus 
erat,  indefesse  exercuit,  unde  ejus  vita 
jugis  erat  militia  literaria  (t  inter  8.  et 
9.  Aug.  1694  a.  aetatis  82.).  Negari 
non  potest,  Arnaldum  Dei  beneficio  prae- 
claris  admodum  dotibus  fuisse  exorna- 
tum :  eloquentia,  ingenii  acie,  eruditione 
ac  perspicuitate  stili  eminuisse,  ver- 
satum  fuisse  in  antiquitatis  monumen- 
tis ;  judicii  tamen  pertinacia,  nimia  sui 
ipsius  aestimatione,  indeque  enata  su- 
perbia  ingenti  maculam  suo  nomini 
inussit.  Ad  1 45  libri  ei  tribuuntur,  qui 
collecti  prodiere  Parisiis  1775 — 1783 
t.  48,  et  in  quinque  distribui  possunt 
classes,  quarum  prima  complectitur 
libros  spectantes  ad  literas  humaniores 
et  philosophiam.  —  Altera  complecti- 
tur  11.  contra  Malebranche ,  ut  Reflf- 
xions  phUosophiques  et  thiologiques  sur 
le  Traiti  de  la  nature  et  de  la  gr&ce, 
auctore    Malebranche,  Coloniae 
1685.  1686  t.  3  in  12.,  contra  quem 
stilo  satis  acerbo  scripsit  etiam:  Des 
vraies  et  des  fausses  idies  contre  ce 
qu'  en3eigne  1'  auteur  de  la  Becherche 
de  la  vente  !).  Huc  spectant  dein  tot 
libelli  in  causa  Jansenii  editi,  quorum 
plures  sunt  prohibiti.  Suam  de  gratia 
doctrinam  ex  d.  Augustini  operibus 
hausisse  gloriabatur,  palamque  defen- 
derat  coram  Galliae  episcopis  4  vel  5 
annis,  antequam  in  publicum  prodiret 
Jansenii  liber,  propositionem :  ,  Defuit 
Petro  tentato  gratia,  sine  qua  nihil  po- 
terat8).«   Amplectitur  et  errorem  de 
duobus  Ecclesiae  capitibus  Petro  et 
Paulo  (cf.  p.  7 1  a.)  —  In  tertia  classe 
continentur  scripta  contra  Calvinianos, 
inter  quae  eminet  Perpetuitas  fidei,  de 


Steyaerto  A.  E.  L.  1692  p.  62-66;  129— 
135. 

')  Cf.  de  libria  ad  hanc  controversiam 
•pectantibus  A.  £.  L.  1685  p.  309;  416 ; 
1686  p.  183-191;  1687  p.  235-242; 
336-  345. 

»)  Cf.  Mich.  a  a.  Joseph  1, 324  w. ;  Dict 
des  livrea  jansen.  I,  262—276/:  Reusch  In- 
dex  II,  §  51  p.  446  ss. 


Digitized  by  Google 


443 


1881—1700.  Theologia  polemica  in  Gallia.  Arnaldus, 


444 


qua  egimua;  ad  haec  etiam  spectant 
opera  a  Bossueto  multum  commendata : 
Renversement  de  la  Morale  de  J.  C.  par 
les  erreurs  des  ealvinisies  toucbant  la 
justification,  1 672  in  4 ;  V  impiiti  de  la 
morale  des  calvinistes  pleinement  decou- 
▼erte  par  le  livre  de  M.  Bruguier, 
1675  etc.;  quibus  adde  tr.  posthumum 
Nieessiti  de  la  foi  en  J.  Christ,  qui 
cum  nonnullis  additionibus  receptus 
est  a  Migne  in  Demonstr.  evang.  III, 
150 — 456.  —  Ad  quartam  classem  re- 
vocari  po8sunt  libri,  quos  scripsit  con- 
tra  prseten»am  morum  laxitatem,  inter 
quoa  eminet  liber  famosus  de  la  fri- 
qumte  eommunion  ou  les  sentimens  des 
Peres,  dei  Papea  et  des  Concils  g6*ne- 
raux  tonchant  1' usage  des  Sacremens 
ue  Peniteme  et  d'  Eucharistie  l),  Pari- 
aii8  1 64:1 ;  1 644  ed.  jam  5 ;  latine  1 647 
et  deinceps  saepe.  Hujus  libri  insigni 
hypocrisi  conscripti,  unde  plures  (20) 
episcopi  et  viginti  Sorbonae  doctores 
•decepti  illum  approbarunt,  scopus  est, 
ostendere,  modulo  suo  allegatis  pa- 
trum,  pontificum  et  conciliorum  de  usu 
saciamentorum  poenitentiae  et  eucha- 
si^tiae  sententiis,  abusum  confessario- 
rum  in  conaulendo  frequenti  commu- 
nionis  usu.  Hinc  plurimum  contulit, 
ut  revera  sacramentorum  per  Galliam 
frequentia  imminueretur.  Petavius 
Arnaldi  doctrinam  refutavit,  qua  refti- 1 
tatione  ille  supra  modum  irritatus  non 
tam  cogitavit,  qua  ratione  impugna- 
tori  solide  ac  modeste  responderet, 
quam  quonam  modo  posset  de  universa 
societate  Jesu  poenas  sumere.  Hinc 
pessimum  furiosi  hominis  consilium  de 
compilandis  et  in  unum  corpus  6  v.  in 
f.  redigendis  omnibua  iia,  qui  adversus 


')  De  controveraia  quam  excitavit  ille 
liber  cf.  Feret  III,'  136,  m.;  349  —  360. 
Joanoea  Bourgeoii  janaeaista  (t  1687) 
Romam  miasua  1.  defemuouem  auscepit 
effecitque  ne  damnaretur.  De  aliia  Aroaldi 
libria  noxiia  atque  doctrinia  erroneu  cf. 
Dictionnaire  dea  livrea  janaeniateb  1,  74 ; 
95,  107,  367,  380 ;  2,  330, 371, 414 ;  3, 150, 
235,299. 


I  jesuitaa  editi  unquam  fuerant,  scriptis  *). 
Et  revera  edidit  Morale  pratique  de  Ji- 
suites  t.  8,  et  plures  alios  libellos  fa- 
mosos.  Beprobarunt  librum  de  frequenti 
tommunione  etiaoi  Yves  0.  Cap.,  Ra- 
coni8,Habert;  damnarunt Claudius 
d'Achey  archiepiscopus  bisuntinus 
aliique,  et  Alex  ander  VIII.  damna- 
vit  plures  quae  eo  continentur  propo- 
sitiones  20.  Dec  1690. —  Ad  quintam 
denique  claasem  spectant,  qui  versan- 
tur  circa  sacram  Scripturam:  hi  fere 
omnes  eo  collimant,  ut  tueantur  ver- 
sionem  gallicam  N.  T.  montensem 
(p.  460)  tectoque  nomine  in  lucem  pro- 
dierunt*).  Concinnavit  et  Historiam 
et  eoncordiam  evangelicam,  Paria  1653, 
quam  dein  gallice  vertit,  ib.  1669. 

189.  Petrus  Nicole  Carnotensis  n. 
1 3.0ct.  1625  patrem  habuitmagistrum 
in  addiscenda  lingua  iatina  et  graeca, 
quam  puer  adeo  calluit,  ut  vix  1 4  an- 
nos  natus  omnes  legerit  classicos,  quoa 
in  bibliotheca  patris  sat  bene  instructa 
repererat.  Lectionis  erat  infinitae ;  vix 
liber  reperiebatur,  quem  non  legisset 
Parisiis  philosophiae,  dein  et  theolo- 
giae  operam  dedit,  simul  tamen  in  fa- 
moso  Portu  regio  (Port  royal)  pueros 
iiteraa  humaniores  docuit.  Famiiiari 
admodum  consuetudine  A.  Arnaldi  ute- 
batur,  quem  in  componendis  libris  mul- 
tum  juvit ;  librum  famosum  les  Lettres 
provinciales  latine  vertit  atque  anno- 
tationibus  textu  pejoribus  et  disserta- 
tionibus  auxit  sub  nomine  Guil.  Wen- 
drock,  Coloniae  1658;  1665  (ed. 4.). 
Arnaldum  fugitivum  in  Belgium  comi- 
tatua  est.  Rediit  tamen  1683  in  Gal- 
liam  multumque  in  edendis  libris  oc- 
cupatus  fuit  (t  16.  Nov.  1695).  Sacros 
ordines  nunquam  recepit,  tonsura  tan- 
tum  fuit  initiatus.  Dolendum  est,  eum 
ingenio  et  ingenti  eruditione,  qua  certe 


>)  Cf.  Le  Long  in  bibl.  aacra,  et  Dic- 
tionnaire  dea  livrea  jana^n.  1,  365. 

»)  Cf.  Heurtebize  in  Dict.  bibl.  ed.  Vi- 
gouroux  1, 1018. 


Digitized  by  Google 


443 


Petrus 


Nicole. 


446 


praeditua  fuerat,  non  semper  pro  Ec- 
clesiae  bono  esse  uium,  sed  saepe  con- 
tra  eandem  abnsum.  Innumera  (c.  88) 
reliqnit  opera1),  qnornm  plnra  una 
cnm  Arnaldo,  Natali  de  Lalane2) 
aliiaqne   factionis  jansenianae  sociis 
compoanit ;  mnlta  sxib  ementitis  nomini- 
bn8  (Paali  Irenae^,  Wendrock, 
Profntnri  etc.)  edidit  Nonnnlla  in- 
dicabimus,  qnae  ad  tnendam  fidem  ca- 
tholicam  contra  Calvinianos  exaravit, 
praetermiaaia  iis,  qnae  pro  secta  jan- 
aeniana  scripsit  Prijugis  legitimes  con- 
tre  les  colvinistes,  Parisiis  1671  in  12., 
ed.  aucta  additionibns  contra  Clau- 
dinm,  Bruxellis  1683,  opas  a  Bos- 
sueto  commendatum  8) ;  cui  opposuit 
iile:  La  Difense  de  la  Siformation  con- 
tre  le  Iivre  intitule:  Prejugto  etc., 
Amstelodami  1683  in  12.  (ed.  3.).  Sed 
vicissim  Nicole  (secundum  alios  Ar- 
naldus)  respondit  1.  la  Difense  de 
V  Eglise  contre  le  lirre  de  M.  Claude 
intitule:  la  Difense  etc  Coloniae  1689 
in  1 2  :  in  quo  tamen  L  non  semel  ro- 
mano  pontifici  non  eolnm  infallibilita- 
tem,  sed  et  alias  praerogativas  abju- 
dicat  et  primatum  ad  jns  primae  sedis 
restringere  videtur.  Essais  de  Morale, 
Perisiis  1671—1678  t  4  in  12.,  quae 
edidit  sub  variis  nominibus ;  1 68 1  (ed. 
3.),  quod  opus  multnm  lectitatum,  ad- 
ditionibus  prodiit  auctnm  13  v.  in  12. 
Parisiis  1723;  t  14.  hujus  coUectionis 
oontinetnr  ejns  vita  auctore  Goujet 
Demum  coUectio  ad  25  t  (ik  1781) 

convaincus  de  schisme  pour  aervir  de 
reponse  tant  a  un  Ecrit  intitule:  Con~ 


»)  Cf.  Nioeron  XXIX,  286—333 ;  Roter- 
mund  V,  682 — 87;  librorum,  quot  contra 
eahinianot  scripsit,  prolixum  conspectum 
«xhibet  Dupin  XVllLUO  — 131.  Floss 
XL.  IX»,  341 ;  Pfender  Realenc.  14»,  34-36. 

i)  De  Lalane  cf.  supra  p.  74  annot. 

»)  Cf.  Werner  IV,  674  ss. ;  Act  erud. 
Hpa  1683,438. 

•)  Ct  errores  et  naevos,  quos  comple- 
ctitur  in  Dictionnaire  des  livres  jansfeni- 
>tes  2,  68—92.  Cf.  etiam  1,  364;  473  ;  2, 
158 ;  262  et  1'  V  EsprU  de  M.  Nicete. 


siderations  snr  les  lettres  circulaires  de 
1'Asaemblee  du  Clerge  de  France  de 
l'annee  1682,  qu'a  un  livre  intitule: 
Difense  de  la  Beformation  etc.  par  M» 
Claude,  ib.  1684  in  12;  De  V  uniti  de 
V  Eglise  ou  refutation  du  nouvean  sy- 
steme  de  M.  Jurieu,  ib.  1687  in  12.  et 
saepius.  Systema  Jurien  est,  omnes 
sectas,  dummodo  articulos  reUgionis 
christianae  fnndamentales  non  rejiciant, 
unam  constituere  Ecclesiam  catholicam. 
Opus  NicoUi  magni  faciendnm  est,  in- 
victe  enim  aggreditur  protestantes ; 
sed  ea  identidem  interaerit,  qnae  fac- 
tioni  jansenianae  seu  appellantium  a 
papa  ad  concilium  favent  Rifutation 
des  principales  erreurs  des  QuUtistes 
contenues  dans  les  livres- cenaures  par 
rordonnanoe  de  Mons.  l'Archeveque 
de  Paris  du  16.  Dec.  1694  ;  ib.  1695 
in  1 2  ;  Instructions  thiologiques  et  mo- 
rales  sur  les  sacraments,  in  forma  dia- 
logi,  Parisiis  v.  2  in  12;  sur  le  sym- 
bole,  ib.  1706  v.  2  in  12;  sur  V  orai- 
son  dominicale,  la  salntation  angelique, 
la  aainte  messe  et  les  antres  prieres  de 
V egUse,  ib.  1706  in  12;  sur le premier 
c@ifc\  J9%^i9%^i6i9%£i%&  ^£%&  J[}£c^&£^y^j%&&  oti  xl  1 
traite  de  la  foi,  de  1'esperance  et  de  la 
chexite,  ib.  1709  v.  2  in  12.  Morte 
praeventns  non  potnit  de  reliqnis  prae- 
ceptis  disaerere,  neqne  secundis  curis 
has  retractare  instructiones.  Constitn- 
unt  eae  quandam  theologiam  cateche- 
ticam  in  forma  dialogi,  in  qua  landem 
sane  merent  ordo  idearum,'  distinctio, 
accuratio,  disserendi  vis  x):  sed  latent 
etiam  in  ea  errores  non  parvi  momenti 
Traiti  de  la  grdce  generale,  1715  t  2 
in  12.,  in  qno  tr.  collecta  habentnr 
quaecnnqne  de  gratia  NicoUus  scripsit 
In  eo,  si  snbstantiam  spectes,  Nicolins 
non  dissentit  a  Jansenio,  sed  hujns 
doctrinam  eo  verborum  lenocinio  et  ad 


>)  Cf.  de  his  insuuctionibus  Mam.  ds 
Trev.  1707  1 1  p.  189—216,  t4  p.  1881— 
1892;  1712  t  3  p.  1741—1763  ;  1984— 
2002,  quaeplura  ln  iis  laudant;  de  erro- 
ribus  cf.  Dicuonnaire  des  Livres  janseni- 
stes  2,  344  -353. 


Digitized  by  Google 


447  1681—1700.  Theol.  polemica 


in  Galia  oontra  Jansenianos.  44^ 


fallendum  compoaito  proponit,  ut  iis, 
qui  minus  attente  ipsum  legant,  fucum 
faciat,  quasi  Jansenii  doctrinam  mol- 
lierit  emendaveritque  1 ).  Traiti  de  V  U- 
sure,  ib.  1720  in  12.  Sed  errores  jan- 
senianos  adeo  imbiberat  *),  ut  vix  de 
aliqua  re  ecribere  potuerit,  quin  liber 
illos  saperet8).  Nullus  tamen  liber  com- 


')  Cf.  judicium  praepositi  generalis  0. 
Cist  de  hoc  tr.  in  Mem.  de  Trev.  1712  t  3 
p.  1763—80;  (TArgentre"  comment.  de 
praed.  p.  194  s.  Longe  mitius  judicatur  de 
eo  in  Dictionnaire  cit.  4.  130,  ubi  legi- 
mus:  „Au  reste  quoique  M.  Nicole  se 
eoit  ici  ouvertement  declare*  contre  le  sy- 
steme  de  M.  Arnauld  sur  la  Grace,  et  quoi- 
qu'  il  se  soit  fort  rapproche"  de  laDoctrine 
de  1"  Eglise,  il  ne  s'  est  pas  neanmoins  ex- 
plique"  d'une  maniere  assez  catholique 
etc.-  Hujus  tr.  compendium  prodiit  in- 
scriptum  jam  Coloniae  1700:  Sgsteme  de 
M.  Nicole  touchant  la  gr&ce  uniterselle. 

*)  Fichant,  sacerdos  curiosopitanus, 
exhibet  in  M6m.  de  Tre>.  1732  t.  2  p. 
1032—1068  catalogum  centum  prop.  er- 
ronearum,  quas  ex  Nicolii  libris  de 
theologia  practica  (t  22)  collegerat 

•)  Jansenii  erroribus  inhaeserunt  etiatn 
Joannes  Richard  Parisiensis  (n.  1615, 
1 1686),  theologiae  baccalaureus,  qui  pa- 
rochus  erat.  Noluit  formularium  Alexan- 
dri  VII.  subscribere,  hinc  in  carcerem  fuit 
conjectus.  ScripBit:  U  Agneau  pascal  ou 
Explication  des  ceremonies  qne  les  Juifs 
observent  dans  la  manducation  de  V  a- 
gneau  de  Piiques,  appliquees  dans  nns 
sens  spirituel  a  la  manducation  de  l'a- 
gneau  divin  dans  1'  Eucharistie  1(586  in  8 : 
Aphorismes  de  ccmtrorerse :  notae  in  censu- 
ram  hungaricatn  (archiep.  strigonienBis) 
quatuor  propositionum  cleri  gallicani  a. 
1682,  Coloniae  1683 ;  Sentimens  d'  Erasme 
ds  Roterdam  confortnes  a  ceux  de  V  Eglise 
caiholique  Bur  tous  le^  points  controversez, 
Coloniae  1688  in  12.,  quo  1.  scopum  suum 
non  omnino  assequitur  nimisque  benigne 
de  Erasmo  censet.  Distingui  hic  debet  a 
Joan.  Richard  Virodunensi,  qui  licet 
advocatus,  totus  in  elaborandis  edendis- 
que  concionibus  occupatu*  fuit  Ita  con- 
cinnavit  La  science  unirerseUe  de  la  chaire 
ou  dictionnaire  moral  dans  lequel  on  trou- 
vera  par  ordre  alphab£tique  ce  que  les 
Peres  grecs  et  latins,  les  interpretes  du 
V  Ecriture  s.  et  les  thcologiens  et  predica- 
teurs  ont  dit  de  plus  curieux  sur  la  morale, 
Parisiis  1704  (t  24.  Febr.  1719).  -  Toub- 
«aint  Guy  D  e  s  m  a  r  e  s  Oratorii  diu  sodalis 
^n.  1602 ;  t  1687)  a  factione  janseniana 


paret  sub  ipsius  nomine  in  librorum 
prohibitorum  indice. 

190.  Cum  hac  periodo  factio  janse- 
niana  audacia  cresceret,  nec  paucos 
doctos  callidosque  numeraret  asseclaa 


Romam  delegatus  fuit  ad  tuendam  Jan- 
aenii  causam.  Reliquit  plura  scripta  pole- 
mica  pro  sua  secta  (plerumque  absque 
suo  nomine  edita)  et  necrologium  Portus 
1723  in  4.  Ejus  elogium  exaggeratum 
habes  apud  Batterel  Memoires  dom.  pour 
servir  a  1'Hist.  de  1' Orat.  1,  412-79.  — 
Obetinate  Romam  pariter  missus  ab  a. 
1645 — 53  pro  causa  Jansenii  stetit  Ludo- 
vicus  Gorin  de  Saint- Amour  doctor 
sorbonicus  et  (1644)  rector  universitatis 
ft  15.  Nov.  1687)  —  Claudius  de  Sainte 
Martha  monia'ibus  Portus  regii  a  con- 
feesionibus  Parisiensis  n.  1620 ;  1 11-  Oct. 
1690),  de  quo  cf.  KL.  10, 1543.  —  Andreas 
Martin  ex  Oratorii  congregatione (t  1695) 
collegit  Philosophiam  christianam  ex  ope- 
ribus  s.  Augustini,  Salmurii  et  Parisiis 
1667  et  1671 ;  ejus  theses,  quas  typis  edi- 
dit,  cura  Sahnurii  theologiam  profiteretur, 
rarae  sunt.  Cf.  F  e  1 1  e  r  V ,  590 ;  Batterel 

III,  518—529.  —  Mathurinus  Queras 
n.  1.  Aug.  1614  parentibus  humilis  condi- 
tionis  Parisiis  factus  est  theologiae 
doctor  et  receptus  in  Sorbonam,  a  qua 
tamen  exclusus  fuit,  quod  jansenianae  fac- 
tioni  addictus  noluerit  subscribere  eensu- 
rae  in  Arnaldum  latae.  A  Gondrin  archi- 
episcopo  senonensi  factus  est  aeminarii 
pracses,  imo  et  receptus  inter  vicarios  ge- 
nerales.  Vitam  alioquin  duxit  rigidam, 
beneficam,  exeraplarcm  (t  9.  Apr.  1695). 
Praeter  alia  reliquit  prolixum  opua  (sup- 
presso  nomine) :  Eclaircissement  de  cette 
celebre  et  importante  question :  Si  le  conc. 
de  Trente  a  decide"  ou  deelare"  que  1'attri- 
tion  concue  par  la  seule  crainte  des  peines 
de  T  enfer  et  sans  aucun  amour  de  Dien 
soit  une  disposition  suffisant  pour  recevoir 
la  remission  des  pechls  et  la  grace  de  la 
justification  au  sacrament  de  pgnitence, 
Parisiis  1683  in  8.  Cf.  Bl  un.  78,  224.  — 
De  Matthaeo  F  e  y  d  e  a  u  Parisino ,  socio 
et  doctore  sorbonico  (1616—94)  cf.  Feret 

IV,  430—37.  Auctor  est  Catschisme  de  Ux 
grace,  infecti  erroribus  Jansenii,  Paris 
1650  in 32.  —  Joannes  Deslyons  doctor 
Sorbonae  erat,  ab  ea  tamen  exclusus  fuit 
quod  censuram  in  Arnaldum  latam  no- 
luerit  subscribere.  Factus  est  canonicus 
theologalis  et  decanus  sylvanectensis(Sen- 
lis  t  26.  Mart.  1700).  Cf.  de  eo  Feret  IV, 
394-404. 


Digitized  by  Google 


449 


Joaeph  TricassinuB. 


4  50 


et  patrono?,  mirum  esse  non  debet,  si 
et  plurea  e  catholicis  strenue  illos  im- 
pugnaverint.    Ita    Carolus  Josephus 
Tricassinus  (quia  Trecis  natus)  0. 
Cap.  inter  praestantissima  sui  ordinis 
lumina  numerandus.    Sepositis  enim 
aliis  quaestionibus  ingenium  et  indu- 
striam  buic  uni  impendit,  ut  Augustini 
sententiam  de  gratia  et  praedestina- 
tione,  quam  janseniani  adeo  obscura- 
runt,  assequeretur  etexplicaret,  quo  in 
studio  admodum  fuit  felix :  ut  testan- 
tur  ejus  opera  l),  quae  in  illustrando 
Augustino  unice  versantur.  De  prae- 
destinatione  hominum  ad  gloriam  dispu- 
tatio  tbeologica.  in  qua  clare  demon- 
stratur,  praedestinationem  illam  factam 
esse  post  praevisa  merita,  Parisiis  1669 
in  4  ;  1673;  supplementum  augustinia- 
num  ad  illustrandam  et  confirmandam 
praedictae  praedestinationis  non  gra- 
tuitae,  set1.  post  praevisa  merita  factae 
veritatem  ,  ib.  1673;  de  indifferenti 
lapsi  hominis  arbitrio  sub  gratia  et  con- 
cupiscentia  secundum  d.  Augustinum: 
in  quo  tractantur  et  explicantur  multae 
phrases  augustinianae,  ex.  gr.  quid  sit 
,agi  a  Deo,  trahi  a  Deo ;  ex  nolentibus 
volentes  fieri,4  et  aliamultn  difficiliade 
gratia,  de  libertate,  de  peccato  ac  de 
veris  et  genuinis  erroribus,  qui  fuerunt 
contra  gratiam,  omnia  ex  eodem  Au- 
gustino.  ib.  1 673  in  4 ;  de  necessaria  ad 
salutem  gratia  omnibus  et  singulis  data 
secundum  Augustinum.  ubi  tam  in  ge- 
nere  quam  in  specie  ostenditur,  dari 
gratiam  vere  sufficientein  omnibus  et 
singulis  hominibus,  et  multa  producun- 
tur  singularia  et  arcana  Augustini  prin- 
cipia,  ex  quorum  plenacognitionepen- 
det  perfecta  totius  illius  doctrinae  prue- 
sertim  quoad  gratiam  intelligentia,  ib. 
1673  in  4  ;  de  natura  peccati  originalis 
secundum  mentem  Augustini,  ubi  clare 
demonstratur,  hoc  peccatum  non  esse 
concupiscentiam .  aut  merum  poenae 
reatum,  ut  quidam  falso  putaverunt 
censuisse  Augustinum,  ib.  167  7  in  4; 

')  Bern.  a  Bononia  p.  60. 


de  causa  bonorum  operum  secundum 
mentem  d.  Augustini,  quo  in  tr.  prae- 
cipue  de  bonitate  spei  vitae  aeternae  et 
timore  gehennae  disseritur,  ib.  1677 
in  4;  Supplementum  ad  tr.  de  rausa 
bonorum  operum,  ubi  agitur  de  suffi- 
cientia  attritionis  concepta  ex  metu  ge- 
hennae  cum  sacramento  poenitentiae 
secundum  mentem  d.  Augustini  et  con- 
cilii  tridentini,  ib.  1679  in  4  ;  commen- 
tarius  brevis  et  continuus  in  libros  d. 
Augustini  contra  Pelagianos,  ib.  1680: 
in  l.  de  gratia  et  libero  arbitrio  et  in  l. 
de  correptione  et  gratia,  ib.  1680;  in 
11.  contra  Semipelagianos  i.  e.  in  11.  de 
praedestinatione  sanctorum  et  dono 
perseverantiae,  ib.  1681  in  8 ;  in  L  d. 
Augustini  contra  Pelagium  et  Coele- 
stium  degratia  Christi,  Moguntiae  1687 
in  8.  In  hisce  commentariis  Tvicassi- 
nus  hoc  potissimum  demonstrare  uona- 
tur,  Pelagianos  ab  Augustino  proptere- 
haereseos  fuisse  insimulatos,  quod  nula 
lam  gratiam  Dei  admitterent  in  volun- 
tate  necessariam;  non  vero  ob  id,  quod 
gratiam  docerent  esse  indifferentem  h. 
e.  talem,  cui  possit  voluntas  humana 
seu  obtemperare  seu  resistere.  Gratia 
efficax  a  se  ipsa  refutata  ex  libris  s.  Au- 
gustini  l),  Moguntiae  1687  in  8.  Prae- 
ter  haec  edidit  quaedam  de  iisdem  ar- 
gumentis  gallice.  Ita  vertit  11.  s.  doctoris 
de  gratia  et  libero  arbitrio  deque  cor- 
reptione  et  gratia  adjecitque  versioni 
retlexiones  et  applicationes  necessarias ; 
totam  quoque  s.  Augustini  de  gratia 
et  libero  aibitrio  doctrinam  exposuit, 
Parisiis  1678;  scripsit  et  1.,  in  quoni- 
titur  probare,  Cartesii  philosophiam 
ease  contra  fidem.  Ceterum  hujus  prae- 
stantissimi  theologi  opera  admodum 
sunt  rara.  Dicuntur  enim  ab  adversa- 
riis  fuisse  coempta  ignique  tradita,  quod 
illis  respondere  uon  possent. 

191.  Historiam  controversiarum  cum 
Jansenianis  2)  exhibet  Hilarius  du  Mas 

')  L'f.  act.  erud.  lips.  Suppl.  1,  128  - 
133. 

*)  Joannes  Filleau  juris  professor  et 


Digitized  by  Google 


451         1681— 17()0.  Theol.  politica  in  Gallxa.  Foix,  Rapin,  Chamillard,  453 


doctor  sorbonicus  in  Histoire  des  cinq 
proposUions  de  Jansinius  l)  depais  1640 
jusque  1669,  Leodii  1699  in  12  ;  mul- 
tum  aucta  Trivultii  1702  t.  3  in  12., 
cum  ejusdem  apologia,  Leodii  1701  in 
12.  —  Marcus  Antonius  Foix  S.  J. 
theologiae  professor  (n.  l.Mart.  1627; 
t  14.  Maj.  1687)  dedit  Response  aux 
demiers  chicanes  des  Jansenistes,  la- 
quelle  fait  voir  que  tout  ce  qu'  ils  ont 
ecrit  depuis  un  an  pour  montrer  qu'  on 
ne  peut  pas  les  obliger  a  signer  le  For- 
mulaire,  chaque  manifestement  la  rai- 
son,  les  sentiments  des  anciens  Peres 
et  la  pratique  constante  de  UEglise, 
Tolosae  1664  in  4.  —  In  primis  vero 
jansenismi  historiam  illustravit  Rena- 
tus  fiap  in  S.  J.  Turonensis  n.  3.Nov. 

Pictavii  regii  advocatus  (n.  1600 ;  t  1682) 
in  1.  Relation  juridique  de  ce  qui «'  est  passi 
a  Poitiers  touchant  la  nouvelle  doctrine  des 
jansenistes,  Pictavii  1654  iu  8.,  c.  2.  narrat 
factum  de  inita  a  septem  jansenistaruro 
ducibus  consiho  evertendi  religionem  chri- 
stdanain  stabiliendique  deismura,  quam 
conjurationem  deinde  auctor  anonymus 
fHenr.  Michael  S  a u  v  a  ge  S.  J.  t  1791)  ex 
factis  veram  fuisse  comprobare  nititur  in 
nominatissimo  opere  :  La  Realiti  du  prqjet 
de  Bourgfontaine,  ParisiiB  1755  v.  2  in  12  ; 
ib.  1787  v.  2  in  8. ,  liber  saepius  editus 
variasque  in  linguas  versus,  etiam  latine : 
Veritas  consilii  Bur/ofonte  initi,  Augustae 
1764,  Cf.  Feller  III,  590.  Sommervogel 
VII,  611  sg.  s  Bauer  KL.  U,  1166  s.  Negari 
nequit,  auctorem  illum  anonymum  inge- 
niose  et  solerter  ostendere  omnea  eventus 
po8teriores  ita  adamusaim  contigisse,  ac 
si  praeceseisset  ejusmodi  deliberatum  con- 
silium  ac  proinde  ex  suppositione  ejus- 
modi  consilii  optime  exphcari  posteriores 
eventus.  Verum  haec  mira  factorum  con- 
spiratio  non  videtur  sutficere  ad  proban- 
dum  ipsum  consilii  habiti  factum.  Illud 
esse  fictura  poat  accuratam  archivorum  et 
monumentorum  inveatigationem  statuitur 
in  Uoore  Rapport  sur  Tes  travaux  du  S£- 
minaire  d'  histoire  ecclesiastique  pendant 
Tannee  1890—91,  Lovanii  1891.  Cf.  et 
Reusch  in  Beitr.  sur  Gesch.  des  Jesuiten- 
ordens,  MQnchen  1894  p.  120  -  68.  Ejus- 
dem  auctoru  est  Traitd  des  droits,  priro- 
gatives  et  pre^minence  de  6glises  catW- 
drales  dans  les  conciles  provinciaux ,  Pa- 
risiis  1628. 

>)  Prohxam  epitomen  exhibent  acta 
erud.  lips.  1700  p.  214—223. 


1621,  a  literis  humanioribus  suo  tem- 
pore  celebratissimus  poeta  insignis, 
eruditione  plane  singulari  instructus 
(t  27.  Oct.  1687).  Ex  plurimis  ejus 
operibus  huc  referri  possunt:  Histoire 
du  Jansinisme  depuis  son  origine  jus- 
qu'enl644,  Parisiis  1861  in  8.,  opus 
pro  hachistoriasummi  momenti,  post- 
humum  editum  cura  Domenech  mis- 
sionarii  apostolici,  canonici  honorarii 
montepesulani,  qui  tamen  illud,  quod 
dolendum,  rctraetando  mutilavit  et 
plurimis  mendis  foedavit ;  Memoires  du 
P.  R.  Rapin  sur  1'Eglise  et  la  Societe, 
la  Cour.  la  Ville  etle  Jansenisme  1644 
— 69,  ib.  1865  t.  3  in  8.,  cura  Leonis 
Aubineau;  de  nova  doctrina  diss.  seu 
Evangelium  jansenistarum,  ib.  1656; 
Les  artifices  des  heretiques,  ib.  1681, 
quae  est  versio  sedlibera  op.  P. Estrix 
de  fraudibus  haereticorum ;  La  compa- 
raison  de  Platon  et  d'  Aristote  avec  les 
Sentimens  des  Peres  sur  leur  doctrine 
et  quelques  reflexions  chrestiennes,  ib. 
1671  in  8;  U  Esprit  du  christianis- 
me,  Paris  1672  etc.  —  Contra  Janse- 
nianos  strenue  disseruit  quoque  Gaston 
Chamillard  Sorbonae  professor  (t 
1 690),  cujus  prueterea  est  1.  de  corona, 
tonsura  et  habitu  clericorum,  cui  acces- 
sit  multiplicum  rationum  auctohtas 
cum  responsionibus  ad  oppositiones  in 
contrarium  proponi  solitas  8),  Parisiis 
1659  in  8. 

192.  Famosa  cleri  gallicani  decla- 
ratio  a.  1682  edita  multis  disputatio- 
bus  et  operibus  occasionem  dedit  Plu- 
rium  jam  mentionem  fecimus 3).  Ex 
Gallis  haud  incelebris  est  Antonius 
C  h  a  r  1  a  s  sacerdos  conserantinus  vere 
doctus,  pius  et  modestus,  vicarius  ge- 
neralis  Steph.  Caulet  episcopi  pamien- 


')  Cf.  Sommervogel  VI,  1443—58. 

*)  Cf.  Feret  IV,  356—60. 

»)  Contra  eam  scripserunt  Fr.  de  S  e- 
queiros,  Rocaberti,  Reding.  Sfon- 
drati,  Jo.  d'Aubermont,  de  quibus 
jam  egimus.  Infra  mtntio  recurretd'Agu- 
irre,Sfondrati  etc. 


Digitized  by  Google 


453 


Charlas,  Joly,  Gaudinui. 


454 


sis  (n.  88),  cum  quo  intrepide  restitit 
potestati  regiae  in  causa  regaliae,  adeo 
ut  ad  evadendum  carcerem  Eomam  con- 
fogerit,  ubi  et  7.  Apr.  1698  decessit. 
Scripsit  primum  tr.  de  libertatibus  ec- 
clesiae  gallicanae  in  4.,  in  qno  primario 
intendit  impugnare  tantum  tribunalinm 
civilium  abusns  sub  praeteztu  taendae 
'ibertatis  ecclesiae  gallicunae  l) ;  sed 
opus  hoc  secundis  cnris  retractavit  et 
auxit  solide  et  nitide  ostendens  ponti- 
ficis  jura  laedi  famosa  illa  declaratione. 
Agit  etiam  in  eo  adversus  Richer,  Du- 
puy,  de  Marca,  Fevret  et  Launoy.  Pro- 
diit  jam  hoc  titulo :  Tr.  de  libertatibus 
ecclesiae  gallicanae  continens  amplam 
discusuionem  declarationis  factae  ab 
archiepiscopis  et  episcopis  Parisiis  man- 
dato  regio  congregatis  1682,  Leodii 
1684;  (1689);  Romae  1720  v.  3  in  4. 
ed.  locupletior  et  emendatior,  cui  ad- 
jecta  fuit  auctoris  vita,  quae  vita  ab 
inquisitione  4.  Jun.  1721  fuit  prohi- 
bita.  Reperitur  etiam  in  hac  ed.  ejus- 
dem  de  concilio  oecumenico  diss.  ad 
confirmanda  ea,  quae  dixerat  in  ipso  tr. 
circa  auctoritatem  synodi  basileensis. 
Causa  regaliae  penitus  explicata  adver- 
sus  diss.  Natalis  Alexandri  de  jure  rega- 
liae,  Leodii  1 6  8  5  in  4 ;  De  la  Puissance  de 
V  eglise  ou  reponse  au  traite  historique 
de  M.  M  a  i  m  b  o  u  r  g  de  V  Oablissement 
et  des  prirogatives  de  V  Sglise  de  Rome 
et  de  ses  evesques,  s.  1.  1687  ;  Prima- 
tus  jurisdictionis  R.  Pontificis  assertus 
seu  responsio  ad  diss.  L.  E.  D  u  p  i  n  de 
primatu  R.  P,  quae  est  4.  inter  ejus 
de  antiqua  Ecclesiae  disciplina  diss., 
Coloniae  1700,  opus  posthumum,  cu- 
jus  occasione  Roskovany  Rom.  Pont. 
III,  1013  scribit:  »Auctor  Ecclesiae 
roroanae  vindex  integerrimus  atque  a 
pluribus  gloriosis  vindiciis  notus,  in 
hoc  quoque  opere  penitus  prostravit 
auum  adversariuro. «  Reperitur  etiam 
in  t.  3.  tr.  de  libertatibus  etc.  ed.  ro- 
manae  1720-    Contra  probubilismum 


')  Cf.  Feller  II,  467  :  Journal  des  Sav. 
LXXVII,  520. 


scripsit  disp.  theologicam  de  opinionum 
delectu  in  quaestionibua  moralibus,  in 
qna  celeberrima  de  probabilitate  discep- 
tatio  dilucide  explicatur  et  argumentis 
tractatur  solidis  atque  ad  omnium  cap- 
tum  accommodatis,  statuuntur  regulae 
in  dijudicandis  controversiis  de  casibus 
conscientiae  ut  vocant  sequendae,  Ro- 
mae  1695  in  4.  In  ea  tutiorismum 
quendam  tnetur. 

193.  Specialis  controversia  agitata 
fuit  inter  nonnullos  theologos  Gallos 
de  assumptione  b.  Mariae  V.  secundum 
corpua  in  coelum,  cujus  haec  fuit  oc- 
casio.  In  ecclesia  parisiensi  legebantur 
in  festo  assumptionis  b.  Mariae  V.  haec 
Usuardi  ex  martyrologio  verba :  ,  XVIII. 
Kal.  Septembri8.  Dormitio  s.  Dei  Geni- 
tricis  Mariae,  cujus  sacratissimum  cor- 
pus,  etsi  non  inveniatur  super  terram, 
tamen  pia  mater  Ecclesia  ejus  venera- 
bilem  meraoriam  sic  festivam  agit,  ut 
pro  conditione  carnis  eam  migrasse  non 
dubitet:  quo  autem  venerabile  illud 
Spiritus  s.  templum  nutu  et  consilio 
divino  occultatum  sit,  plus  elegit  so- 
brietas  Ecclesiae  cum  pietate  nescire, 
quam  aliquid  frivolum  et  apocryphum 
inde  tenendo  docere.€  Jam  vero  haec 
retenta  fuere  usque  ad  a.  1540  vel 
1549,  quo  tempore  illis  substituta  est 
aliqua  homilia.  Cum  a.  1668  capitu- 
lum  statueret  pro  exemplari  martyro- 
logii  usu  jam  detrito  adhibere  exem- 
plar  novum  transcriptum,  deliberatum 
quoque  fuit,  num  Usuardi  verba  essent 
restituenda,  quae  revera  reposita  fuere. 
Hujus  consilii  apologiam  texit  Clau- 
dius  Joly  in  diss.  de  verbis  Usuardi 
relatis  in  martyrologio  parisiensi  de  As- 
sumptione  b.  Mariae  V.f  Senonis  1 669 
in  12.  et  in  epistola  apologetica  ad  car- 
dinales  Retzium  et  Bullonium  pro  Usu- 
ardi  verbis  de  Assumptione  b.  Mariae 
V.  et  conclusione  capituli  parisiensis, 
Rotbomagi  1670  in  11.  Verum  decre- 
tum  illud  displicuit  duobus  uinonicis, 
Jacobo  G  a  u  d  i  n  o ,  doctori  sorbonnico 
et  officiali  parisiensi  (t  1 8.  Jul.  1695  2. 


Digitized  by  Google 


4  5  5 


1681—1700.  Mariologia. 


Billialdua,  Joly,  Courcier. 


456 


aetatis  83)  et  Nicolao  Ladvocato  Bil- 
lialdo  (t  1681),  quorum  ille  edidit 
1.  in8criptum:  Assumptio  corporea  b. 
Mariae  V.  vindieata  contra  Cl.  Joly  diss., 
Parisiis  1670  in  12.,  qui  in  hac  quae- 
stione  cum  utilitate  consuli  poterit: 
alter  vero  scripsit  vindicias  parthenicas 
de  vera  assumptione  corporea  b.  Mariae 
V.  adversus  diss.  Cl.  Joly,  ib.  1670  in 
12.  Utrique  respondit  Joly  in  1.:  Tra- 
ditio  antiqua  ecclesiarum  Franciae  de 
verbis  Vsuardi  ad  festum  assumptionis 
b.  Mariae  V.  vindicata  adversus  J.  Gau- 
dinum  cum  respon^ione  ad  vindicias 
purthenicas  N.  Ladvocati  Billialdi,  Se- 
nonis  1672  in  12.  Jolium  juvit  Lau- 
nojus  in  judicio  de  controversia  super 
erscribendo  parisiensis  ecclesiae  murttj- 
rologio  exorta,  Lauduni  1671  in  8.,  cui 
opposuit  Ladvocatus  repetitas  vindicias 
pro  assumptione  corporali  b.  Mariae  V. 
seu  confutationem  libelli  J.  Launoji  de 
eadem  controversia  '),  Parisiis  1672  in 
8.  Ceterum  Claudius  Joly  plura  alia 
op«*ra-)  reliquit.  Natus  est  Parisiis 
2-  Febr.  1607.  In  prima  juventute  juris 


'»  01  Mihliogr.  crit.  111.  124:  1,  534, 
quaede  Billialdo  eenset,  eum  bonae  causae 
n«>n  egU*e  optimum  patronum.  Huie  con- 
trover-iae  *e  immi>cuit  Jac.  Boileau ,  ut 
inlra  «liceiuua. 

1)m  hi*  FellerV.  6  pronunciat:  „Prea- 
qin:  tou><  l»-8  ouvrajjen  de  ce  pieux  chanoi- 
Uf  *ont  curieux  ct  peu  connus;"  Dupin 
XV 111,  04 :  „11  joiguit  agreableincnt  V  Ec- 
••lebia»tiqne  au  1'roi'ane,  l'  Hi^toire  au 
Droit  et  a  la  Theologie.  11  avoit  un  ^tile 
m.Me,  uii  p«-u  dur.  >ans  atiectation  et  sans 
•>rueinent.-  (,'f.  plurade  eoinf/.  Johj  prae- 
'■rittori*  ac  atnmiici  n>-cnon  officialis  jxtri- 
jfirn*!*  lauihttfone  iiuntore  Ludv.  1  e  U  eml  re 
mnoni-o  parisi«*n>i,  1'arisiU  1700  in  8., 
•  u)U3  epitomen  exhiliet  Journal  des  Sa- 
v.,n-  XXVIII,  106. 


studio  incubuit,  advocatum  etiam  egit, 
sed  relicto  hoc  vitae  statu  sacrae  mili- 
tiae  se  dedit,  ac  mox  canonicatu  in  ec- 
clesia  parisiensi  donatus  est  (163)). 
In  frequentando  choro  ad  exemplum 
erat  exactus  et  diligens.  Hunc  quon- 
dam  mane  adiens  in  fossam  cecidit, 
hinc  in  letalem  incidit  morbum,  cui 
succubuit  15.  Jan.  1700  a.  aetatis  03. 
Ex  ejus  operibus  •)  haec  praecipua  vi- 
dentur :  De  reformandis  horis  canonicis 
ac  rite  constituendis  clericorum  mune- 
ribus  consultatio,  cui  accessit  libellus 
de  origine,  usu  ac  mutatione  officii  di- 
vini  (sub  nomine  J.  Stella)  1643; 
1644  in8;  1676  in  12.,  editio,  in  qua 
auctor  nonnulla  correxit.  Traite  de  la 
Restitution  des  Grands  avec  une  Lettre 
touchant  quelques  points  de  la  Morale 
chretienne,  1665;  1680  in  12.,  opus 
in  hoc  argumento  admodum  utile.  Des 
Ecoles  episcopales  et  ecclesiastiques  pour 
le  droit  des  Chantres,  Chanceliers  et 
Ecolastres  des  Eglises  Catb^drales  de 
France  et  particulierement  du  Chantre 
de  l'  Eglise  de  Paris  sur  les  Ecoles,  qui 
lui  sont  commises,  Parisiis  1678  in  12. 
—  Dignus  mentione  quoque  est  Petrus 
Courcier  S.  J.  Trecensis  (t  5.  Jan. 
1602  annos  natos  84)  propter  singu- 
larem  plane  eruditionem,  quae  elucet 
in  opere  (raro)  inscripto  Negotiuui  se- 
culorum  Maria  sive  rerum  ad  matrem 
Dei  spectantium  chronologica  epitome 
ab  a.  mundi  primo  ad  a.  Christi  1660, 
Divione  1662  in  f., 'agit  enim  in  eo  de 
IVstis,  miraculis,  ecclesiis  b.  Mariae  V., 
deque  viris  omnis  ordinis,  qui  sua  in 
Deiparam  devotione  inclaruerunt. 


•)  Cf.  Niceron  IX,  116-127;  X,  p.  1, 
p.  188-100  ;  p.2  p.  272. 


III.  Disciplinae  ad  ss.  literas  spectantes. 

]  *. * 4 .  Fat»-ndum  i-at  hac  periodo  s*.  vix  unus  alterve  reperiatur,  cujus  cuni 
literu«  non  lui^-e  multum  excultas.  cum  eoramendatione  ad  posteros  derivatum 


Digitized  by  G 


4  57       Disciplinae  ad  ss.  literas  spectantes.  Talon,  Lanoelot,  Milhet  etc.  453 


faerit  inter  exegetas  nomen  *).  Prae 
ceteria  videntur  OaUi  8.  Scripturae  stu- 
dio  incubuisse :  aliarnm  nationum  pau- 
ciores  invenimus  interpretes.  Nicolaus 
T  a  1  o  n  *)  S.  J.  Molinensis,  natione  Qal- 
lus  (n.  1605;  t  1691)  scripsit  V  H%- 
etoire  sainte,  Parisiis  1640—1654  t  4 
in  4;  1665  t.  2  in  f.  et  saepius,  versa 
etiam  in  linguam  anglicam  et  italam ; 
UHistoire  sainte  du  N.  T.%  ib.  1669 
v.  2  in  f.,  qnae  minus  arrisit  lectori- 
bus,  binc  alia  editiq  non  prodiit. 
Edidit  quoque  opera  e.  Frandsci 
Salesii,  adjecta  ipsius  vita  (quam  jam 
ante  ediderat  Parisiis  1640  in  8.),  Pa- 
risiis  1641  ;  1647  v.  2  in  f.;  1650  in 
4;  1661  ;  Les  Peintures  chritiennes,  ib. 
1647  cum  200  imaginibus.  —  Paulus 
6  r  a  v  i  s  e  t  Metensis  ex  calvinista  ca- 
tholicus  (f  1 700)  edidit  compendium 
historiae  Josephi  seu  potius  considera- 
tiones  et  notas  in  historiam  V.  et  N.  T. 
per  modom  dialogi  (gallice),  Parisiis 
1696.  1697  v.  4.  —  Claudius  Lance- 
lot  (vulgo  Le  Sieur  de  Trigny)  0.  S. 


»)  Joannes  Bissel  S.  J.  n.  1601  in 
oppido  Sueviae  Babenbausen  philoaophiae 
et  theologiae  polemicae  professor  (t  9.  Mart. 
1682)  pluribus  operibus  fuit  clarus.  Ejus 
e*t  Palaestinae  seu  terrae  mnctae  topothesia 
»ecundura  regiones  ac  tribus  express»,  Ain- 
bergae  1659  ra  8  ;  Dilingae  1679  in  8;  II- 
lustrium  ab  o.  c.  ruinarum  decas  I  -  IV,  Am- 
bergae  1656—66;  Dilingae  1669  dec.  t— 
III,  t.  8,  opus  eruditum.  Cf.  Somtnervogel 
I,  1513—1517.  -  J  oachim u s  a  s.  Ma- 
ria  O.  Carm.,  in  seculo  Franciscus  Garbi- 
cellus  dictus,  Mediolaneneii,  vir  vere  reli- 
giosus  (n.  4.  Nov.  1625;  t  21.  Nov.  1697), 
praeter  aliaediditcfc  interjyretatione  w.  vo- 
cum  ex  dirini»  literis ,  Mediolani  1685 
t.  1.  in  f.  et  unicus  (ex  22  qui  exstabant 
msc.),  qui  complectitur  literas  A  et  B  et 
concinnatus  est  ex  doctrinis  sa.  patrnm 
n  -ntentiisqne  doctorum  ad  intelligenda  s. 
.Scripturae  arcana.  Hic  alius  esse  videtur 
a  Joachimo  aJesuMariaO.  Carm.,  cu- 
jus  tr.  reeolutionum  miecettanearum  ex  ss. 
canonibus  et  s.  Thomae  do  .trina  prodiit 
Uvanii  1696. 

»)  Alius  ab  eo  est  Jac.  Talon  Pari- 
siensis  phus  card.  de  la  Valette  a  secretis, 
dein  Oratorii  sodalis  (t  22.  Febr.  1671). 
<  f.  Batterel  M^moires  II,  40-58. 


Ben.  exhibuit  chronologiam  sacram,  in 
qoa  certae  quaedam  annorum  nume- 
randorum  formae  explicantur,  mundi 
aetates  demonstrantur,  Cbristi  mors  at 
nativitas  examinantur  et  antiqua  hi- 
storia  ab  Orbe  condito  ad  eversam  Je- 
rusalem  deducitur  una  cum  synopsi 
scriptorum  V.  et  N.  T.,  cui  additae  sunt 
tabellae  de  monetis  et  mensuris  anti- 
quorum,  quae  adjecta  est  editioni  8. 
Scripturae,  quae  prodiit  Parisiis  ap. 
Vitr6  1662;  et  Scripturae  gallice  versae 
Leodii  1671.  1672.  Ea  est  succincta, 
nitida,  utilis,  maxima  ex  parte  de- 
sumpta  ex  Usserii  annalibus.  Hujus 
chronologiae  conspectum  exhibent  ta- 
bulae  chronologiae  sacrae,  quae  passim 
adjectae  sunt  editionibus  8.  Scripturae 
in  Gallia.  Natus  est  Ci.  Lancelot  Pari- 
siis  c.  1616.  A  prima  juventute  inci- 
dit  in  manus  famosi  Sancyrani ,  quo- 
cum  diu  versatus  est  in  Portu  regio, 
ub:  et  pueros  in  literis  humanioribus 
instituit l).  Soluta  hac  jansenistarum 
schola  post  aliquot  annos  ordinem  s. 
Benedicti  est  ingressus  illo  in  mona- 
sterio,  cujus  abbas  erat  famosus  Barcos 
(cf.  supra  pag.  70  annot.).  Nunquam 
voluit  ordines  subdiaconatu  majores 
8uscipere  rigidamque  semper  duxit  vi- 
tam  (t  15.  Apr.  1695).  —  Notitiam  s. 
Scripturae  exhihet  Arnaldus  Milhet 
congr.  doctrinae  chriet.  praepositus  ge- 
neralis,  Tolosae  1 687 ;  1 69 1 1  3  in  1 2^ 
in  qnibus  de  librornm  sacrorum  genui- 
nitate,  antiquitate,  necessitate,  inte- 
gritate,  inspiratione,  canone,  versioni- 
bus,  interpretatione  etc.  disserit,  pro- 
inde  introductionem  in  s.  Scripturam 
exhibet J).  —  Franciscus  Lud.  La- 
louette8)  Laudunensis,  theologiae 


')  Hinc  edidit  plura  opera  ad  gram- 
maticam  spectantia.  Cf.  Niceron  XXXV, 
239—254 ;  Dupin  XVIII,  183;  Dictionnaire 
det  livrea  jans^nistes  III,  32. 

.     *)  Cf.  Journ.  des  Sav.  XIX,  326—35. 

»)  Alius  est  ab  Ambrosio  Lalouette 
Pansiensi,  theologiae  baccalaureo,  olim 
congr.  Orat.  pre-»bytero,  dein  s.  Opportu- 
nae  canonico,  cujuH  exstat  hirtori*  rertio- 


Digitized  by  G 


4  5  9        1681—1700.  Interpretea  s.  Scripturae.  Laur.  a  n.  Fr.  R.,  Laugeoia,  46G 


doctor  parisiensis  (t  1697),  composuit 
Hierolexieon  sive  dictionarium  vario- 
rum  8.  Scripturae  sensuum,  Parisiis 
1694  in  8-  —  Leopoldus  Fness  S.  J. 
Brunswicensis  (t  28.  Oct.  1697)  colle- 
git  Bibliache  Geschichten  sammt  sinnes- 
reichster  Auslegung,  Dillingen  1684; 
1688;  1698;  1718  etc.  Ejus  quoque 
est  Maria  Rosa  mystica  seu  ejus  excel- 
lentia  exposita  in  30  sermonibus,  Au- 
gustae  1701  t.  2  in  4. 

195-  In  universam  Scripturam  com- 
mentario8  vel  annotationes  scripserunt: 
Laurentius  a  8.  Francisca  Romana 
0.  S.  Aug.  Romanus,  cujus  exstat  sa- 
crum  theatruin  bibliorum,  in  quo  expo- 
nuntur  commentaria  literalia  et  mora- 
lia,  necnon  60  dubia  sacra  in  quolibet 
capitulo  et  omnia  per  ss.  patrum  doctri- 
nam  confirmata,  Romae  1 690  v.  3  in  f.  — 
Benedictus  Laugeois  0.  Cap.  Pari- 
siensis  l),  qui  edidit  U  Explication  lit- 
Urale  et  francoise  de  toute  la  Bible  selon 
la  methode  que  N.  S.  a  enseignee  a  ses 
Ap6tres,  Parisiia  1675—1682  t.  2  in 
4 ;  latine  sub  hoc  titulo :  Scienlia  uni- 
versalis  s.  Scripturae  etc.,  ib.  1685  v. 
3  in  4.,  cujus  praecipuus  scopus  est 
ostcndere  miram  harmoniam  inter  V. 
ac  N.  T.  ut  inter  typum  et  veritatem 
illo  praeaignificatam a).  —  In  primis 
vero  huc  spectat  Lud.  Isaac  le  Mai- 
stres)  deSaci  (nomen  anagramma- 
ticum  pro  nomine  Isac,  quod  in  bap- 
tismo  accepit).  Natus  is  est  Parisiis 
29.  Martii  1613.  Jam  a  prima  juven- 
tutii  conjunctissime  vixit  cum  A.  Ar- 
naldo  avunculo  suo  et  Sancyrano.  Sa- 

num  yallicaram  8.  ScripUtrae  (gallieet,  Pa- 
risiis  1692  in  12. 

')  Bernardua  aBonoaia  in  bibl.  Script. 
O.  Cap.  attribuit  ei  etiam  1. :  Spirituti  V. 
tt  y.  T. ;  verura  opua  sitmle  acil.  mem  V. 
et  y.  T.  «ive  introductio  a<l  notitiam  lib- 
rorura  s.  Scnpturae  (gallice  ),  Parisii*  1026 
in  12,  tribnit  le  Long  in  bibl.  b.  Natali 
L  a  u  f»  e  o  i  s  preahytero,  «lomus  Spiritua  s. 
comiiifndutori. 

-)  <f.  Journal  tles  h>uvnn«  X,  156. 

3i  Cf.  Hiogr.  univ.  XXIX,  4*)5. 


cerdos  ordinatus  a.  aetatis  suae  37. 
pater  spiritnalis  constitutns  estPortus 
regii,  cui  et  totum  patrimonium  auum 
dono  dederat.  Inde  tamen  secedere  fuit 
coactus,  quod  addictus  esset  sectae  jan- 
senianae,  imo  mox  etiam  in  carcerem 
conjectus  (1666.).  Hic  vertendi  e.  Scri- 
pturam  consilium  coepit,  cui  et  post  li- 
berationem  (l  668)  per totum  reliqnum 
vitae  incubuit  (t  4.  Jan.  1 684).  Auctor 
est  praecipuus  famosae  versionis  gal- 
licae  N.  T.,  quae  montensis  dicitur,  quod 
licet  Amstelodami  impressa,  nomen  ur- 
bis  Montium  in  titulo  1667  prae  se 
ferret.  Ad  hanc  versionem  factionis  jan- 
senianae  capita  operam  suam  contule- 
runt;  primarii  tamen  operi^  auctores 
sunt  Antonius  le  Maistre  (t  1658; 
cf.  III3,  1171  a.),  a  quo  quatuor  Evan- 
gelia  gallice  translata  sunt,  et  Isaacus 
noster.  Exprobratur  huic  versioni  x)t 
quod  dissentiat  a  vulgata,  accedat  vero 
ad  versionem  Calvinistarum  geneven- 
sem  et  aliquot  testimonia  in  favorem 
sectae  corrumpat.  Ea  saepe  fuit  edita 
magnasque  turbas  excitavit ,  prohibita 
siquidem  fuit  a  ClementelX.  (20.  Apr. 
1668),  Innocentio  XI.  (19.  Sept  1G79) 
et  a  pluribus  episcopis :  Arnaldus  vero 
et  Nicolius  pluribus  editis  libellis  eam 
pro  viribus  defendere  nisi  sunt:  alii 
vero  eam  impugnarunt  ut  Maximi- 
nus  Aquensis  0.  Cap.  in  Heflexions sur 
les  Vlritis  evangeliques  contre  les  pas- 
sages,  que  les  Traducteurs  de  Mons 
ont  corrumpu  dana  le  N.  T. ,  Trevoltii 
1681  in  4.  Praecipuum  vero  opus  no- 
stri  exegetae  (quod  la  Fosse,  de  quo 
mox,  et  Carolus  Hure*  absolveront) 
fuit:  La  Sainte  Bible,  en  Latin  et  en 
Francois  avec  des  explications  du  sens 


»)  Dictionnaire  IV,  45—  52;  op.  Obetr- 
vatioittt  8ur  la  nourelle  VSfeme  tle  In  Veraitm 
Francoiae  du  N.  '/'.  imprimee  a  Mons,  Ro- 
thomagi  1684  in  8.,  cujus  eonapectum  ex- 
liibent  acta  erud.  lipa.  1686  p.  201  -205  ; 
B  a  c  k  e  r  Bibl.  des  Kcrivainn  de  la  V.  d.  J. 
1,  185  88.:  Hich.  Simon  Uistoire  critique 
«les  VerBions  du  N.  T.  e.  37  aa.,  qui  fube  «le 
.•a  ilisserit ;  Fleurii  cont.  II.  K.  t.  LXIll  «  94. 


Digitized  by  Google 


461 


Saci,  da  Fosse,  Ponticelli,  Pencini. 


462 


litteral  et  da  sens  spirituel,  Parisiis 
1682 — 1706v.  32in8-  Haec  omnium 
manibus  terebatur,  hinc  saepius  (abs- 
que  annotationibas  et  cum  illis)  et 
quavis  vice  retractata  fuit  recusa,  ut 
Bruxellis  1705 — 30  v.  40;  Nemausii 
1781  1.  25  etc.,  prima  tamen  editio  om- 
nium  est  optima  propter  nitorem  et 
accurationem  !),  sed  et  illa  aestimatur, 
quae  prodiit  ib.  1789—1804  v.  12  in 
h.  Duos  ille  sensus  complexus  est  lite- 
ralem  scil.  et  moralem  seu  spiritualem ; 
in  elucidatione  vero  sensus  spiritualis 
potis8imum  laborat,  hinc  aedificationem 
mugis  spectat,  difficultates  leviori  bra- 
cbio  attingit,  et  originales  teztus  ac 
varias  interpretum  opiniones  ad  calcu- 
lum  non  revocat :  gratiam  ex  se  victri- 
eem  tuetur,  et  quamvis  ea  a  versione 
montensi  distet,  non  tamen  prorsus 
pura  est  ab  omni  faece  janseniana.  Ad- 
jecit  Beaubrun  prolegomena  et  dis- 
sertationes  breves  quidem,  sed  graves 
aeque  ac  perspicuas  *).  Les  Psaumes 
de  David  gallice  versi  secundum  tex- 
tum  hebraicum  et  vulgatam  cum 
annotationibus,  Parisiis  1696  v.  3  in 
12.  Hiatoire  du  V.  et  du  N.  T.  avec 
des  explications  tirees  des  ss.  Peres 
pour  regler  les  moeurs  dans  toutes 
sortes  de  conditions  8),  par  le  S.  Roy- 

•)  Cf.  D  e  B  u  r  e ,  Bibliographie  inatru- 
ctive,  Theologie  n.  69  ss. 

»)  Cf.  Calmet  bibl.  sacr.  ed.  Aag.  Vin- 
del.  a.  1738  p.  27  et  170.  Feller  auimad- 
vertit  V,  467  :  „La  Bible  de  Saci  ne  doit 
etre  lue  qu'  avec  precaution :  1'  autear  at- 
tache  au  parti  de  Jans^nius  y  laiase  perter 
quelquefoib  sa  doctrine  en  interpr6tant  a 
»a  maniere  les  paasages  de  TEcritare  qui 
peuvent  y  avoir  rapport,"  Cf.  Memoires 
de  Tr^voox  1710  1U,  2099—2122,  ubi  et 
quaedam  loca  minus  bene  versa  et  quae- 
dam  explicationes  duriores  indicantur.  Cf. 
etiam  ib.  1708  IV,  1753. 

*)  Nonnulli  hoc  opua  adacribunt  Nico- 
UoFontaine  ejus  in  carcere  socio.  De 
eodem  ita  judicat  Feller  1.  c :  „Cet  ou- 
vrage  beaacoup  r^panda  est  sechement 
ecrit,  d'  une  narration  froide  et  parasite, 
quelquefois  indiscrete  et  peu  assortie  a 
)'age  pour  lequel  il  fut  fait.  Quoique  les 
erreurs  du  party  n'y  soient  pas  prodigueea, 


laumont  (i.  e.  Saci),  Parisiis  1669 
in  4;  1681 ;  1687.  Opus  absolverunt 
du  Fosse  etHure.  —  A  Saci  non  est 
sejungendus  quem  jam  nominavimus 
Petrus  Thomas  du  Fosse,  Bothoma- 
gensis,  clericus  sine  ordine  et  beneficio 
(t  1698),  nam  ejus  in  8.  Scripturam 
labores  continuavit  in  plures  libros  V. 
T.,  quos  ipse  jam  verterat,  et  in  evan- 
gelia.  Annotationes  in  reliquos  N.  T. 
libros  adjicere  non  potuit  morte  prae- 
ventus.  Hoc  praestitit  Carolus  Hure 
(t  1 7 1 8),  de  quo  alias.  Insnperscripsit1) 
(tecto  nomine)  vitos  Tertulliani  et  Ori- 
genis  (Parisiis  1675  in  8).  Thomae 
Caniuariensis  (ib.  1674),  Sanetorum 
mensis  Januarii  et  Februarii  1685. 
1687  v.  2  in  4;  et  cum  Saci:  La  vie 

de  Barth.  des  Martyrs  0.  S.  Dom  

tire  de  son  histoire  par  Louis  de  Gr6- 
n  a  d  e  ejusdem  o.  avec  son  esprit  et  ses 
sentiments,  Parisiis  1664. 

196.  Petrus  Paulus  Ponticelli 
utriu8que  juris  doctor  et  Castrinovi 
archipresbyter  collegit  ex  primariiaEc- 
clesiae  doctoribus  Reflexiones  literales 
in  quinque  11.  Moysi,  Lucae  1689  in  4. 
—  Idem  praestitit  ex  8.  Thoma  Inno- 
centius  Pencini  0.  Pr.  in  op.  singu- 
lari  titulo  inscripto :  Nova  veteris  legis 
mystico  -  sacra  Galaxia  Scripturae  in 
coelo  angelici  praeceptoris  Ecclesiae- 
que  doctoris  d.  Thomae  Aq.  phoebeo 
signata  excursu,  cingulo  pressa  lacteo, 
gemmeis  instrata  stellis  h.  e.  luculenta 
commentaria  in  Genesim,  Exodum,  Le- 
viticum,  Numeros,  Deuteronomium,  in 
quibus  potissima,  quae  ubivis  disper- 
sit  altae  sapientiae  sporades  decuriatim 
in  coactas  phalanges  candicant  et  col- 
lucent,  literalis,  moralis,  allegoricus, 
anagogicus  micant  sensus:  controver- 
sarum  quaestionum  coit  lumen  etc., 
Venetiia  1670  in  f.  Venetus  fuit  ori- 


elles  ne  laiasent  pas  de  ee  montrer  dans 
roccasion."  Cf.  Dictionnaire  des  livres 
janse"n.  II,  223—229. 

>)  Cf.  Dictionnairc  I,  182—191  et  III, 
80.  Plura  de  ipso  cf.  Biogr.  univ.  XV,  314. 


Digitized  by  Google 


463 


1681-1700.  Exegetae.  Maaaon,  Tamayo,  de  Angelia,  Mege  etc. 


464 


gine  Pencini,  in  publicum  academiae 
patavinae  metapbysices  professorem  in 
via  d.  Thomae  delectus  a  senatu  vene- 
to  15.  Jan.  1644,  annos  tum  ille  na- 
tus  ad  8ummum  23,  quam  cathedram 
ea  cum  laude  rexit,  ut  ad  rectorum  aca- 
demiae  commendationem  a.  1646  au- 
ctum  etiam  et  duplicatum  ei  fuerit  ho- 
norarium,  annisque  14  solidis  ingenti 
disuipulorum  concursu  et  plausu  audi- 
tus  in  ea  fuerit.  Angelicam  s.  doctoris 
summam  adeo  memoria  tenebat,  ut 
quemvis  locum  ab  eo  exigeres,  mox 
ipsissimis  verbis  redderet.  Studio  pa- 
tavino  praefuit  primarius  regens :  cele- 
briora  ItaHae  pulpita  per  quadragesi- 
mam  magna  sui  nominis  fama  imple- 
Tit  (t  1689  vel  1690).  Alia  ejusdem 
opera  sunt l) :  Nova  evangelicae  legis 
mystico-sacra  galaxia  etc,  b.  e.  com- 
mentaria  in  Matthaeum,  Marcum,  Lu- 
cam  et  Joannem  (sed  videntur  tantum 
prodiisse  in  duos  priores),  Venetiis 
1678 — 1685  t.  2  in  f.;  commentarius 
in  cantica  cantieorum  sub  nomine  d. 
ThomaeAq.  abeoe  ms.  cod.  primum 
typis  editus,  Lugduni  1652.  et  iterum 
cum  commentario  in  Pentateuchum  su- 
pra  laudato.  Pencini  hunc  commenta- 
rium  genuinum  judicat.  DeUa  elezione 
eanonica,  pratica,  morale  et  parenetica, 
Venetiis  1664  in  4;  //  paragone  dog- 
matico  overo  la  pietra  del  tocco  veri- 
tiera,  che  fa  distinguere  la  fede  cri- 
stiana  sincera  dalla  superstizione,  ib. 
1682  in  8.,  quo  in  opere  speciatim  j 
agit  de  existentia  Dei,  animae  huma- 
nae  immortalitate,  s.  Scripturae  aucto- 
ritate,  valore  et  veritate,  s.  Trinitate, 
sacramento  altaris,  Ecclesia  Dei  ejus- 
que  auctoritate,  primatu  pontificis  ma- 
ximi,  erroribus  Graecorum  et  Mohame- 
danorum,  conversione  infidelium  ad  s. 
tidem  et  conservatione  fidei.  —  In  Ge- 
nesim  quaestiones  curiosas,  historicas  et 
morales  ss.  patrum  doctissimorumque 
interpretum  verbis  explicatas  (gallice) 
scripsit  Antonius  Masson  0.  Mini- 


morum,  Picardua,  theologiae  professor 
(t  1700),  Parisiis  1685 — 168S  v.  3 
in  12.,  in  quibus  in  primi*  disserit  de 
iis,  quae  ad  diluvium,  Noe*  et  Abraha- 
mum  spectant.  —  In  Hexaemeron  li- 
brum  in  sex  partes  distributum  con- 
scripsit  Josephus  de  Tamayo  S.  J. 
Hispalensis  (Lugduni  1663  in  f.)  con- 
cionatoribus  ut  videtur  destinatum. 
Docuit  Tamayo  theologiam  moralem 
annis  12,  missionarii  munus  annis  octo 
obivit.  Navigans  in  Italiam  et  captus 
a  Mauri8  durissimam  apud  illos  servi- 
vit  servitutem,  sed  christianis  concap- 
tivis  Algerii  et  Tituani  admodum  pro- 
ficuam ;  nam  in  domo  consulis  gallici 
erexit  oratorium.  in  quo  sacramenta 
dispensabat  et  ad  constantiam  in  fide 
opportunis  adhortationibus  omnes  ani- 
mavit.  Cum  pestis  eo  tempore  Tituani 
serperet,  ipse  solus  in  excipiendis  mo- 
rientium  confessionibus,  ministrandis 
ultimi8  Eccleaae  praesidiis  et  human- 
dis  mortuorum  cadaveribus  praesto  fnit 
(t  27.  Mart.  1685). 

197.  Job  juxta  sensum  moralem 
exposuit  (Neapoli  1658)  Jos.  Le  Tel- 
1  i  e  r  0.  Carth.  prior  rotomagensis  (t 
1693). —  Angelus  de  AngelisO.  Min. 
Feltriensis  (1694)  auctor  est  operis: 
Lux  desiderata  ad  intelligendos  psal- 
mos  et  cantica,  Venetiis  1684. —  Ex- 
plication  ou  Paraphrase  des  Psaumes 
excerpsit  ex  ss.  patribus  et  interpreti- 
bus,  Parisiis  1675  in  4  ;  1676,  Anto- 
nius  Josephus  M  e  g  e  0.  S.  Ben.  congr. 
s.  Mauri,  claromontanus  (t  15-  Apr. 
1691),  quam  religiosis  commendat  Ma- 
billon  *).  Ad  faciliorem  aut«m  psal- 
morum  intelligentiam  praemisit  vitam 
regis  David.  —  In  Psalmos  commenta- 
tus  quoque  est  (gallice)  Parisiis  1686 
Nicolaus  Coquelin,  doctor  sorbon- 
nicus  et  ecclesiae  parisiensis  cancella- 


')  Cf.  Echard  II,  726. 


')  De  studiis  monach.  p.  2  c.  2.  §2.  Uf. 
de  ejus  dit>sert.  de  virginitate  praemia»a 
versioni  11.  s.  Ambro8ii  dc  rirqinitatr, 
PariaiiB  1689  Dupin  XVIU,  208.  ' 


Digitized  by  Google 


4f>;> 


Aurat,  Aprosio,  Salinaa,  Oliva,  Marolles,  Steyer  etc. 


4  66 


(n.  1640;  t  1693).  Ejus  est  et 
Le  Manuel  d'Epictete  avec  des  refletfions 
tirees  de  1'  Evangile,  ib.  1686,  quo  in 
1.  ostendit  praecellentiam  sapientiae 
christianae  prae  bumana  *).  —  Canti- 
cum  cantirorum  interpretati  sunt  Fran- 
ciscus  Aurat,  Lugduni  16*9;  1693 
in8,gallice —  Armandus  de  Gerard 
canonicus  surlatensis  (t  1697),  Parisiis 
1690  in  8-,  gallice  —  et  Joannes  Ha- 
mon  Normannus,  n.  1618  Caesare 
Burgensi  (Cherbourg),  professione  me- 
dicus,  qui  dein  in  Portum  regium  se- 
cessit,  ibique  30  annis  cornmoratus  est 
totus  factioni  jansenianae  addictus,  cu- 
jus  hypocrisin  plurimis  libellis  2)  tueri 
promoverique  sategit  (t  1687).  Ex  his 
huc  spectat:  Explication  du  Cantique 
des  Cantiques,  revue  et  corrigee  par 
M.  Nicole,  Parisiis  1709  v.  4  in  12. 
- —  Praelectiones  in  Jonam  Genuae 
1649.  1650  dedit  Angelicus  Aprosio 
OSA.  vintiniiliensis  in  archaeologia 
profana  et  sacra  bene  versatus  (t 
1681).  —  In  eundem  prophetam  ex- 
stant  commentam  Franc.  S  a  1  i  n  a  s  S.  J. 
Navarri  (1607—1 689),  Lugduni  1 652 
— 55  t.  2  in  f.  —  Praetermisso  Jul. 
Gat.  Morillon  OSB.  (t  1694)  —  Jo. 
Paulus  0 1  i  v  a  S.  J.  Genuensis  n.  4.  Oct. 
1600,  eloquens  orator  et  demum  reli- 
giosi^simus  societatis  Jesu  praepositus 
generalis  (t  26.  Nov.  1681),  praeter 
conciones  reliquit  commentarios  in  s. 
Scripturam,  Lugduni  1677— 79  t.  6 
in  f.,  scil.  in  selecta  Scripturae  loca 
ethicas  commentationes,  praesertim  in 
Genesim,  canticum  canticorum,  in  Es- 
Iram,  et  stromata  seu  diss.  super  evan- 
geliw  qundragesiinae  etc. ;  Coloniae 


n  Cf.  Feret  IV,  417-23. 

')  Hos  hbellos  dirit  Feller  1 V,  350  ,fort 
roiherchea  du  parti,  et  oii  il  y  a  <les  ina- 
ximea  elrangement  proprea  a  obstiner  les 
eaprit*  dan»  la  rebellion  contre  V  Kglise, 
en  faiaant  regarder  comme  meritoire  et 
profitable  la  privation  dea  sacramcnts  et 
«Tautrea  peine*  decernees  contre  ceux  qui 
reiusent  d'ecouter  la  mere  commune  des 
fidelea.-  Cf.  Dictionnaire  des  livrca  jnnse- 
nistea  IV,  157. 


1744  in  f.  cd.  accuratior  et  emenda- 
tior ').  —  Cui  addimus  sodulem  Petrum 
Olivier  Pictaviensem,  s.  Scripturae 
interpretem  (t  28.  Febr.  168  4),  cujus 
sunt  Remarques  catholiques  sur  les  pns- 
sages  duN.  T.  qu'on  a  coutume  d'em- 
ployer  dans  les  controverses,  p.  1.  eon- 
tenant  les  remarques  sur  les  quatre 
Evangiles  et  les  Aete*  des  Apotres  pour 
1' instruction  des  nouveuux  convertis, 
Pictavii  1683  in  12;  aliue  pp.  non 
prodierunt. 

198.  Michael  deMarolles.  a  loco 
nativitatis  (Villeloin)  in  provincia  tu- 
ronensi  abbas  rillalupensis  nuncupatus 
(t  1681),  N.T.  gallice  transtulit  juxta 
Desiderii  E  r  a  s  m  i  versionetn  latinnra 
[  Parisiis  1649  in  8.  etc. ,  de  quu  ver- 
j  sione  scribit  Bich.  S  i  m  o  n  -) :  ,Pluri- 
I  ma  in  ejus  versione  reperiuntur  vitia. 
;  quae  hic  frustra  indicarentur :  sat  est 
in  universum  asserere  Michaelera  de 
Marolles  dotibus,  quae  optimo  ss. 
literarum  interpreti  sunt  necessaiiae, 
hmse  omnino  destitutum.*  Versioejus 
gallica  V.  T.  cum  notis  Isaaci  la  Pey- 
rere,  qui  systematis  praeadaniitnrum 
fuit  auctor,  suppressa  fuit,  quod  plu- 
rimis  erroribus  scateret.  Ea  imprime- 
1  batur  Parisiis  1671.  et  jara  pervenerat 
ad  Levitici  c.  23.  Pleruque  exemplaria 
flammis  tradita  fuere.  —  Matthiu> 
Steyer  S.  J.  Pragensis  (n.  13.  Pebr. 
1603;  t  7.  Sept.  1692)  strenuus  mis- 
sionarius  veraionera  bohemicam  N.  T., 
quam  rogatu  archiepiscopi  pragensis 
coeperat  ejus  sodalis  Georgius  C«»n- 
stanz  (Konstantius  t  24-Mart.  1073). 
absolvit  ediditque  Pragae  16  77  in  f.  - 
Suitbertus  M  o  e  d  e n  Moguntinus,  quem 
Le  Long  Lutheranura  dicit,  Curthusia- 
nus  fuit  (t  1705)  collegitque  blorile- 


n  Cf.  Pftllf  8.  J.  in  KL.  9-.  817  ;  Som- 
raervogel  V,  1881—92. 

'•)  HiHtoire  crit.  des  Versions  du  N.  T. 
c.  31.  lMura  de  hoc  uuctore  alioqmn  lalio- 
rioso  et  erudito  d'.  apud  Feller.  V,  574; 
Le  Long  I,  331  cd.  puri>.  1723;  Suxiuiu 
i  Onoranst.  hterarii  V,  22. 


Digitized  by  Google 


4  6  7       1681-1700.  Exegetae.  Henriet, 


Sylveira,  Navarro,  Honcamp  etc.  ^gg 


gium  evangeUcum  seu  commentarium  in 
monotes9aron  qnatuor  evangeliorum  ex 
patribus  veteribus  et  recentioribus  (c. 
45)  ordine  chronologico  cum  tetrasti- 
chis  et  figuris  aeneis,  Francofurti  1697 
in  f.  —  Harmoniam  evangelicam  seu 
evangelicae  totius  historiae  tractatum 
unum  e  quatuor  evangelistis  et  ad 
unum  textum  redactum  composuit  Pro- 
tasius  Henriet  0.  8.  Franc.  Qallus 
annotationibusque  literalibus  etmora- 
libus  auxit,  Parisiis  1660  in  4  ;  1665  ; 
opus  autem  divisit  in  tot  partes,  quot 
sunt  in  Apocalypsi  sigilla  i.  e.  septem, 
totidemque  in  capita  quot  sunt  psalmi 
i.  e.  150,  quae  idea  operis  est  plane 
singularis  (t  1688).  —  Evangelia*) 
ipsa  interpretati  sunt :  Joannes  de  Sy  1- 
veira  0.  Carm.  Olisiponensis  (t  1687 
a.  aetatis  95.  religionis  80.),  cujusop*- 
ra  omnia  prodierunt  Lugduni  1697  — 
1725  et  Venetiis  1748 — 54  t.  10  in 
f. ,  quorum  6  sunt  in  Evangeliorum 
textum,  unus  in  actaapostolorum,  duo 
in  apocalypsim,  unus  complectitur  haec 
opuscula:  1.  de  libris  canonicis,  eorum 
sensibui?,  auctoribus,  versionibus;  2.est 
ex  multis  et  variis  consultationibus  et 
casibus  saepe  occurrentibus  per  aliquas 
resolutiones  dispositum  ac  digestum ; 
3.  praeclara  parentis  Eliae  praeeminen- 
tia;  4.  immaculata  conceptio  ss.  ac  pu- 
rissimae  V.  Mariae  absque  ulla  labe 
peccati  originalis,  in  quo  sacro  myste- 
rio  ostenditur  abundantissime  resplen- 
dere  omnia,  quae  ad  fidei  definitionem 
requiruntur  (Lugduni  1675  inf.).  Hu- 

')  De  quibusdam  Jocis  diaseruit  Caesar 
d' Arcona  Vivariensis  advocatus  et  phy- 
sicu*  insignis  (t  1681),  cuju»  tres  exstant 
dissertationes  (gallice,  Bruxellis  1680  in  4), 
in  quarum  1.  agit  de  controversia  inter 
ss.  Petrum  et  Paulum  Deo  pennittente 
nata,  Gal.  2, 11 ;  in  2.  de  loco,  ln  quo  Chri- 
stus  Petrum  constituit  suum  vicanum  ge- 
neralem  Joan.  21 ;  3.  est  in  difficilia  evan- 
gelistarum  loca,  quae  neque  inter  se  ne- 
que  cum  patrum  veterum  traditione  de 
temporali  J.  Chriati  genealogia  convenire 
videntur.  Cogitaverat  et  magnum  et  sin- 
gulare  opu*  in  Apoealypsin,  cujus  tantum 
prospectus  prodiit  Parisiis  1658. 


jus  auctoris  commeutaria  diligenter 
compilata  utilia  sunt  divini  verbi  con- 
cionatoribus,  quos  optime  erudiunt  at- 
que  ditantnon  solum  pulcherrimis,  ve- 
rum  etiam  solidis  ac  patrum  doctrina 
confirmatis  sensibus  et  sententiis.  — 
Caspar  Navarro  0.  Carm.  Valentinus, 
in  patria  academia  primarius  sacrae 
scientiae  professor,  reliquit  narraiio- 
netn  evangelicam  Matthaei  ordinem  se- 
quentem,  gesta  Christi  Domini  Salva- 
toris  a  prima  incarnationis  luce  usque 
ad  gloriam  ascensionia  attingentem, 
nova  methodo  per  synopsim  capitum 
et  divisionem  partium  literam  expo- 
nentem  et  quaestiones  cum  corollariis 
more  scholastico  dissolventem  t.  2, 
quorum  1.  (usque  adc.  14)  Biterris  in 
Gallia  1681  prodiit,  —  MatthiasHon- 
camp  ad  gradus  b.  Mariae  mogun- 
tiensis  canonicus l)  scripsit  expositio- 
netn  mysticam  et  moralem  Eoangelii  s. 
Matthaei,  Moguntiae  1690;  s.  Scri- 
pturae  etss.patrum  apologiam,  ib.  1 688; 
1 690  in  8.  adversus  R.  Simon  criticam 
V.  T.  et  Joan.  Clerici  1.  inscriptum  ju- 
dicia  uuorundam  theologorum  HoUan- 
diae;  et  hujus  apologiae  jwtificationem 
adversus  Clerici  censuram,  ib.  1 7 1 2  in 
8.  —  Franciscua  Zidron  de  Azevedo 
S.  J.  vallisoletanus  (t  18.  Febr.  1687) 
reliquit  commentarios  literalea  et  mo- 
rales  tn  Matthaeum,  seu  potius  in  qua- 
tuor  evangelistas.  Accessit  tr.  appendix 
de  pulchritudine  V.  et  Matris  Mariae, 
Lugduni  1 670  in f.  —  In  solum primum 
caput  Evangelii  s.  Joannis  commenta- 
rium  edidit  Romae  1656  Thomas  Elias 
Adrizzonus  0.  Praed.,  Ligur,  patria 
Tabiensis,  in  gymnasio  viennensi  Au- 
striae  ss.  Hterarum  publicus  interpres, 
qui  inde  Pragam  translatus  primariam 
8.  Thomae  cathedram  pluribus  annis 
moderatus  est  (t  1682).  In  illo  com- 
mentario  scholastice  inquirit  in  pro- 
fundiora  fidei  nostrae  mysteria  atque 
subtiliter  de  iisdem  disserit.  —  Caesar 
Vichard  ab  abbatia  ei  commendata 


i)  Cf.  Falk  Bibelst.  in  Mainz  pag.  238  U. 


Digitized  by  Google 


469 


Vichard,  Vavasseur,  Petronius  a  8.  Anna, 


470 


de  Saint-Real  dictus,  Sabaudu6,  notior 
ab  operibua  bistoriae  profanae  imagi- 
natione  vivaci  conscriptis  (t  1692), 
anctor  est  op.  Vie  de  J.  Christ,  Parisiis 
1689,  quae  non  caret  pretio;  Relation 
de  V  apostasie  de  Genive,  alia  ed.  op. 
Levain  du  calvt nisme  Joannae  de  Jus- 
sie  feminae  religiosae  s.  Clarae;  Dis- 
cours  sur  V  usage  de  V  histoire.  Opera 
ejus  collecta  prodierunt  Parisiis  1754 
t  3  in  4.  et  6  in  1 2 ;  1 757  t.  8  in  1 2. 

199.  De  forma  Chritti*),  Parisiis 
1649  in  8;  Rostochii  1660,  disputavit 
Fronciscas  Vav asseur  S.  J.  Parae- 
dinensis  (Paray-le-Monial),  dignusPe- 
tavii  discipulus,  per  35  annos  in  col- 
legio  claromontano  Parisiis  s.  Scriptu- 
rae  interpres  (n.  8.  Dec.  1605;  t  16. 
Dec.  1681),  qno  in  1.  duplicem  cavet 
opinionem,  et  eorum,  qui  cnm  Rigaltio 
putent  Christum  fuisse  deformem,  et 
eorum,  qui  formositatem  ejus  nimis 
extollant.  Maximam  tamen  hic  auctor 
nominis  famam  est  consecutus  a  lite- 
ratnra  classica,  in  qua  adeo  eminebat, 
ut  aequales  forte  omnes  superaret 8). 
Ita  ex.  gr.  legimus  in  Journal  des  Sa- 
vans  22.  Febr.  1683:  ,Fr.  Vavas- 
sor,  cujus  jactnram  eruditi  omnes 
acerbissime  indolueruut,  unns  est  sin- 
gulariam  horum  hominum,  de  qnorum 
scriptis  nihil  deperdi  posteritatis  in- 
terest.  Citra  omnem  ezaggerationem 
dici  potest,  eum  si  alius  quisquam  hoc 
seculo  et  in  tota  Europa  omnes  linguae 
latinae  modos  et  argutias  optime  cal- 
luisse.  Imo  nonnulli  profiteri  non  du- 
bitarunt,  neminem  forsan  ab  Augusti 
secolo  illam  purius  et  elegantius  esse 
locutnm.  De  veterum  et  recentiorum 
auctorum  genio  perspicacissime  diju 


'  i  De  hac  eodem  tcmporedi>MeruitPe- 
tru*  Pijart  O.  Minim.  Belgu  in  iw«.  de 


riCkr*  J.  D.  X.  Salnatorin  pulchri- 
tiuiinr,  Pari»ii»  1651  in  12;  1661. 

»)«;f.  Ni.  ernn  XXVII,  132;  Sommer- 
vogel  VIII,  49!»-5«J8;  Knellur  KL.' XII, 
633;  auctores  a  Saxio  eiutoi  (V,  425; 
Jourual  de8  Savan*  XLVI,  393— 3!W. 


dicabat.   Mente  sana,  judicio  soHdor 
accuratione  incomprehensibili,  verita- 
tis  amore  inositato  sammaque  ad  labo- 
randum   contentione  commendabilis 
erat.  Testimonium,  quo  critices  ejus 
bonitatem  limatumque  ejus  ingenium 
ornat  D.  Petavius  epist.  saarom  L  5 
ep.  34.  36.  37.,  elogio  integro  aequi- 
valens  est. «  Prodiernnt  ejus  opera  om~ 
nia  antehac  edita  theologica  et  philo- 
logica  collecta  l)  cura  Clerici,  Amste- 
lodami  1709  in  f.,  e  quibua  huc  etiam 
referri  possunt  praeter  l  C.  Jansenius 
suspectue  Parisiis  1650  in  8;  Jobus 
brevi  commentario  et  metaphrasi  poS- 
tiea  Hlustratus,  Parisiis  1638  in  12.  et 
1679  ed.  in  8.,  emendatior;  Franco- 
furti  1654,  quae  methaphrasis  singu- 
larem  habet  laudem :  sensum  enim  li- 
teralem  sectatur  diligenter,  elegantia 
stili  lectorem  tenet  et  velut  splendidis 
quibusdam  ductibns  res  maxime  obscu- 
ras  velut  aliud  agens  egregie  illustrat. 
Commentarius  in  Oseam prophetam  (se- 
orsim  non  editus) ;  Theurgicon  sive  de 
miracalis  Christi  11.  4,   Parisiis  1644 
in  4;  1645  in  12.,  carmen  versibus 
heroicis  compositum.  Inter  orationes, 
quas  de  variis  argumentis  habuit,  lectu 
dignissima  est  decima  p.  240:  Quid 
Scripturae  interpretes  scholasiica  juvet  f 
—  Franciscus  Petronius  a.  s.  A  n  n  a  0. 
Min.  str.  obs.  Agrigentinus  (n.  1643; 
t  24.  Oct.  1697)  penes  sodales  philo- 
sophiae  et  theologiae  professor  typis 
dedit  L  inscriptum:  Arhor  decora  et 
fulgida  genealogiae  ss.  Joachim  et  An- 
nae  davidicae  stirpis  gemino  virente 
stipite  Nathan  et  Salomonis  exornata, 
quinque  efferens  parentum  Christi  ra- 
mos  totidem  aetatibus  incarnationem 
praecedentibus  respondentes ,  Drepani 
1686  t.  2  in  f. 

')  Cf.  Bibl.  choisie  pour  «crvir  de  huiti- 
*  la  Biblioth.  univer»elle  pMr  Jean  le  Clere 
XIX,  438—445,  ubi  praeter  ulia  elof<ia  le- 
ffimuo:  nl\  y  a  mille  cboae»  a  upprendn- 
dan-»  se»  ouvra^et,  que  l*on  ne  trouvepa» 
ailleurs  de  cctt»-  maniere.-  AKL.  1711 
paj*.  481. 


Digitized  by  Google 


471       1681-1700.  Exegetae.  Hinibert, 


Rapiae,  Le  Tourneax,  Serre  efcc,  472 


200.  Himbert  Sorbonae  doctor  et 
archidiaconus  senonensis  dedit  Eclair- 
rissemens  pour  V  inteUigence  du  sens  lit- 
teral  des  Epitres  de  s.  Paul  et  autres 
Livres  du  N.  T.,  Parisiis  1690  in  12. 
—  Carolus  Rapine  O.  Min.  Noviodu- 
nensis  l),  s.  theologiae  lector  eiposuit 
(gallice)  eputolam  s.  Pauli  ad  Roma- 
noe,  Parisiis  1  «32  in  8;  ad  Timotheum, 
Titum  et  Philemonem,  ib.  1632;  ad 
Hebraeos,  ib.  1636;  Psaltes  purpura- 
tus  J.  Christus  in  50  prioribus  Psalmis 
davidicis  patiens  et  psallens,  Parisiis 
1639  in  8  ;  annales  eccUsiastiques  du 
diockse  de  Chalons  en  Champagne,  ib. 
1  636  in  8.,  opus  rarum ;  nucleus  philo- 
iophiae  Scoti,  ib.  1625  in  8.  —  Ex- 
/tlication  literaire  et  morale  de  1'  epltre 
ile  S.  Paul  aux  Rpmains,  Parisiis  1 695; 
1 702  in  1 2.  est  Nicolai  Le  Tourneux 
Kotomagensis  factioni  Portus  regii  pe- 
nitus  addicti,  plurium  libellorum  sectae 
labe  infectorum  8)  auctoris,  qui  etiam 
breviarium  gallice  vertit,  quae  tamen 


')  Eum  obiisse  ante  a.  169H  omniasua- 
rtent :  hinc  error  typographicus  esse  vide- 
tur  apud  le  Long.  ubi  hic  annus  legitur. 
AUuk  est  a  Pasquale  Rapine  U.  Min.  ejus 
eo^nato.  cujus  exstat  IsJ  hrixtiani*w'naix- 
sani  dans  la  gentdite,  Parisiis  1055  t.  3  in 
4;  le  ('hristianismi'  ftorissant  dans  la  pri- 
mitive  Eglise,  ib.  1063  in  8.  etc.  Cf.  Feller 

VII.  11)9.  -  Annvtutiones  et  jiaraphrasim 
in  ep.  s.  Pauli  ad  Corinthios  et  Hehraeos 
edidit  etiam  praeter  alia  Obadiah  Wal- 
k  e  r  Anglus,  Oxonii  1675,  sed  ante  suura 
ad  Ecdesiam  reditum  1688).  Cf.  plura 
•le  eo  Biogr.  univers.  L.  87. 

*)  Prae8e  ferunthilibellipietaussp  ciem. 
hine  idmodum  dittusi,  ita  ex.  gr.  ejus  vita 
JcmChristi ignWiCv)  prodiit  Bruxellis  1716 
jain  trice.»ima  vice.   De  iis  scribit  Feller 

VIII,  235:  „Pre>que  tous  ces  livres  »e  res- 
sentent  des  opiniuns  d*  un  parti  oppose 
aux  decisions  solennelles  de  I'  Egli^e,  au- 
•  juel  Le  Tourneux  etait  lvsolu  dc  tout  »a- 
eritier.  Un  y  trouve  meine  d'  autres  er- 
reurs,  plus  ou  moins  clairement  enoneees. 
La  maniere  dont  il  parle  de  la  priere  de 
.T.  (.'.  dans  le  jardin,  a  repandu  de*  doutes 
-ur  *es  Ncntiments  ii  1'egard  de  la  divinit^ 
du  Snuveur  des  horames.-  Cf.  Dictionnaire 
d<  s  livres  jansenistes  1,63—70;  11,205; 
III,  3<>7;  Jungmann  KL.  VII-,  1857-51). 


versio  ad  tempus  interdicta  fait  ab 
Harlaeo  archiepiscopo  parisiensi  1688 
(t  28.  Nov.  1686  a.  aetatis  46).  — 
Italice  eandem  epistolam  (Venetiis 
1664)  exposuit  Petros  de  Vecchia 
0.  S.  Ben.  Venetus  '),  montis  casinen- 
sis  abbas,  melphitensis  demum  episco- 
pus,  post  duplicem  translationem  (f 
7.  Jun.  1695),  cuju8  alia  quoque  ex- 
stant  scripta,  ut  ex.  gr.  tr.  de  Ecclesia 
militante  et  triumphanU,  Bononiae  1680 
(ed.  2.);  manuale  praelaiorum,  Vene- 
tiis  1684  in  4.  —  Serre,  quondam 
pastor  calvinianus  charentonensis.  typis 
dedit :  Exposition  du  chapitre  IX.  de 
V  ipitre  de  s.  Paul  aux  Romains,  oix 
l'  on  repond  a  toutes  les  objections  des 
Protestans,  tirees  des  Epltres  et  des 
Predications  de  s.  Paul  rapportees  dans 
les  Actes  des  Apotres,  contre  la  bonte 
de  Dieu  et  V  amour  de  J.  C.  pour  tous 
les  hommes,  pour  Y  instruction  des  nou- 
veaux  catholiques,  Parisiis  1698  in  8. 
Edidit  alia  quoque  opuscula  polemica 
adversus  Calvinianos,  inter  quae  etiam : 
DeVauioriti  de  s.  Augustin  touehant 
la  matiere  de  la  grdce  *),  ib.  1 703  in  8- 
—  Antonius  Nicolaus  du  Bois3)0. 
Praed.  Parisiensis  (t  1697)  edidit  ca- 
tholicam  b.  Judae  epistolam  ad  sensum 
literae  ordinate  explicatam  et  ad  rec- 
tam  christiani  hominis  institutionem 
veterum  patrum  et  novorum  explana- 
torum  face  breviter  illustratam,  Pari- 
siis  1644  in  8.  Ejus  quoque  est  De- 
fensio  b.  V.  Mnriae  et  piorum  cultorum 
illius  contra  lib.  intitulatum :  Monita 
salutaria  b.  V.  Mariae  etc.,  Herbipoli 
1675.  —  Super  epistolam  s.  Jacobi 
edidit  Franciscus  D  u  n  e  a  u  S.  J.  Gallus, 
praepositi  Soc.  J.  theologus  (n.  1599 ; 

')  Cf.  Biogr.  univ.  LXXXV,  229;  Zie- 
gelbauer  pnssim.  t.  IV. 

*)  Cf.  Mem.  de  Trev.  17«U  III,  1566— 
1577;  -lour.  des  Savans  XXXII,  487  -492. 

s»  Alius  est  a  P  h  i  1  i  p  p  o  Goibaud  Du 
Bois  Pictaviensi  (f  1.  Jul.  161)4),  cujusex- 
stant  discours  sur  les  preuves  des  miracles 
de  Molse;  discours  sur  les  pensees  de  J/s. 
Pascal  etc.  Cf.  de  nostro  Batterel  M6moi- 
res  111,  246-51. 


Digitized  by  G 


473 


Herveua,  de  S.  Cruz,  Pexenfelder,  Spanner,  Bartolozzi. 


47-f 


t  26.  Jul.  1684)  Discorsi  theologici  e 
morali,  Romae  1682  in  4;  necnon  Ig- 
natius  de  Zuleta  S.  J.  Hispalensis, 
regi  a  confessionibu?  (t  13.Maj.  1685) 
Lugduni  1668,  Antwerpiae  1672: 
1702.  —  Daniel  Herveus  Nanneten- 
sis  congr.  Oratorii  (t  1694)  elaboravit 
apocalijpsis  b.  Joannis  ap.  explanatio- 
nem  historicam  l),  Lugduni  1684  in  4., 
in  qua  non  tam  prodere  in  apertum 
mjsteria,  quae  hoc  libro  continentur, 
quod  temerarium  esse  arbitrabutur, 
quam  revelationibus  bisce  (usque  ad 
medium  c.  20)  studet  accommodare 
quaecunque  Ectlesiae  in  persecutione 
contigisse  in  historiis  qua  sacris  qua 
profanis  narrantur,  quod  ingeniose  ex- 
sequitur.  —  Antilogias  universae  s. 
Scripturae  componere  nisus  est  Emma- 
nuel  Fernandez  de  SantaCruz  Pa- 
lentinus 2),  s.  theologiae  doctor,  abu- 
lensis  ecclesiae  magistralis  ut  vocant 
sive  a  conciombus  sacris  canonicus, 
chiapensis,  deinde  guadalaxarensis,  tan- 
demque  angelopolitanae  ecelesiae  in  oc- 
cidentali  India  (Pueblos  de  los  Angeles) 
episcopus  (t  1699).  Tomus  1.,  qui 
complectitur  Genesim  et  Exodum,  pro- 
diit  Segoviael671  inf.,  Lugduni  1681 
inscriptus  conciliatio  Genesis  et  Exodi 
locoruin,  qui  apparentem  continent  an- 
tinomiam;  2.  ib.  1677  complectitur  re- 
liquos  tres  Moysis  libros;  3.  ib.  1689 
pertingit  usque  ad  2.  1.  Regum.  — 
Mich.  Pexenfelder  S.  J.  (t  23.Febr. 
1685)  collegit  Florum  biblicum  et  hi- 
storicum  concionatorem  t.  2,  quorum 
] .  exhibet  narrationes  ex  historia  sacra 
V.  T.,  Sulzbaci  1680;  1704  ed.  4.  — 
Andreaa  Spanner  S.  J.  Moravus  (n. 
16.  Nov.  1U39;  t  24.Febr.  1694)col- 


')  Cl.  acta  erud.  lipa.  a.  1685  p.  95— 
100:  Biojpr.  univ.  XX,  309. 

-)  Kjus  vita  auctore  Knnuanucl*»  de 
Torrea  pro«Uit  Matriti  1722.  Aliu»  e»t  ab 
•*o  Krn.  Ff  rnandez  S.  J.  Lnaitanus  if 
10.  Jun.  1093).  «ujua  est  Alnut  inatrtiitht 
nu  J)outrina  u  Yida  Christna,  «ujus  pro- 
dieruut  t.  3  iVx  .'»)  in  1.  Oliaij.one  1688— 
UVM. 


legit  in  concionatorum  utilitatem  Pohj- 
antheam  sacram  ex  universae  s.  Scri- 
pturae  ntriusque  T.  figuris,  symbolis, 
testimoniis  necnon  e  selectis  patrum 
aliorumque  auctorum  sententiis  .  .  .  de 
virtutibus  et  vitiis  pro  concionibus 
adornandis,  Augustae  V.  1702  t.  2  in 
f.;  1710;  1739;  Nissae  1749  et. 

201.  Nec  praetermittendus  est  Ju- 
lius  as.  Anastasia  Bartolozzi  O.Cist. 
congr.  s.  Bernardi  reformatae  Celanici 
in  Abrutiis  l .  Apr.  1613  natus,  per  36 
annos  linguae  hebraicae  professor  et 
abbas  s.  Sebastiani  ad  eatacumbas  (t 
1 9. Oct.  1 687).  Edidit  siqtfidem  biblio- 
thecam  inagnam  rabbinicam  de  scripto- 
ribus  et  scriptis  hebraicis  (secunduni 
ordinem  alphabeti),  hebraice  et  latine 
Romae  1675.  1678.  1683  v.  3  in  !'., 
quibus  ejus  discipulus  et  sodalisCaro- 
lus  Josephus  Imbonati  ex  ejus  sci  i- 
ptis  (sed  ex  propriis  auctum)  quartuui 
adjecit,  Romae  16S3.  Opus  quideni 
admodum  rarum  etdiligens  *),  sed  non 
ea  qua  par  est  crisi  elaboratum,  funda- 
roentum  est  bibliothecae  auctore  Woltio 
aliorumque  operum  similium.  Inseruit 
illi  etiam  dissertationes  plurimas  de 
variis  antiquitatis  ecclesiasticae,  judai- 
cae  praesertim,  argumentis,  in  quibus 
etiam  ex  fontibus  ipsis  rabbinicis  plura 
ad  confirmandam  religionem  christia- 
nam  eruit.  Ansam  huic  operi  dederat 
R.  Juda  J  o  n  a  seu  Joannes  Bapt.  Jona 
ex  Judaeo  Christianus,  auctoris  in  rab- 
binicis  doctissimus  magister  et  vati- 
cana  in  bibliotheca  ab  a.  1650  usque 
ad  d.  26.Maji  166S,  quo  vivere  desiit. 
socius,  hebr&icae  linguae  in  romano 
archigymnasio  et  in  collegio  de  Pro- 
paganda  fide  lector,  librorum  hebrai- 
corum  in  bibliotheca  vaticana  scriptor, 
orientalium  linguarum,  Judaeorutn  at- 

')  Cf.  Cinelli,  Bibliotheca  volante. 
Scauzia  VIII,  p.  75  ;  act.  erud.  lips.  KJHIi 
1».  5SH  600  et  .Suppl.  II,  297  303.  Plura 
de  <o  <f.  apml  Mazzut  helli  II,  4li8 ;  Ilio«^r. 
univ.  III,  461;  Saxiura  IV'  594;  Kaul< n 
KL.  1»,  2060. 


Digitized  by  Google 


4  7  3     1681  —  1700.  Duciphnae  ad  ss.  lit.  spectantes.  Bartoloxzi,  Imbonatus.  476 


que  Aetbiopum  apud  3.  Sedem  inter- 
pres  et  catecbumenorum  instractor, 
cujus  doctrinam  omnemque  animi  vi- 
taeque  conditionem  praedicat  auctor 
III,  48  ss.  Hic  8tribere  inceperat  cata- 
logum  omnium  auctorum  hebraeorum, 
temporum  serie  servata,  facto  initio  ab 
Abrahamo  patriarcha  uaque  ad  secu- 
lum  XVII.  Sed  morte  praeventus  illum 
absolvere  non  potuit.  Hujus  catalogi 
aliqua  folia  auctori  communicaverat, 
quae  ipsum  impulerunt,  ut  bibliothe- 
cam  hanc  rabbinicam  scriberet,  stilo 
tamen  prorsus  diverso.  Jonas  c  im  re- 
censuit  auctores  secundum  tempus, 
quo  floruerant,  unde  dicendus  potius 
fuisset  iste  liber  chronologia  auctorum 
hebraeorum :  de  ipsis  auctoribus  prae- 
ter  nudum  nomen,  cognomen  et  patri- 
am  nullam  aliam  notitiam  attulerat, 
contentus  si  solum  nomen  aut  titulum 
libri  indicasset,  nihil  de  ipsius  argu- 
mento  referens.  A  qua  migistri  me- 
thodo  longius  abiit  Bartoloccius  Chh- 
stianorum  usibus  magis  inserviens. 
Sed  rabbinorura  numerum  admodum 
auxit^  recensens  in  hac  bibliotheca  pro- 
phetas,  Christianos  judaicae  originis, 
philosophos,  medicos,  doctoras  etiam 
christianos,  Mahommedanos,  apostatas, 
gentiles,  dummodo  umbram  quandam 
rabbinicam  induerint,  ut  Avicennam, 
Hippocratem,  Averroen,  Eucliden,  Ar- 
chimedem,  Aristotelem,  Aesopum,  B08- 
thium,  imo  et  Thoraam  Aquinatem.  Ne- 
que  contentus  est  libraria  tantum  ju- 
daeorum  monumenta  et  doctrinae  ve- 
stigia,  operum  editiones  et  versiones 
vel  mss.  exhibere,  ?ed  et  morum  for- 
mam  animique  et  studii  imaginem  si- 
stere  studet;  in  refutandis  tamen  Ju- 
daeorum  naeniis  et  somniis  nimis  pro- 
lixus  est.  Hinc  de  hoc  opere  scribunt 
acta  eruditorum  lipsiensium  l) :  ,Ad- 
mirabilis  industriae  et  magnae  utilita- 
tis  opus  est,  quo  cl.  Bartholoccius  inter 
illnstres  philologos,  quibus  Roma  ho- 


'i  Suppl.  II,  297:  cf.  Olivieri  in  Dict.  de 
la  Bible  ed.  Vigouroux  I,  1474. 


die  inclaruit,  de  philologia  se  optime 
meritum  abunde  demonstravit.  Am- 
plissimum  enim  pandit  thesaurum 
scriptorum,  qui  antiquissimam  judaeo- 
rum  in  toto  orbe  fidem,  mores  ritusque 
olim  sacratissimos  vel  ab  illis  servatos 
vel  variis  artibus  hodie  interpolatos 
uberrime  describant.  Fecit  cl.  auctor 
quod  philologo  et  in  Judaeorum  monu- 
mentis  versatissimo  doctore  christiano 
dignum.  Praeterquam  quod  paucis  da- 
tum  sit  in  recondita  rabbinorum  pene- 
tralia  profundius  descendere ,  vix  uni 
alterive  par  contingit  ansa  locupletis- 
simam  farraginem  librorum  judaicorum 
editorum  ac  mss.,  qui  in  vaticana  l)  et 
illustribus  bibliothecis  aliis  Romae  vi- 
suntur,  distinctius  contemplandi  et  cu- 
ratius  praeclaro  Bartoloccii  exemplo 
excutiendi.*  lmbonatus  complementi 
instar  adjecit  2)  t.  5.  seu  bibliotheeam 
latino-hebraicam  sive  de  scriptoribus  la- 
tinis,  qui  ex  diversis  nationibus  contra 
Judaeos  vel  de  re  bebraica  utcumque 
scripsere,  additis  observationibus  cri- 
ticis  et  philologico  -  historicis ,  quibus 
quae  circa  patriam,  aetatem,  vitae  in- 
stitutum  mortemque  auctoram  consi- 
deranda  veniunt,  expenduntur.  Coro- 
nidis  loco  adventus  Messiae  a  Judaeo- 
rum  blasphemiis  ac  haereticorum  c-a- 
lumniis  vindicatur,  Scripturaram,  pa- 
trum,  conciliorum  rabbinorumque  suf- 
fragiis  obsignatus;  quae  appendix  ge- 
minas  dissertationes  (amplissimas)  tbe- 
ologico  -  historico  -  degmaticas  comple- 
ctitur,  quarum  in  uoaMessiam  in  lege 
promissum  advenisse  V.  T.  et  rabbino- 
ram  calculis  demonstratur :  in  altera 
omnes  ferme  haereses  contra  divinita- 
tem  et  humanitatem  Christi  Domini 
referuntur  et  refelluntur  ex  hebraico. 


i)  Ex  card.  (^uirini  opist,  decad.  2.  ep. 
9.  colligimus  Bartoloccium  compo- 
suissp  catalogum  mss.  liebraicorum,  quae 
in  bibliotheca  vaticana  asservantur.  l  on- 
tinetur  ille  v.  3  in  f.  atque  in  tli.  ta  biblio- 
theca  ejus  saltein  tempore  asservabatur. 

»)  Cf.  Argellati  t.  1  p.  2  pag.  737. 
Hiogr.  univ.  AXI,  202. 


Digitized  by  G 


477 


Patrologia.  Jo.  Bapt.  Coteleriua. 


47S 


graeco  latinoque  codice  auctoritatibus 
depromptis.  Praemittitur  cnronotaxis 
totius  s.  Scripturae,  qua  statuitur  na- 
tale  Christi  Domini  anno  ab  0.  c.  4000, 
Bomae  1694  in  f.,  unde  totum  opus 
complectitur  5  v.  Adjecit  Imbonati 
quoque  supplementum  de  mensuris  et 


monetis  Hebraeorum  ad  tr.  Franc.  Car- 
riere,  Romae  1692  in  f.,  si  fides  le 
Long:  illud  tamen  ignoravit  diligen- 
tissimus  Argellati.  Plures  diss.  ez 
Bartolocii  op.  recepit  Ugolinus  in  suum 
thesaurum. 


IV.  Patrologia. 


202-  Incipit  jam  gloriosa  ea  perio- 
dus,  qoae  in  ss.  patrum  operibus  e  te- 
nebris  eruendis,  secundum  regulas  sa- 
nae  criticae  discemendis,  emaculandis 
ac  omnigenae  eruditionis  apparatu  illu- 
strandis  plurimum  de  Ecclesia,  de  s. 
theologia,  de  ipsis  ss.  patribiis  meruit. 
Immortalia  enim  sunt  merita  Joan. 
Garnerii,  Lucae  D'Achery,  Cote- 
lier,  Possini  etc.  Omnes  autem,  si 
unum  alterumque  excipias  eosque  nul- 
lius  fere  famae  >),  Galli  fuere.  De  pa- 
trum  apostolicorum  operibus  sollicitus 
fuit  Joannes  Baptista  Cotelerius 
(Cotelier)  Nemausii  natus  1627  patre 
caiviniano,  qui  tamen  fidem  catholicam 
est  amplexus  (1628).  Cum  ejus  nutrix 
peste  correpta  obiisset,  nulla  alia  in- 
fantem  contagii  timore  ad  ubera  ad- 
mittere  voluit,  hinc  caprae  mammam 
Bugere  cogebatur,  unde  forte  valetudi- 
neminfirmam,  qua  semper  fuit  affectus, 
traxisse  videtur.  Puer  adhuc  linguas 
callebat  hebraicam,  graecam  et  latinam 
adeo  bene,  ut  nondum  natus  annos 
quatuordecim  in  comitiis  cleri  galli- 
cani  (l 641)  quemlibet  s.  Scripturae 
textum  ex  hebraico  vel  graeco  verteret 
reddita  omnium  dificultatum  gramma- 
ticarum  ratione,  unde  omnes  in  sui  ra- 
puit  admirationem,  patrique  aucta  fuit 
pensio,  ut  tam  bonae  spei  puerum  di- 
ligenter  posset  instituere.  Absoluto 
theologiae  studio  baccalaureus  creatur 


')  Cf.  Schoeneinann  biblioth.  hist  lit 
PP.  lat  I,  314. 


(1647)  et  adolescens  21  annorum  in- 
ter  Sorbonae  socios  recipitur  (1648), 
sacris  tamen  ordinibus  non  fuit  initia- 
tus.  Magni  factus  est  a  cardinali  Ri- 
chelieu,  Sirmondo,  Petavio  universo- 
que  clero  gallicano,  qui  annuam  ei  as- 
signavit  pensionem,  quo  studiis  vacare 
posset.  Codices  graecos  bibliothecae  re- 
giae  jussu  Colberti  lustravit  atque  re- 
censuit,  quo  in  labore  quinque  insu- 
davit  annos  (t  12.  Aug.  1686  a.  aeta- 
tis  58).  Inter  eruditissimos  sui  tem- 
poris  viros  numerandus  est  tantamque 
eruditionem  mira  modestia  morumque 
candore  condiebat1).  Haec  sunt  opera 
quae  edidit:  SS.  patrum,  qui  tempori- 
bus  apostolir.is  floruerunl,  Barnabae, 
Clementis,  Hermae,  Ignatii,  Polycarpi 
opera  edita  et  non  edita,  vera  et  sup- 
posita,  graece  et  latine  cum  notis,  Pa- 
risiiB  1672  v.  2  in  f.;  ed.  admodum 
rara;  aucta  notia  aliorum  virorum  do- 
ctorum,  qui  in  singulos  patres  memo- 
ratos  8cripserunt,  ut  Hug.  Menardi, 
Usserii,  Vossii,  etc.,  Antwerpiae 
1698  t.  2  in  f.  cura  Joan.  Clerici; 
Amstelodami  1724  t.  1  in  f.  ed.  insig- 
nis  et  locupletior  *).  Notae  aunt  vere 
eruditae  jureque  a  quibuslibet  idoneis 


>)  Plura  de  eo  cf.  apud  Hefelc  KL.  II», 
1157;  Niceron  IV,  234—249;  in  encoraio 
Baluzii  praeraiano  editioni  antwerpiensi 
patrum  apoatolicorum;  Journal  dea  Savana 
XIV,  406  ;  XXVII,  114;  Dupin  XVIII,  186: 
Acla  erud.  lipg.  1699  p.  1—5;  Biogr.  univ. 
X,64. 

*)  Journal  des  Sav.  LXXVI,  41. 


Digitized  by  Google 


479 


1681  —  1700.  Patrologia.  <  otelerius,  DAchery, 


4SO 


censoribus  laudatae,  in  quibus  nonnisi 
de  iis  disserit,  de  quibus  alii  nondum 
scripserunt.  ,  Illud  tamen,  addit  N  o  u  r- 
ry1),  eruditi  desiderant,  ut  a  propo- 
sito  auctoris  sui  textu  minus  saepe  ille 
digressus  fuisset,  nec  suis  tam  facile 
indulsiaset  conjecturis.*  Fructum  suae  j 
diligentiae  in  lustrandis  mss.  biblio- 
thecae  regiae  et  colbertinae  exhibuit 
t.  3  inscriptis:  Ecclesiae  graecae  mo- 
numenUiy  graece  et  latine.  Parisiis  1  67  7. 
1681.  1686,  quibus  ex  ejus  schedis 
quartum  adjecere  m  aurini  2)  inscri- 
ptum  Analecta  graeca  seu  varia  opus- 
cula  graeca  hactenus  nondum  edita 
1688  in  4.  Collectio  haec  varia  est  at- 
que  multiplex,  qua  exegetica,  canonica, 
juridica,  liturgica,  ascetica,  ethica.  hi- 
storica,  chronologica,  geographica,  dog- 
matica,  polemica  una  cum  homiliis, 
quaestionibus,  symbolis,  dissertationi- 
bus,  epistolis,  scholiis,  carminibus, 
actis  martyrum,  vitis  sanctorum,  elo- 
giis,  fragmentis  ceterisque  cujusque 
generis  scriptis  continentur 3),  plura 
vero  selectbsimis,  criticis  praesertim, 
annotationibus  illustrata  t,unt.  Homi- 
liae  quatuor  in  P*almos  et  interpretatio 
prophetiae  Danielis  graece  et  latine, 
1661  in  4.,  quas  putat  esse  Chryso- 
stomi,  aliis  tamen  propter  stili  diver- 
sitatem  dissentientibus. 


'1  l)i>8.  de  ep.  8.  Ignatii  p.  3  c.  2  §  2. 

»i  Fuerunt  ro'  Maurini  Ant.  Pouget, 
Bern.  Montfaucon  et  Jacobu»  L o pi- 
nus,  qui  multa  quoque  Athaua.sii  latina 
fecit,  quae  habentur  in  ed.  s.  Athanasii, 
quani  curavit  M  o  n  t  f  a  u  e  o  n ,  cui  in  hac 
editione  socius  destinatu.s  erat.  Montfau- 
con  m  praefationis  fine  ita  de  eo  acribit: 
..Ingemui  ablatum  mihi  >yminystain  roe- 
uiu  D.  J.  L  o  p  i  n  u  m  ,  quocuin  initio  hu- 
ju-.ce  rditioui8  dabaraus  operas  mutuas. 
(s  vix  dum  ad  raediam  1.  t.  purtem  deve- 
neramus,  cum  praematura  morte  abreptus 
(161)3)  mihi  summo  dolori  fuit,  vir  latine 
et  graece  probe,  hebraice  •jLtTpicu;  eruditus, 
in  phdosophicis  apprhne  versatus,  comi- 
tate  et  modestia  juc.ndus  sodalibus.* 

3H"'f.  Acta  erud.  lips.  1682  p.  135  - 
138:  1687  p.  381—383,  ubi  catalogus  eo- 
rum  exhibetur,  quae  t.  2.  et  3.  continentur. 


203.  Plura  veterura  opera  e tenebris 
eruit  Lucas  D'Achery  (Dacherius, 
Acherius)  0.  S.  Ben.  Sancti  Quintini 
in  Picardia  a.  1609  natus.  Licet  vero 
a  juventute  infirma  semper  uteretur 
valetudine,  indefessa  tamen  diligentia 
totus  studiis,  pietatis  et  vitae  religiosae 
exercitiis  incubuit ,  ut  in  virtute  ac 
scientia  vere  excelleret  omnibusque 
esset  admirationi,  hinc  non  solum  viri 
docti  sed  et  pii  ejus  exquirebant  con- 
silium.  Et  quamvis  nullo  unquam  alio 
fungeretur  quam  bibliothecarii  munere 
in  monasterio  parisiensi  s.  Germani  a 
Pratis  (de  Pres),  post  Menardum  ipse 
praecipuus  fuit  auctor  et  fautor  illius 
spiritus  et  fervoris  literarii,  qui  mau- 
rinam  congregationem  hoc  tempore  ani- 
mavit  et  cui  s.  theologia,  patrologia 
in  primis,  tot  opera  debet.  Ipse  selegit 
meliores  spei  tirones,  ac  eos  velut  ma- 
nu  ducebat  in  notitiam  mss.,  historiae 
literariae,  antiquitatis  cognitionem: 
ad  atudiuni  excitabat,  ac  ia  eo  quacun- 
que  poterat  ope  juvabat.  Bioliothecam 
cui  praeerat  selectissimis  codicibus  et 
libris  augebat,  ejusque  usum  aptis  ca- 
talogis  quam  commodissimum  redde- 
bat.  Diuturnis  morbis  laboribusque 
fractus  demum  decessit  29.  Apr.  1683 
a.  aetatis  76  ab  omnibus,  etiam  Ale- 
xandro  VII.  et  Clemente  X.  maximi 
factus  l).  Praecipua  quae  edidit  sunt: 
SpicUegium  veterum  aliquot  scriptorumf 
qui  in  Galliae  bibliothecis,  maxime  Be- 
nedictinorum,  latuerant,  Parisiis  1635 
—  1 6 7 7  v.  1 3  in  4.,  editio  rara  z);t]. 
1665;  2.  1681  ;  t.  3.  bibliophilis  plane 
incompertus  ( 1 0  8 7 )  demum  repertus 
fuit  in  bibliotheca  bruxellensi.  Cum 
vero  in  ea  scripta  sine  ullo  ordine  ex- 

')  Cf.  Seback  KL.  III»,  1309  ;  Niceron 
XXI,  331—338;  Biogr.  univ.  I,  141 ;  Jour- 
nal  des  Savana  XIII,  508 ;  Dupin  XVIII, 
144 :  Feller  I,  24 ;  Tassin  etc,  qui  accurate 
recenset  qua«  singulis  apkilegii  tomis 
continentur:  Memoires  de  Trevoux  1685 
ad  diem  26.  Nov.  et  elogium  conccriptum 
a  Maugendre,  Ambiani  1775. 

Cf.  Joumal  des  Sav.LXX V,  99—118; 
XCIII,  141. 


Digitized  by  Google 


481 


Lucas  D'Achery. 


482 


hibeantur,  novam  ed.  curavit  Francis- 
ins  de  la  Barre  (f  1738),  in  qna 
scriptorum  opera  omissis  *)  quibusdaro 
ad  quendam  ordinem  secundum  mate- 
rias  et  annos  rediguntur,  Parisiis  1723 
v.  3  in  f.,  quae  ed.  minus  correcta  est 
priori,  licet  in  titulo  legatur  »accura- 
tior  priori  et  infinitis  prope  mendis 
ad  fidem  mss.  codd.  expurgata.4  Oc- 
currunt  in  hac  celeberrima  eollectione 
eruditorum  maximo  applausu  excepta 
veterum  auctorum  opera  v.  g.  s.  Isi- 
doriHisp.  1.  de  ordine  creaturarum  ad 
Braulium  ep. ;  sermo  s.  T  h  e  o  d  or  i  Stu- 
ditae  de  s.  Bartholomaeo  Ap.,  s.  An- 
selmi  archiep.  cantuariensis  tr.  asce- 
ticus ;  P  e  t  r  i  Cellensis  2)  tr.  de  disci- 
plina  claustrali,  Jonae  ep.  aurelia- 
nensis  opusculum  de  institutione  regia; 

Petri  Chrysologi  sermones  5  de 
oratione  dominica;  vitae  sanctorum, 
chronica,  epistolae,  acta  conciliorum  ac 
«  onventuum  eeclesiasticorum,  praeser- 
tim  vetera  acta  ad  concilium  pisanum 
pertinentia,  diplomata ,  instrumenta, 
tabularia  etc.  »Multum  laudat,  scribit 
card.  Bona  in  ep.  10.  Sept.  a.  1663 
ad  auctorem,  summus  pontifex  (Ale- 
xander  VII.)  Spicilegium  tuuro,  dixit- 
que  aibi  prae  omnibus  placere  virorum 
illustrium  epistolas,  et  ea,  quae  perti- 
nent  ad  historiam  et  ad  antiquam  Ec- 


M  De  xingulari  omissione  ex  t.  V.  pag. 
106—52  disserunt  Analecta  boll.  XVII 
«1809),  43—50. 

»)  Petri  abbatis  Cellensis  primum,  de- 
indc  s.  Kemigii  apud  Remos  ac  demum 
episcopi  (arnotensis  opera  otnnia  edidit 
Parisus  1671  in  4.  Renatus  Ambrosius 
J  a  n  v  i  e  r  0.  S.  Ben.  ortus  in  dioecesia  ce- 
nomanenMB  vico  Sanctae  Osannae  nuncu- 
pato(t  1682).  Cumegregiecalleret  linguam 
hebraicam,  edidit  commentarios  R.  Davidis 
Kimehi  in  P*almoa  Davidis  regis  et  pro- 
phetae  ex  hebraeo  latine  redditos,  Parisiis 
1666  in  4.  Quia  vero  Kimchius  operi  suo 
non  pauca  contra  religionem  chriHtianam 
ex  more  rabbinorum  intexuernt,  ea  Jan- 
vier  omittenda  duxit  ceu  parum  ad  psal- 
morum  intelligentiam  facientia.  Cf.  Ziegel- 
baoerlV.  14.  665.  686;  Feller  IV,  579; 
Ta*»in,  Hiwtoire  litt.  de  la  congr.  de  Saint- 
Maure. 


clesiae  disciplinam :  nam  haec,  inquit, 
singularia  sunt  et  historia  epistolaris 
omnium  certissima  est.  Tumsubdidit: 
Utiliorem  praestare  operam  reipublicae 
literariae,  qui  eruendis  e  situ  biblio- 
thecarum  veterum  lucubrationibus  in- 
cumbunt,  quam  qui  novos  cudnnt  li- 
bros :  libri  enim  novi,  si  quid  boni  con- 
tinent,  ab  antiquis  mutuari  solent.  Hoc 
estjudicium  de  studiis,  quod  ab  ore 
SS.  D.  N.  acceptum  tibi  sincere  reprae- 
sento  nihil  addens,  nihil  minuens. «  Fa- 
tendum  tamen  est  opuscula  quaedam 
non  esse  genuina ,  sed  ab  Hier.  V  i  g- 
nier  (cf.  III8,  1096)  conficta,  quae 
Dacherius  bonafide  recepit.  Hujus  col- 
lectionis  quasi  continuatio  sunt  Vetera 
analeeta  sive  collectio  veterum  aliquot 
operum  et  opusculorum  ex  editione  et 
cum  notis  Joan.  Mabillon,  Parisiis 
1723  in  f.  Barnabae  epistola  catholiea 
graece  et  latine  cum  notis  et  observa- 
tionibus  Hugonis  Menardi,  qui  mor- 
te  praepeditus  eam  edere  non  potuerat 
(cf.  III3,  1148),  Parisiis  1645  in  4; 
b.  Lanfranci  cantuariensis  archiepiscopi 
opera  omnia:  vita  et  epistolae  notis  et 
observationibus  accuratis  doctisque  il- 
lustratae,  ib.  1 648  in  f. ;  Venetiis  1745; 
Asctticorum  vulgo  spiritualium  opuscu- 
lorum,  quae  inter  patrum  opera  repe- 
riuntur,  indiculus,  christianae  pietatis 
cultoribus  ab  asceta  benedictino  dige- 
stus  (jussu  praepositi  generalis),  1 648 
in  4;  1671  cura  sodalis  Jacobi  Remi 
(t  1703)  ed.  auctior,  in  qua  tamen  non- 
nulla  opuscula  laude  minus  digna  com- 
mendantur;  ven.  Guibbtrti  ab.  b.  Ma- 
riae  de  Novigento  opera  omnia  (nunc 
primum  edita),  cum  appendice,  quae 
plura  alia  veterum  scripta  complecti- 
tur,  ut  ex.  gr.  H  u  g  o  n  i  s  rothomagen- 
sis  archiepiscopi  11.  tres  dogmatum 
christianae  fidei  contra  haeretico9  sui 
temporis,  ib.  1651  in  f.  Denique  ipse 
incepit  colligere  Acta  sanctorum  0.  S. 
Bened.,  quorum  v.  9  in  f.  prodiernnt 
Parisii8  1468 — 1701,  quae  complec- 
tuntur  sex  secula  ab  a.  Christi  500  — 
1 100,  quo  in  labore  eum  strenue  juvit 


Digitized  by  Google 


483 


1681-1700. 


Patrologia. 


484 


Mabillon:  acta  suppedituvit  Dacheriua: 
praefationes ,  annotationes ,  illustra- 
tiones  etc.  sunt  Mabillonii. 

204.  Cum  pleraque  scripta,  quae 
Dacherius  in  suo  exhibet  spicilegio, 
ad  medium  magis  spectent  aevum,  prae- 
termittere  hic  non  possumus  virum 
diffusissimae  lectionis  stupendaeque 
doctrinae,  qui  ad  illustranda  mediae 
aetatis  scripta  plurimum  contulit,  Ca- 
rolum  scil.  duFresne  (latine  Fraxi- 
netus)  Dominum  du  Cange  Ambiani 
1 8.  Dec.  1610  natum.  Absoluto  juris 
studio  receptus  est  inter  advocatos  par- 
lamenti  parisiensis  (11.  Aug.  1631), 
verum  mux  causis  forensibus  dimissis 
in  patriam  rediit,  totusque  librorum 
omnis  generis,  praesertim  hiatoriae  sa- 
crae  et  profanae  studio  se  dedit.  Ab 
anno  1645  munus  quaestoris  apud 
Ambianos  obivit.  Peste  grassante  Am- 
biani  1668  magno  suo  commodo  et  li- 
terarum  profecta  Parisios  secessit,  ubi 
ad  mortem  usque  (23.  Oct.  1688)  re- 
mansit.  Stupendam  ejus  eruditionem 
commendabat  sentiendi  loquendique 
modeatia  l).  Pruecipua  ejusdem  opera 
sunt :  Glossarium  ad  scriptores  mediae 


')  Cf.  Niceron  VIII,  69:  X,  p.  1  pag. 
178;  Baluze  in  Vita  praemiasa  editioni 
Chronici  pafcchalis ;  Dupin  XVlll,  141; 
Journal  de.i  Savans  XVI,  581— 5S9;  quod 
CLI,  192—213  et  394—420  catalogutn  ad- 
modum  prolixum  exhibet  operum  et  dis- 
sertationum  ejusdem  ineditarum  ;  Biogr. 
univ.  VII,  14,  ubi  de  eo  leg.inus  ■  „On 
trouve  reunia  dani>  s»-8  ouvrages  les  cha- 
racteresd'un  historien  consomme,  d' un 
geo}?raphe  exact,  d'un  junscon8u'te  pro- 
fond,  d  un  genealogi.-.te  eclair£,  d'un  an- 
tiquaire  savunt  et  pleinement  verse  dims 
1a  connai>sance  des  ni&lailles  et  dea  in- 
scriptions.  11  savait  presque  toutes  les  lan- 
gues,  poaseUut  a  fond  lea  belles  lettres,  et 
avait  puis6  dans  un  nombre  inBni  de  mn- 
nuscrits  et  de  pieces  ori<,unales,  des  con- 
nais^ances  aur  les  moeurs  et  bui  les  usa- 
ges  des  sieclee  le*  plu>  obscun*.  Les  i^a- 
vantes  prefaces  de  ses  glossaires  font  en- 
core  preuve  d'  un  genie  philosophique,  et 
sont,  en  leur  genre  ce  qu'on  peut  lire  de 
meilleur  pour  le  fond  et  pour  le  style." 


et  infimae  latinitatis,  in  quo  latina  vo- 
cabula  novatae  significationis  aut  usus 
rarioris,  barbara  et  exotica  explicantur, 
notationes  et  originationes  reteguntur, 
complures  aevi  medii  ritus  et  mores, 
legum,  consuetudinum,  municipalium 
et  jurisprudentiae  recentioris  fonnu- 
lae  et  obsoletae  voces,  utriusque  ordi- 
nis  ecclesiastici  et  laici  dignitates  et 
officia  et  quamplurima  alia  observa- 
tione  digna  recensentur,  enucleantur, 
illustrantur,  Parisiis  1678  t.  3  in  f., 
opus  infinitae  lectionis,  admirabilis 
diligentiae,  magnae  utilitatis,  est  enim 
quasi  oceanus  omnium  glossariorum 
minorum  et  particularium.  In  praefa- 
tione,  quae  merito  celebratur,  diligen- 
ter  disserit  de  variis  lexicis  et  glossa- 
riis,  quae  usque  ad  renatas  literas  ob- 
tinuere  ').  Post  praefationem  catalo- 
gum  exhibet  quinque  circiter  millium 
auctorum  mediae  et  infimae  latinitatis 
cum  brevibus  notitiis  biographicia  et 
literariis.  Ad  comprobandas  variarum 
vocum  significationes  ad  140,000  te- 
stimonia  scriptorum  adducit:  quando- 
que  integras  inserit  dissertationes,  in- 
ter  quas  ea  eminet,  quae  est  de  numis- 
matibus  imperatorum  graecorum.  Mi- 
rum  autem  videri  non  debet,  si  in  tanta 
vocum  explicandarum  multitudine  non 
semper  omnium  criticorum  votis  ex 
asse  satisfacere  videatur.  Hoc  enim 
superat  unius  hominia  laborem,  prae- 
sertim  quando  defuerunt  tot  criticae 
subsidia,  quibus  modo  abundamus.  Pro- 
diit  etiamFrancofurti  ad  Moenum  1 68 1 
editio  aucta;  1710;  Parisiis  1733 — 
1736  ed.  locupletior  et  auctior  opera 
et  studio  monachorum  (Dantine  et  Car- 
pentier)  0.  S.  Ben.  e  congr.  s.  Mauri, 
t.  6  in  f.;  Basileae  1762  t.  3  inf.  Sup- 
plementa  adjecit  *)  Carpenterius 
0.  S.  Ben.  Parisiis  1766  t.  4  inf.;  cum 


•)  Cf.  Jo.  Fabricius  in  hist  bibl.  fabri- 
cianae  III,  275  ss. ;  Journal  des  Savans  VI, 
342-347  ;  382-389. 

*)  De  Carpenterii  opere  cf.  Klotz, 
acta  literaria  4,  379  -390. 


Digitized  by  Google 


483 


Car.  du  Fresne  du  Cange. 


486 


hisetadditamentisAdelungii  et  alio- 
rum  cura  G.  A.  L.  H  e  n  s  c  h  e  1 ,  Pari9iis 
1840 — 1850  t.  7  in  4.  Adelung  epi- 
tomen  ex  glossario  et  Carpenterii  sup- 
plementi9  exhibuit  Halae  1772—1784 
t.  6.  Hujus  op.  velut  supplementum 
est:  L.  Diefenbach  Glossarium  lati- 
no-germanicum  med.  et  inf.  latinitatis, 
Francofurti  1 857.  Novistotum  opusdi- 
gessit  curi9  Leop.  F  a  v  r  e  Niorte  1 883- 
b8  t  X,  qui  in  illud  Glos8arium  galli- 
cum,  quod  ante  ib.  ediderat  1879. 
1880.,  recepit.  Glossarium  ad  scripto- 
res  mediae  et  infiinae  graecitatis:  acce- 
dit  appendix  ad  glossarium  mediae  et 
infimae  latinitatis  una  cum  brevi  ety- 
mologico  linguae  gallicae  ex  utroque 
glosgario,  Parisiis  1663  v.  2  in  f.,opus 
pariter  exquisitum.  Histoire  de  V  Em- 
pire  de  Constantinople  sous  les  Empe- 
reurs  francois,  Parisiis  1657  in  f.,  di- 
visa  in  2  pp.,  quarum  1.  exhibet  V  Hi- 
stoire  de  la  ConquGte  de  Constantino- 
ple  par  les  Francois  et  les  Venetiens 
en  1204  ecrite  par  GeofFroi  de  Ville- 
hardouin  en  son  vieil  langage,  cura 
versione,  glossario,  continuatione ;  Hi- 
stoire  de  s.  Louis  Hoi  de  France  ecrite 
par  le  Sire  de  Joinville  et  enrichie 
de  nouvelles  observati^ns  et  disserta- 
tions  Historiques  et  de  plusieurs  autres 
pieces  concernant  ce  Regne,  tirees  des 
Mas..  ib.  1668  in  f.;  Joan.  Cinnami 
historiarum  de  rebus  gestis  a  Joanne  et 
Manuele  Comnenis  11.  6  graece  et  latine 
cum  notis  historicis  et  philologicis,  ut 
et  in  Nicephori  Bryennii  et  Annae 
Comnenae  historiam:  acceditPauli 
Silentiarii  descriptio  s.  Sophiae,  graece 
et  latine  cum  ejus  uberiore  comraen- 
tario,  ib.  1670  in  f.  (inter  scriptores 
byzantinos) ;  historia  byzantina  duplici 
eommentorio  illustrata,  quorum  prior 
familias  ac  stemmata  imperatorum  CP. 
cum  eorundem  auctorum  numismati- 
bus  et  aliquot  iconibus,  praeterea  fa- 
milias  dalmaticas  et  turcicas  complecti- 
tur:  alter  descriptionem  urbis  CP.  qua- 
lis  exstitit  sub  imperatoribus  christia- 
nis,  ib.  1680  in  f. ;  Joan.  Zonarae  an- 


nales  ab  exordio  mundi  ad  mortem  Ale- 
xii  Comneni,  graece  et  latine,  ib.  1686 
v.  2  inf;  Chronicon  paschale  a  mundo 
condito  ad  Heraclii  imp.  a.  20.,  opus 
hactenus  fastorum  siculorum  nomine 
laudatum,  deinde  chronicae  temporum 
epitomes,  ac  denique  chronici  alexan- 
drini  lemmate  vulgatum :  nunc  tandem 
auctius  et  emendatius  prodiit  cum 
nova  latina  versione  et  notis  chronicis 
et  historicis.  Du  Cangii  morte  inter- 
veniente  curavit  editionem  B  a  1  u  zius, 
ib.  168S  in  f.  Praecedunt  notas  selecta 
quaedam  ad  illustrationera  chronici  pa- 
schalis  spectantiu,  quorum  nonnulla 
Petavius  in  doctrina  temporum  et  Ura- 
nologio,  nonnulla  Bucherius  in  doctrina 
temporum,  nonnulla  Dodwellus  in  ap- 
pendice  ad  dissertationes  cyprianicas 
vulgavit,  nonnulla  ex  codd.  m.«.  nunc 
primum  prodeunt Reliquit  etiam 
annotationes  ad  historiam  byzantinam 
Nicephori  G  re  g  o  r  i  i,  quae  reperiunlur 
in  editione  Boivini  a  1702.  Illyricum 
vetus  et  novum  sive  historia  regnorum 
Dalmatiae,  Croatiae,  Slavoniae,  Bosniae, 
Serviae  atque  Bulgariae  locupletissimis 
accessionibus  aucta  atque  a  primis  tem- 
poribus  usque  ad  nostram  continuata 
aetatem,  Posoniae  1746,  quod  quidem 
opus  ')  non  ex  integro  est  auctoris  no- 
stri,  praecipuam  enim  partem  in  eo 
componendo  habuit  comes  Joseph 
Keglevich  de  Buzin,  qui  in  operis 
commendationem  tanti  viri  praefixit 
nomen,  cujus  laboribus  ct  suppetiis  est 
usus  8). 

205.  De  scriptoribus  historiae  by- 
zantinae  pariter  bene  meruit  Petrus 
Poussines  (Possinus)  S.  J.  Natus 
est  Possinus  Laurani,  quod  est  oppi- 


')  Cf.  dc  hac  editione  deque  fatis  hujug 
chronici  et  de  conjecturia  eruditorum  circa 
illud  act.  erud.  lips.  Buppl.  1.  437. 

*)  Ejus  epitomcn  exhibet  Journ.  dee 
Sav.  CL.,  411-  35  :  461  -  80;  CLl,4U-71. 

•)  C'f.  Hanloin  Ksaai  sur  la  vie  et  mit 
les  ouvrages  i!e  Du  Cange,  Paris  1849  • 
Seback  KL.  3\  2104. 


Digitized  by  Google 


487 


1681-1700.  Patrologia.  Possinua, 


488 


dura  dioecesis  narbonensis  28.  Oct 
1609.  Societatem  Jesu  ingressus  est 
7.  Jul.  1624.  Cum  Parisiis  moraretur, 
speciali  diligentia  in  omni  eruditione 
una  cum  fratribus  Valesiis ,  Garnerio 
et  Vavasseur  instituebatur  a  magno 
Petavio.  Rhetoricam  professus  est  in 
collegio  tolosano,  cum  in  literis  huma- 
nioribus,  latinis  praesertim  et  graecis 
plane  emineret:  inde  post  quinquen- 
nium  88.  literas  est  interpretatus.  Anno 
1654  Bomam  vocatus  63t  a  praeposito 
generali  historiam  Soc.  J.  a  Sacehiui 
coeptam  continuaturus  (p.  V.  t.  prior 
prodiit  Romae  1661.).  Annos  19  ibi- 
dem  in  collegio  romano  8.  Scripturae 
egit  interpretem:  ibique  etiam  juve- 
nem  abbatem  Albani,  qui  postea  sum- 
mus  pontifez  fuit  sub  nomine  Clemen- 
tis  XI.,  in  lingua  graeca  instituit.  Edi- 
toribus  actorum  SS.  ultra  dacentas  sup- 
peditavit  vitas,  SS.  praesertim  graeco- 
rum,  qui  jam  in  oblivionem  abierant; 
tresque  ejus  epistolae  de  chronologia 
vitae  J.  Christi  a  P.  Papebrochio  re- 
ceptae  fuere  in  Propylaeum  ad  acta  SS. 
mensis  Maji.  P.  Labbeo  acta  vel  decreta 
plus  quam  triginta  conciliorum  et  etiam 
plura  decreta  concilii  nicaeni  ex  mss. 
arabicis  misit.  Circa  annum  1682  iu 
Galliam  rediit  finem  impositurus  labo- 
ribus  literariis  opere  singularis  vastae- 
que  eruditionis  :  Occursus  prophetiae  et 
historiae  in  mysteriis  vitae ,  raortis  et 
resurrectionis  Christi,  sed  morte  prae- 
ventus  2.  Febr.  1686  a.  aetatis  77. 
consilium  suum  exsequi  non  potuit. 
Epistolarum  commercium  cum  viris 
eruditis  omnis  regionis,  a  quibus  etiam 
consulebatur,  frequens  habuit l).  Haec 
potiora  ejusdem  opera2):  S.Patris  no- 
stri  Nili  opera  quaedam  nondum  edita, 
Parisiis  1639  in  4;  1659  in  4;  S.  P. 
N.  NUi  epistolae,  in  quibus  controver- 
siarum  hodie  flagrantium  luculenta  ex- 
stant  praejudicia,  nunc  primum  editae, 


•)  Cf.  Memoires  de  Tre>oux  1750  IV, 
2536 -2554:  Biogr.  univ.  XXXV,  586. 
«)  Sommervogel  VI,  1123—34. 


graece  et  latine,  ib.  1657  ;  1658  in4; 
in  Patrol.  graecae  Migne  t.  79;  sym- 
bolarum  in  Matthaeum  t.  prior  exhibens 
catenam  graecorum  patrum  unius  et 
viginti  nunc  primum  editam ,  latina 
interpretatione  et  scholiis  illustratam : 
adjectu8  est  1.  de  concordia  evangeli- 
starum  in  genealogia  Christi,  Tolosae 
1646  in  f.;  t.  alter,  quo  continetur  ca- 
tena  patrum  graecorum  30,  collectore 
Nirt.eta  ep.  Serrarum  (cf.  I8,  1004), 
interprete  Balt  Corderio  *),  ib.  1647 
in  f. ;  Catena  graecorum  patrum  in 
Evangelium  secundum  Marcum,  ib.  1 6  7  3; 
ed.  melior  cur.  Cramer  Oxonii  184  4.  I, 
261—447;  adjecit  sub  titulo  Spicilegii 
commentarium  ad  loca  selecta  quatuor 
Evangeliorum :  accesserunt  collationea 
graeci  contextus  omnium  librorum  N. 
T.  cum  22  codd.  antiquis  mss.,  Romae 
1673  in  4;  spicilegium  cum  aliorum 
notis  etc.  edidit  iterum  Jo.  Alb.  Fa- 
bricius  sub  titulo  observationes  se- 
lectae  in  N.  T.,  Hamburgi  1712  in  8. 
S.  P.  N.  Methodii  Ep.  et  M.  convivium 
decem  virginum,  nunc  primum  editum 
et  latinitate  donatum,  Parisiis  1657 
in  f. ;  Migne  PG.  III.  S.  P.  N.  The o- 
p  h  y  1  a  c  t  i  archiep.  Bulgariae  institutio 
regia  ad  Porphyrogenitum  Constanti- 
nura,  ib.  1651  in  4;  Annae  Comne- 
nae  Porphyrogenitae  Caesarissae  Ale- 
xias,  sive  de  rebus  ab  Alexio  impera- 
tore  vel  ejus  tempore  gestis  11.  15  nunc 
pnmum  editi,  latinainterpretatione  et 
glossario  illustrati;  accesserunt  prae- 
fationes  ac  notae  Dav.  HoescheUi 
augustani  (ex  ed.  a.  1610),  ib.  1651  in 
f. ;  Nicephori  Caesaris Bryennii  com- 
mentarii  de  rebus  byzantinis,  ib.  1661 
inf.;  Georgii  Pachymeris  Michael 
Palaeologus  sive  historia  rerum  a  Mich. 


<)  Cf.  de  hac  catena  Rich.  Simon  Hi- 
stoire  critique  des  principaux  Commenta- 
teurt  du  N.  T.  c.  30.,  ubi  advertit  Poa- 
sinum  utique  ex  defectu  melioris  ma. 
textuni  graecum  minus  correctum  exhi- 
bere.  Et  revera  ipee  Possinus  fatetnr 
ae  ditinando  aaepe  lectionesdeterminasse. 


Digitized  by  Google 


4S9 


Joannes  Garnerius. 


490 


Paelaeologo  ante  imperium  et  io  im- 
perio  gestarum ,  nunc  primum  edita: 
accesserunt  ejusdem  observationum  11. 
3  et  appendix :  specimen  sapientiae  In- 
dorum  veterura,  Eomae  1666  in  f.; 
Georgii  Pachymeris^ ndronicus Pa- 
laeologus  sive  historia  rerum  ab  An- 
dronico  seniore  in  imperio  gestarum 
usque  ad  a.  aetatis  ejus  49.,  accesserunt 
ejusdem  observationum  11.  3.,  sciL  1. 
glo3sarium,  2.  notae;  3.chronologicus  *), 
ib.  1669  in  f . ;  collationes  isidorianae, 
quibus  s.  Isidori  Pelusiotae  ep.  omnes 
hactenus  editae  cum  multis  antiquis 
mss.  codd.  comparantur  et  inde  circiter 
bis  mille  locis  supplentur  aut  emen- 
dantur,  Romae  1670  in  8;  annotatio- 
nes  in  ep.  recepit  M  i  g  n  e  in  PG.  t.  7  8; 
thesaurus  asceticus  sive  syntagnia  opus- 
culorum  1 8  a  graecis  olim  patribus  de 
re  "ascetica  scriptorum  z),  nunc  primum 
editorum,  Tolosae  1084  in  4  ;  par  dis- 
sertationum  de  Assuero  IJstfuris,  Dario 
Medo  Danielis  et  Zacharia  Barachiae, 
ib.  1683.  1684  in  12.  In  priori  octo 
mutuo  infestas  refert  opiniones  et  sin- 
gularum  patronos  recenset.  Ex  his  eam 
ipse  eligit  ut  veriorem,  quae  cumEst- 
bere  conjugio  sociat  Cyaxarem  Astyagis 
filium  et  heredem,  ultimum  Medorum 
regem,  Cyri  avunculum ,  socerum  et 
decessorem.  Huic  uni  juxta  Possinum 
aetas,  qualitas,  nomen,  conditiones  ac 
notae  omnes  plenissime  suffragantur  in 
nuptias  Estheris.  In  altera  ea  Possino 
sententia  placuit,  quae  7  0  Danielis  heb- 
domadas  inchoandas  decernit  ab  a.  20. 
regni  Artaxerxis  Longimani.  Ineaplura 
quidem  exactissime  et  eruditissime  ex- 
pendit,  nonnulla  tamen,  quae  cum  val- 
de  obscura  sint,  nimium  confidenter 


»)  Cf.  Journal  dea  Savans  II,  595 -601 ; 
sed.  cf.  Mauritii  D  a  v  i  d  advocati  divio" 
nensU  (n.  1614;  t  11.  Nov.  1679)  animadr 
reraioues  in  obserrationes  chronologicas  Pos'. 
tmi  ad  Pachgmerem,  Divione  1679;  qul 
1.  est  rarisaimus. 

*)  Ea  recenaentur  in  acti»  trud.  lipa. 
1685  p.  488-491. 


urget l).  Apocalypsis  enarratio,  Toloaae 
1 685  in  4 ;  de  vita  tt  morte  P.  Ign. 
Azeoedii  et  sociorum  e  S.  J.  11.  IV,  Ro- 
mae  1679;  edidit  et  epistolas  s.  Fr. 
Xaverii  LL  4,  Antverpiae  1657  ;  L  5.  ib. 
s.  a.,  Romae  1667  11.  7.  Praetermit- 
timus  minora  quaedam  veterum  scripta, 
quae  e  tenebris  eruit,  sicut  et  opuscu- 
lum  inscriptum :  Vincentia  victus  sive 
confutatio  1.  cui  titulus  est:  Fr.  Petri 
de  Vincentia  0.  Pr.  opusculum  de  ve- 
ritate  conceptionis  bb.  V.  Mariae,  Mont- 
albani  1650  in  12;  Panormi  1660. 
Historia  controversiarum,  quae  inter 
quosdam  e  s.  Praedic.  ordine  et  Soc. 
Jesu  agitatae  sunt  ab  a.  1548 — 1612 
11.  6  explicata,  in  pluribus  msc.  exstat. 

206.  Alii  in  edendis  singularium 
patrum  operibus  specialem  adhibuere 
dlligentiam.  Talis  est  Joannes  Gar- 
n  e  r  i  u  8  2)  S.  J.  Parisinus  n.  1 1 .  Nov. 
1612,  philosophiae  decennio,  theolo- 
giae  per  20  annos  professor  (t  26  Oct. 
1681),  vir  severioribus  et  amoeniori- 
bus  disciplinis  egregie  excultus,  inan- 
tiquitate  ecclesiastica  admodum  versa- 
tus,  atque  in  casibus  quoque  conscien- 
tiae  aleo  expertus,  ut  oraculi  instar 
undique  consuleretur,  ejusque  responsa 
summa  fiducia  atque  reverentia  exci- 
perentur  3).  Praecipua  opera,  quae  edi- 
dit  sunt :  Marii  Mercatoris  Augustino 
aequalis  opera  quaecunque  exstant,  (pri- 
mum  edita)  Parisiis  1673  in  f.  partes 
duae,  quarum  prior  complectitur  Mer- 
catoris  opera  contra  Pelagianos  et  7 
doctissimas  easque,  si  formam  spectes, 
classicas  diss.  scil.  1 .  de  primis  auctoribus 
et  praecipuis  defensoribus  haeresis,  quae 
aPelagio  nomen  accepit;  2.  desynodis 


«)  Cf.  Mich.  a  s.  Joseph  III,  506. 

*)  Di^tinguendus  a  J  u  liano  Garnerio 
0.  S.  B.  Ben.,  operum  8.  Baailii  editore,  de 
quo  alias.  Cf.  de  Joanne  Biogr.  univ.  XVI, 
485. 

»)  Cf.  Journal  des  Savans  XXII,  177 ; 
Dupxn  VIII,  197. 


Digitized  by  Goqole 


491 


1681-1700.  Patrologia.  Garnerius, 


492 


babitis  in  causa  Pelagianorum ;  3.  de 
constitntionibns  imperatorum  in  eadem 
causa  ab  a.  418 — 430;  4-  de  subscri- 
ptione  in  causa  Pelagianorum ;  5.  de 
libellis  fidei  scriptis  ab  auctoribus  et 
praecipuis  defensoribus  haeresis  pela- 
gianae;  6.  de  iis,  quae  scripta  sunt  a 
defensoribu8  fidei  catholicae  adversus 
haeresim  pelagiunsm  ante  obitum  s. 
Augu8tini ;  7.  de  ortu  et  incrementis 
haeresis  pelagianae  seu  potius  coele- 
stianae.  Tanti  porro  fecit  card.  Nori- 
sius  has  Garnerii  lucubrationes,  etsi  in 
omnibus  ei  non  aasentiatur,  ut  scripse- 
rit  ad  Magliabeccum  ») :  ,Hoc  tamen 
te  monitum  velim,  ne  feliciori  aliis  in 
scriptis  Garnerii  eruditioni  quidpiam 
per  me  detractum  putes ;  illum  enim 
tanti  facio,  ut  si  ejusdem  de  rebus  pe- 
lagianis  commentaria  historiam,  quam 
de  eadem  haeresi  hoc  anno  patavinis 
typis  ezcu8am  emisi,  praevenissent,  mea 
statim  scripta  (quod  sincere  affirmo  ac 
sancte  juro)  in  angulum  omnino  pro- 
jecissem.c  In  secunda  p.  post  eruditis- 
simam  de  Nestorianismo  ab  a.  428 — 
433  praefationem  historicam  sequun- 
tur  Mercatoris  opera,  quae  spectant 
Neatorium,  et  duas  diss.scil.de  haeresi 
et  libris  Nestorii,  et  de  synodis  in  causa 
nestoriana  habitis  a  tempore  motarum 
turbarum  ab  o.  429  ad  pacem  ecclesiie 
redditam  a.  433.  Quamvis  apparatus 
historicus  magni  ab  eruditis  fiat,  tamen 
quod  ipsam  Mercatoris  lectionem  atti- 
net,  ut  et  aliorum  quorundam,  quae 
ipse  interseruit,  opusculorum  ,  necnon 
quod  singula  ista  opuscula  ex  suo  unius 
arbitrio  dilaceravit  magis  quam  dispo- 
suit,  tantum  abfuit,  ut  aliorum  assen- 
sum  consequeretur ,  ut  potius  a  do- 
ctissimo  quoque  in  hoc  genere  viro  gra- 
vem  vituperationem  subierit8).  B.  Theo- 
doreti  ep.  Cyri  op.  t.  quintus  (ed.  Sir- 


')  Norisii  op.  3,  1176. 
*)  Cf 


Cf.  Schoenemann  in  notitia  histo- 
rioo-liter.  in  M.  Merc.  in  Biblioth.  hi.««t. 
litt.  PP.  lat.  t.  2  ;  Tillemont  Memoir.  ec- 


m  o  n  d  i)  nnnc  primum  in  lucem  editus 
cur.  Hardouin,  qui  et  Garnerii  vitam 
praemisit,  Parisiis  1684  in  f.  Com- 
plectitur  quinque  de  Theodoreto  diss. 
vere  eruditas,  scil.  1 .  de  ejus  vita ;  2.  de 
libris  Theodoreti ;  3.  de  fide  Theodo- 
reti ;  4.  de  quinta  synodo  generali ;  5.  de 
Theodoreti  et  orientalinm  cauea  *).  Sed 
iniquioris  plane  animi  fuit  in  Theodo- 
retum,  cujus  famam  plus  aequo  deni- 
grare  conatur,  quod  merito  viris  eru- 
ditis  displicuit.  Libtr  diumus  romano- 
rutn  pontificum  ex  antiquissimo  cod. 
ms.  nunc  primum  eJitus,  rb.  1680  in 
4 ;  Viennae  1762;  adjectae  sunt  3  diss. : 
1.  de  indiculo  scribendae  epistolae;  2. 
de  ordinatione  summi  pontificis,  in  qua 
§  6.  agit  de  Honorio,  quem  ab  errore 
immunem  censet;  3-  de  usupallii  (etiam 
in  op.  Zachariae  Disciplina populi Dei 
III,  205  — 15).  Juliani  eclanensis ep. 
UbeUus  fidei  missus  ad  sedem  apostoli- 
cam  in  causa  Pelagianorum  nunc  pri- 
mum  editus  cum  notis  et  tribus  dias. 
historicis,  Parisiis  1648  in  8.,  etiam 
inter  opera  H.  Mercatoris ;  L  i  b  e  r  a  t  i 
archidiaconi  ecclesiae  carthaginiensis 
breriarium  causae  Nestorianorum  et 
Eutychianorum  emendatum ;  a  plurimis, 
quibus  ante  scatebat,  mendis  repurga- 
tum,  et  notis  et  dissertatione  de  V.  sy- 
nodo  illustratum,  ib.  1675,  etiam  in 
Gallandii  bibl.  veterum  PP.  t.  12;  re- 
gulae  fidei  catholicae  de  gratia  Dei  ptr 
J.  Christum,  Biturigibus  1655  in  4  ;  tr. 
de  officiis  confessoris  erga  singula  poe- 
nitentium  genera,  Parisiis  1688.  1689 
in  12;  1733;  Argentorati  1718;  sy- 
stema  bibliothecae  collegii  parisiensis  S. 
J.,  Parisiis  1678  in  4.,  admodum  utile 
ad  ordinandam  bibliothecam,  recusum 
in  J.  D.  Koeleri  sylloge  aliquot  scri- 
ptorum  de  bene  ordinanda  et  ornanda 
bibliotheca,  Francofurti  1728. 


cl«'t>.  XV,  142 ;  Cotelerius  in  notis  monum. 
eccl.  graecae  III,  602. 

•)  Cf.  Acta  erud.  lip.«.  1685  p.  47-56. 


Digitized  by  Google 


49-i 


Petrus  Franc.  Chifflet. 


494 


207.  Garaerii  sodalis  Petraa  Fran- 
ciscus  C  h  i  f  f  1  e  t  *)  Bisuntinus  (n.  J  5  9  2 ; 
t  5.  Oct.  1682),  aliquamdiu  s.  Scri- 
pturae  interpres,  quem  inter  eraditiasi- 
mos  societatis  Jesu  scriptores  post  Pe- 
tavium  et  Sirmondum  laudare  solebat 
Norisius  in  ep.  ad  Magliabeccum,  edi- 
dit  praeter  alia  ») :  Fulgentii  Ferrandi 
diaconi  carthaginiensis  ecclesiae  opera 
junctis  Fulgentii  et  Cresconii  africa- 


')  Plures  alii  ex  eadem  familia  Bcriptis 
suis  tnnotuerunt.  Ita  L  a  u  r  e  n  t  i  u  ■  Ch. 
secundum  carnem  et  spiritura  frater,  in- 
gressus  est  enim  etiam  Soc.  Jesu  (t  9.  Jul. 
1658l,edidit  plura  opera  ascetiea.  Cf.  Som- 
lnervogel  II,  1132  —  39.  —  Horum  cognati 
foere  Juliug  Ch.  theologiae  doctor  et  vi- 
carius  generalis  nrchiepiacopi  bi&untini 
(t  1678).  cujus  est  Brrriarium  historicum 
ordmis  Velterie  nurei  (cujus  erat  cancella- 
rius),  Antwerpiae  1652  in  4.  —  et  hujus 
frater  Joannes  canonicus  tornacensis, 
Philippo  IV.  a  concionibus  (t  27.  Nov. 
1666).  cujua  exstat  sagax  judicium  de  fa- 
bula  Joannae  papissae,  ib.  16  56  in  4.  — 
Horum  pater  Jo.  Jacobus  Ch.  Philippi 
IV.  medicus,  eques  auratus,  vir  erat  ad- 
modnm  eruditus,  de  cujus  operibus  (quao 
non  8unt  theologici  argumcnti)  scribit 
Feller  II,  561 :  Ses  livres  sont  pleins  de 
recherche»,  ct  si,  en  les  eerivant,  il  avait 
secoue"  certains  pr£juges,  et  b'  ^tait  atta- 
che  k  un  arrangement  m^thodique,  ils 
auraient  encore  plus  de  r^putation  qu'  ils 
n'ont  In  1.  de  ampulla  rhemensi,  Antwer- 
piae  1651  in  f.  historiam  de  illa  ut  spuri- 
am  rejicit ;  in  alio  vero  dt  linteis  eepulcra- 
Ubut  Chritti,  ib.  1624,  genuinitatem  su- 
darii,  quod  Veaontione  servatur,  tuetur. 
Decessit  a.  1660.  Cf.  Foppens  II,  610.  — 
lyns  frater  Philippus  ecclesiae  bisun- 
unae  canonicus  et  archiepiscopi  vicurius 
generalis  pollebat  magna  antiquitatas  cum 
sacrae  tum  profanae  cognitione;  totius 
rei  nummariae  et  gemmarum  pnscarum 
vivens  velut  era^  thesaurus  (t  1657;  se- 
cnndum  Foppens  II,  1027  post  a.  1663). 
Reliqnit  praefationem  et  notas  (ernditas) 
in  concilii  tridentini  canonta  et  decreta,  Ant- 
werpiae  1640  in  12.  et  alibi ;  Histoire  du 
prkuri  de  N.  Dame  de  Bellefontaine,  ib. 
1631,  latine  veraa  ab  ejus  amico  Henrico 
Dupuis  (Ericio  Puteano^  —  Denique 
Clandius  Ch.  pariter  Bisuntinua  pro- 
fessor  erat  juriB  in  academia  dolensi  (tl5. 
Nov.  1580),  et  reliquit  plura  opera  juri- 
dica  et  historica.  Cf.  Kl.  III,  141  s. 

')  Cf.  Sommervogel  II,  1125—32. 


norum  episcoporum  opusculis  relativis 
Divione  1649  in  4.,  quae  aut  primum 
protulit  aut  emendavit  notisque  illu- 
stravit.  Scripiorum  veterum  de  fide  ca- 
tholica  quinqtte  opuscula :  l.Alcuini 
confessio  fidei  suae;  2.  ex  libris  10  3. 
Fulgentii  fragmenta  39;  3.  ex  1.  s. 
Fulgentii  de  incarnatione  Christi 
insignia  13  fragmenta;  4.  Babani 
Mauri  1.  adversus  Judaeos l) ;  5.  ano- 
nymi  de  Berengarii  haeresiarchae  dam- 
natione  commentariolus,  ib.  1 656  in  4; 
8.  Bernardi  ClaraevaUensis  abbatis  ge- 
nue  illustre  assertum.  Accedunt  Odo- 
nis  de  Diogilo,  Joannis  eremitae, 
H  e  r  b  e  r  t  i  Turrium  Sardiniae  archiep. 
alioramquae  aliquot  scriptorum  opus- 
cula  duodecimi  post  Christum  seculi 
historiam  ecclesiasticam  spectantia,  Pa- 
risiis  1660  in  4;  inseruit  quoque  diss. 
sui  nepotisPauli  FerdinandiChif- 
fleti  0.  S.  Bern. ,  quae  jam  prodierat 
Bruxellis  1643,  hoc  titulo:  De  perno- 
bili  et  militari  genere  s.  Bemardi  epi- 
stolica  observatio.  Paulinus  iUustratus 
sive  appendix  ad  opera  et  res  gestas 
s.  Paulini  nolensis  ep.,  Divione  1662 
in  4 ;  Victoris  vUensis  et  Vigilii  tapsen- 
sis  provinciae  bizacenae  episcoporum 
opera,  ib.  1664  in  4.  cum  vindiciis  et 
notis ;  Bedae  presbyteri  et  Fredegarii 
scholastici  concordia  ad  senioris  Dago- 
berti  definiendam  monarchiae  periodum 
et  ad  primae  totius  regum  Francoram 
stirpis  chronologiam  stabiliendam  in  2 
pp.  divisa,  quaram  prior  continet  hi- 
storiam  ecclesiasticam  gentis  Angloram 
cum  notis  ad  eandem  historiam  et  dis- 
sertationem  de  auctore  hujus  historiae; 
posterior  dissertationem  de  annis  Da- 
goberti  Francorum  regis  eo  nomine 
primi,  Parisiis  1681  in  4.,  in  qua  re- 
jicitur  sententia  Hadr.  Valesii  de  morte 
Dagoberti  I.  a.  638.  Opposuit  Valesius : 
Observationis  de  annis  Dagoberti  Fran- 

')  Verum  hanc  epistolam  non  esseRa- 
bani,  sed  Amoionis  lugdunensis  ep» 
probat  recentior  quidam  scriptor  in  ap- 
pendice  ad  Joan.  Dallaei  diasert.  de  auctore 
confessionis  Alcuini. 


Digitized  by  Google 


495 


1681—1700.  Patrologia.  Frische,  Garet,  Goussanville, 


49« 


corum  regis  adversus  P.  F.  Chiffletdi 
dis8.  defensio,  Parisiis  1684;  Disserta- 
tiones  tre*:  1 .  de  uno  Dionysio  primum 
Areopagita  et  ep.  atheniensi,  tnm  de- 
inde  Parisiorum  apostolo  et  martyre; 
2.  de  loco  et  tempore  conyersionis  Con- 
8tantini  M.  ad  fidem  christianam ;  3.  de 
8.  Martini  turonensis  ep.  temporum  ra- 
tione,  Parisiis  1676  in  12;  Opuscula 
quatuor:  1.  de  Dionysii  aetate  totaque 
chronologia,  quo  et  suis  parisiensibus 
confirmatur  Areopagita  et  huic  sui  libri 
vindicantur;  2.  de  m*a  sancta  Syra  seu 
Syria  virgine;  3.  origo  primacomitum 
valentiniensium  ex  pictaviensibus ;  4. 
excerpta  singularia  ex  collectaneis  de 
vita  et  gestis  s.  Bernardi  claraevall. 
abbatis,  auctore  Gaufrido  ab.  quon- 
dam  illi  ab  epistolis.  Accessit  appen- 
dix  de  concilio  niumagensi  a.  821,  ib. 
1679  in  8;  Histoire  de  V  Abbaue  roy- 
ale  et  de  la  ville  de  Toumus  avec  les 
Preuves,  enrichie  de  plusieurs  pieces 
tres  rares  etc.,  Divione  1664  in  4., 
opus  rarum,  quod  magni  aestimatur. 
Plures  quoque  vitas  et  acta  sanctorum 
suppeditavit  Bollandistis,  alia  Labbeo, 
D'  Acherio,  Baluzio  etc. 

208.  Jacobus  du  Frische  OSB.  e 
congr.  8.  Mauri  natus  Sagii  1641  (t 
1693)  concinnavit  cum  Nicolao  le 
Nourry  novam  eamque  praestantis- 
simam  l)  ed.  operum  omnium  s.  Am- 
brosii  ep.  mediolanensis  ad  mss.  codd. 
vaticanos,  gallicanos,  belgicos  eto.  nec- 
non  ad  veteres  editiones  exactam  ad- 
dita  8.  doctoris  vita,  quae  prodiit  Pa- 
risiis  1686.  1690  v.  2  in  f.  Ea  recusa 
fuitVenetiis  1740—1751  v.  4  in  £  ; 
1748—1755;  1781  —  1782  v..8in4; 
Parisiis  1836  t.  4  in  8.  et  in  Patrol. 
cursu  accurante  Migne  1845;  Mediolani 
1875.  De  ea  ita  scribit  Caveus8): 


')  Cf.  acta  erud.  lipa.  1688  p.  64;  et 
suppl.  II,  209. 

«)  In  hist.  liter.  Eccl.  nec.  IV.  t>.  168, 
Genevae  1706.  Cf.  etiam  Pez,  biblioth. 
benedictino-mauriana  I,  62—71;  Biogr. 
univ.  XVI,  74;  Taaain  etc. 


>Egregiam  hanc  editionem  commen- 
dant  chartae  puritas  et  typorum  pul- 
chritudo;  librorum  ordo  rite  disposi- 
tus;  materiae  et  temporis  r»tio  accu- 
rata  habita;  libri  genuini  a  spuriis 
critico  acumine  discreti;  complures 
codd.  mss.  inter  se  et  cum  aliis  collati, 
neque  sine  horum  auctoritate  quidquam 
in  textum  adroissum ;  praeclara  edito- 
rumfides,  integritas  et  diligentia ;  trac- 
tatuum  in  capita  divisio  capitumque 
summaria  collecta,  praemissa  cuivis 
tractatui  admonitio,  qua  de  libri  veri- 
tate,  occasione,  argumento,  tempore 
aliisque  judicant ;  praeter  notas,  quae 
ad  calcem  paginae  adhiberi  solent,  ut 
de  varii8  utilissimisque  indicibus  nihil 
dicam.  *  Scripsit  quoque  s.  Augustini 
vitam  cum  Hugone  Vaillant,  quae 
reperitur  in  ed.  maurina  op.  hujus  s. 
doctoris.  —  Joannes  Garet  OSB.  ex 
eadem  congr.  natus  apud  Portum  Gra- 
tiae  in  dioecesi  rotomagenSi *  (t  1694) 
edidit  Magni  Aurelii  Cassiodori  sena- 
toris  opera  omnia  in  2  t.  distributa  ad 
fidem  mss.  codd.  emendata  et  aucta, 
notis  et  observationibus  illustrata,  qui- 
bus  praemittitur  illius  vita  (auctore  ie 
Nourry)  cum  diss.  de  ejus  monacha- 
tu,  Botomagi  1 6  7  9  in  f.,  ed.  praestans »), 
sed  non  completa,  postmodum  enim 
ropertae  sunt  in  archiviis  veronensibus 
Cassiodori  complexiones  in  epistolas, 
acta  apostolorum  et  apocalypsim,  quas 
edidit  Maffejus,  ut  infra  dicemus.  Ve- 
netiis  1729  t.  2  in  f. ;  in  Migne  PL. 
69.  70.  —  Petrus  de  Goussanville 
(Gussanvillaeus  t  1683)  edidit  Petri 
BUssmsis  bathoniensis  in  Anglia  archi- 
diaconi  opera,  Parisiis  1667  et  1675; 
opera  s.  Gregorii  M.  v.  3  in  f.,  quae 
editio  sua  aetate  non  caruit  laude.  In 
annotationibus  omnia  disciplinarum 
genera,  artes  omnes  delibantur  coacer- 
vatis  tum  ex  sacris,  tum  ex  profanis, 
ex  graecis  et  latinis  scriptoribus  in- 


')  Cf.  Biogr.  univ.  XVI,  471 ;  Tawin. 
Journ.  dea  Savana  10.  Jul.  1679 ;  supp!.  ad 
nova  acta  lips.  1,  1—7. 


Digitized  by  Google 


497 


Bigot,  Hermant. 


498 


numeris  fere  testimoniis.  —  Emericus 
B  i  g  o  t  Rothomagensis,  vir  vere  1  eru- 
ditus  l),  qui  libenter  alios  eruditos  con- 
silio  et  opera  juvabat  (n.  1626;  t  18. 
Dec.  1689),  edidit  P  a  1 1  a  d  i  i  episcopi 
helenopolitani  de  vita  8.  J.  Chrysostomi 
dialogum  (primum  graece) :  accedunt 
homilia  s. Joannis  Chrjsostomi  in 
laudem  Diodori  tarsensis  ep.,  acta  Ta- 
rachi,  Probi  et  Andronici,  Parisiis  1680 
in  4.  Edidit  quoque  libellum  de  octo 
vUhsis  cogitationibus  ad  Anatolium,quem 
tribuit  Evagrio  Pontico;  eum  habes 
Migne  PG.  XL,  1271—78. 

209.  Godefridua  Hermant  Bellova- 
censis  n.  6.  Febr.  1617,  Sorbonae  do- 
nmsprior  1644,  universitatis  parisien- 
sis  rector  1647 — 48;  doctor  s.  theolo- 
giae  et  sacerdos  1650,  canonicus  et 
professor  bellovacensis,  versatus  erat 
in  historia  ecclesiastica  et  antiqua  Ec- 
clesiae  disciplina,  cujus  rigidiorem  ob- 
servantiam  affectavit  non  sine  Janse- 
nismi  suspicione.  In  Jesuitas  non  bene 
affectus  iterum  atque  iterum  stilum 
acuit,  et  ne  parisinae  academiae  patres 
incorporarentur,  multum  diuque  lingua 
et  calamo  laboravit.  Arnaldi  partes  ni- 
mio  ardore  sectatus  *)  malam  sui  exi- 
stimationem  apud  plerosque  generavit, 
et  ob  eam  causam  a  Sorbona  exclusus, 


')  Cf.  Niceron  VIII,  86-90;  p.  1  pag. 
178-180;  Dupin  XVIII,  209.  Ab  J.  G. 
Graevio  (in  praef.  ad  lectionea  heaiodea» 
p.  18.)  dicitur  wdecua  auae  Galliae,  qui 
natas  eat  ornandis  literis  illorumque  co- 
natibun,  qui  in  arte  aliqua  egregia  illu- 
stranda  elaborant." 

*)  Ita  ex.  gr.  edidit :  Apologie  pour  M. 
Arnauld  contre  un  liballe  publie*  par  lea 
Jeauitea  intitule:  Remarque»  judicieuse» 
sur  le  Livre  de  la  frequente  Communion, 
Pariaiia  1644;  1648  in  4.  „Ce  livre,  inquit 
Dictionnaire  dea  livrea  jans£n.  I.  91,  est 
1'floge  d'  Arnauld,  de  sa  famille,  de  Saint 
Cjran,  de  Duhamel,  de  Petnw  Aureuua, 
du  Livre  de  fa  frequente  Communion,  de 
Janaeniua  et  de  aa  Doctrine.  Ceat  au  con- 
traire  une  Satyre  perp^tuelle  de  ceux  qui 
ont  attaqu^  lea  erreura  pernicieuaea  d6  cea 
qoatre  Novateur».- 


etiam  canonicatu  ad  tempus  privatus, 
nec  iu  capitulo  ecclesiae  suae  locum 
habere  permissus  est,  nisi  rebus  com- 
positis  sub  Clemente  IX.  a.  1668  (t 
1 1.  Jul.  1690).  Scripsit  Hermantius  l) 
stilo  nobili,  sed  forte  nimis  verboso, 
planeque  erudite  la  Vie  de  s.  Jean  Chry- 
sostdme  11.  XII  (sub  nomine  Menart), 
Parisiis  1664  in  4;  1666  in8;  1669; 
Lugduni  (1665);  1683  pp.  2  in  8;  la 
Vie  de  s.  Athanase,  Parisiis  1671  pp.  2 
11.  XII  in  4;  1672.  In  ea  plurium  alio- 
rum  patrum  attingit  vitas.  La  Vte  ds 
s.  Basile  et  de  s.  Gregoire  de  Nazianze, 
ib.  1674  pp.  2  in  4;  1679;  la  Txe  de 
s.  Ambroise,  ib.  1678  in  4;  in  quibus 
non  solum  tantorum  praesulum  gesta 
describit,  verum  et  eorum  scripta  di- 
ligenter,  nee  sine  bono  critices  gustu 
expendit.  Ex  his  Hermantii  lucubratio- 
nibus  non  pauca  ad  historiam  ecclesia- 
sticam  sec.  4.  pertinentia  suae  ad  Baro- 
niura  criticae  inseruit  Aut.  P  a  g  i  u  8  t. 
praesertim  primo;  nnn  tamen  omnia 
ab  illo  tradita  absque  delectu  probat. 
Prodiit  Parisiis  1693  in  f.  opus  Her- 
mantii  posthumum :  Clavis  ecclesiasticae 
disciplinae  seu  index  universalis  totius 
juris  ecclesiastici,  opera  et  studio  Petri 
Auger.  Scriptio  est  plane  imperfecta, 
quam  ad  proprium  tantum  usum,  non 
ut  ederetur,  composuit,  et  ab  editore 
improbis  notis  satis  maculata;  iu  qua 
reperitur  summa  quaedam  conciliorum : 
nam  ejus  ope  levi  negotio  inveniri  pos- 
sunt,  quae  de  praecipnia  materiis  ec- 
clesiasticis  concilia  generalia  et  pro- 
vincialia  suis  canonibus  sanxerunt, 
necnon  pontifices  vel  imperatores  re- 
scriptis  et  edictis  statuerunt 8).  Ita 


«)  Cf.  plura  de  eo  deque  ejus  libria 
apud  Baillet  Vie  G.  Hermant,  Paria  1717 ; 
Jungmann  KL.  V,  1837;  Feret  IV,  227— 
48,  qui  diligenter-recenset  ejua  opera  edita 
etinedita;  Mioeron  III,  195;  Michael  a 
a.  Job.  II,  395 ;  Biogr.  univ.  XX,  261);  Du- 
pin  XVIII,  185 ;  Journ.  de8  Sav.  LX1I.572. 
In  bibliia  polyglottia  pariaienaibua  editio- 
nem  textus  graeci  ipae  curavit. 

»)  Cf.  Journal  de»  Savana  XXI,  409. 


Digitized  by  Google 


499 


1681—1700.  Patrologia  et  hiat.  eccl.  Borghi,  Sparaverius, 


500 


etiam  ex  ejus  schedis  cur.  Mugnet 
prodiit  1.  posthumus:  Tradition  de 
V  Eglise  sur  le  silence  cntitien  et  mona- 
stique  contre  V  intetnperance  de  la  lan- 
gue  et  les  paroles  inutiles  en  general 
•t  en  particulier  et  contre  la  trop  grande 
frequentation  des  Parloirs  des  Beli- 
gieuses,  ib.  1697  in  4.  Nostra  demum 
aetate  prodiit  ingens  ejus  Histoire  du 
jansenisme  inscripta  Mimoires  de  G.  H. 
sur  T  histoire  ecctesiastique  du  XVII8 
siecle  (1630 —  63)  cur.  A.  Gastier 
Paris  (1907)  t.  jam  quatuor,  et  non- 
dum  finis.  Eam  gravi  crisi  subjicit  P. 
Bliard  in  EtudesCXIV  (1908),  637— 
64)  eique  maxime  exprobrat  studium 
partium. 

210.  Praeter  GaUos1)  laude  digni 
sunt:  Bernardus  Borghi  0.  Praed. 
Azuli  oppido  Marchiae  Tarvisinae  na- 
tus,  a  quo  multa  in  commodum  rei  li- 
terariae  sperab*antur,  nisi  eum  mors 
immatura  abripuisset  23.  Aug.  1697 
a.  aetatis36.  Edidit  et  recognovit  opera 
s.  Fulgentii  ruspensis  episcopi  adjecta 
vita  eleganti  stilo  conscripta,  Venetiis 
1694  in  4.  —  Franciscus  Sparave- 
r  i  u  s  nobilis  veronensis  in  latinis  grae- 
cisque  auctoribus  erat  apprime  ver- 
satus,  politiorumque  literarum  ac  eru- 
ditionis  cultor  eximius ,  de  quo  plura 
Scipio  Maffejus  prodidit  p.  2.  Vero- 


i)  Quibus  adde  De  Moissy ,  qui  edi- 
dit  La  Mithode  dont  les  Peres  se  sont  servis 
en  traitant  des  Mysteres,  Parisiis  1683  in  4. 


nae  illustratae.  Postquam  nonnulla  lu- 
cubravit  summa  cum  laude,  postrema 
aetate  novam  s.  Zenonis  editionem  me- 
ditabatur,  in  quam  plures  annotationes 
paraverat.  At  morte  praeventus  a.  1697 
opus  imperfectum  reliquit.  Veronensis 
autem  editionis  ordinem  secutus  com- 
mentarium  produzit  ad  medium  usque 
sermonem  de  aedifieatione  domus  Dei, 
post  quem  tres  alii  supra  decem  ser- 
mones  ea  in  editione  supersunt  sine 
ullo  commentario,  quem  tamen  parasse 
etsi  descriptns  non  fuerit,  vei  saltem 
animo  praecepisse  indicantannotationes 
aliquae,  in  quibus  ad  observationes  in 
eosdem  quoque  postremos  sermones 
lectorem  remittit.  Hisce  autem  in  an- 
notationibus  et  corruptioru  quaedam 
loca  tentavit  emendare,  et  difficiliores 
quasdam  sententias  explicare  naviter 
et  erudite  studuit.  Sparaverii  com- 
mentarium  propter  eruditionem  et  pre- 
tium  ipsius  in  suam  editionem  recepe- 
runt  Ballerinii ,  et  etiam  Migne, 
Patrol.  lat.  XI,  535  ss.  —  De  canoni- 
bus  apostolorum  diss.  historicam,  chro- 
nologicam  et  dogmaticam  edidit  Ant. 
Constantinus  a  Castrovillare  0. 
Minimorum  s.  Franc.  de  Paula,  Romae 
1697  in  4.,  in  qua  nititur  probare,  50 
priores  apostolicae  esse  traditionis  eos- 
que  a  Clemente  romano  fuisse  collectos 
ac  in  posteriorum  gratiam  literis  man- 
datos  *).  —  Franciscus  Salcedon  0. 
S.  Ben.  typis  tnandavit  opera  Petri  Co- 
mestoris,  Matriti  1699. 

■)  Cf.  Act  erud.  lips.  1697  p.  523—29. 


V.  Historia  ecclesiastica. 


211.  Historia  ecclesiastica,  quae  pe- 
riodo  praecedenti  florere  admodum  coe- 
perat,  hac  quoque  aetate  plane  insignea 
cultores  numerat,  inter  quos  tres  prae- 
sertim  eminent,  Antonius  P  a  g  i ,  Caro- 
lus  leCointe  et Sebastianus  leNain 
deTillemont.  Verum  eos  primuii 


indicemus,  qui  quaestiones  praelimi- 
narea  tractarunt l).  Ii  sunt  pauci,  nec 

i)  Thomas  Mazza  0.  Praed.  Foroli- 
vienais,  fldei  inquisitor  variis  in  civitati- 
bus,  demum  in  Urbe  commissarius  genera- 
lis,  in  quietiwtarum  causa  adhibitus ,  qui 
etMolinosii  abjnrationem  suscepit  et  dam- 


Digitized  by  Google 


501  Lud.  Ambianensis,  Martialia  a  Conc,  Lubin,  Commanville.  502 


magnae  celebritatis.  Joannes  Ludovi- 
cus  Ambianensib  0.  Cap.  compo- 
3oit  1.  inscriptum :  Atlas  temporum  in 
4  11.,  Parisiis  16S5.  Primus  1.  nuncu- 
patur  periodus  ludovica  ez  astrorum 


cipia  cum  omnibus  cyclis  et  annorum 
characteribus  usque  ad  Christi  adven- 
tum;  2.  inscribitur  chronologiae  nova 
methodus  calendario  ecclesiastico  astro- 
nomisque  regulis  sustentata,  ubi  per 
cyclo8  atque  per  festa  mobilia  praete- 
rita  et  futura  eecernitur  a  ceteris  vera 
chronologia ;  3.  est  chronologia  sacra, 
quae  omnea  V.  T.  solvit  controversias, 
ubi  tamen  et  generalis  et  specialis,  et 
sacra  et  profann  in  suis  tabulis  chrono- 
logia  ezhibetur;  4.  dicitur  chronologia 
nova  ez  teztibus  canonicis  deducta,  ubi 
ezplicatur  computatio  annorum  omni- 
um  seculorum  per  sabbata,  sabbaticas 
hebdomadas  et  jubilaeos,  donec  chri- 
stianorum  dominica  sabbato  judaico 
succedat.  Composuit  praeterea  epitomen 
hittoriarum  omnium  a  Cbristo  nato  ad 
a.  1680  cum  omnibns  characteribus 
usque  ad  consummationem  eeculi,  Pa- 
risiis  1685  in  f .  —  Secundum  Alez.  a 
3.  JoannedeCruce1)  edidit  etiam 
Martialis  a  Conceptione  0.  Carm. 
(t  1695)  opus  chronologicum  omnium 
seculorum,  dialogum  duplicem  de  annis 
ab  orbe  condito,  diss.  chronologicam  de 
historiae  Judith  et  Esther  tempore ,  et 


nationis  sententiam  pronunciavit  (tl688), 
nisus  est  sodalis  sui  Jo.  Nannii  (cf.  11', 
1136)  tueh  fidem  in  Apologia  pro  eo  edita 
Veronae  1673,  quam  dein  recepit  in  opua 
/  Ooti  iUustrati  0  vcra  Istoria  aVGoti  an- 
tichi,  ib.  1679.  Cf.  Echard  II,  718.  —  Pla- 
cidus  Porcheron  OSB.  congr.  s.  Mauri 
it  1694)  ez  cod.  mscr.  eruit  Anonymi  Ra- 
vennatis,  qui  circa  sec  VII.  vizit,  de  geo- 
graphia  11.  V,  eosque  notis  illustravit  Pa- 
risiis  1688;  Maximee  pour  V  iducation  d*un 
jeune  seigneur  avec  les  imtructions  de 
lempereur  Basile  pour  Leon  son  fil^,  et 
l'abr&re'  de  la  vie  de  ces  deuz  princes,  ib. 
1090.  rrimas  habuit  partes  in  concinando 
catalogo  codd.  macr.  Bibliothecae  regiae 


diss.  de  Caino  juniore.  —  De  Geogra- 
phia  ecclesiastica  meruerunt  Augusti- 
nus  Lubin  et  De  Commanville, 
quorum  hic  collegit  Histoire  de  toua 
les  Archecichis  et  Erichis  de  V  univers 
par  Tables  Oeographiques  et  Cbronolo- 
giques  »),  Parisiis  1700  in  8  ;  ille  vero 
plui*a  ad  hoc  argumentum  spectantia 
opera  reliquit,  ut  martyrologium  ro- 
manum  geographicis  tabulis  et  notis 
bi«toricis  illustratum,  Parisiis  1661  in 
4.  Chartae  geographicae  sunt  tredecim 
manu  auctoris  in  aes  insculptae,  ert  post 
quamlibet  chartam  loca  in  ea  contenta 
serie  alphabetica  posita  cum  eruditis 
annotationibus ;  tabulae  sacrae  geogra- 
phicae  sive  notitia  antiqua,  medii  tem- 
poris  et  nova  nominum  utriusque  T. 
ad  geographiampertinentium,  ib.  1670 
in  4.  et  12.,  neunon  in  bibliis  latinis 
ed.  Vitre\  ib.  1666  et  1691  in  4; 
tabulae  in  annales  usserianos  et  obser- 
vationea  geographicae ,  ib.  1673  in  f. 
et  in  recentioribus  editionibus  anna- 
lium  Usserii ;  Orbis  augustinianus  sive 
conveniuum  0.  Eretn.  s.  Aug.  chronogra- 
phica  et  topographica  descriptio,  ib.  1 6  5  9 
in  4 ;  167  1 ;  1672  ;  Suiie  de  la  Clefdu 
grand  PouilU  des  Binifices  de  France 
i.  e.  continuatio  clavis  magni  registri 
beneficiorum  Galliae  continens  abba- 
tias  cum  anno  fundationis  et  nomine 
fundatorum  ac  situ  earum,  ib.  1671  in 
4.,  latine  scripta,  quamvis  titulus  prae- 
fizus  sit  gallicus,  in  qua  P.  Lubin  se- 
cutus  est  auctorem  de  la  Clef  du  grand 
Fouilli ,  cujus  haec  continuatio  t.  2. 
quodam  modo  efficit;  primus  ab  alio 
compo8itus  episcopatus  Galliae  ezhibe- 
bet8).  Italia  ecclesiastica  in  suas  20 

')  Cf.JournaldesSavans  XXVIII, 200 
Biogr.  univ.  IX,  365. 

*)  Similis  argumenti  sunt  etiam  opera 
sequentia :  PouilU  giniral  contenant  les  bi- 
uifices  tle  V  Archeriehi  de  Sen$  et  des  dio- 
cese8  de  Troyes,  Auzerre  et  Nevers,  avi*c 
les  Abbayes,  Prieurez,  Doyennez  etc.,  Pa- 
risiis  1648  in  4 ;  PouiUi  giniral  contenant 
les  Wn6fic  s  de  l*Archevech6  de  Tours  et 


j  des  dioceses  d'  Angers,  Dol,  Mans,  Nantes. 
')  Contin.  H.  E.  Fleurii  1.  212  §  15.       Rennes,  s.  Brieuc,  s.  Malo,  s.  Pol  deLeon, 


Digitized  by  Google 


503 


1681-1700.  Hietoria  eccL  universalii.  Gautruche,  le  Grand, 


504 


distincta  provincias,  sive  Italiae  eccle- 
siae  cum  exstantes  tum  excisae,  Bomae 
1691  in  f. ;  abbatiarum  Iialiae  brevis 
notitia  *),  quarum  tam  ezcisarum  quam 
exstantium  titulus,  ordo,  dioecesis,  fun- 
datio,  mutationes,  situs  etc.  exactius 
exprimuntur,  ib.  1693.  Natus  est  Aug. 
Lubin  Parisiis  29.  Jan.  1624  et  ado- 
lescens  15  annorum  ordinem  ample- 
xu3  8.  Augustini.  Mox  sublimioribus 
studiis  imbutus  theses  theologicas  a. 
1646  praesente  clero  gallicano,  qui 
tunc  Parisiis  conventum  celebrabat, 
propugnavit.  Cum  se  praesertim  hi- 
storiae  sacrae  studiis  daret,  advertit 
quantum  ad  hujus  pleniorem  intelligen- 
tiam  geographiae  accurata  notitia  con- 
ducat:  quare  sibi  hanc  eruditionis  par- 
tem  exornandam  ratus,  coepit  omne 
tempus,  quod  obedientia  reliquum  fa- 
ciebat,  penitiori  rerum  geograpbica- 
rum  cognitioni  tribuere,  ea  felicitate, 
ut  baud  multo  post  et  regii  in  patria 
et  generalis  in  ordine  geographi  titu- 
lum  meruerit.  Viri  docti  aut  etiam 
bibliopolae,  dum  majus  aliquod  opus 
typis  parabant,  P.  Lubinum  passim 
conveniebant,  ut  hoc  notis  suis  vel  in- 
dicibus  geographicis  illustraret,  quod 
ipse  lubens  praestitit.  Manus  quoque 
ipse  applicuit  scalpro,  mappas  et  char- 
tas  geographicas  a  se  delineatas  nitide 
et  accurate  in  aes  incidendo.  Praeci- 
puis  sui  ordinis  muneribus  functus  est 
magna  prudentiae  et  suavitatis  com- 
mendatione  2).  Decessit  Parisiis  7.  Mar- 
tii  1695  a.  aetatis  71. 

Treguier,  Yannea  etc.,  avec  les  Abbayea 
etc.  ib.  1648  in  4.  Praeterea  Backer  (II, 
553)  duo  similia  opera  adscribit  L  a  b  b  e  o, 
quae  eodem  anno  et  loco  prodierunt,  ted 
tituli  difterunt,  unum  titulum  magia  ge- 
neralem  prae  se  fert,  alterum  de  aliis  agit 
dioecesibus. 

>)  Cf.  Acta  erud.  lips.  1694  p.  126. 

*)  Plura  de  eo  deque  ejus  operibus  cf. 
apud  Osunger  in  biblioth.  augustiniana; 
Miceron  XXXI,  148;  Dupin  XVUl,  105, 
Biogr.  univ.XXV,329;  Feller  V,  389,  qui 
<le  eo  dicit :  wSea  livrea  ne  sont  paa  £crits 
avec  agrement,  maia  les  recherches  en  sont 
utiles;*  Journal  des  Savana  XXlll,  220. 


212.  Plures  de  universalis  Eccle- 
siae  historia  solliciti  fuere.  Prius  ali- 
quot  attingemus,  quorum  minor  est 
nominis  fama.  Petrus  Gautruche 
(Galtruchius,  hinc  ab  aliis  Gaultruche 
dictus)  S.  J.  Aurelianensis,  vir  diffusae 
eruditionis,  mathematicus  insignis,  diu 
hujus  facultatis,  dein  philosophiae  et 
theoiogiae  professor  (n.  1602;  t  30. 
Maji  1681),  concinna vit  Histoire  sainte 
avec  1'explication  des  points  contro- 
verses  de  la  religion  chretienne,  Ca- 
domi  1666  in  12.,  saepissime  edita1); 
prodiit  enim  Parisiis  1679  editio  jam 
12.  v.  4  in  12;  1702  in  v.  4  ed.  15. 
Edidit  insuper :  Historia  novorum  dog- 
matum  cum  idea  universae  theologiae 
scholasticae  per  theses  digestae,  Cado- 
mi  1673;  lnstitutio  totius  philosophiae 
cum  introductione  ad  varias  facultates, 
ib.  1653  t.  4  in  12.  etc.  —  Antonius 
Bonaventura  le  Grand  0.  Min.  Dua- 
censis,  philosophiae  et  theologiae  pro- 
fessor  in  academia  duacena,  diu  per 
Angliam  missionarius(t26.  Jul.  1669), 
impense  deditus  erat  philosophiae  car- 
tesianae,  quam  ad  methodum  schola- 
sticam  redegit  pluribusque  libris  de- 
fendit,  ex  quibus  tamen  ejus  institutio 
philosophiae  secundum  principiaB.Des- 
cartes,  Londini  1672,  1678;  1680; 
1683;  Norimbergae  1702  etc.  et  apo- 
logia pro  R.  Descartes,  ib.  1679;  1682; 
Norimbergae  1681  prohibiti  fuere  13. 
Maj.  1709  et  24.  Apr.  1719.  Aliaejus- 
dem  opera  *)  sunt :  Historia  sacra  ab 
o.  c.  ad  Constantinum  M.  deducta,  Lon- 
dini  1685  in  8;  opus  bonum,  sed  ra- 
rum.  Concordia  fidei  et  rationis,  seu 
diss.de  accidentibus  eucharisticis,  Duaci 
1711,  in  quibus  singularem  de  trans- 
substantiatione  sententiam  tuetur,  quam 
dein  Billuart  impugnavit.  Historia  hae- 
resiarcharum  a  Christo  nato  ad  nostra 
tempora;  accedit  series  omnium  pro- 

')  Cf.  Sommervogel  Ilt,  1286  —  93; 
Biogr.  univ.  XVI,  605. 

>)  Cf.  Biogr.  univ.  LXXI,  292  ;  Dirks 
313;  Weinand  KL.  VII»,  1635;  Van  Aren- 
bergh  Biogr.  nat.  XI,  700  m. 


Digitized  by  Google 


505 


Lenfant,  Maurua,  Musanti,  Pagi. 


506 


positionum  a  modernis  pontificibus 
damnatarum,Duaci  l  702;  1 724;  1729; 
Les  Characteres  de  V  Homme  sans  pas- 
sions  selon  les  sentiments  de  Seneque, 
La  Haye  1662;  Paris  1663;  1682; 
V  Epicure  spirituel  ou  V  Empire  de  la 
volupte  sur  les  vertus,  Douai  1669, 
Meihodus  compendiosa,  qua  recte  inve- 
stigatur  et  certo  invenitur  fides  chri- 
stiana,  Parisiis  1674,  1.  Romam  dela- 
tus,  sed  non  prohibitus  etc.  —  David 
Lenfant  0.  Praed.  Parisinus  (f  31.Maji 
1688  a.  aetatis  85),  scripsit  Histoire 
gbUrale  de  tous  les  sikles  de  la  nou- 
velle  loi,  laquelle  enseigne  ce  qui  est 
arrive  de  plus  notable  dans  1'  Eglise  et 
dans  le  monde  tous  les  jours  de  V  an- 
nee  depuis  la  naissance  de  J.  C.  jus- 
que  a.  present,  Parisiis  1680  t.  3  in 
12;  1684  t.  6  in  12.  Alia  hujus  au- 
ctoris  opera  sunt :  Concordantiae  augu- 
stinianae  sive  collectio  omnium  senten- 
tiarum,  quae  sparsim  reperiuntur  in 
omnibus  s.  Augustini  opp.  ad  instar 
concordantiarum  s.  Scripturae,  ib.  1 656. 
1665  t.  2  in  f.;  Biblia  augustiniana  si- 
ve  collectio  et  explicatio  omnium  loco- 
rum  s.  Scripturae,  quae  sparsim  repe- 
riuntur  in  omnibus  s.  Augustini  ope- 
ribus  ordine  biblico,  ib.  1  66  1 1.  2  in  f. ; 
S.Bemardiab.  biblia  sive  collectio  etc. 
1655  in  4;  S.  Thomae  Aq.  biblia  sive 
collectio  etc,  1657  t.  3  in  4,  quae  ta- 
men  V.  tantum  complectuntur  T.,  tri- 
bus  aliis  voluminibus  paraverat  N.  T. 
edendum.  —  Joan.  Dominicus  Mau- 
rus  elaboravit  Istoria  sacra  tratta  dal 
Martirologio  romano,  Annali  del  Card. 
Baronio  ed  altri  Scrittori  ecclesiastici, 
nella  quale  si  discorre  di  molti  Servi 
diDio,  Romae  1682.  1683  in  4.— 
Jo.  Dominicus  Musanti  (Musanzio) 
S.  J.  Taurinensis  (t  1694)  accendit  fa~ 
cem  chronologicam  ad  omnigenam  hi- 
storiam  sacram  et  profanam  ab  o.  c.  ad 
a.  Christi  1690  (ad.  a.  1692),  saepius 
editam,  quam  continuarunt  sodales  G. 
8*erdahelyi  (de  quo  infra)  ad  a. 
1702:  Dominicus  Centi  (t  12.  Febr. 
1751)  ad  a.  1706;  Ant.  Casini  ad  a. 


1728;  et  jubente  Benedicto  XIV.  Jo. 
6.  Faure  ad  a.  1 752,  Romae  1750  ed. 
3;  1751  etc,  quausus  est  Laur.  Berti 
tacito  auctoris  nomine  pro  suo  Breviario 
hist.  ecclesiasticae. 

213.  Jam  ad  eos  veniamus,  qui  spe- 
ciali  mentione  sunt  digni.  Horum  pri- 
mus  est  Antonius  Pagi  0.  Min.  Conv., 
qui  humili  in  Galliae  Provincia  loco, 
quem  Rognis  vocant,  natus  (3 1 .  Martii 
1624),  magnos  in  literis  elegantiori- 
bus  ac  disciplinis  difficilioribus,  chro- 
nologia  BOil  et  historia,  progressus  fe- 
cit.,  et  quamquam  per  sacrorum  tra- 
ctationem  et  provinciarum  administra- 
tionem  (quater  enim  praepositus  pro- 
vincialis  fuit)  multum  a  suis  studiis 
avocaretur,  historiae  tamen  culturae 
quantum  supererat  temporis  sollicite 
impendere  perrexit,  ac  praesertim  in 
defectibus,  quos  penes  alios  historicos 
observavit,  emendandis  adlaboravit. 
Hinc  ei  nata  accurata  et  erudita  disser- 
tatio  hypatica  seu  de  consulibus  caesa- 
reis,  Lugduni  1682  in  4.,  et  diss.  de 
die  et  anno  morti*  s.  Martini  ep.  turo- 
nensis,  et  Critica  historico-chronologica 
in  annales  Baronii:  quamvis  haec  duo 
postrema  scripta  non  perfecta  ab  eo 
sint  et  expolita,  sed  curae  et  diligen- 
tiae  F  r  a  n  c  i  s  c  i  Pagi  relicta,  qui  non 
magis  de  patruo  suo,  quam  de  orbe 
erudito  praeclarissime  meritus  est,  et 
quidquid  rerum  atque  ornamenti  de- 
erat  impigre  fideliterque  addidit.  An- 
tonius  Pagi  primum  quidem  non  est 
aggressus  Baronium,  sed  Spondani  epi- 
tomen ;  admonitus  autem  ab  amicis  et 
fautoribus,  ut  ipsos  collustraret  anna- 
les,  morem  iis  gerere  decrevit,  cui  la- 
bori  30  a.  insudavit  eique  immortuus 
est  l)  5.  Jun.  1699  (sec.  aliquos  1695), 


>)  Plura  de  ipso  cf.  in  appar.  ad  Baron. 
p.  XVII;  apud  Niceron  1,  178;  X.  p.  1 
pag.  13:  FellerVl,  371,  qui  consentien- 
tibus  aliie,  ita  de  ejus  critica  scribit :  „On 
y  voit  un  savant  profond,  un  critique  sa- 
ge,  un  ecrivain  d'  nn  espnt  net  et  tolide, 
un  homme  doux  et  mod^.  Cette  critique 


Digitized  by  Google 


507 


1681-1700.  Historia  eccle*iastica  univ.  Cabassmtiua, 


508 


postquain  totam  laborem  secundis  curis 
retractaverat.  Prodiit  ejus  Critica  hi- 
storico-theologica  in  unicersos  annales 
ecclesiasticos  etn.  et  rev.  Caesaris  Card. 
Baronii,  in  qua  rerum  narratio  defen- 
ditur,  illustratur,  suppletur ;  ordo  tem- 
porum  corrigitur,  innovatur  et  periodo 
graeco-romananunc  priinum  concionata 
munitur  . .  .  Accedunt  catalogi  decem 
veterum  summorum  pontificum  hacte- 
nus  inediti,  t  4  in  f.  Parisiis  1689  t. 
1 .,  Antwerpiae  (proprie  Genevae)  1705 
reliqui  3  t. ;  1  7  27,  et  una  cum  Ba- 
ronii  annalibus.  Licet  hos  maximi  fe- 
cerit,  tamen  non  inutile  duxit,  eos  il- 
lustrare  atque  supplere,  facta  nbvis  ar- 
gumentis  uberius  confirmare,  chrono- 
taxin  vero  multoties  emendare,  praeci- 
pue  postquam  complura  veterum  mo- 
numenta  e  latebris  tan-lem  prodiere, 
quae  Baronius  ne«dum  suo  tempore 
vidit ') ;  hinc  ingens  utilitas  et  pretium 
ex  hoc  labore  in  annales  redundat. 
Magno  plausu  excepta  haec  critica  fuit 
non  solum  a  catholicis,  sed  et  a  prote- 
stantibus  »),  Verumtamen  familiarem 
scriptoribus  criticis  etiam  praestanti9- 
simis  sort-m  adeo  devitare  non  potuit 
Pagius,  ut  etiam  multoties  sive  in  hi- 
storia  ipsa  sive  in  chronologia  tam  a 
vero,  quam  a  verisimilitudine  descive- 
rit,  et  subinde  immemor  sibimetipsi 
contradixisse  sit  visus,  id  quod  lecto- 
ribus  magi-4  atteniis  et  velsolam  Pagii 
criticam  vel  una  cum  antwerpiensibua 
sanctorum  actis  rite  collatam  inspicien- 
tibus  persaepe  sub  oculos  cadet 8).  Alia 

estdune  utilite*  infinie ;  elle  vajusqu'a 
lan  1198,  ou  finit  Baronius;-  AndrcVU, 
733;  KL,  VIII,  42;  Dupin  XVIII,  197; 
Biogr.  un.  XXXII,  368. 

'i  Cf.  Mem.  de  Trcv.  1711  p.  1512— 
1539;  1903-1931  ;  a.  1712  p.  273—291. 

*)  Cf.Fabricium  in  hi&t.  bibl.  fabric.V. 
254;  Clericum  ln  Biblioth.  univ.  t.  XV; 
bibl.  choisie  VIII,  258-327 ;  A.  E.  L.  1690 
p.  369 -381 ;  1706  p.  110-113 ;  337-348; 
533-38. 

»)  Plura,  quae  emendari  possunt  ex  hac 
collatione,  r  censet  SchQz  ln  commen- 
tano  cr.tico  de  scriptis  et  acriptoribua 
historicia  p.  321.  Juverit  etiam  Pagii 


Pagii  opera  sunt:  D.  Antonii  Paduani 
0.  Min.  sermones  hactenus  inediti  de 
sanctis  et  diverais ;  accedunt  vindiciae 
regularum  coss.  caesareorum,  Avenione 
1685  in  8.  Statuerat  Pagius  plures  re- 
gulas  ad  determinandum  imperatorum 
consulatum  in  sua  diss.  hypatica,  quae 
tamen  non  omnibus  arriserunt:  plura 
contra  illas  excepitNorisius  insua  epi- 
stola  consulari;  ad  haec  modo  respon- 
det  Pagius  in  hisce  vindiciis,  sicut 
etiam  in  dissertatione  gallica  de  consu- 
latibus  imperatorum  *).  Ceterum  Nori- 
sius  tanti  fecit  Pagium,  ut  ei  tamquam 
amicorum  eruditissimo  dedicaret  suam 
editionem  fastorum  consulariumetdiss. 
de  numismate  Herodis  Antipae. 

214.  Alter  haud  infimi  pretii  est 
Joannes  Cabassutius  Aquisextien- 
sis  1604  natus,  qui  adolescens  21  a. 
in  congr.  Oratorii  D.  Jesu  admissus  est 
(1626).  Silentii  et  secessus  amantissi- 
mus  totum  se  studiis  dedit.  Calle- 
bat  linguas  orientales;  in  scientia  mo- 
rali  et  canonica  peritissimus  oraculi 
instar  undique  consulebatur ;  ad  casus 
vero  propositos  conscientiae  aliasque 
diflficultates  distincte,  solide,  prudenter 
raodestequerespondebat.Cardinalis  Gri- 
maldi  maximi  eum  fecit,  in  conscien- 
tiae  moderatorem  elegit,  Romam  secum 
duxit  semperque  apud  se  habere  vo- 
luit  (t  25.  Sept.  1685  octogenario  ma- 
jor).  Vir  erat  singularis  humilitatis  et 
abnegationis,  virtutis  consummatae  in- 
tegerrimaeque  vitae ;  omnis  otii  osor, 
sed  admodum  promptus  ad  abrumpenda 
studia  in  aliorum ,  etiamsi  essent  ab- 
jectae  conditionis,  utilitatem  *).  Multos 
haereticos  suis  concionibus  ad  veram 
reduxit  fidem.  Edidit  utilem  et  suc- 

criticam  in  lnultis  quae^tionibus  contu- 
lisse  cum  doctiaiimia  adnotationibua  et 
diaquisitionibuH  Cennii  ad  cod.  caroli- 
num.  Cf,  etiam  Mich.  a  s.  Joa.  1,  273. 

')  Ea  habftur  in  Journal  des  Savan* 
1688  men6e  Novembris. 

*)  Cf.  Dupin  XVIII,  140 ;  Feller  II,  278 ; 
Mkh.  a  s.  Jo^eph  III,  45 ;  Biogr.  univ.  VI, 
437;  Batterel  III,  396-412. 


Digitized  by  Google 


5oy 


LudovicuB  Le  Nain  de  Tillemont. 


510 


cinctam  notitiam  ecclesiasticam  histo- 
riarum,  conciliorum  et  canonum  invi- 
cem  collatoram  veterumque  juxta  ac 
recentiorum  Ecclesiae  rituum  ab  ipsis 
Eccleaiae  incunabulis  ad  nostra  usque 
tempora  secundum  cujusque  seculi  se- 
riem  accurate  digestam,  primum  Lug- 
duni  1668;  1670;  dein  retractata  et 
aucta  hoc  titulo  1680  in  f.  ed.  mendis 
infecta;  1685  ed.  diligenter  recognita 
etaucta;  1725  in  f. ;  Monachii  1756; 
Parisiis  1838  v.  3  in  8;  Tornaci 
1851  etc.  Hujus  epitorne  prodiit  Lo- 
vanii  1776  in  8.,  dissertationes  vero 
ad  ritualem  disciplinam  spectantes  re- 
cepit  Zacharias  in  editionem  disci- 
plinae  populi  Dei  a  Claudio  Fleury 
ex  8criptoribus  sacris  et  profanis  col- 
lectae  et  ab  ipso  latine  redditae,  Ve- 
netiis  1782.  Utilius  forte  est  aliud 
ejusdem  opus  inscriptum:  Theoria  et 
praxis  juris  canonici  ad  forum  tam  sa- 
crament&le  quam  contentiosum  tum 
ecclesiasticum  tum  seculare,  saepissime 
edita  nt  Lugduni  1675  in  4;  1678; 
1685;  1691  et  1698,  quae  duae  edi- 
tiones  aliis  et  copia  et  stilo  praestant ; 
Bothomagi  1703  (ed.  ceteris  mendo- 
sior);  Lugduni  1738  cura  Giberti, 
qui  annotationes  adjecit,  sed  doctrinae 
et  menti  auctoris  non  semper  consen- 
taneas.  Opus  est  non  tam  theoreticum 
quam  potius  practicum,  in  quo  juris 
communis  et  gallici  ratio  habetur.  Se- 
cundum  8.  Alph.  de  Liguori  in  re  mo- 
rali  auctor  est  perdoctus,  imo  inter 
auetore8  classicos  referendus  l),  quam- 
vis  fuerit  probabiliorista. 

215.  Jam  accedimus  adtertiumom- 
nium  celeberrimum  Ludovicum  Seba- 
stianum  Le  Nain  de  Tillemont»). 
Natus  est  Le  Nain  parentibus  nobi- 


'}  In  praef.  op.  Moralia  p.  LX.  Cf.  su- 
pra  III»,  346  a. 

»)  Cf.  de  eo  Mich.  Tronchay :  Vie  de  M. 
Lenam  <U  TUUmont,  Nanceji  1706 ;  Co- 
loniae  1711  abaque  auctoris  nomine ;  hu- 
jna  epitomen  exhibet  Hefele  TQb.  QtUchr. 
1841  p.  243  sb.  :  idem  in  Beitrftge  zurKir- 
chenireschichte.  Archaolorie  und  Liturtrik 


libus  30.  Nov.  Parisiis  1637;  de  Til- 
lemont,  sub  quo  nomine  eruditis  in- 
notuit,  se  appellavit  a  villa  paterna,  in 
qua  plures  vitae  suae  annos  commora- 
tus  est  A  parentibus  traditus  est  puer 
9  vel  10  annorum  instituendus  viris 
illis,  qui  Portum  Begium  incolebant, 
eruditis  quidem  certe,  sed  spiritu  jan- 
seniano  infectis.  Ex  his  prae  ceteris 
Nicole  et  deSacy  curam  de  Tillemontii 
institutione  in  se  susceperunt  In  pri- 
mis  historia  delectabatur,  sed  non  con- 
tentus  nosse  facta,  sagaci  judicio  fon- 
tes  rimabatur,  totque  propterea  mo- 
vit  quaestiones,  quasmagistris  suis  pro- 
ponebat,  ut  non  sine  timore  illaa  au- 
diret  Nicole,  veritus  ne  eas  satis  pos- 
set  8olvere.  Lectitabat  etiam  Estii  com- 
mentaria  in  libros  sententiarum,  sed 
prasertim  opera  ss.  patrum,  et  vix  18 
annos  natus  diligenter  colligebat  ex 
illis  quaecunque  reperiret  de  apostolis 
deque  apostolicis  viris,  quie  secundum 
Usserii  methodum  in  annalibus  sacris 
servatam  in  ordinem  redigebat,  quod 
consilium  ex  magistrorum  suorum  sen- 
tentia  ad  sequentia  quoque  secula  ex- 
tendebat ;  hinc  copiosam  collegit  mate- 
riam  ad  illustranda  priora  sex  Eccle- 
siae  secula.  Cum  vel  a  magistris  pro- 
pter  hanc  eruditionem  juvenis  magni 
fieret,  prae  modestia  decrevit  nemini 
explicare  qauestiones  historicas  sibi 
propositas,  ut  omnis  vanitatis  occasio- 
nem  removeret:  multumque  propterea 
egit  De  Sacy,  ut  eum  meliora  edoceret 
Absoluto  seminario  secessit  per  aliquot 

II,  100—120  et  KL.  XI»,  1740—43 ;  Nice- 
ron  XV,  308;  Dupin  XVIII,  258-271. 
Ejua  frater  P  e  t  r  u  a  ingressus  eat  trappi- 
starum  ordinem,  in  quo  excelluit  in  pri- 
mis  humilitate  et  apiritu  poenitentiao 
(t  1713  a.  aetatia  73).  Praeter  aacetica 
scripsit:  Essai  de  Vhistoirs  ds  Vordrsds 
Citeoux  v.  9  in  12,  de  quo  Feller  VI,  211 
censet :  Le  style  en  est  simple  et  neglig6, 
mais  touchant  Lea  faits  y  sont  mal  choi- 
ais  et  le  flambeau  de  la  critique  n'a  pas 
eclaire*  cette  histoire,  qu'on  doit  plutot 
regarder  comme  un  Iivre  edifiant  que  com- 
me  un  ouvrage  profond.  Cf.  Biogr.  univ. 
XXIV,  75  ;  Journal  des  Sav.  LVIU,  161. 


Digitized  by  Google 


511 


1681-1700.  Historia  eccl.  universalis.  Tilleinont, 


512 


annos  in  domum  canonici  Hermant  (cf. 
p.  497),  quoeum  familiuriter  conver- 
satus  est.  Anno  nonniai  1072  urgente 
eodem  De  Sacy  subdiaconus  et  post 
quadriennium  1676  ordinatus  est  pres- 
byter,  seque  recepitin  Portum  regium, 
quo  dissoluto  in  paternam  secessit 
(16  79)  villam  prope  Parisios,  ubi  re- 
manait  usque  ad  ultimum  vitaeannum. 
Hic  duxit  vitatn  fere  ereraiticam  atque 
ordinatissimam  totus  studio  pietatis- 
que  exercitiis  deditus.  Diem  domini- 
cam  fere  totara  in  ecclesia  transigebat, 
atque  domi  douiesticis  evangeliuin  diei 
exponebat.  A  multis  laudatur  propter 
modestiaui  animique  candorem,  unde 
etiam  paccm  amabat ;  et  licet  intimis 
amieitiae  vineulis  jungeretur  cum  du- 
cibus  factionis  jansenianae,  quo  penes 
haud  paucos  non  immerito  nominis  sui 
claritatem  obscuravit  non  legitur 
tamen  s>e  palam  illorum  controversiis 
et  turbis  immiscuisse.  Pauperes  liben- 
ter  eleemosyna  juvabat,  se  dure  tracta- 
bat,  pedes  itinera  instituebat,  consilio 
et  opera  amicos,  quantum  poterat,  ju- 
vabat.  Labjribus  demum  fractus  Pari- 
siis  10.  Jan.  1698  mortem  oppetiit. 

216.  Hacc  sunt  ejusopera:  J/istoire 
tfcs  empcreurs  et  uutrcs  princes  qui  ont 
regnc  dans  les  six  premiers  siecle3  de 
1'Eglise:  des  persecutions  qu' ils  ont 
faites  contre  les  Chrctiens,  de  leurs 
guerres  contre  les  Juifs ;  des  ecrivnins 
profanes  et  des  personnes  illustres  de 
leur  temp3,  justifies  par  les  citations 

1 1  Fellcr  VI,  21 1  advertit :  -Si  aux  ver- 
(tis  dojit  ellc  ivita  a  .  Mieh.  '1'  r  o  n  c  h  a  y 
-i  riptai  prescntc  lc  tableau.  on  pouvatt 
iijouti  r  la  soumissinn  nnx  dccret*  de  V  K- 
ijlise,  l*clo«je  de  cc  savnnt  homme  serait 
<  oinplet.-  Kt  parum  autea :  wiJuoique 
l'egprit  de  parti  dont  ll  etait  anime  ne  se 
montre  pas  ,i  decouvert  daus  eet  ouvrage 
iMcmoire>  etc. ',  de>  lecteurs  attentif*  en 
decouvrent  ca  ct  la  quelqnea  allures."  (  f. 
eti.im  infra  iichiiz.  «  crte  etiara  illud 
non  placet.  quod  in  <  atemlario  janscniano 
locuni  nou  intiniutn  >it  consecutu-.  (  f.  m- 
fra  anuot.  p.  51.5. 


des  auteurs  originaux,  avec  des  notes, 
Parisiis  1690t.  1.  absque  auctoris  no- 
mine;  1691  t,  2;  1692  t.  3;  1697  t. 
4  ;  1701  t.  5.  et  1738  t.  6.  Pertingit 
usque  ad  sec.  VI.  scil.  usque  ad  Ana- 
stasium  iraperatorem.  Minus  correcta 
et  completa  est  editio,  quae  prodiit 
Hruxellis  1707 — 1739  v.  16  in  12. — 
Longe  raajoris  pretii  sunt  Mimoires 
pour  servir  u  V  Histoire  ecclesiasiique 
des  six  premiers  siecles  justifiees  par 
les  citations  des  auteurs  originaux  l) : 
avec  une  chronologie  et  des  notes,  Pa- 
risiis  1693  t.  1.  in  4.  absque  auctoris 
nomine>  1694  t,  2-  cum  prolixa  diss. 
epistolari  ad  P.  Lamy  de  ultima  coena 
paschali  Domini  et  de  duplici  captivi- 
tate  s.  Jo.  Baptistae;  1695  t.  3;  1696 
t.  4.  Alia  12  volumina  reliquit  mss., 
quae  prodierunt  1698 — 1712.  Perve- 
nit  usque  ad  a.  513.  Hae  memoriae 
magno  consensu  ab  eruditis  aestiman- 
tur  z),  nam  ex  do«umentis  originalibus 


l)  Cf.  plura  de  hoc  op.  apud  auctore> 
citatos,  et  in  Journal  des  £av.  21,  300 — 
•309;  24,  142  :  25,  38;  27,  18  et  467  ;  28, 
491  ;  31,  158  ;  32,  441;  44,  370;  4'>,  181 ; 
A.  E.  L.  1695  |».  249—263;  1704  p.  121  — 
131  ;  suppl.  III,  88-1)6;  241-253;  294— 
300 ;  433—443 ;  473—483  et  fuse  in  Mem. 
de  Trev.  1703  p.  1521  ;  1707  p.  440;  601 : 
2049  ;  1708  p.  1200;  1709  p.  1;  1710 p. 559; 
1711  p.  1121:1713  p.  1010  ;  Knopfier  KL. 
VII»,  -)60. 

*)  Hefclel.  c.  p.  110:  -Ueber  den 
Werth  der  Tillemontischen  Memoires  i>t 
in  der  gelehrten  Welt  nur  eine  iStimme, 
und  nur  ein  einziger  P>eudonym  ist  mir 
bekannt,  der  densell  >en  zu  laugnen  wagte.  - 
Kst  aut»  m  hic  Fay  d  it  dc  Hiom,  qui  sub 
nomine  anagrainmatico  Daty  fi  de  Ro- 
m  l  edidit  M>'moires  contrc  les  Mnnoires  de 
M.  T  i  1 1  e  m  o  n  t ,  quaruin  paucae  prodie- 
runtToulousc  1695:  necnon  Eclaircis*emcnt 
sur  la  doctrine  et  l  histoire  ecelesiaatique 
des  deux  premiers  sieclesMae8tnchtl695, 
sed  haec  scripta  nihil  detraxerunt  pretii 
Tillemoutii  operi.  Montfaucon  in  praef. 
op.  s.  Joan.  Chry>ostomi :  „Certe  accura- 
ttoue  ille  ac  dtligentia  nemini  concedit: 
omnia  in  medium  atfert,  smgula  discutit, 
nihil  omittit  corum,  quae  ad  rem,  de  qua 
asritur,  explorandam  conferunt,  a  prae- 
judicata  opinione  mirum  quantum  Bit 
alienua.  In  judicio  tamen  ferendo  non 


Digitized  by  Google 


513 


Lad.  Sebast.  le  Nain  de  Tillemont. 


514 


haustae,  imo  sagaci  diligentia  concinna- 
tae  sunt,  paucis  tantum  verbis  pro  sen- 
tentiaram  conneiione  vel  animadver- 
sionibn8  ab  auctore  adjectis,  quae  scru- 
pulose  uncinis  includuntur,  quo  afon- 
tium  verbis  distinguantur.  Subjiciun- 
tur  notae  criticae,  accuratae,  doctae,  in 
quibus  auctor  fusius,  sed  pacate  et  di- 
stincte  de  variis  argamentis  disserit, 

semper  pari  felicitate  procedit ,  aed  tunc 
etiam  ob  diligentiam  unlis  vel  iis,  qui  ad- 
veruam  tuentur  opinionera."  Hinc  antea 
dixerat :  wIn  hisce  monitis  (ad  opera  s.  Jo. 
Chrystostorai)  non  infrequenter  a  Tille* 
montii  aententia  deflectimus . . .  non  pauca 
sunt,  in  quibus  eum  a  vero  aberraase  cre- 
dimus.-  Mich.  a  s.  Joseph  IV,  431  post 
splcudidum  elogium.notat:  «Nihilominus 
eorura,  qui  cum  pietate  et  sobrietate  sa- 
piunt,  judicio  nonnihil  andacior  ipsius 
critica  est  paruraque  legitimus  et  exactus 
regularuin,  quas  ipse  sibi  praescripsit, 
nsus-  Quod  fusius  exsequitur  Schttz  in 
commentatiuncula  critica  de  TiUemcmtii  mo- 
numentis    fcclesioeticis   (in  coramentario 
critico  de  scriptis  et  scnptonbus  histori- 
cis),  ubi  ex  ordine  statuit  allatiBque  factia 
probare  nititur :  1.  T  i  1 1  e  m  o  n  t i  u  s  sui 
saepe  oblitus  et  regulis  assertisque  suis 
contrarius ;  2.  auctoribus  non  niro  tribuit 
ea,  quae  ipsi  minime  dixenrat;  ipse  vicis- 
sira  auctores  inlidelitir  refert  et  corrum- 
pit ;  3.  «criptores  etiam  gravishimos  et  fide 
dignos  te>tes  saepe  temere   carpit  aut 
aspernatur  et  praepostere  refutat;  4.  acta 
sanctorum  saepe  lev.ssimis  ex  causiM  re- 
pudiat:  iino  de  rebus  et  do.umtntis  nec 
examinatis  confidentissime  judicat ;  5.  abs- 
que  bolida  ratione  antiquissimaa  traditio- 
nes  oppugnat  atque  convellit;  6.  in  di- 
gnoscendis  veteruui  scriptis  genuinis  aut 
spurin  non  satis  exercitatus  aut  in  exa- 
minandis  incurius;  7.  tam  in  sanctos  et 
laudatissimos  praesnles,  quam  in  rom. 
pontificea  injurius :  8.  adversus  romanae 
nedis  praeceUentiam,  auctoritatcm  atqu  • 
primatum  scriptor  malignus;  9.  adver>us 
rom.  catholicaeque  Ecclesiae  identitatem 
erronearum  propo«itionum  ac  distinctio- 
num  patronu-t  ac  theologaster  semicatho- 
Ucub  yel  jansenianus.-  Ceterum  ipse  Be- 
nedictus  XIV.  in  celebri  ep.  ad  inqui- 
titorem  Hinpaniae  31.  Jul.  1748  testatur, 
Tillemontii  opera  delata  fuisae  ad  eedem 
apostolicam  proscribenda.  «Accusat  ree, 
inquit,  ex  eis  raulta  deprompserunt  cen- 
sura  digna.  Pontifex  autem(ClemensXl.) 
«ilentinm  imposuit  rutus,  multa  mala  ex 
ejus  prohibitione  esse  derivatura.- 


quae  in  textu  tantum  attigerat.  Stilus 
quibusdam  videtur  nimis  jejunus,  ari- 
dus  et  omni  ornatu  rhetorioo  carene: 
etiam  disoositionem.  aua  facta  recen- 

— *    wmmtm^      mmtmmm  — ^ m  w«  — *  m^  -—  m^m  m         mm  vn^v       mtmmt^^  mm^       mt  w^^FH 

sentur,  carpunt,  vellent  enim  illa  ad 
annales  redacta:  sed  haud  immerito 
alii  methodum  a  Tillemontio  servatam 
laudant,  secundum  quam  ejus  historia 
plurimis  constat  biographiis  et  mono- 
graphiis.  Ceterum  singulis  tomis  sub- 
jicitur  chronologia  factorum,  quae  in 
eo  tomo  tractantur.  Mox  prodiit  secun- 
da  editio  Parisiis  1700—1713  t.  16 
in  4.  Duae  editiones  prodierunt  Bru- 
xellis  1732,  sed  utraque  imperfecta, 
nam  alia  complectitur  in  10  v.  in  4. 
tantum  1 0  t.  priores,  .alia  in  24  v.  in 
12.  solum  8  priores  tomos  operis  Til- 
lemontii;  Venetiis  1732.  Praeterea 
multum  adjuvitTillemontius  alios 
in  edendis  operibus,  ut  Filleau  de la 
Chaise  (t  1693)  in  rara  vita  8.  Ludo- 
vici,  Parisiia  1688t.  2in4;  Hermant 
in  scribendis  vitis  ss.  Athanasii,  Basi- 
lii  etc.  (cf.  supra  p.  498),  DuFoase 
in  scribendis  vitis  8.  Cypriani  et  Ter- 
tulliani  (p. 462),  Pettum  Lambert  in 
e<l.  gallica  operum  8.  Cypriani,  cui 
praemissa  est  hujus  sancti  vita;  edito- 
res  m  a  u  r  i  n  o  s  in  adornanda  vita  s. 
Augustini.  Manuscripta,  quae  reliquit, 
in  monasterium  s.  Germani  de  Pratis 
perlata  fuerunt  adjectis  precibus,  ut 
praepositus  generalis  congr.  s.  Mauri 
Ptftrum  Coustantium  ea  prosequi 
juberet.  At  hic  postquam  ea  per  ali- 
quot  dies  excussit,  perlustravit  atque 
evaminavit,  tanta  tamque  recondita 
eruditione  referta  esse  perspexit,  ut 
quu  erat  modestia,  iis  prosequendis  ca- 
lamum  addicere  recusarit l). 

217.  His  addatur  Ludovicus  Maim- 
bourg,  suo  tempore  nominatissimus, 
auctoritate  tamen  iis  longe  inferior,  qui 
historiam  magnorum  quorundam  even- 
tuum  descripsit  ad  universalem  Eccle- 
siae  historiam  spectantium.  Natus  est 


>)  Cf.  Ziegelbauer  II,  368- 


Digitized  by  Google 


515 


1681—1700.  Historia  rom.  pontificum.  Maimburg, 


516 


Nancaei  a.  1610  nobilibus  parentibus. 
Annos  natus  1 6  Soc.  Jesu  ingressus  est, 
in  qua  prius  rhetoricam  docuit,  dein 
diu  plurimis  in  civitatibus  magno  cum 
plausu,  sed  haud  imitanda  libertate, 
concionatorem  egit.  Postea  historiae 
ecclesiasticae  Studio  totum  se  impendit 
pari  libertate  pontificum,  principum 
aliorumque  mores  carpens.  Fervente 
regaliae  causa  audacius  adversus  pon- 
tificem  gallicanos  praesules  Hbertates- 
que  gallicanas  defendit,  quare  ex  In- 
nocentii  XI.  jussu  e  Societate  Je*u  fuit 
dimis8us  (1682).  Mandati  exsecutio- 
nem  potuisset  utique  impedire,  si  sin- 
cere  voluisaet:  noluit  tamen,  ne  ma- 
jores  societati  molestias  crearet,  et  ut 
majori  adhuc  zelo,  ardore  ac  libertate 
regis  beneplacito,  ut  ipsemet  fatebatur, 
deserviret.  Pingui  stipendio  a  rege  do- 
natus,  reliquum  vitae  transegit  in  ab- 
batia  ad  8.  Victorem.  Die  13.  Aug.  Pa- 
risiis  apoplexi  correptus,  dum  histo- 
riam  schismatis  ecclesiae  anglicanae 
concinnaret,  vitam  finivit  a.  1686.  Plu- 
rima  reliquit  opera.  —  Praetermissis 
concionibus  aliisque  minoris  momen- 
ti1)  potiora  sunt;  Histoire  de  V  Ari- 
anisme  depuis  sa  naissance  jusqu'  a  sa 
fin,  avec  V  origine  et  le  progres  de  l1  he- 
resie  des Sociniens, Parisiis  1673  in  4; 
1682  v.  3  in  12;  histoire  de  V  lUrisie 
des  Iconoclastes  et  de  la  Translation  de 
1'Empire  aux  Francois,  ib.  1674  in  4; 
1675  v.  2  in  12;  histoire  du  schisme 
des  Grecs  depuisTan  834  jusqu'en  1 453, 
ib.  1 67 1  in  4  ;  1 678  in  8  ;  histoire  des 
Croisades  pour  la  delivranee  de  la  Terre 
Sainte,  ib.  1676  v.  2  in  4 ;  1682  v.  4 
in  1 2.,  praecipuum  inter  ejus  opera ; 
histoire  de  la  dicadence  de  V  empire  de- 
puis  Charleraagne  et  des  differends  des 
Empereurs  avec  les  Papea  au  sujet  des 
investitures  et  de  V  independance  de- 
puis  la  mort  de  Charlemagne  en  8 1 4 
jusqu'en  1356,  ib.  1676  in  4 :  1681 
v.  2  in  12.  (in  indice  cum  sequenti 
decr.  23.Maji  1680);  histoire  dugrand 

')  Cf.  Backer  II,  999. 


schisme  d'  Occident  ou  des  Antipapes, 
depuis  1378  juaqu'en  1429,  ib.  1678 
in  4;  1681  v.  2  in  12 ;  histoire  duLu- 
theraniame,  ib.  1680  in  4;  1681  v.  2 
in  12.  (in  indioe  decr.  12.  Dec.  1680); 
histoire  du  Calcinisme,  ib.  1682  in  4; 
et  iterum  in  1 2 ;  adversus  quam  scri- 
pserunt  Joannes  le  Boux  (suppresao 
nomine)  et  Bayle;  histoire  de  la  Li- 
gue,  ib.  1683  v.  2  in  12;  traiti  histo- 
rique  de  V  Hablissement  et  des  priroga- 
tives  de  V  iglise  de  Rome  et  de  ses  Eci- 
ques,  ib.  1685  in4.  (prohib.  brevi  spe- 
ciali  4.  Jun.  1685).  Contra  buncl.  scri- 
pserunt  Schelstrate  (cf.  infra)  et 
Sfondrati  (supra  p.  387),  qui  inter 
alia  de  eo  statuit l)  ,Scripsit  Maim- 
burgius  calamo  catholicis  aeque  ac  Cal- 
vinistis  infesto  mediam  quandam  viam 
inter  utrosque  molitus,  quo  effecit,  ut 
odia  ab  utrisque  mereretur;  consta- 
bat  enim  eum  non  veritati,  sed  regi 
scribere  .  .  .  Sed  demus  hoc  animi  gra- 
titudini  in  Galliae  regem :  landes  pre- 
tio  reddidit;  illud  saltem  nulla  aetas 
ignoscet,  quod  singulis  fere  paginis 
tantoque  compulsu  verborum  fidem, 
veritatem  candoremque  professus ,  ni- 
hil  minus  tamen,  quam  haec  omnia 
cordi  habuit,  quoties  occasio  fuit  cau- 
sam  suam  promovendi  nulla  veritatis 
cura;  exempla  passim  occurrunt  .  .  . 
Pauca  libabo,  ut  ex  fimbria  pannum 
agnosca8«  etc.  Prodierunt  opera  Maira- 
burgii  hactenus  recensita  simul  sub 
titulo:  Les  histoires  du  sieur  Maim- 
bourg,  ib.  1686  t.  12  in  4.  Histoire  du 
Pontificat  de  s.  Leon  le  Grand,  ib.  1 687 
in  4 ;  histoire  du  Pontificat  de  s.  Gre- 
goire  le  Grand,  ib.  1686  in  4.  (proh. 
speciali  brevi  Innocentii  XI.  26.  Febr. 
1687).  Opera  haec  scripta  sunt  stilo 
admodum  florido,  amoeno  atque  viva- 
ci2) :  exxaggerationibus  delectatur,  adeo 


•)  In  praef.  ad  Galliam  vindic.  Aliorum 
in  eundem  benaum  effata  cf.  apud.  SchUz 
comment.  crit.  p.  273  s».  Cf.  etiam  Mich. 
a.  b.  Joseph  11,  239. 

*)  Uayle  de  operibus  ejus  historicis 
scribit:  »11  y  repand  beaucoup  d'agre- 


Digitized  by  Google 


517 


Bft&ofl,  Foresti,  Burry,  Molinet 


518 


ut  narrationis  sinceritas  haud  semel  in 
discrimen  vocetur,  ac  dubia  exciten- 
tur  contra  scriptoris  fidem :  plura  ta- 
men  ex  illius  scriptia  erudita  sunt  sci- 
tnque  digna  complectuntur.  Initio  ejus 
opera  magna  lectitabantur  aviditate, 
hinc  saepe  fuere  edita,  temporis  tamen 
lapsu  minoris  facta  sunt  Acer  etiam 
Jansenianorum  erat  adversarius,  quo- 
rum  versionem  montensem  (p.  460) 
impugnavit  Reliquit  quoque  opuscula 
ad  revocandos  ad  unitatem  catholicam 
protestantes,  quae  simulprodierunt  hoc 
titulo :  Trois  traitis  de  controverse  pour 
ramener  les  protestants  et  toutes  les 
societes  chretiennes  a  la  creance  catho- 
lique,  Parisiia  1682  in  12. 

218.  Praeter  Maimbourg  gesta  ro- 
manorum  pontificum  literis  consigna- 
runt :  Joannes  de  B  a  n  o  8  et  Velasquez, 
qui  Historiae  pontificali  (cf.  III»,  824) 
adjecit  p.  VI.  h.  e.  res  gestas  sub  Ur- 
bano  VIII.  ab  a.  1623—44,  Matriti 
1678  in  f.  (t  1682).  — Antonius  Fo- 
resti  8.  J.  Carpensis  (t  25.  Aug. 
1692),  qui  auctor  estoperis  praegran- 
dis,  quod  inscripsit  Mappamondo  Isto- 
rico  cioe  ordinata  narrazione  dei  qua- 
tro  Sommi  Imperii  del  Mondo  da  Nino 
primo  Imperatore  degli  Assirii  sino  al 
regnante  Leopoldo  Austriaco,  e  della 
monarchia  di  Christo  da  s.  Pietro  primo 
Papa  sino  a'  nostri  dl,  con  le  imprese 
piu  illustri  deiristoria  antica  e  mo- 
derna,  cujus  prodierunt  Parmae  1690- 
94  t  4  in  6  v.  in  4;  Venetiis  1710. 
De  illo  complendo  et  continuando  plu- 
res  cogitarunt,  inter  quos  Ap.  Zeno, 
cujus  sunt  t.  4,  atque  ita  auctum  et 
continuatum  prodiit  1737  t.  15  in  4; 

menta,  plusieura  traita  vifs  et  quantite' 
d'  inatrnctiona  incidentea ;  il  y  a  peu  d'hi- 
storiena,  metne  parmi  ceux  qui  ecrivent 
mieux  que  lui,  qui  ont  plus  de  savoir,  qui 
aient  1'  adreaae  d'  attacber  le  lecteur  com- 
meil  le  fait.-  Cf.  Feller  V,  456;  Dupin 
XVlir,  238 ;  J.  des  Sav.  V,  155 ;  VI,  301 ; 
XIV,  87 ;  A.  E.  L.  1686  p.  216-227 ;  1686 
p.  343-356  ;  1687  p.  610-617 ;  Buppl.  I, 
30-36. 


Venetiis  1745;  germanice  versum  Au- 
gustae  auctore  Georgio  Schluter 
1716  t  3  inf.;  1725  t.  6  inf;  1748. 
Huc  8pectat  tertius  illius  t,  qui  et  se- 
orsim  prodiit  inscriptus:  Le  vite  dei 
RR.  Fimiefiei  da  s.  Pietro  sino  ad  Ales- 
sandro  VIII.  .  .  .  con  le  persecuzioni 
della  Chiesa,  Antipapi,  Scismi,  Eresi- 
archi,  Concilii  Generali  e  pcraonaggi 
insigni  insorti  a  difender  e  r<ropagar 
esta  Chiesa,  Venetiis  1694  p.  1 ;  1710 
p.  2  cum  supplemento.  Ejusdem  aucto- 
ri8  sunt:  11  Sentiero  allaSapienza  mo- 
strata  a' Giovani  studenti  Parma  1689 
in  4 ;  et  La  strada  al  santuario  mo- 
strata  a'  cherici,  che  aspirano  al  Sacer- 
dozio,  Mutinae  (1694)  opus  posthu- 
mum,  saepius  editum.  —  Bomanorum 
pontificum  vitas  et  gesta  synoptice  re- 
fert  Guilelmus  d  e  B  u  r  r  y  Bruxellensis 
(n.  1618;  t  1700),  in  antiquitate  ec- 
clesiastica  haud  parum  versatus x),  in 
romanorum  pontificum  brevi  notitia, 
Mechliniae  1675;  Patavii  1726;  1747  ; 
1753;  Augustae  V.  1734;  Bassani 
1779  etc,  cui  adjecit  utile  ex  Macri 
Hierolexico  onomaeticon  (cf.  supra  p.  1 5  4) 
vocum  obscuriorum ,  quae  in  missali, 
breviario,  martyrologio  continentur. — 
Historiam  pontificum  a  Martino  V.  ad 
Innocentium  XI.  per  numismata  de- 
scripsit  (Lutetiae  1679  in  f.)  Claudius 
Molinetus  (Du  Molinet)  O.  S.  Aug. 
canonicus  s.  Genovefae,  cabillonensis 
(1620 — 1687)  historicus  et  archaeo- 
logus  admodum  doctua  8).  Edidit  prae- 
terea  Stephani  tomaceneis  episcopi  (t 
1203)  epistolas,  Lutetiae  Parisiorum 
1682  in  8.,  quas  doctis  annotationibus 
illustravit;  Historiam  de  fatis  litera- 
rum  romanarum  ex  nummis  concinnavit 
ib.  Posthumum  prodiit  Le  Cabinet  de 
la  Bibliothtque  de  S.  Genevihx,  ib.  1 692 
in  f.  —  Cardinalium  historiam  a  Leo- 

')  Cf.  Biogr.  univ.  VI,  35;  Biogr.  nat. 
de  Belg.  III,  155. 

»)  Cf.  Feller  II,  588;  Biogr.  univ.  XII, 
226,  et  ejus  elogium  in  Journal  des  Sa- 
vans  XV,  36. 


Digitized  by  Qpogle 


5  1  9       1681—1700.  Hiatoria  haeresum  et  conc  Vanllaa,  Soulier,  Buy  etc.  520 


ne  XI.  digessit  et  composuit l)  Anto- 
nius  Aubery  t.  5  a.  164  2.  Decessit 
24.  Jan.  1695  a.  aetatis  78. 

219.  Variarum  haeresum  origines 
et  fata  praeter  Mairabourg  exponunt: 
Joannes  K 1  e  i  n  S.  J.  Silesius  (n.  4.  Jun. 
1638;  t  14.  Apr.  1685),  qui  secundis 
curis  retractavit  versionem  libri  Flori- 
mundi  Raemond  de  origine  hMresum 
(cf.  t.  III3.  567)  ab  Aegidio  Albertino 
adomatam  (Monacbii  1614  in  4.  in- 
complete)  earaque  edidit  Glogoviae 
1 676  v.  2  in  f.  —  Antonius  Var  ill  as 
Gallus  n.  Guereti  a.  1624,  historicus 
diligens  (t  9.  Jun.  1696),  praeter  hi- 
storiam  regum  Galliae  ab  a.  1423 — 
1589,  Parisiis  1683— 1694  v.  I5in4. 
aliaque  2)  scripsit  Histoire  des  Rioolu- 
tions  arrives  en  Europe  en  matiere  de 
Beligion  (ab  a.  1374 — 1590),  Parisiis 
1686  —  1690  v.  6  in  4 ;  et  1687  — 
1690  v.  12  in  12.  Ex  95  11.  quos  co- 
gitaverat.  30  tantum  prodierunt.  Magno 
zelo  pro  fide  catholica  opus  hoc  est  ag- 
gressus,  sed  quia  illam  fere  ex  memoria 
eorum,  quae  legerat,  ^cripsit,  assidua 
enim  librorum  lectione  ad  coecitatem 
fere  est  redactus,  mirum  esse  non  dc  • 
bet,  si  soateat  erroribus  historicis  in 
as*ignandis  annis,  in  allegationibus,  si 
nomina  persaepe  sint  mutilata,  facta 
minus  accurate  vel  etiarn  fulso  relata: 
quae  tamen  errata  nonnulli  exagge- 
rant  8).  Plures  hanc  historiam  impug- 
narunt,  ut  de  Larroque,  Burnet, 
cui  respondit  Varillas ,  Parisiis  1687 

>)  Cf.  Dupin  XVIII,  140. 

*)  Cf.  Niccron  V,  pag.  61  ss.,  t.  X,  p. 
2  pag.  149  88. 

»)  Cf.  Feller  VII,  308,  qui  praeterca  ad- 
dit :  „  Lorsque  cet  ou vrage  pat  ut,  on  y  ti  ou- 
va  beaucoup  de  fautea.  M6nage  ayant  ren- 
contie  1'auteur,  lui  dit:  „Vous  avez  don- 
ne"  une  Hi^toire  des  heresies  plein  d'h£- 
resie».*  Cela  n'eiupeche  pa«  que  ce  ne 
soit  essentiellement  un  bon  ouvrage ;  on 
j  reconnait  le  savaut  aussi  bien  que  1'  6- 
crivain  religieux  et  foncierement  catho- 
lique."  Agunt  de  hoj  opere  Act.  erud. 
lipe.  1686  p.  506— 516;  1  87  p.  465— 464; 
492-  500:  1691  p.  25-36. 


in  8;  Amstelodami,  1687  in  12., 
Brunsmann,  Puffendorf,  Se- 
ckendorf  etc ;  Histoire du  Wicleffia- 
nisine  ou  de  la  doctrine  de  Wicleff,  J. 
Hus,  et  Jerome  de  Frague;  avec  celle 
des  guerres  de  Boheme,  Lugduni  1682 
t.  2  in  1  v.  —  Petrus  S  0  u  1  i  e  r  Viva- 
riensis  fervidus  concionator  (n.  c.  1640), 
praeter  alia  *)  reliquit  Hustoire  du  Cal- 
vinisme  contenant  f>a  naiasance,  son 
progres,  sa  decadence  et  sa  fin  en  France, 
Parisiis  1686  in  4.,  in  qua  plura  docu- 
menta  utilia  ad  hujus  sectae  historiam 
I  illustrandam  reperiuntur.  Histoire  des 
tdits  de  pacificatioti^  et  des  tnoyens  que 
les  pretendus  Reformez  ont  employes 
pour  les  obtenir ;  contenant  ce  qui  s'eat 
passe  de  plus  remarquable  depuis  la 
naissance  du  Calvinisme  jusqua  pre- 
sent,  ib.  16*2.  —  Comparationem  in- 
ter  haeresim  Albigensium  et  Calvinis- 
mum  instituit  De  la  Valette  in  1. : 
ParaUele  de  V  Hirlsie  des  Albigeois  et 
de  celle  du  Calvinistne  2),  Parisiis  1686. 

220.  Joannes  Ludovicus  a  s.  J  0- 
8  e  p  h  0.  Carm.  Excalc.  Audomarensia 
(t  1690)  descripsit  (gallice)  praelia 
militantis  Ecclesiae,  Duaci  1679  in  4., 
quo  in  opere  brevem  sed  nervosam  te- 
xuit  omnium  conciliorum  generalium 
historiain,  quid  in  illis  gestum,  quid 
circa  fi-lem  statutum,  qui  errores  pro- 
scripti,  locum,  tempus,  pontifices,  im- 
peratores,  sub  quibu9  celebrata  sunt, 
recensens.—  Felix  Buy  (Bhui,  Buhy) 
0.  Carm.Lugdunen8is(n.  1637  ;t  1687) 
edidit  V  Histoire  en  abrige1  des  4  con- 
ciles  gfniraux,  Parisiis  1676  t.  3  in 
12;  1699,quam  nonnulli  laudant  Hic 
primus  propositiones  cleri  gallicani 
publice  defendit  4.  Dec.  1681,  unde 
in  se  arcessivit  pontificias  censuras. — 
Joannes  Stoz  S.  J.  Suevus  (t  10.  Apr. 
1696)  succinctam  relationem  histori- 
cam  de  gestis  in  sacrosancto  generaU 
concilio  tridentino,  quae  afferet  magnum 


«)  Cf  A.  E.  L.  supplem.  I,  268—278. 
•)  Cf.  A.  E.  L.  1688  p.  226. 


Digitized  by  Google 


521 


8toz,  Chevillier,  Lupus. 


ad  ejusdem  conc.  intelligentiam  lumen, 
majorem  ad  observantiam  stimulum, 
maximum  ad  praiin  in  utroque-  foro 
commodum  ex  variis  auctoribus,  potis- 
simum  ex  autbenticis  documentia  ab 
em.  card.  Sfortia  Pallavicino  productis 
concinnavit l),  Dilingae  1695  in  4.  — 
Andreas  Chevillier  (t8.  Apr.  1 70u) 
doctor  sorbonicus  et  bibliothecae  Sor- 
bonae  praefectus  reliquit  in  synodum 
chalcedonensem  diss.  &%  formulia  fidei 
eubscribendie,  Parisiis  1664  in  4;  Le 
grand  Canon  de  V  iglise  Qrlcqu*  com- 
pose  par  8.  Andre  de  Jernsalem 
archev.  deCandie,  qui  contient  une  «!es 
plus  belles  prieres  de  V  Offico  grec  avec 
le  Canon  du  p^cheur  qui  a  recours  a 
la  8.  Vierge,  version  paraphrasee  sur 
le  Qrec  avec  quelques  notes ,  Parisiis 
1699.  V  origine  de  V  imprimerie  de 
Paris,  1694,  opus  admodum  erudi- 
tnm  *). 

221.  Conciliorum  acta  in  primis  il- 
lnstravit  Christianus  Lupus  (Wolf) 
0.  Erem.  8.  Aug.  n.  12.  Jun.  1621  Ipris 
in  Flandria  *).  Erat  jam  in  puero  prae- 
ter  docilitatein  ingenii  incredibilis  me- 
moria,  ut  non  solnm  celeriter  arriperet 
quae  tradebantur,  sed  et  quae  accepis- 
aet,  firmis8ime  sepiret,  et  mirua  morum 
splendor.  Jugum  Domini  ab  adolescen- 
tia  portans  1 5.  aetatis  a.  augustinianae 
familiae  adscribi  voluit.  Vix  exacto  cum 
felici  exitu  studiorum  curriculo,  in  co- 
loniensi  coenobio  philosophiae  adoles- 
centulus  institutus  est  lector :  qua  oc- 
casione  gratiam  sibi  conciliavit  Fabii 
Chigii  tunc  ad  Bhenum  legati  apostolici, 
postmodum  Alexandri  VII.,  qui  magni 


')  De  ejns  fratre  Mattheo,  cujos  <W- 
bmnal  poenitentiae  auctum  edidit,  supra 
egirnua. 

»)  Cf.  Feret  IV,  380-85. 

•)  Plura  de  eo  cf  in  vita  a  Josepho  Sa- 
batini  praeiuiasa  edit.  operum  omnium; 
Ocinger,  bibl.  angustin. ;  Nioeron  VII, 
204—21 1 ;  t.  X,  p.  2  pag.  £36 ;  Biogr.  nniv. 
XXV,  439 :  Dupin  XVIII ;  Kevista  august 
1884  II,  333  ss.  j  Werner  allg.  d.  BL  19, 
661. 


deinde  illum  semper  fecit.  Inde  voos> 
tus  est  Lovanium  ad  primam  theologia* 
cathedram  sui  ordinis  moderandam.  Ift» 
defessum  erat  studium :  cum  auotorem 
Iegeret,  non  obiter  tantum  illum  per- 
volvebat,  sed  si  quid  notato  dignnm 
occurreret,  excerpebat  atque  in  adver- 
sariis  adnotabat,  ex  quibus  postea  electa 
faciebat  Ita  enm  Bomae  esset,  ultra 
20  praegrandes  et  qutdem  minutissime 
scriptos  electorum  codices  penes  ae  ha- 
bebat;  hinc  belle  daeodicitFoppens, 
eum  instar  htpi  rapacis  sacratae  doctri- 
nae  praedam  nndique  rapuisse  et  in 
prodigioaae  memoriae  ventrem  recon- 
didisse.  Hac  ergo  animi  contentione  in 
15  horarum  spatinm  omni  propemo- 
dum  die  in  arcaniora  altioris  studii 
vada  viritim  impensa  et  expensa  ad 
illud  ecclesiasticae  et  profanae  erudi- 
tionis  culmen  pervenit,  ut  de  quacnn- 
que  re  proposita  et  quidem  ex  tempore, 
tanta  cum  exemplorum  tum  argumen- 
torum  copia  disputaret,  omnemqne 
solveret  nodum,  ut  in  admirattonem 
sui  auditore8  converteret.  Aliquamdin 
Dnaci  theologiam  professus,  Lovanium 
revocatus  est,  ad  promerendam  lauream 
doctoralem.  Verum  tunc  jam  Jansenii 
doctrina  turbas  moverat,  atque  nonnulli 
apud  legatum  pontificium  Lupnm  in- 
simularunt  Jansenismi,  qui  delationi 
credens,  ne  Lupus  lauream  conseque- 
retur,  severe  interdixit  Ipte  Lopuv 
rem  patienter  tulit,  sed  amici  ejus  PhiL 
Vicecomitem  ordinis  tnm  praepositum 
generalem  per  literas  rogarnnt,  nt  pon- 
tifici  maximo  Lnpi  erga  eedem  apoatc- 
licam  obsequium  testaretur,  atqne  nt 
doctoratus  insignibus  ornari  poeset,  ab 
eo  veniam  impetraret:  qnae  faeile  ob- 
tenta  fuit,  hinc  magna  solemnitate 
doctor  inauguratus  est  4.  Febr.  1653. 
Verum  novae  ortae  sunt  turbae  adver- 
8us  Lupnm,  adeo  nt  agente  internnncio 
Alexander  VII.  praeposito  generali  in 
mandatis  dederit,  Lnpnm  ad  Urbem 
suo  nomine  vocandi  (1655).  Hic  bene 
exceptus  est  a  pontifice  sibique  moz 
cardinalium  et  virorum  eruditornm  fa- 


523 


1681—1700.  Historia  ecclesiaatica. 


yorem  et  amorem  conciliavit:  praoser- 
tim  familiari  amicitia  junctus  est  cum 
Hen.  Norisio,  qui  ex  ejus  in  primis 
colloquiis  ad  amplectenda  historiae  ec- 
clesiasticae  studia  incensus  est,  et  Luca 
Holstenio,  qui  tanti  ejus  eruditionem 
fecit,  ut  dicere  soleret,  in  eccleaiastica 
praesertim  historia  neminem  a  se  Lupo 
peritiorem  haberi.  Dum  Romae  degeret, 
ipse  pontifex  et  Franc  card.  Barberini, 
magnus  ingeniorum  fautor,  sumptus 
singulo  quoque  mense  pro  ejus  susten- 
tatione  suppeditabant.  Lovanium  re- 
versus  a.  1660  ardentius  coepit  histo- 
riam  ecclesiasticam,  sacros  canones  et 
decreta  synodorum  generalium  scholiis 
et  notis  doctissimis  illustrare  pluresque 
libros  typis  evulgare.  Anno  1676  om- 
nium  votis  invitus  et  reluctans  regen- 
dae  provinciae  praepositus  est,  quo  in 
munere  prodease  potius  omnibus  quam 
praeesse  cupiebat.  Oblatam  sibi  a  Cle- 
mente  IX.  sacristiae  pontificiae  curam 
et  epi8Copatus  tagastensis  dignitatem, 
ut  fama  est,  religiose  et  humiliter  re- 
cusavit,  necnon  et  cathedram  in  roma- 
na  Sapientia,  uti  et  ampliores  honorea, 
quos  magnus  Hetruriae  dux,  modo  stu- 
dia  sua  illi  addiceret,  sponte  detulerat: 
cui  pingue  stipendium  per  Norisium 
offerenti  respondit  Lupua:  »Pauper 
sum,  pauper  vixi,  pauper  mori  volo.* 
Post  haec  Romam  8.  1677  profectus 
est  unacum  Mart.  Steyartio,  Franc.  van 
Vianen  ac  Petro  Lamberto  le  Drou 
doctoribus  lovaniensibus ,  ut  nomine 
facultatis  damnationem  plurium  pro- 
positionum  in  praxi  perniciosarum  im- 
petraret.  Voti  compotes  effecti  darana- 
tisque  per  Innocentium  XI.  propositio- 
nibus  65  die  2.  Martii  a.  1679  sub 
finem  istius  anni  in  Belgium  reversi 
sunt.  Interea  in  locum  demortui  Ge- 
rardi  van  Werm  regii  publicique  pro- 
fessoris  sufficitur  a  Belgii  gubernatore 
favore  prosus  singulari,  cum  visum  an- 
tea  non  fuerit,  cathedram  hanc  doctori 
regulari  esse  concessam.  Nonnulli  qui- 
dem  hanc  promotionem  impedire  nite- 


bantur  eum  tamquam  turbarum  incen- 
sorem  et  Jansenianismi  fautorem  in- 
cuaantes,  sed  incassum.  Eara  diu  non 
tenuit,  nam  senio  laboribusque  con- 
fectus  in  letalem  incidit  morbum.  Per 
quatuor  et  amplius  menses  lectulo  do- 
loris  affixus,  nullas  pene  alias  voces 
emisit  quam  «LausDeo;  utinam  spon- 
8U8  hac  nocte  veniat;  cupio  dissolvi  et 
esse  cum  Christo.  0  divina  gratial  ua- 
quequo?  o  divina  clementia!  usque- 
quo  ?  0  Deus  meus,  bonorum  meorum 
non  eges,  veni  Domine.c  Nec  verbum 
impatientiae  ex  ore  ejus  ernpit.  Nunc 
sibi  praelegi  mandans  de  poenitentia 
psalmos;  nunc  viva  aibi  voce  recitare 
ferventissimas  ad  Deum,  Dei  matrem 
ac  omnes  sanctos  precationes ,  omnes 
ad  poenitentiam  vitaeqne  integritatem 
et  verbo  et  opere  instituens,  Ipso  au- 
tem  die,  quo  mortalitatem  exuit,  mo- 
nitus  a  medico  supremam  illi  horam 
imminere,  Ums  Deo  infracto  animo  re- 
spondit.  Cumque  medicum  ipse  inter- 
rogasset,  quantum  temporis  vitae  sibi 
adhuc  superesset,  et  ille  respondisset, 
ultra  duodecimam  meridianam  non  esse 
pupervicturum,  iterum  lau»  Deo  laetus 
exclamavit.  Superiorem  accersiri  petiit, 
quem  ut  venisse  vidit,  ad  eum  conver- 
sus :  »  Kgo,  inquit,  B.  P. ,  contra  Deum 
et  proximum  in  multis  me  deliquisse 
certe  scio,  homo  enim  sum  et  vitiis 
mortalitatia  nequaquam  expera:  proin- 
de  quidqutd  peccavi  aiv$  in  te,  aive  in 
aodales  meos,  per  viscera  Christi  Do- 
mini  etiam  atque  etiam  vos  omnes  ut 
dimittatis  rogo.  Praeterea  si  quid  alie- 
num  a  caritate  mihi  de  caritate  scri- 
benti  forte  excidit,  ab  iis,  qui  se  laesos 
cogitant,  veniam  deprecor.  Denique  il- 
lud  abs  te  peto,  pater  amantissime, 
nempe  ubi  e  mortali  isto  carcere  exao- 
lutua  fuero,  ut  mortalitatis  hoc  exuvi- 
um  sepeliri  facias  inter  fratres  laicoa, 
quorum  meritis  divina  clementia  me 
indignum  dignetur  adjungere.  Cum  e 
campanili  signum  salutationis  angeli- 
cae  de  more  daretur  eaque  a  circum- 


Digitized  by  Google 


525 


Chriutianui  Lupua. 


526 


stantibus  ter  recitata  esset,  clara  ipse 
TOce  Amen  ad  singula  responcUt,  at- 
que  in  iis  placidissime  animam  efflavit 


10  Jul.  1681  a  aetatis  70.  Hoc  sibi 
posuit  vivus  epitapbium : 


Heres  peccati,  natura  filius  irae 
Hic  jaceo,  dignus  nomine  reque  Lupus. 

Indignus,  non  re  sed  solum  nomine  doctor, 
Verbis  non  factis  me  docuisse  fleo. 

Perdocuisse  alios  et  non  docuisse  seipsum 
Quid  juvat?  0  mundi  fumus,  inane  nihil! 

Agne  Deus,  Patris  doctrina,  Bedemptio  mundi 
Nunc  tibi  prostratum  coramiserare  reum. 

Et  latro  et  meretrix  gratis  tua  regna  subintrant ; 
Gratia  peccatis  fiat  et  ista  meis. 


222.  Lnpi  opera  cur.  Thoma  Filip- 
p  i  n  i  collecta  prodierunt  Venetiis  1 1 2 
inf.  1724 — 1729,  quorum  6  priores 
complectnntur  praecipuum  ejusdem 
opua:  Sunodorum  generalium  etprovin- 
cialium  staiuta  et  canones  cum  notis  et 
historicis  dissertationibus ,  t.  1.  et  2. 
Lovanii  1665  in  4  ;  t.  3- — 6  Bruxellis 
1673  in  4.,  quod  opus  historia  conci- 
liorum  et  introductio  quaedam  in  eo- 
rundem  canones  immensae  eruditionis 
ecelesiasticae  est  repertorium,  cujus 
tanta  est  copia,  ut  vix  non  obruat  lec- 
torem,  et  hinc  etiam  ipse  non  valuit  ad 
minutiora  quaedsm  attendere  *).  Data 
occasione  prolixas  doctasque  inserit 
dissertationes,  ut  de  diaconissia ;  ntrum 
de  valore  consecrationis  episcopalis  sit 
assistentia  trinm  episcoporum  (nega- 
tive  respondet),  de  confirmatione, 
ntrum  valide  ab  haereticis  conferatur 
(affirmative  respondet) ;  simul  vero  pri- 
matum  atque  jura  romani  pontificis  ex 
conciliis  valide  docteque  compiobat 2). 
T.  7.  complectitur  ad  ephesinum  conci- 
lium  variorum  patrum  epistolas  ex  ms. 
cassinensis  bibliothecae  cod.  desumptas, 
item  ex  vaticanae  biblioth.  ms.  com- 
monitorium  Coelestini  papae,  titulos 
decretorum  Hilarii  papae,  neapolitanum 

')  Cf.  Garnerium  in  praef. historiae 
neatorian.  in  p.  2.  op.  Mani  Merc.  et  in 
diae.  2.  habita  in  causa  Nestorii. 

«)  Cf.  Journal  dea  8av.  I,  468. 


concilium,  epistolas  Anacleti  antipapae 
nnnc  primum  in  lucem  editas,  cum 
scholiis  et  notis  ad  episfolas  et  acta 
conc.  ephesini  et  chalcedonensis  (Lo- 
vanii  1682  t.  2  in  4).  T.  8.  continetnr 
divinum  ac  immobile  8.  Petri  apostolo- 
rum  principis  circa  omnium  sub  coelo 
fidelium  ad  romanam  ejus  cathedram 
appellationes  udversus  profanas  hodie 
vocum  novitates  assertum  privileaium, 
Moguntiae  1681  in  4;  apud  Bocaberti 
VI,  83 — 436.  Occasionem  huic  operi 
praebuit  P.  Quesnellus,  qui  Leonis 
M.  opera  edidit  adjectis  notis  etdisser- 
tationibus.  Cum  enim  is  in  causa  Hi- 
larii  Arelatensis  discutienda  Leonem  M. 
nimio  sedis  suae  amplificandae  studio 
contra  canones  et  synodorum  provin- 
cialiumjurapraevaricatum,  potestatem 
insuper  romani  episcopi  suburbicariis 
limitibus  circumscriptam,  et  non  modo 
a  gallicanis  synodis  ante  Hilarii  tem- 
pora  nullas  omnino  appellationes  ad 
romanae  ecclesiae  tribunal  delatas,  ve- 
rum  etiam  afrorum  et  orientalium  pa- 
trum  ecclesiastica  judicia  appellutionis 
jure  nunquam  a  romanis  episcopis  re- 
tractata  fuisse  asserat,  Lupus  adversus 
illum  calamum  distrinxit,  et  appella- 
tiones  romanae  sedis  non  esse  privile- 
gium  ipsi  a  concilio  sardicensi,  utQues- 
nello  visum  fuerat,  collatum,  sed  jus 
divinitus  concessum  et  perpetuae  Ec- 
clesiae  usu  roboratum  magna  erudi- 


Digitized  by  Google 


«27 


1681— 1700l  Historia  eccleaiaitica,  Lupus, 


528 


tione  oomprobat  qninqne  diss.,  quarum 
].  de  ecclesiae  gallicanae,  2.  de  afri- 
canae,  3.  de  Euty  chetis,  4.  de  Flaviani, 
6.  de  Theodoreti  ad  sedem  romanam 
provocationibus  tractat.  Agit  etiam  in 
hoc  opere  contra  P.  de  Ma  rca,  Boi- 
lean  et  6 e r b a i s.  Contra  L n p n m 
scripsit  Dupin  de  antiqua  Ecclesiae 
discipiina  diss.  2  p.  95  ss.  Tomus  9. 
exhibet  L  Tertulliani  de  praescriptioni- 
bus  eontra  haereticos  scholiis  (prolixis 
eteruditis)  illustratum,  Bruxellis  1675 
in  4.  T.  1 0.  continet  epistolas  et  vitam 
d.  Thomae  M.  et  archiep.  cant.,  necnon 
epistolas  Alexandri  III.,  Galliae  regis 
Ludovici  VII.,  Angliae  regis  Henrici  II. 
aliarumque   plurium    sublimium  ex 
utroque  foro  personarnm  concernentes 
sacerdotii  et  imperii  concordiam  in  lu- 
cem  productas  ex  ms.  vaticano,  ib. 
]  682  in  4.|  opus  rarum.  Duo  rehqui 
tomi  continent  opuseula  posthuma  (9), 
quae  cura  et  opera  sodalis  Guillelmi 
Winants  ib.  jam  prodierant  1690  in 
4  ;  inter  haec  continentur  diss.  de  an- 
tiquitate  et  legitimo  usu  sententiae 
probabilis ;  de  antiqua  disciplina  mili- 
tiae  christianae ;  canones  ciroa  jus  re- 
gularium  praedicandi  verbum  Dei  (con- 
tra  Steyart) ;  de  ss.  sacramenti  exposi- 
tione  et  in  processionibus  cum  sacris 
reliqniis  delatione  (Leodii  1681);  de 
germano  ac  avito  sensu  ss.  patrum, 
nniveraae  Ecclesiae  et  praesertim  tri- 
dentinae  synodi  circa  christianam  con- 
tritionem  et  attritionem  (Lovanii  1666 
in  1 2),  cnm  ep.  familiari  ad  Henr.  No- 
risium,  qna  Lupns  quibusdam  ad  non- 
nulla  suae  de  christiana  contritione 
diss.  capita  haesitantibus  respondet. 
His  ]  2  t  a*ljici  debet  tamquam  1 3.  ille 
qni  prodiit  Bononiae  1742  inscriptus: 
PrioUegium  apostolieae  sedis  quoad  evo- 
cationes  ac  appellationes  germaniea*, 
angiicas,  belgicas  l).  Apnd  Rocaberti 
VI,  437 — 650  reperitur  ejus  I.  Dieta- 
tus  s.  Qregorii  P.  VII.;  et  651  — 
84  diss.  An  rom.  pontifex  possit  om- 


')  Cf.  Acta  erud.  lipa.  1750  p.  675  -88. 


nibns  sub  coelis  ecclesiis  consecrare 
aut  consecrandos  jubere  episcopos. 
Omninm  operum  Lupi  propria  est  so- 
lida  eruditio ,  sed  ,clarissimu9  auctor 
majorem  sibi  peperisset  laudem,  si 
comptius  dicendi  genus  sequens  expe- 
ditiore  ordine  processisset  majorique 
arte  sua  scripta,  quae  magna  erudi- 
tione  sunt  referta,  limasset *). « 

223.  Hispaniae  concilia  collegit  Jo- 
sephus  Saenz  deAguirreO.  S.  Ben. 
Lucronensis,  natione  Hispanus  (n.  24. 
Martii  1 630).   Abbas  assumptus  est 
bis  s.  Vincentii  in  civitate  Salraantii  ae ; 
annos  1 5  ibidem  studiorum  egit  prae- 
fectum :  inde  ad  salmanticensem  cathe- 
dram  evocatus  theologiam  primo  spe- 
cnlativam,  tum  s.  Scripturam  explana- 
vit  magni  ac  eruditi  theologi  famam 
ex  eo  assecntus.  Hinc  praesidens  ge- 
neralis  hispanae  congregatiqnis  s.  Ben. 
creatus  est.  Opere  sno  de  calKedra  Pe- 
tri  favorem  ac  gratiam  Innocentii  XL 
adeo  sibi  conciliavit,  ut  die  2.  Sept 
1686  inter  presbyteros  cardinales  ad- 
legi  meruerit  Gliscente  Romae  quie- 
tistarum  haeresi  Innocentio  XI.  cnm 
aliis  quibusdam  purpura  et  eruditione 
conspicuis  virii  (incitante  eos  Paulo 
Segneri  S.  J.)  auctor  fuit  inquirendi  in 
foedis*imos  Mich.  Ludovici  Molinos  er- 
rores  eosque  damnandi  (t  16.  Aug. 
1699).  Hneo  ejusdem  sunt  opera8): 
Collectio  maxima  coneiliorum  omnium 
Hispaniae  et  novi  orbis  epistolarumque 
decretalium,  necnon  plurium  monu- 
mentorum  ad  illa  spectantium,  Bomae 
1693.  1694.  t  4  in  f.  Praemiserat 
notUiam  conciliorum  Hispaniae  atqus 


>)  Ant.  de  Simeonibus  in  op.  de  r. 
pont  judiciaria  poteatate,  Romae  1717. 

')  Cf.  Ziegelbauer  p.  3  c.  4  %  20;  Nice- 
ron  III,  219;  Dupin  XVUI,  248;  Eggs 
purpurae  doctae  1.  6  n.  99;  J.d.Sav.  XXI, 
536—544 ;  Saxius  V,  140 :  Bosauet  alte- 
rius  alioquin  ab  eo  aententiae  de  eo  scri- 
bit  (apud  Feller  I,  65):  nLe  cardinal 
d  Aguirre  cst  la  lumiere  de  V  Egbae, 
le  modele  dea  moeura,  1'exemple  de  la 
piete".- 


Digitized  by  Google 


529 


Jos.  Saenz 


de  Aguirre. 


530 


novi  orbis,  epistolarum  dejretalium  et 
alioram  monumentorura  sacrae  Anti- 
quitatis  ad  ipsam  spectantium  magna 
ex  parte  ineditorum,  Salmanticae  1686 
in  8.,  quae  indicis  vicem  praestat  et 
solos  ferme  tituloram  cortices  offert1). 
A  norma  tamen,  quam  in  ea  adumbra- 
verat,  in  ipsa  collectione  nonnibil  re- 
cessit.  Prolizum  praemittit  apparatnm 
in  tres  divisum  partes,  in  quarum 
priori  9  diss.  praefatio  Isidori  in  suam 
canonum  et  conciliorum  collectionem 
illustratur:  Isidoro  hisp.  Isidori  MerT 
catoris  collectionem  decretalium  rom. 
pontificum  (quas  genuinas  censet) 
tribuit;  de  canonum  collectionibus 
isidoriana  antiquioribus  agit:  de  ca- 
nonibus  apostoloruro,  excussis  in 
ntramque  partem  argamentis,  discep- 
tat ;  de  numero  canonum  concilii  ni- 

•        *       •      •  •    •  •  • 

caeni,  de  indicus  provincialium  syno- 
durum  contra  P.  de  Marca,  de  conci- 
liii  Hispaniae  prioribus  tribus  seculis 
a  Jacobi  ap.  discipulis  congregatis  dis- 
serit.  Altera  pars  tota  est  in  vindican- 
dis  et  illustrandis  summorum  ponti- 
ficum  isidorianae  collectionis  ad  Hispa- 
nos  epistolis,  qnas  una  exhibet ;  tertia 
vero  pars  ea,  quae  spectantordinem  in 
conciliis  Hispaniae  servatnm,  viam  item 
regiam  et  exhortationera  ad  regem, 
quae  tria  in  collectionibus  conciliorum 
vam  mss.  tum  excusis  praemitti  solent, 
exribet  atque  illustrat.  In  2.  quoque 
i.  plures  sunt  eruditae  diss.,  nullae 
vero  in  t.  3.  (in  quo  tantum  notae  pau- 
cae)  et  4.  Exhibet  autem  conciliorum 
acta  usque  ad  a.  1604.  Prodiit  iterum 
cura  Jo8.  Catalani  cum  novis  addi- 
tionibus,  Bomae  1753  t.  6  in  f.,  ed. 
minus  correcta.  Haec  collectio  est  pre- 
tiosa,  sed  minus  critica.  —  Ludi  sal- 
manticenses  sive  theologia  florulenta, 
Salmanticae  1688  in  f.  Constat  ea  dis- 
sertationibus,  quas  pro  more,  antequam 


•)  Cf.  A.  K  L.  1688  p.  71.  De  ipsa  vero 
colloctione  fu*e  agitur  1696  p.  120-131 ; 
164-174:  214-217 :  et  ex  his  Mich.  a  s. 
Jc**ph  1, 143  w. 


acciperet  lauream(l  666),  praemiaerat 
Porro  in  eo  1.  nil.  invenies  eoram,  quae 
ad  subtilitatem  scholasticam  specttmt, 
sed  deprehendes  nolum  amoenas  et  flo- 
ridas  diss.  sacra  et  profana  eruditione 
refertas  circa  ss.  angelos  praesertim 
tutelares,  et  genios  sive  daemones  ipso- 
rum  antistrophos  !).  Philosophia  novo- 
antiqua,  rationalis,  physica  et  meta- 
physica,  quaecunque  in  scholis  tractari 
solent  ad  mentem  Ariatotelis  etd.Tho- 
mae  adversus  recentes  utriusque  im- 
pugnatores,  Salmanticae  t.  3  in  f.  1 67 1 . 
1672  et  1675,  quod  opus  commenta- 
rius  est  in  varios  Arietotelis  lihros. 
Philosophia  morum  sive  11.  10  Ethico- 
rum  Aristotelis  ad  Nicomachum  com- 
mentariis  iUustrati "),  ib.  1675  in  f.j 
de  virtutibus  et  vitiia  morum  *ive  dispu- 
tationes  variae  in  philosophiam  mora- 
lem  ab  Aristotele  traditam,  ib.  1677 
in  f.;  Romae  1697  ed.  auctior  etemen- 
datior.  S.  Anselmi  archiepiscopi  can~ 
tuatnensis  theologia  commentariis  et 
dispuiationibus  tum  dogmaticis  tum 
scholasticis  illustrata,  in  quibus  snbti- 
litas  theologiae  scholasticae  conjungi- 
tur  cum  eruditione  sacra  erutaex  Scri- 
ptura,  conciliis  et  patribus  contra  athe- 
O8,ethnicos,  judaeog,  haereticos  et  schis- 
maticos,  ut  propterea  totum  opus  pen- 


>)  Ita  ipse  auctor  in  scriptorum  suo- 
rum  syllabo  apud  Ziegelbauer  111,421.  Ib. 
plura  in  illo  libro  reprchendit,  ut  quod 
minus  graviter,  quam  oporteret,  nonnuUa 
scripserit ;  quod  viventes  quosdam  nimis 
laudavent,  saepe  fidem  detulerit  pseudo- 
historiciB  et  plane  confictia  sub  nomine 
Dextri,  Maximi,  Luitprandi  etc. ; 
quod  plura  menda  irrepsenut  in  textum 
graecum  etc.  Hunc  vero  uyllabum  ita  ab- 
aolvit:  «Haec  sunt,  chriatiane  lector,  de 
quibus  te  monere  visum.  Rogo  autem,  ut 
lapeua  et  errata,  qnae  invenirea,  bemgne 
corrigaa  aut  patienter  feras ;  et  hanc  vigi- 
liarura  mercedem  reddas  tum  superBtiti 
tum  vita  functo.  ut  me  nimis  peccator-m 
orationibuB  tuis  Deo  commendea." 

*)  ,ln  iis  4  t.,  inquit  Ziegelbauer  1.  c, 
displicent  mihi  nonnullae  aliquorum  lau- 
des  justo  majore»  et  quaruro  aliquae  for- 
taaais  jure  notari  poaBint  velut  adulato- 
riae.4- 


Digitized  by  Google 


531  1681—1700.  Hiatoria  eocleaiastica.  D'Aguirre,  Lacarry,  Siri,  532 


tateuchus  fidei  appellari  pos9it,  Sal- 
manticae  1678—1681  t.  3  in  f.;  Bo- 
mae  1688 — 90  ed.  auctior,  sed  non- 
nihil  mendosa.  Duo  priora  continent 
eommentarium  in  Monologium  s.  An- 
selmi,  sed  tantum  usque  ad  c,  66.,  re- 
liqua  commentarii  pars  non  prodiit. 
Cum  vero  8.  Anselmus  in  Monologio 
de  Deo  uno  et  trino  disserat,  hinc  com- 
mentarius  insignem  atque  eraditum 
ezhibet  de  hoc  krgumento  tractatum. 
Tomus  tertius  est  de  natura  hominis 
pura  et  lapsa,  praesertim  adversus  jan- 
seniana  dogmata  et  eorum  reliquias. 
In  ed.  2.  est  hic  tr.  longe  auctior  et  ex 
judicio  auctoris  (quoad  opiniones  non- 
nnllas)  bccurate  limatus  *).  —  Defen- 
sio  eathedrae  s.  Petri  adversua  declara- 
tionem  cleri  gallicani  editam  a.  1682 
die  19.  Mart.,  Salmanticae  1683  in  f., 
de  qua  ipse  ita  scribit:  .Nullum  hac- 
tenus  volumen  ita  festinanter  a  me 
scriptum  et  praelo  datum  fuit  ac  prae- 
dictum,  neque  ratione  adeo  urgenti  ad 
deproperandam  editionem :  ut  proinde 
si  qua  in  eo  peccavi,  mihi  facilius  con- 
donentur.  Cum  enim  declaratio  prodi- 
isset  inclinante  Martio,  et  quoddam 
illius  ezemplar  casu  Salmanticam  per- 
venisset  mense  Julii  aut  circiter ,  viz 
legi  illam,  cum  visa  mihi  fuerit  alie- 
nissima  a  sensu  antiquitatis  christia- 
nae  et  nominatim  vener.  ecclesiae  gal- 
licanae,  cujus  nomine  illa  profereba- 
tur.  Coepi  itaque  statim  evolvere  sacra 
monumenta  pontificum,  conciliorum, 
patrum  et  hiatoricorum ,  praesertim 
Galliae  ipsius  per  secula  singula,  nulli 
parcens  labori  ac  sez  fere  mensium 
spatio  librum  illum  scripsi  et  totidem 
aliis  Salmanticae  palam  edidi.  *  Ipse 
praeterea  amici  sui  Nic.  Antonii 
posthumum  opus  bibliothecatn  hispa- 
nam  veterem  2  t. ,  quorum  prior  scri- 


>)  Si  fides  Bibliotheque  generale  des 
Ecrivains  deTordre  de  s  Benoit,  Bouillon 
1777  11,  417  eodem  hoc  fere  tempore  Jos. 
Porta  0.  S.  Ben.  caainensis  prior  (1690) 
theologiam  scholasticam  secundum  princi- 
pia  s.  Anselmi  edidit. 


ptores  ab  Octaviani  Augusti  imperio 
usque  ad  a.  Christi  1000,  posteriorre- 
liquos  ad  a.  usque  Chr.  1500  compre- 
hendit,  brevibus  notis  ad  marginem 
adjeetis  illustravit,  ac  typis  Bomae  edi 
curavit  1696  in  f.  Duae  quoque  ipsius 
disa.  eruditae  de  conc.  tolet.  III.  can. 
11.  12.  et  de  poenitentia  clericorum 
seCundum  antiquam  prazim l)  reperiun- 
tur  in  doctrina  de  administrando  sacra- 
mento  poenitentiae  collectis  tum  emin. 
cardinalium,  tum  illustr.  episcoporum 
dissertationibus  et  decretis,  Rotomagi 
1704  in  8. 

224.  Plura  opera  historica  reliquit 
Aegidius  Lacarry  Vuitanus  in  dioe- 
cesi  castrensi  (n.  1605;  1 21.  JuL  1684), 
quibus  de  historia  bene  meruit  *).  Huc 
spectant:  Historia  romana  aJulioCae- 
sare  ad  Constantinum  M.  per  numis- 
mata  et  marmora  antiqua  testataetil- 
lustrata  cum  prolusione  apologetica  de 
re  antiquaria  nummaria,  Claromontii 
1671  in  4;  Historia  Galliarum  sub 
praefecti8  PraetoriiGalliarum.ib.  1672; 
Epitome  historiae  regum  Franciae  a 
Pharamundo  usque  ad  a.  1632  ez  D. 
Petavio  (de  doctrina  temporum)  ez- 
cerpta,  ib.  1672;  Historia  chrisHana 
imperatorum,  consulum  et  praefecto- 
rum  praetorio  Orientis,  Italiae,  Illirici 
et  Galliarum.  Notitia  magistratuum  et 
provinciarum  imperii  utriusque,  ib. 
1675  in  4.  etc.  —  Plus  adhuc  res  po- 
liticas  attingit  Victorinius  (Victorius) 
Siri  0.  S.  Ben.,  sed  gyrovagus,  Par- 
mensis,  abbas  titularis  (n.  2.  Nov.  1 608). 
Dictus  est  historiographus  regius  et 
regi  Galliae  a  consiliis  donatusque  sti- 
pendio.  Coepit  edere  11  Mercurio  ov- 
vero  Historia  de'  correnti  tempi  (ab  a. 
1641),  Venetiis  (Casale)  1644;  Gene- 
vae  1646,  opus  quod  non  caret  pretio 
ob  plurima  monumenta  originalia,  acta, 
epistolas  et  instructiones  principum  et 
ministrorum  regiorum ;  studet  tamen 


>)  Cf.  Journal  dea  Savana  33,  78  «8- 
»)  Cf.  Sommervogel  IV.  1340. 


Digitized  by  G 


533 


CaroluB  Lecointe. 


534 


partibua  Galliae,  cujua  stipendio  frue- 
batur  l) :  neque  stilo  adeo  grato  est 
conscriptum,  cum  sitpotius  compilatio 
monumentorum.  Tomum  1.  alii  14  se- 
cuti  sunt  partim  Venetiis,  partim  Lug- 
dnni,  Casali,  Parisiis,  Florentiae.  Ne 
rero  priores  annt  vacarent,  collegit  octo 
ejusdem  molis  t  inscriptos  Memarie 
recondite  dal  a.  1601  sino  al  a>  1640, 
1676—79;  utrumque  opus  est  admo- 
dum  rarum.  Alia  (33)  reliquit  opera 
edita  et  inedita  (t  6  Oct.  1685). 


225.  De  historia  ecclesiastica  parti- 
culari  integrarum  gentium  *)  plures 
solliciti  fnere,  inter  quos  excellit  Ca- 
rolus  Lecointe  congr.  Orat.  Trecen- 
sis  d.  8.  Febr.  161 1.8)  Diligenter  in- 
cubuit  studio  in  primis  geographiae, 
chronologiae  et  historiae,  praesertim 
patriae:  magnam  quoque  adeptus  est 
peritiam  in  re  diplomatica,  hinc  mul- 
tum  juvit  Galliae  legatum,  cum  age- 
retur  de  pace  westphalica,  cujus  actis 
interfuit  tamqnam  capellanus  uxoris 
legati  galli  *).  Quapropter  a  cardinali 
Mozarin  stipendio  sat  pingui  donatus 
fuit:  poatmodum  etiam  a  rege  et  ejus- 


>)  HincFeller  VIII,  62 :  II  aimait  roieux 
Tarffent  que  la  ventd.  Cf.  Aft6  Mem 
degli  ecrittori  parmeg.  V,  205—232.  Alius 
ab  eo  eat  Joan.  8  i  r  i ,  cui  tribuitur  Scuola 
de  confe—ori  e  cathedra  de  SS.  Tommasi 
ed  Antonino  t.  5. 

*)  Huc  forte  referri  poteat  opus,  quod 
Romae  1696  in  f.  edidit  Blaaiua  Terai  di 
Lauria  inscriptum :  Siria  eaera,  Deacrit- 
tione  istorico-geografica ,  cronologico-to- 
pografica  delle  chieee  patriarcali  Antio- 
chia  e  Gerusalemme,  Pnmazie,  metropoli, 
Kuffmgani,  collegi,  abbasie  emonasteri; 
notixie  di  concilii,  ordini  equestri  e  di 
tutte  le  nazioni  criatiane  orientali  con 
dne  trattati  delle  Patriarohali  di  Aleaaan- 
dna  e  di  Constantinopoli,  dei  primati  di 
Cartagine  e  di  Etiopia. 

')  Cf.  plura  de  ipao  in  eiogio  praemisso 
t.  VIII.  annalium  ipsiua ;  Niceron  IV,  269; 
Dupin  XVIII,  182;  J.  dea  Sav.  IX,  70; 
Biogr.  unir.  IX,  194;  Batterel  Mem.  III, 
176  -89. 

*)  Hujus  itineris  gagax  reliquit  diari- 
um,  qnod  tamen  mansit  ineditum. 


dem  ministro  Colbert  propter  inaignem 
eruditionem.  Haec  ipsi  promeruit  gra- 
tiam  et  amicitiam  virorum  doctissimo- 
rum  Dacherii,  Mabillonii,  Henschenii, 
Baluzii,  card.  Bona  etc.,  atque  etiam 
virorum  e  prima  nobilitate  vel  summae 
auctoritatia,  imo  et  Ludovici  XIV.  at- 
que  Alexandri  VIL  In  conversatione 
admodum  erat  affabilis,  comis,  urba- 
nus ;  quoscunque  poterat  juvabat  con- 
silio  etlibris,  quibus  indigebant :  diem 
integrum  orationi  et  studio  dicabat  (t 
19.  Jan.  1681  a.  aetatis  70).  8cripsit 
annales  ecclesiasticos  francorum1)  ab 
a.  417 — 845,  Pasisiis  1665  —  1683 
t  8  in  f.  Idcirco  autem  incepit  ab  ini- 
tio  monarchiae  gallicae,  quod  cogno- 
visset  Fr.  B  o  s  q  u  e  t  (cf.  supra  p.  1 82) 
opus  moliri  de  origine  ecclesiae  galli- 
canae.  Hi  annales  secundum  Baronii 
methodum  conscripti  opus  sunt  immen- 
sae  eruditionis,  industriae  diligentiae- 
que:  complectuntur  enim  quam  plu- 
rima  antiquitatis  monumenta  ut  con- 
ciliorum  acta,  diplomata,  vitas,  episto- 
las  etc.,  omniaque  expendit  auctor  sa- 
gaci  plane  solidoque  judicio  criticp: 
hinc  factum  quoque  est,  ut  subinde 
ab  uliorum  virorum  eruditorum  sen- 
tentia  discederet,  unde  ortae  sunt  con- 
troversiae  cum  Dacherio,  Mabillonio, 
Chifflet,  quas  magna  dignitate  tracta- 
vit.  Eo  ipso  vero,  qnod  bi  annales  con- 
texti  fere  sint  ex  documentis  vel  con- 
troversiis  criticis,  scriptionis  forma 
minus  est  elegans,  aequabilis  et  grata. 
—  Eodem  hoc  tempore  Joannes  de 
F  r  e  i  n  e  canonicus  claromontanus  scri- 
psit  /'  origine  des  iglises  deFrance  prou- 
vee  par  !a  succession  de  ses  eWeques 
avec  la  vie  de  s.  Austremoine  premier 


>)Cf.  acta  erud.  lips.  1686  p.  338. 
Alii  aliud  horum  annalium  initium  assi- 
gnant,  quod  le  Cointe  priores  261  annoa 
paucis  expediat  propter  monumentorum 
defectum,  quae  nooniai  a  Clodovei  tem- 
poribus  abundare  incipiunt  Ultimua  t 
prodiit  cura  Gerardi  D  u  B  o  i  s.  In  t.  2. 
reperitur  cxacta  crisia  11.  6  priorum  histo- 
riae  s.  Gregorii  Tnronenais. 


Digitized  by  G 


535 


1681—1700.  Hiatoria  eccl.  Guenlette,  Ouvrard, 


536 


apotre  et  primat  des  Aquitaines,  Pari- 
siis  1698  in  8.  Adveraus  hunc  1.  Ber- 
nardus  Labenazie  edidit:  Defense 
de  VAntiquiU  des  Eglises  de  France, 
1696  in  12;  ejusque  etiam  estdetem- 
pore,  quo  pritnum  praedicaium  fuerit 
Evangelium  in  Galliis. —  Simon  G  u  e  u- 
lette  0.  S.  Ben.  (t  1699),  qui  scri- 
psit  Mtthode  pour  apprendre  V  histoire 
de  l'  Eglise,  Parisiis  1693  v.  3  in  12., 
tomo  3.  complectitur  Histoire  de VEglise 
gallicane;  prodiit  etiam  seorsim  1699. 
Prodierunt  haec  opera  absque  auctoris 
nomine,  solum  signata  litera  D.,  qua 
incipit  nomen  ipsius  matris  Desmay '). 
—  Renatus  Ouvrard  canonicus  turo- 
nensis  admodum  eruditus  (n.  c.  1620; 
t  1694)  scripsit  D&fense  de  Tancienne 
tradition  des  Eglises  de  France  sur  la 
miesion  des  premiera  predicateurs  evan- 
geliques  dans  les  Gaules  du  temps  des 
Apostres  ou  de  leurs  disciples  imme- 
diats,  Parisiis  1678. 

226.  Gabriel  Bucelinus8)  (Buz- 
lin)  0.  S.  Ben.  in  monasterio  weingar- 
tensi,  n.  ad  Pontem  Castrum  (Diessen- 
hofen)  27— 29.  Dec.  a.  1599,  prior 
Feldkirchensis  a.  30  ;  vir  vastae  lectio- 
nis  ot  eruditionis  (t  9.  Junii  1681), 
praecipuus  sui  ordinis  per  Germaniam 
historiographus,  plurium  operum  8)  est 
auctor.  Ex  his  nonnulla  referri  possunt 
ad  historiam  ecclesiasticam  Germaniae 
illustrandam :  Germania  sacra,  in  qua 
regni  amplissimi  et  potentissimi  sacri 
principes,  archiepiscopi,  abbates  etc. 
designantur,  raonasteriorum  item  prae- 


')  Cf.  Biogr.  univ.  XIX,  37. 

•j  Aliua  a  Joanne  Buzelin  S.  J.  de 
quo  agimus  111»,  828;  a  Joanne  Bucei- 
leni  S.  J.  brixiensi  (t  15.  Nov.  1669)  in- 
aigni  aaceta  (cf.  Somtnervogel  II,  312— 
16).  et  ab  Octavio  Buccelloni  S.  J.  car- 
niola  (t  16.  Moj.  1752). 

■)  Numerantur  circa  57  opera  edita  et 
inedita.  de  quibus  paesim  Ziegelbauer  t. 
IV  ;  Bergmann  der  GenealogG.  G.  Bucelin 
Viennae  1861 ;  Wolfsgruber  KL.  II,  1387  ; 
in  primis  Lindner  Studien  und  Mittheil. 
aua  dem  Benedictiner-Orden  VII,  84  bs. 


cipuorum  catalogus  texitur,  Augu&tae 
V.  1655  pp.  3  in  f.,  non  confundenda 
cum  op.  sequenti:  Germaniae  topo- 
chrono-stemmatographia  sacra  et  pro- 
fana,  in  qua  germanae  nobilitatis  emi- 
nentia  commendatur,  et  tabulis  vtTiis 
8temmatographici8  contra  receptisai- 
mam  multorum  opinionem  ex  vetustis- 
simis  monumentis  familiarum  praeci- 
puarum  origines  docentur  et  genera- 
tiones  deducuntur,  Augustae  Vindeli- 
corum  1655  t  1  in  f.;  1662  t.  2; 
Francofurti  1672  t.  3.  et  4.  Ulmae 
1678  in  f. ;  Constantia  rhenana  .  .  .  . 
sacra  et  profana,  Francofurti  1667 
pp.  3 ;  Rhaetia  etrusca,  romana,  gaUi- 
ca,  germanica  ....  sacra  et  profana 
topo- chrono-stemmatographica,  Augusta 
V.  1661;  1666;  1676  in4;  Nucleus 
historiae  unieersalis  tum  aacrae  tum 
profanae,  Ulmao  1650.  1654.  1659, 
pp.  3  in  1 2 ;  cum  auctario  Augustae  V. 
1658  etc,  receptus  aBened.  Schmier 
in  apparatum  ad  theologiam  scholastico- 
polemico-practicam,  et  ab  a.  1650,  quo 
Bucelinus  desinit,  ad  a.  1735  deductus, 
opus  eruditis  perutile,  maxime  illis,  qui 
antiquas  chartas,  instrumenta,  bullas 
et  diplomata  excutiunt.  Annalei  bene- 
dictini,  quibus  potiora  monachorum 
ejusdem  ord.  fata  et  merita  ad  com- 
pendium  referuntur,  Augustae  V.  1656 
pp.  2  in  f. ;  Urbis  romanae  consulrs  et 
fasti  triumphales  ab  o.  c.  ad  764.  Au- 
gustae  V.  1658  in  12;  Aquila  imperii 
henedictina,  cujus  ordinatisaima  penna- 
rum  serie  monachorum  0.  S.  P.  N.  Be- 
nedicti  de  imperio  universo . . .  merita 
obiter  ac  distincte  et  graphice  adum- 
brantur  Venetiia  1651  in  4.  Menoh- 
logium  henedictinum  sanctorum,  beato- 
rum  et  illustrium  ejusdem  ord.  viro- 
rum  elogiis  iliustratum,  Veldkirchii 
1655  in  f.,  opus  rarum,  cum  supple- 
tnento,  quod  edidit  Rob.  S  c  h  i  n  d  e  1  e 
bibliothecarius  monasterii  weingarten- 
sis  1673  in  f.;  chronologia  benedictino- 
mariana  seu  0.  Ben.  irremissum  sec. 
XII  tantae  V.  et  Matris  colendae  stu- 
dium,  Campoduni  1671  in  4.  Benedic- 


Digitized  by  Google 


537 


Bucelinu8,  Lang,  Balbinus. 


538 


tus  redivivus  seu  Benedictini  ordinis 
vigor  immarcescibilis  ab  1500  usque 
ad  haec  tempora,  Veldkirchii  1679  in 
f.,  quem  1.  fere  e  memoria  oculis  jam 
captus  dictavit  Chronologiae  benedic- 
tinae  compendium ,  Augustae  V.  1679 
in  f.  D*  romani  imperii  sanctdate,  po- 
testate,  nobilitate  Francofurti  1680 
etc.  Viro  diligentissimo  gratiae  sunt 
habendae,  quod  si  non  omnium  primus, 
saltem  inter  primos  Germaniam  eccle- 
siasticam  suis  acriptis  illustraverit,  li- 
cet  a  8odalibus  non  pro  merito  fuerit 
adjutus.  Ex  eruditorum  vero  judicio 
non  raro  magis  velox  quam  felix  aut 
verax  in  scriptiunibus  suis  fuit  Buceli- 
nus,  multa  scil.  praepropera  fide  ad- 
mittens  absque  legitimo  monumento- 
rum  examine,  absque  testium  synchro- 
norum  delectu,  nobilium  tabulis  com- 
mentitiissivetraditiunculis  sive  recen- 
tiorum  conjecturis  sive  suo  criterio  plus 
aeque  innixus.  —  Caspar  Lang  Tu- 
giensis,  decanus  Frauenfeldae  in  Tur- 
govia  (t  c.  Ifi9l),  reliquit  historisch- 
theologischer  Grundriss  der  alt  u.  je- 
weiligen  cbristlichen  Welt  bey  Abbil- 
dung  der  alten  und  heutigen  Christlich- 
Catholisohen  Helvetia  u.  sondeibahr  des 
alten  christliuhen  Zurichs,  Einsidlae 
1692  t.  2  in  f.,  opus  povthunium  op- 
positum  historiae  ecclesiasticae  Jo.  Hen- 
rici  Hottinger  Calviniani  (t  1667). 
Hinc  hujus  filius  Joannes  Jacobus  H. 
(1735)  contra  illud  conscripsit  helve- 
tische  Kircben  -  Geschichten ,  Zurigi 
169S — 1T29  t.  5  in  4.  Ejus«lem  forte 
Lang  sunt :  Erkliirung  des  wundevsam- 
ben  Geheimnuss  der  wesentUclien  Ge- 
genwart  des  Leibs  und  Bluts  Christi  im 
h.  Nachtmahl,  J.  J.  Aberli  protest. 
Pfarrer  entgegengesetzt,  Einsidlae 
1675;  Guldener  Lichtputzer  zu  jener 
Ampel.  die  eyteln  Butzen,  mit  welchen 
J.  Muller  das  Licbt  dieser  Auipel  zu 
verfinstern  sich  bemiihet,  zu  dampfen, 
Tugii  1  67  7. 

227.  Aloysius  Bohuslaus  Balbi- 
nua  S.  J.  Beginohradecensis  (n.  1621, 


t  29.  Nov.  1688)  pluribus  operibus 
meruit  de  Bohemia,  praesertim  per 
miscellanea  historica  regni  Bohemiae  v. 
10  in  f.  Pragae  1679 — 1687,  cujus  t. 

4.  est  hagiographicus  seu  Bohemia  san- 
cta  continens  sanctos  et  beatos  Bohe- 
miae,  Moraviae,  Silesiae,  Lusatiae ;  t.  5. 
parochialis  et  sacerdotalis,  in  2  divisus 
partes,  quarum  prior  parochius  omnes 
veteris  Bohemiae  per  decem  archidia- 
conutus  recitat ;  pars  altera  sacerdotia 
vulgo  capellanias  .  .  .  adducit  et,  notis 
historicis  illustrat;  t.  6.  archiepiscopa- 
lis  etc.  Prodierat  jam  epitome  historica 
rerum  bohemicarum,  ib.  1677  inf.  Vita 
ven.  Arnesti  (vulgo  Ernesti)  primi  ar- 
chiepiscopi  pragensis  .  .  .  ex  iis ,  quae 
de  eo  scriptor  coaevus  CQllegit,  aliisque 
vetustissimis  ac  fide  dignis  monumen- 
tis :  a  Iditae  sunt  accuratissimae  notae, 
quibus  eorum  temporum  totiusque 
regni  Bohemiae  historia  multum  illu- 
stratur,  Pragae  1664  in  4;  vita  b.  Jo. 
Nepomuceni  Af.,  Augustae  1725  in  4; 
aucta  ex  actis  processuum,  ib.  1730; 
vita  ven.  P.  Nic.  Lancicii  e  SJ.  compen- 
diosius  scripta  a  Cas.  Wijuk  Kojalowicz 

5.  J.  revisa  .  .  .  et  aucta,  Pragae  1  690 
in  8.  Opus  posthumum  esl  Bohemia 
docta  edita  notisque  illustrata  a  Raph. 
Ungar  l)  (t  1807.  de  quo  t  seq.)  ca- 
nonico  praemon-tratensi,  Prague  17  76- 
1780  pp.  3  in  8..  quibus  P.  Do- 
b  r  o  w  s  k  i  adjecit  corrigenda,  ib.  1779 
in  8 ;  opus  integrum  4  pp.  est  admo- 
dum  rarum.  Balbini  ingens  erat  stu- 
dendi  ardor:  hinc  totam  (ere  Bohemiam 
peragr  avit ;  vetusta  monumenta  attente 
contemplatus  est,  bibliothecas  et  uibi- 
um  procerumque  tabularia  excussit, 
tanttmque  undique  veterum  memoria- 
rum,  diplomatum  atque  histoncae  su- 
pellectilis  conquisivit  vim,  ut  praeter 
numerosa,  quae  typis  edidit,  volumina, 
ingentem  rerum  istius  modi  rcliquerit 
apparatum.  Nec  minor  erat  probitatis 

')  Cf.  bibl.  eccl.  frib.  IVr  185-96,  ubi 
splemlidum  Balbini  elogiuni  reperies:  in 
pri.nis  A.  Rejzek  P.  Boh.  Balbin  T.  J., 
Pragac  1908,  qui  diligentisBime  ejua  vitam 

Digitized  by  Gocwle 


539     1681—1700.  Hietona  ecclea.  partacularia.  Fflrstenberg,  Buckiacn  etc.  540 


ac  religionis  calttis.  Ut  ingenio  erat 
miti,  apeito  ac  simplici,  ita  modestis- 
sime  de  3e  sentiebat,  alios  summa  co- 
mitate  affabilitateque  tractabat,  quo 
factum  est,  ut  omnium  sibi  amorem  et 
studium  conciliaret l).  QuaecunqueBal- 
binus  de  regno  Bobemiae  literis  com- 
mendavit  roagna,  sunt  accuratione  con- 
scripta,  hinc  qui  cognoscendae  anti- 
quioris  historiae  hujus  regni  studio 
flagrat  is  fere  solo  Balbino  legendo 
sitim  suam  explere  poterit.  —  Grego- 
rius  deArgaizO.  S.  Ben.  Lucronio 
Castelle  veteris  urbe  (Logrono)  oriun- 
dus  (f  1683),  vir  fabularum  si  quis- 
quam  alius  amantissimus  et  auctorum 
Buppositorum  ex  simplicitate  patronus 
studiosus,  coacervavit  inepta  plurima 
figmenta  in  operoso  8  v.  opere,  cui 
magnificum  praefixit  titulum :  Poblaeim 
Ecle8iastica  de  Espana  y  noticia  de  aus 
primeraa  honras  hallada  en  los  escritos 
de  8.  Oregorio  Obispo  de  Granada  y 
en  el  Chronicon  de  Hauberto  monge 
de  8.  Benito  y  continuada  en  los  escri- 
tos  y  Chronicon  de  Hauberto  Hispa- 
lenae,  Matriti  1667  ss.  in  f.  Annales 
quoque  ordinis  s.  Benedicti  continuavit 
fabellisque  complevit,  ib.  1675  v.  2  in 
f.  aliaque  plura  edidit  insanabili  prae- 
ditus  pruritu  scripturiendi  mira  ac  rara, 
undecunque  ea  accepisset 2). 

228.  Alii  solliciti  fuere  de  historia 
ecclesiarum  particularium.  De  Jacobo 
Masenio  8.  J.  (t  1681),  qui  Broweri 
antiquitates  trevirenses  edidit,  jam  egi- 
mus  III8,  551  et  supra  pag.  398.  — 
Ferdinando  de  Furstenberg  debe- 

(bohemice)  narrat  et  acripta  edita  (32)  et 
inedita  (41)  receu*et. 

')  Plura  cf.  in  Stanial.  W  y  d  r  a  Leben 
Boh.  A.  BaWinus,  Pragae  1788 ;  in  diaa. 
praevia  de  ejua  vita  in  Bohtmia  docta  p.  2. 
pag.  8 — 32,  ubi  cujuadam  de  i|iao  elogium 
legitur:  .Bohualaud  Balbinus,  muaarnm 
manauetiorum  delicium,  alter  Bohemiae 
Plioiua,  ia  ae  uuo  dedit  patriae  Livium, 
gymnaMid  Qnintilianutu,  regibua  et  nobi- 
htati  Suetonium,  Mariae  et  divis  Boheraiae 
Florum.- 

•)  Cf.  N:c.  Aatonium  I,  542;  Ziegcl- 
bauer  II,  376;  IV,  3j2. 


mus  opus  plane  insigne  i.  e.  Monumenta 
paderbornensia  ex  historia  romana, 
francica,  saxonica  eruta  et  notia  illu- 
strata,  Paderbornae  1669;  Amstelo- 
dami  1672  (ed.  aplendida);  Lipsiae 
1713;  Lemgoviae  1714  ed.  4.  Porro 
natus  est  Ferdinandus  ex  illustrissima 
familia  21.  Oct.  1626.  A  Fabio  Chigi 
nuncio  apostolico  Coloniae,  qui  post- 
modum  pontifex  est  electas  dictusque 
Alexander  VII.,  Romam  fuit  invitatus, 
ubi  diligenter  archivia  lustravit,  ab  eo- 
que  subinde  pro  negotiis  in  Germaniam 
est  missus.  A  capitulo  paderbornensi 
electus  est  in  episcopum  20.  Apr.  1661, 
et  1678  factus  etiam  episcopus  mona- 
steriensis.  Magna  sollicitudine  rexit 
suam  ecclesiam,  institutionem  populi, 
scholas  artesque  fovit,  viros  doctos  li- 
beraliter  juvit  et  ad  opera  edenda  ex- 
citavit,  missiones  promovitac  ditissime 
fundavit  Decessit l)  26.  Jun.  1683. — 
Godefridus  Ferd.  B  u  c  k  i  1  c  h,  Silesiua, 
con8ilariu8  caesareus,  qui  fidem  am- 
plexus  est  catholicam  Viennae  1676, 
collegit  Schlesische  Beligionsakten  t  7 
in  f.,  quorum  tantum  Prolegomena 
schlesischer  Kirchengeschichte  1685 
prodierunt :  sed  saepe  descripta  fuere 
et  magni  fiunt  pro  historia  Silesiae  8). 
Ejus  quoque  sunt  Observationes  histo- 
rico-politicae  in  instrumentum  pacis 
osnabrugensis,  Viennae  1696.  Obiisse 
videtur  c.  a.  1700.  —  Matthias  Lubo- 
mierz  Treter  edidit  opus  cognominis 
Thomae  Treter,  qui  floruit  exeunte 
seculo  XVL,  de  episcopatu  et  episcopis 
ecclesiae  warmicnsis,  Cracoviae  1685 
in  f.  —  Historiam  salisburgensem  h.  e. 
vitas  episcoporum  et  archiepiscoporum 
salisburgen8ium  necnon  abbatum  mo- 
nasterii  8.  Petri  descripsit  ab  a.  582 


')  Cf.  Meurer  KL.  IV,  2086:  Richter 
F.  v.  FQr»tenberg  Bilduagugaog  uud  lit. 
Thatigkeit  in  Zeitachr.  f.  vaterL  Ge8ch. 
und  Altertumakuude  (W»  atphaleul  1898 
LVl,  2,38-72;  Nordhotf  allg.  d.  Biogr. 
VI,  702-9. 

»)  Cf.  Raeaa  VIII,  115—18;  Karker 
KL.  II,  1398;  allg.  d.  Biogr.  III,  495. 


Digitized  by  Google 


541 


Meiger,  Liudeborn,  Wiltheim. 


542 


Josephus  Mezger  0.  S. Ben.,  sed  per- 
venit  tantam  ad  finem  1.  4.  (a.  1555) 
morte  praeventus  (t  26.  Oct.  1 683) : 
reliquam  operia  partem  ad  finem  (ad 
a.  1687)  perduxerunt  1692  germani 
fratres   Franciscus    et  Paulua 
Metzger,  docti9simi  pariter  monachi  ad 
8.  Petrum,  de  quibua  infra.  Natua  est 
Josephus  (Willibaldus  in  baptismo  dic* 
tus)  Eichatadii  5.  Sept.  1635;  et  post 
suum  in  ordinem  s.  Benedicti  ingres- 
sum  docuit  in  universitate  saliabur- 
gensi  philosophiam  1662,  controveraias 
fidei  1665,  jus  canonicum  1667  et  si- 
mul  exegesim;  a.  1673  eleotus  est  in 
priorem:  munere  procancellarii  func- 
tua  eat  ab  a.  1674  ad  roortem  usque. 
,  Ezemplar  erat  viri  religiosi  omni  laude 
a  podteris  celebrandi ,  monasterii  ful- 
crum,  et  tam  virtutibus,  quam  mori- 
bus,  doctrina  et  historia  insignis  pro- 
feasor  ac  prior.*  Scripsit  praeter  phi- 
losophica  et  juridica  Lapis  mysticus  et 
cornu  parvulum  Danielis  c.  2  34  s.  i.  e. 
de  Chri8to  .  .  .  et  amtichristo  diss.,  Sa- 
lisburgi  1677;  1682  in  12  ;  Panacaea 
juris  sive  remedium  univeraale  restitu- 
tionis  in  integrum  utroque  jure  re- 
ceptissimum  1673  m  8;  institutiones 
in  s.  Scripturam  sive  principia,  regu- 
lae  et  institutiones  de  modo  rite  intelli- 
gendi  et  interpretandi  s.  Scripturam, 
ib.  1680  in  12;  assertio  antiquitatis 
Ecclesiae  metropolitanae  salisburgensis 
et  monasterii  s.  Petri  0.  S.  Ben.  seu 
dissertatio  historico-chronica  de  tem- 
pore  adventus  s.  Buperti  primi  episco- 
pi  salisburgensis  et  abbatis  s.  Petri  et 
fundationis  per  eum  factae,  ib.  1682 
in  f.,  quam  recepit  in  historiam  salis- 
burgensem  »). 

229.  Joannes  Lindeborn  Daven- 
triensis,  parochus  ultrajectensis  et  pro- 
vicariuB  episcopatus  daventriensis  (t 
5.  Aug.  1696),  scripsit  accuratam  hi- 


«)  Cf.  Lindner  Profeflbuch  der  Bene- 
diktiner-Abtei  St.  Peter  inSalsburg,  Salz- 
burg  1906  pag.  66—63. 


storiam  seu  notitiam  episcopatus  da~ 
ventriensis,  Celoniae  1670  in  12,  etiam 
in Batavia  sacra  ed.  van  Heusen.  Re- 
liquit  praeterea  tr.  ds  efficacia  sacri- 
ficiorum,  quae  obtulit  lex  divino-mo- 
saica,  Antwerpiae  1677  in  12;  notas 
catecheticas  in  baptismatis,  poeniten- 
tiae,  extremae  unctionis,  ordinis  et  ma- 
trimonii  sacramenta,  Coloniae  1675; 
1 684  v.  5  in  1 2 ;  Jesus  sub  Pontio  Pilato 
passus  sive  ea  passionif  dtfmuiicaapars, 
in  qua  de  actia  in  praetorio  Pilati,  se- 
cundum  literam  explicata  et  moralibus 
documentis  augmentata,  Coloniae  1 689 
in  12;  Jesus  mortuus,  ib.  1690  in  12; 
Jesus  seputtus,  ib.  1684  in  12.  —  Ale- 
xander  deWiltheim  S.  J,  Luxem- 
burgensis  l)  de  patria  historia  bene  me- 
ritns,  archaeologus  insignis,  auctor  ad- 
modum  laboriosus  (n.  4.  Oct.  1604; 
t  15.  Aug.  1684),  inter  primos  fuisse 
videtur,  qui  scientiam  diplomaticam 
excoluerit,  atque  Papebrochio,  apud 
quem  maximae  erat  auctoritatis,  occa- 
sionem  dederit  concipiendi  aliquid  de 
re  diplomatica.  Edidit  Diptychon  leo- 
diense  ex  consulari  factum  episcopale 
et  in  illud  commentarius,  Leodii  1659 
in  f.;  cum  appendice,  ib.  1660;  ad 
Diptycha  Uodiensia  antehac  (ab  ipao) 
edita  annotationes  juxta  Leibnitium 
eruditissimae,  ib.  1677  in  f. ;  opus  ra- 
rum,  receptum  in  thesaurum  veterum 
diptychorum  collectum  ab  Ant.  Fran- 
cisco  Qori,  Florentiae  1759.  Gatalo~ 
gus  abbatum   coenobii  munsteriensis, 
Treviris  1664  in  f.  Ex  aliis  scriptis  no- 
tatu  digna  propter  eruditionem  archae- 
ologicam  est  de  phiala  relxquiarum  s. 
Agathae  V.  et  M.  dissertatio,  Augustae 
Trevirorum  1656  in  4.   Curis  Aug. 
Neyen  Luxemburgi  1842  prodiit  de- 


•)  Plura  de  ipso  deque  ejus  operibus 
editis  (8)  et  ineditis  (31)  cf.  apud  Neyen 
Biogr.  luxemb.  II,  247;  Biogr.  univ.  L, 
609;  Feller  VIII,  427;  MQller.  Programme 
de  1'  AtWn^e  de  Luxemburg  1838  p.  14  — 
21 ;  Duhr  in  Ztachr.  f.k.  Theol.  XI II (1889), 
68  «.;  Sommervogel  VIII,  1145—60;  Lau- 
chert  allg.  d.  Biogr.  XLIIII,  317. 


Digitized  by  Google 


543       1681—1700.  Historia  eccl.  particularis.  Wanalebius,  Joffredus  etc.  544 


mum  admodum  eruditum  opus :  Luci- 
liburgemia  sive  Luxemburgum  roma- 
num  in  quo  innumera  de  Romanorum 
moribus,  institutis,  ritibus  proferuntur 
ex  ultra  300  monumentis  totidemque 
inscriptionibus  etc. 

230.  Joannes  Michael  Wanslebius 
edidit  Histoire  de  VEglise  d'Alexa»drie *) 
fondee  par  s.  Marc  que  nous  appellons 
celle  des  Jacobites-Coptes  d' Egypte, 
ecrite  auCuire  meme  en  1672  et  1673, 
Parisiis  1677  in  12.  Natus  est  Wans- 
leben  Erfordiae  1.  Nov.  1635  parenti- 
bus  lutberanis.  Studiorum  cau>a  a. 
16") 4  Regiomontem  missus  triennium 
philosophiae  et  theologiae  lutheranae 
oper..m  dedit.  Ut  vero  illi  erat  lingua- 
rum  praesertim  orientalium  addiscen- 
darum  innatus  amor  et  iugenita  facili- 
tas,  Jobo  Ludolfo  adbaesif,  oc  in  ejus 
amicitiam  adlectus  brivi  etiam  linguam 
sibi  comporavit  aethiopicam.  Hinc  cum 
Lud'»lphus  de  Lexico  aethiopico  ejus- 
demque  linguae  grammatica  in  Anglia 
edendis  cogitaret,  curnm  hanc  Wans- 
lebio  commi^it,  qui  Londinum  pergens 
Edmundo  Castello  junctus  est,  quem  in 
edendo  lexico  heptaglotto  haud  parum 
juvit.  AbErnesto  Saxoniae  duce  Gothae 
principe  in  Aejiyptum  et  Aethiopiam 
missus  est(l663),  qui  regiones  illas 
et  pupulorum  ac  cleri  exploraret  dog- 
roata  et  ritus.  consensionemque  illorum 
aut  dis.sension.em  cum  protestantium 
ac  romanae  Ecclesiae  fidc,  moribus  at- 
que  usibus  testis  oculatus  annotaret. 
Pruestitit  hoc  toto  anno  1664,  inle 
rediens  in  Italium  appulit,  Romamque 
progessus  d.vina  collustrante  gratia 
fidem  catholicum  est  amplexus  1665 
et  0.  Prued.  ingressus».  Post  aliquot 
annos  (l67n)  l*arisios  profectus,  a  Col- 
berto  pingui  donatar  stipendio  atque 
iterum  in  Aegyptum  mittitur  (l  671) 
majorem  et  accuratiorem  rerum  hujus 
regionis  cognitionem  accepturus,  et  co- 


<)  Cf.  Journal  des  Savans  VI,  1 16 ;  Que- 
tif,  11,663;  FellerVIU,  408. 


dice8  quos  posset  alicajus  momenti 
collecturus  in  bibliothecam  regiam  in- 
ferendos :  quam  revera  ditavit  codd. 
2 1 7  arabicis  et  copticis  (secundum 
alios  334).  Parisios  redux  (1676)  ge- 
storum  rationem  roinistro  regio  reddi- 
dit,  cui  non  satisfecit,  hinc  ab  eo  fuit 
neglectus.  Ordinem,  quera  professus 
est,  bia  reliquit,  ac  decessit  vicarius 
ruralia  ad  Fontembellaqueum  (l68l) 
non  parum  dolens,  labores  saos  con- 
temni,  nec  in  editionem  operam  aethio- 
picorum,  quae  praelo  parata  habebat 
erudita  plane  et  ad  illustrandam  ectle- 
siam  ethiopicam  utilio,  sumptua  neces* 
sarios  suppeditari. 

231.  Annalium  proiometropolitanae 
messanen8is  eccbsiae  t.  1 .  collegit  Ca- 
rolus  Morabitus  Messanen»is  (t  c. 
16S8)  Messanae  1669  in  f.  —  Petrus 
Joffredus1)  sacerdos  niciensis  (n. 
1629:  t  1692)  in  lucem  emisit  L:  Ni- 
caea  cicitassacris  monumentis  illustrata, 
opus  in  quo  praeter  antiquitatum  no- 
titiam  sanctorum  et  sanctitate  illustri- 
um,  qui  inibi  nati  sunt  ,  gesta  descri- 
buntur  notationibusque  illustrantur 
episcoporum  cemelio-nicenstum ,  nec- 
non  abbatum  monasterii  s.  Pontii  auc- 
cessiones  aliaque  ecclesiabtica  decora 
recensentur,  Taurini  1658  in  f. ;  etiaoi 
in  Thes.  histor.  Ital.  ed.  Burmann. 
Opus  excellit  eruditione,  judiciocritico 
et  stilo.  —  De  ecclesia  mediolanensi 
tres  meruerunt:  Placidus  Pucinelli 
0.  S.  Ben.  (t  1685),  cujus  praeteralia, 
quae  ad  historiam  sui  ordinis  spectant, 
exstat:  11  Zodiaco  drlla  Chiesa  Medio- 
lanese  continente  le  Vite  dei  primi  do- 
deci  Santi  Arcivescovi  suoi  Pastori, 
Mediolani  1650  in  4.  —  Petras  Paa- 
lus  Bosca  (t  1699)  et  Eustacbius  a 
s.  Ubaldo  0.  8.  Aug.  antea  Alexander 
Cacciator  dictus,  Mediolanensis,  theo- 
logiae  profe9sor  (t  1700)  in  diss.  de 
metropoli  mediolanensi,  in  qua  ejus  origo 
et  antiquae  praesertim  amplitudo  ac 


')  Cf.  Biogr.  univ.  XVII,  402. 


Digitized  by  Google 


545 


Irenaeus  a  Cruce,  Sablon,  Perry,  Marchetit,  Pommeraye  etc 


546 


dignitas  aliaque  plura  ad  historiam  eo- 
clesiasticam  spectantia  illustrantur, 
Mediolani  1699  in  4.,  cum  erudita 
praefatione  A.  Muratorii.  Idem  auc- 
tor  praeter  alia  *)  vulgavit  de  benedic- 
tione  opu9  eruditum,  ib.  1 695  in  4.,  cui 
subjectae  sunt  duaeMisquisitiones,  al- 
tera  de  hymni  Te  Deum  auctoribus,  al- 
tera  de  cantu  a  d.  Ambrosio  in  medio- 
Lanensem  ecclesiam  inducto ;  de  praeei- 
puis  Juris  ei  fustitiae  pariibu»  sciL  re- 
stitutione  et  contractibua,  ib.  1 68 1 .  — 
Marcus  Antonius  Guerrini  collegit 
synopsim  rerum  et  temporum  eecleaiae 
bergomensis,  Bergemi  1 696  in  4 ;  1 734. 
—  IrenaeuB  a  C  r  u  c  e  0.  Carm.  scripsit : 
Historia  antiea  e  moderna,  sac~<i  e  pro- 
fana  della  citta  di  Trieste,  in  qua  re- 
cenaentur  multa  arcana  antiquitatie, 
praerogativae  nobilium,  gestahominum 
illustrium,  privilegia  civitatis,  varietas 
eruditionis,  inscriptiones ,  mausolea, 
successus,  mutatio  rituum  et  divino- 
rum  usque  ad  a.  1698,  Venetiis  1698 
in  f.,  opus  rarom  singulari  accuratione 
nec  minori  diligentia  elaboratum  a). 

232.  In  Oaliia  8)  Vincentius  8  a  b  1  o n 
icripsit  Histoire  de  V  Eglise  de  Chartres, 
Parisiis  1677  in  12;  1707;  1714; 
1715.  —  Joannes  Scholasticus  Pit- 
ton  (t  1690)  concinnavit  Annales  de 
la  sainte  iglise  d' Aix,  Lugduni  1668 
in  4. —  Aegidius  duPort  Arelatensis 
quondam  congr.  Orat.  (1649 — 1660), 
juris  utriusque  doctor  et  protonotarius 
apostolicus  (t  21.  Dec.  169l)  reliquit 
Histoire  de  V  Eglise  d' Arles  tiree  des 

;  . 

«)  Cf.  Ossinger  p.  916 ;  Argelati  I,  2, 
254,  quem  cf.  ib.  p.  474  ss.  de  Jo.  B.  Cor- 
n  e  o  protonotario  apostolico  et  archivi  ar- 
chiepiscopalis  custode  (f  1690),  qui  indu- 
tttria  indefeasa  collegerat  t.  aXXII  (in- 
edbtos^  in  quibus  multa  continentur  ad 
mediolanensem  spectantia  ecclesiam. 

*)  Cf.  Act.  erud.  lips.  supplem.  III, 
307—311 ;  Rotermund  IV,  1572. 

»)  Cf.  Jonrnal  des  8avans  XVIII,  314. 
Batterel  111,308—311.  Concinnavit  etiam 
V  art  de  prtcher,  Paris  1673.  1684, 


meilleurs  auteursanciensetmodernes  >), 
Parisiis  1690  in  12.  —  Claudiua 
Perry  8.  J.  primum  advocatus,  dein 
relioto  foro  vitam  clericalem  iniit  £sc- 
tusque  est  canonicus  cabillonensia,  aed 
ut  societatem  Jesu  posset  ingredi,  ca- 
nonicatu  se  abdicavit  (1628  t  l.Febr. 
1685).   Composuit  Histoire  Cicile  ei 

de  la  ville  et  cite  de  Chalon  sur  Saone ; 
enrichie  dea  chotes  qui  appartiennent 
a  son  Dioceze  et  regardent  TetendiiB 
du  Bessort  de  son  Baillage  et  quelques 
particularitez  de  la  Provinice,  Cabillone 
1659  in  £  —  Franciscus  Marchetit 
Maasiliensis,  aliquamdiu,- Oratorii  so- 
daUs  (t  1688);  narrat  la^vie  de  msssire 
J.B.  GauU  eveque  de MaraaiUe  (t  1 643, 
de  quo  cf.  supra  III,  794  a.),  Paris 
1650;  Explication  et  usage  des  coutu- 
mes  des  Marseillais  i  1 .  contenant  les 
coutumes  sacrees,  MaraeiUe  1683  in 
forma  dialogi  Num  alii  prodierint  to- 
mi  nos  latet  —  De  ecclesia  rotoma- 
gensi  meruit  Jo.  Franciscus  de  Pom- 
meraye  OSB.  congr.  maur.  Botoma- 
gensis  n.  1617,  vir  vere  doctusetstu- 
dio  deditus  (t  1687),  in  pluribus  ope- 
ribus:  Histoire  des  ArchevSques  de 
Rouen,  Botomagi  1667  in  f.  cum  plu- 
ribus  epistolis  rom.  pontificum,  regum 
GalUae  et  Angliae,  dueum  Normanniae 
etc. ;  Histoire  de  V  Eglise  Caihidrale  de 
Rouen,  ib.  1686  in  4;  s.  rotomagensis 
ecclesiae  concilio  et  synodaUa  decreta, 
cum  brevi  rotomagensium  praesulum 
notitia,  quam  coUectionem  Jo.  Ang.  G  o- 
d  i  n  u  s  inchoaverat  et  "doctissimis  notis 
(sed  tantum  usque  ad  concilium  Julio- 
bonense  a.  1080  instruxerat),  ib.  1 677 
in  4 ;  Histoire  de  V  abbaye  royale  de  s. 
Ouen  de  Rouen  11.  5 ;  ensemble  celles 


i)  Ad  praecedentem  periodum  spectat 
Martinus  Marteau  a  s.  Gratiano  0. 
Carm.  Turonensis  (f  11.  JuL  1666),  cujus 
est  Abrcgi  du  Paradie  de  la  Touraine,  qui 
comprend  dans  une  brieve  Chronologie 
les  Archeveques  de  la  Ville  de  Tours  par- 
ticulierement  la  vie  de  8.  Martin,  Paris 
1661. 


Digitized  by  Qoogle 


547        1681—1700.  Historia  eccles.  partic.  Du  Boi»,  Antelnii,  Cantel  efc. .  548 


des  abbayes  de  s.  Catherine-da-Mont 
et  de  8.  Amand  de  Rouen,  ib.  1662  in 
f.;  Paris  1663 — 64.  —  De  ecclesia  le- 
movicen8i  sollicitus  fuit  Bonaventura 
a  8.  A  m  ab  i  li  0.  Carm.  theresianae  re- 
formationis  Burdigalensis ,  qui  in  san- 
ctitatis  odore  decessit  5.  Dec.  1691. 
Scripsit  gallice  vitam  8.  Martialis  sive 
assertio  apostolatua  8.  Martialis  et  alio- 
rum  adversus  hujus  temporis  censores, 
Claromonti  1676  t.  1.  in  f.;  t  2.  Le- 
movicis  1683 ;  t  3.  ib.  1685.  Inl.dia- 
serit  de  8.  Martialis,  discipuli  s.  Petri, 
aetate  deque  aliis  apostolorum  disci- 
pulis,  per  quos  fides  propagata  fuit  per 
Oalliam,  AjQgliam,  Hispaniam,  Qerma- 
niam ;  qua  occasione  lapsus  historicos 
et  Severi  Sulpitii  et  Gregorii  Turonen- 
sis  repraesentat  In  2.  de  s.  Martialis 
agit  vita,  virtutibus  etc,  epistolis,  quas 
genuinas  censet.  Tomus  3.  recenset 
gesta  ecclesiastica  et  civilia  superioria 
et  inferiori8  Lemovicini  a  sec.  1.  us- 
que  ad  a.  1682,  lemovicenses  et  tude- 
lenses  episcopos  eorumque  gesta  etc. 
Opus  quod  criticis  nostrae  aetatis  non 
arridebit.  —  Historiam  ecclesiae  pari- 
siensis  narravit  stilo  nobili  et  puro  Oe- 
rardu8  d  u  B  o  i  s  congr.  Orat.  Aurelia- 
nensis  n.  1629,  quem  magni  fecit  Ca- 
rolus  le  Cointe  ac  idcirco  Francisco  du 
Harlay  archiepiscopo  parisiensi  prae 
ceteris  commendavit,  cum  hic  virum 
industrium  postulasset,  qui  suae  eccle- 
siae  conscriberet  hisioriam.  Eam  porro 
descripsit  magna  eruditione  et  sagaci 
judicio  critico  usque  ad  a.  1 108,  Pari- 
siis  1690  in  f.;  t  2.  posthumus  pro- 
diit  nonnisi  1710  cura  praesertim  PP. 
de  la  Ripe  et  Desmolets,  atque 
pertingit  usque  ad  a.  1 364.  Defuncto 
Carolo  le  Cointe  curavit  du  Bois  edi- 
tionem  t.  8.  annalium  ecclesiasticorum 
ipsius  *).  Diuturnis  morbis  afflictus  de- 
cessit  15.  Jul.  a.  1696.  —  De  initio 
ecclesiae  forojuliensis  (Frejus)  diss.  chro- 


•)Cf.  NiceronV,  161;  Dupin  XVIII, 
253;  A.E.L.  BatterelMemoires  IV,  114— 
119.  253;suppl.  3,  114-128. 


nologicam ,  criticam,  profano  -  sacram 
edidit  Aquis  Sextiis  1680  in  4.  Jose- 
phus  Antelmi  Forojuliensis  (n.  25. 
Jul.  1648;  t  21.  Jun.  1697),  episcopi 
pamiensis  vicarius  generalis1),  virvere 
doctu9.  Accesserunt  huic  diss.  l .  prae- 
sulum  forojulien9ium  nomenclatura 
chronologica;  2.diatriba  de  ecclesia  re- 
jensi  et  de  monasterio  lirinensi,  in  qua 
egit  tantum  de  illius  ecclesiae  funda- 
tione  et  antiquitate:  historia  vero,  de 
qua  conscribenda  cogitaverat,  nunquam 
prodiit.  Praeter  alia  opera  reliquit: 
De  veris  operibus  ss.  patrum  Leonis 
M.  et  Prosperi  aquitani  diss.  criticae 
(9),  quibus  capitula  de  gratia  Dei,  epi- 
stolam  ad  Demetriadem,  necnon  duos 
de  vocatione  omnium  gentium  11.  Le- 
oni  nuper  (a  Quesnello)  adscriptos  ab- 
judicat  et  Prospero  postliminio  resti- 
tuit  2),  Parisiis  1 689  in  4.  In  his  plura 
alia  opera  sive  s.  Leonis,  sive  s.  Pro- 
8peri,  sive  aliorum  critice  expendit 
Responsioni,  quam  opposuit  Quesncllus 
(Journal  des  Savans  8-  et  15.  Ang. 
1689)  duabus  epistolis  (gallice)  occur- 
rit,  Parisiis  1690  in  4.  Nova  de  «ym- 
6o/o  athanasiano  disquisitio,  ib.  1693 
in  8.,  in  qua  hoc  symbolum  adversus 
Queanellum,  qui  Vigilio  tapsensi  illud 
tribuerat,  vindicat  Vincentio  lirinensi 8) ; 
de  aetate  s.  Martini  Tur.  necnon  de  s. 
Briccio  successore,  Paris  1693  in  8. — 
Denique  huc  referri  potest  Petrus  Jos. 
C  a  n  t  e  1  S.  J.  Oallus,  propter  eruditio- 
nem  selectus  ad  continuandum  Petavii 
opus  de  dogmatibus  theologicis,  sed 
studii  ardore  et  contentione  praematura 

»)Cf.  Niceron  V,  145;  Dupin  XVIII, 
271.  Biogr.  univ.  II,  248  et  vitam  a  C  a- 
rolo  Leontio  Octav.  Antelmi  episcopo 
grassensi  (f  1752)  praemissam  operi  post- 
humo,  quoa  inscribitur :  Assertio  pro  unico 
s.  Eucherio  lugdunensi  episcopo:  accedit 
concilium  regiense  snb  Rostagno  metro- 
pol.  aquenai  a.  1285  habitum,  Parisiia  1726 
ln  4. 

»)  Fuie  de  his.  diss.  agnnt  M.  a  s.  Joseph 
I,  242 ;  acta  ernd.  lips.  suppl.  I,  431  et 
Schoenemann  BibL  hist  lit.  patrum  latin. 
t  II,  Proaper  %  2. 

»)  Cf.  acta  erudit  lips.  1695  p.  412. 


Digitized  by  Google 


549 


Perez,  de  Nuce,  Schelstrate. 


530 


morte  abreptus  est  (n.  1645;  1  1684). 
Praeter  alia  »)  reliquit  mstropolitana- 

siasticam,  in  qua  romanae  sedis  digni- 
tas  et  iinperatornm  ac  regum  maxime 
Francorum  in  eam  merita  explicantur, 
Parisiis  1684  t.  l.  (et  unicus)  in  4; 
Dividitur  hic  tomus  in  partes  tres:  in 
earum  1 .  agit  de  vocihu9,  quae  spectant 
ad  imperii  administrationem ;  de  pallio 
et  ci*uce  archiepiscoporum ;  de  vicariis 
et  legatis  rom.  pontificis;  de  synodis 
provincialibns  et  oecumenicis ;  de  ra- 
tione  subscribendi  et  considendi  in  con- 
ciliis.  In  2.  p.  agit  de  inscriptionibus 
et  clausulis,  quae  rom.  pontiBcum  epi- 
stolis  et  praemitti  et  subjungi  solent; 
de  provinciis  et  urbibus  ditionis  pon- 
tificiae;  de  provinciis  sedi  romanae 
olim  vectigalibus ;  de  electione  rom. 
pontificis,  de  cardinalibus ,  de  provin- 
cia  romani  metropolitani.  In  3.  p.  dis- 
serit  de  Neapoli,  Capna,  Bario,  Sicilia, 
Sardinia  etc. 

233.  Varia  argumenta  historiae  ec- 
clesiasticae  dissertationibus  illustra- 
runt*):  Joseph  Perez  0.  S.  Ben.,  sa- 
crarum  linguarum  in  academia  salman- 
ticenai  professor  (t  1697), in  diss.  eccle- 
siasticis,  in  quibus  pleraque  ad  histo- 
riam  ecclesiasticam  et  politicam  Hi- 
spaniae  remque  diplomaticam  spectan- 
tia  accurate  discutiuntur,  Salmanticae 
1688  in  4;  maxima  tamen  scriptionis 
pars  8.  Benedictum  et  Benedictinos 
spectat  s). —  Angelus  de  Nuce  (della 
Noce,  prius  Josephus  dictus)  0.  S.  Ben. 
Neapolitanus,  n.  1 600  Massae  Lubren- 
sis,  quae  est  civitas  episcopalis  prope 


')  Cf.  Somraervogel  II,  690;  Journ.de» 
Sav.  1684  p.  161-63;  171—73. 

'-)  Huc  forte  reterri  possent  Antonius 
(j  h  u  y  8  e  t  S.  J.  BruxellenBis  (f  1687),  qui 
lingua  flandrica  ecripsit  vitas  Juliam  apo- 
«tatae  et  Theodosii  I.  imp.,  Ypria  1685  in 
8,  —  Sainte  Garde,  cujus  Histoire  des 
keresies,  et  des  hlretiquet,  qui  ont  trou- 
ble"  r  Eglise  depuis  la  naissance  de  J.  C. 
prodiit  Parisriii  1697  in  4. 

s)  Cf.  A.  E.  L.  suppl.  II,  201—209. 


Surrentum,  in  romana  Sapientia  23 
annis  philosophiae  atque  theologiae 
protessor,  abbas  casinensis,  demum 
(1671)  archiepiscopus  ro9sanensis,  quo 
munere  tamen  se  abdicavit  (1675),  ut 
Romae  totum  se  studiis  dare  posset 
(t8.Jul.169l).  Ablnnocentio  XI.  inter 
viros  doctos  adlectus  fuit  ad  refellen- 
das  qnatuor  propositiones  cleri  galli- 
cani.  Tanta  vi  doctrinaque  Ecclosiae 
partes  asseruit,  ut  omnium  judicio  ejus 
concertatio  et  brevior  et  validior  sit  ha- 
bita :  ea  asservata  fuit  ms.  apud  Casi- 
nates  -).  Ejus  amicitia  expetita  sem- 
perque  culta  fuit  a  doctissimis  cardi- 
nalibus  de  Lugo,  Sfortia  Pallavicino  et 
D' Aguirre.  Edidit  chronica  s.  Mona- 
sterii  cassinensis  auctore  Leone  car- 
dinali,  episcopo  ostiensi,  et  continua- 
tore  Petro  diacono  ejusdem  coenobii 
monachis  ex  mss.  codd.  cura  et  fide, 
notis  illustrata.  Parisiis  1668  in  f.; 
Mediolani .  1 724 ;  etiam  ap.  Muratori, 
Scriptores  rerum  ital.  IV,  153  ss.  In 
notis  erudite  de  pluribus  ad  historiam 
ecclesiasticam  spectantibus  disputat. 

234.  Prae  ceteris  tamen  mentione 
dignus  est  Emmanuel  Schelstrate 
(Scheelstrate)  Antwerpiensis,  ab  Inno- 
centio  XI.  Romam  vocatus  atque  biblio- 
thecae  vaticanae  custos  factus  (n.  1649: 
t  6.  Apr.  1692),  vir  admodum  erudi- 
tus,  in  antiquitate  ecclesiastica  versa- 
tissimus,  jurium  primatus  strenuus 
vindex.  Haec  ejusdem  opera  2) :  Anti- 
quiiae  illustrata  circa  concilia  generalia 
et  provincialia,  decreta  et  gesta  ponti- 
ficum  et  praecipua  totius  historiae  ec- 
clesiasticae  capita,  Antwerpiae  1678 
in  4.,  adversus  Launoji  de  primatu 
erroreB.  Quod  opus  secundis  curis  au- 
gendum  et  in  plures  (6)  tomos  divi- 


«)  Cf.  Ziegelbauer  III,  409,  ubi  vita 
ejuB  habetur;  Tiraboschi  t.  VIII  1.  2  c.  1 
n.  23;  Jo.  Marius  Crescimbeni  inter  vitaa 
illuatrium  Aroadiae  academicorum  Romae 
1708  in  4  ;  BraumQller  KL-  IX,  556. 

>)  Cf.  Niceron  XXI,  264:  Dupin  XVII, 
232 ;  Biogr.  univ.  XU,  105. 


Digitized  by  Google 


551 


1681-1700.  Hiatoria  ecctfsiastica. 


552 


dendum  duxit,  ut  primnm  conciliorum 
et  pontificum  decieta  in  opere  synodico 
elucidaret ;  deinde  sacramentaria ,  nec 
non  canonum  poenitentialium  et  ordi- 
nationum  libros  in  opere  rituali  exami- 
naret;  tam  martyrologia  et  patrum 
scripta  in  opere  de  sanctorum  actis  et 
scriptoribu8  efielesiasticis  expenderet, 
et  denique  difficiliora  historiae  eccle- 
siasticae  capita  speciali  quodam  opere 
complecteretur.  Operibus  autem  istis 
opuschronographicum  etgeographicum 
praemittere  ipsi  placuit  Sed  prodierunt 
tantum  Antiquitas  Ecclesiae  diss.,  mo- 
numenti8  ac  notis  illustrata  t.  1 .  conti- 
nens  opus  chronologicum  a  Caesaris  im- 
perio  usque  ad  Justiniani  obitum,  Ro- 
mae  1692  in  f.;  t.  2.  posthumus  con- 
tinet:  Opus  geographico  -  hierarchicum 
de  institutione  ecclesiarum  per  orbem 
universum  a  Christo  ac  apostolis,  apo- 
8tolorum  principe  Petro  ejusque  suc- 
cessoribu8  rom.  pontificibus  facta,  in 
quo  episcopalium  et  metropolitanarum 
totius  orbis  ecclesiarum,  trium  exar- 
chalium  et  quinque  patriarchalium  se- 
dium  ac  romanae  in  primis  cathedrae 
institutio,  jura  et  privilegia  dilucide 
explicantur,  provinciarum,  dioecesium 
orientalium  et  occidentalium  notitiae 
a  primae  nascentis  Ecclesiae  exordiis 
usque  ad  haec  ferme  tempora  ex  mss. 
codd.  pro  magna  parte  nunc  primum 
erutae  dissertationibus,  appendice  et 
monumentis  geOgraphicis  illustrantur, 
ib.  1697  in  f.  Prior  t.  complectitur  diss. 
de  chronotaxi  vitae  Christi,  de  chrono- 
taxi  rom.  pontificum,  de  antiquis  rom. 
pontificum  catalogis  et  de  libri  ponti- 
ficalis  auctore  et  praestantia,  et  appen- 
dicem,  quae  varia  antiquitatis  monu- 
menta  nunc  primum  vel  correctiora 
edita  notisque  illustrata  continet.  In 
altero  disserit  de  locis,  ubi  Christus  et 
apoatoli  fidem  praedicarunt ;  de  aposto- 
lorum  auctoritate;  de  ecclesia,  in  qua 
Petrus  8uam  cathedram  instituerit  de- 
que  aliis,  quae  in  ipsa  t.  inscriptione 
receneentur.  In  appendice  antiquas  im- 
perii  et  Ecclesiae  et  in  hac  patriarcha- 


tuum,  metropoleon  et  episcopatuum 
orbis  catholici  notitias  ex  variis  mss. 
codd.  tum  graecis  tum  latinis  maxi- 
mam  partem  nunc  primum  editas  com- 
prehendit l).  Ecclesia  africana  sub  pri- 
mate  carthaginensi,  Parisiis  (i.  e.  Ant- 
werpiae)  1 679  in  4.,  in  quo  1.  ostendiW 
ecclesiam  africanam  agnovisse  romani 
episcopi  primatum.  Sacrum  antioche- 
num  concilium  pro  Arianorum  concilia- 
bulo  passim  habitum,  nunc  vero  pri- 
mum  ex  omni  antiquitate  auctoritati 
suae  restitutum,  Antwerpiae  1681  in 
4.,  quo  in  opere  nomina  episcoporum 
cum  actis  synodicis  ex  editis  et  mss. 
codd.  eruuntur,  tota  synodi  a.  34 1  in 
Orientis  metropoli  habitae  historia  con- 
tra  recentiorum  opinionem  illustratur, 
quin  etiam  occasione  25  canonum  ibi- 
dem  constitutorum  ezponuntur  prisca 
episcoporum  jura  cum  metropolium 
orbis  notitia,  antiqui  christianorum  ri- 
tus  cum  orientalis  ecclesiae  disciplina, 
praecipua  demum  fidei  mysteria,  et  in- 
ter  illa  confessio  auricukris  a  Christo 
ad  haec  usque  tempora  per  Orientis 
universi,  Aegypti,  Africae,  Italiae  et 
Angliae  regiones  posteritati  tradita. 
Additur  pro  coronide  de  schismatico 
eutychianorum  conventiculo  Antiochiae 
post  veram  ibi  synodum  celebrato  disa. 
historica8).  Cum  a.  1682  clerus  galli- 
canus  ex  sess.  4.  et  5.  concilii  constan- 
tiensis  auctoritatem  conciliorum  gene- 
ralium  pontificis  romani  decretis  ante- 
ferendam  probare  niteretur,  Schelstrate 
ut  pontificum  supra  concilia  auctori- 
tatem  vindicaret,  haud  spernendam 
illorum  esse  sententiam  contendit,  qui 
decreta  ista  constantiensia  indubitatae 
auctoritatis  esse  negent  aut  justo  va- 
lore  ac  robore  destitui  asserant,  in  op. : 
Acta  ccmstantiensis  conc.  ad  expositio- 
nem  decretorum  ejus  sess.  4.  et  5.  fa- 
cientia,  nunc  primum  ex  codd.  mss.  in 


»)  Cf.  Acta  erud.  lips.  1693  p.  195— 
205;  1698  p.  322— 329;  Journal  de«  Sa- 
vans  XXVI,  303  »b. 

»)  Cf.  Acta  erud.  lipa.  1682  p.  4. 


Digitized  by  Google 


553 


Schelstrate,  Bolteau. 


554 


lucem  eruta  et  disa.  illustrata,  Antwer- 
piael683in  4.,  cui  opposuit  Arnauld 
Eclaircissemena  sur  1'  autorite  des  con- 
cils  generaux  et  des  papes  ou  explica- 
tion  du  rrai  sens  de  trois  decrets  des 
sessions  4.  et  5.  duConc.  deConstance 
etc  s.  1.  171 1 ;  et  Ludov. Maimbourg 
TraiU  historique  de  V  Hablissement  et 
des  prerogatives  de  V  iglise  de  Rome  (cf. 
p.  516):  sed  mox  impiger  Scbelstrate 
huic  respondit  tr.  de  sensu  et  auetoritate 
deeretorum  eonc.  constantiensis  sess.  4. 
et  5.  circa  potestatem  eclesiasticam  edi- 
torum  cum  actis  et  gestis  ad  illa  spec- 
tantibus  et  ex  mss.  italicis,  germanicis 
et  gallicis  nuncprimum  in  lucem  eru- 
tis1),  Bomae  1688  in  4.  (apud  Roca- 
berti  XI,  126  —  201).  Adversus  ean- 
dem  declarationem  cleri  gallicani  scri- 
psit  de  lugendis  aetis  cleri  gaUicani 
congregati  a.  1682  diss.,  1 740  ed.  2.  ad- 
modum  rara  et  ad  mss.  auctoris  ex- 
pressa ;  quae  reperitur  etiam  in  tr.  Lau- 
rentii  Fr.  Xav.  Veith  de  primatu  et 
infallibilitate  romani  pontificis,  Mech- 
liniae  1824  in  12;  segmenta  exhibet 
Bocaberti  ib.  p.  201 — 307.  De  disci- 
plina  arcani contra  disp.  Ernesti  Tent- 
zelii  (Witembergae  1683)  diss.  apo- 
logetica,  in  qua  agitur  de  disciplina 
primitivae  Ecclesiae  in  occnltandis 
praecipuis  catholicae  religionis  myste- 
riis,  ostenditurque  quo  tempore  coe- 
perit,  circa  quae  et  pro  quibus  obser- 
▼ata  fuerit  etc.,  pro  solvendis  quam 
pluribus  quae8tionibu8  circa  fidei  dog- 
mata  ab  haereticis  praeterito  seculo 
motis  et  circa  disciplinam  ac  historiam 
ecclesiasticam  hoc  tempore  controver- 
si8,  ib.  1685  in  4 ;  diss.  de  auctoritate 
patriarchali  et  metropolica  adversus  ea, 
quae  scripsit  Ed.  Stillingf leet  de- 
canus  londinensis  in  L  de  originibus 
britannicis,  Romae  1687  in  4.,  in  qua 
ostendit  romani  episcopi  patriarchatum 
se  extendisse  ad  universam  Ecclesiam 

>)  De  his  duobus  operibae  agitur  in 
actit  erud.  lipa.  1683  p.  601;  et  1686  p. 
307  sa. ;  de  eequenti  ib.  1686  p.  541—547, 
«t  Journal  des  Savans  XXI,  186—193. 


occidentalem  seu  latinam,  multumque 
disputat  de  britannicae  ecclesiae  ori- 
ginibus  l).  Ada  orientalis  Ecclesiae  con- 
tra  Lutheri  haeresim  monumenti»,  no- 
tis  ac  diss.  illustrata  nna  cnm  epistoU 
Christiani  R  a  n  z  o  v  i  i  adversus  Lutbe- 
ranornm  errores,  Romae  1 739  t 2  in 
1  ▼.  in  f.,  opus  rarum  et  carum,  in  qno 
exstant  etiam  diss.  de  indulgentiis,  de 
communione  sub  unica  specie,  de  mis- 
sis  privatis,  de  jejuniis  et  delectu  ri- 
borum. 

235.  De  iis,  quae  ad  historiam  or- 
dinum  religiosorum  spectant,  scripae- 
runt 8) :  Ludovicus  B  u  1  te  a  n  (Bultel- 
lus)  Rotomagensis  (n.  1625),  regi  Qal- 
liae  a  secretis,  qui  aulae  dein  (l  66 1 ) 
mundoque  valedicens  congr.  8.  Manri 
est  ingressus ») ,  in  qna  sola  tonsura 
contentus  inter  eos,  quos  commissos  *) 
vocant,  magno  humilitatis  exemplo  Deo 
servire  decrevit.  Ast  receptus  in  fami- 
liam  praeter  morem  legesque  congre- 
gationis  a  vilioribus  muniis  abstractus 

')  Cf.  acta  erud.  lipa.  1688  p.  31—36. 

*)  B.  Giustiniani  collegit  Historie 
chronciogiche  dell'  orieine  degli  ordini  mi- 
litari  e  di  tutte  le  religioni  cavalleresche 
insino  ad  ora  iatituite  nel  mondo,  Venetiis 
1692  (fr.  45).  —  Andreas  Carmagnola 
Provincialis  (n.  9. 1619;  1 15.  Dec  1688) 
inidgnis  concionator,  qui  in  Oratorio  pri- 
manaobieratmunera,  a  patribus  congreg. 
jussus  est  colligere  Hecued  dee  ttatutt  de 
la  congr.  de  l'Orat.  (edita  in  18  congr.), 
quod  prodiit  Pari«iis  1  2  (p.  a.  1684). 

•)  Cf.  Taasin,  Niceron  XI  p.  212 ;  t.  XX 
p.  30;  Ziegelbauer  passim  t  4 ;  Pez  biblic- 
thecae  benedictino-maurinae  I,  58;  Du- 
pin  XVIII,  249  ;  Biogr.  univ.  VI,  868  ; 
Feller  U,  260.  Ejvu  frater  Carolus  (f 
20.  Maj.  1710  a.  aetatis  84)  edidit  atmaUe 
francicot  ez  Gregorio  toronenai  (ab  a.  468 
—691),  qui  dicuntur  etiam  annolee  B*d- 
teUani,  Pariaiia  1699  in  t 

*)  Commiaai,  quoa  alii  oUatoe  dicunt, 
in  congr.  s.  Mauri  certum  bominum  m> 
nus  uunt,  quod  retenta  vette  teculari,  nullo 
voto  aolemni  tenetur,  aed  pacto  quodam 
civili  ae  in  congregatione  pentiturum 
spondet,  ceterum  aervilibua  coenobii  mi- 
nisteriia  ac  coenobitarum  obaequiia  addic- 
tum.  Admittebantur  autem  ejusmodi  can- 
didati  post  ezactum  novitiatus  biennium. 


Digitized  by  Google 


5  5  5        1681— 1700.  HiBtoria  ordinum. 


Bulteau,  Torelli,  Chapponel  etc.  556 


in  studia  literarum  incumbere  permissuB 
est.  Qaae  gratia  insignia  quaedam  mo- 
numenta  peperit,  in  quibus  eruditi  om- 
nes  acquieverunt,  si  unum  excipiasBul- 
tellum,  qui  omnia  sua  nibili  aestimari, 
occultari,  negligi  volebat  (+21.  Apr. 
1693).  Praeter  alia  edidit:  Essai  de 
V  histoire  monastique  d'  Orient,  Parisiis 
1678  in  8.  1.  accuratus  etexactus,  mi- 
nus  tamen  notus ;  Abrigi  de  V  histoire 
de  V  Ordre  de  S.  Binoit,  ou  il  est  parle 
des  Saints,  deshommes  illu9tres,  de  la 
fondation  et  des  principaux  evenemeDS 
des  monastered,  ib.  1684  t.  2  in  4; 
1694;  quae  bistoria  rara  pertingitus- 
que  ad  sec.  X ;  t.  3.  (quem  auctor  ipse 
maximi  fecit)  et  initium  4.  asservatur 
in  bibliotheca  nationali  parisiensi.  La 
Defense  des  Sentiments  de  Lactance  sur 
\e  sujet  de  V  usure,  ib.  1670  contraGal- 
1  a e u m  Cal vinianum  *);  1671;  1677; 
aliud  quoque  opus  de  usura  edidit  gal- 
lice  inscriptum  Le  Faux  Dipot.  Refu- 
tation  de  quelques  erreurs  populaires 
touchant  1'  usure,  Lugduni  1 6 74  in  1 2 ; 
sub  inscriptione  Traiti  de  Vusure,  Pa- 
risiis  1720;  Cura  clericalis  t.  3  in  12. 
(ib.  1670)  saepius  prodiit,  atqueaMa- 
billonio  commendatur  in  suis  studiis 
monasticis.  —  Pariter  Claudius  Deljle 
0.  Praed.  (+  14.  Oct.  1699)  scripsit  2) 
Histoire  ou  Antiquitez  de  V  itat  mona- 
stique  et  religieux,  Parisiis  1699  t.  4 
in  3  v.  in  12.,  quae  quamvis  minus 
critica,  non  omni  caret  pretio  propter 
eruditionem.— Ad  historiam  0.  Carm.  il- 
lustrandam  multa collegit  Jac.  Meilen- 
dank  ord.  sodalis,  Germanus  (t  1682), 
quibus  usus  est  Phil.  de  Lorenzi  in 
Beitrage  zur  Gescb.  der  triererischen 
Pfarreien,  Trier  1887.  —  Aloysius  To- 
relli  0.  S.  Aug.  ordinis  historiogra- 
phus  plane  insignis  (+  14.  Jan.  1686) 
collegit  Secoli  Agostiniani  overo  histo- 
ria  generale  del  s.  ordine  eremitico  del 
gran  Dottore  di  s.  chiesa  s.  Agostino . . . 


l)  Cf.  Journal  dea  Sav.  1672  p.  11. 

J  Cf.  acta  erud.  lipi.  a.  1700p.  B4— 77; 
Biogr.  univ.  XI,  11. 


diviso  in  13.  sec,  Bononiae  1659 — 86 
t.  8  in  f.,  opus  valde  rarum  (m.  1 60). 
Prius  jam  ediderat :  Ristretto  delle  vite 
degli  huomini  e  delle  donne  illustri 
in  santita  e  altri  famosi  soggetti  per 
rara  et  singolar  bonta  insigni  e  vene- 
rabili  dell'ord.  agostiniano  diviso  iu 
sei  centurie,  ib.  1 647  in  4.  —  Kaymun- 
dus  Chapponel  d'Antescourt  can. 
reg.  0.  S.  Aug.  ad  s.  Genovefam  et  prior 
s.  Eligii  (+  1700)  edidit  Histoire  des 
chanoines,  Parisiis  1699  in  12.,  seu 
indagationes  historico-criticae  de  ordine 
canonico  *).  Alia  auctoris  nostri  opera 
sunt:  Traiti  de  V  usage  de  cilibrer  le 
service  divin  dans  Teglise  en  langue 
non  vulgaire  et  de  V  esprit  dans  lequel 
ilfaut  lire  1'Ecriture  sainte,  Parisiis 
1687  in  12;  Examen  des  vies  inti- 
rieurs  1709  in  12.  adversus  quietista- 
rum  errores.  —  Libertus  de  Pape  0. 
Praem.  Lovaniensis  n.  13-  Jun.  1619, 
abbas  parcensis  (a.  natus  29)  et  vica- 
rius  generalis  ordinis  per  Brabantiam 
et  Frisiam,  pietatis  sincerae  zelo  et  ob- 
servantiae  regularis  studio  insignis*), 
illustre  ordinis  ornamentum  (+  7.  Jul. 
1682)  dedit  summaria  chronologica  in- 
signis  ecclesiae  parcensis  sitae  prope 
muros  urbis  lovaniensis  ex  archivio 
dictae  ecclesiae  in  ordinem  redacta 
variisque  diplomatibus  illustrata,  Lo- 
vanii  1662,  quae  Ant.  Sanderus  suae 
chorographiae  Brabantiae  sacrae  ed.  2. 
I,  157 — 283  inseruit;  supplementum 
adjecit  Hier.  de  W  a e  r  s  e  g  g  h  e  r e  ejus- 
dem  ecclesiae  abbas  a.  1726.  —  Arse- 
nius  Sulger  OSB.  Friburgi  in  Bris- 
goja  natus  (in  baptismo  Georgius  Phi- 
lippus  dictus)  sollerter  collegit  Anna- 
les  imperialis  monasterii  zicifaltensis  (in 
Suevia),  sed  morbo  articulari  laborans, 
verus  Hermannus  contractus,  opus  eli- 
mare  non  potuit,  sed  morte  ante  con- 
tabuit  (17.  Nov.  1691  j.  Opus  curarunt 


'}  Cf.  act  erud.  lips.  suppl.  III,  355— 
379 ;  operis  crisin  edidit  Car.  Lud.  Hujfo 
0.  Pracm.  Luxemburgi  1700. 

»)  GoovaerU  Ecrivains  II,  13 


Digitized  by  Google 


557 


Hifltoria  ord.  ieraphici.  Haroldus,  Gubernatis,  Biernaoki  etc 


558 


et  continuarunt  prior  et  conventua. 
Prodiit  Augustae  V.  1698  p..l.  et  2. 
Laudatur  a  veracitate  l).  —  Leo  Le 
Vasseur  0.  Cart.  (t  16.  Nov.  1693) 
collegit  Ephemerides  Cartusianorum, 
quae  speciem  prae  se  feruntMenologii, 
ezhibet  enim  vitas  vel  notitias  soda- 
lium  illustrium  nsque  ad  medium  aec. 
XVII.,  Monstrolii  1890—92  t.  4  in  4. 
cura  monachorum  illius  monasterii. 

236.  Historiam  ordinis  seraphicivel 
universalis  vel  specialis  plures  descri- 
pserunt.  Huc  spectant  Franciscus  Ha- 
roldus  0.  Min.  Hibernus,  Limericen- 
sis,  Pragae,  Viennae  et  Bomae  8.  theo- 
logiae  professor  ac  in  romano  collegio 
8.  Isidori  lector  necnon  totius  ordinis 
chronographus  (f  1685),  qui  dedit  epi- 
tomen  annalium  0.  Min.  Lucae  Wad- 
dingi  (1208—1540),  Bomae  1662 
t  2  (m.  70),  cujus  1. 1.  praemisitWad- 
dingi  vitam.  —  Dominicus  Guber- 
natis  a  Sospittello  0.  Min.  chronolo- 
gus  totius  0.  Min.  (f  1690)  maxima 
induatria  summoque  labore  ex  Wad- 
dingo,  ex  instrumentis  authenticis  or- 
dinis  et  ez  variis  auctoribus  concinna- 
vit  opus  vere  egregium :  Orbis  seraphi- 
eus  seu  Historia  de  tribus  ordinibus  a 
seraphico  patriarcha  8.  Fransisco  insti- 
tutis  deque  eorum  progressibus  et  ho- 
noribus  per  quatuor  mundi  partes,  Bo- 
mae  1682—89  t.  5  in  f.  Operi*  consi- 
lium  delineat  in  idea  orbis  seraphici, 
ib.  1688.  Cogitaverat  scil.  illud  tres  in 
partes  et  circiter  t.  35  dividere  *).  P.  I. 
ipee  quinque  elaboravit  t.  (rarissimos 
m.  450),  quorum  1.  agit  defundatione, 
fine,  ministris  generalibus,  regnlis  et 
reformationibus  ordinis;  2.  de  diversis 
familiis  trium  ordinum;  3.  et  4.  exhi- 
bent  decreta  capitulorum  generalium, 
constitutionea  sedis  ap.  circa  ordinem ; 
5.  est  primus  tertiae  p.  scil.  de  missio- 
nibus  ordinis  antiquis  ad  finem  usque 


>)  Cf.  Holzherr  Stndien  u.  Mitth.  aui 
dem  Ben.  0.  VUI  (1887),  206  as. 

»)  Cf.  Jeiler  Lit.  Rundachau  1887  c.  368. 


sgc.  XV.  Operis  continuatao  vanis  fuit 
flodalibu8  concredita,  sed  nonnisi  a. 
1742  prodiit  auctore  Sigismundo  Ca- 
valli  t.  1.  p.  2.  (seu  6.),  qui  agit  de 
singularibus  provinciis,  scil.  de  bava- 
rica  et  quinqne  austriacis ;  duo  alii  t. 
videntur  periisse;  demum  t.  2.  p.  3. 
concinnatu8  ab  AntonioMaria  deTur- 
r  e  describit  eas  misaionea  sec.  XVI.  et 
XVII.,  quae  subsunt  congregationi  de 
propaganda  fide.  Periernnt  incendio 
tres  11.  po8teriores,  prodiit  tamen  cura 
PP.  Marcellini  a  Civetia  et  Theo- 
phili  Domini chelli  Ad  aquas  cla- 
ras  (Quaracchi)  188,7  in  f. —  Fortu- 
natus  a  Sospitello  ejusdem  ordinis 
auctor  e8t  op. :  AntiquiorUas  francis- 
cana  ad  libram  historicae  veritatis  eza- 
minata,  Lugduni  1685.  —  Casimirus 
Biernacki  0.  Min.  Conv.  a  Calissia 
elaboravit  Speculum  Minorum,  seu  pri- 
migeniae  religionis  0.  Min,  Conv.  aetas, 
ministri  generales,  filialium  propagi- 
num  ezortus,  occasus,  reditus;  provin- 
ciae  Sarmatiae  et  vicariae  Bussiae  de- 
scriptio,  Cracoviae  1688.  —  Balthasar 
de  M  e  d  i  n  a  0.  Min.  s.  theologiae  lector 
et  provinciae  suae  chronologus  scripsit 
hispanice  Mexieanae  provineiae  s.  Di- 
daci  chronica,  Mezici  1682  t  2  in  f., 
quibus  inseruit  centuriam  scriptorum 
strictioris  observantiae  discalceatorum. 
—  Alphonsus  Torres  (a  Turribus) 
0.  Min.  edidit  Chronica  provinciae  gra- 
natensis  0.  S.  Francisci,  Matriti  1683 
inf.  —  Angelicus  Mediolanenais 0. 
S.  Fr.  Bef.  praepositus  proyincialis  (f 
1692)  in  lucem  emisit  Uistoria  crono- 
logica  della  provincia  di  Syria  e  terra 
santa,  di  Gerusalemme,  dove  il  Salva- 
tore  oper6  le  meraviglie  della  reden- 
tione  del  mondo  e  dove  sparse  ii  suo 
sangue  preciosissimo,  con  li  felici  pro- 
gressi  fatti  in  quella  dalla  religione  se- 
rafica  del  S.  Francesco  cominciando 
dair  anno  1219,  tradotto  dal  spagnolo, 
Venetiis  1694.  Operis  hiapani  (1684) 
auctor  fuit  sodalis  Joannes  de  Cala- 
horra  reg.  obs.  provinciae  burgensis, 
lector  generalis  et  terrae  s.  discretus. 


Digitized 


539 


1681—1700.  Historia  missionuiu.  Bartoli,  Coupl  t  et  •. 


560 


—  Antonius  de  Truxillo  0.  8.  Fr. 
8trict.  Obs.  Discal.  hispanus  praeter 
alia  scripsit  p.  2.  chronicorum  provin- 
ciue  8.  Gabrielis,  Matriti  1693  in  f. ; 

Marcus  propugnatus,  ib.  1690  in  4. 

—  Joaepbus  Matritensis  0.  Cap. 
theologiae  lector  et  minister  provincia- 
lis,  ob  praecellentem  concionandi  fa- 
cundiam  selectus  qui  Carolo  II.  et  Phi- 
lippo  V.  esset  a  concionibus,  Annalium 
FF.  Min.  Cap.  P.  Marcellini  de  Pise 
(cf.  III3,  701)  t.  3.  in  hispanum  con- 
vertit  idioma  c:um  nonnullis  additioni- 
bu3  rerumgesterum  provinciae  Castel- 
lae,  Matriti  1690.  1691  t.  2  in  f. 

237.  Missionum  historiam  praeter 
hos  narrat  in  primis  Daniel  Bartoli 
S.  J.  Ferrariensis  n.  12.  Febr.  1608, 
qui  dum  diu  concupitas  missiones  adire 
per  obedientiam  non  potuerit,  apostoli- 
cum  per  Italiam  operarium  egit  illa- 
rumque  historiam  floridissimo,  sed  ni- 
mis  diftuso  descripait  stilo  (t  12.  Jan. 
1  685).  Huc  spectant:  DeW  Istoria  della 
Compagnia  di  Giesii,  V  Asia  p.  1.,  Ro- 
mae  1653  in  f. ;  et  saepe  alibi;  Placen- 
tiae  1819 — 21  t.  8  in  8;  il  Giappone 
p.  2.  Bomae  1660  t.  2  in  f. ;  Missione 
al  gran  Mogor  del  P.  Ridolfo  Aquaviva 
della  C.  d.  G.,  sua  vita  e  morte  e  di 
altri  quattro  Compagni  uccisi  in  odio 
della  fede  in  Salsete  in  Goa,  ib.  1663 
in  12;  DeH'Istoria  della  Conp.  d.  G., 
V Inghilterra,  ib.  1667  in  f. ;  V  Italia, 
ib.  1673  inf.;  Della  vita  edeli'  Istituto 
di  s.  Ignazio,  Romae  1650  in  f. ;  Bri- 
xiae  1 838  t  5  in  8 ;  Taurini  1844  etc. ; 
Vita  di  s.  Francesco  Saverio,  ib.  1 8  6  9 1. 2 
in  8 ;  della  Vtta  del  P.  Vincenzo  Caraffa 
settimo  Generalo  della  C.  d.  G.,  Romae 
1651  in  4;  della  Vtia  e  miracoli  del 
b.  Stanislao  Kostka,  ib.  1 6  7 1  in  4.  etc. ; 
della  Vita  di  Rob.  Card.  BeUarmino, 
ib.  1678  in  4;  della  Vita  di  8.  Franc. 
Borgia,  ib.  1681  in  4  ;  Esame  della 
Risposta  ad  una  Scrittura,  il  cui  titolo 
e:  Che  Orazione  sia  quella  che  chia- 
mano  di  quiete ,  Parma  1832  in  16; 
degli  uomini  e  de'  fatti  deUa  C.  d.  Giesii 
memorie  istoriche,  Taurini  1847  —  56 


t.  5  in  8  opus  postbumum.  Opera  ejus *) 
quae  laudantur  ob  stilum  classicum  et 
rerum  ubertatem,  prodierunt  Taurini 
1825 — 56  t.  38  etc.  Plura  versa  fuere 
in  varias  linguas,  etiam  in  latinam  in- 
terprete  P.  Janin  (t  1672),  quae  ta- 
men  versio  minus  est  nitida.  —  Joannis 
Foresi  S.  J.  Lugani  n.  13.  Dec.  1624, 
pbilosophiae  et  theologiae  professoris 
(t  3.  Apr.  1682),  est  historica  relatio  de 
ortu  et  progressu  fdei  orlhodoxoe  in 
regno  chinensi  per  missionarios  Soc.  J. 
ab.  a.  1581 — 1669,  collecta  ex  libris 
eorundem  patrum  S.  J. ,  Ratisbonae 
1672  ed.  altera  et  aucta  (prior  prodiit 
Viennae  1 665).  —  Praetermitti  non  de- 
bent  Philippus  Couplet  S.  J.  mech- 
linensis  n.  1628  unus  ex  celebrioribus 
sinologis  sui  temporis,  qui  plura  scri- 
psit  lingua  sinensi.  Naufragio  periit, 
dum  a.  1692  in  suam  rediret  missio- 
nem.  Ei  debemus  Catalogum  PP.  Soc. 
J.,  qui  post  obitum  s.  Francisci  X.  ab 
a.  1 5  8 1  —  1 6  8 1  in  imperio  Siiiarum  J. 
Chr.  fidem  propugnarunt(Parisiis  1686); 
Confucius  Sinarum  philosophus  sive 
scientia  sinensia  latine  exposita,  cum  ta- 
bulis  chronologicis,  ib.  1 687 ;  opus  aesti- 
matum  et  rarum  —  Ludovicus  B  u  g  1  i  o 
SJ.  Siculus,  qui  a.  45  transegit  in  sinen- 
si  imperio,  in  aula  magnae  erat  auctori- 
tatis  et  in  literatura  sinenai  admodum 
versatua  (t  7.0ct.  1692).  Multa  opera 
(c.  20)  reliquit  in  lingua  sinensi,  quam 
perfecte  callebat.  —  Joannes  Dominicus 
Gabiani  S.  J.  Niciensis,  missionarius 
in  imperio  sinensi  etiam  propter  fidem 
diu  carcere  detentus  (t  1696),  incre- 
menta  ecclesiae  sinicae  aTartaris  oppu- 
gnatae  accurata  et  contestata  narra- 
tione  exhibet  Viennae  1667;  1673  in 
4.  —  Multa  qnae  spectant  historiam 
missionis  sinensis  leguntur  in  operibus 
Dominici  Ferdinandi  Navarette  vul- 
goFernandez  0.  Praed.  Hispani,  incivi- 
tate  Penafiel  Casteliae  veteris  nati. 
Evangelii  apud  Sinas  praesertim  pro- 
pagandi  zelo  ardens  totum  se  huic  de- 


')  Sommervogel  1,  965—85. 

Digitized  by  Google 


561 


Navarettc,  Cranaet,  Balt.  de  S.  Cruz.  Jos.  a  s.  M.  etc. 


562 


dit  consilio.  Manilae  primariam  rexit 
theologiae  cathedrani,  dein  infide- 
liuin  et  novorum  christianoruni  in- 
structioni  incubuit.  Ex  insulis  philip- 
pinis  dein  transiit  in  iraperium  sinense 
utque  missionia  praetectus  est  consti- 
tutus.  Orta  tempestate  in  exsilium  est 
pulsus.  In  Hispaniam  rediit  atque 
Romam  se  contulit,  ut  <le  raissionibus 
referret.  A  Carolo  II.  Hispaniae  rege 
designatus  est  arcbiepiscopus  insulae 
Hispaniolae  seu  S.  Domingo  (1677): 
quo  in  munere  egregium  se  exhibuit 
pastorem  (t  1689).  Magnum  concin- 
navit  opus:  Tratados  historicos,  politi- 
cos,  ethicos  y  religiosos  de  la  monar- 
chia  de  China,  Matriii  1676—79  t.  2 
in  f.,  in  quo  disserit  etiam  dc  Confucio 
aliisque  sectis,  ac  dein  de  controversiis 
inter  missionarios  exortis  l).  Etsi  vero 
in  plnribns  dissenserit  a  missionariis 
Soc.  Jesu,  eos  tamen,  dum  Hispaniolae 
degeret,  paterne  fovit  et  juvit.  —  Jo- 
annes  CrassetS.  J.  Dieppensis  ob  li- 
bros  a9ceticos  notissimus  (n.  3.  Jan. 
1618;  t  4.  Jun.  1692)  scripsit  Histoire 
de  V  Kglise  duJapon,  Parisiis  1689  t.  2 
in  4,  quam  magna  ex  parte  derivavit 
ex  historia P.  S o  1  i er  S.  J.  (cf.  III3, 835), 
quam  et  ab  a.  1624  continuavit  ad  a. 
1658,  Paris  1715.  Ejus  quoque  est 
Dissertation  sur  les  oracles  des  Sibylles, 
ib.  1678  in  8  ;  1684  ed.  aucta  d'une 
repotise  a  la  critique  de  Markius.  — 
Jo.  Pbilippu3  de  Marini  S.  J.  prae- 
positus  provincialis  missionum  in  Ja- 
ponia  (t  1682)  scripsit  Delle  tnissioni 
dei  Padri  della  Comp.  di  6.  nella  Pro- 
vincia  di  Giappone  e  particolarmente 
di  quella  di  Tunkino  11.  5.  Romae  1663; 
Venetiis  1665  t.  2  in  12.  —  De  hac 
disserit  et  Jos.  TissanierS.  J.  Agensis 
(n.  1618,  t  24.Dec.  1688)  in  Relation 
du  coyage  depuis  kt  France  jusqau 
royaume  de  Tunquin,  Parisiis  1663  — 
Emmanuel  Ferreyra  (Ferreiro)  S.  J. 
Olisiponensis  (t  1699)  reliquit  Noti- 


')  Fu»e  de  hujuu  op.  argumento  .«cri- 
bit  Echard  II,  720  «. 


cias  sumarias  das  persequicoes  da  mls- 
sab  de  Conchinrhina  principiada  e  conti- 
nuada  pelos  Padres  de  la  Comp.  de  J., 
Olisipone  1700  in  f.  Converterat  ibi- 
dem  missionarius  noster  circa  20,000 
idololatras  atque  in  carcerem  propter 
fidem  fuit  conjectus.  —  Balthasar  de 
Santa  Cruz  0.  Praeil.,  qui  cum  30 
sodalibus  a.  1666  profectus  est  inPhi- 
lippinas  insulas  primamque  rexit  in 
universitate  manilensi  cathedram,  nar- 
rat  Historia  de  la  provincia  del  s.  Ho- 
sario  de  Filippinas,  Japon  y  China  dei 
sagrado  ovden  de  Praed.  t.  2,  quae  com- 
plectitur  historiam  ab  a.  1637 — 76, 
Caesaraugustae  (Zaragotfa)  1693,  opus 
rari8simum  (m.  120).  —  Josephus  a 
s.  Maria  in  seculo  Hieronymus  ex 
comitibus  de  Sebastianis,  ortus  Ca- 
prarolae  a.  1620,  sodalis  ord.  Carm. 
Excalc,  theologiae  lector  fuit  aliquam- 
diu  in  Germania,  inde  revocatus  in 
suam  provinciam  romanam.  Ab  Alexan- 
dro  VII.  missu3  est  in  Malabariam  ad 
cbristianos  s.  Thomae.  qui  a  fide  defe- 
cerant,  reconciliandos.  Bebus  bene  com- 
positis  Bomam  rediit,  sed  secundo  ii- 
luc  pergere  jussus  est  creatus  episco- 
pus  hieropolitanus,  ut  catholicae  fidei 
ibidem  succurreret.  Capto  a  Batavis 
Coccino  discedere  compulsus  est.  Hinc 
a  pontifice  visitator  apostolicus  ad  in- 
aulas  archipelagi  delegatus  est.  Post 
reditum  dictus  est  primum  episcopus 
bisignanensis,  dein  translatus  ad  Ty- 
phernatem  sedem  (Citta  di  Castello), 
ubi  pie  obiit  15.  Oct.  1689.  Edidit 
praeter  ascetica  italice  Expeditionem 
primam  ad  Indias  orientales,  Romae 
1666;  secundam,  ib.  1672;  visitatio- 
nem  ecclesiarum  archipelagi,  ib.  1687. 

238.  Andreas  Boromaeus  Theat. 
Mediolanensis  missionis  in  Iberia  prae- 
fectus,  recusatis  infulis,  barbarorum 

1 1  Aliu»  Jot>eph  a  s.  Maria  sodali*, 
Baeticus  (f  1694)  reliquit  praeter  inedita 
Theatvnm  tnoralr,  quod  aho  nomine  dici- 
tur  excusum,  et  cmciones,  Auguatae  V. 
1732. 


Digitized  by  Google 


563 


1681-1700. 


missionum.  Dablon, 


Melendez  eic. 


564 


8aluti  aiinis  pluribas  unice  addictus 
(t  1682)  8crip8it  Relazione  deUa  Ge- 
orgia,  Mingrellia  et  Missioni  de'  PP. 
Teatini  in  quelle  parti,  qoae  exstat  in 
op.  Bartb.  Ferro  Istoria  delte  Missioni 
de'Chier.  reg.,  Romae  1704  in  f.  — 
Claudius  Dablon  8.  J.  Dieppensis  (n. 
1618;  f  20.  Sept.  1697)  diu  missio- 
narins  in  regionibus  canadensibus  in- 
de  mi9it  Relation  de  ce  qui  s'  est  passd 
de  plas  remarqaable  aax  Missions  des 
Peres  de  la  comp.  de  J.  en  la  Nouvelle 
Prance  les  annees  1670  et  1671,  Pa- 
risiis  1672  in  8;  1671  et  167*2,  ib. 
1673;  1672  etl673,LaNouvelleYork 
1861 ;  1673—79,  ib.  1860;  doaeprio- 
res  reperiuntur  etiam  in  Relation  des 
Jesuites  contenant  ce  qui  s*  est  passe 
de  plas  remarqaable  dans  les  Missions 
des  PP.  de  la  C.  d.  J.  dans  la  Nouvelle 
France,  Quebec  1858  t.  4:  posteriores 
(1672—8)  dnae  in  Relations  inidites, 
qaas  in  lucem  protraxernnt  PP.  Felix 
Martin  et  Demontezon,  Parisiis 
1861.  —  Ejus  modi  relations1)  de  ce 
qai  s'e8t  passe  (ab  a.  1650 — 70)  en 
la  Mission  de  PP.  de  la  C.  de  J.  au  pays 
de  la  Noavelle  France  literis  dedit  ejos 
sodalis  Franc.  Jos.  M  e  r  c  i  e  r  strenaos 
missionarias  (t  1690)  octo  distinctis 
fasc.,  Parisiis  1654 — 70.  —  De  hac 
missione  cf.  et  Cbrist.  Le  Clerc*)  O. 
Min.  (t  1695)  in  auo  op.  Etablissement 
de  la  foi  dans  la  Nonvelle  France,  Pa- 
ris,  1691  t.  2  in  12.  — Fortunatus 
Alamandinus8)  0.  Cap. ,  Bononi- 
ensis  (t  1692)  edidit  politiori  stilo 
quam  ejns  sodalis  P.  Antonias  Cava- 
tias  a  Montecuculo  (t  1638)  compo- 
snerat:  Istoria  delle  Missioni  d' Angola, 
del  Congo  e  d'  altri  Begni  dell'  Africa 
e  nell'  Indie  con  i  costnmi  di  qnei  Paesi, 


')  Ct  Sommervogel  V,  968. 

*)  Cf.  Bi.  nat.  de  Belg.  XI,  679. 

s)  Alius  ab  eo  eat  L.  Auflustinag  Ale- 
mand  Gratianopolitanus  advocatus,  cu- 
iua  exstat  Histoire  monastique  d'  Irland, 
Pariaiis  1690  in  12.  Natus  is  eat  a.  1653 
parentibus  calvinianis,  sed  ad  Eccleaiam 
catholicam  rediit  1671 ;  decessit  c.  1735. 


Bononiae  1687;  Mediolani  1690  in  4. 
— ■  Josephus  B  e  8 80 n  S.  J.  Carpentora- 
tensis,  missionarius  per  Orientem  (n. 
1610;  t  17.  Mart.  1691)  reliquit  La 
Syrie  Sainte  ou  la  Mission  de  Jesus  et 
des  Peres  de  la  Comp.  de  J.  en 
Parisiis  1660  pp.  2  in  8;  1862 
P.  C  a  r  a  y  o  n.  In  Civilta  Cattolica  1876 
t.  XII,  541 — 56  exhibentur  specimina 
ex  ejusdem  tr.  mscr.  de  fide  et  cultu 
orientalium  circa  immaculatam  b.  Ma- 
riae  V.  conceptionem.  —  Franc.  deFlo- 
rencia  S.J.  Floridanus,  Mexici  philo- 
sophiae  et  theologiae  professor  (n.  1 6 1 9; 
t  29.  Jun.  1695),  descripsit  Historia 
de  la  Provincia  de  la  Comp.  d.  J.  de 
Nueva  Espana  dividida  en  ocho  libros, 
Mexici  1 694  in  f.  (m.  400).  Partes  2. 
et  3.  quas  promiserat  non  prodierunt 
—  Nicolaus  du  Toict  (ab  Hispanis 
dictus  deTecho)  8.  J.  Insulensis  n.  28. 
Nov.  161 1,  inParaguaria  missionarius 
et  hujus  missionis  praepositus  provin- 
cialis  (t  20.  Aug.  1685),  descripsit 
Historiam  provinciae  Paraguariae  S.  J. 
Leodi  1673  in  f.  —  Joannes  Melen- 
dez  0.  Praed.  Peruanus  natione,  Li- 
mensis  patria  varia  ordinia  munera 
obiit,  munere  etiam  functus  est  visita- 
toris  ecclesiaram  et  episcopatuum  Civi- 
tatis  regum  metropolitanae  et  aliarum 
(t  1690).  Has  tamen  inter  occupationes 
non  leves  animum  applicuit  scribendae 
historiae  provinciae  suae  in  op.  Tesoros 
verdaderos  de  las  Jndias  in  la  Historia 
de  la  gran  provincia  de  8.  Juan  Bau- 
tista  del  Peru  de  el  orden  de  Pred.,  Bo- 
mae  1681  t  3  in  f.,  opus  rarum. 

239.  Ad  archaeologiam  christianam l) 
nonnihil  contulerunt  Simon  Boussac 


i)  Ad  archaeologiam  potius  profa- 
n  a  m  spectant  Petri  Berthaldi  (Berthault) 
congr.  Orat.  opera,  inter  quae  1.  ringularit 
de  Ara  Nannetis  1636. 1661  ecL  3;  etiam 
in  t.  VI.  thes.  antiq.  roman.  Uetrecht 
1697,  in  quem  magna  diligentia  congessit 
quidquid  de  hoc  argumento  apud  auctorea 
repererat  profanpe.  Fuerat  Berthault  ad- 
modum  cultus  in  literis  humanioribua  et 


Digitized  by  Google 


56  5 


Archaeologia:  Margarinus, 


Garuffj,  Fabretti,  Ciampini. 


566 


in  opere  inscripto  noctes  theologicae  seu 
disaertationes,  ex  quibns  sublime8  alias 
scientias  tbeologicae  ancillari  colligere 
sit,  ipsamqne  illis  praelncere,  Parisiis 
1697  in  8.,  in  qno  praeter  alia  quae- 
dam  ad  hanc  disciplinam  et  ad  ritus 
eccleaiasticos  spectantia  continentur  *). 
—  Cornelius  Margarinus  0.  S.  Ben. 
Romanus  (n.  1605;  t  168l),  abbas 
titularis  e  congr.  casinensi,  cui  magno 
eruditorum  consensu  2)  tribuuntur  In- 
scriptiones  antiquae  basilicae  monasterii 
tt  horti  s.  Pauli  de  Urbe  ad  viam  osti- 
ensem,  Romae  1654  in  f.,  opus  magno 
labore  et  eximia  diligentia  confectum, 
antiquissima  epitapbia  tum  christiano- 
rnm  tum  ethnicorum  et  obsoletos  pro- 
pemodum  characteres  dilucide  atque 
enucleate  exhibens.  Auctor  erat  a  re- 
conditae  antiquitatis  studiis  celeber, 
ab  ernditis  et  principibus  viris  magno 
in  honore  habitus :  in  veteribns  monu- 
mentis  nocturna  dinrnaque  manu  per- 
vestigandis  diligens;  lucubrandi  fervi- 
dum  studinm  ad  extremam  usque  se- 
nectam  perduxit3).  Collegit  quoque 
bullarium  casinense  seu  constitutiones 
ss.  pontificum,  principum,  ss.  congre- 
gationnm  etc.  pro  congr.  casinensi,  Ve- 
netiis  1650  t  1 ;  Tnderti  t.  2.  in  f.— 
Pari  ter  Joseph  us  Malatesta  Garuffius, 
Ariminensi  urbi  a  bibliotheca,  histori- 
cus  et  archaeologus ,  inscriptiones  ve- 
teres  coflegit  in  op.  Lucerna  lapida- 
ria  *),  qnae  titulos,  monumenta,  epita- 
phia,  inscriptiones  ac  sepulcra  tum 


concinnavit  praoter  alia  Epitomen  reruro 
a  Gallis  bello  gestarum  quam  inscripeit 
floru*  Gallicue.  Ea  saepe  admoduin  pro- 
diit,  Parisiis  1647  in  12.  ed.  5.  Decessit 
canonicus  et  archidiaconus  carnotensis 
19.  Oct  1681.  Cf.  Batterel  Memoires  dom. 
pouraervir  a  1'Hist.  de  1'Orat.  II,  226  -34. 

')  Cf.  J.  des  Savans  XXVI,  254—59. 

»)  Cf.  Saxius  in  Onomaatico  V,  10. 

»)  Cf.  Ziegelbauer  IV,  690,  qui  p.  353 
insignis  operis  archaeologici  mentionein 
facit,  quod  nis.  reliquit;  Bibliothecae  be- 
nedictino-casinensis  I,  140. 

*)  Cf.  Acta  erud.  lips.  1693  p.  347— 
353.  uui  alia  liujus  auctoris  opera  mdi- 
cantur. 


gentilium  tum  Christianorum  via  Fla- 
minia  et  Arimini  scrutatur,  Arimini 
1691,  1692  in  4.,  recognita  a  Sige- 
berto  Uaverkampet  inserta  thesauro 
Italiae  t.  VII.  p.  2.  Ejusdem  etiam 
est :  Italia  academica  o  sia  le  Academie 
aperte  nella  citta  Italiane  raccolte  e 
descritte,  Rimini  1688.  Ephemerides 
literarias  scribere  coepit,  quarum  non- 
nisi  tres  fasc.  prodierunt  inscripti  11 
Oenio  de  Letterati,  colle  notizie  piu 
scelte  e  peregrine  de'  libri  moderni  e 
con  altre  abbondanti  ed  erndite  curio- 
sita  a  varie  Scienze  ed  Arti  apparti- 
nenti,  Forli  1709  in  4.  —  Raphael 
FabrettiUrbinas(n.  1619;  1 19.Jan. 
1700)  juvenis  a.  18  jam  legis  doctor, 
Alexandro  VIII.  a  secretis  et  sub  In- 
nocentio  XII.  praefectus  archivi  in  arce 
8.  Michaelis  archangeli,  basilicae  vatica- 
nae  canonicus,  in  antiquitatis  historiis 
et  monumenti8  versatus,  necnon  criti- 
cus  sagax,  plura  post  se  reliquit  suae 
eruditionis  monumenta,  quae  quidem 
magna  ex  parte  ad  archaeologiam  pro- 
fanam  spectant,  sed  huc  referre  possu- 
mus  ejus  inscriptionum  antiquarum, 
quae  in  aedibus  paternis  asservantur, 
explicationem  et  additamentum,  Romae 
1699  inf.,  quae  verus  est  antiquitatis 
thesaurus  x).  —  In  primis  vero  hic  no- 
minandu8  6st  Jo.  Justinus  Ciampini 
origine  Valtelinus  Romae  tamen  n.  1 3. 
Apr.  1633  (t  12.Jul.1698),  magiater 
brevium  gratiae,  majoris  praesidentiae 
abbreviator,  necnon  utrinsque  signa- 
turae  referendarius,  fnndator  acade- 
miae  pro  historia  ecclesiastica  (167 1) 

')  Cf.  Act.  er.  lips.  1699  p.  337.  Mem. 
delW  1701  mensisJul.  p.  49—62;  et 
mensis  Sept.  16—32,  ubi  piura  de  hoc 
opere  deque  auctore,  qui  impense  propter 
eruditionem  laudatur:  et  revera  a  viris 
doctissimifl  oranis  regionis  meruitlaudari. 
Ita  Rossi,  Roma  sotterranea  t.  1.  praef. 
c.  10.  de  eo  scribit :  ^lnsigne  era  la  perizia 
di  lui  nella  profana  e  nella  »acra  antichi- 
ta,  e  1'  epigrafia  a  lui  deve  1'  easere  stata 
quasi  riaotta  a  forma  di  scienia."  Cf.  df 
eo  in  primis  Bib).  pic.  IV,  58;  Fabroniu* 
VI,  168—230;  Saxius  Unomast.  lit.  V, 
278  *s.  Xiceron  IV,  373  w. 


Digitized  by  Google 


567  1681-1700.  Archaeologia.  Ciampini,  Satarnina».  568 


et  (1679)  academiae  scientiarum  sub 
protectione  Christinae  reginae  Sueciae, 
cujus  eruditionis  archaeologicae  et  hi- 
storicae  plura  exstant  monumenta  l),  e 
quibus  mentione  digna:  Vetera  monu- 
menta,  in  quibus  praecipue  musiva 
opera,  sacrarum  profanarumque  aedium 
structura  ac  nonnulli  antiqui  ritus  diss. 
iconibusque  (138)  illustrantur,  Bomae 
1690—1693  v.  2  in  f . ;  1747  t.  3  (L 
1 1 0),  quae  ed.  complectitur  alia  ejus- 
dem  opera:  Conjecturae  de  perpetuo 
azymorum  usu  in  Ecclesia  latina  vel 
saltem  romana,  qua  occasione  vox  Fer- 
menti  in  Melchiadis  et  Siricii  decretis 
ac  in  ep.  Innocentii  I.  aliique  veteres 
ecclesiastici  ritus  declarantur,  Romae 
1688  in  4.  adversus  Sirmondi  senten- 
tiam 2) ;  Examen  libri  pontificalis  sive 
vitarum  rom.  pontificum,  quaesubno- 
mine  Anastasii  bibliothecarii  circum- 
feruntur,  cum  catalogo  s.  romanae  Ec- 
clesiae  bibliothecariorum  juxta  chrono- 
logicum  ordinem,  ib.  1688  in  4.,  in 
quo  contendit,  has  vitas  diversorum 
esse  auctorum,  Anastasio  ipsi  tribuen- 
das  esse  tantum  quinque  pontificum 
vitas  8).  Parergon  ad  examen  l.  ponti~ 
ficalis  sive  ep.  Pii  II.  ad  Carolum  VII. 
regem  Franciae  ab  haereticis  depravata 
et  a  launojana  calumnia  vindicata,  ib. 
1688  in  4;  Sacro-historica  disquisitio 
de  duobus  emblematibus,  quae  in  cime- 
lio  em.  et  rr.  D.  Casp.  card.  Carpinei 
asservantur,  in  quorum  ultero  praeci- 
pue  disceptatur,  an  duo  Philippi  im- 
peratores  fuerint  christiani*),  ib.  1691 
in  4 ;  diss.  historica  an  pontifex  rom. 
baculo  pastorali  utatur,  1690  in  4; 
de  sacris  aedificiis  a  Constantino  M.  con- 
structis  synopsia  historica  5),  ib.  1693 

>)  Cf.  Fabroniua  VI,  236—80 ;  Niceron 
IV,  193 ;  vita  auctore  Sanctorio  praemiasa 
■ed.  romanae  a.  1747  op.  omnium  hujus 
auctoris;  Tiraboschi  t.  VIII,  2  c.  1  n.  13; 
Saxius  op.  c.  V,  364;  Binder  KL.  III»,  360. 

•)  Cf.  acta  er.  lipa.  1688  p.  668-661. 

»)  Cf.  de  hoc  et  de  op.  sequenti  acta 
er.  lipa.  suppl.  I,  167—172. 

*)  Cf.  acta  er.  lips.  auppl.  II,  93—98. 

»)  Cf.  J.  dea  Sav.  XXv£  146-52. 


in  f.  (m.  60) ;  de  s.  rom.  Ecclesiae  Vice- 
canceUario  illiusque  munere,  auctori- 
tate  et  potestate  deque  officialibus  can- 
cellariae  apostolicae  aliisque  ab  eodem 
dependentibus,  Bomae  1 696  in  4 ;  Ex- 
plicatio  duorum  sarcophagorum  sacrum 
baptismatis  ritum  indicantium,  ib. 
1697  in  4  etc.  Cum  Francisco  Kaz- 
zari  Bergomensi  condidit  Oiornale  dei 
heUeratif  quo  eruditionis  et  artis  cri- 
ticae  promovit  studium.  Versatus  etiam 
erat  in  physica  et  astronomia.  Selecta 
ejusdem  op.  edidit  Qiannini  t.  3  Bomae 
1747.  — Saturninus  ab  omnibus 
Sanctis  in  seculo  dictus  Franc.  Chassac 
0.  Carm.  Tolosanus  (t  9.  Jan.  1689) 
scripsit  gallice  Antiqua  Boma  ab  Evsn- 
gelii  praedicatione  sanctificata  seu  mo- 
numenta  praecipua  in  honorem  Dei 
cum  tabulis  aere  incisis,  Lugduni  1665 
in  8;  Nova  Roma  seu  descriptiones 
basilicarum,  templorum,  ecclesiarum, 
devotionis  locorum  etc.,  ib.  1665;  de 
vero  et  falso  (ut  vocant)  interesse,  Tu- 
telae  1678,  in  quo  ostendit,  quam  fu- 
tilia  sint  eorum  fundamenta,  qui  veram 
usuram  palliare  nituntur. 

240.  Inter  hagiographos  doctrina  ce- 
lebritatisque  fama  vere  excellit  Gode- 
fridus  Henschenius  (Henschen) !) 
natus  21.  Jan.  1600  in  oppidoVenray 
(non  Venrad)  in  Geldria.  Magistrum  in 
rhetorica  habuit  Joan.  Bollandum,  qua 
finita  Societatem  Jesu  est  ingressus 
21.  Nov.  1619.  Magno  exarsit  zelo  ad 
missionea  in  Septemtrionis  provinciis, 
atque  suae  illuc  coepit  dirigere  studia, 
ut  quam  aptissimum  se  faceret  redu- 
cendis  heterodoxis.  Aliis  vero  studiis  ap- 
plicatus  non  desiit  in  sodalibus  ubicun- 
que  poterat  similem  excitare  zelum,  et 
eos,  qui  illuc  dirigebantur,  consilioau- 
xilioque  juvare.  Socius  additus  fuit 
(1635)  Bollando  (cf.  p.  23 1)  in  Sanc- 

i)  Cf.  ejus  vita  acripta  a  Pape bro- 
chio  in  fronte  t.  7.  menais  Maj. ;  Biogr. 
nat  de  Belgique  IX,  224—33 ;  A.  E.  L. 
1688  0.  3-13 ;  1689  p.  67-62.  Holawarth 
KL.  V»,  1718. 


Digitized  by  Google 


I 


569 


Hagiographia.  Henschenius,  Gamuns,  Kainbeck. 


570 


torum  actis  edendis,  coepitque  jani  in 
diem  7.  Januarii  suam  conferre  sym- 
bolam  l)  exorsus  a  s.  Witckindi,  West- 
phalorum  ducis,  vita  ex  variis  «ucto- 
ribus  colligenda.  Tanta  vero  erat  Hen- 
schenii  modestia,  ut  nomen  suum  prae- 
figi  operibus  communibus  nollet :  satis 
sibi  esse  dictitans,  si  sanctis  probaret 
quem  consecraverat  iis  laborem  suum. 
Magni  eum  fecit  Bollandus,  qui  ejus 
sequens  consilia  plura  eorum,  quae  jam 
elaboraverat ,  retractavit,  ipsumque 
opus  majori  apparatu  critico  atque  eru- 
ditionis  copia  est  agressus.  Ad  colli- 
genda  nova  sanctorum  acta  Roraam 
missus  fuit  cum  Papebrochio,  altero 
Bollandi  socio,  unde  ditissima  messi 
collecta  rediit  exeunte  a.  1661.  Octo- 
genarius,  imo  jam  paralysi  tactus  a  stu- 
diis  non  cessavit  semperque  utiliter  la- 
boravit  (t  11.  Sept,  1681).  Memoria 
pollebat  excellenti,  hinc  fiebat,  ut  do- 
mesticis  fere  omnibus  pro  indice  biblio- 
thecario  esset.  Contulit  suam  operam 
ad  acta  sanctorum  mensium  Januarii, 
Februarii,  Martii,  Aprilis  et  ad  sex  to- 
mos  mensis  Maji,  proinde  ad  t.  18. 
Scripsit  quoque  exegesin  historicam  de 
episcopntu  tungrensi  nc  trajectensi,  Ant- 
werpiae  1653  in  4.  et  in  actis  mensis 
Maji  t.  7  ;  diatribam  in  catalogos  veteres 
rom.  pontificum,  quae  exstat  in  fronte 
t.  1.  act.  Aprilis;  de  tribus  Dayobertis 
Krancorum  regibus  diatribam,  in  qua 
horum  regum  ac  successorum  genus, 
teropus,  acta  indicantur:  Dagoberto  II. 
*.  Sigeberti  filio  regnum  austrasianum 
vindicatur,  et  chronologia  ex  conciliis 
et  episcoporum  gestis  illustratur.  Ant- 
werpiae  1655  in  4.,  quam  apologetica 
diss.  vindicavit  adversus  Hadr.  de  V  a- 
lois;  notitiam  orerrmItaliae,Hispaniae, 
Galliae,  Belgiae,  Germaniae.  et  quas- 


')  Cf.  Bollandum  in  praef.  generali  c.  4 
<  1.  Hoc  vero  est  V  a  pe  br  o  c  h  i  i  judi- 
•  ium  <le  utroque  (in  Htuischeuii  vita  «j  2 
n.  11  :  .Elegantia  cultioris  latiuitatis  su- 
pirare  tor»itin  Hollanduui  «lixeris,  sed 
pru«.'rogativam  acrioris  ingenii  firiuioris- 
•l  i"  juflii  ii  «lubites  utri  con.  ...lor»'  .lel>i'as.- 


J  dam  alias  diss.,  quae  sparsae  exstant 
in  SS.  actis. 

241.  Henschenio  subjungimus  Jo. 
Gamans  S.  J.  geldrensem  n.  Niena- 
riae  inUbiis  1606,  qui  dum  in  castris 
militibuscuram  spiritualem  impenderet 
etvariis  in  civitatibus  versaretur  occa- 
sione  utens  bibliothecas  lustrabat  vitas- 
que  colligebat,  quae  in  Actis  SS.  pro- 
dirent.  Hinc  Bollandus  gratus  de  eo 
testatur:  ,Plurima  inGermania,  Bohe- 
raia  et  Belgio  descripsit,  ingentem  mihi 
suppeditavit  thesaurum  ac  quasdam  vi- 
tas  ipsemet  pro  egregia  sua  eruditione 
examinavit  illustravitque*.  Cogitavit 
novam  conciliorum  moguntinorum  ed., 
ut  illustraret  Metropolim  moguntinam, 
proqua  collegerat  schedarum  copiam  t. 
saltem  12  coraprehensam,  quibus  plu- 
res  viri  eruditi  usi  sunt.  Ipse  Leibni- 
tius  datis  literis  adErnestuin  comitem 
Hassiae-Rheinfels  solicitum  se  ostendit, 
ne  tantus  thesaurus  periret J).  Obiit 
25.  Nov.  1684.  —  Aegidius  Rambeck 
(Ranbeck)  0.  S.  Ben.  scyrensis  Mona- 
chii  n.  25.  Jan.  1608,  juris  canonici 
in  academia  salisburgensi  (1643 — 51) 
professor,  aliquamdiu  vicarius  genera- 
lis  episcopi  chiemsis  (t  1  1.  Oct.  1692), 
composuit  Kalendurium  annale  benc- 
dictinum  per  menses  et  dies  sanctis 
ejusd.  ord.  inscriptum ,  Augustae  V. 
1675  t.  4  in  f.  cura  366  incisionibu-», 
opus  rarum  et  carum.  Plura  quoque 
reliquit  opera  de  jure  canonico  *),  inter 
quae  sunt  Panoplia  immunitatis  et  li- 
bertatis  ecclesiasticae ,  qua  se  clerici 
aliaeque  missae  in  sortera  Domini  per- 
sonae  defendere  se  possint  contra  quoti- 
dianos  laicorurn  incursus  ac  violentias, 
Augustae  V.  1666  in  4.,  opus  juridiea 

')  Cf.  Falk  Katliolik  1878  11,300—308. 
qui  ile  co  r-cribit:  Wiire  aeine  Saminluug 
im  Druck  erschienen,  so  be-aPeMninz  >eit 
zwei  Jabrhunderten  ein»'  (Je.».chielit».dar- 
stellung  so  grol  artig,  als  *ie  «ich  nur 
denken  l  il  t:  Uuhr  Zeitschr.  f.  k.  Theol. 
XIII  fl 889..  8s;  Sommervo-el  111,  U 48. 

(  f.  Rotermnn.l  VI,  1297;  Schulte 
alljr.  d.  Hif»j?r.  27.  202 


Digitized  by  Google 


371 


li»81— 1700.  Hagiographi.  Sfceill,  Soueges,  Mazzara  etc. 


572 


doctrina  refertum  et  in  romana  etiam  I 
Rota  laudibus  celebratum,  quo  hoc  pri- 
vilegium  strenue  tuetur,  Asylon  fori 
ecclesiastici,  ib.  1051  in  4.  etc.  —  Fri- 
dericus  Steill  0.  Praed.  Bingii  n. 
uberioris  in  theologicis  eruditionis  cu- 
pidus  varias  Europae  scholas  lustravit, 
non  solum  germanas,  9ed  etiam  italas 
et  hispanas:    simulque  bibliothecas 
scrutabatur,  archiva  revolvebat,  monu- 
menta  antiqua  excutiebat  pro  ordinis 
historia  illustranda.  Laborum  fructus 
exhibuit  primum  germanice  describens 
vitas  sanctorum,  beatorum  et  aliorum 
utriusque  sexus  ord.  s.  P.  Dominici  pie- 
tate  virtutibusque  illustrium  per  sin- 
gulos  anni  dies  distributas,  Coloniae 
1676  in  4;  dein  uberius  retractatas  in 
op.  Ephemerides  dominicanosacrae  h.  e. 
paradisus  spirans  odorem  sanctitatis  et 
virtutis  refertus   floribus  sunctorum 
ex  ord.  Praed.,  qui  in  omnibus  mundi 
partibus  floruerunt,  et  historiis  authen- 
ticis,  monumentis  et  aliis  curiositatibus 
plenus,  Dilingae  1G92  t.  2  in  4.  — 
Eodem  fere  tempore  ejus  sodalis  Do- 
minicus  Maria  M  a  r  c  h  ese ,  de  quo  in- 
fra  redibit  sermo,  collegit  //  sacro  Dia- 
rio  Domeiticano  diviso  in  t.  G  in  f.,  che 
contengono  le  vite  de'Santi,  Beati  e 
venerabili    dell' ord.   dei  Predicatori, 
Neapoli  1668 — 79.  —  Steph.  Thomas 
Soueges  0.  Praed.  Aquitanus  in  vico 
Stafort  natus  29.  Mart.  1633,  philoso- 
phiae,  dein  theologiae  lector  et  novitio- 
rura  magister,  historiae  sui  sodalitii 
illustrandae  totum  se  dedit  laudanda- 
que  sedulitate  per  20  annos  monu- 
menta  collegit,  quamvis  forte  non  sem- 
per  satis  critico  usus  sit  judicio.  Fruc- 
tum  suae  diligentiae  atque  sollertiae 
exhibuit  in  op.  V  Annee  Dominicaine 
ou  les  vies  des  saints,  des  bienheureux, 
des  martirs  et  des  antres  personnes  il- 
lustres  ou  recoramandubles  par  leur 
piete  de  1'  un  et  de  l'  autre  sexe  de  l'or- 
dre  de  FF.  Prech.  avec  un  martirologe. 
Septem  menses  elaboravit  t.  1 1  Am- 
biani  1678 — 1G96;  adjecit  elenchos 
pontiticum.  cardinalium  etc.  ex  ordine 


assumptorum.  Opere  nondum  completo 
decessit  1 9.  Jan.  1 698.  Mensis  Septem- 
bris  p.  1.  adjecit  soialis  Carolus  a  s. 
Vincentio  (t  4.  Jun.  1709)  minus 
felici  successu.  Ambiani  1702  in  4 ; 
alteram  p.  Jacobus  Lafon  seu  potius 
D.  de  Vienne  presbyter  tertii  ordinis 
s.  Dominici  absolvit  ediditque  ib.  1 7 1 0 
in  4.,  sicut  et  mensem  Octobris  ib. 
1712.  Utrum  alii  menses  prodierint 
nos  latet.  —  Balthasar  aMessana  0. 
Min.  Siculus  (f  1695)  in  compendiuni 
redegit  Arturi  aMonasterio  (cf. III8, 
1  122  )  Martyrologium  franciscanwn,  in 
quo  sancti,  beati  aliique  serviDei,  mar- 
tyres,  pontifices,  confessores  ac  virgi- 
nes,  qui  tum  vitae  sanctitate  tura  mi- 
raculurum  gloria  in  universo  ordine  s. 
P.  Francisci  toto  orbe  terrarum  cunctis 
usque  nunc  seculis  claruere,  necnon 
utriusque  sexus  tam  secularium  quam 
regularium  tertiariorum  recensentur, 
Venetiis  1668  in  4;  1679.  —  Etiam 
Benedictus  M  az  z  a  r  a  Sulmonensis  col- 
legit  Leggeitdario  Venetiis  1676  —  8'.» 
t.  4,  iri  quo  agit  de  sanctis  et  illustri- 
bus  Franciscanis.  —  Franciscus  Giry 
0.  Minira.  Gallus  (t  20.  Nov.  1688) 
scripsit  Vie  des  Saints,  Paris  1876  t. 
4  in  12.  ed.  8.  —  Romualdus  a  s.  Ma- 
ria  0.  S.  Aug.  edidit  Flaciam  Papiant 
sacram,  Ticini  regii  1699  in  f.,  quo 
opere  continentur  breves  eorum  san- 
ctorum  historiae,  qui  Ticini  quiescunt. 
—  Francisci  C  a  r  r  e  r  a  S.  J.  natione 
Siculi,  patria  siclensis  (n.  1G27;  t  17. 
Febr.  1683)  est  Fantheon  siculum  sive 
sanctorum  siculorum  elogia,  Genuae 
1679  in  4.  —  Joachim  Sailer  0.  S. 
Bcn. ,    abbas  fischingensis l)  reliquit 


»)  Hoc  sibi  composuit  epitaphiura  : 
Hic  aitum  cst  corpus  Joachimi  abbati-. 
Electi  a.  1G72  die  9.  Septeinbris. 
Vivcre  et  peccare  uesiit 
Anno  1688 
Die  4.  Februarii. 
Vivant  in  aeternum  Je-sus,  Maria,  Joseph: 
Recordentur  infimi  mancipii  sui 
Su)»  hoc  lapide  resurrectionem  expec- 

[tnnti*. 

Digitized  by  Google 


573 


Hiatoria  literaria.  Toppi,  Antonius,  Roretta  etc. 


574 


Turgoviam  aanctam  (germanice)  seu 
vitas  sauctorum,  qui  in  Turgovia  vel 
primam  lucem  aspexerunt  vel  aetatem 
egerunt  —  Venantius  S  i  m  i  u  8  0. 
Vallumbr.  collegit  Catalogum  Saneto- 
rum  et  virorum  illustrium,  qui  veluti 
mystici  florea  effloruerunt  in  Valle  Dm- 
brosa,  Bomae  1693  in  4.  —  Matthias 
Tanner  S.  J.  Plsnensis,  Bohemus  n. 
28.  Febr.  1630,  universitatis  pragensis 
rector  et  provinciae  bohemicae  praepo- 
situs  (t  8.  Febr.  1692)  praeter  alia 
concinnavit  opus  inscriptum  Societas 
Jesu  usque  ad  sanguinis  et  viiae  profu- 
iionem  mUitans  ...  sive  vita  et  mors 
eorum,  qui  ex  Soc.  J.  in  causa  fidei  et 
virtuti8  propugnatse  violenta  morte 
toto  orbe  sublati  sunt,  Pragae  1675  in 
f.  cum  iconibus;  Societat  Jesu  apoetolo- 
rum  imitatrix  sive  gesta  praeclara  et 
virtutes  eorum,  qui  e  Soc.  J.  in  pro- 
curanda  salute  animarum  . . .  per  totum 
orbem  terrarum  speciali  zelo  desuda- 
runt,  ib.  1694  p.  1.  opus  posthumum. 
—  Joannes  Tanner  Matthiae  frater, 
professor  theologiae  Olomucii  et  aca- 
demiae  olomucensis  cancellarius  (n.  17. 
Aug.  1623  ;  t  4.  Nov.  1694),  praeter 
aiia  biographica  P.  Chanowsky  8. J. 
(t  1646)opus  Vestigium  Bohemiae piae 
(cf.  111  3,  1 142)  notis  illustravit  et  au- 
xit  Pragae  1659.  Beliquit  et  opera  msc., 
quae  omnia  ad  historiae  patriae  noti- 
tiam  multum  faciunt,  etBohemiamex- 
teris  commendabilem  reddunt 

242-  De  historia  literaria  jam  plures 
insigniter  meruere.  Huc  spectant:  Ni- 
colaus  Toppi  Theate  (Chieti)  oriun- 
dus  natus  c.  1 603.  Neapoli  studiis  ope- 
ram  dedit  atque  diligenter  archiva  lu- 
strans  archivarii  munua  promeruit  (t 
1681).  Collegit  BMioteca  neapolitana 

In  hoc  sepulcro  latet  aepulcrum  dealba- 

[tum, 

Plenum  osaibus  mortuorum 
Et  omni  apurcitia  (Matth.  23,  27). 
Miierere  et  ora,  ut 
In  aanguine  Agni 
Veredealbetur. 


ed  apparato  degli  huomini  illustri  in 
lettere  di  Napoli  e  del  regno,  delle  fe- 
milie,  terre,  citta  e  religioni  dalle  loro 
origini,  Neapoli  1678  in  f.,  nomencla- 
tor  eei  aridus  et  imperfectus.  Dolen- 
dum,  auctorem  sprevisse  suppetias, 
quas   celeberrimus  Magliabecchi 
ipsi  obtulerat  Franc  Nico demi  edi- 
dit  Addisione  alla  Bibliotheoa  neep.  di 
Nic.  Toppi,  Neapoli  1 683  in  f.  —  Longe 
majoris  meritii  et  eruditionis l)  sunt 
opera  Nicolai  Ant  oni  i  Hispalensis  ord. 
a.  Jac.  equitis,  patriae  ecclesiae  canonici, 
regiorum  negotiorum  in  Urbe  at  roma- 
na  curia  procuratoris  generalis  et  con- 
siliariiregu(n.28.JuL  1617;tll8ept 
1 684),  de  cujus  bibUotheea  kSspana  ve- 
tere  suprap.  531  egimus.  Condidit  quo- 
que  bibliothecam  hispanam  novom  sive 
hispanorum  scriptorum  qui  aba.  1500 
ad  1 6  7  2  floruere  notitiam,  Bomae  1672; 
quam  cum  priore  opere  (auctam  ad  av 
1684)  ediderunt  Fr.  Per.  Bayer,  A. 
Sanchez  et  A.  Pellizer,  Matritil788 
t  4  in  f.  —  Eam  oontinuavit  B.  deCa- 
stro  in  Biblioteca  espafiola,  Madrid 
1781  —  86  t  2.  —  Joennee  Fran- 
chini  0.  Conv.  Mutinensis,  procurator 
generalis  ordinis,  collegit  Bibliosofia  e 
memorie  letterarie  di  Scrittori  Franoee- 
cani  conventuali,  che  hanno  scritto 
dopo  r  anno  1 585,  Mutinae  1 693  in  4., 
opus  valde  rarum.  —  Dionysius  a 
Oenua  0.  Cap.  vir  insigniter  laboriosus 
(t  1695)  magna  industria  collegit 
Bibliothecam  scriptorum  0.  Min.  s.  Franc. 
Capuccinorum,  Grenuae  1680  in  1; 
1691;  statum  religionis  .  francisconae 
Min.  Conv.  ezpressum  numero  provin- 
ciarum  et  conventuum  a.  1682;  acoe- 
dit  ejusdem  diss.  de  antiquitate  rel 

Romae,  1682  in  4.  —  Andreas  Bo- 
vetta  0.  Praed.  Brixianus,  praepori- 
tua  provinciae  et  generalis  fidei  inqui- 
ator  veronensis,  auctor  est  op. :  Blblio- 
theca  chronologica  illustrium  virorum 
provinciae  Lombardiae  s.  ord.  Praed. 


i)  Cf.  Mich.  a  a.  Joseph  111,  367. 


Digitized 


575 


1681-1700.  Romani  pontifices.  Innocentius  XI., 


576 


qui  ab  ordine  condito  ad  haeo  usque 
tempora  in  ortbodoxae  fidei  defensio- 
nem,  in  apostolicae  aedis  ezaltationem, 
in  haereticorum  depressionem  inque 
Christi  fidelium  utilitatem  respective 
calamum  acuere,  Bononiae  1691,  quod 
opus,  inquit  Quetif  II,  728,  non  ea 
qua  par  erat  diligentia  elaboratum  fu- 
isse  merito  potiores  dolent.  —  In  pri- 
mis  vero  laude  dignus  est  Jacobus 
Quetif  pariter  0.  Praed.  Parisiensis, 
vir  laboriosissimus,  in  pervolvendis 
bibliothecarum  libris  editis  et  mss. 
diligentissimus  (t  1698  a.  aetatis  78), 
qui  inchoavit  opus  plane  insigne :  Scri- 
ptores  Qrd.  Praedieatorum  recensUi  etc, 
quod  absolvit  Jac.  Echard,  de  quo 
alias.  Edidit  praeterea :  R.  A.  P.  Hieron. 
de  Medicis  a  Camerino  0.  Praed.  (cf. 
III3,  654)  formalem  explkationem  Sum- 
mae  theologiae  d.  Thomae  Aq.t  Parisiis 
1657  v.  5  in  f.;  vitam  R.  P.  Fr.  Hier. 
Savonarolae  Ferrariensis  0.  Pr.  auctore 


ill.  D.  Joan.  Franc.  Pico  Mirandulae 
Concordiaeque  principe  notis  accura- 
tam  ,  .  .  adjecto  ceu  mantissa  revela- 
tionum  ejus  F.  Hieronymi  compendio, 
additionibus  insuper,  actis,  diplomati- 
bus,  epistolis  scriptorumque  monu- 
mentis  auctam  et  illustratam  t.  2,  quo- 
rum  1.  vitam  cum  notis  et  stemmati- 
bus,  alter  additiones  et  acta  exhibet, 
ib.  1674  in  12.  Adjecit  t  3  ,  qui  con- 
tinet  Hier.  Savonarolae  epistolas  spiri- 
tuales  et  mysticas  etc.  —  Raphael  Ba- 
d  i  u  8  0.  P.  Florentinus,  theologiae  ma- 
gister  inuniversitateflorentina  (fl.  1695) 
vir  antiquitatum  etruscarum  curiosus 
indagator,  collegit  Constitutiones  et  de- 
ereta  s.  florentinae  uuiversitatis  theo- 
logorum  una  cum  illius  primaeva  ori- 
gine  ac  illustrium  virorum,  qui  ex  illa 
frequenter  prodierunt  enarratione,  Flo- 
rentiae  1683;  Discorso  utilissimo  esor- 
tativo  alla  riverenza  e  divozioue 
dell'acqua  benedetta,  ib.  1680. 


VI.  Theologia  practica. 


243.  Tres  summi  pontifices  hac  pe- 
riodo  decesserant,  quorum  primus  fuit 
Innocentius  XI.  Benedictus  Odes- 
calchi  antea  dictus,  patria  Comensis  n. 
1 6.  Maji  1611.  Post  bene  obita  plura 
munera  creatus  est  cardinalis  (1645) 
ab  Innocentio  X. '  et  demum  plaudente 
populo  electus  in  pontificem  21.  Sept. 
1676.  Insignis  plane  erat  et  apostoli- 
cus  pontifex.  Propositiones  65  ex  la- 
xiorum  moralistarum  operibus  excerp- 
tas  reprobavit  2.  Mart.  1679;  alias  68 
propositiones  pravas  Mich.  de  Molinos 
quietistarum  ducis  damnavit  20.  Nov. 
1687  ;  jus  asyli,  quod  cum  magno  jn- 
stitiae  publicae  detrimento  sibi  Romae 
vindicabant  legati  exterorum  princi- 
pum,  non  obstante  Ludovici  XIV.  ira 
et  contradictione,  fortiter  sustulit, 
eidem  praepotenti  regi  jus  regaliae  ul- 
tra  fas  extendenti  imperterrite  restitit, 
famosam  declarationem  gallicanam  a. 


1682  cassavit,  quam  plures  ex  episco- 
pis  regimini  serviliter  obsequentibus- 
postea  etiam  retractarunt.  Rigidum 
procedendi  modum  regis  illius  in  Hu- 
genottas  minime  probavit.  Principes 
catholicos  interim  ad  bellum  in  Turcas 
incitavit,  quem  in  finem  quaqua  versus 
Caesari  inprimis,  Venetis,  Polonis  co- 
piosissima  roisit  pecuniarum  subsidia. 
De  reformatione  morum  solicitissimus 
erat,  hinc  nepotismum  a  curia  longe 
ablegavit,  cardinales  ad  restringendum 
nimium  luxum  induxit,  parsimoniae  in 
ipsa  aula  studuit,  clericos  de  servanda 
modestia  morumque  honestate  serio 
monuit,  feminarum  indecentem  vesti- 
tum  severe  prohibuit,  frequentem  pro- 
movit  edito  decreto  communionem. 
Erga  pauperes  erat  quam  maxime  libe- 
ralis,  ut  jam  cardinalis  a  pontifice  di- 
ceretur  ,pater  pauperum'.  Plurimis  mo- 
lestiis,  assiduis  curis,  senio  pressus  in- 


Digitized  by  Google 


577 


Alexander  VIII., 


Innocentius  XII. 


578 


cidit  gTavein  morbam.  Identidem  inge- 
minaTit  ,Domine  auge  dolorem,  adauge 
patientiam4.  Piissime  obiit  10.  Aug. 

1689  ingenti  omniom  luctu.  Adeo 
sancte  semper  vixerat,  ut  coepta  fuerit 
snb  Cletnente  XI.  beatificationia  ejus- 
dem  causa  *).  Ejusdem  buUae  continen- 
tur  in  Bullario  magnoed.  Luxemb.  VII, 
1  s.;  X,  2  12  s.:  XI,  189  s.;  ed.  taurin. 
XIX,  1  s. ;  epistolas  ad  principes  edidit 
Berthier Bomae  1891-1895 1.  2 -Inno- 
centio  XI.  successit  6.  Oct  1689  Pe- 
trus  Octoboni  Venetus,  qui  dici  voluit 
Aiexander  VIII.  Juvenis  tanto  pro- 
fectu  studiis  operam  dedit  ut  a.  natus 
1 7  utriusque  juris  et  theologiae  laure- 
am  Patavii  sit  adeptus.  In  gerendis 
negotiis  miram  deiteritatem,  facilita- 
tem  atqne  ingenii  aciem  prodebat,  hinc 
?iam  sibi  paravit  ad  altiora  munera. 
Annum  jam  8 1  ■  agebat,  cum  eligeretur 
in  pontificem.  Non  diu  tenuit  sedem 
apostolicam ,  mortem  enim  oppetiit 
1.  Febr.  1691.  Et  ipse  const.'4.  Aug. 

1690  damnavit  declarationem  gallica- 
nam,  Jansenianis  fortiter  restitit,  hinc 
reprobavit  plurimas  erroneas  prop. 
14.  Aug.  et  7.  Dec.  1690 ;  confirmavit 
Pii  V.  et  Oregorii  XIII.  constitutiones, 
qnibus  damnantur  prop.  79  Baji,  ite- 
rum  prohibuit  Jansenii  1.,  cni  titulus 
Augustinus.  Patriam  suam  copiosisju- 
vit  subsidiis  in  pugna  contra  Turcas ; 
bibliothecam  vaticanam  auxit  aquisita 
bibliotheca  Christinae  reginae,  quae 
locuplea  erat  pretiosia  codicibus.  — 
Hunc  excepit  13.  Jul.  1691  in  ponti- 
ficatu  poat  conclave  fere  semestre  I  n- 

>)Cf.  Matthias  Jos.  Lippi:  Vita  di 
popa  Innoctmio  XI.,  quam  edidit  auctam 
F.  G.  Berthier  0.  Praed.  Romae  1889. 
Lippi  hnjus  pontificis  erat  aequalis  su- 
Qmque  opus  complevit  1695  ex  documen- 
tu  archivi  vaticiani ;  Bonamici  de  vita  et 
rebu»  gestis  Innocentii  XI.,  Roraae  1776; 
wrmanice  Frankfurt  und  Leipzig  1791"; 
Joan.  Albrizzi  Vita  di  Innocenzo  XI 11.  3, 
Romae  1695 ;  Epistolae  ad  pontifices  ab  eo 
collectae  prodicrunt  Romae  1891 ;  G.  Co- 
lombo  Notizie  biographiche  e  lettere  di 
P.  Innocenzo  XI,  Torino  1878 ;  Brischar 
XL.  VI»;  753-8. 


nocentius  XII.  e  nobilissima  Pigna- 
telli  familia  Neapoli  13.  Martii  1615 
ortus.  Nuncius  ad  varias  aulas  misaus 
creatus  est  ab  Innocentio  XI.  cardina- 
lis,  quem  in  regenda  ecclesia  imitan- 
dum  sibi  proposuit.  Nepotismum  eli- 
minavit  edita  hac  de  re  buila  *) ,  quam 
rigide  ipse  servavit,  beneficentissimus 
vero  erat  in  pauperes ,  quos  suos  ap- 
pellavit  nepotes  eorumque  quingentos 
aluit  Parsimoniae  studuit;  justitiae 
ministria  ne  quid  acciperent  districte 
mandavit  Nonnisi  dignis  contuJit  ec- 
clesiasticaa  dignitates  omni  alia  etiam 
sanguinis  ratione  posthabita.  Securi- 
tati  publicae  admodum  turbatae  seve- 
ritate  legum  proapexit.  Controversiam 
inter  Bossuet  et  Fenelon  super  amore 
erga  Deum  puri88imo  diremit  damna- 
tia  12.  Mart.  1699  prop.  23.  Galliae 
episcopos,  qui  declarationi  gallicanae 
a.  1682  adhaeserant,  ad  ejus  retracta- 
tionem  adegit 8).  Obiit  pontifex  annis 
gravis  27.  Sept.  1700.  Ejus  buUae  pro- 
dierunt8)  seorsim  Romae  1697,  et  in 
Bull.  magno  ed.  luxemb.  VII ,  1 19  a.; 
XII,  71  s.;  ed.  taur.  XX,  168  83. 

244.  Fervorille,  quem  in  excolenda 
promovendaque  theologia  praetica  qua- 
quaversus  et  secundum  omnes,  in  quas 
di8peaci  potest,  disciplinaa  in  praece- 
denti  periodo  merito  laudavimus,  nul- 
latenus  restinctus  est.  Benedictus  Ar- 
chimbaud  congr.  Orat. Lugdunensis, 
variis  in  locis  philosophiae,  dein  theo- 
logiae  professor  (n.  11.  Jul.  1643; 
t  25.  Aug.  1688),  reliquit*)  Abrlgi 
historique  du  droit  canon.,  contenant  des 
remarques  sur  le  decret  de  Gratien 
avec  des  dissertations  sur  les  plus  im- 
portantes  matieres  de  la  discipline  et 
de  la  morale  chretienne,  Lugduni  1689. 
—  Introductionem  ad  jus  canonicum 


Kam  habes  in  Alex.  a  s.  Jo.  de  Cruoe 
continuat.  U.  £.  Fleurii  1.  211  §  24. 

*)  Cf.  acta  hoc  de  negotio  in  eadem 
cont  H.  E.  Fleurii  1.  211  §  33  as. 

s)  Cf.  Brischar  KL.  VI»,  758  *. 

«)  Cf.  Batterel  III,  417—22. 


Digitized  by  Google 


579 


1681—1700.  Jns  canonicuin.  Nidi,  Pauluizi,  Neri  etc. 


580 


(utilem)  publici  juris  dedit  Hunoldus 
Plettenberg  S.  J.  Hildesii  1692  in 
8 ;  et  notitiam  congregationum  et  tribu- 
nalium  curias  romanae,  ib.  ]  693,  quae 
est  epitome  op.  relatio  curiae  romanae 
J.  B.  d  e  L  u  c  a ,  de  quo  mox.  —  Ray- 
mundua  N  i  d  i  0.  Praed.  Insuber,  Son- 
cinas  patria,  praeter  alia1)  scripsit 
commentaria  perpetua  in  titulum  de 
regulis  juris  Sexti  decretalium,  Ticini 
regii  1679  t.  2  inf.;  Lucema  inquisi- 
torum  pro  absolutione  ab  haeresi  cre- 
dentiali,  1664;  Papiae  1695.  — Jus 
canonicum  vel  integrum  vel  majori  ex 
parte  dilucidarunt  in  Italia  Antonius 
Pauluzzi  (Paolucci)  Venetus,  juris 
caesarei,  mox  pontificii  antecessor  pri- 
marius,  canonicus  patavinus,  s.  palatii 
apostolici  causarum  auditor,  cujus  ex- 
stat  jurisprudentia  sacra  pp.  3,  Romae 
1682  et  1688  v.  2  in  f.,  partim  etiam 
in  RoccabertiBibl.  pont.  IV,  253 — 453. 
Pars  1 .  agit  de  magistratibus,  qui  Ec- 
cle8iam  regunt,  hinc  de  summo  ponti- 
fice,  de  ceteris  hierarchicis  gradibua,  de 
conciliis.  —  Jo.  Bapt.  Neri  a  Petra 
sancta  0.  Minim. ,  qui  commentarium 
scripsit  in  2.  I.  institutionum  juris  ca- 
nonici,  quas  olim  ediderat  Joan.  Pau- 
lus  Lancellotti  (cf.  III8,  335),  Flo- 
rentiae  1683;  in  1.  iibrum,  ib.  1686 
in  4.  Subjecit  variis  titulis  per  mo- 
dum  appendicis  diversarum  conscien- 
tiae  quaestionum  resolutiones,  quas 
nempe  in  contextu  ipso  ob  excursum 
prolixiorem  pertracjare  minus  congru- 
um  reputavit8);  Quaestiones  selectae 
ac  dilucidatae  ex  3.  p.  ang.  doctoris  et 
quoad  fieri  potest  ad  ejua  mentem  de 
incarnatione,  ib.  1688  in  4. 

245.  Omnem  fere  juris  materiam 
excussit  diacusaitque  Jo.  Bapt.  de  Luca 
inter  principes  hujus  seculi  juriscon- 
sultos  numeranduj.  >Alter  aetatis  suae 
Cujacius  recte  ille  existimatur,  minor 
quidem  eruditione  atque  in  academica 


>)  Cf.  Quetif  II,  696. 

»)  Cf.  Acta  erud.  lips.  1687  p.  261. 


palaestra  et  in  cathedra,  sed  in  foro  et 
in  praxi  valde  utilior;  in  methodo  ta- 
men,  qua  pbilosophico  solidoque  ratio- 
cinio  Cuncta  disponit  ac  dirigit,  certe 
par.  Vivens  ab  obtrectatoribus  suis 
vexatus  fuit,  et  modo  etiam  ab  iis,  qui 
allegationibus  et  falsa  sapientiae  ima- 
gine  delectantur,  traducitur,  quod  sit 
in  allegandis  doctoribus  nimis  parcus 
nimisque  ingenii  sui  fidens  videatur; 
sed  homo  sapiens,  qui  semper  a  foren- 
sibus  rabulis  et  legulejis  abstinuerat, 
bene  noverat  has  ailegationes  ad  osten- 
tationem  congeri  atque  expiscari,  non 
vero  ex  necessitate,  ideoque  onerosam 
hanc  doctorum  faraginem  negleiit,  sed 
ex  penetralibus  jurisprudentiae  verita- 
tem  propositionum  indagabat,  saepe  di- 
stinguendo,  legali  ratione  philosophan- 
do,  aequivoca  detegendo  Natus  is 
estVenusii  humilibua  quidem,  honestis 
tamen  parentibus  a.  1614.  Neapoliim- 
pensam  jurisprudentiae  navit  operam. 
Ad  valetudinem  reparandam  et  medico- 
rum  consilio  in  patriam  remeare  coactus 
est.  Ibi  viribus  recreatus,  quum  mors 
evenerit  episcopi  venusini,  unanimi  il- 
lorum  canonicorum  vicarius  capitularis 
annos  vix  29  natus  electusest.  Biennio 
elapso  Bomam  venit  (1645),  ibique  ad- 
vocati  munus  obire  coepit  magna  cele- 
britatis  fama.  Postquam  diu  vitam  in 
studiis  attrivit,  sacris  initiari  voluit. 
Verum  sibi  vivere  non  est  permissus, 
siquidem  Innocentius  XI. ,  ne  tantus 
vir  curiae  deesset  romanae,  auditoris 
primum,  mox  etiam  supplicum  libello- 
rum  secretarii  munere  eum  decoravit, 
imo  et  cardinalem  creavit  (l68l) :  et 
quia  insigni  excellebat  doctrina,  pru- 
dentia  morumque  "integritate  plane  ir- 
reprehensibili ,  graviora  pontificatus 
negotia  semper  cum  ipso  communica- 
vit.  Sed  emerita  dignitate  non  diu  eum 
frui  licuit,  laboribus  enim  curisque 
confectus  decessit  5.  Febr.  1683.  Ejus 
opera  sunt  magni  momenti  pro  cogni- 


>)  Cf.  Guarnacci,  vitae  et  rea  gestae 
pontificum  et  S.  R.  E.  cardinalium  1, 164. 


Digitized  by  Google 


581 


de  Luca,  Artner,  Leo,  Steiger,  Rudawaki. 


582 


tione  curiae  romanae  ejusque  praxis  et 
collecta  prodierant  hoc  titulo:  'Thea- 
trum  vtritatis  et  justitiae  sive  decisivi 
discursus  per  materias  seu  titulos  dis- 
tincti  et  ad  veritatem  editi  in  forensi- 
bus  controversiis  canonicis  etcivilibus, 
in  quibas  in  Urbe  advocatus  pro  una 
partium  scripsit  vel  consultus  respon- 
dit,  Bomae  1671  ss.  v.  15  in  f. ,  qui- 
bus  adjecta  sunt  supplementa  v.  4  et 
(auctore  Nicolao  Falconio  juriscon- 
sulto  spoletano)  index  generalis  rerum 
notabilium  v.  2,  editio  optima;  Colo- 
niae  1689  t.  7  in  f.;  Venetiis  1690  t. 
21  in  17  v.inf.;  1698;  1707;  1759; 
Lugduni  1 697  t.  1 8  in  v.  1 4  in  f.  Man- 
tissa  seu  Sacrae  rotae  romanae  decisi- 
ones  et  ss.  pontificum  constitutiones 
recentissimae  et  selectissimae  theatrum 
veritatis  et  justitiae  .  .  .  amplectentes, 
confirmantes,  laudantes  Venetiis  1707; 
1726  v.  4  in  f.;  il  Dottor  volgare,  Bo- 
mae  1679  v.  9  in  4-,  quod  est  veluti 
op.  suorum  summa  et  compendium  ju- 
ris  civilis  et  canonici,  dignum  tanti 
viri  judicio  et  inexhausta  ipsius  legali 
eruditione.  II  cardinale  della  S.  R.  Chie- 
sa  pratico  *).  Romae  1 680  in  4  ;  II  ves- 
covo  pratico,  ib.  1 676  in  4„  qui  tr.  con- 
tinet  varios  discursus  fumiliares  circa 
officium  episcoporum  et  aliorum  prae- 
latorum  et  circa  bonum  regimen  eccle- 
siarum  2).  Animadversiones  sive  antilo- 
giae  in  Steph.  Gratiani  disceptatio- 
nes  forenses,  Neapoli  1679;  Genuae 
1702  t.  2  in  f.;  in  primis  vero  men- 
tione  digna  Relutio  curiae  romanae,  in 


')  Decius  Azzoli  ni  Firmanus  n.  11. 
Apr.  1623  in  Kcclesiae  negotiis  gerendis 
diu  exercitus  creatu*  cardinalis  ab  In- 
nocentioX.  (1654)  etaCleraente  IX.  in  se- 
cretarium  status  adhibitua  (t  1689),  reli- 
quit  Aphori«mo8  politico*  quae  in  conclavi 
observanda  habeat  cardinalis  pontificium 
axioma  ambiena,  ed.  ab  Henning  Oana- 
briick  1691.  Eju8  commercium  epistola- 
re  cum  Christina  Sueciae  regina,  quac  eum 
magni  fecit  et  a  literis  habere  voluit,  pro- 
dut  cur.  Bildt  in  Chrigtine  de  Suede  Ltt- 
tres  inedites,  Pariis  1899. 

»)  Cf.  Mich.  a  s.  Joseph  III,  226. 


qua  omnium  congregationum,  tribuna- 
lium  aliarumque  jurisdictionum  status 
ac  praxis  describitur,  Coloniae  1683 
in  4.  etc. 

246.  In  Germania  Cornelius  Andreas 
Artner  concinnavit  succinctum  ad- 
modum  Nucleum  juris  canonici  in  nuce 
complectens  universum  jus  canonicum 
ad  seriem  11.  5  decretalium  Qrcgurii 
IX.  .  .  .  cui  ad  calcem  accessere  usus 
protestantium  ad  methodum  Carpzo- 
vii,  Brunnemanni  et  Strykii 
concinnati  in  omnes  et  singulos  tit.  5 
11.  decr. ,  quid  in  fort>  protestantium 
tam  in  curiis  qnam  in  theologia  ejure 
canonico  receptum  sit,  perspicue  edo- 
centes,  Coloniae  1700.  —  Franciscus 
Leo,  episcopusThelesinus,  thesaurum 
fori  ecclesiastici,  in  quo  divitiae  totius 
juris  canonici  continentui,  collegit,  Co- 
loniael682  in4.  — Ita  etiam  Wences- 
laus  S  t  e  i  g  e  r  S.  J.  Moravus,  theologiae, 
juris  canonici  et  exegesis  in  academia 
pragensi  professor  (n.  11.  Jun.  1618; 
t  17.  Nov.  1692),  collegit  repetiorium 
juris  canmici  ipsa  corporis  juris  me- 
dulla  h.  e.  personarum,  rerum,  casuum, 
controversiarum,  litium,  causarum  pro- 
positionibus,  resolutionibus,  decisioui- 
bus  refertum,  Norimbergae  1713  in  f. 
,Videas  hic,  inquiunt  A.  E.  L.  a.  1713 
p.  388,  universum  jus  canonicum  in 
forulos  suos  sive  locos,  ut  vocant,  com- 
munes  distributum:  quod  ita  exsecu- 
tus  est  auctor,  ut  nec  industriam  nec 
judicium  in  eo  desideres.  Nam  et  sin- 
gula  sub  specialibus  maxime  et  conve- 
nientibus  titulis  collecta,  et  verba  uti- 
que  decreti  et  decretalium  servata,  ut 
opellam  perquam  utilem  iis  futuram 
auguremur,  qui  in  quavis  materia  pon- 
tificii  juris  sancita  uno  velut  obtutu 
,  inspicere  satagunt.€  —  Joannes  Ru- 
.  d  a  w  s  k  i  Warsaviensis,  canonicus  olo- 
■  mucensis  (t  1 690)  pariter  concinnavit 
1  Repertorium  juris  civilis  et  pontificii  ad 
usum  et  praxim  forensem  quotidianam 
accommodatum,  Viennae  1660. —  Jo- 
annes  Christophorus  Schambogen 


Digitized  by  Go 


583         1681— 1700.  Jus  canonicum.  Schambogen,  de  Roye,  Hallaeus^  584 


Glacensia,  Caesari  a  consiliis  et  juris  I 
in  academia  pragensi  interpres  clarus, 
rector  magnificus  a.  1687  et  1692,  30 
annornm  quibus  docuit  spatio  10,179 
numeravit  auditores,  inter  quos  ultra 
316  comites,  411  barones,  375  equi- 
tes,  ultra  300  sacerdotes  (n.  1636;  t 
5.  Martii  1 696).  Praeter  plurimas  diss. 
canonico-civiles,  Pragae  1686  —  91, 
dis-  et  concordarUiam  canonuin  et  legum 
ib.  1683  in  12.aperit,  aliaque  scripsit, 
inter  quae  commentarium  in  5  U.  decre- 
talium,  Pragae  1699  in  4;  lectiones  in 
institutiones  et  injus  canonicum ,  ib.  1 6  8  3 
et  1701  in  4.  —  E  GaUia  Franciscus 
deRoye  (Boya)  Andegavus,  in  aca- 
demia  patria  juria  antecesaor  (24.  Jan. 
1686),  scripsit  instUutiones  juriscano- 
niei  in  3  1'.  (methodice  et  nitide)  dige- 
stas,  ad  ecclesiarum  gallicarum  statum 
accommodata8,  eruditione  haud  vulgari 
refertas,  Parisiis  1681  in  12.,  non  se- 
mel  recusas,  etiam  in  Germania  a  pro- 
testantibus,  quae  quondam  fuere  (mo- 
do  non  amplius  sunt)  prohibitae  2.  Sept. 
1727;  de  juribus  honorificis  in  Eccle- 
sia  11.  2,  Andegavi  1667  ;  1.  de  missis 
dominicis,  eorum  officio  et  potestate, 
ubi  multa  ad  ecclesiasticam  et  foren- 
sem  disciplinam  ib.  1672;  ad.  tii  de 
jure  patronatus  L  3.  decret.,  Andegavi 
1667;  Nanneti  1743  in  4;  Neapoli 
1763  ;  de  vita,  haeresi,  poenitentia  Be- 
rengarii  andegavensis  archidiaconi ;  ac- 
cedit  locu8  Josephi  de  Jesu  Christo 
vindicatus ,  Andegavi  1656;  nititur 
autem  probare  adversus  Baronium,  Be- 
rengarium  errores  suos  serio  abjuras- 
se1).  —  Petrus  Hallaeus  (Halley) 
Bajocensis  (n.  8.  Sept.  1611)  in  literis 
humanioribus  praecellens,  qnas  tanto 
cum  plausu  professus  est,  ut  ter  uno 
anno  auditorium  suum  mutare  debue- 
rit  utpote  nimis  angustum  ad  tantam 
discipulorum  frequentiam  capiendam. 
Docuit  dein  jus  canonicum  (a.  1654) 
tantaque  valuit  auctoritate,  ut  faculta- 
tem  juridicam  restaurasse  dici  po3ait 


')  Cf.  Biogr.  univ.  XXXIX,  199. 


(t  27.  Dec.  1689).  Haec  potiora  ejus- 
dem  opera1):  Institutionum  canonica- 
rum  11.  4,  opus  ad  praesentem  ecclesiae 
gallicanae  usum  accommodatum,  Pari- 
siis  1 685  in  1 2.,  erudite  nitideque  con- 
8criptum ;  dissertationes  de  censuris  ec- 
clesiasticis  et  breves  aliquot  animad- 
versiones  in  excerpta  quaedam  ex  tra- 
ctatibus  Joon.  Davezan  de  excom- 
municatione,  Pariis  1659  in  4. 

247.  Joannes  Doujat  (Doviatius, 
Doviat)  Tolosae  1609  natus,  parla- 
menti  tolosani  advocatus  et  academiae 
gallicae  membrum  (1650),  in  univerai- 
tate  pariaiensi  juris  canonici  professor 
(1651;  t  27.  Oct.  1688),  plura  reli- 
quit  opera  *),  quae  ad  jus  canonicum 
referuntur,  inter  quae  praecipua  sunt : 
Praenotionum  canonicarum  U,  5,  qui- 
bu8  sacri  juris  principia  et  adminicula 
enucleantur  »),  Parisiis  1687  in  4 ;  Ve- 
netiis  1717;  1 762,  ed.  mendosae ;  opua 


>)  Cf.  Niceron  III,  236;  Journal  des 
Savans  XVIII,  34—38. 

»)  Cf.  plura  apud  ipsum  in  praenotio- 
num  canon.  L  5  c.  9  in  fine ;  NioeronXVl, 
401—410;  Biogr.  univ.  XI,  616;  J.  dea 
Savans  1689  ad  d.  21.  Febr. 

■)  Cf.  Act.  erud.  lips.  suppl.  I,  20. 
Schulte  III,  609  de  eo  op.  ita  censet :  Ob- 
gleich  das  Werk  eine  Menge  von  zum 
Theil  in  jener  Zeit  allgemeinen  Irrthumern. 
und  Ungenauigkeiten  enth&lt,  fdr  die  Li- 
teraturgeschichte  des  Mittclalters  bei  dem 
Mangel  eigener  und  fremder  Quellenstu- 
dien  vor  ihm  wemg'4brauchbar  ist ,  auch 
bezuglich  der  neueren  Zeit  vielfach  sehr 
magere  Notizen  giebt  und  selten  auch  nur 
annahernde  VolUUlndigkeit  hinsichtlich 
der  Schriften  eines  Verfaagers  liefert,  viele 
Dinge  enth&lt,  welche  mit  dem  canoni- 
schen  Recht  nichti  zu  thun  haben:  so 
musB  man  dasselbe  doch  im  Ganzen  und 
im  Hinblick  auf  die  Zeit  als  eine  ausge- 
zcichnete  Leistung^  erkl&ren.  Es  ist  das 
erete  Werk,  das  m  wissenschaftlichem 
Geiste,  mit  Verst&ndnis,  Geschmack  uud 
Urtheil  eine  wirklich  allseitige  EinfQh- 
rung  in  unser  Studium  giebt.  Das  Civil- 
recbt  hat  bis  dahin  kein  solches  Werk 
aufzuweisen.  Doujat  hat  das  Muster  ge- 
liefert  und  den  Anspruch  erworben,  in 
der  Geschichte  der  Literatur  einen  Ehren- 
platz  einzunehmen. 


Digitized  by  Google 


585 


Doujat,  Horry,  Merville,  Cattel. 


586 


tironibus  utile,  in  quo  auctor  disserit 
de  libris  cauonicis  et  apocryphia,  de 
praecipuia  8.  Scripturae  versionibua  et 
interpretibua,  de  conciliia  in  genere  et 
in  particulari,  de  aa.  patrum  aetate  et 
scriptis,  de  collectionibus  canonum 
graecis  et  latinia,  de  juris  canonici  par- 
tibus  et  ejusdem  interpretibus  etc. ; 
historiae  iuris  pontificil  synopsis,  ib. 
1670  in  12.  (etiam  in  aua  edit  institu- 
txonum  P.  LancelotU)  ;  Histoire  du  Droit 
Canonique  avec  1'  ezplication  des  lienz, 
qui  ont  donne  le  nom  auz  Conciles  et 
les  Burnom8  aux  Auteura  Ecclesiasti- 
qnes  et  une  chronologie  canonique,  ib. 
1675  in  12;  speeimen  juris  canoniei 
apud  Gallos  usu  recepti  complectens  *) 
pragmaticas  sanctiones,  concordata,  in- 
dultorum  genera  varia,  legatorum  pon- 
tificiorum  mandata,  summam  juris  re- 
galiae,  notitiam  episcopatuum  etabba- 
tiarum  Galliae  et  alia  ejuadem  argu- 
menti,  ib.  1671  in  12.,  ed.  2.  a  priori 
diversa  aliis  ejusdem  materiae  tr.  et 
opuaculia  conatans,  ib.  1674  v.  2  in 
12;  Fr.  Florentii  (cf.  III8,  1160) 
opera  canonica  et  juridica;  accedunt 
Nic.  Januarii  tr.  de  officio  archidia- 
coni  et  Jo.  T  o  u  r  n  e  t  de  absolutione  ad 
cauteiam,  ib.  167"9  v.  2  in  4;  institu- 
tiones  juris  canonici  a  J.  P.  Lance- 
lotto  Perusino  conscriptae;  adjectae 
sunt  notae  uberes,  ib.  1 670 ;  1 685  v.  2 
in  12.  Id  in  primia  Doujatiua  egit,  ut 
in  notia  synodi  tridentinae  sanctiones 
auis  locia  insereret,  rerum  dein  eccle- 
siasticarum  origines  indicaret  ac  deni- 
que  ecclesiae  gallicanae  instituta  pecu- 
liaria  suppleret.  Curae  etiam  ipsi  fuit, 
loca  juris  canonici,  ez  quibus  ceu  fon- 
tibus  scriptum  suum  bausit  Lancelot- 
tus,  in  margine  ubivis  allegata,  cum 
mendis  antea  scaterent,  suae  integritati 
restituere.  Appendicis  tandem  loco  di- 
versa  subjunxit,  quae  ad  commodius 
addiscendum  jus  canonicum  facere  po- 
terant:  nimirum  brevem  ejus  juris  hi- 
storiam,  rubricas  decretalium,  adjuncta 


'  )  Cf.  acta  erudit.  lips.  1685  p.  469. 


per  modnm  tabellae  aequentium  coUeo- 
tionum  concordia ;  porro  notarum  et 
abbreviationum  utriusque  juris  ezpli- 
cationem,  regulaa  juris  ez  VI.  Decre- 
talium:  seriem,  aetatem  pontificum  ro- 
manorum  necnon  conciliorum  omnium ; 
indicem  patrum  graecorum  et  latino- 
rum  chronologicum  ac  tandem  regulaa 

eo  tempore  hic  liber  studioaae  juven- 
tuti  admodum  raerit  accommodatus. 
Pars  altera  complectitur  indicem  episco- 
patunm,  abbatiarumetc.,  quae  dein  pro- 
diit  seorsim  inscripta :  La  Clsfdu  grand 
pouilU  de  Francs  Parisiia  1671  in  12. 
(ef.  supra  pag.502).  Martini  bracaren- 
sis  ep.  colUctio  canonum  orumtalium 
eruditissime  iUuatrata  (in  miothsca 
juris  canonici  veteris  Voelli  et  Ju- 
stelli,  de  qna  cf.  supra  p.  251).  De 
eucharistia,  pace  spirituali  sanctisqus 
nuptiis  christionorum,  1660-  Ceterum 
Doujat  vir  erat  non  juris  solum  conaul- 
tissimus  atque  eruditus,  sed  insigni 
modestia,  animi  candore  et  abstinentia 
laudabUis,  callebatque  praeter  linguaa 
latinam,  graecam  et  hebraicam,  etiam 
anglicam,  hispanam,  italicam  et  tur- 
cicam. 

248.  Quaestiones  apecialea  e  jure 
canonico  tractarnnt  in  OaUia  praeter 
Claudium  Horry  protonotarium  apo- 
stolicum,  cujus  ezstant  Traiti  de  la  ju- 
risdiction  eccUsiastiques,  1 673 1  2  in  4 ; 
de  la  Compitence  des  Jurisdictions  ec- 
cltaiastiques,  Pariaiia  1703  t.  2  in  4. 
et  aJia  l)  —  Petrum  Biarnoy  de  Mer- 
v  i  1 1  e ,  advocatum  parlamenti  rotoma- 
gemns  —  Franc.  Perard'Castel  Nor- 
mannu8  (t  1 687),  qui  erudite  scripsit1) : 
Queslions  notablss  sur  Iss  mati&res  bi- 
rUficialss,  Pariaiis  1689  v.  2  in  f.;  Ee- 
marques  sur  les  Dtfinitions  du  droitca- 
nonique,  ib.  1700  in  f.  (cum  annota- 
tionibus  Du  Noyer);  Regles  ds  la 


>)  Cf.  Adelung  II,  2151. 
»)  Cf.  Journal  dea  Sav.  LXI,  113;  Fel- 
ler  VI,  459. 


Digitized  by  Google 


587 


1681-1700.  Jub 


588 


CaneeUerie  romaine,  1685  in  f.  — 
Franciscus  P  i  n  8 1  o  n  bituricensis  ad- 
vocatus  (n.  5.  Aug.  1612;  t  10.  Oct. 
1691),  oraculi  instar  in  materia  bene- 
ficiaria  suo  tempore  babitus  l),  cujus 
praecipua  opera  sunt :  Antonii  B  e  n  g  e  i 
(Bengy,  Biturici)  in  alma  Biturigum 
academia  antecessoris  (t  1616)  et  Fr. 
P  i  n  s  s  o  n  i  i  parisiensis  advocati  ejus- 
dem  ex  filia  nepotis  tr.  de  beneficiia  ec- 
clesiasticis  ex  definitione  desumptus  ad 
usum  fori  gallici  et  libertatum  ecclesiae 
gallicanae  accommodatus,  Parisiis  1654 
in  f.,  eruditus,  non  satis  methodicus ; 
s.  Ludoviei  Franciae  regis  pragmatica 
mnctio  et  in  eam  historica  praefatio 
et  commentarius,  ib.  1663  in  4 ;  Ca~ 
roli  VII.  Francorum  regis  pragmatica 
sanctio  cum  glosais  D.  Cosmae  Guy- 
mier  Parisini,  supremae  Galliarum 
curiae  senatoris  et  inquisitionum  prae- 
sidis,  et  additionibus  Philippi  Probi 
(Prudhomrae)  Biturici  ad  pragmaticae 
sanctionis  et  concordatorum  dissidia 
componenda:  accedunt  historia  originis 
pragmaticae  sanctionis  et  concordato- 
rum  Bononiae  initorum  inter  Leonem 
X.  et  regem  Franciscum  I.  a.  1516 
et  annotationes  marginales  et  veterum 
in8trumentorum  supplementa,  ib.  1 666 
in  f. ;  Manuale  juris  pontificii,  caesarei 
et  gallici  compactum  ex  annotationibus 
M  o  1  i  n  a  e  i  ad  jus  pontificium  sive  ca- 
nonicum,  adversariis  Gabrielis  du  P  i- 
neau  senatoris  andegavensis  ad  moli- 
naeanas  annotationes  animadversioni- 
busque ejusdem  Pinssonii  ad  utrum- 
que,  in  quibus  jus  quotidianum  et  fo- 
rense  exhibetur  ex  libertatum  ecclesiae 
gailicanae  uberiori  penu,  constitutio- 
num  regiarum  tum  antiquiorum ,  tum 
recentiorum  inexhausto  fonte  et  supe- 
riorum  Galliae  tribunalium  decretorio 
stilo,  in  t.  4.  operum  M  o  1  i  n  a  e  i ,  quo- 
rum  editionem  ipse  ex  parte  curavit, 


et  seorsim  ib.  1681 ;  dissertation  histo- 
rique  de  la  Rigale  pour  savoir  si  elle 
peut  et  doit  6tre  etendue  sur  les  Ab- 
bayes,  ib.  1676  in  f. ;  Traite"  singulier 
des  Rigales l)  ou  des  droits  du  Roi  sur 
les  bendfices  ecclesiastiques ,  ib.  1688 
t.  2  in  4;  1740,  ,Ouvrage  rempli,  in- 
quit  Feller,  ,de  savantes  recherches 
et  enrichi  d'un  grand  nombre  d'Actes 
originaux  qui  sont  d'une  grande  uti- 
lit6  pour  1'etude  dudroit.c  Etiamacta 
erud.  lips.  suppl.  I,  569 — 574  scri- 
bunt :  >  Opus  hoc  viri  ut  satis  apparet, 
juris  canonici  et  civilis  peritissimi  et 
in  foro  diu  exercitati  .  .  .  inter  ea  re- 
ferri  debet,  quae  cum  thesauris  sive 


')  Cf.  Feller  VII,  9;  Niceron  XXII, 
19-24 :  Biogr.  univ.  XXXIV,  479 ;  Rote 
mund  VI,  240 ;  Doujat  praenot.  cano 
6.  c.  9. 


')  De  hac  materia  scripserunt  etiam 
Franciscus  (Roland)  de  la  Mothe-Le- 
V  a  y  e  r  de  Boutigny  (t  1685),  »ed  non  be- 
ne ;  nimium  enim  relaxnt  regiam  in  res 
ecclesiaaticas  auctoritatem :  unde  suia 
scriptis  haud  parum  nocuit.  Cf.  Feller 
VI,  176;  Schulte  III,  616.  —  Caapar  Au- 
d  o  u  1  Provincialis,  parlamenti  pariiiensiB 
advocatus  (t  1691),  cujus  eat  Traite  de  Vo- 
rujme  de  la  rigale  et  dea  causes  de  son  6ta- 
blissement,  Pariaiis  1708  in  4 ,  in  quo  jus 
regaliae  regiamque  auctoritatem  in  nego- 
tia  ecclesiastica  nimiu  m  extendit,  et  can.  22 
dist.  LXIII  genuinitatem  tuetur  adveraus 
Baronium,  Bellarroinum  aliosque  scripto- 
res:  quare  Iiber  proscriptus  fuit  Brevi 
Clementis  XI.  d.  18.  Jan.  1710.  Cf.  Feller 
I,  316 ;  Reusch  Index  563.  —  Auctorita- 
tem  regiam  in  negotiis  ccclesiasticiB  pari- 
ter  nimium  eztendit  Ismael  Boulliau 
(Bouilliaud,  Bullialdus),  qui  juvenis  21  a. 
ad  Ecclesiam  catholicam  rediit.  Longaa 
instituit  peregrinationes,  cum  viris  doctis 
conversatuB  eat,  magnum  eruditionis  sibi 
comparavit  thesaurum.  Insignis  in  primis 
erat  mathematicus  etastronomus,  qui  uti- 
nam  theologum  non  egisset:  quae  enim 
hac  in  materia  scripsit,  probari  nequeunt. 
Edidit  graece  et  latine  cum  notia  Mich. 
Ducae  historiam  byzantinam  (1342—1462), 
Pariaiis  1649  in  f. ;  Diatribam  de  t.  Be- 
nigno,  1657  etc.  (t  25.  Nov.  1694).  Cf.  Rftss 
V,  238;  Schanx  KL.  II»,  1155.  —  Qua  oc- 
casione  mentio  fieri  potest  Petri  Walsh 
( Yalesius)  0.  8.  Fr.  str.  Obs.,  qui  in  quae- 
Due_  de  juramento  fidelitatis  regi  An- 
\i  e  i>t"ae-jtando  minus  bene  se  geasit ;  sed 
tem  (1688)  scripta  sua  sedis  apo- 
stolic  ..«judicio  subjecit  quaeque  minus 
proba  antur,  retracta vit.  Cf.Reusch  II, 336. 


Digitized  by  Google 


589 


Borjon,  Dnpt,  Alteserra. 


pretiosarum  et  rararum  rerum  apothe- 
cis  comparari  solent.  Congessit  enim 
anctor  multo  labore  magnum  consti- 
tntionum  et  diplomatum  pontificiorum 
et  regiorum,  tum  monumentorum  acto- 
rumque  aliorum  in  tribunalibus  regiis 
numerum,  quibus  tractatus  suos  con- 
firmavit ;  additis  etiam  insignibus  an- 
notationibus  ad  intellectum  et  applica- 
tionem  documentorum  quae  produxit, 
apprime  utilibus.  Stilo  quoque  utitur 
plauo  et  gravi  .  .  .  Qaapropter  volumi- 
na  haec  tot  singulares  parumque  hucus- 
que  cognitas  res  exhibentia  in  magno 
pretio  haberi  et  in  bibliothecis  illustri- 
oribus  reponi  merentur.*  Notes  som- 
tnaires  sur  les  Indults  accordea  au  roi 
et  a  d'  autres  par  Alexandre  VII.  et  Cle- 
ment  IX.  avcc  une  preface  historique 
et  des  notes,  ib.  1673  i  2  in  12 ;  scri- 
psit  etiam  annotationes  »d  opus  du 
B  o  i  s  Maximes  du  droit  canonique,  ib. 
1678;  1684  t.  2  in  12.  —  Carolus 
Emmanuel  B  o  r  j  o  n  l)  advocatus  (t  4. 
Maj.  1691),  qui  ad  synopsim  redegit 
t  6  actorum  cleri  gallicani,  quae  col- 
legerat  Joan.  leGentil  (1675)  edi- 
ditque  epitomen  hoc  titulo  inscriptam  : 
Abrigi  des  actes  titres  et  mimoires  con- 
cemant  les  affaires  du  clergi  de  France 
et  tout  ce  qui  s'  est  fait  contra  les  he- 
retiques  depuis  le  regne  de  8.  Louis. 
Parisiis  1680;  1696  in4.  CompUation 
du  droit  romain,  du  droit  frangais  et 
du  droit  canon.  In  t.  1.  agit  des  digni- 
t£s  ecclesiastiques,  oii  il  est  traite  du 
pape,  des  patriarches,  des  cardinaux; 
t,  2.  des  offices  ecclesiastiques,  oii  il 
est  traite  des  16gats,  vicelegats  et  des 
nonces ;  t  3.  des  matieres  ecctesiasti- 
ques,  oii  il  est  traite  de  Tinstitution 
des  droits,  des  biens,  des  privileges;  t. 
4.  des  raatieres  beneficiales,  ou  il  est 
traite  des  ben6fices,  de  la  nomination, 
de  1' institution,  Parisiis  1678  in  12., 
probibitum  24.  Apr.  1690;  30.  Apr. 
1697- —  Laurentius  Dript  0.  S.  Ben. 


n  Cf.  Biogr.  univ.  LLX,  20;  Schulte 
III.  623. 


Venlonae  n.  1633,  in  suaabbatia  glad- 
bacensi  et  Corbejae  theologiam  docuit 
et  ab  episcopo  paderbornensi  adscitus 
est  in  vicarium  generalem  (f  27-  Apr. 
1686).  Keliquit  praeter  alia  speculum 
arckidiaconale  sive  praxis  officii  et  visi- 
tationis  archidiaconalis  in  gratiam  vi- 
cariorum  generalium,  archidinconorum 
aliorumque  visitatorum  synodalium  et 
curam  animarum  habentium,  Neuhusii 
1676;  Stoteram  et  examen  1.  cui  titu- 
lus  Monita  salutaria  b.  V.  ad  suos  cul- 
tores  indiscretos  (cf.  supra  p.  51),  Co- 
loniae  1675  in  8. 

249.  De  duobus  tamen  accuratius 
est  agendum,  quorum  prior  Ant.  Dadi- 
nus  Alteserra  (Ant.  de  Hautesere 
Custellarius  de  Salvaison)  Cadurci  no- 
bili  genere  natus  jurUprudentiam  in 
academia  tolosana  docuit.  Scriptis  suis 
de  utraque  jurisprudentia  deque  histo- 
ria  gallica  revera  optime  est  meritus 
(t  1682  a.  .aetatis  80).  Quae  ad  no- 
strum  institutum  spectant,  in  primia 
haec  sunt  ')  :  Ecclesiasticae  jurisdictio- 
nis  vindiciae  adversus  Caroli  Fevreti 
(t  1661)  et  aliorum  tr.  de  abusu,  Pa- 
riiiis  1703  in4;  1707;  1713;  quas 
8cripsit  hortante  clero  gailicano  2),  li- 
ber  magna  refertus  eruditione,  qui  ta- 
men  gallicanis  non  omnino  arrisit.  Dis- 
sertationum  juris  canonici  U.  4,  quo- 
rum  duo  priores  de  adjutoribus  epi- 
scoporum  agunt,  duo  posteriores  de  sa- 
cris  censibus,  1653  in  4;  earundem  I. 
5.  et  6.  de  parochiis  deque  officio  et 
potestate  parochi,  1654  in  4  ;  de  fictio- 
nibus  juris  tr.  V,  Parisiis  1659  ;  tr.  VI. 
etVII.ib.  1679;  omnes  VII  Halae  1769; 
Innocentius  III.  P.  M.  seu  coratuenta- 


')  Cf.  Feller  IV,  372,  qui  de  eo  scribit: 
„Ptu  d'honimets  ont  poss^de  le  droit  ca- 
non,  la  discipline  de  1'  Kclise  et  les  liber- 
t6a  gallicanes  plus  a  fond  que  lui.  et  ont 
enseigne^  avec  autant  de  methode."  Bio- 
gr.  univ.  XIX,  498. 

>)  Cf.  acta  erud.lips.  1703  p.  521—525; 
MSru.  dc  Trevoux  1703  t.  1,  p.  270 ;  J.  des 
Savnns  XXXI,  321-337. 


Digitized  b 


591 


1681—1700.  Jus  canonicum.  Alteserra,  Gerbais, 


592 


riua  perpetuus  (eruditissimus)  in  sin- 
gulaa  decretales  hujus  pontificis,  Lu- 
tetiae  1666  in  f.;  in  U.  CUmentinarum 
commentarii  (succincti  et  perspicui),  ib. 
1680  in  4 ;  Halae  1782;  Asceticon  sive 
originum  rei  monasticae  11.  10,  1674 
in  4;  recensuit  C.  F.  Gluck,  Halae 
1782  in8;  notae  et observationes  in  10 
IL  historiae  Francorum Gregorii Tur. 
et  supplementum  Fredegarii,  To- 
losae  1679  in  4;  eruditissimae  anno- 
tationes  in  Anastasium  de  vitis  rom,  pon- 
tificum,  Parisiis  1680  in  4;  notae  et 
observationes  in  12  U.  epist.  s.  Oregorii 
M.,  quae  reconditam  in  auctore  juris 
utriusque  peritiam  arguunt l),  Tolosae 
1669  in  4;  Opera  omnia  prodierunt 
onra  et  studio  Mich.  Marotta  Neapoli 
1777—1780  v.  11  in  t  16  in  4.  — 
Alter  est  Joannes  Gerbais  in  oppido 
Bupois  clioecesis  rhemensis  n.  1629, 
doctor  sorbonicus(l  66 1),  et  regius  pro- 
fessor  eloquentiae  (1662),  etiam  uni- 
Tersitatis  rector  (t  14.  Apr.  1699),  fer- 
▼idus  gallicanus,  qui  selectus  fuit  a 
Galliae  clero  ad  colligendas  typisque 
▼ulgandas  cleri  gaUicani  ordinationes 
circa  regulares  conditas  primum  in  co- 
mitiis  generalibus  a.  1625,  renovatas 
et  promulgatas  in  comitiis  a.  1645 
(cum  commentario  antea  inedito  Fr. 
Hallier),  Parisiis  1665  in  4.  Hinc 
annuo  stipendio  auctusplura  aliacom- 
posuit  opera  *).  Ab  ejusdem  cleri  anti- 

>)  Hae  notae  et  Asceticon  ab  aliia  (cf. 
Bchulte  111,  603)  tribuuntur  ejus  fratri 
juniori  Flavio  Franciaco  Alteserra  pro- 
fessori  juris  Pictavii  et  quaesitori  gene- 
rali  causarum  criminalium  (t  1670),  cujus 
rant  Notae  et  onimadvereumes  ad  indiculos 
ecclesiasticorum  canonum  Fulg.  Ferrandi 
et  Cresconii  Afri,  Augustoriti  Pictonum 
1630  in4;  in  Meermanni  thes.  1, 133—238, 
ubi  et  notae  Fr.  Chif  fleti  S.  J.  additae. 
sunt;  Ezercitatio  ad  tit.  decr.  Gregorii  IX. 
de  aetate,  quaiitate  et  ordine  praeficiendo- 
rawi,  Parisiis  1635  in  4 ;  et  in  Meermanni 
the*.  noci  VII,  825—38.  Cf.  de  utroque 
Adelung  I,  853  s. ;  Laurin  KL.  1>,  638. 

»)  Cf  plura  de  ipso  apud  Niceron  XIV, 
130  ss. ;  Biogr.  univ.  XVII,  177  m. ;  Feller 
IV,  150;  Dupin  XVIII,  201—207:  Feret 
IV,  362-6H. 


stitibus  id  etiam  negotii  ei  datum  est, 
ut  tr.  de  causis  majoribus,  quas  vo- 
cant,  conscriberet,  et  in  primis,  quid 
juris  apud  Gallos  in  hac  controveraia 
obtinere  debeat,  explicaret.  Quare  per 
integrum  quinquennium  ez  monumen- 
tis  ecclesiasticis  collegit  et  collecta  in 
ordinem  redegit,  quae  ad  hoc  argumen- 
tum  facere  visa  sunt,  ac  tandem  a.  1 670 
opua  illud  gallicanis  antistitibus  ad  ge- 
nernlia  comitia  Lutetiae  congregatis, 
obtulit  Oblatam  diss.  Fr.  Harlaeus  ro- 
tomagensis  tum  episcopus  legit  ceteris- 
que  episcopis  commendavit,  qui  tamen 
Gerbasii  tractatum  interim  non  eden- 
dum,  sed  in  tabulariis  cleri  gallicani 
reponendum  censuerunt.  Auctor  vero 
regem  adiit,  cujus  diplomate  munitus 
opus  in  publicam  lucem  Parisiis  1679 
emisit  inscripsitque :  Diss.  de  causistna- 
joribus  ad  caput  concordatorum  de  cau- 
sis,  cum  appendice  quatuor  monumen- 
torum,  quibus  ecclesiae  gallicanae  li- 
bertas  in  retinenda  antiqua  episcopa- 
lium  judiciorum  forma  confirmatur.  Ea 
vero  sunt:  Epistola  Caroli  Calvi  ad  Ha- 
xlrianum  pont.  de  causa  Hincmari  lau- 
dunensis;  2.re3criptum  concilii  dozia- 
censis  de  eodem  negotio ;  3.  ep.  Caroli 
Calvi  ad  Joannem  VIII.  de  judiciis  ac 
appellationibus  episcoporum,  et  4.  apo- 
logia  concilii  remensis  a  Gerberto  con- 
scripta  l).  Sed  ea  diss.  damnata  fuit  ab 
Innocentio  XI.  brevi  18.  Dec.  1680 
tamquam  continens  schismaticam ,  de 
haeresi  suspectam  atque  sedi  apostoli- 
cae  injuriosam  doctrinam.  Hinc  auctor 
jussu  cleri  galiicani  quaedam  immutare 
debuit;  atque  ita  immutata  prodiit 
Lugduni  1685;  Parisiis  1691  in  4. 
TraiU  pacifique  du  pouvoir  de  V  Eglise 
et  des  princes  sur  les  empichemens  du 
mariage  avec  la  pratique  des  empftche- 
mens,  qui  subsistent  aujourdhui,  Pa- 
risiis  1690  in  4.,  1696,  in  quo  medi- 
am  inire  tentat  viam  inter  Launojum 
et  Galesium  (cf.  supra  p.  223)  tam  Ec- 
clesiae  quam  principibus  vindicans  jus 


«)  Cf.  A.  E.  L.  Supplem.  1,  57—61. 


Digitized  by  Google 


593 

statuendi  impedimenta  dirimentia  *). 
TraiU  du  celibre  Panortne  touchant  le 
concile  de  Basle  mis  en  francus ,  ib. 
1697  in  quo  tuetur  concilium  esse  su- 
per  pontificem,  proh.  ab.  inquisitione 
10.  Julii  1697. 

250.  E  belgi»  Joannes  Ansillon 
parocbus  leodiensis  disseruit  de  simonia 
et  munerum  ac  retributionum  gratifi- 
catione  in  re  beneficiaria,  Leodii  1677 
in  8.,  ubi  etiam  agitur  de  honestate  cle- 
ricorum. —  In  Hispania  8)  Didacus  de 
la  Fuente  (a  Fonte)  Hurtado  S.  J. 
Toletanns,  philosophiae  et  diu  Salman- 
ticae  theologiae  professor  (n.  1615; 
t  30.  Apr.  1 688),  disseruit  de  potestate 
episcopi  circa  excommunicationem  cano- 
nicorum  absque  adjunctis  et  effectibus 
appellationis  in  foro  interno,  Caesar- 
augustae  1654  in  f.;  de  solemnitatibus 
juris  requisitis  ad  alienationem  rei  ec- 
desiasticae  litigiosae  non  possessae,  Ma- 
triti  1672  in  f. ;  an  in  tractationibus 
litium  locum  habeat  laesio  enormis  vel 
enormissima,  ib.  1672;  Theologia  re- 
formata,  qua  plures  enodantur  morales 
difficultates  ex  mente  SS.  D.  N.  Inno- 
centii  Papae  XI.,  Hispali  1689  in  t, 
(Venetiis)  1701  in  4.  Plures  in  ea  re- 
periuntur  diss.  egregriae.  —  Ex  ltalis 
meutione  digni  sunt  Jo.  Bapt.  Spada 
cardinalis,  insignis  plane  jurisconsul- 
tus  (t  5.  Febr.  1683),  qui  legales  re- 
sponsiones  plurimas  edidisse  legitur. 
—  Vincentius  di  J  u  1 1  i  ob  1.  de  dispen- 
sationibus  matrimonialibus,  Lucae  1691; 
1776;  Venetiis  1739  in  f.,  opus  utile 
et  eruditum  —  Christophorus  B  r  a  v  i 
Bei'gomas  (t  1690)  —  Jo.  Franciscus 
de  Leonis  0.  Cap.  a  Carpo,  juris  ca- 

•)  Cf.  A.  E.  L.  Suppl.  1.  625-634;  J. 
dea  Sav.  XIX,  89-97 ;  24,  384—390. 

»)  Aeg.  de  Castejon  Agredae  in  Ca- 
stilia  natua,  ord.  alcantarensis  eques,  con- 
ailii  castiliensis  merabrum  collegit  Alpha- 
bftum  juridicum,  canonicum,  civile,  theo- 
ricum,  practicum,  morale  atque  politicum 
cum  allegationibus  in  singulis  materiis 
clasrioorum  doctorum,  Matriti  1678  t.  2 
in  f.  ;  Lugduni  1683;  1720. 


594 

nonici  professor,  qui  collegit  flores  de- 
cretalium  regularium,  seu  brevem  com- 
pilationem  eorum  omnium ,  quae  quo- 
quomodo  ex  libris  decretalium  ad  sta- 
tum  regularem  deduci  possunt,  Man- 
tuae  1699  in  f. ;  enucleatio  totius  theo- 
logiae  ex  fundamentis  s.  Bonaventurae, 
8.  Thomae  et  Joan.  Scoti,  Venetiis 
1685.  Ipsius  quoque  esse  videtur: 
Thesaurus  fori  ecclesiastici  continens 
divitias  totius  juris  canonici,  Coloniae 
1682  in  4.—  Vincentius  aCastro- 
franco  0.  Min.,  ante  Sanctes  Taccini 
nuncupatus,  lector  s.  Scripturae  in  ca- 
thedrali  cenetensi  (t  20.  Jan.  1698), 
evulgavit  declarationem  regularum  ju- 
ris  canonici  in  Sexto  utrique  foro  in- 
servientem  et  pro  resolutione  multo- 
rum  casuum  conscientiae  accommoda- 
tam,  Coloniae  1 693  in  1 2.  -  Franciscus 
A  lbizzi  (Albici)  Caesenas  '),  n.  3.0ct. 
1593,  propter  eruditionem  et  pruden- 
tiam  insignem  et  post  laudabiliter  obi- 
ta  munera  perhonorifica  ab  Innocen- 
tio  X.  cardinalis  (1654)  creatus  (t  5. 
Oct.  1684).  Ipse  dicitur  elaborasse 
bullam,  qua  Janseniipropositiones  dam- 
natae  fuere.  Docta  reliquit  opera :  De 
inconstantia  in  jure  admittenda  ve\  non, 
Amstelodami  1683  in  f. ;  de  inconstan- 
tia  in  judiciis  tr.;  in  quo  agitur,  quando 
judicibus  liceat  inconstantibus  esse  in 
judiciis  proferendis;  additis  s.  Botae 
romanae  decisionibus,  Romae  1698  in 
f.;  de  jurisdictione,  quam  habent  S.  R. 
E.  cardinales  in  ecclesiis  suorum  titu- 
lorum,  ib.  1668  in  4.  In  re  morali  di- 
citur  probabilista  gravis.  —  Salvator 
Marchesi*)  cler.  reg.  theat.,  J\fes?a- 
nensis  (t  1688;  secundum  Mongitore 
1689)  —  Hieronimus  R  o  c  c  a  8)  Catacii 
in  Calabria  natus,  Aenariae  (Ischia) 
episcopus  (t  1691),  cujus  disputationes 
juris  selectae  cum  decisionibus  super 
eis  prolatis  exstant  Neapoli  1686  in  f.; 


«)  Cf.  Ejrgs,  Purp.  doctae  1,  6  $  5lJ ' 
Mazzuchel:i  1,  341;  UoepferV  KL.  1,  442. 
»)  Cf.  Vezzosi  II,  36  :  Mongitore  II,  206. 
»)  Cf.  Ughelli  Italia  Bacra  VI,  237. 


Ansillon,  de  la  Fuente,  Justi,  de  Leonis,  Albizzi  etc. 


Digitized  by  Google 


595 


1681—1700.  Jus  cauonicum.  Roaa,  Gletle,  Kolb  etc. 


596 


Genevae  1697.  —  Andreas  Be rto ni 
Ferrariensis,  canonicus  theologus  et 
protonotarius  apostolicus  (n.  1621; 
t  20.  Noy.  1698),  cujus  exstat  tr.  post- 
hurous  de  negligentiis  et  omissionibus, 
Ferrariae  1704  in  f.  —  Sanctorus 
0 1  i  v  a  Catanensis,  cathedralis  ecclesiae 
canonicus,  qui  in  terrueniotu  gravi, 
quo  11.  Jan.  1693  Catana  eversa  est, 
aedium  prolapsu  oppressus  decessit x). 
—  Josephus  Pilaja  Messanensis,  ju- 
ris  utriusque  doctor  et  juris  pontificii 
in  academia  patria  professor  (t  c.  1 690), 
edidit  institutionumdecisionespontificias 
ex  corpore  juris  canonici  extractas  11.  4, 
Messanae  1664  —  1669  v.  2  in  f., 
et  Thomas  Rosa  Cavensis  a  sede 
s.  Angeli  (1662)  translatus  (1679)  ad 
episcopatum  polycastrensem  (t  7.  Oct. 
1695),  <|ui  clara  methodo  et  stilo  per- 
spicuo  tr.  composuit  de  exsecutoribus  I 
liierarum  apostolicarum  tam  gratiae 
quam  justitiae,  cui  accedunt  additiones 
ad  quaelibet  capita  seorsum  aliaa  im- 
pressa,  Romae  1676  in  f.;  Venetiis 
1697 ;  1736  in  f.:  et  tr.  de  exsecutori- 
bus  literarum  remissoralium  in  ordine 
ad  processus  pro  sanctorum  canoniza- 
tione,  una  cum  praxi,  qua  omnia  suis 
locis  apprime  accommodantur,  atque 
insuper  nonnullae  decisiones  s.  Rotae 
romanae8)  in  materia  beneficiuria  inse- 
runtur,  Venetiis  1697  in  f.  Auctor 
praecipuos  in  scribendo  duces  habuit 
Conradum  Pyrrhura3)  in  praxi  di- 


>)  Cf.  Mongitore  2,  208. 

>)  Angelus  Celsus  Romanus  nobilis, 
n.  1618  cardinalis  renunciatus  ab  Alexan- 
xlro  VII.  (1664,  t  6.  Febr.  1682),  cdidit 
quoque  decisiones  8.  Rotae  Romanae  cum 
argumentis  et  sumraariis,  Romae  1673  in 
f.  Cf.  Egga  Purp.  docta  I.  VI  n.  76.  — 
Etiam  Alex.  Benincasa,  Peruainus,  ca- 
nonicus  et  Rotae  asseasor,  rector  Sapien- 
tiae  romanae  i  t  1694)  collegit  394  Deci- 
aiones,  quas  Mich.  Augelus  frater  Romae 
e<lirlit  1714  in  f.  Cf.  Vermiglioli  1,  200. 

3)  Hic  patria  erat  Calaber,  protonota- 
rius  apo^tohcu^  et  canonicua  neapolitanus, 
cujus  opus  cit.  (doctum)  prodiit  Venetiia 
1656;  1735.  Coloniae  1672.  1716.  Scripait] 


spensationum  apost.  et  Theodoram 
Ameyden  (III3,  1164)  de  stilo  Da- 
tariae.  Quod  attinet  literis  pro  beati- 
ficandis  et  canonizandis  potissimum  86- 
cutus  est  Felicem  Cantelorum  et 
Car.  Felicem  de  Matha,  s.  Severi  an- 
tistitem  (t  1701),  qui  non  solum  de 
requisitis  ad  canonizationem  copiosis- 
sime  post  Troilum  Malvetium,  Jac.  Ca- 
stellanum,  Lucam  Ca&tellinum,  Ange- 
lum  de  Rocca,  ipsum  Canteloruin  et 
Fortunatum  Scacchum  egit,  sed  et  fere 
omnia  ad  securam  hac  in  re  praxim  di- 
ligentissime  annotavit l)  in  tr.  novis- 
simo  de  canonizatione  sanetorum,  Ro- 
mae  1678  in  f.  Scripsit  Rosa  *)  prae- 
terea  de  vera  residentia  episcoporum 
opus  episcopis  bene  praeesse  volenti- 
bus  necessarium,  Neapoli  1679  in  f.; 
de  recta  distributione  reddituum  benefi~ 
I  ciorum  ecclesiarum  secularium,  prae- 
sertim  episcopatuum,  ib.  1682  in  f.  — 
Ex  Oermanis 3)  huc  spectant  Joseph 
Bernardus  Gletle  iuris  civilis  Salis- 
burgi  professor  (t  26.  Jul.  1696).  — 
Franc.  Carolus  deObersulz  parochus 
abacensis  ob  thesaurum  theologicum, 
juridico-canonicum,  Viennae  1668,  qui 
complectitur  casuum  acervum.  —  Ro- 
bert  Kolb  0.  Cist.  qui  auctor  est  ope- 
ris:  Aquila  Certans  pro  immunitate  et 
exemptione  ecclesiarum,  monasterio- 
rum  et  status  ecclesiastici  a  potestate 
seculari,  Francofurti  1687  in  f.  —  E 
Poloni8  hucreferri  potest  SamuelFer- 
mankowic(t  1692),  cujus  estQuae- 


quoque  de praxi  beneficiat-io,  Neapoli  1636. 
toloniae  1679.  Obiit  1686. 

')  Cf.  Arisius  Cremona  literata  III,  35. 
Ejus  praeterea  sunt  de  consistoriahbus 
causis  cum  additione,  Neapoli  1695  in  f.; 
super  paragr.  3.  const  Nicolai  V.,  quae 
concoruatorum  Gcrmaniae  nuncupatur 
enchiridion  sive  Directoriura  in  electioni- 
bus,  postulationibus  ac  coad^utoriis  nte 
et  methodice  procedendi,  Hildesii  1693 
in  4. 

')  Cf.  Ughelh  VI,  835;  VII,  568;  Mich. 
a  s.  Jos.  IV,  420. 

')  Cf.  Sattler  Collectaneen.  Bl.  zur 
Gesch.  der  Univ.  Salzburg  p.  188. 

Digitized  by  Google 


597 


Theologia  moralia.  Bonherba,  Casalichiufl,  Petrucci  etc. 


598 


Btio  iuridica  de  votestate  caDituli  sede 
cacanU,  Cracoviae  1680. 

25 1 .  Theologiam  moraUm  integram 
vel  magna  ez  parte  excolaerunt  plures, 
e  quibas  praecipai  videntar :  Ex  Ita- 
iis  l)  Raphael  Bonherba  0.  S.  Aug., 
patria  Argirensis  vel  ut  modo  vocant 
e  civitate  s.  Philippi  (t  5.  Apr.  1681), 
qui  praeter  disputationes  totius  philoso- 
phiae  per  4.  tr.  distributas,  in  quibus 
omnea  philoaophicae  inter  d.  Tbomam 
et  Scotum  controversiae  principaliter 
cum  doctrina  Aegidii  Columnae  illu- 
strantur,  Panormi  1645;  1671  in  4; 
pars.  II,  ib. ;  problemata  sacra  in  Ev. 
per  singulas  Quadragesimae  dominicas 
et  ferias  feliciter  resoluta,  Moguntiae 

1670  pp.  2  in  4.,  quae  etiam  italice 
prodierant:  composuit  viridarium  in 
plures  pp.  diviaum,  in  quibus  per  plura 
quodlibeta  florescit  theologia  moralis, 

1671  — 1674  t.  2  in  4.,  deest  p.  3.  de 
jure  et  justitia.  —  Carolus  C  a  s  a  1  i  c- 
c  h  i  u  s  8.  J.  patria  e  s.  Angelo  in  Cam- 
pania,  grassante  lue  pestifera  Keapoli 
devovit  se  ultro  infectorum  ministerio, 
unusque  ipse  remansit  e  sociis  super- 
stes  atque  universae  fere  civitati  in 
nosocomium  propemodum  redactae 
praesens  adfuit  (t  19.  Apr.  1 700).  Prae- 
ter  plura  opera  ascetica,  resolutiones 
morale8  selectorum  casuum  conscien- 
tiae,  Neapoli  1686  in  f.,  reliquit  opus 
inscriptum :  Tuta  conscientia  seu  theo- 
logia  moralis,  in  qoa  quid  possit  vel 
non  possit  fieri  tuta  conscientia  inqui- 
busdam  selectissimis  et  frequentius  ac- 
cidentibus  conscientiae  casibus  dilucide 
et  breviter  atatuitur  ac  decernitur  jux- 
ta  doctrinam  et  auctoritatem  (ut  plu- 
rimum)  primae  classis  doctorum,  nec- 
non  (ih  multis)  juxta  sanctiones  et  de- 
creta  summoruxn  pontificum  et  a.  em. 


')  Gervaiius  a  s.  Elia  0.  Carm.,  in 
aeculo  dictus  CaroluB  Benedictus  Bizozero, 
MediolaDenaia  (n.  21.  Oct.  1623;  1 17.  Jul. 
1696)  scripait  11  falso  ed  H  vero,  Bononiae 
1680;  1684— 86 1.  in  12.,  opus  philosophia 
morali  plenum. 


cardinalium  congregationis  ad  osten- 
denda  confessariis  et  poenitentibus  se- 
cura  pascua  innoxiarum  doctrinarum 
et  minime  adhuc  prohibitarum,  necnon 
ad  eos  ab  illis  praecipue  avertendos, 
quae  ultimis  hisce  temporihus  SS.  D. 
N.  Innocentius  XI.  et  Alexander  VII. 
suis  ovibus  interdixerunt,  Neapoli  1681 
in  f.,  Venetiis  1682  in  12.,  prohibita 
tamen  d.  cor.  22.  Jun.  1682.  —  Pe- 
trus  Martyr  Petrucci1)  Viterbiensis 
0.  Praed.  scripsit  lucemam  moralis 
aquinatici  aolis  illustratam.  splendori- 
bus  seu  generalia  totius  moralis  do- 
ctrinae  praecepta  juxta  mentem  ange- 
lici  Eccle8iae  doctoris  d.  Thomae  Aq., 
Komae  1698  in  4.,  quo  in  1.  probabi- 
lismum  acriter  impugnat  —  Hierony- 
mus  Franceschi  (Franciscus,  Fran- 
caeseliua)  0.  Min.  Conv.  n.  1607  Be- 
nalbii,  nobili  oppido  dioecesis  lucen- 
sis,  praeter  aHa  reliqnit  Theologiam 
moralem,  Florentiae  1677 — 80  pp.  2 
in  4.  —  Ejus  sodalis  Jacobus  Qarzi 
Ravennas,  minister  provincialis  et  defi- 
nitor  perpetuu8  (tl698),  dedit  com- 
pendium  totius  theologiae  moralis,  Ba- 
vennae  1686;  Brunae  1706. —  Bona- 
ventura  Bontempius  0.  Min.  Conv. 
(t  1700).  Umbcr,  ezcerpsit  fdsciculum 
fiorum  moralium  ex  nobili  viridario  ju- 


•)  AUub  ab  eo  eat  Petrua  Matthaeus 
Petrucci  congr.  Or.  n.  Aeai  (Jeai)  1636. 
Creatus  est  episcopus  sedis  patriae  (1681), 
imo  et  cardinalis  (1686).  Vir  erat  acceai 
admodum  deditus,  Bed  nimia  familiaritate 
cum  Molinoe  graviutn  errorum  in  re  my- 
stica  fautore  hujua  tuxit  errorea,  Molinoi 
patrociniutn  in  se  suscepit.  Sed  cauaa  mo- 
ta  in  Molinos,  et  ipse,  etsi  cardinalia,  de- 
latus  fuit.  Prop.  54  ex  ejun  acriptis  ex- 
tractae  damnatae  fuere  ut  „falsae,  male 
sonantes,  temerariae,  scandaloaae,  pericu- 
losae-  etc. ,  quaa  revocare  et  retractare 
debuit,  quod  et  praestitit  (1687),  et  octo 
ejusdem  11.  a  s.  inquisitione  5.  Febr.  1688 
prohibiti  fuere.  Remissus  cst  ad  sedem 
suam,  sed  Romam  revocatus  sedi  suae  re- 
nunciavit  (1696)  decesaitque  5.  Jul.  1701. 
Cf.  Acta  authentica  hac  de  re  apud  Hil- 
gers  Der  Index  der  verb.  Bucher  1?  reiburg 
1904  p.  563—573 ;  Morgott  KL.  IX»,  1855 
B8. ;  Reuach  II,  610  ff. 


Digitized  by  Google 


599       1681—1700.  Theol.  moraiis.  Cotonius,  Jllsung,  de  Cooq,  Taberna,  600 


ris  utriusque  praesertim  pontificii  ae- 
niorumque  doctrina  t.  1.  Bomae  1688 
in  f. ;  alter  t.  non  prodiit.  —  De  An- 
tonio  Cotonio  tertii  0. S.  Franc,  qui 
Dianae  resolutiones  morales  in  sum- 
mam  redegit,  locuti  aumus  III \  1 192. 
Magni  nomkiis  fuit  suo  tempore  tbeo- 
logus1),  qui  adhuc  clericus  philoso- 
phiam  ac  theologiam  sodales  docuit 
Romae,  metaphysicam  per  a.  1 8  in  aca- 
demia  patavina  (t  14.  Maji  1682  a.ae- 
tatis  69).  Ejus  praeterea  sunt:  Contro- 
versiarum  celebrium  ad  statum  et  nwres 
christianae  reipubliee pertinentiumW.  ]  0, 
t.  prior  5  U.  complectens  de  legibus, 
de  sacramentis  et  sacrificiis,  de  clericis, 
de  religiosis,  de  laicis,  Venetiis  in  1 661 
in  f.  Alterum  tomum  reliquit  manu- 
Bcriptum. 

252.  Germanus  fuit  Jacobus  Jll- 
sung  S.  J.  n.  Halae  in  Tiroli,  per  no- 
vennium  theologiae  moralis  professor 
in  academia  ingolstadiensi,  universita- 
tis  dilinganae  cancellarius  (t  1 9.  Sept. 
1695),  qui  edidit  opus  inscriptum: 
Arbor  scientiae  boni  et  mali  sive  theo- 
logia  practica  universa  de  bono  et  malo 
morali  in  viridario  academico  univer- 
sitatis  dilinganae  juxtadecretass.  pon- 
tificum  Alexandri  VII.,  Innocentii  XI. 
et  Alezandri  VIII.  a  prohibitarum  141 
propositionum  suis  ubique  locis  sin- 
gillatim  relatarum  noxiis  fructicibus 
putata  et  culta,  Dillingae  1693  in  f.; 
Venetiis  1700,  quo  in  opere  probabi- 
lismum  sequitur.  In  laudum  compen- 
dio,  quo  a  facultate  ingolstadiensi  theo- 
logica  exornatus  fuit,  haec  inter  alia 
legimus  2) :  »Pulchro  conjugio  religio- 
sam  simplicitatem  prudentiae  ita  so- 
ciavit,  ut  suis  ex  aequo  venerabilis  et 
carus  esset...  Dubites  tamen scholasti- 
cis  disciplinis,  an  ne  ascesi,  cujua  scien- 
tissimus  erat,  melior  fuerit.  Mortuu3 
est  tandem,  cum  non  tam  editis  in  lu- 


')  Cf.  Mongitore  1,  61 :  Sbaralea  Sup- 
plem.  ad  Script.  pag.  74. 

*)  Cf.  Metlerer,  ann.  ac.  ingolat.  III,  33. 


cem  libris,  quam  sii 
nocentia  et  eximia  vitae  sanctimonia 
nomen  suum  immortalitati  consecras- 
set,  Ingolstadii  a.  1695  d.  19.  Sept., 
dignus  non  mori,  nisi  coelo  longe  fuis- 
set  dignissimus.  *  —  In  Belgio  Theo- 
logiam  moralem  t.  5  comprehensam 
Antwerpiae  1702  reliquit  Leonardn» 
van  Roy  0.  S.  Aug.  theologiae  lector 
in  monasterio  can.  reg.  8.  Aug.  s.  Eli- 
sabethae  et  viridis  vallis  (t  7.  Oct. 
1699).  —  Florentinus  de  Cocq  Ant- 
verpiensis  0.  Praem.  (t  2.  JuL  1683) 
regens  collegii  norbertini  antwerpiensia 
compendiose  collegit  principia  theolo- 
giae  moralis  et  speculativae  ex  s.  Scri- 
ptura,  conciliis,  88.  patribus,  maxime 
8.  Augustino  et  aliis  probatis  auctori- 
bus,  Coloniae  1682  v.  3  in  8;  1689 
v.  4.  Edidit  quoque  de  jure,  justitia  et 
annexis  tr.  quatuor  theologico-canonice 
expositos,  Bruiellis  1687  in  4.,  ibi- 
dem  1708;  quo  in  opere  erudito  ge- 
neraliora  e  theologiae  et  juris  commu- 
nis  principiis  assertajuri  inBelgioser- 
vato  ac  praxi  gallicae  accommodat 
Conversio  vera  et  apostolica,  in  qua  tota 
justificationis  oeconomia  ex  admirabiii 
conversione  ap.  Pauli  exhibetur  et  ss. 
Ecclesiae  patrum  ac  doctorum  placitia 
theologice  confirmatur,  Leodii  1685 
in  12. 

253.  E  Oaliis  huc  spectant:  Joan. 
Baptista  TabernaS.J.  (Taverne)  ab 
Insulis  (Lille),  caritatis  victima ,  dum 
Duaci  lues  pestifera  grasssaretur  (n. 
1622;  t  1686),  cujus  synopsis  theolo- 
giae  practicae  complectens  et  explicans 
principia  generalia  ad  resolvendos  con- 
scientiae  casus  scitu  necessaria,  Duaci 
169S  v.  3  in  8.,  saepius  recusa  fuit 
propter  concinnam  brevitatem,  clari- 
tatem  et  soliditatem,  nonobstante  cen- 
sura  Ouidonis  de  Seves  de  Rochechou- 
art.  opiscopi  atrebatensis  (1703),  qui 
prop.  13  ea  eontentas  reprobat.  —  Lu- 


'  i  Cf.  A.  E.  L.  1688  p.  270;  BiU.  nat. 
de  Hflg.  IV,  81)0;  Coovaert«  1,  127  s. 


Digitized  by  Google 


601 


Bancel, 


Abelly 


602 


dovicus  Bancel  0.  Praed.  Valentinus, 
qui  inter  suos  sodalea  sic  eminuit,  ut 
studiorum  cursu  peracto  mox  ad  philo- 
sophiam  nondum  sacerdos,  tum  et  aeta- 
tis  a.  24.  ad  theologiam  profitendam 
Avenione  fuerit  admotus.  Vir  fuit  in- 
genio  acri,  memoria  facillima,  qui  lec- 
tiones  suas  nunquam  ez  scripto  sed  in- 
genio  tenus  et  ore  dictavit,  in  theolo- 
gia  morali  auctor  est  gravia  et  proba- 
biiiata  (t  22.  Dec.  1685).  Edidit  bre- 
vem  univeraae  theologiae  tam  moralis 
quam  scholasticac  cursum  jnxta  incon- 
cussa  tutissimaque  doctoris  angelici  d. 
Thomae  dogmata,  Avenione  1684  — 
1692  t.  7  in  12.  Dum  ederetur  t.  3. 
mortuus  est  auctor,  hinc  ez  ejus  scri- 
ptis  editionem  absolvit  Jos.  Patin, 
qui  quasdam  Bancelli  opiniones  a  com- 
muni  thomi8tarum  sententia  receden- 
tes  ezcusare  et  emollire  conatur,  vel 
resecavit,  ut  ez.  gr.  hanc,  quae  in  ejus 
schedis  reperiebatur:  >Conclusio.  Pro- 
babile  est,  quod  parvuli,  qui  baptizari 
non  possunt,  salvantur  in  fide  paren- 
tum,  ita  ut  in  supplementum  baptismi 
fluminis  prosit  eis  baptismus  flaminis. 
Item  est  communis  opinio  doctorum, 
parvulos,  qui  non  poterant  circumcidi, 
fuisse  salvatos  in  fide  parentum ,  non 
ezcludendo  etiam  eos,  qui  in  utero  ma- 
terno  moriebantur :  et  idem  etiam  nunc 
dicendum  est  de  omnibus  parvulis  sive 
jam  natis  sive  nondum  natis,  quod 
nempe  si  antequam  moriantur,  bapti- 
zari  non  possunt,  non  sunt  tamen  sine 
remedio  salutis,  quia  salvari  possunt 
in  fide  parentum. l) «  Moralis  d.  Tho- 
mae  . . .  ez  omnibus  ipsius  operibus  ita 
exacte  deprompta,  ut  censeri  posait 
opus  novum  ...  in  eo  nedum  casus 
conscientiae  resolvuntur,  sed  omnia 
etiam,  quae  ad  mores  spectant,  mirum 
in  modum  ezplicantur:  adjecta  sunt 
variis  in  locia  decreta  ss.  pontificum, 
quibus  juzta  doctrinam  8.  doctoris  plu- 
res  opiniones  morales  damnatae  fue- 
runt:  accedit  quoque  opusculum  de 


>)  Cf.  Echard  2,  706. 


castitate  etc,  Avenione  1677  t.  2  in  4. 
Inchoaverat  Franc.  Ghetius  (cf.  III8, 
889)  lezicon  alphabeticum:  illud  re- 
tractavit  auzitque  Bancel;  saepius 
dein  prodiit  ut  Venetiis  1723:  1757; 
1780. 

253  a.  Multum  innotuit1)  Ludovicus 
Abelly  n.  1604,  vicarius  generalis 
bajonensis,  parochus  parisiensis,  de- 
mum  episcopus  Segodunensis  (Rodei). 
Verum  viz  triennio  expleto  munere 
pastorali  se  abdizit  (1666)  seque  ab- 
didit  Parisiis  in  domum  8.  Lazari  tam- 
quam  in  solitudinem".  Vir  erat  piissi- 
mus,  ut  opera  ejus  ascetica  tcstantur, 
acer  Jansenianorum,  Sancyrani  in  pri- 
mis,  adversarius,  contra  quos  tuetur  s. 
Vincentium  a  Paulo  in  vita  ipsius 
magna  unctione  (gallice)  conscripta, 
Parisiis  1664  (t  4.  Oct.  1691).  Haec 
potiora  opera:  medulla  theologica  ez 
sacris  Scripturis,  conciliorum  pontifi- 
cumque  et  ss.  patrum  ac  doctorum  pla- 
citia  expressa,  Parisiis  1651 ;  1687  v. 
2  in  12.,  et  saepius  etiam  alibi;  Au- 
gustae  1754;  Venetiis  1757  curaJ.  B. 
Faure;  Ratisbonae  1839  in  8.;  quae 
se  simplicitate  etcandore,  soliditateet 
utilitate  comntendat.  Secundum  8.  A 1- 
phonsum  in  re  morali  est  Abelly 
auctor  gravis  et  probabilista,  imo  clas- 
sicus.  Difense  de  la  Hierarchie  de  l'E- 


*)  Michael  Bourdaille  doctor  sor- 
bonicus,  vicarius  generalis  et  canonicus 
rupellensis  (f  26.  Martii  1694)  composuit 
1.  lnscriptum  :  Thiologie  morale  de  S.  Au- 
gustin:  oii  le  precepte  de  1'  amour  de  Dieu 
est  trait6  a  fond  et  les  autres  maximes  de 
1'Evangile  se  trouvent  expliquees  et  dg- 
monstr&es,  Parisiis  1686  in  12.,  opus  certe 
non  lomraendandum  (cf.  Dictionnaire 
des  livres  jansSnistes  4,  92—99).  Clerus 
gallicanus  in  suis  comitiis  a.  1700  duas 
ex  ilia  proscripsit  propositiones.  Aliud 
ejuedem  opus  est :  Theologie  morale  de  VE- 
vangile,  couiprise  dans  les  huit  beatitudes 
et  duns  les  commandements  d"  aimer  Dieu 
et  le  prochain,  Parisiis  1691  in  12.  Egus 
praeter  alia  sunt :  De  la  part  que  Dieu  a 
dane  la  conduite  dee  hommee  in  t.  2.  operia 
N  i  c  o  1  i  i  Trait^  de  la  gracc  g^n^rale.  Ex- 
plication  du  cantique  des  cantiques,  Paris 
1689.  Cf.  Feret  IV,  423—49. 


Digitized  by  Google 


603 


1681 — 17CK).  Theol.  moralis.  Abelly,  Merbea,  Perreyra, 


604 


glise  et  de  V  Autorite  legitime  de  N.  S. 
le  Pape  et  de9  Eveques  contre  la 
doctrine  pernicieuse  d'  un  libelle  ano- 
nyme  .  .  .  avec  quelques  reflexions  sur 
la  r^lation  dea  Deliberations  de  la  der- 
niere  Assemblee  gen.  du  Clerg6  de 
France  touchant  la  Constitution  de  N. 
S.  le  Pape  Innocent  X.,  Parisiis  1659 
in  4.  Episcopalis  soUicitudinis  enchiri- 
dion  ex  plurimorum  Ecclesiae  catholi- 
cae  autistitum  .  .  .  praesertim  d.  Car. 
Borromaei  .  .  .  praxi  accurate  collec- 
tum  .  .  .  cum  appendice  de  iis,  quae 
ad  Vicarii  generahs  et  Officialis  munus 
pertinent,  1668  in  4;  De  Vobiissance 
et  soumiision  due  au  Pape  en  ce  qui 
regarde  les  choses  de  la  Foi,  ib.  sine 
anno  cura  ab.  Chermel;  Bruxellis 
1732  in  12;  Traiti  des  Herisies  con- 
tenant  le3  Causes  des  Heresies,  les 
moeurs  et  artifices  des  anciens  He>eti- 
ques  etc.  avec  les  antidotes  et  remedes, 
que  T  Eglise  a  employez  contre  la  con- 
tagion  de  1'Heresie,  ensemble  le  de- 
nombrement  des  He>6sies  jusqu' au 
Siecle  present,  Parisiis  1661  in  4.  En- 
chiridion  sollicitudinis  sacerdotalis,  Pa- 
risiis  1669;  Vesontione  1837.  Adver- 
sus  famoaum  libellum  Monita  salutaria 
b.  V.  Mariae  ai  cultores  suos  indiscre- 
tos  scripsit  Sentimens  de  ss.  Plres  tou- 
chant  les  excellences  et  les  prirogatives 
de  la  tres-sainle  Vierge,  Parisiis  1674., 
cui  operi  opposuit  Gerberon  Lettre 
a  M.  AbeUy  .  .  .  touchant  son  Livre  de 
1'excellence  etc.  Difense  de  l'honneur 
de  la  trissainte  Mir  de  Dieu  contre  les 
ennemis  de  son  imraaculee  conception, 
Rotomagi  1695  ed.  2.  La  vie  du  Vinc. 
de  Paul,  supra  laudata  juxta  aliquos 
est  potius  Franc.  Fournier  sodalis 
congr.  miss.  (t  4.  Apr.  167  7).  —  Ri- 
gidior  est  in  theologia  morali  Bon  de 
Merbes  (Merbesius)  Mondiderensis, 
aliquandiu  Oratorii  sodalis  (t  2.  Aug. 
1684  a.  aetatis  86),  qui  composuit 
stilo  nitido  quidem  sed  affectato  Sum- 
tnam  christianam  e  sacris  literis,  ss. 
patrum  monumentis,  conciliorum  ora- 
culis,  ss.  denique  pontificum  decretis, 


Parisiis  1683  v.  2  inf. ;  Venetiisl770 
v.  2  in  f.;  Taurini  1770—1771  t.  4 
in  4.,  in  qua  laxam  sentiendi  rationem 
nimium  cavere  studens  videtur  subinde 
accedere  ad  doctrinam  Baji,  Jansenii  et 
Quesnelli l).  T.  3-  mansit  ineditus. 

254-  E  Lusitania  huc  referri  potest 
Benedictus  Pereyra  S.  J.,  Borbensis, 
qui  20  annis  theologiam  partim  Ebo- 
rae,  partim  Olisipone  professus  est  (t 
4.  Febr.  1681).  Praeter  alia  reliquit 
promptuarium  theologicum  morale  se- 
cundum  jus  commune  et  lusitanum  seu 
alio  nomine  explicatius  Summam  ex 
univerea  theologia  morali  continentem 
50  tr.,  Olisipone  1671-1676  v.  2  in  f.; 
Eborae  1705 — 1707;  elucidarium  s. 
theologiae  moralis  et  juris  utriusque 
exponen8  universum  idioma  i.  e.  pro- 
prietatem  sermonis  theologici,  canonici 
et  civilis,  Olisipone  1668  in  f.;  Vene- 
tiis  1678;  promptuarium  juridicum, 
quod  scil.  in  promptu  exhibet  quaeren- 
tibus  omnes  resolutiones  circa  univer- 
sum  jus  pontificium,  imperiale  ac  re- 
gium,  secundum  quod  in  tribunalibus 
Lusitaniae causae decidi  solent,  ib.  1 664 
in  f.;  Eborae  1690.  —  Specialem  men- 
tionem  meret  Joannes  Caramuel  y 
Lobkowicz8).  Natus  is  est  Laurentio 
Caramuele  nobili  Luxemburgensi  et  Ca- 
tharina  Frissaea,  Lobkowicziae  domus 
propagine,  Matriti  23.  Maji  1 606.  A  pri- 
mapueritiamathematicaestudioezarsit, 
et  nondum  latine  sciens  de  planetarum 
motibus  theses  ex  Jo.  Sacrobusti  sphae- 
ra  propugnavit,  annumque  decimum 
agens  tabulas  astronomicas  de  motibus 
planetarum  typis  edidit.  Intra  unius 
anni  cursum  grammaticam,  rhetoricam 
et  poeticam  absolvit,  atque  in  hac  ita 
dexter  evasit,  ut  una  hora  versuum 


»)  Cf.  Feller  VI,  28. 

5)  Plura  de  eo  cf.  apud  Tadiai  Memo- 
rie  della  vita  di  Mon».  G.  Caramuel,  Ve- 
netiis  1760;  Nic.  Antonium  1,666;  Biogr. 
univ.  VII,  109 :  FoppenB  II.  601 ;  deutsche 
Hiogr.  III,  778-81 ;  Werner  Gesch^hte 
der  k.  Theologie  p.  56  aa. 


Digitized  by  Google 


<>U5 


Joan.  Caratnuel  de  Lobkowicz. 


606 


centena  f  underet.  Lingaas  qaoque  orien- 
tales,  sinensem  in  primis,  callebat. 
Compluti  puer  novem  annorum  philo- 
sophiae  aristotelicae  operam  dedit  tanto 
successu ,  ut  e  septuaginta  duobus 
baccalaurei  titulo  donandis  primus  no- 
minari  meruerit  a.  aetatis  ]  2.  Philoso- 
pbiae  studio  absoluto  a.  natus  1 7  0. 
Cist.  est  ingressus.  Compluti  per  trien- 
nium  sodales  theologiam  docuit,  mox 
melrosensis  abbas  et  generalis  per  An- 
gliam,  Scotiam  et  Hiberniam  vicarius 
dictus  Lovanium  mittitur  ad  eandem 
scientiam  profitendam  ibique  philoso- 
phiae  et  theologiae  lauream  promeruit 
(1638).  Cum  Liberto  Fromond,  eccle- 
siae  s.  Petri  decano,  de  tute  umple- 
xanda  opinionum  probabilitate  dispu- 
tavit,  et  Jansenii  \.  Auyustinus  per  eos 
dies  publicatum  aut  primus  aut  e  pri- 
mis  unus  notavit  eumque  jure  id  prae 
se  nomen  ferre  constanter  negavit.  A 
Philippo  IV.  ad  s.  Disibodi,  vulgo  dis- 
semburgensem,  abbatiam  in  Palatinatu 
promotus  nil  antiquius  habuit,  quam 
ut  perpurgaret  monasterii  ditionem 
haeresum  ibi  radicatis  seminibus.  Hinc 
notus  et  commendatus  Ans.  Casimiro 
de  Wambold  moguntino  praesuli  in 
episcopum  suffraganeum  ascitus  est. 
Mutatis  vero  in  Palatinatu  rebus  exsu- 
lem  vocavit  ad  se  Ferdinandus  III., 
eumque  non  solum  praefecit  duobus 
Benedictinorum  monasteriis  viennen3i 
et  pragensi,  quod  sine  aliqua  profes- 
sionis  mutatione  pervicit  Caramuel  fieri 
posse  ac  saepe  factum  esse,  sed  et  an- 
nua  largaque  pensione  liberaliter  do- 
navit.  Ab  Ernesto  card.  de  Harrach 
pragensi  praesule  assumptus  estin  vi- 
carium  generalem.  Praga  interim  a 
Suecis  obsessa  (1648)  ductor  ecclesia- 
sticorum  Cararauel  fortissime  ndimple- 
vit  militis  ac  ducis  partes,  ndco  ut  Cae- 
sar  remuneraturus  liberatae  urbis  au- 
ctores,  aureis  torquibus  Rudolphum 
Coloredum  Tridentinum,  Innocentium 
de  Comitibus  Roraanuni,  armorum  prae- 
fectos,  cutnque  iis  Curamuelera  orna- 
verit.  Pace  restituta  de  reducendis  de- 


viis  a  fide  sollicitus  fuit l) ,  quorum 
plusqu  im  triginta  milia  cum  Ecclesia 
reconciliavit.  inde  Romam  accitus  ab 
Alexandro  VII.  ut  rationem  redderet 
suae  doctrinae  (165.>),  dictus  est  epi- 
scopus  campaniensis  (l  637),  dein  vero 
ob  aeris  inclementiam  translatus  (1673) 
ad  sedem  vigevanensem  in  Insubria. 
Postremis  vitae  annis  coecitatem  assi- 
duis  studiis  vigiliisque  contraxit  :  men- 
tis  tamen  vires  ferme  usque  ad  mortem 
manserunt  integrae,  ut  plura  interim 
dictaret  ab  amanuensibus  ezcipienda. 
Laboribus  tandem  fractus  morti  suc- 
cubuit  8.  Sept.  1682.  Vir  erat  certe  eru- 
ditus,  a  nonnemine  phoenix  erudito- 
rum  sui  aevi  dictus,  qui  24  linguas 
calluisse  dicitur,  portentosi  ingenii  et 
per  omnes  omnino  disciplinas  exerci- 
tati a),  cujus  experimenta  literario  orbi 
dedit  plurimis  libris  3),  in  quibus  en- 
cyclopaediam  absolvisse  visus  eat.  Mi- 
nus  tamen  laudandus  ob  nimiam  in 
rebus  ad  ethicam  christianam  pertinen- 
tibus  sentiendi  libertatem  et  ob  laxas 

1  ]  Cf.  honorifkiu»  literas  card.  de  Har- 
rach  ad  ('aramuelem  gub  imtium  ejus 
'Yheolwjiu e  praelerintent ionalis. 

*  l  Prodiit  tamen  1.  Anticaramuel  inscri- 
ptus,  nomine  Humani  E  rd  e  m  a  n  n  i,  cu- 
jus  hoc  de  scnptore  judicium  est:  „('a- 
r  a  m  u  e  1,  inquit,  habet  ingeniuru  ut  octo, 
eloquentiam  ut  quinque,  judicium  ut 
duo."  Quam  ccnsuram  justam  appellat 
auctor  (Muratori)  1.:  lieflesionnm  sujwr 
brtnn  rfustu  artinm  et  scirntiarum  italice 
cditi  Venctiis  1723  p.  2.  pag.  181,  de  suo- 
que  adjungit,  (  aramuelem  ex  illis  fuis*e 
rari  ingenii  viris,  qui  magni  suntin  rebus 
exiguis,  exigui  in  rebus  magnis.  (juod  po- 
tissimum  confirmat  ex  1.  a  Caramuele 
Leptotatos  h.  e.  subtilisflimus  inscripto  in 
quo  auctor  ineptire  ac  nugari  ipsi  plane 
videtur.  In  Critica quoque  j>h'\lo$ophi<u  ea, 
inquit  censor,  ore  eructavit,  quue  vix 
mente  concepit. 

3  Cf.  eorum  nonnulla  in  Kibliogr.  crit. 
3,  47,  et  catulogum,  qucm  ipse  coniposuit 
adnexum  theobnjiur  utorali  fundummt-iJi. 
qui  tamen  compleetitur  opera  tam  edita 
quam  nonduin  edita,  lino  etea.  de  quibu- 
t  ogitaverat  tautum.  ut  ea  quondam  scri- 
lieret ;  Niceron  21),  2")'.)  ss. :  Pacquot  in  suis 
Memoire»  pour  servir  a  V  histoire  litt»  raire 
I  des  Pays-Kas  praeter  mss.  recenset  2(52. 


Digitized  by  Google 


607 


1681—1700.  Theologia  moralis.  Caramuel. 


608 


quas  probavit  opiniones :  unde  a  8.  Al- 
phonso  princeps  laxistarum  appellatur. 
Auctor  esse  dicitur  propos.  24.  et>£5. 
ab  Alexandro  VII.,  et  48.  et  49.  ab 
Innocentio  XI.  damnataram,  asserait- 
que  »non  inde  Ecclesia  infelix,  quod 
doctores  opinantur  passim,  sedinde  fe- 
licior,  quod  facilius  et  benignius  suos 
possitad  laureamempyream  promovere. 
—  Si  jam  sunt  probabiles  (opiniones), 
quae  antea  non  erant,  jam  non  peccant 
homines,  cum  antea  peccarent,  cum 
probabile  omne  a  peccato  excuset l). * 
Quo  fervore  studiis  jugiter  incubuerit, 
licet  tot  munera  obiverit  variasque  re- 
giones  peragraverit,  inde  patet,  quod 
de  8e  8cribere  potuerit2)  :  ,A  prima 
pueritia  praeter  legere  et  scribere  nihil 
ago.  Sive  in  via  sim,  sive  in  lecto,  sem- 
per  meditor  quae  sim  dicturus.  Quoti- 
die  ingenium  14  horis  exerceo  etc.« 

255.  Plurima  Caramuelis  suntopera 
(scripsit  77  v.  in  f.),  sed  jam  oblivioni 
penitus  tradita.  Ipse  secandum  argu- 
mentorum  diversitatem  ea  in  novem 
diatribuit  claases,  atque  revocat  ad 
grammaticam  a),  metricam ,  stenogra- 
phiam,  philosophiam,  mathematicam*), 
jus  civile,  historiam  profanam  et  ad 
varias  artes,  quae  manu  excercentur. 
Quae  ad  hanc  classem  spectant  consti- 
tuunt  cursum  chirosophicum,  quem 
distinguit  in  chirologiam,  chirographi- 
am,  chirorhetoricam,  chirodialecticam, 
chirearithmeticam,  chirometriam,  chi- 


»)  Cf.  Miiller,  theologiae  mor.  1.  1  t. 
3  8  78. 

«)  In  ep.  dedicatoria  in  theol.  morali 
fundamentali  t.  1  p.  12. 

9)  Cujusmodi  est  grammatica  audax, 
pro  juvandis  grammaticis,  qui  acl  scholam 
transeunt  philoaophicam,  docens  exempla 
hujus  artw  ex  grainmaticis  mutuare, 
Francofurti  1651  in  f.,  apud  auctorem  ta- 
men  quadruplo  auctior. 

«)  Ad  haec  spectat  ejus  mathematica 
audax,  Lovanii  1642  in  4.  (bis  eodem  an- 
no),  quae  graviores  difficultates,  quae  in 
logica,  physica  et  theologia  et  praecipue 
de  gratia  et  libero  arbitrio  controvertun- 
tur,  sola  regula  et  circino  dilucidantar. 


rnm  ii  fli  p,ajxi  y  cliirocliroiMCBJiDj  cllirOlHAQ* 
ticam,  chiromnemonicam  l).   In  hiace 
suis  libris  magna  jactantia  promittit 
nova,  stupenda,  inaudita:  carpit  me- 
thodum  in  variis  disciplinis  antea  ser- 
vatum.  Ad  theologiam  praeter  alia  re- 
ferri  possunt  ex  gr.  opera,  quae  spectant 
ad  philosophiam  tnoraUm,  in  qua  agit 
de  orthographia  morali,  de  grammatica 
morali,  de  grammatica  sacramentali,  de 
re  nummaria  etc.  Quare  de  hac  ultima 
agat,  hanc  reddit  rationem :  >  Ut  viam 
aperiam  disputationibus  de  redemptio- 
ne,  satisfactione,  merito,  praemio  et 
poena  in  cursu  theologico  institaendis, 
quarum  omnium  solutio  a  rei  numma- 
riae  cognitione  penitiore  dependet.* 
Kabbalae  theologicae  excidiunt,  sive  con- 
tra  kabbaliatas  rabbinos,  qui  ne  unum 
quidem  de  Deo  verbum  in  83.  bibliis 
eontineri  somniarunt,  una  cum  com- 
mentario  angelici  doctoris  contra  gen- 
tes,  quem  Jos.  Ciantes  (p.  116)  he- 
braicum  ex  latino  dedit,  1656  in  f. 
Theologia  dubia,  in  qua  cuncta  athei- 
starum  et  libertinorum  dubia  collegit, 
propter  quam  accuaatus,  Bomam  ve- 
nire  juasus  est:  suam  tamen  orthodo- 
xiam  strenue  defendit.  Leptotatos  la- 
tine  subtilissimua :  demonatrat  enim, 
non  solum  ethnicos  priscae  aetatis  phi- 
losophos,  sed  et  christianos  graecae  et 
latinae  Ecclesiae  patres,  ubi  proprias 
volebant  ideas  et  conceptua  eiprimere, 
haesisse  omnino  nec  potuisse  voto  suo 
satis  facere  terminorum  defectu.  Ut 
jam  huic  generali  morbo  opportunam 
medicinam  exhibeat,  dialectum  meta- 
physicam  exhibet,  Viglevani  1681  in  f. 
Bemardus  triumphans,  in  quo  de  Petri 
Abaelardi  et  Gilberti  Porretani  doctrina 
diaserit,  et  multas  quaeationes  difficiles 
et  obscuras  expendit,  Lovanii  1639  in 


')  Hujus  cursus  Bcopum  et  fructum 
hisce  expresait  versibus : 
Ne  poBsis  docto  librum  splendore  ca- 

[rere, 

Sit  tibi  chiroBopho  bibliotheca  manus. 
Haectamen  opera  chiroaophica  non  viden- 
tur  omnia  prodiiBae. 


Digitized  by  Google 


609 


Caratduel,  Cardenaa. 


«16 


4;  theologia  tnoralis  ad  prima  eaque 
clarissima  principia  reducta,  Lovanii 
1641;  1643;  1645  inf.;  theohgiamo* 
ralis  fundamentalis,  Francofurti  1651 
in4.f  Bomae  1656  in  f.  ed.  emendata; 
Lnpduni  1657  multnm  aucta,  qnaede- 
mum  excrevit  ad  4  T.  in  f.f  ac  prodiit 
inacripta  Theologia  moralis  fundamsn- 
talis,  decalogica,  canonica,  civilis,  prae- 


Lugduni  1672  in  4 ;  theotogis  raHomh 

meditationes  et  observetfones  pailoeo- 
pbioo-eoholastioae,  Franoofurti  1684 
t  2  in  l  v.,  opui  aat  rerum)  Trisms- 
gistus  thsologicus  latlne  ter  meximas, 
acceasit  crites,  jndex  arbiter,  Viglevasri 
1679  T.  4  in  f.;  Apologsma  pro  anti* 
quissima  st  universalissima  doctrina  ds- 


ris,  mUitaris,  ib.  1 686.  Liber-1 .  diseerit 
de  principiis  uni? ersalibus ;  2.  de  De- 
calogo;  3.  de  sacramentis;  4.  eontdnet 
dialexim  de  non  certitudine.  Contra  hu- 
jus  operis  doctrinam  scripsitLudovicus 
Crespi  et  Borja  (cf.  III*,  932) quat- 
stiones  selectas  moralss,  in  quibus  no- 
vae  aliquae  doctrinae  B.  P.  Caramuelis 
confutantur,  aliquot  disselyuntur,  dis- 
paritatee  pro  multis  casibus  aasignan- 
tur,  Lugduni  1658  jn  4.  Pro  Cara- 
muele  tamen  scripsit  Frano.  Verde 
(t  1706)  theologiae  fundamentalis  Ca- 
ramuelis  positiones  selsctas  noTitatis, 
singularitatis  et  improbabilitatis  fru- 
stra  appellatas  a  Ludovico  Crespino 
episcopo  placentino,  nuno  esse  anti- 
quae,  probabiles  et  securas  demonstra- 
tas,  Lugduni  1 662  in  f,  quod  opus  ta- 
men  prohibitum  fuit  28.  Jul.  1 664.  Theo- 
logia  intentionaUs  de  reali,  morali  et 
virtuali;  de  angelicoet  humano  pro- 
prietatis  et  jurisdictionis  dominio,  Lug- 
duni  1 664  in  f. ;  theologia  prastcrinten- 
tionalis  de  effectibus,  qui  licet  certo 
futuri  praenoscantur,  nihilominus  prae- 
ter  aut  etiam  contra  voluntatem  eve- 
nire  adeoque  homini  non  posse  impu- 
tari  dicuntur,  ib.  1664  in  f.;  theologia 
regularis  h.  e,  in  ss.  Basilii,  Augustini, 
Benedicti,  Francisci  etc.  regulas  com- 
mentarius,  Francofurti  1646  in  4;  Ve- 
netiis  1651 ;  hierarchia  ecciesiastiea de 
summi  pontificis,  patriarcharum,  ar- 
chiepiacoporum,  episcoporum,  sacerdo- 
tum,   diaconorum,  hypodiaconorum, 
clericorumque    inferionum  ordinum 
electione,  promotione,  necessitate  et 
'  honestate,  Pragae  1653  in  f.;  Haplotes 
de  restrietionibus  mentalibus  disvutans. 


Fagnani  oplnsuonem  (in  tteat  o> 
opinions  probabM  in  tuo  mf,  4m  jure 
canonioo  cf.  pag.  254)«  Lugdnni  1668 
in  4.,  prohibitnm  tamea  dect.  1 5.  Jin. 
1 884 :  hao  enim  in  ooBtwesniU  laxa- 
rum  propositionum  j*m)mmWm  egifc 
Contra ipsum  eoripait  JaL  Xereerut, 
ut  diximns  pag.  288. 

256.  Caramueli  subjicimus  ejue  eea<« 
sorem  Joannem  Cardenas  8.  /.  Hisw 

palensem  (n.  c.  1 6 1 3 ;  t  6.  Jnn.  1684)« 
in  re  morali,  si  s.  Alphonso  credimns, 
auctorem  classioum,  probebilismi  seii- 
dum  defensorem,  oujus  sunt:  Orisis 
theologica  bipartita  sive  disputatUmee 
selectaeex  theologia  morali,  in  quibu* 
pro  votis  ill.  D.  D.  Joan.  Caramualia 
utque  operi  ejus  interrogatorio  reepon- 
deatur,  quam  plurimae  ejus  opiniones 
et  argumenfationes  ad  praefatam  cri- 
sin  vocantur,  Lugduni  1670  inf.;  pars 
3.Hispali  1680;  Venetiis  1700:  1710, 
in  qua  agit  contra  calumnias  eujusdam 
neotherici  (Jao.  a  s.  Dominioo  O. 
Praed.  in  compendiaria  theohgiae  mo- 
ralis  explkatione,  de  quo  of.  infra)  et 
methodum  tradit  discernendi  opiniones 
probabiles  ab  improbabilibus.  De  hoo 
opere  ita  judicat  collegium  cordubense 
S.  J.  in  censura  praefixa :  ,  Sinoere  pro- 
fitemur,  opus  hoc  omnibus  numeris 
absolutum,  expostulationibns  et  votis 
doctissimi  Caramuelis  ipsiueqne  .inge- 
nio  et  acumini  respondere,  communi- 
que  et  publico  doctorum  platisu  et  sub- 
sellio  excipiendum  etc.*  Crisis  theolo- 
gica,  in  qua  plures  selectse  difBculta- 
tes  ex  morali  theologia  ad  lydium  y.eri- 
tatia  lapidem  revocantur,  ex  regula  i 


Digitized  by  Google 


611 


1681-1700.  De  probabilifmo.  Matth.  de  Moya, 


612 


rum  posita  a  89.  D.  N.  Innocentio  XI. 
in  dtplomate  damoante  65  propositio- 
nes,  Hispali  1687;  Coloniae  1690;  Ve- 
netiis  1693  in  f.,  Coloniae  1702  in  f. 
opus  posthumum,  etiam  prioris  ope- 
ris  editionibus  adjecta.  Illnd  in  com- 
pendium redegit  Jo.  Kugler(fl72l), 
de  qno  infra.  Oeminum  sidus  mariani 
diadematis  sive  duplex  disputatio  de 
infinita  dignitate  Matris  Dei  atque  de 
ejua  gratia  habituali  infinita  simplici- 
ter,  HUpali  1660  in  4 ;  Lugduni  1673 
in  8. 

257.  Cum  jam  attigimus  quaestiones 
de  probabilismo1),  qui  hac  aetate  acri- 
ter  agitabantur,  quosdam  nominabi- 
mus,  qui  prae  ceteris  innotuerunt.  In 
primi8  huc  pertinet  Matthaeus  de  M  o  y  a 
n.  in  oppido  Moral  dioecesis  toletanae 
c.  a.  1 6 1 1 .  Philosophiam  docuit  et  am- 
plius  20  annis  theologiam  Compluti, 
Murciae  et  Matriti  in  collegio  impe- 
riali,  reginae  erat  a  confessionibus  (f 
23.  Febr.  1684).  Magnas  turbas  ezci- 
tavit  1.  inscripto:  Amadei  Guimenii 
Lomarensis  opusculum  adversus  quo- 


•)  Huc  spectant  quoque  nonnulli  ex  iis, 
quorum  jam  supra  mentionem  fecimus. 
Contra  probabilUmum  Bteterunt  Jo.  Bapt. 
G  o  n e 1 0. Praed. (p.  317),  Adam.Ehren- 
reich  S.  J.,  Coel.  Sfrondrati  (p.  383), 
Petrucci  (p.  598);  Th.  Municssa 
p.  35y;  Bonuet  p.  618;  Barrientos 
etc  (cf.  p.  617);  Bernardinua  Ciaffoni 
de  8.  Elpid  .  0.  Min.  Conv.  (t  1684),  cu- 
jua  exstat  posthuma  Apologia  in  favore  dt 
m.  padri  contra  quei  che  nelle  materie 
morali  fanno  dei  medesimi  poca  stima, 
molto  neccaaaria  per  un'  infallibile  rego- 
lam»nto  delle  coscienze  confuse  fra  le  am- 
biguita  de'moderni  probabilisti,  Bassani 
1696,  Avenioue  1698,  proh.  14.  Sept.  1701 
(cf.  Reusch  Index  II,  511),  cui  opposuit  J. 
B.  d  Benedictis  S.  J.  sub  nomine  Fr. 
de  B  o  n  i  s  La  Scimia  del  Montalto  (i.  e. 
Pascal)  cioe  un  1.  intitolato  Apologia  .  .  . 
convinta  di  falsita,  Graecii  1698  in  12., 
quondam  prohibitum.  Probabilismnm 
professi  sunt  Auguatinua  LaurencoS. 
J.  (p.  360)  et  lllsung  (p.  299);  Seg- 
nen,  Esparsa  (p.  358),  Fabri;  me- 
diam  viam  inire  nisus  est  Augustinu»  ab 
Angelie  congr.  Somaschae  (p.  367). 


rundam  expostulationes  contra  nonnul- 
las  Jesuitarum  opiniones  morales.  Pa- 
normi  1657;  Valentiae  1664  ;  Mathti, 
Lugduni.  A  nonnullis  sed  falso  crede- 
batur  hic  liber  Theophili  Raynaudi. 
Controveraiae  haec  fuit  origo l) :  Prodiit 
in  Hispania  et  etiam  Lovanii  1626,  ficto 
nomine  Gregorii  de  Esclapes  L,  cui 
titulus :  Manifesto  a  los  fieles  de  Christo 
de  las  Doctrinas  perversas  que  ensehan, 
defienden  y  practican  universalemente 
los  Jesuitas.  Huic  respondet  liber  his- 
panus  Joannis  del  Aguila  (quem 
Antonius  et  Sommervogel  ipsum  M. 
Moya  esae  putant,  alii  quendam  ex 
ordine  S.  Francisci)  inscriptus  nomine 
sub  hoc  titulo :  Ladre  me  el  perro  y  no 
me  muerda,  in  quo  auctoribus  antiquis, 
praecipue  dominicanis ,  opiniones  tri- 
buuntur  illae,  quas  moderni  quidam 
solent  jesuitis  exprobrare.  Aquilamex- 
cepit  mox  adversarius  dominicanus 
quidam,  qui  se  vocari  Franciscum  d  e 
Pietate  voluit  scripto  opere,  cujus 
titulus:  Theatro  Jesuitico,  apologetico 
Discurso  con  saludables  y  seguras  do- 
ctrinas  necessarias  6  los  Principes  y 
Senores  de  latierra,  1654  in  4.  Aquilae 
illi  modo  suppetias  fert  M.  Moya  opere 
citato,  in  quo  ostendit,  propositiones 
jesuitis  exprobratas  vel  falso  illis  tri- 
bui,  vel  revera  jam  apud  celebriores  s. 
Thomae  discipulos  reperiri:  sed  nullum 
de  his  propositionibus  judicium  (in 
prioribus  editionibus)  profert 8).  Cum 
hoc  opus  innotuit  in  Gallia,  Sorbona  a. 
1665  gravissimam  de illo  protulitcen- 
suram,  quae  eodem  a.  prodiit  Parisiis 
hoc  titulo :  Censura  s.  facultatis  theolo- 
gicae  parisiensis  in  1.,  cui  titulus: 
Amad.  Guimenii  opusculum  theolo- 
giae  moralis  lata  die  3.  Febr.  1665: 
quod  censurae  subjectum  fuit  etiam 
ob  assertam  romani  pontificis  infalli- 


•)  Cf.  J.  de  Sav.  12.  Apr.  1666  p.  390 
88. ;  Backer  II,  1390 ;  NicoL  Antomus  H, 
116 ;  continuatio  H. E.  Fleuri  1. 205  §  29  sa. ; 
Reusch  Index  II,  499 ;  Feret  III.  366—71. 

»)  Hoc  opus  rursus  impuguavit  Vinc. 
Baronius,  de qno  supra  egimusp. 281. 


Digitized  by  Google 


613 


Honoratus  Fabri. 


614 


bilitatem.  Alexander  VII.  tamen  brevi 

25.  Junii  ejnsdem  anni  censuram  cas- 
savit ;  parlamentum  vero  parisiense  pro 
suo  pruritu  se  immiscendi  quaestioni- 
bus  theologicis  eam  approbavit.  Tamen 
Alexander  VII.  opus  P.  Moya  decreto 
10.  Apr.  1666  prohibnit;  iterum  illud 
damnavit  s.  congregatio  inquisitionis 
1675  flammisque  addixit  Innocentiua 
XL  bullai)  d.  16.  Sept.  1680.  Hinc 
Moya  in  tertia  sui  operis  editione  ju- 
dicium  reprobationis  piopositionibus 
male  sonantibus  apposuit  easque  ipse  re- 
futavit.  Aliud  ejusdem  opus  est:  Selectae 
quaestiones  ex  praecipuis  theologias  tra- 
rtatibus,  de  opinione  probabili,  de  re- 
ligione,  de  poenitentia,  de  aliis  sacra- 
mentis,  de  censuris  et  ex  aliis  miscel- 
laneae,  Matriti  1670  in  f.;  ib.  1678  v. 
2  in  f.  (ed.  3)  cum  appendice  ad  qq. 
selectiores  t.  1.  (qui  primum  prodiit 
Coloniae  1702  v.  2  in  4.),  pariter  decr. 

26.  Febr.  1704  prohibitam.  Fatendum 
est  nostrum  auctorem  nimis  esse  be 
nignum  in  suis  sententiis  et  hinc  velut 
unum  ex  antesignanis  laxioram  mora- 
listarum  merito  haberi. 

258.  Probabilismum  vindicavit  Ho- 
noratus  Fabri  (Lefevre)  S.  J.  patria 
Sebusianus  in  dioecesi  bellicensi  (n. 
5.  Apr.  1607),  nonnullis  libris,  quorum 
unus  inscribitur  Pithanophilus  seu 
dialogus  vel  opusculum  de  opinione 
probabili,  in  quo  proxima  morum  re- 
gula  sciL  conscientia  ad  sua  principia 
reducitur,  Romae  1659  in  8.t  contra 
quem  scripsit  Stepbanus  G  r  a  d  i  u  s  pa- 
tritius  ragusinus  bibliothecae  vaticanae 
praefectus  (t  1683)  diap.  d*  opinione 
probabUi,  Romae  1678  in  4;  Mech- 


i)  Hajusbullaeapologiam  scripsitGer- 
beron  «ub  ficto  nomine  Oger  Liban  Er- 
b  e  r  g ;  ea  inscribitnr :  La  difsnse  des  Cen- 
sures  du  Pape  Innocent  XI.  et  de  la  Sor- 
bonne  contre  les  Apologistes  de  La  Morale 
dea  Jesuites  sontenue  par  le  P.  M  oy  a  etc., 
Coloniae  1690  in  12 ,  de  quo  L  cf.  A.  E.L. 
1690  p.  313.  Alios  1L  de  hac  controversia 
cf.  apod  Backer  1.  c. 


liniae  1679  in  8.  Jam  opua  aggressus 
est  majus,  cui  titulus  apologeticus  do- 
ctrinae  moraUs  Soc.  Jesu,  in  quo  variis 
tr.  diversorum  auctorum  opnscula  con- 
futantur,  Lugduni  1670  in  f.  In  hoc 
fase  diaL  1 1  de  opinione  probabili  dis- 
serit  et  accusationes,  criminatioues, 
calumnias  hoc  in  argumento  in  socie- 
tatem  Jesu  conjectas  strenue  diluit 
atque  refellit;  agit  autem  contra  Aug. 
de  Angelis  congr.  gom.,  Vinc.  Baro 
0.  Praed.,   Ant.  Marinarium  0. 
Carm.,  Prosp.  Fagnani  aliosque:  con- 
tinentur  quoque  hoc  opere  aliornm 
opuscula  et  dissertationes  ut  Mart.  de 
Esparza  Artieda,  praesertim  vero  Max. 
leDent»)  S.  J.  de  attritione  ex 
gehennae  ejusque  cum 
nitentiae  sufficientia  juxta  mentem  s. 
concilii  tridentini  adversus  Christiani 
L  u  p  i  diss.  dogmaticam  et  quaestionem 
quodlibeticam  Franc.  Farvacques 
0.  Erem.  s.  Aug.  (pag.  88).  Prodiit 
iterum  Coloniae  Agrippinae  auctum,  pro- 
hibitum  fuit  20.  Jan.  1672.  Propter  hoc 
opus  Romae  in  carcerem  fait  conjectus, 
sed  mox  inde  liberatus  cura  in  primis 
card.  Albizzi  et  Leop.  de  Medici.  Erat 
Honoratus  Fabri  vir  laboriosissimus 
et  in  omni  disciplinarum  genere,  prae- 
8ertim  in  mathematicis  et  physicis  ver- 
satus,  controversiarum  et  disputatio- 
num  amans.  Philosophiam  docuit  Lug- 
doni  octennio,  sexennio  mathesim  mag- 
no  discipalorum  concursu.  Romam  vo- 
catus  munus  poenitentiarii  pontificii  in 
basilica  vaticana  per  annos  28  obiit 
(t  1688).  Ex  plurimis  ejusdem  ope- 

>)  Maximilianu|  le  Dent  S.  J.  patria 
Winocibergensis,  gente  Flander  (n.  1619) 
professus  est  Lovanii  theologiam  schola- 
sticam  septennio,  et  moralem  triennio  (f 
1688).  Edidit  hanc  diss.  Lorami  1667  in  4. 
et  ejus  defensionem  adversos  ep.  familia- 
rem  Ch.  L  u  p  i ,  Mechliniae  1668 :  et  xe- 
niam  theologicam  P.  Fr.  Farvacqaes, 
ib.  1669,  cum  responsione  ad  ejusdem  apo- 
logiam,  1669  in  4.  Cf.  Backer  1, 1561,  qui 
reiert  plura  scripta,  qoae  occasione  hujos 
controvertiae  prodierunt.  Proposuit  quo- 
que  plurimaa  theses  pnblice  propugnan- 
das,  qaas  cf.  apud  Sommervogel  II,  1928  ss. 


Digitized  by  Google 


6 1 5       1681—1700.  Theol.  moralis.  De  Probabilismo.  Mendo,  Perpera  etc.       r,  1 6 


ribus1)  huc  adhuc  referri  possunt: 
Una  fides  unius  Ecclesiae  romanae 
contra  indifferentes  hujus  seculi  3  11. 
facili  raethodo  asserta,  Dilingae  1657; 
Summuia  theologica,  in  qua  quaestiones 
omnes  alicujus  momenti,  quae  a  scho- 
lasticis  agitari  solent,  breviter  discuti- 
untur  ac  definiuntur,  Lugduni  1669 
in  4.  In  ea  theologiam  tradit  princi- 
piis  innixam  longo  tramite  distantibus 
ab  aristotelicis  (sc.  cartesianis).  Euphi- 
ander  seu  vir  ingeniosua,  opusculum 
omnibus  omnigenae  literaturae  candi- 
datis  non  prorsus  inutile,  in  quo  scil. 
brevissime  et  clarissime  adolescentis 
ingeniosi  partes  ac  dotes  tum  corporis 
tum  animi  describnntur,  officia  expla- 
nantur  et  omnes  ac  singulae  discipli- 
nae,  quas  ille  sibi  comparare  debet,  re- 
censentur,  Lugduni  1669  in  12.,  alias 
quoque  editum.  Corolla  virginea  opus- 
culum,  in  quo  nova  methodo  quid  de 
controversia  immaculatae  conceptionis 
V.  Deiparae  censendum  sit,  Panormi 
1655  etc.  Tribuuntur  ipsi  quoque  re- 
sponsiones  ad  literas  provincialea. 

259.  Andreas  Mendo  S.  J.  natione 
Hispanua,  Lucroniensis  (n.  1608),  con- 
cionator  regius  et  censor  seu  qualifi- 
cator  inquisitionis  in  Hispania  (f  1 1 . 
Maji  1684),  praeter  alia2)  edidit  sta- 
teram  opinionum  benignarum  in  con- 
troversiis  moralibus  circa  sacramenta 
ac  praecepta  decalogi  et  Ecclesiae  cum 
tr.  miscellaneo  appendice  ad  bullam 
Cruciatae  (in  quam  prolixam  ediderat 
dilucidationem  Matriti  1651  in  8), 
Lugduni  1 666  in  f. ;  epitome  opinionum 
moralium  tum  earum,  quae  certae  sunt, 
tum  quae  certo  probabiles  et  in  praxi 
tuto  teneri  possunt,  cum  discursu  circa 
opiniones  probabiles  et  appendice  ca- 
suumvalde  notabilium,  Lugduni  1674 
in  8  ;  Venetiis  1676;  1 689  in  8.  De  eo 


')  Cf.  Backer  1,  1776:  Sommervogel 
III,  511—21;  Dailinger-Reusoh  (Jesch.  der 
Moralstreitigk.  1,  45. 

*)  Cf.  Sommervogel  V,  892-97. 


scribit  Ballerini1),  Mendo  ex  iis 
esse,  ,quorum  nomen  vix  alias  inter 
allegationes  apparet,  quam  ubi  anomala 
quaedam  opinio  producitur.*  —  Pro- 
babilismum  expugnare  nisi  sunt  Gene- 
8ius  de  Barrientos  0.  Praed.  ali- 
quamdiu  regius  concionator,  dein  mis- 
sionarius  in  inaulis  philippinis,  in  1. 
Expugnacion  de  el  probabilismo,  in  in- 
sula  manilensi  1685  in  4.  Decessit 
auctor  a.  1694  vel  1695  episcopus  ti- 
tularia  trojanus  et  archiepiscopo  mani- 
lensi 8unraganeu8.  —  Hyac.  Perpera 
congr.  Orat.  Pedemontanus,  sodalitii 
sui  praepoaitus  (t  14.  Jul.  1700)  in 
opere  inscripto :  Fundamenta,  axiomata 
Vteologorum,  dogmata  recentiorum,  de- 
ductiones  ex  istis  generales  ac  particu- 
lares  determinationes  sanae  doctrinae 
moralis etc,  Venetiis  1686  in  4.,  incu- 
jus  p.  3.  ostendit,  non  quamlibetproba- 
bilitatem  sufficere,  ut  quis  prudenter 
operetur,  sed  probabilitatem  certo  pro- 
babilem  requiri  et  concurrentibus  pro- 
babilitatibus  eligendam  esseprobabilio- 
rem,  et  non  solum  probabiliorem,  sed  et 
tutiorem8).  Edidit  quoque  theologicam 
lucernam,  Genuae  1697  in  4;  Satanas 
transfiguratus  confessariia  necessarie  re- 
clamandus,  ib.  1690  in  4.  —  Aegi- 
dius  Gabrielis  tertii  ord.  s.  Franc. 
de  poenitentia  vulgo  Beggardorum 
Hacourtensis,  per  annos  32  philoso- 
phiae  lector  (f  1697).  Ejus  specimina 
moralis  christianae  et  moralis  diaboli- 
cae  in  praxi  Lovanii  1675  proscripta 
fuit  decr.  27.  Sept.  1679.  Batio  pro- 
scriptionis  legitur  in  dictionnaire  des 
Livres  jansinistes  II,  65  et  IV,  1 2 :  »Cet 
ouvrage  contient  le  Bajanisme  et  le 
Jans^nisme  le  plus  grossier  (quod 
priori  loco  adductis  verbis  ostenditur) 
.  .  .  L' Inquisition  d'Espagne  par  un 
Decret  du  28.  Aout  (l 681)  condamna 
ce  Livre  »comme  contenant  de  Propo- 
sitions  heretiques  du  M.  Bajus  et  des 


')  In  annot.  ad  Gurycomp.  theol.  raor. 
t.  1.  n.  414. 

»)  Cf.  Act.  crud.  lips.  Suppl.  l,  200. 


Digitized  by  Google 


«17 


Serge,  Bonnet,  Gaitte,  Fieux,  Navarro,  Frere  etc. 


616 


propositions  Jansenistes,  sentant  l'he- 
resie,  schismatiques,  erronees,  fausses, 
temeraires,  scandaleuses,  mal  sonantes, 
injurieuses  a  N.  S.  J.  C,  aux  Conciles 
et  aux  ss.  Peres. €  Auctor  Romam  fuit 
vocatus  ob  alia  etiam  ut  videtur  accu- 
sationis  capita  ibique  novam  atque 
emendatam  curavited.  inscriptam :  Spe- 
cimina  moralia  1680,  sedethaec,  sicut 
et  versio  gallica :  Les  Essais  de  la  Theo- 
logie  Morale  a  Gerberon  confecta  1682 
damnata  fuit  in  quocunque  impressio- 
nis  loco  et  in  quacunque  lingua  a  con- 
gregatione  s.  Officii  decr.  2.  Sept.  1 G83. 

260.  Plurimi  vero  quaesliones  et 
argumenta  singularia  e  theologia  mo- 
rali  tractarunt.  Itain  Gallia  Eustachius 
aConceptione  0.  Carm.  proposuit 
jus  primi  principii  theologine  positivae, 
canonicae,  ecclesiasticae  et  moralis,  per 
quod  quidquid  praecipuum  et  difficile 
in  iis  scientiis  occurrere  potest,  facili 
ac  clara  methodo  explicatur,  Avenione 
1697  in  4.  —  Serge  in  opere  Dog- 
tnes  orthodoxes  ou  Sentimens  de  Theo- 
logie  morale  selon  TEcriture  sainte,  la 
Tradition,  la  doctrine  des  Peres,  les 
oracles  des  Conciles,  la  discipline  de 
TEglise  et  les  decrets  des  souverains 
Pontifs,  Parisiis  1700  in  12;  in  quo 
rigidioris  videtur  esse  sententiae1). — 
Antonius  Bonnet  S.  J.  Lemovicensis 
(t  1.  Maj.  1700)  proponil*)  qnaestio- 
nem  moralem,  an  ignorantia  invincibi- 
lis  licitum  reddat  usum  opinionis  tninus 
probabilis  in  concursu  probabilioris  et 
tutioris,  Posnaniae  (Tolosae)  1607  in 
8.  sub  nomine Natalis  Beton,  in  qua 
probabiliorismum  tuetur.  Disseruit  de 
timore  poenitente  seu  de  sufficientia  at- 
tritionis  in  sacramento  poenitentiae 
sine  amore  initiali  3).  Tolosae  1694  in 

n  Cf  J.  des  Sav.  XXIX,  230. 

*)  Cf.  ejufl  elogium  in  Mem.  de  Tr£- 
voux  1703  t.  3  p.  2144-2147. 

" )  Etiam  Bartholomaeu*  Ricci  O.  S. 
Aug.  neapolitanuB,  thcologiae  magiater 
•uiquc  ordini*  pro  Italia  asaistens,  dis^e- 
mit  ,lr  *ufficimtia  attritioim  ad  juatitica- 


8;  Passavii  1724;  Augustae  Vindeli- 
corum  1757  in  12.,  etiam  in  thesauro 
Zachariae  1,  431 — 70:  de  cultu  reli- 
gioso  diss.  quinque  (scil.  de  cultu  re- 
ligioso  eucharistiae,  crucis  et  imagi- 
num  J.  Christi,  sanctorum.  eorumque 
imaginum  et  reliquiarum),  in  quibus 
Ecclesia  romana  ab  idololatriae  crimine 
vindicatur,  Tolosae  1691  in  8;  prius 
gallice  ib.  1688  in  8;  baec  simul  pro- 
dierunt  ib.  1701  in  4.  inscripta  R.  P. 
Ant.  Bonnet  S.  J.  opuscula.  —  Tr. 
de  usura  et  foenore,  item  de  usuravia 
trium  contractuum  pravitate  scripsit1) 
Jacobus  Gaitte,  s.  facultatis  parisi- 
ensis  doctor  et  canonicus  lucionensis, 
Parisiis  1688  in  4.  —  Ceterum  jam 
antea  Jacobus  de  Fieux2)  episcopus 
dignissimus  tullensis  (t  1687)  disse- 
ruerat  sur  V  Usure,  1679;  1703  ed. 
cur.  de  Bissy  ejus  successore.  — 
Petrus  de  Floriot,  monialibus  Por- 
tus  regii  a  confessionibus  (t  1691  a. 
aetatis  87)  reliquit  Traitt  de  la  Messe 
deParoisse,  Parisiis  1691  in  8 ;  Morale 
chretienne  rapportee  aux  Instructions 
que  J.  Christ  nous  a  donnees  dans 
TOraison  Dominicale,  Rothoroagi  1672 
in  4.  (ed.  jam  5),  quod  opus  damnavit 
cardinalis  T  e  n  c  i  n  archiepiscopus  em- 
broicensis  1.  Maji  1742  tamquara 
complectens  plures  errores  damnatos 
in  Luthero,  Calvino,  Bajo,  Jansenio  et 
in  Quesnello.  —  Tiburtius  Navarro 
0.  S.  Franc.  dedit  manuductionem  ad 
praxim  exsecutionis  literarum  s.  poeni- 
tentiariae  una  cum  modo  scribendi  et 
recurrendi  ad  s.  poenitentiariam  in  ca- 
sibus  s.  sedi  reservatis,  praesertim  oc- 
cultis,  Romae  1688  in8;  Tyrnaviae 
1738.  —  Claudius  Frere  S.  J.,  qui 
tamen  vitam  suam  in  Germania  trans- 

tionem  in  eacranientia  baptisnii  et  poeni- 
tentiae,  1WX);  1706.  FortL>  ipsiua  etiam 
est:  I)r  actibua  humani*  eorumquc  ditle- 
rentiis  et  proprietiitibm  11.  3  cum  elucu- 
bratione  contra  usum  probabilitatum. 
Neapoli  1(^83.  ni^i  sit  ejua  sodalisMat- 
t  h  a  e  i  Ricci. 

'»  Cf.  J.  des  .Savans  XVIP,  38-  43. 

»)<  f.  FelU>r  UI,586;Feret  V.  134. 


Digitized  by  Go 


619 


1681—1700.  Theol.  moralis.  Pollenter,  Diertins,  Sbogar  etc. 


620 


egit  Dilingae  theologiae  professor  et 
universitatis  cancellarius  (n.  1627; 
t  6.  Jan.  1690),  reliquit  praeter  aaser- 
tiones  acholasticas  de  Deo  Dilingae 
1669;  de  visione  Dei  1670  eta,  Cen- 
turiam  distinctionum  de  poenitentiae 
virtuie  et  sacramento,  ib.  1667  in  4? 
quaestiones  theologicas  de  sacramento 
tnatrimonii,  ib.  1667;  1668;  de  acii- 
bus  humanis,  Dilingae  1679- 

261.  In  Belgio  Joannes  Pollenter 
S.  J.  Antwerpiensis,  Lovanii  theologiae 
professor  (n.  H.Jan.  1637;  t22.Mar- 
tii  1695)  ostendit  sexaginta  quinque 
propositiones  nuper  a  SS.  D.  N.  Inno- 
centio  XI.  proscriptas  a  Soc.  Jesu  theo- 
logis  diu  ante  SS.  Domini  decretum 
consensu  communissimo  rejectas,  Lo- 
vanii  1689  in  4.  Statuit  plurimas 
theses  publice  defendendas.  —  Bartho- 
lomaeus  P  a  s  m  a  n  n ,  philosophiae, 
dein  theologiae  Fakonii  professor,  col- 
legii  altrebatensis  praeses  (n.  1640; 
t  25.  Aug.  1690),  statuit  theses  theo- 
logicas  de  variis  argumentis,  ut  de  cho- 
reis  et  tripudiis,  Lovanii  1686  ;  deusu 
et  abusufrequentandipopinas,ib.  1690 
etc.  —  Ign.  Diertins  8.  J.  notus 
asceta,  Germaniue  assistens  (t  4.  tfov. 
1700),  edidit  1.  de  peccatis  ignorantiae 
aive  quaestionem  theologicam,  an  in- 
superabilis  ignoratio  juris  naturae  li- 
beret  a  peccato,  distributam  in  3  pp., 
Coloniue  1681  in  8.  sub  nomine  Chri- 
stiani  Alethini  R.  S.  J.  T.  —  De  si- 
monia  et  speciatim  de  praetextibus, 
quibus  illa  velari  et  excusari  solet,  dis- 
seruit  B.  Moreau  canonicus  ad  e. 
Crucera  leodiensis1),  Leodii  1689in8. 
—  De  ordine  amoris  tr.  triplicem 
acripsit  Franciscus  van  Vianen  Bru- 
xellensis  (n.  1615;  t  1693)  doctor  lo- 
vaniensis,  praeses  collegii  HadrianiVI. 
tst  unus  deputatorum,  quos  academia 
lovaniensis  ad  urgendam  propositio- 
num  laxarum  damnationem  Bomam 
mVi\t.  —  Fulgentius  Xotau  (Noteau, 

• ;  Ct.  A.  K.  L.  suppl.  II,  26-33. 


Nottau)  Montensis,  0.  Min.  s.  theolo- 
giae  lector  edidittr.  de  sacramento poe- 
nitentiae  ad  mentem  Jo.  Duns  Scoti 
omnibus  tum  confessariis  tum  poeni- 
tentibus  perutilem  pp.  2,  Montibus 
1697. 

262.  In  Bohemia  Joannes  Maria 
Sbogar  cler.  reg.  congr.  8. Pauli  Sal- 
canensia  elaboravit  thedogiam  radica- 
\em,  in  qua  fundamentaliter  veritas 
propugnatur  contra  omnes  propositio- 
nes  olim  ab  aliquibus  auctoribus  te- 
mere  doctas,  ab  Alexandro  VII.,  Inno- 
centio  XI.  et  Alexando  VIII.  proscri- 
ptas  ac  ordine  alphabetico  in  162  tr. 
selectissimis  casibus  adornatis,  serio 
examinatas  et  discussas,  Keopragae 
1698  in  f.,  1708;  1725.  —  In  Ger- 
mania  Gregorius  Kimpfler*)  0.  S. 
Ben.  juris  pontificii  in  univeraitate  sa- 
lisburgensi  professor  (1653—1658), 
abbas  dein  per  35  annos  scbyrensis 
(t  1693),  praeter  alia  edidit:  Confoe- 
deratio  inter  jus  canonicum  et  civile  ex 
c.  1 .  de  novi  operis  nunciatione,  Salis- 
burgi  1654  in  4 ;  disp.  de  sponsalibus 
et  matrimonio  ex  L  4.  Decretalium,  ib. 
1655  in  4;  tr.  theologico-moralis  in 
decem  decalogi  et  quinque  Ecclesiae prae- 
cepta  per  sesquicentum  casus  elucu- 
bratus,  Batisbonae  1733  pp.  2  in  8., 
opus  posthumum.  —  Hujus  sodalis 
Desiderius  Schapperger  e  seonensi 
in  Bavaria  monasterio,  atque  in  munere 
docendi  Salisburgi  collega,  professus 
enim  est  ibidem  philosophiam  1656, 
theologiam  moralem  1659 — 1665,  ac 
dein  scholasticam  (t  1698),  inter  alia 
scripait  speculum  theologicum  circa  varia 
praeceptorum  genera  selectia  et  peru- 
tilibus  quaestionibus  illustratum,  Su- 
lisburgi  1663  in  12;  florilegium  ex 


i)  Alius  a  Kuperto  Kimpfler,  qui 
faitpariter  0.  S.  Ben.,juri8  canonici  iu 
academia  saliaburgensi  profesaor  et  abbaa 
glumceosia  (Gleink)  in  Aubtria  (1678— 
1708).  Edidit  disp.  juridicam  de  consu 
tudine  ejusdemque praecipuis  m  utroquejure 
et  foro  effectibus,  Saliuburgi  1676. 


Digitized  by  Google 


621 


Dietl,  Haunold,  Puettner,  de  Baccis,  Requesens. 


622 


universa  theologia,  ib.  1673  in  4; 
amara  dulcis  h.  e.  poenitentia  theolo- 
gicis  illustrata  controversiis,  ib.  1672 
in  8.  —  Tertius  sodalis  et  collega  fuit 
Gregorios  Dietl  0.  8.  Ben.  (t  1690) 
Prunvenigensis  (prope  Ratisbonam), 
qni  praeter  tr.  de  legibus,  Ratisbonae 
1699  in  12  ;  de  horis  canonicis1),  ib. 
1670;  elavem  tripartitam  speculativo- 
moralem  sen  tr.  de  fine,  beatitudine  et 
actibns  humanis,  ib.  1671  in  4.,  reli- 
quit  L  inscriptnm  Ariadne  theologica 
seu  tr.  de  vitiis  et  peccatis  ib.  1672 
in  4 ;  sacrum  conscientiae  directorium 
h.  e.  tr.  de  conscientia  speculative  et 
practice  institutum,  ib.  1670  in  4; 
pharmacopeam  sacramentalem  h.  e.  tr. 
de  sacramentis  in  genere  et  in  specie, 
ib.  1674  in  4.  —  Controversias  de  ju- 
stitia  et  jure  privatorum  unirerso  nova 
et  theoretica  methodo  in  1 0  tr.  et  t.  4 
digessit  (Ingolstadii  1671  —  1 6  7  2  in  f.) 
dnobusqne  t.  de  jurisprudentia  judi- 
ciaria  auxit  (ib.  1674  in  f.)  Christo- 
phorus  Haunold  S.  J.,  cui  facultas 
theologica  ingolstadiensis  hoc  elogium 
in  anditoho  posuit8) :  »Chr.  Haunoldns 
8.  J.  Altenthannensis,  Bojus,  non  tam 
l  natalium  claritate,  quae  etiamnum 
adolescentem  inter  nobiles  aulae  mo- 
nacensis  ephebos  adlegerat,  quam  sci- 
entiarnm  fama,  qnam  postmodum  qua 
ore  qna  calamo  ab  erndito  aibi  orbe 
comparavit,  in  paucis  memorandus. 
Sex  annis  philosophiam ,  quindecim 
theologiam  partim  in  friburgo*brisgoica, 
partim  in  ingolstadiana  academia  tra- 
didit  ea  cnm  ingenii  profunditate,  ma- 
tnritate  judicii  docendique  claritate,  ut 
merito  inter  summos  sui  temporis  do- 
ctores  sit  computatus.  Loquuntur  viri 
praestantiam  complura  in  lucem  edita 
librorum  monumenta,  quae  cum  su- 
binde  per  octennium  praefectum  stu- 
dioruro  ageret,  cum  ex  nniversa  theo- 

i)  Hunc  tamen  1.  Ziegelbauer  IV  ,  274 
tribuit  Gregorio  Dre her,  qucm  priorem 
dicit  prifHingenaem,  111,576  priorem  rao- 
naaterii  pnravenigennis. 

■)  Cf.  Mederer  annale»  ingolst.  III;  66. 


j  iogia  potissimum,  tum  etiam  de  jure 
et  justitia  mira  facilitate  doctissime 
elucubravit.  Obiit  Ingolstadii  merito- 
;  rum  et  dierum  plennsa.  1688  22.  Jun. 
i  aetatis  79.*  Alia  ejusdem  opera  sunt: 
IheologiasspecvlativaescholaaticiBvn»- 
lectionibus  et  exercitiis  accommodatae 
11.  4  partibus  Summae  d.  Thomae  re- 
spondentes,  quibus  selecta  recentiorum 
theologorum  placita  ad  praecipuas  dif- 
ficultates  expediendas  assumpta  contro- 
vertuntur,  Ingolstadii  1 670  inf.,  1 678 ; 
Institutionum  thtologicarum  U.  4.,  ib. 
1659in8.  —  De  jure etjustUia  (Grae- 
cii  1 666  in  8)  disseritGeorgius  Puett- 
ner  S.  J.  Purstallensis,  gente  Austria- 
cuSf  professor  atque  in  academia  grae- 
censi  cancellarius  (n.  1619,  t  1686). 

263.  In  Italia  Carolus  de  Baccis 
0.  S.  Ben.  Aretinus  (n.  25.  Apr.  1625), 
diu  Florentiae  8.  theologiae  lector,  qni 
cum  aliis  sodalibus  c.  1670  in  Polo- 
niam  missus  ibidem  congregationem 
casinensem  induxit  (t  1 683),  disseruit 
deprincipiisuniversae  theologiae  mora- 
lis  seu  de  actibus  humanis,  Florentiae 
1667  in  f.,  quod  opus  magni  facitMa- 
billonius  in  bibliotheca  ecclesiastica 
ad  calcem  1.  de  studiis  monasticis.  Dis- 
serit  in  eo  de  conscientia,  de  volnnta- 
rio  et  involuntario  ac  ejus  effectibus, 
de  actione  humana  et  ejns  circurastan- 
tiis,  necnon  de  una  specie  ipsius  h.  e. 
de  bonitate  morali  fere  omnes  praeci- 
pua8  controveraias  tractans1).  —  Jose- 
phus  Maria  Requesens  S.  J.  ex  no- 
bilissimis  Cosjrae  vulgo  Pantellariae 
principibus  ortus  a.  1612,  excellens 
plane  in  theologia  evasit,  quam  etiam 
diu  magna  nominis  celebritate  docuit 
(t  10.  Jan.  1690).  Scripsi t  selectarum 
disputationum  in  1,  2.  p.  d.  Thomae  II. 
4,  Panormi  1659  in  f.  cum  additione, 
Romae  1675  in  12;  brevem  disputa- 
tionem  tbeologicam  de  honestate  contri- 
tionis  et  altritionis  earumque  sufficien- 
tia  ad  remissionem  culpae  in  sacra- 


')  Cf.  Bibl.  benedictino-ca*.  p.  110. 


Digitized  by  Google 


62:J 


1681-1700.  Theol  moralia. 


Conti,  Pisani,  Marchese  etc. 


624 


mento  vel  extra  sacramentum  poeni- 
tentiae,  ib.  1679  in  4;  opuscuia  theo- 
logica  (10),  ib.  1684  in  4.,  in  quibus 
disserit  de  statu  parvulorom  dece- 
dentium  cum  solo  originali,  de  contri- 
tione  et  attritione,  de  potentia  obedi- 
entiali,  de  visione  beata  et  substantia 
8upernaturali ,  de  concursu  luminis 
gloriae  et  divinae  esaentiae  ad  visio- 
nem  beatificam,  de  infinitate  Dei  et  re- 
rum  creatarum,  de  potentia  hominis 
viatoris  ad  merendum  et  demerendum, 
de  effectibus  peccati  originalis,  de  prae- 
destinatione  seu  electione  hominum  ad 
gloriam,  de  justitia  Dei.  —  Sebastia- 
nus  de  C  o  n  t  i  (a  Comitibu9)  S.  J.  Pisto- 
riensis1),  rhetoricae,  philosophiae  et 
theologiae  moralis  professor  (t20.  Jan. 
1696)  publicae  luci  dedit  suas  prae- 
lectiones  ac  disceptationes  de  morali 
thcologia  habitas  in  metropolitana  se- 
nensi,  Senis  1667  in  24;  praelectio- 
nescfe  praeceptiscommunionis,  confessio- 
nis  etjejunii,  Perusiae  1683  in  24. — 
Laurentius  Maria  Pisani*)  0.  Praed. 
Mylae  Siciliae  municipio  1 3.  Apr.  1 650 
natus  (t  30.  Maji  1690),  praeter  alia8) 
reliquit  opus  inscriptum:  Gedeonis 
gladius  propositiones  a.  SS.  D.  N.  Inno- 
centio  XI.  damnatas  angelici  doctoris 
ope  penitus  profligans  radicitusque 
evellens,  opus  .  .  .  ubi  verus  sensus, 
in  quo  praedictae  propositiones  dam- 
nantur,  explanatur  variique  conscien- 
tiae  casus  resolvuntur:  addita  appen- 
dice  circa  observationes  supra  easdem 


>)  Ejus  forte  frater  vel  cognatus  fuit 
Od  o  de  Conti  S.  J.  (t  1677)  cujus  exstat 
Summa  quadripartita  qq.  philiosophica- 
rum,  Romae  1634  t.  4. 

*)  Alius  a  Francisco  Maria  P.  ejus 
forte  fratre,  qui  post  obita  munera  in  cu- 
na  hononfica  a.  1712  rejectis  curia  seculi 
honoribusque  clericali  militiae  nomen  de- 
dit.  Edidit  plura  opera  ad  jua  etiam  cano- 
nicum  spectantia,  et  columnam  nubis  hu- 
mana«  dirigentem  actiones  in  viam  salu- 
tis  contra  nonnullas  moralistaruin  opinio- 
nes,  Panormi  1697  in  4.  Cf.  Mongitore  226 
et  append.  p.  40. 

»)  Cf.  Quetif  II,  727. 


propositiones  edita  a  Raym.  Lum- 
bier  0.  Carm.  (p.  358),  in  qua  non- 
nullae  controversiae  iterum  dirimun- 
tur,  Panormi  1 683  in  4 ;  Venetiis  1 704. 
—  Dominicus  Maria  Marchese  sub 
celebri  magistro  Petro  Godoy  (supra 
pag.  7)  Salmanticae  theologiam  audi- 
vit  magno  profectu,  ut  hincad  suos  re- 
dux  ad  docendos  alios  fuerit  adhibitus. 
Vir  fuit  disciplinae  regularis  tenax;  ora- 
tioni  addictus  et  hominis  interioris  cu- 
ram  gerens  atque  ad  anteriora  semper 
extendens  seipsum.  A  rege  Carolo  II. 
praesentatus  est  ad  sedem  Puteola- 
nam  et  ab  Innocentio  XI.  confirmatus 
(1688):  Ecclesiam  suam  optimis  legi- 
bus  ornare  stnduit,  synodos  regulari- 
ter  co£git,  visitationem  suae  dioecesis 
quotannis  obivit,  verbo  et  exemplo  gre- 
gem  suum  sollicite  pavit  (t  1 1  •  Febr. 
1692).  Scripsit  praeter  ascetica  (cf. 
supra  p.  571)  etiam  theologiam  bipar- 
titam  in  dogmaticam  et  moralem,  Nea- 
poli  1685  t  2  in  f.;  in  priori  (dogma- 
tico)  agit  de  supremo  legislatore  et 
capite  Ecclesiae  romanae  (etiam  in 
Eocaberti  bibl.  IX,  623 — 829);  in  al- 
tero  (morali)  de  legibus.  —  Jos.  F  o  z  i 
(Fotius,  Photius)  8 J.  Calaber  (n.  1606; 
t  3.  Apr.  1692)  praeter  ascetica  et 
biographias  describit :  II  sacerdoU  savio 
et  zelante  assistente  a  moribondi,  Bo- 
mae  1683  in  12. 


264.  Singulare  opus  condidit  Joan- 
nes  Chrysostomus  Filippini  cler. 
reg.  ord.  theat.  Veronensis  sciL  ds  pri- 
vilegiis  ignorantiae,  Mantuae  1688; 
1696  in  f.  ed.  2,  quorum  recenset  tan- 
tum  234.  Opus  ad  s.  indicis  congre- 
gationem  delatum  a  prohibitione  vel 
censura  immune  abiit.  Disquirit  autom 
in  eo,  quando  quibusve  in  casibus  per 
ignorantiam  a  peccato  quis  excusetur, 
necnon  a  censuris,  a  poenis  ecclesiasti- 
cis  aut  a  gravamine  alio  spirituali  vel 
temporali  (causa  ejusdem)  liberetur. 
—  Ex  plurimis  operibus,  quae  reliquit 
alter  sodalis  Josephus  Maria  Mara- 


Digitized  by  Google 


625 


Maraviglia,  Pistacchi,  Ficarra,  Nogueiro,  Denhof  etc. 


626 


v  i  g  1  i  a  Mediolanensis  *)  n.  1617,  phi- 
losophiae  professor  Patavii,  ordinis  sui 
praepositns  generalis  (l  665)  et  episco- 
pua  novariensis  (1667;  t  18.  Sept. 
1684),  hnc  forte  referri  potest  Pseudo- 
titantia  veterum  et  recentiorum  explosa 
sive  de  fide  divinationibus  non  adhi- 
beuda  tr.  absolutissimus  ad  tollendam 
falsae  divinationis  superstitionem  *) 
cum  animadversionibus  philosophicis, 
astrologicis,  theologicis,  Venetiis  1662 
t.  2  in  f.  —  Tertius  ejusdem  instituti 
Angelus  Pistacchi  Castelli  Neapoli- 
tanus  (t  1681)  pariter  praepositus  ge- 
neralis,  Jos.  M.  Maraviglia  praedecessor 
electus  a.  1662  (postquam  jam  vitam 
religiosam  ab  a.  1609  esset  professus), 
edidit  tr.  ds  superstitione  reorumque 
judieio  2  pp.  complectentem ;  in  1 .  sin- 
gulares  superstitionis  species  ex  suis 
principiis  ac  88.  pontificum  sacrorum- 
que  canonum  auctoritate  et  communi 
theologorum  doctrina  sedulo  pertra- 
ctantur:  in  altera  administrorum  s. 
Officii  requisita,  privilegia  et  jurisdic- 
tio,  mos  item  procedendi  in  causis  ad 
s.  inquisitionis  tribunal  deductisac  spe- 
ctantibus  usque  ad  sententiam  ejusque 
exsecutionem  inclusive  dilucide  expli- 
cantur,  Neapoli  1678  in  f. ;  tr.  devotis 
quibuscunque  secularium  regularium- 
que  ac  de  illorum  transgressionibus, 
Neapoli  t.  2  in  f. ;  tr.  de  juramento  ae 
perjurio,  ib.  1678  in  f.  —  Quartus  ex 
eodem  sodalitio  fuit  Clemens  1  a  Fi  car- 
ra,  Panormitanus,  primum  advocatus, 
insignis  dein  religiosus  (t  1683),  qui 
in  forma  dialogi  disputavit  de  fama, 


')  Cf.  Vezzoni  II,  31.  Scripait  etiara 
L,  cui  titulus :  Lei/es  prudentiae  episcopa- 
li$,  Augustae  Taurinorum  1678  in  4. 

*)  Ad  veras  revelationes  dignoscendas 
a  falsi*  Mcrip^it  Franciscus  Maria  P  h  i  J  a- 
marinuiU. Cap. Neapolitanus (t 7  Mar- 
tii  1683)  de  dlrinis  revelutionilnts  tr.  duoa, 
io  quorum  primo  in  genere  prophetias, 
oracula,  inspiratione*,  instinctUH,  uomnia, 
vi.iones  et  alia  hujusmodi  examinat  etex- 
]K)nit;  in  altero  revelationea  quasdarn  aibi 
propositaa  expendit  atque  reprobat  Neo- 
lK»h  1675  in  4.,  opu^  rarum. 


Romae  1671  p.  1.  (et  uniea)  in  f.,  in 
qua  in  genere  tantum  de  ea  diaserit 

—  Gregorius  Bossignoli  Novari- 
ensis  cl.  reg.  congr.  s.  Pauli  theoremata 
theologico-juridica  de  restitutions  colle- 
git1),  Mediolani  1688.  —  Dehoceodem 
argumento  egit  tr.  sex  in  3  t.  distri- 
butis  Emmanuel  Pereira  S.  J.  Arru- 
densis,  Lusitanus,  Olisipone  in  regali 
collegio  M.  Antonii  8.  theologiae  mora- 
lis  primarius  professor,  deinde  in  aca- 
demia  eborensi  8.  theologiae  primarius 
lector,  cancellarius  et  academiae  rector 
(t  14.Dec  1683),  Olisipone  1724  v.  2 
in  f.,  opus  posthumum  cura  sodalis 
Greg.  Barreto  (n.  4.  Aug.  1669; 
t  14.  Jan.  1729),  qui  voluit  t.  3.  ad- 
dere,  aed  opere  non  complevit  —  De 
causis  piis  in  genere  et  in  specie  dis- 
serit  11.  13  Franciscus  Amostazo, 
Lugduni  1698— 1700  v.2inf.;  1732. 

—  Denique  Ludovicus  Nogueira 
S.  J.  Lusitanus  theologiae  moralis 
professor  (t  30.  Jun.  1696),  praeter 
buUae  cruciatae  expositioncm  prolixam 
Coloniae  Agiippinae  1691 ;  Antwerpiae 
1716  et  1733,  edidit  quaestiones  sin- 
gulares,  experimsntalss  et  practieas  per 
4  disputationes  distributas,  scil.  1.  de 
sacramentis,  2.  de  missis,  capellaniis 
et  legatis;  3.  de  censuris,  irregularita- 
tibus  et  simoniis ;  4.  de  restitutione  et 
justitia,  Conimbricae  1698  in.  f.;  Ve- 
netiis  1702;  1711. 

265.  Ex  his  plerique  theologiam  mo- 
ralem  ita  tractorunt,  ut  merito  inter 
theologiae  pastoralis  cultores  referri 
possint  et  debeant;  tamen  de  hac  prae- 
terea  n^nnulli  alii  solliciti  fuere.  Ita 
Polonus  Joannes  Casimirus  comes 
Denhof  Warsaviae  n  6.  Jun.  1649, 
legatus  Sobiesky  regis  od  aulam  pon- 
tificiam,  cardinalis(l686)  et  episcopus 
caesenas  (20.  Jun.  1697),  cujus  est 
cgregia  instructio  pastoralis  italice  con- 
scripta  de  poenitentia  (1696  Gallice 


2»i7. 


')  Cf.  Acti  erud.  lips.  aupplcm.  1, 


Digitized 


C27        1681— 1700.  Theol.  pastoralie.  Tylkowaki,  Cepeda,  a  Corella  etc.  628 


(Deft  1694*)  et  latine  verea  (Lovanii 
1 70 1 )  prodiit;  Raggionamenii  agli  ec- 
rlesiastici  adattissimi  a  far  loro  com- 
prendere  la  dignita  del  loro  stato  e  a 
dimostrare  le  obligazioni,  Florentiae 
1740.  —  Adalbertus  Tylkowski 
S.  J.  (t  14.  Jan.  1695)  Polonus,  qui 
quam  plurima  reliquit  opera  polemica, 
philosophica,  ascetical)etc.  — Wences). 
Czerwenka  Turnoviensis,  Praelatus 
Plsnensis ,  canonicus  litomericensis 
(fl.  1694)praeter  alia  reliquit  Manuale 
parochorum,  Pragae  1674.  —  Fran- 
ciscus  Nunez *)  d  e  C  e  p  e  d  a  S.  J.  To- 
letanus  (t  19.  Sept.  1690)  in  opere 
inscripto:  Idea  de  el  buen  Pustor  co- 
piada  por  los  ss.  Doctores  representada 
em  empresas  sacras  con  avisos  espiri- 
tuales,  morales,  politicos,  y  economicos 
para  el  govierno  de  un  Principe  Ec- 
clesiastico,  Legione  1682  in  4.,  saepe 
alibi,  quod  et  in  alias  linguas  versum 
fuit.  —  Jacobus  a  Corella  (Coreglia) 
0.  Cap.  zelantissimus  concionator  sera- 
phico  imbutus  spiritu  (n.  1 6  5  7 ;  1  1 6  9  9) 
in  Summa  de  la  Tfieologia  moral  su 
materia,  los  tratados  mas  primipales 
de  casos  de  Conciencia,  Matriti  v.  3 
in  f.  saepius  edita;  cui  adjecit  ejus  so- 
dalis  Franciscus Joseph  a  Citruniga 
philosophiae  et  theologiae  lector  (t 
1730)t.4.  Matriti  1704,  et  5.  ib.  1721 
pariter  saepius  editi ;  et  in  Practica  de 
el  confessionario  cum  explicatione  pro- 
positionum  ab  Alexandro  VII.  et  Inno- 
centio  XI.  damnatarum  (bispanice), 
(proh.  12.  Aug.  1710),  qui  liber  vige- 
sies  quater  iinpressus  est  Matriti  et 
alibi,  ita  Pampelonae  1742  in  f.;  la- 
tine  interprete  Franc.  Maria  Gradis- 
cano,  Veronae  1723  in  4;  italice  in- 
terprete  Petro  Franc.  a  Xovocomo 


')  Cf.  Sommervogel  VIII,  286—296, 
qui  eorum  59  recenset. 

-)  Alius  ab  eo  e.st  Ant.  N  u  nez  de  Mi- 
randa  S.l.  Mesicanus,  theologiae  protVs  or 
et  provinciae  yiraepositus  i  f  17.Febr.l6'.t5), 
«.ujus  opusoula  ascetica  l30i  reeenset  Soni- 
inervogel  V.  1844-50. 


0.  Cap.  (t  1735)  Genuae  1705;  Par- 
mae  1708  ed.  3. 

266-  Ex  Italis  prae  ceteris  laudem 
meret  Paulus  Segneri  l)  S.  J.  patria 
Antias  in  Latio  (n.  22.  Martii  1624;, 
Sfortia  Pallavicini  dignus  discipulus. 
Excellens  plane  erat  orator  atque  mis- 
sionarius  per  annos  27  strenuus,  licet 
ex  morbo  surdaster  (t  9.  Dec.  1694). 
Ejus  operaet  opuscula2)  saepissime  se- 
j  orsim  atque  in  plures  linguas  versa, 
dein  etiam  coliecta  (cum  ejusdem  vita 
auctore  Josepho  Massei  Venetiis  1717 
in  1 2.)  prodiere  Venetiis  1712;  1716; 
1733;  1742;  1758;  1773  t.  4;  Par- 
mae  1716;  1720  v.  3  in  f.;  Neapoli 
1854  v.  4  in  8  etc.  Ejus  conciones 
quadragesimales  tricies  saltem  prodie- 
runt,  Ex  hisce  operibus  mentione  digna 
praecipue  sunt:  II  christiano  isiruito 
nella  sua  legge,  raggionamenti  morali, 
Florentiae  1686  v.  3  in  4  etc.;  Hpar- 
roco  istruito,  opera  in  cui  si  dimostra 
a  qualsisia  Curato  novello  il  debito 
che  lo  strigne  e  la  via  da  tenersi  nel- 
1'adempirlo,  ib.  1692  in  12.  etc.  Let- 
tere  (3)  sulla  materia  del  probabile  3 ), 
Coloniae  1703.  1732  in  12.  sub  no- 
mine  Massirao  degli  Afllitti.  llCon- 
fessoie  istruito,  Brixiae  1672  in  12  ;  il 
penitente  istruito,  Bononiae  1 669  in  1 2  ; 
/'  lncredulo  eenza  scusa,  opera  dove  si 
mostra  che  non  pu6  non  conoscere 
quale  sia  la  vera  Religione,  chi  vuol 

')  Senior  dictus,  ut  distingueretur  a 
suo  ex  fratre  nepote  Paulo  Segneri  ju- 
niore,  qui  celeberrimus  quoque  fuit  mis- 
sionarius  (t  1713).  Cf.  junioris  op.  apud 
Sommervogel  VII,  1089—93,  ea  sunt  con- 
eiones,  ascetica  etc ;  pobthuma  prodie- 
runt  t.  4  a.  1795.  De  utroquc  cf.  Jos.  Ma- 
riani  Parthenii  commentarii  et  elogia,  Ro- 
mae  1855  (ed.  P.  Boero)  p.  11—46;  Fa- 
broniua  XV,  1—15. 

*)  Cf.  Sommervogel  VII,  1050—89. 

3)  Cf.  de  partibua,  quas  Segneri  lm- 
buit  in  controver»ia  de  probabilismo  in 
Sochtate  Jesu  teinpore  Thyrsi  Gonzalez 
(de  quo  infra),  Dollinger-Reusch  Geach. 
der  Moralatreitigk.  1,  158  «a.  Ipse  primus 
fuit,  qui  Th.  Gonscalez  opus  impugnaverit. 


Digitized  by  Google 


629 

conoscerla,  Venetiis  l  G90  in  4 ;  Manna 
d*U'Anima,  Mediolani  1673  —  83  t  4 
in  1 2.  Adversus  Michaelis  <1e  Molinos1) 
errores  nonnulla  etiam  reliquit  scripta, 
ut  concordia  tra  la  Fatica  e  la  Quiete 
neW  Orazione  espressa  ad  un  Religioso 
in  Risposta,  Florentiae  1680  in  12; 
quem  1.  impugnavit  P  e  t  r  u  c  c  i  (de  qno 
cf.  supra  p.  59S).  Hinc  acripsit  Let- 
tera  dirisposta,  Venetiis  1681.  Illa, 
Concordia  scil.  ad  breve  tempus  fuit 
prohibita,  prodiit  correcta  Romae  1691. 
Lettera  vero  usqne  ad  novnm  Indicem 
Leonis  XIII.  fuit  in  Indice")  etc.  —  Jo- 
annes  Carolus  Antonelli  Velitrensis, 
philosophiae,  theologiae  et  juris  doctor, 
episcopus  ferentinus  (f  1694),  scripsit 
praeter  alia  8)  tr.  bonum  et  clarum  de 
regimine  ecclesiae  episcopalis  in  8  11. 
distributum,  ubi  omnia,  quae  ad  forum 
ecclesiasticum  praecipue  spectant,  ez- 
acte  ac  dilucide  pertractantur,  Velitris 
1650;  Venetiis  1672;  1705;  1723. 
Alia  ejusdem  opera  sunt:  Tr.  dejuri- 
bus  et  oneribus  clericorum,  in  quo  utri- 
usque  juris  controversiae  singulariter 
dilucidantur,  Bomae  1699;  Venetiis 
1716  in  4;  de  tempore  lepali,  Roniae 
1660  in  f.;  Venetiis  1670;  1692  ;  de 
loco  legali,  Velitris  1671  in  f. ;  Venetiis 
1687;  1707  in  4.  —  Plura  bona  et 
atilia  continentur  in  Scrilti  inediti  ce- 
leberrimi  b.  Gregorii  Barbarigo  (n. 
25.  Sept.  1625;  t  18.  Jun.  1694)  car- 
dinalis  (1660)  et  episcopi  patavini, 
quae  cur.Uccelli  demum  Parmae  1877 


i)  Michael  de  Molinos  patria  Ara- 
gonua  n.  21.  Dec.  1640  initio  inclaruit 
sanctitatis  fama  magnique  factus  est  a 
▼iria  pii»  et  nobilibus  et  undiquc  conMil- 
tus.  Eas  tamen  gradatim  tradidit  de  as- 
ceti  opiniones,  quibus  vera  pietaa  chri- 
stiana  inficiebatur  et  subvertebatur,  ut 
congregatio  inquititioni»  in  tjus  trrores 
demnm  inquireret,  eum  datnnaret  et  In- 
nocentiuH  XI.  prop.  68  edita  eont-,titutione 
20.  Jiov.  1681  reprobaret.  Poenitens  obiit 
Molinos  in  carcere  1696.  Cf.  Allgayer  KL. 
VI 11«,  1750-7. 

*)  Cf.  Hjlgers  der  Index  p.  140  et  in 
append.  p.  551  —  63. 

»)  Cf.Mazzuchelli  I,  851.  Ughclli  1,852. 


630 

prodierunt.  Praesul  erat  piissimus,  ad- 
modum  sollicitus  de  reformatione  mo- 
rum  deque  institutione  solida  cleri. 
qui  pro  viribus  aemulatus  est  8.  Car. 
Borromaeum1). 

267.  GaUi  erant  Carolus  Ludovicus 
de  Lantages  Trecensis  n.  1616,  ab 
Olier  in  congr.  s.  Sulpiuii  (1643)  re- 
ceptus,  qui  aliquot  rezit  clericorum 
seminaria  (t  1.  Apr.  1694).  Praeter 
vitas  piarum  feminarum  composuit 
Catechisme  de  la  Foy  et  des  Moeurs 
chretiennes, Clermont  1679pp-  2  in  12; 
Puyl845;  Parisi8l851;  1869;  1887 
etc.  Instructions  ecdSsiastiquts,  oii  l'on 
tache  de  faire  connoitre  Tessence,  la 
dignite  et  la  saintete  du  Clerge,  absque 
auctori8  nomine2),  Puy  1692;  1693 
etc.  —  Jacobus  Tyran  (Tiran)  S.  J.. 
poenitentiarius  ad  s.  Petrum  Romae 
(t  26.  Jan.  1694)  collegit  Alphabetum 
pastorale  sive  selecta  concionum  argu- 
menta3),  Lugduni  1679  t  8  in  12; 
1683;  Coloniae  1711;  Missionarius 
seu  vir  apostolicus  in  suis  excursionibus 
spiritualibus,  Lugduni  1682.  1694 
t.  3;  Augustae  Taur.  1883  t.  3  in  8. 
Disputaverat  de  tribus  contractibus, 
Lugduni  1677;  sed  interventu  P.  de 
la  Chaise  Societatis  praepositus  gene- 
ralis  ed.  suppressam  voluit  et  regis 
mandato  omnia  quotquot  haberi  pote- 
rant  exemplaria  igni  fuerunt  tradita*). 
—  Ludovicus  T  r  o  n  s  o  n  congr.  8.  Sulp. 
Parisiensis  (n.  17.  Jan.  1622)  regi  ab 
eleemosynis,  seminarii  s.  Sulpicii  di- 
rector,  Olerii  successor  et  virtutum  ejus 
aemulator  magnae  erat  existimationi.* 
apud  viros  clarissimos  sui  aevi.  De  eo 


')  Cf.  Scblo^cr  KL.  1,  1983  b. 

'■)  Cf.  Bertrand  Bibliotheque  Sulpic. I. 
91-103  ;  Faillon  Vie  de  M.  de  Lantages. 
Paris  1830. 

s)  Huic  operi  afiinis  est  Bihliotheca  ot  - 
culta  concionum  Paulini  K  8.  JosephO. 
»S.  Aug.  Extalc.,  qui  ex  Breviario  Mis-snli- 
que  romano  eani  italice  ooncinnavit  a<* 
Komae  edidit  1700  in  8. 

«i  Cf.  Somuiervogel  VIII,  298. 


tJegneri,  Antonelli,  Barbarigo,  Lantage,  Tronson  etc. 


Digitized  by  Google 


631 


1681-1700.  TheoL  paatoralis.  Tronson,  Barillon,  Lohner  etc. 


G32 


acripsit1)  Fenelon  ad  Clementem  XI.: 
,Is  certe  disciplinae  studio  ac  peritia, 
pradentia  ac  pietate,  sagacitate  denique 
in  explorandii  hominum  ingeniis,  nulli, 
ni  fallor,  impar  fuit*.  Obiit8)  26.Febr. 
1  700  a.  aetatis  79.  Inter  alia  ejusdem 
opnscula  sunt:  Forma  cleri  secundum 
exemplar,  quod  Ecclesiae  sanctisque 
patribus  a  Christo  D.  summo  sacerdote 
monstratum  est,  Parisiis  1669  pp.  3 
in  12;  Lugduni  1682;  cum  4  aliis  pp. 
Parisiis  1727;  1739;  Avenione  1 7  7  0 ; 
1774;  Venetiis  1774 — 76t.  7  ;  Agriae 
1777;  Parisiis  1824  t.  3  in  8 ;  Exa- 
mens  particuliers  sur  divers  sujets  pro- 
pres  aux  ecclesiastiques  et  a  toutes  les 
personnes  qui  veulent  s'  avancer  dans 
la  perfection,  Lugduni  1690  t.  2  in  12 
absque  auctoris  nomine ;  1 69 1  et  saepe 
alias  et  alibi  ;  Paris  1821 ;  1893  etc, 
etiam  in  alias  linguas  veraa  vel  parum 
immutata  pro  varietate  personarum,  ita 
Parisiis  1713;  1824  etc;  Manuel  du 
shninariste,  Paris  1823.  Ejus  opera 
collecta  cum  antea  ineditis  prodierunt 
cur.  Migne  Paris  1857  t.  2  in  8.  — 
Henricus  de  Barillon  episcopus  lu- 
xoniensis  (t  6.  Maj.  1699)  -scripsit3) 
stilo  ad  vulgi  captum  accommodato 
ConfSrences ecclisiastiques  1. 16,  quorum 
6  explicant  epistolas  s.  Pauli,  3  agunt 
de  praeceptis  Dei,  reliqui  de  sacramen- 
tis,  Parisiis  1680—1704  in  12.  — 
Jacobua  E  s  t  i  e  n  n  e  Cabillonensis  theo- 
logiae  lector  in  seminario  bisuntino, 
dein  sodalis  Oratorii  (t27.Maj.  1698) 
bonnm  catechismum  saepe  editum 
concinnavit.  —  Belga  erat  Henricua 
Scaille  Dionantinns,  ad  8.  Petrura 
Lovanii  decanus  et  majoria  collegii 
theologorum  praeses,  magna  ex  parte 
s.  Carolum  Borromaeum  ducem  se- 
quens  exposuit  obligationem  ac  modum 


')  Oeuvres  compl.  de  Fenelon  ed.  Ver- 
sailles  Corresp.  III,  104. 

•)  Fuse  et  accurate  de  eo  disserit  Ber- 
trand  op.  cit.  I,  123—155.  Grandet  Les 
«ainte  Pretret  francais  du  XVII  siecle, 
Deuxieme  s6rie  p.  305 — 333. 

»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  XXX,  85. 


administrandi  sacramenta  tempore  pe- 
stis,  Lovanii  1704  in  12. 

268.  Oermani  erant  Christophorus 
Schenk  S.  J.  Viennensis  (n.  26.  Oct. 
1626;  t  4.  Oct.  1691),  cujus  est  Ne- 
cessaria  ad  salutem  scientia,  partim  ne- 
cessitate  medii,  partim  necessitate 
praecepti  dilatata  variis  discursibus, 
Crembsii  1689  p.  1  ;  Moguntiae  1691 
p.  2  in  4.  —  Georgius  Biegeisen 
S.  J.  Alsata  edidit  1.  inscriptum  Mons 
myrrhae  seu  brevis  instructio  de  sa- 
cramento  poenitentiae,  Coloniae  1660; 
Dilingae  1678  ed.  auctior,  germanice 
Coloniae  1691;  1693'  etc.  —  Prae  pri- 
mis  tamen  mentione  dignus  est  Tobias 
Lohner  S.  J.  Neo-oettinganus  (n. 
1619;  t  26.Maj.  1696),  plurium  ope- 
rum  auctor,  quorum  potiora  sunt:1) 
Instructio  practica  de  ss.  Missae  sacri- 
ficio  juxta  ritum  s.  romanae  Ecclesiae 
offerendo  una  cum  rubricis  ejusdem 
missae  brevibus  notis  illustratis,  Di- 
lingae  1670  in  12;  de  officio  divino 
juxta  ritum  breviarii  romani  recitando, 
ib.  1679  inlf  etc;  de  conversatione 
apostolica  a  curatoribua  animarum  pie 
et  fructuose  inslituenda,  ib.  1678;  in- 
structio  quarta  pastorum,  ib.  1678  in 
8 ;  de  confessionibus  rite  et  fructuose 
excipiendis,  ib.  1 67  7  ;  institutiones  quin- 
tuplicis  theologiae  positivae  videlicet, 
a8teticae,  polemicae,  speculativae  et 
moralis  complectens  una  cum  appen- 
dice  methodum  compendiariam  refor- 
mationis  ecclesiasticae  a  conc.  triden- 
tino  factae  continente,  ib.  1679  in  8; 
de  munere  concionandi,  exhortandi,  ca- 
techizandi,  ib.  1682;  inslituticnes  theo- 
logiae  mysticae,  ib.  1 680  in  8  ;  desacer- 
dotii  origine  et  praestantia,  ib.  1681  in 
8;  succincia  doctrinarum  asceticarum 
Summa,  1685  in  8;  armamentarium 
seu  panoplia  spiritualis,  1688  in  8., 
quae  instructiones  seorsim  saepe  pro- 
dierunt,  collectae  ib.  1 726  t.  1 1 ;  1739 
— 49  v.  12  in  8.  Saepe  quoque  pro- 


')  Cf.  Sommervogel. 


Digitized  by  Google 


633 


Hauteville,  Tachon,  Drescher,  de  Bussy,  Boudewyna  etc. 


634 


diit  eju8  instructisiima  bibliotkeca  ma- 
nualis  concionatoria,  1681  t  4  in  f. — 
In  concionatoribus  instituendis  meruit 
et Nicolaus  deHauteville  Al  vernus, 
doctor  sorbonicus  (l.  1681),  a  Carolo 
Aug.  de  Sales  episcopo  genevensi  electus 
canonicus,  qui  s.  Thomae  doctrinae  valde 
erat  addictus.  Hinc  fere  per  modum 
commentarii  scripsit  (in  1 .  p.)  la  Theo- 
logie  angelique  ou  V  idie  du  parfait  pri- 
dicoteur,  Lugduni  1657;  La  Theologie 
ang.  ou  Vidie  du  parfait  docteur,  ib. 
1658;  la  Th.  ang.  ou  la  parfaite  idie 
de  Vhomme  sage,  1661  t.  3  in  4  ;  V Art 
de  bien  discourir  ou  la  methode  aysee 
pour  inventer,  former,  etablir  et  multi- 
plier  un  solide  discours  dans  la  chaire 
etlebarreau,  Parisiis  1666;  Histoire 
royale,  in  qua  agit  de  perfectionibus 
divinis,  de  distinctione  ss.  Scripturarum 
earumque  versionibus,  de  Genesi,  opi- 
ficio  sex  dierum  etc.,  cum  praeludiis, 
in  quibus  disserit  de  antiquis  philoso- 
phis,  ib.  1666.  1667:  V art  de  prS- 
cher,  ib.  1683.  Plura  opera  scripsit  de 
s.  Francisco  Salesio,  ib.  16  72  in  8., 
ahaque,  quae  recenset  Feret  IV,  194 — 
204.  —  Christophorus  Tachon  OSB. 
e  congr.  s.  Manri  (f  1693)  disserit  de 
la  sainteU  et  des  devoirs  d'  un  predica- 
teur  evang.  avec  V  art  de  bien  prdcher, 
Parisiis  1685. 


269.  Casus  conscientiae  collegerunt 
et  8olverunt  Josephus DrescherO. S. 
Ben.  e  monasterio  ad  s.  Lambertum, 
theologiae  moralis  in  academia  salis- 
bnrgensi  professor  1669  — 1677,  (t 
1698),  Salisburgi  1675.  —  Ludov.  a 
Conceptione  0.  SS.  Trin.  de  Red. 
Capt.  Lusitanus,  pluribus  annis  Com- 
pluti  theologiae  lector,  a  sanctitate  et 
humilitate1)  illustris,  propter  singulare 
suum  in  daemones  dominium  »malig- 
norum  triumphator  et  hostium  humani 
generis  debellator  fortissimus*  dictus 
(t  1681)  in  opere  inscripto :  Examen 


')  Cf.  Bibliogr.  crit  III,  237. 


veritatis  theologiae  moralis  per  singu- 
lares  casns  etquaestiones,  Matriti  1 655 ; 
1666;  1676  v.  3  in  f.—  Hadr.Augu- 
stinus  de  Bussy  deLamet  doctorsor- 
bonicus(l650),  Saint-Beuve  familiaris 
et  in  solvendis  casibus  socius1)  (tl  69 1 ), 
cujus  casus  prodierunt  1714  in  8 ;  se- 
cundis  curis  inscripti :  Dictionnaire  des 
cas  de  conscience  par  De  Lamet  et  Fro- 
mageau,  Parisiis  1733  v.  2  in  f,  et  ite- 
rum  cum  casibus  Jo.  Pontas,  Basi- 
leae  1741  v.  5  in  f.  —  Ant  Maria 
Piccolomini  cler.  reg. theat.  neapo- 
litanus,  edidit  dubia  moralia  seUcta 
(50)  reflexe  elucubrata,  Neapoli  1700 
in  8.  —  Mentione  dignus  hic  est  Mi- 
chael   Boudewyns  Ant werpiensis, 
medicinae  et  philosophiae  dottor,  ana- 
tomiae  et  chirurgiae  professor  (t  29. 
Oct.  1681),  qni  nova  sed  docta  me- 
thodo  theologiam  medice  seu  medici- 
nam  theologice  pertractavit  edito  ad 
normam  Summae  d.  Thomae  opere  cum 
theologis  et  confessariis,  tum  medicis 
perutili,  cni  titulus :  Ventilabrum  me- 
dico-theologicum,  quo  omnes  casus  tnm 
medicos  cum  aegroa  aliosque  concer- 
nentes  eventilantur,  et  quod  ss.  patri- 
bus  conformiuB,  scholasticis  probabi- 
lius  et  in  conscientia  tutius  est,  decer- 
nitur,  Antwerpiae  1666  in  4.  —  Pe- 
trus de Tressan deLaVergne  n.  1618 
fidem  amplexus  est  catholicam  (1638). 
Aliquamdiu  versatus  est  apud  Pavillon 
episcopum  electensem  (Aleth),  Janseni- 
starum  fautorem;  in  exsilium  vero  pul- 
sus  est  quod  partem  habuerit  in  edendo 
malo  opere  Thiologie  morale  des  Jesui- 
tes.  Bedire  permissus  periitaquis  sub- 
mersus    5.  Apr.  1684.  Concinnavit 
Examen  giniral  de  tous  les  6tats  et 
conditions,  et  des  pe^jhes  qu'  on  y  peut 
commettre,  1670  t.  2  in  12  sub  no- 
mine  S  a  i  n t-G  e  r  m  a  i  n ;  Relation  nou- 
velle  et  exacte  d'un  Voyage  en  laTeire 
Sainte  ou  Description  de  V  6tat  present 
des  lieux,  ou  se  sont  pass^es  les  prin- 


')  Cf.  plura  de  hoc  viro  vere  pio  et  mi- 
sericordi  rn  BibL  univ.  XXIII,  283. 


Digitized  by  Google 


635         1681—1700.  Liturgia  et  concion  Maggio,  Deslyon»,  Vieira  etc.  636 


cipales  actions  de  la  vie  de  J.  Christ1), 
Paris  1688. 

270.  De  sacris  ritibus  disseruit2) 
Franc.  Maria  Maggio  0.  Theat.  Pa- 
normitana8,  diu  in  Oriente,  Georgia 
praesertim,  missionarius  (t  12.  Jun. 
1686),  in  op.  de  sacris  caeremoniis 
obiri  solitis  in  Dei  templis  ac  mona- 
3teriis,  praesertim  circa  salutationem 
angelicam,  domus  Dei  decorem  et  ec- 
clesiasticam  honestatem  disquisitiones 
rituales,  morales,  asceticas  et  ut  pluri- 
mum  novas,  Panormi  1654  in  f. ;  de 
sacris  caeremoniis  .  .  .  praesertim  in 
divino  officio  et  cboro  disquiaitione^  etc, 
ib.  1666.  —  Huc  referri  potest  Joan. 
Desly  ons  Gallus,  doctor  sorbonicus 
et  decanus,  theologus  capituli  silva- 
nectensis  (Senlin),  vir  in  antiquitate 
admodum  veraatus3),  Arnaldo  ninjis  ad- 
dictus,  ut  supra  pag.  448  a.  diximus 
et  etiam  nonnihil  singularis  (n.  1615; 
t  1700),  qui  8criptis  auis  aliquot  an- 
tiquitatis  mores  vel  consuetudines  illu- 
stravit.  Edidit  quoque  Difense  de  la 
ceritable  dhotion  envers  la  8.  Vierge, 
1651  in  4. 

271.  Inter  concionatores  excellit  An- 
tonius  VieiraOlisipone  6.  Febr.  1608 
natus,  Babiae  in  Brasilia  aocietatem 
Jesu  in.ressus.  Aliquamdiu  missiona- 
rium  interincolasegit,  quorumetcau- 
sam  in  se  su-cepit  patronus  adversus 
injustas  Europaeorum  vexationes  in  aula 
regia  valide  et  potenter  adeo,  ut  ab  il- 
iis  ,magni  patris'  nomine  salataretur. 
Apud  Joannem  IV.  Lusitaniae  regem 
magna  fruebatur  gratia,  aJeo  ut  rex 
ejus  uteretur  consilio  et  opera  in  ne- 

')  Cf.  Journal  des  Sav.  1688  p.  204 ; 
Feller  8,  32;». 

»)  Cf.  Monjritorc  I,  219;  Biogr.  un. 
XXVI,  125.  Ejua  trater  eecundum  carnem 
et  spiritum  Hieronymus  (n.  13.  Sept. 
1625;  t  12  Aujr.  1691)  edidit  Allegationes 
ile  irre  lularitate  pro  Franc  Catalano,  Ma- 
triti  1680  in  f.  Cf.  Mongitore  I,  280;  Vez- 
zoai  II  23. 

•)  Cf.  Feller  M,  261. 


gotiis  statas,  imo  cogitaret  de  eo  reci- 
piendo  in  ministrorum  regni  conses- 
sum  deque  promovendo  in  sedem  epis- 
copalem,  nisi  viri  inBigniter  religiosi 
obstitisset  modestia.  Post  reditom  in 
missiones  gravissima  est  in  eam  mota 
tempestas  ab  eis,  qui  Indos  tyrannioe 
vexabant.  In  vincula  conjectus  cum  ao- 
dalibus  et  in  Europam  fuit  deportatus 
et  vel  ipsa  inquisitio  in  eum  fuit  com- 
mota.  Sopitis  turbis  Bomae  degit 
(1669 — 75)  magni  aestimatus  a  Cle- 
mente  X.,  ab  Oliva  praeposito  Soc.  Jesu 
generali,  a  Christina  Sueciae  regina. 
Senex  73  a.  inBrasiliam  iterum  rediit, 
et  octogenarius  missionibns  praefbit 
praepositus  provincialis.  Decessit  mag- 
nus  hic  vir,  Indorum  apostolas  et  ju- 
rium  eorum  intrepidus  assertor  fere 
nonagenarius  18.  Jul.  1697.  Magnam 
nominis  assecutus  est  famam  propter 
suam  in  dicendo  eloquentiam,  ita  ut  di- 
ceretur  ,Bossuetus  Lusitaniae'.  Plures 
ejusdem  sermones  collecti l)  prodieront 
Olisipone  1679 — 1694  pp.  8;  sermo- 
nes  de  b.  Maria  V.,  ib,  1686—1699 
pp.  12;  opera  posthuma,  ib.  171 0. 
1748  t.  2.  In  varias  quoque  linguas 
versae  fuere  ejus  conciones,  germanice 
cur.  Fr.  Jos.  Schermer,  Begensburg 
1846 — 63  et  Kaulen  Paderhorn  1856. 
—  Hunc  excipiunt  alii  minoris  famae. 
Philippus  Kiselius  S.  J.  Fuldenais, 
qui  a.  30  verbum  Dei  annunciavit  Mo- 
guntiae,  Spirae  et  Wirceburgi  (n.  15. 
Mart.  1609;  t  23.  Aug.  168l).  Pro- 
dierunt  ejus  conciones  inscripti:  Nili 
tnystici  ex  paradiso  voluptatis  aive  ver- 
bi  divini  septemplici  alveo  effluentis 
t.  7  onm  quadruplici  auctario,  Bam- 
bergae  1666 — 79  t.  XI.  —  Claudius 

»)  Cf.  Sommervogel  VIII, 653 -87 ;  Etu- 
des  LXXVII  (1898),  368  ss. :  520  ;  Pttllf 
KL.  XII»,  930  88.,  qui  de  eo  scnbit :  nSeine 
Fehler,  namlich  H&ufen  von  Schriftstellen 
und  oft  gekunatelte,  alizu  aubtile  Schrift- 
auslegung  werden  reichlich  aufgewogen 
durch  die  Klarheit  und  VolkatttmUchkeit 
der  Sprache,  durch  die  lebhafte  Coramu- 
nication  und  das  hinreiasende  Feuer  der 
Darstellung.- 


Digitized  by  Google 


637 


Ascesit,  Fonseca,  de  la  Colombiere,  Bovio,  Louis. 


638 


Texier  S.  J.  Gallus,  qui  annis  30 
concionatorem  egit  (t  24.  Apr.  1687), 
cajus  sermones  et  opera  ascetica  col- 
lecta  prodierunt  Avenione  1 845  t.  9 
in  12 ;  Lugduni  1847  t.  9  in  12 ;  ser- 
mones  aelecti  habentur  inMigne  col- 
lection  ....  des  Orateurs  sacres  VI, 
747  —  1170;  VII,  1-t368;  germanice 
versi  prodierunt  Batisbonae  1871  t  10 
in  8-  —  Franciacus  H  e  f  f  n  er  0.  Praem. 
in  Cella  Dei  auperiori  (Oberzell)  dioe- 
cesia  moguntinae,  cujus  concionator 
extemporalis  saepius  prodiit1),  Nfirn- 
berg  1691;  Sulzbach  1691  t.  2  ;  ibi- 
dem  1693;  Niirnberg  1 7 1 0 ;  1720etc. 
—  Jo9eph  Maria  a  Jesu  O.Carm.  tau- 
rinensis  coenobii  prior  (t  9.  Jul.  1695), 
qui  adeo  versatus  erat  in  d.  Thomae 
operibus,  ut  omnia  pene  memoriter 
complecteretur.  Hinc  exhibuit  Silvam 
doctrinorum  ex  S.  Thoma  A.,  Theresia 
aliorumque  pp.  sententiis  ornatam  ac 
distributam  per  singulas  dominicas  to- 
tius  anni,  Taurini  1690  in  4 ;  discursus 
praedicabiles  in  evangelia  qua-iragesi- 
mae  ex  d.  Thoma  A.,  ib.  1681.  Ejus 
quoque  est  Aureola  priorum  Carmeli- 
tarum  Disc.  et  aliorum,  ib.  1673.  — 
Franciscus  W  e  8  p  i  n  S.  J.  Namurcensis 
concionator  per  Belgium  (n.  11.  Dec. 
1634;  t27.Mai.1695)  reliquit  Morale 
Etang&ique  pour  tou3  les  Dimanches 
de  l'annee.  Leodii  1688  t.  2  in  8; 
1690;  1692.  —  Franc.  Jos.  aBus- 
manshausenex  illustri baronum  de 
Both  stipite  mundi  blanditiis  et  fortu- 
nae  valedicens  factus  est  humilis  s. 
Francisci  discipulus  inter  Capuccinos  at- 
que  vitae  evangelicae  exemplum  (t  1 9- 
Nov.  1697).  Beliquit  plures  concionum 
cyclos.  —  Petrus  Le  Chartier  Nor- 
mannus  cum  tribus  fratribus  ingressus 
est  Oratorium,  e  quo  tamen  post  a.  30 
disceasit  (1682).  In  concionatorum  uti- 
litatem  composuit  Dictionnaire  aposto- 
lique  plein  de  desseins  etc.,  1685.  1693, 
quod  tamen  non  complevit.  —  Jo. 
Baptista  Le  Vray  can.  reg.  prior  in 


>)  Cf.  Goovaerta  I,  364-6. 


canonia  melodunensi  edidit  Homelies 
ou  explication  litterale  et  morale  des 
evangiles  de  tous  lea  dimanches  de 
V  annee  .  .  .  avec  lea  resolut:ons  de  cas 
de  conscience  le9  plus  difficiles  et  les 
moins  oonnus,  Paris  1681 ;  1697. 

272.  Inter  praestantiores  hujus  pe- 
riodo  ascetas  referri  possunt :  Antonius 
deFonseca  Soares  (Ant  das  Chagaa 
in  ordine  dictus)  0.  Min.  Lusitanus  n. 
25.  Jun.  1621,  qui  post  militiam  etli- 
beriorem  vitam  lectione  operum  Ludo- 
vici  de  Granada  conversus  ordinem  s. 
Francisci  est  ingressus,  in  quo  vitam 
duxit  vere  piam  et  eximie  religioaam 
atquesanctissime  obiit  (t  20.  Oct.  1 682). 
Laudantur  ejus  opera  a  «tilo  classico 
atque  aolida  ascesi,  quorum  tamen 
plura  man8erunt  inedita  l).  —  Ven. 
Claudius  de  la  Colombiere  8.  J. 
Gallus  (n.  2.  Febr.  1641 ;  t  15.  Febr. 

1682)  ,  b.  Mariae  Marg.  Alacocque  con- 
fessarius  et  apostolus  pro  dilatando 
cultu  88.  cordia  Jesu  *),  cujus  operaas- 
cetica,  inter  quae  Lettres  spiritueUee, 
prodierunt  Avenione  1 832  t.  7.  Ob  vi- 
tam  ejus  piUsimam  instituta  est  jam 
beatificationis  ipsiua  causa.  —  Bene- 
dictus  Bovio  0.  PraecL  Feltrensis  (fl. 

1683)  multorum  libellorum  ascetico- 
rum  auctor  3).  —  Epiphanius  Loflia 
(Louyse)  0.  Praem.  Nanciensis,  abbaa 
«tivagiensis  (Etival) ,  congregationia 
suae  procurator  et  per  Lotharingiam 
vicarius  generalis,  qui  ter  Bomam  pro- 
fectus  negotia  reformationis  suae  con- 
gregatioiiis  promovit.  Vir  erat  omnibus 
numeris  absolutus  4),  in  theologia  my- 
8tica  admodum  versatus  (t  23.  Sept. 
1682),  cujus  specimina  reliquit :  La 

i)  Cf.  Bruck  KL.  IV  1596;  Godinho 
Vida  de  Freire  A.  das  Chagaa,  Oliiipone 
1687.  1728. 

'•)  Cf.  Hattler,  Lebensb.  dss  ehrw.  Cl. 
de  la  Colombiere  Freiburg  1903,  ubi  ex- 
hibet  ejut  diarium  asceticum  adinodum 
utile  et  unctione  plenu  n.  De  eina  operi- 
bus  asceticis  ct  Sommervogel  II,  1311. 

>)  Cf.  Echard  II,  697. 

«)  Cf.  Goovaerts  1,  537  ss. 


Digitized  by  Google 


6  39  1681—1700.  Aaceeis.  Planat, 

noture  immoUe  par  la  grace  ou  la  pra- 
tique  de  la  mort  mystique,  Paris  1674 
in  8 ;  La  vie  sacrifUe  et  aneantie  des 
Novices,  ib.  1674;  Conferencee  mysti- 
ques  sur  le  recueillement  de  V  Ame  pour 
arriver  a  la  Contemplation  etc.,  ib. 
1674 — -75 ;  Lettres  spirituelks,  ib.l  688 
in  12.  —  Jacobus  Planat  (Planena- 
tus)  congr.  s.  Sulp.  strenuas  l)  per  Gal- 
liam  missionarius  (t  1684),  cujus  sunt 
Schola  Cfcr**z*,Biteris  1656  t.  4  in  16 ; 
Regula  cleri  seu  magisterium  clerici,  ib. 
1 6  56  in  1 6 ;  ntrumque  Parisiis  1 7  v  1  — 
93  t.  6  in  1 2 ;  Hymnodia  ecclestiastica 
complectens  hymnos  326,  Claromonte 
1679.  — CarolusMyleman  O.Praed. 
Gandaven3is  (n.  1 6  0 8 ;  1 1 2 .  Aug.  1688), 
qui  lingua  patria  plorima  edidit  opus- 
cula  tacito  suo  nomine*).  —  Mich.  Bou- 
tauld  S.  J.  (t  12.  Maj.  1689),  cujus 
sunt 8)  Lts  conseils  de  la  sagesse  ou  le 
recueil  des  Mazimes  de  Salomon  les  plus 
necessaires  a  Thomme  pour  se  conduire 
sagement,  Paris  1678  in  1 2.  saepissime 
editum,  etiam  ib.  1863,  et  in  varias 
linguas  versum;  Le  Thiologien  dansl 
les  conver8ations  avec  les  aages  et  les 
grands  du  monde  ib.  1683;  1853; 
Mithode  pour  converser  avec  Dieu,  ib. 
1684  in  16;  1880,  utrumque  saepis- 
me  editum.  —  Vincentius  Huby  S.J. 
Brito,  vir  vere  apostolicus,  qui  pluri- 
mum  promovit  jugem  ss.  sacramenti 
eucharistiae  adorationem  (n.  15.  Mart. 
1608;  t  22.  Mart.  1693),  cujus  Oeu- 
vres   spirituelles    saepissime  prodie- 


«)  Cf.  Bertrand  Biblioth.  Sulpicicnne 
I,  72—83. 

»)  Cf.  Leon.  Willems  in  Biogr.  nat.  de 
Belg.  XV,  390-3. 

»)  Cf.  Sommervogel  11,  45—51. 


,  Boutauld,  Huby,  Joly  etc.  540 

runti),Pari8iis  1755  in  12;  1766cur. 
Baudrand,  qui  ipsum  textum  in  plurimis 
locis  retractavit;  1789  ;  1863  etc  — 
Antonius  Boissie  S.  J.  QalLus  (n.  1. 
Jan.  1623;  t  26.  Apr.  1691),  inter  cu- 
jus  scriptaascetica*)  praesertim  lauda- 
tur  Le  Saint  Evangile  de  J.  Christ  expl  i- 
que,  Lugduni  1683—84  t.  4  in  12., 
saepe  editum,  ib.  1864  t  3  iu  12.,  in 
alias  Hnguas  versum,  etiam  germanice 
interprete  Zorell  1893.  —  Claudius 
Martin  0.  S.  Ben.  in  congr.  maur. 
(t  1 696),  quem  sodales  incongr.  prae- 
positum  eligere  cogitarunt,  nisi  obsti- 
tisset  vetitum  regium.  Aulae  enim  re- 
giae  invisus  erat,  quod  strenue  vindi- 
caverit  congregationis  privilegia  ad- 
versus  illius  usurpationes 8).  —  Bo- 
nignus  Joly  (t  1694)  insignis  asceta 
et  pii  canonici  laudabile  exemplar,  ob 
plurima  misericordiae  opera  pater  pau- 
perum  dictus  *). 

1 


>)  Sommervogel  IV,  499  ss.  eorum  circa 
50  recenset. 

•)  Cf.  Sommervogel  I,  1603—6. 

»)  Franciscus  deCIugny  e  nobilissi- 
ma  natus  familia  4.  Sept.  1637,  puer  14  a. 
ingresaus  est  congr.  Or.  (1651),  in  qua 
juxta  Batterel  IU,  463  sa.  piam,  rigidam 
atque  laboribua  apoatolicis  deditam  vitam 
duxit.  Mortem  contraxit  ex  nimio  obse- 
quio  intirmis  morbo  contagioso  infectis 
impenso  29.  Oct.  1694  Reliquit  plura 
opuscula  aacetica  suppreaso  nomine,  e 
quibus  JjO  tevotion  dee  picheurs  par  un 
peVheur  Lugduni  1685  in  12 ;  1689 ;  170J 
et  L'  oraison  des  picheurs  par  un  pecheur, 
Divione  1689;  Lugduni  1701  proh.  fuere 
15.  Jan.  1714.  Cf.  Colonia  BibL  janaeniste 
pag.  284  ;  Ingold  Eeaai  p.  35. 

«)  Cf.  Beaugendre  OSB.  La  Vie  de  mes- 
sire  B.  Joly  prttre,  chanoine  et  instituteur 
des  Religieuscs  hospitalierea  de  Dijon,  Pa- 
ris  1700. 


Digitized  by  Google 


III. 

Theologi  annorum  1701—1720. 


L  Theologia  scholastica. 


273.  Negari  nequit  theologiam  aeho- 
Uuiicam  seculo  1 7-  ad  finem  vergente, 
molto  vero  magis  secolo  1 8.,  haud  pa- 
rum  defecisse  ab  illo  splendore  et  per- 
fectione,  quam  sec.  16.  in  primis  ite- 
rum  attigerat;  hinc  merito  Gener  in 
hac  disciplina  si  quis  alius  versatus  in 
sua  scholastices  historia  scribit l) : 
,  Nostrum  VII.  scholasticum  aevum  ab 
anno  Christi  1701  usque  modo  (scri- 
bebat  autem  c.  a.  1765)  parum  scho- 
lae  theologiae  felix  faustumque  fait. 
Hoc  quippe  seculum  alioqui  omnigena 
eruditione,  severiori  criterio,  stilo  ele- 
ganti  nitidissimaque  methodo  excultis- 
simum,  com  nonnisi  amoenioribus 
juxta  ac  facilioribus  scientiis  delecte- 
tur,  perdifficilem  subtilemque  schola- 
sticen  et  ejnsdem  cultorea  ubique  ferme 
jam  minimi  pendit  ac  vix  non  omnino 
despicit*  Quae  non  sunt  ita  intelli- 
genda,  ac  si  desint,  qui  secundum  hanc 
methodum  theologiam  tractaverint ; 
plurimos  enim  reperiemus :  sed  multis, 
si  non  plerisque,  deest  illa  disserendi 
et  gravitas,  illa  speculationis 


')  Theologiae  dogmatico-scholasticae 
t.  1  Prodromi  1  c.  1  n.  36. 


profunditas  conceptuumque  nobilitas, 
quam  in  auctoribus  sec.  1 3.  et  1 6.  clas- 
sicis  admiramur.  Vel  enim  theologi 
huju8  seculi  leviter  obiterque  nimis 
gravissimas  attingunt  questiones,  vel 
contra  ad  fastidium  usque  se  immer- 
gunt  subtilitatibus  spinosis  sine  magno 
fructu. 

274.  Et  quidem  in  Germania  magis 
quam  alias  theologia  scholastica l)  ex- 

»)  Burchardus  Lingen  S.  J.  Zwollis 
n.  1662,  Aristotelis  interpres  ettheologiae 
professor  Coloniae  (t  20.  Febr.  1713)  Me- 
dullam  tripartitae  philosophiae  veteris  ac 
novae  edidit  Coloniae  1699  in  8;  1705  in 
12.  —  Diaputationes  philosophicas  varii 
argumenti  reliquit  Petrus  Z  e  n  d  r  o  n  SJ. 
Tridentinus  (t  14.  Apr.  1703).  —  Jo.  Henr. 
Wiber  pbiloaophiae  raagister  statuit 
philosophiac  j>rineipia  antiperipateticae  con- 
tra  pnncipia  philosophiae  penpateticae 
stabuita  fortissimis  argumentis,  novis  et 
veteribus  cum  aolutione  argumentorum 
peripateticorum  et  nova  explicatione  prae- 
cipuarum  difhcultatum,  quae  occurrunt 
in  philosophia,  Ratisbonae  1701.  Cf.  Lau- 
chert  allg.  d.  Biogr.  42, 303.  —  Coelestinus 
R o  m  os e r  de  Romosegg  O.  S.  Ben.  in  ab- 
batia  admontensi,  philosophiae  professor 
et  rector  universitatis  salisburgensis,  dein 
parochus  groebmingensis  (t  8.  Aug.  1720) 


Digitized  by  Google 


643        1701—1720.  Theol.  icholattica  in  Germ.  Pettschacher,  Mezger,  644 


culta  fuit.  Bono  ezemplo  praeivere  or- 
dinis  s.  Benedicti  sodales,  qui  hac  aeta- 
te  admodum  florentem  reddideront  aca- 
demiam  salisburgensem,  qnam  mode- 
rabantur  et  scientiae  splendore  illu- 
strabant.  Hic  docebat  praeter  alios  Be- 
nedictus  Pettschacher  e  s.  Lam- 
berto  in  Styria,  qui  juvenis  ita  ani- 
mum  studiis  applicuit,  ut  a  profeasore 
suo  in  publica  thesium  defensione  eam 
laudem  audire  meruerit;  ,Hic  vir  di- 
gnus  est,  qui  mox  cathedram  docturus 
ascendat.'  Et  eam  revera  conscendit 
Salisburgi,  ubi  theologiam  scholasticam 
docuit(i667  — 1673).  Omnium  suffra- 
giis  postulatus  est  rector  magnificus 
(1673—1681).  Magna  auctoritate  frue- 
batur  apud  ordinis  praelatos  Austriae, 
Bavariae,  Saeviae  et  Helvetiae.  Deces- 
sit  hic  vir  doctrini  juxta  ac  virtute 
eximius  ipso  Parasceves  die  a.  1701. 
Plures  edidit  tr.  theologicos,  de  incar- 
tuitione,  Salisburgi  1 6  7  3  in  8 ;  de  sa- 
cramentis  in  genere  et  de  baptismo  et 
confirmatione  et  eucharistia  in  specie, 
1675;  de  restUutione  1676  in  8;  de 
Deo  uno  et  trino,  Graecii  1698  etc 
Propter  claritatem  et  doctrinae  solidi- 
tatem  academia  salisburgensis  sodali 
Odoni  Guetrath  id  operis  imposuit, 
ut  nostri  auctoris  tractatus  eJitos  et 
ineditos  colligeret,  et  si  qua  deessent 
suppleret:  hinc  prodiit  theologia  uni- 
versa  speculativo-practica,  Salisburgi 
1743  v.  3  in  f.  —  Hanc  praecellit 
theologia  scholastica  secundum  viam  et 
doctrinam  s.  Thomae,  Augustae  Vinde- 
licorum  1695  t.  4;  1719  t  4  in  3  v. 
in  f.,  quamcomposuitPaulusMezger1) 

reliqoit  opera  philobophica.  Cf.  Wiehner  i 
Gesch.  d.  Ben.  Stiftes  Admont  IV,  351. 

1 )  De  fratre  J  o  8  e  p  h  o  Mezger  egimus 
"p.  541,  cujua  historiam  salisburgensem  ipse 
absolvit  cum  altero  fratre  Francisco 
(n.  25.  Oct.  1632)  statura  quidem  pusillo, 
animo  vere  magno,  monacho  pariter  pe- 
treosi  et  in  academiasalisburgensi  collega,  I 
qni  alias  atque  alias  tradidit  disciplinas 
et  interpretatas  ert  *s.  literas  (1681 — 88). 
Obiit  magister  novitiorum  et  clericorum  • 
director,  portquam  magaospiritusfervore  1 


Eichstaettensis  n.  23.  Nov.  1637,  qui 
vitam  religiosam  professus  est  Salis- 
burgi  in  monasterio  8.  Petri.  Philoso- 
phiam  docuit  ibidem  in  academia  1668 
— 1670,  theologiam  speculati  vam  1673 
— 1688,  polemicam  1683 — 1700.  A 
morte  fratris  sui  Josephi  1683  pro- 
cancellarium  egit  usque  ad  obitum 
(t  12.  Apr.  1702).  Ipsius  theologiae 
cursus  minor  quidem  est  eo,  quem  ela- 
boraverat  Beding  (p.  332),  sed  majori 
concinnitate,  integritate,  ordine  etcla- 
ritate  se  commendat,  adeo  ut  praestan- 
tissimus  inter  omnes  censeri  debeat, 
quos  unquam  sodales  benedictini  in 
Germania  protulerint l).  Praeter  theses 
et  disputationes  philosophicas  et  theo- 
logicas  plurimas  reliquit  etiam  sacram 
historiam  de  gentis  hebraicae  ortu,  pro- 
gressu,  bene  et  male  gestis  ab  Abra- 
hamo  et  c.  11.  Genesis  usqne  ad  ulti- 
mum  regem  et  captivitatem  babyloni- 
cam,  in  sensu  tam  literali  quam  spiri- 
tuali  succincte  expositam  et  annotatio- 
nibus  moralibus  excultam,  Augustae  V. 
et  Dilingae  1 700  in  f.,  Augustae  1715, 
in  qua  plures  quaestiones  attingit,  quae 
sensum  spectant  spiritualem  seu  my- 
sticum,  atque  concionatoribus  concio- 
num  nrgumenta  suppeditare  intendit 
,  Methodus  ubique  regnat  exquisita,  in- 
quit  C  a  1  m  e  t  *),  et  quicunque  ad  ej  us 


octiduana  exercitia  peregisset  11.  Dec. 
1701-  Reliquit  scripta  philosophica,  asce- 
tka,  caaum  theologicum  de  conscientia  er- 
ronea  et  dubia,  Salisburgenai  1688.  De  his 
tribus  fratribus  scribit  M  a  b  i  1 1  o  n ,  qui 
eos  viderat  in  suo  itinere  germanico,  in 
analectis  (Pariaiis  1723  p.  12):  „Animae 
qualeb  neque  candidiores  terra  tulit."  Cf. 
de  iisdem  Lindner  ProfeBbuch  der  Bene- 
dictiner-Abtei  St.  Peter  in  Salzb.  Sal2- 
burg  1906  p.  53-58;  65—68.  Mitter- 
mflller  Stud.  und  Mittheil.  V,  1, 135—137. 

')  Cf.  historisch-politiache  Blatterl873 
v.  LXXII,  496. 

•)  In  biblioth.  sacra.  Cf.  M^moires 
de  Tr6voux  1702  Febr.  122—136.,  ubi  ta- 
men  advertitur:  nIlseroita  80uhaiterqu'il 
eut  1(1  leB  ouvrages  critiqucs  qu'  on  a  fait 
de  nos  jours,  aon  livre  en  «eroit  beaucoup 
plus  curieux,  peut  etre  qu'ony  trouvcroit 
de  quoy  d6;naer  la  plus  part  de3  queiti- 


Digitized  by  Google 


<H5 


Schrenk,  Wibmperger,  Pley,  Hemm,  Gircken  efcc. 


646 


lectionem  se  conferent,  opehs  sascepti 
eos  certe  non  poenitebit,  ac  sacram  hi- 
storiam  discent  perquam  facillime. «  In 
theologia  morali  strenne  tuetar  proba- 
bilismum.  —  Tertius  qui  reliquit  fere 
integram  theologiam  dogmatico-schola- 
stieam  in  lOtract.,  Salisburgi  1696 — 
1702  in  4.,  fuit  Carolus  Schrenk1) 
de  Notzing  (n.  24.  Nov.  1659),  philo- 
sophiae  (1688),  dein  theologiae  dog- 
maticae  professor  (1694),  demum 
(1702)  monasterii  s.  Petri  abbas  t  30. 
Jul.  1704). 

275.  Aliquot  tractatus  tvpis  man- 
darunt Gregorius Wibmperger  OSB. 
e  monasterio  cremifanensi  n.  1 640,  qui 
in  aeademia  salisburgensi  professus  est 
philosophiam  1669,  theologiam  pole- 
micam  1672  et  scholasticam  1673; 
ipsique  academiae  praefuit  rector  mag- 
nificus  ab  a.  1681  ad  mortera  usque 
20.  Jul.  17052).  Ipse  cum  duobus 
fratribus  Jos.  et  Puulo  Mezger  pluri- 
mum  contulit  ad  splendorem  academiae 
salisburgensis.  —  Marianus  Lendel- 
mayer  OSB.  Linciensis  s),  prius  phi- 
losophiae  1693  et  theologiae  specula- 
tivae  1696  professor,  universitatis  pro- 
cancellarius,  1702  abbas  admontensis 
1 1 1 7.  Mart.  1 7  07).—  MaurusL  i  c  h  t  e  n- 
heim  e  monasterio  s. Lamberti 4),  phi- 
losophiae  1673,  theologiae  morulis 
1680,  speculativae  1681  et  polemieae 
1689  professor  (t  23-Mart.  1709). — 
Coelestinus  Pley  e  monasterio  seitten- 
stettensi,  philosophiae  1691,  theolo- 

ona  qu'il  propose  et  quelques  autres  en- 
core  dont  ll  ne  parle  poiut.- 

"]  Cf.  Lindner  op.  cit.  p.  86—88. 

5>  Cf.  Mittermtiller  L  c.  V,  l,  139  ss. ; 
Kobolt  1.  c,  qui  recenset  ejusdem  scrip- 
ta,  quibus  magnam  theologiae  partem  il- 
loBtrat. 

s)  Cf.  historiam  universit.  sali?b.  p.246 
et  385.  Beliquit  tractatus  de  variis  theo- 
logiae  argumentis,  in  quibus  atrenuum  se 
probat  thomistam. 

*)  Ibid.  1,  2  c  7  n.  346,  ubi  praeter  phi- 
losophica  opera,  septem  ejusdem  tracta- 
tus  theologici  recensentur. 


giae  polemicae  1700,  moralis  1702. 
speculativae  1703  usque  ad  a.  1710 
professor1)  inter  cujus  opera  sunt 
etiam  theoremata  theohgiae  angelicae 
benedictino-thomisticae,  Salisburgi  1707 
in  f. ;  Basis  universae  theologiae  i.  e. 
fides  divina  1707 —  1799  pp.  2. — 
Joannes  Baptista  Hemm,  Salisburgi 
philosophiae  professor  et  abbas  ad  S. 
Emmeranum  Ratisbonae  (1694;  t 
14.  September  1719),  plures  reliquit 
disputationes  theologicas  de  visione 
Dei,  Ratisbonae  1676  in  4;  de  incar- 
natione,  Studtamhof  1678  in  8;  de  ss, 
Trinitate,  Pedeponti  1677  in  12;  de 
seieniia  Dei,  Ratisbonae  1682  in  4 ;  de 
voluntate  Dei,  Pedeponti  1688  in  12; 
ds  vitiis  et  peccatis,  Ratisbonae  1 6  8  3  in  8. 
—  Quibus  addi  debent  alii  quidam  be- 
nedictini  Felix  Egger  e  domo  s.  Petri 
Constantiae  (Peterhausen)  Rorschachii 
natus  1659  (f  1720),  auctor  L  in- 
scripti :  Pietas  benedietina  erga  b.  V. 
Mariain  exhibens  triumphum  immacu- 
latae  ex  principiis  pbilosophicis  ador- 
natum,  Campidonae  1 698.  —  Aemilia- 
nus  Schaumburger  in  monasterio 
s.  Lamberti  prior. —  Romualdus  Fre- 
her  Etalensis,  qui  edidit  Augustae  V. 
1719  opus  inscriptum  :  Fides  divina  in 
suis  princ:piis  intrinsecis  et  extrinsecis 
examinata. 

276.  Praeter  Benedictinos  ex  augu- 
stiniana  familia  huc  spectant  Kicol. 
Gircken  Eyberdinganus ,  s.  theolo- 
giae  doctor  et  professor  in  universitate 
coloniensi,  provinciae  praepositus  (t 
1.  Jul.  1717),  qui  composuit  Summum 
Summae  theologiae  scholasticae  juxta 
tuta  et  inconcussa  dogmata  ss.  Augu- 
stini  et  Thomae  4  tomulis  comprehen- 
sam,  Coloniae  1704;  1716;  1719; 
1734;  1736  in  12.  —  Joannes 
Schweitzer  Juliacenais,  pariter  in 
coloniensi  academia  professor  et  facul- 
tatis  theologicae  decanus,  ter  suae  pro- 
vinciae  praepositus  (t  23.  Jan.  170S 


i)  Ibid.  n.  266. 


Digitized  by  Google 


647 


1701—1720.  Theol.  schol.  in  Germ.  Hofler,  Henno,  Gervasius  etc 


64£ 


a.  aetatis  85),  aliquot  diss.  est  auctor, 
ex.  gr.  de  sufficientia  et  necessitate  poe- 
niteniiae,  Coloniae  1678 ;  de  radice  in- 
tolerabilium  sca ndaiosaru tn  propoeitio- 
num  ab  Alexandro  VII.  et  Innocentio  XL 
damnatarum  ad  mentem  s.  P.  Augu- 
stini,  Coloniae  1679  in  8:  de  essentia 
ei  effectibus  praedestinationis  et  repro- 
bationis  adoltornm  et  infantinm  sine 
baptismi  sacramento  morientinm  ad 
mentem  Angustini,  ib.  1681  ;  de  incer- 
tUudine  sententiae  probabUisticae  et  pe- 
ricnlo  dictaminis  practici,  ib.  1682  in 
8 ;  de  statu  innocentiae,  de  primornm 
hominnm  lapsu  et  poenis  inde  deriva- 
tis,  ib.  1682  in  8;  justae  querelae  de 
responsione  benigna,  1682  in  8  etc. — 
Columbanus  H  n  m  p  1  Wolfertshnsanus 
OSA.  (t  2.  Maj.  1708)  scripsit  praeter 
alia  tr.  de  fide,  spe  et  caritate,  Ingolsta- 
dii  1677  in  4.  —  et  Angustinns  HBf- 
1  e  r  OSA.  Monacensis,  bis  suae  provinciae 
praepositns  (f  28-  Sept.  1713),  contro- 
versias  ex  universa  theoiogia  scholastica 
discussit,  Monachii  1688  in  4;  micro- 
cosmus  seu  qq.  de  causis  hominnm,  ib. 
1684;  Sapientia  et  providentia  Dei  in 
gnbernanda  repnblica  hnmana  ad  men- 
tem  s.  Angustini,  8.  Prosperi  Aq.,  ib. 
1685  in  f.  —  Ex  ordine  Minorum  men- 
tione  in  primis  dignus  est  Franciscus 
Henno,  qni  elaboravit  succincte  et 
nitide  theologiam  dogmaticam  et  schola- 
sticam,  opns  principiis  thomisticis  et 
scotisticis  quamtum  licuit  accommoda- 
tum,  complectensque  casus  omnes  ob- 
vios  ex  firmis  Scripturae ,  conciliorum 
canonnm  et  ss.  patrum  sententiis  reso- 
lntos,  Daaci  1706—1713  v.  8  in  12; 
1718,  1720;  Coloniae  1718  v.  2  inf.; 
Venetiis  1719  v.  2  in  f.;  1768  v.  9  in 
18.  etc.  —  Cui  adde  Wolterum  Scho- 
p  e  n  0.  Conv.  Juliacensem,  in  conventu 
wratislaviensi  studiorum  regentem  ac 
88.  canonnm  professorem,  demum  epi- 
scopnm  makariensem  et  suffraganeum 
wratislaviensem  (t  1 7 1 7),  qui  praeter 
philosophiam,  Nissae  1696,  theologiam 
ad  mentem  Scoti  4  t.  comprehen- 
sam  edidit,  Nissae  1698;  >in  multis 


tamen,  inquit  Vincentius  von  Berg  *)f 
exorbitat  tam  a  scotistarum,  quam  eti- 
am  a  d.  Thomae  sententia  velnt  anctor 
singularis.*  — G.  Mahler  Min.  theo- 
logiae  doctor  et  professor,  guardianus 
succincte  elucidavit  Theologiam  Scoti 
in  4  11.  sententiarnm,  Tngii  1702 ;  Sa- 
cramenta  legis  gratiae  ad  mentem  Dnns 
Scoti  exposita,  Constantiae  1678-  —  Ex 
ord.  Capuccinornm  laudandus  est  G  e  r- 
vasius  Bri8aciensis,  Alsata,  ter  suae 
provinciae  praepositus  et  commissarius 
generalis  pro  Belgio  (t  1717),  qni 
praeter  curaum  philosophicum  typis 
commisit  cursum  theologicum,  in  quo 
omnes  materiae  theologicae  tam  spe- 
eulativae  quam  practicae,  imo  et  con- 
troversisticae  cum  varietate  sententia- 
rum  continentur,  Solidori  1687 — 90; 
1 732  t.  6  in  3  v.  in  8  ;  Coloniae  1 698  ; 
1706;  1716  in  12.  —  Ex  0.  Praem. 
qnatnor  occurrunt:  Nicolans  Dirig 
canoniae  gradicensis  (Hradisch)  Nissen- 
sis  n.  1657,  philosophiae,  dein  theolo- 
giae,  deroum  juris  canonici  professor  (t 
1708),  qui  eleganter  et  nervose  univer- 
sae  theologiae  praecipuas  ad  mentem 
doctoris  angelici  complexns  est  quae- 
stiones.  —  Hieronymus  Frid.  Kichler 
canoniae  strahovensi  Hildesiensis,  no- 
tarius  apostolicus  (t  2.  Maj.  1715)  re- 
solvit  quaestiones  theologicas  de  homine 
prout  elevatus  est  ad  beatUudinem  per 
actus  proprios  obtinendam,  pp.  2,  Pra- 
gae  1 707.  1  708 ;  de  homine  prout  lap- 
sus  est  a  fine  beatUudinis  per  propriam 
malitiam  sive  de  peccatis,  ib.  1709. — 
Hyac.  Hecht  ex  canonia  teplensi,  qui 
disputavit  de  jure  etjustUia  ad  2.  2.q. 
59,  Pragae  1734.  —  Hugo  Wollauf 
canoniae  wiltinensis  Tirolensis,  theo- 
logiae  lector  (t  14.  Apr.  1719)  disse- 
ruit  de  Deo  uno  et  trino,  de  beatitudine 
et  angelis,  de  incarnatione  et  gratia, 
Augustae  1 709  ;  de  regula  extema  ac- 
tuum  humanorum,  1702.  —  Franc. 
Speer  0.  Cist.  in  seminario  pragensi 


')  In  ratiocinio  juventutis 
p.  311.  Cf.  Harzheiin,  bibl.  col.  p.  322. 


Digitized  by  Google 


649  Hirsch,  Woelker,  Drattenberger,  Waldhauser,  Leinker  etc.  650 


professor  edidit  1702  tr.  de  Deo  uno 
et  trino,  de  inearnatione. 

27  7.  E  soeietate  Jesu  plures  scripto- 
res  namerantnr,  sciL  Petrus  Kirscb 
trevirensis  (n.  6.  Jan.  1638;  t  3.  Jnl. 
1721),  qni  praemotionem  physicam 
impugnavit  in  libello  Deus  monens  ex 
mente  8.  Thomae  absque  praedetermi- 
natione  physica,  Coloniae  1708  in  12; 
pars  altera  ad  intelligendum  divinae 
motionis  modum  necessaria,  in  qua 
natura  motus,  actionis  et  passionis, 
actionis  cum  motu  et  sine  motu,  actio- 
nis  transeuntis  et  immanentis,  tum  in 
genere  tum  in  specie  intellectionis  et 
volitionis  ex  mente  s.  Thomae  expli- 
catur,  ac  inter  multiplices  auctoris 
Funieuli  (Placidi  Erkens  0.  S.  Ben. 
Coloniae  1713  in  12)  errores  modus 
djvinae  motionis  absque  praedetermi- 
natione  physica  stabilitur  et  argumenla 
ex  d.  Thoma  petita  dissolvuntur1),  s. 
d.  in  12:  Confluentiae  1711.  —  Joan. 
Hader  SJ.  Palatinus  philosophiae  et 
theoJogiae  profeasor  (t  1701).  —  Fran- 
ciscus  Woelker*)  8.  J.  Pragensis  (n. 
4.  Oct.  1 654  ;  t  2.  Sept.  1714),  philo- 


1 )  Contra  hunc  libellum  Sebast.  K  n  i  p- 
penberg  0.  P.  (t  31.  Maj.  1733)  cala- 
murn  strinxit,  Coloniae  1708  in  12.  Cf. 
supra  p.  338.  Praemotionem  physicam 
cum  scientia  media  conciliare  nititur  Au- 
gustinus  E  r  a  t  h  in  eoneiliatkme  praedeter- 
mmationU  phyeieae  aeu  decreti  divini  in- 
tnnsece  efficacis  cum  acientia  media  di- 
rectiva  decreti  divini  intrinsece  efilcacia, 
Augustae  V.  1689.  Aliud  ejuadem  opus  eat 
phUmophia  «.  A  uguetini,  Dilingae  1678. 
Natus  est  Erath  Buchloae  oppido  Sue- 
viae  prope  Auguatam  28.  Febr.  1648,  fuit- 
que  canonicua  regularis  0.  S.  Aug.,  doctor 
et  profesaor  a.  theologiae  in  aliquot  mona- 
steriis,  protonotarius  apostolicus  (1680) 
et  comes  palatinus,  atque  po8t  alia  mu- 
nera  decessitabbas.canoniaeWettenhausen 

5.  Sept.  1719.  Cf.  Werner  allgem.  d. Biogr. 

6,  183 :  Biogr.  univ.  Xlll,  235. 

>)  Hujua  rbrte  frater  fuit  Joannes 
Woelker  S.  J.  Pragensis  n.  22.  Febr. 
1667.,  f  20.  Maji  1723,  cujus  inter  alia  ex- 
•tat  amuuia  titae  humanae  seu  saluberri- 
ma  morum  scientia  tergemina  dis*erta- 
tione  exposita,  Olomucii  1698  in  8. 


sophiae  et  theologiae  professor,  reliquit 
praeter  alia  tn  de  Deo  et  angelie,  Pra- 
gae  1705  in  S;  de  justitia  et  incarna- 
tione,  ib.  1707  in  f.;  epitomen  theolo- 
gicam  seu  quae?tiones  ac  resolutiones 
ex  universa  theologia  selectas,  praeci- 
pue  de  fide,  spe  et  caritate,  jure  et  ju- 
stitia,  incarnatione,  Pragae  1702  in  f.; 
analecta  theologieae  epitomes  seu  qq.  ex 
universa  theologia  selectarum  appen- 
dix  de  sacramentis  in  communi  et  de 
baptismo,  confirmatione,  eucharistia  et 
poenitentiae  tum  virtute  tum  eacra- 
mento,  ib.  1704  in  f.;  analeeta  .  .  .  de 
fine  ultimo  hominis,  actibus  humanis, 
virtutibus,  vitiis,  gratia  et  merito,  ib. 
1708  in  f.;  legitimi  probabilismi  vindi- 
cias  seu  fundamentum  theologiae  mo- 
ralis  Scripturae,  patrum,  pontificum, 
•theologorum  et  rationis  amussiexami- 
natum,  ib.  1707  in  f.  —  Matthaeus 
Drattenbe rger  S.  J.  natus  Bruno- 
poli  in  Tiroli,  professor  theologiae  mo- 
ralis  Ingolstadii  et  scholasticae  in  aca- 
demia  dilingana,  cujns  etiam  fuit  can- 
cellarius  (t  27.  Sept.  1711),  reliquit 
plures  (10)  disputationes  philosophi- 
cas  et  theologicas  et  regulam  lieiti  et 
illiciti  examinatam.  Dilingae  1699  in 
8.  —  Georgius  Goepfert  S.  J.  Bi- 
schofsheimensis  (n.  8.  Sept  1635; 
t  14.  Dec.  1704),  diu  philosophiae  et 
theologiae  professor  Heiligenstadii, 
Wirceburgi  et  Bambergae.  —  Ferdi- 
nandus  Waldhauser  8.  J.  Iglaviensis 
(n.  28.  Dec.  1641 ;  t  27.  Jun.  1707) 
theologiae  et  exegesis  professor  theolo- 
giam  universam  brevi  et  succincta  me- 
thodo  in  50  conclusiones  resolutam, 
Olomucii  1681  inf,  et  iterum  fusiori- 
bus  thesibus,  etiam  controversisticis  et 
8cripturisticis  explicatam,  Olacii  1681 
in  f.typis  dedit.  —  Franz Rechlinger 
S.  J.  Augustanus  (n.  11.  Nov.  16 52; 
t  12.  Febr.  1716)  praeter  alias  diapu- 
tationes  philosophicas  et  theologicas 
edidit  disp.  de  eeientia  Dei,  Dilingae 
1701-  —  His  adde  Melchiorem  Eusta- 
chium  a  8.  AntLeinker  0.  Schol. 
piar.,  natum  Hornae  in  Austria  a.  1 648, 


Digitized  by  Google 


651 


1701-1720.  Theol.  scholaatica.  French,  Boudart,  Raye\ 


652 


qoi  sodales  docuit  philosophiam  et  theo- 
logiam  (t  1705)  ediditque  coronam 
sUllarum  duodecim  seu  illustrium  duo- 
decim  tr.  theologicorum  synopsim, 
1699  in  12.  —  InHungaria  Georgius 
Berze  viczi  (n.  25.  Jul.  1657  ;  1 1 2. 
Dec.  1708)  tr.  edidit  de  Deo  uno  et  trino, 
Tyrnaviae  1701  in  8;  tr.  in  3.  p.  d. 
Thomae  de  augustissimo  incarnati  Verbi 
mysUrio,  ib.  1701  in  8. 

278.  Ex  Hibernis  hoc  tempore  florue- 
runt  Christophorus  0'  C  o  n  n  e  1 1  et 
Christophorus  French  uterqueO.  Pr., 
quorum  hic  Bomae  apud  s.  Sixtum 
Scripturae  interpres,  Lovanii  in  Hiber- 
norum  collegio  studii  regens  generalis 
erat  flic  publicavit  theses  theologicas 
de  scientia,  voluntate,  providentia, 
praedestinatione  et  gratia  Dei  cum  justa 
refutatione  appendicis  Jo.  Baptistae 
van der  Woestine  S.  J.  (philosophiae, 
dein  theologiae  professoris  Lovanii, 
1 6.  Febr.  1 7 1 0)  et  depulsione  querelae 
publice  excitatae  per  Liv.  de  Meyer  S. 
J.,  Lovanii  1703  in  4.  Eae  gravi  cen- 
sura  notatae  fuere  a  facultate  lova- 
niensi  et  Bomae  ll.Mart  1704  in  In- 
dicem  relatae.  —  In  Belgio  >)  Fran- 
ciscus  Maria  Bruxellensis  0.  Cap. 
nomine  familiae  Caesens  dictus  (t 
1713)  edidit  Theologiam  capuccino- 
seraphicam,  scholasticam  et  moralem, 
Gandavi  1  /05  t.  3  in  4.,  quae  est  suc- 
cincta  et  practica;  bynopsim  apocalyp- 
tice  cantatricem  eoentuum  praecipuorum 
Ecclesiae  cum  propugnaculo  auctorita- 
tis  pontificiae  adversus  persecutiones 
et  haereses  sive  panopliam  theologiae 
.apuccino-seraphicae,  ib.  1710  in  4., 
operis  prioris  veluti  supplementum  et 
apologia,  cujus  tantum  t.  primus  pro- 
diit.  —  Jacobus  Boudart  Binchien- 


Natalis  a  s.  Philippu  o.  Carm. 
theol.  lector  edidi  Staltram  justam  in  cu- 
jua  gemina  lante  praedeatinuti  et  reprobi ! 
quoad  numerum  appenduntur,  Monsl703, 
pro  qua,  cum  non  omnibus  probaretur, 
scripait  Remontrance*  re.ipectueu&ea  et  ju- 
•tificativee  au  S.  Siesre,  Bruxellis  1705. 


sis,  canonicus  insulensis  (f  2.  Nov. 
1702)  concinnavit  ManuaU  theologi- 
cum,  in  quo  ex  ss.  literis  et  ss.  patri- 
bus,  praesertim  s.  Augustino  et  Thoma, 
breviter  et  solide  traduntur  quae  theo- 
logicae  sunt  considerationis  sive  ea  ad 
theoriam  sive  ad  moralem  pertineaut, 
InsulU  1681  t  3  in  12;  1710  t.  2  in 
4.  ed.  4 ;  Lovanii  t  6  in  1 2.,  cujuscom- 
pendium  est  catechismus  theohgicus,  Lo- 
vanii  1702  t  2  in  12;  1728.  —  Fal- 
gentius  Schautheet  0.  S.  Aug.  (t 
1701)  praeter  pbilosophiam  seu  contro- 
versias  philosophicas  inter  scholastico- 
rum  principes  d.  Thomam,  Scotum  et 
Gregorium  Ariminensem ,  Antwerpiae 
1660,  luci  publicae  dedit  primatn  par- 
Um  theologiae  ad  difficiliores  quaestiones 
contractam,  Bruxellis  1700.  —  Acri 
controversiae  occasionem  praebuit  Ki- 
colaus  Raye  S.  J.  Bruxellensis  (n.  7. 
Febr.  1660;  t  14.  Sept.  1 7 1 5),  diu 
Lovonii  theologiae  dogmaticae  profes- 
sor,  cum  in  suis  thesibus  theologicis 
Lovanii  1 8.  Jul.  1713  propugnatis  tue- 
retur,  Christo  non  fuisse  datum  rigo- 
rosum  moriendi  mandatum.  Has  ag- 
gressi  sunt  P.  Joan.  L  i  b  e  n  s  0.  S.  Aug. 
et  Didacus  a  s.  Auguatino  0.  Carm. 
Hinc  plures  theses  ultro  citroque  edi- 
tae  fuere  *)  hoc  et  sequenti  anno,  donec 
mors  P.  Nicolai  Raye  controversiae 
finem  imposuerit.  —  In  primis  vero 
pro  doctrina  thomistica  in  certamen 
descendit  Hieronymus  Henneguier 
0.  Praed.  Audomarifani  1633  natus. 
Studia  philosophica  et  theologica  Duaci 
l>ersolvit  easdemque  disciplinas  ibidem 
docuit  primarius  regens  1669 — 72. 
Cameracum  missus  est  (1672)  qui  s  :1  o- 
las  theologicas  primus  institueret  rege- 
retque.  Varia  etiam  munera  in  ordine 
cum  laude  obivit  exemplum  se  pr.ie- 
bens  innocentiae  et  omnis  virtutis  (t 
13.  Martii  1712  a.  aetatis  79,  religio- 
nis  62).  Huc  spectat  opus  inscriptum : 
Vanitas  triumphorum,  quos  ab  aucto- 
ritate   adversus  praedeterminationes 


')  Cf.  Sommervogel  VI,  1510—17. 

Digitized  by  Google 


653 


Henneguier,  Lacman,  Frasaen  etc. 


g;»4 


physicas  pro  scientia  media  erigere  ni- 
titur  Germanus  Pbilalethes  Eupistinus, 
auctore  amico  Philalethi  consentaneo, 
Duaci  1670  in  12.  Nomen  autem  su- 
um  consulto  reticuit  Henneguier,  quia 
Philalethes  ille  Eupistinus  larvatus  vir 
erat  ill.  D.  de  Brias  archiepiscopi 
cammeracensis  frater  germanus,  qui 
factus  carmelita  dictus  est  Carolus  ab 
Assumptione.  Hic  quidem  prius 
defenderat  scientiam  mediam,  sed  Hie- 
ronymi  nostri  rationibus  permotus  sen- 
tentiam  mutavit  (cf.  suprap.  325).  Ad 
Liberium  Oratianum  (Liv.  de  Meyer) 
super  diss.  prima  ipsius  de  mente  conc. 
tridentini  circa  gratiam  physice  prae- 
determinantem  epistolae  quatuor/  di99. 
theologica  de  absolutione  sacramentali 
percipienda  et  impertienda  ad  sacro- 
sancti  conc.  tridentini  necnon  schola- 
rum  Angeli  sensum  expressa,  Audomari 
1682  in  8.  Scripsit  etiam  contra  mo- 
nita  salutaria  (p.  5 1 )  cultus  b.  V.  Ma- 
riae  vindicatus.  ib.  1674  inl2;  1675 
ed.  aucta.  —  Jo.  Lacman  tornacensis 
philosophiae  doctor  etprofessor,  praeses 
collegii  archiepiscopaHs  mechlinensis. 
archidiaconus  mechlinensis  (t  19.Sept. 
1704)  auctor  est  diss.  concertatio  tri- 
plex  de  mente  s.  Thomae  A.  circa  obli- 
gationem  referendi  omnes  actus  in 
Deum,  Mechliniae  1687;  Lovanii  1 703 ; 
inter  opuscula  theologorum  lovanien- 
shun  ed.  ib.  1703.  —  De  CaroloPee- 
ters  0.  Praed.  (1703)  cf.  III,  793  a. 

279.  In  Gallia  nomen  celebre  adep- 
tus  est  Claudius  Frassen.  Natus  is 
est  Perronae  a.  1620;  ingressus  ord. 
Min.  1636.  A  prima  juventute  non  mi- 
nus  virtutis  quam  scientiae  studio  se 
dedit  Vehemens  in  eo  tuendae  virgi- 
nitatis  desiderium  exstitit,  quam  Dei- 
parae  enizis  precibus  vovere  diebus 
singulis  solebat.  Tanto  in  Deum  exar- 
sit  amore,  ut  nullum  fere  periculum, 
nullum  vitae  discrimen  diceret  esse, 
cujus  declinandi  causa  nliquam  sibi 
oblatam  exercendae  caritatis  opportu- 
nitatem  omitteret.  Omnibua  promptis- 


sime  consiiio  praesto  erat,  et  si  poterat 
etiam  stipe  egenis.  Propter  egregias 
animi  dotes  peracceptus  fuit  Ludovico 
XIV,  ejusque  conjugi  Mariae  Theresiae. 
Excelluit  enim  insigni  prudentia,  in- 
flexibili  amore  recti,  morum  candore, 
modestia,  qua  omnem  fugiebat  hono- 
rem,  anirai  constantia  et  serenitate, 
qua  nulla  calamitate  turbabatur.  Hinc 
cum  annum  ageret  83  (vel  86)  et  apo- 
plexia  tactus  utroque  captus  essetoculo, 
nullum  turbati  animi  dedit  signum, 
sed  s.  Scripturae  verbis  respondebat 
iis,  qui  eum  in  tanta  afflictione  sola- 
bantur :  et  quamvis .  vix  incedere  pos- 
set,  confratri  alicui  et  baculo  innixus 
corpus  fere  emortuum  laborioge  in  Ec- 
clesiam  trahebat,  ibique  quamdiu  po- 
terat  sacrum  dicebat  excipiebatque  con- 
fessiones.  Cum  nonnemo  misericordia 
motus  eum  a  tanto  fervore  retinere 
vellet,  provocabat  ad  milites,  qui  nec 
graviter  valnerati  locum  deserunt,  ho- 
nori  sibi  ducens  si  mori  posset  ad  aram. 
Ultimo  jam  morbo  affectus  piissime  se 
ad  mortem  paravit ;  veniam  ab  omnibus 
petiit,  siquem  offendisset;  quotidiead- 
hnc  conabatur  cum  sodali  recitare  bre- 
viarium  adjecto  parvo  officio  b.  Mariae 
V.,  quod  nunquam  intermisit,  imo  ipsa 
die  mortis  primo  mane  recitavit  horas 
illius  of ficii  minores,  ne  antequam  illas 
absolvisset  mors  eum  invaderet.  Ita  de- 
mum  omnibus  relinquens  praeclara  vir- 
tutum  exempla  obdormivit  in  Domino 
26.  Febr.  1711  anno  aetatis  91,  reli- 
gionis  74.  Magna  fuerat  auctoritate 
non  solum  penes  suos,  qui  saepius  ip- 
sum  ad  munera  honorata  elegerant 
(quae  tamen  quantum  poterat  modeste 
defugiebat),  sed  etiam  penes  exteros, 
nobiles  atque  principes.  Sorbonae  doc- 
tor  creatus  est  a.  1662  ac  per  triginta 
circiter  annos  theologiam  docuit1).  In- 
signia  plane  opera  reliquit,  scil.  cur- 
8um  philosophiae  seu  philosophiam  aca- 

1 )  Plura  cf.  de  ip*o  in  elogio,  quod  ex- 
rttat  in  M6moire  de  Trevoux  1712  p.  104 
—115;  Biogr.  univ.  XV.  535;  Feret  V. 
194-203. 


Digitized  by  Google 


655 


1701—1720.  Theok>gia  schol.  in  Gallia.  Frassen,  Durand, 


656 


demicam  ad  mentem  subtilis  doctoris, 
cujus  fideli8  ac  ingeniosus  interpres 
oommnniter  a  suis  judicatnr;  Parisiis 
1 678  t.  4  in  4.  (ed.  3) ;  Tolosae  1686 ; 
Venetiis  1767  v.  4  in  4;  Scotum  aca- 
demicum  seu  universa  doctoris  subtilis 
theologica  dogmata,  Parisiis  1672 — 
1677  t.  4  in  f. ;  Bomae  1721.  1722  t 
12  in  4;  Venetiis  1744  v.  12  in  4; 
Bomae  1900 — 2  t.  12  ed.  nova  juxta 
correctionesannotatidnesqueipsius  anc- 
toris  in  bibliotheca  nationali  parisiensi 
a&8ervata8.  Opns  hoc  in  8cotistarum 
schola  praecipuum  est,  ernditum  et 
clarum,  modo  etiam  admodnm  carum, 
in  qno  docfcoris  subtilis  dootrinam  se- 
lectissimis  patrum  effatis  firmat  et  sa- 
gaciter  illustrat,  necnon  ezplanatione 
graviorum  contro versi arum ,  quae  in 
scholis  agitari  solent,  ditat  et  ampliat, 
ut  eodem  tempore  theologum  subtili- 
tate,  concionatorem  facundia,  et  eccle- 
siasticae  historiae  studiosum  omni  de- 
lectatione  reficiat  et  illustret  Post 
splendidum  scholae  Duns  Scoti  elogi- 
um  praemittit  oopiosum  satisque  aocu- 
ratnm  indicem  haereticorum,  qui  veri- 
tates  catholicas  et  theolofficas  seculo 
quovis  impugnarunt,  nec  Ulis  praeter- 
missis,  qni  ante  Christi  Domini  adven- 
tum  verae  religioni  se  opposuerant 
Disquieitiones  biblicae  notis  et  additio- 
nibus  illustratae,  t  1.  Parisiis  1682 
in4;  1696;  171 1  auctae;  t  2.  seudis- 
quisitionesin  Pentateuchum,  Sothomagi 
1705  in  4;  Lucae  1764  v.  2  in  t  ad- 
ditionibna  criticis,  historicis  et  chrono- 
logicis  illustratae,  Venetiis  1781  v.  2 
in  f,  in  qna  tamen  ed.  mntata  fuit  non- 
nihil  operis  dispositio.  Agit  in  t  priori 
de  Scripturae  divinae  origine,  antiqni- 
tate  et  excellentia,  variisque  linguis  et 
soribendi  arte  et  inventoribus  ejus ;  de 
variis  8.  Scriptnrae  editionibus  et  ver- 
sionibns  orientalibus  et  occidentalibus, 
de  variis  88.  librornm  canonibua,  eorum- 
que  integritate,  anctoritate,  anctoribus, 
deqne  s.  Scripturae  obscnritate  et  va- 
riis  sensibus.  Occasione  data  Al.  Na- 
talem  acriter  impugnat,  ut  infra  di- 


cemus.  ln  ultima  operis  parte  praeci- 
pui  textus  biblici  specie  tenns  pugnan- 
tes  conciliantur,  nnilamqne  in  libris 
s&cris  dissonantiam  esse  probatnr.  Haec 
pars  multum  aucta  rejecta  est  in  edit. 
veneta  in  t.  2.  Opus  hoc  ntile  ez  Hne- 
tii  in  primis  ernditione  est  locupleta- 
tnm:  stilus  pnrns  et  perspicnus.  In 
altero  t  commentarium  exhibet  Penta- 
teuchi,  in  qno  quatuor  in  primis  prae 
ocnlis  habet :  Locornm  obscnrornm  sen- 
sum  literalem  determinare:  hino  sin- 
gnlos  libri  textus  non  commentatnr; 
locos,  qni  sibi  adversari  videntur,  ad 
harmoniam  revocare ;  qnaestiones  cbro- 
nologicas  et  genealogicas  discutere  at- 
que  mysteria  sub  literae  oortice  laten- 
tia  eruere  l).  Utrumqne  opns,  aeculo 
praecedenti  saltem,  exquisitum  erat 
magniqne  fiebat  ,Sane  dici  non  potest, 
inqninnt  acta  Er.  lips. ') ,  qnanta  vo- 
luptate  animus  legentis  in  perlustra- 
tione  hujus  operis  perfondatur,  cnm 
eruditissima  rerum  varietas,  quas  auc- 
tor  ex  scriptis  tum  veterum  tum  recen- 
tiorum  collegit,  necnon  elegantior  sti- 
lus  omne  taedinm  nullo  negotio  ab- 
stergant,  adeo  nt  optimo  jnre  cum  Pa- 
schaaio  Batberto  dicere  possit,  ea,  quae 
hic  proponuntnr,  mnltorum  quidem 
esse  eruditissimorum,  quos  antiquior 
tulit  aetas  et  firmavit  auctoritas  veri- 
tatis:  sed  proprio  commendatam  stilo 
novitatem  facere,  ut  haec  ipsa  tamquam 
sua  sibi  vindicare  possit*  Editioni 
venetae  praeter  alia  prolixa  adjecta  est 
apologia  pro  vulgata  bibliornm  ver- 
sione. 

280.  Huic  adjnngi  meret  Bartholo- 
maeus  Durand  O.  Min.  Antipolensis 
(t  1720),  cnjus  sunt  Clypeue  scotisti- 
cae  theologiae  contra  novos  ejus  impu- 
gnatores,  Massiliae  1 6  8  5  v.  5  in  1 2 ;  1 7  0  0 
v.  5  in  16;  Venetiis  1709;  1746  v.  5 


')  Cf.  Mem.  de  Tr6v.  1706,  IV,  1685- 
1696 ;  A.  E.  L.  1682  p.  345 ;  Feret  V,  194— 
203. 

»)  A.  1706  p.  380. 


Digitized  by  Google 


€57 


Du  Pasquier,  Assennet,  Duhamel. 


658 


in  1 2 ;  fides  vindicata  U.  4,  in  quibus 
historice,  chronologice  ac  critice  refe- 
rontnr  selectissimisque  8.  Scriptnrae, 
condliomm  et  patrnm  oraculis  refn- 
Untur  haereses,  Avenione  1709  in  £; 
Venetiis  1726;  dissertationes  ecclesia- 
sticae  pro  foro  tam  sacramentali  qnam 
contentioso,  aeu  opus  morale  ad  nor- 
inam  universi  juris  canonici  exactum, 
ib.  1703  in4;  opus  ex  variis  casuistis 
ntiliter  et  non  aine  delectu  compila- 
tum  *).  i —  Sebastianus  Du  Pasquier 
0.  Min.  Conv.  pariter  edidit  tnm  Sum- 
mam  philosophiae  scholasticae  ei  scoti- 
sticae,  Lngdnni  1692  t.  4  in  8;  Pata- 
vii  1 7 1 8 ;  1 732  v.  4  in  1 2 ;  tum  8um- 
matn  theologiae  scotisticae ,  Camberii 
1698;  1708  t  8  in  8;  Patavii  1706 
v.  8  in  12;  1719—1720  t.  8  in  16; 
1743;  VaUrUion  suffisante  pour  la  re- 
mission  des  pech6s  dans  le  sacrament 
de  P^nitence,  1687  v.  2  in  4. —  Cur- 
sum  theologiae  scholastico-positivae  ag- 
gre88U8  est  Franci8cus  Maria  Asser* 
met  0.  S.  Franc  doctor  parisiensis, 
cnjns  prodierunt  de  Deo  uno  et  trino 
Pariaiis  1 723  t  2  in  8  ;  tr.  scholastico- 
poaitivua  de  divina  gratia  ad  mentem 
Eccleniae,  inqno  1.  expenduntur  ac  re- 
fellnntnr  Bajanorum,  Jansenianorum 
et  aliorum  novo-augustinianorum  dog- 
mata;  2.  vindicatur  const  Clementis  XI. 
Unigenitus:  3.  confutatnr  expostulatio 
P.  Q  u  e  s  n  e  1 1  i  adversus  const  Unige- 
nitns  ejusque  explicationem  a  praesu- 
libns  gallicanis  traditam,  ib.  1715  t 
2  in  8. 

281.  Philosophiam  et  theologiam 
non  absqne  lande  excolnit  Joannes 
Baptista  Duhamel*)  (DuHamel)  na- 
tus  1623  Viriae  in  Normannia.  In  jn- 
ventute  mathematicis  et  pbysicis  ad- 
modnm  delectabatnr  studiis,  quorum 


')  Cf.  J.  des  Sav.  XXXVI,  138—46. 

•)  Alius  a  Bardon  Dnhamel  quon- 
dam  S.  J.,  dein  advocato,  qui  edidit  opus 
haud  inutile :  Traitisur  la  tnaniere  de  lire 
lu  auteurs  avec  utUiti,  Pamiifl  1748-51 
v.  3  in  f. 


fructum  anno  1642  opere  insigni  edito 
exhibnit  Decem  et  novem  annos  natus 
Oratorii  congregptionem  est  ingressus 
(1643),  obtenta  vero  parochia  eam  re- 
liquit  1653.  Nonobstante  munere  pa- 
storali  indefeasa  diligentia  inoubuit 
studiis:  sed  post  decennium  (1663)  eo 
8e  abdicavit.  Colberto  auctor  exstitit 
instituendae  scientiarum  academio 
(1666),  cui  diu  (usque  ad  a.  1697)  a 
secretis  fuit  Non  solum  propter  in- 
signem  scientiam  vastumque  eruditio- 
nem,  sed  etiam  propter  eximiam  vir- 
tntis  culturam  magna  floruit  auctori- 
tate  penes  Ecclesiae  praesules.  Stndiis 
semper  deditus  decessit  non  tam  morbo 
quam  senio  confectus  6.  Aug.  1706 
anno  aetatis  83.  Haec  potiora  ejusdem 
opera  1 

Andegavi  1652  in  8.,  quae  complecti- 
tur  tres  diss.  l.  de  rectitudine  et  pra- 
vitate  actuum  humanorum;  2.  de  li- 
bero  arbitrio;  3.  de  concursu  divino 
juxta  principia  ss.  Augustini  et  Tho- 
mae;  edita  a  discipulo  inscio  magistro ; 
de  consensu  veteris  et  novae phUosophiae 
ubi  Platonis,  Aristotelis,  Epicuri,  Car- 
tesii  aliorumque  placita  de  principiis 
rerum  excutiuntur  et  de  principiis  chy- 
micis  »)  etc.,  Parisiia  1663  in  4  ;  Oxonii 


»)  Cf.  Niceron,  M6m.  1, 265—274 ;  Biogr. 
univ,  XII,  183;  J.  des  Sav.  XXXV,  395— 
406 ;  lngold  Essai  de  Bibliogr.  orat  p.  41 
Mem.  de  Tr6v.  1706  II.  618  sa. ;  Batterel 
Mem.  111,  142—54. 

»)  Non  sine  encomio  ipsius  meminit 
Brucker  in  hist.  crit.  philosophiae  IV. 
760  ed.  Lineiae  1743,  qui  inter  alia  de  eo 
scribit;  ^Nihil  enim  erat,  quod  vel  anti- 
quitas  commendaret,  vel  ingenio  placeret 
vel  per  omnem  artium  et  disciplinarum 
circulum  culturara  prae  se  ferret  nihil  ex 
omni  Iiteratura  antiquum  et  novum,  quod 
non  accurate  perspiceret  et  ex  quo  animi 
divitias  non  augeret  Usus  autem  biblio- 
thecarum  praestantissimarum  auxilio  et 
amicitia  cum  viris  sumrais  inita,  adeo  ex- 
celluit,  ut  inter  summa  Galliae  ornamenta 
referretur :  praecipue  cum  praeter  disci- 
plinarum  praestantissimarum  notitiam 
prorsus  singularem  morum  cum  candor  et 
amicitiae  fides  redderet  jucundissimum. 
quo  nomine  vehementer  eum  laudavit 


Digitized  by  Google 


659 


1701 — 1720.  Theologia  scholastica  in  Gallia.  Duhaniel, 


060 


1669;  Rothomagi  1669;  1675:  de 
menU  humancrtt.  4 ,  Parisiia  1 6  7  2 ;  1 6  7  7 ; 
de  corpore  animato  11.  4,  ib.  1 67  *  in  12; 
philosophia  vetus  et  nova  ad  usum  scho- 
lae  accommodata,  Parisiis  1678  pp.  6 
in  12;  1681  ancta  pp.  6  in  12;  16H7 
ed.  4;  1700;  Norimbergae  1684  t.  2 
in  4;  Venetiis  1730  etc.  Editio  pari- 
siensis  a.  1705  hunc  prae  se  fert  titu- 
lum :  Philosophia  universali3  sive  com- 
mentarius  in  universum  Aristoteiis 
philosophiam  ad  usum  scholarum  com- 
paratam  t.  5  in  12.  Haec  philosophia 
late  diffusa  per  Galliae  scholas,  im- 
pense  laudatur  ab  aequalibus,  ob 
judicii  sagacitatem ,  qua  cum  veteris 
philosop*hiae  placitis  conciliaverit  plu- 
res  recentiorum  sententias  et  inventa. 
Opera  ejus  philosophica  (excepta  philo- 
sophia  veiere  et  nova)  et  astronomica 
collecta  prodierunt  Norimbergae  1681 
t.  2  in  4;  16S7  t.  4  in  12.  Theologia 
speculatrix  et  practica  juxta  ss.  patrum 
dogmata  pertractata  et  ad  usum  scho- 
lae  accoramodata,  Parisiis  1690  —  91 
t.  7  in  8;  Venetiis  1734  v.  2  in  f.. 
stilo  nitido,  eleganti  et  puro  con- 
scripta  »),  in  qua  methodum  scholasti- 
cam  cum  positiva  conjungit  et  ordinem 
fere  sequitur  Summae  s.  Thomae.  Hu- 
jus  operis  confecit  Sumtnarium  *),  Pa- 


Petrus  Dan.  Huetius  (de  rebus  ad  eum 
pertinentibus  IV.  SHi  .  .  .  \ec  negamus 
eum  et  eleganter  et  perepicue  scripsisse, 
puguas  verborum  multas  sustulis.se,  ob- 
servationibus  reeentioruin  veterum  pla- 
cita  mire  illu>travii8e,  et  ita  haud  inuti- 
liter  operam  locavisse  suam.  Ast  faten- 
dum  quoque  est,  nimium  pacis  et  concor- 
diae  inter  veterea  et  recentiores  studium 
virum  optimum  haud  raro  in  praeceps 
egisse ,  ut  mentem  veterum  philo>opho- 
rum  everteret,  et  saniores  haud  raro  sen- 
sns  illis  tribueret,  quam  systematum  pa- 
titur  connexio  etc." 

«  i  Constans  haec  laus  ei  tribuitur,  quod 
elegantissime  scripserit  latine  suaque  ae- 
tate  vix  parem  habuerit  in  stili  puritate 
et  nitore. 

Manuale  theologicum  sive  theologiam 
dogmaticam  et  historicam  vulgavit  ad 
usum    Seminariorum   etiam    Franciscus  I 
Perrin  S.  J.  Ruten.s  natns,  theologiae  , 


risiis  1694  v.  5  in  12.  InstUutiones 
bibiicae  seu  Scripturae  sacrae  prolego- 
mena  una  cura  selectis  annotationibns 
in  Pentateuchnm  sine  textu,  ib.  1 698 
t.  2  in  12.,  in  quibns  disserit  de 
Scriptura  in  se  spectata  ejusdem  aucto- 
ritate,  integritate,  inspiratione ;  de  tex- 
tus  hebraici  antiquitate  et  auctoritate, 
de  veraionibus  cum  graecis  ac  potissi- 
mum  LXX  geniorum,  tum  latinis  ac  de 
Vulgata  in  primis,  de  multiplici  s. 
Scripturae  sensu  et  variis  illius  expo- 
sitionibus:  denique  e  chronologia  et 
geographia  ea,  quae  ad  intelligentiam 
s.  Scripturae  faciunt ,  adJucuntur  l). 
Annotationes  selectae  in  difficiliora 
Scripturae  loca  t.  2.,  qui  continent  an- 
notationes  in  11.  historicos  V.  T.  et  in 
L  Job,  ib.  1 699  ;  l  Psalmorum  cum  se- 
lectisannotalionibus,  Rothomagi  1701  ; 
Salotnonis  IL  S,  Proverbia,  Ecclesiastes 
et  canticum  canticorum;  item  1.  Sa- 
pientiae  et  Ecclesiasticns  cum  selectis 
annotationibus,  ib.  1703  ih  12;  de- 
mum  conjnnctim  cum  reliquis,  quibus 
annotationes  adjecit,  hac  inscriptione : 
Biblia  sacra  vulgatae  ediiionis  una  cum 
selectis  annotationibus  ex  optimis  qui- 
busque  interpretibus  excerptis,  prole- 
gomenis,  novis  tabulis  chronologicis  *), 
historicis  et  geographicis ,  Parisiis 
1705—6  t,  2  in  f.,  Lovanii  1740: 


profrssor  in  acadcmia  tolos.ma  et  argen- 
toratensi  (f  14.  Dec.  1716),  Toloaae  1710 
t,  2  in  12..  Parisiis  1714,  cujus  brevitatem 
et  concinnitatein  laudant  Mem.  de  Tre- 
voux  1711  I,  453—59 :  cf.  etiam  J.  des  Sa- 
vans  XLVIII,  621 :  LIX,  401.  —  ^ua  occa- 
sione  mentio  etiam  fieri  potest  Griffon 
presbyteri  e  congr.  doctnnae  christianae, 
qui  composuit  Abvrgi  de  la  thiologie  de  ». 
TJiomas  contenue  dans  sa  Somme,  avec  la 
resolution  des  principales  difficultes,  Pari- 
siis  1707:  1711  v.  2  in  12.  Cf.  J.  des  Sa- 
vans  XXXIX,  435. 

')  Cf.  Rich.  Simon,  qui  non  sine  laude 
de  hoc  disaerit  opere  Hibl.  crit.  III  c.  38. 

*)  Hae  tabulae  <  hronologicae  suut  epi- 
tome  systematis  chronologiae,  tui  com- 
ponendo  P.  To  u  r  n  e  m  i  n  e  annos  18  im- 
pendit.  Uf.  de  illis  Mem.  de  Trev.  1706  II, 
807-822. 


Digitized  by  Google 


661 


Piny,  Guerinois,  Jac.  a  s.  Dominioo. 


662 


Matriti  1767;  Bassani  et  Venetiis  1774 
t.  2  in  f.  Annotationes  a  Bich.  Simon 
et  Calmeto  non  magni  fiunt,  ab  aliia 
vero  propter  brevitatem,  perspicuita- 
tem,  utilitatem  admodnm  commendan- 
tnr1).  Mentione  dignaestet  ejus  regiae 
Bcientiarum  academiae  historia*),  in 
qua  praeter  ipsius  academiae  originem 
et  progressus  variasque  dissertationes 
et  observationes  per  34  a.  factas  quam- 
plurima  ezperimenta  et  inventa  cum 
physica  tum  mathematica  in  certum 
ordinem  redacta  exhibentur,  Parisiis 
1698;  1701  ed.  2.  11.  5.  et  6.  aufta. 

282.  Summae  angelicae  s.  Thomae 
Aq.  compendium  resolutorium  (rarnm 
et  carum).  Lugduni  1680  t.  4  in  12; 
Parisiis  1682  t  5  composuit  Alexander 
Piny  0.  Praed.  in  comitatu  niciensi 
natus,  vir  et  eruditionis  et  disciplinae 
regularis  laude  admodum  commendan- 
dus  *),  Dei  gloriae  animarumque  salutis 
studiosus,  quam  etiam  innumeris  opus- 


•)Cf.  Feller  IV,  348;  Dupin  XVIII, 
299,  qui  ita  jndicat :  „11  y  apporte  les  dif- 
ference*  du  Texte  Hebreu ,  y  explique  en 
peu  de  motalesens  des  endroito  ditficilea 
qui  pourroient  arreter  un  Lecteur  m£dio- 
crement  savant ;  y  cite  les  explications  des 
Pexes  et  des  nouveaux  Interpretes,  eclair- 
cit  les  difficultes  qui  peuvent  venir  tant 
des  cboses  que  des  termes,  ou  de  la  con- 
struction.  Kn  un  mot  il  y  rend  les  Livres 
sacres  intelUgibles  a  tous  ceux  qui  peu- 
vent  entendre  le  Latin.  Elles  sont  ecrites 
avec  la  purete"  de  stile,  la  nettetl,  ta  clarte" 
et  la  justesse  ordinaire  de  1'Auteur.-  Mem. 
de  Trev.  1706 II,  618  —629;  ubi  inter  alia 
legimus:  ,11  a  parfaitement  rempli  eon 
titre,  il  a  recueilli,  dige>e\  epure"  ce  qu'  il 
a  trou v6  de  plus  raisonnable  dans  les  raeil- 
leurs  Commentateurs.  On  connait  par  scs 
autres  Ouvrages  son  talent  pour  abreger, 
et  son  gout  pour  le  choix  des  Auteurs 
quil  abrlge.  Ainsi  le  public  peut  s'assn- 
rer  d'avoir  dans  le  volume,  dont  nous  par- 
lona,  un  chef  d'oeuvre  d'  imprearion,  et  le 
preci*  de  ce  qm  a  paru  de  meilleur  sur 
1'Ecriture  8ainte.-  Qnibus  consentit  J. 
des  Sav.  XXVII,  3—10;  XXX,  230;  XXXI, 
501 :  XXXIV,  280-288. 

»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  XXX.  375—83. 

»)  Cf.  hist.  poUt.  Blatter  LXIX,  730. 


culis  et '  foliolis  volantibus  asceticis 
promovere  nitebatur  (t  5o.  Jan.  1709). 
Barior  forte  adhuc  est  ejus  cursusphi- 
IosodHicus  thomisticus  ad  mentem  d. 
Thomae,  Coloniae  1693  t.  3  in  2  v.r 
ubi  conclusiones  singulae  ex  principiis 
tribus  expositis  deductae  syllogistice- 
et  reductae,  Lugduni  1670  t  5  in  12. 
Quaestiones  agitatas  inter  Thomistas  et 
Molini8tas  modo  resolutas  scholastico 
rythmicis  versibus  decantavit,  Lugduni 
1666  in  12.  —  Alius  ejusdem  ordinis 
sodalis  Jacobus  Casimirus  Guerinois 
Cenomanensis  Lavalli  a.  1640  natus, 
Burdigalae  theologiae  professor  (f  24. 
Sept.  1703)  edidit  clypeum philosophiae 
thomisticae  ')  contra  veteres  ac  novos 
ejus  impugnatore8,  in  quo  veterum  phi- 
losophorum  dogmata  adversus  Cartesii 
aliorumque  modernorum  inventa  sta- 
bUiuntur,  Tolosae  1703  t  4  in  8;  Ve- 
netiis  1710  t.  7  in  12;  1729. 

283.  Duplex  vero  controversia  plu- 
ribus  libris  occasionem  praebuit*): 
alia  de  praemotione  phusica,  &\iadespe- 
ciebus  eucharisticis.  Illam  (cf.  p.  652) 
propugnavit  Jacobus  a.  s.  Dominico 
0.  Praed.  Lingonensis  n.  1617,  Car. 
Maison  quondam  dictus,  philosophiae, 
dein  theologiae  Lingonis  professor,  con- 
gregationis  in  provincia  Franciae  vi- 
carius  et  commissarius  generalis,  vir 
disciplinae  regularis  apprime  tenax, 
confessionibus  audiendis  assiduus,  qui 
quidquid  a  cbori  noctu  diuque  sequela 
continua  reliquura  erat,  legendo  scri- 
bendoque  insumebat  (t  28.  Jul.  1704 
a.  aetatis  88).  Praeter  plura  alia,  prae- 
sertim  ascetica  8),  haec  ex  ejus  calamo 
prodierunt :  Nova  Cassiopeae  steUa  an- 

i)  Cf.  J.  des  Sav.  XXXVI,  109—121. 

')  Theaes  de  universa  theolugia  dequo 
variis  ejusdem  tr.  constituit  Petrus  F  l  a- 
vet  S.  J.  AltiBtdodorensis  (n.  29.  Sept. 
1642  ;  1 16.  Jul.  1718)  Rothomagi  et  Ar- 
gentorati  diu  theologiae  profeasor  et  hujus 
academiae  etiam  canceUarius.  Cf.  Som- 
mervogel  III,  770  ss. 

•)  Cf.  Echard  II,  764;  Biogr.  univ.  XI. 
524. 


Digitized  by  Google 


063 


1701—1720.  Theologia  schol.  in  Gallia.  Jac.  a  b.  Domioico,  664 


tiquum  praedetorminationis  thomisti- 
oae  negotium,  originem,  progressum 
ac  necessitatem  illustrans,  qua  prae- 
cipuis  hujus  temporis  disputationibus 
sopitis  juxta  ss.  patrum,  ss.  pontificum, 
conciliorum  oecumenicorum  placita  ipsa 
iibertatis  creatae  indifFerentia  tam  fa- 
cile  demonstratur  quam  aperte  tradu- 
citur  a  R.  P.Petro  a.  s.  Joseph  (cf.III3, 
p.  996)  Fuliensi  in  1.,  cui  haec  specio- 
sa  frons  est  ab  ipso  immeritissime  prae- 
fixa :  Defensio  s.  Thomae  doctoris  ang. 
■adversus  pbysicae  praedeterrainationis 
propugnatores  etc.,  Lingonis  1667  in 
f.;  Parisiis  1676;  1679  in  12;  Rotho- 
magi  1695  in  12.  (sed  titulo  nonnihil 
immutato);  et  alio  titulo  iterum  Pa- 
risiis ;  securiores  semitae  moralis  theo- 
hgiae  seu  tr.  de  divinis  et  humanis  le- 
gibus,  aeterna  ac  ceteris  ab  ea  deriva- 
tis.Lingonis  1669  in  12  ;  Parisiisl679 
in  12;  diss.  thomistica  de  opinionum 
delectu  apprime  necessaria,  ib.  1 679  in 
1 2 ;  diss.  theol.  pro  doctrina  s.  Thomae 
quantum  ad  concursum  primae  causae 
secundis  necessarium,  Parisiis  1679; 
compendiaria  theologiae  tnoralis  expli- 
vatio  ad  sensum  ss.  patrum  Augustini, 
Leonis  P.,  Gregorii  M.,  doctoris  ange- 
lici  ac  aliorum,  praesertim  circa  doctri- 
nam  de  sententia  probabili  (qua  occa- 
sione  probabilismum  impugnat).  Acce- 
<lit  praevius  Dei  in  omnes  causas  se- 
cundas  intluxus  a  d.  Thoma  et  s.  Au- 
gustino  etiam  in  statu  innocentiae  as- 
sertus  (altera  ed.  Cassiopeae) ,  Parisiis 
1676  in  4;  Eclaircissemens  apologiti- 
ques  de  la  morale  chritienne  touchant 
le  choix  des  opinions  qu'  on  peut  sui- 
vre  en  conscience  conformement  a  l'e- 
criture  sainte,  a  s.  Augustin,  a  s.  Tho- 
inas,  a  s.  Antonin  etc..  ib.  1680  in  12. 

284.  Majori  adhuc  doctrinae  appa- 
ratu  pro  praemotione  physica  stetit  ejus 
«odalis  Antoninus  (antea  Antonius 
dictus)  Massoulie  Tolosanus  n.  28. 
Oct.  1632,  qui  acris  ingenii  adolescens 
literisque  humanioribus  egregie  in- 
structus,  vix  annum  14.  aetatis  egres- 


8us  cum  germano  natu  majore  Joanne 
21.  Apr.  1647  habitum  ordinis  Prae- 
dicatorum  induit.  Virtutum  et  erudi- 
tionis  laude  plurimum  emicuit,  vir  non 
doctrinae  solum  scholasticae  sed  et  lin- 
guarum,  graecae  hebraicaeque  peritus 
in  primis,  quas  et  prompte  loquebatur. 
Rabbinum  famosum,  synagogae  in  Tus- 
cia  fulcrum  et  columnam,  ad  veram 
fidem  convertit;  unde  tantam  sibicon- 
ciliavit  apud  magnum  ducem  gratiam, 
ut  bic  eum  episcopatu  donare  voluerit, 
quem  tamen  constanter  recusavit.  Theo- 
logiam  pluribus  annis  legit  apud  suos, 
variisqne  muneribus  ordinis  primariis, 
invitus  quidem,  fungi  coactus  est.  Ro- 
mam  accitus  a  magistro  generali  ordi- 
nis  (a.  1687),  in  partem  laborum  ac 
regiminis  seu  socius  pro  Galliis  as- 
8umptus  est :  atque  a  romanis  pontifi- 
cibus  Innocentio  XI.,  Alexandro  VIII., 
Innocentio  XII.  et  Clemente  XI.  inter 
theologos  illarum  congregationum  se- 
lectus  fuit,  quae  institutae  fuereadfe- 
rendam  sententiam  de  quietistarum 
erroribus,  de  peccato  philosophioo,  de 
praecepto  amoris  Dei,  de  sinensium  ri- 
tibus.  In  Urbe  etiam  s.  Thomae  Sum- 
mam  ad  literam  publice  exposuit  magna 
in  auditorum  frequentia  (f  23.  Jan. 
1706).  Praecipuum  ejus  opus  inscri- 
bitur:  D.  Thomas  sui  interpres  de  di- 
vina  motione  et  libertate  creata  t.  1  ; 
de  divina  motione  in  ordine  superna- 
turali  seu  de  divinis  auxiliis,  Romae 
1692  t.  2.  in  f.;  1707.  1709  (m.  60), 
quo  in  opere  praemotionem  physicam 
undique  illustrare  et  confirmare  niti- 
tur,  atque  deroonstrare,  eam  non  esse 
Bannesii  inventum,  sedgenuinams.Tho- 
mae  doctrinam :  03tendit  etiam,  quan- 
tum  sit  discriminis  inter  genuinosTho- 
mistas  et  Jansenii  asseclas  l).  In  suo 
argumento  est  uber  atque  subtilis ,  in 
conatibus  pius,  in  stilo,  proprietate  et 


')  Cf.  A.  E.  L.  Suppleni.  IV,  267  :  Mem. 
de  Trev.  1712  III,  1536—1569:  Dupin 
XVIII.  301-313;  Bibliogr.  crit.  XXVII, 
432. 


Digitized  by  Google 


665 


Massoulie\  Sailer,  Saguens. 


666- 


elegantia  bene  temperatus,  gravitate 
et  modestia  non  vulgaris.  Verumtamen 
videtur  bic  auctor  jam  mente  praelu- 
lisse  conceptum  atque  praefizum,  quod 
ex  s.  Thoma  erat  eliciturus :  hinc  ger- 
manam  ejus  mentem,  licet  forte  nemo 
alius  prae  ipao  intensius  s.  doctoris 
opera  volutarit,  non  ubivis  est  assecu- 
tus:  sed  verbis  vim  inferens,  cogit  eum 
dicere,  quae  ipsius  nullatenus  videntur 
esse  l).  Contra  quietistas  scripsit  Traiti 
de  la  veritable  oraison ,  ou  les  erreurs 
des  Quietistes  sont  refutees  et  les  ma- 
zime8  des  saints  sur  la  vie  interieure 
sont  eipliquees  selon  les  principes  de 
S.  Thomas,  Parisiis  1 699  in  1 2  ;  Traiti 
de  V  amour  de  Dieu,  ou  la  nature ,  la 
purete"  et  la  perfection  de  Ia  charite 
aont  ezpliquees  selon  les  principes  des 
Peres,  snrtout  de  s.  Thomas  8),  ib.  1 703 
in  12.  Ejus  quoque  sunt  MSditations 
de  e.  Thomas  sur  les  trois  vies  purga- 
tive,  illuminative  et  unitive  pour  les 
ezercices  de  diz  jours  avec  la  pratique 
des  meclitations  du  m<5me  s.  Thomas  ou 
Traite  des  vertus,  Tolosae  1678  in  12. 
et  saepius  deinceps,  Parisiis  1852. 

285.  Quod  alteram  controversiam  de 
euchari8tia  et  speciatim  de  speciebus 
eucharisticis  ez  recentiorum  philoso- 
phornm  placitia  obortam  spectat»), 


»)  Cf.  Mich.  a  8.  Joaeph  I,  270.  Hinc  in 
cens.  facnltatis  theol.  daac.  a.  1622  (proh. 
d.  c.  1628)  dicitur  ,spurius  Thomista4. 

*)  Prolixam  recensionem  habes  inMem. 
de  Trev.  1704  t.  1.  p.  268— 289),  quae  hac 
censura  abaolvitur :  „On  ne  peut  s'  empg- 
cher  de  faire  justice  au  zele  qui  anime 
1'Auteur  contre  les  erreurs  des  Qui£tistes. 
11  fait  paroitre  ponr  eux  une  avereion  qui 
ne  peut  6tre  aasez  louee-,  mais  en  voulant 
s  eloigner  des  nouvelles  erreurs ,  il  prend, 
ce  semble,  une  route  un  peu  eeart6c  etc." 

s)  Petrus  Cally  (Cailly)  philosophiae 
profeasor  in  academia  cadomensi,  qui  pri- 
mu8  in  Gallia  Cartesii  professus  est  philo- 
nophiam,  unde  a  pluribus  fuit  impugna- 
tus,  edidit  Durand  commmti  ou  1'  accord 
de  la  philosophiae  avec  la  theologie  tou- 
chant  la  trannsnbstantiation  de  V  eucha- 
ristie  Coloniae  1700  in  12.,  in  qna  Durnndi 
toetur  sententiam  et  pro  transsubstantia- 1 


versati  in  ea  sunt:  Jacobus  Salier 
0.  Minim.  theoiogiae  professor  (t  20. 
Aug.  1707  a.  aetatis  92)  in  historia 
seholasiica  de  speciebus  eucharisticis, 
Lngduni  1687  1  1.,  Parisiis  1689;  Di- 
vione  1692  et  1704,  t.  2.  et  3.  in  4. 
et  hujus  aodalis  Joan.  Saguensl)in- 
signis  theologiae  professor,  discipulus 
Maignani  (cf.  p.  172),  cujus  principia 
philosophica  prae  ceteris  idonea  existi- 
mat  ad  nniversas  res  theologicas  illu- 
stranda8  et  ad  componendas  omnes, 
quas  circa  illas  schola  excitat,  contro- 
vereias.  Hinc  edidit  philosophiam  Mai- 
gnani  scholasticam ,  Tolosae  1703  t.  4 
in  4 ;  Coloniae  1 7 1 8  t.  1  in  4.  (sed 
prohib.  decr.  7.  Jun.  1707);  Atomis- 
mum  demonstratum  et  vindicaium  ab 
impngnationibus  philosophico  -  theolo- 
gicis  Eev.  P.  Francisci  Palanco  ejus- 
dem  ord.,  Tolosae  1 7  1 5  in  4 ;  opusculu 
varia,  ut  accidentia  profligata,  species 
instauratae 8)  sive  de  speciebus  panis 
et  vini  post  consecrationemeucharistiae 
dnmtaxat  manentibus  (quod  jam  pro- 
dierat  Mediolani  1700  absque  nomine 
auctori8);  systema  gratia  philosophico- 
theologicum,  in  quo  omnis  vera  gratia 
tum  actualis  tum  habitualis  explana- 
tur:  accessit  appendix,  in  qua  exponi- 
tur,  quid  rei  physicae  sint  virtutes  in- 
fusae,  gratiae  gratis  datae,  fructus  Spi- 
ritus  sancti  ac  characteres  sacramen- 
tales,  Coloniae  1721  v.  2  in  4  jani 
prius  editum  Mediolani  1701;  proh. 
26.  Jan.  1 706.  De  perfectionibus  divi- 


tione  transformationem  tantum  in  eucha- 
ristia  admittit  manente  panis  maberia. 
Kpiscopus  bajocensis  hanc  damnavit  opi- 
nionem,  eamque  auctor  humilis  in  con- 
cione  coram  suis  parochianis  retractavit, 
atque  pro  viribus  quotquot  poterat  delerc 
curavit  operis  sui  exemplaria.  Edidit  quo- 
que  BoSthii  opus  dt  cunsolatione  philoso- 
phiae  ad  usum  Delphini  prolixo  instru- 
ctum  commentario,  et  unirersae  philosv 
phiae  inetitutiones,  Cadomi  1695  t.  4  in  4. 
Decessit  a.  1709.  Cf.  Feller  II,  298 ;  Werner, 
der  h.  Thomas  v.  A.  111.  555. 

')  Cf.  W  e  r.n  e  r  1.  c.  546  s4.,  568  ss.,  692. 

*)  Cf.  Mem.  de  Tr6v.  1702  Sept.  p 
51-60. 


Digitized  by  G< 


667 


1701—1720.  Theologia  Bcholastica.  Naxera,  Palanco, 


66S 


nis  opus  theologico-positivo-scholasti- 
cum,  ib.  ]  7 1 8  v.  2  in  4.  —  Ex  Hispanis 
addimus  his  tertium  ex  eodem  ordine 
Emmanuelem  Naxera  philosophum  et 
theologum,  ut  inquit  Michael  a  8.  Jo- 
seph1),  ,vere  magnum,  qui  ediditTo- 
losae  a.  1720  opus  in  suo  genere  satis 
absolutum,  cui  nomen  imposuit:  Mai- 
ynanus  redivivus  sive  de  vera  quiddi- 
tate  accidentium  manentium  in  eucha- 
ristia  juxta  novo-antiquam  Maignani 
doctrinam.*  In  eo  auctor  nititur  sive 
ex  philosophiae  sive  ex  theologiae  prin- 
cipiis  conciliare  systema  atomisticum, 
quod  Maignanus  operose  excoluit,  cum 
dogmate  de  s.  eucharistia.  Porro  divi- 
ditur  opus  in  tres  partes.  Prima  pars 
sex  absolvitur  prolegomenis ,  tribus 
nempe  puysicis  et  tribus  theologicis. 
Agit  Bcil.  auctor  de  natura  accidentium, 
de  quidditate  specierum,  nominatim 
specieram  manentium  in  eucharistia: 
negat  autem  species  eucharisticas  esse 
accidentia  entitativa  secundum  Aristo- 
telis  theoriam,  sed  contendit  esae  actio- 
nes  objectivas,  quae  ante  consecratio- 
nem  erant  a  pane  et  vino  velut  a  prin- 
cipio  effectivo  simul  et  subjectivo  de- 
nominationis,  post  consecrationem  vero 
esse  a  Deo  etc.  Disputat  dein  de  sub- 
jecto  significato  per  pronomen  hoc,  de 
Berengarii  confessione  deque  constitu- 
tione  sacramenti  secundum  patrum 
doctrinam.  Post  jacta  in  prolegomenis 
operis  fundamenta  accedit  auctor  ad 
alteram  operis  partem  eamque  dispu- 
tativam  vocat  et  in  daas  satis  proliias 
Uisputationes  dividit,  quarum  prima 
agit  de  accidentibus  eucharisticis  in 
••ommuni,  ubi  sex  diversa  philosopho- 
rum  systemata  distinguit:  altera  de 
mutationibus  sensibilibus  circa  hostias 
consecratas  accidentibus,  ubi  discutit 
an  sit  de  fide,  quod  maneat  post  con- 
secrationem  aliquid  accidentale,  atque 
praeter  alia  respondet,  non  esse  de  fide 


')  Bibliotfr.  crit.  III,  335,  ubi  tu*e  de 
hoc  opere  ib.  disserit.  Aliua  est  ab  Ero. 
.N  a  x  e  r  a  S.  J„  de  quo  supra  ejrimus  p.  141 . 


neque  directe,  neque  indirecte  nec  per 
se  nec  per  accidens,  quod  illud  acci- 
dentale,  quod  manet  post  consecratio- 
nem,  sit  quantitas,  qualitas  aliave  en- 
titas  aristotelica.  In  tertia  operis  parte 
duplex  continetur  apologia.  In  altera 
auctor  respondet  argumentis,  quae  pro- 
posuit  Pttlanco  in  suis  dialogia:  in 
altera  conatur  solvere  objectiones,  quas 
proposuit  Lessaca.  Accedit  quaestio 
principalis  apologetica,  qua  inquiritur, 
an  sententia  Maignani  juste  inuratur 
aliqua  censura.  Verum  postquam  auctor 
noster  per  20annos  summis  conatibus 
pro  Maignani  sententia  pugnaverat, 
eandem  demum  retractavit  ejusque  re- 
tractationem  bispanica  lingua  vulgavit 
D.  Joannes  Vazquez  de Cortes,  hispa- 
lensis  medicus,  Hispali  1737  in  4.  Sed 
etiam  in  propugnanda  minus  probabili 
causa  se  praestitit  theologum  schola- 
sticum  perin8ignem 

286.  Jam  de  ejus  sodali.  sed  adver- 
sario  in  hac  controversia,  agamus  scil. 
de  Francisco  P  a  1  a  n  c  o ,  qui  natus  est 
in  oppido  prope  Matritum  Campo  Real 
nuncupato.  Vir  erat  et  doctrinae  fama 
clarus  et  religiosis  moribus  ornatiasi- 
mus,  qui  in  ordine  Minimorum  velut 
novum  theologiae  sidus  satis  singula- 
riter  refulsit.  S.  Thomae  Aq.  doctrinae 
addictissimus  fuit,  eam  taraen  minime 
interpretatus  est  ad  gustum  recentio- 
rum  Thomistarum,  qui  propterea  ejus 
placita  minus  probavere.  In  expenden- 
dis  scholae  societatis  Jesu  doctrinis 
minime  fuit  accuratus,  nec  tam  felix 
quam  vehemens  in  eis  expugnandis. 
Hinc  satis  incaute  scripsit,  quod  postea 
retractare  debuit.  Scripsit  eursum  phi- 

■  l  Pro  hnc  recentiorum  opinione  de 
accidentibus  eucharis.tici8  atetit  et  Fruc- 
tuosus  Scheidsac  h  OSB.  conv.  Seeon. 
professor  Salisburgi  1714—16  in  op.pseu- 
donymo  Uhristophorus  del  Giudice 
Onesensis  Tr.  de  accidentibu»  abnolntis  sive 
88.  eucharistiae  sacramentum,  Paderborna 
1718:  sed  ejus  in  cathedra  succeaor  oppo- 
auit  Animadversionr»  contra  philosoph.am 
i,  ib.  1720. 


Digitized  by  Google 


669 


Henao,  Montalvanus,  Aguilar. 


670 


losophicum  juxta  miram  8.  Thomae  do- 
ctrinam  digestum,  partim  Salmanticae 
a.  1 695,  partim  Matriti  1 696  et  1 697 ; 
accessit  t.  4.  scil.  dialogus  physico- 
theologicus  contra  philosophiae  nova- 
tores  sive  Thomista  contra  atomistas, 
ib.  1714,  nbi  auctor  aliquantulum 
praeceps  visus  est  in  ferendis  censuris 
contra  opiniones  antiperipateticas,  quas 
non  satis  cognitas  habebat,  contra  quem 
1.  scripsit  Joannes  Saguens,  ut  su- 
pra  vidimus.  Reliquit  praeterea  opera 
iheologica  ad  raentem  s.  Thomae  v.  1 0 
Matriti  1706  -1731  in  f.  (m.  200), 
scil.  de  Deo  uno,  de  peccabilitate  et 
impeccabilitate  creaturae  intellectnalis, 
de  divino  Verbo  incarnato,  de  fide  l), 
spe  et  caritate,  de  providentia  Dei  con- 
cordata  cnm  humana  libertate  et  san- 
ctitate  divina  (Salmanticae  1692;  Ma- 
triti  1749),  in  quo  tr.  Rcientiam  me- 
diam  reprobat,  neque  tamen  praedeter- 
minationes  physicas  amplectitur;  de 
conscientiahumana(Salmanticael  664), 
in  quo  tr.  probabiliorismum  sectatur. 
Decessit  Palanco  episcopus  jaccensis 
1.  Oct  1720.  —  Cum  vero  de  iia  agi- 
mus,  qui  de  eucharistia  scripserint,  ad- 
demus  bis  Gabrielem  H  e  n  a  o  S.  J.  Val- 
lisoletanum,  qui  eruditissimis  sui  aevi 
theologis  accensetur.  Docuit  philoso- 
phiam,  dein  theologiam  dogmaticam  et 
moralem  Oveti  et  Vallisoleti,  demnm 
ss.  literas  est  interpretatus.  Nonage- 
narius  adhuc  cathedram  moderabatur 
(n.  1612;  t  1704).  Haec  potiora  ejus 
opera  *):  De  eucharistiae  sacramenio 
tenerabili  atque  ss.  tractatio  tbeologica 
scholaris  diffusa  et  moralis  concisior 
juxta  methodum  angelici  doctoris  d. 
Thomae  Aq.  3.  p.  Summae  theol.  a  q. 
73  —  82,  Lugduni  1655  in  f. ;  de  mis- 
sae  aacrificio  divino  atque  tremendo 
theologica  scholastica,  mora- 


lis,  expositiva  et  canonica,  Salmanticae 
1658.  1659.  1661  t.  3  in  f.;  scientia 
media  hisiorice  propugnata  seu  venti- 
labrum  repurgans  veras  a  falsis  novel- 
lis  narrationibus  circa  disputationes 
celeberrimas  de  ea  scientia,  Lugduni 
1655  in  f.,  Salmanticae  1665  ed.  mul- 
tum  aucta  cum  Parergis  39  prodefen- 
sione  sive  Soc.  Jesu,  sive  auctoris  in 
aliis  suis  libris  et  quibusdam  quaestio- 
nibus  selectis  de  sacrificio  missae  prae- 
termissis;  Dilingae  1687  in4;  scicntia 
media  theologice  defensa,  pars  prima, 
quae  continet  probationes  scientiae  me- 
diae,  Lugduni  1674  in  f. ;  p.  secunda 
continens  responsiones  ad  argumenta 
contra  eandem  scientiam  a  novis  ejus 
impugnatoribus  efformata,  ib.  1676  in 
f. ;  empyreologia  seu  philosophia  chri- 
stiana  de  empyreo  coelo,  ib.  1652  inf., 
in  qua  omnes  quaestiones,  quae  de 
coelo  institui  possunt  a  philosopho 
christiano,  expendit  discutitque. 

287.  Ex  iis,  qui  de  singularibus  ar- 
gumentis  disputarunt,  mentione  adhuc 
sunt  digni:  Joannes  Montal vanus 
0.  Praed.  episcopus  placentinua,  dein 
accitanns  (t  1720),  cujus  exstantrarae 
disp.  in  1.  p.  Summae  s.  Thomae,  Sal- 
manticae  1729 — 31  t.  4  inf.  —  Ean- 
dem  partem  tractationibus  posthumib 
illustravit  Josephus  deAguilarl)S.  J. 
Limensis,  philosophiae  et  theologiae 
professor  Argentopoli  et  Limae  (n.  7. 
Aug.  1652;  t  20.Febr.  1708),  Cordu- 
bae  1731  t.  5  in  4.  Ejus  quoque  est 
cursus  philosophicus  *),  Hispali  1701 


>)  Cf.  Metn.  de  Trev.  1702  t.  3 
Jiov.  et.  Dec.  p.  163—168. 

»)  Cf.  Sororaervogel  IV,  265—69 ;  prae 
primifl  Jo*.  Ign.  de  Arana  S.  J.  (t  1696) 
Notitia  biogr.-bibliogr.  in  Averiguaciones 
1894,  IX— XLVIl  et  t.  V— VII. 


')  Alius  est  a  F  r  a  n  c  i  s  c  o  Ant.  de  A.. 
cujus  sunt:  Defensorium  seu  correctorium 
corruptorii  operum  d.  Thomae,  et  quae- 
stiones  disptitatae  do  esae  et  essentia,  men- 
mra  cognitioneque  angelorum,  Cordubae 
1701  in  f. ;  commentiirius  b.  Aepidii 
Col.  Romani  Er.  0.  S.  Aug.  in  1.  I.  senten- 
tiarum,  ib.  1699  in  f. 

')  Alius  sodalia  in  alma  s.  Jacobi  regni 
chilensis  universitate  philosophiae  et  the- 
ologiae  quondam  primarius  professor  Mi- 
chael  Vinas  Catalanus  (t  14.  Apr.  1718) 
composuit  philosophiam  ^cholastkam,  Ge- 


Digitized  by  Google 


67  1 


1701—1720.  Theologia  schol.  in  Hiip.  Em.  a  Coneeptione,  Navarro,     67  2 


t  3  in  f. - Emmanuel  aConceptione 
0.  SS.  Trinit..  qui  natale  solum  habuit 
in  oppido  de  Villafranca  Navarraei 
regni l).  A  parentibus  pietate  conspi- 
cuis  ad  yirtutem  efformatus  optimaque 
a  natura  indole  ad  honestiora  quaeque 
compositus,  facile  respuit  mundi  ille- 
cebras  atque  veras  expetivit  delicias. 
Religiosus  non  tam  veste  quam  mori- 
bus  factus  adeo  in^cientia  profecit,  ut 
eam  postea  magno  omnium  plausu  in  ca- 
thedra  Salmanticae  tradiderit  (t  1 70 1 ). 
Magni  suo  tempore  aestimabantur  quae 


et  miscellaneis 
Avenione  1692  in  f.  Nec  multo  post 
omnium  novem  voluminum  confecit 
Summam,  quam  sub  hac  inscriptione 
publicavit :  Summa  novem  partiwn  Le- 
andri  a  88.  Sacramento,  adjecta  expli- 
catione  1 1 0  prop.  a  ss.  pontificibus 
Alexandro  VII.  et  Innocentio  XI.  dam- 
natarum ;  pro  complemento  tandem  ad- 
jecta  est  decima  pars  Summae,  in  qua 
explicantur  quinque  postrema  decalogi 
praecepta,  Pampelonae  1696  in  f.  Ex- 


stat  ejusdem  auctoris  tr.  de  poenitentia 
in  philosophia  ac  theologia  elaboravit.  accurataatquescholasticamethodocon- 


Integrum  philosophiae  cursum ,  quem 
Trinitarium  nuncupare  voluit,  in  3  t. 
digessit  et  praelo  commisit  Salmanti- 
cae  1681  —  1603.  Eminet  in  eo  sin- 
gularis  quaedam  subtilitas  cum  perspi- 
cuitate  magna  conjuncta:  quapropter 
nobiles  aeademiae  illum  addiscendum 
tradere  solebant  tironibus.  E  theologia 
tr.  quosdam  selegit,  quos  compendiosa 
breyitate  dilucidaret.  Ex  quibus  in  lu- 
cem  dedit  primum  de  inserutabili  scien- 
tiaDei  ad.  q.  14.  p.  1.  s.Thomae,  Bajo- 
nae  1698  in  12,  secundum  de  volun- 
tate  Dei,  ib.  1699  ;  tertium  deineffabili 
mysterio  Trinitatis,  Pampelonae  1700. 
Sed  etiam  in  theologia  morali  praestans 
erat  Et  initio  quidem  avunculi  suiLe- 
andri  ass.  Sacramento  (cf.  111*,  1188) 
opera  moralia  in  compendium  redegit 
ac  Salmanticae  1677  t.  2  in  8  evul- 
gavit.  Quia  vero  Leander  in  exponen- 
dis  decalogi  praeceptis  nonnisi  ad  quar- 
tum  pervenit,  ipse  nonum  volumen 
avunculi  operibus  addidit,  ineoqueeo- 
dem  ordine  ac  methodo  simili,  licet  fu- 
siori  aliquantulum  stilo,  de  spectanti- 
bus  ad  quintum  praeceptum  plenissime 
disseruit.  Prodiit  tomus  iste  cum  ad- 
ditionibus  ad  tr.  de  poenitentia,  de  quo 


nuae  1709  t.  3  in  f.  —  Et  cum  jam  philo- 
sophorum  mentionem  facimua,  addere  li- 
cetEinmanuelemas.  Bonaventura  0. 
Carm.  Bargenaem,  theologiae  profesaoreni, 
cuju»  superaunt  ditptdationes  dialecticae, 
Pampilonae  1710  in  4. 

H  Cf.  Mich.  a    Joseph  II.  16. 


cinnatus,  Pampelonae  1687.  —  Em- 
manuel  Navarro  congr.  benedictinae 
hispano-anglae  quondam  generalis  ma- 
gister  et  in  salmanticensi  academia 
laureatus  doctor  ac  primarius  theolo- 
giae  professor,  scripsit  insignem  tr.  dt 
sacrosancto  Trinitatis  mysterio  contro- 
versiis  dogmaticis  atque  scholasticis 
absolutum,  ubi  omnia,  quae  ad  myste- 
rii  dogmata  spectant,  ex  antiquis  et 
recentibus  historiae  ecclesiasticae  mo- 
numenti8  (nec  prorsua  sine  crisi  re- 
cognitis)  collecta  inveniuntur,  haere- 
ticorum  errores  fidem  Trinitatis  quo- 
quomodo  impugnantes  chronologice  re- 
censentur:  concilia,  inquibus  damnati 
fuere,  collustrantur,  Salmanticae  1701 
inf. ;  prolegomena  deangelis,  ib.  1708., 
in  quibus  copiose  ac  plane  erudite  dis- 
serit  de  cognitione  spirituum,  quam 
habuerunt  philosophi  ethnici,  atque  ex 
illorum  sectarum  ac  dogmatum  collu- 
stratione  nova  quadam  cogitatione  co- 
natur  demonstrare,  ethnicos  nunquam 
angelos  designavisse,  neque  notionibus, 
nominibus  et  errante  sua  religione  circa 
daemones,  genios,  heroas,  lares,  pena- 
tes,  lemure3  et  larvas  voluisse  angelos 
velut  ipsorum  suspicionem  saltem  ha- 
bentes  indicare,  quibus  animum  dum- 
taxat  humanum  pro  diversis  statibus 
et  vitae  meritis  significarunt l).  De  vir- 
tutibus  theologicis  fide,  spe  et  caritate, 


•)  Cf.  Mich.  a  s.  Joseph  II,  218.  Cf.  de 
sequenti  controveraia  ib.  II,  390  et  infra. 


Digitized  by  Google 


673 


Sousa,  Bernique,  Torres, 


Bolivar,  Oarau,  Gormaz. 


674 


ib.  1706  inf.  Scripsit  quoque  pro  bulla 
Vnigenitus  adversus  L  anonymum  Ma- 
triti  1719.  Cam  vero  in  hoc  opere  dis- 
sentiret  a  sententia  card.  Norisii  de  in- 
fidelium  virtutibus,  ipsum  aggressus 
est  Norisii  vindez,  Petrus  Manso, 
multa  probra  et  scommata  in  eum  con- 
gerens  in  1.  Responsiones  ad  capitula 
quarundam  objeeiionum  mansuetarum 
spectantium  ad  controversiam  de  vir- 
tutibos  infidelium  inter  theologos  et 
quesnellistas :  cui  respondit  auctor  no- 
ster  strenue,  sed  etiam  nonnihil  acerbe 
in  opere,  quod  prodiit  Matriti  v.  2  in  1 2. 

288.  Hieronymua  de  Sonsa  0.  S. 
Franc.  (t  20.  Febr.  1711)  reliqait  sca- 
lam  theologicam,  per  qaam  ascendit 
creatura  de  non  esse  ad  esse  et  descen- 
dit  a  Deo  in  mundum,  oum  tr.  de  prae- 
destinatione  ac  etiam  futurorum  con- 
tingentinm  polysophia,  Matriti  1706 
in  f. ;  quae  seorsim  jam  prodierat  Pa- 
risiis  1 680  in  4.  Scoti  sententiam  circa 
illud  theologicum  qaaesitum,  an  si  Spi- 
ritus  s.  a  Filio  non  procederet ,  ab  eo 
distingueretur,  pro  viribns  nititur  tu- 
eri  in  opusculo,  de  cujus  occasione  ita 
scribit  cujus  mox  meminimus  Emma- 
nnel  Navarro1):  > Ex  instituto  oc- 
currit  (ezceptionibus),  satis  ac  me  ju- 
dice  nervose  Fr.  Hieron.  de  Sousa 
Franciscanus  inlibello  de  eo  assumpto 
edito  Neapoli  a  1679,  cui  titulus  in- 
terrupti  certaminis  instauratio;  prodiit 
enim  in  lucem  L  iste  occasione  cujusdam 
pablicae  disputationis,  in  qua  arguens 
pro  nostra  sententia  eo  telo  invectus, 
lite  incomposita  et  non  ezpectata  so- 
lutione,  e  congressa  abscessit,  spon- 
sione  tamen  facta  adducendi  loca  conc. 
florentini,  Gregorii  Nysseni  et  Besaa- 
rionis,  quibus  innizum  ostentabat  su- 
um  argumentum:  quibus  non  adductis, 
ne  ideo  sibi  arguens  victoriam  decan- 
tasset,  publica  ac  satis  probabilis  ar- 
gumenti  satisfactio  et  solutio,  auctori- 


')  De  Bs.  Trinitatis  mysterio  disp.  6dub. 
1 1  9  n.  367. 


tatibus  hinc  inde  allegatis  et  perpeniis 
in  praefato  1.  luci  data  fuit.«  — Joan- 
nes  BerniqueO.  S. Franc.  praelo  de- 
dit  tr.  theologicum  de  divina  scisntia 
ad  creaturas  terminata  juzta  mentem 
Mariani  subtilisque  Jo.  Duns  Sooti, 
Compluti  1705  in  4.  —  Isidorus  de 
Torres  0.  SS.  Trin.,  complutensis 
doctor  etpublicus  theologiae  profeeaor, 
auctor  fuit  theologiae  selectae  de  pec- 
cato  et  gratia,  Complati  1707  in  4.  — 
Salmanticas  lecturas,  in  quibus  praeci- 
puae  frequentioresque  thomisticae  scho- 
lae  controversiae  prompte  ac  perspi- 
cue  enodantur  *),  prelo  commisit  (Sal- 
manticae  1701  v.  2  in  f.)  Joan.  Boli- 
var  0.  Praed.,  qui  primariam  in  aca- 
demia  salmantina  cathedram  egregie 
sustinuit  illustravitque  magna  per  uni- 
versam  Hispaniam  sui  nominis  fama. 
Disserit  in  t.  1.  tr.  sez  de  visione,  sci- 
entia,  voluntate  et  providentia  Dei,  de 
ratione  hanc  conciliandi  cum  nostra 
voluntate,  deque  voluntario  et  invo- 
luntario ;  in  2.  t  de  bonitate  et  mali- 
tia  actionum,  de  gratia  Dei,  de  justifi- 
catione,  de  spe,  deque  gratia  Christi 
eiusque  impeccabilitate.  —  Franciscus 
Garau8.  J.  (n.  1640;  1 10.  JuL  1701) 
reliquit  Deiparae  elucidatae  ez  utriua- 
que  theologiae  ac  sacrae  paginae  lumi- 
nibus  ad  splendorem,  p.  priorem,  in 
qua  nonnuUa  ad  scholasticam  truti- 
nam  adducuntur,  quaedam  yentilantur 
ad  honores,  plurima  pro  concionibus 
panegyricis  congeruntur,  Barcinone 
1686  in  f.  Altera  p.  non  prodiit. 

289.  Integrum  cursum  theologicum 
reliquerunt  Joan.  Baptista  Gormaz 
S.  J.,  Bomae  et  in  pluribus  Hispaniae 
academiis  professor  theologiae  (n.  1 6  5  0 ; 
t  9.  Mart.,  1708),  Augustae  V.  1707 
v.  2  in  f.,  qui  proliza  ezimii  Suarez 
commentaria  nititur  ad  theologiam 
scholis  raagis  ac.ommodatam  haud  in- 

i)  Cf.  M£m.  de  Trev.  1702  I  187,  ubi 
vocatur  V  o  1  i  b  a  r ,  ejuaque  opos  dicitur 
poathumum.  Juita  Echard  vizit  auctor 
saltem  ad.  a.  1710. 


_ 


575      1701—1720.  Theologia  gchol.  in  Hisp.  et  It  Jo.  ab  Annunc,  Perez,  g7fi 


feliciter  contrahere  J).  —  Nicolaus  de 
Olea  S.  J.  Limanus,  theologiae  pro- 
fessor  (n.  12.  Sept.  1635;  t  27.  Mart. 
1705)  edidit  theologiam  scholasticam, 
Limae  1694  t.  4;  Summam  triparti- 
tam  phUosophiae  schalasticae  ib.  1694. 
—  Joannes  ab  Annunciatione  0. 
Carm.  in  seculo  dictus  Jo.  Llanes 
Campomanes,  Ovetensis,  congr.  hispa- 
nicae  quondam  praepositus  generalis, 
eximiae  famae  theologus,  cujus  velo- 
citatem  calami ,  doctrinae  profundita- 
tem  ac  perspicuitatem  mirati  sunt  ae- 
quales ,  et  qui ,  quod  fere  inauditum 
est,  pro  cunctis  quae  scripsit  nunquam 
fecit  adversaria,  cursum  philosophicum 
coUegii  complutensis  (t.  111 3 ,  918)  ad 
formam  clariorem  redegit  t.  4  in  4., 
quibus  adjecit  quintum  de  coelo  et  me- 
teoris  et  3  disp.  de  individuatiode  ma- 
teriae,  de  essentia,  subsistentia  et  ex- 
sistentia;  metaphysicam  vero,  cujus 
praecipuas  quaestiones  variis  in  parti- 
bus  hujus  cursus  tractaverat,  conti- 
nuata  serie  et  data  opera  non  elabora- 
vit.  Quod  tamen  majoris  est  momenti, 
celeberrimum  cursum  theologicum  sal- 
manticensem  ab.  Ant.  a  Matre  Dei 
(cf.  ib.)  inchoatum  condigne  conti- 
nuavit  adjectis  t.  5.  p.  1.  de  gratia 
habituali;  p.  2.  de  gratia  actuali,  ju- 
stificatione  et  merito;  t.  6.  p.  1-  de 
fide  et  spe;  p.  2.  de  caritate  et  statu 
religioso  (1687);  t.  7  et8.  de  incama- 
tione  (1691);  t.  9.  de  sacramentis  in 
communi  et  eucharistia;  t.  10.  de  poe- 
nitentia  copiose  admodum;  sed  cursum 
ad  finem  perducere  non  potuit  morte 
praepeditus  (f  1701).  Eura  adjecta  t. 
ultimi  parte  altera,  sicut  et  cursum 
salmanticen8ium  moralem  (Matriti  1717 
—24  t.  6  in  f.)  absolvit  Ildeph.  ab 
Angelis.  —  Antonius  Perez  0.  S. 
Franc.  vir.  egregie  doctus  et  sermone 
scholasticus  (t  15.  Jul.  1710)  vulga- 
vit  controversias  super  1.  I.  senfentia- 
rum  juxta  Duns  Scoti  mentem,  Caeaar- 
augustae  1700  v.  2  in  f.,  necnon  apo- 


«)Cf.Mem.deTrev.l710,II,  1191-1204. 


logeticum  inscriptum  Astraea  theologica 
stateras  et  dispondia  Jo.  Perez  Lopez 
convocans  ad  crisim  ib.  1703  in  4.  — 
In  eundem  1.  I.  sententiarum  ad  men- 
tem  doctoris  subtilis  commentaria  emi- 
sit  Emmanuel  Perez  de  Quiroga 
ejusdem  ord.  Vallisoletanus,  vir  ob  do- 
ctrinae  praestantiam  merito  commen- 
dabilis,  Segoviae  1704.  1705  et  1708 
v.  3  in  f.;  in  l.  2.  sententiarum,  Valli- 
soleti  1 7 1 5  v.  2 ;  in  l.  3.  stntentiarum, 
Vallisoleti  1709  et  1714  v.  3  in  f. ; 
quaestionea  selecios  theologicos  ad  men- 
tem  Joan.  Duns  Scoti,  Vallisoleti  1716 
in  f.,  quae  opera  sunt  satrara.  His  ad- 
dantur :  Bellum  de  sanguine  Christi,  ib. 
1721  in  4 ;  ejus  in  calce  exstat  appen- 
dix,  in  qua  examinantur  responsiones 
et  objectiones  cujusdem  recentioris 
contra  Scoti  doctrinam  circa  adaequa- 
tam  rationem  distinguendi  Spihtum  s. 
a  Filio ;  varia  argumenta  theologica,  ib. 
1721  in  4  ;  domestica  bella  phUosophiea, 
ib.  1721  in  4 ;  vera  axiomatutn  expli- 
catio,  ib.  1723  in  4. —  Tertius  ex  ea- 
dem  familia  *),  qui  versatus  fuit  in  in- 
terpretandis  sententiarum  libris,  est 
Ant.  Castel  Bilbilitanus,  vir  injrenio 
clarus  et  in  quaestionibus  et  dubiis 
solvendis  subtilis  et  promptus  (t  1 5. 
Febr.  1717).  Prodiit  ejus  brevis  expo- 
sitio  ad  4  P.  Lombardii  II.  sedulo  et  le- 
pide  concinnata,  Matriti  1756  v.  5  m 
4;  prodierat  jam  Caesaraugustae  1698 
—  1703  v.  5  in  4:  ad  t  ultimi  calcem 
reperitur  ejus  expositio  seu  parergon 
de  sacros.  oecumenico  trid.  concilio  ac- 
curatissime  locupletata,  ut  aptius  quae- 
stiones  universae  in  concursum  promo- 
vendis  in  ipsum  excitari  valeant  pro 
literariis  exercitiis;  athenaeum  minori- 
ticum  novum  et  vetus  soholarum  sub- 
tilis,  seraphicae  et  nominalium  non- 


»)  Joannes  aNativitate  0.  S.Franc. 
Villacastineniis  (t  1705)  una  cum  sodali 
Joanne  a  Trinitate  Salmanticenai,  h. 
theologiae  lectore  ad  mentem  eju>dem 
8ubtihs  et  mariani  doctoris  elaboravit 
cursum  integrum  phUosophiae,  Segobiae 
1717— 1713  t.  5  in  8. 

Digitized  by  Google 


€77 


de  Variaio,  Lud.  a  Murano, 


Oarcia,  Zagaglia,  Aymo  etc.  573 


nullas  exambiens  quaestiones,  ib.  1697 
in  4.  Francilogium  sacrum,  opus  ana- 
chronologicum  bistorico  -  positivum, 
Christnm  D.  et  seraphicum  P.  N.  S. 
Franciscum  ab  ortn  ad  occasum  velut 
specular  micrologicum  harmonice  de- 
flectens  et  archonice  exaltans,  Caesar- 
augnstae  1713  in  f. 

290.  In  Itaiia  Car.  Franciscus  de 
Varisio,  quod  oppidum  erat  in  du- 
catu  mediolanensi,  pariter  0.  S.  Franc. 
in  illustrando  Scoto  versatusest l)  edito 
promptuario  scotico,  quod  exhibet,  quid- 
qnid  in  4  sententiarum  11.  et  quodli- 
beto  doctoris  subtilis  continetur,  suos 
in  titulos  ordine  alphabetico  digestum, 
Venetii*  1690  pp.  2  in  l  v.  in  f.  In- 
choaverat  illud  Stephanus  de  Gal  vi  a 
sed  in  meliorem  ordinem  redegit  illud 
atque  absolvit  auctor  noster.  Fuit  is 
insigniter  versatus  in  Scoti  doctrina; 


>)  Plurea  philoeophiae  ac  theologiae 
tr.  juxta  Scoh  mentem  rehquit  mss.  An- 
gelus  T  itonus  Panormitanus  tertii  ord. 
1.  Franc.,  ex  quibus  opera  fratria  Ferd  i- 
n  a  n  d  i  prodiit  clyptus  distmctionis  scoticae 
$ict  formalis,  opus  posthumum,  Panormis 
1712  in  4.  Angelus  noster  admodum  ju- 
venis  sodalea  Romae  philosophiam  docuit, 
theologiam  Panormi,  maximaeque  aucto- 
htatis  apud  suos  fuit  (f  27.  Apr.  1710),  de 
quo  plura  cf.  apud  Mongitore  bibl.  sic. 
append.  1  pag.  2.  —  Praeterea  inter  phi- 
losophoa  referri  posaunt  Prosper  Berselli 
Muhnensia.  cujua  exstat  Vindicatae  philo- 
mphiae  examen  rationalr,  in  quo  philoso- 
phandi  praejudicia  expenduntur,  Venetiis 
1704  t.  4  in  12.  —  Antonius  Forti  (For- 
tis)  S.  J.  Calatahieronensis  n  8.  Jun.  1651, 
pbiloaophiae  et  theologiae  professor  (f  22. 
Oct.1707),  cujus  est:  Philosophia  negativa, 
seu  disp.  pbilosophicae  in  5.  11.  divisae, 
qnorum  1.  summulae ;  2.  logica;  3.  phy- 
mcae  pars  prior ;  4.  phyaicae  pars  poste- 
hor,  5.  metaphysica :  quibus  proban  con- 
tenditur,  philosophiam  pure  humanam 
ribi  relictam  in  argumenta  negativa  pas- 
sim  resolvi,  Panormi  1717  in4.  —  Leonar- 
dus  Cinnamo  S.  J.  Panormus  philoso- 
phiae  et  theologiae  professor  emdit  et 
curtum  phiiosophiaim,  Panormi  1702  t.  3 
in  12 ;  et  Microscopium  aristotelicum  sive 
«^ursam  philoeophicum  juxta  Aristotelis 
principia,  ib.  1715  in  f. 


ipsum  opus  est  sat  rarum  et  carum.  In- 
ter  primos  ipse  Molinos  errores  per- 
sensit.  Episcopatum  ameliensem  in  Um- 
bria  humilitate  constanter  respuit  sua 
contentus  sorte.  Maximi  factus  est  Ro- 
mae,  praesertim  a  Clemente  XI.,  qni  eo 
defhncto  (l 7 1 8)  mandavit,  ut  ei  exse- 
quiae  persolverentur  eo  more  quo  car- 
dinalibus    —  Ludovicusa  Murano 

0.  Min.  Calaber  theologiae  lector  edidit 
Gladius  utraque  parte  acutus  sive  Sco- 
tus  dogmaticus,  in  quo  agitantnr  om- 
nes  quaestiones  contra  errores  haereti- 
corum  super  4  1L  sententiarnm,  Pata- 
vii  1700  in  f.,  cujns  prodiit  tantum  t. 

1.  in  1.  1.  —  Stanislaus  a  Placentia 
ostendit  d.  Augustini  et  Scoti  de 
gratia  Christi  consensum,  Venetiis  1718 
t.  2  in  4.,  opns  est  rarum.  —  Cursum 
philosophicum  (valde  rarum)  juxta  men- 
tem  Jo.  Baconii,  Bomae  1700 — 4  11.  5 
in  v.  8  in  12.,  et  quaestiones  theoiogico- 
morales  in  4.  1.  sententiarum  Joannis 
Baconii  reliquit  Elisaeus  a  Garcia 
0.  Carm.  —  Cursum  vero  theologicum 
(admodum  rarum)  secundum  mentem 
ac  germanam  doctrinam  ejusdem  Joan. 
Baconii  Jos.  Zagaglia  0.  Carm.  ma- 
gister  generalis  (t  1711),  Ferrariae  et 
Parmae  1671 — 1706  v.  7  in  f.,  in 
quorum  1 .  agit  de  natura  theologiae ; 
in  2.  de  praedicatis  quidditativis  Dei 
et  ejus  attributis;  in  3.  de  cognoscibi- 
litate  intuitiva  ac  aliis  attributis;  in 
4.  de  Deo  praedestinante  et  reprobante, 
de  Deo  uno  et  trino  et  operante  ad  ex- 
tra  in  universi  productione ;  in  5.  de 
Deo  quoad  ejus  nobiliores  effectus  ad 
extra,  angelos  scil.  et  prirnos  parentes ; 
in  6.  de  profundo  incarnationis  myste- 
rio;  in  7.  seu  in  supplemento  disserit 
de  voluntate  humana,  ultimo  fine,  bea- 
titudine  naturali  et  supernaturali  ac 
beatitudine  corporum  post  diem  judi- 
cii.  —  Ejus  sodalis  Franc.  Hier.  Aymo 
a  8.  Clemente  Taurinensis  (n.  21.  Oct 
1625;  t  13.  Jun.  1705)  concinnavit 
philosophiam  baconicam,  Taurini  1668 

»)  Cf.  Argellati  II,  p.  1  p.  1570. 


Digitized  by  Google 


679 


1701-1720.  TheoL  schol.  in  It.  Soggia,  Lodigerius,  Gavardi, 


680 


inf.,  quam  capitnlnm  generale  ordinis 
admodum  landavit  (1666);  philoso- 
phiam  fundamentalem,  in  qna  assignat 
et  proponit  fnndamenta  omnium  scien- 
tiarum  rationalium,  realinm,  moralium 
ad  modum  syntaiis  artis  mirabilis  B. 
Lnlli,  sed  utrum  et  ubi  prodierit  nobis 
non  est  compertum. 

291.  Georgius  Soggia  0.  Serv.  b. 
M.  V.  e  Sardinia  Turritanns  seu  Sace- 
rensis,  vir  ingenio  solers,  Pisis  primum 
in  universitate  juvenis  sacram  theolo- 
giam  explicabat:  Bomae  dein  per  a.  30 
Henrici  Qandavensis  doctrinam  soda- 
libns  exposuit  atque  publici  juris  fecit 
editis  lLati  sunt:  ln  prol.  senteivtiarum 
Henrici  a  Gand.  qq.  disputatae  de  s. 
theologia  ejusque  locis  et  argumentis, 
ubi  de  auctoritate  et  infallibilitate  sum- 
mi  pontificis  et  conciliorum,  de  s.  Scri- 
ptura  et  ejus  sensibus  deque  censuris 
propositionum  ei  oppositarum,  Bomae 
1 69 1  in  f.,  opus  sat  rarum ;  in  4  l.  sen- 
tentiarum  qq.  disputatae,  scil.  de  Deo, 
de  angelis,  de  praedestinatione  sancto- 
rum,  de  Christo,  Saceri  1697  v.  2  in  f.; 
opuscula  tria  theologica,  de  sacrosancta. 
Trinitate,  de  generatione  Verbi  divini 
et  de  processione  Spiritus  sancti  (vi- 
dentur  Bomae  1689  prodiisse).  Propter 
ezimiam  doctrinam  aliasque  animi  do- 
tes  a.  1678  electus  est  in  priorem  ge- 
neralem  sni  ordinis,  et  a.  1681  abHi- 
spaniarum  rege  in  episcopum  bosanien- 
sem  ac  tandem  in  archiepiscopum  tur- 
ritanum,  sed  morte  praeventus  est 
(19.  Nov.  1701)  antequam  cathedram 
adiret.  —  Ejusdem  Henrici  Gand.  do- 
ctrinam  illnstravit,  propugnavit  et  pene 
e  sepnlcro  redivivam  per  scholas  or- 
dinis  diffudit  Calixtus  Maria  Lodige- 
rius  0.  Serv.  b.  M.  V.  Urbevetanus. 
Theologiae  magistrum  egit  in  praeci- 
puis  Italiae  studiis,  Bomae  per  24  c. 
anuos  in  coUegio  Henrici  regentis  offi- 
cio  functns  est,  et  in  totius  ordinis 
prtorem  generalem  electus,  demum  a 
Clemente  XI.  dictus  episcopus  politia- 
nus  (t  4.  Mart.  1710).  Beliquit  disp. 


theologiearum  t. 1 .  de  Deo  uno  ejusque 
proprietatibus,  de  visione  Dei,  de  di- 
vina  scientia  jnxta  genuinam  Henrici 
de  Gand.  mentem,  Bomae  1698;  t.  2. 
et  3.  prodierunt  curasodalis  Ben.  Aug. 
Canali,  de  qno  infra,  Lncae  1718. 
1724.  —  Cnrsum  philosophicnm  se- 
cundum  Henrici  Gand.  principia  con- 
cinnavitAng.  Maria  Ventnra,  Man- 
tuanns,  Lodigerii  sodalis  et  dignus 
discipulus,  quem  Clemens  XI.  vicarium 
apostolicum  totius  ordinis  generalem 
dixit  (1716).  —  Summam  totius  theo- 
logiae  Aegidii  Columnae  tomulis  quin- 
que  exhibnit  *)  Augustinus  Arpe  0.  S. 
Aug.,  Bononiae  1701  et  Genuael704. 
—  Pusius  vero  magnaeqne  doctrinae 
commendatione  ejus  sodalis  Frid.  Nico* 
laus  Gavardi  Mediolanensis,  inter 
Aegidii  interpretes  facile  princeps,  a 
summo  pontifice  Bomae  designatns  s. 
Scripturae  interpres  ejusque  scholae 
restaurator.  Suam  cathedram  25  annis 
moderatus  est  (f  l2.Jun.  1715).  Pro- 
diit  ejua  theologia  exantiquata  juxta  or- 
thodoxam  8.  P.  Augustini  doctrinam  ab 
Aeg.Columna  doctore  fundatissimo  ex- 
positam  additis  qq.  nostro  tempore 
exortis  t.  6  in  f.,  et  quidem  1 — 4.  Nea- 
poli  1683 — 1690;  t.  5.  Bomael692; 
opus  rarum;  theotogia  scholastica  Ae- 
gidio-augustiniana  sex  t.  in  f.  nunc  in 
gratiam  studentium  compendiata  et  in 
19  tr.  aBenignoSichrowsky  ejusd. 
ord.  (f  1737)  distributa,  Bomae  1706 
v.  8-  in  4;  Norimbergae  1716;  pftilo- 
sophia  vindicata  ab  erroribus  philoso- 
phorum  gentilium  juxta  doctrinam  s. 
Augustini  et  b.  Aeg.  Columnae,  ib. 
1701  in  f.  (m.  60),  et  iterum  v.  4  in 
8.  —  Benedictus  Heuschen  sodalis 
compendium  philosophiae  ex  ipsius  opp. 
concinnavit  Coloniae  1748.  Quaestiones 
quatuor  (ex  opere  majori  supni  citato) 
de  hierarchia  Ecclesiae  militantis,  Nea- 
poli  1 690  in  8,  —  S.  Thomam  *)  inter- 


')  Ipaius  quoque  ebt  Giomale  de  Santi 
t  Beati  Agottiniani,  Uenuae  1712  1 2  in  12. 

»)  Joannes  Benedictus  Perazzo  0. 


Digitized  by  Google 


Pozzobonelli,  Cannius,  Verano  etc. 


682 


pretatus  est  Joan.  Claudius  Puteobo- 
nellus  (Pozzobonelli)  cler.  reg.  0.  8. 
Pauli  seu  Barnabitarum  (t  1718)  edi- 
tis  qq.  selectis  in  1.  p.  d.  Thomae,  Me- 
diolani  1703  in  f.;  in  1,  2.,  ib.  1705; 
in  2,  2.,  ib.  1707;  in  3.  p..  ib.  1708; 
Moralia  de  sacramentis  in  genere  et  de 
eucharietia,  ib.  1710  inf.:  de  sacra- 
mento  poenitentiae,  1714  in  f.  —  Pri- 
mam  tantum  p.  disp.  theoloyicis  illu- 
stravit  Paulus  Maria  Canninus  0. 
Praed.  de  Nicaea  praestans  sui  aevi 
theologus  (t  1 7 1 6)  Romae  1709,1713, 
1 7 1 7  v.  3  in  f.  Edidit  quoque  cursum 
philosophico-mcUiphysicum  ad  mentem 
d.  Thomae,  t.  1.  Bononiae  1692;  t  2. 
Mediolani  et  Placentiae  1 692 ;  t  3.  Pla- 
centiae  1693  in  f.,  opus  rarum  admo- 
dum  et  carum. 

292.  Theologiam  speculativam  uni- 
rcrsam  dogmaticam  et  moralem  t  8 
Monacbii  1 700—1 7 1 2  in  1  prolixe  ad- 
modum  et  erudite  digessit  Cajetanus 
Felix  V  e  r  a  n  o  cler.  reg.  theat  Nicaeen- 
sis,  operosissimus  acriptor  atque  in  om- 
nifere  disciplina  theologica  versatus1). 
Continet  vero  hoc  opus  ejus  doctrinam, 
quam  24  annis  tradidit  Bononiae,  Eo- 
mae  et  Monachii,  ubi  ultra  30  annos 
magno  in  honore  apud  principem  ele- 
ctorem  commoratus  est  (t  19.  Sept 
1 7 1 3  a.  aetatis  65).  Hujus  veluti  com- 
plementnm  est  theologia  polemica  seu 
vindiciae  Ecclesiae  catholico-romanae, 
cujus  praerogativae,  munia,  leges,  dog- 
mata,  ritus  asseruntur  et  propugnan- 
tur  contra  judaeos,  schismaticos,  hae- 

Praed.  venetus  auctor  eat  operis  Thomisti- 
cus  EcclesiasUs  h.  e.  s.  Thomae  Aq.  E.  D. 
«lectorum  sacromoralium  sententiarum 
promptuarium,  quas  in  sacris  ejui  codici- 
bus  sparsim  depromptas  ad  communem 
utilitatem  ahphabetica  serie  colligit  et  ex 
divina  dumtaxat  Scriptura  eademque  au- 
gelica  doctrina  pro  viribus  explanat .  . . 
opus  totius  fere  thomisticae  ventatis  com- 
pendium  exhibens  studiosis  omnibns  pro- 
ficuum,  eacri»  praeconibus  necessarium, 
Ferririae  1792  t  1 ;  Venetiis  1700.  1701 
t.  2.  et  3.  in  f. 

'  )  Cf.  Vexaosi  II,  462—470. 


reticos,  atheos  etc,  opus  posthumum 
cura  sodalis  Caj.  Ehuen  Augustae  V, 
1 7 1 9  t.  3  in  f.  editum.  Alia  ejusdem 
opera  sunt:  Juris  canonici  universi 
commentarius  paraUUaris  eeu  dilu- 
cida  explicatio  nova  methodo  exhibita 
omninm  pontificalium  decretalium, 
quae  continentur  in  5  11.  Gregorii  IX. 
et  aliarum  Bonifacii  VIII.  in  Sexto  ac 
const  recentiorum  pontificum  in  Septi- 
mo,  Clementinarum  Clementis  V.,  extra- 
vagantium  Joannis  XXII.  et  communi- 
um :  explicaturque  quid  jure  novo  per 
decreta  conciliorum,  praesertim  triden- 
tini,  statuitur.  Cuilibet  titulo  praete- 
xitur  summarium  exegeticum  omnium 
capitum,  quae  in  eodem  continentur 
cum  praecipuis  glossae  doctrinis :  et  in 
calce  adjiciuntur  plures  selectae  qq. 
pertinentes  ad  materiam  ejusdem  ti- 
tuli.  Opus  digestum  in  5  t  juxta  5  U. 
Decretalium,  ib.  1703 — 1708  in  f.  In 
his  tribus  op.  strenue  et  erudite  ro- 
mani  pontificis  tuetur  infallibilitatem 
profitens,  ,se  amplecti  rationabilem, 
prudentem  ac  vere  theologicam  proba- 
bilitatem  consonam  pontificiis  decretis 
veraeque  sapientiae  legibus.*  PhUoso- 
phia  universa  speculativa  peripatetica 
principiis  ac  formalitatibus  metaphysi- 
cis  disputata,  Monachii  1684 — 1689 
t  4  in  f.  Pantheon  argutae  elocuttoms 

8tructum  Atticismo,  omnia  politioris 
literaturae  complectens  genera,  quibus 
eloquentia,  praesertim  concionatoria, 
enitescit  etc.,  Messanae  1670  primum 
ed.,  admodnm  auctum  Augustae  et 
Francofurti  1684;  1712  v.  2  in  f.,  de 
quo  A.  E.  L.  censent  i) :  ,Ceterum  non 
possumus  quin  hoc  V  e  r  a  n  i  opus  multa 
ac  varia  doctrina  eiornatum  sacrae  pa- 
riter  ac  profanae  eloquentiae  studiosis 
ceu  pulcherrimarum  rerum  compen- 
dium  commendemus.  *  De  humanis  af- 
fectibus  ciendis  et  coercendis,  opus  3  t. 
digestum,  moribus  corrigendis,  vitiis 
amovendis,   virtutibus  promovendis, 


•)  Anno  1712  p.  289—96. 


Digitized  by  Google 


683 


1701—1720.  Theologia  schol.  in  lt.  (iavelli,  Casati,  Sessa, 


6S4 


pietati  fovendae,  amoliendae  impietati 
accommodatum ,  Monachii  1710  v.  3 
inf. 

293.  Breviarium  universae  theologiae 
speculativae,  dogmaticae  et  moralis  in 
In  VI  pp.  distributum  juxta  principia 
scholae  Scotistarum  composuit  Ant. 
Gavelli  0.  Min.  minister  provincialis 
et  saepius  definitor  (t  1 7 1 2),  Bononiae 
1691 — 92  t.  4.  —  Cursum  theologi- 
cum  incboavit  Antonius  Maria  S  i  e  r  i- 
pepoli  S.  J.  Drepanitanus,  philoso- 
phiae,  dein  theologiae  scholasticae  Pa- 
normi  et  Messanae  professor  (t  24.  Mart. 
1712);  sed  videntur  tantum  prodiisse 
de  visione  Dei  p.  l.,  Panormi  1700; 
de  voluntate  Dei  p.  2.,  ib.  1703  in  8; 
de  angelis  p.  3.  ib.  1707  in  12.  Ejus 
quoque  sunt  Corollaria  tnoralia,  qui- 
bus  ea,  quae  pertinent  ad  sacramenta, 
praesertim  poenitentiae,  per  illationes 
ex  principiis  theologicis  communiter 
receptis,  breviter,  ordinate  et  clare  tra- 
duntur,  Panormi  1698;  Venetiis  1700 
in  12.  —  De  angelis  disp.  theoloyicas 
edidit  Placentiae  1703  Paulus  Casati 
S.  J.  Placentinus  (n.  1617;  t  22.  Dec. 
1707),  qui  plurimum  contulitad  Chri- 
stinae  Suecorum  reginae  conversionem, 
ac  plura  opera  de  mathesi  et  physica 
reliquit:  hinc  quandam  sua  aetate  no- 
minis  celebritatem  meruit  *).  —  De 
patemitate  s.  Joseph  disseruit  Franc. 
Octavius  de  Orestis  0.  Praed.  inqui- 
sitor  primum  ariminensis,  dein  faven- 
tinus  (t  1705).  Prodiit  1.  1693  et 
1701  absque  loco  ettypographi  nomine. 
—  De  sacramentis  disputarunt  Ant. 
Maria  Castelli  0.  Serv.  B.  M.V.  Man- 
tuanus,  sui  ordinis  praepositus  genera- 
lis  (t  16.Apr.  1716),  in  op.  tbeologico 
de  sacramentis  in  specie  —  et  Baphael 


')  Cf.  Sommervogel  II,  799;  Feller  II, 
370 :  Niceron  1, 169  et  Mem.  de  Trev.  1708 
111,  1453—1460,  ubi  legitur  ejusdem  elo- 
giura,  quod  hisce  absolvitur  verbis:  „En- 
fin  le  P.  Caaati  a  ete"  un  modelle  que  ne 
doivent  propoaer  tou3  les  vrais  Philoao- 
phes."  > 


Jacobatius  0.  Pr.  Venetus  in  op. 
doctrina  dogmatiea  de  sacramentis,  Ve- 
netii8  1711  in  f .  —  Opus  vero  in  suo 
genere  plane  classicum,  sed  rarissimum, 
reliquit  Jo.  Antonius  Sessa  0  S. 
Franc,  theologus  celeberrimus,  ab  urbe 
patria  Panormitanus  dictus  (n. 
1640).  Bomae  in  ordinis  coenobio  le- 
ctor  constitutus  philosopbiam  primum. 
inde  scholasticam  theologiam  per  a. 
quindecim  magna  doctrinae  opinione 
docuit.  Septennio  pontificia  jura  expla- 
navit  inter  tredecim  lectores  adlectus, 
quos  Romae  summus  pontifex  instituit, 
ut  8acrorum  canonum  doctrinam  paro- 
chis  ac  confessarii8  tum  secularibus 
tum  regularibus  traderent.  In  dogma- 
tica  scientia  et  ecclesiastica  eruditione 
versatissimus  persaepe  ejus  consilium 
in  difficillimis  quaestionibus  implexis- 
que  rebus  innumeri  expetiere.  In  suo 
ordine  variisque  in  congregationibus 
muneribus  honorificis  est  functus  at- 
que  cum  aliis  doctissimis  theologis  de- 
signatus  est,  ut  propositiones  in  Ques- 
nelli  libris  contentas  examinaret.  Stu- 
dii  fructus  foit:  Scrutinium  doctrina- 
rum  qualificandis  assertionibus,  thesi- 
bus  atque  libris  conducentium,  exem- 
plis  propositionum  a  conciliis  oecume- 
nicis  vel  ab  apostolica  sede  reprobata- 
rum  ditatum,  ac  plerisque  miscellaneis 
resolutionibus  dogmatico-moralibus  ad 
uberiorum  cdnsuraram  theologic&rum 
notitiam  collimantium  refertum,  Bo- 
mae  1709  in  f.,  in  quo  docte  et  eru- 
dite  disputat  de  censuris  doctrinalibus. 
quibu8  a  sede  apostolica  et  conciliis 
doctrinae  fidei  catholicae  contrariae 
notari  solent. 

294.  Denique  huc  referri  potest  Joan. 
Baptista  de  Benedictis  S.  J.  (n. 
1622;  t  15.  Maj.  1706),  cujus  celebre 
nomen  in  philosophia  peripatetica.  Edi- 
dit  enim  philosophiam  peripateticam  t.  5 
(sed  t.  5.  non  prodiit)  comprehensam, 
Neapoli  1688—1692  t.  4  in  12;  Ve- 
netiis  1723;  1749;  Valentiae  1766 
v.  4  in  8;  Letere  apologetiche  (») 


Digitized  by  Google 


685 


Liberius  a  Jegu. 


686 


in  defesa  deUa  leobgia  scholastica  e  Fi- 
losofia  peripatetica  sub  nomine  .Bene- 
detto  Aletino,  Neapoli  1694  in  12; 
quae  scriptae  sunt  adversus  Cartesii 
philosophiam,  ejusque  patronos,  inter 
quos  nominabantur  eo  tempore  Nea- 
poli  Leonardus  da  Capua,  Thomas  Cor- 
nelio,  Franciscus  d'  Andrea  etc.  Prima 
prodiit  cum  nonnullis  additionibus  sub 
titulo :  Difesa  deUa  schoiastica  Teologia, 
Romae  1703  in  12;  pro  tertia  scripsit 
apologiam,  ib.  1 705  in  8-  Pluribus  hae 
epistolae  displicuerunt,  praesertim  eae, 
quae  spectant  philosophiam  peripate- 
tieam,  hinc  illas  impugnarunt :  nomi- 
natim  tres  priores  seorsim  impugnavit 
Constantinus  0  r  i  m  a  1  d  i  advocatus 
neapolitanus ,  vir  alioquin  eruditione 
profana,  nobilitate  et  dignitate  clarus 
(t  1750  a.  aetatis  84)  responsionem- 
que  retractavit  etauxit  inop.:  Discus- 
sioni  Jstoriche,  Teologiche  e  Fxlosofvche,  I 


Lucae  1725  pp.  3  in  4.  Relatus  fuit 
hic  liber  (cum  responso  triplici  ad  3 
epis  tolas)  initio  in  classem  primam  libro  - 
rum  prohibitorum,  potenti  tamen  in- 
tercessione  et  ob  auctoris  editam  re- 
tractationem  factom  est,  nt  decr.  23. 
Sept.  1726  p.  1.  et  2.  simpliciter  tan- 
tum  prohiberetur.  Ejus  est  quoque 
Dissertazione  in  cui  s'investiga,  quoli 
sieno  V  operazioni,  che  dipendono  daUa 
Magia  diabolica,  e  quali  quelle,  che 
derivano  dalla  Magia  artificiale  e  na- 
turale,  e  quale  cautela  si  ha  da  usare 
nella  malagevolezza  di  discernerle,  Bo- 
mae  1751  in  4.,  diss,.  sagaci  judicio 
conscripta l).  De  alia  auctoris  nostri 
controversia  cum  B.  Ctaffoni  cf.  supra 
p.  611  a. 


')  Plura  de  Grimaldo  ejuaque  operibus 
(13)  ineditis  cfin  Zaccaria  Storia  Lettera- 
lriad'ItaUaIV,  176-86. 


II.  Theologia  positiva  et  polemica. 


295.  Ingens  eorum  est  numerus, 
qui  in  theologia  posiHva,  praesertim 
quatenus  simul  est  polemica,  versati 
sunt  Ut  ab  ea  regione  incipiamus,  in 
qua  theologiaescholaaticaeconspectum 
absolvimus,  occurrit  nobis  insignis 
plane  theologus,  minus  forte  notus, 
Liberius  a  Jesu  0.  Carm.  Natus  est 
Bellintiachi  in  agro  novariensi  14.Febr. 
1 646  et  in  baptismate  dictus  Stepha- 
nus.  Post  suum  in  ordinem  ingressum 
(1670)  octennium  impendit  studio 
philosophiae  et  theologiae,  ac  deinde 
Roroae  in  seminario  ordinis  ad  s.  Pan- 
cratium  per  36  ferme  annos  fidei  ex- 
plicuit  controversias.  Ab  Innocentio 
XII.  constitutus  est  in  collegio  de  pro- 
paganda  fide  stndiorum  praefectus. 
Ceilae  infizus  ac  pluteo  nunquam  ezi- 
bat  claustris,  nisi  vel  caritas  eum  ur- 
geret  vel  munus  suum  in  academiis 
obeundum  evocaret.  Succiduam  quam- 


que  horam  insumebat  aeditui  instar  in 
cura  nitoris  ecclesiae  et  perpolitione 
subselliorum  odei.  Saepe  testabatur 
ipse,  in  re  theologica  se  ad  sanguinem 
desudare.  Nulla  tamen  studia  unquam 
obstiterunt,  quominus  interesset  choro, 
plerumque  insomnis  et  cibo  modico 
refectu8.  Dum  morbo  eztremo  langue- 
ret,  rogabat  fratres,  ut  sibi  legerent 
aliquid  ez  libris  piis,  quibus  alere  spi- 
ritum  consueverat:  veniam  quoque  de 
offensis  saepius  petiit.  Nemo  unquam 
ipsum  vidit  moestum  aut  iratum,  ta- 
metsi  Deo  placuerit  ipsum  in  adversis 
probare  fortius.  Displicuit  enim  in  1. 1 . 
sui  operi8  congregationi  s.  Officii  re- 
sponsio  data  objectioni  V  e  d  r  o  s  i  i  hae- 
retici  controv.  4.,  scil.,  »jansenianos 
cum  omni  humilitate  se  subjicererom. 
pontifici  in  damnatione  quinque  pro- 
positionum  Jansenii  prouti  sonant  et 
secundum  quaestionem  juris,  sed  au- 


Digitized  by  Google 


687 


1701-1720.  Theol.  poa.  et  pol.  in  Italia.  Sanz,  Pinamonti, 


688 


diri  postulare  in  quaestione  facti:  an 
scil.  illae  propoeitiones  inveniantur  in 
1.  Jansenii  et  an  in  eo  Bensu  eas  intel- 
lexerit  Jansenius.  At  vero  in  quaestio- 
nibus  facti  apostolicam  sedem  non  esse 
iudicem  infallibilem.*  Ideoque  opus 
suapensum  fuit  donec  corrigeretur ;  cor- 
rectum  prodiit  cum  humili  auctoris 
protestatione  pag.  192  subjecta,  Romae 
1710.  Eo  vivente  prodierunt :  Coniro- 
veraiae  dogmaticae  advereua  haereses 
utriusque  orbia  occidentalis  et  orien- 
talis  t.  1.  de  Ecclesia  militante  et  de 
praetenao  primatu  anglicano  l),  Romae 
1710  in  f.  Foedus  timoris  et  amoris 
Dei  in  minieterio  aacramentalis  recon- 
ciliationis  hominis  ad  Deum  acholaatico- 
dogmatice  propugnatum,  opus  praeam- 
bulum  ad  controversias  polemicas  de 
sacramento  poenitentiae  advereus  secta- 
rios  ib.  1 7 1 3  in  f.,  in  quo  fuse  disserit 
de  attritione  ejusque  sufficientia  ad 
sacramentum  poenitentiae  deque  con- 
tritione  *).  Dum  vero  controversiarum 
cogitaret  continuationem  morte  corri- 
pitur  29.  Jan.  1719  a.  aetatis  73:  ex 
ejus  tamen  scriptis  Jo.  Franc.  a  s.  M  a- 
ria  Magdalena,  stilo  subinde  in 
melius  immutato,  7  vol.  in  f.  edidit, 
sciL  1  de  Spiritu  s.,  de  purgatorio  et 
suffragiis,  de  statu  animarum  et  cor- 
porum ;  2.  de  Jhristo  Domino ;  in  quo 
t.  reperitur  apologia  epistolarum  Cle- 
mentis  I.  usque  ad  Siricum  advereus 
Blondellum  aliosque  criticos;  3 — 6- 
agunt  de  sacramentis ;  7.  tutatur  con- 
sifia  evangelica  contra  recentiores  hae- 
reticos.  Sabjecta  est  huic  tomo  p.  538 
— 682  apologia  pro  atatu  religioso  in 
V.  T.  quoad  substantiam  scripta  adver- 
sus  Franc.  Galiani  8puchae  (cf.  p. 
372),  Mediolani  1743—1754.  Consti- 
tuunt  haec  volumina  maximum  forte 
qui  prostat  cursum  theologiae  polemi- 


')  Cf.  acta  E.  L.  a.  1710  p.  398. 

■j  De  hac  quaestione  exatat  F,  J.  Pon- 
ce-VacaO.  Carm.  Controversia  theolo- 
gico-dogmatica  in  tridentini  conc.  caput 
de  contritiom,  aliis  capitibus  et  canonibus 
elucidata,  Romae  1705  in  4. 


cae,  neque  tamen  quaestiones  omnes 
controveraa8  complectuntur.  —  Em- 
manuel  Sanz  S.  J.  natione  quidem 
Hispanus,  qui  tamen  in  Sicilia  dege- 
bat  (t  1 7 1 9),  auctor  est  op. :  Schda- 
sticus  armatus  contra  omnes  fidei  ho- 
stes,  tr.  theologicus  de  fide  in  3  pp.  di- 
visus:  l.  de  revelatae  christianae  legis 
innegabili  oertitudine;  2.  defalsissec- 
tis,  quarum  errores  aingillatim  rejici- 
untur;  3.  de  qq.  speculativis,  in  qui- 
bus  per  sua  principia  tota  fidei  sub- 
stantia  penitus  declaratur,  Venetiis 
1715  in  4;  Breve  Tr.,  nel  quale  con 
ragioni  demostrative ,  si  convincono 
manifeati  i  Turchi,  senza  che  in  guiaa 
veruna  possano  negarlo  esser  falsa  la 
legge  di  Maometto  e  vera  solamente 
quella  di  Christo,  Cataniae  1691. 

296.  Judaeos  ad  fidem  veram  indu- 
cere  nititur  Jo.  Petrus  PinamontiS.J. 
Pistoriensis  (n.  1632;  f25.Jun.  1703) 
fidelis  in  laboribus  apostolicis  Pauli 
Segneri  socius,  in  op.  laSinagoga  dis- 
ingannata ,  via  facile  a  mostrare  a 
qualunque  Ebreo  la  falsita  della  sua 
Setta,  e  la  verita  della  religione  cri- 
stiana,  Romae  1694  in  12  ;  Venetiis 
1754  in  12.  Majorem  tamen  nominis 
claritudinem  promeruit  Pinamonti  ope- 
ribus  asceticis  plane  egregiis  J),  sae- 
piasime  editis  quae  solidae  pietatis  do- 
cumentis  sunt  referta.  Ea  passim  col- 
lecta  prodierunt,  Parmae  1706  inf.; 
1 7 1 1 ;  1 7 1 8  praemissa  copiosiore  ejus- 
demvita;  Venetiis  1735  ;  1751 ;  1762; 
Loreto  1850 — 51  t.  8  in  16  etc  Inter 
ea  specialem  laudem  merent:  Esercitii 
spirituali  di  s.  Ignazio  proposti  alle  per- 
sone  seeolari,  che  bramano  con  questo 
santo  ritiramento  di  eleggere  6  di  mi- 
gliorare  il  loro  stato,  Bononiae  1697 
in  1 2.  etc.  Lo  specchio  che  non  inganna 
ovvero  la  teoria  e  la  pratica  della 
cognizione  di  se  stesso,  Taurini  1829 
in  18;  1835  etc;  la  croce  aUegerita, 


•)  Cf.  Sommervogel  VI,  763—92. 


Digitized  by  Google 


Pugliewe,  Mangonius,  Minutoli,  Celestris. 


690 


Mutinae  1699  etc.;  U  sacro  Cuore  di 
Maria,  ib.  1846;  la  Causa  de'  Ricchi 
owero  il  debito  ed  il  frutto  della  limo- 
sina  trattata  ai  medesimi  Bicchi,  Nea- 
poli  1856;  la  Vocazione  viUoriosa  in 
cui  si  dimoatrano  gli  assalti  fatti  alla 
gioventii  cbiamata  da  Dio  alla  Beli- 
gione  e  Y  arte  di  ributtarli,  Vigevani 
1845;  il  DireUore  6  vero  metodo  da 
potersi  tenere  per  ben  regolare  le  ani- 
me  nella  via  della  perfezione  cavato 
dalla  dottrina  de  Santi  e  da  Maestri 
della  mede8ima  perfezione,  Monzae 
1 836  t  2  in  1 6 ;  Exorcista  rUe  edoctus 
seu  accurata  methodua  omne  maleficio- 
rum  genus  probe  ac  prudenter  curandi, 
Lucae  1690:  Venetiis  1717  etc.  — 
Adver9U8  Jndaeos  disputavit  etiam  Pe- 
trus  Thomas  Pugliesse  (Puglisius ) 
0.  Carm.  in  suo  lapide  angulari  histo- 
rico-theologico  ad  confrigendam  eorum 
perfidiam.  Ejus  quoque  est  historico- 
theologicus  l.  bipartitus:  supremum 
Christi  sacerdotium,  institutionem  ejus 
vicarii,  potestatem  ligandi  atque  sol- 
vendi  eidem  collatam  et  non  inter- 
ruptam  bereditariam  permanentiam  suc- 
tessorum  ejusdem  complectens;  opus 
ez  principii8  theologicis,  as.  oec.  con- 
ciliis,  epistolis  decretalibus  ac  ss.  tura 
graecorum  tum  latinorum  auctoritati- 
bus  contra  Lutherum,  Calvinum  cete- 
rosque  haereticos  protestantes  dilu- 
cide  ac  tute  olucubratuin,  Neapolil  700, 
quo  in  opere  romani  pontificis  infalli- 
bilitatem  tuetur,  eique  etiam  potestatis 
temporalis  plenitudinem  super  omnia 
bona  temporalia  ez  concessione  Christi 
asserit  potestatemque  in  imperatorea 
ac  reges  adeo,  ut  eosdem  in  casu  iniqui- 
tatis  po88it  deponere  eorumve  regna 
aliis  tradsre ;  haereticorum  quoque  ob- 
jectiones  refellit.  Becensuit  insuper  an- 
tiquae  cantabriensis  prorinciae  O.Carm. 
txordia  et  progressus,  conventuum  ori- 
gines,  imagines  miraculosas  homines- 
que,  Neapoli  1696  in  12.  opua  rarum. 

297.  Carolus  Franciscus  Mango- 
nius  0.  Montis  Oliveti  MediDlanensis, 


abbas  (n.  3.  Jun.  1658;  t  7.  Martli 
1715),  proposuit  motiva  50  ad  prae- 
ferendam  et  praeeligendam  ez  omnibus 
christianam  religionem  catholico-roma- 
nam  haereticis  ut  convertantur,  catho- 
licis  ut  confirmentur,  Papiae  1 7 1 3,  de 
quo  1.  Marianns  Armellini  censet1): 
>  Opusculum  vere  aureum,  ea  sermonis 
puritate  et  elegantia,  ea  doctrioae  so- 
liditate  ac  rationum  robore,  ea  denique 
evidentia  digestum,  ut  angli  haeretici 
tamquam  errorum  suum  debellatorem 
acerrimum,  obdurati  nihilominus  ac 
pervicace8,  Londini  flammis  eum  devo- 
verint,  illud  immortali  luce  dignissi- 
mum  vel  inviti  confiterites.4  —  Mo- 
tiva  suae  conversionis  proposuit  Joa- 
chim  Frid.  Minutoli,  origine Lucen- 
sis,  sed  Genevae,  quo  familia  ejus  reli- 
gionis  calvinianae  causa  transmigrarat 
(1555)  natus  et  ministerio  sectae  de- 
stinatus,  in  1.  Motifs  de  la  eanversum 
du  nobU  Jo.  IVid.  Minutoli,  Docteur  en 
droits  en  V  Universite  de  Valence,  Pro- 
posant  de  V  Academie  de  Geneve  etc, 
avec  les  characteres  de  40  Ministres  de 
la  meme  Academie,  desquels  sont  ti- 
res  les  susdits  Motifs  de  Conversion. 
Mutinae  1714,  qui  1.  magnum  ezcita- 
vit  rumorem  propter  notitias  ad  hos  40 
mini8tros  spectantes,  hinc  altera  pro- 
diit  editio  Friburgi  in  Uelvetia  1720 
t.  2  in  12.,  in  qua  hi  ministri  tantum 
literis  initialibus  nominum  ipsorum 
designantur  *).  —  Adversus  gentiles, 
hebraeo8  et  sectarios  statuit  23  propo- 
sitiones  Bomae  1683  in  12.  Antonius 
Celestris  tertii  ord.  s.  Franc.  (t  19. 
Mart,  1706). 

298.  Edita  a  clero  gallicano  1682 
famosa  declaratione,  qua  primatus  ro- 
mani  pontificis  jura  laeduntur  vel  ne- 
gantur,  mirum  esse  non  debet,  si  plu- 
res  in  Italia  theologi  8)  de  iis  tuendis 

')  ln  bibl.  bened.  p.  42  in  app. 
»)  Cf.  Baees  Die  Convertiten  IX,  235— 
267. 

»)  Huc  referri  poteat  etiamSavusMel- 
1  i  n  i  u  a,  Bomanus,  a  Clemente  X.  in  His- 


Digitized  by  Gooale 


691 


1701— 1720.  Theologia  poa.  in  Italia.  Astorini.  Ferro, 


692 


vindicandisque  solliciti  faere.  Ita  Pe- 
tros  Elias  Astorini  0.  Carm.  n.  5. 
Jan.  1651  Albedonae  in  provinciaCon- 
sentina,  in  prodromo  apologetico  de 
potestates.  sedis  apostoiicae.  Senis  1693, 
etiam  apud  Bocaberti  XI,  1—27. 
Aactor  tamen  noster  alia  qaoqae  caasa 
indactos  fait  ad  illam  scribendum,  si- 
eat  etiam  at  disputaret  de  vera  Eccle- 
sia  J.  ChrisU  contra  Lutheranos  et  Cal- 
vinianos  II.  3.  Neapoli  1700  in  4.  Fuit 
nimirum  vivacis  aamodum  ingenii  sci- 
endique  avidissimi,  studioque  illectus 
recentioris  philosophiae,.  quam  etiam 
diffundere  nitebatur,  aristotelicam  pla- 
ne  aversabatur :  linguaram  quoque  ori- 
entaliam  AOtitiam  sibi  comparavit  mag- 
namque  eruditionis  supellectilem.  Hinc 
a  phiribus  novator  est  habitus,  imo  vel 
in  magiae  suspicionem  venit  Qua- 
propter  fuga  sibi  consulendum  impru- 
denter  putavit.  Veste  ergo  sacra  depo- 
sita,  dein  et  fide  catholica  abjecta,  in 
partes  Helvetiae  secessit :  inde  in  Oer- 
maniam  et  Bataviam  migrans  mathesim 
Qroningae  docuit,  ubi  et  medicinae 
doctor  est  creatus  (l  686).  Cognita  vero 
theologorum  protestantium  discordia 
ad  Ecclesiam  rediit,  summaque  caritate 
a  suia  receptus  (1689)  concionatoris 
munere  functus  est  (1690)  librumque 
illum  scripsit  sinoerae  conversionis  tes- 
seram.  In  academia  senenai  mathesim, 
dein  philosophiam  tradidit.  Demum  vi- 
tam  sat  agitatam  Consentiae  4.  Apr. 
1703  finiit l).  In  opere  de  vera  Eccle- 
sia  mirari  licet  non  modo  romani  oris 
elegantiam  ac  nitorem,  verum  etiam 
moltiplicem  et  exoticam,  literarom 
praesertim  ss.,  eruditionem,  et  quod 
caput  eat,  ratiocinationes  firmissimas 
atque  invictas,  et  causae  quam  tractat 
omnino  pares.  —  Josephus  Amen- 


paniam  nnacius  delegatus  et  ab  Innocen- 
tio  cardinalia  creatuB  (t  1701),  cujua  diss. 
advenua  hanc  declarationem  card.  De 
Aguirrein  suum  recepit  opus  inacriptum 
Defensio  eathedrae  s.  Pttri  etc, 

')  Cf.  Marxuchelli  L  p.  2  p.  1194;  Za- 
▼aroni  hibl.  calabrae  p.  172. 


d  o  1  a  edidit  tr.  de  potestate  praektiorum  t 
in  quo  disputat  de  Ecclesia  et  summo 
pontifice,  de  auctoritate  papae  circa 
Ecclesiae  sacramenta,  de  infallibilitate 
decretorum  romani  pontificis,  Neapoli 
1705  in  4. —  Bartholomaeus  Ferro 
0.  Theat.  Comaclensis,  qui  praeclario- 
res  sui  ordinis  praefecturas  gessit  (t 
1 5.  Jun.  1 7 06  a.  religionis  56),  scripsit 
La  Luce  evangelica  esposta  aU'  incredu- 
lita  de'  Novatori  tratta  dal  fonte  della 
grazia,  Secolo  primo  di  Christo,  in  cui 
si  vede  1'infallibilita  della  chiesa  ro- 
mana,  1'autorita  di  Pietro  et  lo  stabi- 
limento  de*suoi  successori,  Venetiis 
1699  v.  2  in  f.;  Istoria  delle  tnissioni 
de  Clerici  Teatini  con  la  descrizione 
de'  regni,  fede,  riti  e  costumi  delle 
genti,  Bomae  1704.  1705  inf.,  inqui- 
bus  agit  de  missionibus  per  Georgiam 
et  Indittm  orientalem.  T.  3.  de  missio- 
nibus  per  Armeniam  morte  interve- 
niente  absolvere  non  potuit.  —  Joan- 
nes  Bapt.  Gabrielli  O.  <5tBt.  natus- 
est  ez  nobilissimis  sed  tenuis  fortunae 
parentibus  ].  Oct.  1653  Tiferni  (Ca- 
prarola).  Nondum  emenso  15.  aetatis 
anno  praecocis  ingenii  maturitatem 
ostendit.  Inter  suos  per  20  a.  philoso- 
phiam  et  theologiam  polemicam  docuit. 
Licet  vero  nil  amplius  in  votis  haberet, 
quam  ut  tranquillam  in  ordine  vitam 
sibi  et  literis  deditam  ageret,  merito- 
rum  suffragio,  etsi  invitua,  suprema 
sui  ordinis  munia  visitator,  postea  pro- 
curator  generalis,  ac  demum  supremus 
congregationis  praepositus  seu  abbas 
generalis  obire  coactus  est  Innocen- 
tius  XI.  eidem  episcopatum  obtolit, 
quem  tamen  aliasque  sibi  vix  non  ob- 
trusas  dignitates  modesto  constantique 
recusabat  animo.  Ab  Innocentio  XII.  s. 
inquisitionis  qualificator  ao  collegii  de 
propaganda  fide  praefectus  studiorum 
renunciatus  est.  Moderabatur  tum  quan- 
dam  in  praefato  collegio  dispntatio- 
nem,  dum  nuncius  adventat  de  obtenta 
purpura,  quam  idem  pontifex  urgente 
Sfondrato  cardinale  nihil  minus  omi- 
nanti  contulit  (l  697) :  ipse  vero  perinde 


Digitized  by  Google 


693 


Gabrieili,  Lucchesini. 


69  + 


ac  si  illum  ea  Ttm  non  respieeret,  nihil 
animo  turbatus,  sed  omnino  tranquil- 
lus  inter  suas  theses  sedulam  nec  in- 
terruptam  disputando  navabat  operam 
et  disputationem  prosequendam  iterum 
atque  iterum  praecipiebat,  donec  gra- 
tulantium  virorum  concursns  disputa- 
tioni  imponeret  finem.  Sez  congrega- 
tionibus  acUcriptus  totum  se  Ecclesiae 
obsequio  consecrayit  (t  1 7.  Sept.  1711 
a.  natns  57).  Erudite  impugnavit  Fe- 
nelonii  doctrinam;  edidit  de  romano 
pontifice  et  de  EccUsia  asserta  dogma- 
tica,  ad  mentem  d.  Bernardi,  1686  in 
t;promptuarium  assertionum  historica- 
rum,  cnticarumf  dogmaticarum  ex  8. 
Scripturae ,  historiae  ecclesiasticae, 
summorum  pontificum,  conciliorum  et 
sanctorum  patrum  opulentissimo  penu 
depromptarum  et  per  octo  priora  reli- 
gionis  christianaesecnladistributarum, 
1687  in  f.  De  ejus  vindiciis  1.  card. 
Sfondrati  supra  egimus  p.  389. 

299.  Joannes  Laur.  Lucchesini 
S.  J.  Lucensis  in  literis  humanioribus 
exgregie  excultus,  s.  congregationis 
rituum  consultor  (t  28.  Febr.  1716), 
plurimorum  operum  est  anctor  *),  quo- 
rum  praecipua  sunt:  Sacra  monarchia 
s.  Leonis  M.  passim  et  ubique  reful- 
gens  in  polemica  historia  concilii  chal- 
cedonensis,  ex  qna  in  lucem  profertur 
tota  vis,  quae  latebat  in  actis  et  au- 
thenticis  literis  ad  eandem  synodum 
pertinentibus,  et  mendacissima  pro- 
nunciata  Petri  Snavis  Polani  de  ari- 
stocratica  forma  regiminis  antiquae 
Ecclesiae  perpetna  novarum  ratiocina- 
tionum  serie  penitus  evertuntur,  Ko- 
mae  1693  in  4;  hinc  eruit  tr.  duos  de 
notarietate  in  antiqua  Ecclesia  prae- 
stantiae  pontificis  max.  supra  generalia 
concilia  et  infallibilitatis  in  declaranda 
fide  etiam  ante  synodorum  vel  Ecclesiae 
consensum,  ib.  1694  in  4 ;  demonstrata 
impiorum  insania  sive  nova  copia  et 


•)  Cf.  8ommervogel  V,  151—59 ;  Biogr. 
univ.  XXV,  348. 


series  centum  evidentium  signorum 
verae  fidei  oculis  subjicientium  verita- 
tem  Ecclesiae  rom.  sacraeque  monar- 
chiae  pontificis  max.,  argumentis  plus 
quam  mille  debellantium  schismaticos 
et  haereticos  et  aliis  plus  quam  ducen- 
tis  evertentium  directe  ac  singillatim 
atheos,  theistas,  Judaeos,  Mohammeda- 
nos,  ethnicos  manifestae  dementiae  re- 
dargutos,  ib.  1688  in  4.,  qnod  opus  11. 
5  absolvitur,  quorum  l.Ecclesiae  uni- 
tatem  signis  16;  2.  sanctitatem  26; 
3.  nniversalitatem  quodque  catholica 
sit  40 ;  4.  veritatem  ejus  sive  quod  pro 
apostolica  haberi  mereatur  18  signis 
adstrnit  Quintus  denique  aliquot  pa- 
raeneses  complectitur  ad  convincendos 
atheos  etc.  directas.  Saggio  deUa  Scioe- 
chezza  di  Nic.  Macchiavelli  scoperta 
ezandio  col  solo  discorso  naturale  et 
con  far  vedere  dannose  anche  agl'  In- 
teresse  della  Terra  le  principali  sue 
Massime  in  20  lezioni  sopra  il  princi- 
pio  de  Proverbi  di  Salomone,  Bomae 
1697.  De  Jansenianorum  haeresi  eo- 
rumqne  captiosis  effugiis  a  s.  tridentino 
concilio  in  antecessum  damnatis,  ne- 
que  solum  proscriptis  famosis  quinque 
prop.,  sed  etiam  diruto  nniverso  theo- 
logico  Jansenii  systemate  enchiridium. 
ib.  1705  in  8 ;  polemica  historia  janse- 
nismi  contexta  ex  builis  et  brevibua 
pontificiis,  literis  cleri  gallicani,  Sor- 
bonae  decretis  aliisqne  authenticis  ac- 
tis,  quae  omnia,  nnllo  adempto  verbo. 
dantur  in  fine  voluminis,  in  quo  statui- 
tur  judicandum  esse  infallibili  actu 
fidei  divinae,  quod  in  Jansenii  L  sensus 
et  doctrina  haeretica  contineatur: 
ostenditnr  vanam  esse  oblationem  silen- 
tii  et  frustra  tentari  alias  qnascunque 
elusiones  a  Jansenii  asseclis,  enchiridii 
p.  2  et  3.,  ib.  1711  in8;  de  prop.  101 
nuper  damnatis  a  ss.  P.  N.  Clemente  XI. 
P.  M.  11.  3,  in  quorum  1 .  plurimae  il- 
lae,  quae  innovant  famosas  5  Jansenii 
haeresea,  evertuntur  auctoritate  s.  Au- 
gnstini ;  in  2.  eaedem  demonstrantur 
pugnantes  apertissime  cnm  Evangelio; 
in  3.  reliquae  prorsus  omnes  ostendun- 


Digitized  by  Google 


«',95 


1701-1720.  Tbeol.  positiva  et  poL  Tubito,  Leytam, 


696 


t ur  ezsecratione  dignissimae,  encbiridii 
in  jansenianos  p.  4.,  ib.  c  1715.  Ejus 
opera  omissis  iis,  qnae  ad  literas  huma- 
niores  spectant,  collecta  prodiernnt 
Romae  1714—16  v.  3  in  f.  —  Anto- 
nius  de  Simeonibus,  de  literis  la- 
tinis  bene  meritus,  scripsit  de  romani 
pontijicis  judicaria  potestate,  Romae 
1717.  Auctori8  scopus  est,  ezemplis 
ab  historia  fere  primorum  sez  Eccle- 
siae  seculorum  petitis  ad  oculum  de- 
monstrare,  rom.  pontificem  semper 
usum  raisse  suprema  et  universali  ju- 
diciaria  potestate  idque  veteres  patres 
pro  comperto  habuisse.  Argumenta 
contra  sententium  scil.  Petri  deMarca, 
Launoji,  Quesnelli,  Gervais,  Maimburgi, 
praesertim  vero  Dupinii,  qui  in  1.  de 
antiqua  Eccltsia  disciplina  universas 
aliorum  argutias  collegit,  toto  nisu  re- 
ratare  conatnr  *). 

300.  Curio8i8simum  de  antichristo  L 
scripsit  Mazimus  Xanthorus  Tubito 
Altiliensis  aeu  Altimuranus  in  9  copio- 
sissimos  tr.  divisum.  quorum  unusquis- 
que  multa  continet  de  isto  homuncione, 
quae  stylo  brevi  s.  Scripturae  auctori- 
tatibuB,  88.  patrum  doctrinis  ac  gravis- 
simorum  ecclesiasticorum  sententiis 
probantur.  Opus  ab  auctore  hilari  ani- 
mo  susceptum  summaque  industria  et 
labore  absolutnm  et  ob  ejus  mortem 
importunam  a  Michaele  ejus  fratre 
ad  finem  usque  magna  diligentia  per- 
fectum,  Neapoli  1712.  Illius  quoque 
eat  Divinum  theatrum  Neapoli  1702 
pp.  5  in  1  v.,  in  quo  agit  de  s.  Scri- 
ptura,  ejus  translationibus,  de  Deo  uno 
et  trino,  de  creatione  et  incarnatione, 
de  sybillis  etc  —  Nec  minus  singu- 
lare  est  opus  Ludovico  Mariae  Sini- 
s  t  r  a  r  i  d'  Ameno  (qui  locus  nativitatis 
est  in  dioecesi  Novarae)  0.  Min.  ref. 
(n.  1622,  t  1701),  quodezcod.  origi- 
nali  latino  Londini  recenter  reperto 
gallice  redditum  prodiit :  De  la  Demo- 
nialiti  et  des  animauz  incubes  et  suc- 


i)  Cf.  Mich.  a  8.  Joaeph  I,  281. 


cubes  ou  V  on  pronve,  qu'  il  eziste  sur 
terre  des  creatures  raisonnables  autres 
que  l'homme,  ayant  comme  lui  un 
corps  et  une  ame  naissant  et  monrant 
comme  lui,  rachete  par  N.  S.  J.  Chr.  et 
capable  de  salut  ou  de  damnation,  Li- 
8euz  1876  in  16.  ed.  2;  1882  in  32; 
de  sodomia  feminarnm  tr.,  ib.  1679. 

301.  In  Lusitania  Franciscus  Ley- 
tam  S.  J.  Castelvidensis,  in  academia 
eborensi  philosophiae  ac  theologiae  ma- 
gister  primarius  (f  1 1.  Sept.  1715), 
ezcellens  plane  opua  composuit  in- 
acriptum .  itnpenctraouts  ponitnctae 
dignitatis  clypeus,  in  quo  vera  doctrina 
de  potestate  summi  pontificis  rom.  in- 
dubitata  supra  omnia  concilia  etiam 
generalia  et  legitime  congregata  et  de 
ejnsdem  infallibilitate  in  rebus  ad  fidem 
moresque  spectantibns  tam  intra  quam 
eztra  concilium  definiendis  demonstra- 
tnr  per  argnmenta  desumpta  ez  s. 
Scriptura,  ez  conciliis  universalibus  et 
particularibus,  ez  ss.  canonibus,  ez  ss. 
patribus  tam  graecis  quam  latinis,  et 
ez  rationibus  theologicis ;  item  de  po- 
testate  concilii  universalis  legitimi  sn- 
pra  papam  dnbium  seu  antipapam  et 
in  casn  schismatis  juzta  veram  conc. 
constantiensis  ezplicationem ,  Bomae 
1695  inf.;  Dilingae  1697.  Synopsis  de 
Ecclesia  militantc,  cujus  p.  1 .  est  de 
vera  Ecclesia  et  ejus  notis  ac  insigni- 
bns,  in  qua  solum  regula  fidei  praesens 
ac  viva  reperiri  potest;  in  2.  omnia 
schismata,  quae  per  defectum  confor- 
mitatis  ad  illam  regulam  ab  ezordio 
nascentis  Ecclesiae  ad  nostmm  usque 
tempus  nata  et  per  eandem  regulam 
penitus  ezstincta  sunt,  enarrantur,  Ro- 
mae  1699  in  f.  Hebraeus  convictus  11. 
4,  Romae  1693  in  4.,  qnornm  1.  de 
MessiaDeo  et  homineagit;  2.designis 
Messiae,  qui  est  Salvator  noster  b.  Ma- 
riaeV.  filius;  3.  dedubiis,  quaeJudaei 
opponunt  Christianis;  4.  de  Judaeo 
convicto.  —  Stephanus  des  Neves  Car- 
deira  Ferreirae  in  Lusitania  natus, 
Patavii  studiis  operam  dedit,  ubi  jnris 


Digitized  by  Google 


697  Porter,  Sergeant, 

cathedram  promerait  (f  15.  JuL  1720 
a.  aetatis  80).  Edidit  Clavam  pontifici- 
am  sive  auctoritatem  in  conciliis  tnm 
generalibos  tum  provincialibus  cnm 
scholiis  in  aliquot  decretales  inde  ema- 
nantes,  Patavii  1697  in  4. 

302.  Nonnnlla  opera  polemica  vnl- 
gavit  Franciscus  Porter  0.  Min.  Hi- 
bernns,  patria  Medensis  (Meath),  Ro- 
mae  in  collegio  s.  Isidori  8.  theologiae 
professor(f  1712),  inter  qnae:  Securis 
evangelica  ad  haeresis  radices  posita, 
Romae  1674  pp.  2  in  1  v. ;  Palinodial 
religionis  praeUnsae  reformatae  snam 
reformationem  per  propria  principia  re- 
probantiB  et  fatentis,  solam  romanam 
esse  veram  Christi  Ecclesiam  et  ejus 
fidem  eandem  sub  Innocentio  XI.,  quae 
fuit  sub  d.  Petro,  Romae  pp.  2  in  1  v., 
Romae  1679  in  4  ;  syntagma  variarum 
EccUsiae  definitionum  in  materia  fidei 
et  morum  a  sec.  IV.  ad  praesens  usque 
tempus  editarum,  ib.  1681  in  12., 
opus  admodum  rarnm,  sed  26.  Aug. 
1682  prohibitum:  quare  illud  correxit 
iterumque  edidit  inscriptnm l) :  Systema 
decretorum  dogmaticorum  ab  initio  na- 
scentis  Ecclesiae  per  ss.  pontifices,  con  • 
cilia  generalia  et  particularia  hucus- 
que  editorum  juxta  XVII  seculorum 
ordinem  distributum,  in  quo  insuper 
recensentur  praecipni  cujuslibet  seculi 
errores  adversi,  impugnatores  ortbo- 
doxi,  item  recursus  et  appellationes 
hactenus  ad  apostolicam  sedem  habi- 
tae  cum  notis  historicis,  Avenione  1693 
in  f. ;  collecta  reperies  in  hoc  1.  raris- 
simo  (m.  80) ,  quae  sparsa  hac  de  re 
habentur  apud  Baronium,  Rainaldum, 
Binium,  Gautier,  David  etc;  compen- 
dium  annalium  ecclesiasticorum  Hiber- 
niae,  ib.  1690  in  4.,  opus  laude  dig- 


»)  Cf.  J.  des  Savan»  XXIV,  204-215.' 
ubi  ei  quaedam  in  tranncribendo  levitas 
objicitur.  Cf.  de  theologis  hibernis  hujus 
et  praecedentium  teraporum  opus  plane 
egregium  Bellesheira  Gescbichte  der  lcath. 
Kirchen  in  Irland  t.  III.  c.  15  p.  686  n. 
703  ss. 


Fairfax,  Gother.  69& 

num,  gallice  versum  a  Seb.  Mambre 
Cramoisy;  Opusculum  contra  vulgares 
quasdam  prophetias  s.  Malachiae  falso 
attributas,  Romanae  1698.  —  Joannes 
Sergeant  alter  Hibernus  (t  1707 
juxta  al:08  1710  a.  natus  86),  antea 
fuit  anglicanus  et  Thomae  Morton  epi- 
8Copo  Durharaensi  a  secretis.  Hic  ei  id 
muneri8  imposuit,  ut  potiora  e  patrum 
colligeret  operibus :  quo  studio  induc- 
tus  fuit  ad  amplectendam  fidem  catho- 
licam.  Olisipone  s.  theologiae  operam 
dedit  ordinesque  sacros  recepit(l  649). 
Sacerdotio  initiatus  in  Angliam  se  re- 
cepit(l655),  ibique  miro  fructu  diu 
miasionarium  egit  atque  cum  celebrio- 
ribus  anglicanis  theologis,  uticum  Ham- 
mondo,  Stillingfleot,  Tillotsono,  Bram- 
hall  etc.  disputavit  A  Talbot  archie- 
piscopo  dublinensi  (cf.  supra  pag.  94) 
quaedam  ipsius  prop.  ex  1.  Methodus 
compendiosa,  qua  recte  investiganda 
est  et  certo  invenitur  fides  christiana, 
Parisiis  1674  in  12.,  impugnatae  fuere 
in  Blacloanae  haeresis  olim  in  Pelagio 
etManichaeodamnatae,  nuncdenuo  re- 
nascentis  historia  et  confutatione,  aucto- 
re  M.  Lomino  theologo;  illasque  Sor- 
bonae  judicio  subjecit,  quae  eas  repro- 
bavit,  imo  et  Romam  detulit ;  quare 
binas  in  sua  causa  scripsit  vindicias. 
Plurima  alia  scripta  reliquit  in  fidei 
defensionem  l). 

303.  Ex  Anglis  huc  pertinent :  Tho- 
mas  Fairfax(Beckett)S.J.  (n.  1656; 
t  1716)  —  Joannes  Gother,  qui 
fidem  catholicam  est  amplexus  atque 
Olisipone  inAnglorum  collegio  studiis 
operam  dedit.  Rediit  in  Angliam  atque 
diu  substitit  Londini  magno  religionis 
commodo  (t  2.  Oct.  1704).  Plurima 
composuit  opera  stilo  plane  excellenti, 
e  quibus  potiora  sunt :  A  Papist  3/is- 
represented  and  Represented  or  a  Two- 
fold  Character  of  Popery ;  the  one  con- 
taining  a  sum  of  the  superstitions  of 


')  Cf.  Biogr.  univ.  XLIU  64  :  in  primjs 
Gillow  V,  491—98,  qui  ultra  50  enumerat. 


Digitized  by  Google 


$99     1701—1720.  Theologia pot.etpol.in  Anglia  et  Hung.  Baaaett,  Corker,  700 


that  Popery  wbich  .  .  .  deservea  the 
hatred  of  all  good  Christians ;  the  other 
laying  open  that  Popery  which  the 
Papists  own  and  profess ;  with  the  chief 
articlee,  of  their  faith  and  the  principal 
grounds  and  reasons  which  attach  them 
to  it,  Londini  1665  (?forte  1685),  qni 
1.  in  compendium  redactua  a  Challo- 
ner  epiacopo  aaepissime  prodiit,  Lon- 
dini  1798  ed.  jam  21;  1855  ed.  ste- 
reotypa.  IUum  impugnavit  8til- 
lingfleet,  cui respondit  1. Reflections 
upon  the  Answer  etc.,  ib.  1686;  Pa- 
pists  protesting  against  Protestant-Po- 
pery  in  answer  to  a  discours  intituled 
A  Papist  not  misrepresented  by  Pro- 
testants  (auctore  Sherlock);  being  a 
Vindication  of  the  Papist  Misrepresen- 
ted  and  Represented  and  Reflections 
upon  the  Answer,  ib.  1 686  cum  du- 
plici  responso;  illud  enim  impugna- 
Verant  Sherlock  iterum  et  Williams; 
Nubes  testium  or  a  Collection  of  the 
Primitive  Fathers  giving  testimony  to 
the  Faith  once  delivered  to  the  Saints. 
With  an  Appendix  containing  the  te- 
stimonies  of  many . . .  Protestants  con- 
feasing  the  Fathers  to  bave  taught .  •  . 
those  doctrines  of  which  they  have  pro-' 
duced  abettors,  ib.  1686,  adversus 
quem  1.  plures  scripserunt,  unde  illius 
edidit  vindicias  ib.  1687;  Iransub- 
stantiotion  Defended  and  proved  from 
Scripture,  in  answer  to  the  first  part 
of  a  Treatise  intituled:  A  Discourse 
against  Transubstantiation,  ib.  1687; 
Pius  IVsProfession  ofFaith  vindicated 
from  novelty  in  additional  articlea,  ib. 
1687  in  4:  The  Catholic  Representer 
or  the  Papist  Misrepresented  and  Re- 
presented,  second  Part,  Londini  1687 
in  4,  cujus  singula  fere  capita  ab  an- 
glicanis  fuere  impugnata;  quareprodiit 
The  Papist  Misrepresented  and  Repre- 
sented:  with  a  preface  containing  re- 
flections  upon  two  treatises,  the  one  The 
State,  the  other  The  View  of  the  Con- 
troversy  between  the  Representer  and 
the  Answerer  (auctore  C 1  age  tt).  Third 
Part,  ib.  1687  in  4;  The  Sincere  Chri- 


stians  Quide  in  the  choice  of  a  Reli- 
gion,  1734  in  12;  ib.  1804;  An  Jn- 
quiry,  which,  amongst  the  several  Di- 
visions  of  Christians  takes  the  surest 
Way  of  Knowing  and  Teaching  the 
Truth  of  Christ  and  His  Gospel,  ib. 
1820  in  12.  Scripsit  quoque  institu- 
tiones  pias  pro  variis  hominum  condi- 
tionibus  *).  —  Thomas  Ward  ante- 
pre8byterianae  sectae  addictus  ample- 
xus  est  fidem  catholicam,  quam 
laicus  pluribus  operibus  *)  contra 
glicanos  strenue  tuetur  (t  1708).  — 
Andreas  Poulton  SJ.  (n.  1654;  t 
1710),  de  quo  cf.  Gillow  V,  351.  — 
Jo8ue  B  a  s  s  e  t  theologu  11  egit  irenicum 
(t  1720)  et  inter  alia  edidit «) :  An 
Essai  towards  a  proposal  for  a  Catho- 
lick  Communion,  1704  in  8;  1705; 
1801;  Reason  and  Authorithy  or  the 
Motifes  of  a  late  Protestanfs  reconci- 
liation  to  the  Catholick  Church  together 
with  Remarks  upon  some  late  Discours- 
ses  against  Transubstantation  (auctore 
Tillotson),  Londini  1687  in  4;  Ec- 
clesiae  theoria  nova  DodtceUiana  expo- 
sita,  cui  accessit  rerum  quae  indiligen- 
tes  lectores  fugiant  indiculus  etc.  et  ad 
exteros  paraenesis,  ib.  1713  in  8.  — 
Jacobua  Maurus  Corker  0.  S.  Ben. 
receptus  fuit  in  Anglorum  monasteri- 
um  Lambspringae  in  Germania.  Post 
aliquot  annos  rediit  in  Angliam.  Aocu- 
satus  quod  socius  esset  famosae  con- 
jurationis,  aliquamdiu  latuit,  sed  cap- 
tus  calumniisque  obrutus  morte  dam- 
natus  eat.  Dila^o  supplicio  libertati  re- 
stitutus  fuit  sub  Jacobo  II.  rege  (1^85), 
imo  in  aulam  receptus  ut  legatus  ele- 
ctoris  coloniensis.  Postmodum  tamen 
coactus  est  patria  excedere  et  rediens 
in  suum  monasterium  electus  est  in 
abbatem  a.  1690.  Dignitate  abbatiali 
resignata(l695)  iterum  inAngliam  se 
recepit,  ubi  vitam  meritis  plenam  fini- 


')  Cf.  Gillow  11,540—46;  Biogr.  univ. 
XVIII,  151. 

•)  Uf.  GUlow  V,  570 ;  Bu  un.  L,  194. 
»)  Cf.  Gillow  1,  153. 


Digitized  by  Google 


701 


Martinus  Szentivany. 


702 


vit  22.  Dec  1715  a.  aetatis  79.  Zelam 
sanm  pro  fide  catholica  scriptis  et  ope- 
ribus  probavit :  plorimos  enim  lncratos 
est  dam  vel  in  carcere  degeret l).  — 
Eodem  a.  decessit  (1715)  Eduardus 
Meredith,  qui  unacum  legato  regio 
ad  aulam  hispanam  Guil.  Godolphio 
ndem  amplexus  est  catfcolicam.  Ingres- 
sas  est  1684  Soc.  J.  sub  nomine  La- 
nesford  *). 

304.  Iu  Hungaria  causam  catholi- 
cam  adversus  protestantes  valide  pro- 
pugnavit  Martinus  Szentivany  S. 
J.  nobilibus  parentibus  n.  20.  Oct. 
ir>33.  Sacram  linguam  ViennaeetTyr- 
naviae  quinquennio  explicuit,  atque  ut 
omnes  •  jua  apices  teneret,  rabbino  ce- 
lebri  Viennae  diacipulum  se  tradidit. 
Triennio  mox  Aristotelem,  sexennio  Eu- 
cliden  est  interpretatus.  Post  theolo- 
giam  polemicam  eam,  •  quam  specula- 
tivam  dicimus,  septennio  e  mente  ac 
sententia  s.  Thomae  praeclara  sagacia 
ingenii  ac  solidissimae  doctrinae  com- 
mendatione  explanavit  Ad  haec  studiis 
praefuit  cancellarii  nomine  annis  1 2  et 
typographiae  academicae  Tymaviae  a. 
22  curam  gessit  (t  5.  Mart.  1705). 
Propugnator  fidei  catholcae  strenuus, 
indefessus  et  validas  fait  editis  plari- 
mis  ingentis  in  rem  catholicam  utili- 
tatis  opusculis  stilo  facili  et  nitido  con- 
scriptis,  cujusmodi  sunt 3) :  Ratio  8ta~ 
tus  futurae  vitae  seu  diss.  de  statu  fu- 
turae  vitae,  Tyrnaviae  1699  in  8;  i?e- 
sponsa  non  responsa  ad  1 5  dilemmata 
oxnnibu8  DD.  acatholicis  in  Hungaria 
pro  xenio  novi  a.  1699  affectuosissime 
oblata,  ib.  1700;  Solutiones  catholieae 
seu  praecipuorum  fidei  dubiorum  aca- 
tholicorum  contra  veritatem  fidei  ro- 

«)  Cf.  Gillow  I,  568-71. 

*)  De  ejus  scriptia  cf.Gillow  IV,  563- 

OOO- 

*)  Sommervogel  VII,  1763 — 75  snb  n. 
45;Feller  Vlll,  121:  Horanyi,  Memoria 
Hnngarorum  et  provincialium  BCriptis  no- 
torn  u  III;  357 ;  Fejer,  hiatoria  acad.  scien- 
tiaram,  ac  pazmaniae  archiep.  ac  M.  The- 
retiae  regiae  literaria,  Budae  1835  p.  27. 


mano-catholicae,  ib.  1701;  1716  in 
1 2 ;  diss.  haeresiologico-polemica  de  hae- 
re»iarchis,  haeresibus  et  erroneis  fidei 
dogmatibus  hoc  seculo  nostro  XVII.  a 
nativitate  Christi  h.  e.  ab  a.  1600— 
1700  noviter  exortis  et  suscitatis  aut 
resu8citati6,  Tyrnaviae  1706  in  12; 
lutheranicum  nunquam  et  nusquam  seu 
intricati8sima  et  insolubilis  quaestio, 
an,  ubi  et  quando  exstiterit  lutherana 
ecclesia  ante  M.  Lutherum  seu  ante  a. 
1517,  ib.  1702  et  171*  in  12;  Solu- 
tioncs  non  solutiones  sex  praecipuorum 
fidei  dubiorum  acatholicorum  contra 
veritatem  fidei  roniano-catholicae,  ib. 
1703  in  4;  solutionee  non  soiutiones 
cujosdam  pastoris  augustani  24  dubio- 
rum  catholicoram  refutatae<  ib.  1703; 
quinquaginta  rationes  et  motioa,  quare 
tot  inter  religiones  et  fidei  confessio- 
nes,  quae  de  facto  inter  Christianos  vi- 
gent,  catholica  praeferenda  et  eligenda 
ait,  acatholicis  in  rubrum  ovum  obla- 
tae,  ib.  1702;  cum  nonnullia  ad.Jitio- 
nibus  et  appendice  de  eruce  Graecorum, 
Agriae  1756;  1783  in  8;  dias.  chro- 
nologico-polemica  de  initio,  progressu 
et  decremento  graeci  schismatis  et  de 
exoptata  magno  desiderio  reunione 
Graecorum  cum  romana  Ecdesia  in 
gratiam  Valachorum ,  Buthenorum  et 
Kascianorum  conscripta  l) ,  Tyrnaviae 
1702  in  12;  magnum  chaos  inter  con- 
fessionem  augustanam  et  confestionem 
augustinianam  sive  discrimen  ac  discon- 
venientia  in  doctrina  fidei  cohfessionis 


l)  Conscripta jussuLeopoldi  deKollo- 
n  i  c  Ii  diguisaimi  archiepiscopi  strigonien- 
si»  et  S.  K.  E.  cardinalis,  qui  ex  pareutdbus 
nobilisaimis  Lutheri  tamen  secta  infectis 
natus  est  24.  Oct.  1631.  Vera  exstitit  im- 
peni  et  Ecclesiae  in  Hungaria  colnmna: 
tsingulari  selo  haereticos  et  schiamaticos 
ad  Eccleaiae  gremium  reducere  erat  in- 
tentus  et  converaoa  inexhauata  liberalitate 
adjuvit.  JOcher  Galehrtenlex.  II,  2146  ei 
1.  anonymum  confessionem  augustanam  et 
antUiugustinianam  adscribit,  qui  forte  est 
1.  fere  ejuadem  tituli  aSzentivany 
jutfau  probabiliter  hujus  cardinal.s  editus. 
Cf.  Maurer  L.  Graf  Kollonich  Primas  von 
lingarn,  innsbrnck  1887 


Digitized  by  Google 


703 


1701  -1720.  Theologia  polemica.  Otrokotsi,  llle,  Kreyeae!, 


704 


augustanae  ac  s.  Augustini  doctrina, 
ib.  1704  in  12;  analysis  seu  resolutio 
1 2  praecipuorum  erroneorum  dogmatum 
in  fide  modernorum  acatholicorum ,  ib. 
1703  in  8.,  Monasterii  1704  in  12., 
Coloniae  1704;  1716  in  12;  Turris 
Babel  seu  confusio  doctrinae  fidei  inter 
modernos,  ib.  1707  in  12;  forum  scru- 
tarium  antiquarum  haeresum,  e  quibus 
nostri  temporis  haereses  inconcinne  et 
distortissime  concinnatae  sunt,  ib.  1 707 
etc.  Opuscula  polemica  22  collectapro- 
dierunt  Tyrnaviae  1  7 1 8  v.  2  in  4.  sub 
titulo  theologia  polemica.  Alia  ejusdem 
opera  sunt:  Curiosa  et  selectiora  vari- 
arum  scientiarum  miscellanea  in  3  pp. 

physico  -  mathematicas ;  2.  curiosas 
ephemerides  ac  curiosas  variarum  re- 
rum  observationes,  3.diversas  synopses 
chronologicas,  ib.  1689  — 1702  t.  3  in 
4.,  qua  collectione  continentur  etiam 
brevis  et  mirifica  methodus  ad  aqui- 
rendas  omnes  humanas  scientias,  etiam 
varias  disciplinas  theologicas,  et  theo- 
logia  moralis,  positiva  et  polemica. 
Rectus  rnodus  interpretandi  s.  Scriptu- 
ram,  Yenetiis  1740.  —  Franciscus 
Otrokotsi  Foris  prius  minister  erat 
helveticae  confessionis,  dein  post  varia 
vitae  fata  factus  estfl694)  catholicus; 
qua  occasione  edidit  Apologeticum  bo- 
nae  conscientiae  testimonium  de  pacifico 
suo  studio,  quo  contra  sinistre  judi- 
cantes  protestatur,  se  non  aliter  quam 
unice  validis  e  s.  Scriptura  depromptis 
argumentis  permotum  esse  a  Deo  ai 
dandam  ecclesiasticae  paci  catholicae 
operam,  Tyrnaviae  1694.  Tyrnaviaejus 
patrium  docuit  et  capituli  strigoniensis 
archivum  in  ordinem  redegit  (t  1 7 1 8). 
Adhuc  protestans  plures  (10)  libros 
ediderat »),  quos  postmodum  refotavit 


')  Inter  haec  etiam  theologiam  prophe- 
ticam  seu  clavem  prophetiarum  et  typo- 
rnm  s.  Scriptnrae  ex  ippa  Scriptura  sacra 
et  88  patribus  aliiaque  eximiis  doctoribus 
ita  adornatam,  ut  ea  recte  utentea  scopu- 
loa  novitatum  paci  et  unitati  Kcclesiae 
adveraantiuni  evitare,  pedes  in  via  veri- 1 


aliis  editis  operibus:  Examen  refonna- 
tionis  Lutheri  et  sociorum  ejus  justum, 
modestum,  pacificum,  in  animae  salu- 
tem  nece8sarium,  quo  ostenditur,  Lu- 
therum  et  socios  non  fuisse  veros  re- 
formatores,  nec  eorum  reformationem 
fidei  orthodoxae  conformem,  Tymaviae 
1 696  in  8 ;  Roma  civitas  Dei  sancta 
8eu  opuaculum,  quo  juxta  ductum  Ps. 
47.  ostenditur,  quod  per  veterem  lite- 
ralem  Jerusalem  et  Sion  sensu  strictiori 
romanae  urbis  Ecclesia  ut  aliamm  ec- 
clesiarum  caput  fuerit  praefigurata,  ib. 
1898;  re8titutio  Israel  futura,  Viennae 
1712  in  8.  —  Joannes  Al.  Kulesza 
S.  J.  mi8sionariu8  inRussia  (t  13.Jan. 
1706),  fidem  orthodoxam  egregio  opere 
polonico  illustravit  1704in4;  1747. — 
Andreas  Illes  episcopus  transilvanus 
(t  1712)  opere  hungarico  (Beca  1 692) 
doctrinam  sive  magisteriumPetri  nulli 
errori  obnoxium  et  in  eo  omnes  niaus  in- 
ferni  conteri  ostendit.  —  Polonis  ad- 
numerari  quadamtenus  potest  Marti- 
nus  Kreyssel  S.  J.  Bohemus  qui- 
dem,  sed  qui  magnam  vitae  partem  in 
Polonia  transegit  concionatoris  muneTe 
insigni  nominis  famafungens  (t  2.  Jan. 
1714).  Praeter  plura  alia  reliquit :  Das 
unfilrsichtige  mit  seinen  Lehr-  und  Glau- 
benss&tzen  die  h.  Schrift  verftcerendc,die 
rechte  Vernunft  und  sich  selbst  umstur- 
zende  Lutherthum,  Brunsbergae  1711 
in  4 ;  latine  ib.  1712. 

305.  Ex  iis  quos  protulit  Germa- 
nia  l),  illorum  primo  mentionem  facie- 


tatia  figere  magnaque  de  futuris  s.  Eccle- 
»iae  et  mundi  nationum  rebus  arcana  in 
dies  intelligere  et  in  vera  quoque  pietate 
proficere  posaint,  stilo  8.  paci  et  unitati 
chriBtianorum  accomraodato,Oxonii  1691 : 
Tyrnaviae  1705  in  4.  Cf.  Horanvi  1.  c.  II, 
711  »s. 

M  Praetermittimus  Chrietianum  Aug. 
P  f  a  1  z  Bohemum,  Ostricensem  n.  16.  Dec. 
1629,  decanum,  canonicum  pragensem, 
vicarium  generalem  et  archidiaconum, 
qui  renunciatis  omnibus  muneribua  hono- 
rificis  decessit  5.  Dec.  1702,  de  quo  cf. 
Rotermund  V,  2159.  —  Kustachium  Ei- 
senhut  0.  Praed.  Auguetanum  (t  1703), 


Digitized  by  Google 


705 


Karg,  Dion.  Werlensis  etc. 


706 


mus,  qai  paci  studuerunt,  •  ac  proinde 
tbeologici  iremci  »)  dici  solent.  Hi  sunt: 
Jo.  Fridericus  lgn.  Karg  natns  in 
Franconia,  s.  rom.  hnperii  liber  baro  de 
Bebenburg,  dominus  in  HirschlettenY 
qui  post  absoluta  Romae  in  collegio 
germanico,  Patavii,  Parisiis,  Pragae  et 
Bambergae  s.  theologiae,  utriusque  ju- 
ris  et  historiae  ecclesiasticae  studia 
publicum  arcanioris  ministri  munus  8u- 
stinuit  apud  Petrum  Philippnm  episco- 
pum  bambergensem  et  herbipolensem, 
et  aliis  muneribus  publicis  apud  Ba- 
variae  electorem  Max.  Emmanuelem  et 
Joa.  Clementem  arcbiepiscopum  colo- 
niensem  functis  decessit*)  30.  Nov. 


de  quo  cf.  Veith  bibl.  ang.  XI,  67.  —  An- 
tonium  Kopf  0.  Min.,  cujus  est  inviolabi- 
lie  et  inconcussa  petra  i.  e.  demonstratio 
•ymbolica  ven  priinatus  s.  Petri,  Coloniae 
1704  in  12. 

i)  Matthaeus  Praetorius  Memela- 
prussns  (t  1707)  adhuc  pastor  lutheranus 
composuit  suam  tubam  pacis  ad  universas 
dissidentee  in  Occidente  ecclesias  seu  discur- 
tum  theologicum  de  unione  ecclesiarum 
romanae  et  proteet  mtium,  necnon  amica 
compostitione  controversiarum  fide  inter 
hosce  coetus,  Coloniae  1685  in  4.,  iterum 
1711,  quae  a  pluribus  protestantibut»  fuit 
impugnata,  et  quia  non  satis  correcta,  in 
Ubrorum  prohibitorum  indicem  relata 
17.  Apr.  1687.  Cf.  Hilgers  der  Index  p.  336. 
Plura  tamen  opportuna  pro  causa  catho- 
lica  complectitur.  Prodiit  germanice  an- 
notatiombus  cl.  B  i  n  t  e  ri  m  illustrata  et 
correcta,  Aquisgrani  1822 ;  1826.  Eam  im- 
pugnaverat  Wenceilaui  a  s.  Elia  0. 
Carm.  in  L  raro :  Echo  salutis  aeUmae  a 
petra  militantis  catholicae  Ecclesiae  ex 
sono  tub^e  pacis  ad  dissidentes  in  occi- 
dentali  ecclesia  resonans,  Cracoviae  1701 
in  4.  Ipae  Praetorius  fuit  dein  Joanni  III. 
Poloniae  rcgi  a  aecretw  et  regius  hiatorio- 
graphus  ;  a  1684  fidem  amplexus  eat  ca- 
thoHcam  et  donatue  fl688)  parochia  atque 
etiam  praepositura.  rlura  de  ipso  ejusque 
opere  cf.  apud  Raess  VIII,  342-352 .  Zeck 
KL.  X«,  279. 

>)  Plura  de  eo  cf.  apud  Baader  Lex. 
verstorbener  bair.  Schriftsteller  II,  1, 125; 
Hartsheim  p.170;  344.  Ejus  l.pax  re- 
ligiota  flive  de  exemptionibus  et  snbjectio- 
nibus  religiosorum,  opusculum  curiosum, 
ntile  ac  univeream  prone  atictoritatis 
episcopalis  materiam  facui  ac  plana  me- 
thodo  theologice,  nomo-canonice  histori- 


(secundum  alios  31.  Dec.)  1719  a.  ae- 
tatis  72.  Ejufl  praeter  alia  sunt :  Frigd- 
reiche  Gedanken  uber  die  Beligionsver- 
einigung  in  Teutschland,  Wunburg 
1679;  Erotemata  mixtimque  problema- 
ta  juris  canonici  et  civilis  Uluttria  una 
cum  13  diss.  ad  utrumque  jus  prooe- 
mialibus,  Romae  1728  sub  auspiciis 
Benedicti  XIII.  edita,  in  quibus  agitde 
dispensationibus  papalibus ;  diss.  theo- 
logica  ad  const.  Gregorii  P.  de  immu- 
nitaU  locali  ecclesiarum  seu  de  jure 
asyli,  Coloniae  1690;  Diss.  sopra  i  con- 
cilii  Romani  di  Giovanni  Vll.l,  Bomae 
1686-  —  Dionysius  a  loco  nativitatis 
Werlensis  dictus 0. Cap.,  vir  piuset 
multae  lectionis  pacisque  etconcordiae 
perquam  studiosus  l)  (t  A  709  a.  aeta- 
tis  70),  inter  alia  edidit  Viam  pacis 
inter  homines  per  Germaniam  in  fids 
dissidentes,  Hildesii  Saxonum  1686,  in 
qua  nititur  utramque  partem  sinistris 
et  falsis,  quas  in  materia  de  fide  et  ju- 
stitia  fidei  de  se  invicem  conceperint, 
opinionibus  liberare  atque  ostendere, 
praejudiciis  amputatis  non  esse  quod 
amplius  de  sequentibus  omnium  gra- 
vissimis  fidei  controversiis  litigent,  ni- 
mirum  de  fide  justificante,  justificatione, 
justitia  imputata  et  inhaerente,  possi- 
bilitate  legis  implendae,  peccato  ve- 
niali,  bonorum  operum  necessitate  et 
merito  ac  fiducia  in  iis  locanda.  Catho- 
lischer  Ehrenretter ,  in  welches  l.  Th. 


ceque  pertractana  hodiernis  juribus  ac  uai- 
bu«  accommodatum,  Herbipoli  1680  in  16* 
relatns  est  in  indicem  (decr.  6.  Sept  1684) 
,donec  corrigatur4.  Auctor  illud  correxit 
et  auxitj  sed  corrcctum.non  prodiit.  Re- 
cusa  fuit  prior  editio  Venetiis  (Bonnae) 
1778.  Cf.  FeUer  V,  62,  Rotermund  III,  102"; 
VII,  434;  Schulte  III,  149;  8teinhuber 
Gesch.  des  Coll.  Germanikum  II*,  98. 
Contra  eius  I.  Pax  rel.  scripsit  Jac.  a  s.  An- 
tonio  0.  Carm.  Alios  ab  eo  estStania- 
1  aus  Karg,  cujus  exstat  Manuale practi- 
cum  ad  varioa  caaus  resolvendos,  Augu- 
stae  1738. 

>)  Ita  Fabricius  in  hist.  bibl.  fabric  IV, 
266.  Alia  Dionysii  op.  cf.  ib.,  et  apud 
Hartzheira  pag.  70 ;  Bern.  a  Bononia  p.73; 
Adelung  II,  707. 


Digitized  by  Google 


707     1701—1720.  Theologia  pol.  ia  Germ.  RaeBewiz,  Niviandts,  Olrich  etc.  70S 


gezeigt  wird,  was  gestalt  D.  M.  Luther 
sowohl  der  Lutherischen  und  Refor- 
mirten  als  der  jetzigen  Catholischen 
hochgeehrte  .  .  .  Voreltern  alle  in  Ab- 
grund  der  Hollen  verdammet  habe;  im 
2.  Th.  wird  erwiesen,  dass  aie  offent- 
licher  allgemeiner  Lehr  halben  Christo 
ihrem  Brautigam  alle  miteinander  im- 
mer  treu  geblieben,  ib.  1698  in  4; 
von  der  wahren  Busse  aus  dem  grauen 
Alterthum  gesammelt,  Coloniae  1688; 
von  derfalschen  Busse,  ib.  1688;  latine 
1691.  1692;  Wahrer  UtUerricht  von 
dem  Sacrament  der  Messe,  dass  doch 
die  Lutheraner  aufhtiren  mtigen,  sie  zu 
beschimpfen,  und  die  Katholiachen  her- 
gegen  befestiget  werden,  ib.  1 70 1.  Ad- 
versus  Conrigium  duos  edidit  pro  cultu 
sanctorum  tractatus.  —  Georgius  Chri- 
stophorus  Ferd.  a  Raesewiz,  alias 
Passel,  n.  18.  Dec.  1643  Wratisla- 
viae,  ex  lectione  Thomae  Aq„  Suaresii, 
Bellarmini  et  Becani,  necnon  ss.  pa- 
trum  agnovit  lutheranae  sectae  errores 
atque  ad  vernm  transiit  Ecclesiam. 
Morte  subita  correptus  est  24.  Apr. 
17  20,  non  tamen  improvisa.  Jam  diu 
enim  vir  pius  ad  eam  se  paraverat:  at- 
que  ideo  missis  omnibus  reliquis  libris, 
quorum  magnam  selectamque  habebat 
copiam,  sola  sibi  servavit  ss.  biblia  cum 
duobus  opusculis  devotionem  excitan- 
tibus  atque  alentibus.  Vir  erat  erudi- 
tus  in  jure,  politicis,  humantoribus, 
philosophicis  et  theologicis,  recti  et  ju- 
sti  amans,  singularisque  prudentiae 
laude  conspicuus  ').  Huc  spectant  ejus 
1.  Altchristliche  Gedanken  sive  potius 
necessaria  restitutio  priraaevae  Eccle- 
siae  christianae  repraesentata  per  an- 
tiquo-christianas  cogitationes  super 
propositionibus  ante  raultos  annos  in 
scripto  circumlatis  tandemque  a.  1700 
per  typos  evulgatis  de  concUtatione  ca- 
tholicae  et  protextanticae  religionis  fa- 
cienda,  Brunsvigae  1709  p.  1.  (altera 
non  videtur  prodiisse).  Ingenua  deli- 


')  Cf.  Fabriciua  1.  c.  VI,  220;  Raess 
VIII,  178-193. 


neatio  verae  et  totius  Ecclesiae  cathoii- 
cae,  Coloniae  1714,  quam  Buddeus 
impugnavit. 

306.  His  quosdam  subjicimus,  qui  ad 
Ecclesiam  catholicam  ex  errore  redie- 
runt.  Praeter  eos,  quorum  passim  men- 
tionem  fecimus,  occurrit  memoria  Cas- 
paris  Senkler(l693)  canonici  et  pa- 
rochi  freudenbergensis,  cujus  exstat 
Richtiges  Papstthutn  und  nichtiges  Lu- 
thertltum,  Brunsbergae  1701.  —  Fri- 
derici  Niviandts  (c.  1701)  biblio- 
polae  Dusseldorpiensis ,  qui  edidit : 
Guldenes  Schwerd,  womit  wider  jetziger 
Zeit  einreis9ende  Ketzereien  bevorab 
wider  den  Lutheranismum  und  Calvi- 
nismum  die  wahre  katholische,  romisch- 
apostolische  Kirch  und  derselben  allein- 
seligmachenden  Glauben  verfechtet  ein 
vorhin  gewesener  Unkatholischer,  jetzt 
aber  ein  sonderlicher  Liebhaber  der 
kathol».8chen  Wahrheit,  Nahmens  etc. 
Coloniae  1708  in  24.  —  Udalricus 
Obrecht  Argentoratensis ,  vir  adeo 
eruiitus,  ut  Bossuet  euin  diceret  ,epi- 
tomen  omnium  scientiarum',  veram 
amplexus  est  fidem  a.  1684,  atque  in 
urbe  patria  functu9  est  raunere  prae- 
toris  regii  (t  16.  Aug.  1701).  Innu- 
mera  reliquit  historica,  juridica,  ar- 
cheologica,  quae  tamen  minus  spectant 
argumenta  theologica  l).  —  Antonius 
Ulrich  dux  brunsvicensis et lunebur- 
gensis  vir  ob  excelsae  ac  non  vulgari- 
ter  eruditae  mentis  ornamenta  prae- 
stans  post  diuturnam  complurium  an- 
norum  deliberationera  lutherana  secta 
relicta  fidem  catholicam  est  amplexus 
(1710),  suaeque  conversionis  rationem 
reddidit  in  opere  plane  egregio :  Fiinfzig 
motiva  oder  bewegende  Ursachen  und 
Betrachtungen  mit  wahrem  Grund  der 
rechten  Vernunft  und  des  Glaubens 
kurzlich  verfasset,  1710,  quod  prius 
latine  prodiit.  sed  dein  in  plurimas  fuit 


»)  Cf.  RaessVin.  327—39;  Niceron  ex 
versione  Rambach  XXI,  239—48;  Roter- 
mund  V,  901-3. 


Digitized  by  Google 


709 


Kuockel  Sonnemann.  Loaiius.  Federer  Siess  et" 


710 


versom  linguas ;  versio  germanica  pro- 
diit  etiam  Einsidlee  1810;  1843  an- 
notationibus  illustrata,  et  inop.Thei* 
ner  infra  citato  >).  Decessit  optimus 
princeps  1714. 

307.  Theologis  polemicis  accensendi 
sunt:  Quirinus  Kunckel,  Hechts- 
heimensis,  theologiae  et  juris  utrius- 
qne  doctor,  canonum  professor,  prae- 
po8itus  capituli  augustani  ad  8.  Mau- 
ritium,  electoris  palatini  etepiscopi  wor- 
matiensis  conailiarius  ecclesiasticus  et 
provicarius  generalis,  decanus  heidel- 
bergeneis;  dein  obsequiis  electoris  mo- 
guntini  addictus,  seminarii  ibidem 
praeses  (t  U.Dec.  1701).  Plura  ejus- 
dem  exstant  scripta  polemica,  quorum 
aliquot  collecta  prodierunt  sub  inscrip- 
tione  LUium  inter  spinas,  >  Mognntiae 
1695.  Liber  dispeacitur  in  4  partes,  in 
quarum  1.  traditur  infallibilis  cognitio 
verbi  divini;  in  2-  vera  notitia  Eccle- 
siae ;  in  3.  quidquid  de  vera  Ecclesia 
in  genere  scitu  est  necessariura ;  in  4. 
explicatio  specialia  articulorum,  qui 
professione  fidei  catholicae  continentur. 
Nititur  autem  auctor  probare  discrimen 
inter  catholicos  et  protestantes  non 
esse  adeo  magnum,  ostenditque,  non 
omnes  hosce  ab  illis  condemnari,  multo 
minus  postulari  ab  illis,  qui  ad  Eccle- 
siam  romanam  se  recipiunt,  ut  paren- 
tes  et  majores  suos  extra  ipsam  sive 
viventes  sive  defunctos  exsecrentnr  et 
condemnent  *).  —  Jo.  Theod.  Godofre- 
dus  Sonnemann, ecclesiae s. Andreae 
in  urbe  hildesiensi  canonicus  et  sacer- 
dos,  necnon  theologiae  juriumque  doc- 


')  Ueschicte  der  Zurttckkehr  der  re- 
gierenden  Hfluser  von  Braunschweig  und 
Sachsen  etc.  im  18.  Jahrh.  Einsiedeln 
1&43;  Raess  IX,  137—170;  Kl.  I,  976. 

*)  In  op.  cit  pag.  402.  898.  Cf.  de  hoc 
op.  Kabricium  VI,  531,  qui  advertit  „cen- 
soret,  riros  in  sua  (lutherana)  Eccle&ia 
conapicuos  magnaeque  auctoritatis  (acil. 
Leon.  Nirais,  Petrum  Dorn,  Guil.  Doeppe- 
sium  et  Pancratium  Wagner)  librum  hunc 
non  modo  adprobaase,  sed  praeclaris  etiam 
ornasse  encomiis,-  quae  dein  refert. 


tor »),  qui  Innocentii  Deodati  Sinceri  (i. 
e.  Jo.  David  Schwerdtner,  superin- 
tendentit  pirnensis)  examen  conc.  tri- 
dentini  discutit  et  professionem  fidei 
catholicae,  prout  in  hoc  concilio  prae- 
scripta  est,  secundum  Ecclesiae  sensum 
explicat,  sieut  etiam  plura,  quae  a  pro- 
testantibus  sinistre  intelliguntur,  Hil- 
desiae  1708  —  Mich.  Josef  Fibiger 
n.  16.  Maji  1657  Frankeneteini  in8i- 
lesia,  ordinis  equestris  s.  Crucis  per 
Poloniam  et  Silesiam  visitator  et  1696 
ejnsdem  magister  (t  12.  Jan.  1712), 
qni  meruit  etiam  de  historia  Sileaiae  *). 
—  Daniel  Lossius  n.  Stadae*  episco- 
pus  hildesiensis  (f  1716)  seripsit3) 
contra  Uir.  Hardingum,  authejUicum 

monium  ss.  patrum,  qul  primis  4  aut 
5  vixei-unt  seculis,  Hildesi  1690;  die- 
cussionem  exercitationis  Sam.  Pufen- 
dorfii  de  consensu  et  dissensu  prote- 
stantium,  ib.  1696  sub  ficto  nomine 
Paoifici  Lngenfeindii. 

308.  E  societate  Jesu  mentione  sujt 
digni:  Joannea  Federer  Tirolensis 
(t  8.  Mart  1706),  qui  oocasione  ope- 
rum  Jo.  Georgii  (cf.  p.  110)  et  Jo. 
Jac.  V  e  d  r  o  s  i  apud  Curiam  Bhaetorum 
praeconis  primarii  edidit:  Calvinismus 
detectus  et  dedoctus,  Oeniponte  1672 
in  4.,  cujus  summa  est,  Calvinismum 
esse  religionis  exterminium.  —  Joan. 
Wampach(n.  21.  Jan.1660;  lO.Aug. 
1706),  cujus  est  E*au'schesLmsenmufi, 
fiir  welche  die  erbarmlich  betrogene 
sogenannte  evangelische  die  Erstgeburt 
oder  furnembste  Erbschafft  ....  ver- 
kauffen  etc. ;  Coloniae  1 696.  —  Fran- 
ciscua  Freytag  (Freitag)  Paderbor- 
nensis  (t  2-6.  Mart.  1709).—  Placidus 
S  i  e  s  s  S.  J.  Lambacensis,  insignis  concio- 


')  Cf.  Fabricium  IV,  227.  Magna  aesti- 
matur  propter  documentorum  copiam 
quam  complectitur  ejus  Defeneio  jurium 
ecclesiae  collejiatae  $.  Andreae,  Hildesii 
1703  in  f. 

>)  Cf.  Jocher  Gelehrtenlex.  II,  597. 

«)  Cf.  Fabricius  hist  b:bl.  fabr.  4, 216. 


Digitized  by  Google 


711 


1701— 172o  Theol.  poL  in  Germania.  Lueaken,  Ualeber,  Fibua, 


712 


nator  (n.  8.  Maji  1642;  t  21.  Sept. 
1710),  qai  concionibus  malta  sectario- 
rum  centena  ad  veram  redaxit  fidem. 
Reliqait  praeter  alia:  Confessio  augu- 
stana  et  antiaugustana,  d.  i.  Augspur- 
ger  Glaubensbekanntnuas ,  in  deren 
I.  Th.  die  unlaugbare  Veranderung 
Augspurgischer  Confeasion  durch  Vor- 
stellung  dero  vielerlei  Exemplare  un- 
gleiches  Lauts,  wie  sie  in  Ihro  k.  Ma- 
jestat  Wienerischen  Buch-Gemach  be- 
findlich,  in  dem  anderten  der  grtlnd- 
liche  Beweia  des  unter  den  Luthera- 
nern  vor  und  nach  dem  Tode  Melanch- 
thonis  entstandenen  und  wiirklich  ge- 
schehenen  Abfalles  von  der  Augsbur- 
gischenGlaubens-Bekanntnussrechtem 
Veratand  etc.,  Viennae  1681  in  4.  — 
Joannes  LueakenS.  J.  Paderbornen- 
sis  (f  1708)  Verum  veri  Evangelii  mi- 
nisteriurn  aeu  protestantium  regulam 
auream :  ,Cujus  est  regio,  illius  est  re- 
ligiok,  ad  lapidem  lydium  examinavit. 
Hildesii  (1704)  in  12  ;  Coloniae  1707- 
—  Paulus  Ualeber  S.  J.  Wircebur- 
genais  n.  17.  Jul.  16  7  4  ,  88.  canonum 
in  academia  heidelbergensi  professor 
(n.  9.  Jan.  1719)  reliquit  examen  hi- 
storiae  eollationum  heidelbergensium 
8criptae  a  Christ.  Mieg  et  Christ. 
Kirchmayer  theol.  reform.  doct.  et 
professoribus  11.  6,  in  quibus  dictorum 
auctorum  innumeri  et  graves  lapsus, 
falsificationes  Scripturae  et  scriptorum, 
fraudes,  imposturae,  calumniae  et  cras- 
sa  sophiamata  castigantur:  religionis 
praet.  reformatae  capita  de  Ecclesia 
ejusque  notis,  pontifice  rom.  ejuaque 
potestate,  de  ministerio  et  vocatione, 
de  observatione  praeceptorum,  concu- 
piscentia,  peccato  originali,  peccatorum 
distinctione,  de  baptismo  et  ejus  mi- 
nistro,  de  gratiae  operatione,  inamis- 
sibilitate,  irreaistibilitate,  de  voluntate 
salvandi  omnes  et  universalitate  re- 
demptionis,  de  praedestinatione,  repro- 
batione,  auctore  peccati,  de  libero  ar- 
bitrio,  desperatione  Christi,  de  fide  et 
ejus  natura  ac  operat^one,  de  euchari- 
stia,  praesentia  reali,  adoratione,  sacri- 


ficio,  commnnione  sub  utraque  specie 
ex  83.  Scripturia,  conciliis,  patribus, 
historia  eccl.,  primis  rationia  principiis, 
ex  calvinianae  doctrinae  consequentiis 
ad  pelagianismum ,  manichaeisroum, 
arianismum,  libertinismum,  antichri- 
stianismum,  atheismum  via  regia  de- 
ducentibus,  confutantur  et  Ecclesiae 
dogmata  invicte  probantur,  atque  una 
quaeationea  scholasticae  intercurrentes 
perspicue  et  graviter  remotis  difficul- 
tatibus  exponuntur,  Heidelbergae  1715 
in  8  ;  partim  etiam  germanice  ib.  1716 
in  12.  Vetus  et  modema  ecclesiae  disci- 
plina  ex  ss.  canonibus,  legibus  et  actis 
ecclesiasticis  eruderata,  Heidelbergae 
1715,  concinnum  est  compendium, 
contra  quod  pastores  protestantium 
acriter  reclamarunt.  —  Alexander  Lis- 
cutin  SJ.  n.  Judenburgi  21.Mai  1635 
(t  7.  Dec.  1708)  reliquit  opus  inscrip- 
tum :  Mes8ias  digito  demonstratus  seu 
symbolum  apostolorum  hebraico-chri- 
stianum  in  V.  L.  et  prophetis  necnon 
in  N.  L.  vetu8tis8imorum  rabbinorum 
et  Ecclesiae  christianae  doctorum  testi- 
moniis  fundatum,  in  quo  Jesus  Naza- 
renus  a  Judaeis  crucifixus  verus  Deus 
et  in  lege  olim  promissus  Messiaa  esse 
et  jam  advenisse  vel  digito  monstratur, 
Clagenfurti  1707  in  4.  —  Bartholo- 
maeusFibus  SJ.  Aquisgranen8is(n.24. 
Aug.  1634;  tl3.  Febr.  1706)  annoa 
25  theologiam  scholasticam  magna 
laude  docuit.  Vicarins  epiecopi  in  lu- 
stranda  dioecesi  illum  sibi  socium  sa- 
cri  laboris  asciscere  solebat  ob  raram 
prudentiam  et  peritiam  canonum  et 
disciplinae  *).  Ex  ejus  operibus  haec 
sunt  potiora :  Via  verUatis  et  vitae  in 
unit&te  fidei  salvificae  per  genuinam 
interpretationem  d.  Augustini  super 
epistolam  ad  Romanos  perque  varias  de- 
ductiones  theologico- polemicas  contra 
atheos,  paganos,  Judaeos,  Mohamme- 
danos,  haereticos  et  infideles  quoscun- 
que  novissime  ac  perspicue  demon- 


»)  Cf.  Hartaheim  pag.  28. 


Digitized  by  Google 


713     Hagemann,  Jurenalw  Anan.,  Rudolpho*  Snit.t  Bernardns  a  8.  Ther.  etc.  714 


strata1),  Coloniie  A.  1696  in  f.;  de- 
monstratio  tripartita  Dei  adversus  athe- 
08  et  gentiles,  Christi  adversus  Judaeos 
et  paganos,  Eccleaiae  adversus  haereti- 
cos  et  schismaticos,  sufrragante  per  om- 
nia  Augustino,  ib.  1700  in  4;  1736; 
apologia  pro  conscientiis  infirmis  seu 
benigna  responaio  pro  securitate  dicta- 
minis  practici  supra  certa  probabilitate 
fundati,  ib.  1682  in  12. 

309.  Kx  aliis  ordinibus  huc  referri 
debent:  Gerardus  HagemannOSB. 
werthinensis  et  helmstadiensis  mona- 
steriorum  professus  (t  1 2.  Jan.  1702), 
qui  defensionem  professionis  fidei  eatho- 
licae  et  expositionis  eju&dem  doetrinae 
Jac.  Benigni  Bossueti  contra  Valenti- 
num  Alberti  edidit*),  Neuhusii  1695, 
ejusque  sodales  Candidus  Rotenheus- 
1  e  r  Iprior  monaaterii  s.  Pauli  in  Ca- 
rintbia,  qui  solvit  principales  difficul- 
tates  theologiae  de  divinitate  1687.  — 
Benedictus  Kistler  Augu9tanus,  phi- 
losophiae,  theologiae  dogmaticae  et  mo- 
ralis,  dein  juriB  canonici  professor  (n. 
1674;  t  11.  Apr.  1717),  qui  disputa- 
vit  de  sacramentis,  Augustae  1726  — 
et   Odilo  Neumann   e  monasterio 
Ochsenhausen  OSB.,  Salisburgi  (1696) 
professor  philosophiae  (t  1720),  qui 
scripsit  coenam  pontificalem  stilo  lapi- 
dario  concinnatam,  1704  in  8. —  Hu- 
milis  Verhaven Cap.  Cliviensis  edidit 
Castrum  inexpugnabile  s.  rorn.  Eccle- 
siac,  Coloniae  1714  —  eju9que  sodali9 
Antonius     Lambert  Moaburgensi9 
(t  1712)  scripsit  praeter  alia  8)  contro- 
versiarum  eontra  Lutheranos  et  Calvi- 
nianos  U.  5,  Monachii  1684.  —  Mira- 
culorum  veritatem  defendit  adversu9  Jo. 
Scheiblerum,  Augustae  V.  1684  in  4. 
Juvenalia  Ananiensis  Cap.  vir  sa- 
gacis  et  acuti  ingenii,  qui  jugiter  pro- 
ficiens  pietate,  sapientia  et  gratia  apud 


•)  Cf.  J.  det  Savans  XXIX,  2>8:  Mem. 
de  Trivoux  1702  Jul.  103—8. 
*)  Cf.  Fabricius  IV,  216. 
«)  Cf.  Baader  Lex.  2,  I,  144. 


Deum  et  homines ,  omnium  officiorum 
et  graduum  apicem  attigit  et  sine  que- 
rela  conversatua  e8t.  Universitatia  oe- 
nipontanae  testimonio  sanctus,  vere 
doctus  simul  atque  humilis  publice 
celebratus  est l).  Ejua  praeterea  sunt: 
Soiis  inteUigentiae  lumen  indeficiens  seu 
immediatum  Chriati  crucifixi  magisteri- 
um,  ib.  1686;  Parisiia  1878  cura  Jul. 
Fabri  d'Envien;  brevissimus  nucleus 
theologiae  moralis  practicus,  ib.;  theo- 
logia  rationalis  ad  hominem  et  ex  bo- 
mine,  quae  per  argumenta  naturalia 
res  theologicas  pertractat,  ib.  1703; 
Artis  magnae  sciendi  fyrevissima  synopsis 
1689;  germanice  interprete  Fr.  Ser. 
HaggenmullerDer  goldene  Zirkel,  Augs- 
burg  1904,  qui  1.  innititur  arti  lulli- 
anae.  —  Ex  eadem  familia  religiosa 
sunt  Rudolphu9  Svitensis  acer  hae- 
reticorum   impugnator  et  Lucianus 
Montifontanus  vir  pius  et  doctus 
concionator  insignis  et  strenuus  mis- 
aionarius  (t  4.  Mart.  1716),  qui  inter 
alia,  aacetica  praesertim,  reliquit  opus 
commendatum:  Eeclesia  inter  eelypses 
nunquam  deficiens,  Constantiae  1709 
t.  3  in  4 ;  Lusus  puerorum  seu  concio- 
nes  catechisticae  (326),  quibus  Canisii 
catecbismum  illu9trat  (germanice)  Con- 
stantiae  1707  t.  4 ;  Augustae  V.  1  730, 
opus  admodum  utile  et  landatum,  ex 
quo  recentissime  nonnihil  retormatum 
et  retractatum  edidit  Dr.  Heiter  Das 
h.  Vaterunser,  Buffalo(  I90S).  Reliquit 
plura  alia  catechetica  et  homiletica.  — 
Melchior  Weber  OSF.  vir  apostolicus 
(t  1714)  pietistas  est  insectatus.  — 
Bernardus  a  8.  Theresia  OSA.  pro- 
posuit  quinquaginta  causas,  cur  nemo 
bona  conscientia  ad  Lutheranismura 
transire,  vel  si  in  hac  haeresi  est.  in 
ea  perseverare  possit.  Pragne  ]  7  I  r, : 
Verbum  vitae  seu  demonstratio  solam 
fidem  c.itholicam  essc  veram  ♦i«l»,m, 
sine  qua  ad  vitam  aeternain  p»rveniri 
non  potest.  ib.  1715:  Aunnn  phifoso- 
phicum  ad  lapidem  ly<lium  vriac  aii- 


')  Cf.  Hern.  a  Bononia      1  ('.."». 


Digitized  by  Google 


7 1 5  1701—1720.  Theologia  polemica.  Schouville,  Cotel,  Elinga,  7 1  <j 


gustiano-thomisticae  doctrinae  proba- 
tum  seu  nova  philosophia  ex  doctrina 
s.  Angnstini  et  f>.  Thomae,  Viennae 
1800  pp.  3  in  lv.  —  Ejns  sodalis 
Wolfgang  Eder  Bavarus  (t  3.  Jun. 
1703)  collegit  testiinonia  synagogae 
et  gentilitatis  de  di  viniUte,  incarnatione, 
miraculis,  passione  qnoad  singula  tor- 
menta,  resurrectione,  nccnon  secnndo 
adventn  in  eztremo  jndicio  J.  Christi 
8alvatoris  nostri  ez  propbetiis,  histo- 
riis,  poetis  aliisqne  gentilibus,  Mona- 
ehii  1681  in  4. 

9 1 0.  E  dncatu  luxemburgensi  prodiit 
Philippus  Sehouville  (Scouville)  S. 
J.  vir  vere  apostolicus,  qui  concioni- 
bus  snis  ingentem  retulH  messem  in- 
numerosque  peccatores  reduxit  ad  me* 
liorem  frugem  (n.  1622;  t  17.  Nov. 
1701).  Per8uasus  eo  tinceriorem  fore 
poenitentiam ,  atabiliorem  conversio- 
nem,  efncacius  propositnm,  ardentius 
studium  per  bona  opera  placandi  Deum, 
qno  sublimiori  auditores  imbuti  sunt 
idea  deinfinitaDei  majestate,  quasen- 
tentia  nil  verius,  totus  in  eo  fuit,  ut 
omni  ingenii  sagacitate  infinitam  Dei 
majestatem  exponeret,  inculcaret  aptis- 
qne  imaginibns  comparationibusque  po- 
pulis  ad  vivum  repraesentaret  felicis- 
simo  8nccessu.  Plura  reliquit  opera, 
inter  quae  Catechismus  B.  P.  P.  Canisii 
S.  J.,  weitlaufig,  verstandlich  und  Ge- 
sprachsweis  von  neuven  ausgelegt  und 
gestellet,  Coloniae  1676  v.  7  in  8.,  qui 
est  theologiae  dogmaticae  et  moralis 
cotnpendinm  missionariis  et  parochis 
admodum  utile.  Ejus  catechismus  bre- 
vior  melioribus  catechismis  ad  usum 
populi  accensetur  propter  claritatem, 
ordinera,  expositions  dignitatem  omni- 
um  captui  aptissime  accommodatum  l). 
—  Dionysiu*  luxemburgensis  Cap. 


')Cf.  Feller  II,  191:  Neyen,  Biogra- 
phie  luxembourgeoise  II,  128 ;  Sommervo- 
gel  VII,  970—82 ;  et  ejus  elogium ,  quod 
prodiit  Confluentiae  1703  in  4;  Pruvost 
Vie  du  R.  P.  Ph.  Scouville,  Luxemburg 
1866. 


(t  1703)  praeter  ascetica  opera  minus 
critice  congeasit  Vitam  antichristi  *)  ex 
s.  Scriptura  aliisque  probatis  auctori- 
bus  (germanice),  Francofurti  1682. 

311.  In  Belgio  contru  protestantes 
multi  disputarunt 8) :  Guilelmus  C  0 1  e  l 
S.  J.  Namurcensi8,  qui  vitam  fere 
totam  in  Germania  transegit  et  Wirce- 
burgi  theologiam  docuit  (t  1 7 1 1 ).  Con- 
cinnavit  Entretien  theologique  sur  les 
differents  sentiments  des  Eglises  chr^- 
tiennes  de  1'Europe  au  sujet  de  TEu- 
charistie,  en  forme  de  dialogue  entre 
un  protestant,  un  reforme"  et  nn  ca- 
tholique,  Wirceburgi  170  4  in  4. — 
Franeiscus  J anssens  E  l  i  n  g  a  0.  Praed. 
Brugensis,  professor  Lovanii  philoso- 
phiae  et  tbeologiue  et  1 2  annis  studii 
antverpiensis  regens  primarius,  bia 
provinciae  praepositus  (t  22.  Nov.  1715 
octogenariomajor)haec  reliquit  opera*) : 
Forma  et  esse  Ecclesiae  Chrxsti ,  quae 
est  dumtaxat  apud  romanos  catholicos, 
flandrice,  1702:  suprema  rom.  pontifi- 
cis  auctoritas  ejusque  extra  concilium 
generule  definientis  infallibilitas  adver- 
su9  epistolam  ep.  tornacensis  D.  Gilb. 
de Choiseul  (p.  425)  propugnata,  Brugis 
1689  in  12;  Summa  Uttius  doetritiae 
de  rom.  pontificis  auctoritate  et  infalli- 
bilitate  1 3  art.  comprehensa  et  a  cavilla- 
tiohibus  N.  Alexandri  et  Fel.  Dechamps 
vindicata,  ib.  1690  in  4;  Summa  con- 
ciliorum  aB.  Carranza  collecta (III 8, 
123)  recognita,  a  mendis  expnrgata  et 
aucta  et  additionibus  illustrata,  Lova- 


')  Cf.  Geruiania  Wissensch.  Beil.  1896 
p.  126. 

•)  Constantimw  Le  ti  n  s  0.  Min.  (t  17 14) 
auctor  est  operis :  Theologia  concionatoria 
docens  et  movens,  Leodii  1710  —  13  t.  5  in 
8  :  Trajecti  ad  Mosam  1730  ed  3-  constana 
concionibus  de  praeceptis  et  poenitmtia. 
Ex  t.  4.  excerptum  fuit  Coneolatorium  pro 
confeeeariis  antiquam  et  communiter  in 
Ecclesia  practicatam  sacramenti  poeni- 
tenliae  adminiatrandi  methodum  sequen- 
tibus,  Leodii  1713. 

')  Cf.  BibL  nat.  de  Bdg.  X,  135 ;  Agri- 
cola  III,  61—65. 


Digitized  by  Google 


7  1 7  Ketwig,  de  Reyn,  van  Wyck,  Uaroey,  van  Wawre  etc  7 1 8 


nii  1668;  1681  in  4;  Auctoritas  s. 
Thomas  Aq.  nodo  indissolubili  per  Petr. 
de  Alva  y  Astorga  0.  Min.  (cf.  supra 
p.  13)  nnper  revincta,  nunc  soluta. 
Accedit  certissimum  qnid  certissimae 
veritatia  pro  doctrina  s.  Thomae  con- 
tra  certum  quid  certissimae  falsitatis 
adversum  P.  de  Alva  y  Astorga  certi 
supradicti  nunc  per  totum  Belgium 
suppresso  auctoria  nomine  et  sine  ulla 
approbatione  diapersi  auctorem  certo 
certisaimum,  Antwerpiae  1664  pp.  2 
in  1  v.  cum  nonnullia  aliis  Hbellis  ad 
eandem  controveraiam  spectantibua ; 
diss.  26  theologicae  selectae  de  princi- 
palioribus  quaestionibua  hoc  tempore 
in  acholis  diaputatis,  1707.  —  Hujus 
sodalis Joannes Baptista  vanKetwig 
Antwerpiensis  hand  spernendam  pano- 
pliam  composuit  marianamex  armamen- 
tariis  ss.  patrum  et  s.  Scripturoe  in- 
terpretnm  adversus  antedicomarianitas, 
Antwerpiae  1720  in  4*  —  Ludovicus 
de  Reyn  Dunkercanus  Cap.  reliquit 
Speeulum  abominationum  seuepitaphia 
omnium  baeresiarcharum  atemporibus 
apostolorum  ad  usque  modo  prosa  prae- 
eunte,  metro  expressa.  Enucleaturetiam 
series  rom.  pontificum,  necnon  conci- 
liorum  tam  generalium  qnam  particu- 
larium;  et  haeresiarcharnm  mores,  er- 
rores  et  acta  in  primis  proponuntur, 
Ipris  1  70  I ;  Aniidotum  adversus  haere- 
eum  vencna  sive  praxis  peculiaris  mul- 
tiplex  convincendi  heterodoxos  rom. 
Ecclesiae  adversarios,  opns  bipartitum, 
in  quo  enucleantur  acta  M.  Lutheri  ac 
J.  Calvini :  insuper  anatome  sectarum 
omnium  modernarum  earumque  status 
hodiernns  et  tandem  systema  praesens 
8.  cath.  et  apost  Ecclesiae  rom.  per 
quatuor  mundi  partes  exhibentnr,  Au- 
domari  1716.  —  Quibus  adde  Joannem 
Borremans1)  canonicum  bruxellensem 
(t  22.  Sept.  1707)  —  Joannem  Bapt. 
Ooms  (t24.  Jul.  1710)  —  Godefredum 
Callebaut  0. Praem.  Antwerpiensem 
(t  11.  Apr.  1719). 


')  Cf.  Biogr.  nat.  de  Belg.  II,  730. 


312.  Plures  adrersus  Jansenianoe l) 
calamum  strinxerunt:  Hadrianus  van 
Wijck  (Wyckius,  Vych)  Boterdamen- 
sis,  qni  illos  acriter  est  aggressus,  sed 
plura  (7)  ex  ejusdem  scriptis  prohibita 
fuere  »).  —  Martinua  Harney  0.  Pr. 
Amsteiodamensis  n.  6.Maji  1634,  pii- 
marius  apud  Bruxellas  theologiae  re- 
gens  (1670),  dein  Lovanii,  ubi  etiam 
regiam  cathedram  publico  certamini 
expositam,  cum  multi  iiqne  egregii  viri 
concurrerent,  omnium  calculo  prome- 
ruit,  quam  et  ad  mortem  (22.  Apr. 
1704)  usqne  rexit.  Praecipua  quoque 
sui  ordinis  obivit  mnnera,  atqne  dum 
Bomae  propterea  iteratis  degeret  vici- 
bus,  magna  apud  pontificem  et  cardi- 
nales  fruebatur  gratia.  Oravem  habnit 
cum  P.  de  Alva  et  Astorga  (p.  13)  de 
auctoritate  et  doctrina  s.  Thomae  con- 
certationem,  qua  de  re  ad  eum  dedit 
ep.  apologeticam,  Bruxellis  1679;  1683 
in  4.  Vindicavit  8)  adversus  A.  Arnal- 
dum  Ecclesiae  de  non  paasim  legenda 
s.  Scriptnra  in  iingua  vulgari  vetitum 
(flandrice)  Antwerpiae  1686  in  12.  et 
latine  in  1.  inscripto:  de  8.  Scriptura 
lingua  vulgaribue  non  legenda  rationa- 
bile  obseqnium  Belgiii  catholici,  Lova- 
nii  1693  in  12.,  cui  opposuerunt  Ar- 
naldi  asseclae  12  epistolas.  Suam  sen- 
tentiam  iterum  propugnavit  in  diss.  de 
lectione  gallicae  tranelationia  N.  T.  Mon- 
tibua  impreesa  etc.  —  Philippus  van 
Wawre  OSA.  plura  edidit*),  inter 
quae  potiora  sunt:  Corn.  Jansenii 
Iprensis  ep.  Augustinus  europaeus  per- 
peram  dictus  in  ferali  famosarum  sua- 
rum  pentade  per  Augustinum  verum 


>)  In  hac  pugna  strenae  et  fortiter  se 
gessit  Humbertus  Guil.  PrecipianoBi- 
suntinus  n.  1626,  epi^copus  bru^genais 
(1683),  dein  archiepiscopus  malinensis 
(f  9.  Juni  1711),  non  Um  calamo,  quara 
opere.  De  quo  cf.  Fleurii  H.  E.  contin. 
LXVI,  180  ss.;  LXVII,  67  as.  ;  Zeck  KL. 
X»,  311  s. ;  de  Scbrevel  Biogr.  nat.  deBelg. 
XVIII.  204-16. 

»)  Cf.  Fcller  IV,  361. 

)  Cf.  Reusch  Index  II,  708. 

«)  Ct.  Reviata  Auguat.  1887  I,  48. 


Digitized  by  Google 


719 


1701-1720.  Theologia  pol.  in  Belgio.  Wawre,  8teyart, 


720 


raaximum  Ecclesiae  doctorem  (salva 
gratia  Christi  per  se  efficiente)  trium- 
phatus,  damnatus  prins  qnam  natns 
atque  apostolico  fnlmine  ictus,  Ant- 
werpiae  1709  in  8;  *.  Augustini  sen- 
sus  de  appellationibus  a  Papa  ad  conei- 
Uutn  generale  per  scholia  historica  con- 
tra  novos  appellantes  enubilatus,  Lo- 
vanii  1719;  privilegium  s.  Petri  oc  8uc~ 
cessorum  ejus  ez  s.  Augustino  assertum 
ib.  1719  in  8 ;  causa  dispar  inter  op- 
positionem  s.  Cypriani  carthag.  ep.  con- 
tra  rescriptum  s.  Stephani  papae  et 
inter  oppoaitionem  quorundam  contra 
novissimam  ss.  D.  ClementisXI.  bnllam 
,Unigenitus«  corde  pacifico  elncidata, 
ib.  1719  in  8 ;  peremptoria  Augustini 
sententia:  causa  finita  estt  ab  iniquo 
staterae  libramine  ex  ipso  Augustino 
vindicatur,  ib.  1719;  diss.  tripartita, 
in  qna  s.  Augnstinus  docet  pastores 
dominici  gregis  et  principes  christianos 
catholicos  1.  quam  sit  necessarium 
episcopis  pro  tutela  gregis  et  reducen- 
dis  ovibus  errantibus  implorare  priu- 
cipum  auxilium;  2.  quam  gloriosum 
sit  et  vere  regium,  opem  ferre  pastori- 
bus  eam  postulantibus  aut  desideranti- 
bus;  3-  quam  utile  sit  sive  haereticis 
sive  schismaticis,  eos  regia  severitate 
coSrceri  et  compelli  ad  veritatis  et  uni- 
tatis  ecclesiasticae  convivium,  ib. ;  apo- 
logia  contra  impugnatores  constUutionis 
Unigenitus  signanterpro  unigeniti  Sal- 
vatoris  gratia,  in  qua  simnl  obviatur 
excursionibus  eorum,  qui  per  latus 
quesnellianum  uugustinianae  scholae 
viscera  petunt,  ib.  1 7  1 9 ;  Disa.  deprae- 
senti  haeresi  et  schismate  quorundam 
in  Gallia  exortis  necnon  raedicinali  ss. 
D.  N.  Clementis  XI.  acinace,  qua  d:tra- 
nabilem  pervicaciam  detruncavit,  Lo- 
vanii  1718;  s.  Augustinus  docens  quam 
sitdolosa  statera  opponens  Const.  ,  Uni- 
genitus*  vers.  1  Ps.  126:  Nisi  Domi- 
nus  aedificaoerit  dotnum  etc.,  ib.  1719 
in  8. 

313.  Nomen  haud  incelebre  sibi  pe- 
perit  Martinua  S te y  a e r t i u  3.  ,  Aca- 


demiae  lovaniensis  gloria  et  ornamen- 
tnm  immortale,  theologornm  sui  seculi 
phoenix,  et  nulli  praestantium  viro- 
rum,  qui  ab  incunabilis  facultatis  theo- 
logicae  ad  haec  usque  tempora  Lova- 
nii  floruere,  virtute,  ingenio  et  erudi- 
tione  secundus  l). «  Natus  is  eat  in 
Somerghem  diocesis  gandavensis  vico 
16.  Apr.  1647.  Anno  aetatis  suae  18. 
primus  inter  artium  magistros  renun- 
ciatur,  et  a.  28.  contra  scholae  statuta, 
quae  30  annos  ad  minus  exigebant,  s. 
theologiae  doctor  renunciatns  est  in 
lovaniensi  academia.  Episcopo  iprensi 
fuit  a  secretis  et  dictus  ecclesiae  s.  Pe- 
tri  canonicus.  Innocentii  XI.  etCaroli  II. 
aliquando  suspicionem  incnrrit,  quod 
crederetur  Jansenistarum  partibus  fa- 
visse.  Sed  postquam  formulae  ab  Ale- 
xandro  VII.  praescriptae  absolute  et 
absque  ulla  restrictione  subscripsit, 
suspicio  omnis  evanuit.  Magna  erat 
ejus  doctrinae  opinio,  atque  cum  theo- 
logiae  studio  linguarum  cognitionem 
exactamque  historiae  cum  sacrae  tum 
profanae  ac  veteris  novaeque  geome- 
triae  peritiam  conjungebat.  Exornabant 
viri  doctrinam  mores  spectatae  inte- 
gritatis  austeriorque  tenor  vitae  a 
mundi  solicitudinibus  satis  alienae, 
necnon  magna  in  pauperes  caritas.  In- 
defessus  erat  in  studendo  paucis  somni 
horis  contentus.  Romam  missus  est  a. 
1675  ab  universitate  cum  Fr.  Vianen, 
Lamberto  le  Drou  et  Chr.  Lupo,  ut 
damnationem  65  propositionum  a  sede 
apostolica  obtineret.  Oblatam  cathe- 
drara  duacenam  recusavit,  ne  articulis 
declarationis  gallicanae  subscribere  te- 
neretur,  et  forte  propterea  abdicavit  se 
canonicatu  iprensi,  capta  hac  urbe  a 
Gallis.  Cathedram  lovaniensem  obtinuit 
1686  eta.  1688  munere  functus  est 
rectori3.  Cum  Guilelmus  de  Witte 
quaedem  contra  primatum  praepostere 
etTutiisset  ejusque  patrocinium  in  se 
suscepisset  A.  Arnaldus  in  1.  Judicium 
aequum  de  censura  lata  a  parte  strictae 


')  Ita  Foppena  II,  861. 


Digitized  by  Google 


721 


d'  Enghien,  Huygens. 


722 


tacultatia  theoL  lov.  adversus  4  prop. 
D.  de  Witte  etc.:  positiones  edidit 
Steyaeitius  de  pontifice  ejusque  auctori- 
taU  apologeticas,  Lovanii  1687  in  4. 
Acrius  has  aggressns  est  Arnaldos  in 
opusculo  vulgato  Insnlis  1687  prode- 
fensione  Judicii  aequi  contra  theses 
Steyaertii,   qnod   inimiois  primatns 
summe  placnit.   Ipse  facile  enodatis 
Arnaldi  cavillis  ad  pngnam  integro  re- 
diit  animo  ulterioresqne  positiones  de 
pontifice  ejusque  auctoritate ,  Lovanii 
1687  in  4.  edidit,  cni  vicissim  Arnal- 
dos  Insalis  1697  librum  opposuit,  in 
quo  fictas  ecclesiae  gallicanae  libertates 
exponit  *).  Bespondit  anonymus  quidam 
galius  (Antonius  Charlas)  de  quo  cf. 
pag.  452.  Cum  collega  Harney  (cf. 
pag.  718)  impugnavit  opiniones  Gom- 
mari  Huygens  (cf.  p.  722),  reproba- 
vit  versionem  N.  T.,  quae  dicitur  mon- 
tensis  ;  partem  quoque  habuit  in  con- 
troversiis  excitatis  propter  Sfondrati  1. 
praedestinationis  nodus  resolutus.  Ab 
Innocentio  XII.  constitutus  est  vicarius 
apostolicus  silvaducensis  (1 69 1)  et  jam 
agebatur  de  eo  promovendo  ad  cathe- 
dram  ruremootensem 8),  cum  morte 
sublatus  est   17.  Apr.  1701.  Opera 
ejusdem  collecta  prodiere Lovanii  1703 
v.  6  in  8.,  inter  quae  praeeipua  sunt: 
Theologiae  practicae  aphorismi ;  anno- 
tationes  in  omnes  prop.  a  ss.  pontificibus 
damnaias  cum  earum  assertionibus ; 
obligatio  audiendi  verbum  Dei  in  paro- 
chiis  anctoritate  constitutionum  ac  de- 
clarationum  pontificiarum ,  conc.  gene- 
ralium,  synodorum  provincialium  et 
dioecesanarum  etc.  clare  demonstrata 
una  cum  responsione  adversus  Chr. 
Lupum.  Cura  Petri  Lud.  Danes  evul- 
gata  sunt  a.  1734  fragmenta  Steyaer- 
tiana  nondum  collecta.  —  Adversus 
declarationem   cleri   gallicani  edidit 

')  Cf.  de  hac  controversia  Mich.  a  s. 
Joseph  IV.  278. 

*)  Cf.  Van  de  Velde  synopsia  mo- 
numentorum  archiepiscopatus  mechlinen- 
si*  III,  853;  Biogr.  un.  XLIII,  546;  Alb. 
Thijra  KL.  XI»,  785. 


Franciscus  d' Enghien  0.  Pr.  pbilo- 
sophiae  et  theologiae  in  academia  lo- 
vaniensi  professor,  responsionem  histo- 
rico-theologicam,  Coloniae  1683  in  8. 
Ejus  quoque  sunt:  Positio  faciens  satis 
insolitae  oppositioni  contra  const.  sedis 
ap.  fUnigenitus',  Gandavi  1715  in  8 ; 
auctorUas  sedis  ap.  pro  s.  GregorioVll. 
vindicata  adversus  B.  P.  NatAlexan- 
drum  0. Praed.  occasione  scil.  eorum, 
quae  hic  affirmaverat  diss.  2.  in  sec.  XI. 
et  XII.  Oregorium  VII.  rom.  primum 
pontificum  sibi  regum  exanctorandorum 
tribuisse  potestatem  contra  patrum 
doctrinam,  imo  contra  verbnm  Dei,  Co- 
loniae  1684  in  8,  cui  1.  respondere  ni- 
titur  Nat  Alexander  diss.  fusiori, 
quae  est  sexta  sec  XV.  et.  XVI. 

314.  Paucis  eos  ex  Belgis  indicabi- 
mus,  qui  plus  minns  jansenianis  erro- 
ribus  infecti  controversiis  et  turbis  oc- 
oasionem  praebuerunt.  Praecipui  sunt. 
Oummarus  H  u  y  g  e  n  s  Brabantinus, 
Lyranus  (n.  1631.),  Lovanii  philoso- 
phiae  diu  lector,  theologiae  doctorl  668, 
universitatis  ad  Clementem  IX.  pro 
ejusdem  privilegiis  tuendis  ablegatus, 
praeses  collegii  Hadriani  VI.  Arnaldi 
et  Quesnelli  erat  familiaris  eorumque 
errores  imbiberat  et  propugnavit  cum 
suis  asseclis  Van  Vianen,  De  Swaen, 
Pasmans,  Hennebel  et  Van  Espen.  Hisce 
erroribus  inficiuntur  etiam  ejus  opera: 
Breves  observationes  Leodii  1693  — 
1703  v.  15  in  12.,  quae  constituunt 
theologiae  cnrsum ;  compendium  theolo- 
giae  i.  o.  theses  ex  I.  p.,  1,  2  ;  et  2.  2. 
d.  Thomae  defensae  ab  o.  1672— 1679. 
olim  prohibitae  decr.  17.  Jan.  1691; 
methodus  remittendi  et  retinendi  peccata, 
Lovanii  1674,  Arnaldi  erroribus  in- 
fecta  damnata  ab  inquisitione  hispana 
28.  Aug.  1681;  et  1695  nb  archie- 
piscopo  mecbliniensi  Humberto  Ouil. 
dePrecipiano.  Eam  impugnarunt  Fran- 
ciscus  Cauwe,  0.  Min.  et  Nicolaus  Du 
B  o  i  s  (cf.  p.  4 1 2) :  quare  apologiam  pro 
ea  compo3uit  ib.  1674.  Conferentiae 
theologicae  habitae  inter  varios  s.  theo- 


Digitized  by  Google 


723  1701-1720.  Theol.  pol.  in 


Belgio  et  Gallia.  Opatraet,  724 


logiae  alumnos  Lovanii,  quarum  quin- 
que  aeries  publicae  luci  dedit  ib.  1678 
—  1693,  et  quae  conatituunt  curaura 
quendam  theologiae.  Cum  Qerardo 
Bolek  S.  J.  (t  1716)  controveraiam 
habuit  de  libertate  in  amore  beatifico, 
quae  pluribus  libellis  ultro  citroque 
occasionem  praebuit.  Alias  controver- 
sias  babuit  cum  Phil.  de  Yos  (cf.  p. 
412),  cujus  occasione  plures  theses 
propugnandua  propoauit.  Cf.  de  his 
aliisque  pluribus  libellis  ab  ipsoeditis 
Beuaena  in  bibl.  nat.  do  Belg.  IX., 
729 — 46.  Propter  suoa  errorea  ali- 
quamdiu  suspenaus  fuit  a  munere  dc- 
cendi,  concionandi  et  confessiones  ex- 
cipiendi  et  exclusus  a  facultate  theo- 
logica  (t  27.  Oct.  1702).  —  Longe 
notior  est  Joannes  0  p  s  t  r  a  e  t  n.  3.  Oct. 
1651  in  oppidoBeeringen.  Theologiam 
docuit  (1685)  in  collegio  Hadriani  VI. 
et  dein  (1686)  in  seminario  mechli- 
nien8i;  inde  tamen  dimissus  est  ab  ar- 
chiepiscopo  Humberto  de  Precipiano 
(1690),  quod  sectae  jansenianae  nimis 
esset  addictus.  Ad  capessendam  lau- 
ream  in  facultate  theologica  1698  non 
fuit  admissus  ob  suas  opiniones  janse- 
niaaas:  imo  a  Philippo  V.  in  exailium 
pulsus  est  (1704);  Lovanium  tamen 
rediit,  postquam  haec  civitas  in  Cae- 
saris  transiit  ditionem.  Licet  vero  mo- 
riturus  suam  declararet  submissionem 
sut  Ecclesiae  auctoritate  atque  scripta 
subjiceret  sedis  ap.  judicio,  plures  e 
collegia  ejus  exsequiis  assistere  recusa- 
nmt  (t  29.  Nov.  1720).  Dum  viveret, 
Jansenistarum  in  Belgio  erat  oraculum 
et  atiam  post  ejus  mortem  magni  fie- 
bant  ab  illis  ejus  opera,  quorum  qui- 
dem  ttilus  sat  est  nitidus,  sed  nimis 
a  forma  scholae  recedens  minus  est  ac- 
curatus.  Plurima  (c.  79)  edidit  opera, 
quorum  53  suppresso  nomine  *).  Plura 
prodierunt  collecta  Venetiis  1771  v.  9 

')  Ea  diligonter  recenset  Reusens  Ana- 
lectes  pour  servir  a  V  hist.  eccl.  de  Belg. 
XXI,  95  -96  ;  309  -24 ;  Goethals  Hist.  des 
lettres  .  .  .  Belg.,  Bruxelles  1842  III,  169 
—217 ;  Jungmann  KL.  IX,  930. 


in  8.,  scil.  institutiones  theologicae  de 
actibus  humanis  1709  v.  3  in  12; 
theologus  christianus,  Lovanii  1692  in 
1 2  sive  ratio  studii  et  vitae  instituende 
a  theologo,  qui  se  ad  ordines  sacros 
atque  ad  directionem  animarum  dispo- 
nit,  Venetiis  1764  in  12;  1771;  diss. 
theologica  de  conversione  peccatoris, 
Lovanii  1687  in  4;  pastor  bonus  seu 
idea,  officium  et  praxis  pastorum,  Mech* 
liniae  168*>,  opussaepe  editum,  gallice 
Rotomagi  1703;  secundum  correctionem 
Firmiani  episcopi  passaviensis  1764, 
ed.  proh.  27.  Febr.  1766;  de  laborioso 
baptismate,  Leodii  1696.  Adversus  M. 
Stey  aert  praeter  alia  scripsit  de 
praxi  administrandi  sacramentum  poe- 
nitentiae,  1692  in  4.,  cum  5  vel  6  aliis 
scriptis  ad  hanc  diss.  defendendam.  In 
suis  thesibus  theologicis  a.  1706  has 
duas  etiam  tuetur:  ,Missae  non  refri- 
gerant  animas  in  purgatorio,  sed  in  re- 
fectorio;*  et  ,Ignoti  poenitentes  eti- 
amai  levia  tantum  £Qnfiteantur  v.  gr. 
leviter  mentitos  vel  flistractos  fuisse, 
passim  non  sunt  absolvendi.*  Juratus 
fuit  probabilismi  adversarius.  Ceteris 
operibus  praeferuntur  de  locis  theolo- 
gicis  diss.  X.  Adjectus  est  tr.  theolo- 
gicus  Nicolai  le  Oros  canonici  rhe- 
menais  de  Seripturae  s.  multiplici  sensu, 
2  in  12.  Insulis  1737;  proh.  12.  Jan. 
1739;  Venetiis  1769  in  4.  In  hoc 
opere  negat  rom.  pontificis  infallibili- 
tatem,  et  Ecclesiae  infallibilitatem  circa 
facta  dogmatica.  Theologiae  dogmatica* 
et  moralis  pars.  1.  (et  unica)  Lovanii 
1726  v.  3in  12.  et  plurima  alia scripta 
de  quaestionibus  tunc  agitatis  adver- 
sus  Alexandrum  a  8.  Theresia,  Liv. 
deMeyer,  Daelmann,  Steyafirt, 
Parmentier  (contra hunc solum  1 4), 
Desirant,  Deny  s,  Francolini  etc. 
—  Henricus  Denys  profsssor  in  se- 
minario  leodicensi  (t  1717)  controver- 
aiae  se  immiscuit l).  Impugnatus  fuit 

>)  Cf.  Reusch  II,  704;  Biogr.  nat.  IV 
(303.  Ejus  vindiciaa  suscepit  Josephus  Na- 
vaeus  Leodienaia  canonicu»  (t  10.  Apr. 
1705),  de  quo  cf.  Feller  VI,  221. 


Digitized  by  Google 


725 


DenyB,  Hennebel,  Charon,  d'  Espineul,  Dozenne. 


726 


etiam  a  Fenelon  et  delatus,  Romam 
appellavit.  Retractavit  tamen  erroneas 
opiniones  bullaeque,  Unigenitus*  1713 
sub.*cripsit.  —  Joaunes  Libertus  Uen- 
nebel  Wavren*is  n.  20.  Jan.  1  fi 5 2 , 
s.  theologine  doctor  et  professor  lova- 
niensis,  collegii  Viglii  praeses,  formu- 
larium  Alexandri  VII.  in  causa  Janse- 
nii  sincere  subscribere  renuit ;  anuo  ta- 
men  1709  tamquam  decanus  nomine 
facultatis  theologicae  subscripsit  cele- 
brem  ballam  ,Vineam  Domini*,  qua 
subscriptione  quidem  non  omnem  er- 
roris  suspicionem  sustulit  ac  nonnisi 
1715  factioni  jansenianae  sinoerius  re- 
nunciavit  se  subjiciens  cum  universa 
facultate  Bulla  ,Unigenitus«.  Per  oc- 
tennium  egit  universitatis  deputatum 
Komae.  Cum  Alexander  VIII.  7.  Dec. 
1690  proscripsisset  31  prop.,  prodie- 
runt  notae  breves  ac  modestae  in  eas, 
Coloniae  (verius  Lovunii)  1091  ,  qua- 
rum  ipse  probabiliter  censetur  auctor. 
Alia  ejusdem  scripta1)  parvi  sunt  mo- 
menti  atque  ad  controversias  spectant 
quae  tunc  turbarunt  Bclgium ,  et  no- 
minatim  facultatem  Lovaniensem.  De- 
cessit  3.  Aug.  17  20. 

315.  Longe  vehementius  efferbuit 
pugna  cum  Jansenianis,  Calvinistis  et 
increduli8  in  Gallia 8) :  hinc  magnus 
eorum  numerus,  qui  contra  hos  scrip- 
serunt.  Religionis  cristianae  apologiam 

>)  Cf.  Biogr.  de  Belg.  IX,  69;  Fleurii 
H.  L.  Cont.  1.  211  §  47      1.  212  §-17. 

*)  Singularia  et  petulana  scriptor  fuit 
Petrua  Valent.  Faydit  Avernua,  ali- 
quamdiu  congr.  Orat.  e  qua  tamen  1671 
fuit  excluaua,  qui  praeter  dicteria  m  Bos- 
suet  et  F6nelon  edita  aliaque  scripait  con- 
traTillemontcf.  supra  p.  512  a ;  AUi- 
ration  du  dogme  thiclogique  par  la  philo- i 
sophie  d'  Ariatote  ou  fauesea  idles  des  '■ 
Bcholaatiques  «ur  toutes  les  matierea  de  la 
religion,  t.  1.  Traite"  de  la  Trinit^,  s.  1. 
1696  in  12.,  in  quo  tritheiamum  profite- 
tur.  Contra  hunc  1.  scripait  Hugo  0. 
Praem.  cui  apologiam  opposuit  Faydit 
Nancj  1702.  Decesait  1709.  Cf.  Feller  III, 
533;  Ingold  pag.  47  sa. ;  Revue  de  qq.  hi> 
•toriquea  1878XX1II,  579-  88;  Batterel 
111,331—52;  Ingold  p.  47. 


in  se  susceperunt  J.  Charon  senator 
in  opere  Demonstration  ivangtlique  ou 
traite  de  1'unite  et  perpetuite  de  la 
veritable  Religion  pour  servir  d'in- 
struction  a  la  lecture  de  1' Evangile, 
avec  l1  explication  des  LXX  semaines 
deDaniel,  Parisiis  1703  in  12.,  quo  in 
op.  multum  utitur  veterum  Judaeorum 
traditionibu8  et  testimonhV).  —  An- 
tonius  d' Espineul  S.  J.  tbeologiae 
professor  (t  1707)  in  memoriis  trivul- 
tiensibus  a.  1701  fsc.  1.  crisi  subje- 
cit  C 1  e  r  i  c  i  harmoniam  evangelicam, 
cui  subjecta  est  historia  Christi  ex  qua- 
tuor  evangeliis  concinnata ;  accesserunt 
tres  diss.  de  annis  Christi,  deque  con- 
cordiaetauctoritate  evangeliorum,  Am- 
stelodami  1699  in  f.,  qua  crisi  osten- 
dit,  banc  harmoniam  religionis  chri- 
stianae  fundamenta  subvertere  ac  non- 
nisi  ex  interpretationibus  calvinianis 
et  socinianis  esse  contextam.  Clericus 
mox  nisus  est  se  tueri,  sed  duplici  re- 
sponso  occurrit  auctor  noster  in  suppl. 
fasc.  mennsJal.  et  mensis  Aug.  1702; 
Rureus  reponente  Clerico  Rfflexions 
(1703),  opposuit  d'Espineul :  Troisihne 
response  critigue2).  Suite  du  mois  de 
Janvier  1704;  Trevoux  1704,  et  cum 
quidam  anony  mus  sub  nomine  J  o  n  s  t  o  n 
opposuitei  difficultates,  illis  respondit 
ib.  1705  Ap.  678—95.  —  Petrus  Do- 
zenne  S.  J.  (n.  1  l.Mart.  1625;  t  19. 
Jan.  1709)  probavit  la  Diviniti  de  J. 
Christ  par  ses  oeuvres,  Parisiis  1688 
in  1 2  ;  La  tnorale  de  J.  Christ,  ib.  1 686 
in  4;  Avenione  1876.  —  Michael  le 
V  a  s  s  e  u  r  prcsbyter  dioecesis  blessen- 
sis,  composuit  EtUretiens  de  la  Rcli- 
gion  contre  les  Athees,  les  Deistes  et 


')  Cf.  M6m.  de  Trevonx  1705  II,  580— 
587 ;  J.  dea  8av.  XXXII,  329—39. 

»)  Cf.  J.  dea  bav.  XXXII,  375,  ubi  legi- 
mii8 :  wOn  trouve  dans  toutes  ces  nieces 
du  P.  d'Eapineul  une  grande  6rudition 
dana  les  langues  savantea,  une  critique 
judiciense,  un  discernement  fin,  b  aucoup 
d'  habilit^  a  d6brouiller  ce  qui  est  embar- 
raas^,  et  un  grand  attachemeut  a  conser- 
ver  dana  leur  purete  le»  dognns  dc  la  Re- 
ligion  tela  que  1'  Egliae  les  enaeigne.- 


Digitized  by  Google 


727  1701  - 1720.  TheoL  polemica 

tous  les  autres  ennemis  de  la  foi  catho- 
lique,  Pariaiia  1705  in  12.,  in  quibus 
sumrnam  eorum  exhibet,  quae  tot  alii 
scriptores  ante  ipsum  fusius  jam  expo- 
suerant,  ad  convincendum  adversarium 
veritatis  cupidum,  sed  negligentiori 
torma ;  ib.  1 7  2 1  ed.  aueta »).  —  Alexius 
Gaudin»)  0.  Carth.  (t  1707).  —  Ja- 
cobua  Tribolet8)  Augustodunensis 
(t  4.  Nov.  1709).  —  Michael  Mour- 
gues4)  S.  J.  Axvernus  (n.  17.  Jun. 
1 650)  vir  admodum  cultus  et  eruditus, 
in  universitate  tolosana  professor  ma- 
thesis,  qui  cedicit  caritatis  victima,  dum 
lue  infectis  inserviret  26.  Juni  1713. 
Beliquit  praeter  alia:  Pian  thiologique 
du  Puthagorisms  e  des  autres  sectes 
savantes  de  la  Greee  pour  servir  d'6- 
claircisseroent  aux  ouvrages  polemiques 
des  Peres  contre  les  paYens,  avec  la  tra- 
duction  de  la  Therapeutique  de  Theo- 
doret,  ou  l'on  voit  l'abreg6  de  ces  fa- 
meuses  controverses,  Parisiis  1 7 1 2  v.  2 
in  8 ;  acceditLettre  apologitique  (a.  1 7  0  9) 
pour  justifier  le  sentiment  des  Peres 
de  rEglise  surles  oracles  du  paganisme 
contre  diverses  dissertations  de  Van 
Dale;  ParallUe  de  la  Morale  chri- 
tienne  avec  celle  des  anciens  philosophes, 


•)  Cf.  Mera.  de  Trev.  1706  II,  1729— 
1736;  etde  altera  ed.  1722  II,  900-905; 
J.  des  Sav.  XXXLII,  347—355.  Alius  eat  a 
Mich.  Le  Vassor  quondam  congr.  Or., 
sed  dein  apostata  (f  1718),  de  quo  ef.  Bat- 
terel  IV,  409-23. 

•)  Cf.  Biogr.  univ.  65,  173  Scripait  ad- 
versus  Manichaeos  novos  et  veteres  aba- 
que  suo  nomine :  La  Distinction  et  la  na- 
tnrt  du  bien  et  du  mal,  Parisiis  1704  in  12, 
Cui  reapondere  ni9us  et>t  Bay  le. 

«)  Cf.  Agricola  sec.  XVIII.  bibl.  eccl- 
II,  27.  Aliua  e«t  a  B  e  r  n  a  r  d  o  Tribolet 
fn.  30.  Mart.  f  10  Oct  1734),  qui  cdidit 
xratris  sui  J  a  c  o  b  i ,  Sorbouae  doctorin : 
Lettres  instructives  et  historiques,  bur  la 
diviniW  de  J.  Chr.,  sur  la  verit6  de  Y  E- 
glise  catb.  etc.,  Dijon  1709  in  12. 

*)  Alius  a  Matthaeo  de  Mourgues 
quo.idam  e  S.  J.,  Ludovico  XIII.  a  concio- 
nibus,  et  ab  eleemosynis  Mariae  de  Medi- 
cia,  cujus  calamo  plurimuin  usus  est  car- 
dinalis  de  Richelieu  (t  1670  a.  aetatis  88), 
qui  reliquit  acripta  aliqua  polemica. 


in  Gallia.  Mourgues,  Des  etc.  728 

pour  faire  voir  la  superiorite  de  nos 
saintes  mnximes  sur  celles  de  la  sa- 
gesse  humaine,  Tolosae  1701  in  12.  et 
eodem  anno  Amstelodami  et  Parisiis, 
1702  ib.;  adjecta  eat  vetustissima  po- 
raphrasU  christiana  enchiridii  Epicteti 
graece  compoaita  a  soLitario  Orientis, 
quae  hucusque  fuit  inedita  et  bona  for- 
tuna  in  manus  inoidit  auctoris. — Hujus 
sodalis  Joannes  Dez  Campanus  n.  3. 
Apr.  1643,  8.  Scripturae  interpres,  in 
controversiis  versatus,  unde  et  pluri- 
mos  Calvinianos  ad  fidem  reduxit  ca- 
tholicam,  rector  magnificus  universi- 
tatis  argentoratensis  (t  1 2.  Sept.  1712) 
praeter  irenica  et  polemica1)  ediditLo 
foy  dee  ChrHiins  et  des  Catholiques  jus- 
tifiee  contre  les  D^istes,  les  Juifs,  les 
Mahometans,  les  Sociniens  et  les  au- 
tres  Hdr6tiques.  Ouvrage  ou  l'on  r4- 
duit  1q  foy  a  ses  veritables  principes 
et  ou  T  on  montre  qu'  elle  est  toujours 
conforme  a  la  raison,  Pariaiis  1 7 1 4  v. 
4  in  1 2.,  praemissa  brevi  aucloris  vita8). 
La  rSunion  des  Protestants  de  Stras- 
bourg  a  1'Eglise  romaine  egalement  n^- 
cessaire  pour  leur  salut  et  facile  selon 
leurs  principes,  Argentorati  1 687  in  8  : 
1 689  etc.  Adversus  eum  ex  protestan- 
tibus  scripserunt  Haeberlin,  Al- 
berti,  Faustius,  Fechtius,  Ma- 
sius,  Spener,Schelvigius,Heu- 
nisch,  Loescher  etc.,  imo  senatus 
ecclesiasticus  dresdensis  e  re  esse  cen- 
suit.  ut  refelleretur.  Ipse  etiam  pro 
Fenelon  in  causa  cum  Bossueto  scripsit. 
—  L'Oi8eleur  juris  doctor  in  uni- 
versitate  parisiensi  adversus  atheos 
scripsit  Traiti  sur  V  homme,  Paris  1714 


i)  Cf.  Sommervogel  III,  30.  Ejus  viden- 
tur  esse  ai  ticuli  fidei  praecipui  ad  unio- 
nem  utriusque  Ecclesiae  romano-catholicae 
et  lutheranae,  qui  proscripti  sunt  decr. 
30.  Aug.  1685  a  congregatione  indicia. 
Libelli  plurimi  horum  occasione  editi  cf. 
apud  Backer  1.  1583:  Sommervogel  1.  c. 
Cf.  Feller  111,  273;  Niceron  II,  333—336 : 
J.  des  Sav.  XXX,  440;  acta  er.  lips.  1687 
p.  3S4—393:  Fabriciua  VI,  512. 

*)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1714  III,  1738— 
1766  ;  J.  des  Sav.  LVII,  64r). 


Digitized  by  Google 


729 


Geneet,  Maiziere,  Malebranche. 


730 


in  4.,  in  quo  animae  immortalitatem 
demonstrat;  Propositions  importantes 
sur  la  Beligion  avec  leurs  d6pendances, 
Pariaiis  1715,  quo  in  opere  Dei  exi- 
gtentiam  et  unitatem  probat  et  deistas 
atheos  esse  evincit1).  —  CarolusClau- 
dius  Genest  Parisiensis,  academiae 
gallicaesocius(n.  17.0ct.l639;tl719), 
poetice  secundum  principia  cartesiana 
dedit  Principes  de  philosophie  ou  preu- 
vea  naturelles  de  1'existence  de  Dieu 
et  de  V  immortalite  de  V  ame,  Parisiis 
1716  in  8.  —  PhilippusdeMaiziere 
tbeologiae  doctor  et  catalaunensis  dioe- 
cesis  parochus  (n.  1 630 ;  1 1 709)  scrip- 
sitDiscours  theologiques  des  perfections 
de  Dieu  en  forme  de  lettres  addressees 
au  Roi  et  a  diverses  personnes  consi- 
derables,  Lugduni  1689  t.  4  in  12.,  a 
quibus  forte  non  differunt  Lettres  sca- 
vantes  sur  les  Orandeurs  de  Dieu,  ib. 
t.  3  in  12. 

316-  Praeter  hos  majoris  nominis 
celebritatem  adepti  sunt  duo  in  primis, 
qui  religionis  christianae  apologetis 
accenseri  possunt,  scil.  Nicolaus  Male- 
branche  congr.  Orat.  Parisiensis  et 
Franciscus  Lamy  0.  8.  Ben.  Ille  qui- 
dem  innotuit1)  magis  propter  philo- 
8ophiae  cartesianae8)  studium.  Post- 
quam  absque  fructu  in  historiae  eccle- 
siasticae  studio  ez  consilio  P.  1  e  C  o  i  nt  e 
desudaverat  et  ez  consilio  R.  Simon 


')  De  priore  opere  cf.  M6m.  de  Trev. 
1714  Majo  p.  798—810 ;  de  altero  ib.  1718 
Sept.  pag.  395—414. 

*)  Alius  eat  a  Jac.  Mallebrancq  u  e 
(Malbrancquas)  S.  J.  (t  1653),  de  quo  cf. 
III»,  1117. 

*)  Hujua  fautor  et  patronua  alacer  in 
ltalia  fuit  Mich.  Angelus  F  a  r  d  e  1 1  a  Dre- 
pamtanus  tertii  ord.  s.  Francisci.  Vanis 
ln  ciyitatibus  academiam  instituit  physi- 
cae,  primarius  in  patavino  lyceo  philoso- 
phiae  fuit  professor  pluraque  de  ea  reli- 
quit  opera  (t  2.  Jan.  1718).  Ipeius  est  opus 
de  animae  humanae  natura  ab  Augustino 
detecta  in  11.  de  animae  quantitate,  deTri- 
nitate  X.  et  de  animae  immortalitate. 
Alius  eat  abAlberto  Fardella,  de  quo 
cf.  gupra  p.  356. 


in  addiscendis  linguis  orientalibus,  for- 
tuito  incidit  adolescens  26  a.  in  Carteaii 
1.  Tr.  de  V  homme,  et  ezinde  velut  aestu 
abreptus  solam  philosophiam  cogitavit, 
promovit  atque  scriptis  plurimum  pro- 
pagavit.  Non  tanien  ita  Cartesium  se- 
cutus  est,  ut  non  etiam  in  pluribus  ab 
eo  dissentiat  pluresque  opiniones  no- 
vaa  ezcogitaverit.  Vir  erat  modestus, 
simplez  et  moribus  plane  candidus: 
pietati  deditus  virtutisque  amator  (n. 
6.  Aug.  1638;  t  13.  Oct.  1715).  Ez 
ejus  operibus  praecipuum  forte  est :  De 
la  reeherche  de  la  viriti,  ou  1'  on  traite 
de  la  nature  de  1'  esprit  de  Y  homme  et 
de  V  usage  qu*  il'  en  doit  faire  pour 
eviter  Terreur  dans  les  sciences,  Pa- 
risiisl674— 78t.  3inl2;  1700  ed.  5; 
Amstelodami  1678, 1688  etc. ;  Parisiis 
1712  t.  2  ed.  7  in  4;  1842,  optima 
editio,  et  saepius  alibi ;  quo  in  opere 
agit  1.  1.  de  erroribus  sensuum;  1.  2. 
de  imaginatione  et  fortium  imagina- 
tionum  contagiosa  communicatione ; 
1.  3.  de  intellectu  puro;  1.  4.  de  in- 
tellectus  inclinationibus  aut  motibus 
naturalibus;  1.  5.  de  passionibus;  1.  6. 
de  methodo1).  Latine  versum  a  Jac. 
1'Enfant  prodiit Genevae  1685.  Alia 
ejusdem  opera  sunt:  Conversations  chri- 
tiennes,  dans  lesquelles  on  justifie  la 
v^rite  de  la  religion  et  de  la  morale  de 


')  „11  ert  peu  d'  ouvrages,  inquit  Feller 
V,  477,  oti  fon  sente  plus  les  derniera 
cfforts  de  Y  esprit  humain.  Personne  ne 
posaeclait  a  un  plus  haut  degr6  que  lui 
P  art  si  rare  de  mettre  dea  idees  abstraites 
dans  leur  jour,  de  les  lier  ensemble  et  de 
les  fortifier  par  cette  liaison.  Sa  diction 
pure  et  chatiee  a  toute  la  dignite"  que  les 
matieres  demandent,  et  toute  la  gr^ce 
qu'elles  peuvent  souffrir.  Son  imagination 
forte  et  brillante  y  d6voile  les  erreurs  dea 
sens  et  de  cette  imagination  qu'il  decriait 
Bans  cesae,  quique  la  sienne  fQt  fort 
noble  et  fort  vive."  Cf.  J.  des  Sav.  52, 574 
88.  Malebranchium  statim  impugnavit  Si- 
mon  F  o  u  c  h  e  r,  ut  supra  dizimuB  p.  424. 
Haud  paucos  nactus  est  asseclas.  Praeter 
eos,  quorum  passim  in  teztu  recurrit 
inentio,  Henricus  L  e  v  e  1 ,  cujus  opera  re- 
censet  Batterel  Me"in.  IV,  527—31,  placita 
ejus  est  secutus. 


Digitized  by  Google 


731  1701—1720.  Theologia  poleraica  in  Gailia.  Malebranche,  742 


J.  C.  Parisiis  1676;  Bruxellis  1677  in 
12;  Boterodami  1685  in  12  ed.  aucta 
etc.  in  quibua  opiuiones  nonuullae  ex 
suo  syatemate  derivatae  aut  paradozae 
reperiuutur,  quae  examen  et  censuram 
fortasse  non  effugient ;  non  desunt  ta- 
men  aliae,  quae  insigni  acumineetrarae 
elocutionis  efficacia  animos  legentium 
ad  sincerae  pietatis  studium  movere 
poterunt.  Traite  de  Morale,  Botomagi 
1684  in  12:  Lugduni  1697;  Parisiis 
1707;  proh.  19.  Sept.  1712;  Midita- 
tions  chritiennes  et  mitaphysiques,  Co- 
louiae  1683,  quas  summa  accuratione 
elaboravit;  Lugduni  1 699,  1 707  ;  Paris 
1  707  ;  Entretiens  sur  la  tnitaphysique 
et  sur  la  religion  Botterdam  1688- 
Entretiem  d'  un  philosophe  chritien  et 
d'un  philosophe  chinois  sur  1'existence 
et  la  nature  de  Dieu,  1 708  in  12  ;  En- 
tretiens  sur  la  Mitaphysique  et  sur  la 
Religion,  Roterodami  1 688  inl  2 ;  1690; 
Parisiis  1696  v.  2,  opus  proh.  12.  Jan. 
1712,  in  quo  etiam  de  veritate  reli- 
gionis  christianae  disserit  et  contra 
Socinianos  disputat1).  Semper  tamen 
secundura  suum  systemaphilosophatur 
sicut  et  in  aliis  operibus,  illudque  evol- 
vit  et  oranibus  modis  tuetur.  Triplici 
tamen  illud  infieitur  errore,  scil.  onto- 
logisrai,  optiiuismi  et  occasionalismi, 
quem  ultimum  errorem  usque  ad  Christi 
humanitatera  extendit.  In  suspicioneni 
etiam  vocatus  est,  ac  si  in  doctrina  de 
puriore  Dei  amore  episcopo  cumera- 
censi  faveret.  Hinc  peculiari  scripto  se 
purgavit,  quod  cum  P.  L  a  m  y  ita  inter- 
pretaretur,  ac  si  in  eo  a  semetipso  dis- 
sentiret :  rursus  calamura  constringere 
coactus  est  eique  opposuit  Tr.  de 
1'Amour  de  Dieu,  en  quel  sens  ii  doit 
etre  desinteresse,Lugduni  1677;  170  7; 
Parisiis  1  707  etc  in  12.  etc,  de  qua 
controversia  mox.  Riflexions  sur  la  Pri- 
viotion  Physique,  ParisiU  1715  in  H.  op- 
positae  1.  J/artion  de  Dieu  sur  les  cn'a- 
ttires  (aucture  Fr.  Laur.  B  0  u  r  s  i  e  r), 
in  quo  modeste,  sed  solide  aJvcrsus 


«)  Cf.  acta  erud.  lips.  1689  p.  17—52. 


praemotiouem  pbysicam  disputat1). 
Controversias  quoque  habuit  cum  Petro 
SilvanoBegi8  eloquenti  Cartesii  pa- 
trono8),  P.  Tournemine  aliisque 
viris  eruditii.  Magno  ingenii  conatu 
ontologismum  et  etiam  occasionalis- 
mum  tuetur:  quae  vero  de  idearum 
natura  atatuit  aori  diuturnaeque  (per 
4  annos)  disputationi  cum  Arnaldo 
occasionem  praebuere.  Scripsit  enim 
Arnaldus  contra  Malebranchii 
theoriam  Des  vraies  et  des  fausses  idSes 
contre  ce  qu'  euseigne  V  auteur  de  la 
Becherche  de  la  verite,  Coloniae  1683 
in  8.,  cui  respondit  Malebrancbe 
primum  1.  Response  etc.,  Boterodami 
1684.  1685  et  cum  Arnaldus  non  ta- 
cuerit,  3  epistolis  Eoterodami  1685, 
et  novo  responso,  ib.  1685.  Difense 
de  T  auteur  de  la  Bech.  etc.  .  .  .  contre 
T  accusation  de  M.  de  la  Ville  (P.  Valois, 
1684),  proh.  2 1 .  Nov.  1689.  Aliam  occa- 
sionem  praebuitMalebranchii  Iraitide  la 
nature  et  de  la grdce,  Amstelodami  1680 
in  12;  Roterodami  1683  ed.  multum 
aucta,  utraque  proh.  21.  Nov.  1689. 
Prodiit  opus  adhuc  saepius  ut  Rotero- 
dami  ed.  correcta  et  aucta  1712,  cum 
apologia.  ed.  8.  Satisfacere  nititur  eo 
in  tr.  difficultatibus  quorundam  philo- 
sophorum,  qui  dogmata  christiana  con- 
ciliari  non  posse  autumant  cum  boni- 
tate  et  clementia  Dei,  sed  duritiem  et 
iniquitatem  in  oeconomia  salutis,  quam 
Ecclesia  docet,  deprehendere  sibi  vi- 
dentur.  Opposuit  A  r  n  a  1  d  u  s  diss.  de 
modo,  quo  Deus  tempore  V.  T.  per  «11- 
nisterium  angelorum  frequentia  mira- 
cula  fecit,  responsi  loco  auctoris  de  na- 
tura  et  gratia  novis  cogitationibus  in 
additaraento  (cui  titulus  est :  Miracula 
frequentia  V.  T.  nequaquam  probant, 
quod  Deus  saepe  voluntate  particulari 
agat)  exhibitis,  Coloniae  1685  in  s. 

')  Cr.  Mem.  de  Tr6v.  1715  IV,  1659— 
1682. 

,;)  Fuit  bic  academiae  scientiarnm  so- 
oius  (n.  1637;  t27.  Jan.  1707)  ejusque  1. 
Usat/e  tle  la  ruison  et  de  la  foi  (1704)  sanae 
theolo^iac  non  satis  est  consentaueus. 


Digitized  by  Google 


733 


Franciscus  Lami. 


734 


Huic  respondit  Malebranche  Rote- 
rodarai  1685  occasionalismo  iteram 
propugnato.  Interim  prodiit  magnum 
Arnaldi  opus  in9criptum  Riflexxons 
philosophiques  et  thtologiques  aur  le 
nouveau  systeme  de  la  Nature  et  de 
la  Grace  1.  1.,  Coloniae  1685  t.  3 
in  )  2 ;  cujus  illa  dissartatio  erat  tan- 
tum  prodromus.  His  opposuit  M  a  l  e- 
b  r  a  n  c  b  e  alias  (4)  episiolas  ad  ami- 
cum,  Roterodami  1687;  et  iterum  duas 
ib.  1687  proh.  omnes  21.  Nov.  1689. 
Prodiit  Recueil  de  toutes  les  responses 
du  P.  M.  aM.  Arnauld,  Paris  1 709  t.  4 
in  12.  Uterque  quidem  strenue  suara 
sententiam  defendere  nisus  est,  sed 
neutor  tamen  iu  8u»m  corroborare  po- 
tuit,  ut  aliis  de  ea  persuaderet.  Contra 
Malebranche  scripsitetiamFenelon, 
cujus  opus  Refutation  du  systeme  de  la 
nature  et  de  la  grdce  prodiit  nonnisi 
1820  inter  opera  omnia  hujus  prae- 
sulis1). 

317.  Alter  est  Franciscus  L  a m  i  ■) 
(Lamy,  dejLamy)  Monty  relli  (Montireau) 
in  carnotensi  dioecesi  nobilibus  paren- 
tibus  natus  a.  1636.  Infans  decem 
mensium  aegrotavit  ad  mortem,  cura- 
que  nulla  araplius  prodessent  remedia 
humana,  ad  Dei  opem  confugit  pater 
votum  vovens,  quod  si  filiolus  reciperet 
sanitatem,  per  biennium  indueretur 
habitu  s.  Francisci,  ipsius  patroni. 
Mortis  periculura  evasit  atque  a  matre 
pie  admodum  educatus  est.  Juvenis  in 
Lndovici  XIV.  castris '  stipendia  fecit, 

')  l'f.  Werner,  i.eseh.  der  apol  un«l 
pol.  Lit.  t.  5  §  814  ;  Mich.  a  s.  Joeeph  III, 
239  S8.  et  de  his  scripti»  A.  K.  L.  168.")  p. 
286—94 ;  305—13:  416;  168f>  p.  235- 12 . 
336—45:  1687  p.  212-18;  478-85;  168* 
p.  129—32;  1716  p.  232  etc.;  Blampignon 
Etude  surMalebr.  d'apred  de>  docuraent.s 
m*c.  Paris  1862  et  in  Ingold  Biliogr.  or.it, 
p.  85  s.:  Stockl  KL.  VIII.  551— "4;  Nicc- 
ron  II,  122—134;  Andre  JSJ.  La  vie  de  M. 
avec  T  histoire  de  ses  ouvrages,  Paris  1886 
cur.  Ingold;  OlleLaprune  La  philosophie 
de  M.,  1870. 

si  Diatingui  debet  a  celebriori  Bernar- 
do  Lam  i  Orat.,  de  quo  infra. 


sed  a  virtutis  calle  defleiit.  Qaondara 
ad  duellutn  provocatus  ab  adreraario 
jamjam  vulnerandu-»  libello  reguiarum 
0.  8.  Benedicti,  quem  secum  habuit, 
ictum  declinavit :  qua  mira  protectione 
divina  permotus  ordinem  hujus  sancti 
est  ingressus  (28.  Jul.  1 658),  generose 
contemptis  blanditiis  et  illeoebris 
mundi,  parentum,  carnis,  daemonie. 
Factas  coenobita  se  totum  virtutum 
btudio  dedit  Ingenio  erat  praeditus 
perquam  eleganti,  oratione  tersa  ute- 
batur  ac  perpolita,  mores  ejns  candidi 
ac  probi,  quibus  factum  est,  nt  a  virie 
piis  ac  doctis,  praesertim  a  Bosiueto, 
magni  fieret.  Prae  hnmilitate  sacros 
noluit  suscipere  ordines,  et  qaantum 
potuit  munera  honorifica  declinavit 
multuraque  solitudinem  amavit.  Soda- 
les  docuit  philosophiam,  et  cum  philo- 
sophia  delectaretur  cartesiana,  hanc 
primus  in  congr.  8.  Mauri  e  cathedra 
est  professus  (1672  — 1675),  tum  tri- 
ennio  theoiogiam  Parisiis  in  celebri 
abbati.i  s.  Germani  dePratis  (t  1 1.  Apr. 
1711  a.  aetatis  75).  Plura  literis  com- 
raendavit1)  et  edidit  sermone  patrio, 
quo  egregie  utebatur,  latino  nihil. 
suntque  pleraque  phiiosophica  vel 
philosophicia  intertexta.  Ad  rem  no- 
strain  sunt:  Vkritt  evidente  de  la  Re- 
ligion  chrHienne  ou  elite  de  ses  preuves 
et  de  celles  de  sa  liaison  avec  la  divi- 
nite  de  J.  Christ,  Parisiis  1694  in  12, 
in  quo  libello  nititur  ostendere  reli- 
gionera  christianam  esse  evidenter  ve- 
ram  adversus  propositionem  cujuadam 
jesuitae  Cadorai  propugnatam,  qua  haec 
evidentia  negabatur.  Le.noucel  Athtis- 
me  renversi  ou  relutation  du  systeme 
de  Spinoza  tiree  pour  la  plupart  de  la 
connaissance  de  la  nature  de  V  homme, 
ib.  1696  in  12;  Bruxellis  1711  cum 
operibus  geminis  Fenelonii  et  co- 
mitis  Henr.  de  B  o  u  11  a  i  n  vi  i  li  e  rs 


<)  Plura  cf.  apud  T  as  si  n,  Uist.  litt. 
de  la  coiixr.de  S.Muur;  Bio<jr.  un.  XXlll. 
285 ;  Feller  V.  141 ;  Niceron  HI.  344  ;  La- 
ina  Bibl.  des  Kcrivains  de  la  eongr.  de  S. 
Maur  p.  103;  Jungmann  KL.  VII,  1374. 


Digitized  by  Google 


735  1701—1720.  Theologia  poa.  et  pol.  in  Gallia.  Fcanc  Lami,  736 


(t  1722).  Monstrat  in  hoc  libro  auctor, 
intus  ease  in  nobis,  quo  tuto  appro- 
betur  summa  christianae  legis  conso- 
nantia,  nec  in  minimo  primis  rationis 
humanae  principiis  repugnans.  Incar- 
nationis,  quam  impossibilem  pronun- 
ciavit  Spinoza,  possibilitatem  ex  infi- 
nita  Dei  potentia  et  hypostaticae  unio- 
nis  non  repugnantia  pro  humand  modo 
ostendit  Opus  tamen  hoc  minus  soli- 
dum  (aliis  tamen  refragantibus)  censet 
F  el  1  e  r,  qui  eo  magis  commendat  alium 
1.  U  incridule  ameni  a  la  Religion  par 
raison  en  quelques  entretiens,  ou  V  on 
traite  de  ralliance  de  la  raison  avec  la 
foi,  Parisiis  1710  in  12.  Constat  hic 
liber  novem  dialogis,  in  quibus  Me- 
nander  et  Ardilas  naturalis  luminis 
rationibus  diligentissime  satagunt  ve- 
ram  invenire  religionem.  Praecipuum 
ejus  opus  est  (asceticum)  De  la  con- 
naissance de  soi-meme,  ib.  1694 — 1698 
t  6  in  12;  1700  ed.  auota;  1712.  In 
hoc  (t  3.)  sub  inviso  philautiae  nomine 
legitimum  sui  amorem  impugnavit  et 
ad  sententiam  suam  confirmandam 
quaedam  ex  Malebrancbii  scriptis  lau- 
davit  Id  male habuit  Malebranche, 
a  viro  alias  sibi  amico  sententiam  sibi 
tribui,  qaam  toties  in  suis  scriptis  re- 
jecerit  Quare  calamum  arripuit,  ne 
Bilentio  suo  rumorem,  quod  amoris  in- 
differentis  esset  assertor,  confirmare 
videretur:  Traiti  de  V  atnour  de  Dieu 
en  quel  sens  il  doit  etre  desinteresseY 
I6«8;  Lugduni  1707  in  12.,  quem 
cum  Lami  legisset,  in  t.  5.  operis  de 
cognitione  sui  ipsius  conquestus  est, 
se  a  Malebranchio  non  recte  intelligi, 
quippe  quem  contra  opinionem  haere- 
tici,  philautiam  in  amorem  Dei  commu- 
tantis,  citasset.  Idcirco  varia  loca  ex 
ipsius  scriptis  adfert,  quibus  contra 
philautiam  pugnaverat,  indeque  vult 
evincere,  amorem  indifferentem  seu 
expertem  omnis  ad  suam  felicitatem 
intuitu9,  ab  ipso  fuisse  approbatum,  ut 
adeo  parum  sibi  constare  videatur.  Hinc 
Malebranchio  enata  occasio  est  tres 
epistolas  ad  Lamium  scribendi:  qui  nec 


ipse  quievit  atque  itidem  epistolis  qui- 
busdam  suam  cauaam  egit,  ut  se  a 
quietismi  errore  purgar6t(Parisiis  1699 
in  8).  Qnare  Malebranche  quartam  ad- 
jecit  epistolam,  in  qua  ostendit,  eadem 
semper  oberrare  chorda  Lamium,  tri- 
buendo  sibi  sententiam,  quam  pro  sua 
non  agnoscat:  cuncta  redire  ad  ambi- 
guitatem  quarundam  vocum,  quam  licet 
adhibita  explicatione  jam  centies  su- 
stulerit,  non  tamen  hoc  agnoscere  nec 
agnoscere  velleLamium  ').  Habuitauc- 
tor  noster  concertationes  literarias 
etiam  cum  Arnaldo ,  Nicole,  Du- 
guet,  Gibert,  Sillery  episcopo 
8uessionen8i,  Leibnitio,  cnjus  har- 
moniam  impugnat  praestabilitam,  etc. 
Daplici  quoque  opusculo  vindicavit  edi- 
tionem  opp.  s.  Augustini  maurinam 
adversus  exceptiones. 

318-  A  religionis  christianae  apolo- 
getis  ad  eos  transeamus,  qui  plus  mi- 
nusve  integrum  theologiae  positivae  et 
polemicae  cursum  elaborarunt.  Primum 
tamen  memorandus  est  Petrus  Anna- 
tus2),  congr.  cler.  doctr.  christ  in 
Gailia  generalis  (n.  1 638 ;  1 1 7 1 5),  qui 
edidit  librum  haud  contemnendum, 
nisi  opinionibus  minus  sanis  inficere- 
tur,  pro  incumbentibus  studio  theolo- 
giao  po8itivae,  cui  titulum  praefixit: 
Apparatus  ad  positivam  theolagiam  me- 
thodicus,  Parisiis  1700;  iterum  1705 
v.  2  in  4 ;  Venetiis  1717:  1725;  1744  ; 
1766;  1775;  Herbipoli  1726,  quaeed. 
exhibetur  ut  correcta;  Bambergael  755. 
Dispescitur  hic  apparatus  in  11.  7,  in 
quorum  l.  de  positivae  et  scholasticae 
theologiae  natura  et  utriusque  ab  in- 
vicem  discrimine  agit;  in  2.  de  8. 
Scriptura;  in  3.  de  traditionibus ;  in4. 
de  sanctis  Ecclesiae  patribus ;  in  5.  de 
conciliis;  in  6.  de  romano  pontifice, 
cardinalium  collegio  et  variis  congre- 

»)  Cf.  de  hao  controversia  acta  erud. 
lipa.  1708  p.  368—366. 

*)  Distingui  hio  debet  a  suo  avunculo 
Francisco  Annato  8.  J.,  de  quo  egi- 
mua  p.  37. 


Digitized  by  Google 


737 


Anael.  a  Portu-Gratia,  Casp.  Juenin. 


738 


gationibus;  in  7.  praecipuas  haereses 
strictim  percenset l).  Belatus  est  tamen 
hic  apparatus  in  librornm  prohibi- 
tortun  indicem,  correctus  permittitur 
decr.  3.  Oct.  1714.  —  Anacletusa 
Portu-Gratia  (de  Haure)  0.  Cap.  reli- 
quit  sujets  des  Conferences  sur  la  Thio- 
logie  positive,  ou  l'on  propose  les  que- 
stions  dogmatiques  et  historiques,  qui 
concernent  la  Beligion  taot  en  general 
qu'en  particulier  *) :  avec  la  citation 
des  Auteurs,  qui  tractent  de  ces  ma- 
tieres,  Rotomagi  1712  t.  3  in  4.  — 
Caspar  Juenin  congr.  Orat.  variis  in 
domibus  suae  congregationis  theologiae 
professor*),  vir  qnidem  doctus,  sed 
jansenianis  erroribus  addictus  (t  1 707), 
edidit  institutiones  thsologicas  ad  usum 
seminariorum,  Lugdnni  1694  v.  4  in 
12.  ed.  prima;  Parisiis  1700  v.  7  in 
12.  editio  multum  aucta,  1736  t.  2  in 
f.;  1747;  Venetiis  1704;  1705;  1773; 
Antwerpiae  1746  etc.  Quam  primum 
hoc  opus  publicam  lucem  aspexit,  moi 
illud  plures  Galliae  episcopi  in  suis 
seminariis  praelegi  jusserunt.  Bisun- 
tini  vero  seminarii  professores  has  in- 
stitutiones  vehementer  impugnarunt 
ac  proscribi  petierunt:  insuper  episco- 
porum  quidam  eas  tamquam  janseniano 
fermento  inquinatas  apud  Noaillium 
parisiensem  archiepiscopum  denuncia- 
runt,  qui  tamen  graviores  turbas  prae- 
venturus  jam  a.  1 700  declaravit,  »quod 
auctor  nec  in  suis  principiis,  nec  in 
suis  conclusionibus  inde  deductis  er- 
rores  quinque  propositionum  stabiliat, 
nihilqne  circa  facti  janseniani  decisio- 
nem  externae  submissioni,  quae  Eccle- 
siae  debetur,  contrarium  affirmet ;  cum 
autem  in  suo  opere  quaedam  omnino 
addenda  omiserit  minusque  circum- 

')  Cf.  acta  erud.  lips.  a.  1700  p.  537 ; 
Journal  des  8avan«  XXVIII,  686—693; 
M6moires  de*  Trevoux  1706  II,  676  ss. 

•)  Hujtu  Bodalis Isidoras  Niosteasis 
edidit  Le  Missionaire  Controversiste  t.  3 
in  4- 

»)  Cf.  Biogr.  univ.  XXII,  109 ;  Feller 
V,  42.  AliuB  ab  eo  est  Petrus  Jueuin ,  de 
quo  intra. 


specte  scribendo,  quod  Jansenismo  t'a- 
veat,  suspicandi  ansam  praebuerit; 
hinc  auctor  ea,  quae  omisit,  ailderet, 
et  suspectas  expressiones  emendaret. « 
Monuit  tamen  Jueninum,  ut  scripto  te- 
nus  se  Innocentii  X.  et  Alexandri  VII. 
constitutionibus  subjii:eret  et  declararet, 
paratum  seesse  emendan  lu  emendare: 
prohibuit  quoque  earum  usum  in  prae- 
lectionibus  theologicis.  Morem  geasit 
auctor  suasque  instit  utiones  recens 
edendas  a  Piroto  archiepiscopi  vicario 
generali  approbatas  plurimum  auxit, 
easque  una  cum  literis  submissione 
plenis  Komam  misit  atque  sedis  apo- 
stolicae  judicio  subjecit.  Equidem  Fa- 
bricius  Paluccius  cardinalis  pontificis 
nomine  perhumanam  Juenino  epistolam 
scripsit,  in  qua  promptus  ejus  animus 
laudatur,  sed  opus  nec  approbatur  nec 
reprobatur.  Interim  in  Gallia  plures 
episcopi  has  institutiones  non  modo  ut 
captiosas,  haeresi  jansenianae  faventes, 
sed  velut  haereticas  et  continentes  pro- 
positiones  falsas,  temerarias,  erroneas 
damnarunt  easque  apud  summum  pon- 
tificem  denunciarunt.  Quapropter  Cle- 
mens  XI.  librum  mature  examinandum 
theologis  tradidit  ac  demum  28.  Maj. 
et  17.  Jul.  1708  pVohibitus  fuit  ,donec 
corrigatur';  ed.  1 7fi9  correcta  permissa 
dicitur l).  Cazdinalis  vero  de  Bissy  so- 
lidae  ac  plane  egregiae  crisi  illum  sub- 
jecit.  Alia  ejusdem  opera  sunt:  Com- 
mentarius  historicus  et  dogmaticus  de 
sacramentis  in  genere  et  in  specie  in  2 
p.  distributus :  quo  defenduntur  veri- 
tates  catholicae  contra  antiquos  et  re- 
centiores  haereticos,  explicantur  requi- 

')  Cf.  continuat  hi«t.  eccles.  Fleurii 

I.  213  §  101,  ubi  et  damnationis  decretum 
exhibetur,  quo  inbtitutiones  abaolutidam- 
nantur ;  et  22.  Maj  1708  ct  deinceps  in  11. 
prohibitorum  indice  adjectum  legimua 
don*c  corrigantur.  Dictionnaire  des  livres 
jansen.  II,  266.  Cf.  variorum  episcoporum 
judicium  in  J.  des  Sav.  XLIX,  162 ;  Mem. 
de  Tr^v.  1709  II,  844-881 ;  1710  1,  239— 
247.  De  apologia  quadam  harum  institu- 
tionum  cf.  ib.  II,  771.  Cf.  etiam  Beusch 

II,  678. 


Digitized  by  Google 


739 


1701-1720.  Theologia  pos.  ct  poL  in  Gallia.  Witaase,  Habcrt, 


740 


sitae  a  patribus  dispositiones  ad  eadem 
sacramenta  tum  conferenda  tum  reci- 
pienda;  proponuntur  mutationes,  quae 
ab  Ecclesiae  exordiis  ad  haec  usque 
tempora  in  eorum  administratione  con- 
tigere:  propugnantur  scholasticae  con- 
clusiones,  quae  ad  Scripturam  et  tradi- 
tionem  propius  accedunt.  His  addun- 
tur  diss.  de  censuris,  de  irregularita- 
tibus  et  de  indulgentiis  ezactae  ad  ve- 
terem  et  hodiernam  Ecclesiae  discipli- 
nam,  Lugduni  1696  in  f.,  Venetiis 
1778.  Utriusque  operis  confecit  etiam 
compendium  per  interrogationes  et  re- 
sponsa,  Parisiis  1 708  in  1 2 ;  Antwerpiae 
1759;  Thiorie  et  pratique  des  Sacra- 
ments,  Parisiis  1 7 1 3  t.  3  in  1 2 ;  1 727  ; 
1761 1.  4  in  1 2 ;  iheologia  moralis,  Pari- 
siis  1741  v.  2  in  1 2  :  resolutiones  casu- 
um de  jure  et  justitia,  1761  v.  4inl2. 
Tribuuntur  ei  etiam  diss.  sur  la  messe 
de  Paroisse,  Besuntione  in  1 2  ;  sur  Vobli- 
gation  de  la  eommunion  paseale ;  diss. 
quae  sit  ecelesiae  parisiensis  doctrina 
de  divinis  auxiliis  etc.  In  theologia 
morali  auctor  est  rigidus. 

319.  Caroms  Witasse,  Sorbonae 
doctor  et  per  annos.  1 8  regius  theolo- 
giae  professor,  acer  bullae  ,Unigenitus' 
fuit  adversarius.  Hinc  exsulare  jussus 
est,  sed  defuncto  Ludovico  XIV.  ab  ex- 
silio  revocatus  pristinaque  munera  su- 
biturus  subita  apoplexia  tactus  morte 
ereptus  est  10.  Apr.  a.  1716  a.  aetatis 
56.  Series  tractatuum,  quos  dictaverat, 
gradatim  post  ejus  mortem  edita  fuit, 
sed  expunctis  regia  censura  aliquot 
capitibus:  ita  de  Deo  uno  et  trino,  Pa- 
risiis  1722  in  12;  de  augustissimo  al- 
taris  sacramento,  1720  in  12;  de  sa- 
cramento  poenitentiae  l),  1 7 1 7  in  1 2.  et 
Venetiis  1738  in  4;  de  sacramento  or- 
dinis,  Parisiis  1717  in  12;  de  incar- 
natione  etc.  Omnes  simul  cum  tr.  de 


i)  Cf.  L'Europe  savante  1718  III,  125 
—147,  ubi  nonnulla  de  ejus  vita  pro.stant 
Cf.  etiani  Journal  de  Sav.  LXIII,  184; 
LXVUI,211;318;LXXIN,  123. 


confirmatione,  Venetiis  1738  v.  4  in  4. 
sub  inscriptione  tractatus  theoXogici, 
quos  in  scholis  sorbonicis  dictavit  etc. 
et  iterum  adjectis  aliorum  diss.  facta 
etiam  diligenti  collatione  ad  meliores 
conciliorum  et  patrum  editiones  *) ,  Lo- 
vanii  177*.  Dum  viveret  edidit  contra 
Bern.  Lamium  (de  quo  infra)  Traiti 
de  la  Pdque  ou  Lettre  d'  un  Theologien 
Espagnol  (Lud.  de  Leon  cf.  III8,  228) 
sur  la  Paque,  Paris  1695.  —  Ludovi- 
cus  Habert2)  Blessensis  n.  1635, 
collegii  navarrici  doctor,  plurium  epi- 
acoporum  vicarius  generalis,  pariter 
exsulare  jussus  est,  quod  bullam  »Uni- 
genitus*  nollet  acceptare.  Bediit  mor- 
tuo  Ludovico  XIV.  solvendisque  casi- 
bus  vacabat  in  collegio  navarrioo  {t 
1718  a.  actatis  83).  Jansenianis  erro- 
ribus  imbutus  hos  nonnihil  molliebat 
captiosaque  proponebat  specie.  Hinc 
ejus  theologia  dogmatica  et  moralis  ad 
usum  seminariicatalaunensis,Lugduni 
1709—1712  v.  7  in  12,  Venetiisl7  70 
v.  8  m  12 ;  1789;  Augustae  V.  1751 
t.  2  in  f.,  ab  aliquot  episcopis,  in  pri- 
mis  vero  a  Fenelonio3),  qui  illam 
severae  censurae  subjecit,  l .  Mart.  1711 
prohibita  fuit.  M.  D  u  m  a  s  doctor  sor- 
bonicus  in  Lettres  d'  un  Docteur  de 
Sorbonhe  a  un  homme  de  qualite  tou- 


«)Cf.  Feller  VIII,  435. 

'*)  Non  confundeuduscumcelebriori  et 
plane  orthodoxo  Isaaco  H  a  be  r  t ,  de  quo 
egimus  p.  65.  Cf.  de  eo  Biogr,  univ.  XIX. 
279 ;  Streber  KL.  V»,  1407. 

*)  Cf.  ejus  prolixam  instructionem  pa- 
storalem  op.  16,  207—549  ed.  a.  1823,  in 
qua  eam  theologiam  damnat  „coinme  re- 
nouvellant  le  aysteme  de  Jansenius  sous 
un  langage  d'  aufant  plus  contagieux, 
qu  il  est  plus  flatteur  et  comme  fournis- 
sant  au  rarti  des  facilites  pour  paroitre 
anti-Junscniste  en  soutcnant  tout  le  Jan- 
senisme."  Atque  itoruin  animadvertit : 
„L'  unique  difference  qu'il  y  ait  entre  Jan- 
senius  et  lui,  se  reduit  aux  seuU  terme» 
dc  morale  et  de  morulement.  Jans^nius  a 
admis  une  nece^site  et  une  impuissiince 
qu'il  nomme  ^imples :  il.  Habcrt  admet 
une  neceasite'  et  une  impuiesance  qu'il 
nomme  morales.-  (  f *.  Dictionnaire  des  U. 
jans.  IV,  78;  Reusch  II,  679. 


Digitized  by  Google 


741 


Boucat,  Verjus,  Boileau. 


chant  les  heresies  du  17.  siecle,  eam 
impugnovit  (ep.  4).'  hinc  Habert  oppo- 
suit  Riponse  d  la  quatribne  Lettre  d'un 
Docteur  d*  Sorbonne  etc.  1714  in  12. 
Posteriores  tamen  ed.  suae  theologiae 
retractavit  Praxis  sacramenti  poeniten- 
tiae  seu  methodus  illius  utiliter  admi- 
nistrandae,  Parisiis  1714;  1729;  Ve- 
netiis  1 770 ;  1784  etc.,  in  qua  saepius 
se  Jansenistarum  rigori  accommodat, 
unde  auctor  rigidissimus  audit. — An- 
tonius  Boucat  0.  Minim.  Bituricen- 
sis,  tbeologiae  diu  professor  edidit  l) 
claram  et  eruditam  theologiam  patrum 

siis  1718  v.  5  in  f,  Rotomagi  1725; 
Venetiis  1756;  1765  v.  8  in4.,  inqua 
sequitur  Thomistarum  placita.  —  His 
addimus  Antonium  V  e  r  j  u  s  8.  J.  Pa- 
risiensem  (n.  24.  Jan.  1632 ;  1 1 6.  Maj. 
1706),  cujus  exstat  Ecclesiae  romanae 
graecaeque  vera  effigies  ex  variis  tum 
recentibua  tum  antiquis  monumentis 
singulari  fide  expressa  romanis  graecis- 
que  exhibita:  quo  intelligant  admira- 
bilem  utriusque  consensionem  et  in 
tanta  matrum  concordia  nefa9  esse 
pugnare  et  odisse  inter  sese  ingenti 
damno  liberos.  Accessit  religio  chri- 
stiana  contra  Alcoranum  per  Alcora- 
num  pacifice  defensa  ac  probata  (aucto- 
re  Mich.  Nau  S.  JM  de  quo  cf.p.  428), 
Lutetiae  Parisiorum  1680  in  4. 

320.  Jacobus  Boileau2)  cursum 
quidem  integrum  non  elaboravit,  sed 


')  Cf.  Mem.  de  Tr.  1726  II,  1031 ;  1728 
IV,  1939  88.  Cf.etiam  1723 II,  1004—1007; 
Journ.  des  Sav.  LXIV,  483;  LXXIII,  116; 
LXXV,  354;  LXXX,  207  :  388;  LXXXVI, 
456. 

*)  Aliu*  ab  eo  eat  Jo,  J.  B  o  i  1  e  a  u  auc- 
tor  1.  Probleme  ecclisiastique  (in  cau&a  Jaa- 
itenianorum) ;  I^ettres  *ur  differents  sujets 
de  morale  et  de  piiti  Paria  1737  t.  2  m  12, 
stilo  oratorio  conflcriptae.  Canonicus  erat 
ad  ».  Honoratum,  Pari*ii8  (t  1 735  a.  aeta- 
tis  86).  Cf.  Phil.  Tamizey  de  Larroque 
Notet  sur  la  vie  et  lea  ouvrages  de  l'abb6 
J.  J.  Boileau,  Paris  1877.  -  Carolus 
Boileau  academiae  gallicae  socius  fuit 
orator  sacer,  qui  sua  aetate  placuit,  aed 


de  pluribus  argumentis  disseruit  atque 
nonnulla  etiam  sub  alieni  noroinis  lar- 
va  edidit.  Sciebat  enim  scripta  sua  non 
omnibus  placitura  tum  propter  argu- 
menti  singularitatem,  tum  propter  ge- 
nus  intemperantioris  criticae,  qua  in 
suis  8criptis  utitur,  tum  propter  stili 
mordacitatem,  tum  propter  ironiae  in 
scribendo  usum,  tum  etiam  propter 
suam  in  sententias  erroneaspropensio- 
nem.  Natus  est  Jac  Boileau  Parisiis 
1634,  doctoris  laurea  donatus  in  Sor- 
bona.  Decanum  ecclesiae  metropolita- 
nae  et  vicarium  generalem  dioecesis 
senonensis  ultra  a.  20  egit  Lutetiam 
reversus  a,  1694  a  rege  canonicatu  s. 
Capellae  (de  la  sainte  Chapelle)  auctus 
est:  decessit l)  a.  natus  82  decanum 
agens  facultatis  theologicae  1.  Aug. 
1716.  Haec  praecipua  ejusdem  opus- 
cula :  Recueil  de  diterses  ptices  concer- 
nant  les  censures  de  la  faculte  de  theo- 
logie  de  Paris  sur  la  hierarchie  de  l'e- 
glise  et  sur  la  morale  chretienne  avec 
des  remarques  sur  le  1 8.  t.  des  annales 
eccl.  d'0d.  Baynaldus,  Monasterii 
1666  in  12;  Eclaircissetnent  sur  un 
passage  de  s.  Augustin  cite  dans  le  li- 
vre  de  la  perp&uite  de  la  foi,  Monti- 
bus  1667  in  12  ;  de  antiquis  et  majo- 
ribus  episcoporum  causis  \.,  in  quo  83. 
patrum,  pontificum  et  conciliorum  Ec- 
clesiae  cath.  sententiae  proferuntur  ad 
confutationem  errorum  Davidii  (cf. 
p.  266)  etc.,  Leodii  (Lugduni)  1678in 
4.,  prohib.  l.  Febr.  1679;  Marcelli 
Ancyrani  disquisitio  ad  decretaUm  su- 
per  specula  de  magistris  Honorii  III., 
in  qua  probare  nititur,  professores  s. 
theologiae  universitatum  hac  decretali 
minime  comprehendi,  nec  proinde  gau- 
dere  privilegio  percipiendi  fructus  prae- 


modo  oblivioni  est  datus  (t  1704).  —  Ce- 
leberrimus  est  Nicolaus  Boileau  acer  et 
sagax  criticu8,  in  literis  humanioribus  ad- 
modnm  excultus  (tl711).  Kjua  opera  »eor- 
8im  et  collecta  aaepe  prodierunt.  Cf.  Feller 
II,  16  ss. 

')  Cf.  Biogr.  crit.  II,  511—518;  Biogr. 
univ.  V,  4;  Agricola  UI,  106—14. 


Digitized  by  Google 


743 


1701-1720.  Theologia  pos.  et  poL  in  Gallia.  Jac.  Boileau, 


744 


bendarum,  nisi  resideant,  Parisiis  1667 
in  8.,  et  iterom  disquisitionea  duac  de 
residentia  canonicorwn,  quibus  accessit 
tertia  de  tactibus  impudicis,  an  sint 
peccata  mortalia  vel  venialia  cum  col- 
loquio  critico  de  sphalmatis  virorum 
jn  re  literaria  illustrinm  *),  ib.  1695 
in  8 ;  de  antiquo  jure  presbyterorum  in 
regimine  ecclesiastico ,  Lugduni  1676 
snb  nomine  Claudii  Fonteji,  1678, 
in  quo  1.  (proh.  17.  Jan.  1690)  osten- 
dere  nititur,  primitus  in  Ecclesiae  se- 
cundi  ordinis  sacerdotes  concurrisse 
cum  episcopi*  ad  regimen  Eccleaiae: 
qua  occasione  Bicherii  systema  tuetur. 
Disquiaitio  theologica  de  sanguine  eor- 
poris  Christi  post  resurrectionem  ad  ep. 
146  (nunc  250)  s.Augustini,  Pa- 
risiis  1681  in  H.  adversus  ministrum 
A 1 1  i  x ,  qui  ex  Augustini  dubio  de  san- 
guine  Christi  redivivi  inferebat,  incre- 
dibile  videri,  hipponensem  praesulem 
et  Consentium,  qui  quaestionem  de  san- 
guine  Christi  Augustino  proposuerat, 
realem  sangninis  Cbristi  in  eucharistia 
credididse  praesentiam,  cum,  si  illam 
firroiter  credidissent,  neque  Consentius 
quaestionem  banc  tam  dubitanter  pro- 
ponere,  nec  Augustinus  tam  trepide  ad 
eam  respondere  potuisset.  Cui  argu- 
mento  ut  pondus  addat  aJiorum  quo- 
que  patrum,  quos  de  sanguine  Christi 
redivivi  dubitassecensuit,  adducit  effata. 
Huic  difficultati  Boileau  in  hoc  tracta- 
tu  occurrit,  sententiam  Augustini  alio- 
rumque  patrum  exponit,  ostenditque 
de  sanguine  Cbristi  redivivi  dubitari 
non  posue  *).  Historia  confessionis  auri- 
cularis  ex  antiquis  Scripturae,  patrum, 
pontificum  et  conciliorum  monumentis 
cum  cura  et  fide  expressa,  Parisiis  1683 
in  8.,  contra  Dallaeum  ministrum 
calvinianum  3) ;  de  adoraiione  euehari- 


')  Cf.  J.  des  SavanH  XXIV,  46. 

*)  Cf.  acta  erud.  lips.  1682  p.  331. 

*)  Cf.  J.  des  Savans  XI,  297  -  300.  In 
hoc  opere  haec  prop.  certe  male  sonans 
occurrit  p.  55 :  wRaro  jam,  Kcclesiae  aetate 
jam  provecU  et  ad  uenium  vergt-nte,  ma- 
las  cogitationes  ewe  lethalea.- 


stiae  11«  2,  quibus  acoedit  disquisitio 
theologica  de  praecepto  divino  commu- 
nionis  snb  utraque  specie,  Parisiis  1685 
in  8.  In  priori  1.  ostendit  anctoritate 
patrnm  quovii  seculo  eucharistiae  ado- 
rationis  cultnm  fnisse  exhibitum:  in 
altero  vero  1.  respondet  Dallaei  excep- 
tionibns  ex  op.  de  objecto  cultus  reli- 
giosi.  De  corpore  et  sanguine  Domini  L 
Batramno  seu  Bertram  o  OSB.  mo- 
nacho  abbatiae  corbejensis  assertus  et 
ab  omni  novitatis  aut  haeresis  calvi- 
nianae  inventione  ant  suspicione  vin- 
dicatus  l)  cum  praefatione  et  annota- 
tionibus,  Parisiis  1686;  iterum  cum 
diss.  adversus  Harduinum  1712. 
Traiti  des  empichements  diriments  du 
mariage,  Coloniae  (Senonibus)  1691, 
in  quo  auctor  adversus  Gerbais  et 
G  a  1  e  8  i  u  m  propugnat  L  a  u  n  o  y  i  opi- 
niones  (cf.  p.  222).  Historica  disquisi- 
tio  de  re  vestiaria  hominis  sacri  vitam 
communem  more  civili  traduoentis, 
Amstelodami (Bothomagi)  1704  in  12., 
in  qua  eccletiasticos  penitus  abaolvit 
ab  obligatione  portandi  vestes  longas 
seu  talares ;  Historia  flagellontium  seu 
de  recto  vel  perverso  flagrorum  usu 
apud  christianos,  sine  auctoris  nomine 
Parisiis  1700,  1732,  quo  in  1.  (proh. 
9.  Jul.  1 703)  haud  commendando  hunc 
usum  improbat,  adductis  nonnullis  ob- 
scenis  historiolis,  quae  fabulas  olent, 
et  a  quibus  referendis  propter  pudorem 
ahstinere  debuisset.  Contra  eum  scri- 
psit  Jo.  Bapt.  T  h  i  e  r  s  (de  quo  infra) : 
Critique  de  V  Histoire  des  flagellans  et 
justification  de  Y  nsage  des  disciplinea 
volontaires,  Parisiis  1703  in  12  *).  De 
pluralitate  beneficiorum  1709,  1710, 
1711,  contra  quem  1.  scripsit  Prancis- 

')  Cf.  Acta  erud.  lips.  1687  p.  43—4« ; 
Memoires  de  Trevoux  1713  I,  622—639 ; 
Journal  des  Savans  LI,  646. 

*,  De  hac  critica  cf.  Mem.  de  Tr.  1703 
a.  98,  ubi  legimus :  „Sa  critique  ett  pleine 
de  recherches  et  de  cititions,  et  sa  justi- 
fication  des  disciplines  egt  fondee  sur  les 
principes  les  plus  senses  et  les  plus  ca- 
thohques."  Cf.  etiam  acta  erud.  lipe.  1703 
pag.  611. 


Digitized  by  Google 


745 


Flamare,  Huguenin,  Papin. 


746 


Vivant  de  re  beneficiaria  seu  de 
non  possidendis  simul  pluribus  benefi- 
eiis  11.  3,  Parisiis  1710  in  12.  Aoxtu,a- 
or^  sive  de  librorum  cirea  res  theolo- 
gicas  approbatione  disquisitio  historica, 
Antwerpiae  1708  in  16.,  quae  continet 
varios  errores,  falsitates  et  ballucina- 
tiones  in  1L  editis  et  doctorum  appro- 
bationibu8  manitis  faoile  observabiles. 
Observationes  adversus  Gaudini  l.  pro 
corporea  ss.  Deiparae  assumptione  con- 
tra  CLaudium  Jolium  (cf.  p.  454),  cu- 
jus  nimirum  incredulitas  placuit  auc- 
tori  nostro  sicut  et  Launojo.  Ep.  de 
contentione  orta  inter  canonicos  pari- 
sienses  super  verbi3  Usuardi ,  sub  no- 
mine  B.  Carpentarii,  Duaci  (potius  Se- 
none)  1671,  etiam  inter  op.  Launoji 
1,  108.  ConsidSrations  sur  le  traite  hi- 
Mtorique  de  1'  etabli&sement  et  «les  pre*- 
rogatives  de  1'Eglise  de  Rome  etc. 
anctore  Maimburg  (cl  p.  5 1 6),  Coloniae 
1688  (gallice);  diss.,  in  qua  adversus 
Harduinum  probandum  suscepit, 
Cepham  a  Paulo  Antiochiae  reprthen- 
sum  diversum  non  fuisse  a  Petro  ap., 
1713.  Aliorum  quoque  opuscula  qnae- 
dam  vulgatiora  reddidit  *). 

321.  Hosexcipiunt  qui  ex  errore  ad 
veram  reduces  fidem ,  hanc  in  primis 
adversus  protestantes  propugnarunt*). 
Ita  M.  de  Flamare  quondam  Calvi- 


>)  Alia  opera  ei  tribuuntur  in  actis 
erud.  lips.  1715  p.  56  8. 

s)  Praetermittimus  Leonardum  de 
M  a  s  8  i  o  t  0.  S.  Ben.  e  congr.  s.  Mauri 
Nobiliaceusem  (t  25.  Apr.  1717),  cujus 
extat  Traiti  du  Sacerdoce  et  duSacrifice  de 
J.  C.  et  de  &on  union  avec  lea  fideles  dans 
ce  mygtere,  Pariaiia  1708  in  8.,  in  quo  dis- 
serit  quidem  adveraus  Socinianos  et  pro- 
testantes,  sed  liber  magis  eat  asceticus; 
cf.  M6*m.  de  Trev.  1709  IV,  1995— 2008  — 
Hieronymum  a  8.  Paulo  0.  8.  Aug.,  qui 
edidit :  Traiti  du  s.  sacrifice  de  la  Messe  ou 
le  sacnfice  de  J.  C.  dans  la  s  Messe  figure 
par  ceux  d'  Abel  et  de  Melchisedech,  Lug- 
duni  1703  in  8 :  —  R  o  u  x  e  1  i  n ,  qui  stilo 
idmplici  et  plano  scripsit  Traiti  de  la  Di- 
viniU  de  J.  Christ  prouvee  par  des  raison- 
nementa  tirez  des  saintes  Ecritures  de 
l'Ancien  et  du  N.  T.,  Parisiia  1707  in  12. 


nianus  et  candidatus  ministerii  eccle- 
siastici,  dein  sacerdos  catholicus,  fruc- 
tum  illius  studii ,  quo  adductus  est  ad 
veram  fidem,  exhibuit  in  opere  egregio 
ConformiU  de  la  CrSance  de  V  Eglise 
catholique  avec  la  Criance  de  V  Eglise 
primiiive ;  et  difference  de  la  Creance 
de  1'  Eglise  protestante  d'  avec  l'  une  et 
1'autre1),  Rotomagi  1701—8  t.  2  in 
12.  —  Idem  solide  plane  et  erndite 
praestitit David Hugnenin  literarum 
divinarum  doctor,  earumque  quondam 
in  reformata  universitate  duisburgensi 
professor  p.  o.  et  coetus  gallici  calvi- 
niani  pastor,  in  op.  catholicae  religionis 
veritas,  qnam  ad  suae  conversionis  apo- 
logiam  ex  solo  8.  Scriptnrae  rationali 
usu  omnibus  christianis  communi  prin- 
cipio  analytice  demonstrat  et  ab  adver- 
sariorum  reformatorum  telis  apodictice 
vindicat  *),  Coloniae  1703  in  8.,  quod 
Clementis  XI.  approbationem  meruit. 
Opposuit  Henr.  Hulsius  theologiae 
professor  detmoldensis  1.  inscriptum 
Pseudo  -  catholicae  religionis  inanitas, 
cui  respondit  Huguenin  L  Henr. 
Hulsii  inanitas  seu  1.  pseudocatholicae 
religionis  inanitas  ab  ipso  inscripti  dis- 
sipatio,  Coloniae  1704  in  8-  —  Isaac 
Papin  Blessensis  (n.27.Martii  1657) 
in  secta  calviniana  quidem  institutus, 
propter  suam  erga  aliter  sentientes  to- 
lerantiam  calvinianis  academiae  salmu- 
riensis  profe8soribus  exosns  in  Angli- 
am  8ece8sit,  ordinibusque  sacris  secnn- 
dum  ritum  anglicanum  initiatus  est 
(1686).  Opere  Essais  de  ThSologie  sur 
la  providence  et  sur  la  Grace ,  ou  1*  on 
tache  de  delivrer  M.  Jurien  de  tontes 
les  difficultes  accablantes,  qui'  il  ren- 
contre  dans  sons  systeme,  Francofurti 
1687  in  12.,  iram  hujus  theologi  in  se 
concitavit.  Anglia  mox  relicta,  aliquam- 
diu  Hamburgi  et  Dantisci  rooratus  est, 
ubi  concionatoris  munus  obiit.  Propen- 


»)  Cf.  Rae«8  IX,  1-8 ;  Mem.  de  Trtv. 
1701  uiens.  Maji  p.  37 ;  J.  des  Sav.  XXIX, 
345. 

»)  Cf.  KaeB8  IX,  65-68 ;  M6m.  de  Tre*- 
voux  II,  848. 


Digitized  by  Google 


747 


1701—1720.  Theologia  polem.  in  prallia/Papin,  de  Verse\ 


74* 


sionem  iterum  expertua  erga  religionem 
cathoHcam,  eam  de  die  in  diem  fovit 
excoluitque,  doneo  redux  in  patriam  a 
Bossueto  receptos  est  cum  uxore  sua 
in  Eoclesiam  catholicam  14.  Jan.  1690; 
Ab  eo  tempore  strenue  stetit  pro  fide 
catbolica  scriptis,  quae  jure  meruerunt 
approbari  a  Bossueto  fidelibusque  com- 
mendari  a  Joan.  Franc.  Paulo  de  Cau- 
martin  episcopo  blessensi  in  epistola 
paatorali  a  1723.  Decessit »)  Papin 
17«  Jun.  1709.  Ejus  scripta  plane  au- 
rea  prodierunt  collecta  Leodii  (vere 
Amstelodami)  1713  ;  melior  est  editio 
parisiensis  a.  1723  t.  3  in  1 2.  inscripta 
Recueil  des  ouvrages  compcsh  par  feu 
M.  Papin  en  faveur  de  la  Seligion, 
quam  curavit  ejus  uxor,  et  cui  etiam 
vita  estadjecta.  Nititur  in  illis  prote- 
stantium  eliminare  praejudicia,  quibus 
imbuti  sunt  adversus  religionem  catho- 
licam,  hujusqoe  manifestare  veritatem. 
In  primis  demonstrat  1.  protestantes 
nullam  habuisse  causam  legitimam  se 
separandi  ab  Ecclesia;  2.  absque  sub- 
jectione  Ecclesiae  catholicae  exhibita 
regnare  tantum  incertitudinem  et  er- 
roremj  3.  Ecclesiam  catholicam  illam, 
a  qua  se  diviserunt  primi  protestantes, 
fuisse  tum  et.modo  esse  veram  Christi 
Ecclefiam;  4.  vel  ipsam  sanam  ratio- 
nem  adigere  bomines,  ut  se  judicio  hu- 
jus  Ecclesiae  tamquam  divina  praedi- 
tae  auctoritate  subjiciant.  Opera  forte 
praecipua  sunt :  Lee  deux  voies  oppo- 
sies  en  matxtre  de  Religion,  V  examen 
partieulier  et  VautorUi  (ed.  2) ,  adver- 
8us  Jurieu  •)  ;  Riflextims  sur  les  justes 
bornes  de  la  tolerance  chritienne;  hae- 
retieorum  causa  juris  metJtodo  cognita 


I)  Cf.  Raess  VIII,  413—337  :  Niceron 
t.  III;  Feller  VI,  390;  Mem.  deTrev.  1721 
II,  666—708:  J.  des  8av.  LXXVII,  167. 

»)  Cf.  M6m.  de  Trev.  1721  II.  790— 
823  et  1045—1098.  Deest  quidem  operi 
Iima,  desunt  secundae  curae :  «Malgr^ 
cela,  legimus  ibidem,  V  Ourage  est  en  son 
genre  un  des  plua  clair*.  des  plus  solides 
et  des  plus  accomplis  qui  ayent  paru  jus- 
qu'ici:  enfin  un  chef-d'oeuvre  en  faitd'a- 
breg6  de  controver>^es.,• 


etjudicata;  les  Fondemens  de  la  Reli- 
gion  demonstris  *).  —  Natalis  (No€l) 
Aubert  de  Verse*  Cenomanus  catho- 
licis  natus  parentibus  medicinae  ope- 
ram  dederat.  In  Bataviam  secedens  ad 
Calvinianos  defecit  atque  ad  pastoris 
munus  fuit  promotus:  sed  cogitandi 
licentia  semel  potitus  Socinianorum  in- 
haesit  erroribus.  Penea  ipsos  reges  et 
principes  delatus  fuit  tomquam  homo 
periculosus,  blasphemus,  impudicus, 
atque  acrem  prae  ceteris  semper  adver- 
sarium  habuit  Jurieu.  Besipuit  tamen 
iterumque  professus  est  (a.  1690  vel 
1691)  fidem  catholicam  (t  1 7 1 4),  quam 
propugnavit  *)  in  1.  L' Antisocinien  ou 
nouvelle  Apologie  de  la  Foi  Catholique 
contre  les  Sociniens  et  les  Calvinistes 
etc,  Parisiis  1692  in  12.  Post  suam 
conversionem  edidit  iterato  sed  auctam 
La  elef  de  VApoccdypse  de  s.  Jean  ou 
histoire  de  V  Eglise  chretienne  sous  la 
quatrieme  Monarchie,  Parisiis  1703  v. 
2  in  1 2.  (ed.  prima  est  potius  apecimen 
a.  1690),  quod  opus  ut  falsas  Jurieu 
explicationes  refutaret  suscepit.  Opina- 
tur  autem  se  revera  invenisse  bojus 
1.  sacri  clavem :  censet  scil.  apocalypsi 
oenigmatice  adumbrari  originem,  pro- 
gressum  et  ruinam  imperii  romani ,  ut 
melius  intelligatur  historia  missionis 
Ecclesiae  christianae.  Contra  senten- 
tiam  communiorem  eam  aub  Nerone 
8criptam  opinatur  8). 

322. Adversus Jurieu  scripsithor- 
tante  Clemente  XI.  Ludovicus  B  a  s  t  i- 
de  ecclesiastes  regios  et  juris  profes- 
sor.  Ediderat  fanaticus  ille  1.  cui  titu- 
lus:  V  accomplissemsnt  des  ProphHies, 
1686  in  12.,  in  quo  non  solum  nititur 

>)  Cf.  Mem.de  Trev.  1724  11,885-897, 
ubi  de  his  posterioribuH  scriptis  dicitur, 
ea  non  posse  satis  commendari,  quod  apta 
bind  ad  convincendos  vel  obatinatissimos 
incredulos :  eaque  suffkere  ad  pariendam 
auctori  immortalitatem. 

t)  Cf.  Racss  VIII,  438  -  451,  qui  opera 
(12)  ante  conversionem  edita  io.  recenset. 

•)  Cf.  J.  dsa  Savans  XXXI,  52-  58.  Cf. 
Bibl.  univ.  XLVIII,  187. 


Digitized  by  Google 


74<> 


Baatide,  Languevin,  Andry, 


750 


ostendere,  rom.  pontificem  esse  secun- 
dum  Apocalypsim  antichristum,  sed  ut 
sibi  conciliaret  in  sno  vatiniano  adver- 
8U8  Romam  odioJudaeos,  recoqmit  mil- 
lenariorum  errorem  reditum  propug- 
nans  Christi  ad  illud  inchoandum,  ad 
liberandos  Judaeos  atque  ad  complenda 
vaticinia  messiana.  Hac  ultima  asser- 
tione  maxime  abutebantur  deistae  ad- 
versus  religionem  christianam,  hinc 
Bastide  tria  in  primis  in  suo  op.  V  in- 
eriduliii  des  DOstes,  Paris  1706  v.  2 
in  12..  solide  praestat:  probat  scil.  1. 
in  Christo  adimpleta  fnisse  Dei  pro- 
missa  per  prophetas  facta;  2.  refert 
testimonia  aChristi  nativitate  usque  ad 
Ecclesiae  fundationem  pro  divina  ejus 
missione  ;  3.  explicat  vaticinia,  quae  se- 
cundum  Jurien  nondum  per  Christum 
sunt  adimpleta  et  quibus  propterea 
abutebantur  rabbini  et  deistae,  ut  ne- 
garent  Christum  esse  Messiam  *).  Hoc 
praecipue  praestat  in  t.  altero,  qui  in- 
scribitur :  V  accomplissement  des  Pro- 
phities  que  Ms.  Jurieu  ne  croit  pas  en- 
core  accomplies  et  TApologie  de  l'E- 
glise  romaine  contre  les  Ecrits  de  cet 
Heretique;  ib.  1712  t  2  in  12.  ed. 
auctior.  —  Adversus  M  a  s  i  i  professo- 
ris  Hafniensis  Difense  de  la  Religion 
Luthirienne  contre  les  Docteurs  de  l'E- 
glise  Bomaine  propugnavit  Ecclesiae 
infkllibilitatem  in  omnibus  doctrinae  ca- 


•)  Cf.  J.  des  Sav.  XXXVIII,  47:  Mem. 
de  Trev.  1707  II,  670-693  et  751-784, 
ubi  hoc  de  ipso  opere  legimua  judicium : 
„Si  T  Auteur  a  89Q  dreaser  un  beau  plan, 
il  a  encore  mieux  acu  le  remplir.  Son 
style  e*t  partout  vif,  nombreux,  Moquent: 
il  rapproche  les  obieta  avec  art,  et  lea 
montre  dftns  leur  plus  beau  jour;  il  ne 
traite  point  aon  eujet,  comme  quelqnes 
Auteura,  d'une  maniere  superficielle :  il 
creuae,  il  d6couvre  de  nonveaux  iens  dans 
les  Proph6tiea :  il  dissipe  par  de  nonvelles 
lumierei  lea  tenebrea,  que  les  ennemis  de 
la  Religion  a'  etforcent  d'y  repandre."  De 
altero  tomo  cf.  ib.  1707  IV,  2077—2083. 
Nostri  auctoria  exstat  diaa.  Uexplication 
det  Scmaints  de  Daniel  in  iiadem  memoriis 
1708  III,  1681-1601. 


pitibus  Eleonorus  Ant.  Langueyin 
theologiae  doctor  in  facultate  parisiensi 
(t  20.  Jul.  1707)  in  op.  L' infallibiliti 
de  V  Eglise  dans  tous  les  articles  de  sa 
doctrine  touchant  la  foi  et  les  moeurs, 
Paris  1701  t.  2  in  12.  Utitur  methodo 
genei  ali  ostendens  Ecclesiae  doctrinam 
nunquam  subisse  neque  subire  potuisse 
mutationem,  eamque  deinde  applicat 
singulis  controversiis,  quae  vigent  in- 
ter  catholicos  et  protestantes,  quas  ad 
45  reducit  !).  —  Adversus  Benedictum 
P  i  c  t  e  t ,  praeccnem  et  theologiae  pro- 
fessorem  genevensem,  scripsit  Claudius 
Andry  V  Hiresie  des  Protestans  et  la 
viriti  de  V  Eglise  Catholique  mise  en 
evidence2),  Lugduni,1713  t.  2  in  12., 
opus  solidum,  apte  dispositum  nitido- 
que  stilo  conscriptum.  Cum  Pictet 
respondere  nisusesset,  scripsit  Andry 
Replique  a  Monsieur  Pictet,  Lugduni 
1716  in  12.  Ejusdem  auctoris  sunt: 
La  Beligion  pritendue  Riformee,  devoi- 
lee  dans  plusieurs  entretiens  d'  un  Cu- 
tholique  avec  un  Protestant,  ib.  1706 
in  1 2 ;  Mithode  pour  traiter  avec  ceux 
gui  sont  s&paris  de  V  Eglise  roinaine, 
ib.  1706.  Ceterum  hic  alius  est  a  Ni- 
colao  Andry  (Boisregard) ,  qui  initio 
studuerat  theologiae,  postea  tamen  ani- 
mum  applicuit  medicinae,  quametpro- 
fessus  est  in  collegio  regio  (t  1 4.  Maj. 
1742),  cujus  exstat:  Le  rigime  du  Ca- 
rime,  considere  par  rapport  a  la  nature 
du  corps  et  des  alimens  en  3  parties, 
ou  Ton  examine  le  sentiment  de  ceux, 
qui  pretendent  que  les  alimens  maigres, 
sont  plus  convenables  a  1'  homme  que 
la  viande :  ou  V  on  traite  a  ce  sujet  de 
la  qualite  et  de  1'  usage  des  legumes. 
des  herbages,  des  racines,  des  fruits, 
des  poissons,  et  oii  Ton  ^claircit  plu- 
sieurs  Questions  touchant  V  abstinence 
et  le  jeune  suivant  les  principes  de  la 


»)  Cf.  J.  dea  Sav.  XXX,  130—140;  Du- 
pin  XVIII,  315— 318;  Mem.  deTr^v.  1702 
mensis  Jan.  p.  176—185. 

•-)  Cf.  J.  des  Sav.  LVI,  192;  Mem.  de 
Trev.  1717  111,  1385-1402;  1412-1419. 


Digitized  by  Google 


751     1701 — 17*>.  TheoL  poa.  «t  polem. 

Physique  et  de  la  Mea*ecine,  entre  au- 
tra,  ri  V  on  doit  defendre  en  Careme 
V  usage  de  la  Macreuse  et  du  Tabac, 
Parisiis  1710  in  12;  TraiU  des  AU- 
mens  de  Carime  l),  ib.  1713  t,2inl2. 
■ —  JoannesBapt.  Dantecourt  cano- 
nicus  reg.  8.  Genovefae  (n.  1643;  t 
1718)  HbroClaudii,  minittri  famosi 
calviniani,  Difense  de  la  Rifbrmation, 
opposuit  Difense  de  V  iglise.  -—  Jac 
Picenino  ministrum  calvinianum *) 
inHelvetia,  qui  ediderat:  Apohgiaper 
i  Reformatori  e  per  la  Religione  rifbr- 
mata  contro  le  inyettive  di  F.  Pani- 
garola  e  P.  Segneri  (inop.  1'incre- 
dulo  senza  cauaa),  Curiae  1706  in  4.; 
refutavit  Andreas  Semery  S.  J.  Ee- 
men<is,  theologiae  moralis  per  30  an- 
nos  professor  (n.  8.  Febr.  1630;  t  25. 
Jan.  1717)  op.  Breve  difesa  della  vera 
rdigione,  Brizia  1710  in  4.,  cui  ille 
opposuit:  II  trionfo  della  vera  Religione, 
Genevae  1712.  Concinnavit  quoque 
triennium  philosophicum,  Romae  1674 
v.  2  in  12.;  auctum  1682  v.  3  in  12; 
Coloniae  1688  v.  3  in  12.  —  Jacobus 
Le  Fevre  LexOvio-normannus,  doctor 
theologiae  sorbonicus,  archidiaconus 
lezoviensis  et  tandem  vicarius  genera- 
lis  archiepiscopi  bituricensis,  vir  mul- 
tae  lectionis,  pacis  atqne  concordiae 
studiosus  (t  1 .  JuL  1 7 1 6  a.  aetatis  71), 
haec  in  primis  reliquit  scripta  *) :  Con- 
ferenee  avee  un  Ministre  touchant  les 
causes  de  la  separation  des  Protestans, 
Pariaiis  1685  in  12.,  opus  quondam 
magni  factum ;  Motifs  invincibles  pour 
convainere  ceux  de  la  religion  pritendue 
rtformte,  Parisiis  1682  in  12.,  quo  in 
opere  nititur  pacis  amore  eztenuare 


>)  Cf.  J.  des  8av.  XLYII,  427-46; 
LIII,  482. 

*) Contra Maimburgi historiam  ari- 
anismi  et  ioonoclaatarum  acripsit  Entre- 
tiens  d'  Eudoxe  et  <f  Euchariste,  Parisiis 
1674  in  12 ;  Coloniae  1683,  quorum  dialo- 
gorum  primua  igni  addictua  fuit  et  Ro- 
mae  prohibitus  (24.  Oct.  1674).  Propter 
opua  admodum  satiricum  Antijournal  des 
assembUes  de  la  Sorbonne  ire  juasus  est  in 
carcerem. 


in  Oallia.  Danteoourt,  Le  Fevre  etc.  753 

discrimina  inter  catholicoe  et  prote- 
Btantes  omnemque  oonvroversisun  aa 
pugnam  de  verbis  et  loqnendi  ratione 
revocare,  unde  infert,  non  esse  dissen- 
sum  in  articulis  mndamentalibus,  ac 
propterea  immerito  discessisse  prote- 
stantes  ab  Ecclesia  romana.  Haec  nimia 
indulgentia  displicuit  Arnaldo,  cui 
propterea  Le  Fevre  opposuit  Replique 
a  Mr.  Arnauld  pour  la  Defense  du  L 
des  Motifs  invincibles  »),  Insulis  1685 
in  12;  Nouvelles  confirences  avec  un 
ministre  touchant  les  causes  de  la  se- 
paration  des  Protestants,  Parisiis  1685 
in  12.,  liber  mag^ni  proventus;  Lettres 
(7)  d'  un  docteur  sur  oe  qui  se  passe 
dans  les  assemblCes  de  la  facultt  de 
theologie  de  Paris,  Coloniae  1700  in 
12;  Animadoersions  sur  V  histoire  ec- 
clisiastique  du  RNoHAlexandre,  qua- 
rum  t.  primus  prodiit,  sed  moz  sup- 
pressus  fuit,  hinc  duo  tantum  hujus 
operis  ezemplaria  superesse  dicuntur. 
Ejus  Projet  de  confirence  sur  les  ma- 
tieres  de  controverse  appuje  de  quel- 
ques  observations  sur  trois  ou  quatre 
points  de  religion  et  particulierement 
sur  le  sacrement  de  penitence  avec  50 
questions  choisies  pour  6stre  propo- 
sees  a  messieurs  e  la  R.  P.  R. ,  proh. 
fuit  5.  Febr.  1681. 

323.  Jam  accedendum  est  ad  eum, 
quo  GaUi  mazime  neque  immerito  glo- 
riantur,  quemque  propter  ingenii  su- 
blimitatem  ,aquilam  meldensem*  dicere 
solent,  ad  Jacobum  Benignum  Bos- 
8  u  e  t2),  qui,  dum  viveret,  ecclesiae  gal- 
licanae  erat  oraculum;  protestantium 
docilium  doctor,  contumacium  malleus. 
Hic  Divioduni  27.  Sept.  1627  natus, 
quam  primum  adolevit,  sine  mora  in 

»)  Cf.  Fabriciua  VI,  542  ;  acta  er.  1685 
p.  412 ;  Biogr.  un.  LXXL  160. 

•)  Alius  a  Jac.  Benigno  Bosaueto 
ejus  nepote,  episcopo  trecensi  (n.  1664  ; 
t  12.  Jul.  1743)  factioni  janaenianae  peni- 
tus  addicto,  qui  in  lucem  emisit  Miseal* 
s.  eccleeiae  trecensia  1736,  quod  merito 
damnavit  L  a  n  a  u  e  t  archiepiacopua  se- 
nonensis :  qua  de  re  cf.  Dictionnaire  dea 
livres  janaen.  III,  126. 


Digitized  by  Google 


753 


Benignus  Bossuet. 


754 


ludum  Uterarium  est  missus,  cum  prae- 
clari  ingenii  praestantia  emineret.  Stu- 
diis  humanoribus  operam  tam  assidue 
dedit,  ut  bos  suetua  aratro  diceretur. 
Parisios  missus  philosophiae  ac  theo- 
logiae  in  collegio  navarreo  tanto  pro- 
fectu  operam  navavit,  ut  annos  25  vix 
natus  doctoratus  lauream  adipisceretur 
(9.  Apr.,  secundumalios  1 6.  Maji  1 652). 
Lectione  s.  Scripturae  »)  et  ss.  patrum, 
Augustini  maxime,  delectabatur.  Col- 
lationibus  practicis  cleri  parisiensis, 
quas  s.  Vincentius  a  Paulo  moderaba- 
tur,  diligens  auditor  interfuit,  postmo- 
dum  referens  sibi  visos  esse  tanti  viri 
sermones  veluti  coelitus  delapsos.  Me- 
tensis  ecclesiae  canonicis  jam  puer  ac- 
cenaitu8  postea  archidiaoonus  et  deca- 
nus  electus  est,  hinc  inobsequium  bu- 
jus  ecclesiae  primos  ingenii  sui  fructus 
impendere  statuit.  Frequenter  igitur 
nec  sine  maximo  auditorum  applausu 
et  animanun  proventu  tam  Metis  quam 
Parisiis  verbum  Dei  praedicavit,  simul- 
que  Calvinistarum  conversioni  erat  in- 
tentus.  Ad  conciones  etiam  eloquentis- 
simas  se  parabat  brevi  tantnm  prae- 
missa  meditatione ,  hinc  plures  perie- 
runt  A  Ludovico  XIV.  viri  eloquen- 
tiam  admirante  ad  condomiensem  epi- 
scopatum  (13.  Sept.  1669)  nominatus 
est.  Quamplurimoa  suae  dioecesis  Cal- 
vinista*,  etiam  quosdam  praedicantes, 
necnon  Aug.  Brueys  montepessulanum 
advocatum,  qui  prius  ipsius  expositio- 
nem  fidei  refel  lere  agressus  erat,  ad  verae 
fidei  semitam  reduxit,  habitoque  collo- 
quio  cum  Claudio8)  charentoniano  prae- 
dicante  eum  non  semel  elinguem  red- 
didit;  ab.  Dangeau,  Turenne,  clarum 
militum  ducem,  ejusque  neptim  de 

»)  Cf.  de  stadio  biblico  Boesueti  opus 
praeclarum  De  laBroise  Bo&suet  et  la 
Bible,  Parisiis  1891. 

»)  Cf.  Fleurii  H.  E.  cont  L  207  »  57. 
Prodiit  1.  conferenee  avec  M.  Claud*  sur  la 
matitrt  d*  V  EgUse,  Parisiis  1682  in  12; 
cni  reapondit  Claudius  Hagae  Comitum 
1683  in  8.  Cf.  acta  ernd.  lips.  1683  p.  2. 
Bo.*soeti  relatio  iternm  prodiit  1687  aucta, 
eim  respon80  ad  exceptiones. 


Duras  ad  verae  Ecclesiae  sinum  revo- 
cavit.  Tot  meritis  clarus  a  Galliarum 
rege  Delphini  filii  sui  institutioni  prae- 
fectua  est  (16T0),  quocirca  episcopa- 
tum  suum  ultro  dimisit  totumque  ef- 
formando  regio  principi  sese  dicavit. 
Qaa  occasione  familiari  usus  est  con- 
suetndine  virorum  doctorum,  qui  tunc 
Lutetiae  Pariaiorum  florebant,  quos 
etiam  pene3  se  in  modum  academiae 
congregare  solebat,  ut  de  argumentis 
theologicis,  praesertim  de  ss.  literis  in- 
vicem  conferrent.  Ipsereceptus  fuit  in- 
ter  academiae  soientiarum  socios  ( 1 6  7  0) . 
Inter  praecipuos  amicos  colebat  abba- 
tem  de  Rance,  rigidissimae  congrega- 
tionis  Trappistarum  institutorem,  quem 
saepius  in  sua  invisebat  ereino.  Inuti- 
litatem  principis,  quem  instituebat, 
praeclara  plane  composuit  opera :  Dis- 
cours  sur  Vhistoire  universelle,  depuis 
le  commencement  du  monde  jusqu'4 
1'  Empire  de  Charlemagne  avec  la  suite 
de  la  Beligion  et  le  changement  des 
Empires^  Parisiis  1681  in  4;  1682  et 
saepius  alibi;  1886  in  12;  editioni 
quintae  ib.  1703  adjecta  sunt  ab  auc- 
tore  ndditamenta  praesertim  ad  tuen- 
dam  adverous  incredulos  s.  Scripturae 
inspirationem.  Opus  magnificum  et 
eloquens,  quod  complectitur  tbeodiceam 
ope  historiae.  Hujus  historiae  continua- 
tio  anonyma  prodiit  Amstelodami  (gal- 
lice)  1 722 ;  sed  tomi  2.  et  3.  erroribus 
scatent  atque  ideo  in  Hispania  fuere 
probibiti  tamquam  continentes  propo- 
sitiones  jansenismo  faventes,  sapientes 
haeresim,  proximas  haeresi,  scandalosas 
ac  etiam  formaliter  baereticas  *).  Alia 
continuatio  (at  a.  800 — 1661)  edjta 
fuit  Parisiis  1 806 .  quae  pariter  non 
est  genuina.  De  la  connaissance  de  Dieu 
et  de  soi-mime  secundum  principia  car- 
tesiana ,  1722;  1741;  PolUique  Urie 
des  propres  paroles  de  V  Ecriture  eain- 
te  8),  Parisiis  1709et  Bruxellis  in  12  ; 


>)  Cf.  Jos.  a  s.  Michael  II,  511. 

«)  Acta  erud.  lips.  1171  p.  99-103  ; 
Journal  des  Savans  XXXXVl,  282—295. 


Digitized  by  Google 


735 


1701-1720.  Theologia  pos. 


et  pol.  in  Gallia.  Bossueti 


756 


1717;  Parisiia  1721  etc;  quo  in  op. 
absolntismum  ceiebrat  In  laboris  prae- 
mium  ab  eodem  rege  meldensis  episco- 
pua  dictus  est  (1681);  etiam  Delpbi- 
niae  principi,  postea  Burgundiae  du- 
ciseae  ab  eleemosynis,  regi  autem  ipsi 
a  secretioribus  consiliis  fuit  (1697). 

32 4.  In  fidelium,  protestantium  prae- 
sertim  bonae  voluntatis  utilitatem  egre- 
gium  composuit  cqtechismum  (1670); 
boni  pastoris  partes  fideliter  adimple- 
vit1),  synodos  *habuit,  plebeni  sibi 
commissam  verbo  Dei  sedulo  pavit.  In- 
structionnm  suarum  fructus  sunt :  EU- 
vations  a  Dieu  $ur  tous  les  mysteres  de 
la  religion  chretienne,  Parisiis  1727 
v.  2  in  k"J.,  opus  posthumum.  Pro  mo- 
nialibus  scripsit  Mtditations  sur  VEvan- 
gile,  ib.  1731  t  4  in  12;  opus  post- 
humum  minori  splendore  elaboratum. 
In  eorum,  quos  converterat,  utilitatem 
scripsit  1668:  Exposition  de  la  doctrine 
catholique,  quae  initio  per  privatas  vo- 
litabat  manus,  dein  1671  prodiit  e 
theologorum,  quorum  consilium  petie- 
rat  auctor,  sententia  secundis  curis  re- 
cognita  et  elaborata  ;  1679  cum  apo- 
logia  plane  egregia,  et  deinceps  saepis- 
sime;  1686  ed.  12.,  quae  oeteris  prae- 
fertur.  Hic  libellus  omnium  forte  Bos- 
sueti  operum  celeberrimum  est,  innu- 
merorum  episcoporum  et  ipsius  Inno- 
centii  XI.  encomiis  collaudatum  et  ap- 
probatum,  in  plurimas  linguas  versum, 
et  ipso  comprobante  eventu  ad  erran- 
tinm  conversionem  admodum  utile. 
Nititur  in  hoc  60  pag.  opusculo  non 
tamdoctrinam  catholicamprobare.quam 
illamcandide,  nitide,  distincte  exponere 
et  proponere  seclusis  tot  protestantium 
corruptionibus,  praejudiciis,  figmentis, 
quibus  illam  solebant  deformare  ■  ).  In- 


>)  Cf.  Griaelle  de  munere  paatorali, 
quod  concionando  implevit  J.  B.  Boaauet, 
PariB  1901 ;  Lebarq  Hiet.  critiqne  de  la 
predication  de  B.  d'apres  les  roscr.  anto- 
graphea  et  dea  documenta  inedits,  Lille 

»)  Cf.  plura  de  hoc  libello  in  op. :  Le- 


numeri  e  protestantibus  adversus  illud 
calamum  strinxerunt.  Ita  in  GaH>a 
Brueys  (qui  tamen  postea  amplexus 
est  fidem  catholicam),  de  la  B  a  s  t  i  d  e, 
Noguier,  Jurieu,  Basnage;  in 
Germania  ScuLtet,  Spanheim, 
Muller,  Masius,  Fecht,  Valent. 
Alberti  etc.  Multum  quoque  contu- 
lit  ad  errantium  oculos  aperiendos 
aliud  ejus  opus  insigne  et  opportu- 
num  :  Histoire  des  Variotions  des  Egli- 
868  Protestantes ,  Parisiis  1688  t.  2  in 
4;  1689  t.  4  ed.  bona  etc.,  in  qua  ni- 
tide  quidem  et  eloquenter  errorum  Pro- 
testantismi  genesim,  metamorphoses, 
inconstantiam  et  contradictiones  e  do- 
cumentis  authenticis  aperit  et  perse- 
quitur,  sed  subinde  minus  accurate  ; 
pacis  enim  amore  ductus  totus  in  id 
incumbit,  ut  doctrinarum  diversitatem 
seu  oppositionem  inter  catholicos  et 
protestantes  minuat,  vel  eam  aliquoties 
minus  perspicit  ') :  sed  invicte  ex  visoe- 
ribus  causae  protestantismi  falsitatem 
manifestat.  Fuse  ibidem.  ct  erudite 
Waldensium,  Albigensium,  Wicleffita- 
mm,  Husitarum  etc.  enarrat  historiam. 
Hoc  opns  impugnare  aggressi  sunt  Ju- 
rieu  et  Jac.  Basnagius  in  1.  Histoire 
de  la  religion  des  Eglises  reformUs,  Ro- 
terodami  a.  1690  t.  2  in  8.  Nec  defuit 
sibi  Bossuetus,  nam  contra  Basnage  a. 
1691  in  lucem  emisit:  Difense  deVhi- 
stoire  des  variations.  Hinc  illi  enata  oc- 


bensgesch.  Bossuets  von  bansset  flber- 
setzt  von  Feder  1, 174  ss.  et  inde  in  K  a- 
tholik  Vn,  77—84:  Fleurii  EKl. 
206  §  36  88.,  ubi  etiara  prostat  approba- 
tionis  Breve  lnnocentii  XI.  De  ejna  ad- 
versariis  cf.  Bnddeus  Iaagog.  historico- 
theol.  L  2  c.  7  pag.  1258  s. ;  Fabriciu»  VI, 
535. 

«)  Cf.  KathoUk  XXII,  45—76  et  187— 
201,  nbi  hnjus  operis  versio  gerraanica  a 
Ludov.  Ant.  Mayer  cnrata  recenaetur; 
Werner  Gesch.  der  apolog.  und  polem. 
Lit.  IV,  695  88.  Prolixc  admodum  de  eo 
diaputat  R  6  b  e  1 1  i  a  u :  Bosauet  Historien 
du  Protestantisme ,  ^tude  sur  V  Hiatoire 
des  Variations,  qui  1 .  3  c.  1  omnea  editio- 
nes  et  veraiones  hujus  op.  recenset  necnon 
et  ejusdem  adveraarios. 


Digitized  by  Google 


757 


Controrersiae  cum  protestantibus. 


758 


casio  est  opus  edendi  prolixum:  Hi~ 
stoire  de  V  Eglise  depuis  J.  Christ  jus- 
qu'a  prisent,  Roterdami  1 699  v.  2  in  f. 
Epistolis  pastoralibus  Petri  Jurieu 
opposuit  Bossuetus  Premier  avertisse- 
ment  aux  Protestans  aur  les  Lettres  du 
Ministre  Jnrieu  coutre  1'Histoire  des 
Variations:  Le  Christianisme  fletri  et 
le  sociuianisme  autorise  par  ce  Mini- 
stre,  Parisiis  1689  in  4.,  quod  alia 
quinque  secuta  sunt  ib.  1689, 1690  et 
1691,  scil.  2.  La  Riforme  eonvaineue 
d'  erreur  et  d'  impiete  par  M.  Jurieu ; 
3.  Le  salut  dans  V  Eglise  Romaine  selon 
M.  Jurieu ;  le  Fanatisme  etabli  dans  la 
Reforme  par  les  M.  Claude  et  Jurieu 
selon  la  doctrine  des  Quakers :  tout  le 
parti  prote8tant  exclu  du  titre  de  l'E- 
glise  par  N.  Jurieu;  4.  la  Sainteti  et  la 
concorde  du  mariage  ehritien  violees  ; 
3.  le  fondement  des  Empires  renversi 
par  leM.  Jurieu;  6.  I'  antiquite  iclaireie 
sur  V  immutabiiite  de  1'Etre  divin  et 
sur  T  egalite  des  trois  personnes  divi- 
nes.  L'  6tat  present  des  controverses  et 
de  la  Beligion  protestante  etc.  Praeter 
Jarieu  et  Basnage  opus  impugnarunt: 
Allix,  Le  Vassor,  Lenfant,  Aymon,  Bur- 
net,  Turettin,  8eckendorf,  May  etc. 

325-  Interim  Bossuet  plura  alia  ad- 
versus  protestantes  scripsit,  in  quibus 
specialia  Ecclesiae  dogmata  tuetur.  Aliis 
praetermissis  l)  huc  in  primis  spectant: 
Traiti  de  la  Communion  sous  les  deux 
especes  contra  Jurieu,  ib.  1682  in  12., 
a  qao  distingui  debet  La  Tradition  aV- 
fendue  sur  la  matieWe  de  la  Communion 
dans  une  espece,  opus  posthumum  (in- 
completum)  Parisiis  ed.  1753  in  4. 
cnm  aliis,  quo  respondet  exceptionibus 
contra  priorem  1.  motis.  Lettre  pasto- 
rale  aux  nouveaux  catholiquea  *),  1686 


»)  Cf.  Werner  IV,  660  as. ;  J.  dcs  Sav. 
XXX,  182 :  praef.  ed.  veraal.  opp.  t.  X VIII. 

*)  Similis  argumenti  Lettre»  pastora- 
les  (3)  aux  ooveaux  reunis  de  aon  diocese 
**r  V  Eucharistie  plane  egregias  proraul- 
gavit  Petrus  de  la  Broue  Tolosnnus, 
episcopus  Miropici  (Mirepoix),  qui  alio- 


in  4;  VApocalypse  avee  une  explication 
suivie  d'un  Avertiasement  aux  prote- 
stans  sur  leur  pretendu  accomplisse- 
ment  des  Propbeties,  1689  in  8.  (cui 
addi  debent  de  exeidio  Babylonis  apud 
8.  Joannem  demonstrationes  adversus 
Sam,  Werensfeldium,  ib.  1772),  ubi 
pueriles  proteatantium  interpretationes 
adversus  Ecclesiam  catholicam  refellit. 
Apocalypsin  historice  explicat:  in  ea 
sciL  videt  adumbrata  Bcclesiae  fata  ad 
finem  usque  mundi  *).  Instruction  pa- 
storale  sur  les  promesses  <fo  J.  Cfirist. 
d  son  Eglise,  ib.  1700  in  12-,  quaeest 
plane  classica;  eam  excepit  altera,  in 
qua  respondet  Jurieu  exceptionibus, 
1701  in  12.  Explieation  de  quelques 
diffieultis  sur  les  prieres  de  la  Messe  a 
un  nouveauCatholique,  Parisiis  1 689  in 
12.  In  his  operibus  omnes  mirantur 
nitidam  candidamque  doctrinae  catho- 
licae  expositionem,  qnae  vel  sola  sim- 
plicitate  mirabili  animum  bene  dispo- 
situm  veritatisque  amantem  movet  et 
commovet  atque  ad  assensum  pertra- 
hit ;  eloquii  nitorem  atque  elegantiam, 
idearum  nobilitatem  splendoremque, 
persuadendi  vim  plane  invictam,  ac 
disserendi  rationem  alienam  ab  omni 
acrimonia,  quae  pacem  ubique  spirat 
intenditque.  Multum  quoque  laboravit 
in  negotio  reunionis  protestantium  cum 
Ecclesia  catholica,  quod  non  sine  exi- 
tus  spe  diu  in  Germania  agitabatur 
exeunte  seculo  XVII :  hinc  plures  epi- 
stolae  ultro  citroque  datae  inter  ipsum 
et  Leibnitium  atque  Molanum  (Muelen), 
qui  ex  protestantium  purte  hoc  pacis 
negotium  gerebant,  sed  dolendum,  om- 


quin  cum  aliquot  aliis  episcopis  a  bulla 
.Unigenitus'  appellaverat  (n.  1643:  f  1720). 
Scripsit  etiam  contra  F£nelon  et  Daniel 
S*.  J.  Difenee  de  la  grdce  efficace  j)ar  elle 
mtme,  Parisiis  1721  in  12. 

•)  Vigouroux  in  Diction.  1, 1865  ;  I/Ex- 
plication  de  l'A.  est  consideree  comme  un 
ouvrage  exegelique  d'  un  huute  valeur;  un 
tres  grond  nombre  des  interpri'te*  catho- 
liques  .  .  .  acceptent  en  grjinde  parties  ses 
idces,  specialement  sur  la  pmliction  de 
la  cbute  de  Rome. 


Digitized  by  Google 


7  59        1701—1720.  Theologia  positiva 


et  polemica  in  Gallia.  BosBueti  750 


nes  oonatas  optato  caruisse  fructu  l). 
Quamvis  probe  catholicua  indulgens 
nonnihil  erat  adversus  Jansenianos  to- 
tu8  deditus  conversioni  calvinistarum, 
refutationi  quietistarum  et  damnationi 
propositionum  laxistarum,  et  hinc  mi- 
nus  attentus  ad  illorum  doctrinas  8). 
Com  L.  Ant.  de  Noailles  ep.  Catalau- 
nensis,  postea  parisiensis,  approbasset 
Quesnellil.  Riflexions  morales, ideo- 
qne  fuisset  reprebensas:  scripsit  Bos- 
suet  apologiae  instar  pro  illo  Avertis- 
sement  sur  le  1.  de  Reflexions  morales, 
simul  tamen  ultra  120  propositiones 
emendandas  censuit*  anae  cum  non 
corrigerentur  illud  suppressit  Non  pro- 
diit8)  nisi  post  ejus  mortem  sub  titulo|a 
Jansenianis  inscripto:  Justification  des 
riflexions  sur  le  N.  2.,  Insulis  1710. 
Constat  tamen  eum  temporis  lapsu  et 
progressu  controversiae  sectae  illius 
8piritum  reprobasse.  Quare  dolendum 
est  plura  ex  ejus  mss.  incidisse  in  ma- 
nus  sui  nepotis  aliorumque  editorum 
spiritu  janseniano  infectorum  *),  qui 


»)  Cf.  de  hoc  negotio  Werner  1.  c.  p. 
753  88. ;  Roskovany  de  rom.  pont.  II,  756  ; 
X,  396  ss. ;  Bcripta  huc  spectantia  reperi- 
nntnr  in  edit.  versal.  t.  XXV.  XXVI;  in 
primis  Kiefl  der  Fhedensplan  des  Leibniz 
sur  Wiederrereinigung  der  getrennten 
christl.  Kircben,  Padcrborn  1903;  Braig 
hist.  Jahrb.  1905  p.  715—36.  —  De  Chri- 
«tophero  Rojas  de  Spinola  0.  Min.  epi- 
scopo  neostadiensi  (t  1694),  qui  magnam 
in  his  negotiationibus  habuit  partem,  cf. 
O.  KLopp  KL.  XI»,  620-25. 

»)  Cf.  Rohrbacher  hist.  univ.  1.  88  1 5 ; 
de  Maistre  de  rEghse  gallic.  1.  2  c.  11; 
Ingold.  Bossuet  et  le  Jansgnisme  Notes  hi- 
Btoriques,  Parieiis  1897. 

')  Cf.  hac  de  re  episcoporum  rupellen- 
sis  et  lucionensi*  literas  pastorales,  quibue 
Bosaueti  memoria  vi ndicatur  et  hoj us 
libri  auppositio  demouatratur,  inFleu- 
rii  hiat.  eccl.  1.  215  §77;  1.  219  §60. 
Fontana,  Bulla  Unigenitus  theologice 
propugnata,  Proleg.  c.  4  ;  Diction.  des  11. 
janB.  II,  19;  363. 

«)  Hinc  «ubinde  dubitare  licet,  an  ejus- 
dem  opera  posthuma  ita  ex  ejus  manibus 
prodierint,  prouti  modo  edita  habentur. 
Cf.  de  1.  Elivationt  a  Dieu  sur  tous  lea  ray- 
steres  de  la  Religion  chrttienne,  diction- 


etiam  nonnulla  seotae  jansenianae  con- 
traria  suppresserunt ,  ut  scriptum  de 
formulario  Alerandri  VII.,  cui  prorsus 
adhaesit,  et  orationem  panegyricam  in 
8.  Ignatium  Loyola. 

326.  Aliam  controversiam  habuit 
cum  piissimo  archiepiscopo  cambracen- 
siFenelonio,  in qua Bossuetus  alio- 
quin  adeo  pacatus  et  modestus  nimia 
U8us  est  acrimonia  x).  Damnaverat  Bos- 
suetus  cum  episcopo  cabillonensi  scrip- 
ta  Joannae  Mariae  Bouvieres  de  la  Mothe 
Guyon,  piae  alioquin  feminae,  quod 
continerent  doctrinas  falsae  et  pericu- 
losae  ascesis  quietismo  Molinosii  recens 
damnato  affines.  Huc  spectat  ejus  In- 
struction  sur  les  Etats  d' Oraison,  ou 
sont  expose*  les  erreurs  des  faux  My- 
stiques  de  nos  jours,  avec  les  Actes  de 
lenr  condamnation,  Parisiis  1697  in  8., 
cujus  p.  altera  prodiit  non  nisi  1897 
cur.  Levesque  inscripta :  Principes  com- 
muns  de  1'oraison  chrestienne.  Partes 
3 — 5,  quas  promiserat,  forte  nunquam 
composuit.  Damnationem  noluit  Fene- 
lon  subscribere,  imo  in  illius  feminae 
favorem  scripsit  1. :  Explication  des  Ma- 
ximes  des  Saints  sur  la  vie  interieure  2), 


naire  des  livres  jans^n.  II,  24:  ib.  III,  46. 
de  cjus  meditationibus,  quae  pluribua  epi. 
scopis  dicuntur  ib.  minus  probatae,  adeo 
ut  illas  fidelibuB  non  permiserint ;  Feller 
II,  110.  Dubium  crescit  post  ea,  quae  re- 
feruntur  in  fol.  lit  Lit.  Handweiser  1862 
c.  122,  diligenti  acil.  inquisitione  in  Bos- 
sueti  mss.  m  archivio  imperiali  reposita 
repertum  fuisae,  vix  esse  paginam  operum 
Bossueti  (posthumorum)  non  aliqua  in  re 
ab  originali  rnu.  disaonam,  hinc  editio- 
neni  a  V  i  v  es  adornandam  primam  fore. 
quae  genuinum  exhibeat  Bossuctum. 

')  Cf.  Bossueti  apolotriam  de  ejus 
hac  in  controversia  agendi  ratione  in 
Laemmer  Meletematum  romanorum  man- 
tissa  sect.  VI.  Cf.  Nisius  Zeitschr.  f.  kath. 
Theol.  VIII.  (1884),  663  ss. 

*)  Librum  probaverat  Edin.  Pirot 
Antisiodorenaia  n.  12.  Aug.  1631,  doctor 
sorbonicus,  canonicus  ^uribiensis  et  eccle- 
siae  Dominae  N.  cancell&rius  (f  4.  Aug. 
1713),  8ed  cognita  Bossueti  c  ntsura  appro- 
bationem  reprobavit.  Hujua  auctoris  pro- 


Digitized  by  Google 


761 


Controveraiae  cum  Fenelon  et  R.  Simon. 


762 


Parisiis  1697  in  12.  Contra  quammox 
prodiit  Declaratio  ill.  et  rev.  Ecclesiae 
principum  Lud.  Ant.  de  Noailles  ar- 
chiep.  paria.,  J. B.  Bossueti  ep. meld., 
et Pauli  deGodetdes Marais ep,  car- 
not.  contra  1.,  cui  titulus  est:  Explica- 
tion  etc.,  Parisiis  1 697  in  4.  Fenelon 
in  sui  1.  defensionem  quatuor  scripsit 
epistolae  ad  archiep.  parisiensem,  Pa- 
risiis  1697  in  12;  responsum  ad  hano 
declarationem,  1698  in  12;  instructio- 
nem  pastoroUtn,  1697  in  4.  et  quinque 
epistolos  ad  ep.  meldensem,  qui  interim 
scripserat  Sommaire  de  la  doctrine  du 
livre  qui  a  pour  titre:  Explication  des 
Maximee  des  Saints  etc,  des  conse- 
quences  qui  s'  ensuivent ;  des  defenses 
et  des  explications  qni  y  ont  ete  don- 
nees.Parisiis  1697  in  12;  Relation  sur 
le  Quiitieme,  ib.  1698  in  8,  opusculum 
hac  in  controversia  praecipuum ,  stilo 
et  succincta  ooncinuitate  ezimium,  cum 
pluribus  aliis,  quae  oollecta  prodierunt 
sub  inscriptione :  Riponse  de  M.  V  Eci- 
que  de  Meaux  aux  Lettres  et  Ecrits  de 
M.  V  Archioique  de  Cambray  etc,  ad 
quae  Fenelon  non  tacuit,  editis  saltem 
adhuc  16  epistolis,  responsis  etc  ad- 
versus  Bossuet  et  aliis  4  adversus  epi- 
acopum  carnotensem     Verum  Bossue- 


diit  Pariaiis  1859  Diee.  eur  le  Concile  de 
Trente,  in  qua  probat  concilium  fuiiae  re- 
ceptum  in  Uallia  aicut  etiam  decretum 
conc.  florentim  de  romani  pontificia  aucto- 
ritate.  Cf.  Feller  VII,  12. 

*)  Cf.  de  hoc  aliiaque  ad  hanc  contro- 
veraiam  itpectantibua  op.  Fleurii  H.  E. 
contin.  1.  212  fi  68  as.  J.  dea  Sav.  XXV, 
756:  XXVI,  243;  498-617:  688;  XXVII, 
243;  XXVIII,  747;  A.  E.  L.  169,  p.  132— 
163.,  ubi  etiam  damnationia  aententia  In- 
nocentii  XII.  refertur;  p.  20  -39.  Boa- 
«ueti  acripta  hoc  de  argumento  reperi- 
nnturt.27  — 30op.  ejusdem.  Cf.Libouroux 
CoDtroveree  entre  B.  et  F6n.  au  sujet  «'u 
quietisme  de  M.  Uuyon,  Paria  1876 :  Che- 
rot  Autour  de  BosHuet  Le  Qui6tiame  en 
Bourgogne  et  a  Paria  en  1698,  Paiia  1901. 
Ktiani  Guilelmua  Felle  0.  Praed.  Neu- 
strius  (t  1710)  tontra  Quietiamum  edidit: 
La  ruina  del  Quietiemo  e  del  amor  puro, 
Oenuae  1702,  quae  tamen  prohibita  fuit 
11.  Oct.  1703  propter  nimiam  ut  videtur 


tus  effecit,  ut  60  doctoree  Sorbonae 
duodecim  propositiones  ex  Fenelonii  1. 
censurae  sobjicerent,  ac  ipse  liber  ar- 
chiepiscopi  cambraoensis  ab  Innocen- 
tio  XII.  cum  23  prop.  damnaretur  12. 
Martii  1699,  cui  damnationi  piissimus 
praesul  humillime  se  subjeoit.  Hinc  ea 
controversia  finem  accepit. 

327.  Novae  controversiae  etquidem 
diurtnrnae  per  25  annos  occasionem 
praebuit  Richard  Simon,  de  qno  mox 
plura.  Ediderat  Simon  impetrata  ap- 
probatione,  imo  facta  Ludovico  XIV. 
dedicatione,  Histoire  critique  dn  V.  T. 
Inciderunt  quaedam  impressionis  folia 
in  Bossueti  manus,  qui  iis  perlectis  ex - 
horruit  malesanas  opiniones  ea  oon- 
tentas  effecitque  sua  auctoritate,  ut 
praemisso  novo  examine  tota  editio 
1300  exemplarium  deleretur.  Pollici- 
tus  quidem  est  Simon  operis  retracta- 
tionem,  sed  quin  illud  emendaret  pro- 
diit  Amstelodami  1680,  imo  et  alia 
ejusdem  opera  ibidem  lucem  aspexe- 
runt,  in  quibus  Bossueto  maxime  dis- 
plicuit  patrnm  contemptns;  quare  oo- 
gitavit  de  iis  vindicandis  scripsitque 
Difense  de  la  Tradition  et  des  ss.  Peres. 
Vernm  niminm  occupatus  controversia 
cum  Fenelonio  ea  ipso  vivente  non  pro- 
diit,  sed  nonnisi  a.  1753  (Parisiis)  lu- 
cem  aspexerunt  11.  12,  1.  13.  edidit 
primum  Vives  1862  in  Oeuvree  ini- 
dites  de  B.  In  iis  Angustinum,  qnem 
Richard  innovationis  in  doctrina  de 
gratia  et  de  praedestinatione ,  aocusat, 

acrimoniam.  ln  eo  1.  impugnat  prop.  68  Mo- 
linoaii,  et  in  p.  altera  23  ab  Innocentto  XL 
damnataa;  in  p.  3.  atatuit  theoremata  161 
pro  monialibua,  ut  aibi  ab  illiua  illuaioni- 
bus  caveant  Praefigit  op.  auam  imaginem, 
sub  qua  haec  leguntnr :  „F.  0,  Fefie  ae- 
tatis  auae  magiater  Pominicanue  aer.  Jo- 
annia  IIL  Polonorum  regit  eleemoBy uariua 
poat  magnae  partia  Africae,  maximae 
Aaiae  et  fere  totiua  Europae  perlu»tratk>- 
nem  30  11.  anctor,  apprime  vero  PP.  Soc 
Je«u  addictiaaimaa.1'  Ex  hia  opp.  vix  unum 
vel  alterum  adhuc  innotuit,  ut  brevieei- 
fidei  jropuffnaculum,  Vcnetiia  1684. 
Cf.  Pfulf  Zeitechr.  f.  k.  Theol.  XXI  (1897). 


Digitized  by  Google 


763        1701-1720.  Theologia  positiva 


et  polemica  in  Gallia.  Bossuet. 


764 


tuetur,  ejus  doctrinam  ezponit  et  cnm 
praecedenti  traditione  consensum  osten- 
dit,  patram  graecorum  fidem  vindicat, 
effata  minus  bene  sonantia  excusat. 
Contra  Bichardi  versionem  gallicam  N. 
T.,  quam  fidelibas  suis  prohibuit,  quod 
fidelis  non  esset,  quod  esset  temeraria 
et  scandalosa,  edidit  binas  literas  pa- 
8torales  Instruction  sur  la  Version  du 
N.  T.  imprimee  a  Trevoux,  Parisiis 
1 702  in  12;  seconde  Inatruction  sur  les 
passages  particuliers  du  Traducteur 
avec  une  diss.  preliminaire  sur  la 
doctrine  e  la  critique  de  Grotios  1703 
in  12.  Aequi  tamen  limites  videtur  ex- 
ces8is8e  in  hac  controversia. 

328.  Nominis  sui  celebritatem  obs- 
curavit  Bossuetus,  quod  ex  nimia 
erga  regiam  majestatem  obsequentia 
et  facilitate  famosam  cleri  gallicani  de- 
clarationem  *)  adversus  romani  ponti- 
ficis  jura  a.  1682  comprobaverit  ac 
prolixo  defendere  nisus  sit  opere :  De- 
fensio  declarationis  celeberrimae,  quam 
de  potestate  ecclesiastica  sanxit  clerus 
gallicanus  19.  Martii  1682;  ex  speciali 
jussu  Ludovici  M  . . .  scripta  et  elabo- 
rata 2),  nunc  primum  in  lucem  edita 

»)  Cf.  de  historia  hujus  declarationis 
Gerin  Rechercbea  historiques  8ur  1'  a*sem- 
blee  du  clerg6  <le  France  de  1682,  Pansiis 
1868.  Cf.  Gapp  Zeitschr.  f.  k.  Theol.  II 
(1878),  609—32. 

'•)  De  hoc  op.  bene  (sicut  generatim  de 
historia  hujus  declarationis )  scribit  K  a- 
t  h  o  1  i  k  1866  II,  29(5 :  .Dass  nicht  klare, 
ungetrtlbte  Ueberzeugung  ibn  an  dieser 
Doctrin  festhielt,  daa  beweist  der  nicht 
tlberwundeneDualisinus  in  seinem  Denken 
und  Keden,  aut'  welchen  wir  frilher  auf- 
merksam  gemacht  haben ;  das  beweist  die 
Schtlchternheit  und  Furt-htsamkeit ,  wo- 
mit  er  an  seiner  deff  nsio  zwanzig  Jahre 
lang  arbeitete,  verbesserte,  umarbeitete 
und  dieselbe  endhch  doch  ganz  verbor^en 
gehalten  wissen  wollte,  damit  sein  Ruhm 
nicht  gefuhrdet  wilrde  ;  daa  bcweist  end- 
lich  das  Verfahren  in  seiner  defenaio,  wel- 
ches  an  vielen  Stellen  so  sophistisch,  ra- 
bulistiach  und  proteatantisch  i8t,  daa^  man 
mit  de  Maistre  ausrnfeu  m5chte :  lch  «w- 
che  Hossuet  uml  finde  ihn  nicht.  Ein  GlQck 
ist  ea  fUr  Bossuet,  dass  wir  sagen  k5nnen, 


summoque  studio  ad  fidem  autographi 
cod.exacta,  Luxemburgi  1730  in  4.,  ed. 
mendis  inquinata,  ezhibens  Bossueti 
opus,  quod  ipse  supressum  voluerat, 
ideoque  magna  ex  parte  jam  retracta- 
verat.  Hinc  episcopus  Trecensis  ejus 
nepos  eam  reprobavit  Genuinam  ed. 
Amstelodami  1745  t.  2  in  4  secundum 
manu8criptum  ut  dicitur  Bossueti  re- 
cognitam  cum  introductione  et  anno- 
tationibus  curavit  Ch.  F.  Leroi.  Sed 
en  et  haec  editio  non  videtur  exhibere 
genuinum  Bossueti  opua  prouti  refor- 
matum  e  sua  prodiit  manu;  nam  ap- 
paruit  nova  editio  inscripta :  GaUia  or- 
thodoxa  d'apres  TAutographe  de  Bos- 
suet,  Bruxellis  1889,  in  qua  magna 
defensionisparscontinetur1).  Ceterum 
in  ipsis  comitiis  sua  moderatione  illo- 
rum  factionera  cohibuit,  qui  infensio- 
res  erant  in  pontificum  romanorum 
jura  praeclarumque  habuit  sermonem 
de  Ecclesiae  unitate  (Parisiis  168'-). 
Licet  Bossuetus  hac  in  quaestione  con- 
stantiam  episcopo  dignam  non  exhi- 
buerit,  tamen  in  redarguendis  vitiis 
magnorum,  etiam  regis,  zelus  ipsi 
non  defuit,  adeo  ut  huic  ejus  monita 
molesta  essent  Cursum  tandem  suum 
absohit  annos  76  natus  1 2.  Apr.  1 704. 
Necesse  non  est  encomia  ipsi  undique 
tributa  afferre,  cum  nemo  sit  qui  igno- 
ret,  Bossuetume  Gallorum  senten- 
tia  priraum  forte  inter  suos  theologoa 
locum  merere.  Bossueti  opera*)  col- 


Vieles,  was  in  seinem  Werke  steht,  sei 
nicht  aus  seiner  Feder  geflossen,  oder 
wQrde  doch  in  der  spateren  ganzlichen 
Umarbeitung  desselben,  die  man  unter- 
schlagen  bat,  anders  gelautet  haben,  und 
die  Aeusserungen,  die  er  auf  seinem  Tod- 
bette  gethan  haben  soll,  seien  von  seinem 
nichtawurdigen  Neffen  erlogen." 

l)  De  relatione  variarnm  recognitio- 
num  et  editionum  hujus  operis  cf.  praef. 
edit.  ultiniae  et  exinde  Roskovany  de  rom 
pont.  VI,  963-  69. 

»)  Plura  de  ipso  ejusque  operibus  da- 
bunt  B  a  u  8  s  e  t  Histoire  de  Boeauet,  Ver- 
saliis  1814  v.  4  m  8 ;  1819 ;  M6m.  de  Trvv. 
1704 IV,  1901-1931 ;  Dupin  XVIII,  168— 
176;  Niceron  t.  2;  Biogr.  univ.  V,  225— 


Digitized  by  Google 


ifio 


Bossueti  opera. 


766 


lectaprodierunt  Venetiis  1736  —  1757 
v.  1 0  in  4.,  quae  tamen  collectio  com- 
plectitur  tantum  opera  gallice  scripta, 
ac  nonnisi  quae  vivente  auctore  edita 
foere;  hinc  editio  minoris  pretii,  quia 
incompleta  mendisque  multis  typogra- 
phicis  obnozia;  Parisiis  1743  — 1753 
v.  12  in  4.,  quibus  accessernnt  v.  5, 
quae  defensionem  declarationis  cleri 
gallicani  complectuntur,  et  v.  3  opera 
posthuma,  proinde  v.  20,  editio  bona, 
exacta  ideoque  jam  majoris  pretii.  No- 
tandum  tamen  est,  priora  12  v.  cum 
jam  omnia  exempla  fuerint  divendita, 
iterum  fuisse  impressa  1747 — 1749, 
sed  mendose;  Avenione  1766  et  1768 
v.  22  in  8.,  quorum  ultimo  adjecta  est 
vita  Bossueti  auctore  Burigny  (quae 
non  est  magni  moraenti).  Aliam  edi- 
tionem  inchoavit  Carolus  1  e  Q  u  e  u  x, 
quam  eo  defuncto  1768  continuavit 
Joan.  Petrus  Deforis,  sed  non  ab- 
soivit  (t  1794).  Eam  oneravit  pro- 
lixis  et  superfluis  praefationibus,  an- 
notationibus,  tabulis  etc. :  nimia  auda- 
cia  Bossueti  sententias  carpit,  suas 
opiniones  propugnat,  neque  debita 
crisi  in  edendis  praesulis  scriptis  usus 

246 :  Tabaraud  Supplement  aux  histoires 
de  Bossuet  et  F£nelon  par  de  Bausset,  ou 
les  texteo  cites  dans  ces  histoires  sont  r6- 
tablis  dan*  leur  integrite  et  les  faita  rem- 
place^  dans  leur  ordre  convenable,  Pari- 
>iis  1822  in  8 ;  Le  Dieu  (t  1713)  Memoires 
et  journal  sur  la  vie  et  les  ouvrages  de 
Bossuet,  ib.  1856  v.  4  in  8 ;  Floquet  (t  3. 
Aug.  1881)  Ktudes  sur  la  vie  de  Bossuet 
juaqiTa  80n  entree  en  fonction  en  qualite 
de  precepteur  du  Dauphin  (1627  —  1670) 
Pans  1855  t.  3  in  8.  ouvrage  couronne; 
B.  precepteur  du  Dauphin;  ib.  1864 ;  Reau- 
me,  Hibtoire  de  J.  B.  B.,  Parisiis  1869  t.  3; 
Lansou  Bosauet  Parisiis  1891 ;  Jovy  1903  ; 
Revue  Bo*suet  Paris  1900—5  t  6.  D  01- 
linger  cum  additionibus  VVeinand  in 
Kl.  II,  1132-  48.  Contra  fabellam  calum- 
niosam  Bossuetum  clam  uxorem  duxisse 
cf.  Baus*et  I,  429  ss.  et  binc  in  Katbolik 
1827  II,  257—274.  De  variis  edit.  cf.  Fo- 
lybiblion  1887.  1,479  ;  Bourseaud  Hist.  et 
description  de  in.vc.  et  des  edit.  orig.  des 
oeuvr^s  de  B.  etc.,  Paris  1897;  Vacant 
Dict.  de  theol.  II,  1049—89 ;  Feret  V,  57— 
119. 


est :  unde  haec  editio  (incompleta)  com- 
muni  consensu  improbata  fuit ;  Oeuvres 
de  Bossuet  Svegue  de  Meaux  revues  sur 
les  manuscrits  originaux  et  les  editions 
les  plus  correctea,  Versaliis  1815 — 19 
t.  43  in  8;  Parisiis  1836  12  in  4; 
1862 — 66  v.  31  in  8,  omnium  optima, 
integra  et  fidelia;  1885  t.  10  in  8. 
ed.  2;  Baroduci  (Bar  le  Dac)  1862— 
1870  v.  12  in  4.  Oeuvree  oratoires 
(inter  quaeeminent  sermones  funebres) 
de  B.  ed.  critique  complete  par  Fabbe 
L.  Lebarq  Paria  et  Lille  1890 — 95, 
prima  edM  in  qua  habentur  omnino 
genuina,  cum  secundum  editorem  nulla 
hactenus  editio  exhibnerit  fideliter  tex- 
tum  originalem ;  opera  selecta  et  opus- 
cula  ed.  Gazier,  Parisiis  1903 ;  Oeuvree 
inedites  de  B.  ed.  Menard,  ib.  1881 
— 83  t.  2.  De  plerisque  hujns  praesu- 
lis  operibus  jam  egimus1):  ex  reliquis 
potiora  tantum  attingemus :  Liber 
psalmorum  additis  canticis  cum  no- 
tis  (brevibus,  accuratis,  perspicuis 
et  plane  eximia  diss.),  Lugduni  1691 
in  8.,  cum  supplemento,  quod  addidit 
sequenti  operi :  Libri  Salomonis,  Pro- 
verbia,  Ecclesiastes,  Canticum  cantico- 
rum,  Sapientia,  Ecclesiasticus ;  acces- 
serunt  ejusdem  supplenda  in  Psalmos, 
Parisiis  1693.  De  notis  post  longiora 
e  praefationibus  in  hos  sacros  libros 
excerpta,  ita  scribunt  A.  E.  L.  a.  1694 
p.  411:  ,De  notis  ipsis  id  dicendum 
venit,  quod  breviores  sint  ut  plurimum, 
sententiasque  usui  nccomodent  ac  Scri- 
pturas  Scripturis  sedulo  illustrent. 
Equidem  in  Cantico  prolixiorem  paulo 
sese  auctor  exhibet,  cum  ubique  ge- 
nuinum  adducat  sensum,  historicum 
alterum,  quem  ipse  vocat  proximum, 
de  Salomonis  et  sponsae  aegyptiacae, 
alterum  allegoricum  et  mysticum,  de 
Christi  et  Ecclesiae  beato  conjugio  ca- 
stisque  deliciis.  ln  postremo  tamen 
prosequendo  non  tam  suos  quam  pa- 
trum  exponit  sensus,  quorum  non  me- 

')  Lrbain  Biblioth.  de  bibliographie» 
critiques,  Bosset,  Paris  1899. 


Digitized  by 


767         1701—1720.  Theologia  poaitiva  et  polemica  in  Gallia.  Boesuet,  7$g 


diocram  apparatum  cum  invenerit, 
etiam  in  optimis  qnibnsqne  seligendis 
amplum  facere  aegetem  inductus  est. 
Sicnbi  tamen  et  in  reliquis  efflagitare 
neoessitatem  opinatur,  calamo  suo 
frena  laxat  uberius  etc.«  Explicaiion 
de  la  ProphHie  d' Isaie  sur  1'enfante- 
ment  de  Va  sainte  Vierge  et  du  Psaume 
21.  sur  la  Passion  et  le  delaissement 
de  notre  Seigneur1),  Paris  1704  in  4; 
De  doetrina  eoncilii  tridentini  circa  di- 
lectionem  in  aacramento  poenitentiae 
requisitam.  Ceterum  in  re  morali  ri- 
gidiorem  sequebatur  sentiendi  ratio- 
nem,  probabilismum  aversabatur  auc- 
torque  fuit,  nt  clerus  galllicanus  in  co- 
mitiis  a.  1700  babitis  prop.  127  lazi- 
tatis  titnlo  reprobaret2).  Memoire  de 
ce  qui  est  a  corriger  dans  la  Bibliothe- 
que  des  auteurs  ecclesiastiques  de  M. 
Dupin  (op.  XXX,  475 — 518);  Bemar- 
ques  eur  V  histoire  des  Conciles  d'  Ephkse 
et  de  Chalcidoine  de  M.  Dupin  (ib.  5 1 9 
— 636),  in  quo  scripto  ostendit  Dupi- 
nium  primatns  auctoritatem  impug- 
nare,  et  inezacta  narratione  minuere 
honorem  bisce  debitum  conciliis ;  traiti 
de  T  XJsure  (ib.  643—698);  Tr.  de  la 
eoncupiscense  1731- 

329.  A  Bosaueto  separari  non  debet 
Fenelon,  aliud  episcopatus  gallici 
lucidis8imum  sidus8),  qui  minus  operi- 
bus  theologicis,  quam  virtutum  exem- 


»)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1704;  IV,  2078; 
J.  des  Sav.  XXXII,  483;  R.  de  la  Broise 
SJ.  Boaauet  et  la  Bible,  Parie  1891. 

»)  Cf.  DOMnger-Reusch,  Geacb.  der 
Moralatreit.  1,  273  ss. 

■)  Cf.  Praelatia  hujus  aevi  illuttrib.ua 
accensetur  Stephanus  LeCamus  Sorbo- 
nae  doctor  (1658),  qui  post  vitam  liberio- 
rem  rigidam  egit  poenitentiam  tota  sua 
vita.  Factus  e*t  episcopus  gratianopolita- 
nu»  et  ab  Inoocentio  XI.  cardinalis  1686 
Ot  12.  Sept.  1707).  Strenue  vindicavit  b. 
Mariae  virginitatem  (Lugduni  1680)  edi- 
ditque  Ordonances,  Paria  1690.  Dolendum 
eum  nimis  addictum  fuiase  Arnaldo  et  ri- 
gidiori  janseniBtarum  praxi.  Cf.  Bellet 
Hiat.  dn  card.  Le  Camus, Paria  1886  in  8; 
Feret  IV,  163-160;  Bauer  KL.  II,  1706.  | 


plis  claruit  Editus  est  in  lucem  Fran- 
ciscus  de  Salignac  de  la  Mothe  Fene- 
1 0  n  in  arce  patria  Fenelon  in  provincia 
petrocoricensi  die  6.  Aug.  1651.  Ab- 
solutis  8tudiis  theologicis  in  seminario 
s.  Sulpicii  et  suscepto  presbyteratus 
ordine  infirmornm  curae  triennium 
consecravit,  per  decennium  curam  gea- 
sit  magno  cum  zelo  atque  prudentia 
illarum  feminarum,  quae  fidem  am- 
plexae  erant  catholicam,  cujus  curae 
fructu8  fuit  libellus  egregius  et  plane 
utilis:  De  V  Education  des  fiUes,  Pari- 
siis  1687  in  12.  Hoc  tempore  familiari 
consuetudine  utebatur  Bossueti  atque 
Fleurii.  Abquamdiu  etiam  missiona- 
rium  egit  in  Vendea,  ubi  suo  zelo  atque 
apostolica  plane  caritate  plurimos  e 
proiestantibus  ad  veram  reduxit  Eccle- 
siam.  Ab  a.  1689  per  plures  annos 
magna  solertia  in  instituendis  Burgun- 
diae  duce  aliisque  regiis  filiis  occupa- 
tus  fuit,  in  quorum  utilitatem  plura 
egregia  et  utilia  condidit  opuscula: 
Dialogues  des  Morts  composees  pouf 
l'education  d'un  Prince1),  Parisiis 
1712  in  12;  1718  t.  2  in  12;  AMgi 
des  Vies  des  anciens  Philosophes  avee 
un  Becueil  de  leurs  plus  belles  Maxi- 
mes,  ib.  1 726  in  1 2  ;  Amstelodami  cum 
praecedenti  1 727  in  12.,  opus  non  ab- 
solutum;  direction  pour  la  conscience 
d'un  roi,  1734;  Parisiis  1774  in  8. 
Eminenti  sna  prudentia  virtutisque 
exemplo  puerum  illum  indolis  pericu- 
losae  et  malorum  morum  in  egregium 
plane  principem,  qui  aliis  es»et  admi- 
rationi,  commutavit.  In  archiepiscopum 
cameracensem  designatus  est  4-  Febr. 
1695.  De  ejus  cumBossueto  circa  pu- 
rum  Dei  amorem  controversia  jam  su- 
pra  egimus  p.  760.  Propter  hanc  (et  1. 
Aventures  de  Telimaque,  qui  ipso  inscio 
prodiit  Hagae  1699;  1716  ed.  jam  8. 
et  alibi,  opus  celeberrimum  et  admo- 
dum  vulgatum)  ita  regis  excidit  gratia 
(1699),  ut  ez  educatorum  principis 
numero  deleretur,  neque  unquam  am- 


')  Cf.  J.  des  Sav.  LI.  208. 


Digitized  by  Google 


769 


Fenelon. 


770 


plius  colloqui  posset  cum  eodem :  qui 
tameu  grato  animo  semper  praeceptori 
optimo  fuit  addictus.  Cnm  ab  Innocen- 
tio  XII.  ipsins  liber  Explieation  des 
Maxxmes  des  Saints  sur  la  vie  interieure 
damnatus  fuisset  12.  Martii  1699,  ipse 
25.  Martii  damnationis  decretum  pub- 
lice  legit,  promulgavit  eique  se  ex  corde 
sincere  subjecit,  errbres  suos  ore  et 
edita  instructioue  pastorali  revocavit 
et  fidelibu8  sibi  concreditis  severe  pro- 
hibuit,  ne  quis  librum  suum  yel  legeret 
vel  peues  se  retineret,  quo  praeclarum 


pastor  in  formando  clero  et  pascendo 
suo  grege.  Indefessus  erat  in  visitanda 
dioecesi,  in  frangeudo  pane  verbi  Dei 
ovicu!i8  sui8.  Cum  illa  in  regione  gras- 
saretur  bellum,  tenera  pietate  vel  in 
palatium  suum  recepit  milites  vulne- 
ratos,  eos  invisit,  fovit,  alimenta  iis 
suppeditavit,  quo  et  hostium  adeo  pro- 
meruit  aestimationem,  ut  a  diripiendis 
ipsius  horreis  et  ditionibus  abstinue- 
rini  Ecclesiae  causam  adversus  Janse- 
nianos  egregie  curavit.  Mortem  ejus 
universa  luxit  Gallia,  luxit  et  Cle- 


virtutisetfiliali8  8ubjectionisexemplum  mens  XI.  dolens  ejusdem  merita  et  vir- 


tutem  non  bonorasae  purpura1). 
ejus  epitaphio  inter  alia  legimus : 


praesentibus  et  absentibus,  aeqnali- 
bus  et  posteris  dedit1).  Non  minora 
virtutum  specimina  dedit  egregius  hic 

Antistitum  norma 
Oregem  sibi  creditum  assidua  fovit  praesentia, 
Verbo  nutrivit,  erudivit  exemplo,  opibus  sublevavit 
Exteris  perinde  carus  ac  suis, 
Gallos  inter  et  hostes  cum  esset  medius, 
Hos  et  illos  ingenii  fama  et  comitate  morum  sibi.  devinxit. 

Maturus  coelo 
Vitam  laboribus  exercitam 
Claram  virtutibus  meliore  vita  commutavit 
Septimo  Januarii  a.  1715  a.  aetatis  64. 


Iu 


330.  Ex  ejusdem  operibus2),  quae 
fitilo  praesertim-  nitido,  nobili,  suavi, 

•)  Cf.  Refert  Feller  111,549:  Pour 
donner  a  «on  diocese  un  monnment  de  son 
repentir  il  fit  faire  pour  V  ezposition  du 
Saint-Sacrement  on  Soleil  porte*  oar  deux 
Anges,  dont  V  un  fonlait  aux  pieds  divers 
livrea  hergtiques,  snr  un  deequels  6tait  le 
titre  du  sien,  qnoique  cette  qualification 
n'ent  e*te*  donnee  k  ancune  dea  proposi- 
tions  condamneea."  Refert  etiam  summum 
pontificem  scripsiase  quibusdam  Galliae 
praelatis  :  nPeccavit  exceasu  amoris  divi- 
ai :  sed  vos  peccatis  defectu  amoris  pro- 
ximi."  Cum  nonnnlli  ei  consulerent,  nt 
ad  divertendam  a  se  tempestatem  vicis- 
nm  deferret  quasdam  Bossuetd  proposi- 
tiones  ad  sedem  apostolicam,  respondit: 
Moriamur  m  simpUcUaU  nostra.  De  ejus 
doctrina  et  de  hac  controversia  cf.  Prun- 
ner  KL.  X,  687  ss. ;  Fleurii  HE.  Contin.  I. 
213  §  68  88. :  prae  primis  Del  planque  Fe- 
neion  et  la  Doctrine  de  V  amour  pour  etc. 
Lille  1907  diss.  insignis. 

*)  Cf.  Niceron  38 ;  Biogr.  univ.  XIV, 


candido  et  aperto,  vere  classico  excel- 
lunt2),  huc  maxime  spectant:  Traiti 
du  Ministere  des  Pasteurs,  Parisiis  1 688 
in  1 2M  1.  plane  insignis,  iu  quo  evincit 


')  Plura  de  ipso  cf.  in  Vie  de  Fenelon, 
par  Marq.  de  Finelon,  1734;  Bausset  op. 
infra  cit. ;  Ramsay,  vie  de  F£n$lon,  Hagae 
1723  in  12:  Amstelodami  1729:  St.Simon 
histoire  de  Louis  XIV  ;  Rohrbacher  1.  88 
§  4 ;  Gosselin  Histoire  litte*raire  de  F.,  Pa- 
risiis  1843 ;  Broglie,  Fen&on  k  Cambrai 
d'apres  »a  correspoadanee  il699 — 1715), 
ib.  1884  et  accurata  biographia  auctore 
Weinand  KL.  IV,  1327  -  48;  Etudes  LXVII 
(1895)  542—69;  Boutie  SJ.  F6ne*lon,  J. 
Druon  F6nelon  etc.,  ib.  1906  t.  1. 

*)  Cf.  Luts,  Kirchenlex.  IV,  7  ed.  1., 
ubi  inter  alia  t>cribit:  „$chon  in  diesen 
ersten  Arbeiten  erkennt  man  das  l^eichte 
und  Schimmernde,  das  alle  seine  Werke 
auszeichnet,  die  fruchtbare  und  bezau- 
bernde  Einbildungskraft,  die  Alles  be- 
herrscht,  ohne  ihr  Uebergewicht  fohlenzu 
la^sen.  den  natnrlichen,  sanften,  eindring- 


Digitized  by  Google 


771 


1701—1720.  Theologia  polom.  c  Janaen.  in  Gallia.  Fenelon, 


772 


protestantes  legitima  corere  misnone ;  I 
plures  egregiae  instrudiones  pastorales  | 
adversus  Jansenistas,  inter  quas  emi- 
nent  (quatrieme)  instruction  pastoraU, 
ou  T  on  prouve  que  c'  est  l'  Eglise,  qui 
exige  la  signature  au  Formulaire  et 
qu'en  exigeant  cette  signature,  elle  se 
fonde  sur  V  infallibilite,  qui  est  pro- 
mise  pour  juger  des  Tertes  dogmati- 
ques,  Valenciennes  1705  in  12;  in- 
stntction  pastorale  sur  le.  L.  intitule : 
Justification  du  silence  respectueux,  ib. 
1708  in  8.,  etiam  latine  ib.  1709  in 
1 2 ;  instruction  pastoraU  en  forme  de 
dialogues,  Cameraci  1714  in  12;  aug- 
mentee  de  quelques  diaiogues,  ib.  1 7 1 5 
in  1 2  ;  LeUres  au  P.  Quesnel  s.  1. 1 7 1 0 
(m.  50),  contra  hujus  i.  Denunciatio 
solemiyis  bullae  clementinae,  quae  in- 
cipit  ,Vineam  Domini  Sabaoth;'  Di- 
monstration  de  V  exisUnce  de  Dieu  tiree 
de  la  connaissance  de  la  Nature  et  pro- 
portionnee  a  la  foible  intelligence  des 
plus  simples,  Parisiis  1713  in  12., 
iterum cum additionibus  Tournemi- 
nii  1713  in  12.,  Amstelodami  1713; 
Parisiis  1719  in  collectione  Oeuvres 
philosophiques  p.  1.,  cui  adjecit:  D4- 
monstration  de  V  exisUnce  de  Dieu  et  ds 
ses  AUribuU  tiree  des  preuves  intel- 
lectuelles  et  de  1'  id6e  de  V  infini  meme; 
1726  ed.  optima1).  Rifutation  du  sy- 


lich  feinen,  edlen  and  wohlgeordneten 
Flus3  der  Rede,  der  ihm  so  eigen  ist,  den 
klaren,  angenehmen  und  bestunmten  Aus- 
druck,  der  uber  die  verwickelsten  Gegen- 
stande  Licht  verbreitet.-  Voltaire  de  eo 
itahabet:  „Son  imagination  s'echauffait 
par  la  candeur  et  par  la  vertu,  comme  les 
autres  s'  enflamment  par  leurs  passions ; 
sa  passion  etait  celle  d'  aimer  Dieu  pour 
lui  raeme-  (hist.  pol.  Bl.  LXVH,  888). 

')  De  hoc  opere  scribit  Werner,  aer  h. 
Thomas  von  Aquin  III,  615;  *8eine  Aus- 
ftthrungen  lassen  sich  in  einem  fthnlichen 
Tone  an,  wie  Malebranche's  Meclitations 
chretiennes  und  haben  in  Augustin's  So- 
liloquien  ihr  Vorbild :  sie  sind  nicht  bloss 
Meisterwerko  des  Gedankens,  sondern  es 
ist  der  ganze  innere  Mensch,  der  Mensch 
voll  Phantasie  und  Gemuth,  voll  erha- 
bener  Anmuthungen  und  erffreifender 
Regungen,  welcher  in  diesen  philosophi- 


steme  de  la  nature  et  ds  la  Ordcs  1 820 
contra  Malebrauche  (cf.  p.  729) ;  Let- 
tres  sur  divers  sujeU  concernunt  la  Re- 
ligion  et  la  Metaphysique1),  scil.  de  exi- 
stentia  Dei  ejusque  cultu,  de  Eccleaia 
vera,  de  animi  immortalitate  et  liber- 
tate  etc,  Parisiis  1 7 1 8  in  8 ;  RifUxions 
sur  la  Rhetorique  et  sur  la  PoStique, 
Amstelodami  1717;  Dialogue  anr  VELo- 
quence  en  giniral  et  sur  celle  de  la 
chaire  en  particulier,  ib.  1 7 1 8.  Oeuvres 
SpirituelUs,  quae  sublimem  complec- 
tuntur  ascesim,  Antwerpiae  1725  v.  5 
in  8;  Amstelodami  1731  v.  5  in  12  etc 
Opera  omnia  collecta  prodierunt  Pari- 
siis  1787 — 92  v.  9  in  4.,  ed.  incom- 
pleta;  1810  v.  10  in8.  et  12;  Tolosae 
1809 — 11  t.  19  in  8;  Versaliae  1821 
88.  t  21 ;  Narbonae  1826  t.  12;  Pari- 
siis  1827—30  t.  38;  1831 — 34; 
1852  t.  10  in  4.,  ed.  optima  cum 
historia  literaria  et  Histoire  de  F6n6- 
lon  composee  sur  les  Mss.  originaux 
par  de  Bausset,  quae  jam  antea  pro- 
dierat  Versaliae  1817  t.  4;  Parisiia 
1856. 

331.  Tandem  ad  eos  devenimus,  qui 
in  GaUia  adversus  Jansenianos*)  decer- 


schen  Meditationen  forscht,  denkt,  dichtet 
und  betet,»  Ct.  Bibliotheque  choisie  XX  VL 
226 — 233. 

')  BibUotheque  ancienne  et  moderne 
X,  180—213. 

*)  His  in  Gallia  accensendi  sunt :  Nico- 
laus  Fontaine  Parisinus,  alumnus  Por- 
tus  regii,  Arnaldi,  Nicolii  et  Saci  fami- 
liaris  (r  1709  a.  aetatis  84),  qui  opera  s. 
Chrysostomi  sat  male  gallice  vertit  (Pa- 
riis  1682 — 90),  quae  versio  magnos  motus 
civit  (cf.  acta  er.  lips.  1694  p.  47)  et  proh. 
fuit  27.  Maj.  1687.  Delatus  apud  archiep. 
parisiensem  palinodiam  conscripsit,  in  qua 
profitetur  se  in  sua  venione  ex  ignorantia 
et  inscitia  in  errores  incidisse,  sensumque 
s.  doctoris  adulterasse,  hinc  retractatio- 
nem  praefixit  t.  v.  suae  versionis.  Cf.  Fleu- 
rii  H.  E.  contin.  1.  211  §  44  ss.  Collegit 
insuper  exjalicationes  in  H.  T,  ex  t.  Awju- 
stino  et  aliu  patribus  latinis,  Parisiis  1675 
v.  2  in  8.  (gallioe)  et  alias  deinceps; 
scripsitque  Vies  des  Saints  deV  A.  T.  cum 
|  considerationibus  ex  ss.  patribus  excerptis 


Digitized  by  Google 


773 


Stephaaua  Dechamps. 


774 


tarant.  Praeter  eos,  qaorum  jam  pas- 

in  primis  eat  Stephanus  Dechamps 
8.  J.  Avaricum,  quae  Biturigum  Cubo- 
rum  metropolis  et  Aquitaniae  capnt 
est,  patria  ei  fuit  ll.Sept.  1613.  Mis- 
8us  est  pner  duodecim  annorum  ad 
collegium  Soc.  J.  bituricense,  ut  literis 
imbneretur.  Erat  uw.eo  ingeninm  acre 
et  praestans,  memoria  tenax,  studium 
discendi  ac  proficiendi  sincerum,  sed  et 
praeclara  indoles,  domestica  nativaque 
comitas,  integritas  morum  cum  magna 
pietate  conjuncta.  Ab  a.  1635 — 40 
grammaticam  et  literas  hnmaniores  do- 
cuit,  quo  tempore  tragoediam  compo- 
snit  pro  discipulis  tanto  successu,  nt 
fama  pervenerit  ad  Bichelieu  card.,  qui 
propterea  voluit,  ut  ea  in  sno  palatio 
Parisiis  spectanda  exhiberetur.  Ad 
atudia  theologica  vocatus  ea  absolvit 
publioe  (1645)  propugnatis  thesibus; 
quibus  recens  editos  Jansenii  liber 
Augustinus  impugnabatur.  Jansenii 
quidem  nomine  abstinuit,  verbis  su- 
periores  haereticos  petens,  reipsa  Jan- 
senii  latns  nbique  fodicans.  Magnus 
factus  est  hac  occasione  dispntatorum 
amicorum  et  adversariorum  concnrsus, 
totnsqne  fuit  in  eo  nosler  theologus, 
ut  evinceret  Janseninm  sna  a  prioribns 
hansisse  haereticis,  iisdem  ntrosqne 
niti  principiis,  easdem  deducere  con- 
clnsiones,  iisdem  illas  argumentis  ful- 
cire,  iisdem  antiquorum  testimoniis  et 
eodem  modo  corrnptis  ant  detorits  con- 
firmare.  Magnam  prodidit  hac  occa- 
sione  jndicii  acrimoniam,  dispntandi 
peritiam,  doctrinae  profunditatem.  — 
Prae  primis  Jansenii  opinionem  de  li- 
bertatis  natnra  confutandam  suscepit: 
hinc  enata  est :  Defensio  censurae  s.  fa- 
cuUaiis  parisiensis  latae  27.  Jnn.  a. 
1560  sen  disp.  theologica  de  libero  ar- 
bitrio,  qna  evincitnr  merito  a  8.  facul- 


ParUiis  1683;  1686  t  4  etc.  cf.  Feller 
III,  616.  —  Ludovicui  Hideux  doctor  et 
profesBor  sorbonicus  (t  1720),  qui  acriter 
•e  opposuit  bullae  .Dnigenitus*. 


tate  haereseos  damnatam  esse  propo- 
sitionem  hanc:  ,Libertas  et  neoessitas 
eidem  conveniunt  respectuejusdem,  et 
sola  violentia  repngnat  libertati  homi- 
nis  naturali,4  snb  nomine  Ant  Bi- 
cardi,  Parisiis  1645  in  8.  Liber  tres 
complectitur  partes,  in  quarum  1 .  osten- 
dit  novnm  de  libertate  dogma  totum 
ex  recentioribus  haereticis  insigni  pla- 
gio  acoeptum  esse;  in  2  docet,  novqm 
dogma,  etsi  ab  antiqnioribns  haeretids 
verbis  distet,  reipsa  tamen  consentire, 
adeoque  pariter  cum  illis  a  patribus  et 
conciliis  damnatum  esse;  in  3.  deni- 
que  evincit  novum  dogma  condemna- 
tum  esse  a  posterioribus  colciliis,  rom. 
pontificibns,  s.  Thoma  etc-  ^d.  3*  mnl- 
tnm  aucta  prodiit  jam  a.  s^quenti  ad- 
junctis  etiam  qq.  4  sciLMe*  amore  Dei 
in  omnes  homines,  de  morte  Christi 
pro  omnibus  hominibns  eto. ;  Goloniae 
1650  (ed.  5).  Quanti  fieret  hic  liber 
Bomae,  inde  patet,  qnod  s.  inquisitio- 
nis  nomine  scripserit  (28.  Dec.  1647) 
unus  cardinalium  ad  Ul.  Belgii  inter- 
nnncium,  ,quod  sufficeret  ad  confu- 
tandos  adversarios  circa  novas  Jan- 
senii  opiniones  opus  A.  Bicardi  impres- 
sum  Parisiis  a.  proxime  elapso.4  Ag- 
gredi  illud  nisus  est  Libertus  Fro- 
mondus  (cf. III8,  1039),  alter  Janse- 
nii  libri  editor,  snb  Vincentii  Lenis 
nomine  edito  scripto,  eni  titnlns  THe- 
riaca.  Mox  occurrit  Dechamps  respon- 
sione  ad  objectiones  vincentianas,  qna 
Vinc.  Lenis  theriaca  praesentissimum 
esse  venenum  demonstratur,  Parisiis 
1648  in  4.,  in  quo  ostendit  adaccusa- 
tionem  furti  adhuc  nihil  ommno  respon- 
Bum:  deinde  proditam  a  Fromondo 
Jansenii  causam,  substituisse  inlocum 
istius  sententiae  sententiam  aliam  nihil 
meliorem,  quae  esset  perinde  ac  jan- 
seniana  a  conciliis,  patribns  ac  theolo- 
gis  damnata :  modo  adversarium  faoete 
aoingeniose  irridet;  modo  acriter  per- 
stringit,  ubique  tam  pulchre  hominem 
dedolat,  nt  merito  dubites  plnsne  scri- 
ptoris  eloquentiam  an  rationum  pondus 
et  perspicnitatem  mireris ;  sitne,  qnem 


Digitized  by  Google 


775 


1701—1720.  Theologia  pol.  ad?eraus  Jam».  in  Gallia.  Dechamps,  77^ 


legis.  orator  magis  an  theologus.  Non 
tacuit  Froinondus  duplex  opponens 
scriptura :  uni  respondit  Dechamps,  al- 
temm  contempsit l).  Ut  vero  pluribus 
prodesset,  quae  hactenus  latine  latius 
disputaverat,  ea  compendio  gallice  con- 
traxit  in  1.  Le  secret  du  Jansinisme  des~ 
convert  et  refute  par  un  Docteur  catho- 
lique,  Parisiis  1651 ;  ed.  auctior  1053 
cura  responso  ad  Jansenianorum  exce- 
ptiones.  Iterum  recognitus:  Tradition 
de  V  Eglise  ratholique  et  de  la  fausse 
Eglise  des  heretiques  du  dernier  siecle 
sur  la  doctrine  dc  Jansenius  touchant 
le  libre  arbitre  et  la  grace*),  Lugduni 
1711.  Cum  interim  Romue  agitaretur 
Jansenii  causa  et  quinque  propositio- 
num  damnatio  parabatur,  majus  jam 
opus  moliebutu--  Decharaps,  ut  una 
cum  sententia  pontificia  hujus  etiam 
vindiciae  prodirent :  hinc  primum  suum 
opus,  de  quo  egimus,  ud  incudem  re- 
vocavit,  nuxit,  expolivit  atque  edidit 
inscriptum  de  haeresi  janseniana  ab 
apostolica  sede  merito  proscripta  11.  3, 
opus  a.  1645  subA.  Eicardi  nomine 
inchoatum,  exinde  bis  locupletatum, 
quinquies(sexies)editum.  Parisiis  1654 
in  f. ;  ex  ipso  auctori3  autographo  auc- 
tius  et  eraen  latius  cura  et  labore  P. 
Steph.  Souciet  (cum  auctoris  vita), 
Lutetiae  Par.  1728  in  f.  Liber  1.  in- 
scribitur  Jansenius  haereticorum  pla- 
giarius:  2.  Jansenius  cum  haereticis 
damnatus;  3.  Jansenius  haereticorum 
exemplo  s.  Augustini  patrumque  cor- 
ruptor3). 

332.  Eo  tempore  philosophiae.  dein 
per  quinquennium  docendae  theologiae 
in  collegio  claromontano  praeficitur, 
qua  occasione  orationem  habuit  de  s. 
AuguMino  theologorum  Aristotelc  sive 
doctrinae  s.  Augustini  in  rebus  theo- 

M  Cf.  libellos  hujus  controversiae  oc- 
caaione  editos  apud  Soiumorvogel  II,  1864. 
Acta  K.  L.  16U0  p.  337-45. 

•)  Cf.  Werner,  Franz  Suarez  I,  264  ss. ; 
Jour.  des  Sav.  XC,  54  ss. ;  Suppl.  ad  acta 
nova  lips.  I,  589— *J3. 


logicig  auctoriUte,  Parisns  1656  ia  4^ 
etiam  inter  selectas  orationes  panegy- 
ricas  PP.  S.  J.,  Lugduni  1673.  Post- 
quam  Wendrockins  (L  e.  Nicole) 
suas  in  Montaltii  literas  vulgavit  notas 
(1659),  in  lucem  emisit  quaestionem 
facti,  utrum  theologornm  S.  J.  proprine 
sint  istae  sententiue :  Prima,  ex  duabus 
opinionibus  probabilibus  possumas  se- 
qui  minus  tutara  ;  seeunda,  ex  duabos 
opinicnibus  probabilibus  licitum  est 
amplecti  rainus  probabilem,  Parisiis 
1659  in  4;  etiam  in  suppl.  theologiae 
moralis  P.  La  Croix  sub  titulo:  Ad 
tract.  V.  mantissa  seu  quaestio  facti 
etc,  ed.  Coloniae  1  752  et  in  edit.  opu- 
sculorum  P.  V  i  v  a ,  quam  curavit  Z  a  c- 
caria.  Ostendit  sententias  illaspluri- 
mos  tueri  episcopos,  doctores  parisien- 
ses  veteres,  qui  illas  etiam  solemni  de- 
creto  approbarint,  Thomistas  quam 
plurimos  atque  ex  aliis  religiosis  ordi- 
nibus  theologos:  unde  illus,  quamvis  a 
doctis  Soc.  J.  theologis  defendantur, 
non  tamen  esse  eorum  proprias  con- 
cludit,  auctoresque  amplius  90  nurae- 
rat,  quorum  multi  ante  natam  socie- 
tatem  illas  opiniones  docuerint:  ac 
Wendrockium  ejusque  in  explicandis 
patribus  futiles  cavillationes,  in  iisdem 
corrumpendis  temeritatem  ei  audaciam 
identidem  probe  custigat.  Ne  in  ex- 
trema  quidem  aetate,  cum  mens  debi- 
lior  multa  ignosci  sibi  postulat,  indi- 
guit  indulgentia.  Decessit  31.  Jul. 
170  1  a.  uetatis  88.  Paupertatis  ad- 
modum  erat  fcmms.  In  victu,  vestitu 
et  in  omni  cultu  corporis  nihil  admisit 
unquam,  ne  in  extrema  quidem  senec- 
tute,  nisi  quod  passim  omnibus  daba- 
tur,  imo  et  ex  his  nonnulla  sibi  dene- 
gabat.  Nunquam  ne  ab  amicis  quidem 
invitatus  induci  aut  cogi  potuit,  ut 
rheda  uteretur:  etiam  cum  ingraves- 
cente  ob  aetatem  corpore  ad  amicos  in 
reraotissimis  urbis  amplissimae  regio- 
nibus  habitantes  pronus  in  socium  in- 
cumbens  reptaret,  pedes  semper  ivit1). 

i)  Prodierunt  Coloniae  K'»89  in  12. 

Digitized  by  Google 


777 


Le  Tellier,  Brun,  Monnier,  Drappier,  Desbors. 


778 


333.  Adversus  eosdem  Jansenianos 
quaedam1)  scripsit  Michael  le  Tel- 
lier  S.  J.  Normanus  (n.  1 6.  Dec.  1643), 
socius  academiae  inscriptionum  et  li- 
terarum  humaniorum,  inde  maxime 
notus,  quod  esset  a  confessionibus  Lu- 
dovico  XIV.  (1709  — 1715),  ideoque 
objectum  irae  et  omnis  calumniae,  prae- 
sertim  Jansenianis,  qui  ipsi  tribuebant, 
quidquid  rex  contra  eos  decerneret 
Hinc  etiam  post  regis  mortem  agente 
Noailles  Parisiis  secedere  coactus  est 
(t  2.  Sept.  1719).  Auctor  censendus 
est,  teste  P.  Le  Long,  versionis  gallicae 
bibliorum  N.  T.,  quae  sub  Dom.  Bou- 
uours  nomine  prodiit.  Parisiis  1697. 
1703  t:  2.  Idem  edidit  scripta  et  doc- 
tas  observationes  in  versionem  N.  T. 
montensem  contra  Ant.  Arnaldum,  qui- 
bus  egregie  invebitur  in  damnabilem 
eorum  praesumptionem,  qui  Scripturae 
testimonia  Ecclesiae  auctoritate  firmata 
corrigere  vel  emendare  quovis  audent 
praetextu.  Praeter  multa  alia  ipsius 
est  Becueil  historique  dea  bulles  et  con- 
8titutions,  brefs,  decrets  et  autres  actes 
conceruant  les  erreurs  des  ces  deux 
derniers  siecles  tant  dans  les  matieres 
de  la  foi,  que  dans  celles  des  moeurs 
depuis  le  s.  Concile  de  Trente  jusqu'a 
notre  temps,  Montibus  (Rothomagi) 


Lettres  (8)  du  Prince  Conti  ou  1'  accord  du 
libre  nrbitre  avec  la  grace  de  J.  Christ 
en&eigne'  par  son  Altesse  seVenisainie  au 
P.  Dechamps  Jesuite ci  devant premier 
Profeaseur  en  Tbeologie  (ipsim»  principis) 
. .  .  avec  plusiers  autrea  pieces  sur  la  ine- 
me  matiere  (scil.  9  ep.  P.  Dechamps, 
quibus  principi  respondet).  In  his  prin- 
cep;  (t  1666)  doctrinam  Societatw  Jesu 
non  »ine  doctrinae  et  eruditionis  laude  im- 
pugnat  seque  Thomistam  protitetur  (cf. 
actaerud.  lips.  1689,  428^435);  aed.  P. 
Souciet  epistolarum  genuinitatem  in  du- 
bium  revocat :  eae  certe  nonnisi  diu  post 

f»rincips  mortera  opera  Jansenianorum  in 
ucem  prodierunt.  non  Coloniae,  ut  titu- 
lus  ementitur,  sed  furtim  in  Uallia. 

')  Cf.  Sommervogel  VII,  1911—19; 
Feil  KL.  VII,  1854-51:  Biogr.  univ. 
XXIV,  340 ;  Bliard  S.  J.  Les  Memoires  de 
Saint  Simon  et  le  P.  Le  Tellier,  Parisiis 
1891. 


1698;  1710  in  8.,  ed.  5.  aucta.  Haec 
collectio  impressa  fuit  ministerii  regii 
impensis.  — Joannes  Brun  (n.  1660; 
t  1719)  socius  academiae  lugdunen- 
sis,  philosophiae  et  theologiae  profes- 
sor  scripsit :  Les  cent  et  une propositions 
extraites  du  1.  des  Reflexions  morales 
du  P.  Quesnel  sur  le  N. T. qualifiees 
en  detail,  Broxellis  1718  in  12.  — 
Hilarion  Monnier  0.  S.  Ben.  insignis 
concionator  (t  17.  Maj.  1707)  scripsit 
Lettresr{l)  addressks  a  M.  Dedan  con- 
tre  le  systeme  de  M.  Nicole,  oii  il  prouve 
que  St.  Augustin  est  la  regle,  qu'on 
doit  suivre  dans  le,s  matieres  de  la 
grace,  1710.  —  Guido  Drappier 
Bellovaci  per  59  annos  parochus  (t 
1716  a.  aetatis  9l),  Quesneili  fautor, 
pro  quo  plura  scripsit,  qui  reliquit 
Traite  des  oblations,  Parisiis  1685  in 
1 2  ;  Tradition  de  1'Eglise  touchant  VEx- 
treme  Onction,  oii  Ton  fait  voir  que  les 
Cure/  en  sont  les  Ministres  ordinaires : 
ouvrage  rempli  d'observations  sur  la 
discipline  de  1'Egiise,  Lugduni  1699 
in  1 2 ;  Gouvernement  des  dioches  en 
commun,  Basileae  (Rothomagi)  1707 
v.  3  in  1 2 ;  Bkgles  tres  importantes  ti- 
rees  de  deux  passages  .  .  .  rapportes 
par  M.  de  Marca  .  .  .  et  des  anciens 
papes  pour  servir  d'eclaircissement  a 
1'examen  du  1.  du  P.  Bagot  (cf.  p.  68), 
1656;  1658,  in  quo  tuetur,  romanum 
pontificem  citra  ordinarii  permissionem 
nullam  exercere  posse  tunctionem  eccle- 
siasticam  neque  ad  hoc  delegare  posse 
religiosos,  ideoque  opus  prohibitum  fuit 
30.  Jan.  1659;  ipse  vero  de  Marca 
conquestus  est  de  abusu  suorum  verbo- 
rum.  —  Oliverius  D  e  s  b  o  r  s  des  Doires 
presbyter  rothomagensis ,  aliquamdiu 
Oratorii  sodalis,  scripsit  la  Science  du 
Salut  ou  traite  dogmatique  sur  le  nom- 
bre  des  Elus,  Rothomagi  1701  in  12: 
172S,  retractatum  et  multum  auctum 
a  Troy a  d'  A  s  s  i  g  n  y  editum  sub  ti- 
tulo:  La  Fin  du  Chritien  ou  traite 
dogmatique  et  moral  sur  le  petit  nom- 
bre  des  Elus,  Avenione  1751  t.  3 
in  12.  —  Denique  Hermann  Kratt- 


Digitized  by  Gocjgle 


779  1701—1790.  Theologia  poa.  et  pol.  Naironua,  Farolfua,  730 


mitnn  0P.  patria  Danue  est,  qui  in 
Gallia  degebat.  Ad  fidem  catholicam 
conversua1)  totum  se  Danorum  con- 
versioni  dicavit,  quorum  plurimos  ad 
veram  reduxit  fidem  pro  qua  et  libros 
edidit;  se  propterea  dioebat  nationum 
septentrionalium  eleemosynarius  (f 
1704). 

334.  Ex  Oriente  memoria  suntdigni 
FauBtus  Naironus  Maronita,  Abr. 
Ecchelensis  (p.  120)  nepos,  linguarum 
svriacae  et  arabicae  in  vaticana  biblio- 
theca  scriptor  et  illius  in  archigymnasio 
romano  profeasor  (t  3.  Nov.  1707),  et 
Mich.  Ang.  Farolfus  0.  Min.  Ille 
scripsit  Evopliam  fidei  catholicae  ro- 
manae  historico-dogmaticam  ex  vetu- 
stiasimis  syrorum  seu  chaldaeorum  mo- 
numentis  erutam,  Bomae  1694  in  8, 
1699,  in  qua  probat  orientalium  eccle- 
giarum  cum  romana  consensum  vario- 
rum  operum  editorum  pariter  ac  in 
primi8  ineditorum  testimoniis.  Ipsum 
autem  opus  tribus  constat  partibus.  Et 
in  prima  quidem  orientalium  ecclesia- 
rum  differentiam  breviter  exponit,  qua- 
rum  alias  haeresum  labe  infectas,  alias 
a  fidei  catholicae  tramite  nunquam  de- 
scivisse  memorat.  In  secunda  p.  har- 
moniam  romanae  Ecclesiae  cum  orien- 
talibus  ostendit  et  quidero  quoad  nu- 
merum  sacramentorum  et  quoad  sin- 


>)  Cf.  Raeas  VIII,  582  st.  Ante  ordinis 
ingressum  dicebatur  Berthel  E  r  i  c  h  s  e  n. 


gula  sacramenta.  In  tertia  parte  agit 
de  Ecclesia,  rom.  pontifioe,  de  purga- 
torio,  de  crucis  adoratione,  de  reliquia- 
rum  et  aanctorum  cultu,  de  peregrina- 
tionibus,  de  libero  arbitrio  et  merito 
boDorum  operum,  de  gratia  Dei,  de 
lege  aliisque  fidei  articulis,  in  quibus 
omnibus  Ecclesiam  romanam  convenire 
cum  orientalibus  demonstrat1).  Vertit 
latine  officia  sanctorum  juxta  ritum 
ecclesiae  Maronitarum,  ib.  1656;  1666 
in  f. ;  disseruit  quoque  de  origine,  no~ 
mine  ac  religione  Maronitarum,  ib.  1 6  7  9 
in  8.  Liturgiarum  excerpta.  R.  Simoni 
communicavit.  —  Michael  Angelus  Fa- 
r 0 lf  u  s  0.  Min.  Chandace  in  urbe  Cre- 
tae  natus  est.  Sub  celebri  Franc.  a  s. 
Augustino  Macedo  omnium  disciplina- 
rum  curriculum  absolvit  variisquefunc- 
tus  est  muneribus  etiam  munere  con- 
cionatori8  pontificii.  Assumptus  est 
(l71l)  ad  episcopatum  traguriensem 
in  Dalmatia  (t  1715).  Scripsisse  dici- 
tur  synopsim  eorum,  quae  ad  Graecorum 
cum  latinis  controversias  pertinent.  Sed 
utrum  prodierit,  non  indicatur. 


«)  Cf.  Acta  erud.  lips.  Suppl.  II,  645- 
552.  Renaudot  de  eo  magni  contemptua 
significatione  loquitur,  ut  liturg.  onent. 
coll.  II,  p.  85  »eum,  ait,  talem  non  fuiaae, 
ut  istarum  reruiu  idoneus  judex  haben 
poaset ;"  et  p.  161  hominem  vocat  nihil 
minufl  quam  theologum.  lnnotuit  etiam, 
quod  primus  ediderit  diacunum  de  $alu~ 
bertuma  potione  cahue  seu  caffie  nuncupata, 
Romae  1671. 


III.  Disciplinae  ad  ss.  literas  spectantes. 


335.  Eaudpauci  hac  periodo  easex- 
coluerunt  disciplinas,  quae  isagogicae 
dici  possunt  viamque  sternunt  ad  so- 
lidam  88.  literarum  interpretationem. 
Inter  hos  tres  praesertim  magnam  no- 
minis  celebritatem  sunt  adepti,  scil. 
Richard  Simon,  Bernardus  Lami  et 


I  Cherubinus  a  s.  J  0  s  e  p  h.  Horum  pri- 
j  or l)  natione  Gallus  in  lucem  prodiit 


')  Cf.  elogium  praeansauni  ejua  ep.  ae- 
lectis,  Amstelodami  1730  et  in  J.  htt6r. 
III,  225 ;  FabriciuB  III,  400-8;  Niceron  1, 
881  ss. ;  X  p.  1  pag.  21 ;  p.  2  pag.  58  sa. ; 
Grafa  in  op.  Straaaburger  Bcitr&ge  su  den 


Digitized  by  Google 


781 


Richard 


Siuion. 


782 


Dieppae  13.  Maji  1638.  Adolescens 
annoram  20  congr.  Oratorii  est  in- 
gressus,  quam  tamen  nondum  completo 
novitiatus  anno  reliquit  (1660).  Theo- 
logiae  incumbens  quanti  sit  momenti 
profundum  s.  Scripturae  studium  ad- 
vertit,  hinc  masna  alacritate  addiscen- 
dis  se  dedit  linguis  originalibus  8.  tex- 
tus.  Ad  Oratorium  rediit  (l  662),  eique 
permissum  fuit,  ut  fere  omne  novitiatus 
tempus  impenderet  studiis.  Propter 
tam  insolitum  studium  librorumque 
prohibitorum  lectionem  penes  plures  e 
sodalibus  in  novitatis  suspicionem  ve- 
nit:  quare  de  ineunda  Soc  Jesu  cogi- 
tavit :  jamque  inter  tirones  recipiendus 
erat,  cum  e  consilio  superioris,  qui  ejus 
fovebat  studia,  sententia  destitit.  Mu- 
nus  ei  fuit  commissum  conscribendi 
catalogi  bibliothecae  librorum  orienta- 
lium ,  qoa  congregatio  donata  fuit. 
Magna  alacritate  ad  opus  se  accinxit, 
diligenterque  pervolvit  codices.  Simul 
etiam  frequenter  invisit  bibliothecas 
regiam  et  colbertinam.  Suscepto  pres- 
byteratus  ordine  1670,  edidit  fidetn 
ecclesiae  orientalis  seu  Gabrielis  metro- 
politae  philadelphiensis  opuscula  (4) 
cum  interpretatione  latina  et  notis, 
Parisiis  1671  in  4 ;  1686,  quo  in  op. 
nititur  ostendere  ex  libris  praesertim 
msc.  vel  nondum  latio  donatis  consen- 
sum  ecclesiae  orientalis  cum  occiden- 
tali  in  fide  de  eucharistia.  Pluru  autem 
exCoptarum  liturgiis  et  Nestorianorum 
scriptis  te>timonia  adducit,  nec  pauca 
circa  liturgias  orientales  observavit 


theol.  Wiwenschaften,  .lenae  1847  1,  158 
-252 :  Bernus  (+  1904)  Richard  Simon  et 
iou  Histoire  Critique  du  V.  T. ,  Laiihan- 
nae  1869,  et  pro  operum  catalogo  accura- 
tissimam  ejusdem  Notice  biblio^r.  sur  R. 
S.  Basilieae  1882,  quae  continctur  etiam 
Hibliogr.  Oratorienne  auctore  lngold 
p.  121  —  63;  Masaon  The  French  Oratori- 
ans  R.  S.,  Londini  1866:  Henr.  Margival 
Rich.i?.  et  la  critique  bibl.  au  XV1I«  *iecle 
in  Revue  de  Hist.  et  Lit.  relig.  t-  3.  et  4., 
Paria  1898  Batterel  Mem.  dome>t.  IV., 
233—95.  Alius  autem  est  aRichardo 
Simon  ,  de  quo  infra. 


erudite,  quae  nemo  ante  observaverat l). 
Verum  ejua  9cripta  multarum  molestia- 
rum  ei  fuere  causa :  atque  propter  suam 
historiam  criticam  V.  T.  dimissus  fuit 
ex  Oratorio  (1678).  Quare  Bollvillam 
primum  secessit,  dein  Dieppam  (1682) 
et  urbe  hac  eversa  Parisios  (1694). 
Cum  vero  hic  novas  pateretur  impu- 
gnationes,  in  patriam  rediit,  ubi  tamen 
tranqnillitatem  optatam  non  invenit. 
Cum  enim  magistratus  in  ejus  scripta 
inquireret,  hac  postulatione  offensus 
eadem  tradidit  igni  comburenda.  Ita 
fructu  tot  sudorum  et  mediis  literariis 
destitutus,  tot  molestiisexacerbatus  ac 
moerore  confectus  in  febrem  incidit 
letalem,  qua  consumptus  decessit  1 1 . 
Apr.  1712.  Non  desunt  tamen  quibus 
haec  narratio  fabula  videtur. 

336.  Multa  sunt  ejusdem  opera  (40), 
quorum  plura  sub  ticto  nomine  et  loco 
impressionis  non  assignato  prodierunt, 
ita  tamen  ut  facile  ipse  eorum  agnosce- 
retur  auctor.  Praecipua  sunt  :  CerStno- 
nies  et  couatumes  qui  s'observent  au- 
jourd'  hui  parmi  lesJuifs,  traduitesde 
Titalien  de  Leon  de  Modene,  Rabbin  de 
Venise,  avec  un  supplement  touchant 
le*  Sectes  des  Caraites  et  des  Samari- 
tains  de  nostre  temps,  Parisiis  1674 
in  12.  sub  nomine  Recared  Simeon, 
dein  sub  nomine  de  Simonville  ib. 
1681  adjecta  Compnraison  des  Ctre- 
inonies  des  Juifs  et  de  la  disciplitu: 
de  VEglise*),  Hagae  1682  ed.  3;  Lug- 
duni  1684  et  alibi :  etiam  in  op.  De 
caeremoniis  et  ritibus  omnium  popu- 
lorum,  Amstelodami  1 723  t.  1 .  Voyage 
du  3fon/  Liban  traduit  de  1'italien  du 
R.  P.  Jerome  Dandini  (t  1634  cf.  III, 
880  a.)  nonce  en  ce  pays  la,  oii  il  est 
traite  tant  de  la  creance  et  des  coutu- 
mes  des  Maronites,  que  de  plusieurs 
particularitez  touchant  les  Turcs  et  de 
quelques  lieux  considerables  de  1'Ori- 


Cf.  Renaiulot  iu  pracf.  coll.  lit. 
orient.  t.  l.  De  op.  J.  dee  .^av.  III,  1—5. 

»)  Cf.  A.  E.  L.  1683  p.  135-39. 


Digitized  by  GftOgle 


783 


1701—1720.  Introductio  in  8.  8criptnram. 


7S4 


ent,  avec  dea  remarques  aur  la  Theo- 
logie  des  Chretiens  du  Levant  et  sur 
oelles  des  Mahometans,  Parisiis  1675 
in  12,  Hagaecomitum  1684.  Minus  ta- 
men  feliciter  judice  Eenaudot  veraatus 
est  in  suis  annotationibus  circa  ritus  et 
disciplinam  «ectarum  Orientis  conjectu- 
risque  plus  nimio  indulsit  Histoire 
critique  du  vieux  Testament,  Parisiis 
1678,  ed.  agente  Bossueto  (cf.  p.  762) 
mox  suppressa  et  igni  tradit*,  unde  ea 
est  rarissima;  Amstelodami  1680  (ed. 
mendosa);  latine  interprete  Aub.  de 
Verse,  ib.  1681  in  4.  (pariter  men- 
dosa  ed.);  Boterodami  1685  ed.ceteris 
praeferenda,  utpote  quae  non  tantum 
accuratior  et  ad  primam  paris.  ador- 
nata,  sed  et  praefatione  apologetica, 
observationibus  criticis  et  commenta- 
tionum  quarundam ,  quibus  historia 
haec  critica  occasionem  praebuit,  acces- 
sione  est  locupletior;  prob.  1.  Dec. 
1682.  Nititur  in  hoc  op.  ostendere, 
Moysen  auctorem  esse  non  posse  om- 
nium  eorum,  quae  leguntur  in  libris 
ipsi  tributis,  ideoque  Pentateuchum, 
qualis  nunc  exstat,  scribis  Esdrae  tem- 
pore  esse  tribuendum.  Insuper  nimia 
libertate  versionem  carpit  vulgatam1). 
Constat  vero  tribus  11.,  quorum  1. 
tractat  de  textu  hebraeo  bibliorum  inde 
a  Moyse  usque.ad  nostra  tempora;  2. 
de  praecipuis  bibliorum  versionibus; 
3.  de  modo  bene  vertendi  biblia  deque 
obscuritate  Scripturae,  cum  judicio  de 
commentatoribua  bibliorum  tam  ju- 
daicis  quam  christianis;  tandem  sub- 
jungitur  catalogus  et  praecipuarum 
editionum  biblicarum  et  auctorum  ju- 
daicorum  (in  quo  tamen,  Wolfio  judice 
bibl.  hebr.  p.  337,  multa  sunt  emen- 
danda)  aliorumque  parum  notorum, 
qui  hoc  in  opere  sunt  allegati.  Hanc 
historiam  impugnarunt  d e  Veil  qoon- 

•  l  <  f.  Martiamei  notae  ad  Hieronyrai 
op.  ed  Mijjrne  23.  ld'J0  as.  (Jeterom  hanc 
opinandi,  judicandi,  carpendi  libertateui 
aeu  licentiam,  unde  non  sine  delectu  et 
cautela  legcndns  est  passim  in  eo  notant 
aoctores. 


dam  Judaeus,  demum  anabaptista  (t 
1700)et  Spanheim,  quorum  scripta 
cum  Simonii  responsione1)  recepta 
fuere  in  ed.  a.  1685;  impugnarnnt 
etiam  Vossius  (cf.  infrap.  786),  Co- 
lomies,  Basnage,  Le  Vassor 
aliique,  quos  diligenter  recenset  Bernns. 
Inter  hos  eminet  C 1  e  r  i  c  u  8  8),  qui  fuit 
auctor  1.  Sentimens  de  quelques  theolo- 
giens  de  HoUande  sur  1'Histoire  Critique 
du  V.  T.,  Amstelodami  1685  in  4.,  cui 
ilie  occurrit8)  Reponse  auL.  etc.  Outre 
les  Reponses  .  .  .  on  trouvera  .  .  .  de 
nouvelles  preuves  et  de  nouveaux  Ec- 
laircissemens  pour  servir  de  supplement 
etc.,  sub  nomine  prioris  de  Bolle- 
ville  (ubi  quondam  parochum  egit), 
Boterodami  1686  in  4.  (proh.  22.Sept 
1687).  Sub  hoc  nomine  ib.  1687  pa- 
riter  edidit  De  Vimpiration  des  Livres 
sacris,  cui  acijecit  illu'i  Reponse.  Cum 
vero  Clericus  iterum  contra  eum  scri- 
psisisset,  occurrit  Riponse  au  1.  inti- 
titule  Defense  des  sentiments  de  quel- 
ques  theologiens  de  Hollande  etc.  Ad- 
versus  Dupin.  qui  eum  impugnaverat 
tacito  nomine  in  Nouvelle  BibliotJieque 
des  Auteurs  Ecclesiastiques  t.  1.,  edi- 
dit  Dissertation  Critique  sur  la  nou- 
velle  Bibliothtque  des  Auteurs  Ec- 
clesiastiques,  oii  Ton  etablit  en  meme 
temps  la  v^rite  de  quelques  principes, 
que  l'on  a  avances  dans  1'Histoire  Cri- 
tique  du  V.  T.,  sub  nomine  Joan. 
Reuchlin,  Francofnrti  1688  in  12.. 
quam  dis*.  admodum  auctam  et  anno- 
tationibus  illustratam  iterum  edidit 
Steph.  Souciet  S.  J.  Parisiis  1730 
t.  4  in  8. 


')  Cf.  Acta  ernd.  lips.  1082  p.  94-104; 
1686  p.  100-104. 

»)  Hic  semel  atque  iterum  examini 
subjecit  historiam  criticam  textus  N.  T. 
Rich.  Simomi.  quod  repetitnm  examen 
auctum  edidit  Henr.  M  aj  u  i ,  Francofurti 
1708  in  4.,  de  quo  cf.  J.  dea  Sav.  XLVII, 
289  **. 

».  Cf.  A.  E.  L.  1686  p.  432-444  et 
1687.  p.  367—372  de  opere  mox  aequenti. 


Digitized  by  Google 


785 


Richard  Simon. 


7S6 


337.  Histoire  criiique  du  nouveau 
Testament,  ou  Fon  etablit  laVeritedes 
Actes  sur  lesqaels  la  Religion  Chreti- 
enne  est  fondee,  Roterodami  ]  689  in  4. 
In  hoc  op.  initio  11.  N.  T.  defenditur 
veritas  contra  haereticos  veteres;  tum 
agitur  de  titulis  Evangeliorum  cetero- 
rumque  11.  N.  T. ;  de  11.  suppositis  Cbri- 
sto  et  apo8tolis,  singillatim  de  11.  N.  T.f 
de  lingua,  qua  usi  sunt  Christus  et  apo- 
stolorum  tempore  Judaei  in  territorio 
hierosolymitano  babitantes,  de  Naza- 
raeorum  et  Ebionitarum  secta,  de  loco 
1.  Joan.  V,  7  ;  de  Judaeorum  aliorum- 
que  objectionibus  contra  religionem 
christianam,  de  citationibus  locoram 
V.  T.  contra  Grotium,  Spinozam,  Per- 
ronium  et  theologos  lovanienses  et  dua- 
censes,  de  exemplaribus  graecis  N.  T., 
in  specie  de  Cantabrigiensi,  de  veteram 
exemplarium  dispositione  etc.  Hujus 
veluti  continuatio  est»):  Histoire  criti- 
que  de*  vtrsions  dn  N.  T,  ib.  1690. 
Docetur  in  hoc  opere,  qui  fuerit  mos 
lectionis  11.  sacroram  in  ecclesiis  prin- 
cipalibus;  agitur  de  versionibus  N.  T. 
in  genere,  de  usu  lingane  peregrinae 
in  Ecclesia  et  loco  1.  Coi\  14,  9  s*. : 
de  singulis  versionibus  in  varias  lin- 
guas,  etiam  de  recentioribus  in  specie, 
de  exemplaribus  vulgatae,  de  praefu- 
tionibus  sub  nomine  b.  Hieronymi  11. 
N.T.  praemissis,  de  correctoriis  bibli- 
orum,  de  dispositione  lat.  bibliorum 
s.  Hieronymi  in  codd.  mss.,  de  melio- 
ribus  editionibus  bibliorum  latinorum, 
de  quibusdam  recentioribus  scriptori- 
bus,  qui  composuerunt  observationes 
criticas  in  varias  sectiones  bibliorum 
latinorum  etc.*),  utrumque  opus  proh. 
22.  Sept.  1693.  Supplementi  instar 
adjecit  NouveUes  obseroations  sur  le 
texte  et  les  versions  du  X.  T.,  ib.  1695 
in  4.,  quo  in  op.  aggreditur,  sicut  jam 

*)  Cf.  J.  de*  .Sav,  XXlll,  593-601.  De 
ip^o  vero  opere  cf,  A.  E.  I,.  168y  p.  114— 
120.  et  de  sequenti  166  —  271. 

t't.  A.  K.  \..  1690  p.  «Jl    98  «t  128 

134. 


antea  versionem  montensem.  Histoire 
critiqne  des  principaux  commentateurs 
du  N.  T.  depuis  le  commencement  du 
Christianisme  jusqu'a  notre  temps.  ib. 
1693  in  4.  Hujus  libri  scopus  est  re- 
gulas  sanae  hermeneuticae  tradere  pro- 
positis  celebriorum  interpretum  exem- 
plis  ac  simul  indicando  sive  eorum  do- 
tes  sive  vitia.  Qua  occasione  Augustini 
doctrinam  et  auctoritatem  multum  de- 
primit,  patrum  vero  graecorani,  quusi 
Augustino  contrariam  extollit,  atque 
ita  explicat.  ut  ipsi  haud  immerito  in 
semipelagianismi  atque  negati  peccati 
originalis  suspicionem  venerint.  Quare 
Bossaetus,  qui  eam  hajas  duplicis  erro- 
ris  reum  palam  declarat,  in  ipsura  cala- 
mum  strinxit1),  ut  suprn  jam  diximus 
(p.  762).  Novorum  Bibliorum  polyglotlo- 
rum  sijnopsis,  Ultrajecti  1684  in  8.,  in 
qua  describit  Biblia  polyglotta  parisi- 
ensiaet  londinensia,  quidqae  illis  addi 
posset;  quod  etiam  praestat  in  Am- 
brosii  ail  Origenem  epintola  de  novis 
Bibliis  polyglottis,  ib.  16S5  in  8.  No- 
vum  excogitnvit  bibliorum  polyglotto- 
ram  excmplar,  quod  tamen  mansit  ine- 
ditum.  Disquisitiones  criticae  tic  variis 
per  diversa  loca  et  temporu  Btbliorum 
editionibus,  quibus  accedunt  castiga- 
tiones  theolo^i  cujasdam  pnrisiensis  ad 
opusc.  Is.  V  o  s  s  l  i  de  sibyllinis  oraculis 
et  ejusdem  responsionem  ad  objectio- 
nem  nuperae  critieae  sacrae,  Londini 
16S4  in  4;  opwteulu  critica  adversus 

•i  Advertit  tiuien  (icner  thcol.  do#- 
u»atibo->cho!.  t.  3.  p.  2.  tr.  2.  1.  3.  pa<r.  360 
in  annot :  „Profccto  (nisi  mea  fallit  me- 
moria  et  dihyentiaj  nusquam  S  i  m  o  n  i  u  > 
in  suo  tr.  diserte  nejjavit  pcjcaturn  origi- 
nis,  aut  qmdquam  ex  propriu  sententia 
constituit  contru  vcrain  r.itirmciu  eju->  pec 
cati  ipsiu-tquc  propuj^utionem  ;  net  u>- 
quam  BoRhuetu-  in  suo  vel  unuin  de- 
tretonum  attulit  textum  ex  .Simonio.  qui 
opi>o8itum  ud  cvidentiam  concluderet.  sed 
ea  duntixatprodnxit  arjjumcnta.  quue  i<l 
ipsum  meu  opinione  probnbditcr  utcun- 
que  snadcrent,  minimc  v  ro  per>uaderent 
a':  manifcste  ronvinc-n-nt  ctc.~  CT.  de 
ipso  opore  nct.i  erud.  lip.v  1693  p.  107 
113. 


Digitized  by  Google 


787 


1701—1720.  Introductio  in  b.  Scripturaiu. 


788 


Is.  Vossium  anglicanae  ecclesiae  ca- 
nonicum ;  defenditur  s.  codex  et  b.  Hie- 
ronymi  translatio,  Edinburgi  1685  in 
4;  proh.  22.Sept.  1687.  Peretrinxerat 
nimirum  Simon  Vossium  versioni  LXX 
interpretum  plus  quam  sibi  par  vide- 
batur  tribuentem,  eam  enim  censuit 
inspiratam :  hinc  Vossius  edidit  respon- 
sionem  ad  iteratas  Simonii  objectiones, 
cui  rursus  Simon  assumpto  Hier.  le 
C  a  m  u  s  nomine  obvium  ivit  in  judicio 
de  nupera  Is.  Vossii  ad  iteratas  Simo- 
nii  objectiones  responsione,  Edinburgi 
1685  (proh.  22.  Sept  1687).  Sed  ne 
tum  quidem  sibi  tacendum  putavit  Vos- 
sius  edita  iterum  responsione  ad  tertias 
Simonii  objectiones. 

338.  Alia  ejusdem  operasunt:  Bib- 
liotheque  Critique  ou  Kecueil  de  diver- 
ses  pieees  critiques,  dont  la  plupart  ne 
sont  point  imprimees  ou  ne  se  trou- 
vent  que  tres-difficilement ,  publiees 
par  M.  de  Sainjore,  qui  y  a  ajoute 
quelques  Notes,  Basileae  1709  t.  4  in 
12;  prohibita  ab  auctoritate  ecclesi- 
astica  (17.  Jan.  1713)  et  agente  Re- 
naudot  a  politica  propter  animum  ma- 
ledicum  in  ordines  religiosos  aliasque' 
personas,  qui  ubique  se  prodit1).  In 
ea  iterum  proponit  suas  opiniones  sin- 
gulares  et  male  securas,  quas  jam  toties 
in  aliis  operibus  statuerat  Adversus 
ea  quae  habet  de  testimonio  Josephi 
Flavii  pro  Christo  (t,  2)  disputat  Hono- 
ratus  a  s.  Maria  t.lll,  464 — 90.  Ope- 
ris  veluti  continuatio  est :  Nouvelle  Bib- 
liotheque  choisie,  oix  l'ou  fait  connaitre 
les  bons  Livres  en  divers  genres  de 
Litterature  et  1'  usage  qu'  on  en  doit 
faire  *),  Amstelodami  (Parisiis)  1714 

» I  (  f .  de  hoc  op.  Bibl.  choisie  t.  18  a. 
3,  et  Bibl.  ancienne  et  raoderne  t.  1  a.  6 

!)  Haec tam»m  tribuitur  Nicolao  Barat 
Bituricensi,  ejus  diacipulo  et  *ocio  acade- 
miae  in.se ript.  et  hum.  lit.  (t  1706).  E»t 
vero  fructus  copioaae  biMiothecae  libro- 
rura  rariorum  et  singulariuin ,  quas  ille 
collegerat  et  complectitur  pluriraas  disa. 
ad  s.  Scnpturam  Mpectantes.  Symbolaui 
»uam  contulit  Banu  ad  ed.  G  1  o  s  s  a  r  i  i 


t.  2  in  12.  Histoire  de  V  origine  et  du 
progres  des  revenus  ecclisiastiques  ou  il 
est  traite  selon  1'  ancien  et  le  nouveau 
droit  de  tout  ce  qui  regarde  les  matie- 
res  beneficiales,  de  la  regale,  des  inve- 
stitures,  des  nominations  et  des  autres 
droits  attribues  aux  Princes.  sub  no- 
mine  ascititio  Hieronymi  a  Costa, 
Francofurti  1684  in  12  ;  ib.  (Eotomagi) 
1691 ;  Utrecht  1697  ;  (Rotomagi)  1706 
ed.  aucta  t,  2  in  12;  quod  opus  est 
fructus  animi  male  affecti  in  Benedic- 
tinos  l),  proh.  15.  Jan.  1692;  Histoire 
critiqus  de  la  criance  et  des  cotUumes 
des  nations  du  Levant,  sub  nomine  d  e 
Moni,  Francofurti  (Rotomagi)  1684 
in  12  ;  1693;  Trivultii  1711,  proh. 
3.  Dec.  1685.  La  crtance  deVEglise 
Orientaie  sur  la  Transsubstantialion 
avec  une  reponse  uux  nouvelles  objec- 
tions  de  M.  S  m  i  t  h*),  ou  V  on  fait  voir 
que  Cyrille  Lucar  Patr.  de  CP.  .  .  .  a 
ete  un  Imposteur,  Parisiis  1687  in  12. 
Lettres  choisies  de  M.  Simon,  oii  1'  on 
trouve  un  grand  nombre  des  faits 
anecdotes  de  Litterature,  Amstelodami 
(Trivultii)  1700— 1705)  t.  3  in  12;  t 


hebr.  univerealia  Lud.  T  h  o  m  a  s  s  i  n  i  (cf. 
p.  422)  et  Bibliae  sacra  J.  B.  du  H am  e  1 
(cf  660).  Cf.  Levesque  in  Dict.  de  la  Bible 
ed.Vigouroux  1,1249;  TallemantHibt.  des 
1'  A«  ad.  de  in-cr.  1,  345. 

')  Cf.  A.  E.  L.  1684  p.  497  -505. 

r\  De  quo  1.  legimus  in  praef.  t.  4  ope- 
ris  Perpetuite  de  la  foy:  Jl  refute  M. 
S  m i  t  h  assez  solidement :  mais  on  est  fort 
eloigne"  de  deferer  h  sa  critique  sur  les  at- 
testations,  qui  se  trouvera  examinee  dans 
cet  ouvrage,  et  encore  moins  k  plu*ieur8 
faits  repandus  dans  ses  Lettres,  sur  lea- 
quels  on  esttres-afisure"  qu'il  s'e»t  tromp6.- 
Hinc  praesertim  t.  5  1.  9  c  data  opera 
scripta  S  i  m  o  n  i  i ,  quae  orientem  spe- 
( tant,  censurae  subjiciuntur  et  in  pluri- 
bus  graviter  carpuntur,  ac  in  genere  sta- 
tim  ab  initio  statuitur :  „Dans  les  autres 
(ouvrage^  praeter  itmerarium  P.  Dan- 
d  i  n  i),  mdme  dans  ceux  qui  ont  paru  avec 
approbation,  il  a  avance  plusieurs  thosej», 
qui  non  seulement  aont  contraires  a  la 
vtVite,  mais  dont  les  conRequences  sont  si 
perilleuses,  qu  il  est  difficile  de  compren- 
dre  qu'  elles  aient  echappe  k  la  diligence 
des  examinatpurs.- 


Digitized  by  Google 


789 

1.  admodum  est  mendosus1),  utSimo- 
nius  ipse  de  hac  ed.  conquestus  sit  cor- 
ruptionisque  eam  arguerit.  Prodiit 
iterum  1702  aucta  et  annotationibus 
illustrata;  optima  est  ed.  Amstelodami 
1730  v.  4  in  12,  quam  curavit  Ant. 
Aug.  Bruzen  de  Hartiniere  addito  elo- 
gio  historico*).    Versionem  N.  T.  gal- 
licam,  quam  adornaverat(Trevoux  1702 
t  2  in  8;  1703  t  4  in  8.),  prohibue- 
runt  Noailles  card.  et  archiep.  (1702), 
Bonnet  et  Bossuetus3),  imo  et  congre- 
gatio  Indicis  19.  Jul.  1703,  opus  nunc 
rarum.  In  ea  negaverat  ex.  gr.  mago- 
rum  adorationem  fuisse  religiosam  et 
latreuticam,  quam  tamen  opinionem 
emollivit  in  historia  critica  N.T.  Alios 
textus  dogmaticos  enervat,  alios  non 
satis  fideliter  vertit,  locutiones  usu  ec- 
clesiastico  consecratas  contemnit,  com- 
mentario  continentur  explicationes  te- 
merariae,  periculosae,  traditioni  con- 
trariae  etc.  Contra  eam  scripsit  Lib. 
Fas  s  o  n  i  u  s  diss.  de  cultu  J.  Christo  a 
magis  exhibito  adv.  B.  S  i  m  o  n  i  u  m  et 
Sam.  Basnagium  (in  thes.  theol.  Za- 
chariae  IX,  739).  Antiquitates  Ecclesiae 
orientalis  cl  vir.  Card.  Barberini,  L. 
Allatii,  L.  Holstenii,  Jo.  Morini,  Abr. 
Ecchelensis  etc.  diss.  epistolicis  enu- 
cleatae,  quibus  praefixa  est  Jo.  Morini 
Congr.  Or.  vita,  Londini  1682  in  8. 
Haec  tamen  vita  satira  potius  est  in 
Morinum  universamque  Oratorii  con- 
gregationem;  adjectae  sunt  plures  ejus- 
dem  Morini  epistolae  aed  admodum 
mendose,  diss.  vero  derivatae  sunt  ex 
schedis  P.  Amelotte.  LeUres  criti- 


')  Cf.  J.  des  Sav.  XXX,  430-436;  acta 
E.  L.  1701  p.  116-126;  1731  p.  422. 

»)  FuitAnt  M.Bruzen  dcMartiniere 
Simonis  cognatua  Dieppae  n.  1683  et  ab 
diligenter  institutus.  In  geographia  erat 
bene  versatus,  hinc  de  ea  plura  reliquit  et 
ab  Hispaniae  rege  dictua  est  historiogra- 
phus  regius.  Inter  plurima  ejusdem  opera 
reperiuntur  TraUes  giographiques  et  histo- 
riques  pour  faciliter  1'intelligence  de  TEcri- 
ture  8.,  1730 1.  2  in  12.  (f  19.  Jun.  1749). 
Cf.  Feller  2,  224. 

•)  Cf.  J.  des  Sav.  XXXI,  105-120 ;  acta 
K  L.  1704  p.  79-85. 


790 

ques  (l  l)  ou  l'on  voit  les  sentimens  de 
M.  Simon  sur  plusieurs  ouvrages  nou- 
veaux  publies  par  un  gentilhomme  al- 
leman,  Basileae  (Rotomagi)  1 C9U  in  1 2., 
admodum  rarae,  quibus  crisis  contine- 
tur  amarnlenta  ed.  opp.  8.  Hieronymi  a 
Martianay  adornatae.  Novam  ed. 
curavit  emendatam  et  auctam  op.: 
Moiens  de  riunir  les  protestans  aveo 
1'eglise  romaine,  auctore  C  a  m  u  8  (III8, 
987  a.),  Parisiis  1703.  Ex  his  onini- 
bus  liquet  fuisse  Simon  eruditum, 
laboriosum,  sagaci  atque  critico  prae- 
ditum  judicio,  unde  e,t  pater  scientiae 
criticae,  quatenua  ea  spectat  88.  literas, 
audit1) :  sed  negari  simul  nequit  eum 
fui8se  in  suis  opinionibus  Fatis  singu- 
l.irem  nimiaque  opinandi,  judicandi, 
carpendi  libertate  imo  licentia  abrep- 
tum,  unde  non  sine  delectu  et  cautela 
legendns  est  Plures  graves  auctores 
in  hoc  Joannis  Bapt  Gener")  con- 
spirant  judicium  nonnihildururo : »  Kgo, 
si  quid  assequor,  pene  dixerim,  heic 
Simonium,  sicut  et  alias  in  editi9  com- 
mentariia,  potius  audacem  ac  summo- 
pere  intemperantem  criticum  et  igna- 
rum  tbeologum,  quam  tenacem  acatho- 
licum  sese  ostendere.  Compertum  quip- 


')  Erst  derbekannteOrutorianerR.Si- 
mon,  ita  Welte,  IV,  317.  hat  das  Ver- 
dienst,  der  historisch-kritischen  Einlei- 
tung  ihre  Aufgabe  klar  und  bestimnit  vor- 
gezeichaet  zu  haben,  indem  er  sie  als  eine 
kritische  Ueschichte  der  bibliBchen  Bfl- 
cher  bezeichnetc,  wohl  zu  unterscheiden 
von  ciner  inehr  oder  weniger  sammari- 
schen  biblischen  Geschichte  roit  beige- 
ftigten  introductorischen  Hemerkungen 
und  ErOrterungen  uber  die  biblischen 
Schriften.  MOgen  immcrhin  seine  gewag- 
ten  Hypothesen,  seine  rationalisirenae 
Richtung  und  extreme  Haltung,in  Be- 
handlung  biblischer  liQcher  wie  profaner 
grosseu  Tadel  verdienen ,  der  bibliw  hen 
Einleitung  hat  er  doch  ihre  rechte  Bahn 
gewiesen,  uud  so  sehr  er  auch  anfUnglich 
von  katholischen  und  protestantischen 
Gelehrten  bekampft  und  verfolgt  wurde, 
eo  sind  doch  seine  Leistungen  spftter  nach 
Verdienst  gewttrdigt  und  fur  die  Behand- 
lung  der  biblifechen  Einleitung  massge- 
bend  geworden. 

«)  Theol.  dogm.  schol.  III,  360  a. 


Richard  Siinon. 


Digitized  by  CjOOQle 


791 


1701—1720.  Disciplina  ad  tw.  literaa  spectantes. 


792 


pe  est  apud  eruditos,  eom  lingaaram 
orientaliam  peritissimum l)  quidem, 
theologiae  vero  perparum  cailentem 
fuisse:  tum  in  scriptis  res  theologicas 
et  biblicas  concernentibus  quaestiones 
intricare*),  inepta  dubia  in  sublimiora 
mysteria  ingerere,  horum  probationes 
attenuare  vel  eludere,  traiitionis  cer- 
titudinem  in6rmare,  patres  passim  re- 
prehendere  atque  ex  tripode  judieare, 
protestantium  jnterpretationibus  in- 
haerere,  doctrinae  integritatem  ac  per- 
petuitatem  ambiguam  reddere,  occi- 
dentales  patres  cum  erientalibus  pu- 
gnantes  exhibere.  Quare  id  genus  opera 
ajudicibus  romanis  nigro  theta  inusta 
sunt,« 

339.  Alter,  quem  supra  nominavi- 
mu*.  est  Bernardus  Lami  (Lamy)  Ce- 
nomani  a.  1640  mense  Junio  natus. 
Annum  agens  18.  cong.  Oratorii  in- 
gressus  totum  se  Deo  et  Ecclesiae 
mancipavit.  Peracto  Lutetiae  novitiatu, 
quo  admodum  in  virtutibus  profeeit, 
in  collegio  salmuriensi  a  P.-Car.  de  la 
Fontenelle  philo^ophiam  audiit,  inde 
Vindocinum  ad  humaniores  literas  do- 
cendas  est  missus.  Tum  a.  1664  in 
juliacen8em  acaderaiam  commigravit 
ibique  humanitatem  ac  rhetoricam  do- 
cuit.  Adepto  pre*byteratu  (1667)  ab- 
solutoque  theologiae  biennio  ( 1  67 1 ) 

•)  Id  taraen,  si  heUratum  excipia-*,  in 
dabium  revocant  Reuaudot  et  auctores 
op.  Perpetuit4  de  U  foi  L  c. 

J)  Andres,  dell1  origine  etc.  d'  ogni  Let- 
teratura  VI,  4f>0  post  encoraia  ita  prose- 
quitur:  -Ejrli  co'critici  suoi  dubm  ci  laseia 
incerti  della  genuinita  di  molti  libri  e 
de'  loro  veri  auton,  e  della  siuccrit  i  dell" 
originale,  e  dellc  versioui,  senza  poter 
esser  sicuri,  che  ci  resti  un  e*emplare 
della  bibbia  da  potersi  riguardare  come 
il  vero  testo  dettato  dallo  Spirito  ,  e 
come  1'  incontrastabile  regola  della  nostra 
credenza.  Egli  non  risolve  difticolta  che 
per  farne  nascere  altre  piii  gr.tndi,  e  sta- 
bilisce  principi.  che  conducono  a  lonse- 
guenze  per.culose:  egli  insomma  ci  ha 
data  un'  opera,  dove  for.-e  »i  trovera  tanto 
a  disapprovare,  quanto  certamente  v'e 
da  lodare.- 


philosophiam  tradidit  Salmurii,  mox 
Andegavi.  Verum  cum  philosophiam 
cartesianam  profiteretur,  quorundam 
incurrit  offensionem,  quibus  agentibus 
ex  aulae  praescripto  coactus  est  Ande- 
gavo  secedere.  Hinc  ablata  vel  venia 
praedicandi  jussus  est  Gratianopolim 
transire,  ubi  cardinalis  le  Cam us gratiain 
promeruit,  qui  illum  in  curarum  mu- 
nerumque  partem  recepit  atque  secum 
in  dioecesis  visitatione  habere  voluit 
socium.  Innumeros  ille  in  hoc  curriculo 
exantlavit  labores  concionando,  cate- 
chismum  tradendo,  per  montes  et  ni- 
ves  oves  expositas  invisendo.  Gratia- 
nopolim  reverso  clericorum  insti- 
tuendorum  a  cardinali  provincia  de- 
mandata  est,  quam  impigre  admini- 
stravit.  Ad  promovenda  studia  plara 
composuit  opera  ad  literas  humaniores, 
ad  mathesim  etc.  spectuntia,  interquae 
speciminis  gratia  laudantur:  Entretiens 
sur  les  sciences,  dans  les  quelles  on  ap- 
prend  comme  on  doit  etuciier  les  scien- 
ces  et  s'  en  servir  pour  se  faire  V  esprit 
juste  et  le  coeur  droit,  Grenoble  1683; 
Lugduni  1694  ed.  2;  1706.  ed.  3  re- 
tractata  et  aucta.  Jam  se  convertit  ad 
studia  magis  theologica.  Ut  redderet 
dero  s.  Scripturae  intelligentiam  faci- 
liorem,  evulgavit  Apparatumad  Biblia 
sacra  tabulis  20  dispositum,  in  quo  de 
Hebraeorum  gente,  legibus,  ritibus 
aliisque  ad  bibliorum  intelligentiam 
spectuntibusdisserit.Gratianopoli  1 687 
in  f.  Gallice  illum  verterunt  Franc. 
Boyer.  (t  1710)  Lugduni  1689  in  12; 
nova  cura  et  retractatum  1699;  et  J.  B. 
Morvan  de  Bellegarde,  Parisiis 
1697,  auctore  inscio  et  sat  negligenter. 
Iterum  prodiit  plurimum  auctom  in- 
scriptum:  Introdaction  u  1'Ecriture 
sainte,  Lugduni  1709.  Aliae  editiones 
latinae  multum  auctae  prodierunt  hoc 
titulo :  Apparatus  biblicus  sive  manu- 
ductio  ad  s.  Scripturam  tum  clarius 
tum  facilius  intelligendam1),  Lugduni 


M  Cf.  Acta  E.  L.  1710  p.  292-297:  J. 
des  £av.  XXIV,  392-398,  ubi  haec  in  fine 


Digitized  by  Google 


793 


Hernardua  Larai. 


794 


1696  in  8  ;  Jenae  1708;  Amstelodami 
1789;  Lngduni  1724  in  4.  (ceteria 
auctior);  Venetiis  1733  in  12  etc. 
Apparatum  excepit  Harmonia  sits  con- 
cordia  quatuor  eoangelistarum,  in  qua 
vera  series  actuum  uc  sermonum  D.  N. 
J.  Christi  h.  e.  vera  vitae  ejus  historia 
restituitur:  adjecta  suisMocis  novi  or- 
dinis  ratione,  Parisiis  1689  in  12.; 
quam  ut  plane  novam  proponit,  quae 
tamen  eruditis  non  arrisit1).  Eo  in  op. 
tres  potissimum  opiniones  probandas 
suscepit,  quae  lites  plurimas  ipsi  pe- 
perere:  1.  bis  in  carcerem  missum 
fuisae  s.  Joan.  Baptistam,  primum  qui- 
dem  Hierosolymis  jussu  magni  syne- 
drii,  denuo  Herodis  jussu  in  arce  Ma- 
choeruntis  in  Galilaea;  2.  Christum  in 
ultima  coena  agnum  paschalem  cum 
disupulis  non  manducasse,  imo  mor- 
tuum  fuisse  eo  ipso  die,  quo  judaei 
pascha  ex  lege  manducarunt;  3.  Ma- 
riam  Magdafetianreandem  esse  ac  pec- 
catricem  et  Muriam  sororem  Marthae 
et  Lazari8).  Primus,  qui  nonnulla  ad- 
versus  primam  praesertim  propositio- 
nem  excepit,  fuit  D.  Bulteau,  unus 
ex  operis  censoribus,  cui  respondit 
Lami:  Lettre  au  H.  P.  F.  P.  D.  UO. 
(Fourre  Protre  de  1'Oratoire),  dans 
laquelle  il  eclaircit  quelques  points  de 
la  nouvelle  harmonie  des  Evangiles, 
Parisiis  1690  in  12;  1099.  Alteram 
prop.  priraus  (cum  praecedenti)  im- 
pugnavit  Pienud  linguae  graecae 
Harcurii  in  Normannia  professor  edita 
galiice  diss.  1690,  deinde  in  primis 


legiinui:  -Pour  finir  un  ouvrago  ai  utile 
et  d'  une  moniere  qui  r£pondi»t  a  la  fin 
que  1'Auteur  *'estoit  propoeee  de  faire 
aimer  X  Ecriture  sainte  et  d'  en  rendre  la 
lecture  plua  frequunte,  il  propoee  une  di*- 
poaition  treu  belle  de  tou.i  leslivrea  aacres 
selon  laquelle  on  lei  peut  lire  aisement 
dam  V  espace  d'une  annee  . . .  On  ne  peut 
trouver  de  dispoaition  plui  aimple  et  plua 
commode." 

•)  Cf.  Pesch  Chr.  in  Zeitachr.  f.  kath. 
Theol.  X  (188),  463  ss. 

»)  Cf.  J.  dea  Sav.  XXVII,  478-502  ; 
607-618:  XXVIII,  94-106,  238. 


Til  lemont  in  nota  26.  ad  vitam  J. 
Christi;  Beasin,  Hardouin,  Mau- 
duit,  Witasse,  Pezron  aliique  viri 
docti.  Ad  illam  stabiliendam  edidit 
Lami  Traiti  historique  de  Vancumm 
Pdque  des  Juifs,  ou  l'on  ezamine  a 
fond  la  question  celebre  si  J.  C.  N.  S. 
fit  cette  Paque  la  veille  de  sa  mort  et 
ce  que  V  on  en  a  cru,  avec  de  nouvelles 
preuves  de  deux  prisons  de  s.  Jean. 
Baptiste,  Parisiis  1693  in  12.  Tille- 
montius  auctoris  argumentis  non  ces- 
sit,  imo  epistolam  scripsit,  qna  illam 
opinionem  fluxo  nixam  fundamento 
ostendit  (ad  calcem  t  2.  hiet  ^ccles.). 
Huic  aliisque  adversariis  reBpondit 
Lami  edito  1.  sub  hoc  titulo : .  Suite  du 
TraiU  Kistorique  ds  V  ancuhne  Pdque 
des  Juifs.  Reflexions  sur  le  nouveau 
systeme  du  B.  P.  H  a  r  d  o  u  i  n  touchant 
la  derniere  Paque  de  J.  C,  Parisiis 
1693  in  12.  Hardouin  enim  indiss.rfa 
uUimo  Christi  Paschate,  ib.  1693,  opi- 
natnr,  Judaeos  perduos  dies  pascha  im- 
molasse.  Alia  sciipta  ultro  citroque  do 
hac  quaestione  edita  praetermittimns l). 
Ceterum  Lamii  opinionem  amplexi  sunt 
Toinardus,  Tournemine  etCal- 
met,  qui  in  diss.  de  supremo  Christi 
puachate  et  iu  commeni  in  Matth.  as- 
serit,  Salvatorem  supremo  vitae  suae 
anno  pascha  non  celebrasse,  vel  saltem 
a  Judaeis  pascha  feria  sexta,  quaChri- 
stus  obiit,  celebratum  esse  Christum- 
que  eadem  hora  in  Calvario  exapirasse, 
qua  Judaei  in  templo  pasohalem  victi- 

')  Cf.  eadeiu  apud  Niceron  VI,  96  aa. ; 
in  ejufl  rita  Apparatm  biblico  ed.  Venetae 
1733  praeiuiain,  et  J.  den  Sav.  XXII,  418 
-428:  XXIV,  13—16:86-88:630-648: 
769-782:  XXV,  716-726;  703—78(5: 
XXIX,  422—428.  De  hoc  argumento  dis- 
aeruit  etiain  Thaddeus  Caluscun  0.  S. 
Aug.  Mediolaucnais  philoaophiae  et  theo- 
logiae  lector,  in  «ecretarium  generalem 
ordinii  a.  1699  electus  (f  21.  Apr.  1720), 
in  op.  Varie  notizif  molto  utili  per  facih- 
tare  l  intelligenzaelo  itudi  della  I.  Scrit- 
tura  cura  una  diaa.  deir  ultima  Pasqua  d- 
G.  Criato,  Mediolani  1708  in  8.  Ejua  quo- 
que  eat  Etams  dtlla  Heligione  protestante, 
ib.  1720  in  4. 


Digitized  by  Google 


795 


1701—1720.  Disciplinae  ad 


ss.  literas  spectantes.  Lami,  79$ 


mam  immolabant ;  adeo  ut  res  et  figura 
eodem  tempore  contigerint.  Tertiam 
demum  sententiam  plures  negarunt  vel 
etiam  impugnarunt,  praesertim  Du- 
chesne  etAnquetin  pastor  eccle- 
siae  lionensis  (Lyons,  1 1 7 1 6)  diss.  sur 
s.  M.  Magdaleine,  pour  prouver  que  M. 
Magd..  Marie  soeur  de  Marthe  et  la 
femme  pecheresse  sont  trois  femmes 
differentea,  Rotomagi  1699  in  12; 
Parisiis  1702.  Cui  respondit  Lamy 
duabus  epistolis  *),  Rotomagi  1699  in 
12.  Sententiam  Lamii  defenderunt s) 
M.  Treuve  (cf.  J. des  Sav.  LIV,  39  ss.) 
et  Le  Masson  (gallice)  Parisiis  1713 
in  1 2.,  de  cujus  1.  cf.  ib.  p.  88  ss. 

340.  Post  tot  exantlatos  laborespro 
concOrdia  evangelica  eam  rursus  doctis 
auctam  commentariis  l)  auctor  noster 
vulgavit  Parisiis  1699  t.  2  in  4;  Ve- 
netiis  1735  in  4.  Prior  t.  praeter  con- 
cordiam  evangelicam  et  commentarium 
literalem  et  criticum  complectitur  de- 
monstrationem  accuratam  divinae  mis- 
sionis  Christi  per  vaticinia  et  typos 
V.  T.  adamussim  in  eo  adimpleta  et 
apologiam  doctrinae  ab  ipso  promul- 
gatae.  Tomus  alter  inscribitur:  Appa- 
ratus  chronologicus  et  geographicu*  ad 
commentarium  sive  concordiam  evan- 
gelicam  quatuor  evangelistarum.  Prae- 
mittitur  totius  operis  praefatio,  cujus 
prima  pars  demonstrat  veritatem  Evan- 
gelii :  altera  pars,  quid  sit  evangelium, 
a  quibus,  qua  lingua,  quo  tempore  et 
qua  de  causa  soriptum.  Tandem  post 
ejus  obitum  praecipuum  ipsius  opus, 


«)Cf.  J.  des  dav.  XXVII,  539—564; 
acta  F.  L.  1099  p.  448-54. 

*)  In  ltalia  de  hac  quacetione  egit  Ae- 
gidiua  Giannini  Pergulensis,  nuncii  lu- 
8itani  auditor,  gubernator  tudertinus 
(1712)  et  dataruw  avenionenais  in  Diss. 
Se  Maria  sorella  di  Marta  e  Lazzaro  fosse 
la  stessa  che  la  peccstrice  di  e.  Luca  e  la 
donna  de  ss.  Matteo  e  Marco  etc ;  Pesaro 
1744.  Ejus  quoque  sunt  Memorie  istoriche 
di  Pergola  e  degli  uomini  illustri  di  essa, 
Urbino  1732  cuua  duplici  apologia. 


cui  triginta  annos  insudarat  quodque 
ter  quaterve  retiactaverat  atque  in  me- 
lius  perfecerat,  templi  scil.  salomonici 
descriptio  sub  titulo  de  tabernaculo 
foederis,  de  sancta  civitate  Jerusalem  et 
de  templo  U.  7,  prodiit  cura  P.  D  e  s  - 
m  0 1  e  t ,  cujus  est  etiam  vita  praemissa 
Pari8iis  1720  in  f.,  aeneasque  tabulas, 
quae  ipsi  insunt,  a  peritis  viris  effingi 
curavit1).  In  1.1.  erudite  et  doctedis- 
serit  de  mensuris,  ponderibus  et  pecu- 
nia  hebraeorum ;  in  2.  inquirit  in  ar- 
chitecturae  originea  atque  de  famosis 
antiquitati8  aedificiis,  praesertim  de 
arca  Noe8)  agit  In  3.  describit  taber- 
naculum  foederis,  cum  hoc  esset  instar 
exemplaris  templi  salomonici:  hinc 
transit  1.  4.  ad  descriptionem  urbia ;  in 
5.  exbibet  templi  delineationem ;  in  6. 
describit  instrumenta  sacra  templi  et 
in  7-  cultum  in  templo  Deo  exhibitum. 
Opus  certe  magna  eruditione  refertum. 
Ad  illud  perficiendum  sedulo  se  ex- 
coluit  in  disciplinis  mathematicis,  in 
perspectiva,  architectonica  etc.  Dimon- 
stration  ou  Preuces  iridentes  ds  la  Vi- 
riU  et  de  la  Sainteti  de  la  Morale  chri- 
tienne.  Ouvrage  qui  Comprend  en  cinq 
Entretiens  toute  la  Morale'),  Parisiis 
1688  t  2  in  1 2.  (ed.  complectens  tan- 
tum  duos  dialogos),  Rotomagi  1706 — 
1 7 1 1  t.  5  in  1 2.,  ed.  aucta.  Vir  erat 


')  Cf.  M6m.  de  Tr.  1721  IU,  1209— 
1230. 

v)  De  hac  erudite  plane  disseruit  Jo.  le 
Pelletier  Rotomagensia (n.  1633),  priut 
pictor,  qui  dein  se  totum  studio  ungua- 
rum,  mathesis,  astronomiae,  architecturae 
etc.  dedit  (t  1711),  iu  Dissertation  sur 
V  Archt  de  Not  et  sur  1'  Hemine  et  la  Li- 
vre  de  s.  B6nof'st,  Rotomagi  1700  in  12., 
de  qua  cf.  J.  des  Sav.  XXIX,  438—656. 
8cripait  alias  quoque  diss.  eruditas  de  ar- 
gumentis  ad  s.  Scripturam  spectantibos, 
quae  habenturin  Mem.  trivult.,  inter  quas 
disa.  Animadveraionum  criticarum  in  er- 
rores  pictorum  circa  hiatoriam  sacram  ib. 
1704  p.  1981—96  et  2144—63-  Cf.  Feller 
VI,  461 ;  Mich.  a  s.  Joseph  III,  424  ss. 

»)  Cf.  Bibl.  choisie  XI,  394—401 ;  J.  dea 
Sav.  XVI,  170 ;  XXXVI,  285—301 ;  Mem. 
de  Tr6v.  1710  III,  1666—1633 ;  acta  E.  L. 
1706  p.  511—518  et  546—552. 


Digitized  by  Google 


797 


Cherubinua  a  ■.  Joseph. 


798 


i1),  comis,  candidiB  oraatus  xnori- 
bns,  et  doctus,  at  simul  modestus.  Lin- 
guas  plurimas  cullebat  artesque  varias. 
Mens  illi  prompta  ad  omnes  artes  at- 
que  elocutio  facilis.  Puro  sermone 
scribebattum  latine,  tnm  gallice,  sagax 
in  conjectnris  sed  non  nltra  roetas. 
Obiit  moerore  confectufr  29.  Jan.  1715 
ob  exspectationem  frustratam  in  juvene, 
qnem  magna  cura  instituendum  susce- 


341.  Uoc  eodem  a.  vel  sequenti  (4. 
At  )  videtur  defunctus1)  tertins,  pa- 
riter  Sellus,  Cherubinus  scil.  a  s.  Jo- 
seph  0.  Carm.,  antea  dictus  Alex.  de 
Boria,  n  Martelli  in  vi^ecomitatn tu- 
ronensi  5.  Aug.  1639.  Cnm  ad  apo- 
stoHcos  labores  quos  aestuabat  easet 
infirmior,  variis  in  conventibus  philo- 
sophiam  docere  et  theologiam  est  jus- 
sua.  Vir  erat  admodnm  pius,  morti- 
ficationi  et  rigidae  disciplinae  obser- 
vationi  semper  deditns.  ln  suo  soda- 
litio  functus  est  muneribns  prioris, 
definitoris,  praepositi  provincialis  et 
visitatoris  generalis.  Beliquit  opera  pla- 
ne  erudita :  Bibliotheca  criticat  sacrae 
circa  omnes  fere  ss.-  librornm  «difficul- 
tates,  opus  plurimoram  annorum  ex 
veterum  patrnm  traditione,  probatio- 
rum  interpretum  curis,  clariornm  cri- 
ticorum  judiciis  ooUectum  (rarum)  t 1 . 
et  2.,  Lovanii  1704;  t.  3.  BruxeUis 
1705;  t  4.  ib.  1706  in  f.  Cogitaverat 
alios  octo  adjicere  tomos,  sed  brnxel- 
lensi  urbe  a  foederatorum  copiis  occu- 
pata  in  provinciam  suam  aquitenum 


remeare  compulsus  foit :  oum  vero  Bur- 
digalae  deessent  typogrephi,  qui  aut 
characteres  hebraicos  haberent  ant  in 
eisdem  componendis  easent  exerciteti, 
cumque  aetas  provaota  aiiorsum  trans- 
migrare  non  permitteret,  horam  volu- 
minnm  editio  praepedita  fuit.  In  priori 
t.  l.proUxa  admonitione  commendatur 
lectio  s.  Scripturae;  2.  generalis  ejus 
idea  snbditnr;  3.  de  tabernaculo  a 
Mojse  constraeto  sgitnr;  4.  de  idolis 
et  excelsis,  de  qnibus  Scriptnra  loqni- 
tnr ;  5.  de  templo  Salomonis.  T.  2.  in- 
scribitur:  Apparaius  biblicus  in  8  U* 
distributus  ad  Scriptnrae  stnHium  fe- 
liciter  incipiendum,  pracnoscextda  diss. 
20  complectens,  sub  qua  inscriptione 
etiam  dno  reliqui  prodiere.'1  Ih  eo  ser- 
mo  est  1 .  de  sacrificiis ;  2.  de  festis  et 
jejuniis;  3.  de  Urim  et  Thnmmim;  4. 
de  Judaeorum  scholis  eornmqne  aectis ; 
5.  de  Mischnah  et  Thalmnd.  In  3.  dis- 
seritur  1 .  de  cabbala  J udaeorom ;  2.  de 
pnlitia  spirituali  et  politica;  3.  de  no- 
vis  Scripturae  versionibus.  In  4.  hi- 
storiam  retezit  versionnm  in  linguas 
vernaculas  et  de  variis  Biblioram  et 
polyglottoram  ed.  agit,  atqne  indicem 
•11.  vel  ss.  patribns  vel  aliis  anctoribus 
suppositorum  aut  saltem  dubioram  us- 
que  ad  sec.XVI.  exhibet  De  hisoe  antem 
argumentis  agit  non  obiter,  neo  leviter, 
sed  fuse,  res  justo  deleotu  optimasque 
seligit,  sed  confusionis  aliquid  non  evi- 
tat1).  Alind  opns  prioris,  qnod  absol- 
verenon  potuit,  veluti  compendium,  auc- 
tor  ad  omninm  captum  magis  accom- 
modatnm  aggressus  est,  cni  titulus: 


Cf.  Dupin,  qui  plnra  habet  de  ejus 
>penbufl  XIV,  117— 136;  in  primis  Ingold 
£a«ai  de  Bibliogr.  orat  p.  64 — 71 ;  Jung- 
mann  KL.  VII»,  1512;  Batterel  M6moires 
IV,  365—408. 

*)  Cf.Mart  as.  Jo.  Baptistain bibl. 
script.  O.Carm.  p.78.  »« ,  secundum  quem 
1  1725,  ut  pariter  affirmant  V i  1  li er  s  et 
Henr.  a  ss.  Sacramento,  qui  simul  scri- 
bit  eum  attigiate  aetatis  a.  86.  et  tamen 
testantur,  enm  obiisse,  cum  prima  folia 
1 8.  8nmmae  criticae  imprimerentur :  pro- 
t  8.  a,  1716. 


»)  Cf.  Calmet  in  bibl.  s.  praemiasa  dic- 
taonario  t.  Scripturae  p.  167  cd.  Augu- 
Btae  V.  1738.  Ct  etiam  act.  £.  L.  1707  p. 
249-260  et  J.  des  Sav.  XXXIIt,  132-142 ; 
XXXVI,  29—40,  qui  merito  auctoris  eru- 
ditionem  immensam  et  diligentiam  col- 
laudant  cum  apis  instar,  quidquid  apar- 
sum  per  innumeros  invenerat  auctores,  in 
hanc  referat  bibliothecam.  Ita  etiam  Meni. 
de  Tre*T0Ux  1710 III,  2045—2065 ;  1711 II, 
1338-1356;  111,  2062-2081;  1712  II, 
1176-1189. 


Digitized  by  Google 


799     1701—1720.  Disciplina  ad  8.  Script  spectantes.  Brunet,  Em.  a  b.  Hier.,  &qq 


stica  methodo  exponuntur  universa  s. 
3cripturae  prolegomena  ad  nsum  theo- 
logorum  pro  theologiae  positivae  stu- 
dio  feliciter  inchoando  *),  Burdigalae 
1709 — 1716  t  9  in  8.  Disserit  in 
hujus  operis  utilis  et  eruditi  tomo  1. 
de  variis  Scripturae  nominibus,  neces- 
sitate,  de  libroruin  sacrorum  conserva- 
tione,  inscriptione,  divisione  et  distinc- 
tione  in  capita  et  versus,  divinitate, 
antiquitate;  in  t.  2.  difficultates  ex- 
pendit  adversus  cosmogoniam  Moysis 
et  paradisum  terrestrem  ab  eodem  de- 
scriptum.  In  t.  3.  discutit  exceptiones 
adversus  statum  protoparentum  primi- 
tivum  et  lapsum  c.  2  et  3.  Gen  relatum. 
In  t.  4.  ss.  erudite  tuetur  diluvii  uni- 
versalitatem :  dein  transit  ad  11.  N.  T., 
quorum  locos  difficiliores  exponit  et 
vindicat:  antilogias  apparentes  conci- 
liatetc.  Reliquit  quam  plurima  (c.  20) 
opera  ad  s.  Scripturam  spectantia  in- 
edita. 

342.  Reliqui  jara  niinoris  sunt  fa- 
mae :  Honoratus  Josephus  B  r  u  n  e  t  2) 
0.  Carm.,  Gallus,  cujus  exstat  manu- 
ductio  ad  s.  Scripturam,  Parisiis  1701 
v.  2  in  12.  per  modum  dialogi  conti- 
nens  prolegomena  in  s.  Scripturam  cum 
additamentis  de  verbo  Dei  tradito.  Le- 
guntur  in  priori  t.  qq.  de  s.  Scriptura 
in  genere  et  de  11.  V.  T.  in  specie;  in 
2.  quaestiones  in  N.  T..  et  de  iis  quae 
in  libris  canonicis  videntur  repugnan- 
tia.  de  libri^  apocryphis  et  amissis  de- 
que  traditionibus.  —  Leon  0.  S.  Aug. 
Parisinus  scripsit  Clavem  s.  Scripturae 
seu  ad  illius  notitiara  brevem  appara-. 
tum,  Parisiis  1705  in  12.  —  Martinus 
Humbelot  Parisiensis,  canonicus  s. 


n  Cf.  Mem.  de  Trevoux  1713  II,  10*51 
1078,  ubi  iterum  auctoris  eruditio,  dili- 
tfentin,  camlor  commenflantur. 

*)  Aliu-*  ab  eo  estJos.  Brunet  doctor 
aorbonicua  (f  12.  Mart.  1720),  qui  collegit 
Rrs/ionm  moralia  ad  qq.  theologiae  selec- 
tas  in  gratiara  .>aeertlotuin,  qui  tremendo 
sacramenti  poenitensiae  miniaterio  m- 
cumbunt,  Divione  1692  in  12. 


Nicolai  ad  Luparam,  qui  audacter  se 
opposnit  declarationi  gallicanae  1  082, 
hinc  in  exsilium  fuit  ejectus  (t  17  19). 
Concinnavit  ss.  Bibliorum  notionem  ge- 
neralem  seu  compendium  biblicum.  Pa- 
risiis  1700  in  12.,  in  quo  de  8.  Scri- 
ptura  in  se,  de  ejusdem  auctoritate,  de 
auctoribus  sacris,  de  variis  editionibus, 
de  antilogiis  disserit.  Illud  tamen  sup- 
pressum  fuit  auctoritate  regii  consilii 
privati.  Hinc  humilem  submissionis 
ep.obtulitfacultatitheologicae  24.  Mart. 
1700.  —  Josephus  ab  Osseria  0. 
Cap.  Hispanus  reliquit  Hagiagrapha 
prolegomena  seu  prooemialia  in  univer- 
sam  s.  Scripturam,  Valential700  in  f. 
—  Collegii  biatiensis  FF.  Discalceato- 
rum  B.  V.  M.  de  Monte  Carm.  prim. 
obs.  cursus  theologico-expositivi  t.  l . 
praedicamenta  biblica  continens,  mo- 
dum  intelligendi  s.  Scripturam,  hujus- 
que  essentiam,  existentiam,  proprieta- 
tes,  sensus,  regulas  ac  interpretationes 
ad  amussim  explicantia  juxta  ss.  pa- 
trum,  praecipue  ang.  Thomae  mirificam 
doctrinam  editus  est  per  Em.  a  8.  H  i  e- 
ronymo  ejusdem  Collegii  s.  theolo- 
giae  proelectore  (1719),  Barcinone 
1728  in  f.  (opus  postumum).  More 
scholastico  controversias  a  principio 
usque  ad  finem  deducit :  hinc  expendit 
s.  Scripturam  secundum  ordinem  prae- 
dicamentorum ,  prout  in  philosophia 
enumerantur,  scil.  ejus  substantiam, 
quantitatem ,  qualitatera ,  relationes, 
actionem  (ad  s.  Scripturam  seu  causam 
s.  Scripturae),  passionem  (seu  varioe 
sensus),  ubi  (s.  Scripturae,  seu  de  lin- 
guis  originalibus,  versionibus),  quando, 
situm  (hicquaerit  ,  utrum  Scriptura  8., 
ut  in  Biblia  approbata  habetur,  debeat 
adorari  et  qua  adoratione ;  et  etiam  de 
regulis  eam  intelligendi),  habitum  (hic 
agit  de  lectione  s.  Scripturae  in  lingua 
vernacula,  de  ejus  stilo  etc.).  Stilus 
scriptionis  est  simplex  et  apertus 
est,  sed  incultus  et  demissus  videtur, 
Ipse  quoque  composuit  lingua  hispa- 
na  t.  5.  et  6.  historiae  congregatio- 
nis  generalis  Hispaniae,  Matriti  1706. 


Digitized  by  Google 


801 


de  Turre,  a  s.  Stephano,  Bottene,  Abelshauser. 


1710.  — Josephus  Maria  de  Turre1) 
0.  Praed.  Ligur,  grande  opus  edidit  in- 
scriptum:  Institutiones  ad  oerbi  Dei 
scripti  intelligentiam  multis  ab  aucto- 
ribua  collectae  et  in  4  tr.  digestae, 
Parmae  171 1  t.  4  in  f,  quorum  1.  de 
existentia  Scripturae  8.  ejusque  auctore, 
de  canone  item  et  libris  eanonicis  at- 
que  apocryphis,  2.  de  textu  hebraico 
et  graeco  ejusque  variis  edit.  ac  ver- 
sionibus,  3.  de  difficultate  Scripturae 
s.  ejusque  sensu  literali,  mystico  et 
figurato,  deque  interprete  Scripturae; 
ubi  de  auctoritate  Ecclesiae,  pontificis 
ac  conciliorum  ut  et  de  modo  inter- 
pretandi  Scripturam,  4.  de  perfectione 
s.  8cripturae  ejusque  oeconomia,  de 
antichristo  omnibusque  haeresiarchis 
et  de  cabbala  agitur.  —  Jo.  Matthaeus 
a  s.  Stephano  0.  Min.  Italus  dispu- 
tavit  de  sensibus  et  clavibus  8.  Scriptu- 
rae,  Romae  1709.  —  Fulgentius  Bot- 
tens  0.  Min.  Cortracensis  theologiae 
scholasticae  et  s.  Scripturae  lector,  de- 
finitor  et  suae  provinciae  praepositus, 
insignis  asceta  (t  14.0ct.  1717)  prae- 
ter  plura  ascetica  edidit:  Oeconomia 
aacra  sapientiae  increatae  sive  Dei  cum 


i)  Alius  a  Philippo  a  T  urre  (del  Tor- 
re),  qui  natus  est  in  urbe  Cividale  1667, 
Romamque  delatus  totum  se  antiquae  hi- 
storiae  tradidit :  ideoque  plurimum  se 
probavit  celeberrimo  card.  Norisio.  A 
Clemente  XI.  renunciatus  est  adriensis 
epiacopus  a.  1702 ;  decesjit  vero  26.  Febr. 
1717.  Magnum  nomen  sibi  peperit  in  ar- 
chaeologia,  quam  sciiptisaliquotillustra- 
vit  Huc  forte  referri  potest :  De  annie  im- 
perii  M.  Aur.  Antonini  Elagabali  et  de  ini- 
tio  imperii  ac  duobus  consulatibus  Justini 
senioria  disa.,  Patavii  1713,  quam  secuta 
eat  alia  apologetica  (posthuma  Venetiia 
1741),  qua  potissimum  verut»  sensus  pro- 
grammatia  cycli  paschalis  s.  Hippolyti  re- 
*tituitur  et  vindicatur,  nec  non  antiqua 
militariaitinera  romanorum  et  graecorum 
lllustrantur,  edita  a  J.  Fontanino  yita 
auctoris  et  notis  aucta.  Monumenta  reterie 
Antii,  1700 ;  Romae  1724  ed.  3.  praemisaa 
anctoria  vita.  Cf.  Agricola  bibl.  eccle*.  8CC. 
XVIII.  III,  140-50 :  Fabronius  Vit  Ital. 
.  .  .  qui  aec.  XVHl  floruerunt  Romae  1770 
Dec  III,  307—20 :  Saxius  Onomaaticon  V, 
616-17. 


hominibus  oommercium  mediante  8. 
Scriptura,  opus  isagogicum  in  3  t  di- 
visum  ejusdem  studiosis,  theologis, 
concionatoribus  et  controversistis  per- 
quam  necessarium,  Brugis  1687,  quo 
continetur  etiam  hermenentica.  T.  3. 
seorsim  quoque  prodiit  inscriptus  Chro- 
nologia  sacra  (V.  et  N.  T.)  ab  ipso 
mundi  exordio  usque  ad  destructionem 
Jerusalem  per  Titum,  Gandavi  1690 
in  8.  Operis  vel  epitomen  exhibent  the- 
ses  eacrae  de  Scriptura  «.  de  ejus  scil. 
essentia,  causis  (materia,  causa  effici- 
ente,  fine),  proprietatibus  et  acciden- 
tibus,  ib.  1692  t.  3  in  8.  Psaiterium 
davidicum  juxta  sensum  literalem  et 
(quantum  assequi  licuit)  mentem  au- 
ctoris  et  pietatem  breviter  et  clare  ex- 
planatum,  ib.  1698  t  2  in  8 ;  oommen- 
tarins  in  omnes  ep.  b.  Pauli  ap,,  qui- 
bus  hae  breviter  et  clare,  quantum  Deus 
dedit,  fere  de  verbo  ad  verbum  expli- 
cantur  ac  dilucidantur,  ib.  1703  in  4; 
judirium  pacifici  Salomoni»  Christi  D. 
N.  super  controversiis  olim  et  nostris 
maxime  temporibus  agitatis  inter  sec- 
tatores  theologiae  mysticae  ab '  una 
parte  eorumque  adversarios  ab  altera 
declaratum  ab  eodem,  partibus  in  con- 
tradictorio  auditis,  per  finalem.senten- 
tiam,  Gandavi  (1714).  —  Eodem  hoo 
a.(l717)  decessitBened.  Abelzhau- 
ser  0.  S.  Ben.,  in  universitate  salis- 
burgensi  s.  Scripturae  et  theologiae  po- 
lemicae  professor,  demum  abbas  seit- 
tenstettensis,  cujus  est  manuductio  ad 
divinae  Scripturae  studium,  Salisburgi 
1709. 

343.  Huc  quadantenus  reierri  poa- 
aunt1)  Guilielmus  Bonjour  O.B.Aug. 


>)  Quaedam  ad  sa.  literaa  spectantia 
contanentur  etiam  in  dialtctica  ».  Seriptu- 
rar  testimoniis  ct  ss.  patrum  doctrinis  il- 
lustrata  Jos.  Pergolini  Con.  Monteno- 
vennia,  Romae  1707  in  4.,  de  qua  of.  acta 

£.  L.  1710 p.  420  De  Michaele  Pinart 

(t  1717),  qui  in  linguis  orientalibua  ad- 
modum  peritus  erat,  scribit  FeUer  VII,  6 : 
„La  Dissertation  sur  lesBibles  h6braiques 


Digitized  by  G^Ogle 


803  1701—1720.  Duciplinae  ad  ss.  Ut.  «pectantes.  Simon,  Hure\  g04 


Tolosanus,  qui  in  imperium  sinense 
profectus,  ab  imperatore  benigne  ex- 
ceptus  et  mathematicae  constitutua  est 
professor  (f  171 4).  Plurium  lingua- 
rum,  praesertim  orientalium  erut  peri- 
tus.  Ejus  exstant  Calendarium  roma- 
num,  cui  reformando  fuit  adhibitus, 
Romae  1701 ;  diss.  selectae  in  s.  Scri- 
pturam,  in  Monte  Falisci  1705;  tri- 
duana  de  canone  librorum  ss.  conce**- 
tatio,  ib.  1704;  in  monutnenta  coptica 
seu  aegyptiaca  bibliothecae  vaticanae 
brevis  exercitatio1),  Romae  1099  in  4., 
qua  occasione  disputat  etiam  de  70 
Danieli3  hebdomadis.  Ex  libris  nimi- 
rum  copticis,  qui  in  bibliotheca  vati- 
cana  asservantur,  nonnulla  decerpit  et 
illustrat,  et  ita  utilitatem  hujus  lin- 
guae  omnibus  commendat.  Diss.  de  no- 
mine  patriarchae  Joseph  a  Pharaone 
imposito  in  defensionem  vulgatae  ed. 
et  patrum,  qui  Josephum  in  Serapide 
adumbratum  tradiderunt  ■) ,  Romae 
1696.  —  Franc.  Dominicus  Bencini 
abbas  s.  Pontii  edidit  tractationem  hi- 
storico-polemicam  cum  chronologicis  ta- 
bulis  ab  o.  c.  ad  Christum  ad  V.  T.  in- 
telligentiam  et  auctoritatem,  A  ugustae 
Taurinorum  1720;  et  eruditam  diss. 
de  literis  encycliris,  ib.  1728  v.  2  in  3; 
11  concilio  di  Calcedonia  difeso  nelle 
sue  azioni,  Neapoli  1718  in  4.  — 
Richard  Simon  Delphinas,  theologiae 
doctor  (t  1702),  collegit  Le  grand 
Dictionnaire  de  la  Bible  ou  Explication 
litterale  et  historique  de  tous  les  Mots 
propres  du  V.  et  N.  T.  in  quo  com- 
pendiose  referuntur  vitae  et  gesta  vi- 
rorum  illustrium,  quorum  fit  mentio  in 
codice  sacro  et  in  judaica  historia ;  ex- 
plicantur  nomina  animalium,  lapidum 
pretiosorum  recensentur  nomina;  fe- 
8torum,  8olemnitatum,  sacrificiorum, 


recherches  qu'  ellc  renferme."  —  Jacobi  a 
K  e  m  p  i  u  0.  Min.  (t  170"))  est  d*cas  scrip- 
turislica  brevem  a.  Scripturae  continens 
recollectionem,  intentiom.m,  deductioncm, 
Antwerpiae  1693  in  8. 

')  Cf.  acte  crud.  lipa.  1669  p.  233. 

»)  Cf.  ibid.  1697  p.  6-10. 


provinciarum,  regionum,  urbium  etc., 
ponderum,  mensurarum  etc  cum  appa- 
ratu  et  chronologia  sacra,  Lugduni 
1693  in  f. ;  ed.  duplo  auctior  1703; 
1715  t.  2  in  f.  Pluribus  hoc  opus  ar- 
risit1) :  verum  viri  eruditi  examine  in- 
stituto  menda  quam  plurima  deprehen- 
derunt,  ex  quibus  intellexere,  auctorem 
necessariis  adjumentis  fuisse  destitu- 
tum,  qua  librorum,  qua  cognitionis  lin- 
guarum:  tanto  tamen  operi  manum 
admovisse  non  modicae  laudis  pars  est, 
cum  rari  eo  usque  processerint,  ut  eam 
provinciam  tentarent.  —  Carolus  Hure 
(n.  7.  Nov.  1639,  t  12.  Nov.  1717) 
edidit  pariter  Dictionnaire  universel  de 
la  Bible,  Remis  1715  v.  2  in  f.  seu 
commentarium  alphabeticum  s.  Scri- 
pturae,  in  quo  distinguuntur  variae 
cujusque  vocis  significatione?,  etymo- 
logiae,  bebraismi  et  difficultates,  quibus 
variia  in  locis  occasionem  praebent; 
recusum  a  Migne  in  Encyclopedie  theoL 
Pari8iis  1846  inscriptum:  Dictionnaire 
univ.  de  philologie  sacree,  opus  juxta 
Heurtebize  in  Dict.  de  laBible  (ed. 
Vigouroux  III,  78 1 )  valde  imperfectum. 
Grammaire  sacrie  ou  Regles  pour 
entendre  le  sens  litteral  de  1'Ecriture 
sainte,  Parisiis  1707  in  12.  De  ejus 
cum  Saci  et  du  Fosse  atudiis  biblicis 
supru(p.  460. 462)  egimus.  Ediditquo- 
que  Le  N.  Testament  de  N.  S.  J.  Christ 
traduit  m  francois  avec  des  notes,  ou 
on  explique  le  sens  litteral  en  y  ajou- 
tnnt  quelques  reflexions  morales,  Pari- 
siis  1702  t.  4  in  12.,  quod  prohibitum 
fuit  a  quinque  episcopis  et  Romae  1 4. 
Apr.  1717,  infectum  enim  est  Ques- 
nelli  opinionibus.  Novum  T.  regulis 
illustrutum  seu  canones  8.  Scripturae 
certa  methodo  digesti  ud  N.  T.  intelli- 
gentiam  accommoduti  Paris  1 696  in  1  2 ; 
N.  T.  latine  vulgatae  ed.  cum  notis  bre- 
vissimis,  Reims  1696.  —  Petrus  Franc. 


*)  Cf.  acte  E.  L.  1706  p.  391-384,  quue 
omnigenam  luudant  eruditioncm,  proptcr 
qaam  dictionarium  hoc  pro  thenauro  va- 
riae  eruditioni»  tom  nacrae  quam  profanae 
habcri  poHnit. 


Digitized  by  Google 


805 


Zanoni,  Maclot,  Patin,  Knemraet,  Carrieres  etc. 


8on 


a  Conceptione  b.  M.  V.  Zanoni 
congr.  schol.  piar.  Bononiensia,  'philo- 
sophiae  et  theologiae  professor,  in  hi- 
storia,  philologia  aliisque  disciplinis 
versatus,  ordinis  sui  a.  1700  praeposi- 
tus  generalis  (t  1 7 1 2),  edidit  Polygra- 
pkiam  sacram  seu  Elucidarium  bibli- 
cum  historico-mysticum,  in  quo  omnes 
et  singulae  divinarum  Scripturarum 
voces  secundum  sensum  literalem,  ana- 
gogicum  et  moralem  ordine  alphabetico 
ex  fontibus  tum  hebraicis  tum  graecis 
et  latinis  atque  ex  optimis  interpreti- 
bus  sic  exphcantur  et  enarrantur,  ut 
quilibet  divini  verbi  studiosus  hic  facil- 
limo  negotio  reperiat,  quidquid  in  aliis 
innumeris  et  vastissimis  hujus  generis 
voluminibuB  non  sine  maximis  sumpti- 
bus  et  laboribus  inquirere  hactenus 
consuevit,  Augustae  V.  et  Graecii  1 724. 
1725  t.  4,  opus  posthumum  inf.  Com- 
plectitur  hoc  opus  piolixos  quoque  ex- 
curaua,  ut  conciliorum  omnium  gene- 
ralium  compendium,  historiae  sacrae 
commentarium  cum  historiae  profanae 
respondentibus  notis  per  secula  dige- 
stum;  antiquae  Judaeorum  reipublicae 
legumqne  ipsorum  notitiam;  de  nu- 
meris  tr.,  s.  Scripturae  quoad  ejus  es- 
seutiam,  auctorem,  textum,  sensum, 
intelligentiam,  interpretationem,  cogni- 
tionem  generalem l)  etc.  —  Edmundus 
Maclot  0.  Praem.  philosophiae  et 
theologiae  professor,  prior  et  visitator 
generalia,  demum  abbas  d'Etange  dioe- 
cesis  virodunensis  (t  2.  Oct.  1711  a. 
aetatis  74)  edidit  Histoire  de  V  Ancien 
et  du  Nouveau  Testament,  Nancaei 
1705;  et  Parisiis  1712  t.  2  in  8;  in 
qua  interserit  etiam  animadversionea 
sive  e  theologia  dogmatica,  aive  ex  mo- 
rali  aive  ex  historia,  multaque  Scri- 
pturae  loca  illustrat *).  —  Huc  etiam 
referri  potest  Theologia  exegetica  seu 
opuscula  de  sacris  Scripturis  Avenione 
1712inl2.Josephi  Patin  O.Pr.  Del- 

>)  Cf.  Horanyi  Script.  scholarum  pia- 
ram,  2,  870  bb. 

»)  Cf.  acta  E.  L.  1713  p.  371-379  ; 
Uim.  de  Tr6v.  1713,  I,  449-67. 


phinatis,  theologiae  profesaoris  Ave- 
nione  ab  a.  1693  ultra  a.  1720,  dequo 
scribit  Echard  (Script.  0.  Praed.  II, 
806) :  »  Nec  memini  me  vidisse  unquam 
hominem  et  ad  dicendum  ex  tempore 
magis  expeditum,  aut  in  venustis  sen- 
tcntiis  acuteque  dictia  ex  historicis, 
oratoribus,  poetis  apte  congruenterque 
promendis  feliciorem.  «  Reliquit  etiam 
theologiam  eoangelicam  seu  opuscula 
de  vita,  morte,  resurrectione  et  ascen- 
sione  Christi,  quae  ab  evangelistis  enar- 
rantur,  Avenione  1705  in  12;  tlteolo- 
giam  clericaUm  seu  opuscula  moralia 
de  habitu  et  disciplina  clericorum  scil. 
de  beneficiis,  simonia,  censuris,  horis 
canonicis,  ib.  1 7 1 0  in  1 2.  —  De  Franc. 
Mezger  supra  pag.  541  jam  egimus. 

344.  Jam  ad  8.  Scripturae  interpre- 
tes  accedamus,  quos  breviter  expedire 
possumu8,  cum  non  magnae  sint  cele- 
britatia.  Universam  Scripturam  locu- 
plete  compendio  ratione  habita  textus 
originalis  explicavit  (Moguntiae  1706 
in  4)  Ca8par  Euemmet  S.  J.  s.  Scri- 
pturae  interprea  Wirceburgi  et  Mogun- 
tiae  (t  23.  Jan.  1706).  —  Ita  etiam 
Ludovicus  Carrieres  congr.  Orat. 
Andegavensis  (t  1 4.  Jun.  1717)  pau- 
culis  verbis  ipsi  textui  insertis,  adhi- 
bita  gallica Isaaci  le  Maltre  versione 
parumper  mutata  cum  textu  latino1), 
Parisiis  1701 — 1716  v.  24  in  12.,  qui 
commentariua  saepe  recusus  est  propter 
suam  utilitatem ;  ab  erroribus  tamen 
non  est  immunis ;  adhuc  impressus  fuit 
Lille  1843;  1877  t.  8  cum  Menochio 
Paris  1872— 73  t.  8;  1877;Commen- 
taire  litteral  sur  V  histoire  et  la  con- 
corde  des  quattra  evangelistes,  Beims 
1711  in  12.  —  Magnum  opus  condi- 
dit  Ouido  Scheffer  S.  J.  Austriacus 
(t  13.  Jun.  1717),  quod  inscripsit  Bi- 
Uia  immaculata  Pragae  1711— 22  t. 
12  in  f.,  in  quo  secundum  singulos 
versus  argumenta  deducere  nititur  pro 


■)  Cf.  J.  des  Sav.  XLIX,  221 ;  LIV,  266 

etc. 


Digitized  by  Google 


807    1701-1720.  Intarpretes  s.  Scripturae,  Helbig,  Alvarex,  Felibien  etc.  808 


immaculata  conceptione.  Plurimas  re- 
liquit  conciones,  quas  recenset  Sommer- 
vogel  VII,  723—26. 

345.  In  Pentateuchum  universum  vel 
ejua  partes  commentati  sunt :  Jo.  Lau- 
rentius  Helbig  theologiae doctor,  ca- 
pituli  ruralis  munneratadiani  decanus 
et  parochus  kisaingensis,  qui  commen- 
tarium  edidit  singulari  titulo  inscri- 
ptum:  Pandesia  sacra  mysticis  epulis 
copiase  instructa,  cujus  missus  primus 
sunt  prolegomena  in  universam  Scri- 
turam  s.  amplissima,  in  quibus  1.  de 
Scriptura  8.  in  genere  ejusque  proprie- 
tatibus;  2.  de  metabolica  et  3.  de  exe- 
getica  iuterpretatione  agitur.  Missus 
secundus,  commentarius  in  Pentateu- 
chum  reddens  sensum  literalem,  ana- 
gogico-aUegorico-tropologico-8ymboli- 
cum  per  qq.  ntilissimas  pieque  curio- 
sissimas  et  discursus  morales  verbi  Dei 
praedicatoribua  dogmatum  et  documen- 
torum  materiaa  ubertim  suppeditans 
servato  ordine,  distributione  et  me- 
thodo  prorsus  singulari.  Missus  ter- 
tius,  epilogismus  totius  operis  insertis 
documentis  velut  mantissis  bellariis  ani- 
marum  curatoribus  ceu  convivis  appa- 
rata  *),  Coloniae  1 7 1 3  t.  2  in  f. ;  in  U. 
Joeue,  Judieum  et  Ruth,  Norimbergae 
1715;  Coloniae  1717  in  f.  —  In  om- 
nes  hos  1L  reliquit  etiam  Hieronymus 
Monterde  Valentinianus  B.  M.  V.  de 
Merc.  commentarios  theologicos  cum 
disa.  in  loca  controversa,  Valentiae 
1702  v.  3  in  f .  —  In  Genesin  com- 
meniati  sunt  Nicolaus  Garcia  d  e  L  o  n- 
dogno  (1701)  — Jacobus  Parain 
BwwdeConatures,  Abrincen8ia(t  1 702), 
galliee  Parisiis  1687  v.  4  in  12.  — 
Bernardus  de  Sonnenberg  SJ.  Lu- 
ceraensis,  qui  in  disp.  forma  proposuit 
Meditationes  philosophicas  de  Dei  opere 
Hexaemeron  fasc.  6,  Dilingae  1675. 
1676.  —  Oabriel  Alvarez  Toletanus, 
eques  ord.  Alcantarae  et  regiae  biblio- 
thecae  custos,  in  historia  Ecclesiae  et 


»)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1715  I,  467-476. 


mundi  ab  o.  c.  usque  ad  diluvium  una 
cum  quinque  diss. :  1 .  de  situ  paradisi 
terrestri8 ;  2.  de  lingua  primaeva ;  3.  in 
quo  anni  tempore  conditus  est  orbis; 
4.  de  discrimine  in  supputationibus 
teztus  hebraici  et  versionis  LXX  inter- 
pretum;  5.  de  scriptis  Henochi,  Ma- 
driti  1713  (hispanice)  in  f.  —  Ab  eo 
distingui  debet  Ludovicus  Alvarez 
(Alvres)  S.  J.  Lusitanus  (t  13.  Jan. 
1709  a.  aetatis93),  qui  edidit  opus  in- 
8criptum:  Joseph  Rachelis  filius  illu- 
tratus,  Lugduni  1675  in  f. 

346.  In  U.  historicos  Josue,  Judicum, 
Ruth,  1.  et  2.  Regum  edidit  Jacobus 
Felibien  *),  canonicus  carnotensis  et 
archidiaconus  vindocinensis  (n.  1635; 
1 1 7 1 6),  Pentateuchum  historicum  cum 
commentariis  (theologicis,  historicis  et 
moralibus)  ez  fonte  hebrs^oo,  versione 
LXX  interpretum  et  variis  auctoribus 
collectis,  cum  chronologia  a  principio 
mundi  usque  ad  obitum  Davidis,  Pari- 
8ii8  1704  in  4.,  quod  tamen  opus  au- 
ctoritate  publica  moz  fuit  suppressum : 
hinc  exemplaria,  quae  in  fine  habent 
paginas  suppressas,   admodum  sunt 
rara.  —  In  U.  Regum  et  Apocalypsim 
(gallice)  commentatus  est  Dorotheus  a 
s.  Renato  0.  Carm.  Rhedonensis  (t 
18.  Febr.  1703  a.  aetatis  83)  ss.Eliae 
et  Elisaei  propbetarum  praerogativas 
ezponens,  Parisiis  1655  in  f.,  atque 
etiam  delicias  vitae  spiritualis  expli- 
cans  106  psalmos  (gallice  cum  multis 
digressionibus),  ib.  1679  v.  2  in  4.  — 
Psalmos  etiam  exposuerunt  Fulg.  B  o  t- 
tens  (p.  801).  —  Bonifacius  Maes8) 
O.  Min.  Belga  theologiae  lector,  mini- 
ster  provincialis  et  commissarius  ge- 


')  Aliua  a  M  i  c  h.  Felibien  OSB.  de  quo 
infra. 

*)  Aliu8  ab  Alex.  Maes  S.  J.,  de  quo 
supra  egimus  p.  407 ;  a  Bernardino  Maes 
(Masius)  jansenianae  factioni  nimis  adic- 
to  (t  1729),  de  cujus  opp.  hagiographicis 
cf.  Reusens  in  Biogr.  nat.  de  Belg.  XIII, 
125  88.  Quamplurimos  alios  hujus  nomi- 
nis  cf.  ib.  p.  120-44. 

Digitized  by  Google 


Maee,  Caryll, 


Daruel,  Boboredo,  Boger  etc. 


810 


neralis,  insignis  asceia  (t  1706)  in 
vocabulario  PsaUerii  davidici  e  88.  pa- 
thbus  et  probatis  auctoribus  concinnato, 
Gandavi  1706  in  f.,  cnjns  quoqne  est 
theologia  mystica  aeu  vita  spiritualis 
omnibus  Deum  perfecte  amare  illique 
unire  cupientibus,  necnon  ani- 
pastoribus,  ut  tum  suae  tum 
proximi  sumoiant,  perquam  uti- 
liasima,  Gandavi  1668  prius  nandrice 
etdein  saepe  (l  2)  edita.  —  Joannes  C  a- 
rjll  Anglus  Jacobo  II.  multum  addi- 
ctua  (t  4.  Sept.  1711  a.  aetatis  87)  et 
Co  r  b  i  e  r  e ,  theologiae  doctor,  qui  reli- 
quit  Les  Pseaumes l)  et  les  Caniiquespa- 
rophrasez  sur  1'  Hebreu  avec  des  Refle- 
xions  sur  La  Beligion  et  sur  les  moeurs 
tirez  du  fond  du  Texte:  et  un  Formu- 
laire  des  Prierea,  Parisiis  1712  t.  2  in 
12.  —  Simplicianus  Bizozerus  0. 
Barn.  Mediolanensis  (t  1710)  dedit 
Lexioni  Morali  sopra  le  Parabole  di  Sa- 
lomone,  Mediolani  1684—86  t.  3  in  f. 

—  Jo.  Ambr.  a  s.  Carolo  O.  Exc.  S. 
Aug.  in  seculo  dictus  Cbristopb.  a  No- 
bilibus  (1715)  ezplanavit  Cantica  cant. 
in  1.  Oseuia  coelestia,  Mediolani  1677. 

—  Laurentius  Daniel  aliquandiu 
congr.  Or.  (1663— 81;  t  1714)  dedit 
Analyse  des  Proverbes  et  de  V  Eccle- 
siaste,  Paris  1702;  de  Job,  Lugdani 
1710. —  Menard,  prior  albortenais (t 
c  1 7 1 0)  scripsit  Paraphrase  sur  le  livre 
de  V Ecclisiastique2),  Parisiis  1 7  1 0  in  8. 

—  Julius  Antonius  Boboredo  0. 
Serv.  b.  M.  V.  Lusitanus,  in  florentina 
nniversitate  s.  Scripturae  et  controver- 
siarum  lector  (t  1729),  scripsit  lucer- 
nam  prophetieam  sive  oracula  prophe- 
tarum,  quibus  omnis  disciplina  illu- 
atratur,  ex  prioribus  (6)  Isaiae  capiti- 
bus  variis  lectionibus  proposita,  Lucae 


>)  Benignus  Loranna  (de  Lohr)  0. 
Cap.  de  duxit  in  Analysi  Psalmi  118  dia- 
cursuj  150,  Moguntiae  1684  pp.  2,  minoris 
nunc  pretii ;  reliquit  et  catechismum  pole- 
micum  adversus  quendam  rainistrum  lu- 
theranum.  Obiit  19.  Apr.  1719.  Cf.  Falk 
Bibebt.  in  Mainx,  p.  237. 

*)  Cf.  J.  des  Sav.  XLVIII,  669. 


1715;  diss.  in  Isaiam  prophetam  sive 
lucernae  propheticae  p.  altera,  in  qua 
ad  veterum  canticorum  et  divinae  psal- 
modiae  intelligentiam  sacrae  et  profa- 
nae  eruditiones  afferuntur:  proponitur 
veluti  in  compendio  tr.  d,  Bonaventu- 
rae  de  sex  alis  Seraphim  et  notis  co- 
piose  exponitur ;  agitur  de  ss.  Trinitate 
contra  Judaeos  et  de  antiqua  et  nova 
aciendi   methodo,   Florentiae  1721. 
Edidit  praeterea:  ldea  theologica,  dog- 
matica,  historica,  scholastica,  moralis 
et  canonica,  quinque  capitibua  expressa, 
nempe  Deus  exsistens,  Deus  unus,  Deus 
bonus,  Deus  verus  loquens  patribus 
in  prophetia,  Deus  verus  loquens  in 
Christo,  Florentiae  1729;  diss.  adprae- 
eepta  primae  tabulae,  sed  praecipue  ad 
ma^num  illud  mandatum  et  primum 
duorum  praeceptorum,  ex  quibus  tota 
lex  pendet  et  prophetae,  Florentiae 
1715  in  4.  —  Ludovicus  Boger  Bi- 
turicensis,  theologiae  doctor,  decanus 
et  archidiaconus  cathedralis  bituricen- 
sis,  scripsit  diss.  II  critico-theologicas, 
1.  de  tribus  in  coelo  testibus  1.  Joan. 
5,  7  adv.  Socinianos,  2.  in  verba  Is.  7, 
1 4 :  Ecce  virgo  concipiet  adv.  Judaeos, 
Parisiis  1 7 1 3  in  8.,  quae  ab  eruditione, 
soliditate  et  diligentia  commendan- 
tur1).  —  Modesti  a  a.  Joanne  Ev. 
0.  Carm.  (in  seculo  Joseph  Camel 
dictus)  Pragensis  exstat  elucidatio  li- 
teralis,  tnoralis  et  anagogica  in  Threnos 
Jeremiae  (elegantissime  scripta),  Pra- 
gae    1715.   1716.   1719  v.  3  in  f. 
T.  IV.  paraverat,  qui  non  videtur  pro- 
diisse.  Edidit  epistolas  s.  Theresiae 
cum  notis  de  Palafox,  Petri  ab  An- 
nunciat  Carm.  etc.,  Coloniae  1701; 
vertit  germanice  opera  s.Jo.aCruce 
cum  compendio  vitae  ejusdem,  1697.  — 
Sacrae  militiae  typum  et  historiam  uive 
commentarium  literalem  et  mysticuin 


«)  Cf.  Mem.  deTre>.  1714, 1,193— 216. 
ln  iisdem  Me*moires  1703  a.  140  reperitur 
(ejus)  examen  conjecturae  Jos.  d  e  T  o  u  r  n  e- 
mi  ne  S.  J.  circa  diwrimen  inter  textum 
hebraeum,  samaritanum  et  graecum  de 
annis  veterum  patriarcharum. 


Digitized  by  Google 


811 


1701—1720.  InterpreteB  s.  Scripturae.  Verhom,  Pezron  etc. 


812 


in  L  1.  Machabaeorum  e  variis  8.  Scri- 
ptarae  locia,  88.  patrum  interpretatio- 
nibas  aliisque  eccleaiasticis  et  profanis 
scriptoriboa  collegit  et  elaboravit  (Co- 
loniae  1 700  in  f.)  Joannes  Petrns  V  e  r- 
horst,  qui  fuit,  ut  scribit  Hartz- 
heim  in  bibl.  colon.,  episcopornm 
decus,  gloria  sacerdotum  et  praeaul 
numeri8  omnibus  consummatissimus, 
quem  archidioecesis  coloniensis  optas- 
set  immortalem.  Natua  est  Coloniae 
22.  Febr.  1657,  a  Joan.  Hugone  ar- 
chiepi8Copo  constitutus  est  1688  sub 
titulo  arbensia  epiacopi  suffraganeus 
electoralia  trevirensis,  perque  eandem 
dioeceain  vicariua  in  spiritualibua  ge- 
neralis.  Consuetam  vicino  Soc  Jeau 
collegio  vivendi  rationem  ordinemque, 
quantum  per  occupationes  licebat,  ob- 
aervavit,  solitua  ad  pulaum  collegii 
campanae  constanter  hora  quarta  sur- 
gere,  meditari,  aliaque  pietatis  exerci- 
tamenta  obire,  quovis  etiam  vespere 
dome8ticia  8uis  litanias  precesque  ves- 
pertinas  praelegere.  Confeasarii,  qui  20 
circiter  annorum  spatio  confessiones 
ejus  exceperant,  sancte  testati  sunt, 
nunquam  se  ab  eo,  quantumvis  rigi- 
dus  esaet  sui  censor  et  accusator,  mor- 
talia  peccati  maculam  audivisse.  Otii 
omnis,  compotationum ,  conviviorum 
osor  erat  perpetuus :  concionea  sacras 
per  quadragesimam  et  solemniora  anni 
festa  magno  cum  fructu  ad  populum 
habuit.  ln  visrtationibus  dioeceais  a 
summo  mane  confesaionea  excipiebat 
ipse,  ad  populum  pro  concione  dicebat, 
catechesin  pueria  et  simplicioribua  ex- 
planabat ;  saepe  ad  quinquies  mille  ca- 
pitibus  uno  mane  ductuque  sacramen- 
tum  confirmationis  ad  defatigationem 
largUsimumque  toto  corpore  profluen- 
tem  conferebat  sudorem,  et  nihilomi- 
nus  noctu  extra  lectum  humi  brevem 
capiebat  somnum.  Poat  mortem  inventa 
aunt,  quibus  in  vita  frequenter  usus 
fuerat,  cilicia  atque.alia  corporeae  af- 
flictionis  instrumenta.  Ex  improviso 
obiit  et  quidem  in  ipso  altari  1 2.  Ju). 
1708  vehementi  tactus  apoplexia,  post- 


quam  solas  eucharisticas  aumpsisset 
species  atque  ita  sibimet  porrexisset 
viaticum.  —  Jo.  Conradi  W  a  k  e  ( Ws  cke) 
profea8oria  theologiae  et  linguarum  ori- 
entalium  Ratisbonae  exstat  Expositio 
atque  UluBtratio  Hoseae,  Ratisbonae 
1711  in  8. 

347.  Opus  utile  pro  aaaerenda  evan- 
geliorum  authentia  elaboravit  P  e  z  r  o  n 
inscriptum  Histoire  hangilique  confir- 
mie  par  la  JudaYque  et  la  Bomaine1), 
Parisiis  1696  t.  2  iu  8.  Natus  estTvo 
Paulus  Pezroniua  Q.  Cisi  1639  Hen- 
nebonii  in  Britannia  minori.  Doctor 
erat  sorbonicus  (1682),  vir  vastae,  sed 
minus  solidae  eruditionis,  magnaprae- 
ditus  pietate.  A  rege  factua  abbas  char- 
mojensis  1697«  huic  dignitati  renun- 
ciavit  (1703)  nullo  sibi  retento  emo- 
lumento  (t  1 0.  Oct  1706  a.  aetatis  67). 
Alia  ejuadem  opera  sunt:  Essay  d*un 
commentaire  literal  et  historique  sur  lea 
Prophetes,  1693  in  12.,  in  quo  litera- 
liter  et  bistorice  explicat  4  cc.  Oseae, 
prophetias  integraa  Jo€lia,  Amos,  Ab- 
diae  et  3  Isaiae  capita,  quas  prophetiaa 
nititur  ordine  chronologico  proponere 
suaque  expositione  lucem  affert  histo- 
riae  regnm  Judae  et  Israel1).  Diss. 
touchant  V  ancienne  demeure  des  Cha- 
nanies  et  de  Tusurpation  qu'ila  ont 
faite  sur  les  enfans  de  Sem,  in  Meraoi- 
res  deTre>oux  1704  p.  15 — 27;  et 
Diss.  eur  les  anciennes  et  vtritables  bor- 
nes  de  la  Terre  promise,  ib.  1705, 
1015  —  50.  De  ejus  cum  Martianaj 
controversia  cf.  p.  831.  —  Sebastianua 
le  Roux  "),  parochus  ecclesiae  de  An- 
devilla  in  dioecesi  carnotensi,  Pariaiia 
1699  in  8;  1712  in  8.  concinnavit 
Concordiam   quatuor  evangelistarum 


•)  Act  lips.  auppl.  III,  200—9. 

>)  Cf.  Journ.  des  Sav.  XLIX ,  433  et 
Mem.  de  Trev.  1711  a,  36,  ubi  a.  1707  p. 
1266—86  reperies  ejus  elogium.  Cf.  de 
ipao  praeterea  Niceron  1, 173 ;  Biogr.  univ. 
XXXIII,  665. 

•)  Cf.  acta  E.  L.  1800  p.  82-85  et  1713 
p.  495 ;  J.  des  Sav.  LII,  428 ;  LX,  570. 


Digitized  by  Google 


SJ3 


Le  Roux,  Toynard,  Albertus,  Amaral,  Schmellaerta  eto. 


814 


plenam,  recte  ordinatam  concinneque 
cohaerentem  D.  N.  J.  Chr.  bistoriam 
nova  eaque  expeditis&ima  arte  exhi- 
bentem  ipsia  scil.  88.  scriptoribus  prout 
siroul  loquuntur  e  regione  cujusque 
clarioribua,  expressioribus  et  aliunde 
aptioribua  charactere  nigro  notatis  hi- 
storiaeque  nlura  formantibus.  —  Ita 
etiam  Nicoluus  Toynard  (Toinard, 
Toisnard)  Aurelianensis,  laicus  (1706 
u.  aetatis  77),  linguarum  orientalium 
et  rei  antiquariae,  numismaticae  prae- 
sertim,  peritissimus,  composuit  evan- 
geliorum  harmoniam  graeco  -  latinam 
cum  annotationibuB  chronologicis  et 
historicis,  Parisiis  1707  et  1709,  quae 
magni  fit  ab  eruditis  exquisiti  eiqui- 
dem  plane  saporis  est,  animadversiones 
vero  selectae,  breves,  accuratae1).  — 
Quibus  addi  potest  Nicolaus  Alber- 
t  u  s ,  piissimus  sacerdos,  Panormitanus 
(t  16.  Oct.  1707),  oujus  exstant  Com- 
mentari  sacro-storici  della  Vita,  dot- 
trina  $  miraeoli  di  G.  Chrieto,  FigHo  di 
Dio,  e  di  Maria  sempre  immaculata,  ove 
agitandosi  tutte  le  controversie ,  che 
sopra  ci6  corrono,  si  appartono  tutte 
le  notizie  necessarie,  conlacircostanza 
dei  luoghi,  e  de'  tempi  e  qusnto  minu- 
tamente  appartiene  all1  esstta  cogni- 
tione  di  quello  che  fece,  disse  e  patl  il 
Bedentore  e  la  sua  ss.  Madref  Panonni 
1703  t,  2  in  f.  La  terra  de' viventi 
scoverta  a  mortali,  opns  posthumum 
ed.  aMongitore  cum  aactoris  vita, 
Neapoli  1709.  —  Vincentii  Mariae 


»)  Cf.  M6m.  de  Trev.  1709  I,  59—70 ; 
Acta  E.  L.  Supplem.  IV,  602—608,  quue 
consnectum  ita  ab*olvunt :  „Ex  his  paterc 
exiitimamQM  cl.  auctoris  induitriam,  quae 
minutiesimis  quandoque  inhaeret,  evan- 

Selicas  hiitoriaa  egregi*»  ilhutrare  et  *n. 
terarum  ecratinium  admodum  promo. 
vere,  ut  opui  hoc  diuturnis  vigiliis  elucu- 
bratum  merito  digna  laude  excipiatur.M 
Cf.  etiam  J.  des  8av.  XL,  139-166.  Edi- 
dit  idem  auctor  in  Lactan  t  iu  ro  demor- 
tAu»  pertecutorum  notas,  PariniiM  1690  in 
12M  brevea,  aed  plane  ernditaa,  accurataa, 
doctaa.  Cf.  J.  dea  8av.  XVIII,  678-B85 
et  acta  E.  L.  1692  p.  194-201. 


Perri »)  0.  Pr.  Veneti  est  Motthaeus 
explanatue  Oliaipone  1095 — 1714  t.  4 
in  f.  —  Eundem  Matthaeum  Emmanuel 
ab  Incarnatione  0. Praed.  olisipo- 
nensis  explanavit,01isipone  1 695. 1713 
et  1714  in  f.  —  Isidorus  a  s.  Mi- 
chaele  0.  Min.  Hispanus  praeter  alia 
reliqnit  de  temporali,  humana  et  muettea, 
D.  N.  J.  Chrieti  generatione  obaerva- 
tionem  genealogicam ,  panegyrioam, 
mysticam,  dogmatioam  et  moralem  iu- 
per  o.  1.  Matthaei,  Neapoli  1704  inf. 
Certamen  hiitoriale  panegyricum  ad  ho- 
norem  bb.  V.  Mariae  ejnsque  fidelis- 
simi  dootoris  Joan.  Duns  Seoti  0.  Min. 
magistri,  1701  in  8.  —  Petrus  de 
Amaral  8.  J.  Lusitanus,  in  oollegio 
conimbrioensi  s.  8cripturae  olim  inter- 
pres  (t  20.  Dec.  1711  a.  aetatis  91) 
investigavit  Canticum  Marianum  h.  e. 
8s.  Dei  Genitricis  V.  Mariae  Cantioum 
nempe  ejns  Magnificat  literalibus  ps> 
riter  ac  mysticis  illustrationibns,  Ebo- 
rael709.  —  Dominious  Smellaerti 
Antwerpieniis,  canonicus  gandaveniis, 
dein  antwerpiensii  (n.  1650;  t  1720) 
reliquit  annotaUonee  in  e.  J.  ChritH 
Evangelium,  Antwerpiae  1 724  in  4.  — 
Matthias  Camphausen  8.  J.  Dussel- 
dorpiensis  (t  1703)  in  concionatorura 
utilitatem  Pusionem  D.  N.  J.  Christi 
nberrime  explanat  Coloniae  1704  t.  2. 
—  Thetee  eaerat  ex  Aetibue  Apoetolo- 
rum  cum  qq.  annexis  ex  theologia  de- 
ductis  statuit,  Lovanii  1 709  in  4-,  Jo- 
annes  0'  D  o  n  e  1 1  y  0.  Praed.  Hibernus, 
Lovanii  ss.  literarum  interprei. 

348.  Epietolas  Pauli  explicarunt 
Edmundus  Imbert  doctor  sorbonicus 
et  archidiaconus  senonensis  (t  1704), 
gallice Parisiis  1690  inl2  —  deBos, 
ecclesise  lncionensis  decsnus,  ib.  1698 


<)  Hujus  forte  frater  eit  Baailiua  P. 
pariter  0.  Praed.  et  Venetua,  cujua  prae- 

ter  ascetica  exatat:  8.  Thomae  Aq  

eloyium,  quod  acribeni  acdnebat  doctiaai- 
mua  R.  P.  Labbe  8.  J.  oommuaibua  aa« 
pientum  votia  approbatum  et  explioatum, 
Venetiii  1696  iu  8. 


Digitized  b^  Google 


815 


1701-1720.  Inteipretes  s.  Scripturae.  A  Picouio,  Mauduit, 


816 


— 1 705  7  in  1 2. gallice  —  et  Bernar- 
dinus  a  P  i  c  o  n  i  o  (Picqoigny)  0.  Cap. 
s.  theologiae  lector  (n.  1633;  1  1709), 
cnjus  triplex  expositio  epistolarum  d. 
Pauli,  gallice  1706,  et  latine,  Parisiis 
1703  in  f.  multum  arrisit  piis  lectori- 
bus  et  non  -immerito  propter  concinni- 
tatem,  perspicuitatem,  utilitatem,  un- 
ctionem  l);  hinc  a  Clemente  XI.  col- 
laudata  et  saepius  recusa  fuit,  etiam 
recentiori  aetate,  Lugduni  1834  v.  6 
in  12;  Parisiis  1823  v.  6  inl2;  1869 
t.  5;  Oeniponte  1891  cura  P.  Mich. 
Hetzenauer  0.  Cap.,  sed  tantum  in 
ep.  ad.  Eomano8.  Dividitur  opus  istud 
in  tres  partes :  1 .  exhibet  analyaim  sin- 
gulis  capitibus  praefixam,  quae  conti- 
net  argumentum  illorum  et  contextum ; 
in  2.  perpetua  paraphrasis  textum  co- 
mitatur,  exponit  et  illustrat;  in  3.  ba- 
betur  commentariu8  ad  difficiliores  no- 
dos  extricandos ;  variae  lectiones  sen- 
sui  textus  conformiores  afferuntur. 
Accedunt  et  observationes  dogmaticae, 
piae  et  morales  et  asceticae,  necnon 
variae  praxes  cbristianae  per  totum 
commentarium  dispersae  et  iu  corolla- 
rio  pietatis  per  singula  capita  collectae. 
Editio  gallica  (Parisiis  1706  t.  3  in  1  2 
et  saepissime,  est  brevior  quam  latina 
et  hujus  veluti  compendium,  sed  ad 
eandem  exacta  methodum.  Secundum 
hanc  exposuit  etiam  evangelia,  Parisiis 
1726inf.,  quae  expositio  non  attingit 
prioris  pretium.  Utraqua  prodiit  inter 
opera  omnia,  Parisiis  1870 — 72  t.  5 
in  S.cur.  Migne.  — Huic adjungimus 
Michaelum  Mauduit  congr.  Orat. 
Normannum,  Viriensem  (n.  1634,  t 
1709),  quigradatim  (gallice)  analysim 
exbibuit  (subinde  arbitrariam)  totius 
N.  T.  Parisiis  1691 — 97  saepe  recu- 
i2),  feimulTolosae  1762  t.  7  ;  1772; 


1843  t.  4  in  8.  ed.  10.  cum  diss.  ern- 
ditis  in  loca  difficiliora,  In  29.  30  et 
31  disserit  adversus  Lamii  senten- 
tiam  (cf.  supra  p.  793):  quam  nimis 
acriter  refellens,  in  aliam  incidit  novi- 
tatem,  Judaeos  scil.  eo  anno  pascha 
distulisse  usque  ad  diem  15.  primi 
mensis  i.  e.  usque  ad  vesperam  diei 
Yeneris,  qua  crucifixerunt  Jesum1). 
Traiti  de  la  religion  contre  les  athees, 
les  deistes  et  les  nouveaux  pyrrhoniens ; 
Paris,  1677.  1698  in  1 2 ;  /' art  de  la 
predieationt  Paria  1712.  —  Ad  Paulum 
illustrandum  scripsit  quoque  Michael 
Perez  0.  S.  Bas.  Hispanus  tr.  bibli- 
cum  ad  illius  verba:  Finia  enim  legis 
Christus  od  justitiam  omni  credenii, 
Saimanticae  1708  in  f.  —  Joachim 
Trotti  delaCh^tardye  congr.  8. 
Sulpicii  scripsit  ad  praemuniendos  ca- 
tholicos  et  recenter  conversos  contra 
fallaces  protestantium  interpretationes 
Explieation  de  V  Apocalgpse  par  l'Hi- 
stoire  ecctesia^tique,  Bourges  1691  ; 
1692;  1702;  1707  in  4.  (ed.  3).  Vir 
erat  vere  magnus2)  n.  23.  Nov.  1636 


')  Cf.  Mem.  de  Trev.  1704  t.  1.  p.  289; 
1707  t.  1.  p.  467—478;  1715  t.  2.  p.  929— 
943.  ubi  ed.  secunda  eraendata  (gallica) 
recen8*»tur ;  1710  t  1.  p.  705.,  ubi  ejus  ha- 
betur  elogmm.  J.  de.i  Sav.  XXXII,  67—85. 

«)  Feller  II,  199  ita  de  ea  scribit:  „Cea  1 
Analys*  prouvent  reaprit  d'ordre,  le  ju- ' 


gement  et  le  savoir  de  1'  auteur ;  on  lui  re- 
procbe  cependant  non  sana  fondement 
d  avoir  recherch6  plut6t  la  subtilite*  que 
le  8olidit6  et  d'avoir  souvent  adoptl  des- 
sentiments  qui  ne  pouvaicnt  lui  plaire 
que  parce  quils  Itaient  noveaux.  II  s'ap- 
pesantit  sur  des  d6tails  inutiles  en  faveur 
de  quelques  points  d'e>udition  tres-indif- 
f^rents  au  r^ultat  de  la  chose  et  n'h^eite 
point  a  critiquer  non  seuleraent  la  Vul- 
gate,  mais  encore  Topinion  commune  des 
mterprgtes  et  des  Peres  en  leur  opposant 
quelque  subtilite'  grammaticale  gn^cque 
ou  h^braique.-  Cf.  J.  des  Sav.  LvII.  259. 
Scripsit  etiam  TraiU  de  la  religion  contre 
les  athees,  les  d6istes  et  les  noveaux  nyr- 
rhoniens,  oii  en  Buppoaant  leurs  principes 
on  les  convainc  qu  ils  n'ont  point  d'autre 
party  a  prondre  que  celui  de  la  religion 
chretienne,  Parisua  1667 ;  1698  ed.  ancta. 

i)  Cf.  Michael  a  a.  Joseph  111,  286  as. 

*)  Cf.  elogium  prolixum  ejus  virtutum 
apud  Feller  II,  539.  Inter  ipsius  opera 
plane  excellit  ejus  catechiimus  saepissime 
edituj:  BC'est  la,  inquit  ille,  qu'on  ne 
trouve  pas  un  mot  qui  n1  exprime  une  pen- 
sie,  pas  une  pena^e  qui  ne  soit  une  preuve 
ou  qui  ne  concoure  a  une  preuve  de  verite", 


Digitized  by  Google 


817 


Chetardy,  Bukentop,  Juvet,  Bouhoura,  Schurius. 


818 


in  aroe  paterna  in  dioecesi  lemovicensi. 
S.  Sulpicii  parochus  caritate  plane  apo- 
stolica  omnis  generis  inopes  qua  potuit 
ope  adjuvit,  in  opiBcum  commodum 
instituit  scholas  dominicales,  cum  m- 
genti  fructu  animas  rexit  sibi  concredi- 
tas.  Decessitinodoresanctitatis  26.  Jun. 
1714.  Opera  ejus  collecta  prodierunt 
cur.  Migne  Paris  1857  t.  2  in  8.  — 
Locos  obscuriores  s.  Scripturae  illu- 
strare  sategit  ex  hebraeo  fonte  Henri- 
cus  Bukentop  0.  Min.  strict.  obs. 
belga,  Antwerpiensis  in  academia  lo- 
vaniensi  s.  theologiae  lector  jubilatus 
(t  1 7  1 6),  in  opere  inscripto l)  inhfi  im 
Lux  de  htce  11.  3,  in  quorum  primo 
ambiguae  locutiones,  in  2.  variae  et 
dubiae  lectiones,  quae  in  vulgata  latina 
occurrunt  ex  originalium  linguarum 
textibus  illustrantur ;  in  3.  agitur  de 
ed.  Sixti  V.  facta  a.  1590  adversus 
Bellum  papale  Thomae  James,  qua 
occasione  2  1 34  differcntias  inter  utram- 
que  enumerat,  Bruxellis  1710  in  4. 
Scripsit  quoque  tr.  de  sensibus  s.  Scri- 
pturae  et  Kabbala  Judaeorum  *),  Lovn- 
nii  1  704  in  12.  Utrumque  opus  a  viris 
doctis  commendatur.  Centum  canones 
seu  regulae  pro  intelligentia  s.  Scri- 
ptuiae  utilissimae  ex  ss.  patribus  ac 
probatis  auctoribus  collectae,  ib.  1 696  ; 
1706;  paedagogus  ad  sancta  sanetorum, 


nece^iaire  ou  utile,  et  paa  une  verite  qui 
n'obhge  de  prea  ou  de  loin  d  un  b  ,n  jn-o- 
pos  ou  a  une  bonne  action."  Euin  optimum 
censet  inter  omnes  (ialltae  cat°ehismo8. 
Reliquit  et  Compendia  tr.  moralium  ad  fu- 
aiorem  tr.  intelligentiam  utilia,  Avarici 
Biturisrum  1691  t.  2.  Homilias  in  Evan- 
gelia,  Pans  1706. 1707  t.  4,  etiam  gallica^, 
lb.  1854  t.  3.  Cf.  de  eo  accr.rate  diaseren- 
tem  Bertrand  Hist.  litter.  de  la  Comp.  de 
la  S.  Sulpice  I,  170-207. 

•)  Cf.  Acta  E.  L.  1711  p.  191—196; 
Mem.  de  Trev.  1712  a  72.  Jam  antea  edi- 
derat  Dictionarium,  in  quo  vocea  ouines 
diffieilioris  significationis,  quae  in  Vulgata 
noatra  b.  Scripturae  latina  translatione 
occurrunt,  breviter  et  dilucide  explnnn- 
tur  (flandrice),  Lovanii  161)6;  1706. 

■■)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1712  a.  121  ;  J 
de*  Sav.  XLVII.  570.  Cf.  de  ipo  Dirki  p. 
350;  Biogr.  nat  111,  155. 


ib.  1696,  in  quo  disserit  de  s.  Scriptu- 
rae  dignitate  essentia,  exsistentia,  libris, 
auctoribus,  sensibus,  interpretatione 
ac  variis  textibus,  praesertim  de  latina 
ed.  vulgata.  —  Petrus  J  u  v  e  t  Bruxel- 
lensis  n.  1643,  Bononiae  doctoratus 
lauream  est  adeptus.  Seminario  leodi- 
ensi  praefuit  (t  5.  Oct.  1714).  Antilo- 
gias  seu  contradictiones  apparentes 
evangelistarum  collegit  Gandavi  1702 
in  8;  1760;  conferentiae  clericales  ha- 
bitae  in  seminario  l),  ib.  1 693  pp.  3 
in  8. 

349.  Versionem  gallicam  s.  Scriptu- 
rae  N.  T.  adornavit  stilo  puro  et  nitido 
Dominicus  Bouhours  S.  J.  Parisien- 
sis,  literarum  humaniorum  et  rhetori- 
cae  professor  (n.  15.  Maj.  1628;  t  27. 
Maj.  1702),  Parisiis  1697—1703  t  2 
in  12.,  quo  in  operc  socios  habuit  Pe- 
trum  Besnier  (t  7.  Sept.  1705)  et 
Mich.  Le  Tellier  (p.  7  77).  Eatn  crisi 
subjecit  R.  Simon  editis  epistolis  qua- 
tuor  inscriptis  Difficultes  proposees  au 
R.  P.  B.  etc,  Arastelodomi  1697,  qui- 
bus  ille  suppresso  nomine  respondit. 
Plurima  reliquit  opera  a),  quorum  alia 
ad  ascesim  spectant,  e  quibus  Pensees 
chritiennes  pour  tous  les  jours  du  mois, 
Parisiis  1669  in  12.,  saepissime  pro- 
diit  atque  in  plerasque  Europae  linguas 
fuit  versum ;  alia  ad  excolendum  inge- 
nium,  stilum,  linguam  gallicam ;  etiam 
Sentiment  des  Jesuites  touchant  le  pe- 
ehe  philosophique,  Parisiis  1690  in 
12.  —  Audteas  Schurius  (van  der 
Schuer)  Gorcomiensis  (t  17  19)  flan- 
drice  vertit  lcum  brevibus  declaratio- 
nibus  etc. )  N.  T.  Embricae  1 696  etc,  quae 
versio  cum  accederet  ad  famosam  ver- 
sionem  montensem  vel  eam  exprime- 
ret,  prohibita  fuit  ab  arehiepiscopo 
tuechlinensi  et  episcopo  leodiensi3). 


')  Ut  alia  in  Biogr.  nat.  de  Belg.  X, 

623. 

*)  Cf.  Somracrvofd  1,  1886-1920; 
VIU,  1886-88. 

■)  Xotaa  ad jecit  Franciaciib  J  o  v  e  u  1  x 
O.  Praed.  Flandcr,  ^tudii  generalis  Ant- 


Digitized  by  fcJoogle 


819 


1701—172Q.  Patrologia.  Zaccagni, 


820 


Contra  eam  edidit  H.  Bukentop  (p. 
817)  Examen  translationia  flandricae 
N.  T.  Embricae  nuper  impressae,  quo 
demonstatur  translationis  illius  mul- 
tiplex  defectus,  etaVulgata  latinaedi- 
tione  difformitas  ac  damnata  gal- 
lica  versione  conformita*,  Lovanii  1 G98 
in  8.  Idem  vertit  et  V.  T.,  quae  versio 
vulgatam  purissima  dialecto  reddit, 
sed  interpretU  morte  interveniente  non 
ultra  1.  4.  Regum  progressa  est,  Leodii 
(Ultrajecti)  1 6 1 5.  1 7 1 7  t.  2  in  8.  Psal- 

werpiae  regens  primarius  (f  20.  Febr. 
1707),  Antwerpiac  1701  in  8. 


mos  belgice  reddidit,  Leodii  1702  in 
12.  Epistolarum  ejus  11.  1 — 3  prohi- 
biti  fuere  Bomae  4.  Maj.  1702.  —  Li- 
berius  C  o  1 1  e  1 1  i ,  qui  se  falso  Atheni- 
ensem  dicit,  N.  T.  et  Psalterium  in 
vulgatam  modernonun  graeoorum  lin- 
guam  transtulit  >),  Venetiii  1708  in  f. 

•)  Ignatius  RhenofeldenttU  0.  Cap. 
lniBtionariua  in  Helvetia  strenuut,  et  in 
exf  rcitu  chriitiano  advertua  Turcas  ca- 
pellanuB  castrensis  (f  1702)  descripait 
Neus  jeruealemetanieche  PUgerfahrt  oder 
kurste  Bcschreibung  des  gel.  n.  Landes, 
Constanz  1664 ;  Freiburg  1666 :  Wflrsburg 
1667;  Aug«bnrg  1699. 


IV.  Patrologia- 


350.  Haec  etiam  periodus  plures  vi- 
dit  praestantissiinas  operum  patrum 
editiones  nd  omnt>s  regulas  solidue  cri- 
ticae  exactas.  Qui  vero  hac  in  opere 
excelluerunt  omnes  fuere  OaUi.  Sed 
initio  illos  prius  breviter  expediemus, 
qui  huc  referri  possunt *),  aed  minoris 


»)  Pro  stndio  patrum  utilis  est  Traiti 
de  la  leeture  de*  Phee  de  V  Eyline  (1688) 
Bonavcnturue  (antc  Nutalis  dicti)  d'Ar- 
g  o  n  n  c  0.  Curth.  PurinienBiH  (f  1704  a. 
actati8  69).  Kd.  optima  prodiit  Parisiis 
1697  in  12.  curuntc  Petro  Belheatro, 
qui  illum  multum  auxit.  Prodiitctiam  la- 
tine  Taurini  1742 ;  Augustae  V.  et  Wirce- 
burgi  1756  inscriptus  :  De  optima  methodo 
legendorum  Ecclesiae  patrum  opusculum  in 
4  pp.  distributum.  In  p.  1  agitur  de  aucto- 
ritate  patrum  ;  in  2.  rcccngcntur  res  ne- 
cessariac  ud  Kccleuiac  patres  utihter  le- 
gendoa ;  in  3.  exponiturordo  ct  methodus, 
qua  patrcs  ticclefuue  magno  cum  fructu 
lpgi  poasint.  In  4.  disseritur  de  usu  pa- 
trum.  Descripsit  etium  llistoire  de  la  Thi- 
vlogie,  Lucao  1785  t.  2  in  4.,  opus  poatlm- 
mum.  —  Kranc.  dcMaucroix  canoni- 
cus  rhemenHis  vir  in  literis  optime  versa- 
tu8  (t  9.  Aug.  1709  a.  natu*  89),  plura  pa- 
trum  opera  stilo  puro  gallice  v»-rtit.  Cf. 
Feller  V,  615.  —  Ludolnhus  KQster 
Westphalus,  insignis  philologus,  ad  fidem 
rutholicam  converHus  (1713;  t  12.  Oct. 
1716)  edidit  Suidae  lAxicon,  scripsit 
quoque  contra  Gronovium  et  Perizoniura 


sunt  celebritatis  et  meriti.  Laurentius 
Alex.  Zaccagni  Romanus  vir  (vere 
doctus  et  criticus,  vuticanae  bibliothecae 
praefectus  (t  26.  Jan.  1712  a.  aetatis 
55),  e  tenebris  eruit  coUeetanea  (pre- 
tiosa)  monumentorum  veterum  Ecdesioe 
graecae  et  latinae,  qnae  hactenus  in  bi- 
bliotheca  vaticana  delituerunt  *),  t.  1 ., 
in  quo  continentur  1 .  Archelai  ep.  acta 
disputationis  cum  Manete  haeresiarcha 
latine  ex  antiqua  versione;  2.  s.  Eph- 
rera  Syri  sermones  duo  latine  ex  veteri 
versione;  3.  s.  Gregorii  nyss.  Antirrhe- 
ticuui  adversus  Apollinarem,  testiraonia 
adversus  Judaeos,  nova  laudatio  s.  Ste- 
phani,  sermo  de  Spiritu  s.,  epistolue 
14,  omnia  graece  et  latine;  4.  Eutha- 
lii  ep.  sulcensis  Actuum  Ap.,  14  s. 
Pauli  aliarumque  7  catholicarum  epist 
editio  ad  Athanasium  juniorem  ep.  alex., 
Romae  1698  cum  versione  et  notis; 
ecclesiarum  urbanarum  ex  Anasta- 
s  i  o  Bibliothecario  et  aliis  antiquis  mo- 
numentis  magnus  catalogua,  quem  edi- 
dit  Mai  in  Spicilegio  rom.  IX,  384 — 

coepitque  adornare  novara  HcHychii  ed., 
cui  tamen  immortuus  est. 

>)  Cf.  J.  des  Sav.  XXVII,  341  -  355: 
mtaE.  L.  1698  p.  393-403. 


Digitized  by  Google 


821 


David,  Beaugendre,  Ruinart. 


822 


468  ;  Catalogua  pontificum  rom.  cum 
inserta  tempomm  historia,  ab  eodem 
edita  ib.  VJ,  1—312.  —  Claudius  Da- 
vid  0.  S.  Ben.  congr.  s.  Mauri  Divio- 
nensis  (n.  1644;  t  6.  Nov.  1705)  scri- 
psit  Diss.  sur  s.  Denys  V  Areopagite, 
ou  l'on  fait  voir  que  ce  Saint  est 
1'  auteur  des  ouvrages,  qui  portent  son 
nom  *),  Parisiis  1 702  in  8.  —  Antonius 
Beaugendre  0.  S.  Ben.  congr.  s. 
Mauri  Parisiensis  (n.  1 628  ;  1 1 6.  Aug. 
1708)  jam  senez  octogenarius  edidit 
f.  Hildeberti  primo  cfnomanensis  ep. 
deinde  turonensis  archiep.  opera 2). 
Accessemnt  Marbodi  rhedonensis  ep., 
ipsius  Hildeberti  supparis  opuscula; 
quae  hactenus  edita,  haec  uuctiora  et 
plura  nondum  edita  prodeunt,  omnin 
ad  mss.  codd.  recensita  notis  passim 
illustrantur,  Parisiis  1708  in  f. 

351.  Qui  jam  sequuntur  omnes  sunt 
0.  S.  Ben.  et  e  congr.  s.  Mauri.  Theo- 
doricus  (Thierry)  Buinart  dignus 
Mabillonii  discipulus  et  familiaris  na- 
tna  est  Botomagi  10.  Junii  1657.  Ar- 
tium  laurea  redimitus  1674  mox  in- 
gressus  est  (2.  Oct  1674)  ordinem  in 
monasterio  s.  Remigii.  Morum  puritas, 
vitae  innocentia,  fervens  pietas,  egre- 
giae  animi  dotes,  ingenium  acre,  judi- 
cium  aetate  majus  eum  admodum  com- 
mendabant.  Hinc  Mabillonius,  cogni- 
tia  egregiis  Ruinartii  dotibus,  eum  sibi 
dari  studioruin  socium  et  participem, 
superiores  rogavit  facileque  obtinuit. 
Parisios  vocatus  prima  magistri  cura 
fuit  discipuli  ingenium  etmores  exco- 
lere ;  alterum  certissimis  regulis  ad 
scientiam  tironi  viam  aperire  inoffen- 
sam,  quam  ipse  dudum  anticipaverat. 
Quam  feiiciter  se  ad  Mabillonii  insti- 
tuta  et  raores  finxisset  Buinartius  brevi 
patefecit  in  lucem  editis  Actis  primo- 
rum  martyrum  sinceris  et  selectis  ex 

«)  Cf.  J.  dea  Sav.XXX,  285—281) ;  acta 
£.  L.  a.  1704  p.  168-70. 

•)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1708  a.  1)3 ;  J.  des 
Sav.  XL,  537-555 ;  acta  E.  L.  1709  p. 
145-150. 


libris  tum  editis  tum  mss.  collectis, 
eratis  vel  emendatis  notisque  et  ob- 
8ervationibus  illustratis  l) ,  Parisiis 
1689  in  4;  Amstelodami  1713  ed.  2. 
aucta  et  emendata;  Veronao  1734  (ed. 
auctior  actis  ss.  Firmi  et  Rustici)  :  Au- 
gustae  V.  1802  t.  3  in  8;  Ratisbonae 
1859  in8;  gallice  interprete  D.  de 
Maupertuy,  Paris  1708  t.  2  in  8; 
1737  etc.  Operi  praemissa  est  docta 
praefatio,  in  qua  priraum  recenset  mo- 
dos,  quibus  sincera  martyrura  acta  ad 
nos  pervenerint:  tura  bene  probat  ad- 
veraus  Dodwelli  diss.  de  paucitate  mar- 
tyrum  (Oxonii  1684),  infinitos  prope- 
modum  exstitisse  martyres,  quorum 
acta  vel  perierint  vel  descripta  non 
fuerint.  Agit  de  singulis  persecutioni- 
bus  earumque  motivis,  denique  de  ho- 
nore,  quo  martyres  in  Ecclesia  afficie- 
bantur,  ostenditque  maximam  semper 
fuisse  totius  Ecclesiae  in  eos  reveren- 
tiara.  Collectio  pretiosa,  in  qua  viget 
critica  sobria,  eruditio  solida,  stilus 
nitidus.  Supplementum  adjecit  Le 
Blant  Les  actes  des  martyrs,  Paris 
1 883  in  4,  in  Mem.  de  V  Inst.  de  France, 
XXX,  2,  57—347.  Huic  operi  satis 
affinis  est  Ilistoria  persecutionis  van- 
dalicae  in  2  pp.  distincta.  Prior  com- 
plectitur  11.  5  Victoris  vitensis  ep.  et 
alia  antiqua  roonumenta  ad  codd.  mss. 
collata  et  emendata  cum  notis  et  ob- 
servationibus ;  posterior  commentarium 
historicura  de  persecutionis  vandalicae 
progressu  et  fine,  Parisiis  1694  in  8; 
1737;  Venetiis  1732.  Qua  occasione 
scribit  Micb.  a  8.  Joseph  IV,  360:»  Ante 
Buinart  geographiam  ecclesiasticam 
africanae  dioecesis  suis  lucubrationi- 
bus  illustrarunt  Car.  a  s.  Paulo,  parum 
quidem  exacte  valdeque  confuse  ac  di- 
minute,testeNic.Samsone;  LucasHol- 


')  De  op.  pretio  cf.  accurate  diligenter- 
que  disserentein  Honoratnm  a  s.  Maria 
in  animddversionibus  in  regulas  et  usum 
critice.s  t.  1.  diss.  4.  a.  4.  5;  diss.  2.  a.  4 
§  2  ;  t.  2.  1.  1.  diss.  2.  a.  5.  §  4.  ff.  etiam 
Bibl.  choitie  par  J.  leClercXXVl,  173 
-226;  acta  E.  L.  buppl.  1,  593—601. 


Digitized  by  Google 


823 


1701  —  1720.  Patrologia.  Ruinart,  Delfau,  Guerard,  Blampin. 


824 


stenius  aliquantulum  exactius,  sed 
nonpleue;  Joan.  Garnerius  luculen- 
tius;  card.  Norisius  laboriosius; 
Stepb.  Balu/.ius  accuratius;  tandem- 
que  Noster  copiosius  . .  .  sed  omnium 
felicissime  spartam  banc  adornavit  D  u- 
pin  in  sua  sacra  Ecclesiae  africanae 
geographia  operibus  s.  0  p  t  n  t  i  milev. 
ep.  praemissa1)*.  Aggressus  dein  est 
s.  Qregorii  Florentii  ep.  turon.  opera 
omnia,  nec  non  Fredegarii  scbolastici 
epitomen  et  cbronicon  cum  suis  eonti- 
nuatoribus  et  aliis  untiquis  raonumen- 
tis  ud  codd.  mss.  et  veteres  editiones 
collata,  emendata  et  auctu,  atque  notis 
et  observationibus  illustrata 8),  Pari- 
siis  1099  in  f.,  ed.  accurata.  In  notis 
plura  auctor  pertractat,  quae  ad  vete- 
rum  Francorum  historiam,  mores  et 
disciplinam  ecclesiarticam  spectant: 
praefatio  vero  est  plane  egregia.  Cum 
magnam  partem  in  digorendis  et  illu- 
strandis  actis  sec.  VI.  SS.  0.  S.  Ben., 
qui  t.  prodiit  1700,  hubuisset  liuinar- 
tus,  bunc  merita  laude  defrnudare  no- 
lens  Mabillon  ipsius  nomen  cum  suo 
praefigi  operi  euravit.  Apologie  de  la 
mission  de  8.  Maur  . . .  en  France  avec 
une  nddition  toucbant  s.  Placide  ib. 
1702  in  8.  Pro  magistro  in  re  diplo- 
matica  tuendo  edidit  1. :  Ecclesia  pari- 
siensis  vindicata  adversus  R.  P.  Burth. 
Germon  duas  disceptutionos  de  nnti- 
quis  regum  francorum  diplomutibus, 
il>.  1706  in  12..  novaeque  editioni 
(1709)  op.  de  re  diplomatica,  quam 
Mabillonius  jam  inchoaverat,  sed  morte 
interveniente  (1 70*i)  absolvere  non  po- 
terat,  praefationem  apologeticam  prue 
fixit.  VAbrigi  de  la  Vie  de  D.J.  Ma- 
biUon,  ib.  1709  in  8;  lutine,  interprete 
Cl.de  Vic  (t  1734),  Patavii  1 7 14,  bio- 
grapbia  egregia.  Totum  se  deinceps 
convertit  Kuinurtus  ad  nnnales  ordinis 
per  Mabillonium  coeptos  continuandos, 
sed  laboribus  fractus  in  itinere  con- 

»j  Cf.  acta  E.  L.  suppl.  II,  407—15. 
*)  Cf.  Fabricius  Bibl.  lat.  raediae  et  inf. 
aet.  III,  96-101  ed.  Mansi  Florentiae  1858. 


stitutus  decessit  26.  Sept.  1709.  Sic 
literaram  studiis  indefeasus  vacavit, 
ut  nihil  unqnam  de  optimi  ascetae  of- 
ficiis  remiserit1).  Poat  ejus  mortem 
cura  Thuillier  prodierunt  (cumMa- 
billonii  operibus):  D.  Theod.  Bui- 
narti  iter  literarium  (a.  1696)  in  Al- 
satiam  et  Lotftaringiam ;  disquisitio 
historica  de  pallio  archiepiscopali ;  b. 
Urbani  Papae  II.  vita  (serupulose  pro- 
lixa),  Parisiis  1724  t.  3  in  4.,  recepta 
a  Migne  in  putrol.  CLI,  9  88.  Ingold 
edidit  ejusdem  Journal  Pnris  1903- 

352.  De  edendo  Augustino  sollicita 
fuit  congregatio  maurina.  Editionem 
inohoavit  Franciscus  Delfau  (n. 
1637;  t  1676),  qui  duo jam  parave- 
rat  volumina ;  sed  in  exilium  pulsua  *) 
est  propter  1.  fnmosum,  cujus  cum 
Gerberonio  f uit auctor,  VAbbi com- 
tnendataire  oii  Y  injustice  des  Commen- 
des  est  condamnee  par  la  loi  de  Dieu, 
pnr  ies  Decrets  des  Papes  et  par  les 
Ordonnances,  Pragmatiques  et  Concor- 
duts  des  Rois  de  France,  par  le  Sieur 
Desboisfranc,  Colonioe  (Compendii) 
1673.  Pars  2.,  quae  est  Gerbero- 
nii,  simul  prodiit  sub  nomine  Froi- 
m  o  n  t.  Naufragio  periit  1 3.  Oct.  1716 
a.  natus  38-  Socius  ed.  ernt  Uobertus 
Guerard  Rotomogensis  (n.  1641;  t 
1715),  qui  reperit8)  s.  Augustini  Opus 
imperfectum.  Sed  et  ipse  cum  Delfau 
fuit  relegatus,  quod  crederetur  partem 
babuisse  in  op.  supra  citato.  Propterbo- 
rum  exsilium  negotium  ediditionistrans* 

»)  Cf.  Pes,  biblioth.  bcned.  mnurinia- 
nne  part.  1.  c.  38 ;  Tas»in  Gelehrtengesch. 
der  Congr.  v.  St  Maur,  Frankfurt  und 
Leipzig  1773  I,  421  88. ;  Massuetu»  in  ejua 
vita,  qnae  habetur  in  ed.  amtttelodam. 
actorum  sa.  martyrum;  Biogr.  univ. 
XXXIX,  300;  Jadart  D.  Th  Ruinart, 
Parisiia  1886,  ubi  reperies  Rumartii  ep.  m- 
cnt  et  apud  Gigas  Lettrea  de  Bened.  de  S. 
Manr  (1652-1741)  Copenhngen  18i>2-93 
t.  2. 

>)  Reliquit  V  Abrigi  de  la  Sainte  BibU 
en  forme  de  Queitions  et  de  Reponaei 
familieM  tir6  de  differens  auteura,  Roto- 
magi  1707  in  12.  et  aaepiua  deinceps. 


Digitized  by  Google 


825 


Operum  s.  Augustini  editio. 


826 


latum  fuit  in  Thomam  B 1  a  m  p  i  n,  cui 
Iocub  natalis  erat  Noviodunum  in  Pi- 
cardia.  Per  annos  20  cum  aliquot  ao- 
dalibus,  ut  Coustant,  Guesnie  (n.  1 647 ; 
t  21.  Oct.  1722),  cujus  eat  index  ge- 
neralis,  indefe9sa  diligentia  et  labore 
huic  editioni  institit  eamque  ad  feli- 
cem  perduxit  finem.  Vita  a.  Augustini 
ed.  praemissa  tribuitur  Hugoni  Vail- 
l*nt  (p.  157)  et  Jac  Frisohe  (p. 
495),  praefatio  generalis  Mabillo- 
liio,  qui  illam  scripsit  ad  tuandam  ed. 
contra  accusationes  haud  injustas  prae- 
misitque  i  11.  Blampini  sunt  reli- 
quae  praefationes  et  annotationes,  quae 
quidem  sat  rarae  et  admodum  brevea 
8unt,  cam  editores  illad  sibi  proposue- 
rint,  ne  in  explicanda  Augustini  do- 
ctrina  ulli  faverent  parti :  nam  eo  tem- 
pore  admodum  fervebant  de  Angustini 
doctrina  controversiae  non  solum  inter 
catholicos  et  haereticos,  sed  mter  ipsos 
theologos  catholicos.  Id  tamen  non  sa- 
tis  caverunt,  et  licet  eorum  editio 
magno  plausu  ab  eruditis  suscepta 
fuerint,  plures  tamen  saltem  clam  edi- 
tionem  sunt  aggressi  editorumque 
fidem  circa  gratiae  doctrinam  t.  1 0.  in 
suspicionem  vocarunt1).  Cum  vero  pa- 
rarent  suae  editionis  apologiam,  Ludo- 
vicua  XIV.  utrique  parti  silentium  in- 
dixit  et  congregatio  s.  inquisitionis 
plures  libellos  anonymos  contra  hanc 
ed.  prohibuit.   Prodiit  haec  ed.  om- 


>)  Ita  gravibus  verbis  F  e"  n  e  1  o  n  op. 
XV,  83.  Cf.  de  hac  ed.  ejusque  hiatoria 
Kukula  dle  Maurinerausgabe  d.  Aug. 
Sitzungsbericht  der  Akademie  der  Wia- 
sensch.  Wien  1890 ;  Bd.  121  p.  1—106; 
1893.  1898  et  Rottmanner  bibhogr.  Nach- 
tragen  zu  Dr.  Kukula'8  Abh.  etc.  ib.  1891 ; 
Sommervogel  IV,  1484,  ubi  reperiea  lite- 
raturam  circa  hanc  controveraiam  etapuu 
Ingold  Hist.  de  1'ed,  Bened.  de  s.  Aug. 
avec  le  journal  inecL  de  Don.  Ruinart  Pa- 
r.s  1903;  Polybibl.  1881,  11,  383  ;  Fleury 
H.  C  cont  L  208  §  25—34.  Ceterum  Cle- 
mens  IX.  congregrationis  studia  collauda- 
vit  (1706).  Fuaa  historiam  hujus  ed.  per- 
•equitur  H.  Didiot  in  Revne  de  scienceb 
eccW  (1898),  5-32;  115— 136 ;  VIII,  193 


nium  praestantissima,  Farisns  1681 — 
90  (t.  l.a.  1687);  iterum  inscio  Blam- 
pim  et  mendose  1 68^9  cum  falsa  anni 
assignatione  1679.  Pluribus  exempla- 
ribus  t.  1 0.  adjecta  est  analysis  1.  de 
correptione  et  gratia,  auctore  Ar- 
n  a  1  d  o  *),  qoae  m  aliis  suppressa  fuit 
jussu  de  Hariay  arebiepiscopi  parisien- 
sis.  Tempestate  sedata  ob  t.  1 0.  demum 
1700  prodiit  t.  11.  Aliae  ed.  sunt: 
Antwerpiae  1700 — 1701  1. 12  in  9  v. 
in  i  Adjecta  eidem  est  appendix  augu- 
stiniana,  in  qua  sunt  s.  Prosperi 
carmen  de  ingratis  cum  notis  lovani- 
ensis  theologi,  Joan.  Garnerii  8.  J. 
diss.  pertinentes  ad  historiam  pelagia- 
nam,  Pelagii  Britanni  commentarii 
in  ep.  8.  Pauli,  ac  denique  Desiderii 
Erasmi,  Jo.  Ludov.  Vivis,  Jac.  Sir- 
mondi,  Henrici  Norisii,  Joan.  Phere- 
poni  et  aliorum  praefatione»,  censurae, 
notae  et  aniopadversiones  in  omnia  Au- 
gustini  opera.  Venetiis  1729 — 1735 
t.  11  in  8  v.  in  f.;  1756—1769  t  18 
in  4 ,  in  t.  1 8-  habentur  vindiciae  hu- 
jus  ed.  a  Montfaucon  Romae  1699 
editae;  Venetiis  (proprie  Bassani)  1 797 
—  1807  t.  18  in  4;  1833—62  t.  12 
in  14  v.  in  f.  Parisiis  1836 — 1839 
opera  PP.  0.  S.  B.  Solesm.  t.  1 1  in  1 3 
v.  in  8;  et  accurante  Migne  1841 
t.  10;  1865  t,  12  in  16  v.  in  4.  Ce- 
terum  Blampin  rigidam  duxit  vitam, 
paupertatem  admodum  colebat,  seces- 
sum  amabat,  ut  poenitentiae  spiritui 


>)  Hujus  analysis  defensionem  in  se 
suscepit  Franciscu8  Gesures(f  1705)  in 
1.  Dffensio  arnaldina  seu  analytica  syno- 
p8ia  de  correptione  et  gratia  ab  A.  Arnal- 
do  1664  edita  ab  omnibus  reprehensorum 
calumniis  viudicata,  Antwerpiae  1700  in 
12.,  in  quo  editores  nimii  timoria  arguit 
et  janseniani  nomine  gloriatur.  Magni 
factus  est  hic  theologua  in  sua  coogr. 
(maurina),  hinc  id  muneris  ei  impositum, 
ut  curaum  theologiae  pro  sodalibua  com- 
poneret.  Verum  cum  nimio  fervore  et 
aestu  huic  incumberet  labori  (imjpendere 
enim  solebat  14  vel  16  horas  per  diem),  ei 
succubuit  morte  subitanea  1705  correptua. 
Hujus  auctoria  est  Philosophiae  sophitticae 
tumulm  in  4. 


Digitized  by  Google 


827 


1701—1720.  Patrologia.  Renatua  Maasuet, 


828 


atque  orationi  hoerius  posset  indul- 
gere,  et  in  aetate  provecta,  licet  supe- 
rior,  quotidie  aliquot  horas  operis  da- 
bat  (f  13.  Febr.  1710  a.  aetatis  70). 

353.  De  Irenaeo  vere  meruit  Be- 
natus  Massuet  ex  vico  s.  Audoenide 
Mancellis  (Ouen  de  Mancelles)  dioece- 
sis  ebroicensis.  Annos  natus  17  vota 
solemnia  nunoupavit  in  congr.  8.  Mauri 
(1682).  In  theologiae  studio  condisci- 
pulos  antecelluit  librosque  aententia- 
rum  suis  sodalibus  e  suggestu  magna 
cum  laude  interpretatus  est.  Hoc  mu- 
nere  expleto  ad  illustrandum  et  vindi- 
candum  >*  Irenaeum  hac  occasione  se 
tranatulit  Prodierat  nempe  a.  1702 
Oxonii  operum  lrenaei  ed.  elegans  stu- 
dio  et  opera  Jo.  Ernesti  Grabe  notis 
illustrata  et  novis  fragmentis  locuple- 
tata.  Potior  tamen  ei  cura  fuisse  vi- 
detur,  ut  Ireuaeum  etiam  invitum  et 
reluctantem  anglicanae  sectae  adjun- 
geret,  quam  ut  opus  castigatius  daret 
et  emendatius.  Hinc  tot  notarum  fa- 
stidiosa  prolixitas,  ut  levisiima  quae- 
que  verba,  saepissime  nihil  ad  rem  fa- 
cientia  distorqueat :  ipsa  vero  ed.  uon 
satis  commoda  censeri  debet.  Itaque 
viris  doctrina  et  pietate  conspicuis  vi- 
sum  est,  non  modo  utilem,  sed  neces- 
sariam  e3se  novam  Irenaei  ed.,  quae  et 
accuratior  esset,  et  a  catholicis  inof- 
fen80  pede  decurri  posset.  Id  oneris 
impositum  Renato  Massueto,  qui  id 
quidcm  detractavit  diutius,  subiit  tan- 
dem  ac  tria  sibi  potissimum  praestanda 
esse  duxit:  textum  emendare  ac  pri- 
stino  decori,  ut  fieri  potuit,  restituere, 
eundem  illustrare,  ac  demum  ea  ornnia 
lectoribus  parare  subsidia,  quibus  la- 
bor  eorum  minueretur.  Hinc  difficilia 
quaeque  loca  subjectis  textui  notis 
quam  brevissime  potuit,  explicare  co- 
natus  est,  adscitis  etiam  doctorum  vi- 
rorum  observationibus,  quaecunque  ad 
auctoris  intelligentiam  conducere  visae 
sunt.  Non  commisit  taraen,  ut  mar- 
gines  gravaret  iis  notis,  quae  ad  eru- 
ditionis  ostentationem  dumtaxat,  vel 


ad  dogmata  et  fidei  controversias  per- 
tinent,  nisi  quando  paucis  verbis  ab- 
solvi  poterant.  Satius  esse  duxit,  ea, 
quae  fusiori  et  accuratiori  examine  in- 
digebant,  singularibus  disa.  pertractare, 
in  quibus  res  quaeque  suo  ordine  et 
continua  serie  expenderentur.  Tres  igi- 
tur  operi  praemisit:  in  ].  de  iia  omni- 
bus  accurate  disseruit,  quae  ad  haere- 
ticorum,  contra  quos  scribit  Irenaeus, 
personam,  aetatem,  mores,  scripta  et 
dogmata  pertinent;  fontes,  e  quibus 
impura  dogmata  profluxerunt,  aperuit. 
In  2.  quidquid  de  Irenaei  vita  et  gestis, 
martyrio  et  scriptis  in  veterum  mo- 
numentis  occurrit,  studiose  collegit  et 
sagaciter  expendit.  In  3.  demum  totam 
8.  episcopi  doctrinae  seriem  evolvit, 
leviora,  si  quae  sint,  offendicula,  ne  in 
ea  quispiam  teraere  impingeret,  pate- 
fecit;  quod  obscurius  est  illustravit; 
quod  alienum  et  male  affictum  rejecit ; 
quod  ab  heterodoxis  prave  «contortum 
vanisque  cavillationibus  obscuratum 
explanavit,  vindicavit  et  asseruit.  Sua 
omnia  oratione  eleganti,  munda  et  acuta 
exponit:  in  rebus  ordinandis  magna 
dexteritate,  in  refellendis  adversariis 
temperata  acrimonia  ac  generatim  lau- 
dabili  utitur  nfodestia.  Prodiit  haec 
omnium  praestantissima  editio1)  Pari- 
siis  1710  in  f.;  Venetiis  1734  t.  2  in 
f.  cum  fragmentis  anecdotis,  quae  ex 
bibliotheea  taurinensi  eruit,  latina  ver- 
sione  et  notis  donavitC.  M.  Pfaffius 
(sed  cf.  1  *,  90),  Hagae  Comitum  1 7 1 5  in 
8.  Post  Mabillonii  et  Buinartii  mortem 
designatus  est,  qui  annales  ordinis  con- 
tinuaret,  verum  tantum  t.  V.,  qui  com- 
plectitur  res  gestas  ab  a.  1 067 — 1 116, 
a  Mabillonio  fere  absolutum,  edendum 
curavit,  variis  in  locis  auxit  ac  emen- 
davit,  praefationemque  cum  synopsi 
vitae  Mabillonii  et  Buinartii  praefixit, 
Parisiis  1713  in  f.  Apologiae  instar 


')  Cf.  Pez  II  c.  17 :  Biogr.  univ.  XXVII, 
432  {  Taasin  I,  5G5  sa. ;  Herbat  Ttlb.  Quar- 
talschrift  1833  p.  452  a. ;  Me*m.  de  Tre>. 
1711  a.  50 ;  Bibl.  choiaie  XXV. 


Digitized  by  Google 


829 


Joannes  Martianay. 


830 


pro  ed.  maurina  op.  8.  Augustini  (de 
qua  supra)  scripsit  stilo  gravi  Lettre 
d'un  Ecelisiastique  au  B.  P.  E.  L.  J.i) 
sur  celle  qu  il  a  ecrite  aux  Bev.  PP. 
Ben&iictins  de  la  Congr.  de  St.  Maur 
touchant  le  dernier  tome  de  leur  6di- 
tion  de  S.  Augnstin,  Osnabrugae  1699. 
Decessit  Massuetus  paralysi  tactus  11. 
Jan.  1716  a.  aetatis  50.  Dolendum, 
oum  nimis  familiarem  fuisse  aliquot 
jansenianae  sectae  fautoribus. 

354.  Hunc  post  a.  secutus  est  soda- 
lis  Joannes  Martianay8)  vir  graece 
et  bebraice  longe  doctissimus  e  Vasco- 
nibus  oriundus.  Initium  vivendi  apud 
s.  Severi  oppidum  in  dioeoesi  adurensi 
coepit  30.  Dec.  a.  1647.  Ordinem  s. 
Benedicti  in  congr.  s.  Mauri  delegit  in 
eoque  professionem  emisit  5.  Aug. 
1668,  a  quo  tempore  6acras  literas 
sanctorumque  patrum  monumenta  et 
commentarios  nunquam  deposuit.  Cum 
prope  innumeras  Aquitaniae,  Occita- 
niae,  Normanniae  reliquaeque  Franciae 
bibliothecas  perlustrasset,  eoque  in  la- 
bore  a.  30  collocssset,  in  hominem  an- 
tiquitatumecclesiasticarum,  scriptorum 
oodicumque  veterum  literatissime  pe- 
ritum  evasit.  Divinas  literas  variis  in 
locU  sodales  docuit,  idque  ea  methodo, 
quam  ipae  in  praef.  generali  t.  5.  opp. 
s.  Uieronymi,  ad  cujus  calcem  selectas 
ex  divinis  scripturis  theses  vulgavit, 
exponit.  Cum  Burdigalae  in  1.  incide- 
ret  Peironii  (p.812) VAntiquUi des 
temps  retablie  et  difendue  contre  les 
Juifa  et  les  nouveaux  chronologistes, 
Parisiis  1687  in  4.,  iu  quo  textus  he- 
braici  integritas  quoad  mundi  aetatem 
in  dubium  vooatur,  totus  exarsit  ad 
illam  tuendam,  quod  praestitit  1.  Di- 


>)  ld  est  R.  P.  Emerioo  (lege  Joanni 
Haptitftae,  neque  enim  &mericus,  aed  Joan. 
Baptista  vocabatnr,  cui  inscribitar  ep. 
anonyma  ad  ve»u»  hanc  ed.  Coloniae  edita) 
Langlois  Jesuitae. 

>)  Cf.  Tanrin  1,  590—620;  Biogr.  univ. 
XXVII,  287 ;  Pa»  II, c.  8 ;  J.  des  Sav. LXII, 
394  ;  Frits  KL.  VII»,  918. 


fense  du  texU  Hibreu  et  de  la  Chrono- 
logie  de  la  VulgaU  oontre  le  livre  de 
rAntiquite  des  temps  rdtablie,  Parisiis 
1689  in  12.  At  PezroniuB  hisce  vin- 
diciis  alias  easque  modestas  pro  mundi 
antiquitate  longe  majori,  quam  hebrai- 
ous  permittit  textus,  vindioias  opposuit 
in  op.  Defense  de  VantiquiU  des  Temps, 
ou  T  on  soutient  la  tradition  des  Peres 
et  des  Eglises  contre  celle  du  Talmud 
et  oix  T  on  fait  voir  la  oorruption  de 
1'Hebreu  des  Juifs1),  Parisiis  1691  in 
4.,  in  cujus  o.  4.  disierit  de  corruptione 
textus  hebraici  et  de  versione  70  in- 
terpretum,  cujus  historiam  recenset. 
Sed  neque  Martianay  tacuit  edita  Con- 
tinuation  de  la  difense  du  texte  Htbreu 
et  de  la  Vulgate  par  la  ventable  tradi- 
tion  des  Eglises  chretiennes  et  par 
toutes  sortes  d'  anciens  monumens  bi- 
breux,  grecs  et  latins,  et  particuliere- 
ment  par  la  Bible  des  premiers  Peres 
de  Citeaux  et  les  ordonnances  de  leur 
second  Abb6  Etienne  contre  Isaao  Vos- 
sius  Protestant  et  contre  le  I.  du  P. 
Pezron  etc,  ib.  1 693  in  1 2.  Postea  edi- 
dit  Belation  de  la  dispute  de  V  auteur 
du  l.  de  VAnUquiU  des  temps  ritablie 
contre  le  dtfenseur  dn  texte  Hebreu  et 
de  la  Vulgate,  ib.  1707  in  12.,  in  qua 
contendit  argumentornm  pondere  Pez- 
ronium  ad  silentium  fuisse  redactum : 
sed  alii  ferunt,  arohiepisoopum  pari- 
Biensem  Pezronio  de  responso  cogitanti 
imposuisse  silentium. 

355.  Interim  Parisios  a  congrega- 
tionis  praesidibus  vocatus  novam  pa- 
ravit  s.  Hieronymi  ed.,  et  >  quidem  so- 
lus  et  nullius  ausilio  recreatus « *), 


«)  Cf.  J.  de»  Sav.  XX,  26-49.  Ceterum 
etiam  Le  Quien  Pesronii  impugnavit 
sententiam. 

>)  Ita  ipae  in  calce  prologi  t.  2.  Kum 
tamen  naltem  in  edendo  tomo  primo  ju- 
vit  Antonius  Pouget  aodalis  Bellargen« 
ris  (n.  1650;  1 14.  Oct  1709),  vir  studii  et 
silentii  admodum  amann,  qui  etiam  nociut 
fuit  Moutfauconii  in  edendia  onalecti* 
graecw  (cf.  aupra  pag.  479  annot.)  et  ope- 
ribus  s.  Athanaeii. 


Digitized  by  GosOgle 


831 


1701—1720.  Patrologia.  Editio  op.  s.  Hieronymi. 


$32 


quae  quantum  sudoris  eidem  expres- 
serit,  diversis  in  locu  ipse  ezplicat. 
Ita  ex.  gr.  scribit  Proleg.  1 .  t.  2 :  >  Mihi 
absque  jactantia  dicere  fas  sit,  levio- 
rem  fuisse  laborem  editionis  cujusque 
tomi  operum  s.  Augustini,  Gregorii  et 
ceterorum  ecclesiasticorum  scriptorum, 
quam  restitutionis  solius  libri  nomi- 
num  hebraicorum.  Nam  quis  crederet, 
pro  uno  verbo  ac  nomine  inveniendo 
quindecim  saepius  dierum  spatio  me 
incassum  laborasse?  Quis  fidem  ad- 
hibebit,  si  dixero,  integrum  volumen 
Levitici  vel  Numerorum  ter  a  me  per- 
volutum  apud  Septuaginta,  ut  unicum 
nomen  invenirem?*  Nequemirum,  cum 
praesertim  hujus  doctoris  operum  edi- 
tio  ingentem  exigat  apparatum  criti- 
cum,  eruditionem  haud  vulgarem,  sa- 
gax  judicium.  Ut  ed.  criticae  necessi- 
tatem  proposito  aliquo  aperiret  exem- 
plo,  emisit  in  lucem  D.  Hieronymi  pro- 
drotnum  sive  ep.  D.  Joan.  Martianay 
ad  omnes  viros  doctos  ac  studiosos  cum 
epist.  s.  Hieronymi  ad  Sunniam  et  Fre- 
telam  castigata  ad  codd.  mss.  et  multi- 
plici  observationum  genere  illustrata x), 
1690  in  4.,  qua  in  ep.  ostendit  veluti 
in  specimine,  quam  mendosus  sit  s.  do- 
ctoris  textus  hactenus  vulgatus.  Primo 
deinde  loco  lucem  aspexit  s.  Eus.  Hie- 
ronymi  strid.  presb.  divina  bibliotheca 
antehac  inedita,  compiectens  transla- 
tiones  latiuas  V.  ac  N.  T.  cum  ex  he- 
braeis  tum  e  graecis  fontibus  deriva- 
tas,  innumera  quoque  scholia  margina- 
lia  antiquissimi  hebraei  cujusdam  si  ri- 
ptoris  anonymi  hebraeas  voces  expri- 
mentis.  Prodiit  e  vetustissimis  mss. 
gallicanis,  vaticanis  etc,  ib.  1693  in  f., 
additis  doctis  prolegomenis :  quam  ex- 
ceperuntaliiquatuor  tomi  1699-1706. 
Insertae  sunt  plures  exercitationes  in 
sacra  biblia,  in  psalterium  davidicum, 
in  psalmos  et  in  canticum  canticorum, 
in  sex  priores  psalmos,  exercitatio  chro- 
nologica  in  omnes  prophetas 2)  etc. 


')  Cf.  J.  des  Sav.  LVH,  115  ss. 

*)  Cf.  Mera.  deTrev.  1704  a.  180;  1717 


Labores  Martianaei  plures  critici  magna 
acrimonia  carpserunt,  quorum  agmen 
duxere  Rich.  Simon  editis  Lettres  cri- 
tiquea  (13)  sur  l'ed.  des  Oeuvres  de  s. 
Jerdme  donnee  par  les  Ben&lictins  1699 
in  1 2.  (opus  rarum) :  et  Jo.  C 1  e  r  i  c  u  s, 
,  qui  non  solum,  ut  ipse  scribit1),  verba, 
sed  syllabas  quoque  nostrorum  verbo- 
rum  calumniantur,  in  eo  se  scire  ali- 
quid  arbitrantes,  si  alienis  operibus  ac 
recte  factis  detrahant*  Exstant  pro- 
pterea  satis  acerbae  apologiae,  ut  DS- 
fense  de  la  Bible  de  s.  Jirdme  contre  la 
critique  de  M.  Simon,  Parisiis  1699 
in  1 2.,  aliaque  in  quibus  Simonii  hi- 
storiam  criticam  V.  T.  stultam,  temo- 
rariam  ac  imperitam  vocat,  ipsum  Si- 
monium  velut  >scriptorem  magno  lo- 
quendi  impetu  fluentem  more  torren- 
tis,  turbidum  ubique  proferentem  ser- 
monem,  ac  falsa  pro  veris  saepius  aut 
semper  nobis  obtrudentem*  exagitat. 
Joan.  autem  Clericum,  qui  editis  qui- 
busdam  qq.  hieronymianis,  Hieronymi 
juxta  et  Martianuei  nomen  ac  ed.  foede 
laceraverat,  singulari  op.*),  quod  Eru- 
ditionis  hieronymianae  defensionem  (Pa- 
risiis  1700  in  8.)  inscripsit,  tamquam 
,fal8um  christianum,  falsum  interpre- 
tera  bibliorum  ss.,  falsum  artis  criticae 
scriptorem,  falsum  libertatis  animorum 
vindicem,  falsum  quam  plurium  volu- 
minum  editorem,  merum  criticum  syco- 
phantam  et  clericum  imperitissimum* 
denotat  ac  repellit 3),  eamque  » liber- 
tatem  in  redarguendo  imperito  et  pa- 
rum  modesto  critico  sine  summa  aut 
imperitia  aut  iniquitate  non  posse  sibi 
negari*  existimat.  Sed  relictis 


a.  24;  J.  des  Sav.  XX VIII,  306—316; 
XXXII,  553;  XXXIV,  960,  actaE.  L.  1655 
p  98-110;  1699  p.  524-  534;  1706  p. 
417—422. 

•)  Proleg.  1.  t  3. 

*\  Scripsit  hoc  opus  gallice,  sed  propter 
nimiaro  acriraoniam  et  aculeos,  quibus  sca- 
tebat,  a  congregationis  superioribus  edi* 
tio  prohibita  fuit.  Hinc  auctor  illud  latine 
vertit  atque  auae  ed.  hieronymianae 
aeruit 

•)  Cf.  op.  s.  Hieron.  III,  119. 


Uigitized 


by  Googl 


833 


Joannes  Martianay. 


834 


ticis  immodestis,  haec  vir  modestior 
Dom.  VallarBi  baud  immerito  repre- 
hendenda  censet:    >Erasmianam  ed. 
exscribit  fere  continenter,  neglecta,  imo 
saepius  nec  memorata  Victorii  indu- 
8tria,  a  quo  tamen  errores  quamplu- 
rimoe  emendatos  compertum  est,  qui 
denuo  inscio  lectore  obtruduntur.  Mss. 
exemplaria  diligenter  in  unoquoque 
opere  a  capite  ad  calcem  omnino  non 
contulit,  sed  tantum  vezatis  aliquot 
loci8  in  consilium  adhibuit .  .  .  Raro 
etiam  invenias  difficilia  loca  ezplicari, 
imo  vero  monitie  et  praefationibus, 
qnae  lucem  operibus  fenerentur,  prae- 
ter  argumenta  epistolarum,  quae  Eras- 
mus  condidit,  fere  destitui.  E  contrario 
annotationes  ipsas,  quas,  si  criticas  ep. 
et  duo  lezica  nominum  et  locorum  ex- 
cipias,  ceteris  libris  oppido  paucas  je- 
junasque  apposuit,  plerumque  falsa 
judicia  occupant,  saepe  etiam  persona- 
les,  ut  ita  dicam,  controversiae,  quibus 
arrepta  occasione   doctissimos  viros 
suggillat,  teztum  vero  hieronymianum 
minime  interpretatur.   Denique  per- 
versus  ordo  falsusque,  ubi  tenporum 
rationem  habuit,  et  pleraque  id  genus 
alia,  quae  declinandae  invidiae  causa 
dissimulamus.*  Quare  haec  ed.  viris 
eruditis  non  omnino  satisfecit,  neque 
praestantissima  haberi  potest,  neque 
par  ceteris  congr.  maurinae  editionibus 
operum  ss.  patrum.  Non  tamen  pro- 
pterea  quid  detractum  volumus  dili- 
gentiae,  eruditioni  et  meritis  hujus  edi- 
toris.  Haec  ed.  aliia  quoque  11.  occa- 
sionem  praebuit »),  cujusmodi  sunt: 
Vulgata  antiqua  latina  et  itala  versio 
Ec.  secundum  Matthaeum  e  vetustissi- 
mis  eruta  monumentis,  illustrata  pro- 
legomenis  et  notis,  Parisiis  1695  in 
1 2 ;  Itemarque8  sur  la  version  italique 
de  V  EvangUe  de  s.  Matthieu,  qu'on  a 
decouvert  dans  de  fort  anciens  manu- 


')  Cf.  etiam  doctas  quasdam  nuctoris 
epistolas  occanione  suac  editionis  acriptas 
inJournal  det8avans  XIX,  5 ;  «54 ;  XXIV, 
464;  XXV,  794. 


8crits,  ib.  1695  in  12;  Traitis  de  la 
connaissance  et  de  la  verite  de  V  Ecri- 
ture  sainte*),  ib.  1694  t.  4  in  12; 
1717;  Continuation  du  premier  traiU 
des  icritwes,  ou  l'on  respond  aux  dif- 
ficultes  qu'  on  a  faites  contre  ce  meme 
traite  et  oii  Y  on  defend  la  fiible  de  8. 
Jerome  contre  la  critique  de  M.  Simon, 
ib.  1699  in  12;  Suits  des  entretiens  ou 
traites  sur  la  veinte*  et  la  connaissance 
de  la  8.  Ecr.  second  traite  du  canon  des 
livres  de  la  Sainte  Ecriture  depuis  leur 
premiere  publication  jusqu'  au  concile 
de  Trente,  ib.  1703  in  12;  1719.  Ad- 
versus  hunc  scripsit  P.  B  a  r  r  e  Difense 
des  livres  Deuterocanoniques  de  V  ancien 
Testament.  Traite  methodique  ou  ma- 
niere  d'  expliquer  V  Ecriture  par  le  se- 
cours  de  trois  syntaxes,  la  propre,  la 
figuree  et  1' harmonique,  ib.  1704  in 
1 2 ;  la  vie  de  s.  Jirome*)  11.  X,  ib.  1 706 
in  4.  Harmonie  analytique  de  plusieurs 
sens  cach6s  et  rapports  inconnus  de  l'A. 
et  N.  Testament  avec  une  explication 
litterale  de  quelques  Pseaumes  et  le 
plan  d'  une  nouvelle  ^dition  de  la  Bible 
latine3),  ib.  1708  in  12;  Mithode  sa- 
cree  pour  upprendre  d  expliquer  V  Ecri- 
ture  Sainte  par  V  Ecriture  mime,  con- 
tenant  une  infinite  de  concordances 
nouvelles,  qui  nous  developpent  elles 
seules  les  aens  lea  plus  obscurs  et  les 
plus  cacbes  de  TA.  et  N.  Testament,  ib. 
1716  in  8.  Magni  fecit  Martianay  hanc 
suam  methodum,  et  secundum  eam 
Genesim  ezponere  nisus  est.  Le  N.  Te- 
stament  de  N.  S.  J.  C.  traduit  en  francois 
sur  la  Vulgate  avec  des  explications 
litterales  tirees  uniquement  des  pures 


')  Cf.  de  hoc  op.  J.  dea  Sav.  XXVI,  140— 
164 ;  de  horum  continuatione  et  apologia 
ib.  XXVIII,  160-170.  De  alio  cjusdem 
op. :  Eaitais  de  Traductirm  ou  Remarquea 
sur  les  Vcrsions  Francaiaes  du  N.  1*.  «cr- 
vant  de  revision  pour  lcs  m»*inea  Versiona 
et  de  Commentaire  litWral  sur  les  endroitn 
obhcure  du  Tezte  sa<  re,  Parisiis  1709  t  2 
in  12.  cf.  ib.  XLVl,  311 ;  XLVII,  243. 

•)  Cf.  Mem.  ile  Tr6v.  1707  a.  1. :  J.  dee 
Sav.  XXXIV,  780   91.  ; 

»)  Cf.  Mem.  de  Trtv.  1708  a.  145. 


Digitized  by  Google 


835 


1701-1720.  Patrobgia.  Touttee, 


836 


Bourees  de  1'  Ecr.  S.,  ib.  1712  t  3  in 
12.  etc.  Apoplexia  tactus  decesait l) 
laboriosus  hic  vir  1G.  Jun.  1717  a. 
aetatis  70.  Dolendum  eum  in  suis  ad- 
versus  aliter  sentientes  libris  nimia  uti 
stili  acrimonia,  neque  benevolas  hac  in 
re  praebuisse  amicorum  consiliis  aures. 

356.  Anno  sequenti  (25.  Dec.  1718) 
hunc  secutus  est  Antonius  Augustinus 
Touttee  ex  eadem  congr.,  natusRio- 
magi  13.  Dec.  1677.  Peractis  egregie 
apud  patres  Oratorii  studiis  monasti- 
cam  vitam  amplexus  est,  seque  votis 
jolemnibus  obstrinxit  29.  Oct.  1698. 
rtieologiam  aliquamdiu  in  monasterio 
floriacensi  docuit :  dein  ad  s.  Dionysium. 
Delectabatur  magis  theologia  positiva 
quam  scholastica,  nam  diurna  noctur- 
naque  manu  patrum  versabat  opera. 
Suadentibus  amicis  et  praepositis  ju- 
bentibus  ad  ed.  novam  s.  Cyrilli  hie- 
rosol.  adornandam  accessit,  quae  tamen 
prodiit  posthuma.  sed  plane  egregia 
cura  Prudentii  M  a  r  a  n  i  Parisiis  1720. 
Praemittunturopp.tre8  eruditaeetaccu- 
ratae  diss.,  in  quibus  s.  patris  vita  di- 
geritur,  opera  expenduntur,  doctrina 
illuatratur  et  vindicatur  praesertim  ad- 
versus  Rivet  et  Aubertin  Calvi- 
nianos  *).  Recusa  ea fuit  Venetiis  1763 
in  f.  et  a  Migne  in  P.  G.  t  XXXI II. 

357.  Hos  omnes  diligentia  fortesu- 
peravit  Stephanus  Baluzius  Tute- 
lensis,  qui  incredibili  plane  labore,  sol- 
lertia  et  studio  innumeros  codices  di- 
urna  nocturnaque  manu  veraavit,  ut 


')  Eodem  hoc  a.  decesHit  ejus  sodalis 
Guil.  R  o  u  8  8  e  1,  qui  gallice  vertit  epi6to- 
las  s.  flieronymi  annotationibus  accuratis 
illuatravit,  Paris  1703-7  t.  3  in  8  ;  1743 
t.  4  in  12. 

«)  Cf.  actaE.  L.  auppl.  VIII,  193  -  205 ; 
J.  litteraire  1721  p.  206  ss. ;  J.  de«  Sav. 
LXVII,  554.  605;  LXXIII,  76;  Mera.  de 
Trev.  1721  a.  101. 102.  p.  2338  -  2384,  nbi 
nonnulla  T  o  u  1 1  a  e  i  aaserta  ex  ejus  de 
vita  •.  Cyrilli  diss.  cenaurae  eruditae  sub- 
jiiciuntnr.  Touttaei  vindiciaa  in  se  susce- 
pit  Prud.  Maranus  in  diss.  de  eeminaria- 
nia  1722. 


vel  scripta  hactenus  inedita  publicae 
daret  luci  vel  jam  edita  emendaret 
corrigeretque.  Natus  est  25. Nov.  1 630 
(sec.  alios  1631).  Juri  civili  deditope- 
ram,  patre  ita  volente,  sed  parum  pro- 
fecit :  propensiore  enim  animo  ferebatnr 
in  studium  historiae  ecclesiasticae  et 
juris  canonici.  Jam  anno  1652  primum 
studiorum  suorum  edidit  fructum  An- 
tifrizonius  inscriptum,  Tolosae  1651 
in  12.,  in  quo  Goiliam  purpuratam 
seu  hiatoriam  cardinalium  gallorum  a 
F  r  i  z  o  n  i  o  adornatam  (cf.  III,  1 1 04  a.) 
recenset,  et  ejus  errores  aperit  A  docto 
Petro  de  Maica  archiep.  parisiensi  in- 
vitatus,  ad  eum  se  eontulit  et  sub  ejus 
auspicii*  studiis  se  dedit  literariis, 
quem  et  juvit  in  adornando  opere  dt 
concordia  sacerdotii  et  imperii,  cujus 
etiam  varias  cnravit  editiones  (cf.  III3, 
1181).  Scripsit  etinm  huju3  praesulis 
vitam,  Parisiis  1663  in  8.  Post  hujus 
Maecenatis  obitum(l662)  praefuit  ce- 
leberrimae  Colberti  bibliothecae,  quae 
codices  undique  ex  Europa,  Asia  et 
Africa  collectos  recondebat,  usque  ad 
hujus  celebris  ministri  mortem  (1633). 
A  rege  dictus  est  ( 1 6  7  0)  professor  juris 
canonici  in  collegio  regio,  nova  propter 
ipsum  instituta  cathedra:  a.  vero  1707 
constitutus  regii  collegii  inspector ;  sed 
propter  opus  Histoire  ginialogique  de 
la  Maison  aVAuoergne,  Parisiis  1708 
v.  2  in  f.,  quam  hortante  cnrd.  Emman. 
Theodosio  de  Bomillon  scripait,  regia 
excidit  gratia  et  Parisiis  exire  est  jua- 
sus,  privatusque  fuit  omnibus  muneri- 
bus,  stipendiis  ipsisque  bonis  propriis. 
Redire  permissus  a.  1713  decessit  in- 
ter  studia  literaria  annos  natus  88  die 
28.  Jan.  1718.  Receperat  tantum  ton- 
suram,  quamvis  possideret  plura  bene- 
ficia  essetque  canonicus  tutelensis. 
Plurima  reliquit  opera l).  Ad  patrolo- 
giam  referri  possunt:  Saloiani  Massi- 
liensis2)  et  Vincentii  lirin.  opera  cum 

')  Cf.  Capitularia  reg.  franc.  editChi- 
niac  t.  1.  p.  6  5—74 ;  Niceron  I,  189  s*. . 
Seiter»  KL.  I,  1911 ;  Europe  sav.  IV,  293. 

*)  Ex  Salviani  opp.  Demetrius  Bar- 


Digitized  by  Google 


837 


Stephanus  Baluzius. 


838 


(doctia) notis, Parisiis  1 6 6 3  in  8 ;  1669; 
1 684,  ed.  optima  ac  saepe  recusa.  <Ser- 
vati  Lupi  presb.  et  abbatis  ferrariensis 
opera*),  1664  in  8;  Lipsiae  1710; 
*.  Agobardi  archisp.  lugd.  opera;  item 
epistolae  et  opuscula  Leidradi  et 
A  m  u  1  o  n  i  s  archiep.  lugd.  notis  illu- 
strata2),  1666  t.  2  in  8;  *.  Caesarii 
arelat.  ep.  homiliae  14  notis  illustratae, 
1669  in  8;  Beginonis  ab.  prumiensis 
IL  2  de  ecclesiasticis  disciplinis  et  reli- 
gione  christiana:  accessit  Rhabani  ar- 
chiep.  moguntini  ep.  ad  Heribaldum 
ep.  antissiodorensem  cum  notis,  1671 
in  8;  Marii  Mercatoris  opera  cum  no- 
tis  fere  tantum  criticis,  quae  centenis 
in  locis  Garnerium  emendant,  hinc 
ed.  haec  emendatissima  censetur,  1684 
in  8  ;  miscellanea  h.  e.  collectio  veterum 
monumentorum,  quae  hactenus  latue- 
runt  in  variis  codd.  ac  bibliothecis  3), 
1678 — 1715  v.  8  in  f.,  quae  scripta 
subinde  pretiosa  multaque  documenta 
historica^  sed  etiam  fabulosa  et  apo- 
crypha  complectitur :  iterum  novo  or- 
dine  digestaetnon  paucis  monumentis 
ineditis  aucta  opportunisque  animad- 
versionibus  curante  Mansi  Lucae 
1761—64  v.  4  in  f.  Lucii  Caecilii 
Firmiani  Lactantii  l.  ad  Donatum  con- 
fessorem  de  mortibus  persecutorum 
cum  notis,  ejus  cura  primum  editus 
in  MiscellaneU  II,  1 — 46;  Parisiis 
1680  in  8.  etc;  s.  Caecilii  Cypriani*) 


buli  S.  J.  Forojuliensis  (21.  Aug.  1682; 
1 19.  Mart.  1734)  concordantias  alphabe- 
tice  digesait,  ascetis  et  concinatoribus  uti- 
lea  Piaauri  1729.  Ipaiua  quoque  est  En- 
chridion  propositionum  damnatarnm,  Ari- 
mini  1729. 

')  Cf.  acta  E.  L.  1711  p.  205. 

*)  Cf.  Journal  des  Sav.  1,  519. 

»)  Cf.  acta  E.  L.  1684  p.  173 ;  1701  p. 
193;  1716  p.  145;  suppl.  VI,  241;  Mem. 
de  Trev.  1714  a.  2. 

*)  S.  Cypriani  sicut  et  aliorum  patrum 
opera  gallice  vertit  Petrua  L  o  m  b  e  r  t  IV 
ntiensis,  parlamenti  advocatus  et  ali- 
quamdiu  Portus  regii  (Port-Royal)  solita- 
nua(t  1710).  Veraio  op.  s.  Cyprianicum 
annotationibus  et  vita  prohibita  fuit  19. 
Oct  1672.  Cf.  Feller  V,  301. 


ep.  carthag.  et  martyris  opera  ad  mss. 
codd.  recognita  et  notis  criticis  et  hi- 
storicis  illustrata,  quam  ed.  unus  (Prud. 
M  a  r  a  n  u  s)  ex  monachis  congr.  s.  Mauri 
ab9olvit,  cujus  est  etiam  praefatio  do- 
ctissima  complectens  diss.  16  adver- 
sus  Dodwellum,  et  vita  s.  Cypriani, 
1720  in  f.,  ed.  omnium  praestantis- 
sima  l),  recusa  Venetiis  1728,  1758. 
Una  quoque  cum  Martenc  novam 
curavit  ed.  Spicilegii  D'Acbuiii  (cf. 
p.  48»),  Parisiis  1  ^24  v.  3  in  f.  —  Ad 
jus  canonicum  spectant:  Ant.  Augustini 
archiep.  tarraconensis  dialogorum  U.  2 
de  emendatione  Gratiani  cum  notis,  Pa- 
risiis  1672  in  8  ,  proh.  30.  Sept.  1698 
propter  ejus  praefationem,  notas  et 
additiones;  capitularia  regum  franco- 
rum;  additae  sunt  Marculfi  monachi  et 
aliorum  formulae  veteres  et  notae  do- 
ctissimorum  virorum,  Parisiis  1677  v.  2 
in  f. ;  Venetiis  1772.  llla  contulit 
magna  diligentia  cum  vetustis  codd., 
fontestinde  hausta  sunt  indicavit,  loca 
ubi  ab  aliis  scriptoribus  reforuntur  ex- 
hibuit,  notis,  criticis  praesertim,  illu- 
stravit,  sed  praefatio  est  licentior; 
emendatiora  prodierunt  cura  Petri  d  e 
Chiniac,  Parisiis  1  780,  magis  adhuc 
in  monumentis  Germaniae  historicis 
legum  t.  i.  et  2.  cur.  Pertzio.  Con- 
cilia  Gallioe  narbonensis  cura  notis, 
1668  in  8 ;  nova  collectio  conciliorum 
cum  notis,  1683  in  f. ;  1707;  prodiit 
ex  pluribus  quos  cogitaverat  tomis 
unus  2)  tantum,  qui  complectitur  mo- 
nnmenta  ab  a.  125  usque  ad  medium 
sec.  VI.,  quae  desunt  collectioni  Lab- 
bei.  —  Historica  porro  sunt:  Vita 
paparum  avenionensium*),  1693  t.  2 
in  4M  quo  in  opere  illos  impugnat,  qui 
pontificum  commorationem  avenionen- 
sem  (ab  a.  1305 — 94)  cum  captivitate 


')  Maranua  plures  auuotationes  Balu- 
zii  emendavit,  voluisaetque  aliaa  quoque 
mutare,  si  commode  fieri  potuisset.  Cf.  de 
hac  edit.  Me\  de  Trev.  1728  a.  60.  88  et 
125. 

'*)  Cf.  Acta  E.  L.  1684  p.  348. 

»)  Cf.  Acta  E.  L.  suppl.  II,  291-96. 


Digitized  by  Google 


830 


1701-1720 


i.  Patrologia. 


840 


oonferunt  babylonica,  prohib.  1 7.  Mart. 
1 698  ;  epistolarum  Innocentii  III.  poni 
rom.  U.  1 1  (qui  non  omnes  complectun- 
tur  hnjus  pontificis  epistolas) ;  accedunt 
gesta  ejusdem  Innocentii,  1682  t.  2 
in  f. ;  historiae  tutelsnsis  l)  U.  3,  1717 
in  4.  Quamvis  autem  Baluzii  merita 
de  re  literaria,  in  primis  de  patrologia 
et  historia,  minuere  nolimus,  praeter- 
mittendum  tamen  non  est,  eum  subinde 
liberius  exercuisse  artem  criticam,  adeo 
ut  nonnemo  bonam  fidem  haud  raro  in 
eo  desideret,  atque  ipse  incauta  sua 
scribendi  ratione  haud  immerito  ro- 
mani  indicis  in  se  provocaverit  censu- 
ram.  Commendatione  vero  illud  est 
dignum,  eum  liberali  latoque  corde 
eruditos,  quotquot  ipsum  adirent,  con- 
silio,  opera  et  quacunque  alia  qua  po- 
terat  ratione  libenter  juvasse. 

358.  Jam  reliqui  sunt8)  tres  viri, 
quibus  magna  eruditio  abjudicare  ne- 
quit,  et  quorum  calamus  feracissimus 
fuit,  qui  tamen  nominis  claritatem  er- 
roribus,  multo  vero  magis  spiritu  oppo- 
sitionis  adversus  infallibile  Ecclesiae 
magisterium  obfascarunt  et  macula- 
runt,  adeo  ut  vix  accenseri  mereant 
theologis  catholicis,  quorum  prima  ve- 
luti  dos  esse  debet  docilis  animuserga 
Ecclesiae  roagisterium.  Hi  porro  fuere 
Gerberon,  Quesnel  et  Dupin. 
Ludovicus  Ellies  Dupin  natus  est 
Pariaiis  17.  Jun.  J657.  In  humaniori- 
bus  literis  adeo  profecit,  ut  jam  1672 
artium  crearetur  roagister.  Absoluto  in 
Sorbona  theologiae  curau  ordinario 
totum  se  dedit  conciliorum,  patrum 
8criptorumque  ecclesiasticorum  studio, 
donec  per  aetatem  liceret  honores  eme- 


>)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1719  a.  42 ;  J.  dea 
Sav.  LXUI,  107. 

*)  Antonius  Zierndorf  S.  J.  Vien- 
nensw,  philosophiae,  theologiae  et  juria 
canonici  profeaor  (n.  14.  Sept.  1660 ;  1 28. 
Deo.  1714)  3f.  Minucii  Felicis  Octavium 
t>rolegomenis  Fr.  Balduini  notiaque  se- 
lecfcia  noviter  illufltratum  et  Magni  Aurelii 
Casiodori  Variorum  11. 6  luci  iterum  dedit 
Viennae  1702  in  12. 


reri  academicos.  Baccalaareus  dictus  a. 
1680,  doctoratus  lauream  adeptus  est 
1.  Jul;  1684.  Mox  consilium  cepit  de 
componenda  bibliotheca  omnium  scri- 
ptorum  eociesiastvcorum,  m  qua  aorum 
definiret  aetatem,  describeret  vitaro, 
recenseret  opera  operumqae  editkroes, 
horum  exhiberet  quoque  summam 
doctrinae  non  citra  orisim  de  iiedem. 
Immensum  opua  (gallice)  prodiit  t.  47 
in  8  Parisii8  1686—1714;  horum  to- 
mi  pnore8  anquot  proaierunt  teraa 
vice  multum  aucti ;  totum  opus  Am- 
stelodami  1690  — 1715  t  19  in  4. 
(sed  priore8  t.  seoundum  editionem  pri- 
mam,  hino  aat  imperfecti).  Coalescit 
autem  opus  hi9oe  veiuti  partibus : 
Discours  prelimwaire  sur  Vaneien  ei 
nouveau  lestatnent,  quem  titulum  in 
sequentibus  ed.  omisit,  multumque 
auctum  seorsim  edidit  t.  3  in  8. 
Parisiis  1699.  Complectitur l)  opus 
introductionem  ad  8.  8cripturam,  agit 
enim  de  canone,  auctoritate,  inspira- 
tione,  auctoribus,  linguis,  veraionibus 
etc.  8.  Scripturae.  NouveUe  biUiotheque 
des  Auteurs  ecclesiastiques*),  complec- 
tens  scriptore8  usque  ad  sec.  8.,  dein8) 
a  8ec.  16  — 18;  SuppUment  contenant 
les  principaux  point  de  Vhistoire  eccli- 
siastique  des  4.  5.  6.  7.  et  8.  siecles  avec 
une  table  chronologique 4),  ib.  1694 
— 98  t.  7  ;  Histoire  des  controverses  et 
des  matieres  ecrlesiastiqussb)  a  sec.  9 


>)  J.  de*  Sav.XXVU,  143-159;  173— 
183 ;  718—731 :  acta  E.  L.  1700  p.  1—12; 
1701  pag.  7—17. 

*)  Cf.  Act.  E.  L.  1693  p.  77 ;  458 ;  489 ; 
flnppl.  II,  pag.  415  -428  ;  474—463. 

')  De  hac  parte,  quae  9  complectitur 
tomos,  cf.  J.  dea  Sav.  XLU,  139 ;  XLVI, 
546—657;  LI,  291-314;  Mem.  de  Trev. 
1709  a.  93;  1712  a.  176.  Praetermittit  in 
ea  auctor  plurea  theologos  magni  nominia. 
De  eupplemento  cf.  1712  a  92.  Cf.  etiam 
acta  E.  L.  1703  p.  202 ;  253:  1711  p- 126; 
euppl.  IV,  452-459;  1715  pag.  149  ;  VI, 
198— 203;  247— 51. 

*)  Cf.  J.  de«  Savans  LI,  20. 

»)  Cf.  dea  Sav.  XXII,  608  -627;  XXIV, 
27—46:66-81;  XXVI,  98—120;  131— 
140;  acta  E.  L.  1696  p.  31-41;  1698  p. 


Digitized  by  Google 


841 


Lud.  Ellies  Dupin. 


842 


— 15;  Histoire  de  Viglise  et  des  au- 
leuxi  ecclesiastiques  du  16.  siecle,  ib. 
1701  et  1703  t.  5;  Table  universelle 
des  Auteurs  ecclesiastiques,  quae  tamen 
scatet  mendis,  erroribus  et  lacuuis. 
Cum  vero  Dupin  praeter  hoc  opus 
immensum  pluribus  aliisesset  intentus, 
fieri  non  potuit,  quin  prae  festinatione 
levi  illud  manu  conscriberet  Tamen 
quasi  pro  tribunali  sedens  modestiam 
in  exercenda  censura  non  servat.  Po- 
tiora  autem,  quae  in  eo  censuram  pro- 
vocarunt  sunt:  1.  Dubia  mota  cirea 
libros  canonicos ;  2.  spretapatrum,  Au- 
gustini  praesertim  et  Hieronymi  tra- 
ditio;  3.  contemptus  conciliorum;  4. 
negatio  primatus  s.  sedis  et  irreveren- 
tia,  qua  de  romanis  pontificibus  loqui- 
tur :  5.  favor  haereticis  impensus  prae- 
sertim  Nestorio;  6.  irrisio  hominum 
devotorum;  7.  vilipensio  ss.  patrum; 

8.  injuriae  in  casuistas  et  scholasticos ; 

9.  neglectus  auctorum  selectus ;  1 0.  dic- 
ta  contra  symbolum  apostolorum;  1 1. 
contemptus  miraculorum  et  12.  adul- 
teratus  auctorum  sensus.  Sed  praeter 
haec  alia  quoque  nota  censentur  digna, 
quod  scil.  de  b.  Maria  V.  non  ea, 
qua  par  est,  honorificentia  loquatur; 
quod  libros  deuterocanonicos  V.  T.  a 
patribus  trium  priorum  seculorum, 
quorum  supersunt  scripta,  pro  canoni- 
cis  non  fuisse  habitos,  de  purgatorio 
apud  eosdem  nihil  inveniri,  uti  nec  de 
peccato  originis  ejusque  culpa,  quae 
traditioni  distinctae  sufficiant,  affirmet 
etc.  Parum  quoque  modeste  dissentien- 
tes  a  suis  opinionibus  tamquam  criti- 
ces  ignaros  traducit  et  dictaturam  nes- 
cio  quam  in  recensendis  aliorum  scri- 
ptorum  libris  ipsaque  Eeclesiae  disci- 
plina  sibi  arrogat,  fideliter  exprimens 
in  omnibus  magistrum  suum  Launo- 
jum  l);  hinc  ejus  NouveUe  Bibliotheque 


160—168;  232— 23!);  511-519;  1700  p. 
32—40;  5K-64;  97-106. 

')  Cf.  Graveaon  hist.  eccl.  t.  8.  part  2 
f  oll.  5,  cui  plures  auctores  assentmntur 
tcf.  Schttz  in  comnient.  critico  p.  179): 


prohibita  fuit  a  congregatione  Indicis 
decr.  1.  Jul.  1693  (5  priora  volumina) 
et  iterum  1 0.  Maji  1 757,  et  primi  etiam 
tomi  edicto  parlamenti  fuere  suppressi: 
insuper  parisiensis  archiepiscopus,  ut 
titulum  hujus  bibliothecae  immutaret 
(hinc  alio  titulo  prodiit  continuatio  cf. 
supra)  et  per  triennium  suum  scribil- 
landi  pruritum  cohiberet,  injunxit 
Duos  priores  tomos  Matthaeus  Petit- 
didier  0.  S.  Ben.  acriter  perstrinxit 
in  op.  Remarques  sur  la  bibliothlque  l) 
etc..  Pari8iis  1691.  1692  t.  3  in  8. 

359.  In  regio  collegio  philosophiam 
docebat  Dupin,  sed  cum  famosum 
8ubscripsisset  casum  conscientiae,  do- 
cendi  munere  privatus  et  Parisiis  rele- 
gatus  fuit.  Qua  de  re  C 1  e  m  e  n  s  XI. 
gratias  egit  Ludovico  XIV.,  quod  sciL 
juaserit  »  Ludovicum  Dupinium  nequio- 
ris  doctrinae  hominem,  temerataeque 
pluriea  apostolicae  sedis  dignitatis  re- 
um  exsulare-1).*  Hinc  subscriptionem 
et  quasdam  opiniones  male  sonantes, 
quas  in  suis  tradiderat  scriptis,  retra- 
ctavit 3),  atque  ita  post  quadriennium 
redire  permissus  est,  quin  tamen  suam 
reciperet  cathedram.  Quare  totum  se 
scriptioni  dedit,  sed  tam  praecipiti  fe- 


hinc  mira  est  Honorati  a  s.  Maria  1. 1. 
p.  10  Animadveraionum  in  regulaset  usum 
critices  de  eo  censura,  quae  collatis  iis, 
quae  infra  carpit,  contradictioniB  est  ar- 
guenda.  Cf.  Du p  i  n  i  i  declarationem  circa 
haec  accuaationis  capita  apud  Fleury  hist 
eccl.  1.  211  §  41  88.  Hac  tamen  non  ob- 
atante  opus  fuit  prohibitum,  quod  ,limi- 
tatae  correctionis4  non  esset  capax,  malum 
per  totum  opus  sit  dispersum. 

l)  Cf  J.  des  Sav.  XX.  54.  Praeter  hunc 
celebriores,  qui  eam  impugnarunt  biblio- 
thecam,  sunt  R.  Simon,  Ign.  Laubruasel 
S.  J.  (de  quo  alias)  et  Bossuet,  cujus  ep. 
8at  acris  in  Dupinii  opus  primum  nunc 
prodiit  cura  A.  Ingold  m  Bulletin  critique 
1884  n.  17  p.  349  88. 

*)  Apud  Fleury  hist  1.  212  §  113. 

»)  Retractavit  etiam  suam  approbatio- 
nem,  quam  dederatQucsnelli  libro  LaMo- 
rale  de  V  Evanr/ile,  quem  Bulla  Unigenitus 
Clemenij  XI.  damuaverat  (?f.  Fleury  L  c. 
1.  216  §  39. 


Digitized  by  Google 


843 


1701-1726.  Patrologia. 


844 


stinatione,  ut  iiaec  ipsa  suspecta  red- 
deret  levitatis  opera,  quae  edebat :  ideo- 
qne  doctUsimus  card.  Quirinus  leyioris 
prorsus  armaturae  virum  eum  vocat. 
In  controveraiis  de  bulla  Unigenitus 
ipse  unuB  ez  primariis  auctoribus  erat 
inobedientiae  et  contumaciae  Sorbo- 
nae,  quam  omni  opera  fovebat  et  promo- 
vebat  adversus  hoo  authenticum  sedis 
apoetolioae  judicium.  Eum  consuluit 
imperator  Bussiae  de  concilianda  eccle- 
sia  graeca  schismatica  cum  Ecclesia 
catholica,  sed  ejus  consilia,  sicut  con- 
silia  tot  aliorum  virorum  fructu  carue- 
runt.  Etiam  cum  Guilielmo  Wake  ar- 
chiepiscopo  cantuariensi  consultatio- 
nem  videtur  inisse  de  concilianda  eo- 
clesia  anglicana  cum  romana:  ita  ta- 
men,  ut  spiritu  novitatis  ipse  infectus 
pluribus  capitibus,  non  solum  quae 
spectant  ad  disciplinam  ecclesiasticam, 
sed  etiam  ad  dogmata  catholica,  para- 
tus  esset  renunciare;  unde  etism  ex 
hac  parte  fides  ipsius  catholica  versus 
vitae  finem  in  gravem  incurrit  suspi- 
;ionem  *).  Demum  laboribus  obrutus 
)t  confectus  decessit  6.  Jun.  1719  a. 
ietatis  62. 

360.  Alia  ejusdem  opera  (potiora) 
sunt,  et  quidem  quae  ad  8.  Scripturam 
spectant:  Liber  Psalmorum  cum  notis 
(utilibus),  quibus  eorum  sensus  litera- 
lis  ezponitur  ez  commentariis  8imonis 
Marotte,  vulgo  de  Muis,  ez  quibus 
praestantiora  eleganter  contrazit,  Pa- 
risiis  1691  in  8;  notae  m  Peniateuchum, 
ib.  1701  t.  2  in  8;  de  quibua  scribit 
C  a  1  m  e  t  in  bibliotheca  s. :  ,Eo  nomine 
vrr  iste  laudandus  est,  quod  novit  ar- 
tem  evitandi  prolizitatem  magnorum 
commentariorum  et  nimis  arctam  tenui- 
tatem  scholiorum.  Nihil  praeteriit  ob- 
scurum,  cui  lucem  non  affuderit ;  anim- 
adversiones   addit    chronologicas  et 


geographicas,  quas  item  animadveraio- 
nes  breves  reddit  et  literales.*  Diss. 
hittoriques,  chronologiques  et  eritiques 
sur  la  Bible,  1711  p.  1.  in  8.  (et 
unica  inGenesim  tantum);  Analyse  de 
VApocalypse  contenant  une  nouvelle 
ezplication  simple  et  litterale  de  oe 
Livre  avec  les  Diss.  sur  les  millenaires, 
l'6tat  des  ames  apres  la  mort,  le  Pur- 
gatoire  etc,  1712  p.  2in  12. —  Opera^ 
quae  ad  theologiam  strictiori  sensu  ac- 
ceptam  referri  possunt,  sunt:  MHhodt 
pour  Hudier  la  Thiologie  avec  une 
Table  des  principales  Questions  a  eza- 
miner  et  a  discuter  dans  les  6*tudes 
theologiques  et  les  principauz  ouvrages 
sur  chaque  matiere  l),  1 7 1 6  in  1 2.  Pars 
literaria  adscribitur  Witassio.  Edi- 
tio  (latine  versa),  cui  praefationem  de 
vita,  fatis  et  scriptis  Dupinii  praemisit 
Jo.  Frickius  1716,  prohibita  fuit 
deor.  2.  Jul.  1742;  aucta  et  correcta 
prodiit  1769  cura  ab.  Dinouart. 
Traiti  philosophique  et  thiologique  sur 
Vamour  de  Dieu,  dans  lequel  on  eta- 
blit  et  on  ezplique  les  veritez  catholi- 
q.ues  contre  les  erreurs  de  quelques 
nouveauz  Theologiens,  ib.  1717  in  12. 
cum  continuatione  et  apologia,  ib.  1 7 1 7 
in  8 ;  TraiU  de  la  puissance  eccUsiasti- 
que  et  temporelle2),  1707  in  8;  in  quo 
tuetur  et  propugnare  nititur  famosos 
articulos  declarationis  gallicanae  a. 
1682;  TraiU  de  la  Doctrine  chritienne 
et  orthodoxe,  dans  lequels  les  verit^s  de 
la  Beligion  sont  etablies  sur  rEcriture 
et  sur  la  Tradition  et  les  erreurs  op- 
posees  de*truite8  par  les  mdmes  princi- 
pes,  1703  in  8.  proh.  decr.  1 1.  Martii 
1704.  Cogitaverat  alias  quatuor  partes 
addere  scil.  de  sacramentis,  disciplina, 
ritibus  et  moribus,  atque  ita  ezhibere 
cursum  theologiae  gallicum  8),  sed  in 
ezsequendo  consilio  morte  praepedi- 


»)  Cf.  Acta  E.  L.  1717  pag.  14:  J.  des 
»)  Cf.  LaBtau  Hirtoire  de  la  Constit.  Sav.  LX,  646. 
TJnivenitus  t  2  1.  6  ;  8eidl  KL.  IV,  30;       »)  Cf.  Acta  E.L.  suppl.  IV,  146—56. 
Feller  VII,  3.  De  ejus  operibus  cf.  Niceron       »)  Cf.  U&m.  de  Tre>.  1703  a.  76 ;  J.  des 
n;25as.  8av.  XXXI,  479-630. 


Digitized  by  Google 


845 

tus  fuit.  De  la  nicessiU  de  la  foy  en 
J.  Chrisi  pour  etre  sauvi,  ou  l'on  "exa- 
mine,  si  les  payens  ou  les  philosopbes, 
qui  ont  eu  la  connaissance  d'un  Dieu, 
et  qui  ont  moralement  bien  v6cu  ont 
pu  6tre  sanves  sans  avoir  la  foy  en  J. 
Christ,  1701  t.  2  in  8.,  quod  opus  se- 
cundum  nonnullos  est  A  r  n  a  1  d  i,  prae- 
fatio  tantum  Dupinii.  —  De  patrologia 
meruit  editione  praestantissima l)  s. 
Optati  afri  milevitani  ep.  de  schismate 
donalistarum  U.  7  ad  mss.  codd.  et  ve- 
teres  editiones  collatorum,  quibus  ac- 
cessere  bistoria  donastitarum  una  cum 
monumentis  veteribus  ad  eam  spectan- 
tibus  necnon  geograpbia  (accurata  cf. 
aupra  pag.  825)  epistopalis  Africae, 
1700  in  f.;  Amstelodami  1701  in 
f.;  Antwerpiae  1702;  cui  addi  debet 
editio  operum  Joan.  Gersonii  doctoris 
et  cancellarii  parisiensis *),  quibus 
praefixa  sunt  Qersoniana  et  adjuncta 
aliorum  bujus  temporis  scriptorum 
opera  ac  monumenta,  omnia  ad  nego- 
tium  Joannes  Parvi  spectantia  Amste- 
lodami  1 703  v.  5  in  f.  —  Opera  bistorica 
praeterea  sunt:  Vhistoire  d'Apollone 
de  Tyane  convaineu  de  fausseti  et  d'im- 
posiure,  Parisiis  1715  in  12.  sub  no- 
mine  Claireval;  Bibliotheque univer- 
seUe  des  Historiens  8),  1707  t.  2  in  8; 
Amstelodami  1708  in4.,  opus  inchoa- 
tum  quod  complectitur  tantum  histo- 
ricos  qui  usque  ad  Alexandri  M.  impe- 
riuni  floruerunt.  Proposuit  autem  sibi 
omnium  historicorum  cujuscunque  ae- 
tatis  vel  nationis  vitam  enarrare,  libro- 
rum  argumenta  exhibere  atque  adeo 
summaiu  universae  historiae  ex  ipsis 
fontibus  haustam  complecti.  Histoire 
des  Juifs  depuis  J.  Christ  jusqu'a  pr6- 
sent  contenant  les  Dogmes  de*  Juifs, 
leurs  confessions  de  foy,  leura  varia- 
tions  et  i'histoire  de  leur  religion  de- 
puis  la  ruine  du  temple  pour  servir  de 

')  Cf.  Acta  E.  L.  1701  p.  193—203;  J 
de*  8av.  XXV III,  741-69. 

»)  Cf.  acta  E.  L.  1706  p.  289  -302;  J. 
des  Sav.  XXXV,  464-  474 ;  527-547. 

»)  Cf.  Acta  K.  L  1709  p.  253-57. 


846 

supplement  et  de  continuation  a  l'hi- 
stoire  de  Joseph,  Parisiis  1710  t  7  in 
12.  Descripsit  fere  similem  Basnogii 
historiam  quibusdam  tantum  mu- 
tatis.  Vhistoire  de  Viglise  en  obre- 
g6  par  demandes  et  par  reponses  de> 
puis  le  commencement  du  monde  jus- 
qu'a  pr^sent,  1712  t.  4  in  1 2 ;  1714; 
quae  epitome  a  memoriis  trevoltiensi- 
bus  commendatur  propter  concisum  et 
accuratum  dicendi  genus;  secundum 
alios  tamen  easdem  notas  festinationis 
et  indiligentiae  prae  se  fert,  eicut  alia 
hujua  auctoria  scripta:  eaque  fuit  pro- 
hibita  1719-  Histoire*  du  concil  de 
Trente  et  des  choses  qui  se  sont  pas- 
sees  en  Europe  touchant  la  religion 
depuis  la  vocation  de  ce  Concile  jus- 
qu'a  aa  fin,  Bruxellis  1721,  proh.  1725; 
Mimoires  historiques  pour  servir  a  l'hi- 
stoire  des  inquisitions,  Coloniae  1716 
t.  2,  proh.  1739;  Bibliotheque  des  Au- 
teurs  separez  de  la  cotnmunion  romaine 
du  16.  et  17.  siecle,  1718  t.  2  in  8., 
opus  magno  festinatione  et  obiter  con- 
scriptum,  hinc  non  satis  accuratum,  in 
quo  scriptores  plurimi  desiderantur  *). 

361.  Denique  theologiae  practicae 
accenseri  possunt :  De  antiqua  Ecclesiae 
disciplina  dissertationes  historicae, 
1686  in  4;  Coloniae  (Amstelodami) 
1691  in  4 ;  in  quibus  agit  de  forma  et 
distributione  ecclesiarum,  de  forma 
judiciorum  eccleaiasticorum,  excommu- 
nicationis  antiqua  i*atione  et  primatu 
rom.  pontificis.  Et  in  1.  quidem  diss. 
docet  metropolitarum  aut  patriarcha- 
rum  dignitatem  nec  a  Christo,  nec  ab 
apostolis  institutaro,  sed  ex  sola  im- 
perii  distributione  et  urbium  ipsarum 
praerogativa  esse  repetendam.  In  2. 
contra  Cbrist.  Lupum  (cf.  p.  526)  a 
metropolitani  et  synodi  provinciae  ju- 
dicio  provocationem  ad  rom.  pontificem 
nec  canonibus  veteris  Ecclesiae  con- 
gruere,  nec  exemplis  in  hanc  rem  ad- 


')  Cf.  Acta  E.  L.  1719  p.  389-396; 
1720  p.  535  -  542. 


Lud.  Ellies  Dupin. 


Digitized  by  Google 


847 


1701-1720.  Patrologia.  Dupin, 


848 


duci  solitis  stabiliri  posse.  In  3.  pri- 
mis  Ecclesiae  secnlis  non  solos  episco- 
pos,  sed  cura  eis  presbyteros  accedente 
nonnunquam  fidelium  Laicorum  con- 
sensu  excommunicationis  judicium  in 
noxios  exercuisse;  postea  vero  obti- 
nuisse  morem,  ut  episcopus  et  clerus 
soli  sine  consilio  plebis  excommunica- 
tionis  sententiam  ferrent;  episcopum 
autem  vix  nnquam.  sine  clero  ab  Eccle- 
siae  communione  aliquem  exclusisse; 
laicum  vel  clericum  peccantem  ad  pro- 
prii  episcopi  tribunal  deferri  oportuis- 
se :  laicum  vel  clericum  recursum  ha- 
buisse  ad  synodum  provinciae  ratam- 
que  e8se  habitam  talis  synodi  senten- 
tiam:  non  consultum  esse,  reges,  eti- 
amsi  queant  exoommunicari,  Ecclesiae 
communione  privari:  nec  regna  inte- 
gra,  provincias,  urbes  ob  regis  aut  ma- 
gistratus  peccatum,  sacris  officiis  in- 
terdici  licere:  in  mortuos  autem  ana- 
logam  tantum  et  impropriam  excom- 
municationem  cadere.  In  4.  b.  Petri  pri- 
matum  non  posse  ex  dictis  Matth.  1 6, 
18  et  Joan  21,  15  colligi,  ecclesiae 
autem  romanae  primatum  supra  cete- 
ras  orbis  ecclesias  traditione  niti.  In 
5.  rom.  pontifices  non  esse  infallibiles ; 
in  6.  potestatis  ecdeaiasticae  immedia- 


i:  ipso8  pontifices  ultro  concilia 
convoeasse  tamquam  ad  controversias 
dirimendaa ;  concilia  pisanum,  constan- 
tiense  et  basileense  a  tribus  legitimis 
pontificibus  approbata  definivisse  pa- 
pam  conciliis  generalibus  inferiorem 
esse  et  contraria  Schelstratii  argumenta 
vim  ac  valorem  habere  nullum;  in  7. 
pontificem  aut  Ecclesiam  nullam  ba- 
bere  in  reges  eorumque  bona  auctori- 
tatem  directam  vel  indirectam:  nec 
posse  reges  ab  ipsis  ullo  deponi  modo, 
aut  eorum  subditos  a  fide  et  obedien- 
tiaeximi1).  Opus  fuit  prohibitum  Brevi 
InnocentiiXI.die22.  Jan.  1688.  TraiU 
hutonque  des  excommunications,  dans 


»)  Cf.  Fabricii  hist.  bibL  tabric.  IV,  189 ; 
acta  E.  L.  suppl.  I,  25. 


lequel  on  expose  Tancienne  et  nouvel- 
le  discipline  de  1'eglise  au  sujet  des 
exoommunications  et  des  autres  censu- 
res,  1715  in  12. 

362.  Paschasius  Quesnel1),  qui 
eodem  quo  Dupin  decessit  anno  (2.  Dec 
1719),  e  familia  antiquae  nobiUtatis, 
sed  temporis  cursu  ad  commtinem  con- 
ditionem  redacta,  natus  est  Parisiis  1 4. 
Jul.  1 034.  Studiis  philosophicis  et  theo- 
logicis  operam  dedit  in  Sorbona.  Juve- 
nis  annorum  22  congr.  Oratorii(l657) 
ingreditur.  Cum  praeclaris  se  commen- 
daret  animi  dotibus,  juvenum  cura  ei 
demandata  fuit,  in  quorum  et  aliorum 
commodum  spirituale  composuit  1. 
Abrigi  de  la  morale  de  1'Evangile  ou 
pensees  chretiennes  sur  le  texte  des 
quatre  Evangelistes,  semen  famosi  il- 
lius  operis,  quod  tantarum  exetitit 
causa  turbarum.  Cum  enim  Ulie  pla- 
cuissentFelici  Vialart  episcopo  catalau- 
nensi,  multum  auctae,  a  censoribus  ap- 
probatae  et  hujua  episcopi  literis  com- 
mendatitiis  instructae  prodierunt  *)  in 
lucem  Parisiis  1672  in  12.  Interim 
magis  magisque  suum  prodidit  in 
jansenianam  haeresim  studium,  unde 
agente  archiepiscopo  parisiensi  Har- 
laeo  compulsus  est  Aurelianum  sece- 
dere,  et  quia  recusavit  se  subjicere 
decreto  in  comitiis  generalibus  Orato- 
rii  sancito,  quo  proscribebantur  Baji  et 
Jansenii  errores,  etiam  relinquere  con- 
gregationem  (1684)-  Hinc  BruxeUam 
ad  Arnaldum  se  contulit  (1685),  ut 
consiliis  viribusque  unitis  causam  pro- 
jnoveret  jansenianam,  quam  multum 
revera  juvit,  cum  facili,  suavi,  eleganti 
uteretur  stilo.  Arnaldo  inter  sua  bra- 
chia  defuncto  (1604)  ipse  successit  in 
munere  ducis  et  capitis  sectae  janse- 


•)  Cf.  Laacher  Stimmen  1874  I.  pag. 
17  68.  Katholik  1877  I,  380  sa. ;  Batterel 
M^moirea  IV,  424—94,  qui  encomiastice 
nimis  de  eo  disserit. 

»)  In  hac  prima  ed.  reperiuntur  tantum 
5  prop.  ex  damnatia,  scil.  12. 13.  30.  62  et 
65  ;ined.  a.  1687  jam  53. 


Digitized  by  Google 


849 


Paschasius 


Quesnellus. 


850 


nianae,  pro  cujus  tutela  et  incremento 
nullum  non  movit  lapidem,  millenas- 
que  artes,  insidias  et  vias  excogitavit 
Opus  suum  reflexionum  inchoatum  ab- 
solvit  adjectis  considerationibus  in 
actus  et  epistolas  apostolorum :  atque 
ita  multum  auctum  et  absolutum  pro- 
diit  Parisiis  1687;  1692  jam  t.  4; 
1693;  1696,  illudque  clero  et  populo 
primum  Felix  Vialart  de  Herse  (n. 
1 6 1 3 ;  1 1 680)episcopuscabillonensi8 x), 
et  Noailles,  ejus  in  episcopatu  successor 
dein  episcopusparisiensis,  impense  com- 
mendarunt  (1690)  tamquam  exhibens 
panem  fortibus  et  lac  debilibus.  Liber 
tamen  pluribus  visus  est  suspectus, 
multa  in  eo  carpebantur,  adeo  ut  ipse 
Noailles  interim  ad  sedem  archiepisco- 
palem  parisiensem  (1695)  promotus, 
quaedam  emendanda  censeret :  unde  ita 
correctu3  iterom  prodiit  1699;  Amste- 
lodami  1727  t.  8  etc.  Ipse  Quesnellus 
Bruxellis  latuit,  sed  Philippo  V.  jubente 
captus  est,  ejusque  scripta  comprehen- 
sa  (1703):  verum  a  suis  amicis  clam 
ereptus  (13.  Sept.  1703)  Amsteloda- 
mum  confugit.  Interea  in  Gallia  auge- 
bantur  turbae  propter  ejus  librum8), 


')  Cf.  Feret  V.  131—134.  Collectae  pro- 
dierunt  ejus  Ordonanct»,  Mandemen»  etLet- 
tre»  pastorale»  Chalons  1663  in  12. 

*)  Occaaione  hujus  op.  Quesnelli  pluri- 
mae  prodierunt  literae  vel  instructiones 
pastorale*  epiacoporum  Galliae.  Inter  hos 
eminent  Jo.  Franc  Lescure  episcopus 
lncionensis  (t  23.  Maj.  1713)  et  Stephanus 
de  C h a rap f  1  o  u  r  ep.  rupellensis.  Natus 
est  St.  de  Champflour  Arvernii  (Clermont- 
Ferrand)  19.  Maj.  1646.  Adhaesit  congr. 
s.  Sulpicii,  in  qua  excellnit  virtute  et  pie- 
tate.  Canonicus  factns  est  claromontanus 
et  vicarius  capitularis  sede  vacante,  et 
«ub  ep:scopo  Bochart  vicarius  generalis. 
Magno  erat  praeditus  zelo,  strenuus  Jan- 
aenianornm  adversarins,  declarationi  cleri 
gallicani  a.  1682  non  assensit.  Dictus  est 
Fl703)  episcopus  rupellensia  (La  Rochelle). 
Cum  Jo.  Franc.  Lescure  intimo  suo  amico 
edidit  admodum  prolixam  Ordonance  et 
iuttruction  pastorale  adversus  QuesnelU 
opus,  Rnpellis  1710  in  12.,  in  quo  osten- 
dit,  illnd  esse  plane  conforme  qninque  Jan- 
senii  prop.  damnatis ;  etiam  latine  ib.  Plu- 
rima  contra  illam  edita  fuerunt  scripta  a 


qui  gradatim  proscriptus  fuit  ab  epis- 
copis,  a  Clemente  XI.  (1708),  a  parla- 
monto  (1711),  ab  ipso  cardinali  No- 
ailles  (1703):  ac  demum  101  prop. 
inde  decerptae  in  celebri  bulla  Unige- 
nitus  8.  Sept.  1713  damnatae  fuere  a 
Clemente  XI.  instante  Ludovico  XIV. 
Tandem  hic  ferreae  suae  pertinaciae 
martyr  et  refractarius  post  elusaa  et 
calumniis  proscissas  excommunicati- 
ones,  quas  ob  suos  errores  aliaque  plura 
delictorura  capita  incurrisse  iterato  de- 
nunciatus  est,  in  lethalem  virium  im- 
becillitatem  incidit  Mortem  praesagiens 
28.  Nov.  sacris  Ecclesiae  sacramentis 
muniri  petiit,  quibns  etiam  receptis 
duos  protonotarios  apostolicos  testesque 
adesse  jussit,  coram  quibus  fidei  suae 
professionein  seu  declarationem  proprio 
chirographo  signatam  confecit  atque  in 
tabulas  publicas  manu  notarii  referri 
praecepit.  Verum  haec  declaratio  mi- 
nime  par  est  ad  reparandum  immane 
quod  dederat  scandalum  et  damnum, 
cujus  exstitit  auctor,  pruesertim  quod 
a.  7.  ita  sonet:  »Quod  persistam  in  ap- 
pellatione  ad  concilium  futurum  gene- 
rale  interposita  de  Constitutione,  quae 
incipit  .Unigenitus  Dei  Filius'  etc.,  et 
de  gravaminibus,  de  quibus  judicium 
Ecclesiae  impetravi  l).c  Decessit  Am- 
8telodami  2.  Dec.  1719  a.  aetatis  86. 
Multn  reliqnit  scripta  ascetica  et  pole- 
mica  in  suajansenianorumque  causa  8). 

JanBenianis.  Obiit  praesul  vere  illustris 
virtute  et  zelo  26.  Nov.  1724.  Edidit  egre- 
giam  plane  Lettre  et  Instruetion  pastorale 
. .  .  touchant  la  maniere  dont  ils  (sacer- 
dotes)  doivent  travailler  k  1'  instruction 
des  personnes  qui  ont  6t6  61evees  dans  la 
religion  protestant,  La  Rochelle  1715,  in 
qua  accuratum  habetur  controversiarum 
Manuale;  et  Ordonnancee  et  Reglemens 
Ajnodaux  pro  sna  dioecesi  ib.  1711.  Cf. 
Bertrand  Hist.  lit.  de  la  Comp.  de  S.  Snl- 
pice,  Paris  1900  t  III,  92—137 ;  Flenrii 
H.  E.  cont.  1.  215  $  50  ss. ;  75  ss. 

»)  Cf,  totam  declarationem  in  hist.  eccl. 
Fleurii  1.  219  §  60. 

»)  Cf.  Feller  VII,  156.  Ad  60  nume- 
rantur  quae  suppresso  nomine  edidit,  in 
More>y  Dictionnaire  Arastelodami  1730 
ed.  18.  Sub  noirine  M.  G  ery  ediditColo- 


Digitized  by  Google 


S51 


1701-1720.  Patrologi*.  Qa  anellus. 


852 


Ratio  autem  cur  ejua  hic  meminerimus 
esi,  quod  ediderit  Leonis  M.  opera, 
Parisiis  1675  t.  2in  4;  Luguni  1700 
t.  2  iu  f.,  ed.  propter  diss.  et  notas  in 
indicem  relata  l)  22.  Jun.  1676;  abs- 
que  his  recusa  Venetiis  1741.  1 748  t. 
2  in  f.;  Tjrnaviae  1766 — 67  t.  2  in  8. 
Auxit  ed.  plurimis  (16)  diss.  prolixis, 
observationibus,  annotationibus :  s.  Le- 
oni  plura  studuit  vindicare,  ut  11.  2  de 
vocatione  omnium  gentium,  auctorita- 
tes  de  gratia  et  libero  voluntatis  arbi- 
trio,  Hbellum  ad  Deraetriadem  virginem 
seu  ep.  de  humilitate.  Quamvis  autem 
plurimis  frueretur  novis  codd.  prae- 
sertim  galljcanis,  quibus  scripta  s.  doc- 
toris  innnmeris  in  locis  potuit  emendare 
ac  novis  epistolis  (28)  sermonibusque 
augere,  magnaque  cernatur  in  hac  ed. 
eruditio,  plura  tamen  in  ea  reprehendi 
solent,  »quae  ad  tria  praesertim  rede- 
untcapita:  primo  arguiturnegligentiae 
in  usu  codd.  et  quidem  a  sumrais  viris 
et  in  antiquorum  librorum  studio  pe- 
ritissimis,  Baluzioet  Coustantio; 
deinde  accusant  libertatem  ejus,  qua 
interdum  teztum  nullo  allegato  codice 
emendat.  Omnium  vero  gravissima  re- 
prehensio  haec  est.  quod  minime  veri- 
tus  sit,  falsarum  doctrinarum  (etiam 
in  materia  gratiae)  patronum  se  in 
istis  suia  lucubrationibus  fateri,  etnon 
tam  Leonem  quam  romanae  sedis  prae- 
rogativas,  nunc  palam  nunc  latenter 
impetere2).*     Hinc  Cacciari  (qui 


uiae  1688  in  12 :  Apologie  historique  de  deux 
Censures  de  V  Vniversite'  de  Douay  (advcr- 
sus  Lewiuin),  cum  aliis  deincepa  ad  hanc 
quaestionera  spectantibus.  Cf.  acta  E.  L. 
1689  p.  227.  Ipsius  quoque  est:  Trodition 
de  V  Eglise  Romaine  sur  la  Prtdestinaiion 
des  Sainis  et  sur  la  gr&ce  ifffcace,  ib  1687 
t.  3.  His  addi  potest  tamquain  4.  De- 
fense  de  PEglise  Romainc,  Leod'i  1697. 
ReyUes  de  la  discipline  eccl^siastique  re- 
cueillis  des  concileu  etc.,  Parisl66o:  1670. 

')  Quibus  iris  ezceperit  hanc  damna- 
tionem  cf.  Dictionnaire  des  Livrea  janaSn. 
III,  305. 

')  Schoenemann  in  notitia  historico- 
literaria  in  ■.  Leonem.  Cf.  etiam  frntres 
Ballerinios  in  praef.  generali  a  1  op.  s.  Le- 


suam  ed.  Romae  1753 — 55  t.  2  in  f. 
quesnellianae  opposuit)  1.  i.  de  eutj- 
chiana  haeresi  et  hist.  c.  6.  affirmat: 
,Scriptorem  de  ecclesiasticis  rebus 
Quesnello  audaciorem  nullum  esse 
aeque  opinor,  neque  cui  magis  animo 
desiderium  insederit  christiani  regimi- 
nis  formam  et  ordinem  pervertendi.  * 
Recueilles  de  leltres  spirituelUs  prodiit 
1721  t.  3. 

363.  Gabriulis  Gerberonii  pro- 
pterea  hic  mentionem  facimus,  quod 
ediderit l)  s.  Anselmi  cantuariensis  ep. 
opera  omnia,  nec  non  Eadmeri  monachi, 
hi8toriam  novorum  et  alia  opuscula, 
Parisiis  1675  in  f.,  editio  praestans; 
1721.  Scripsit  quoque  apologiam  pro 
Ruperto  abbate  tuitiensi,  in  qua  de  eu- 
charistica  veritate  eum  catholice  sen- 
sisse  et  scripsisse  demonstrat,  ib.  1 669 
in  8;  ediditque  acia  (aliqua)  Marii 

oms  n.  1  ss.  et  13  bs.,  ubi  de  Quesnelli  lu- 
cubrationibus,  quae  ejus  tditionem  maxi- 
me  celebrem  roddidernnt,  ita  disserunt: 
„Si  initio  ezimium  hominis  ingenium  et 
eruditio  metum  injecerant,  postquam  ip- 
sas  lucubrationes  ezactius  ad  calculos  re- 
vocantes,  magnum  in  plerisque  ingenii  et 
eruditionis  abusum  detezimus,  animi 
erecti  et  confirmati  fuerunt.  Etai  enim 
ille  multa  subtiliter  et  erudite  congerat, 
quae  non  paucos  nec  intimi  subselhi  ho- 
raines,  in  ejus  sententias  rapuere ,  nihilo 
tamen  minus  diligenti  singulorum  exa- 
mine  dcprehendimus,  sagaciasimum  ho- 
minem  ingenio  ac  novitati  indulgentem 
et  quarundam  partium  studio  abreptum 
in  conjectationea  plerumque  fallacisairaaa 
intemperanter  ezcurrisse,  quibus  magno 
acumine  et  artificio  implezis  magnaque 
erudition?  fucatis,  multa  nova  et  falsa 
veri  similitudinem  quandam  induerunt." 
Uinc  magna  diligentia  et  sedulitate  fere 
singulas  ejns  diss.  refutarn  coacti  sunt 
fratrea  Ballerinii. 

«)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1722  a.20 :  J.  de^ 
S.  LXX,447.  —  Andreas  Raineri  OSB. 
congr.  casin.  Parmenais  philotophiae  et 
theologiae  lector,  variia  m  monaateriia 
prior  et  abbas  (t  1714  a.  aetatia  84)  scri- 
psit  S.  Anselmo  Cantuariense  Istoria  Pane- 
girica  11.  4,  Mutinae  1693  t.  1.,  t.  2—4 
Parma  1695 — 1706.  Ejus  quoque  eat  Tri- 
plex  philosophia  rationalis,  naturalis  et 
prima,  Placentiae  1660.  Cf.  Affb  V,  308. 


Digitized  by  Google 


853 


Gabriel  Gerberon 


854 


Mercaioris  8.  Augustini  Ecclesiae  do- 
ctoris  discipuli  cum  notis  sub  nomine 
E  i  g  b  e  r  i  i  theologi  francogermani, 
Bruxellis  1 673  in  8.  Natus  ipse  est  apud 
s.  Carilephi  oppidum  in  dioecesi  ceno- 
manensi  1 2.Aug.l  628.Congregationem 
s.  Mauri  ingreasus  solemnem  votorum 
professionem  fecit  in  redonensi  s.  Me- 
lanii  monasterio  U.Nov.  1649  aetatis 
21.  agens.  Absolutis  studiis  (usque 
ad  a.  1663)  theologiam  docuit  variis 
in  domibus  sodales.  Propter  nimiam 
propensionem  in  Jansenii  errores  et 
8cripta  contra  jus  regaliae,  jussus  est 
comprehendi  (1682):  sed  faga  elapsus 
secessit  Bruxellam,  et  inde  in  Bataviam, 
ubi sub  nomine  Augustini  Kergre  de- 
lituit.  Hic  cum  pluribus  annis  mora- 
tus  esset  nec  a  scribendis  libris  quid- 
quam  remisisset,  Braxellom  rediit,  jussu 
tamen  Humberti  Guil.  a  Precipiano 
mechliniensi  archiep.  captus  (30.  Moji 
1703)  ordiniBque  superioribus  traditus 
est;  sed  Ludovicus  XIV.  eum  Ambiani 
detentum  voluit.  Summus  pontifex, 
quem  appellaverat,  veniam  ei  concessit 
dicendi  missam  sub  conditione,  quod 
formularium  Alexandri  VII.  subscribe- 
ret:  hoc  demum  praestitit.  Sed  inde 
translatus  fuit  in  carcerem  longe  ar- 
ctiorem  vicennensem  (1707).  Postquam 
alios  quoque  articalos  sibi  a  Noailles 
card.  propositos  subscripsit,  snis  est 
restitutus  (25.  Apr.  1710),  decessitque 
1 9.  Martii  1711  annos  natus  82.  Utrum 
ejus  subscriptio  et  retractatio  fuerit 
sincera,  non  satis  constat l).  In  pro- 
pugnandis  Jansenii  erroribus  prome- 
vendaque  secta  feracissimus  fuit  auc- 
tor,  qui  quaquaversus  libellos  baeresi 
infectos  diffudit.  Tassin  in  congre- 
gationis  maurinae  historia  literaria  1 1 1 
acripta  tamquam  genuina  recenset,  quo- 
rum  non  omnia  in  lucem  publicam  pro- 
dierunt   Plerumque  delitescere  nite- 


•)  Cf.  KerkerKL.  V,  350. 


batur  sub  nqmine  conficto.  Ut  aliqua 
saltem  indicemus,  L*  Miroir  de  la 
piiti  chritienne,  ou  l'on  oonsidere  avec 
des  reflexions  morales  V  enchainement 
des  verites  catholiques  de  la  Predesti- 
nation  et  de  la  Grace  de  Dieu  et  de 
leur  alliance  avec  la  liberte  de  la  cre- 
ature,  sub  nomine  Flore  de  Sainte 
Foy  Bruxellis  1676  et  saepius,  opus 
ejus  est  fere  praecipuum,  erroribus  jan- 
senianis  refertum  l),  hinc  a  pluribus 
episcopis  damnatum,  et  Bomae  proh. 
19.  Jul.  1678.  Pro  ejus  apologia  scrip- 
sit :  Le  Miroir  eam  tdche,  sub  nomine 
ab.  Valentini,  Parisiis  1680  in  12. 
et  alios  libellos.  Critique  ou  Examen 
des  prijugis  du  Ministre  Jurieu  contre 
1'Eglise  Romaine  et  de  la  suite  de  l'ac- 
complissement  des  Prophe.ties,  sub  no- 
mine  nb.  Bichard,  Parisiis  1690  in 
4.  Michaelis  Baji  opera  cum  bullis 
pontificum  et  aliis  ipsius  causamspec- 
tantibu^,  jam  primum  ad  romanam  Ec- 
clesiam  a  conviciis  protestantium  ai- 
mul  oc  a  Arminianorum  ceterorumque 
hujuace  temporis  Pelagianorum  impos- 
turis  vindicandam  collecta,  expurgata 
et  plurimis,  quae  hactenus  delituerant, 
opusculis  aucta  (studio  A.  P.  theologi), 
Coloniae  1696  in  4.  proh.  8.  Maj  1697. 
Traiti  hietorique  sur  la  Ordce  et  la  Pri~ 
destination,  sub  nomine  ab.  Juliani, 
Parisiis  1699  in  12;  Histoire  gfnirale 
du  Janshiisme  contenant  tout  ce  qui 
s'est  posse  en  France,  en  Espagne,  en 
Italie,  dans  les  Pays-Bas  etc.  au  sujet 
du  livre  intitule  Augustinus  Corn. 
J  a  n  s  e  n  i  i  par  M.  1' Abbe***,  Amstelo- 
dami  1700  t.  3  in  12.,  Lugduni  1701 
t,  5  in  12.,  proh.  15.  Maj.  1703;  his- 
toria,  cui  fidere  non  licet,  sed  propter 
plures  notitias  haud  spernanda.  In  hisce 
suis  scripti8  tam  aperte,  tam  crude  Jan- 
senii  proponit  errores,  ut  id  astutiori- 
bus  as8eclis  ingratum  fuerit. 


»)  Cf.  Dict.  de»  livres  jans.  m,  118-26. 


Digitized  by  Google 


855 


1701—1720.  Hiatoria  eccleriastica. 

V.  Historia  ecclesiastica. 


856 


364.  Antequam  ad  ipsam  historiana 
eccleaia8ticam  accedamus,  de  iis  disse- 
remus,  qui  disciplinas  potius  adLexas  l) 
excolueruDt  multumque  ad  illius  stu- 
dium  aubsidii  attulerunt.  Inter  hos 
duo  luminarium  instar  lnajorum  plane 
splendent,  Henricus  N  o  r  i  s  i  u  s  et  Jo- 
annes  Mabillon.  Ille  natione  ltalus, 
patria  Veronensis,  natua  eat  29.  Aug. 
1631,  in  baptismo  Hieronymus  dictus. 
Cum  Arimini  rhetoricae  ac  logicae  8ub 
patribua  Soc.  Jesu  vacaret,  jam  subci- 
sivis  hori8  in  hs.  patrum  lectione  ver- 
sabatur.  Inter  hos  Augustinum  bis  evol- 
vit  et  ejus  atudio  tantum  ciptus  est, 
ut  augustinianae  familiae  se  addixerit 
Romam  ab  ordinis  generali  accitus 
quidquid  a  scholasticis  studiia  supere- 
rat,  in  sacrae  profanaeque  historiae, 
chronologiae  et  geographiae  atudium 
conferebat.  Interim  contigit,  ut  Ro- 
mam  veoiret  doctus  ChristLupus  ejusd. 
ord.  (cf.  p.  521),  cui  Norisius  datus 
comes  et  iadex  ad  visenda  urbis  monu- 
menta,  ex  tanti  viri  consuetudine  in 
ejusmodi  studiis  magis  magisque  con- 
firmatus  est.  Hinc  Lupus  .ut  suam 
in  juvenem  optimae  spei  beoevolen- 
tiam  tnanifeataret,  suam  de  christiana 
contritione  epistolam,  qua  se  ab  impac- 
tis  de  hoc  argumento  accusationibus 
vindicavit,  senior  juniori  inscripsit.  In 
illius  autem  exordio  nihil  sibi  accidisse 
potiua  testatur,  cum  adveoisset  Romam, 
quam  ,quod  te  (Norisium  alloquitur) 
clarissimi  parentis  tui,  Onuphrii  Pan- 
vinii  vestigiis  insigniter  adhaerentem, 
ideoque  non  solum  scholastica  atque 


>)  De  Paulo  C  a  s te  1 1  i  Aesinensi  (Jesi) 
in  mathetnaticiaetastronomicis  bene  ver- 
sato  (iu.  1644;  1 19.  Aug.1707),  qui  oaten 
dit  //  girno  Pasquale  rettamentc  asaegna- 
to  nel  Calendario  Gregoriano,  Venetiis 
1700  cum  duplici  apologia,  cf.  BibL  Picena 
III,  178. 


dogmatica  theologia,  sed  et  profana  et 
sacra  antiquitate  instructum  eximie, 
talem  invenerim  thesaurum.  0  quoties 
primates  almae  Urbis  basilicas  adeundo 
de  avitis  et  reipublicae  et  Ecclesiae 
illic  actis  instruebas  eruditissime  «  etc 
Eo  tempore  Norisius,  Baronii  annales 
ad  calculos  revocare  et  emendare  me- 
ditabatur;  sed  ejus  labores  praevertit 
Pagi  (cf.  p.  506)-  Hinc  ad  tuendam 
Augustini  doctrinam  conversus  e  re 
censuit  praemittere  historiam  pelagia- 
nam  aliasque  quasdam  quaestiones. 
Haec  dum  apparat  Romae,  scholasticum 
curriculum  emeusus  philosophiae  ibi- 
dem  biennium  tradendae  praeficitur. 
Tum  annos  uatus  2  7  theologiam  doctu- 
rus  primum  Pisaurum,  deinde  Perusiam 
petit:  cui  muneri  cum  optime  satis- 
fecisset,  evocatus  Romam  in  magistro- 
rum  ordinem  solemni  ritu  coaptatur. 
S.  Officii  qualificator  a  Clemente  X. 
dictus  est.  Interim  coepit  opera,  quae 
jam  paraverat,  edere :  Historia  pelagiana 
et  diss.  de  synodo  V.  oecum.,  in  qua 
Origenis  ac  Theodori  mopsuesteni,  pe- 
lagiani  erroris  auctorum,  justa  damna- 
tio  exponitur,  et  aquilejense  achisma 
describitur:  additis  vindiciis  augusti- 
nianis  *)  pro  libris  a  s.  doctore  contra 
Pelagianos  et  Semipelagianos  scriptis ; 
Patavii  1673;  Lipsiae  1677  in  f.  etc. 
In  his  vindiciis  scholasticos  theologos 
haud  mediocriter  sugillat  nonnullasque 
profert  opiniones,  quae  eruditos  sum- 
mopere  commoverunt,  quod  Bajanismo 
et  Jansenismo  nimium  favere  videren- 
tur.  Hinc  libelloram  et  apologematum 
offusa  nubes,  quibus  ipse  tamquam 
Baji  et  Jansenii  assecla  traducebatur. 


')  Cf.  de  hii  vindiciis  (Bruxellis  1675) 
praesertim  adversum  Adam,  Annat, 
Moraines  etc.  Werner,  Franz  Suarez  I. 

295  t-s. 


Digitized  by  Google 


857 


Henricus 


Norisius. 


S  58 


Ita  sub  nomine  Fulg.  R  i  3  b  r  o  c  h  i  i  Po- 
loni  (Fr.  Macedo)  prodiit  1. :  H.  Noris 
dogmatistes  Augustino  injurius,  prohib. 
22.  Jun.  1676;  et  sub  nomine  doctoris 
sorbonici  (J.  Hardouin):  Scrupuli  orti 
ex  LR.  P.  Henr.  Noris,  qui  inscribitur : 
Historia  pelagiana,  ad  rom.  hujus  1. 
censores  proh.  7.  Sept.  1695;  propo- 
sitiones  parallelae  Mich.  Baji  et  H.  de 
Noris,  auctore  E.  P.  Joanne  G  u  i  d  i  c  - 
cioli  0.  Min.  Obs.,  Francofurti  1676 
in  12;  Germanitates  Jansenii  et  Nori- 
tii:  adversus  quae  et  similia  edidit 
Norisius  scripta  nonnulla  sub  no- 
mine  Annibalis  Ricii.  In  Germania 
Bruno  Neusser  0.  Min.  (cf.  supra  p. 
297)  acri  calamo  omnia  Norisii  dicta 
expendit,  praesertitn  quasdam  ejus  pro- 
positiones  in  vindiciis  augustinianis  et 
signanter  thesim  de  virtutibus  infide- 
lium,  quam  existimat  nimis  nperte  fa- 
vere  janseniano  in  eadem  materia  errori. 
In  Hispania  Em.  N  avarro  0.  S.  Ben. 
(cf.  p.  672)  quaedam  Quesnelli  errori- 
bus  faventia  in  eodem  opere  sibi  visus 
est  reperire.  Norisius  interea  sua  as- 
serta  tamquam  catholica  strenue  tuta- 
batur  editis  Romae  1695  di«sertationes 
5,  scil.  1.  in  controversiam  de  uno  ex 
Trinitate  passo;  2.  apologia  monacho- 
rum  Scythiae  ab  anonymi  scrupulis 
vindicata;  3.  anonyroi  scrupuli  circa 
vetere8  pelagianorum  sectatores  evulsi ; 
4.  responsio  ad  appendicem  auctoris 
8crupulorum  ;  5.  Janseniani  erroris  ca- 
lumnia  sublata  l):  quae  recepta  sunt 
in  ed.  Lovanii  1702,  cui  adjecta  quo- 
que  sunt  50  somnia  P.  Fr.  Macedo. 
Corrigenda  et  addenda  ad  historiam 
pelagianam  ex  ejus  schedis  exstant  in 
ejus  opp.  IV,  733 — 751.  Romam  tan- 
dem  delata  causa  graviorique  examini 
semel  iterumque  subjecta,  norisiana 
doctrina  ab  omni  censura  immunis 
abiit.  In  Hispania  tamen  Franz  Perez 
de  Prado  y  Cuesta,  episcopus  terulien- 


■)Cf.  Reusch  II,  611;  Clericus  Bibl. 
choiaie  I,  13;  J.  des  Sav.  XXIV,  430; 
XXXI,  3-22;  acta  E.  L.  1696  p.  508-18. 


sis  et  generalis  inquisitor,  historiam 
pelagianam  in  11.  proh.  indicem  Ma- 
triti  1742  editum  retrusit,  qua  de  re 
conquestus  est  Benedictus  XIV.  ep.  ad 
eum  3 1 .  Jul.  1748  data  »),  ac  1 7.  Febr. 
1749  brevi  edito  insertionem  suspen- 
dit:  verum  apud  hunc  inquisitorem 
nihil  effecit.  Hujus  successor  Manuell 
Guintano  Bonifaz  28.  Jan.  1758  pub- 
lico  edicto  Norisii  op.  ex  indice  ex- 
punxit  *). 

365.  Agente  doctissimo  Ant.  Maglia- 
becchi  Florentiam  arcessitus  est  Nori- 
sius  a  Cosmo  Etruriae  duce  (1673), 
qui  in  ejus  gratiam  Pisis  historiae  ec- 
clesiasticae  cathedram  instituit  eique 
regendam  tradidit,  ac  praeterea  filii  sui 
Gastonis  institutionem  ipsi  commisit 
(1674).  Cum  Francisco  Macedo,  qui 
alioquin  amicus  ejus  fuit,  nonnulla 
displicerent  in  ejus  historia  pelagiana, 
quod  ex.  gr.  Vincentium  Lirinensem  et 
Hilarium  Arelatensem  Semipelagianis 
accenseret  etc.,  scripsit  ad  eum  adven- 
toriam,  in  qua  in  primis  de  inscriptione 
1.  Augustini  de  Gratia  Christi  Albine, 
Piniane  et  Melania  disseritur,  Floren- 
tiae  1674.  Vei  um  propter  nimiain  acri- 
moniam,  qua  uterque  suam  tuebatur 
sententiam,  utrique  impositum  est  si- 
lentium  (cf.  pag.  366).  Joan.  Garne- 
rius  scripserat  etiam  de  historia  pela- 
giana  (cf.  p.  490)  conatusque  erat  epi- 
scopis,  qui  duabus  ep.  synodorum  car- 
thaginiensis  et  milevitanae  praescripti 
leguntur,  proprias  attribuere  sedes: 
jam  vero  quid  de  Garnerii  sententia 
cogitaret,  exposuit  in  libello  ad  Ant. 
Magiiabecchi  w  notas  Joan.  Oarnerii 
ad  inscriptiones  ep.  synodalium  90.  et 
92.  inter  augustinianas  censura,  Flo- 
rentiae  1674,  quae  est  plane  docta  et 
saepius  recusa.  Hortante  card.  Leop. 
Mediceo  diss.  vulgavit  pariter  doctam 
de  tiumisinate  imp.  Dioeletiani  et  Maxi- 


')  Cf.  hancep.  in  Kathohk  1884  p.  181 
—88;  cf,  R»*u8ch  II,  832  s. 

»)  Cf.  Fleurii  H.  K.  1.  238  §  37  e. 


Digitized  by  Google 


1701-1720.  Hiatoria  ecclcsiastica. 


860 


miani,  et  alteram  de  nummo  Liciniani 
Licinii  Augusti  cum  auctuario  chrono- 
logico  de  votis  decennalibus  imperato- 
rum  et  Caesaram,  Patavii  1675,  etiam 
in  novo  Thesauro  antiqaitatum  rom., 
quem  collegit  de  Sallengre  I,  459 
88.  Propter  tam  insignem  doctrinam 
Christina  Saecorum  regina  eum  acade- 
miae  in  sua  dorno  institutae  adscripsit 
Multum  quoque  celebrantur  propter 
reconditam  eruditionem  eju*  cenotaphia 
pisana  Caji  et  Lucii  Caesarum  diss.  il- 
lustrata  cum  parergo  de  annis  regni 
Herodis,  de  praesidibus  Syriae  ac  ro- 
manis  in  Asia provinciis,  Venetiis  1681 
in  f.  Jnter  edenda  haec  commentaria 
forte  in  ejus  manus  venit  P.  Francisci 
Macedo  1.  de  incarnatione,  cujus  calci 
adjecta  erat  appendix  itinerarii  augu- 
stiniani.  In  hanc  plures  congestae  fa- 
bulae,  somnia  plura,  quae  excutere  de- 
crerit  Norisius  sub  nomine  Fulg.  Fos- 
s  e  i  in  1.  Somnia  quinquaginta  Fr.  Ma- 
cedo  in  itinerario  s.  Augustini  post 
baptismum  Mediolano  Romam,  Lug- 
duni  Batavorum  1681  in  4.,  etiam  in 
edit.  historiae  pelagianae,  a.  1702; 
qua  occasione  peremptorie  determina- 
vit  annum  baptismi  s.  Augustini.  Bien- 
nio  post  Pagio  inscripsit  epistolam  con- 
sularem,  in  qua  collegia  70  consalom 
ab  a.  christianae  epochae  29.,  imperii 
Tiberii  Aug.  15.,  usque  ad  a.  229.,  im- 
perii  Alexandri  Severi  8.,  in  vulgatis 
fastis  hactenus  perperam  descripta  cor- 
riguntur,  supplentur  et  illustrantur, 
Bononiae  1683  in  4;  in  apparatu  ad 
Baronii  annales  et  in  Graevii  thes.  an- 
tiq.  XI,  403  8s.  Huic  ep.  nonnulla  de- 
inceps  adjecit,  quae  perpaucis  in  exem- 
plaribus  reperiuntur,  habentor  vero  in 
editione  op.  omnium.  Numismata  quae- 
dam,  quae  asservabantur  in  magni  du- 
cis  cimeliis,  occasionem  ei  praebuerant 
edendo  operi:  Annus  et  epochae  Syro- 
Macedonum  in  vetustis  urbium  Syriae 
nummia,  praesertim  mediceis,  exposi- 
tae  l) :  additis  fastis  consularibus  anony- 


«)  Cf.  J.  des  Sav.  XVIU,  699—709. 


mi  omnium  optiinis,  Florentiae  1689 
in  4;  1692;  Lipsiae  1696,  opus  ex- 
quisitae  aruditionis ,  in  qao,  ne  je- 
jana  rerum  chronologicarum  disquisi- 
tio  taedium  lectoribus  facesseret ,  ad 
amoeniora  identidem  deflectens,  urbium 
Syriae  exordia  variosque  casus  perqui- 
rit  ac  recitat,  unaque  etiam  describit 
tutelaria  numina  ac  diversa  symbola, 
quae  cum  ipsarum  epochis  in  numis- 
matibus  exprimuntur,  quo  integra  isto- 
rum  notitia  haberetur.  Ed.  (1692) 
auctae  et  emendatae  additae  sunt  diss. 
duae  1.  de  paschali  latinorum  cyclo  a. 
84 ;  2.  de  cyclo  paschali  Rapennate  a.  95 
(Florentiae  1691  in  f.),  quae  etiam  ha- 
bentur  in  ed.  Lipsiae  1706  in  f . 

366.  Interim  in  praemium  tantae 
doctrinae  meritorumque  magnus  Dux 
e;  offert  epiacopatam  pistoriensem, 
quem  modeste  recusat:  hortante  Chri- 
stina  regina  Clemens  X.  et  Innocentius 
XI.  Romam  eum  invitant,  utejus  opera 
et  sapientia  utantur,  sed  ejusmodi  ho- 
norem  constanter  declinat :  hinc  Inno- 
centius  XII.  significat  magno  Duci,  se 
Norisium  nisi  obsequatur,  praecepto 
coacturum.  Eundum  proinde  erat,  sed 
ea  lege  Romam  contendit,  ut  nullo 
publico  munere  gravaretur.  Tanta  enim 
sciendi  aviditate  ac  studiorum  amore 
ardebat,  ut  a  20.  aetatis  anno  usque 
ad  44.  quotidie  14  horas  studiis  sacra- 
ret  omneque  tempus  perditum  crederet, 
quod  literis  subducere  cogeretur.  Quare 
sacrarii  apostolici  praefecturam  recu- 
savit.  Sed  cum  paulo  ante  obierat  cele- 
ber  Schelstratius  (uf.  p.  550),  qui  va- 
ticanae  bibliothecae  primus  erat  custos, 
hoc  munas  libenter  acceptavit  (1692). 
Keluctantem  demum  cardinalem  1 2.Dec. 
1695  dixit  Innocentius  XII.  Maxime 
indoluit,  quod  a  studiis,  in  quibus  ad 
mortem  usque  optasset  vivere,  fuerit 
abstractus,  nam  plerisque  modo  addic- 
tus  fuit  congregationibas.  Cardinali 
Casanatae  in  praefectura  bibliothecae 
vaticanae  successit,  multumque  etiam 
occupatus  fuit  in  calendarii  emenda- 


Digitized  by  Google 


861 


Henricus 


Noriaius. 


862 


tione,  de  qua  tunc  Bomae  actuni.  Curis 
stadiisque  fractas  incidit  in  gravem 
decem  mensiuin  morbum,  cai  saccubuit 
22.Febr.  1704  a.  aetatis  73-  Ingenium 
ei  fuit  valde  acutum,  promptum  et 
acre,  memoria  tenax,  consiiium  per- 
epicax  et  prudens,  ingenua  indoles  et 
facilis;  in  familiaribus  collocutionibus 
erat  mirifice  facetus  ejasque  consue- 
tado  admodum  jucunda.  Tanto  fervore 
stadio  incambebat,  ut  dicere  soleret: 
Hominem,  qui  in  octo  saltem  horas  non 
posset  lectionem  meditationemque  pro- 
dacere,  haud  multum  posse  inter  lite- 
ratos  excellere.  Saepe  quinqae,  imo  tres 
tantam  horas  somno  indulgebat :  nulla 
usus  est  autumni  vacatione,  neque  se 
quoquam  solatii  causa  movit  ex  urbe. 
Seniel  tantum  quotannis,  dum  fuit  Ro- 
mae,  horae  spatio  rus  divertit,  ut  Au- 
gustinianos  vacationum  tempore  invi- 
seret,  et  semel  a  card.  Carpegna  prae- 
ter  opinionem  in  quandam  villam  ad 
prandium  deductus  fuit.  Maxime  ex- 
celluit  in  historia,  in  chronologia,  nu- 
mismatica,  antiquitatis  cognitione:  ejus 
eruditio  planesolida,  rara,  limata;  sed 
candide  fatendum,  in  theologia  exag- 
geratus  fuit  Augustinianus,  qui  extre- 
mas  sectabatur  opiniones,  quas  majori 
aestu  quam  rationum  pondere  propug- 
nabat  Propter  reconditam  suam  et  ex- 
quisitam  in  quaestionibus  historicis 
eraditionem  magni  fiactus  est  ab  eru- 
ditis,  ita  at  a  Fabricio  dicatur  l)  >mul- 
tom  laudatus,  nec  satis  laudandus.c 
Praecipua  ejusdem  opera2j  jam  recen- 
suimas :  ea  collecta  prodierunt  Veronae 
1729 — 1732  t.  4  in  f.  Tomus  1.  con- 
tinet  opera  theologica,  seu  historiam 
pelagianam  cum  aliis  scriptis,  quae  ad 


•I  Hiat.  bibl.  fabric.  II,  216,  nbi  plures 
alios  ejus  laudutores  re»enset. 

*)  Cf.  ritu,  quae  habetur  t.  IV.  eju.s  op. ; 
Bianchini  in  ejus  vita  t.  1.  detfli  Arcadi 
p.  M) :  Fabronius  VI,  1-121 ;  Niceron  III, 
240;  DupinXVin,14fJ-l-)4;  Tiraboachi 
t81.2c.HW:  Biogr.  uuiv.  XXXI, 
385 ;  Pelissier  in  Studi  e  docuinenti  di  sto- 
ria  e  dintto  1890  p.  25-64  ;  253-332. 


cam  referuntur;  2.  opera  chronologica ; 
3-  varia.  Tomo  4.  continentur  ejus  vita 
et  opera  poathuma  ut  historia  Dona- 
tistarum  ex  ejus  schedis  excerpta,  in 
ordinem  digesta  et  suppleta  cum  ap- 
pendice;  de  sportularum  origine  et  usu 
cum  apud  romanos,  tum  apud  christia- 
nos  antiquos;  de  agapitis  et  salmaga- 
riis ;  de  tractatoriis ;  de  tonsura  cleri- 
cali;  historiae  gothescbalcanae  syno- 
psis  *),  diss.  de  sanctitate  Siricii  papae 
(Romae  1688),  ep.  novem;  appendi- 
cem  ad  Noriaii  ed.  seu  observationum 
in  sacra  Norisii  op.  11.  3,  quibus  acce- 
dit  defensio  norisianae  diss.  de  synodo 
V.  adversus  P.  Garnerium;  de  patri- 
archatus  aquilejensis  origine  diss.  ad- 
didere  Petrus  et  Hieronymus  fratres 
B  a  1 1  e  r  i  n  i  i ;  Venetiis  1  7  6  7  t.  3  in  f. 
Prodiit  quoque  Mantuae  1741  in  f. 
ejus  Istoria  delle  Incestiture  delle  di- 
gnita  ecclesiastiche,  cum  ejusdem  epi- 
stolis  (20 4)  de  doctis  argumentis. 

36  7-  Jam  ad  alium  hujus  epochae 
heroem,  ad  Joannem  M  a  b  i  1 1  o  n  acce- 
damus.  Natus  is  est  23-  Nov.  1632  in 
vico  S.  Petri  de  Monte  (Saint  Pierre- 
Mont)  in  Campaniae  tmibus.  Kemos 
mature  missus  liberalibus  artibus  in 
academiae  gymnasio  operam  navavit. 
Progressus  is  fuit,  qui  parentum  ma- 
gistrorumque  spem  longe  superaret. 
Praeter  ingenii  sagacitatem  maturita- 
temque  judicii  elucebant  in  eo  mode- 
stia  et  pietas  singularis.  Expleto  philo- 
sophiae  cursu  et  irequentatis  per  an- 
num  theologiae  scholis  monasticam  vi- 
tam  in  congr.  s.  Mauri  amplexus  est 
(5.  Sept.  1653).  Ex  nimia  animi  inter 
pietatis  exercitia  contentione  in  gra- 
vissimum  euiuque  continuum  capitis 


')  Uf.  de  quibusdam  scriptis  po«thu- 
mis  J.  des  Savans  XLVII,  167— 18i). 

s)  Zachuriaa  in  notis  juI  Petaviuui  de 
incarn.  1.  13  c.  9  §2:  -lllud  miranduni 
aeque  atque  dolendum,  ar  Norisio  aliisqut.- 
doctrinae  catholicae  assertoribus  bonas 
horas  pro  Gothe^calci  causa  insumpta> 
foiaae." 


Digitized  by 


863 


1701-1720.  Historia  eccleaisutica. 


864 


dolorew  incidit,  adeo  ut  vix  cogitare 
ao  ne  vix  quidem  officium  recitare  pos- 
set  divinum.  Diu  tentata  fuere  omnia 
media  artis  medicae,  quietis  et  otii, 
rusticationis  et  distractionis,  unde  ex- 
terioribus  officiis  ostiarii,  cellarii  etc. 
deputatus  est.  Precibus  8.  Adalhordi 
quondam  Corbejae,  ubi  tunc  moraba- 
tur,  abbatis  (sec.  XI),  cui  se  impense 
commendaverat,  a  tenaci  morbo  leva- 
tas  est.  Mox  (1663)  adhibitas  fuit  qui 
juvaret  Claudium  Chantelou  in  eden- 
dis  op.  8.  Bernardi,  sed  defuncto  Chan- 
telou  a.  1664  (cf.  p.  163  a.)  totus  la- 
bor  in  ipsum  recidit  Eaque  prodierunt 
inscripta:  S.  Bernardi  ab.  primi  cla- 
raevall.  opera  post  Horstium  denuo  re- 
cognita,  aueta  et  in  meliorem  ordinem 
digesta,  necnon  novis  praefationibus, 
notis  et  observationibus  indicibusque 
oopiosissimis  locupletata  et  illustrata, 
Parisiis  1667  t  6  in  v.  2  in  f. ;  ib.  eo- 
dem  anno  1 9  in  8.  Haec  ed.  adeo  prae- 
stans  magnoque  excepta  plausu  impu- 
lit  congr.  superiores,  ut  indncerent  so- 
dales  ad  alioruro  patrum  op.  simili  di- 
ligentia  et  accuratione  edenda,  et  hinc 
initium  duxere  praestantissimae  pa- 
trum  ed.,  quas  curavit  doctiasima  haec 
congregatio.  Prodiit  secundis  curis 
aucta  50  fere  novis  ep.  pluribusqae 
diss.  et  annotationibas  1690  v.  2  in  f. 
Jam  quartam  paraverat  editionem  (auc- 
tam  3  epistolis),  cum  pio  labori  mors 
intercessit.  Ultimam  manum  apposue- 
runt  Benatus  Massuet  et  Franc.  Le 
Texier,  eaque  prodiit  Parisiis  1719 
v.  2  in  f.  et  iterum  Venetiis  1726. 
1727  v.  3  inf.,  cui  ed.  loco  appendicis 
ea  adjecta  faere,  qaae  Edm.  Martene 
interim  in  lucem  asseruerat,  scil.  34 
ep.  cum  annotationibus ;  1750;  1760; 
1765;  1781;  Besancon  1835.  1836 
t  3  ;  Paris  1 839  t  2  in  4 ;  et  ed.  Migne 
1862  t  4  in  8;  Mediolani  1850  t  3 
in  f. 

368.  Eodem  vero  tempore  cum  Lu- 
cas  d'  Achery  (cf.  p.  480)  in  edendis 
veterum  iuonumentis  indefessus,  sed 


jam  provectae  et  affectae  aetatis.  labc- 
ris  8ocium  petiisset,  ordinis  superiores 
incunctanter  Mabillonium  ipsi  adjun- 
gunt,  eoque  juvante  septem  SpiciUgii 
tomi  posteriores  prodierunt  Iidem  ei 
jam  majoris  molis  opus  imposuerunt, 
ut  nimirum  conscriberet  generalem  et 
accuratam  ordinis  s.  Benedicti  histo- 
riam.  Puruit  ille  superiorum  m  wdatis, 
remque  ut  ab  imis  fundamentis  duce- 
ret,  a  publicandis  sanctorum  ordinis 
actis  authmticis  incipiendum  esae  me- 
rito  censuit.  Jam  igitur  collectis  a 
d'Achery  bene  multis  sanctorum  actis, 
ad  ea  in  unum  corpus  redigenda  et  in 
ordinem  digerenda,  habita  seculorum 
et  temporum  ratione,  aggressus  est 
Mabillonius,  sincera  a  spuriis,  integra 
a  vitiatis,  certa  ab  incertis  secernendo, 
omnia  vero  criticis  annotationibus  et 
observationibus  illustrando.  Prodierunt 
eo  vivente  Lutetiae  Parisiorum  1 668 
— 1701  t  9  in  f.;  t  10.  complecten- 
tem  sec.  VII.  0.  S.  Ben.  redegit  quidem 
Franc.  Le  Texier  (t  1731),  sed  non 
edidit;  Venetiis  1733 — 40  t  9  in  f., 
quae  ed.  neque  prioris  assequitur  nito- 
rem,  neque  tanti  aestimatur  ').  Omni- 
bus  porro  nomen  suum  sic  praefigi  cu- 
ravit,  ut  A  c  h  e  r  i  i  semper  praeponi,  in 
p08terioribu8  Buinartii  semper  adjungi 
voluerit  Hinc  in  praefatione  modeate 
de  se  scribit:  >Acta  sanctorum  0.  S. 
Ben.  anum  in  corpus  redigenda  tandem 
Deo  duce  aggredior :  non  quidem  auctor, 
8eu  adjutor  operis;  jion  primarius  ar- 
chitectus,  sed  minister  succedaneus. « 
In  eruditis  praefationibus  selecta  eaque 
difficillima  cujusque  seculi  historiae 
capita  ac  praecipua  quaeque ,  quae  ad 
disciplinam  tum  ecclesiasticam  tum 
monasticam  pertinent,  ipsaque  dogmata 
sic  pertractantur,  utmiretur,  quisquis 
legerit,  summam  auctoris  eruditionem 
nec  minorem  eruditione  modestiam. 
Eas  Joannes  Bapt.  Peroniusin  unum 


<)  Cf.  Jonrnal  des  Savans  XXX,  26  ss.: 
52  bs. ;  LIV,  499  etc.  Eum  in  hoc  haud  pa- 
rum  juvit  Petrus  Franc.  ds  Sueur  USB. 


Digitized  by  Google 


865 


Joannes  Mabillon. 


corpus  collectas  edidit  Tridenti  1724] 
in  4;  Venetiis  1732;  Rotomagi  1733. 
Non  tamen  omnibus  sodalibus  arrisit 
Mabillonii  labor,  qnod  qnosdam  ex 
aanctomm  albo  expnnxerit ,  qnotr  cre- 
dnla  nimis  majorum  pietas  calcndariis 
ordinis  inscripserat.  Hinc  mnltiplices 
in  anctorem  querelae  sparsaque  scripta, 
interdum  duriora.  Verum  non  cessit 
Mabillonius  palamque  contestatus  est, 
malle  se  a  scribendo  penitus  cessare, 
quam  ordinis  gloriae  ultra  modum  stu- 
diosius  gratificando  qnidquam  scribere, 
quo  a  veritate  et  sinceritate,  praecipuis 
8criptoris  bistoriae  dotibus,  vel  latum 
unguem  declinaret l).  Dum  colligeret 
sanctorum  acta,  in  plura  alia  monu- 
menta  antiquitatis  bactenus  inedita 
incidit,  qnae  maturo  ezamine  selecta 
cum  notis,  observationibus  et  diss. 
edidit  indito  nomine  Vetera  analeeta 
sive  collectio  veternm  aliquot  operum 
et  opusculornm  cum  itinere  germanico 
(in  qno  fructum  exhibet  collectum  in 
8U0  per  Germaniam  itinere  instituto 
1683  cum  sodali  Micb.  Qermain), 
Parisiis  1675 — 1685  t  4  in  8 ;  ordine 
chronologico  disposita,  ib.  1723  in  f. 
cum  ip8ius  vita  et  aliquot  opusculis  cnra 
DeLaBarre.  lter  germanicum  seor- 
sim  quoqne  prodiit  Hamburgi  1717 
cnm  LLaunojiaV  seholis  celebrioribus. 

368.  Jam  aliud  opus  aggressns  eat 
Mabillonius,  quo  maximam  nominis 
celebritatem  obtinuit  optimeque  me- 
ruit  de  historia.  Dum  archiva  perscru- 
taretur,  plura  in  iis  invenerat  ponti- 
ficum,  imperatornm  etc.  diplomata, 
quorum  pulverem  ezcutere  viz  tenta- 
bat  quisquam,  quia  et  viz  legere  po- 
terat.  Studiose  ea  collegit :  difficultates 
improbo  labore  non  tantum  ipse  snpe- 
ravit,  sed  et  superandi  viam  alios  edo- 
cere  cogitavit  Coepta  dudum  maturare 
compulit  celebria  Dan.  Papebrochii 
tentamen.  Is  siquidem  pronnnciare  non 
dubitavit  in  propylaeo  ad  Aprilis  t.  2., 


')  Cf.  Ziegelbauer  II,  414. 


1  in  toto  Franciae  regno  nullam  cnartam 
sinceram  ac  genninam  reperiri  ante 
regnum  primi  Dagoberti,  paucissimas 
snb  illo  et  post  illum  usque  ad  secun- 
dae  8tirpis  reges  scriptas  haberi,  eodem 
modo  sentiendum  de  privilegiis  apo- 
stolicis,  ac  proinde  omnes  antiquas 
chartas  plus  minns  spnrias  pronuncia- 
vit.  Cum  haec  in  magnum  archivorum 
detrimentum,  imo  et  in  ordinis  s.  Be- 
nedicti  injuriam,  cum  plnrimis  ejusmodi 
chartis  gloriaretur,  redundare  vide- 
rentur,  Mabillonius  tot  documentorum 
genuinitatem  vindicaturus,  magna  di- 
ligentia  et  sollertia  opus  iUud  insigne 
condidit,  de  re  diplomatiea  U.  6,  Pari- 
siis  1681  in  f.  In  his  quidquid  ad  ve- 
terum  instrnmentorum  antiquitatem, 
materiam,  scripturam  et  stilum :  quid- 
quid  ad  sigilla,  monogrammata,  sub- 
scriptiones  ac  notaa  chronologicas ; 
quidquid  inde  ad  antiquariam,  histori- 
cam  forensemque  disciplinam  pertinet, 
ezplicatur.  Accedunt  commentarius  de 
antiquis  (163)  regum  francornm  pala- 
tiia  (cura  Mich.  Germain),  veterum 
scripturarum  varia  specimina  tabnlis 
60  comprehensa,  nova  ducentorum  et 
amplius  monnmentorum  coUectio.  Ad 
novnm  illnd  antiqnariae  genns  obstu- 
puit  literarius  orbis,  ac  praeter  mentis 
acumen  auctoris  ingeniique  sagacita- 
tem  miratus  est,  rem  diplomaticam 
certis  quibusdam  regulis  subjici  po- 
tuisse,  quibus  coerceri  posse  despera- 
bant  omnes.  Hinc  pater  hujus  novae 


>)  Cf.  Ziegelbauer  II  c.  5  aect.  1; 
Herbat  Qltaohr.  TQbingen  1833  p.  81  aa. 
etrecentiori  adhuc  aetate  Sickel  Acta 
reg.  et  imp.  Karol.  V iennae  1867  p.  I  pag. 
32  n.  12,  impenae  illud  laudat.  lpae  Pa- 
pabrochiua  humiliter  ae  falaum  esie 
profltena  ita  ad  auctorem  20-  JuL  1683 
scribit :  „PoBtquam  evolvi  opna  veatrum 
de  r§  diplomatica,  non  posaum  tamen  ce- 
lare  fructum,  quem  inde  retuU.  FroctuB 
autem  hic  est,  quod  in  mea  de  eodem  ar- 
gumento  octo  foliorum  lucubrattnncula 
nihil  jam  ampliua  placeat,  niai  hoc  unum, 
quod  tam  praeclaro  operi  et  omnibna  nn- 


Digitized  by  Google 


867 


1701-1720.  Historia  ecclesiastica.  Mabillonii 


868 


a.  nonnisi  20  opus  impugnavit  Barth. 
Germon  S.J.  Harduini  discipulus  in 
disceptatione  de  veteribus  regum  fran- 
eorum  diplomatibus  et  arte  secernendi 


meris  abeoluto  occasioneiu  dederim.  td- 
que  his  fere  verbis  profitebor  in  praef. 
ad  cunatum  ineum  chronico-historicum  d« 
rom.  pontificibus,  qui  cras  ad  prelum  da- 
bitur.  Quod  facere  nolui,  priusquam  ex 
vestro  1.  notassem ,  quid  corrigere  circa 
ipsorum  bullas  deberem  ad  restituendum 
s.  Dionysiano  archivo  aestimationem  su- 
am,  quam  laesisse  videor  socutua  Launoji 
judicium.  Verum  quid  haec  ad  tam  mul- 
ta,  quibus  me  recte  accusat  et  corrigit 
Rev.  vestra?  cui  hoc  nomine  magix  quam 
unquam  antea  obligor :  tantum  abest,  ut 
quidquam  aegre  feram.  Initio  quidem 
lectionis,  fateor,  patiebar  humanum  ali- 
quid,  sed  moz  ita  me  rapuit  ex  utilissimo 
solidissimeque  tractato  argumento  pro- 
veniens  oblectatio  et  gratus  emicantia 
ubique  veritatis  fulgor  cum  admiratione 
totrerum  hactenus  mihi  ignotarum,  ut 
continere  me  non  potuerim,  quin  reperti 
boni  participem  statim  facerem  60cium 
meum  P.  Baertium.  Tu  porro,  quotics 
res  tulerit,  audacter  testare,  quam  to- 
tus  in  tuam  sententiam  iverim,  me- 
que,  ut  facis,  perge  diligere,  qui,  quod 
doctus  non  sum,  doceri  saltem  cupio."  Ad 
quam  epistolam  ita  inter  aliaa  reapondet 
Mabillonius  12.  Nov.  16^-3  :  Nobis  ex 
itinere  germanico  reversis  reddita  est  cp. 
tua,  in  qua  quid  de  operc  nostro  diplo- 
matico  sentiaa,  sincere  expoms.  Ero  vero 
satis  mirari  non  possum  tantam  in  insigni 
eruditione  modestiam ,  cujus  exemplum 
vix  ullum  illustrins  reperire  licet.  Quotus 
enim  quisque  eruditorum  cst,  qui  iu  lite- 
rario  conflictu  victum  se  agnoBcat,  et  a- 
gnita  veritate  priorem  sententiam  incunc- 
tanter  deponat,  atque  id  palam  omnibus 
testatum  velit ;  Tu  vero  facis  ultro,  ettam 
amice,  ut  si  aliunde  te  non  nossem,  sta- 
tim  intimo  amore  compleeterer.  Sic  tibi 
non  sufficit  doctrinae  et  eruditionis  pri- 
mas  tenere,  nisi  etiam  primas  a&sequare 
modestiae.  Utramque  tibi  palmam  defe- 
rimus  adm.  H.  P.  Neque  haec  mei  solius 
sententia  est,  sed  etiam  eorum  omnium, 
quibus  literas  tuas  tuo  jussu  oBtendi.  Alii 
nimirum  tuam  eximiam  humanitatem, 
aiii  modestiam  et  humilitatem,  omnes  tu- 
am  insignemeruditionem  depraedicabant. 
Sed  vereor  ne,  dum  haec  fusius  prosequor, 
mihi  de  tua  confessione  ingenuosissima 
abblandiri  videar.  Absit  haec  a  mente 
mea  cogitatio,  ut  de  tua  modestia  ego  ipse 
superbiara.  Imo  vero  id  ita  animo  reputo, 


antiqua  diplomata  vera  a  falais  l)  ad 
R.  P.  Jo.  Mabillonium,  Parisiia  1703 
in  1 2.,  qua  in  diss.  nititur  genuinita- 
tem  illorum  diplomatum  in  dubium 
vocare,  quibus  Mabillon  systema 
superstruit.  Hinc  opposuit 
nius  11.  de  re  diplomatica  suppbmen- 
tum,  in  quo  archetypa  in  his  libris  pro 
regulis  proposita,  ipsaeque  regulae  de- 
nuo  confirmantur  novisque  specimini- 
bus  et  argumentis  allatis  illustrantur, 
ib.  1703,  quoin  suppl.  diplomata  pro- 
fert  multa,  formulas  veteraque  monu- 
menta  antea  inedita,  atque  objectio- 
nes  omnes  sedulo  excutit  eruditeque 
diluit,  ita  ut  jam  nihil  superesse  con- 
fidens,  quod  lectorem  aequi  verique 
amantem  remorari  posset,  concludat: 
>  Si  quis  rixas  et  contentiones  persequi 
et  ingerere  amet,  nihil  a  me  responsi 
exapectet  Ut  enim  ab  ejusmodi  cavilla- 
tionibua  semper  abhorruit  animus,  ita 
nunc  mazime  his  tricis  confici  puderet 
reliquum  boc  aetatis  meae  ac  temporis, 
quod  melioribus  studiis  occupari  de- 
cet.  *  Verum  Germon  reposuit  d«  vete- 
ribus  regum  francorum  diplomatibus  *) 


si  quid  in  opere  nostro  dignum  tua  publi- 
cave  aestimatione  inveniatur,  non  tam  ex 
ingenii  nostri  conatu,  quam  ex  monumen- 
torum  copia  et  facultate  aestimandum 
esse.  Verum  quidquid  illud  est,  malim 
esse  modestissimaeepistolae  auctor,  quam 
cujubvis  operis  vanus  aestimator.  1  u  vero, 
vir  piissime,  Deum  precare,  ut  qui  tui  in 
actis  sanctorum  illustrandis  imitatorea 
HumuB,  etiam  in  consectanda  christiana 
humilitate  socii  esse  mereamur." 

')  De  op.  Barh.  Germonii  (n.  1663 
Aureliani ;  1 1718)  cf.  Mem.  de  Trev.  1704 
p.  107—119  ;  J.  des  Sav.  XXXII,  3 --11, 
ubi  de  eo  haec  inter  alia  legiraus :  „Pour 
ce  qui  est  de  la  maniere  dont  cette  diss. 
duP.  Germon  est^crite,  elle  est  excellente 
et  peut  servir  de  modele  a  tous  ceux  qui 
se  melent  d'  ^crire.  Les  matieres  y  sont 
diBposees  dans  un  ordre  qui  fait  plaisir, 
le  stile  en  est  net,  pur,  clair,  chati^  et 
sans  aucun  embarras ;  le  P.  Mabiilon  v  est 
traite  avec  tous  les  egards  qui  sont  dus  a 
une  personne  de  son  merite,  et  Y  Ordre 
entier  des  B6n^dictins  avec  tout  le  respect 
imaginable  etc»  Acta  E.  L.  1706  p.  284. 

t)  Ct.  Mem.  de  Trev.  1706  p.  988:  J. 


Digitized  by  Google 


869 


cum  Germonio 


controversiae. 


disc.  2.,  ib.  1706.  Tacente  Mabillonio 
pro  ipso  steterunt  Petrns  C  o  u  s  t  a  n  t 
in  vindiciis  mss.  codd.  a  R.  P.  B.  Ger- 
mon  impugnatorum  cum  appendice  *), 
in  qua  8.  Hilarii  quidam  loci  ab  ano- 
nymo  obscurati  et  depravati  illustron- 
tur  et  explicantur  (praecipue  impugnat 
disceptationis  Germonii  appendicem 
vindicans  authentiam  veterum  mss. 
codd.  corbejensium  s.  Augustini,  qui- 
bus  usi  erant  edit.  maurini,  Parisiis 
1706  in  8.:  Ruinart,  Justus  Fon- 
t  a  n  i  n  i ,  Dominicus  L  a  z  z  a  r  i  n  i ,  Ant. 
Gatti,Grave8on,  Scipio  M a r a n t a 
Messunensis,  cujus  est  expostulatio 
pro  antiquis  diplomatibus  et  coJd., 
Messinae  1712,  ad  B.  Germonium,  cui 
exprobrant,  eum  sua  crisi  Pyrrhonis- 
mum  fovere  et  codicum  veterum,  qui- 
bus  continentur  patrum  scripta,  fidem 
concutere  etc.  Hinc  Germon  edidit :  De 
veteribus  regum  francorum  diplomatibus 
et  arte  seceinendi  antiqua  diplomata 
vera  a  falsis  disceptationes  adversus 
R.  P.  D.  Theod.  Ruinartii  et  cl.  V. 
J.  Fontanini  vindicias  atque  epi- 
stolos  cl.  virorum  Dom.  Lazzarini 
et  M.A.  Gatti2),  Parisiis  1707  in  12; 
Viennae  1790  omnes  3  disc.  conjun- 
ctim.  Licet  in  huc  controversia  major 
eruditorum  pars  victoriam  Mabillonio 
adjudicet 8),  negari  nequit  Germonio 
sagacitas  et  criticum  judicium,  quo  plu- 
rimum  uontulit  ad  scientiam  criticam 
promovendam.  Huc  etiam  spectat  ejus  L : 
De  veteribus  haereticis  ecclesiasticorum 
codicum  corruptoribus,  Parisiis  1713 


des Sav.  XXXIV,  563-66 :  acta  E.  L.  1707 
p.  290—99. 

I)  Cf.  Mdm.de  Tre>.  1707  p.  1175—87: 
L  des  Sav.  1707  Jul.  p.  1—23. 

n  Cf.  J.  dea  Sav.  XXXVII,  196-206; 
XLVII,  86. 

s)  Aegidiua  Bern.  Raguet  Namur- 
censis  (n.  1668;  20.  Jun.  1748)  regis  (Lu- 
dovici  XV.)  antescholanu»,  socius  in  eden- 
do  J.  des  Sav.  ab  a  1705—21,  t>cripsit//i- 
stoire  des  Contestutions  sur  la  Diplomati- 
aue  de  D.  MabiUon,  Parisiia  1708  in  12., 
ln  qua  pro  Germonio  potius  quam  pro 
Mabiliomo  fert  sententiam. 


in  8.  adversus  Petrum  Coustan- 
t  i  u  m  ,  qui  ei  opposuit  vindicias  vete- 
rum  codd.  confirmatas,  in  quibus  plu- 
res  patrum  atque  conciliorum  illu- 
strantur  loci,  Ecclesiae  de  trina  Deitate 
dicenda  traditio  asseritur,  Ratramnus 
et  Gothescalcus  purgantur  ab  injectis 
suspicionibus  et  quaed.im  pyrrhonisrai 
semina  novissime  sparsa  reteguntur 
et  convelluntur1),  ib.  1715  in  8-  Nova 
Mabillonii  operis  editio  *)  ab-que  sup- 
plemento  prodiit  cura  cl.  Ruinartii 
1709;  alia  diss.  variorum  locupletata 
notisque  illustrata  cura  J.  B.  Ad  i  m  a  r  i 
Neapoli  1  789  t.  2  in  1  v.  in  f.  Propter 
tam  insigne  opus  Mabillonium  remu- 
neratione  dignum  censuit  Colbertus 
potens  tunc  aulae  minister,  eique  pin- 
guem  annuam  pensionem  solvendam 
procuravit,  quam  taroen  constanter  ille 
recusavit  dicens,  se  nullius  rei  indi- 


•)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1713  p.  793—817 ; 
1716  p.  270.-282  et  J.  des  S.  1715  Dec. 
64 1  - 650 ;  X Ll  1, 304 - 24 ;  LI 1 1, 538-596 ; 
acta  E.  L.  1714  p.  67-74.  Aiia  opera 
hanc  spectantia  controversiam  cf.  ap. 
Sommervogel  III,  1357  sa.  et  Ziegelbauer 
II C.  6  §  1 ;  Clericus  in  Bibl.  choisie  237 — 
288.  —  Alia  (iermonii  opera  sunt:  Que- 
sti  >ns  importnntes  ti  1'occasion  de  la  nou- 
velle  Histoire  det  Congreg.  de  Auxiliis 
(P.  Serry),  Leodii  (1701)  in  8.,  in  quo  so- 
lide  Obtendit,  nihil  peremptorie  a  summo 
pontifice  fuis«e  statutum  contra  doctri- 
nam  Soc.  J.  acti.sque,  qnibus  P.  Serry 
utitur,  non  esse  fidendum.  Cf.  M6m.  de 
Tre"v.  1701  mensis  Julii  114—124.  Er- 
rata  dt  V  Histoire  tles  Congriijalions  de  An- 
xiliis  conipo&ee  par  1'  abbe  le  ii  1  a  n  c  (P. 
Serry)  etcondamnee  par  1'  Inquisition  g6- 
nlrale  d'  Espagne,  avec  une  reTutation  de 
la  repouse  au  livre  dea  Quaestion»  irnpor- 
tantcs,  L  odii  1702  in  8.  Auctor  ezpcndit 
tanturo  1.  1.  hujus  hintoriae  illamque  re- 
ducit  ad  52  facta :  quibus  accurate  expen- 
sis  ostendit,  omnia  exceptis  tribus  vel 
quatuor  plus  minusve  esse  falsa,  cf.  Mem. 
de  Trfv.  1702  mensis  Junii  p.  133—140. 
Nostro  auctori  adscribitur  etiara  praeter 
alia  Traiti  theologique  sur  les  101  prop. 
enonce>s  dans  la  Bulle  Unigenitus,  Pa- 
risiis  1722  t.  2  in  4.,  qui  prodiit  sub  no- 
mine  cardinalis  d  e  Bxssy. 

«)  Cf.  Me*moires  de  Tre>.  1709  a.  6.  p. 
70-88. 


Digitized  by  Google 


871 


1701-  1720.  Hiatoria  eccleaiastica.  Mabillonii 


872 


gere,  utpote  cui  necessaria  omnia  pro 
statu  ac  conditione  affatim  a  monaate- 
rio  et  congregatione  suppeditarentur. 

369.  Sicut  vero  Mabillon  ex  regis 
voluntate  ad  lustrandas  bibliothecas 
iter  suacepit  germanicum,  ita  eodem 
rege  jubente  ejusque  impensis  quasi 
legatus  regius  iter  italicum  est  aggres- 
sus  cum  eodem  socio  Michaele  Ger- 
main1)  ubique  summo  cum  honore 
exceptus.  Totis  15  mensibus  Italiae 
bibliothecas,  archiva  et  cimelia  perlu- 
6travit  ipsasque  librariorum  officinas : 
ex  quibus  omnibus  magnam  pretio- 
samque  supellectilem  secum  tulit,  at- 
que  bibliothecam  regiam  ter  mille  et 
amplius  rarissimis  libris  auxit.  Quanti 
autem  eum  fecerint  eruditi  Italiae,  col- 
ligimus  ex  hisce  Fontanini  ad  Rui- 
nart  pcst  acceptum  nuncium  de  Mabil- 
lonii  morte  literis:  ,  Mabillonium  de- 
functum  esse,  hujus  nuncii  fama  per 
totam  urbem  non  sine  gravi  literato- 
rum  moerore  percrebuit,  nosque  de  eo 
certiores  reddidimus  amicos  per  Italiam 
oonstitutos,  ubi  multi  ex  illis  adhuc 
8uper8unt,  qui  tribus  et  viginti  ab  hinc 
annis  eum  propius  venerati  fuerant, 
cum  urbes  effusae  ad  eum  adirent, 
primique  subsellii  homines  ad  visenda 
quaeque  cimeliarchia,  gazophylacia  et 
bibliothecas  eum  honoris  causa  certa- 
tim  comitantes  deducerent,  quod  ille 
in  itinere  italico  pro  sua  modestia 
parce  admodum  indicavit.«  Itineris 
fructus  exstitit  opus  inscriptum  Mu~ 


•)M.  Germain  atrenuua  Mabillionii 
in  studiia  litcrariis  sociua  (t  1694)  reliquit 
praeterea  liisloire  de  V  abbaye  royale  de  X. 
D.  d*  Soissons  de  1'ordre  de  s.  Benoit  di- 
viaee  en  4  livrea,  avec  lea  preuvea  et  plu- 
aieura  titrea  tirea  dea  archives  de  cette 
abbaye,  Parisiis  1675  in  4 ;  Monaaticon  gal- 
licanum,  collection  de  168  planches  de 
vuea  topographique*  repreaentant  lea  mo- 
naaterea  de  1'  orde  de  a.  Benoit  congr.  de 
a.  Maur,  olim  raria*imum,  recuaum  cura 
M.  Peigne-Delacourtt.  2  in  4.,  Pa- 
riaiis  apud  Palme  (fr.  100)  de  quo  cf.  Re- 
vue  des  qq.  hiat.  XI,  534  —38. 


seum  Ualicum  seu  collectio  veterum 
scriptorum  ex  bibliothecis  italicis  eruta 
t.  l .  in  2  p.  distinctus :  1 .  p.  comple- 
ctitur  iter  literarium,  qua  occasione 
describit  bibiiothecas,  virosque,  quos 
noverat,  commemorat ;  altera  vero  con- 
tinet  varia  patrum  opuscula  et  vetera 
monumenta  (23)  cum  8acraruentano 
(sec.  VII)  et  poenitentiali  gallicano *). 
Parisiis  16S7  in  4;  t.  2.  complectitur 
antiquos  libros  rituales  (ordines  15) 
s.  romanae  Ecclesiae  8)  cum  commen- 
tario  praevio  (pag.  I — CLVIIl)  in  or- 
dinem  romanum,  1689  in  4.  Hoc  in 
t.  agit  etiam  de  varia  creatione  rom. 
pontificis,  cujus  sex  distinguit  perio- 
dos ;  qua  occasione  inquirit  in  auctori- 
tatem  rom.  imperatorum  in  electione 
et  confirmatione  summorum  pontifi- 
cum.  Pi-odiit  opus  iterum  ib.  1724. 
Studia  sua  subinde  turbarunt  nonnullae 
controversiae  ad  ordinem  religiosum, 
quem  profitebatur,  magis  spectantes, 
quibus  alii  viri  religiosi  occasionem 
praebuerunt.  Inter  haec  celebris  fuit 
propter  adversarii  snnctitatem  et  aucto- 
ritatem  ea,  quam  habuitcum  Armando 
Jo.  Butillerio  d e  Rance  abbate  b.  M. 
de  Trappa,  congr.  Trappistarum  insti- 
tutore.  Ediderat  nimirum  Mabillon 
hortatu  superiorum  et  amicorum  Traiti 
des  Hudes  monastiques,  Parisiis  1691 
in  4.  in  tres  tributum  partes.  In  priori 
ostendit  studia  literarum  monastico 
statui  non  tantum  non  repugnare,  sed 
adeo  nece8saria  esse,  utmonasticadisci- 
plinu  rectusque  monasteriorum  ordo 
sine  iis  consistere  vix  possint.  In  2.  p. 
expendit  ea  omnia  studiorum  genera, 
quae  monachis  convenire  possint :  osten- 
dit  omnia  illis  permitti  posse,  quae  ec- 
clesiasticis  viris  liceant  et  ad  singula 
quaeque  descendit.  In  3.  p.  agit  de  fine, 
quem  sibi  in  studiis  suis  proponere 
debeant  monachi.  Hanc  p.  excipit  cu- 

0  Cf.  acta  E.  L.  1(»87  p.  593 ;  1690  p. 
291-296  V  :  Thalhofer  Handb.  der  kath. 
Liturgik.  Freiburg  1883.  I,  42. 

*)  Cf.  Ia.  Kosters  Studien  zu  Mabillona 
rom.  ordinea,  MOnateT  1905. 


Digitized  by  Google 


M73 


controveraiae  cum.  A.  J.  Bat.  de  Rance\ 


874 


rioaa  et  ordine  seculorum  digesta  series 
difncultatum ,  quae  in  lectione  conci- 
liornm,  patrum  et  historiae  ecclesia- 
sticae  occurrunt  subnotatis  auctoribus, 
qui  eas  solvere  conati  sunt,  ut  ad  eas 
attendant  legentes  et  studiosius  obser- 
vent  ea  omnia,  quibus  illustrari  pos- 
sint.  Accedit  denique  catalogus  in  25 
classej  distributus  selectorum  11.,  qui- 
bus  ecclesiastica  bibliotheca  instrui 
potest,  indicatis  ubi  opus  fuit  meliori- 
bus  editionibus.  Prodiit  opus  iterum 

1 692  ib.  et  Bnutellis  v.  2  in  1 2  ;  latine 
veranm  a  P.  Udalrico  Staudigl  mo- 
nacho  andecensi  Campodnni  1702  et  a 
P.  Jos.  Porta  Venetiisl705;  1729— 
1732  t.  3  in  4.,  quae  ed.  coroplectitur 
etiam  Mabillonii  reflexiones,  de  quibus 
moz ;  accedit  historia  dissidii  literarii 
circa  haec studia auct ore  Tbouillier 
monacho  benedictino  etc.  Alterius  vero 
aententiae  fuit  abbas  deRanceinl. 
antea  edito  de  vitae  monasticae  officiis, 
in  qno  monachis  omne  studium  lectio- 
nemque  fcre  omnium  11.  exceptis  s.  Scri- 
ptura  et  11.  quibusdam  asceticis  inter- 
dicenda  censet,  hinc  adversus  Mabillo- 
nii  tr.  non  aine  quadam  acrimonia 
scripsit:  lUponse  au  TraiU  des  Etudes 
monasiiques  (1692),  cui  occurrit,  sed 
admodum  modeste,  Mabillonius  in  suis 
RifUxions  sur  la  riponse  de  Ms.  VAbbi 
de  la  Trappe  au  traite  des  Etudes  mo- 
nastiques,  Parisiis  1692  v.  1  in  4.  et 

1693  v.  2  in  12.  Verum  haec  dissen- 
sio,  qnae  majori  ex  parte  forte  tantum 
de  verbis  fuit,  atque  ex  eadem  inten- 
tione  promovendi  bonnm  status  reli- 
gioai  profecta,  non  tnrbavit  amicitiaro, 
qnae  inter  hos  viros  exstitit  tam  mag- 
nos.  ,Eae  vero,  inquit  Ziegelbauer 
(IV,  610),  in  hunc  Mabillonii  tr.  de 
studiis  monastici8  a  viris  praestantis- 
simis  congestae  sunt  laudes,  ut  neaciam, 
an  in  ullius  alterius  auctoris  opus  ma- 
jores  nnqnam  fuerint  collatae1).* 


')  Cf.  SchmidOSB.  A.  J.  leR.  deRance 
in  s.  Leben  und  Wirken  dargestellt,  Re- 
gensburg  1897 ;  Serrant  L'  abbe*  de  R.  et 
fiosanet  ou  le  grande  moine  et  le  grande 


370.  Jam  nunc  serio  cogitabat  Ma- 
billonius  de  edendis  ordinis  sui  anna- 
libus,  praesertim  cum  instarent  et  au- 
periorum  voluntas  et  amicorum  preces : 
ac  licet  aetaa  esset  caduca,  valetudo 
affecta,  incredibUi  diligentia  quatuor 
ipse  edidit  tomos,  qui  prodierunt  in- 
scripti:  Annales  Ordinis  s.  BenedicH 
occidentalium  monachorumpatriarchae, 
in  quibus  non  modo  res  monasticae, 
sed  etiam  ecclesiasticae  historiae  non 
minima  pars  continetur.  T.  1.  comple- 
ctitur  11.  18  ab  ortu  s.  Benedicti  (480) 
ad  a.  Christi  700,  Lutetiae  Parisiorum 
1703  in  f.;  2.  rea  geatas  ab  a.  701  — 
849:  ib.  1704;  t.  3.  r#s  geatas  ab  a. 
850  —  980,  ib.  1706;  t.  4.  res  gestas 
ab  a.  981  — 1066,  ib.  1707;  qnintnm 
ab  a.  1067 — 1116  abaolvit  Renatus 
M  a  8  s  u  e  t  praefationemque  addidit 
cum  vitae  Mabillonianae  synopsi,  1713; 
sextum  vero  Edm.  Martene  1739, 
qui  complectitur  rea  geataa  ab  a.  1 1 1 7 
—  1 157  cnm  additionibus  et  correctio- 
nibus  totius  operis.  Prodiit  iterum 
Lucae  1 739 — 45  cnm  additionibna  t.  6. 
Regia  inscriptionnm  academia  a.  1701 
tantnm  virum  in  sociorum  album  re- 
cepit.  Delatum  honorem  refugit  vir 
modestissimus,  ac  nonniai  majorum 
jussu  atque  praesidis  illius  academiae 
cl.  abbatis  Bignonii  precibna  enixis 
indnci  potuit,  illum  ut  rec  iperet  Inter 
honorea,  qnibus  undique  cumulabatur, 
humilis  monachus  8uae  sortis  nnnqnam 
oblitus  ad  extrerua  semper  respiciebat, 
regulaeqne  suae  memor  mortem  quo- 
tidie  ante  oculos  suspectam  habebat: 
quaecunque  inter  legendum  occurre- 
bant  piissimi  sanctorum  hominum  obi- 


eveque  du  grand  siecle,  Paria  1903,  Feret 
IV,  109—28.  Natus  est  de  Rance*  Pari- 
siis  9.  Jan.  1626.  Puer  adhuc  plurimia  be- 
neficiis  ecclesiasticia  fuit  ditatua.  Post  vi- 
tam  mundanam  miro  modo  conversos  est 
in  alium  plane  hominem.  Cum  easet  abbaa 
monaateni  La  Trappe  post  emissa  vota 
nisdi  eat  illud  reformare  atque  rigidissi- 
mam  iodaxit  disciplinam.  Obiit  rigidae 
vitae  religioaae  exemplar27.0ct.  1700  re- 
lictis  libria  et  ei ' 


Digitized  by  Google 


87  5 


1701—1720.  Historia  ecclesiastica.  Mabillonii  mors 


876 


tus  exempla  (34)  ab  ocnlatis  testibus 
aut  qui  ab  his  acceperant  enucleate 
descripta,  ea  sibi  eisdem  omnino  verbis 
studiose  colligebat  identidem  relectu- 
rus.  Hanc  collectionem,  cum  legissent 
plures  pietate  et  sapientia  conspicui 
viri,  dignam  censuerunt,  quae  in  fide- 
lium  usum  patrio  sermone  vulgaretur 
atque  ita  prodiit  La  Mort  Chritienne 
sur  lo  modele  de  celle  de  N.  S.  J.  C.  et 
de  plusieurs  Saints  et  grands  person- 
nages  de  1'  antiquite,  le  tout  extrait  des 
originaux,  Parisiis  1702  in  12.  Ita  se 
parabat  ad  mortem  sancte  obeundam, 
quae  ipsi  tot  laboribus  jam  attrito  a. 
1707  imminuit1)  eumque  non  miuoris 
fuisse  virtutis  atque  scientiae  pulam 
patefecit.  Dum  enim  1.  Dec.  Calam  ad 
nobile  virgiuum  benedictinarum  coeno- 
bium  proficisceretur,  stranguriae  morbo 
in  ipso  itinere  correptus  gravissimisque 
doloribus,  vix  tandem  illuc  pedes  ad- 
versa  et  iniqua  omnino  tempestate  per- 
venire  potuit.  Iraperitia  medicorum 
aucta  est  vebementia  morbi  et  doloris, 
verum  semper  magnae  patientiae  epe- 
cimen  praebuit  pacatumque  servavit 
animum.  Ipse  Buinartium  amicissi- 
mum  sodalem,  qui  illico  ad  eum  con- 
volaverat,  bisce  solatus  est  verbis: 
»An  puta?  id  adversi  non  fuisse  a  Deo 
ordinatum?  Qui  percussit,  ipsesivelit 
et  expediat,  sanabit  salutis  humanae 
auctor.  Dominus  est,  quod  vult  facit. 
Sit  nomen  Domini  benedictum ....  Quid 
tanto  moerore  consumeris  ?  An  nescis, 
quod  praeire  tibi  debeam?  Angi  mol- 
litia  est,  reluctari  insania.  Si  Deus  ita 
jubet,  quid  quereris?*  Cogitationibus 
salutaribus  intentus  sermones  profanos 
non  admittebat :  et  cum  tamen  duo  viri, 
qui  ipsum  inviserant,  de  rebus  urbis 

>)  Praesagium  quasi  imminentis  mortis 
habuit,  cum  acta  s.  Anselmi  in  annalibus 
attingens  dixit  Ruinartio :  BAnselmi  acta 
cogito,  eo.lemque,  quo  ipae  aetatis  anno, 
e  vita  mifrrabo,-  ut  legimus  in  ejus  vita 
auctore  Ruinartiop.  202.  Jam  vero s. 
Anselmus  obiit  aetatis  a.  76.  Eodem  quo- 
que  deceasit  Mabillionius. 


novis  cum  ipso  colloquerentur,  confa- 
bulationes  has  illico  interrumpens  ver- 
ba  psalmi  reoitabat :  Narrarerunt  mihi 
iniqui  fabulationee,  aed  nonutlex  tuo 
(l  1 8,  85).  Illucescebat 27.  Dec.  festum 
«.  Joannis  evangelistae,  quo  jam  mane 
in  haec  prorumpebat  verba:  ,Sancte 
Joannesl  magne  Joannes,  tuam  igitur 
festivitatem  celebrabo!*  Iterum  su- 
scepit  8.  communionem;  laudes  nite- 
batur  recitare  cum  sodalibus  nonnullis, 
atque  ultimis  collectis  viribus  hymnum 
Benedicite  omnia  opera  Domini  Do- 
mino:  sed  jam  defecit  vox:  subinde 
tantum  ingeminabat  verba :  ,  Veni,  veni 
Domine  Jesu,  veni !  *  qui  et  venit  rece- 
pturus  animam,  quae  ad  mortem  usque 
ex  piorum  judicio  innocentiam  baptis- 
mo  acceptam  servavit  immaculatam,  ut 
debito  praemio,  ut  speramus,  eam  re- 
muneraret.  ,8ic  moriebatur,  inquit 
Ruinartius,  ut  vivere  non  recusa- 
ret;  sic  autem  vivebat,  ut  supremum 
non  metueret  diem,  -  et  spiritu  magno 
vidit  ultima.'  Ingens  erat  eruditorum 
virorum  de  ejus  obitu  luctus,  deque 
eoindoluit  Clemens  XI.,  cujusjussu 
cardinalis  Colloredo  ita  inter  alia  Rui- 
nartio  scripsit:  ,Seriem  morbi  etmor- 
tis  illius  raagna  spiritns  devotione  non 
semel,  sed  iterum  percurrere  voluit  ss. 
Dominus  noster,  hominemque  tam  prae- 
claris  imbutum  moribus,  tamque  de 
ecclesiasticis  literis  bene  meritum  pa- 
terno  suspexit  affectu:  jucundumque 
illi  esset,  si  talem  virum  aliquo  magis 
distincto  loco  humaretis,  cum  ipaius 
fama  per  omnia  volitet  ora,  ac  literati 
omnes,  quotquot  Parisios  venerint,  in- 
terrogabunt  vos:  Ubi  posuistis  eum? 
dolebuntque  raaxime  si  confusos  illos 
agnoscerent  cineres,  qui  singularem 
adeo  virum,  dum  viveret,  contexerunt, 
nec  aliquo  lapidis  indicio  admoneantur.  * 

371.  Praeter  morem  apponemus  huc 
epitaphium  plane  insigne  ei  dedicatum 
a  Guilielmo  Ro  u  s  s  e  1  ejus  sodali,  quia 
vere  et  ingeniose  Mabillonii  mores, 
gesta,  merita  recenset. 


Digitized  by  Google 


877 


et  epitaphium. 


878 


Sub  hoc  lapide  sepultus  jacet, 
Cujui  memoria  in  oblivione  nunquam  jaoebit, 

J  0  ANNE8  MABILLONIUS. 

Suoi  natales  Campaniae  debet, 
EjuB  natalibus  Campania  suum  decus. 
Sortitus  est  animam  bonam, 
Et  cum  aetate  adolevit  praeclara  ingenii 
Virtutisque  indoles. 

Vix  ephebui  aris  initiatur,  adultus  solitudinis 
Jam  tum  latebras  quaerens,  qui  nunquam  potuit  latere ; 
Domino  militaturus 
In  benedictinorura  congregatione  sancti  Mauri 
Nomen  dedit 
Tanto  nomine  nobilitanda. 
Ibi  sub  modio  jam  tum  ardere  coepit, 
Qui  quondam  super  candelabrum  poiitus 
Futurui  erat  in  domo  Domini 
Lucerna  ardens  et  lucem. 
Precibui  doctiique  operibus  diurnas  nocturnasque 
Horas  dividens, 
Asceta  liter  tus 
Totum  Be  virtuti  dedit, 
Totum  se  literis  abdidit, 
Ratus  licere  et  ascetii  esse  literatii. 
Virtutei  omnei  diligentis&ime  coluit, 
Et  in  lingulia  eminere  viius  est. 

Principem  tamcn  locum  obtinuere 
Paupertatis  araor 
Lenitas  morura, 
Religioia  humilitas, 
Virtutea, 

Quaa  non  infecit,  quae  inflat,  scientia, 
Quas  perfecit,  quae  aedificat,  caritas. 
Christi  p  inpertate  affatim  locuples 
Victum  ac  vestituin  divitias  christianorum 
Exstimavit. 

Dooilii  pauperiem  pati, 
Ut  annuum  e  regio  aerario  beneficium  acciperet, 
A  supremo  aerarii  praefecto  nunquam  potuit 
Adduci. 

Quaestu  liberali  liberalium  artium  dignitatem 
Laedere  noluit 
Literarum  cultor ; 
Sub  Christo  paupere  divitias  erubuit 
Beligionis  amator, 
Parvo  dives  et  parvi  docens  perituras  opes 
Cariui  venales,  dum  paupertatis  emuntur  dispendio. 
Omnium  horainura  sibi  conciliavit  animos 
Hominum  mitissimui. 

In  ipiis  etiam  literariis  diiceptationibus, 
Quas  plurimas  cura  viris  clarissimia  habuit, 
Nemini  asper, 
Neminem  laesit  etiam  laesus ; 
In  hujusmodi  concertationibus 
Scribentem  incitabat  veritas. 
Certantem  moderabatur  lenitas, 
Vincentem  coronabat  caritas, 
Coronatum  ornabat  humilitas. 
Hac  lingulari  morura  suavitate 
Devinciebat  animoi,  leniebat  invidoi. 
Ut  debitae  tantii  virtutibus  gloriae  le  lubduoeret, 


Digitized  by  Go 


879 


1701-1720.  Historia  ecclesiastica.  Mabillonii 


880 


Eas  humilitati  tegendas  commieit  simul  atque 
Servandas. 
Ceteris  testibus  nemo  major, 
Se  ip80  judice  nemo  minor. 
Ko  clanor,  quo  sibi  vilior : 
Coelestis  gloriae  cupidua  mundanam  sprevit 
Meliore  ambitu, 
Et  ut  Deum  solum  mereretur  habere  mercedem 
Magnam  nimis, 
Kespuit  hominum  plausus,  mercedem,  quam  dare 
8ol ent  homines, 
Vani  vanam. 
Nullum  in  claustro  tenuit  dignitatia  gradum, 
Omnes  meruit, 
Mereri  pulchrius  putavit,  quam  adipieci, 
Et  subesse,  quam  praeesse  tutius. 
Alienis  non  mdigebat  ornamentis 
Vir  propria  virtute  omniumque  hominum  existimatione 

Ornatissimus. 

Cum  virtutum  studiis  studia  literarum  conjunxit, 
Ut  alterno  focdere  mutuisque  ofticiis 
Scientia  pietatem,  pietas  scientiam  adjuvaret : 
Quae  prima  illi  fuere  studiorum  elementa, 
Prima  itidem  habuit  pietatis  alimenta. 
Opera  Doctoris  melliflui. 
His  emendandis  dum  iterato  labore  incumbit, 
Cordis  cellulis  melleum  iufundit  opus, 
Unde  similes  Bernardo  trahit  morea 
Mellifluo^. 

Ipso  restauratore  tanctornm  acta  revivifccuut, 
^uorum,  dum  facta  scribit,  »equitur  et  exempla, 
Illorum  fastis  olim  alscribendus. 
Operibu»  opera  succedunt,  et  ali  ex  ahia  nectuutur  labores, 
Sepultam  scribendi  artem  su<citat, 
Obliteratas  restituit  literas, 
Antiquos  renovat  apices 
Abrogatas  recudit  literarum  formulus, 
Et  ingens  illud  condit  diplomaticum  opus, 
Rei  hterariae  miraculum, 
Quod  stupent  docti  simul  et  indocti, 

Monuraentum  aere  perennius. 
ln  reconditiori  iiteratura  versatiiimus 
Vetustis  dat  novitatem, 
Novis  auctoritatein, 
Obsoletis  nitorem, 
Neglectis  oretium. 
Obscuris  lucem, 
Fastiditis  gratiam, 
Dubiis  fidem. 
Seculo  doctissimorum  virorum  feraci 
Praecellent  inter  eruditos  eruditione  conspicuus 
Jussu  Ludovici  Magni  regiisque  sumptibus, 
Auctore  claris^imo  Colberto,  generali  aerarii  moderatore, 
Ge;maniam  peragrat; 
Auspice  lllustrihsimo  C.  M.  Tellerio,  Remorum 
Arcbiepiscopo, 
Italiam  subinde  perlustrat, 
Publicas  ac  privatas  Bcrutatur  bibliothecas, 
Museorum  rimatur  angulos, 
Litentes  etibdit  opes, 
Veterum  thesauros  trnnsmittit  postcris, 
Et  ad  totius  reipublicae  literariae  commodum 


Digitized  by  Google 


881 


qiitaphiuui. 


S82 


Comparatis  ad  fere  tria  uiillia  lnanuscriptis 
Podicibus 
Regiam  bibliothecam  auget  et  ditat. 
Ex  obsitis  situ  et  pulvere  membranis, 
Ex  corrosis  marmorum  inscriptionibus, 
Ex  incisis  in  aere,  et  tempore  exesis  lnonumentia 
Multiplex  exoritur  literarum  seges, 
Varia  premitur  libellorum  supeUex, 
Mira  exsurgit  actorum,  annalium,  aoalectorum 

Moles. 

Tam  solerti  obstetricante  manu 
Praeterita  retro  secula  renascuntur, 
Et  positis  rugis 
Tota  nobis  juvenescit  antiquitas. 
Hinc  quanta  apud  omnes  viri  existimatio  ? 
Quantuin  nominis  pondua? 
Quanta  eruditionia  auctoritas  ? 
A  Sumrais  Pontificibus 
Innocentio  XI.,  Innocentio  XII.  et  Clemente  XI. 
Aureis  nuiniamatibus  honoratur  vir  eruditissimus, 
Aureis  scriptis  de  Ecclesia  optime  meritus. 

A  Ludovico  Magno 
Regiae  inscriptionum  Academiae  adscriptus 
Reconditam  Numismatum  scientiam  ornat  et  promovet 
Antiquariorum  sagacusimus. 
Parisii8  in  suprema  Galliarum  Curia 
Lites,  quae  totae  pendebant  ex  seraesis  chartarum 

Apicibus, 

Suo  testimonio  et  auctoritatis  pondere  dirimit 
Sequester  pacis. 
Romae  in  sacra  Indicis  congregatione 
Invitante  eminentissimo  S.  R.  E.  Cardinali  Casanata 
De  quibusdam  Isaaci  Vossii  operibus  ad  purpuratos 
Patree  sententiam  refert 
Censor  orthodoxus. 
Quam  ubique  fugit,  sic  eum  ubique  sequitur 
Gloria. 

Interim  oneris  quam  honoris  patientior. 
Literarii8  totum  se  impendit  laboribus, 
Et  de  thesauro  suo  nova  profert  et  vetera 
Scriba  doctus. 
Verum  heu ! 

Dum  scribendis  Annalibus  impiolo  labore  incumbit, 
lllis  necdum  perfectis  intempestiva  morte  occurabit 
VI.  Kal.  Jan.  Anno  MDCCVII.  aetatis  LXXVI. 


372.  Huic  elogio  vix  alia  sunt  ad- 
denda  eoque  minus,  quod  jam  satis 
prolixi  fuimus Illud  tantum  since- 


rae  pietatis  specimen  adjicimus,  Ma- 
billonium,  antequam  novum  aliquod 
opus  aggrederetur  literarium,  coram 


')  Plura  cf.  in  vita  ab  ejus  discipulo  de  St.  Germain  des  Pres  a  la  fin  du  XVII. 
Roinart  conscripta  (cf.  p.  823)  latina  ver-  Biecle  1664—1707,  Parisiis  1888 1. 3,  cujus 
sa  Patavu  1714  in  8  ;  in  hujus  sinopsi  a  !  epitomen  exhibent  hifct.  pol.  Bl.  1890  I, 


Massueto  confecta  et  praefixa  t.  5.  anna 
lium  0.8.  Ben.  et  apud  Pes  Biblioth. 
maurianae  1.  1  p.  98— 218:  Seback  in 
Pletz  Neue  Theol.  Ztschr.,  Wien  1831  uud 
1832 ;  Baeumer  KL.  VIII,  394—403 ;  et  in 

Srimis  in  vita  J.  Mabillon  Augaburg  1892 ; 
adart  D.  J.  MabUIon,  Rotomagi  1879 ; 
Broglie  Mabillon  et  la  soci^te"  de  I' Abbaye 


263-77;  341-51;  412-21;  561—77; 
717—39  ;  836-63:  KarkerD.  J.Mabillon, 
Paderborn  1890 ;  Melanges  et  documenta 

{mblies  a  V  occasion  du  2*  Centenaire  de 
a  mort  de  Mabillon,  Paris  1908.  Quos- 
dam  naevos,  sed  minoris  momenti,  in  ejua 
opp.  obiter  notat  Schuz  in  com.  crit.  de 
scriptia  hist.  p.  266  sa. 


Digitized  by  Qg)Ogle 


1701  —  1720.  Historia  eccleaiastica.  Mabillon, 


884 


sanctissimo  prostratum  petiisse  lamen 
a  Patre  lnminum ;  nunquam  studia  in- 
cepisse  abaque  praevia  oratione,  atque 
primum  folium  primitiarum  instar 
Christo  Domino  in  altari  obtulisse.  Cum 
timuisset  quaedam  ribi  minus  caute 
excidisse,  banc  velut  veniae  depreca- 
tionem  ultimo  a  8e  edito  annalium  to- 
mo  proemisit:  >Multa  mihi  condonari, 
quae  quidem  tolerabilia  sunt,  multa 
indulgeri  opto,  excepto  si  quid  contra 
quempiam  inoffitiose ,  maxime  si  quid 
vel  tantillum  contra  debitam  catholi- 
cae  romanae  Ecclesiae  reverentiam  vel 
doctrinam  mihi  nec  cogitanti  et  nolenti 
excidisset.  Absit  enim,  ut  ab  hac  re- 
gula  veritatis,  matre  inquam  Ecclesia 
unquam  dissentiani,  cujus  judicio  ac 
censurae  quaecumque  hactenus  scripai 
vel  posthac  scripturus  sum,  lubens,  vo- 
lens  et  ex  animo  submitto,  in  cujus 
ainu  ac  fide  semper  vixi  et  constanter 
adjuvante  Deo  emori  exopto.«  Operibos 
hactenus  jam  recensitis  baec  addan- 
tur :  De  pane  eucharistieo  et  fermeniato 
diss.,  Parisiis  1674  in  8;  Venetiis 
1740;  etiam  in  Analectis  veterum,  ib. 
H'2:i  p.  522 — 545;  inter  opera  postr 
huma*),  1724,  et  in  bibl.  selecta  de 
ritu  azymi  ac  fcrmentati,  auctore  Matth. 
Masetti,  Venetiis  1729  in  8-  Con- 
tenderat  Mubillonius  in  praef.  sec.  III. 
benedictini.  perpetuum  ab  apostolicis 
temporiV>us  in  Ecclesia  latina  fuisae 
azymorum  usum  (contra  Sirmon- 
dura).  Alteriua  sententiae  fuit  card. 
Bona  (cf.  p.  31 1),  qui  propterea  Ma- 
billonium  rogavit,  ut  de  hoc  argumento 
secundis  ouris  dissereret  variasque  dif- 
ficultates  contra  hanc  sententiam  ac- 
curate  expenderet,  quod  in  hac  diss. 
revera  ille  praestitit,  qui  simul  tamen 
Bonae  sententiam  ab  haeresis  nota  li- 
berat  adversus  Fr.  Macedo  (cf.  p.  366) 
opinionem  (haec  tamen  appendix  seu 
di88.  c.  12.  reperitur  tantum  inter  op. 
posthuma).  —  Cum  in  suo  itinere  ger- 
manico  incidisset  in  abbatia  luxoviensi 


')  Cf.  J.  des  Sav.  LXXV,  277 ;  420, 


in  vetustum  lectionarium,  occasionem 
sumpsit  edendi  praeatans  opus  inscri- 
ptum:  De  liturgia  gaUicana  U.  3,  in 
quibus  veteris  missae,  quae  ante  annos 
mille  apud  Gallos  in  usu  erat,  forma 
ritusque  eruuntur  ex  antiquis  monu- 
mentis,  lectionario  gallicano  hactenus 
inedito  cum  tribus  missalibus  thoma- 
sianis,  quae  integra  referuntur:  acce- 
dit  disquisitio  de  cursu  gallicano  seu 
de  divinorum  officiorum  origine  et  pro- 
gressu  in  ecclesiis  gallicanis,  Parisiis 
1685  in  4;  1729.  —  Occasione  con- 
troversiae  cum  canonicis  regularibus 
de  praecedentiae  praerogativa  scripsit: 
RSponse  des  Religieux  Btnidictins  de  la 
province  de  Bourgogne  a  un  ecrit  des 
Chanoinea  R6guliers  de  la  meme  pro- 
vince  touchant  la  preaeance  dans  les 
Etats,  Parisiis  1687  in  4;  curo  Repli- 
que  des  Beligieux  B6n$dictins  .  .  .  au 
second  ecrit  des  Chanoines  etc.  (au- 
ctore  P.  Antecourt),  ib.  1687  in  4. 
(latine  versa  ab  Hermanno"  S"c  h  e  n  k 
0.  S.  Ben.  Constantiae  1706  in  4); 
iterum  inter  opera  posthuma,  quae 
scripta  idcirco  hic  mentionem  raerent, 
quia  Mabillon  perquam  erudite  expen- 
dit  et  illustrat,  quidquid  ad  antiqui- 
tatem  tum  monastici  tum  canoni  i  or- 
dinis  spectat;  quas  quisque  partes  in 
Ecclesiae  officiis,  honoribus,  dignitati- 
bus  et  administratione  obierit,  exponit, 
et  praeclara  historiae  disciplinaeque 
monasticae  capita  solide  pertractat, 
adeo  ut  mirum  sit  tam  brevibus  scri- 
ptis,  si  rerum  ratio  habeatur,  tanta 
congeri  ac  digeri  potuisse.  —  Magnum 
rumorem  excitavit l)  ejus  ep.  de  cultu 
sanctorum  ignotorum  sub  nomine  Euse- 
bii  Romani  edita,  Parisiis  1698in4.t 
in  qua  tria  sibi  discutienda  proponit 
expenditque,  primo,  quid  de  romanis 
coemeteriis  sentiendum  sit,  et  utrum 
omnes,  qui  in  eia  sepulti  sunt,  marty- 
res,  an  saltem  sancti  sunt  nabendi. 
Quod  si  non  omnea,  an  certis  notia  et 
indiciis  sancti  ac  martyres  ab  aliia  se- 


•)  Cf.  Reaach  lndex  II,  591  as. 


Digitized  by  Google 


885 

cernantur.  Ad  haec,  an  sanctos  illos 
sive  proprio  nomine  praeditos,  sive 
anonymo3,  quos  ob  inditum  nomen 
b  .ptizatos  appellari  mos  est,  profuso 
illo  cultu,  qualis  in  quibnsdam  galli- 
canis  ecclesiis  impendi  solet,  honorari 
yelit  summus  pontifex,  cujus  hac  in 
re  summa  est  auctoritas.  Haec  epistola 
plurimi8  arrisit,  ut  saepius  fuerit  edi- 
ta:  aliis  vero  ita  displicuit,  utillam  ad 
romanae  inquisitionis  tribunal  defer- 
rent;  sed  incassum,  cum  in  ep.  com- 
monitoria  ad  D.  Claudium  Eatiennot, 
procuratorem  generalem  congr.  s.  Mauri 
in  curia  romana,  super  ep.  de  cultu 
sanctorum  ignotorum,  Paris  1698, 
satis  sua  explicaret  sensa.  Sed  paucis 
interjectis  annis  iterum  de  ea  actum 
est  apud  congr.  Indicis;  verum  Cle- 
mens  XI.  ulteriorem  causae  cogni- 
tionem  suppressit:  prudenter  ratus 
monitum  Mabillonium  pro  sua  pietate 
intimaque  in  apostolicam  sedem  obser- 
yantia  haud  repugnanter  nullaque  mora 
explicaturum,  quidquid  in  ep.  sua  ob- 
acnrius  videretur.  Nec  spem  ponti6cis 
fefellit  vir  optimus :  nam  nbi  primura 
illius  vohxntas  ei  innotuit,  illico  novam 
ep.  suae  ed.  vulgavit  a.  1705,  in  qua 
retractato  hoc  argumento  novisque  ac- 
cessionibus  aucta  lucubratione,  siquid 
scrupulum  injicere  potuisset,  explicuit ; 
si  quid  durius,  emollivit;  si  quid  mi- 
nus  accuratum,  emendavit,  omnemque 
vel  leviasimam  offensionis  occasionem 
amoliri  aategit  Eomanis  omnibus  pro- 
bata  est  nova  haec  ed.  summo  pontifici 
in  primis,  qni  eam  legit  laudavitque 
et  gratulatorias  ad  auctorem  suo  no- 
mine  scribi  jussit  literas  per  procura- 
torem  generalem  congr.  s.  Mauri.  Ea 
prodiit  quoque  Trajecti  1707  in  12; 
inter  analecta  1 723  et  posthuma  1 724. 
Lettre  d'un  BSnidietm  a  Mons.  V  Eve- 
que  de  Blois  touchant  le  diacernement 
des  anciennes  reliques  au  sujet  d'une 
diss.  de  M.  Thiers  oontre  la  sainte 
Larme  de  Venddme,  Paris  1700  in  8. 
Inter  ejus  op.  posthuma,  quae  cura 
Vincentii  Thoullier  prodierunt  Pari- 


886 

siia  1723  v.  3  in  4.  (una  cum  operi* 
bus  posthumis  Buinartii),  reperi- 
untur  Mabillonii  epistolae,  ejus  iter 
burgundicum  ( 1 682),  et  etiam  opuscula 
jam  edita,  sed  rariora.  Valery  ezhibuit 
Correspondance  inidUe  de  Mabillon  et 
Montfaucon  avec  Tltalie,  Paris  1847 
t.  3.  Quasdam  ep.  ad  Leandrum  Col- 
loredo  card.  exhibent  Studien  nnd  Mitt 
aus  dem  Ben.  0.  X  (1889)  248—54; 
454 — 573.  et  t  seq.  Merito  proinde 
Ruinart  Mabillonii  magistri  sui  vitam 
hisce  absolvit  verbis:  »Ergo  Mabil- 
lonius  receasit  a  nobis,  sed  non  totus 
recessit.  Beliquit  enim  nobis  liberos 
8U08,  subjectos  sciL  libros,  in  quibus 
eum  debemus  agnoscere,  et  in  quibus 
eum  et  cernimus  et  tenemus.  * 

373.  Hos  excipiunt  tres  longe  mi- 
noris  auctoritatis ,  qui  quaestiones 
quasdam  praevias  expenderunt:  Caje- 
tanus  Fontana  cler.  reg.  theat  Mu- 
tinensis  (n.  1645;  t  8.  Jun.  1719),  in 
astronomia  versatus,  qui  scripsit  anitn- 
adversiones  in  historiam  sacro-Doliti- 
cam  praeaertim  ad  chronologiam  spe- 
ctantes,  Mutinae  1718  in  4.,  quo  in 
op.  expendit  praecipuas  quaestiones 
chronologicas  ab  o.  c.  usque  ad  Christi 
nativitatem,  ac  deinde  usque  ad  nrbis 
Hierosolymae  excidium.  —  Romanus 
Calameus  (Calame)  0.8.  Ben.  congr. 
8.  Vitonis  (t  4.  8ept  1707)  reliqnit 
(1698)  Summam  Umporum  ab  o.  e.  ad 
Ckristi  in  coelos  aseensionem  deduetam 
et  inpp.  3  distributam,  methodicam, 
qua  varise  computandi  tempora  me- 
thodi  breviter  aperiuntur;  ostensivam, 
qua  variarum  epocharnm  et-  aexmrnm 
tempora  demonstrantnr ;  narrativam, 
qua  res  ab  o.  c  nsqne  ad  Christi  in 
coelos  ascensionem  describuntur  »).  — 
Fianciscus  Jacques  0.  Min.  Diniae 
in  Gallia  natus  reliquit  Historiographie 
ginirale  des  provinces  eecUsiastiquss  ds 
VEglise  latine,  Avenione  1716  in  f„ 
opus  sat  rarum.  —  Quibus  adde  Hen- 


«)  Cf.  Ziegelbauer  III,  672  ;  IV,  321. 


Eontana,  Culamaeus,  Jacquee. 


Digitized  by 


887 


1701—1720.  HUoria  eccl.  (  ontelli,  MaivcI.  «Jurdeliusc, 


8*8 


ricum  Scherer  S.  J.  Dilinganum  (t  j 
1704)  geographum,  qui  inter  aliu  op.  • 
geographica  reliquit  Geographium  hie- 
rarchicam  sive  stalus  ecclesiastici  ro- 
mHno-catholici  per  orbem  universum 
diatributi  auccinctam  deecriptionem 
historico-geographicam,  Monachii  1  702 
seu  p.  2.  operi9  geographici  pp.  7  con- 
stantis  ib.  1703—10. 

374.  Plurimi  fuere,  qui  res  gesta9 
in  Ecclosia  universali  descripserunt, 
plerumque  nonnisi  succincte  et  per 
compendium  vel  per  tabulas  chronolo- 
gicai.  Hos  nomina89e  sufficiet,  cum 
eorum  scripta  jam  oblivioni  tradita 
magnae  non  sint  auctoritatis.  Vincentiug 
Maria  Coronelli  0.  Min.  Venetus, 
C09mographus  reipublicae  (1685),  geo- 
graphiae  professor  (1689),  ordinis  9ui 
generali9(l702),  vir  diffusae  lectionig, 
cujus  fructus  137  tomos  replent  (f 
1718).  Ex  hi8  meditatus  est  bibliothe- 
cam  univerealem  sacro-profanam  ex- 
struere,  quae  complecteretur  non  mi- 
nus  45  t.  At  nonnisi  t.  7  prodiere.  In- 
troductionis  loco  edidit  (italice)  chro- 
nologiam  universalem,  Venetiis  1707 
in  f.  In  1 .  p.  recenset  omnia  scitu  digna 
sacra  et  profana  ab  o.  c.  usque  ad 
Christi  adventum ;  in  2.  a  Cbristi  na- 
tivitate  usque  ad  a.  1707;  in  3.  pro- 
ponit  chronologiam  suromorum  pon- 
tificum  usque  ad  Clementem  XI.,  achi8- 
mata,  antipapas,  Ecclesiae  pereecutio- 
nee,  apogtolorum  chronologiam,  conci- 
lia  generalia  et  provincialia,  concilia- 
bula,  haereses,  episcopos,  archiepisco- 
pos  et  putriarchas  totius  orbis,  perso- 
nas  sanctitate  insigne9  etc. ;  4.  p.  am- 
plectitur  chronologiam  historiae  pro- 
fanae.  Synopsis  rerum  ac  temporum 
ecclesiae  bergomensis,  Venetiie  1696; 
Isola  di  Rodi  geografica,  9torica,  antica 
et  modernn,  Venetiie  1688;  effigies  et 
serie*  chronologica  ministrorum  gene- 
ralium  ord.  s.  Francisci,  Venetiis  1716 
cum  77iinag.  —  Victor  Silvius  Grandi 
juris  doctor  et  protonotarius  apostoli- 
cus  scripsit  historiam  ecclesiasticam, 


Venetiis  1708  t.  2  in  4.  —  Praeter- 
missia  Deodato  <1e  Sem  l)  et  Henr. 
Lebret  Gnllo  *),  Guilelmu9  Marcel 
Tolosnnus,  advocatus  atque  etiam  bi- 
1>liothecae  addictus  in  abbatia  S.  Vic- 
toris  (n.  1 647  ;  t  27.  Dec.  1 708),  com- 
posuit  Tablettes  chronologiques  conte- 
nunt  l'etat  de  1'Eglise  en  Orient  et 
Occiilent,  les  Conciles  generaux  et  par- 
ticuliers,  les  auteurs  eccle9iastiquea,  lea 
schismes,  heresies  et  opinions,  qui  ont 
este  condamnees3),  Parisiis  1682  in8; 
1709;  Tablettes  chronologiques  conte- 
nant  la  suite  des  Papes,  empereurs  et 
roi9  etc,  ib.  1686. 

375.  Ambrosius  Gardebosc  0. 
Carm.  Apamien9i9  cogitavit  scribere 
biatoriae  ecclesiasticae  a  Chriati  ortu 
ad  suam  usque  aetatem  synopsim  et  in 
omnia  ejusdem  controversa  capita  dis- 
sertationes ;  prodierunt  tamen  tantum 
v.  2  Tolosae  1713  et  1715,  et  forte 
etiam  3.  in  tria  priora  secula.  Stilo 
utitur  echolastico,  aed  conciso  et  per- 
apicuo :  methodo  haud  dissimili  ac  Na- 
talis  Alexander,  eed  mente  diversa,  to- 
tugque  in  eo  est,  ut  adversetur  opi- 
nandi  pruritui  et  antiquitatis  traditio- 
numque  contemptui,  hinc  forte  in  aliud 
incidit  extremum  nimiae  scil.  creduli- 
tatis*).  —  Otto  Aicher  0.  8.  Ben. 
philologu8  academiae  salisburgensis, 
concinnavit  Epitomen  chronologicam  hi- 


)  De  hujus  triangulo  praeteritorum, 
emorum  et  futurorum  memoratu  dig- 
norum  etc.,  Romae  1707  in  f.  ct.  Journal 
des  Sav.  XLIIJ,  334-340. 

»)  Cf.  Biogr.  univ.  LXXI,  40. 
»)  Cf.  Fefler  V,  523,  qui  ita  cenaet : 
«Ouvrage  estim£,  qui  reunit  1'exactitude 
et  l  eaprit  de  recherche  a  rorthodoxie  et 
u  la  sagesae  den  principes :  en  lui  donnant 
un  peu  plus  de  dlveloppement  et  d'£teo* 
due,  on  en  ferait  le  raeilleur  livre  elemen- 
taire  d'  hiatoire  eccleaiaetique ;  genre  oa 
nous  aommes  dana  la  plua  grande  penu- 
rie,  les  janaeniatea  et  philo&ophiste*  ayant 
entiereraent  infccte"  cette  partie  de  1'inuti- 
tution." 

«)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1713  a.  123  ;  J. 
dea  Sav.  LIII,  547-568. 


Digitized  by  Google 


881) 


Aicher,  Martinus  Coch.,  Kwiatkiewic,  d'Arigny  SJ.,  Ketteler  etc. 


890 


storiae  sacrae  et  profanae,  praefiza  brevi 
isagoge  seu  introductione  ad  historiam, 
Salisburgil689;  Coloniae  1706  t.  3  in 
1  v.  De  eo  ita  emphatice  scribit  Zie- 
gelbauer1):  > Eloquentem  eum  esse 
oportet,  qui  Ottonem  dignis  encomiis 
prosequi  possit.  Is  enim  est,  in  cujus 
pectore  poetarom  figmenta  domicilium 
habuerunt.  Natus  quasi  et  educatus 
inter  academica  subsellia  48  annisglo- 
rio8um  professoris  titulum  circumtulit, 
quodque  laudis  argumentum  scriptis 
et  factis  mirum  in  modum  adauxit.* 
Horturn  quoque  collegit  variarum  in- 
scriptionum  veterum  et  novarum,  Sa- 
lisburgi  1676  ;  de  comitiis  veterum  Ro- 
manorum,  167S  in  12.  (t  i8.  Jan. 
1705  a.  aetatis  77,  vitae  monasticae 
58).  —  Martinus  Cochemensis  0. 
Cap.  piissimus  plane  asceta,  qui  8.  Mar- 
tini  turonensis  instar  neclabore  victus, 
nec  morte  vincendus  finem  orandi  et 
bene  agendi  nunquam  invenisse  visus 
est.  A  moguntino  et  trevirensi  prae- 
sulibus  pro  asperioribus  simul  et  de- 
speratioribus  suarum  dioecesum  plagis 
visitator  est  exoptatus  et  assumptus. 
Haec  arena  fuit,  in  qua  sui  zeli,  pieta- 
tis,  caritatis,  virtutum  denique  ora- 
nium  arma  exseruit  seu  gloriosos  duxit 
triumphos.  Invicta  patientia  inter  sil- 
vas,  montes  vallesque  innumeras  assi- 
due  devoravit  aerumnas  hilariterque 
excepit;  adeo  ut  aliquando  in  nives 
torrentesque  prolapsus  sociura  ad  lau- 
des  secum  Deo  decantandas  invitaret. 
8ui  contemptor  vel  quasi  inutilem  se 
dictitabat  vel  deflebat  quasi  impium : 
cui  ideo  se  mirari  testabatur,  quod 
coelo  tonante  fulmina  parcerent.  Inter 
tot  labores  a  carnium  pisciumque  esu 
abstinuit  solis  leguminibus  herbisque 
victitans  (t  1 0.  Sept.  1712).  Ex  Ba- 
ronio,  Bzovio  et  Raynaldo  composuit 
Kirchenhistorie,  Dilingae  1693  t.  2  in 

')  Hist.  rei  liter.O.  S.  Ben.  III  c. 4  §24., 
nbi  ejus  recensentur  opera  ad  literas  hu- 
maniores  spectantia,  historica,  philoso- 
phica  etc. ;  Agricola  Bibl.  eccles.  xvin 
1. 1  p.  119—24:  Adelung  I,  362. 


f.  Longe  tamen  celebrior  est  ob  pluri- 
ma  opera  ascetica  singulari  unctione 
et  stilo  od  populi  captum  prorsus  ac- 
commodato  conscripta1),  ideoque  etiam 
saepissimo  edita,  inter  quae  eminent: 
Leben  Christi,  Francofurti  1689  etc; 
Auserlesenes  Historybuch,  Dilingae 
1693;  Legenden  der  Heiligen,  Augu- 
stae  1705  etc.  —  Joan.  Kwiatkie- 
wicz  S.  J.  Polonus  (t  23.  Mart.  1703 
a.  aetatis  73)  continuavit  polonice  an- 
nales  ecclesiasticos  P.  Skarga  (cf. 
III*  451)  ab  a.  1198  ad  sua  usque 
tempora  1695  in  f. ;  supplementum 
posthumum,  ab  a.  1640 — 1698,  pro- 
diit  1706.  —  Hyacinthus  Robillard 
d'Avrigny  S.  J.  Cadomensis(t  1719) 
reliquit  M&moires  chronologiques  et  dog- 
matiques  pour  servir  a  THistoire  eccle- 
siastique  depuis  1600  jusqu'en  1716 
avec  des  reflexions  et  des  remarques 
critiques,  opus  posthumum,  Parisiis 
1720  t.  4  in  12;  ed.  Richard  do- 
ctore  sorbonico  Lugduni  et  Rotomagi 
iterum  (sed  mendose)  1739;  Nemausi 
1781  t.  2  in  8;  propter  spiritum  gal- 
Hcanum  ut  videtur  prohibitae  vero  17. 
Sept.  1725.  Reliquit  quoque  Mimoires 
pour  servir  a  l'  Histoire  universelle  de 
V  Europe  depuis  1660  jusqu'en  1716 
avec  dea  Reflexions  et  des  Remarque* 
critiques,  Parisiis  1725  t.  4  in  12. 
Henricus  Griffet  S.  J.  novam  cura- 
vit  ed.  auctam  t.  5.,  ib.  1757;  P. 
Paulian  S.  J.  aliam  Nemausi  1789 
t.  2  in  8.  —  Jo.  Jacobus  Ketteler 
Coloniensis  in  suo  Protheo  historico 
complexus  e3t  fata  historiae  tum  sacrae 
tum  profanae  ab  a.  1 660 — 1  7 1 8  pp.  3 
in  8.  Coloniae  1723;  Modus  admini- 
strandi  sacramenta  baptismi,  poeniten- 
tiae,  euchai  istiae,  extremae  unctionis 
et.  matrimonii,  Coloniae  1715  (ed.  4), 
cujus  forte  nonniai  alia  editio  est  Ma- 
nuale  pastorum,  quod  ib.  prodiit  1794 
in  1 2.  —  Addere  licet  Henricum  B  r  e  - 
wer  Juliacensem,  parochum  s.  Jacobi 


i)  Cf.  Kraus  Allg.  d.  Biogr.  XX,  480, 
Bern.  a  Bononia  p.  183. 


Digitized  by  G( 


89 1  1701-1720.  Historia  ecclea. 


Palazzi,  Battaglini,  Lorrain, 


892 


apud  Aquas  Grani  admodum  probum 
(t  1 7 1 5),  nam  bistoriam  Brachelio  — 
Thuldenianam  univeraalem  (1618 — 
1661)  continuavit  ad  a.  1673  t.  2, 
Coloniae  1672 ;  1675,  quae  aestimatur 
ob  documenta  pretiosa,  imagines  char- 
tasque  adjecta:  Thom*e  a  Kempis 
biographia,  ib.  1681. 

376.  Oesta  romanorum  pontificum1) 
a  8.  Petro  usque  ad  Innocentium  XI. 
Yenetiis  1688 — 90  t.  5  inf.  (cumpon- 
tificum  imaginibus)  narravit  Joannes 
Palazzi  (Palatius)  in  ditione  veneta 
natus  (fc.  1703),  historiographus  cae- 
sareus,  juris  canonici  in  acadeinia  pa- 
tavina  professor,  dein  parochus  in  urbe 
veneta.  Exstant  aliae  ejusdem  compi- 
lationes  historicae :  ita  Fasti  cardina- 
lium  omnium  S.  R.  £.  cum  stemmate 
gentilitio  cujusque  cardinalis,  Venetiis 
1703  v.  5  in  f.,  utrumque  opus  proh. 
30.  Sept.  1698  et  26.  Jan.  1706  pri- 
mum,  alterum  4.  Mart.  1709.  Monar- 
chia  occidentalis,  Venetiis  1671  —  79 
t.  8,  ed.  splendida,  sed  opus  minoris 
est  pretii.  —  Vitam  8.  Pii  V.  descri- 
psit*)  Thomas  Maria  Minorelli  O. 
Praed.  Patavinua,  theologia  magister 
et  bibliothecae  casanatensis  praefectus, 
Romae  1 7  1 2  in  8.  —  lnnocentius  B  a  r  - 
c  e  1 1  i  n  i  0.  Coel.  Forosemproniensis 
(Foasombrone)  n.  21.  Dec.  1656,  variis 
in  monasteriis  philosophiae  et  theolo- 
giae  lector.,  dein  abbas  et  academiurum 
literariarum  socius  (t  16.  Dec.  1707) 
collegit  Industrie  filologiche  per  dar  ri- 
salto  alla  virtu  del  sommo  pont.  Cele- 
8tino  V.  e  liberare  da  alcuna  taccia 
Dante  Al.,  Milano  1701  in  8. 

.177.  Marcus  Battaglini  scripsit 
Istoria  unitersule  di  tutti  (475)  conci- 
lii  generali  e  particolari  di  santa  Cbiesa, 
Venetiis  1680.  1686  in  f . ;  1680  t.  2, 

»)  Xaverius  JSci  1 1  a  reliquit  Brere  no- 
tizia  delle  monete  jHtntificie  antiche  e  uio- 
derne  *ino  alle  ultime  dell'a.  XV,  Romae 
1715  in  4.,  opus  diligenB. 

»)  Cf.  acta  K.  L.  1713  p.  349-52. 


ed.  plurimum  aucta  complectens  alia 
403  concilia  usque  ad  conc.  tridenti- 
num l)  cum  elencho  episcopatuum  ve- 
terum  et  novorum ;  1696;  1714  ed.  5. 
Natus  ia  est  Arimini  25.  Martii  1645. 
Cesenae  juris  studio  operam  dedit,  at- 
que  juvenis  vix  1 6  a.  lauream  est  ade- 
ptus.  Poatquam  diversas  civitates  gu- 
bernavit  2),  ab  Alexandro  VIII.  dictus 
est  episcopua  nocerensis  a.  1690, 
translatus  dein  Cesenam  (t  19.  Sept. 
1717).  Collegit  quoque  (juxta  regionum 
ordinem)  Annali  del  sacerdozio  e  del- 
V  Imperio  intorno  alT  intero  sec.  XVII. 
di  nostra  salute,  Venetiis  t.  4  in  f.  1701 
— 1711;  Anconae  1742;  Istruziotut  ai 
Parrochi  per  ispiegare  ai  popoli  loro 
la  parola  di  Dio,  Venetiis  1692  t.  2  in 
12.  —  De  conciliis  generalibus  et  par- 
ticularibus,  de  eorum  historia  et  col- 
lectionibus  disseruit  (Coloniae  1717  v. 
2  in  8-)  Joannea le  Lorrain,  vir  eru- 
ditus  et  pius,  qui  admodum  versatus 
erat  in  antiquis  ritibus  ecclesiasticis 
(t  1710),  ut  probat  opus  doctum  et 
eximium:  De  V  ancienne  coutume  de 
prier  et  oV  adorer  debout  le  jour  du  Di- 
manche,  de  Fete  et  durant  le  temps  de 
Paques  ou  Abregd  historique  des  c6re- 
monies  anciennes  et  modernes,  Delphis 
(Rotomagi)  1708  v.  2  in  12.  —  Nicol. 
Joseph.  P  o  i  s  s  o  n  congr.  Orat.  parisi- 
ensis,  Cartesii  amicus,  pro  cujus  philo- 
sophia  impense  stetit,  Romam  missus 
fuit  a  nonnuliis  episcopis,  ut  plurium 
prop.  laxarum  damnationem  urgeret, 
quam  dein  Innocen-tius  XI.  promulga- 
vit  2.  Mart.  1679.  Revocatus  a  supe- 
rioribus  quod  causam  Caulet  episcopi 
de  regalii.s  (p.  267)  strenue  apud  sedem 
apostolicam  tueretur,  subsistere  jussus 
est  Niverni,  cujus  episcopus  ipsius  con- 


')  Contra  Sarpi  scripsit  Tremblay 
Critique  de  V  istoire  du  Conc.  de  Trente  de 
Fra  Paolo,  des  lettres  et  dea  m^moires 
deVargaa,  Hotomagi  1719.  Ib  forte 
idem  est,  quemJttcher  laadat  II,  1976  sub 
noniine  Joannis  Francisci  de  Tremblay  0. 
Cap.  (t  1738). 

')  Cf.  Mazzuchelli  II,  546. 


Digitized  by  Google 


393  Poisson,  Bonav.a  g.  Elia,  Dufraise,  Peter,  Bettenbacber. 


894 


silio  et  opera  plurimum  est  usus  in 
adminiatranda  sua  dioecesi :  sed  minus 
bono  spiritu  erat  infectus  (t  3.  Maj. 
1710).  Edidit l)  acta  ecelesiae  tnedio- 
lanensis  sub  s.  Carolo  Lugduni  1681. 
1683.  t.  2  in  fH  et  Delectum  aetorum 
Ecclesiae  universalis  seu  novam  Sum- 
mam  conciliorum,  epistolarum  et  de- 
cretorum  88.  pontificum,  capitularium 
etc.,  quibus  Ecclesiae  fides  et  disciplina 
niti  solent,  cum  notis  (eruditis)  ad  ca- 
nones,  ib.  1 706  v.  2  in  f.  —  Ita  etiam 
Bonaventura  a  s.  Elia  tertii  ord.  s. 
Franc,  Panormitanus  *),  philosophiae 
atque  theologiae  Bomae  diu  professor, 
pluriumque  congregationum  consultor, 
exhibuit  synopsin  oecumenicorumorien- 
talium  conciliorum,  in  qua  praeter  hi- 
storiarum  notitiam,  haeresum  proscri- 
ptionem  canonumque  breviculum,  pro- 
positiones  aliquot  in  conciliorum  et 
apostolicae  sedis  favorem  defenduntur 
adversus  recentiores  impugnatores  p.  1 . 
et  2.,  Bomae  1687  in  12.  Tabulam 
conciliorum  ab  Ant.  Celestri  (cf. 
p.  690)  editam  multis  additionibus 
locupletavit  atque  hoc  adjecto  titulo 
recudit:  Conciliorum  oecumenicorum 
sehema  in  2  pp.  distributum,  quarum 
prior  quae  in  Oriente,  posterior  quae 
in  Occidente  sunt  celebrata,  comple- 
ctitur,  Eomae  1700.  —  Simile  est  opus 
a  Spiritu  Andre*  0.  Praed.  cabellio- 
nensi  inscriptum  concUiorum  oecume- 
nicorum  notio  generalis  seu  compen- 
dium  synodicum  elucidationibus  hi- 
storici8,  dogmaticis,  criticis  illustratum 
t.  2  in  8. 

378.  Singularum  nationum  vel  re- 
gionum  historiam  sacram  enarrare  \el 
illustrare  aliqui  sunt  aggressi 3).  Huc 

«)  Cf.  BatterelM6moires,IV,  184—203. 

«)  Cf.  Mongitore  I,  113. 

s)  Siciliam  multiplici  modo  operibus 
quam  plurimii  editis  ineditisque  iilustra- 
vit  Vincentius  Auria  Panormitamis  n. 
5.  Aug.  1625.  Inter  condiscipulos  eminuit 
et  adepta  in  jure  doctoris  laurea  inter 
causarum  patronus  effulsit.  Mox  tamen 
jurgiis  forensibus  relictis  totum  se  literis  | 
pobtioribus  impendit.  Iu  rebus  siculis  erat 


referri  possunt  Jo.  B.  Dufraise  ula- 
romontanus  (n.  1628;  t  1715),  qui 
scripsit  Vorigine  des  Eglises  de  France 
prouvee  par  la  succession  de  ses  6v6ques 
avec  la  vie  de  s.  Austremoine  etc., 
Paris  1688,  quo  in  op.  opiniones  hac 
de  re  Bonaventurae  a  s.  Amabili  (cf. 
supra  p.537)  rejioit,  repetens  origines 
ecclesiarum^Gallia  a  see.  3.  —  Franc 
Peter  c&rx.  reg.  0.  8.  Aug.,  Augu- 
stanus  (n.  21.  Aug.  1639;  t  1.  Maji 
1716),  cujus  est  opus  rarissimum: 
Suevia  ecclesiastiea  seu  cleriealia  dolle- 
gia  tum  8ecularia  tum  regularia,  quae- 
vis  item  diversorum  religiosorum  or- 
dinum  utriusque  sexus  monasteria 
nova  et  antiqua  in  celeberrimo  S.  B.  I. 
circulo  seu  ducatu  Sueviae  consistentia 
cum  suis  respective  fundationibus,  ori- 
ginibus,  privilegiis ,  immutationibus 
etc,  Augustae  et  Dilingae  1699,  et 
opus  posthumum  Qermania  canonico- 
augustiniana  multorum  annorum  stu- 
dio  ac  labore  collecta,  opus  apostolico 
can.  reg.  ordini  honorificum,  sed  ine- 
ditum  et  ab  a.  plusquam  50  desidera- 
tissimum  ex  cod.  ms.  publicavit  B. 
Michael  III.  ad  insulas  Wengenses 
Ulmae  can.  reg.  praepositus  etc.  in  col- 
lectione  scriptorum  rernm  historico- 
monastico-ecclesiasticarum  t.  3.  4.  et  5, 
Dlmae  1756—1765.  —  Simon  Bet- 
tenbacher  0.  S.  Ben.  e  monasterio 
cremifanensi,  n.  in  Aigen  prope  Salis- 

venatissimus  et  ob  eruditionem  pluribus 
adscriptus  est  acaderoiis  literariis  (f  6  Dec. 
1710  a.  aetatis  85  ).  Senatus  panormita- 
nus  benemerentissimo  civi  in  aestimatio- 
nis  argumentum  justa  decreyit.  Opera 
ejus  recenset  Mongitore  in  Vitarura  01. 
Arcadum  p.  3  Bomae  1713  et  bibl.  sic.  II, 
274^ — 77,  inter  quae  sunt :  H  vero  e  originaXe 
Ritrotto  di  Cristo  N.  S.  in  Croce,  Panormi 
1669;  1690;  1794  cum  additionibus  et 
chronologia  archiep.  ecclesiae  panormi- 
tanae.  Vita  di ».  Rosalia  V.,  ib.  1669 ;  plu- 
res  vitae  sanctorum  et  virorum  illustnum 
etc  —  Nic.  Parthenius  Qiannettasio 
SJ.  Neapolitanus  (n.  5.  Mart.  1648;  t  14. 
Sept.  1715)  praeter  plura  alia  oomposuit 
llistoriam  neapoUtanam  Neapoli  1718  t.  3 
in  4 ;  t.  quartus,  quem  promiserat ,  non 
prodiit. 


Digitized  by  Google 


895  1701—1720.  Historia  ecclea.  Freechiott,  Stredowsky,  Zaluski,  396 


burgum  1 9.  Oct  ]  634,  Roniam  missus 
pro  ulteriori  ingenii  cultura,  ubi  L. 
Allatii  fruebatur  protectione,  in  salis- 
burgeDsi  academia  professorem  etbicae 
et  historiae  (l  67 1 )  egit,  dein  in  suo 
monasterio  praefectum  bibliothecae 
(t  10.  Maj.  1706),  praeter  alia  »)  reli- 
quit  historiam  noricam  cum  annolibus 
monasterii  cremifanensis ,  Salisburgi 
1677  inf.  —  Casimirus  Freschiott 
0.  S.  Ben.  congr.  Caain.  Burgundus 
(t  1 7  20)  edidit»)  1.  inscriptum  Successi 
deUa  fede  in  InghiUerra  colla  storia 


')  Cf.  Baader  Lex.  verstorb.  baier. 
Schnftet.  II,  2,  25 ;  A.  Weis  allg.  d.  Biogr. 
28,  274.  Reliquit  scripta  edita  et  inedita 
minoris  mornenti  circa  38.  Hugo  Franc. 
van  Heuasen  congr.  Orat.  theologis 
catholicis  non  meret  adnuraerari  utpote 
jansenianis  nimis  addictus  et  schismatis 
in  Hollandia  fautor  acer,  rrovicarius  ec- 
clesiae  schiamaticae  ultrajectinae ,  quem 
Neerca*sel  episcopus  castoriensis  suum  de- 
signavit  successorem,  qui  tamen  a.  sede 
apostolica  non  fuit  confirmatus  (t  13.  Febr. 
1719).  Edidit  historiam  ejriscofiatuum  foe- 
derati  Belyii  utpote  metropolitani  ultra- 
jectini,  necnon  suffraganeorum  havlemen- 
sia,  dav<  ntriensis,  leovardiensix,  gronigen- 
sis  et  middelburgensis,  in  qun  singularitcr 
eminent  provinciarum  antiquitates,  urbi- 
um  et  pagorum  mcrementa,  ecclesiarum, 
abbatiarum  ac  coenobiorum  origines,  lun- 
datores,  patroni,  jurisdictiones,  privilegia, 
jura  et  possessiones  tabulaeque,  quibus  ea 
firmantur,  innumerae,  quarum  plurimae 
hactenus  ineditae;  itemque  praesulum, 
abbatum,  abbatissaruwi,  rectorum,  vica- 
riorum  tum  ecclesiasticorum  tum  politi- 
corum  vitae,  gesta,  lucubrationes  aliaque 
ex  ecclesiarum  monamentis,  monasterio- 
rum  codd.,  bibliothecarum  archivis  patri- 
isque  scriptoribus  erutii  ac  publici  juris 
facta,  cum  figuris  aeneis,  Lugduni  Bata- 
vorum  1719  v.  2  in  f.  Cf.  Bibl.  anc.  et 
moderne  11,  25o — 269;  Batavia  sacra, 
Bruxellis  1714  pp.  2  in  1  v.  in  f.  cum  figu- 
ris,  in  qua  narrat  vitara  et  res  gestas  illo- 
rum,  qui  fidem  plantarunt  in  Batavia ;  in- 
ter  hos  vero  etiam  recenset  factionis  jan- 
senianae  duces,  ideoque  etiam  prohibita 
ab  inquisitione  1722.  Cf.  acta  E.  L.  1756 
p.  337  88. ;  J.  des  Sav.  LVIII ;  Biogr.  univ. 
XX,  338,  secundum  quam  obiit  1729. 

»)  Cf.  Ziegelbauer  IV,  333:  Bibl.  bene- 
dictinocasin.  p.  113,  ubi  plurima  ejusdem 
scripta  enumerantur. 


deH'ultime  Eresie  sino  alla  felioe  li- 
berta  data  alla  religione  cattolica  dal 
regnante  Giacomo  II.,  Bononiae  1685. 
Initium  ducit  a  Josepho  ab  Arimathea, 
qui  non  diu  post  Christi  resurrectio- 
nem  eam  in  insulam  appuHsse  sacrum- 

fertur.  Origine,  progreui  e  ruina  dei 
Calvinismo  nella  Francia,  raguaglio 
istorico,  Parmae  1693.  —  Joannes 
Maria  Stredowsky  Moravus,  pro- 
tonotarius  et  pawlowiciensis  parochus 
(1713)  8cripsit  sacram  Moraviae  hi- 
storiam  sive  vitas  ss.  Cyrilli  et  Metho- 
dii,  welehradensinm  archiep.  etc,  80- 
lisbaci  1710  in  4.  In  1.  5.  c.  12  epi- 
scopornm  olomucensium  catalogus  ex- 
hibetur1) ;  Rubinum  Moraviae  i.  e.  mar- 
tyris  et  parochi  apud  Moravos  Joan. 
Sarcandri  vita,  Brunae  1712  in  8.  — 
In  historia  Moraviae  illuatranda  admo- 
dum  sollicitus  fuit  Christianua  Gott- 
fried  Hirschmentzl  0.  Cist.  mona- 
sterii  wehleradensis  scriptor  diligen- 
tissimus  (n.  7.  Jan.  1638;  t  28.Febr. 
1703),  qni  reliquit  op.  48  fere  omnia 
inedita*).  Prodiit  Vtta  88.  CyrUli  et 
Metliodii  sive  vetus  Welehrad  nune 
primum  vindicatum,  Pragae  1667.  — 
Michael  Jos.  Fibiger  n.  Franken- 
steinii  16.  Maji  1657,  ord.  equ.  8. 
Crucis  per  Poloniam  et  Silesiam  visi- 
tator  et  1 6  96  magister  (t  1 2.  Jan.  1712) 
in  suis  campis  elysiis  originem  chri- 
stianae  religionis  in  Siiesia  enarrat,  sic- 
ut  etiam  in  alio  opere  describit  luthe- 
ranismum  vi  in  Silesiam  intrnanm.  — 
In  epistolis  h  istorico-familiaribus  An- 
dreae  Chrysostomi  Zaluaki,  legati 
ad  aulas  lusitanam  et  hispanam,  epi- 
scopi  warmiensis  et  protoscrinarii  Po- 
loniae  (t  1711)  plura  reperiuntur, 
quae  ad  Poloniae  historiam  spectant. 
Prodierunt  Brunsbergae  1709 — 1711 
t.  3  in  8. 


i)  Cf.  Atta  E.  L.  1111  p.  199—205. 
»)  Cf.  Hanusa  Stud.  und  Mitth.  aus 
dem  Cist.  0.  XIX  (1893)  41-44. 


Digitized  by  Cj 


897 


Cozzandus,  Carvinus,  Appiani,  Mathou,  Picard  etc. 


898 


379.  Ecclesiarum  particularium  hi- 
storiam  descripserunt  *) :  Leon.  C  o  z  - 
zandns  0.  Serv.  b.  M.  V.  Briziensis 
(t  7.  Febr.  1702),  Tir  eruditus,  qui 
exhibuit  RistreUo  profano  e  sacro  del- 
VHistoria  Bresciana,  Brixiae  1 694  in  8 ; 
Libraria  Breaciana  nuovamente  aperta, 
ib.  1694;  Ejus  quoque  sunt  de  magi- 
sterio  antiquorum  philosophorum  U.  6, 
Oenevae  1684  in  12;  11  sagro  tempio 
Servitano  ossia  vite  dei  Santi  et  Sante 
della  religione  dei  Servi  di  M.,  Viennae 
1693  in  4.,  opus  rarum.  —  Antonius 
Maria  Manzoni  scripsit  episcoporum 
corneliensiu  m  sive  imolensium  histo- 
riam,  Fuventiae  1719  in  4.  —  Vitus 
Carvinus  Erycinus  n.  4.  Nov.  1644; 
theologiae  doctor,  protonotarius  apo- 
stolicus  et  archipresbyter,  jurisdictio- 
nis  suae  acerrimus  propugnator  (t  1 9. 
Sept.  1701)  typis  tradidit:  De  origine, 
antiquitaie  et  statu  regiae  matricis  ec- 
clesiae  civitatis  ezcelsae  et  inexpugna- 
bilis  Erycis,  hodie  montis  s.  Juliani, 
cui  accedunt  digressiones  nonnullae 
morales  ecelesiasticis  omnibus  apprime 
perutiles,  Panormi  1687  in  4.  —  Tho- 
mas  Baldassini  Or.  Aesinensis  (t 
1 5.  Apr.  1 703)  praeter  biographias  re- 
liquit  Notizie  istoriche  della  regia  citta 
di  Jesi,  Jesi  1703,  I.  rarus.  —  Paulus 
Ant.  Appiani  SJ.  Asculanus,  patriae 
historiae  illustrator  (n.  9.  Dec.  1630; 


*)  Jacobus  Salomonius  0.  Praed. 
nativitate  Creteaais,  Patavii  gtudiis  ope- 
ram  dedit,  philoaophiae  ettheologiae  lec- 
tor,  in  aeminario  patavino  theologiae  mo- 
ralis  profesaor  (t  1710)  Agri  patavini  in- 
teriptiones  sacraa  et  profanaa  a  Jac.  Phil. 
To  masino  collectaa  (cf.  III»,  1147)  ite- 
rum  edidit,  auxit  et  additis  historicis  ac 
topographicis  adnotationibus  illuatravit, 
Patavii  1696.  Urbis  patavinae  inscriptiones 
aacrae  et  profanae,  ib.  1701  in  4 ;  Inscrip> 
Hones  sacrae  et  profanae  tam  in  urbe  quam 
in  agro,  ib.  1708  in  4;  nova  ut  videtur  ed. 
utriusque  op.  praeoedentia. —  Paulus  N  al- 
d  i  n  i  episcopus  juatinopolitanus  (Capod- 
istria,  1686:  t  21.  Apr.  1713)  edidit  Co- 
rografia  ecclesiastica  owia  descriaionedella 
dtta  e  diocesi  di  GiuatinopoU,  Venetiia 
1700. 


t  20.  Febr.  1709)  inter  alias  biogra- 
phias  8cripsit  Vita  di  S.  Emidio  ve- 
scovo  d'  Ascoli  e  M.  con  un  brieve  rag- 
guaglio  della  steasa  citta,  Roma  1 702; 
1 7  04.  -  Claud.  Hugo  MathouO.S.  Ben. 
e  congr.  8.  Mauri  Bnrgundus  (n.  1622; 
t  29.  Apr.  1705)  composuit  catalogum 
archiepiscoporum  senonensium  ad  fontes 
historiae  noviter  accuratum,  Parisiis 
1688  in  4.  Scripsit  quoque  de  vera 
Senonum  origine  christiana  adversus 
Jo.  de  Launoy  criticas observationes 
diss.,  ib.  1687  in  4.,  in  qua  de  primia 
fidei  christianae  in  hac  regione  apo- 
stolis  disputat l).  Edidit  primum  cum 
Hilarion  le  Fevret  (t  1660)  Roberti 
P  u  1 1  i  S.  R.  E.  card.  et  canceilarii  theo- 
logorum,  ut  vocant,  scholasticorum 
anliquissimi,  sententiarum  U.  8,  item 
Petri  pictaviensis,  academiae  parisiensis 
olim  cancellarii,  sententiarum  U.  5,  no- 
ti8  et  observationibus  illustratos,  Pari- 
siis  1655  in  f,  in  qua  tamen  ed.  caute 
legenda  sunt  quae  de  voluntate  Dei  sa- 
lutifera  disputat.  —  Benedictus  Pi- 
card,  dictus  a  patria  Tullensis  vel 
a  Tullo  0.  Cap.  (n.  1680;  t  1720), 
8crip8it  Histoire  ecclisiastique  et  poli- 
tique  de  la  VUle  et  du  Dioctee  de  Toul, 
Tulli  1704  in  4.,  opus  sat  rarum,  licet 
minus  accuratum*);  PouiUie  ecclisia- 
stique  et  civil  du  Diocise  de  Toul,  ib. 
1 7 1 4  t.  2.  —  Jam  antea  hanc  eccle- 
siam  illustravit  Franc  de  R  i  g  u  e  t  ori- 
gine  Pedemontanus,  patria  Lotharingus 
n.  1618.  Juvenis  ingressus  ord.  Praem. 
et  abbas  electus  praeceptor  datus  est 
Carolo  filio  aecundogenito  Nic.  Franc. 


')  Cf.  Acta  erud.  lips.  suppL  I,  383 
-387  et  Dupin  XVIil,  303,  qui  aucto- 
rem  noatrum  nimiae  credulitatla  arguit : 
de  priori  vero  Joumal  desSavana  XVI, 
161.  —  Controversiam  tempore,  quo 
primum  in  Galliis  fuerit  praedicatum 
Evangelium  tractat  et  Abbadie  canonicua 
(aliua  a  famoso  A  b  b  a  d  i  e  paatore  calvi- 
niano  f  1727)  in  Diss.  touchant  te  temps  au 
quel  la  religion  chrltienne  a  4t6  6tablie 
dana  lesGaules,  Tolosael703,  quodfactum 
cenaet  nonnisi  aec.  2. 

•)  Cf.  J.  des  Sav.  XXXVII,  444-463. 


Digitized  by  Google 


899        1701-1720.  Hist.  cccl.  particularis.  Riguet,  Boyer,  Zawadzki  etc.  900 


Lotharingiae  ducis.  Sedis  apostolicae 
yenia  ordine  est  egressas  factusque 
praepositus  ecclesiae  collegiatae  3.  Deo- 
dati.  Plures  legationes  et  negotia  ducis 
Lotharingiae  obiit,  quibus  demum  re- 
nuncians  totum  se  studiis  tradidit  (t 
1701),  quorum  fructus  fuere  *):  Nova 
sed  accurata  ed.  Viia  s.  Deodati  niver- 
nensis  ep.  et  insignis  ecclesiae  sandeo- 
datensis  in  Vosago  fundatoris,  Nancaei 
1679;  Mimoires  historiques  et  chrom- 
logiques  pour  la  vie  de  s.  Die  etc,  ib. 
1680;  Observotions  sur  les  titres  de 
T  eglise  de  Saint-Die,  ib.  1 68 1 ;  Systeme 
chronologique  des  ivi+ues  de  Toul  jus- 
qu'  au  tems  de  Charlemagne  avec  des 
memoirer  pour  la  vie  de  s.  Die  et  une 
diss.  pour  prouver  que  la  ville  de  Toul 
est  le  siege  episcopal  de  Leuquois,  ib. 
1701;  1707  in  8.  — Caspar  Thau- 
m  a  c  de  Tbaumasiere  Brugensis,  advo- 
catus  (f  171 2)  scripsit  Histoire  du 
Berri  et  dudiocesedeBourges,  Brugis 
1689.  —  Ludovicus  Ant.  Boyer  a 
s.  Martha  0.  Praed.  edidit  Histoire  de 
VEglise  cathidralc  de  S.  Paul-Trois- 
Chdteaux  avec  une  chronologie  de  tous 
les  Evdques  qui  1'  ont  gouvernee,  con- 
tenant  plusieurs  choses ,  qui  peuvent 
servir  a  V  histoire  gen^rale  des  Eglises 
de  France  et  a  1'  histoire  particuliere 
du  Dauphine,  Avenione  1710  in  4., 
opus  rari8simum.  Histoire  de  V  Eglise 
de  Vaison,  ib.  1731.  —  Toustain  de 
Billy  (t  1709)  scripsit  Histoire  eccli- 
siastique  du  diocese  de  Coutances,  quam 
ediditFranc.  DolbetRouent.  3,  1875. 
1881.  1887.  —  Petrus  Suarez  scri- 
psit  Hxstoria  de  Obispado  de  Guadix 
y  Baza,  Madrid  1696.  —  Gabriel 
Pasqual  y  Orbaneja  decanus  eccle- 
siae  Almeriae  narrat  Vita  de  san  In- 


')  Cf.  Digot  in  Mintoire*  de  1"  acade- 
uiie  de  Nancy,  Nancaei  1846  p.  93—154. 
Contra  ipsnm  tamen  seripsit  Nicolaus 
C 1 6  m  e  n  t  Tullensis,  regiut»  subbibliothe- 
carius  (f  16.  Jun.  1716)  aub  nomine  An- 
t  i  m  o  n :  Difense  de  V  Antiquiti  de  la  ville 
et  du  Siege  epiacojxtl  de  Toul,  Parisiia  1702 
'*n  8. 


dalecio  y  Almeria  illustrada  en  sua 
antiguidad,  origen  y  grandezza,  Alme- 
ria  1699  in  f. 

380.  Martinus  Cseles  S.  J.  rosen- 
thalensis  prope  Tyrnaviam  natus  28. 
Oct.  1641,  philosophiae  et  theologiae, 
dein  juris  canonici  professor  et  83.  li- 
terarum  interpres,  Eomae  dum  degeret 
poenitentiarii  fungens  munere,  magno 
fructu  vaticanam  lustravit  bibliothe- 
cam  atque  (eruditam)  elucidationem 
historico-chronologicam  de  episcopatu 
TransUvaniae  scripsit  Bomae  in  f. ; 
necnon  descriptionem  amplitudinis  epi- 
scopatus  sirmiensis  in  16.  Ungaricae 
sanctitatis  indicia  sive  brevis  55  san- 
ctorum,  beatorum  ac  venerabilium  me- 
moria  iconibus  ezpressa  .  .  .  quibus 
accessit  appendix,  in  qua  ordine  alpha- 
betico  plus  quam  200  alii  sancti  et 
beati  ad  Ungariam  vel  nativitate  vel 
commoratione  spectantes  recensentur, 
Tyrnaviae  1 737  in  8.  Decessit  1 4.  Jan. 
1709.  —  Novam  seriem  archiepisco- 
porum  8trigoniensium  ab  a.  1000  ad 
a.  1717  proposuit  (Tyrnaviae  1717 
in  8)  Alexander  Szorenyi  Nitrien- 
sis  S.  J.  (n.  24.  Febr.  1 664 ;  1 1 6.  Sept. 
1719).  Edidit  praeterea  Propylaeum 
bibliothecae  graecensis,  quo  scriptores 
hic  quondam  seu  discentes  seu  docentes 
eorumque  opera  recensentur,  Graecii 
1703  in  12.  —  Benedictus  a  s.  Joseph 
Zawadzki  Schol.  piar.  Varsaviensis 
(t  9.  Aug.  1703)  scripsit  infulam 
cracoviensem  gemmis  suis  distinctam 
seu  antistitum  cracoviensium  ab  ipsis 
cathedrae  propriae  et  christianae  in 
Polonia  fidei  initiis  deductorum  elogia 
historico-politica  et  panegyres  lyricas, 
Cracoviae  1686  in  4.  —  Michael  Pie- 
chowski  reliquit  Cornu  copiae  in- 
fulae  chelmensis  usque  IV.  a  fundato  epi- 
scopatu  chelmensi  seculum,  Zamoscii 
1717  in  f. 

381.  Ad  historiam  missionum  referri 
possunt:  Franciscus  Gonzalez  a  s. 
Petro  0.  Praed.  Hispanus,  fervens  vi- 


Digitized  by  Google 


901 


Historia  misaionum.  Gobien,  Amaral,  Sousa  etc. 


neae  sinensis  cultor,  qui  concinnavit  I 
Breve  relatione  delle  cose  successe  in 
questa  nuova  persecutione  della  Cina, 
scil.  occasione  acris  controversiae  de 
ritibus  sinensibus  *),  quae  gallice  red- 
dita  prodiit  Lugduni  1713;  8.1. 1714. 
—  Augustinus  a  Matrito  0.  Min. 
descripsit  Provinciam  s.  Oregorii  phi- 
lippinam  et  sinensem,  1715  in  f.  — 
Carolus  Le  Gobien  8.  J.  missionarius 
in  imperio  sinensi  et  missionum  pro- 
eurator  (t  5.  Martii  1708),  reli- 
quit  scripta  ad  historiam  ecclesiae  si- 
nensis  speetantia.  Postquam  ea  seor- 
sim  prodierant,  recepta  fuere  in  op. 
(P.  le  Comte)  Nouveaux  nuhnoires  sur 
V  itat  prisent  de  la  Chitut,  t.  3.  conle- 
nant  1'ffistoire  de  l'Edit  de  l'Empe- 
reur  de  la  Chine  en  faveur  de  la  Keli- 
gion  Chretienne,  avec  un  Eclaircisse- 
ment  sur  les  honneurs  que  les  Chinois 
rendent  a  Confuciua  et  sux  Morts,  ed. 
2.  Parisiis  1700;  Histoire  des  Isles  Ma- 
rianes  ')  nouvellement  converties  a  la 
religion  chretienne  et  de  la  mort  glo- 
rieuse  des  premiers  missionaires  qui  y 
ont  preche  la  foy,  ib.  1700  in  12.  In 
primis  vero  meruit  de  historia  missio- 
num  ob  collectionem  pretiosam :  Lettres 
edificantes  et  curieuses*)  ecrites  des 
Missions  Etrangeres  par  quelques  Mis- 
8ionaires  de  la  C.  de  J.,  cujns  ipse  edi- 
dit  t.  8  Parisiis  1702 — 1708,  qoam 
continuarunt  Joannes  Bapt.  du  H  al  d  e4) 

»)  Fusius  de  ea  disaerit  Echard  II, 
780  8. 

»)  Ambrosius  Ortii  8.  J.  Villarensis 
(n.  21.  Nov.  1638;  1 13.  Nov.  1708)  edidit 
Istoria  della  conyersione  alla  nostra  santa 
deirisoleMariane  .  . .  nella  vita,  pauione 
e  morte  gloriosa  per  Cristo  de  v.  P.  Diego 
Luigi  diSanvitores  (f  21.  Apr.  1672) 
e  d'  altri  suoi  Compagni  d.  C.  d.  (j.,  quam 
lingua  caatiliana  composuit  Franc.  Gar- 
ci  a  SJ.  (t  3.  Ang.  1686),  ipse  italice  vertit 
notitiis  auxit  et  continuavit  ad  a.  1684, 
Neapoli  1686  in  4. 

•)  Cf.  de  hac  praeclarissima  collectione 
Backer  III,  1737—53. 

*)  Hujus  qooqae  est  Description  geo- 
graphique,  historiqne,  chronolo^ique,  po- 
utique  et  physique  de  1'Empire  de  la 
Chine  et  de  la  Tartarie  chinoise ,  Parisiis 


(n.  1.  Febr.  1674;  t  18.  Aug.  1743) 
t  9—26  ib.  1711—43;  Lndovicut 
Patouillet  (t  1779)  et  Marechal 
seu  Marchal  t.  27 — 34  ib.  1749 — 76. 
Yvo  Mathurinus  Maria  de  Querbeuf 
novam  euravit  ed.  ordine  systematieo 
ib.  1780 — 3  t.  26;  Lugduni  1819 
1. 14;  Parisiis  1829—32  t  40  in  18; 
1838  t  4  in  4.  Germanice  versas  re- 
cepit  Stoecklein  in  suam  colhctionem 
der  neue  Weltbote,  de  qua  infra.  — 
Prudentius  d' Amaral  Lusitanus  ori- 
gine,  sed  natus  in  Ameriea  meridionali 
(1675;  t  27.  Mart  1715)  coUegitCo- 
talogo  dos  bispos  que  teve  o  Brasil  at4 
o  anno  de  1676,  em  que  a  capital  da 
cidade  da  Bshia  foi  eleyada  a  metro- 
politana  e  dos  arcebispos  que  nella  tem 
havido  eomo  as  noticias  qne  de  uns  « 
outros  pode  deecobrir,  in  op.  Consti- 
tucoes  primeiras  do  Arcebispado  dc 
Bahia,  Olisipone  1719;  Conimbricae 
1720.  —  Franci8cus  de  Sousa  S.  J. 
Bahiensis,  collegii  goani  rector  (t  17. 
Jun.  1712)  descripsit  OrisnU  conqui- 
stado  a  J.  Christo  pelos  PP.  da  Com- 
panhia  de  J.  da  Provincia  de  Goa.  1. 
p.  na  qual  se  contem  os  primeyros 
vinte  e  dous  annos  desta  Provincia  or- 
denada;  2.  p.,  na  qual  secontemoque 
se  obrou  desdo  a.  de  1564 — 1585, 
Olisipone  1710  t.  2  in  f.  (m.  130). 
Pars  tertia  non  prodiit  —  Caspar  a 
8.  Augustino  O.  Erem.  s.  Aug.  descri- 


1735  t  4  in  t;  »  la  Haye  1736  t  4  in  4. 
Opus  primum  hujus  generis  de  illo  vasto 
imperio,  accuratum  ingentisque  diligen- 
tiae  ex  miasionariorum-  relationibus  con- 
cinnatum,  ab  eruditis  magni  aestimatum. 
Cf.  Backer  II,  120;  Sommervogel  IV,  34 
—38.  Copiosum  comspectum  habes  in 
Bibl.  crit  Mich  a  s.  Jos.  III,  13—37.  — 
Qua  occasione  mentione  dignus  eet  Basi- 
1  i  u  s  de  Glemona  (Clemona)  Italus  0.  Min. 
strict.  obs.  vicarius  apostolicus  in  provin- 
cia  Schensi  imperii  nnensis  (t  1703)  nnns 
ex  ceiebrioribus  sinologia,  cujus  Dictiona- 
rium  sinico-latinum  optimum  censetur  at- 
que  subsiduB  Napoleonis  imp.  editnm  fuit 
aGuignes,  Paris  1813,  cui  EQaproth 
adjecit  aupplementum,  ib.  1819.  Cf.  hurchl. 
Handlexikon  I,  508. 


Digitized  by  G< 


903 


1701—1720.  Historia  ordinum.  Helyot,  Fornara,  Linas, 


904 


bit  Conquistas  de  las  islas  Philippinas ; 
la  temporal  por  las  armas  de  Don  Phe- 
lipe  II,  y  la  eapiritual  por  los  religiosos 
del  orden  de  a.  Augnstin,  Matriti  1698 
p.  1.  in  f.,  opus  rarum  (m.  60),  cujus 
p.  II.  demum  prodiit  Vallisoleti  1890 
cura  Caa.  Diaz  0.  S.  Aug.  ex  auctoris 
msc.  —  Joseph  Sicardo  ejusdem  ord. 
Hispanus  archiepiscopus  sassaritanus 
(1702;  t  1 7 1 4)  scripsit  Christiandad 
del  Japon  y  dilatata  persecucion  que 
padecio,  Madrid  1698,  opus  rarnm  (m. 
120).  —  Emmanuel  Bodriguez  8.  J. 
missionum  indicarum  procurator  (f  5. 
Jan.  1701)  reliquit  El  Maranon  y 
Amozonas.  Historia  de  los  descubri- 
mientos,  entradas  y  rednccion  de  na- 
ciones  etc,  Matriti  1684  in  f.,  opus 
rarum  et  aestimatum.  —  Antonius 
Zucchellus  O.  Cap.  a  Gradisca  mis- 
sionarius  apostolicus  in  aliornm  emo- 
lnmentum  edidit  Relazione  del  Viaggio 
e  Missione  del  Congo  nell'  Etiopia  infe- 
riore  occidentale,  Venetiis  1712. 

382.  Historiam  ordinum  religioso- 
rnm  elaboravit  Petrus  Helyot  tertii 
0.  S.  Franc,  Hippolytus  vulgo  dictus, 
Parisiensis  (n.  1660),  qui  hunc  in 
finem  Italiae  bibliothecas  diligenter 
lustravit,  in  opere  Histoire  des  Ordres 
monastiques,  religieux  et  militaires  et 
des  congrigations  siculitres  de  Tun  et 
de  V  autre  sexe,  qui  ont  ete  6tablies 
jusqu'  a  present  contenant  leur  origine, 
leur  fondation,  leurs  progres,  les  ev6ne- 
mens  les  plus  considerables  qui  y  sont 
arrivez,  la  decadence  des  uns  et  leur 
snppression,  1'  agrandissement  des  au- 
tres  par  le  moyen  de  differentes  reTor- 
mes,  les  vies  de  leurs  Fondateurs  et  de 
leurs  Keformateurs  avec  des  figures 
qui  representent  tous  les  differents  ha- 
billemens  de  ces  Ordres  et  des  ces  con- 
gregations,  Parisiia  1714 — 19  v.  8 
in  4.  Dum  t.  5.  imprimeretur,  decessit 
pius  pater  (t  5.  Jan.  1716).  Ejus  go- 
dalis  Maximilianus  Bullot  opus  ab- 
solvit.  Est  porro  illud  admodum  eru- 
ditum,  fructus  studii  25  annornm, 


saepe  accuratum,  non  solum  a  catholi- 
cis,  sed  etiam  a  protestantibus  lauda- 
tum1).  Prodiit  iterum  1721;  1792; 
1 838  et  in  varias  lingnas  fnit  versum. 
Operis  veluti  epitome,  sed  inexacta  et 
tantum  propter  imagines  alicujus  pre- 
tii,  prodiit  Amstelodami  1716  hoc 
titulo:  Histoire  du  Ciergi  seculier  et 
rigulier,  des  congregations  des  Cha- 
noines  et  des  Clercs  et  des  Ordres  reli- 
gieux  de  l'un  et  de  1'autre  sexe,  qni 
ont  e*W  etablis  jusqu'  a  pr^sent,  avec 
des  figures,  qui  repr6sentent  les  diffe"- 
rents  habillemens  de  ces  Ordres  et 
Congregations.  Nouvelle  edition  tirte 
du  B.  P.  Helyot,  dn  B.  P.  Bonani, 
de  M.  Herman,  de  8choonebeck 
etc  Hnjus  nltimi  opnsitainscribitur: 
Histoire  des  Ordres  religieux  de  l'un 
et  de  T  antre  sexe,  on  on  voit  le  temps 
de  leur  fondation,  la  vie  de  leurs  fon- 
dateurs  et  les  figures  de  leurs  habits 
grav£es,  Amstelodami  1695  t.  3  in  8. 
(ed.  2).  In  formam  dictionarii  redacta 
ed.  a  Migne  t  4  Paris  1847—59. 

383.  De  specialium  ordinum  historia 
plurimi  fuere  solliciti.  Jos.  Maria 
FornaraO.  Carm.  Mediolanensis,  phi- 
losophiae  et  theologiae  lector,  provin- 
ciae  suae  praepositus  (t  1707)  com- 
posuit  Anno  memorabUe  de'  Carmeli- 
tani,  Mediolani  1688  t.  2  inf.  —  An- 
dreas  a  s.  Nicolao  0.  Carm.  Lotha- 
ringus  (t  1713  vel  1714)  narrat  hi- 
storiam  celeberrimae  abbatiae  s.  Stephani 
divinionensis,  Divione  1699  in  f.  — 
Josephus  Linas  0.  b.  M.  de  Merc  ar- 
chiepiscopus  tarraconensis  (t  1710) 
collegit  buUarium  sui  ordinis ;  accedit 


')  Cf.  praefationem  veraionis  germ.  P. 
Uippolyt  Helyots  auefUhrliche  Geechiehte 
aller  geistlichen  und  tctltlichen  Kloster-  und 
RUterorden  fUrbeiderleiGeschlecht,  Leipzig 
1753  B.  t.  8  in  4 ;  acta  E.  L.  1716  p.  425— 
430;  praesertim  Me*m.  de  Tr6v.  1715  a  158 ; 
1716  a.  31 ;  79 ;  17 19  a.  77  ;  1720  a.  9 ;  1721 
a.  89  et  96,  in  quibus  articalis  prolixua 
operis  exhihetur  conspectus ;  J.  aes  8av. 
LVII,  150;  243;  LX,  322  ;  375;  MXVI, 
73:160. 


Digitized  by  Google 


905  Lopex,  Alex.  a  Hatre  D.,  Le  Masson,  Couteulx,  Pradillon  etc         90 6 


catalogus  magistrorum  generaliam, 
martyrum  etc.  concinnatum  ab  Antonio 
fiernal  de  Corral,  Barcinone  1696 
in  f.  —  Dominicus  Lopez  0.  SS.Trin. 
dedit  Noticias  historieaa  de  laa  3  pro- 
vincias  del  orden  de  la  8.  Trinidad  re- 
dempcion  de  cautivos  en  Inglaterra, 
Escocia  y  Hypernia,  Matriti  1714  in  f. 
(m.  80),  in  cujua  t.  fine  disserit  etiam 
de  ploribus  aliis  ordinia  per  Enropam 
proTinciis,  quae  tunc  temporis  jam 
erant  suppressae.  —  Ejns  sodalis  Ale- 
xander  a  Matre  Dei,  philosophiae  et 
theologiae  professor,  provinciae  prae- 
positus  et  chronographus  (t  23.  Jan. 
1708)  operi,  cujns  titulus  est:  De  la 
Chronica  de  los  Padres  Descalzos  ds 
ss.  Trin.  Bed.  de  Cautivos,  quae  ultra 
a.  1647  non  excurrit,  alits  duas  pp. 
adjecit'),  Compluti  1706  t.  1.  inf.; 
Matriti  1707  t  2.  in  f.;  p.  4.  publica- 
vit  Lucas  a  Purificatione  Qranatae 
1732.  —  Ignatius  a s.  Antonio ejua- 
dem  ord.  Gallus  olim  in  romana  curia 
procurator  generalis  edidit  Necrologium 
religio8orum  et  monialium  pietate  aut 
scientia  vel  alia  praerogativa  insignium 
sui  ord.  ad  modum  martyrologii  com- 
positum,  Aquis  Sextiis  1707.  Cum  vero 
auctori  defuerint  libri  et  instrumenta 
necessaria  multos  mentione  dignos  omi- 
sit  Scripsit  etiam  AnnaUs  ordinis  eos- 
qne  ad  v.  centuriae  finem  perduxit, 
quorum  t.  1  prodiisse  legitur  in  Mich. 
a  s.  Joseph  bibliogr.  crit.  I,  257,  reli- 
qui  t  manserunt  inediti.  —  Innooen- 
tius  Le  Masson  0.  Cist.  praepositus 
generalis,  qui  magnam  Carthusiam  in- 
cendio  pene  deletam  reaedificavit  (n. 
Novioduni  1628;  t  1703),  strenuus 
jansenistarum  adversarins,  coepit  An~ 
nales  Ord.  Carth.,  sed  ex  tribus  1,  in 
quos  eos  distribuerat,  prodiit  tantum 
t  1 .  complectens  ea,  quae  ad  institu- 
tionem,  disciplinam  et  obaervantias  or- 
dinis  epectant,  Correriae  1687  in  f. 
(m.  100),  recusus  snb  inscriptione  de 


')  Cf.  Agrieola  Sec.  XVIII  bibL  eccl. 
1, 141. 


disciplina  0.  Carth.,  Parisiis  1703. 
Altert  jam  erat  impressus,  sed  nescio 
quadecausa  fuit  suppressus,  hineejus 
exemplaria  sunt  rarissima.  Alia  ejui- 
dem  opera  sunt:  Enchiridion  salutxs 
operandae  per  gratiam  Christi;  in  quo 
de  gratia  Christi  obtinenda,  servanda 
et  in  vacuum  non  recipienda  agitur 
secundum  mentem  et  instituta  de  imi- 
tatione  Christi,  Correriae  1699.  Iutegra 
theologia  moraUs  in  tabulis  oompendioae 
depicta,  quidquid  fidem  et  mores,  sa- 
cramentorum  administrationem  ae  su- 
sceptionem,  judioia  pariter  et  contra- 
ctus  in  utroque  foro  oonoernit  ad  limam 
concilii  trident  graphice  repraesentana, 
Parisiis  1669;  Moguntiae  1 674 ;  Lug- 
duni  1680  etc.  —  Car.  le  Couteulx 
0.  Cart  (t  15.  Sept  1709)  juasu  capi* 
tuli  generalis  a.  1686  collegit  Annalm 
0.  Cart.,  qui  demum  prodierunt  Mon* 
strolii  1887  —  91  t  8  in  4  cura  soda- 
lium  huius  monasterii.  Complectuntur 
theaaurnm  divitem  notitiaruin  pro- 
historia  medii  aevi.  —  Joannnes  Ba- 
ptista  Pradillon  0.  Cist  abbas  et 
procurator  generalis  (t  1.  8ept  1701) 
scripsit  Histoire  dea  fondations  des 
monasteresdes  religieusesFeuillentinea 
de  Toulouse,  Parisiis  1699  iu  12.  — 
Bartholomaeus  Aresi  0.  Cist  Medio- 
lanensis,  abbas  (t  1 7 1 2),  per  compen- 
dium  deduxit  Insignis  basilicae  et  imp. 
coenobii  s.  Ambrosii  Mediolani  abbatum 
chronologicam  seriem  ab  initio  fundatae 
abbatiae  ad  haec  usque  tempora,  Me- 
diolani  1674  in  4.,  qna  beeaaione  ex- 
hibet  plurima  privilegia  et  diplomata 
ad  eam  abbatiam  spectantia. 

384.  Josephus  deSarabia  y  Le- 
zana  0.  Praed.  Hispanus  ex  illustri  8y- 
doniorum  gente  ortua,  insignis  theo- 
logiae  magister  (t  1712)  ooepit  texere 
Annales  de  la  sagrada  religion  de  s. 
Domingo;  Erario  asoetico,  en  las  le- 
gendas  de  los  santos  y  santas,  y  per- 
sonas  de  illustre  virlud  de  la  orden  de 
Predicadores,  Matriti  1709  t  2  in  f., 
quo  in  opere  petvenit  tantum  ad  a. 


Digitized  by 


907         1701—1720.  Uiitoria  ordinum.  Pertin,  Marciano,  Cornejo  ete.  908 


1291.  ,Magnas  pro  scribenda  histo- 
ria,  inquit  Echard  II,  782,  partes  ha- 
buisse  auctorem  fatendum  est :  si  non 
ubique  verum  assecutus  est,  monu- 
mentorum  penuriae  id  adscribendum. € 

—  Joannes  Jac.  P  e  r  8  i  n  0.  Praed.  To- 
losanus  (t  1711)  exhibuit  Monumenta 
conventus  tolosani,  Tolosae  1693  in  f. 
adjecta  de  tolosana  academia  et  totius 
Albigensium  facti  narratione  de  capiti- 
bus  haereseos  et  61  conciliis:  ,opus, 
ut  inquit  Echard  II,  779,  ex  documen- 
tis  in  eo  relatis  plurimi  faciendum, 
sed  quae  non  raro  absque  ordine  ad- 
ducta  sunt  et  aliquando  ab  auctore 
quorundam  suasionibus  assentiente  in- 
terpolata:   hinc  indiget  correctione.  ■ 

—  Seraphini  Dietler  ejusdem  ord. 
recentiori  aetate  prodierunt  Chroniques 
des  Dominciains  de  Guebwiller,  Gueb- 
willer  1844  cur.  Moasmann  (cf.  supra 
II3  1331) ;  Chronik  des  Klosters  Scho- 
nensteinbach  x),  Gebweiler  1897  cur. 
Jo.  de  Schlumberger,  utraque  magni 
pretii  pro  historia  etiam  locali.  — 
Mauru9  Ros  t  0.  S.  Ben.  Monasteriensis 
abbas  mona8terii  iburgensis  in  ditione 
osnabrugensi  (1666 — 1706),  qui  pro 
juribus  et  bonis  sui  monasterii  intre- 
pide  stetit,  ut  alter  ejusdem  fundator 
habeatur.  Reliquit 2)  plura  scripta  ad 
ejusdem  et  dioecesis  historiam  illu- 
strandam,  e  quibus  demum  prodiit  cur. 
K.  Sttive  Die  lburger  Ktosterannalen 
des  Abtes  Maurua  Rost,  Osnabriick 
1895.  —  Josephu*Hier.  Setnentius 
cler.  r.  de  Som.  Cremonensis  (n.  1645; 
t  2.  Apr.  1702)  composuit  Cronologia 
della  congr.  dei  Somaschi  dal  1481 
fino  a  suoi  tempi.  —  Joanncs  Mar- 
ciano  Neapolitanus ,  primum  eques 
ord.  hieros.,  sed  renunciatis  mundi  ho- 
noribus  congr.  Oratorii,  cujus  per  no- 
vennium  gessit  praefecturam.  Magni 
aestimatus  fuit  ab  archiepiscopis  nea- 
politanis  ob  prudentiam  et  modestiam, 


>)  In  hujus  ed.  praef.  reperies  notitias 
de  auctore. 

*)  Cf.  StUve,  Allg.  d.  Bi.  63,  524. 


quam  in  primis  ostendit  recusatis  sum- 
mis  Ecclesiae  dignitatibus  (t  -7.  Dec 
1713).  Collegit  Memorie  Istoriche  della 
Congr.  delV  Oratorio  (valde  raras),  Nea- 
poli  1693  t.  5  in  f.  —  Franciscus 
Pancerius  0.  S.  Aug.  Excalc.  Medio- 
lanensia,  praepoeitus  provincialis,  de- 
finitor  generalis  Romae  et  commissarius 
apo8tolicus  per  Germaniam  (t  1 8.  Jun. 
1711)  scripsit  Lustri  Storiali  de*  Scalei 
Agostiniani,  Mediolani  1700  in  f.,  qui- 
bus  adjunxit  varias  apologia9.  Collegit 
quoque  Literas  apostolicast  decreta  et 
alia  bujusmodi  pro  congr.  FF.  Excal. 
. . .  ord.  Er.  S.  Aug.  a  primo  suae  in- 
stitutionis  a.  1592  ad  hunc  jubilaei 
1675,  Romae  1676  in  f.  —  Marcus 
Aurelius  Scodaniglio  0.  S.  Jo.  de 
Deo  Panormitanus  n.  11.  Oct.  1658, 
provinciae  siculae  praepositus,  com- 
misarius  et  visitator  generalis,  de  in- 
firmis  et  ordine  optime  meritus  (t  27. 
Mart.  1727),  non  solum  vitam  funda- 
toris  ordinis  (italice)  scripsit  Pnnormi 
1706  in  12.,  sed  etiam  Bullarium  reli- 
gionis  b.  Jo.  de  Deo  compendiose  edi- 
dit  cum  necessariarum  notabiliorum- 
que  rerum  appendice,  Romae  1685  in 
4 ;  Tavola  cronologica  della  Religione 
del  b.  Giov.  di  Dio  detta  de'fate  Ben 
frateili,  Panormi  1706  in  12. 

385.  Nominatim  vero  plures  histo- 
riam  ordinis  8.  Francisci  illustrave- 
runt l).  Damianus  Cornejo  0.  S. 
Franc.  reg.  obs.  ordinis  historiographus, 
episcopus  auriensis  seu  orensis  (qui 
munere  pastorali  1706  se  abdicavit; 
(t  28.  Apr.  1707)  composuit  eleganti 
sermone  Chroniea  serafica:  Vida  del 
glorioao  Patriarcha  s.  Francesco  y  de  sus 
primeros  discipulos,  Matriti  1 682 — 98, 
pp.  4  in  4  t.  in  f.  opus  valde  rarum 
(ra.  100).  Partem  V.  adjecit  Eusebius 
Gonzalez  de  Torres  sodalis.  —  A n - 
tonius  de  Orvieto  dedit  Cronologia 

')  De  Mich.  Ang.  deSambucaacde 
.1  ulio  de  Venetii8  supra  egimus  p.  213; 
de  Antonio  Melissano  de  Macro,  qui 
claruisse  legitur  1707,  cf.  III»,  962. 


Digitized  by  Google 


909  Hebrera,  Hueber,  Muller,  Friedenfela,  Maghe,  Schram  etc  910 


della  Provincia  Strafica  Riformata  del- 
rUmbria  0  d'Asaisi  divisa  in  3  11.,  Peru- 
giae  17l7in4. —  AntoniuB  deNola 
O.  Min.  Ref.  reliquit  Croniea  Fran- 
cescami  della  riformata  provincia  di 
Napoli  della  Terra  di  Lavoro,  Neapoli 
1718  in  4.  —  Josephus  Antonius 
Hebrera  0.  Min.  regni  Aragoniae  et 
suae  provinciae  historicus  (t  30.  Maj. 
1710)  praeter  multaalia  scripsitCArom- 
corum  provinciae  Aragoniae  t  2,  Cae- 
saraugustae  1703.  1705  in  f.  —  For- 
tunatus  Hueber  0.  8.  Franc.  Neo- 
burgi  in  Bavaria  natus,  suae  provinciae 
minister,  visitator,  definitor  generalis 
(t  12.  Febr.  1706),  scripsit:  Dreyfaehe 
Cronickh  von  dem  Dreyfachen  Orden 
dess  grossen  Ordens-Stiffters  Franciaci 
80  weith  er  sich  in  Ober-  und  Nicfer- 
Teutschland  .  .  .  erstrecket,  Monachii 
1686;  Stammen-Buch  oder  ordentliche 
Vorstellung  und  jahrliche  Gedftchtniss 
aller  Heyligen,  Seeligen  . . .  auss  denen 
dreyen  hh.  Ordens-Stftnden,  welche  der 
b.  Oross-Vatter  Franciscus  .  .  .  ge- 
stiftet  hat,  ib.  1693;  auctum  et  latine 
versum  sub  hac  inscriptione :  Menolo- 
gium  seu  brevis  et  compendiosa  illumi- 
natio  relucens  in  splendoribus  sancto- 
rum,  beatorum,  mira culosorum ,  incor- 
ruptorum,  exstaticorum,  beneficorum 
et  quocunque  sanctimoniae  vel  virtutis 
fulgore  illustrium,  singularium  aut 
praecellentium  famulorum  famularum- 
que  Dei  martyrum,  confessornm,  vir- 
ginum,  viduarum,  poenitentium  ab  ini- 
tio  minoritici  instituti  usque  ad  mo- 
derna  tempora  ex  triplici  ordine :  primo 
FF.  «Minorum  qua  Conventualium,  qua 
Observantium,  qua  Reformatorum,  qua 
Discalceatorum,  qua  Eecollectorum, 
qua  Capuccinorum ;  secundo  Clarissa- 
rum  seu  inclusarum,  qua  Damianita- 
rum,  qua  Urbanistarum ;  tertio  utrius- 
que  sexus  poenitentium  qua  secula- 
rium,  qua  daustralium,  qua  solitario- 
rum  . . .  per  modum  martyrologii  jnxta 
dies  obitus  et  anni  periodos  compila- 
tnm,  ib.  1698  t.  4  in  f.,  quo  opere 
bollandistae  saepe  utuntur.  Alia  ejus 


opera  sunt  ascetica  vel  suppetiae  ad 
concionandom *).  —  Berardns  M  u  1 1  e  r 
0.  Min.  Conv.  Brisaciensis  (t  1 0.  Oct. 
1704)  composuit  Chronicam  de  ortu 
et  progressu  almae  provinciae  argen- 
tinensis  (ineditam),  ex  qua  Mone  Quel- 
lensamml.  der  bad.  Landesgesch.  ea 
refert  quae  spectant  conventus  baden- 
ses.  Ea  non  caret  pretio,  etsi  falsa 
etiam  contineat. 


386.  Acta  gloriosa  sodalium 
niae  strahoviensis  celebravit1)  stilo  en- 
comiastico  Amsndus  Friedenfels 
0.  Praem.  in  eadem  canonia,  Pragensis, 
diu  philosophiae  professor  (t  4.  Dec. 
1705)  in  op.  Sion  mons  inclytua,  mons 
8anctus,  et  filii  8ion  inclyti  amicti  auro 
primo  (Thren.  4,  2)  .  .  .  nec  non  cano- 
nicorum  reg.  strahoviensium  .  .  .  in 
choro  et  foro,  in  templis  et  castria,  in 
arte  et  marte  acta  gloriosa,  Pragaa 
1702—3  in  4.  Pariter  opere  splen- 
dido  celebravit  S.  Romedium  .  .  .  in 
Tyroli  apostolnm  etc.  Ib.  1699. 
Ejus  sodalis  Engelb.  Maghe  Hannb 
nnanimi  confratrum  voto  electus  in 
abbatem  Bonae  Spei  (1671 ;  t  29.0cfc 
1708),  concinnavit  Chronicum  eccleeiae 
b.  M.  V.  Bonae  spei,  Bonae  Spei  1704; 
cum  prosecutione  (ib.  1 708),  opus  eru- 
ditum  sed  rartssimum3).  —  Anselmus 
Schram  (Schramb)  0.  8.  Ben.  (n.  9. 
Hippolyti  15.  Sept.  1658;  t  20.  Deo. 
1720)  edidit  chronicon  meUiceme  sive 
annales  monasterii  melHcensis,  Viennae 
1 702  in  f.,  in  quo  universsm  historiam 
austriacam  una  cum  celeberrimi  sui 
monasterii  rebus  erudito  stilo  (non  ta- 
men  sine  naevis)  peraequitur4).  Beli- 
quit  etiam  phihsophiam  moralem  sen- 
tentiis  et  documentis  illustratam,  ib. 
1695  in  8;  1705  ed.  auctior.  —  Ro- 
bertus  Wyard  0.  8.  Ben.  congr.  s. 


«)  Cf.  8treber  KL.  VI,  334. 

»)  Cf.  Goovaerta  Kcrivaina  . . .  de  1'0. 
de  Prem.  1,  276. 

»)  Cf.  Gootaert»  ib.  p.  644. 

*)  Cf.  Kropf  in  praef.  biblioth.  mellic; 
acta  erud.  lipa.  V,  263. 


Digitized  by  Google 


9 1 1         1701-1720.  Hiatoria  ordinum, 


Felibien,  Mttller,  Juvencius  etc. 


912 


Mauri  (f  23.  Maj.  1714)  scripait  Hi- 
stoire  de  s.  Vtncent  de  Laon,  ed.  s.  Quin- 
tini  1858  cura  Cardon  et  Mathieu.  — 
Michael  Felibien  ejusdem  congr.  (n. 
1665;  t  25.  Sept.  1719)  Jacobi  F.  (p. 
808)  ex  fratre  nepos,  edidit  praeter  alia 
Histoire  de  V  abbaye  royale  de  S.  Denys 
en  France,  contenant  la  Vie  des  Abbes 
qui  r  ont  gouveraee  depuis  onze  cens 
ans,  les  Hommes  illustres  qu'elle  a 
donnes  a  1'Eglise  et  a  TEtat;  les  pri- 
vileges  accordes  par  les  souverains 
Pontifes  et  par  les  Eveques;  les  dons 
des  Bois,  des  Princes  et  de9  autres 
bienfaiteurs;  avec  la  description  de 
1'Eglise  et  de  tout  ce  qu'elle  contient 
de  remarquable.  Le  tout  justifie  par 
les  titres  authentiques  et  enrichi  de 
Plans,  de  Figures  et  d'  une  carte  topo- 
graphique1),  Parisiis  1706  in  f. ;  Hi- 
stoire  de  la  vUle  de  Paris  composee  par 
D.  M.  Felibien  (usque  ad  a.  1661), 
xevue,  augmentee  et  mise  au  jour  par 
D.GuiAlexis  Lobineau  etc.ib.  1725 
v.  5  in  f.  —  Du  Bout  0.  8.  Ben.  (n. 
1653;  t  16.  Maj.  1706)  prior  erat 
monasterii  orbacensis  (1699—1702), 
cujus  historiam  scripsit,  quae  nostra 
demum  aetate  (1890)  cur.  E.  Herou 
de  Villefosse  aucta  et  annotationibus 
illustrata  prodiit  Paris,  Beims:  Hi- 
etoire  de  Vabbaye  oV  Orbais  (Marne) 
d'  apres  le  manuscrit  original  de  1'  au- 

1  e  r  can.  reg.  s.  Aug.,  praepositus  (l  688) 
canonioe  s.  Hippolyti  (n.  1651;  t  6. 
Febr.  1715),  hujus  canoniae  historiam 


')  Cf.  acta  E.  L.  1707  p.  193—205  ;  J. 
des  Sav.  XXXIV,  228—242. 

*)  De  historia  monasterii  ottoburani 
admodum  sollicitua  erat  Albertus  K  r  e  z 
0.  8.  Ben.  Campoduni  n.  1643,  ejus  mona- 
sterii  prior  et  novitiorum  magister,  qui 
teete  suo  abbate  erat  senio,  aapientia,  in- 
nocentia  et  meritis  ter  albus  Albertui  (t 
26.  Sept.  1713).  Annales  sui  monasterii 
narrat  1. 13,  qui  manserunt  tamen  inediti. 
Complectuntur  historiam  totius  Sueviae. 
Cf.  Lindnerin  Albo  Ottoburano.  Edi- 
dit  opueeula  ascetica  sodalia  Seb.  Roeher 
(Koer  f  19.  Sept.  1650),  Altdorfii  1696. 


atque  urbis  originem  descripsit  ad  a. 
1S69  in  misceUaneis  Baym.  Duelli 
t  1.  (a.  1723),  quam  Albertus  de  Ma- 
derna  ad  sua  usque  tempora  conti- 
nuavit  atque  Viennae  1779  in  4.  edi- 
dit.  —  Aquilinus Mich.  Gorciynski 
can.  reg.  congr.  ss.  Salv.  lateranensis, 
juris  canonici  et  theologiae  doctor.  in 
canonia  cracoviensi  novitiorum  magi- 
ster,  commissarius  et  visitator  genera- 
lis  omnium  monasteriorum  ord.  per 
Lithuaniam  (t  1 6.  Febr.  1713)  mul- 
tum  sollicitus  erat  de  gloria  b.  Stanis- 
lai  Eazimierczyk  can.  reg.  quondam 
cracoviensis,  quem  in  finem  aliquot 
edidit  opuscula.  In  op.  Jo.  de  Nigra 
VaUe  0.  Praem.  Oenealogia  de  multis 
sodalibus  notitias  exhibet*). 

387.  Historiam  Soc.  Jesu  continua- 
vit  Jos.  Juvencius  (de  Jouvancy) 
S.  J.  Parisiensis  n.  14.  Sept.  1643,  in 
literis  humanioribus  prae  primis  ez- 
cultus,  qui  maxime  innotuit  cura  ez- 
purgandi  auctores  antiquos  classicos 
ab  omni  obsooenitate.  Prodiit  illius 
historiae  p.  V.  tomus  posterior  ab  a. 
1591 — 1616,  Bomae  1710  in  f.  Sed 
olim  prohibebantur  >  quae  concernunt 
ritus  sinenses,  quibus  deletis  permit- 
titor  liber*  :  quae  modo  non  amplius 
leguntur  in  Indice.  Confecit  et  Epito- 
men  historiae  8.  J.  ab  a.  1540—1616 
Gandavi  1853  t,  4  in  8.  Scripsit  Li- 
teras  ad  B.  P.  Nat.  Alexandrum  Domi- 
nicanum,  in  quibus  Thomistarum  do- 
ctrina  de  moribus  et  gratia  divina  cum 
doctrina  theologorum  S.  J.  comparatur 
praesertim  super  probabilitate  opinio- 
num  et  auxiliis  gratiae  divinae,  Augu- 
stae  V.  1700,  quae  est  versio  litera- 
rum  P.  Danielis  ad  N.  Alezandrum. 
Deces8it  29.  Maj.  1719  innumeris  re- 
lictia  operibus  et  opusculis8).  Saepius 


«)  Cf.  Czernik  Die  Schrifteteller  der 
noch  best.  Augustiner-Chorherrenstifte 
Oestreiche,  Wien  1905  p.  348—62. 

»)  Cf.  Sommerfogel  IV,  830—59;  Etu- 
des  11  (1872),  745  m.;894ss. 


Digitized  by  Google 


913 

1692  ctc.,  etiam  germanioe  ixi  BibL 
der  kath.  Padagogik  X  (1898)  204— 
322.  —  Anno  sequenti  (t  14.  Jan. 
1720)  obiit  ejua  sodalis  Bartholo- 
maeus  A 1  e  a  z  a  r  Murcianns,  cujus  sunt 
Chrono-  Eistoria  ds  la  Comp.  dt  Jtsus 
en  la  Provincia  de  Toledo  p.  1  t  2 
Madrid  1710  in  f.,  qua  continentur 
plurca  88.  Ignatii  et  Franc.  Borgiae 
epistolae.  Pertingit  ab  a.  1541—80. 
Cogitavit  de  ea  continuanda,  sed  morte 
fuit  praeditus.  Vida,  virtudss  y  mila- 
gros  ds  s.  Julian  segundo  Obispo  de 
Cuenca,  ib.  1692*  in  f.  De  rations  stu- 
dendi  1.  unus,  ib.  1688,  saepius  editus. 
—  Joannes  Drews  8.  J.  Varmiensis 
(t  21.  Dec.  1710)  coUegit  Fastos  Soc. 
Jesurea  et  peraonaa  memorabiles  ejns- 
dem  Soc.  per  aingalos  anni  dies  reprae- 
sentantes,  Brunsbergae  1728  i4in8; 
1 745 ;  Pragae  1 740  i  4  in  1 2 ;  1743; 
1750;  Hispali  1753.  Beliquit  et  alia 
opera  utilia  ascetica  ut  Breviarum  as- 
estieum  quotidianis  per  annum  medi- 
Utionibus  et  lectionibus  piis  instru- 
ctum,  Brunsbergae  1700  pp.  4  in  4; 
Distraetiones  itinerantium  piae,  jncun- 
dae,  eruditae,  ib.  1701;  1708;  1729 
etc ;  Jnstitutionss  juvsntutis  in  pietate, 
civiltate  et  humaniorum  literarum  fa- 
cultate,  ib.  1704  in  12  etc. 

388.  In  sanetorum  aetis  edendisim- 
mortalem  gloriam  consecutus  est  Daniel 
Papebrochius  (van  Papenbroeck) 
Antwerpiae  natus  17.  Martii  1628,  so- 
cietatem  Jesn  ingreasus  23.  Oot.  1646, 
cujus  dein  eiemplum  tres  fratres  se- 
cuti  suni  Exinde  literas  humaniores 
docuit  tum  MechUniae  tum  Brugis  pub- 
lica  approbatione  ac  fama  eruditionis 
cum  pietate  conjunctae.  Absolutis  s. 
theologiae  studiis  mox  evocatus  est.  qui 
Jo.  Bollandum  in  edendis  sanctorum 
actis  juvarei  A  Bollando  cnm  Hen- 
schenio  Bomam  missus  nberem  ad 
hoc  opus  messem  collegit  (cf.  p.  233), 
a  qao  tempore  se  totum  devovit  per  54 
annos  tam  utili  operi.  Primo  loco  ei 


914 

Bollandus  commisit  aota  s.  Patritii  ep. 
et  apostoli  Hiberniae,  in  quibus  dige- 
rendis  et  Ulustrandis  feUoiter,  sed  tam 
copiose  est  versatus,  ut  vix  tertia  pars 
eorum,  quae  operosissime  collegerat, 
pubUci  juris  fieri  potuerit,  ne  moles 
nimium  excresoerei  Defuncto  Bollando 
et  jam  senescente  Henschenio  tota  fere 
moles  ipsi  incubuit.  Yictis  omnis  ge- 
neris  difficultatibus  pedetentim  plures 
in  publicam  luoem  emisit  tomos.  Sed 
ecce,.non  defaerunt,  qui  vulgatis  spar- 
sisque  libelUs  acta  sanctorum  aggressi 
sunt1) :  quibus  demum  post  diuturnum 
silentium  suasu  et  hortatn  virorum 
complurium  doctorum  Papebrochius 
respondit,  praesertim  cum  editus  fue- 
rit  Uber,  cui  titulas : .  Exhibitio  srro- 
rum,  quos  P.  D.  Papebrochius  S.  J. 
commisit  contra  Christi  paupertatem, 
aetatem  etc.,  aa.  pontifieum  acta  et 
gesta,  buUas,  brevia  ei  decreta,  oon- 
cilia,  s.  Scripturam,  Eoolesiae  capitis 
primatum  et  unitatem;  8.  B.  E.  cardi- 
nalium  dignitatem  ei  auctoritatem, 
sanctos  ipsos,  eorum  cultum,  reliqoias, 
acta  et  acripta,  indulgentiarum  anti- 
quitatem,  hiatorias  sacras,  bieviaria, 
misaaUa,  martyrologia,  kalendaria  re- 
ceptaaque  in  Ecclesia  traditiones  ao  re- 
velationea,  necnon  aUa  quaevia  monu- 
menta  regnorum,  regionum,  civitatum 
ao  omnium  fere  ordinum,  idque  non- 
nisi  ex  meris  conjecturie,  argutiia  nega- 
tivis,  inaolentibus  cenauria,  aatyria  ac 
sarcasmis,  cum  ethnicia,  haereaiarchia, 
haereticia  aliisque  auctoribus  ab  Ec- 
clesia  damnatis,  per  F.  Sebastianum  a 
s.  Paulo  (Nicolaum  Petit)  provinoia- 
lem  prov.  flandro-belgieae  *)  0.  bb.  V. 
Mariae  de  Monte  Oarmelo  (t  2.  Aug. 

>)  Cf.  innumexos  hoa  UbeUos  saepe  aat 
acerbos  et  amarulentOs  apud  Bacxer  I, 
718  as. ;  Nieeron  II,  92  sa.  Oceasionem  an« 
tem  in  primis  praebuit  controrema  de 
origine  ordinia  carmeUtani,  qnem  ancto- 
res  actoram  8S.  non  repetebant  ab  ipso 
Eiia. 

*)  Cf.  de  eo  ejasque  libeUi»  contra  edi- 
tores  Actorum  88.  Matthiea  Biogr.  nat. 
de  Belg.  XVII,  118  sa. 


HagiographL  Dan.  Papebrochina 


Digitized  b 


915 


1701—1720.  Hagiographi.  Papebrochius,  Verhoeven, 


916 


1 706),  Coloniae  Agrippinae  1693  in  4. 
Nondum  8atis.  Res  delata  fuit  ad  hi- 
spanae  inquisitionis  tribunal,  quod 
etiam  14.  Nov.  1695  quatuordecim 
tomos  Papebrochii  (mensium  Martii, 
Aprilis  et  Maji)  proscripsit l),  quod  pro- 
positiones  (supra  300)  continerent  er- 
roneas,  haereticas,  haeresim  sapientes, 
in  fide  periculosas,  scandalosas,  impias, 
piarum  aurium  offensivas,  schismati- 
cas,  seditiosas,  temerarias,  s.  sedi,  s. 
congregationi  rituum  injuriosas  etc. 
Objiciuntur  auctori  nostro  ad  bis  mille 
errores.  Singulis  accusationum  capiti- 
bus  singulas  Papebrochius  opposuit 
responsiones,  re  nulla  omissa,  nulla 
dissimulata  sed  solide  et  erudite  ob- 
jecta  omnia  refutavit  in  opere8):  lie- 
sponsio  ad  exhibitionem  errorum  per 
R.  P.  Seb.  a  8.  Paulo  a.  1693  Coloniae 
evulgatam,  Antwerpiae  1696.  1698  et 
1699  t.  3  in  4.  Nondum  quieverunt 
adversarii,  sed  causam  etiam  Romam 
detulerunt,  haud  felici  successu.  Utri- 
que  tamen  parti  silentium  a  sede  apo- 
stolica  fuit  impositum  20.  Nov.  1698. 
Solum  ex  Papebrochii  conatu  chronico- 
historico  ad  catalogum  rom.  pontificum 
p.  1.  et  2.  (quondam,  nunc  non  am- 
plius)  permissae  non  sunt,  nisi  expun- 
ctis  historiis  conclavium  pro  electione 
rom.  pontificum,  decr.  22.  Dec.  1700 
et  13.  Jun.  1757.  Tanta  tempestate 
non  perterritus  indefesso  labore  con- 
tinuabat  Papebrochius  opus  suum, 
quantum  per  morbos,  per  senectutem, 
per  oculorum  hebetudinem,  quae  ul- 
timo  vitae  quinquennio  coecitatem  fere 
attigit,  permittebatur.  Cum  ingenti 
ernditione  miram  comitatem  et  affabi- 
litatem  vel  in  ipsa  jungebat  senectute, 
et  quod  majoris  est  laudis,  teneram 
prorsus  pietatem.  Quoad  per  valetu- 
dinem  et  aetatem  licuit,  strato  se  pro- 
ripiebat  concubia  nocte,  ut  Christum 


')  Cf.  decretum  in  Fleurii  H.  E.  1.  212 
§  3.  Cf.  Keusch  lndex  II,  268—70. 

*)  Cf.  acta  E.  L.  1696  p.  500—508; 
1698  pag.  81— 86  ;  129-136  ;  525—534. 


D.  in  88.  eucharistia  adoraret.  Id  nnum 
dolebat  senex,  cum  oculi  caligantes  vi- 
sionem  tardique  pedes  incessum  red- 
debant  difficilem,  quod  more  suo  acta 
sanctorum  illustrare  scribendo  amplius 
non  posset:  in  reliquis  semper  tran- 
quillus.  Laboribus  senioque  confectus 
placide  exspiravit l)  28.  Jun.  1714  a. 
aetatis  87.,  religionis  68.  Operam  suam 
contulit  ad  illustranda  Sanctorum  acta 
a  tomo  1.  Martii  usque  t.  4.  Junii 
(t.  1 8)  Scripsit  Propylaeum  antiqua- 
rium  circa  veri  ac  falsi  discrimen  in  ve- 
tustis  menbranis  (Apr.  t.  II.);  Propy- 
laeum  ad  VII  t.  Maj.),  quo  continetur 
conatus  chronico-historicus  in  catalo- 
gumrom.pontificum,  Antwerpiae  1685; 
Ephemerides  Graecorum  et  Moacorum 
(t.  XI.  Maj.).  Excellit  autem  ingenti 
eruditione  et  sagaci  critica,  adeo  ut 
inter  editores  actorum  SS.  primum  oc- 
cupet  locum.  Collegit  quoque  singulari 
studio  annales  antwerpienses  ab  urbe 
condita  ad  a.  1700  ex  ipsius  civitatis 
monumentis  publicis  privatisque,  quos 
ex  manuscripto  incompleto  ediderunt 
F.  H.  Mertens  bibliothecarius  civi- 
tatis  Antwerpiae  et  Em.  Busch- 
mann  prof.  histor.  in  academia  reg. 
artium  antwerpiensi,  Antwerpiae  1845 
—  1848  t.  5  in  8. 

389.  Huic  addendi  sunt  duo  in  opere 
socii  atque  sodales,  Franciscus  Ver- 
h  o  e  v  e  n  Brugensis  (n.  2 1 .  Sept.  1 666 ; 
t  19.  Apr.  1701),  cui  debentur  vitae 
nonnullae  mensis  Junii ;  et  Franciscus 
B  aertius  Ipris  natus  25.  Aug,  1651. 
Pueritia  innocentissime  exacta  Soc. 
Jesu  est  ingressus  28.  Sept.  1667.  In 
docendo  maxima  illi  cura  fuit,  ut  ai- 
mul  cum  doctrina  pietatem  discipulo- 


')  Cf.  plura  de  ejus  vita,  operibus,  elo- 
giis  in  ejus  vita  auctorePienio  t,  6.  acto- 
rum  Junii ;  Me*m.  de  Tr6v.  1718  p.  76 — 
82:  in  ep.  Janningi  de  ejus  obitu,  quae 
exstat  etmm  in  actis  E.  L.  1715  p.  180 — 
184 ;  Biogr.  univ.  XXXII.  517 ;  Agricola 
II,  209—42;  Delehaye  SJ.  in  Biogr.  nat. 
XVI,  581—89. 


Digitized  by  Google 


917 


Baer'ius,  Boecape,  Baillet. 


ram  animis  alte  imprimeret.  Quare 
si  quid  minus  honeste  ab  iis  dicto  fa- 
ctove  commis8um  adverteret,  magna 
illico  vultus  sermonisqne  severitate  re- 
darguebat,  non  ignarus,  quam  facile 
juventus  nimia  indulgentia  in  graviora 
vitia  prolabatur.  Post  absoluta  studia 
theologica  Antwerpiam  venit,  ut  Pape- 
brochio  auziliarem  operam  praestaret. 
Ab  eo  roi8sus  est  cum  Janningo  in 
Qermaniam,  ut  varias  lustraret  biblio- 
thecas,  qno  in  itinere  plnrima  docu- 
menta  admodum  utilia  deicripsit,  et  a 
Leopoldo  imp.  ampla  ad  prosequendum 
opus  impetravit  subsidia.  Inter  labores 
pro  88.  actis  aliornm  salutem  non  ne- 
glexit,  sed  duas  ad  extremum  usque 
morbum  direxit  congregationes,  unam 
juvenum,  puerorum  alteram.  Servo- 
mm,  orphanornm,  opificnm,  agricola- 
rum  magna  sollicitudine  curam  gessit. 
Acerbos  ultimi  morbi  dolores  patien- 
tissime  ferebat  ac  vitam  piam  sancto 
fine  absolvit  27.  Oct.  1719.  Admodum 
versatus  erat  in  Scotiae  antiquitatibus 
accuratamque  snam  eruditionem  pro- 
didit  vita  8.  Basilii  M.  Operam  et  stu- 
dium  suum  contulit  ad  octo  tomos  (a 
t.  4.  Maji  usque  ad  t.  5.  Junii  incl.  — 
Hieronymus  Boscape   (a  Basilica 
Petri)  Orat.  Mediolanensis  (t  1703) 
collegit  Effemeridi  sacre,  in  cui  giorno 
per   giorne  si   registrano  le  azioni 
dVSanti,  le  Vite  de'quali  non  sono 
state  scritte  dalli  Snrio,  Fiamma,  Lipo- 
mano,  Vigliega,  Bibadenera,  ne  da  altri 
tali  Collettori,  ex  actis  scil.  bollandianis 
a  Januario  usqne  ad  mensem  Maji, 
Napoli  1688—91  t.  5  in  4.  Le  Meto- 
morfosi  ovvero  conversioni  segnalate 
d'  Idololatri,  Ebrei  ed  Eretici,  ib.  1680 
t.  3  in  8;  Meiamorfosi  funeste  o  ca- 
stighi  di  Dio  contro  gli  ostinati,  ib. 
1686  in  8. 

390.  Hagiographis  plures  alii  ac- 
censeri  possnnt.  Hadrianns  Baillet 
in  pago  Nevillensi  in  Gallia  1 3.  Junii 
1649  natus  parentibus  tennioris  for- 
tunae.  Puerulus  sednlns  ministrabat 


patribns  franciscanis  ad  aram  diem- 
que  in  monasterio  transegit,  ubi  aacel- 
lano  magistro  literas  didicit,  qna  occa- 
sione  sagacis  ingenii  praeclara  dedit 
specimina.  Hisce  captus  loci  parochus 
ejus  curam  egit  eumque  Bellovacum 
ad  prosequenda  studia  misit:  quibus 
absolutia  magister  ibidem  est  institu- 
tus.  Anno  1676  ordines  suscepit  sa- 
cros :  postquam  vero  per  aliquot  annos 
animarum  curae  se  dederat,  hac  dimissa 
totum  studiis  incubuit  a  senatus  prae- 
side  de  Lamoignon  bibliothecarii  mu- 
nere  donatus  (1680).   Insatiabili  le- 
gendi  ardore  erat  correptus,  assiduaqne 
diligentia  quidquid  legerat  in  compen- 
dium  contrazit  atque  32  vol.  comple- 
vit,  sed  etiam  corporis  vires  ita  attri- 
vit,  ut  mortem  sibi  conscivisse  dici 
possit  (t  2  1.  Jan.  1706  a.  aetatis  57). 
Jan8enianorum  turbis  se  non  immis- 
cuit,  sed  ab  eorum  sentiendi  ratione 
non  satis  immnnem  servavit.  Edidit 
Les  vies  des  Saints  composees  sur  ce 
qui  nous  est  reste^  de  plus  authentique 
et  de  plus  assure  dans  lenr  histoire, 
disposees  selon  1'ordre  des  Calendriers 
et  des  Martyrologes,  avec  1'histoire  de 
leur  culte  et  1'  histoire  des  autres  F6tes 
de  V  Annee,  Parisiis  1701  t.  3.  in  f.  et 
1 1 2  in  8 ;  1 7 94  in  8.,  in  qua  ed.  mnlta 
sunt  mutata;  alia  ed.  in  f.  minoris  est 
pretii.  Hujus  op.  occasione  ita  scribit 
6ra  vesonius  l):  »Sub  specioso  ob- 
tentu  repurgandi  vitas  sanctorum  a  fa- 
bnlis,  qnae  in  ipsas  irrepserant  et  vera 
acta  ac  monumenta  secernendi  a  falsis 
et  spuriis,  in  alind  eztremum  impegit 
in  describendis  vitis  ss.  .  .  .  Plurima 
siquidem  acta  ss.  et  traditiones  in  ec- 
clesiis  receptas  aut  in  dnbium  revoca- 
vit  ant  inficias  ivit :  multis  miraculis 
et  revelationibus  fidem  omnem  detra- 
zit,  totum  opus  sunm  variis  observa- 
tionibus,  eruditisqnidem,  sedquae  se- 
veriorem  in  hoc  argumento  criticam 
olent,  et  piorum  animos  offendere  poi- 


i)  Hist.  eccl.  t.  8  colloq.  5  p.  m.  162. 
edit.  venetae. 


Digitized  by  Google 


919 


1701—1720.  Hagiographi.  Hadr.  Baillet 


920 


sunt,  implevit4  Hanc  censuram  con- 
firmant  Cuperus  et  Stilting,  qui 
plura  in  eo  improbant,  et  non  solum 
hypercritici8mum,  sed  etiam  defectum 
criticae  et  nimiam  subinde  credulitatem 
carpunt.  Ita  ex  gr.  Stilting  in  vita 
Ludovici  Alamandi  scribit *).  ,Necesse 
non  existimo  refutare  hominem,  quem 
ad  singulos  fere  passus  cespitantem  in- 
venio.  Tot  errores  manifestos  et  ex- 
aggerationes  ineptas  in  vita  b.  Ludo- 
vici  commisit  B  a  i  1 1  e  t  u  s ,  ut  multi- 
tudo  me  deterruerit,  quo  minus  ubique 
errantem  corrigerem.*  Longe  gravius 
in  eum  invehitur  Jos.  a  s.  Michael 
(I,  430 — 35),  quod  scil.  si  unum  ex- 
cipias  Eusebium,  omnibus  scriptoribus 
veteribus  eirca  SS.  vitas  fidem  detra- 
hat,  monachos  corruptionis  documento- 
rum  accuset  etc.  Quare  et  Benedictus 
XIV.  eum  dicit  (de  festis  II,  16  n.  8) 
hominem  vel  certissimarum  rerum  ve- 
ritatem,  ut  intemperanti  ingenio  est, 
8ollicitantem.  Episcopus  vero  vapin- 
censis  Franc.  Berger  de  Malissoles  pro- 
hibuit  opussub  excommunicationeipso 
facto  incurrenda  4.  Mart.  1711,  hac 
etiam  de  causa:  ,Ce  Livre,  outre  les 
sentimens  de  Jansenius,  inspire  encore 
ceux  de  la  pretendue*  reTorme  sur  un 
grand  nombre  d'articles  tant  de  Dog- 
me  que  de  discipline.  *  Et  revera  su- 
spectus  redditur  Bailletus  etiam  ex  fa- 
vore  impenao  Richerio  in  hujus  vita  a 
se  edita  gallice  1714  in  12.,  ex  laudi- 
bus  impensis  iis,  qui  Jansenianis  erant 
addicti,  et  quod  Jansenismum  pro  fig- 
mento  habuerit.  Hinc  t.  1 .  et  2.  (usque 
ad  mensem  Augusti)  prohibiti  fuere 
decr.  5.  Sept.  1707  et  15.  Sept.  1711. 
Harum  vitarum  compendium  prodiit 
Parisiis  1700  in  f.  Histoire  des  Fetes 
mobiles  dans  V  Eglise  suivant  1'ordre 
des  Dimanches  et  des  Fetes  de  la  se- 
maine  p.  1 .  et  2. ;  les  Vies  des  Saints 
de  Vancien  Testament  disposees  selon 
1'  ordre  des  Martyrologes  et  Calendriers, 


')  Acta  SS.  Sept.  V,  458  n.  88;  cf.  et 
Schttz  in  comment.  crit.  p.  88. 


avec  Vbiatoire  de  leur  culte  selon  qu'il 
a  ete  etabli  ou  permis  dans  1'  Eglise 
Catholique ;  Topographie  des  Soints  oii 
l'on  rapporte  les  lieux  devenus  cele- 
bres  par  la  naissance,  la  demeure,  la 
mort,  la  sepulture  et  le  culte  des  Saints; 
Chronologie  des  Saints  ou  les  points 
principaux  de  la  vie  et  de  la  mort  de 
ceuz  que  1'Eglise  honore  d'un  culte 
public  se  trouvent  rang^s  selon  1'ordre 
des  temps,  ib.  1703  in  f.  et  t.  5  in  8. 
Alia  ejusdem  opera  sunt:  Jugemens  des 
savans  sur  les  principaux  ouvrages  des 
Auteurs,  Parisiis  1685  t3  in8;  1689 
t.  9  in  12.  In  t.  1.  viz  aliud  contine- 
tur,  quamprodromus  quidam  seu  prae- 
liminari8  discursus  de  regulis  obser- 
vandis  ad  recte  judicandum  de  alienis 
lucubrationibus  seclusis  aut  depositis 
quibuscunque  praejudiciis.  Ibi  auctor, 
inquit  Jos.  a  8.  Michael  I,  472,  cri- 
tices  magistrum  agit,  sed  non  raro  in 
prazi  regulas  a  se  praescriptas  deserit 
Saepe  etiam  ez  eisdem  regulis  contra- 
ria  potius  concludit.  T.  2 — 4.  ezhibet 
judicia  sapientum  de  typographis,  cri- 
ticis,  dictionariis,  traductionibua  et  tra- 
ductoribus  gallicis  et  latinis ;  aliis  5  t 
judicia  de  po6tis.  Des  enfans  devenus 
celkbres  par  leurs  Etudes  ou  par  leurs 
Ecrits,  ib.  1688  in  12.  Des  Autheurs 
dlguisez  sous  des  noms  ^trangers,  em- 
pruntez,  supposez,  feints  a  plaisir,  chif- 
frez,  retournez  ou  changez  d'une  langue 
en  une  autre,  ib.  1690  in  12 ;  est  po- 
tius  praefatio  operis,  quod  cogitaverat, 
sed  non  perfecit  Critica  Bailleti  offen- 
sus  composuit  M4nage  1.  inscriptum 
Anti-Baillet,  Hajae  t  2  in  12.,  cui  op- 
posuit  B  a  i  1 1  e  t  Des  satyres  personeL- 
les,  traite  historique  et  critique  de  cel- 
les  qui  portent  le  titred\<4n*»,ib.  1689 
t.  2  in  12.  Haec  omnia  collegit  La 
Monnoie,  atque  opera  Bailleti  auzit, 
correzit,  eaque  edidit  Parisiis  1722  t 
7  in  4;  Amstelodami  1725  t.  17inl2. 
De  la  devotion  a  la  Vxerge  et  du  culte, 
qui  lui  est  du,  ib.  1094  in  12  ;  1701  ; 
avec  1'  avis  salutaire  de  la  bienheureuse 
V.  Marie  a  se?  devots  indiscrets  et  une 


Digitized  by  Google 


Mothier,  Chastelain,  d'  A»te,  Rondinini. 


922 


lettre  pastorale  de  M.  de  Choiseul,  e>6- 
qae  de  Tournay  sur  ces  avis,  Tornaci 
1712  in  12.,  quo  in  1.  abusus  circade- 
yotionem  erga  bb.  V.  Mariam  carpit, 
sed  in  reprehendendo  aequi  limites  ex- 
cedit,  ipaamque  legitimam  devotionem 
aggreditur :  neque  immaculatam  ejus- 
dem  ^conceptionem  neque  assumptio- 
nem  secundum  corpus  admittit.  Hinc 
donec  corrigatur  prohibitus  est  decr. 
4.  Aug.  1694;  6.  JuL  1701.  Histoires 
des  dbnilez  du  Pape  Boniface  VUL 
avec  PhUippe  le  Bel  n\S  in  12.,  opus 
eruditum  *).  La  vie  de  Mr.  Des-Cartes, 
Parisiis  1690  in  4;  1693  in  12;  La 
vie  d'  Ed.  Richsr,  Leodii  1714;  La  vie 
de  Ood.  Hermant,  Parisiis  1715  in 
12.  etc 

391.  Martyrohgium  illustrarunt  Si- 
mon  Mothier  S.  J.  Blesensis  (t  10. 
Pebr.  1721)  et  Claudius  Chastel- 
lain,  canonicus  parisiensis,  versatis- 
Bunus  in  rebus  liturgicis  (t  1712), 
quem  Bollandistae  magni  fecerunt,  at- 
que  saepe  in  suis  88.  actis  citant,  in 
Martyrologe  universel  contenant  le  text 
du  Martyrologe  traduit  en  francois  et 
deux  additions  a  chaque  des  88.,  qui 
ne  s'y  trouvent  pasM.deSS.de  France ; 
2.  des  Saints  des  autres  nations :  avec 
un  catalogue  des  Saints,  dont  on  ne 
treuves  pas  le  jour,  Parisiis  1709  in 
4.,  opus  plenum  eruditione  plane  ex- 
quisita,  ac  veluti  compendium  majoris 
operis :  Le  Martyrologe  Romain,  traduit 
en  Francois  avec  deux  additions  a  cha- 
que  jour  des  Saints  qui  ne  sont  point 
en  ce  Martyrologe  placez  selon  1'ordre 
des  siecles,  la  premiere  de  ceux  de 
France,  la  seconde  de  ceux  des  autres 


>)  Cf.  de  ipao  ejusque  operibus  Niceron 
III,  25  ss. ;  X  part  2  p.  123  ss. ;  Agricola 
L  153  ;  Jungmann  KL.  1,  1850;  Feller  I, 
367;  Dupin  XVIII,  284—296  ;  J.  des  Sav. 
XXIX,  579-595;  627;  660-674  ;  700— 
717  ;  738—757  ;  780—797;  XXXI,  238— 
259;  XXXV,  208—216,  ubi  ejus  exstat 
elogium;  LXIIl,  324;  LXVII,  493;  acta 
E.  L.  suppl.  H,  178  -187 ;  243-248;  IV, 


pay8,  t.  1.  et  unicus  complectens  men- 
ses  Januarii  et  Februarii  *),  cum  anno- 
tationibus  criticis  de  factorum  veritate, 
Parisiis  1705  in  4.  Collegit  quoque 
Vocabulaire  hagiologique,  quod  prodiit 
cum  Aegidii  M  e  n  a  g  e  Dictionnaire  ity- 
tnologique.  —  Franciscus  Mariad*  A  s  t  e 
cler.  reg.  theat  Neapolitanus  n.  23.Aug. 
1654,  duodecim  annis  philosophiae, 
dein  theologiae  lector  Neapoli  primum, 
postmodum  Romae,  ab  Alexandro  VIII. 
dictus  episcopus  hydruntinus  (1696; 
t  12.  Julii  1709),  collegit  atque  ex- 
hibuit*)  in  martyrologium  romanum 
disceptationes  literalss,  topographicas  et 
chronologicas,  praevia  synopsi  eorum, 
quae  in  martyrologio  aliter  se  habent 
ac  in  breviario,  adjectis  in  oaloe  mar- 
tyrologiis  ordinum  Benedicti,  Dominici, 
Francisci,  Augustini  et  Carmeli,  Bene- 
venti  1 7 1 6  in  f.  Ejus  quoque  est  hy- 
% t\ JEl0^^00N9f  &jfr%£^fflt%C  10  2  • 
partita,  quarum  pars  posterior  ejusdem 
annotationibus  aucta  prodiit  ib.  1700 
in  8 ;  etiam  in  thesauri  Antiquitatum 
et  Historiarum  Italiae  editore  B  u  r- 
manno  t.  IX.  p.  7.  Lugduni  Batavo- 
rum  1723.  —  Philippus  Bondinini 
edidit8)  de  ss.  martyribus  Joanne  et 
Paulo  eorumque  basilica  in  urbe  Roma 
vetera  monumenta,  Bomae  1707  in  4; 
de  s.  Clemente  Papa  et  M.  ejusque  ba- 
silica  in  urbe  Boma  11.  2,ib.  1706  in4. 

392.  Jouet  canonicus  laudunensis 
laudanda  sollicitudine  et  diiigeutia  de- 
scripsit  VHustoire  du  ReUgion  de  tous 

j^?oy^iwwi^^  ywow4^^  x*©vn^y  com 
gee,  augmentee  et  mise  dans  un  meil- 
leur  ordre,  Parisiis  1710'  t  4  in  12. 
—  Dominicus  Be  rnini  magno  studio 
et  viginti  annorum  labore  scripsit  Isto- 
ria  di  tutte V Heresie,  Bomae  1 705 — 1 7 
t.  4  in  f.,  Venetiis  1711  — 33  t.  4  in 
4.  Eam  in  epitomen  contraxit  et  conti- 

')  Cf.  J.  des  Sav.  XXXIII,  534-544  ; 
Feller  U,  516. 

»)  Cf.  Veizoai  I,  67 ;  et  Giornale  de* 
Lett  d*It  XVII,  427;  XXVIII,  407; 
XXXIII,  483. 


Digitized  by  Google 


923     1701— 1720.  Haere«iologia.  Bernini,  Fouquet^Benoist^Phelipeauxetc.  924 


nuavit  (Venetiis  1760  9)  Josephus 
Lancisi.  »Ceterum  opus  hoc,  inqui- 
unt  acta  E.  L.  1708  p.  497,  commen- 
dant  in  primis  auctoris  diligentia  evol- 
vendi  praestantissimos  cujusvis  aevi 
acriptores,  quorum  nomina  et  loca  ac- 
curate  ad  marginem  annotavit,  tum 
enarrationis  perspicuitas.€  Quamvis 
vero  auctoris  diligentia  sit  commen- 
danda,  non  tamen  omnibus  numeris 
absoluta  censeri  potest  haec  historia. 
Ejus  quoque  sunt  Memorie  istoriche  di 
cid  che  anno  operato  i  sommi  ponte6ci 
nelle  guerre  contra  i  Turchi,  Romae 
1685  in  4;  »7  Iribunale  della  s.  Ruota 
Romana  descritto,  ib.  1 7 1 7.  —  Alexan- 
der  Thomas  Arcudi  0.  Praed.  prae- 
ter  alia  scripsit  S.  Atanasio  Magno, 
istoria  di  avvenimenti  e  turbolezze  ec- 
citate  nella  chiesadall'  arianaperfidia, 
con  una  antiperistasi  contraposta  d'  una 
critica  deir  istoria  di  8.  Atanasio,  Alesii 
(Lecce)  1715  opus  rarum ;  Galatina  let- 
terata,  Genua  1709.  —  Anton  Michael 
F  0  u  q  u  e  r  e  0.  S.  Ben.  e  congr.  s  .Mauri 
(n.  1641  ;  t  3.  Nov.  1709)  edidit  sub 
nomine  J.  B.  Tagmanini  celebrem  hi- 
storiam  Monotheletarum  atgue  Honorii 
(quem  ab  haeresi  excusat)  controver- 
siam  scrutiniis  octo  comprehensam, 
Parisiis  1678  in  8.  Vertit  quoqueacta 
synodi  Hierosolymis  sub  patriarcha  Do- 
sitheo  1672  habitae,  atque  in  lucem 
edidit  inscripta  synodus  bethiemitica 
1676  in  8;  sed  cum  haec  versio  esset 
minus  correcta  et  accurata,  eam  emen- 
davit  emendatamque  edidit  sub  hac  in- 
scriptione :  Synodus  hierosolymitana  ad- 
versus  Calvinistas  haereticos,  orienta- 
lem  ecclesiam  de  Deo  rebusque  divinis 
haeretice,  ut  sentiunt  ipsi,  sentire  men- 
tiente8  pro  reali  potis9imum  praesen- 
tia,  a.  1672  sub  patriarcha  Jerosoly- 
morum  Dositheo  celebrata,  graece  et 
latine,  Parisiis  1678  in  8.  Adjecta  est 
Dionysii  patriarchae  CP.  super  Calvini- 
starum  erroribus  ac  reali  in  primis 
praesentia  responsio  a.  item  1672  edita. 
—  Joannes  Benoist  0.  Praed.  Mon- 
teluconio  Averniae  in  finibus  et  Occi- 


taniae  oriundus,  Carcassonae  tamen 
natus  2.  Jul.  1632,  insignis  conciona- 
tor  (t  8.  Maji  1705),  reliquit  Histoire 
des  Albigeois  et  des  Vaudois  ou  Barbets 
avec  une  carte  geographique  des  val- 
lees,  Parisiis  1691  t.  2  in  12.,  opus 
rarum  et  eruditum ;  la  vie  de  s.  Domi- 
nique  sub  titulo  Continuation  de  l*  Hi- 
stoire  des  Albigeois,  Tolosae  1693  t.  2 
in  12.  —  Histoire  desCroisades  conire 
les  Albigeois  erudite,  eleganter  et  ac- 
curate  descripsit,  Botomagi  1703  in 
12.,  Joannes  Baptista  Langlois  S.  J. 
Nivernus  (n.  8.  Martii  1 663 ;  1 1 2.  Oct. 
1706),  eaquoque  de  ratione  impulsus, 
quod  historia  Joan.  Benoiat  sit  ad- 
modum  manca  l).  —  Petrus  Maria 
Grassi  scripsit  de  ortu  et  progressu 
haeresum  Jo.  Wicleffi  in  Anglia  presb. 
historiam 8),  Vicetiae  1707  in  f.  — 
Joannes  dePhelippeaux  Andega- 
vensis,  Bossueti  familiaris  et  vicarius 
generalis  (t  1708),  nonnisi  20  a.  post 
mortem  suara  editam  voluit,  quam  com- 
poamt  Relation  de  Vorigine,  du  progres 
et  de  la  condamnation  du  Quiitisme  re- 
pandu  en  France,  avec  plusiers  anec- 
dotes  curieuses,  1732  et  1733  t.  2  in 
8.,  quae  tamen  nimium  partium  stu- 
dium  atque  animum  admodum  infen- 
sum  in  Fenelonium  prae  se  fert.  Ea 
fuit  a  parlamento  proscripta  atque  igni 
adrlicta. 

393.  Carolus  BartholomaeusPiazza 
ex  congr.  Oblatorum  Mediolanensis,  ab 
episcopis  et  cardinalibus,  quorum  dioe- 
cese8  vicarii  nomine  visitavit,  imo  ab 
Innocentio  XI.  et  XII.  magni  factus, 
consultor  8.  congr.  indicis  (t  1714), 


»)  Cf.  M6m.  de  Trev.  1704  a.  7;  J.  des 
S.  XXXII,  85—94.  Ejus  quoque  eat  Lettrt 
de  M.  V abbi  D***  aux  RR.  PP.  Beni- 
dictms  de  la  Congr.  de  S.  Maur  sur  le  der- 
nier  Tome  de  leur  6d.  de  S.  Auguatin  1 699 
in  12  ;  CVoniae  1699  in  4.  cum  duabos 
aliis  scriptis  huc  spectantibup,  quae  pln- 
rimis  libellis  occasionem  praebuere.  Cf. 
Backer  II,  617  ct  supra  png.  826  ». ;  Som- 
mervogel  IV,  484  ss. 

')  Cf.  J.  des  Sav.  XXXXV,  321—331. 


Digitized  by  Google 


925 


Archaeologia  et  Liturgia.  Piazza,  Thiers. 


920 


plara  reliquit,  quae  ad  archaeologiam 
chrif  tianam  et  liturgiam  sacram  referri 
possunt :  Iride  sacra  ovvero  dei  colori 
ecclesiastici,  Eomae  1 682  in  8;  Santua- 
rio  ovvero  Monologio  romano  perpetuo, 
ib.  1675,  quod  iterum  edidit  inscriptum 
Eortologio  ovvero  stazioni  sacre  romane 
e  feste  mobili,  loro  origine,  sito  e  ve- 
nerazione  nella  Chiesa  romana  colle 
preci  cotidiane,  ib.  1702  in  8;  Emero- 
logio  di  Roma  cristiana,  ecclesiastica  e 
gentile,  Romae  1690  t.  2  in  12;  1713 
— 1719  t.  2.  inf.,  opus  rarum;  laGe- 
rarchia  cardinalizia1),  cioe  de'seiVes- 
covadi,  de'Titoli  et  diaconie  cardinali- 
zie  11.  3,  ib.  1703;  Eusebiologio  ro- 
mano  ovvero  delFopere  pie  di  Roma 
con  due  Tr.  dell'Academie  e  Librerie 
ceiebri  di  Roma,  ib.  1679;  1699  ed. 
aucta  in  4;  Hieroxenia  ovvero  sacra 
Pellegrinazione  alle  sette  chiese  di  Ro- 
ma,  ib.  1694  in  8;  Necrologi  o  discorsi 
delP  uso,  mistero  ed  antichita  appresso 
diverse  Nazioni  de'  riti  e  cennonie  nel- 
P  Esequie  e  funerali  passati  a'  secoli 
nostri  christiani,  Romae  1711  in  4 ; 
Efemeride  vaticana  per  i  pregi  ecclesia- 
stici  d'ogni  giorno  dell'  augustissima 
basilica  di  S.  Pietro  in  Vaticano  2),  Ro- 
mae  1687  in  4;  1694. —  Longe  fera- 
cior  fuit  Joannes  Baptista  T  h  i  e  r  s  Car- 
notensis,  parochus  primum  campodien- 
sis,  dein  vibragensis  (t  28.  Febr.  1703  ), 
scriptor  magnae  eruditionis,  quara  in 
quaestionibus  singularibus ,  quando- 
que  haud  magni  momenti,  profundere 
amat:  sed  utinam  fuissetmodestiov,  in 
suis  sententiis  promendis  minus  liber, 


')  Cf.  acta  E.  L.  1705  p.  527,  ubi  dici- 
tur:  „Totum  opus  uti  singularem  indu- 
striara  rerumque  tam  sactaruni  quam  pro- 
fanarum  eximiam  cognitionem  prae  se 
fert,  ita  dubium  non  est,  quin  ab  omnibu* 
eruditis  debito  honore  ac  plausu  excipia- 
tur.u  Auctori  id  potissimum  propositum 
fuit,  ut  ecclesiarum,  quae  singulia  cardi- 
nalibus  certa  ratione  concreditae  sunt, 
statum  antiquum  panter  et  hodiernum  oV> 
oculos  ponat.  Cf.  de  ipso  auctore  Agricola 
II,  193—99. 

»).Cf.  acta  E.  L.  suppl.  II,  145-149. 


cum  aliis  minus  contentiosus  >).  Haec 
potiora  ejusdem  opera:  De  auctoritate 
argumenti  negantis  adversus  L  a  u  n  o- 
jum  (cf.  pag.  224),  Parisiis  1660  in 
12.,  cum  defensione  sat  acri  1664;  de 
festorum  dierum  imminutione  1. ,  Lug- 
duni  1668 in  12;  1677;  Parisiis  1670; 
prohibitus  decr.  22.  Mart.  1672  ,donec 
corrigatur  2)'.  De  retinenda  in  ecclesia- 
sticis  libris  voce  Paraclitus  diss.,  Lug- 
duni  1669;  Traiti  deV  exposition  du 
saint  Sacrament  de  V  Autel,  Parisiis 
1672  in  12.,  in  quo  reprehendit  nimis 
frequentem  ss.  sacramenti  expositionem ; 
Parisiis  1677,  ed.  admodum  aucta  t.  2 
in  12;  1679;  Avenionc  1777  ;  L'Avo- 
cat  des  Pauvres,  qui  fait  voir  1'obliga- 
tion  qu'ont  les  Beneficieurs  de  faire  un 
bon  usage  des  biens  de  P  Eglise,  Parisiis 
1676  in  12;  Diss.  sur  les  Porches  des 
Eglises,  Aureliani  1679  in  12.,  cui  1. 
scribendo  haec  fuit  occasio.  Viguit  Car- 
nuti  consuetudo,  ut  mercatoribus  sca- 
pularia  et  alia  hujusmodi  in  porticu 
ecclesiae  cathedralis  vendere  liceret. 
Hanc  abusum  esse  contendit  auctor  ira- 
pugnatque  praesenti  opere.  Capitulum 
laesum  se  arbitrans  Thiers  ad  injuria- 
rum  officialem  defett:  hinc  acta  causa 
novumque  opus :  Factum  contre  le  Cha- 
pitre  de  Chartres,  1679  in  12.  Traite 
des  8uperstitions  selon  P  Ecriture  sainte, 
les  Decrets  des  Concils  et  les  sentiments 
des  ss.  Peres  et  des  Theologiens,  Pa- 
risiis  1679  t.  2  in  12.,  1701  ;  quibu3 
adjecti  sunt  post  auctoris  mortem  1704 
alii  t.  2  inscripti :  Traite  des  Supersti- 
tions  qui  regardent  tous  les  Sacramens  ; 
1712  t.  4  in  12.,  1741;  Avenione 
1  777,  prohibitus  decr.  13.  Febr.  1702 
et  10.  Maji  1757,  opus  eruditum,  sed 
subinde  rainus  exactum,  nimis  diffu- 


M  Cf.  Niceron  IV.  341  ss.;  XVIII,  263 
384  :  Feller  VIII,  185  ;  Mich.  a  r.  Joseph 
IV,  396 ;  Agricola  biblioth.  eccl.  sec.  XVIII. 
t.  1  p.  65—73. 

( 'f.  dc  hoc  1.  ipistolo*  T  h  i  e  r  »•  i  i  ad 
cavd.  Boiia  et  hujus  re>ponsionem,  inter 
card.  Bo  na  epistolas  p.  197  8>. 

»)  Cf.  acta  lv  L.  suppl.  I,  51—55. 


Digitized  by  Gcjogle 


92 7      1701—1720.  Litunria,  Archaeologia,  HUt  uter.  Thiers,  Negri  etc  928 


8um,  notitiis  inutilibusrefertum ;  Traiti 
de  la  Cldture  des  Religieuses,  Parisiis 
1681  in  1 2  ;  de  la  DepoMlle  des  Curez, 
ib.  1683  in  12 ;  TraiU  des  Jeux  etDi- 
vertissements  permis  et  defendus  aux 
Chretiens  selon  les  regles  de  1'Ecri- 
ture1),  ib.  1686  in  12;  Histoire  des 
perruques,  oii  1'  on  fait  voir  leur  ori- 
gine,  leur  usage,  leur  forme,  1'  abus  et 
r  irreguJarite  de  celles  des  ecclesiasti- 
ques,  ib.  1690  In  12;  Avenione  1779 
in  1 2  ;  Traiti  de  V  Absolution  de  V  Hi- 
risis  ou  l'on  fait  voir  par  la  tradition 
de  1'  Eglise,  que  )e  pouvoir  d'  absoudre 
de  1'  Heresie  est  reserve  aux  Fapes  et 
aux  Eveques  a  1'excluaion  des  Chapi- 
tres  et  des  Reguliers  exempts  de  la  Ju- 
risdiction  des  ordinaires  *) ,  Lugduni 
1 695  in  12;  Dela  plus  solide,  la  plus 
nicessaire  et  soucent  la  plus  nigligie  de 
de  toutes  les  diootions  (scil.  de  obser- 
vatione  mandatorum  Dei  et  Ecclesiae), 
Parisiis  1 702  t.  2  in  1 2 ;  1 703 ;  Traiti 
des  Cloches*)  et  de  la  saintete  de  l'of- 
frande  du  pain  et  du  vin  aux  Messes 
des  Morts  (quae  posterior  p.  est  D.  de 
la  C  r  0  i  x  parochi),  Parisiis  1 7 2 1  in  1 2 ; 
1781;  Dissertations  eccUsiastiques 3) 
sur  les  principaux  Autels  des  Eglises, 
les  Jubez  des  Eglises,  la  cldture  du 
choeur  des  Eglises,  1688;  Critique  de 
V  Histoire  des  FlageUans  etjustification 
de  1'  usage  des  disciplines  volontaires, 
Parisiis  1703,  adversusBoileau(p.7 1 8). 
Alios  libellos  praetermittimus.  Sat  asri- 
ter  de  ipso  judicat  Michael  a  s.  Jo- 
seph  (IV,  396):  >Auctor  inter  novae 
critices  sectatores  recensetur,  sed  a 
prudentioribus  nimium  audax  reputa- 
tur.  Plurimum  judicio  suo  defert  ac 
propriis  affectionibus  facile  indulget. 
Stilo  utitur  fastidioso  et  affectato  in- 
terdumque  obscuro,  saepe  etiam  pun- 
genti  et  acerbo  atque  non  raro  arro- 
ganti  et  fastuoso.  Graece  simul  et  la- 


i)  Cf.  J.  des  Sav.  XXIV,  305. 
»)  Cf.  J.  des  Sav.  LXIX,  527. 
«)  Cf.  J.  des  8av.  XVI,  120-130. 


tine  loquitur  frequenterque  ex  una  ad 
aliam  rem  nullo  argumenti  nexu  ser- 
vato  convertitur,  atque  in  iis,  quae  a 
scopo  aliena  sunt,  diutius  immoratur. 
Ad  haec  futilia  quaedam  et  vere  mini- 
ma  accuratissime  pertractat,  ut  exinde 
occasionem  alios  impugnandi  desumat.  * 

394.  Archaeologiam  profanam  illu- 
stravit  Paulus  P  e  d  r  u  8  i  S.  J.  Mantua- 
nus,  antiquarius  eruditus  (t  20.  Jan. 
1720),  qui  exhibuit  numismata  seu 
Cesari  in  oro  ...  in  argento  raccolti 
cum  congrui8  interpretationibus,  Par- 
mae  1604  ss.  t8,  quibus  alios  adjecit 
sodalis  Petrus  Piovene  (t  10.  Jan. 
1735).  —  Pro  historia  Uteraria  exclu- 
sive  theologica  nullus  nobis  bibliogra- 
phus  occurrit.  lllam  attingit  Julius 
Negri  S.  J.  Ferrariensis  (n.  1648  ;  t 
1 7 20) ,  qui  composuit  Istoria  degli 
Scrittori  Fiorentini  la  quale  abbraccia 
intorno  a  due  mila  Aufcori,  che  negli 
ultimi  cinque  secoli  hanno  illustrata 
co  i  loro  Scritti  quella  Nazione  in  qua- 
lunque  Materia  edinqualunque  lingua 
e  disciplina :  con  la  distinta  Nota  delle 
lor'  opere  cosi  manuscritte  che  stam- 
pate,  e  degli  Scrittori,  che  di  loro  hanno 
con  lode  parlato  0  fatto  menzione,  Fer- 
rariae  1722,  opus  posthumum,  non  sa- 
tis  accuratum  et  mendosum.  —  Histo- 
riam  seriptorum  Gallo-Provinciae  seu 
auctores  800  collegit  Petrus  Jos. 
Haitzius  (d'  Hache)  Cabillonensis 
(t  c.  1718),  quae  Coloniae  seu  potius 
Lugduni  1696  t.  2  in  12  prodiit  Opus 
est  »instar  elenchi,  scribit  Mich.  a  s. 
Joseph  in  bibliogr.  crit.  l,  528,  seu 
bibliothecae  cujusdam,  in  qua  mona- 
chorum  scripta  ab  aliis  mutuata  reve- 
lantur  et  aliena  nomina  ab  ipsis  mo- 
nachis  in  suis  scriptionibus  assumpta 
deteguntur.*  —  Ludovicus  Cousin 
Parisien8is,  unius  ex  40  sociis  acade- 
miae  gallicae  (n.  1627;  1 1708)  inno- 
tuit  versionibus  egregiis  historicorum 
veterum.  Ipse  prosecutus  est  Journal 
des  Savants  ab  a.  1687—1702.  Cf. 
Fellerlll,  123.  —  Jos.  Bodriguei 


Digitized  by  Google 


929 


Anacl.  Reitfenstuel, 


930 


O.  SS.  Trin.  ft  1703)  collegit  Biblio-  ;  signes  Escritores  de  laCiudad  y  Reino 
thecam  Volentinam  y  Catalogo  de  los  in-  de  Valencia,  Valentiae  1  702.  1  703  in  f. 


VJ.  Theologia  practica. 


3««5.  Ingens  est  theologorum,  qui  velut  in  spinis  rosa  patientiae.  Siquid 
huc  referri  possunt.  numeru?,  e  quibus  in  votis  habuit,  Deum  unice  habuit,  ut- 
nonnulli  mognam  nominis  consecuti  pote  qui  in  omni  loco  et  angulo,  quan- 
sunt  celebritatem.  Kx  iis,  qui  de  jure  do  se  sine  arbitro  esse  arbitrabatur, 
cttnonieo  mertierunt,  primus  nominan- 1  hoc  seraphici  nostri  P.  Francisci  fami- 


dus  est  Anacletus  fin  baptismo  appel- 
latus  Joannes  tieorgius)  Reiffen- 
s  t  u  e  1  0.  S.  Franc.  Tegernseensis  »)  n. 
2.  Jul.  HUl.  Sodales  docuit  philoso- 
phiani,  theologiam  et  jus  canonicum, 


liare  :  ,Deus  meus  et  omnia,  non  pos- 
sum  non  amare',  ingemiscere  et  inge- 
minare  saepius  auditus  est:  interquae 
etiam  suspiria,  illa  cana  et  candida  co- 
lumba  amorose  exspiravit,  ut  mors  vitae 


quam  disciplinam  tradidit  etiam  in  ly- ,  velut  echo  responderet.  Non  frustra 
ceo  frisingensi  (168:1).  Obiit  5.  Oct.  j  sane  emeriti  theologi  laurea  illum  ordo 
1703.  De  eo  legimus  in  literis  fune- 1  noster  donavit,  qui  virtutes  theologicas 
bribus  sodalium:  ,Fuit  ille  vir  inter  et  practice  et  speculative  tam  in  vita 


vivos  ob  res  bene  gestas  immortali  me- 
moria  dignus:  homo  prisci  moris.  Et 
hoc  uno  novui  quod  prisca  vitianesci- 
ret.  Tot  ac  tantas  res  gessit,  ut  omnes 


quam  in  morte  docuit  etc. «  Haec  po- 
tiora  opera:  Theolorjia  moraiis,  Mona- 
chii  1  692  et  1  698  in  4  ;  additionrs  no- 
vae  ad  theologiam  moralem,  Mutinae 


habeamus,  quod  imitemur,  non  habea-  ,  1737.  1739  in  f.,  cum  additionibus  et 
mus.  quo  antecedamus.  Hunc  pietas  ab  diss.  de  prop.  ciamnatis  R.  P.  Kress- 


incunabulis  stiis  exceptum  ulnis  reli- 
gioni  tran?cripsit  serapbicae,  in  qua 
ita  vixit.  quoad  vixit.  nunquam  mori- 
turus.  Pietatem  et.loctrinam  adeo  am- 
bigue  conjunxit,  ut  nescias.  cui  primae 
del  eantur:  nam  si  vota  religionis  es- 
sentialia  consideres,  fuit  ille  gemma 
paupertatis,  castitatis  lilium  et  solse- 


linger,  Mutinael74()  in  f.;  1747; 
Monachii  1742.  1743  t.  2  in  4;  per 
Jac.  Esteva  locupletata.  copioso  bul- 
lae  cruciatae  explanatae  traetatu  or- 
nata,  Antwerpiae  1743  v.  2  in  f. ;  cum 
additionibus  Kresslinger  et  Dalmatii 
Kickh,  (qui  eam  multum  auxit»,  Au- 
i  gustae  V.  17  62  in  t. ;  ad  saniorern  do- 


quium  obedientiae,  in  infirmitatibus  ;  ctrinam  novissime  revocata  1 )  a  1'.  Fla- 

vianoRicci  a  Cimbria  ib.  17  78  etc. 


Haec  theologia  moralis  tanti  est  facta, 
ut  paucis  annis  quindecies  et  usqne 


'  .  Cf.  Meiehelbeck  bist.  friiing.  t.  2 
part.  1  pag.  434  ;  (jreiderer  (Jermania 
tranc.  11,393 :  Baauer  t.  1  part.  2  i»asr.  162;  i 

hM.  pol.  Blattcr  LXXll,  SlH  ss.  Amicleti  mod°  lorte  ter  et  tncieS  Van,s  ,n  ^10" 
trater  A  1  b  e  r  t  u  s  pariter  fuit  O.  S.  Franc.  1  mbus  ederetur,  et  revera  auctor  m 
(t  10.  Jun.  1723)  acripaitque^rrtr/jcriHi  crt«-  J  theologia  morali  est  classicus.  Jus  ca- 
fr^ionali*  Fhsingae  1719  in  8.  --  Alius  \  noliicum  ciara  incthodo  iuxta  titulos 
ah  eo  e>t  Ignatius  K  e  i  f  1  e  n  s  t  u  »■  1 1  >.  J.  ! 
Lilicnfeldensis,  philosophiae  et  theolngiae  '  ~~ 

Vitrnnae  profesnnr,  dein  concionator  (f  29.        'ild  est  ad  />rvl>abil«>rismuni,  nam 


Febr.  1720).  Muitas  reliquit  com -iono ,  »-t 
1  ('osntus  in  micrttcmmu  mju  mundus  <ip»re 


Re  i  f  fe  n  - 1  u  el  scetatur  jirobahilixmum, 
qui  inter  sodalo  *.<■.  18.  mah»  audit,  lum- 


VI  dierum  in  homine  velut  microcostuo  ex  supehorum  ordinis  jus>u  I'.  Ricci  a 


■xmsummatus  partim  s<  holastue  partim 
"thi»  e  dilucidatus,  Vi<nnae  1701  in  4.  Cf. 
fommervogel  VI,  1620-24. 


< .'uubria  hanc  theologiam  moralem  jusaus 
cst  retra'  tare  juxta  prohabilioh-smi  theo- 
rias.  (  f.  Jeiler  KL.  X,  061. 


Digitized  lagGoogle 


931      1701—1720.  Juscan.inGerm.etItReiffenstuel,;Schnorrenberg,  Wex,  932 


quinque  11.  decretalium  in  qq.  distri- 
butum  solidisque  responsionibus  et  ob- 
jectionum  solutionibus  dilucidatum  una 
cum  tr.  de  regulis  juris,  Monachii  1 700. 
1702  t.  2  in  f.;  t.  3.  a  Sismundo  Neu- 
decker  collectus  et  elaboratus,  ib. 
1704;  t.  4.  et  5.  ib.  1714  opus  post- 
bumum ;  Coloniae  1718;  cum  additio- 
nibus  Kresslingeri,  ib.  1726; 
1743;  Venetiis  1726  v.  6  in  f.;  1730 
t.  5  in  4 ;  cum  tr.  de  regulis  juris  (qui 
prodiit  posthumus  Ingolstadii  1733  in 
f.)  1735;  1746;  accessit  appendix  om- 
nium  regularum  juris  civilis  in  digestis 
contentarum  et  repertorium  generale, 
Antwerpiae  t.  7  in  f.  1743;  Maceratae 
1746  t.  3  in  f.;  1755  t.  6  in  f.;  Ro- 
mae  1831  t.  6  in  v.  5  in  f. ;  Venetiis 
1763 — 78  ed.  bona;  1830 — 35,  ed. 
expurgata  cura  Bolardi.  Accedunt 
nunc  primum  variae  adnotationes  pro 
quarundam  quaestionum  uberiori  eno- 
datione,  attenta  rerum  conditione  prae- 
senti,  studio  Pelletier  canonici  au- 
relianensis,  Parisiis  1864  v.  7  in  4. 
Opus  a  juris  peritis  semper  magno  in 
pretio  habitum  atque  admodum  soli- 
dum:  hinc  pariter  brevi  temporis  spa- 
tio  quindecies  forte  recusum.  Egregia 
ed.  compendiaria  ad  usum  seminario- 
rum  prodiit  Parisiis  1853  t.  3  in  12. 
inscripta  Jus  canonicum  universum  jux- 
ta  titulos  Decr.  in  quaestiones  distri- 
butum.  Excellit  autem  Reiffenstuel  prae 
reliquis  juris  canonici  peritis  maxime 
legum  cognitione 

396.  Huic  e  Germanis  addi  debent: 
Anno  Schnorrenberg  (erronee 
Schornberg)  O.  Praem.  Coloniensis,  in 
universitate  patria  professor  (n.  1 8.  Dec. 
1667  ;  t  1 1.  Dec.  1715)  insignis  cano- 
nista,  sub  cujus  nomine  prodiit  opus 
posthumum  Imtitutioms  juris  canonici 
cum  breoi  commentario  in  ejusdem  juris 
regulas,  Coloniae  1729  in  4.,  sed  men- 
dose  ex  discipuli  schedis  perpemm 
transcriptae :  quare  inditaaubatiastein- 
feldensis,  cujus  quondam  prior  fuerat, 
illas  recudit  inacriptas:  lnstitutiones 


cmonicae  cum  commentariis  (prolixis) 
in  ejusdem  juris  regulas,  universam 
juris  canonici  materiam  continentes, 
quas  facili,  brevi  et  clara  methodo  hu- 
jus  juris  studiosis  tamquam  prima 
ejusdem  elementa  praelegit  adm.  R.  D. 
Exim.  Anno  Schnorrenberg,  ed.  altera, 
sed  genuina  a  prima  spuria  vindicata. 
ib.  1740  in  4.  —  Jacobus  W  ex  S.  J. 
theologiae  moralis  professor  Ingolstadii 
et  (1688)  juri8  canonici  Oeniponte 
(t  28.  Apr.  1711)  edidit  Ariadne  Ca- 
rolino-canonica  seu  doctrina  theorico- 
practica  canonum  distributa  in  5  pp. 
praecipuas,  in  quibus  novo  ordine  ac 
methodo  facili  totum  prope  jus  canoni- 
cum  traditur  cum  magna  parte  juris 
civilis,  Auguslae  V.  1708  t.  5  in  f.; 
opus  eruditum  et  admodum  utile;  opus- 
culum  canonico-tridentinum  de  spon- 
salibus,  seorsim  etiam  prodiit  Oeni- 
ponti  1692  in  12;  manipulus  decitna- 
rum  sive  quaestiones  decem  canonicae  et 
plures  controversiae  de  decimis,  ib. 
1692  in  8;  epitome  canonica  de  prae- 
latis  regularibus,  ib.  1694,  etiam  in 
Ariadne.  —  Jacobus  Wiestner  S.  J. 
Feldkircbensis,  Ingolstadii  annis  20 
professor  83.  canonum  (t  1 9.  Nov.  1 709), 
reliquit  institutionum  canonicarum  sive 
juris  ecclesiastici  praelectionibus  et 
exercitationibus  ad  Gregorii  P.  IX.  de- 
cretales  explicati  1.  5,  Monachii  1705 
in  4.,  opus  a  solidae  doctrinae  ubertate 
ac  claritate  passim  laudatum  et  a  Be- 
nedicto  XIV.  saepe  citatum;  jus  asylo- 
rum  sive  sacrorum  et  religiosorum  lo- 
corum  immunitas,  Ingolstadii  1689  in 
8;  alienatio  canonica  rerum  Ecclesiae 
temporalium,  1692;  disp.  de  impedi- 
mentis  canonicis  conjugiorum,  1696. — 
Ferdinandus  Krimer  S.  J.  Biedensis 
in  Austria  superiori  natus  a.  1639, 
philosopbiae  et  theologiae,  in  primis 
juris  canonici  diu  professor  (t  22.  Dec. 
1703),  quaestionum  canonicarum  in  5 
11  decretalium  t.  5  in  f.  Augustae  V. 
1706,  opus  rarum,  prolixum  quidem, 
sed  stilo  claro  et  facili  conscriptum  re- 
liquit,  atque  etiam  qq.  theologicas  in  2. 


Digitized  by  Google 


933 


Koenip,  Boehm,  Stehr,  Hertehals,  Febei,  Chiavetta  etc.  934 


2.  d.  Thomae  de  jure  etjustUia,  Graecii 
1691 ;  opus  utile  et  admodum  erudi- 
tum;  in  3.  p.  de  incarnatione  ib.  1691. 
—  Martinus  Engelhardt  ex  inst. 
cler.  sec.  juris  canonici  professor  (t 
24.  Dec.  1709)  dedit  biennalem  cur- 
sum  studii  canonici  seu  succinctam  et 
methodicam  ss.  canonum  explanatio- 
nem,  Moguntiae  1  700.  —  Bobert  K  0  e- 
nig  0.  8.  Ben.  Omundensis  n.  1658, 
in  monasterio  garstensi  professus,  Sa- 
lisburgi(lG85)canonum  interpres,  bis 
rector  magnificus  (1705  et  1711;  t 
26.  Aug.  1713)  proposuit  principia 
juris  canonici  ad  II.  5  decretalium  red- 
acta,  Salisburgi  1691 — 1697;  1714 
et  1725  pp.  4  in  4.,  opus  mole  non 
vastum,  sed  ob  doctrinae  cum  solidi- 
tatem,  tura  perspicuitatem  magni  ha- 
bitum,  in  quo  praxis  per  Germaniam 
servatae  rationem  habet.  —  Christo- 
phori  B  0  e  h  m  exstant  institutiones  seu 
praeliminaria  quaedam  principia  ad.  33. 
theologiam  juridico-moralem  praecipue 
vero  in  5  11.  decr.  Gregorii  IX.,  Pragae 
1710;  tr.  theologicus  juridico-moralis 
in  1.  1.  decr.  Gregorii  IX.  a  tit.  1 — 21. 
incl.,  ib.  1 7 1 1 ;  in  1.  4.  ad  tit.  de  spon- 
salibus,  ib.  1712;  de  matrimonio,  ib. 
1713;  in  1.  3.  de  contractibus  a  tit. 
14—23.,  ib.   1715.  —  Godefridua 
Stehr  0.  Praem.  Pragensis  in  collegio 
archiepiscopali     canonum  interpres, 
bibliothecae  stratroviensis  praefectus 
etcollegii  norbertini  regens  (t  23.  Febr. 
1 7 1 2),  edidit  praelectiones  scholasticas 
w  jus  canonicum  universum,  Pragae 
1693  in  4;  quaestiones  theologicas  de 
sponsalibus  et  matrimonio,  ib.  1685; 
de  censuris,  ib.  1689;  de  contractibus, 
ib.  1687;  de  legibus,  ib.  1683;  1692. 
—  Carolus  Schretter  S.  J.  Hunga- 
rus  (t  20.  Jul.  1718).  —  Belga  fuit 
Joannes Franciscus  Hertshals  Lova- 
nii  n.  1670,.  in  academia  patria  juris 
canonici  interpres  et  collegii  regii  prae- 
ses  (t  6.  Dec.  1720),  qui  edidit:  Gre- 
gorii  IX.  decretalium  11.  I.  II.  III.  per 
prinuipia  et  exempla  explicati,  per  ra- 
tiones  et  auctoritates  confirmati,  Lo- 


vanii  1708  in  1 2  ;  Libri  IV.  et  V.,  qui- 
bus  annectitur  explicatio  titulorum  1. 
III.  de  contractibus  et  testamentis,  ib. 
1720  in  12:  1729  t.  2  in  12.,  ->pus 
minoris  pretii. 

397.  Exltalis  huc  pertinent :  Fran- 
ciscus  Antonius  Febei  (Phaebeus)  8. 
J.  Urbevetensis  *),  in  collegio  romano 
philo8ophiae,  juris  canonici  et  theolo- 
giae  scholasticae  professor  (u.  1652; 
t  2.  Maj.  1706),  cujus  sunt  instUutio- 
nes  juris  canonici  sive  primorum  totiui 
sacrae  jurisprudentiae  elementorum 
11.  4,  Bomae  1698  in  12;  Coloniae 
1 704  in  12;  Venetiis  1 725,  utile  com- 
pendium ;  de  regulis  juris  canonici  i, 
unicus,  Venetiis  1725  in  12.,  opus 
posthumum;  Mediolani  1742;  Lincii 
1745 ;  de  8,  lUurgias  rUibus  diss.,  Bo- 
mae  1702  in  12.  —  Franciscus  Verde 
Neapolitanus,  episcopus  (1688)  vico- 
aequenais,  qui  1700  munere  pastorali 
se  abdicavit,  utriusque  juris  peritia  in- 
signis  et  sanctimoniae  opinione  celeber 
(t  21.  Jan.  1706),  scripsit  institutio- 
num  canonicarum  U.  4,  Neapoli  1737 
v.  2  in  f. ;  selecta  qq.  in  defensionem 
famigeratissimi  Jo.  Caramuel  (p.  604), 
Lugduni  1662  in  f. ;  anacephalaeosim 
prop.  damnatarum  ab  Alexandro  VII; 
tr.  de  simonia,  Neapoli  1695.  —  Be- 
nedictus  Chiavetta  S.  J.  Panormita- 
nus  (n.  1650),  diu  professor  philoso- 
phiae,  dein  theologiae  scholasticae  et 
moralis  atque  etiam  juris  pontificii, 
cujus  peritiam  ostendit  in  instUutioni- 
bus  jaris  canonici  seu  Summa  totius 
legis  pontificiae  in  3  11.  distributa,  quo- 
rum  1.  peraonas,  2.  res,  3.  judicia,  de- 
licta  et  poenas  ecclesiasticas  complecti- 
tur,  Panormi  1711  — 13  t.  3  in  4 ;  et 

»J  Hujus  forte  frater  vel  cognatut  erat 
Phihppus  F  e  b  e  i  (Phoebeus)  SJ.  Urbeve- 
tensii  (f  24.  Jan  1743),  cujus  sunt :  Con- 
trorersia  de  iis,  penea  quo»  est  auctoritaa 
definien  li  sine  erroris  periculo  ea  quae  ad 
fidem  pertinent,  in  Abellii  MeduUa 
theol.  ed.  Zaccaria,  Venetii»  1757  p.  II  p. 
438—478;  Disa.  sopra  i  Moji  in  Zaccana 
RaccolU  di  stor.  eccl.  II,  18—36. 


Digitized  by  Google 


935 


1701-1720.  Jua 


Gravina,  Mcrtienfeld, 


<J36 


in  consultationibus  canonicis  et  morali- 
bu8,  in  quibns  ex  as.  cononibus,  ponti- 
ficiis  decretis  varia9  opiniones  damnan- 
tibas  et  theologornm  canonistarunique 
sensu  quaestiones  tum  pro  externo  cu- 
riae  ecclesiasticae,  tum  pro  interno  sa- 
cramenti  foro  resolvuntur,  ib.  1 7 1 4  in 
4.  —  Janus  Vincentius  Gravina  Ca- 
laber  (n.  1664;  t  1718),  juris  civilis, 
dein  canonici  professor  in  Sapientia 
romana,  academiae  degli  arcadi,  dein 
academiae  Qairinalis  auctor,  institutio- 
nes  canonicas  postbumas  reliquit  Tau- 
rini  1742  in  8.  etc;  Romae  1832.  Ce- 
lebre  vero  adeptus  est  nomen  op.  ad- 
modum  erudito  Originum  juris  civilis 
11.  3,  Neapoli  1 70 1  —  1 7 1 3,  cui  ed.  ad- 
jecit  1.  singularem  deromano  imperio; 
galiice  E8prit  des  lois  romaines,  Paris 
17  7  5  t  3.  Omnia  ejus  opera  prodie- 
runt  Lipsiae  1717;  1737;  Neapoli 
1756—58  t.  3  in  4  »).  Ex  GaUi8  huc 
referri  potest  Claudius  Jos.  de  Fer- 
rieres,  filius  Claudii  de  Ferrieres 
(t  11.  Maj.  1715),  qui  auctor  est  li- 
belli  inscripti  Nova  et  methodica  insti- 
tutionum  juris  canonici  tractaiio  seu 
Paratitla  in  5  11.  decretalium  Gregorii 
IX.,  Parisiis  1701  in24;  Des  droits  de 
patronage  des  prtsentations  aux  bene- 
fices,  de  preseance  des  patrons  .  .  .  des 
droits  honorifiques,  des  titres  et  dea 
ae"pulturea  dans  les  eglises,  ib.  1686 
in  4. 

398.  Jam  ad  specialia  juris  ranonici 
argumenta  veniamus 2).  Gregorius  a 


')  t'f.  Fabroni  X,  1—61  ;  Serrao  com- 
ment.  de  vita  [et  scriptis  Vinc.  G  r  a  v  i- 
nae,  Romae  1762;  Biogr.  univ.  XVIII, 
355  b.  Tiraboscbi  Storia  della  Lett.  it.  t. 
8  1.  2  c.  4,  qui  eum  dicit  „uno  di  quegli 
uomini,  di  cui  malagevole  e  a  diffinire  se 
piu  siano  stati  inalzati  con  elogi,  o  de- 
pressi  con  satire,  e  se  piu  degni  fosstr  de' 
primi  o  delle  seeonde."  Reprehensione 
certe  digna  est  nimia  ejua  aversatio  for- 
mae  sfholasticae.  Scherer  KL.  V,  1645. 
Alius  ub  eo  e*t  D  o  m  i  n  i  c u  s  Gra vina,  de 
quo  (  f.  III,  398. 

')  Oompendii  jrratia  praettrmittimus  I 
quosdam,  qui  etiam  de  arguraentis  specia- 1 


Mertzenfeld  0.  S. Ben.  ad  8.  Felici- 
tatem  in  oppido  Munster  Schwartzbacb, 


libus  disputarunt,  utTobiamZigl  O.Cist. 
Tirolensem,  cujus  exetant  diss.  in  pratci- 
puos  tit.  U.  5  decr.,  Marisetellae  167a  — 
Aug.  Magg  OSB.  Oeniponte  (n.  17.  Oct 
1665),  Salisburgi  profeasorem  —  Jacobum 
delaLande  (Lalande)  Aurelianensem, 
doctum  jurisconsultum  et  philologum  (n. 
1622 ;  1  1703),  qui  dictus  est  pater  paupe- 
rum,  de  quo  cf.  Saxiua  in  Onomaatico  lit. 
V,  11.  — Jacobum  a  s.  Antonio  (Oli- 
maert)  0.  Carm.  Bruxellenaein  (15.  Apr. 
1632,  t  17.  Aug.  1703),  ter  auae  provm- 
ciae  praepositum,  qui  acripsitcontraVan 
Epsen  Repagulum  canonicum,  Coloniael689 
in  12,  et  pro  regularium  a  jurisdictdone 
ordinariorum  exemptione  ln  suis  consuko- 
tionibus  canonicis,  Lugduni  1680 ;  Coloniae 
1682  —  Nicolaum  Petitpied,  socium 
sorbonicum  et  canonicum  parisiensem  (n. 
c.  1630;  t  1705),  alium  a  cognomine  Jan- 
senista  (de  quo  mfra).  Ejus  e»t  Tr.  du  droit 
et  des  prirogathes  des  ecclesiastiques  dans 
1' adminietration  de  la  justice  s&uhere, 
Paris  1705.  —  Guilelmum  Prousteau 
Aurelianenaem  (t  19.  Mart.  1705).  —  Lu- 
cam  B  o  1 1  i  n  i  marchionem  lucensem  juria 
consultum  (t  1708),  de  quo  cf.  Agricola  I, 
244  —  Emmanuelem  GonzalezetVir- 
t  u  8  in  pinciana  academia  profeaaorem  et 
epiacopum  tucumanenaem  in  regno  peru- 
ano  (t  1710),  de  cujus  nova  repetitione  ad 
lextum  in  Cap.  Jnter  ceteras  4.  de  rescriptit 
in  Decretalibus  (seu  de  conditionibus  dis- 
junctive  vel  conjunctive  sumendis)  cf.  J. 
de<i  Sav.  XLV,  273.  —  Eustachium  le  N  o- 
ble  (t  1711),  de  quo  cf.  Reu  sch  II,  574. 
—  Anselmum  D  a  n  d  i  n  i  Cesenatem  ,utri- 
usque  signaturae  referendarium  et  s.  con- 
gregationis  indicis  consultorem  (alium  ab 
H  i  e  r  o  n  y  m  o  D.,  de  quo  cf.  111*,  880  a.), 
qui  fuse  egit  de  suspectis  de  haeresi,  Roraae 
1703  in  fM  de  quo  cf.  A.  E.  lips.  1705  p. 
547.  —  Claudium  le  Pelletier  (t  1711 
a.  aetatis  80),  qui  curavit  Petri  Pithou 
editionera  corporis  juris  canonici  et  codicis 
canonum  reterum  Ecclesia*  romanae  cum 
miscellaneis  ecclesiasticis ,  Parisiis  1687 
t.  2  in  f.,  aliorumque  illius  operura  cf.  tom. 
Ui*,  299.  —  De  testammto  canonico  scripait 
Angelus  Sixtu»  de  Rugerio,  Neapoli 
1711  m  f.  —  Xotes  sur  le  concUe  de  TrtnU 
touchant  lcs  points  les  plus  importants  de 
la  discipline  eccl^siastique  et  le  pouvoir 
des  ^veques,  les  decisions  des  es.  P^res,  de* 
conciles  et  des  papes,  et  les  resolutions 
des  plus  habiles  avocats  eur  ces  matierea, 
avec  une  diss.  aur  la  r6ception  et  1'  auto- 
rite  de  ce  concile  en  France,  Pariaiis  1706, 
reliquit  Stephanus  Rassicod  advocatus 


Digitized  by  Google 


937 


Friderich,  Zalasxowski,  Ducaste,  Priviterra,  Zerbi. 


938 


in  universitate  erfordiensi  profesaor, 
scripsit  introductionem  seu  diss.  adjus 
publieum  rotnano  -  ecclesiasticum  com- 
plecientem  statum  Ecclesine  romanae, 
dignitatem,  potestatem,  curiam  et  elec- 
tionem  summi  pontificis  ac  reliquorum 
membrorum,  cardinalium,  primatum, 
archiepiscoporum ,  episcoporum  et  to- 
tius  rleri  praerogativas ,  subordinatio- 
nem  et  jura,  collectam  ex  jure  divino, 
canonico  et  civili  tum  publico,  tum 
privato,  Coloniae  1714  in  4.,  in  qui- 
bus  tuetur  rom.  pontificis  infallibilita- 
tem.  Eae  alioquin  tribuuntur  Joanni 
Francisco  Bessel,  cujus  exstat  jus 
puUicum  romano-catholicum,  Erfordiae 
1714  in  4.  —  Melchior  Friderich1) 
S.  J.  Landsbergiensis,  juris  canonici 
professor  in  academiis  dilingana  et  in- 
golstadiensi  (n.  1654;  t28.Jul.  1709), 
reliquit:  QQ.  canonicae  dedecimis,  qui- 
bus  universum  jus  decimandi  qua  ec- 
clesiis  qua  laicis  competens  et  immu- 
nitas  ab  iis  solvendis  explicatur,  una- 
que  modus  et  ratio  in  causis  decima- 
rum  judicialiter  procedendi  statuitur, 
Ingolstadii  1709  in  4;  qq.  canonicae 
ds  simonia,  ib.  1709  in  4;  emptio  et 
vendiiio  ad  legem  Dei  et  humanam  for- 
mata,  Dilingae  1700  in  4;  forum  com- 
petens  quaestionibus  ex  universo  jure 
selectis  et  ad  praxim  utilissimis  illu- 
stratum,  Ingolstadii  1709  in  4;  tr.  de 
consanguineUate,  Augustae  V.  1698  in 


(t  17.  Mart.  1718),  qui  in  edendo  Journal 
dea  Savans  majrnas  habuit  partes.  —  De 
jure  a*yli  qua  sacri  qua  profani  disseruit 
Stephanut  PuteuB  jurisconsultus,  Tri- 
denti  1717. 

•)  Aliua  ab  eo  est  Philippus  F.  S.  J. 
juris  canonici  Heidelbergae  professor  (t  an- 
te  a.  1752),  cujus  bupersunt :  Idea  Mono- 
thesiae  ecdesiasticae  Byateinatis  hierarchici 
fundamenti8  innixa  contraque  hypotheses 
et  crisin  Puffendorfii,  Pfaffii,  Boehmcri 
aliorumque  modeite  asaerta,  Heildelber- 
gae  1746 ;  etinin  in  S  c  h  m  i  dt  r/rw.  juris 
eecl.  II,  1—55;  disa.  de  eo  ouod  jwtum  est 
circa  amortizationem  ac  de  orthodoxa  et 
inconcussa  ejusdem  propugnandae  me- 
thodo,  ib.  1747  in  4.  et  in  thes.  cit.  V, 
68>-719. 


8.  — Nicolaus  Zalaszowski  i),  juris 
utriusque  doctor  et  archidiaconus  pos- 
naniensis  (n.  1631 ;  t  1703),  vir  doc- 
tus,  strenuus,  modestus,  in  1.  jus  capi- 
tuli  seu  tr.  novus  et  absolutus  (et  ad- 
modum  rarus)  disserit  de  potestate 
Capituli  sede  episcopali  vacante  cum 
episcoporum  posnaniensium  historica 
synopsi,  Posnaniae  1706  in  4.  —  Idem 
argumentum,  sed  plenius,  tractavit 
Franciscus  D  u  c  a  s  s  e  canonicus,  archi- 
diaconus  et  vicarius  generalis  condo- 
miensis  (t  1706),  multum  in  patrum 
operibus  versatus,  juris  versatissimus, 
in  op.  Traite  des  Droits  et  OUigations 
des  Chapitres  des  Eglises  Cathidrales, 
tant  pendant  que  leSiege  Episcopalest 
rempli,  que  durant  la  vacance  du  Sie- 
ge  *),  Tolosae  1706  in  .12.  Ediditquo- 
que  Pratique  de  la  jurisdiction  ecclesi- 
astique  volontaire,  gracieuse  et  conten- 
teuse,  ib.  1702;  1762  etc,  saepius 
edita.  —  De  jure  episcoporum  genera- 
tim  et  Franciscus  Priviterra  O.S. 
Franc.  (juxta  Ossinger  OSA.,  sed  ut 
videtur  erronee),  catanensis,  philoso- 
pbiae  et  theologiae  diu  professor,  prae- 
positus  provincialis  (n.  8.  Aug.  1631 ; 
t  18.  Jan.  1702)  in  manuali  antistitum 
seu  de  extera  et  sinistra  episcoporum, 
in  quo  quid  potest  quidve  non  potest 
episcopus  fere  qualibet  iu  materia  or- 
dine  abecedario  disposita  juxta  proba- 
biliora  doctorum  beneplacita  dilucide 
resolvuntur8),  Catanae  1683  in  f.  — 
Materiam  affinem  tractarunt  Marcus 
Alb.  Zerbi  in  gemma  episcopali  mille 
resolutiones  qq.  canonicarum  complec- 
tenti,  quihus  ss.  pontificis  examinatores 


>)  Cf.  Zedler  LX,  1421 :  acta  E.  L.  suppl. 
V,  226;  Schulte  III,  772. 

*)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1706  art.  99  et 
120  .  J.  des  Sav.  XXXV,  294  -  304. 

s)  Petrus  Franc.  Jo.  P  e  r  si  n  de  Mont- 
gaillard  episcopus  8.  Pontis  Tomeriarum 
(dc  Tomieres,  f  13.  Mart  1713)  edidit/)tt 
droit  et  du  pouvoir  des  iviquts  de  regler 
les  oftices  divins  dans  leurs  dioceses  sui- 
vant  la  tradition  de  tous  les  siecles,  a.  1. 
1686,  proh.  27.  Apr.  1701  c*um  11  aliis  ip- 
sius  scriptis. 


Digitized  by  Go 


9S9     1701—1720.  Juscanonicum.  DeManentibus,Begnudeili,] 


940 


pro  interrogandis  ad  episcopalem  dig- 
oitatem  promovendis  uti  solent,  Bomae 

1706  in  f.,  et  Joan.  Fontana1)  epi- 
tcopus  Caesenas  (t  2.  Maji  1716)  in 
tirocinio  episcoporum  seu  methodo  te- 
aenda  episcopis  recens  inauguratis, 
Venetiis  1717  in  8.  —  Carolus  Anto- 
nius  de  Manentibus  disputavit  de 
episcopis  et  inferioribus  praelatis,  Bo- 
mae  1773  in  4.,  quo  in  tr.  de  jure  ro- 
mani  pontificis  confirmandi  episcopos 
disserit;  de  potestate  jurisdictionis  seu 
de  regimine  animarum  ac  de  jurisdic- 
tione  contentiosa  et  quomodo  praela- 
tis  inferioribus  ex  privilegio  et  prae- 
scriptione  competere  valeat,  Romae 

1707  in  4.,  quo  in  L  contendit  reges 
etiam  in  temporalibus  romano  subesse 
pontifici,  qui  eos  gravi  de  causa  regia 
potestate  privare  possit.  —  De  legatis 
et  nunciis  apostolieis  fuse  disserit  Pere- 
grinus  M  a  s  e  r  i  Forojuliensis ,  Raven- 
nae  gubernator,  canonicus  s.  Mariae 
Majoris,  praelatus  domesticus  pontificis 
aliisque  muneribus  auctue  (n.  16.  Jan. 
1648;  t  16.  Jan.  1718),  Romae  1709 
t.  2.  —  Plures  disseruerunt  de  itnmu- 
nitate  ecclesiastica,  ita  Petrus  Barugi 
Fulignensis,  episcopus  s.  Angeli  in  Va- 
do  et  Urbania  (t  1 708),  in  torculo  juris 
pro  decidendis  causis  tam  in  foro  eccle- 
siastico  quam  in  seculari,  in  quo  trac- 
tatur  de  immunitate,  jurisdictione, 
exemptione  ac  privilegiis  Ecclesiae  et 
ecclesiasticorum,  Bononiae  1703  inf. 
—  Stepbanus  Miraa)  Panormitanus 
(t  10.  Oct.  1711)  etAlbertus  Castel- 
1  a n i  0.  Praed.  Mediolanensis (t  1715). 


i)  Alius  ab  eo  est  Augustinus  Fon- 
tana  comes  ScagneUi,  senator  raantua- 
nus  et  auditor  rotae  bononiensis,  qui  col- 
legit  bibliothecam  legaletn  amplissimam  seu 
omnium  et  quorumcunque  librorum  in 
canonico,  civili,  ehminali  feudalique  jure 
irapresaorum  eorumque  editionis  primae, 
mediae,  noviasimae,  iteratae  vel  auctae 
accuratam  descriptionero,  Parmae  1686 
pp.  7  in  5  v.  in  f.  Cf.  de  ea  Mich.  a  ».  Jo- 
seph  in  bibL  crit.  1,  510,  qui  plures  car- 
pit  naevos,  conspectutn  tamen  exhibet. 

•)  Cf.  Mongitore  U,  239.  | 


399.  Franciscus  Ant.Begnudelli 
Basso  Tridentinus  *),  insignis  plane  col- 
legii  germanici  alumnus,  in  sua  dioe- 
cesi  vicarius  generalis,  quo  munere  dein 
fonctus  eat  in  dioecesi  frisigensi ,  vir 
admodum  beneficus  et  liberalis  (t  9. 
Oct  1713),  collegit  utilem  bibliothecam 
juris  canonici  et  civilis  practicam  seu 
promptuarium  qq.  magis  practicarum 
in  utroque  jure,  Coloniae  1707;  Fri- 
singae  1712  t.  4  in  f. ;  Coloniae  Allobr. 
1747;  Mutinae,  Venetiis  1758,  in  qua 
infallibilitatem  romani  pontificis  atque 
jura  Ecclesiae  tuetur.  —  Jo.  Paulus 
Paravicini  cler.  reg.  congr.  s.  Pauli 
Mediolanensis  (t  1 7 1 1 )  collegit  Poty- 
antheam  ss.  canonum  eoordinatorum  ■), 
qui  in  conc.  generalibus  ac  provinciali- 
bus,  in  Oriente  ac  Occidente  celebratis, 
in  decreto  Oratiani,  in  decretalibus,  in 
epistolis  ac  constitutionibus  rom.  pon- 
tificum  a<l  nostra  usque  tempora  pro- 
dierunt,  ut  olim  opera  L.  Brancati  card. 
deLaurea  in  epitomen  redacti  sunt 
(cf.  pag.  354),  Neopragae  1708  t  3  in 
f.;  Coloniae  1728.  —  J.  C.  Ricciar- 
delli  collegit  Lyceum  ecclesiasticum 
juris  utriusquetheorico-practicura,  Ari- 
mini  1704  t.  2  in  f.  —  Franciscus 
Maria  Cirinus  Messanensis  n.  11. 
Nov.  ]64  6  magnae  regiae  curiae  judez, 
regius  consiliarius  aliisque  muneribus 
publicis  auctus,  disseruit  de  nexu  re- 
rum  jurisdictionalium ,  quo  in  tr.  quam 
plurimae  ahsolvuntur  haesitationes, 
quae  crebro  excitari  assolent  inter  se- 
culare  et  ecclesiastknm  imperium  ac 
inter  ipsas  ecclesiasticas  potestates,  Pa- 
normi  1700  in  f.;  Legale  responsum 
pro  immunitate  ecclesiastica ,  Messinae 
1  707.  —  De  jure  patronatus  Salisburgi 
1685  disputavit  Martinus  Resch  0. 
S.  Ben.  Gmundensis,  Salisburgi  pro- 
fessor  juris  canonici  et  abbas  cremifa- 
nensis  (t  12.  Dec.  1709).  —  Fuse  ad- 
modum  Franciscus  de  Fargna  patri- 


>)  Cf.  hist.  pol.  Blatter  LXXII,  585  s.; 
Sttinhuber  Gesch.  desKol.  Uerm.  Il»,108- 

t)Cf.  De  Claudii  Blondeau  BMio- 
thkiu*  canonique  cf.  t.  III»,  867. 


Digitized  by  Google 


041 


Theologia  moralis.  Lacroix,  Henr.  a  p.  Ignatio. 


942 


tius  romanus,  philosophiae,  juris  et 
theologiae  doctor  in  commentario'(eT\i- 
dito)  in  singulos  canones  de  jure  patro- 
natus,  qui  sparsim  tam  intra  quam  ex- 
tra  corpus  juris  canonici  vagantur, 
Montisfalisci  1717  t.  1 . ;  Romoe  1718 
t.  2.et  3.  in  f. —  De  raateria  regalium 
contra  clerum  gallicanum  1 682  scripsit 
Dorainicu9  Maria  Ferrari  0.  Praed. 
magister  s.  palatii  ac  demum  cardinalis 
(t  20.  Aug.  1716).  Strenue  propugna- 
bat  bullam  Unigenitus,  quam  cum  Fa- 
bronio  et  Ptolomaeo  concinnasse  dici- 
tur. —  Botaerom.decisiones  selectas  edi- 
dit  Franciscus  Maria  Constnntini 
insignis  jnris  peritus,  urbis  rom.  guber- 
nator  (t  25.  Nov.  1713),  Romae  1702 
t.  2  in  f.,  Venetiis  1737  t.  3.  Opera 
ipsius  omnia  prodierunt Bononiae  1759 
t.  6.  —  Alex.  Caprara  Bononiensis, 
Rolae  auditor  et  poenitentiariae  regens 
ob  munera  gesta  octogenarius  demum 
purpuram  promeruit  (t  1711).  Post 
ejus  obitum  prodierunt  decisiones  Jio- 
tae  ab  eo  collectae  t.  2  Roraae  1725  et 
eodem  a.  Lucne. 

400.  Jam  ad  eos  accedamus,  qai 
theologiam  moralem  conscripserunt.  In- 
ter  hos eminet Claudius Lacroi x  S.  J. 
in  Dahlem  ducatus  limburgensis  natus 
1652.  In  conscientiae  dubiis  explicandis 
eam  approbationem  meruit,  ut  dome- 
stici  perinde  ac  externi  scriptorum 
ipsius  publicationem  flagitarent.  Ora- 
culum  dixisses  familiare  indigenis  et 
exteria  promptum  et  paratum,  sine  in- 
vidia  communicans,  quae  sine  fictione 
didicerat.  Mortis  diem ,  iroo  et  vel  ho- 
ram  praedixit,  omniaque  ad  pie  morien- 
dum  pocatissime  disposuit:  obiit  vero 
2.  Jun.  1714.  Ejus  theologia  moralis 
antehac  ei  probatis  auctoribus  breviter 
concinnata  a  R.  P.  H.  Busenbaum  S.  J. 
nunc  pluribus  partibus  aucta  saepissime 
(saltem  25  ed.)  prodiit,  Coloniae  1710 
—  1 7 1 4  t.  8  in  8  ed.  2  ;  Venetiis  1718 
t.  2  in  f.  etc.  Lugduni  1729,  cur.  Fr. 
de  Montauzan  SJ.  (t  1751);  1  757, 
quae  ed.  a  parlamento  tolosano  fnit  igni 


tradita  propter  quasdam  antiquiorum 
theologorum  opiniones  de  homicidio  et 
regicidio;  Bononiae  1749,  ed.  bona  l) ; 
sed  melior  ea,  quae  prodiit  Ravennae 
1701  t.  6  cura  Zaccaria,  in qua  sin- 
gularis  etiam  exstat  1.  de  locis  moralis 
theologiae,  item  de  8.  cruciatae  bulla, 
de  officiis  confessarii  et  de  catechetica 
theologia  11.  2 ;  exhibentur  insuper  prop. 
omnes  a  constantiensi  conc.  atque  a  ss. 
pontificibus  damnatae,  decreta  quoque 
eorundem  ss.  pontificum  ad  morum  in- 
stitutionem  spectantia,  s.  rom.  congreg. 
concilii  et  rituum  ad  a.  17  58,  nliaque 
quamplurima  ad  vindicandas  a  falsis 
recentiorum  quornndam  probabiliori- 
storum  fPatuzzi,  Dinelli  et  Con- 
c  i  n  n)  criminationibus  celeberrimorum 
virorum  sententiss;  Parisiis  1866  t.  4 
in  4.  notis  et  decisionibus  Romae  latis 
aucta  et  illustrata  a  P.  Dion.  A  Gury 
dicitur  Lncroix  , probabilista,  vir 
doctus,  in  practicis  rebus  versatus,  co- 
pia  rerumque  delectu,  stili  nitore  et 
solutionum  nitiditate  spectandus. « 

401.  Theologiam  moralem  eruditam, 
sed  qucd  dolendum,  janseniono  errore 
et  rigore  infectam  composuit  Henricus 
a  s.  Ignatio  0.  Carm.  (t  1719,  se- 
cnndura  alios  1720  a.  aetatis  89.  reli- 
gionis  73).  Ea  inscribitur  Ethica  umo- 
ris  sive  theologia  sanctorum,  magni 
praesertim  Augustini  et  Thomae  Aq. 
circa  universam  amoris  et  raorum  doc- 
trinam  adversus  novitias  opiniones  stre- 
nue  propugnata  et  in  materiis  princi- 
palibus  bodie  controversis  fundamen- 
tnliter  discussa,  Leodii  1709  v.  3  in  f. 
et  alibi,  proh.  21.  Aug.  1714  et  27. 
Maj.  1722,  et  etiam  a  parlamento  pa- 
risiensi.  In  t.  1.  disserit  de  actibus 
humanis  et  peccatis;  in  2.  de  legibus, 
virtutibus  et  decalogo;  in  3.  de  sacra- 
mentis.  Stilo  vero  tara  amarulento  uti- 


')  Cf.  Storia  di  Letteratura  ital.  I,  50; 
Sommervogel  IV,  1347—54.  De  Fran- 
zoja,qui  Buscnbaum  et  Lacroix  impu- 
gnavit,  infra  agemus. 


Digitized  by  Google 


94  3        1701t-1720.  Theologia  mor.  Henr.  a  a.  Ignatio,  Sporer,  Mayol,  944 


tur,  ut  nonnemo  putaverit  opus  potius 
inscribendam  fuisse  Ethieam  odii l) : 
opusque  suum  complet  qaerelis  de  mo- 
rum  relazatione,  ut  quasi  actum  vide- 
atur  de  ipsa  Ecclesia.  Propositionibus 
bajanis  plus  minusve  favet ;  jansenianos 
errores  non  satis  cavet;  libros  de  hae- 
reai  janseniana  suspectos  Hbenter  tue- 
tur:  Quesnelli  refleziones  laudat  (sed 
ante  damnationem),  de  iisque  scribit: 
»Tantum  abest,  ut  aliquam  istarum 
quinque  propositionam  (Jansenii)  imo 
vel  oleant,  quod  ex  opposito  diametra- 
liter  iisdem  opponantur,  sintque  plane 
conformes  doctrinae  et  phrasi  praecla- 
rissimorum  Ecclesiae  doctorum  sancto- 
rum  Augustini  et  Thomae  eorumque 
omnium  discipulorum."  .  In  doctrina 
morali  propter  nimium  rigorem  in  pro- 
positiones  incidit  damnatas.  Alia  ejus- 
dem  opera  sunt :  Theologia  vetus  fun- 
damentalis  ad  mentem  resoluti  doctoris 
J.  de  Bacone  carmeliticae  doctrinae 
principis  adjuncto  ei  lumine  angelici 
solis  d.  Thomae  Aq.  .  .  .  de  Deo  uno  et 
trino,  Leodii  1677;  theologia  sanctorum 
veierum  et  novissimorum  circa  univer- 
sam  morum  doctrinam  adversus  novi?* 
simorum  casaistarum  impugnationes 
strenue  propugnata,  ib.  1 700 ;  Gratiae 
per  se  efficacis  seu  augustiniano-tho- 
mi<iticae  adversus  jansenismi  accusa- 
tionem  defensio,  ubi  etiam  theologia 
moralis  SS.  defenditur,  Lovanii  1713; 
Appendiz  ad  theologiam  moralem  seu 
Molinismus  profiigatus  per  triumpban- 


»)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1715  a.  100,  ubi 
accurata  op.  habetur  censura.  En  quo- 
modo  ejus  sodalis  Ambrosius  Gardebosc 
de  eo  (ib.  1713  III,  1501)  judicat:  „Les 
Jnnsloistes  s'efforcent  d'eluder  ces  auto- 
ritea  formelles,  et  j'ai  la  douleur  de  voir 
parmi  ces  ennemis  de  la  foi  le  P.  Henri 
deSaintlgnace,  quia  deahonorS  par 
des  erreurs  dangereuses  notre  ordre  .... 
Ausai  condamnons  nous  tous  ce  malbeu- 
reuz  ouvrage;  et  qui  ne  condamnerait 
pas  un  livre  qui  renouvelle  les  erreurs  de 
Bajus  et  de  Jansenius,  et  qui  soutient  avec 
la  derniere  insolence  des  maximes  fauses 
et  seditieuses  contre  1'  autorite"  des  Rois  et 
en  particulier  contre  le  Roi  tres-Chretien  ?" 


temde  eo  propheticam,  evangelicam,  apo- 
stolicam,  ecclesiasticam  ss.  Augustini 
et  Thomae  Aq.  de  gratia  doctrinam ;  re- 
tunduntur  Molinianorum  maxime  Henr. 
Henrart  et  Liv.  de  Meyer  8.  J.  de  Jan- 
senianismo  accusationes  Coloniae  1717, 
aliaque  contra  Jesuitas,  quibus  ad 
mortem  usque  haud  parum  erat  in- 
fensus. 

402.  In  Gertnania  inclaruit  Patritius 
Sporer  0.  Min.  Passaviensis,  in  sci- 
entia  canonica  et  morali  versatissimus 
(t  1714),  cujus  theologia  moralis  so- 
lide,  erudite  et  perspicue  conscripta, 
hinc  admodum  commendanda  }),  sae- 
pius  prodiit,  Venetiis  1724  v.  3  in  f. ; 
ed.  magis  completa  prodiit  inscripta 
Theologia  moralis  cum  additionibus  et 
supplementis  K.  Kazenberger:  ac- 
cedunt  recollectiones  morales  contem- 
poraneae  in  forma  compendii  reprae- 
sentatae  e  Cherabino  May<  ejusdem 
ord.,  ib  1755  t.  5  in  2  v.  in  f.  Pro- 
babilismum  sequitur,  in  sententiis,  ju- 
dice  s.  Alph.  Liguori,  satis  estaequus, 
et  subinde  plus  quam  par  benignus. 
—  In  GaUia  Josephua  Mayol  0. 
Praed.  Maximinifani  natus  scripsit 
Sumrnam  moralis  doctrinae  thomisticae 
circa  decem  praecepta  decalogi:  item 
virtutum  theologicarum  fidei,  spei  et 
caritatis  vitiaque  iilis  opposita,  necnon 
circa  prop.  morales  de  hac  materia  ab 
Ecclesia  damnatas  vnriis  in  locis  spar- 
808 :  quae  omnia  ad  rigidam  scholasti- 
caedisputationis  trutinam  ponderantnr 
juzta  inconcussa  tutissimaque  doctoris 
ungelici  d.  Thomae  Aq.  dogmata,  cujus 
vera  mens  inter  laziores  et  rigidiores 
novellistarum  opiniones  media  defen- 
ditar,  Avenione  1704  in  4.  —  Fran- 
ciscusGenet2)  Avenione natus  18.0ct 


»)  Cf.  Scheeben  lit.  Handweiser  1867 
c.  387. 

»)  l^us  frater  (t  1716)  collegit  Cas  de 
pratique  touchant  les  Sacrements  et  autres 
matieres  importantes  de  Morale ,  1710  in 
12.  Feller  IV,  130  ei  veraionem  quoque 
latinam  theologiae  moralis  adscribit. 


Digitized  by  Google 


94  5 


Genet,  Beaombea,  Amendola,  Giribaldi,  Viva  etc 


946 


1640,  in  patria  universitate  pbiloso- 
pbiae  primum,  dein  theologiae  profes- 
sor,  juris  utriu»que  doctor,  acinsemi- 
nario  urbis  aquen*is  theologiae  moralis 
professor,  urgente  episcopo  gratiano- 
politano  composuit  Thiotogie  morale 
ou  solution  des  cas  de  conscience  selon 
T  Ecriture  sainte,  les  Canons  et  les  ss. 
peres,  Parisiis  1670  99.  t.  8  in  12-, 
saepius  edita,  et  1702  a.  Mich.  Maro 
in  latinum  versa;  Venetiis  1763  v.  7 
in  8;  1777  v.  4  in  4;  Bassani  1769. 
8cripta  est  in  dialogi  forma,  atque 
cuilibet  responso  subjicitur  confirma- 
tionis  gratia  aliquis  canon  vel  aliqua 
lex  vel  teztus  89.  patrum.  Genet 
factus  primum  est  ab  Innocentio  ca- 
nonicus  theologas  cathedralis  avenio- 
nensis,  et  (1685)  episcopus  vasionen- 
8)8:  magnasollicitudine  nisnsestroores 
statumque  suae  dioecesis  restaurare. 
Dum  dioecesis  visitationem  perageret, 
in  torrentem  incidit,  cujus  fluctibus 
obrutus  est  (t  17.  Oct.  1702,  secun- 
dum  Gams  1703).  In  theologia  morali 
auctor  e-tt  rigidus,  probabilioristarum 
caput:  imo  nonnullis  Galliae  episcopis 
suspecta  visa  est  ejus  theologia  moralis, 
necnon  academiae  lovaniensi,  ut  patet 
ex  hujus  censura  lO.Mart.  1703.  Con- 
tra  eam  prodierunt  Jacobi  Raymond 
(Remonde)  rigidae  Remarques  t.  2, 
quod  tamen  opns  prohibitum  fuit  3. 
Febr.  1679.  —  Jacobi  Besombes 
congr.  doctrinae  christ.  theologia  mo- 
ralis  ehristiana  ex  Scriptura  8.,  tradi- 
tione,  conciliis,  patribus  et  insigniori- 
bus  theologis  ezcerpta,  in  qua  positis 
et  atatutis  principiis  generalibus  de- 
ducuntur  consectaria,  quibus  casus  con- 
scientiae  singillatim  explicantur,  pro- 
diit  Tolosae  1709 — 1  1  t.  8  in  8.,  et 
Augastae  V.  1761  t  2  in  4. 

403-  In  Italia  Thomaa  Amendola 
0.  Praed.,  Amendosia  de  s.  Maria  ab 
Echard  II,  771  appellatus,  theolbgiae 
lector,  universam  fere  theologiam  mo- 
ralem  tractavit  in  suis  collectaneis  in 
septem  Ecclesiae  sacramenta,  Neapoli 


1699;  1719;  1720  t.  3  in  12 ;  in  ee- 
clesiasticas  censuraset  poenas,  ib.  1  702  ; 
1  7 1 7  t.  2  in  12;  de  justitia  et  jure, 
ib.  1727  t.  2;  in  vesolutionibus  mora- 
libus  et  practicis,  ib.  1706  in  12.  — 
Philippus  Maria  Grossi  0.  Praed. 
Ligur  (t  1704)  juris  publici  fecit  tr. 
in  unioersam  iheologiam  moralem  se- 
cundum  doctrinam  8.  Tbomae  Aq.,  Mu- 
tinae  1694  t.  4  in  f.  et  epitomen  theo- 
logiae  ethico-thomisticae,  Venetiis  1700 
t.  4  in  12.  —  Sebastiani  Giribaldi 
0.  Barn,  (t  1720)  universa  theobgia 
moralis  prodiit  Venetiis  1735  t.  3  in  2 
v.  in  f.;  1749  in  1  v„;  1762;  atudio 
et  labore  Ant.  Giandolini,  Bononiae 
1756  v.  5  in  f. ;  discusnio  moralis  de 
Ecclesiae  sacramentis,  Bononiae  1706 
in  4;  discussio  moralUaV  10  praecep- 
tis  decalogi,  ib.  171  2.  Juris  naturalis 
humanorumque  contractuum  et  cen- 
surarum,  ib.  1717.  —  Insignis  plane 
theologus  fuit  Dom.  Viva  S.  J.  licien- 
sis  n.  19.  Oct.  1648,  uiu  theologiae 
professor,  cujus  haec  sunt  opera  *) : 
Patavii  1  7 1 2  t.  8  in  8 ;  Damnatae  tiieses 
ab  Alexandro  VII.,  lnnocentio  XI.,  et 
Alezandro  VIII.,  necnon  Janaenii  ad 
theologicam  trutinam  revocatae  juxta 
pondus  8anctuarii2),  Neapoli  1 708  v.  3 
in  4  ;  Patavii  1709  t.  2  in  4 ;  1711  ; 
1720;  1722  ed.  jam  duodecima  etc. 
De  jubilaeo  praesertim  anni  sancti  ac 
indulgentiis  universim  enchiridion,  Pa- 
tavii  1709;  Francofurti  1711  in  4: 
Patavii  1723  in  4.  etc.  (priori  operi 
eaepius  adjectum).  Tiutina  theologica 
thesiumquesneUianarum,  Neapoli  1716; 
Beneventi  1717;  iterum  edita  cum  aliis 
inter  opera  omnia  thcologico-moralia , 
Ferrariae  1  757  t  8  a  Zaccaria  cum 
hujus  luculentis  animadversionibus,  in 
quibus  rom.  pontificum  et  praesertim 
Benedicti  XIV.  decreta  ad  moralem 
theologiam  pertinentia  suis  locis  inse- 


•)  Cf.  Sommcrvogel  VIII,  859—66  :  ct 
praefationem  typographi  in  curau  theolo- 
gico-morali,  Beneveuti  1750. 

»)  Cf.  M6m.  de  Tr6v.  1715  a.  9. 


Digitized  by  Google 


947 

runtur,  auctoris  sententiae  aut  expla- 
nantur  aut  confirmantur,  aut  a  Danie- 
lis  Concinae,  Joan.  Patuzzii  alio- 
rumque  criminationibus  strenue  vin- 
dicantur  ac  praecipua,  quae  ad  janse- 
nianam  et  quesnellianam  baeresim 
spectant,  epistolarum  et  decretorum 
monnmenta  constitutionis  Unigenitus 
illustrandae  causa  in  medium  afferan- 
tur.  Inter  haec  opera  edita  quoque 
sunt  opuscuki  theologico  -  moralio  ad 
usum  tyronum  elucubrata  scil.  de  prin- 
cipiis  moralitatis  seu  de  actibus  hu- 
manis  prout  universam  theologiam  mo- 
ralem  fundantibus,  de  conscientia  du- 
bia  et  scrupulosa,  de  beneficiis  ecclesi- 
asticis,  ubi  de  simonia;  de  usuris,  Pa- 
taviil72l;  1726  ;  1 739  \Cursus  theo- 
logicus  ad  usum  tyronum  elucubratus, 
Patavii  1712  t.  8  in  8;  Pragae  1716 
in  4;  Coloniae  1715  t.  8  in  8.  ed.  5. 
—  Cassianus  a  s.  Elia  0.  Carm.  Me- 
diolanensis  n.  15.  Mart.  1629,  prius 
dictus  Jo.  Bapt.  Pallavicini,  regu- 
laris  observantiae  cultor  eximius,  vitae 
innocentissimae  austeritatisque  fere 
inimitabilis  (t  5.  Jan.  1714),  praeter 
plurima  responsa,  quae  ad  casus  sibi 
propositos  dedit,  elaboravit  arborem 
omnium  opinionum  moralium  totam 
continentem  theologiam  moralem  or- 
dine  alphabetico  dispositam,  adjectis 
auctoritatibus  canonistarnm  atque  ju- 
risperitorum  cum  summorum  pontifi- 
cum  decretis,  Bononiae  1691  et  1693 
t.  1.  et  2:  reliqui  4  Ferrariae  1705  in 
f.  Haec  altera  sed  auctior  videtur  esse 
ed.  ejus  theohgiae  moralis  expurgatae 
et  ordine  alphabetico  dispositae,  quae 
prodiit  Venetiis  1684  in  f. ;  proh.  4. 
Sept.  1685.  Ejus  centum  historiarum 
examen  cum  sententia  definitiva  in  utro- 
que  foro  seu  decisiones  theologico- 
legales,  Bononiae  1682,  prohibitae 
fuere  ,donec  corrigatur*  9.Febr.  1683; 
itinerarium  historico-morale,  Bononiae 
1682. 

404.  In  Hispania  univertam  theo- 
logiam  moralem  tractarunt  Ludovicus  | 


948 

Pueyo  et  Abadia  0.  Carm.  caesar- 
augustanae  academiae  primarius  theo- 
logiae  professor  et  albarracinensis  epi- 
scopus  (t  1704),  in  cathedra  tnorali  s. 
Ihomae  t  6  in  4.,  ubi  etiam  plures 
qq.  expendit  speculativaB  —  Antonius 
Iribarren  0.  Praed.  biblitanus,  in 
caesaraugustana  academia  8.  Scripturae 
interpres  (t  1709)  —  Joannes  ab  As- 
sumptione  Villaloboa  0.  S.  Franc. 
ex  oppido  Barco  dioecesis  abnlensis  in 
face  theologiae  moralis,  Salmanticae 
1689  in  4;  aucta  ib.  1703  in  f.  — 
Sebast.  a  s.  Joachimo  0.  Carm.,  col- 
legii  sui  ordinis  Salmanticae  primarius 
lector,  cursus  theologiae  moralis  salman- 
ticensis  t.  5.  et  magnam  partem  t.  6. 
scripsit  (t  1714). 

405.  Theologiam  moralem  l)  plures 
in  compendium  redegerunt.  Ita  Ilde- 
phonsus  ManriqueO.  Praed.  Hispa- 
nus,  Venetiis  1707  ;  1726*  in  4.  — 
Andreas  a  8.  Joseph  0.  SS.  Trin. 
Rondensis,  missionum  Africae  prae- 
fectus,  provinciae  praepositus,  cujus 
Crisol  Theologico  y  assemblea  alphabe- 
tica  catholica  de  toda  la  Theologia 
Moral  prodiit  Matriti  1695  et  1708 
t.2inf.  — Nicolausdela  Volpiliere 
Qallus  —  Caspar  Biesman  S.  J.  Dus- 
seldorpiensis  (n.  1639;  t  24.  Sept. 
1714)  theologiae  moralis  professor, 
cujus  doctrina  moralis  in  breviasimum 
compendium  ex  variis  probatisque  au- 
ctoribus  redacta  saepius  prodiit  ut  Co- 
loniae  1687  in  12.  etc;  Sacramentum 
ordinis  aub  umbra  doctrinae  moralis  et 
theologicae  .  .  .  varie  illustratum,  ib. 
1694;  tr.  theologico-inoralis  de  sacris 


')  PraetermittimusJo.Bapt Comazzi 
comitcm,  Leopoldi  I.  et  Josephi  I.  imp. 
hi8toriographum  (t  28.  Mart.  171 1\  cujus 
prodiit  La  coscienza  illuminata  dalla  teo- 
logia  di  ».  Tomaso,  Tridenti  1711  t  4.  — 
Georgium  E  h  i  n  g  e  r ,  cujua  compendium 
theohgiae  moralis  Auguatae  1717  prodiit. 
—  Jacobum  Laf  on  0.  Praed.  Toloaanum 
(t  1715),  de  quo  cf.  Ecbard  II,  710.  —  Lu- 
dovicuin  Goetz  0.  Praed.  (f  1710). 


1701— X720.  Theologia  moralw.  Caaa.  a  a.  Elia,  Iribarren,  Biesman, 


Digitized  by  Google 


949 

ecclesiasticorum  ordinibus  b.  e.  de  horis 
canonicia  et  missae  sacrificio,  ib.  1695; 
tr.  beneficiarius,  de  natura  et  speciebus 
beneficii  ecclesiaatici,  item  de  simonia, 
pessima  beneficiorum  emptrice,  et  de- 
nique  de  dominio  et  uau  bonorum  cle- 
ricalium  intuitu  beneficii  acquisitorum, 
ib.  1696.  —  Norbertus  Delbeque 

0.  Praed.  Hanno  e  Brania  comitis  (t 
14.  Nov.  1714),  strenuus  quidem  do- 
ctrinae  thomisticae  propugnator,  sed 
auctor  minus  probandus,  operum  Sil- 
vii  (IH*.  953)  et  histo  riae  congr.  de 
auxiliis,  auctore  Hyac.  Serry,  editor 
(Antwerpiae  1709  in  f.),  qui  theolo- 
giam  moralem  Nat.  Alexander  in 
compendium  redegit*).  Prodiit  revera 
Romae  1705  Summa  alexandrina  sive 
R.  P.  Nat.  Alexander  theologiae  moralis 
compendium  absolutissimum  t.  4  in  8. 
sub  nomine  Fr.  Bassaliers.  Adver- 
sns  thesim  de  peccato  philosophico  a 
professore  divionensi  S.  J.  Divione 
men8e  Junio  1686  propugnatam  scri- 
pait  de  advtrtmtia  ad  peccandum  ne- 
cesmria,  Leodii  1696  in  8.  — Jo.  Chri- 
stophorus  Prantl  ss.  canonum  licen- 
tiatus,  ecclesiae  parochialis  in  electo- 
rali  Hoffmarchia  Altbamb  prope  Lan- 
diahutum  vicarius  perpetuus  —  Hiero- 
nymus  a  s.  Helena  0.  Carm.,  qui  me- 
duUam  exhibuit  celebris  theologiae  mo- 
ralis  salmanticensis,  Bononiae  1700  t. 
2  in  v.  1  in  4 ;  illustrata  ea  fuit  a  Be- 
nedicto  de  Luca»),  ib.  1750  in  4; 
Coloniae  1754  in  f.  —  Ejus  sodalis 
Thomas  C  o  n  t  o  n  i  Bononiensis,  prae- 
positus  provincialis  (t  27.  Mart.  1 703) 
coepit  theologiam  moralem  civile  et 
canonicum  jus  complectentem ,  cujus 

1.  p.  prodiit  Bononiae  in  12.  —  Cle- 
mentis  Piselli  cler.  reg.  min.  (n.  25. 
Oci  1650;  t  18.  Jan.  1715)  Summa 
theologiae  moralis,  solida  et  clara,  Bo- 
mae  1710  saepius  prodiit.  —  Nicolaus 
Pauwels8)  lectionis  catecheseos  re- 

')  Ita  Echard  II,  788.  Cf.  Bibl.  nat  de 

Belg.  V,  339  45. 

*i  Cf.  Storia  della  Letter.  it.  II,  48. 
»)  Aliua  abeocutJosephua  Pauwela 


950 

gius  professor,  collegii  attrebatensis 
praeses,  necnon  insignis  ecclesiae  col- 
legiatae  8.  Petri  Lovanii  plebanus  et 
canonicus  (t  22.  Apr.  1713),  reliquit 
theologiam  practicam,  Lovanii  1715 — 
1717  t.  5  in  12.  —  Honoratus  Vinc. 
Laget  0.  Praed.  Aquis  Sextiis  natus 
videns  Summam  a.  Ratjmundi  de  Penna- 
fort  jam  rariorem  esse  et  confessariis 
tamen  utilissimam,  novam  ejus  accura- 
tamque  ed.  observationibus  auctam 
adornavit l),  Lugduni  1718  in  f.  — 
Manuductionem  ad  theologiam  moralem, 
qua  per  dilucidam  qq.  ad  eam  spectan- 
tiura  explicationem  illius  studium  mi- 
rifice facilitatur,  composuitJo.  Julia- 
n  u  s  (Giuliani)  S.  J.  Imolensis  (t  1 7 1 6), 
Patavii  1 707  in  4.  —  Quaestiones  theo- 
logicas  in  1.  2.  s.  Thomae  reliquit 
August.  Kneutgen  0.  S.  Aug.  (t 
1716),  Brunne  1702.  — In  eandem 
p.  exstat  quoque  theologica  speculativo- 
practica  elucidata,  disputata  et  pro- 
pugnata  Antonini  Condomitti  0. 
Praed.  Calabri,  Neapoli  1706—12  t.2 
in  f. ;  t.  3.  mansit  ineditus.  —  Marius 
D  i  a  n  a  0.  Praed.  Agrigentinus,  s.  theo- 
logiae  magister,  philosophiae  ac  theo- 
logiae  professor,  in  exsilium  ejectus, 
quod  interdictum  a  Clemente  XI.  inSici- 
liam  latum  revereretur,  edidit  ideam 
jurium  interioris  fori  ad  mentem  d. 
Thomae  sanctorumque  patrura  doctri- 
nara  elaboratam  h.  e.  de  regulis  con- 
scientiae  generatim  ad  ejusdem  immu- 
nitatem  statumve  veraciter  discernen- 
dum  pp.  3,  quarum  prior  pars  de  con- 
scientia ;  posterior  de  vincibili  et  in- 
vincibili  ignorantia  juris  et  facti;  po- 
strema  de  opinione  probabili,  in  qua 
immoderaius  usus  probabilitalis  ad  dis- 
cretam  aequitatis  mensuram  speciali- 


0.  MiD.,  cujua  exstat  tr.  de  casibus  reser- 
tatie  per  Belgium,  I.ovanii  1750  t.  2,  cui 
adjecit  3.  ad  illum  vindicandum  ib.  1756; 
Magnum  matrimonii  sacramentum  reduc- 
tum  in  casus,  Lovanii  1759  t.  2  in  8.  Cf. 
Biogr.  Belg.  XVI,  763. 

»)  Cf.  Echard  II,  802;  J/  des  Sav. 
LXVII,  459. 


Delbecque,  Hier.  a  a.  Helena,  Piaelli,  Pauwela,  Diana  etc. 


Digitized  by  Google 


1701—1720.  Controveraiae  de  Probabilisino. 


952 


ter  cohibetur  contra  nunnullos  recen- 
tiore»,  Panormi  1705  in  f. 

407.  Jam  accedimus  ad  spinosam  et 
acrem  de  probabilismo  controversiam, 
qnam  plures  data  opera  et  docte  tra- 
ctarunt  *).  Inter  eos,  qui  probabilis- 
mum  impugnarunt,  eminet  Tbyrsus 
Gonzalez  de  Santalla  S.  J.  Gallaecus 
n.  18.  Jan.  1624,  theologus  eximius 
inter  doctiores  viros  suo  aevo  compu- 
tatus.  Moderatus  est  priroariam  theo- 
logiae  cathedram  in  academia  salman- 
ticensi  (1655 — 65).  Missiones  pluri- 
mas  (1665 — 76)  pectore,  spiritu  et 
zelo  apostolico  obivit  magno  animarum 
lucro.  Cogttabat  missiones  africanas 
jamque  parabat  iter,  cum  missus  est 
a  sua  provincia  deputatus  ad  comitia 
ex  universa  societate  pro  electione  fu- 
turi  praepositi  generalis:  et  quamvis 
in  Bocietate  nullos  unquam  admini- 
strasset  magistratus,  tanti  ae^timatus 
est,  ut  in  praepositum  generalem  eli- 
geretur  6.  Juli  1687-  In  tanta  digni- 
tate  vix  ullus  fuit,  qui  se  magis  demit- 
teret  et  contemneret  (t  27.  Apr.  1703). 
Plura  reliquit  opera  solidaet  eruditione 
ecclesiastica  referta.  Potiora  sunt2): 
Selectarum  disputationum  ex  universa 
theologia  scholastica,  Salmanticae  1 680 
— 1686  t.  4  in  f.,  in  quibus  disputat 
de  Deo  deque  divinis  attributis,  ensque 
praeterea  qq.  attingit,  quas  s.  Thomas 
tractat  in  1.  p. ;  1,  2.  et  3.  p.  Prae- 


•)  Ex  iie,  quorum  jam  m >  ntionem  feci- 
mUB,  prooahilismum  impugnarunt  Franc. 
Jo.  Malntra  S.  J.,  et  M.  Diana  quoa 
inox  laudaviniue ;  Joan.  Schweitzer 
0.  S.  Aug.  (p.  646),  Franc.  HennoO. 
Min.  (p.  647 ),  Franc.  P  a  I  a  n  c  o  0.  Minim. 
(p.  66H»,  Jav.  an.  Dorainico  0.  Praed. 
(p.  662).  Caajbr  J  u  e  n  i  n  (p.  737),  Henn- 
cus  a».  IgnatioO. Carm. (p.  942), Franc. 
G  e  n  e  t  i  p.  94S),  Jos.  C  o  c  o  (p  965)  alii- 
que.  Pro  probabflismo  stetere  Franciacus 
W o  e  1  k  e  r  S.  J.  (p.  649),  Barth.  F  i  bu s  S. 
J.  (p.  712),  Steph.  Dechamps  S.  J.  (p. 
773 ...  L  a c  r  o  i  x  S.  J.  (p.  941  >,  Patr.  S  p  o- 
r  c  r  O.  Mm.  (p.  941),  Bern.  B  i  s  s  u  8  0.  S. 
Ben.  (p.  972)  etc. 

'i  Cf.  Sommervogel  III,  1591. 


aertim  disputat  (in  t.  1.)  de  scientia 
media  plene  respondens  ad  omnia,  quae 
contra  eam  recentiores  thomistae  ex- 
cogitarunt,  deque  concordia  libertatis 
creatae  cum  infallibilitate  scientiae  et 
praedestinationis  divinae  et  cnm  effi- 
cacia  motionum,  quibus  Deus  facit,  ut 
faciamus :  necnon  plura  Jansenii  dog- 
mata  perstringit  (t.  4.),  praesertim  hor- 
ribile  illnd  de  ignorantia  invincibili 
juris  naturalis  non  excusante :  opinio- 
nem  pariter  lovaniensium  de  gratia 
per  se  efficaci  necessaria  pro  statu  na- 
turae  lapsae  potius  quam  integrae; 
praemotionem  pbysicam  omniaque  ef- 
fugia  ab  adversariis  denuo  excogitata; 
larvas  fraudesque  quoi*undam  lovanien- 
sium  bullas  pontificum  eludere  conan- 
tium  etc.  De  infaUibilitaie  romani  pon- 
tificis  in  definiendis  fidei  et  morum  con- 
troversiia  extra  concilium  generale  et 
non  exspectato  Ecclesiae  consensu  con- 
tra  recentes  hujus  infallibilitatis  im- 
pugnatores l),  Bomae  1689  in  4.,  ad- 
versu*  declarationem  cleri  gallicani 
1682;  sed  cum  Alexander  VIII.  time- 
ret,  ne  ille  1.  novas  excitaret  molestias 
(atque  minus  solidus  judicaretur),  om- 
nia  exemplaria  suppressit,  unde  ad- 
modum  rarus  est.  Prodiit  tamen  ejus 
compendium  a.  1691  in  12  ;  de  invali- 
ditate  appellationis  a  rom,  pontifice  ad 
conc.  generale,  Antwerpiae  1 698  in  12; 
tr.  theologicus  de  certitudinis  gradu, 
quem  infra  fidem  nunc  habet  sententia 
pia  de  immaculata  b.  Mariae  V.  con~ 
ceptione,  Dillingae  1690  in  4;  manu- 
ductio  ad  conversionem  mahumetano- 
rum  in  2  pp.  divisa;  in  1.  p.  veritas 
religionis  christianae  catholicae  roma- 
nae  demonstratur :  in  2.  falaitas  mahu- 


>)  Ab  ea  disp.  distingmtur  aliud  ejus- 
dem  opnsculuin  :  B.  Pontifici»  in  definiendo 
infallibilita»  breviter  demonstrata  sive 
synopsin  argumentorum,  quibus  auctori- 
taa  infalhbilis  sedis  apostolicae  in  deter- 
minandia  fidei  et  morum  controveraiia 
oatenditur,  Neapoh  1698  in  12.,  quod  ad 
verbum  excerptutn  eat  ex  op.  majori  Ma- 
nuductio  ad  converaionem  mahumetano- 
rum  infra  citando. 


Digitized  by  Google 


953 


Thyrsus  Gonaalea. 


metanae  sectae  convincitur,  Matriti 
1687  v.  2  in  8;  Neapoli  1702.  Prior 
pars  seorsim  qnoque  prodiit  inscripta 
Veritas  reHgionie  catholicae,  Dillingen 
1691;  cnra  D.  Papebroch  l)  Insulis 
1 6 9 6 .  Ex  eodem  op.  excerpta  fuit  opera 
et  xelo  Dominici  Ant  Parrini  biblio- 
polae  neapolitani:  Rom.  Pontifkie  in 
definiendo  mfidlibiUtoe  Neapoli  1697; 
Bomae  1699  ed.  3. 

408.  Sui  tamen  mnneris  in  primis 
eaae  putavit  opinandi  in  materia  mo- 
rum  libertatem  coercere :  erat  enim  se- 
cundum  Lehmkuhl  acerrimua  probabi- 
lismi  adversarius,  imo  teste  s.  Alphonso 
intolerabilis  rigorismi  fautor.  Hincdiu 
et  saepe  plurimas  rationes  repraesen- 
taverat  superioribus  suis,  ut  persua- 
deret  expedire  Societati,  ut  ex  illa  pro- 
diret  auctor,  qui  ex  professo  et  pro  digni- 
tate  probabilismum  impugnaret  palam 
oppositamque  statueret  doctrinam  oum 
approbatione  ordinis,  ut  hoc  facto  com- 
probaretur  probabilismum  non  esse  do- 
ctrinam  propriam  Societatis,  neo  pro 
tali  agnosci:  petiit  praeterea  ut  ipsi 
potestas  fieret  edendi  in  lucem  tracta- 
tum  succinctum  de  recto  usu  opinionum 
probabilium,  in  quo  probabilismum 
late  impugnabat,  ut  sic  evidenter  mun- 
dus  cognosceret,  Societatem  non  defen- 
dere  pro  religione  sententiam  proba- 
bilistarum,  sicut  defendit  scientiam 
mediam  et  indifferentiam  auxiliorum. 
Sed  hic  et  alii  conatus  successu  ca- 
ruere,  cnm  praepositus  generalis  judi- 
carit  tali  declaratione  vel  protestatione 
opus  non  esse,  quandoquidem  nulla  sit 
in  8ocietate  lex,  nullum  decretum,  e 
quo  colligi  possit,  doctrinam  de  usu 
Hcito  opinionis  minus  probabilis  et  mi- 
nus  tutae  in  concursu  probabilioris  et 
tutioris  esse  doctrinam  Societatis.  Cura 
autem  venit  ad  congregationem  gene- 
ralem  tamquam  elector,  idem  negotium 
in  congregatione  vel  apud  novum  ge- 
neralem  promovere  statuit.  Ubi  autem 


')  Cf.  acta  erud.  hps.  1697  p.  272-281. 


ipse  electua  fuit  in  generalem,  opus  jam 
diu  a  se  concinnatum,  pluribus  tamen 
contradicentibus  l),  demum  in  lncem 
prodiit  Dillingae  ut  dicitur  1691,  aed 
hujus  ed.  nullum  reperitur  ampliua 
exemplum.  Superatis  quam  pluribua 
difficultatibus,  quae  novae  editioni 
obatabant)  novis  curis  retractatum  prc- 
diit  demum  inacriptum :  Fundamentum 
theologiae  moralit  i.  e.  tr.  theologicus  de 
recto  usu  opinionum  probabilium,  in 
quo  ostenditur,  ut  quis  licite  pOasit 
8equi  opinionem  probabilem  faventem 
libertati  adversus  legem,  omnino  ne- 
cessarium  esse  et  sufficere,  quod  post 
diligentem  veritatis  inquisitionem  ex 
sincero  desiderio  non  offendendi  Deum 
snsceptam,  opinio  illa  ipsi  appareat 
attenta  ratione  et  auctoril  ate  vel  nnice 
verisimilis  vel  manifesto  verisimilior 
quam  opposita  stans  pro  lege  adversus 
libertatem,  ac  idcirco  ab  ipso  judicetur 
vera  judicio  absoluto,  firmo  6t  non  fluo- 
tuante,  Romae  1694in  f.cum  uDiss.; 
Antwerpiae,  Dilingae,  Neapoli  1694 
in  4.  Inter  annum  duodecies  prodtit 
hoc  opus1).  In  epitomen  illud  rede- 
gerunt  Joan.  Blanchet  S.  J.  Tyrnau 
1696;  Colbniae  1698;  Aegid.  Estrix 
(p.  328),  Domin.  Nunez  S.  J.  Lusita- 
nus,  in  academia  eborensi  primarius 
professor  (t  30.  Apr.  1713)  in  regula 
honeete  vivendi  sive  brevi  instructione 
ad  recte  operandum  tradita,  Eborae 
1696  in  12;  aliquoties  edita  Romae 
1699  ed.  6.  cum  compendiis  ab  aliis 
confectia,  ut  Posnaniae  1697  in  12; 
Adamus  Ehrentreich  8.  J.  Bavarua, 

>)  Cf.  Ccnsura  centurae  latae  a.  1674  a 
RR.  PP.  revisoribus  generalibus  Societa- 
tis  Jesu  contra  1.  de  reeto  ueu  opinionum 
probabilium  etc.  aactore P.  Jot.  de  A  lfaro 
m  colleffio  romano  a.  1693  apudOon* 
cina  sub  finem  apparatue  ad  theoL  chrut. 
II,  712—747  a.  1751  et  multa  ad  hanc 
controveraiam  tpectantia  ib.  et  apud  Dttl- 
linger  et  Reusch  Qeachiehte  der  Moral- 
atreitigk.  1, 120—273  et  II,  49—166;  Pa- 
tuaai  Lettere  teologico-morali  VI,  Trento 
1756  eto. 

*)  Synopaim  sat  prolixam  cf.  in  actia 
erud.  lips.  1696  p.  1-11. 


Digitized  by  Google 


9  5  5         701—1720.  Controversiae  de  probabilitmo.  Gonzalez,  Laccioni,  956 


theologiae  professor  oenipontanus,  prae- 
positus  provinciae  Germaniae  (t  23. 
Sept.  17  08)  in  /.  Principia  et  conclu- 
siones  de  licentia  uctionum  moralium 
et  usu  probabilis  opinionis  etc,  Bomae 
1699  ed.  6;  cui  ad  finem  accessit  lo- 
gistica  probabililatum  (auctore  Estrix), 
Tyrnaviae  1696  in  8.,  saepe  edita  »). 
Et  cum  quidam  (forte  Bernardus  Sar- 
tolo  S.  J.  t  1700)  1.  Th.  Gonzalez  im- 
pugnasset  sub  nomine  Franc.  de  Per- 
reuyPorres  (juvenis  doctoris,  qui 
postea  factus  est  episcopus  placentinus, 
dein  archiepiscopus  granatensis  1 1 733) 
in  Lydio  Lapide  recentis  antiprobabi- 
Hsmi  seu  diss.  theologica  contra  nupe- 
ros  ejus  propugnatores,  Salmanticae 
1697,  opposuit  ipso  reprobationtm 
Lydii  Lapidis,  Romae  1699  in  16. 
Quamvis  Gonzalez  non  intenderet  so- 
dale3  obligare  ad  suam  amplectendam 
sententiam,  sed  libertatem  relinqueret, 
ut  eam  sectentur  in  hac  controversia 
partem,  quara  post  accuratum  studium 
ex  sincero  desiderio  inveniendi  verita- 
tem  8usceptum  solidioribus  nixam  fun- 
damentis  deprehenderent :  nisustamen 
est  Clementem  XI.  inducere  oblato  li- 
bello  supplici,  ut  Societati  probabilis- 
mum  plus  minusve  interdiceret,  supe- 
rioribus  comniendaret,  ne  quid  docere 
permitterent  quod  adversaretur  sen- 
tiendi  rationi  sedis  apostolicae,  consti- 
tutionibus  et  decretis  congregationum 
quodque  faveretmorum  corruptioni,  no- 
ceret  aniraabus  fidelium  et  in  dedecus 
vergeret  societatis  etc. 

409.  Cum  Gonzalez  ex  Hispanis  pro- 
babilismum2)  impugnarunt  praeter  I)o- 

i)  Ipiins  quoque  est  tr.  <le  Deo  printi- 
piis  s.  Thomae  illustratUH,  Romae  1700 
in  12. 

*)  O.uaestioncni  atti^it  etiamRaphael 
a  s.  Joanne  0.  SS.  Trin.  Red.  Capt.  inini- 
gter  generalis.  vir  eximie  piua  (t  2f>.  Fcbr. 
1703)  in  regnla  tnorwn  cum  crisi  de  pro- 
babilitate  ex  aetibu»  hunianis,  ex  con- 
Hcieutia  et  praeeeptiB  m  counnuni  de- 
«umpta,  Matriti  1697  in  4.,  opus  a>.  ipso, 
qui  u-que  ad  mortem  *crupulia  laboravit, 


minicum  Nuiiez  Camargo  in  sua 
Regula  honestatis  p.  346  ss. ;  447  (de 
quo  infra),  Christoph.  a  sJoseph  0. 
Carm .,  natus  in  oppido  de  Barcenvilla 
dioecesi9  burgensis,  in  academia  sal- 
manticensi  theologiae  lector,  edito  tr. 
de  regulis  morum  adhaerendo  s.  Scri- 
pturae  auctoritati,  ss.  canonibus,  pon- 
tificum  decretis,  ss.  patrum  doctrinae, 
prae8ertim  Ecclesiae  luminum  d.  Augu- 
stini  et  d.  Thomae  et  etiam  fundamen- 
tis  a  ratione  in  duas  partes  diviso,  Ro- 
mae  1711  in  f.  In  p.  1 .  agit  de  con- 
scientia  recta,  erronea,  dubia,  proba- 
bili,  ubi  praecipue  tendit  probare,  in 
dubiis  morum  opinionibus  tutiorem 
partem  esse  sectandam  ac  in  occursu 
duarum  opinionum  illicitum  esse  sequi 
minus  probabilem  faventem  libertati 
in  concursu  probabilioris  faventis  prae- 
cepto.  — Guilielmus  Marcellus  Claes 
Belga  (n.  1 658  ;  1 1 7 1 0)  in  Ethica  seu 
morali,  Lovanii  1702  in  12.  —  Joan- 
nes  Gisbert  S.  J.  Gallus,  natus  1639 
Divonae  Carducorum,  dia  in  academia 
tolosana  theologiae  professor  (t  5.  Aug. 
1710),  qui  postquam  a.  20  pro  pro- 
babilismo  stetit,  illum  reprobat  in  op. : 
antiprobabilismus  sive  tr.  theologicus 
fidelem  totius  probabilismi  stateram 
continens,  in  quo  ex  rationibus  divinis 
accurate  examinatur  seu  veritas  seu 
falsitos  cujuscunque  probabilismi  in 
materia  morali l),  Parisiis  1702  in  4. 
—  Thomas  Luccioni  de  Bonifacio 
0.  Praed.  Mediolanensis  (t  1710)»  qni 
ut  invalescenti  probabilismo  murum 
opponeret,  scripsit  veritatis  moralis 
seu  doctrinae  probabilis  investigatio- 
nem1),  Mediolani  1702  in  4.  >quod 

quaxi  in  acrupulosorum  remedium  zelo 
optimo,  sed  studio  forte  non  satii»  accu- 
rato  con*criptuin. 

M  Cf.  acta  E.  L.  1706  p.  373—378.  Alia 
ejusdem  opera  *unt :  Sci*ntia  religionit 
unirrrsa  Bive  thristiana  theologia  ninto- 
riae  ecclesiasticae  nova  raethodo  sociata 
qq.  juri*  et  facti  theologicas  complectens, 
Parisiis  1689  t.  tantum  2  in  8.,  ex  20  quo» 
promisit  bibliopola.  Prodierat  jam  aliqu  - 
ties  geiniuum  ejusdem  opus  inscriptum: 


Digitized  by  Google 


957 


Malatra,  de  la  Font,  Ricci,  Benci,  Francolini  etc 


958 


opus,  inquit  Echard  II,  7  77,  non  soluni 
ob  doctrinam,  sed  et  ob  acta  plura  sin- 
gularia  in  eo  relata  merito  legendnm : 
et  in  quo  boc  unum  desideres,  ut  auctor  < 
acribendi  ratione  non  illa  diflusiori  et 
patbetica,  quae  concionatorem  eximium 
probat,  aed  contractiore,  qualis  est  theo- 
logorum  moralium  clarior,  usus  esset.* 
In  eo  laudat  sodalem  ifdeph.  a  s.  T  h  o- 
m  a  episcopum  malacensem  dicentem : 
, Probabilismo  innitentes  nonnisi  pro- 
babiliter  salvandos,  sed  probabilius, 
imo  certo  damnandos.  *  —  Franc.  M  a- 
latra  S.  J.  praepositi  generalis  theo- 
logus,  Gallus  (t  1720)  in  specimine 
theologiae  moralis  11.  1 2  comprebensae, 
quorum  tamen  prodierunt  tantum  ]. 
de  regula  morum  interna,  et  2.  de  re- 
gula  moruin  externa  seu  de  legibus, 
Lugduni  1698.  —  Petrus  de  1  a  Font 
edidit  Parisiis  1701.  1709  t.  2  Frin- 
eipes  de  Morale  etablia  sur  Y  Ecriture 
sainte  et  les  Canons  des  Concils  et  les 
Traditions  de  ss.  Peres,  par  lesquels 
on  peut  aisement  decider  les  cas  de 
conscience  les  plus  difficiles  avec  les 
consequences  qu'on  en  doit  tirer. 
Quo  in  op.  probabilismus  impugnatur. 
—  Utramque  partem  conciliare  nititur 
Josephus  Ricciiis  S.  J.  (t  1713)  in 
op.:  Fundameniutn  theologiae  moralis 
seu  de  conscientia  probabili,  in  quo 
summa  concordia  et  doctrinae  unifor- 
mitas  maxima  inter  omnes  doctores  ca- 
tholicos  tam  probabilistas  quam  pro- 
babilioristas  in  assignanda  proximare- 
gula  honestatis  et  formanda  conscientia 


Vera  idea  theologiae  cum  histoiia  ecclesia- 
stica  sociatae  sive  qq.  juris  et  facti  theolo- 
gicae,  Tolosae  1676  in  12.,  quod  tamen 
quondam  prohibitum  fuit.  Diss.  academi- 
cae  selectae  (9),  ib.  1688  in  8:  1.  Discordia 
Petrum  inter  et  Paulum  composita ;  2.  de 
Zosimo  P.  in  causa  Pelagii  et  Coelesti ; 
3.  defensio  Ecclesiae  in  negotio  trium  ca- 
pitulorum ;  4.  de  Uonorio  r.  in  causa  mo- 
notheletarum ;  5.  de  Luca  Evangelista; 
6.  de  Sebaatiano  M. ;  7.  pro  rege  incolumi 
Ludovico  M. ;  8.  de  praecipuo  Cartesianis- 
mi  dogmate ;  9.  stilus  naturae  index,  diss. 
in  qua  traditur  ars  auctorem  quemlibet  ex 
stilo  dignoecendi. 


in  materia  opinativa  seu  probabili  ol> 
oculos  proponitur  et  solum  rem  esse 
cum  novatoribus,  Neapoli  1702  in  8. 
—  Georgius  B  e  n  c  i l)  S.  J.  Ariminen- 
sia  (t  10.  Jun.  1708)  disputavit  a\ 
vera  et  falsa  probahilitate  opinionum 
moralium.  Sed  ex  3  pp.  prodiit  tan- 
tum  l.  de  probabili  intellectuali  sive 
per  ordinem  ad  intellectum,  Romae 
1713.  - 

410.  Contra  rigorem  in  theologia 
morali  strenue  egit  (ita  tamen  ut  in 
aliud  extremum  non  nemini  incidisse 
videatur)  Balthasar  Francolini  S.  J., 
Firmianus,  philosophiae  et  theologiae 
professor  (n.  1650;  t  1709),  cujus 
opera  theologica  (6)  collecta  .prodierunt 
Venetiis  1737  in  f.,  eaque  sunt:  Cle- 
ricus  romanus  conira  nimium  rigorem 
munitus  duplici  libro  (in  formadialogi 
conscripto),  quorum  uno  veteris  Eccle- 
siae  severitatem,  altero  praesentis  Ec- 
clesiae  benignitatem  a  rigidiorum  quo- 
randam  scriptorum  clamniis  vinlat 
(cum  vindiciis),  Romae  ]  705  t.  2  in  8; 
Monacbii  1707,  adversus  quem  1.  plurea 
scripserunt a)  ut  Opstraet  (p.  723), 
Blasius  M  a j  o  1  i  de  Avetabile  advoca- 
tus,  Blasius  Visconti  (qui  nonvide- 
tur  fuisse  Soc.  J.)  in  synthesi  apologe- 
tica-theologico-morali  secundum  etbicae 
christianae  doctrinam  generales  moium 
regulas  continente,  Neapoli  1708  (proh. 
10.  Sept.  1709  d.  c);  Ledrou,  An- 
tonius  Bordon  O.  Praed.  Massiliensis 
suppresso  nomine  in  1.  Francolinus  cle- 
rici  romani  praedagogus  laxioris  in 
administrando  poetiiientiae  sacramento 
disciplinae  magister,  coinmentitiae  ri- 
goristarum  sectae  fictitiarumque  in 
Ecclesiam  veterem  ac  recentem  calum- 
niarum  impugnator  observationibus 


>)  Alius  est  a  Bernardino  Benzi,  de 
quo  t.  seq.  fiet  mentio. 

»)  Cf.  Somraervogel  III,  939  ss.  et  de 
ipso  opere  M6m.  de  Trev.  1707  art.  133, 
et  de  sequenti  a.  158  ;  J.  d*s  Sav.  XLI,  27 
— 34 ;  58—64 ;  Suppl.  ad  nova  A.  E.  L.  IV, 
480. 


Digitized  by  Google 


9  59       1701—1720.  Theologia  moralia.  Francolini,  Trotti,  Roaaignoli  etc.  960 


historico-critico-moralibus  ezagitatas, 
Delphis  1706  in  12.  Haic  respondit 
Francolini  in  1. :  B.  Francolinus  clerici 
romani  institutor  ab  anonymi  scriptoris 
accusationibas  vindicatus,  Romae  1 706» 
in  qao  dispatat  etiara  adversas  Merbe- 
siam,  Juenin,  Huygens,  Havermans, 
Gabrielem,  Opstraet  et  Neercassel.  Alia 
ipsius  opera  sunt :  de  dolore  ad  sacra- 
mentum  poenitentiae  rite  suscipiendum 
necessario  U.  2,  quibus  exponitur  (1.  1 .) 
vera  genealogia  sententiae  negantis, 
esse  necessarium  in  sacramento  poenU 
tentiae  dolorem  ex  amore  propter  ipsum 
Deum  et  super  omnia  conceptum,  et 
(1.  2.)  vera  origo  et  plena  securitas  sen- 
tentiae  asserentis  sufficere  in  sacra- 
mento  poenitentiae  attritionem  non  con- 
ceptam  ex  caritate,  Romae  1706;  de 
disciplina  poenitentiae  11.  3,  quorum 
primus  totam  canonum  poenitentia- 
lium  disciplinam  exponit;  alter  forum 
sacramentalis  poenitentiae  statuit,  et 
quae  olim  fuerit  praedictorum  cano- 
num  aliarumque  legnm  observantia, 
quae  ecclesiarum  eruditio  acdisciplina 
demonstrat.  Tertius,  quid  observari  in 
hoc  foro  velint  communi  consensu  ve- 
teres  recentesque  raorum  doctores,  Ro- 
mae  1708  t.  2  in  8 ;  ecclesiasticus  ex 
regulis  patrum  feriatus  seu  quae  per 
patres  et  canones  liceat  ecclesiastico 
viro  animi  relaiatio  autumnalis,  ib. 
(1703)  in  8;  tirocinium  theologicum, 
quo  traditur  compendiaria  notitia  theo- 
logiae  scripturalis,  theologiae  schola- 
sticae,  theologiae  polemicae,  facultatis 
canonicae,  theologiae  moralis  ac  theo- 
logiae  omnesque  harum  disciplinarum 
tractatus,  objecta,  fundamenta  praeci- 
pua  recensentur:  et  insuper  concilia 
oecumenica,  pontifices,  patres,  patrum 
scripta  genuina,  controversiae  fidei, 
haereses,  propositiones  damnatae  chro- 
nologice  proponuntur,  Romae  1706  in 
1 2 ;  Pragae  1 7 1 0  et  saepius  alibi.  Qui- 
bus  adde:  Veteris  Ecclesiae  rigor  in 
administrando  sacramento  poenitentiae 
a  rigidorum  quorundam  scriptorum 
calumniis  vindicatus,  Romae  1 704  in  8 ; 


Praesentis  Ecclesiae  benignitas  in  ad- 
lninistrando  sacramento  poenitentiae  a 
rigidiorum  quorundam  doctorum  ca- 
lumniis  vindicata,  Romae  1705  in  8; 
Monachii  1707;  Raccolta  di  alcune  de- 
cisioni  ed  istruzioni  colle  quali  si  di- 
mostra  la  pratica  della  Chieaa  nel  pro- 
pagare  la  fede  e  nel  detidere  le  Contro- 
versie  insorte  tra  Missionarii,  1 7  0  2  v.  1. 
sub  nomine  Dan.  del  Pilo. 

411.  Innumeri  autem  fuerunt,  qui 
argumenta  specialia  ex  theologia  mo- 
rali  tractarunt.  Ita  in  Italia  Bonaven- 
tura  Trotti  a  Vetere  0.  Min.  edidit 
soholastico  sub  schemate:  theologiae 
moralis  primus  egressus  7  diss.  ad  Scoti 
mentem  de  justitia  et  jure,  Napoli 
1707inf.  —  Blasiusa  Purificatione 
0.  Carm.  Romanus,  in  conventu  romano 
s.  Mariae  de  Victoria  per  20  annos 
theoiogiae  professor  (t  1705),  dispu- 
tavit  de  adoratione,  Romae  1078  in  f. 
Scripsit  et  vitas  plurium  sanctorum 
personarum  etc.  —  Philippus  Gru- 
t  h  e  r  cler.  reg.  de  arte  bene  desiderandi 
seu  de  validitate  voti  non  ambiendi, 
Romae  1711  in  f.  —  Raymundus  Re- 
c  r  o  s  i  u  s  cler.  reg.  s.  Pauli  de  ordine 
amoris  seu  theologia  ethico-theorica  ex 
maximo  et  primo  dilectionis  mandato 
nova  methodo  disposita,  Mediolani  1719 
t.  2  in  f.  —  Hujus  sodalis  Gregorius 
Rossignolus  e  dioecesi  novariensi, 
theologiae  moralis  professor,  Bened. 
Odescalcho  urchiep.  mediolanensi  et 
Cardinali  a  confessionibus  (t  1715), 
edidit l)  praxim  theologico-legalem  de 
contractibus  sicut  emptione  et  vendi- 
tione,  mutuo  et  usura 8),  emphyteusi 
et  censibus,  Mediolani  1678;  1719 
in  f. ;  de  cambiis  et  permutatione,  ib. 


•)  Cf.  Storia  Letter.  d"It.  V,  290. 

*)  Joannes  Petrus  Carrara  congr. 
Orat.  Bergomaa  (t  3.  Sept.  1716)  disputa- 
vit  Ae  contractu  trium  contractuum,  per 
quem  jnstificatur  contractua,  quo  ex  cre- 
dita  ad  certum  tempue  pecunia  et  ipsa 
tuta  et  lucrum  certum  habetur,  Pisauri 
1715  in  f. 


Digitized  by  Google 


961 


Gennaro,  Schiara,  Abbate,  Carapioni  etc 


962 


1680;  1697;  de  societatibus,  aimonia, 
eommodatoetdeposito,  ib.  1682,  1704; 
de  loeato  et  eonducto,  pignore  et  hypo- 
tneca,  fidejussione  et  assecnratione  et 
de  transactionibus,  ib.  1683;  1707; 
d$ sponsalibus,  1684;  1 7 1 1 ;  de  matri- 
monio  1685 — 1688  i  2  inf.;  de  ef- 
fectibus  matrimonii,  ib.  1690  in  f. ;  de 
restUutione,  1688  in  f.;  de  dote,  1691 
— 1693  t  2  ;  de  tutoribus  et  curatori- 
bus}  1695 — 1699  t  2  in  f.;  de  sacra- 
mentis  in  commnni  et  particulari,  1705 
— 1707  t  4  ;  de patria potestate,  1 709 ; 
de  censuris  ecclesiasticis,  1 7 1 2  t.  2  in  f. 
—  Nicolaus  Maria  Gennaro  (Janua- 
rias)  0.  Praed.  Messanensis  n.  2.  Sepfo. 
1654,  philosophiae  et  theologiae  pro- 
fessor  et  studii  generalis  messanensis 
regens,  ediditopus  inscriptum l) :  Usura 
detecta  in  contractibus  stricti  juris  et 
bonae  fidei  rationum  potius  lumine  et 
efficacia,  quam  numero  et  extrinseca 
auctorum  probabilitate,  t.  1.  (et  ut 
videtur  unicus),  in  quo  in  mutuo  ei- 
que  adjacientibus  usura  humani  com- 
mercii  harpya  pallio  detegitur  »),  Mes- 
sanae  1702  in  f.  —  Thom.  Ant. 
Schiara  cler.  reg.  0.  Theat.  Astensis, 
insignis  concionator  (t  23.  Nov.  1718), 
composuit  theologiam  bellicam  omnes 

')  Scrips>it  quoque  adversus  atomoa  re- 
divivas  opusculum  dogmaticum,  Messanae 
1702  in  4:  cui  operi  cum  respondisset 
Joan.  S  a  g  u  e  n  b  (cf.  supra  p.  666),  G  e  n- 
naro  opua  suum  proougnavit  edendo  sub 
nomine  sibi  cognominis  filii  fratris  sui 
opos  inscriptum  :  Platonis  ac  P.  Maignani 
adversus  R.  P.  Joan.  Saguens  . . .  systema 
eucharisticum  P.  Maignani  ab  impugnatio- 
nibus  contentis  in  op.  dogmatico,  quod 
nuper  scripeit  B.  P.  Gennarus  .  . .  adver- 
mis  atoraos  redivivas  vindicantem  expo- 
frtulationes,  quas  acceptas  Patri  S  a  g  u  e  n  s 
renunciat  D.  Nic.  Gennarus...  aucto- 
ria  op.  dogmatici  ex  fratre  nepos  etc,  ib. 
1707  in  4. 

*)  De  hoc  argumento  scripsit  etiam  Ja- 
cobus  H  e rn  i o  0.  Praed.  Redonensis,  theo- 
logiae  profewior  (f  4.  Sept.  1706)  Trait4  <le 
Yusure  avec  les  respon^es  au  trait^  de  la 
pratique  des  billet^  avec  une  dis».  sur  les 
mterez  des  deniers  pupillaires  selon  1*  u- 
sajfe  de  Bretagne,  Bedonis  1699  in  12. 


fere  difficultates  ad  militiam  tum  ter- 
restrem  tum  maritimam  pertinentes 
complectentem  atque  canonice,  juridice, 
moraliter  necnon  historice  dilucidan- 
tem  in  8  11.  distributam,  Romae  1702. 
1703  t.  2  inf.;  Augastae  V.  1707. 
Adjecit  additamentum  ad  theologiam 
beUicam,  discussionis  theologico-juri- 
dicae  controversias  circa  administratio- 


inter  locorum  ordinarios  et  capellanos 
majores  exercituum  belli  ac  pacis  tem- 
pore  crebro  excitatas,  Romae  1 7 1 5  in  f. 
Ejus  quoque  praeter  alia  l)  est  1.  in- 
scriptus:  Rom.  pontifex  omnium  ju- 
rium  dispositione  propugnandus  chri- 
stianae  reipublicae  exhibetur,  Romae 
1 7 12  in  f. :  in  eo  non  tam  probat  rom. 
pontificis  primatum,  quam  potius  ejus 
explicat  indolera  atque  evolvit  jura  et 
praerogativas,  titulosque  recenset  sex 
et  quadraginta a).  —  Stephanns  Ab- 
bate  Panormitanus  n.  1.  Julii  1661, 
philosophiae,  theologiae  et  utriusque 
juris  doctor,  ecclesiae  catanensis  cano- 
nicua  et  vicarius  generalis,  in  theologia 
scholastica  et  morali  admodum  versa- 
tus,  edidit  L,  cui  titulus  theologus prin- 
cipis  seu  politia  moralis  principum, 
ducum,  comitum,  marcbionum 3),  Ca- 
tanae  1700  inf. ;  et  pacem  attritioni- 
starum  et  contritionistarum  seu  ad 
eosdem  epistolam,  ib.  1703  in  8.  — 
Franc.  Maria  Campioni  congr.  ss. 


■)  Cf.  Vezzosi  II,  262  ts.  Cf.  de  ojus 
theologia  bellica  J.  des  Sav.  XLIll,  262  es. 
et  M6m.  de  Trtv.  1727  a.  18. 

»)  Cf.  Roskovany  VI,  631. 

»j  Haud  dissimile  opus  edidit  Emma- 
nuel  Cor rea  S.  J.,  in  acaderaia  eborensi 
primarius  theologiae  prot'es»*or,  natus  in 
oppido  s.  Pauli  de  Leonda  in  regno  An- 
golano  (t  1708),  provinciae  praepositua  et 
assistena  Luaitaniae,  inscriptum  ldea  con- 
siliarii  sive  methodus  tradeudi  consilii  ex 
regulis  conscientiae,  opus  posthuraum,  in 
quo  explicatur,  quale  et  quotuplex  sit  con- 
siliarii  officium,  quas  dotesexigat,  quid 
oneris  annexum  habeat,  denique  quid  sin- 
gulis  pro  diversitate  consiliorum  ac  ma- 
teriarum  prodesse  possit,  di)igenter  ex- 
ponit,  Romac  1712  m  f. ;  1752. 


Digitized  by  Google 


963  1701—1720.  Theologia  moralis.  Thorentier,  Lochon,  Vogler,  954 


Matris  Dei  Instructionem  dedit  pro  se 
comparantibus  ad  audiendas  confes- 
siones  Roroae  1 7  1 1  t.  2  in  8.  ed.  3.  et 
diss.  de  neeessitate  amoris  initialis  ad 
sacramenta  mortuorum.  —  De  eccle- 
siasticis  sacramentis  disseruit  Andreas 
U  l  a  s  1 0  0.  Carm.  qui  1.  prodiit  Nea- 
poli  1712.  —  Contra  sic  dictas  literas 
provinciales  disseruit  Ant.  Garbelli 
S.  J.  Brixianus  (t  1 7  1 4),  Venetiis  1 698. 

412.  In  Gallia  scripserunt  de  usura 
Jacobu3  Thorentier1)  Parisiensis 
congr.  Orat.  (t  22.  Maj.  1713  a.  aeta- 
tis  86),  qui  Quesnellum  ad  saniorem 
mentem  nisus  est  revocare,  sub  nomine 
du  Tertre  Parisiis  1673  in  12,  1689 
in  12  (sub  suo  nomine)  et  Philibertus 
Collet  n.  1643,  quondam  sodalis  so- 
cietatis  Jesu,  postea  parlamenti  Bur- 
gundionum  advocatus  (t  31.  Mart 
1718).  Praeter  alia  2)  reliquit  excom- 
municationis  censura  innodatus  Traiti 
des  Excommunications,  1689  in  12.  — 
De  poenitentia  tr.  reliquerunt  Nicolaus 
Jos.  de  la  Verdure  (1698)  Aduren- 
sis,  in  academia  duacena  primarius 
professor  (t  1717).  et  Franc.  Paris 
(t  1718),  cujus  traiti  de  V  usage  des 
Sacraments  de  pinitence  et  d' eucharl- 
stie  8)  correxerunt  Arnaldus  et  N  i  - 
colius,  Senonibus  167*.  —  Stepha- 
nus  Lochon  0.  Carth.  (f  1720)  haud 

»)  Cf.  Bibl.  choisie  XXVII,  424,  et  Bat- 
terel  Memoire  IV,  296—309,  ubi  alia  ejus- 
detn  opuscula  ascetica  recensentur.  —  Ce- 
terum  de  usura  scripsit  quoqne  Jo.  H  u  d- 
dleston,  qui  se  appellavit  Dorraer 
(Shirley),  S.  J.  Anglm»  (t  16.  Jan.  1700), 
auctoremque  noutrum  impugnat  et  Jose- 
phus  Gillis  0  Praed.  Gandavensis,  Lo- 
vanii  philosophiae,  exegesi*  atque  etiain 
theologine  profestor  in  1.  Vsura  detrstabilis 
demonstrata  ex  Scripturis  sacris,  conciliis, 
patribua  et  ex  utroque  jure  eanomco  et 
civili,  Gandavi  1715  in  8. 

»1  Cf.  Xiceron  III,  251  sa.;  Feller  III, 
23;  Journal  des  Sav.  LXXXIll,  103. 

«)  Alius  est  a  cognomine  Fr.  Paris 
famoso  diacono  jansenista  (f  1727),  de 
quo  cf.  Fleurii  cont.  H.  E.  1.  226  §  16. 
Re  lquit  msuper  explicationem  evangelio- 
rum  galiice  Parisus  1693-98  t  4  in  8. 


indoctum  scripsit  Iraiti  du  secret  de 
la  confession,  pour  servir  d'instruction 
aux  Confesseurs  et  pour  rassurer  les 
Penitens '),  Parisiis  1708  in  12.  cum 
supplemento  1710.  —  Quaestionem 
theologicam  quid  sigUlum,  quae  et  m&- 
teria  et  obligatio,  proposuit  etiam  Pe- 
trus  M  a  r  c  e  1  i  s  Tungrensis  (n.  1624), 
professor  lovaniensis  (1649),  rector 
universitatis  et  canonicus,  librorum 
censor  (t  7.  Aug.  1707  a.  aetatis  83). 
—  In  Germania  argumenta  specialia 
tractarunt:  Joseph.  Indersdorffer2) 
- Maximilianus deSanvis  e monaste- 
rio  s.  Lamberti  in  2.  2.  s.  Thomae  scil. 
de  virtute  prudentiae,  Viennae  1707  et 
PlacidusSteinbacher  abbas(t  1  720). 
Hi  erant  0.  S.  Benedicti.  —  Josephus 
Vogler  S.  J.  Suevus,  theologiae 
(1700)  professor  in  academia  ingol- 
stadiensi  (t  23.  Jan.  1708),  disputa- 
vit  inter  alia  de  restitutione ,  Ingol- 
stadii  1705  in  4;  de  legibus  et  fide,  ib. 
1706  in  4;  juris  cultor  theologus  circa 
obligationes  restitutionis  in  genere  theo- 
rico-practico  instructus,  opus  posthu- 
mum,  ib.  1733  in  8;  Parisiis  1813; 
1833  in  12.  —  Joannes  Steinbach 
S.  J.  theologiae  moralis  (1676)  pro- 
fessor,  studiorum  praefectus  et  aca- 
demiae  bambergensis  cancellarius  (t 
1709)  — Ignatius  Beutlinger  S.  J. 
(t  1720),  cujus  est  Magnum  matri- 
monii  sacramentum  casibus  practicis 
expositum  juxta  principia  theologiae 
moralis  et  juru;  pontificii,  Constantiae 
1716  in  4.,  de  quo  argumento  disse- 
ruerunt  etiam  Philippus  Hofstetter 
S.  J.  Labacensis  (n.  21.  Apr.  1671; 
t  3.  Mart.  1720)  Katisbonae  1 7 1 3  in  8 : 
Labaci  1714  in  8.  —  Matthias  Mi- 
lunski  S.  J.  Polonus  (t  16.  Aug. 
1719  a.  aetatis  74)  in  explanationibns 
juris  ecclesiastici  canonico-moralibus 
in  1.  4.  decretalium  de  sponsatibus  et 

')  Cf.  Mem.  de  Tr.  1708  art.  111  et  1705 
a.  141,  ubi  aliud  ejusdem  recensetur  opus 
scil.  Abrtgi  de  la  DtKcipline  eccUsiastiqut, 
Parisiis  1702-1705  t.  2  in  4. 

»)  Cf.  Baader,  Das  gel.  Baiern  p.  561. 


Digitized  by  Google 


965 


Mac  Quilin,  Duarte,  Coco,  Palteniero,  de  Torrecilla  etc. 


966 


mairimonio,  Vilnae  1705  in  8.  —  De- 
nique  de  contritione  in  sacramento  poe- 
nitentiae  necessaria  ad  mentem  d.  Tho- 
mae  veterumque  Thomistarnm  Parisiis 
1716  in  12-  dissernit  Michael  Mac 
Q  u  i  l  i  n  0.  Praed.  Hibernus  n.  circiter 
1659,  philosophiae  et  theologiae  pro- 
fessor  variis  in  sui  ordinis  domibus. 
Decessit  l.Sept.  1714,  ,quem  sodales 
omne3,  inquit  Echard  II,  787,  luxe- 
runt ;  vir  enim  erat  vere  bonus,  exi- 
mius  theologus,  ss.  Augustini  et  Tho- 
mae  doctrinae  admodum  addictus,  in 
casibus  ronscientiae  solvendis  expedi- 
tus  et  solers,  sed  et  fidelium  utriusque 
sexus  ad  perfectiorem  vitam  anhelan- 
tium  director  sensatus  et  prudens. * 

4 1 3.  Propositiones  a  sede  apostolica 
damnatas  illustrarunt  Didacus  Duarte 
0.  S.  Franc.  —  Joaephus  Coco  Sicu- 
lus  !)  in  cluvi  pontificia,  quae  atterit 
prop.  a  rom. pontiticibu*  Alexandro  VII. 
et  VIII.,  Innocentio  XI.  et  XII.  et  Cle- 
mente  XI.  damnata9,  Messanae  1710 
in  4;  Venetiis  s.  a.;  Passavii  1726. — 
Josephus Maria PaltenieroO.  Praed. 
e  Montesilicis  castro  in  agro  patavino 
ortus  (t  16.  Febr.  1  702)  in  diss.  triade 
videlicet  de  contritione,  de  communione 
spirituali  ac  de  proscriptis  prop.  a 
summis  pont.  Innocentio  X.,  Alexan- 
dro  VII.,  Innocentio  XI.,  Alexandro  VIII. 
et  Innocentio  XII.  ex  mente  angelici 
doctoris,  Patavii  1698  in  4.  Illustravit 
etiam  2.  2.  et  ex  parte  p.  3.  Summae  s. 
Thomae,  quae  prodiit  Patavii  1699; 
adversus  Raynuudum  impugnan- 
tem  Reginaldum  0.  Praed.  scripsit 
Vineam  Molinae  (Theoph.  Raynaudo 
colono  ac  vulpeculatore)  detmlitam  a 
vulpe  parvula  sensus  compo^iti  et  di- 
viai  thomistici:  Exspectavi  ut  faceret 
uvas  et  fecit  labruscas  (Is.  5,  2) :  opu- 
sculum  Petri  Aeliani  Marsiophaei, 
Venetiis  1683  in  8.  —  Etiam  A.  Lu- 

')  Hujum  qnoque  est  probahilixturum 
damnata  doctrina  juxta  decreta  definitiva 
pontificum  seu  gencralia  documenta  circa 
theologiam  moralem,  Mesaanae  1714  in  4. 


censis  0.  Min.  Clementis  XL  nepotis 
exstant  cautelae  confessarii  pro  foro  sa- 
cramentali  occasione  decretorum  Ale- 
xandri  VII.,  Innocentii  XI.  et  Alexan- 
dri  VIII.,  Romae  1 704  in  f.  —  Ex  Hi- 
spanis  easdem  illustrarunt  Martinus 
deTorrecilla  0.  Cap.,  ordinis  de- 
finitor  generalis,  insignis  theologus 
(t  27.  Dec.  1709),  qui  plura  reliquit 
opera,  ut  cursum  integrum  p!>-!o<<ophi- 
cum  juxta  Aristotelem  in  3  didtiiuutum 
tomos,  Matriti  1667 — 1671;  propug- 
naculum  orthodoxae  fidei  adversus  quos- 
dam  veritatum  catholicarum  hostes,  ib. 
1698  in  f. ;  Consultas  Morales  varias, 
Matriti  1694 — 1705  t.  6  in  f.,  in  qui- 
bus  disserit  praesertim  de  regularibus 
missionariis,  de  bulla  Cruciata,  adver- 
sus  errores  Molinos  *),.  de  censuris 
etc.  Ex  hoc  op.  tamen  plures  episcopi 
333  propositiones  excerpserunt  Ro- 
mamque  detuierunt  juxta  ipsos  censura 
dignas:  sed  opus  Romae  reprobatum 
non  fuit:  in  indice  hispano  a.  1747 
expurgatur  2).  Encyclopedia  canonica, 
civil,  moral,  regular  y  orthodoxa  di- 
spuesta  por  el  Alphabato,  opus  posthu- 
mum,  t.  2  in  f. ;  Examen,  in  quo  agitur 
de  auctoritate  episcoporum  in  communi 
et  in  specie  de  regularibus  et  titulari- 
bus,  ib.  1693  in  f.  (ed.  auctior) ;  Sum- 
ma  de  todas  las  Muterias  morales,  ar- 
tegladas  a  las  condenaciones  de  nuestros 
mui  SS.  Padres  Alexandro  VII.  y  Inno- 
centio  XI.,  Matriti  1691  t.  2  in  f.; 
1696  ed.  auctior;  Proposiciones  con- 


')  Advcrsus  Molino8ii  errores  scripsit 
Dominicus  R  i  c  c  i  U.  Praed.  librum.  cui  fe- 
cit  titulu  n  :  Ifomo  intwior  juxta  doctoris 
anqelici  doctrinam  necnon  ss.  /nitrum  ex/to- 
situs  ad  explodemlos  errores  Mich.  deMo- 
lino«damnato8  1687,  Neapoli  170ii  in  4., 
a  quo  alius  est  A.  Ricci  0.  Cist.,  cujua 
exstat  Synopsis  decretorum  et  reaolutionum 
s.  congr.  Imnmnitatis  super  controversiis 
jurisdicionalilms,  Praem-ste  17U8  ;  Tau- 
rini  17 j9.  —  JacoVjua  Ricci  U.  Praed. 
Romanu»,  provinciae  praepositus  et  pro- 
curator  generahs  (f  1703)  edidit  indicem 
Vbrorum  prohiliitorum  auct)/>rem  et  ac- 
curatiorem,  Romae  1681  in  8. 

«)  Cf.  DoeUinger-Reusch  I,  349  ss. 


Digitized  by  Google 


967 


1701—1720.  Theologia  paatoralis,  Townaon,  Damen,  Herlet, 


968 


denadas  i.  e.  illae  ab  Aleiandro  VII.  et 
Innocentio  XI.,  quo  in  op.  disserit  etiam 
de  maleficiis,  et  incantationibus,  et  de 
supremo  tribunali  fidei,  1 693  in  f.  opus 
sexies  recusum  —  Valentinus  a 
Matre  Dei  0.  Carm.  (juxta  Fleurii 
H.  E.  cont  t  1706)  scripsit  annotatio- 
nes  in  prop.  ab  Alexandro  VII.  et  Inno- 
ceniio  XI.  damnatae,  Matriti  1702; 
1706  et  alibi  quoque;  expositionem 
prop.  ab  Alexandro  VII.,  Innocentio  XI. 
et  Alexandro  VIII.  damnatarum,  ib. 
1715;  compilationem  moralem  dietorum 
a  plurimis  viris  doctis  ad  prop.  dam- 
natas  per  summos  pontifices,  ib.  1 729 
in  4.  —  E  Belgis  brevem  tr.  :n  31 
prop.  a  ss.  D.  N.  Alexandro  VIII.  dam- 
natas  7.  Sept  1691  Namurci  1692 
in  12.,  reliquit  Henricus  Henrart 
0.  Min.  philosophiae  et  diu  theologiae 
lector,  provinciae  praepositus  (n.  c. 
1660;  t  14.  Jan.  1717),  cujus  est 
etiam  Lettre  d'  un  ecdisiastique  a  Mons. 
H.  Colin  .  .  .  laquelle  servira  d'eclair- 
cissement  aux  fideles  touchant  1'obli- 
gation  d^assister  aux  paroisses,  Colo- 
niae  (Namurci)  1707  in  8;  cui  adjecit 
1708  alteram. 

414.  Ad  theologiam  pastoralem  plu- 
res  referri  possunt8) :  Ex  Anglis  Joan- 
nes  Townson  0.  S.  Ben.  in  coenobio 
lamspringensi  Saxoniae  inferioris  (t 
4.  Jul.  1718),  cujus  enchiridion  con- 
fessariorum  prodiit  Hildesii  1705.  — 
Ex  Belgis  Herm.  Damen  adversus  ri- 
goris  in  re  morali  patronos  collegit s) 
doctrinam  et  vraxim  s.  Caroli  Borro- 
maei  de  poenitentia  ceterisque  contro- 
versiis  moralibus  hodiernis,  integre  re- 
praesentato  s.  praesulis  textu,  Lovanii 


')  Franciscus  de  laMotaO. Cap. Gal- 
lua  compendium  confecit  op.  morahum  P. 
Martini aTorrecilla  cuui additionibus. 

*)  PraetermittimuB  Uieronymum  Fre  z- 
z  a ,  cujus  Umplum  m<>rale  confessariorum 
prodiit  Wirceburgi  1711. 

*)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1711  a.  82.  Li- 
brum  impense  laudat  Steyaertius,  impug- 
navit  Opttraet.  I 


1703  t.  3  in  12.  —  Henricus  Pisart 
prior  can.  reg.  0.  S.  Aug.  oongr.  win- 
desh.  in  valle  8.  Elisabethae  in  comitatu 
Hornano,  cujus  etiam  exstat  rara  expo- 
sitio  rubricarum  missalis  romani,  Co- 
loniae  1 726  in  4.  —  Ernestus  a  s.  Jo- 
s  e  p  h  0.  Carm.  Leodiensis,  qui  scripsit 
Le  ministere  du  Confesseur  en  pratique 
ou  le  sage  et  prudent  dispensateur  du 
sacrement  de  penitence,  Leodii  1710. 
1718  t.  2  in  8.  —  Ex  Hispanis  Fran- 
ciscus  Larraga  0.  Praed.  in  forma 
dialogi  promptuario  de  la  theologia  tno- 
ral  composuit l),  Pampelonae  1708; 
1710  in  4.,  quod  ad  a.  1751  numera- 
vit  ed.  32  et  probabilismum  sequitur. 
—  E  Germanis  huc  spectant  Jo.  Georg. 
Frid.  Herlet  seminarii  herbipolensis 
prius  regens  et  episcopo  a  consiliis,  qui 
ingressus  est  0.  Praem.  factusque  abbas 
inferioris  Cellae  (t  31.  Oct.  1718),  ex 
cujus  scripti?  *)  huc  spectont :  Theolo- 
giae  pasioralis  epitome,  Herbipoli  1683 
etc. ;  Enchiridion  parochorum  sive  as- 
sertiones  pastorales  de  dispensatione 
8acramentorum,  ib.  1683  in  12.  etc; 
Catechismus  praedicatus3), ftU&ci  1 684; 
Coloniae  1695  etc.  Catechismus  paro- 
chorum  in  lectiones  et  qq.  distinctus, 
Marchtal|  1700  in  12;  Legend  der 
Heiligen,  Wiirtzburg  1703 — 4  t.  2; 
Leben  und  Leiden  unseres  einigen 
Heylandes  .  .  .  in  der  Form  eines  voll- 
kommenen  Commentarii  iiber  die  4  h. 
Ev.,  ib.  1 708  t.  2  in  8  etc.  —  Francis- 
cus  Xav.  Faber  0.  Min.  —  Martinus 
Wigandt  0.  Praed.,  atudii  generalis 


»)  Distingui  hoc  opua  debet  ab  alio, 
quod  sub  ementito  nomine  prodiit  in- 
scriptum  :  Larraga  de  a.  de  1822  o  Pron- 
tuario  de  Teologw  moral  conforme  a  las 
doctrinas  ecclesiasticas  y  politicas  vigen- 
tes  en  Espana  por  dos  individuos  del  Clero 
espanol,  proh.  20.  Jan.  1823. 

»)  Cf.  Georgius  Spir.  lit.  Norb.  p.  268; 
Goovaerts  1,  376. 

■)  Cf.  Lanz  J.  G.  Herlet  Praktiachea 
Handbuch  fdr  Prediger  und  Katecheten, 
Freiburg  1846—47  t.  2,  quod  est  hujut 
op.  versio  germanica.  Cf.  Goovaerts  1. 
376  «8. 


Digitized  by  Google 


969  Wigandt,  Cavallieri,  Crispini,  Quilicus,  Giordanini  etc  970 


viennensis  primarius  regens  (t  1708) 
proposuit  tribunal  confessariorum  et 
ordinandorum  declinaio  probabiUtmo 
complectens  atilo  brevi,  clara  ac  firma 
sententia  omnes  asitatiores  materias 
theologico-morales,  joxta  probabiliora 
et  inconcussa  dogmata  ang.  ac  qninti 
Ecclesiae  doctoris  d.  Thomae  Aq.  0. 
Praed.  ejnsqne  invictissimae  scholae, 
Angostae  V.  1703  in  4.  Enm  tamen 
in  qnasdam  laxiores  incidisse  senten- 
tias  conquerebantur  sodales.  Prodiit 
saepiua,  nt  Valentiae  1711  (ed.  4); 
Venetiis  1733 ;  1741:  Matriti  1768. 
Reliquit  etiam  opera  philosophica.  — 
Honoriua  Aigner  0.  S.  Ben.,  Effer- 
dinganus  n.  1651,  theologiae  tum  mo- 
ralis  (l  685)  tum  speculativae  professor 
(1688 — 1696)  in  academia  salisbur- 
gensi,  demum  abbas  cremifanensis 
(1703  ;  t  1 704)  reliquit  inter  alia  di~ 
rectorium  compendiosum  ad  confessarii 
et  poenitentiarii  munus  rite  exsequen- 
dum,  Salisburgi  1692.  1693  pp.  2  — 
Adalricus  Schwarz  0.  S.  Ben.  Ein- 
sidlensis  —  et  Joannes  Pirking1), 
in  Manuali  pastorum,  Coloniae  c.  1 7 1 5 
ed.  2.»  quibus  adde  F.  J  0 1  i  0 1  presby- 
terum  bisuntinum  2)  —  et  ex  ltalis 
Hyacinthum  Scarpelli  rubetensem 
presby terum  —  Quinctilium  B  a  1  i  s  t  a 
et Marcellum Cavallieri3)  0. Praed. 
Bergomi  n.,  sipontinae  et  caesenaten- 

')  Unjus  quidem  meminit  Backer  VI, 
448  ed.  1.,  non  vero  in  ed.  2 ;  neque  Som- 
mervogel. 

*)  Ue  ejus  Sacratnentaire  de$  Pasteurs, 
contenant  le  Dogme  et  la  Pratique  de 
tous  les  Sacremena  avec  nn  Traite"  dee  Mo- 
nitoires  a  Y  usage  des  cours  eccleaiaatiques 
et  *e  ulierea,  Parisiis  1709  t.  3  in  4.  undi- 
qne  compilatum  cf.  Jonrn.  des  8.  XLVI, 
470  et  M6m.  de  Tr.  1710  a.  64. 

')  Hujua  secundum  carnem  et  spiritnm 
frater  erat  J  oannea  M  i  c  h  a  e  1  C. ,  qnem 
card.  Urrinius  tahti  fecit,  ut  eum  ln  cuns 
pastoralibns  habere  voluerit  comitem  in- 
dividuum  (t  1701):  quo  cooperante  com- 
j  t  uit  Galleria  dYeommi  pontefici,  patri- 
archi,  arcivescovi  et  vescovi  dell'ordine 
de'  Predicatori  divisata  con  cinqne  crono- 
logie,  Beneventi  1696  t.  2  in  4.,  in  qua 
plnra  habet  de  fratre  suo. 


sis  ecclesiae  vicarium  generalem,  dein 
(1690)  episcopum  gravinensem  (t 
1705),  cujus  est  11  liettore  Ecclesiastico 
istruito  nelle  regole  della  fabrica  e 
delle  Bupellectili  delle  chiese,  Bene- 
venti  1692;  Maceratae  1693;  Neapoli 
1695.  —  Car.  Pellegrini,  cujus  est 
Praxis  vicariorum,  Venetiis  1719, 
opus  maxime  commendatum  —  Jos. 
Crispini  episcopus  vigliensis  (1685) 
dein  (1690)  amerinus  disseruit  delkt 
Vita  pastorale,  Venetiis  1 7 1 1  ed.  3.  — 
Josephus  Agnelli  S.  J.  Neapolitanus 
(n.  1621 ;  1 1706)  edidit  HCatechismo 
annuale  Macerata  1657 ;  ed.  retractata 
et  macTxpt&HParrocholnstruttors  opera 
per  facilitare  a'  Parrocchiani  delle  citta 
Tosservanza  dei  precetti  ad  essi  im- 
posti  dal  s.  Conc.  di  Trento  etc,  Bo- 
mae  1678  t.  2  in  4;  1704  t  6  in  12 
ed.  9. etc.  —  Joseph  Maria  Quilicus 
0.  Carm.  Lucensis,  ordinis  (1682) 
praepositus  generalis (tll.Apr.  1701) 
auctor  est  op.  Confessarius  manuductus 
ad  s.  poenitentiae  tribunal,  Lucae  1697; 
de  88.  angelis  custodibus,  ib.  1659  in  8 ; 
de  duobus  Christi  praecursoribus,  Flo- 
rentiae  1668  in  4.  —  Petrus  Fran- 
ciscus  Giordanini  Pedemontanus 
congr.  miss.  (n.  15.  Jan.  1657),  qui 
obiit  dum  visitaret  provinciam  roma- 
nam  (l  1 .  Nov.  1720),  dedit  lttruzione 
pei  novelli  confeseori,  Bomae  t  4  in 
24;  Lucae  1734;  Torino  1845  t.  2  in 
1 6 ;  lchnographia  ossia  modello  d'  un 
vescovo,  Bomae  1 7 1 9  in  4. 

415.  Casus  conscientiae  collegemnt 
Germanus  Fromageau,  Parisiensis, 
doctor  sorbonicus  (t  1705),  qui  mox 
in  Quesnelli  opere  1 99  prop.  designa- 
vit  noxias1) —  Fulgentius  a  Nati- 
vitate  0.  Min.  Hispanus  in  alphabetieo 
quodlibeto,  Neapoli  1701  —  Jos.  An- 


l)  Ejua  deoisiones  prodierunt  cum  de- 
cisionibus  D  e  1  a  m  e  t  antecesaoris  aui,  Pa- 
risiis  1733  t.  2  in  f.  Cf.  Journ.  deaS.  LVII, 
640.  Ei  quoque  tribuitur :  Les  Loix  eccli- 
siastiques  tirees  des  seuls  livres  sainta,  ib. 
1754  opus  rarum. 


Digitized  by  Google 


971        1701— 1720.  Caraa  conscientiae 

d  r  e  de  la  Paluelle,  theologiae  et  juria* 
canonici  licentiatus  l)  —  Felix  P  o  - 
testa  0.  Min.  Panormitanus  *),  philo- 
sophiae  et  diu  theologiae  scholasticae 
professor  (t  23.  Aug.  1702)  —  Franc. 
Marchese  Panonni  natus  19.  Maji 
1656,  qui  studio  adeo  erat  addictus, 
ut  persaepe  integras  noctes  in  eo  con- 
triverit  insomnes  8)  —  Michael  G  a  r  - 
cia  0.  Min.  (t  1704)  Matriti  1726 
in  4.  —  Octavius  Maria  a  8.  Joseph 
0.  S.  Aug.  Tusculanus,  qui  «n  suis  ope- 
ribus  (Venetiis  17 1 1.  1720  etc.  in  4.) 
2310  dubia  moralia  discutit  —  Eli- 
saeua  Sagar  (Augustae  V.  1720  t.  3; 
1 733  t.  4)  —  Prosper  Dominicus  Ma- 
roni  0.  Praed.  Callii,  quae  est  Piceni 
Urbs,  natus  (t  1712)  —  Carolus  Ant. 
Argentino,  Cesenae  1719  —  in 
primis  Joannes  Clericatus  (Chieri- 
cato)  congr.  Orat.  Patavinus,  pauper- 
rimis  parentibus  natus  8.  Sept.  1633, 
familiaris  episcopi  et  card.  Barbarigo 
et  ejus  vicarius  generalis  (t  29.  Dec. 
1717  a.  aetatis  84),  vir  vere  doctus  et 
pius,  cujus  auctoritate  in  decidendis 
dubiis  utuntur  congregationes  roma- 
nae.  Huc  spectant4)  ejus  decisiones 
sacramentales ,  theologicae,  canonicae 
et  legales,  Venetiis  1727  v.  9  in  4; 
1757  v.  3  in  f.;  Anconae  1740  t.  3  in 
f. ;  discordiae  forenses,  Venetiis  1734 
t.  3  in  f. ;  1787,  in  quibus  agit  de  be- 
neficiis  atque  pensionibus;  de  juris- 
dictione  et  regularibus,  de  discordiis 
civilibus  et  criminalibus.  Hoc  duplici 
opere  continentur  pleraque  op.,  quae 
seorsim  prius  prodierant.  Via  lactea 
sive  institutiones  juris  canonici,  ib. 
1713;  Augustae  V.  1730. 


•)  Cf.  Journ.  des  8.  LI,  29—  36. 

*)  Cf.  Mongitore  1,  iy4. 

")  In  ejus  laudes  fusc  excurrit  Mongi- 
tore  U.  218. 

4)  Cf.  Yedova,  Biogr.  degli  Scrit.  pa- 
dovani  I.  257  ss.  et  ia  primis  Sberti, 
Memoire  intorno  alla  per^ona  e  alle  op. 
di  Mons.  (J 10 v.  (."  h  i  e  r  i  c  a  t  o,  Putu vii  1 7SJ0 
in8. 


et  e.  Liturgia.  Clericatua,  Bissua,  972 

4 1 6.  Keque  defuere  qui  scripaerint 
de  rebus  liturgicis.  Ita  praetermissis 
Virgilio  Benamati  canonico  Pisau- 
rensi  (t  1708)  —  Petro  Conte  (Con- 
tus,  Comes)  S.  J.  Messanenai  (t  1 7 1 0), 
philosophiae  et  theologiae  professore 
et  in  collegio  messanensi  studiorum 
praefecto  generali  »)  —  Vatar») 
scripsit  Des  Processions  de  V  Eglise,  de 
leurs  Antiquitez,  Utilitez  et  des  Ma- 
nieres  d'y  bien  assister,  Parisiis  1705 
in  8;  TraiU  du  Jubili  des  Chritiens, 
sa  science  et  ses  exercices,  ib.  1701 
in  12.  —  Hippolytus  a  Portu  S.  J., 
Vicetinus  (n.  17.  Jun.  1647;  t7.Maj. 
1705),  edidit  de  cuUu  Dei  et  hominum 
opus  liturgico-morale  continens  adno- 
tationes  ad  rnbricas  miasalis  romani  de 
ritu  servando  in  celebratione  missae, 
Venetiis  1705;  1738  in  4.,  quod  opti- 
mum  dicit  Zaccaria  in  bibl.  rituali  II, 
277.  —  Bernardus  Bissus  0. S.Ben. 
Genuensis,  juris  canonici  et  theologiae 
professor  Genuae  in  coenobio  8.  Catha- 
rinae  (t  1716),  auctor  est  operis  utilis 
et  quondam  celebris  Hierurgia  sive  rei 
divinae  peractio,  sacrorum  rituum  et 
ecclesia8ticarum  caeremoniarum  ea  om- 
nia  complectens  et  exactissime  tradens, 
quae  alibi  sparsa  reperiuntur,  quaeque 
ad  omnes  omnino  ecclesiasticas  func- 
tiones  pertinent :  mysteria  insuper  om- 
nia  ex  ss.  patribus  aliisque  probatissi- 
mis  auctoribu8  excerpta  aperiuntur  ad 
mentem  summorum  theologorum :  prae- 
cepta  obligantia  confirmantur,  dubia 
obiter  occurrentia  diluuntur:  universa 
quidem  prout  praecipue  conferuntur 
ad  praxim,  Genuae  1686  t.  2  in  f., 
opus  rarum.  Decas  ad  moralem  scien- 
tiam,  miscellaneos  tr.  continens  et  ca- 
sus,  ib.  1693  inf.;  adversus  Th.  Gon- 
zalez  scripsit  crisin  de  probabilitaU 
ex  academia  monachorum  casinensium 
in  monasterio  s.  Catharinae,  Genuae 
1694  in  12.,  sub  nomine  Kic.  Mariae 
Monsa,  qui  1.  dicitur  in  bibliotheca 


')  Cf.  Journ.  des  S.  XXXVIII,  100. 
-)  Cf.  M6m.  de  Tr.  1705  a.  137. 


Digitized  by  Google 


973 


Cl.  de  Vert,  Renaudot. 


1)74 


benedictino-cas.  I,  104  auctore  inscio 
prodiisse:  proh.  5.  Oct.  1695. 

417-  Magis  inclaruit  Claudius  de 
Vert  cluniacensis  monachus,  natus 
Parisiis  4.  Oct.  1645.  Studiorum  cursu 
Avenione  absoluto  Romam  invisit,  ubi 
caeremoniarum  majestate  et  splendore 
excitus  decrevit  earum  studio  se  im- 
pendere.  Electus  est  a.  1676  thesau- 
rarius  abbatiae  cluniacensis,  a.  1678 
visitator  congregationis  et  a.  1694  vi- 
carius  generalis,  mox  prior  s.  Petri 
Abbatis-Villae.  Doloribus  morbi  colici 
1.  Maj.  1708  tam  vehementibus  cor- 
reptus  est,  ut  inter  paucas  horas  vi- 
vere  cessaverit.  Serena  ei  semper  fa- 
cies  suavisque  agendi  modus,  qui  eum 
jrratum  omnibus  atque  acceptum  red- 
diderunt.  Nunquam  ille  in  familiari 
congressu  eo  abripi  se  est  passus,  ut 
in  alios  magisterium  affectaret ;  potius 
aliorum  placite  auscultare  ab  iisque 
ceu  discipulus  erudiri  non  dedignaba- 
tur.  Haec  potiora  ejusdem  opera  ') : 
Explication  simple,  litirale  et  historique 
des  Cirhnonies  de  V  Eglise  pour  1'in- 
struction  de  nouveaux  convertis,  Pari- 
siisl706 — 1 7 1 3  t.  4  in  8.  Licet  quae- 
dam  ejus  expositiones  ingenii  acumine 
non  careant,  plures  tamen  sunt,  qui- 
bus  e  longinquo  petitis  pauci  assen- 
tient :  et  dum  omnia  literaliter  et  na- 
turaliter  explicare  conatur,  rationem 
symbolicam  atque  spiritum  plane  ne- 
gligit:  ordo  praeterea  desideratur.  Opus  | 
aggressus  est  suppresso  nomine  Joan. 
Joseph  Languet  ep.  suessionensis  in 
1.  du  veritable  Esprit  de  V  Eglise  dans 
V  usage  de  ses  Ceremonies,  Parisiis  1715 
in  1 2.,  latine  Romae  1 757,  in  quo  tue- 
tur  explicationes  morales,  mysticas  et 
symbolicas  esse  primariae  institutionis 
et  quodammodo  de  essentia  caeremo- 


>)  Cf.  Ziegelbauer  III.  c.  4  §  26;  Mem. 
de  Tr.  1708  a  109,  ubi  ejus  encomium  le- 
gitur  ;  a.  vero  125  exhibent  ejus  ErpUca- 
tion  ximple,  literale  et  huttorique  des  Cire- 
moniea  de  lu  Bentdiction  d'  une  Abeste,  ti- 
rees  du  Pontitical  Romain. 


niarum  l).  Praeterea  >audacem  homi- 
nem,  inquit  Z  a  c  c  a  r  i  a  *),  refellunt . . . 
le  B  r  u  n  praesertim  praef.  in  t.  1 .  p. 
XXIII  s.,  Vallemont,  tum  etiam 
Tournelius,  Boucat  in  sua  theo- 
logia  patrum  scholastico  -  dogmatica, 
Sala  in  Bonam,  et  Benedictus  XIV. 
de  sacros.  missae  sacrificio.*  Adversus 
Mabillonium  scripsit  Diss.  sur  les 
mots  de  messe  et  communion  avec  quel- 
ques  digressions  sur  les  Agapes,  Eulo- 
gies,  le  Pain  beny,  V  Ablution  etc.  et 
sur  des  autres  pratiques  de  1'Eglise 
et  de  la  regle  de  s.  Benoist,  Parisiis 
1694  in  12.  Adjecit  rubricas  celebri 
Dreviario,  quod  concinnavit  Paulus 
Rabusson  0.  S.  Ben.  congregationis 
cluniacensis  et  hujus  praepositus  gene- 
ralis3)  a.  18  (t  23.  Oct.  1717). 

418.  Magnam  hac  in  disciplina  nacti 
sunt  celebritatem  Joseph  Maria  T  h  o  - 
masius  et  Eusebius  Renaudot. 
Natus  est  hic  PariBiis  20.  Jul.  1646. 
A  prima  juventute  linguarum  orienta- 
lium  delectabatur  studio,  easque  sicut 
et  linguas  Europae  bene  callebat.  Ora- 
torii  congr.  ingressus  est,  sed  et  mox 
reliquit.  Card.  Noailles  Romam  est  co- 

')  Cf.  Niceron  XI,  399  ss.  Mem.  de  Tr, 
1706  a.  107  et  1708  a.  82  opua  de  Vert 
laudant :  „Sf  \\  Livre  est  un  Ouvrage  veri- 
tablement  original  ;-  ib.  171;"i  a.  151,  ubi 
tamen  carpunt,  auctorem  in  aliudincidere 
extrernum,  cuiu  nimis  avereetur  ca*>remo- 
niarum  explicationem  mysticam.  In  pro- 
lixa  reccn*ione  (a.  152  p.  2*280  -2308)  im- 
pensiua  adhuc  laudant  adversarii  cujus- 
dam  librum.  Inter  alia  *eribunt :  Nous 
avancons  sans  crainto  d'etre  dementia 
par  aucun  Lecteur,  que  1'  on  ne  peut  ni 
mieux  choi.^ir  .ses  rai>ons,  ni  les  exposer 
avec  plus  «le  nettete  et  plus  de  force,  que 
V  Auteur  le  fait.  On  sent  en  lisant  les  troia 
preraieres  sections  !a  ne*cessite  de  refuter 
le  nouveau  systeme,  on  en  feent  le  foible. 
Cf.  J.  des  Sav.  XXXIV,  1053:  XXXIX,  96 
88.;  LIV,  62«.K 

»)  Bibl.  ritualis  II,  323. 

*)  Vir  erat  magni  meriti  et  virtutis, 
quo  moderatore  refloruit  discipliua  reli- 
giosa  et  pax  in  hac  congr.  KjusBrevia- 
rium  fuit  exemplaris  inatar  aliis  mona- 
stenis.  Prodiit  Parisiis  1686  in  8. 


Digitized  by  Google 


975 


1701—1720.  Liturgia  aacra.  Renaudot, 


976 


mitatQS  ( 1 700),  ubi  magno  cum  honore 
exceptus  fuit  a  Clemente  XI.  et  Floren- 
tiae  a  magno  Etrnriae  duoe,  ibique 
inter  socios  academiae  della  Crusca  re- 
ceptuB  est  Adlectns  fnerat  jam  antea 
academiae  gallicae  (l  689)  et  academiae 
inscriptionum  (1700).  Tenacis  erat 
memoriae,  sagacis  judicii,  jucundns  in 
conversatione,  beneficus  admodum  in 
panperes :  sed  stilo  utebatur  in  adver- 
sarios  acriori,  nec  debita  modestia  de 
aliornm  eruditornm  judicabat  operibus, 
nec  satis  accuratus  fuit  in  vertendis 
scriptorum  testimoniis.  Decennio  frue- 
batur  familiari  Bossueti  colloquio,  nnde 
haud  parum  se  didicisse  gloriatnr.  Licet 
familiariter  converaaretur  cum  sectae 
jansenianae  dncibus,  spiritu  opposi- 
tionis  adversus  sedem  apostolicam  non 
fuit  abreptus.  Ordinibus  sacris  nun- 
qnam  fuit  initiatus,  veste  tamen  cleri- 
cali  semper  incedebat  (t  1 .  Sept.  1720). 
Praecipua  ejusdem  opera  praeter  ea, 
qnae  spectant  ad  opus  PerpHuiti  de  la 
foi1),  de  qno  snpra  p.  440  egimus, 
sunt :  Collectio  litwrgiarum  orientalium, 
Parisiis  1716  t.  2  in  4 ;  Francofurti 
1847.  Priori  tomo  praemissae  sunt 
tres  diss.  de  litnrgiarum  orientalium 
origine  et  auctoritate ;  de  liturgiis  ale- 
xandrinis,  de  lingua  coptica:  sequuntur 
litnrgiae  ipsae,  videlicet  tres  copticae 
fiasilii,  Gregorii  theologi  et  Cy- 
rilli  alex.  latine,  ac  cum  rubricis  ritua- 
libus:  eaedem  liturgiae  graece,  com- 
mentarius  in  liturgiam  copticam  Basilii, 
quo  ritn8  et  omnia  ad  disciplinam 
eucharisticam  pertinentia  explicantur, 
notae  breviores  in  reliquas  liturg;as ; 
diss.  de  patriarcha  alexandrino  cum 
officio  ordinationis  ejusdem;  tandem 
litnrgiae  generalis  aethiopum  nova  ver- 


>)Cf.  Renaudoti  merita  circa  opus 
Ptrpttuiti  de  la  foi  praesertim  in  colligen- 
dia  fere  per  40  annos  documentia  et  mo- 
numentia  autbenticia  de  fide  orientalium 
circa  eucharistiam  expoaita  in  Prlface  hi- 
atorique  et  critique  aur  les  deux  ouvrages 
de  la  Perp4tuit6  de  la  foi  §  5.  Cf.  etiam 
Mem.  de  Tr.  1712  a.  67. 


sio  cum  observationibus  necessariis. 
Posteriori  t.  continentur  Jacobitarum 
syrornm  ac  nestorianornm  liturgiae 
(c.  40)  latine  conversae,  cum  commen- 
tario  notisque  ac  duabus  diss.,  altera 
de  syriacis  Melchitarum  et  Jacobita- 
rnm  liturgiis:  altera  de  Nestorianornm 
liturgii8  *).  Confirmantnr  autem  litur- 
giis,  quas  exbibet,  omnia  ea,  quae  in 
suis  additamentis  ad  opus  PerpHuiti 
de  la  foi  de  orientalium  fide  circa  en- 
charistiam  probaverat.  In  notis  vero 
et  diss.  non  pauca  reprehendit,  quae 
in  Ludolfi  historia  aethiopica  ha- 
bentnr:  cnm  vero  hujus  suscepta  fuis- 
set  defensio  in  Journal  litt.  IX,  217, 
respondit  Renaudot Parisiis  1717  1.: 
Difense  de  V  histoire  des  Patriarches 
d'  Alexandrie,  et  de  la  collection  des 
Liturgies  Orientales  contre  nn  ecrit 
intitule :  Defense  de  la  memoire  de  M. 
Ludolf*).  Sed  et  Ludolf  apologetam  na- 
ctus  est  in  Examen  disinteressi  in  ephe- 
meridibus lit.  L'  Europe  savanteX,  231 
— 280;  XI,  28-70.  Genadii  patr.  CP. 
homUiae  de  eucltaristia,  Melelii  alex., 
Nectarii  hieros.,  Meletii  Synigi  et  alio- 
rnm  de  eodem  argumento  opuscula, 
graece  et  latine  ex  codd.  mss. :  sen  ap- 
pendix  ad  acta,  quae  circa  Graecorum  de 
transsnbstantiatione  fide  relata  sunt  in 
opere  de  Perpetnitate  fidei 3),  Parisiis 
1 709  in  4.  cnm  prolixapraefaticne,  doc- 
tis  adnotationibns  et  diss.  Historia  pa- 
triarcharum  alex.jacobUarum*  d.  Marco 
usque  ad  finem  sec.  13.,  ib.  1  7 1 3  n  4.,. 
in  qua  se  multo  plura  qnam  Solle- 
rins  (qui  ediderat  tr.  historico-chro- 
nologicum  de  patriarchis  alex.)  et  cer- 
tiora  ex  variis  auctoribus  collegisse 
profitetur,  quae  si  non  totius  ecclesiae 


')  Cf.  Stemmer  KL.  X,  1064 :  Mem.  de 
Tr.  1717  art.  19  et  42.  ubi  prolixa  operia 
habetur  recenaio ;  Jonrn.  dea  8.  LX,  450. 
et  prasertira  A.  Villien  l'abb6  E.  R,  Es- 
aai  aur  sa  vie  et  aur  aon  ocuvre  liturgique, 
Paria  1904. 

»)  Cf.  M6m.  de  Tr.  1718  IV,  639-  65. 

«)  Cf.  Journ.  de3  S.  XLVU,  3—17 ;  acta 
E.  L.  1711  p.  532  aa. 


Digitized  by  Google 


977 


B.  Jos.  Maria  Thomasius. 


978 


alex.,  8altem  partis  iilius,  quae  per 
Dioscorum  et  ejus  successores  a  catho- 
lica  Ecclesia  avulsa  est,  historiam  il- 
lustrant.  Uoc  censetur  doctissimum 
Benaudotii  opus,  quod  ex  plurimis 
codd.  mss.  arabicis  et  liturgiis  orienta- 
libus  elaboravit  atque  in  eo  plenissime 
de  historia  ecclesiastica  Aegypti  disse- 
rit,  necnon  de  rebus  ecclesiasticis  Nu- 
biae,  Aethiopiae  et  Armeniae.  Adjecit 
epitomen  historiae  mohammedanae  ad 
illustrandas  res  aegyptiacas  l).  Anci- 
ennes  relations  des  Indes  et  de  la  Chine 
de  deux  vojageurs  mahomedans,  qui  y 
allerent  dans  le  neuvieme  siecle,  ib. 
1718.  Jugement  du  public,  particulie- 
rement  de  TAbbe  Benaudot  sur  le 
dictionnaire  de  Bayle  *),  Boterodami 
1697  in  4.  Ejus  MemoriaU  de  sacris 
missionibus  Clementi  XI.  oblatum  A. 
Depluc  primum  publicavit  in  Bessa- 
rione  1709  fasc.  93  p.  226  ss. 

4 1 9.  Alter  est  beatus  Joseph  Maria 
Thomasius  (Tommasi)  cler.  reg.  0. 
Theat.  Alicatensis.  Natus  est  hic  filius 
primogenitus  parentibus  vitae  sancti- 
monia  generisque  nobilitate  inclitis  8) 
1 2.  Sept.  1 649.  Cum  lacte  materno  pie- 
tatem,  amorem  erga  pauperes  liberali- 
tatemque  hausit,  jussuque  ducissae 
matris  suae  infana  adhuc  ab  ubere  nu- 
tricis  pendens  eleemosynam  egenis  lar- 


«)  Cf.  ActaE.  L.  1714.  p.489*a.  s  Journ. 
des  S.  LV,  307  ss. ;  KXIV,  67. 

')  Cf.  in  Biogr.  univ.  XXXVII,  334; 
KL.  IX,  205. 

')  Tantae  virtutis  erat  pater ,  ut  Bla- 
aius  a  Purif  icatione  0.  Carm.  edide- 
rit  Vtta  e  Virth  dell'  insigne  Servo  di  Dio 
D.  G  iulio  Tommasi,  Bomae  1685  in  4. 
Cni  adjecit  Kelazione  della  Vita  e  Virtu 
di  D.  Ferd.  Tommasi,  fratris  minoris  (et 
nnici)  Josephi  nostri.  Habuit  quatuor  so- 
rores,  quae  omnes  «uam  virginitatem  pro- 
fenaione  religiosa  Deo  consecrarunt :  e  qui- 
bus  ea,  quae  professione  edita  fuitM  ar  i  a 
Crncifixa,  adeo  vitae  sanctimonia  emicuit, 
ut  de  cjus  ageretur  beatificatione.  Ejus 
vitam  descrip*it  Hier.  T  u  r  a  n  o  canonicus 
agrigentinus,  Agrigenti  1704  in  4;  Vene- 
tii.  1709  in  4. 


gitus  est.  Prima,  quae  protulit  verba, 
caritatem  in  Deum  et  odium  in  pecca- 
tum  testabantur,  et  una  cum  matre  ad 
Palmanae  ecclesiae  fabricam  lateres  et 
caementa  teneris  suis  humeris  compor- 
tabat,  nilque  magis  ei  familiare  erat, 
quam  pauperum  pedea  abluere,  eis  ad 
mensam  servire,  assiduis  vacare  preci- 
bus.  Spretis  paternae  domus  divitiis 
et  honoribus,  ut  congr.  cler.  reg.  Thea- 
tinorum  ingredi  possit,  lacrimis  a  pa- 
rentibus  impetravit.  Omnibus  primo- 
geniti  juribus  in  favorem  fratris  mino  - 
ris,  nulla  prorsus  re  sibi  reservata,  re- 
nunciavit,  atque  a.  aelatis  17.  profes- 
sionem  emisit  25.  Mart.  1666.  Jam 
totum  se  dedit  humilitati,  abstinentiae, 
carnis  macerationi  et  orationi.  A  pe- 
cuniis  velut  a  peste  abhorrens  in  sola 
humilitate  et  paupertate  divitias  suas 
reponebat :  eapropter  in  communi  men- 
sa  infimum  inter  sodales  locum  ple- 
rumque  occupabat l).  Ab  omni  ambi- 
tione  adeo  erat  alienus,  ut  digniora 
instituti  sui  officia,  necnon  episcopalis 
examinatoris  et  consultoris  congr.  ritu- 
um  munus  sibi  ab  Innocentio  XI.  ultra 
oblatum  constanter  recusaret;  etquam- 
vis  superiorum  jussu  sacris  ordinibus 
initiatus  esaet,  nunquam  tamen  con- 
fessionibus  excipiendis  admoveri  voluit 
tremendi  ministerii  sese  indignum 
prorsusque  ignarum  reputans.  In  tanta 
vitae  austeritate  ingeniura  tamen  suum 
avidissime  excoluit  omneque  tempus  a 
sacris  meditationibus  vacuum  litera- 
rum  studiis  impendit.  Linguis  etiam 
orientalibus  addiscendis  impense  incu- 
buit  hebraeo  magistro  usus,  quem  in 
praemium  verae  fidei  donavit  cogni- 
tione.  Jussus  a  Clemente  XI.  congre- 

>)  Ex  hoc  humilitati8  studio  factum,  ut 
Thomasius  nobilissimae  familiae  suae 
nomen  et  genus  absoonderet  atque  lati- 
tare  voluerit  sub  nomine  Cari,  quod  no- 
men  pleraque  ejusdem  opera  prae  ae  fe- 
runt,  ut  nonnulli  viri  literati  inducti  sint 
in  errorem,  ideoque  distinguerent  duos 
auctores  Thomasium  et  Carum,  ut 
Moreriusin  dictionario  ed.  Amsteloda- 
mi  a.  1740. 


Digitized  by  Google 


■ 


979 

gationibus  adesse  s.  Officii,  rituum  et 
indulgentiarum,  paruit,  sed  nonnisi 
coactus  pontificis  imperio;  ubi  vero 
eum  idem  pontifex  purpuratorum  col- 
legio  adscribere  constituerat,  recusavit 
palam  ac  humillimis  ad  papam  datis 
literis  rogavit,  ne  invitum  cogeret,  sibi 
enim  persuasissimum  esse,  humilem 
religiosi  statum  cum  cardinalitio  splen-  | 
dore  aegre  componi  posse,  seque  ab 
lnnocentio  XI.  literas  obtinuisse,  qui- 
bus  cunctas  Ecclesiae  dignitates  et  ho- 
norifica  officia  respuere  sibi  indultum 
esset »).  Verum  pontifex  ei  praecepit, 
ut  cardinalis  dignitatem  acceptaret 
(19.  Maji  1*  12)  eumque  congregatio- 
nibus  etiam  s.  Officii,  concilii  triden- 
tini,  episcoporum  et  regularium  ad- 
scripsit.  Nec  tamen  propterea  Tboma- 
sius  a  pristino  vitae  rigore  quidquam 
remisit,  sed  in  angusta  sua  cella  per- 
manens,  dumtaxat  ut  obtentne  digni- 
tatis  decori  consuleret,  domum  titulari 
suae  ecclesiae  vicinam  conduxit,  eun- 
demque  lectum  tribus  asseribus  et  cul- 
citra  prorsus  lacera  constantem  illuc 
invexit.  Ad  mediae  noctis  horam  quo- 
tidie  evigilans  piis  meditationibus  in-  I 
cumbebat,  ut  ad  rem  divinam  summo 
mane  peragendam  dignius  accederet. 
Qaotidie  etiam  divino  officio  in  sua  ti- 
tulari  ecclesia  interfuit.  Assignaverat 
eidem  pontifex  annuam  mille  scutato- 

')  Quam  deniisse  de  se  nentiret,  patet 
ex  ejus  adClementem  XI.  ep.  qua tan- 
tura  depreeabatur  honorein.  (jratiis  actis 
pro  tanto  honore  subdit  in  ea :  La  gran- 
desza  del  benehcio  mi  obliga  insieine  a 
rappn  sentare  a  V.  S.  gli  ostacoli  e  glim- 
pediuienti,  ne'quali  mi  trovo:  e  eono  i 
miei  gravi  peccati,  le  pas.sioni  non  frenate, 
la  mia  i^nortnza  e  poca  abilita.  e  la  co- 
scienza  legata  con  voti  e  giuramenti,  a 
non  ricevnr  dignitii  a  me  tauto  superiori : 
e  particolarmente  il  giuramento  fatto,  se- 
condo  il  decreto  del  <  apitolo  gonerale  del- 
1'anno  1662  pasr.  77.  1'ontquam  lllud  ver- 
botenu8  <  itavit,  prosequitur:  Perci<»  umil- 
mente  supplico  la  S.  V.  che  informata  di 
tutto  cio  si  degni  di  araraettore  e  per  que- 
>ta  mia  la  rinuncia  di  tal  dignitii  :  nte- 
nendo  pero  io  sempre  la  memoria  del  be- 
nehVio  conferitomi  etc. 


980 

rum  pensionem,  quas  tamen  pecunias 
ipse  potissimam  partem  in  pauperes 
erogavit.  Corruptos  populi  romani  mo- 
res  aegerrime  ferens,  summo  pontifici 
typum  edicti  proposuit.  quo  universahs 
morum  correctio  invehi  posset.  ipse 
etiam  crebrisfervidisque  sermonibus  ad 
populum  habitis,  vitae  Hcentiam  re- 
|  frenare  et  pueros  christianae  fidei  ru- 
dimentis  imbuere  studuit,  Verum  non 
diu  purpuram  meritis  suis  ornare  ei 
licuit.  nam  circa  festa  natalitia  ejusdem 
a.  letalem  in  morbum  incidit,  quo  brevi 
exstinctus  est  1 .  Jan.  1713.  Ejus  mor- 
tem  Clemens  XI.  habito  30.  Jan.  pur- 
puratorum  senatu  hisce  deploravit  ver- 
bis:  ,Nec  dissimulare  possumus  cete- 
ris  acerbiorem  nobis  accidisse  novissi- 
mam  omnium,  quam  fecimus,  eximii  ac 
piissimi  viri  card.  Thomasii  jacturam; 
moleste  siquidem  sensimus  nimia  ce- 
leritate  nobis  ereptum  fui?se  verum 
exemplar  sanctioris  veteris  disciplinae, 
quod  in  ejus  moribus  et  doctrina  su- 
spiciebamus.«  Abstinemus  a  recen- 
sendis  encomiis  ejus  doctrinae  et  vir- 
tuti  ab  aequalibus  et  posteris  omnis 
I  nationis  tributis.  Sufficiat  nobis  Cle- 
mentem  XI.  dato  chirographo  titulum 
venerabilis  ei  decrevisse  (1714),  decreto 
1.  Jan.  1761  ejus  virtutes  declaratas 
fuisse  heroicas  J),  atque  a  Pio  VII.  a. 
1S03  eura  beaiorum  catalogo  adscri- 
ptum.  Intuitu  meritorum  ipsius  et  Caj. 
M  e  r  a  t  i  Benedictus  XIV.  brevi  2.  Mar- 
tii  1745  congr.  cler.  reg.  honorem  de- 
tulit,  ut  iemper  unus  sodalium  mem- 
brum  esset  congr.  ss.  rituum.  Erat  hic 
cardinalis  ingenio  acutus,  memoria 
felix,  in  omnigena  eruditione  profundus: 
adeo  tamen  abjecte  de  se  sentiebat,  ut 

')  Cf.  Vezzosi  II,  360  &s. ;  in  eommen- 
tario  de  vita  et  scriptia  hujus  card.  ab  to- 
dem  praefixo  in^titutionibua  theol.  et  in 
praef.  generali  ad  novam  edit.  op.  omni- 
um  n.  4  sa.,  ubi  quam  plurimos  uuctores, 
qui  de  nosstro  cardinali  scriperunt.  addu- 
cit:  Fontanini,  Giornale  de  Lett.  d'  ltalia 
t,  18—26  o<  to  continuis  art. ;  Agricola 
Sec.  XVIU  bibl.  eccl.  II,  158-77  ;  Flenry 
H.  K.  cont,  1.  216  §  13  a. 


1701-1720.  S.  Liturgia. 


Digitized  by  Google 


981 


B.  Job.  M.  Thomaaius. 


982 


fere  nunquam  in  quacumque  quaestione 
suam  proferret  sententiam,  sed  dum- 
taxat  fontes  aperiret  et  dicta  patrum, 
nnde  dirimeretur  qaaestio,  ostenderet. 

420.  Haec  potiora  ejusdem  opera: 
D.  Aurelii  Augustini  ep.  kippon.  specu- 
lum  ut  in  eo  quam  obediens  Deo  in- 
obediensque  sit  facilius  quisque  agnos- 
cat,  hac  minori  forma  primo  editum. 
Accessit  ejusdem  s.  doctoris  psaUerium, 
quod  matri  suae  composuit,  Romae 
1679  in8;  quod  postea  (1685)  ad- 
scribendum  esse  censuit  Joanni  XXII. 
Codices  aacramentorum  noogentis  annis 
vetustiores,  quorum  primus  est  Ec- 
de8iae  romanae,  reliqui  (3)  galli- 
canae,  nunc  primum  prodeunt  etc., 
ib.  1680  cum  doctissima  praefatione. 
Primum  cod.  tribus  constantem  11.  con- 
jicit  (non  sine  gravibus  rationibus  cf. 
KL.  VIII*,  29)  esse  sacramentarium 
gelasianum  (recusum  Venetiis  1748  et 
a  Muratori  in  liturgia  romana  ve- 
teri);  alterum  dicit  missale  gothicum, 
seculi  ut  videtur  octavi :  tertiuro  mis- 
sale  franeorum,  seculi  forte  seiti,  et 
quartum  missale  gaUieanum  vetus.  Hos 
tres  codd.  iterum  ezhibuit  Mabillon 
in  sua  liturgia  gaUicana,  Parisiis  1685 
et  omnes  quatuor  Migne  Fatrol.  lat 
t  72.  et  74.  Adversus  Thomasii  sen- 
tentiam  de  primo  cod.  insurrexit  Bas- 
nage  H.  E.  II  L  1 6  c.  1 0  contendens 
eum  seculo  Christi  demum  X.  fuisse 
con8criptum.  Pro  Thomasio  steterunt 
Muratori  in  diss.  de  rebus  liturgicis, 
et  in  primi8  Jos.  Maria  del  Pezzo  0. 
Theat.  (t  30.  Aug.  1765)  in  op.:  La 
difesa  de'  libri  liturgici  della  Chiesa  ro- 
mana  etc.,  Panormi  (vere  Romae)  1723 
in  4.  (absque  auctoris  nomine)  et  in 
t.  7-  op.  Thomasii.  PsaUerium  juxta 
duplicem  ed.  quam  romanam  dicunt  et 
gallicam,  una  cum  canticis  ez  duplici 
item  ed.,  et  hymnarium  atque  oratio- 
nale,  ed.  ad  veterem  ecclesiasticam  for- 
mam  ez  antiquis  mss.  ezemplaribus 
digesta,  Romae  1683  in  4;  Viennae 
1735.  In  praef.  disserit  de  praestan- 
tia  et  utilitate  psalmorum.  Subjicit 


dein  opuscula  quatuordecim  ss.  pa- 
trum l),  nonnulla  antea  inedita,  in 
psalmos  pro  introductione  ad  facilio- 
rem  psalmorum  iuteUigentiam.  Mazi- 
mam  vero  adhibuit  diligentiam  in  di- 
stinguendis  secundum  antiquum  mo- 
rem  versibus  et  in  restituendis  obelis 
et  asteriscis,  quibus  s.  Hieronymus  dif- 
ferentiam  indicavit  inter  versionem  et 
teztum  sive  hebraicum  sive  graecum 
versionis  alezandrinae,  et  quae  prorsus 
evanuerunt  e  codd.  mss.  amanuensium 
incuria.  Responsalia  et  antiphonaria 
rom.  ecclesiae  a  s.  Gregorio  M.  dispo- 
sita8):  accedit  appendix  varia  conti- 
nens  monumenta  vetera  ad  antiphonas, 
responsoria  ecclesiasticosque  cursus 
pertinentia,  ex  mss.  codd.  nunc  primum 
prodeunt,  Romae  1686  in  4.  cum  eru- 
dita  praef.  et  scholiis.  Vera  norma  di 
glorificare  lddio  e  di  far  orazione  se- 
condo  la  dottrina  delle  divine  Scritture 
e  de'santi  Padri,  Romae  1687  in  12  ; 
Ferrarae  1735  in  8.  et  saepius  alibi; 
sacrorum  Bibliorum  juxta  ed.  seu  LXX 
interpretum  seu  b.  Hieronymi  vetsres 
tituli  sive  capitula,  sectiones  et  sticbo- 
metriae  ex  majore  parte  ante  annos 
mille  in  Occidente  nsitata  una  cum  an- 
tiquis  prologis,  arguinentis  etc.  e  mss. 
codd.  prompta,  nunc  primum  edita, 
Romae  1688  in  4.  pp.  duae.  Proponit 
scil.  capitum  divisionem  et  argumenta, 
prouti  ea  invaluerant  in  Ecclesia  a 
sec.  V.,  donec  alia  praevaluit  a  sec.  XI., 
quae  modo  adhuc  obtinet.  Antiqui  libri 
missarum  rom.  Ecdesiae  i.  e.  antipho- 
narius  s.  Gregorii  P.,  Comes  ab  Albino 
ex  Caroli  M.  imp.  praecepto  emendatua 
una  cum  aliis  lectionariis  et  capitulare 
evangeliorum  ex  mss.  codd.  sive  pri- 
mum  edita  sive  emendata,  Romae  1691 
in  4  cum  scholiis  et  diligenti  disquisi- 
tione,  in  qua  sollicite  omnium  eorum 
ezponit  ritum,  quae  in  missa  cantari 


•)  Cf.  horum  elenchum  in  suppl.  act 
erud.  lip*.  I,  486. 

»)  Cf.  Storia  Lett.  d'it.  I,  82:  V,  455 
-64. 


Digitized  by  Google 


983 


1701-1720.  S.  Liturgia.  B.  Thomasius. 


984 


solebant1).  Officium  domin icae  passio • 
nis  fer.  VI.  Parasceve  majoris  hebdo- 
madae  secundum  ritum  Graecorum, 
nunc  primnm  latine  editum,  ib.  1695 
in  8;  1744;  Psalterium  cum  canticis 
versibus  prisco  more  distinctum,  argu- 
mentis  et  orationibus  vetustis  novaque 
literali  explanatione  brevissima  dilu- 
cidatum,  1697  in  4;  1741;  1748  et 
alibi. 

421.  Card.  d'Aguirre  dicere  solitns 
erat,  alio  se  prorsus  modo,  si  repuera- 
sceret,  studia  instituturum.  Quo  gra- 
vissimo  testimonio  et  propria  experien- 
tia  commotus  auctor  noster  indueulum 
composuit  institutionum  theologicarum 
veterum  patrum,  quae  aperte  et  bre- 
viter  exponunt  theologiam  sive  theore- 
ticam  vulgo  speculativam  sive  practi- 
cam,  Romae  1701  in  4..  recusum  inter 
acta  apost.  legationis  helveticae  card. 
Passionei,  Tugii  1729  pag.  209 — 
235;  etiam  in  synopsi  theol.  veterum 
patrum  auct.  Jac.  Gravina  Panormi 
1734,  et  edita  inter  opuscula  critica 
ven.  card.  J.  M.  Thomasi  1764.  In 
hoc  1.  disserit  etiam  de  studendi  me- 
thodo  regulasque  praescribit  in  patrum 
lectione  servandas2) :  illorum  dein  opu- 
scuiorum  ss.  patrum  exhibet  catalo- 
gum,  quorum  lectionem  prae  ceteris 
utilem  censebat  theologiae  tironibus. 
Qua  autem  erat  praeditus  humilitate, 
cum  ipse  tanto  operi  exsequendo  et 
edcndis  hisce  patrum  operibus  secun- 
dum  normam  methodicam  plane  suffi- 
ceret,  Mabillonium,  quocum  arcta  ipsi 
intercedebat  morum  atque  studiorum 
conjunctio,  obsecravit,  ut  illud  exse- 
queretur:  quod  tamen  Mabillonius  in 
conscribendis  annalibus  benedictinis 
tunc  occupatissimus  praestare  non  po- 
tuit.  Hinc  ipse  manum  operi  ndmovit 
ediditque  institutiones  theoloyicas  anti- 
quorum  patrum,  qui  aperto  sermone 
exponunt    breviter    theologiam  sive 


>)  Cf.  acta  K.  L.  1692  p.  477  ss. 
»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  XXX,  333. 


theoreticam  sive  practicam,  Romae 
1709 — 1712  t.  3in8.  Tomusl.com- 
plectitur  secundum  ordinem  tempornm 
opuscula  tum  latina  tum  graeca,  quae 
aditum  januamque  patefacinnt  ad  ec- 
clesiastica  dogmata ;  scil  Tertulliani  L 
de  praescriptionibus,  orat.  duas  s.  Gre- 
gorii  naz,  et  Yincentii  lir.  commonito- 
rium.  Tom.  2.  continet  s.  Cypriani  te- 
8timoniorum  ad  Quirinum  1.  3*  ascetica 
s.  Basilii  M.,  ejusdemque  L  de  judicio 
Dei,  item  de  vera  ac  pia  fide  necnon 
ejus  Moralia.  In  tomo  3.  habentur  s. 
Epiphanii  opuscula  tria,  scil.  ancoratus, 
expositio  fidei  Ecclesiae  catholicae  et 
anacephalaeosis  secundnxn  Petavii  ver- 
sionem  a  Thomasio  tamen  emendatam l). 
—  Jos.  Blanchinius  Thomasiano- 
rum  op.  colligendorum  consilinm  qnum 
suscepisset,  a.  1741  t  1.  v.  2  Romae 
emisit  in  f.  Verum  non  ultra  ea  ed. 
processit.  Melioribus  fatis  eam  ag- 
gressus  est  doctiasimua  P.  Vezzosi 
perfecitque  t.  7  in  vol.  11  in  4.  Romae 
1748 — 1754 — 69  doctis  annotationi- 
bus  illustratam.  Horum  1.  complecti- 
tur  8s.  Bibliorum  veteres  titulos,  sec- 
tiones  etc ;  2.  psalterium  jnxta  dupli- 
cem  ed.  etc.;  3.  psalterium  cum  can- 
ticis  versibus  prisco  more  distinctum; 
titulos  p8almorum  e  psalteriis  syriaco, 
arabico,  aethiopico,  s.  Hieronymo  etc 
collectos ;  4.  responsalia  et  antiphona- 
ria  rom.  ecclesiae,  epistolaa  1 8  ad  Herm. 
Schenk,  virum  cl.  a  bibliotheca  mo- 
nasterii  8.  Galli  in  Helvetiis,  in  quibus 
disserit  de  argumentis  hujus  et  seq. 
tomi;  5-  antiquos  libros  missarum  ro- 
manae  Ecclesiae;  6.  codd.  sacramento- 
rum  nongentis  annis  vetustiores;  7. 
opuscula  varia,  apologiam  (P.  del  Pezzo) 
etc.  Inter  haec  opuscula  sunt  praeter 
ea,  quae  supra  indicavimus :  Breviculus 
aliquut  monumentorum  veteris  moris, 
quo  Christi  fideles  ad  sec.  usque  X. 
utebantur  in  celebratione  missarum 
sive  pro  se  sive  pro  aliis  vivis  vel  de- 


')  Cf.  de  his  institutionibus  acta  E.  L. 
1710  p.  336  :  1711  pag.  536:  1714  p.  123. 


Digitized  by  Google 


985 


Asceais,  Clavenau,  Rogacci,  Bowignoli,  Dirckinck  etc. 


986 


functis  et  in  eju9dem  rei  oneribua ;  de 
privato  ecclesiasticorum  officiorum  bre- 
viario  extra  chorum,  memorialis  indi- 
culus  veteris  et  probatae  in  Ecclesia 
consuetndinis  concedendi .  indulgentias 
moderate.  Huic  collectioni  adjecit  dein 
Yezzosi  institutiones  theologicas  vete- 
rnm  patrum  cumindiculo  Romae  1769 
t  4  in  4.  supplens  et  exhibens  opu- 
8cula  ss.  patrura,  quae  Thomasius  morte 
praeventns  addere  non  potnit.  In  1. 
Jo.  C  i  a  m  p  i  n  i  Conjectura  de  perpetuo 
azymorum  usu  in  Ecclesia  latina  vel 
saltem  romanu,  Romae  1688  in  4.,  re- 
periuntur  dno  scripta  auctoris  nostri, 
8cil.  prisci  fermenti  nova  expusitio,  et 
de  fermento,  quod  dabatur  sabbato  ante 
palmas  in  consistorio  lateranensi  opinio. 
Fermenti  autem  nomine  intelligit  s. 
eucharistiam.  Opusculi  inediti  de  ar- 
gumentis  liturgicis  edidit  G.  Mercati 
inter  Studi  e  Testi  n.  1 5,  Romae  1905. 

422.  Ad  ascesim  seu  theologiam  my- 
sticam  praeter  tot  alios,  quos  passim  jam 
laudavimus,  referri  possunt,  Ignatius 
ClavenauO.  S.  Ben.  in  coenobio  ad- 
montensi1.),  Graecii  n.  1653,  vitae  spi- 
ritnalis  penes  sodales  magister,  vir 
vere  pius  et  spiritu  disciplinae  reli- 
giosae  solide  imbutus  (t  2.  Febr.  1701), 
cujus  ascesis  posOmma  Salisburgi  1720 
pp.  2  in  4.  prodiit  cum  ejus  vita.  — 
Joannes  H  a  v  e  r ,  cujus  exstat  theologia 
mystica  thesibus  194  proposita  toti- 
demque  commentariis  sen  sermonibus 
exposita,  Paderbornae  1708  in  4.  — 
Antonins  ab  Annunciatione  0. 
Carm.  Castellanus,  natus  in  oppido  Es- 
calona,  in  theologia  scholastica  et  my- 
stica  versatus  (t  1 7 1 4),  edidit  discep- 
tationem  mysticam  de  oratione  et  con- 
templatione  scholastico  stilo,  Compluti 
1683;  quodlibeta  theologica,  mystica  et 
moralia  animarum  directoribus  et  con- 
fessariis  perutilia,  Matriti  1712  in  4.. 


')  Ct  Brauninuller  OSB.  KL.  3,  447  ; 
Wichner  Gesch.  des  Ben.  Stiftes  Admont, 
IV,  332. 


opus  magnae  eruditionis  et  doctrinae, 
in  quo  qq.  discutit  raras  et  scitu  dig- 
nissimas.  —  Didacus  a  Matre  Dei 
0.  Min.  Discalc.  Zamorensis  theologiae 
lector  auctor  est  op.,  quod  inscripsit  Ars 
mystica,  Salamanticae  1713  in  8.  — 

423.  His  addantur  insignes  plane 
ascetae,  inter  quos  eminet  Benedictus 
R  o  g  a  c  c  i  S.  J.  Ragusinus  (n.  1 8.  Mart 
1646;  t  8.  Febr.  1719)  ob  opus  exi- 
mium  et  solidum  DelV  uno  necessario, 
cum  appendice,  quod  ejusdem  compen- 
dium  exhibet,  Romae  1704 — 8  t.  4; 
Venetiis  1718;  1738;  versura  saltem 
partim  in  varias  linguas,  totum  ger- 
roanice  aB.  Lierheimer,  Ratisbonae 
1857  —  59  t.  3.  Fuse  disputat  de  vir- 
tutibus  theologicis.  //  Cristiano  rag- 
giustato  ne'  concetti  et  costumi,  Romae 
1711;  Venetiis  1712;  1719;  1761  — 
Carolus  Gregorius  Rossignoli  S.  J. 
(n.  4.  Nov.  1631  :  t  5.  Jan.  1707),  cu- 
jus  opera  (multa)  seorsim  et  collecta 
prodierunt  (  Venetiis  1713  t.  3  in  4) 
et  in  alias  versa  sunt  linguas1).  — 
Joannes  DirckinckSJ.  Guestphalus, 
provinciae  praepositus  (n.  1641 ;  t26. 
Jan.  1716),  qui  praeter  alia  varia 
composuit  horologia :  sacerdotale  (Co- 
loniae  1691  in  12),  spirituale  schola- 
sticorum  S.  J.,  Osnabrugi  1696,  vir- 
ginale  (germanice),  Coloniae  1702,  tri- 
plex  juventutis  studiosae  festivum,  quo- 
tidianum,  philosophicum,  Moguntiae 
1720,  1761;  Ratisbonae  1S67;  Ma- 
nuale  pastorwn  sive  instructio  practica 
neoparochorum,  Treviris  1702;  Bru- 
xelUs  1 858.  — Carissimus  tamen  factus 
estsimplici  populo  fidelium  Leonardus 
G  o  f  f  i  n  e  0.  Praem.  in  abbati  i  steinfel- 
densi  n.  Coloniae  6.  Dec.  1648,  qui 
primum  novitii*,  dein  variis  in  locis 
curae  pastorali  praeponitur  indefessus 
utrobique  animarum  zelotes  pro  qua- 
rum  salute  libenter  passim  contumelias 
passus  est  al>  haereticis  (t  1 1.  August 
1719).  Scripsit  praeter  alias  in  ru- 


')  Ct.  Sommcrvogel  VII,  146—61. 


Digitized  by  Google 


987  1701  — 1720.  Ascesis,  Gottine,  Boudon, Chenart.  Ameline  etc.  9gg 


dium  utilitatem l)  Handfwstill  oder 
Christ.Katbolische  Unterrichtungen  von 
allen  Sonn-  und  Feyer-Tagen  des  gan- 
zen  Jahres,  Moguntiae  1 090,  opus  quod 
mirum  habuit  successum :  nam  saltem 
a  22  typographis  per  Germaniain  fuit 
editum,  in  fere  omnes  Europae  linguas 
versum,  nostra  adhuc  aetate  tara  magni 
factum,  ut  sola  ed.,  quam  curavit  Ge- 
orgius  Ott,  ab  a.  1845—90  quin- 
quagies  bis  prodierit.  Novam  ed.  re- 
tractatam  et  auctam  curavit  Ratisbonae 
a.  seculari  1890  magna  diligentia  tot 
operibus  asceticis  celebratus  Fr.  H  a  1 1- 
1  er  S.  J.  inscriptam  des  hochw.  L.  Gof- 
fine  .  .  .  rhristkatholisches  Unterrichts- 
u.  Krbauuntjsbuch  oder  kurze  Ausle- 
gung  aller  sonn-  und  festtiiglichen 
Episteln  u.  Evangelien  sammt  daraus 
gezogenen  Glaubens-  u.  Sittenlehren 
nebst  einer  deutlichen  Erkliirung  des 
Kirelienjahres,  der  vor/uglichsten  Kir- 
chengebriiuehe,  der  h.  Messe.  einer 
Haus-Messandacht  und  dem  h.  Kreuz- 
wege,  sowie  den  Lebensbeschreibungen 
vieler  dem  christlichen  Volke  liel.wcr- 
ter  Ileiligen.  Merito  propteren  illud 
commendant  Hdelibus  animarum  pa- 
stores. 

424.  Mentione  saltem  digni  sunt  : 
Henricus  Maria  Boudon*)  missiona- 
rius  per  Galliam  et  archidiaconus  ebroi- 
cencis  (f  31.  Aug.  1702)  —  Lauren- 
tius  Chenart  Parisiensis  n.  I  «25, 
aliquarndius  congr.  s.  Sulp.  sodalis  3), 
tlieolu^iae  doctor  (10541.  seminurii 
claromontani  director  (ir»5s — 04)  et 
monialium  Visitationis  confessarius  (t 
is.  Febr.  1  7041.  cujus  plures  exstant 
meditationes  et  sermones  de  variis  ar- 
gumenti-»  moralibus  —  Claudius  A  m  e- 
line  Parisiensis.  quondam  advocatus, 
dein  (1000)  sodalis  Oratorii.  amicus 

«)  Cf.  Goovaert-  1,  315—19:  Ilund- 
hausen  KL.  V-,  832. 

- .  Ct.  Collet  Vie  de  Boudon  Paris  1754 
t.  2:  17  4. 

s)  Cf.  Bertrnnd  Bibliotheque  Sulpic. 
III,  75-85. 


faniilia.-i*  Malebranche.  cantor  et  a- 
chidiaconus  unaior  parisiensis  (t  2C 
Sept,  1  700),  cujus  SUu,'  >)  Tntitr  dela 
volonU',  de  ses  principales  de 
ses  passions  et  de  ses  egarements.  Paris 
1 084  in  1 2  ;  Traite  de  /'  amour  <lu  sou- 
verain  bien,  1009  in  4.  —  Gislenus 
Perduyn2)  S.  J.  Middelburgensis 
(n.  13.0ct.  1030;  f  17.  Aug.  1708)  — 
Eodem  a.  (17.  Febr.  1708)  docessit3) 
Franciscus  Kepveu  S.  J.  —  Josephus 
Langenauer  0.  S.  Ben.  in  mona- 
sterio  Augiae  Brigantinae  (Mehrerau) 
Veldkirchii  n.  12.Maj.  1047.  vir  assi- 
duus  4)  in  praedicando  verbo  divino  et 
excipiendis  confessionibus  (t  0.  Maj. 
1709)  —  Petri  Ansalone  S.  J.  a.  40 
conciouatoris  opera  spiritualia  collecta 
prodiere  Seapoli  1721  t.  2  in  4.  Obiit 
2  7.  Dec  1713  a.  80.  —  Lucas  a  s. 
iPetro  0.  Carm.  conventus  leodiensis 
]  et  remensis  prior,  ,  facundissima,  ut 
legitur  in  ejus  necrologio,  in  pulpitis 
eloquentia.  singulari  in  scriptis,  quae 
luci  dedit,  pietate  ac  doctrinae  inte- 
gritate  clarissimus*  (t23.Nov.  1714), 
qui  etiam  ut  poeta  inclaruit1').  —  Con- 
radi  Brockhausen  0.  Praed.  (fl.  in- 
eunte  sec.  XVIII)  Idea  novitii  reliffiosi 
prodiit  in  Bibliotb.  FF.  Praed.  ascetica 
antiqua  t.  I.  Komae  1898.  —  Domi- 
nicus  Bandini  S.  J.  Siculus  (n.  17. 
Jul.  1047:  t  28.  Dec.  1717)  praeter 
alia  reliquit  //  Consigliere  de  Kobili ; 
Palermo  1097;  1/  Governunte  Politico 
Cristiano  istruito.  ib.  1099.  —  Hono- 
rius  ab  omnibus  Sanctis  0.  Carm. 
Disc.  praepositus  generalis,  congr.  ri- 
tuum  et  indicis  consultor  et  s.  Ofticii 
qualificator  ( t  17  1 0)  plura  opuscula 
composuit,  quae  laudantur  ab  Alex.  a 


')  Cf.  Batterel  Mem.  dom. ;  pour  servir 
a  1'hUt.  de  1'Orat.  III,  256-  01. 

*)  Cf.  Somraervo<?el  VI.  489—492. 

rl  Cf.  Sommervogel  V,  1025—35. 

*)  Ct'  P.  Linduer  qui  in  Albo  Augiae 
orig.  Bregenz  1904  diligenter  ejus  op.  edita 
et  inedita  recenset  pag.  32  ss. 

*) .).  M.  .1.  Bodron  m  nat.  deBelg.  XII, 
491—95.  Biogr.  nat.  de. 


Digitized  by  Google 


ygc)         Coucionatores.  Bourdaloue,  Abr.  a  s.  Clara,  Cattaneo,  Flechicr.  990 


3.  Jo.  in  cont.  H.  E.  Fleurii  1.  2 1 8  §  79. 
—  Gabrielis  Hevenesi  S.  J.  Hungari 
(t  1 1.  Mart.  1715)  plurima  supersunt 
opuscula1). 

425.  Reliqui  sunt  concionatores, 
quorum  plures  magnam  assecuti  sunt 
norainis  celebritatem.  Inter  hos  prima- 
tum  obtinet  Ludovicus  Bourdaloue 
S.  J.  insigne  decus,  qui  omnibus  artis 
et  naturae  dotibus  ezornatus  Biturici 
in  Gallia  natus  est  20.  Aug.  ]  632.  Cum 
proderet  singulare  concionandi  talen- 
tum,  verbi  divini  ministerio  fuit  depu- 
tatus.  Parisiis  annos  34  ecclesiasten 
egit  simulque  in  excipiendis  confessio- 
nibus  fuit  indefessus,  vir  vere  humilis, 
et  prudens  (t  13.  Maji  1704).  Ejus 
sermones  aliaque  opera  seorsim  saepe 
et  collectim  prodiere  Parisiis  1707 — 
1734  t.  16  in  8;  ed.  alia  in  12;  Lug- 
duni  1740  t.  15  in  12:  Parisiis  175'.» 
t  1  5  in  1 2  ;  Ver^aliae  1 8 1 2—1 3  t.  1  6 
in  8.;  Parisiis  1822—26  t.  17  in  8. 
ed.  optima;  1838  t.  3  in4;  1891  t.  G. 
Eminent  autem  sermones  rigore  logico, 
eloquentia  masculn,  quae  non  imagina- 
tionem,  sed  intellectum  petit,  eumque 
persuadere  nititur,  arte  rhetorica.  su- 
blimitate  idearum,  definitionum  accu- 
ratione,  argumentorum  pondere,  spi- 
ritu  fidei  vere  christiano,  libertate  apo- 
stolica.  Dictus  est  concionator  regum  et 
rex  concionatorum*).  —  E  diametro 


M  Cf.  Sommervogel  IV,  360—80. 

*)  Cf.  Blatnpignon  Etude  sur  Boarda- 
loue  avecquelques  documente  inedits,  Pa- 
risiib  1886;  Feugere,  Bourdaloue,  sa  Prc- 
dicatiou  et  aon  temps,  Paris  1889;  Ktudea 
LXXIV  (1898),  167—95  ;  Cherot  B.  sa  Cor- 
rehpondance  et  aea  Correspondants  Paris 
1898 ;  lconographie  de  B.,  lb.  1900;  F.  Ca- 
gteU  B.  La  vie  et  la  pr6dication  d'  un  re- 
ligieux  au  XVlIe  sie.de,  Paris  (1904),  1. 
egregius;  LaurasS.  J.  B.  *a  vie  etses  oi  u- 
vres,  Paris  1881,  vita  egregia;  Peu  de  B. 
apres  de  dorument*  nouveaux,  ib.  1900: 
E.  Griselle  B.  Histoire  cntique  de  sa  pn- 
dication,  ib.  1901,  opus  plane  cgregium. 
Mult*  de  B.  repcriea  in  Revne  Bourdaloue 
Sermon»  inedita,  Lettres,  Docuineuts, 
BibLographie,  Paria  1902  Revue  trimc- 


huic  opponitur  quod  concionandi  mo- 
dum  attinet  Abraham  a.  s.  Clara  0. 
Erem.  disc.  s.  Aug.  antea  Ulricus  Me- 
gerle  dictus,  Suevus,  qui  libentissime 
suo  tempore  fuit  auditus  *)  nec  sine 
magno  fructu.  Fuit  in  suo  sodalitio 
prior,  praepositus  provinciae,  definitor, 
et  Leopoldi  I  concionator  acceptissimus 
(n.  o.Jul.  1644;  t  l.Dec.  1709).  Ejus 
opera  collecta  prodiere  Passaviae  et 
Lindaviae  1835 — 54  t.  21;  1874; 
selecta  expensis  magistratus  viennensis 
t.  6  Vienuae  1903.  Laudantur  a  viva- 
citate  ingenii,  ubertate  exemplorum, 
comparationum,  imaginum ;  a  verborum 
copia  et  dicendi  libertate,  a  sagacitate 
in  carpendis  vitiis  etabusibus.  —  Am- 
brosius  Cattaneo  SJ.  Mediolanensis. 
concionibus  suis  ingentem  auditorum 
numerum  attraxit  (t  19.  Nov.  1705). 
Ejus  opera  ascetica  et  homiletica  (non- 
nisi  post  ejus  mortem )  seorsim  et  collec- 
tim  saepissime  prodieruut- ) :  et  quidem 
orania  saltem  undecies,  recentiori  etiam 
adhuc  aetate  utMediolani  1867-1868; 
1881  t.  4  ;  etiam  germanice  interprete 
Dr.  Hohler  Ratisbonae  1888  —  96  t.  6. 
De  controversia  cui  occasionem  prac- 
buit  card.  Orsi  cf.  infra.  —  Esprit 
Flechier  n.  10.  Jun.  1632,  orator 
eloquens,  celeber  praesertim  est  ob 
orationes  funebres  classicas,  academiae 
socius.  Factus  est  episcopus  nemausi- 
ensis,  suamque  ecclesiam  illustravit 
virtutibus  praesulis  vere  apostolici  et 


strielle;  L.  Panthr  Ktude>  hist.  et  ht.  d'a- 
pres  de^  dorumcnt-  nouveaux,  Paris  1000, 
opu-  egregium  ab  Academia  praemio  <  o- 
ronatum.  De  pluribu*  ex  hii*  opp.  di»s«'rit 
Bellesheim  Katholik  1902  I,  341-53: 
8ommervogel,  qui  cura  Uackcr  il,  820' 
II,  5-28:  VIU,  1890—2,  diligentia-ime 
ejus  opera,  op.  editioncs  et  hteraturam 
recenaet.  Lutz  KL.  11*,  1161—04. 

•)  Karaj.in  Abraham  a  s.  Clara.  Vien- 
naelH67:  KL.  I,  116;  Scherer  a!lg.  d. 
Uiogr.  XXI.  196. 

*)  Cf.  sagarein  de  ei^deni  di>qui>itio- 
nem  auctore  M.  Uatterer  in  ZeiU  nr.  tiir 
kath.  Theol.  XXI  (1897),  476-502. 


Digitized  by  Google 


991         1701—1720.  Concionatorea.  Stainmayer,  Caaini,  La  Roche  etc.  992 


patris  pauperum  (f  16.  Febr.  1710). 
Opera  ejus  collecta  prodieruntNemausii 
1728:  Ximes  1782  t  5  in  10  vol. 
Parisiis  1825;  1856  t.  2.  Interealau- 
dantur  x)  praeter  orationes  Histoire  de 
V  emp.  Thtodosius  le  Grand,  Paris  1679 
1682  ed.  3.  stilo  eleganti  conscripta. 
Viedu  card.  Ximenes  Amsterdam  1693 
t.  2  in  1  v. ;  Vie  du  card.  Commendone 
1679;  Ant.  M.  Gratiani  Theatrum 
historicum  de  virtutibus  et  ritiis  illu- 
strium  virorum  et  feminarnm  eorun- 
demque  casibus  etc.  Francofarti  1681 
etc. 

426.  Praeter  hos  celebriores  concio- 
natores  nominari  adhuc  merent  Mi- 
chael  Stainmayer  0.  Praem.  Lands- 
hutanus,  abbas  osterhofensis  ,rarus, 
cunctis  carus',  ut  dicitur  in  epitaphio 
visitator  et  vicarius  per  Bavariam  ge- 
neralis  (t  |.  Jan.  1701),  cujus  est*) 
Verbum  abbreoiatum  seu  epitome  totius 
s.  Scripturae,  Passavii  1676.  —  Ire- 
naeus  Schwendimann  0.  Min.  (fl. 
1707)etejussodalisGuilelmus  Gey«»z 
guardianus  et  1792 — 5  provinciae 
praepositus,  cujus  conciones  prodierunt 
sub  titulo  singalari  Minus  de  tninore, 
1694,  et  Minus  alterum  de  minore, 
1696.  Ejus  quoque  sunt  Sententiae 
genuinae  theologicae  J.  Duns  Scoti, 
quas  dixit  fore  adversariis  ,lapis  offen- 
sionis  et  petra  scandali*  8).  —  Buper- 
tur  Gansler  0S8.  in  monasterio  au- 
gustano  ad  ss.  Udalricum  et  Afram 
(t  1703).  —  Henricus  van  Oeyen- 
burch  0  Praed.  Belga  (t  30.  Apr. 
1715),  qui  reliquit  Manuale  cotwiona- 
torum  evangelicum.  dognaticum  sive 
conciones  morales  et  doctrinales  in 
omnes  anni  dominicas,  Bruxellis  1 708. 
—  Franciscus  Maria  Casini  0.  Cap. 
patritius  aretinus4),    postquam  per 

'iCf.  LutzKL.  IV,  1547  *a.;  Feller  3, 

598. 

s  Cf.  (ioova*rt.  II,  li>7. 
'1  <  t.  Kubel  (iesch.  der  obenleutachen 
Minoriten-Prov.  Wurzburg  1886  S.  124  s. 
*)  Cf.  Fleurii  H.  E.  contin.  1.  219  §  55. 


totam  Italiam  verbum  Dei  praedi 
verat  electus  est  in  concionatorem  pon- 
tificium,  quo  munere  fnnctus  est  a.  1 5. 
In  meritorum  virtutisque  praemium  a 
Clemente  XI.  purpura  est  donatus,  etsi 
pontificem  flexis  genibus  ne  bullam 
»Unigenitu8«  promulgaret,  deprecatus 
esset  (1 7 1 2  ;  t  1 8.  Febr.  1719).  Ejus 
Prediche  dette  nel  Palazzo  Apostolico 
prodierunt  Bomae  1713  t.  3.  —  Hen- 
ricus  Venedien  8.  J.  Caicariensis  (t 
5.  Mart.  1735),  cujus  sunt  etiam  opus- 
cula  polemica  —  Dominicus  a  Ca- 
balzar  0.  S.  Ben.  (n.  8.  Oct  1673), 
qui  obiit  l)  in  confessionali  apoplexia 
tactus  (2.  Aug.  1736)  —  Andreas 
Mastellonei  O.Carm.  (t  1717),  qui 
edidit  sermonum  asceticorum  t.  5  et  4 
dominicalium  praeter  alia.  —  Oliverius 
Debors-Desdoires  aliquandiu  Ora- 
torii  sodali8(l679 — 1686),  quoegres- 
8us  est  (t  ineunte  sec.  XVIII.),  egit  de 
la  meilleure  maniere  de  precher,  Paris 
1  700  in  12  ;  La  science  du  salut  ren- 
fermee  dans  ces  paroles:  II  y  a  peu 
d'elus,  ou  traite  dogmatique  sur  le 
nombre  des  elns,  Bouen  1701  t.  1. 
(et  unicus)  in  1 2.  —  Joannes  de  L  a 
Boche")  congr.  Orat.  pluribus  in  ci- 
vitatibus,  etiam  Parisiis  suis  inclaruit 
concionibus  (t  1711  a.  aetatis  55). 
Sermones  ejus,  qui  prodierunt  collecti 
t.  8  in  12,  excellunt  soliditate  atque 
stili  elegantia  et  nobilitate  —  B.  Franc. 


1 1  Cf.  Lindner  in  Albo  Augiae  Brigan- 
tinae  (Mehrerau),  Bregenz  1904. 

*)  Aliu»  ab  eo  eat  Ant.  Martinus  R  o- 
c  h  e ,  quondaui  Oratorii  sodalis,  quod  ta- 
raen  reliquit  ob  buam  adversus  Ecclesiae 
decreta  in  causa  janseniana  oppositionem 
(t  1755).  Ejus  Traiti  de  la  nature  de  V  Ame 
et  de  T  origine  de  ses  connaissance  contra 
Lockii  systema,  1759  t.  2  in  12.  laudatur 
a  soliditate.  —  Alius  La  Roche  scil.  J  o  a- 
c  h  i  m  u  s  senonenais  monasterii  0.  S.  Ben. 
fuit  monachus  f  1738).  —  Mali  Spiritus 
fuit  Jacobus  Fontana  de  la  Roche  sectae 
jansenianae  penitus  addictns  et  convulsi- 
num  patronus  (f  1761).  Redegit  famosas 
Nouvelles  eccUsiastiques  folium  viro  illius 
factionis  fanaticae  infectum.  Cf.  Feller 
VII,  290. 


Digitized  by  Google 


993  Concinatorea,  994 


de  Posadas  0.  Praed.  Cordubensis  (n. 
15.  Nov.  1644;  t  20.  Oct  1713),  cu- 
jua  Obras  postumas  praeter  alia  pro- 
dierunt  Cordubae  1736—39  t  5.  - 


Emmanuel  Bernardez  Orat  Lusita- 
nus  (n.  20.  Aug.  1644;  t  1710)  reli- 
quit  Meditacoes  da  via  purgation,  quae 
magnifiunt,  Oliaipone  1712. 


Digitized  by  Google 


IV. 

Theologi  annorum  1721 — 1740. 


I.  Theologia  scholastica. 


426.  In  aniecessam  jam  animadver- 
timua,  ex  quamplurimis,  qaos  nomina- 
bimus,  theologis  scholae  hujas  periodi, 
paacos  e8se,  qaorum  fama  ipsis  diu  su- 
pervixerit,  quare  brevibus  esse  nobis  li- 
cet  Nullus  videtur  in  Italia  data  opera 
11.  magistri  sententiarum  commentariis 
illustrasse :  vix  reperitur  qui  s.  Thomae 
Sommam  sit  interpretatus.  Magna  sa- 
gacitate  et  dexteritate  Scoti  doctrinam 
in  Summam  theologicam  ad  modum 
Summae  s.  Thomae  redegit l)  ex  uni- 
versis  ejus  operibus  Hieronymus  a 
Montefortino  0.  S.  Franc.  strict. 
obs.,  Romae  1728—34  t.  5  (fi)  in  f., 
opus  rarum  et  carum  (fr.  c.  1 75),  Ro- 
mae  recusum  1900 — 3  t.  6  in  8.  — 
Joannes  Syrus  0.  Praed.  Wadanus  i. 
e.  de  Ovado  prope  Genuam,  postquam 
edidit  universam  philosophiam  aristo- 
teUco-thomisticam  non  segniter  excussis 
veterum  recentiumque  praesertim  Mai- 
gnani,  Cartesii,  Gassendi  etc.  placitis 
Venetiis  1709  t.  4  in  2  v.  in  f.  (m.  1 00); 
universam  quoque  thomisticam  theolo- 
giam  dogmatico-speculativarr  in  lucpm 


i)  Cf.  R.  Prooat  Revue  Bcned.  XXIII 
(1906),  101-7. 


emisit  Bononiae  1727  v.  4  in  f.;  D. 
Antoninus  0.  Pr.  morali  sua  in  theologia 
redivivus,  ib.  1726.  —  Hujus  sodalis 
Ludovicus  Maschi  ordinis  magister 
et  congr.  s.  inquisitionis  in  Urbe  qua- 
lificator  (f  28.  Nov.  1739),  opus  reli- 
quit  theologico- thom isticu rn  in  4  t.  di- 
stributum,  quibus  Summa  8.  Thomae 
illustratur,  Neapoli  1736.  — Innocen- 
tius  Besozzi  seu  Besuzzi  Brixianus 
(n,  a.  1662;  t  10.  Apr.  1728),  clarus 
et  nitidas  theologiae  professor,  sup- 
presso  nomine  scripsit:  Theologiae 
scholasticae  praelectionibus  scholasticis 
accommodatae  pp.  4,  Brixiae  1703  et 
1704  in  8.  Ipsius  quoque  est:  Ana- 
tome  conversationis  amatoriae  pro  dis- 
ciplina  juvenum  conjugia  quaerentium 
concinnata  et  confessariorum,  parocho- 
rum,  concionatorum  et  episcoporum  in- 
teUigentiae  exposita,  Brixiae  1704  in 
4.  —  Gerardus  Maria  Capassi  0. 
serv.  b.  M.  V.,  Florentinus  l)  n.  22.  Jan. 


')  Huju8  sodali  P.  Viani,  Ambrosii 
Mezzobarbae  in  tdnensi  legataone  socio  ei- 
demque  a  confessionibus  (f  1739)  tribu- 


untur  thtologica  prolegomena 
dita.  Edidit  quoque :  Jstoria  dtUe  cose  ope- 
rate  neUa  China  da  Mons.  Oiov.  Ambr. 


Digitized  by  Google 


997 


Capassi,  Canali,  Cornacioius,  Crippa,  Sandi,  Venerius  etc. 


998 


1653,  qui  vitam  sat  agitatam  duxit1) 
(t  22-  Nov.  1737),  8tatuit  conclusiones 
ex  theologia  etphilosophia  selectas,  Flo- 
rentiae  1687.  InteUectus  triumphans,  j 
in  dogmaticis  captivus,  in  scholasticis  • 
liber,  Florentiae  1683.  Genuinitatem 
actoruro  88.  Creaci  et  sociorum  marty- 
rum,  quaeLaderchi  (cf. infra) edide- 
rat,  scriptis  acriter  impugnavit.  —  Be- 
nedictus  Ang.  Maria  Canali  0.  Serv. 
b.  3L  V.  reliquit  cursum  philosophicum 
ad  mentem  doctoris  solemnis  Henrici 
de  Gandavo,  in  quo  contra  veterum  ac 
recentiorum  praesertim  Cartesii  alio- 
rumque  atomistarum  opiniones  Aristo- 
telis  systema  reatituitur,  Parma  1715 
in  f.  et  alibi;  disp.  theologicarum  t.  2, 
in  quibus  6  1L  disserit  de  divina  vo- 
luntate,  de  praedestinatione  et  repro- 
batione,  de  beatitudine,  de  angelis,  de 
divina  incarnatione ,  de  88.  Trinitate 
jnxta  genuinam  Henrici  de  Gandavo 
mentem ;  doctrinam  catholicam  de  sep- 
tem  sacramentis  conscriptam  ab  Anto- 
nio  Maria  Castelli  0.  Generali,  cui 
adjecit  tr.  de  matrimonio  ■) ,  Venetiis 
1 7  3  4  in  f. ;  Istoria  deW  origine  deW  ord. 
def  servi  e  de'fatti  illustri  de'primi  7 
beati,  Parmae  1727. 

427.  Carolus  Cornaciolus  0. 
Carm.  (t  1 737),  praelo  vulgavit decreta 
synodalia  bobiensis  dioecesis,  prolusiones 
de  scholastica  theologia  et  varias  episto- 
las,  in  quarum  una  suis  subditis  prae- 
cepit,  ut  const.  Unigenitus  per  publi- 
cum  actum  simpliciter,  puro  corde,  nul- 
lis  omnino  conditionibus  aut  tergiver- 


Mezzobarba  Patriarca  d'  Alesnandria  Le- 
gato  apostolico  in  quello  impero  et  di  pre- 
sente  vescovo  di  Lodi,  Parisiis  1741  in  8., 
de  cujus  tamen  genuinitate  motae  Bunt 
controversiae. 

•)  Cf.  Fabronius,  vitae  italorum 
doctrina  excellentium  VII,  224—256.  In 
suspicionem  etiam  venit,  quod  eorum  par- 
tibus  faveret,  qoi  clanculum  impugnabant 
bullam  Uuigenitus,  unde  scripto  purgare 
sedebuit;  Reusch  Index  II,  430. 

»)  Cf.  suppl.  ad  nova  acta  erud.  lips. 
i;  201-7. 


sationibus  admixtis  cum  omnibus  et 
singulis  in  eo  contentis  integre  accep- 
tarent.  —  Cyrillus  a  s.  Maria  (prius 
dictus  Sanctarchangelus)  Crippa  0. 
Excalc.  s.  Aug.  (juxta  alios  0.  Carm.) 
Mediolanensis  (n.  5. Maji  1 661 ;  1  1 733) 
edidit:  Theologia  juxta  ss.  literas,  con- 
cilia  et  ss.  patres  scholasticis  dogmati- 
cisque  ratiociniis  communita  ex  collegio 
salmanticensi  ad  compendiosorem  me- 
thodum  redacta  t.  ] .  (et  unicus)  de  vi- 
sione  et  incomprehensibiiitate,  scientia 
et  voluntate  Dei  atque  de  praedestina- 
tione  et  reprobatione,  Cremonae  1720 
in  4.  —  Joannes  Bapt  Sandi,  patri- 
cius  venetus  et  juris  utriusque  doctor, 
edidit  diss.  dogmaticas  de  mysteriis  ss. 
Trinitatis  et  incarnationis  D.  N.  J. 
Christi  4  11.  expositas,  Venetiis  1736 
in  4 ;  Lezioni  sopra  il.  I.  sacro  del  Ge- 
nesi,  Venetiis  1733  in  4.  —  Ejus  so- 
dalis  Joannes  Maria  Bertoli  (ab  aliis 
dictus  Bertollo,  Bertholdus)  natus  a. 
1678  Venetiis,  jurisprudentiae  (1718) 
Vicetiae  professor  (t  1737)  Concilium 
tridentinum  sive  canones  de  sacr.  bap- 
tismate,  confirmatione  et  eucharistia 
diss.  scholasticis,  dogmaticis,  moralibus 
et  polemicis  illustravit,  Venetis  1712 
— 1712  t.  3  in  8.,  quo  in  op.  usum 
theologiae  scholasticae  in  studio  theo- 
logico  adversus  exceptiones  tuetur.  — 
Fortunatus  VeneriusO.  Barn.  opus 
sat  rarum  composuit,  quod  inscripsit: 
Rectae  fidei  cardines  et  recta  fides  de 
Deo,  gratia ,  sacramentis  etc.  Romae 
1735  t.  8;  qq.  scholasticas ,  dogmati- 
cas,  morales,  Romae  1736 — 39  t.  7  in 
f.,  opus  rarum.  —  Salvator  Montal- 
banus  0.  Cap.  praeter  sambucam  ratio- 
nalem  eucharistico  certamini  adhibitam, 
ut  ostendatnr,  formulas  licet  oblatas 
in  missa,  non  tamen  fieri  consecratas, 
si  in  actu  consecrationis  illas  oblivisca- 
tur  sacerdos,  Panonni  1701  in  4.,  opus 
edidit  theologicum,  in  quo  ostenditur 
immaculatam  Dei  genitricem  utpote  ex 
Christi  meriti8praeservativeredemptam 
fuisse  prorsus  iromunem  ab  omni  de- 
bito  contrahendi  originale  peccatum  et 


Digitized  by  Google 


999 


1721—1740.  Theologia  schoL  Miaakowsky,  Csato,  Panger, 


1000 


fomitem  incurrendi,  Panormi  1723  v. 
3  in  f.,  qnoram  in  1.  agit  de  peccato 
originali  et  ejus  debito ;  in  2.  de  emi- 
nenti  deiparae  redemptione;  in  3.  de 
triplici  naturae  humanae  statu  et  ejus 
fomite.  —  De  immaetdata  6.  Mariae  V. 
conceplione  pariter  disseruit  Joannes  d  e 
Luca  Neapoli  1739  in  4.  —  Stepha- 
nus  Chiesa  0.  Min.  emisit  diss.  epi- 
stolicam  scotico  -  thomiaticam  super  q. 
utrum  doeior  angelicus  revera  docuerU 
b.  Vtrginem  fuisse  immunem  ab  origi- 
nali  culpa,  Parisiis  1726. 

428.  EPolotiis  mentione  dignus  est 
Hadrianus  Miaskowski  S.  J.,  theo- 
logiae  professor  (f  1737),  cujus  sunt: 
Deu8  in  eseentia  unus,  in  personis  tri- 
nus  8ez  disp.  theologicis  propugnatus, 
Pragae  1723  in  f.;  1728.  1730;  Deus 
homo  8eu  incarnatio  Verbi  divini  et  ex- 
cellentia  Deiparae  V.  Mariae  quinque 
disp.  theologicis  propugnatae,  ib.  1728 
in  f. ;  angeli  theologice  propugnati,  Pos- 
naniae  1730  in  f.;  tr.  de  fine  ultimo  et 
beatitudine  creaturae  rationalis,  ib.  1 7  3 1 
in  f. ;  tr.  theologicus  de  actibus  humanis 
duas  potissimum  disp.  de  voluntario^et 
libero  complectens,  Sandomiriae  1742 
in  f.  —  De  b.  Mariae  immaculata  con- 
ceptione  disseruit  Stephanus  P  u  z  y  n  a 
theologiae  doctor  (f  1738).  —  E  Tran- 
silvanis  de  hoc  argumento  disputavit 
Joannes  Bapt.  Gassner  S.  J.  (n.  24. 
Jun.  1686;  t  21.  Mart.  1723)  in  vin- 
diciis  conceptus  iUibati  b.  Mariae  V., 
Tyrnaviae  1715  in  4.  —  Praeterea 
memorandus  est  Alezius  Csato  0.  S. 
Franc.  nobilibus  ortus  parentibus,  theo- 
logiae  professor,  et  suae  demum  pro- 
vinciae  praepositus,  cujus  ezstat  opus 
inscriptum:  Deus  discemens  seu  diss. 
theologicae  scholastico  -  dogmaticae  de 
gratia  omnium  et  praedestinatione  sanc- 
torum,  Ciaudiopoli  1739  in  f. 

429.  Ez  Belgio  huc  spectant :  Ma- 
rinus  P  a  n  g e  r  0.  Min.,  qui  edidit  theo- 
logiam  scholastico  -  tnorali  -  polemicam 

juzta  mentem  doctoris  subtilis ,  prae-  |  Sommervogeflll,  710. 


missa  Duns  Scoti  vita,  Augustae  Vin- 
delicorum  1732  t.  4  in  f.  —  Carolua 
Gislenus  Daelman  natus  1670  Mon- 
tibus  in  Hannovia,  theologiae  doctor 
et  professor  lovaniensis,  et  collegii  Ha- 
driani  praeses  (t  2 1 .  Dec.  1731,  aecun- 
dum  alios  1730),  cuju*  est  Theologia 
seu  observationes  theologicae  in  Sum- 
mam  d.  Thomae,  Antwerpiae  1733  v. 
9  in  t  8;  1735  t.  2  in  1  v.  —  Joan- 
nes  Franc.  De  leLoz  deBuillemont 
(n.  1668;  t  12.  Jun.  1740)  Lovanii 
theologiae  professor,  qui  coepit  dare  *) 

fixrtliratinnem  in  Summatn  A  Thomae 

quae  scriptae  fuere  ez  ore  dictantis, 
quibus  praemittuntur  diss.  de  locis 
theologicis,  de  Scriptura,  conciliis,  pon- 
tifice ;  item  observationes  pro  Ecclesiae 
prazi  doctrinaque  asserenda  et  investi- 
ganda,  Lovanii  1727  in  8.,  sed  prodiit 
tantum  t.  1.  —  Franciscus  Pauwens 
O.S.  Aug.  Bruzellensis  n.  1653,  theo- 
logiae  doctor  et  professor,  definitor  et 
visitator  (t  5.  Maj.  1725),  cujus  eat 
duplez  thesium  series,  quas  inscripsit 
theologia  scholastica  sive  concordia  theo- 
logica  ss.  Augustini  et  ejusdem  filii 
Thomae  a  Villanova*),  ib.  1689.  — 
Aurelius  Pjette  0.  S.  Aug.,  doctor 
et  professor  lovaniensis  (t  1730),  dedit 
elucidationes  difficiliorum  theologiae 
quaestionum,  Lovanii  1730  pp.  6  in  8. 
Plura  alia  ei  tribuuntur ,  «ed  utrum 
prodierint  nos  latet  —  Joannes  F  e  y- 
tens  S.  J.  (t  16. Maj.  1737)  professor 
lovaniensis  8).  —  Quibus  addatur  Fran- 
ciscus  Noel  S.  J.,  de  quo  egimus  III3, 
385.  Natus  is  est  in  oppido  Hestrud 
provinciae  Hannoviae  18.  Aug.  1631. 
Strenuus  fuit  et  eruditus  missionarius 
in  imperio  sinensi,  qui  edidit  observa- 
tiones  mathematicas  et  physicas  in  In- 
dia  et  China  a  se  factas  (ab  a.  1684  — 
1708),  Pragae  1710,  quae  magni  sunt 
pretii.  Magna  diligentia  latine  reddidit 

')  Cf.  Biogr.  nat  V,  380. 
«j  Cf.  Biogr.  nat.  XVI  770. 
•)  Plurimas  proposuit  de  variis  argu- 
mentis  theologicig  theses,  quas  cf.  apud 


Digitized  by  Google 


1001 


Noel,  Baets,  Paulus  Lugd.,  L'  Herminier  etc. 


1002 


sinensis  imperii  11.  6  classicos,  nimirum 
adultoram  scholam,  immntabile  me- 
dium,  L  sententiarum ,  Mencium,  filia- 
lem  observantiam ,  parvulorum  scho- 
lam,  Pragae  17  11  in  4;  Paris  1784 
— 1786  t  7  in  18.  (omissis  Noelii 
praefatione  et  annotationibus).  Com- 
plexus  quoque  est  philosophiam  sini- 
cam  tribus  tr.  scil.  de  cognitione  primi 
entis,  de  caeremoniis  erga  defunctos,  de 
ethica,  Pragae  1711  in  4.  opus  admo- 
dum  rarum1).  Bis  in  causa  caeremo- 
niarum  sinensium  Romam  missus  est. 
De  hac  controversia  agit  ejus  Historica 
notitia  rituum  ac  caeremoniarum  sini- 
carum  in  colendis  parentibus  et  bene- 
factoribus  defunctis  etc.,  Pragae  1711. 
(t  17.  Sept  1729).  —  Hyacinthus  de 
Baetz  0.  Praed.  Gandavensis,  regens 
primarius  lovaniensis,  Germaniae  infe- 
rioris  definitor  (t5.Nov.  1731)  auctor 
est  operis  Aucior  gratiae  Deus  laudan- 
dus,  benedicendus,  praedicandus  secun- 
dum  inconcussa  tutissimaque  dogmata 
angelici  et  quinti  Ecclesiae  doctoris  8. 
Thomae  Aq.,  Lovanii  1 70G  in  4.,  in  quo 
tuetur  thomistarum  de  gratia  efficacia 
doctrinam. 

430.  In  Gallia  floruerunt  Paulus 
Lugdunensis  0.  Cap.,  qui  composuit 
totiua  (positivae,  scholasticae  et  mora- 
lis)  theologiae  specimen  ad  usum  theo- 
logiae  candidatorum  scholastica  me— 
thodo  eompendiose  delineatum  *),  Lug- 
duni  1721  ;  1729—1731 ;  1734;  Ve- 
netiis  1743;  in  parte  morali  proba- 
biliorismum  tuetur.  Anti-hexaples  ou 
Analise  des  101  propositions  du  N.  T. 
du  P.  Quesnel  .  .  .  pour  servir  de  re- 
ponse  aux  Hexaples  ou  Ecrit  a  six  Co- 
lomnes  snr  la  Constitution  Unigenitus, 
Lugduni  1721  t.  2  in  12;  Lettres  In- 
structicee  sur  les  erreurs  du  temps,  Lug- 
duni   1716;  latine  interprete  Mart. 


1 )  Cf.  Abel  Remusatin  Biogr.  univ. 
XXXI,  335;  Alvin  in  Biogr.  nat.  de  Belg. 
XV,  765—69;  Sommervogel  V,  1791—04. 

»)  Suppl.  ad  acta  nova  lips.  II,  353—5. 


Lucernensi  0.  Cap.  inscriptae:  Janse- 
nius  exarmatus  in  epistolis  instructivis 
et  antihexaplis  contra  modernos  janse- 
nismi  errores  et  praesertim  contra  101 
prop.  Quesnelli,  Soloduri  1  720  pp.  3  in 
1  vol.  in  4.  Les  ennemis  diclaris  de 
la  const.  Unigenitus  prives  de  toute  ju- 
risdiction  spirttuelle  dans  1'Eglise, 
1719,  qui  1.  magnas  excitavit  turbas 
et  controversias ;  hinc  Collet  ad  animas 
fidelium  quietandas  scripsit  Lettres 
(5  acres)  d'un  theologien  au  R.  P.  A. 
de  6.  (Andream  de  Grazac  0.  Cap.,  qui 
pro  suo  coufratre  steterat  a.  1726), 
oii  1'  examine ,  si  les  heretiques  sont 
excommunies  de  droit  divin,  Parisl  737. 
1738,  collectae  Bruxellis  1763  in  12. 
—  Nicolaus  1'Herminier  s.  faculta- 
tis  parisiensis  doctor,  poenitentiarius 
et  archidiaconus  ecclesiae  cenomanen- 
sis  (t  1735),  concinnavit  Summam 
theologiae  (scholasticae  et  positivae)  ad 
usum  scholarum  accommodatae,  Pari- 
siis  1701—1711  t.  7  in  8;  Venetiis 
1 761  t.  7  in  4.,  quae  a  nonnemine  lau- 
datur  l)  propter  eruditionem  et  metho- 
dum  valde  perspicuam  et  tironum  cap- 
tui  accommodatam ,  aliorum  tamen 
gravem  incurrit  censuram 2).  Aliud 


■)  Cf.  Mich.  a  s.  Joseph  II,  400.  Cf.  de 
hac  Summa  Journ.  des  Sav.  XXIX.  276  ; 
XXX,  465. 

»)  En  quae  legimus  in  Dict.  des  livres 
jans.  IV,  16 :  „Le  systemc  de  cette  Theo- 
logie  est  un  Janslnisme  radouci,  un  de- 
mi  -  Jansenisme,  qui  n'en  est  que  plus 
dangereux.  Des  que  1'  Ouvrage  parut ,  il 
fut  attaqu£  par  une  brochure  intitulee: 
Denonciation  de  la  Theologie  de  3/.  L'  Her- 
minier  a  Nosseigneurs  les  Eveques  en  1709 
(de  quo  scripto  cf.  M6m.  de  Tr.  1709  III. 
art.  117  pag.  1506 — 24).  L' Auteur  en  con- 
sequence  d'  une  si  vive  attaque,  donnaune 
seconde  Sdition  de  son  Traite"  de  la  Grace, 
ou  il  unit  plusieurs  cartons  pour  faire 
disparoitre  les  propositions  les  plus  revol- 
tantes ;  mais  le  D^nonciateur  ne  se  con- 
tenta  point  de  ces  palliatifs  et  il  publia 
en  1711  une  suite  de  so  Denonciation,  oii 
1'  on  voit  en  quoi  consiste  la  nouvelle  h^- 
resie,  et  quels  sont  les  subterfuges  de  ses 
Sectateurs.  Les  ettorts  de  ce  Theologien 
catholique  ne  furent  pa«  inutilea,  quel- 


Digitized  by  Google 


1003 


1721—1740.  Theologia  schoL  in  Gallia.  Rabaudy,  Cortasse, 


10  04 


ejusdem  opus  est  tr.  de 
Parisiis  1 7 1 6  v.  3  in  1 2.,  cui  praemissa 
eat  vita  auctoris.  —  Bernardus  Ba- 
baudy  0.  Praed.,  celeber  theologiae 
professor  in  academia  tolosana  (t  1 7  3 1 ), 
scripsit  exercitaiiones  theologicas  ad  sin- 
gulas  partes  Summae  s.  Thomae.  — 
Hadrianus  a  Nancaeo  0. Cap.  coile- 
git  l.  argumentationum  super  praeci- 
puas  theologiae  difficuUates,  Bambergae 
t.  2  in  8.  —  Petrus  Jo.  Cortaa  se  S. 
J.  Aptensis  in  Provincia  (t  1740),  theo- 
logiae  professor,  gallice  vertit  Diony- 
sii  Areopagitae  de  divinis  nominibus 
opus  l)  illustravitque  annotationibus 
criticis,  philosophicis,  theologicis  et 
dogmaticis,  Lugduni  1739  in  4. 

432-  Omnium  tamen  celeberrimus 
hac  aetate  in  OaUia  fuit  Carolus  du 
Plessis  d'  Argentre.  Natus  est  no- 
bilissimis  parentibus  in  arce  patria  du 
Plessis  in  dioecesi  rhedonensi  16.  Maj. 
1673,  eademque  die  fuit  baptizatus 
propter  instans  vitae  periculum.  Inter 
clericos  receptus  est  4.  Martii  1689 


ques  Eveques  cenaurerent  la  Somme  .  . . 
et  entre  autrea  M.  1'  Eveque  de  Gap  dana 
son  Mandement  du  4.  Aout  1711.  Xoua 
avons,  dit  ce  Prelat,  reconnu  et  juge,  ju- 
geona  et  declarons,  que  V  Oavrage  du  aieur 
f  Herminier  .  . .  meme  depuia  la  nouvelle 
correction  e»t  contraire  a  la  Doctrine  ca- 
tholique,  et  conforme  a  celle  de  Janseniu^ 
aur  lea  matieree  de  la  liberte"  et  de  la  gra- 
ce  . .  .  Au  reate,  cette  Theologie  est  dea 
plua  auperficiellea.  L'Auteur  n'a  ni  dis- 
cernement  dana  t>es  prcuvea,  ni  force  tlans 
sea  raiaonneraena,  ni  intelligence  dana 
1'  interpretution  de  1'  Ecriture  sainte  et 
de*  Perea,  ni  certitude  dans  aea  principea, 
ni  liaiton  dan*  ses  id&s.  Ce  n'  e»t  partout 
que  contradictiona ;  ce  qu'  il  a  avance*  dana 
un  endroit,  il  le  detruit  dans  un  autre.  On 
a  d£nonc£  .  , 


et  pre8byter  ordinatus  1 9.  Sept.  1699. 
Theologiae  studuit  in  Sorbona  cur- 
sumque  absolvit  jam  a.  1693.  Laurea 
fuit  donatus  29.  Martii  1700,  quem 
honorem  moz  alii  consecuti  sunt,  nam 
Olivier  Jegou  de  Quervillio  episcopus 
trecoricensis  eum  constituit  7.  Jan. 
1707  suum  vicarium  generalem,  et  rei, 
collata  ei  abbatia,  ab  eleemosynis  eum 
sibi  esse  voluit  a.  1709.  Demum  elec- 
tus  fuit  a  rege  26.  Oct.  1723  episcopus 
tullensis.  Non  obstantibus  curis  episco- 
palibus  quotidie,  si  domi  esset,  septem 
horas  consecrabat  studiia:  et  tamen 
promptus  erat  ad  omnes,  qui  illum  adi- 
rent,  coroiter  ezcipiendos.  Sedulus  erat 
in  annunciando  verbo  Dei,  in  ezcipien- 
dis  confe8sionibu8,  assistendo  moribun- 
dis,  in  lustranda  singulis  annis  saltem 
aliqua  dioecesis  parte.  Zelo  vere  apo- 
stolico  simul  et  paterno  invigilabat 
clero  et  seminario,  promovebat  ezerci- 
tia  spiritualia,  abusus  qui  irrepsissent 
tollere  nitebatur.  Singulis  feriis  seztis 
unum  ez  nosocomio  commensalem  ha- 
bere  voluit.  Quare  ingens  erat  luctus 
universae  dioecesis,  cum  decederet  27. 
Ocl.  1740,  nam  lucidissimum  erat om- 
nis  virtutis  exemplar  et  verus  pater 
pauperum  l).  Plurima  reliquit  opera. 
Potiora  sunt:  Elementa  theologica,  in 
quibus  de  auctontate  et  pondere  cujus- 
libet  argumenti  theologici  disputatur, 
,cum  appendice  (in  ed.  2.)  de  auctori- 
tate  Ecclesiae  in  condemnandis  haere- 
ticis  et  perversis  quibuscunque  scriptis, 
Parisiis  1702  in4;  1705,  opus  rarum, 


')  Cf.  plura  in  elogio  quod  legitur  in 
Mem.  de  Tr.  1743  a.  9  p.  223— 235,  ubi  de 
eo  dicitur :  „Ce  que  le  S.  Eaprit  a  dit  de 
Moyae,  qu*  il  etoit  cheri  de  Dieu  et  des 
aon  ouvrage  aux  Evequea  hommes,  on  peut  le  dire  de  M.  d'  Argen- 
de  France  comme  auapect  ct  dangereux  tr6  Le  meinear  homme  du  monde  et  de 
pour  la  foi :  je  pourrois  le  denoncer  aus»i  ia  piua  simplicitS  :  parfaitement 

aux  pereonnes  raiBOunablea  comine  con-  j  honnete  homrae,  etd'une  droiture  ravis- 


traire  au  bon  aena  et  conime  rempli  d'  ab 
surdites.-  Quac  tamen  censura  niiui*  acri* 
et  exaggerata  videtur,  Romae  enim  opua 
non  fuit  prohibitum 


&ante ;  bon  Chr6tien  et  d'  une  innocence 
de  moeura,  qui  ne  *'est  jauinia  dementie 
en  aucune  rencoutre ;  grand  Prelat  et  avec 
toutes  les  qualite*  que  1'  Apotre  demande: 


■)  Hujus  operiacum  laude  mentio  Ht  in  quiconque  1'aura  connu,  ne  lui  refusera 
Mem.  de  Tr.  1740  a.  65  pag.  1453-1462.  |  aucun  trait  de  ce  court  Eloge." 


Digitized  by  Google 


1005 


Du  Plessis  d'  Argentre. 


1006 


qaod  tr.  est  de  locis  theologicis  plane 
insignis  nitida  methodo  et  accuratione 
conscriptus ;  in  app.  adjecta  tuetur  Ec- 
clesiae  infallibilitatem  in  factis  dogma- 
Ucis,  quem  in  finem  in  sententiam  an- 
teriornm  theologorum  diligenter  inqui- 
rit,  eorumque  in  hac  veritate  admit- 
tenda  eonsensum  manifestum  reddit1). 
Lexicon  philosophicum,  Hagae  comitis 
1706  in  4 ;  de  supernaturalitate  seude 
propria  ratione,  qua  res  supernaturales 
a  rebus  naturalibus  differunt 2),  Pari- 
siis  1707  in  4;  Martini  Grandin  .  .  . 
(cf.  p.  32 2)  opera  3),  1 7 1 0  et  1 7 1 2  t. 
5  in  4-,  quibus  inseruit  de  praedesti- 
natione  ad  gloriam  et  reprobatione  com- 
mentarium  historicum  (t.  3) ;  de  volun- 
tate  dicina  antecedente  et  consequente 
saltandi  homines  veterum  ac  recentio- 
rum  testimonia  (t.  3  ) ;  index  mss.  com- 
mentariorum  de  rebus  theologiae  a  qui- 
busdani  priscis  interpretibus  magi&tri 
sententiarum  conscriptorum;  de  con- 
tritione  et  attritione  scholasticorum  sen- 
tentiae  f  de  propria  efficientia  sacramen- 
torum  N.  L. ;  sententia  s.  Bemardi  de 
ablutione  pedum  a  Christo  instituta; 
aententia  dictorum  s.  Hilarii  de  dolori- 
bus  ChriMi ;  de  Honorio  papa  (t.  5.)- 
De  numine  Dei  ut  rerum  omnium  effec- 
toris,  1720;  collectio  effatorum  divinae 
Scripturae,  quibus  mysteria  fidei  catho- 
Ucae  et  dogmata  explicantur  contrarii- 
que  errores  refelluntur,   1725  in  4; 
theses  philosophicae  et  theologicae  tum 
in  amorem  generatim  sumptum ,  tum 
in  amorem  divinum  et  spem  theologi- 
cam.  Praecipuum  vero  ejusdem  opus 
magnae  eruditionis  et  utilitatis  est  *)  : 
Coliectio  judiciorum  de  novis  erroribus, 
qui  ab  initio  XII.  sec.  post  incarnatio- 
nem  verbi  usque  ad  a.  1713  in  Eccle- 
sia  proscripti  sunt  et  notati;  censoria 
etiamjudicia  insignium  academiarum, 


■)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1703  a.  15  p.  212 
-29:  1705  a.  169  p.  1922—38. 

*)  Cf.  Memoires  1781  a.  28  p.  387—  401 . 

3)  Cf.  Mem.  1710  a.  167  p.  2025-45. 

*)  Cf.  Journal  des  Sav.  76,  556-65  et 
677-86  :  86,  435-42  et  653—61. 


inter  alias  parisiensis  et  duacensis  etc. 
cum  notis,  observationibus  et  variis 
monumentis  ad  theologicas  res  perti- 
nentibus,  1724  t.  1.  (ab  a.  1100 — 
1520);  1728  t2.(aba.  1521—1632); 
1736  t.  3.  in  f.  (m.  300).  Gallice  inter 
alia  edidit:  Analyse  de  la  foi  Divine 
avec  un  TraiU  de  VEglise,  Lugduni 
1699  t.  2  in  12  ,  adversus  Jurieu; 
Diss.  dans  laquelle  on  explique  en  quel 
sens  on  peut  dire,  qu'un  jugement  de 
V  Eglise  catholique,  qui  condamne  plu- 
sieurs  Propositions  de  quelque  Ecrit 
Dogmatique,  e*t  une  rlgle  de  Foi,  Tulli 
1733,  a  consilio  regio  prohibita;  Ex- 
plication  des  Sacramens  de  1'  Eglise,  ib. 
1 734  t.  3  in  1 2 ;  Explication  de  la  Pri- 
motion  Physique,  ib.  1737  in  4. 

433.  Hac  quoque  aetate,  sicut 
praecedenti,  plures  in  Germania  scho- 
lasticam  theologiam1)  excoluerunt.  In- 


')  Quoadam  nominemus,  qui  de  p/iilo- 
nophia  uiodo  scholastico  Rcripserunt.  K  ra  e- 
ricus  a  8.  Stephano  0.  Carm.  disc.  reli- 
quit  philosophiam  thomistkam  juxtadoctri- 
nam  collegn  complutensis  0.  Carm.,  Ra- 
tisbonae  1729  pp.  2  in  1  v.  in  4.  Ejus  quo- 
que  videtnr  esae  Schola  sucra  seu  quae- 
stionea  praedieabiles  in  Evangelia  domi- 
niearum  et  festorum,  Augustae  1703.  — 
Alypius  LochererO.  S.  Franc.  elabora- 
vit  chjpmm  phihtaophko-ncotistictim  sive 
cursnm  philosophicum  juxta  mentero  et 
doctrinam  doctoris  subtilia  Joannis  Duns 
Scoti,  Crembsii  1740  t  3  in  f.,  opus  rarum 
(m.  60).  —  P.  C  a  u  v  i  n  u  s  0.  Praed.  scri- 
peit  cursum  philometaphysicum  ad  men- 
tem  Aquinatis.  Coloniae  pp.  3  in  1  v.,  Co- 
loniae  1730  in  f.  (m.  1(X)),  in  quo  agit  p. 
1.  de  dialectica  et  logica ;  p.  2.  de  coelo  et 
mundo  ad  11.  8  phys. ;  p.  3.  de  ortu  et  de 
anima.  —  Martinus  Gottseheer  (Gott- 
setr)  S.  J.  Austriarus  (n.  6.  Dec.  1648;  t 
21.  Sept.  1731),  qui  comea  additus  le^atis 
caesareis  occasione  propitia  bene  usus  est 
ad  promovendam  tidem  catholicam.  Prae- 
ter  alia  edidit  philosophium  unicrrsum, 
Graecii  1690  in  12;  philosophiam  polemi- 
cam  secundum  aphorismos  Aristotelia  Sta- 
giritae  cum  annotationibua  tum  philoso- 
phicis  tum  strategicisex  varii^dehumpti?, 
lb.  1690  in  4.  —  Marianus  \V  i  ser  U.  S. 
Ben.  abbas  s.  Viti  in  Bavaria  (1723).  — 
Michael  Bednari  S.  J.  Hungarus  (t  14. 


Digitized  by  Google 


1007 


1721—1740.  Theologia  achoL  in  Oermania.  Babenstuber, 


1008 


ter  hos  forte  eminet  Ludoyicus  Baben- 
stuber  0.  8.  Ben.,  Thainingae  in  Ba- 
yaria  a.  1660  natus.  Prima  suae  doc- 
trinae  specimina  Salisburgensi  in  phi- 
loaophica  oathedra  a,  1690  patefecit, 
magisque  in  dies  prodidit  postquam  ab 

a.  1695 — 1702  explicandis  casibus 
conscientiae,  ab  a.  1702 — 1710  theo- 
logiae  scholasticae  et  ab  a.  1 7 1 0 — 1 716 

b.  Scripturae  insudavit  Tertio  prae- 
terea  egit  vicerectorem  atque  procan- 
cellarium  a.  1709  —  1716.  Beversua 
ad  ettalen8e  coenobium,*  in  quo  a.  1 682 
oidinem  s.  Benedicti  eat  professus,  vita 
laboriosa  5.  Apr.  1726  exceflflit *).  Prae- 
ter  haud  incelebrem  philosophiam  iho- 
misticam  saliaburgensem  seu  cursum 
philosophicum  secundum  doctrinam  d. 
Thomae,  Salisburgi  1 706 ;  Aogustae  V. 
1724  t  4  in  1  v.  in  f.;  1738,  in  qua 
tuetur  praemotionem  phjsicam,  aliaque 
opera  philosophica  edidit :  Regula  mo- 
rum  seu  dictamen  conscientiae,  Salis- 
borgi  1697  in  4;  principia,  bonitas  et 
malitia  actuum  humanorum,  1705,  ib. 
in  4 ;  dejure  et  justitia  ib.  1699  in  4. 

salisburgensi9,  Augustae  V.  1718  v.  2 
in  f.;  1735,  in  qua  probabilismum  sec- 
tatur.  In  tr.  8  p.  4  disp.  3  a.  4  repe- 
ritur  disquisitio,  utrum  anima  Trajani 
precibus  Gregorii  M.  Hberata  fuerit  ex 
inferno.  Deus  absconditus  in  sacramsnto 
aitaris,  Salisburgi  1 700  in  4 ;  s.  missae 
socrificium,  ib.  1710  in  4  ;  Deus  trinus 
1705  in  4;  Detts  unus  1706  in  4; 
yratia  divina  1706  in  4.  cum  variis 
vindiciis  praedeterminationis  physicae ; 
peccatum  originale,  1709  ib.  in  4  ;  de 
statu  parvulorum  sine  baptismo  mori- 
entium,  1705 ;  d«  Verbo  incamato,  ib. 
1709;  qq.  de  Matre  Dei  1712  in  4; 

Jan.  1728)  reliquit  philosophiae  morum 

Sp.  2,  Cassoviae  1715.  1716  m  8.  —  Bern. 
berhauaer OSB.  philosophiae profes- 
aor  8ali«burgi  et  abbas  ettaleuaia  (1736 ; 
1 14.  Oct  1739i. 

')  Cf.  Ziegelbauer  111,  444;  U,  283; 
Lindner  KL.  I,  1796. 


diss.  theologica,  in  qua  ostenditur  dif- 
ferentia  inter  scholam  d.  Thomae  et 
Quesnelli  ac  Jansenii,  Augustae  V. 
1 720  in  4.  Prolusionum  academicarum 
1L  3,  ib  1 7  2 4  etc  —  Hyacinthus  P  e  r  i 
O.  S.  Ben.  e  monasterio  8.  Lamberti  re- 
liquit  qq.  theologicas  in  1.  et  2.  p.  8. 
Thomae  Aq.,  Styriae  1719 — 32  t  5  in 
f.  opus  rarum. 

434.  Baphael  Eoendig  0.  Cist  e 
monasterio  Salem  in  dioecesi  constan- 
tiensi  concinnavit  Harmoniam  thtolo- 
gico-philosophicam  et  philosophico-iheo- 
logicam  doctrinae  s.  Thomae  et  Thomi- 
starum  consonam,  typis  monasterii  sa- 
lemitani  1  7  1 8  t.  2  in  f.,  cujus  partem 
philosophicam  elaboravitsodalis  Bened. 
Hueber.  Hujus  op.  alia  fortasse  edi- 
tio  est,  quae  prodiit  inscripta  Bina- 
rius  thomisticus  i.  e.  cursus  theologicus 
et  philosophicus  juxta  mentem  et  doc- 
trinam  s.  Thomae,  Augustae  1 748. 
Ejus  elenchus  privUegiorum  regularium 
Lugduni  1729,  qni  inGennania  etlta- 
lia  pacifice  prorsus  prodierat  parlamen- 
tum  et  regium  senatum  Galliae  pluri- 
mnm  conmovit  qnod  auctor  staret  pro 
plenitudine  potestatis  et  infallibilitate 
rom.  pontificis:  hinc  liber  regis  man- 
dato  fuit  suppressus  et  a  parlamento 
condemnatus.  —  Anselmus  Hoer- 
mannseder  0.  S.  Aug.  Viennensis, 
theologiae  doctor  et  magister,  suae  pro- 
vinciae  praepositus  (t  15.  Apr.  1740), 
praeter  alia  edidit  philosophiam  univer- 
sam  100  qq.  tum  veterum  tum  recen- 
tiorum  philosopborum  placita  com- 
plectentem,  Viennae  1728  in  4.,  et  He- 
catomben  theologicam  seu  100  qq.  ex 
universa  theologia  augustiniano-aegi- 
diana  speculativa  olim  aFr.  Gavardi 
(p.  680)  6  t  divulgata,  nunc  duobus 
opusculis  comprehensa ,  Posonii  1737 
in  8.  —  Theologiam  speculativam  t.  8 
Graecii  et  Augustae  V.  edidit  1715. 
1723  et  1736  in  8.  Sigismundus 
Pusch  S.  J.  Graecensis  (t  29.  JuL 
1735),  philosophiae  et  theologiae  pro- 
fessor.  Magia  tamen  innotuit  duplici 


Digitized  by  Google 


1009 


Pusch,  Kolbe,  Meixner,  Thalhamer,  Ziegler,  DQcker  etc. 


1010 


opere  hiatorico:  Chronologia  ducatus 
Styriae  ab  origine  nasoentis  Ecclesiae 
nsque  ad  excessum  Leopoldill  (1230), 
quam  ipse  inchoavit,  continuavit  vero 
ediditque  Octavius  Bucelleni  S.  J. 
Carniolus  (f  16.  Maj.  1752).  In  ea  ori- 
gines  describuntur  plurium  monaste- 
riorum  illius  regionis;  Diplomaiaria 
sacra  ducatus  Styriae,  quae  ipse  colle- 
git,  auxit  ediditque  Er.  Froelich  (de 
quo  infra),  Viennae  1757  t.  2  in  4.  — 
Universam  pariter  theologiam  specula- 
tivam  publicis  praelectionibus  in  uni- 
versitatibus  pragensi,  wratislaviensi  et 
olomucenai  traditam  exhibuit  Pragae 
1740  v.2  inf.,  ejus  sodalis  Franciscus 
Kolbe  Pragensis  (n.  16.  Febr.  1682 ; 
t  9.  Apr.  1727),  quae  forte  non  est 
nisi  olia  editio  disputaiionum  specula- 
tiro-theologicarum  in  Summam  d.  Tho- 
mae,  ib.  1740  t.  7  in  8.  Ejus  quoque 
est  theologia  universa  cum  qq.  annexis 
historico  -  scripturisticis  super  vita  et 
mysteriis  D.  N.  J.  Christi  per  diversi 
generis  observationes  interstinctis,  ib. 
1726  in  f.  —  Theologiae  compendia 
in  publicam  lucem  dederunt  Jacobus 
Mibes  S.  J.  Bohemus,  philosophiae  et 
theologiae  professor,  universitatis  olo- 
mucensis  cancellarius   (n.  18.  Nov. 
1648;  t  1726)  — Ferdinandus  Meix- 
ner  O.  Praem.  Olomucensis  (n.  8.Sept 
1672  ;  t  1728)  theologiae  dogmaticae 
profes8or,  cujus  exstat  epitome  theolo- 
gica  seu  qq.  et  resolutiones  ex  universa 
theologia  selectae  ad  mentem  d.  Tho- 
mae  Aq.,  Olomucii  1727  —  ejusque 
sodalis  Franciscus  Posch  Linciensis 
canonicus  plagensis,  s.  theologiae  pro- 
fessor  et  protonotarius  apostolicus  (t 
27.  Sept.  1731)  —  Nicolaus  Hoehn 
8.  J.  Fuldae,  Bambergae,  Moguntiae 
professor  (t  1 7 39),  Moguntiae  1721  — 
33  t  9  in  8. — etThiebault  Kreyen- 
riet  0.  Cist.  Alsata,  qui  etiam  apolo- 
giam  Joan.  Caramuelis  scripsit,  Brun- 
dusiae  1 731  in  4. 

435.  De  argumentis  specialibus  et 
quidem  de  Deo  disputavit  Josephus 


Thalhamer  0.  S.  Aug.  (t  1726)  de 
88.  Irinitatis  mysterio  juxta  mentem  s. 
Thomae  Aq.,  Viennae  1738  in  4.  — 
Hermannus  Jos.  a  ss.  Tri  n  i  t  ate  0.  S. 
Aug.  de  visione,  scientia  et  voluntats 
Dei  Butisbonae  1716  in  4.  Bernar- 
dus  Scballhamer  0.  S.  Ben.  mona- 
sterii  tegernseensis ,  natus  Salisburgi 
3.  Febr.  1680,  philosophiae  et  theolo- 
giae  professor  (f  31.0ct.  1732),  cujus 
praeterea  sunt:  Lacrymae  Christi  seu 
theses  de  contritione,  ib.  1 7  2  2  in  8 ; 
aquae  vivae  seu  efficacia,  causalitas  et 
effectus  sacramentorum,  ib.  1728  in  8; 
diss.  de  gratia  ad  mentem  s.  Angustini 
ib.  1730  in  8;  de  gralia  ad  mentem  s. 
Anselmi  et  Thomae,  ib.  1730;  vox  to- 
nitrui  in  rota  sive  legitima  ac  verior 
conscientia  ib.  1732  in  8.  —  Eodem 
anno  20.  Nov.  decessit  ejus  secundum 
carnem  et  spiritum  frater  Panlus,  bis 
prior,  cujus  supersunt  disp.  tres  sive 
congressus  phUosophici  1 .  cum  scotistis; 
2.  cum  recentioribus  philosophis;  3.  la- 
bores  Herculis  philosophici l) ,  Batis- 
bonae  et  Solisbaci  1699.  —  Ambrosius 
Zi  egler  OSB.  cremifanensis  (n.  1684  ; 
t  1739)  disputavit  de  contractibus  Sa- 
lisburgi  1719;  de  incarnatione,  ib. 
1720  ;  de  sacramentis  in  genere,  nec- 
non  de  baptismo  et  confirmatione  ib. 
1721 ;  de  Deo  «no,  ib.  1723;  de  Deo 
trino,  1723;  de  angelis  1725;  de  gra- 
tia  1726.  —  De  incarnatione  scripse- 
runt  Henricus  Ducker  S.  J.  Guest- 
phalus,  theologiae  dogmaticae,  dein 
moralis  et  juris  canonici  professor 
Bambergae,  Wirceburgi,  Heidelbergae 
(n.  15.  Nov.  1650:  t  23.  Dec.  1721) 
in  opere  Christus  Deus  homo,  Bamber- 
gae  1696*  in  f.  — Matthias Hoenicke 
S.  J.  (n.  24.  Dec.  1664;  t  18.  Apr. 
1724),  cujus  plura  alia  exstant  opus- 


<)  Cf.  Baader,  Lexikon  verafcorbener 
baierischer  Schriftsteller,  2.  2.  pag.  81; 
Wurzbach  XXIX,  111;  Lindner  die  Aebfce 
und  Monche  der  Ben.  Abfcei  Tegernsee, 
Manchen  1897  p.  95  s.  et  p.  100,  ubi  de 
ejus  fratre  agit. 


Digitized  by  Google 


1011 


1721-1740.  Theol.  scholaatica.  Meyer,  Ritter,  Pfeiffer, 


1012 


cula1)  Carolus  Meyer  0.  S.  Ben.  e 
monasterio  s.  Udalrici  et  s.  Afrae,  pro- 
fessor  salisburgensis ,  et  ejusdem  uni- 
versitatis  procancellarius  ab  a.  1710 
(t  1732)  tribus  operibus2);  disputa- 
vit  quoque  de  jure  etjusiitia,  Salisburgi 
1 7 1 5  in  4  :  de  ss.  eucharistia  3 )  1717 
in  4  ;  de  secundo  Christi  adcentu,  1721 
in  4 ;  de  statu  futuri  seculi  seu  de  fu- 
tura  mundi,  beatorum,  damnatorum  et 
parvulorum  conditione,  1722  in  4.  — 
Franc.  Schilcber  S.  J.  Bavarus  (f 

1729)  in  q.  theol.  cur  Deus  hoino,  Di- 
lingae  1702.  —  Quaestiones  ex  2.  2.  et 
ex  3.  p.  d.  Thomae  tractavit  Monachii 
1697  in  4."  Joannes  Baptista  Inin- 
g  e  r  *)  0.  S.  Aug.  Monacensis,  ter  suae 
provinciae  praepositus  (t   18.  Febr. 

1730)  .  —  Alanus  Ritter  0.  S.  Ben. 
Suevus  in  monasterio  wessofontano,  n. 
Denklingae  in  Suevia  1674,  theolo- 
giae  aba.  1725 — 1 734  Salisburgi  pro- 
fessor  (t  9.  Martii  1737)  praeter  phi- 
losopbica  reliquit 5)  in  eandem  Summam 
d.  Thomae  theoremata  tlieologica,  Salis- 
burgi  1734  in  4;  Selectae  ex  universa 
theologia  qq.,  Salisburgi  1728  —  33; 
mysterium  incarnaiionis  contra  haere- 
ticorum  errores  disputationi  academi- 
cae  subjectum,  ib.  1731  in  4.;  homo 


*)  Cf.  Sommervogel  IV,  415—17. 

!)  Quae  recen§entur  in  hi&t.  univers. 
salwb.  1.  2  c.  7  n.  265. 

y)  Hieronynius  Tschiderer  S.  J. 
Tirolen-ia  (t  1740)  attingit  q.  tunc  tetn- 
poris  multum  agitatam  in  A  n  t  i  d  o  t  o 
contra  hodiernum  neoterismum  circa  ac- 
cidentia,  Oeniponti  1726  in  4. 

«)  Frater  vel  cognatus  ejus  cst  Fride- 
ricus  Iuinger  S.  J.  Monaccnsi.s,  theolo- 
giae  professor  Dilingae.  provinciae  prae- 
poi-itua  et  per  Austnam  visitator  (n.  20. 
Sept.  1640 ;  t  25.  Mart.  1696),  cujus  super- 
sunt  plures  disp.  theologicae  de  visioneDei, 
Oeniponti  16V6  ;  de  causin  humunae  justi- 
firationis,  ib.  1679  :  <le  dominio  ejusque  npe- 
ciebun,  objecto,  snbjecto  et  modis  acqui- 
rendi,  Dilingae  1680  ;  de  restitiUioue,  ib. 
1680 ;  de  injuriis  et  de  restitutionr  in  gpecie, 
ib.  1681  in  8 ;  de  saa  amentis  in  geneve,  ib. 
1682  in  8. 

»')  Alia  ejufldem  opera  cf.  apud  Baader 
1,  2.  p.  175. 


in  triplici  naturae  statu  theologice  con- 
sideratus,  ib.  1733  in  8.  —  Eodem  a. 
(21.Nov.  1737)  decessit  sodalis  mo- 
nasterii  admontensis  et  collega  in  uni- 
versitate salisburgensi  Alanus  Pfeiffer 
(n.  1669),  philosophiae  (1703)  ettheo- 
iogiae  (171 8)  professor,  ex  cnjus  opp. 
tria  tantum  adducemus:  De  characUre 
sacramentali  Christi  D.  et  satanico  an- 
tichristi  et  utriusque  sequacium,  Sahs- 
burgi  1713  in  8 ;  quodlibetutn  theolo- 
gico-thomisticum  continens  primarias 
qq.  ex  universa  theologia,  1717  in  4; 
de  Verbo  incarnato  et  sanguine  Christi. 
ib.  1 7 1 7  in  4.  —  Praetermissis  An- 
drea  Roth  0.  Praed.  provinciae  suae 
praeposito  (t  23.  Jan.  1735)  —  Mat- 
t  hia  Wolgango  ObermullerO.  Praem. 
(t  18.  Aug.  1736)  —  Caspare  Er- 
hard  0.  S.  Ben.  ad  s.  Emmeranum 
Rati3bonae  (n.  3.  Jan.  1685;  t  29.  Maji 
1729),  viro  docto  et  studioso, qui  com- 
mercium  literarum  fovit  cum  sodalibus 
Maurinis,  et  cujus  plura  ad  tbeologiam 
mysticam  spectantia  l)  ut  Amica  unio 
theologiae  scholasticae  cum  ascetica; 
diss.  ascetico-scholasticae  de  7  perfeC' 
tionibus  divinis,  Ratisbonae  1719;  In- 
structio  et  manuductio  ad  theol.  mysti- 
cam,  Augustae  V.  1727;  Institutiones 
.  .  .  de  theol.  positiva  ad  incendendum 
ss.  literarum  studium,  Ratisbonae  1725; 
et  praeterea  Habitus  naturalis  nov.ter 
expensus  secundum  antiqua  thomi- 
stica  principia,  RatUbona^  1718  in  4. 
et  habitus  supematuralis  expensus,  ib. 
1718  in  4.  —  Augustino  Khinl  0. 
Minim.  s.  Fr.  de  I\,  cujus  est  Nodus 
Gordius  thomistice  enodatus  seu  diss.  6 
de  gratia  efficaci,  Viennae  1731  in  4. 
—  Innocentioa  Thoma  Aq.  cl.  reg. 
Schol.  p.,  qui  exposuit  legitimisque 
vindiciis  {ut  censet)  asseruit  lapidem 
angularem  seu  praemotionem  physicam 
thomisticam  primum  ac  potissimum 
scholae  d.  Thomae  fundamentum,  quod 


')  Cf.  Baader,  gcl.  Baiern  p.  ?.02;  hist. 
pol.  Bl.  1899,  I,  84;  Lauchert  allg.  d.  BL 
|  48,  392. 


Digitized  by  Google 


1013        Salzinger,  Frischmann,  Cantzler,  Perez,  Hidalgo,  de  Lorte  etc.  1014 


profecto  sit  germanus  ang.  doctoris 
partus,  Viennae  1733  in  4.  —  R.  Ef- 
f  i  ng  e  r  0.  S.  Ben.,  qui  ut  videtur  sen- 
su  contrario  exponit  Judicium  Thomae 
in  causa  libertatis  et  voluntatis  divi- 
nae  sine  praedetenninatione,  Constan- 
tiae  1734  in  4.  —  Tezelio  Porretter 
0.  Cist.  Campiliorum,  qui  scholastica 
methodo  resolvit  admentem  s.Tbomae 
Ap.  controversiam  theologicam  de  Deo 
sciente  et  volente,  Viennae  1726  in  4. 
—  mentio  fieri  potest  Joannis  Sal- 
zinger,  qui  impulsu  electoris  pala- 
tini  opera  edidit  Raymundi  Lulli,  Mo- 
guntiae  1721  ss.  t.  1(1  in  f.,  quae  ed. 
est  rarissima. 

436.  In  Bohemia  theologiam  exco- 
luerant:  Procopius  Frischmann  0. 
Praem.  e  canonia  strahoviensi  Pragen- 
sis  (f  2.  Sept.  1728),  qui  edidit  reso- 
lutiones  qq.  tbeologicarum  de  Deo, 
Pragae  1726;  de  Deo  trino  cum  op- 
positorum  solutione,  Pragae  1727  in 
4 ;  de  divina  praedestinatione  et  repro- 
batione,  ib.  1728  in  S;  de  virtutibus, 
vitiis  et  peccotis,  ib.  1724  in  8  ;  qq.  se- 
lectiores  de  actibus  humanis,  ib.  1722 
in  8.  —  Henricus  Dussik  S.  J.  theo- 
logiae  a.  1 1  professor  et  Augusto  II. 
Poloniae  regi  a.  16  a  confessionibus 
(t  13-  Maj.  1737)  qq.  theologicas  de 
fide,  spe  et  caritate  publice  propugnan- 
das  proposuit,  Pragae  1711  in  4.  — 
De  his  disputavit  etiam  Raphnel Tobl 
0.  Praem.  in  canonia  strahoviensi  phi- 
losophiae  et  theologiae  in  seminario  ar- 
chiepiscopali  pragensi  professor  (t  25. 
Jun.  1729)iPragae  1713,  et  de  sacra- 
mentis  in  genere,  ib.  1719.  —  Wences- 
laus  CantzlerO.  s.  Franc.  de  Paula, 
cujus  sunt :  Oleum  sapientiae  theologi- 
cat  ad  mentem  d.  Thomae  seu  univer- 
sae  theologiae  scholasticae  qq.  celeberri- 
marum  deductae  conclusiones,  Pragae 
1725  in  f. ;  trinum  perfectum  seu  ex 
cunctis  tr.  tres  selectae  conclusiones 
continuantes  oleum,  ib.  1727:  theolo- 
gus  ad  lontes  Christi  alleviatus  seu  qq. 
de  sacramentis  in  genere,  ac  in  specie 


de  baptismo.  confirmatione  et  eucbari- 
stia  instructus  juxta  mentem  d.  Tho- 
mae  Aq.,  ib.  1729  in  4.  —  Marcus 
Suppaur  ejus  ord.  aperuit  Ostium 
theologico-thomisticum  seu  ingressum  in 
scbolastico-dogmaticam  theologiam  jux- 
ta  Thomatn  Aq.,  Pragae  1733  in  4. — 
Joannes  a  s.  Antonio  cl.  reg.  M.  Dei 
reliquit  tr.  de  incarnatione  juxta  prin- 
cipia  d.  Thomae,  ib.  1732  in  4. 

437.  In  Hispania  quam  plurimos 
theologos  reperimus,  qui  majori  jure 
quam  fere  omnes  hucusque  laudati, 
scholastici  appellari  merent.  Sequiuntur 
primum  commentatores,  cujusmodi  sunt 
M.  Pereyra  militiae  Christi  prior  gene- 
ralis,  qui  reliquit  commentarios  (raris- 
simos)  in  1.  et  4.  I.  Sententiarum,  Co- 
nimbricae  1714 — 23  t,  3  in  f.  —  Jo- 
annes  Perez  Lopez  0.  S.  Franc.  na- 
tus  in  oppido  Marae  communitatis  bil- 
bilitanae,  omnibus  fere  sui  ordinis  mu- 
neribus  honorificis  functus,  in  ponti- 
ficio  sacello  s\ib  Innocentio  XII.  con- 
cionator  (t  1724),  commentaria  reli- 
quit  in  1.  et  3.  I.  sententiarum  de  abs- 
condito  Scoti  thesauro  nova  et  vetera 
proferentia,  Barcinone  1690  v.  2  in  £. 
Vitam  doctoris  subtilis  adamussim  con- 
scripsit  Caesaraugustae  1683  in  8.  Ejus 
quoque  est  Scotus  philosophicus  anti- 
quorum  sapientia  exquisitus  et  virorum 
nominatorum  commentariis  narratus, 
Barcinonae  1687  v.  2  in  f. —  Joannis 
Hidalgo  0.  S.  Aug.  exstat  cursus 
philosophicus  ad  mentem  b.  Aegidii  Co- 
lumnae,  Cordubne  1736  t.  4  in  4.,  opus 
sat  rarum.  —  Hieronymus  de  Lorte 
et  Escartin  0.  Min.  reg.  obs.  Matriten- 
sis,  theologiae  lector  (t  1721),  inter 
alia  edidit :  Mappa  subtilis  seu  specu- 
lum  scoticum,  Caesaraugustae  1693  in 
4;  Mappula  scotica  et  augustiniana 
subtilis  et  mariani  doctoris  conclusio- 
nes  ex  scripto  oxoniensi  decerptas  com- 
plectens  d.  Augustini  .  .  .  aureis  sen- 
tentiis  cohaerescens,  ib.  f6'.*4;  Arith- 
metica  seraphica  innumerabilium  ca- 
tholicorum  doctorum  elogiis  oiunibus 


Digitized  by  Google 


1015 


1721-1740.  Theol.  schol.  in  Hiap.  Cordeyro,  Ulloa,  Marin, 


1016 


referta,  ib.  1695.  —  S.  Thotnam  illa- 
strarunt:  Ant.  Cordeyro  8.  J.  luai- 
tanus  ex  insula  angrensi,  qui  in  variis 
univeraitatibua  philosophiam  et  theo- 
logiam  tradidit  (n.  1640;  t  20.  Febr. 
1722)  composuitque  eursum  philoso- 
phicum  eonimbrieemem,  Olisponae  1714 
t.  3  in  f. ;  et  theologiam  seholasticam 
in  praecipua  partium  d.  Thomae,  Oli- 
sipone  1716  in  f.;  Resolugoens  Theo- 
juristieas,  ib.  1 7 1 8  t.  6  in  f.,  in  qui- 
bu9  praesertim  de  contractibus  agit. 
Historia  Insxdana  das  Ilhas  a  Portugal 
sugeytas  no  Oceano  Occidental,  ib.l  7 1 7 
iu  f.;  1866- —  Joannes  a  8.  Michael 
0.  Carm.  discalc,  cui  adaptari  potuit 
illud  Photii  de  Athanaaio  ad  Therasim : 
,In  sermonibu9  ubique  locutione  clarus 
est,  et  brevis  et  simplex,  acutus  tamen 
et  altus  et  argumentationibus  omnino 
vehemens,  et  in  his  tanta  ubertas,  ut 
admirabilis.  Logicis  autem  methodis 
nihil  tenuiter,  nil  juveniliter  ut  pueri 
et  rudes,  sed  pbilosophice  et  magnifice 
(t  1730)."  Quam  laudem  sibi  prome- 
ruit  cursu  theologico  juxta  d.  Thomae 
Aq.  doctrinam,  cujus  prodierunt  eom- 
mentaria  in  1.  p.  d.  Thomae  de  quae- 
stionibus  prooemialibus ,  de  Deo  uno, 
de  visione  beatifica  ac  lumine  gloriae, 
HUpali  1720  in  f. ;  de  scientia  Dei,  de 
voluntate  Dei,  de  praedestinatione  san- 
ctorum,  de  reprobatione  impiorum. 
Barcinone  1723.  —  Joannes  de  Alli- 
aga  0.  Praed.  in  academia  salmanti- 
censi  primarius  antecessor  qq.  commen- 
tarias  in  Jf,  2.  s.  Thomae  juxta  miram 
ejus  doctrinam,  Salmanticae  1726  v. 
6  in  f.  edidit.  —  Didacus  de  C  a  s  t  i  1 1  a 
0.  Carm.  celeber  theologus  scripsit 
Speculum  theologiae  baeonianae  et  com- 
mentaria  quodlibetica  in  U.  sententia- 
rum  Jo.  Baconii,  Cordubae  1731  v.  4 
in  f..  opus  rarissimum.-'—  Joannes  Mar- 
tinez  de  Ripalda  S.  J.,  alius  a  cele- 
briori  cognomine,  de  quo  egimus  III. 
928,  Navarrus,  qui  vitam  transegit 
in  America  meridionali  factusque  est 
procurator  generalis  Indiae  (t  2.  Dec. 
1  727),  disseruit<ie  usu  et  abusu  doctri-  \ 


nae  d.  Thomae,  Leodii  1 704  pp.  2  in£, 
quarum  una  est  philosophica,  theolo- 
gica  altera. 

438.  Theologiae  cursum  x)  seu  Sum- 
mam  elaborarunt  Joannes  Ulloa 
Matritensis  Compluti  et  Alcalae  theo- 
logiae  professor  ah  ingenii  acnmine  ce- 
lebratus  (t intra  1721  — 25),  theologiam 
seholasticam  edidit  Augustae  V.  et  Grae- 
cii  1 7 1 9  t.  5  in  f.  Praeter  opera  phi- 
losophica  scripsit  et  Prodromum  seu 
prolegomena  ad  scholasticas  disciplinas, 
ubi  axiomata,  aphorismi,  proverbia 
principiaque  metaphysica  illarum  ex 
primis  suis  auctoribus  eruuntur  et  ex- 
plicantur,  Romae  1711  ;  Matriti  1748 
in  f. ;  de  anima  disp.  IV,  Romae  1715 
in  4;  decades  quinque  principiorum 
seu  regularum  pro  intelligentia  8. 
Scripturae,  Tyrnaviae  1717  in  4 ;  in 
compendium  redactae  ab  Hier.  For- 
chondt  (t  1768),  Graecii  1748  in  8; 
de  primis  et  ultimis  teinporibus  seu  de 
principio  et  fine  mundi  disp.  V,  Augu- 
stae  V.  et  Graecii  1719  in  f.  —  Jo- 
annes  Marin  S.  J.  Oconensis,  in  aca- 
demia  complutensi  theologiae  profes- 
sor  per  23  an.,  principi  Ludovico  Phi- 
lippo,  postmodum  Hispaniae  regi,  a 
confessionibus  (n.  1.  Nov.  1654;  t  20. 
Jun.  1725),  qui  prius  seorsim  singu- 
los  tr.  ediderat,  collectim  deinde  sub  ti- 
tulo  theologiae  speculativae  et  tnoralis  *), 
Venetiis  1720  v.  3  inf.;  iterum  17  48 
et  1760,  quae  tamen  relata  fuit  in  li- 
brorum  prohibitorum  indicem  decr. 
5.  Jul.  et  9.  Nov.  1728:  nam  romani 
censores  plusquam  1 4  0  prop.  variis 
censuris  dignas  judicarunt  (Mich.  a  s. 


')  Xovo  apud  Hispanos  exemplo  edidit 
Jo.  B.  Berni  in  universitate  valentina 
philoHophiae  professor  vernacula  lingua 
cursum  philosophiae  seu  philosophica  ar- 
cana  t.  8  in  4  Valentiae  173o,  de  quo  opere 
fuse  disserit  Mich.  a  s.  Jos.  III,  8  ss.  Auc- 
tor  syetema  fopernicanutn  rejicit. 

»)  Tractatuin  de  actibus  humanis,  Cora- 
pluti  1705  in  12.  conimendant  M6m.  de 
Tr.  1708  t  1  a.  9  p.  114  propter  expo*i- 
tionis  nitorem  et  luceiu  et  propter  metho- 
dujn  vere  scholasticam. 


Digitized  by  Google 


1017  Paulus  a  Cona,  Cuellar,  .Ferrerius,  Ferrerot,  Ramirez  etc.  1018 


Jos.  III,  1 1 3).  Prineipe  catholico,  Madrid 
1720  t.  2  in  8.  —  Paolus  a  Concep- 
tione  0.  Carm.  Peraltae  in  regnoNa- 
varrae  ortus,  philosophiae  et  theologiae 
professor,  totius  hispanicae  congr.  prae- 
positos  generalis,  vir  doctrina  et  regu- 
lari  observantia  clarissimus  (t  1726), 
scripsit  tr.  theologicos  juzta  8.  Thomae 
et  cursus  salmanticensis  doctrinam,  cu- 
jus  8ubinde  exhibent  epitomen,  Parmae 
1724  t.  4.  in  2  v.  in  f.  (ed.  ut  videtur 
jamtertia);  Matriti  1722.  1726  v.  5 
in  f.  —  Josephus  de  Cuellar  0.  S. 
Franc,  8.  theologiae  lector  ac  regius 
concionator  (t  1734)  digessit  theohgi- 
cum  cursutn  juxta  mentem  et  ordinem 
v.  doctoris  subtilis,  Matriti  1725  t.  2 
in  4.  —  Vincentius  Ferrerius  0. 
Praed.  Valentinus,  philoaophiae  et 
theologiae  magister,  atque  in  academia 
valentina  doctor  atque  professor  (t 
1738)»  scripsit  >medullata  brevitate  et 
perspicua  dictione  *)*  epiiomen  cursus 
theologici  ad  mentem  d.  Thomae,  in  qua 
controversas  omnes,  quae  hac  tempe- 
state  agitari  solent  in  scholis  succincte 
ac  solide  discutit  ac  resolvit,  Valentiae 
1724—1730  t.  4.  In  t.  2  disputat 
contra  probabilismum :  quae  disp.  pro- 
diit  seorsim:  Opusculum  theologicum 
de  conscientia,  in  quo  declinatis  nimiae 
severitatis  et  benignitatis  extremis  me- 
dium  trium  inoffensumque  demonstra- 
tur  iter  ad  incorruptae  disciplinae 
sanctitatem  tuendam  ac  vindicandam, 
1715  in  8.  Edidit  quoque  (hispanice) 
Summam  moralem,  ib.  1770;  1775; 
1779  t.  2  in  3. 

429.  De  Deo  disseruerunt  Francis- 
cus  de  Sande  S.  J.  (n.  4.  Jul.  1660; 
t  11.  Dec.  1726)  theologiae  professor 
in  8UO  op.  Candidatus  eborensis  ad  lau- 
ream  theologicam  instructus,  Eborae 
1  726  inf.  —  et  Joannes  de  Ferreras 
regiae  bibliothecae  praefectus  (n.  7.  «Tun. 
1652  ;  t  8.  Jun.  1735),  insignis  eccle- 
siastes  et  historiographus,  magni  factus 


•)  Ita  Mich.  a  8.  Joseph  IV,  473. 


a  Clemente  XI.  et  Philippo  V.,  in  om- 
ni  disciplinarum  genere  venatissimus, 
spretis  quoque  infulis  episcopalibua 
clarus.  Plura  opera  theologica,  inter 
quae  etiam  commentarius  in  11.  senten- 
tiarum,  reliquit  manuscripta.  Haec  pro- 
dierunt:  Disp.  theologicae  de  Deo  uno 
et  trino,  Matriti  1735  t.  2  in  4;  <f< 
Deo  ultimo  hominis  fine,  ib.  1 735  in  4; 
defide,  Compluti  1692  in  4.  Praeci- 
puum  vero  ejus  opus  est  Synopsis  hi- 
storica  chronologi^ca  Hispaniae  seu  Hi- 
etoria  de  Espana  1700 — 27  t.  16  in 
4;  1775 — 91  t  17.  Pertingit  usque 
ad  a.  1598  in  forma  annalium.  Ezac- 
tam  servat  chronologiam ,  multasque 
fabulas  ezplodit:  hinc  a  multis  fuit  im- 
pugnatus.  Pacis  causa  quaedam  retrac- 
tavit  i).  Ea  versa  fuit  gallice  et  ger- 
manice  a  Baumgarten  et  Semler,  et 
continuata  ad  a.  1 648  a  Bertram,  Halle 
1754 — 72  t.  13  in  4.  —  De  scientia 
Dei  disputavit  (Matriti  1708  t.  2  infc) 
Vincentius  B  a  m  i  r  e  z  S.  J.  Matritanus, 
per  28  a.  Compluti  theologiae  professor 
(n.  9.  Aug.  1652;  t  7.  Junii  1721), 
cujus  quoque  ezstant »))  de  praedesti- 
natione  sanctorum  et  impiorum  repro- 
batione,  Compluti  1702  t.  2  in  f.  Auc- 
tor  est  vere  ingeniosus  et  in  doctrina 


')  Cf.  Elogio  historieo  de  Don  Juan  de 
Ferreras  .  .  .  por  Don  Blas  Antonio  Na- 
varre  y  Ferriz,  Matriti  1735 ,  cujus  com- 
pendium  exhibent  Mem.  de  Tr.  1743  a.  60 
pag.  2203—2220,  ubi  etiam  elenchus  re- 

Eeritur  op.  editorum  et  ineditorum  (38). 
e  ejus  historia  ita  1.  c.  legimus :  nC  est 
ici  le  plu»  connde*rable  et  le  plus  connu 
dea  Ouvrages  de  Don  Ferreras.  Lc  sutfrage 
de  toutes  Tea  Nations  place  cette  Uistoire 
au  dessus  des  meilleurs  Ecrivains  espa- 
gnob,  qui  ont  tnvite*  le  mdme  sujet.  11  a 
seulement  essuye  quelques  critiques  de  la 
part  de  ses  Compatriotes  qui  y  ont  repris 
quelquea  fautes  de  style  et  d'inezactitu- 
de."  Contra  eam  scriptit  M  a  r  ti  n  e  z  OSB. 
abbas  a.  Petri  d'Arlanza  :  Ante-Ferrerae . . . 
seu  Vindicatio  Ferd.  Gonzalet  comitan  su- 

Premae  Castellae  et  primi  fundatorit  s. 
etri  de  Arlanza,  Matriti  1724.  Cf.  Gams 
die  Kirchengesch.  von  Spanien  III,  2, 327. 

t)  Cf.  Mera.  de  Trtv.  1703  m.  Apr.  p. 
562-73;  1710  p.  1633. 


Digitized  by  Google 


1019 

83.  patrum  versatus,  peculiareaque  suas 
opiuiones  ut  ex.  gr.  praedestinationem 
ante  praevisa  merita  modeste  tuetur 
subtilioribusque  ratiociniis  propugnat. 

—  Becerra  0.  Min.  edidit  asserta 
theosubtilia  vel  theologica  systemata 
Duns  Scoti  de  e3sentia  et  eflicacia  vo- 
luntatis  divinae  et  moralitate  volunta- 
tis  humane  et  de  fide,  Barcinone 
1737.  1745  v.  2  in  f.,  opusrarum.  — 
Dominicus  P  e  r  e  z  0.  Praed.,  primarius 
antecessor  in  academia  complutensi  a.  1 5 
et  collegii  s.  Thomae  ejusdem  univer- 
sitatis  8tudiorum  regens,  auctor  est  tr. 
de  scientia  Dei  tum  necessaria  tum  libera 
juxta  d.  Thomae  mentem,  Matriti  1747 
in  f.;  de  fide,  ib.  1744  in  f.;  de  ineffa- 
bili  incarnationis  mysterio  juxtas.Tho- 
mae  mentem  *),  ib.  1732  in  f. ;  de  quo 
etiam  exstat  tractatus  auctore  Joanne 
de  Campo-Verde  S.  J.  Toletano  in 
academia  complutensi  professore  pri- 
mario  (n.  12.  Oct.  1658;  t  12.  Febr. 
1737),  Compluti  171  1—12  v.  3  in  4. 

—  Antonius  Arbiol  0.  S.  Franc.  in 
oppido  de  Torrellas  natus,  8.  theolo- 
giae  lector,  vir  egregie  doctus  et  humi- 
lis  corde,  recusavit  enim  (a.  1720)  ci- 
vitatensem  infulam  (a.  1726).  Pluri- 
ma  reliquit  opera  (  pleraque  ascetica), 
e  quibus  huc  spectant:  Selectae  disp. 
scholasticae  et  dogmaticae  de  fide  di- 
vina,  de  mysteriis  fidei  et  eucharistia, 
de  divina  Scriptura,  de  revelationibus 
privatis,  Caesaraugustae  1702  et  1725 
in  f.  —  Felix  A 1  a  m  i  n  0.  Cap.,  con- 
cionator  apostolicus,  non  solum  dispu- 
tavit  contra  Judaeos,  Mohammedanos 
et  haereticos  (Matriti  1727  in  4.),  sed 
et  dc  beatitudine  hominis  naturali  ac 
supernaturali,  ib.  1723  in  f.  —  Caje- 
tanus  Benitez  de  Lugo  0.  Praed. 
Komae  congr.  rituum  consultor  et  in- 
quisitionis  censor  unusex  praecipuis  sui 
ord.  theologis,  episcopus  zamorensis  (f 


')  Juxta  mentem  scholae  Soc.  Jesu  dis- 
seruit  de  inscrutahili  scientia  Dei  Fran- 
ciacuMa*.  Thoina  0.  Ss.  Trin.,  Viennae 
1721  in  4. 


1020 

1  739)ediditoperaadmodumraraetcara 
contra  Jansenium  et  Quesnellum :  Con- 
curms  Dei  praevius  et  efficax  necessario 
cohaerens  cum  Ubero  arbitrio  humano  a 
necessUate  libero  ex  8.  Scriptura,  con- 
ciliis  et  ss.  patribus,  praesertim  Au- 
gustino  et  Thoma  depromptus,  Romae 
1730  t.  4;  Vera  etiam  Christi  gratia 
illuminans,  vocans  et  efficaciter  adju- 
vans  infideles,  excoecatos  et  obduratos 
etc.  atque  a  Jansenii  et  Quesnelli  erro- 
ribus  vindicata,  Bomae  1733.  Cum  vero 
theologus  sub  nomine  Mart.  0  r  t  i  z  et 
Araujo  S.  J.  eum  impugnaverint, 
retractavit  sua  opera  suamque  doctri- 
nam  defendit  in  nova  ed.,  quae  prodiit 
Romae  1737  t.  5  in  4.,  quo  in  op.  ro- 
mani  pontificis  tuetur  infallibilitatem 
in  rebus  fidei  definiendis,  nullitatem 
appellationis  ad  concilium  futurum, 
atque  strenue  spiritu  tamen  irenico 
suae  scholae  theoremata  l).  —  Matthias 
Blanco  S.  J.  Durango  in  America  me- 
ridionali  n.  c.  a.  1660,  theologiae  pro- 
fessor  Mexici  (t  1734),  ex  parte  idem 
tractavit  argumentum  in  tr.  de  libertate 
creata  sub  divina  scientia,  voluntate  et 
omnipotentia :  funiculus  triplex  d.Tho- 
mae  praemotione,  scotico  comitante  de- 
creto  et  scientia  media  contextus,  Me- 
xici  1746  in  4. 

440.  Sed  jam  accedamus  ad  theolo- 
gum  admodum  celebrem,  hujus  epochae 
ad  cardinalem  Alvarum  Cienfuegos. 
Natus  est  Alvarus  Oveti  in  Asturia 
27.  Febr.  1657-  Parentes  antiquae  no- 
bilitatis  impensum  in  pueri  educatiene 
studium  adhibuerunt ;  nec  ipse  eorum 
vota  fefellit.  Societatem  Jesu  ingressus 
1676  est  etstudiorum  curriculo  abso- 
luto  philosophiam  Compostellae,  theo- 
logiam  Salmanticae  docuit,  atque  mu- 
nere  functus  est  qualificatoris  inquisi- 
tionis.  Magni  factua  est  a  Jo.  Thoma 
Henriquez  regni  architalasso,  qui  in- 
gruente  bello  pro  successione  monar- 


')  Cf.  Mem.  de  Tr.  1743  a.  44  pag.  1014 
20;Morgott  KL.  VIII,  290  s. 


1701—1720.  Theologia  schol.  in  Hisp.  Becerra,  Benitez  de  Lugo, 


Digitized  by  Google 


1021 


Alv.  Cienfuegos  etc. 


1022 


chiae  hispanicae  partes  sequebatur  Ca- 
roli  III.  Austriae  archiducis ;  hinc  Cien- 
fuegos  hujus  quoque  sibi  conciliavit 
gratiam.  Cum  vero  res  Caroli  in  dete- 
rius  vergerent,  Henriquez  in  Lusita- 
niam  confugere  coactus  est,  cni  aerum- 
naram  et  fugae  socius  adhaesit,  quem 
etiam  morti  proximumvextremis  juvit 
christianae  pietatis  officiis.  Propterea 
Caesari  acceptus  pro  illo  Olisipone  per- 
mansit  caesareus  administer.  Exinde 
Viennam  vocatus  aliquando  obscuram 
vitam  ibi  duxit:  a  Caesare  tamen  tanti 
babitus,  ut  eum  Bomae  suum  oratorem 
habere  vellet,  ac  sacra  purpura  deco- 
randum  Clementi  XI.  proponeret,  Hinc 
30.  Sept.  1720  Alvarus  cardinalis  est 
creatus.  Mox  dictus  est  episcopus  cata- 
niensis  inSicilia  et  inde  1724  transla- 
tus  ad  archiepiscopatum  Montis  regalis. 
Congregationibus  addictus  fuit  concilii 
Iridentini,  episcoporum  et  regularium, 
sacrorum  rituum,  immunitatis  ecclesia- 
sticae,  rerum  consistorialium  et  exa- 
minis  episcoporum.  Cum  interim  Caro- 
lus  Borbonius  utramque  Siciliam  arrep- 
tis  armis  sibi  vindicasset,  archiepisco- 
patu  8uo  quamvis  invitus  renunciare 
est  coactu8.  Verum  Carolus  imperator, 
ut  damnum  quadamtenus  recompen- 
saret,  Alvarum  ad  quinqueecclesiensem 
episcopatum  nominavit  (1735),  quam 
tamen  ecclesiam  nunquam  invisit,  quod 
plena  sui  archiepiscopatus  cessio  pri- 
mum  mense  Majo  1739  locum  habue- 
rit,  quo  anno  venerandae  aetatis  senex 
1 9.  Augusti  decessit.  Edidit l) :  Aenig- 
ma  theologicum  seu  potius  aenigmatum 
et  obscurissimarum  qq.  compendium, 
nunquam  hactenus  solutum,  nec  solis 
viribus  ingenii  plane  solvendum,  expe- 
ditissime  enodatur  modo  nova  quadam 
via  et  singulari  cogitatione :  qua  solide 
et  profunde  stabilita  veluti  ex  radice 


>)  Ejus  non  videtur  esse  HMiotheca  se- 
Ifcta  de  ritu  azymi  ac  ferinentati ,  qnae 
bud  nomine  Alb.  Cie  nfuegos  prodiit 
Venetii9  1729,  neqne  enim  memoratur  a 
Sommervogel  accuratissimo  alioquin 
bibliographo  II,  1182  ss. 


feracissima  lucis  oritur  clarissima  et 
universalis  explicatio  plurium  imple- 
xissimarum  difficultatum  intra  fines 
arcani  Trinitatis  et  libertatis  divinae 
quam  extra  scholasticorum  mentes  tor- 
quentium  et  in  faotiones  oppositas  ve- 
hementer  concitantium,  ita  ut  ea  do- 
ctrina  semel  firmata  admissaque  vel 
omnino  dispareant  vel  exsulent  a  theo- 
logia  nostra  vel  apertissimcr  dissolvan- 
tur  in  unumque  deinceps  in  praefatis  tr. 
conspirent  oranes,  perinde  ac  si  slma 
pax  magna  ex  parte  illuxisset  orbi  li- 
terario,  quam  personatam  inducimus 
hoc  vulgari  lemmate,  quo  jure  ineffabi- 
lia  pluralitas  divinarum  personarum  in 
unitate  essentiae  nullatenus  contradicat 
vulgato  principio  per  se  noto:  quae 
sunt  eadem  uni  tertio,  sunt  eadem  in- 
ter  se,  Viennae  1 7 1 7  v.  2  in  t  (fr.  1 50). 
Ferant  nonnullas  occurrentes  in  hoc 
opere  prop.  obfuisse  ejus  ad  cardinala- 
tum  promotioni,  adeo  ut  caesarea  fuerit 
opus  majestate  ad  has  vincendas  diffi- 
cultates. 

441.  Aliud  ejusdem  opus  admodam 
singulare  inscribitur:  Vita  abscondita 
seu  speciebus  eucharisticia  velata  per 
poti88imas  sensuum  operationes  de  facto 
a  Christo  Domino  ibidem  indesinenter 
exercita  circa  objecta  altari  et  amori 
vicina;  ejus  roira  utilitas  et  claritas  et 
ad  tuendam  veram  rationem  tum  sacri- 
ficii  incruenti  tum  sacerdotii  necessitas : 
fructumque  ex  ea  fecunda  radice  pro- 
deuntium  ubertas,  raritas  et  vetusta 
novitas.  Accedit  conjunctio  intima 
(eucharistiae  peculiaris  gloria)  sancte 
communicantis  cum  Servatoris  nostri 
anima  tamquam  cum  motore  assumente, 
postquam  desinit  sacramentalis  prae- 
sentia,  nondum  theologis  satis  nota, 
quaeque  incipit  et  proficit  in  via  et  ex- 
undat  in  patria,  Bomae  1728  in  f. ; 
opusrarum  (m.  200),  in  quo,  utinquit 
6  e  n  e  r,  mirabiiia  mirabiliter  edisseran- 
tur.  Ita  tuetur  corpus  Christi,  quod  in 
eucharistia,  spectata  solum  naturali 
virtute,  sensuum  externorum  exercitio 


Digitized  by  Google 


1 02  3  1721-  1740.  Theologia  scholastica  in  Hisp.  Cienfuegos  etc.         i  Q24 


non  fruitur,  eo  potiri  modo  superna- 
turali x).  Singularis  vero  est  ejus  sen- 
tentia  de  essentia  sacrificii  missae 8). 
De  conjunctione  intima,  quam  acriter 
tuetur,  ita  scribit  Gener3):  >Ingenio- 
sissimus  Alv.  Cienfuegos,  quem  Cen- 
tigneum  dixero  .  .  .  in  celeberrimo 
eucharistico  opere  .  .  .  disp.  8.  edidit 
tamquam  antiquo-novum  de  ss.  eucba- 
ristia  assertum ,  prolixa  doctaque  Lu- 
dovici  Belluga  cardinalis  adprobatione 


')  Prouxum  operib,  in  quo  fere  omnia 
nova  et  lngenioaa ,  conspectum  exhibent 
Mem.  de  Tr.  1732  a.  1  pag.  5—57  et  a.  11 
p.  191—221. 

')  Sententiae  summam  ita  paucis  com- 
nlectitur  em.  card.  Franzelin  1.  c.  th.  16 
m  annot. :  «Putat,  Christum  Doroinum, 
dum  praesens  fit  per  conaecrationem,  pri- 
mum  exercere  aliquos  actua  vitae  aentiti- 
vae  modo  non  connaturali  quidem  per  ae 
huic  atatui  sacramentali,  sed  quia  huma- 
nitas  elevatur  virtute  divina  ad  talea  ac- 
tus  exercendos.  Tum  vero,  pergit  auctor, 
ipse  Christua  hanc  vitam  sensitivam  sa- 
crificat  et  actus  illos  vitales  suspendit, 
donec  in  commixtione  specierum  panis  ac 
vini  tamquam  imagine  resurrectionia  eos 
actus  iterum  resumit.  In  hac  igitdr  sacri- 
flcatione  vitae  aensitivae  collocat  ipse  for- 
malem  rationem  intrinsecam  incruenti  sa- 
crificii.  ,Credimus  scopum  attigiwe,  in- 
quit,  per  vitam  actualem  senaitivam  aut 
a  sensibus  pendentem  Chriati  Doiniui  «ub 
speciebua,  quam  tanto  studio  promovere 
conati  sumus  hac  scriptione :  non  aane  per 
illam  exaifctentem  et  peraeverantera ,  ut 
planum  est,  sed  per  ipsam  qua  ablatam 
aut  iuipeditam,  postquam  ex^titit  actu, 
et  aubinde  realiter  sacrificatam  .  . .  Hanc 
vitam  ChnstUH  ipse  Dominns  ut  supremus 
aacerdoa  immolat  boIuh,'  et  siinul  otiert, 
quatenus  actus  vitales  miraculose  produc- 
ioa  imperio  suae  voluntatis  humanae  su- 
apendat  sive  removeat,  decernatquc  non 
elicere  ulteriorem  ullum,  aive  non  uti  po- 
tentia  instrumentaria  productiva  illorum 
pro  hbito  ipsius,  donec  per  quasi  resurrec- 
tionem  et  commemorationem  resurrectio- 
nia  aimpliciter,  in  mixtione  corporia  et 
aanguinis  ad  vivum  repraesentatam  et 
imitatione  quadain  exercitam,  resumat 
vitam  actualem  usumque  liberum  virtutia 
instrumentariae.'  Certe  sententia  haec  ita 
comparata  e«t,  ut  cautum  theologuni  ipsa 
8ua  singularitate  abeterreat.'1 

s)  Theol.  dogmatico-scholaatica  t.  1 
prodr.  1  c.  1  n.  61. 


confirmatum  et  communitum.  Quod 
nempe  unio  assumptiva  Christi  Domini 
cum  praefervido  communicante  sit  pri- 
marius  ejus  augustissimi  sacrsmenti 
effectus;  adeo  ut  desinentibus  sacra- 
mentalibus   speciebus  permaneat  in 
pectore  Christi  anima,  assumatque  com- 
municantis  cor  et  spiritum  unione  qua- 
dam,  ei  simili,  qua  angeli  corpora,  in 
quibus  se&e  repraesentent,  ab  scholasti- 
cis  assumere  dicuntur.  Porro  in  ea  egre- 
gia  dissertatione  nec  pietatem,  nec  in- 
genium,  nec  solidam  doctrinam,  nec 
amplissimam  omnisgeneris  eruditionem 
desideraveris.   Opus  dixeris  omnibus 
numeris  absolutum ;  videlicet  subtiliter 
excogitatum,  dilucide  propositum,  am- 
pli8sime  probatum,  oppido  defensum. 
Assertum  istud  eucharisticum  apud 
hispanos  scholasticos  haud  vulgari  plau- 
su  ut  plurimum  receptum  est;  ipsum- 
que  e  cathedra  scholaribus ,  ac  e  sug- 
gestu  fidelibus  pervulgatum.  Unus  in 
iilud  calamum  acuit  Thomas  Mada- 
lena,  ex  ord.  Praedicatorio  (t  1746) 
qui  anno  Christi  1730  opusculo  prae- 
notato:  Ludus  aestixxxlis  circa  fervo- 
rein  igneum    ,  illud  sat  leviter ,  ut- 
pote  ludens,  nec  raro  eisdem,  quae  jam 
auctor  sibi  objecerat  subtiliterque  sol- 
verat,  oppugnavit.  Nonnihil  incautos 
minusque  in  acumine  scholastico  gna- 
ro*  haec  opella  commovit,  nec  parvos 
inter  scholas  rumores  peperit,  ac  simul- 
tates  excitavit.  Divisa  tamen  ingenia 
sunt,  nonnullis  Madalenam,  plurimis 
Centigneum  consectantibus.  Ex^iis  bini 
e  societate  theologi  aperto  marte ,  sed 
larvatis  nominibns,  eum  ludum  gemi- 
natis  editis  volumnibus  confutarunt. 
Nempe  Franciscus  Rabago  (Ravago 


')  Adjicitur  titulo  :  Vox  Domini  inter- 
cidentia  flammam  ignis  novae  opinionia 
ardore  autcenai  et  theologica  sutfiatione 
exatmctL  Auctor  autem  putat,  cardinalis 
argumenta  se  facile  enervare,  auas  vero 
argumentationes  tam  existimat  inelucta- 
bile«  et  ipsaa  adversarii  vires  excedentea, 
ut  libellum  auum  claudat  dicena :  Lege  et 
tnirare! 


Digitized  by  Google 


1023 


n.  20.  Oct  1685;  t  24.  Dec.  1763), 
tunc  temporis  in  romano  collegio  piro 
Hispania  echolastices  professor,  post- 
modam  Ferdinando  VI.  Hispaniae  regi 
a  confessionibus  et  inquisitor,  snb  no- 
mine  Frederici  Granvosca1),  et  Pa- 
scbasius  Agramunt,  olim theologiae 
clari  nominis  valentinus  magiater»), 
sub  larva  Ascanii  Perea  et  Honte- 
mar:  quibus  addito  juniorem  eorun- 


Moral,  PeraKa. 


1026 


>)  Disaertationis  theologicae  titolus 
est  -.  Chris'u$  hospe$,  etabOe  beneficio  eucha- 
rietiae  apud  $eUcti$$ima$  animas  ponens 
domicUium,  Neapoli  17.%.  In  hoc  libro  ele- 
ganti  et  erudito  testatur  auctor,  seMa- 
1  a  1  e  n  a  e  libellum  attente  legisse  et  plu- 
ra  in  eo  miratum,  quae  non  laudanda,  sed 
improbanda  fatetur.  Et  1.  quidem  mira- 
tnr,  quod  nulla  ei  data  occasione  adver- 
sua  eminentissimum  et  modeatiaaimum 
auctorem  jocari  potius,  quam  diaputare 
Tideatnr;  2.  quod  cum  plusquam  90  ob- 
jectiones  contra  illius  opiuionem  adduze- 
rit,  vix  uilam  invenerit  satis  probabilem ; 
pleraeque  enim,  inqnit,  improbabiliwi- 
mae  aunt  et  quae  in  diversa  abaurda  pro- 
labuntur :  quae  vero  aliquam  habent  pro- 
babilitatem ,  illae  petuntur  ex  opinioni- 
bua,  probabilibus  quidem,  sed  quae  a  mul- 
tis  etiam  theologis  jam  diu  probabilimi- 
me  dissolutae  erant ;  8.  quod  cum  ex  suis 
objectionibus  plnres  ex  cardinalis  sapien- 
tbaimi  opere  desumpserit,  ubi  eas  ipse 
solvit  et  mefficaces  esse  ostendit,  hoc  ille 
dissimulaverit;  4.  denique,  quod  non  raro 
ignorantia  laboraverit  eorum,  quae  im- 
pugnare  decrevit,  ut  videatur  proinde  vel 
non  intellexisse  vel  sinistram  intelligen- 
tiam  de  indnstria  affectasse ,  ut  propriia 
argumentis  locum  relinqueret,  quem  alio- 
quin  minime  baberent.  Ita  Mich.  a  s.  Jo- 
seph  II,  340.  Cf.  Enrique  de  Legnina  El 
P.  Ravago  confessor  de  Ferdinando  VI. 
Estudio  biografico,  Madrid  1876. 

»)  In  op. :  AUegatio  theologica  physico- 
polemica  pro  unions  eucharistica  asaerta 
ab  em.  Alv.  card.  Cienfuegos,  Valentiae 
1732  in  4.  Erat  Agramunt  Valentinus 
n.  1688,  in  patria  academia  theologiae 
profeasor  t  25.  Martii  1738.  Cum  anony- 
mua  ipsnin  impugnaverit,  postremam  re- 
sponsumem  decut  insertam  op.  Dialogi  et 
catecheses  de  onjunctione  Eucharistica  au- 
ctore  Lnis  a  Flandres,  Valenciae  1735  in 
4.  —  Alius  sodalis  Franciscus  Xav.  A 1  e- 
gre  opua  cardinalia  ad  scholarum  usum 
in  compendium  redegit. 


dem  sodalem,  qui 
vindicavit  apologia, 
judicio  prelo  digna;  sed  qoae 
justia  de  causis  contecto  pluteo 
quievit  Illis  reposuit  Madalena  cito 
uberius  opusculum  inscriptum:  Alle- 
gatio  theologica  et  certamcn  eucharisti- 
cum,  quod  itidem  alio  in  modum  dia- 
logi  opposito  Ludovicus  de  Murcia, 
Capuccinustheologus,  ingeniose  et  eru- 
dite  perstrinxit  Nec  ultra,  quod  sciam, 
certamen  publicum  protractum  est ' 
La  Heroyca  Vida,  virtudes  y  mylsgros 
de  grande  s.  Fr.  de  Borja,  Madrid  1702. 

442.  Beiiqui  sunt,  qui  b.  Mariae 
Virginis  praerogativas  vindicarant: 
Petrus  de  Medrano  8.  J  Peruanus 
in  cuzcopolitana  et  limasia  academiis 
cancellarius  (f  26.  Aug.  1725),  qni 
composuit  JRosetum  theologicum,  scho- 
lasticum,  marianum  3.  p.  q.  27 — 31 
doctoris  angelici  correspondens,  Ma- 
triti  1702  in  8.  —  Carolus  de  Moral 
0.  8.  Franc,  Toletanus,  inquisitionis 
qualificator  ae  generalis  ordinis  srca- 
rius  (f  1 73 1 ),  reliquit  opns  plane  egre- 
gium  et  jure  laudandum:  Theoiogia 
mariana  i.  e.  fpns  illimid  theologiae 
scoticae  marianse  e  paradiso  virgineo 
lactices  suos  ubertim  effundens  aeu 
b.  Mariae  V.  excellentia  doctrina  Joan. 
Duns  Scoti  enucleata,  Matriti  1730 
t.  2  in  f.  Disserit  in  ea  de  essentia  et 
attributis  maternitatis;  de  praedesti- 
natione  Deiparae,  de  justitia  originali, 
gratia  et  impeccabilitate ;  de  merito  et 
virtutibua  theologicis  et  moralibus.  — 
Antoniusde  Peralta  8.  J. Mexicanus, 
Mexici  in  maximo  ss.  apostolorum  Pe- 
tri  et  Pauli  collegio  primarius  s.  theo- 
logiae  profesaor  (n.  10.  Apr.  1668; 
t  1736)  diss.  scholasticas  d*  ss.  Vxr- 
gineMaria,  Mexici  1721 ;  Genova  1726. 
Ejusdem  auctoris  sunt  diss.  scholasti- 
cae  de  scientia  media,  Mezici  1 724  in  8 ; 
Antwerpiae  1734  in  8;  de  dtvinis  de- 
cretis,  Mexici  1727  in  8;  Antwerpiae 
1734;  <Us.Jo$epho,  Meiici  1729 in 8; 
Antwerpiae  1734.  —  Dominicus  Los- 


Digitized  by  Google 


1027 


1721—1740.  Theologia  myat.  Joi.  a  Spiritu  s.  etc 


1028 


sada  l)  0.  S.  Franc.  Mantuae  Carpen- 
tanorum  natus,  optime  de  religione 
meritus,  suae  provinciae  praepositus 
et  commissarius  generalis  Indiarum, 
edidit  discussionem  theologicam  super 
definibilUate  proxima  mysterii  immacu- 
lataeconceptionis  Dei  Genitricis,  Matriti 
1724  in  f.  —  Michael  Hieronymus 
MonrealS.  J.  Caesaraugustae  (Sara- 
gossa)  30.  Sept.  1664  natus,  theolo- 
giae  professor  et  provinciae  praeposi- 
tus  (t  22.  Oct.  1740),  exposuit  Escala 
Mistica  de  Jacob,  en  que  se  trata  de 
las  soberanas  Excellencias  de  Maria  SS. 
por  ser  Madre  de  Dios,  Caesaraugustae 
1  750— 51  1.  3  in  4.,  opus  posthumum. 

443.  His  addantur  nonnulli  ex  Hi- 
spanis,  qui  theologiam  mysticam  ex- 
coluerunt,  ut  Josephus  a.  Spiritu  s. 
0.  Carm.  baeticus,  pbilosopbiae  et  theo* 
logiae  doctor  atque  professor  (t  1739), 
qui  elaboravit  cursum  theologiae  myHico- 
scholasticae  eruditione,  stilo  et  prae- 
clara  methodo  scriptum,  in  quo  abdi- 
tissima  dubia  mystica  explanantur  me- 
thodo  scholastica  juxta  miram  solidam- 
que  doctrinam  d.  Thomae,  Hispali  1710 
t.  1.  in  f.,  iterum  (ed.  4.)  1739  per 
auctorem  recognitum  et  ab  innumeris 
raendis,  quibus  scatebat,  absolutum, 
qui  complectitur  mysticae  theologiae 
synopsim,  quam  isagogen  appellat,  et 
qq.  praevias.  Tomus  2.  prodiit  ib.  1 72 1 ; 
3.  et  4.  a.  1730;  5.  Matriti  1734,  et 
6.  po8thumu8  ib/  1740.  Dolendum, 
auctorem  piissimum  ac  doctissimum 
tantum  opus  imperfectum  reliquisse, 
nec  ultimam  ei  manum  apponere  po- 
tuisse.  Scriptoris  dictio  clara  est  ac 
perspicua,  et  vel  obscurissimas  diflficul- 
tates  uberrima  luce  perfondens.  Me- 
thodus  forte  nimis  scholastica,  sed  sti- 
lus  nec  redundans,  nec  incomptus.  Et 


*)  Aliu8  ab  eo  est  Ludov.  Louada  S.  J. 
Hispanus  Salmanticae  Scripturae  inter- 
pres  (27.  Febr.  1748),  cojua  praeter  alia 
est  cunus  philosophicus  in  3.  pp.  divisua, 
Salmanticae  1747—51;  Barcinone  1883 
in  10  v. 


licet  auctor  a  scholasticorum  subtilita- 
tibus  minime  abhorreat,  diligentissime 
tamen  scrutatur  verum  ss.  Scriptura- 
rum  sensum  mentemque  ss.  patrum  et 
gravissimorum  in  utraque  theologia 
doctorum.  Potissimum  vero  sectatur 
doctrinam  s.  Theresiae  et  s.  Joannis  a 
Cruce,  et  utriusque  sententias  mirifice 
illustrat.  In  nonnullis  haud  exigui 
momenti  rebus  minus  probat  opiniones 
illustria  sodalis  Ant.  aSpiritu  s. 
auctoris  directorii  mystici  (cf.  277), 
quem  tamen  merito  laudat x).  Hujus 
doctrinam  tenentur  lectores  tbeologiae 
mysticae  in  ordine  carmelitano  tum  in 
lectionibus,  tum  in  thesibus  propug- 
nare. —  Josephus  Lopez  Ezquerra 
scripsit  lucernam  mysticam  pro  direc- 
toribus  animarum,  Venetiis  1722  in  4; 
1745;  1750. 

444.  Ex  Hibernis  hoc  tempore  floru- 
erunt :  Edmundus  de  B  u  r  g  o  (Bourke) 
0.  Praed.  Galviensis,  qui  studiis  in  Hi- 
spania  peractis  Lovanii  lauream  con- 
secutus  et  in  gymnasio  Hibernorum  8. 
Crucis  dicto  regens  primarius  institu- 
tus  est:  inde  vero  post  quadriennium 
in  Hiberniam  se  contnlit  (17 10),  ubi 
catholicis  in  fide  confirmandis  ac  hae- 
reticia  convertendis  toto  studio  desu- 
davit  Plures  theses  edidit,  quae  non 
carent  pretio,  ut  in  Summam  s.  Thomae, 
Lovanii  1707.  1708  in  4;  responsio- 
nem  ad  diss.  primam  Liberii  Gratiani 
(Liv.  de  Meyere  cfl  supra  p.  1070), 
qua  opus  P.  F.  Ant.  Beginaldi  de  mente 
tridentini  concilii  etc.  et  gratia  seipsa 
efficax  a  calvinismo,  jansenismo  aliis- 
que  calumniis  vindicatur,  Lovanii 
1708  in  4;  Answer  to  3  curious  Let- 


')  Ita  Mich.  a  s.  Joseph  IV,  239.  - 
Praetermittere  non  licet  Alexandrum 
a  Conceptione  b.  M.  V.  0.  ss.  Trin.  in  or- 
dinis '  pnvepositnm  eaepius  electum  (t  13. 
Jan.  1739)  ob  subtilem ,  profundam ,  ele- 
^antem  PP.  Coinplutensium  Exc.  ss.  Trin. 
Red.  Capt  loguam  parvam,  praeviam  ct 
novam,  Compluti  1710  t.  2  in  f. :  Viennae 
1721.  Cf.  ib.  1, 169. 


Digitized  by  Google 


1029 


Theol.  pos.  et  pol.  Petrus  Manso. 


1030 


ters:  1.  of  Infallibility ;  2.  of  Easter 
Confession  and  Holy  Communion ;  3.  of 
hearing  Mass  on  Sundays  and  Holidays, 
Lovanii  (Dublini)  1725.  Decessit  lio- 
mae  c.  a.  17  38.  —  Petrus  Junius  0. 
Min.  typis  dedit  ad  mentem  Scoti  in  1. 
sententiarum  Venetiis  1731  t.  2  in  f. 


—  Aliquantulum  prius  Guilelmus 
0'  K  e  1 1  y  de  Aghrim  concinnavit  phi- 
losophiam  aulicam  juxta  veterum  et  re- 
centiorum  philosophorum  placita  pp.  4 
in  1  v.,  Neo-Pragae  1701,  opus  rarum 
et  carum. 


II.  Theologia  positiva  et  polemica. 


445-  Qno  plures  ex  Hispanis1)  theo- 
logiae  scholasticae  incubuerunt,  eo 
pauciores  reperimus,  qui  theologiam 
positicam  et  polemicam  excoluerint :  ne- 
que  mirum  cum  Hispania  non  tot  ex- 
agitata  fuerit  errorum  procellis,  quot 
aliae  regiones.  Non  tamen  propterea 
grassantes  tum  errores  neglexerunt,  sed 

>)  Hispanus  etiam  erat  Bernardus  Ri- 
bera  0.  Praed.  legato  regio  apud  Rus- 
■iae  aulam  a  concionibus.  ijcripserat  Ste- 
phanus  J  a  w  o  r  s  k  i  imperii  illius  metro- 
polita  (t  1722)  opus,  cui  titulus:  Lapis 
■ive  petra  fi<Ui  orthodoxis  s.  Kcclesiae  ad 
confirmatiouem  et  spintualem  aediHcatio- 
nem ,  offendentibua  antein  ad  lapidem 
offensioni8  et  scandali  ad  re^unvctionem 
et  emendationem,  quod  posthuraum  pro- 
dht  1728,  in  quo  se  quaai  catholicuin  «x- 
hibet  et  dogmatum  Kccle»iae  occidentalis 
et  orientalis  consensum  contra  lutheranae 
confeesioms  ab  utraque  dissensuin  uber- 
nme  comprobat  Quare  plurium  luthera- 
norum  scripta  provocavit,  inter  quos  erat 
et  Buddeus.  Contra  hujua  ep.  apologeti- 
cam  scripsit  Ribera  renponsum  untapolo- 
geticum,  \  iennae  1731,  quoJ  tameu  inqui- 
sitioni  hispanae  minime  videtur  placuiBse, 
illud  enim  14.  Maj.  1733  reprobavit.  Scri- 
psit  praeterea :  Echo  filei  ub  orientali  ec- 
clesia  Moscoviue  personuns  romanam  vo- 
cem  vix  non  ingeminans,  arctoae  hydrae 
strepitus  superana,  photiano  licet  vinculo 
balbutiens,  angelicae  theologiae  pharmaco 
convaleacens,  heterodoxia  repuigata  Kc- 
clesiam  adunans,  opus  theologitum,  lb. 
1734.  C£  Roskovany  111,848  bs.  —  In  Hra- 
lilia  floruit  Matthaeus  Pinna  0.  S.  Ben., 
cuju-  prodiit  Olispone  172y :  Defensio  pu- 
rissimae  et  intejerrimue  doctrinae  s.  matris 
Ecclesiae  per  Clementem  Papam  XI.  divi- 
nifcus  inspiratae  in  const.  Unigenitus  ad- 
ver^us  errorea  P.  ^ueanelli. 


opportunitate  data  in  suis  disputatio- 
nibus  scholasticis  eos  strenue  solide- 
que  refutarunt.  Quare  hic  paucos  no- 
minabimus.  Petrus  M  a  n  s  o  0.  S.  Aug. 
Matritanus,  doctor  et  professor  salman- 
ticensis,  praeter  cursum  philosophicum 
ad  mentem  b.  Aegidii  romani,  Cordubae 
1709 — 11  t.  4  in  4.,  opus  rarum ; 
Salmanticue  1718  t.  5  in  4.,  plura  edi- 
dit  opera:  S.  Augustinus  sui  interpres, 
ib.  171 9 ;  s.  Augustinus  gratiae  suffi- 
cientis  assertor  et  vindex  contra  Janse- 
nianos  et  alios,  diss.  de  gratia  sutnci- 
ente  post  Adami  peccatum,  synopsis 
causae  quesnellianae,  ib.  1719  in  4 ; 
s.  Augustinus  gratiae  efficacis  efficacis- 
simus  propugnator  contra  haereticos, 
Matriti  1729  in  4 ;  s.  Augustinus  san- 
ctae  vocationis  exaliator  contra  haere- 
ticos  priscos  et  recentiores,  ib.  1727; 
s.  Augustinus  de  peccato  originali,  ib. 
1731  t.  2  ;  disp.  theulogicae  ad  mentem 
d.  Augustini,  d.  Thomae  et  b.  Aegidii 
romani ;  accedunt  additiones  depeccato 
originali  et  depulsio  errorum  indiculi 
formati  a  scriptore  responsionum,  Ma- 
triti  1733  in  4.  Quasdam  Manso  de 
natura  divinae  gratiae  opiniones  tuetur, 
quae  plerisque  minus  probantur.  Kas 
copiose  impugnavit  Alliaga  0.  Praed. 
(cf.p.  1 0 1 5).  Inter  cetera  autem  aucto- 
ris  nostri  scripta  illud  potissimum  opus 
pluribus  ex  qualibet  schola  theologis 
displicuit,  quod  inacripsit:  Dz  virtuti- 
bus  infidelium  ad  mentem  s.  Augustini 
reflexio  vindex  pro  em.  card.  Henr.  de 
Noris.     Statim   enim   ac  opus  ap- 


Digitized  by  Google 


1031 


1721-1740.  Theol.  polem.  in  Hisp.  et  Ii  Molina,  Troici, 


parait,  totus  ferme  literatorum  Hispa- 
niae  coetns  commotus  est.  Thomistae, 
ut  appellant,  habebant  utique  cur  ca- 
verent  ab  auctore,  qui  praedeterminan- 
tem  et  ab  intrinseco  efficacem  gratiam 
adeo  fuerat  exsecratus,  ut  de  ipsa  ausus 
fuerit  asserere :  Haec  praedeterminatio 
expresse  est  contra  P.  Augustinum,  ex- 
presse  etiam  contra  praeceptorem  an- 
gelicum,  ac  plane  evertit  doctrinam  de 
gratia  traditam  ab  Augustino  et  prae- 
ceptore  angelico  ez  ss.  literis.  Omnes 
demum  cuiusvis  scholae  theologi  nescio 
quid  ex  novo  tr.  de  jansenismo  timere 
coeperunt.  Quo  factum  est,  ut  opus 
brevi  ad  tribunal  fidei  hispanum  de- 
latum  publico  edicto  anno  1722  his  de 
causis  fuerit  proscriptum,  nempe  quod 
contineat  opiniones  temerarias,  quae- 
que  tali  modo  ab  auctore  eo  in  libro 
ezplicantur,  ut  faveant  erroribus  mo- 
dernorum  sectariorum ;  et  quod  etiam 
contineat  haeresim  jam  ezpresse  dam- 
natam,  atque  alias  propositicnes  hae- 
reticas,  prout  sonant  et  jacent.  Idem 
tamen  opus  postea  ezpurgatum  denuo 
est  recusum;  sed  vel  sic  paucia  fuit 
acceptum.  Interea  doctissimus  Emma- 
nuel  Navarro  (p.  672),  in  quem 
contra  Quesnellum  de  virtutibus  infi- 
delium  disserentem,  eaque  occasione 
card.  Norisii  opinionem  impugnantem 
auctor  Norisii  vindez  multa  probra  et 
scommata  multa  congesserat,  respon- 
siones  adornavit  ad  capitula  quarun- 
dam  objectionum  mnnsuetarum  spec- 
tantium  ad  controversiam  de  virtuti- 
bus  infidelium  inter  theologos  et  quel- 
nellistas  agitatam.  Uterque  nobilis  con- 
certator  strenue  diraicavit.  Utinam 
sicut  docte  ac  subtiliter,  ita  placide  et 
incruente.  —  Feliz  de  Molina  seu 
delosMolinosO.  Cap.,  concionator 
fervidus  et  missionarius  apostolicus, 
praeter  ascetica  reliquit  contra  Molinos 
Espejo  della  veradera  y  falsa  Contem- 
plation,  Matriti  1695  in  4;  lmpugna- 
tion  contra  el  Thalmud  de  los  Judeos, 
Alcoran  de  Mahoma  y  contra  les  Ilere- 
ses,  1727  in  4.  —  Hieronymus  a  s. 


AugustinoO.  Ezcalc.  ss.  Trin.  Bed. 
Capt.,  Granatensis,  olim  lector  prima- 
riu8  in  collegio  malacitano,  deinde  Ro- 
mae  in  collegio  de  propaganda  fide, 
edidit  controversias  polemicas  de  Eccle- 
sia  vera  Christi  militante  romano-catho- 
lica  contra  haereticos  priscos  et  reoen- 
tes,  Romae  1737  in  f.  Universum  opus 
recta  methodo  perspicuaque  dictione 
scriptum  est,  nec  dissimulantur  argu- 
menta  haereticorum,  sed  in  medium 
afferuntur  manifestisque  responsioni- 
bus  dissolvuntur.  Erotemata  critica 
sive  disquisitiones  vetero-novae  reso- 
lutionibus  scitu  dignis  breviter  enu- 
cleatae  in  rebus  tum  humanis  tum  di- 
vinis,  Granatae  1765  t  3  in  3.  —  II- 
dephonsi  Roldan  0.  S.  Bas.  ezstat 
opus  admodum  rarum :  Divisio  lucis  a 
tenebris  h.  e.  d.  Basilii  M.  et  d.  Tbomae 
doctrinae  a  dogmatibus  Jansenii  et 
Quesnelli  separatio,  Matriti  1721  p.  2 
in  l  t.  in  4. 


446.  In  Italia1)  elaboravit  Placidus 
Troici  0.  S.  Ben.  theologiam  positi- 
vam,  polemicam,  scholasticam  et  histori- 
cam,  Neapoli  1738  v.  6  in  f.  —  Jose- 
phu»  Victor  Zambaldi  0.  S.  Hier., 
theologiae  lector,  edidit  diss.  theolo- 
gicas,  schola8tico-dogmaticas  de  locis 
theologicis,  de  Deo,  de  angelis,  de  ope- 
ribus  sex  dierum,  de  homine  etc.  ad 

•)  Venetis  obiiit  2.  Maji  1740  Caccia- 
turo  de  Arachiel  natione  Armenus, 
theologiae  doctor  ac  missionarius,  qui  Ar- 
zerone  in  Armenia  minore  natus  a.  aetatis 
15.  Roraam  venit,  ibidemque  in  collegio 
de  propaganda  fide  confecto  laudabiliter 
studiorum  cursu,  tam  Venetiis,  quam  Con- 
atantinopoli  6uis  concionibua  vastaqueeru- 
ditione  magnum  sibi  nomen  comparave- 
rat.  Reliquit  summam  brevissimam  uni- 
versalis  theologiae  speculativac,  dogmaticae, 
positivae.  et  moralis,  Romae  1726  in  4.  Cf. 
Continuat.  hist  eccl.  Fleurii  1.  233  §  35.— 
Abdalla  Zacherus  Melchita  Alepinus 
scripsit  amplissimani  confutationem  epitto- 
lae  synodicae  conciliabuH  constantinopoli- 
tani  ad  omnes  orthodoxos,  ut  ajunt,  da- 
tae  1722  et  in  cc.  17  distributae,  quam 
vulgavit  card.  Mai  in  coll.  vet.  Script 
Romae  1831  t.  4. 

Digitized  by  Google 


1033 

mentem  8.  Hieronymi,  Patavii  1722  t 
2  in4;  1728—38  pp.  1 1  in  t  2  in  4., 
opu8  rarum  l).  —  Antonins  Vaira 
Venetus,  Patavii  primarius  88.  cano- 
num  anteeessor,  episcopus  parentinua, 
dein  Adriae  (t  1732),  scripsit  contra 
Graecos  schismaticos  de  praerogativa 
oecumenicae  nomenclationis  et  potestatis 
romanipontificis&CP.  praesulibus  usur- 
pata  faistoricam  diss.,  opus  insigne8) 
pro  primatu,  Patavii  1 704  in  f.  —  De 
rom.  pontifice  pariter  disserunt  Jo. 
Bapt.  Bernardus  Pozzolo  0.  Somasch. 
in  Rationali  summi  pontificis  gemmis 
teu  Ubris  1 2  distincto,  Bomae  1716  et 
1727  v.  2  in  f.,  quod  opus  est  admo- 
dum  rarum  (fr.  60),  oppositum  inpri- 
mis  erroribus  Lonoji  et  Dupinii.  L.  5. 
disserit  de  papa  et  regibus :  1. 6.  de  papa 
et  concilio;  1.  7.  de  infallibilitate  pa- 
pae ;  1.  9.  de  dominio  temporali  papae ; 
1.  1 0.  de  potestate  papae  circa  ea,  quae 
sunt  juris  naturalis,  divini  et  bumani 
etc.  —  De  eodem  argumento  praeclare 
disputavit  Augustinus  Mathaeucci 
0.  S.  Franc,  Lucensis  (t  1722)  in  opere 
dogmatico  adversus  heterotloxos  tum 
antiquos,  tum  recentes,  quo  complecti- 
tur  controversias  fidei  de  EccUsia,  de 
membris  Ecclesiae,  de  judice  contro- 
versiarum,  de  regimine  Ecclesiae,  de 
priroatu  Petri,  de  romano  pontifice,  de 
infallibilitate  rom.  pontificis,  de  conci- 
liis,  Venetiis  1712;  1715  in  4;  1755; 
1776;  Coloniae  1716.  Sed  et  alia  con- 
scripsit  opera  egregia  ad  theologiam 
practicam  spectantia:  Cautela  confes- 
sarii  pro  foro  sacrameniali  occasione 
decretorum  s.  m.  Alexandri  VII.,  Inno- 
centii  XI.  et  Alexandri  VIII.  ac  ceteris 
animarum  rectoribus  exhibita  ad  ss. 
canonum,  conciliorum  ac  apo9tolica- 
rum  constitutionum  praescriptum  et 
legem  aptata,  Ventiis  1 7 1 0 ;  1  7  1 6  in  4 ; 
1734  ;  observationes  doctrinales  adver- 
sus  quietistarum  errores  ab  Innocen- 


•)  Cfc  Suppl.  ad.  A.  E.  L.  nova  I,  61 
-74- 

')  Cf.  acta  erud.  lip«.  1706  p.  354-  58. 


1034 

tio  XI.  pro8criptos  et  88.  Scripturamm 
oracttlis,  conciliorum  decretis  ac  pa- 
trum  auctoritatibus  improbatos,  ib. 
1711  in  8;  officialis  curiae  ecclesia- 
sticae  ad  praxim  pro  foro  ecclesiastico 
tum  seculari  tum  regulari  utiliter  apta- 
tus  ac  ss.  pontificum  literis,  oecumeni- 
corum  conciliorum  decretis,  ss.  cano- 
num  institutis,  necnon  recentioribus 
88.  congregationnm  reacriptis  oppor- 
tane  instructua,  Romae  1 700  in  f. ;  Ve- 
netiis  1717  in  4;  1723;  1728;  prac- 
tica  theologico-canonica  ad  causas  beati- 
ficationum  et  canonizationum  pertra- 
ctandas  juxta  formam  decretorum  ss. 
congregationis,  literarum  apostolica- 
rum,  88.  canonom  praescriptom  rece- 
ptasque  doctrinas,  ib.  1722  in  4; 
1751.—  JoanneeChryaostomusScar- 
pho  0.  S.  Bas.  Mammolensis  (t  1740) 
orator,  poeta,  mathematicus,  antiqua- 
rius,  praeter  alia  supervacaneam  eru- 
ditionem  continentia  *)  edidit  sacra 
stromata  tkeologico-dogmatica,  schola- 
stica  et  moralia  selecta,  Bomae  1709. 
—  Didacus  Barrientos  0.  Praed. 
Lusitanus  edidit  Fundamenta  incredu- 
lorum  eversa,  Olisipone  1733  in  f. 

447.  Jo.  Baptista  Ptolomaeus 
(Tolomei)  S.  J.  natus  est  3.  Dec.  a.  1653 
in  Gamberajae  florentini  ducatus  op- 
pido  e  familia  nobili,  quae  20  beatis  ex 
ipsa  ortis  gloriatur.  Ab  incunabulis 
pietatem  sciendique  ardorem  spirabat. 
Neglectis  enim  pnerilia  aetatis  solatiis 
in  paternae  domus  bibliotheca  otittm 
ducebat  suum,  et  reliquas  diei  horas 
precibus  literisque  consecrabat.  Annos 
natus  15  Pisis  legali  facultati  dabat 
operam.  Noctes  subinde  jam  ducebat 
insomnes,  quam  vitae  rationem  et  in 
posterum  servavit.  Erat  ipse  inter  fra- 


•)  Cf.  Zavarroni  m  biblioth.  calabra 
p.  198  :  Feller  VII,  452:  et  acta  E.  L.  1737 
p.  331.  ubi  plurima  ejusdem  opuscula  sin- 
gularibus  titulis  inscripta,  quae  de  aingu- 
laribus  etiam  argumentis  atrunt,  enume- 
rantur;  1740  p.  629:  M^m.^e  Trev.  1741 
II,  a.  43  p.  830;  1741,  111  a.  32  p.  581. 


Vaira,  Porzolo,  Matthaeucci,  Scarpho,  Barrientoa,  Tolomei  etc. 


Digitized  by  Google 


1035 


1721-1740.  Theologia  pol.  in  ltalia. 


1036 


tres  natu  major:  et 
illum  eupido  incesserst  ingredieudi  so- 
cietatem  Jesu.  Noluit  tamen  pater  ejus 
assentire  votis.  Eo  mortuo  a.  aetatis 
21.  aocietati  Jesu  se  addixit:  quam  in- 
greasus  nihil  jam  eorum  praetertnisit, 
quae  ad  sui  perfectionem  et  commu- 
nem  aliorum  utilitatem  pertinere  eii- 
stimaret.  Praeprimis  igitur  addiscendis 
linguis  graecae,  hebraicae,  chaldaicae 
animum  appulit;  illyricam  quoque, 
dum  Ragusii  rhetorices  professor  de- 


et  acta  eruditorum  lipsiensium  Ptolo- 
maei  opus  eximiis  prosecuti  sunt  en- 
comii8.  Controversas  fidei  quaestiones 
a  Bellarmini  tempore  fere  intermissas 
Ptolomaeus  iterum  tradere  instituit 
Quidquid  ab  haereticis  ad  suam  usque 
aetatem  aut  prave  ezcogitatum  aut 
falso  dictum  est,  diligentissime  con- 
quisivit  et  refutavit:  quae  vero  elucu- 
braverat  et  publice  tradiderat  moriens 
comburi  mandavit:  adeo  in  tanta  sa- 
pientia  humiliter  de  se  sentiebat  Vin- 


geret,  gallicam,  anglicam  et  hispanam  diciae  et  additiones  ad  Bellarmini  con- 


didicit  Poeta  insuper  eximius  versus 
fundebat  ex  tempore  eosque  adeo  ele- 
gantes,  ut  ii  veterum  poetarum  sali- 
bua  conspersi  viderentur.  Bomae  rhe- 
torices  et  theologiae  profesaor  fuit,  cui 
intentissima  incubuit  diligentia.  Sed 
mox  propter  egregiam  prudentiae  fa- 
mam,  qnum  annum  35.  ageret,  ad  mu- 
nus  procuratoris  generalis  universae 
societatis  promotus  fuit:  quo  functo 
philoBophiae  in  collegio  romano  traden- 
dae  praeficitur.  Tanta  autem  erat  in  eo 
ad  res  investigandas  sagacitas  et  ad 
excogitandum  ingenii  feracitas,  ut  ad 
ejus  excipiendas  lectiones  auditorum 
multitudo  fere  incredibilis  conflueret. 
Hanc  amicorum  impulsu  publici  juris 
fecit  sub  titulo :  Philosophia  mentis  et 
tcnsuvm  secundum  utramque  Aristote- 
lis  methodum  pertractata  metaphysice 
et  empirice  Bomae  1696  in  f.  (fr.  70); 
1702;  quam  pluries  excusam  cupide 
exceperunt  exterae  gentes,  praesertim 
vero  germani,  quos  inter  Leibnitius  1 ) 


>)  Leibnitius  in  epist.  relata  in  dia- 
rio  bteratoruru  Italiae  XXX  pag.  35 ;  acta 
erud.  hps.  a.  1698  p.  367 ,  ubi  iuter  alia 
legimus :  m J.  B.  Ptolomaeus  novo  habitu 

Shilosophiam  illam  (peripateticam]  pro- 
ire  vofuit,  si  quisquam  alius,  fehcissime 
Aristotelem  cum  recentioribus  commit- 
tens.  Ita  enim  hoc  opere  sectatur  Ariato- 
telem,  ut  mathematica  eaque  facillima 
methodo  utiliora  ejua  praecepta  exponat, 


troversias  mss.  manserunt  Interim 
constituitur  collegiiromani  rector,  mul- 
torumque  vices  unus  sustinebat  et  licet 
tot  dissitis  curis  distraheretur,  singu- 
lorum  tamen  studiis  et  moribus  pro- 
spiciebat  Ab  excipiendis  confessjoni- 
bus  nunquam  abstinebat.  Anno  1709 
pontificis  imperio  in  consilium  sacro- 
rum  coetuum  coaptatus  fuit ;  consultor 
nempe  sacrorum  rituum,  indicis,  in- 
dulgentiarum  et  examinis  episcoporum 
renunciatus  est:  inde  praeficitur  colle- 
gio  germanico  et  hungarico.  Clemen» 
XI.  vero,  cui  tanti  viri  pietaj  et  do- 
ctrina,  et  suscepti  pro  Ecclesia  labores 
explorati  erant :  die  1 8.  Maji  anni  1712 
eum  in  sacrum  purpuratorum  patrum 
coetum  adscivit  sub  titulo  s.  Stephani 
in  monte  Coelio.  Adstabat  ipse  in  eo- 
dem  collegio  cuidam  theologicae  dispu- 
tationi,  quo  tempore  de  electione  certior 
factus  est.  Primo  iritermitti  disputa- 
tionem  vetuit  Mox  urgente  salutan- 
tium  et  undique  confluentium  turba, 
moestus  aufugit,  atque  in  cubiculum 
ita  se  abdidit,  ut  nemini  eo  die  sui 
adeundi  poteatatem  fecerit  Lacrymans 
totamque  noctem  vigilans,  graviasimam 
ad  Pontificem  scripsit  epistolam,  qua 


latuisse  doceat-  Advertuntautem  „in  ed. 
augustana  (1698)  theologiat  naturali  sub- 
junctam  esse  ethicam  (quae  deest  in  ed. 


romana^  in  qua  de  Toluntate  ejusque  ob- 
et  praeterea  novo  philosopho»  tantum '  jecto,  ae  passionibus,  virtutibus  ultimo- 
abest  ut  fastidiat,  ut  potiua  in  consilium  i  que  fine  hominis  erudite  atque  eleganter 
aaepius  advocet,  et  recens  inventorum, !  difweritur."  Cf.  Mich.  a  s.  Jos.  Bibliogr. 
quae  jactaat,  pleraque  Ariatotelem  haud 1  crit.  III,  40-42. 


Digitized  by  Google 


1037 


Tolomei,  Baronius,  Badoaro,  Tonti,  Lorenzoni. 


1038 


ipsum  enixe  rogat,  ut  collatum  bono- 
rem  a  se  amoliretur.  Clemens  vero  ne 
vir  modestiasimas  diutius  recusaret, 
imperii  religione  eum  deterruit.  Sic 
recusandi  sublata  spe,  ita  dignitatem 
sustinendam  censuit,  ut  nihil  de  pri- 
stino  vivendi  genere  remitteret.  Con- 
gregationibus  pluribus  fuit  adscriptus, 
et  praeterea  a  pontifice  de  gravissimis 
Ecclesiae  controversiis  saepe  consultus, 
praesertim  in  causa  quesnelliana.  In 
collegium  romanum  secessit  duobus 
cubiculis  contentus,  lectulo  tantum  et 
librorum  pluteis  ornatis.  Familiarium 
commodoetut  publica  expleret  munia, 
palatium  ibi  contiguum  conduxerat, 
quo  necessitate  impellente  externo 
ponte  ferebatur.  Victu  tam  frugali 
tamque  arido  usua  est,  ut  ceteris  ad- 
mirationi  esset,  quomodo  autuosam  il- 
lam  vitam  agere  poaset ;  si  quis  lectior 
mensae  cibus  apponebatur,  hunc  pau- 
peribus  reservabat.  Privatim  quidem 
ille  vescebatur,  sed  in  pervigilio  s. 
Aloysii  et  s.  Ignatii,  quos  mirifice  co- 
lebat,  publice  capiebat  cibum,  sed  flexis 
genibus,  spectandus  in  hoc  humili  situ 
sodalibus  suis.  Quatuordecim  fere  per 
annos  nunquam  domo  prodiit  solatii 
aut  remissioni8  animi  gratia.  Anno 
1725  gravem  incidit  morbum.  Certior 
factus  a  P.  Gallutio  ejus  conscientiae 
moderatore  de  desperata  valetudine, 
non  expavit  ad  nuntium  mortis.  Cu- 
pido  atque  animo  quasi  gestiente  sacris 
hte  munitus  fuit.  Advenientem  ad  se 
Benedictum  XIII.  demisse  rogavit,  ne 
morti  proximum  atque  in'  cubiculi  an- 
gustiis  agentem  pontificia  majestate 
perturbaret.  Sic  ille  die  19.  ejusdem 
mensis  Januarii  sanctissime  mortem 
oppetiit  annum  igens  73.  De  Christo 
Deo  polemico-dogmaticae  conclusiones 
prodierunt  Bomae  1698  in  4.  Plura 
reUquit  opera  mss.,  ex  quibus  recen- 
tiori  aetate  prodierunt  tantum  de  ro- 
mano  b.  Petri  pontificatu  diss.  polemi- 
Dis8erit  in  his  1.  de  actiss.Pe- 


•)  In  mieceUaneorum  ex  m$$.  librie  biN. 


tri  secundum  eorum  ordinem  chrono- 
logicum ;  2.  de  annis  romuni  episcopa- 
tus  8.  Petri ;  3.  de  die  martyrii  8.  Pe- 
tri ;  4.  de  proximis  s.  Petri  succeasori- 
bus;  5.  de  argumento  negativo  ex  actis 
apostolorum  et  epistolis  8.  Pauli ;  6.  de 
s.  Petri  apostolatu  circumcisionis ;  7. 
de  corrupio  statu  ecclesiae  roraanae; 
8.  de  episcopatu  s.  Petri  romano  ao 
generaiim  de  successione  apostolorum ; 
de  primatu  s.  Petri  ejusque  successo- 
rum  in  religione  christiana  ex  analogia 
ridei  coroprobato;  10.  de  s.  Petri  pri- 
matu  Scripturae  monumentis  demon- 
strato. 

448.  Josephus  Baronius,  sacer- 
dos  neapolitanus,  edidit  diss.  de  tradi- 
tionibus,  de.  s.  Petri  et  rom.  pontificis 
primatu,  de  SS.  cultu  et  invocaiione,  ac 
de  38.  reliquiarum  ac  imaginum  cultu 
contra  Jac  Picenini  apologiam,  Nea- 
poli  1725  in  4-,  opus  eximium  adver- 
earium  plane  conterens.  —  Eundem 
Piceninum  impugnavit  Jo.  Alb.  Ba- 
doaro  patricius  venetus,  patriarcha, 
et  a  republica  pontifici  ad  purpuram 
praesentatus,  quam  et  obtinuit  cum 
episcopatu  brixiano  (t  171 4).  Irre- 
penti  quietismo  sese  tamquam  murum 
aeneum  opposuit.  —  Adversus  Pice- 
ninum  pariter  defendit  Dogmi  della 
Chiesa  Bomana  Hyacinthua  Tonti  0. 
S.  Aug.  Anconitanus  insignis  concio- 
nator  et  in  patavina  academia  s.  Scri- 
pturae  interpres  (t  1726).  —  Stepha- 
nus  Lorenzoni  presbyter  Orat.  scri- 


coll.  rcmani  S.  J.  eerie  altera,  Romae  1867 
in  8.,  in  qna  etiam  reperitur  Conr.  J  a  n- 
n  i  n  g  i  i  e  S.  J.  de  die  maiiyrii  d.  Petri  ad 
eundem  Ptoiomaeum  ep.  Cf.  de  hoc  op.  Civ. 
cattolica  1876  nienais  Junii  X,  706  «j.,ubi 
de  Ptolomaeo  dicitur:  „11  Cordinale 
Toloinei  poi  che  nee  Tautore  ebbe  vivendo 
faroa  d'  ingegno  sl  perspicace  e  di  dottrina 
cosl  Bvoriata  nel  trattare  le  controverrie 
della  fede,  a  giudizio  ancor  de  Protestanti, 
ch*»  dopo  il  BeUarmino  non  sara  facile 
trovare  chi  Y  uguagha8se.u  Cf.  Petr.  M. 
Salomoni  bibl.  hist  11,336— 370;  diarium 
literat.  XXXVIII  p.  1  a.  1. 


Digitized  by  Google 


1 039        1721^17ia  TbeoL  poL  in  It  Perrimeszi,  Selleri,  Zavarroni, 


1040 


pcit  diaa.  theologico-analyticam  dt  vero 
mteUectu  trium  celtberrimorum  eapitum 
10, 11.  et  12. 1.  s.  Auguatini  de  corrept 
et  graUa  sen  de  vera  et  falaa  distin- 
otione  de  auxiliis  gratiae,  PaUvii  1 730 
in  4.,  qni  Serrio  dnce  aecnndnm  rigi 
diorem  scholae  thomisticae  mentem  di- 
spuUt  de  noto  illo  discrimine  anxilii 
quo  et  anzilii  sine  quo  non,  quod  s 
Augustinus  prima  vice  L  c.  tradit. 
Hanc  diss.  refellere  aggreasas  est  Ca- 
rolns  Merlin  8.  J.  (t  1747)  in  p.  3 
op. :  Vhritable  clef  det  ouvraget  de  taint 
Auguttm  eontre  les  PUagitns,  Parisiis 
1732  (etiam  ap.  Migne  PatroL  47, 
967  ss.).  ^  Josephus  Maria  Perri 
mesxi  0.  Minim.,  yir  dootns  et  eru 
ditus,  ez  episcopo  Scalarum  et  Bavelli, 
moxque  Oppidi,  archiepiscopus  bos- 
trensis,  ss.  D.  praelatus  domesticus  et 
pontificio  solio  assistens  (t  1740)  re 
liqnit  praeter  alia  l)  in  8.  de  Deo  tci 


dogmaticaa,  scholasticas  t.  3 
1730  in  f.;  DeW immunita  itf tagri 
luoghi,  Neapoli  1725  in  f.;  de  natione 
tortorum  Chritti  adversus  Hyac.  Serry, 
Bomae  in  4.  —  Prop.  damnatat  a  Cle- 
mente  XI.  (bulla  Unigenitus)  solide  re- 
fuUvit  op.  raro  t.  8  in  4.  Bomae  1718 
Qregorins  8elleri  0.  Praed.  Perusi- 
nns  (n.  12.  JuL  1654),  studii  romani 
et  dein  neapolitani  regens,  Clementi  XI. 
a  confessionibus,  qui  eum  secretarium 
constituit  oongr.  Indicis,  consnltorem 
s.  inquisitionis,  et  demum  a.  1711  s. 
Palatii  magistruna.   Benedictus  XIII. 
pnrpura  eum  induit,  quam  tamen  vix 
elapso  anno  a  promulgatione  promo- 
tionis  exnit  31.  Maji  a.  1729.  Ipse 
pontifex  ejns  interfuit  exsequiis.  — 
Contra  eundem  QnesneUum  disputavit 
Franciscus   Zavarroni   0.  Minim. 
praepositus  generalis  (a.  1727),  pluri- 
bus  coDgregationibu8  adscriptus,  card. 
Lambertini,  qui  postmodam  fait  Bene- 
dictusXIV.,  theologas,  ClementiXI.  et 
Benedicto  XIII.  acceptissimus  (t  1740 


aeUtis  69)  Bomae  t.  7  in  4.  BeUquit ») 
opuscula  anonyma  duo,  quornm  pri- 
mum  (epitome  operis  majoris)  inscri- 
bitnr :  Le  ctnto  una  Prop.  ettrattt  dal 
l.  deUt  Biftessioni  morali  tul  N.  T. 
condannate  dal  S.  P.  Clemente  XI.  nella 
Bolla  Unigenitus  conaiderate  come  oon- 
tinenti  il  Sistema  di  Giansenio  e  come 
condannabili  per  ae  stesse,  Mediolani 
1723  in  8;  alterius  tituras  est:  Chro- 
nologiat  tacrat  et  profanae  synopsis  a 
creatione  mundi  usque  ad  adventnm 
Christi,  in  sex  aetatea  digesta  secan- 
dnm  vulgatam  annorum  quatuor  mil- 
lium  (aeram),  ib.  1722.  — Josephus 
Sanfelice  S.  J.  Neapolitanua  (tl737) 
Jansenium  *)  aggressus  est  op.  Jante- 
nii  doctrina  ex  thomitticat  pratceptis  et 
institutit  damnata,  Neapoli  1728  in  4. 
Occasionem  operi  elegantissime  con- 
scriptc  et  vere  egregio  praebnit  Janse- 
nianorum  calumnia,  s.  sedis  decretis, 
quibus  ipsorum  confixa  foitjhaeresis, 
damnaUm  simul  faisse  ThomisUram 


de  gratia  ex  se  efficaci  sententiam.  Jam 
vero  auctor  eruditus  nitide  ostendit, 
theologiae  thomisticae  principia  exi- 
gere  jansenianae  opinionis  proscriptio- 
nem  *).  Contra  opus  maligno  et  ho- 
stili  in  romanos  pontifices  spiritu  in- 
fectum  famosi  Petri  Gianone  Storia  ci- 
vile  del  regno  di  Neapoli  scripsit*) 
orma  dialogi  minus  felici  Rifiessioni 
Morali  e  Teatogiche,  Colomae  (Bomae) 
1728  t.  2  in  4.  cum  Difeta  ib.  1729. 

449.  De  literaria  republica  optime 
meruit  Laurentius  C  o  z  z  a  0.  Min.  Mon- 
tis  Falisci  31.  Martii  1654  natus.  Vix 


')  Cf.  Zavarroni  bibl.  cal.  p.  192. 


>)  Cf.  Zavarroni  (ejua  nepotem)  in 
bibl.  cal.  pag.  198. 

')  Janseaianae  factioni  videtur  favisse 
Nicol.  Bnriamacchi  Lucensis (f  1732), 
de  quo  cf.  Beusch  II,  769. 

')  Prolixam  op.  alioqnin  haud  magni 
epitomen  exhibent  Mem.  de  Tr.  1730  t.  4 
a.  121  pag.  2211-2229:  1731  ta.7p. 
147—166: 1  2  a.  35  p.  666  -680. 

*)  Cf.  Backer  III,  537.  De  Gianone,  qui 
suoi  errorei  retracUvit,  cf.  Fleurii  H.  E. 
cont.  L  228  §  9  sa. 


Digitized  by  Google 


1041 


Laurentius  Cozza. 


1042 


15.  aetatis  a.  egresaus  in  coenobio  ur- 
bevetano  0.  S.  Franc.  Min.  Obs.  nomen 
dedit  vocatus  Laurentiua  de  s.  Lauren- 
tio  della  Grotta :  in  eo  per  omnes  ho- 
norum  gradus  probatus,  diversarum 
provinciarum  visitator  constitutns,  ali- 
isque  magistratibus  ac  hierosolymitana 
praesertim  praefectnra  magna  cum 
laude  functus  est  Quamprimum  enim 
ad  sacra  loca  pervenerat,  mox  consueta 
morum  comitate,  prudentia  ac  mode- 
rata  severitate  collapsam  disciplinam 
reparavit  et  pristinam  inter  sodales 
concordiam  ante  gravibus  turbis  tur- 
batam  restituit.  Neque  his  contentus, 
dissensiones  insnper,  quae  inter  Maro- 
nitas  et  Jac.  Petrum  antiochenum  pa- 
triarcham  diu  fervebant,  feliciter  ex- 
stinxit,  ac  vicarii  apostolici  dignitate 
anctus  praefatum  patriarcham  aMaro- 
nitis  jurisdictione  exutum  suae  sedi 
reddidit.  Restituta  igitur  animornm 
consensione  ruinam  proxime  impen- 
dentem  simulque  funestum,  quod  haud 
teoiere  timebatnr,  schisma  ab  universa 
Maronitarnm  natione  prospero  sane 
successu  propnlsavit  Insuper  Samue- 
lem  Capesulis  patriarcbam  alexandri- 
num  eo  adduxit,  ut  ejurato  scbismate 
cum  sede  apostolica  sincero  animo  se 
conjnngeret  et  misso  Bomam  legato 
debitam  Clementi  XI.  obedientiam  pol- 
liceretur  (171 3).  Post  sexennium  ne- 
gotiis  bene  gestis  a  Congregatione  de 
prop.  fide  Bomam  revocatur  (1715). 
A  Clemente  XI.  honorifice  exceptns  vi- 
cecommissarius  generalis  totins  ordinis 
sni  renunciatur,  atqne  ab  Innocentio 
XIII.  examinator  cleri  romani  nomina- 
tnr.  Comitia  totius  ordinis,  quae  ferme 
per  20  annos  Bomae  intermissa  fuere, 
rnrsns  indixit,  in  qnibus  praesente 
8ummo  pontifice  in  supremnm  universi 
ordinis  praepositura  eligitur  (1723). 
Innocentium  XIII.  pont.  morientem 
(1724)  extremis  juvit  officiis  et  salu- 
bres  cum  illo  de  rebus  divinis  sermo- 
nes  usque  ad  mortem  miscuit.  A  Be- 
nedicto  XIII.  9.  Dec.  ]  726  inter  presby- 
teros  cardinales  relatus  congregationi- 


bus  pluribus  adscriptus  est.  Pressns  ta- 
men  infirmitatibus  parum  iis  adesse  po- 
tuit  ac  fore  nunquam  domo  prodiit  Pu- 
blico  fere  luctu  7  5  annos  natus  diem  clau- 
sitextremum  18.Jan.  1729.  Haec  ejus- 
dem  sunt  opera:  Historia  polemica  de 
Oraecorum  schismate  ex  ecclesiasticis 
monumentis  concinnata,  in  qua  praeter 
historiam  accurate  digestam  omnes  con- 
troversiae  post  conc.  cp.  I.  usque  ad 
florentinnm  inter  Ecclesiam  orientalem 
et  occidentalem  discutiuntur,  Bomae 
1719 — 1720  v.  4  in  f.,  >opus,  ut  in- 
quit  Mich.  a  s.  Joseph1),  vere  mole 
simul  et  perfectione  magnnm  (m.  1 00).* 
Commentarii  historico-dogmatici  inx  l.  s. 
Augustini  de  haeresibus  ad  Quodvult- 
deum,  ib.  1707  t.  2  in  f.,  in  quibus  a 
Simone  mago  usque  ad  Marcionem  hae- 
reses  22  recensentur,  refutantur  et  eg- 
regie  singulae  cum  recentioribus  con- 
feruntur.  Vindiciae  areopagiticae,  in 
quibus  praemissa  vita  8.  Dionysii  Areo- 
pagitae  (a  Mich.  Syncello  adornata) 
una  cum  notis,  pro  parisiensi  episco- 
patu  et  ejns  passionis  tempore  (undi- 
que  ex  scriptoribus  succincte  collecta) 
afferuntur  judicia  (eruditorum)  et  ra- 
tiones,  quibus  demonstratur,  opera  s. 
Dion.  Areop.  attributa  esse  hagiograpba 
etejusdem  sancti  vere  genuina,  Boniae 
1702  in  4.  Adjecit  Jo.  Novii  pro 
opp.  8.  Dionysii  adveraus  Laur.  Vallam 
apologiam.  Cum  autem  viri  critici  ho- 
rum  opp.  genuinitatem  impugnent 
etiam  ex  ritibns,  qui  in  iiadem  descri- 
buntur,  qui  primo  Ecclesiae  seculo 
nondum  videntur  viguisse,  roagnam 
admodum  vindiciarum  partem  in  ea 
disciplina  ecclesiastica,  qualis  in  ope- 
ribus  areopagiticis  cernitur,  primitivae 
Ecclesiae  usserenda  impendit  Tr.  dog- 
matico-moralis  dejejunio  ecclesiastico, 
Bomae  1724  in  f. ;  dubia  selecta  emer- 
gentia  circa  soUicitationem  in  confes- 

')  Bibliogr.  crit.  III,  146.  Plura  cf. 
apud  Guarnacci,  vitae  et  res  gedtae  pont. 
rom.  etS.  R.  E.  cardinalium  a  tlemente  XI. 
ad  Clementem  XII.  pag.  499  b.  et  in  con- 
tin.  H.  E.  Fleurii  1.  225  $  35. 


Digitized  by  Google 


104  3       1721—1740.  Theol.  pol.  in  Germ.  Partinger,  Colendal,  Kraua,        ]  044 


sione  sacramentaU,  ib.  1 709  in  8 ;  1 7 11 
in  12.  —  Praetermissis  Galimberto, 
cujus  est  opus  rarum  Lutero  eonvinto 
opera  di  controversia  1739  —  Ludov. 
Rusca  0.  Miu.  (t  1733),  qui  disse- 
ruit  adversu9  Hottinger  in  judicio  ec- 
clesiastico  —  et  Aug.  Bomano  F  i  o  r  i  0. 
Camald.,  Cremonensi,  abbate  faventino 
(T3.Febr.  1738)  —  reliquus  estJoan. 
Sianda  0.  Cist.  Monte  regali  ratus, 
cujus  exstat  Lexicon  poUmicum,  in  quo 
potiorum  haereticorum  vita  (succincte) 
perstringitur,  omnes  contra  fidem  er- 
rores  colliguntur,  Dei  verbo  scripto  vel 
tradito,  conciliorum  auctoritate  et  ra- 
tionibus  breviter  reprobantur,  inserta 
conciliabulorum  omnium,  schismatum 
et  controversiarum  (67))  quae  ad  eccle- 
8iasticam  historiam  pertinent  notitia, 
addita  demum  operis  coinplemento  bi- 
bliotheca  polemica  (perfunctoria  et  im- 
perfecta),  Romae  1733 — 34  t.  2  in  f., 
opus  cui  deest  judicium  criticum.  Ono- 
masticon  sacrum,  ib.  1774,  commen- 
tarii  in  U.  s.  Bemardi  ab.  de  considera- 
tione,  ib.  1 749  pp.  2  in  1  v. ;  Compen- 
diutn  historias  unioersalis.  Romae  1735. 

450.  Exltalia  ad  Germaniam  trans- 
eamus,  in  qua  sicut  longe  acriores  ef- 
ferbuerunt  controversiae ,  ita  multo 
major  concertantium  reperitur  nume- 
rus  l).  Verum  plerosque  nominasse 
sufficiet.  E  Societate  Jesu  potiores,  qui 
in  primis  Lutheranos  vel  reformatos 
impugnarunt,  sunt:  Simon  Mayr  na- 
tus  24.  Oct.  1650  in  Bavariae  oppido 
Duntenhausen  (t  13.  Jan.  1721),  qui 
contra  Godefridum  Lomer  scripsit; 
quem  etiam  praeter  alios  Gaspar 
M  a  e  n  d  1  Ingolstadiensis,  quondam  in 
academia  oenipontana  philosophiae  pro- 
fessor(t  1728),  impugnavit  *) :  prop- 


»)  DeRudolphoMartinoMeelfQbrer 
praecone  lutherano,  qui  a»  1713  ad  Eccle- 
aiam  rediit  catholicam  eaqoe  de  causa 
nonnulloa  acripait  libelloa.  cf.  Raeaa  IX, 
220-34. 

»)  Cf.  Veith  bibl.  aug.  alph.X,42— 45; 
Sommervogel  V,  282—7. 


terea  et  ipse  impugnatus  fuit  a  Lo- 
mer,  Siegmann,  Wagner,  Miil- 
ler  etc.  —  Bernardus  Freitag  S.  J. 
Paderbornensis  (t  23.  Jul.  1722),  alius 
a Francisco  Freytag,  de  quo cf.  supra 
p.  710  —  Godefrdus  Sittartz  S.  J. 
Kempenae  electoratus  coloniensis  urbe 
n.  21.  Sept.  1650,  strenuus  prorsus 
in  vinea  Domini  operarius  (t  27-  Nov. 
1725),  cui  agendum  crat  adversus 
Borgelen,  Mayer  etc.  —  Francis- 
cus  Partinger  S.  J.  Viennensis  (n. 
14.  Jan.  1675;  t  28.  Oct.  1727),  qui 
per  Transilvaniam  missionarium  agens, 
multos  haereticos  ad  Christi  reduxit 

orthodoxae  juxta  formam  conc.  triden- 
tini  13.  Nov.  1564  expositam,  Lincii 
1 725  in  4 ;  Ratio  status  animae  immor- 
talis  ascetice,  historice,  polemice  com- 
modo  eorum,  qui  aut  in  dominico  Ec- 
clesiae  agro  ad  procurandam  anima- 
rum  messem,  aut  inter  ^entem  con- 
vulsam  et  dilaceratam  ad  extirpanda 
vitiorum  et  haereseon  zizania  comio- 
nibus  de3tinantur,  ex  divinis  Scripturis, 
ss.  PP.  commentariis,  controversarum 
in  nde  qq.  scriptoribus  vitaeque  spiri- 
tualis  magistrorum  commentationibus 
ac  historiarum  monumentis,  compen- 
diosu  methodo  combinata,  praemissis 
singula  ante  capita  brevioribus  diss., 
quibus  aut  virtus  commendatur  aut 
vitium  exagitatur,  Tyrnaviae  1715 
in  8;  1716;  Pragae  1727;  1736. — 
Henricus  Colendal  S.  J.  Coloniensis 
n.  15.  Apr.  1672,  insignis  plane  con- 
cionator  (t  23.  Jan.  1729),  qui  egre- 
giis  scriptis  novatores,  praesertim  Chri- 
stianum  Meyer  et  Gerardum  Meu- 
schen,  acerrime  exagitavit  —  Fran- 
ciscns  Schmitz  S.  J.  Coloniensis  n. 
3.  Dec.  1660,  zelosissimus  et  intrepidus 
per  annos  33  sacer  orator,  qui  tamen 
iropter  acerbiorem  subinde  dicendi  li- 
:>ertatem  bis  cathedram  mutare  jussus 
est  (t  7.  Febr.  1731)  —  Joannes 
Kraus  S.  J.  Bohemus  (n.  22.  Maj. 
1649:  t  18.  Mart  1732),  e  cujus  ca- 
lamo  opuscula  de  controversiia  fidei, 


Digitized  by  Google 


1045 


Winter,  Milan,  From,  Ringelhan,  Scheffmacher  etc. 


1046 


fere  omnia  germanice  scripta,  facile 
60  prodierunta  ab  a.  1 7 1 4 — 1720  non 
sine  approbatione  et  fructu  lectoruin 
—  Franciacus  Christen  8.  J.  pariter 
Bohemus  (n.  25.  Maji  1682  ;  t  6.  Mar- 
tii  1733)»  theologiae  professor,  cujus 
eistat  Ethica  theologico-polemica,  Olo- 
mucii  1727  —  Thomas  Winter  S.  J. 
Viennensis  (n.  7.  Jan.  1 654 ;  t  30.  Jun. 
1733),  cujus  inter  alia  sunt  Palinodia 
libertinorvm,  Viennae  1720;  Aesertio 
bipartita  veritatis  catholicae  seu  gla- 
diua  anceps  adversus  haereticam  pravi- 
tatem»  Viennae  1721-  —  Josephus 
Averhausen  S.  J.  Kempenae  n.  8- 
Jnl  1664,  qui  optione  sibi  data  prae- 
lectionibus  theologicis  sacras  praetulit 
conciones,  quas  in  ecclesia  metropoli- 
tana  coloniensi  per  28  annos  ad  con- 
fertissimam  populi  multitudinem  ha- 
buit  (t  23.  Jul.  1734)  —  Joannes 
Milan  8ilesius  (n.  1662;  t  1738)» 
annis  38  perHungariam  etBussiam  mis- 
sionarius,  qui  etiam  sectam  schwenk- 
feldianam  est  aggressus  —  Andreas 
Freyberger  S.  J.  pariter  Silesius, 
an.  38  archivarius  collegii  pragensis 
(t  31.Mart.  1738)  —  Joannea  From 
(erronee  Trom  dictus  a  Backer  III8, 
1208)  S.  J.  Moravus,  theologiae  pro- 
fessor  et  academiae  olomucensis  can- 
cellarius  (t  2.  Dec.  1739)  —  Francis- 
cus  Nonhardt  S.  J.  Silesius  (1680 
— 1735),  qui  reliquit  159  conciones 
de  controversiis  in  op.  germanico,  qnod 
inscribitur  oppugnata  semper,  nunquam 
expugnata  veritae,  Augustae  et  Graecii 
1731  in  f.  —  Joannes  Foerschan 
S.  J.  Pragensis  (n.  1688;  t  8.  Jan. 
1740)  —  Joannes  Ringelhan  S.  J. 
bohemu8  (1680 — 1740),  cancellarius 
academiae  oiomucensis,  dein  wratis- 
laviensis. 

451.  Praecipuus  tamen  theologus 
hnjus  temporis  videtur  Joannes  Jac. 
Scheffmacher  S.  J.  Alsatan.  27.  Apr. 
1668,  theologiae  polemicae  in  univer- 
sitate  catholica  argentoratensi  (1715) 
professor  et  hujus  academiae  rector 


(t  18.  Aug.  1733),  qui  plurimos  pro- 
testantes  ad  catholicam  fidem  perduxit. 
Ejus  epiatolae  de  controversiis  vere  sunt 
classicae,  nec  satis  commendari  theo- 
logis  possunt:  excellunt  enim  sincer- 
ris8imo  veritatis  studio,  stilo  ab  omni 
acerbitate  alieno,  praesertim  probatio- 
num  soliditate  et  nitore,  cui  mens  veri 
amans  aegre  resistet  *).  Quamobrem 
saepius  collectaehacinscriptione:  Let- 
tres  d'un  Docteur  aUemand  de  1'uni- 
versite  catholique  de  Strasbourg  a  un 
gentilhomme  et  a  un  Magiatrat  prote- 
stants,  in  lucem  prodierunt,  Argento- 
rati  1733;  1748;  1750  etc.  t.  2  in4; 
Rotomagi  1769  t.  3  in  12.,  cui  edi- 
tioni  editor  anonymus  (ab.  Terrisse 
decanus  Sorbonae  et  capituli  roto- 
magenais)  adjecit  ep.  1 3.  de  praesentia 
reali  corporis  Christi  in  eucharistia ;  in 
ed.  lugdunensi  1839 — 40  t.  4  in  8; 
et  1847  t.  4  in  12.  editoris  (Caillou) 
cura  stilus  ad  recentioris  aetatis  ele- 
gantiam  reformatus  fuit,  et  adjectae 
fuere  aliorum  diss.  et  tractatus.  Pro- 
dierunt  etiam  earum  synopsis  et  ver- 
siones.  Disputat  in  his  ep.  eximius 
theologus  de  Ecclesia,  regula  fidei,  pri- 
matu  rom.  pontificis  et  de  episcopis,  de 
confessione,  de  defectu  potestatis  sacer- 
dotalis  in  ministris  protestantibus,  de 
haeresibus  renovatis  per  protestantes, 
de  sacrificio  mi3sae,  de  reali  praesentia 
Chri8ti  in  eucharistia  deque  obligatione 
eum  in  hoc  sacramento  adorandi ;  de 
communione  sub  utraque  specie,  de 
invocatione  sanctorum  (cum  apologia 
hujus  epirtolae),  de  orationibus  pro 
defunctis  deque  purgatorio,  de  justifi- 
catione  peccatoris.  Plures  e  protestonti- 
bus  nisi  sunt  illis  respondere,  ut  Joan- 
nes  Henricus  Meister  (le  Maltre), 


•)  Cf.  M6ro.  de  Tr.  1728  a.  63  p.  1089  - 
1122,  ubi  advertitur  de  auctore :  ,11  y  a 
recueilli  ce  que  son  exp£rience  lui  a  fait 
trouver  de  plua  efficace  pouf  toucher  les 
Luthenens,  depuia  plutrieura  annees  011'  il 
travaille  a  les  reamener  au  aein  deTEgli- 
ae;»  1733  a.  11  p.  193-  222 ;  a.  22  p.  475 
496;  Journ.  des  Sav.  XCIV,  382—92. 


Digitized  by  Google 


1047 

Armind  de  la  Chapelle,  Weis- 
mann,  Scholl,  Pfaffins,  cancel- 
larios  tobingensii  etc.  Alia  anctoris 
nostri  opera  sont:  CaUchime  de  con- 
trovtrse,  Argentorati  1751  in  12.,  qoi 
saepe  prodiit,  etiam  germanice  adhoc 
Argentorati  1892.  Licht  in  den  Fin- 
sUrnissen  d.  i.  die  Wahrheit  katholi- 
scher  Lehr  anf  ein  ganz  leichte  und 
klare  Weiss  grondlich  und  nnpar- 
they  isch  vorgestellt ;  die  widrige  Lehren 
aber  handgreiflich  widerlegt,  Coloniae 
1723;  1773;  Aogostae  V.  1725  etc. 

—  Strennos  plane  et  ferax  scriptcr 
polemicos  foit  Maximilianus  Wie- 
trowski  S.  J.  Pragensis  (n.  11.  Jun. 
1660;  t  28.  Febr.  1737),  qoi  praeter 
scripta  philosophica  edidit  selectascon- 
clusiones  theologicus  in  8  tomolos  di- 
stribotas,  Prugae  1726  in  8;  1727 — 
1729;  historiam  de  ariana  haeresi  in 
compendiom  redactam,  ib.  1722 — 2:) 
t.  4  in  1 2 ;  historiam  de  haeresi  lcono- 
dastarum  in  compendiom  redoctam, 
ib.  1723  t.  2  in  12;  de  magno  schis- 
mate  Graecorum,  ib.  1723  t.  2  in  12; 
de  haeresi  lutherana,  ib,  1724  t  2  ;  de 
tnagno  schismate  Occidentis,  ib.  1724;, 
de  belio  sacro  pro  liberanda  terra  sancta, 
ib.  1724  t.  2;  de  haeresi  calviniana, 
ib.  1725;  de  gestis  praecipuis  in  pon- 
tificatu  s.  Gregorii  M.,  ib.  1726  t  2 
in  12;  de  concihis  oecumenicis  seu  ge- 
neralibus,  ib.  1730 1.  2  in  l  > ;  de  schis- 
matibus,  quibus  Ecclesia  Dei  praeser- 
tim  sec.  IX.  affiigebatur,  ib.  1 736  ;  Hi- 
storia  de  primatu  et  praerogatiois  epi- 
scopi  romani  seo  snmmi  pontificis  Ec- 
clesiae  universalis,  ib.  1731.  Qoae 
opera  forte  sunt  nonnisi  veraiones  ope- 
tuoj,  quae  de  iisdem  argumentis  scri- 
psit  Maimbourg  (p.  514).  abhorom 
tamen  naevis  emcndatae.  Prodieront 
collectae  Pragae  1723 — 26  t.  2  in  f. 

—  Joanaes  Absolon  S.  J. pariter Bo- 
hemus  (n.  1669;  t  23.  Aug.  1730), 
theologiae  professor  et  academiae  olo- 
mucensis  cancellarius.  epilomen  exhi- 
boit  theologicam  seo  qq.  et  resolotiones 
de  universa  theologia  succincte  cum 


1048 

suis  difficultatibus  collectas,  Pragae 
1718  t.  8. 

452.  Fab.  Hinckelmann  0.  S. 
Franc  exhibuit  meduUam  celebriorum 
controversiarum  fidei  inter  catholicos, 
Lutherum,  Calvinum,  Graeco3  et  He- 
braeos.  Ingolstadii  1717.  —  Joachi- 
mus  Kapperswillanos  0.  Cap.  edidit 
opu3  (rarum)  inscriptum:  Reformatio 
difformis  et  deformis,  demonstratio  no- 
vatorum  reformationem  esse  gratis  et 
perperam  factam,  s.  Scripturae  et  pri- 
mitivae  Ecclesiae  inconformem  ac  pro 
deformatione  habendam,  Argentorati 
1726  v.  3  in  t.  1  in  4.  —  Hujos  so- 
dalis  Benatos  Coloniensis  (t  9.  Martii 
1730)  lotherana  dogmata  refutavit, 
Rastadii  1717.  —  Joannes  Ferler 
0.  Praed.  Augostanos,  qoi  in  praeci- 
poii  provinciae  stodiis  e.  g.  buhanensi, 
graecensi,  landishutano  et  aogustano 
profundae  theologiae  specimina  annis 
23  dedit  (t  5.  Maji  1735),  scripsit: 
Licht  und  Schatten  d.  i.  grundliche  Aus- 
legung  aller  Artikel  d.  h.  rOmisch-ka- 
tholischen  Glaubens-Bekenntnuss,  Au- 
gustae  1730  in  8.,  in  quo  confessionem 
augostanam  solide  modesteque  refellit. 

—  Goil.Caspar  Dy  ks  0.  Praem.  Diis- 
seldorpiensis  (n.  3.  Jan.  1696)  a  fide 
etordine  defecit  (1732),  sed  poenitens 
rediit  ad  ovile  (1732)  et sodalitium,  et 
pro  vera  fide  qoaedam  edidit  opuscula. 

—  Rupertos  Ness  0.  S.  Ben.  abbas 
ottobnranos  (1710;  t  20.  Oct.  1740), 
aiter  monasterii  otioborani  fondator, 
Vindicias  divinitatis  et  immortalitatis 
contra  atheos  institoit,  Campidoni  1702. 

—  Accedont  duo  e  clero  seculari  et 
quidem  ex  ditione  quondam  coloniensi 
eodem  anno  (1739)  defoncti,  scil.  Pe- 
tros  Scheffer  pastor  in  Obercassel 
et  Bernardus  Balduinus  Fley  condi- 
ctus  Stangenfeldt1),  in  gymnasio  Mon- 
tis  humanioris  et  philosophicae  litera- 
turae  annos  28  professor,  ecclesiae  ad 


»)  De  utroque  contolo  Hartaheim  in 
bibl.  colon. 


1721—1740.  TheoL  poL  in  Germ.  Wietrowski,  Ferler,  Fley, 


Digitized  by  Google 


1049 


de  Boecken,  Brocardui,  Hertzig,  Hlawaczek,  Gudenus  etc. 


1050 


88.  apostolos  canonicus  et  protonota- 
rius  apostolicas,  qui  decessit  annos  na- 
tua  82.  Inter  alia  edidit:  Harmonia 
evangelico-lutheranorum  nova  asympho- 
na  d.  i.  Eine  unricbtige  Uebereinstdm- 
mung  der  zeitlichen  mit  den  alten  bran- 
denburgiscben  Lutberanern  in  dem 
Punkt  der  Gegenwart  Christi  im  Abend- 
mahl,  contra  harmoniam  evangelico- 
lutheranorum  novo-antiquam  Emming- 
hausii  ministri  lutherani  svertensia, 
Coloniae  1735  in  4.  —  £  laicis  men- 
tione  dignus  est  Joannes  Caspar  de 
B  o  e  c  k  e  n ,  consiliarius  aulicus  et  syn- 
dicus  urbis  salisburgensis,  institutio- 
num  professor,  cujus  omnes  novem  filii 
ingressi  sunt  Ord.  s.  Ben.  (t  28  Maji 
1733  a.  aetatis  85).  Ejus  sunt  inter 
alia  Veritas  romanae  solius  saloificae 
eotholicas  fidei  contra  alias  doctrinas 
ab  ea  alienas  defensa  et  duodecim  cha- 
racteribus  infallibilibus  theologico-juri- 
dice  demonstrata,  Landishuti  1712  in 
8;  deduetio  fundamentalis  theologieo- 
scripturistico-juridica,  qua  argumentis 
manifestia  demonstrative  ostenditur, 
soli  summo  pontifici  romano  supremam 
in  universam  Ecclesiam  potestatem  et 
de  fide  definiendi  jus  competere,  nec 
ab  illo  ad  concilium  generale  recte  ap- 
pellari  posse,  Salisburgi  1 723  in  4. 

453.  Non  desunt  qui  scripserunt 
adversus  Quesnellum.  Ita  Brocar- 
dus  a  s.  Nicolao  0.  Carm.,  Sittarti- 
enais  in  ditione  limburgensi,  pluribus 
annis  tum  philosophiae  tum  theologiae 
lector,  provinciae  praepositus,  acripsit: 
Diss.  de  primatu,  infallibilitate  rom. 
pontificis ;  de  bulla  Unigenitus  et  nul- 
litate  appellationis  ad  futurum  conci- 
lium  generale,  publice  propugnanda: 
accedunt  101  Quesnelli  prop.  cum  ju- 
stificatione  censurae  pontificiae,  Trevi- 
ris  1719;  disa.  de  controversiis  occa- 
sione  schismatis  quesneUiani,  ib.  1726; 
Theologia  moralis  fundamentalis  sive 
tr.  de  voluntario  et  involuntario  et  de 
regulis  moralitatis  ad  mentem  88.  Au- 
gustini  et  Thomae  casibus  conscientiae 


elucidatus  et  conferentiis  carolinis  ac- 
commodatus,  Coloniae  1735  in  12;  tr. 
de  eonseientia  reperitur  in  Migne 
curau  oompl.  11,  60.  Antiprobalistis 
accensetur.  Alphabetutn  morale  seu 
theologia  moralis  casibus  conscientiae 
ordine  alphabetico  dilucidata,  ib.  1739 
t.  2  in  8 ;  Professio  fidsi  catholicae  8c- 
cundum  veras  verae  fidei  regulaa  ex- 
plicata,  Francofurti  1758  r.  3  in  t.  2 
in  8.  —  Franciscua  Hertzig  (Herzig) 
S.  J.  Moravus,  theologiae  profeasor  (n. 
1674;  1 1732)  edidit:  Prop.  QuesntUii 
per  buUam  Unigenitus  justissime  dam- 
natae,  Wratislaviae  1 7 1 7  in  1 2  ;  Bruns- 
bergae  1722;  Calvinus  Corn.  JanssnU 
iprensis  ep.  s.  Seripturae,  pontificibus, 
conciliis  et  ss.  potribus,  praeprimis  Au- 
gustino  e  diametro  oppositus,  Wratit- 
laviae  1716  in  12;  manuale  confro- 
versisticum  seu  methodus  compendiosa 
veritatem  fidei  catholicae  contra  erroret 
oppositoa  nervose  propugnandi,  ib. 
1718  in  8;  1732  etc.;  haeresis  bono- 
rum,  ut  se  vocant,  chrutianorum  a 
Jac.  Bohm  inventa  et  a.  1718  Beich- 
steinae  in  Silesia  detecta,  ib.  1719  ia 
1 2 ;  haeresis  schwenkfeldica  etiamnum 
per  quosdam  Silesiae  inferioris  ducatus 
serpens  an.  praecedente  1718  in  judi- 
cium  vocata,  nunc  luci  publicae  .  . . 
exposita,  ib.  1 7 1 9  in  1 2 ;  manuais  pa- 
rochi  seu  methodus  compendioaa  mu- 
nus  parochi  apostolicum  rite  obeundi, 
ib.  1716  in8;  1717;  1720  et  aaepiua 
alibi;  manuale  confessarii  aeu  metho- 
dus  compendiosa  munua  confessarii  rite 
obeundi,  Augustae  Vind.  1717  p.  2  in 
8;  1720  et  saepius  poetea.  —  Martini 
Hla  waczek  8.  J.Pragensis(n.2  l.Dec 
1677;  t  18.  Febr.  1722)  theologiae 
professoris  ett  concordia  dogmatum 
QuesnsUi  cum  Jansenio  adversus  ge- 
nuinam  rom.  Ecclesiae  catholicae  et  d. 
Aur.  Augustini  doctrinam  explicata  et 
refutata,  Olomucii  1721  in  8.  —  An- 
selmus  G  u  d  e  n  u  a ,  cujus  exstat  diss. 
de  aequitate  et  veritate  CUmentis  XI. 
const.  Unigenitus  proposita  ac  demon- 
straU,  Erfordiae  1719. 


Digitized  by  Google 


1051       1721—1740.  Theologia  poL  in  Hung.  et  Pol.  Boasanyi,  Raicaani,      j  Q52 


454.  Etiam  per  Hungariam  et  Po- 
loniam  plures  fuere,  qui  huc  referri 
debent.  Ita  Tobias  Arent  S.  J.  Polo- 
nus  (n.  1 0.  Jun.  1 646 ;  1 8-  Apr.  1724) 
theologiae  de  controversiis  a.  17  in 
academia  vilnensi  professor,  suscepit 
Studium  poUmicum  pro  doctrina  catho- 
lica  .  .  .  per  interrogationes  et  respon- 
siones  digestum,  Vilnae  pp.  3  in  1  v. 
in  8.  —  Wolfgangus  Bossanyi  S.  J. 
Hungarus  (n.  2 1.  Jun.  1 669 ;  1 3 1.  Aug. 
1726)  philosophiae  et  theologiae  pro- 
fessor,  cujua  sunt  notus  sacculus  di- 
stincUonum  sive  philosophicum  ABC 
continens  ordine  alphabetico  distinctio- 
nes  in  philosophia  usitatissimas  di- 
stincte  explicatas,  Tyrnaviae  1707  in 
12  ;  170  proverbia  Aristotelis  .  ,  .  suc- 
cincte  explicata  digestaque  alphabetice, 
ib.  1708  in  12;  Curiosum  quare  per 
aristotelicum  quia  resolutum,  Tyrnaviae 
1707;  theologia  polemica  praecipuas 
fidei  controversias  breviter  complexa, 
Claudiopoli  1751.  —  Hujua  sodalis 
Gabriel  Kapi  pariter  Hungarua,  Tyr- 
naviae  pbilosophiae  et  theologiae  pro- 
fessor  concionibus  plures  ad  Ecclesiam 
reduxit  (n.  28.Aug.  1658;  t  24.  Mar- 
tii  1728).  Reliquit  institutiones  chri- 
stianas,  in  qnibus  de  Scriptura  s.,  tra- 
ditione  et  judice  controversiarum,  de 
primatu  Petri  et  rom.  pontificum,  de 
Ecclesia  etc.  disputat,  Tvrnaviae  1715 
et  as.  —  Gabriel  Szerdahelyi  S.  J., 
Munkacsini  in  Hungaria  natus  20.  Sept 
1660,  philosophiae  et  theologiae  pro- 
feesor,  academiae  tyrnaviensis  et  casso- 
viensis  cancellarius  (t  25.  Jan.  1725) 
—  Joannes  Raicsani  S.  J.  Neutri- 
ensis  (n.  23.  Jun.  1671 ;  t  12.  Mart. 
1733),  cujus  sunt l) :  De  vera  et  falsa 
fidei  regula,  in  qua  ostenditur,  nihil 
posse  fide  divina  credi,  nihil  in  rebus 
controversis  decidi  nisi  ad  Ecclesiae 


')  Ejus  frater  Georgiua  pariter S.  J. 
inaignis  erat  philoaophua,  qui  et  philoso- 
phiae  per  Hungariam  multum  promovit 
atudium  et  plura  rehquit  opera  philoso- 
phica  (t  1734). 


sensum  recurratur,  Caasoviae  1723 
in  8 ;  peregrinus  catholicus  de  peregrina 
unitaria  religione  discurrens,  ib.  1726 
in  8 ;  signa  Ecclesiae  seu  via  facilis  in 
notitiam  Ecclesiae  Christi  institutae 
veniendi,  ib.  1728  in  12;  fides  salu- 
taris  soli  religioni  romano-catholicae 
propria  seu  demonstratio  a  nemine 
posse  elici  actum  salutarem  fidei  extra 
religionem  romano-catholicam,  Tyrna- 
viae  1731  in  8;  itinerarium  athei  ad 
veritatis  viam  deducti,  in  quo  athedzan- 
tium  objectae  nebulae  lucidisiimo  ve- 
ritatis  sole  dispei-guntur,  Viennae  1 704 
in  12;  Tyrnaviae  1737  in  12;  com- 
menta  adversus  sanctam  romano-catho- 
licam  Ecclesiam  pridem  ab  aliis  detecta, 
denuo  exposita  et  refutata,  Cassoviae 
1745  in  12.  —  Stephanus  Paulus 
Bachmegyei  Trenchiniensis,  primo 
medicus,  tum  e  latheranismo  ad  fidem 
catholicam  conversus ,  strenuus  ejus 
factus  propugnator,  edidit  Otia  Bach- 
megyeiana,  documenta  veritatis  fidei  ro- 
mano-catholicae  forma  colloquii  fami- 
liaris  inter  Lutheranum  et  catholicum 
Tyrnaviae  1733  in  8. 

455.Praetermissi8  Stephano  Szcza- 
niecki  8.  J.  concionatore  et  provin- 
ciae  suae  praeposito  (t  1 736)  —  Fran- 
cisco  Csepel6ny  8.  J.  philosophiae 
et  theologiae  professore  Cassoviae  et 
Tyrnaviae  (t  27.  Maj.  1137)  —  Cas- 
pare  Pongracz1),  cnjus  exstat  Anti- 
dotum  universale  ac  summe  necessarium 
contra  omnes  morbos  acatholicorum 
Hungariae,  Tymaviae  1733  in  8  — 
tres  in  primis  mentione  sunt  digni: 
Godefridus  Hannenberg  8.  J.  Polo- 
nus,  qui  acriter  exagitavit  haereticos 
in  regno  Poloniae  (t  31.  Oct  1729). 
Ex  pluribus  scriptis  haec  sunt  potiora : 


>)  Ab  eo  alius  et  lgnatius  Pongracx 
O.  Er.  a.  Pauli,  prior  varanovienaia,  cujua 
est  Triumphu*  Pauli  pio  dolo  a  Deo  de- 
cevti  ex  annalibus  ord.  a.  Pauli  Erem  .  .  . 
aaornatus ,  Posonii  1751  in  f.  aive  com- 
mentariui  in  Pauli  vitam  a  a.  Hieronymo 
conacriptain. 


Digitized  by  Google 


1033 


Hannenberg,  (iengell  eto. 


1054 


Theologia  controversa  totam  fidei  catho- 
licae  doctrinam  succincte  et  dilucide 
complectens,  Posnaniae  1723  in  8; 
Funfzehn  Motiva,  welche  alle  guther- 
tzige  Lutheraner  bei  gegenwartiger  Ge- 
fahr  viel  lieber  sieh  mit  der  romisch- 
katholischen  Kirche  ZO  vereinigen  als 
die  .  .  .  Religionsallianz  mit  den  Cal- 
vinern  einzugehen  bewegen  konnten, 
(sine  auctoris  nomine)  1722  in  4 ;  de- 
monstratio  septicoliis,  quod  dissidentes 
verbi  ministri  nonsintpresbyteri  (etiara 
germanice  et  polonice),  Posnaniae  1723 
in  8  ;  conclusio  theoloyica,  qua  celebris 
illa  ratione  protestantis  ministerii  ex- 
ortacontro7ersia  reveradirimitur,  quod 
dissidentium  verbi  ministri  non  sint 
presbyteri,  Calissii  1728  in  8:  Miplti- 
boseth  spiritualis  i.  e.  religio  seu  rides 
aulica  claudicantium  in  utramque  par- 
tem  syncretistarum ,  adiophoristarum 
et  libertino-pietistarum  arbitruntiuni, 
quemvis,  modo  sit  christianus  et  ho- 
neste  vivat,  in  sua  secta  salvari  posse, 
controversias  vero,  quae  de  ceteris  agi- 
tantur,  ecclesiarum  duintaxat  alter- 
cationes  et  res  minime  ad  salutem  ne- 
cessarias  esse  ad  recte  ambulandum, 
ib,  1730  in  S;  Defensio  bb.  V.  Mariae 
contra  noetrae  tempeHutii  haereses:  in 
qua  specialis  cultus  et  invocatio  ejus 
manifestis  arguraentis  evincitur.  ib. 
1728  in  12.,  etiam  Tyrnaviae.  —  Gre- 
goriusGengell  S.J.,  in  academia  leo- 
politana  theologiae  professor  (  t  1 5-  Dec 
1727),  haec  praeter  alia  edidit:  Ever- 
sio  atheismi  seu  pro  Deo  contra  atheos 
11.  2,  Brunsbergae  1 7 1  fi  in  4.,  quorum 
primus  continet  tr.  3:  in  1 .  fundamenta, 
quibusatheismus  innititur,  recensentur 
ac  evertuntur;  in  2.  propositiones  quae- 
dam  velut  principia  statuuntur  condu- 
centea  ad  eversionem  atheismi ;  in  3.  ar- 
gamenta  supra  4  0  proponuntur  atheismi 
eversiva.  Alter  1.  item  complectitur  tr. 
tres:  in  1.  expenduntur  ad  veritatis 
lancem  argumenta,  quibus  Theodorus 
Abucara,  d.  Anselmus,  Ant.  Perez,  Es- 
parza,  Marinus  et  Cartesius  subruere 
nituntur  atheismum;  in  2.  doctissimo- 


rum  novem  veterum  philosophorum  et 
in  3.  sapientissimorum  12  patrum  ra- 
tiones  validae  atheismi  eversivae  refe- 
runtur ;  adjecit  opusculum  :  gradus  ad 
atheismum,  ib.  1  7 1  7  in  8  ;  admiranda 
Lutheri  pp.  3:  dicta  et  facta  Lutheri; 
adrairanda  mendacia  atque  convicia lata 
in  patres,  concilia  et  s.  Scripturam,  ad- 
rairanda  ejus  superbia  et  maledicentia  ; 
errores  in  doctrina  et  resolutionibus, 
Pragae  I  7  1 4  in  4. ;  admiranda  Zu  inglii 
et  Calvini  tribus  expoaita  tr.  in  1.  ad- 
rairandus  praeceptor  Zwinglii ,  item 
admiranda  erronea  ejus  doctrina  et 
prophetia  exponuntur  ac  discutiun- 
tur:  in  2.  exponuntur  admiranda  Cal- 
vini  mendacia,  admiranda  item  ejus 
superbia,  maledicentia  et  impietas  ad- 
mirandaque  erronea  ejus  gesta:  in  3. 
tr.  demum  admirandi  errores  Calvini 
tum  in  ejus  doctrina  fidei,  tum  in  datis 
ab  eo  variorum  casuum  resolutionibus 
contenti  exponuntur  et  refelluntur,  ib. 
1717  in  4 ;  admiranda  Jansenismi 
tribus  exposita  tr.  Brunsbergae  17  15 
in  4  ;  vindiciae  marianae  innocentiae  per 
enervationem  prop.  40  illibatae  con- 
ceptioni  pretiosissimae  Dei  parentis  ad- 
versantium,  Leopoli  1725  in  4;  de  ju- 
dicio  particulari  diss.  multifariis  com- 
prehensa  qq.  ib.  1725  in  4;  tr.  theo- 
logiuus  de  judicio  universali  necnon  de 
signis  ac  rebus  proxime  antecedentibus 
judicium,  item  de  rebus  illud  conse- 
quentibus,  Calissii  1 727  in  4.,  qui  com- 
plectitur  5  disp.  In  1.  agitur  an,  uti 
et  quando  futurum  sit  judicium  uni- 
versale;  in  2.  de  signis  et  rebus  pro- 
xime  antecedentibus  resurrectionem 
mortuorum  et  judicium;  in  3.  de  ipsa 
resurrectione ;  in  4.  de  adventu  judicis 
et  forma  judicii  ejusque  fine ;  in  5.  de 
statu  mundi  et  futura  ejus  conditione 
post  judicium  universale  finitum.  De 
immortalitate  animae  humanae  veritas, 
quae  totius  vitae  christianae  est  basis, 
multitariis  qq.  propugnata  et  illustrata, 
Calissii  1727  in  4:  de  passione  D.  X. 
J.  CUr.,  historia  per  qq.  et  responsio- 
nes  ex  patribus  desumptas  illustrata, 


Digitized  by  Google 


1055 

ib.  1727  in  4>  —  Denique  Chriat. 
Peichich,  missionarius  apostolicus 
et  abbas  s.  Georgii  csanadiensis,  na- 
tione  Illyricus,  exhibuit  speculum  veri- 
tatis  inter  orienialem  et  occidentalem 
Ecclesiam  refulgens,  in  quo  separatio- 
nis  ecclesiae  graecae  a  latina  brevis  ha- 
betur  recensio  l),  Venetiis  1725  in  12; 
Tyrnaviael730(ed.3.);  Viennael732; 
prius  illyrice  sed  mendosissime  edi- 
tum.  In  priori  p.  synoptice  schismatis 
hijtoriam  usque  ad  captam  CP.  narrat; 
in  posteriori  vero  p.  controversias  po- 
tiores  recenset  latinos  inter  et  Graecos, 
scil.  de  azymo,  de  purgatorio  atque  ge- 
neratim  de  statu  animarum  post  solu- 
tionem  a  corpore;  de  primatu  Petri 
ejusque  successorum  deque  processione 
3.  Spiritus  a  Fiiio  quoque :  de  quo  ar- 
gumento  agit  etiam  ejus  Concordia 
orthodoxorum  poirum  orientalium  et 
occidentalium  in  eadem  veritate  de 
Spiritus  s.  processione  ab  utroque  ada- 
mussim  convenientium  ex  commentario 
Gennadii  patriarchae  CP.  excerpta,  Tyr- 
naviae  1730;  Mahometanus  dogmatice 
et  caiechetice  in  lege  Christi  Alcorano 
suffragante  instructus,  ib.  1717  in  4. 

456.  In  Anglia  causam  catholicam 
propugnaruntGulielmus  Darrell  S.  J., 
magni  meriti  missionarius  (t  28.  Febr. 
1721  a.  aetatis  70),  cujus  praeter  alia 
sunt:  The  case  reviewed  or  an  answer 
to  the  case  stated  by  Mr.  L.  (Lesly,  Lon- 
dini  1712  in8.),.in  which  it  is  clearly 
shewed,  that  he  has  stated  the  case 
wrong  between  the  Church  of  Rome 
and  the  Church  ol  Englond,  and  pla- 
ced  both  Doubt  and  Certainty  on  the 
wrong  side:  in  22  dialogoes  with  an 
advice  to  the  Author  and  a  post-script 
concerning  the  Eucharist,  Londini  1717 
in  8.  (ed.  2.);  A  treatise  of  the  Real 
Presence  in  answer  to  the  Author  of 
the  >Case  stated,4  in  which'tis  clearly 
shewed  we  have  both  Scripture  and 


i)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1731  a  15  p.  305— 
326. 


1056 

Fathers  on  our  side  and  consequenlly 
something  besides  ,An  unintelligible 
Jargon  of  Metaphysicka, «  ib.  1721  pp. 
2  in  12.  —  Josephus  Rudolphus  comes 
Hamilton  ez  aula  Adelaidia  electri- 
cis  Bavariae  puer  14  a.  transiit  ad  pa- 
tres  theatinoa  27.  Sept.  1665,  qua  oc- 
casione  Amadeus  voluit  appellari.  Zelo 
animarum  flagrans  missionibus  in  In- 
dia  orientali  destinatur,  sed  crebris 
morbis  afflictus  redire  cogitur.  Eodem 
zelo  animatus  plures  a  vera  fide  devios 
in  Germania  convertit  et  in  utilitatem 
suorum  concivium  collegit  quinquaginta 
rationes  ei  motiva,  cur  in  tanta  varie- 
tate  religionum  et  confessionum  fidei 
in  christianitate  moderno  tempore  vi- 
gentium  sola  religio  romana  sit  eli- 
genda  et  omnibus  aliis  praeferenda, 
Coloniae  1 7 1 0  in  1 2.  Decessit  1 7.  Mart. 
1722.  —  Henricus  Josephum  J o h n s - 
ton  0.  S.  Ben.  (t  9.  Jul.  1723),  qui 
nonnullaBossueti  scripta  anglice  vertit 
atque  contra  exceptiones  defendit l). 

—  Jacobus  Schier  (0'Shiell,  Sheil) 
0.  S.  Franc,  episcopus  primo  dunen- 
sis,  dein  conoriensis  (t  1725),  plures 
libros  polemicos  lingua  patria  conscri- 
ptos  suppiesso  nomine  et  clanculum 
edidit.  —  Scriptor  plane  insignis  erat 
Rob.  M  a  n  n  i  n  g ,  qui  in  collegio  dua- 
ceno  istudiis  operam  dederat  (t  4.  Mart 
1730 — 31).  Opera  ejus  de  controver- 
siis  scripta  sunt  stilo  facili  et  a  solidi- 
tate  laudantur  *).  —  Lewis  (Ludovi- 
cus)  Sabran  Parisiis  1.  Mart  1652 
parentibus  anglis  natus  S.  J.  seminarii 
leodiensis  praeses8),  provinciae  Angliae 
(1709)  praepositus  (t  22.  Jan.  1732) 

—  Eduardus  Hawarden,  vulgo 
Harden,  Lancastriensis  n.  9.  Apr. 
1662  ex  illustri  plane  familia,  in  col- 
legio  duaceno  inaignis  ingenii  commen- 
datione  studiis  operam  dedit,  ibique 
philosophiam,  dein  theologiam  docuit 
Redux  in  patriam  diu  miasionarium 


«)  Gillow  III,  642. 
»)  Gillow  IV,  452-57. 
«)  Gillow  V,  460-63. 


1721-1740.  Theologia  pol.  in  Anglia.  Darreil,  Hamilton, 


Digitized  by  Google 


egit  (t  23.  Apr.  1735)  scriptisque 
prorsus  egregiis  causam  catholicam 
promovit1).  Haec  potiora  ejusdem 
opera:  The  True  Church  of  Christ, 
shewed  by  Concurrent  Testimonies  of 
Scripture  and  Primitive  Tradition  in 
Answer  to  a  Book  entitled  ,The  Cose 
sUted  between  the  Chnrch  of  Bome 
and  the  Chnrch  of  England'  (auctore 
Leslie),  Londini  1714;  Dublini  1808 
in  8.  Tribu8  quibus  constat  pp.  ad- 
jecit  appendicem,  in  qua  agit  de  ima- 
ginibus,  reiiquiia,  suffragiis  pro  defun- 
ctis,  coelibatu  sacerdotum,  communione 
sub  una  specie,  de  usu  linguae  latinae 
etc.  Discourses  of  Religion  between  a 
Minister  of  the  Church  of  England  and 
a  Country  Gentleman,  Londini  1712 
in  8-*  opus  eruditum;  The  RuU  of 
Faith  truly  stated  in  a  new  and  easy 
Method  or  a  Key  to  Contrbversy,  Lon- 
dini  1720;  1721 ;  Postseript  or  A  Ee- 
view  of  the  Grounds  already  laid:  To- 
gether  with  a  Second  and  Third  Part 
of  the  Rale  of  Faith,  ib.  1720  in  12; 
Charity  and  Truth ;  or  Catholicks  not 
uncharitable  in  saying  that  none  are 
aay'd  out  of  the  Catbolick  Communion 
because  the  Bule  is  not  Universal,  Bru- 
xellis  1728;  Dublini  1808,  libellus 
forte  ipsius  praecipuus  adversus  Chil- 
lingworth;  Catholick  Grounds  or  a 
Summary  and  Rational  Account  of  the 
Unchangeable  Orthodoxy  of  the  Catho- 
lick  Church,  Londini  1729,  saepe  edi- 
tus ;  An  Answer  to  Dr.  Clarke  and  Mr. 
Whiston  concerning  the  Divinity  of  the 
Son  and  of  the  Holy  Spirit,  with  a  8nm- 
mary  Account  of  the  Chief  Writers  of 
the  Three  First  Ages,  ib.  1729  in  8. 
Cum  Clarke  habuit  de  hoc  argumento 
coram  Angliae  regina  Carolina  solem- 
nem  disputationem,  cnjus  velut  fruc- 
tum  in  hoe  opere  exhibet.  Pro  insigni 
defensione  dogmatis  ss.  Trinitatis,  quae 
hoe  op.  continetur,  universitas  oxoni- 
ensis  auctori  gratias  egit.  Wtt  against 
Reason  or  the  Protestant  Campion  the 


»)  Gillow  111,167-82. 


great,  the  incomparable  Chillingworth 
not  invulnerable  being  a  Treatiae  in 
which  are  laid  open  the  noble  Advan- 
tures  and  inimitable  exploits  of  that 
immortal  man  in  defenoe  of  tbe  Bible 
etc.,  Bruxellis  1735  in  8.  —  Thomaa 
Deane  fidem  amplexus est catholicam 
(1685),  proque  ea  careerem  eat  per- 
pessus  atque  etiam  aliquot  edidit1) 
opuscula  (t  10.  Nov.  1735  a.  aetatis 
73).  —  Guilelmus  Crathorne  stre- 
nuum  egit  missionarium  •)  verbis  et 
8criptis  (n.  1670;  t  11.  Mart.  1739). 
—  Henricus  Bobert  Stephani  (8te- 
vens)  8.  J.t  semper.  degit  in  Belgio  at- 
que  professorem  egit  theologiae  in  se- 
minario  leodiensi  (t  15.  Jun.  1 723). 
Ejus  est  Defensio  auctoritatis  Ecdesiae, 
qua  asseritur  gravissimum  pondus  ejus 
constitutionum ,  refellitur  novellum 
quorundam  principium  ipsi  injuriosum 
ac  epistola  leodiensis  de  formula  ale- 
xandrina  vindicatur,  Leodii,  cum  aliis 
geminis  libellis.  —  Joannes  Con- 
8 1 ab  1  e  (Lacey)  S.  J.  (t  27.  Apr.  1 740) 
praeter  alia  scripsit:  Remarks  uponF. 
le  Courayer^s  book  in  defence  of  the 
English  ordinations,  wherein  all  bis 
arguments  are  answered  and  the  inva- 
lidity  of  the  English  ordinationi  in 
fairly  considered  and  fully  proved,  by 
Clerophilus  Alethes,  s.  L  et  a.  in  8.  A 
sptcitnen  of  atftetuietnettts  candidly  pro* 
posed  to  the  compiler  (Ch.  Dodd)  ofa 
work,  which  he  calls:  The  Church- 
history  of  England  from  theyear  1500 
to  the  year  1 688  (Bruxellis  1 737 — 42 
t  3  in  f.)  Londini  1741  in  12. 

456.  Hiberni  erant :  Franciscus  Mar- 
tin8)  Galvacensis  n.  1652,  theologiae 
lector  Lovanii  in  monasterio  Augusti- 
nianorum  (1682),  interpres  dein  ss. 
literarum  et  canonicus  lovaniensis  (t 
1722,  secundum  Reusch  1721),  cujus 


')  Cf.  Gillow  II,  36. 
»)  Cf.  Gillow  I,  686. 
•)  Cf.  Bellesheim  Gesch.  der  k.  Kirche 
in  Irland  III,  711 ;  Reoach  II,  666. 


Digitized  by^OOgle 


1059 


1721-1740.  Theologia  pol.  in  Belgio.  Van  den  Dyck, 


1060 


laudatur  Scutum  fidei  contra  haereses 
hodiernas  adversus  Joan.  Tillotson  ar- 
chiep.  cantuariensem,  1714.  Tanta 
acrimonia  aggressus  et  Molinistas,  ut 
aliquot  iibellis  indicem  11.  prohibitorum 
quondam  auxerit  deque  favore  janse- 
nianorum  factioni  impenso  fuerit  accu- 
satus.  —  Thomas  Gould,  Corkiensis, 
semper  extra  suam  patriam  commora- 
tua,  Pictavii  in  Gallia  theologicis  stu- 
diis  operam  dedit  totumque  se  Calvi- 
nianis  per  pagum  pictaviensem  redu- 
cendis  non  sine  magno  fructu  conse- 
cravit,  propterea  misaionarius  pictavi- 
ensis  dictua  (n.  i  657 ;  1  1 734).  Praeter 
alia  scrip8it x) :  La  vtritable  croyance 
de  V  Eglise  catholique  et  les  preuves  de 
tous  les  points  de  sa  doctrine  fondee 
sur  TEcriture  s.,  1720;  TraiU  du  sa- 
crifice  de  la  tnesse,  1724;  Entretiens 
oii  Yon  explique  la  doctrine  de  1'EgUse 
catholique  par  rEcriture  aainte,  1 727 ; 
Recueil  des  objections  que  font  les  pro- 
testans  et  les  reponses  des  catholiques, 
1733.  —  Thomas  Baille  (BaMie)  0. 
S.  Ben.  Scotus  edidit  Wirceburgi  1.  con- 
troversiarum,  in  quo  ostendit  damna 
per  Calvinismum  Scotiae  illata. 

458.  In  Belgio  magis  exarserunt 
controversiae  adversus  Jansenianos  et 
Quesnellistas,  cum  mnlti  ex  Gallia  pro- 
fugi  ibi  latitarent  atqne  liberculis  per- 
fidis  omnia  innndarent  gravesque  tur- 
bas  in  Gallia  a  se  excitatas  foverent*). 
—  Bonaventura  van  den  D  y  c  k  0.  Min. 
Bruxellensis  n.  1652  Lovanii  theolo- 
giae  professor  proposita  thesi,  quae 
Brabantiae  consilium  haud  parum  com- 
movit,  gallicani8mum  a.  1692  impu- 
gnavit  et  adversus  Jo.  Christianum 


<)  Cf.  FeUer  II,  234  ed.  paria.  1846. 

*)  Praetermittimus  Tilemannum  Guil. 
Backhusium  canonicum,  Brugensem, 
qui  quondam  Jansenianus  reBipuit  multis- 
que  libeUis  impugnavit  Ultrajectinos; 
quod  etiam  praestitit  Hoynck.  —  Hen- 
ricum  Ant.  van  Berchem  (t  10.  Jan. 
1729),  Aubertum  Rollandum  0.  Cap., 
de  qno  cf.  auppl.  ad  nova  A.  E.  II,  349. 


Erckelium  paatorem  Delphium  edidit 
epietolas  familiares  (3),  Coloniae  1711 
— 23,  in  quarum  ultima  fuse  tractatur 
de  8ummi  pontificis  jurisdictione  in 
omnes  fideles  ubique  locorum  degentes, 
de  ejusdem  infaUibilitate  definiendi  ea, 
quae  ad  fidem  et  mores  pertinent.  In 
suo  ordine  praecipua  obiit  munera, 
magna  fruebatur  apud  personas  in 
auctoritate  constitutas  gratia,  or- 
dinis  disciplinam  zelabat  Decessit  in 
fama  sanctitatis  16.  Jun.  1721.  — 
Franciscus  Edingen  (van  Enghien) 
Bruxellensis  (t  9.  Nov.  1722)  dedit 

cleri  gallicani  de  ecclesiastica  potestate 
declarationem,  Keulen  1683  in  8; 
auctoritas  sedis  apostoUcae  pro  s.  Gre- 
gorio  VTI.  papa  vindicata  adversus  P. 
Nat.  Alexandrum,  ib.  1683  etc.  —  Le- 
gerius  Carolus  Decker  Montibus  in 
Hannovia  natus  a.  1 646,  philosophiae 
Lovanii  professor  et  ecclesiae  cathexlra- 
lis  mechUnensis  decanus  et  librorun 
censor  (t  14.  Oct.  1723),  plura  reli- 
quit  opera  ad  tuenda  Eoclesiae  decreta 
adversus  novatorum  opiniones;  Janse- 
nismi  kistoriam  brevem  cum  adjuncta 
solutione  plurimarum  difficultatum, 
Lovanii  1700,  cum  duplici  apologia 
ib.  1700  et  1 702 ;  Bajanismi  historiam 
brevem,  quae  continet  plurima  facta 
passim  ignota  et  notatu  digna  cum 
quibusdam  reflexionibus  ib.  1699,  et 
nonnulla  scripta  adversus  jus  ecclesi- 
asticum  a  van  Epsen  editum.  Ipsins 
quoque  est  Responsio  ad  UbeUum  ex- 
quisita  ad  fallendum  arte  compositum, 
cui  titulus :  Considerationes  circa  ex- 
actionem  formulae  alexandrinae  .  .  .  et 
ostensa  via  pacis  conformiter  ad  men- 
tem  88.  pontificum  (Delphis  1711)  Lo- 
vanii  1711  in  8.,  et  4  aUa  op.  gemini 
argumenti  et  4  op.  pro  defensione  bul- 
lae  » Vineam  D.  Sabaoth  *  etc  Plura 
(5)  ejuadem  op.  prodierunt l)  coUecta 


•)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1705  a.  177  p.  2020 
—31 ;  Feller  111,212 ;  in  primi»  Biogr.  nat 
V,  73-77. 


Digitized  by  Google 


1061 

Lovanii  1 703  in  1 2  ;  Cartesius  seipsum 
destruens,  Lovanii  1675  in  12.  — 
Thomas  du  Jardin  (Dujardin)  0. 
Praed.  Lovanii  a.  Scripturae  interpres, 
provinciae  suae  praepositus,  pluribus 
scriptis  Jansenismum  impugnavit  l), 
cujusmodi  sunt:  Diss.  theologica  de 
buUa  Unigenitus,  in  qua  compendiose 
ostenditur,  builam  ut  primum  Romae 
edita  fuit,  ab  omnibus  fidelibus  propter 
infallibilem  rom.  pontificis  auctorita- 
tem  acceptandam  fuisse  praeveniendo 
etiam  acceptationem  Ecclesiae.  Dato 
non  concesso  rom.  pontificem  in  do- 
cenda  fide  non  esse  infallibilem :  inte- 
rim  tamen  illi  tamquam  supremo  Ec- 
clesiae  visibilis  capiti  obediendum, 
bullamque  ab  omnibus  necessario  se- 
-quendam  fore,  quamdiu  ab  Ecclesia 
non  rejicitur  et  falsitatis  non  convin- 
citur;  eandem  bullam,  cum  jam  om- 
nium  totius  Europae  episcoporum  (si 
paucos  appellantes  gallos  exceperis)  cal- 
culo  recepta  et  probata  sit,  hodie  saltem 
a  nemine  sine  manifesta  haereseos  nota 
posse  rejici  aut  improbari;  proinde 
omnes  teneri,  eam  tamquam  certissi- 
mam  optimi  Dei  regulam  admittere, 
Gandavi  1723;  Nota  in  prop.  P.  Ques- 
nelli  a  Ciemente  XI.  per  const.  Unige- 
nitus  damnatas ;  accedunt  ejus  consti- 
tutionis  vindiciae,  ib.  1729;  de  offieio 
sacerdotis  qua  judicis  et  medici  in  sa- 
cramento  poenitentiae  instructio  bre- 
vis,  Bruxellis  1701  in  8;  Mechliniae 
1728;  1816 etc.  Spoore der catholychen, 
Gandavi  1715  in  f.,  in  quo  quidquid 
controversiarum  hactenus  agitatum  est 
aut  etiam  disputatur,  clarissime  resol- 
vitur.  Decessit  Dujardin  15-Jun.  1733. 
—  Isaacus  deBruyn  S.  J.  Antwer- 
piensis  n.  25.  Nov.  1650,  theologiae 
professor  (t  10-Oct.  1724),  acriter  ex- 
agitavit  Jansenianos  pluribus  editis 
propugnatisque  Lovanii  thesibus,  re- 
stitit  quoque  erroribus  Martini  Hen- 
rici  de  Swaen  (cf.  p.  412  a.).  —  Al- 


OCf.  Roskovanv  VI,  665;  Bibl.  nat. 
VI.  2*i  as. :  huppl.  ad  nova  A.  E.  II,  14—16. 


1062 

phonsus  Huylenbroucq  S.  J.  Bru- 
xellensis,  in  seminario  gandavensi  theo- 
logiae  professor,  Th.  Philippo  architp. 
mechUnensi  a  confessionibus  (n.  2.  Aug. 
1667;  t  31.  Maj.  1722),  praeter  alia 
edidit1):  Haeresis  jansenianae  prae- 
clusa  effugia  1708 — 9  pp.  2  in  8.  sub 
nomine  Antonini  d  e  L  u  c  a ;  p.  3.  man- 
sit  inedita;  errores  et  synopsis  vitae 
Pasch.  Quesnel,  cujus  101  prop.  con- 
stitutione  ss.  D.  N.  Clementis  papae  XI., 
quae  incipit  Unigenitus,  per  Ecclesiam 
damnatae  sacris  literis  ac  doctrinae  ss. 
patrum  opponuntur;  accedunt  instru- 
menta  publicationum,  quibus  eadem 
constitutio  per  Europam  est  annunciata, 
Antwerpiae  1717  in  8:  scriptum  cui 
titulus:  qq.  de  constitutione  Unigenitus 
(quod  tribuitur  Opstraet)  refutatum 
a  Belga  catholico,  Bruxellis  1719.  Ip- 
sius  etiam  videtur  esse  Defensio  veri- 
tatis  catholicae  contra  scriptum  janse- 
nianum,  cui  titulus ;  De  quaestione  facti 
janseniana  etc.  quod  hic  totum  refertur 
et  refutatur,  s.  1.  1708. 

459.  Eandem  bullam  defendit  Bar- 
tholomaeus  des  Bosses  S.  J.,  in  epi- 
stolis  (e  gallico  latine  redditis)  abbatis 
N.  ad  episcopum  N.,  quibus  demon- 
stratur  aequitas  const.  Unigenitus  .  .  . 
necnon  libeliis  adversus  hanc  const 
editis  respondetur,  Coloniae  1715  in 
12;  1716;  et  Lovanii  1716.  Graecii 
1716  ed.  aucta.  Natus  est  des  Bosses 
Herviae  a.  1668.  Ornatus  erat  variis 
iisque  praeclaris  naturae  et  gratiae  do- 
nis,  quae  assiduis  virtutum  et  scien- 
tiae  exercitiis  toto  tempore  vitae  suae 
augere  et  perficere  conatus  est.  Feli- 


')  Reliquit  ms.  imaginem  prinn  seculi 
Jansenistarum  v.  3  in  f.  cum  parte  4.  In 
ea  exhibet  bibliothecam  chronologicam 
11.  praecipuorum  Jansenistarum  seu  eo- 
rum,  qui  Huspecti  sunt  de  hac  haereai.  Cf. 
Bibl.  nat.  de  Belg.  IX,  749  ss.  Alius  est  a 
FransciscoH.,  qui  dictu.s  est  Archan- 
g  e  I  u  8  Teneramundanus  0.  Cap.,  qui  par- 
tem  habuit  in  edenda  theologia  capuccino- 
seraphica  Fr.  Mariae  Bruxellensis,  Gundavi 
1709  (cf.  supra  p.  65H 


Dujardin,  Bruyn,  Huylenbroucq,  des  Bosse^ 


Digitized  by  Google 


]  0«3     1721—1740.  Theol.  poL  in  Belgio  advewus  Jani.  BoMee,  Fontana,     i «34 


cissima  ad  haec  poliebat  memoria,  ut 
inatar  bibliothecae  vivae  esset,  hinc 
apud  omnes  maguo  erat  in  pretio  et 
aestimatione.  Inter  catholicos  em.  Pto- 
lomaei,  Toumemine  et  Lacroix,  inter 
protestantes  Godefr.  Leibnitii  et  Chri- 
stiani  Wolfii  literis  et  elogiis  commen- 
dari  non  semel  meruit.  Xna  proble- 
mata  maxime  cordi.  habebat,  quibus 
solvendis  vigiiias  et  curas  suas  dicavit. 
Primum  de  origine  mali  in  mundo  a 
Deo  Optimo  condito,  cui  nodo  solvendo 

aptam  judi- 
fecit  praemi88i8  ca- 
tholicis  documentis,  quibus  licentiam 
in  opinionibus  Leibnitii  omnes  chri- 
8tianorum  sectas  ad  unam  reducere 
praesumentia  ac  somniantis  dam- 
nabat  ac  coercebat  Frodiit  opus  in- 
scriptnm:  O.  Ouil.  Leibnitii  tenta- 
mina  theodiceae  de  bonitate  Dei,  liber- 
tate  hominieetorigine  mali  latineversa 
et  annotationibus  illustrata,  Franco- 
furti  1719  in  12.,  quam  versionem 
Leibnitius  ipse  recensuit  additamenta- 
que  quae  in  originali  desunt  adjecit. 
Alterum  argumentum  erat  doctrina  8. 
Augustini  de  gratia  primi  et  lapsi  ho- 
mini8  magnoque  iUo  perseverantiae 
dono.  Tertium  saxum,  quod  fere  ad 
mortem  usque  versabat,  erat  restitutio 
antiqui  et  puri  systematis  physici  ari- 
stotelici  et  thomistici;  cum  enim  vi- 
deret,  nullum  etiam  suo  aevo  ezcogi- 
tatum  systema  ut  Keppleri,  Cartesii, 
Gassendi,  Newtoni,  satisfacere,  optabat 
illud  antiquum,  rigidum  et  unice  sibi 
verum  physices  generalis  systema  re- 
viviscere.  Meditabatur  etiam  propriam 
accidentis  physici  et  absoluti,  adeoque 
a  materia  realiter  distincti  et  separa- 
bilis  rationem  optimis  argumentis  as- 
serere,  ut  hoc  principio  semel  stabilito 
realem  Christi  in  eucharistia  praesen- 
tiam  sub  solis  speciebus  cum  humana 
ratione  in  concordiam  evidenter  redi- 
geret  Verum  cum  a.  36  haesisset  1S 
scholis  otium  nactus  est  nunquam,  et 
cathedra  relicta  illico  morbo  non  uno 
conflictari  coepit;  quare  consilii  exse- 


cutionem  senectus  et  mors  praevene- 
runt,  quam  24.  Aprilis  oppetht  1738- 

460.  Prae  ceteris  vero  bullam  Uni- 
genUue  solide  et  erudite  defendit  Ja- 
cobns  Fontana  (La  Fontaiue)  8.  J. 
exegeeis,  dein  theologiae  dogmaticae 
professor  (n.  2  8.  Febr.  1 650 ;  1 1 8.  Febr. 
1728)  in  op.  praegrandi  Se.  D.  N. 
Clementie  papae  XI.  eonstitutio  Um* 
genitue  theologice  propugnata  .  .  .  cum 
synopsi  (in  qua  succincte  complectitur, 
quod  fusius  antea  disputaverat),  Bomae 
1717—24  ▼.  4  in  f.  sub  nomine Chri- 
stophori  Jacobi;  Dilingae  1720—26 
▼.  4  in  f.  Singuias  seorsim  vel  plures 
prop.  affinee  simul  expendit,  omni 
theologicorum  argumentorum  genere 
refellit,  et  quidquid  Jansenianornm 
sagacitate  excogitatum  unqnam  fuit 
pro  iis  tuendis,  accurate  discutit,  ut  ita> 
damnationis  aequitatem  demouatret 
Praeter  theeee  publice  Lovanii  propug- 
natas  et  epietolae  contra  Jansenistas 
nomine  Didaci  de  Oropega.  editaa 
scripsit  ad  Innoeentium  XII.  P.  M. 
disquieitionem  historieo-theologicam,  an 
Jansenismus  sit  mernm  phantasma, 
Coioniae  1692  pp.  3  in  8.,  sub  nomine 
Jacobi  de  Monbron;  ea  Umen  fuit 
prohibita  decr.  1 9.  Maj.  et  7.  Dec  1 694. 
Diffieultatee  propositae  eximio  D.  Mart. 
H.  de  Swaen  ejusque  approbatoribu» 
DD.  Gummaro  Huygens,  Jo.  Lovino, 
Joan.  Sullivane,  Joan.  Lib.  Hennebel, 
Joan.  de  Cuyper,  P.  Agathangelo  a  s. 
Clemente  p.  l.  et  2.,  Lovanii  1691. 
1 692 ;  p.  3.  Coloniae  1692;  reepondit  de 
S  w  a  e  n  ep.  ad  Didacum  (uti  se  vocat) 
de  Oropega  sive  resolutio  diffieuUatum 
etc.  1692  in  4.  Fraus  quinque  arUeu- 
lorum  a  pseudo-Augustini  discipulis 
primum  Alexandro  YIL,  nunc  iterum 
Alexandro  VIII.  obtrasorum  sive  eorum 
cum  Augustino  iprensi  convenientia  de- 
monstrata  per  Corn.  a  Cranebergh 
lovaniensem   tb»ologum »),  Coloniae 


l)  Opuscala,  qoibot  hoe  scriptnm  oc- 
caaionem  dedit,  vel  quae  reepicit,  cf.  apud 


Digitized  by  Google 


1063 


Deairant,  Dolmana,  Danea. 


1066 


1690  in  4.,  proh.  30.  Jan.  1692.  — 
Bernardua  DesirantO.  S.  Ang.  Bru- 
gensis.  8.  theologiae  doctor  lovaniensis, 
historiographus  regins  et  historiae  in 
academia  lovaniensi  professor,  ab  epi- 
scopis  Belgii  ad  s.  sedem  contra  Jan- 
senistas  foit  deputatus.  AClementeXI. 
Bomam  accitus  factus  est  in  Sapientia 
s.  Scripturae  professor  et  in  collegio 
de  propaganda  fide  stndiorum  proprae- 
fectua  (t  1725).  Graves  lites  habuit 
cum  Van  Espen,  Malcorps  etc, 
quarum  tamen  occasione  ita  incaute  se 
gessit,  ut  gravem  incnrrerit  tribuna- 
lium  censnram,  mnneribus  privatus  et 
in  exsilium  fuerit  pulaus  (1708):  sed 
a  Josepho  I.  honorificentissime  fuit 
habitns  suisque  honoribus  restitutns. 
Contra  Jansenianos  etiam  et  Quesnel- 
lianos  disputavit  Praeter  plura  alia 
ipsius  sunt *) :  Actio  epistolaris  de  gra- 
tia  et  libero  arbiirio  contra  Jansenia- 
nismum  latentem  in  33  prop.  excer- 
ptis  e  qnibusdam  B.  D.  Nic.  H  e  y  e  n  - 
dal,  prioris  rodensis  et  lectoris,  dicta- 
tis  *),  Aquisgrani  1 7 1 2  in  4 ;  cum  pro- 
seeutione  hnjns  actionis  epistolaris,  ib. 
1713;  s.  Augustinus  vindicaius  contra 
Quesnelli  prop.  et  contra  Joan.  Frickii 
inclementiam  Clementis  XI.  examina- 
tam,  J.  W.  Jegeri  et  O.  F.  Jenicken 
examina  bullae  Clementis  XI.  et  ano- 
nymi  (Quesnelli)  hexaplas,  Bomae 
1721 — 23  t.  7  in  v.  3  in  4,  opus 
aestimatum ;  Honorius  papa  vindicatus 
salva  integritate  conc.  VI.  seu  historia 
monothelismi  contra  nltima  Janseni- 
starum  effugia,  Aquisgrani  1711  in  4 ; 
de  auxiliis  dwinis  in  via  media  a.  Au- 
gustini,  Lovanii  1687;  de  Ecclesia  et 
pontifice,  ib.  1684;  de  rom.  pontificis 


Backer  1, 1903 ;  Sommervogel III, 843 «8. 
Oaainger  pag.  291  ■. ;  Rivista  Augustiniana 
1883  II,  157.  Duo  tamen  ex  ejus  libria  in 
indicem  relati  fuere. 

')  Cf.  decretum  in  Annuaire  de  1'  Univ. 
cath.  de  Louvain  1862  p.  280  et  apud 
Boakovany  VI,  664.  Cf.  BibL  nat.  de  Belg. 
V,  732—41. 

»)  Cf.  Suppl.  act.  lips.  IX,  551. 


infaUibilitate  »),  ib.  1687;  de  methodo 
romano-catholica  remittendi  peccata, 
Lovanii  1688;  de praescriptionibus,  ib. 
1689;  Consilium  pietatis  de  non  se- 
qnendis  errantibns,  sed  corrigendis, 
ad  appellantes,  Coloniae  1720  t.  3 
in  l  v. 

461.  De  eodem  argumento  disseruit 
Matthaeus  D  o  1  m  a  n  s  0.  Praed.  (f  1 7  3  0) 
in  op.  eleganti:  Certa  infaUibilitas  Ec- 
clesiae  romanue  et  pontificum  non  so- 
lom  circa  fidem  et  mores,  sed  etiam  in 
canonizatione  sanctorum  adversus  Meu- 
sonem  Heydenryck.  —  Petrns  Ludo- 
vicus  Danes  Flander  n.  1684,  docuit 
cum  satisfactione  Lovanii  philosophi- 
am:  dein  1714  constitutus  est  Ant- 
werpiae  parochns  ad  s.  Jacobum,  mox 
(1717)  Ypram  vocatus,  factus  est  ca- 
nonicns,  seminarii  episcopaiis  praeses 
atque  poenitentiarius.  Defuncto  Dael- 
man  successit  (1 732)  Lovanii  in  cathe- 
dra  theologica  (t  28.  Maj.  1736).  Be- 

sive  compendium  theologiae  dogmati- 
cae  et  moralis  methodo  catechetica  con- 
cinnatnm,  Lovanii  1713;  Venetiis  1733 
t.  2  in  12.  ed.  secnndis  cnris  retractata 
et  aucta;  de  fide,  spe  et  caritate,  Lova- 
nii  1735  in  12.,  qnem  tr.  Feller 
impense  landat  praestantioribusque  de 
hocargumento  accenset;  generalis  tem- 
porum  notio,  Ypris  1726;  ancta  a 
Martino  Page,  Lovanii  1741;  notis 
illustrata  et  continuata  ad  a.  1772  a 
M.  Paquot,  ib.  1773,  quae  ed.  est 
commendatione   digna.    —  Joannes 

>)  Joanneg  Poelman  0.  Praed.  Ganda- 
vensis  (n.  1677).  in  conventu  lovaniensi 
etudiorum  regens,  Romae  praefectus 
bibliothecae  caaanatensis  (1706—22),  post 
reditum  Lovanii  prior  (t  1736)  edidit  1. 
inHcriptum :  N.  Thotnas  ejusque  discipuli 
ab  impactis  sibi  calumniis  quod  in  deti- 
niendis  tidei  et  morum  quaeationibu8*non 
cenBuerit  (ille)  summum  pontiticem  infaU 
libilem  hi  vero  etiam  fallibilem  docuerint 
ritulicati,  Lovani  1721.  Echard  tribuit 
hunc  1.  Guilelmo  P.,  quetn  a  Joanne  di- 
atinguit  (II,  805  col.  app.  8). 


Digitized  by 


1 067      1721—1740.  Theol.  pol.  in  Belgio  contra  Jans.  Hannot,  le  Drou,       j  068 


Baptista  Hannot  0.  Min.  Recoll.  (t 
1 737)  edidit  religionis  catholicaejustam 
defensionem  sive  apologiam  contra  P. 
Henr.  a  s.  Ignatio  Carm.  1.  Gratiae  per 
se  efficacis  justa  defensio,  Leodii  1714; 
Index  ou  Catalogue  dea  principaux  livres 
condamnes  et  defendus  par  rEgHse, 
eztrait  fidelement  du  grand  Index  Ro- 
main  et  d'  un  Appendice  fidelle  avec 
des  Reflexions  historiques  et  theologi- 
ques  sur  les  plus  considerablea  Decrets 
et  Constitutions  des  Souverains  Pon- 
tifes  touchant  les  Matieres  du  temps, 
Namurci  1714,  qui  libellus  yalde  rarus 
est  et  magni  aestimatur  pro  historia 
controversiarum  illius  temporis  per 
Belgium ;  Discours  sur  les  trois  Regles 
fondamentales  de  la  Foy,  Leodii  1727. 
—  In  facultate  duacena  fortiter  stetit 
pro  fide  catholica  contra  Jansenianos 
Hadrianua  Delcourt  (n.  16.  Maj. 
1662;  t  5.  Maj.  1740),  qui  primum 
rexit  controversiarum  cathedram,  dein- 
de  transiit  ad  cathedram  8.  Scripturae 
electusque  est  in  praepositum  8.  Petri 
atque  academiae  cancellarium l). 

562.  Petrus Lambertus  le  Drou  0. 
S.  Aug.  Leodiensis  adhuc  juvenis  con- 
fratres  suos  Huyi,  Bruxellis  atque  Lo- 
vanii  docere  jussus  est  altiores  literas, 
quod  tanto  discipulorum  profectu  et 
nominis  fama  praestitit,  ut  inter  uni- 
versitatis  lovaniensis  doctores  coopta- 
retur  (26.  Sept.  1673).  Romae  post- 
modum  degens  additus  est  a  facultate 
lovaniensi  deputatis,  quos  ipsa  miserat 
ad  Innocentium  XI.  pro  urgenda  plu- 
rium  prop.  laxarum  damnatione  (cf. 
pag.  523),  quae  impetrata  fuit  (2.  Mart. 
1679)  post  plures  congregationis  ses- 
siones,  quibus  saepe  ipse  pontifex  in- 
terfuit.  In  Belgium  redux  theologicam 
cathedram  iterum  conscendit;  a.  1680 
designatus  est  studiorum  regens  in  lo- 
vaniensi  coenobio  et  a.  1682  electus 
in  provincialem  per  Belgium.  Bono- 

»)  Cf.  ejus  minorw  molis  libelloa  adver- 
9ui  jnnaenianoa  in  Biogr.  uat.  V,  347  —50. 


niam  vocatus  sacras  literas  ibidem  ex- 
posuit,  sed  mox  a.  1687  a  pontifice 
Romam  accitus,  publicus  8.  Scripturae 
in  Sapientia  interpres  studiorumque 
praefectus  iu  coUegio  de  propaganda 
fide  est  declaratus,  ab  academia  lova- 
niensi  inter  octo  doctorea  regentes  ad- 
numeratus,  et  demum  a  summo  pon- 
tifice  sacrarii  apostolici  praefectus  et 
epi8Copus  porphyriensis  (1692)  dictus. 
Josephus  Clemens  ex  ducibus  Bavariae, 
Coloniae  elector  et  leodiensis  episcopus, 
dotibus  viri  captus  ejusque  zelum  in 
animarum  salutem  perspectum  habens  a 
summo  pontifice  enixis  precibus  impe- 
travit,  ut  sibi  porphyriensem  episco- 
pum  cederet,  quem  sedis  leodiensis  vi- 
carium  generalem  in  spiritualibus  con- 
stitueret  (1712).  Decessit  octogeuarius 
6.  Maji  1721.  Edidit:  Trias  patrum 
sive  theologia  ex  tribus  ss.  patribus 
Aur.  Augustino,  Gregorio  M.,  mellifluo 
Bernardo,  necnon  ex  ss.  canonibus  de- 
prompta,  Leodii  1679.  Controversias 
excitarunt  ejus  diss.  quatuor  de  contri- 
tione  et  attritione,  quibus  ostenditur, 
non  requiri  in  reconciliationis  sacra- 
mento  perfectam  et  se  sola  justifican- 
tem  contritionem,  certum  tamen  non 
es8e,  nec  a  tridentino  definitum,  imo 
nec  verum,  quod  sufficiat  attritio  ser- 
vilis,  praesertim  cognita,  sed  opus  esse 
aliquo  saltem  imperfectae  caritatis 
actu,  seu  Dei  propter  se  super  omnia 
dilectione,  hancque  cum  peccato  et  ex- 
tra  gratiae  sanctificantis  consortium 
stare  posse  ac  demum  singularum  ejus- 
modi  opinionum  genealogia  texitur  *), 
Romae  1707;  Lovanii  1707;  Monachii 
1708.  Scripsit  has  controversias  sine 
stili  acrimonia  adversus  Barth.  Ricci 
sodalem,  qui  disputans  de  attritione 
cum  anonymo  auctore  (Francoliui)  1. 
de  dolore  ad  sacr.  poenitentiae  rite  su- 
scipiendum  necessario  Romae  1706,  sta- 
tuerat,  sufficere  ad  sacramentum  poe- 

')  Cf.  de  hoc  opere  Joum.  d.  8av.  XLVI. 
241-246:  Mem.  de  Tr.  1709  t.  a.  1<;  \\ 
245-262. 


Digitized  by  Google 


1069 


Livinus  de  Meyer. 


1070 


nitentiae  attritionetn  ez  timore  servili 
profectam.  In  hoc  vero  certe  errat  le 
Drou,  quod  doctrinam  concilii  triden- 
tini,  qua  declaratur,  contritionem  cari- 
tate  perfectam  justificare  etiam  ante- 
quam  actu  sacramentum  suscipiatur, 
intelligat  de  contritione  caritate  ha- 
bUuali  fonnata,  et  quod  ad  contritio- 
nem  perfectam,  quae  extra  sacramen- 
tum  juatificet,  exigat  non  quamcunque 
caritatem  perfectam,  sed  eam  quae  sit 
in  certo  gradu  intensionis  et  fervoris. 
Contra  has  diss.  suripsit  Aug.  M  i  c  h  1 
canonicus  regularis  understorfiensis 
0.  8.  Aug.  (de  quo  ad  an.  1751)  dis- 
cusxionem  theologicam  4  diss.,  quas  in 
puncto  contritionis  et  attritionis  posuit 
rev.  et  illust  D.  P.  Lamb.  Ledrou,  Au- 
gustae  Vind.  1710  in  4;  cui  opusculo 
opposuit  auctor  noster  aliud  inscri- 
ptum  confutatio  discussionis  theologicae 
etc,  Patavii  1713  in  8.  Eiinde  con- 
quievit  haec  controversia. 

463.  Haud  mediocrem  nominis  fa- 
mam  adeptus  est  Livinus  de  Meyer1) 
(Meyere)  8.  J.  Gandavensis  dignus  di- 
scipulus  P.  Isaaci  du  Bruyn  (cf.  supra 
p.  1061)  n.  25.  Febr.  1655.  Literas 
humaniores  tradidit  sexennio,  in  qui- 
bus  adeo  excelluit,  ut  egregia  carmina 
non  solum  lingua  latina,  sed  et  patria2) 
pangeret;  philosophiam  docuit  qua- 
driennio,  dein  interpretatus  est  s.  Scri- 
pturam ,  mox  theologiae  moralis  et 
scholasticae  rexit  cathedram  (f  1 9.  Mar- 
tii  1730).  Potiora  ejusdem  opera  sunt : 
De  operibus  poenalxbua  sacramenti  poe- 


')  Alius  ab  eo  est  Lud.  de  Meyere 
0.  Praed.  Uandavensis  (forte  cognatus) 
missionarius  strenuus  per  Frisiam  et  in- 
aignis  concionator  (fl.  sec.  XVIII  ineunte), 
de quo  cf.  Echard  II,  799;  Bergmans  Biogr. 
nat  XTV,  777. 

*)  Ce  poSmo  (de  ira,  quam  non  solum 
latine  11.3,  Antwerpiae  1694,  sed  et  lingua 
patria  Amstelodami  1725  descripsit)  a  et6 
juge"  par  dea  critiqnes  neerlandais  comme 
k  meilleur  que  posseclait  la  litterature 
flamande  au  XV 111«  aiecle.  Biogr.  nat 
5,  552. 


nitentiae  et  certitudine  morali  tr.  rigori 
quorundam  circa  baptismum  (de  quo 
scripserat  Joan.  Opstraet,  qui  dein 
suas  opiniones  editis  libellis  adversns 
hunc  tr.  nisus  est  tueri)  oppositus,  Lo- 
vanii  1696  in  8.  sine  auctoris  nomine; 
Praxis  et  doctrina  communis  Ecclesiae 
abaolvendi  mox  veccatorea  ordinarioa 
vindicata  adversus  doctrinam  de  labo- 
rioso  baptismo  ejusque  appendicem 
(ed.  ab  Opstraet  Leodii  1696  in  8); 
oum  animadveraione  in  ep.  cui  titulus : 
Lettre  d'un  docteur  catholique  au  P. 
Cyprien,  Lovanii  1697  in  8;  cui  mox 
adjecit  confutationem  (Coloniae  1697 
in  8.)  responsionis  Jo. » Opstraet.  De 
mente  s.  concUii  tridentini  circa  gratiam 
physice  praedeterminantem  diss.  prima 
contra  1.,  qui  sub  nomine  Ant  Begi- 
naldi  nuper  prodiit  (cf.  pag.  47), 
auctore  Liberio  Gratiano  theologo 
Antwerpiae  1707  in  8;  1709;  contra 
quam  duo  prodierunt  libelli,  quorum 
unus  (seu  ep.  quatuor,  Antwerpiae 
1712  in  8.)  est  Hier.  Henneguier 
0.  Praed.  Disaertatio  eecunda,  qua  ar- 
gumenta  Ant.  Beginaldi  ex  conc.  tri- 
dentino  refelluntnr  et  in  illum  retor- 
quentur,  Bruxellis  1708;  1709  in  8; 
diaa.  tertia  contra  1.,  qui  sub  nomine 
Beginaldi  prodiit,  et  nuperos  ejus  de- 
fensores,  ib.  1708. 1 709  in  8.  In  prae- 
fatione  prolixa  1.  refellit:  Chimere  du 
jansenisme.  De  pelagianorum  et  mas- 
siliensium  contra  fidem  erroribus  diss. 
quarta,  qua  Jansenii  et  aliorum  in  hac 
materia  errata  refcruntur  et  confutan- 
tnr;  cum  appendice,  qua  diss.  3.  ab 
objectis  vindicatur;  accedit  appendix 
secunda  ad  versus  recentem  Clementis  XI. 
denunciatorem  schismaticum  Aeg.  de 
Witte»)  etc.,  ib.  1709;  1710  etiam 


>)  Aeg.  de  W  i  t  te  Gandavensis  n.  1648, 
parochns  mechiinensis  1684  obedire  de- 
trectans  suo  pastori  archiepiscopo  Preci- 
piano,  munere  pastorali  se  abdixit  in  Hol- 
landiam  secessit  innumerisque  libellia, 
quorum  ad  140  edidisse  fertur,  causam 
factionemque  jansenianam  promovit  (t  7. 
Apr.  1721).  Ea  plerumqu?  absque  auctoris 


Digitized  by  ^OOgle 


1071       1721—1740.  TheoL  pol.  adv»  Jani.  in  Belgio  et  Gallia.  Meyer, 


1072 


in  Zaccaria  thesauro  theolog.  t.  5. 
In  hae  dissertatione  eleganti  et  accu- 
rata  a.  5.  probat  contra  Alvarez  et 
Lemoe  (et  etiam  recentissimos,  qui 
eundem  errorem  transcribere  solent) 
Pelagium  ex  sententia  Augustini  nnn- 
quam  necessitatem  gratiae  interioris 
fuisse  confessum :  et  quidem  falli  in- 
signiter  eos,  qni  loquendo  de  tertio 
quodam  Pelagii  stadio,  illum  gratiam 
sufncientem  admisisse  contendunt,  ut 
eiinde  probent  nibil  plus  gratiae  Mo- 
linae  et  Lessii  asseclas  exigere,  quam 
Pelagius  aliquando  eiigeret l).  Faral- 
lelutn  antiquae  et  praesentis  Ecclesiae 
in  praescribenda  et  eiigenda  fidei  for- 
mula  adversus  baereses  eiortas,  et  ve- 
terum  ac  recentiorum  refractariorum 
in  eadem  formula  impugnanda,  Bru- 
lellis  1711  in  8;  Lovanii  1728;  re- 
sponsio  ad  l.  F.  Hmrici  a  s.  Jgnatio 
(cf.  sup.  psg.  943),  cui  titulus  gratiae 
per  se  effieacis  sive  augustiniano-tho- 
misticae  adversus  injustam  Jansenismi 
accusationem  justa  defensio,  ubi  etiam 
theologia  moralis  sanctorum  adversus 
injustos  detractores  defenditur  (Lova- 
nii  171 3),  Bruiellis  1715  in  8 ;  quae- 
stio  theologica,  an  liceat  juita  mentem 
apostolicae  sedis  et  nominatim  juita 
declarationem  constitutionis  Clementis 
XI.,  quae  incipit  ,Vineam  Domini  8a- 
baoth  «,  jurare  formulam  Aleiandri  VII. 


nomine  prodierunt  vel  sub  nominibus 
Aeg.  Candidi,  Albani,  Palladii  aliiaque 
fictis.  Illorum  haud  pauci  proscripti  fuere. 
Cf.  Reusch  II,  705  ss.  et  passim  alibi. 
BibLia  etiam  belgice  vertit  adjectis  notis 
in  loca  difficibora  Bruiellis  1717  t.  2  in 
f.  —  Alius  famosus  sectae  Jansenianae 
assecla  fuit  Paulus  Ernestus  Ruth  d'Ans, 
qui  morienti  Arnaldo  astitit  (t  1728).  Cf. 
Feller  VII,  363 ;  Biogr.  nat  1, 319.  —  lier- 
vasius  Hoffreumont  parochus  nomine 
75  presbyterorum  Viennam  profectus  eat 
ad  Carolum,  ut  ejus  imploraret  auxilium 
adveraufl  bullam  Unigenitus,  sed  frustra : 
imo  munere  pastorali  privatus  Amersfor- 
diam  secesait  decessitque  1737.  Cf.  Reusch 
II,  743. 

i)  Cf.  Mich  a  s.  Joseph  III,  222  s. ;  Ros- 
kovany  III,  800. 


retento  interius  obvio,  proprio  et  na- 
tnrali  sensa  quinqne  prop.,  quem  reipss 
in  1.  Jansenii  habent,  ib.  1 7 1 6  in  4 ; 
aurea  sententia  s.  Augustini:  >Roma 
rescripta  venerunt,  cauaa  finita  estc, 
infallibilitati  summi  pontificis  favere 
ostenditur  et  a  nuperis  patroni  prote- 
stantium  (scil.  adversus  acceptationem 
bullae  Unigenitus  per  facultatem  theo- 
logicam  lovaniensem  factam)  cavillis 
vindicatur  per  tbeologum  romano-ca- 
tholicum,  Lovanii  1719;  causam  Cy- 
priani  non  favere,  sed  obesse  causae 
protestantium  ostenditur  per  tbeologum 
romano-catholicum ;  accedit  appendii, 
qua  refutatur  scriptum:  Fraus  septu- 
plex  libeUi  seditiosi,  qui  inscribitur: 
Dogma  triplex  a  paucis  Lovanii  prote- 
stantibus  assertum  utrique  potestati 
ecclesiasticae  et  seculari  eipendendum 
(qui  libellus  est  nostri  auctoris  hac 
eadem  in  causa,  Lovanii  1719,).  de- 
tecta  per  discipulos  facultatis  theologi- 
cae  lovsniensis  antiquae  (i.  e.  a  janse- 
nistis)  et  utrique  potestati  ecclesiasticae 
et  saeculari  denunciata,  Lovanii  1719 
in  8 :  quod  argumentnm  novo  conatu 
retractavit,  ib.  1719;  patronus  prote- 
stantium  in  tausa  Liberii  et  concilii 
ariminensis  ad  extrema  redactus  osten- 
ditur  per  theologum  romano-catholi- 
cum  %  ib.  1719  in  8;  diss.  de  operi- 
hua  referendis  in  Deum  et  de  overibus 
infidelium,  Lovanii  1 729  in  8.,  pro  qua 
Joannes  Baptista  V  e  11  e  8.  J.  (t  3.  Jan. 
1744)  vindicios  scripsit.  Praecipuum 
vero  ejusdem  opus  est:  Historioe  con- 
troversiarum  de  divinae  gratiae  auxiliis 
sub  summis  pontificibus  Siito  V.,  Cle- 
mente  VIII.  et  Paulo  V.  11.  6,  quibus 
demonstrantur  ac  refelluntur  errores  et 


')  Plurimos  libellos  ex  utraque  parte 
ad  hanc  caosam  spectantes  cf.  apud  Ba- 
cker  II,  1286  ss. ;  Roskovany  III,  809  ss. ; 
819.  Certaminifl  socius  fuit  Ant.  Parmen- 
tier  doctor  lovaniensis  et  praeses  collegii 
magni  theologorum  (f  12.  Maj.  1722),  qui 
pro  bulla  ,Unigenitus'  contra  Opetraet 
edidit  quaedam  opuscula  Lovanii  1718. 
De  aliis  hujus  nominis  ecriptoribus  cf. 
Biogr.  nat  de  Belg.  XVI,  643  ss. 


Digitized  by  Google 


1073 


Jac.  Hyac.  Serry. 


1074 


imposturae  innumerae,  quae  in  histo- 
ria  congr.  de  auxiliis  edita  sab  nomine 
Aug.  le  Blanc  (Serry)  notatae  sunt, 
et  refutantur  aeia  omnia  earundem  con- 
gregationum,  quae  sub  nomine  Fr.  Th. 
d  e  L  e  m  o  s  prodierunt.  Auctore  Theo- 
doro  Eleutherio  theologo,  Antwer- 
piae  1705  in  f.  Praefatio  prolixa  se- 
orsim  prodiit  Venetiis  1 745.  Cumvero 
Serry  1.  apologeticum  adversus  hanc 
historiam  ediJerit,  opposuit  Meyer 
historiae  coniroversiarum  de  divinae 
gratiae  auxiliis  .  .  .  ab  objectionibus  R. 
P.  Hyacinthi  Serry  vindicatae  11.  3; 
accedunt  diss.  quatuor  (quas  supra  lau- 
davimus),  Bruxellis  1715  in  f. ;  Vene- 
tiis  1742.  In  hac  historia  auctor  noster 
veritati  maxime  studet,  et  quae  ipsi 
adversantur  certis  monumentis  dissi- 
pat»). 

464.  Ad  GaUiam  transeuntes,  a  ce- 
lebri  Livini  de  Meyere  antagonista  in- 
cipiemus,  cujus  jam  mentionem  feci- 
mus.  Jacobus  Hyacinthus  Serry  0. 
Praed.  natus  est  Tolonii  patre  doctore 
phyaico  regiaeque  classis  archiatro. 
Ingenio  acri  et  vivido  humaniores  li- 
teras  ea  facilitate  didicit,  ut  supra  so- 
dales  seu  stricta  seu  soluta  oratione 


')  Cf.  Mich.  a  s.  Joseph  111,222;  Mem. 
dea.  Tr6v.,  quae  operis  prolixam  exhibent 
epitomen  a.  1705  a.  151  pag.  1709—1744, 
quam  ita  absolvunt :  Au  reste  le  caractere 
particulier  de  cette  hiitoire  est  la  force  et 
la  aoliditl.  LAuteur  n'y  avaucc  rien  aans 
preuve;  et  ges  prcuves  sont  ordinairement 
oonvaicantes.  Ceux  qui  se  donneront  la 
peine  de  comparer  aon  Ouvrage  avec  l'Hi- 
«toire  qui  a  paru  sous  Ie  nom  d*  Augustin 
le  Blanc,  demeureront  pleinement  con- 
▼aincud  que  cette  derniere  n'  est  qu'  une 
longue  suite  de  faussetez,  avancees  sant 
preuves  ou  sur  des  temoignages  qui  ne 
peuvent  avoir  aucun  poids."  A.  E.  lips.  a 
1707  p.  368  scribunt:  ,Eruditioni8  ataue 
ingenii  praestantissirai  laudem  Eleuthe- 
rio,  nec  ip«is  ejus,  ut  putamus,  invitis  ad- 
versariis  tribuemus.  Namque  res  hoc  ipsa 
docet,  et  dicendi  quoque  genus  elegans, 
compturo,  vegetum,  argumento,  quod 
tractat,  aocommodatum  satis  superque 
comprobat.-  Cf.  ib.  p.  388-397  ;  et  1717 
pag.  1-14;  59-69. 


palmam  semper  reportaret.  Philoso- 
phiam  docuit  sodales  parisienses  non 
mediocri  nominis  sui  fama,  nec  mino- 
rem  e  sacro  pulpito  gloriam  in  regia 
urbe  sibi  comparavit.  Ab  ordinis  ma- 
gistro  a.  1690  Romam  vocatus  est, 
moxque  a  cardinali  Alterio  in  theolo- 
gum  adscitus,  et  etiam  congregationis 
Indicis  adlectus  est  consultor.  Parisios 
rediit  a.  1 696  ad  capiendam  magisterii 
lauream,  qua  donatus  est  23-  Martii 
1697.  Eodem  anno  eruditionis  ejus 
fama  excitus  senatus  venetus  eum  se- 
legit ,  qui  Patavii  cathedram  theologi- 
cam  regeret.  Decessit  12/Martii  1738 
a.aetati8  79  exactis  40  magna  nominis 
fama  in  docendi  munere.  Hnec  ex  ultra 
50  potiora  ejusdem  sunt  opera:  Histo- 
riae  eongr.  de  auxiliis  divinae  gratiae 
sub  summis  pont.  Clemente  VIII.  et 
Paulo  V.  11.  4,  quibus  etiam  data  opera 
confutantur  recentiores  hujus  historiae 
depravatore8,  maxime  vero  nuperrimus 
auctor  libelli  gallici  inscripti :  Remon- 
trances  a  M.  V  arehhSque  de  Rheims 
sur  son  ordonnance  du  1 5.  JuilL  1 697, 
et  actorum  fides  adversus  inanes  epi- 
stolae  leodiensis  argutias  vindicatur, 
auctore  Augustino  leBlanc  s.  theol. 
doctore,  Lovanii  1700  in  f.  Huic  op. 
paulo  post  subjunxit:  Addenda  suis 
locis  in  hi8toria  congr.  de  auxiliis  etc 
Nondum  prelum  egreasa  erat  haec 
bistoria,  cum  jam  aliqui  illam  aggre- 
derentur,  quorum  unus  ad  anctorem 
scripsit:  Lettre  de  Mons.  V  Abbi  .  .  . 
sur  la  nouvelle  histoire  des  disputes  de 
auxUiie,  qu'il  pr^pare,  Leodii  1698 
in  12-  Cui  post  historiae  perfectamed. 
respondit  auctor :  Lettre  de  M.  V  abbi 
Blanc  auteur  de  1'  histoire  de  la  congr. 
de  Auxiliis  pour  servir  de  response  a 
la  lettre  du  secretaire  de  Liege,  1699 
in  1 2.  Sed  paulo  post  prodierunt  Leo- 
dii  circa  a.  1701  :  Questions  importan- 
tes  a  V  occasion  de  la  nouvelle  histoire 
des  congr.  de  auxiliis.  Respondit  illico 
Serry  1.  inscripto  l) :  U  histoire  des 

»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  XXX,  516—547; 
de  reaponso  sequenti  ib.  XXXII,  647-560. 


Digitized  by  Google 


1075 


1721—1740.  Theologia  polemica  in  Gallia. 


1076 


eongr.  de  auxilHs  justifUe  contre  l'au- 
teur  des  questions  importantes  etc., 
Lovanii  1702  in  12.  Reposuit  iterum 
leodiensis  scriptor  1.:  Errata  de  Vhi- 
stoire  des  eonar  de  auxiliis  con- 
damnee  par  Tinquisition  generale 
d^Espagne1),  avec  une  refutationde  la 
reponse  au  livre  des  Queations  impor- 
tantes,  Leodii  1702  in  8.  Cui  Serry 
satisfacere  nisus  est  libello:  Le  cor- 
recteur  corrigi,  suite  de  la  justification 
de  rhistoire  des  congr.  de  auxiliis 
contre  Y  auteur  du  faux  errata  de  cet 
ouvrage ;  avec  une  lettre  au  meme  au- 
teur  touchant  ea  pretendue  refutation 
de  la  r^ponse  aux  questions  importan- 
tes,  Namurci  1704  in  12.  Comparuit 
demum  historia  supra  laudata  Liv.  de 
Meyer,  cui  opposuit  Serry  jam  sub 
tuo  nomine:  Historia  eongr.  de  auxiliis 
divinae  gratiae  sub  summis  pont  Cle- 
mente  VIII.  et  Paulo  V.  in  4  1L  di- 
stributa  aub  ascititio  nomine  Aug.  le 
Blanc  Lovaniiprimum  publicata,  nunc 
autem  magna  rerum  accessione  aucta 
inaertisque  passim  pro  re  nata  adver- 
8us  nuperos  oppugnatores  vindicationi- 
bus  asserta,  defensa,  illustrata:  cui 
praeterea  accedit  1.  5.  superiorum  11. 
apologeticus   adv.   Theod.  Eleutherii 

')  Haec  historia  revera  proecripta  fuit 
ab  inquisitione  hispana  a.  1701  tamquam 
continens  proo.  scandalosas,  seditiosas, 
summis  pontincibus,  b.  inquisitionis  offi- 
cio,  inquisitori  magno  pluribusque  viris 
illustribus  injurioBas.  Quod  vero  Feller 
VIII,  6  refert:  Ce  fut  le  P.  Quesnel  qui 
revit  le  manuscrit  et  qui  se  charge  d'  en 
diriger  l'6dition,  affirmavit  jam  Liv.  de 
Meyer,  deia  auctor  op.  Dict  des  livres  jans. 
II,  235.  Id  tamen  factum  esse  auctore  in- 
scio,  rogatu  bibliopolae  atque  ita,  ut  Ques- 
nellus  nihil  in  opere  motaverit,  testatur 
ipse  Serry  in  ed.  sua  hist  1,  5.  Hanc  ex- 
cusationem  veritate  non  niti  idem  Meyer 
in  praef.  suae  hist  a.  2  tuetur.  Cf.  Schnee- 
mann  Controversiarum  de  div.  gr.  liberi- 
que  arb.  Concordia  initia  et  progressus 
p.  345.  Impeuse  laudarunt  Janseniani  Se- 
rii  historiam,  cum  in  ea  defendatur  opinio 
ipsorum  famosa  de  commate  piano.  Cf. 
Meyer  1.  6  c.  25.  Scripta,  quibus  occassio- 
nem  praebuit  diligenter  recenset  Rosko- 
vany  III,  795  ss. 


eodem  de  argumento  pseudo-historiam, 
auctore  et  defensore  F.  J.  H.  Serry  O. 
Praed.  etc.  *),  Antwerpiae  1709  in  f.; 
Venetiis  1740. 


465.  Interea  prodiit  Vtritoble 
tion  de  VEglise  sur  la  predestination  et 
la  de  grdee  par  M.  de  Launoy,  Leo- 
dii  1702  in  12.  opus  posthumum, 
de  quo  nonnemo  dubitat  utrum  sit 
Launoyi  *).  In  hac  opella  Launojus  s. 
Augustinum  velut  traditae  antea  de 
praedestinatione  et  gratia  in  Ecclesia 
doctrinae  desertorem  suggillat  et  ceu 
novorum  dogmatum  fabricatorem  se- 
quentibus  seculis  a  doctoribus  ecclesi- 
asticis  impugnatum  contendit,  ut  Lu- 
theri,  Calvini  similiumque  a  sana  do- 
ctrina  segregum  praecursor  habendus 
sit  Eam  impugnavit  Serry :  S.  Augu- 
stinus  summus  praedestinationis  et  gra- 
tiae  doetor  a  calumnia  vindicatus  adv. 
Joan.  Launoji  traditionem  fioetu  post- 
humo  recens  editam  et  pecuKari  Cle- 
mentisXI.  P.M.decretonuper(28.  Jan. 


i)  Cf.  Jour.  des  Sav.  XLVII,  350  as. 

*)  Cf.  plura  de  hoc  etSerri  responsione 
apud  Micn.  a  s.  Joteph  II,  528  col.  1,  407 
88.,  ubi  inter  alia  scribit :  wNob  in  doctis- 
simo  Serrio  eruditionem  zelumque  lauda- 
mus,  qui  fulgentissimum  Ecclesiae  jubar 
Augustinum  strenue  vindicat  a  pestifero 
illo  impiae  satyrae  con&arcinatore  .... 
Non  proinde  tamen  probareinSerrio  pos- 
8umus,  quod  egregrios  vereque  eximios 
e  80cietate(JeBu)theologostamquameju8- 
dem  temeritatb  et  impietatis  reos  accu- 
tet,  quos  ille  ignorare  non  potuit  strenuoa 
ejusdem  Auguatini  vindices  exstitisse  in 
ii8  doctrinae  capitibus,  quae  cathohca 
dogmata  spectant,  quamquam  non  eum 
receperint  circa  alias  opiniones,  quae  ci- 
tra  omnem  fidei  orthodoxae  jacturam  ab 
iis  probabiliter  propugnantur,  ab  aliis 
autem  probabiliter  etiam  rejiciuntur."  Cf. 
etiam  Journ.  des  Sav.  XXXIII,  498—507. 
Ceterum  etiam  P.  Daniel,  de  quo  mox. 
hunc  1.  Launojo  adscriptum  rcfeDit  inop.: 
Difense  de  ».  Augustm  tontre  un  livre,  qui 
a  paru  depuis  peu  sous  le  nom  de  M.  de 
Launoy,  ou  )'on  fait  passer  ce  s.  Pere  pour 
un  novateur  sur  la  prgdestination  et  sur 
la  grace,  Parisiis  1704 :  de  quo  cf.  Journ. 
des  Sav.  XXXU,  149-162  et  Mem.  de 
Tr6v.  1704  a  1  pag.  3-17. 


Digitized  by  Google 


1077 


Jac.  Hyac.  Serry. 


1078 


1704)  inustam,  Coloniae  1704  in  8. 
Haec  controversia  plnribns  aliis  Hbellis 
occasionem  praebnit.  Cnm  vero  Gabriel 
Daniel  S.  J.  edidiaset  Traiti  thiolo- 
giqxie  touchant  V  efficaciti  de  la  grdce, 
ou  l'on  examine  ce  qui  est  de  foi  sur 
ce  sujet  et  ce  qui  n'  en  est  pas,  ce  qui 
est  de  8.  Augustin  et  ce  qui  n'  en  est 
pas  »),  Parisiis  1705  in  12;  (Luxem- 
burgi)  1706;  etParisiis  1706,  Serrius 
responditl.:  Scholathomisticavindicata: 
seu  Gabr.  Danielis  e  S.  J.  tr.  theologi- 
cus  adversus  gratiam  se  ipsa  efficacem 
oensoris  animadversionibns  confutatus : 
quibns  moliniana  inventa  pro  fidei  dog- 
matibus  ab  eodem  Daniele  venditari, 
Augustini  doctrinam  non  exponi,  sed 
impeti,  scholam  angelicam  inique  tra- 
duci  ac  suggillari  demonstratur  *),  Co- 
loniae  1706  in  8.  Respondit8)  Daniel 


•)  Propter  materiae  affinitatem  mentio- 
nem  hic  faciemut  etiam  Angeli  aPassio- 
ne  in  seculo  dicti  Beritaut  0.  Carm. 
provinciue  aremoricae  (t  3.  Jnl.  1731  a. 
aetatis  72),  theologiae  profeasoris,  qui 
scripeit :  Le  disciple  pacifique  de  s.  Augtt- 
stin  sur  la  liberU,  la  grdce  et  la  predestina- 
tian:  avec  une  diss.  de  Tautorite  de  s.  Au- 
gnstin  dans  les  dites  matieres,  Parisiis  1715 
et  1729  t.  2  in  4.,  ubi  de  erroribus  Pelagii 
et  semipelagianoram,  necnon  de  conciliis 
eos  damnantibus  disserit.  Scripsit  etiam 
/<i  Thiologie  des  l^eres  des  premiers  siecles 
de  V  Eylise,  Rhedonis  1728  t  3  in  8. 

»)  Cf.  Journ.  des  8.  XXXIV,  1069— 
1070. 

»)  Alia  opuscula,  quae  prodierunt  oc- 
casione  controversiarum  inter  P.  D  a  n  i  e  1 
et  Fr.  Hyac.  Serry  cf.  apud  Backer  I, 
1516 ;  Roskovany  III,  797 ;  Journ.  desSav. 
XXXIII.  534-538.  De  op.  P.  Daniel 
mox  laudato  cf.  ib.  p.  880  ss. ;  XXXV, 
1 — 13,  ubi  inter  alia  legimus :  „11  (Daniel) 
entreprend  encore  de  montrer,  que  ces 
diaciples  s.  Thomae  ne  s'  accordent  nulle- 
ment  avec  leur  mattre,  et  qu'ils  ont  re- 
noncd  a  la  doctrine  de  1*  Ange  de  1'  Ecole, 
pour  erabrasser  celles  de  Banes.  11  ne  nie 
pas  a  la  vcrit^  que  s.  Thomas  n'ait  en- 
seigne"  une  pr^mosion,  meme  phytique; 
mais  il  pretend  qn'  il  y  a  une  contradic- 
tion  parfaite  entre  ce  que  dit  le  s.  Do<  teur 
•mr  cet  article  et  ce  qne  contiennent  les 
nonveaux  Thomistes.  Cf.  etiam  Mem.  de 
Tr6v.  1705  a.  126  pag.  1407—1415;  1706 
a.  152  p.  1843-53;  de  Loi-  KL.  XIT  195. 


tr.  theologici  t  2.,  Parisiis  1700  in  12. 
Exercitationes  historicae,  criticae,  pole- 
micae  de  Christo  ejusque  virgine  matre: 
qnibus  Judaeorum  errores  de  promisso 
sibi  liberatore  nova  methodo  refellun- 
tur;  christianae  religionis  mysteria 
omnia  ad  certam  hi9toriae  fidem  exi- 
guntur,  explicantur,  defenduntur,  Ve- 
netiis  1 7 1 9  in  4.  et  eodem  anno  Me- 
diolani  (ed.  neglectior  et  penitus  in- 
venusta),  proh.  11.  Martii  1722.  Has 
impugnavit  Matthaeus  Basile  olim 
(1727)  minister  generalis  ord.  s.  Franc, 
dein  ( 1 73 1 )  archiepiscopus  panormi- 
tanns,  cni  ipseCarolus  III.  Siciliae  rex 
8epulcrum  suis  expensis  erexit(l736), 
in  diss.  (8)  posthumis,  quae  accurante 
Jac.  Basile  S.  J.  fratris  filio  Neapoli 
prodierunt  1755,  in  quarum  1.  agit 
de  muneribus  critici  christiani;  in  2. 
utrum  nomina  parentum  b.  V.  Mariae 
Joachim  et  Anna  sint  historice  certa; 
in  3.  quid  sit  tenendum  de  eorundem 
sterilitate  et  fecunditate  miraculose 
concessa,  utinlegendis  traditur;  4.  de 
Virginis  praesentatione  et  institutione 
in  templo;  5-  de  ejus  desponsatione 
cum  s.  Josepho  a.  aetatis  14.  vel  15. 
facta;  in  6.  respondet  exceptionibus 
Serrii  contra  traditionem  popnlarem 
praesepio  adfuisse  bovem  et  asinum; 
in  7.  ostendit  tres  fuisse  magos  eosque 
reges;  in  8.  s.  Joseph  comitatum  esse 
Mariain  in  visitatione  Elisabetb.  Etiam 
S  a  n  d  i  n  i  in  historia  familiae  8.  quas- 
dem  Serrii  opiniones  impugnat:  hinc 
edidit  Serry  Animadversiones  anticri- 
ticae  in  historiam  s.  familiae  ab  Ant. 
Sandini  novissime  scriptam,  Parisiis 
1735  in  8.,  et  cum  hae  non  omnibus 
satisfacerent,  suppresso  typographi  no- 
mine,  loco  et  anno  adjecit  mantissam 
ad  animadversiones  anticriticas  in  bi- 
storiam  sacrae  familiae  in  H.  Post 
Serrii  mortem  prodierunt  ejus  diss. 
critico-dogmaticae  de  vindiciis  d.  Petri 
adversus  magdeburgenses  aliosque  hae- 
reticos;  accedit  diss.  Eleutherii  vindi- 
cias  complectens  (adversus'  accusatio- 
nem  eum  approbasse  montanismum), 


Digitized  by  Google 


1079 


1721-1740.  Theologia  polemica  in  Gallia. 


1080 


Panormi  1736.  D.  Augustinua  d.  Tho- 
moe  ejusque  angelicae  scholae  concilia- 
tus  in  q.  de  gratia  primi  hominis  et 
angelorum  *),  Patavii  1723  in  8;  1724 
ed.  multo  auctior  magnaque  rerum  ac- 
cessione  illustrata. 

466.  Occasione  bullae  Unigenitus2) 
acre3  ubique  locorum  agitabantur  con- 
troversiae  de  rom.  pontificis  infallibi- 
litate,  aliis  eam  strenue  vindicantibus, 
aliis  eam  negantibus.  Mediam  viam 
ingredi  sibi  videbatur  Serry  in  op.  de 
rom.  pontxfice  in  ferendo  de  fvde  mori- 
busque  judicio  faUi  et  fallere  nescio  et 
conc.  oecumenici  auctoritate,  potestate 
et  jurisdictione  superiori;  accedit:  de 
mente  ecclesiae  gallicanae  et  a  ademiae 
parisiensis  circa  praefata  duo  sedis 
apostolicae  privilegia,  Patavii  1732,  in 
quo  propugnat,  papam  quidem  in  rebus 
fidei  ac  morum  infallibilem  esse,  dum- 
modo  praece8serit  matura  cum  cele- 
brioribus  theologis  consultatio  et  de- 
mum  judicialis  cardinalium  consensus 
accesserit  (proh.  decr.  14.  Jan.  1733). 
Acriter  illud  impugnavit  anonymus 
(Aloysius  Maria  Lucini  0.  Praed. 
theologiae  magister  et  romanae  inqui- 
sitionis  commissarius  generalis)  in  1. : 
Rom.  pontifkis  privilegia  adversus  no- 
vissimos  osores  vindicata,  duplex  diss. 
cum  duplici  app.  Venetiis  1734.  Mox 
respondit  Serry  adversario  op. :  lnfal- 
libitatis  pontificiae  justis  terminis  cir- 
cumscriptae  explicatio  atque  defensio, 
necnon    diss.    apologetica  adversus 


»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1724  a.  18  p.  581— 
601 ;  suppl.  ad  act.  er.  1.  IX,  92  —96. 

*)  Contra  hanc  ferrea  contumacia  ste- 
tit  Car.  Joachim  Colbert  de  Croissi  monte- 
pesulanus  episcopus  (1697;  t  1738),  qui 
innumeras  emisit  literas  et  instructiones 
pastorales  admodum  acree  et  vehementes 
contra  rom.  pontiticem,  conc.  embrodu- 
nense,  episcopatui  et  Ecclesiae  injurioaaa : 
hinc  ingens  eccleaiae  gaUicanae  intulit 
dauinum.  Raeque  collectae  prodieruntl740 
t.  3  in  4.  Plures  fuere  prohibitae.  Stetit 
pro  convulsionibuB  et  miraculia  ludicris 
•ectae  jansenianae. 


novissimum  privilegiorum  pontificio- 
rum  vindicem,  Coloniae  1734  im- 
pressum,  quod  senatus  venetus  libri 
editionem  non  permitteret.  Hinc  Lu- 
cini  vindicias  suas  appendice  auctas 
iterum  edidit  a.  1735:  contra  quas 
prodiit  1735  non  Parisiis,  ut  in  titulo 
fingitur,  sed  Venetiis  Fr.  H.  Serry  . . . 
ab  Al.  M.  Lucinio  R.  J.  C.  G.  aperta  jam 
fronte  provocati  iterata  defensio  seu  in- 
fallibilitatis  pontificiae  justis  terminis 
circumscriptae  fusior  explicatio  firmior- 
que  defensio,  diss.  apologetica  secundis 
curis  adornata  Quae  altera  defensio 
non  est  prohibita.  Reposuit  Lucinius 
antithesim  contra  H.  Serrium  conan- 
tem  pontificiam  infallibilitatem  certis 
terminis  tircumscribere.  Non  tacuit 
Serry  expressitque  dictionarium  laii- 
num  ex  lucinianae  antithesis  phraaibus 
censoriis  Orbilii  noti*  emendatum.  — 
Ambrosii  Catharini  vindiciae  de  neces- 
sariain  perficiendis  sacramentis  inten- 
tione  theologica  disputatio  *),  Patavii 
1727  in  8.,  contra  quam  prodiit  diss. 
tbeologica,  historica,  dogmatica,  scho- 
lastica,  moralis  de  intentione  in  sacra- 
mentorum  ministro  necessaria,  auctore 
Fr.  Lamberto  Gaud  Valreascensi  0. 
Praed.  in  avenionensi  academia  doctore 
aggreg^0»  necnon  perpetuo  in  cathedro 
s.  Thomae  moralis  theologiae  profes- 
sore,  1729.  Hoc  in  op.  Lambertus, 
omnes  quidem  theologos  refellere  ag- 
greditur,  qui  sua  aetate  Catharini  sen- 
tentiae  patrocinium  suscepere;  at  in 
Serrium  potissimum  stilum  suum  exa- 


')  Cf.  Suppl.  ad  nova  E.  E.  L.  111,  215 

-20. 

»)  Cf.  J.  de  Sav.  LXXXVI,  534—43. 
Pro  Serry  stetit  Adolphus  a  s.  Benedicto 
Nem  ets^ny  i  0.  sch.  p.  Hungarus  Ma- 
rothiensis  (n.  1719 ;  t  1757)  philosophiae 
pt  theologiae  lector,  provinciae  praepoai- 
tus  editis  Vindiciis  vindiciarum  pro  H. 
Serty  0.  Pr.  animadversionibuB  illustratis 
insignibus  cum  praefatione  memorabili. 
Janrini  1753  in  8.  Edidit  quoque  s.  Ber- 
nardi  epistolas  et  s.  Augustini  soliloquia, 
ib. ;  Marci  Aurelii  philosophi  vitam  noti» 
illustratara,  Posonii  1739  in  4. 


Digitized  by  Google 


1081 


Serry,  DanieL 


1082 


cuit,  qui  hoc  argumentum  prae  ceteris 
latius  pertractaverat.  Id  causae  fuit, 
cur  Serry  emiserit  Vtndicias  vindicia- 
rum  Atnbrosii  CathaHni  seu  de  neces- 
saria  in  perficiendis  sacramentis  inten- 
tione  theologicam  diss.,  contra  dome- 
8ticum  impugnatorem  vindicatam,  de- 
fensam,  confirmatam  magnaque  rerum 
accesmone  auctam  et  illustratam,  Pa- 
tavii  1730  in  8;  1733;  Jaurini  1742. 
—  Graeci  theologi  de  Ckristo  pascha 
suum  praemature  aique  in  patie  fer- 
mentato  celebrante  diss.  a  tbeologo  la- 
tino  cen80riis  notis  dispuncta  et  con- 
futata,  ib.  1730.  Demum  l)  post  ejus 
mortem  prodierunt  praelectiones  theo- 

cae  habitae  in  patavina  academia,  ad- 
jectis  variis  auctoris  opusculis  alias 
jam  editia  sed  rarioribus,  Venetiis  1 742 
t.  5  in  4. 

467.  Haud  minoris  celebritatis  est 
altor  Serrii  adversarius,  cujus  jam  men- 
tionem  tecimus,  Gabriel  Daniel  S.  J. 
Botomagensis  n.  1649,  philosophiae  et 
theologiae  professor,  qui  decessit  a. 
1728  relictis  quam  plurimis  operibus 
stilo  eleganti  conscriptis 2).   Ad  rera 

')  Plura  de  ipso  cf.  apud  Echard  II, 
803  88.  et  in  praef.  praeUctionum  theoloy. 
Indiculam  operum  suorum  adjecitSerry 
vindkiis  vmdiciarum  A.  Catharini,  quarum 
supra  mentionem  fecimus.  A  nonnulis  ipsi 
adscribitur  theologia  supplex  coram  Cle- 
mente  XII.  P.  M.  clementinae  const.  Uni- 
yenitus  Dei  FiJius  explicationem  et  intel- 
gentiam  submisse  rogana,  Coloniae  1736 
(damnata  decr.  14.  Jen.  1737),  in  qua 
auctor  variis  subdola  arte  propositis  pro- 
batisque  dubiis  reapse  quesnellianarum 
the8ium  patronum  agit. 

»)  Cf.  prolixum  elenchum  apud  Som- 
mervogeJ  II,  1795  —  1816  et  IX,  1703. 
Scripait  autem  non  solom  adversus  Ser- 
rium ,  aed  etiam  adveraus  Blasii  Pascal 
Lettres  provinciales,  Vivianum  L  a  b  o  r  d  e 
etc.  Non  immerito  laudatur  op.  Wstoire 
ile  France  depuis  r&ablissement  de  la 
monarchie  francaise  dans  lea  Gaules,  Pa- 
risiia  1713  t  3  in  f.;  1756-60  1. 17  in  4. 
ed.  optiuia;  saepiua  edita  et  in  varias 
linguas  veraa.  ln  compendium  ndacta 
Parisiia  1724 1. 8;  continuata  a  PetroRen. 


nostram  haec  potiorasunt:  Traduction 
du  systeme  d'un  docteur  Espagnol 
(Lud.  de  Leon,  de  quo  cf.  III8,  230) 
sur  la  demiire  Pdque  de  N.  S.  J. 
Christ  avec  des  retlexions  sur  ce  sy- 
steme  et  sur  la  discipline  des  anciens 
Quatuordecimans  par  rapport  a  ce  su- 
jet1),  Parisiis  1695.  Lettres  thiologi- 
ques  (10)  auR. P. (Noel,  Natalis)  Ale- 
zandre,  ou  se  fait  le  parallele  de  la 
doctrine  des  Thomistes  avec  celle  des 
Jesuites  sur  la  Morale  et  Grace,  Cdlo- 
niae  bis  (sed  revera  Rotomagi  et  Lug- 
duni)  1 698  in  1 2.  editae ;  1 704 ;  etiam 
in  thes.  theol.  Zachariae  II,  86 — 
156 ;  IV,  353 — 97  ;  prins  seorsim  Ro- 
tomogi  1696—1697.  Eae  vere  exi- 
miae  sunt,  nam  singulari  prorsus  per- 
spicuitate  et  accuratione  de  argumen- 
tis  subtilibus  disputat,  ut  infra  videbi- 
mus.  Diss.  th&ologique  sur  cetaxiome  de  8. 
Augustin:  Quod  amplius  nos  delectat, 
seeundum  id  operemur  necesss  est,  Pa- 
risiis  1714  in  12.  (ed.  2.);  diss.  theo- 
logique  sur  la  nicessiti  morale  et  V  irn- 
puissance  par  rapport  aux  bonnes 
oeuvres,  ib.  1 7 1 4  in  1 2.  cum  continua- 
tione,  quae  directae  sunt  ad versus  theo- 
logiam  scholasticam  et  moralem  Lud. 
H  a  b  e  r  t  i ,  de  qua  supra  egimus  p.  7  40. 
Lettre  a  une  Dame  de  qualiU  ou  1'  on 
examine  jusqu'  a  quel  point  ii  est  per- 
mis  aux  Dames  de  raisonner  sur  les 
matieres  de  religion,  Parisiis  1715; 
Leodii  et  Lugduni  1715.  Cartesii  phi- 
losophiam  sagaci  subjecit  crisi  in  op. 
celebri  Voyage  du  monde  de  Descartes, 
Parisiis  1690,  cujus  altera  pars  est 
Nouvelles  difficultes  proposees  par  un 
Peripateticien,  ib.  1693.  Potiora  opu- 
8cula  collecta  prodierunt  sub  inscri-< 
ptione8):  Becueil  des  dioers  ouorages 
philosophiques ,  historiques,  apologiti- 
queset  de  critique,  Parisiis  1724  t.  3 
in  4. 


Dori  val  S.  J.  (f  1748)  ad  a,  1715adjec- 
ti*  t.  4  ib.  1751.  Lf.  Feller  III,  189. 

')  Cf.  Journ.  des  Sav.  XXIV,  13—16. 

«)  Cf.  de  hac  aylloge  Mlm.  de  Tr§v: 
1825  a.  94  p.  1856—96. 


Digitized  by  Google 


1 083       1721—1740.  Theol.  pol.  in  Gallia  adv.  Jaas.  Graiac,  Thouillier,       1 084 


468.  Adversus  Jansenianos  l)  pug- 
narunt:  Joan.  le  Porcque  Boulog- 
nensis  congr.  Or.  n.  28.  Oct  1636  (t 
5.  Apr.  1722),  philosophiae  et  theolo- 
giae,  apud  sodales  lector  *)  in  op.  Sen- 
timents  de  s.  Augustin  sur  la  grace  op- 
poses  au  ceuz  de  Jans6nius,  Paris  1682 
in  4;  1700  ed.  aucta,  quod  opus  bilem 
movit  Arnaldi  etNicolii  —  Dusaus- 
soy  (Dusaussoir)  (t  1727)  —  Andreas 
de  Grazac  0.  Cap.  in  TraiU  thiologi- 
que  oii  l'on  demontre  que  les  fideles 
ne  peuvent  communiquer  en  matiere 
de  religion  avec  les  ennemis  declares 
de  la  bulle  Unigenitus,  Nancaei  1726 
in  8;  Principes  catholiques  opposes  a 
ceux  des  tolerants  qui  recoivent  dans 
leur  communion  les  ennemis  de  ia  bulle 
Unigenitus,  Avenione  1727  in  8;  Ri- 
plique  aux  tolirants  de  ce  temps,  qui 
soutiennent  que  la  communion  eccle- 
siastique  avec  les  vrais  heretiques  et 
schismatiques  notoires,  n'  est  defendue 
que  de  droit  ecclesiastique,  oii  l'on 
demontre  qu'  elle  est  defendue  de  droit 
divin  et  naturel,  ib.  1729  in  8.,  quae 
opera  meruerunt  collaudari  8)  a  Bene- 
dicto  XIII.  et  Clemente  XIII.  —  Vin- 


')  Jan.ieaistia  accenseri  debent Joannes 
Louail  (t  1724),  de  quo  cf.  Feller  III,  8. 
—  Antoniui  D or san  n  e ,  dottor  sorbo- 
nicus,  vicarius  et  officialiB  card.  Noaillii, 
queui  ipse,  ut  sedi  apostohcae  taui  perti- 
naciter  »e  opponeret,  inatigavit  (t  1728). 
facta  et  fabella-s  collegit  pro  conscribenda 
historia  (non  tamen  sincera)  Jansenismi. 
Cf.  Feller  11,605  —  Theodoricus  Josephus 
Franciscus  Fagnier  de  V  i  a  i  x  u  e  s  0.  8. 
Ben.  (n.  10.  Martii  1659  ;  1  1732),  qui  edi- 
di^se  dicitur  Serrii  historiam  congr.  de  au- 
xilii^  eum  praefatione  200  pag.  (in  pluri- 
bus  exemplanbus  •upprea-.a).  Dihserit  in 
ea  de  vita  et  scriptis  Thomae  Lemosii, 
i»ed  stilo  acri  in  Je>uita*>  —  Jacob.  Fouil- 
lon.  Hcentiatu8  sorbonicus,  plura  pro 
causa  junseniana  scripsit,  praesertim  opus 
malum  suppresso  nomine :  Les  Ileraple* 
ou  les  six  colonne»  etc.  (t  1736).  Cf.  Ade- 
lung  II,  1185.  —  Franciscus  Louvart 
O.  S.  Ben.  congr.  s.  Mauri  (t  1739),  de  quo 
cf.  de  La  m  a  p.  143. 

*)  Cf.  Batterol  Mem.  IV,  514—22. 

3)  Cf.  Querard  II,  458. 


centius T h u i  1  li e r  »)  0.  S. Ben.  congr. 
s.  Mauri,  natus  1685  in  oppido  Coucy 
dioecesis  laudunensis,  vir  acer  ingenio 
et  labore  indefessus,  diu  pbilosophiae 
et  theologiae  professor  (t  1736),  prae- 
ter  alia  edidit  Outrages  posthumes  de 
Dom  Jean  Mabillon  et  de  Dom  Thierri 
Ruinart,  Parisiis  1724  v.  3  in  4 :  latine 
vertit  1L  8  Origenis  adoersus  Celsum, 
quam  versionem  de  la  Bue  suoe  ed. 
op.  Origenis  inseruit;  Histoire  de  la 
noucelle  idition  de  s.  Augustin  donnee 
par  les  PP.  B^n&lictins  de  la  Congr.  de 
S.  Maur,  quae  non  statim  prodiit,  sed 
nonnisi  reformatain  meliuscuris  utdici- 
tur  a  Beusch  B.  Pezii  bibl.  germ.  XXXIII 
(?),a.  1735.  HincGoujet  ed.  originalem 
publicae  luci  Parisiis  1736  dedit  cum 
introductione  et  annotationibus  *).  Ap- 
pellaverat  Thuillier  cum  tot  aliis  sectae 
jansenianae  fautoribus  a  bulla  Unige- 
nitus,  sed  appellatione  retractata  scri- 
psit :  Lettre  d'  un  ancien  Professeur  en 
TMologie  de  la  Congr.  de  S.  Maur,  qui 
a  revoque  son  appel  a  un  autre  Pro- 
fesseur  de  la  meme  Congr.,  qui  persiste 
dans  le  sien,  ib.  1727  in  12.,  quam 
secuta  est  eodem  anno  alia  ep.  de  eo- 
dem  argumento,  et  a.  sequenti  tertia: 
1729  ed.  3.,  quibus  in  literis  candide 
appellantium  artes  et  fraudes  narrat, 
quibus  et  ipse  inductus  fuit  ad  appel- 
landum  *).  Eae  magnum  rumorem  per 
Galliam  excitarunt  pluresque  induxe- 
runt  ad  appellationem  revocandam. 
Hinc  a  quatuordecim  episcopis  merue- 
runt  approbari,  altera  vero  ex  parte 
appellantium  turbam,  imo  et  aliquot 
sodales  ad  iram  provocarunt  et  vin- 
dictam,  quam  pro  more  editis  libellis 
et  dicteriis  infamibus  sumpserunt. 
Coepit   concinnare   historiam  bullae 


lj  Ejus  frater,  qui  vocabatur  A  ntoni- 
u  s  V  incentius  T.,  pariter  coogr.  s.  Mauri 
latinc  vertit  Historiam  eccletiasticam 
Fleurii  atque  etiam  iu  uoonullis  corre- 
xit.  Cf.  gu^rard  la  France  litteraire  IX, 
468. 

')  Cf.  Tassin  p.  529:  Reutch  II,  686. 
»i  Cf.  Journ.  des  S.  LXXXIll,  360-371. 


Digitized  by  Google 


1085 


Le  Porcq,  Stivenard, 


Thyard  de  Biuy  etc. 


1086 


Unigenitus.  Ex  msc,  quod  oomplecti- 
tur  IL  36,  edidit  A.  M.  P.  Ingold  Rome 
et  lu  France  lo  seconde  Phase  de  Jan- 
senisme,  Paris  1901  11.  scil.  7—13, 
opus  magni  momenti  pro  historia.  De- 
functo  Thuillier  illud  continuavit  Le 
Seur.  —  Joannes  le  Porcq  (Porcus) 
oongr.  Orat.  per  50  annos  theologiae 
professor  (t  1722)  scripsit l)  Les  wn- 
timens  de  s.  Augustin  sur  la  grdce  op- 
posez  a  ceux  de  Jansenius,  1 682  in  4 ; 
seconde  ed.  revue  et  augmentee  par 
1'Auteur  en  differens  endroits  et  en 
particulier  d.'  une  X VIL  preu ve,  ou  V  on 
fait  voir  1'  opposition  des  sentimens  de 
Jansenius  avec  Y  esprit  de  pi^te  par  les 
ouvrages  de  piete"  des  Auteurs  de  ce 
temps  de  la  plus  grande  reputation, 
Lugduni  1700  in  4.  —  8imon  Petrus 
Stievenard,  Fenelonio  a  secretis, 
qui  eum  etiam  canonicum  fecit  1703, 
ouravit  novam  ed.  instructionis  pasto- 
ralis  hujus  episcopi  de  Jansenianorum 
systemate  atque  in  ejusdem  praefatione 
accuratum  exhibet  praesulis  illius  opp. 
catalogum  1715.  Vindicavit  quoque 
Fenelonium  triplici  apologia  adversus 
Billuart,  qui  eum  in  op.  Thomisme 
triomphant  1725  accusaverat,  quod 
thomistarum  systema  cum  systemate 
Jansenianorum  confuderit  Edidit  in- 
super  concertationes  Jansenianorum, 
Coloniae  1730  in  8.  Obiit*)  19.  Aug. 
1735. 

469.  In  primis  vero  causam  catho- 
licam  strenue  egit  Henricus  de  T  h  y  - 
ard  de  Bissy  cardinalis  et  melden- 
sis  episcopus  n.  25.  Maji  1657  inBur- 
gundia.  In  prima  statim  aetate  probi- 
tatis  ac  sagacitatisMgniculi  tam  lucu- 
lenter  elucebant,  ut  ad  res  praeclare 
gerendas  et  magna  Ecclesiae  obsequia 
olim  praestanda  ipso  naturae  beneficio 
procreatus  crederetur.  Sedulo  incubuit 
studiis  theologicis  et  canonicis  facto- 
que  publico  suae  doctrinae  experimento 


«)  Cf.  Biogr.  univ.  XXXV,  416. 
')  Cf.  Biogr.  univ.  XLUI,  648. 


in  Sorbona  doctoratus  honores  adep- 
tus  est  Tum  vero  s.  Scripturae  patrum- 
que  lectioni  intentus  fidei  veritatee  ad- 
versus  sectarios  tueri  studuit  seque  in 
controversiis  tam  dogmaticis  quam 
theologicis  verdatissimnm  reddidit  Cu- 
rante  P.  de  la  Chaise  abbas  Nobiliaoi 
dictus  est,  mox  renunciatus  episcopus 
tullensis(l687),  quam  ecclesiam  a.  17 
non  sine  magno  seli  apostolici  elogio 
rexit.  Defuncto  celeberrimo  Bossueto 
(1704)  ad  ecclesiam  translatus  ett 
meldenscm.  Alacri  solertique  animo 
impugnavit  Jansenianorum  sectam, 
contra  quam  1710  instructionem  pa- 
storalem  edidit,  in  qua  Ecclesiae  aucto^ 
ritatem  in  deeidendis  factis  dogmaticis 
egregie  stabilivit  et  Juenini  institutio- 
nes  theologicas  (cf.  supra  p.  737)  pro- 
scripsit  Non  defuere  tamen  qui  eam 
impugnare  molirentur:  ipse  vero  eo- 
rum  subterfugia  1712  et  1716  doctis- 
simis  observationibus  refutavit  non 
8ine  magna  summi  pontifiois  omninm- 
que  recte  sentientium  approbatione. 
Ampliorem  laudem  sibi  conciliavit,  dum 
pro  const.  Unigenitus  impenso  studio 
semper  steterit  edito  de  ea  TraiU  thSo- 
logique,  Parisiis  1722  t  2  in  4.,  in 
quo  decisionis  hnjus  pontifieiae  hostes 
aoerrime  insectatus,  eorum  erroribns 
tenacis8imus  fidei  catholicae  assertor 
sese  oppoauit l).  Mandement  et  Instruc- 
tion  pastorale  .  . .  oontenant  la  refuta- 
tion  d'un  Ecrit  adopte  par  MM.  les 
Eveques  de  Pamier,  de  Senes;  de  Mont- 
pelier,  de  Boulogne,  d'  Auxerre  et  de 
Macon  et  intitule* :  Beponse  4  V  Instr. 
Pastorale  de  M.  le  Card.  de  Bissy  de 
1722  sur  la  Const  Unigenitus  »),  Pari- 
siis  1725  in  4.,  quibus  in  U.  edendis 


i)  Feller  VIII,  182:  w8on Trait6  theo- 
logique  iur  la  conatitution  Unigmitu*  pas- 
•  ?  pour  un  dea  plus  estim^j  et  des  plus 
complets  sur  cette  matiere,"  Bure  Bib- 
liographie  instructive,  Theologrie,  p.  880 ! 
•Ouvrage  recherebe*  et  un  des  plui  estimes 
qui  aient  paru  aur  oette  matiere.  Let  Exem- 
plaires  n'en  sont  point  oommuns." 

»)  Cf.  Journ.  desSav.  LXXIX,  236—861. 


Digitized  by  Google 


1 087  1720—1740.  TheoL  pol.  in  Gallia  adv.  Jansenianot.  Biaay,  j  088 


usus  est  opera  Thomae  Dupre  S.  J. 
(n.  1680;  t  14.  Junii  1758).  Qua- 
propter  Ludovicus  XIV.  egregium  hnnc 
pastorem,  cui  ecclesia  gallicana  tantum 
debuit,  sacra  etiam  purpura  dignum 
censuit.  Regis  votis  Clemens  XI.  ob- 
secundana  eum  hisce  verbis  cardinalem 
creavit  (22.  Maj.  1715):  .Creare  si- 
militer  intendimus  alium  cardinalem, 
nempe  ven.  fratrem  Henr.  de  Thyard 
de  Bissy  episcopum  meldensem,  cujus 
eximia  in  Nos,  in  Ecclesiam  universam, 
imoet  in  ipsam  catholicam  religionem 
merita,  sive  pro  ecclesiastica  libertate 
tuenda,  cum  tullensi  ecclesiae  praeesset, 
sive  pro  orthodoxae  veritate  doctrinae 
propngnanda,  postquam  ad  meldensem 
translatus  fuit,  satis  nobis  comperta 
sunt  et  nota.«  Magnis  expensis  prae- 
sul  his  novas  aperuit  in*sua  dioesesi 
acholae,  largis  aasignatis  stipendiis  pro 
selectioribus  philosophiae  et  theologiae 
studiosis.  Antecessorum  auorum  sta- 
tuta  pio  restauranda  cleri  disciplina  in 
unum  collegit  librum,  et  novis  iisque 
oppido  salutaribus  auxit  Ludovico  regi 
usque  ad  extremuro  vitae  balitum  im- 
mote  adstitit,  ac  sedulo  accessum  card. 
Noaillio  archiep.  parisiensi  ad  regem 
moribundum  praepedivit,  ne  ejus  sua- 
aionibus  regia  statuta  contra  Janse- 
nianos  edita  forte  immutarentur.  Nil 
praetermisit  eorum,  quae  ad  hunc  car- 
dinalem  sacrae  sedi  conciliandum  con- 
ferre  censeret  Postquam  vero  Janse- 
nifftarum  oppositio  ad  eum  temeritatis 
gradum  pervenit,  ut  etiam  a  papa  ad 
generale  concilium  provocarent,  ac 
reipsa  quatuor  Galliae  praeaules  appel- 
larent,  Henricua  contra  illos  scriptum 
praestanti8simum  elucubravit  (1720), 
quod  tamen,  cum  illud  regius  procu- 
rator  ceu  gallicanae  ecclesiae  liberta- 
tibus  adversum  denunciaret,  non  modo 
typis  edere  prohibitum  fuit,  verum 
etiam  parisino  clero  comitia  habere  ve- 


>)  C'f.  AJex.  a  *.  Joanne  in  cont  H.  £. 
Fleurii  1.  230  §  25 :  Gallia  christ.  VIII, 
1661  8S.;Garaa  KL.  XI,  1608. 


titum,  ne  forte  plura  ejusmodi  scripta 
publici  juris  fierent  Nihilominus  velut 
murum  ueneum  factioni  jansenianae 
conatibus,  ubicunque  potuit,  ae  oppo- 
suit.  Iterum  contra  Quesnellistas  in 
potestatis  pontificiae  defensionem  et 
appellantium  confusionem  edidit  pasio- 
raUm  insiructionem,  qua  hi  impotenter 
exacerbati  fuere,  unde  pro  more  parla- 
mentum  parisienae  ultimum  ipsorum 
refugium  instigarunt,  ut  in  card.  in- 
atructionem  inquiri  juberet:  quod  ta- 
men  Ludovicua  XV.  parlamento  inter- 
dixit  Non  tamen  propterea  quievit 
turbulenta  factio.  Quo  enim  ardentiua 
cardinalis  pontificis  jura  et  constitu- 
tionis  aequitatem  verbis  et  scriptis  pro- 
pugnabat,  eo  magis  Ecclesiae  adversa- 
rii  dicteriis  et  calumniis  eundem  in- 
sectabantur,  adeo  ut  suis  querelis  tan- 
dem  tanti  praesulis  ab  urbe  parisina 
exsilii  causa  exaiaterent  Mox  tamen 
detecta  malevolorum  nequitia,  cardi- 
nalis  victor  inter  festivaa  proborum 
acclamationes  Parisios  revocatua  eat 
Paulo  post  idem  fatum  eodemque  suc- 
cessu  tulit,  quin  propterea  deterreretur, 
devios  in  viam  veritati8  reducere  et 
diuturna  haec,  quibua  gallicana  eccle- 
sia  scindebatur,  dissidia  componere. 
Demum  tot  laborum  assiduitate  fractus 
ac  lento  corporia  languore  tabescens 
vitae  suae  finem  appropinquare  prae- 
sensit ;  quocirca  sepositis  omnibua  aliis 
curis  unice  de  animae  suae  salute  aol- 
licitu9  fuit  pieque  obiit  26.  Jul.  1737 
a.  aetatis  81. 

470.  Opportune  mentio  fieri  hic  po- 
test  op.  impostoris,  quod  sub  nomine 
Eenati  Jos.  du  B  o  i  s  S.  J.  prodiit  in- 
scriptum  Collectio  noca  Aciorum  pub- 
licorum  const.  Clementinae  >Unigeni- 
tus*  ....  Benedicto  XIII.  oblata,  Lug- 
duni  1725  in  4.  Merito  autem  de  ejus 
genuinitate  dubitat  Sommervogel  I, 
1602,  cum  acta  Soc.  J.  auctorem  hujua 
nominis  ignorent  et  collectio  complec- 
tatur  documenta  janseniana  ipsiusque 
Quesnelli,  genuina  omittat  etc.  Hinc 


Digitized  by  Google 


1089  Apologia  relig.  christianae.  Denyse,  Chardon,  Buffier  ttc  1090 


conjicit  eam  compilatam  esse  a  Janse- 
nianis  et  per  fraudem  Jesuitae  sup- 
positam.  Fraudem  certo  subesse  colli- 
git*)  Jos.  Hild  collatione  instituta 
inter  hoc  opua  et  novam  editionem  ac- 
torum  publicorum  const.  Unigenitus  a 
Olemente  XI.  contra  P.  Quesnellum 
conditae  adornatam  a  Christ.  Matth. 
Pfaffio  Tubingae  1723  in  4.,  nam 
omissa  hujus  praefatione  historica  illa 
collectio  cum  hac  verbotenus  consonat 
solo  mutato  collectoris  nomine,  qui 
fingitur  esse  Jesuita,  ut  facilius  catho- 
lici  deciperentur  et  confusio  in  dies 
cresceret.  Suspicatur  autem  idem  sa- 
gax  theologus  ipsum  Pfaffium,  qui  et 
famoaa  fragmenta  finxerit  et  Irenaeo 
supposuerit  in  damnum  rei  catholicae, 
haberi  posse  pro  impostore. 

461.  De  apologia  religionis  revelatae 
et  christianae  multi  meruerunt 2),  cum 
jam  exeunte  sec.  XVII.  etineunte  XVIII. 
quaquaversus  incredulitatis  semina 
per  Galliam  diffunderentur.  Ita  De- 
nyse,  Parisiis  philosophiae  professor, 
in  op. :  La  viriti  de  la  Rtligion  chri- 


>)  Litteria  ad  me  datis  14.  Dec.  1908. 

*)  Ignatiu» deLaubrussel  S.  J.  Ver- 
dunensis  n.  27.  Sept.  1663,  philosophiae, 
dein  theologiae  scholasticae  professor  (t 
9.  Oct.  1730),  scripsit:  Traiti  des  Abus  de 
la  Critique  en  maUere  de  RHigion,  Pariaiis 
1710  t.  2  in  12.,  de  quo  ita  jiidicat  Backer 
II,  660:  «Cet  ouvrage  montre  beaucoup 
de  lecture  et  beaucoup  de  critique ;  raais 
nous  ne  )e  croyons  paa  cxempt  de  preju- 
ges.-  Cf.  Jour.  des  Savans  60,  89—101  et 
M£m.  de  Tr6>.  1711  t.  2  a.  114  pag.  1311 
—1338;  FellerV,  173  scribit:  „Son  but 
^tait  de  venger  la  religion  des  coups  im- 
puissants  que  lui  portent  les  incr&lules  et 
fea  he>6tiques ;  il  y  a  de  bonnes  choses, 
mais  elles  pourraient  etre  dnoncees  avec 
plus  de  dignite  et  de  force."  —  Claudius 
S  i  c  a  r  d  SJ.  missionarius  in  Syria  et  Ae- 
gypto  (n.  4.  Maj.  1677 ;  1 12.  Apr.  1727) 
duos  11.  apologeticos  lingua  araba  Bcripsit. 
Innotuit  suis  de  hisce  religionibus  notitiis 
utilibuu,  ex  quibu^  demum  prodiit  De- 
*crii*ion  de  V  Egypte  suivie  des  Me^moires 
«tur  T  Cthiophie,  Parisii*  1846.  Cf.  Som- 
raeivogel  VII,  1885—89:  Hillig  SJ.  KL. 
XI,  250. 


Henne  demontree  par  ordre  g^ome^tri- 
qne1),  Parisiie  1717  in  12.,  qnod  a 
viris  doctis  libris  hoc  in  genere  melio- 
ribus  accensetur  propter  accurationem, 
soliditatem,  perspicuitatem  —  Petrus 
Jac  B 1  o n  d  e  1  Parisiensis  (t  1 7 30)  in 
op. :  Les  Verites  de  la  Rdigion  enseig- 
niee  par  prineipes  *),  Parisiis  1705  in 
12  —  Chr.  L.  Dngard  sacrae  facul- 
tatis  parisiensis  magister  in  or.  de  spi- 
ritualitate  et  immortalitate  animae  ku- 
manae*),  Parisiis  1735  in  4;  diss.  de 
praeeipuis  religionis  fundamentis,  ib. 
1750  in  4.  Edidit  qnoque  Paraphrase 
sur  les  Psaumes,  ib.  1754.  —  Zacha- 
rias  Chardon  de  Lngny,  qnem 
ad  veram  Ecclesiam  reduxit  Bossuet 
(t  23.  Junii  1733  a.  aetatis  90),  vir 
admodum  modestus  et  strenuus,  cnjus 
plura  exstant  opera  *) :  Traiti  de  la  re- 
ligion  chritienne,  dans  leqnel  on  voit 
le  pouvoir  que  J.  Christ  a  donne  a  son 
Eglise,  sa  difference  d'avec  les  eglises 
h£r&iques  et  V  obligation  qu'  ont  tons 
les  Chretiens  de  s'  attacher  etroitement 
a  la  vraie  Eglise,  Parisiis  1697  t.  2 
in  1 2  ;  Recueil  des  Falsifications  que  les 
Ministres  de  Geneve  ont  faites  dans 
1'  Ecritnre  Sainte  en  leur  derniere  tra- 
duction  de  la  Bible:  avec  lea  motifs 
ponr  lesqnels  il  paroit,  qu'ils  les  ont 
iaitea  et  Ia  refutation  de  leurs  excuses 
sur  ces  faits,  ib.  1707  in  12;  nouveUe 
mithode  pour  rifuter  V  Hablissement  des 
iglises  pritendues  riformies  et  de  lenra 
religiona  et  pour  defendre  la  stabilite 
de  1'Eglise  et  de  la  Religion  catholi- 
que,  apostolique  et  romaine  dans  sa 
possession  perpetuelle,  ib.  1731  in  12. 
—  Claudius  Buffier  S.  J.  in  Polonia 
parentibus  gallis  a.  1661  natus,  vir  in 
omni  literarum,  humaniorum  praeser- 
tim  genere  versatus  (t  1737),  plurima 
reliquit  opera  ingeniose  et  venuste  con- 


593. 


•)  Cf.  Journ.  des  Sav.  62,  643—651. 
»)  Cf.  Jour.  des  S.  XXXIII,  570—676. 
»)  Cf.  M6m.  de  Tr.  1736  a.  11  p.  163  s». 
«)  Cf.  Journ.  des  8.  XXV,  287 ;  XXXVI, 


Digitized  by  Google 


1091 


1721-1740.  Apologia  rel.  christianae  in  Gallia.  Buffier, 


1092 


scripta  '),  quorum  aliquot  collecta  pro- 
diere  hoc  titulo :  Coura  geniral  et  par- 
ticulier  des  sciences  sur  des  principes 
nouveaux  et  simples  pour  former  le  lan- 
gage,  1'  esprit  et  le  coeur  dans  V  usage 
ordinaire  de  la  vie,  Parisiis  1732  in  f. 
Huc  vero  spectat :  Exposition  des  preu- 
ves  les  plus  sensibles  de  la  vraie  Reli- 
</i<w»2),  ib.  1732  in  12;  1761;  in  col- 
lectione  illa  laudata  et  t.  9.  coll.  editae 
a  M  i  g  n  e :  IMnumstrations  ivangUiques 
etc,  Parisiis  1S44.  Strenuus  quoque 
socius  fuit  in  edendis  doctissimis  me- 
moriis  trivultiensibus  ab  a.  1 70 1  — 37. 

471.  Omnium  tamen,  qui  huc  re- 
ferri  possunt,  celeberrimus  est  Petrus 
Daniel  H  u  e  t  i  u  s  Cadomensis  n.  8.  Febr. 
1  r,:{o.  Vivaci  praeditus  ingenio  et  in- 
satiabili  discendi  ardore  omniu  vicit 
impediraenta,  quae  haud  pauca,  ipso 
adhuc  puero,  ejus  studiis  obstitere 3). 

•)  Cf.  eorum  catalogum  apudSomraer- 
vogel  II,  330—59  »ub  u.  49,  et  post  ejus- 
dem  elogium  in  Meni.  de  Tr.  1737  a.  85 
pag.  1500—  lf>10,  ubi  de  eo  inter  alia  le- 
giraus :  „C  gout  ressemble  asaez  a  celui  du 
>age  Socrate,  qui  consistoit  a  instruire  en 
amusant,  et  a  insinuer  la  raison  par  un 
detour  agreable  et  de  tins  raisonnemens, 
qui  menent  a  convenir  qu'on  auroit  eu  tort 
de  penser  autremenfque  lui . . .  Celui  qui  le 
caracterisoit  le  plus,  consistoit  a  repandre 
sans  y  penser,  sur  ses  entretiens,  sur  sea 
Ecrits  et  sur  ses  manieres  toujours  ouver- 
tes>  un  air  de  decence  et  de  gayete\  d'en- 
jouement  et  de  verite,  qui  l'a  fait  che>ir 
jusqu'a  la  mort  dans  le  monde  poli  et  sa- 
vant."  Cf.  FellerH,  339,  qui  nonnihil 
rigidiug  de  ejusdem  operibus  judicat. 
Biogr.  univ.  VI,  233. 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1732  a.  46  pag.  888 
-917 ;  ubi  a.  49  pag.  957—972  reperitur 
AddUion  au  Traiti  du  P.  Buffier  sur  les 
preuves  les  plus  sensibles  de  la  Religion, 
Lettre  a  M.  le  Ce  .  .  de  .  . . :  J.  des  Sav. 
XCVII,  94-110:  A.  E.  L.  1735  p.  230- 
232.  De  ejusdem  cum  Colbert  archiep.  ro- 
toma^ensi  controversia  cf.  contin.  H.  E. 
Fleurii  1.  212  §  38  s. 

')  Has  difficultates  et  studendi  ardo- 
rem  ita  ipse  describit  in  commeniario  dc 
rebus  ad  tilum  pertinentibtis  1.  1 :  „Cum  in- 
vidiam  illorura  (condiscipulorum)  excita- 
ret  amor  ille  literarum,  qui  in  me  erat, 


Nondum  excessit  annum  deuruuui  et 
tertium,  et  jam  absolveuit  politioris 
humanitatis  curriculum.  Cui  cum  in- 
cumberet,  magnum  prodidit  poeticae 
artis  talentum,  quod  si  data  opera  ex- 
coluisset,  celebre  sibi  ea  adeptus  esset 
nomen :  specimina  saltem,  quae  subinde 
dedit,  laudem  prorsus  merent.  Exinde 
geographiae  et  philosophiae  studio  se 
dedit  ducibus  Hallaeo  professore  regio 
et  Mambruno  S.  J.,  qui  traditum  sibi 
discipulum  tenero  amore  prosecutus  est 
et  quam  diligentissime  aibi  instituen- 
dum  proposuit.  Queiu  in  finem  eam 
mathesim  docuit.  Atdegustata  vel  pri- 
moribus  labris  geometria,  tanta  Huetio 
insedit  hujus  scientiae  percipiendae  cu- 
piditas,  ut  in  ea  excolenda  noctes  at- 
que  dies  consumeret  omniaque  ei  sor- 
derent  prae  geometria.  Magnopere  qni- 
dem  id  improbabat  Mambrunus,  sed 
nil  effecit,  quam  ut  discipulus  cautius 
cum  ipso  ageret  studiumque  quo  arde- 
bat  dissimularet,  plusculumque  tempo- 
ris  tribueret  philosophiae.  Adeo  autem 
in  mathesis  studio  profecit,  ut  adoles- 


nihil  praeterinissum  ab  illis  est.  quo  me 
averti  posae  crederent  a  studiis :  libri  mei 
subrepti,  chartae  concerptae,  vel  aqua  per- 
fusae,  vel  sevo  illitae,  ut  scriptnram  no- 
stram  respuerent;  cubiculi  nostri  occlusae 
fores,  ne,  dum  ipsi  ludo  darent  operam, 
ego  illic  cum  libello  delitescerem ;  quod 
et  saepe  factum  a  me  deprehenderant. 
Cum  autem  rure  agereinus,  per  autumna- 
le«  ferias,  tum  vero  nefas  eaae  putabant, 
libros  attingere ,  totoaque  dies  vel  luai- 
tando  vel  venando  vel  deambulando  duci 
jubebant.  Me  vero  cum  alia  traheret  vo- 
luptas,  antequam  excitati  essent  e  eomno, 
exoriente  sole,  domo  clam  egressus,  vel 
condebam  me  in  silvam,  vel  raptim  certe 
opacam  aliquam  sectabar  umbram,  quae 
me  placide  legentem  et  studeutem  ab  ocu- 
lis  eorum  protegeret.  At  iUi  me  diu  per 
duraos  quaesitum,  velutindaginecinctum, 
extrahebant  tandem  e  latibulis,  vel  lapil- 
lorum  madentiumve  glebarum  jactu,  vel 
aqua  clam  per  siphones  inter  arborum  ra- 
mos  immissa.  Sed  qnantum  conatoa  no- 
stros  tardabat  condiscipulorum  livor  ac 
malignitas ,  tantiun  eos  provehebat  inai- 
tum  mihi  a  natura  iufinitum  illud  discendi 
desiderium.» 


Digitized  by  Google 


1093 


Daniel  Huetius. 


1094 


cens  annonun  1 6  pablice  et  cum  magna 
auditorum  approbatione  disputaret  de 
omnibus  ejusdem  partibus.  Emisit  per 
illos  dies  Cartesius  novam  philosophandi 
methodum,  quae  juvenilem  quidem  et 
inexpertem  Huetii  animum  cepit  diu- 
que  tenuit,  sed  in  provectiori  aetate 
vitiis  ejus  perspeotis  non  amplius  ei 
probabatur  l),  ut  patet  ex  ipsius  cen- 
sura  philosophiae  cartesianae,  Parisiis 

1689  in  12;  1694  aucta;  Heltnstadii 

1690  in  4;  Franequerae  1690  in  12; 
Hanoverae  1690,  Campis  (Campen) 
1 690.  Postea  edidit:  Noveaux  AUmoires 
pour  servir  a  V  histoire  du  Cartesianis- 
me,  Parisiis  1692;  Amstelodami  1698 
in  12.  ed.  auctior,  sed  absque  auctoris 
nomine.  Ez  altera  pai*te  ad  amoenio- 
rum  literarum  delicias  et  antiquitatis 
notitimn  traxit  ipsum  Samuelis  Bo- 
charti  geographia  sacra,  quae  tum 
excudi  coepta  est  Cadomi :  ex  quo  op. 
erudito  suam  non  modo  intellexit  ino- 
piam,  sed  graviter  quoque  tulit;  quam 
ob  rem  apud  se  decrevit  reliquis  ab- 
stinere  studiis,  quoad  hebraicae  et  grae- 
cae  literaturae  non  omnino  rudcm  no- 
titiam  acquireret ») :  quom  ut  copiosius 


1 1  Qua  de  re  ita  ecribit  comment.  cit. 
1,  1:  „Nec  facile  dixerim,  quantum  admi- 
rabilitatem  fecerit  novahaec  philosophan- 
di  ratio  in  animo  juvenili,  et  veterum  sec- 
tarum  rudi;  cum  ex  simpliciasimis  et  fa- 
cillimis  principiio  deproinpta  viderein 
■peeioaa  miracula,  et  velut  sponte  exor- 
tam  mundi  hujus  compagem  totamque  re- 
rura  naturam.  Ac  per  multos  certe  annoa 
arctiaaime  devinctum  me  tenuit  carte»ia- 
nae  tactionis  ttudium ;  tum  ntaecipue 
cum  per  Hollandiam  et  Gerraantam  viros 
graves  atque  doctos  velut  fa*cinatione 
quadam  tenaciter  Cartesio  viderem  ad- 
dictos ;  diuque  insanientis  hujus  sapien- 
tiae  consultu»  erravi,  douec  matureeicente 
aetate,  totoque  hoc  doctrinne  apparatu  a 
fundamentis  perspecto,  veia  dare  retror- 
sum,  et  cur>«us  iterare  sum  coactus,  cum 
inanibus  structuris  niti  eaiu ,  totamque 
ab  imo  solo  vacillare  certisbima  ratione 
deprehend  issem .  - 

»)  Qua  diligentia  literarum  hebraica- 
rum  studio  incuinberet  ipse  refert  com- 
meut.  cit.  1. 1.  hisce  verbis :  Idem  studiutn 
.majore  conntu  post  aunos  aliquot  repe- 


hauriret  ipsum  Bochartium  convenit, 
licet  Cadomi  ministrum  calvinistarum, 
cujus  saepe,  sed  caute  et  occulte  ac 
fere  noctu,  consuetudine  familiariter 
est  usus,  Cum  Christina  Suecorum  re- 
gina  Bochartium  ad  se  vocasset,  Hue- 
tius  itineris  socium  se  ipsi  adjunxit. 
Antea  tamen  adivit  Lutetiam  cum  ob 
celebritatem  urbis,  tum  ob  comparan- 
dos  libros,  tum  ad  visendos  reipublicae 
literariae  viros  principes,  Sirmondum 
in  primis,  Petavium,  Labbeum,  Vavas- 
sorem,  Rapinum,  Cossartium,  Comirium, 
Dechamps,  Garnerium,  Puteanos  fra- 
tres,  Naudaeum  etc.,  quorum  conver- 
satio  ipsius  discendi  ardorem  plurimum 
accendit  et  promovit.  Anno  1652  cum 
Bocharto  viam  per  Hollandiam  in  Sue- 
ciam  aggressus  est,  qua  occasione  Sal- 
masium  et  Vossinm  invisit:  sed  cum 
reginae  valetudo  ex  nimia  studendi  con- 
tentione  male  esset  affecta  ideoque  ejus 
fervor  literarins  remitteret,  parum  li- 
beraliter  exceptus  fuit  Bochartus.  Hue- 
tius  post  trium  mensium  commoratio- 
nem  ')  patriam  repetiit,  interim  tamen 
sedulo  rariores  codices  perlustraverat 
et  ex  praestanti  codice  commentariorum 
tomos  aliquot  Origenis  in  Matthaeum 
et  tr.  ejusdem  de  oratione  descripserat : 
unde  prodiit  origenianorum  commen- 
tariorum  editio,quam  post  aliqnot  an- 
nos  curavit. 


tii.  Exinde  vero  per  continuos  30  annos 
nulla  abiit  dies,  quin  duas  tresve  horas 
^tudio  huic  impenderim  vel  libns  sacris 
evolvendis,  vel  terendis  rabbinorum  scrip- 
tionibus,  nulli»  absterritus  vel  itinerum 
vel  negotiorum  impeditnentiK :  ita  ut  om- 
nes  divinae  legis  hbros  het  raice  scriptos 
quatcr  et  vicies  a  capite  ad  calcem  hacte- 
nus  perlegerim." 

'i  Postquam  Christina  regno  »e  abdi- 
cavit  Romatnque  «e  recepit,  Huetium  ac- 
ceraiit  (n.  1G'>9).  qui  tamen  totus  Origenis 
editioni  iramersus,  memor  quoque  fatorum 
Bochartii,  causas  hinc  mde  quaesitas 
praetexuit,  quominus  regio  fuvore  utere- 
tur.  Pariter  recusavit  munu»  admodura 
honorificum  instituendi  in  literis  regis 
suecici  sutfraguB  regni  procerum  ei  de- 
I  latum. 


Digitized  by  Google 


1721—1740.  Apologia  religionis  christianae  in  Gallia. 


1096 


471.  Jam  ergo  post  longas  excursio- 
nes,  quarum  occasione  ubique  locorum 
omnes  eelebriores  viros  invisere  sole- 
bat,  otii  compoe  factua  in  bibliothecae 
auae  Latebras  se  retulit,  in  iisque  la- 
tnit  annoa  sexdecim,  per  mensem  ta- 
men  quotannis  ad  lustrandas  biblio- 
theeas  Lntetiam  adiit  Quo  tempore 
praecipua  ei  cura  fuit  commentarios 
Origenis  a  se  descriptos  retractare  ad 
eosque  latine  reddendoa  et  observatio- 
nibns  exornandos  et  cum  reliquis  hujns 
auctoris  ejusdem  generis  scriptionibns, 
quascunque  nancisci  posset,  edendos 
sedulo  se  comparare.  Ultra  deoennium 
protractus  est  labor,  qui  occasio  ei  fuit 
scribendi  prius  de  interpretatione  11.  2 
Parisiis  1661  in  4;  Stade  1680  in  12; 
Hagae  Comitum  1683  in  8.,  quo  opere 
immoderatam  interpretum  licentiam 
eoereere  conatus  est,  eosque  potissi- 
mum,  qui  in  11.  ss.  transferendis  suam 
navant  operam.  Laudatur  in  eo  magna 
eruditio,  sagax  crisis  et  stilus  latinus 
exquisitus.  Ad  promovenda  studia  in 
sua  patria  novam  condidit  cum  doctis 
amicis  (1662)  academiam,  in  qua  so- 
dales  dissererent  de  rebus  physicis,  de 
chirurgia  in  primis  et  medicina,  de 
astronomia  et  chymia.  Propter  tam  sol- 
lertem  studiorum  promovendorum, 
praesertim  vero  literarum  humaniorum 
ardorem  annua  pensione  donatus  fuit 
a  Ludovico  rege.  Tandem  prodiit  opus, 
cui  tamdiu  se  consecraverat,  scil.  Ori- 
genis  commentaria  (non  omnia)  in  s. 
Seripturam  graece-latine  cnm  latina 
interpretatione,  notis  et  observationi- 
bus  Rothomagi  1668;  Parisiis  1679; 
Francofurti  1686  t.  2  in  f.  Adjecit  11. 
tres,  quibus  omnia,  quae  ad  Origenis 
vitam,  scripta  erxoresque  spectant,  eru- 
dite  et  soUde  enucleavit l).  Cogitavit 
de  edendis  omnibns  Origenis  op.,  sed 
aliis  occupationibus  praepeditus  fuit. 
Cum  hisce  aliisque  scriptis  magis  sera- 


i)  Cf.  Joura.  des  Sav.  11,  353—358  et 
in  primis  Joan.  Alb.  Fabricius  bibl.  grae- 
cae  V,  216. 


per  inclaresceret  Huetii  fama  atque  in- 
notesceret  omnigena  ejus  eruditio,  rex 
ad  meUoremDelphini  filii  institutionem 
inter  alios  literatos  viros,  quorum  con- 
gressu  proficeret,  ipsum  etiam  selegit 
(1669):  sed  obstitit  Perinius  principis 
institutor,  quo  fatis  functo  (l  670)  suc- 
cessit  in  ejus  locum  Bossuetus ,  eique 
Huetius  additus  fuit  in  tanto  munere 
adjutor.  In  Delphini  familiam  et  comi- 
tatum  adacitus,  licet  multum  temporis 
deberet  ejas  studiis  l)  aulicisque  officii* 
impendere  vitamque  inquietam  agereT 
nam  saepe  mutandae  erant  sedes,  susci- 
pienda  itinera,  varia  adeunda  et  per- 
currenda  loca;  apud  se  statuit,  nullaa 
sinere  omnino  sibi  perire  horas,  ne  eas 
quidem,  quae  aliis  vacuae  ease  solent 
frustraque  conteri  vel  in  faciendo  iti- 
nere,  vel  in  levando  animo  vel  in  con- 
ciliando  somno,  quem  admodam  con- 
traxit.  Haec  subcesiva  tempora  novo 
necnon  eruditissimo  adornando  operi 
consecravit,  quod  inscripsit :  Demon- 
stratio  eoangelica,  Parisiis  1679  in  f., 
ed.  rara,  prae  ceteris  exquisita,  quod  in 
ea  nonnulla  reperiantur,  quae  ceteris 
ed.  desunt;  1687;  1690  ed.  recognita, 
castigata  et  amplificata;  Amstelodami 
1680  t.  2  in  8.,  1694  in  4;  Lipsiae 
1694;  1704  et  1722  in  4;  Bassani 
1782;  in  Migne  cursu  compl.  s.  Script. 
II,  262 — 679.  Hoc  opus  majori  plausu 
receptum  fuit  ab  exteris,  quam  a  Gallis. 
Omnes  quidem  admirantur  summam  et 
exquisitam  eruditionem,  desiderant  ta- 
men  nonnulli  majorem  probandi  soli- 
ditatem 2).  Methodo  utitur  mathema- 


<)  Magnam  partem  habuit  in  edendis 
auctoribus  claancis  /n  usum  Delphini,  ve- 
rum,  ut  ipse  ait  in  comraent.  de  rebus  suis, 
non  ut  operariug,  sed  ut  operia  procurator 
et  ip-fo&uiurr);. 

»)  Ita  scribit  Buddeus  in  isagoge  hi- 
stonco-theol.  universa  1. 2  c.  1  §  17  p.  431 : 
«Diversa,  quod  non  dissimulandum,  opus 
hocce  expertum  estdoctorum  virorum  jn- 
dicia.  Nvnil  de  Jo.  Tolando  dicam  atheo- 
rum  facile  impudentissimo,  a  cujus  intquis 
obtrectationibus  Huetium  vindicarunt  Jac. 
Fayu*  in  defensione  religionis  nec  noa 


Digitized  by  Google 


1097 


Daniel  Huetius. 


1098 


tica  veterisque  in  eo  Testamenti  cnm 
novo  foedere  cohaerentiam  et  concor- 
diam  demonstrat  Dividitur  vero  in  6 
libros.  In  1.  auctoritatem  et  antiquita- 
tem  V.  et  N.  Testamenti  probat;  in  2. 
agit  de  canone  es.  librorum ;  in  3.  pro- 
phetiasV.  T.  exponit;  in  4.  exhibet 
parallelismum  V.  T.  cum  N.;  in  5.  di- 
sputat  de  sceptro  Judae  et  in  6.  de  70 
hebdomadibus  Danielis  l).  Vaticinia  in 
Christo  adimpleta  esse  ostendit  atque 


Mosis  et  gentis  judaicae  diu.  poiter.  cap. 
1.  et  2.  pag.  168  ss.  et  Morinus  in  pecu- 
liari  diss.,  quae  exstat  in  dissert.  Tarii 
argumenti  de  religione  et  philologiara  Til- 
Udeto  lingua  galhca  editw  p.  438  n. ;  nec 
Chateletium  commemorabo  auctorem  li- 
belli :  la  politique  du  clergi  de  France,  qui 
p.  1  pag.  74  scribere  non  veretur,  confir- 
raari  potius  ex  ejus  lectione  atheos  in-sua 
impietate  quam  emendari :  cujus  aliis  me- 
rito  improbatur  sententia,  ut  observat 
Mart.  Diefenbachius  de  vero  mortis  ge- 
nere,  ex  quo  Henricus  VII.  imp.  obiit,  s.  1 
§37  pag.  89,  ubi  plura  de  opere  hocce 
huetiano  sunpeditat.  Fuerunt  namque  et 
alii,  qui  laudi  hujus  operis  nihil  detractum 
Toluerunt*.  nec  tamen  dissimularunt,  non 
ubique  eam  conspici  concludendi  ratio- 
nem,  quae  omnibus  satisfaciat  -  Cf.  Joan, 
Fabricius  in  hist.  bibl.  fabr.  IV;  30,  qui 
plures  hujus  operis  laudatores  affert,  e 
quibus  ita  Sam.  Puffendorf  fratri  suo 
scribit  (acta  erud.lips.  suppl.  II,  98) :  *Fa- 
teor,  ita  impense  me  istius  operis  lectione 
captum,  ut  magnopere  seculo  gratulan- 
dum  judicem,  reperto  tanto  ingenio,  cui 
infinitam  eruditionis  ac  judicii  vim  circa 
eiusmodi  potissimum  materiam  occupare 
placuit,  quam  nobilitate  ac  utilitate  eua 
nulla  alia  superat.  Augusta  hic  omnia, 
ornata,  ad  gravitatem  coinposita,  quali 
maximi  regum  (LudoviciXIV.)  filio  offerre 
deoebat"  Cf.  Werner  Geschichte  derapol. 
und  polem.  Literatur  der  christ.  Theolo- 
pe  V,  137  ss. ;  £epenberger  die  apolog. 
Bestrebungen  des  B.  Huet  v.  A.  historisch 
und  ktritisch  gewurdigt,  Freiburg  1905. 

■)  Ubique  penes  philosophos  et  poetns 
gentiles  studet  reperire  rehquias  vel  ve- 
stigia  licetdeformata  revelationis  divinae. 
-Id  tamen  systema,  inquit  Genlr  theol. 
dogmatico-scholast.  t  3  pag.  3  annot., 
quamlibet  acutissimo  ingenio  uberrima- 
que  eruditione  propositum  etexplanatum 
baud  omnibus  probatum  est,  quod  nempe 
veterei  quosque  philosophos  ad  patriar- 
chas  hebraeomro,  praepriinis  ad  Moy.<en, 


ita  pretiosam  nostra  adhuc  aetate  uti- 
lera  religionis  christianae  apologiam 
exhibet. 

473.  Dum  huic  vacaret  operi,  assi- 
dua  sanctorum  voluminum  tractatione 
et  attenta  rerum  sacrarum  meditatione 
sensit  se  ad  ecclesiaaticum  vitae  insti- 
tutum  allectum,  nec  ita  tamen,  ut  ini- 
tiari  jam  tum  vellet  sacris  ordinibus, 
quibus  se  necdum  maturum  putabat, 
sed  ut  saltem  voluntatem  suam  externo 
cultu  testaretur.  Post  aliquot  dein  an- 
nos,  cum  46  aetatis  annum  ageret,  pa- 
rendum  vocantis  Dei  nutibus  etiam  in 
hoc  esse  duxit,  ut  sacros  ordines  su- 
sciperet  (a.  1676).  Mox  (1678)  ei  rex 
contulit  alnetanam  abbatiam  ordinis 
cisterciensis,  cujus  loci  deliciis  ita  cap- 
tus  est,  ut  post  suum  ab  aula  secessum 
(1680)  suinmo  illuc  recurreret  studio 
singulis  quibusque  annis  ad  primum 
hirundinis  volatum,  totasque  aestates 
transigeret  in  dulcissimo  otio,  noctes- 
que  et  dies  versaretur  in  exquisitarum 
doctrinarum  meditatione,  non  alias  tam 
quietam  tamque  beatam  studiorum  se- 
dem  nactus.  Inde  prodierunt  aineUtnae 
(juaestiones,  quibus  difficilis  argumenti 
a8sumpsit  tractationem  de  rationis  et 
fldei  concordia;  quae  partes  esse  de- 
beant  rationis  in  suscipienda  fide,  us- 
quequo  pertinere  debeat  fidei  in  ratio- 
nem  imperium.  Tum  etiam  adductis 


obtorto  collo  et  m  obsequium  fideitrahere 
videatur.  Hic  quidem  Bruckeri  aensus 
in  hist  philoH.  t.4  p.  561,  qui  alias  in  hue- 
tianis  commentarii*,  quos  infinita  prope- 
modum  selectaque  eruditione  confertoa 
jure  depraedicat,  solidiorem  severiorem- 
que  criticen  desiderat.-  Affine  est  opua 
eruditum Guilelmi  deLavaur,  advocati 
parlamenti  parisiensis  (t  1730),  Confirtnc* 
dt  la  Fable  avtc  V  Histoir*  Sainte,  ou  V  on 
voit  que  les  grandes  Fables,  le  Culte  et 
es  Mysteres  du  Paganieme  ne  Mnt  que 
des  copiej  alt^reea  des  Histoirex,  des  Usa- 
ges  et  des  Traditions  des  Hebreux ,  Pari- 
siis  1730  t.  2  in  12.,  in  quo  tamen  occur- 
runt  conjecturae  minut»  probabiles.  Cf. 
Journ.  des  Sav.  XCII,  183  -  92. 


Digitized  by  Google 


1099 


1721—1740.  Apologi*  religionii  chriat.  in  Gallia. 


1100 


docait  ezempli8,  nihil  tam  alienum  a 
sensu  commnni  vel  ad  credendam  vel 
ad  agendum  proponi  nobi9  a  sancta  no- 
stra  religione,  quorum  dogmatum  et 
praeceptorum  vel  conaimilia  vel  etiam 
a  fide  moribuaque  Uominum  magis  ali- 
ena  gentes  optimis  institutis  tempera- 
tae  vel  non  crediderint,  vel  in  usum 
consuetudinemque  non  receperint ;  pro- 
ptereaque  nullam  superesse  causam, 
cur  ea  ab  impiis  hominibus  repudien- 
tur1).  Prodiit  opus  Cadomi  1690  in 
4;  Lipsiae  1692 ;  1701  et  1709  iu  4; 
Venetiis  1761,  in  quo  tamen  nonnulli 
forte  plus  ingenii  quam  judicii  depre- 
hendunt,  nam  in  eo  Pyrrhoni*mo  mu- 
nit  viam  et,  ut  inquit  Brucker 8),  re- 
velationis  assertionem  rationis  ever- 
sione  inaedificat.  Indidem  ei  alnetano 
secessu  manavit  opus  de  la  situation  du 
Paradis  terrestre  8),  Parisiis  1 69 1  in  1 2., 
a  Joan.  Oeorgio  Pritio  latine  versum 
Lipsiae  1694;  Amstelodami  1698  et 
inter  criticos  sacroe  receptum,  cum  L 
de  navigationibus  Salomonis,  quem  pa- 
riter  Alneti  scripsit.  Hoc  vero  argu- 
mentum  eum  induxit,  ut  opus  compo- 
neret  immensae  eruditionisinscriptum: 
Histoire  du  commerce  et  dela  Naviga- 
tion  des  Anciens,  Parisiis  1716  in  12; 
Bruxellis  1717. 


>J  Acta  erud.  lips.  a.  1692  p.  145—153. 

*)  L.  cit.  pag.  564,  et  pag.  565  addit : 
.Imbecillia  pferaque  sunt  quae  affert,  con- 
fusa  et  ad  accuratac  ratiocinationis  leges 
haud  exacta ;  quae  vero  ex  omnium  reli- 
gionum  silva  congessit  et  ad  demonstran- 
daro  veritatem  religionia  chnstianae  attu- 
lit,  ita  depravata  a  domestica  trignifica* 
tione  et  proprio  ac  genuino  sensu  sunt, 
ut  plane  mdigna  huetiana  fama  ea  tracta- 
tio  videri  queat  Maxime  vero  vehementer 
veterum  philosophorum  svstemata  corru- 
pit,  et  perditiaaimos  errores  inducto  fuco 
ita  pinxit,  ut  concordare  cum  sacris  dog- 
matibus  videri  queant.  Quae  ratio  est,  cur 
valde  hic  labor  viris  doctis  displicuerit,  et 
innumero«  in  eo  naevos  illi  detexerint" 

»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  XX,  1—13 :  acta 
erud.  lips.  1692  p.  297,  ubi  et  tabula  cho- 
rographica,  qua  Huetius  senton+iara  suam 
illustrat,  exhibetur. 


474.  Anno  1685  designatus  fuit 
Huetiui  episcopus  suessionensis ;  cum 
autem  omnis  fere  negotiorum  ratio  in- 
ter  sedem  apostolicam  et  aulam  regiam 
propter  varias  controversiassublataes- 
set,  plures  abiere  anni,  donec  ponti- 
ficium  confirmationis  diploma  impetra- 
ret:  interim  vero  Sillerii  precibus  in- 
ductus  sedem  regio  favore  sibi  desti- 
natam  cum  abrincensi  commutavit 
(1689)-  Ecclesiam  saam  administravit 
decem  propemodum  annos  nihilque  ei 
fuit  antiquiup,  quam  ut  collapsam  tanto 
jam  tempore  episcopo  carentis  disci- 
plinam  in  integrum  restitueret.  Quam- 
obrem  mature  ezpensis  priscorum  an- 
tiatitum  legibus,  quae  statuta  synoda- 
lia  vulgo  appellantur,  et  aliis  undecun- 
que  collectis,  novas  easque  prudentia 
et  spirita  ecclesiastico  plenas  ipse  con- 
didit  ac  rite  promulgavit.  Cumque  pro- 
gressu  temporis  notior  in  dies  ipsi  fie- 
ret  commissus  grex  et  ea,  quae  ex  usu 
erant  accuratius  procuranda,  in  comi- 
tii8  dioeceseos,  quae  singulis  annis  con- 
vocare  solebat,  exorientia  mala  novis 
institatis  coercebat  Qua  sollicitudine 
et  zelo  ecclesiae  sibi  concreditae  faciem 
feliciter  renovavit  Abdicato  1699  epi- 
scopatu  primum  ■  se  recepit  Fontane- 
tum,  cujus  abbatiam  rex  illi  concesse- 
rat,  verum  propter  innumeras  lites,  quae 
occasione  hujas  transmigrationis  et 
commorationi8  oriebantur,  taedioaffec- 
tus  Parisios  secessit  ubi  penes  patres 
Soc.  Jesu  sedem  fixit.  Hic  ultimos  20 
vitae  a.  transegit,  tempus  a  morbis  li- 
berum  inter  pietatis  officia  et  studia 
literaria  dividens1).  Decessit  demum 


i)  Plura  de  ipao  cf.  ;n  commentario  de 
rebus  ad  eum  pertinentibus,  Amstelodami 

1718  in  12.,  cum  qq.  alnetani»,  Lipciae 

1719  in  4  ;  Venetaia  1761 :  Mem.  de  Trev. 
1721  a.  34  pag.  706-738:  a.  42  pag.  900 
— 906 ;  Xiceron,  Nachrichten  eto.  heraus- 
gegeben  von  Siegm.  Jac.  Baurogarten. 
Halae  1749  I,  331-46  ;  Biogr.  univ.  XXL 
17;  Kl.  VI,  335;  acta  ernd.  lipa.  1710  p. 
53 ;  Feller  IV,  505,  qui  ita  inter  alia  scri- 
bit:  ^Huet  est  undes  trois  ^vequea  qui 
ont  le  plus  honorf  le  siecle  de  Louis  XIV. 


Digitized  by  Google 


1101 


Dani  <1  Huetius. 


1102 


optimus  senex  26.  Jan.  1721  a.  aeta- 
tis  91-  Praeter  opera,  quorum  jam 
mentionem  fecimus  vel  qnae  argomenti 
theologici  non  sunt,  scripsit:  Lettre  de 
M.  Morin  de  1'Academie  des  inscrip- 
tions  a  M.  Hnet  (sed  ea  est  ipsius  Hue- 
tii)  tonchant  le  livre  de  M.  Tolandus, 
Anglois,  intitule  Adeiaidaemon  et  ori- 
gines  judaicae,  in  memoriis  trivnltien- 
sibua  1709  a.  121  pag.  1588—1618 
et  in  sylloge  opusculorum  Hnetii,  qnam 
curavit  Jo.  Maria  de  la  Marqne  de  T  i  1- 
1  a  d  e  t *),  prins  miles ,  dein  sodalis 
congr.  Or.  (1677 — 99)  et  aocius  Aca- 
demiae  inscriptionum  (t  1 5.  Jul.  1715), 
hoc  titnlo:  Dis&.(2  4)  surdiverses  matieres 
de  la  religion  et  de pkMogie  ■),  Parisiis 
1712  t.  2  in  12;  Hagae  1714;  1720. 
Florentiae  1738  cnm  annot.  Thomae 
M.  Griselli;  Traite  philosophiqne 
de  la  faiblesae  de  V  Esprit  hutnain,  Am- 
stelodami  1723  in  12.  Qno  in  1.  (ex 
qq.  alnetanarnm  parte  priori  derivato) 
8cepticorom  cavillationes  ita  produxit, 
nt  animum  ad  scepticismum  saltem 
philosophicnm  (nam  fidei  agnoscit  cer- 
titndinem)  pronum  demonstraret  ac 
traditionalistarum  systemati  viam  ster- 
neret,  et  ipsemet,  inquit  Buddeus8), 

par  leurs  lumiere».  Le  merito  de  Fenslon 
et  de  Bossuet  balance  depuis  longtempa 
les  suffragea,  pourquoi  ne  placerait  on  paa 
avec  eux,  dans  cette  espece  de  concurrence, 
1'  illnstre  evequc  d*  Avranches  ?  Son  savoir 
a  peut-etre  moins  de  grace  francaise ;  mais 
il  a  plus  de  gr&ce  grecque  et  latine:  il 
a  moins  d'  eclat,  mais  peut-€tre  plus  de 
profondenr,  et  certainement  plu8  de  va- 
ri6t6  et  d'etendue.  L'  usage  modeste  et 
sans  pr^tention  qu'il  en  a  fait,  le  silence 
et  la  retraite  qui  1'  ont  d6rob£  aux  yeux 
des  horomes,  semblent  ajouter  aux  titres 
de  sa  gloire.-  Brucker  1.  c.  IV,  552  -  674; 
F I o  t te s  Ettides  sur  de  Huet,  Montispes- 
suli  1857 ;  Bartholoraes  Huet .  .  .  ou  le 
Scepticisme  theologique,  Parieiis  1850. 

•)  Cf.  Batterel  M6moires  IV,  817—22. 
Alius  est  a  Mich.  Cassagnet  de  T.  epi- 
Bcopo  de  Macon,  qui  a  bulla  Unigenitus 
appellaverat,  sed  appellationem  ante  mor- 
tera  retractavit  (t  5.  Sept.  1731). 

»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  LU,  169-176  et 
243-262. 

»)  In  isagoge  cit.  1.  1.  c.  4  §  22  p.  230. 


de  intellectus  imbecillitate  soribens 
eandem  memorabili  exemplo  confirmat. 
Huetiana  ou  Pensees  diverses  du  M. 
Huet,  cura  Olivet  Parisiis  1722  in 
12.,  in  quibus  praeter  ea,  quaeadejus 
vitam,  atque  ad  illoe  viros  eruditos, 
quibuscum  familiariter  conversatus  eatr 
spectant,  plura  ulia  reperinntur,  qnae 
de  rebus  theologicis,  interpretationem 
Scriptnrae  in  primis  concernentibus, 
philologicis,  criticis,  physicis  et  mathe- 
maticis  passim  commentatus  est l). 
Hactenus  de  Huetii  operibus.  >Inerant 
illi,  inqnit  Brucker  1.  c.  p.  573,  eae 
animi  dotes  eoqne  fruebatur  natnrae 
favore,  sine  quibus  mediis  ad  gloriae 
cnlmina  in  civitate  erudita  grassari 
haud  licet  Maxime  vero  illi,  quam  a 
natura  praeatantissimam  acceperat,  in- 
doli  summam  junxit  diligentiam  labo- 
risque  improbi  patientiam  prorsus  in- 
expugnabilem,  eam  studiorum  conten- 
tionem,  ut  nec  inter  edendum,  noc  in- 
ter  quiescendum  a  studiis  sibi  tempe- 
raret.  Cnmque  facultatibus  afflueret 
et  nativitatis  praerogativa  facile  sum- 
mis  ubique  viris  commendaretur,  non 
potuit  indu8triae  ejus  amplissima  de- 
esse  materies,  suppeditatis  iis  auxilus, 
quibuB  immensa  lectionis  copia  parari 
solet  .  .  .  Maxime  vero  ingenium  nactua 
erat  snpra  modum  elegans,  fecundum 
vivum  et  vi  quadam  imaginationis 
concinna  suffultum  .  .  .  Nec  memoriae 
defuit  fidelitas  ea  largisaime  suggerens, 
quae  ex  multorum  annorum  lectione 
infinita  in  commentarios  retulerat  .  .  . 
Verum  quas  affluentiagimaa  possidebat 


Hinc  nonnemo  de  hujus  libri  genuinitate 
dubitavit,  indignum  tanto  virojudicans 
ea  recoquere  et  per  compendium  reddere, 
quae  a  Sexto  Empirico  olim  proposita  et 
dudum  explosa  sunt.  Cf.  A.  E.  L.  1724 
pag.  230 — 237 :  sed  in  primis  Mem.  de 
Tr6v.  1725  a.  47  pag.  989-1021.  Olivet 
1.  editor,  genuinititem  tuetur  in  apologia 
memoriis  trivolt.  opposita,  Pariaiis  1726 
in  8.  Cf  Hist.  litt.  de  l'Europe  1716  Aout 
a.  3. 

•)  Cf.  acta  erud.  Hp».  1724  pag.  463; 
Journ.  des  Sav.  LXXII,  167. 


Digitized  by  Google 


1103  1721—1740.  Theologia  pol.  in  Gallia  Cordemoy,  Brneys,  j  J04 


eruditionis  divitias  parem  judicandi 
•ciem  non  adfaisse  merito  dolendam 
est  . . .  GeterM  vero  animi  virtutes  vi- 
nun  magnum  egregie  ornavisse  omnino 
fatendum  est  In  aulae  enim  luiu  et 
vitae  commoditatibua  admodum  afflu- 
entibus  sobrie  vixit . .  .  Solas  autem 
vitae  delioiae  ei  literarum  studiis  et 
oonversatione  virornm  eruditorum 
captavit,  quibus,  licet  religionis  pro- 
feeeione  disaentirent,  humanum  se,  co- 
mem  et  serviendi  cupidom  praebuit* 

472.  Fidem  catholicam  praesertim 
adversus  prottstanUs  propugnarunt l) : 
Ludovicus  Gerardus  de  Cordemoy 
Parisiensis  (n.  7.  Dec.  1651),  doctor 
•orbonicua,  strenuus  et  indefeaaua  fidei 
catholicae  apologeta  (t  7.  Febr.  1722). 
Haec  potiora  ejuadem  aunt  opera:  La 
mithode,  dont  les  Pbres  se  sont  servis 
•n  traitant  des  Mysteres  (ei  scriptis  ab. 
de  Moissy),  Parisiis  1683  in  4;  Ri- 

ther,  fait  par  Luther  meme  dans  son 
Livre  de  la  Messe  privee  et  de  V  Onc- 
tion  des  Prttres,  traduit  du  Latinavec 
dea  Bemarques,  ib.  1681  et  1684  in 
1 2 ;  Traiii  de  V  Invocation  des  Saints, 
ib.  1 686  in  1 2 ;  TraiU  de  V  Eucharistie, 
ib.  1687  in  12.,  qute  coUectim  pro- 
diere  cum  Reftexions  sur  Vunion  des 
Calvinistes  et  des  Lutheriens  sub  titulo 
Divers  TraiUs  de  Controverses,  ib.  1 70 1 
in  12.  Traiti  eontre  les  Sociniens,  ou 
la  conduite.  qu'a  tenue  TEglise  dans 
les  trois  8iecles  en  parlant  de  la  Trinite 
et  de  1'incarnation  du  Verbe,  ib.  1696 
in  1 2.,  quod  opua  est  apologia  fidei  ni- 


i)  Hnc  referri  posset  Guillotii  de  Mar- 
C  i  1  y  Relation  historique  H  thiologique  cTun 
voyage  en  Hollande  ft  autree  Provinces 
des  Pais-Baa,  dans  laquelle  on  verra  le 
detail  des  oonvenations  de  1'  Auteur  avec 
M.  Je  Marquis  de  Laneallerie  iur  les  prin- 
cipaui  points  de  la  Religion  enrichie  de 
notes  cntiquee,  historiques  et  chronologi- 
ques,  Paris  1719  in  12.,  quae  est  tr.  de 
controyertiis  inter  catholicum  et  calvinia- 
num,  de  quo  cf.  Journ.  de?  Sav.  LXVLI, 
847-  366. 


caenae  patrumque  antenicaenorum l). 
L'  ftemiti  des  peines  de  V  Enfer  contre 
lea  Sociniena  *),  ib.  1697  in  12;  Let- 
tres  sur  differens  sujets  de  Controverse, 
ib.  1 702  in  1 2 ;  Traiti  de  V infaOlibUiU 
de  V  Eglise  »),  ib.  1713  in  12;  Traiti 
des  saintes  Images  prouve  par  V  Ecri- 
ture  et  par  laTradition  contre  les  nou- 
veaui  Iconoclastes,  ib.  1715  in  12., 
addita  sunt  tria  alia  opuscula:  TraiU 
des  saintes  ReUques  *),  ib.  1  7 1 9  in  1 2., 
in  quibus  tractatibus  auctor  noster  ni- 
tide,  accurate  et  solide  disputat  de  dog- 
matibus  catholicis.  —  David  Augusti- 
nus  Brueys  Montepessulanus &)  n. 
1640  parentibus  calviniania  scripsit 
quidem  contra  Bossueti  eipositionem 
fidei  catholicae,  aed  Bossueti  opera  ve- 
ritatem  agnovit  ed  ad  veram  rediit  Ec- 
clesiam,  cujus  fidem  strenue  deinceps 
propugnavit  adversus  Jurieu,  Len- 
fant  et  La  Boque,  qni  a.  1719  (t 
5.  Sept.  1731)  et  ipse  ampleius  est 
fidem  catholicam.  Suae  conversionis 
rationes  exponit  in  op.nobili  et  irenico 
stilo  conscripto:  Examen  des  raisons, 
qui  ont  donni  lieu  a  la  siparaUon  des 
Protestans,  Lutetiae  1683  in  12  ,  ad- 
veraua  quod  plures,  etiam  Jurieu, 
calamum  arripuerunt 6).  Quare  Brueys 
iterum  contra  Jurieu  et  Claudium  in 
certamen  descendit  edito  L:  TraiU  de 
VEglise  en  forme  d'  Entretiens,  ib.  1 687 
in  12.,  in  quo  omissis  qq.  de  ea  agita- 
tis  demonstrat,  Calvinistas  sibi  in  prin- 
cipiia  contradioere  7).   TraiU  de  V  Eu~ 


•)  Cl  Journ.  dea  Sav.  24,  487—94. 

*)  Cf.  Journ.  dea  Sav.  26,  340.  Ana- 
s  t  a  s  i  u  8  quidam  0.  3.  Franc.  edidit  iff- 
stoire  du  Soeianisme,  aon  origine  et  son 
progres  avec  lea  characteres,  erreura  et 
livres  distingues  de  la  secte,  Parisiis  1723 
in  4 ,  cujua  epitomen  exhibent  acta  erud. 
lipe.  1726  p.  259  sa. 

>)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1714  a.  87  pag. 
1218— 1233;  Journ.  des  Sav.  56, 143—150. 

«)  Cf.  M6m.  de  Trev.  1719  a.  72  pag. 
1357-71 ;  Journ.  des  8av.  66,  235-240. 

»)  Uf.  Biogr.  univ.  VI,  88;  Raeas  VIII, 
232  ss. 

•)  Cf.  A.  E.  L.  1684  pag.  446-467. 
r)  Cf.  A.  E.  L,  1688  pag.  193  s.  8imile 


Digitized  by  Google 


1105 


Lombard,  Bonnieres,  Lallouette. 


1  106 


charistie  en  forme  6"  entretien*,  1 686 ; 
TraiU  de  la  sainte  Messe  1683;  1700]; 
Histoire  du  fanatisme  de  notre  temps, 
1692  t.  4  in  12;  1709:  1713;  1737; 
TraiU  du  Ugitime  ueage  de  la  raison 
principalement  snr  les  objets  de  la  foi, 
Parisiis  1717  in  16;  1727.  Difense 
du  culte  exUrieur  eatholique  et  les  de- 
fants  du  service  pnblic  de  la  religion 
refotinee,  ayec  la  refatation  des  deux 
reponses  a  Y  examen  dee  raisons  de  la 
separation  des  Protestants  et  reponse 
a  Jurieu  contre  V  adoration  de  V  Eu- 
charistie,  Amstelodami  1686  in  12: 
quae  opuscula  solide,  concinne  et  stilo 
eleganti  sunt  conscripta.  Traiti  de 
V  obOssance  des  ChrJtiens  aux  Puissan- 
ces  temporeUes,  ou  l'on  montre  parl'Ecri- 
ture  sainte  et  par  1'Histoire  de  l'E- 
glise,  en  qnoi  les  Chr6tiens  doivent  obeir 
a  leurs  8ouverains  de  contraireBeligion, 
en  quoi  ils  doivent  refuser  de  leur 
obeir  et  quelle  conduite  ils  doivent  te- 
nir  dans  leur  refus  l),  ib.  1 7 1 0  in  1 2 ; 
Ultrajecti  1 635 ;  Hagae  1 735.  Defuncta 
uxore  ordinatns  est  sacerdos.  Postmo- 
dum  tamen  relictis  disputationibus 
theologicis  otinm  ingeniumque  suum 
ad  scribendas  fabulas  pro  scena  impen- 
dit  (t  25.  Nov.  1723  a.  aetatis  83). 

476.  Joannes  Lombard  S.  J.  Lu- 
dovico  XIV.  a  concionibns  (t  1 727)  re- 
liquit  opusculnm  plane  egregium»): 

quoque  opus  edidit  Carolus  Pietr  e  O.  S« 
Ben. :  La  rraye  et  la  fausse  Religion  par 
fonne  dentretiens  entre  un  Religieux  et 
nn  Protestant,  qni  dontant  de  sa  Religion 
meclite  son  retour  dans  1'  Eglise  Romaine, 
Parisiis  1729  tn  12. ,  de  quo  cf.  Mem.  de 
Tr.  a.  18  p.  197—233. 

>)  Cf.  Journ.dea  Sav.  XLVII,  660—668. 

»)  De  qno  Feller,  qni  illud  adscribit 
Petro  Jos.  Orllans  8.  J.  (f  1698),  ita 
censet  VI,  333 :  „L'  ordre,  la  clartl,  la  sim- 
plicite*  et  l'e>idence  des  rettexions  entral- 
nent  et  persnadent  tont  lectenr  qne  le 
prejuge"  n'  aveugle  pas.  Nous  n'  avons  rien 
de  mieux  en  ce  genre,  a  considerer  la  brie- 
vet6  et  le  laconisme  de  V  ouvrage,  sinon, 
peut-6tre,  le  petit  traite*  de  Lessius,  de 
empetsenda  vera  religvone.*  Cf.  Mem.  de 
Trev.  a.  1724  p.  1926—1941, 


Abrigi  des  controverses  sur  la  Beligion 
ou  Methode  oourte  pour  discerner  la 
veritable  Religion  chretienne  d'  avec  les 
fausses  qui  prennent  ce  nom,  Nancaei 
1723  in  16;  Parisiis  1725  in  12; 
1731 ;  1736;  17  55;  Mechliniae  1817; 
in  coll.  M  igne  Dimonstrations  evang., 
Parisiis  1847  t.  XIV,  1070  —  1178. 
—  Josephi  deBonnieresde  Souastre 
S.  J.  (n.  1658  ;  t  22.  Dec.  1726)  ex- 
stant  Lettres  sur  le  culte  et  V  invoca- 
tion  de  la  tres-sainte  Vierge  et  des  Saints, 
Insulis  1710  in  8.  Ipsi  quoque  tribui- 
tur  (aliis  tamen  reclamantibus)  famo- 
sum:  Problbne  eccUsiastique  propose 
a  M.  l'abbe  Boileau,  de  l'archeveche 
de  Paris:  a  qui  Ton  doit  croire  de  M. 
Louis  Ant.  de  Noailles,  Eveque  de  Cha- 
lons  en  1696  (qui  approbaverat  Ques- 
nelli  Reflexions) :  ou  de  M.  L.  A.  de 
Noailles  Archev6que  de  Paris  en  1696 
(quo  a.  prohibuit  1.  de  Barcos  Expofi- 
tion  de  la  doctrine  chretienne  eodem 
spiritu  infectum),  Bruxellis  1698. — 
Ambrosius  Lallouette  Parisiensis 
n.  c.  1653,  aliquamdiu  (1681 — 87) 
Oratorii  sodalis  canonicus  (t  9.  Maj. 
1724)  reducendis  ad  Ecclesiam  prote- 
stantibus  non  absque  fructu  intentus, 
scripsit  Discours  sur  la  prisence  rieUe, 
Parisiis  1687  in  12;  Discours  de  la 
communion  sous  une  espece  *) ;  Histoire 
des  traductions  francaises  de  VEcri- 


>)  De  hac  scripsit  etiam  Petrus  V  ar  i- 
gnon  Cadomenns  (n.  1654;  1 1722),  sa- 
cerdoR,  insignis  alioquin  mathematicus, 
cujus  est  Dimonstration  de  la  possibilitd  de 
la  presenee  reeUe  du  Corps  ieJ.  Christ  dans 

V  Eucharistie,  in  coll.  Pikce»  fugitives  sur 

V  eucharistie,  Genevae  1730,  in  qua  utitur 
metbodo  geometrica  et  princiniis  philo- 
sophiae  cartesianae,  cuierataddictns.  Sed 
Franciscus  D  a  vi  d  doctor  parisiensis  ipsi 
opposuit :  Rifvtation  oVun  syttime  imagini 
par  un  Philosophe  Cartisien,  qui  a  prgten- 
du  demontrer  geom&riquement  la  possi- 
bilite"  de  la  Presence  reelle,  Parisiis  1729 
in  12.  Hujus  doctoris  pariter  est  Liber 
Ptalmorum  vulgatae  ed.  cum  notis,  in  qui- 
bus  explicatur  titulus,  occasio  et  argu- 
mentum  cujusque  psalmi,  dilucidatursen- 
sus  literalis,  paucie  attingitur  mvsticua. 
ib.  1729  t.2inl2  ;1747. 


Digitized  by  GdOgle 


1107 

turtsnints,  tant  manuscrites  qu'im- 
primoej  soit  par  les  Catholiques  soit 
par  les  Protestants,  ib.  1692  in  12., 
opua  rarum  a  Cottonio  8.  J.  coe- 
ptnm ,  a  Yeronio  continuatum,  ab 
ipso  absolntnm,  in  quo  protestantinm 
mutationes  detegit  factaque  singularia 
(sed  non  semper  exacte)  refert »).  Haec 
simnl  prodierunt  ib.  1692.  —  Benatus 
de  Vois  seu  Theodorus  a  s.  Benato 
0.  Oarm. Pictaviensis  (n.  1 665  ;  1 1 728) 
solide  scripsit  adversus  Conrrayer  Ju- 
stifieation  ds  V  Egiiss  romains  sur  la 
riordinaUon  des  Anglaii  episcopaux  *), 
Parisiis  1718  t  2  in  1 1.  —  Adversus 
CalTinianos  disputavit  Ludovicus  Dau- 
res*)  dccitanus  Rhutenensis,  et  ipse 
quondam  Calvinianus  hujus  sectae  mi- 
nisterio  destinatus.  Ad  veram  fidem 
aetate  jam  maturus  conversusingressus 
est  ordinem  Praed.  (t  10.  Maji  1728). 
In  eorum  gratiam,  qui  iisdem  ac  ipse 
obm  detinerentur  erroribus,  stilo  facili, 
puro  et  nervoso  scripsit  erndite.  L'E- 
glise  protestante  dHruits  par  sUs  mtme 
ou  les  Calvinistes  ramenes  par  leurs 
seols  principes  a  la  v^ritable  foy.  Pa- 
risiis  1 689  in  8.  adversus  Claudium.  — 
M  ay  n  ard  canonicus  tolosanus  in  op. 
La  religion  Protestants  eonvaincus  de 
faux  dans  ses  regles  de  foy  et  raison- 
nemens  de  ses  defenseura,  Parisiis  t.  2 ; 
et  in  Confirencs  avee  M.  Claude,  Pa- 
risiis  1740  t.  2  in  8.  —  Adversus  N. 
Travers  presbyterorum  jura  nimis 
urgentem  defendit  hierarchiam  eccle- 
siasticain  Bernardus  Atrebatensis 
0.  Cap.  theologiae  lector,  pluribus  li- 
bris,  in  primis  in  1.  1'ordre  ds  V  Egiise 
ou  la  primaute  et  la  subordination  ec- 
clesiastique  selon  s.  Tbomas  4),  Parisiis 
1736  in  12.  Ejns  quoque  est  Le  mi- 
nisUre  primitif  ds  la  penitenee  enseigne 


'  I  Cf.  Batterel  Mim.  IV,  546—49. 

»)  Cf.  bibl.  carmeht.  II,  786  **.;  Biogr. 
univ.  XLIX,  400. 

»)  Cf.  Raess  VIII,  385-96. 

•  Cf.  Mem.  de  Tr.  1736  a.  88  pag.  1850 
—59;  Bern.  a  Bononia  pag.  48;  Que>ard 
I,  288 


1108 

dans  toute  1' eglise  gallicane,  ib.  1752, 
opus  a  Benedicto  XIV.  collaudatum. 

477.  Pontificia  infallibilitatem  as- 
seruit  Matthaeus Petit-Didier  (Par- 
vo-Desiderius)  0.  8.  Ben.  congr.  s.  Vi- 
tonis  l),  bonarum  artium  cultu  orna- 
tus,  bonus  theologus,  exercitatus  hi- 
storicus,  religionis  catholicae  propu- 
gnator  zelosus.  Natus  est  in  s.  Nioolai 
Lotharingiae  oppido  18.  Dec.  1659. 
Studiis  philosophicis  et  theologicis 
Bumma  cum  laude  decursis,  a  capitulo 
generali  congregationis  a.  1682,  cum 
necdum  diaconus  esset,  ad  philoso- 
phiam  et  theologiam  sodalibus  prae- 
legendam  selectns  fuit.  Utraque  sparta 
feliciter  expleta  cuidam  religioaorum 
doctrina  insigniorum  sodalitio  praefe- 
ctus,  coepit  cum  iisdem  ss.  Ecclesiae 
patrum  scripta  discutere,  cujus  studii 
fructus  exstitit  opus  eximium  adversus 
multos  Dupinii  errores  Ren\arques  sur 
la  Bibliotheaue  ecclesiastioue de  M.Du- 

W^^  W^rWW^mWWW^nMWW^r  — *      »^  w  v  w  »  — ^  —  *■  w^r^r     ^^r^r  w  BmW  WW 

pin,  Parisiis  1691  — 93  t.  3.  Anno  1715 
electus  fuit  in  abbatem  senonensem, 
dein  1 723  in  praesidem  generalem  con- 
gregationis.  Post  biennium  Bomam 
adiit,  ubi  a  Benedicto  XIII.  benigne 
ezceptus  a.  1726  episcopus  macranen- 
sis  in  partibus  infidelium  et  praelatus 
afoistens  creatus  est.  Quin  sacrum  be- 
nedictionis  monus  pontifez  ipse  eidem 
impertire  dignatus,  eumque  collata 
pretiosa  infula  in  haec  verba  affatus 
est :  ,  Quia  intinxisti  calamum  pro  sum- 
ma  sede,  ipsa  sedes  sancta  te  remune- 
rat.*  Scripserat  nimirum  eo  tempore, 


')  Hujus  frater  Joannes  Jos.  P eti  t d  i- 
dier  S.  J.,  semmarii  argentoratenais  di- 
rector  et  universitatis  mue>sipontanae  can- 
cellarius,  vir  eruditu*  et  rtrenuus  (t  10. 
Aug.  1756),  plura  reliquit,  inter  quae  Dist. 
sur  les  mariages  rfes  Catholiques  aree  les 
HereHiquet,  quae  non  solum  valida,  sed  et 
licita  esse  tuetur ;  Lettrts  critiques  sur  Itt 
Vies  dtt  samts  par  B«iUet  in  12.,  numero 
13,  quae  seoraim  prodierunt  sine  nomine 
typographi,  auctoris,  loci  etc;  simul 
junctae  sunt  admodum  rarae.  Scripait  eti- 
am  contra  Juenin,  Jansenistas  etc. 


1721-1740.  TheoL  pol.  in  Gallia,  Daren,  Maynard,  Bernard, 


Digitized  by  Google 


1109 


Matthaeua  Petit-Didier. 


1110 


qno  maxime  controversia  de  pontificis 
infalVibilitate  in  Gallia  exarsit,  Traiti 
de  P  mfaUikUiti  du  Pape,  Luxemburgi 
1724  in  12.  (etiam  in  Migne  curs. 
theol.IV,  1141  ss.),  mutata  priorisen- 
tentia,  qnam  cnm  plerisque  aliis  illius 
aetatis  tbeologis  gallis  propter  famo- 
sam  cleri  gallioani  declarationem  a. 
1682  tennerat  et  satisfaciens  pro  sua 
a  bulla  Unigenitus  appellatione.  Quod 
opus  mox  prohibitum  fuit  a  parlamento 
metenai  et  parisiensi  *),  igni  traditum 
et  impugnatnm  a  Buddeo.  Juasu  pon- 
tificia  versum  est  in  lingnam  italicam, 
et  a  Gallo  Cartier  0.  8.  Ben.  latini- 
tate  donatnm  Augustae  V.  1727;  Bo- 
mae  1731.  Hujus  velut  appendix  est: 
Dissertation  historique  et  thSologique, 
dans  laquelle  on  examine  quel  a  6te  le 
seutiment  du  Concile  de  Constance  et 
des  principaux  Theologiens  qui  y  ont 
assiste"  sur  rautorite  du  Pape  et  sur 
son  infaillibilite  f),  Luxemburgi  1 724 
in  1 2.,  quam  pariter  Cartier  latine  ver- 
tit.  In  ea  tuetur  synodum  definissetan- 
tnm  snperioritatem  ooncilii  supra  pa- 
pam  pro  tempore  schismatis.  Roma  in 
Lotharingiam  redux  pro  defensione  sum- 
raae  sedis  praeclarum  edidit  opuscnlnm 
hac  inscriptione :  Justification  de  la 


>)  Cf.  Ziegelbauer  II,  154,  ubi  etiam 
breve  Benedicti  XIII.  ad  auctorem  nostrum 
exhibetur ;  suppl.  ad.  N.  A.  L.  1, 341—48. 

•)  On  trouve,  inquit  F  e  1 1  e  r  VI,  489, 
dans  cet  ouvrage  des  extraits  d'  an  traite* 
de  Gerton,  qui  ne  repond  guere  a  V  idee 
que  1'  on  a  ordinairement  de  cet  homme 
celebre ;  mais  il  y  a  apparence  ou  que  ce 
traite  n'  est  pas  de  lui,  on  qn'  il  a  etl  snb- 
■tantiellement  alter6  par  le  lutherien  Van 
der  Hart,  qui  le  pnbha  le  premier,  quoi- 
qn'on  puissc  en  excuser  plusieurs  exprei- 
mons  par  lee  circonstances  tout-3t-fait  pe- 
nibles  et  alarmantes  ou  se  tronvait  1  E- 
glise  dnrant  le  grand  schisine."  Cf.  Zie- 
gelbauer,  qui  occosione  hujus  libri  scribit 
11,499:  wQuid?  quod  Qersonii  doctrina 
plane  sit  seditiosa,  pestifera,  exsecrabilis, 
utpote  quae  non  modo  rebellionibus  ac 
seditiombus,  sed  et  generalibu*  subdito- 
ram  a  snis  principibus  defectionibns  ja- 
nuain  pandat,  imo  potestatem  tribnateos 
vita  privandi?" 


Morale  et  de  la  diseipline  de  Rome  et 
de  toute  V  ltalie  contre  un  livre  anony- 
me,  qui  a  ponr  titre:  La  Morale  des 

comparee  a  la  Morale  des  Payens »), 
1727  in  12.  Selecta  monumenta,  qui- 
bns  evidens  fit,  Jansenianos  et  Ques- 
nellistas  in  numerum  baereticorum 
esse  referendos,  Romae  1731,  nt  vide- 
tur,  subjuncta  op.  snpra  citato.  Obiit 
repentina  morte  in  sua  abbatia  d.  15. 
Jul.  1727.  Reliquit*)  praeterea  diss. 
(34)  historicas,  eritieas,  chronologicas 
in  Scripturam  s.  V.  T.,  Tnlli  Lencornm 
1699  in  4. 

476.  Plures  composnerunt  cursum 
theologiae  vel  positivae  vel  etiam  po- 
lemicae  vel  per  modum  catechesis  s). 


«)  Cf.  Journ.  des  8.  LXXX  VI,  661-69. 
*)  Cf.  Journ.  dea  8.  XXVIII,  212—929 ; 
A.  E.  L.  1700  pag.  16—18.  Adscribitur  ei 
Apologie  des  Lettres  au  Provincial  (famosi 
Paschalis)  contra  P.  Danielem  S.  J.  Atta- 
men  ipse  Petitdidier  Romae  in  suis  docu- 
mentis  sanae  et  orthodoxae  doetrinae  P. 
Matth.  Petit-Didkr  declaravit  (30.  Sept. 
1726),  se  illius  auctorera  non  ease.  Hoc 
saltem  certnm  videtur,  apologiam  hanc, 
ai  est  ipsius,  non  eo,  qno  illam  compotuit 
modo,  sed  cum  pluribus  haud  exiguis  ad- 
ditionibns  prodiisse.  Cfc  Ziegelbauer  III, 
455,  deque  nac  apologia  II,  188. 

•)  Hoc  referri  posaent  Institutiones  ea- 
thoUcae  in  modnm  catecheseos  (gallice 
1702;  1705  etc.),  in  quibus  quidquid  ad 
religionis  historiam,  Ecdesiae  dogmata, 
mores,  sacramenta,  preoes,  usus,  caeremo- 
nias  pertinet,  brevi  compendio  explana- 
tur,  ex  gallico  idiomate  in  latinum  trana* 
latae  Parisiia  1725;  Venetiis  1768  t  2  in 
f;  1780;  Avenione  1787  t.  12  in  8;  Me- 
diolani  1846 1.  7  in  8.  Operis  gallici  anctor 
est  Franciscus  Amatus  Pooget  Orat., 
doctor  aorbonicus,  natns  Montepessulis 
28.  Aug.  1666.  Bullam  Unigenitus  nolnit 
admittere,  tamen  Colbertus  montispessu- 
lensis  epiaoopns  eum  sni  seminarii  consti- 
tnit  rectorem.  Opus  snpra  indicatum  in- 
notuit  primum  snb  nomine  catechismi 
montispessulensis.    Proh.  fnit  21.  Jan. 
1721  Romae  et  a  pluribus  Galliae  episco- 
pis.  Vertiones  sunt  prohibitae,  latina  U- 
men  non  fnit  prohibita.  Hanc  coepit  auc- 
tor  ipse,  sed  morte  praeventns  (1723) 
edere  non  potuit,  quod  pwstitit  ejusdem 


Digitized  by  Google 


1111  1721  -1740.  Theologia  positiva  in  GaUia,  Tournely,  \i\o 


Inter  hos  emine*  Honoratus  Tour- 
n  e  1  y  ,  Antipoli  ( Antibes)  parentibos 
conditionis  hnmiHs  28.  Aug.  1658  na- 
tus.  Puerulus  porcos  pascebat,  sed  ab 
avunculo  sacerdote  adjutus  eo  fructu 
literas  Parisiis  'didicit,  ut  brevi  inter 
aequales  ingenii  sagacitate,  doctrinae 
copia  ac  dictionis  elegantia  plurimum 
excelluerit.  Viz  licentiae  stadium  egres- 
sus  ac  doctoratu  ornatus  (1686)  Dua- 
cum  mittitur  ( 1 688)  ad  docendam  theo- 
logiam.  Quadriennio  expleto  Parisios  a 
collegio  sorbonico  revocatur.  Docendi 
munus  ibidem  magnu  nominis  fama 
sustinuit  ad  annum  usque  1 7 1 G.  Vixit 
deinde  privatus  dignus  honoribus,  quos 
uon  habuit,  neque  unquam  concupivit. 
Vir  erat  spectatae  virtutis,  magnae 
docilitatis  erga  Ecclesiae  judicia, 
quaestrenuesemper  propugnavit.  Apo- 
plexia  tactus  oculis  captus  est  atque 
demum  decessit  26.  Dec.  1729.  Stre- 
nue  exagitavit  Jansenianos,  quorum 
virus  detexit  ab  his  vicissim  conviciis 
muneratus.  Plurimum  contulit,  ut  a 
facultate  theologica  reciperetur  bulla 
Vnigenitus  atque  ut  doctores  dissiden- 
tes  ad  debitam  subjectionem  induceren- 
tur  l).  Haecejusdem  suntopera:  Prae- 

sodalis  P.  N.  Desmolets,  atque  ita  prodiit 
opua  simul  correctutn ;  Colbertus  tamen 
enm  versionem  damnavit:  admodom  com- 
mendatur  a  Feller  VII,  88.  Cf.  Biogr.  univ. 
XXXV,  543. 

')  Cf.  Alexander  a  s.  Joan.  de  Cruce  in 
cont.  H.  E.  Fleurii  L  225  §  17  et  44,  ubi 
refertur  ejus  elogium  coram  facultatis  pa- 
tribus  a  syndico  pronunciatum ,  in  quo 
praeter  nlia  leginius:  „Flebilis  ille  qui- 
dem  bonii  omnibus  occidit,  sed  nulli  or- 
dini  flebilior  quam  nostro,  cujus  erat,  et 
erit  semper  eximium  ornamentum.  Tanta 
erat  verborum  ejus  in  comitiis  nostris 
auctoritas  et  gratia,  et  adeo  suavi  polle- 
bat  eloquio,  adeo  wplendido  nitore  amnn- 
tem  veri  mentcm  suam  exponebat,  ut  fa- 
cile  ad  se  raperet  animos,  ecsque,  vi 
blanda,  ad  suam  plenam  judicii  amplecten- 
dam  sententiam  adduceret.  Praeditus 
omnibus  ingenii  dotibus.  sua  singulari 
eruditione  in*igni*,  mcritis  conspicuus, 
apud  magnatea  viros  magno  positus  in 
loco,  jamque  n  multis  anni«<  ampliwima 
truens  tama  sui,  alienus  erat  prorsus,  qui 


leetiones  theologicae ,  Parisiis  1725 — 
30 ;  t.  16  in  8 ;  quae  merito  laudantur 
ab  eruditione,  doctrinae  soliditate  et 
perspicuitate,  stilique  nitore.  Eae  (cum 
supplementis  Colleti)  optimum  forte 
theologiae  curaum  constituunt,  ex  quo 
quam  plurimi  theologi  illius  seculi  sua 
volumina  irrigarunt.  Auctor  anonymus 
(Collet)  adjecit l)  1 733  —  60  theolo- 
giam  moralem  (et  dogmaticam  quoad 
sacramenta  complementi  instar,  licet 
Tournely  haec  jam  tractaverit),  t.  ]  5 
in  v.  17  hinc  integer  cursus  complecti- 
tur  t.  33-  Saepius  prodierunt  vel  cum 
CoUeti  aupplementis  vel  sine  eiadem. 
Coloniae  1752—65  ;  Veuetiis  1765  t. 
11  cur.  Zaccaria  etc.  Urbanus  Bobi- 


sibi  inde  aliquid  arrogaret ;  vir  convictu 
facilis,  suavissimae  indolis  ac  beneficae, 
nocere  cuiquam  nescius,  studens  prode»se 
cunctd»  .  .  .  Libri  autem,  quoa  tanto  studio 
defunctus  magister  ad  rei  literariae  orna- 
mentum,  ad  ordinis  nostri  decns  et  glo- 
riam,  ad  scholarum  theologicarum  com- 
modum  et  utilitatem  typia  edidit,  laudem 
ejus  enunciabuntin  Eccleeia,  praestabunt- 
que,  ut  non  recedat  memoria  ejus,  sed  no- 
men  ejus  requiratur  a  generatione  in  ge- 
nerationem."  Cf.  Pohle  KL.  XI»,  105  as. 

>)  Hujus  ed.  t.  2  fuse  recensentur  a 
Mich.  a  s.  J  o  s  e  p  h  II,  476  t*.  De  toto 
opere  cf.  Mem.  de  Tr.  1725  a.  56  p.  1137 
—1200 ;  a.  59  p.  1230—1276 ;  1726  a.  15 
p.  332—380 ;  Jnlii  a,  3  p.  82—125 ;  a.  90 
p.  1821—1859;  1727  a.  54  p.  1083—1120; 
a.  84  p.  1655—1694;  1728  a.  29  p.  426— 
458;  1730  a.  19  p.  342—64  ;  a.  43  p.  782 
—796;  Journ.  des  S.  LXXXl,  166—172  ; 
384-405;  LXXXIII,  136-50;  LXXXIV, 
23-38;  LXXXVI,  409-418  :  617-640; 
LXXXIX,  146—66:  XCIL,82— 88;  XCIV, 
26—3».  Acrius  vero  impugnavit  Tourne- 
lium  auctor  anoymns  (Mougenot  O.  S. 
Ben.)  in  op.  Tourndy  convaineu  <f  erreur* 
et  de  mauvaise  foi  dans  ce  qu'il  a  ecrit  sur 
les  matieres  de  la  grace :  exposition  dea 
vraiB  sentimens  sur  ce^  sujets,  t  1.  Colo- 
niae  1761 ;  t.  2.  et  3.  (alicubi  in  Gallia) 
1771,  in  qno  tamen  op.  erronea  defendun- 
tur.  Cf.  Nova  biblioth.  eccles.  friburg.  t. 
1  fasc.  4  pag.  651  es.  De  ed.  veneta  a.  1751 
adverht  FelTer  VIII,  231 :  -On  s  v  est  don- 
n6  la  libert^  de  faire;  surtout  au  trait^  de 
Ecclesia,  de^  retrancheuients  qui  n  ont 
pas  fait  honneur  a  T  eaiteur."  Cf.  Rohr- 
bacher  Hist  univ.  de  V  Eglise  cath.  1.  48 
t.  XII,  411  ed.  Vives  Parisiis  1876. 


Digitized  by  Google 


1113 


Dumesnil,  Simmonet,  Sommier,  La  Feuille  etc. 


1114 


net  doctor  sorbonicus,  canonicus  et 
vicarius  generalis  parisiensis  (n.  1 683 ; 
t  29.  Sept.  1758)  Tornelianas  prae- 
lectiones  in  compendium  contrazit,  Pa- 
risiis  1731  t  2  in  8 ;  ita  et  M  o  n- 
tagne  et  Collet,  de  quibus  agemus  t. 
seq.  Prodiit  sine  auctoris  nomine  Me- 
duUa  theologiae  tournelianae  sive  prae- 
lectionum  theologicarum  degratiaChri- 
sti,  quibus  damnata  Baji,  Jansenii  et 
Quesnelli  dogmata  clare  et  nervose  re- 
felluntur,  Coloniae  1735  t.  2  in  4. 

479.  Ludovicus  Dumesnil  S.  J., 
academiae  argentoratensis  cancellarius 
(t  26.  Jul.  1727),  doctrinum  et  disci- 
plinum  Ecclesiae  ipsis  verbis  ss.  codi- 
cum,  conciliorum,  patrum  et  veterum 
genuinorum  monumentorum  secundum 
seriem  temporum  Uigessit  et  exposuit, 
(usque  ad  a.  1198,  quo  pertingit  in 
suis  annalibusBaronius),  Coloniae  1730 
t  4  inf.;  1732;  Venetiis  1752;  1777, 
opus  ab  eruditis  laudatum.  Nara  in  eo 
non  solum  historicum  agit  sinceram 
vitoe  Ecclesiae  imaginem  exhibens,  sed 
et  theologum,  dum  a  narrationis  serie 
et  simplicitate  non  recedens  singularum 
aetatum  recta  pravaque  dogmata,  non 
adulterata,  sed  ipsis  auctorum  verbis 
expressa  recitat  atque  recenset,  et  re- 
censendo  confirmat  vel  confutat.  Prae- 
terea  reperitur  in  hoc  opere  quaedam 
velut  bibliotheca  scriptorum  ecclesia- 
sticorum,  quorum  praecipua  opera  de- 
signat,  argumenta  recitat  atque  de  eo- 
rundem  qualitate  sobria  quadam  ac 
prudenti  criticaedisserit l).  —  Joannes 
Claudius  de  laPoype  deVertrieu 
episcopus  pictaviensis  (t  1732)  coope- 
rante  P.Jo.Jos.  Salton  S.J.  (t  1731) 
in  lucem  dedit  compendiosas  institutio- 
nes  tlicologicas  in  usum  seminarii,  Pic- 
tavii  1708  t.  2  in  8;  1753  t.  6;  1772  ( 
t.  4;  1778  t.  6  in  12;  Venetiis  1731  ' 
in  f.,  quae  clero  minus  arriserunt.  — 


Ejusmodi  institutiones  ad  usum  semi- 
nariorum  edidit  etiam  Edmundus  S  i  m- 
monet  S.  J.  Langrensis  (n.  1662),  s. 
theologiae  professor  et  universitatis 
mussipontanae  cancellarius  (tl8-Apr. 
1733)  Nancaei  1721—28  t  11  in  8; 
Venetiis  1731  t.  3  in  f.  Quo  in  opere 
rigidis  censoribus  adeo  displicuit  pro- 
positio,  pontificem  posse  approbare 
confessarium  in  dioecesi  invito  episco- 
po,  ut  eam  eliminare  debuerit.  Anti- 
probabilismum  tamen  juxta  sententiam 
Th.  Gonzalez  tuetur.  —  Joannes  Clau- 
dius  Sommier  Vallisvilleriis  in  Bur- 
gundia  22.  Jul.  1661  natus,  collegia- 
tae  eccle8iae  ad  s.  Didacum  praepositus 
et  archiepiscopus  caesariensis  a  Bene- 
dicto  XIII.  creatus  (t  o.  Oct,  1737  a. 
aetatis  76)  edidit  eruditam  atque  bene 
dispositam  Histoire  dogmatique  de  la 
Religion  ou  Beligion  prouvee  par  V  au- 
torite  divine  et  humaine  et  par  les  lu- 
mieres  de  la  Raison  t  6  in  4 ;  in  t.  1. 
et  2.  Campis  (Champs)  1708  disserit1) 
de  religione  in  statu  naturae  ante  le- 
gem  mosaicam;  in  3.et4.  de  religione 
in  statu  legis,  Parisiis  1710;  in  5-  et  6. 
de  ea  in  statu  gratiae  (Nancaei) ;  Hi- 
stoire  dogmatique  du  saint  Siege,  Nan- 
caei  et  s.  Didaci  1716 — 33  t.  7  in  12., 
quae  Gallis  non  placuit  2).  Eam  latine 
reddidit  Cajetanus  Cenni;  Histoire  de 
Veglise  de  s.  Diez,  s.  Didaci  1721  in 
1 2  ,  Apologie  de  V  Histoire  de  1*  eglise 
de  Saint-Diez,  ib.  1737  iu4.,  adversus 
Nicolai  de  B  r  o  u  i  1 1  i  canonici  Difense 
de  V  iglise  de  loul  1727  in  4.  —  Cas- 
par  Car.  La  F  e  u  i  1 1  e  0.  Praed.  Lotha- 
ringus,  philosophiae  et  theologiae  lector 
(t  1725)  praeter  ascetica  coucinnavit 
La  iheoiogie  de  1'  esprit'  et  du  coeur, 
Lingonis  t.  (i  in  1 2  ;  Calvomontii  1 7  10 
in  12;  Theologie  des  Dames.  Parisiis 
1700  iu  12.  etc. 


»)  Cf.M6m.  deTr.  1731  pag.  2128—50; 
Mich.  a  s.  Joseph  III,  244 ;  .Storiu  «lella 
LeH.  it.  VII,  479-500. 


0  Cf.  Jouru.  des  S.  XLIII,  77—83 ;  Ll, 
50—57;  Mem.  de  Tr.  17J0  a.  139  pag. 
169t»-1716;  Bibliogr.  univ.  XLIII,  81  s. 

-)  Svnopnin  quandam  exhibet  Migne 
patrol.lat.  127,  t»37-«.»70. 


Digitized  b 


1113  1721—1740.  Disciplinae  ad  ss.  litera»  apectantes.  1116 

IIL  Disciplinae  ad  ss.  literas  spectantes. 


481.  Ex  iis,  qui  ss.  literas  coluerunt, 
vix  unus  est  alicujus  nominis  exegeta. 
Inter  eos  vero.  qui  disciplinis  auxiiiari- 
bus  operam  dederunt,  eminet  Jacobus 
le  Long  Parisiensis  n.  19.  Apr.  1665. 
A  patre  Melitam  mittitur,  ut  ordini 
equitum  melitensium  s.  Joannis  hiero- 
poI.  se  adjungeret,  sed  ante  absolutum 
tirocinium  sanitatis  causa  Parisios  re- 
diit,  ubi  studiis  absolutis  Oratorium  est 
ingressus  (1686).  Admodum  delecta- 
batur  mathesi  et  pbilosophia  cartesiana, 
unde  magna  animarum  conjunctio  in- 
ter  ipsum  et  Malebranche  orta  est; 
plurimas  quoque  linguas  callebat,  nec- 
non  versatus  admodum  erat  in  histo- 
ria  literaria,  hinc  bibliothecae  in  con- 
ventu  parisiensi  ad  8.  Honoratum  prae- 
ficitur  (1699),  quatn  etiam  plurimis 
codd.  auxit.  Reliquam  vitam  ibi  inter 
studia  fervore  insatiabili  transegit l). 
Per  tres  aut  quatuor  menses  quotannis 
noctes  ducebat  insomnes:  cui  morbo* 
nullum  unquam  remedium  adhibuit, 
gaudens  econtra  se  vel  noctes  in  stu- 
diis  transigere  posse.  Prundium  aut 
coena  vix  quartam  horae  partem  ab- 
sumebant,  cibos  vorare  potius  quam 
gustare  solitus.  E  mensa  in  libros  ad- 
volabat;  hinc  maxima  stomacbi  nata 
debilitas,  ac  tandem  mors  consecuta. 
Sero  pane  tantum  et  pomis  coenabat. 
Paucissiroo  vino  semper  usus  est,  nul- 
lis  autem  unquam  deliciosis  liquoribus, 

')  C'f.  hiofttaphia,  auctore  Desmolet» 
praehxa  ed.  2  bibliothecae  aacrae :  Niteron 
1.  428—4*4;  Journ.  des  S.  74,  107—115; 
Biogr.  univ.  XXIV,  24;  Feller  V,  304: 
Fabriciu*  hist.  bibl.  fabric.  VI,  159,  qui 
p.  162  refert  .  «Morti  vicmo  parochu*  ad 
ipium  voratua  lacramenta  denegavit,  nisi 
appellntionem  revocaret  contra  bullam 
t  Hujmitu*  .  .  .  sed  card.  et  archiep.  Noail- 
liu*  benigniorem  ae  exhibuit .  .  .  ac  de  vi- 
cariia  quempiam  ad  eum  ablegavit,  qui 
i.l  ofliiii  praestaret :"  >eback  KL.  V  11,1712. 


nec  ipsius  fabae  arabicae  potu,  quem 
literati  fere  omnes  tanti  aestimant,  et 
etiam  ad  studia  promovenda  quam  ma- 
xime  idoneum  judicant.  Ab  ofnciis  di- 
vinis  raro  abfuit,  licet  multiplicibus 
studiis  intentus  curisque  aliis  distrac- 
tus.  Ingenium  illi  sagax,  judicium  acre, 
vis  imaginationis  mediocris  aut  nulla. 
Pofitae  omnes,  Virgilius  etiam  et  Ho- 
merus,  illi  sordebant :  ad  Gallorum  car- 
minum  recitationem  dormitabat.  So- 
lebatque  artem  rhetoricam  mendacio- 
rum  artem  vocare.  Hinc  non  mirum 
illius  sermonem  rudem  esse  et  incom- 
ptum,  cum  elegantias  omnes  flosculos- 
que  8ermonis  uti  vitia  resecaret,  ab 
eisque  refugeret.  Erga  pauperea  lar- 
gus.  sibi  maxime  parcus  erat,  heredi- 
tatesque  pingues  vel  adire  nolebat  vel 
inter  egenos  distribuebat l).  Decessit 
13.  Aug.  1721  a.  aetatis  56-  Haec  po- 
tiora  ejusdem  opera:  Bibliotheca  sacra 
sive  syllabus  omnium  fere  s.  Scriptu- 
rae  editionum  ac  versionutn,  ransr.a 
1709  t.  2  in  8.,  quam  auctam  edidit 
Christ.  Frider.  BOrner  Lipsiae  eodem 
anno  t.  2  in  8.  Interim  auctor  noster 
opus  multum  ampliavit  adjectis  quam 
plurimis  aliis  scriptis  ad  s.  Scripturam 
spectantibua  atque  ita  multum  aucta 
prodiit,  eo  interim  defuncto,  cura  so- 
dalis  Desmolets  inscripta:  BMio- 
theca  sacra  in  binos  syllabos  distincta, 
quorum  prior,  qui  jam  tertio  auctior 
prodiit,  omnes  sive  textus  sacri  sive 
versionum  ejusdem  quavis  lingua  ex- 
pressarum  editiones*),  necnon  prae- 


1 1  Ita  in  vita  eju»  supra  citata. 

*)  Edidit  jam  antea:  Ditcourt  hittori- 
que  8uv  U*  nt  incijxiUs  edition*  de*  ItibUs 
Poltft/lottea,  Parisiis  1713  in  8,  de  quo  cf. 
Mera.  de  Tr.  1713  a.  143.  De  ipaa  biblio- 
theca  s.  cf.  Mich.  a  s.  Jo»eph  11,  540 — 51 . 
J.  de>  Sav.  XLIII,  181-91 :  et  209-221 ; 


Digitized  by  Google 


1117 

atantiores  mss.  codices  cum  notis  histo-  I 
ricis  et  criticis  exhibet;  po.-terior  vero 
continet  omnia  eorum  opera  quovis 
idiomate  conscripta,  qui  huc  uaque  in 
a.  Scripturam  quHpiam  ediderunt,  ai- 
mul  collecta  tum  ordine  auctorum  al- 
phabetico  disposita,  tum  aerie  ss.  libro- 
rum.  Huic  coronidis  loco  subjiciuntur 
grammaticae  et  lexica  linguarum  prae- 
sertim  orientalium,  quae  ad  illustran- 
das  ss.  paginas  aliquid  adjumenti  con- 
ferre  possunt,  Parisiis  1723  t.  2  in  f. 
Ed.  hanc  (ex  parte)  emendavit,  sup- 
plevit,  continuavit  A.  6.  Masch  Halae 
17  78  —  99  p.  2  (ex  4)  t.  4  in  4.  Bi- 
bliotheque  historique  de  la  France,  con- 
tenant  le  Catalogue  de  tous  les  Ouvra- 
ges  tant  imprimes  que  mss.  qui  trai- 
tent  de  V  Histoire  de  ce  Royaume  ou 
qui  ont  rapport,  avec  des  notes  criti- 
ques,  Parisiis  1 7 1 9  in  f.,  opus  immensae 
eruditionis,  quod  ter  quaterque  inte- 
grum  sua  manu  conscripsit.  Novam 
mox  hujus  operis  accuratioremque  ed. 
cogitavit,  at  morbo  interveniente  id 
quod  animo  conceperat  perficere  non 
potuit.  Ceterum  ingentem  adhibuit  in 
ea  adornanda  diligentiam.  »Ttstis  ipse 
sum,  inquit  in  ejus  vita  Deamolets, 
aexcenties  hunc  Lutetiam  fere  totam 
peragrasse,  ut  annum,  quo  quis  obie- 
rat,  aut  unam  nominis  literulam  a  pro- 
pinquis  demortui  sciscitaretur.  Testes 
erunt  exteri,  quoties  eos  eadem  de  re 
per  literas  interrogavit.  Nec  tempori 
8ciL  parcebat,  nec  marsupio,  ut  in  re 
vel  minimi  fhomenti  veritatem  certitu- 
dinemque  assequeretur.  Memini  hunc 
a  R.  P.  Nic  Malebranche,  cui  prae 
theologia,  metaphysica,  mathesi  et  phy- 
aica  disciplinae  omnes  sordebant,  sae- 
pius  et  quidem  blandiuscule  irrisum 
fuisse,  quod  in  res  tam  parvi  momenti 
tempus  tereret;  cui  noster  reponebat: 
Veritatem  vel  in  minimis  semper  sec- 
tandam  eamque  tanti  esse  faciendam, 
ut  omnes  ad  eam  adipiscendam  vires 


Mem.  de  Tr.  1709  a.  76  pag.  964—974; 
A.  £.  L.  1710  pag.  426-438. 


1118 

intendere  debeamus.«  De  Fontettp 
novam  adornavit  ed.  correctam  et  auc- 
tam,  1768  t  5  in  f.  Dum  his  operibus 
insudaret,  ad  aliud  iinmenaae  prorsus 
molis  opus  se  aocinxit  vir  impiger,  hi- 
storiae  scil.  Franciae  scriptores  coae- 
taneos  sub  praelum  mittere  tresque 
quotannis  duosve  aaltem  in  folio  tomos 
edere  cogitabat.  Summa  itaque  cura 
ex  probatis  monumentis  regum  fran- 
corum  chronologiam  contexuit  eamque 
contulit  cum  doctissimorum  aevi  chro- 
nologorum  tabulis,  Petavii  aciL,  Coin- 
tii,  Mabillonii,  Fr.  Pagi  et  ab.  de  Lon- 
gueruS,  quam  deinde  Fontette  in  suam 
recepit  ed.  Curavit l)  etiam  ed.  op.  Ha- 
driani  Baillet  Histoire  des  dimeUs 
du  Pape  Bonifaee  VIII.  avec  Philippe 
leBel,  Parisiis  1718  in  12. 

482.  Petrus  de  Bretagne  0.  S. 
Aug.,  Gallus,  doctor  sorbonicus,  Ma- 
ximiliano  II.  electori  Bavariae  a  con- 
feasionibus  (t  1733),  edidit:  Clavisda- 
vidica  seu  compendioaus  ad  8.  Scriptu- 
ram  apparatus;  exponuntur  s.Scriptu- 
rae  origo,  antiquitas,  sensus,  auctori- 
tas,  divinitas,  canoneaetc. ;  explicantur 
editiones  variae  orientales,  hebraicae, 
8yriacae,  arabicae,  graecae,  septuaginta, 
latinae,  vulgatae,  polyglotta  etc„  Mo- 
nachii  1718  in  8;  tr.  de  exceUentia 
musicae  antiquae  Hebraeorum  et  eorum 
instrumentis  musicis  ex  s.  Scriptura, 
ss.  patribus  et  auitoribus  antiquis  il- 
lustratus  cum  figuris,  ib. '  1 7 1 8  sine 
auctoris  nomine.  —  Paschasius  Sala 
Valentinus  et  in  patria  academia  ss. 
literarum  interpres  scrjipsit  sacrum  ve- 
ttvum  Htbraeorutn  calendaviutn  diss. 
illustratum,  1 752,  opus  poathumum; 
sicut  et  commentarius  de  ponderibus 
et  mensuris  veterum  Hebraeorum  ad  s. 
Scripturae  intelligentiam,  Matriti  1772 


')  Cf.  etiam  Journ.  des  S.  LXVIl,  643 
-661,  ubi  exatat  ejusdem  epistoU  ad 
Martin  paatorein  ultrajectensetn  de  celebri 
testimonio  1.  ep.  Joan.  5,  7  et  XXXV,  79 
supplementuin  historiae  dictionariorum 
hebraicorum  W  o  1  f  f  i  i  addit. 


Le  Long,  Bretagne,  Sala. 


Digitized  by  Google 


1  1  19       1721—1740.  Diseiplinae  ad  ss.  literas  ipectantes.  Polo,  Gnarin,       \  j  20 


in  8.  —  Petrua  Polo  0.  Min.  Recol. 
Arensis,  theologiae  lector,  provincia- 
rnm  majoricensis  et  catalaunae,  postea- 
qne  valentinae  minister  provincialis, 
totius  ordinia  definitor  generalia,  de- 
scripsit  tnansiones  festaque  Hebraeorum 
cam  diario  duplici,  altero  sacro,  in 
quo  gesta  ex  s.  Scriptura  per  anni  dies 
adducuntur,  loca  sacra  describuntur, 
ezponuntur  et  interpretantur :  altero 
sacro-profano,  in  quo  et  per  anni  die3 
fasti  festaque  gentilium  adducuntur, 
vertuntur  ad  sacra,  christianae  reli- 
gionis  proponuntur  fasti,  Barcinonae 
1725  t.  2  in  f.,  opus  concionatoribus 
destinatum,  et  si  Emmanueli  de  Vil- 
laroel  in  prologo  galeato  suarum 
ephemeridum  credimus,  humili  stilo 
magnaque  oscitantia  conscriptum.  Hu- 
jus  op.  velut  continuatio  sunt  Man- 
siones  morales  et  mysticae  ad  fratres  et 
moniales  simulque  mansiones  encomia- 
sticae1),  Valentiae  1737.  1738  t.  3. 
et  4.  in  f.  —  Petnis  Franciscus 
collegit  Polygraphiam  sacram  sive  elu- 
cidarium  biblicum  historico-mysticum 
Augustae  1725  t.  22  in  v.  6  in  f.  suo 
tempore  ut  dicitur  expetitum.  —  Pe- 
trus  G  u  a  r  i  n  0.  S.  Ben.  congr.  s.  Mauri, 
Gallus,  in  linguis  orientalibus  peritus 
(n.  1678;  t  29.  Dec.  1729),  praeter 
grammaticam  hebraicam  et  chaldaicam, 
Parisiis  1724  t.  2  in  4.,  composuit  Le- 
xicon  hebraicuin  et  chaldaeo-biblicuin, 
in  quo  non  solum  voces  primigeniae, 
verum  etiam  derivatae  cum  omnibus 
earum  accentibus  ordine  alphabetico 
disponuntur  et  latinis  earum  interpre- 
tationibus,  quas  exhibent  optima,  quae 
hactenus  prodierunt,  vocabularia  he- 
braica  et  chaldaica:  praemittuntur 
graecae,  quas  suppeditant  LXX  inter- 
pretum  translatio,  et  quae  supersunt, 
Aquilae,  Symmachi,  Theodotionis,  V., 
VI.  et  VII.  editionum  fragmenta:  ac- 
cedunt  nomina  propria  virorum,  rau- 
Herum,  idolomm,  populorum,  regio- 
num,  urbiuin.  montium,  fluviorum  etc. 

')  Cf.  Micb.  a  s.  Joseph  III,  464. 


cum  praecipuis  eorum  etymologiis, 
Lutetiae  Parisiorum  1746  t.  2  in  4. 
Auctor  pervenerat  tantum  ad  literam 

0  inclusive,  sequentes  7  literas  elabo- 
ravit  Nicolaus  leTournois,  reliquas 
Philibertus  Girardet  0.  S.  Ben.  (t 
1754);  praefatio  est  Jacobi  M  a  r  t  i  n. 
Praemittitur  editioni  vita  auctoris. 

483.  De  chronologia  sacra  disputa- 
runt:  Vincentius  Mascarell  S.  J. 
Valentiae  n.  8.  Apr.  1660,  in  academia 
salmanticensi  schola9ticae  theologiae 
professor  et  divlnorum  librorum  inter- 
pres  (t  1 3.  Apr.  1 730),  qui  reliquit 
sacras  dissertationes  doctas  praesertim 
chronologicas  in  divinam  Scripturam, 
Vallissoleti  1721 — 29  t.  4  in  8.  Scri- 
psit  quoque  tr.  theologicum,  dogmati- 
cura  et  canonicum  de  libertate  actus 
divinae  fidei,  ex  quo  43  Quesnelli  pro- 
positionum  juata  deducitur  damnatio 
ad  mentem  Clementis  XI.  P.  M.  in  cons^. 
Unigenitus  Dei  Ftiius,  Salmantiae  1  7 1 9 
in  f.  —  Christophorus  G  r  a  n  g  e  1  S.  J. 
Hispanus,  theologiae  professor  Valen- 
tiae  (t  3.  Maj.  1732)  propugnavit  Hi- 
storiam  et  chronologiam  s.  Scripturae 
ad  scholae  usum ;  sed  prodiit  tantum 
t.  1.  complectens  diss.  15  in  Penta- 
teuchum,  Valentiae  1731  in  4.  —  Va- 
lerius  Felix  Azzoguidi  Bononiensis 
(t  18.  Apr.  1728)  edidit  chronologicam 
et  apologeticam  diss.  super  qq.  (duas) 
in  s.  Genesis  historiam  excitatas,  Bo- 
noniae  1720  in  4..  scil.  de  anno  voca- 
tionis  Abrahami,  et  de  tempore  com- 
morationis  Israelitarum  in  Aegypto  *). 
—  Referri  huc  etiam  possunt:  Fran- 
ciscus  Maria  Biacca,  eruditus  pres- 
byter  parmensia  (n.  12.  Mart.  1673; 
t  15.  Sept.  1735),  qui  edidit  Tratte- 
nimento  istorico  e  cronologico  l)  opposto 
al  Trattenimento  del  P.  Cesare  Ca- 

1  i  n  0  (de  quo  infra),  con  che  si  mostra, 
non  esser  la  storia  delle  Antichita  Giu- 
daiche  di  Gioffeso  Ebreo  ne  falsa,  ne 
discordante  dalla  8.  Scrittura,  della 


')  Cf.  acta  erud.  lip».  1721  p.  246. 


Digitized  by  Google 


1121 


Lesquevin,  Hennequin,  Baccalar,  Maee,  Medici  etc. 


1122 


quale  a  luogo  si  discutono  diversi  Passi. 
Si  aggiungono  le  Tavole  Cronologiche 
si  moderne  che  antiche  ad  insieme  con- 
ciliate ;  ed  al  compimento  dell'  Opera  si 
danno  per  Appendice  due  diss.  intorno 
alle  settimane  di  Daniello,  Neapoli 
fverius  Mediolani)  1728  t.  2  in  4., 
cum  duplici  responso  ad  apologiam  *) 
op.  Calini,  Neapoli  (Mediolani)  1728 
et  Veronae  1734.  —  Lesquevin 
canonicus  noviodunensis  proposuit  Sy- 
steme  tirt  de  V  Ecriture  Sainte  sur  la 
duree  du  Monde  depuis  le  premier  ave- 
nement  de  J.  Christ  jusqu'a  la  fin  des 
Siecles,  Parisiis  1733  in  12.,  in  quo 
contendit2)  inter  primum  et  secundum 
Christi  adventum  spatium  intercedere 
a.  2401.  —  Claudius  Hennequin8), 
vicarius  generalis  albensis  et  canoni- 
cus  parisiensis  (t  1  738  a.  aetatis  a.  84), 
edidit  Biblia  sacra  selectis  vulgatae  ed. 
.  .  .  annotationibus  ex  optimis  quibus- 
que  interpretibus  excerptis,  tabulis  hi- 
storicis,  geographicis  et  chronologicis  il- 
lustrata  1731  t.  2  in  f. 

484.  Sacram  historiam  texuerunt 
Franciscus  Raguenet*)  Rotomagensis 
(natus  c.  1660;  t  1722).  et  Joannes 
Heuzet5)  natus  c.  1660  s.  Quintini, 
professor  parisiensis  (t  17  28)  —  Huc 
referri  potest  et  Vinc.  Baccalar  y 
S  a  n  n  a  origine  Hispanus,  natione  Sar- 
dus.  propter  merita  a  Philippo  V.  dic- 
tus  marchio  s.  Philippi  (t  1 726  ),  ob  su- 
am  Historiam  monarchiae  Hebraeorum, 

1 1  Cf.  plura  de  eo  deque  ejus  ecriptis 
ad  uteraa  humaniores  spectantibus  apud 
AffO  Mem.  degli  Scrittori  e  Letterati 
purmigiani  VII,  60—65. 

*)  Ct.  Mem.  de  Tr.  1734  a.  28  p.  522 
—32. 

»i  Cf.  Bibl.  nniv.  XX,  65. 

«i  Cf.  Feller  VI,  183;  Biogr.  univ. 
XLVI,  546.  Ejus  quoque  sunt:  Les  Monu- 
mens  tle  Rfjme  ou  De*eriptions  de«  plus 
l«?aux  Ouvra^es  de  1'einture,  de  Sculpture 
et  Arehitecture  qui  se  voient  aRome  et  uux 
euvirons  avec  dea  Ob^ervationn,  Amster- 
dam  1701  in  12  ;  Historie  d'  OUvier  Crom- 
teel,  imi. 

»)  Biogr.  univ.  LXVII,  179. 


gallice  etiam  versam  t.  2  in  4.  —  Fran- 
ciscus  Macaeds  (Mace),  Parisiensis 
n.  1640,  canonicus  (Chevecier)  eccle- 
siae  s.  Opportuni  (1685),  a  consiliis  et 
eleemosynis  Ludovico  XIV.,  vir  erudi- 
tus  et  pius  (t  1721)  exhibuit  Abregi 
chronologique,  historique,  moral  de  V  A. 
et  du  N.  Testament,  Parisiis  1704  t.  2 
in  4.,  quae  synopsis  est  utilis  com- 
mentarius  in  biblia  universa  *).  Alia 
ejusdem  opera  sunt:  Pseaumes  et  Can- 
tiques  de  V  Eglise  latin  et  francais  avec 
des  notes  tirees  du  commentaire  latin 
de  L.  Ferrand,  ib.  1686  in  8;  1706 
in  12;  La  Science  d*  V  Ecriture  Sainte 
divisee  en  quatre  Tables,  dont  la  pre- 
miere  est  de  1'Ecriture  S.  en  geneVal; 
la  seconde  de  l'A.  Testament;  la  troi- 
sierae  du  N. ;  la  quatrieme  contient  les 
Comparaisons  du  N.  avec  1'  Ancien  2), 
ib.  1708  in  4.,  quod  utile  censetur.  — 
Fusius  de  universa  s.  Scriptura  in 
forma  dialogorum  disputavit  Paulus 
Sebastianus  M  e  d  i  c  i ,  qui  ex  judaica 
superstitione  ad  fidem.  catholicam  con- 
versus  ferventissimus  verbi  divini  prae- 
co  Judacos  ad  verae  fidei  cognitionem 
adducere  immoto  studio  adlaborabat. 
Magni  Etruriae  ducis  theologus  fuit  et 
theologiae  necnon  linguae  hebraicae 
in  academia  florentina  professor  (t  1 8. 
Sept.  1738).  Ad  promovendam  Judaeo- 
ium  conversionem  plurima  reliquit 
scripta  3),  ut  liiti  e  costumi  degli  ebrei 
confutati  etc.  quem  1.  Nicolaus  S  t  r  a  t- 
t  a ,  olim  rabbinus,  postea  catholicus, 
notis  illustratum  iterum  edidit  addita 
epistola  ad  totam  gentem  Judaeorum, 
Venetiis  1 740  in  8.  In  primis  huc  spec- 
tant  dialoghi  sucri,  Venetiis  1731—34 


«)  Mem.  de  Tr.  1704  a.  167:  Journ. 
des  S.  XXXIII,  158  — 1G7,  iu  quibus  hic 
eommentarius  admodum  coinmendatur. 

»)  Journ.  dea  .S.  XXXIX,  487.  Vertit 
quoque  gallice  Testamentum  duodecim 
patriarcharum  notisque  illustravit,  Pari- 
»iis  1713  in  12.  Cf.  ibid.  LIV,  78—88. 

s)  Cf.  Alex.  a  *.  Jo.  de  Cruce  in  contin. 
11.  E.  Fl.  1.  231  $  35;  suppl.  ad  n.  acta 
lip*.  III,  376  ;  Roterraund  IV,  1153. 


Digitized  by  Google 


1123 


1721-1740.  Interpretea  s.  Scripturae. 


1124 


t  30  in  V.  T.  et  1 1  in  K.  T.  in  8 ;  ad- 
jecta  est :  La  cantiea  dei  Caniiei  di  Sa- 
lomoM  tradottain  versi  italiani,  auctore 
Josepho  Bianchini  Pratensi. 

485.  Commentarinm  in  s.  Scriptu- 
ram  admqdnm  ntilem  Menochii  ite- 
rnm  edidit  Josephns  Renatus  T  o  n  r  - 
nemine,  Rhedonensis,  vir  eruditissi- 
mus  et  in  variis  disciplinis  summus. 
Katus  est  parentibus  nobilibus  2.  Apr. 
1661.  Juvenis  19  annornm  Soc.  Jesu 
est  ingressus,  in  qua  magno  plausu 
literas  humaniores  docuit,  dein  philo- 
sophiam  et  sexennio  theologiam.  Cum 
in  omni  disciplinarum  genere  versatus 
esset,  felici  ingenio,  tenaci  memoria, 
judicio  sagaci,  stilo  nitido  et  eleganti 
praeditus,  Parisios  adscitus  fuit  ( 1 7  0 1 ) 
qni  operam  suam  conferret  in  edendis 
memorii8  trivultiensibus1).  Per  plures 

l)  Cum  Metnoires  de  Tritoux  saepe  uta- 
mur  atque  Tournemine  magnas  ha- 
buerit  in  iisdem  edendia  per  plures  annos 
partes,  quaedam  de  illis  dicemus.  Incho- 
atae  raere  Trivultdi  ab  a.  1701  faac.  men- 
struis  in  12.  inacriptae :  Mimoires  pour 
V  Histoire  des  sciences  et  des  beaux  arts.  De 
earum  soopo  haeo  legimua  in  praefatione : 
„Cea  nouveaux  Memoires  doivent  contenir 
des  extraita  de  tous  les  livres  de  science 
imprimes  en  France,  en  Espagne,  en  Italie, 
en  Allemagne,  et  dans  les  royaumes  du 
Kord,  en  Angleterre  etc.M  Insuper  promit- 
tunt  publicationem  Mdes  piecee  manuscri- 
tes  de  critique ;  dea  exphcationa  des  m6- 
daillea  curieusea;  de  nouveaux  6claircis- 
semens  aur  dea  passages  de  1*  Ecriture 
aainte ;  dea  decouvertes  qui  regardent  la 
phyaique,  la  m6decine  et  lea  mathemati- 
qaes ;  quelque  nouveau  phenomene ;  quel- 
que  machine  nouvellement  inventee  etc." 
ttditorea  fuerunt  patres  Soc.  Jeau,  plerum- 
que  celebriorea,  qui  illa  aetate  floruerunt. 
Frimus  et  velut  memoriarum  conditor  fuit 
Catrou  (t  1737,  de  quo  infra),  cui  ad- 
junctua  eatTournemine.  Inter  socios, 
qui  temporis  lapsu  strenue  operam  auam 
in  iis  edeudis  contulerunt,  laudari  merent 
Hardouin,  Deapineul,  Merlin, 
Germon,  LeTeliier,  Buffier,  Jos. 
de  Courbeville  (t  23.  Jun.  1746),  Joa. 
de  Blainville  (t  12.  Febr.  1752), 
Hongnant  (t  1745),  Jos.  Ant.  du  Cer- 
ceau  (t  1730),  Ludov.  Bertrand  Caatel, 
acriptor  ferax  in  mathematicia  et  phyaicis 


annos  doctissimas  in  iis  publicavit  diss. 
et  operum  synopses  (57),  qnibus  era- 
ditorum  in  se  convertit  animos.  Eaa 
diligenter  recenset  Sommervogel  VIII, 
179 — 94  et  op.  infra  cit  Ab  eo  tem- 
pore  per  a.  circa  40  epistolarum  com- 
mercinm  fovit  cum  omnibns  fere  viris 
doctis:  quoscunque  poterat,  juniores 
praesertim,  consilio  et  opera  juvabat, 
gaudens  de  eornm  profectu  tamquam 


diaciplinia  in  quibus  erat  admodum  ver- 
satus,  multarum  propterea  aocietatum 
doctarum  membrum  (t  11.  Jan.  1758), 
Bougeant,  Lud.  M a r q u e r  vel  Mar- 
quet  (t  1725),  8ouciet,  Brumoy,  Jo. 
J acobus  duChatelard  insignis astrono- 
mua  (t  5.  Oct.  1757),  Jul. Boni n  (t  1760), 
Jo.  Ant  Duclo8  (t  1743),  Kic.  Sarra- 
bat(t  1733),  Panel(t  1777),  Charle- 
v  o  i  x  (t  1761),  Petr.  Jul.  R  o  u  1 1 U  (tl740X 
8imondelaTour(tl766),  Berthier 
(t  1782),  sub  cujus  adminiatratione  (1746 
—1762)  maximam  forte  celebritatem  et 
pretium  aunt  adeptae.  Sed  cum  1762  in 
Gallia  societas  Jesu  fuerit  suppreaaa,  or- 
dinis  socii  opua  continuare  non  poterant. 
Alii  rn  eorum  locum  succeaaeiunt,  ut  Jo. 
Lud.  J  o  1  i  v  e  t,  medicinae  profe&aor  roto- 
magenaia  (t  1764),  M  e  r  c  i  e  r  congr.  s.  Ge- 
novefae,  Saint-Leger,Guyot  (brevi 
admodum  tempore),  A  u  b  e  r  t  (ab  a.  1766 
sub  titulo  Joumal  des  Beaux-Arts  et  des 
Seienoes),  Castilhon  (ab  a.  1774),  Gro- 
8  i  e  r  quondam  S.  J.  (ab  a.  1778  aub  in- 
scriptione  Jonrnal  de  Littirature^  Sciencts 
et  Arts).  Demum  a.  1782  prodire  desie- 
runt.  Magna  rait  harum  memoriarum  suo 
tempore  celebritas  et  auctoritaa,  hinc  ver- 
sae  fuere  in  linguam  italicam  ;  Calviniani 
batavi,  duce  ut  videtur  Clerico,  novam 
curarunt  ed.,  sed  immutatam  secundum 
eoi-um  placita,  quae  ultra  priora  9  vol. 
(1701— 1705)  non  eat  progreasa.  Ke  tot 
margaritae  hisce  180  voluminibus  abacon- 
ditae  gravi  eruditorum  damno  perirent, 
illorum  velut  substantiam  aeu  flores  exhi* 
buit  Ponciua  Augustinus  A 1 1  e  tz  advoca- 
tus  eruditua  (t  1785)  in  op.  VEsprit  des 
Journalistes  de  Trivoux,  Pariaua  1771  t  4 
in  12.  Selectas  vero  dias.  aeu  animadver- 
siones  collegit  ultimus  earum  editor 
Grosier  inop.:  Memoires  d*une  sociite 
ciUbre:  verum  ex  6  t.  prodierunt  tantum 
tres  1791.  Cf.  plura ap.  Som m  er vogel 
in  Easai  hist.  sur  les  M4m.  de  Trtvoux, 
quod  prostat  in  ejusdem  Table  m&hodi- 
que  des  Mem.  de  Trev.  (1701—1776)  t.  8 
Pariaiia  1864  p.  1 ;  Kneller  KL.  XI,  2019. 


Digitized  by  Google 


1125 

de  suo.  Neque  solam  in  literis  juve- 
nam  procurabat  profectum,  sed  et  in 
pietate :  ipse  enim  praeerat  piis  studio- 
sorum  sodalitatibus,  eorum  excipiebat 
confessiones,  quotannis  tradebat  exer- 
citia  spiritualia  atque  frequentibus 
exhortationibus  ad  virtutis  excitabat 
studium.  Imo  vel  populi  rudis  curam 
gessit  subinde  rus  excurrens  atque 
missionibus  apostolicis  ad  poeniten- 
tiam  melioremque  frugem  excitans. 
Magna  interim  moliebatur  opera,  sed 
nimium  minoribus  intentus,  nunquam 
illa  exsequi  poterat.  Secum  rigidus 
erat,  erga  alios  humanus,  comis  et  ob- 
sequiosus.  Decessit  magno  eruditorum 
moerore  16.  Maji  1739  a.  aetatis  79. 

486.  Haec  potiora  ejusdem  opera: 
R.  P.  Joan.  Menochii  commentarii  to- 
tius  Scriptttrae  ex  optimis  quibusque 
auctoribus  collecti  *),  Lutetiae  Parisio- 
rum  1 7 1 9  t.  2  in  f.,  de  qua  praestan- 
tissima  ed.  jam  egimusIII,  1060.  Hic 
tantum  recensebimus  diss.  eruditas, 
quas  Tournemine  t.  2.  adjecit:  1.  de 
annis  patriarcharum  cum  app.  (2.), 
utrum  sententia  superiori  diss.  expli- 
cata  contraria  sit  patribus,  vulgaris 
autem  chronologia  in  patrum  consensu 
fundata;  3.  de  primo  sacrae  et  profa- 
nae  chronologiae  vinculo,  epocha  Seso- 
stris;  4.  de  nova  ratione  chronologiae 
Judicum  disponendae;  5.de  chronolo- 
gia  regum  Juda  et  regum  Israel ;  6.  de 
chronologia  regum  Assyriorum,  quo- 
rnm  historia  cum  historia  sacra  con- 
nexaest;  7.  de  regibus  Medomm,  quo- 
rum  mentio  in  s.  Scriptura;  8.  ani- 
madversiones  in  P.  Possini  S.  J.  diss. 
de  Assuero  Estheri  et  Dario  Medo  Da- 
nielis;  9.  diss.  de  Amane  Amalecita  et 
Macedone,  in  qua  difficillima  quaedam 
Scripturae  loca  explicantur ;  1 0.  de  re- 
gibus  chaldaeis,  praesentim  de  Nabu- 
cbodonosore ;  1 1 .  de  Cyro  rege  Persa- 
rum;  12.  de  70  hebdomadibus  Danie- 
lis,  etiam  in  ed.  dogmatum  theologico- 


')  Cf.  Journ.  des  S.  LXVI,  64—72. 


1126 

rum  Petavii,  quam  curavit  Z  a  c  c  a  r  i  a. 
Hae  diss.  prodierant  jam  in  memoriis 
trivultiensibus ;  nonnullaeexstantetiam 
in  thesauro  theologico  ed.  Zaccaria. 
Nititur  auctor  in  hisce  diss.  miro  la- 
bore  et  conatu  profanam  historiam  cum 
sacra  conciliare,  novas  init  vias  antea 
intentatas,  nimis  facile  et  audacter  pa- 
trum  deserithacinretraditiones:  hinc 
graviter  carpitur  a  Mich.  a  s.  Joseph 
in  bibliogr.  crit.  IV,  62 — 60.  Tonr- 
neminii  ed.  saepius  recusa  fuit,  Vene- 
tiisl722.  1731.  1743;  Parisiis  1 724; 
Venetiis  1758  aucta  ejus  diss.  de  hi- 
storicis  11.  biblicis  nos  inter  et  prote- 
stantes  controversiis,  cur.  Zaccaria,  qui 
et  alias  curavit  editiones,  ut  alias  di- 
ximus.  Lettre  sur  la  question,  si  N.  S. 
mangea  V  Agneau  Pascal  la  derniere 
annie  de  sa  vie,  quae  directa  est  ad 
Honoratum  a  s.  M  a  r  i  a ,  qui  eam  edidit 
t.  2.  op.  Riftexions  sur  la  Critique, 
eique  ibidem  respondet.  Negative  sol- 
verat  quaestionem  auctor noster.  Eclair- 
cissemens  sur  quelques  endroits  de  VHi- 
stoire  des  Juifs  de  M.  Prideaux,  doyen 
de  Norwich,  in  quibus  disputat  1 .  de 
destructione  Ninive  et  duratione  im- 
perii  Assyricrum;  1.  de  libris  V.  T., 
quos  protestantes  a  canone  excludunt, 
in  ed.  operis  Prideaux  parisiensi  l) 
1  726  ;  RSflexions  sur  V  ath&isme  attri- 
bui  a  quelques  peuples  par  les  premiers 
Missionnaires ,  qui  leur  ont  annonce 
r  Evangile  *).    De  atheismo  disputat 
etiam  adversus  Bayle  et  Spinoza  in 
praef.  praemissa   operi  Fenelonii 
Dimonstration  de  V  Existence  de  Dieu 
tiree  de  la  connaissance  de  la  nature 
et  proportionnee  a  la  foible  intelligence 
des  plus  simples,  Pariis  1713  in  12; 
sed  in  una  tantum  ed.  ex  duabus,  quae 
ib.  eodem  a.  prodierunt,  ea  praefatio 
reperitur.  Conjectures  sur  la  supposi- 
tion  de  quelques  ouvrages  de  s.  Cuprien 
et  de  la  lettre  de  Firmilien  3) ;  Conjec- 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1727  a.  1  p.  5—36. 
*)  In  Mem.  de  Tr.  1717  p.  36  ss. 
•)  lb.  1734  p.  2247—62.  Raymundua 
M  i  s  s  o  r  i  u  s  0.  Conv.  de  eodem  hoc  argu- 


Josephu8  Renatus  Tournemine. 


Digitized  by  Google 


1127 


1721-1740.  Scripturae  sacrae  interpretes. 


1128 


tares  sur  V  union  de  V  dme  et  du  corps 
in  Mem.  de  Trev.  1703  mens.  Majo  et 
Jnn.,  qnae  occasionem  praebuernnt 
Dan.  Stadler  explicandi  Commercium 
inter  corpns  et  animam,  Friburgi  1741. 

487.  Plures  8.  Scripturae  libros  com- 
mentarii8  auxit  Jacobus  Josephus  Du- 
guet  natus  Montbrisonii  prope  Lug- 
dunum  9-  Dec  1649.  Juvenis  18  an- 
nornm  ingressus  est  congr.  Oratorii 
( 1 66 7)  et  post  paucos  annos  destinatur 
Trecas  ad  docendam  philosophiam.  Sa- 
cerdos  factua  1677  docendae  theolo- 


mento  edidit :  In  duas  celeberr.  ep.,  quae 
exstant  inter  cyprianicaa  adv.  decretum 
■.  Stephani  Papae  de  non  iterando  haere- 
ticorum  baptismo ,  quarum  altera  est  b. 
Cypriani  aa  Pompejum  n.  74:  altera  s. 
Firmiliani  ep.  ad  eundem  Cyprianum  n. 
75.  diss.  criticae,  quibus  unam  et  alteram 
a  donatistis  fuisse  confictam  nunc  primum 
demonstrat,  Venetiis  1733,  quo  in  op.  ni- 
titur  praeterea  ostendere  (sed  nimis  au- 
dacter),  Eusebii  historiam  ae  orientalium 
et  afrorum  anabaptismo  in  falais  ease  ha- 
bendam ;  conc.  plenarium,  cui  haeretico- 
rum  baptismum  ratum  fuisse  dicit  Angu- 
stinus,  esse  arelatense ;  s.  Stephani  decre- 
tum  confictutn  vel  a  Donatistis  adultera- 
tum  fuisse,  conc.  carthaginiense  III.  ex  nu- 
mero  conciliorum  esse  removendum ,  re- 
baptisrai  maculam  immerito  Cypriano  in- 
uri  etc. ;  Donastistarum  errorem  accurate 
exponit  atque  oppositam  Augustini  doctri- 
nam.  Cf.  A.  E.  L.  1736  p.  26—30,  quae 
censuram  ita  absolvunt:  „Non  possumus, 
quin  prae  nobis  feramus,  auctorem  histo- 
nae  ecclesiasticae  esse  peritissimum,  criti- 
cum  acutum,  sedis  romanae  studiosissi- 
mum,  stili  perspicui  architectum,  et  in 
evolvendis  animi  notionibus  felicem  ac  fa- 
cilem."  Hujus  op.  veluti  supplementum 
est  ejusdem  Missorii  de  canonibus  vulgo 
apastotieis  et  de  papae  judicio  comparate 
ad  concilium  pro  vindicando  s.  Au^ustino 
a  tergirersationibus  nuperrimi  detensoris 
declarationis  gallicanae  diss.  duabus  ep. 
comprehensa:  altera  critica  Const.  Ro- 
tigni  (t  1776)  monachi  cassinensis  qui 
in  ep.  ad  auctorera  data  dubia  moverat 
circa  ipsius  de  canonibus  ap.  sententiam), 
altera  apologetica  Missorii,  Venetiis  1734, 
de  qua  cf.  suppl.  ad  nova  A.  E.  IV,  445 — 
50.  Ceterum  plura  de  T  o  u  r  n  e  m  i  n  e  cf. 
in  Mem.  de  Tr.  1739  pag.  1964  s*.; 
Biogr.  univ.  XLVl;  Feller  VUI,  233. 


giae  scholaaticae  applicatur  Parisiis, 
dein  1679  theologiae  positivae.  Qua 
occaeione  habuit  collationes  de  s.  Scri- 
ptura,  disciplina  et  historia  ecclesi- 
aatica,  quibus  magnam  excitavit  admi- 
rationem  propter  eruditionem  et  in- 
genii  nitorem.  Beliquit  tamen  1685 
Oratorium,  quod  nollet  subscribere 
formulae  sodalibns  Oratorii  praescri- 
ptae,  qua  damnabantur  Jansenii  erro- 
res.  Bruxellam  se  contulit  ad  Arnal- 
dum,  sed  cum  urbis  illius  aer  valetu- 
dini  ipeius  esaet  noxius,  Parisios  rediit, 
ubi  diu  vitam  solitariam  penes  praeai- 
dem  de  Menan  degit.  Quesnello  tam 
arcta  familiaritate  jungebatur,  ut  hic 
suas  reflexiones  morales  eidem  revi- 
dendas  corrigendaaqne  mitteret ;  sectae 
jansenianae  ex  corde  erat  addictus,  et 
consiliorum  achisma  foventium  stre- 
nuus  fautor;  propterea  saepe  domici- 
Hum  mutare,  latere  et  fugere  cogeba- 
tur.  Decessit  in  appellatione  persistens 
Parisiis  25.  Oct  1733  a.  aetatis  84. 
Scripsit  quamplurima  opera,  quae  lau- 
dantur  a  stili  elegantia.  splendore,  pu- 
ritate  et  ingenii  sagacitate,  sed  deest 
debita  accuratio:  Explication  aur  la 
Ginese  ou  selon  la  m^thode  des  ss.  Pe- 
res  l'on  8'attache  a  decouvrir  les  My- 
steres  de  J.  Christ  et  lea  regles  des 
Moeurs  renfermees  dans  la  Lettre  me- 
me  de  rEcriture,  Parisiis  1732  t  6  in 
12.,  quorum  primus  agit  erudite  de 
opificio  sex  dierum  (l  731 ;  in  12 ;  cur. 
M.  de  Sacy  cum  Tr.  de  la  Priere  in 
Choix  des  traitis  de  morale  chret.  Paris 
1857);  Explieaiion  du  l.  de  Job*), 
1 732  t.  4  in  12 ;  Explieation  du  l  des 


«)  Cf.  J.  des  Sav.  C,  195-  215.  In  Job 
exstant  etiam  Antonii  Mariae  Ouic- 
c  i  a  r  d  i  S.  J.  Valtelini,  philosopbiae,  theo- 
logiae  et  s.  Scriptnrao  profetsoris  (n.  15. 
Sept.  1655 ;  1 23.  Febr.  1739)  Lezioni  sacrt 
e  morali  sopra  i  libri  di  Giobbe  Profeta 
santo  e  pazientissirao  distribuite  in  3  pp^ 
che  contengono  le  azioni  e  virtii  esercitate 
dal  Santo  nel  primo  stato  di  felicita ;  nel 
secondo  di  estreme  calamita,  e  ne!  teTxo 
del  suo  riaorgimento  a  vita  piu  fortunata 
e  gloriosa,  Venetiis  1741  in  4. 


Digitized  by  Google 


1129 

Pseaumes  de  David,  1733  t.  7  in  12; 
ExpUcation  de  la  prophetie  dr  haie, 
1734  t.  5  in  12.  (in  c.  25),  qnibus 
d' Asfeld    quatuor  adjecit  tomuloa 
majori  ex  parte  ex  Dugneti  schedis, 
quornm  nltimo  explicantnr  5  cap.  Den- 
teronomii,  prophetiae  Habacnc  et  Jonae, 
necnon  Ecclesiastis  c.  1 2 ;  Bxplication 
des  livres  des  Rois  et  de  Paralipom&nes 
1738 — 1740  t.  5  in  12.,  qnornm  sub- 
stantia  debetnr  Dugneto,  quam  fusius 
dilatavit  d'Asfeld;  1769  t.  6  in  v.  7 
(cnm  11.  Esdrae  et  Nehemiae).  Canti- 
que  des  Cantiques,  Paris  1704;  1754. 
Hisce  in  commentariis  sensum  qnidem 
literalem  exponit,  et  difficultates  con- 
tra  illum  explanat,  sed  praecipue  vati- 
ciniornm   typorumque   eventum  de- 
monstrat,  harmoniam  inter  V.  et  N.  T. 
illnstrat  atqne  inde  religionis  chri- 
fltianae  veritatem  confirmare  nititur, 
ingenio   tamen  sno  saepe  indulget. 
V  Explication  du  Mystire  de  la  Passion 
de  N.  S.  J.  Christ  suivant  la  Concorde, 
1733  t-  9  in  14  v.  in  12.,  qua  com- 
plectitnr  quae  seorsim  de  singnlis  pas- 
sionis  mysteriia  antea  jam  prodierant. 
Explication  de  V  ipitre  de  S.  Paul  aux 
Romains,  1756;  Explication  des  qualitis 
ou  des  characteres  que  s.  Paul  donne  a 
la  chariU,  1727  in  12;  dein  saepius; 
optima  ed.  Bruxellis  1735,  prohibita 
tamen  d.  c.  decr.  7.  Oct.  1746.  Regles 
pour  V  intelligence  de  V '  Ecriture  in 
qnibns  nimis  indnlget  theoriae  omnia 
figurate  interpretandi :  fuit  enim,  ut 
dicunt,  >6gurista«,  Parisiis  1716  in 
12.,  quas  regnlas  primnm  impugnavit 
Fourmont  archaeologus  in academia 
professor  (snb  nomine  BabbilsmaelBen 
Abraham  t  1745)  in  1.  Monacha,  Cein- 
ture  de  douleur  ou  refutation  du  1.  in- 
titule  Regles  etc.  1723;  deinanonymus 
(Leonardl  in  1.  Rifutation  du  l.  des 
Rigles  et  Traitf  du  sens  lUUral  et  du 
sens  mystique  des  saintes  ecriture3 
Parisiis   1727,   cui  alius  anonymus 
(Fourquevaux)    opposuit :  LeUre 
d*  un  Priettr  a  un  de  ses  amis  au  sujet 
de  la  nouveUe  Reftttation  1727;  verum 


1130 

ille  respondit  op. :  TraiU  du  sens  lit- 
tiraX  et  du  sens  mystique  des  ss.  Ecri- 
tures  selon  la  doctrine  des  Peres,  cni 
D  n  g  n  e  t  i  apologeta  occnrrit  qnatnor 
aliis  epistolis  1729.  TraiU de  la  Priere 
publique  et  sur  les  dispositions  pour 
offrir  les  ss.  Mysteres,  1 707,  quinqnies 
nno  anno  editus,  et  saepissime  dein- 
ceps,  in  forma  epistolari  *),  qnod  opus 
tamen,  sicnt  et  alia,  spiritu  quesnel- 
liano  inficitur.  Adversns  illud  scripsit 
Franc.  Lamy  0.  8.  Ben.:  Riftexions 
sur  le  TraiU  de  la  Priire  publique:  et 
anonymns  Sentimens  critiques  d'un 
Chanoine  sur  divers  Traites  de  Morale 
a  1'  Anteur  de  la  Priere  publiqne  1710 
in  12.  Rifutation  du  Systkme  de  M. 
Nicole  touchant  la  grdce  ginerale,  8.  1. 
1716;  Ultrajecti  1736;  Dissertation 
th^ologique  et  dogmatique  sur  les  Ex- 
orcismes  et  les  autres  Cirimonies  du 
BapUme,  qnae  prodiit  simul  cum  TraiU 
dogmatique  sur  V  Eucharistie,  Pariaiis 
1 727  in  1 2  ;  Principes  de  la  Foy  Chri- 
tienne%)  1736  t.  3  in  12,  qnod  opus 
laude  dignum  morte  praepeditus  ab- 
solvere  non  potuit.  Confirences  EccU- 
siastiques  (67)  ou  dissertations  aur  lea 
auteurs,  les  Conciles  et  la  diacipline 
des  premiers  siecles  de  V  Eglise,  Colo- 
niae  1742  t.  2  in  4;  1789  t.  6  in  8. 
et  plura  alia  ad  theologiam  moralem 
vel  asceticam  spectantia 8).  Multnm 
laudatur  ejus  Institution  d'un  Prince 
(pedemontani)  ou  Traite  des  qualitea, 
des  Vertus  et  des  Devoirs  d'un  Sou- 
verain  1740  in  4.  et  t  4  in  12;  in 
Gallia  suppressa ;  Londini  1743,  cum 
auctoris  vita  scripta  a  Goujet  Let- 
tres  sur  divers  sujets  de  morale  et  de 


»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1717  a.  73  p.  1025 
-51 ;  1723  a.  121  p.  169  -90  ;  1728  a.  1 
p.  5—40. 

»)  Cf.  Jotirn.  des  Sav.  CXI,  321-34; 

•)  Cf '  Niceron  V,  428-^626 ;  Ingold  p. 
187—197;  Andr4  L^esprit  de  M.  I)aguet 
ou  precis  de  la  morale  chret.,  th*6  de  aes 
ouvrage»,  Paria  1764 ;  Chetelat  Etude  sur 
D.,  ib.  1879;  Welte  KL.  III,  2109. 


Jac.  Jotephus  Duguet. 


Digitized  by  Google 


1131     1721—1740.  Interprete*    Scripturae.  Silveira,  Artinger,  Potesta,  HS2 


pietA,  Parisiis  1708  et  saepissime  seor- 
tim  editae. 

488.  Pentateuchum  commentario  pa- 
raphrastico  explieaTit  Hierony  mus  B  a- 
gaia  8.  J.Motycensia,8iculu8(t  23.  Jan. 
1727),  Messanae  1713  in  8.  Collegit 
quoque  dogia  Siculorum,  qui  veteri  me- 
moria  literis  floruerunt,  Lugduni  1690 
in  1 2 ;  Avenione  1692;  Bomae  1700  ; 
Lugduni  Bat.  1725;  proliziores  vitas 
illnttriorum  (4)  servorum  Dei,  edidit 
italioe  —  Christophorus  Berlanga 
S.  J.  Matritenais  (n.  31.  Martii  1649  ; 
t  11.  Febr.  1731)  edidit  interro- 
gationum  et  responsionum  seu  qq.  in 
l.  Geneseos  juxta  methodum  magni 
Alcuini,  Valentiae  1699—1715  1.6 
in  4.  —  Antonius  de  Silveira  (Sil- 
vejra)  O.  SS.  Trin.  Bed.  Capt.,  Lusita- 
nus,  vir  boni  ingenii  et  indefeasi  studii, 
nitus  est  antilogias  apporentes  in  s. 
Scriptura  diasolvere  in  diseordia  con- 
cordi,  cujus  pars  1.  complectens  11. 
Pentateuchi,  Josue,  Judicum  et  Buth 
prodiit  Olisipone  occidentali  1738  in 
12.  Utrum  aliae  prodierint  partes  nos 
latet.  —  Psalmos  illustrarunt  Stepha- 
nus  Thirouz  S.  J.  Augustodunensis 
theologiae  professor  (n.  1647;  t  26. 
Apr.  1727)  in  scholiis  seu  brevibus 
elucidationibus,  Lugduni  1727  in  12. 
—  et  Joannes  Petrus  Artinger  in 
plectro  davidico  sive  psalmodia  practica 
etexplicata  (absque  auctoris  nomine), 
Ingolstadii  1726.  Ejus  quoque  est 
Offieium  divinum  sive  metbodus  reci- 
tandi  horas  canonicas  1727.  Fuit  Ar- 
tinger  patria  Ingolstadiensis,  piscatoris 
filius,  ex  qua  humili  conditione  meritis, 
quae  sibi  cum  Romae,  ubi  per  plure* 
annos  versatus  est,  tum  in  Bavaria 
collegit,  ad  magnos  honorum  gradus 
ascendit  Obiit  die  2.  Oct.  1729  anno 
aetatis  6 1 ,  postquam  fnit  universitatis 
ingolstadiensis  procancellarios  et  s. 
Scripturae  professor  ')  —  Joannes  B. 
Morvan  de  Bellegard  quondam  Soc. 

!)  Cf.  Mederer  annal.  ucademiae  ingol- 
■tad.  III,  160  ;  170  ;  177. 


J.  fuisse  refertur,  qua  tamen  eggressus 
dicitur  ob  opiniones  cartesianas  (sed 
nulla  ejus  apud  Sommervogel  mentio). 
Patrum  opera  vertit,  sed  non  satis  ac- 
curate.  Edidit  Livres  tnoraux  de  1*  A. 
T.  ou  sont  renfermees  les  maximes  de 
la  sagesse  divine  avec  les  devoirs  de  la 
vie  uivile,  ParislTOl.  Praemisit  prae- 
fationes  breves  sed  graves,  adjecit  ver- 
sionem,  summaria  et  commentarium 
bonum  juxta  Bey  in  Dict.  de  la  Bible 
ed.  Vigouroux  I,  1 569.  Decessit  auctor 
26.  Apr.  1734. 

489.  Evangelia  interpretati  sunt  l) 
Emmanuel  a  Besurrectione  0.  Praed. 
(t  1721)  in  Matthaso  explanato,  Olisi- 
pone  1710  t  4  inf.  —  Joannes  Poli- 
nier  Occitanus,  canonicus  regularis, 
abbas  s.  Genovefae  et  sui  sodalitii  prae- 
positus  generali8(t  1727),  gallice,  Pa- 
risiis  1699  88.  t  5  in  8.  —  Cajetanus 
Potesta  0.  Min.  Siculus,  theologiae 
lector  in  op.  Evangelica  historia  seu 
sancta  quatuor  evangelia  in  unum  re- 
dacta  et  secundum  seriem  historiae  or- 
dine  suo  disposita  ac  concordata  cum 
suis  commentariis,  Panormi  1726  t  2 
in  f. ;  adnexus  est  t  2.  commentarius 
in  Apocalypsim*)  — Nicolaus  Guerin 
S.  J.  (t  2.  Aug.  1736)  in  op.  Ls  texts 
des  quatre  evang&istes  rkdu.it  en  un  corps 
df  histoire  ou  la  vie  et  la  doctrine  de  J. 
C.  avec  des  notes  sur  les  principales 
difficultez  de  TEvangile,  Parisiis  1 709 ; 
Nancaei  1733  in  8.  —  Carolus  Joannes 
de  Lattaignant  S.  J.  (f  30.  Jan. 
1728  a.  aetatis  88)  Parisiensis  ■)  in 
op.  V  Esprit  des  saints  Evangiles  ou  le 
veritable  dessein  que  chaque  Evange- 
liste  se  propose,  Parisiis  1714  in  12. 

')  Io  Evangelia  t.  3  sermonum  publicae 
loci  tradidis  e  legitur  Innocentiu»  Casa- 
novaO.  Carth.  (t  1727)  inacriptos:  GU 
empirei  fiori  del  Vanyelo  moralizzato  nel 
corao  festivo  di  tutto  V  anno.  Cf.  Dict.  de 
la  Bible  ed.  Vigouroux  II,  612. 

*)  Ejus  quoque  est  La  vera  sapimza 
ovvero  myatica  teologiu,  Panormi  1703. 

•)  Journ.  de  S.  LVII,  538  I.  impense 
commendat 


Digitized  by  Google 


1133 


Guillaerta,  Siuri,  Zucconi,  Georgiue  etc. 


1134 


—  Dominicus  Guillaerts  Belga,  ca-  I 
nonicus  antwerpiensis  (f  1723),  cnjus 
snnt  annotationes  in  Ev.  seeundum  Jo~ 
annew,  in  sex  priora  cap.  secundum 
Matthaeum  et  in  tria  priora  cap.  aecun- 
dnm  Lucam  *),  Gandavi  1 724  in  4.  — 
et  Marcellinus  Sinri  Valentinus,  ge- 
nerosa  stirpe  orinndus,  ez  praeposito 
Valentiae  in  Edetanis  episcopns  pri- 
mum  anriensis,  dein  cordubensis,  qui 
utramque  eccleaiam  verbo  et  exemplo 
mirifice  illustravit  magnumqne  ani  de- 
siderium  omnibus  reliquit  Parvnlorum 
doctor,  glorioso  sane  cognomine,  appel- 
latus  est,  quod  pastor  eximins  fre- 
quentem  pnerornm  coetum  christianae 
sapientiae  elementis  crebro  instituerit 
Sacerdotalibus  virtntibus  indefessnm 
ss.  literarnm  stndium  addidit  (t  1 734). 
Praeter  eximiam  theologiam  de  novissi- 
mis,  Valentiae  1756  (ed.  altera),  edi- 
dit  in  sacrosancta  quatuor  J.  Christi 
exangelia  eommentarios  exegetieos,  Cor- 
dubae  t  3  in  f.  1723.  1725.  1727. 
Literalem  sensnm  nbique  sectatur; 
opns  in  tr.  et  capita  dividit;  stilo  uti- 
tur  scholastico,  sed  nec  sicco,  nec  in- 
compto.  In  firmandis  propriis  sensibus 
judicii  soliditatem  conjunctam  cum  in- 
genii  acumine  ostendit,  nec  tamen  alio- 
rum  placita  eornmqne  fnndamenta  dis- 
simnlat  vel  absque  congrua  praeterit 


»)  De  quo  acribit  Journ.  des  S.  LXXV, 
88:  „Ouvrage  posthume  . .  .  c'eat  un  in 
quarto  de  500  pagea,  qui  rend  un  temoi- 
gnage  trea-avantageux  de  la  auffiaance, 
de  r  exactitude  et  du  diacernement  de  aon 
auteur,  ce  commentaire  6tant  £crit  avec 
beaucoup  d'erudition  et  d'  onction  tout 
en&emble,  et  de>eloppant  le  acna  lit&rul 
de  8on  texte  par  dea  explicationa  clairea  et 
•olidea.  la  plupart  aoutenuea  par  des  paa- 
«age*  choisia  de  Y  Ecriture  aainte  et  deB 
saints  Peres.  U  a  encore  cela  de  ringulier, 
qu'  il  eat  enrichi  d'  un  grand  nombre  de 
concordancea  a  cote,  de  la  plupart  dea  ver- 
seta  du  texte  sacre\  qui  donneut  dea  lu- 
mieres  aflres  pour  expliquer  l'6critare 
sainte  par  elle-meme  et  dea  preuvea  e*vi- 
dentea  des  recherches  laborieuaea  de  1'^cri- 
vain.  L'ouvrage  aera  d'*une  grande  utihte" 
pour  1'  intelligence  de  1'  Evangile :  le  ^tyle 
en  eat  noble  et  pur." 


I  solutione.  Criticum  perpetuo  «git,  sed 
modestum  semper  ac  sobrinm  et  cni 
rainime  novitates  placeant  aut  cavilla- 
tiones.  Qnae  veteri  hominum  fide  pro- 
bata  sunt,  eo  ipeo  recipienda  existimat, 
qnamvis  reclament  subtiliores  quae- 
dam  criticorum  conjectnrae:  vel  reve- 
lationes  quasdam  privatas  non  tamen 
sine  selectu  in  confirmationem  suarum 
sententiarum  adducit l).  —  Ferdinan- 
dus  Zucconi  S.  J.  (n.  17. Oct  1647; 
t  4.  Maj.  1732)  lectiones  in  s.  Scri- 
pturam  a.  37  Florentiae  ad  popnlnm 
habnit,  quae  saepe  prodierunt :  Lezioni 
saere  sopra  la  divina  Scrittura  t  5  in 
4.  Venetiis  1  714—34;  1741;  1762; 
1791. 

490.  Ignatius  Georgins  0.  S.  Ben. 
e  congr.  melitensi,  Bagnsinns,  edidit  1. 
in8criptum:  D.  Paulus  ap.  in  mari, 
qnod  nnnc  venetus  sinus  dicitur,  nau- 
fragus  et  Melitae  dalmatensis  insulae 
post  naufragium  hospes  sive  de  genuino 
significatn  dnornm  locornm  in  Act. 
apo8t.  27,  27  et  28,  1  inspectiones  an- 
ticriticae,  Venetiis  1730  in  4.,  de  quo 
ita  habent  A.  E.  lips.  snppl.  II,  296: 
>  Qratulamur  anctori  de  exantlato  tam 
difficili  ac  intricato  labore  venerantes 
notitiam  ejus  theologicam,  philosophi- 
cam,  geographicam  et  graecarum  lite- 
rarum  penitiorem  peritiam  ac  cnm  ma- 
xime  ingenuam  sentiendi  confiden- 
tiam. «  Auctori8  sententia  pluribus  non 
arrisit,  qni  eam  impugnarnnt  nt  Jo- 
seph  Claudius  Gniot  deMarne8)  in 
diss.  Romae  ed.  1731,  Bonav.  At- 
tardi  0.  S.  Ang.  in  1.  Bilaneia  della 
verita,  Panormi  1738,  Bupertus  a  s. 
Gaspardo8)  in  diss.  Paulus  ap.  e 


>)  Cf.  Micb.  a  a.  Joseph  IV,  214. 

')  Natus  eat  G  u  i  o  t  in  civitate  Bar  le 
Duc.  n.  8.  Jan.  1693  fuitque  vicariua  ord. 
eq.  roelitin.  Edidiaae  legitur  commenta- 
rium  in  Acta  Ap.,  Panormi. 

*)  Fuit  hic  patria  Cortracenaia,  in  ae- 
culo  dictua  Balthaaar  de  Santander  (tl744) 
et  reliquit  auppreaao  nomine  oontrovernia- 
rum  t  3,  Bruxellia  1712  in  8. 


Digitized  by  Google 


1 136        1781-1740.  S.  Scripturao  interpretea.  Kerkherdere,  Ayroli,         i  ]  3B 


M$Mm  Qlyricana  in  africanam  qaon- 
dam,  nane  vero  s.  Joannis  hieros. 
eqnitum  felicitsr  redux,  Venetiis  1 7*9 
1 2,  et  Joanncs  Antoniui  comee  Cian- 
Ur,  qni  edidit  <U  b.  Faulo  ap.  tn  Ms- 
Utam  sicuio-adriatici  maris  insulam 
maufroyio  ejsato  diss.  apologeticas  1 ). 
Yenetiis  1738  in  4.  Stephanus  vero 
8eiagliaga  (t,179l)  Georgii  opi- 
nionem  tnetnr.  —  Episiolas  apostolicas 
viadicavit  Ludovicus  Bicloa  0.  S. 
Ben.  »)  e  congr.  ss.  Vitonis  et  Hidulphi 
(t  1738)«  —  Joannes  Gerardua  Ker- 
kherdere  n.  7.  Nov.  1677  Hnls- 
bergae  in  ditione  limburgica  vir  in 
antiquitate  et  stndiis  criticis  versatus, 
poeta  et  historiographus  caesareus  (t 
18.  Mart  1738),  proposnit  systema 
opocalypticum,  Lovanii  1708  in  12., 
quod  ett  specimen  op.  inscripti 8):  De 
monarchia  Roma$  paganae  secundum 
concordiam  inter  ss.  prophetas  Danie- 
kxn  et  Joannem  nunquam  hsctenus 
tentatam  conseqnens  historia  a  monar- 
chiae  conditoribns  nsqne  ad  urbis  et 
imperii  ruinam;  accessit  series  histo- 
riae  apocalypticae  Lovanii  1727  in  12 ; 
prodromus  damelicus  sive  novi  conatns 
historici  critici  in  celeberrimas  diffi- 
cnltates  historiae  V.  T.,  monarchiarnm 
Asiae  etc,  et  praecipne  in  Danielem 
prophetam*),  Lovanii  1708  in  12; 


«)  Cf.  Journ.  des  8.  CXXXVI,  100. 

•)  De  hujus  paraphrasi  in  ep.  s.  Pauli 
et  in  ep.  canonicaa  (Parisiis  1709  et  1718, 
Metii  1727  t.  4  in  8.)  legimua  in  BibL  g£- 
ner.  des  ecriv.  de  l'ordre  de  S.  Benoit, 
Bouillon  1777  II,  474 :  «Ouvrage  extreme- 
ment  goute" . . .  le  tout  avec  tant  de  pieie\ 
dejustesse,  de  doctrine,  de  lumieres  et 
d'  onction,  que  1'  autenr  semble  avoir  par- 
ticipe  a  1'esprit  des  ecrivains  sacres;  en 
nn  mot,  les  ouvrages  de  D.  Riclos  pasaent 
poar  parfait*  en  leur  genre." 

')  Cf.  Journ.  des  8.  XLIX,  467. 

«)  Feller  V,  70:  L'erudition  est  repan- 
dne  a  pleines  mains  dans  ces  deux  ouvra- 
gcs;  les  hypotheses  qu'on  y  propoee  ont 
de  grandes  vraisemblancea  et  jettent  be- 
aucoup  de  jour  sur  les  dtticultes  histori- 
aues,  chronologiques  et  geographiques  de 
1  Ecriture  saicte.»  Cf.  de  auctore  ejusque 


de  situ  paradisi  terrestris,  ib.  1731 
in  12.,  cni  praemittitur  conatui  novus 
ds  Cspha  reprehenso,  in  quo  auctor 
contendit,  Cepham  a  Paulo  reprehen- 
sum  alium  esse  a  s.  Petro.  —  Commen- 
tarium  in  Apocalypsim  Duaci  1762  in 
12.  reliquit  Ouilelmus  Pierart  (n. 
1665 ;  1 19.  Maj.  1 724)  theologiae  doe- 
tor  et  s.  Scripturae  interpres  Duaci. 

491.  Jacobus  Maria  Ayroli  S.  J. 
Genuensis  (t  27.  Mart.  1721)  canL 
Ptolomaei  m  cathedra  de  controversiis 
successor,  edidit  diss.  biblicam,  in  qua 
Scriptnrae  teztus  aliquot  insigniores 
adhibitis  linguis  hebraica,  syriaca,  chal- 
daica,  arabica,  graeca,  latina  per  dialo- 
gismum  dilucidantur  *),  Romae  1704 
in  4 ;  liber  LXX  hebd.  resignatus  seu 
Danielis  vaticinium  celeberrimum  ex 
vulgata  ed.  et  hebraico  textu  enoda- 
tum»),  Bomae  1713:  f»14  in  4; 
1748  in  8;  etiam  in  ed.  commentario- 
rum  Menochii  in  s.  Scripturam  ve- 
neta  1722  et  bassanensi  1771.  Cum 
P.  Tournemine  ejus  sententiam  im- 
pugnasset,  auctor  se  defendit  editis 

Romae  1720  in  4.  Diss.  chronologica3) 


operibus  Biogr.  nat  de  Belg.  X,  657—69 : 
Neyen,  biogr.  lux.  app.  p.  41. 

i)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1706  p.  1821  ss. 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1713  p.  296-310  a. 
derivatus  ex  auctoris  diss.  Romae  habita 
1712;  Storia  Letter.  d'lt.  XI,  233—36: 
M.  a  s.  Joseph  II,  664  ss. ;  A.  E.  L.  1717 
pag.  422—28,  qui  recenaionem  ita  absol- 
vunt :  „Ex  his  omnibus  praeclara  atque 
singularis  auctoris  noetri  non  tantum  in 
philologicis,  sed  et  chronologicw  ac  histori- 
cis  doctrina  apparet,  quae  cujusvis  cupi- 
ditatem  acoendit,  eandem  materiam  ube- 
riua  diductam  et  ab  adversariorum  technis 
libtratam  in  opere  ipaius  quadripartito, 
cui  haec  reservavit,  conspiciendi,  quod  ut 
propediem  feliciter  absolvat,  magnoque 
eroaiti  et  christiani  orbis  emolumento 
edat,  enixe  optamus." 

*)  Hujus  synopsis  prostat  in  M£ni.  de 
Tr.  1720  p.  667—668.  In  his  exstat  quo- 
que  a.  1721  pag.  1369—1387  et  in  Journ. 
des  S.  1722  p.  669—74:  Explication  du 
premier  verset  du  chap.  12.  (13.)  du  pre- 


Digitized  by  Google 


1137 


Brictius,  Mallemans, 


1138 


de  anno,  mense  et  die  tnortis  D.,N.  J. 
Chr.,  Romae  1718  in  f.  —  Martinus 
Brictius  S.  J.  Pruthenovarmiensis 
(n.  11.  Nov.  1665;  t  25.  Maj.  1727), 
reliquit  qq.  exegeticas  in  s.  Scripturam 
Y.  et  N.  T.  et  earum  elucidationes  col- 
lectas  ex  variis  auctoribus  in  gratiam 
eorum,  quibus  deest  copia  interpretum, 
Brunsbergae  1727  pp.  2  in  f.  —  Jo- 
annes  Mallemans  *)  prins  militum 
dux,  uxore  defancta  sacerdos  et  cano- 
nicus  ad  s.  Opportunum  Parisiis,  ubi 
decessit  1740  annos  natus  91,  vir  sin- 
gularium  opinionum,  reliquit  plures 
diss.  in  loca  difficiliora  s.  Scripturae, 
quae  passim  prostant  in  Memoriis  tri- 
vult  Ita  a.  1707  a.  123  p.  1635—54: 
Lettre  d  Mr.  le  Comte  de  Noirval  ou  est 
donnee  1'evidente  intelligence  du  se- 
cond  verset  du  sixieme  Chapitre  de  la 
Genese  et  oii  le  veritable  Systeme  du 
Paradis  terrestre  est  etabli  contre  le 
sentiment  de  Calvin,  de  Scaliger,  et 
autres  Modernes.  Scripsit  quoque  Pen~ 
sies  sur  le  sens  littiral  des  dix-huit 
premiers  versets  de  1'Evangile  de  s. 
Jean  1718,  quem  1.  voeavit  V  Histoire 
de  V  iterniU ;  Histoire  de  la  Religion 
depuis  le  commencement  du  monde  jus- 
qu'a  1'empire  de  Jovien2)  t  6  in  12., 
quae  parum  suis  aequalibus  arrisit.  — 
Emmanuel  Villaroel  0.  S.  Ben.  (f 
1731)  Pincianus,  ss.  literarum  inter- 
pres,  edidit  Commentaria  literalia  in 
sacras  tautologias  cnm  illustrationibus 
panegyricis,  anagogicis,  tropologicis  et 
politicis,  Matriti  1703 — 29  t.  8  in  f.; 
1740,  concionatoribus  destinata,  in 


mier  litre  des  Rois.  Ejus  diss.  de  annis  ab 
exitu  Israel  de  Aegypto  ad  4.  Sahmonis  ex- 
stat  iu  ed.  Menochii  t.  II.  venetae  et  bas- 
aanensis  III. 

')  Alius  ab  eo  est  Claudius  Malle- 
mant  de  Messanges  aliquandiu  sodalis 
Oratorii  (1674—78,  t  forte  1723).  cujua 
est  opuB  aingulare  Voucrage  de  la  crdation, 
traite*  de  phyaique  du  monde,  Paria  1679 
in  12.,  in  quo  novo  nititur  modo  exponere 
Gen.  l.  Cf.  Batterel  IV,  623-26. 

«)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1704  a.  92  p.  1047 
-1065. 


quibus  sensus  sub  vocibus  pleonasmis 
latentes  eruuntur,  enucleantur,  exor- 
nantur.  Universo  operi  praefixus  est 
prologus  galeatus  pro  Scripturae  tau- 
tologiis,  qui  est  velut  argumentum 
totius  operis.  Ibi  auctor  eruditus  dis- 
serit  de  Scripturae  fecunditate,  ad  cu- 
jus  dignitatem  pertineat,  ut  diversis 
hominum  intellectibus  conveniat  et 
unusquisque  miretur,  se  in  ss.  literis 
posse  invenire  veritatem,  qnam  mente 
concepit :  ex  qno  fiat,  ut  omnis  veritas, 
quas  salva  literae  circumstantia  potest 
divinae  Scripturae  aptari,  sit  ejus  sen- 
sus,  sicut  sensuit  jairis.  Augustinus  l). 
Quam  diffuse  auctor  de  singularibus 
disputet  textibus,  inde  liquet,  quod 
t.  1.  agat  tantum  de  Gen.  1,  2  et  26; 
2,  2.  7  et  17  ;  3,  1 6.  quibus  paraphrasi 
literali  elucidatis  subjicit  plurima  te- 
stimonia  ex  auctoribus  sacris  et  pro- 
fanis  deprompta.  Aliud  ejusdem  auc- 
toris  opus  eruditum  est :  Ephemerides 
sacrae  et  profanae,  thesaurus  tempo- 
rum  in  quatuor  tempora  ib.,  cujus 
pars  hyemalis  tres  priores  anni  menses 
complectens  prodiit  Matriti  1 730  in  f.; 
pars  verna  (posthuma  et  absoluta  a 
Perez)  1738.  —  JosephusLud.  Bus- 
8  e  r  u  s  0.  Carm.,  in  quo  dictus  est  Jos. 
Angelus  a  Nativitate  V.  (n.  1659; 
t  14.  Sept.  1724),  Mediolanensis,  phi- 
losophiae  ac  tbeologiae  lector  in  coeno- 
biis  bononiensi,  tridentino  et  placen- 
tino,  auctor  est  op.  inscripti  Lector 
biblicus  sive  bibliae  s.  antilogiae  ad 
concordiam  redactae  juxta  mentem 
doctoris  angelici,  Cremonae  1725  inf. 
1 1 .  (et  unicus).  —  Matthaeus  de  B  a  r  - 
n  e  v  i  1 1  e  Orat.  Dublinii  natus  (c.  1 65  9 ; 
t  c  1  739)  Parisiis  studiis  operam  de- 
dit.  Ut  8.  Scripturae  lectionem  ihter 
fideles  promoveret,  N.  Testamentum 
galiice  vertit  suppresso  nomine  Pari- 
8iia  1719,  quae  versio  ad  a.  1753  duo- 
decies  aaltem  prodiit  —  Cornelius 
Nary  Kildarensis  n.  1660,  juris  utri- 


<)Cf.  Mich.  a  s.  Joseph  II,  219  sa.; 
Biogr.  univ.  LXXXV,  385. 


Digitized  by  Google 


1139  1721-1740.  Patrologia. 

usque  doctor  parisienais,  Dublini  paro- 
chnm  egit  et  praeter  scripta  de  contro- 
Tersiis  l)  N.  T.  anglioe  vertit  cum  an- 
not.  marginalibus  Londini  1705 — 8. 
Ea  prohibita  fuit  a  a.  Officio  (1722)  et 
snspecta  habebatur,  quod  jansenismo 
faveret.  Vir  alioquin  dicitur  virtute, 
xelo,  doctrina  clarua  (t  3.Mart  1738). 


«)  Cf.  Bellesheim  111,714;  Bi.un.XVIH, 
184 ;  Journ.  des  8.  LXXVI,  666-70. 


—  De  Franc.  Tobia,  qui  collegit 
BiUia  Qregoriana  Augustae  V.  1731, 
egimus  I8,  560  a.  —  De  Bomano 
Erinner  OSB.  solerti  bibliothecario 
et  meritissimo  chronista  tegernseensi 
(t  2.  Maj.  1738),  qui  edidit  Jo.  Wirce- 
burgensi8  (cf.  II,  137)  descriptionem 
terrae  «.  apud  Pez  thes.  anecd.  I  p.  3 
(pag.  483 — 534),  cf.  Lindner  Familia 
8.  Quir.  in  Tegernsee,  qui  pag.  102-13 
ejus  autobiographiam  exhibet. 


IV.  Patrologia. 


492.  Hac  quoque  epocha  viros  re- 
perimus,  qui  de  patrum  operibua  bene 
meruerunt,  non  quidem  multos,  sed 
quod  praeferendum  est,  summos.  Ho- 
rum  plerique  sunt  Galli.  Ex  Italis  oc- 
currit  Joannes  Salinas,  Neapolita- 
nns,  can.  reg.  lat  et  s.  theologiae  lector, 
qui  edidit  ss.  Prosperi  Aquitani  et  Ho- 
norati  Mass.  opera  (aliquot)  notis  ob- 
servationibusque  illustrata  *),  Bomae 
1 732  in  8 ;  Vincentii  Lirin.  et  Hilarii 
Arel.  opera  notis  et  observationibus 
illustrata,  ib.  1731  in  8.  Addere  co- 
gitabat  tertium  volumen,  in  quo  pe- 
culiari  diss.  ostendere  sibi  proposuit 
Vincentium,  Hilarium  et  Honomtum  re 
vera  ab  orthodoxis  doctoribus  de  gratia 
non  diascntire*),  una  cum  observationi- 


»)  Ct.  suppl.  ad  nova  A.  L.  II,  17—20. 

*)  Vel  Faustum  rejensem  a  pelagianis- 
mo  vindicare  nisus  eat  Laur.  Jodocus  Le 
C 1  e  r  c  congr.  a.  Sulp.  Parisiensis  22.  Aug. 
1677,  theologiae  lector  apud  aodalea  (t  7. 
Maj.  1736)  in  Mem.  de  Twv.  1736  menae 
Julio  p.  1541—82.  Auctor  quoque  eat 
Diaa.  sur  V  auUur  du  SymboU  ,Quicumque 
vuit  ealtus  esee*  etc.,  Lugduni  1730,  rn  qua 
illud  a.  Athanaaio  asaerit;  Lrtlre  critique 
sur  U  dictionnaire  BauU,  Hagae  C.  1722 
in  12,  in  qua  ostendit  grariaaimoa  ejus  er- 
rorea  et  falsitatea  in  enarrandia  factia  hi- 
atoricia.  Hemarques  critiques  £ur  divers  ar- 
ticlea  . .  .  du  Dictionnaire  de  Bayle,  in 
ed.  5  hujua  dictionarii  emendata  et  aucta 
M.  Dea  Maizeaux,  Amsterdam  1734  p. 


bus,  quas  atudiose  collegerat,  de  liri- 
nensi  coenobio:  sed  mors  doctas  ejus 
meditationes  intercepisse  videtur.  S. 
Aurelii  Augustini  vita  auctere  Possi- 
dio1),  ib.  1731;  Augustae  V.  1768. 
Scripsit  quoque  Possidii  vitam,  Bomae 
1731  in  8.  —  Angelus  Maria  Ricci, 
in  florentino  lyceo  professor  graecarum 
literarum  hoc  eodem  tempore  Andrtae 
Cretensis  in  natalem  diem  ss.  Dominae 
N.  orationem  primum  e  laurentiana 
bibl.  medicea  eruit,  Florentiae  1732 
in  4.  —  et  Joannes  Bapt.  Carac- 
cioli  in  pisano  lyceo  philosophiae 
professor  s.  P.  N.  Gregorii  ep.  Nyssae 
ep.  septem  primo  vertit  et  edidit  et 
commentariis  nonnullisque  animad- 
versionibus  adjectis  illustravit  *),  Flo- 
rentiae  1731  in  f. 


825—1000;  receptae  etiam  in  ed.  cur. 
B  e u  ch  o  t,  Parisiis  1820—24 1 16 ;  iuque 
usua  est  J  o  1  y  in  suia  Remarquea  cntiques 
in  idem  dictionarium,  Paris  1748.  Remor- 
ques  sur  differents  articlea  . . .  du  Diction- 
naire  de  Moreri  de  Ted.  de  1718  aup- 
presso  nomine  (Aureliani)  1719—21  t  3 
ln  8.  Pluribua  acriptoribua  submiait  addi- 
tionce  et  notitias.  Reliquit  quam  plurima 
inedita.  Cf.  Vie,  Ecrita  et  Correapondance 
litt^raire  de  Laur.  Joaae  Le  Clerc,  Paris 
1877  ;  Bertrand  Biblioth.  Sulpicienne  1, 
257—76. 

»)  Cf.  A.  E.  lipa.  1734  p.  18—80;  de 
priori  op.  ib.  502 — 7. 

»)  Ct.  A.  E.  bps.  1739  p-  337-9. 


Digitized  by  Google 


1141 


Bernardus  Pez. 


1142 


493.  Ex  Germanis  l)  mentione  dig- 
nissimus  est  Bernardus  (in  baptismo 
Leopoldus  dictus)  Pez*)  0.  S.  Ben., 
cui  patria  fuit  Isidis  pons  (Ipsium,  Ibs) 
inferioris  Austriae  oppidnm  a.  1683. 
Jam  in  tenera  aetate  vim  ingenii  raag- 
nam  singularemque  virtutis  indolem 
prae  se  tulit.  Puerilibus  ludis  abati- 
nuit,  soli  jam  tum  libri  ei  in  deliciis 
fuere.  Quod  vel  ex  eo  patet,  quia  illam 
quoque  pecuniam,  quam  ad  relaxan- 
dum  animum  a  parentibus  acceperat, 
in  libros  erogare  solebat.  Ubi  16.  a. 
vix  attigit,  monasterium  mellicense 
adiit,  ut  in  s.  Benedicti  familiam  reci- 
peretur.  In  tirocinio  multas  expertus 
est  adversitates,  adeo  ut  etiam  de  ejus 
deliberatum  dimissione  neque  diutius 
quam  dum  illi  capilli  crescerent,  facul- 
tas  in  monasterio  permanendi  data 
fuerit.  Verum  novitiorum  moderator 
ejua  suscipiens  patrocioium  rem  eo 
perduxit,  ut  in  tirocinio  persistere  illi 
liceret.  Quo  ezacto  cum  saniorum  ju- 
dicio  majorem  constanter  de  se,  quam 
vulgo  fieri  assolet,  exspectationem  con- 
citasset,  morumqne  puritas  et  vitae 
innocentia,  egregiae  animi  dotes,  qualis 
in  adulta  aetate  futurus  esset,  satis 
portendissent,  ad  votcrum  nuncupatio- 
nem  a.  1700  admissus  fuit.  Cursu  phi- 
losophico  confecto  grammaticae  docen- 
daea,  i  703  admovetur.  Quidquid  vero 
tempori8  superfuit,  studiis  elegantio- 
ribus  legendisque  optimis  scriptoribus 
qua  latinis,  qua  graecis  impendit.  Hu- 
maniorum  igitur  literarum  notitia  sibi 
comparata  Viennam  a.  1704  mittitur 
theologiae  operam  daturus,  in  qua  et 
lauream  promeruit.  Poat  suum  in  mo- 


>)  Philippus  a  s.  Jacobo  Pfltner  0. 
SchoL  piar.  Bohemus  (n.  1656 ;  t  1729)  in 
utilitatem  concionatoruin  ss.  patrum  bib- 
tiothecam  maximam  lugdunensem  27  vol. 
comprehenaam  in  epitomen  redegit  ordine 
alphabetico  iiluatnores  sententias  et  se- 
lectiora  dicta  exhibens ,  Augustae  V.  et 
Graecii  1719  t  2  in  f. 

>)  De  ejus  fratre  pariter  eruditissimo 
agemus  iu  seq.  periodo. 


nasterium  reditum  ad  critices  studia, 
ad  quae  nativa  quadam  propenaione 
ferebatur,  animum  applicare  constituit 
Exinde  bibliothecam  benedictinam  scri- 
bendam  suscepit.  Quem  in  finem  alio- 
rum  monasteriorum  bibliothecas  invi- 
sere  statuit.  Fructum  studiorum  suo- 
rum  exhibuit  in  Bibliotheca  benedictino- 
mauriana  seu  de  ortu,  vitis  et  scriptia 
PP.  Bened.  e  celeberrima  congr.  a. 
Mauri  11.  2,  quibus  adjecit  etiam  ano- 
nymum  de  scriptoribus  eccl.  ex  mss. 
bibl.  mellicensis x),  Augustae  V.  et 
Graecii  1716.  Jam  longius  iter  aggres- 
sus  est  cum  fratre  suo  Hieronymo 
3.  Maji  1717  in  Bavariam  et  Sueviam. 
Hujus  itineris  literarii,  in  quo  ultra 
8000  codd.  et  monumenta  msa.  ex- 
cussit,  descriptio  habetur  p.  1.  Anecd., 
atque  a  Kropfio  relata  fuit  in  biblio- 
thecam  benedictino-meUicensem  ;  fructus 
vero  prostant  in  thesauro  anecd.  novit- 
simo  seu  veterum  monumentorum 
praecipue  ecclesiasticorum  ex  germa- 
nicis  potissimum  bibliothecis  adornata 
collectione  recentissima ,  Augustae 
Vind.  et  Graecii  1721—29  t.  7  in  f., 
quae  collectio  (integra)  est  rarissima 
(m.  250).  Quilibet  t.  in  tres  veluti  pp. 
est  divisua:  in  1.  censentur  div.  lite- 
rarum  interpretes;  in  2.  tbeologi,  pa- 
tres,  philosophi,  ascetae ;  in  3.  chronica, 
codices  diplomatici,  monasteriorum  hi- 
storiae,  SS.  vitae,  itineraria,  alia  mo- 
numenta  historica;  omnia  vero  illu- 
strantur  praefationibus  et  obaervatio- 
nibua  praeviia  8).  Potiora  scripta,  quae 
in  eo  reperiuntur,  sunt:  Notkeri 
Balbuli  (t  1412)  de  interpretibus  div. 
Scripturarutn ;  Angelomi  luxovien- 
aia  monachi  (fl.  c.  1435)  commentarius 
in  Genesim;  anonymi  glossarium  latino- 
theodiscum  in  biblia  s.;  Engel berti 
ab.  admonten8is  l.  de  causis  longaevi- 
tatis  hominum  ante  diluvium,  et  1.  de 
gratiis  et  virtutibus  b.  Mariae;  Pasch. 
Radberti  de  fide,  spe  et  caritate  11.  3 ; 

')  Cf.  A.  E.  lips.  1717  p.  119  ss. 
*)  Cf.  A.  E.  lips.  1722  p.  1  68. 


Digitized  by  Google 


1143 


1721-rl740.  Patrologia.  Bernardus  Per, 


1144 


Gerberti  (poatea  Silvestri  II.)  I.  de 
eorpore  et  sanguine  Domini  ;  G  e  r  h  o  h  i 
praepositi  reicherspergensis  0.  S.  Aug. 
(sec.  XII.)  1.  de  gloria  et  honore  Filii 
hominis;  L  adc.  haereses  aui  temporis; 
eommentarii  in  psalmos  et  cantica  fe- 
riaUa;  Alani  Magni  0.  Ciat  11.  5  de 
arte  eatholicae  fidei  ex  rationibus  de- 
monatrata;  codex  diplomatieus  ratisbo- 
nensis;  Honorii  Augustod.  (aec.XQ.) 
Hexaemeron,  in  Psalmos  selectos,  sa- 
eramentarium  ;  1.  de  eorpore  et  sanguine 
Dotnini  cum  aliis  novem  opusculia; 
Galtheri  L  de  Trinitate,  Hervaei 
monachi  dolensia  eommentariorum  in 
Isaiam  U.  S/Irimberti  ab.  eommen- 
tarii  in  U.  Judieum  et  Ruth,  Wala- 
f  r  i  d  i  Strabonis  expositio  inpriores  20 
Psalmos;  vitae  plurium  SS.  medii  aevi 
et  historiae  monasteriorum  etc.  T.  VI. 
continetur  codex  diplomatico-historico- 
epistolaris  a  sec.  V.  ad  a.  1438  totius 
Europae  hiatoriam  illustrana.  Magnum 
sibi  nomen  hoc  theaauro  penes  eruditos 
omnea,  etiam  proteatantes,  praeaertim 
per  Germaniam  peperit  *). 

494.  Alius  interea  indefessi  ejusdem 
studii  fructus  prodiit  inscriptus  Bi- 
bliotheea  ascetiea  antiquo-nova,  hoc  est 
collectio  veterum  quorundam  opuscu- 
lorum  asceticorum,  quae  hucusque  in 
variis  mss.  codd.  et  bibliothecis  deli- 
tuerunt,  Batisbonae  1723—40  t  12 
in  8.  Initio  cujusque  tomuli  de  vita, 
aetate,  rebus  geatia  auctorum  paucia 
agit  * ).  Comiti  de  Sinzendorff,  cancel- 
lario  supremo  Caroli  VI.,  auctor  fuit 
ut  de  instituenda  literarum  academia 
Viennae  ad  promovendum  studiorum 
in  Austria  fervorem  aiacritatemque 
cogitaret  Qua  de  re  etai  diu  multum- 
que  deliberatum,  actum  consultumque 
est.  ad  exitum  tamen  perduci  non  po- 


i)  Cf.  Ziegelbauer  II  c.  5  sect.  3. 

*)  Bibliothecae  conspectum  exhibent 
Ziegelbauer  IV,  97  s.  et  A.  E.  lips.  1723 
p.  518  s. :  1724  p.  323  •• ;  483  ss. ;  1726  p. 
262  s. ;  319  s. ;  1727  p.  84  b. 


tuit.  Ipso  agente  instructum  fuit  mo- 
nasterium  mellicense  bibliotheca  in- 
signi,  ezcitata  studendi  alacritas,  pro- 
mota  sunt  literarum  studia.  Haud  raro 
sacrum  quoque  conscendit  suggestum, 
mira  perspicuitate  magnoque  ardore 
ad  populum  dixit  Summa  ejus  eruditio 
majorem  nacta  est  splendorem  singu- 
lari  qua  praeditus  erat  humilitate  et 
modestia.  Nihil  illo  fuit  promptius  in 
ope  aliia  ferenda,  adeo  ut  aliis  magis 
quam  sibi  vivere  videretur.  Kimiis  la- 
boribua  ante  tempus  confectus  incidit 
morbum  lethalem,  quo  oppresaus  die 
ipso  s.  Buperti  feato,  pro  cujua  aetate 
et  gloria  8trenue  decertaverat,  27.  Mar- 
tii  1735  animam  Deo  reddidit  annos 
tantum  53  natus  l).  Ex  ejusdem  op., 
quae  partim  jam  indicavimus,  praeter- 
missis  iia,  quae  minus  ad  nos  spectant 
mentione  sunt  adhuc  digna:  Ven.  Go- 
defridi  sec  XII.  abbatia  admontensis 
0.  S.  Ben.  in  Styria  homUiae  in  dotni- 
nieas  et  festa  totius  anni,  Augustae 
Vind.  1725  t  2  in  f.;  ep.  ad  cl.  P.  Jf. 
Hansizium  S.  J.  aliosque  in  Germania, 
Galiia  et  Italia  viros,  Viennae  1731 
in  4.,  in  qua  vetustissima  acta  8.  Trut- 
perti  M.  in  Brisgovia,  auctoreE  r  c  h  a  n  - 
baldo  circa  a.  700  ab.  aanct-Trutper- 
tino,  nunc  primum  publici  juris  facit, 
et  illorum  super  eorundem  sinceritate 
et  authentia  sententiam  rogat,  aimul- 
que  diluit  quae  eruditissimi  homines 
contra  receptam  apud  aalisburgenses 
de  a.  Buperti  aetate  traditionem  scri- 
pserunt  *).  Beliquit  plura  op.  msa.  vel 
incboata,  collegerat  enim  ingentem  no- 
titiarum  et  monumentorum  thesau- 


')  Plura  de  ejus  vita  atque  opcribus  ct 
apud  Kropfiura  in  biblioth.  mellic.  paff. 
54) — 656;  unde  aua  hautit  Ziegelbauer  L 
c. ;  Kronea  allg.  d.  Biogr.  XXV,  56lJ— 73; 
Wurzbach,  biogr.  Lexikon  des  Kaiserth. 
Oesterreich  XXII,  145—49,  qui  et  alios 
fontes  indicat ;  Wilken^  Zeitschr.  lur  Kir- 
cbengesch.  XI.  faac.  3  \  1890) ;  maxime  vero 
Katschthaler  Ueber  B.  Pez  u.  dessenBrief- 
wechiel,  Melk  1899,  cujus  epitomen  ex- 
hibent  hist.  poL  Bl.  1892  t.  109  p.  255  s*. 

»)  Cf.  A.  E.  lip«.  1731  p.  242—45. 


Digitized  by  Google 


1145 


Petras  Coustant. 


1146 


rum  *).  Hinc  vere  pro  Gerruania  fuit, 
quod  pro  Gallia  fuerunt  D'Achery, 
Mabillon,  Martene  etc  Minus  tamen 
criticum  et  prudentem  se  probavit  in 
edendis  duobus  opusculis,  scil.  vita  et 
revelationes  v.  V.  Agnetis  Blannbekuin 
auctore  anonymo  0.  Min. ;  aocessit  Po- 
thonis  l.  de  miraculis  s.  Dei  Genitricis 
Mariae,  Viennae  1 73 1  in  8 ;  liber  uter- 
que  censura  caesarea  oonfixua  ac  sup- 
pressus  ftnt,  ne  laicis  offendiculo  esse 
possit »). 

495.  E  GaUis  primus,  qui  commen- 
dari  meret,  est  Petrus  Constant  Com- 
pendii  apud  Valesios  30.  Apr.  1654 
natus.  A  prima  pueritia  inter  condisci- 
pulos  suo8  stndendi  diligentia  excelluit. 
Annos  natus  decem  et  septem  in  re- 
mensi  s.  Remigii  monasterio  s.  Bene- 
dicti  amplexus  est  regulam.  In  novi- 
tiatu  insignis  pietatis  specimina  dedit, 
adeo  nt  ceteris  tironibus  exemplaris 
instar  praeluceret.  Emissa  professione 
(17.  Jun.  1672)  philosophiae  operam 
dedit  sub  Fr.  Lamy  (p.  733).  Scbo- 
lasticis  studiis  com  laude  defunctus  se 
totum  veterum  scriptorum  ac  patrum 
libris  involvit,  ac  licet  juvenis,  adhi- 
bitus  fuit  socius  laboris  in  ed.  op.  8. 
Augustini.  Cum  Edm.  Martene  etfiob. 
Morel  composuit  indicem  rerum  t.  4; 
cum  Claudio  Guesnie  indicem  rerum 
totins  ed.,  et  menda  typographica  t.  5. 
ipse  emendavit,  magnam  in  omnibus 
prodens  jndicii  .sagacitatem.  Operam 
qnoqne  suam  conferre  jussus  est  ad 
discernenda  s.  Angustini  scripta  ge- 
nnina  a  spuriis.  Hinc  ipsi  debentur 
censura  et  indices  opusculorum  sup- 
positorum  8.  Augustini,  quae  haben- 
tnr  in  app.  t.  6.,  et  app.  t.  5.  com- 
plectens  sermones  suppoaititios  in  qua- 
tnor  classes  digestos,  quibus  inserti 
snnt  sermones  Caesarii  ep.  arelatensis, 


»)  Ci  Mayer  OSB.  der  NachlaB  der 
Gebr.  Pez  in  Hormayr  Archiv  f.  Gesch  etc. 
XVHl  et  XIX  (1827. 1828). 

«)  Cf.  Fleurii  H.  E.  cont.  L  227  $  20  a. 


ad  quos  appendices  tam  diligenter 
edendos  herculeus  requirebatur  labor 
miraque  patientia.  Hac  industria  adeo 
meruit  superiornm  approbationem,  ut 
sollicitante  Mabillonio  ei  committerent 
(1687)  difficilem  admodnm  opp.  8.  Hi- 
larii  Pict.  editionem,  cni  plures  annos 
impendit.  Prodiernnt  s.  Hilarii  Pict. 
ep.  opera  ad  mss.  codd.  gallicanos,  ro- 
manos,  belgicos,  necnon  ad  veteres  ed. 
castigata,  aliquot  aucta  opusculis,  prae- 
viis  in  locos  difficiles  disp.,  praefatio- 
nibus,  admonitionibus,  notis,  nova  s. 
confessoris  ?ita  et  copiosissimis  Scri- 
pturarum,  rerum,  glossarum  indicibus 
locupletata  et  illustrata,  Parisiis  1693 
in  f.  In  hac  ed.  prorsus  egregia  effecit, 
ut  Hilarius  non  modo  purior  et  emen- 
datior  prodiret  tandem,  sed  et  intelli- 
geretur  facilius  et  legeretur  comrno- 
dius.  Momenta  quaedam  celebriora  aut 
difficiliora  in  prolegomenis  exquisita 
diligentia  elaboratis  curatius  expedita 
sunt,  ut  ipsius  scripta  non  prius  offer- 
rentur,  quam  praecipuae  suspicionum 
nebulae  prorsus  fuissent  dissipatae. 
Praemissae  sunt  singulis  operibus  ad- 
monitiones  ant  praefationes,  in  quibus 
quidquid  ad  eorum  occasionem,  tem- 
pus,  scopum,  veritatem  et  id  genus  alia 
spectant,  explicatur.  Verbo  praestitit 
doctissimus  editor  qnidquid  vel  moro- 
8U8  censor  in  op.  ed.  desiderare  possit l). 
Becusa  fuit  haec  ed.  aucta  aliquot 
scriptis  antea  ineditis  et  lectionibus 
variantibus  Veronae  17,30  t.  2  in  f. 
cura  cl.  Scip.  Maffei,  ed.  optima ;  Ve- 
netiis  1 749  (ed.  mendosa);  in  P.  L.  ed. 
Migne  t.  9.  10  (sed  mendose). 

496.  Hoc  opere  perfecto  aliud  ei  im- 
posuerunt  superiores  longe  difficiliua 
majorisque  utilitatis,  editionem  scil. 
ep.  omninm  pontificum  rom.  Prodire 
coepit  opus  hac  inscriptione :  Epistolae 
BR.  PP.  et  eae,  quae  ad  eos  seriptae 


■)  Cf.  Schoenemann  bibl.  historico-lite- 
raria  PP.  lat.  sub  Hilario;  A.  E.  lips. 
sapplem.  IH,  47 — 55. 


Digitized  by  Google 


1147 


1721—1740.  Patrologia.  Petrus  Uoustant, 


1148 


sunt,  a  8.  Gemente  I.  usque  ad  Inno- 
centium  III.  quotquot  reperiri  potue- 
runt  seu  novae  sive  diverais  in  locis 
sparsim  editae  adjunctis  fragmentia, 
spuriis  segregatis,  in  unum  aecundum 
ordinem  temporum  collectae,  ad  vete- 
rum  codd.  fidem  recognitae  et  emenda- 
tae,  praeviis  admonitionibus,  nbi  opus 
fuerit,  notis  criticia  ac  dias.,  quae  hi- 
storiam,  dogmata,  disciplinam  ezpli- 
cant,  illustratae.  T.  1.  ab  a.  67.  ad 
a.  440,  Parisiis  1721  in  f.  In  prolixa 
eruditaque  praefatione  ex  antiquitatis 
monumentis  rom.  sedis  primatum  com- 
probat,  deinde  variaa  antiquas  cano- 
num  et  decretalium  collectione3  re- 
censet,  qua  occasione  Quesnelli  opinio- 
nes  refellit,  demum  crisi  subjicit  prio- 
res  decretalium  editiones.  Genuinaa 
rom.  pontificum  epistolas  doctis  anno- 
tationibus  illustrat,  in  earum  occasio- 
nem,  tempus,  argumentum  inquirit; 
omnes  ep.  deperditas  sagaciter  deter- 
minare  nititur,  spurias  sollicite  indi- 
cat *).  Dolendum  eum  opus  tanti  me- 
riti  tantaeque  utilitatis  absolvere  non 
potuisae.  Fere  parata  ed.  erant  volu- 
mina  2.  et  3.  cum  vitam  morte  com- 
mutavit  18-  Oct  1721.  Prodiit  volu- 
men  primum  iterum  Goettingae  1796 
ed.  Schoenemann;  ed.  continuare 
aggressus  est  Andreas  Thiel,  cujus 
sollicitudini  et  diligentiae  debemus  ») 
epistolas  a  «.  HUario  usque  ad  s.  Hor- 
misdam  a.  461  —  523,  Brunsbergae 
1868  in  8.  Utinam  haec  egregia  editio 

•)  Cf.  de  hac  editione  Mem.  de  Tr.  1722 
a.  92  pag.  1641-1563;  et  a.  103  p.  1679 
—1700;  Journ.  des  S.  LXXI,  21—30  et 
166-176;  suppl.  ad  A.  E.  lips.  IX,  337- 
42:  TQb.  Qschr.  1880  p.  222  ss. 

*)  Cf.  Pitra  in  Anaiectis  novisairais  t. 
110  88.,  ubi  card.  doctissimus  ostendit, 
quantum  ex  schedis  Coustantii  profecerit 
Thiel  atque  ex  eisdem  publicae  luci  dat 
Apologiam  Vigilii  (p.  3702-461)  a  Cou- 
stantio  et  Mopinot  elaboratam.  Adjutorem 
habuit  Coustant  Simonem  Mopinot 
Remensem  sodalem  (f  1724),  cui  tnbuun- 
tur  praefatio  in  ep.  rom.  pont.  necnon 
plures  hymni  aacri  qui  laudantur.  Cf. 
FeUer  VI,  156. 


ad  finem  felicem  perduceretur.  De  con- 
troversia  Coustantii  cura  Barth.  Ger- 
monio  S.  J.  de  veterum  codd.  genuini- 
tate  supra  egimus  pag.  869.  FuitCou- 
stantius  vir  vere  religiosus  solidaeque 
pietatis.  Honores  et  dignitates  vel  mi- 
nores  sui  ordinis  sincera  humiUtate 
fugiebat  sibique  invito  impositas  quam 
primum  poterat  abjicere  moliebatur; 
solitudinis  laborisque  amans  saluta- 
tiones  et  recreationes  declinabat,  et 
Ucet  40  fere  a,  Parisiis  degeret,  nun- 
quam  pedem  e  cella  movit,  ut  ea  quae 
in  urbe  visenda  sunt,  aspiceret:  semel 
tantum  quotannis  excursionem  quatuor 
vel  quinque  dierum  sibi  indulsit,  sed 
pedes,  memor  paupertatis.  Hiemis  tem- 
pore,  etiamsi  dirum  vigeret  frigus,  ca- 
mino  abstinuit  Morbis  saepe  afflicta- 
batur;  eos  tamen  quamdiu  poterat  ce- 
lare  nitebatur,  itaet  ultimum  cui  suc- 
cubuit,  per  mensem,  quin  eum  aperi- 
ret,  patienter  tolerabat,  in  eoque  msgna 
animi  resignatione  totum  se  aliorum 
arbitrio  permittebat »). 

497.  JulianusGarnier*)  0.  S.  Ben. 
congr.  8.  Mauri  natas  est  in  oppido 
Connerai  circa  a.  1670  ordinemque 
ingressus  1689.  Mabiilonius  eum  so- 
cium  studioi*um  suorum  habere  voluit, 
quare  adscitus  fuitParisios  1699.  Su- 
periorum  jussu  totum  se  impendit 
edendis  s.  Basilii  op.  Prodierunt  ad 


•)  Vitam  ipsius  galU:e  scripsit  Mar- 
t  e  n  e ,  quam  vertit  latine  Car.  C 1  e  m  e  n- 
c  e  t.  Cf.  praeterea  Tastin  Gelehrtengesch. 
der  Congr.  von  St  Maur  ed.  germ.  Frank- 
furt  und  Leipzig  1774 11,  30—48 ;  Mopinot 
J.  des  S.  1722  p.  227  -233;  Biogr.  univ. 
X,  271;  Kerker  KL.  III,  1167;  Berliere 
Nouv.  Suppl.  a  1'  Hist  Lit6r.  de  la  congr. 
de  S.  Maure,  Paris  1908  p.  138—43. 

*)  Ab  eo  distingui  debent  Joannes 
G.,  de  quo  cf.  pag.  490,  et  Petrus  Igna- 
t  i  u  s  G.  S.  J.  lugdunensis  (f  1763),  cujus 
exntant  Pen*ets  du  marquis  .  .  .  sur  la  re- 
Ugion  et  1'  Eglise  avec  un  Traitf  de  1'  Eu- 
charistie,  les  Prophgties  sur  le  Messie  et 
quelques  Notes  sur  la  ReUgion,  sux  TEgUse 
et  sur  tous  ies  Points  de  la  Doctrine  de 
Calvin,  Parisus  1759  in  8. 


Digitized  by  Google 


1149 


Garnier,  Mangeant,  Le  Bran,  Chamillait. 


1150 


antiquiorea  ed.  caitigata,  multis  aucta, 
nova  interpretatione,  criticif  praefa- 
tionibm,  notis,  variis  lectionibus  illu- 
strata,  nova  s.  doctorii  vita  et  copio- 
lissimis  indicibns  locupletata,  Parisiis 
1721  t.  1 ;  1722  t  2.  Dnm  tertio  t. 
parando  insisteret,  qni  complecti  de- 
bebat  epiitolas  s.  doctoris,  earumque 
dimidiam  partem  vertisset,  mente  fnit 
alienatns  (t  3.  Jnn.  1725).  Vir  ernt 
sane  eruditus,  graece  callens,  admo- 
dnm  amabilis  et  in  converiatione  co- 
mis.  Editio  ipsins  inter  praestantiores, 
quae  cura  sodalium  prodierunt,  oen- 
setnr1):  nonnnlli  tamen  enm  repre- 
bendunt,  qnod  niminm  fiderit  argn- 
mento  satis  ancipiti  et  incerto  ex  stili 
sci).  diversitate  petito,  atqne  propterea 
nimis  facile  quaedam  s.  Basilio  abju 
dicaverit  opera  ab  aliis  ei  tributa.  M  a 
ranns  opns  coeptnm  absolvit,  addens 
vitam  s.  Basilii  ex  ipsins  op.  haustam, 
annotationes  in  priores  dnos  tomos  etc., 
Parisiis  1730  in  f.  Prodiit  iterumVe- 
netiis  1750—51;  Parisiis  1838— 41 
1 6  in  8.  emendata  et  aucta  aD.  Sen- 
ner;  1857  t  4  in  8.  ed.  Migne. 

598.  Lucas  Urbanns  Mangeant 
pins  et  doctns  ^resbyter  parisiensii 
(n.  1656;  t  1727),  edidit  opera  F%d- 
gentii  Ruepentia,  Parisiis  1684  in  4; 
Venetiis  1742  cum  Amadei  ep.  lau 
saniensis  homiEis;  opera  s.  Proeperi 
Aquitoni,  adjecta  vita  s.  Prosperi  ex 
ejusdem  op.  aliisque  scriptornm  eccle- 
siasticorum  libris  concinnata  >),  Pari- 
siis  1711  in  1;  Venetiis  1744  t.  2  in 
4;  1782  (cnm  komiliis  Aeterii  Ama- 
seni) ;  in  qna  ed.  praestantissima  so- 
cium  ipsi  addit 


>)  Cf.  A.  E.  lipa.  1722  p.  465  m.  ;  1731 
p.  491—94  ;  537 ;  Fabricius  bibl.  graec.  t. 
IX ;  Journ.  des  8.  LXX,  683  si.  Cf.  Taaain 
1.  c.  115—119. 

»)  Cf.  Journ.  des  S.  LII,  284  SS.  Edidit 
verrionem  quoque  s.  Scripturae  gallicam 
8acii  (de  qno  cf.  p.  469)  cum  t?xtu  la- 
tino  et  annot  galUci*,  Parisiis  1696-1702 
tl6in!2;Leodiil702t3inf% 


Bapt  le  Brnn  Desmarettes  dietnm 
Botomagensem ,  qni  in  Portn  regio 
(Port  -  Koyal  -  des  -  Cnamps)  institutns 
sectae  jansenianae  addictns  erat,  qna 
de  csnsa  5  annis  carcere  fuerat  deteu- 
tns.  Acolythi  tantnm  ordine  erat  ini- 
tiatns  (t  19.  Mart  1731).  HoJe 
certo  debemns  bonam  ed.  operum  $. 
PauUm  Nolam^  Parisiis  1685  t  2 
in  4;  iternm  cnra  Mnratorii  ad- 
jeotis  tribns  carminibus,  qnaeipse  pn- 
mum  repererat,  doetisqne  annotationi- 
bus,  Veronae  1736  in  f.f  et  operum 
Laetantii  ed.  diligenter  ud  codd.  mss. 
collatorum ,  quae  annot  illnstravit 
TJltimam  mannm  apposnit  Lenglet  dn 
Presnoy,  cnjus  cura  prodierunt  Pa- 
risUs  174«  t  2  in  4.  8ob  nomine  de 
Moleon  edidit  Voyage*  Utmrgiquee  de 
France  on  recherches  en  diverses  villei 
dn  Boyanme  contenant  plnsienrs  par- 
ticularites  tonchant  les  Bites  et  les  nsa- 
ges  des  Eglises  avec  dei  decouvertei 
snr  V  antiqniM  ecclesiastiqne  et  pay- 
enne,  ib.  1718  in  8.  Novam  cnravit 
Joannis  Abrincensis  (cf.  I»,  1086)  de 

cumTour- 

nenx  composnit  Ccmcordiam  U.  Begum 
et  ParaUpomenon  complectentem  hi- 
storiam  regum  Israel  et  Jnda,  ib.  1691 
(absqne  anctornm  nomine). 

499.  Stephanus  ChamillartS.J. 
Bitnrieis  (n.  1656;  t  1.  Jnl  1730), 
vir  apostolicns  et  sagax  antiqnitatas, 
nnmmorum  in  primis,  investigator, 
illuitravit  interpretatione  et  notii  Aure- 
Ui  Prudentii  Clementis  opera  ad  nsum 
ser.  Delphini,  Parisiis  1687  in  4.  ed. 
rara,  docta  et  correcta ;  interpretatio 
tamen  minns  placet  Scripiit  qnam 
piurimas  ernditas  diss.  de  antiqnis  nn- 
mismatibus,  quae  fere  omnes  prodie- 
rnnt  in  memoriis  trivnlt,  aliqnot  (18) 
collectim  Parisiis  [1711  in  4.  inscri- 


•)  Of.  A.  E.  lipa.  a.  1685  p.482;  de  rpto 
anctore  Biogr.  nniv.  XXIII,  502. 

*)  Cf.  Mlm.  de  Tr.  1710  a.  22  pag.  428 
-466;  A.  E.  lipe.  1719  p.  397-402;  J. 
dei  8.  66,  22-31. 


Digitized  by  Google 


1151 


1721—1740.  Patrologia.  Car.  de  la  Rue, 


1152 


ptae:  Dissertations  sur  plusieurs  me- 
dailUs  et  pierrts  gravees  de  son  cabinet 
et  autres  Monnmens  d'  Antiquite  l). 
—  De  Origene  meruit  Carolus  de  la 
B  u  e  0.  S.  Ben.  e  congr.  8.  Mauri,  Cor- 
biensia  n.  29.  Jul.  ]685.  Cum  ingenio 
excelleret,  Montfaucon  eum  aibi  socium 
studiorum  selegit.  Sub  tanto  duce 
adeo  profecit,  ut  idoneus  censeretur  et 
esset,  qui  difficillimam  opp.  Origenis 
ed.  aggrederetur  8).  Prodiit  t.  1 .  Cle- 
menti  XII.  dedicatus  hao  inscriptione : 
QpiYtvooc  ta  6opi3xo(iEva  Jtavta.  Ori- 
ginis  opera  omnia,  qnae  graece  vel  la- 
tine  tantum  exstant  et  ejus  nomine 
circumferuntur  et  ex  yariis  edit.  et 
codd.  manu  exaratis,  gallicanis,  italicis, 
germanicis  et  anglicis  collecta,  recen- 
sita,  latineversa,  atque  annotationibus 
illustrata  cum  copiosis  indicibus,  vita 
auctoris  et  multis  diss.,  Parisiis  t.  2. 
ib.  1 733.  Dum  cogitaret  de  t.  3.  edendo, 
paraly8i  correptus,  inter  paucos  dies 
ex8tinctus  est  6.  Oct.  1739;  eum  edi- 
dit  1740  Vincentius  de  la  Rue 
fratris  filius,  ejusdem  congr.  (t  1762, 
de  quo  infra),  qui  et  t.  4.,  cui  Carolua 
priinam  manum  adbibuit,  abaolvit  edi- 
ditque  1759  (fr.  225);  Venetiis  1743 
t.  3  latine  versa  ex  ed.  paris. ;  Wirce- 
burgi  1 780— 94  1. 1 5  in  8 ;  recensuit, 
emendavit,  castigavit  C.  H.  E.  Lom- 
matzscb,  Berolini  1831 — 48  t  25 
in  8;  Parisiis  ed.  Migne  1857  t  7 
in  8. 

»)  Cf.  Journ.  des.S.  1711  p.  273—81. 

>)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1740  a.  112  p.  2339 
—2363  ;  in  articulo  subjecto  (113  p.  2353 
—2363)  explicatio  duorum  textunm  Ori- 
genis  refeilitnr  novaque  ei  subatituitur ; 
J.  des  S.  102,34—44  ;  253—61 ;  A.E.lips. 
1738  p.  289-% ;  1747  p.  237;  529.  Alius 
a  nostro  est  Car.  de  la  RueS.  J.  parisien- 
sis  (n.  3.  Aug.  1643 ;  t  27.  Maj.  1725)  in 
literis  humanioribus,  quas  ad  mortem  us> 
que  est  professus,  egregie  versatus.  Erat 
at  illustris  concionator,  cujus  Sermons 
saepe  prodierunt  Parisiis  1719  t-  4  in  12 ; 
Tolosae  1782;  in  Migne  inter  Orateurs 
sacres  XXVIII,  199—1570 ;  Sermons  choi- 
sis,  Paris  1829  t.  2  in  18.  Sommervogel 
ejus  opera  recenset  VII,  290—307  sub 
n.  41. 


500.  Omnium  tamen  editorum  labo- 
riosissimus  fuit  Edmundus  Martene 
0.  S.  Ben.  e  congr.  s.  Manri  (n.  22.  Dec. 
1654),  cui  editis  votis  ae  dicavit  8. 
Sept.  1672.  Dum  adhuc  studiia  ope- 
ram  daret,  magna  sedulitate  veteres 
auctores  asceticos  evolvit,  ut  inde  om- 
nia  apia  instar  colligeret,  quibus  re- 
gula  s.  patriarcbae  Benedicti  illustrari 
posset.  Hunc  primum  fructum  dihgen- 
tiae  suae  edidit  inscriptum:  Commen- 
tarius  in  regulam  s.  P.  Benedicti  liie- 
ralis,  moralis,  historicus  ex  variis  anti- 
quorum  scriptorum  commentationibus. 
actia  SS.,  roonasteriorum  ritibus  aliis- 
que  monumentis  cum  editis  tum  mss. 
concinnatus,  Parisiis  1690  in  4;  1695 
(fr.  40).  Hnjus  velut  appendix  sunt 
de  antiquis  monachorum  ritibus  U.  5 
collecti  ex  variis  ordinariis,  consuetu- 
dinariis  ritnalibusque  mss.,  ex  anti- 
quis  monachorum  regulis,  ex  diversis 
SS.  actis,  mona8teriorum  chronicia  et 
historiis  aliisque  probatis  auctoribua 
permultis  l),  Lugduni  1690  t.  2  in  1 
v.  in  4 ;  Venetiis  1765,  ed.  locupletata. 
Multnm  eum  juvarunt  in  snis  studiis 
consilio  et  opera  Dacherius  et  Ma- 
b  i  1 1  o  n ,  neque  indignum  se  praestitit 
discipulum,  ut  innumera  opera,  quae 
temporum  cursu  composuit  vel  saltem 
e  tenebris  eruit,  teatantur.  Potiora 
sunt:  De  antiquis  Ecdesiae  riiibus  U.  4 
collecti  ex  variarum  insigniorum  eccle- 
aiarum  11.  pontificalibus,  sacramentariis 
mi88alibus,  breviariis,  ritualibus  seu 
manualibus,  ordinariis  seu  consuetudi- 
nariis  cum  mss.  tum  editis,  ex  diversis, 
conciliorum  decretis,  episcoporum  sta- 
tutis  aliisque  auctoribus  probatis  per- 
multis  8),  Rotomagi  1700 — 2  t  2  in  4., 
quibusque  continetnr  tantnm  L  primus 
comprehendens  ritus  antiquos  sacra- 
mentorum.  Neque  tamen  nudam  aa- 
cramentalium  caeremoniamm  deacri- 
ptionem  sistit  auctor,  sed  complura 


»)  Cf.  A.  E.  lips.  suppl.  II,  67—73. 
«)  Cf.  J.  des  S.XX  Vllf,  562-666 ;  XXX, 
674-589. 


Digitized  by  Google 


1153 


Edniundus  Martene. 


1154 


etiam  antiquae  disciplinae  ecclesiasticae 
monumenta  ac  praecipua  fidei  dogmata 
de  materia  praesertim  et  forma  et  mi- 
nistrissacramentorumpertractat;  adeo 
ut  non  solis  98.  rituum  studiosis  lecto- 
ribus  utiles  esse  isti  libri,  sed  etiam 
veteris  disciplinae  sectatores  multa  inde 
testimonia  formandi9  in  melius  cleri- 
corum  moribus  apta  haurire,  ipsique 
theologi  enodandi9  illustrandisque  de 
re  sacramentaria  quaestionibus  non 
parum  lucis  accipere  possint.  Tomus  3. 
prodiit  1702  in  4.  et  complectitur  L  2. 
et  3.,  in  quibus  ritus  nd  sacras  bene- 
dictiones  atque  ad  disciplinam  eccle- 
siasticam  spectantes  commentariis  il- 
lustrantur.  Liber  4.  prodiit  inscriptus 
tr.  de  antiqua  Ecclesiae  disciplina  in 
divinis  celebrandis  officiis  varios  diver- 
sarum  ecclesiarum  ritus  et  usus  exhi- 
bens  Italiae,  Germaniae,  Hispaniae, 
Angliae,  sed  maxime  Galliae,  collectos 
ex  variis  insigniorum  ecclesiarum  11. 
pontificalibus,  sacramentariis,  mis^ali- 
bus  *)  etc.,  Lugduni  1706  in  4;  Ant- 
werpiae  (Mediolani)  1736 — 38  t.  4 
in  f.,  quae  ed.  .ultra  tertiam  partem 
aucta  complectitur  etiam  11.  5  de  anti- 
quis  monachorum  ritibus;  Venetiis 
1  763 — 64  t.  4  in  f.  ed.  mendis  detur- 
pata;  1783;  Bassani  1788  (m.  80). 
Veierum  scriptorum  et  monumentorum 
moralium,  historicorum,  dograatico- 
rum  ad  res  ecclesiasticas,  monasticas 
et  politicas  illustrandas  collectio,  Roto- 
magi  1700  in  4.,  quae  est  continuatio 
spicilegii  dacheriani  (cf.  p.  480),  quo- 
circa  etiam  iisdem  typis  eademque 
forma  est  impre9sa.  Exhibet  in  ea  s. 
Orientii  commonitorium  dudum  ab  eru- 
ditis  expetitum  2).  Histoire  de  V  abbaye 
de  Marmontier  1874 — 75  ed.  M.  Che- 
valier  t.  2  seu  t.XXIV  et  XXV  in  Me- 
raoires  de  la  Soc.  archeol.  de  Tourraine ; 
La  vie  du  v.  Dom  Cl.  Martin,  Parisiis 


»)  Cf.  J.  des  8.  XXXIV,  49-55;  A.  E. 
lips.  1739  pag.  433—8. 

«)  Cf.  A.  E.  lips.  1701  pag.  133  ;  J.  dea 
S.  XXIII,  787-795. 


1697  enthusiastice  conscripta  et  a 
congr.  praeposito  prohibita;  Rotomagi 
1698. 

501.  Ad  promovendam  Galliae  chri- 
stianae  editionem,  in  qua  Sanmar- 
t  h  a  n  u  s  desudabat,  jussus  est  Martene 
peragrare  omnes  Galliae  «Hoeceses  at- 
que  earundem  lustrare  archivia.  Ad 
tantum  opus  strenuum  sollertemque 
socium  sibi  delegit  Ursinum  Duran- 
d  u  m,  quocum  sexennio  totas  pene  Gal- 
lias  scrutatus  est,  ecclesiasque  cathe- 
drales  circiter  centum,  abbatias  mini- 
mum  octingentas  adivit  et  excus9is 
summo  studio  tabulariis  repertisque 
supra  bis  mille  documentis  non  modo 
effecit,  ut  e  Roberti  et  Sanmarthano- 
rum  Gallia  christiana  innumeri  fere  er- 
rores  tollerentur  et  saltem  trecenti  epi- 
scopi  illis  minus  noti  e  tenebris  in  lu- 
cem  protrab.eFeu.tur,  verum  etiara  in- 
gentes  antiquitatis  tbesauros  collegit, 
quibus  quinque  replevit  tomos  (receptis 
etiam  iis,  quae  priori  collectione  edi- 
derat),  quos  edidit  inscripto9  l) :  The- 
saurus  novus  an*rrfo<oraw(ultra2000), 
Lutetiae  Parisiorum  1717  in  f.  To- 
mus  l.  complectitur  regum  ac  princi- 
pum  aliorumque  virorum  illustrium 
epistolas  et  diplomata  bene  multa; 
2.  Urbani  IV.  ep.  64,  Clementis  IV. 
ep.  711,  Joannis  XXII.  processus  va- 
rios  in  Ludovicum  Bavarum  et  ejus 
asseclas ;  Innocentii  VI.  registrum  epi- 
stolarum  a.  1361,  aliaque  plura  de 
schismate  pontificum  avenionensium 
monumenta ;  t.  3.  chronica  varia  alia- 
que  cum  ecclesiastica  tum  civilia  om- 
nium  pene  nationum  monumenta  hi- 
storica;  t.  4.  varia  concilia,  episcopo- 
rum  statuta  synodalia,  illustrium  mo- 
nasteriorum  ac  congregationum  edita 


hCf.  A.  E.  lips.  1718  p.  481—487; 
Mem.  tle  Tr.  1718  a.  66  p.  1047-  79;  1722 
a.  7  p.  143-179  ;  a.  37  p.  673-708:  Bib- 
liotheque  ancienne  et  moderne  XV,  237 — 
330 ;  J.  de«  S.  LXIII,  125—137 ;  243—261 ; 
363-376. 


Digitized  by  Google 


1155 


1721—1740.  Patrologia.  Martene, 


1156 


praesertim  in  capitulis  generalibus  de- 
creta;  t.  5.  ss.  patrum  aliornmque 
auctoram  ecclesiasticoram  omniam  fere 
8ecnlornm  a  IV.  ad  XIV.  opuscula.  Ke 
Tero  quid  in  collectione  bac  elegantis- 
sima  desideretur,  non  tomis  modo,  ve- 
rum  et  scriptis  quovis  t.  contentis 
praemissa  sunt,  quae  vel  ad  auctorem 
resque  ab  illo  pertractatas  vel  codicum 
antiquitatem  spectant:  praeterea  indi- 
ce8  singulis  tomis  adjecti  sunt  locuple- 
tissimi  et  quinto  accessit  index  ono- 
masticus  vocum  barbararum  et  exoti- 
carum  in  toto  opere  obviarum,  qui, 
dum  breviter  illae  explicantur,  glossarii 
utique  vicem  obtinet  Ceteros  pere- 
grinationis  fructus  congesserunt  in 
opus  inscriptum :  Voyage  litteraire  de 
deux  Religieux  Bentdictitu  de  la  eongr. 
de  8.  Maure,  ou  V  on  trouvera  1 .  quan- 
tite  de  pieces,  d'  inscriptions  et  d'epi- 
taphes  servantes  a  6claircir  1'Histoire, 
les  Genealogies  des  anciennes  familles ; 
2.  plusieurs  usages  des  Eglises  cathe- 
drales  et  des  monasteres  toucnant  la 
discipline  et  rHistoire  des  Egliaes  des 
Gaules;  3.  les  fondations  des  monaste- 
res  et  une  infinite  de  recherches  curi- 
euses  et  interessantes,  qu1  ils  ont  faites 
dans  pres  de  cent  Evdches  et  huit  cent 
abbayes ,  qu'  ils  ont  parcourus  l),  ib. 
1 7 1 7  in  4 ;  cui  postea  aliud  iter  lite- 
rarium  per  Germaniae  partea  t  2.  ib. 
1724  adjecerunt2) :  quod  opus  integrum 
est  pretiosum  et  rarum.  Fructum  vero 
literarium  itineris  per  Germaniam  ex- 
hibuerunt  in  veterum  scriptorum  et 
monumentorum  hittoricorum,  dogmati- 
corum  et  moralium  ampliseima  colle- 
ctione*),  Parisiis  1724—33  t.  9  in  f., 
quae  licet  care  vendatur,  non  tanti 
aestimatur,  cum  monumenta  minus 
apte  sint  digesta.  T.  1.  complectitur 


»)  Cf.  J.  dea  8.  63,  64—75. 

»)  Cf.  J.  des  8.  76,  3—10. 

•)  Cf.  J.  des  S.  73,  469—497  ;  76,  99— 
108:  243—251 :  89, 620—30 ;  99, 147-57 ; 
291-99 : 103, 64-64 ;  230—41 : 464-71 ; 
104,  60—60 ;  acta  erud.  lips.  1725  p.  145 
-160. 


regum  ac  principum  aliorumque  viro- 
rum  illustrium  epistolas  et  diplomata 
bene  multa  (ultra  1300)  ab  a.  528 — 
1 590 ;  t  2.  continet  vetera  monumenta 
imperialis  monasterii  stabulensis,-  Wil- 
libaldi  ab.  stabulensis  et  corbejensis  in 
Saxonia  ep.  (ultra  400),  Alexandri  ILL 
registrum  ep.  (495)  pro  remensi  pro- 
vincia,  ep.  variorum  ad  8.  Hildegar- 
dem  cum  responsis  ad  eosdem ;  Fride- 
rici  II.  imp.  ep.  varias  cum  summariis 
privilegiorum  ecclesiae  romanae  et  qui- 
busdam  aliorum  ep. ;  in  t.  3.  exstant 
Ambrosii  0.  Camald.  praepositi  gene- 
ralis  aliorumque  epistolae;  t.  4.  com- 
plectitur  plures  scriptores  historicos 
de  rebus  praesertim  germanicis ;  t.  5. 
historicos  de  rebus  praesertim  galli- 
cis,  anglicis,  italicis,  constantinopoli- 
tanis  et  terrae  sanctae;  t.  6.  scripto- 
res  historico8  de  variis  ordinibus  reli- 
giosis,  antiqua  martyrologia  nonnulla 
cum  quibusdam  ss.  actis;  t.  7.  et  8. 
continent  varia  concilia,  episcoporum 
statuta  synodalia,  acta  plurima,  qnae 
concilium  pisanum  praecesserunt  ac 
subsecuta  sunt,  coUectionem  actorum 
ad  concilium  basileense  pertinentium, 
et  duplicem  historiam  conc.  triden- 
tini  Angeli  Massarelli  et  Torelli  Pbola ; 
denique  t.  9.  habentur  opuscula  ss. 
patrum  et  aliorum  auctorum  ecclesia- 
sticorum,  uti  Juvenci,  Hilarii  picta- 
viensis,  Badberti,  Batherii  etc.  Senex 
jam  octogenarius  ad  complendum  tc~ 
mum  sextum  annalium  0.  S.  Ben.,  qnem 
inchoatum  reliquerat  Mabillonius,  se 
accinxit  et  infra  pauoos  menses  du- 
centa  et  amplius  maximi  momenti  facta 
eidem  inseruit  praeter  ea,  quae  ad- 
denda  ad  priores  tomos  in  appendioe 
adjecit :  atque  ita  prodiit l)  Annales  ord, 
s.  Benedicti  t.  6.,  qui  complectitur  res 
gestas  ab  a.  Christi  1117 — 1157  in- 
clusive,  Parisiis  1739  in  f.  Deroum 
post  tot  exantlatos  labores  editaque 
opera  apoplexia  correptus  decessit  20. 
Jun.  1739  a.  aetatis  85.  Posthumam 


t)  Cf.  J.  det  8.  119,  827-343. 


Digitized  by  Google 


1157 


Michael  Le  Quien. 


1158 


edidit  Chevalier  1874  ejus  Histoire 
de  la  abbaye  de  Marmontier  in  Mem. 
de  la  societe  archeol.  de  Touraine  t  24. 
25.  Bjus  Hietoire  de  la  congr.  de  St. 
Maure  (usque  ad  a  1739)  maniit  ine- 
dita.  Fuit  vir  regularis  obaervantiae, 
modestiae  aiiarumque  yirtutum  cultor 
ezimiua ;  vino  aemper  abstinuit  vel  in 
suis  itineribus l). 

502.  Ex  Praedicatornm  aodalitate 
mentione  dignissimus  est  Michael  le 
Quien  Bononiae  (Boulogne)  natns  8. 
Octobri  1661,  vir  in  antiquitatis  mo- 
nnmentis,  in  hebraico,  graeco  et  arabico 
idiomate  versatus,  bibliothecae  ord. 
parisinae  praefectns  (t  1 2.  Mart.  1 733). 
Viris  clarissimis  nt  Longuerue,  Benan- 
dot,  Fleury,  Hardonin,  Montfaucon, 
Qnetif  etc  amicitiae  foedere  erat  jnnc- 
tus  *).  Celebre  sibi  nomen  comparavit 
nova  editione  graeco-latina  operum  8. 
Joemnis  Damasceni,  Parisiis  1712  t  2 
in  f.,  qnae  annotationibus  et  diss.  doc- 
tis  illustravit»);  Venetiis  1748;  in 
Migne  P.  G.  t  94—96.  Tomum  ter- 
tinm  promisit,  in  qno  lncnbrationes 
alias  Jo.  Damasceni  nomine  falso  in- 
signitas  cum  genuinis  aliquot  sermo- 
nibus  asceticis,  quos  repererat,  datnrus 
erat,  quibns  aliornm  qnorundam  aucto- 
rum  tr.  hactenns  ineditos  adjungere 
cogitabat;  sed  aliis  iaboribus  distentus, 
ab  ejus  editione  impeditns  fnit  Ste- 
phani  de  Altimwa  Ponticensis  panoplia 
eontra  schisma  Graecorum ;  qua  ro- 
mana  et  occidentalis  Eccclesia  defen- 
ditnr  adversus  criminationes  Nectarii 
nnper    patriarchae    hierosolymitani , 
quas  congessit  in  1.  irepl  apX^C  too 
xdxa,  1718  in  4.  Quod  opus,  etai  le 


>)  Cf.  Taasin  Hist.  tit.  de  la  congr.  de 
8.  Maur  p.  542  -71.  Rotermund  IV,  810 
—14. 

»)  Cf.  Eehard  2,  808;  J.  des  8.  CI,  164 
—168 :  Biogr.  univ.  24,  219 ;  A.  E.  lips. 
1734  pag.  43-46 

»)  Cf.  A.  E.  lipa.  1713  pag,  1—8 ;  Mem. 
de  Tr.  1718  a.  1  pag.  1—40;  J.  des  8.  LL. 
86-99. 


Quien  nomen  suum  addere  noluerit, 
ejns  foetnm  esse  omnes  ab  eruditione 
ecolesiastica  potissimnm  orientali  et 
Stilo  agnoverunt.  Dtfense  du  texte  Hi~ 
breu  et  dela  version  vulgate  servant  de 
reponse  an  livre  de  Dom  P.  Pezron  Je 
1'  antiquite  des  temps  *),  ib.  1 690  in  8 ; 
etiam  in  cursu  s.  Scripturae  ed.  M  i  g  n  e 
3,  1526 — 1586,  quae  apologia  non 
caret  pretio  propter  notitUs  chrono- 
logicas.    Adversus  enndem  acripsit: 
UAntiquiU  dee  tempe  ddtruite,  Beponse 
au  livre  de  Pezron  ecrit  ponr  la  defense 
de  son  livre  de  1'  sntiqnite  des  temps, 
Parisiis  1693  in  12.  et  Dissertatum 
ou  Remarques  snr  un  livre  de  Pezron 
intitule" ;  Essai  de  commentaire  snr  les 
prophetes,  in  Memoiree  de  Trivoux 
1711  a.36  pag.416— 465.  Ct  de  hac 
controversia  supra  p.  829.  Opus  vero 
praestanti8simum  et  eruditissimum  est : 
Oriens  christianus  in  qnatuor  patriar- 
chatus  dige8tus,  in  qno  exhibentur  Ec- 
clesiae  patriarchae  ceterique  praesules 
Orientis,  Parisiis  1 740  t  3  in  f.  (m. 
450)  ad  Galliam  christianam  Sanmar- 
thani  ezpressum,  in  qua  geographice 
et  historice  describit  singulss  ecclesias 
quatuor  magnis  patriarchatibus  con- 
stantinopolitano ,  alezandrino,  antio- 
cheno  et  hieroaolymitano  subjectas. 
Earum  proinde  refert  originea,  fata, 
amplitudinem,  privilegia,  nsns,  con* 
suetudines  cnm  succeasionis  ordine 
episcoporum.  Adjecit  et  Africam  chri- 
stianam,  ejusque  ecclesiae  quondam 
florentissimae  singulas  ecclesias  earum- 
que  praesules  suo  quoque  orJine  re- 
censet  •).  Nulliti  des  Ordinations  An~ 
glicanes1)  ou  Befutation  d'un  Livre 


t)  Cf.  A.  E.  Ups.  1691  pag.  162—178. 

»)  Cf.  A.  E.  lipa.  1746  p.  289—316. 
Supplementa  et  auditamenta  reperies  in 
E.  Golubintkij  Kurse  Skiszen  der  ortho- 
dozen  bulgar.,  serb.  und  Moldau  -  Walla- 
chischenKjrchen, Moekau  1871  (opus  rus* 
sice  conscriptum). 

»)  Cf.  J.  de»  8av.  LXXVIII,  186—225  ; 
318—345.  Eodem  fere  tempore  adverau» 
eundem  le  Courayer  icripsitF e n n e  1 1  de- 
canuB  laudunentis  in  HiWnia :  Mimoiree 


Digitized  by  Google 


1159 


1721—1740.  Patrologia.  Nic  le  Nourry, 


1160 


intitule:  Dissertation  sur  la  validite 
des  Ordinations  des  Anglois,  Parisiis 
1725  t.  2,  quae  estapostatae  le  Cou- 
rayer,  qui  non  tacuit  sed  opposuit: 
Difense  de  la  Dissertation  sur  la  vali- 
dite  des  Ordinations  des  Anglois  con- 
tre  les  differentes  Beponses  qui  y  ont 
6te  faites  avecles  preuves  juatificatives 
des  faits  avances  dans  cet  Ouvrage, 
Bruxellis  1726  t.  4  in  12.  Verum 
neque  auctor  noster  siluit  edito  opere 
erudito  et  solido :  La  NuUiU  des  Or- 
dinations  Anglicanes  demontree  de 
nouveau  tant  pour  le  fait,  que  pour  le 
Droit  contre  la  Defense  du  R.  P.  Cou- 
rayer  »),  Parisiis  1730  t.  2  in  12.  De- 
bentur  illi  praeterea  varii  generis  dis- 
sertationes  in  diario  eruditorum,  quod 
sub  titulo  Mhnoires  de  LittSrature 
cf Histoire  ed.  Desmolets  prodiit,  ut 
de  Sanchoniato  Phoenices  scriptore,  de 
s.  Nicolao  et  Portu  Iccio,  quae  singu- 
larum  ejus  doctrinam  testantur. 

503.  Ad  patrumopera  illustranda2) 
plurimumcontulitNicohus  le  Nourry 

ou  dissertation  aur  la  validit6  des  Ordina- 
tions  des  Anglois  et  sur  la  euccession  des 
Eveques  Anglicans,  Parisiis  1726  in  8.,  de 
qua  cf.  J.  des  Sav.  LXXXI.  221—230.  Cf. 
de  hac  controversia  Fleurii  H.  E.  contin. 
1.  222  §  10. 

«)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1730  a.  79  p.  1470 
-1400 : 1517-1536 :  J.  des  Sav.  XCH,  363 
— 70:515  —  22.  De  apologia  le  Courayer 
ci.  J.  des  Sav.  LXXXII,  454  -473,  qui  et 
a.  1731  duplici  suo  operi  6upplementum 
adjecit,  Le  Quien  publicavit  quoque  Let- 
tre  eur  U$  Ordmations  anglicanes,  in  Mer- 
curio  gallico  1731  menae  Aprilis ;  Courayer 
(gallice)  Ht8toriam  apulogeticam  controver- 
siae,  quam  excitavit  sua  de  vaUditate  or- 
dinationum  ecclesiae  anglicanae  disserta- 
tio,  Amstelodami  1729  t.  2  in  12. ,  de  qua 
cf.  A.  E.  lipa.  1731  p.  389—92. 

*)  Hunc  ia  finem  inservire  forte  pote- 
rant  Etymologiae  sacrae  graeco-latinae  eeu 
e  graeae  fontibus  depromptae,  in  quibus 
omnia  pene  vocabula  a  Hcllade  oriunda 
ad  theologiam  positivam,  scholasticam  et 
moralem  spectantia  in  didacticis,  polemi- 
cis  et  hierohistoricis  magis  obvia  ex- 
plicantur  et  variis  eruditionibus  illustran- 
tur,  Romae  1703  in  f.  auctore  Nicolao  du 
Mortier  cl.  reg.  infirmia  ministrantium 


0.  S.  Ben.  congr.  s.  Mauri  Dieppae  in 
Normannia  a.  1647  natus  ^).  8ocius 
datus  fuit  Jo.  Garet  in  edendo  Cas- 
siodoro,  cujus  vitam  scripsit  et  pro- 
legomena  in  ejusdem  opera;  Jac  du 
Frische  juvit  in  edendo  Ambrosio 
(1686 — 90).  Ultimos  40  a.  vitae  ope- 
ribus  doctis  edendis  transegit  Pari- 
siis,  ubi  finem  vivendi  fecit  24.  Martii 
1724  a.  aetatis  77.  Huc  nimirum 
spectat  ejus  eruditus  apparatus  ad  bi- 
bliothecam  tnaximam  veterum  pairum 
et  antiquorum  scriptorum  Lugduni  edi- 
tam ;  in  quo  quidquid  ad  eorum  scripta 
et  doctrinam  variosque  scribendi  et 
docendi  modos  pertinet  diss.  criticis 
examinatur  et  illnstratur,  1 1 .  de  scri- 
ptoribus  I.  et  II.  sec.  ac  de  omnibus 
Clementis  alex.  operibus,  Parisiis  1 703 ; 
t.  2.  de  scriptoribus  latinis  III.  et  IV. 
Ecclesiae  seculi,  qui  christianae  reli- 
gionis  veritatem  adversus  ethnicos  vin- 
dicaverunt,  Parisiis  1694 — 97  t.  2 
in  8;  ib.  1703 — 1715  in  f.  ed.  emen- 
data  et  aucta  opus  admodum  rarum 
(fr.  180).  Permotum  se  ad  eum  scri- 
bendnm  profitetur,  quod  in  animum 
induxisset  novam  bihliothecam  patrum 
dare  et  animadvertisset,  in  iis,  quae 
hucusque  lucem  adspexerunt,  opera 
spuria  et  supposititia  a  genuinis  non 
satis  aocurate  esse  discreta.  Constituit 
ita  omnia  veterum  ficclesiae  patrum  et 
antiquorum  ecclesiasticorum  scripto- 
rum  opera,  quae  in  maxima  lugdunensi 
bibliotheca  patrum  continentur,  ad  se- 
veriores  criticorum  regulas  singillatim 
examinare.  Primum  vero  ea,  quae  ad 
cujusque  seculi  scriptores  generatim 
pertinent ,  expendit  consideratque , 
quodnam  fuerit  illorum  ingenium,  quae 
studia,  quae  occupationes,  quae  scri- 
bendi  occasiones,  quos  Ecclesiae  ini- 
mioos  aut  haereticos  impugnaverint 
aut  debellaverint,  quae  fuerint  eorum 

tornacenai,  sodalitii  sui  quondam  praepo- 
eito  generaU  (t  1730). 

i)  Cf.  Tasain  II,  60  ss. ;  Niceron  ed. 
Baumgarten,  Halae  1760  H,  pag.  92  ss., 
J.  des  S.  LXXV,  362—366. 


Digitized  by  Google 


1161 


de  Vitry,  Gervaise. 


1162 


ac  reliquorum  christianorum  scholae 
etc.  Deinde  praemissa  cujusque  scripti 
accnrata  analysi  nnm  genuinnm,  an 
adulterum  illud  sit  disqnirit,  simulqne 
de  codd.  mss.  et  edit.  disserit  Varias 
deniqne  animadversiones,  quae  disser- 
tationum  instar  esse  possunt,  subjicit,  in 
quibus,  quae  in  scriptis  patrum  obser- 
vatu  dignaoccnrrnnt,  fusius  ezplicatat- 
que  illustrat  Atque  hae  quidem  lectu 
dignae  sunt,  cnm  in  iis  quidquid  erudi- 
tionis  theologicae,  historicae,  philoso- 
phicae  in  patrura  scriptis  occurrit  ve- 
lut  in  compendio  quodam  ezhibeatur 
Verum  opus  tantae  molis  prosequi  non 
potuit.  Edidit  quoque  Lucii  Caecilii 
liber  ad  Donaium  confessorem  de  mor- 
tibus  persecutorum  ;  accessit  diss.,  in 
qua  de  hujus  L  auctore  disputatur  et 
omnia  illins  loca  dubia  illustrantur  2), 
Parisiis  17)0  in  8.  Conatu  magno  ni- 
titur  librum  Lactantio  abjudicare,  et 
L.  Caecilio  assignure;  plures  tamen 
nactus  est  adversarios,  utDe  laCroze9), 
Heumann,  Liron,  Maichel, 
Ceilier  etc.   Editionem  curavit  op. 

divinarum  ad  Pentadium  fratrem ;  hi- 
sioria  anonymi  de  haeresi  Manichaeo- 
rum ;  fragmentnm  de  origine  generis 
hnmani  et  Q.  Julii  Hilariani  ezpositio 
de  ratione  paschae  et  mensis,  qnae  ez 
antiquissimo  bibliothecae  regiae  tauri- 
nensis  cod.  eruit,  recensuit  luciqne 
publicae  dedit  atque  etiam  diss.  prae- 
liminari  illustravit  Christ.  Matth. 
Pfatfius,  Parisiis  1712  in  8. 


')  Cf.  BuddeuB  in  Iaag.  1.  2  c.  3  $  2  p. 
541 :  Migne  patrol.  lat.  1, 69 ;  III,  IV  :  Zie- 
gelbauer  IV,  107  ss.;  Mem.  de  Tr.  1703  a. 
171  p.  1799—1816  ;  2031—2046;  1716  a. 
54  p. 803-837  ;  J.  des  S.  XXXI,  426—441 : 
LX,  29—36.  De  priori  editione  cf.  ib. 
XXV,  321—337;  A.  E.  h>.  suppl.  II, 
527—539:  1698  p.  550—556  ;  de  altera 
editione  1704  p.  1—7. 

*)  Bibl.  anc.  et  mod.  3,  431-444;  J. 
des  Sav.  48,  312-320 ;  A.  E.  L.  1711  p. 
470-474. 

*)  Sub  nomine  L  e  s  t  o  c  cf.  J.  des  Sav. 
LIX,  698. 


504.  Eduardus  de  Vitry  S.  J.  Ca- 
talauni  natus  31.  Martii  1666,  pri- 
mum  Cadomi  mathesis  et  astronomiae, 
dein  theologiae  professor  (t  30.  Oct. 
1729),  diss.  doctis  atque  selecta  eru- 
ditione  refertis,  qnas  in  memoriia  tri- 
vultiensibus  1716 — 22  edidit,  plura 
ss.  patrum  loca  illustravit l)  ut  Cle- 
mentis  Alez.,  Hieronymi,  Augustini, 
Theophili  Alez.,  Paulini  Nol.  etc.  Scri- 
psit  quoque  conclusiones  theologicas 
de  gratia  Dei  et  libero  hominis  arbitrio, 
quae  ezstant  in  Zaccaria  thes.  theo- 
log.  III,  380 — 397.  —  Nicolaus  Ger- 
v  a  i  s  e  Parisiensis,  non  confundendus 
cum  fratre  A  r  m  a  n  d  o  Francisco 
(t  1 7  5 1 )  de  quo  alias,  fuit  missionarius 
in  regno  siamensi ;  post  qnadriennium 
rediit  in  Galliam  secum  ducens  duos 
filios  regis  Madagascariae.  Factus  dein 
est  praepositus  ecclesiae  s.  Martini 
Turone.  fioraam  profectus  consecratus 
est  episcopus  in  partibus  infidelium. 
Missionem  suam  adiens  interfectus  est 
cum  sociis  a  barbaris  a.  1729.  Scri- 


8)  De  eo  ita  scribit  M  e  r  1  i  n  in  Jpraef. 
I.  Veritable  Clef  des  ouvrages  de  n.  Augu- 
8tin  contre  les  Pelagien» :  „ Vitry  6tait  un 
de  ces  genies  vastes  et  aises  qm  erabras- 
sent  toutes  les  sciences  et  qui  ezcellent 
dans  toutes,  conime  s'  ils  s'  6taient  unique- 
inent  appliquea  a  approfondir  chacnne  en 
particulier.  En  quelquc  lieu  qu'il  se  trou- 
viit,  il  6tait  T  agent  general  de  la  republi- 
que  des  lettres,  et  cbez  lui  etaitle  bureau 
d'adresses  des  savantu  en  tout  genre,  qui 
rae  deroberent  souvent  la  «raversation.  Je 
lui  rendis  bien  des  visites  inutiles.  (juand 
nous  etions  sur  le  pointd'entamer  les  ma- 
tieres  de  la  grace,  une  Titiana,  un  Probua 
(numismata  antiqua  atque  rara),  un  pas- 
sage  de  Pline  ou  de  Lycophron  (auctor 
graecus  valde  obscurus),  une  nouvelle  d<> 
couverte  en  physique  ou  en  astronomie, 
un  probleme  de  geometrie  rtait  jete  u  la 
travcrse.  Je  ne  m'eu  retournai  jamaissans 
i-tre  instruit  de  cent  belles  choues ,  mais 
pnkiaement  de  cellcs  qui  je  nV-tais  pas 
curieux  de  savoir.  Enfinle  momentarriva 
oii  je  le  for«,ai  dacquitter  m\  promesj»e ;  et 
le  hasard  mit  1'  ordre  dans  les  choses  que 
je  tirai  de  lui."  Partem  habuit  in  eompo- 
nendo  dictionario  trimltiensi.  Cf.  Biogr. 
|  univ.  XLIX,  329. 


Digitized  by  Google 


1163 


1721—1740.  Hittoria  ecd.  Aw  critica. 


1164 


pgit  erudite  »)  T*  de  S.  MarHn,  Tu- 
rone  1699  in  4.,  in  qna  negat  8.  Mar- 
tinum  fuisse  monachum ;  quocirca  eum 
impugnavit  sat  acriter  Joan.  Stephanus 
fiadier  0.  S.  Ben.  congr.  s.  Mauri 
(n.  1650;  t  1719)  in  op.  La  sainteti 
de  V  Hat  monastique,oii  V  on  fait  V  hi- 
stoire  de  Vabbaye  de  Marmoutier  et 
de  1'Egliae  royale  de  8.  Martin  de 
Tours,  depuia  leur  fondation  juaqu'  a 
notre  temps,  Turone  1700  in  12.  Auo- 
toris  nostri  est  etiam  Histoire  de  Bohce 
avec  Tanalyse  de  tous  ses  ouvrages, 
des  notes  et  dissertations  historiques 
et  theologiques  (eruditis  et  criticis), 
Parisiis  17 1 5  t.  2  in  12.  —  Alexander 


»)  Cf.  Feller  IV,  160. 


a  Passione  0.  Oarm.  antea  Beritaut 
dictus,  Aremoricua,  philosophiae  et 
theologiae  profesaor  (t  1731)  magni  a 
sodalibus  factus  concinnavit  la  Thio- 
logie  des  Pkres  des  premier»  siecles  de 
1'Eglise,  Bhedonis  1728  t.  3  in  8;  le 
Disciple  Pacifique  de  s.  Augustin,  Pari- 
siia  1715.  1718  t.  2  in  4.,  in  quo  op. 
primum  disserit  de  s.  doctoris  discipu- 
lis,  de  Orosio  scil.,  Prospero,  Fulgen- 
tio ;  dein  de  haeresi  pelagiana  et  semi- 
pelagiana,  demnm  de  gratia  et  libero 
arbitrio  exhibita  operum  s.  Augustini 
analysi.  Inquisitor  canonum  sive  ex- 
positio  et  resolutio  conscientiae  ca- 
suum  ex  regulis  canonicis  deducta, 
Bhedonia  1724—26  t.  3  in  12. 


V.  Historia  ecclesiastica. 


505.  Cum  plurimi  occurrant,  quide 
historia  ecclesiastica  mernere,  eos  pri- 
mum  nominabimus,  qui  de  arte  critica 
deque  chronologia  tam  necessaria  in 
hac  disciplina  scripserunt.  De  arte  cri- 
tica  bene  meruit  Honoratus  as.  Maria 
0.  Carm.,  in  seculo  dictus  Blasius  V  a  u- 
z  e  u  1 1  e ,  Lemovicis  honestis  parentibus 
4.  JoL  1651  natus.  In  conventu  tolo- 
sano  professionem  emisit  8.  Martii  1671. 
Emenso  pbilosophiae  et  theologiae  cur- 
riculo,  salutis  animaram  zelo  accensus 
se  missionibus  devovit.  Verum  a  su- 
perioribu8  philosophiae  ac  theologiae 
praelector  fuit  designatus ;  postmodum 
prioria,  definitoris,  provincialis  ac  trium 
provinciarum  in  Gallia  visitatorU  ge- 
neralis  functus  est  officiis.  Piissime  de- 
cessit  Insulis  8.  Nov.  1729.  Bem  li- 
terariam  hisce  operibus  ditavit:  Re- 
jicxions  sur  les  rtyles  et  sur  V  usage  de 
la  critique  toucbant  Y  histoire  de  1'  E- 
glise,  les  ouvrages  des  Peres,  les  actes 
des  anciens  Martyrs,  les  vies  des  Saints, 
et  sur  la  methode  qu'unEcrivain  (i.  e. 
Bich.  Simon,  de  quo  cf.  p.  779)  a  don- 


nee  pour  faire  une  version  de  la 
plus  exacte  que  tout  ce  qui  a  paru 
jusqu'*  pr6sent  avec  des  notes  hiatori- 
ques,  chronologiques  et  critiquea  !), 
t.  2  Parisiia  1713  et  1717  t.  1.  et  2; 
Lugduni  t.  3  in  4.  (fr.  60) ,  opus  ad- 
modum  eruditum,  quod  magno  plausu 
fuit  exceptum.  Lectione  nimirum  histo- 
ncorum  celebriorumKTiUemont,  Baillet, 
Buinart,  B.  Simon,  Dupin,  K.  Alexan- 
der)  comperit,  eos  certis  fixisque  prin- 
cipiis  criticis  caruiase,  ideoque  in  suis 
investigationibus   a  vero  haud  raro 


')  Eundem  fere  scopum  protequitur 
Petrus  Josepbua  Miranda  Elizalde 
et  U  r  8  u  a  philoaophiae  et  theologiae  pro- 
feasor  in  academia  complutensi,  dein  ca- 
nonicua  lector  in  ecclesia  metropol.  cae- 
saraugustana  in  op.  Propugnaculo  ds  Uu 
Tradkiones  en  general  contra  la  regla  de 
los  criticos  «everos  y  volontarioa,  Caesar- 
augustae  1734  in  f.,  de  quo  cf.  M^m.  de 
Tr.  1735  a.  58  pag.  1041—1054,  in  quo 
bonae  animadversionefl  reperinntur,  prae- 
sertim  adversus  usum  argumentii  quod 
ajunt,  negativi ;  nimis  tamen  favet  auctor 
credulitati  rationibua  non  sat  firmis  in- 
nixae. 


Digitized  by  Google 


1165 


Honoratus  a  s.  Maria. 


1166 


aberrasse :  hinc  oetendere  nititnr,  quan- 
tnm  ars  critica  sit  adbuc  rudis  et  de- 
fectibns  obnoxia,  in  hornm  defectnum 
radices  et  fontes  investigare  ac  prin- 
cipia  qnaedam  generalia  statuere,  nt 
hisce  defectibus  occuratur  et  ars  illa 
firmior  reddatur  atque  certior.  Verum 
felicior  fuit  in  priori  parte,  quae  pro- 
pterea  magis  aestimatnr,  quam  in  al- 
tera,  in  qna  nimis  favet  credulitati. 
Ceternm  clare,  nitide,  perspicue  sua 
proponit  principia,  regulas  profert  at- 
qne  argumenta  adversariorum,  qnorum 
intemperantem  judicandi  pruriginem 
merito  castigat,  dissolvit.  Confert  iJlud 
ad  judicii  rectitndinem  sobrietatemque 
acquirendam,  et  deaervire  potest  ad 
antiqnornm  lectionem  et  ad  historiae 
pelagas  feliciter  enavigandnm.  Innu- 
mera  antiquitatis  ecclesiasticae  facta 
copiose  expendit  atqne  tnetur.  Magna 
nbiqne  elncet  modestia  atque  idcirco 
ernditorum  mernit  elogia1).  Versum 
fuit  illud  opus  varias  in  lingnas,  nt  in 
latinam  a  Marco  a  s.  FranciscoO. 
Carm.  (t  1793),  Venetiis  1738  t.  3  in 
4 ;  in  italam,  hispanam  etc. 

506.  Edidit  praeterea:  PhUosophiae 
dieputationes  miro  ordine  ac  artificio 
digestae  adjecto  parallelo  tbomisticae 
ac  recentiori8  philosophiae  (Cartesia- 
norum  et  Gassendistarnm) ,  quibus 
ostendit  istam  a  8.  Scriptura,  conciiiis 
ac  88.  patribus  academiisque  dissidere, 
Claromonti  1686;  Theologiue  propo- 
aitionea  sub  titulo:  Expositio  symboli 
apostolorum  dogmatica,  historico-hae- 
retica,historico-positiva,8cholasticaetc., 
Perpiniani  1689;    TJieologiae  propo- 


»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1713  n.  109  p.  1306 
—  1336;  1718  a.  6  p.  83—117;  1722  a.  124 
p.  1991— 2013;  a.  127  p.  2033-  50:  J.  des 
S.  LIII,  609—520;  LXll,  »51— 560:  LXIIl. 
9—20;  1'Europe  sav.  III,  215-272,  ubi 
prolixus  qnidem  exhibetur  operis  con- 
spectu»,  ned  opus  ipsuni  ut  minoris  utili- 
tntin  rensetur,  Journ.  Littt-raire,  la  Haye 
1713  II  a.  7.  p.369  433:  A.  L.  lips.  1714 
p.  146-164;  «uppl.  VII,  49-54;  1724  p. 
180-183. 


sitiones  circa  Scripturam  •.,  qnarnm 
priores  circa  omnes  difficultates  chro- 
nologicas  ab  orbe  condito  usque  ad 
Chri8tnm,  posteriores  eirca  canonem  V. 
T.,  eirca  aliqna  monnmenta  aliquibus 
adBcripta  ac  circa  traditiones  divinas, 
versantur,  Tolosae  1706;  TraiU  des 
indulgences  et  du  jubiU,  Burdigalae 
1701  in  12.  saepius  editus;  Tradition 
des  Pfres  et  des  Auteurs  Ecclfaiastiques 
sur  la  contemplation,  ou  V  on  expliqne 
ce  qui  regarde  le  dogme  et  la  pratique 
de  ce  saint  Exercice,  Parisiis  ]  708  t.  2 
in  8.,  opus  praeclarum,  solidum  et  eru- 
ditum l) ,   cui  notitias  biographicas, 
bibliographicas  et  criticas  de  auctori- 
bus,  quornm  facit  mentionem,  apte 
inserit.  Illud  in  alias  qnoqne  linguas 
fuit  versum.  Ejus  velnti  complemen- 
tum  est :  Les  motifs  et  la  pratique  de 
V  amour  de  Dieu,  ib.  1 7 1 3  in  8.,  in  quo 
solide  diaputat  de  amore  Dei  puro  at- 
que  funditus  pseudo-mysticorum  erro- 
res  deBtruit  Cum  quidam  libellum  edi- 
disset,  quem  extractum  dixit  ex  Jo. 
Cheron  0.  Carm.  Examen  de  la  Theo- 
logie  Mystique,  opposuit  Diss.  apologi- 
tique  ou  Refutation  de  ce  qu'on  impose 
anx  Mystique8  dans  quelques  Extraits 
tire"s  depuis  peu  de  TExamen  de  la  Theo- 
logie  Mystiqne  etc.,  Burdigalae  1701 
in  12.  ProbUme  proposi  aux  Savans 
touehant  les  livree  aitribues  d  8.  Denys 
VAriopagite,  ou  1'  on  demande  s*  il  faut 
dire  que  cet  Autenr  a  tire*  ses  princi- 
pes,  nne  pertie  de  sa  doctrine  et  le 
Traite"  de  sa  Th6ologie  Mystique  de  s. 
Clement  d'  Alexandrie  et  de  s.  Grtgoire 
de  Nysse,  on  si  ces  deux  Peres  ont  pris 
de  lui,  ib.  1708  in8.,  in  quo  1.  magna 
ernditione  et  aeqnitate  nitide  et  suc- 
cincte  argumenta  pro  et  contra  genui- 
nitatem  horum  librorum  affert  et  in 


')  Cf.  Mmn.  de  Trtv.  1709  a,  14  pag. 
201-224 :  J.  dea  Sav.  XLI,  299—811,  ubi 
initio  legimua :  *Cet  ouvrage  a  do  codter 
beaucoup  au  P.  Honor<5.  Jusqn'a  preaent, 
pei>onne  n'uvoit  traite  ni  au  lonjr,  ni  si 
mtthodiquement  les  Matieres  qu'il  tache 
d'eclaircir.- 


Digitized  by  Google 


1167 

utramque  sententiam  problema  propo- 
situm  discutit *).  Dissetiations  Histori- 
ques  et  Critiques  sur  la  Chevalerie  an- 
cienne  et  modeme,  Seculiere  et  Regu- 
liere  avec  des  Notes  *),  ib.  1718  in  4 ; 
Brixiae  1761;  Dificultates  propositae 
auctori  ^examinis  theologici,  in  quibus 
aequitas  const.  Unigenitus  et  instruc- 
tionis  pastoralis  cleri  gallicani  osten- 
ditur,  suppresso  nomine  auctoris  (Ma- 
riani  Brockie  0.  S.  Ben.  prioris  Sco- 
torum  in  monasterio  ratisbonensi,  Er- 
forti  1720)*,  typographi  et  loci,  1720 
t.  2,  et  1722  alii  t.  2  in  12.  gallice. 
In  1. 1.  agit  de  gratia  necessitante  Jan- 
senii  ejusque  discipulorum,  additadis- 
sertatione  de  delectatione  victrice ;  in 
2.  versatur  circa  comparationem  gra- 
tiae  cum  praecipuis  omnipotentiae  di- 
vinae  miraculis,  adjecta  dissertatione, 
in  qua  ostendit,  Quesnellum  non  vero, 
sed  verbotenus  agnovisse  gratiam  suf- 
ficientem.  In  3.  disserit  de  voluntate 
Dei  salutifera  universali;  sequuntur 
dissertationes  duae,  in  quarum  priori 
examinat,  an  s.  Bemigius  archiep.  lug- 
dunensis  auctor  sit  duorum  operutn, 
quae  ei  tribuuntur;  in  altera  explicat 
particulam  dumtaxat,  quae  est  in  cen- 
sura  propos.  5.  Jansenii.  In  t.  4.  dis- 
putat  de  morte  Christi  pro  salute  om- 
nium  hominum.  In  adjecta  dissert.  agit 
de  controversiis  ortis  sec.  IX.  circa  gra- 
tiam.  Justificatio  epistolarum  in  forma 
Brevis  SS.  D.  Benedicti  XIII.  ad  om- 
nes  professores  ord.  Pruedicatorum  con- 
tra  sparsas  in  ss.Augustini  et  Thomae 
discipulos  calumniaa,  Bruxellis  1725 
in  4.  gallice ;  Observations  dogmatiques, 
historiques,  critiques  des  oeuvres  de 
Jansinius,  Saint-Cyran,  Arnauld,  Qnes- 
nel,  Petitpied  etc,  quae  illorum  multi- 
plices  defectus  oatendunt  variaque  so- 
phismata  manifestant,  Ypris  1724  in 
4 ;  Vicetiae  1  7S6 ;  Fulginate  1792.  Dis- 
sertations  sur  la  constitution  Unigenitus, 
Bruxellis  1727  in  4.,  quae  sunt  ad- 


»)  Cf.  M,'.ra.  deTnJv.  1709  a.  57  p.743-77. 
»)  J.  de*Sav.  LX\  111,39-49;  131  -140. 


1168 

modum  solidae,  quibus  Janseniani  haud 
facile  aliquid  opponere  possunt ;  et  alia 
opuscula  contra  Jansenianos.  Denon- 
dation  de  V  Histoire  ecclesiastique  de 
Fleury  au  clerge  de  France,  1 726  abs- 
que  nomineauctoris,  loci  et  typographi ; 
Mechliniae  1727  ed  2.,  in  qua  repre- 
hendit  Fleurii  dicta  de  Ecclesia  romana, 
de  auctoritate  et  dignitate  papae;  de 
depositionibus  et  translationibus  epi- 
scoporum,  de  erectionibus  et  divisioni- 
bus  dioecesium,  de  appellationibus  ad 
gummos  pontifices,  de  submissione  cano- 
nibus  debita,  de  excommunicatione,  de 
absolutione  post  confessionem,  de  ju- 
bilaeo,  de  sacris  bellis  cruciatarum,  de 
miraculis  et  reliquiis,  de  jurUdictione 
episcoporum  *). 

507.  Quaestiones  ad  chronologiam 
spectantes  tractarunt :  Fridericus  G  e  i- 
ge  r  8)  8.  J.  Alsata,  aliquamdiu  philoso- 
phiae  et  theologiae  professor  Bamber- 
gae  (n.  1 8.  Mart  1 655  ;  t  7.  Jul.  1 734), 
concinnavit  computum  ecclesiasticum 
sive  tr.  chronologicum ,  in  quo  agi- 
tur  de  scientia  observandi ,  calculandi 
aut  supputandi  solis  et  lunae  motu*, 
quatenus  juxta  majorem  horum  duo- 
rum  siderum  cursus  et  recursus  solent 
di8poni,  ordinari  et  celebrari  festa  ritu 
et  cultu  publico  in  communitatibus 
christianorum  .  .  .  omnia  succinctis  re- 
gulis  et  exemplis  tam  practice  quam 
theorice  illustrata  etc.,  Manhemi  1731 
in  8.  Proposuit  etiam  theses  inaugura- 

')  Beperiea  hanc  denunciationem  in 
contin.  H.  E.  Fleurii  LI,  603—709  edit. 
Augustae  V.  a.  1772.  Cf.  de  auctore  deqne 
eju8  scriptis  editia  et  ineditis  ib.  LXXIII, 
180  m.  ;  Martialis  a  8.  J  o  a  n.  B.  p.  197— 
208 :  et  CoamaH  de  Villiew  a  t.  Stephano 
in  bibl.  carm.,  Aurelinni  1752  I,  661—  65; 
Bibl.  univ.  XX,  516 :  Jungmann  KL.  VI, 
228. 

*)  Alius  ab  eo  est  A  n  t  o  n  i  u  s  G.  (n. 
26.  Jan.  1698  :  t  16.  Aug.  1752),  qui  ex- 
plicuvit  asaertiones  cauonico-theologicas  de 
8ponsalibu8  et  matrimonii  sacramento  per 
varios  casus  practicos  ex  solidis  tum  theo- 
logiae  tum  canonum  principiis  breviter 
resolutcw,  Uuderstadii  1740  in  8. 


1721—1740.  Hist.  eccl.  Chronologia.  Hon.  a  s.  Maria,  Geiger. 


Digitized  by  Google 


1 1 69        Aetinus,  Manf  redi,  Bagnati,  Gramraatici,  Michel,  Dufour  etc.       ]  ]  70 


les  philosophicas,  Herbipoli  1694  in  8. 
—  Augustini  Aetini  0.  8.  Aug.  Pe- 
rusini  sunt  breve  sacrum  ehronieon,  in 
quo  a  mnndi  exordio  usque  ad  Christi 
nativitatem  et  passionem  per  cyclum 
lunisolarem  a.  1932  juxta  tabulas  ro- 
mano-ecclesiasticas  nedum  ortus  patri- 
archarum,  principum  Israelis,  Assyrio- 
rum  regum,  rom.  imperatorum  certum 
tempus  stutuitur,  sed  et  novilunium 
paschale  non  amplius  loco  movendum 
perpetuo  figitur;  Calendarium  chrono- 
logicum,  ubi  aerae  et  epochae  a  creatione 
mundi  usque  ad  persecutionem  Diocle- 
tiani  et  Hegiram  arabum  die,  mense  et 
anno  signatis  describuntur :  quae  duo 
opera  cura  Jo.  6.  Cotta  a  Tenda  prodie- 
runt.  —  Eustachius  M  a  n  f  r  e  d  i  Bono- 
niensis,  celeber  mathesis  professor  et 
astronomus,  academiaeparisiensisetlon- 
dinensis  socius  (t  1  S.Febr.  1 739),  inter 
cujus  opera  prodiit  posthumum  Ele- 
menti  della  Cronologia  con  diverse  scrit- 
ture  appartenenti  al  Calendario  Roma- 
no»),  Bononiae   1744.  —  Ignatius 
Bagnati*)  0.  Carm.  Neapolitanm, 
qui  in  mathesi  et  astronomia  absque 
magistro  adeo  protecit,  ut  juvenis  24 
annorum  in  concursu  literario  cathe- 
dram  matheseos  in  academia  neapoli- 
tana  meruerit  (t  24.  Jan.  1 724).  Reli- 
qnit  opus,  quod  eura  et  diligentia  dis- 
cipnli  et  sodalis  Andreae  Mariae  Cos- 
cioni  prodiit  inscriptum  Veri  mundi 
aetas  definita  et  demonstrata,  Neapoli 
1742  in  4;  in  quo  probat  1.  J.  Chri- 
stum  mortuum  esse  3.  Apr.  anno  aeta- 
tis  snae  33 ;  2-  aeram  communem  chri- 
stianam  esse  veram,  verissimam  et  in- 
emendabilem;  3.  ab  orbe  condito  ad 
diemnatalem  Christi  effluxisse  a.  4080, 


')  Cf.  A.  E.  lipa.  1748  p.  591—95;  de 
auctore  Fantuzxi  V,  183—93. 

*)  Ejttt  forte  frater  eat  Si  m  o  n  Bagnati 
8.  J.  Neapolitanua  (n.  28.  Oct.  1651;  t  19. 
Oct.  1727),  inaignia  concionator,  cujus 
plnrimae  prodierunt  contionea,  etLezioni 
eaere  aopra  i  fatti  illuatri  della  divina 
Scrittura,  Venetiia  1732  t.  5  in  4.,  opua 
poathumum. 


menses  novem.  —  Nicasius  G  r  a  m  m  a- 
tici  8.  J.  Tridentinus  (t  17.  vel  28. 
Sept.  1726),  magnus  astronomus,  in 
dissert.  chronologica  de  aera  seu  epoeha 
conditi  et  per  natales  ae  mortem  FUii 
Dei  reparati  terrarum  orbis,  in  qua  e 
8.  Scripturae  infallibilibus  oraeulis  nec 
non  indubiis  astronomiae  characteribus 
ostenditur  mundi  aetas  verumque  nati 
ac  passi  Christi  Domini  tempus,  Ingol- 
stadii  1734  in  4.,  probat  Christum  na- 
tum  esse  anno  mundi  4000,  mortuum 
18.  Martii  a.  29  aerae  vul£.,  a.  aetatis 
33  cum  3  mensibus.  Tota  dissertatio 
a  disputandi  commendatur  soliditate  et 
modestia  et  conjiciendi  aagacitate  l). — 
Ejus  sodalis  Jos.  Falk  Friburgensis, 
Helvetus  (n.  2.  Maj.  1680;  t  19.  Apr. 
1737)  reliquit  posthumam  diss.  Chri- 
stianum  pascha  in  Calendario  grego- 
riano  rite  celebratum,  Batisbonae  1 740. 
—  Michel  Tullenais  exhibuit Systeme 
chronoloaioue  sur  les  trois  textes  de  la 
Bible  (hebraico,  samaritano  et  graeco) 
avec  1'  Histoire  dea  anciennes  Monar- 
chies,  Tulli  1733  in  4..  in  quo  satis 
pro  arbitrio  modo  textu  hebraico,  modo 
utitur  graeco  8)  etc.  —  Ludovici  D  u- 
f  o  u  r  abbatis  de  Longuerue,  viri  suo 
tempore   eruditissimi   (n.  Carolopoli 
1642;  t  22.  Nov.  1733)  exstat  diss. 
chronologica  de  variis  epochis  et  anni 
forma  veterum  orientalium  h.  e.  de  dua- 
bus  aeris  ab  Alexandro ;  de  anno  aolari 
Macedonum,  de  epocha  Antiochiae  ur- 
bis  et  ejusdem  mensibn*,  de  epocha 
Laodiciae  ad  mare,  de  mensibus  et 
epochis  Gazensium,  de  anno  Persarum, 
quam  e  ma.  edidit  Joan.  Diet.  Wink- 
ler  superintendeos  Hildeshemensis ; 
accedunt  dissert  4  historicae  de  vita 
Justini  M.,  de  Athenagora,  de  tempore, 
quo  nata  est  haeresis  Montani,  de  ori- 
gine  haeresum  Valentini,  Cerdonis  at- 
que  Marcionis;  et  commercium  litera- 


')  Cf.  A.  E.  lipa.  1736  p. 229-33 :  Mem. 
de  Tr.  1734  p.  559—63. 

»)  CL  Mem.  de  Tr.  1733  a.  63  p.  1352 
—67;  J.  des  Sav.  Cll,  238—262. 


Digitized  by  Google 


1171 


1721-1740.  Hist.  ecclewantica  universalis.  Laderchi, 


1172 


rium  Ludov.  Pisqueui,  Thomae  Eduardi 
et  Andreae  Acoluthi  et  Jobi  Ludolfi 
atque  relatio  historica  de  Choadja  Mo- 
rado  regis  Aethiopiae  quondam  ad 
Batavos  legato  l),  Lipsiae  1750  in  4. 
Puer  erat  ingenii  udeo  praecocis,  ut 
Ludovicus  XIV.  transiens  per  ejus  pa- 
triam  eum  videre  voluerit.  Anno  aeta- 
tis  1 4.  studio  incubuit  linguarum  ori- 
entalium,  quas  cum  plerisque  linguis 
Europae  addidicit.  Plura  alia  reliquit 
suae  eruditionis  argumenta,  quae  huc 
non  8pectant;  sed  etiam  diss.  dehisto- 
ria  ecclesiastica  in  variis  diariis  vel  col- 
lectionibus  doctis,  inter  quas  diss.  sur 
le  possage  de  Fl.  Joseph  en  faveur  de 
J.  Christ  in  Bibl.  anc.  et  mod.  ed.  le 
Clerc;  diss.  in  Tatianum,  in  ed.  Wor- 
thiana  Oxonii  1700;  Annales  Arsaci- 
durum,  Argentorati  1732. 

508.  Historiam  Ecclesiae  universalis 
plures  descripserunt.  .Annales  Baronii 
post  Rajnaldum  prosequutus  est  Jac. 
L  a  d  e  r  c  h  i  congr.  Orutorii  Faventinus 
(t  25.  Apr.  1738)  ab  a.  1565—1571 
v.  3  inf.,  Romae  1727 — 37,  quuecon- 
tinuatio  non  magni  aestimatur,  cum  sit 
nimis  diffusa,  parum  critica  et  refertu 
doeumentis  minoris  momenti  *) ;  editio 
vero  coloniensia  mendis  abundat.  Con- 
cinnavit  fuse  admodum  vitam  s.  Petri 
Damiani  *),  Komae  1702  t.  3  in  4 ;  ad- 
versus  quam  non  solum  scripsit  Guido 
Grandi  in  suis  diss.  camaldulensibus 
4,  sed  prodiit  censura  nimis  acris  in- 
scripte4):  Sejani  etRufini  dialogus  de 
laderchiana  historia  s.  P.  Damiani,  Pa  • 
risiis  1705  in  4.  —  Diss.  historica  de 
basiliris  ss.  Marcellini  presb.  et  Petri 
exorcistae  de  Urbe»),  Romue  1705  in 

')  Cf.  A.  K.  lips.  1752  p.  320. 
*)  Cf.  suppl.  ad  nova  uctu  lipts.  II,  175 
80  ;  de  alns  ejus  s<  riptis  «Ju«  rard  V.347; 
Michand  Bi.  un.  XXV,  7'.>. 

»)  Cf.  A.  E.  h>.  1703  p.  48_'-87;  J. 

df,  a-Ax.  xxxiv,  857. 

«i  <  t.  \.  K.  lip-.  auppl.  IV,  8—12;  J. 
dfg  S.  XLIV.  107  110. 

•'•I  Cf.  A.  K.  lips.  1700  patf.  2H1  -284  ; 
J.  des  Sav.  XXXVIII,  2H-42. 


4 ;  Acta  passionis  ss.  Cresei  et  sociorum 
martyrum  ex  mss.  codd.  bibliothecae 
mediceo  -  laurentianae,  metropolitanae 
ecclesiae  florentinae  et  Sapientiae  ro- 
manae  muic  primum  edita,  asserta  et 
illustrata,  ib.  1707  in  f.,  quibus  Ant. 
Franciscus  F  e  1  i  c  i  u  s  Romanus  adjecit 
nppendicem  perpetui  eorum  cultus  mo- 
nimenta  complectentem  *),  Florentiae 
1707  inf.  Plures  eam  impngnarunt, 
praesertim  Ger.  M.  Cupussi  (cf.  supra 
p.  996)  literis  inscriptis  Justo  Fonta- 
nini.  Respondit  Laderchi  Lettera  in- 
scripta  equiti  florentino.  Rediit  ad  pu- 
gnam  Capassi  in  libro  nimis  acri :  Nu- 
gae  laderchiana  in  ep.  ad  eq.  florenti- 
num  sub  nomine  Petri  Donati  Polydori 
vulgata,  Centuria  1.  accurante  Ant. 
G  a  1 1  i 2)  Genuae  1709.  —  La  Critica 
d'  oggidi  osia  1'abuso  della  Critica  odi- 
erna,  Romae  1726  in  4.,  1.  scriptus  oc- 
casione  controversiarum ,  quas  habuit 
cum  pluribus  viris  doctis  propter  illa 
acta,  —  Sanctorum  patriarcharum  et 
prophetarum,  confessorum  pontificum 
et  non  pontificum,  virginum  et  non 
virginum  cultus  perpetuus  in  Eccle- 
sia  catholica  assertus  et  illustratus, 
Romae  1730  in  4;  Acta  8.  Caeciliae 
et  transtiberina  basilica  illustrata, 
Romae  1722  t.  2  in  4  ;  Actass.  Christi 
martf;rum  vindicaia,  sub  nomine  anu- 
grammatico  Odoardillbachi,  ib.  1723 
t.  2  in  4.,  quo  in  opere  se  tuetur  ad- 
versus  tot  exceptiones:  sed  illius  ed. 
fuit  uliquumdiu  impedita:  prodiit  po- 
stea  cura  Ant.  M.  Mozzi  1770. 


i)  Cf.  A.  K.  lips.  1709  p.  97—101 :  J. 
des  S.  XLIll,  463-60  et  549.  Cf.  de  con- 
troversii*  exinde  ortis  ib.  XLV,  665  et 
XLVII,  90  s. ;  Fabronius  in  vita  Capansii 
(inter  vitns  itulorum  VII,  235  m.)  :  Affb, 
W'\n.  degli  Scrittori  et  Letterati  Parmi- 
giani  V.  370  ».;  Jungmann  KL.  VII,  1316. 

*)  Marcus  Ant.  (iatti  juri*  profensor 
ticinus,  historicus  et  philologu»  scripsit 
quoque  llittnrinm  <nftnnasii  ticinennis,  Me- 
•  liolani  1704  et  in  tiurmanni  thes.  lt.  t. 
IV  p.  2.  Contra  quaadam  ejundem  a»*r- 
tiones  *  ripsit  Taulun  Mazzuchelli  sub 
nnmine  Justi  VicecomitiH  et  St<>pb. 
tY  Adda.  lynstoln  ad  J:u  .  B^rnanlum  pro 


Digitized  by  Google 


1173 


Claudius  Fleury. 


1174 


509.  In  GaUia  quatuor  majorem  no- 
minia  famam  consecuti  sunt  Claudius 
Fleury  n.  6.  Dec.  1640  Parisiia,  pri- 
mnm  jnris  atudio  se  dedit  et  jam  a.  1 8. 
aetatis  snae  parlamenti  advocatum  egit 
(1658)  idque  per  novennium.  Hocvero 
vivendi  genere  pertaesns  theologiae  se 
applicnit  sacrosque  ordines  suscepit. 
Instruendos  accepit  (1672)  principes 
borbonicos  de  Conti,  quos  sodales  de- 
derat  Ludovicns  XIV.  Delphino,  postea 
etiam  principem  de  Vermandois  filium 
regis  naturalem  (1680).  ln  praemium 
muneris  bene  ezpleti  abbatia  Loci  Dei 
(Loc-Dieu)  0.  Cist.  a  rege  donatus  fuit 
(1684).  Verum  post  aliquot  annos  ite- 
rum  ad  aulam  vocatur,  ut  sub  Fene- 
lonio  institutionem  nepotum  regiorum 
dirigeret.  Anno  1696  adsciscitur  inter 
socios  academiae  gallicae.  A  Philippo 
dnce  anrelianensi,  regni  gallici  mode- 
ratore,  designatus  fuit,  ut  esset  Ludo- 
vico  XV.  regi  adolescenti  a  confessio- 
nibus  (1716),  cui  muneri  propter  aeta- 
tem  nimis  provectam  a.  1722  renun- 
ciavit.  Decessit  14.  Julii  1723  anno 
aetatis  83.  Laudatura  morura  candore, 
insigni  modestia  et  comitate  vitaque 
exemplari.  Licet  in  aula  degeret,  ab- 
stinebat  aulico  vivendi  genere  tempus- 
que  omne  liberum  libris  scribendis  con- 
secrabat *).  Horum  praecipui  sunt :  Hi- 
stoire  eccUsiastique  (usque  ada.  1414), 
Parisiis  1691  — 1720  t  20  in4.et  12. 
Adjecit  di88ertationes  octo  (seorsim  ib. 
1752  t.  2  in  12),  quae  potius  con- 
spectnm  generalem,  qnam  disquisitio- 


vindicis  antiquorum  diplomatum  Justi 
Fontanini,  Amatelodaini  1707. 

•)  Cf.  Niceron  ed.  germ.  Bauragarten 
IX,  136:  Feller  III,  600:  Biogr.  univ.  XV, 
61,  as.,  Rohrbacher  Hiat.  univ.  de  1'Egliae 
cuth.  XII,  425  aa.  ed.  Vivea,  Parisus  1876, 
qui  eum  accuaat,  quod  Baji  errores  in  suis 
catechiamia  renovaverit  deque  eo  scribit : 
«Auaai  n'avons  nous  paa  encore  recontre" 
d'auteur  ou,  aons  une  apparence  de  pr£- 
ciaion  et  de  nettete\  il  y  eut  autant  d'idees 
inexactes ,  incoinpletes,  fausses  et  m§me 
contradictoirea ;*  Aim6  Martin  1'abb' 
Fleury,  Parisii-  1844  t.  2  in  18. 


nes  criticas  exhibent.  Magno  plausu  ea 
excepta  fuit,  se  enim  plerumque  com- 
mendat  stili  elegantia,  narrationis  ni- 
tore,  disserendi  facilitate,  qnae  coniro- 
versias  criticas  et  implexas  cavet,  ideo- 
que  omnibus  est  accommodata  *).  Est 
in  narrando  diffusus  et  bona  summaria 
ex  actis  martyrum  patrumque  operibns 
operi  suo  inseruit.  Nemo  ante  ipsum 
tam  longam  historiae  periodum  de- 
scripsit  primusque  est,  qui  tam  corapto 
stilo  et  metbodo  illam  narraverit.  Po- 
tius  est  historiae  scriptor,  qui  feliciter 
usus  est  documentis  ab  aliis,  praeser- 
tim  a  Baronio  et  Labbeo,  congestis, 
quam  historicua  criticus,  qui  proprio 
studio  et  sagacitate  antiquitatis  monu- 
menta  conquireret,  controversias  obor- 
tas  componeret  iisque.lumen  inferret. 
Inficitur  tamen  ejus  historia  spiritu 
gallicano,  veterem  semper  disciplinam 
imprudenter  commendat,  traditionem 
parvipendit,  naevos  pontificum  libenter 
refert  exaggeratque ,  animum  minus 
propen8um  in  sedem  apostolicara  saepe 
prodit,  cujus  fere  exsistentiam  primis 
Ecclesiae  seculis  ignorare  videtur.  Quo- 
circa  multos  natus  est  adversarios  satis 
rigidos  ut  Honoratum  a  8.  Maria  (cf. 
p.  1168),  Balduinum  de  Housta 
0.  S.  Aug.  (t  1760),  cujus  est  1. :  Mala 
fides  D.  Ab.  Fleurii  per  textus  83.  pa- 
trum,  conciliorum  aliorumque  aucto- 
rum  ecclesiasticorum,  quos  in  sua  hi- 
storia  omisit,  truncavit  aut  infideliter 
transtulit ,  demonstrata .  Mechliniae 
1733  ;  Petrus  Fr.  Lantheaume  S.  J. 
(t  13.  Jan.  1748)  in  op.  Observations 
theologiques,  historiques,  critiquea  etc. 
sur  V  Histoire  eccles.  de  feu  Mons.  Vabbi 
Fleurii  avec  des  Dissertations,  Analyses 
des  Pieres  et  autres  pieces  detachCes, 
Avenione  1730 — 37  t  2  in  4  ;  Bru- 
xellis  1746  in8;  Rossignol  (tl807) 

i)  Cf.  pnaaim  in  Mem.  de  Tr.  a.  1703  s. 
deinceps;  J.  des  Sav.  XIX  ss. ;  A.  E.  lipa. 
1692  p.  447  etc. ;  de  continuatione  cf.  J. 
dea  Sav.  XCVIII,  525  —  35  etc.;  Tub. 
Qtlachr.  1845  p.  331— 47;;Knoepfler  KL. 
Vll,  5:i5:liaina  <V»  IV,  1552  as. 


Digitized  by  Gqogle 


1175 


1721  -1740.  Historia  ecclesiaetica  uaiveraalis. 


1176 


in  op.  Reflexions  sur  V  Histoire  eccli- 
siastique,  Parisiis  1802  in  8;  Mar- 
c  h e  tti ,  critica  della  Storia  eccles.  e  dei 
discorsi  di  hleury,  Venetiis  1794  t.  2 
ed.  gallica  ex  itala,  ParisiU  1803;  Bi- 
sontione  1829  t.  2  in  12;  Muzza- 
relli  1800  etc.  —  Fleurii  opus  in 
compendium  redegit  >)  Franciscus  Mo- 
renas  (t  1774);  continuavit  vero 
Joan.  Claudius  Faber  (Fabre)  Orat. 
(t22.  Oct.  1753)  t.  16  (1722—37) 
ad  annum  usque  1595,  quae  tamen 
continuatio  pretio  caret;  nimis  enim 
proliza  et  referta  est  factis  ad  bistoriam 
profanam  spectantibus,  destituitur  ju- 
dicio  theologico  et  critico,  multumque 
magis  spiritu  gallicano  inficitur  quam 
opus  fleurianum :  quocirca  studiose  col- 
lecta  reperies,  quae  in  dedecus  rom. 
pontificum  utcunque  vergunt,  calum- 
niasque  iniquas  cupide  iectoribus  pro- 
pinat,  adeo  ut  ei  demum,  quominus 
opus  continuaret,  interdiceretur.  T. 
alium  adjecit  Goujet  Discours  sur  le 
renouvelUment  des  Etudes  et principaU- 
ment  des  EtucUs  ecclisiastiques  depuis 
le  XIV.  siecle;  indicem  rerum  compo- 
suitBondet,  Parisiis  1750 — 54  t. 
37  in  4.  Opus  latine  verternnt  Bruno 
Parode  0.  S.  Ben.  Namurcensis  (n. 
14.  Mart.  1710;  t  10.  Maj.  1763)  hi- 
storiae  professor  in  academia  nobilium 
ettulensi ;  Dominicus  Z  i  e gl  e  r  ejusdem 
ord.  et  monasterii  Bavarus  (n.  1710; 


h  Cavendum  est  ab  opere  pes»irao  et 
antichristiano  Abriyi  de  V  histoire  ecclesia- 
tf  ique  par  M.  Fleun ,  Beraae  (veriua  Bero- 
linii  1766  t.  2  auctore  ab.  de  Prades, 
qui  illud  compo«uit  suasore  Fnderico  II., 
Borusaiae  rcge.  cujus  est  etiam  praefatio 
adeo  infainis,  ut  propterea  ipaa  epitorae 
Bernae  Haramis  addiceretur  a.  176  >.  Ce- 
terum  in  Cont.  H.  K.  Fleurii  I.  264  wect. 
Vli.  opu^  M.  «le  Prades  abjudicatur.  Plura 
habe*  de  hoc  aUbate  ibid.,  qui  irreligio^a» 
plane  the-e-»  statuerat  1751  reprobatas  a 
SorWona,  parlamcnto  et  Brevi  Benedicti 
XIV.  22.  Mart.  1752.  Agente  episcopo 
wratislawienai  et  *utnuio  pontihce  impia* 
■ua»  a^ertione»  retra(  tavit  (1754»  obiit- 
que  arthidiaconu-  opelicnsis  1782.  Cf. 
r.  ller  VII,  94. 


t  1791)  et  Alex.  a  8.  Joanne  de 
C  r  u  c  e ,  qui  ipsum  prosecutus  est  ad 
a.  1765  t.  35  in  8.,  Fabro  quidem  me- 
lius,  absque  sufficienti  tamen  judicio 
critico;  illique  praemisit  (t.  5)  Cal- 
m  eti  introductionem  in  historiam  eccU- 
siasticam  seu  historiam  V.  et  N.  Te»ta- 
menti  a  se  latine  versam;  alium  de- 
mum  tomum  (usque  ad  a.  1768)  adje- 
cit  ejus  sodalis  B  e  n  n  o ,  adeo  ut  opus 
universum  ed.  aug.  1768 — 1798  nn- 
meret  t.  86  (9l)  cumt.  2  indicis.  Con- 
tinuatio  ex  Fleurii  mss.  compendiosas 
ab  a.  1414 — 1517  prodiit  Parisiis 
1840  t.  6;  1858:  ea  vero  multum  di- 
stat  a  prioribus  Fleurii  t.,  unde  omnia 
suadent  eam  non  esse  opus  expolitum 
et  absolutum,  sed  primam  veluti  operis 
continuandi  rudimenta  indigestamque 
argumentorum  collectionein  l).  Histo- 
riae  ecclesiasticae  introductionis  loco 
sunt :  Les  Moeurs  des  Israeliies,  Pari- 
siis  1681  in  12;  Les  Moeurs  des  Chre- 
tiens,  ib.  1682  in  12.  et  deinceps  sae- 
pius  sicut  praecedens,  quae  multum 
commendantur  a  dictionis  nitore  et 
unctione.  Hunc  1.  latine  versum  iterum 
edidit  Zaccaria  S.  J. :  Disciplina  po- 
puli  Dei  in  N.  T.  ex  scriptoribus  sacris 
et  profanis  collecta  adnotationibus  et 
variorum  dissertationibus  illustrala, 
Venetiis  1761  v.  2  in  4;  1782  t,  3 
in  4. 

5 1 0.  Alia  Fleurii  opera  sunt :  Trui- 
te  du  Choix  et  de  la  Mithode  des  Etu- 
des,  1686  in  12;  editiones,  quae  hunc 
annum  praecesseie,  adornatas  male  se- 
dulis  aut  intempestivis  aliorum  studiis, 
non  agnovit  auctor  ut  suas.  Histoire 
dudroit  francuis,  Paris  1674;  Cati- 
chisme  historique  contenant  en  abrege 
1'  Histoire  sainte  et  la  doctrine  chretien- 
ne,  ib.  1679  in  12.,  saepius  editus,  sed 
non  satis  exactus.  ideoque  indici  libro- 
rum  prohibitorum  decr.  5.  Apr.  1728 
insertus  ,donec  corrigatur*;  permitti- 


')  Cf.  Hefele,  Heitriige  zur 
achk-hte  II.  8.J- 100. 


Digitized  by  Google 


1177 


Claudius  Fleury. 


1178 


tured.  Avenione  1 859  decr.  7.  Jul.  1 859; 
prohibita  pariter  fuit  2 1 .  Apr.  1693  ejus 
institution  au  Droit  ecclesiastique  sensu 
gallicano  concinnata,  in  qua  pontificis 
romani  ne  mentio  quidem  fit,  quae  inscio 
auctore  cura  M.  de  Massac  (t  1676) 
prodiit  1676,  apposito  nomine  (utnon- 
nullis  videtur  ficto)  Caroh  B  o  n  e  1  cau- 
sidici.  Dum  conquestus  est  Fleurius 
apud  amicos,  suum  librum  aliis  sup- 
poni,  fraude  detecta  deceptum  se  vidit 
typographus  rogavitque  veniam.  Au- 
etor  longam  erratorum  seriem  calci 
operis  appendi  jussit,  non  autem  per- 
misit  mutato  titulo  nomen  apponi  su- 
um ;  sed  promisit  novam  se  curaturum 
editionem  et  ampliorem  et  accuratio- 
rem,  quae  secuta  est  a.  1687  praefixo 
ipsius  nomine.  Anno  1711  comparuit 
ab  auctore  multis  accessionibus  locu 
pletior  ejusdem  op.  alia  editio,  saepius 
dein  recusa.  Institutiones  latine  reddi- 
dit  J.  Dan.  Qruber  professor  juris 
publici  Halae,   qui  tamen  advertit, 
Fleurium  ita  loqui  ambigue  de  ponti- 
fici.s  romani  primatu,  ut  hunc  potius 
subvertat,  quam  adstruat,  auctoremque 
esse  adnumerandum  potioribus  testi- 
bus  veritatis  (lutheranae).  Haec  trans- 
latio  iteratis  typis  descripta  fuit  ad- 
jectis  observationibus  Justi  Heningii 
Boehmeri,  Lipsiae  1724  et  saepius, 
proh.  17.  Jan.  1729;  cura  Clementis 
Beckiia.  1774  Monasterii  Westpha- 
liae.  Anno  1762  Parisiis  novaadornata 
est  editio  gallica  studio  Boucberii  de 
A  r  g  i  s  jurisconsulti,  qui  notis  plurimis 
adjectis  teztum  fleurianum  jusque  ec- 
clesiasticum  illustrare  studuit.  Subjun- 
xit  quoque  tabulas  eihibentes  in  sy- 
nopsi  leges  ecdesiasticas,  libros  ad  ean- 
dem  disciplinam  necessarios;  1767  ed. 
priore  castigatior  auctiorque.  Neuvikme 
discours  sur  les  Libertis  de  V  hglise 
GaUicane,  Parisiis  1724  in  12.,  tr. 
posthnmus  adjectis  ab  editore,  qui  cen- 
setur  Ludov.  Debonnaire1),  congr. 


Or.  (t  28.  Jun.  1752),  adnotationibus 
pravis  et  erroneis ,  propterea  a  parla- 
mento  9.  Sept.  ejusdem  a.  prohibitus; 
in  indicem  librorum  prohibitorum  re- 
latus  est  decr.  1 3.  Febr.  1 725  et  2.  Jan. 
1753.  Succedentibus  annis  sermo  hic 
eas  subiit  mntationee  non  solum  in 
notis,  sed  in  ipso  etium  textu,  ut  dif- 
ficile  fuerit  judicatu,  quid  scripBerit 
Fleury,  quid  alii  addiderint:  Fleuri- 
anam   dissertationem    recensuit  ad- 
ditisque  notis  (haud  probandis)  illu- 
stravit  etiam  Boncherius  de  Argis, 
quae  ed.  reperitnr  in  coll.  dissertatio- 
num  Flenrii  a.  1763  Parisiis  editarnm 
eaque  a  praecedentibus  differt  in  multis 
sive  textum  spectes  sive  notas.  Tan- 
dem  £ m er y  superior  generalis  congr. 
s.  Sulpicii  edidit  1807  nova  quaedam 
Fleurii  opuscula,  atque  in  primis  hujus 
sermonis  manuscriptum  antographum. 
In  praefatione  erudita  et  solida  Fleu- 
rium  tuetur  a  calumniis  Jansenista- 
rum,  qui  eum  suae  factioni  favisse  jac- 
tant  atque  in  genere  benigne  deeoju- 
dicat  Diseours  sur  VEcriiure  s.,  quem 
primus  vulgavit  1731  Desmoletsin 
Becueil  de  Metnoires  sur  divers  sujets 
de  Litterature  et  d'Histoire  t.  2  p.  1. 
Disserit  Fleurius  in  hoc  opusculo  de. 
antiquitate  divinorum  librorum,  de 
pulchritudine,  nmjestate  ac  simplicitate 
stili.  Accedit  discours  mr  la  Poisie  des 
Hibreux,  quem  Aug.  Calmetus  primum 
luci  exposuit  a.  1 7 1 3  in  suo  commenta- 
rio  in  Fsalmos  t.  2.,  dein  Desmolets 
op.  cit.,  cujus  tamen  editio  in  multis 
discrepat  ab  ea,  quam  Calmet  evulga- 
verat.  Omnia  baec  opuscula  cum  plu- 
rimis  aliis,  quae  praetermisimus,  col- 
lecta  prodierunt l)   hac  inscriptione 


>)  Idem  cum Bodiot  composuit Trai 
t^s  hiatoriques  et  polemique»  de  Ja  fin  du 


monde,  de  la  venne  d'  Elie  et  du  retour 
des  Juifs,  Amstelodami  1717.  1738  t  3  in 
12.,  opus  valde  eruditum ;  Viriti  de  V  hi- 
stoire  de  Teglise  de  St.  Omer,  Pariaiia 
1754  in  4;  Examen  eritique,  physigue  et 
thioloqique  dee  contrukions,  1733  pp.  3  in  4. 
Cf.  Q  u  6r  ard  I,  403,  qui  plura  ejuadem 
opera  recenast. 

«)  Cf.  Nova  biblioth.  eccl.  frib.  1781 
VI,  1,  41-59. 


Digitized  by  Google 


1179 


1721—1740.  Historia  ecclesiaatica  uaiversalis. 


1180 


Opuacules  de  M.  V  Abbi  Fleury,  Nemau- 
8ii  1780  t  5  in  8.  Inserta  est  etiam 
Apologia  Fleurii  adversus  Honoratum 
a  i.  Maria  et  Bald.  de  Housta  aTran- 
quillo  Bajocensi  0.  Cap.  haud 
bono  spiritu  conscripta.  Nouveaux 
opuscules,  Paris  1807  cur.  Emery  pro- 
dierunt. 

511.  Mox  post  mortem  Fleurii  obiit 
21.  Aug.  1724  a.  aetatis  86  Natalis 
(Noel)  Alexander  0.  Praed.  n.  Ro- 
tomagi  19.  Jan.  1639.  Adolescens  erat 
acris  ingenii  ac  aupra  sodoles,  dum 
studia  humanitatis  in  gymnasio  prose- 
queretur,  ita  eminens,  ut  in  actionibus 
publicis  palmam  semper  ferret  et  ali- 
quando  visus  sit  prima  omnia  praemia 
reportasse.  Ordinem  s.  Dominici  tiro- 
cinio  exacto  professus  est  9.  Maji  1755. 
Impensissimo  fervore  studiis  incubuit 
theologicis  et  historiae  ecclesiasticae  ut 
inter  sodales  sane  doctos  excelleret 
Nullo  adjutore  usus  omnia  ipse  con- 
quisivit,  digessit,  «cripsit;  fere  nun- 
quam  domo  exiit.  Solutionem  famosi 
casus  conscientiae  l)  cum  plurimis  aliis 
doctoribus  parisiensibus  a.  1 704  scripto 
approbavit;  quocirca  Parisiis  secedere 
jussus  est,  ac  nonnisi  retractata  sua 
aubscriptione  redire  est  permissus. 
Subtracta  quoque  (1723)  ei  fuit  annua 
800  libr.  a  clero  gallicano  assignata 

*-)  Casutt  est  hic :  Clerico  moribundo  ab- 
solutio  sacramentalis  denegata  fuit,  eo 
quod  declarasset,  se  revera  quinque  Jan- 
senii  prop.  (timpliciter  et  absolute  dam- 
nare  ac  fonnulae  fidei  Alexandri  VII.  Hub- 
scripsisse  quidem,  nhilominus  quantum 
ad  quaestionem  facti  Beu  attributionem 
illarum  quinque  propositionum  libro  Jan- 
senii,  existimare  se,  «ufficere  obsequiosum 
silentium.  Quem  casum  40  doctores  pari- 
sienses  hisce  verbis  solverunt:  «Doctores 
infrascripti  visa  casus  expositione  hujus 
eccleBiastici  viri  sententiam  nec  novam 
esse  nec  singularem  nec  ab  Ecclesia  dam- 
natani,  neque  talem  ut  confessarius  pos- 
latipsi  saoraraentalem  denegare  absolu- 
tionern,  nisi  eam  retractaverit.  Delibera- 
tum  in  Sorbona  d.  20.  JuL  1701.  Ast  hanc 
responsionem  Clemens  XI.  reprobavit 
damnavitque  decreto  edito  13.  Febr.  17q3. 


pensio,  quam  tamen  card.  Noaillius  ex 
auo  ei  restituit,  unde  liquet  eum  in 
Jansenianorum  sectam  fuisse  aat  pro- 
pensum.  Anno  1 706  electus  est  in  prae- 
positum  provinciae,  quo  munere  xelo 
magno  pro  disciplina  regulari  stabilien- 
da  quadriennium  de  more  functua  eat 
In  extrema  aetate  oculis  laboravit,  quod 
incommodum  patientissime  tulit:  eo- 
que  non  obstante  quotidie  sacrum  sol- 
licite  obtulit  Dolendum  quod  et  ipae 
appellaverit  a  bulla  Dnigenitus  :  appel- 
lationem  tamen  parum  ante  mortem 
retractavit  Magnae  auctoritatis  erat 
penes  Galliae  episcopos  virorumque  in 
scientia  praecipuorum  ut  cardinalium 
Norisii,  Aguirre,  Ursini  (postea  Bene- 
dictus  XIII.,  cujus  extant  ad  ipsum 
epi8tolae  quatuordecim)  aestimatione 
et  amicitia  fruebatur. 

512.  Ex  collationibu8  sub  auspiciis 
Colberti  literarum  strenui  hac  aetate 
promotori8  pro  instruendo  8uo  filio  ha- 
bitas,  quas  Alexander  mira  dexteritate 
et  concinnitate  literis  consignavit,  pro- 
diit  ejus  historia  ecclesiastica.  HorUn- 
tibus  nimirum  sociis  et  ipso  Colberto 
ea  methodo  systematice  etad  scientiae 
normas  exacta  singula  Ecclesiae  uni- 
versalis  secula  pertractare  est  aggres- 
sus,  atque  a.  1676  prodiit  Parisus  to- 
mus  primus  inscriptus:  Selecta  hitto- 
riae  eccletiasticae  capita  et  in  loca  ejus- 
dem  insignia  dissertationes  historicae, 
criticae,  dogmaticae  in  8.,  et  jsm  a. 
1686  prodiit  t  24.  et  ultimus,  qui 
complectitur  historiam  usque  ad  finem 
concilii  tridentini ,  quibus  anno  seq. 
praemisit  t.  6  de  historia  V.  T. ;  Pari- 
aiis  1687  t  30  in  8.  Ejua  methodus 
prordus  distinguitur  ab  ea,  qua  usus 
est  F 1  e  u  ry ,  neque  enim  continua  ora- 
tione  fata  Ecclesiae  proaequitur,  sed  di- 
stinctis  capitulis  disserit  solide  qui- 
dem,  sed  stilo  magis  arido  de  Ecclesiae 
pcrsecutionibus ,  de  pontificibus  qui 
Ecclesiam  rexerint,  de  conciliis  habitis, 
de  haereaibus  quae  eam  turbarunt,  de 
Ecclesiae  scriptoribus  et  de  iis  quae  ad 


Digitized  by  Google 


1181 


Natalia  Alexander. 


1.182 


Ecclesiae  politam  et  disciplinam  spec- 
tant;  aubjicit  dein  dissertationes  era- 
ditas  chronologicas  etcriticas.de  factis 
et  quaestionibas  majoris  momenti,  at- 
que  disputationea  prolixas,  sed  admo- 
dnm  utile8  et  eruditione  refertas  me- 
thodo  potius  8cbolastica  de-  dogmati- 
bus  cathoiici8  adversus  haereses  eo  se- 
culo  ortaa,  quaa  solide  refellit.  Dolen- 
dum  est  et  hanc  historiam  infici  spiritu 
gallicano  et  sedi  apoatolicae  infenso. 
In  prinua  agendi  rationem  Oregorii  VIL 
carpit,  hinc  ejus  aodalis  Franciscus 
d'Enghien  librum  ei  opposuit  in- 
8criptum:  Audoritas  sedis  apostolicae 
pro  Oregorio  VII.  vindicata  adversus 
Kat.  Alezandrum,  Coloniae  Agrippinae 
1684  in  8.  (cf.  supra  pag.  722).  Cui 
re8pondere  nititur  Alexander  diaserta- 
tione  proliza,  quam  inseruit  t.  8.  pag. 
445—495  ed.  2.  Etiam  Jacobus  Le- 
fevre  ipsum  est  aggressua,  ut  supra 
p.  752  diximus.  Innocentius  XI.  vero, 
licet  priores  tomos  collaudaverit,  eam 
sub  excommunicationis  poena  prohi- 
buit  10.  JuL  1684;  6.  Apr.  1685  et 
26.  Febr.  1687.  Quapropter  tertiam 
editionem  curavit  P.  Alexander,  cui  ad- 
jecit  scholia,  in  quibus  assertiones  a 
censoribus  notatas  explicat  vel  emendat 
vel  tuetur,  atque  in  praefatione  histo- 
riam  aliaque  opera  sua  judicio  sedis 
apostolicae  subjicit,  Parisiis  1699  t.  6 
in  f.;  1715;  1730  ed.  rara.  Editionem 
castigatam  in  lucem  dedit  Roncaglia 
Lucae  1734  t.  9  in  f.,  in  qua  textum 
Alexandri  integrum  ezhibet,  sed  asser- 
tiones  censura  dignas  scholiis  adjectis 
corrigit  et  subinde  integris  dis8ertatio- 
nibus  refellit  Quocirca  Benedictus  XIII. 
auctoris  nostri  historiam  secundum 
hanc editionem permisit ;  Benedictus 
XIV.  vero  decr.  8.  Jul.  1754  sustulit 
excommunicationem  latam  pro  qua- 
cunque  editione.  Inter  editiones  optima 
eat  ea,  quam  curavit  adnotationibusque 
illuatravit  celeberrimus  M  a  n  s  i  Lucae 
1749  t.  9  in  f.  Anonymus  quidam  ad- 
jecit  suppUmenium  distributum  in  duas 
partea,  in  quarum  1,  opem  ferentibus 


viris  eruditisaimia  aliquot  tridentini 
conc.  decreta  illustrantur,  et  in  2.  dia- 
sertationibus  historiois  res  Ecclesiae  et 
imperii  sec.  XVU.  et  XVIIL,  quae  in 
ea  historia  desiderantur,  recensentur  et 
ad  nostra  tempora  producuntur,  Baa- 
sani  1778  t.  2  in  f.  Cum  hoc  supple- 
mento  et  bibliotheca  selecta  historiae 
ecclesiasticae  cura  Zaccaria  ea  iterum 
prodiit1)  Venetiis  ,1778 — 93  t  11  in 
f.  (fr.  90);  Bingii  1784  t.  20  in  4. 

5 1 3.  Aliud  opu8  praecipuum  P,  Ale- 
xandri  eat  ejus  theologia  dogmatica  tt 
moralis  secundum  ordinem  catechismi 
tridentini,  Parisiis  1693  t.  10  in  8; 
1703;  1743;  1768;  adversus  quam 
scripsit  Claudius  Buffier  8.  J.  (cf. 
supra  p.  1090),  neque  enim  satia  dia- 
aentit  ajansenianis  in  materia  de  gra- 
tia :  Difficultis  proposies  d  M.  V  Arche- 
vSque  de  Rouen  par  un  ecclesiastique 
de  son  diocese  sur  divers  endroits  des 
livres  et  surtout  de  la  theologie  dog- 
matique  du  P.  Alezandre,  dont  il  re- 
commande  la  lecture  a  sescures,  1696 
in  12.,  in  quo  libello  22  capita  ad 
doctrinam  et  mores  spectantia  censura 
digna  notantur.  Cui  opposuit  P.  Ale- 
zander  ») :  Eclaircissetnens  des  priten- 
dues  difficulUs  proposees  a  Mons.  V  ar- 
chevfique  de  Rouen  sur  plusieurs  points 
importants  de  la  morale  de  J.  Christ, 
1697  in  12.  Hujus  controveraiae  oc- 
casione  P.  D a n  i e  1  (de  quo  cf.  p.  1 082) 
scripsit:  Lettres  thiologiques  (10)  au  R. 
P.  Alezander,  oii  se  fait  le  parallele  de 
la  doctrine  des  Thomistes  avec  celle 


')  Cf.  StoriadellaLett  d'It.  VI,  535— 
38 ;  Schtlz  in  comment.  crit.  de  acript  et 
scriptor.  hiet  p.  56 — 61. 

>)  Prodierunt  etiam  literae  doctrinae 
P.  Alezandri  apologeticae  hoc  titulo  s  Let- 
tres  (5)  d'une  dame  de  qualiU  a  une  autre 
dame  savante,  Montibua  1679  in  12.,  in  qui- 
bus  abbaa  qnidam  inducitnr  festive  gar- 
riens  in  doctarnm  circulo  mulierum  ibi- 
que  de  theologia  Domiuicanorum  et  Socie- 
tatis  J.  ita  pronuncians ,  ut  illis  probam 
doctrinam  ac  sanam,  his  deteriorem  as- 
signet 


Digitized  by  Google 


1183 


1721-1740.  Historia  eccL 


1184 


des  Jesuites  sur  ls  Morale  et  Grace, 
Botomagi  1696 — 97,Coloniae  1698in 
12;  1704.  His  respondet  P.  Alexan- 
der  editis:  Lettres  (%)  d'un  theologicn 
au  RR.  PP.  Jisuites  ponr  servir  de  re- 
ponse  anx  lettres  addressees  an  P.  Ale- 
xandre  etc.,  1697.  Tribua  prioribus 
ostendit  doctrinam  moralem  theologo- 
rnm  0.  Praed.  probabilismnm  non 
tneri;  tribus  posterioribus  nititnr  ad- 
yersarii  argnmentis  respondere,  et  pro- 
bare  ss.  Angnstini  et  Thomae  senten- 
tias  ad  literam  esse  accipiendas.  Epi- 
stolae  ntrinsqne  simul  junctae  prodie- 
runt  Delphis  1698  inscriptae:  Recueil 
de  plusieurs  piecee  pour  la  difense  de 
la  Moraie  et  de  la  Grdce  de  J.  Chriet. 
Demum  rex  utrique  parti  silentinm  im- 
posnit  *).  Objectionibns  adversns  do- 
ctrinam  suam  moralem,  in  qua  in  mul- 
tis  Jansenianorum  rigori  se  accommo- 
dat,  respondet  et  contra  probabilismum 
disputat  in  1.  Paralipomena  theologiae 
moralie  seu  variae  de  rebus  moralibus 
epistolae8),  Delphis  1701  in  8;  simul 
cum  theologia  Parisiis  1703  t.  2  in  f.; 
Venetiis  1705  t.  2  in  f.;  1769  ;  1783 
t  3  in4;  typis  einsidlensibns  1768 — 
72  t  10  cura  Mariani  principis  et 
abbatis  aucta,  illustrata  et  locupletata 
plurimi8  acceasionibus  et  notis ,  variis 
epistolis  et  monumentis,  etc.  Adjectus 
est  index  concionatorius ,  in  quo  Sum- 
mam  operis  distribnit  in  schemata  con- 
cionum  per  integfnm  annum.  Koselli 
0.  Praed.  theologiam  P.  Alexandri  in 
epitomen  redegit,  Venetiis  1786  t.  4 
in  8;  Fr.  Basselierscomposuit&um- 
mam  alexandrinam  sive  R.  P.  Nat 
Alexandri  theologiae  moralis  compen- 
dium  absolutissimum,  Eomae  1 705 1. 4 
in  8. 

514.  His  duobus  operibus  majoribus 
subjicimns  tertium,  expoeitionem  litera- 
lem  et  moralem  e.  Evangelii  secundum 
quatuor  evangelistas,  Parisiis  1703  in 


»)  Cf.  Backer  1, 1514. 

»)  Cf.  A.  E.  lips.  1701  p.  421-424. 


f.;  Venetiis  1782  t  2  in  4;  et commen- 
tarium  literalem  et  moralem  in  omnes 
ep.  e.  PauU  Ap.  et  in  eeptem  ep.  cano- 
nicas,  Rotomagi  1710  in  f.;  Venetiis 
1788  v.  3  in  4;  simul  Parisiis  1745 
et  1746  t  5  in  4.,  quo  in  commenta- 
rio  secundum  memorias  trivultienses 

Sequuntur  opera  minora:  Dissertatio- 
num ecdeeiaeticarum triae :  l.dedivina 
episcoporum  supra  presby  teroe  eminen- 
tia  adversus  Blondellum,  in  qua  agit 
etiam  de  chorepiscopis ,  quos  vei-os 
fuisse  episcopos  negat;  2.  desacrorum 
ministrorum  coelibatu  tive  de  historia 
Paphnutii  cum  nicaeno  canone  conci- 
lianda;  3.  de  vulgata  Scripturae  s.  ver- 
sione,  Parisiis  1678,  quam  acriter  im- 
pugnavit  Frassen  (de quo  cf.  p.  6 5 5) 
in  suis  disquisitionibus  biblicis  e.  6.» 
cui  non  minus  acerbe  respondet  P.  Ale- 
xander  m  dxssertatwne  ecclesiasttca  apo- 
logetica  et  anticritica  adversus  Cl.  Fras- 
sen  seu  diss.  alexandrinae  de  vulgata 
8.  Scripturae  veraione  vindiciis,  Pari- 
siis  1682  in  8 ;  dissertatio  polemica  de 
confeesione  sacramentali  adversns  11.  4 
Jo.  Dallaei  Calvinistae  divinam  ejus 
institutionem  et  usum  in  Ecclesia  per- 
petuum  impugnantia,  ib.  1678  in  8; 
Summa  d.  Thomae  vindicata  et  eideni 
angelico  doctori  asserta  contra  prae- 
p08teram  Jo.  Launojii  dubitationem; 
item  contra  launojanas  circa  simoniam 
observationes  animadversio ,  ib.  1675 
in  8.  Haec  tria  opera  tamen  Brevi 
Innocentii  XI.  d.  10.  JuL  1684  prohi- 
bita  fuere.  Diss.  (rara),  in  qua  officium 
ven.  sacramenti  8.  Thomae  vindicat 
contra  Henschenium  et  Papebrochinm, 
deinde  titulus  praeceptoris  s.  Thomae 
ex  elogio  Alexandri  Hal.  expungitur, 
ib.  1680;  quas  diss.  in  suam  historiam 
ecclesiasticam  recepit  lnstitutio  concio- 
natorum  tripartita  seu  praecepta  et  re- 
gulae  ad  praedicatores  informandos 
cum  ideis  sive  rudimentis  conoionum 
per  totum  annum,  Delphis  1701  in  8; 
Parisiis  1702  ed.  auctior  et  correctior: 


Digitized  by  Google 


1185 


Tiinoleon  de  Choifly,  Graveton. 


1160 


Augustae  1763.  Et  aliis  praetermissis 
plures  (7)  quoque  epistolas  scripsit  ad 
PP.  D  e  z  et  le  C  o  m  t  e  S.  J.  contra  Le 
Gobien,  Le  Tellier,  Daniel  occasione 
controversiarnm  de  ritibus  sinensibns l). 

515.  Minoris  eruditionis  et  celebri- 
tatis  fuit  Franciscus  Timoleon  de 
C  h  o  i  s  y ,  decanus  ecclesiae  bajocensis 
et  socius  academiae  galiicae,  n.  Parisiis 
1644.  In  juventute  liberiorem  vivendi 
rationem  secutus  est.  Missus  a.  1685 
legatus  ad  regem  siamensem  in  India 
sacris  ordinibus  voluit  initiari.  Deces- 
sit  octogenarius  Parisiis  1724  (secun- 
dum  Fleurii  continuat  1725).  Prodiit 
ejus  Histoire  de  V  Eglise,  Parisii8l703 
—  1 72 1 1.  ]  1  in  4.,  in  qua  tamen  multa 
ex  historia  profana  fuse  prosequitur, 
quaestiones  criticas,  controversias  et 
haereses  vel  praetermittit  vel  levi  manu 
attingit,  lectorem  amoena  factorum 
narratione  oblectare  potius  mavult, 
quam  methodo  critica  solide  erudire  »). 
Quocirca  ejus  opus  nullius  fere  est  pre- 
tii  atque  etiam  mox  oblivioni  fuit  da* 
tum.  Praeter  plura  alia  opera,  quae  ad 
historiam  profanam  spectant,  edidit 
quoque  Hiatoire  de  lo  vie  de  David, 
Parisiis  1690  ed.  3.  (rara  m.  25),  cui 
adjecit  interpretationem  Psalmorum; 
Quatre  dialogues*)  sur  VimmortalUi 


i)  Cf.  Echard  U,  810  ss. ;  Niceron  (ed. 
germ.)  IV,  131—144;  Hefele  KL.  I,  501 ; 
Feret  V,  247—60. 

«)  Cf.  Feller  II,  560;  Biogr.  univ.  8, 
438;  Mem.  de  Tr.  1703  a.  180  p.  1895- 
1923 ;  1701  a.  72  p.  994-1010  ;  1712  a.42 
p.  553—566;  1715  a  5  p.  71-78  ;  1716  a. 
50  p.  737—748 ;  1719  a.  83  p.  5-19 ;  1721 
a.  29  p.  675—621,  in  quibus  impense  lau- 
datur  praeeertim  propter  narrationis 
amoenitatem  et'  stili  nitorem.  J.  des  Sav. 
XXXIII,  1066 ;  XXXVII,  31 ;  LI,  296;  LIU, 
311;  LVUI,  22  ;  LX,  253;  LXVI,  286;  in 
quibus  articulit  pariter  hnjus  operie  uti- 
lltag  et  amoenitas  commendantur.  A.  E. 
lips.  1703  p.  516. 

*)  Horum  unus  vel  alter  est,  si  non  om- 
nes  quatuor ,  Ludovici  Courcillon  de 
Dangeau.  Contra  eos  scripsit  Jurieu  Co- 
logne  (la  Haye)  1686.  Porro  Lud.  Cour- 
cillon  cura  Bossueti  conversua  fuit  ad  fidem 


de  V  ame,  sur  V  existence  de  Dieu,  sur 
la  providenee  et  sur  la  religion,  Parisiit 
1684  in  12;  1768. 

516.  lgnatius  Hyacinthu*  Amat  d« 
Graveson  0.  Pr.  Avenionensis  (n. 
13.  JuL  1670)  8orbonae  doctor  et  va- 
riis  in  locis  theologiae  professor,  a  ma- 
gistro  ordinis  Bomam  accitus  et  in  col- 
legium  theologorum  casanatensium  co- 
optatus,  Summae  s.  Thomae  theologicae 
ad  literam  et  ad  sensum  s.  doctoris 
exponendae  provinciam  sortitus  est. 
Huic  viro  utpote  doctrinae  praestantia, 
ingenii  subtilitate  et  eruditionis  copia 
celebri  M.  Antonius  princeps  JBurghe- 
sius  de  Sulmone  filium  suum  Francia- 
cum,  postea  cardinalem,  Hteris  institu- 
endum  tradidit,  in  cujus  utiiltatem  et 
usum  GravesoniuS  historiam  ecclesia- 
sticam  in  varia  digessit  colloquia.  In- 
terfuit  theologus  concilio  romano  a 
Benedicto  XIII.  Bomae  1725  celebrato 
operamque  suam  contulit  ad  reconcili- 
andum  card.  Noaillium  sedi  apostolicae 
(t  26.  Jul.  1733).  Prodierunt  ejus 
opera  omnia  Venetiis  1728  t.  15  abs- 
que  epistolis;  1740  t.  7  in  4.  et  1 761 
t.  15  in  4.,  scil.  Historia  eccleiiastica 
V.  T.  in  rem  theologiae  candidatorum 
per  sex  mundi  aetates  ab  o.  o.  ad  natale 
usque  J.  Christi ,  Servatoris  N.  conti- 
nenti  ordine  producta  variisque  collo- 
quiis  digesta :  ubi  res  praecipuae,  quae 
vel  ad  historiam  s.  et  ejus  chronolo- 
giam,  legem  ac  disciplinam  Hebraeorum 
spectant,  vel  quae  ad  prophetarum  ge- 
sta,  vaticinia  in  J.  Chr.  adamussim  im- 
pleta  et  ad  div.  88.  librorum,  quibua 
continetur  historia  V.  T.,  auctoritatem 
attinet  per  breves  interrogationes  et 
responsiones  perstringuntur  et  in  prae- 
claro  ordine  collocantur  t.  3 ;  IRstoria 
ecclesiastica  variis  colloquiis  digesta, 
ubi  pro  theologiae  candidatis  res  prae- 


catholicam.  Vir  literatisBimus  erat  et 
membrum  academiae  plerasque  Europae 
linguas  oallebat  (n.  Parisiii  1648;  t  l.Jan. 
1723).  Cf.  Feller  III,  168. 


Digitized  by  Coogle 


1187 


1721-1740.  HiBtoria 


eccletiastica.  Graveson, 


1188 


cipuae,  non  solutn  ad  historiam,  sed 
etiam  ad  dogmata,  criticam,  chronolo- 
giam  et  Ecclesiae  disciplinam  pertinen- 
tes,  per  breves  interrogationes  et  re- 
sponsiones  perstringuntur  et  in  prae- 
claro  ordine  collocantur  t.  9.  Prodiit 
primum  Romae  1717;  Venetiis  1726 
t.  9  in  5  v.  cum  notis  Mansi,  dein  cum 
op.  praecedenti  Lausanae  et  Genevae 
1737  t.  12  in  f.;  Augustae  V.  1752 
t.  2  in  f.;  1762,  quam  oL  M a n 8 i  con- 
tinuavit  usque  ad  a.  1760  notisque  il- 
lustravit,  ib.  ]  762  t  2  in  f.  Laudatur 
haec  historia  ab  eruditione.  diligentia 
et  stilo  sat  eleganti,  sed  immunis  non 
est  a  partium  studio.  Stilum  >  quo  vix 
quidquam  elegantius  aut  jucundius  in- 
veniri  possit*,  cautamque  criticam  im- 
pense  laudat  Mich.  a  8.  Joseph  II, 
342,  qui  tamen  inter  alia  scribit: 
>  Scholae  thomisticae  placita  non  solum 
avide  complectitur,  verum  etpropugnat 
ardentissime  et  strenuissime  vindicat. 
Praemotionibus  pbysicis,  quas  de  mente 
esse  angelici  praeceptoris,  a  nemine 
dubitari  permittit,  ita  adbaeret,  ut  vi- 
deatur  non  minori  impetu  a  veritatis 
amore  in  ipsas  ferri,  quam  si  duceretur 
intuitiva  ejusdem  veritatis  cognitione. 
Hinc  assertores  suae  sententiae  libera- 
lissime  laudibus  cumulare  solet,  et  si 
contingat  eorum  aliquem  circa  alia  er- 
rare,  eum  errorem  facile  dissimulat,  ac 
8i  unus  praedeterminationis  amor  errata 
quaeque  contegat.  Hujus  forte  amoris 
gratiaplacuitGravesono  honoritice  mul- 
taque  cum  laude  loqui  deAntonio  Ar- 
naldo  et Petro Nicolio,  vitia  omnia 
silentio  premens,  quae  publica  cunctis- 
que  notoria  sunt  ex  eorum  scriptis. 
Erit  enim,  qui  suspicetur  laudabiles 
illos  apudGravesonum  reddidisse,  quod 
Molinistas,  uti  ajunt,  acerrime  exagi- 
taverint,  enormissimisque  jactis  in  Je- 
suitarum  doctrinam  calumniis,  nun- 
quam  persequi  destiterint  .  .  .  Edmun- 
dum  quoque  E  i  c  h  e  r  i  u  m  sub  catholici 
nomine  pseudo  theologum  atque  ho- 
stem  rom.  ecclesiae  nimis  infensum 
nulla  censura  dimittit,  et  quaai  nullius 


errori8  reum  fere  cura  Duvallio  com- 
ponit.*  Modo  haec  historia  antiquata 
est.  Tractatus  de  vita,  mysteriis,  annis 
Jesu  Christi  servatoris  nostri  contra 
inndeles,  Judaeos  et  haereticos,  disser- 
tationibus  dograaticis  et  chronologicis, 
nec  non  observationibus  historicis  et 
criticis  juxta  germanam  d.  Thomae 
mentem  illuatratus  et  ad  usuin  scholae 
accommodatus,  ad  cujus  calcem,  in  rem 
chronologiae  sacrae  studiosorum,  atte- 
xuntur  apparatus  et  canon  chronolo- 
gicus  per  sex  mundi  aetates  et  prae- 
cipuas  periodos  ac  n6biliores  epochas 
a  crealione  mundi  uaque  ad  ascensio- 
nem  Christi  Domini  digestus.  Editio  ab 
auctore  recognita,  tribus  novis  dvsser- 
tationibus  multisque  observationibus 
historicis,  criticis,  necnon  tabulis  chro- 
nologicis  auctior,  locupletior  et  eraen- 
datior  l),  Romae  1711  t.  2 ;  Tractatus 
de  Scriptura  sacra,  in  quo  ex  ipsius 
revelatione,  inspiratione  et  antiquitate 
evincitur  contra  ethnicos,  Jesum  Chri- 
stum  e88e  verum  Messiam ;  et  omnium 
librorum  cum  V.  tum  N.  T.,  quos  sa- 
cro  canoni  accensuit  conc.  tridentinum, 
divina  auctoritas  contra  haereticos  as- 
seritur  ac  vindicatur.  Exbibentur  sa- 
crorum  librorum  primigenii  textus, 
versiones,  sensus,  auctores,  idioma, 
analysis  et  oracula,  quae  ad  J.  Chri- 
stum  verum  Messiam  referuntur,  Ve- 
netiis  1735  in  4.  Epistolae  ad  amicum 
8criptae  theologico  -  historico- polemicae, 
in  quibu9  doctrina  de  gratia  seipsa 
efficaci  et  de  praedestinatione  gratuita 
ad  gloriam  ante  omnem  praevisionem 
meritorum  contra  scholae  thomisticae 
adversarios  asseritur  et  vindicatur,  Bo- 
mae  1728 — 30  t.  3  in  4.,  quae  erudi- 
tae  quidem  sunt,  felle  tamen  non  ca- 
rent,  imo  jacula  et  ignem  spirant,  ma- 
xime  cum  Jesuitarum  doctrinas  auctor 
insectatur  s).  Ejus  quoque  esse  dicitur 


')  Cf.  Mem.  de  Tr.  1713  a.  160  p.  1950 
—55 ;  acta  erud.  lips.  1713  p.  534—539. 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  a.  1731  a.  6  p.  98 
— 196;  auctor  Caducei  theolog.  p.  2  puuct 


Digitized  by  Google 


1189 


Nicolle,  Castel,  Froelich,  Heiber,  Pagi. 


1190 


Laqueus  contritus  seu  fulsa  calumnia 
Tera  confatata  responsione,  qua  doctrina 
Augustino-thomietica  de  Dei  gratia  et 
«reata  libertate  ss.  pontificum  decretis, 
Jansenii  et  Molinistarum  propria  con- 
fessione  ac  rom.  censorum  judicio  a 
Calvinismi  et  Jansenismi  atroci,  hor- 
rendo  impacto  crimine  et  a  laqueo  ve- 
nantium  verboque  atpero  liberatur, 
quod  prodiit  sub  nomine  Eman.  Pi- 
cardi  a  s.  Augustine  Lugduni  1740, 
cui  mox  Joannes  B.  Velle  8.  J.  Lovanii 
8tudiorum  praefectus  (cf.  supra  p.  1 072) 
opposuit  depulsionem  calumniarum, 
quas  impostor  quidam  .  .  .  Soc.  Jesu 
ejusque  doctrinae  ac  theologis  impingit, 
Lovanii  1740  in  8. 

517.  Synopsim  variarum  refolutio- 
num  in  historiam  sacram  V.  et  N.  T. 
(usque  ad  sec.  XVIII.)  in  modum  ca- 
techismi  redactam  exhibuit  Vincentius 
N  i  c  o  1 1  e  0.  Pr.  quondam  provincialis 
et  8.  theologiae  magister  (f  1739), 
Duaci  1725  in  4.,  in  qua  praesertim 
haeresum  praecipuarum  per  singula 
secula  rationem  habet  —  Gerardus 
Castel  ord.  fratrum  crucigerorum 
coloniensis  (n.  1667;  t  1733)  reliquit 
conirooersiae  ecclesiastico-historicas  uti- 
liter  curiosas,  non  compositas  sed  dispo- 
sitas,  ac  studio  partium  seposito  eru- 
ditorum  lectorum  placitis  expositas, 
Coloniae  1734;  1757  in  4.,  in  quibus 
agit  de  romano  pontifice ;  ita  controv. 
13.  de  simulatione  Cephae  et  reprehen- 
sione  Pauli ;  controv.  1 4.  de  Petri  ap. 
itinere  romano;  19.  de  excommunica- 
tione  Victoris  P.  in  Asianos;  24.  de 
Marcellini  P.  lapsu;  29.  de  Liberio; 
31.  de  appellationibu*  ad  sedem  ro- 
manam  ;  35.  deHonorio;  44.  dedecre- 
tis  conc  constantiensis  sess.  IV.  et  V. 
etc.  —  Hisce  adde  quosdam,  qui  histo- 
riae  Ecclesiae  universalis  compendia 
concinnavere  ut  Oabriel  Froehlich 
8.  J.  alius  a  celebriori  Eras  mo  Froeh- 


1  p.  237  et  ex  eo  Micb.  a  s.  Joeeph  L  c.  p. 
343  6s.  j  J.  des  Sav.  XCVl,  460-76. 


lich,  dequoinfra,  philosophiae  ettheo- 
logiae  professor,  (n.  7.  Oct.  1657; 
t  1725),  cujus  est  Ecclesia  nascens 
martyrum  sanguine  ac  literato  docto- 
rum  sudore  irrigata  per  quinque  priora 
secula  et  crescens  compendiosa  selectio- 
ria  historiae  ecclesiasticae  narratione 
repraesentata,  Viennae  in  1 2.  s.  a.  — 
Gelasius  Heiber  0.8.  Aug.  S  uevus  con- 
cionator  suo  tempore  per  IUvariam 
celeber  *),  qui  facundia  et  zelo  haud 
paucos  a  vera  fide  devios  in  Ecclesiae" 
reduxit  sinum  (t  W31),  edidit  Oepre- 
digte  Religionsgeschichte,  Augustae,  Di- 
lingae  et  Batisbonae  1726  —  33  t.  3 
in  f.;  vita  s.  Augustini,  Monachii  1720 
in  4.  —  De  Augustino  8artorio  in- 
fra  recurret  mentio. 

518.  Bomanorum  pontificum  gesta 
illustravit  Franciscus  Pagi  0.  Min. 
Lambescae  in  Provincia  7.  Sept.  1654 
natus,  celebris  Antonii  (cf.  p.  506)  ex 
fratre  nepos  ejusque  in  studiis  histori- 
cia  strenuus  socius  (t  21.  Jan.  172l). 
Post  avunculi  mortem  bujus  criticam 
in  Baronii  annales  edidit  adjunctis 
catalogis  decem  veterum  ss.  pontificum, 
elaboravitque  breviarium  historico-chro- 
nologico-criticum  illustriora  pontificum 
rom.  gesta  (usque  ad  a  1447),  conci- 
liorum  generalium  acta  necnon  tum 
88.  rituum  cum  antiquae  Ecclesiae 
disciplinae  capita  complectens  *),  Ant- 
werpiae  1717  t.  1.  et  2;  1718  t  3; 
1727  t  4.  in  4;  Venetiis  1730  t.  4. 
Ejus  ex  fratre  nepoe  Antonius  Pagi 
pariter  0.  Min.  junior  dictus,  ut  distin- 
gueretur  a  seniore,  de  quo  supra  egi- 
mus,  opus  continuavit  adjecitque  1784 
t  5.  et  1753  t  6.,  opus  eruditum, 
exactum  bonaque  methodo  dispositum, 


»)  Cf.  8cheeben  period.  Bl&Hex  II,  164, 
qui  ejus  conciones  collaudat;  Biviata 
Agost.  1884 1,  351. 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1717  a.  160  p.  1939 
—1967 ;  1719  t.  4  faac  2  pag.  22 ;  Biblio- 
theque  anc.  et  mod.  VIII,  119—200 ;  X, 
28as.;  XXVIII,  211-228;  J.  des  8av. 
LXII,  189-198;  LXV,  274-280. 


Digitized  by  Google 


1191 


1721-1740.  Historia  ecclesiastica.  Vitae  rom.  pontificum. 


1192 


in  quo  solide  rom.  pontificis  jura  et 
praerogativas  tuetur  et  vindicat. 

5 1 9.  Franci9cus  Blanchinius (Bi- 
anchini)  Veronae  n.  18.  Dec.  1662  ver- 
satuu  erat  non  solum  in  disciplinis  hi- 
storicis,  sed  etiam  in  geometria,  astro- 
nomia,  botanica  et  anatomia.  Bomam 
profectus  1684  bibliothecae  locupletis 
praefectum  egit  apud  card.  Petrum 
Ottoboni,  qui  postmodum  electus  fuit 
(1689)  in  pontificem  sub  nomine  Ale- 
xandri  VIII.,  ejusque  conVersatione  li- 
benter  fruebatur.  Diaconatus  ordinem 
suscepit  a.  1699,  sed  presbyter  prae 
mode9tia  nunquam  voluit  ordinari.  A 
Clemente  XI.  factus  est  cubicularius  et 
praelatus  necnon  patricius  romanus, 
atque  cum  omnibus  agnatis  familiae 
bianchinae  inter  nobiles  est  receptus  *). 
Selectus  quoque  fuit  in  secretarium  pro 
reformatione  calendarii  ipseque  duxit 
lineam  meridiani  in  ecclesia  8.  Mariae 
de  Angelis :  qua  de  re  cf.  ejus  ep.  de 
nummo  et  gnomone  clementino.  Cum 
iter  institueret  per  Galliam  et  Hollan- 
diam,  ubique  a  viris  doctis  summo  ho- 
nore  fuit  exceptus,  imo  in  Anglia  re- 
ceptu9  est  ezpensis  academiae  oxoni- 
enais.  Novis  semper  honoribus  auctus 
est  a  summis  pontificibus;  praefuitan- 
tiquitatibus  eruendis  custodiendisque, 
et  a  Benedicto  XIII.  designatus  est 
primus  historiographus  concilii  roma- 
ni  a.  1725.  Piissime  cilicio  indutus 
obiit  2.  Martii  1729.  Urbs  patria  mo- 
numentum  ei  in  ecclesia  cathedrali  (si- 
mile  illi  quod  positum  fuit  card.  No- 
risio)  et  capitulum  in  sua  bibliotheca 


•)  In  diplomatc  dicitur:  „Sectatus  ve- 
stigia  praeclarissiniorum  concivium  On. 
Panvinii  et  card.  Norisii  admirationi  esse 
potuit  in  ea  Urbe,  quae  juxta  vetus  elo- 
gium  nihil  unquam  admiratur . . .  Proinde 
romano  nomine  indignum  exiatimantes 
eum  adhuc  ezterorum  jure  cenaeri,  per 
quem  nostris  in  rebus  tot  exteri  esse  de- 
«ierunt,  tanti  viri  virtutem  publico  S.  P. 
Q.  R.  testimonio  decorare,  nec  non  civi- 
tate  donare  summa  omnium  consensione 
deirevimus  etc." 


posuerunt.  Magni  factus  eat  propter 
insignem  sagacemque  eruditionem  qua- 
vis  fere  in  disciplina  a  viris  soa  aetate 
doctissimis,  Bomae  vero  in  primis  a 
Scheelstrate,  Fabretti,  Ciam- 
pini  etc.  Multarum  academiarum  in 
Italia  et  extra  eandem  fuit  socius.  Non 
minor  erat  ejus  vitae  integritas,  morum 
candor  et  in  summa  nominis  fama  ani- 
mi  modestia  l).  Haec  potiora  ejusdem 
opera:  lstoria  universale  (profana)  pro- 
vata  con  monumenti  e  figurata  con  sim- 
boli  degi  Antichi,  Bomae  1697  in  4. 
Prodiit  tantum  t.  1 .  complectens  sec 
32  usque  ad  interitum  imperii  Aasy- 
riorum.  Singula  secula  dividit  in  5 
periodos  20  annorum,  cujus  initio  re- 
peritur  aliquod  antiquitatis  monumen- 
tum  incisum  exhibens  quasi  characte- 
rem  ejus  periodi,  quod  memoriam  juvet. 
Opus  est  insigne.  Simili  methodo  co- 
gitavit  describere  Ecclesiae  historiam. 
MemorU  concementi  ia  citta  d'  Urbino, 
Boma  1 72 1  in  l  De  KaUndario  et  cycio 
Caesaris  ac  de  paschali  canone  s.  Hip- 
polyti  M.  diss.  2,  quibus  inseritur  de- 
scriptio  et  explanatio  basis  in  campo 
Martio  nuper  dedectae  sub  columna 
Antonio  Pio  olim  dicata;  his  accessit 
enarratio  per  ep.  ad  amicum  de  nummo 
et  gnomone  clementino ,  Bomae  1703 
inf.;  1704,  quae  ab  eruditis  magni 
aestimantur  *).  Solutio  probUmatis  pa- 
schalis,  ib.  1703inf.,  in  qua  constituit 
cyclum  annorum  1184,  in  quibus  pa- 
scha  absque  errore  celebrari  possit; 
diss.  de  tribus  generibus  instrumeniorum 
musicae  veterum  organicae  s),  ib.  1742. 
Haec  pluraque  aUa  ejusdem  opuscula 
collecta  prodierunt  cura  Qasp.  et  Franc. 
Bianchini  Bomae  1753  in  4.,  in  qui- 
bus  praeter  diss.  physicas,  astronomi- 
cas,  archaeologicas  agit  etiam  de  anno 


•)  Cf.  Maxxuchelli  II,  1167  bs.  ;  Mem. 
de  Tr.  1730  a.  70  p.  1269—1288  et  p.  2078 
6. ;  Biogr.  un.  IV,  443 — 48 ;  in  primis  Fa- 
bronius  VI,  284—352 ;  Saxiu  s  V,  314. 

»)  Cf.  Journ.  desS.  XXXIV,  904—  920; 
Bibhoth.  choisie  XXVII,  178-196. 

•)  Cf.  A.  E.  lips.  1745  p.  295-302. 


Digitized  by  Google 


1193 

mortis  Christi,  de  Olympiadis,  annis 
Gregorianis  et  Julianis  etc.  Praecipne 
vero  huc  apectat  propter  opus :  Vttae 
rom.  pontificum  a  b.  Petro  ap.  ad  Ni- 
colaum  I.  perductae  cura  Anastasii  S. 
B.  E.  bibliothecarii,  adjectis  vitis  Adri- 
ani  II.  et  Stephani  VI.  auctore  Guillel- 
mo  bibliothecario  editae  primum  Mo- 
guntiae  typis  Albinia.  1602  ex  biblio- 
theca  Marci  Velseri  augustanae  r.  p.  cL 
viri;  deinde  Parisiis  a  Carolo  Annibale 
Fabrotto  i.  e.  typis  regiis  1647,  cum 
variis  lectionibus  ezceptis  tum  ex  codd. 
mss.  bibliothecae  vaticanae,  tum  ex 
conciliorum  tomis  Crabbei  et  Binii,  tum 
ex  annalibus  ecclesiasticis  card.  Baronii, 
necnon  ex  aliis  codd.  mss.  Germaniae 
«t  Galliae,  praesertim  Freherianis,  2. 
regio,  Mazarino  et  Thuanis  2.  Nunc 
tertium  prodeunt  cum  auctario  varian- 
tium  lectionum  jampridem  descripta- 
rum  ex  vetustissimis  exemplaribus  et 
catalogis  msa.  vaticanis  2,  florentinis  2, 
cassinensi,  regio,  farnesiano,  bibliothe- 
cae  caesareae  vindobonensis,  reginae 
Sueciae  et  colbertinse  per  L.  Holste- 
nium  et  Em.  a  Schelstrate  bibliothecae 
vaticanae  praefectos ;  additis  etiam  plu- 
ribus  collectis  ex  veteri  cod.  msc.  ca- 
vensi  a  Fr.  Pena  s.  rotae  romanae  au- 
ditore,  antea  non  editis,  cum  praefa- 
tione  et  indice  locupletiori  t.  4  in  f. 
Bomae  1718.  1723.  1728  et  1735,  in 
quorum  t.  2.  contiuentur  editoris  pro- 
legomena  sat  ampla,  in  quibus  catalogi 
quidam  antiquissimi  pontificum  rom., 
tum  Em.  Schelstraten  dissertatio  de 
antiquis  rom.  pontificum  catalogis,  ex 
quibus  1.  pontificalis  concinnatus  fuit, 
et  editoris  dias.  de  antiquis  rom.  pon- 
tificum  catalogis  eorumque  compara- 
tione  et  delectu  instituendo  aliaque 
ejusdem  generis  exhibentur l).  Dolen- 
dum  tamen  editionem  hanc  stupenda 
eruditione  refertam,  ad  quam  viri  eru- 
diti  ultra  tercentos  operam  contulisse 


«)  Cf.  A.  E.  lipt.  1719  pag.  425 ;  1725 
p.  153-59:1631  p.  149-63. 


1194 

dicuntur,  mendis  typographicis  non 
carere. 

520.  Aliam  editionem  ejusdem  ope- 
ris  curavit  Joannes  V  i  g  n  o  1  i  u  8  (Des- 
vignoles),  bibliothecae  vaticanae  post 
mortem  Zaccagnii  praefectus  alter  at- 
que  utriu8que  signaturae  referendarius 
(t  1753),  quam  inscripsit:  Liber  pon- 
tificalis  seu  de  gestis  rom.  pontificum, 
quem  cum  codd.  mss.  vaticanis  aliisque 
(19)  summo  studio  et  labore  collatum 
emendavit,  supplevit  additis  varianti- 
bns  lectionibus,  notis  et  novo  rerum 
verborumque  obscuriorum  indice  locu- 
pletisaimo  etc.,  accessit  interpretatio 
vocum  ecclesiasticarum  0.  P& n  v  i n  i i, 
Bomae  1724—55  t.  3  in  4.  Textum 
operis  castigavit,  a  mendis  purgavit, 
supplevit  ubi  mutilus  erat,  et  quoad 
fieri  potuit,  pristinae  integritati  eun- 
dem  re9tituere  maluit,  quam  pro  more 
priorum  editorum  servato  textu  cor- 
rupto  indigestam  variantium  lectionum 
molem  aut  margini  adscribere  aut  ad 
operis  calcem  rejicere.  Inde  factum 
est,  ut  ejus  teitus  multum  diversus 
sit  ab  illo  Fabrotti  et  illo,  qui  ad  hujue 
exemplum  ezpressus  est,  cl.  Blanchinii. 
Animadversiones  simul  adjecit,  breves 
quidem  et  succinctas,  quibus  obscu- 
riora  cum  obsoletis  vocibua  explican- 
tur  et  quae  sub  romanorum  pontificum 
regimine  gesta  fuerunt,  illustrantur *). 
Scripsit  quoque  dissertationem  de  anno 
\primo  imperii  Seoeri  Alexandri  Aug,, 
quem  praefert  cathedra  marmorea  s. 
Hippolyti  ep.  in  bibliotheca  vaticana, 
Bomae  1709;  addita  ep.  ad  Ant.  Gal- 
landium  de  nummo  quodam  Antonini 
Pii  iterum  edita  et  recognita  »),  Bomae 
1712  in  4-,  quae  concertationi  inter 
eruditos  variisque  scriptis  occasionem 
praebuit ;  quapropter  dissertationem 
apologeticam ,   qua  potissimum  pro- 

•)  Cf.  A.  E.  lips.  1727  p.  52-56 ;  Mem. 
de  Tr.  1727  a.  6  p.  89  -99  :  Storia  Lett. 
d'  It.  XII,  368. 

*)  Cf.  A.  E.  lippa.  1714  p.  302  -  307- 
312;  1716  p.  120-125. 


Bianchini,  Vignolius. 


Digitized  by  Google 


1195 

gramma  Cycli  paschalis  s.  Hippolyti 
itenim  exponitur,  ib.  1714  in  4.  eii- 
dit.  Antiquiores  pontificum  rom.  dena- 
ruf  ib.  1709;  tertia  parte  aactumcura 
et  diligentia  cl.  Floravantes  1734 
in  4.  cum  figuri*  incisis.  —  Hoc  argu- 
mentum  magna  ernditione  et  diligentia 
saltem  ex  parte  prosequutns  est  Phi- 
lippus  Buonanni  (Bonannus)  S.  J. 
Romanus,  tabularii  domus  professae  et 
bibliothecae  collegii  romani  praefectus 
(t  30.  Mart  1725),  in  opere  Numis- 
mata  88,  pontificum  tsmpii  vatieani  fa- 
bricam  indicantia  chronologica  ejusdem 
fabricae  narratione  ac  multiplici  erudi- 
tione  explicata,  atque  uberiori  numis- 
matum  omnium  pontificiorum  lucubra- 
tioni  veluti  prodromus  praemissa,  Bo- 
mae  1696;  1700  in  t\  1715  in  f.; 
numismata  pontificum  rom.,  quae  a 
tempore  Martini  V.  usque  ad  a.  1669 
vel  auctoritate  publica  vel  privato  ge- 
nio  in  lucem  prodiere  explicata  ac  mul- 
tiplici  eruditione  sacra  et  profana  illu- 
strata,  Romae  1699  t.  2  in  f.;  cura 
Bidofini  Venuti  iterum  impressum 
et  continuatum  usque  ad  Benedictum 
XIV.,  Bomae  1  744  in  4.  Ordinum  re- 
ligiosorum  in  Ecclesia  militanti  catalo- 
gua  eorumque  indumenta  in  iconibus 
expresia,  Romae  1706  in  4.  cum  141 
tabulis ;  1712;  pars  2.  continens  virgi- 
nes  Deo  dicaUs,  ib.  1707  cum  tabulis 
108,  uterque  t.  Venetiis  1707  addi- 
tionibus  auctus  (sed  incisiones  minus 
aunt  perfectae,  quam  in  ed.  romana); 
p.  3.  complectens  aliquos  ordines  in  1. 
ed.  omissos,  diversa  etiam  alumnorum 
collegia  et  feminarum  congregationes, 
quibus  more  religiosorum  regulae  vi- 
vendi  et  indumenta  praescribuntur,  ut 
singuli  a  ceteris  dignoscantur,  Bomae 
1710  cum  tabulis  75;  ordinum  eque- 
strium  et  militarium  catalogus  imagini- 
bus  expositus  et  cum  bre  vi  narratione  *), 
ib.  1711  in  4.  cum  tabulis  166;  Bo- 
mae  1722  t.  3  in  4;  Norimbergae 


')  Cf.  A.  E.  lips.  1708  p.  117  ;  suppl- 
V,  397;  VI,  234. 


119.6 

1732  t.  4  cum  accuratis  incisionibus. 
La  gtrarchia  Ecclesiastica  considerat«i 
nelle  vesti  sagre  e  civili  usate  da  quelli, 
li  quali  la  compongono  espresse  e  spie- 
gate  con  le  imagini  di  ciascun  grado 
della  medesima,  Bomae  1720;  Museum 
Kireherianum,  ib.  1709  in  f.;  Catalo- 
gus  provinciarum  Soc.  J.,  domorum, 
collegiorum,  residentiarum,  seminario- 
rum  et  missionum,  quae  in  unaquaque 
provincia  numerabantur  anno  1679, 
Romae  1679;  1717  etc.  —  Josephus 
Alvarez  d e  la  Fuente  0.  Min.  Matri- 
tensis  scripsit  sermone  hispanico  de 
succesaione  vontificia  seu  vitas  pontifi- 
cum  t.  8  in  8.,  Matriti  1731  et  dia- 
rium  historicum  politico-canonicum  et 
morale,  1732  t.  8  in  12. 

521.  De  concUiis l)  plures  quoque 
fuerunt  solliciti.  Franciscus  S  a  1  m  on 
n.  1677  Parisiis,  s.  theologiae  doctor 
et  bibliothecae  sorbonicae  praefectus 
(t  1736),  evulgavit  Traiti  ds  V  itud* 
des  conciles  et  de  leurs  collections  avec 
un  catalogue  des  auteurs  qui  en  ont 
traite,  et  des  eclairissements  sur  les 
ouvrages  qui  concernent  cette  matiere 
et  sur  le  choix  de  leurs  etlitions,  Pari- 
siis  1724;  1726  in  4;  latine  Lipsiae 
1729;  Venetiis  1764  in  f.,  opus  ad- 
modam  eruditum,  in  quo  primus  in- 
troductionem  in  lectionem  conciborum 
dedit  et  de  eorum  utilitate,  collectio- 
num  varietate  et  legendi  utilitate,  sa- 
gociter,  sed  nimia  forte  confidentia,. 
disseruit1).  —  Joannes  Hermant 

')  Praetermittimus  Marianum  0. 
Praem.,  qui  edidit  qaaeetionea  selectas  d* 
eoncUiis  oecumenicis,  Veteris  Pragae  1740 
in  12.  etBourgeois  de  Chastenet,  par- 
lamenti  advocatum,  cujut  exstat  NouvtlU 
Histoire  du  ConciU  de  Constonce,  oii  V  on 
fait  voir  combien  la  France  a  contribue*  a 
Texstinction  du  Schiime,  avec  plusieurs 
Pieces  qui  n'  ont  point  encore  paru,  Pari- 
siia  1718  in  4.,  de  qua  cf.  Joorn.  des  Sar. 
LXUI,  646—51. 

»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  LXXVII,  3—24; 
Mem.  de  Tr.  1752  a.  21  p.  419—462 ;  A.E. 
lips.  1726  p.  52—78,  ubi  accurata  operis 
epitome  exhibetur ;  Biogr.  univ.  XL.  205. 


H21— 1740.  Hiatoria  eccl.  Buonanni,  Fuente,  Salmon, 


Digitized  by  Google 


1197 


Herment,  Hardouin. 


1198 


parochus  maltotensis  et 
canonicus  bajocensis  (n.  1 650 ;  1  1 725), 
scrip8it  Histoire  des  Conciles  contenant 
en  abrege  ce  qui  s'  est  passe  de  plus 
considerable  dans  1'Eglise  depuis  sa 
naissance  jusqu'a  present.  Ensemble 
les  canons  de  1"  Eglise,  1'  Abrege  chro- 
nologique  de  la  vie  dea  Papes  et  leurs 
decisions.  Avec  des  notes  pour  Pin- 
telligence  des  Canons  obscurs  et  dif- 
ficiles  ou  qui  meritent  quelques  obser- 
vation.s  particulieres.  Les  Declarations 
des  Assemblees  generales  du  Clerge  de 
France  sur  les  points  de  Discipline  et 
celles  du  Roy  sur  la  meme  matiere  ou 
pour  le  maintien  de  la  Jurisdiction 
Ecclesiastique.  Avec  les  Edits  et  De- 
clarations  touchant  les  mariages  '), 
Rotomagi  1695;  1730  t  4  in  12. 
(ed.  4.).  Alia  ejusdem  auctoris  opera 
sunt:  Histoire  du  Diorese  de  Bayeux 
1 .  p.  contenant  1'  Histoire  des  Eveques 
avec  celle  de3  Saints»,  dea  Doyens  et 
des  Homraes  illustres  de  1'  Eglise  Ca- 
thedrale  ou  du  Diocese,  Cadoni  1705 
in  4.,  ex  tribus,  quas  promiserat, 
unica  *),  sat  rara.  Histoire  des  Htrl- 
sies,  oix  l'on  verra  pnr  ordre  ulphabe- 
tique  le  nom  et  V  Histoire  des  Here- 
siarques,  qui  ont  trouble  1*  Eglise  de- 
puis  la  naissance  de  J.  Christ  jusqu'  a 
present,  et  les  erreurs  qu'  ila  y  ont  re- 
panduea  avec  un  traite,  qui  resout  plu- 
sieurs  qnestio**}  generales  touchant 
1'beresie,  traduit  du  Latin  d' Alph.  de 
Ca.stro8),  Rotomagi  1712  t.  3  inl2. 
Histoire  des  Ordres  Religieux  et  des 
Congregations  Regulieres  et  Seculieres 
de  TEglise  avec  1'eloge  et  la  vie  en 
abrege  de  tous  les  Patriarches  et  de 
ceux  qui  y  ont  mis  la  reforme  selon 
1'  ordre  rles  temps ;  le  Catalogue  de  tou- 
tes  les  Maisons  et  Couvens  de  France, 
le  nom  des  Fondateurs  et  Fondatrices 

Cf.  Mem.  de  Tr.  1704  a.  151  p.  1738 
-1743. 

')  Cf.  ibid.  1706  a.  92  p.  1177-1192. 

>)  Cf.  ibid.  1712  a.  136  p.  1699-1723  ; 
J.  dea  Sav.  LU,  536  -  48. 


et  les  annees  de  leur  fondation,  Roto- 
magi  1697  in  8 ;  1710  t.  4  in  12.  ed. 
2;  Histoire  des  Religions  ou  Ordres 
Militaires »),  Rotomagi  1678;  1698  in 
8;  1725. 

522.  Acta  conciliorum  edidit  Joannes 
Hardouin  S.  J.,  quo  ea  aetate  vix 
doctiorem  habuit  societas  Jesu.  Natus 
est  in  oppido  Quimper  in  Britannia 
minori  o.  1646.  Annos  notus  16  in- 
gressus  est  Soc.  Jesu,  a  quo  tempore 
omne  otium  omnesque  vires  scribendis 
edendisque  dicavit  literis,  adeo  ut  ope- 
rum  ejusdem  recensio,  sit  etiam  vitae 
(t  3.  Sept.  1729  a.  aetatis  83)  descri- 
ptio ;  ingens  vero  est  illorum  nume- 
rus  *) :  editorum  numerantur  nltra  90  ; 
alia  nianserunt  msc.  Plurima  spectant 
ad  illustrandos  locos  scriptorum  anti- 
quorum  et  numismaticam,  in  qua  exi- 
mie  excelluit,  ut  potet  ex  op.  Numtni 
antiqui  populorum  et  urbium  illustrati, 
Parisii8  1684  in  4.,  in  quo  circa  bia 
mille  numismata  illustrat  8).  Versa- 
tissimus  quoque  erat  in  philosophia  et 
theologia,  historia  et  archaeologia  tam 
sacra  quam  profana,  in  linguis  etc. 
Sed  dolendum,  quod  opinionum  plane 
8ingularium  et,  si  urgerentur,  admo- 


Cf.  A.  E.  lips.  suppl.  III,  532—35. 
Rene"  Aubert  de  Vertot  d'Auboeuf 
Normannus  n.  25.  Dec.  1655,  aliquamdiu 
0.  Cap.,  dein  0.  Praeni.  quem  tamen  re- 
liquit,  academiae  inacriptionum  aocius, 
ordinia  eq.  meht.  historiographuB  (t  15. 
Jun.  1735),  plura  opera  aagaci  et  critico 
judicio  et  eleganti  stilo  conMjripta  reliquit, 
inter  quae  Histoire  de*  ('hevaliera  Hospi- 
taliers  de  S.  Jeatt  de  Jerusalem,  appelle* 
depuis  Chevalicrd  de  RhodeB,  aujonrd'hui 
Chevaliers  de  Malta,  Parisiis  1726  t.  4  in 
4  ;  1755  t.  7  in  12.  etc. ;  de  qua  cf.  J.  des 
Sav.  LXXXIII,  3-36  ;  435-  70;  LX XX IV, 
325—356;  proh.  9.  Nov.  1728.  Cf.  Coo- 
vaerts  Kcrivains  de  1'ord.  de  Prtfra.  II, 
338  *h.  :  Feller  VIII,  336;  Ouerard  X,  128 
-131. 

*)  Cf.  eorum  catalogum  ap.  Sommer- 
vogel  IV,  84—111  *ub  107  n. ;  .Saxiu»  V, 
320  ss. 

»)  Cf.  A.  K.  hps.  1685  p.  274  et  suppL 
I  p.  475. 


Digitized  by  Google 


1199 


1721-1740.  Historia  ecciesiaatica. 


1200 


dum  periculosaram,  fuerit  auctor  et 
fautor,  unde  eruditorum  sibi  accereivit 
censuras  et  dicteria l).  Praecipuum 
opinionis  portentum  illud  fuit,  quod 
ita  refert  doctissimus  card.  Quiri- 
nus*):  ,Liberi8  igitur  verbis  affir- 
mare  mihi  non  dubitavit,  veterum  nu- 
mismatum  auctoritatem  maximi  faci- 
endam,  insuper  vulgatam  divinorum 
bibliorum  editionem  et  concilii  triden- 
tini  canones,  quandoquidem  alia  sacrae 
antiquitatis  monumenta  pleraqua  om- 
nia  justa  sublestae  fidei  suspicione  la- 
borarent.  Somniaverat  ille,  quemad- 
modum  antiquissimos  profanos  scri- 
ptores  seu  oratores  sen  poetas  seu  hi- 
storicos  seu  philosophos,  ita  Ecclesiae 
patres,  synodos  episcopales,  decretales 
pontificum  atque  alia  hujusmodi  scri- 
pta,  nihil  aliud  quam  suppoaitiones 
esse  doctorum  coenobitarum,  qui,  una 
simul  sec  XIII.  conjuratione  inita,  tan- 
tis  fallaciis  struendis  et  concinnandis 
animum  calamumque  appulissent;  uno 
verbo,  vulgatae  versionis,  concilii  tri- 
dentini  et  priscorum  numismatum  fidei 
christianam  religionem  inniti,  labanti- 
bus  ac  nutantibus  ex  ea  suspicione  oe- 
teris  omnibus  ejusdem  fundamentis, 
quae  hucusque  locata  fuerunt.«  Uinc 
universae  propemodum  antiquitati  bel- 
lum  indixit.  Negabat  enim  operum  ss. 
patrum  tam  graecorum  quam  latino- 
rum,  ipsiu8  versionis  alexandrinae  ge- 
nuinitatem.   Praepositi  Societatis  so- 


')  Ita  non  defuit,  qui  illutn  athcis  ac 
censeret :  Vernet  theologiae  professor  ge. 
nevensia  hoc  epitaphio  ei  parentavit: 
In  expectatione  judicii 
hic  jacet 
Uominum  paradoxotato*, 
Natione  Gallus,  religione  Romanus. 
Orbis  literati  portentum : 
Venerand^e  antiquitatis  cultor 
Et  destructor, 
Docte  febricitans 
Somnia  et  ioaudita  cominenta 
Vigilana  edidit, 
Scepticum  pie  egit. 
Credulitate  puer,  audacia  juvcnis 
Deliriie  «enex. 
In  commentariis  1. 2  c.  2  p.  1  pog.  97. 


lemniter  reprobarunt  ejus  somnia  plu- 
riumque  operum  editionem l) :  imo  ipse 
censurae  huic  subscripsit,  in  eaque 
inter  alia  profitetur:  ,Cuncta  hujus 
declarationis  verba  sincere  confirmo, 
et  quidquid  in  ea  circa  meos  libros  ibi 
damnatum  est,  candide  condemno, 
praecipue  vero,  quae  de  scelerata  qua- 
dam  hominum  societate  scripsi,  perinde 
ac  si  ipsi  ante  aliquot  secula  tam  eccle- 
siasticorum  quam  profanorum  scripto- 
rum  opera,  quae  hucusque  pro  anti- 
quis  8cripti8  fuissent  habita,  suo  marte 
consarcinassent:  me  hac  in  re  tamdiu 
caecutiisse,  vehementer  doleo,  et  meis 
superioribus  me  obstrictum  profiteor, 
quod  me  ab  hoc  errore  deduxerint. 
Promitto,  me  nec  ore  nec  calamo  un- 
quam  propugnaturum,  quod  ullo  pacto 
huic  meae  declarationi  adversari  pos- 
set,  et  si  forte  cujusdam  operis  anti- 
quitatem,  de  qua  ante  me  nemo  dubi- 
tavit,  ceu  suspectam  haberem,  ea  usu- 
rum  cautela,  ut  dumtaxat  meas  dubi- 
tandi  rationes  sub  meo  nomine  et  acce- 
dente  superiorum  licentia  et  censorum 
approbatione  prolaturus  sim  etc*  Mi- 
rum  proinde  est  quod  plures  viri  eru- 
diti  in  refutandis  his  febricitantis  som- 
niis,  quae  omni  carent  fundamento, 
tempus  triverint.  Ceterum  valde  bene 
de  eo  dixit  Huetius  (cf.  Mem.  de 
Trev.  1734  p.  lll):  ,11  a  travaille 
quarante  ans  a  ruiner  sa  reputation 
sans  pouvoir  en  vrenir  a  bout.*  Ante 
expletum  theologiae  cursum  edidit 
Caji  Plinii  Secundi  naluralit  kistoriae 
U.  38  interpretatione  et  notis  illustra- 
tos,  Parisiis  1G85  t.  3  in  J.,  ed.  op- 
tima,  quae  propter  stupendam  erudi- 
tionem,  conjiciendi  et  interpretandi 
sagacitatem  eum  jam  tunc  celebrem 
reddidit:  sed  jam  tunc  criticorum  ca- 
lamos  in  se  concitavit.  Prodiit  aucta 
Parisiis  1723  t.  3  in  f.:  adjecit  descri- 
ptionem  ducentorum  fere  numisraatum 


«»  Cf.  superiorum  Soc.  J.  protestatio- 
nem  apud  Alexandrum  a  ».  Joan.  in  con- 
tin.  H.  E.  Fleurii  t.  LXXIU,  173 


Digitized  by  Google 


1201 


Joannes  Hardouin. 


1202 


antiquorum,  sed  annotationes  abundant 
opinionibus  paradoxis,  et  t.  1.  adjecit 
diss.  de  situ  paradisi  ttrrestris,  1741 
in  f. ;  Basileae  1741 ;  Biponte  1738; 
Lipsiae  1778—91;  Paris  1827  etc. 
Nummi  aniiqui  (c.  600)  populorum  et 
urbium  illustrati,  Parisiis  1684etc. 

523.  Potiora  ejasdem  scripta,  quae 
spectant  ad  rem  nostram,  sunt:  Col- 
lectio  regia  tnaxima  concUiorum  seu 
acta  conciliorum  (usque  ad  a.  1714)  et 
epistolae  decretales  ac  constitutiones 
summorum  pontificum  graece  et  latine, 
ad  Philippi  Labbei  et  Gabr.  Cossartii 
labores  haud  modica  accessione  facta 
et  emendationibus  plnribus  additis 
praesertim  ex  codd.  mss.  cum  novis 
eximiis  et  locupletissimis  indicibus 
{pontificum,  conciliorum,  episcoporum, 
episcopatuum  et  rerum),  Purisiis  1715 
t.  11  in  v.  12  (5.  in  2  v.  diviso)  in  f. 
<fr.  350);  locupletior  ed.  curante  Co- 
leto  Venetiis  1728 — 32  v.  23  et  2 
apparatus  in  f.,  cni  adjecit  supplemen- 
tum  v.  6,  de  qua  editione  alias.  Haec 
collectio  plura  babet,  quae  in  aliis  col- 
lectionibus  frustra  quaeras  omniumque 
maxime  est  completa,  multa  etiam  in 
ea  singulari  studio  sunt  emendata  vel 
notis  prorsus  ad  rem  facientibus  illu- 
strata,  quocirca  magni  fit  et  cum  edi- 
tione  cl  Mansi  est  omnium  praestan- 
tissima.  Nihilominus  tamen  plurium 
censuram  incurrit  *),  praesertim  quod 
aliqua  omiserit,  quae  inserenda  fuis- 
sent,  adeo  ut  viris  eruditis  necessita- 
tem  imposuerit  aliam  collectionem  cum 
hncce  conjungendi.  Cum  ea  doctorum 
sorbonicorum,  Witasse,  Pirot,  Dupin, 
Anquetil,  le  Merre  censurae  subjecta 
fuisset,  plura  ab  iis  atro  notanda  la- 
pillo  sunt  inventa,  quae  adversarentur 
libertatibus  gallicanis,  quocirca  parla- 
menti  parisiensis  decreto  venditio  tan- 
tisper  inhibita  fuit;  sed  regius  senatus 

•)  Cf.  Salmon  op.  mox  laudato  pag.216 
—227  et  617—547,  et  quae  ex  eo  repe- 
tuntur  in  J.  des  Sav.  LXXill,  3  a». ;  A.  E. 
lip».  1715  p.  377-m 


neglecto  Parlamenti  decreto  eam  per- 
misit,  quin  praemitteretur  censorum 
judicium  l),  ut  ipsi  tamen  exegerant. 

524.  De  baptismo  quaestio  triplex: 
de  baptismo  pro  mortuis,  de  baptismo 
in  vino,  de  baptismo  in  nomine  Chri- 
sti8),  Parisiis  1687  in  4.  etiam  in  the- 
sauro  theol.  ed.  Zaccaria  t.  X,  95 — 
109;  in  ep.  tamen  ad  Langheumantel 
canonicum  augustanum  sententiam 
suam  de  prima  et  tertia  quaestione 
mutat.  S.  Jo.  Chrysostomi  ep.  ad  Cae- 
sarium  monachum,  notis  illustrata  et 
cum  dissert.  de  sacramento  altaris  et 
de  potestate  consecrandi  diaconis  et 
laicis  non  concessa,  Parisiis  1689  in4. 
Cum  autem  Jo.  le  Clerc  in  eandem 
ep.  annotationes  in  sua  Bihliotheque 
universelle  edidiaset,  auCtor  noster  op- 
posuit :  Dlfense  de  la  LeUre  de  S.  Chry- 
sostome  a  Cisaire,  ib.  1690,  in  quo 
scripto  contendit,  Facundum,  Liberu- 
tum,  Marium  Mercatorum,  Victorem  tu- 
nensem,  Cassiodorum,  Isidorum  alios- 
que  nequaquam,  ut  coromuniter  affir- 
matur,  adeo  antiquos  esse,  omnesque 
libros,  qui  sub  nomine  Justini  M.  cir- 
cumferuntur,  excepto  ejusdialogo  cum 
Tryphone,  esse  supposititios.  De  nu- 
mit  samariianis  epistola,  1691  in  4; 
Chronologiae  ex  nummis  antiquis  re- 
stilutae  prolusio  de  nummis  Herodia- 
dum,  1693  in  4.,  in  qua  contendit, 
aliquot  retro  seculis  (sec.  Xlli.)  exsti- 
tisse  societatem  hominum,  qui  primo- 
rum  seculorum  historiam  quae  penitus 

')  Libellum  accusatorium  Dupini  ex- 
hibet  una  cura  decreto  parlamenti  Chri- 
atoph.  Pfaffiu*  in  introd.  in  hiat  theol. 
liter.  IV,  220  as.  Cf.  Alex.  a  8.  Joanne  in 
continuat.  hiat.  Fleurii  1.  219  §  37  as.  Pro- 
diit  libellu8  ille  etiam  Ultrajecti  1730  in- 
scriptus:  Avis  des  Censeurs  noramea  par  la 
Cour  du  Parlament  de  Paris  pour  1  Exa- 
men  de  la  nouvelle  Collv-ction  des  Conci- 
les  faite  par  lea  soins  de  J.  Hardouin  Jes. 
avec  les  Arreta  du  Conseil  qui  en  a  emp^- 
ch6  la  pubUcation.  Cf.  Biblioth.  rais.  VI, 
409-39. 

t)  Cf.  A.  E.  lip».  1687  p,  303—305,  et 
suppl.  ad  nova  acta  IV,  137 — 42. 


Digitized  by  Google 


1203 


1721—1740.  Hiatoria  ecclesiastica.  Hardouiu, 


1204 


perierit,  restauraturi,  ex  Cicerone,  Pli- 
nio,  Virgilio  in  Georgiis  et  Horatii  sa- 
tyris  et  libris,  necnon  ex  veterum  dia- 
riis  atqne  inscriptionibus  historiam 
novam  seu  verius  fabulam  consarcina- 
verint.  Pro  spuriis  declarat  Ciceronis 
orationes,  Terentii  comoedias,  Livii  hi- 
storiam,  Virgilii  Aeneidem,  quae  ipsi 
non  est  nisi  allegorica  descriptio  ro- 
mani  itineris  s.  Petri  etc.  Propter  quae 
paradoxa  Societatis  praesides,  quotquot 
exemplaria  hujns  prolusionis  similium- 
que  Bcriptorum  conquirere  poterant, 
snppresserunt l).  De  supremo  Christi 
Domini  paschate  (ad  prolusionem  chro- 
nologiae  etc.)  embolnm,  1693  in  4-, 
in  quo  contendit  Christum  D.  more 
Oalilaeornm  comedisse  eo  anno  agnnm 
paschalem  feria  V.,  reliquos  judaeos 
feria  VI.  Adjecit  postea  embolum :  Quid 
sit  mysterium  fidei  in  eonsecratione  ca- 
licis.  In  alio  scripto  respondet  ad  ex- 
ceptiones  Bernardi  Lamy.  Chronolo- 
giae  ex  nummis  antiquis  restitutae  spe- 
eimen  primum  ;  numismata  seculi  con- 
sUntiniani  1696  in  4;  Chronologia  V. 
T.  ad  vulgatam  versionem  exacta  et 
nummis  antiquis  illustrata:  chronolo- 
giae  ex  nummis  antiquis  restitutae 
specimen  alterum  *),  1697  in  4.,  quod 
cum  jussu  parlamenti  fuerit  suppres- 
sum,  nitidioribus  typis  prodiit  Argen- 
torati  eodem  anno;  Lugduni  1699; 
Lipsiae  1709  in  4 ;  et  quam  plurimae 
aliae  diss.  de  singularibus  quibusdam 
nummis  secutae  sunt;  dissertatio  chro- 
nologica  de  70  hebdomadis  contra  B. 
Lumi  (sub  nomine  Eusebii  Franco-Ro- 
mani)  in  Petavii  opere  de  doctrina 
temporum  i  1.,  quem  ipse  auxit  notis 
et  emendationibus  quam  plurimis,  quas 
manu  sna  codici  adscripserat  D.  Pe- 
tavius  Antwerpiae  1703  vel  1705  t.  3 
in  f.  In  ea  diss.  censet,  septuaginta 
hebdomadas  non  desinere  in  morte 


•1  Cf.  hujus  operis  alioquin  doctisaimi 

Frolixum  couapectam  ia  A.  E.  lips.  sappL 
I,  376—395.  De  aequenti  scripto  cf.  lb. 
p.  395-400. 

»)  Cf.  A.  E.  lip*.  1700  pag.  180—190. 


Christi,  sed  in  morte  Oniae  summi  sa- 
cerdotis  et  typi  Christi,  qui  interfectus 
fuit  ab  Antiocho.  Haec  opuscula  cnm 
plurimis  dissertationibus  *),  quas  prae- 
sertim  de  re  nnmismatica  inseruerat 
memorii8  trivultianis,  quarum  impiger 
fuit  socius  ab  a.  1701 — 1729,  pro- 
dierunt  inscripta:  J.  Harduini  e  S.  J. 
presb.  opera  seleeta,  tum  quae  jam  pri- 
dem  Parisiis  edita  nunc  emendatiora 
et  multo  auctiora  prodeunt,  tum  quae 
nunc  primum  edita*),  Amstelodami 
1709  in  f.,  prohibita  decreto  2.  JuL 
1737.  Successionem  et  ordinationem 
episcoporum  anglicanorum  primum 
aggressus  est  in  memoriis  trivult.  a. 
1724  p.  1350 — 1360;  postmodum 
edidit:  La  dissertation  du  P.  le  Cou- 
rayer  sur  la  suecession  des  EcSqnes 
anglois  et  sur  la  validite  de  leurs  ordi- 
nat  ions  refutee  1 .  p.  la  question  de  Fait, 
Parisiis  1724  in  12  ;  2.  p.  la  question 
de  Droit,  1725.  Jiiftexions  sur  quel- 
ques  endroits  du  l.  de  la  NuUiti  des  or- 
dinations  anglicanes  ou  DeTense  du  Pon- 
tifical  Bomain,  in  quo  opere  ostendit, 
Anglicanos  carere  veris  episcopis,  tum 
quia  Parker  eorum  consecrator  non 
erat  episcopus,  tum  quia  alio  usus  est 
ritu  8).  Quo  de  argumento  cum  Cou- 
rayer  respondere  niteretur,  fusius 
iterum  egit  in  op.:  La  Difense  des  or- 
dinations  anglicanes  refutie  *),  ib.  1 727 

')  Ex  quibua  mentio  digaa :  Traduction 
et  explication  du  67.  Pbeaume  de  David  en 
J.  des  Sav.  XXXVI,  343-  365.  Elenchum 
disaertatioaum,  quas  inseruit  memorii» 
trivult.  vel  Jouroal  dea  Savans  cf.  apud 
Saxium  Onomaaticon  V,  323.  Hucspectant 
ejua  expositio  1.  Reg.  7,  6:  de  concordia 
8.  Stephani  et  Moysis;  de  Alexandro  I. 
juxta  1.  1.  Machabaeorum  ;  de  variw  locis 
Gen.  4 :  de  Is.  5,  1  s. ;  de  apparitione  Chri- 
sti  Matth.  28, 16 ;  de  synagoga  Ubertino- 
rnra  etc. 

Cf.  Mem.  de  Tr.  1708  p.  1660—64; 
1709  p.  367— 71;  J.  dea  8av.  XLI,  436: 
Biblioth.  choisie  XVII,  373—404:  XVIII, 
250—308 ;  A.  E.  lips.  1750  p.  49-69. 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1726  a.  23  p.  46» 
-96;  1726  a.  49  p.  989—1030;  Jour.  des 
Sav.  LXXIX,  626  ;  LXXX,  436—449. 

*)  Cf.  J.  des  Sav.LXXXV,  88-97.  Hu- 


Digitized  by  Google 


1205 


Salerni,  de  la  Barre,  Boivin. 


1206 


t.  2  in  12.  Paraphrase  de  V  EccUsiaste 
avec  le  latin  de  la  vulgate  a  la  marge, 
avec  1'explication  des  mots  Urim  et 
Thumim  et  avec  des  remarques,  1729 
in  1 2 ;  le  Liore  de  Job  selon  la  Vulgate 
paraphrase1  avec  des  remarques  l),  ib. 
1729  in  12.  Tuetur  autem  Job  flo- 
ruiase  circa  a.  770  ante  Christum,  et 
esse  quidem  auctorem  partis  drama- 
ticae  libri  a  3,  3  —  42,  7  ;  sed  Ezechie- 
lem  libram  redegisse  et  reliqua  adje- 
cisse.    Opera  varia 8),  Amstelodami 
1733  in  f.  proh.  2.  Jul.  1737,  inter 
quae  reperitur  unum  inscriptum :  Athei 
detecti,  qui  secundum  HarJuinum  sunt: 
Jansenius,  Quesnellus,  P.  Andreas  Mar- 
tin,  Thomas8inas,  Malebranche,  Ar- 
nauld,  Nicole,  Pascal,  Cartesius,  le 
Grand  et  Silvanus  Regis.  Commenta- 
rius  in  N.  1.;  accedit  lucubratio,  in 
cujus  p.  1 .  ostenditur,  Cepham  a  Paulo 
reprehensum  B)  Petrum  non  esse  (etiam 
inter  opera  selecta),  quam  impagnavit 
Boileau  (cf.  p.  754);  in  altera  p.  Jo- 
annis  ap.  de  ss.  Trinitate  locus  expla- 
naturet  eidem  suo  auctori  vindicatur4), 


jua  controvernae  occaaione  scripsit  Fran- 
ciscus  V  i  v  a  n  t ,  canonicus  poenitentia- 
rius,  vicarius  generalia  Eccleaiae  parisien- 
eis  et  cancellariuB  univereitatis  (n.  1688 ; 
2  1739),  qui  niultum  contulit,  ut  mona- 
aterium  Portua  regii  supprimeretur :  Jai 
vraye  Manihe  de  contribuer  a  la  reunion 
de  V  Eglise  Anglicame  a  V  Eglise  cathotique; 
ou  Examen  de  differens  endroits  de  deux 
Livrea,  1'  nn  intitul^ :  Diasertation  sur  la 
validitg  etc. ;  et  V  autre :  DeTenae  de  laDis- 
sertation  etc.,  Parisiia  1728  in  8.,  de  quo 
cf.  J.  dea  Sav.  LXXIV,  366—74.  Cf.  Feller 
VIII,  379. 

')  Cf.  Mem.  de  Tr.  1729  a.  99  p.  1852 
—1872. 

>)  Cf.  Mera.  de  Tr.  1733  p.  1677 ;  de 
ipaa  editione  1734  a.  3  pag.  76—111;  a. 
14  p.  306—36;  Bibl.  raiaonnee  XI,  437, 
478;  A.  K.  lips.  1736  p.  481-90. 

•)  Cf.  de  hac  quaestione  etiam  Uiero- 
nyrau»  Constantini  in  Quaestione  di 
fatto,  se  il  Cefa  ripreao  da  s.  Paolo  ponsa 
con  ragione  crederti  il  principe  degli  Apo- 
atoli  8.  Pietro,  Venetiw  1763. 

«)  Cf.  BibL  raie.  XXVII.  162—202; 
XXViU,  166-180.  Plura  de  Harduino 


Amstelodami  1741  in  f.,  in  quo,  licet 
sagacem  et  criticum  exegetam  se  saepe 
exhibeat,  paradoxa  etiam  tradit,  ut  ex. 
gr.  Chri8tum  et  apostolos  latine  prae- 
dicasse.  Distinguit  quoque  inter  Ver- 
bum  aeternum  et  Dei  Filium,  qui  car- 
nem  assumpsit,  unde  a  nonnemine  ne- 
storianismi  vel  adoptianismi  accusatur ; 
ejusque  etiam  commentarius  relatus 
fuit  1 3.  Jun.  1 742  in indicem  librorum 
prohibitorum.  S.  P.  N.  et  confessoris 
Theodori  Studitis  praeposUi  parva  ca- 
techesis  graecum  textum  e  codd.  multis 
nunc  primum  critice  descriptum  ut  et 
latinam  P.  J.  Harduini  S.  J.  interpre- 
tationem  nondum  vulgatam  edidit  Em- 
manuel  Auvray  ...  et  annotatione 
historica  instruxit  A.  Tongard,  Pari- 
siis  1891  in  4. 

525.  Joannes  Baptista  Salerni  S. 
J.  Cosentinus  nobilibus  parentibus  n. 
24.  Jun.  1670,  a  Clemente  XI.  magni 
aestimatus,  Hannibali  Albano  legato 
pontificio  Hagas  C,  Viennam  et  in  Po- 
loniam  comes  datus  est,  demum  in  me- 
ritorum  praemium  29.  Nov.  1709  in- 
ter  cardinales  fuit  adlectus  (t  30.  Jan. 
1729).  Exhibuit  specimen  orientalis 
ecclesiae  ab  origine  ad  conc.  nicaenum 
primum,  in  quo  paucis  exponitur,  quae 
fuerit  orientalis  ecclesia  primis  tribus 
a  Christo  seculis,  et  quid  senserit  de 
primntu  Petri  et  romani  episcopi,  Bo- 
mae  1702  in8;  1706.  —  Lud.  Franc. 
Josephus  de  la  Barre  Tornacii  1688 
natus,  academiae  inscriptionum  socius 
(t  23.  Maj.  1738),  praeter  novam  edi- 
tionem  Spicilegii  Dacherii,  de  quo  egi- 
mus  pag.  481,  et  dictionarii  Morerii 
(1725)  aliaque  opera  historica  cum 
Anselmo  Banduri,  dequoinfra,  edi- 
dit  illustravitque  imperium  orientale, 
Parisiis  1711  t.  2  in  f,  receptum  inter 
scriptorea  byzantinos.  —  Cai  addere 
licet  Joannem  Boivinium  cognomine 
de  Villeneuve  (vulgo  Mar.  Boivin  le 


cf.  in  Bibl.  univ.  XIX.  406—11 ;  Zimmer- 
mann  SJ.  KL.  V,  1501  ea. 


Digitized  by  Google 


1207 


• 

1721—1740.  Historia  ecclisia&tica  particularU.  1 208 


Cadet  n.  1663;  t  1726),  qui  edidit 
graece  et  latine  Nicepliori  Gregorae  by- 
zantina  historia  t.  1.  11.  11  ab  Hier. 
Wolfio  jam  prius  latini  facti  et  in 
lucem  editi,  iidem  nnnc  anctiores  et 
castigatiores  quam  antea;  t  2.  11.  13 
nunc  primum  e  codd.  msc.  eruti  et  ty- 
pis  mandati,  Parisiis  1702  in  f.  cum 
annotationibus  admodum  eruditis  et 
praefatione  docta  *). 

526.  Inter  eos,  qui  de  historia  ec- 
clesiastica  integrarum  nationum  me- 
ruerunt,  eminet  Dionysius  Sanmar- 
thanus  (de  Sainte  Marthe)  0.  S.  Ben. 
Natus  is  est  24.  Maj.  1650  Lutetiae 
Parisiorum  ex  nobili  gente  tot  virorum 
eruditione  claromm  per  tria  secula 
nutrice.  Parens  eum  usque  ad  aetatis 
a.  15.  ipse  diligenter  instituit,  dein 
patribus  benedictinis  congr.  s.  Mauri 
in  gymnasio  pontileviensi  ulterius  in- 
struendam  tradidit.  Ea  in  schola  odo- 
lescens  non  solnm  noxios  huic  aetati 
scopulos  effugit,  non  solum  nulla  pror- 
sus  aura  vitiorum  afflatu*  est,  sed 
etiam  concessis  oblectamentis  parum 
movebatur,  gravitatem  quandam  sua- 
vitate  temperatam  prae  se  ferens,  ita  ut 
eum  sodales  vulgo  pusiilum  senem 
cognominarent,  nec  tamen  quemquam 
plus  diligerent.  Nec  summa  pietas  li- 
terarum  studiis  nocebat,  ut  in  utroque 
primas  facile  obtineret.  Absoluto  rhe- 
toricae  cursu  ingressus  est  congr.  s. 
Maurl  Post  emissa  vota  (12.  Aug. 
1668)  praeter  morem  in  tirocinio  est 
relictus,  ut  novitiis  esset  exemplo, 
duosque  adhuc  annos  in  spirituali  exer- 
citatione  consumpsit.  Ab  a.  1679  phi- 
losophiae,  dein  et  theologiae  lectorem 
per  1 1  annos  in  monasteriis  s.  Bemigii, 
s.  Germani  a  Pratis  ac  demnm  s.  Dio- 
nysii  eum  laude  egit:  deinde  ad  varia 
congregationis  mnnera  provectus  est. 


t)  Cf.  J.  dea  Sav.  XXXI,  373-82 ;  Sa- 
xius  V,  410—3  ;  Feller  II,  27. 

»)  Alius  est  a  Claudio  de  Sainte 
Marthe.de  quo  olibi  egimus. 


Erat  iis  carissimus,  quos  regendos  sus- 
ceperat,  cum  esset  admodum  comis  et 
observantiae  regularis  exemplar;  eiga 
alios  beneficus,  in  se  austerus  et  par- 
cus.  Cum  mnneribus  officii  sui  multum 
impediretur  in  studiis  literariis,  mag- 
nam  noctis  partem  somno  eripiebat, 
nam  post  matutinas  laudes,  ad  quas  de 
more  secunda  post  mediam  noctem 
hora  surgebat  vix  semihoram  reficiendo 
corpori  adhuc  insumsit.  His  vigiliia, 
quas  sic  per  annos  35  sustinuit,  debe- 
mus  vitam  8.  Gregorii  M.  (1697),  at- 
que  ipsam  ejusdem  8.  doctoris  op.  edi- 
tionem  a.  1705.  Praefuit  congrega- 
tionis  s.  Mauri  comitiis  generalibus  a. 
1714,  iterum  a.  1720,  in  quibus 
magno  omninm  plausu  electus  est  in 
praepositum  generalem.  Nihil  de  vitae 
austeritate  detraxit  nova  dignitas,  nihil 
de  animi  modestia;  idem  semper  pau- 
pertatis  amor,  eadem  in  obenndis  vitae 
regularis  exercitationibus  diligentia. 
Accrevit  cum  potestate  Hberalitas  in 
pauperes.  Studia  literaria  congrega- 
tionis  insigniter  promovit.  Sollicite 
studuit  ut  sodales,  quorum  non  pauci 
bullae  Unigenitus  adversabantur  sicut 
ipse  quondam,  ad  subjectionem  induce- 
ret  haud  casao  fructu.  Laboribus  et 
studiis  attritus,  sexennio  sui  regiminis 
nondum  expleto  pie  in  Domino  obdor- 
mivit  30.  Mart  feria  VI.  Parasceves 
1725  a.  aetatis  75.  Ultima  morientis 
verba  directa  erant  ad  sodales,  quibus 
eos  hortabatur  ad  studendi  fervorem, 
sed  ita  ut  studiorum  occasione  animum 
non  dissiparent,  quum  prius  oporteret 
esse  sanctum  quam  doctum.  Universa 
Congregatio  eum  luxit,  quod  caput 
suum  dignissimum,  decus  et  ornamen- 
tum,  patrem  de  se  meritum  sibi  erep- 
tum  videret.  Exsequiae  plurimorum 
nobilium  ac  procerorum  virorum  tum 
secularium  tum  ecclesiasticorum  cun- 
ctorumque  ordinum  religiosorum  con- 
cursu  celebratae  sunt l). 


i)  Cf.  Ziegelbaaer  111,  31 :  Taasin,  Ge- 
lehrtengesch.  II,  75—112;  J.  d*a  ,cav. 


Digitized  by  Google 


1209 


Dionysius  Sanmarthanus. 


1210 


527.  Hortanie  clero  gallicano  ingens 
et  laboriosissimum  suscepit  opas l), 
cajus  tomus  primus  prodiit  inscriptas : 
Qallia  christiana  in  pronncias  eccle- 
siasticas  distributa,  qaa  series  et  histo- 
ria  archiepi8coporum,  episcoporum  et 
abbatum  Franciae  vicinarumque  di- 
tionum  ab  origine  ecclesiarum  ad  nostra 
tempora  deducitur  et  probatur  ex  au- 
thenticis  instrumentis  ad  calcem  appo- 
sitis,  Lutetiae  Parisiorum  1715  in  f., 
cum  tabulis  chronologicis  et  geogra- 
phicis  chartis;  1720  t.  2;  1725  t.  3. 
Hoa  tomos  absolvit  auctor  noster,  so- 
dales  opus  continuarunt,  a.  1728  pro- 


XCVllI,  210—23 ;  A.  E.  lipa.  1731  p.  348 
— 60;  praesertim  Une  familie  d' auteura 
au  XVI»,  XVII*  et  XVIII"  aiecle  Lea 
aainte-Marthe  Paria  1891. 

»)  Laboris  aocios  habuit  Joannem  Thi- 
r  o  u  x  Augustodunensem  (qui  alius  eat  a 
Stephano  Th.,  de  quo  cf.  p.  1131)  n. 
1663,  in  carcerem  conjectum  regis  jussu 
ab  a,  1703—1710,  familiaris  enim  erat 
Theodorici  Viaixnea  fanatici  janaenistae 
(de  quo  supra  p.  1083),  nequebullam  Uni- 
genitus  acceptare  voluit  (f  14.  Sept  1731). 
lpei  tribuitur  praesertim  hujus  op.  t.  4. 
et  Histoire  de  Lxlle  ei  de  sa  CMtelenie,  oii 
on  voit  son  originc,  V  6tat  ecclesiastique 
etc.  de  Lille,  1730  in  12.  —  Felicem  Ho- 
d  in  Rhedonenaem  (f  16.  Sept.  1756),  qui 
partem  habuit  in  ed.  priorum  quinque 
tom.,  aed  praesertim  in  *d.  t.  6—10,  cum 
Steph.  Gabrielg  B  r  i  c  e  Pariaienai  (n.  1697 ; 
t  13.  Nov.  1755).  —  Joaephutu  D  u  c  1  o  u 
Lemovicenaem,  qui  tumen  omnea  refrac- 
tarii  erant  adversus  bullam  Unigenitus. 
Claudius  Bohier.  Martene,  Duran- 
dua  et  Bartholomaeus  Petit  de  la 
Croix  aymbolas  soaa  contulerunt  Cf. 
Mem.  de  Tr.  1716  a.  92  p,  1409-1428  ; 
J.  dea  Sav.  LX,  306-322;  LXIX,  105- 
115;  599— 668;  CXLX,  109—21;  Fouque 
Oollia  christiana  et  de  aea  auteurs  Etude 
bibhogr.,  Parisiis  1857  in  8 ;  Ouerin  Revue 
des  qq.  hist.  XI  (1872),  199—212.  -  Eo- 
dem  fere  tempore  alter  benedictinus, 
Beaunier,  edidit  Reeueil  historique, 
chronotogique  et  topographique  des  Arehe- 
vtches,  Eviches,  Abbages  et  Prieures  de 
Franee,  tant  d'  hommes  que  de  filles,  Pa- 
riaiia  1726  t  2  in  4.  (fr.  50) ;  1743  t  3  ed. 
3.,  cujus  tamen  t  8.  in  8.  est  admoduxa 
rarua.  Cf.  J.  des  Sav.  LXXX,  1—8.  No- 
vam  ed.  emendatam  et  auctam  coeperunt 
Benedictini  galli,  cujua  1. 1.  prodiit  1906. 


diit  t.  4.  cum  vita  Dion.  Sanmarthani; 
1731 15;  1739  t.6;  1744  t.  7.  et  8; 
1751  t.  9.  et  10 ;  anno  1759  prodiit 
1. 1  ].  curaPetri  Henri  et  Jacobi  Ta- 
schereau;  1770  t  12.  13.  ib.  1785, 
quos  secuti  sunt  ad  a.  1856 — 1870 
cur.  Haureau  alii  t.4  (t.  17  fr.  1500), 
quorum  6.  et  13.  sunt  admodum  rari 
(fr.  600 — 800).  Nova  ed.  coepta  fuit 
curis  Pauli  Piolin  (t  1—5;  11. 13), 
ib.  1870— 74;  t.  6.  7.  8.  9.  10.  et  12 
iterum  edidit  Welter  ib.  1899.  Ea  alia 
8ed  longe  perfectior  et  copiosior  editio 
est  Oalliae  christianae  Sanmarthano- 
rum,  de  qua  egimus  t  III  pag.  1118. 
Edidit  operam  conferentibus  Bartho- 
lomaeo  de  la  Croix,  Guilelmo  Bes- 
sin1)  et  Joan.Bapt  de  Noyville  0. 
Cist.  8.  Oregorii  Papae  I.  cognomento 
Magni  opera  omnia  ad  ms.  codd.  ro- 
manos,  gallicanos,  anglicanos  emendata, 
et  illustrata,  1705  t  4  in  f.,  in  cujus 
editionis  praemium  Clemens  XI.  eum 
magno  numismate  aureo  donavit,  si- 
mulque  duo  numismata  argentea  ejus- 
dem  formae  Mabillonio  et  Monfauconio, 


')  Guil.  Bessin  0.  S.  Ben.  congr.  8. 
Mauri  n.  27.  Martii  1654,  philosopbiae  et 
theologiae  profeasor  (t  18.  Oct  1726)  ite- 
rum  defuncto  Jul.  Bellaise  (23.  Mart. 
1711)  edidit,  auiit  atque  illuatravit  opus 
a  Jo.  Fr.  de  Pommeraye  (cf.  supra  p. 
546)  concinnatum  :  ConeUia  rotomagensis 
provinciae;  accedunt  dioeceaanae  aynodi, 
pontificum  epiatolae,  regia  pro  clero  Nor- 
manniae  diploroata  nec  non  alia  eccleaia- 
aticae  disciplinae  monumenta,  Ex  illia 
non  pauca  hactenus  inedita ;  quae  priua 
edita  fuerant  ad  mas.  oodd.  recognita  et 
emendata  eunt,  collata  quaedam  cum  au- 
tographo,  diapoeita  omnia  juzta  chrono- 
logiae  ordinem  et  obaervationibui,  ubi 
convenit  illuatrata,  Rotomagi  1717  in  f. 
Cf.  L'Europe  aavante  II,  83—96.  Rifisxions 
sur  le  nouveau  sgsthne  du  R.  P.  Lami,  ib. 
1697  in  12. 1.,  judice  R.  Simon  omnium 
optimua,  qui  circa  hanc  controveraiam  (cf. 
pag.  794)  tunc  prodierit  in  quo  nititur 
auctor  oatendere,  Lamii  argumenta  carere 
probandi  valore.  8.  Gregorii  epiatolaa  an- 
notationibua  illuatravit,  atque  chronolo- 
gicum  ordinem  in  nova  op.  8.  Gregorii  M. 
editione  dissertatione  tuetur.  CfTBiogr. 
univ.  IV,  395. 


Digitized  by  Google 


1211 


1721—1740.  Historia  eccl.  specialii.  Longueval,  Legendre, 


1212 


22  aurea  minoris  formae  aliis  doctis- 
simis  viris  illius  congregationis  distri- 
buenda  misit.  Editio  haec  non  asse- 
quitur  eam  criticam  accurationem, 
quae  alioquin  propria  est  editionibus 
patrum  maurinorum;  recusa  Venetiis 
1 744  t.  4  in  f. ;  aucta  et  in  multis  locis 
in  melius  mutata  per  J.  B.  Galli- 
cioli  ib.  1768—76  t.  16  in  4;  in 
P.  L.  ed.  Migne  Paris  1849—51  t.  5. 
Adjecit  Sanmartbanus  sancti  bujus 
pontificis  vitam  ez  ejusdem  op.  col- 
lectam,  quam  jam  antea  Rotomagi  1697 
gallice  ediderat x).  Traiti  de  la  con- 
fession  aurieulaire  contre  les  erreurs  des 
Calvinistes,  oii  la  doctrine  de  1'  Eglise 
sur  ce  point  est  expliquee  par  1'  Ecri- 
ture  sainte,  par  la  Tradition  et  par 
plusieurs  faits  tres  remarquables,  Lyon 
et  Parisiis  1685  in  8.,  in  primis  ad- 
versus  Dallaeum  8).  RSponse  auxplain- 
tes  des  Protestans  toucbant  la  preten- 
due  peraecution  de  France,  ou  l'on 
expose  le  sentiment  de  Calvin  et  de 
tous  les  plus  celebres  Ministres  sur  les 
peines  dues  aux  Her&iques,  ib.  1688 
in  1 2M  cui  adjecit  epitomen  operis  ma- 
joris  Guilelmi  Pryn  sacerdotis  pres- 
byteriani  inscripti:  V appui  et  la  di- 
fense  de  la  puissance  de  la  gloire  des 
Rois  oii  1'  on  prouve  par  des  pas9ages 
tires  de  1'ancien  et  du  nouveau  Testa- 
ment  et  par  le  consentement  des  plus 
grands  Docteura  de  1'  Eglise,  qu'  il  est 
permis  aux  Magistrats  de  punir  les 
Heretiques  selon  la  grandeur  de  leurs 
crimes.  La  Vie  de  Cussiodore,  Chan- 
celier  et  premier  ministre  de  Theodoric 
le  Grand  et  de  plusieurs  autres  Rois 
d'  Italie,  ensuite  Abbe  de  Viviers,  avec 
un  abrege  de  1'histoire  des  Princes 
qu'  il  a  servis  et  des  remarque9  sur  ses 
ouvrages,  ib.  1694  in  12.,  quod  opus 
omnium  nostri  auctoris  optimum  est. 


»)  W.  Mero.  de  Tr.  1707  a.28  p.  337— 
416;  J.  des  Sav.  XXVI,  123—128.  Cf.  edi- 
tionis  deacriptiouem  apud  Fabricium  in 
bibl.  med.  et  inf.  lat.  II,  82  -84. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  XIII,  309. 


528.  Historiam  eccUsiae  gallicanae 
gallice  descripsit  Jacobus  Longue- 
val  8.  J.  (n.  18-Mart.  1680;  1 14.  Jan. 
1735)  vir  sagacis  vastique  ingenii. 
Prodiit  hoc  opus  magna  accuratione, 
diligentia,  judicio  critico  et  methodo 
felici  elaboratum  atque  nitido  stilo  eon- 
scriptum  cum  annotationibua  et  disser- 
tationibus  eruditis  Parisiie  1730 — 49 
t.  18  in  4.,  quorum  ipse  octo  edidit 
(usque  ad  a.  ]  138);  9.  et  10.  absolvit 
Petrus  Claudius  Fontenay  S.  J.  (t 
1 742) ;  1 1 .  et  1 2.  scripsit  Petrua  B r  u- 
moy1),  pluribus  aliis  operibus  rheto- 
ricis  et  historicis  clarus  (t  16.  Apr. 
1742),  reliquos  sex  Berthier;  1825 
—28  t.  26  in  8  ;  Nemauaii  1782  1. 18. 
Accenseri  debet  haec  historia  meliori- 
bua  operibus  historicis  *),  quae  magna 
cleri  gallicani  approbatione  recepta 
fuit,  qui  propterea  auctori  stipendium 
pingue  assignavit  pro  ejusdem  conti- 
nuatione.  Traiti  du  Schisme,  Bruxellis 
1718  in  12;  1791,  quem  parlamen- 
tum  prohibuit ;  Dissertation  sur  les  mi- 
racles,  Parisiis  a.  1730.  —  Aliqua, 
quae  ad  hanc  historiam  spectant,  re- 
perientur  in  operibus  Ludovici  Le- 
g  e  n  d  r  e  3)  Rotomagensis,  canonici  pa- 
risiensis  et  abbatis  clarofontani  (n. 
1659;  t  1733):  Histoire  de  France 
(usque  ad  Ludovicum  XIII),  Paris  1718 
v.  3  in  f.  et  t.  8  in  l  2.,  accurata.  stilo 
simplici  conscripta ;  Vie  de  Fr.  de  Har- 


')  P.  Bru  m  oy  n.  et»t  26.  Apr.  1688  et 
admodum  excultus  fuit  in  literis  huma- 
nioribus.  Pluriiua  reliquit  opera,  quae 
diligenter  resenset  Sommervogel  II,  243 
—52.  Cf.  FeUer  II,  212. 

»)  Cf.  M«m.  de  Tr.  1730  a.  100  p.  1901 
—29;  1731  a.  1  p.  5—32;  a.  49  p.  856— 
881);  1732  a.  50  p.  972  -998 ;  1733  a.  64 
p.  1368—1400;  1736  a.  37  p.  599—637  ; 
a.  111  p.  2331-64;  a.  128  p.  2646—76; 
1737  a.  27  p.  426—444 ;  a.  64  p.  873—901 ; 
J.  des  Sav.  XCTV,  40—58;  221—241; 
342—66  ;  487—99 ;  CII,  15—34 ;  159—79 ; 
CVII,  627—41 ;  CVIIl,  110-24 ;  CXXI V, 
107—125;  348—65;  CXLVI,  312—30; 
CXLVII,  147;  A.  E.  lips.  1734  p.  495- 
502;  1739  p.  589-95. 

>)  Cf.  Feller  V,  198. 


Digitized  by  Google 


1213 

lay  archiep.  parisiensis  (t  1695);  Es- 
sais  du  regne  de  Louis-le  Grand  stilo 
panegyrico;  Vie  du  eard.  d'  Amboise 
avec  un  Parallele  des  cardinaux  qui 
ont  gouverne  lea  Etats-Paris  1724, 
Aeta  cleri  gaUicani  collegit  Ludovicus 
de  Targny,  Sorbonae  doctor,  laVo- 
riosus  et  eraditus  tbeologus,  jussu 
ejusdem  cleri  atque  annotationibus  il- 
lustravit  t.  6;  composuit  etiam  in- 
gtructionem  pastoralem  40  episcopo- 
rum  circa  constitutionem  Unigsnitus, 
pro  cujus  acceptatione  plurimum  labo- 
ravit  (t  1737). 

529.  De  San  Nicolaa  edidit: 
Antiguedades  ecclesiasticas  de  Espana 
en  los  quatro  primeros  siglos  de  la 
Iglesia,  Matriti  1725  in  f.  opus  rarum. 
—  Ds  prima  Evangelii  praedieatione 
in  Hispania  et  Lusitania  scripsit  Mi- 
chael  a  s.  Maria  0.  S.  Aug.,  quo  in 
op.  ostenJit  s.  Paulum,  non  9.  Jacobum 
fuisse  primum  in  Hiapania  episcopum 
(t  1728).  —  Emmanuel  Cajetanus  de 
Sousa  cler.  reg.  theat.  Olisiponensis 
n.  1.  Jan.  1658,  quem  Joannes  V. 
propter  insignem  eruditionem,  nam  39 
opera  vel  opuaoula  edidisse  et  ultra 
260  mss.  reliquisse  celebratur  (t  1 734), 
aelegit  ad  instituendam  academiam 
historiae  lusitanae,  typis  publicavit 
diss.  historico-criticam:  expeditio  hi- 
spanica  Ap.  s.  Jacobi  Majoris  asserta 
et  ex  b.  Ap.  Paulo  confirmata:  acces- 
sere  appendices  tres ;  1 .  de  aede  caesar- 
augustana  a  columna  dicta  per  s.  Ja- 
cobum  constructa;  2.  de  gravissima 
auctoritate  breviarii  romani ;  3.  sylloge 
auctorum  omnium  gentium  omnium- 
que  ordinnm,  qui  expeditionem  hispa- 
nicam  s.  Jacobi  M.  asserunt,  Olisipone 
1727  et  32  t  4  in  f.,  in  quo  Michaelis 
a  8.  Maria  sententiam  negantem  s.  Jo- 
cobi  adventom  omni  conatu  refellere 
nititur  l).  >Digna  sane  lucubratio,  in- 


')  Cf.  A.  E.  L.  1734  p.  145—52;  195— 
99 ;  Veszosi  II,  323—29.  Ijus  orationes 
22  reperiuntur  in  Collecao  Academica.  — 


1214 

quit  Mich.  a  8.  Joseph  IV,  226,  sive 
variarum  rerum  copiam  accuratamque 
notitiam  sive  multiplicem  auctoris 
eruditionem,  ordinem  perspicuum  nec 
incultum  dicendi  genus  spectes ;  *  eam- 
que  dicit  pulcherrimam  et  in  proprio 
genere  absolutisaimam.  Tamen  Dida- 
cus  del  Corro  ecclesiae  metropolita- 
nae  hispalensis  portionarius  dissertatio- 
nem  theologico  eriticam  Hispali  vulga- 
vit,  qua  etai  nostri  scriptoris  eruditio- 
nem  et  industriam  commendat,  vehe- 
mentius  in  illum  insurgit,  quod  aucto- 
ritatem  breviarii  romani  nimium  extu- 
lerit.  —  Thomas  de  A  n  g  e  1  i  l !)  0. 
Praed.  Messanensis  (t  1 720)  composuit 
annales  historico-eriticos  Eccltsiae  sicu- 
lae,  Messanae  1730  opus  posthumum. 
—  Franciacus  Aprile  8.  J.  Siculuj 
(t  2.  Jan.  1723)  compoeuit  Cronologia 
Dniversale  della  Sieilia,  Ponormi  ]  725 
in  f.,  in  cujus  p.  2.  exhibet  chronolo- 
giam  sacram  usque  ad  a.  845. 

530.  Historiam  .ecclesiasticam  Gtr- 
maniae  multum  illustravit  Joan.  Fri- 
dericus  Schannat  origine  Francua, 
Luxemburgi  tamen  25.  Jul.  1685  na- 
tua,  qui  juris  atudio  se  dicavit  atque 
advocatum  juvenis  22  annorum  egit, 
quod  vivendi  genus  deinde  cum  sacra 
militia  permutavit.  Propter  eruditio- 
nem  insignem,  cnjus  specimen  adoles- 
cens  dederat,  ab  ab.  principe  fuldensi 
Constantino  Buttlar  accitus-  fuit,  qui 
tanti  monasterii  scriberet  historiam. 
Discusso  diiigenter  archivio  primum 


Secundum  Villiers  in  sua  bibl.  carmelit. 
Emmanuel  de  Sa  0.  Carm.  monumenta 
historica  exhibuit  idiomate  luaitano  ad 
illustranda  gesta  archiepiscoporum,  epi- 
scoporum,  et  scriptorum  0.  Carm.  serie 
alphabetica,  Oliaipone  1724. 

>)  Alius  aDominicode  Anffelis  ca- 
nonico  liciensi  (Lecce)  et  regio  historio- 
grapho  Ludovici  XIV.  (f  7.  Ang.  1718), 
in  historia  licienni  bene  versato  ,  de  qua 
plura  edidit  opuscula.  Narrat  etiam  Lt 
Vite  dei  Lttterati  Saltntini  (19),  Neapoli 
1710—13  pp.  2 ;  p.  3.  et  4.  manserunt  in- 


San  Nicoks,  Mich.  a  b.  Maria,  Sousa,  Aprile,  Schannat  etc. 


Digitized  by  Google 


1215 


1721-  1740.  Historia  ecclesiaatica.  Schannat, 


1216 


edidit  vindemias  literarias  h.  e.  vete- 
rum  monumentorum  ad  sacram  Germa- 
niam  praecipue  spectantium  collectio- 
oem  primam,  Fuldae  et  Lipsiae  1723 
in  f. ;  collectionem  secundam  1724  in 
f.,  quae  inter  alia  complectitur  necro- 
logium  ecclesiae  metropol.  moguntinae, 
seriem  abbatum  monasterii  weissen- 
burgensis,  vetus  dyptichon  fuldense, 
in  quo  nuda  nomina  defunctorum  re- 
gum  Francorum  a  Pipino,  reginarum- 
que  et  episcoporum  ac  comitum;  di- 
plomata  et  epistolas  varias  aliaque  mo- 
numenta  ad  diversa  monasteria  spec- 
tantia1).  Corpus  tradUionum  fulden- 
sium  »)  sive  donationum  in  ecclesiam 
faldensem  collatarum  ab  a.  744  ad 
fidem  usque  sec.  XIII.,  Lipsiae  1724. 
Fuldischer  Lehnhof,  Francofurti  1726 
cum  elencho  clientum  et  codice  proba- 
tionum,in  quo  636  diplomata;  Dioecesis 
fuldensi8  cum  annexa  sua  hierarchia, 
quae  continet  praeter  parochiales  eccle- 
sias60  cum  filiabus  94,  necnon  orato- 
riis  quam  plurimis,  collegiatas  ecclesias 
6,  monasteria  viroram  1 6  ecclesiae  ful- 
densi  tum  olim  tum  etiam  nunc  im- 
mediate  ac  pleno  jure  subjecta.  Acce- 
dant  varii  religiosorum  ordinum  coetus 
in  eandem  dioecesis  libertatem  admis- 
soram  8),  Francofarti  ad  Moenam  1727 
in  f.,  contra  quam  edidit  jussu  prin- 
cipis  ep.  herbipolensis  Joan.  Georgius 
Eckhart  animadcersiones  historicas 
et  criticas  in  J.  F.  Schannati  dioecesim 


•)  Cf.  A.  E.  lips.  1724  p.  51-66;  1725 
p-  207—10. 

»)  Cf.  ib.  1725  p.  296-302. 

»)  Cf.  ib.  1727  p.  396—98;  1728  p.  481 
—501 :  1703  p.  97—103  ;  J.  dea  Sav.  XC, 
324—37.  Contra  hanc  acripsit  et  ejua  so- 
dalis  Jo.  S  e  y  f  r  i  e  d  Moguntinus,  in  uni- 
versitate  wirceburgenai  theologiae ,  dein 
historiae  profeasor  (n.  16.  Sept.  1678 ;  t 
19.  Febr.  1742).  In  Rhapaodiam  Fr.  Schan- 
nat,  cui  titulum  fecit :  Dioccesis  fuldensis 
.  .  .  fpistolam  censoriam  Chiliiani  Mainber- 
ger  Ostrofranci  1721.  Collegit  insuper 
Manualf  vocabulorum  exoiicorum.  obtcuro- 
rum,  latino-barbarorum  etc.,  Wirceburgi 
1736  in  8.  Cf.  Sommervogel  VII,  1170  es.; 
Reuach  allg.  d.  Bi.  34.  1161. 


let  hierarchiam  faldensem,  Herbipoli 
11727;  quibus  respondit  Schannat 
|  in  vindiciis  quorundam  archivi  fuldensis 
diplomatum,  Francofurti  ad  Moenum 
|  1728.  Historia  fuldensis  in  3  pp.  di- 
visa '),  ib.  1729  in  f.   Post  abbatis 
faldensis  mortem  Fr.  Jos.  comes  de 
Schoenborn  archiepiscopus  trevirensis 
et  episcopus  wormatiensis  munus  ei 
concredidit  scribendi  historiam  episco- 
patus  wormatiensis   pontiBcum  rom. 
bullis,  regum  et  imperatorum  diplo- 
matibus,  episcoporum  ac  principum 
chartis  aliisque  plurimis  docamentia 
authenticis  assertam  et  illustratam  *), 
ib.  1734  t.  2  in  f.  Alia  opera  para- 
verat  spectantia  ad  historiam  sive  pro- 
fanam,  sive  Hterariam,  sive  sacram 
Germaniae,  inter  quae  etiam  collectio- 
nem  conciliorum  Germaniae,  nam  per 
triennium  in  Italia  degens,  diligenter 
lustraverat  bibliothecas :  verum  mors 
subita,  quae  eum  ezstimit  Heidelber- 
gae  6.  Mart.   1739,   ea  intercepit. 
Aetate  recentiori  prodiit  Eiflia  i//u- 
strata  oder  geographische  und  histori- 
sche  Beschreibung  der  Eifel  aus  dem 
lateinischen  Msc.  ubersetzt  und  mit 
Anmerkungen  und  Zusfttzen  bereichert 
von  Georg  Barsch8),  Coloniae  1824 
t.  1.  p.  1 ;  Aquisgrani  et  Lipsiae  1825 
p.  2;  ib.  1829  t.  2.  p.  1 ;  Lincii  1844 
p.  2;  Aquisgrani  etLipsiae  1852—55 
t.  3  in  4  pp.;  deerat  adhuc  t.  4:  Eiflia 
saera,  quam  jam  edere  coepit  Car. 
Schorn,  Bonnae  1888  p.  1.  Alia  etiam 
ex  ejus  msc.  edidit  Wurdtwein. 
Leo  H  a  1  k  i  n  edidit  Correspondance  de 


')  Cf.  Fabriciu»  in  bibl.  inediae  et  inf. 
lat,  ed.  Manai,  Florentiae  1852  I,  619. 

»)  Cf.  A.  E.  lipa.  1735  p.  55-57.  Plura 
de  auctore  nostro  cf.  In  elogio  historieo 
auctore  Dela  Barre  de  Beaumar- 
chaie  adjecto  Histoire  ahriai  de  la  Mai- 
»on  Palatine  par  Mr.  rAbb£  Schannat. 
Francofurti  1740 ;  Will  Zeitach.  fttr  heaa. 
Gesch.  u.  Literatur  1891  faac.  7. 8 ;  de  ejua 
macr.  Falk  Geachichtabl.  itlr  die  rhein. 
Biat.  p.  241. 

•)  Cf.  liter.  Handweiser  1865  col.  340. 


Digitized  by  Google 


1217 


Eckhart  Meichelbeck. 


1218 


J.  F.  Schannat  avec  G.  de  Crassier 
et  Dom.  E.  Martene,  Braxelles  1903. 

531.  A  Schannat  non  est  sejungen- 
dus  Joannes  Georgius  de  Eckhart 
(EccardJ  de  historia  civili  et  philologia 
germanica  optime  meritus.   Natus  is 
est  Duingae  7.  Sept  16G4.  Cum  ad- 
modum  versatus  esset  in  literis  huma- 
nioribus,  historia  et  diplomatica,  pro- 
fessor  factus  est  historiae  Helmstadiae 
1705  ;  Hannoverae  consiliarius  et  hi- 
storiographus   1714,  bibliotbecarius 
1717;  atque  celeberrimi  Leibnitii  per 
20  annos  fuit  in  studiis  historicis  ad- 
jutor  et  dein  biographus.  Coloniae 
fidem  amplexus  est  catholicam  a.  1724. 
Propter  insignem  eruditionem  ei  a 
summo  pontifice,  imperatore,  ab  im- 
perii  electoribus  aliisque  principibus 
honores  et  dignitates  variae  oblatae 
fuere,  quas  tamen  recusavit.  Accitus 
a  Joan.  Philippo  com.  de  Schoenborn, 
episcopo  herbipolensi ,  consiliarii  et 
bibliotbecarii  munere  honoratus  fuit. 
Herbipoli  bibliothecas  et  archivia  in 
ordinem  redegit  pluraque  opera  eru- 
dita  vel  edidit  vel  paraverat  (f  1730). 
Ex  ejus  operibus  praeter  illud,  quod 
snpra  citavimns,  huc  in  primis  spec- 
tant:  Corpus  historiarum  medii  aevi 
sive  scriptores  res  in  orbe  universo 
praecipue  in  Germania  a  temporibus 
maxime  Caroli  M.  imp.  usque  ad  finem 
sec.  post  Christum  n.  XV.  gestas  enar- 
rantes  aut  illustrantes  e  variis  codd. 
mss.  per  multos  annos  collecti  et  nunc 
primum  editi l),  Lipsiae  1723  t.  2  in  f., 
quod  complectitur  scripta  51.  Com- 
mentarii  de  rebus  Franciae  orientalis  et 
episcopatus  mrceburgensis,  in  quibus 
regum  et  imperatorum  Franciae  vete- 
ris  Germaniaeque,  episcoporum  wirce- 
burgenaium  et  ducnm  Franciae  orien- 
talis    gesta  ex  scriptoribus  coaevis, 
bullis  et  diplomatibus  genuinis,  sigillis, 
nnmmis,  gemmis,  veteribus  picturis 
monumentisque  aliis   exponuntur  et 


»)  Cf.  A.  E.  L.  1723  p.  377-81 ;  438-42. 


figuris  aeri  incisis  illuatrantur  *),  Wir- 
ceburgi  1729  t.  2  in  f. 

532.  Carolus  Meichelbeck  0.  S. 
Ben.,  magni  nominis  historiographus, 
quem  alterum  Bojoariae  Livium  et  ve- 
nerandae  antiquitatis  illustratorem  fe- 
licem  appellant,  lucem  aspexit  Ober- 
dorfii  in  Algoja  dioecesis  augustanae 
municipio  29.  Maji  1669,  nomen  Jo. 
Georgii  in  sacro  fonte  sortitus.  Anno 
1687  ordinem  ingressus  est  S.  Ben.  in 
monasterio  benedictoburano,  ubi  pue- 
rulus  octo  annorum  prima  literarum 
elementa  didicerat.  In  professione 
(21.  Dec.  1688)  nomen  Caroli  est 
adeptus.  Absolutis  studiis  in  univer- 
sitate  salisburgensi,  ad  monasterium 
a.  1696  rediit  et  bibliothecae  custo- 
diam  in  se  suscepit,  sed  jam  anno  seq. 
Frisingam  missus  est,  ut  in  gymnasio, 
quod  episcopus  patribus  benedictinis 
tradiderat,  literas  humaniores  doceret. 
Post  quadriennium  jussus  est  philoao- 
phiam,  mox  theologiam  docere  in  com- 
muni  congregationis  benedictino-bava- 
ricae  studio.  Anno  1708  demandata 
illi  fuit  provincia  prosequendi  annales 
congr.  a  Gregorio  schyrensi  abbate 
coeptos,  dein  a  Petro  Guettrather  te- 
gernseensi  abbate  ad  capitulum  sextum 
a.  1698  usque  productos.  Pervenit 
usque  ad  a.  1732.  Annales  hi  licet 
praelo  digni  nondum  fuerunt  typis  im- 
pressi.  Monasterii  chartophylacium 
invicto  labore  atque  sagaci  diligentia 
in  optimum  disposuit  ordinem.  Ful- 
dam  a.  1720  invitatus,  ut  scriberet 
illius  monasterii  historiam,  ex  rationi- 
bus  non  levibus  conditionem  honorifi- 
cam  recusavit.  Mense  Martio  a.  1722 
Frisingam  evocatus  fuit  ab  episcopo  et 
principe  Jo.  Francisco,  qui  munus  ei 


')  Cf.  A.  E.  lips.  1732  p.  145—54 ;  249 
—58.  Cf.  Schuz  p.  181— 183;  FleuriiHiat 
eccl.  cont.  1.  225  §  89,  ubi  inaigne  epita- 
phium  reperies ;  baader  Lex.  vent  baier. 
Schrift«teller,  I,  127—130 ;  Raeas  IX,  385 
88. ;  Wegele  allg.  d.  Biogr.  V,  627 ;  Saxius 
VI,  81  m. 


Digitized  b\ 


1219 


1721-1740.  Historia  eccl.  specialia.  Meichelbeck, 


1220 


et  titulnm  consiliarii  ecclesiaatici  ac- 
tnalis  tribttit  atque  eum  permovit,  ut 
historiam   conscriberet  frisingensem, 
cui  operi  strenae  magnaque  diligentia 
se  accinxit  eruditoramqae  exspecta- 
tioni  plene  satisfecit.  Prodiit  historiae 
frisingensis  t.  1 .  in  2  v.  prima  quinque 
ab  adventu  s.  Corbiniani  primi  ep.  se- 
cnla  seu  res  ab  a.  Cbr.  724  nsque  ad 
a.   1224  Frisingae  gestas  exhibens, 
Frisingae  1724;  t.  2.  posteriora  quin- 
que  secala  seu  res  ab  a.  Chr.  1224 — 
1724  exhibens.  Additur  pars  I.  histo- 
rica,  in  qua  acta  posteriorum  31  an- 
tistitum  frising.  a  Geroldo  usque  ad 
Joan.  Franciscum  ordine  56.  continuata 
etc,  intermixtis  quantam  opas  vide- 
batur  pubUcis  Ecclesiae  atque  imperii 
actis,  Augustae  V.  1729;  pars  II.  in- 
strumentaria,  in  qua  plos  qaam  400 
instrumenta  pontificum,  cardinalium, 
metropolitanorttm,  episcoporam,  cano- 
nicorum;  item  imperatorum,  regum, 
archiducnm,  ducum  etc.  ad  bunc  alte- 
rum  tomum  pertinentia  recensentur 
ib.  1729  in  f.  Praemiserat  germanice 
hujus   historiae   veluti  compendium 
Frisingae  1724  in  4.  Qua  historia  ab- 
solata  ad  scribendos  monasterii  sui 
annales  animum  appulit.  Prodiit  hoc 
opas  posthumttm :  Chronicon  benedicto- 
buranutn,  in  qao  ex  incunabulis,  vicis- 
situdinibns,  decrementis,  incrementis 
monasterii,  actis  abbatam  et  aliorum 
virorum  celebrium  historia  Germaniae 
a  sec.  VIII.  asqae  ad  XVIII.  quum 


•)  Cf.  A.  E.  lips.  1725  pag.  390—94; 

1730  p.  6—11 ;  Mem.  de  Tr.  1741  a.  87  p. 
1851—67.  In  opere  edendo  habuit  socium 
laboris  Leonard  umHohenauer.  —  Car- 
sareus  historiographns  fuit  Franciscus 
WagnerS.  J.  Suevea  (n.  14.  Aug.  1675 ; 
t  8.  Febr.  1738),  cui  praeter  plura  alia 
opera  utilia  debemus  Historiam  Leopoldi 
Magni  rom.  imp.,  Augustae  V.  1719  p.  1 ; 

1731  p.  2  in  f. ;  et  Historiam  Josephi  I. 
Caesaris,  Viennae  1745  opus  posthumum, 
quae  opera  genium  plane  historicum, 
narrandi  artem  et  concinnitatem  produnt. 
Cf.  Duhr  Zeitschr.  f.  k.Theol.  XIII  [1889), 
76  s.;  Sommervogel  VIII,  940-46. 


maxime  non  tantum  elucidatar,  sed 
quam  plurimae  etiam  veritates  hacte- 
nus  reconditae  deteguntnr  et  obscuri- 
tates  tollantur,  ex  instrumentis,  codd. 
membranisque  vetustissimis,  autogra- 
phis  et  apographis  antiquissimis,  quae 
quidem  post  plures  devastationes,  di- 
reptiones  et  incendia  supersunt,  nec- 
non  ex  scriptoribus  extraneis  et  inter- 
mixtis  actis  publicis  collectum  et  divi- 
sum  in  2  partes,  quarnm  1.  historica, 
2.  instrumentaria  continet,  curante  P. 
Alphonso  H  a  i  d  e  n  f  e  1  d  ejus  sodali  et 
archivario  (n.  Rotterdami  7.  Nov.  1712; 
t  22.  Jan.  175 1),  qui  et  auctoris  viUm 
praemisit  1753  t.  2  in  f.;  in  Mon.  G. 
IX,  212  ss.  Dum  hisce  in  laboribus 
desudaret,  non  raro  etiam  extraneia  se 
impendit.  Multi  de  variis  illum  dabiis 
consulere,  nonnulli  antiquas  inscriptio- 
nes  et  quas  legere  multi  desperaverunt 
literas  ad  eum  mittere,  documenta  ex 
vetnstis  scriniis  postulare,  scripta  an- 
tequam  in  publicam  lucem  emitterentor 
ejus  censurae  subjicere.  Quin  et  ad 
ipsam  aulam  caesaream  non  una  vice 
invitatus  fuit  Caesari  Carolo  VI.  cala- 
mum  sacruturus  l).  At  erant  pluree  gra- 
vesque  causae,  quae  ut  id  honoris  et 
oneri8  deprecaretur,  suadebant.  Quan- 
tum  singuiari  eruditione,  tantum  etiam 
pietate  et  religione  Carolus  excelluit. 
Paupertatem  religiosam  stricte  adeo 
coluit,  ut  nihil  unquam  vel  in  victu 
vel  vestitu  praeter  communem  aliorum 
sortem  admiaerit.  Somni  cibique  fuit 
parcissimus,  annis  praesertim  postre- 
mi8  nunquam  in  publicam  prodire 
volait,  nisi  aat  necessitas  juberet  aut 
manifesta  suaderet  utilitas,  totus  stu- 
diis  vel  boni  religiosi  exercitiis  inten- 
tus.  Spiritum  Creatori  piissime  red- 
didit  2.  Apr.  1734  a.  aetatis  65.  Edi- 
dit  praeterea  exercitationes  phiiosophi- 
cas  (li)  et  theologicas  (6)  publicis 
disputationibns  expositas,  tractatom 
polemicttm  adversus  Jos.  Dominicum 


»)  Cf.  Endres  bist  pol.  Bl.  CXXVI 
(1900)  p.  106-15. 


Digitized  by  Google 


1221 


Beckowsky,  Timon,  Khauim. 


1222 


de  Senso  olim  abbatem  apostatam  (ger- 
manice),  Monachii  1709,  qui  rationum 
pondere  convictus  iterum  ad  gremium 
Ecclesiae  et  ad  monasterium  rediit *). 

533.  De  Bohemia  multum  meruit 
S.  L.  Beckowsky  ord.  cracigerorum 
prag.  (n.  1658;  t  1725).  Retractavit 
enim  critice  chronicam  bohemicam  auc- 
tore  Hajek  ed.  1700,  eamque  conti- 
nuavit  inscriptam  Nuntia  veritatis  ab 
a.  1526 — 1715  atque  uberrime  locu- 
pletavit  ex  fontibus  editis  atque  ine- 
ditis,  qui  jam  perierunt :  hinc  praeser- 
tim  pro  historia  literaria  summi  est 
pretii.  Verum  auctor  morte  praeventus 
ejus  editionem  curare  non  potuit.  Hanc 
demum  in  se  suscepit  Ant  Bezek 
eamque  instraxit  amplisaimo  apparatu 
literario.  Prodiit  t  3  in  8  (l  526 — 
1607 — 1624— 1715),  Pragae  1879— 
1880.  Ea  scripta  est  lingua  bohemica. 
—  Samuel  Timon  S.  J.  Hungarus 
(n.  1675;  t  7.  Apr.  1736)  de  historia 
patria  bene  meritus  praeter  alia  colle- 
git  Purpurain  panonicam  sive  vitas  et 
res  gestas  S.  R.  E.  cardinalium  qui  aut 
in  ditionibuss.  CoronaeHungariae  nati 
aut  regibus  sanguine  conjuncti  aut 
episcopalibu*  hungaricis  potiti  fuerunt, 
Tyrnaviae  1715  in  f. ;  Cassoviae  1745 
ed.  aucta  et  emenJata. 

534.  Jam  ad  historiam  ecclesiarum 
particularium  accedamus.  Inter  primos 
referendus  est  Corbinianus  Khamm 
0.  S.  Ben.  imperialis  ad  ss.  Udalricum 
et  Afram  Augustae  Vind.  monasterii 
coenobita,  insignis  historicus.  Natus 
est  Zusamalti  in  Suevia  25.  Jan.  1645 
et  juvenis  a.  17  mundo  renunciavit, 
absolutisque  stud-is  in  abbatia  campi- 
donensi  professoris  philosophiae  et 
theologiae  et  magistri  novitiorum  mu- 
nus  sustinuit.    In  extrema  senectute 


per  duos  ferme  annos  lecto  affixus  ja- 
cuit,  donec  apoplexia  tactus  die  8.  Maj. 
1730  decessit  anno  aetatis  86.,  reli- 
giosae  professionis  67.  etsacerdotii  61. 
Praeter  opera  philosophica  et  quaedam, 
quae  ad  theologiam  moralem  spectant1), 
celebre  adeptus  est  nomen  propter  opus 
inscriptum:  Hierarchia  augustana  chro- 
nologica  tripartita  in  partem  cathe- 
dralem,  collegialemetregularrm.  Pars 
1 .  cathedralis,  in  qua  non  soluin  epi- 
scopi,  proepiscopi,  praepositi,  decani 
et  canonici  ecclesiae  cathedralis  augu- 
stanae  describuntur,  sed  etiam  in  ea 
scholastice  de  nomine,  origine,  statu, 
diviaione,  nobilitate  atque  dignitate  ca- 
nonicorum  in  genere,  augustanorum  in 
specie,  agitur,  nec  non  clericorum  et 
canonicorum  primordia  eruuntur,  Au- 
gustae  1709;  Auctuarium  partis  1 .  ca- 
thedralis,  Moguntiae  1714,  in  quo  in 
primis  agit  de  ecclesia  principali  et 
exempta  Elvacensi  et  de  commendis 
ordinis  teutonici  in  dioecesi  augustana. 
Pars  2.  collegialis,  in  qua  non  solum 
praepositi,  decani  et  canonici  ecclesia- 
rum  collegiatarum  augustanae  dioece- 
sis  adducuntur,  sed  istarum  quoque 
ortus,  progressus,  status  acornamenta 
in   apricum    proferuntur,  Augustae 
1712;  1 790  ed.  nova.  Prodromus  par- 
tis  3.  regularis,  qui  in  primis  canoni- 
corum  reg.  Ord.  s.  Aug.  primaevam 
originem  atque  eorum  cum  monachis 
benedictinis  convenientiam  refert  et 
explanat.    Deinceps  monachorum  et 
monacharum  ordinis  s.  Benedicti,  ca- 
nonicorum  et  canonissarum  secularium, 
nec  non  virginum  anglicanarum  pri- 
maevam  originem  et  propagationem 
explicatet  dilucidat;  demum  coronidis 
loco  supplementum  partis  1 .,  Augustae 
1717.  Pars  3.  regularis,  in  qua  non 
solum  augustanae  dioecesis  monacho- 
rum  monasteria  unacum  hospitali  s. 


«)  Cf.  Ziegelbauer  111  §  34  ;  Baader  1, 
II  p.  20  a.  Baumann  der  baier.  Geschichts- 
schr.  C.  Meichelbeck  Mttnchen  1897 ;  FIobz 
K.  L.  VIII,  1184  ss. 


")  Cf.  Ziegelbauer  1.  c.  ^33;  Baader  1. 
c.  2,  1,  127 ;  Veith,  biblioth.  augustana 
alphab.  7  p.  124—144 ;  Stanonik  allg.  d. 
Biogr.  XV,  703. 


Digitized  by  Google 


1223     1721—1740.  Hiatoria  ecclea.  Amatus,  de  Judice,  Benedictue  XIII.,     1 224 


Spiritus  memmingensi  adducuntur,  sed  I 
etiam  istorum  ortus  et  progressus,  rev. 
dominorum  praelatorum  catalogus,  nec 
non  functiones  ecclesiasticae  praedicto- 
rum  regularium  luci  publicae  reddun- 
tur.  Demum  origo  et  propagatio  lau- 
datissimi  equestris  ordinis  hierosoly- 
mitani  s.  Jo.  Bapt.  apponitur.  Accessit 
supplementum  complectens  canonico- 
rum  ecclesiae  cathedralis  augustanae 
additamentum,  ib.  1719.  Opus  inte- 
grum  t.  5  est  rarum.  Beliquit  prae- 
terea  opera  philosophica  et  theologica 
pro  praedeterminatione  physica  thomi- 
8tarum.  —  Viias  episcoporum  et  ar- 
chiepiscoporum  pragensium  narrat  Car. 
Freachott,  Pragae  1716. 

535.  Joannes  Maria  Amatus  S.  J. 
Fanormi  e  principum  familia  15.  Jul. 
1660  ortus  (t  1 736),  disseruitde prin- 
cipe  templo  panormitano  U.  12,  in  qui- 
bus  ostenditur  panormitana  cathedra 
a  s.  Petro  Ap.  instituta  etc,  Panormi 
1726  in  f.  Describit  in  hoc  op.  fuse 
templum  illud  cum  omnibus,  quae  ad 
ipsum  spectant x) :  adjecit  conc.  pro- 
vinciale  panormitanum  a.  1388  con- 
flatum  a  Ludovico  II.  Bonito  panormi- 
tano  arcbiep.,  in  cujus  prodromo  noti- 
tiam  exhibet  20  conc.  hactenus  incog- 
nitorum  notasque  addidit  copiosas  ad 
sacram  profanamque  historiam  siculam 
illustrandam.  —  Michael  de  J  u  d  i  c  e 
0.  S.  Ben.  Panormitanus  n.  1 0.  Jun. 
1651,  abbas  in  coenobio  Montis  regalis 
(t  1727),  edidit:  Descrizione  del  Real 
Tempio  e  Monasterio  di  S.  Maria  lu 
Nuoca  di  Monreale;  Vite  dei  suoi  Ar- 
civescovi,  Abbati  e  Signori . . .  di  Giov. 
Luigi  Lello  .  .  .  con  la  continuazione 
delle  Vite  degli  Arcivescovi,  una  Ta- 
vola  Cronologica  della  medesima  Isto- 
riu  e  la  Xotizia  dello  stato  presente 
delT Arcivescovado,  Panormil702  in 
f.  —  De  ecclesia  beneventana  meruit 
Benedictus  XIII.    ex  nobilissimu 

')  <  f.  auppl.  ad  A.  E.  L.  nova  I,  289 
-94. 


principum  Orsini  familia  2.  Febr. 
1 649  Bomae  natus  primogenitus  et  in 
baptismo  Petrus  Franciscus  appellatus. 
Ordinem  Praed.,  quem  jam  pueruius 
quadrimulus  aspiravit,  a.  1667  victis 
gravissimis  difficultatibus  ingressusest, 
et  in  eo  Vincentius  Maria  dictus.  A 
Clemente  X.  invitus  prorsus  creatus  est 
cardinalis  1672,  et  1675  episcopus 
sipontinus  (Manfredonia)  in  Apulia,  qua 
sede  dimissa  ab  Innocentio  XI.  cesena- 
tensis  episcopus  (l68o)  et  postea 
(1686)  beneventanus  archiepiscopus 
renunciatus  est.  Vir  fuit  piissimus, 
erga  se  austerum,  erga  alios  usque  ad 
effusionem  liberalis.  Disciplinae  ordi- 
nis  rigorem  constanter  etiam  eardinalis 
servavit  vestemque  retinuit  Quidquid 
temporis  curis  episcopalibus  suffurari 
poterat,  pietatis  officiis  et  studio  con- 
secrabat  tanto  fervore,  ut  inter  erudi- 
tiores  Italiae  praesules  nulli  secundus 
haberetur.  In  pontificem  invitus  et  re- 
luctans  eligitur  29.  Maj.  1724.  Ele- 
ctioni  non  consensit  nisi  ex  praecepto 
sui  ordinis  magistri.  Romae  magnam 
celebravit  1725  synodum  ');  conci- 
lium  embrodunense  in  Gallia  habitum 
approbavit,  card.  Noailles  tamdiu  con- 
tumacemad  subjectionera  induxit.  Cum 
fama  sanctitatis  decessit  pontifex  vere 
apostolicus  et  praesulum  speculum 
21.  Febr.  1730  a.  aetatis  82.  Cum 
esset  episcopus,  fere  quotannis  aiiquid 
in  cleri  utilitatem  edidit.  Huc  spec- 
tant :  Synodicon  sancUte  benevenlanensis 
ecclesiae  continens  concilia  novemdecim, 
ss.  pontificum  sex,  archiepiscoporum 
tredecim  collecta  summariis  notisque 
adaucta,  Beneventi  1695  in  f .  raram; 
Acta  concilii  provincialis,  quod  habuit 
a.  1698,  ib.  1701  ;  et  acta  synodorum 
dioecesunarum  (38),  quas  singulis, 
annis,  et  aiiquoties  bis,  imo  ter  per 
annum  habuit.  Opera  ejus  liturgica 
lectu  dignissima  prodierunt  Romae 
1 72n  in  4;  opera  theologica,  Romae 
1728  t.  3;  Lezioni  srritturali  sopra  il 


»)  Cf.  Fleurii  H.  E.  cont.  1.  223  §  1  : 


Digitized  by  Google 


1225 


Mariani,  Stamna  Braschi.  Sormani  Anastasio 


1226 


«ocro  2t6ro  deli' Esodo  recitate  nella 
8anta  chieea  di  Benevento,  Bomae 
1709;  prima  dioecesana  synodus  tuseu- 
lana,  1704,  cnm  ex  ordine  presbyte- 
rornm  transiit  ad  ordinem  episcopo- 
rnm  optata  sede  tusculana.  Edidit 
qnoqne  acta  synodi  dioecesanae  eeclesiae 
sipontinae  Ptolomaei  GaUii  eard.  ( 1 5  6  7); 
adjecta  est  appendix  synodi  sipontinae, 
Maceratae  1687  in  4.  Ejus  constitu- 
tiones  (80)  leguntur  in  Bullarii  magni 
rom.  continuatione  ed.  Luxdmb.  II 
(1727),  472—1507;  IV  (1730),  226 
— 412.  Celeberrimus  card.  Quirinns 
hac  epigraphe  laudes  complectitur  l) : 
,Ursinum  nominare,  virtutem  ipsam 
laudare  est;  Ursinum  pingere,  virtutem 
ipsam  delineare  est « 

536.  Aliqua  deepiscopis  viterbien- 
eibus  reperies  in  1.  de  Etruria  metro- 
poli,  quae  Turrhenia,  Tursenia,  Tus- 
cania  atque  etiam  Beterbon  dicta  est, 
in  varios  auctores  castigationes8),  auc- 
tore  Francisco  Mariani  vaticanae 
basilicae  beneficiato  et  bibliothecae 
acriptore  graeco,  Romae  172S  in  4; 
brevis  notitia  antiquitatum  Viterbii  dicta 
Etruria,  Turrhenia  et  Tuscania  ac  ca- 
thedra  episcoporum,  ib.  1730.  —  Jo- 
sephus  Maria  Stampa  cler.  reg.  congr. 
somascensis  (t  1734)  recognovit,  ad 
examen  revocavit ,  correxit  et  variis 
observationibus  locupletavit :  Annali 
sacri  della  Citta  di  Como,  quos  con- 
ecripserat  Ludovicus  Tatti8)  ejusd. 
congr.  (t  1687),  t  1.  Comi  1663;  t.  2. 
Mediolani  1683;  t.  3.  1734  in  4;  edi- 
tionem  tamen  ad  fmem  perduxit  Joan- 
nes  Bapt.  Chicherio  sodalis  (opus 
rarum),  cujus  etiam  snntAttidi  s.  Bia- 
gio  V.  e.  M.,  ib.  1 756  in  8.  —  Joannes 


')  Cf.  Commentar.  H,  277.  Cf.  plura 
apud  Hausle  KL.  II,  314;  Fleury  H.  E. 
cont  1.  222  §  41  s. ;  1.  225  §  55  88. 

»)  Cf.  A.  E.  lipa.  1731  p.  382—89;  de 
altero  op.  suppl.  ad  nova  acta  II,  335—36. 

>)  Hujus  est  etiam  Sanetuarium  aeu 
martyrologium  novocomenMa  eccletaae, 
Novocomi  1695  in  4. 


Bapt  Braschi  Cesenas  (n.  1664;  t 
1727,  aecundum  alios  1740),  hujus 
ecclesiae  episcopus,  qui  tamen  1718 
munere  pastorali  se  abdicavit  dictus- 
que  eat  archiepiscopus  nisibenua,  prae- 
ter  alia  ad  arcbaeologiam  profanam 
spectantia  reliqnit  memorias  esssnatss 
sacras  et  profanas,  Bomae  1738  in  4; 
Florentiae  1758;  relationem  statua  ec- 
clesiae  sarsinatensis,  Bomae  1 704  in  4 ; 
de  libertate  Eedesiae  in  conferendo  ec- 
clesiastica  bsnsfieia  non  modo  ciericis 
indigenis,  verum  etiam  extraneis  ac  de 
immunitate  beneficiariorum  mere  aim- 
plicium  a  personalis  debito  residen- 
tiae,  Lugduni  1718  v.  4  in  f.  Edidit 
quoque  Matth  aei  Braschi  opus  de 
pleno  arbitrio  humanae  voluntatis  in 
testamentis,  repudiatione,  donationibua 
etc. ;  accedit  velitatio  theologico-legalis 
de  pace  in  scriptis  danda  offenaori  ab 
offenso  an  obliget,  Bomae  1722  in  f. 
—  Kicolaua  Sormani  ex  congr.  Oblat 
vulgavit  apologismorum  mediolanen- 
sium  voL  1  in  2  pp.  continena  diss.  2 : 
de  origine  apostolica  eccleaiae  mediola- 
nenais  a  s.  Barnaba  ap.  deducta  et  de 
anathemate  s.  Ambrosii  contra  Galloa, 
ubi  ambrosiana  liturgia  conciliatur  cum 
hiatoria  et  a  vano  maledicto  Franciae 
ac  Germaniae  vindicatur,  Mediolani 
1740  in  4;  V  Origine  apostoliea  dslla 
chissa  milanese  e  del  rito  della  stessa 
con  documenti,  ib.  1 754  in  4.  La 
gloria  dei  Santi  milanesi,  ib.  1767.  — 
Philippns  Anastasio  Neapolitanus 
n.  25.  Jan.  1656,  juris  utriusque  doc- 
tor,  in  universitate  neapolitana  (1688) 
legum,  dein  juris  canonici  professor, 
archiepiscopus  surrentinus  ab  Inno- 
centio  XII.  creatus,  qua  cathedra  a. 
1724  se  abdixit,  demum  patriarcha 
antiochenus  (t  10.  Maj.  1735),  praeter 
praelectionem  ad  ep.  decr.  Lucii  III., 
quae  incipit:  Ad  aures  sub  titulo  Si- 
moniu  in  4 ;  solemnem  reeitationsm  ad 
Csi  aliquis  de  electione,  Neapoli  1689 
in  4.  et  opus  inscriptum:  Suprema  rom. 
pontificis  in  Ecclesia  potestas  propug- 
nata  adv.  instrumentum  appellationia 


Digitized  by  Google 


1227         1721-1740.  Hiatoria  ecclea.  apecialia.  Gigli,  Tuaii,  Scaletta,         j  228 


quatuor  Galliae  episcoporum  a  const 
Vnigenitus  ad  futurum  generale  con- 
ciiium,  Beneventi  1723  in  4.  (ed.  2.), 
reliquit  lueubrationes  in  surrentinorum 
ecclesiasticas  civiUsque  antiquitates l) 
Romae  1731  t.  2  in  4.  opus  ranim.  — 
Hieronymus  Gigli  (Lilius,  proprie 
Nenci)  Senensis  literarum  humaniorum 
professor  et  poeta  (t  4.  Jan.  1721), 
composuit  diario  Sanese*),  in  quo 
plura  ad  ecclesiam  senensem  spectantia 
referuntur  quodque  postmodum  edidit 
Venturini  Lucae  1723  t.  2  in  4. 
(fr.  75).  Edidit  quoque  opera  s.  Ca- 
tharinae  Sen.  ed.  optima  ante  eam, 
quam  curaTit  Tommaseo.  —  Fran- 
ciscns  Tuzii  (Tutii)  S.  J.  (f  25.  Dec. 
1731)  collegit  Memorie  istonche  massi- 
mamente  sacre  della  Cittd  di  Sora,  Bo- 
mae  1727  in  4.  —  Carolus  Caesar 
Scaletta  patritius  faventinus,  ma- 
thematicus  et  geometra  clarus  praeter 
alia  reliquit  Notizie  della  ehiesa  e  dio- 
cesi  di  Faenza,  Faventiae  1726;  opu- 
sculo  cronologico  sopra  V  uso  del  Caien- 
dario  romano,  ib.  1725.  —  Alex.  de 
Burgos  Conv.  Massanensis,  episcopus 
catanensis,  poeta  (n.  1666;  t  1726) 
Hippol.  A  n  g  e  1  e  r  i  i  antiquitates  urbis 
Atestiae  animadversionibus  et  emenda- 
tionibus  suis  locupletatas  ad  editores 
Thesauri  Italiae  misit,  qui  eas  t.  VII. 
inseruerunt. 

537-  Eeliquos  tamen  Italos  erudi- 
tione  praecellitBenedictus  (in  baptismo 
dictus  Bernardinus)  Bacchinius  0. 
S.  Ben.  natus  31.  Aug.  1651  ea  in 


>)  Quod  opua  impense  laudant  A.  E. 
lips.  1737  p.  15—19. 

»)  Ubertus  Benvoglienti  Senensis, 
ultimua  stirpit  nobilis,  in  historia  et  lite- 
rii  bene  vereatus,  universitatis  moderator 
(n.  11.  Oct.  1668;  t  22.  Febr.  1733),  sym- 
bolam  contuht  ad  hiatoriam  epiacoporum 
aenenflium  in  Italia  sacra  ed.  venetae ;  edi- 
ditque  Chronicon  senense  italice  scriptum 
ab  Andrea  D  e  i  et  ab  Ang.  Turae  conti- 
nuatum  e  msc.  edituin  cum  notis,  inter 
acript  rerum  ital.  t  XV,  et  Annales  senen- 
$es  auctore  Nerio  Donati  filio,  ibidem. 


urbe  parmensis  ditionis,  quae  Burgum 
s.  Domnini  appellatur.  Benedictinorum 
familiae  nomen  dedit,  cum  annum  ae- 
tatis  17.  ageret  Minus  delcctabatur 
subtilioribus  philosophicis  theologicis- 
que  studiis,  magisque  propendebat  in 
excolenda  sacra  et  profona  eruditione, 
ad  quod  studium  etiam  Mabillonins  et 
Germain,  cum  Parmam  in  suo  itinere 
literario  a.  1686  advenissent,  eum 
multis  cohortationibus  excitarunt  A 
majoribus  accepit  munns  ei  gratum 
ordinandae  bibliothecae  coenobii  par- 
mensis.  In  se  quoque  suscepit  opus 
arduum  scribendi  (1686 — 90)  Gior- 
nale  de'  Leiterali  Italia,  quod  incepe- 
rant  Bomae,  sed  non  continnarunt, 
Nazarius  et  Ciampini.  Coactus 
sodalium  laxiorum  quorundam  opera 
urbe  parmensi  secedere  et  Mutinam  l) 
transirs,  ab  eo  scribendo  graves  ob 
causas  omnino  cessavit  1697.  A  mu- 
tinensi  duce  praefectus  est  bibliothecae, 
in  qua  celeberrimum  Muratorium  snc- 
cessorem  habuil.  Sibi  beatus  esse  vi- 
debatur,  si  abdere  se  posset  in  biblio- 
thecam  rarissimis  codicibns  refertam. 
Coepit  cogitare  de  edit  libri  pontificalis 
Agnelli  (sec.  IX.  cf.  supra  I3,  747), 
quod  lucem  nondum  aspexerat,  quique 
vitas  continet  pontificum  ravennatium. 
Labor  quidem  ingens,  cum  tot  essent 
undique  illustranda.  Sed  cum  intelli- 
geret  vix  fieri  posse,  ut  Ravennatis 
metropolis  originem  inveniret,  nisi  de 
universa  Ecclesiae  hierarchia  ejusque 
initiis  separatim  tractasset,  omni  stu- 
dio  ad  hujusmodi  opus  conficiendum 
incubuit  Prodiit  illud  inscriptum  de 
ecclesiasticae  hierarchiae  originibus, 
Mutinae  1703  t.  2  in  1  v.  in  4.  Tri- 


')  Mutinae  celeberrimua  Muratori, 
juvenis  tunc  undeviginti  annorum,  Bac- 
chinium  nostrum  coj>rnovit  frequentera- 
que  usum  atque  cousuetudinem  cum  eo 
habuit.  Quotidieeum  semel  vel  etiam  aae- 
piua  inviBit  totuaque  ab  eju»  orepep endit: 
quapropter  multum  se  Bacchinio  debere 
ipae  Muratori  gratus  profeasus  eat  qnem 
etiam  ille  discipulum  suura  appellavit 
Cf.  ,Soli  in  vita  Muratorii  c.  1  p.  'J. 


Digitized  by  Google 


1229 


Benedictu8  Bacchini. 


1230 


partita  est  divisio  operis.  In  priori  p. 
de  statu,  in  quo  apostolorum  aetate 
romanum  erat  imperinm,  sic  disserit, 
ut  nec  aptum  nec  congruens  illud 
fuisse  probet  condendis  ecclesiis,  quem- 
admodum  conditas  fuisse  scimus.  In 
altera  persequitur  italicarum  metropo- 
litarum  origines,  de  ravennati  separa- 
tim  disputaturus  in  tertia.  Pro  certo 
habet  Bacchinius,  apostolos  in  insti- 
tuendis  ecclesiis  jurisdictionem  spec- 
tasse  tribunalium  Hebraeorum,  quae 
synedria  appellabantur,  sic  ut  ubi  fre- 
quentiora  atque  illustriora  eadem  erant 
principes  ibidem  condiderint  metro- 
poles,  quae  in  eorum  quasi  locum  suc- 
cederent.  Ideoque  etiam  magna  eru- 
ditionis  copia  exponere  nititur  formam 
reipublicae  hebraicae  hujusque  admi- 
nistrationis  eo  maxime  tempore,  quo 
vivebant  apostoli  l).  Dum  instaret  Ag- 
nello  edendo,  Bomam  ei  venirea.  1705 
necesse  fuit,  ut  opus  suum  tueretur 
adversns  censorum  exceptiones,  et  ni 
palam  et  acerrime  pro  eo  pugnassent 
Thomasius  et  Ferrarius  cardinales,  et 
viri  docti,  ut  Fontanini  et  Passioneus, 
illius  imprimendi  praecisa  facultas 
fuisset. 

538.  Ut  literarum  studium  et  fer- 
vorem  promoveret,  in  sua  cella  acade- 
miam  seu  collationes  cum  viris  doctis 
habuit,  quibus  interfuerunt  plures,  qui 
postmodum  celebre  nomen  sunt  adepti. 
Anno  1708  electus  fuit  in  roajoribus 
comitiis  Patavii  habitis  in  abbatem 
rexitque  (171 1)  monasterium  muti- 
nense,  deinde  (1713)  regiense.  Quie- 
tem  cogitans  remotamque  a  turbis  vi- 
tam  Bobbium  se  recepit  (1719),  qua 
cum  nec  ibidem  frui  liceret,  Patavium 
se  contulit,  ubi  curam  ordinandi  tabu- 
larium  monasterii  s.  Justinae  in  se  su- 
scepit,  multisque  ostendit  antiquitatis 
iter ;  dein  Ferrariam  ac  demum  Bono- 
niam  venit,  ubi  s.  Scripturae  cathe- 


i)  Gf.  A.  E.  lipa.  1706  p.  330—36  ;  J. 
des  Sav.  XXXVIII,  1-10. 


dram  alias  jam  ei  destinatam  obtinuit, 
sed  mox  defunctus  est  1.  Sept.  1721, 
postquam  fere  per  totam  vitam  tristia 
expertus  est  fata.  Vir  erat  vere  doctus, 
veraatus  praesertim  in  chronologia,  hi- 
storia  antiqua  et  medii  aevi,  in  arte 
critica  atque  in  ea,  quae  versatur  in 
legendis  interpretandisque  mss.,  diplo- 
matibus  et  nummis  antiquis;  cupidus 
alios  juvandi,  sed  in  conversatione  mi- 
nus  affabilis.  A  viris  doctis  patriae 
aliarumque  regionum  maximi  est  factus, 
adeo  ut  protestans  Pfaffius,  cum  Maf- 
fejus  Bacchinium  cujusdam  controver- 
siae  literariae  cum  ipso  elegisset  arbi- 
trum,  scriberet,  gratum  sibi  fore,  >quod 
litis  nostrae  arbiti*um  esse  volueritce- 
leberrimum  Bacchinium,  virum  in  an- 
tiquitate  ecclesiastica  versatiasimum 
dignumqne,  qui  ob  eruditionem  quam 
possidet  summum  in  purpuratorum 
ordinem  referatur  *) «.  Alia  ejusdem 
opera  sunt :  DeW  Istoria  del  Monastero 
di  8.  Benedetto  di  Polirone  nello  stato 
di  Mantova;  Mutinae  1696  in  4.,  opus 
absolutissimum  2)  et  utile  propter  plu- 
rima  documenta,  quae  complectitur,  ad 
iliu8trandam  historiam  sec.  XI.  et  XII. 
(ab  a.  1007—1115);  sed  illud  non 


')  Cf.  Edit.  operum  s.  Irenaei'venetain 
a.  1734  t  2.  Ceterum  plura  de  ipso  cf. 
apud  Affb  Meinorie  degli  Scrittori  e  Let- 
terati  Parmigiani  V,  345— 420;  t.  VI  p.  2 
pag.  864  -  908 ;  Fabronius  VII,  176-223 ; 
Biogr.  uaiv.  111,  163 :  Tiraboschi  VIII 1.  2 
c.  1  n.  14,  qui  de  eo  scribit:  Uomo  rhe 
nella  sacra  e  nella  profana  erudizione 
ebbe  pochi  pari  a  quel  secolo  e  degno  an- 
che  perci6  di  particolar  ricordanza,  perche 
a  lui  si  deve  in  gran  parte  1'  aver  rinovato 
e  communicato  a  piii  altri  il  buon  gusto 
in  cotal  sorte  di  studi,  e  X  aver  eccitati  e 
animati  non  pochi  a  seguir  la  via  da  lui 
felicemente  batutta  :  Mazzuchelli  II  p.  1 
pag.  6;  Ziegelbauer  III  §  30;  Giornale  di 
Venezia  t.  34  p.  295  ss.,  ubi  reperitur  vita 
ab  ipso  Bacchinio  conscripta  cum  conti- 
nuatione  Muratorii. 

»)  Teate  C  e  n  n  i  in  dissert.  de  chartula 
comitissae  Mathildae  n.  4.  Cf.  A.  K.  lips. 
suppl.  3,  131—134.  De  1.  6.  inedito  cf. 
Carreri  m  Revista  benedictina  I  (1906), 
246—252. 


Digitized  by  Google 


1 23 1        1721—1740.  HUtoria  eccles.  «pecialis.  Ruffy,  Catellan,  Drouet,        ]  232 


est  prosecutus,  quod  ezstiterint  poten 
tiores  nonnulli,  qui  offensi  animi  signa 
Bacchinio  dederunt  et  quid  gravius 
minari  ipsi  visi  sunt,  si  in  coeptis  per- 
sisteret  AgneUi,  qui  et  Andreas,  abb, 
s.  Mariae  ad  Blachemas  et  s.  Bartho- 
lomaei  liber  pontificalis  seu  vitae  pon- 
tificum  (95)  ravennatum,  dissertatio- 
nibus  (quibus  singulorum  episcoporum 
aetas  diligenter  ezquiritur  et  accurate 
designatur)  et  observationibus  (quae 
non  modicam  lucera  affundunt)  necnon 
appendice  monumentorum  illustratus 
et  auctus  »),  Mutinae  1708  t.  2  in  4., 
etiam  inter  scriptores  rerum  italicarum 
ed.  Murmtori  t  2  (l  723),  et  inter  monu- 
menta  Oermaniae.    Inter  illa  monu- 
menta  reperitur  compendiosa  archi- 
epi8coporum  ravennatium  historia  ab 
anonymo  conscripta  usque  ad  Opizonem 
(t  1300),  qui  fuit  83.  ep.  Lettere  pole- 
miche  (5)  contro  U  Sig.  Giacomo  Pice- 
nino  Ministro  (protestans)  in  Soglio, 
con  le  censure  alle  medesime  e  le  os- 
servazioni  su  di  esse  8),  Altorfii  1738 
in  4.  opus  posthumum,  cujus  editio 
quorundam  censorum  romanorum  con- 
tradictione  dilata  fuit.  Reliquit  quam 
plurima  opera  mss.  et  inchoata.  Ex 
commercio  ejusdem  literario  cum  viris 
eruditis  sui  aevi  plures  epistolae  pro- 
dierunt  in  Spicilegio  benedictino,  quod 
Romae  1896  prodire  coepit. 

539.  Ludovicus  Ant.  de  Ruffy 
Massiliensis  (n.  31%  Dec.  1657;  t  26. 
Mart.  1  724)  cogitavit  de  scribenda  hi- 
storia  episcoporum  massiliensium,  sed 
prodiit  tantum  Dissertation  historique, 
chronologique  et  critique  sur  les  Evi- 
ques  de  Marseille,  suivie  d'  un  Abrege 
chronologique  de  ses  Eveques,  Massi- 
Hae  1716  in  8.,  in  qua  40  episcopos 
ez  illis  ezpungit,  quos  recensuerat 
G u  e  s  n  a y  in  suis  annalibus  inassilien- 


•)Cf.  A.  E.  hps.  1710  p.  330-36;  J. 
det  Sav.  48,  562—70;  Michael  a  s.  Jos.  I, 
139 ;  Reusch  Index  p.  155. 

»)  Cf.  suppl.  ad  A.  E.  III,  491—503. 


sibus  (cf.  III3,  1170)  aliis  pro  iis  sub- 
stituti8.  Histoire  de  S.  Louis  Ereque  de 
Toulouse,  Avenione  1714  in  12.,  quae 
inscio  auctore,  hinc  mendose,  prodiit *). 
—  Antonius  de  Cathala-Couture 
Montalbanus  (n.  1652;  t  1724)  scri- 
psit  Histoire  politique,  eccUsiastique  et 
liUraire  du  Querci,  Montalbani  1787 
t  3  in  8-  Auctor  pertingit  usque  ad 
a.  1700;  Cazamea  bibiopola plurium 
academiarum  socius  iilud  continuavit 
ad  a.  1784.  — Joannes  de  Catellan 
episcopus  valentinus  (t  1725)  con- 
scripsit  Les  AntiquiUs  de  V  Eglise  de 
Valence  recueillies  pour  Tinstruction 
et  T  6dification  du  Clerg6  et  du  Peuple 
de  son  Diocese,  Yalentiae  1724  in  4., 
opus  admodum  eruditum  *),  in  cujus 
L  3.  data  opera  disserit  de  concilio 
V  a  1  e  n  t  i  n  0  III.,  in  quo  rejecta  fuere 
capitula  concilii  carisiaci,  e_t  tr.  de 
praedestinatianorum  haeresi"?.  Du- 
chesne  aggreditur.  —  Petrus  Le- 
brasseur  Ebroicensis  n.  c.  a.  1680 
scripsit  Histoire  civile  et  eccUsiastique 
du  comU  oV  Evreux  Parisiis  1723  t  3 
in  1  v.  —  Joannes  Bapt.  Drouet  de 
Maupertuy  Parisiensis   n.  1650, 
post  laziorem  vivendi  rationem  mundo 
renuncians  a.  1690,  sacrae  militiae 
nomen  dedit  a.  1692,  et  canonicus  bi- 
turicensis  a.  1 702  factus  sacros  ordines 
suscepit  atque  in  bona  senectute  in 
Domino  quievit  10.  Mart  1730.  Prae- 
ter  versiones  et  libros  asceticos  reli- 
quit  L'  Histoire  de  la  s.  Egliss  de  Vi- 
enne  3)  contenant  la  vie  et  les  actions 
remarquables  des   106  ArchevSques, 
qui  en  ont  tenu  le  siege  depuis  Tan  62. 
de  J.  Chr.  qu  elle  fut  fondee  par  s. 
Crescent,  Disciple  de  s.  Paul,  jusqu'  a 
la presente  annee  1708,  Lugduni  1708 
in  4.  —  Caroli  d' Aigrefeuille  do- 
ctoris  theologiae  et  canonici  montispes- 
sulani  est  Histoire   eccUsiastique  de 

')  Cf.  Niceron  I,  400—404. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  LXXIX  ,  459—468  ; 
Biogr.  univ.  VII,  359. 

')  J.  dea  Sav.  XLIII,  148—156  ;  Mem. 
de  Tr.  1711  a.  164  p.  1984—1996. 


Digitized  by  Google 


1233 


Aigrefeuille,  Tyot,  Le  Groux,  Sylva,  Muuoz,  Hugo  etc. 


1-214 


MontpeUier  *)  1739  in  f.  —  et  Claddii 
Fyot»)  de  la  Marehe  (t  1721)  Hi- 
stoire  de  TEglise  de  St.  Etienne  de 
Dijon  avec  les  preuves  et  le  pouille  des 
benefices  dependants  de  cette  abbaye, 
Divioduni  1695  in  f.  —  Jacobus  Le 
Groux  (n.  1675;  t  31.  Jul.  1734) 
collegit  Summam  statutorum  sijnoda- 
lium  cum  praevia  synopsi  vitae  episco- 
porum  tornacen8ium  (aba.  303—1725), 
Lille  1726,  opus  accuratum.  College- 
rat  et  La  Flandre  gaUicanne  sacree  et 
profane,  quasi  complementnm  op.  ge- 
mini Bucelini  (cf.  III3,  829),  sed  ea  non 
prodiit.  —  Emmanuel  Pereyra  de 
Sylva  Leal  eques  0.  Christi  et  aca- 
demicus  regius,  Lusitanus  (t  1735), 
reliquit  memorias  para  a  Historia  Ec- 
clesiastica  do  Bispado  da  Guarda 8), 
Olisipone  1730  t.  2  in  8;  Catalogo  dos 
Bispos  da  Jdanha  e  Guarda  in  CoUecao 
dos  documentos  e  memorias  da  Acade- 
mia  Portugueza.  Olisipone  1722.  — 
In  eadem  Collecao  exhibet  Franciscus 
Leitao  Ferreiro  (n.  1667;  t  1735) 
Catalogo  critico  dos  Bispos  de  Coimbra. 

—  Catalogo  dos  Bispos  de  Elvas  dedit 
ibidem  Ignatius  deCarvalhoe  Sousa. 

—  Franciscus  da  Fonseca  S.  J. 
Eboracensis  (n.  12.  Oct.  1668;  t  3. 
Maj.  1738)  concinnavit  Evora  gloriosa 
epilogo  doz  4  tomos  da  Evora  illustrada 
que  compoz  uRP.M,  Manoel  F  i  a  1  h  o 
(S.  J.  t  1718),  Romae  1728  —  Fran- 
ciscus  M  u  n  o  z  de  la  Cueba  0.  s.  Fran. 


')  Cf.  J.  des  Sav.  CXXXIV,  192—210 
et  366  -382. 

*)  Alius  ab  eo  est  Cl.  Fyot  de  Vaugi- 
mois,  ejusagnatus,Sulpic.  Divionensis  n. 
31.  Aug.  1689,  Sorbonae  doctor  et  theolo- 
giae  profeasor,  regens  seminarii  lugdu- 
nensis  (t  16.  Nov.  1758).  Reliquit  plura 
opera  ascetica,  inter  quae  Entretien»  ab- 
regez  avec  Notre-Seigneur  J.  C,  pp.  4, 
Lugduni  1721—29;  1740;  1741  ed.  6; 
1843  t.  2  in  12.,  quod  opus  a  pietate  lau- 
datur.  Avis  hnportans  sur  la  pratique  et 
T  administration  du  Sacrament  de  P£ni« 
tence  pour  V  utilite'  des  Confesseurs  etP6- 
nitens,  Bruxellis  1748  in  12.  Cf.  alia  apud 
Bertand  Biblotheque  Sulpic.  I,  312—326. 

»)  Cf.  A.  lips.  1731  p.  159—62. 


epUcopus  orensis  (t  2.  Jun.  172SJ 
collegit  Notitias  historicas  de  la  s. 
Iglesia  cathedral  de  Orense,  Matriti 

1727  in  4. 

540.  Haud  pauci  historiam  ordinum 
religiosorum  illustrarunt.  In  primis 
huc  referri  debet  Carolus  Ludovicus 
Hugo  can.  0.  Praem.  Lotharingus  n. 
1667,  s.  tbeologiae  doctor,  qui  abbas 
erat  Stivagii  (Estival),  omnis  Uteraturae 
genere  conspicuus.  Strenuus  erat  ju- 
rium  suae  ecclesiae  propugnator,  ex- 
siUa  propterea  et  proscriptiones  passus 
(1725 — 1728).  Protectorem  aequis- 
simae  suae  causae  nactus  Benedictum 
XIII.  ad  suam  canoniam  revocatus  est 
a  Leopoldo  I.  Lotbaringiae  duce;  ast 
ab  eodem  per  aliorum  invidiam  iteruto 
exsilio  mulctatus  est.  Pontifex  rixarum 
fomitem  exstinguere  cupiens  eum  epi- 
scopum  Ptolemaidis  in  p.  i.  15-  Dec. 

1728  dixit1).  Potiora  ejus  opera 
sunt2):  Sacra  antiquitatis  monumentu 
historica,  dogmatica,  diplomatica,  notis 
(eruditis)  illustrata,  Stivagii  1726  t.  1. 
in  f.,  qui  continet  epistolas  Gervasii 
abb.  et  ep.  sagiensis,  diarium  conc. 
tridentini  auctore  Nic.  Psalmaeo  0. 
Praem.,  Viroduni  ab.  et  ep.  (cf.  III3, 
1 0 1 ),  chronica  bb.  Emonis  et  Menconis 
abb.  werummensium  s) ;  Deodati  1731; 
t.  2.  qui  complectitur  pariter  quaedam 
chronica  etc.  Opus  iterum  prodiit  im- 
mutato  titulo :  Accsssioties  novae  ad  hi- 
storiam  ecclesiasticam  et  civilem  sive 
collectio  nova  scriptorum  ecclesiasti- 
cam  et  civilem  ut  et  conc.  tridentini 
historiam  illustrantia,  Francofurti  1744 
in  f.  (m.  80).  Impugnavit  tritheismum 


•)  Unde  occaaionem  accepit  ejus  soda- 
lis  Albertus  Marion  (t  1750)  scribendi 
librum  V  abbt  rigulier  sacri  Evtque  in  par- 
tibne  infidelium  Luxemburgi  1739  in  4.,  de 
quo  cf.  Mem.  de  Tr.  1740.  a.  98  p.  2009— 
24;  1741  a.  83  p.  1756—83.  Cf.  Goovaerts 
1,  565. 

*)  Cf.  Georgius,  Spiritus  literarius  nor- 
bertinus  p.  294—97 :  Ke«»el  KL.  VI,  389. 

»)  Cf.  A.  E.  lips.  1726  p.  97—99 ;  J.  des 
Sav.  LXXX,  108-119. 


Digitized  by  Google 


1235 


1721—1740.  Historia  ordinum.  Hugo,  Moroiao, 


123B 


Petri  Valentini  Faydit  (pag.  725) 
<agaciter  in  Apologie  du  systt-me  des 
ss.  Ptres  sur  la  Trinite,  Luxemburgi 
1699;  cum  vero  hic  apologiam  scri- 
psisset,  opposuit  Hugo:    Riponse  a 
/'  Apologie  de  Msr.  Faydit  sur  la  THniti 
1702  in  8;  lle  de  s.  Xorbert,  Luxem- 
burgi  1707  in  4.,  vita  optima;  in  la- 
tinum  versa  Vetero-Pragae  1732  in  f. 
Praecipuum  vero  opus  est  Annales 
saeri  et  canonici  Ord.  Praem.,  Nancaei 
1734  et  1736  t.  2  in  f.  (m.  300),  opus 
rarum  et  exquisitum,  in  quo  singulo- 
rum  ordinis  monasteriorum  exponit 
historiaro.  cui  annexuit  probationes, 
instrumenta  fundationum.  privilegia 
pontificum,  imperatorum,  regum,  prin- 
cipum l).   Egregie  eo  in  op.  repellit 
calumnias  ordini  ab  Oudin  impactas. 
Minoris  omnino  pretiiest  L' histoire  de 
Moise  tiree  de  la  ».  Ecriture,  des  ss. 
Peres.  des  interpreteg  et  des  plus  an- 
ciens  ecrivains,  Luxemburgi  1  f>99. 

541.  Car.  Josephus  Morozzo  (Mo- 
rotius)  0.  Cist.  congr.  fuliensis  gene- 
ralis,  episcopus  salutiensis  (f  1 4.  Mart 
1720).  composuit  2)  theatrum  chrono- 
logicum  ordinis  earthusiensis,  primor- 
dia,  consuetudines,  priores,  cardinales, 
episcopi.  scriptores,  Taurini  1681  in  f., 
opus  rarum  et  carum  (m.  60) :  Cistercii 
refiorescentis  seu  congregationum  Ci- 
stercio-monasticarum  b.  Mariae  Fulien- 
sis  in  Gallia  et  Reformatorum  8.  Ber- 
nardi  in  Italia  chronologica  historia, 
Augustae  Taur.  1690  in  f.  (m.  48); 
cursus  vitae  spiiitualis,  Romae  1674 
opus  classicum.  sed  rarum ;  Batisbonae 
1891.  —  Augustinus  Sartorius3) 

«)  Cf.  J.  des  Sav.  ('VII,  88—105.  Ac 
luratam,  sagacera  et  prolixam  crisin  scri 
psit  suppresso  nomine  Jo.  Blanpain 
ejus  sodalis  et  operum  socius  in  Jugement 
des  ecrita  de  M.  Hugo  etc.  (Nancy)  1736. 

-)  Cf.  Biogr.  univ.  30,  208. 

3 )  Aliu8  ab  eo  e»t  A  n  d  r  e  a  s  Sartorius 
0.  Min.  philoeophiae  lertor  et  1720—23 
suae  provinciae  praepositus,  cujus  est 
Directovium  Scoto-philos  >phicnm  seu  deter- 


0.  Cist.  Bohemus,  grabensis  (Kloster- 
grab)  natus  1663.  ordinem  est  ingres- 
sus  in  monasterio  ossecensi  4.  Nov. 
1684;  professor  philosopbiae  et  theo- 
logiae  domi,  abbatis  secretarius,  nota- 
rius  apostolicus  (t  1.  Nov.  1723)  edi- 
dit  >)  Cistertium  bisUrtium  seu  histo- 
ria  elogialia,  in  qua  s.  ord.  Cist  a.  D. 
1 698  a  sua  origine  sexies  seu  bis  ter 
secularis  primordia  .  .  .  incrementa . . . 
recenaentur,  Pragae  1 700  in  f.  (m.  40), 
germanice  ib.  1708;  Ordo  ordinum  re- 
ligiosoium  virorum,  virginum,  mili- 
tum  juxta  ordinem  temporis  compen- 
diosa  serie  contextus,  ib.  1 7 1 5  t  2  in 

8*  Comnendium  annalium  ecclesiastico~ 
rum  em.  C.  Baronii,  a  t.  15.  conti- 
nuatum  per  P.  Eust.  Janka  (f  1742). 
ib.  1718 — 30  t.  22  in  8.  —  Annales 
0.  Serv.  b.  M.  V.  a  6  i  a  n  i  coeptoa  (ct 
III,  561)  notis,  additionibus,  castiga- 
tionibus  illustravit  et  emendatiores  in 
lucem  denuo  protulit  Lucae  1719  t  2 
in  f.  sodalis  Aloysius  Maria  Garbi 
Florentinus,  philosophiae  professor  in 
universitate  pisana,  bis  provinciae  or- 
dinis  in  Etruria  praepositus  et  ad  hoe 
opus  publico  sodalium  decreto  electus. 
Tertium  vero  t  ab  a.  1609,  in  quo 
desiit  Giani,  diffuso  doctoque  calamo 
conscripsit  usque  ad  a.  1698,  additis 
etiam  diversis  manuscriptis  usque  ad 
a.  1708,  omnia  profecto  complexurus 
nisi  mors  invida  a.  1722  telam  vitae 
suae  inopinato  recidisset  a).  lllum  ad 
a.  1725  perduxit  Placidus  Maria  Bon- 
frizieri  ediditque  Lucae  1725.  Vir 
hic  erat  tantae  humilitatis  ut  recusato 
semper  omni  alio  munere,  ad  quod  pro- 
moveri  potuisset,  se  totum  lectioni  et 
8criptioni  librorum  ita  addixerit  8),  ut 
ob  assiduam  scriptionem  visum  in  al- 
tero  oculorum  amiserit  (f  17.  Sept 


minationes  phikwophicae  solemniores  ad 
mentem  Duns  Scoti,  Ueberlingen  1695. 
»)  Xenia  Bernardina  Wien  1891  III, 

244. 

!)  Markel  p.  14. 
»)  Ibid.  p.  269. 


Digitized  by  Goc 


5" 


1237 


Bonfririeri,  Tombenr,  Doaitheua,  Florianua,  Montalvo  etc. 


1238 


1732).  Concinnavit  quoqne  Diario 
Sagro  deW  ordine  de'  Servi  di  M.  V.  in 
cui  per  ciaschednn  giorno  dell'anno  si 
legge  la  vita  d'  nn  religioso  o  religiosa 
di  detto  ordine,  Venetiis  1 733  t.  2  inf. 

—  Ladislaus  Radossany  0.  Erem. 
Camald.  Nentriensis  dedit  epitomen  an- 
tiquarii  tripartiti  $.  ord.  Erem.  Camal- 
dulensie,  in  qua  principinm  et  progres- 
sus  hujus  institntionis  ac  irrelaxatns 
primaevae  observantiae  vigor  etc  con- 
tinentur,  Neostadii  Austriae  1 726  in  4. 

—  Nicolaus  Tombeur  0.  S.  Aug. 
Belga  20  annis  theologiae  professor 
(t  1 736)  edidit  Provmcia  belgica  0.  Er. 
8.  Aug.  olim  dicta  coloniensis  et  infe- 
rioris  Germaniae,  ejus  origo  etc.  cum 
diss.  praeliminari  et  compendiosa  mo- 
naBteriorum  singulorum  de  scriptione 
chronologica.  —  Elisaeus  Monsig- 
nani  0.  Carm.  praepositus  generalis 
(t  1737)  collegit  cnm  J.  A.  Ximenes 
bullarium  carmelitanum,  Bomae  1715 
— 1718  t.  4.  —  Eusebius  ab  om- 
nibus  Sanctis  0.  Carm.  semel  et  iterum 
definitor  generalis  condidit  Enchiri- 
dion  chronologicum  carmelitarum  dis- 
calceaiorum   congregationis  italicae, 
Romae  1 737  in  4.  —  Dosithens  a  s. 
A 1  e  x  i  q  0.  Carm.  Parisiensis  (n.  11. 
Nov.  1687)  edidit  Parisiis  1727  stilo 
terso  et  eleganti  La  Vie  de  8.  Jean  de 
la  Croix  t.  2  in  4.,  in  qua  plura  re- 
periuntnr  circa  historiam  theresiauae 
reformationis  ac  plurium  monasterio- 
rum ;  inserta  sunt  quaedam  opuscula 
et  cantica,  qnae  in  ed.  gallicis  opernm 
s.  Joannis  desiderantur,  ac  quorun- 
dam,  qnae  quibusdam  visa  sunt  dif- 
ficilia,  solida  explanatio;  recusa  iura 
Mariae  Elis.  de  Cruce  0.  Carm.  prio- 
rissae,  addita  continuatione  historiae 
ordinis l)  ad  recentiora  tempora,  ib. 
t  3  in  12. 


')  ln  priori  periodo  omisimus  Mcl- 
chio  rem  a  8.  Anna,  qui  ante  ingreanum 
in  ordinem  carm.  (1617)  vocabatur  Mel- 
chior  Correa.  Composuit  Chronica  de 
Carmelitae  Detcalzoe  particular  do  Reyno 
de  Portugal  e  Provincia  de  ».  Filippo, 


542.  Florianus  a  s.  Joseph  0.  ss. 
Trin.  latine  reddidit  opus  sodalis  D  i  - 
daci  a  MatreDei  quondam  vicarii  ge- 
neralis  ordinis,  qnod  prodierat  Matriti 
1652  t.  2  in  f.,  ediditqne  inscriptnm: 
Chronicon  discalceati  ord.  88.  Trinitatie 
de  redemptione  captivorum,  praemissa 
epitome  prooemiaii  continente  vitas 
Jo.  de  Matha  et  Fel.  de  Valois.  Prodiit 
p.  1.  ad  a.  1647;  Pragae  1726  in  f., 
opns  rarnm  (m.  36).  —  Joannes  a 
8.  Felice  0.  ss.  Trin.  scripsit  Annales 
prov.  s.  Josephi  ord.  excalc.  s.  Trin. 
red.  capt.  ab  origine  provinciae  post 
Viennae  obsidionem  a.  1 683  usqne  ad 
a.  1728  (cum  incisionibus,  qnae  mo- 
naateria  repraesentant),  Viennae  1739; 
Triumphus  mieericordiae  et  calenda- 
rinm  ecclesiastico-historicum  0.  SS. 
Trin.,  Viennae  1704;  Suppletnentum 
ad  flores  SS.  cnm  indicibus  menologico, 
chronologico  et  alphabetico  in  t  3.  ed. 
coloniensis  a.  1721  op.  Kibadeneirae 
Flores  SS. — Franciscus  Antonius  Mon- 
t  a  1  v  o  0.  8.  Hier.  reliquit  Historia  ge- 
neral  de  la  orden  de  S.  Oeronimo  p.  1 . 
(et  unica),  8almanticae  1*7  04  in  f. 
(m.  36).  —  Ferdinandus  a  Solitu- 
dine  (de  Solidade)  0.  Min.  Lusitanus, 
academiae  socius,  continuavit  Hietoria 
8erafica  da  orden  dos  fradres  Menores 
de  S.  Franc.  na  provincia  de  Portugal 
coeptam  a  sodali  Ma.  de  Esparanca  t.  3. 
adeo  ut  prodierit  LUboa  v.  5  in  f.  1 656 

—  1721.  Collegit  et  eatalogum  070 
venerabilium  tertii  ordinie  franciscani, 
ib.  1727.  —  Antonins  du  Piedade 
etJosephus  de  Jesu  Maria  compo- 
snerunt  Espelho  de  poenitentea  e  chro- 
nica  da  provincia  de  s.  Maria  da  Arra- 
bida  da  regular  observancia  da  orden 
do  s.  Francisco,  1728 — 3T  t.  2  in  f. 

—  Antonius  0 1  g  i  a  t  i  0.  Cap.  a  Novo- 
Como,  philosophiae  et  theologiae  lector, 
concionator  insignis,  suae  provinciae 
bis  praepositus,  collegit  Annali  de*  FF. 
Min.  CapucHni  t.  3.  pp.  1.  et  2.,  Tri- 


^uju*  p.  1.  et,  nt  vidctur,  unica  prodiit 
Ulisiponc  1657  in  f. 


Digitized  by  Google 


12  3  9         1721—  1740.  Hittoria  ordinum.  Agricola,  Patrignami,  Rosai,         \  240 


denti  1708,  Mediolani  1711  i  2  inf.,  I 
quibus  adjecit  Silvester  Mediola- 
nensis  ejusdem  ord.  appendicem,  Me- 
diolani  1737.  —  Ant.  Parkinson 
0.  S.  Fr.,  in  ordine  dictus  P.  Cuth- 
bert  Hibernns  (1667—1728)  edidit 
suppreeso  nomine 

minoritica  (anglice),  1726  verus  the- 
saurus  l)  pro  historia  hujus  provinciae, 
in  quo  ezhibentur  biographiae  et  mo- 
nographiae  conventuum,  catalogi  su- 
periorum  etc. 

543.  Ignatius  Agricola»)  S.  J. 
Bavarus  rhetoricae  professor  (f  23.  Jan. 
1729)  conscripsit  Historiam  provinciae 
S.  J.  Germaniae  superioris  quinque 
primas  annorum  complezam  decades, 
Augustae  V.  1727  in  f. ;  p.  2.  ab  a. 
1591  — 1600,  ib.  1729  in  f.  —  Ada- 
mus  Flotto  S.  J.  Palatinus  (n.  1679; 
t  1744),  qui  edidit  quoque  quaedam 
polemica  odversus  Oeder,  adjecit  par- 
tem  3.  ib.  1734;  p.  4.  et  5.  Franciscus 
Xaverius  Kropff  Palatinus(n.  20.  Jan. 
1691;  t  22.  Jun.  1746),  opus  inte- 
grum  admodum  rarum  (m.  150).  — 
Josephus  Antonius  Patrignani  Flo- 
rentinus  strenuus  operarius  in  vinea 
Domini  (t  15.  Febr.  17^3)  praeter 
plura  ascetica  collegit  Menologio  di  pie 
meinorie  di  alcuni  Religiosi  della  Comp. 
di  Giesu . . .  distribuite  per  quei  giorni 
deir  anno  ne'  quali  morirono  dair  a. 
1 538—1  728,  Venetiis  1  730  t.  4  in  4., 
opus  rarissimum  (m.  80),  ideoque  ite- 
rum  editum  et  continuatum  usque  ad 
nostra  tempora  a  Jos.  Boero,  Romae 
1859  t.  2  in  8;  sed  dolendum  quod 


l)  Magia  encomiis  extolluut  hoc  opus 
Etuues  Franciscains  XX  (1908),  655,  sicut 
et  sodalis  C.  P.  Mechan  Hiberni,  cujus 
I7i*  rise  and  fall  of  the  lrish  Franciman 
Monasteries  1872  jam  ed.  4.  prodiit. 

»)  Alius  a  sodali  J  os  e  p  h  o  A.  philo- 1 
sophiae  profewore  (f  7.  Jan.  1777)  cujus 
exBtant  plura  opuscula  philosophica,  ut 
diss.  pbilosophica  sintens  aetatis  nostrae 
incredulum  in  Deum,  rempnblicam,  seipsnm 
injurium,  Heidell»ergae  1774  ;  philosophns  | 
de  anima  sua  cr  ratione  ayitans,  ib.  1776.  I 


I  prodierint  tantum  menses  duo  prio- 
res  *).  —  Franc  Schinosi  SJ.  Nea- 
politanus  (t  30.  Mart.  1723)  narrat 
Jstoria  della  Comp.  di  Giesu  apparte- 
nente  al  regno  di  Napoli  (ab  a.  1538 
—1585)  p.  1.,  Neapoli  1706;  p.  2  ib. 
1711.  —  Dominicus StanisL  Alberti 
S.  J.  Panormitanus  (t  9.  Mart.  1731) 
composuit  DeJl' istoria  della  Comp.  di 
G.  La  Sicilia  p.  1.  ab  a.  1545 — 89» 
Panormi  1702;  p.  2.  et  3.  non  pro- 
dierunt.  —  Emmanuel  Aguilera  S.J. 
Siculus  (n.  23.  Dec.  1677 ;  t  27.  Aug. 
1740)  narravit  Provinciae  siculae  Soe. 
J.  ortum  et  res  gestas  ab.  a.  1546 — 
1611  p.  1.  Panormi  1737  ;  p.  2.  (1612 

—  1672)  ib.  1740  in  f.  (m.  77).  Ejus 

quoque  est  examen  diss.  theologicae  ne- 

gantis  baptismum  infantis  in  utero 

editae  a  D.  Mart.  Orelli  Barnabita, 

auctore  Alez.  Bautnir,  Florentiae 

1710.  —  Antonius  F  r  a  n  c  o  Lusitanus 

(n.   1662;  t  3.  Mart.   1732)  plura 

scripsit  ad  illustrandam  historiam  so- 

cietatis  J.  per  Lusitaniam.  Ita  praeter 

alia:  Annus  gloriosus  S.  J.  in  Lusita- 

nia  complectens  sacras  memorias  illu- 
I     .       r.  .    .     ...  , 

stnum  virorum,  qui  virtutibus,  sudo- 

ribos,  sanguine  fidem,  Lusitananiam  et 

societatem  Jesu  in  Asia,  Africa,  Ame- 

rica  ac  Europa  felicissime  ezornarunt 

succincta  narratione  congestas,  Viennae 

1720  in  4 ;  synopsis  annalium  S.  J.  in 

Lusitania  ab  a.  1540 — 1725,  Augustae 

V.  1726  inf.  —  Bartholomaeus  Bossi 

suppresso  nomine  scripsit  de  origine  et 

progressu  congr.  Oblatorum  s.  Ambrosii 

et  Caroli  Mediolani  ab  a.  congr.  con- 

ditae  1578—1737,  Mediolani  1739. 

—  Carolus  Edmundus  Cloyseault 
Orat.  n.  1645  seminarii  cabiilonensis 
regens  ad  mortem  usque  (3.  Nov.  1628) 
a.  fere  60  et  vicarius  generalis  dioeoe- 
sis  praeter  opuscula  ascetica  descri- 

I  psit 2)  Generalat  du  card.  de  BeruUeet 
du  P.  de  Condren  .  .  .  du  P.  Bourgoing 


»)  Cf.  Sommervogel  VI,  367-66. 
«)  Cf.  lngold  Ks»ai  de  BibUogr.  Orat 

I  p.  33. 


Digitized  by  Google 


1241 


Gattola,  Labby,  Belhomme,  Hueber,  Heyendal  etc. 


1242 


et  du  P.  Senault  ...duP.de  Sainte 
Marthe  pp.  3,  quae  biograpbiae  demum 
prodierunt  Parisiis  1880  in  12. 

544.  Insignium  monasteriorum  hi- 
8toriae  haud  paucae  exstant.  Plurium 
jam  fecimus  mentionem;  de  Jac. 
Bouillart  infra agemus p.  1249. Huc 
prae  primis  referri  debet  Erasmus 
Gattola  0.  S.  Ben.  et  abbas  s.  Mat- 
thaei  servorum  Dei  Cajetae  natus  a. 
1662  (t  1.  Mag.  1734),  vir  admodum 
eruditus  et  modestus,  qui  manum  se- 
que  totum  in  literarium  Mabillonio 
usum  impendit.  Ipse  edidit:  Historia 
abbatiae  casinensis  per  seculorum  se- 
riem  distributa,  qua  Leonis  chronicon 
a  Petro  diacono  ad  a.  1138  continua- 
tum  in  plerisque  suppletur,  et  ad  haec 
usque  tempora  ex  probatissimis  au- 
thenticisque  documentis  producitur, 
insertis  operis  initio  monasterii  de- 
scriptione  et  ad  calcem  pro  laudati 
chronici  auctoribus  chronologia  p.  l. 
ab  a.  529  —  1200,  Venetiis  1733  inf.; 
ad  historiam  abbatiae  accessiones  *), 
ib.  17  34  t  2  in  f.,  opus  rarum  (fr.  75). 
—  Faustus  Labbey  0.  S.  Ben.  (t 
1727)  edidit  rhronicon  luxoviense.  — 
Humbertus  Belhomme  0.  S.  Ben. 
baroducensis.  philosophiae  et  theolo- 
giae  lector,  concionator  insignis,  abbas, 
sexies  suae  congregationis  praepositus 
generalis  (n.  23.  Dec.  1653  ;  t  12  Dec. 
1  727)  monasterium  suum  restauravit, 
bibliotheca  selecta  instruxit,  atque  ce- 
lebravit  Historia  Mediani  in  monte 
Vosago  monasterii  0.  S.  Ben.  ex  congr. 
s.  Vitoni  et  Hidulfi,  Argentorati  1724 
in  4.,  opus  rarum.  —  Huc  quadante- 
nus  refern  potest  Philippus  Hueber 
0.  S.  Ben.  Viennensis  (n.  1062;  t 
1725),  dignus  fratrum  Petz  sodalis, 
archivarius  monasterii  mellicensis,  qui 
Austriam  ex  archivis  mellicensibus 
industria  sagaci  illustravit,  Viennae 


»)  Cf.  Ziegelbauer  IV,  543 ;  A.  E.  lips. 
1735  p.  145-155:  J.  des  Sav.  CXII,  Dl— 
191;Biogr.  univ.  LXV,  171. 


1722;  1743,  quo  in  op.  exhibet  1.  l. 
nucleum  genealogicum  diplomatum, 
chartarum,  privilegiorum  etc,  1.  2.  si- 
gilla,  3.  collectanea  genealogica.  In 
appendice  1.  continetur  brevis  topo- 
graphia  diplomatica  austriaca  ordine 
alphabetico,  in  2.  specimina  diversa- 
rum  medii  aevi  scripturarum  ordine 
systematico ;  in  3.  sacrae  et  profanae 
antiquitates  mellicemes  l).  —  Alius  ab 
eo  est  Alphonsus  Hueber  0.  S.  Ben. 
ex  Obertratnach  oppido  Austriae  supe- 
rioris  n.  15.  Jun.  1668,  bonus  paro- 
chus,  optimus  religiosus  (f  12.  Jan. 
1734),  reram  domesticarum  judice 
Pez  longe  scientissimus,  de  historia  te- 
gernseensis  sui  monasterii  admodum 
meritus.  Edidit  Chronicon  monasUrii 
tegertiseensis  auctoribus  tribus  anony- 
mis,  quorum  postremus  sec.  XV.  vixit. 
Accesit  ejusdem  Chronici  continuatio 
usque  ad  hanc  aetatem  ( 1 72 1 ),  in  Pez 
Thesauro  Anecd.  III  pag.  498 — 594; 
Vitae  synopsis  s.  Bernardi  auct.  Wa- 
ging  in  Pez  Bibl.  asc.  VII  praef.  XVI 
— XXXII.  Multas  suppetias  et  noti- 
tias  transmisit  eidem  Pez,  qui  iis  dili- 
genter  est  usu3.  Reliquit  plura  opera 
msc.  ad  historiam  sui  monasterii  illu- 
strandam  2).  —  Nicolaus  Heyendal 
can.  reg.  s.  Aug.  e  ducatu  limburgensi 
n.  1658,  iu  Italia,  dum  juvenis  stu- 
diorum  causa  illuc  esset  profectus,  a 
venetis  militibus  captus  ad  militiam  \n 
insula  corcyrensi  agendam  per  qua- 
driennium  adactus  est.  Redux  in  pa- 
triam  canoniam  rolducensem  est  in- 
gressus  (1684),  in  qua  theologiam  et 
ss.  literas  docnit,  dein  1712  electus 
e*t  in  abbatera  (t  5.  Maj.  1733).  Sua 
doctrina  de  gratia  controversiaepluri- 
busque  scriptis  occasionem  praebuit 
censuraraque  incurrit  theologorum  leo- 
diensium  et  archiepiscopi  coloniensis3). 
Scripsit  etiam  Literas  ecclesiasticas  de 


>)  Cf.  Krones  allg.  d.  B^ogr.  XUI,  282. 

8l  Cf.  Linduer  Die  Aebte  und  MOnche 
der  Ben.  Abtei  Tegemsee  p.  197 — 205. 

»)  Cf.  Bibl.  nat.  Belg.  9,  :^40 ;  Haagen 
allg.  d.  Biogr.  XII,  363. 


Digitized  by  Gofcgle 


12  43       1721-1740.  Hiatoria  miasionum.  Fernandez,  Gallus,  Fleurian,  1244 


vita  et  de  obligationibus  ministrorum 
Ecclesiae,  Leodii  1703  in  12.  Conti- 
nuavit  annales  roldenses  ab  a.  1 1 58 — 
1700,  qui  primum  prodierunt  sup- 
plementi  instar  in  t.  6.  Histoire  du 
durhide  Limbourybeodii  1837  anctore 
Sim.  Petro  Ernst. 

545.  Ab  bistoria  ordinum  et  mona- 
steriorum  transeamus  ad  historiam  mis- 
sionum.  Joannes  de  Rivero  S.  J.  (f 
15-  vel  27.Aug.  1736)  Hispanus  nar- 
rat  Historia  de  la  Misiones  de  I03  Lla- 
nos  de  Casanare  y  los  Rios  Orinoco  y 
Mata,  Bogotae  1883.  —  Joannes  Pa- 
tritius  Fernandez  S.  J.  Hispums, 
qui  videtur  obiisse  1726,  scripsit  Re- 
lacion  Historial  de  las  Missiones  de  los 
Jndios,  que  llaman  Chiquitos  que  estan 
a  cargo  de  los  Padres  de  la  Comp.  de 
J.  de  la  Provincia  de  Paraguay,  Matriti 
1726  in  4.,  in  alias  quoque  linguas 
versa,  licet  non  fruatur  tanto  pretio 
historico.  Latine  versa  prodiit  Augu- 
stae  V.  1733  (m.  120).  —  Antonius 
S  e  p  p  de  Reinegg  S.  J.  Tirolensis  Kal- 
dariae  (Kaltern)  n.  21.  Xov.  16551 
t  13.  Jan.  1733)  ab  a.  1691  totum  se 
dedit  roissioni  Paraquariae,  qnam  diu 
strenuepromovit.  Narratur  ipsius  iter 
et  labores  in  ^-eisebeschreibungen  und 
kurzer  Bericbt   der  denkwfirdigsten 
Sachen  selbiger  Lanvlschaft,  Volkern 
und  Arbeitung  der  sich  alldort  befin- 
denden  PP.  Missionariorum,  qui  1.  con- 
cinnutus  est  ex  ejusuera  literis  Gabr. 
Sepp  OSB.  ejusdem  fratre,  Xurnberg 
1697;  continuatus  Ingolstadii  1709. 
—  Joannes  Baptista  de  la  Croix  Chev- 
riere  de  Saint  Vallier  ab  a.  1688 
— 1727   episcopus   quebecensis  de- 
scripsit  Estat  prtMnt  de  X  Eglise  et  de 
la  Colonie  francoise  dans  la  Xouvelle 
France,  Parisiis  16S8  (m.  200). 

546.  Quaednm  ex  imperio  sinensi 
reperiuntur  in  Souveaux  Mimoires  sur 
r  Ktat  prisent  de  la  Chine  Parisiis  1696 
t.  2  in  12;  1696  ed.  3  t.  3  (cujus  t.  3. 
est  Car.  Gobien,  cf.  supra p.  90 1 )  etc. 


auctore  Ludovico  Oaniel  le  Comte 
Burdigalensi  n.  10.  Oct.  1655,  quon- 
dam  in  illa  regione  missionaho  (t  1 9. 
Apr.  1728),  et  in  ejusdem  heitre  a 
Mgr.  le  duc  du  Maine  sur  les  ceremo- 
nie9  de  la  Chine,  ib.  1700  in  quibus 
sicut  et  Gobien  admiratione  in  illum 
populura  captus  nimis  extollit  religio- 
nem  et  mores  veterum  Sinensium: 
quamobrem  facultas  theologica  parisi- 
enais  propositiones  inde  excerptas  ip- 
sumque  librum  reprobavit l),  imo  vel 
parlamentum  illum  igni  addixit  (6. 
Mart.  1 762).  —  Claudius  Gallus  Brito 
a.  1685  in  missiones  sinicas  est  pro- 
fectus  atque  in  literis  sinicis  adeo  pro- 
fecit  ut  ab  imperatoris  filio  splendido 
mereretur  insigniri  elogio.  Strenue 
adhaesit  Turonio  legato  per  imperium 
sinense  apostolico,  qui  eum  invitum 
licet  in  episcopum  claudiopolitanum 
inauguravit  et  vicarium  instituit  apo- 
stolicum.  Postea  (1709)  delatus  est 
Pondicherium,  ubi  decreta  pontificia 
ciroa  ritus  malabaricos  promulgavit. 
Decessit  11.  Kov.  1737  a.  aetatis  81. 
Plurima  reliquit  opera  de  historia  si- 
nensi,  de  Sinensium  religione,  ritibus, 
philosophis  *)  etc.  Ex  ejus  memoriis 
prodiit  t.  IV.  Bibliotheque  orientaU  ou 
diutionnaire  universel  contenant  tout 
ce  qui  fait  connoltre  les  peuples  d'  Ori- 
ent  auctore  Herbelot,  Hagae  1777 
— 1779  t.  4  in  4.  —  Thomas  Carolus 
F 1  e  u  r  i  a  u  d'  Armenonville  S.  J.  Pari- 
siensis  missionum  per  orientem  pro- 
curator  (n.  20.  Nov.  1 65 1 ;  t  15.  Jun. 
1735)  publicae  luci  dedit  Nouveaux 
MSnwires  des  Missions  delaC.de  J. 
dans  le  Levant,  Parisiis  1715—29  t.  7 
in  12.,  quibus  Ingoult  et  Alex.  Ro- 
ger  (t  17.  Febr.  1757)  duos  alios 
1745  et  1755  adjecerunt.  Jam  antea 
ediderat  Estat  prisent  de  rArmecie 
tant  pour  le  Temporel  que  pour  le 


l)  Cf.  Censuram  apud  Fer»'t  III,  373 

-37a 

')  Cf.  Fleurii  H.  K.  cont.  L  230  »  42 
Sommervogel  VIII,  138—43. 


Digitized  by  Google 


1245 

Spirituel,  ib.  1694  in  12;  Estat  des 
missions  de  Grece,  ib.  1605  in  12.  — 
Franciscns  a  Jesu  Maria  de  san 
Juan  de  el  Puerto  0.  S.  Franc.  Hispa- 
nus,  missionarius  in  Africa,  scripsit 
ftfission  historial  de  Marruecos  en  que 
se  trata  de  los  martyrioa,  persecuciones 
y  trabajos  che  han  padecido  los  mis- 
sionarios  ord.  ser.  s.  Franc.  en  el  im- 
perio  de  Marruecos  y  continua  la  pro- 
vincia  de  s.  Diego  de  Franciscos  Des- 
calcos  de  Andalucia  en  el  mismo  Im- 
perio,  Hispali  1708  in  f.,  opus  rarum 
(m.  80) ;  Chronicorum  provinciae  dis- 
calceatae  s.  Didaci  in  Baetica  p.  1.  ib. 
1724  in  f.  —  In  primis  vero  memo- 
ranius  est  Josephus  S  t  o  e  c  k  1  e  i  n  Ba- 
varus,  diu  per  Hungariam  capellanus 
castrensis  (n.  30.  Jul.  1676 ;  t  28.  Dec. 
1733),  qui  laudabili  industria  com- 
posuit  Der  Neue  Weltbott  mit  allerhand 
Nachrichten  dern  missionariorum  S.  J. : 
allerhand  so  Lehr-  alsGeistreiche  Brief- 
Schrifften  und  Eeise-Beschreibungen, 
welche  von  den  missionariis  der  G.  J. 
von  Beyden  Indien  und  andern  iiber 
Meer  gelegennen  Landern  seit  a.  1642 
— 1726  in  Europa  angelangt  seynd, 
Augustae  1728 — 61  t.  38  in  f.,  quo 
in  opere  l)  plurimum  usus  est  collec- 
tione  gallica  Lettres  Edifiantes  P. 
G  o  b  i  e  n ,  cujus  supra  mentionem  fe- 
cimus  (p.  901).  Edidit  Stoecklein 
t.  24;  reliquos  addiderunt  Carolus 
Meyer  erfordiensis  (n.  17.0ct.  1678; 
t  22.  Non.  1742),  Petrus  Probst  (n. 
17.  Apr.  1699;  t  19.  Febr.  1750)  et 
Franciscua  K  e  1 1  e r  (n.  1 6.  Apr.  1700; 
t  10.  Mart.  1762).  Composuerat  quo- 
que  ex  relationibus  P.  Sicard  S.  J. 
(p.  1 089)  abbatis  gamingensis  et  v.  P. 
Felicis  Ulmensis  0.  Praed.  1485  et 
1556  editis  Neuer  Weltbott  so  das  aus- 
fuhrlich  vorstellt  den  Auszug  des  Vol- 
kes  Israel  aus  Egypten  von  Romesse 
an  Nil-Fluss  anzufangen  biss  auf  Gal- 


')  Elenchum  epistolarum  (780)  hujus 
ditisaimae  collectionis  diligeuter  exhibet 
Backer  UI,  1753-1857. 


1240 

gala  an  den  Jordam  in  dise  Ordnung 
samt  zwo  neuen  Land-Taffeln,  ib.  1732 
in  8;  etiam  latine,  Gratz  17  58  in  f. 

547.  Ex  hagiographis  mentione  digni 
sunt:  Conradus  Janninck  S.  J.,  qui 
per  annos  facile  quadraginta  vel  Sanc- 
torum  acta  magnam  partem  ipse  edi- 
dit,  vel  a  majoribus  edita  defendit  vel 
a  posteris  edenda  paravit.  Natus  is  est 
Groningae  inBelgio  foederato  16.  Nov. 
1650.  Societatem  Jesu  iniit  24.  Nov. 
1670.  Ob  egregias  dotes  eum  Hen- 
schenius  potissimum  delegit,  tametsi 
nec  sacerdos  esset,  nec  theologiae  stu- 
duisset,  qui  cum  Papebrochio  acta  SS. 
continuaret.  Verum  antequam  totus 
se  huic  operi  consecraret,  Romam  mis- 
sus  est,  ut  theologiae  vacaret  (1681). 
Ante  reditum  in  Belgium  (a.  1686) 
plures  lustravit  bibliothecas  praesertim 
in  regno  neapolitano  magno  cum  fructu. 
Mox  (1688)  cum  Baertio  in  Germa- 
niam,  Bohemiam  et  Austriam  destina- 
tur  ad  lustrandas  bibliothecas.  Redie- 
runt  per  Bavariam,  Sueviam  et  Lotha- 
ringiam  celebriores  abbatias,  quae  ab 
itinere  non  longe  aberant,  invisentes. 
Orta  interim  tempestate  in  actorum 
editionem,  Janningus  apologiam  tri- 
plicem  scripsit  *),  quam  t.  1.  Junii 
praefixam  habes  (seorsim  Antwerpiae 
1695  in  8.)  estque  contra  Seb.  a  s. 
Paulo  0.  Carm.  (cf.  p.  914).  Censura 
vero  lata  ab  inquisitione  hispana  in 
quatuordecim  volumina  priora,  iterum 
Romam  missus  est  (1697),  ubi  acto- 
rum  causam  feliciter  egit,  atque  de- 
mum  (1715)  abrogationem  censurae 
hispanae  impetravit  *).  Rediit  a.  1700 
ab  Urbe  non  sine  nova  actorum  codi- 
cumque  vetustorum  sarcina  iterque 
per  Austriam  instituit  tanti  operis  pro- 
fectum  semper  intendens.  Apoplexia 
correptus  27.  Oct.  1719  convaluit  qui- 
dem  studiis  tamen  impar.  Abhinc  non- 


')  Cf.  A.  E.  l'ip».  16%  p.  131—139. 
*)  Cf.  Elogium  de  vita  et  openbus  P. 
Conr.  Janningi  t.  3.  JuL  acta  SS.  §  5. 


Stoecklein  etc.  Hagiographi.  Janninck. 


Digitized  by  Google 


1247 


1721-1740.  Hagiographi.  Janninck,  Sollier, 


1248 


nisi  sibi  et  Deo  vacavit.  Fere  per  qua- 
driennium  adhuc  produxit  vitam  crudis 
ccnvulsionibus  obnoxiam  (t  13.  Aug. 
1 723).  Operam  suam  contulit  ad  acta 
SS.  a  t.  5.  Maji  usque  ad  t  2.  Julii. 
Simul  vero  studium  singulare  a.  facile 
20  ostendit  in  juventute  per  catechis- 
mum  erudienda,  donec  moriente  Pape- 
brochio  (a.  1714)  gravioribus  quam 
ante  curis  implicitus  abstinere  hoc  ca- 
ritatis  officio  cogeretur.  Magni  eum  fe- 
cerunt  viri  in  scientia  summi,  ut  No- 
risius ,   Habillonius ,  tfagliabechius, 
Schelstratius,  Muratorius,  Saxius,  6a- 
leardus  etc.,  ut  ex  eorum  literis  ad  eum 
datis  patet.  —  Janningi  biographus  et 
laboris  socius  Petrus  Boschius  (van 
den  Bosche)  vir  singularis  innocentiae, 
ipse  decessit  14.  Nov.  1736.  Natus 
erat  Bruxellae  19.  Oct.  1686.  Juvenis 
studio  indefesso  per  annos  circiter 
duodecim  christianae  doctrinae  rudi- 
mentapuerispuellisque  inculcabat.  In 
studiis  philosophicis  et  theologicis  adeo 
excelluit,  ut  saepius  publice  disputaret 
atque  disputatione  de  universa  theo- 
logia eadem  absolveret  (a.  1720).  Anno 
sequenti  (l 72 1)  inter  hagiographos 
cooptatus  est.  Scribendi  initium  duxit 
a  tractatu  historico  chronologico  de 
patriarchis   antiochenis   tam  graecis 
quam  latinis,  imo  et  jacobitis  usque  ad 
sedem  a  Saracenis  eversam  l),  qui  re- 
peritur  t.  4.  Julii  et  seorsim  prodiit 
Antwerpiae  1725  in4;  Venetiis  1748. 
Operam  suam  contulit  ad  quatuor  ul- 
timos  toraos  Julii  et  tres  priores  Au-  1 
gusti  *). 

548.  Hagiographorum  tamen  prae-  , 
cipuus  hac  aetate  fuit  Joannes  Baptista  ( 
du  Sollier  S.  J.,  natus  in  oppido 
Herseau  prope  Tornacum  28-  Febr.  . 


»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1727  a.  85  p.  1802 
—25 ;  A.  E.  lips.  1726  p.  197—206 ;  suppl. 
IX,  68. 

*)  Cf.  ejus  elogium  t.  3.  Augusti; 
Biogr.  univ.  LIX,  33. 


1 669,  qui  a  prima  juventute  impense 
studiis  se  dedit,  in  quibus  adeo  excel- 
luit,  ut  Bomae  de  theologia  universa, 
quam  ibidem  audiverat  (1697 — 1700), 
magno  auditorum  plausu  disputarel 
InBelgium  redux  illustrandis  SS.  actis 
Papebrochio  socius  additus  fuit,  quo 
in  opere  impensa  sedulitate  ad  mortem 
fere  usque  duravit.  Quamplurimum 
illud  promovit,  cum  non  aolus  esset 
sagacis  ingenii,  indefessae  diligentiae, 
sed  etiam  in  reperiendis  evolvendisque 
antiquitatis  monumentis  admodum  fe- 
lix.  Quo  fervore  se  impenderit  vel  hoc 
unum  ostendit,  quod  postejusmortem 
reperta  fuerint  circa  duodecim  millia 
epistolarum,  quas  hac  de  causa  scri- 
pserat.  Inter  ejus  symbolas  eminent : 
Tractatus   historico-chronologicus  de 
patriarchis  alexandrinis,  in  quo  praeter 
primos  sanctos  aliosque  vere  catholicos 
antistit«3  etiam  haeretici  et  schismatici 
copti  continua  serie  ad  sua  utque  tem- 
pora  deducuntur  immixtis  parergis  ad 
res  illius  ecclesiae  illustrandas  accom- 
modatis.  Subjungitur  appendix  de  ini- 
tiis,  erroribus  et  institutis  copto-jaco- 
biticis  ^),  Antwerpiae  1 708  in  f.  et  t.  5. 
mensis  Junii,  opus  magnae  sagacitatis 
et  eruditionis.  Acta  b.  Raymundi  Luili 
collecta,  digesta  et  iUustrata,  cum  dis- 
sertatione,  qua  Lulli  doctrinam  vindi- 
cat  ab  omnibus  accusationibus  contra 
ejus  orthodoxiam  prolatis,  ib.  1 708  in  f. 
et  t.  5.  Junii.  Martyrologiunx  Usuardi 
monachi  ad  excusa  exemplaria  quatu- 
ordecim,  ad  codd.  mss.  integros  1 7,  ad 
alios  ferme  50  collatum,  ab  additamen- 
tis  expurgatum,  castigatum  et  quoti- 
dianis  observationibus  illustratum,  cui 
accedunt  martyrologia  hieronymiana 
contracta,  ib.  1 7 1 4  in  f.;  Venetiis  1745. 
In  praefatione  erudita  disserit  de  om- 
nibus  antiquis  martyrologiis ;  opus 
autem  est  molestissimi  infinitique  pro- 
pemodum  laboris,  quod  eruditi  magni 


•)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1709  a.  88  p.  1119 
—57 ;  A.  E.  lipa.  1709  pag.  536—39 ;  J. 
dea  Sav.  XLV,  30-40;  579—603. 


Digitized  by  Google 


1249  Wielowieyski,  Pokorski,  Chiarelli,  d'  Amici,  Lobineau  etc  1 250 


aestimant l).  Acriter  editionem  edito- 
remque  ipsum,  qaod  ms.  sangerma- 
nense  non  tanti  fecisset,  aggressos  est 
anonymus  quidam  (scil.  Jac.  B  o  u  i  1  - 
lart  0.  S.  Ben.  n.  1669;  t  ll.Dec. 
1726)  inop.  Usuardi  San-Germanensis 
monachi  martyrologium  sincerum  ud 
autographi  in  San-Germanensi  abbatia 
servati  tidem  editum  et  ab  observatio- 
nibus  R.  P.  Sollerii  S.  J.  vindicatum  2), 
Parisiis  1718  in  4.  Cum  vero  occur- 
rant  multa  quidem  verba,  sed  argu- 
menta  pauca,  tacendum  sibi  constituit 
Sollerius.  Omnia  quae  scripsit  excel- 
lunt  judicio  critico  et  eruditione  solida. 
Licet  vero  totus  studiis  immersus  vi- 
deretur,  otium  semper  reperit,  quod 
animarum  regimini  impenderet.  Neque 
minus  insignis  erat  solida  virtute  at- 
que  studio  religiosae  perfectionis.  Scru- 
pulosa  fere  diligentia  servabat  regulas, 
modestiam,  pacem  animi  imperturba- 
bilem,  caritatem  erga  Deum  et  proxi- 
mum  in  omni  sua  vivendi  ratione  prae 
86  ferebat.  Asthmate  correptus  1737 
mortis  incidit8)  periculum  vitamque 
inde  duxit  per  triennium  doloribus 
plenam  (t  17.  Jun.  1740). 

549.  Stepbanus  Wielowieyski 
S.  J.  Polonus,  concionator  clarus  (t 
4.  Nov.  1721)  reliquit  vitas  multorum 


')  Cf.  Mem.  de  Tr.  1714  a.  lf>6  p.  208« 
—2108;  J.  des  Sav.  LX,  581-y3;  A.  K. 
lipB.  1715  p.  473—480. 

-)  Edidit  Houillart  etiam  Hixtoire  ife 
V  abbttyf  royate  de  S.  Germain  deg  Frts  con- 
tenant  la  vie  des  Abbes  qui  Tont  gouver- 
nee  depuis  aa  fondation  ;  les  hommes  illu- 
stres,  qu'elle  a  donnes  a  1'Kglise  et  ii 
1  Etat ;  les  privileges  accordes  par  les  sou- 
verains  Pontifes  et  par  lea  Kveques ;  les 
donn  des  Rois,  des  rrinces  et  des  tiutres 
bienfaiteur*.  Avec  la  description  de  1'Kgli- 
se,  des  tombeaux  et  de  tout  ce  quelle 
contient  de  plua  remarquable.  Le  tout 
justifie  par  des  titres  authentiques  et  en- 
richi  de  planx  et  de  figures,  Parisiis  1724 
in  f.,  de  quo  <f.  J.  dea  Sav.  LXXIV,  483 
-494. 

3)  Cf.  elogium,  quod  exstat  act.  SS. 
men&is  Aug.  t  5  et  Mem.  de  Tr.  1743  a. 
62  p.  2250-66. 


sanctorum  lingua  patria,  quae  post  ejus 
mortem  Calissii  1753 — 39  t  4  in  f. 
prodierunt.   Eae  tamen  sunt  minus 
criticae.  —  Innoc Pokorski  0. Erem. 
s.  Pauli  Varsoviae  publici  juris  fecit 
vitas  ss.  patrum  Paulinorum  ex  ordinis 
annalibu3  excerptas  (t  1740).  —  Pe- 
trus  Antonius  de  Venetia  0.  Min. 
str.  Obs.  collegit  Giardino  Serafico  hi- 
storico  fecondo  di  fiori  e  frutti  di  virtu, 
di  zelo  e  di  santita  nelli  tre  Ordini 
istituti  dal  gran  patriarca  de  Poveri  di 
s.  Francesco,  Venetiis  t.  2  in  4 ;  Legen- 
darium  Franciscanum,  cujus  ad  a.  1 72 1 
jara  prodierant  Mediolani  t.  10  in  4. 
—  Benedictus  C  h  i  a  r  e  1 1  i  S.  J.  Messa- 
nensis  (n.  10.  Apr.  1658;  t  5.  Jan. 
1727)  reliquit  Afemorie  sarre  deUa  Cittb) 
di  Messina  nelle  quali  si  descrivono  le 
Istorie  de'  Santi,  Beati,  Tutelari  e  Pa- 
troni  della  medesima  citta  con  un  ag- 
giunta  d'alcune   persone  insigni  in 
pieta,  che  sono  fiorite  circa  1'eta  del- 
1'Autore,  Messanae  1 705  in  4.  —  Bern. 
Maria  d'  A  m  i  c  i  Mediolanensis  0.  Oli- 
vet.  Mediolanensis  (n.  1672;  t  1722) 
reliquit  Vita  di  cento  Santi  e  Sante 
dell'  Ord.  di  s.  Benedetto,  Venetiis  1  744 
ed.  2.  —  Vitus  Alexius  Lobineau 
0.  S.  Ben.  congr.  s.  Mauri  rhedonensis 
(n.  1666;  t  3- Jun.  1  727  )  bene  meruit 
de  patria  sua  op.  quod  incepitLe  Oal- 
lois  (cf.  supra  p.  432)  et  inscribitur: 
Histoire  grnerale  de  Bretagne  composee 
sur  les  titres  et  les  auteurs  originaux 
(ab  a.  458—1332).  Parisiis  1  707  t.  2 
in  f.,  in  qua  multa  reperiuntur,  quae 
spectant  ad  historiam  ecclesiasticam1). 
T.  3.  qui  complecti  debebat  documenta 
historica,  non  piodiit.  Socium  laboris 
pro  parte  critica  habuit  Dionysium 
Briant  (t  28.  Jan.  1716),  quietmul- 
tas  suppeditavit  notitias  pro  Gallia 
christiana.  Postea  edidit:  V  Histoire  ou 


»)  Cf.  A.  K.  lipa.  1710  p.  18—22.  De 
scriptin,  quae  occasione  hujus  hittoriae 
prodierunt,  cf.  Tassin  II,  135 — 146,  J.  dea 
Sav.  XLHI,  166—170;  de  la  Boderie 
Correspondance  et  Documenta,  Paritiia 
1880. 


Digitized  by  Googla 


1231 


1720-1740.  Hagiographia  et  Haereaeologia.  Grandet,  Strunk 


1252 


vies  des  Saints  de  Bretagne,  que  V  Egli- 
se  bonore  d'  un  culte  public  et  dea  per- 
sonnes  d'une  eminente  piete  qui  ont 
vecu  dans  la  raeme  province  avec  une 
addition  a  V  Histoire  de  Bretagne,  Rhe- 
done  1723  in  f.,  1725  aucta  ab  ab. 
Tresvaux  Parisiis  1836—38  t.  5, 
quibus  t  6.  adjecit  /'  Eglise  de  Bretagne 
d'apres  des  materiaux  de  D.  Morice, 
1839.  Histoire  de  la  viUe  de  Paris 
composee  par  D.  Mich.  Felibien,  re- 
vue,  augmentee  etc.,  Parisiis  1725  t  5 
in  f.,  quam  etiam  continuavit l)  ab  a. 
1661.  —  Josephus  Grandet  congr. 
s.  Sulp.  Andegayensis  n.  30.  Jul.  1646, 
regimini  seminarii  andegavensi9  diu 
addictus  (t  1.  Dec.  1724J  plurima  reli- 
quit  opuscula  edita  et  inedita2),  biogra- 
phica  in  primis,  inter  quae  eminent  Les 
saints  PrHres  francais  du  XVII*  silcle, 
primum  cura  G.  Letourneau  Andegavi 
1 896 — 98  editum  t.  3,  inquibu9  triplex 
vitarum  (34,37,  22)  series  exhibetur; 
Mimoires  de  Jos.  Grandet:  Histoire  du 
Seminaire  a"  Angers  (1659 — 95),  pri- 
mum  ed.  ab  eodem  G.  Letourneau,  An- 
gers  1893  t.  2  in  8,  cui  praemissa  est 
insignis  et  ampla  notitia  de  nostro 
auctore.  —  Michael  Strunk  S.  J. 
Paderbornensis  n.  1.  Nov.  1677,  phi- 
losophiae  et  theologiae  Paderbornae  et 
Monasterii  professor,  destinatus  fuit 
qui  continuaret  annales  patrios  a 
Schaten  (p.  200)  coeptos,  sed  morte 
sublatus  5.  Dec.  1736  opus  jam  ex 
parte  paratum  etlere  non  potuit.  Edidit 
vero  Westphaliam  sanctam,  beatam  et 
piam  sive  vitas  eorum,  qui  sua  sancti- 
tate  et  piis  exemplis  Westphaliam 
illuatrarunt1,  Neuhusii  1715  p.  1. 
Partem  alteram  primum  edidit  (cum 
priore)  Guilelmu9  Engelbertus  Gie- 
fers,  Paderbornae  1854.  1855  t.  2 
cum  auctoris  elogio;  germanice  Mona- 


')  Cf.  J.  des  Sav.  LXXVIII.  309-318; 
LXXIX,  338  -47 ;  310-19;  Biogr.  univ. 
XXIV,  598. 

*)  Eorum  elenchum  bene  longum  ex- 
hibet  Bertrand  Bibliotheque  Sulpiciennt; 
1,  223-41. 


sterii  1863 — 64.  Epitome  historica 
de  vita,  reliquiis  et  beneficiis  admira- 
bilibus  8.  Liborii  ep.,  ib.  1736.  —  Hi- 
drianus  van  Loo  Gandavensis  (t  14. 
Oct  1727)  collegit  De  Leoens  van  d* 
Heyligen  der  Nedsrlanden,  Gandavi 
1705  t  2  in  4.  Vertit  ediditque  plura 
opuscula  8piritu  Jansenismi  infecta  l). 
—  Josephus  Franciscus  Bourgoing  de 
Villefore  Parisiensis,  academiae  in- 
scriptionum  sociu9  (n.  1652;  t  2.  Dec. 
1737)  scripsit  Vtes  des  saints  Peres 
desdiserts  d'  Occident,  Pariaiis  1 706 — 
1708  t  5  in  12;  et  stilo  simplici  sed 
nobili  Vut  de  s.  Bemard,  ib.  1 704  in 
4. ;  Anecdotes  ou  Memoires  secrets  sur 
la  constitution  Unigenitus,  1730  t  3 
in  1 2.,  quod  opus  auctorem  prodit  pro- 
pensum  in  sectam  jansenianam.  Illud 
impugnavit  acriter  Petrus  Lafitau 
8i8taricen8i8  episcopus  eflfecitque,  ut 
regis  ju8su  supprimeretur.  Reliquit 
plura  scripta  hiatorica  et  versiones 
operum  Patrum.  —  Aliquorum  aposto- 
lorum  (Andreae,  Joannis  et  Matthiae) 
et  s.  Joannis  Baptistae  vitas  necnon 
historiam  monasteriorum  urbis  pra- 
gensis  (Pragae  1715)  descripsit  Joan- 
nes  Florianus  Hammerschmid, 
Bohemus,  s.  theologiae  doctor  *),  pro- 
tonotarius  apostolicus  et  canonicus 
wiasehradenais  (n.  4.  Maji  1652;  t 
1735  a.  aetatia  83),  vir  sagax  et  dili- 
gens  in  scrutandis  antiquitatis  monu- 
mentis. 

550.  Pinchinart  0.  Min.  collegit 
Dictionnaire  chronologique,  historique, 
critique  sur  1'  Origine  de  1'  Idolatrie  et 
de  tous  le s  principaux  Heretiques  et  Fa- 
natiques  qui  ont  cause*  quelque  trouble 
dans  TEglise,  Parisiis  1736  in  4.  — 
Ludovicus  Doucin  S.  J.  VernonensU 
in  Normannia,  qui  strenue  JansenUtas 
impugnavit  (n.  21.  Aug.  1652;  t  21. 


')  Cf.  E.  Varenbergh  Bi.  nat.  de.  Belg. 
XII,  H75. 

s)  Wurzbach  Biogr.  Lex.  de*  Kaiwrth. 
Oeaterreichs  7,  289. 


Digitized  by  Google 


1253 


Doucin,  Uatrou,  Louvereul,  Guichard,  Saraelli. 


1254 


Sepu  1726),  egregia  reliquit  scripta 
ad  haereseologiam  spectantia.  Speci- 
mtn  observationum  ad  nestorianam  hi- 
storiam  ac  varios  tom  veterum  tum 
recentiorum  auctorum,  qui  eam  attige- 
runt,  locoft,  Parisiis  1698  in  12;  Hi~ 
stoire  du  Nestorianisme,  ib.  (etiam 
Hagae  et  Amstelodami),  1698  in  4; 
in  qna  Vigilium  papam  vindicat  ab 
errore  in  fide  et  infallibilitatem  sedis 
apostolicae  tuetnr;  Addition  a  Vki~ 
stoirt  du  Nestorianisme,  oii  l'on  fait 
voir  quel  a  6te"  Tancien  nsage  de 
r  Eglise  dans  la  condamnation  des  livres 
et  ce  qu'  eile  a  exige*  des  fideles  a  cet 
egard,  Parisiis  1703  in  12.,  opus  in- 
dnstria,  accuratione,  ordine  et  nitore 
conscriptum,  quapropter  magni  aesti- 
matur  *),  sicut  et  aliud :  Histoire  de 
V  Originisme  i.  e.  Histoire  des  mouve- 
ments  arrives  dans  1'Eglise  au  sujet 
d'Origene  et  de  sa  doctrine  *),  ib.  1700 
in  1 2 ;  Memoire  touchant  le  progres  du 
Jansenisme  en  Hollande,  Coloniae  1698 
in  12;  IraiU  de  Yusage  du  Calice  et 
de  la  Commnnion  sons  les  denx  espe- 
ces,  Parisiis  1685  in  12;  lnstruction 
pour  les  nouveaux  Catholiques  ou  1'  on 
explique  tons  les  articles  contestes  et 
on  on  rend  raison  par  1'Ecriture  et  par 
les  Peres  des  premiers  siecles,  ib.  1686 
in  12;  Cadomi  1686  in  12.,  aliaque 
contra  CaJvinianos  et  Jansenianos.  — 
Franciscns  Catron  S.  J.  n.  8-  Dec. 
1659  Parisiis,  in  literis  humanioribus 
graecis  latinisque  cultissimus,  auctor 
fuit  etiam  et  parens  fasc  periodicornm 
Memoires  de  Trevoux  (cf.  p.  1123)  a. 
1701,  quibus  se  impendit»)  duodecim 
annis  (t  12.  Oct.  1737).  Ex  operibus, 
qnae  edidit,  huc  spectat  Histoire  des 
AnabaptisUs  contenant  leur  doctrine  et 
diverses  opinions  qui  les  diviaent  en 


»)  Cf.  A.  E.  lips.  1699  p.  166—167 ;  J. 
des  Sav.  XXVI,  580—83 ;  Biogr.  univ.  XI, 
610. 

«)  Cf.  A.  E.  lips.  1700  p.  471—480. 

•)  Cf.  plura  de  ejua  vita  et  operibua  in 
Elogio,  quod  legitur  in  M^m.  dc  Tr.  1738 
a.  43  p.  641-54. 


plusieur8  sectes,  Parisiis  1695  in  12; 
Am8telodami  1 699 ;  1 700 ;  et  sub  in- 
scriptione :  Histoire  du  fanatisme  dans 
la  religion  protestante  depuis  son  ori- 
gine,  Parisiis  1705  t.  2;  1706;  1733 
etc,  cujns  velnt  t.  3.  est  histoire  des 
Quakers  ou  Trembleurs,  1733  in  12. 

—  Joannes  Baptista  Louvereul 
oongr.  doctr.  christ.  narrat  Le  fana- 
tisme  renouveU  ou  1'  Histoire  des  sacri- 
leges,  des  incendies,  des  meurtres  et 
autres  attentats  que  les  calvinistes  re- 
voltes  ont  commis  dana  les  Cevennes 
depuis  le  commencement  de  leur  r^- 
volte,  Avenione  1704—6  t.  4  in  12. 

—  Ludovicus  Anasta8ius  Guichard 
tertii  ord.  s.  Franc  Senonensis  (t  15. 
Aug.  1737)  luci  publicae  dedit  Hi- 
stoire  du  socianisme  pp.  2,  Parisiis 
1 723  in  4.,  cujus  tamen  t.  2.  non  pro- 
diit,  licet  impressio  fuerit  coepta.  — 
Huc  denique  spectat  etiam  Fr.  van 
Banst,  de  quo  infra  loquemur. 

551.  Haud  pauci  archaelogtam l) 
christianam  excoluerunt,  in  primis  in 
Italia.  Pompejus  Sarnelli  n.  PoH- 
gnani  a.  1649,  juris  et  theologiae  do- 
ctor,  protonotarius  apostolicus,  demum 
episcopus  vigiliensis  (Bisceglie  1  1 724) 
scripsit  Lettere  ecdesiastiche  (40),  Nea- 
poU  1 686  in  4 ;  Venetiis  1718;!  740,  t. 
3  in  4,  satraras,  magnum  judice  Zacca- 
r  i  a  sacrae  eruditionis  promptuarium,  in 
quibus  disputat8)  de  variis  epistola- 
rum  ecclesiasticarum  generibus,  de  mi- 
tris,  canonicis,  chorepiscopis,  de  epi- 
scoporum  appellatione,  bugia,  an  mu- 


<)  Argumentum  singulare  et  rarum 
tractarit  Ant  Bombardini  patavinus 
(n.  1666 ;  tl726)  juris  antecessor  et  cano- 
nicua  ecclesiae  cathedralis,  in  op.  de  car- 
cere  et  antiquo  ejus  usu  ad  haec  uaque 
tempora  deducto,  Tr.  in  2  pp.  distributus, 
quorum  altera  historiam  carceris,  altera 
praxim  complectitur,  Patavii  1713  p.  1; 
etiam  in  P  o  1  e  n  i  Novis  tmpplem.  utrius- 
que  thes.  antiquitatum  rom.  graecarum- 
que  III,  740  »s. 

»)  Cf.  A.  E.  L.  1687  p.  172-182 ;  248 


Digitized  by  Google 


1255 

sica  barmonica  templis  sit  eliminanda, 
de  corona  clericorum,  de  canonibus, 
quibus  clericis  barba  prohibetur,  cur 
die  coenae  Domini  tredecim  pauperum 
pedes  laventur,  de  bireto  et  berretino, 
de  clericorum  vestibus,  de  eorum  an- 
nulo,  de  archidiaconorum  et  archipres- 
byterorum  munere,  de  valore  ordinum, 
qui  ab  haereticis,  schismaticis  etc.  con- 
feruntur,  de  baptismo  solemni,  de  je- 
juniis,  an  votum  solemne  castitatis  a 
pontifice  relaxari  possit,  de  anno  nati- 
vitatis  Christi,  de  iraaginibus  sacris  etc. 
Antira  Basilicografia ,  Neapoli  1686 
opus  eruditum 1 ) ;  Memorie  cronologiche 
de'  vescovi  ed  arcivesrovi  della  8.  Chiesa 
di  Benevento  colla  serie  de'Duchi  e  Prin- 
cipi  Longobardi  dell.i  stessa  citta,  ib. 
1691  in  4 ;  Cronologia  de*  Vescovi  e  Ar- 
civescovi  Sipontini,  Manfredoniae  1680 
in  4 ;  Memoire  de'vescovi  di  Bisceylia  e 
della  stessa  citta,  ib.  1694  in  4;  Elogi 
di  Preti  illustri  per  la  bonta  di  vita, 
Napoli  in  4.  —  Michael  a  s.  Amato 
(Amati)  presbyter  neapolitanus  juris 
theologiae  doctor,  sodalis  congreg.  apo- 
stolicarum  missionum,  variis  in  aula 
muneribus  auctus,  protonotarius  apo- 
stolicus  (t  15.  Nov.  1729),  disseruit 
de  opobalsami  specie  ad  sacruui  chrismu 
conficiendum  requisita  *),  Neapoli  1722 
in  8 ;  de  piscium  atque  avium  esus  con- 
suetudine  apud  quosdam  Christi  fideles 
in  antepaschali  jejunio3),  1723  in  12. 
proh.  1 6.  Jul.  1  725  ;  in  ea  diss.  censet 
avium  esum  permitti  injejunio;  dis- 
sertationes  historico-dogmaticae,  L  in 
qua  ad  trutinam  revocatur,  quibus  de 
causis  in  antiquis  fidei  symbolis  nicaeno 
et  CP.  articulus  ille  descendit  ad  infe- 
ros  fuerit  praetermissus ;  2.  de  inferni 
situ  adversus  novum  commentum  cu- 
jusdam  (Swinden)  natione  Angli ;  3-  in 
qua  enucleatur,  quomodo  Christus  in 
ultima  coena  eucharistiae  benedixerit 


h  Cf.  A.  K.  L.  1688  p.  168-170. 
»)  Cf.  M(-m.  de  Trev.  1723  a.  56  pag. 
907  ss. 

•)  Cf.  ib.  1724  a.  54  pag.  1107-19, 
Cf.Bibliogr.  univ.  LVI,  256. 


1256 

]  et  utrum  uno  an  pluribus  c&licibus 
usus  fuerit;  4.  de  ritu,  quo  in  primi- 
tiva  Ecclesia  fideles  s.  eucharistiam 
percepturi  manibus  excipiebant,  ubi 
expenditur,  quidnam  fuerit  dominicale, 
quod  mulieres  afferre  debere  jubeban- 
tur,  ib.  1728  in  4.  Reliquit  plura  ine- 
dita.  —  Philippus  Bonarotius  (Buo- 
naroti)  in  explicandis  monumentis  an- 
tiquitatis  prudentia  et  eruditione  sin- 
gulari  praeditus,  natus  est  18.  Nov. 
1661.  Komam  profectus  mox  a  card. 
Casp.  Carpinaeo  praefectus  est  biblio- 
thecae  atque  musaeo  magna  numisma- 
tum  copia  instructo,  quorum  confecit 
indicem  in  hoc  scriptionis  genere  om- 
nibus  numeris  absolutum.  Florentiam 
revocatus  a  Cosmo  III.  senator  dictus 
est  et  postea  pro  ecclesiasticis  negotiis 
pro  principe  praeses.  Familiari  consue- 
tudine  utebatur  cum  Norisio,  Ciampi- 
ni,  Fontanini.  Singulari  doctrinae  sin- 
gularem  adjunxit  modestiam  et  libera- 
lem  omnibus  gratificandi  voluntatem 
(t  8.  Dec.  1733).  Licet  autem  magis 
meruerit  de  archaeologia  profana,  huc 
referendus  est  propter  opus:  Osserva- 
zioni  sopra  alcuni  frammenti  di  vasi 
antichi  di  vetro  omati  di  figura  trovati 
ne?cimiteri  di  Roma,  Florentiae  1716 
in  4-,  opus  rarum,  in  quo  eruditissime 
disserit  de  re  vestiaria  omnique  fere 
cultu  illius  aetatis,  qua  Ecclesiae  velut 
infantia  continetur;  investigat  origi- 
nem  illius  ornamenti,  quod  nimbum 
veteres  dixerunt  et  ejus  historiam  de- 
scribit,  et  quidquid  tangit  feliciter  sa- 
gaciterque  illustrat  *).  Reliquit  ad  60 
volumina  mss. 

552.  Antonius  Maria  Lupi  S.  J., 
quem  de  R  o  s  s  i  *)  solidissimum  inter 
vetustiores  archaeologos  censet,  humi- 
libus  parentibus  natus  est  Florentiae 
14.  Jul.  1695.  Annos  natus  17  socie- 
tatem  Jesu  est  ingressus ;  completo  ty- 


i)  Cf.  FabroniuB  VI,  122—168 ;  A.  K. 
lipn.  soppl.  VII,  145. 

»)  Roma  sotteranea  I,  53. 


1721-1740.  Archaeologia.  SarnelU,  Buonaroti,  LupL 


Digitized  by  Google 


1257 


Lupi,  Orlendi,  Ornato. 


1258 


rocinio  Senas  missus  ad  tradendam 
rhetoricaxD,  cui  muneri  egregie  satis- 
fecit.  Theologiae  curaum  disputatione 
publica  absolvit  magna  auditorum  ad- 
miratione.  Licet  aliis  muneribus  et 
occupationibus  detineretur  (selectus 
enim  fuit  a  societatis  praeposito  Gene- 
rali,  ut  ei  esset  ab  epistolis),  quidquid 
illis  temporis  surripere  potuerat,  im- 
pendebat  in  iis  undique  colligendis, 
quae  veterum  cbristianorum  consuetu- 
dinem  vitamque  declarabant,  de  qui- 
bus  multa  solebat  pro  suo  singulari  in 
religionem  studio,  in  sermonibus  quo- 
tidianis  dicere.  Singularis  quoque  erat 
ejus  dexteritas  in  praeparandis  ad  vir- 
tutem  animis.  In  omni  enim  sermone 
8uo,  in  omnibus  disciplinarum  quae 
dabat  magistri  munere  fungens  prae- 
«eptis,  nunquam  non  prudenter  inte- 
xebat  aliquid  utile  et  ad  pietatem  spe- 
ctans.  Panormum  missus  a.  1733,  ut 
dirigeret  nobilium  colleginm  recens 
ibidem  erectum,  omnium  luctu  decea- 
sit l)  3.  Nov.  1737.  Edidit:  Disserta- 
tio  et  animadversiones  ad  nuper  inven- 
tum  Severae  M.  epitaphium,  Panormi 
1734,  opus  admodum  eruditam,  quod 
aviris  doctis  magni  aestimatur:  multa 
enim  attingit  et  illustrat,  atque  data 
occasione  disaerit  de  cyclis  et  chrono- 
logia,  de  ornamentis,  siglis,  de  ortho- 
grapbia,  de  interpunctione,  de  vocibus 
ac  dicendi  modis  barbaris,  qui  in  in- 
scriptionibus  christianis  apparent.  De 
notis  chronologicis  anni  mortis  et  nati- 
vitatis  D.  N.  J.  Christi,  Eomae  1744 
in  4.  Zaccaria  post  aliam  editionem 
opusculorum  l753  Aretii  factam  pie- 
niorem  curavit  inscriptam:  Disserta- 
sioni,  Lettere  ed  altre  operette  del  ch. 
P.  A.  M.  Lupi  per  la  maggior  parte 
non  piu  stampate,  ora  ordinate,  a  luogo 
illustrate  con  Giunte  e  Annotaxioni, 
Faventii  1785  t  2  in  4.,  in  quibus 
disserit  erudite  de  antiquis  baptisteriis, 
de  nonnullis  inscriptionibus ,  vitris, 


»)  Cf.  Fabronius  op.  cit  XV.  32—63; 
Sommervogel  V,  187—92. 


siglis  cbristianis  etc. ;  reperiuntur  etiam 
ibid.  theses  historicae,  chronologicae, 
critkae,  philologicae  etc.  ad  vitam  Con- 
stantini  M.,  speotantes  quae  prodierant 
Panormi  1736. 

553.  Eodem  anno  (1737)  deceisit 
Franciscus  Orjendi  (Orlandi)  0. 
Praed.,  Laudensis,  qui  innotuit  disser- 
tatione  inscripta  l) :  duplex  lavacrum 
in  coena  Domini  fidelibus  exhibitum, 
alterum  ex  Christi  roandato  de  aacra 
pedum  lotione,  alterum  ex  veteris  Ec- 
clesiae  disciplina  de  expiandis  altari- 
bus,  Florentiae  1 7 1 0  in  4.,  in  qua  re- 
spondere  nititur  quaestioni,  cur  13 
pauperibus  pedes  laventur;  sedinpri- 
mia  opere,  cui  titulus:  Orbis  sacer  et 
profanus  illustratu*  8),  seu  dioeceseon, 
provinciarum  et  metropoleon  tum  ec- 
clesiastica  tum  civilis  distributio  im- 
perii  romani  et  Europae,  Asiae,  Afiri- 
cae,  Americae,  Florentiae  1728 — 40 
t.  5  in  f.,  opus  (completum)  rarissi- 
mum,  in  quo  ad  normam  veteris  noti- 
tiae  romani  imperii  geographiam  et 
historiam  orbis  tam  sacram  quam  pro- 
fanam  exhibet  —  Agnellus  0  n  o  r  a  t  o, 
ecclesiae  aversanae  canonicus,  jnris  ec- 
clesiastici  peritns,  sacram  antiquitatem 
illustrare  conatus  est  aliquot  disserta- 
tionibus,  quae  virum  produnt  non  exi- 
guae  lectionis,  sed  nihil  minus  quam 
subacti  judicii  solidaeque  doctrinae  '). 
Prodierunt  inscriptae :  Dissertazioni  su 

sciplina  di  s.  Chiesa  recitate  in  publioa 
Ragunanza  di  Letterati,  Lucae  1737 
in  4.,  in  iisque  disserit  de  canoniza- 
tione  sanctorum,  de  mulieribus  subin- 
troductis  seu  agapetip,  de  diaconissis, 
de  extrema  unctione,  de  continentia 
conjugatorum,  de  communione  infan- 
tium  etc.,  del  moderato  e  convenevol 


»)  Cf.  J.  dea  Sav.  XLVIII,  227—29 ;  L, 
82—89,  et  A.  E.  lipa.  suppl.  V,  176—180. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  CI,  157—164  ;  348— 
57 ;  619—25;  suppl.  ad  nova  A.  E.  II,  1— 
7  ;  62-68;  338-44. 

•)  Zaccaria  in  bibl.  rit  II,  261. 


Digitized  by  Google 


1259     1721— 1740.  Archaeologia.  Mareollier,  Creacimbeni,  Martorelli  etc.  1260 


numero  de}  Cherici  secondo  1'antica  e 
moderna  disciplina  della  Chiesa,  Vene- 
tiis  1768  in  8.  —  Jacobus  Antonius 
del  Monaco  congr.  Or.  (t  20.  Nov. 
1736)  scripsit  Discorso  su  la  calunnia 
del  culto  Asinino  imputato  agli  antichi 
Cristiani,  Neapoli  1715  in  4.  —  Jaco- 
bus  Marsollier  can.  reg.  abb.  s.  Ge- 
novefae,  Parisiensis  n.  1647,  praepo- 
situs  cathedralis  Ucetiae,  ad  quam  mis- 
sus  fuit  cum  nonnullis  sodalibus  pro 
reformatione  capitnli  (t  30.  Aug.  1724), 
vir  laboriosus  et  ferax,  praeter  plures 
biographias  sat  diffusas  et  oratorio  stilo 
conscriptas  ut  card.  Ximenis  (Tolosae 
1694),  HenriciVII.  regis  Angliae  (Pa- 
risiis  1700),  s.  Franc.  Salesii,  Joan. 
le  Bouthillier  de  Rance  fundatoris 
congr.  trappistarura,  8.  Franciscae  de 
Cbantal  etc,  scripsit l) :  Histoire  de 
Vlnquieition  et  son  origine,  Coloniae 
1693  in  12.  sub  nomine  ficto  Petri 
Marteau,  proh.  19.  Maj.  1694,  quae 
prodiit  postmodom  aucta  Parisiia  t.  2  ; 
Apologie  ou  justificution  d'Erasme2), 
Parisiis  1713  in  1  2 ,  quam  tamen  non- 
nulli  tamqoam  nimis  indulgentem  im- 
pugnarunt  3) ;  Histoire  de  Vorigine  des 
dimes  et  autres  biens  temporels  de  VE- 
glise  1689  in  12.,  proh.  5.  Jul.  1694  ; 
tract.  de  antiqua  Eeclesiae  disciplina  in 
dioersis  celebrandis  officiis,  Lugduni 
1706  in  4.  —  Insignis  numismuticus 
fuit  Petrus  Jos.  (non  Nicolaus)  de 
GrainvilleS.  J. Rotomagensis  (n.  13. 
Febr.  1642;  t  2.  Febr.  1730),  cujua 
plures  exstant  doctae  diss.  in  Memoires 
de  Trev..  quibus  et  Harduini  singulares 
opiniones  refellit.  Inter  eas  est  Lettre 
sur  Vu&aye  qu'on  peut  faire  des  me- 

'»  l T.  Niceron  VII,  150  160:  Keller 
V,  580 .  Bio^r.  univ.  XXVII.  262 :  «Juernrd 
V,  :a')3.  \\>  alii>  aliter  «lijudic.itur.  Imo 
pro«liit  I.  SlartoUier  (tecoitnrt  ,t  c>n/<m<l:t 
<\nn*  t**  Contrmlictinns,  1708  in  12. 

-i  rt  J.  «lea  Sav.  1AI.  25-36. 

Ita  I*.  «ial.nel  0.  >.  Aug  :  (  ,  itir/ne 
<h  V  .\j-ol<»/ir  (T  EniAMp .  Pnri-iiB  172<)  in 
12..  d«  qua  cl".  J.  >\>  »  5iav.  I.XVII.  171  — 
181  ;  et  iinonvmu-  in  M.'inoire-  «leTr.  1714 
a.  68  p.  'J64-72. 


dailles  par  rapport  a  la  religion,  ib. 
1715  p.  1411—33;  Diss. sur  la  viriU 
de  la  vision  de  Constantin,  ib.  1721 
p.  1004—25. 

554.  Joannes Maria  Creacim beni 
Maceratensis  (n.  9.  Oct.  1663:  t  8. 
Mart.  1728)  poesi  admodum  deditus, 
pro  cultura  literarum  humaniorum  Ro- 
mae  auctor  fuit  academiae  Arcadia  ap- 
pellatae.  Is  reliquit  carmina,  biogra- 
phias  aliaque  opuscula  archaeologica  l), 
inter  quae  Istoria  deila  BasUxca  di  s. 
Maria  in  Costnedin  (cujus  erat  archi- 
presbyter)  col  ristretto  di  molte  altre 
Chiese  di  Romae  con  molte  figure  in 
rome,  Romae  1 7 1 1  t.  1 ;  1715  t.  2. ; 
col  catalogo  cronologico  dei  Senatori  di 
Roma  etc.,  ib.  17  19;  Istorio  deUa  Chiesa 
di  s.  Giovanni  a  porta  latina  ( on  la  no- 
tizia  di  altre  Chiese,  ib.  1716;  Istoria 
della  Basiliea  di  s.  Anastasia,  ib.  1722; 
Omelie  ed  Orazioni  di  Papa  C 1  e  m  e  n  t  e 
XI.  volgarizzate,  Firenze  1704;  Venezia 
1713.  —  Petrus  Valerius  Marto- 
relli  episcopus  feretranus  (Monte- 
feltre)  1703 — 24,  quo  a.  resignavit, 
copiosissime  egitde  domo  lauretana  in 
Teatro  istorico  della  santa  Casa  Naza- 
rena,  Romae  1  732 — 35  t.  3  in  f.,  quod 
opus  dives  est  repertorium  documento- 
rum  ad  hanc  domum  spectantium :  com- 
plectitur  quoque  plura  de  hoc  argu- 
mento  opuscula.  —  Joannes  Christo- 
phorus  Battelli  •  Sassocorvariensis 
dioeceseos  Urbinatis  clarus  erat  ar- 
chaeologus.  Romae  erat  canonicus  Ma- 
riae  Majoris,  praelatus  domesticus  et 
Clementia  XI.  secretarius  brevium  ad 
principes.  Decessit  archiepiscopus  ama- 
senus30.Jul.  1725.  Multa  scripsit *) 
plerumque  inedita  (44);  prodiit  diss. 
<le  sarcophago  marmoreo  Probi  Anicii 
et  Probae  Faltoniae  in  templo  vaticano, 
Romae  1705  in  S.  Composuit  quoque 
brevero  titain  Clementis  XI.  praemis- 

h  Cf.  Moru-  biMiot.  picena  III,  H25  — 
!  33,  qui  opera  eju9  edita  28  et  11  inedita 
I  recen-et. 

-iCf.  Morus  bibl.  pic.  II,  111. 


Digitized  by  Google 


1261  Histovia  literaria.  Kcharrt. 

sam  hujus  pontificis  Dullario  .Komnc 
ed.  172:*.  —  Joannes  Interian  de 
A  y  a  1  s»  0.  b.  Mariao  dc  Merc.  salraan- 
ticonsis  academiae  doctor  atque  ib.  8. 
theologiae  cuiu  sacrarum  linguarum 
interpretat  ione  professor  (n.  1656; 
t  1730)  opus  reliquit  inscriptum: 
Pictor  christianus  eruditus  sive  de  er- 
roribu8,  qui  passim  admittuntur  circa 
pingendas  atqne  effingendas  ss.  imagi- 
nes,  Matriti  1730  in  4.,  de  quo  Pa- 
q  u  o  t  in  praef.  ad  Molani  historiam  ss. 
imaginum  ita  rigide  judicat:  >Librum 
(Ayalae)  nactus  pro  thesauro,  quod 
ajunt,  carbones  inveni;  nihil  enim 
aliud  ab  auctore  praestitum  erat,  quam 
quod  Molani  libellum  (cf.  111*,  320) 
plurimis  qua  scholasticis,  qua  concio- 
natoriis  meditationibus  auctum  ac  pin- 
gui  oratione  convestitum,  hispanis  suis 
ezhibuisset :  critici  vero  ezaminis  aut 
sacrae  ac  antiquariae  et  ecclesiasticae 
eruditionis,  quam  in  primis  quaere- 
bam,  nec  vola,  nec  vestigium  appare- 
bat,  si  modo  ea  demeres,  quae  ille  ez 
auctore  nostro  in  codicem  suum  trans- 
tulit  *).« 

555.  In  historia  liieraria  ezcelluit 
Jacobus  Echard  0.  Praed.  Rotoma- 
gensis,  qui  opus  bibliographicum  a 
Q  u  e  t  i  f  (cf.  p.  5  7  5)  inchoatum  summa 
accuratione  perfecit  et  absolvit,  cui 
titulus:  Seriptores  0.  Praedieatorum 
reeensiti  notisque  historicis  et  criticis 
illustrati;  opus  quo  singulorum  vita 
praeclareque  gesta  referuntur,  chro- 
nologia  insuper  seu  tempus,  quo  quis- 
que  floruit,  certo  statuitur,  fabulae 
ezploduntur:  scripta  genuina,  dubia, 
suppo8ititia  ezpenduntur ;  recentiorum 
de  iis  judicium  aut  probatur,  aut  emen- 
datur:  codices  manuscripti,  variaeque 
e  typis  editiones,  et  nbi  habeantur, 
indicantur:  alumni  dominicani,  quos 
alieni  rapuerant,  vindicantnr ;  dubii  et 
extranei,  falsoque  adscripti  ad  cujus- 
que  seculi  finem  rejiciuntur  et  suis  re- 


»)  Cf.  Biogr.  univ.  LVI,  607. 


Ji>.  a  «.  Autoni».  Artnellini.  |  2 1»  15 

atituuntur.  Praomittitur  in  prolego- 
menis  notitia  ordinis,  qualis  fuit  ab 
initio  ad  annum  1720,  tum  series  ca- 
pitulorum  generalium  iis  annis  habito- 
rnm.  Denique  indez  eorum,  qui  ad  ec- 
clesiasticas  dignitates  promoti  fuerunt 
vel  (hic)  laudatorum  vel  alias  ab  aliis 
omissorum,  Parisiis  1719  et  1721  t.  2 
in  f.,  opus  quod  a  viris  eruditis  magni 
(m.  300)  aestimatur  »).  Edidit  quoque : 
S.  Thomae  Summa  vindicata  sive  de 
Vincentii  Bellovacensis  scriptis  dis- 
sertatio,  ib.  1708  in  8.,  in  qua  osten- 
dit,  speculum  morale  tum  simile  2.  p. 
Summae  s.  Thomae  hactenus  Vincentio 
bellovacensi  tributum,  unde  illius  par- 
tis  genuinitas  in  dubium  a  nonnemine 
fuit  vocata,  esse  suppositum.  Obiit 
15.Mart.  1724.  —  Opus  pariterprae- 
stans  quamvis  non  eadem  accuratione, 
industria  tamen  omnino  laudanda  ela- 
boratum  reliquit  Joannes  a  s.  An- 
tonio  0.  Min.  Disc  praecipuis  muneri- 
bus  in  ordine  functus,  scil.  Bibliothe- 
cam  universam  franciscanam  sive  alum- 
norum  trium  ord.  s.  P.  N.  Francisci, 
qui  a  seraphico  ordine  condito  usque 
ad  praesentem  diem  latina  sive  alia 
quavis  lingua  scripto  aliquid  consigna- 
runt  encyclopaedia,  Matriti  1732 — 33 
t  3  in  f.,  opus  admodum  rarum  et 
pretiosum  2).  Franciscos  descalzos  en 
Caatilla  la  vieja,  Chronica  de  la  8.  Pro- 
vincia  de  s.  Pablo,  Salmanticae  1728 
t.  1  ;  Matriti  1729  t.  2  in  f. 

556.  His  'adjungi  debet  Marianus 
Armellini  0.  S.  Ben.  Anconitanus 
n.  10.  Dec.  1662.  Religionis  rudi- 
menta  posuit  a.  1678  in  monasterio  ad 
s.  Paulum  in  Urbe ;  dein  Casinum  mis- 
sus  fuit,  ut  eo  in  asceterio  religiosae 
vitae  rerumque  monasticarum  doctrina 


•)  Cf.  J.  des  Sav.  XLI,  108—23;  LXIX, 
574—  80;  A.  E.  lips.  1720  p.  153-61 ;  441 
—54;  1723  p.  474—482.  Mem.  de  Trev. 
1708  a.  121  p.  1479—1495,  ubi  «agax  et 
solida  disputandi  ratio  auctoris  nostri 
impense  laudatur ;  Biogr.  univ.  12,  455. 

»)  Cf.  Mich.  a  s.  Jos.  1,  500  ss. 


Digitized  by  Google 


1 263       1721—1740.  Historia  literaria.  Armellini,  Martiali*,  Gentilotti,        j  264 


penitius  imbueretur.  Expleto  studio- 
rum  curriculo  sub  celebri  Alex.  Lello 
philosophiae  docendae  applicatur  a. 
1687.  Ab  a.  1697—1722  variis  in 
locis  od  populum  dixit.  Tempus  a  con- 
cionibus  vacuum  concinnandae  biblio- 
thecae  casinensi  potissimum  consecra- 
Tit,  ideoque  etiam  plura  per  Italiam 
itinera  instituit  literaria.  Senensi  mo- 
nasterio  praefectus  fuit  abbasa.  1723, 
translatus  (172«)  ad  regendam  abba- 
tiam  s.  Petri  de  Assisio  et  1734  ad 
monasterium  Feliciani  prope  Fulgi- 
neum.  Decessit  4.  Maj.  a.  1737.  Col- 
legit  ')  magna  diligentia  bibliothecam 
benedictino-casinensem  sive  scriptorum 
casin.  congr.  alias  s.  Justinae  patavi- 
nae,  qui  in  ea  ad  haec  usque  tempora 
floruerunt,  operum  ac  gestorum  noti- 
tiam,  Assisii  1731  et  32  t.  2  in  f. ; 
Appendix  de  viris  literis  illustribus  e 
congr.  cas.,  de  quibus  tamen  non  liquet 
an  aliquid  scriptis  consignaverint,  Ful- 
ginei  1732;  catalogus  virorum  sancti- 
tate  illustrium  e  congr.  cas.  alias  8.  Ju- 
stinae  patavinae,  Assisii  1733;  ejus 
continuatio,  Bomae  1734;  catalogi  tres 
episcoporum,  reformatorum  et  virorum 
sanctitate  illustrium  etc.,  Assisii  1733; 
catalogus  monachorum  congr.  cas.  .  .  ., 
qui  alias  monachorum  congregationes 
vel  monasteria  reformarunt,  ib.  1733; 
Additiones  et  correctiones  bibliothecae 
benedictino-casinensis  primae  (et  se- 
cundae)  p.  tam  quae  in  ipso  op.  ad  cal- 
cem  cujusque  literae  alphabeti  ordine 
appositae  fuerunt,  tam  quae  postea 
longe  majori  numero  adornatae  sunt; 
accessit  appendix  de  quibusdam  alia- 
rum  per  Italiam  0.  S.  Ben.  congrega- 
tionum  tum  scriptoribus,  tum  episco- 
pis  tum  denique  viris  sanctitatis  opi- 
nione  illustribus,  Fulginei  1735;  1736. 
—  Martialis  a  s.  Jo.  Baptista  0. 
Carm.,  in  seculo  Joannes  Lacombe  ap- 
pellatus,   apud  Lemovicenses  ortus, 


')  Cf.  Ziegelbauer  III  §  37 ;  Biogr.  univ. 
II,  479;  A.  E.  lipa.  1739  p.  673-76;  Bibl. 
picena  1,  215. 


lectorem  prioremque  saepius  egit,  de- 
finitorem  quater  aut  quinquies,  semel 
provincialem ,  visitatorem  generalem 
parisiensis  et  Armoricae  provinciarum 
(t  1.  Jun.  1736).  Collegit  digessitque 
stilo  nitido  Bibliotltecam  scriptorum 
utriusque  congregationis  et  sexus  car- 
meliiarum  discalceatorum,  Burdigalae 
1730  in  4.  Fatetur  auctor  modeste  se 
fere  cuncta  quae  spectant  scripiores 
congr.  hispanae  accepisse  ab  Anasta- 
sio  a  s.Theresia,  qui  jam  praelo  para- 
tam  habebat  scriptorum  hujus  congv. 
bibliothecam,  quam  propterea  noluit 
amplius  typis  edere. —  Pellegrino(Pere- 
grinus)  Antonius  Orlandi  0.  Praed. 
Bononiensis   theologiue   magister  et 
doctor,  in  suo  coenobio  pluries  prae- 
sidens  et  prior,  vir  pietate  et  doctrina 
egregius  (t8.Nov.  1727  a.  aetatis  68) 
inter  plurima  opera  l)  edita  et  inedita 
(24)  praeter  Abecedario  Pittorico,  Bo- 
noniae  1719,  in  quo  circa  4000  arti- 
ficum  meminit,  collegit  Notizie  degli 
Scrittori  Bolognesi  e  dell'  Opere  loro 
stampate   e   manoscritte,  Bononiae 
1714;    Origine   e   Progressi  della 
Stampa  o  sia  dell'  Arte  impressoria,  e 
Notizie   dell'  opere   stampate  dall'a. 
1457 — 1500.  s.l.  eta.  (1722).  —  Jo- 
annes  Benedictus  Gentilottus  ab 
Engelsbrunn  0.  Equestris,  Tridentinus, 
qui  magno  profectu  studiis  operam 
dederat  Salisburgi,  Oeniponti  et  per 
octennium  Eomae,  excelluit  in  utroque 
jure,  in  linguis  quoque  graeca,  hebrai- 
ca  et  arabica.  Anno  1725  electus  fuit 
in  episcopum  tridentinum,  sed  moerore 
confectus,  quod  tanto  muneri  prae  mo- 
destia  imparem  se  judicaret,  eodem 
hoc  anno  20.  Sept  defunctus  est.  Ad- 
juvit  Montfauconium  in  editione  opp. 
8.  Joannis  Chrgs.,  Echardum  in  colli- 
gendis  scriptoribus  0.  Praed.,  Murato- 
rium  in  ed.  chronici  Sicardi  ep.  cremo- 
nensis;  Coletum  in  ed.  t.  5.  Italiae  sa- 
crae,  in  quem  exstant  ejus  additiones 


•)  Cf.  Fantuzzi  Notizie  degli  Scritt. 
Bol.  VI,  191—97. 


Digitized  by  Google 


1265 


Papadopoli,  Arcudi,  Stiller,  Niceron,  Sedelmayr  etc. 


1266 


copiosae  et  eruditae ;  Hansizium  in  ed. 
Getmaniae  sacrae  l)  etc. 

557.  Nicolaus  Comneusis  Papado- 
poli  Cretae  natus  a.  aetatis  12.  Bo- 
mam  venit  et  in  collegio  s.  Atbanasii 
theologiae  operam  dedit.  Jnris  ponti- 
ficii  profesaor  erat  (1688)  in  universi- 
tate  patavina  (f  25.  Jan.  1 740  a.  aeta- 
tis  80),  cujus  etiam  historiam  con- 
scripsit  Venetiis  1726  t.  2  in  f.  Reli- 
quit  et  epistolam  contra  Jobi  Hockstoni 
ep.  haereticam  8) ;  praenotiones  mysta- 
gogicas  ex  jure  canonico,  Patavii  1697 
in  f.,  in  quibus  ostendere  nititur  grae- 
cam  ecclesiam  neque  in  moribus  neque 
in  doctrina  ab  Ecclesia  romana  dissen- 
tire ;  in  primis  vero  Margunii,  episcopi 
cytherei,  Nomocanonem  crisi  subjicit 
docteque  ezpendit  quae  sacris  ordini- 
bus  suut  praemittenda  3).  —  Huc  quo- 
que  referri  potest  cujus  supra  pag.  923 
mentionem  fecimus,  Alezander  Tho- 
mas  Arcudi  0.  Praed.  patria  Venetus 
ez  celebri  Arcudiorum  familia,  cujus 
est  Oalatina  Letterata,  nella  quale  si 
rappresentano  44  personaggi,  che  anno 
illustrato  colle  lettere  la  loro  patria  di 
8.  Pietro  in  Galatina,  Genuae  1 709  in  8 
sub  nomine  anagrammatico  Candidi 
Malasorte  Ussari,  quod  cum  nonnullis 
esset  ingratum,  illud  defendit  in  l.Utra- 
que  Galatina  defensa  liber  et  patria  etc. 
ib.  1715.  —  Franciscus  Stiller  SJ. 
Pragensis  (n.  3.  Febr.  1 64 1 ;  t  25.  Sept. 
172l)  collegit  Academiam  Francisco- 
rum  aive  diss.  de  Franciscis  literatis, 
Brunae  (1689)  in  4;  Annum  Francis- 
corum  sive  historicam  eorum  epheme- 
ridem  eventuum  gestorumque  vario- 
rum  memoriis  secundum  anni  dies  con- 
scriptam,  Pragae  1680  in  4.  —  Pre- 
tiosae  sunt  Memoires  pour  seroir  u 
Vhistoire  des  hommes  illustres  dans  la 


')  Cf.  Bonelli,  monumenta  eccl.  triden- 
tinae  III  p.  2  p.  251  ss. 

»)  Cf.  J.  dea  Sav.  XXXIV.  778—80. 

*)  Cf.  A.  E.  lips.  1698  p.  1  -9 :  Biogr. 
univ.  XXXII,  514. 


republique  des  lettres  avec  un  catalo- 
que  raisonne  de  leurs  ouvrages,  quas 
collegit1)  ediditque  Parisiis  1729 — 45 
pp.  43  in  t.  44,  Joannes  Petrus  Ni- 
ceron  0.  Barn.  Parisiensis  (n.  1685; 
t  8.  Jul.  1738).  Non  sunt  omnes  ejus- 
dem  pretii,  sed  multae  admodum  ac- 
curatae :  subinde  tamen  nimis  eztollit 
et  laudat  auctores  religioni  christianae 
infensos:  de  scriptoribus  vero  ca- 
tholicis  acrius,  quam  par  est,  judicat 
vel  nimis  obiter  de  iis  disserit.  Ipsius 
sunt  t.  39  priores.  Cogitaverat  jam 
longe  majus  opus  scil.  Bibliotheque 
francaise,  sed  morte  interveniente  illud 
ezsequi  non  potuit  Collectionem  moz 
laudatam  ez  parte  pluribus  memoriis 
omissis  germanice  vertit  S.  J.  Baum- 
garten  Halae  1749— 77  t.  24.  —  Ro- 
manus  Sedelmayr  ez  Bavaria  su- 
periori  n.  3.  Febr.  1677,  0.  S.  Ben.  in 
monasterio  s.  Blasii  (1695),  philoso- 
phiae  et  historiae  professor  in  univer- 
sitate  salisburgensi,  cum  esset  hujus 
academiae  secretarius,  consilium  iniit 
de  conscribenda  ejus  historia.  Cum 
vero  necessariis  destitueretur  docu- 
mentis  illi  immortuus  est  17.  Jan. 
1722.  Ipsum  demum  opere  complevit 
ejus  sodalis  Romanus  Endel.  Prodiit 
Historia  almae  et  archiepiseopalis  uni- 
versitatis  salisburgensis  Francofurti 
1728.  —  Fridericus  Tilmez  S.  J. 
Linciensis  (n.  24.  Febr.  1691;  t  20. 
Oct.  1730)  ezbibuit  Conspectum  histo- 
riae  universitatis  viennensis  ab  ejus  initio 
usqueada.  1465,  Viennae  1722;  quam 
Sebastianus  Mitterdorfer  Klagen- 
furtensis  (n.  18.  Jan.  1686 ;  t  12.  Jul. 
1743)  continuavit  *)  ad  a.  1565;  ib. 
1724;  dein  ad  a.  1701,  ib.  1725.  — 
Franciscus  Orti  (Ortinus)  i  Figue- 

»)  Cf.  Haegele  KL.  IX»  262 ;  Goujet  in 
coll.  t.  40.  p.  379—96;  Feller  6,  252. 

*)  Franc.  Hoellcr  S.  J.  Viennensia 
(n.  16.  Febr.  1694;  t  14.  Febr.  1732)  dedit 
Specimen  bistoriae  cancellariorum  uni- 
v»;rsitati8  viennenHis  eoruraque  praeposi- 
torum  ecclesiae  ad  s.  Stephanum,  Vien- 
nae  1729. 


Digitized  by  Google 


1267 


1721— 1740.  Romaai  pontifices.  Clemena  XI. 


1268 


rola  Valentinus,  Qualificator  b.  Officii 
et  canonicua  valentinus,  universitatis 
rector  collegit  Memoriat  historicas  de  la 
fundacion  e  progreasos  de  ia  insigne  uni- 
versidad  de  Valencia,  Matriti  1730  in 
4.,  de  qno  opere  acribunt  A.  E.  Lips. 
1 7  3 1  p.  4  34,  anctor  >  ordine  chronolo- 
gico  (sed  eo  non  ubique  servato)  dis- 
posuit,  quae  memoriae  tradidere  A. 
Schottas,  Gaspar  Escolanus,  Ant.  Btu- 
terius,  Petrus  Aug.  Morla,  Yinc.  Mari- 
nerius,  Laur.  Mattbaeus,  Nic.  Antonius 
et  Jos.  Bodriguez.  .  .  .  Habet  quidem 
Ortinius  ingenium  minime  contemnen- 
dum,  promptam  memoriam  facilemque 
stilum,  licet  non  ita  emendatum.  Cri- 
tices  usum  parum  novit,  adeoque  cele- 
brat  ut  viros  magnos,  qni  \ix  meren- 
tnr  nominari.  De  quam  plurimis,  qui 


magni  fuerunt  ant  sunt,  neque  verbum 
facit.  Quoa  amat^  tollit  ad  astra:  quoa 
aversatur,  deprimit  aut  silentio  invol- 
vit:  in  eo  laudandus,  quod  ad  fontem 
solet  digitum  intendere,  ut  facile  queat 
diacerni,  utrum  aqua  limpida  aut  coe- 
nota  prout  ejus  origo.*  —  Bblioikeca 
Valentina  i  Catalogo  de  los  insignes 
Escritores  naturales  de  la  Ciudad  i  Beino 
de  Yalencia  collegit  Jos.  Rodriguez 
0.  SS.  Trin.,  de  quo  op.  censent  eadem 
Acta  E.  Lips.  1731  ib.  434 :  »  Hic  liber 
ezcusus  eat,  sed  publici  nondum  factus 
juris  ob  praematuram  mortem  auctoris, 
qui  fuit  homo  diligentissimus,  sed  pa- 
rum  doctus  et  parum  emunctae  naris. 
Semper  tamen  digitum  intendit.  ut 
scire  possis,  unde  biberit* 


VI.  Theologia  practica. 


558*  Quatuor  hac  periodo  obierunt 
pbntifices  romani,  quorum  primus  fuit 
C 1  e  m  e  n  8  XI.  Patria  fuit  illi  Urbinum 
natuaque  est  23.  Jul.  1649  ez  illustri 
Albanorum  familia  atque  dietus  Joan- 
nes  Franciscus.  Romae  egregie  insti- 
tutus  in  iiberalibus  praeaertim  disci- 
plinis  utriusque  juris  doctor  fuit  crea- 
tus,  atque  in  templis  eloquentia  et  in 
academiis  eruditione  excelluit  simulque 
morum  integritate  se  commendavit. 
Per  varia  munera  egregie  gesta  ad  al- 
teriores  ascendit  dignitates  atque  ob 
Alexandro  VIII.  inter  patres  purpuratos 
fuit  receptus  (13.  Febr.  1690),  pri- 
mum  ut  diaconus,  ab  Innocentio  XIL 
ut  presbyter  (1700):  quo  defuncto 
cardinalium  communi  consensu  electus 
est  in  pontificem.  Per  triduum  restitit 
eorum  voto,  tandem  inter  lacrymas  et 
suspiria  in  electionem  consensit  voluit- 
que  Clemens  XI.  dici.  Cum  nondum  esset 
episcopus,  consecratus  est  30.  Nov.  Vix 
pontificatum  auspicatus  erat,  cum  illico 
suis  consanguineis  denunciaret  se  de 


constitutiene  praedecessoris  sui  contra 
nepotismum  ne  latum  unguem  disces- 
surum.  Diu  tenuit  sedem  apostolicam, 
sed  plurimas  undique  incurrit  amari- 
tudines.  Ut  peremptorie  prostemeret 
Jansenismum,  edidit  (16.  Jul.  1705) 
constitutionem  »Vineam  Domini  Sab- 
baoth*,  qua  omnia  iliius  eflfugia  occlu- 
sit  et  bulla  celebri  «Unigenitus*  (8. 
Sept.  1713)  damnavit  101  prop.  Ques- 
nelli.  Hinc  ortae  turbae  graves  ad- 
modum  in  Oallia,  cujus  cleri  magna 
pars  duce  praesertim  Noailles  ep.  pa- 
risiensi  et  cardinali  noluit  se  subjicere 
et  a  pontifice  appellavit  ad  concilium. 
Controversiae  etiam  acres  de  ritibus 
Sinensium  inter  Dominicanos  et  Jesui- 
tas  turbarunt  pacem  in  missionibus 
magno  earum  damno.  Cum  praecipuis 
Europae  aulis  tristes  ortae  sunt  litet 
eaeque  haud  leves.  Sed  non  obetanti- 
bus  tot  procellis  magna  animi  fortitu- 
dine  rexit  Ecclesiae  clavum  ejusque 
bonum  semper  prae  oculis  habuit.  Fe- 
stum  conceptionis  b.  M.  Virginis  insti- 


Digitized  by  Google 


1269 

tuit,  subsidia  copiosa  Venetis  pro  bello 
contra  Turcas  submisit.  Indefesso  di- 
latandae  religionis  studio  ardebat :  mis- 
8ionarios  in  varias  mittebat  regiones  et 
subsidtis  destitutos  juvabat.  Ecclesiae 
jura  strenue  tuebatur  adversus  prin- 
cipes.  Beneficentissimns  erat  jam  ut 
cardinalis  erga  inopes,  literarum  studia 
promovebat,  publicae  securitati  sedulo 
invigilabat  et  morum  honestati.  Licet 
tot  regiminis  curis  obrutus  piiasimam 
duxit  vitam.  Quotidie  sua  errata  con- 
fitebatur  sacrumque  offerebat.  Publi- 
cas  supplicationes  pedibus  ac  sine  omni 
pompa  obibat;  nosocomia  lustrabat  et 
in  xenodochio  ss.  Trinitatis  peregrinan- 
tium  pedes  lavit,  saepius  confessiones 
excipiebat.  In  mortis  momento  heroi- 
cam  animi  fortitudinem  prae  se  ferebat, 
atque  Albanum  cardinalem  accersens, 
>  Care  nepos,  dixit,  nihil  in  hoc  mundo 
magnum  erat,  nisi  quod  in  oculis  Dei 
magnum  est«.  Post  vitam  virtutibus 
illustrem  meritisque  plenam  piissime 
obiit  die  s.  Joseph ,  quem  sibi  semper 
praecipuum  assumpserat  patronum  1 9. 
Mart.  1721.  Sex  tantum  pontifices 
ante  ipsum  fuerunt,  qui  diutius  sedem 
apostolicam  ornarunt  Reliquit  plu- 
ri  mas  constitutiones,  decreta.  epistolas 
etc,  quae  ex  parte  habentur  in  Bull. 
rom.  contin.  p.  II  (1727),  1 — 466; 
alias  p.  VI  (1739),  351—614.  Ejus 
epistolasetbrecia  selecta,  homilias  (28) 
et  orationes  (94)  consistoriaies  vere 
eloquentes  et  nitido  concinnatas,  bul- 
las,  epistolas  et  brevia  selectiora  edidit 
quam  splendidissime  Hannibal  Albanus 
ejus  nepos  et  cardinalis  (de  quo  infra) 
Bomae  1724  —  29t.4;  Patavii  1 752t.2. 

569.  Clementem  XI.  excepit  8.  Maj. 
1721  Innocentiu3  XIII.  ex  nobi- 


>)  Plura  <le  ipso  cf.  in  Polidori  11.  VI 
de  vita  et  rebus  gextis  Uleruentin  XI,  Ur- 
binate  1727  isuppresso  notninc) ;  Jo.Christ 
Batelli  ut  supra  dixiiuu>  p.  1260.  Kupper 
KL.  III,  491— 4%;  Kleuri  H.  K.  contin. 
11.212—221  pas-iin  et  prar^ertim  1.  221 
*  25  88.  88. 


1270 

lissima  familia  de  Comitibus  Romae 
8.  Maji  1655  n.  et  in  baptismo  Michael 
Angelus  dictus.  Post  alia  munera  le- 
gatus  missus  est  in  Helvetiam  et  in 
Lusitaniam,  qua  in  aula  a.  12  comrao- 
ratus  est.  Redux  creatus  est  cardinalis 
(1706),  episcopus  auximanus  (1709) 
et  a.  1712  ad  sedera  viterbiensem 
translatus  est.  Post  conclave  sat  tur- 
batum  l)  unanimi  omnium  suffragio  in 
pontificem  est  electus.  Non  diu  tamen 
apostolicam  tenuit  sedem.  A  longiori 
jam  tempore  laborabat  virium  debili- 
tate,  quae  aucta  mortem  demum  attulit 
7-  Mart.  1724.  magno  omnium  luctu: 
quamvis  enim  brevis  esset  ejusdem 
pontificatus,  haud  pauca  in  magnam 
Ecclesiae  populique  romani  utilitatem 
di8posuerat.  Copiosa  subaidia  contulit 
pro  tuenda  adversus  Turcas  insula  me- 
litinensi.  Constitutionis  >Unigenitus* 
observantiam  strenue  urgebat,  licet  ab 
initio  Quesnellistae  sibi  blandirentur 
pontificem  praedecessoris  sui  severita- 
tem  hacin  re  reprobare.  -  Ei  substitutus 
fuit  29.Maj.  1724  Benedictus  XIII., 
de  quo  jam  supra  egimus  p.  1223.  — 
Rexit  deinde  Ecclesiam  C 1  e  m  e  n  s  XII. 
vocatus  antea  Laurentius  ex  nobilis- 
sima  Corsiniorum  gente  Florentiae  pro- 
gnatus  16.  Apr.  1652-  A  ClementeXI. 
dictus  est  cardinalis  17.  Maj.  1706  et 
post  longum  conclave  praeter  omnium 
exspectationem  unanimi  omniura  pror- 
sus  suffragio  12.  Jul.  1730  electus  in 
pontificera.  Artes  et  scientias  promo- 
vit:  ad  ditandam  bibliothecam  novis 
codicibus  celebrem  Assemani  in  Ori- 
entem  misit,  disciplinam  ecclesiasticam 
salubribus  promovit  decretis,  bonum 
commune  populi  prae  oculis  habuit, 
de  missionibus  in  Oriente  fuit  sollicitus 
neque  sine  fructu:  nam  circa  10.000 
Coptorum  redierunt  ad  unionem  cum 
Ecclesia  romana.  Sed  admodum  senex 
lumine  oculorum  privatus  fuit  et  ob 
continuas  infirmitutes  diu  lecto  affixus 


')  M.  v.  Mayer  Papstwahl  Inno.niu 
XIII,  1874. 


Innocentius  XIH.,  Benedictus  XIII,  Clemens  XII. 


Digitized  by  Google 


1271 


1721—1740.  Jus  canonicum. 


1272 


haesit.  Negotia  plane  ainara  ei  attule- 
runt  aulae  borbonicae,  quae  invales- 
cente  spiritu  libertinismi  et  increduli- 
tatis  de  die  io  diem  factae  sunt  arro- 
gantiores  l).  Societates  secretas  dam- 
navit,  amplissima  subsidia  pro  bello 
contra  Turcas  imperatori  submsit,  be- 
neficientissimus  in  omnes  decessi2) 
8.Febr.  1740  a.  88.  aetatis  suae.  Con- 
stitutiones  ejusdem  (277)  leguntur  in 
Bullario  rom.  continuat.  p.  VIII  (Lu- 
xemburgi  1740),  1 — 352  et  p.  IX  (ib. 
1748),  1—348. 

560.  Ex  innumeris,  qui  tbeologiam 
practicam  suis  operibus  illustrarunt 
dignissimus  est,  qui  omnium  pri- 
mus  nominetur,  Justus  Fontanini. 
Is  natus  est  30.  Oct  1666,  in  oppido, 
cui Danielis  nomen,  provinciae  foro- 
juliensis.  Ad  excolendum  doctrina  ani- 
mum  Venetias  primum  se  contulit, 
dein  Patavium.  A  cardinali  Jos.  Benato 
lmperialis  selectus  est  in  bibliothecae 
praefectum.  Quapropter  Bomam  venit 
a.  1697,  ubi  doctissimorum  virorum 
coetus  adibat,  eum  praesertim,  cui 
propagandae  fidei  nomen  erat,  in  quo 
plures  dissertationes  seu  collationes 
praelegit.  Ita  gradatim  inter  eruditos 
inclaruit,  unde  factum  est,  ut  illi  a 
Clemente  XI.,  cui  maxime  curae  erat, 
ut  ad  veterem  splendorem  dignitatem- 
que  revocaretur  archigymnasium  ro- 
manum,  munus  docendae  in  eo  eloquen- 
tiae  deferretur.  Postmodum  pontifex 
eum,  utpote  de  sede  apostolica  bene 
meritum,  sibi  a  cubiculo  esse  voluit 
auxitque  pingui  beneficio.  Multum  se 
dedit  antiquitatis  studio,  in  quo  pro- 
fecit  adeo  ut  a  maurinia  monachis 
saepe  consuleretur  de  rebus  ad  illam 
spectantibui.  Ideoque  etiam  a  pontifice 
veniam  obtinuit  lustrandi  Italiam  ad 
conquirenda  undique  monumenta  an- 
tique  religiosa  praesertim,  et  adeundi 
homines,  qui  eruditione  atque  doctrina 


')  Cf.  Fleuni  H.  E.  cont.  I.  229  §  25  6. 
•)  Cf.  Hauale-Kflpper  KL.  III,  496. 


excellere  putabantur.  Minus  acceptus 
fuit  Clementis  XI.  successori  Innocen- 
tio  Xin.,  hinc  e  pontificis  aedibus,  in 
quibus  antea  hnbitabat,  abire  debuit 
Quo  defuncto  benigniorem  expertus 
est  Benedictum  XIII.,  qui  eum  ancy- 
ranum  archiepiscopum  et  canonicum 
liberianae  basilicae  constituit ;  praepo- 
suit  etiam  officio,  quod  visa  de  curia 
appellatur,  assignavitque  ei  aedes  in 
pulcherrimo  Urbis  loco,  ut  ibi  tran- 
quille  et  placide  suis  studiis  vacaret 
Nulla  res  major  per  illa  tempora  Bo- 
mae  in  controversiam  disceptationem- 
que  vocata  fuit,  quin  Fontanini  sen- 
tentia  cognosceretur.  Accurate  dispu- 
tavit  de  liturgicis  libris  romanae  ec- 
clesiae,  cum  defensionem  suscepisset 
card.  Jo8.  M.  Thomasii,  qui  eosdem 
vulgaverat  atque  illustraverat.  Cum 
etiam  juris  pontificii  peritus  judicare- 
tur,  designatus  fuit  qui  vulgaret 
quinque  Gratianei  decreti  libros  eo  or- 
dine,  quo  illos  disposuerat  card.  Tur- 
recremata.  Hic  ordo  idem  erat,  qui  li- 
brorum  et  titulorum  epistolarum  de- 
cretalium,  quae  Gregorii  IX.  dicuntur. 
In  hoc  opere  haud  facili  et  sat  molesto 
propter  tot  collationes  et  observationes 
criticas  sexdecim  insumpsit  menses, 
sociosque  laboris  habuit  Thomam  M  o- 
neliam  et  Dom.  Georgium  viros 
divinarum  rerum  scientia  claros.  Pro- 
diit  inscriptum:  Gratiani  decretorum 
U.  5  secundum  gregorianos  decretalium 
U.  titulosgue  distincti  per  Joan.  a  Tur- 
recremata,  praefatione,  scholiis  et  in- 
dicibus  illustrati,  Bomae  1726  t.  2 
in  f.,  opus  admodum  rarum.  In  docta 
praefatione  disserit  de  collectionibus 
canonum,  praesertim  illa  Gratiani,  de 
auctoritatis  decretorum  causis  et  pro- 
gressibus,  de  emendatione  Gratiani 
auctoritate  pontificum  suscepta,  de 
Turrecrematae  opera  in  Gratianum 
collata  l).  Verum  Clemens  XIL  ei  ite* 
rum  animi  minus  propensi  signa  dedit 
eumque  Quirinalibus   aedibus  abire 


')  Cf.  A.  E.  l.ps.  1727  p.  211-13. 


Digitized  by  Google 


1273 


Justus  Fontanini. 


1274 


jussit  Apoplexi  tactus  decessit  1 7.  Apr. 
1736.  Vir  erat,  ut  ejus  opera  testan- 
tur,  omni  sacra  et  profana  doctrina  in- 
8tructus,  sed  praeproperus  et  festinus 
in  scribendo  et  judicando  de  alienis 
scriptis  ac  nimis  fervidi  ingenii,  imo 
et  iracundi  in  eos,  qui  vel  de  levissimo 
errore  eum  coarguerent,  adeo  ut  dis- 
rumperetur  propterea  fere  dolore  l). 

561.  Potiora  ejusdem  opera  sunt: 
Vindiciae  antiquiorum  diplomatum  adv. 
B.  Germonii  disceptationem  de  veteri- 
bus  regum  francorum  diplomatibus  et 
arte  secernendi  antiqua  diplomata  vera 
a  falsis  11.  2 ,  quibus  accedit  veterum 
actorum  appendiz  8),  Bomae  1 705  in  4., 
opus  a  Mabillonio  impense  laudatum 
(cf.pag.  869).  Della  eloqucnza  italiana, 
ib.  1706  in  4;  1728  ed.  aucta,  l  sae- 
pius  editus,  sed  et  a  pluribus  impu- 
gnatus,  quorum  scripta  prodierunt  col- 
lecta  sub  inscriptione  Esami  di  vari 
autori  sopra  il  libroetc,  Boboreti  1739 
in  4 ;  annotationibus  ab  Apost.  Z  e  n  o 


IJ  Cf.  Fabronius  XIII,  202-262;  Fa- 
bricius  biblioth.  fabric.  VI,  364;  Domini- 
cus  Fontanini,  fratris  filius,  in  Memo- 
rie  della  Vita  di  Mons.  U.  Fontanini  etc., 
Venetiis  (Cf.  histor.  liter.  Ital.  13.  253  ss.); 
Biojrr.  univ.  XV,  209-14;  Adelung  II, 
1155. 

»)  Cf.  Journal  des  Sav.  XXIV,  1015— 
1023.  Dominicu8  Lazzarini  de  Mnrro 
(di  Morro)  patricius  maceratcnsis  (n  20. 
Aug.  1668)  scripsit  adversus  memoriaa  tri- 
vultienses  epistolam  ad  amicum  pari*.  pro 
vindiciis  antiquorum  diplomatum  J.  Fon- 
taninii,  Romae  (potiua  Parisiis)  1706;  ali- 
am  ad  ipsum  Fontanini  contra  Germonii 
disceptationem,  Macerata  1707,  cum  apo- 
logia  Venetiw  1708.  Culti  fervidique  in- 
genii  erat  et  jam  a.  1690  in  patrio  gym- 
naaio  jus  civile  et  post  quadnennium  jus 

fontificium  tradidit.  Adiit  pobtmodum 
lorentiam,  Bononiam  et  Romam  atque 
ubique  virnrum  doctorum  consuetudine 
utcbatur.  A  senatu  veneto  vocatus  fuit 
Patavium  ad  docendaa  graecas  latinasque 
literas  (1711),  in  quibus  ezcelluit,  et  quo- 
ram  studio  totum  se  consecraverat  (t  12. 
Jul.  1734).  Cr.  Fabronius  XIV,  99—153  ; 
ViU  quae  ab«que  nomine  auctorio  prodiit 
Maceratae  1785.  Bibl.picena  V,  252-76. 


illustratus,  Venetiis  1753  t.  2  in  4; 
de  primariut  precibus  imperialibus,  Pri- 
burgi  1706;  1707  in  8.  sub  nomine 
Conr.  Oligenii,  in  quo  jus  illud  im- 
peratoribus  abjudicat  et  pontifici  tri- 
buit.  De  antiquitatibus  Hortae  l).  colo- 
niae  Etruscorum  11.  3*  cum  figuris 
aeri  incisis  et  gemina  appendice  monu- 
mentorum  ez  codd.  potissimum  vatica- 
nis,  in  quibus  eminet  genuinum  de- 
cretum  s.  Gelasii  I.,Romae  1723  in  4. 
ed.  aucta  (priroa  prodiit  1708);  1732 
in  4 ;  de  amplitudine  pecuUaris  prooin- 
ciae  summi  pontificis  ut  romani  metro- 
politae  deque  episcopatu  eugubino  in 
eodem  posito  commentatiuncula,  Romae 
1725  in  4:  Discus  votivus  argenteus 
(Perusiae  repertus)  commentario  illu- 
stratus  ib.  172»  in  4.,  in  quo  multa 
habet  de  donariis  aliisque  ritibus  chri- 
stianis ;  de  corpore  s.  Augustini  hipp. 
ep.  disquisitio  *),  Romae  1728  in  4., 
qua  occasione  de  antiquorum  ritibus  in 
sepeliendis  sanctorum  cadaveribus,  de 
phialis  oleo  plenis,  quae  in  eorum  se- 
pulcris  reperiuntur,  de  velis  aliisque 
hujusmodi  rebus  copiose  disputat  Co- 
dex  constUutionum,  quas  summi  ponti- 
fices  ediderunt  in  solemni  canonizatione 
sanctorum  aJoanneXV.  ad  Benedictum 
XIII.  sive  ab  a.  993 — 1729,  Romae 
1729  in  f. ;  Historiae  literariae  aquile- 
jensis  U.  5/  accedit  dissertatio  deanno 
emortuali  (372)  8.  Athanasii  patriarchae 
alex.,  necnon  virorum  illustrium  pro- 
vinciae  Fori  Julii  catalogus,  1742  in 


')  Cf.  A.  K.  Hps.  1709  p.  1-8:  1725  p. 
62—67  ;  Jonrn.  des  Sav.  XLIV,  &">— 41. 

*)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1731  a.  27  p.  499— 
519:  J.  des  Sav.  LXXXVII,  620  u. ;  A.  E. 
1728  p.  149—52;  1730  p.  91—94.  Cf.  de 
hor  argumento  coiUctionem  actorum  atque 
aUef/atorum,  quibu-*  osi-a  sacra  Ticini  in 
confessione  s.  Petri  in  Coelo  aureo  a.  1695 
reperta  e*se  sacra^  ».  Augustini  hip.  ep. 
et  Ecclesiae  Doctoris  ezuviaa  probatum 
est  et  novissime  judicatum  ,  quam  edidit 
Venetiis  1729  in  4.  Fulgentins  Bellelli 
0.  8.  Aug.,  de  qua  cf.  A.  E.  1731  p.  215 
-20. 


Digitized  by  Google 


12  7  5  1721—1740.  Jus  canonicum.  Laudati,  Caparelli,  Hoffsteter, 


4.  opus  posthumum,  quod  prodiit  cura 
Dom.  Fontanini  *). 

562.  Hunc  excipiunt,  qui  libros  de- 
cretalium  commentariis  vel  alia  ratione 
illustrarunt •).  Benedictua  Laudati 
0.  S.  Ben.  congr.  casinensis,  Altamu- 
rensis,  Apulus,  Romae  juris  can.  pro- 
fessor  et  in  variis  monasteriis  abbas 
(t  18.0ct.  1724),  edidit:  adU.  decre- 
talium  Gregorii  papae  IX.  prolepsis 
Neapoli  1698 — 1703  t.  4  absque  auc- 
toris  nomine,  t.  5.  Bomae  1710  appo- 
sito  auctoris  nomine.  Isti  5  11.  fuerunt 
velut  specimen  majoris  commentarii, 
quos  in  eosdem  11.  paratos  habuit.  — 
Ejus  sodalis  Placidus  C  a  p  a  r  e  1 1  i  ejus- 
dem  congr.  Neapolitanus,  philosophiae 
et  theologiae  professor,  elaboravit  syno- 
psin  ad  1.  Gregorii  IX.  decretalium 
epistolarum  l.,  Mantuae  1727,  et  syno- 
psin  ad  sacram  dogmaticam  theologiam 
hebraicamgraeco-latinam,$ eapoli  1712. 
—  JacobusHoffsteter  O.Min.edidit 
controversias  celebres  in  4.  et  5.  I.  de- 
cretalium,  Labaci  1711.  —  Ildephonsus 
S  e  i  d  1  0.  S.  Ben.  Bavarus  (n.  1 5.  Mar- 
tii  1 6 7 7  ;  t  8.  Apr.  1739)  praeter  alia 8) 
elaboravit  epitomen  canonieam  ad  11. 
1 — 5.  decretalium,  Frisingae  1722 — 

1732  in  8.  cum  appendice,  Ratisbonae  , 

1733  in  8. —  Joannea  Baptistad' An- 
t  o  i  n  e  juris  doctor  et  advocatus  par- 
lamenti  lugdunensis  exhibuit  Les  regles 
du  Droit  Canon,  dans  le  m£me  ordre 
qu'  elles  sont  disposees  au  dernier  titre 
du  cinquieme  Livre  des  Decretales 
traduites  en  Francois  avec  des  expli- 
cations  et  des  commentaires  sur  cha- 


■)  Journ.  des  Sav.  CXXXV,  44—61. 

»)  Franciscus  Berthcau  (Berthauld) 
advocatus  (n.  1».  Aug.  16!K);  t  1724)  edi- 
dit  clavem  utriiw/ur  jnris  i.  e.  titulorum 
omnium  juris  civilis  indices  ordine  alpha- 
bctieo  iul  omnex  «'ditioncs  accommodatos 
CUIU  occonoiuia  et  explicatione  notarum 
ahbruviaturum  juris»  civilis  etcanonii  ietc., 
Divionc  in  8. 

»)  Cf.  Baader  2,  II,  146. 


que  Begle  *),  Lugduni  1 720  in  4 ;  Bru- 
xellis  1741. 

563.  Jus  canonicum  univereum  vel 
magna  ex  parte  exposuerunt  *)  plures 
iique  magni  nominis  et  doctrina  cele- 
bres.  Inter  hos  snnt  plures  Germani. 
Petrus  Leurenius  S.  J.  Coloniensis 
n.  13.  Maji  1646  docnit  theologiam 
scholasticam  et  jus  canonicum  miiii 
multis  callnitque  etiam  lingnas  orien- 
tales  hebraicam,  chaldaicam,  syriacam 


Cf.  Journ.  dea  Sav.  LXVIII,  89  -97. 
Aliqui  epitomen  confecerunt,  utChri- 
stianus  HoUbecher  S.  J.  n.  10.  Dec. 
1659  Jablonae  in  Bohemia,  Pragae  juris 
canonici  et  theologiae  professor  (t  18.  Oct 
1722),  Pragae  1719  in  8.  —  Blarius  Ste- 
p  h  a  n  u  s  S.  0.  Praem.  canonicus  straho- 
viensis,  sa.  canonum  professor  in  collegio 
avchiepiscopali  (t  29.  Aug.  1734),  qui  reU- 
quit  manuductionem  jundico-moralem  aive 
materiarum  canonicarum  prima  elementa 
Pragae  1719.  Micae  cadenU*  dt  mensa  .  . . 
unacum  contradictionibus  apparentibua 
A.  et  N.  T.  (Pragae  1720?)  -  Gerardus 
KolbO.  S.  Ben.,  cui  debemus  examen  ju- 
ris  canonici  juxta  5  11.  decretalium  ad 
mentem  recentissimorum  canonistarum 
in  utilitatem  ac  facilitatem  discentium 
theoretico-practice  adornatum,  Viennae 
1728  in  8  ;  annotationibus  auctum  iterum 
ab  Ad.  Jos.  Greneck  Silesio,  Viennae 
juris  canonici  professore,  editumib.  1737; 
Havniae  1744,  de  quo  cf.  J.  d.  Sav.  LXXIX, 
507—512.  —  Arnoldus  HackhofferO. 
Min.  lector  sodalium  Viennae  compilavit 
com}>endium  alphabeticum  ecotistico-juridi- 
cum  et  juridico-canonicum,  Lincii  1739  t 
3 ;  1741,  in  quo  refert  varias  opiniones  et 
ficriptore^  do  materiif  canonicis ;  compen- 
dium  alphabetico  -  scotisticum  tractatuum 
theologico-polemicorum  de  sacranientis  in 
genere,  et  in  specie  de  baptismo,  confir- 
matione  et  euchariatia ;  item  de  indulgen- 
tiis  et  de  purgatorio,  ib.  1739  t.  2.  —  Ber- 
nardinus T  h  e  n  ha  ven  O.S. Franc.Vech- 
tae  natus,  suae  provinciae  praepositus  ela- 
boravit  nucleum  juris  canonici,  Coloniae 
1739:  nucleum  theologiae  canonico-moralis 
1726.  —  Lamothe  dictus  La  Hode 
quondaro  fc>.  J.  (tl738)  scripsit  Histoire  du 
tlroit  public  ecclisiastique  francais,  oii  Ton 
traite  de  sa  nature,  t-tablissement,  varia- 
tion  et  decadence,  Londini  (La  Hayel  1737 
et  (Paris)  1740  t.  2  in  12.,  adjecti»  duobus 
opusculis  du  Boulay  scil.  vitw  Alcxan- 
dri  VI.  et  Leonis  X. 


Digitized  by  Google 


1277 


Leurenius,  Guetrather,  Schmier,  Schmalzgrueber. 


1278 


atque  arabicam.  Vastam  sibi  compa- 
ravit  eruditionem  stadio  perpetuo. 
Doctrinam  oraabant  solidae  virtutes 
(t  16.  Nov.  1723).  Praeter  alia*) 
scripeit  (admodom  fase  et  plene) :  Fo- 
rum  eeelesiasticum,  in  qao  jas  canoni- 
cam  aniversam  11.  ac  titolorom  ordine 
per  qaaestiones  et  responsa  tam  canoni- 
starum  Teterum  et  recentiorum,  quam 
legistarum  in  iis,  quae  utrique  juri 
canonico  et  civili  communia  sunt,  auc- 
toritate  stabilita,  methodo  clara  et  fa- 
cili  explanantur,  Moguntiae  1 7 1 7 — 20 
11.  5;  Venetiis  1729  t.  5  in  4  v.  in  f. ; 
Augustae  V.  t.  4  in  f.  Forutn  beneficiale 
sive  quaestiones  et  responsa  canonica 
materiam  de  beneficiis  universam  ex 
beneficialistarum  tam  antiquorum  quam 
recentiorum  placitis  complectentia,  Co- 
loniae  1706  t.  3  in  f.;  1735;  Venetiis 
1 742  t.  2  in  f. ;  vicarius  episcopalis  sive 
tractatus  quaternarius  per  quuestiones 
et  responsa  canonica  dedactus  .  .  .  de 
episcoporum  vicariis,  quales  sunt  et  in 
jure  dicuntur:  vicarius  episcopi  gene- 
ralis,  ejusdemque  coadjator,  capitalum 
sede  vacante  et  archiadiaconus,  Colo- 
niae  1707  in  f.,  1739;  Venetiis  1709. 
—  Petrus  (in  baptismo  Michael  dictus) 
Guetrather  (Guthrath)  0.  8.  Ben. 
n.  29.  Sept.  1662  Salisburgi,  utrius- 
que  juris  doctor,  juris  canonici  in  stu- 
dio  communi  congr.  professor  (l  698 — 
1712),  abbas  tcgeraseensis  (1715),  qui 
;n  suo  monasterio  literarum  studium 
;bvit  celebremque  redidit  *)  ejasdem 
typographiam  (f  19.  Dec.  1725).  Jus 
eanonieum  ad  normatn  institutionum  in 
quatuor  1L  contraxit,  Ratisbonae  1706 
in  8.  —  Hoc  longe  celebrior  est  ejus 
sodalis  Franciscus  S  c  h  m  i  e  r ,  Gronen- 
bacensis  n.  8.  Dec.  1 680,  in  ottoburano 
monasterio  professas  (1696),  in  ani- 
versitate  salisburgensi  juris  canonici 
interpres,  subinde  etiam  universitatia 

')  Cf.  Hartzheim  biblioth.  colon.p.275 . 
Sommervogel  IV,  1761. 

")Cf.  Lindner  Die  Aebte  und  Monche 
der  Ben.-Abtei  Tegenuec  p.  76-83. 


rector,  necnon  archiepiscopi  consiliarius 
intimus  (t  22.  Nov.  1728).  Tractatus 
XIII  seorsim  editos  l)  in  unum  colle- 
git,  undeprodiit:  Jurisprudentia  eano- 
nico-civilis  seu  jus  canonicum  univer- 
sum  juxta  5  11.  decretalium  nova  et  fa- 
cili  methodo  explanatum,  88.  congrega- 
tionum  decretis,  s.  rotae  romanae  de- 
cisionibus  summorumque  pontificum 
constitationibus  roboratum,  necnon 
ampli88ima  totius  juris  civilis  peritia 
pro  theoria  et  praxi  locupletatum  in  3 
t.  distinctum,  Salisburgi  1716  in  £., 
Ingolstadii  1 726  in  f.,  cum  suppUmento 
(posthumo),  Salisburgi  1729  t.  4;  Ve- 
netiis  1754  etc. ;  Consultationes  cano- 
nicae  de  eoadjutoribus  et  coadjutoriis 
perpetuis  pro  ecclesiis  Oermaniae  elec- 
tivis  poti8simum  conscriptae,  ib.  1724 
in  4  ;  jurisprudentia  practico-consUia- 
ria,  opus  canonum  legumque  auctori- 
tate  communitum,  posthumum,  Augu- 
stae  V.  1737;  Jurisprudentia  publica 
universalis  ex  jure  tum  naturali,  tum 
divino  positivo,  necnon  jure  gentium, 
1722  in  f.;  1742  ed.  4 ;  jurispruden- 
tia  publica  imperii  romano-germanici 
nova  et  scientifica  methodo  concinnata, 
ib.  1731,  opus  posthumum  in  f.  ed.  a 
Benedicto  Schmier  ejus  fratre ;  scho- 
lasticum  personae  ecclesiasticae  pro  foro 
poli  et  soli  breviarium  exhibens  univer- 
sam  tbeologiam  moralem  controversiis 
fidei  et  juris  canonici  permixtum,  ib. 
1733;  Augustae  V.  1737. 

564.  Non  minus  celeber  fuit  Fran- 
ciscus  Schmalzgrueber  S.  J.,  Ba- 
varus,  n.  in  Burghausen  9.  Oct.  1663. 
Plures  academias  nominis  sui  fama  il- 
lustravit,  in  primis  dilinganam  *),  ubi 
etiam  egit  universitatis  cancellarium. 
ac  ingolstudiensem :  in  hac  ad  munus 
professoris  ss.  canonum  ordinarii  et 


i)  Cf.  de  nonnullia  J.  de*  Sav.  XLVU, 
140-46:  lf>4-62:  A.  K.  lipa  a.  1709  p. 
308 :  Storia  Lett.  d'  Ital.  X,  486. 

»)  Cf.  Specht  Ge«*ch.  der  Vniveraitat 
Dillingen,  freiburg  1902  p.  390. 


Digitized  by  Gg|)gle 


1279 


1721—1740.  Jua  canonicura.  Schmalzgrueber,  Pichler, 


1280 


primarii  provectus,  egregias  suas  com- 
mentationes  in  libros  decretalium  edi- 
dit.  In  iis  vero  censorum  judicio,  ,om- 
nes.  quae  ad  textum  pertinent  et  spar- 
sim  in  doctoribus  raoveri  solent  quae- 
stiones  velut  in  nuce  Iliadem  mira  dex- 
teritate,  amoena  claritate  ac  limato  ju- 
dicio  solidissime  conclusit*  (t  7.  Nov. 
1  75:i).  Varii  traetatus,  quos  de  jure 
canonico  seorsim  cdiderat,  collecti  pro- 
diere  sub  inscriptione :  Jus  ecclesiasti- 
cum  universum  brevi  methodo  ad  dis- 
centium  utilitatem  explicatum  seu  lu- 
cubrationes  canonicae  in  5  11.  decreta- 
lium  Gregorii  IX.  P.  M.,  in  quibus 
praecipuae,  quae  tum  in  theoria  tum 
in  praxi  occurrunt,  difficultates  solvun- 
tur,  allatis  etiam  contra  sentientiura 
fundamentis  et  horum  solutionibus,  In- 
gotetadii  1  7 1 7  t.  7  in  4  ;  1 727  ;  172S 
t.  7  in  f. ;  Neapoli  1738  t.  5;  Romae 
1843 — 45  t.  12  in4.,  in  quo  sequitur 
Reiffenstuel.  Opus  hoc  magna  fruitur 
auctoritate  penes  congregationes  roma- 
nas;  prodiit  ejus  compendium:  Suc- 
cincta  ss.  canonum  doctrina  seu  decre- 
talium  Gregorii  IX.  P.  M.  11.  5.,  Augu- 
stae  Vind.  1747  t.  3  in  8 ;  vel  compen- 
dium  juris  ecclesiastici,  ib.  1747  in  f. 
Consilia  seu  responsa  juris,  Dillingae 
1740  t.  2  in  f. ;  Sponsalia  et  matrimo- 
nium,  Ingolstadii  1712.  —  Hunc  se- 
cutus  est  anno  sequenti  (t  15.  Febr. 
1736)  celeber  Vitus  Pichler  S.  J. 
Natus  est  in  oppido  Grossberkhoven  in 
Bavaria  a.  1670.  Ante  ingressum  in 
Soc.  Jesu  facerdos  animarum  curam 
egerat.  Scholis  deinde  applicitus  prae- 
cipue  in  juris  canonici  scientia  coepit 
excellere,  clarumque  adeptus  est  inter 
canonistas  nomen.  Theologiam  polemi- 
cam  docuit  Augustae,  jus  canonicum 
a.  1 9  Dillingae  et  Ingolstadii,  Schmalz- 
gruberi  successnr,  unde  Monachium 
abiit,  ut  studiorum  superiorum  prae- 
fectum  ageret.  Haec  potiora  ejusdem 
opera :  Examen  polemicum  super  augu- 
stana  confessione  vid.  an  illa  sit  infalli- 
bile  fidei  lutheranae  symbolum,  Augu- 
stae  Vind.  1708;  germanice  1730; 


Papatus  nunquam  errans  in  proponen- 
dis  fidei  articulis  h.  e.  rom.  pontifex  J. 
Christi  in  terris  vicarius,  d.  Petri  suc- 
cessor,  universalis  Ecclesiae  pastor  et 
rector.  judex  controversiarum  ad  fidem 
et   mores   pertinentium,  auetoritate 
summus,  potestate  maximus,  sententia 
infallibilis  publicae  disputationi  pro- 
positus,  ib.  1709  in  8,  liber  admodum 
utilis  et  eruditus l) ;  iter  polemicum  ad 
Ecclesiae  catholicae  veritatem  per  omni- 
um  infidelium  errores  evidenter  detec- 
tos  tamquam  per  totidem  recti  trami- 
tis  demonstrationes  certissime  dedu- 
cens  praeeunte  lumine  naturali  insti- 
tutum,  ib.  1708  in  8;  Lutheranutmus 
constanter  errans  in  primis  fidei  prin- 
cipiis  vid.  in  repudiando  verbo  Dei  non 
scripto;  in  recipiendo  et  discernendo 
verbo  Dei  scripto ;  in  intelligendo  verbo 
Dei  scripto,  1709  in  S  ;  hos  et  alios  li- 
bellos  complexus  est  in  cursu  theologiae 
polemicae  universae,  in  quo  veritas  ca- 
tholica  contra  omnis  generis  infideles, 
praesertim  haereticos,  modernos  secta- 
rios,  speciatim  Lutheranos,  brevi,  clara 
solidaque  nimirum  scholastica  methodo 
proponitur  .  .  .  Acce-W  in  fine  textus 
augustanae  confessionis  authenticus, 
cura  examine  illius  theologico  et  qui- 
busdam  reflexionibus  super  eadem,  ib. 
1 7  J  3  t.  2  in  4  ;  1 7 1 9  ed.  6  ;  Franco- 
furti  1725  et  saepius  alibi 2) :  opus 
enim  fuit  admodum  utile,  quod  lauda- 
tur  a  solididate,  concinno  ordine  et 
apta  methodo.  Jus  canonicum  practice 
explicatum  seu  decisiones  casuum  ( 1  50) 
ad  singulos  decretalium  Gregorii  IX. 
titulos  et  ad  consuetum  referendi  mo- 
dum  accommodatae,  Ingolstadii  1728 
—34  t.  2  in  4;   1735  in  1  v.  in  f.; 
1746  et  alibi  saepius;  editio  optima 
sed  rara  est  ea,  quam  curavit  annota- 
tionibus  vindiciisque  auxit  Franc.  Z  a  c- 
caria,  Pisauri  1758,  qui  adjecit  quo- 


')  Cf.  Hist.-polit.  Blatter  LXXI,  837  ; 
Souimervogel  VI,  706—14. 

■)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1725  a.  26  p.  506— 
16,  in  quo  recensetur  ed.  3.  augusttina  a. 
1719,  quae  eat  admodum  mendosa. 

Digitized  by  Google 


1281 


Braun,  ran  Espen. 


1282 


que  epitomen  praenotionum  canonica- 
rum  Doujatii  (cf.  p.  584):  Summoju- 
risprudeniia  sacrae  universae  seu  jus 
canonicum  secnndum  5  decretalium 
Gregorii  F.  IX  titulos  explicatum,  Au- 
gustae  Vind.  (Francofurti)  1723  in  f. 
(ed.  3.);  1728;  Bavennae  1741  etc, 
quae  est  collectio  variorum  opusculo- 
nun  de  jure  canonico,  quae  jam  seor- 
sim  prodierant;  candidaius  jurispru- 
dentiae  sacrae  seu  juris  canonici  se- 
cundum  Oregorii  IX.  decretalium  titu- 
loa  ezplanati  11.  4.,  Ingolatadii  1722 
t.  5  in  8;  Augustae  Vind.  1733;  Var- 
saviae  1760 — 62  t.  5  in8;  candidatus 
abbreviatus  jurisprudentiae  sacrae  h.  e. 
juris  canonici  sec.  Gregorii  P.  IX.  11.  5 
decr.  explanati  summa  seu  compen- 
dium,  Augustae  Vind.  1733  t.  2  in  8; 
1736  t  2  inl2.  (ed.3.);  1752  (ed.5.; 
Viennae  1753;  1754;  1756  etc.,  diu 
in  Austria  in  scholis  adhibitum.  — 
Minoris  jam  auctoritatia  est  Philippus 
Braun  Eomae uberius excultus,  semi- 
narii  herbipolensis  regens  (1 683),  juris 
canonici  professor  (1684),  canonicus 
(1693),  vicariuageneralis(l705),  pro- 
tonotarius  apostolicus  et  ( 1 7 1 1 )  capi- 
tuli  decanus  (f  1.  Jun.  1735),  quiedi- 
dit  principia  juris  canonici,  Norimber- 
gae  1698  in  4. 

565.  Eruditus  fuit  et  in  jure  cano- 
nico  bene  versatus,  sed  dubiae  famae, 
Zeger  Bernardus  vanEspen,  Lova- 
niensis  n.  1646 ,  diu  juris  canonici  in 
collegio  Hadriani  VI.  professor,  ab  a. 
tamen  65.  aetatis  suae  caecus.  Factioni 
jansenianae  erat  addictus  causamque 
egit  Steenoven  archiepiscopi  schisma- 
tici  ultrajectensis x).  In  suis  scriptis 
sub  specie  zeli  et  reformationis  prae- 
textu  auctoritatem  ecclesiasticam  ad- 
modum  deprimit,  pontifici  episcopos 
adaequat,  laicam  potestatem  extollit 
eique  adulatur,  adeo  ut  praeformator 
systematis  Febronii  merito  censeri  pos- 


•)  Cf.  Alex.  a  s.  Jo.  de  Cruce  in  cont 
H.  E.  Fleurii  1.  222  f  68 ;  L  226  1  6. 

Hoto,  NommcUtor  IV.  «d.  S. 


sit :  et  revera  Hontheim  ejus  quondam 
fuit  auditor.  Hinc  ejus  opera  omnia 
hoc  spiritu  infecta  damnata  ruere  a. 
1704.  1713  et  1732.  Archiepitcopus 
mechlinensia  tres  ei  proposuit  quae- 
stiones:  1.  utrum  corde  sincero  adhae- 
reat  professioni  tridentinae;  2.  utrum 
jurare  paratus  sit  juxta  formularium 
Alexandri  VIL  et  bullam  Clementis  XL 
Vineam  Domini ;  3.  utrum  sincere  et 
aimpliciter  amplectatur  bullam  Unige- 
niius  omnesque  propositionea  ea  repro- 
batas  damnet.  Verum  Van  Eapen  aufu- 
gere  in  Hollandiam  ad  schismaticoa 
maluit  1728;  sententia  quoque  recto- 
ris  universitatis  a  divinis  suspensus  et 
dignitatibua  academicia  privatua  fuit. 
Deceaait »)  2.  Oct.  1728  a.  aetatia  82. 
Inter  ejus  opera  praecipuum  eat:  Jus 
ecclesiasticum  universum  hodiernae  dia- 
ciplinae,  praeaertim  Belgii,  Galliae  et 
vicinarum  provinciarum  accommoda- 
tum  ex  as.  canonibua,  jure  decretalium, 
synodis  potissimum  belgiciB,  prinei- 
pum  edictis  et  magistratua  tam  eccle- 
siastici  quam  civilis  judicatia  depromp- 
tum,  Lovanii  1700  t.  2  in  f.,  Bruxellia 
1710  t  3  in  f.;  Moguntiae  1791  t.  3 
in  4.,  quod  opus  laudem  certe  meret, 
cum  auctor,  relicta  priori  methodo, 
concinno  et  perspicuo  ordine  omnia 
quae  de  singulis  argumentis  per  uni- 
versum  juris  canonici  corpus  fuaa  ha- 
bentur,  sub  uno  conapectu  et  simul 
proponat,  allatis  omnibus  quae  ad  ea- 
dem  apectant  ex  constitutionibus  pon- 
tificum,  conciliia,  patrum  operibua, 
principum  edictis  aliorumque  celebrium 
auctorum  scriptia;  neque  deeat  magna 
eruditio,  quam  fere  omnem  ex  Thomaa- 
sino  hausit,  quin  eum  nominet.  Hinc 
et  Benedictus  XIV.  eum  allegat  in  auo 
op.  de  aynodo  dioecesana.  Spiritua 
sectae  inhocop.  minua  comparetquam 
in  aliis  ejusdem  acriptia.  Dissertatio 


«)  Cf.  1. :  De  Zegero  B.  van  Espen,  au- 
ctore  Wilh.  Bachusio  (libellus  perrarua) ; 
Schroedl  KL.  IV,  904;  Biogr.  univ.  XIII, 
321;  Biogr.  nat.  VI,  699;  Laurent,  Van 
Espen  BruxeQia  1860. 

41 

Digitized  by  Google 


1283 

canonica  de  pristinis  altarium  et  eccle- 
siarum  incorjwrationibus,  necnon  varia 
de  earam  specie  et  effectu  notantur 
circa  acquisitionem  decimarum  nova- 
lium,  item  de  jure  ad  temporalia,  quod 
presbyteris  sive  vicarii9  perpetuis  illa- 
rum  ecclesiarum  competit  et  denique 
quis  titulus  praescribendi  ex  illis  dona- 
tionibus  resultet Lovanii  1711  in  4. 
De  ptomulgatione  legum  ecclesiasticarum 
ac  speciatim  bullarum  et  rescriptorum 
curiae  romanae,  ubi  et  de  placito  regio, 
quod  ante  earuin  publicationem  et  ex- 
secutionem  in  provinciis  requiritur.  In 
quo  placiti  usum  tum  apud  belgas, 
tum  apud  alias  nationes  jampridem 
usitatum  fuisse  ostenditur  atque  at- 
tento  ejusdem  placiti  scopo,  ejus  usum 
sine  ulla  libertatis  ecclesiasticae  aut 
potestatis  pontificiae  violatione  aut  in- 
fractione  ad  oranes  indifferenter  bullas 
etium  dogmaticas  extendi.  Subjungitur 
appendix  monumentorum,  quae  ad  ad- 
struendum  hunc  placiti  usum  in  hoc 
tractatu  impensa  fuere,  et  in  quorura 
pluribus  hoc  jus  placiti  egregie  ad- 
struitur  et  ab  udversariorum  objcctioni- 
bus  vindicatur  2),  Bruxellis  1721  in  4. 
Auctoris  sententiam  plunbus  scriptis 
irapugnavit  Petrus  Govaerts  Turn- 
hutensis  n.  1644.  canonicus  brugensis 
et  lovaniensis,  vicarius  apostolicus  bus- 
coducensis  (t  1726).  quae  collecta  pro- 
dierunt  Lovanii  1830  in  12.,  inter 
quae  Motivxtm  juris  de  placito  regis  in 
tres  dialogos  digestum  1722,  liberegre- 
gius,  qui  Van  Espenii  tr.  penitus  con- 

i)  Cf.  Journ.  des  Sav.  L,  224—28.  Con- 
tra  hanc  diss.  scripsit  Nicolaue  Ric  hart 
baccalaureus  et  parochus  bruxellensis  (t 
22.  Mart.  1727):  Jus  pastorum  titularium 
et  etclesiarum  purochalium  ad  oblationes  et 
decimas  et  maxime  novales,  Bruxellis  1716 
t  2  in  12.,  de  quo  op.  cf.  ib.  LX,  350— 
58  et  Mein.  de  Trev.  1716  a.  y3  p  1492— 
1514.  Scripsit  et  1.  Paslor  primitivus  sub 
lcge  naturae  ex  Scriptura  et  canonibus, 
Leodii  1726.  Cf.  L.  Willems  in  Biogr.  nat. 
de  Belg.  XlX,  284. 

»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  LIII,  136—141. 
Librum  hunc  refutavit  Decker  mechli- 
nienaii  ecclesiae  decanus. 


1284 

vellit.  De  censuris  ecclesiasticis  1709 
in  12.  sine  civitatis  et  typographi  no- 
mine,  liber  schismaticus  in  sectae  fa- 
vorem  conscriptus1);  de  recursu  ad prin- 
cipem,  Lovanii  1726,  quem  archiepisco- 
pus  mechliniensis  impugnavit ;  De  pe- 
culio  in  religione  et  simonia  in  ingressu 
religionis,  Lovanii  1684;  1688;  Pari- 
siis  1 693  ;  de  officiis  canonicorum  ;  re- 
pagulum  canonicum  adoersus  nimiam 
exemptionum  extensionem  contra  Jaco- 
bum  a  s.  Antonio  0.  Carm.,  qui  con- 
8\dUttiones  canonicas  pro  regulariurn 
exemptione  una  cum  consultatoria  ap- 
pendice  ediderat,  quibus  dein  subjecit 
aliud  camnicum  repagulum  contraEspe- 
niura,  Coloniae  1689:  De  ecclesiastica- 
rum  immunitatum  concordia  cum  regiis 
juribus;  de  nobilium  (protestantium)  in 
Hollandia  jure  nominandi  et  praesen- 
tandi  episcopo  pastores,  quam  impu- 
gnarunt  Nic.  du  Bois  s.  Scripturae 
professor  etRasserycus  vicarius  ge- 
neralis  silvaducensis  etc.  Prodierunt 
opera  Espenii  saepius  collecta;  optima 
censetur  editio,  quam  curavit  Jos. 
Barre  Lovanii  (Parisiis)  1753  t.  4  in 
f.  cum  annotationibus  Giberti;  Bel- 
legarde,  qui  etiam  auctoris  descripsit 
vitam,  adjecit  supplementum  ad  varias 
collectiones  operum  Z.  B.  Van  Espen, 
Bruxellis  1768  qui  est  op.  t.  5;  Lo- 
vanii  1759  t.  7  in  3  v.  in  f.;  Coloniae 
1777 — 78  ed.  castigata;  cum  addita- 
mentis  J.  S  i  1  v  e  s  t  r  i  (quibus  auctoria 
sententias  mollire  nititur)  et  annota- 
tionibus  Giberti,  Venetiis  1781 — 82 
t  11  in  f. ;  Moguntiae  1791  t  3.  Se- 
orsim  edidit  Leplat  juris  canonici 
professor  lovaniensis  commentarium  in 
jus  canonicum  novum,  Lovanii  1777  t 
2  in  8.  B.  Oberhauser  jus  ecclesia- 
sticum  Vanespenii  in  compendium  re- 
degit  Augustae  V.  1 728  t  2  in  8 ;  Cil- 
lejae  1795.  Eruditus  commentarius  in 
canones  et  decreta  post  auctoris  mortem 
prodiit  Lovanii  1759  in  f. 


')  Cf.  Mem.  de  Tr.  1711  a  83  pag.  927 


1721 — 1740.  Jus  canonicum.  Van  Espen, 


Digitized  by  Google 


jo,  Petrus  Gibert 


1286 


566.  Joannes  Petrus  Gibert1), 
eojus  n.  praeced.  fecimus  mentionem, 
natuseat  1660  AquLsSextiis,  ubi  etiam 
juri  canonico  et  theblojgiae  operam  dedit, 
et  utriusque  doctoratum  adeptus  est. 
Postquam  in  duobus  seminariis  theo- 
logiam  docuit,  Parisios  aaut  (1703), 
mediaque  in  urbe  vitam  anacboretae 
sat  rigidam  egit  totusque  studiis  pie- 
tatisque  exercitiis  immersus.  Licet  ce- 
leberrimus  haberetur  canonista,  omnia 
beneficia  constanter  recuaavit^  quare 
et  pauper  ad  mortem  (2.  Oct.  1736) 
usque  fuit.  Magni  fit  ejus  corpus  juris 
canonici  per  regulas  naturali  ordine 
digestas  usuque  temperatas  ex  eodem 
jure  et  conciliis,  patribus  atque  aliunde 
desumptas  expositi,  Coloniae  Allobro- 
gum  1735  t  3  in  f.  Lugduni  1737. 
,  Conatus  igitur  scopusque  auctoris 
est 2),  juris  canonici  defectus  in  ordine 
reparare;  ejusdem  juris  omissiones  et 
lacunas  replere ;  inutilia  resecare ;  sup- 
posititios  canones  quibusdam  notis  a 
legitimis  distinguere ;  regni  gallici  se- 
natuum  oracula  hactenus  in  archivis 
involuta  diligenter  invenire,  inventa- 
que  in  lucem  proferre ;  regum  eorum- 
que  intimi  consilii  leges  et  edicta  ex- 
ponere :  totumque  opus  in  partes  mem- 
braque  convenienter  apteque  dividere. 
Intentio  auctoris  fuit  medium  in  om- 
nibus  tenere:  sed  quam  hoc  difficile, 
maxime  gallico  scriptori,  qui  arduum 


i)  Cf.  Bougerel  Abreg6  de  la  vie  de  J. 
P.  Gilbert,  Paris  1737.  —  Alraa  ab  eo  est 
Jo.  Gisbert  S.  J.  cujus  roentionem  fe- 
cimusp.  956  et  Blasius  Gisbert  S.  J. 
Divionensis  (n.  1657  ;  t  28.  Febr.  1731)  in- 
sigoit  rhetor,  cujus  exatat  Le  bon  gout  de 
V  Eloquence  chritienne,  Lugdnni  1702  in  12. 
opua  ob  utilitatem  auam  saepius  recusum 
(iterum  Parisiis  1860 ;  1866)  et  varias  in 
linguas  versum.  Cf.  J.  des  Sav.  LVII.  603 
— 12;  etBalthasarGibert  (f  1741)  in 
op.  Jugemens  det  Sarans  sur  les  auteura 
qui  ont  traiti  de  la  rhHorique  avec  un  Pr6- 
cis  de  la  doctrine  de  ces  auteurs,  Parisiis 
1713—19  t  3.  p.  410-430,  de  quo  cf. 
Feller  IV,  167;  Biogr.  univ.  XVII,  318. 

*)  Ita  Mich.  a  s.  Joaeph  IIL,  449.  Cf. 
etiam  J.  dea  Sav.  XCVIII,  467—74. 


sane  ac  periculi  plenum  opus  aggressus 
est,  volens  pontificiae  regiaeque  pote- 
8tati  limites  praescrib^re,  ac  neutriua 
jura  laedere.4  Et  revera  non  omnia 
probari  possunt,  quae  Gibertus  in  \uv. 
opere  tradit.  Ita  negat  t.  1  tit.  8.  po- 
tuisse  Ecclesiam  poenas  statuere  tem- 
porales,  quae  citra  approbationem  po- 
testatis  secularis  vere  obligent  Con- 
tenditetiam  institutionem  imnedimen- 

....  •  i 

torum  matrimonii  ad  potestatem  tam 
secularem  quam  ecclesiasticam  perti- 
nere,  non  tamen  competere  summo 
pontifici,  sed  eoncilio  dumtaxat  oecu- 
menico,  in  quo  solo  aecundum  ipsum 
residet  suprema  pOtestas  spiritualis  : 
unde  infert,  neque  papam  .  dispensare 
posse  in  impedimentis  dirimentibus ; 
si  tamen  dispenset,  id  facere  vi  facul- 
tatis  a  concilio  aliquo  generali  acceptae, 
cujus  si  praescriptae  commissionis  in 
dispensationibus  terminos  excedat,  has 
ipsas  esse  invalidas  etc.  Tradition  ou 
Histoire  de  V  Egiise  sur  le  sacrement  du 
mariage,  tiree  des  monuments  plua 
authentiqnes  de  chaque  siecle,  Parisiis 
1725  t,  3  in  4.,  in  quo  erudite  tradi- 
Uoni8  auffragio  oetendit,  semper  ma- 
trimonium  obnoxium  fuiase  jurisdi- 
ctioni  Eccleaiae.  De  doctrina  canonum 
corpore  juris  inclusorum  circa  requisi- 
tum  ad  filiorum  matrimonia  parentum 
consenaurn.  Accedunt  notae  margina- 
les,  desideratos  canones  legesve  ex  aliis 
collectionibus  tum  graecis  tum  latinis, 
mox  verbatim,  mox  summatim  adjici- 
entes ;  necnon  earundem'  notarum  au- 
ctarium,  quo  simul  habeas,  quidquid 
a  Christo  ad  nos  canonum  legumve 
conditorea  sanxere1),  170»  in  12.,  in 


i)  De  hoc  argumento  erudite  acripsit 
etiam  PetrUs  le  Merre  advooatus  cleri 
et  parlamenti  parisiensia  et  regius  pro- 
feasor  juris  cahonici  (t  1728)  m  op.  Justu 
fication  des  usage*  de  France  tur  les  maria- 
ges  des  enfans  dt  famUle  faits  sans  le  con- 
sentement  de  leurs  parenta,  1686.  Of. 
Biogr*  univ.  XXXV,  46.  E?jus  quoque  eat 
RecueU  des  actes)  iitres  et  memoires  concer- 
nant  les  •  nffairt* .  du  dergl  de  france  au- 
gment6  jrt  roii  en  nouvel  ordre,  Paria  J7t6 


Digitized  by  Google 


1287 


1721—1740.  Jus  canonicum. 


Gibert,  Migliorucci,  Torelli, 


r_»ss 


quo  op.  non  obstante  decreto  concilii 
trident.  sess.  24.  c.  1.  de  reform.,  quo 
anathemate  damnat  eos  ,qui  falso  af- 
firmant,  matrimonia  a  filiis  familias 
sine  consensu  parentum  contracta  irrita 
esse,  et  parentes  ea  rata  vel  irrita  facere 
posse,*  statuit,  ejusmodi  matrimonia 
esse  irrita  vel  saltem  irritabilia  aucto- 
ritate  competenti,  quam  quidem  non 
parentibus,  sed  principibus  vel  Eccle- 
siae  tribuit x).  Consxdtations  canoniques 
sur  les  sacrements  en  giniral  ei  en  par- 
tieulier  fondees  sur  TEcriture  8.,  4es 
Conciles,  les  Statuts  Synodaux,  lea 
Ordonnances  Royales  et  sur  1'usage,  ou 
l'on  explique  ce  qu'il  y  a  de  plus 
important  dans  les  Commandemens  de 
Dieu  et  de  1'  Eglise  et  dans  les  Loix 
Civiles  qui  les  font  executer*),  1725 
t.  12  in  12;  1730;  Dissertation  sur 
V  autoriU  du  stcond  ordre  dans  U 
synode  diocisain,  Botomagi  1722  in 
4 ;  Institutions  Ecclisiastiques  et  Bini- 
fieiaUs  suivant  les  principes  du  Droit 
commun  et  les  Usages  de  France 
Parisiis  1720  in  4;  1736  ed.  aucta 
animadversionibus  derivatis  ex  actis 

« 

cleri  gallicani  t.  2  in  4  ;  Mimoires  con- 
cernant  V  Eeriture  s.f  la  thiologie  scho- 
lastique  et  Vhistoire  de  V  Eglise  pour 
servir  aux  conferences  des  ecclesiasti- 
ques,  1710  in  12.,  ultra  1. 1.  non  pro- 
ductae.  In  theologia  morali  auctoribus 
probabilistis  gravibus  adnumeratur  «). 


—50  t.  15  in  f.  (12.  et  13.  sunt  ejus  filii), 
cui  addi  debet :  Abrigi  du  RecueH  des  actes 
au  Table  raieonnee,  ib.  1752  et  1764;  Ave- 
nione  1771  1 14  in  4.  (ed.  minns  correcta). 
Traiti  des  dixmes,  Panaiia  1732  t.  2  in  12 ; 
lH  V  Etendue  de  la  puissance  eccUsiastique 
et  de  la  temporeUe  et  de  leur  subordina- 
tion,  1754  in  12.  Tuebatur  episcoporum 
a  pontifice  ad  concilium  appellationem. 

•)  Cf.  Journ.  dea  Sav.  1709  p.  468—74; 
Mem.  de  Tr.  1720  a.  12  p.  129-133. 

»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  LXXXII,  109- 
17:  266-75. 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1721  a.  81  p.  1721 
—49;  Journ.  de  Sav.  CIX,  349—55. 

•)  Cf.  Biogr.  univ.  XVII,  317  ;  Goujet 
EUxje  de  Gibert,  Paritiis  1736  in  4. 


567.  Deniqne  in  Italia  Lazarus  Be- 
nedictus  Migliorucci  jnris  canonici 
interpres  in  academia  pisana  (t  23.  Jun. 
1724)  composnit  eruditas  et  prolixas 
instiiutiones  juris  canoniri  cum  explica- 
tionibus,  in  qnibus  universum  jus  pon- 
tificium  proponitnr  et  notitia  historiae 
ecclesiasticae  passim  illustratur.  Pisis 
1712—23  t.  4  in  4.  —  Caspar  To- 
r  e  1 1  i  pariter  reliquit  instxtutionum  ca- 
noniearum  U.  4,  quibus  additae  sunt 
prop.  damnatae  ab  Innocentio  XI.,  Nea- 
poli  1735  t.  2  in  f.  —  Ita  et  Francis- 
cus  Maria  Gasparri  juris  canonici 
professor,  cujus  institutiones  juris  ca- 
nonici  saepius  prodierunt  ut  Romae 
1705;  1726pp.3in4;  Venetiis  1729; 
1741  ;  1755;  1792. 

568.  De  argumentia  specialibus  juris 
canonici  praeter  alios  *)  scripserunt  in 


')  In  Galtia  Sachot  parlamenti  ad- 
vocatua  collegit  et  ordine  alphabetico  di- 
gessit  notas  Car.  Molinaei,  Georgii 
Louet  et  Ant  le  Vail  lant  circa  rem 
beneiiciariam.Pariaiis  1723  in  12.—  Roch. 
D  r  api  e  r  Viroduaenais,  advocatus  parla- 
menti  pariaiensis  (t  20.  Jun.  1734).  Recueil 
de  decisiona  anr  les  matieres  benlficiale* 
etc.,  Panaiia  1720 ;  1732 1  2 ;  sur  Us  dimes, 
les  portions  congrues  etc,  ib.  1730;  1740 
t-  2.  —  Ludovicus  Fuet  Aurelianensia 
(n.  1681;  t  4.  Sept  1739),  appellantium 
tactioni  addictua,  reliquit  traite  des  ma- 
tieres  btnifieiaUs,  Parisiis  1721.  1723.  — 
Ludovicns  P  i  s  a  n  1 0.  S.  Ben.  congr.  Mauri 
n.  1646  in  oppido  Saasetot  dioecesis  roto- 
magenaia  (t  5.  Maji  1727)  edidit  Traiti 
historique  et  dogmatique  dts  priviUges  <4 
exemptions  eccUsiastiques,  sine  loco  impres- 
■ioni8  (Luxemburgi).  —  lnGermania  prae- 
termissi*  Laur.  AId.  Verlohner  Tiro- 
lensi(t  1732).  —  Joan.  ValentinoS  trauss 
Moguntiae  juria  professore  —  Daniel 
F 1  e  n  d  e  r  S.  J.  n .  2.  Jan.  1665,  theologiae 
dogmaticae  et  juris  canonici  in  academiia 
bambergensi,  heidelbergensi  et  herbipo- 
lensi  professor  (t  13.  Sept.  1723),  praeter 
alia  reliquit  theses  de  variis  argumentis 
juns  canonici  et  pp.  3  1.2.  decretalium  ds 
judiciis  etc.  Bambergae  1716  in  8.  —  Gun- 
dixalvus  Suarez  de  P  a  x  Hispanus  edidit 
praxim  ecdesiasticam  et  secuUrem ;  acce- 
dunt  s.  Rotae  romanae  decisiones  noviaii- 
mae,  Lugduni  1739  in  f. ;  Matriti  1790  etc. 


Digitized  by  Google 


1289 


Mich.  Duperray,  Kugler  etc. 


1290 


Gattia :  Michael Duperray  advocatus 
parlamenti  parisiensis,  in  utroque  jure 
admodum  versatus  (t  1730  a.  aetatis 
c.  90).  Eju8  opera  sunt  quidem  eru- 
dita,  sed  desideratur  methodus  con- 
cinna,  atilus  est  neglectus,  eaque  saepe 
continent  non  tam  decisiones  quam 
dubia.  Potiora  sunt :  Traiti  Historique 
et  Chronologique  des  Dixmes  suivant 
les  Conciles,  CoDStitutions  Canoniques, 
Ordonnances  et  Coutumes  du  Royaume 
conform^ment  aux  Arrtts,  Parisiis  1719 
in  12 ;  1738  aucta  a  Brunet,  saepe 
editus ;  Traiti  des  Dispenses  de  Mariage, 
de  leur  validite  ou  invalidite  et  de 
r  etat  des  peraounes  suivant  les  dis- 
positions  canoniques,  Ordonnances  et 
Arrels,  ib.  1719  in  12.,  in  quo  tuetur 
necessitatem  benedictionis  parochi  ad 


—  Belga  origine  erat  Franciscus  Rfltger 
de  H  a  r  e  n ,  Moguntiae  tamen  canonicus 
et  juria  canonici  et  civilis  professor,  pro- 
tonotarius  apostolicus  et  universitatis  can- 
cellarius  it  14.  Oct.  1724),  qui  plurimare- 
liquit  scripta,  inter  quae  etiam  aliqua  de 
juie  canonico.  —  De  concordia  ttacerdotii 
et  iutperii  (Lovanii  1723)  disseruit  Amand 
B  a  u  w  e  n  s  aniicus  Van  Etjpenii  et  Hont- 
heimii  profeasor,  juris  canonici  et  civilis 
Lovanii  professor  (t  7.  Dec.  1724),  L  proh. 
18.  Febr.  1725.  —  Ludovicua  Paxy  0. 
Erem.  8.  Paul.  collegit  Florilegium  sponsa- 
litium  canonico-morale  juxta  dogmata  s. 
Thomae,  Comaromii  174U  in  4.  —  Mat- 
thias  (i  uilelmus  de  L  o  u  v  r  e  x  Leodiensis, 
clarus  jurisconsultus  magni  meriti  ma- 
gnaeque  apud  omnes  auctoritatis,  epiacopo 
a  consiliia  (n.  16<i5  :  t  15.  Sept.  1734)  scri- 
psit  diss.  canonicas  (eruditas25)  de  origine, 
electione,  officio  et  juribus  praepositorum  et 
decanorum  ecclesiarum  cathedralium  et 
collegiatarum,  Leodii  1729  in  f.  Cf.  Feller 
V,  H8t»;  Alph.  Le  Roy  in  Biogr.  nat.  de 
Belg.  Xli, 512— 16.  —  Cajetanus  A  rge  n- 
to  dux,  jurisconsultus,  regii  aenatua  nea- 
pohtani  praeses  (t  1730),  ediditrf^  rebene- 
ficioria  disa.  3  8.  L  et  a.  (1708),  proh.  17. 
Febr.  1710  a  Clemente  XI.  —  Nicolaus 
C  uy  g i  u  »  notis  illustravit  Uullm  ium  to-' 
tittn  ord.  hospitaUtris  8.  Joannis  de  Deo, 
Bomae  1724  in  f.  (ra.  30).  —  De  Carolo  | 
Majelli  neapolitano  (n.  1669;  t  1738). 
qui  pratia  fruebatur  Innocentii  XII.  et 
XIII.,  Clementi*  XI.  et  IJenedicti  XIII.,  cf. 
Kotermund  IV,  8!)3.  Praeter  nlia  illustra-  ■ 
vitdiss.  acta  martyrum  Kuseliii. 


nuptiarum  valorem;  Traite4  des  Por- 
tions  Congrues  des  Curis  et  Vieairs  per- 
petuels  l)  avec  plusieurs  questions  aur 
les  Offrandes,  pensions,  incompatibilite 
des  Ben6fices  et  autres,  ib.  1 682 ;  1 720 
in  1 2.  ed.  retractata,  emendata  et  aucta ; 
1739  t.  2  in  12;  Traite  des  Moyens 
canoniques  pour  acquerir  et  conserver 
les  Bintfices  et  Riens  ErcUsiastiques, 
autorites  des  Papes  et  des  Princes  con- 
formement  a  nos  Ordonnances  et  Ar- 
rfits8),  1726  in  12;  1743  t  4  in  12; 
TraiU  de  la  RSgale  suite  des  Moyens 
canoniques  etc.,  dans  lequel  on  rap- 
porte  T  origine  et  les  principes  de  ce 
Droit  qui  est  general  dans  tout  le 
Boyaume  1724  t.  4  in  12;  TraiU  sur 
le  Partage  des  Fruits  des  Benifiees  entrt 
les  Renificiers  et  leurs  Prideeesseurs  ou 
leurs  hiritiers  et  les  charges,  dont  ils 
sont  tenus,  ib.  1722;  1742  in  12; 
Traiti  de  V  itat  et  de  la  capacit*  des 
ecclisiastiques  pour  les  ordres  et  les 
binifices  1703;  1738,  etiam  sub  titulo 
Le  droit  canonique  dela  France;  Notes 
et  Observations  sur  V  Edit  de  1 695  con- 
cernant  la  jurisdiction  ecclesiastique8), 
Paris  1703  in  4;  1718;  1723  t  2  in 
12;  Traite  des  Droits  honorifiques  et 
utUes  des  Patrons  et  Curez  primitifs, 
de  leurs  charges  et  de  celle  des  Deci- 
mateura,  ib.  1720  in  12;  Obsercations 
sur  le  concordat  fait  entre  Leon  X.  et 
Francois  I.,  ib.  1720;  1750;  Questions 
sur  le  concordat,  ib.  1723  t.  2  in  12. 

569.  Joannes  Kugler  S.  J.  Bohe- 
mus,  theologiae  dogmaticae  et  juris 
canonici  professor,  academiae  wratis- 
laviensis  per  20  annos  cancellarius 
(n.  23.  Apr.  1654;  t  22.  Febr.  1721) 
edidit :  Tr.  theologico-canonicus  de  ma- 


')  Cf.  Journ.  des  Sav.  LXV,  392—401; 
LXVII,  21-27;  LXX,  159-168;  M6m.de 
Tr.  1721  a.  56  p.  12.V)  1276. 

»)  Cf.Journ.des  Sav.  LXXX  1,107-15; 
de  opere  sequenti  cf.  ib.  LXXXVllI.  182 
-188:  Mem.  de  Tr.  1723  a.  84  pag.  14«() 
— iW. 

•)  Cf.  Keller  VI,  472;  Biogr.  univ.  XII, 

258. 


Digitized  by  Google 


1721—1740.  Jus  canonicum.  Fattolilli, 


1292 


trimonio1)  1.  sni  p.  continens  natnram 
et  essentiam  contractns  matrimoniaKs 
cum  qnaestionibns  in  hac  materia  ma- 
gis  controversis ;  p.  2.  matrimonii  im- 
pedimenta  et  de  his  qnaestiones  accn- 
ratins  discnssas,  nnacnm  opuscnlo  de 
sponsalibus  theologico-canonico  (qnod 
jam  prius  prodierat  Norimbergae  1705 
in  8.),  Norimbergae  1713  t  1  ;  t.  2. 
tertia  p.  continens  naturam  et  essen- 
tiam  divortii  maritalis  cum  quaestio- 
nibus  in  hac  materia  controversis ;  p.  4. 
natnram  et  essentiam  dupensationum 
et  de  hia  qnaestiones  accnratius  discus- 
sas,  Wratislaviae  1728  in  f.  Crisis 
theologica,  quam  super  prop.  65  ab 
Tnnocentio  damnatas  fnse  conscripsit 
Joan.  de  Cardenas  S.  J.  (cf.  p.  610.) 
in  compendium  redacta,  Norimbergae 
1705.  —  Justus  Bedn  0.  S.  Franc. 
Brixinensis,  provinciae  suae  praeposi- 
tus  (t  3.  Aug.  1728),  edidit  opus  ca- 
nonico-politicum  de  electione  et  de  ele- 
ctionis  praeside  ex  principiis  juris  ca- 
nonico-civilis  compositum  in  obse- 
quium  utriusque  fori,  Augustae  Vind. 
inf.  1721.  —  Jo.  Sigmundus  de  Zel- 
ler  alumnus  collegii  germanici,  epi- 
scopus  auxiliaris  et  vicarius  generalis 
dioecesis  frisingensis  (t  1729)  typis 
dedit  Consilia  seu  responsa  practica 
(de  capitulo  etc),  Ingolstadii  1710  in 
f.  —  Joannes  Bapt.  Ebberth  0.  S. 
Ben.  garstensis  monasterii,  ss.  canoni- 
bus  in  universitate  salisburgensi  do- 
cendis  vires  animumque  impendit  1 695 
—  1706  (t  20.  Oct.  1738)  pluraque 

')  Alius  ab  eo  est  Franciscus  K  u  gl  e  r 
S.  J.,  Pragensis  (n.  10.  Oct  1697 ;  1 21.  Jnn. 
1761),  qui  pariter  disputavit  de  matrimo- 
nio.  Cf.  Sommervogel  IV,  1271.  —  De  eo- 
dem  hoc  arguraento  dihseruit  et  Eugenius 
WorellO.Cist.Prugensis  (n.  1685  ;  1 1732) 
in  op.  Contractmt  ratu*  in  lego  gratiae  ab 
auctore  gratiae  ad  dignitntem  sarramenti 
elevatus  seu  tr.  theologicus  de  magno  sa- 
cmmento  matrimonii ,  Pragae  1724  in  4. 
Alia  ejusdem  scripta  cf.  in  A  e  ni  i  s  Ber- 
nard.  III,  244.  Ahus  ab  hoc  est  Car.  Wo- 
rel,  8.  J.  MimburgenBis,  Bohemus  (f  13. 
Mart.  1744),  cujus  ex*tat  tr.  theologico- 
canonico-moralis,  Prugae  1723  in  4. 


reliquit  opera,  ut  eontrotersias  seieetas 
ex  universojure,  Salisburgi  1 698.  1 639 
pp.  2  in  4;  dejubUaeo,  ib.  1700  in  tV; 
beUum  in  selecta  ex  universo  jure  cer- 
tamina  divisum,  ib.  1702.  —  Ignatius 
Glowacki  S.  J.  Polonus  (t  26.  Juni 
1729)  reliquit  L  inscriptum:  Oladius 
evaginatus  pro  defensione  immunitatis 
ecclesiastieae  seu  immunitas  ecclesia- 
stica  jure  tum  divino  tum  humano,  in 
aliquibns  etiam  statutis  regni  Poloniae 
adv.  irapugnatore*  propugnata,  Calissii 
1725  m  4. 

570.  Prolixius  tamen  in  boc  argu- 
mento  versatns  est  in  Italia  Joannes 
Bapt  C.  Fattolilli  in  suo  iheatro 

\ l^^lt $ 1 9         %%$)£f*£^&£^i9    £C J^J^yl^ 

juxta  gregorianam  bullam  et  constitu- 
tionem  benedictinam,  Bomae  1714  —  30 
t.  3  in  1  v.  in  i  —  Josephua  S  a  c  r  i  - 
panti  Naroiensis,  cardinalis  et  prae- 
fectns  congr.  de  propaganda  fide  (f  4. 
Jan.  1727),  scripsit  defensionem  juris- 
dictionis  ecclesiasticae,  1711.  —  Vir- 
ginius  Valsecchi  0.  S.  Ben.  congr. 
casin.  Brixianus,  historicus  et  archaeo- 
logus,  et  in  universitate  pisana  s.  Scri- 
pturae  professor  (t  9.  Jun.  1739),  edi- 
dit :  Theologico-canonicu  de  sponsalium 
ad  instantiam  parentum  a  filiofamiliaS 
contra  eorum  voluntatem  cum  imparis 
condiiionis  puella  initorum  solubilitate 
resolutio,  Florentiae  1710  in  {.,  cui 
resolutioni  omnes  doctores  totaque  fa- 
cultas  theologica  subscripserunt.  De  M. 
Aurelii  Antonini  Elagabali  tribunitia 
potestate  V.  dissertatio  historico-chro- 
nologica,  ib.  1711,  qua  plures  quae- 
stiones  chronologicas  ad  sec.  III.  spec- 
tantes  solvit  —  Franciscus  Maria 
P  i  t  o  n  i  u  s  episcopus  Imeriae  et  audi- 
tor  Benedicti  XIII.  (t.  2.  Apr.  1729) 
collegit  disceptationes  ecclesiasticas  t.  6 
in  f,  Venetiis  1733;  1742  ss.;  1763, 
quorum  t.  1.  et  2.  agunt  de  controver- 
siis  patronorum  necnon  ab  eis  prae- 


')  Cf.  J.  des  Sav.  LI,  413—26;  Fabro- 
nius  VI,  353-06. 


Digitized  by  Google 


1  293 


Pitonius,  Ursajas,  Mostazzo 


,  Nicolai,  Riganti,  de  Giusti. 


J294 


sentatorum  ad  benencia  et  capelianias 
quascunque  et  ad  alia  relicta  pia,  ubi 
casus  practici,  qui  in  materia  jurispa- 
tronatus  per  ecclesiasticas  curias  ven- 
tiluntur,  et  in  quibus  auctor  vel  ad 
defensam  scripsit  vel  pro  veritate  con- 
suluit,  additis  judicatis  diversorum 
roinani  fori  tribunalium,  signanter  s. 
Rotae  l),  maturiori  examine  disceptan- 
tur;  alii  t.  4  continent  frequentiora 
ecclesiastici  fori  litigia  una  cum  decre- 
tis  tam  Datariae  apostolicae,  quam  ss. 
congregationum  particularium  et  gene- 
ralium,  necnon  decisionibus  s.  Rotae 
romanae.  Collegit  quoque  con9titu- 
tiones  pontificias  et  rom.  congregatio- 
num  decisiones  ad  confessarios  utrius- 
que  cleri  spectantes,  Venetiis  1715  in 
f.,  Augustae  V.  s.  a ;  ad  matrimonium 
tum  constans.  tum  etiam  solutum  ca- 
nonice  et  civiliter  spectantes,  Venetiis 
1727  t.  3;  ad  s.  ritus  spectantes,  ib. 
1740  t  2  in  f.  —  Prodierunt  Romae 
1716—23  t.  9  in  6  v.  in  f.  et  Vene- 
tiis  t.  1]  in  v.  8  in  f.  1724 — 1736 
di<ceptationes  ecclesiasticae  Dominici 
U  r  s  a j  a  e  una  cum  resolutionibus  seu 
judicatis  ss.  congregationum,  in  quibus 
pro  una  parte  scripsit  vel  pro  veritate 
consultus  respondit;  quae  in  congre- 
gationibus  romanis  magni  aestimantur. 
—  Franciscus  a  Mostazzo  disseruit 
de  causis  piis  in  genere  et  in  specie  seu 
de  donationibus  piis,  missis  et  earum 
stipendiis,  legatis,  anniversariis,  capel- 
laniis  relictis  Deo,  monasteriis  ac  pau- 
peribus  etc,  additis  tr.  de  sodahtiis 
seu  confraternitatibus  ecclesiasticis  et 
laicis  et  de  vicario  apostolico  (Romae 
1725  in  f.;  1739)  J.  B.  Bassi  ep. 
anagnini  (t  1736),  Venetiis  1735  t.  3 
in  1  v.  —  Franciscus  Paulus  d  e  N  i  - 


1  i  Decisiones  rotae  juxta  seriem  tempo- 
ns  dispositas  cum  argumentis  et  summa- 
riis  publioavit  Thoraas  Ratto  y  Otto- 
n  e  1 1  i ,  ValentinuB,  ejusdem  S.  R.  auditor, 
dein  episcopua  cordubensis  (t  17.  Febr- 
173«),  Komae  1749-54  t.  4,  qui  tamen 
complectuntur  eas  tantum  decisiones, 
quae  eo  praesente  editae  fuere. 


colai  Messinensis  n.  22.  Juli  1657 
theologiae  doctor,  episc.  caput-acquen- 
sis,  archiepiscopus  conzanus  (f  173l) 
vulgavit  dissertationem  historico-cano- 
nicam  (eruditam)  deepiscopo  visitatore 
seu  de  antiquo  ecclesiae  vacantis  regi- 
mine,  ad  intelligentiam  verborum  in 
registro  epistolarum  8.  Gregorii  M.: 
visitator  accedas  l),  Romae  1710  in  4. 
—  Josephua  R  i  g an  t i  episcopus  tera- 
mensis  (t  1720)  scripsit  de  protono- 
tariis  apostolicis  tam  de  numero  parti- 
cipantium  quam  supra  numerum,  nec- 
non  titularibus  seu  non  participantium, 
Romae  1751  in  f.  —  Joannes  Baptista 
Riganti  melfitanus  n.  1661,  adeo 
a  prima  juventute  in  ju*e  versatus  erat, 
ut  a  celebri  card.  Bondino  Panciatico 
prodatario  eligeretur  annos  natus  22 
in  auditorem,  quo  munere  functus  est 
per  annos  35.  Magni  aestimabatur 
propter  virtutem  et  scientiam  a  viris 
doctis,  etiam  a  card.  Lambertino  (qui 
postmodum  fuit  pontifex  sub  nomine 
Benedicti  XIV.).  Decessit  Romae  1735. 
Reliquit  commentaria  in  regulas,  con- 
stitutiones  et  ordinationes  canceUariae 
apostolicae,  quae  edita  et  annotationi- 
bus  aucta  fuere  a  duobus  nepotibus 
Nicolao  et  Joanne  Baptista  Riganti, 
Romae  1744,  Coloniae  1751  t.  4  in  2 
v.  ed.  melior.  —  Vincentii  de  Giusti 
opus  de  dispensationibus  matrimonia- 
libus,  Venetiis  1739  censebatur  olim 
classicum. 

571-  Jam  ad  theologiam  moralem 
accedamus 8),  quam  plures  excolue- 
runt,  ex  quibus  inter  ltalos  potiores 
videntur:  Dionysius  Joachim  Canieres 
deBelmonteO.  Serv.  b.  M.  V.,  epi- 


')  Cf.  A.  E.  lips.  1713  p.  381—83. 

?)  Praetermittimus  Antoniuro  B  a  r- 
beito  0.  S.  Franc.  rejj.  obs.  Uispanum, 
qui  hispanice  vulgavit  Granum  theologiae 
moralis,  Compostellae  172(5  in  4.  —  Fran- 
ciscum  K  c  h  arr  i  sodalem,  cujus  eat  Di- 
rectorium  mcrale  unacum  expositione  pro- 
poaitionum  daranatarum ,  Pampilonae 
1728  in  4. 


Digitized  by  Google 


1295 


1721— 1740.  Theologia  moraU».  Catalano,  Roncaglia, 


1296 


(1730;  t  1732),  qui 
reliquit  tkeologiam  moralem  breviter 
ezpositam  in  usum  juventutis,  Astae 
1712  t.  5  in  12.  —  Petrus  Catalano 
S.  J.  Siculus  n.  4.  Jul.  1658  in  oppido 
Buccherela,  literarum  humaniorum  et 
philosophiae  magister,  demde  theolo- 
giae  moralis  per  annos  tredecim  pro- 
fessor,  probabilista  gravis  (t  1 2.  Febr. 
1732),  universi  juris  theologico-moralis 
corpus  integrum  t'  2  comprehendit  et 
in  4  pp.  distribuit,  quarum  1.  prodro- 
mum  ad  universum  jua  theologico-mo- 
rale  continet;  2.  est  de  Deo  loquente; 
3.  de  Christo  sanctificante ;  4.  demum 
de  Eccleaia  jubente,  puniente  et  fa- 
vente,  Venetiis  1728  t  2  in  £;  acces- 
•erunt  propositionea  a  summis  ponti- 
ficibus  damnatae,  Barcinone  1743  ed. 
auctior  et  emendatior.  —  In  primis 
vero  memorandus   est  Constantinus 
Boncaglia  congr.  Matris  Dei,  qui 
ortum  habuit  Lucae  e  patritia  familia 
1677.  Praestans  sortitus  est  a  natura 
ingenium  optimamque  indolem.  Con- 
gregationem  Matris  Dei  ingressus  est 
Neapoli  a,  1697,  cujus  ornamentum 
fuit  et  propter  virtutem  et  propter  in- 
signem  eruditionem,  in  primis  in  theo- 
logia  morali,  in  qua  est  probabilista 
valde  moderatus  et  secundum  s.  Al- 
pbonsum  auctor  classicus,  et  regula- 
rum  practicarum  expositione  ac  do- 


(6um  mulieribus)  esaminati  ooi 
prineipi  della  \teologia,  Lucae  1710 
in  8.  absque  auctoris  nomine;  quem  1. 
dein  ita  inscriptum  edidit :  Le  moderne 
conversazioni  volgaremente  detti  dei  ci- 
cisbei,  1720;  familia  christiana  insti- 
tuta  in  suis  officiis,  1711  in8;  Venetiis 
1713;  Effetti  della  riforma  di  Lutero 
e  Calvino  e  del  Oansenianiemo,  Lucae 

1714  in  8;  quaesita  dogmatica  et  mo- 
ralia  de  s.  Ecdesiae  sacramentis ;  ac- 
cedit  opusculum  valde  rarum  de  spe- 
ciebus  eucharisticis  adversus  atomistas, 

1715  in  f.  (m.  30);  lezionisaereintor- 
no  alla  venuta,  costumi  e  monarchia  del- 
VAntieristo,  1718  in  8.  Storia  delie 
Variazioni,  fiomae  1713,  compendium 
gemini  operis  Bossueti.  Adnotationes 
quoque  antidoti  instar  adjecit  ad  histo- 
riam  ecclesiasticam  Natalis  Alezandri, 
quae  alioquin  esset  in  indice,  sed  cum 
hisce  adnotationibus  permittitur,  Lucae 
1734  t.  9  in  f.;  et  cura  cL  Mansi 
Neapoli  et  Parisiis  1740  t.  18  in  4. 

572-  Hispani  fuere:  Gutierres  Ilde- 
phonsus  Hurtado  S.  J.  Toletanus, 
Matriti  professor  theologiae  scholasti- 
cae  atque  moralis  (n.  18.  Sept.  1667, 
t  1.  Febr.  1721),  cujus  est  theologia 
moralis  a  sede  apostolica  per  decreta 
Alexandri  VII.  atque  Innocentii  XI. 
castigata,  ad  sanum  ex  communi  do- 


ctrina  sana  inter  plerosque  ceteros  ctorum  sensum  ezposita  ac  restituta, 

theologos  eminere  videtur  l).  Decessit  Matriti  1718  in  f.,  in  qua  antequam 

27.  Febr.  1737.  Haec  potiora  ejusdem  accedat  ad  proscriptas  theses  dilucide 

opera:  Universa  theologia  moralis,  Lu-  ezplicandas  et  rationibus  comproban- 


cae  1730  t  2;  Venetiis  1731;  1736; 
1738  t.  2  in  1  v.  in  f;  1740;  1753; 
cum  animadversionibus  Jos.  Alex. 
Bambacari  ejusd.  congr.  1773 — 74 
t  3  in  2  v.  in  f.;  iterum  notis  et  ad- 
ditionibus  illustrata  et  locupletata  cura 
Optati  Bellotti  O.  Min. ,  Lucae 
1833 — 35  t.  10  in  S.  Alcune  conver- 


M  C'f.  .Sartheachi  de  script.  congreg. 
Matria  Dei  a.  83 :  supplem.  ad  Xat.  Alex. 
hiat.  p.  X VI  a.  1778 ;  Biogr.  univ. XXX  VIII, 
543. 


das,  breviter  sed  luculenter  probat 
rom.  pontificum  decreta  in  controver- 
siis  liciti  et  illiciti  esse  infallibilis  ve- 
ritatis.  — Alphonsus  ab  Angelis  0. 
Carm.,  patria  Zecluvin  in  Eztremudura, 
philosophiae  atque  theologiae  professor 
2.  p.  t  12.  salmanticensium  theologo- 
rum  cursui  Lugduni  1 704  manum  eztre- 
mam  imposuit,  et  t  6-  cursus  theologiae 

ad  finem  perduzit.  —  Angelus  a  s. 
Maria  0.  Carm.  elaboravit  breviarium 
morale  carmelitanum  juzta  angelicam 


Digitized  by  Google 


1297  Guerrerus,  Bossuyt,  8eb.  a 


s.  Chriatophoro,  Rasaler  etc.  1298 


doctrinam  s.  Thomae  Aq.,  Olisipone 
1734  t.  5  in  f.,  quod  mnltum  laudatur; 
consulta  varia  theciogica,  moraUa,  jn- 
ridica,  legalia  ac  regularia,  1742  in  f. 
—  Antonins  Guerrerus  0.  Erem.  s. 
Ang.  scripsit  theologiam  moralem  d. 
Augustini,  in  qna  omnis  doctrina  mo- 
rnm  directiva  in  veritatis  doctore  pro- 
toparente  Angustino  fundata  traditnr, 
cujus  t  1.  Matriti  1733  prodiit  in  £ 
TJtrnm  alii  tomi  prodierint  nos  latet. 
Porro  in  illo  agit  de  moralitate,  con- 
scientia,  peccatis,  de  ignorantia,  de  ac- 
tibns  humanis,  de  lege  et  praecepto, 
de  sacrameutis.  —  In  Belgio  Jacobus 
van  Bossuyt  0.  S.  Aug.,  facnltatis 
lovaniensis  doctor,  regens  et  professor, 
praefectus  apostolicus  missionis  hollan- 
dicae  (t  1727),  theologiam  moralem 
contractam  2  t.  in  8.  edidit  Lovanii 
1709;  Venetus  1767.  —  Walbertns 
a  s.  Adelgunde  0.  Carm.  reliqnit 
theologiam  moralem  seu  resolutionem 
casunm  conscientiae  jnxta  inconcussam 
d.  Thcmae  Aq.  qninti  Ecclesiae  doctoris 
©t  aliornm  patrnm  mentem  viam  ster- 
nentem  mediam  inter  rigidiores  laxio- 
resque  casnistarum  opiniones,  Monti- 
bus  1738  t.  4  in  7  v.  in  12.  —  In 
Germania  Sebaldus  a  8.  Christo- 
phoro  0.  Carm.  (t  1726)  vulgavit 
theologiam  juridico-canonico-polemico- 
moralem  pro  confessariis,  Wirceburgi 
1740  t.  3  in  f.;  theologia  historico-po- 
lemica  pro  vindicanda  contra  haereticos 
catholica  Ecclesia,  ib.  1747  pp.  2  in  1 
v.  .  .  cujns  pars  prior  videtnr  esse 
Scientia  salutis  gentium,  Judaeorum  et 
haereticorum  errores  confundens  seu  se- 
lectae  controversiae  contra  religionis 
catholicae  hostes,  Bambergae  1758 
pp.  2  in  1  v.  in  f. ;  quaestiones  moraies 
de  actibus  humanis,  conscientia,  legi- 
bus,  fide  et  regulis  fidei,  quas  ex  sy- 
nodo  tridentina,  88.  canonibus  et  au- 
ctoribus  probatissimis  collegit,  Herbi- 
poli  t  10  in  6  v.  1725 — 26.  —  Eei- 
mann  reliquit  cursum  theologiae  mo- 
ralis  salisburgensis,  Augustae  1718. 


573.  Argumenta  specialia  in  priinis 
de  regula  mornm  et  conscientia  deque 
probabilismo  nonnulli  tractarunt.  Ita 
Chr  istophorus  Rassler1)  S.  J. in aca- 
demia  dilingana,  dein  ingolstadiensi 
theologiae  professor,  Romae  revisor  li- 
brornm  et  studiorum  praefectns  in 
collegio  romano  (t  16.  JuL  1723)  in 
sua  Norma  recti  seu  tr.  theologico,  in 
quo  tnm  de  objectiva  tum  etiam  de 
formali  regnla  honestatis  ac  praecipne 
de  recto  nsn  opinionum  probabiUnm 
magna  accnratione  ita  disseritur,  nt  et 
rigoro  lenitas  et  lenitate  rigor  salu- 
briter  temperetnr,  ostendendo  scil.  qnod 
in  concursu  opinionnm  utrimque  pro- 
babilium  circa  honestatem  vel  licen- 
tiam  aUcnjus  actionis  partem  minns 
tntam  seu  faventem  libertati  fas  sit  in 
operando  sequi  non  tuno  solum,  cum 
eadem  operanti  magis  probabilis  appa- 
ret,  sed  etiam  quando  aeqnalem  prae 
80  fert  probabilitatem  cnm  opposita 
tutiore  stante  pro  lege,  non  tamen  etiam 
quando  habere  videtnr  notabiUter  mi- 
norem,  Ingolstadii  1 7 1 3  in  f.,  qno  in 
op.  moderatum  tnetur  probabilismum. 
Jam  antea  (1694)  coeperat  edere  con- 
troversiam  prolixam  theologicam  tri- 
partitam  academice  dispntationi  snb- 
jectam  de  recto  usu  opinionum  proba- 
bilium  adversns  opinionem  P.  Gonzalez 
(p.  953),  quae  tamen  suppressa  fuit, 
eam  enim  neqne  complere  neque  pu- 


»)  Ejua  fratrea  vel  cognati  fuere  tres 
aUi  sodales  acil.  Franciacus  R.  philo- 
aophiae  professor  in  academia  dilingana 
(t  25.  Nov.  1734) ,  qui  scripta  quaedam 
phUosophica  edidit;  Joannes  Ev.  R., 
cujus  est  Pallas  sagata  et  togata  Hungariae 
servatrix,  Serviae  liberatrix,  sive  conoor- 
dia  praedeterminationis  physicae  vere 
thomisticae  cum  libertate,  Dilingae  1719 
in  f.  (cori8tans  tantum  p.  86) ;  M  a  xi  m  i- 
lianus  R.  (n.  20.  Jan.  1645;  t  2  Febr. 
1718),  qui  plura  opera  P.  Segneri  latine 
vertit  ediditque  Monarchiae  rom.  pontificis 
coelestis  origo  contra  S.  Puffendor- 
f  i  u  m  academicis  diss.  propugnata  Dilin- 
gae  1703  in  4.  Cf.  Sommcrvogel  VI,  1466 
-1476. 


Digitized  by  Google 


1 299  1721—1740.  De  nrobabiliamo.  Mamiani,  Molinari,  Caanedi,  ]  300 


blicae  lucidare  licuit1).  Edidit  prae- 
terea  controversias  philosophicas  et  theo- 
logicds  de  ultima  resolutione  fidei,  Di- 
lingae  1696  in  8;  de  regula  extema 
fidei  divlnae,  Ingolstadii  1701  in 
inqua  agit  adversus  idololatras,  philo- 
sophos  religionis  naturalis  sectatores, 
Judaeos,  Mohammedanos,  haereticos, 
et  adversus  declarationem  cleri  galli- 
cani  a.  1682  romani  pontificis  infalli- 
biiitatem  tuetur  *) ;  de  physica  prae- 
dcUrminatidne,  ib.  1697.  Auctor  quo- 
que  est  vindiciarum  Gobatianarum  (cf. 
p.  27 1).'—  Tacito  nomine  Gonzalez 
impugnavit  et  pro  probabilismo  stetit 
Jo.  Banholzer  S.  J.  Bassleri  collega 
Constantiensis  (n.  1645;  t  1725)  in 
Ethice  christiana  seu  de  regula  morum, 
Ingolstadii  1694.  Disputavit  quoque 
de  scientia  Dei,  ib.  1692.  —  Coele- 
stini  Beittmayr  0.  S.  Ben.  Strau- 
bingensis,  theologiae  professoris  (t  21. 
Dec.  1729),  est  Basis  et  fundamentum 
totius  theologiae  moralis  h.  e.  disputatio 
speculativo-moralis  de  conscientia,  Ba- 
tisbonae  1701  in  8. 

574.  Augustinus  Magg  0.  S.  Ben. 
Weingartensis  Oeniponte  n.  1665«  con- 
troversiarum  fidei,  casuum,  demum 
theblogiae  scholasticae  professor  (t  6. 
Febr.  1736),  disseruit  de  amussi  boni 
et  mali  interna,  Salisburgi  1 7 1 3  in  4 ; 
de  legibus  1712;  de  Deo,  1712  in  4. 
—  Ludo vicus  V incentius  M  a  m  i  a  n  i 
della  Boyere  S.  J.,  Pisauri  natus,  diu 
in  Brasilia  missionarius  (t  173o)  in 
op. :  concordia  doctrinae  probabilista- 
rum  cum  doctrina  vrobabilioristarum. 
in  qua  componitur  sententia  de  licito 
usu  opinionis  minus  tutae  et  minus 
probabilis  in  concursu  tutioris  et  simnl 
probabilioris  cum  sententia  docente 
non  esse  licitam  in  praxi  opinionem 
minus  tutam,  nisi  appareat  opinanti 


»)  Cf.  Specht  Gesch.  der  Dniv.  Dillin- 
gen  p.  296 ;  D5lliuger-Reu*ch  Gesch.  der 
Moraktreitigkeiten  I,  236-245. 

Cf.  J.  des  r«av.  XXXI,  505—10. 


attenta  ratione  et  auctontate  manifeate 
ac  evidenter  probabilior,  quam  oppo- 
sita  tutior  *),  Bomae  1708  in  4.  — 
Dominicua  Maria  Molinari  de  Sar- 
zana  0.  Praed.  scripsit  Scrutinium  de 
opinionibus  in  praxi  deligendis  :  duabus 
interpositis  appendicibus,  quarum  una 
Joannisde  Cardenas  (p.  610),  altera 
vero  Nic.  Peguleti  opiniones  confu- 
tantur :  omuia  juxta  doctrinam  Thomae 
Aq.,  quod  edidit  Jo.  Bapt.  Joani  sar- 
zanensis  patritius,  Massae  1725  in  8. 
Ejus  quoque  est  tr.  .raru»  et  carus 
(1.  81)  de  potnitentia,  ib.  1743  t  2  in 
4.  —  Carolus  Antonius  C  a  8  n  e  d  i  S.  J. 
Mediolanehsis  n."  1643,  philosophiae 
et  theologiae  professor  (t  11.  Maj. 
1725)  in  Crisi  theologica  selectiores  et 
acriores  hujus  et  elapai  seculi  con- 
troversias  discutit,  t.  l ,  Olisipone 
1 7 1 1  in  f. ;  in  t.  2.  selectiores  et  acrio- 
res  de  probabilitate  theologica  uontro- 
vereias  prolixe  expendit ;  in  t.  3.  duplex 
gordius  consdwitiae .  nodus,  unde  in 
incertis  certitudb  conscientiae  et  anxia- 
tis  certitudo  retlexa  certae  probabilita- 
tis  perfectissima  Deiparae  et  angelo- 
rum  praxi  et  omnium  scholarum  cal- 
culo  solvitur.  Quaestio  novissima  con- 
tra  paucos  neotericos;  accedit  ad  cal- 
cem  digressio  de  sacramento  poeniten- 
tiae  ad  normam  decretorum  pontificio- 
rum,  1712;  in  t.  4.  contra  Mich.  de 
Molinos  et  recentissime  exortos  et  dam- 
natos  caco-mysticos,  eucharistice  tran- 
substantiatos ,  sublimiora  theologiae 
mysticae  arcana  intermixta  difBcilio- 
rum  a  pontificibus  damnatarum  expo- 
sitione,  necnon  novis  et  curiosis  et 
practicis  digressionibus  non  tentata 
hactenus  scholastica  methodo  tractan- 
tur,  ib.  1719  in  f.;  in  t.  5.  pleraeqne 
difficiliores  (prop.)  ab  Alexandro  VLL 
et  VIII.,  ab  Innocentio  XI.,  et  nuper- 
rime  a.  SS.  D.  N.  P.  Clemente  XI.  dam- 
natae,  insertis  pluribus  aeque  arduis 


»)  Cf.  Mich.  a  s.  Joueph  1, 190,  qui  illud 
vocat,  opuB  subtilitate  multiplicibusque 
reflexionibus  intricatum. 


Digitized  by  Google 


1301 


Camargo,  van  Ranst,  Karchne. 


1302 


ac  novis  quaestionibus  praecipue  ad 
utramque  jadiciale  interrium  et  exter- 
num  fornm  spectantibus,  discutiuntur, 
ib.  1719  in  f.  —  Sed  acerrimis  convi- 
ciis  probabihsmum  impugnavit  *)  Igna- 
tius  de  Camargo  8.  J.  n.  26.  Dec. 
1650  Soriae  in  Hispania,  theologiae 
professor  Salmanticae  annis  17  (t  22. 
Dec.  1722),  qui  Elizaldum  sectatus 
absolute  tenuit  sententiam  rigidam  in 
bp.  Regula  honestqtis  moralis  seu  tr. 
tripartitus  de  regala  moraliter  agendi  *), 
p.  l:  et  unica  Neapoli  1702  in  f.,  in 
quo  agit  in  primis  contra  Terillum, 
Esparsa  etc. 

575.  De  argumentis  aliis  speciali- 
bus  8)  in  Belgio  docte  disputavit  Fran- 
ciscus  van  Ranst*)  0.  Praed.  Ant- 
werpiensis  apud  sodales  tbeologiae  pro- 
fessor,  Romae  theologus  casanatensis 
(t  31.  Maj.  1727).  Haec  potiora  ejus- 
dem  opera :  Veritas  in  medio  seu  d. 
Thomas  propositiones  omnes  circa  theo- 
riam  et  prazim,  rigoretn  ac  lazitatem 
versantes  a  bajanis  usque  ad  quesnel- 
lianas  101  inclusive  per  tutissima  et 
inconcussa  atque  ab  omni  eztremo  re- 
mota  dogmata  praedamnans:  inserta 
sunt  vitae  Baji,  Jansenii  aliaque  gesta 
historica,  Antwerpiae  1715;  accedunt 
responsio  ad  Quesnellum  (ib.  1718); 
errores  et  synopsis  vitae  P.  Quesnelli, 
cajus  101  prop.  ss.  literis  ac  doctrinae 

<)  Contra  Probabilismum  scripsit  etiam 
Vincentius  Ferrerius  O.  Praed.,  de  quo 
egimus  p.  1017.  Probabilioristis  accenseri 
quoque  debet  Paulus  Lugd.  O.  Cap.  (cf. 
p.  1001). 

)  Cf.  J.  des  Sav.  XXXII.  250-64. 

»)  El  ias  a  s.  Erancisco  0.  Carm.  dedit 
ideam  theologiae  moralis  de  sacramfnti$ 
et  ctMuris  in  fundamentis  Joannis  de  Buc- 
cone,  Varsaviae  1726  in  4. 

*)  Ahus  ab  eo  eut  Kranc.  van  R  a  n  s  t 
pariter  Antwerpiensis  0.  Praem .  tbeolo- 
giae  diu  profeasor  if  3.  Dec.  1720).  mjus 
plurimas  theees,  opusculu.  ad  thf.-olo^iam 
moralem  «pectantia  et  rariKsimam  theolo- 
giae  moralis  p.  1.  (et  unicam),  Antwerpiae 
1711,  recent>et  Goovaerts  II,  310  ss.  De 
nostro  cf.  VanCalven  Biogr.  nat.  de  Bel^. 
XVIII,  679. 


ss.  patrum  opponuntnr,  Venetiis  1720 ; 
1 7.4  3  ;  historia  haereticorum  M  haere- 
sum,  seu  Thomas  omnium  errorutn  te- 
nebras  profligans:  cujuslibet  seculi  er- 
roribus  praefigitur  erronum  vita;  ac- 
cessit  singnlarra  diss.  adversns  mo- 
dernos  sectarios,  Venetiis  1735;  Lux 
fidei  seu  d.  ThomaS  splendidissimus  ca- 
tholicae  iSdei  athleta,  Maestricht  t.  2 
ed.  aucta;  prior  prodierat  Antwerpiae 
1717;  de  indulgentiis  et  jubUaeo  anni 
sancti  imminentis,  Romae  1724;  Mo- 
nachii  1725;  quae  collecta  simul  pro- 
dierunt  Venetiis  1759—60  t.  3  in  2  v. 

576.  Ez  Oermanis  huc  referri  pos- 
sunt1):  Simon  Karchne  (Eaerchne) 
S.  J.  Carniolus  n,  2.  Oct.  1649,  philo- 
sophiae  et  ss.  canonum  professor  in 
academia  g/aecensi,  cujus  etiam  fuit 
cancellarius  (t  11.  Dec.  17.22),  qui 
valgavit:  Dissertationes  de  actibus  hu- 
manis9)  cum  principiis  posterioribus 
tbeologiae  moralis  materiis  applicatae 
ac  copiosis  inde  deductis  practicis  re- 
solutionibus  in  magnum  confessario- 
rum  commodum  declaratae,  Augnstae 
Vind.  1 7 1 6  in  4 ;  diss.  de  jure  et  justi- 
tia  ad  prazim  fere  oranium  statuum 


•)  Praetermittiraus  Aquilinum  Aman 
0.  S.  Fr.  (t  1727),  de  quo  cf.  Baader  Ge- 
lehrtes  Bayern  p.  19  —  Joannem  Frain 
Andegavensem  (n.  1641;  t  1724),  de  quo 
cf.  Feller  IV,  3:  Biogr.  univ.  XV,  424  - 
Franciscum  Latenay  0.  Carm.,  Sorbo- 
nae  doctorem,  qui  Clementi  XI.  et  Ludo- 
vico  XIV.  fuit  acceptissimus  (t  1732) .  de 
quo  cf.  Alex.  a  s.  Joanne  in  contin.  H.  E. 
Fleurii  74,  179  sk.  —  Joannem  Bapt. 
Vig^lioni  Neapolitanum,  cujus  est  cn- 
chindion  tre»  traitatus  complectenx  dt 
somniis,  cabalis  et  cacodaemonibus,  Neapoli 
1723  in  4. 

*l  De  his  disseruit  (Treviri  1716  in  4.) 
etiam  Paulus  Aler  S.  J.  n.  9.  Nov.  1656 
in  oppido  S.  Viti  olim  in  ducatu  luzem- 
Imrgensi.  theologiae  profe^sor  in  acade- 
roia  trevirensi  (t  2.  Maji  1727),  qui  tamen 
magi.s  jnnotuit  quam  plurimis  trHgoediis 
latinix,  quas  Colomae  repraesentaro  Bole- 
bat,  aliUque  operiI>us  ad  poesim  ^pectan- 
tibus.  Cf.  Neyen  Biogr.  Luzemb.  1,  12  s.; 
Somm<  rvogel  I,  160—67. 


Digitized  b 


1303 


1721—1740.  Theologia  nioruli*.  Rottner,  Dalbert,  Hardter, 


1304 


directae  plurimisque  rarioribus  quae- 
stionibus  instructae,  ib.  1714  in  4 ;  tr. 
canonisticus  In  l.  4  decretalium  judici 
utriusque  fori  ecclesiastici  accommo- 
datus  multumque  utilis  ac  neceasarius, 
in  quo  universa  materia  de  sponsalibus 
et  matrimonio,  hujus  impedimentis, 
dispensationibus  istarumque  clausulis 
explicatis  tam  a  s.  poenitentiaria,  quam 
a  romana  Dataria  inseri  consuetis  per- 
tractatur,  ib.  1713  in  8.  —  Joannes 
Ev.  Rottner  0.  S.  Ben.  in  monte  s. 
Joannis  ap.  et  evang.  Mallerstorphii 
professus  *),  communis  studii  congr. 
director,  theologiae  et  s.  Scripturae 
professor  (n.  1667;  t  20.  Jun.  1725), 
disputavit  de  formali  percati,  distinc- 
tione  specifica  peccatorum  et  macula 
peccati,  Frisingae  1 7  1 2  in  S  ;  de  poetii- 
tentia,  Monaehii  1714  in  s :  de  resti- 
tutione  honoris  et  famae,  Ratisbonae 
1  7  1  5  in  8  :  <le  tjratiu  actuali,  Monachii 
17  14  in  s ;  Status  religiosus  ascetieo- 
theologice  expensus  ad  mentem  ss.  Au- 
gustini,  Anselmi  et  Tbomae,  Augustae 
V.  1  7  J  U  iu  4.  etc.  —  De  jure  et  justi- 
tia  exstat  tractatus  Ferdinandi  Sieg- 
h  a  r  d  S.  J.  Nissae  in  Silesia  n.  1 3.  Aug. 
I  60  7,  theologiae  professoris  (t  1 9.  Febr. 
17 :{:{).  et  lAber  novus  in  Muria  Matre 
dolorosa  propositus  et  expltcutus  per 
V.  T.  typos.  vindicatus  a  novorum 
haereticurum  furoribus  atque  quaestio- 
nibus  ad  hyperduliam  marianam  di- 
rectis  illustratus,  praefixa  universa 
theologia  scholastica  in  compendium 
redacta 2).  ib.  1715  in  4.  —  Paulus 
Zettl  (Zetl,  Zetel )  S.  J.  Schleishemia- 
nus  n.  161  S.  philosophiae  (17  151  et 
theulogiae  moralis  (  1  7  1  S — 2  5)  pro- 
fes^or  Ingolstadii  (t  30.  Mart.  1  740), 
scripsit  opus:  Clericus  curatus  virra 
obliijationes  restilutionis  quoad  bona 
fortunae  theologice  et  practire  instructus, 
t.  3  Ingolstadii  1  72  7  in  S;  1728.  — 
Josephus  Dalbert  S.  J.  Moravus  n. 
1  4.  Oi.t.  1 GS3.  01omu'  ii  professor  juris 

'i  V(.  Uaader  l.cxikon  11,  2,  ")S. 


canonici  et  theologiae  (t  1 7.  Maj.  1740), 
edidit :  Sacramentum  matrimonii  quo- 
modo  impediatur  et  quomodo  ab  im- 
pedimentis  praesertim  via  dispensatio- 
nis  expediatur,  pro  usu  praedpue  ver- 
8antium  in  tribunali  sacramenti  poeni- 
tentiae  adaptatum,  Pragae  1730  in8; 
1734:  Infallibilis  Ecclesiae  romano- 
catholicae  auctoritas  in  legitimis  con- 
ciliis  definientibus  controversias  fidei 
acmorum,  1736  in  f.;  notitia  concilio- 
rum  particularium  fnterpositis  quibus- 
dam  dissertationibus  controversisticii, 
ib.  1736  in  8;  sacramentum  poeniten- 
tiae  juxta  mentem  praeprimis  conc. 
tridentini  ac  trium  pontificum  Alexan- 
dri  VII.,  Innocentii  XI.,  Alexandri  VIII. 
damnantium  quasdam  propositiones 
hoc  sacramentum  etiam  quoad  ejus 
materiam  remotam  concernentes  expo- 
situm  pp.  3,  ib.  1733.  1735  in  4.  — 
De  hujus  sacramenti  minUtro  (Mo- 
nachii  1689  in  S.)  egit  David  Win- 
th  er  O.S.  Franc.  Monacensis  (n.  1 654), 
theologiae  lector  (t  13.  Jan.  17241. 
Scripsit  quoque  dc  silentio  triplici,  na- 
turali,  civili  et  sacramentali,  1701  ;  de 
missaestipendio,  il>.  1 697.  —  Henricus 
H  a  r  d  t  e  r  0.  S.  Den.  ad  s.  Emeranum 
Ratisbonae  n.  1670,  ibidera  philoso- 
phiae  et  theologiae  professor,  dein 
( 1 7  2 1 )  abbas  michelfeldensis  in  pala- 
tinatu  superiore  ft  8.  Maj.  1738),  edi- 
dit  praeter  alia  diss.  de  efficui  ia  poeni- 
tentiae  in  peccatn  venialia,  1710  in  S  ; 
disputationem  theologico-juridicam,  an 
judex  condemnare  valeat  convictum 
nocentem,  quem  privata  scientia  novit 
innocentem,  Frisingae  1711  in  s. 

57  7.  In  Gallia  Edmundus  Bernardus 
Bourree  congr.  Or.  (n.  1652;  t  26. 
Maji  1722)  praeter  alia  utilia1)  reliquit 
Confirenms  ecrlhiustiques  du  dioct*?e 
de  Langres,  Lugduni,  16S4  t.  2  in  12: 
1693  t.  3  in  12  ;  1734  t.  3  in  12.  ed. 
aucta ;  Explication,  de$  rpUres  et  des 


i)Cf.  Adclung  1.215S:  Ingold 


i  Cf.  A.      lip,.  suppl.  VI.  278--81.     !  de  Biogr.  Orat.  p.  25. 


Digitized  by  Google 


1305         Le  Semelier,  Babin,  Lefevre,  Boilot,  Costadau,  Forestier  etc.  1306 


evangiles  des  dimanches  et  fetes,  Lug- 
duni  t  2  in  8;  1697  t.  5  in  8;  1713- 
—  Joannes  Laurentius  le  Semelier 
congr.  doctrinae  christ,  n.  1660  Pari- 
siis,  egregius  theologiae  professor  (f 
1725),  edidit  utiles  Conferences  Eccle- 
siastiques  de  Paris  sur  V  usure  et  la  re- 
stitution  ou  1'  on  concilie  la  Discipline 
de  1*  Eglise  avec  la  Jurisprudence  du 
Royaume  de  France  l),  Parisiis  1718 
1  4  in  12;  1724  (ed.  melior);  Confi- 
rence  sur  le  nutriage,  1715  t5  in  12; 
sur  les  pichis  t.  3  in  1 2.  Ez  ejusdem 
mss.  derivati  fuere  alii  10  tomuli  1755 
et  1759,  quorum  quatuor  sunt  de  de- 
calogo.  —  Ejusmodi  collationes  edidit 
etiam Franciscus  Babi  n  Andegavensis 
n.  1651,  canonicus,  yicarius  generalis 
et  decanus  facultatis  theologicae  in 
academia  andegavensi,  in  qua  a.  20 
cathedram  rexit  (t  19.  Dec.  1734), 
scil.  Confirences  du  dioctee  d'  Angers 
t.  1 8,  quae  commendantur  a  methodo, 
expositionis  nitore  et  perspicuitate. 
Adjecti  deinceps  fuere  alii  t.  curis 
Vautier,  Audebois  (t  1759)  etex 
mandato  cleri  gallicani  a  Cotelle  de 
la  Blandiniere  (t  1795)  non  aequalis 
meriti  *).  Hi  redacti  fuera  ad  t.  1 4, 
quibus  additi  alii  5  ;  prodierunt  iterum 
1785  t  24  in  12;  Bisontione  et  Pari- 
siis  1829  in  8.  et  1 2.  —  Carolus  Fran- 
ciscusDubo8  8)  Avernus,  decanus  ca- 
pituli  et  vicarius  generalis  luxoniensis 
(n.  1666;  t  3.  Oct  1724),  vir  erudi- 


«)  Cf.  J.  des  Sav.  LXIIl,  429—39:  528 
—37 ;  Mem.  de  TreW.  1706  IV  a.  54  p. 

»)  Cf.  Feller  I,  349 ;  Biogr.  univ.  III, 
157. 

*)  Alius  ab  eo  Jo.  B.  D  u  b  o  8  PariBien- 
sis  publicis  negotiis  addictus,  vir  tamen 
admodum  eruditus,  in  literatura  antiqua 
et  recentiore  versatissimus  et  in  linguis 
classicis,  secretariua  perpetuus  academiae 
gallicae  (t  1742).  Ex  pluribus  eju6dem  op. 
multum  laudatur  Keflexions  critiques  Bur  la 
Poesie,  la  Peinture,  la  Musique,  Trajecti 
1732  t  2  in8;  Parisiia  1633  pp.  3.  Ex 
numismatibus  eruit  Histoire  des  quatre 
Gordiens,  ParisiiB  1695;  cum  Vindiciis 
1700.  Cf.Feller3,383. 


tus  et  modestus,  et  quod  plus  laudan- 
dum,  pater  pauperum,  continuavit  Con- 
firences  de  Lucon,  quarum  ab.  L  o  u  i  s 
jam  ediderat  t.  5  a.  1685,  modo  sunt 
t.  26  in  12.  —  Joannes  Franciscus 
Paulus  Lefevre  (Lefebure)  de  Cau- 
martin1)  episcopus  blessensis  (t  30. 
Aug.  1733)  edidit  Instructions  sur  les 
Sacrtmens  et  sur  la  Messe  de  Paroisst 
tirees  du  Rituel  de  Blois,  Blesis  1730 
t  2  in  12.,  quae  laudantur  in  Mem. 
de  Tr.  1732  IV  a.  80  p.  1706 — 17. 
—  Norbertus  Jomart  0.  S.  Ben. 
congr.  s.  Mauri  (t  1738)  contra  Dea- 
cbamps  (p.  773)  edidit^vis  touchant 
la  crainte  servUe,  in  1 2 ;  et  Avis  «m- 
portant  touchant  la  conscience  erronie, 
1712.  —  Joannes  Boillot  0.  Min. 
(n.  22.  Febr.  1658;  t  16.Mart  1728) 
scripsit  Lettres  sur  le  Secret  de  la  Con- 
fession,  Coloniae  (Divione)  1 703  in  12 ; 
la  vraye  Penitence,  ses  motifs  et  ses 
Conditions  avec  des  B^flexions,  Divione 
1707in  12.  —  Alphonsus  Costadau 
O.Praed.  (tc.  1730)  edidit:  Traiti  hi- 
storique  et  critiquedesprincipaux  signes, 
dont  nous  nous  servons  pour  mani- 
fester  nos  pensees,  Lugduni  1717 — 24 
in  12.  in  3  pp.,  in  quarum  1.  agit  de 
signis  humanis ;  in  2.  de  signis  super- 
stitiosis  et  diabolicis ;  et  in  3.  de  signis 
divinis. —  Petrus  Forestier1)  ca- 
nonicus  aballonensis  (t  30.  Nov.  1 723) 
edidit  Histoire  des  Indulgences  et  des 
Jubilis,  Parisiis  1700  in  12;  Vies  des 
Saints,  Patrons  et  Eveques  d'Autun, 
Divione  1700. 

578.  In  Italia  Antonius  Maria  Bo- 
n  u  c  c  i  S.  J.  Aretinus,  in  Brasilia  ali- 
quamdiu  missionariua  (t  29.  Mart. 
1728),  praeter  plura  alia  ad  ascesim 
praesertim  spectantia8)  edidit  vindicias 

•)  Cf.  Kernler  Un  eveque  de  Vannes 
al*  Acad^mie  francaise  J.  F.  P.  Lefevre  .  .  . 
Etude  historique  etc.  Vannes  1876. 

*)  Cf.  Biogr.  univ.  15,  264. 

»)  Cf.  Sommervogel  I,;1764— 71,  qui 
ei  tnbuit  op.  47,  inter  quae  plurea  sunt 
SS.  biographiae.  De  opere,  cujus  mentio- 


Digitize 


]  307    1721—1740.  Thc-Mogiii  nioruli*.  Bonucci.  Cornzza,  Kus.  de      fcacr.  etc.    \  308 


acqnissimi  drcreti  Alcxandri  VIII.  P. 
M.  udcersm  proposiliones  :ij  in  eo  dum-  i 
nutus  divinis  utriusque  T.  oraculis,  . 
sucenimis  eonciliorum  sanctionibus, 
veterum  patrum  chiro^ruphis.  castiga- 
tiorls  theologiae  c.il  ulis  ac  eruditionis 
hunianae  monumentis  obsi^natas,  Ro- 
inae  1704  in  4;  Jstoria  del  Poitefice 
0.  }f.  i/  b.  Greyorio  X.  descritta  in  tre 
libri,  Uomae  I7ll  :  Jstoria  della  Vita, 
Murtyrio  e  Miracoli  di  S.  Greyorio, 
Arcivescovo  e  Primate  della  Armenia1), 
ib.  1717  in'"4 ;  II  Salomone  descrittoin 
100  lezioni  sulla  divina  Scrittura,  ib. 
1720 — 21  t.  4;  Ephenierides  enchuri- 
siicae  veritatem  atque  cultum  sacro- 
sancti  fidei  nostrae  mysterio  luculentis 
88.  pontificum,  cardinalium  . . .  qui  ad 
singulos  anni  dies  in  sacris  t&bulis  veluti 
sibi  natalitios  accedant,  monumentis 
consignantes :  s.  paginae  oraculis,  con- 
ciliorum  sanctionibus,  PP.  te3timoniis 
ac  ethicis  observationibus  illustratae, 
Bomae  1715 — 28  t.  4  in  4;  manu- 
durtio  ad  rhetoricen  e  severiori  veterum 
oratorum  disciplina  et  praesertim  e 
sacri-j  utriusque  linguae  patribns  .  .  . 
breviter  deprompta.  —  Cajetanus  Co- 
razza  cler.  reg.  min.  scripsit  methodo 
scholastica  de  conscientia  seu  de  regnla 
interna  actuum  humanorum  et  de  pec- 
catis,  Venetiis  1735  in  4;  de  sacra- 
mentis  baptismi  eX  poenitentiue s)  ib. 
1736  in  4.  —  Paulus  Antonius  de 
C  a  r  u  s  i  s ,  molochiensis  presbyter,  dis- 
seruit  de  obligatione  denunciandi  con- 
fessarios  in  confessione  sollicitantes  ex 
▼i  multarum  constitutionum  apostoli- 
carnm,  prasertim  novissimae  constit. 
Gre^orii  XV.;  continentur  quaesita 
158  ex  doctrina  recentiorum  theolo- 
gorum  diligenter  collecta  et  canonice 
discussa,  Messanae  1730  in  8.  —  Fi- 


nem  facimus,  cf.  J.  de.i  i?av.  XXX IV,  809 
-18;  A.  E.  lips.  1708  p.  178-181. 

' «  Cf.  A.  K.  lips.  1710  l>.  237-41  et 
•uppl.  VU,  4-8. 

»)  Cf.  «uppl.  ad  A.  N.  lipa.  11,  417. 


delis  Pedrolus  (t  c.  173S)  scripsit 
de  approbntione  et  jurisdicfione  inini- 
stri  sacramenti  poenitentine,  Mediolani 
1701  in  4.  —  Ku.seluus  d  e  s  s.  S  a  c  r  a- 
mento,  Madritunus ,  vir  upostolica 
praedicatione  in  Hispania  et  Lnsitani.i 
celeberrimus  et  in  ipsa  lloma  urbe, 
supremo  Kcele^uie  pastori  Benedicto 
XIII.  et  purpuiatis  patribus  aeceptissi- 
mus,  hora  aetuti«  suae  prima  vocatus 
a  Deo,  religioni  Kxcalceatorum  ss.  Tri- 
nitatis  adscribi  voluit.    Clara  mente 
praeditus  et  stupenda  ad  miraculum 
usque  niemoria  cumulatus,  quidquiJ 
scientiaceteruditionis  summa  quadam 
fucilitate  comparavit,  incredibili  pror- 
sus  telicitate  retinuit.    Scripturam  s. 
lncmoriter  recitabat  universam.  Ani- 
marum  zelo  inflammatus  lacrymis  a 
superioribu?  obtinuit.  ut  ei  liceret,  uni 
praedicationis  muneri  se  totum  man- 
cipare.  Per  30  ferme  a.  fere  singulis 
diebus  concionem  habuit  imo  non  raro 
eodem  diebis  aut  ter:  populorum  vero 
concursus  ad  eum  audiendum  erat  in- 
credibilis.  Vox  ejus  robusta  quando- 
que  a  viginti  millibus  hominum  in 
campo  concioni  adstantium  clare  au- 
dita  est.  Poenitentibus  nulla  bora  de- 
fuit :  conscientiarum  nodos  mira  dexte- 
ritate  extricabat.  Aegrotantibus  praesto 
fuit,  nullique  vel  pauperrimo  vel  sor- 
didissimo  jacenti  loco  extrema  caritatis 
et  misericordiae  officia  denegavit.  Dis- 
sidentes  ad  concordiam,  non  tam  hor- 
tabatur,   quam  cogebat.  Ab  Hispa- 
niarum  supremo  s.  fidei  senatu  libro- 
rum  expurgationi  destinatus,  vir  otii 
prorsus  nescius,  innumeros  bibliothe- 
carum  libros  ad  normam  hiipani  indi- 
cis  fidelissime  emaculavit.  Scripsit  de 
pertinentibus  ad  celebrationem  jejunii 
ecclesiastici  quatuor  anni  temporum, 
Romae  1724  in  4.  —  Joannes  de  As- 
cargorta  0.  S.  Franc.  edidit  prae- 
ter  lectiones  theologiue  mijsticae  (hi- 
spanice),  Granatae  1712  in  8  ,  instruc- 
tionem  novi  concionatoris,  ib.  1  7 1 6  in 
8M  et  Manuale  confessariorum  ad  men- 
tem  subtilis  doctoris, Matriti  1  724 ed. 3. 


Digitized  by  Google 


1  309         Theol.  paatoralia.  Affaitati,  BattiRtelli,  Masclef,  Spenglcr  etc.  2310 


579.  Ad  theologiam pastoralem  prae- 
ter  alios,  quos  jara  laudavimus  *),  re- 
feni  possunt:  Ant  a  8.  Angelo  Ca. 
Lusitanus,  cujus  est  Director  dos  Di- 
reciores  para  o  governo  das  almas,  Oli- 
sipone  1738  in  4.  —  Caspar  a  8.  Ma- 
ria  Magdalena  de  Pazzis  O.Carm., 
in  seculo  dictus  Bormans,  natione  Belga, 
philosophiae  et  theologiae  professor 
(t  1722),  qui  edidit  bonam  praxim 
confessariorum  sive  methodum  bene 
administrandi  poenitentiae  sacramen- 
tum,  Antwerpiae  1 7  0  3,  et  scripsit  etiam 
de  opinione  probabili  ejusque  abusu  et 
usu,  Hasseleti  17  17.  —  Antonius  Maria 
Affaitati  ab  Albogasio  ditionis  me- 
diolanensia  0.  Cap.  nobilitate  natalium, 
suavitate  morum  laboribusque  assiduis 
clarus,  damnatos  ad  mortem  juvandos 
selegit  eventu  semper  felici(t  26.  Apr. 
172l).  Hinc  praeter  alia  scripsit  11 
Caritativo  assistente  in  pratica.  Metodo 
per  ajutare  e  confortare  i  Condannati 
a  morte  ad  un  felice  passagio,  Medio- 
lani  1719.  Collegit  quoque  Fiori  isto- 
rici  0  Compendio  di  erudizione  virtuosa 
e  fatti  illustri  d'  Uomini  grandi  .  .  .  e 
loro  detti  memorabili  ib.  1711  ;  1732 
ed.  aucta  et  in  3  t.  distributa.  —  Jo- 
saphat  Battistelli  juris  civilis  do- 
ctor  n.  17.  Mart.  1659,  episcopus  pri- 
mum  (1705)  ripanus  (Ripatronsone), 
dein  (1717)  fulginatensis  (t  31.  Mart. 
1735)  praeter  alia  8)  dedit  Ricordi  a' 
ParocJti  e  Confessori  Foligno  1720;  de 
parochi  residentia,  8.  a. ;  dioecesana  sy- 
nodus  a.  1722  t.  2;  Mutinae  1724 
t.  2  in  4  etc.  —  Cajetanus  Alessan- 
d  r  i  0.  Theat  Bergomas,  ordinis  (1719) 
praepositus  (t  18.  Jan.  1730),  auctor 
eat  operi8  Confessarius  monialium  com- 
moda,  brevi  et  practica  methodo  in- 
structus  circa  earum  obligationes,  pri- 
vilegia  et  cetera  fere  omnia  ad  hanc 
materiam  spectantia,  Venetiia  1706 

>)  Huc  spectat  etiam  Franc.  H  e  r  t  z  i  g 
8.  J.  pag.  1050. 

•  »)  Cf.  Bibl.  picena  II,  124—6 ;  Tuzj  S. 
J.  Brevi  ragguagli  della  vita  di  alcuni  Servi 
di  Dio,  Romae  1727. 


in  1 2.  sub  ficto  noraine  Aniceti  A 1  i  - 
nas  de  Xerda;  1713  (sub  suo  no- 
mine),  et  saepius  deinceps;  Romae 
1763  in  12.  —  Joannes  de  Burgo 
edidit  pupiUam  oculi  de  septem  sacra- 
mentorum  administratione,  de  decem 
praeceptis  decalogi  ceterisque  ecclesia- 
sticorum  officiis,  Argentorati  1718  in 

4.  —  Franciscus  Masclef  canonicus 
et  regens  seminarii  ambianensis,  in  lin- 
guis  orientalibus  l)  bene  versatus  (t  1 4. 
Nov.  1728)  edidit  Conferences  du  dio- 
cese  d'  Amiens  sur  les  devoirs  et  les 
obligations  de  1'etat  ecclesiastique  et 
sur  le8  principales  verites  de  la  reli- 
gion.  —  Franciscus  Anceaume  0. 

5.  B.  congr.  3.  Mauri  prior  (t  21.  Aug. 
1729)  Sujets  de  conferences  ecclesiasti- 
ques  in  4.  —  Antonius  Leget  (n. 
1657;tl728)  Conduit  des  confesseurs 
dans  le  tribunal  de  la  penitence.  — 
Aegidius  Vauge  Orat.  theologiae  in 
seminario  gratiopolitano  professor  (t 
1739)  Directeur  des  dmes  pinitentes 
t.  2  in  12.  — -  Simon  Michael  Treu  ve 
congr.  doctrinae  christ.  (quam  tamen 
reliquit  1673),  a  Bosaueto  canonicatu 
donatus,  factioni  jansenianae  addictus 
(t  1730),  8crip8it  inter  alia*):  Le  De- 
voir  des  Pasteurs,  Bruxellis  1 699  in  1 8. 

—  Ludovicus  Flieger  scripsit  tribu- 
nal  confessariorum,  Coloniae  1721  — 
Nicolaus  Tausch  resolutiones  theo- 
logicas  de  administratione  sacramento- 
rum,  Monachii  1736  —  Ubaldus  Stoi- 
ber  0.  Min.,  theologiae  lector,  com- 
posuit  armamentarium  ecclesiasticum 
complectens  arma  spiritualia  fortissima 
ad  insultus  diabolicos  elidendos  et 
feliciter  superandoa,  Augustae  Vind. 
1726  p.  2  in  8.  proh.  20.  Aug.  1753 

—  et  Joannes  Georgius  S  p  e  n  g  1  e  r  tn- 
structionem  parochi  pro  visitatione  in- 
firmorum  et  administratione  sacramen- 
torum  poenitentiae,  eucharistiae  et  ex- 


')  Cf.  Michaud  BL  un.  XXVII,  180. 

*)  Cf.  Feller  VIII ,  244  et  Biogr.  univ. 
XLVI,  499;  Dict.  des  Livres  jansen.  1, 441 
-43;  11,332  -38. 


Digitized  by  Google 


1311       1721—1740.  Theologia  pastoralia.  Hecquet,  Bovari,  Pontas  etc  1312 


tremae  unctionis,  pro  assistentia  ei- 
tremae  lactae,  Constantiae  1731;  1739 
in  8.  (ed.  3);  Augnstae  1749;  1757 
t.  4  in  1  v. ;  manuductio  practica  ad 
sancte  exacteqne  ministrandum  sacra- 
mentnm  baptismi  adjectoque  examine 
pro  obstetrice,  Augustae  1749  in  8. 
(ed.  4.) ;  instructio  parochipro  assisten- 
tia  88.  coniractuum  sdUmnium  sponsa- 
Uum  et  matrimonii,  adjecto  examine  pro 
contracturis,  ib.  1744;  1749  (ed.  6.); 
instructio  parochi  circa  missam  priva- 
tam;  conscientiae  dubia,  obligationes, 
ritns  et  caeremoniae,  praeparatio,  ib. 
1744  in  8.  —  De  Christophoro  Too- 
tell  sacerdote  anglo  et  missionario 
(n.  1660;  t  18.  Nov.  1727)  cf.  Gillow 
V,  547.  —  Mentio  fieri  hic  posset  Phi- 
lippi  Hecquet  medici  doctrina  et 
peritia  celebris  n.  Abbavillae  1 1 .  Febr. 
1661»  qui  absoluto  theologiae  stndio 
medicinae  operam  dedit,  atque  medi- 
cnm  egit  in  famoso  Portu  regio  (Port 
Boyal  1688 — 93),  et  ab  a.  1697  Pa- 
risiis,  ubi  tot  aegroti  ejua  implorarunt 
auxilium,  ut  currus,  quo  vehebatur, 
ipsi  esset  museum.  Per  30  omnino 
annos  nec  carnibus  vescebatur,  nec 
vinum  gustabat.  Aetate  sat  provectus 
(a.  1727)Carmelitarum  institutum  est 
amplezus.  Decessit  a.  aetatis  76.  d. 
12.  Apr.  1737.  Innumera  reliquit 
opera  eruditione  quidem  referta  sed 
stilo  negligenti  conscripta,  quae  ad  rem 
medicam  spectant.  Ad  rem  nostram 
sunt:  TraiU  des  Dispenses  du  Careme, 
Parisiis  1710—1712  t.  3,  auctus  et 
emendatus  1741,  in  quo  abstinentiae 
legem  valetudini  opportunam  osten- 
dit1):  La  medicine  thiologique  ou  la 
Medicine  cr&e  telle  qu*  elle  se  fait  voir 
tortie  des  mains  de  Dieu,  Createur  de 
la  Nature  et  regie  par  ses  Loix.  Ouv- 
rage  ou  s'  explique  Y  Hygiene  par  les 
principes  du  Mechanisme :  puis  par  de 
semblables  notions  tirees  des  Sciences 
les  plus  propres  a  perfeotionner  la  M6- 
dicine ;  V  on  y  developpe  les  idees  des 


»)  Cf.  A.  E.  lips.  1713  p.  656-69. 


vraies  causes  des  maladies,  de  Y  ordre 
auquel  elles  apartiennent  et  de  leurs 
vrais  remedes,  1733  t.  2  in  12.,  in 
qno  scite  ostendit,  impossibile  esse  nt 
ex  mira  organismi  oorporis  humani 
structura  medicus  non  agnoscat  digi- 
tum  Dei  l) ;  le  naturaUsme  des  convul- 
sions  (jansenistarum),  t.  3  in  1 2.  etc 
Dolendum  est  ipsnm  appellandi  pruri- 
tum  hujus  sectae  esse  secutum. 

580-  Conscientiae  casus  collegerunt 
et  8olverunt Laurentius  Tapolcsany 
8.  J.Hungarus  n.  26.  Jul.  1669,  juris 
canonici  et  theologiae  dogmaticae  pro- 
fessor  (t  30.  Sept  1719),  Tyrnaviae 
1716  etViennae  1728  in  8.,  qni  etiam 
statuit  these8  theologicas  de  Deo  uno 
eX  trino,  Tyrnaviae  1727  in  8;  de  pec- 
catis,  gratia  et  merito,  ib.  1727  in  8. 
—  Antonius  Bovari  O. Minim.  Vero- 
nensis  n.  1649,  per  annosmultos  apud 
8uos  thoologiae  lector  et  in  seminario 
veronensi  (t  24.  Jan.  1726),  cujus  sunt 
probUmata  theologico-moralia  Venetiis 
1709  inf. ;  gemmae  theologico-morales, 
ib.  1710  in  f.  —  Joannes  Baptista 
Badalini  0.  Serv.  b.  M.  V.  natus 
Sabionetae  in  ditione  cremonensi,  phi- 
lo8opbiae  et  theologiae  professor  (t 
1730),  edidit  fragmentorum  theologi- 
corum  moralium  seu  casuum  conscien- 
tiae  diveraorum  coUectionem,  Senogal- 
liae  1 730 ;  Venetiis  1752.  —  In  primis 
Joannes  Pontas  natns  in  oppido  s. 
Hilarii  de  Harecourt  in  diocesi  abrin- 
censi  a.  1638,  jnris  utriusque  doctor, 
parochus  in  urbe  parisiensi  et  ecclesiae 
parisiensia  subpoenitentiarius  (t  27. 
Apr.  1728  fere  nonagenarius),  qui  pro- 
babiliori8tis  adnumeratur  et  a  Bene- 
dicto  XIV.  in  const.  ad  Joannem  Oscen- 
sem  a.  1746  ,praeclarus  theologus*  vo- 
catur.  Edidit :  Examen  general  ds  con- 
science,  Paris  1 728  in  1 2 ;  DicUonnaire 


i)  Cf.  J.  des  Sav.  CI,  213—37;  snppL 
ad  nova  A.  E.  II,  116—20 ;  Feller  IV,  380 ; 
Roger,  Hecquet  docteur-rfeent  etancien 
doyen,  sa  vie,  aea  oeuvree,  Paris  1889. 


Digitized  by  Google 


1313 


Sacra  liturgia»  Petrut  le  Brun. 


1314 


des  Cas  de  Conscience  ou  decisions  des 
plus  considerables  difficultes  touchant 
la  Morale  et  la  Discipline  Ecclesiasti- 
que,  tiree  de  V  Ecriture ,  des  Conciles, 
des  Decretiles  des  Papes,  des  Peres  et 
de  plus  celebres  Tbeologiens  et  Cano- 
nistes  »),  Parisiis  1715  t  2  in  f.;  Sup- 
plement  du  Dictionnaire  des  Cas  de 
Conscience,  dont  la  1.  p.  contient  un 
grand  nombre  de  nouvelles  decisions; 
la  2.  les  additions,  corrections  et  chan- 
gemens  ajoutes  a  la  premiere  Edition 
de  cet  Ouvrage;  la  3.  la  Table  Histo- 
rique  des  Auteurs  corrigee  et  beaucoup 
augraentee  etc.;  1718;  totum  opus 
1724;  1726;  1730  t.  3  in  f.  Merito 
autem  reprehenditur  usus  linguae  gal- 
licae  in  hac  materia.  Latine  redditum 
prodiit  Genevae  1731  — 1732  t.  3  in 
f. ;  Augustae  1733;  Venetiis  1758  cura 
Concinae  t.  2  inf.;  Collet  illud  ad 
t,  2  in  4.  Parisiis  1764  redegit  atque 
responsa  ad  varios  casus  data  sibi  mi- 
nus  bene  constantia  ad  concordiam  re- 
vocavit.  Prodiit  iterum  ib.  1763  t.  4 
in  8  ;  et  apud  M  i  g  n  e  secundum  hanc 
emendationem  1847 — 48  t  2  in  4. 
Lamet  et  Fromageau  addiderunt 
Suppltment  au  Dictionnaire  des  cas  de 
conscience,  Parisiis  1733  t.  2  in  f. 
Scriptura  sacra  sibi  ubique  constans 
sive  difficiliores  s.  Scripturae  loci(330) 
in  speciem  secum  pugnantes  juxta  ss. 
patrum  celeberrimorumque  theologo- 
rum  sententiam  conciliati  1. 1 .  (et  uni- 
cus)  complectens  Pentateuchum  2),  Pa- 
risiis  1698  in  4. 

581.  Multi  s.  liturgiam  investigarunt 
et  illustrarunt.  Inter  quos  celeberri- 
mus  forte  est  Petrus  le  Brun  congr. 
Orat.  Brinolii  in  Provincia  1 1 .  Jun. 
1661  natus,  philosophiae,  dein  theolo- 


«)  Cf.  J.  des  Sav.  LIX,  416-22 :  et  de 
supplemento  LXV,  561—68;  Mem.  de 
Trev.  1716  a.  59  p.  961-87  ;  Fell  KL.  X, 
183. 

»)  Cf.  J.  d.  Sav.  XXVI,  529;  A.  E.  lips. 
a.  1700  p.  18—22.  De  ipso  auctore  cf.  Feller 
VII,  68;  Biogr.  univ.  XXXV,  368. 
Hnrter  Nomenclator  IV.  ed.  3. 


giae  professor.  In  seminario  s.  Maglo- 
rii  annos  tredecim  de  historia  eccle- 
siastica  collationes  habuit.  Edita  bulla 
Unigenitus  se  sedis  apostolicae  judicio 
non  subjecit,  imo  iis  se  adjunzit,  qoi 
ad  futurum  concilium  appellarunt,  sed 
divina  favente  gratia  ante  mortem, 
quae  eum  6.  Jan.  1729  exstiniit,  ap- 
pellationem  retractavit l).  Inter  ejus 
opera  eruditissimum,  apta  methodo  et 
sagaci  judicio  dispositum,  modo  adhuc 
pretiosum,  eat:  ExpUcation  litterale, 
historique  et  dogmatique  des  prieres  et 
des  cirimonies  de  la  Messe  avec  des 
dissertations  (15)  historiquee  et  dog- 
matiques  sur  les  liturgies  de  toutes 
les  Eglises  du  monde  chr^tien,  ou  l'on 
voit  ces  liturgies,  le  temps  auquel  elles 
ont  et^  ecrites,  comment  elles  se  sont 
repandues  et  conservees  dans  tous  les 
patriarchats,  leur  uniformite  dana  tout 
ce  qu'il  y  a  d'essentiel  au  eacrifice  et 
cette  uniformite  abandonnee  par  les 
sectaires  du  XVI.  siecle1),  Pari&iis  1716 
et  1726  t.  4  in  8;  1736  ed.  auctior; 
1741 ;  1767;  1860;  Leodii  1777  t  8 
in  8;  Venetiis  1760;  latine  auct  D  a  1- 
masio  1770;  Avenione  1843  etc.,  in 
compendium  redactum  et  saepius  edi- 
tum.  Quum  autem  P.  Bougeant  au- 
ctoris  de  eucharisticae  consecrationis 
forma  aententiam,  quae  efftxXt]?^  ne- 
cessitatem  ad  consecrationem  urget, 
confutasset  in  1. :  Rifutatxon  de  la  Dis- 
sertation  du  R.  P.  Le  Brun  sur  la  for- 
me  de  la  consecration  de  1'  Eucharistie, 


>)  Cf.  Niceron  IX,  235  w. ;  Biogr.  univ. 
XXIII,  498 ;  Feller  II,  214 ;  Jungmann  KL. 
VII,  1588;  Ingold,  73  ss. 

*)  Huju»  t.  III  p.  52—368  reperitur 
vereio  liturgiae  annenae,  quam  adornavit 
Aloysius  Maria  Pidou  de  b.  Olon  Theat 
Gallus.  Hic  natione  Gallns  insignis  fuit 
mi8sionariu8  inissus  in  Poloniam  cum 
Clem.  Galnno  (cf.  eupra  p.  118)  ad  conci- 
liandos  Armenos  cura  Ecclesia  romana. 
Qua  feliciter  peracta  tranaiit  ad  Armenoa 
in  Oriente  et  Per>a.s  Versatihsimus  eratin 
literatura  armena.  ln  meritorum  prae- 
mium  dictuB  est  ab  Innocentio  XI.  episco- 
pus  Babyloniae  (1687;  t  20.  Nov.  1717). 
Cf.  Vezzosi  II,  182-85. 


Digitized  by  Goftgle 


1315 


1721-1740.  8.  Liturgia.  Le  Brun, 


1316 


Parisii*  1727  in  12.,  opposuit  hic  Di- 
fense  ds  V  ancien  sentiment  sur  ta  forme 
de  la  Consicration  de  V  Eucharistie  ou 
repome  a  la  refutation  par  le  P.  Bon- 
geant l),  1 727  in  8.,  quam  29  doctores 
in  approbatione  propter  solidam  erudi- 
tionem  et  modestiam  laudarunt.  Hi- 
stoire  critique  des  Pratiques  supersti- 
tieuses,  qui  ont  seduit  les  peuples  et 
embarasse  les  savans,  avec  la  methode 
et  les  principes  pour  discerner  les  ef- 
fets  naturels  avec  ceux,  qui  ne  le  sont 
pae,  Rotomagi  1701  ;  1702  in  12.  Eo 
in  opere  fuse  disputat  adversus  virgas 
divinatorias,  quarum  effectus  et  pbae- 


*)  De  op.  P.  B  o  n  g  e  a  n  t  cf.  J.  des  Sav. 
LXXXIII,  471—92.  Post  auctoris  nortri 
mortem  edidit  Bougeant  TraiU  thtdo- 
gique  sur  l<t  forme  d'  la  consicration  de 
V  Eucharistie  divisee  en  deux  parties,  ou 
l'on  dgmontre  par  V  unanimite*  des  Ecoles, 
par  la  tradition  de  1*  Eglise  latine  et  grec- 
que,  par  la  d£finition  de  plusieurs  Conci- 
lea,  et  par  la  pratique  de  1*  Eglise  univer- 
Belle  la  nouveaut£  du  sentiment  des  grec- 
ques  modernes  et  du  R.  P.  Le  Brun  et  oii 
1  on  6claircit  par  de  nouvelles  recherches 
la  d6cision  du  Concile  de  Floren  ^e  et  le 
vrai  sens  des  liturgies  Orientalei,  Lugduni 
1729  t  2  in  12 :  de  quo  op.  fuse  referunt 
Mem.  de  Tr6"v.  1729  a.  82  p.  1447—67;  a. 
91  p.  1644— 67;  J.  des  Sav.  XC,  34  -48. 
Alii  quoque  impugnarunt  Lebrunii  sen- 
tentiam,  ut  Cl.  HognantS.  J.  in  op. 
Apologie  det  anciene  docteurs  de  la  facuM 
de  thtologie  de  Paris,  Claude  de  Sainctes 
et  Nic.  Isambert  contre  une  Lettre  du  R. 
P.  Le  Brun  ins6ree  dana  les  M6m.  de  Tre>. 
de  Juillet  1728  III,  1306  ss.  sur  la  forme 
de  la  Conaecration  de  V  Eucharistie,  Pa- 
risiis  1728  in  12.  et  MSm.  de  Tr.  1728  t 
IV.  in  fine  —  Petrus  Benedictus  S.  J. 
in  dissert.  (in  thes.  theolog.  ed.  Z  a  c  c  a- 
riaX,  525  ss.)  de  augustissimo  Ewhari- 
stiae  macramento  antirrhelicon  adveraus  R. 
P.  Lebrunum  et  Eus.  Renaudotium,  quam 
tamen  P.  Perrone  censet  nimis  vehemen- 
tem  et  acrem  adversus  homines  adeo  bene 
de  veritate  catholica  meritos.  Cf.  de  opere 
P.  Le  Brun  Mem.  de  Tr.  1717  a.  65  p.  872 
—94:  1727  a.  58;  p.  1181— 1206.  Cf.etiam 
a.  1728  t.  1  p.  564—72;  J.  de^  Sav.  LV, 
568-71;  LX,  676-85;  LXXXl,  198- 
220;  406-20  ;  494-509  ;  LXXXII,  246- 
63;  403—21;  481-505;  LXXXV,  239- 
64:  coll.  LXXXVII,  690—701. 


nomena  daemoni  adscribit,  et  contra 
quas  ediderat  jam  a.  1693  Lettres  pour 
prouver  V  illusion  dej  philosophes  snr 
la  baguette  divinatoire;  Amsterdam 
1 696.  Prodiit  hoc  opus  multis  auctum1) 
cum  auctoris  elogio  cura  ab.  Bellon 
Parisiis  1732  t.  3  in  12.,  qui  et  t.  4. 
adjecit  1737  complectens  Recueil  de 
pieces  pour  servir  a  V  histoire  des  pra- 
tiques  superstitieuses,  in  quo  habentur 
3  diss.  auctoris  nostri.  Discours  sur  la 
Comidie  ou  traite^  historique  et  dogma- 
tique  des  Jeux  de  Theatre  et  des  autres 
divertissemens  comiques  soufferta  ou 
condamn6s  depuis  le  premier  siecle  de 
1'  Eglise  jusqu'  a  present,  avec  un  dis- 
cours  sur  les  pieces  de  TheAtre  tirees 
de  1' Ecriture  Sainte  *),  1694  in  4; 
1731  in  12.,  opus  eruditum  adversus 
P.  Franc.  Caffaro  0.  Theat  (t  31. 
Dec.  1720),  qui  in  opusc.  Lettre  dfun 
Thiologien  Ulustre  par  aa  qualite  et  par 
son  merite  consulte  par  1'Auteur 
(Boursault  in  op.  Thidtre\  poursa- 
voir  si  la  Comedie  peut  fitre  permise 
ou  doit  6tre  absolument  defendue,  com- 
medias  permiserat.  Adversus  hanc  ep. 
scripsit  etiam  B  o  s  s  u  e  t ,  quocirca  au- 
ctor  (Caffaro)  aliam  scripsit  ep.  (a.  1 694) 
ad  Harlay  archiep.  parisiensem,  in  qua 
sententiam  suam  retractat.  Eam  habes 
in  Lebrun  Discours  etc.  nova  ed.  et  in 
flist.  eccL  Nat.  Alexander  t  IV  p.  103 
seq.  ed.  paris.  1699.  Essai  de  la  Con- 
cordance  des  temps  avec  des  Tables 

')  Cf.  Mem.  de  Trev.  1732  t  4  a.  78  p. 
1661—81;  a.  86  p.  1825  -  50;  a.  95  p. 
2013— 38,  ubi  advertitur:  „11  faut  quel- 
quefoia  se  d6fier  des  dlcisions  du  P.  le 
Brun.  L'  6tendue  de  son  erudition  et  aon 
zele  contre  le  rel&chement  lui  ont  fait 
outrer  bien  des  choses  et  faire  de  mauvais 
raisonneroens."  Feller  vero  addit  1.  c: 
„Tout  Touvrage  n'  est  qu*  uoe  compilation 
assez  mal  digerge,  et  dont  il  serait  aussi 
difficile  de  former  un  reaultat  decidd,  que 
de  l'  Bistoire  des  apparitions  de  Lenglet 
du  Fresnoy  ou  de  celle  des  Vampyres  de 
Dom.  Calmet-  Cf.  etiam  J.  des  Sav.  XXX, 
169-79;  XCVIIi,  192-210 ;  311-27  ;  A. 
E.  lips.  1738  p.  145-49. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  XCV,  459-93. 


Digitized  by  Google. 


1317 


Joannes  Grancolas. 


!318 


pour  la  Concordance  des  Eres  et  des 
Epoques,  dans  lequel  onpeutvoird'un 
coup  d*  oeil  par  le  moyen  dea  colonnea 
T  accord  ou  la  difference  des  Epoques, 
1700  in  4.,  specimen  (praeclarum)  ma- 
joris  operis,  quod  tamen  non  prodiit. 

582-  Joannes  Grancolas,  Parisi- 
nus,  Sorbonae  doctor,  aurelianensis 
ducis  8acellanu8,  Tir  quidem  eruditus l) 
erat,  sed  singularis  et  rigidus,  bacca- 
laureorum  terror.  Magna  sedulitate  et 
industria  collegit  patrum  canonumque 
effata  et  liturgiarum  preces  ,  pluraque 
inde  composuit  opera,  ratione  habita 
materiae  admodum  erudita  et  utilia, 
sed  stilo  rndi  (galliee)  et  absque  me- 
thodo  et  ordine  concinno  conscripta 
(t  1.  Aug.  1732).  Edidit:  Tratii  de 
Vantiqutii  des  cirimonies  des  sacra- 
ments,  Parisiis  1692;  de  l' Intinction 
ou  de  la  coutume  de  tremper  le  pain 
consacre  dans  le  vin,  ib.  1693;  Les 
anciennes  Liturgies  ou  la  maniere  dont 
on  a  dit  la  Sainte  Messe  dans  chaque 
siecle  dans  les  Eglises  d'  Orient  et  dans 
celles  d' Occident  *),  Parisii9  1697  et 
1 704  in  4  (fr.  36);  /'  ancien  Sacramen- 
taire  de  V  Eglise  ou  la  maniere  dont  on 
administroit  les  Sacraments  chez  les 
Grecs  et  chez  les  Latins  8),  1699  t.  2 
in  8;  1704;  Traiti  de  la  Messe  et  de 
V  Office  divin,  ou  1'  on  trouve  une  ex- 
plication  litterale  des  anciennes  prati- 
ques  et  des  ceremonies  de  1'  Eglise  4), 
1  7 1 3  in  1 2 ;  Dissertations  sur  les  Mes- 


>)  I^jui  eruditionem  laudant  Sala,  Du- 
pin  etc  et  protestans  Walchiut  ia  bibl. 
theol.  III,  709  de  eo  scribit :  .Studia  sua 
ita  collocavit,  ut  non  solum  singularem  in- 
dustriam,  ted  etiam  eruditionem  omnibus, 
qui  harum  literarum  periti  sunt,  multum 
probaret."  Cf.  Feller  IV,  228 ;  Biogr/univ. 
XVIII,  284;  Kerker  KL.  V,  1017;  Thal- 
hofer  1,  101. 

•)  Cf.  J.  de  Sav.  XXV,  686—95. 

»)  Cf.  J.  de»  Sav.  XXVIII,  327-39; 
366—62. 

«)  Cf.  J.  dea  Sav.  Llll,  428—37 ;  Mem. 
de  Trev.  1713  a.  168  p.  2049-64. 


ses  quotidiennes  et  sur  la  Confession  *), 
1715 ;  b  QuiiUsme  contraire  d  la  Do- 
ctrine  des  Sacrements  avec  1'  histoire  et 
la  refutation  de  cette  hertaie  "),  1695 
in  12.,  ipse  enim  forte  primus  fuit,  qui 
quietismum  impugnaret ;  La  science 
des  Confesseurs  ou  la  maniere  d'  admi- 
nistrer  le  Sacrement  de  P6nitence  selon 
Ies  Conoiles  et  les  88.  Peres  avec  la  re- 
gle  qu'on  doit  suivre  pour  la  conduite 
desames8),  1697;  1700  i  2  in  12; 
U  ancienne  diseipline  de  V  Eglise  sur  la 
confession  et  sur  les  pratiques  les  plus 
importantes  de  la  penitence,  1697; 
V  ancien  Pentiencier  de  V  Eglise  on  les 
P^nitences  que  Y  on  imposait  autrefois 
pourchaque  peche,  1698;  Les  CaU- 
cheses  de  s.  CyriUe  ds  Jirusalem  avec 
des  Notes  et  des  Dissertations  dogma- 
tiques  *),  1715  in  4 ;  Commentaire  Hi- 
storique  sur  le  Briviaire  Romain  avec 
les  Usages  des  autres  Eglises  particu- 
lieres  et  principalement  de  1'  Eglise  de 
Paris6),  1727  t  2  in  12.,  opus  ramm 
et  eruditum,  in  quo  tamen  opiniones 
nonnihil  singulares  prodit  (fr.  38),  la- 
tine  versum  Venetiis  1734  in  4;  Cri- 
tique  abrigie  des  ouvrages  des  Auteurs 
Ecclisiastiques6),  Parisiis  1716  i  2  in 
12.,  opus  minoris  pretii  literarii;  Ve- 
netiis  1734  in  4;  Histoire  de  la  com- 
tnunion  sous  une  seule  espece,  Parisiis 
1 696  in  12;  Instrudion  sur  les  viriUs 
de  la  religion  et  sur  les  sacraments, 
1696  in  12.,  opus  rarum:  La  liturgie 
ancienne  et  moderne  ou  instructions  hi- 
atoriques  sur  Tinstitut  des  Prieres, 


")  Cf.  M«5m.  de  Tr.  1718  i  4  a.  67  p. 
998-1019. 

»)  Cf.  J.  desS.  XXIV,  241— 46;LXVII, 
506-10. 

»)  Cf.  J.  des  S.  XXV,  402  et 496-500; 
XXIX,  197—201. 

«)  Cf.  J.  det .  S.  LIX.  248-56 ;  M6m.  de 
Tr.  1718  i  3  a.  15  p.  186—207. 

•)  Cf.  J.  det  Sav.  LXXXV,  609—17; 
suppl.  ad  nova  A.  E.  I,  201—6 ;  in  primii 
Gueranger  lm»tii  liturg.  Paritiis  1841  II, 
410  18. 

•)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1713  a.  76  p.  1098 
-1115. 


Digitized  by  Google 


1319         1721—1740.  Litugia  sacra.  Theraue,  Bocquillot,  Le  Lorrain, 


1320 


fetes  et  solemnites  de  l*  Eglise  et  sur 
les  differentes  pratiqnes  et  ceremonies 
qni  ont  ete  on  qni  sont  a  present  usitees, 
1752  in  12;  La  tradition  de  V  Eglise 
sur  le  peche  originel  et  la  reprobation 
desEnfants  morts  sans  bapteme,  1698 
in  ]  2 ;  Histoire  abrfyie  de  V  Eglise  et 
de  V  universiti  de  la  viUe  de  Paris  1 7  28 
t.  2  in  12.,  qnod  opns  petente  Noaillio 
cardinali  a  regimine  suppressnm  fuit. 

583.  Michael  Theraize,  Picardus, 
Sorbonae  doctor,  canonicus  et  parochus 
peronensis  (t  1726),  reliquit  etiam 
opus  valde  eruditura :  Questions  sur  la 
messe  publique  et  solenneUe  1690,  in 
quo  historice  et  ad  literam  ritus  ejus- 
dem  explicat.  —  Haud  multum  differt 
Traiie  Historique  de  la  Liturgie  sacrie 
ou  de  la  Messe,  Parisiis  1701  in  8.,  | 
libellus  succi  plenus  et  eruditus,  La- 
zari  Andreae  Bocquillot,  in  quo 
tamen  aliqua  occurrunt  non  facile  con- 
cedenda,  ez.  gr.  usum  ss.  vestium  ante 
VII.  sec.  non  obtinuisse.  Natus  est 
Bocquillot  Aballone  in  Burgundia  a. 
1649.  Primura  juri  operam  dedit  at- 
que  etiam  advocatum  egit,  sed  mundi 
negotia  pertaesus,  vitam  clericalem 
amplexus  est,  qua  etiam  relicta  Con- 
stantinopolim  cum  legato  gallico  pro- 
fectus  est(l672).  In  patriam  redux 
nomen  dedit  ordini  Carthusianorum, 
quem  tamen  postea  reliquit.  Sacros  or- 
dines  suscepit  a.  1674,  et  parochiam 
Chastelux  administravit  ad  a.  usque 
1683,  quo  propter  surdidatem,  quam 
contraxerat,  ad  munera  pastoralia  inha- 
bilis  factus  ei  renunciavit.  In  Portum 
regium  se  recepit,  ubi  triennium  Lom- 
moratus  est,  donec  ab  episcopo  suo  re- 
vocatus  canonicatum  obtinuit.  Apo- 
plexia  tactus  12.  Sept.  1728  decessit 
22.  Sept.  anno  aetatis  80.  Reliquit 
etiam  plures  homilias  seu  instrnctio- 
nes  l).  —  Petrus  LeLorrain,  qui 
vulgo  dicitur  abbas  de  Vallemont 


«)  Niceron  IX,  13  ss. ;  Biogr.  univ.  IV, 
633;  Feller  II,  5;  Adelung  II,  1943. 


(n.  1649  ;  t  1721),  praeter 
scripsit :  Du  secret  des  yfystires  ou  Apo- 
logie  de  la  Rubrique  des  Missels  dis- 
sertation  th£ologique  et  historique,  ou 
l1  on  montre  qne  ia  Rubrique  des  Mis- 
sels,  qui  ordonne  de  dire  secretement 
le  Canon  de  la  Messe  est  une  continua- 
tion  de  la  discipline  du  secret  et  du 
silence  que  1'Eglise  Primitive  obser- 
voit  sur  le  Mystere  de  1'  Eucharistie l), 
Parisiis  1710  p.  2  in  12.,  quibus  sub- 
jecit  p.  3.  du  Secret  des  MysUres  ou 
1'Examen  des  Reflexions  de  M.  TAbbe 
Dupin  sur  les  deux  premieres  Parties 
1715,  quae  diss.  omnigena  eruditione 
est  referta,  in  qna  refutat  Vert,  qui  con- 
tenderat,  secretas  alta  voce  esse  reci- 
tandas.  In  nonnullis  tamen  peccat,  quae 
Benedictus  XIV.  de  ss.  missae  sacrif. 
lib.  II.  c.  23  n.  21  complectitur  his 
verbis :  »Gaudemus,  inquit,  quod  videa- 
raus  rubricae  observantiam  de  secretis 
strenue  ab  eo  quoque  propugnatam. 
Verum  ejus  rationibus  subscribere  om- 
nino  non  possumus.  Exstimat  enim, 
idque  verissimum  est,  catechumenos, 
energumenos,  infideles  et  publicos  poe- 
nitentes  dimitti  consuevisse,  quum  re- 
citari  coeperat  canon  miasae:  putat 
praeterea,  iis  dimissis,  quum  soli  fide- 
les,  neque  energumeni,  neque  poeniten- 
tes,  neque  catechumeni  remanerent  in 
templo,  reliquum  missae  alta  voce  dici 
consnevisse;  qnod  tamen  est  falsum; 
arcani  enim  disciplina  vetabat,  ne  sa- 
crosancta  mysteria  vel  fidelibus  ipsis 
enunciarentur.  Tandem  censet  octavo 
seculo,  quum  ad  missam  unicuique  pa- 
teret  aditus,  opportunum  visum  esse, 
ut  quemadmodum  olim  neque  catechu- 
meni,  neque  energumeni,  neque  poeni- 
tentes  canonis,  ideoque  nec  consecra- 
tionis   verba  audiebant,    ita  deinde 
unumquemque  hominnm,  qui  missae 
adesset,  totum  id  celaretur,  quod  a  ve- 


')  Mem.  de  Trev.  1710  a.  132  p.  1603 
—32;  J.  des  Sav.  LVIII,  363—73  :  Feller 
VI II,  293.  Alius  est  a  Joanne  Le  Lorrain, 
de  quo  supra  p.  892  egimus. 


Digitized  by  Google 


1321 


Rhodigni,  Moretti,  Maochietta,  Baldassari,  Halden. 


1322 


ritate  quantum  absit,  satii  apparet  ez 
iis,  quae  superius  diximus.*  Les  Ele- 
ments  de  V  Histoire,  Paris  1729  ed.  5. 
t  4  in  12;  1758  t.  5  in  12. 

584.  Georgius  Bhodigni  praefec- 
tus  bibliothecae  Jos.  Benati  lmperialis 
card.  edidit:  De  liturgia  rom.  pontifieis 
in  8olemni  celebratione  missarum  11.  2, 
ubi  sacra  mysteria  ex  antiquis  codd. 
praesertim  vaticanis  aliisque  monu- 
mentis  plurimum  illustrantnr  l),  Bo- 
mae  1731  t  2  in  4.  —  Petrus  Mo- 
retti  eruditissimus  8.  Mariae  trans 
Tiberim  canonicus,  cujus  opera  nun- 
quam  sine  laudis  praefatione  Catalanus 
in  suis  ad  S.  B.  E.  caeremonias  com- 
mentariis  memorat  *) ,  edidit  Ritum 
dandi  presbyterium  papae,  cardinalibus 
et  clericis  nonnullarum  ecclesiarum 
Urbis  nunc  primum  investigatum  et 
explanatum,  Bomae  1741;  cum  par- 
ergo  sive  de  festo  in  honorem  princi- 
pis  ap.  Bomae  ad  diem  25.  Apr.  insti- 
tuto  enarratio,  ib.  1742 ;  De  s.  Calixto 
P.  et  M.  ejusque  basilica  s.  Mariae  trans 
Tiberirn  nuncupata  disquisitiones  duae 
criticae  8),  t  1 .  primam  disquisitionem 
complectens,  in  qua  universa,  quae  de 
s.  pontifice,   deque   initiis  basilicae 
quaeri  possunt,  recensentur,  expendun- 
tur,  dilucidantur.  Accedit  pro  appen- 
dice  necessaria  disp.  de  translatione 
corporum  bb.  ap.  Petri  et  Pauli  ad  ca- 
tacumbas.  Adjicitur  quoque  opusculum 
inscriptum:  Notitia  cardinalium  titu- 
larium  insignis  basilicae  s.  Mariae  trans 
Tiberim,  Bomael752  inf.;  1767  opus 
rarum ;  de  ritu  ostensionis  ss.  reliquia- 
nim,  ib.  1721  in  4.  (m.  12).  —  Fr. 
Macchietta  publicavit  de  divino  of- 
ficio  commentarium  historico-theologi- 
cum,  ubi  ex  sacris  literis,  conciliorum 
decretis,  patram  effatis  nec  non  variis 


')  Cf.  A.  E.  lips.  1732  p.  61—66. 

*)  Cf.  Zaccaria  bibl.  rit.  11,  252 ;  A.  E. 
lipa.  1734  p.  359. 

»)  Cf.  Storia  della  Letteratura  ital.  VII, 
510—525,  ubi  habetur  doctissima  hujua 
operis  recensio. 


tum  occidentalis  Ecclesiae  monumentis, 
monachorum  regulis,  sanctorum  actis 
etc.  exhibentur  divini  officii  exordia, 
progessus,  leges,  quibus  laici,  clerici, 
monachi  atque  moniales  ipsius  recita- 
tioni  addicebantur,  Yenetiis  1739  in 
4 ;  in  quo  etiam  occasione  data  bene 
disserit  de  ritu  expositionis  SS.  per  40 
horas.  —  Antonins  Baldassari  S.  J. 
Becanatensis,  ad  s.  Petri  Bomae  poeni- 
tentiarius  (n.  2S.  Oct.  1646;  t  3.  Nov. 
1724)  edidit  La  sacra  Liturgia  diluci- 
data,  in  cui  con  chiara  dottrina  e  con 
scelta  erudizione  si  spiega  cid  che  con- 
cerne  il  divino  Sacrificio  della  messa, 
Forojulii  1697—1700  pp.  4  in  12; 
1703  t.  2;  aucta  Yenetiis  1723  t.  2 
in  8 ;  Compendioso  ristretto  delle  vite 
di  quaai  tutti  gli  autori  allegati  nei  11. 
della  8.  Liturgia,  Piatoriae  1 699 ;  1 703 ; 
11  Sacerdote  Sacrificante  a  Dio  nelT  Al- 
tare  con  la  norma  delle  Bubriche  cioe 
il  Sacerdote  reso  esperto  nelle  Ceremo- 
nie  dellaMessa,  ib.  1699  in  12  ;  IPon- 
tificj  Agnus  Dei  dilucidati,  Bomae  1700 
in  12;  1716  ed.  4;  La  Rosa  d'  oro  che 
si  benedice  nella  4.  Domenica  della 
Quaresima  dal  s.  Pontefice,  Venetiis 
1709;  1759  in  8;  il  PaUio  apostolico, 
ib.  1719  in  12;  Istoria  compendiosa 
de*  Concilj  Ecutnenici  .  .  .  con  la  scelta 
d'  alcuni  Concilj  Nazionali  e  Provinciali, 
ib.  1708  t  2  in  12;  1713 — 21  pp.  4; 
Compendioso  Ristretto  delle  vite  di  per- 
sonaggi  alcuni  illustri  per  la  Scienza 
ed  alcuni  celebri  per  Santita  e  Dottrina, 
Fulginei  (l  7 1 1 ) ;  Venetiis  1724  in  8. 

585.  Joannes  Baptista  Halden  S. 
J.  in  oppido  Blumenegg  prope  Brigan- 
tium  a.  1649  natus,  theologiae  profes- 
sor  et  stndiorum  Oeniponti  praefectus 
(t  1726),  collegit  Ephemerologium  ec- 
clesiastico-rubricisticum  novum  conti- 
nens  aingularia  dominicarum  ac  feria- 
rum,  necnon  festorum  ac  profestorum 
seu  vigiliarum  diversis  temporibus  ac 
locis  diversimode  per  anni  decursum 
respective  occurrentium  simulque 
aphorismos  cujuslibet  diei  officium  (in 


Digitized  by  Go(5jj[le 


1323 


1721-1740.  S. 


et  Aaceaia.  Rippel,  Croiset,  Coret  etc.        1 324 


quacunque  respective  occurrentia  et 
concurrentia)  ut  et  missas  quascun- 
que  (etiara  yotivas  ac  defunctorum)  tam 
solemnes  quam  privatas  in  quorumli- 
bet  locorum  ecclesiis,  breviario  ac  mis- 
sali  romano  utentibus  tam  intra  quam 
extra  chorum  debite  ordinandi  pro  to- 
tius  v.  cleri  ad  breviarium  ac  missale 
rom.  adstricti  usu  ac  practica  in  qui- 
buslibet  dubiis  rubricisticis  directione 
ex  ejusdem  breviarii  et  missalis  roma- 
ni  rubricis  harumque  praecipuis  inter- 
pretibus,  necnon  ex  variis  qua  ss.  pon- 
tificum  qua  s.  r.  congregationum  de- 
cretis,  ordinationibus  etc.  depromptos, 
Oeniponte  1717  pp.  3  in  v. ;  Brixinae 
1719  cum  addendis,  Oeniponte  1723. 
Edidit  praetersa  Concilii  trid.  de  eueha- 
ristiae  mysterio  doctrina,  Oeniponte 
1691  in  4.  Pastor  bonus  secundum 
praecipuas  suas  dotes  ac  muniadoctri- 
na  theologico-morali  illustratus,  Au- 
gustae  1703.  —  Antonius  Qregorius 
Bippel  schlestadiensis  n.  10.  Jun. 
1681  quondam  S.  J.,  dein  parochus  (t 
6.  Jan.  1729)  forma  dialogi  scripsit 
Altertlmmb,  Ursprung  und  Bedeutung 
aller  Ceremonien,  Gebraueben  und  Ge- 
wohnheiten  der  h.  kath.  Kirchen,  Ar- 
gentorati  1723  saepius  editum;  cura 
H  i  m  i  0  b  e  n  retractatum  et  editum  sub 
titulo:  Schiinheit  der  kath.  Kirche  in 
ihren  ausseren  Gebrauchen,  Moguntiae 
1841;  1885  ed.  jam  21;  retractata 
cur.  Bothert  Osnabruck  1895  ;  Augu- 
stae  1896.  Xumerantur  saltem  ed.  32. 
Scripsit  quoque  Lutheranus  inexcusa- 
bilis,  Argentorati  1721.  —  Franciscus 
de  Almeida  Lusitanus  scripsit 
Apparato  para  a  disciplina  e  ritos  Ec- 
clesiasticos  de  Portugal,  Olisipone  1735 
— 37  t.  3  in  4.  Ipsius  quoque  esse  vi- 
detur  Primeira  dis3.  critiea  contru  as 
memoriasdo  Bispadoda  Guarda,  Lisboa 
1733.  Prodierant  illae  Memorias  ib. 
1 729  1. 1.  Forte  hac  criai  deterritua  epi- 
scopus,  eas  non  continuavit.  —  Eusta- 
cbius  a  8.  Maria  0.  Carm.,  theologiae 
professor  et  a  Uentdicto  XIII.  theologua 
deputatus  inconcilio  romano(t  1726), 


edidit  Scrutinium  sanctUatis  in  examine 
heroicitatis  viriutum ,  Romae  1729  in 
f. ;  scrutinium  sanctitatis  in  examine 
heroicitatis  donorum,  ib.  1730  in  1; 


tiorum*),  ib.  1731  in  f. 

586.  De  theologia  mystica  egimus 
supra  p.  1027.  Auctores  asceticos  inter 
theologos  laudavimus  jam  plurimos  *), 
quibuB  addendi  sunt  Jo.  Croiset  S.  J. 
Massiliensis  (n.  1 6  5  6 ;  t  3 1 .  Jan.  1738) 
ob  opera  doctrina  spirituali  omnigena 
referta8),  quae  saepissime  varias  quo- 
que  in  linguas  versa  prodierunt.  Inter 
haec  praecipuam  laudem  merent  Ri- 
fiexions  chritiennes  sur  divers  sujets  de 
morale  utiles  a  toutes  sortea  de  per- 
sonnes,  Parisiis  1707in  12  etc;  Exer- 
cices  de  Pttti  pour  tous  les  jours  de 
P  annee  contenant  1'  explication  du  My- 
atere  ou  la  Vie  du  Saint  de  chaque  jour 
avec  des  reflexions  sur  V  Epltre  et  une 
mediation  sur  V  Evangile  de  la  Messe, 
Lugduni  1 7 1 2 — 20  t.  1 2  in  1 2 ;  Pari- 
siis  1852—66  t.  9  in  8.  etc. ;  Des  il- 
lusions  du  coeur  dans  toutes  sortes 
d'etats  et  de  conditions,  Lugduni  1736 
t.  2  in  1 2  ;  germanice  P.  H  at 1 1  e  r  in- 
terprete,  Ratisbonae  1889  in  12.  — 
Jatobus  Coret  S.  J.  Belga  vir  piissi- 
mus  animarum  saluti  penitus  deditus 
(n.  1631;  t  16.  Dec.  1728)  reliquit 
quam  plurima  opuscula  ascetica  *)  sae- 
pi8sime  edita;  inter  quae  xenia  spiri- 
tualia  (gallice)  singulis  annis  1 662 — 


')  De  Ignatio  Antonio  Palou,  valen- 
tino  presbytero,  as.  canonum  doctore  ae 
metropolitanae  ecclesiae  beneficiato  cf. 
Micb.  a  s.  Joscph  II,  569  sa. 

*)  Hia  accenaeri  potest  Tbomud  Cera 
S.  J.  Mediolanensia ,  a.  38  mathe*is  pro- 
fe^sor  (n.  20.  Dec.  1MQ ;  t  3.  Febr.  1737) 
teleber  quidem  luathematicua,  sed  et  ve- 
rus  poStii.  Reliquit  plunma  opera  (cf. 
Sommervogel  II,  1015-24;  IX,  24),  inter 
quae  plures  biographiae  et  carmina.  Ho- 
rum  prae  primis  pbtcuit  epos  Furr  Jesus, 
baepe  eclitum,  adhuc  Dilingae  1842.  Me- 
diolani  1844. 

»1  Cf.  Soromervogel  II,  1661—86. 

•j  Sommervogel  II,  1447  -66. 


Digitized  by  Google 


1325 

1712  exhibita,  ccllecta  t.  2  ^eodii 
1 7 1 8.  1 7 1 9 ;  et  ex  a,  Scripturis  patri- 
busque  concinnavit  prolixam  Histoire 
de  Afoyse,  Leodii  1699.  —  Eodem  a. 
(19.  Sept.  1721)  decesait  Alexander 
Diotallevi  SJ.  Ariminensis  (n.  24. 
Sept.  1648),  cujus  Opere  collecta  pro- 
dierunt  Venetiis  1762 — 70  t  2  in  4. 

—  Leo  Maroten  0.  S.  Aug.  (f  27. 
Febr.  1 729  a.  aetatis  7 1)  prior  conven- 
tus  bruxellensis  !).  —  Multum  laudan- 
tur  a  stili  nitore  et  nobilitate,  a  spiri- 
tus  unctione  et  utilitate  opuscnla  *)  Jo. 
Baptistae  Eliae  Arillon  0.  Minim. 
Parisiensis  (n.  1 652  ;  1 1 6.  Maj.  1 729). 

—  Claudius  Judde  S.  J.  Rotomagen- 
sis,  novitiorum  magister  (2 1 .  Dec.  1661; 
t  1 1.  Mart.  1 735),  cujus  opera  a  vitae 
asceticae  studiosis  magni  aestimantur. 
Ea  prodierunt  in  CoUection  complete  des 
Oeuvres  spirituelles,  Parisiis  1782; 
1860;  1876  t.  5  etc. —  JoannesPau- 
lus  du  Sault  OSB.  congr.  s.  Mauri 
(t  16.  Jan.  1724),  cujus  opuscula  asce- 
tica  magni  aestimabantur  in  congr.  et 
saepe  prodierunt,  ut  ejus  Entretiens 
avec  J.  C.  dans  le  tres  saint  Sacrement 
de  1'autel,  Tolosae  1701 ;  1703  t.  5  in 
12;  Paris  1840. 

587.  Praeter  tot  alios,  quos  jam  lau- 
davimus,  concionatores  insignes  fuere 
Josephus  Lamhert,  Parisiensis,  Sor- 
bonae  doctor,  inde  vero  ob  suam  con- 
tumaciam,  qua  pontificiae  constitutioni 
sese  opposuerat,  ejectus.  Impense  vero 
laudatur  qua  parochus  aFeller  V,  136. 
Concionibus  enim  suis  plures  haereti- 
C08  et  peccatores  contumaces  conver- 
tit  atque  pauperum  erat  benefactor  so- 
licitissimus  (t  31.  Jan.  1722).  Ejus 
sermones,  instructiones  etc.  quam  plu- 
rimae  saepe  prodierunt,  adhuc  Parisiis 
1831  t.  3  in  12,  et  commendantur  ab 
utilitate,  eloquentia  dulci  et  spintus 
unctione.  —  Julius  Fontana  S.  J.  n. 


')  Biogr.  nat.  de  Belg.  XIII,  846. 

»)  Cf.  Feller  1,  342 :  Adelung  1,  1277. 

•)  Feller  VII,  435. 


1326 

Modiglianae  ditionis  parmensis  (t  29. 
Mart.  1723)  socius  celebris  missionarii 
Pauli  Segneri ,  quorum  metbodum  ex- 
hibet  Marcus  Aur.  Franchini,  qui 
licet  8acerdos  secularis  Fontanae  fuit 
socius  in  Pratica  deUa  Missioni  del  P. 
P.  Segneri  .  .  .  continuata  dal  P.  F. 
Fontana,  Venetiis  1 7 1 4  t.  2  in  4.  — 
Prae  primis  nominandus  est  Vincentius 
Houdry  S.  J.  prope  Turonem  22.  Jan. 
1631  (t  19.  Mart.  1729  prope  cente- 
narius),  cujus  Sermons  sur  lessujetsde 
la  morale  chretienne  prodierant  Pari- 
siis  1696—1702  t.  17  et  selecti  in 

I 

MigneColl.  desorateurs  aacrds,ib.  1854 
t  XXXVI.  XXXVII.  Collegit  quoque 
(minus  critice)  La  Bibliothkque  des  Pre- 
dicateurs,  quae  excrevit  ad  t.  23  Lug- 
duni  1712 — 25;  latineversa,  Venetiis 
1 742  t.  4  in  f. ;  1 750  t.  5  in  f. ;  1786; 
AugustaeV.  1757  t.  5  inf.etc.  et  ger- 
manice  ib.  1739  etc.  —  GelasiusHie- 
ber  0.  S.  Aug.  Bavarus,  quem  aliqui 
ob  suam  eloquentiam  Ciceroni  compa- 
rarunt,  Monachii  concionibus  suis  in- 
claruit  (1706—24;  t  12. Febr.  1 73 1). 
Ejus  conciones  prodierunt  inscriptae: 
Gepredigie  Religions-Histori  d.  i.  J.  Chri- 
stus  und  seine  Kirchen,  offenbahrlich 
dargezeigt  von  Urbegin  der  Welt  bis 
an  das  Ende  der  Zeiten  pp.  3  Augustae 
et  Dillingae,  et  Ratisbonae  1726-33. — 
Multum  quondam  laudabatur  Antonius 
A  n  s  e  1  m  e,  academiarum  literarum  hu- 
manarum,  inscriptionum  et  picturarum 
socius  (n.  13.  Jan.  1652;  t  1737  a. 
aetatis  86).  Ejus  sermones  prodierunt 
t.  7,  Parisiis  1718 — 31.  —  Joannes 
Ant.  Ardia  S.  J.  Neapolitanus  (tl  724). 
—  Franciscus  Xaverius  Brean  S.  J. 
Viennensi8(n.20.Dec.  1678;  tl5.Jul. 
1735),  a.  22  concionator  aulicus.  Plu- 
res  sermones  prodierunt  collectae  sub 
inscriptione  Christliche  Wahrheiten, 
Viennae  1733— 35  t.  3;  1761,  quibus 
accessit  alia  pars  Viennae  1739.  Non- 
nullos  inseruit  Brischar  Sammlung 
der  kath.  Eanzelredner  Deutschlands.  — 


•)  Cf.  Streber  KL.  V,  2005. 


Concionatores.  Fontana,  Franchini,  Houdry,  Hieber  etc. 


Digitized  by  Google 


1327 


1701—1720.  Concionatores.  Ambr.  a  Novis. 


1328 


Ambrosius  a  Novis  0.  Cap.  fervidus 
Mariae  V.  immaculatae  encomiastes, 
cujus  laudes  celebrat  in  pluribus  ope- 
ribus,  praesertim  in  Alfabetto  di  vera 
aapienza  sopra  la  grandezza  di  Maria 
V.  Madre  di  Dio  immaculata,  Genuae 


1712 — 22  t.  4  in  f.  Perrenit  usque 
ad  literam  J. ;  ceterae  literae  et  tomi 
desiderantur  ob  jam  ingravescentem 
auctori8  aetatem,  qui  decessit  octoge- 
narius  1727. 


Digitized  by  Google 


V. 


Theologi  annorum  1741 — 1763. 


L  Theologia  scholastica. 


588.  Praemittemus  quo3dam,  qui 
philosophiam,  quae  tanti  momenti  est 
pro  theologiae  praesertim  scholastica, 
excoluerunt.  Ingens  eorum  occurrit  nu- 
meru9.  Eos  tamen  pro  scopo  nostro, 
qui  non  est  historia  philosophiae,  bre- 
viter  expediemus.  Praeter  eo9,  quorum 
inter  theologos  mentionem  faciemus, 
memoria  adhuc  digni  sunt.  Ita  Ant.  a 
8.  Maria  Angelorum  Melgaco  0.  S. 
Franc,  cujus  est  Scotus  aristotelicus  seu 
philoiophia  peripatetica  juxta  mentem 
Duns  Scoti  concinnata,  Olisipone  1747 
in f.  —  Igaatius  Ponce-Pacca (Vaca 
cf.  supra  p.  687)  0.  Carm.  composuit 
Artium  cursum  et  primo  quas  summu- 
las  dicant  institutiones  ex  Aristotele 
juxta  mentem  Resoluti  doctoris  (Jo. 
Baconis),  Matriti  1748;  commentaria 
in  Aristotelis  logicam  juxta  mentem  etc., 
ib.  1748  t.  2  in  4.  —  Gilbertus  Pa- 
r i ck  er  0.  Praem.  evulgavit  Viridarium 
philosophicum  celebrioribus  philoso- 
phiae  quaestionibus  studiose  selectis  . . . 
irrigatum  etc,  1749  in  4.  —  Ejus  so- 
dalis  Liborius  Jo.  Ge.  U  b  e  caoonicus 
strahowiensis,  Pragensis  (f  18.  Sept. 
1745)  auctor  est  L  rari  Homo  philoso- 
phus  et  philosophicus  sea  universa  phi- 


losophia,  Pragae  1721.  —  Joannes  Do- 
minicas  Agnani  0.  Pr. ,  Mutinensis 
n.  11.  Febr.  1681,  philosophiae,  theo- 
logiae  moralis  et  dogmaticae  professor 
et(l728)  praefectus  bibliothecae  casa- 
natensis  (t  1 7.  Nov.  1 746),  edidit  opus 
inscriptum :  Philosophia  Neopalaea  d. 
Tboma  Aq.  magistro  ad  christianismi 
et  rationis  normam,  novae  ac  veteris 
scholae  dogmata  expendens,  Roinae 
1734  in  4.  1.  primus  et  ultimus,  ne- 
que  eam  prosecutu*  est.  Cum  enim 
quidam  pseudonymus  probabiliter  R  a- 
v  i  g  1  i  a  scripsisset  Lettera  del  P.  Ven- 
turelli  al.  P.  Maestro  Agnani  intorno 
al  1.  da  questo  pubblicato  col  titolo  etc, 
sine  nota  loci,  anni  etc,  Agnani  illam 
antequam  legeret,  deposuit  ad  pedes 
crucifixi  cum  proposito  non  responden- 
di.  —  Cyrianus  BenagliaO.  S.  Ben. 
Brixianus,  mathesis  et  philosophiae  mo- 
ralis  Brixiae,  dein  1705  Patavii  juris 
canonici  professor,  congregationis  casi- 
nensis  praeses  (n.  2  6 .  Aug.  1 6  7  6  ;  t  28. 
Febr.  1750),  instituit  Examen  philoso- 
phiae  novae  et  veteri?,  Brixiae  16*JU 
pp.  4.  Ejas  epistolae  de  variis  argu- 
mentis  ad  celebrem  card.  Quirini  pro- 
dierant  una  cum  hujus  epistolis.  — 


Digitized  by  Google 


1331 


1740—1763.  Theologia  scholastica  in  Germania. 


1332 


Andreas  Oordon  0.  S.  Ben.  origine 
Scotus  e  nobilissima  prosapia  (n.  15. 
Jun.  1712;  t  22.  Aug.  1751),  Erfurti 
philosophiae  professor,  philosophiae 
scholasticae  adversarius ,  cartesianae 
fuit  sectator.  Ejus  est philosophia  utilis 
et  jucunda  (potius  jejuna),  Stadt  am 
Hof  1745  t.  3  in  8.  De  ejus  cum  je- 
suitis  aliisque  controversiis  ob  suas 
opiniones  cf.  Adelung  II,  152«;  Lau- 
chert  allg.  d.  Biogr.  49,  461  ;  Meusel 
IV.  287  88.  —  Andreas  a  s.  Justo  P ro- 
chart  schol.  piar.  (t  175*2)  composuit 
scholam  piam  aristotelico  -  thomisticam 
sive  philosophiae  cur?um  juzta  men- 
tem  angelici  doctoris,  Caesar-Augustae 
1745 — 58  t  4  in  4.  —  Bertholdus 
HauserS.  J.  Bavarus,  philosophiae, 
dein  mathesis  Dilingae  professor(t  14. 
MarL  1762)  con3cripsit  Elementa  phi- 
lotophiae  ad  rationis  et  experientiae 
ductum,  Augustae  1755 — 64  t.  8  in 
8.  —  Udalricus  Huhndorf  OSB.  Mo- 
guntinus,  Salisburgi  philosophiae  pro- 
fessor  (n.  4.  Febr.  1702;  t  15.  Oct. 
1758),  de  quo  cf.  Studien  u.  Mitth.  VI 
(1885),  II,  12.  —  Alexunder  Podle- 
siecki  SJ.  (t  18.  Jun.  1762  aaetatis 
80),  praeter  alia  reliquit  Compendium 
philosophiae  aristotelicae ,  Sandomirii 
1731.  —  Ani  Vanossi  SJ.  origine 
Italus  n.  Jaurini  3.  Jun.  1683;  philo- 
sophiae  et  theologiae  moralis  Viennae 
professor  (t  1 1.  Apr.  1757),  auctorest 
op.  Idea  sapientis  i.  e.  Philosophiae  mo- 
rum  pp.  3  Ethica,  theo-politico-oeco- 
nomica,  Tyrnavise  1746  in  14. 

589.  Plurimos  jam  nominabimus, 
qui  inter  theologos  scholasticos  utcun- 
que  recenseri  possint,  pauci  tamen  di- 
gni  sunt,  qui  illis  magnis  viris  adnu- 
merentur,  quos  aluit  fovitque  sec.  XVI. 
et  XVII.  Ceteras  nationes  germana 
praecellere  vidctur  *).  Cursum  integrum 

•)  Praetermittimus  Leonardum  Kloz 
0.  8.  Ben.  monasterii  Wessofontani  in 
academia  salisburgensi  professorern  (n. 
30.  Nov.  1685 :  t  18.  Oct.  1742),  de  quocf. 
Rotermund  III,  526  col.  V,  C  et  VII,  595. 


vel  fere  integrum  composnerunt  plures 
ex  inclito  ordine  s.  Benedicti,  qui  fere 


—  Chriatophorum  GoergeiS.  J.  Hunga- 
rum  (n.  1686;  t  1.  Dec  1747).  —  Bernar- 
dumRaschdorf  S.  J.  Silesium  (n.  20. 
Nov.  1683 ;  t  17.  Apr.  1759),  alium  a  so- 
dali  Martino  Raschdorf  (t  1742).  —  Ho- 
norium  Cordier  0.  Miu.,  cujus  tunt : 
Articuli  catholicae  fidei  de  Deo  ad  intra  et 
extra  consistente  et  operante  ex  b.  Ray- 
mundi  Lulli  doctoris  illuminati  principiis 
ostensi,  Coloniae  Ubiorum  1760  in  8;  U- 
bertae  Dei  ad  extra  operantis  discusaa  et 
ezposita,  Moguntiae  1754  in  4.  (a  quo  alius 
est  P  h  i  1  i  p  p  u  s  Lud.  Cordier  S.  J.  Lingo- 
niensis  f  5.  Febr.  1753.  cujua  est :  Noureau 
eysteme  sur  la  Predestination  appuyi  sur 
T  autorit^  de  1'  Ecriture,  des  s.  Peres  et  de 
la  raison,  Amstelodami  1746).  —  Francis- 
cum  Xav.  SterzingerS.Ji,  Tirolensem, 
in  universitate  oenipontana  theologiae 
scholasticae  professorem  (f  29.  Dec  1741), 
qui  edidit:  Scientia  media  plane  conci- 
liata  tum  8. ' doctrina  angelici  doctoris  $. 
Thomae  Aqu.,  Oeniponte  1728  in  8.  — 
Philippum  S  a  1 1  e  r  can.  reg.  I).  S.  Aug. 
in  canonia  Pollingana,  Augnstanum  (n. 
1664;  t  11.  Jan.  1744,  de  quo  cf.  Baader 
Lexikon  veratorbener  bayerischer  Schrift- 
steller  II,  2,66.  —  Leonardum  Pierti 
S.  J.,  Wolfsbergensem,  Carinthium  n.  9. 
Nov.  1662,  theologiae  professorem  Wirce- 
burgi  (t  31.  Dec.  1741),  cojus  exstant  com- 
pendia  plurium  tractatuum,  quos  disputa- 
tioni  publicae  exposuit  (cf.  Backer  II, 
1962).  —  Henricum  Menschengen  S. 
J.,  Moguntinum  n.  7.  Febr.  1679,  theolo- 
giae  professorem  et  academiae  bambergen- 
sis  cancellarium ,  cujus  exstant  thcses, 
controversiae,  dissertationes  de  variis  ar- 
gumentis  theologicis  occasione  disputa- 
tionura  publicarum  (+  24.  Jan.  1754) :  cf. 
Backer  II,  1252  et  de  utroque  R  n  1  a  n  d 
Seriea  et  vitae  profes^.  e.  theologiae,  qui 
Wirceburgi  docuerunt  p.  94  et  104.  - 
Aemil.  DratiieherO.  S.  Ben.  in  niona- 
sterio  tegernseensi  (n.  10.  Sept.  1702;  t 
31.  Aug.  1754),  philosophiae  profeswrem, 
de  quo  cf.  Lindner  die  Schnftsteller  des 
Benediktinerordens  im  heutigen  K6nig- 
reiche  Bayern  vom  J.  1750  bis  zur  (Jegen- 
wart,  et  die  Aebte  und  Monche  der  B«n.- 
Abtei  Tegernsee  p.  146     —  De  Dominico 
U 1  r  i  c  h  0.  Praem.  Pragensi  cf.  Goovaerta 
11,264.  —  Casimirus  G  ru  stner  deGrust- 
dorff,  Epanensis  0.  Praem.  in  canonia 
wiltinensi  (n.  29.  Aug.  1690),  qoi  Romae 
in  coll.  germanico  studiis  operam  dcderat, 
in  raonafcterio  philosophiae  et  theologiae 
lector  (t  27.  Jul.  1754),  intor  aha  compo- 


Digitized  by  Google 


1333 


Schmier, 


Schnell. 


1334 


omnes  academiam  salisburgensem  illu- 
•trarnnt.  Benedictus  S  c  h  m  i  e  r ,  Groe- 
nenbachii  n.  5.  Jan.  1682«  e  monasto- 
rio  ottobnrano,  frater  celebris  canoni- 
stae  Francisci  Schmier  (de  qno  cf.  p. 
1277),  in  universitate  salisburgensi 
professor  philosophiae  (1713),  juris 
canonici  ( 1 7 1 4 — 2 1 ),  theologiae  mora- 
lis  et  dogmaticae,  prorector,  notarius 
apostolicus  et  consiliarius  ecclesiasticus 
archiepiscopi  salisburgensis  (t  28.  Jun. 
17  44),  edidit  theologiam  scholastico- 
polemico-practicam  tr.  29  complecten- 
tem,  Augustae  Vind.  1737  t.  3  in  t 
Universo  operi  praemittitur  utilis  ap- 
paratus,  in  quo  variae  res  novello  tbeo- 
logiae  studioso  scitu  prius  necessariae, 
quam  ad  ejusdem  studinm  accedat  28 
paragrapbis  explicantur.  In  tr.  de  Ec- 
clesia  50  rationes  et  lrotiva  proponit, 
cur  in  tanta  confessionum  varietate  sola 
religio  romanc-catholica  sit  eligenda  et 
omnibus  aliis  praeferenda :  romaniquo 
pontificis  infallibilitatem  strenue  ad- 
versus  Gallicanos  propugnat.  In  tract. 
de  gratia  tuetur  contra  Molinam  gra- 
tiam  ex  se  et  ab  intrinseco  efficacem  *). 


snit  naturalia  theologiae  nucleum  6ive  tr. 
de  exsistentia  ct  essentia  entis  increati, 
Oeniponti  1720  in  8.  Cf.  eioovaerts  I,  354. 

—  De  Hieronyino  Besnecker  0.  Cist. 
abbate  osseccnsi  (n.  1678 ;  1 14.  Jun.  1747) 
cf.  Xenia  Bernard.  III,  244.  —  Polonua 
erat  lgnatius  WilkinowiczS.  J.  theo- 
logiae  professor  (f  1757),  cujus  exstat  tr. 
de  Deo  uno  et  trino  olim  schola^tu  a  cura 
in  umis  discipulorum  privatos  elaboratus 
ete.,  Vilnae  1739.  —  Joannes  Clarkson 
0.  Praed.,phUosophiaeettheologiaelector, 
aliquamdiu  in  Anglia  missionarius,  m  Bel- 
gio  provindae  praepositus  (n.  1697  ;  t  26. 
Mart.  1763).  de  quo  cf.  Gillow  I,  493,  uhi 
reperies  thescs,  quas  de  variis  theologiae 
tractatibus  Lovanii  propugnandas  htatuit. 

—  De  Aurelio  ReichenbachO.S.  Aug. 
Vindobonenai  (t  17tO)  cf.  Lanterius  III, 
339. 

')  Cf.  Ziegelbauer  Hiat.  rei  literariae 
0.  S.  Ben.  IV,  118  as. ;  hist.  pol.  Blatter 
LXXII,  500,  ubi  inter  alia  legimus :  „Daa 
genannte  Werk,  obgleich  noch  immer  im 
streng  thomistischen  Geiste  gehalten, 
zeigt  doch  achon  merklich  den  Anbruch 
einer  neueren  Zeit,  indem  es,  gelegen  und 


Elucidavit  quoque  U.  5  decretalium 
Gregorii  IX.,  Salisburgi  1718 — 22  t.  5 
in  4 ;  aliaque  scripsit  opera,  quae  ad 
jus  canonicum  spectant,  ut  fundamen- 
tum  et  vertex  universi  juris  canonici  i.  e. 
romanus  et  summus  pontifex,  ib.  1 7  1 6 
in  4 ;  8.  Ecclesiae  in  genere  cum  suis 
proerogativis  tr.  juridico  circumorna- 
tae,  ib.  1717;  sacratissimus  ordo  episco- 
porum  cum  ecclesiis  cathedralibus,  ca- 
nonicatibus  et  ss.  officii9,  ib.  1 7 1 8  in 
f. ;  de  poteatate  clavium  in  distribuendis 
ex  thesauro  Ecclesiae  indulgentiis  cum 
annexo  tr.  de  jubilaeis,  ib.  1 7  2  6  ;  1729; 
de  potestaie  clavium  in  concedendis  ju- 
bilaeis  universalibus  tam  otdinariis 
quam  extraordinariis,  necnon  de  facul- 
tatibus  eorum  accessoriis,  1729  in  4; 
potestas  clavium  fori  interni  seu  de  vir- 
tute  et  sacramento  poenitentiae,  1729 
in  4 ;  potestas  clavium  fori  externi  circa 
censura9  ecclesiasticas,  ib.  1731  etc. 
Haec  et  alia  collecta  prodierunt  Opus- 
cula  theologica,  philosophica,  canonica, 
Augustae  V.  1744  in  f.  et  in  theol. 
scholastica.  —  Ejus  sodalis  Anselmus 
Schnell  l)  in  monasterio  weingartensi 


unpelegen,  aus  der  Geschichte  bereit.s  so 
vieles  Beiwerk  aufnimmt,  dat>s,  wenn  es 
dadurch  immerhin  mhaltlich  aehr  reich- 
haltig  wird,  die  Fonn  sehr  leidet  und  der 
aufgeb&ufte  Stoff  bereita  die  scholastische 
Hulle  zu  zerreissen  droht-  Schulte  III, 
Ki6.  Prodiit  quoque  ejus  philosophia  qna- 
drlpartita  (sat  singulans),  Salisburgi  1716 
in  4. 

')  Alius  a  Frid.  Aug.  Lud.  S  c  h  n  e  1 1, 
cujus  exstat  disquisitio  theclojjico-histo- 
rica  de  epitcoporum  electionibus  juxta  vete- 
rem  et  novani  Ecclesiae  disciplinam.  Wir- 
ceburgi  1749,  in  qua  suis  locis  haeretico- 
rum  refutat  cavillationes,  jus  principum 
in  electionibuspraesulum  unice  conce^sioni 
Kcclesiae  deberi,  ad  rom.  pontificis  aucto- 
ritatem  unice  ayectare  ostendit.  In  eodem 
monasterio  floruerunr:  Placidus  Renz 
senior,  cujus  philoaophia  ad  mentem  ang. 
doctoris  d  Thoraae  Aquinatis  t.  3  in  8. 
prodiit  Coloniae  1697;  Altdorfii  1717  ;  Co- 
loniae  1723  ab  auctore  aucta  etrevisa ;  et 
theolofjia  ad  mcntem  d.  Thomae  pp.  12, 
Augustae  V.  1740  opua  posthumum ,  edi- 
tum  ab  ejus  cognato  Placido  R  e  n  z ,  qui 
junior  dictus  est.  Fuit  hic  Salisburgi  phi- 


Digitized  by  Go#gIe 


1 335        1741—1763.  Theol.  achol.  in  Germ.  Struggl,  Franck,  Krisper,        1 336 


profeasus,  prior,  religiosus  solide  pius|  1673  tbeologiae  lector  per  23  et  am- 

plius  annos,  lovaniensis  collegii  ordinis 
praeses,  tandem  abbaa  Ecclesiae  b.  M. 
V.  et  s.  Joan.  Baptistae  in  Averbodio, 
quam  dignitatem  lacrimis  profusis  ase 
arcere,  sed  frastra,  nisus  est  (t  22.Dec 
1747).  Posthumos  reliquit  tractatus 
theologicos  tum  praxi,  tum  speculationi 
accommodatos ,  Lovanii  1751  t  8  in 
1 2.,  qui  ea  aetate  pretio  theologico  non 
caruerunt —  Cajetanus  Franck,  in 
seculo  dictns  Franciscus  Jos.  Ignatius 
Franck  de  Frankenberg,  natus  Oeni- 
ponti  2.  Oct.  1689,  habitum  sacrum 
induit  0.  Praem.  27.  Maj.  1707;  in 
canonia  wiltinensi  philosopbiae,  dein 
;heologiae  lectorem  egit ;  a.!l  736  trans- 
iit  ad  servos  b.  M.  V.  nomenque  acce- 
pitBenignus  (t2.Jan.  1747),  scripsit- 
que  ManuaU  speeulativo-theologieum  sy- 
noptice  complectens  praecipuas  qaae- 
stiones  ex  4  tr.  Oeniponti  1724 — 25 
t.  2.  —  Gundislaus  Kaltenhauser 
0.  Praed.  edidit  theoloyiam  thomisticam 
antehac  in  studio  generali  fratrum  0. 
Praed.Bulsanidictatam,  Tridenti  1742 
— 43  t.  3  :n  4.,  contra  quam  disputa- 
vitMannhart  in  op.  ingenua  indolea 
scientiae  mediae,  probabilismi  etc.  — 
Hermannus  Josephus  a  s.  Hilario  0. 
S.  Aug.  elaboravit  theologiam  augusti- 
niano-thomisticam  juzta  mentem  d.Tho- 
mae  tr.  VII  cum  suppl.,  Yiennae  1751 
t.  4.  —  Crescentius  Krisper  0.  Min. 
Eeform.  Graecensis,  lector  emeritus, 
provinciae  suae  praepositus,  philoso- 
phiam  et  theologiam  ad  mentem  docto- 
ris  subtilis  illustravit  Ob  doctrinae 
praestantiam  et  res  dextre  agendi  ex- 
cellentiam  in  generali  capitulo  medio- 
lanensi  a.  1727  definitor  generalis, 
dein  Romae  1730  totius»  cismonUnae 
familiae  tam  Observantium  quam  Re- 
formatorum    commissarius  generalis, 
e  natione  germana  primus  electus  est 
Superior  erat  cunctis  suavis ,  accessi- 
biliit,  aflfabilis,  humilis,  non  ministrari 
cupiens ,  sed  ministrare  l).  Decessit 

')  Greiderer  Germania  franciacana  1. 3 
n.  389  ct  499. 


et  doctus  (t24.Aug.  1751)  edidit  cur 
sum  theologiae  scholastico  abbreviatum, 
Altdorfiii  1 737  t  8  in  4  v.  in  18 ;  Au- 
gustae  Vind.  1744,  in  quo  fere  sequi- 
tur  Vit.  Pichler  (cf.  p.  1280),  aicut 
etiam  in  jure  canonico  abbreviato  U.  5, 
ib.  1742  t  5  in  1  v.;  1744  in  8 ;  edi- 
dit  quoque  cursum  theologiae  moralis 
abbreviatum,  accedit  supplementnm  seu 
instructio  P.  Jac.  Dorai  seorsim  Au- 
gustae  1746),  Batisbonae  1740—44 
in  8  ;  Lincii  1 747 ;  Augustae  V.  1 747, 
pp.  8  ;  et  eursum  theologiae  polemicae 
abbreviatum,  ib.  1744  in  8;  cursum 
philosophiae  aristotelico-thomisticae  ab- 
breviatum,  1 7 37  pp.  3,  in  8 :  quae  omnia 
collecta  prodierunt1)  ib.  1744  t.  2  in 
f.,  quibus  continentur  pp.  23. 

590.  Marcua  Maria  Struggl  Serv. 
b.  M.  V.,  Carinthus,  Tressnicensis  (al. 
Tranitensis)  n.  16.  Jan.,  vicarius  gene- 
ralis,  Viennae  ad  divam  Annunciatam 
8.  theologiae  lector  emeritus  (t  7-  Apr. 
1760),  edidit  theologiam  universam  in 
via  rerentiorum,  Viennae  1744  t.  2  in 
f.,  in  qua  tuetur  quidem  praedestina- 
tionem  ante  praevisa  merita,  sed  prae- 
motionem  physicam  tamquam  minus 
conformem  doctrinae  concilii  tridentini, 
8.  Augustini  et  ipsius  s.  Tbomae  im 
pugnat ;  Tyrociniutn  confessariorum 
probe  omnibus  sufficiena  seu  theologia 
moralis,  Lincii  1751  in  f.  In  tbeologia 
morali  accensetur  probubilistii  gravi 
bus.  —  Rutger  Simon  Braunmann 
0.  Praem.,  Aquisgrunensis,  natus  1 .  Jan. 

Josophiae,  dem  theologiae  profeasor,  aui 
monaaterii  (weingartensis)  abbas  (1738— 
46),  qui  dignitite  se  abdicavit  (f  28.  JuL 
1748).  Composuit  sermone  nitido  PhUoso- 
phiam  arfototelico-tomisticam  ac  quantum 
in  schola  d.  Thomae  licet  problematicam 

Sp.  4  in  1  v.,  Auguatae  V.  1740  in  f.  Cf. 
e  his.  Mittermuller  die  Hauptvertreter 
der  theol.-phil.  WissenBchaft  an  der  Be 
nedictiner  L'niv.  Salzburg  in  Studien  un< 
Mitth.  aus  dem  Ben.  u.  Ciat-Orden  V 
(1884),  122—48. 

>j  Lindner  Stnd.  u.  Mitth.  111  (1882 
fasc.  3  p.  127 


Digitized  by  Google 


1337  Mayr,  Redelhammer,  Erber, 


Tonauer,  Simonzin,  Prack  etc.  1338 


14.  Jan.  1749  anno  aetatis  70,  reli- 
gionis  53.  Edidit:  Theologia  scholae 
scotisticae  universa  (aolide  et  perspicue 
elaborata),  Augustae  1728  et  1729  t. 
4  in  f.,  1748,  quae  est  commentarius 
in  4  11.  sententiarum ;  theologia  tex- 
tualis  Scoti  in  duas  pp.  divisa  et  ad 
supplementum  theologiae  universae  or- 
dinata,  Viennae  1738;  NubUa  janse- 

scholastica  dispulsa,  Augustae  Vind. 
1726  t.  2  in  4 ;  phUosophia  schclae  sco- 
tisticae,  ib.  1735-  —  Ejus  sodalis  Chri- 
stophoras  Antonius  FrOhlich  0.  S. 
Franc.  Oenipontanus,  s.  theologiae  lector 
(t  1760),  scripsit  Scotutn  systematiza- 
tum  seu  compendium  theologiae  scoti- 
sticae,  Fribnrgi  1745  in  4. 

591.  E  societate  Jesu  fuere:  Anto- 
nius  Mayr,  qui  primam  lucem  aspexit 
Nesselwangii  in  Allgoja  24.  Nov.  1673. 
Philosophiam,  dein  theologiam  in  aca- 
demia  ingolstadiensi  tradidit  >  Doctri- 
nae  soliditas,  inquit Mederer  *),  quae 
ex  eju*  scriptis  elucet,  quamque  omnes 
8emper  in  publicis  praelectionibus  ac 
disputationibus  mirati  sunt,  facit,  ut 
summia  eum  academiae  nostrae  viris 
comparem ;  conjuncta  vero  doctrinae 
modestia  et  morum  sanctitas,  quam 
moralium  quoque  sententiarum  rigore 
dissimularenonpotuit,  eundemabsque 
invidiae  periculo  superiorem  omnibus 
praedicare  me  jubent*  Obiit  3.  Jul. 
1749.  Haec  potiora  opera:  Theologia 
scholastica,  Ingolstadii  1729 — 32  t.  8 
in  8 ;  1 732  t.  2  in  f. ;  de  primo  et  se- 
cundo  adventu  Christi  Domini  ejusque 
vita  in  terris:  item  de  gestis  ac  privi- 
legiis  bb.  Virginis  ac  plurium  Serva- 
toris  nostri  consanguineorum  aut  fami- 
liarium,  1 742  in  8 ;  Augustinus  doctor 
gratiae,  ib.  1721;  quaestiones  theolo- 
gicae  de  contritione,  1746  in  4  ;  phUo- 
sophia  peripatetica  antiquorum  princi- 
piis  et  recentiorum  experimentis  con- 
firmata,  ib.  1739  t.  4  in  4;  Coloniae 


<)  Annal.  academiacingol*tad.  111,240. 


Allobrogum  1746  t  3  inf.  —  Jose- 
phus  Bedelhammer  S.  J.  n.  20. Oct 
1713,  philosophiam  docuit  Lincii,  Grae- 
cii  et  Viennae,  ubi  cathedram  theolo- 
giae  conscendit.   Dum  praelectionem 
haberet,  apoplexia  tactus  obiit  9.  Ju). 
1761.  Post  editam  phUosophiam  ratio- 
nalem  Viennae  1752  et  1753;  natura- 
lem,  qnae  complectitur  metaphysicam 
t  2,  ib.  1753;  et  physicam,  Viennae 
1755;  publici  juris  fecit  institutitmes 
scholastico-dogmaticas,  (de  Deo,  incar- 
natione,  gratia  et  virtutibus  infnsis), 
ib.  1756—1759  t.  4  in  4  ;  1760—67 
t.  3.  —  Ejus  sodalis  Autonius  Erber, 
Lugstallensis  in  Carinthia  (n.  12.  Oct. 
1695;  t  3.0ct.  1746),  philosopbiae  et 
theologiae  professor  Qraecii  et  Viennae, 
pariter  auctor  est  theologiae  speculati- 
vae  Viennae  1747.  1748  t8  in  8.  Edi- 
dit  quoque  diss.  theologicas  de  condlii» 
oecumenicis,  Graeci  1736  in$;  epito- 
men  controversiarum  religionem  spec- 
tantium,  ib.  1739  in  8:  cursum  philo- 
sophicum  methodo  scholastica  elucu- 
bratum,  Vienne  1750  t.  3  in  8-  cnm 
institutionibus  dialecticis   seu  brevi 
introductione  ad  philosophiam,ib.  1750 
in  8;  Tyrnaviae  1752;  1761.  —  Ge- 
orgius Tonauer  S.J. Tirolensis (o. 28. 
Febr.;  t  2.  Jul.  1751)  concinnavit 
synopsim  4  tr.  theologicorum  1 .  de  Deo ; 
2.  de  angelis  et  actibus;  3.  depeccatis 
et  gratia;  4-  de  virtutibus  theologicis, 
Oeniponte  1707  in  8.  —  Ludovicus 
S  i  m  o  n  z  i  n  S.  J.  Salurnensis  in  Tiroli 
n.  1662,  theologiam  scholasticam  do- 
cuit  Dilingae  et  Ambergae,  polemicam 
Tridenti,  moralem  Oeniponti  (t  1742) 
disputavit  de  ineffabili  ss.  Irinitatis 
mysterio,  Dilingae  1709;  Libertas  creata 
cum  praecipuis  theologiae  difficultati- 
bus  conciliata  et  contra  hostes  propug- 
nata,  ib.  1711;  Moderamen  conscien- 
tiae  dubiae  theologico-morali  ratiocinio 
stabilitum,  Tridenti  1718  in  4.,  proh. 
15.Jan.1726.—  Albertus  Prack  S.  J. 
deprompsit  praelectiones  theologicaa  in 
1.  1.  sententiarum  de  Deo  uno  et  trino 
ex  a.  Scripturae,  conciliorum  et  sa.  pa- 


Digitized  by  Google 


1339 


1741—1763.  Theol.  echoL  in  Germ.  Briger,  Walbrecht, 


1340 


trum ,  maxime  Augustini  et  Thomae 
fontibus,  Bulsani  1750  in  4.  —  Jose- 
phus  Gautier  8.  J.,  theologiae in  uni- 
versitate  coloniensi  professor  (t  1 7  5  5), 
succinctum  sed  admodum  utilem  et 
oompletum  elaboravit  prodromum  ad 
theologiam  dogmatico-scholasticam,  Co- 
loniae  Aggrippinae  1756  in  8-,  quem 
auzit  et  in  suum  recepit  thesourum 
theol.  Zaccaria  I,  1 — 320,  et  animad- 
versiones  in  1.,  cui  titulus:  Principia 
juris  publici  ecclesiastici  catholicorum 
ad  statum  Germaniae  accommodata  in 
usum  tironum,  Francofurti  et  Lipsiae 
1746;  Coloniae  1750  in  8. 

592.  Willibaldus  Mohrenwalder 
0.  Praed.  (t  1762)  reliquit  commen- 
taria  scholastica  seu  theologiam  specu- 
lativam  in  1.  p.  s.  Thomae  t  2 :  de 
theologia,  de  Deo  uno,  de  locis  theo- 
logicis  seu  de  8.  Scriptura,  traditione, 
auctoritate  conciliorum,  s.  pontificis, 
patrum,  theologorum  scholasticorum, 
juris  pontificii,  de  ratione  naturali, 
Ginsbergae  1759  in  f.  —  Candidus 
B  r  i  g  e  r  0.  Cist.  Droesingae  in  Austria 
inferiori  1.  Jan.  1689  natus,  mo- 
nasterium  campoliliense  e3t  ingressus, 
theologiae  professor,  doctor  et  decanus 
facultatis  theologicae  graecensis  fuit 
(J  2").  Dec.  I76n).  Haec  ejus  opera: 
Beatitudo  .  .  .  ultimus  hominis  finis  ez 
83.  patrum  scriptis,  praecipue  s.  Ber- 
nardi  et  s.  Thomae,  addito  indice  pro 
usu  praeconum  verbi  divini,  Kremaii 
1732;  opera  in  hoc  mundo,  de  hoc 
mundo  seu  actus  humani  mali,  vitia  et 
peccata,  ib.  1732;  deDeo  uno  et  trino, 
Viennae  1723;  tr.  de  Deo  creante  sive 
de  angelis  et  primo  bomine  per  theses 
dispositus,  ib.  1  724;  theologalis  trini- 
tas  virtutis  per  quam  summa  Trinitas 
hominem  ad  beatitudinem  amissam  re- 
duxit  h.  e.  fides,  spes,  caritas,  cui  ad- 
neza  est  prazis  agendi  cum  haereticis, 
Stiriae  1726.  —  Joannes  a  s.  Antonio 
Walbrecht  schol.  piar.,  Bohemus 
Liboriensis  (n.  1692),  philosophiae, 
theologiae  et  juris  canonici  profe^sor 


(t  1  5.  Apr.  1 747),  praeter  acripta  phi- 
losophica  et  resolutiones  canonicas  in 
utroque  jure  controversaa  Znaymae 
1738  in  4.  (cum  resolutionibus  Eemi- 
gii  Maschat  Venetiis  1764  in  f.) 
disputavit  de  Deo  uno  et  trino  juzta 
inconcussa  principia  8.  Thomae  Aq., 
Vetero-Pragae  1732  in  4.  —  De  eo- 
dem  argumento  disseruit  (Olomucu 
1727)  et  de  augustissimo  Verbi  divini 
increati  mysterio,  Oppavii  1732,  Ba- 
phael  Nolbeck  0.  Praem.,  Nicols- 
burgi  in  Moravia  10.  Jan.  1692  natus, 
et  in  baptismate  Daniel  dictus.  Philo- 
sopbiam,  jus  pontificium,  theologiam 
moralem  et  dogmaticam  ez  cathedra  do- 
cuit;  a.  1738  electus  est  in  praeposi- 
tum  infulatum  ecclesiae  csornensis  in 
regno  Hungariae  sitae  (t  1 0.  Jan.l  757). 

—  Ambrosius  Coelestinus  Hermann 
OSB.  abbas  ad  s.  Trudbertum  in  Bris- 
goja  edidit  theologiam  selectam  secun- 
dum  Scoti  principia  de  Deo  uno  et 
trino,  de  angelis,  de  incarnatione  Verbi, 
de  gratia,  justicatione  et  merito,  Augu- 
stae  V.  1720  t.  3  in  4 ;  idea  ezacta  de 
bono  principe  .  .  .  divisa  in  5  pp.  scil. 
de  cura  religionis,  de  cura  regni,  de 
religione  controversistica  bono  principi 
necessaria,  de  jure  belli  et  obligatione 
subditorum,  de  lege  aeterna,  de  jure 
naturali  et  gentium,  Friburgi  B.  1740 
in  8. 

593.  Quae3tiones  depraedestinatione, 
Monachii  1712  in  4.  et  de  sacramento 
poenitentiae  sub  tituto  pharus  naufra- 
gantium,  ib.  1709  in  4.  solvit  Thomas 
Aq.  SchOttl  0.  S.  Aug.  Monacensis, 
theologiae  lector  et  quarto  suae  pro- 
vinciae  rector  (t  11.  Sept.  1752  a. 
aetatia  76).  —  Etiam  Cbristianus 
S  c  h  a  r  d  t  S.  J.,  Pragensis,  in  academia 
pragensi  tbeologiae  professor  (n.  1671; 
t  15.  Nov.  1754),  disputavit  de  prae- 
destinatione  et  reprobatione,  Olomucii 
1  7:t3  :  de  mcramento poenitentiae  juxta 
mentem  praeprimis  concilii  tridentini, 
Pragae  1  733  ;  de  matrimonio  ib.  1  734. 

—  Udalricus  M  u  n  i  e  r  S.  J.,  Aschaffen- 


Digitized  by  Google 


1341  Munier,  Seitz,  Sanftl,  Mayr,  Berkmar,  Plaichahirn  etc. 


borgensis  n.  13.  Ang.  1698,  diu  (24 
a.),  praeBertim  Wirceburgi,  theologiae 
professor  (t  6.  Apr.  1759),  praeter 
quamplurimas  theses  et  dissertationes 
(inter  quas  Vindicatio  Honorii  pontifi- 
cis  rom.,  Wirceburgi  1748  in  4.)  coe- 
pit  cum  sodali  Ignatio  Seitz  in&titu- 
tiones  theologicas,  in  quibus  praeter 
fidei  dogmata  propugnantur  quaestio- 
nes  theologicae,  quae  ad  notitiam  ss. 
Scripturarum,  traditionum,  concilio- 
rum  et  haeresum  confutationem  con- 
ducunt,  t.  4,  scil.  de  incamatione  Verbi 
divini,  Wirceburgi  1749  in  8;  de  jure 
et  justitia,  ib.  1749  in  8;  de  sacra- 
mentis  generatim,  item  de  baptismo,  con- 

J^* 9%^%^^$  %^^i%^&       £^&^*^%      i^J^ ^  ^^^J^jy*^e^^J4^F^J 

1756  in  8.,  qui  tr.  ultimus  partem 
constituit  tbeologiae  wirceburgensis, 
de  qua  alias.  Ign.  Seitz  *)  ejus  collega, 
Hammelburgensis  (n.  12.  Febr.  1706; 
f  31.  JuL  1749)  elaboravit  tantum  tr. 
de  angelis  ;  de  beatitudine  et  actibus  hu- 
manis,  ib.  1 749.  —  Bonifacius  Sanftl 
O.  S.  Ben.  Bavarus,  iu  academia  salis- 
burgensi  philosopbiae  et  theologiae 
professor  (n.  1691;  t  1758),  praeter 
acripta  philosophica  reliquit:  Orna- 
mentum  animae  supernaturale  seu  gra- 
tia  justificativa  hominis  theologico- 
scholastico-thomistice  expensa,  Strau- 
bingae  1734  in  8.  et  gemina  regula 
actuum  humanorum  seu  lex  et  con- 
scientia,  una  cum  parergis  ex  tota  theo- 
logia,  ib.  1735  in  8.  —  Coelestinus 
Mayr  0.  S.  Ben.,  n.  21.  Apr.  1679 
Donavertiae,  in  academia  salisburgensi 
philosophiae  (1711),  theologiae  pole- 
micae  ( 1 7 1 3)  et  dogmaticae  (171 4— 
32)  professor,  universitatis  procancel- 
larius  (1719)  et  rector  magnificus 
(1729)  per  triennium,  demum(17.  Jul. 


>)  Alius  ab eo  eatPlacidua  Seitz  OSB. 
Bavaru*  n.  13.  Sept.  1672  meritissimus 
abbaa  etalensie  U709;  t  2.  Oct.  1736).  In- 
stituit  enim  academiam  nobilium  in  suo 
monasterio,  qnae  laetos  protulit  fructus : 
undique  enim  concurrerunt  juvenes  no- 
bilee,  ut  chriatiane  instituerentur. 


1735)  8uffragio  unanimi  abbas  impe- 
ria\is  88.  Udalrici  et  Afrae  Augustae 
Vind.  monasterii,  auctor  exstitit,  ut 
in  academia  salisburgensi  erigeretur 
(1 730)  cathedra  juris  publici,  et  in  suo 
roonasterio  studia  promovit  auxitque 
bibliothecam  (t  19.Martii  1753).  Prae- 
ter  tr.  de  jure  et  justitia,  8alisburgi 
1 7 1 5 ;  de  vener,  eucharistiae  sacramento, 
1717;  de  fide  divina,  1717;  de  Verbi 
divini  incarnatione  1718;  <z>  mysteriis 
Verbi  div.  incarnationem  antecedenti- 
bus,  comitantibu8  et  consequentibus 
1 7 1 9  in  4 ;  de  vita,  morte  aliisque  my- 
steriis  usque  ad  secundum  Cbristi  ad- 
ventum,  1720  in  4 ;  de  secundo  Christi 
adventu,  1721 ;  de  statu  futuri  seculi 
8eu  de  futura  mundi,  beatorum,  dam- 
natorum  et  parvulonun  conditione, 
1 722  etc,  edidit:  Hyperdulia  mariana 
seu  festa  Dei  parentis  cultu  symbolico, 
philosophico,  historico,  morali  publica 
diaputatione  celebrata,  1 7 1 3  in  f.,  opus 
magnificum  cum  figuris  et  symbolis 
elegantissimis,  sed  rarisaimum1).  — 
—  £x  eodem  monasterio  fuit  Begin- 
baldus  Berkmar  (t  1742),  vir  im- 
manis  et  fatigari  nesciae  diligentiae. 

594.  6regoriu8,  in  baptismo  Aloy- 
sius  dictus,  Plaichshirn  O.  S.  Ben. 
philosophiae  et  theologiae  apud  sodales 
lector,  abbas  tegernseensis  (29-  Jan. 
1726),  quater  fuit  praeses  generalis 
congregationis  bavaricae  (1735).  Bi- 
bliothecam  sui  monasterii  operibus  lo- 
cupletavit  illudque  in  statum  si  unquam 
floridum  provexit  (t  27.  Maji  1762). 
Edidit »)  interalia:  Quaestiones  dispu- 
tatae  Tbomistas  inter  et  Scotistas, 
Straubingae  1717  in  8 ;  meritum  revi- 
viscens  disB.  theologico-historica,  Ratis- 
bonae  1 7 1 8  in  8 ;  Td  formalepeccati  diss. 
tbeol.  1721  in  8;  gratia  s.  Augustini 
a  diversis  tam  praeterito  quam  nostro 


»)  Cf.  Baader2, 1, 185;  Lindner  11,120; 
Wuwbach  XVIII,  96. 

»)  Cf.  Lindner  Familia  a.  Quirini  in 
Tegenuee  p.  127-135. 


Digitized  by  Google 


1343 


1741—1763.  Theol.  scbol.  in  Gerrn.  Bayer,  Wenael  etc. 


1344 


tempore  imputatis  erroribus  immunis, 
1725  in  8-  —  Joannes  Benedictus 
Bayer  0.  Praem.  in  canonia  straho- 
viensi  (2.  Febr.  1709)  Bohemus  Pla- 
nensis,  professor  theologiae  in  semi- 
nario  archiepiscopali,  praepositus  do- 
xanensis  votis  omnibus  postulatus  (f 
2.  Febr.   1754),   solvit  quaestiones 
tbeologiae  moralis  de  sacramento  ba- 
ptismi,  Pragae  1732;  qq.  theologicas 
de  fide  divina,  Pragae  1730,  de  spe 
et  caritate   1731  in  8;   de  quibus 
etiam  disseruerunt  Joannes  Liebig 
(Libig)  S.  J.  Silesius,  Glogaviensis  (n. 
1681 ;  t  14.  Aug.  1757),  philosophiae 
et  theologiae  professor  et  decennio  can- 
cellarius  universitatis  olomucensis  — 
Elias  Schulderpacher  0.  Praem. 
in  canonia   wiltinensi  Oenipontanus 
n.  1686,  philosophiae  et  theologiae 
professor,  prior  (f  17.  Mart.  1761)  in 
Gloria  fidei  divinae  in  ejus  resolutione 
adumbrata,  Oeniponti  1720 —  etGre- 
gorius  Lhotsky  S.  J.  Bohemus,  phi- 
losophiae,  exegesis,  theologiae  moralis 
et  dogmaticae,  necnon  juris  canonici 
professor  (n.  1709;  t  1758),  cajus  est 
doctrina  theologica  de  fide,  spe  et  cari- 
tate,  Pragae  1755  in  4;  de  gratia,ju- 
stificatione,  merito,  virtutibus,  vitiis  et 
peccatis,  ib.  1753  in  4.  —  De  peccato 
originali  disseruit Sigtsmundus  Butt- 
n  e  r  0.  S.  Aug.  Mellrichstadiensis,  phi- 
losophiae  et  Wirceburgi  theologiae  ma- 
gister  (t  1742),  Herbipoli  1735;  de 
Ecclesiae  monarchia  et  rom.  pontificis 
auctoritate,  ib.  1733  in  4,  Vera  et 
sincera  animae  peccatricis  in  Deum  of- 
fensum  conversio  per  poenitentiam  ca- 
ritate  formatam  theologice  explicata 
sive  disp.  theologica,  in  qua  ostenditur, 
ad  poenitentiam  fructuose  peragendam 
satis  non  esse  attritionem  servilem, 
sed  necessariam  esse  filialem :  immerito 
igitur  sententiam  attritionis  servilis 
sufficientiam  asserentem  dici  theolo- 
gice  certam,  ib.  1728  in  4.  —  Ansel- 
mus  Schwab  0.  Cist.  edidit  Schib- 
boleih  thomisticum  i.  e.  gratia  gloriosa 
seipsa  efficax  libertatis  sospita  d.  Tho- 


mae  Aq.  ejusque  scholae,  Augustae 
V.  1745  pp.  2  in  1  v.  in  4.  —  Gode- 
fridus  Herman  S.  J.,  Aubensis,  Franco, 
n.  7.  ApriL  1689,  Bambergae  jnris 
canonici  interpres,  in  academia  wirce- 
burgensi  theologiae  professor  doctus 
(t  1743),  disseruit  ds  salute  gentUium, 
Wirceburgi  1738  in  4.,  in  qua  tuetur 
1.  non  satis  esse  ad  consequendam  salu- 
tem  cognitionem  naturalem  de  Deo,  sed 
requiri  aliquam  supernaturalem  seu 
fidei ;  2.  non  tamen  requiri  explicitam 
ss.  Trinitatis  et  incarnationis  fidem; 
sed  eam  ad  quam  3.  omnes  etiam  gen- 
tiles  possint  pervenire ;  4.  imprudenter 
et  temere  dici,  nullum  bac  ratione  sa- 
lutem  aeternam  esse  consecutum ,  de 
usurae  vitio,  ib.  1738;  de  causis  usurae 
vitium  purgantibus,  ib.  1738;  de  Ec- 
clesia,  ib.  1738,  ubi  comparationem 
instituit  inter  Ecclesiam  romano-catho- 
licam  et  Ecclesiam  primorum  quatuor 
sec ;  de  possibilitate  Dei  hominis,  ib. 
1739,  qua  occasione  expendit  vatici- 
nium  Jacobeum  Gen.  49,   10  et  in 
Christo  adimpletum  ostendit;  de  exsi- 
stentia  Dei  hominis  ex  Dan.  9,  ib.  1739; 
quod  Christus  sit  Deus  ex  miraculis 
ejusdem  apud  evangelistas  *). 

594.  Alphonsus  Wenzel  O.S.  Ben. 
in  mallerstorphensi  coenobio  professus, 
n.  8.  Apr.  1660  Salisburgi,  annos  47 
cathedram.cum  laude  rexit  (t  29.  Jul 
1743).  Controversias  selectas  ex  uni- 
versa  theologia  scholastica  t.  4  in  f.  ex- 
hibuit  Ratisbonae  1722-— 26,  1733, 
ad  mentem  doctoris  angelici  ejusque 
scholae,  opus  eruditum  et  insigne. 
Praeter  alia  ejusdem  opera  *)  mentione 
digna  sunt:  Philosophia  angelico-tho- 
mistica  seu  quaestiones  peripateticae 
ad  mentem  d.  Thomae  et  accuratam 
scholae  angelicae  methodum  concinna- 
tae,  Augustae  V.  1739  t.  3  in  f.  Sig- 
num  magnum  apocalypticum  b.  Virgo 
Maria  quaestionibua  theologicis  illu- 


»)  Cf.  Ruland  L  c.  p.  111. 
«)  Cf.  Baader  t.  2.  II,  230. 


Digitized  by  Google 


1345         Pfiater,  Zoller,  Anast.  a  Crure,  Reichart,  Ruerk,  Brokie  etc.  j 


strata,  Ratisbonae  1 702  in  8.  —  Mat-  [ 
thias  Hayko  S.  J.  (n.  1680;  t  25. 
Jnn.  ]  742)  immaculatam  conceptionem 
magnae  Dei  matris  V.  semper  fidelis 
Mariae  conclusionibus  theologicis  et 
diss.  2  illnstravit  et  asseruit,  Pragae 
1717.  —  Immunitatem  magnae  Dei 
Matris  vel  a  debito  proximo  contra- 
hendi  peccatum  originale  aperuit  et 
publicae  concertationi  exposuit  Dilin- 
gae  1707  in  8.  Petrus  Pfister  S.  J. 
Monacensis  (n.  1 667  ;  t  1 1.  Oct.  1 743) 
in  academia  oenipontana  philoaopbiae 
et  in  dilingana  theologiae  profeasor. 
Aliaminoris  momenti  opera  supersunt. 
—  De  hac  Virginis  praerogativa  asse- 
renda  et  illustranda  admodum  sollicitus 
fuit  Jos.  Zoller  de  Zollershausen  0. 
S.  Ben.  in  monasterio  8.  Udalrici  augu- 
stano  (f  1750).  Praeter  alia  exhibuit 
Conceptum  chronographicum  de  con- 
cepta  8.  Deipara  septingentis  s.  Scri- 
pturae,  ss.  patrum  etc.  suffragiis  robo- 
ratum  ac  totidem  praefixis  cbronogra- 
phicis  annum  currentem  prodentibus 
copiose  illustratum,  Augustae  V.  1712 
in  f.  —  Anastasiua  a  C  r  u  c  e  O.  Carm., 
in  seculodictus  Ignatius  Faik,  n.  Mo- 
nasterii  (Mtinster)  in  palatinatu  neo- 
burgensi  9.  Apr.  1701,  morte  sua 
( 1 7  6 1 )  calcograpbis  augustanis  mag- 
num  attulit  luctum,  qui  ejus  opera  in 
rem  suam  perpetuo  feliciterque  usi 
fuerant.  Nam  cum  eximiam  artis  po€- 
ticae  scientiam  haberet,  eorundem  in 
usum  artificiosa  imaginum  aeri  inci- 
dendarum  themata  excogitavit,  eas- 
demque  ingeniosis  emblematis,  Bym- 
boli8,  typis,  denique  elegantibus  epi- 
grammati8  exornavit  Ita  ejus  est  theo- 
logia  sacra  bibliorum  figuris  iUustrata, 
symbolis  adumbrata,  assertis  schola- 
sticis,  dogmaticis,  moralibus  elucidata, 
iconismis  aeneis  (50)  exhibita,  publi- 
cae  disputationi  proposita,  Augustae 
Vind.  1738  (pag.  100).  Trinum  im- 
perfectum  ex  perfecto  seu  asserta  scho- 
lastica,  polemica,  moralia  de  vitiis  et 
peccatis  ac  gratia  et  ex  doctoris  ange- 
lici  theologia  ad  mentem  salmanticen- 

Harttr.  Nomenclalwr  IV,  td  1. 


[  sium  elimata  in  s ;  quasi  pars  altera 
operis  priori8,  sed  sine  imaginibus. 
Effigies  rom.  pontificum  (29)  ex  perun- 
tiquis  exemplaribns  mutuatae.  elogiis 
adumbratae,  notis  emditis  illuatratae1), 
Augustae  Vind.  I7.",l  in  f.  —  Jo 
Reichart  0SB.  Augiae  brigantinae, 
HallensiB  (n.  16.  Mart.  1701:  t  18. 
Jan.  1761)  exponit  Controoersiam  sub 
S8.  pont.  Clemente  VIII.  et  Paulo  V. 
Dominicanos  inter  et  Jesuita*  diutius 
agitatam,  Campiduni  1736. 

596.  Antonius  Ruerk  0.  Min.  Hi- 
bernu8  composuit  curmm  theologiae 
scholasticae  in  via  ven.  Jo.  Duns  Scoti 
decursum  per  quatuor  ejusdem  senten- 
tiarum  libros,  Vallisoleti  1746  t.  2 
in  4.  —  Marianus  Brokie  0.  S.  Ben. 
Scotus  philosophiae  et  theologiae  do- 
ctor,  earundem  in  academia  erfurtensi 
profesaor,  per  annos  1 2  in  Scotia  mis- 
sionarius  (t  1757),  edidit:  Scotus  a 
scoto  propugnatus  seu  principaliores 
quaestiones  aristotelico  -  philosophicae 
cum  parergis  ex  universa  philosophia 
ad  mentem  Joan.  Duns  Scoti,  Ratis- 
bonae  1711  in  4 ;  Holstenii  Codex  re- 
gularum  monasticarum  et  canoniearum 
additamentis  auctus,  1759  U  in  f.; 
examen  theologicum  doctrinae  quesnel- 
lianae,  quo  aequitas  et  justitia  con- 
8titutionia  dogmaticae  Unigenitus  de- 
monstratur,  Erfurti  1 720  in  8.,  cui  Ho* 
noratus  a  s.  Maria  oppoauit  difflcuUates 
Parisiis,  1720. 

597.  In  Belgio  celebre  nomen  sibi 
peperit  Carolus  Renatus  Billuart  0. 
Praed.,  Thomistarum  sui  aevi  facile 
antesignanus  et  princeps,  n.  8.  Jan. 
1685  in  oppido  Revin,  diu  theologiae 
dogmaticae  et  moralis  professor,  tertio 
snae  provinciae  praepositns  (t  20.  Jan. 
1757).  Opus  ejuadem  praecipuum  est 
Summa  s.  Thomae  hodiernis  academia- 
rum  moribns  accommodata  aive  cursus 


«)Cf.Veith,  biblioth.  auguatana,  al- 
phab.  X.  pag.  1  sa. 

43 


Digitized  by  Google 


1 347     1741—1763.  Theol.  schol.  in  Belgio  et  Hisp.  Billuart,  Preingu^  etc.     j  343 


theologiae  universalis  juxta  mentem  et 
in  quantum  licuit  juxta  ordinem  et 
literam  d.  Thomae  in  sua  Summa,  Leo- 
dii  1746 — 51  t.  18  in  8.,  cui  uccessit 
1759  t.  19.  i.  e.  supplementum  seu 
opus  posthumum  (de  opere  sex  dierum, 
de  statu  religioso  et  mysteriis  Christi) 
auctore  Deodato  Labye  ejus  cognato  et 
sodali  (t  7.  Jan.  1792).  Eam  replevit 
multis  digressionibus  hustoricis  et  exe- 
geticis  magna  ex  parte  ex  N.  Alexandri 
historiu  ecclesiastica  derivatis.  Prodiit 
saepius,  etiam  iuscriptum  Cursus  theo- 
logiae  universalis,  ut  Wirceburgi  17  58 
—  1760  t.  20  in  8;  Venetiis  1761  in 
t.  3  in  f.;  Eomae  1836  t.  4  in  f.;  Pa- 
risiis  1828;  1840  t.  10  in  8;  1907 
t.  9  in  4.  cum  appendice  continente 
constitutiones,  decreta  et  resolutiones 
sedis  apost.  usque  ad  praesen*,  ed.  9. 
Omissis  digressionibus  cursum  adbre- 
viorem  formam  redegit  Deodatus  Labye 
inscripsitque  Summam  Summae  s.  Tho- 
tnae,  Leodii  1754  t.  6  in  8:  Gandavi 
1763:  Wirceburgi  1765 — 1766;  Pa- 
risiis  1884 — 90  t.  6  in  12;  Genua 
1894 — 95  t.  4.  Hoc  in  opere  non  so- 
lum  Molinae  systema  impugnat,  sed 
praesertim  Honoratum  Tournely  pres- 
sis  vestigiis  insequitur.  De  mente  Ec- 
clesiae  catholicae  circa  accidentia  eucha- 
ristiae  contra  D.  Legrand  (cf.  supra 
p.  504),  Leodii  1715  in  12;  Le  Tho- 
misme  vengi  de  sa  pretendue  condem- 
nation  par  la  Constitution  Unigenitus, 
1720  in  12;  Le  Thomisme  triomphant 
etc.  In  theologia  morali  teste  Gury 
est  probubiliorista  moderatus,  perspi- 
cuitate,  doctrina,  soliditate  et  erudi- 
tione  inter  probatissimoa  theologos 
recensendus  ').  —  Lud.  Philippus 
Preingue  ejus  sodalis  in  ordine  di- 
ctus  P.  Jourdain,  studiorum  regens 
Lovanii  (n.  31.  Jan.  1704; t  14.  Jan. 
1752)  concinnavit  theologiam  specula- 
tivam  et  moralem  Gandavi,  1745  —  47 


')  Cf.  eju»  vita  auctore  Deodato  La- 
bye  sodah  in  ed.  Maastricht  1770  etpcste- 
rioribus  ed. 


pp.  11  in  8.;  Theologiae  moralis  repe- 
titio  pp.  2,  quae  constituunt  t.  12. 
operis  majoris.  In  t.  10  tuetur  abso- 
lutionem  sub  conditione:  ,si  es  dispo- 
situs',  esse  illicitam:  hinc  orta  con- 
troversia  cum  fratribus  Min.  pluraque 
opuscula  inde  prodierunt l).  —  Pau- 
lus  Petrus  Vernaelde  Insulensis 
ex  dictatis  Joannis  Boursier  S.  J. 
professoris  in  academia  duacena  (t  12. 
Jan.  1742)  edidit  tr.  in  3.  p.  8.  Thomae 
de  sacramentis  in  genere  et  in  specie 
Duaci  1 734 — 35  t.  2  in  4.  —  Ignatius 
Albertus  Sverts  0. S.  Aug.  lovanien- 
sis  doctor  (t  5.  Mart.  1748)  concin- 
navit  synopsin  quaestionum  theologica- 
rum  in  s.  theologiae  prolegomena  et 
in  1.  p.  Summae  s.  Thomae,  Coloniae 
1732.  —  Leonardus  van  Grinsven 
S.  J.  plurimas  proposuit  theses  de  s. 
Scriptura,  de  sacramentis 8)  etc.  pro- 
pugnandas  (t  2.  Jul.  1752).  —  Famo- 
sus  Raymundus  Lullus  strenuum  fau- 
torem  nactus estLudovicum  Fland- 
rensem  0.  Cap.,  qui  semper  in  Hispa- 
nia  degisse  videtur.  Ad  omnem  gra- 
duum  apicem  sua  provincia  illum  evo- 
cavit,  nempe  lectoris  theologi,  custodis, 
definitoris  et  provincialis.  Sententiae 
card.  Cienfuegos  (p.  1023)  de  intima 
unione  animae  Christi  cum  digne  com- 
municante  etiam  eucharisticis  destruc- 
tis  speciebus,  quae  aegre  sequaces  in- 
venit,  aJhaesit  et  anonymum  adversa- 
rium  impugnavit.  In  abditu  R.  Lulli 
penetrare,  eaque  iilustrare  et  omnibus 
patefacere  nisus  est  variis  operibus,  cu- 
jusmodi  sunt  3) :  Tractatus  de  theologico 
systemate  lulliano  cum  expositione  figu- 
rarum  et  elementorum  ad  tuto  percur- 
renda  opera  sapientissimi  magistri  et 
doctoris  illuminati  b.  Haym.  Lulli,  hi- 
spanice,  Mujoricae  1741;  tr.  et  sum- 
marium  de  chaos  lulliam,  hispanice  ib. 
1740  in  S ;  in  primis  vero  magno  opere 

«  i  Cf.  A.  C.  de  Schrevel  in  Biogr.  nat. 
de  Belg.  XV 111,  216-18. 

»)  Cf.  Sommervoirel  III,  1835. 

»1  Cf.  Bibliotheca  script.  0.  Min.  s.Fran- 
cisci  Capuc.  p.  174. 


Digitized  by  Google 


1 349        Vargag,  Verney,  Gutierrez,  Ramirez,  Telladus,  Coutinho  etc.  1350 


(philosophico)  inscripto :  Antiquus  aca- 
clemicus  contra  modernum  scepticum 
rigidum  aut  rooderatum,  Matriti  1743 
— 45  t.  3  in  4.  Num  t.  4.  quem  pro- 
zniserat  prodierit  nobis  non  constat. 

598.  In  Hispania  alias  tot  celebrium 
scholasticorum  feraci  vix  aliquos  re- 
perimus,  quos  huc  reterre  liceat.  De 
Th.  Madalena  (t  1746)  supra  egi- 
rnus  p.  1024  Antonio  Albalate  0. 
Min.  tribuitur  cursus  theologieus.  — 
Hujus  sodalis  Didacus  6  0  n  z  a  1  e  z  Mat- 
thaeus  auctor  fertur  theologiae  scoticae 
t.  4.  —  Josephus  de  Araujo  S.  J., 
Portucalensis ,  Ulissipone  primarius 
Bcholastices  professor,  quem  ferunt l) 
ingressum  esse  1743  ordinem  8.  Domi- 
nici  (t  1759),  auctor  est  cursus  theolo- 
gici,  Ulissipone  1734  et  1737  t.  2  inf. 

—  Bernardu8  Vargas  S.  J.  Malacensis, 
theologiae  professor  (t  19.  Mart  1752) 
inchoavit  cursum  theologieum  speculati- 
vum  sive  scholasticum  selectarum  quae- 
stionum  compendio  traditum  in  1 .  p.  et 
1.2.  d.  Thomae,  Granatae  1731  t.  4  in 
12.,  in  quibus  agit  de  Deo  in  essentia 
uno  et  in  personis  trino,  de  Deo  sciente, 
volente  et  praedestinante,  de  beatitu- 
dine  et  actibus  humanis,  sed  ultra  pro- 
gressu8  non  videtur.  —  Aloysius  An- 
toniu*  Verney,  eques  torquatus  et 
archidiaconus  eborensis,  composuit  ap- 
paratum  ad  philosophiam  et  theologiam 
ad  usum  lusitanorum  adolescentium  2), 
Bomae  1751;  disp.  de  re  logica,  ib. 
1751;  1757  ;  de  re  metaphysica,  1753. 

—  Antonius  Gutierrez  de  la  Sal 
8.  J.  Segurensis,  25  a.  theologiae  mo- 
ralis  et  scholasticae  professor  (n.  14. 
Febr.  1665;  t  30.  Aug.  1745),  reli- 
quit  tr.  8cholasticum  (rarum)  de  incar- 
natione  Verbi  dioini,  Matriti  1729;  de 
fide,  spe  et  caritate,  ib.  1728.  —  L. 
Ramirez  0. S.  Franc.  edidit  opus  in- 


')  Ita  B  a  u  e  r  KL.  I,  1228 ;  secundum 
Sommervogel  VIII,  1683  app.  obiisse  vi- 
detur  1748. 

')  Cf.  A.  E.  1754  p.  555;  1759  p.  11. 


scriptum  de  triplid  agone  scholastico, 
scotico,  thomistico,  academico,  8.  1.  et 
a.  —  Ejus  sodalis  Bonaventura  T  e  1  - 
ladus  edidit  trutinam  metaphysico- 
theologicam  ad  mentem  Scoti,  Salman- 
ticae  1744  in  4 ;  p.  1.  doctrinalis  agit 
de  formalitatibus  rerum  ac  divinis  per- 
fectionibus;  p.  2.  problematica  de  pe- 
culiaribus  divinarum  personarum  con- 
stitutivis;  p.  3.  resolutiva  de  non  per- 
fectione  notionalium.  —  Einmanuel 
Ignatius  Coutinho  0.  Carm.  reliquit 
praeter  alia  philosophiae  cursum  juxta 
inconcussam  doctrinam  Joan.  Baconii 
doctoris  resoluti,  1750  t.  5  in  3  v.  in 
4 ;  compendiumphihsophko-theologicum 

doct.  resol.  J.  Baconium,  Ulissipone 
1 734  in  4 ;  systetna  quaquaversum  ari- 
stotelicum  ceteris  praeferendum  de  for- 
mis  materialibus  tam  substantialibus 
quam  accidentalibus  juxta  Baconii  ex- 
positionem  cum  appendice  de  acciden- 
tibus  eucharisticis,  1751  in  4;  artem 
syllogisticam  sive  commentarium  in  li- 
bros  Aristotelis  de  interpretatione  etc., 
1 739  in  4  ;  de  cultu  sacro  debitae  ser- 
vitutis  pro  invocatione  sanctorum  ad- 
versus  gentiles,  Mohammedanos  atque 
haereticos,  praesertim  Wicleffitas,  Lu- 
theranos  atque  Calvinianos,  Conimbri- 
cae  1765  in  4;  de  peccato  originali  et 
immunitate  Deiparae  a  debito  illud 
contrahendi  cum  vindicationibus  Melli- 
flui  et  doctoris  angelici ,  in  quibus 
ostenditur  b.  M.  V.  conceptionem  nu- 
spiam  eos  maculasse,  Coloniae  1767  in 
4.  —  De  immaculata  V.  conceptione 
disseruit  Fr.  X.  Lazcano  S.  J.  Mexici 
1750;  Venetiis  1755.  Insignis  asceta 
plura  reliquit1)  Ascetica  (t  13.  Maj. 
1762)  —  Jos.  Maria  Fonseca  Fi- 
guereido  y  Sousa  0.  S.  Franc. 
Lusitanus  (t  1760),  ordinis  praeposi- 
tus  generalis  aliisque  muneribus  Bo- 
mae  functus  et  episcopus  portucalensis 
edidit  philosophiam  et  theologiam  Fras- 
senii  (p.  653),  correctam  et  emenda- 


')  Cf.  Sommervogel  IV,  1601—8. 


Digitized  by  Google 


1 35 1       1741-1763.  TheoL  achol.  in  Gallia  et  It.  Antoine,  La  Fosse  etc       1 352 


tam,  Romae  1726  t.  16  in  4.  —  Jo- 
9ephus  de  Ribas  0.  Pr.  de  virtutibus 
iheologicit  disseruit.  —  Joanni  Xime- 
n  e  s  0.  Carm.  tribuit  G  e  n  e  r  in  theol. 
dogmatico-schol.  1,  186  /.  de  potentia 
et  eausalitate  primi  motoris  jaxta  ger- 
manam  mentem  Joan.  de  Baoone  et 
tract.  de  beatitudine  supernaturali  pa- 
triae.  —  Hispanis  accensere  licet  Jo- 
annem  Jos.  de  Egniara  y  Egoren 
Mexicanum,  primarium  et  emeritum 
theologiae  professorem  et  rectorem, 
qui  recusavit  episcopatum  meridanum 
(Y acatan).  Scripsit  disseriationes  acho- 
losticos  de  Deo,  de  sancto  Josepho,  de 
dominica  incarnatione  tomis  3  distin- 
ctas ;  num  vero  et  ubi  prodierint  nos 
latet  —  et  Nicolaum  de  S  e  g  u  r  a  S.  J. 
pariter  Mezicanum  n.  20.  Nov.  1676, 
theologiae  professorem,  per  insidias  in 
cubiculo  interfectum  6.  Mart  1743, 
cujus  exstant  troctatus  thedogici  pro 
variis  gravibus  difficultatibus  enodan- 
dis,  Matriti  1731  t  2  in  f.;  de  con- 
tractibus  in  genere  et  de  testamentis, 
Salmanticae  1731  in  4.  —  Josephi 
Picazzo  cursus  integer  scholasticui 
prodiit  Compluti  1 746  in  f. 

599.  E  OaUis  huc  referri  possunt: 
Paulus  Gabriel  Antoine  8.  J.  Lunae- 
villen9is  n.  1679,  in  academia  mussi- 
pontana  theologiae  professor  (t  22. 
Jan.  1743),  cujus  (heologia  universa 
speculativa  et  dogmatica,  complectens 
omnia  dogmata  et  singulas  quaestiones 
theologicas,  quae  in  scholis  tractari 
solent,  Mussiponti  1723,  saepissime 
prodiit  ut  Parisiis  1 742  t.  7  in  1 2  etc. ; 
recentiori  tempore  Venetiis  1821  t.  2 
in  4;  1839;  sucta  et  quaestionibus 
criticis,  historicis  et  dogmaticis  illu- 
strata,  Moguntiae  1765  —  69  t  8  in  8. 
cura  Pauli  Opfermann  S.  J.,  vel 
etiam  cum  ejusdem  theologia  morali, 
Augustae  Vind.  1762  t.  3  in  4.  Nec 
immerito  tam  saepe  recusa  fuit ;  laudem 
enim  meret  a  perspicuitate  et  soliditate. 
Saepius  etiam  prodiit  ejus  theologia 
moralis  universa  complectens  omnia 


morum  praecepta  et  principia  decisioni» 
omnium   conscientiae   casuum,  suis 
quaeque  momentis  stabilita  !),  Nancaei 
1726  t.  3  in  12;  emendatior  et  non 
parum  aucta  1731  in  4.  et  t.  4  in  12. 
Cui  deinde  ab  aliis  alia  adjecta  fuere, 
ut  a  Philippo  de  Carboneano  (Car- 
bognano)  0.  Min.  Romae  1747  in  4. 
etc,  a  Bonaventura  S  t  a  i  d  e  1  Passavii 
1766 — 68  t.  7.  in  8 ;  a  Joan.  Dominico 
Mansi  Venetiis  1776  t.  3  in  4  ;  1  805 
t.  6  in  4;  Avenione  1318  t.  6  in  8. 
cum  supplemento  1819  ;  Bassani  1  830 
t,  2  in4;  Mediolani  1834  et  1835. 
Ea  etiam  fuit  in  compendium  redacta, 
Venetiis  1776  t  2  in  8 ;  1802 ;  1833. 
Licet  autem  teste  s.  Alph.  Ligorio  *) 
sit  auctor  valde  rigidae  sententiae,  et 
teste  Gury  »in  severiores  generatim 
doctrinas  propendeat  ultra  modum,  * 
eam  tamen  Benedictus  XIV.  taati  fecit, 
ut  ejus  usum   (cum  adnotationibus 
Carboneani)  praescripserit  alumnis  col- 
legii  de  Propaganda  fide,  quod  exem- 
plum  multi  episcopi  Galliae  et  Italiae 
imitati  sunt.  Et  revera  se  commendat 
soliditate,  brevitate,  perspicnitate  et 
integritate.  Quaedam  propositiones  re- 
prehensionem  quorundam  incurrunt. 
Ita  Cas8ianu8  Fenici  comes  de  Ar- 
temberg  aliquot  crisi  subjecit  in  suis 
institutionibus  theologiae  ascetico-mora- 
lis,  Coloniae  1769.  Demonstration  de 
la  viriU  de  la  Religion  chrkienne  et  ro- 
tholique,  absque  auctoris  nomine  Nan- 
caei  1739  in  12.  —  Simon  Petrus  de 
La  Fosse  de  Champdorat  congr.  s. 
Sulp.  Lemovici  natus  est  ]  4.  Jan.  1701. 
Postquam  Parisiis  philosophiae  theolo- 
giaeque  studuisset  in  collegio  s.  Snl- 
pitii,  in  seminariis  dedit  operam  junio- 
ribus  clerici8  informandis  edocendis- 
que 8).   Praelectiones  tfaeologicas  d0 

«)  CI.  M6m.  de  Tr.  1732  a.  83  p.  1761 
—78,  etV743  a.  6  p.  167—179  de  ejus 
theologia  aogmatica ;  Carboneanus  et  Ju- 
stus  Caasuanasgelphiia  in  suis  ad  theoL 
moralem  proleg. ;  Sommervogel  I,  419 
-27. 

»)  Homo  apoatolicua  16,  108. 

•j  Cf.  Betrand  BibL  Sulpic.  1, 278-82. 


Digitized  by  Google 


1353 


1354 


Deo  ac  divinis  attributis  sub  emeritito 
Tournelii  nomine  vulgavit,  Parisiis 
1730;  auctas  1746  tin  12.  (f  19.Nov. 
1745).  Legrand  illas  insigniter  an- 
ctas  tertio  edidit,  qnae  ed.  recuaa  fuit 
a  Migne  in  theol.  cursucompl.  VII.  9  88. 

600.  Prae  ceteris  eelebrem  theolo- 
gnm  reperimns  in  ItaUa x)  Vincentium 
Lndovicnm  Gotti  0.  Praed.  Bononi- 
enaem  n.  5.  Sept.  1664.  Annos  natns 
13  rhetoricam  andivit  snb  disciplina 
patmm  Soc.  Jesu.  Cum  autem  a  prima 
infantia  religiosae  vitae  esset  percupi- 
dus,  insciis  familiaribus  et  affinibus, 
anno  aetatis  16.  in  coenobium  8.  Do- 
minici  se  recepit,  obtentoque  parentum 
assensn  ordinem  est  ingressus.  Philo- 
sophiae  incnmbens  adeo  reliquos  prae- 
cellit,  ut  superiores  eum  Salmanticam 
miserint,  quo  felicius  in  philosophia  et 
theologia  excoleretur.  Studia  absolvit 
magno  actu  publico  ex  universa  theo- 
logia  eo  snccessu,  ut  magistrorum  ex- 
citaret  admirationem.  Bediit  Gotti  in 
Italiam  1688  acMantuam  mittitur,  ut 
in  coenobio  illius  civitatis  doceret  phi- 
losophiam.  Munere  vix  inchoato  a  ma- 
gistro  generali  Bomam  advocatur,  ut 
in  coenobio  minervitano  eandem  re- 
geret  cathedram ;  novum  deinde  philo- 
sophiae  cursum  Bononiae  auspicari 
jussus  est  Quo  absoluto  Faventiae 
confratribus  theologiae  lector  datur, 


')  Joannee  Mazzucato  et  Joannes  de 
Augustinia  uterque  0.  S.  Franc  de 
Ob».  nomine  reticito  ediderunt  opera  «. 
BonaoenturaeV  enetHa  1761 1. 13  in  4.,  quae 
tamen  judicibua  editoribua  recentisrimae 
collectionis  (Ad  Claras  Aquas  1882  t.  L 
praef.  gen.  g  1)  scatot  mendis  et  lacunis 
gravioribus  quam  praecedentes  editiones 
(3),  et  critica  qua  usi  sunt,  plua  aequo  est 
intemperanB  et  quadam  levitate  labo- 
rat,  nam  illorum  editorum  judicie  inter 
13  voL  quinque  tantnm  sunt,  quae  certa 
s.  Doctcris  opera  (28)  continent.  Plura 
opera  spuria  recepermnt  et  genuina  inter 
spuria  ablegarunt.  Ceterum  de  Augusti- 
ms  (f  1755)  ad  priora  tantum  volumina 
operam  suam  oontulit,  et  circa  vol.  72 
manuscripta  reliquisse  legitur. 


sed  mox  (l695ja  senatu  bononiensi 
publicus  assumftur  theologiae  (in^via 
d.  Thomae,  nt  ajunt)  profeesor.  Anno 
1708  bononiensi8  coenobii  prior  (et 
1714  iterum)  eligitur,  et  biennio  v*x 
absoluto  universae  provinciae  praeses 
renunciatur.  Clemens  vero  XL  enm 
generalem  dixit  (1715)  fidei  quaesito- 
rem  in  urbe  mediolanensi,  quod  munus 
sibi  insperato  oblatnm  omni  ope  re- 
fugere  curavit,  sed  frustra.  Ibi  dnm 
fidei  puritati  custodiendae  pervigilem 
navaret  operam,  in  ejus  manns  incidit 
L  Jaaobi  Picenini  apud  Bhaetos  cal- 
viniani  magistri:  Apologia periRefor- 
matori,  Cnriae  170».  Exitiosum  opm 
alii  quoque  impugnarunt,  ut  AL  A  n  - 
druzzi  (infra  p.  1366),  Andreas  Se- 
mery  8.  J.  (cf.  p.  75 1)  et  Hyacinthus 
Tonti  0.  8.  Ang.  (d  p.  1038).  Sed 
Piceninna  novo  opere  in  eos  insurrexit : 
Trionfo  deUa  vera  religione,  Curiae 
1714.  Utrnmque  igitur  opus  impng- 
nandnm  sibi  selegit  Qotti  in  praeclaro 
opere:  La  vera  chieea  di  G.  Christo 
dimostrata  dai  segni  et  dai  dogmi  con- 
tro  i  dne  Libri  di  Giacomo  Picenino, 
Bononiae  1719  t  3  in  4.  Ipso  insoio 
revisor  quidam  operis  stilum  in  adver- 
sarium  exacuit,  qna  de  re  conqueritnr 
in  praef.  operis  colloquia  theologico-po- 
lemica.  «Sciebam  enim,  inquit,  cnm 
haereticis  pro  veritate  qnidem  certan- 
dnm  es8e,  sed  caritatem  non  amitten- 
dam,  ut  ad  veram  fidem  redeant,  non 
ut  ab  ea  magis  arceantnr ;  pngnandum 
esse  intellectu,  non  voluntate.  *  Prodiit 
iternm  pnrgatnm  et  auctum,  Mediolani 
1 734  1 2  v.  3  in  4.  et  latine  redditnm 
notisque  Ulustratum  a'  Vinc  Thoma 
Covi  0.  Praed.  (f  6-  Sept  1752)  Bo- 
noniae  1750  t  3  in  4. 

601.  Mnnns  generalis  fiJei  Quaesi- 
tori8,  quod  invitns  snsceperat,  molesto 
semper  snimo  retinuit  nullumqne  non 
movit  lapidem,  nt  eo  se  abdicare  posset. 
Annuit  demum  pontifex  a  1 7 1 7.  Quare 
Qotti  Bononiam  rediit,  ubi  a  senatu 
cathedra  theologiae  polemicae,  quam 


Digitized  by  Google 


1355 


1741—1763.  Theuiogia  sehoL  in  Italia.  Gotti, 


1356 


prius  celeberBacchini  (p.  1 227)  occupa- 
rat,  donatus  est  Interim  iterum  electus 
est  in  coenobii  priorem  (l  720),  in  pro- 
vinciae  praepositum,  et  parum  abfuit, 
quin  eligeretur  in  magistrum  genera- 
lem  totius  ordinis.  Benedictus  XUL 
eum  nihil  de  tanto  honore  cogitantem 
30.  Apr.  1728  patriarcham  hierosoly- 
mitanum  designavit  et  inter  presbyte- 
ros  cardinales  retulit  Nuncius  vero 
hujus  promotionis  illum  rusticantem 
invenit  in  quodam  suburbano  fundo, 
qui  Bonzani  dicitur,  eodem  prorsusloco, 
quo  morabatur  quondam  Benedlctus 
XIII.,  cum  reluctans  et  ingemiscens  a 
Clemente  X.  purpura  donatus  fuit; 
ideoque  locus  hic  duorum  cardinalium 
modestia  praeclarus  perenni  ornatus 
fuit  monumento.  Gotti  insperato  ho- 
nore  quasi  fulmine  ita  correptus  est, 
ut  nisi  amicorum  prohibuisset  aucto- 
ritas,  fagam  et  latebram  quaesivisset. 
Universa  civitas  omnesque  incolarum 
ordinee  accensis  ignibus  festivisque 
plausibus  ejus  promotionem  celebra- 
bant.  Romam  petens  peramanter  a 
pontifice  fuit  ezceptus  atque  novem 
congregationibus  addictus,  quibas  di- 
ligentissime  semper  interfuit,  totum- 
que  se  impendit  in  christianae  reipu- 
blicae  commodum.  Licet  autem  am- 
plissima  auctus  esset  dignitate,  idem 
tamen  semper  adhibuit  vitae  genus. 
Eadem  fuit  illi  vitae  austeritas  ac  cibi 
parcitas,  eadem  orandi  et  studendi  ho- 
rarum  distributio;  incruentum  sacrifi- 
cium,  praemi88a  bis  terve  per  hebdo- 
madam  confessione  quotidie  magna 
cum  religione  offerebat :  reliquum  quod 
ei  a  congregationibus  superfuit  lempus, 
in  studiis  ut  plurimum  theologicis,  in- 
sumebat.  Comitiis  interfuit  Clementis 
XII.  et  Benedicti  XIV.,  in  quo  eztreiuo 
conclavi  »potior  suffragantium  pars 
per  integrum  mensem  Julium  et  Au- 
gustum  inGottium  conspirabat1).*  Ob 
ejus  diuturnitatem  usque  ad  aestivos 

')  Ita  narrat  Alez.  a  8.  Joanne  de 
Cruce  in  contin.  H.  E.  FL  L  232  §  51. 


calores  producti  coepit  variis  morbis 
afrtictari.  Yerum  infirmitas,  quam  con- 
trazit,  binos  per  annos  protracta  fuit 
Die  l"3.  Sept  1742  vi  morbi  adeo  con- 
tabuit,  ut  jam  prope  ad  eztrema  deduci 
ipse  cognoverit.  Nihilo  tamen  secius 
ob  dominicae  crucis  reverentiam  14. 
Sept.  supremo  labentium  virium  conatu 
a  lecto  surgere  et  sacria  operari  devo- 
tissime  voluit.  Factum.  At  vero  gra- 
vius  inde  decumbente  medicorum  sen- 
tentia  pronunciatum,  de  ejus  vita  pror- 
sus  actum  esse.  Letalem  nuncium 
tranquillitate  animi  ac  vultus  sereni- 
tate  ezcepit,  statimque  petiit  ultima 
sibi  ezhiberi  catholicae  religionis  mu- 
nimenta,  quae  ad  aeternitatis  iter  ag- 
grediendum  conferuntur.  Die  ]  8.  Sept 
1742  placide  quievit  in  Domino.  Be- 
nedictus  XIV.  moribundum  invisere 
statuit  ejusque  in  domum  se  contuiit, 
sed  quia  jam  conclamata  erat  ejus 
salus,  ipsum  adire  non  potuit  ,Emi- 
cuit  in  eo,  ita  Bicchinius,  perspicuitas 
ingenii  summa,  judicium  acre  ac  soli- 
dum,  studium  pertinaz,  ampla  eruriitio, 
rara  discendi  scribeudique  facilitas  cum 
ezimia  doctrina  et  perspicuitate  con- 
juncta.  Ad  mores  quod  attinet,  mitis- 
simo  fuit  ingenio,  faciii  atque  huma- 
nissima  indole  ad  bene  de  omnibus 
merendum  prona,  moderatus  et  humi- 
1*18,  prudens  et  candidus,  religiosus  ac 
pius,  disciplinae  tenaz,  fidei  vindez, 
religionis  assertor*  etc.  Magni  factus 
est  a  quatuor  pontificibus  Clemente  XI. 
et  XII.,  Benedicto  XIII.  et  XIV.,  a  car- 
dinalibus,  a  regibus  Victore  Amadeo  IL 
ejusque  filio  Emmanuele,  a  Maria  Cle- 
mentina  Sobieski,  magnae  Britanniae 


')  Plura  de  Gotti  cf.  in  commentario 
de  vita  et  studiis  Fr.  Vinc  Ludov.  G.O.  Pr. 
etc.,  Romae  1742  auctore  Thoma  Ric- 
chinio,  recuso  in  Raccolta  d'opuacoli 
scientifici  e  fllologici  ed.CalogeraXXVUL, 
p.  351 — 405;  apud  Guarnacci,  hiat  rom. 
pont.  et  card.  II,  525  sa. ;  Alez.  a  S.  Jo.  de 
Cruce  I.  c.  1.  234  §  59 ;  comment  de  vita 
auctorie  praemiaius  ejue  theologiae  ed. 
ven.  1750;  Fantuzzi.Notiaie  degli  Scrittori 
bolog.  IV,  194—205;  Streber  KL.  V,  939. 


Digitized  by  Google 


1357 


Nicolaus  M.  Tedeschi. 


1358 


regina,  quae  coram  et  absens  per  epi- 
stola8  de  conscientiae  arcanis  frequen- 
ter  cum  illo  egit,  atque  ab  aliis  viris 
summis.  ■ 

602.  Praeter  opus  supra  laudatum 
adversus  Piceninum,  aliud  contra  ejus- 
dem  op.  Concordia  matrimonii  eum  mi- 
nisterio,  Tiguri  1 709  in  4.  pro  coeli- 
batu  elaboravit  circa  a.  1717.  sed  plu- 
rimis  ruris  distentus  nonnisi  a.  1727 
Bononiae  in  lucem  edidit  inscriptum: 
Coiloquia  theologiea  polemiea  in  tres 
cla?ses  distributa.  In  ] .  sacrorum  mi- 
nistrorum  coelibatus;  in  2.  rom.  pont. 
auctoritas;  in  3.  aliae  catholicae  veri- 
tates  propugnantur,  adjectis  Gregorii 
VII.  vindiciis.  Praecipuum  tamen  ejus 
opus  est:  Theologia  scholastico-dogma- 
tica  juxta  mentem  d.  Thomae  Aq.,  Bo- 
noniae  1727 — 35  t.  16  in  4.,  quorum 
1.  complectitur  prolegomenu  et  locos 
theologicos  *),  ceteri  exhibent  vario9 
tractatus  secnndum  ordinem  Summae; 
ultimus  agit  de  statu  unimae  post  vi- 
tam,  de  fine  mundi  et  de  judicio  uni- 
versali,  et  de  consequeutibus  ipsum. 
Laudatur  merito  opus  a  cWitate,  soli- 
ditate  et  nitore.  Prodiit  lterum  Vene- 
tiis  1750  t,  6  in  3  v.  in  f.;  1783  t.  3 
in  f.  De  eligenda  intsr  dissentientes  chri- 
stianos  sententia  1.  adversus  Joan.  Cle- 
ricum  *),  Bononiae  1734  in  8;  Batis- 
bonae  1740.  Veritas  religionis  christia- 
nae  et  librorum,  quibus  innititur  contra 
atheos,  polytheos,  idololatras,  Moham- 
medanos  et  Judaeos  demonstrata3),  Ro- 
mae  1735  et  1736  t.  3  in  4 ;  Veritas 
religionis  christianae  ex  genere,  con- 

»)  De  locis  theologicis  scholastice  egit 
quoque  Alexander  Mazxinelli  (t  1741 ) 
in  op.  Totius  theologiae  doymatico-schola- 
sticae  t.  1.  crnn  supplementis  Laurentii 
M  i  g  1  i  a  c  c  i ,  auctorig  olim  discipuli,  Pa- 
normi  1743  in  f.  Migliacci  hortante  Be- 
nedicto  XIV.  operi8  totius  editionem  ag- 
gressu»  est,  sed  ultra  t.  1.,  qui  de  locis 
theologicis  agit,  non  est  progressus. 

*)  Cf.  suppl.  ad  N.  A.  E.  lips.  IV,  392-97. 

»)  Cf.  A.  E.  lips.  1740  pag.  344—65 : 
544-551 ;  1743  p.  150—157. 


ceptu,  ortu,  gestis,  mysteriis  ac  pro- 
digiis  J.  Christi,  nec  non  Virginis  Dei- 
parae  confirmata  t.  4  pp.  2  Romae  1737 
in  4 ;  ex  mirabUi  ejus  propagaiione  per 
apostolos  et  eorum  gesta  comprobata, 
t.  5.,  ib.  1  737  ;  ex  prodigiis,  ejus  inter 
paganorum  persecutiones  augmentoet 
mirabili  constantia  martyrum,  ib.  1 738 
t.  6 ;  ex  devictis  haeresibus  directe  ejus 
veritatem  impugnantibus  t.  7.  et  8.  pp. 
5.  Roroae  1738 — 40. 

603.  S.  Anselmi  doctrinam  in  sy- 
stema  redigere  nisus  est  Nicolaus  Ma- 
ria  Tedeschi  duplici  opere :  Scholae 
d.  Anselmi  doctrina  sive  1080  theses 
ex  logica,  pbysica,  metapbysica,  morali 
seu  ethica,  theologia  scholastica  et  dog- 
matica  ad  mentem  d.  Anselmi,  Romae 
1705  in  4;  dortrinae  synopsis,  in  qua 
universa  theologia  tum  scholastica, 
tum  dogmatica  ad  s.  Scripturae  aucto- 
ritatem,  pontificum  sanctiones,  decreta 
conciliorum  ac  ss.  patrum  dogmata, 
praecipue  vero  d.  Anselmi . . .  collimata 
proponitur  necnon  ex  ecclesiastica  hi- 
storia  selectae  controversiae  ad  illam 
spectantes  juxta  veterum  scriptorum 
fidem,  chronologiae  rationem  et  criticae 
scientiae  leges  excitantur  et  dirimun- 
tur,  ib.  1708  in  4.  Natus  estTedeschi 
nobilibus  psrentibus  Catanae  1671  et 
adolescens  inter  hierosolymitanos  equi- 
tes  receptus.  Cui  militiae  mox  renun- 
cians  ordinem  s.  Benedicti  est  ingressus 
obnitentibus  patre  et  consanguineis, 
quibus  propterea  ter  fuga  est  elapsus. 
Studiis  absolutis  s.  theologiae  laurea 
in  catanensi  universitate  fuit  donatus. 
Romam  accersitus  theologiam  docuit 
juxta  8.  Anselmi  mentem  in  collegio 
s.  Pauli.  A  Clemente  XI.  episcopus 
liparensis  creatus  est  a.  1710.  Cum 
oV>  causam  cum  regia  curia  Romam  re- 
currerit,  retentus  est  factusque  con- 
sultor  s.  Officii  et  congregationis  ss. 
rituum  secretarius,  partemque  bubuit 
in  corjgregatione  de  Quesnelli  causa 
instituta.  Post  aliquot  arinos  dictus  est 
(l722)archiepiscopus  apamiensis.  Sub 


Digitized  by  Go1 


1 359     1741—1763.  TheoL  acholaatica  in  lt.  Angeletti,  Pezzo,  Plazza  etc.     1 360 


Clemente  XII.  omnibu3  se  abdicavit 
muneribus  atque  Sublacum  se  recepit: 
sed  a  Benedicto  XIV.  fuit  revocatus,  ut 
ad  altiorem  promoveretur  dignitatem, 
cui  morte  invida  29.  Sept.  1741  fuit 
praereptus  l).  —  Thomas  Aquinas  a 
Nativitate  b.  V.  0.  Carm.  edidit  prae- 
ter  institutiones  philosophicas  t.  5  in  4., 
etiam  institutiones  theologicas,  Venetiis 
1760.  1761  t.  5  in  4.  —  Theologiam 
speculativam  et  dogmaticam  in  com- 
pendium  redegit  Josephus  Medio- 
pica,  mi8sionarius  apostolicus  et  ar- 
chipresbyter  Terrae  novae  in  ulteriori 
Calabria,  Neapoli  1748  t.  2  in  4.  Re- 
liquit  praeterea  opera  homiletica  et 
Fons  utriusque  juris,  Messanae  1738. 
—  Josephus  Maria  Platina  (f  1743) 
edidit  praeleetiones  theologieas  in  3  pp. 
distributas,  Bononiae  1746-39  t.  3 
in  4 ;  de  angelis  et  daetnonibus,  ib.  1 740 
in  4.  —  Car.  Maria  Angeletti  0. 
Min.  Obs.  Perusii  n.  1706,  qui  con- 
ventus  Bui  bibliothecam  pluribus  opti- 
misque  libris  ditavit(t  1752),  reliquit 
asserta  theologiea  ad  mentem  subtilis 
Joan.Scoti,  Florentiae  1 739.  Secundis 
curis  perfecit  et  continua vit  opus  J  u  1  i  i 
de  Venetiis  ediditque  inscriptum :  Chro- 
nologia  historico-legalis  seraphici  ordi- 
nis  1  3.  continens  omnia  capitula  et 
congregationes  generales,  constitutio- 
nes  et  statuta  emanata  ab  a.  1633 — 
1718,  nunc  vevo  in  duas  pp.  distribu- 
tas  supplementis  novisque  accessioni- 
bus  aucta  et  ad  a.  usque  1751  per- 
ducta,  Eomae  1752  t.  2  in  f.  —  Mel- 
chior  Briga  S.  J.,  Cesenas  n.  1.  Oct. 
1686,  philosophiae  et  theologiae  pro- 
fessor  (t  25.  Junii  1749),  praeter 
plura  ad  philosophiam  et  astronomiam 
spectantia 2) ,    composuit  concordiam 


theologicorum  dogmatum  et  problematum 
de  Deo,  Senis  1734.  —  Cajetanus  Ma- 
ria  Pezzo  Theat  Neapolitanua  (t  14. 
Jun.  1743)  scripsit  diss.  physico-theo- 
lofricam  de  accidentibus  eucharisticis 
seu  an  species  panis  et  vini  in  eucha- 
ristia  manentes  accidentia  sint  physica 
et  realia  ab  omni  substantia  distincta 
et  separabilia,  Neapoli  1735  in  4.  et 
diss.  physico-theologicam  de  aqua  sacri 
calicis  in  Christi  sanguinem  conver- 
tenda  seu  an  aqua  mixta  vino  per  con- 
secrationem  immediate  in  Christi  san- 
guinem  convertatur,  ib.  1736  in  4  ;  ad 
a  P.  Felicis  Potesta  (p.  971)  mo- 
ralem  theologiam  additiones,  quibus  illa 
novis  appendicibus  ac  selectis  disser- 
tationibus  illustratur,  ib.  1742  in  4. 


("f.  Zeck  KL.  XI,  1281. 

»)  Cf.  Storia  Letteraria  d"  Italia  I,  321 
—333,  ubi  praeter  alia  elogia  de  eo  dici- 
tur :  Questo  Religioso  veramente  erudito 
era  d'  ingegno  combinatorio,  corae  si  ve- 
drsi  dalle  *ue  opere  . . .  ed  in  molte  facol- 
ta  versato,  come  nella  Filosofia,  nella 


604.  De  immaculata  conceptione  b. 
Mariae  V.  disputarunt:  Bonav.  Ame- 
deus  de  Caesare  0.  Min.  in  op.  de 
Deiparae  V.  SS.  conceptus  musterio, 
Neapoli  1751  —  Fridericus  Donati 
S.  J.,  natns  quidem  in  Silesia  1690, 
sed  ut  videtur  origine  Italus  (t  1 8.  Aug. 
1750),  in  L  Jus  et  ratio  domus  Dei, 
Tyrnaviae  1718  in  4.  —  Marcus  An- 
tonius  Gravois  0. Min.  in  op.  deortu 
et  progressu  cultus  ac  festi  immaculati 
coneeptus  b.  Dei  genitrieis  V.  Mariae, 
Lucae  1762  in  4;  1764  —  in  primis 
Benedictus  Plazza  S.  J.  Syracusanus, 
clarissimus  plane  scholastices  professor, 
quam  Panormi  docuit  (n.  28.  Oct 
1677;  t  6.  Martii  1761),  in  op.  pror- 
sus  insignt:  Causa  immaculatae  eon- 
eeptionis  ss.  Matris  Dei  Mariae  D.  N. 
sacris  testimoniis  ordine  chronologico 
utrimque  allegatis  et  ad  examen  theo- 
logico-criticum  revocatis,  agitata  et  con- 
clusa.  Accedit  oratio  s.  Petri  Argorum 
ep.  in  conceptionem  8.  Annae,  quando 
concepit  s.  Dei  Genitricem  ex  graecis 
mss.,  Panormi  1747  in  f. ;  Coloniae 
1751.  Accenseri  debet  hoc  opus  pro- 
pter  eruditionem,  doctrinae  solidita- 


Astronomia,  nella  buona  Teologia.  Sapeva 
ancor  molte  lingue."* 


Digitized  by  Google 


1361 


TheoL  myatica.  Caaimirua,  Tempeati,  Giannotti,  Teraaghi. 


1362 


tem  et  expesitionis  perspicuitatem 
praestantisaimis,  quae  de  hoc  argu- 
mento  prodierunt,  imo  classicum  in  hac 
materia  dici  debet.  Scripsit  in  eadem 
causa  adversua  Muratori,  de  qua 
controversia  plura  infra  dicemus1). 

J^%*SS^PM^^%^%G  *Q9§£&^Q^%C&j  th&Q&Q^tGOj 

naetica  de  paradiso,  opus  posthumum, 
Panormi  1762  in4.  Inchoaverat  illud 
Plazza  senex  80  annorum,  sed  nonnisi 
ad  pag.  404.  perduxit;  reliqua  (usque 
ad p.  728)  sunt  Josephi M.  Gravinae 
S.  J.  Ultimum  tamen  caput  (sciL  p.  3. 
cap.  ult.)  de  electorum  numero,  quem 
auctor  admodum  augere  nititur  *),  pro- 
hibitum  fuit  decreto  congr.  Indicis  22. 
Maj.  1772.  Prodiit  illud  etiamseorsim 
inscriptum  de  electorum  hominum  nu- 
mero  etc.,  Panormi  1764.  Diss.  bi- 
blico-physica  de  literali  proprio  8.  Scri- 
pturae  sensu,  praesertim  a  patribus 
unanimiter  recepto,  in  rebus  etiam 
physicis  sancte  observando  publioae 
disputationi  exposita,  in  qua  multipli- 
cibus  s.  Scripturae  sensibus  recensitis 
et  enucleatis  in  quavis  materia,  inter 
proprium  et  figuratum  Scripturae  sen- 
sum  proprius  Scripturae  sensus  com- 
munisque  ss.  patrum  interpretatio  a 
vulgi  erroribus  praesertim  circa  mundi 
figuram  et  antipodes  vindicatur,  et  sy- 
stema  tum  mundi  copernicanum  tum 
brutorum  mechanicum  Scripturis  ad- 
versum  ostenditur.  Ab  hac  autem  ad- 
versitate  liberantur  Scripturae  docen- 
tes  coelos  vel  omnes  esse  fluidos  et 
astra  moveri  ab  interno  principio.  Agi- 

')  Alia  ejuadem  opera  occaaione  cujua- 
dem  controversiae  cum  C  o  n  c  i  n  a  cf.  Ba- 
cker  II,  2023;  Zaccaria  Storia  Lett.  d'  It. 
XII,  326—329. 

»)  Cf.  Gener  theol.  dog.  »ch.  II,  347. 
Contra  hanc  diaa.  edidit  Ant.  M.  Gardini 
(t  1800)  disa.  theologicam  adversus  novi- 
tatts  P.  J.  M.  Gravina  S.  J.  coeli  januas 
re«erantia  non  aolum  haeretici*  et  schis- 
maticia  verum  etiam  Hebraeia,  Mahomme- 
danis  etc.,  Venctiia  1767.  De  hoc  argu- 
mento  exstat  Sebaatiani  ab  Alexandro 
0.  Carm.  Libra  pensilis,  in  cujus  gemina 
lance  praedeatinati  et  reprobi  quoad  nu- 
merum  ponsitantur,  Romae  1671  in  4. 


tur  quoque  ez  occasione  de  cartesiana 
physici  corporis  idea  deque  supercoe- 
lestibus  aquis  '),  Panormi  1734  in  4., 
Tyrnaviae  174'J  pp.  2  in  S.  (ed.  ut  vi- 
detur  aucta,  retractata  et  emendata). 

605.  Theologiam  mysticam  ezcolue- 
runt:  Casimirus  a  Marsala  0.  Cap., 
provinciae  panormitanae  bis  praeposi- 
tus,  in  triplici  opere:  Dissertationes 
mysticoscholasticae  adversus  pseudomy- 
sticos  hujus  aevi  seu  contra  Molininos 
larvatos  docentes :  dari  tentationes  ir- 
resistibiles,  ostenditur  Deum  non  per- 
mittere  daemonem  incubum  vi  oppri- 
mere  virum  aut  mulierem  omnino  re- 
nuentem,  Panormi  1748  in  f.;  crisis 
mystico-dogmatica  adversus  proposi- 
tiones  Mich.  Molinos  ab  Innocentio  XI. 
proscriptas,  ib.  1751  t.  2  in  f. ;  tr.  de 
amore  erga  Deum,  in  quo  impugnan- 
tur  propositiones  archiep.  cameracen- 
sis  D.  Fr.  Fenelon  de  Salignac,  ib.  1751 
in  f.  —  Casimirus  Liborius  Tem- 
pesti  0.  Min.  Conv.  scripsit:  Mistica 
teologia  secondo  lo  spirito  e  le  sentenze 
del  S.  Bonaventura  uniformi  ullo  spi- 
rito  e  dottrina  de1  piu  celebri  ss.  Padri 
e  Dottori  per  i  tre  stati  d'  Incipienti, 
Proficienti  e P.jrfetti,  Venetiis  1 748  t.  2 
in  8 ;  de  ejus  Storia  della  Vita  e  geste 
di  Sisto  Quinto  agemus  infra  —  Petri 
Giannotti  praepositi  ecclesiae  ca- 
thedralis  Castelli  est  opus  valde  rarum 
Teologia  mistica,  Lucae  1751 — 53  t.  3 
in  4.  —  Nicolaus  Tersaghi  (Ter- 
zaghi,  Terzago)  Romanus,  episcopus 
narniensi8  ab  a.  1725  (t  c.  a.  1761) 
scripsit  theologiam  historico-mysticam 
aJversus  veteres  et  novos  pseudomy- 
sticos,  quorum  historia  texitur  et  er- 
rores  confutantur,  Venetiis  1764  in  f. ; 
Istruzione  pratica  sopra  la  fedele  am- 
ministrazione  del  Sagramento  della 
Penitenza  a  tenore  della  Dottrina  del 
Rituale  Romano,  Rouaae  1753;  1775 
in  12. 


i)  Cf.  Mera.  de  Tr.  1737  a.  73.  p.  1301 
-11. 


Digitized  by  Google 


1363   1741— 1763.  MonigUa,  Ceochetti,  Ferretti,  Constantiua,  Cottone  etc.  1354 


II.  Theologia  positiva  et  polemica. 


606.  Innumeros  quidem,  qui  inter 
theologos  polemicos  referri  possunt, 
resensere  licet,  sed  vix  unum  vel  alte- 
rum  aiicujus  nominis.  Quare  plerum- 
que  eos  nominasse  sufficiet.  In  Italia 
disputavit  adversus  atheos  et  fatalistas 
Joannes  Comes  de  Cataneo,  regi 
Borussiae  a  consiliis  et  ejusdem  apud 
rempublicam  venetam  legatus  in  1.  La 
llranide*),  1748.  —  Franciscus  Ant 
Pyrus  (Piro)  0.  Minim.  scripsit  diss. 
sagacem  1 ) :  DelV  Origine  de  male  con- 
tro  Bayle,  nuovo  systema  antimanicheo, 
Neapoli  1749  in  8-  —  et  (alio  tamen 
methodo)  Franciscus  Maria  S  p  i  n  e  1 1  i 3 ), 
princeps  Scalae,  vir  haud  mediocris  in- 
genii  et  eruditionis  diss.  de  origine  mali, 
Neapoli  r50;  de  bono  1751.  —  Ad- 
versus  materialistas  disseruit  Josephus 
Cajetanus  Moniglia,  in utroque jure 
versatus,  prius  advocatus,  dein  pro- 
vecta  jam  aetate  sacerdos,  juris  cano- 
nici  professor  in  academia  florentina  et 
plurium  academiarum  socius  (f  1 9.  Jun. 
1751),  in  opere,  quod  prodiitLucae  t. 
2,  dein  Patavii  1751.  —  Adversus  Ju- 
daeos   disputarunt  Joannes  Clemens 

')  Cf.  Storialett  d*It.  I,  27. 

»)  Cf.  Z  a  v  a  r  r  o  n  i  bibl.  calabrae  p. 
206,  qui  ei  tribuit  praeterea :  Riflessioni  m- 
torno  V  Origine  delle  Pasnioni,  colle  quali 
i  investiga  Y  Economia  della  volonta  Uma- 
na  secondo  i  principi  della  Natura  e  della 
Grazia  1740  in  8.  et  plura  opera  inchoata, 
quae  utrum  prodierint,  ignoramua.  Cf. 
Storia  Lett  d"It  IV,  22. 

sj  Alius  a  Trojano  Spinelli,  duce 
Aquinate,  cujus  exstat :  tettera  nella  quale 
at  dimoetra  non  esser  nota  di  falsita  che 
nel  Diploma  di  fundazione  della  Chiesa 
di  Bagnara  fatta  da  Ruggiero  Conte  dellu 
Sirilia  e  della  Calabria  si  ritrovi  1'anno 
H)85  «egnato  coll'  Indiaione  sesta  correndo 
Tottava  del  computo  volgare  al  S.  D. 
Francesco  1'eccheneda,  Neapoli  1754  in  4., 
in  qua  doctc  et  sagat  ittr  agit  ile  variis 
modis  computandi  auno^  (  hristi  et  in- 
'lictione?  ac  deprehendendi  spbalmata 
chronologica.  Cf.  Storia  Lett.  d'  It.  X,507. 


Cecchetti»)  0.  Min.  in  I.  ChruMom- 
nium  Reparatoru  fides  adversus  judai- 
cam  perfidam  novissime  vindicata,  Ve- 
netiis  1 7 50  in  4-  —  Franc  Maria  F  e  r- 
r  e  1 1  i  Anconitanus,  prius  rabbinas.  de- 
in  ad  fidem  conversus,  in  op.  Le  verita 
deUa  Fede  eristianae  velate  nella  Sinago- 
ga  colla  autorita  dei  piu  accreditati 
Rabbini  e  confermate  coi  testi  della  8. 
Scrittura,  Venetiis  1741  —  etJo.An- 
tonius  Constantius,  quondam  pari- 
ter  per  plures  annos  in  Dalmatia  rab- 
binus,  dein  ad  fidem  catholicam  con- 
versus,  in  op. :  La  verita  della  Cristiana 
Religione  contro  le  vane  lusinghe  de'- 
moderniEbrei,  Roma  1749.  1750  in  4. 
—  Apologiam  religionis  christianae  in- 
stituerat  Fridericus  de  Judice  0. 
Coel.,  abbas  et  ss.  dogmatum  in  romano 
archigymnasio  professor,  in  op.  erudito 
Institutiones  theologiae  dogmaticae  sive 
brevis  demonstratio  verae  religionis  i. 
e.  naturalis,  cbristianae.  catholicae  ad- 
versus  Judaeos,  deistas  et  heterodoios, 
Romae  1754  t.  1.  —  Cajetanus  Maria 
Co  1 1  o  n  e  cler.  reg.  0.  theat  (t  1 0.  Aug. 
1759)  reliquit  symbolutn  apostolico- 
theologieum  in  16  distributum  articu- 
los,  in  quibus  selectiores  universae 
theologiae  polemicae  et  specuiativae 
quaestiones  continentur,  Leopoli  1721 
in  f.  —  Apollinaris  u  8.  Thoma  0. 
Carm.  composuit  Enchiridion  polemi- 
cum  dogmaticae  theologiae  juxta  men- 
tem  angelici  doctoris  et  pntrum  sal- 
manticensium  doctrinam,  Neapoli  1736 
in  4.  —  Minoris  momenti  sunt  Insti- 
tutiones  theologiae  dogmaticae  in  duos 


')  Alius  aRaymundo  Cecchetti,  qui 
eodem  hoc  tempore  erudite  et  praeclare 
scrip8it :  DegliAsili  libri  tre,  Patavii  1751, 
in  quo  1.  disaerit  de  origine  et  progreuu 
asylorum,  de  eorum  speciebus  et  juribus, 
deque  a\vlis  in  specie,  de  quibus  quaerit 
utrum  sint  juris  divini,  gentium  et  natu- 
rulis.  ( X  Veueto  NovHlUta  1751  p.  H39. 


Digitized  by  Google 


1365  Capasai,  Magti,  Borkovich,  Tipaldi,  Andruzai  etc  1366 


tomos  distributae  opus  posthumum 
Nicolai  Capassi,  in  regio  archigym- 
nasio  neopolitano  olim  juris  civilis  an- 
tecessoris,  Neapoli  1 754  t.  2  in  8. ,  in 
quibus  vim  probandi  argumentorum, 
quae  patres  et  scholae  theologi  adhi- 
bere  solent,  in  dubium  vbcat,  substi- 
tutis  aliis,  sed  sane  minus  efficacibus1). 
—  Raccolia  di  vari  traUati  fUosofici  e 
theologici  auctore  Pasquale  M  a  g  1  i,  pro- 
diit  Neapoli  1747  t.  2  in  8;  in  quo- 
rum  t.  2.  agitur  etiam  de  divina  Eccle- 
siae  catholicae  institutione  adversus  in- 
credulos  et  haereticos  recentiores.  — 
Blasius Stentucci  edidit Lettere (40) 
di  risposta  d*  un  Teologo  intorno  vari 
quesiti  sovra  punti  di  Morale  et  di  Be- 
ligione,  VeneUis  1755  in  8.  —  Fran- 
cisci  Wenceslai  Barkovich  Congr. 
Som.  Dalmat&e,  theologiae  professoris 
1.  DeW  esistema,  providenza  e  degii  aliri 
attributi  di  Dio,  della  natura  de'  mira- 
coli,  delT  immateriatita ,  liberta  e  im- 
mortalita  dell*  mente  umana,  della  di- 
stinzione  del  bene  e  del  male  morale8), 
prodiit  Venetiis  1730  in  8.  —  Caroli 
Bonaventura  Rigotti  0. 8. Franc. Bo- 
boretani  (f  3.  Nov.  1 763)  ordinis  secre- 
tarii,  quaestiones  theologicae,  criticae, 
dogmaticae  et  polemicae,  Bomae  1747 
in  8.  lucem  aspezerunt. 

607.  Adversus  Graecos  schismatioos 
disputarunt  Franciscus  Carolus  a  B  r  e- 
no  0.  Min.  Brizianus  (t29.Jan.  1745) 
in  Manuali  missionariorum  orientalium, 
in  quo  nedum  haereses  omnea  eccle- 
siam  orientalium  turpiter  foedantes 
eliduntur  (t.  1.),  verum  etiam  (t.  2.) 
casus  morales  omnes,  praecipue  ad 
munus  eorundem  missionarium  aposto- 
licorum  pertinentes,  resolvuntur,  Ve- 
netiis  1726  v.  2  in  f.  Hujus  epitome 
prodiit  Bomae  1736  in  pp.  4  in  4.  — 
Joannes  AndreaB  Tipaldi  S.  J.  natus 
in  insula  Chios,  in  romano  collegio  s. 
Scripturae  interpres  (t  1760),  edidit 


»)  Cf.  Storia  Lett.  d'It  X,  389. 

»)  Cf.  suppl.  ad  N.  A.  lips.  III,86-e9. 


La  Guida  aUa  vera  Chiesa  d.  G.  C.  pro- 
posta  specialmente  aSeguaci  di  Fozio, 
Bomae  1752  in  8.  p.  1 ;  p.  2.,  in  cui 
si  trattano  in  due  punti  capitali  dello 
Scisma,  cioe  la  Processione  dello  Spi- 
rito  8.  e  il  Consecrare  in  Azimo,  1754; 
p.  3.,  in  cui  si  confutano  gli  altri  er- 
rori,  1757.  —  In  primis  vero  huc  spec- 
tat  Aloysius  (seu  Ludovicus)  comes 
Andruzzi,  Cyprius,  natione  et  ritu 
Graecus,  philosophiae  ac  theologiae 
doctor,  in  bononiensi  archigymnaeio 
linguae  graecae  professor,  Bomae  ab- 
bas  ad  8.  Mariam  (t  1753),  qui  plura 
edidit  opera1):  Vetus  Graecia  de  ».  ro- 
mana  eede  praeclare  eentiens  sive  re- 
sponsio  (solida)  ad  Dositheum  patriar- 
cham  hieros.  11.  3,  Venetiis  1713  in  4. 
In  1.  1.  Petrum  universalis  Ecclesiae 
pastorem  a  Christo  couatitntum  fuisse 
probat;  in  2.  ostendit,  rom.  pontifices 
tam  quoad  munus  quam  quoad  pote- 
statem  Petro  unice  et  plene  succedere 
idque  conc.  oecumenica  III.  VI.  et  VII. 
ezpresse  agnovisse;  in  3.  Dosithei  ar- 
gumenta  refellit.  Hujus  operis  p.  2. 
est:  Consensus  tum  graecorumtum  la- 
tinorum  patrum  de  processxone  SpirUus 
s.  e  FUio  contra  Dositheum  patr.  hie- 
ros.,  Bomae  1716  in  4 ;  Perpetua  Ec- 
clesiae  doctrina  de  infaUibOitaU  papae 
in  decidendis  ez  cathedra  fidei  quae- 
Btionibus  eztra  conc.  oecomenicum  et 
aute  fidelium  acceptationem,  Bononiae 
1 7  20  in  4 ;  Qementina  constitutio  Unige- 
nitus  Ecclesiae  traditionum  vindez,  ib. 
1 723  ih  4;  triumphus  veritatis  de  reali 
praesentia  Christi  in  eucharHstia  contra 
J.Piceninum,  Bomae  1725  ;  Perempto- 
rium  iconomachiae  per  Jac.  Piceninum 
reviscentis  *),  Venetiis  1 7 30  in  8 ;  Vin^ 
diciae  eennonis  s.  lldephonsi  archiep. 
toletani  de  perpetua  virginitate  et  par- 
turitione  Dei  GenitriciB  M.,  Bomae  1722 
in  8.,  quibus  contra  Mabillonium,  Da- 
cherium,  Pozza,  qui  illum  Paschasio 


<)  Cf.  Mazzuchelti  I,  728. 

g  Cf.  Mem.  de  Tr.  1745  a.  110  p. 


Digitized  by  Google 


1367 


1741-1763.  Theol.  pol.  in  It.  Lacini,  Soaxdi,  Brixianui, 


1368 


Radberto  tribuunt,  ejusauctorem  laisse 
s.  Ildephonsum  statuit.  Specimen  philo- 
sophiae  morale  expressum  in  praestan- 
tioribus  legibus  et  virtutibus  gentilium 
Graecorum,  ib.  1744  in  4- 

608.  De  primatu  romani  poncificis 
egerunt:  Ludovicus  Maria  Lucini  0. 
Praed.,  Comensis,  nobilibus  parentibus 
natus  15.  Jul.  1666  (sec.  alios  1669), 
commissarius  generalis  inquisitionis  a 
qnatuor  pontificibus  constitutus  et  a. 
1 743  a  Benedicto  XIV.  cardinalis  crea- 
tus,  vir  pietate,  ernditione  et  comitate 
insignis  (t  lO.Jan.  1745),  qui  scripsit 
solide  adversus  Serry  (cf.  p.  1079); 
Examen  et  vindiciae  decreti  a  BB.  Car. 
Tb.  de  Tournon  Ponticheriis  vulgati, 
Boma  1729.  —  Franciscus  Antonius 
Cavalcanti  cler.  reg.  0.  Theat.  Co- 
sentinus,  totius  ordinis  1740  praepo- 
situs  generalis  et  1734  archiepiscopus 
co8entinus  (t  1748),  in  vindiciis  rom. 
pontificum  U.  8,  Bomae  1749  in  f.,  in 
quorum  1.  non  indocte  agit  de  nega- 
tione  s.  Petri;  in  2.  de  Marcellino;  in 
3.  «leLiberio;  in  4.  de  Vigilio;  in  qoa- 
tuor  reliquis  de  Honorio;  et  in  appen- 
dice  adjecta  Joannem  XXII.  a  millena- 
riorum  errore  purgat  *).  —  Victor 
Amadeus  Soardi  Taurinensis,  guber- 
natoris  hujus  urbis  filius  (n.  18.  Oct. 
1713),  postquam  secutus  est  militiam 
secuWem,  mundi  vanitate  perspecta 
secutas  est  castra  Christi  in  congr.  8. 
Lazari  (1734).  Docuit  postmodum, 
theologiam  in  seminario  8.  Firmini  prae- 
fuitque  collegio  pontificio  avenionensi 
(f  29.  Oct.  1752).  Scripsit  de  suprema 
rom.  pontificis  auctoritate  hodierna  ec- 
clesiae  gallicanae  doctrina,  Avenione 
1747  in4;  Heidelbergae  1793  curade 
Buininck,  consiliarii  electoris  pala- 
tini:  quo  in  opere  erudito  nititur  osten- 
dere  clerum  gallicanura,  in  praxi  ma- 
xime,  recedere  a  declaratione  gallicana 
a  1682  atque  hiud  aegre  agnoscere 
praerogativas  primatus  romani  ponti- 

')  Cf.  A.  E.  lips.  1758  p.  38-42. 


ficis,  quas  declaratio  ijla  imminuerat 
Quare  mirum  esse  non  debet,  si  opus 
suppressum  fuit  decreto  parlamenti 
25.  Jun.  1748:  hinc  rarissimum  fac- 
tum  est,  et  quasi  ad  vitam  revocJtum 
curis  D.  de  Buininck.  Auctoritas  pon- 
tificia  notissimo  Cypriani  facto  a  neo- 
tericis  impugnata,  sed  a  Galliae  theo- 
logis  vindicata,  Avenione  1749  in  4. 
et  in  patrol.  lat  ed.  Mig.  III,  1274» 
diss.  erudita  et  accurata,  sed  rara  l). 

609-  Adveraus  Jansenianos  pugnavit 
Fortunatus  (in  baptismo  appellatus 
Hieronymus),  a  loco  nativitatia  dictus 
Brixianus,  n.  1.  Dec.  1701.  Ordi- 
nem  fratrum  Minorum  Bef.  ingressus 
a.  1718  absolutis  studiis  mathesimdiu 
docuit  Hortante  Baphaele  praeposito 
generali  ordinis  componendo  cursui 
theologiae  dogmaticae  incubuit  (1748), 
quem  tamen  non  absolvit.  Petrus  Gio- 
vennezio  eum  selegit  (1750),  ut  sibi 
esset  a  secretis  (t  1 1.  Maji  1754).  Ma- 
gno  in  honore  fuit  penes  cardinales 
Quirini  et  Passionei,  atque  commercium 
epistolarum  habuit  cum  viris  doctissi- 
misFoggini,  Bottari,  Maffei,  Faure  etc. 
Praeter  varia  opera*)  matheniatica 
(Brixiae  1736—40  1  5  in  4.),  philoso- 
phiam  mentis  methodice  tractatam,  Bri- 
xiae  1741  et  1742  t.  2  in4;  1749,et 
philosophiam  sensuum  mechanicam  3), 
ib.  1735. 1736  t.  2  in  4.,  edidit:  Cora. 
Jansenii  iprensis  ep.  systema  de  medi- 
cinali  gratia  Christi  Redemptoris  me- 
thodice  expositum *),  Brixiae  1751  in 
8;  Matriti  1756;  Brixiae  1757  ed. 
emendatior.  Anonymo,  qui  acrius  hunc 
1.  recensuerat,  opposuit:  Osservazioni 
critiche  sopra  un  articolo  delle  Novelle 

»)  Cf.  Notices  bibliogr.  sur  lea  Ecriv. 
de  la  Congr.  de  la  Mission,  Angouleme 
1878  p.  213—26;  M4m.  de  Tr«5v.  1761 
mensis  Jul.  p.  1711. 

*)  Cf.  Zaccaria,  Storia  Lett.  d*  It.  IX, 
523—528 ;  Mazzuchelli  U,  p.  4  pag.  2055. 

"■)  Cf.  A.  E.  lips.  1739  pag.  323-34. 

*)  De  hoc  opere  praeclaro  cf.  Zaccaria 
1.  c.  III,  86—89 ;  de  seq.  Osservazioni  ib. 
VI,  364—373. 


Digitized  by  Google 


1369  Jo-  Chryg.  a  8.  Jos.,  Cavalli, 


degli  Amatori,  de  Gagtanis. 


1370 


Letterarie  di  Pirenze  al  num.  27  e  28 
di  quest'  a.  1752,  Roboreti  1752;  et 
cum  ille  respondisset,  edidit  P.  Fortu- 
natus :  Risposta  aW  autore  di  certo  art. 
stampato  ne' Fogli  26.  27.  28  delle 
Novelle  Lett.  di  Firenze  dell'  a.  1753, 
Matriti  1 754  in  4.  Prodiit  quoque  Esa- 
me  suUe  Osservazione  Criliche  etc,  Lu- 
cae  1753,  cui  libello,  cum  Matriti  de- 
geret,  morte  praeventus  responderenon 
potuit  *).  Dissertatio  physico-theologica 
de  qualitatibus  corporum  sensibilibus, 
Brixiae  1740  in  4.,  in  qua  modeste, 
clare  et  methodo  geometrica  nititur 
osendere,  doctrinam  de  accidentibus 
absolutis  non  esse  adeo  certam  ac  ple- 
rique  theologi  opinantur,  statuitque 
conclusionem  :  ,  Qualitates  sensibiles 
corporis  naturalis  ex  mechanicis  affec- 
tionibus  particularum  materiae,  ex  qui- 
bus  illud  compositum  est,  unice  pro- 
veniunt.*  Speciatim  deinde  inquirit, 
utrum  ea  opinio  adversetur  doctrinae 
Ecclesiae ;  utrum  ex  patribus  sententia 
de  accidentibus  absolutis  probari,  et 
ex  conciliorum  decretis  definita  censeri 
possit  Eum  impugnavit 8)  Jos.  Anto- 
nius  Ferrari  0.  Conv.  in  philosophia 
peripatetica  adversus  veteres  et  recen- 
tiores  praesertim  philosophos  firmiori- 
bus  propugnata  rationibus,  Venetiis 
1746  t.  3  in  4;  quare  P.  Fortunatus 
dissertationem  suam  secundis  curis  re- 
cognitam,  plurimum  auotam  et  vindi- 
catam  iterum  edidit,  ib.  1749.  Verum 
ea  displicuit  quoque  Udalrico  Weiss 
0.  S.  Ben.  8),  qui  (t  4.  Juni  1763) 


*)  Examinis  hujus  acrem,  sed  accura- 
tam  censuram  cf.  ib.  VIII,  276—299  et  de 
P.  Fortunati  libro  Rispoeta  etc.  cf.  ib.  IX, 
206-240. 

*)  Huc  etiam  referri  potest  opua  Bar- 
barini  de  Angelis  Arietoteles  redivivue 
in  entie  et  naturae  eystemate,  contra  ato- 
mistas  2  pp.  in  1  v.  Catanae  1741  in  f.,  in 
quo  disputat  praeserbm  adversus  E.  Mai- 
g n an  (p.  172),  et  p.  lH-^l^  agit  de  eu- 
charistia  et  transiubstantiatione. 

9)  Ejub  quoque  est  de  emendatione  in- 
tellectus  humani,  1647  (secundum  theorias 
Kantiaoas). 


acrem  adversus  ipsum  scripsit  (1750) 
epistolam,  cui  opposuit  Noster  animad- 
versiones  criticas  in  epistolam  apolo- 
geticam  R.  P.  Udl.  Weiss  bened.  ursi- 
nensis  contra  P.  Fort.  a  Brixia  calum- 
nias,  ib.  1751.  Posthuma  prodiit  dis- 
sertatio  de  oratoriis  domesticis,  1757 
in  4.,  recusa  ab  Assemano  Romae 
1766  simul  cum  tr.  P.  de  Bonis  ad 
calcem  sui  commentari  de  ecclesiis. 

610.  His  addantur  Joannes  Chrys. 
a  s.  Joseph  ez  cler.  reg.  schol.  piar., 
qni  in  diss.  de  canone  librorum  ss.con- 
stituto  a  ss.  patribus  in  magno  nicaeno 
concilio,  Romae  1742,  nititur  ostendere, 
concilium  illud  eum  sancivisse  s.  Scri- 
pturae  canonem,  qni  a  concilio  triden- 
tino  iterum  fuit  confirmatus.  De  s. 
Athanasii  appellatione  ad  8.  Julium  pa- 
pam  et  perfugio  ad  Constantinum  imp. 
dissertatio,  Romae  1743  in  4.  Disse- 
ruit  quoque  de  numero  canonum  conc. 
nicaeni.  —  Jacobus  C  a  v  a  1 1  i  Veronen- 
sis,  quondam  legatus  regis  Lusitaniae 
ad  aulam  pontificiam,  vir  in  linguis 
orientalibus  admodum  versatus  (t  30. 
Oct.  1758  a.  aetatis  80),  cujus  ezstat 
opus :  La  vera  fede  portata  in  trionfo 
nella  spiegazione  dell'  incomparabile 
Misterio  della  ss.  Trinita,  Romae  1750. 
—  Marianus  degli  Amatori,  theo- 
logiae  professor.  collegit  Biblioteca  Eu- 
caristica,  in  cui  dopo  riferiti  e  riflettuti 
i  passi  del  N.  Testamento,  ne'  quali  Dio 
parla  del Sacramento  dell'  Eucaristia  l), 
si  apportano  gli  Scrittori,  chepelcorso 
di  tredici  secoli  successivamente  nella 
Chiesa  fiorirono,  Venetiis  1744  p.  2  in 
4.  cum  annotationibus  historicis,  dog- 
maticis,  criticis  et  raoralibus.  —  Be- 
nedictus  de  GaBtanis,  patritius  et 
sacerdos  pisanus,  cujus  de  suprema 
unctione  liber  historico-dogmaticus  Lu- 
cae  1747  in  8.  prodiit.  —  Josephus 
Frova,  canonicus  lateranensis,  Ver- 


1 )  Laurentius  C  a  r  i  o  1  a  Neapoli  tanus 
diflseruit  de  verbie  eucharistieie  *eu  de  eu- 
charistica  forma  U.  4,  Mediolani  1762  in4. 


Digitized  by  Google 


1371 


1741-1763.  Theol.  pos.  et  polemica.  BellelU,  OBrien,  TiUy, 


1372 


cellensis,  theologiae  professor  disseruit 
de  s&.  itnaginibus,  Venetiia  1750;  tue- 
tur  vero  ss.  imaginum  cultum  licitum 
quidem  esse,  sed  primo  Ecclesiae  seculo 
nullum  earum  fuisse  usum,  quin  imo 
eum  ab  apostolis  oeconomiae  gratia 
probibitum  censet;  tribus  vero  primis 
seculis  vix  ullam  sacram  imaginem  ex- 
stitisse.  Quare  etiam  negat,  8.  Lucam 
ullam  pinxisse:  imagines  ei  tributas 
probabiliter  alterius  longe  recentioris 
ease  Lucae  £). —  Bbnaventura  a.  s.Marco 
BlanciottiO.  Carm.,  Perosae  30. Dec. 
1713  natus,  in  baptismo  Josephus 
Maria  appellatus,  praeclaram  curavit 
editionem  op.:  Thotnae  Waldensis 
Carm.  ang.  doctrinaU  antiquitatum  fidei 
catholicae  Ecclesiae  etc.  Venetiis  1757 
t.  3  in  f.  (Cf.  II»,  818).  —  Fulgentius 
Bellelli  0.  S.  Aug.,  n.  Buccini  in 
regno  neapolitano  1675,  sui  ordinis 
praepo8itufl  generalis  (1727)  etbibiio- 
thecae  angelicae  praefectus  (t  1742), 
edidit :  Mens  Augustini  de  statu  naturae 
rationaUs  ante  peccatum  polemica  dis- 
sertatio  adversus  alioquot  pelagianos, 
bajanos,  jansenianos  errores  recentes- 
que  quorundam  doctorum  opiniones, 
Antwerpiae  171 1  in  8.,  opus  ad  inqui- 
sitionis  tribunal  delatum,  quin  tamen 
ullam  incurreret  censuram.  Mens  Au- 
gustini  de  tnodo  reparatiotiis  humanae 
naturae  post  lapsum  adversus  bajanam 
et  jansenianam  haeresim  juxta  aposto- 
licas  constitutiones  exposita,  Bomae 
1737  t.  2  in  4.,  quod  opus  acriter  im- 
pugnatum  fait  ab  anonymo  gallo  *)  in 

I.  :  Le  Baianisme  et  le  Jansinisme  res- 
suscites  dans  les  livres  de  BelleUi  et 
Berti.  Vindicias  Bellelli  in  se  suscepit 
B  e  r  t  i ,  de  quo  infra  plura.  Mira  tamen 

«)  Cf.  Zaccaria  Storia  della  Lett.  d'It. 

II,  41—71  etlV,  318—332,  ubi  habetur 
censurae  pnoris  apologia. 

»)  Fuit  hic  Joannes  d' Yse  de  Sa- 
16on,  strenuus  omnino  jansenismi  nn- 
pugnator,  archiepiscopus  viennensis  (n. 
1669 ;  t  10-  Febr.  1751),  qui  etiam  alia 
■cripsit  ut  le  systlme  entier  de  Jansinius  et 
dea  Janseniites  renouvelle"  par  Quesnel, 
1719. 


requiritur  soUertia,  ut  secundum  pnn- 
cipia  et  theorias  horum  theologorum 
vere  et  non  specie  tenus  errores  baji, 
Jansenii  et  Quesnelli  refellantur.  — 
Angelicus  a  Vicetia  0.  Min.,  ante 
Bartholomaeus  Preatua  nuncupatua, 
ordinis  chronologus  et  per  plures  annos 
lector  theologus  (t  10.  Aug.  1760) 
praeter  opera l)  praesertim  asoetica, 
scripeit:  U  uomo  addoUrinato  neile  piu 
considerabili  erudizioni  ecclesiastiche 
concernenti  la  materia  dei  Sacramenti 
esposte  metodicamente  con  varie  diss. 
storico-dogmatiche  e  con  una  doviziosa 
notizia  deU'antica  e  piu  pura  disciplina 
della  Chiesa,  Veronae  1746 — 60  t.  5 
in  8 ;  V  arte  magica  dimostrata,  Vene- 
tiis  1751  in  8.  adversus  Maffei  (de 
quo  infra)  sub  nomine  Barth.  Preati. 

611.  Cum  ex  Hispanis  nuUus  nobis 
occurrerit,  qui  huc  referri  possit,  ad 
Angliam  et  Hiberniam  transeamus.  Ti- 
motheus  0'  B  r  i  e  n  Corcagensis  in  col- 
legio  Hibernorum  tolosano  theologiae 
operam  dedit,  in  qua  et  lauream  est 
adeptus,  et  studiis  confectis  ipsum  col- 
legium  rexii  In  patriam  rediit  pastor 
animarum  proque  fide  catholica  stetit 
editis  quoque  libris  %  inter  quos  sunt: 
A  brief  historical  and  authentic  account 
of  the  beginning  and  doctrine  of  the 
sects  called  Vaudois  and  Albigiois,  Cork 
1725,  quem  Ubrum  frustraimpugnare 
nisus  est  Clayton  pseudo-episcopus; 
An  explanation  of  the  Jubilee  etc.  (t 
1647).  —  Thomas  de  Tilly  0.  Praem., 
ex  illustri  flandrensi  familia  oriundus, 
in  Hibernia  natus  est.  A  parentibus 

')  Inter  haec  sunt  La  vita  del  eerafico 
Patriarca  s.  Francesco  d'  Assisi,  coU' ag- 
giunta  di  alcune  storiche  distertaxioni  ad 
essa  apettantd,  Venetiis  1736  in  8.,  opus 
juxta  severioris  criticcs  regulas  digestum; 
la  vita  di  s.  Antonio  di  Padova  . .  .  con  cri- 
tiche  os8ervazioni,  Venetiis  1748  in  8  ;  Skh 
ria  cronologica  dei  tre  Ordmi  istituti  dal 
Patriarca  s.  Francesco,  Vicetiae  1761  t  3 
in  8.  opus  posthumum.  Cf.  Antoniua  Ma- 
ria  a  Vicetia  Scriptores  Ord.  Min.  strict 
observ.  reform.,  Venetiis  1877  p.  101—8. 

»)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1749  p.  85—97. 


Digitized  by  Google 


1373 


Murphy,  Berington,  Redfort,  Woykowsky,  Kornely  etc. 


1374 


Lovanium  missus  studiorum  causa,  do- 
minicanae  familiae  a.  aetatia  17.nomen 
dedit.  Canonicis  0.  Praem.  theologiam 
praelegit,  quorum  deinde  quoque  re- 
gulam  est  secutus  (1740).  Mox  salu- 
tatus  est  abbas  in  partibus,  nec  ita 
multo  poat  vicarius  generalis  missio- 
num  externarum.  In  veducendis  ad 
fidem  pristinam  sectariis  haud  infelici 
successu  operam  dedit,  cum  septua- 
ginta  septem  ex  iis  Ecclesiae  sit  lucra- 
tus.  Anno  1761  designatus  est  abbas 
regularis  Albae    Curiae  (Abbecourt) 
in  dioecesi  carnotensi.  Edidit:  Defense 
des  prineipaux  Articles  de  la  Foi  Ca- 
tholique  contre  M.  Elms,  Ministre  de 
V  Eglise  Anglicane  l),  quem  etiam  con- 
vertit,  Suessione  1 748  in  8  ;  et  Diction- 
naire  iheol.  dogmatique  et  morale,  Leodii 
1741  t.  2,  editio  invenustu  et  mendosa. 
—  Antonius  Murphy  0.  Min.  Conia- 
censis  composuit  theologiam  dogmaticam 
adversua  atheos ,  libertinos,  judaeos 
ceteros^ue  infideles  et  heterodoxos  tam 
veteres  quam  recentes  in  4  11.  distri- 
butam,  Pragae  (1754),  opusrarum. — 
Simon  Berington  Anglus  in  colle- 
gio  duaceno  institutus  ibidem  aliquam- 
diu  philosophiam  docuit,  deinde  in 
Angliam  misaionarius  rediit,  ubi  stre- 
nue  pro  fide  catholica  certavit  (t  16. 
Apr.  1755)  editis  pluribus  libris2), 
praesertira  adversus  incredulos:  The 
Great  Duties  of  Life,  in  three  Parts, 
with  respect  to  the  Supreme  Being,  the 
Laws  of  Morality  and  tbe  Law  of  Christ, 
Londini  1738  in  8;  1750;  Diss.  onthe 
Mosaical  Account  of  the  Creation,  De- 
luge,  Building  of  Babel,  Confusion  of 
Tongues  etc.  groundedon  theScriptures, 
ib.  17  50  in  8;  Miscellaneous  Diss.  Ui- 
storical,  Critical  and  Moral  on  the  Ori- 
gin  and  Antiquity  of  Masquerades,  Plasy 
etc.  1751  in  8.  —  Sebastianus  Red- 
fort  S.  J.  Anglus  (n.  27.  Apr.  1701  ; 
t  2.  Jan.  1763)  scripsit;  An  impor- 


>)  Cf.  Bellesheim  Geach.  der  k.  Kirche 
in  Irl.  III,  717 ;  Lienhart  Spir.  lit.  p.  558. 

»)  Cf.  Gillow  I,  197—99. 


tant  inquiry,  or  the  nature  of  a  Church 
Reformation  fully  considered  wherein 
is  shcwn  from  Scripture,  Reason  and 
Antiquity  that  the  late  pretended  Re- 
formation  was  groundless  in  the  at- 
tempt,  and  defective  in  the  execution, 
Londini  1751  in  8  ;  1758  ed.  aucta  et 
emendata. 

612.  Norbertus  Stanislaus  K.  Woy- 
kowsky  0.  Praem.  prius  canonicus 
pultoviensis,  exposuit  rontroversias  in- 
ter  Ecclesiam  romanam  catholicam  et 
alias  in  Polonia  ab  ea  dissidentes  de 
praecipuis  christianae  religionis  contro- 
versiis,  Warsaviae  1737  in  4.  —  Joan- 
nes  Poszakowski  S.  J.  Lithuanus, 
iu  academia  vilnensi  theologiae  pMetfii- 
cae  et  historiae  ecclesiasticae  profe.^or 
(t  1757),  plurimis  editis  lingua  polo- 
nica  scriptis  l)  strenue  doctrinam  ca- 
tholicam  propugnavit  adversus  prote- 
stantes  omnis  sectae,  Judaeos  et  Jan- 
senianos,adversus  quos  edidit:  Absurda 
jansenistica  seu  sceleratus  in  gratiam 
Pasch.  Quesnellt  Jansenistarum  ante- 
signani  ab  omni  culpa  et  poena  immu- 
nis,  uti  evidentissime  demonstrat  se- 
quens  dialogus,  seu  collatio  theologi 
catholici  cum  Jansenista,  nunc  pri- 
mum  latine  expositus,  Varsaviae  1755 
in  12. 

613.  Ex  Hungaris  Joannes  C  o  r  n  e  1  i 
(Kornely)  S.  J.,  theologiae  polemicae 
professor  in  academia  tyrnaviensi,  in 
cassoviensi  cancellarius  (n.  14.  Dec. 
168»;;  t  lO.Nov.  1748),  reliquit  prae- 
ter  alia :  Oliva  pacis  seu  theologia  ca- 
tnolica  indifferentem  et  alium  quemvis 
errantem  ad  unicam  fidem  salvificam 
et  veram  cum  romana  Christi  Ecclesia 
pacem  deducens,  Claudiopoli  1732  pp. 
2  in  8  ;  opusculum  polemicum  contra 
indifferentismum  Puffendorfii,  Cassoviae 
1735.  —  Ejus  sodalis  Joannes  Bapti- 


•)  Quae  p :  -urate  rec-nset  P.  Brown  ap. 
Backer  II,  2126—2131. 


Digitized  by  Google 


137:» 


17  U     I7W.  Thfol.  p<-l.  in  Hungnria  «t  <iern»,l&r6  etc, 


1376 


sta  S/.egrdi  'n  jIirR  et  historin  pa- 
tria  versatus  (n.  1  f>«J'.j ;  f  8.  Dec.  I  760), 
edidit  opusculum  de  hierarchia  eccle- 
siastica  et  de  primatu  s.  tetri  ejusque 
aaccessorum  rom.  pontificum,  Agriae 
175f.  in  8.  —  Thomas  Gal  0.  Min. 
Transilvanua,  philosophiae  et  theologiae 
professor,  scripsit  hungarice  de  contro- 
versix  fidei  rebus  divinis  dirimendis, 
Claudiopoli  1754  in  8.  —  Hujus  so- 
dalis  Ant  S  t  e  i  n  s  i  t  s  composuit  IJan- 
oplium  dogmaiiaim  adversus  protestan- 
tes,  Jaurini  1745  in  4;  casus  varios 
juxta  principia  juris  cunonici  breviter 
resolutos,  Augustae  Vind.  I7  59in4. — 
Joannes  Kazy  S.  J.  n.  8.  Sept.  1686, 
philosophiae  et  theologiae  professor  (t 
6.  Maji  1759),  alius  aFranciscoK., 
qui  eoilem  decessit  a.,  et  Guilelmus 
Frid.  Damiani  deTuhegli  in  vico 
Bosniae  natus  (18.  Jan.  1714;  t  17. 
Jun.  17  60),  cujus  est  Synopsis  vitae, 
missionis,  miraculorum  et  evangeliorum 
M.  Lutheri  et  Jo.  Calvini  et  syno- 
psis  doctrinae  M.  L.  et  J.  Calvini.  — 
Ita  et  Georgius  Posk  ek  S.  J.  (n.  1 696 ; 
t  19.  Mart.  1761).  —  Wolfgangus 
Bossanyi,  cujus  theologia  polemica 
prodiit  Bartphae  et  Claudiopoli  1751 
in  12.  —  Martinus  de  Padani  Biro 
nobilibus  quidem  sed  tenuis  fortunae 
parentibus  15.  Apr.  1695  natus,  paro- 
chum  primum  egit  tantoque  zelo ,  ut 
agente  Ludovico  Batthyani,  regni  hun- 
garici  cancellario,  inter  canonicos  ves- 
primenses  cooptaretur  et  praepositu- 
ram  d.  Magdalenae  obtineret ;  aliis  dein 
honoribus  auctus,  electus  demum  est 
episcopus  vesprimensis  9.  Jul.  1735. 
Claruit 2)  facundia  in  patria  lingua, 


')  Ejuti  forte  cognatus  est  Mich.  Sze- 
g  e  d  i  pariter  S.  J.  (n.  23.  Oct  1706 ;  t  23. 
Jan.  1752)  qui  narrat  res  gestas  in  Uun- 
garia  ab  a.  1667  pp.  3  Cassoviae  et  Tyr- 
naviae  1740—46.  Reliquit  et  opera  pole- 
mica. 

>)  Magni  eum  factum  esse  a  Benedicto 
XIV.  liquet  ex  ejus  ad  episcopum  nostrum 
literis,  quas  reperies  apud  Alex.  a  ».  Jo- 
anne  de  Cruce  in  contin.  H.  E.  Fleurii  I. 
248  §  33. 


prompta  ad  concionandum  eloquentia 
et  impenso  divinae  gloriae  propagandae 
studio  (t  10.  Aug.  1762).  Praeter  aha 
scripsit  Enchiridion  de  fide,  hfteresiar- 
chis  uc  eorum  asserlis,  in  genere  de 
apostatis  deque  conatitutionibus  atqne 
decretis  imperatorum  ac  regum  contra 
dissipatores  catholicae  Ecclesiae  editia 
etc,  Jaurini  1750  in  4.  Adeo  in  eour- 
get  Calvinistarum  ex  Hungaria  expul  - 
sionem,  ut  interveniente  Friderico  II. 
Bornssiae  rege  Maria  Theresia  libri 
diffusionem  prohibuerit.  —  Stanislaus 
Koeszeghi  Schol.  piar.  (1725),  theo- 
logiae  lector  reliquit  Instiiuiionum  theo- 
logicarum  pp.  3,  Agriae  1761 — 62. 
Alia9  addere  non  potuit  ob  oculorum 
jacturam. 

6 1 4.Exquamplurimistheologi8,quos 
aluit  Germania  '),  aliquot  cursum  theo- 


')  Praetermittimus  Guilelinum  Caspa- 
rum  Dciks  0.  Praem.  —  Aegidium  Do- 
mer  0.  A.  Aug.  Palatinum  (f  24.  Nov. 
1742)  —  Franciscum  Xav.  PfyfferS.  J. 
Lucernenaem,  AugUitae  a.  28  conciona- 
torem  cathcdralem  (n.  21.  Apr.  1680  ;  t 
29.  Mart.  1750),  qui  concionibuB  pra>ser- 
tim  fidem  catholicam  adversus  Luthera- 
norumimpugnationemstrenueeloquenter- 
quedefendit  —  Thom.  BinnerS.  J.  (t26. 
Aug.  1743),  qui  scripsit  contra  jubilaeum 
a  Lutheranis  celebratum  —  Hieronymum 
Sch  aser  S.  J.  (t?8-  Apr.  1743),  cujus  est 
Innocentia  Ecclesiae  romano-catholicae  vin- 
dicata  ab  inaigni  calumnia  quorundam 
protestantium,  Augustae  1732  in  8  —  Al- 
bertum  Christianum  Burgstall  Grae- 
censem  (n.  12.  Apr.  1671 ;  f  24.  Dec.  1744) 
Viennae  philosophiae  et  theologiae  pro- 
feasorem  —  Jacobum  Grandvilliers 
S.  J.  Helvetum  (n.  1674  ;  t  25.  Ang.  1752) 
theologiae  scholasticae  Dilingae  profes- 
sorem,  cujus  est  EccUsia  romana  sola  crt- 
dibilis  et  vera,  ib.  1716  in  4. —  Nonnosum 
Haekl  (Hackl)  0.  S.  Ben.  (t  1754)  — 
Ignatium  Fries  S.  J.,  n.  12.  Nov.  1702 
W irceburgi  (f  1760),  cujus  est  Katholischer 
Gebrauch  der  Vemunft  in  Glaubenssachen, 
Augustae  1742  in  8  —  Casparem  T  r  o  s  t 
S.  J.  Bavarum ,  theologiae  polemicae  et 
juris  canonici  profestorem  —  Henricum 
Eickendorf  can.  reg.  s.  Aug.  praepo- 
situm  generalem,  cujus  est  Augustinus  ab 
augustana  confessione  vindicatus ,  Duder- 


Digitized  by  Google 


1377         Markei,  ifoaenneim,  Kapcller,  lirini,  Tentecher,  Ritech  etc  137$ 


plerumque  poiemicae  vel  manuale  con- 
troversiaram  compoauerunt.  Ita  Maria 
Amadeus  Markel  0.  Serv.  b.  M.  V., 
Bellicolli  (Schdnbichl)  in  Austria  in- 
feriori  natns,  s.  theologiae  lector  (t  28. 
Mart.  1760),  oujus  est  tuba  magna 
Ecclesiae  antiquissimum  ad  heterodo- 
xos  clangens  sonum  seu  theologia  dog- 
matica,  Augustae  Vind.  1739  t  2  in 
4.,  opus  commendatione  dignum.  E^jus 
quoque  <ost  Spcculum  virtutis  et  scientiae 
seu  viri  illustrea  0.  Serv.  b.  M.  V.,  qui 
prae  ceteris  quam  plurimis  seu  reli- 
gione  seu  eruditione  conspicuis  pietate, 
doctrme,  dignitate  per  quinque  sec. 
floruere,  Norimbergae  et  Viennae  1748 
in  4.  —  Christophorus  Neuenheim 
8.  J.,  n.  Brnnae  1 699  (t  29.  Jun.  1 749), 


ntadii  1730  m  8  et  qui  fuee  quoque  dispu- 
tavit  de  indulgentiie  pp.  4,  Granhof  1750 

—  Reginbaldum  (P  e  r  ck  m  a  y  r)  0. 8.  Ben. 
(t  1742),  qui  germanice  Auguetae  1726  de 
eacramentie  et  de  indulgentie  disputavit  — 
Theodoricuni  GrossmannO.  Cist ,  in 
archiepncopali  seminario  pragensi  e.  theo- 
k>giae  professorem,  cujus  sunt  eontrover- 
eiae  eeUctioree  de  eacramentie  in  geoere  et 
(de  quatuor)  in  specie,  Pragae  1761 t.  2 
in  8 — Colomannum  a  s.  Radegunde 
Stnr  schol.  piar.  hochruperdorfensem, 
hunianioruni  literarura.  philosophiae, 
theologiae,  demum  juris  canonici  profes* 
«orem  (n.  1703;  1  1769),  cujus  exstat  eru- 
dita  dissertatio  de  «.  Scriptura  cum  adne- 
xis  thesibus  ex  universa  theologia  histo- 
rico-dogmatica,  Wildbergae  1764  in  8.  — 
Sebaatianura  Baader  0.  S.  Aug.  e  mo- 
naeterio  wangensi  Ulmae  (n.  1680;  t  4. 
Maji  1765,  de  quo  cf.  Meusel  Lexikon  der 
vom  J.  1760—1800  verst.  dt  uschenSchrtft- 
•tel  ler  4 ,  .128)  —  Antonium  K  0  n  i  a  s  e  h 
(Koniass)  S.  J.  Pragensem  (n.  1691 ;  t  27. 
Oct.  1760),  insigncm  verbi  Dei  praeconem 

—  Romusldnm  Dreyer  (Dreier)  Etta- 
lensem  0.  S.  Ben.  (t  1760)  —  Joannem  B. 
Hof  er  8.  J.  Tirolensem  (n.  1677;  1 1760) 

—  Pantaleonem  Eschenbren der  8.  J. 
e  dioeceei  Colonii  nsi  (t  1763),  qui  scripsit 
contra  Scheibler  —  Jos.  Frtthwirth 
8.  J.  Tyrnaviae  \  hilosophiae  et  theologiae 
professorem  (t  21.  Jan.  1743)  —  FranC. 
ituil.  Roberti  de  quo  Cf.  Rotermund 
VII,  136  —  Bern.  Troschl  0.  Praem., 
cujus  est:  Columna  et  firmamentum  verita- 
tie  (1.  Titn.  3, 16)  seu  vera  Christi  Ecclesia, 
Refcii  1753  etc. 


collegit  epitornsn  theologxco  •  polemicam 
•x  variis  auctoribus,  praecipue  Bellar- 
mino,  Olomucii  1748  pp.  2  in  8.  — 
Ludolphus  SchaUmburg  S.  J.  (n. 
1675;  1 1 7.  Ang.  1755). —  Jaroslaua 
a  s.  Alexio  Kapeller  SchoL  piar. 
Austriscus,  Hornae  n.  1705,  theolo- 
giam  historico-dogmalicam  et  sacram 
jurispradentiam  in  seminario  jaurinensi 
praelcg.t;  provinciae  praeses  electus, 
quinqnies  apoplexia  tactus  mnneri  re- 
nunciavit  atque  decessit  a.  1759.  Scri- 
peit  theologiam  historico  -  dogmaticam  in 
3  pp.  divisam,  Jaurini  1738  in  4; 
philosophiam  historico-dogmaticam  in 
3  pp.  divitam,  Posonii  1746  |n  4.  — 
Leop.  Grim  8.  J.  Bohemus  h.  1689, 
philosophiae  et  theologiae  professor  et 
provinciae  praepositus  (t  1759),  prae- 
ter  philoeophiam  scholastico  -  ethicamr 
Pragae  1726  in  f,  dissertationes  theo- 
logicas  cum  variis  quaestionibus  sta- 
tum  religiosum  potissimum  concernen- 
tibus,  Wratislavii  1731  in  f.f  compo- 
suit  Afanuale  controvereisticum ,  ib. 
1732  in  8.  —  Ignatius  Tentscher 
S.  J.  Pragensis  n.  8.  Maji  1720,  theo* 
logiae  polemicae  et  juris  canonici  pro- 
fessor  reliquit  institutiones  polemicas, 
Pragael761  pp.2  in8;  1767ed.2; ejus 
de  ssntsntia  b.Joan.  Chrysostomi  quoadt 
duas  in  Christo  personas,  Pragae  1758 
in  4.,  reperitur  etiam  in  thesauro  theol. 
Zeccaria  1 IX.  Obiisse  legitur  post  a. 
.1773.  —  Angelinus  Brinkmann  O 
S.  Franc,  theologiae  morslis  lector 
et  provinciae  praepositus  acripsit  theo- 
logiam  universam  dogmaticam,  moralem> 
etpoiemicam,  Wetslariae  1733  in8. 

616.  Inter  antesignanos  tcientiae 
apologeticae  numerandus  est  Gabriel 
Ritsch  Graunensis  Tirolensis,  cnju» 
est  Delineatio  doctrinae  theologicae  de 
vera  religions  et  Christi  EccUsia,  Oern^ 
ponti  1755.  —  Egregie  de  controter- 
siis  scripsit  Francisous  Fdguely  de  See- 
d  0  r  f  8.  J.  ortus  patritio  genere  3 1 .  Decv 
1691  Fribnrgi  in  Helvetia.  In  disci- 
plinis  omnibus  ingenuis  excelluit,  prae- 


Digitized  by  Google 


1379 


1741—1763.  Theol.  polemica  in  Germ.  Seedorf,  Horner  etc. 


13S0 


sertim  in  scientia  theologica,  quam 
■quadriennio  cum  plausu  Ingolstadii  est 
profeasus.  A  Carolo  Philippo  Electore 
palatino  datus  est  instructor  et  con- 
fessariua  principi  hereditario  sulzba- 
«enai  (t  10.  Jul.  1758).  Scripait:  Let- 
ires  (12)  sur  divers  points  de  contro- 
verse l)  contenant  les  principaux  Mo- 
tifs,  qui  ont  determine  son  Altesse  Ser. 
Mons.  le  Prince  Frederic  Comte  Palatin 
du  Rhin,  duc  de  Bnviere  etc.  a  se  rett- 
nir  a  la  Sainte  Eglise  Romaine,  Leodii 
1747  t  2  in  1 2  ;  1 749.  etc,  quae  etiam 
in  varias  linguas  versae  fuere.  Disserit 
autem  in  iis  de  sacrificio  mis?ae,  de 
Ecclesiae  magisterio  authentico,  de 
purgatorio,  traditione,  sacramentis,  de 
confessione,  de  communione  sub  utra- 
que  gpecie,  de  reali  praesentia,  de  ju- 
stificatione,  de  invocatione  sanctorura 
«t  cultu  imaginum  et  de  primatu.  Ad- 
jectus  est  duplex  catalogus,  principum 
scil.  et  Tirorum  eruditorum,  qui  relicto 
protestantismo  amplexi  sunt  fidem  ca- 
tholicam.  Cum  Matth.  Pfaffius,  aca- 
demiae  tubingensis  cancellarius,  illis 
respondere  nisus  esset  12  epistolis, 
alias  opposuit  Seedorf:  Lettres  d'un 
docteur  en  ihtologie*)  de  rUniversite 
d1  Ingolstadt  a  V  autenr  d'  un  Ecrit  Al- 
iemand  qui  a  pour  Titre:  Reponse  aux 
douze  Lettres  du  P.  Seedorf,  Mannhei- 
mii  1750.  ss.,  collectae  1754  in  8.  — 
Christophorus  Leopold  S.  J.  Palati- 
nusn.  1679,  aliquamdiu  (1713-1 71 7) 
theologiae  polemicae  professor  Augu- 
stae  (t  3.  Maji  1 748),  elaboravit  pano- 
pliam  seu  methodum  polemicam,  qua 
breviasime  redargui  possunt  hodierni 
romanae  Ecclesiae  adversarii,  Augu- 
stae  V.  1 7 1 4  in  8 ;  Dis*.  polemicae  de 
consensione  rom.  imperii  cum  rom.  Ec- 
clesia  in  rebus  fidei  et  religionis,  ib. 
1714,  opusculum  attentione  dignum. 


>)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1748  a.  23  p.  531— 
548;  Zaccaria  Storia  Lett  VI,  339—350; 
Roakovany  X,  421. 

>)  Cf.  de  prima  M<*m.  d?  Tre>.  1750  a. 
130  p.  2349-2367. 


- —  Prima  fidei  catholicae  principia 
juxta  seriem  in  sacraejusdem  fidei  pro- 
fessione  occurrentem  contra  Lutheri 
sectatores  methodo  polemico-scholastica 
succincte  tradidit  et  explicuit  Qrego- 
rius  Horner  0.  S.  Ben.  monasterii 
glunicensis  in  superiori  Austria  l),  in 
universitate  salisburgensi  theologiae 
moralis  professor  et  bis  rector  magni- 
ficus  (t  14.  Mart.  1760),  8alisburgi 
1735  in  12.,  quo  in  1.  praedaro  rom. 
pontificis  tuetur  infallibiUtatem.  — 
Jodocus  Wagner  0.  S.  B.Erfurti  edi- 
dit  der  kHrzeste  Weg  allen  Religions- 
8treitigkeiten  ein  Ende  7U  machen, 
Oberammergau  1744.  —  JoannesTille 
S.  J.  Bohemus,  rector  universitatis  olo- 
mucensis,  dein  pragensis  (n.  1702; 
t  1760j,  erexit  Tribunal  potemicum, 
in  quo  primum  deciditur  adversum 
atheistas,  theistas  et  omnes  christiani 
nominis  hostes,  demum  syncretistarum, 
Lutheranorum,  Husitarum  aliorumque 
sectariorum  errores  rejiciuntur,  Pragae 
1747  in  4.  —  Plures  utiles  dtalogos 
inter  catholicum  et  Lutheranum  insti- 
tuit Georgius Eau f f m a n n  8.  J. Orae- 
censis  (t  13.  Febr.  1682).—  Prancis- 
cus  deBorgia  Ooetzenberger,  Ba- 
varu9,  n.  9.  Oct.  1709  Neoburgi,  stre- 
nnus  concionator  *)  Augustae  et  Mo- 
nachii  (t  2.  Febr.  1753),  praeter  alia 
edidtt :  Lutherische  Ktrch  und  Lehr  von 
der  Kirch  mit  der  geaunden  Vernunft 
nicht  ttbereinstimmend,  Auguatee  1750 
in  4.  —  Philippus  Paulus  Merz,  ,qui, 
ex  coeno  Lutberi  emersus ,  ita  in  ejus 
epitaphio,  ovile  catholicum  ingresaus») 


')  Cf.  Sattler  Collectaneen  Bl.  p  304?. 

•j  Cf.  Veith  bibl.  aug.  alph.  X,  60-64. 

•)  12.  Ang.  1725.  Cf.  Raesa  IX,  415- 
429;  Streber  KL.  VII,  1296.  —  Fidem  ca- 
tholicam  pariter  amplexua  eat  (cum  Jo. 
Phil.  Pfeiffer,  de  quo  cf.  pag.  404) 
Chriatianua  H  e  1  w  i  g  medicua  wratiala- 
viensia,  qui  poatauam  converaionem  (1794) 
pro  fide  catholica  adversua  proteatantea 
plura  edidit  opera,  quibua  reapondere  niti 
aunt  von  Sanoen,  Peaarovio  et  Ottnthern 
(H744 ;  aecundum  alioa  20.  Sept  1740).  — 
Jo.  Chriatianua  Franc.  Goetse  paatoria 


Digitized  by  Google 


1381 


Merx,  Weialinger,  Graes,  Greg.  a  s.  Josepb 


1382 


•«t  sacerdotium  ultra  20  annos  et  ouram 
animarum  zelosissime  gessit  Augustae 
•et  in  Schwabsoyen  (t  15.  Oci  1754),* 
scripsit:  Entweder  katholisch  oder  tri- 
•der  die  Bibel,  Ton  der  gewissen  Hoff- 
nung  die  Seligkeit  zu  erlangen,  Augu- 
stae  1726;  Thesaurus  biblieus  i.e.dicta 
et  exempla  biblica  seu  concordantiae 
reales  Augustae  1733;  1738;  1751; 
1791 ;  Paris  1883  etc.  Hujus  veluti  al- 
tera  pars  est  Onomasticum  biblieum, 
Augustae  V.  1738;  Quodlibetum  cate- 
cheticum  d.  i.  yoUkommener  nnd 
Tollstandiger  Cbristenlehrer  ex  20 
op.  utilioribus  compilatum ,  Augustae 
1752  etc 

6 1 6.  Acer  protestantium  adversarius 
fuit  Nicolaus  Weislinger.  Natus 
est  Piitlingae  in  Lotharingia  ]  7.  Sept. 
1691.  Diu  parochum  egit  (t  29.  Aog. 
1755).  Plura  reliquit  opera,  inquibus 
mordacinimis  stilo  utitur,  quem  tamen, 
ut  ipse  fatetur,  a  Luthero  ejusque  as- 
seclis  didicit.  Inter  ea  speciminis  gra- 
tia  sint :  Friss  Vogel  oder  stirb  !  das  iet 
Examen  von  der  wahren  Kirohe,  Ar- 
gentorati  1723  in  8;  1726;  Wirce- 
bnrgi  1304;  HuUenus  delarvatus,  das 
ist  wahrhaftige  Naeiiricht  von  dem 
Authore  oder  Urheber  der  verschreyten 
epistolarum  obscurorum  virorum  U. 
t.  Hutten,  wobei  umstandlich  und 
grundltoh  gehandelt  wird  von  dem 
Streite  zwiechen  den  berflhmten  J. 
Beucblin  nnd  J.  Pfefferkorn,  wie  auch 
von  dem  Leben  des  bekannten  Franzen 
t.  Sickingen  und  andern  tur  Kirchen- 
historia  des  XVI.  Jahrh.  gebongen  ra- 
ren  Sachen  und  MerkwQrdigkeiten  .  . . 


lutherani  fllius,  qui  inter  atudendum 
Li^siae  veritatem  agnovit.  In  collegio  ger. 
mauico  philoaophiae  et  theologiae  operam 
dedit  Rediit  theologiae  magiater  (1717) 
et  a  Clemente  XI.  obtinuit  eanonicatum 
WratUlaviae  et  ab  Auguato  II.  Poloniae 
rege  et  Saxoniae  eleetore  factua  eat  conaer- 
vator  bibliothecae  dretdendia,  quam  codd. 
ditavit  Reliquit  MerkwUrdigkeiten  der 
Dreadner  Bibliothek  t.  3  in  4.  Obiit  1749, 


wider  Jac  Burkherd  etc,  Constantiae 
et  Augu»tae  1730  in  8;  prohibitum 
1732;  Auserlesene  MerkwUrdigkeiien 
Ton  alten  nnd  nenen  theol.  Markt- 
schreiern,  Taschenspielern,  Sohleiohern, 
Winkelpredigern,  falscben  Propheten, 
blinden  Fuhrern,  SpliUerricnUro,  Bal- 
kentragern,  Muckenseigern,  Cemeel- 
schluckern  u.  dgl„  welche  sich  iu 
ChristuB  Aposteln  verstellen  ...  mit 
Kupfern  verseben,  Angustae  1797; 
Argentorati  1738  pp.  4  in  8|  1751; 
der  enUarvte  luiherisehe  Heiluje  oder 
die  gTtindliche  Widerlegung  einea  Mam- 
melucken  Joh.  Pf.  Thaml,  welcher  dem 
Orden,  in  dem  er  24  J.  gestandei,  rer- 
lassen  und  zu  Darmstadt  abgeCeiien 
ist  etc,  Friburgi  1756  tv  3 ;  SehuU* 
sthrifl  des  seharf  angeklqgten  aher  gantz 
unschuldig  befundenen  Lutherthmmb  wi- 
der  Dan.  Michael,  Argentorati  17404 
Constantiae  1 742  t  2 ;  exeeptioms  una 
eum  reeonventume  oontra  i.  45.  Mal- 
schium,  Capellis  1734  in  8;  Arma- 
meniarium  caihoiicum  pcf  antiquee  bi- 
bliothecae,  quae  aaser  vattir  Argeaeocati 
in  oommenda  ord.  meliteneis  e.  Joanmls 
hieroe.  ei  amore  veritatie  cum  notis  hi- 
storbo-theologicis ,  latino-gennamicis 
Ulustratam  ex  ejnsmodi  11.,  qni  pro- 
dierunt  1463—1522,  quo  prodiU  pri- 
mo  M.  Lutheriv  N.  Teetemeotujm,  Ar- 
gentorati  1749  t.  8  in  1  t.  in  f.  etc 
Utilia  qnoqtfe  aliorum  soripU  edidit. ») 

—  CorbinUnns  Greet  O.  8,  Ben., 
Erdingensis  n.  1 5  •  Oct.  ]  686,  ebbas 
rottensis  3.  Jun.  1726  (t  1757),  di- 

maieriam  fidei,  PedeponU  1724  in  4. 

—  Gregorins  a  s.  Joseph  0.  Oarm., 
provinciae  bavahcae  provinculis  et  po- 
lonae  viaiUtor  generalis  (n.  1702;  t 
1763),  reliqnit  praeUetiones  isagogieas 
de  Verbo  Dei  seripto  eive  praeliminarem 
introdnetionem  ad  e.  Scriptoram  et 
uniTersam  tbeologiam  qua  scholasticain 

 r.  . 

i)  Cf.  Alzog  Oeber  J.  N.  Weisliager  in 
Freiburger  Dioceaan-Archiv  1.(1866),  405 
-36;  N.  Paulua  KL.  XH,1286  e.;  Katho- 
lik  1900  H,  336-44. 


Digitized  by  Googlc 


1383 


1741-1763.  Theol.  pol.  in  Qerm.  et  Gallia.  Heiss,  Kurz  etc. 


138* 


qua  positivom,  Batisbonae  1739  in  8., 
opus  rarnm;  Monachii  1740. 

617.  Joannes  Th.  Berghauer  pro- 
fessor  pragensis  scripsit  opus  haud 
spernendum  Bibliomacheia  d.  i.  Bibli- 
scher  Feldzug  und  Musterung  vieler 
verftlschter  Bibeln,  welche  viel  tau- 
send  Seelen  in  dumme  Irr-Meinungen, 
Glaubensspaltungen   und  Ketzereien 
stiirzen,  Oberammergau  1746  in  4.,  in 
quo  discutit  versiones  Scripturae  pro- 
testantium  initio  facto  ab  illa  Lutheri. 
—  CaroK  Gotz  0.  Cist,  (n.  1713;  t 
1759)  est  candidatus  theologiae  manu- 
ductu9  per   decisiones  prologetica9, 
necnon  per  quatuor  locos  theologicos, 
Pragae  1755 — 59  t.  2  in  4.  —  Sere- 
nus  Egger  0.  Min.  disseruit  de  prae- 
cipuis  locis  theohgicis  seu  de  pTaecipuis 
argumentorum  theologicorum  fontibus, 
quibus  et  haeresis  confunditur  et  fides 
catholka  roboratur,  Augustae  V.  1762 
in  4.  —  Gregorius  Uoch  0.  S.  Fr. 
disputavit  de  infaUibilitate  Ecclesiae  et 
romani  pontificis,  Pragae  1760;  con- 
tinuatio  nonnullarum  controversiarum 
de  continua  pontificum  successione  in 
romana  cathedra  et  apostolica  Ecclesia 
eorumque  praerogativis  annexa  serie 
eorundem  dogmatico  -  critico  -  historice 
eipensarum,  ib.  1762.  —  Willibald 
Heiss  0.  S.  Franc.  copiose  admodum 
methodo  theologico-historica  adornavit 
vindicias  summorum  pontificum  adver- 
sus  omnis  generis  adversarios  ineffabi- 
libus,  truculentisaimis  et  horribilissi- 
mis  calumniis  ac  mendaciis  summam 
tiaram  decussatim  afficientes,  Campi- 
doniae  et  Augustae  Vind.  1756  t.  2 
in  4.,  una  cum  appendice  octodecim 
aenigmatum  et  aliquot  subaenigmatum 
a  praedicantibus  lutheranis  solvendo- 
rum :  quo  in  opere  admodum  prolixo 
vindiciaa  agit  pontificum  tantum  sec.  1 . 
2.  et  3.  usque  ad  Stephanum  I.  Edidit 
quoque   Afemorabilium  theologicorum 
dogmutum  tr.  3  de  Deo  una  cum  parer- 
gis  ex  universa  theologia  Duns  Scoti, 
Passavii  1750.  —  Engelbertus  Hoer-| 


mann  0.  S.  Ben.  in  monasterio  AtteU 
Bavarus,  diu  theologiae  dogmaticae  et 
historiae  ecclesiasticae  professo-r  (n.  7, 
Nov.  1711;  t  18.  Mart.  1754),  plura 
edidit  *) :  Responsum  ».  Pont.  Nicolai  JL 
ad  consulta  Bulgarorum  de  baptismate 
in  nomine  Christi  collato  ab  errore  vin- 
dicatum,  Straubingae  1759  in  4;  do- 
gmatica  rom.  pontificis  Joannis  XXII. 
sententia  de  statu  88.  animarum  ante 
universalem  corporum  resurrectionem 
vindicata,  Tegernsee  1751  in  4 ;  disp. 
theologica  de  humana  Ckristi  voluntat* 
una  cum  parergis  ex  universa  theologia 
scholastica  dogmatica,  ib.  1752  in  4; 
dogmata  Ecclesiae  et  scholae  de  peccato- 
actuali,  ib.  1753  in  4.  etc.  —  Grego- 
rius  Kurtz  0.  S.  Ben.  Bambergensis, 
theologiae  professor  (n.  1 693 ;  1 1 .  Sept. 
1750),  composuit  theologiam  sophisti- 
cam  in  compendio  detectam  aive  537 
prop.  in  theologia  cbristiano-catholica 
male  notas  a  conc.  constantiensi  contra- 
Wicleffum  et  Hua;  a  Leone  X.  contra 
Lutherum-etc,  et  novissime  a  Clemente 
XI.  contra  P.  Quesnellum  proscriptas- 
et  confutatas,  Bambergae  1746  in  4. 

618.  Adversus  Husitas  disputavit 
Joannes  Zahradka  S.  J.  Bohemus, 
theologiae  professor  in  academia  pra- 
gensi  (n.  1698;  t  28.  Nov.  1741),  ia 
op. :  Hu$  damnatus  ad  trutinam  pole- 
micam  revocatus,  seu  triceni  Joan.  Hus 
a  conc.  constantiensi  et  a  Martino  V. 
summo  pont.  damnati  articuli  per  de- 
cem  controversias  methodo  scholastica 
ezpensi  et  refutati,  Pragae  1741  in  8  r 
vindiciae  eucharisticae  sive  praecipuo- 
rum  errorum  circa  ss.  eucharistiae  sa* 
cramentum  subinde  exortorum  succin- 
cta  refutatio  cum  adjectis  nonnullis 
quaestionibus  scripturisticis  eandem 
ss.  eucharistiam  concernentibus,  Olo- 
mucii  1739  in  8.  — Schwenkfeldianos 
strenue  aggressus  est  pluribus  (9)  scri- 
ptis  Carolus  Regent  S.  J.  Silesius,  n. 
2.  JuL  1689  in  oppido  Frankensteim 


Cf.  Lindner  I,  206. 


Digitized  by  Google 


3395 


Naitl,  Parfutiua, 


Groll,  Polignac. 


1380 


atrennus  misaionarius  (f  20.'  Apr. 
1752)  —  Seckendorfium  Aemilianus 
.Naisl  0.  8.  Ben.  in  monasterio  wei- 
henstephanensi  (n.  1).  Jan.  1670), 
insignis  asceta,  ,quem,  nt  scribit  Zie- 
gelbaner  l),  hac  nostra  aetate  telns  do- 
mus  Domini  comedisse  videtnr  (f  26. 
Jun.  1753),*  in  refutatione  theologica 
Ludovici  a  Secksndorf  acerrimi  luthe- 
rani  dogmatis  parastatae ,  Pedeponti 
1730  in4;  1734  etiam  germanice.  — 
Contra  Jndaeos  scripserunt  Dominicus 
Parfuaius,  Brnnae  in monte s.  Petri 
vicarius,  in  op.  Lapis  angularis  seu 
principaliora  christianae  religionis  my- 
eteria  a  Judaeorum  perBdia  vindicata 
11.  3,  Vindobonae  1756  in  8.,  quo  in 
op.  rabbinornm  quoque  ntitur  testi- 
moniis  —  et  Adolphus  a  8.  Oeorgio 
Groll  piar.  schol.,  n.  1681  Cremnri, 
in  baptismo  Georgius  dictus,  qui  euro- 
paeas  linguas  pene  omnes  et  orientales 
cailebat.  Anno  aetatis  1 8.  non  solum 
V.  Testamentum  hebraice  accurate  in- 
telligebat,  sed  et  Talmudem,  Gemaram, 
Zobar,  Schephat-Thall,  Targum  hiero- 
soly mitanum  aliosque  plures  rabbinicae 
ernditionis  libros,  tamqnam  patrio  ser- 
mone  scripti  essent,  legebat  interpre- 
tabaturque.  Episcopo  viennensi  erat  a 
confessionibus  et  oollegii  viennensis 
rector.  In  comitiis  generalibus  ordinis 
a.  1724  Bomae  habitis  primus  trans- 
alpinus  ad  supremam  in  ordine  digni- 
tatem  evectus  est.  Carolus  VI.  eum  ex 
commendatione  card.  et  archiepiscopi 
viennensis  Sigismundi  a  Kolonitsch,  a 
quo  ob  perspectam  virtutem  et  pruden- 
tiam  maximi  fiebat,  episcopum  neosta- 
diensem  designavit,  mox  ei  episcopa- 
tum  jaurinensem  et  supremam  in  Hun- 
garia  prefecturam  contulit.  Magno  zelo 
et  vigilantia  religionem  catholicam  in 
sua  dioecesi  et  universo  regno  fovit  et 
promovit  (t  22.  Nov.  1743).  Doctis- 
simum  opus  hebraicum  ad  conciliandos 


>)  Hi»t  rei  liter.  0.  S.  Ben.  4, 148,  ubi 
recenaet  ejut  opera  ascetica.  Cf.  Baader 
1. 1.  p.  IL  pag.  68;  Lindner  1, 198. 


christianae  religioni  Judaeos  eruditione 
theologica,  rabbinica  et  cabbalistica  re- 
fertnm,  singularique  linguae  hebraicae 
proprietate  ac  nitore  conscriptum,  cui 
titulnm  fecit  Testis  et  doctor,  Franco- 
furti  1711  in  4.,  edidit;  versio  latina 
prodierat  jam  1709  Viennae.  Psalmi 
davidici  cum  eiegesi  ac  phraseologia 
in  textum  hebraicum,  praemisso  pro- 
pylaeo  psalmodico,  Viennae  1 757  in  4„ 
opus  posthumnm  cnra  sodalis  Jaroslai 
Kapeller  a  s.  Alexio,  cujns  supra 
fecimns  mentionem  *). 

619.  Cum  jam  late  per  GaUiam*) 
serperet  incredulitalis  et  atheismi  vi- 
rus,  qnod  exeunte  seculo  tam  tristes 
et  borrendos  protulit  fructus,  mirum 
esse  non  debet,  plurimos  sollicitos 
fuisse  de  tuendis  vindicandisque  reli- 
gionis  revelatae  fundamentis.  Ordine 
chronologico  primus  occurrit  Melchior 
dePolignac  n.  1  l.Oct.  1661, virad- 
modum  cultus,  sagax  et  prudens,  qui  a 
Ludovico  XIV.  in  gravissimis  negotiis 
fuit  adhibitus,  legatus  etiam  Bomam 
missus.  Nullum  non  movit  lapidem, 
utNoaillii  archiepiscopi  parisiensis  per- 
tinaciam  adversus  sedis  apostolicae  ju- 
dicia  frangeret.  A  Clemente  XI.  crea- 
tus  est  cardinalis  30.  Jan.  1713,  et 
a.  1726  adeptus  auxitanum  archiepis- 
copatum  (f  20.  Nov.  1741).  Carmen 
composuit  inscriptum  Anti-Lucretius 
sive  de  De*  et  natura,  quo  atheismum 


»)  Cf.  Horanyi  Script.  schol.  piar.  II, 
47-53. 

>)  Gallus  erat  Franciscus  Xavenua 
Dentrecollea  (D'Entrecolles)  S.  J.  n. 
25.  Febr.  1664;  t  2.  Jul.  1741),  qui  tnajo- 
rera  vitae  partem  in  imperio  ainensi  trans- 
egit  miasionarius  strenuus  et  miasionia 
illius  diu  superior.  Multa  scripsit  pro  fide 
christiana  hngua  sinensi.  Cf.  Sommer- 
vogel  II,  1932—35.  —  Jos.  Anna  Maria 
Moyrac  de  Mailla  S.  J.  (n.  16.  Dec. 
1669  ;  t  28.  Jun.  1748) ;  plures  tractatus 
theologicoi  lingua  sinensi  composuit. 
Notior  tamen  est  Histoitt  peneral  de  la 
Chiite  ou  Annales,  quam  ex  hngua  sinensi 
vertit  ediditque  cum  13  ep.  de  chronolo 
gia,  Paris  1777-83. 


Digitized  by  Google 


1387 


1741—1763.  Theol.  polemica  in  Gallia.  Colonia, 


1388: 


principiis  philosophiae  carthesianae  in- 
nixus  aggreditar.  Ex  1 2  11.  9  tantum 
prodierunt  poit  ejua  mortem  cura  ejus 
amici  de  Bothelin  Paris  1745  t.  2; 
gallice  versi  interprete  Bougain- 
ville  1749,  quam  versionem  recepit 
Migne  in  coll.  Demonstrations  evan- 
geliqnes —  Eodem  a.  (12.  Sept. 
1741  a.  aetati8  82)  decessit  Dominicus 
de  Colonia  8.  J.,  Aquensia  in  Pro- 
vincia  n.  1660,  folici  admodum  prae- 
ditns  ingenio,  in  literis  humanioribus, 
quas  diu  professus  est,  paxiter  excultus 
erat  et  eruditione  qua  sacra  qua  pro- 
fana  refertus.  Tenaci  pollebat  memoria, 
ut  nihil  qUod  semel  legerat  oblivisce- 
retur,  faoilitate  insuper  loquendi  et 
stilo  utebatur  nitido,  quo  perspicue 
mentem  suam  expriroeret.  Civium 
etiam  principum  atque  magistratuum 
nrbia  lugdunensis,  in  qua  degit  59 
annot,  animos  adeo  sibi  oonciliaverat, 
ut  annuum  ei  assignaverint  stipen- 
dium,  quod  fere  in  usus  pios  conver- 
tebat  Kon  minori  fervore  et  studio, 
quo  literis  incubuit,  proximorum,  pau- 
perum  aeque  et  divitum,  procurabat 
salutem,  vere  omnibus  omnia  factus. 
Theologiam  positivam  annis  viginti  et 
novem  docuit.  Praeter  opera  ad  lite- 
ras  humaniores  et  archaeologiam  spe- 
ctantia,  interquae  maxime  celebratur: 
De  arte  rhetorka  11.  5,  lectissimis  ve- 
terum  auotorum  perpetuisque  exemplis 
illustrati,  Lugduni  1704  in  l2.  aaepis- 
sime  editi  (etiam  sec  praeterito  Taurini 
1834;  1844;  1858  etc.);  mentione 
digna  sunt:  La  Religion  chritienne  au- 
torisee  par  le  temoignoge  des  anciens 
auteurs  palens  s),  Lngduni  1718  t.  2 
in  12;  Parisiis  1826  ed.  aucta  cura 
ab.  Labouderie,  qui  auctoria  elo- 


•)  Cf.  Faucher  Hiai  du  Card.  de  Po- 
lignac,  Paris  1777  t.  2 ;  Zeck  KL.  X,  133 : 
FeUer  VII,  50  ;  H.  E.  Fleurii  contin.  1.  234 
|  30- 

»)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1718  mens.  Nov. 
a.  49  pag.  719—784 : 1719  a,  31  pag.  611 
—642 ;  J.  dee  8av.  LXIIi,  421-21 :  de  al- 
tera  ed.  Ker»  Litst,  1827  I,  323-43. 


gium  praemisit.  Subjiciuntur  dissert. 
de  testimoniis  Mohammedis,  Josephi 
et  actorum  Pilati.  Histoire  UUiraire 
delatilUde  Lyon  avec  la  Bibliotheque 
des  auteurs  lyonnais  sacrez  et  profaoes 
distribuezparsiecles1),  Lugduni  1728 
t.  1 ;  1730  t.  2.,  opus  non  satis  exa- 
ctum,  quod  demum  prodiit  ex  Anti- 
quitez  de  la  ville  de  Lyon,  Lugduni  1701 
in  8.  Collegit  quoque:  Bibliotheque 
jansiniste  ou  Catalogue  alphabetique 
des  li?res  Jansenistes,  Quesnellistes, 
Bajanistes  ou  souspects  de  ces  erreurs : 
avec  un  Trait6  dans  lequel  les  oent  et 
une  propositions  de  Quesnel  sont  qua- 
lifiees  en  detail ;  avec  des  notes  criti- 
ques  sur  les  erreurs  qui  y  sont  con- 
tenues  et  sur  les  condemnations  qui 
en  ont  ete  faites  par  le  Saint  Siege  ou 
par  1'  Eglise  gallicane  ou  par  les  Ev6- 
ques  diocesains,  s.  1.  (Lugduni)  1722* 
in  12;  s.  1.  1731 ;  ed.  multum  aucta 
1735;  Bruxellis  1739  t  2  in  12; 
1 744  ed.  recognita  et  aucta;  Antwer- 
piae  1752  t.  4  in  12.  cura  P.Ludovici 
Patouillet;  sedolim  (nuncnonam- 
plius)  prohibita  a  Congr.  Indicis  decr. 
20.Sep.  1749  et  1 1.  Mart  1 754,  velut 
continens  »plura  respective  falsa,  te- 
meraria,  scnolis  et  scriptoribus  catho- 
licis,  etiam  ecclesiastica  dignitate  emi- 
nentibus  injuriosa  et  apostolicae  sedis 
deoretis  adversantia »).«  In  Memoire 
de  Trevoux  plures  diss.  archaeologicas 
publicavit. 

620.  Claudius  Franciscus  H  o  u  t  e  - 
ville  Parisiensis,  aliquamdiu  sodalis 
Oratorii,  dein  cardinali  Dubeis  ab  epi- 
stolis  et  ab  academia  gallica  in  perpe- 
tuum  secretarium  eleotus  1742,  quo 
tamen  anno  decessit  annos  natus  54, 
edidit:  La  Religion  ChHtiwne  prouvee 
par  les  faits,  preofciee  d'un  discours 


«)  J.  dea  Sav.  XCIV,  460-470;  A.  E. 
L.  1730  p.  361—64  ;  1731  p.  393—98. 

*)  Cf.  Roskovany  VI,  65S:  Keosch  In- 
dex  II,  827  sa>,  snppl.  ad  nova  acta  E. 
IV,  127-30;  Saxim  VI,  2. 


Digitized  by  Google 


138* 


Houteville,  Baltua. 


1390 


historique  et  critique  sur  la  methode 
des  principaux  antenn,  qni  ont  eerit 
ponr  et  contre  le  christianisme  depuis 
•on  origine»),  Parisiis  1 3  in  4.  1724, 
in  qno  qnidem  imaginationem  vividam, 
ingeninm  aagax  et  facetnm  prodit,  et 
floridiseimo  ntitur  scriptionis  genere, 
sed  judieium  necnon  probationis  re- 
sponsionumque  soliditas  deeideratur; 
quocirca  opus  gravi  criei  inbjectnm 
fnit  a  Fonrmont  sub  nomine  R.  Is- 
mael  Ben  Abraham  in LeUre d Mer. 
de  HouUvUU,  Parisiis  1722,  et  aCUu- 
dio  Renato  Hongnant  S.  J.  (coope- 
ranteab.  deFontaine)  in  Lettree  (20) 
de  M.  1'obbi .  .  .  d  M.  V  abbi  HouteviUe 
an  snjet  dn  1.  Delaveritd*)  etc.  Quare 
anctor  novis  curis  opus  retractavit  edi- 
ditque  Parisiis  1741  t.  8  in  4;  1749 
t  4  in  1 2.,  qnae  editio  certe  est  prae- 
ferenda;  multa  enim  vere  egregia  in 
eo  op.  reperiuntur  8).  In  diss.  pracmissa 
elogium  et  censura  coutinetnr  cele- 
briorum  auctorum  quornndam,  qni  vel 
christianam  religionem  defendere  vel 
eam  impngnare  sunt  uggressi,  ut  aliis 
omissisAJustini,  Tertulliani,  Clementis 
alex.,  Orfgenis,  Celsi,  Min.  Felicis,  Ar- 
nobii,  Lactantii,  Eusebii  Caes.,  Juliani 
ap.,  Cyrilli  aL,  Augustini,  Porphyrii, 
Jamblichi,  Eunapii,  rabbinorum  ju- 


>)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1722  a.  56  pag.  956 
—983;  a.  66  p.  1164—81,  ubi  opus  lau- 
datur ;  eed  a.  78  p.  1329—47  anonymi  ex- 
hibetur  criaia  operi  minua  propitia  (repe- 
ritor  etiam  in  J.  dea  Sav.  LXXIU,  631 — 
646) :  1750  a.  2  p.  21-40  et  a,  36  p.  643 
— 662,  ubi  recensetur  altera  editio  emen- 
data  .  A.  B.  1726  p.  261—58;  J.  dea  Sav. 
LXXI,  363-73;  494-605  et  CXXI,  361- 
372  ;  489—506;  CXXII,  18-37,  ubi  de 
altera  ed.  ugitur  ;  Biogr.  univ.  XX,  620. 

«)  Praecipua  cenanrae  capita  leguntur 
in  huppL  ad  dictionarii  Moreri  art.  Hou- 
tevUle.  Cf.  etiam  J.  dea  Bav.  1723  p.  608 
-14. 

»)  Et  revera  illud  admodum  commen- 
dat  VabriciuB  in  op.  Delectua  argumen- 
torum  et  ayllabue  acriptorum,  qui  verita- 
tem  religionia  chriat.  etc  lucubrationibut 
Huia  aaaeruerunt,  Hamburgi  1726  pag.  81 ; 
641  et  708,  ubi  conapectum  opena  exac 
tum  exhibet 


daeorum,  filasii  Paschalis,  Laelii  ei 
Fausti  Socini,  Spinosae,  Huetii,  Baylii, 
Leibnitii  etc.  Adversus  Bayle  scripsit: 

Kmai  nhiloRnvhi/mjt  mir  la  Proauisn^ 

a#uvi« w   ^frpfvvvjrrnj  aaw   vnf    a»w  a  r  vnwvrivfa 

ib.  1728. 

621.  Joannes  Franciscus  Baltua 
8.  J.  Metenais,  n.  8.  Jnn.  1 667,  Societa- 
tem  Jesn  ingressus  est  21.Nov.  1682. 
In  literis  hnmanioribns,  in  archaeologia. 
atque  historia  tam  sacra  quam  profana, 
in  operibus  patrnm  atqne  omnis  gene- 
ris  monnmentis  antiqnitatis  erat  quam 
maxime  instructus.  Argentorati  ss.  li- 
teras  est  interpretatus ;  dein  Bomam 
vocatnr  censor  librornm  et  tbeologu» 
praepositi  generalis.  Ob  infirmam  va- 
letudinem  in  Oalliam  poet  biennium 
rediit,  et  quantnm  per  vires  aliaque 
munera  licuit  scribendis  libris  se  dedit 
(t  9.  Mart.  1743).  Vir  erat  non  solnm 
natnrae  dotibus  et  propria  solertia  sd 
studia  factns,  vernm  etiam  mornm  in- 
nocentia  teneraqne  pietate  omnibna 
gratus,  in  conversatione  comis,  affabilia 
atque  modestus.  Opera  ejua  excellunt 
ordine,  soliditate,  nitore »).  Potiora 
sunt:  Riponee  a  V  Hietoire  dee  OracU* 
de  M.  de  Fontenelle  de  rAcademie 
francoise,  dans  laqnelle  on  rcTute  le 
systeme  de  M.  Van  Dale  snr  las  antenra 
des  oraclea  du  paganisme,  snr  la  cause 
et  le  temps  de  lenr  silence;  et  cu  1*od 
etablit  le  sentiment  des  Peres  de 
TEglise  snr  le  meme  snjet,  Argentorati 

1707  in  8;  1709  in  8.,  cni  adjecit: 
Suite  de  la  Riponee  etc,  dans  laqnelie 
on  refute  les  objections  (Joan.  Clerici) 
inserees  dans  le  tome  XIII.  de  la  Bibl. 
Choisie  et  dans  Tart.  2-  de  la  Republi- 
que  des  Lettres  dn  mois  du  Jnin  1707, 
et  on  1'on  etablit  sur  de  nouvellea 
preuves  le  sentiment  des  SS.  Peres  tou- 
chant  les  oracles  dn  paganisme,  ib. 

1 708  in  8.,  etiam  in  op.  Dictionnaire 
de  Sciences  occultee  ed.  Migne,  Pari- 
siis  1848.  De  hac  controveraia  seribit 


>)  Cf.  Mem.  de  Trff.  1744  a.  5  p.  189 
-49;Bibl.  univ.  III,  294. 


Digitized  by  Google 


1 39 1        1741— 1763.  Apologia.relig.  christ.  in  Gallia.  Baltus,  Febure,  1392 


Peronne1):,  Omnia  prorsus  gentili- 
tatia  oracula  fraudibus  sacerdotam  ad- 
scribenda  esse  Van-Daleefr  oraculis 
vet.  ethnieorutn  (Amstelodami  1682  in 
8.)  diss.  2.  contendit,  cni  adstipalatus 
est  Fontenelle2)  Histoires  des  Ora- 
elcs  (Pari8iis  1713  in  12.)  c.  7.,  quibua 
nonnulli  ex  recentioribus  subscribunt 
.  .  .  At  contra  Van-Dale.  (professione 
medicus,  anabaptista  secta  t  1708) 
ejusque  sectatores  strenue  adeo  dimi- 
cavit  P.  Baltus  auctoritate  omnium 
veterum  ethnicorum,  si  Plutarcbum 
excipias,  ss.  patrum,  praesertim  Jostini, 
Tertulliani,  Cypriani,  Athanasii,  La- 
ctantii,  Augustini,  qui  dicebat:  ,Lo- 
quacia8iroa  simulacra  pulsis  daemoni- 
bus  a  christianis,  velut  sine  flatu  or- 
gana  siluisse,'  quod  veteres  apologetae 
ethnicis  passim  exprobrabant,  prueser- 
tim  Tertullianus  et  Cyprianus;  tum 
factis  certi88imis  ac  testibus  imme- 
diatis,  cujusmodi  fait  s.  Joannes  Chry- 
sostomus  quoad  silentium  oraculi  daph- 
nitici  in  translatione  reliquiarum  8. 
Babylae  etc ,  ita  ut  Fontenelle  coactus 
fueritpalmam  dare  adversario  suo,  fe- 
stivo  illo  dicto:  Le  diable  a  gagne  sa 
cause  .  .  .  Sane  Bergier  observat,  ne- 
minem  ausum  fuisse  P.  Balti  opus  re- 
fellere€  Difense  des  ss.  Peres  accusez 
de  Fatonisme*),  Parisiis  1711  in  4 ; 
cura  ab.  M  o  r  e  1  aub  titulo :  Pureti  du 
christianisme,  ou  le  christianisme  n'a 

')  Praelect.  th*ol  t.  1  p  1  c.  3  a.  2 
§  2  n.  228  annot.  Cf.  Mem.  de  Trev.  a. 
104  p.  1389—1407:  J.  des  Sav.  XXXVII, 
306—321 :  XLIII,  241-49. 

»)  E»t  hic  celebratissimuB  ille  vir,  qui 
relicto  advocati  munerc  totum  se  dedit 
literis  humanioribus  et  philosophiae.  An- 
ni->  42  serretarius  erat  academiae  scieti- 
tiarum,  cujus  scripsit  historiam ,  ex  qua 
derivata  sunt :  FAogts  des  acadimiciens  t.  2. 
Obiit  centenarius  (n.  11.  Febr.  1657  Roto- 
magi;  t  9.  Jan.  1757).  Opera  eius  levi 
manu  sunt  conscripta  et  magis  ad  delec- 
tandum,  quam  ad  docendum  composita. 
Cf.  Feller  III,  625  ss. 

•)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1711  a.51  p.582— 
606:  J.  des  Sav.  XLIX,  191—207;  244— 
255;  A.  E.  lips.  1711,  250-^269  ; .  Werner 
tieach.  der  apol.  u.  poi.  Lit.  V,  33  ss. 


rien  emprunte  4  la  philosophie  palenne, 
ib.  et  Lugduni  1838  t.  2  in  8.f  adver- 
sus  So'uverain  praeconis  proteitan- 
tis  1.  Le  Platonisme  diooili,  Coloniae 
1700  et  Clerici  articulum  in  BibL 
choisis  XXVI,  178,  opus  eruditum  et 
egregium,  cui  auctor  morbia  pcaepe- 
ditus  non  videtur  ultimam  apposniise 
limam.  Jugement  des  ss.  Peres  sur  la 
philosophie  paienne1),  Argentorati  1719 
in  4;  ed.  2.  inscripta:  Parallile  d?  la 
philosophie  chritienne  et  de  ceUe  des 
payens,  1733;  La  Religion  chritienne 
prouvie  par  raccomplissement  des  Pro- 
ph^ties  de  1'Ancien  et  du  Nouveau  Te- 
stament  suivant  la  m^thode  des  ss.  Pe- 
res  *),  1728  in  4.  Difense  des  Prophe'- 
tiesdeli  Eeligion  chretienne,  ib.  1737 
t.  3  »n  1 2.,  quorum  dao  prioves  sunt 
contra  H.  Grotium,  3.  adversus  B. 
S  i  m  0  n  i  u  m ;  Lettre  de  Vauteu*  de  la 
Difense  des  Prophities  a  M.  .  .,  in  Me- 
moires  de  Trev.  1738  a.  36  p.  524 — 
66  adversus  Grotium,  in  qna  ostendit 
admittinon  posse  duplicem  sensum  li- 
teralem  prophetiarum. 

622.  Baylium  strenue  aggressus  est 
Jacobus  le  Febure  S.  J.,  diu  praeses 
seminarii  archiepiscalis  cameracensis 
(t  29.  Apr.  1755),  in  op.:  Bayle  en 
petit  ou  Anatomie  de  ses  ouvrages, 
Duaci  1737  in  8;  Parisiis  1738;  et 
1747  sub  titulo:  Examen  critique  des 
ouvrages  de  Bayle,  in  quo  hujus  au- 
ctoris  aperit  contradictiones,  paralogis- 
mos,  calumnias,  falsificationes,  men- 
dacia,  venenum  per  totum  opus  diffu- 
sum  etc.  Entretiens  sur  la  Raison, 
Suite  de  la  critique  des  ouvrages  de 
Bayle,  ib.  1747  in  12;  lo  seule  Reli- 
gion  viritable  demonstr^e  contre  les 
athees,  les  D&stes  et  tous  les  sectaires, 
ib.  1744;  1761  in  12,  opus  bona  me- 


«)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1720  a.  39.  40  p. 
815—57 ;  A.  E.  lipa.  1720  p.  60—69. 

»)  Cf.  Mera.  de  Tr.  1728  a.  78  p.  1407 
—34 ;  A.  E.  lipa.  suppl.  VI,  321—4 ;  397 
—99,  quae  ejus  diligentiam  et  aoliditatem 
laudant. 


Digitized  by  Google 


1393 


Joly,  du  Tertre,  Delamare,  ValoU,  da  Gard,  Ballaor  etc. 


1394 


thodo  et  soli  ie  conscriptum.  —  Ludo- 1 
vicus  Philippus  Joly  »)  canonicus  di- 
Tionensis,  yir  admodum  eruditus  et 
modestus  (n.  1700;  t  1755)  pariter 
•edidit  Bemarques  sur  U  Dictionnaire 
de  Bayle,  Parisiis  1748;  1752  t.  2  in 
f.,  opus  admodum  eraditum,  solidum, 
salutare  antidotam  adversus  illius  ve- 
nenum.  Auiit,  continuavit  ediditqoe 
Bibliothique  des  auteurs  de  Bourgogne 
auctore  Papillon*),  Divione  1742. 
1745  t.  2  in  f.  — i  Badolphus  du 
Ter.tre  S.  J.,  Alenconii  n.  1677  (t 
c.  1762),  quondam  Malebranchii  as- 
secla,  quem  tamen  dein  refutavit:  Bi- 
fvtation  d'  un  nouveau  systhne  de  me- 
taphysique  propose  par  le  P.  Male- 
b&nche  etc,  Paris  1715  t.  3  in  12; 
Entretiens  sur  la  Beligion  ou  V  on  eta- 
blit  les  fondemens  de  la  Beligion  re- 
velee  contre  les  Athees  et  les  D6istes  8), 
Parisiis  1743  t.  3  in  12.,  opus  prae- 
claram,  solidum ;  Le  Philosophe  eztra- 
vagant  dans  le  Tr.  de  1'Action  de  Dieu 
sur les creatures  (auctore  Boursier), 
Bruxellis  1 7 1 6  in  1 2.  —  Jo.  Franc  D  e- 
lamare  (de  Lamarche)  8.  J.  e  Britan- 
nia  minori  (n.  1700;  1  1762)  scripsit: 
La  foi  juitifiie  de  tout  reproche  de 
contradiction  avec  la  raison  dans  ses 
raiaonnements   contre  la  re?elation, 


>)  Cf.  Journ.  des  Sav.  137 ,  338—52 ; 
148,  159—73.  Vigouroux  io  suo  Diction- 
naire  III,  1602  meminit  Joannis  Omer 
Joly  de  Fleurv  eodem  a.  ParUiis  nati  eo- 
dem  a.  mortui  (1755)  ticut  L.  Philippus, 
cui  tribuit  Paraphrase  et  explieation  de  VA. 
Testament,  Paris  1754  t.  4  in  4  ;  desPseau- 
tnes,  ib.  1755 :  des  quatre  EvangUes  reunis 
en  un  seul,  ib.  1754  t.  4  in  12. 

*)  Philibertus  P  a  p  i  1 1  o  n  Divionensis 
erat  Sorbonae  doctor  et  in  patria  sua  ca- 
nonicus  (n.  1.  Maj.1666:  t23.Febr.  1738). 
Patriam  historiam  studiis  scriptisque  suis 
eroditis  plurimum  illustravrt.  Multam 
quoqae  juvit  Le  Long  (p.  1115)  in  compo- 
nenda  tum  bibliotheca  historicorum  Gal- 
liae  tum  bibliotheca  sacra  aliosaue  scri- 

f tores.  Ipsius  sunt  et  Vita  Petn  Abae- 
a  r  d  i  et  vita  Jacobi  A  m  y  o  t  ep.  antisio- 
dorensis  (gallice),  1702.  Cf.  Feller  VI,  389. 

»)  Cf.  J.  det  Sav.  CXXXI,  147-162: 
395— 410:470-86. 


avec  une  analyse  de  la  foi, 
1769  in  12;  1773;  Bisontione  1817; 
recusum  a  Migne  in  Dhnonstrations 
evangeliques  XI,  851 — 1008,  opuB 
vere  egregium  lectuque  dignissimum, 
quod  in  nulla  deesse  deberet  biblio- 
theca;  Instructions  dogmatiques  sur  Iss 
indulgences  1751.  —  Tvo  Valois  S. 
J.  Burdigaleusis,  n.  2.  Nov.  1684,  in- 
signis  phyaicus,  in  schola  rupellensi 
ultra  annos  trigihta  professor  hydro- 
graphiae  et  membrum  academiae  urbis, 
8cripsit  Entretisns  sur  les  Viritfs  fon- 
damentales  de  la  Beiigion  pour  l*in- 
struction  des  Officiers  et  gens  de  mer1), 
Bupellae  1747  p.  1.  et  2;  Entretiens 
sur  les  Viritfs  pratiques  de  la  Bdigion 
pour  Plnstruction  des  Officiers  et  gens 
de  mer,  ib.  1 748  t.  2  in  4 ;  Lugduni 
1751.  1752  t.  4  in  12;  Lettre  d'un 
pere  a  son  fils  sur  Vincriduliti,  Parisiis 

1756  in  1£;  Avis  sur  Vincridulitf  mo- 
derne,  ib.  1766  in  8;  Avis  charitaUe 
a  ceux  qui  ont  le  malheur  de  vivre  dans 
1'incredolite,  ib.  1767  in  8.  etc  — 
Carolas  Ludovicus  du  Gard  Picardus, 
doctor  sorbonicus  et  canonicus,  dispu- 
tavit  fuse  methodo  scholastica  de  prae- 
cipuis  religionis  fundamentis  scil.  ds 
exsistentia  Dei,  spiritualitate  et  immor- 
talitaU  animae*),  Parisiis  1754  in  4. 
—  Balleur  O.  S.Franc  reliqun:  La 
religion  ricilie  difendus  contre  les  en- 
nemis  qui  Tont  attaquee  ■),  Parisiis 

1757  t.  4  in  12.  —  Josephus  Domi- 
nicus  d' Inguimbert  (Inguimberti) 
Carpentoracensis  n.  16.  Aug.  1683  in- 
gressus  est  ordinem  Praed.,  quem  dein 
cum  cisterciensi  commutavit,  in  quo 
dictus  est  Malachias.  Bomam 

*m  m  w  ^r^m  ~       ^^^m^mwmt  wmw-^mmm^^m^m*m  wmmr-mw  mmmmrmmrmmmmi 


i)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1748  a.  68  pag. 
1227-48 ;  a,  68  p.  1471—92 ;  1762  a.  112 
p.  2163—78 :  J.  des  Sav.  CXLV,  269—66. 
»)  Cf.  J.  des  Sav.  CVIIL,  147—171. 
*)  Cf.  Feller  i,  379,  qoi  de  hoo  opere 
Bcribit :  «Ouvrage  apolog&ique,  dans  le- 
qoel  1'  erudition,  le  raisonnement,  le  «tyle, 
la  clarte*  se  rlanissent  pour  faire  triom- 
pher  la  foi,  soutenir  et  fortifier  le  fidele 
et  ramener  mSmo  1'  incr&lole  a  lasoc 
qu  ildoitaDieu  etarEglise,- 


Digitized  by  Google 


1395     1741—1763.  Theologia  pol.  in  Gallia  adversua  increduloa  et  Jans.  t3W> 


grutiara  invenit  apud  Clementem  XII, 
qui  eum  episcopum  dixit  carpentora- 
censem  1733.  Praesul  erat  effuaae  in 
pauperes  liberalitatis,  quos  et  heredes 
instituit  divitemque  condidit  biblio- 
thecam  in  publicam  utilitatem  (+1757). 
Reliquit  specimen  catholicae  veritutis, 
cui  athei,  deistae,  pseudopolitici  etc. 
velamen  praetendere  nituntur,  Pisto- 
riae  1722  in  4 ;  La  vita  di  Arm.  Is. 
Buitiliero  diRance,  Komae  1725  in  4; 
Bartholotnaei  a  Martyribus  opera  oin- 
nia  et  vita,  1727  t.  2  in  f. ;  lutine  ver- 
tit  tr.  P.  Petit-Didier  (p.  1108)  de 
infaUibUUate  rom.  pontificis,  Romae 
1 732  in  f.  et  italice  Theoloyie  religieuse 
ou  Traite  sur  les  devoirs  de  la  vie  mo- 
nastique,  ib.  1731  t.  3  in  f.  —  Daniel 
Le  Masson  de  Granges  (n.  1700;  f 
1760)  auctor  est  operis  egregii  Le 
philosophe  moilerne  ou  l'Incredule  con- 
damne  au  tribunal  de  sa  raison,  1757 
in  12;  1765  ed.  admodum  aucta.  — 
Frnnciscus  Picard  de  Saint-Adon 
Sorbonae  doctor  plura  bona  opuscula 
pro  fide  adversus  incredulos  suppresso 
nomine  publicavit,  inter  quae  La  rai- 
son  soumise  u  Tautorite  en  matiere  de 
foi ').  Parisiis  1742  in  12. 

623.  Continuutae  fuero  hac  quoque 
epocha  controversiae  cum  Jansenia- 
nis*):  quue  pervenerunt  usque  ud  ap- 
pellationem  u  pontifice  ad  concilium. 
Dolendum  quod  tot  epiacopi  et  viri 
alioquin  docti  et  ordinum  religio- 
sorum  sodales  contumnces  extiterint 
adversus  judicia  sedis  apostolicae. 
Inter  propugnatores  cuusae  catholi- 

«)Cr.  Felbr  VII,  379;  Ouerurd  VII, 
137. 

*)  Praecipui  Jaimmiuni  vel  saltem 
iuutorett  bu.ju»  sectae  hac  periodo  sunt: 
Nicolaua  Petit  Pied,  nepoa  alte- 
rius  cognominis  (t  1705),  parisienaia 
doctor  et  profe»sor  sorbomcua,  cathedra 
tamen  privatua  et  in  exsilium  pulxus 
(1703),  quod  cuni  alii*  39  aubscripbe- 
rit  famosum  caauni  con>>ci»ntiae  (cf. 
p.  1179  a.).    In  Batavia  nd  IJuesnellum 


cae,  speciatim  hullae  ,Unigenitus',  re- 
ferri  -debent:  Stephanus  Joiephua  de- 


«ecenwit,  rediit  a.  1718  novique  cnltus  ex- 
*titit  auctor;  iterum  tamen  (1728)  in  exi- 
lium  ejectus  est  (t  1747).  Causaua  sectae- 
jromovit  plurimn  libellis  niordacissimo- 
t*t  virolento  plane  stilo  conscripti».  Cf. 
Feller  VI,  488  ;  Querard  VII,  93.  ~  Julia- 
nus  Renatua  Benjamin  de  Gennes  ©• 
Britannia  minori,  u.  16.  Jun.  1687.  Soda- 
lis  erat  congr.  Oratorii  atque  theologianx 
Salmurii  docuit.  Sed  cum  thesim  defen- 
disset,  quam  episcopua  et  facultaa  theolo- 
gica  andegavenais  reprobavit,  cathedra 
motus  ac  demum  cum  ae  superiornm  vo- 
luntati  nollet  subjicere,  e  congregutione 
dimiasus  eat(1729).  Novorum  scandalornm 
auctor  in  carcerem  fuit  conjectus.  Vir  vere 
fanaticua  et  admirator  miraculornm  mext- 
dacium  diuconi  Pari«  (t  1748).  Cf.  Feller 
IV,  133  et  dictionnaire  des  jans.  1,496. — 
Vivianu*  LaBorde  congr.  Orat.  Tolo» 
sanus(n.  1680;  t  1748),  a  canl.  Noaillio 
liooiam  missus  in  causa  bullae  Unigeni- 
tuH,  pro  qua  plura  stripsit,  quae  a  bullae 
odveraariis  magni  fiunt.  Bullae  tamen  se- 
ante  obitum  subjecit  Libellnm :  1'rincipes 
sur  la  tlitttinction  <ir*  deiw  pui**anct*  1753 
in  12.,  damnaveruntcleruagallicanus,  ro- 
mana  inquiaitio  et  iteruiu  Benedictos  XIV.. 
literis  dati»  ad  Poloniae  primatem  et  epi- 
scopos.  Cf.  Contin.  H.  fc.  Fl.  1.  243  |  32  ; 
Feller  II,  95;  Biogr.  univ.  XXIII,  32;  dic- 
tionnaire  cit.  II,  103;  IV,  31.  —  Lauren- 
ti  us  Frnnciacus  Boursiern.  1679,  doctor 
sorbonicua,  ejeetus  tamen  a  facultate 
propter  contuniociam  adversuK  setlis  apo- 
>tolicae  constitutionesetdin  latere  coactns 
eat  (t  17.  Febr.  1749).  Ipsiua  est  practer 
plurima  si  ripta  contra  Eccleaiae  decreta : 
L'  At  iion  tle  Dim  *ur  lm  t  reatnret,  lnaulis 
1773  ;  Pariaiis  1714  t.  2  in  4.,  opus  famo- 
aum,  in  quo  methotlo  mathematica  pro- 
ponitnr  Jansenii  ajstema,  contra  quod 
scripait  Malebranche  (p.  731),  Cf.  Diction- 
naire  I,  23—31 ;  Feller  II,  153  ;  guerard  I, 
477.  —  Bouradier(t  1749).  —  Nicolana 
Tra  vers  presbvter nannetenaia  (n.  1686; 
t  15.  Oct.  1750),  aoctor  admodnm  turbu- 
lentns  et  mordax,  de  quo  Feller  VIII,  241 ; 
Biogr.  nmv.  XLVI,  451;  dictionnaire  I, 
340;  111,  273.  —  Nicolaus  le  Gros  Roto- 
niagenais  n.  1675,  propter  suam  adversus 
bullam  Unigenitua  oppoaitionem  ab  ar- 
chiepiacopo  excommunicatus  et  profu- 
gus,  quem  paeudoarchiepiacopua  ultrajec- 
tinua  in  auo  seminorio  constituit  theolo- 

ffiae  profesaorcm,  *ectae  in  Hollandia  co- 
umen  (t  1751),  qni  etiam  vertit  a.  Bcri- 
pturam  gallice.  Cf.  Feller  IV,  276;  Biogr. 


Digitized  by  Google 


1397 

la  Fare  episcopus  et  dux  laudunensis 
(t  23.  Apr.  1741),  cujus  egregiae  ex- 
stant  instructiones  pastorales  de  sub- 
missione  const.  Unigenitus\  exhibenda, 
1730;  de  immota  fide  subditorum  suo 
principi  debita  necnon  de  saeratis  epi- 
scopalis  dignitatis  juribus,  1 73 1 .  1 732. 
—  Antoniua  Josephus  Amabilis  Fey- 
deau  (Faydeau)  0.  Carm.  Molinaeus 
n.  1658,  philosophiae  et  theologiae 
magister,  plurium  coenobiorum  prior, 
moderator  generalis  ordinis  a  Bene- 
dicto  XIII.  institutus  et  a  Ludovico  XV. 


un.  XXIII,  586.  —  Daniel  Car.  Gabriel  d  e 
Pestel,deLevis,deTubieres,de 
Caylus,  Bowueti  diicipulus,  Noaillii 
vicarius  generalis ,  episcopus  antissiodo- 
rentii  appellans  (t  1754).  —  Elias  Mar- 
coul  Boucher  (t  1754),  cui  cum  fratre 
Philippo(t  1768)  redegit  libellos,  qui 
in  singnlas  hebdomadas  adversus  conci- 
lium  embrodunense  inter  sectarios  spar- 

f ebantur.  —  Franciscua  Hyacinthos  De- 
a  n  (t  1754).  —  Joannes  Baptista  C  a  d  r  y , 
canonicus  tneologus  laudanensis  (n.  1680; 
t  1756),  de  quo  cf.  Adelong  II,  12;  Qu6- 
rard  II,  11 ;  de  Delan  ib.  p.  436.  —  Ludo- 
licui  Gabriel  Gu^ret  Parisiensis  (t  9. 
Sept  1759),  de  quo  cf.  Biogr.  un.  18,  53 ; 

Querard  IV,  507  GabrielNicolaus  Ni- 

v  e  1 1  e  Parisiensis,  propter  spiritum  sectae 
in  earoerem  conjectus  (t  1761),  de  quo  cf. 
Feller  VI»  271 ;  Biogr.  univ.  XXXI,  293.  — 
Jacobus  Fontaine,  parochns  quondam 
in  dioecesi  turonensi,  auctor  (sub  nomine 
delaRoche)  ultra  modum  malignus, 
qui  a.  30  ad  mortem  usque  (26.  Maji  1761) 
redegit  ephemerides  jansenianas  inscri- 
ipt&B' Nouvelles  eccUaiattique».  Cf.  Reusch 
lndex  II,  759.  —  Denique  integra  familia 
fratrum  Desessarts,  qui  omnes  (5) 
clerici  erant,  unus  tantum  Alexis  (t  1774) 
sacerdos.  Hi  fanatico  ardore,  impensis 
etiam  snis  divitiis  sectae  causam  promo- 
vebant,  in  primis  Alexis  et  Joannes  Bapti- 
sta  diaconus  (t  22.  Dec.  1762),  qui  profu- 
gis  in  Bataviam  aedes  pro  refugio  coemit. 
Cf.  Feller  III,  254 ;  Stimmen  aus  Maria 
Laach  1879  II,  224;  Adelung  II,  940.  — 
Ludovicut  L  a  n  i  e  z ,  de  quo  cf.  Querard 
IV,  534.  —  Gabriel  Carolus  Buffard 
canonicus  bajocensis  (t  7.  Dec.  1763)  in- 
signis  alioquin  canonista  cathedra  motus 
ob  suam  adversus  bullam  Unigenitus  op- 
positionem,  gallice  vertit  Bossueti  defen- 
sionem  declarationis  cleri  gallicani.  Cf. 
Sechl  les  derniers  jansenistes  1,  80  ss. 


139& 

a.  1730  in  episcopum  diniensem  ele» 
ctus  (t  30.  Nov.  1741)  proposuit  ra» 
tiones  quae  juvent  ad  recipiendam 
const  fUnigenitus*  1742sine  auctoris, 
typographi,  loci  assignatione.  —  Clau- 
dius  Pelletier,  8.  theologiae  doctor 
et  canonicus  rotomagensis  propter 
suum  zelum  insectationes  imo  et  ex- 
silia  passus  (t  12.  Jun.  1743),  cujus 
inter  multa  alia  opera  sunt l) :  Traiti 
dogmatique  et  moral  de  la  grdce  uni- 
verselle  tire  du  N.  T.,  Luxemburgi  1725 
in  1 2 ;  Traiti  dogmatique  de  la  messe 
contre  le  P.  Le  Courayer  et  les  An- 
glais,  Parisiis  1727  in  12;  Traiti  dog- 
matique  et  moral  de  la  penitetice  *), 
1 728  in  1 2 ;  Traitide  la  chariti  envers 
le  prochain  et  de  sea  vrais  characteres, 
ib.  1728  in  12;  Traiti  de  la  chariti 
entttrs  Dieu  ou  de  Tamour  de  Dieu  et 
de  ses  vrais  characteres 8),  ib.  1729- 
in  12.,  regia  auctoritate  suppressus; 
Traite  des  ricompenses  et  des  peines 
tternelles*),  ib.  1738  in  12;  tioucell* 
Defense  de  la  Constitution  de  N.  S.  P.. 
le  Pape  portant  condamnation  du  N. 
T.  du  P.  Quesnel  oii  Ton  demonstra 
Thereticite  de  plusieurs  et  la  fausset£ 
de  toute8  lea  cent  et  une  Propositiona 
extraiteea  du  meme  N.  T.  et  condam- 
nees  per  N.  8.  P.  le  Pape  Clement  XI. 
et  ensuite  par  toute  TEgliae,  Lugduni 
1715  in  8.,  ed  3.,  bia  enim  anno  prae- 
cedenti  prodierat.  Pelletier  fuit  pri- 
mus,  qui  vindicias  egerit  bullae  Uni- 
genitus,  ostendensjuremeritoque  dam- 
natas  fuisse  Quesnelli  propositiones  6). 
—  Georgiua  Laxarus  Berger  deCha- 
rancy  episcopua  priua  s.  Papuli  (Papoul 
1735)  dein  montpessulanus  (1738; 
t  14.  Febr.  1748)  gravissimam  emisit 
epistolam  pastoralem  (1740),  qua  Jan- 


•)  Cf.  Biogr.  univ.  XXIV,  214;  Feller 
VI,  452. 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr6v.  1728  a.  105  p. 
1949-52. 

«)  Cf.  J.  des  Sav.  1730  p.  319-342. 

«)  J.  des  Sav.  118,  362—66. 

»)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1715  a.  117  p. 
1601—16. 


La  Fare,  Feydeau,  Pelletier,  Berger. 


Digitized  by  Google 


1399 


1741-1763.  TheoL  pol.  contra 


Jansen.in  Gallia.  Lallemant,  noo 


senianorum  fraudes  aperit  et  refellit, 
eique  subjecit  Secreta  Jansenismi  sta- 
tuta,  quae  reperta  fuerunt  post  obitum 
Bonnerii  parochi  famosi  Janseniatae1). 

624.  Josephus  Galien  0.  Praed. 
(t  1762)  aggresus  est  de  Gennes  *), 
•cujus  in  annot.  inter  Jansenianos  men- 
tionem  fecimu9,  negantem  possibili- 
tatem  status  naturae  purae,  in  Let- 
tres  Thiologiques  touchant  l'6tat ,  de 
pure  Nature,  la  distinction  du  naturel 
et  du  aurnaturel,  et  les  atttres  matieres 
qui  en  sont  des  conaequences  8)  Ave- 
nione  1745.  —  Assidua  quoque  pugna 
cum  Jansenianis  fuit  Michaeli  a  Ca- 
strofranco  0.  Min.  Cap.,  cui  a  Ber- 
nardo  a  Bononia  plura  opera  tribnun- 
tur,  quin  tamen  indicet  quaenam  et 
quo  anno  et  ubi  prodierint.  —  Jaco- 
bus  Philippus  LallemantS.  J.  stre- 
nuus  auctoritatis  Ecclesiae  assertor  diu 
versatus  est  (nam  natus  c.  a.  1660, 
decessit  1748)  in  hoc  certamine  editis 
quamplurimis  colloquiis  (Entretiens) 
magni  momenti  pro  his  controversiis, 
Parisiia  1734 — 43  t.  9  in  12.,  aliisque 
8criptis  anonymis  vel  pseudonymis: 
Le  P.  Quesnel  siditieux  dans  ses  refle- 
xions  sur  le  N.  T.,  Bruxellis  1704; 
1705  (p.  altera  est  P.  Le  Tellier); 
Jansinius  condamni  par  1'Eglise,  par  lui 
meme  et  ses  defenseurs,  et  par  s.  Au- 
gustin,  Bruiellia  1705;  Le  viritable 
esprit  des  nouveaux  disciples  de  s.  Au- 
gustin,  ib.  1706  t.  4  in  12.  et  t  2  in 
12  ;  Riflexions  morales  avec  des  Notes 
sur  le  Nouveau  Testament,  Parisiis 
1 7 1 3 — 2  5  1. 1 2  in  1 2.,  oppositae  operi 
Quesnelli,  commendatae  a  Fenelonio 
aliisque  23  archiepiscopis  et  episcopis 

»)  Cf.  epistolam  et  haec  atatuta  in  H- 
E.  Fleurii  cout.  1.  223  §  3.  4.  LXXVII,  22 
—97—120. 

*)  Alterius  prorsus  ab  eo  spiritus  fuit 
Henr.  Anna  Daniel  de  G  e  nn  ei  8.  J.,  qui 
Tariis  scriptia  «e  opposuit  jansenistai-um 
iactioni.  Yixit  adhuc4757.  Cf.  Sommer- 
Togel  III,  1315—17. 

■)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1747  a.  243  p. 
1102-21. 


Galliae  *).  Prioribus  7  tomulis-  appo- 
suit  Michael  Languedoc  S.  J.  Koto- 
magensis  (n.  3.  Nov.  1670;  t  1742) 
annotationes,  quae  respiciunt  aensum 
literalem  8.  Scripturae.  Quod  opus, 
cum  rarissimum  esset  (fertur  emm 
Janaenianos  omnia  coSmisse  ezempla- 
ria),  Feller  novam  curavit  ed.  Leodii 
1792.  Lettre  d'untJUologien  a  VAutettr 
des  Hexaples,  dans  laquelle  on  montre 
qu'il  n'a  fait  que  copier  les  auteurs 
protestants,  ib.  1714  in  12.,  quam  al- 
tera  mox  secuta  est.  Les  Pseaumes  de 
David  en  latin  et  en  francois  ou  le 
sens  propre  et  litteral  des  Pseaumes 
de  David  expose  brievement  dans  une 
interpr6tation  suivie  avec  le  sujet  de 
chaque  Pseaume,  1708  in  12.,  a  16 
episcopis  approbatum  et  enixe  com- 
mendatum,  opus  saepissime  editum, 
in  varias  linguas  translatum,  germa- 
niceAugustae  V.  1778-  1783.  1786, 
ab  utilitate  et  a  pietate  laude  dig- 
num  *).  —  Joannes  Josephus  L  a  n  - 
guet  de  Gercy  Divionenais  n.  1677, 
doctor  8orbonicus  et  episcopua  (1715) 
suessionensi9,  translatas  deiu  (1730) 
ad  archiepiscopatum  senonensem,  prae- 
sul  a  Benedicto  XIV.  laudatus  ut  do- 
ctissimus,  zelo  pastorali  flagrans,  sin- 
gulis  annis  literis  pastoralibus  aliisque 
scriptis  impugnavit  Janaenianos,  quo- 
rum  imposturas  in  venditandis  ficti- 
tiis  miraculis  ostendit;  unde  ejus  vita 
continua  fuit  pugna  (t  1753).  Ejus 
opera  polemica  latine  versa  prodierunt 
Senone  1753  i  2  xn  f.  Scripsit  quo- 


i)  Cf.  Muller  Etprit  du  P.  Lallement 
extrait  de  ae  r^flexioni,  Tournay  1864. 

»)  Cf.  Sommervogel  IV,  1381  — 1400; 
Jungmann  KL.  VII,  1326:  Biogr.  univ. 
XXIII,  233.  Secundum  nonnuUos  sociui 
fuit  in  edendo  SuppUment  aux  Nouvelle* 
ecdisiastigxies,  quod  jesuitae  antidoti  in- 
star  ab  a.  1734—48  oppoauerunt  faacicu* 
Ua  literariis  janaeniania  NouveUes  eccUsia- 
stigues.  —  Diatingui  debet  a  Lud.  Lalle- 
mant,  de  quo  esimua  III*,  900,  et  a  fratri- 
bus  Carolo  et  Hieronymo  Lalemant,  da 
quo  supra  facta  eat  mentio  p.  210. 

»)  Cf.  Biogr.  univ.  XXIII,  268. 


Digitized  by  Google 


1401 

que  contra  de  Vert  (cf.  p.  973);  In- 
struclion«8  pastorales  pp.  3  Duaci  1721 
in  4. •'**-*  Franciscus  Ilharart  de  la 
Chambre,  Parisiensis,  doctor  sorbo- 
nicus  (n.  2.  Jan.  1698;  t  16.  Aug. 
1755),  inter  alia  scripsit:  Traiti  delo 
tlrxtl  de  la  reUgion  t.  5  in  1 2.,  opus 
nitide  et  solide  elaboratum ;  Tratii  d$ 
VEghseX  6  in  1 2 ;  Traiti  sur  Xes  BuU 
lescontre  Bajus  t.  2  in  1 2  ;  Sur  la  Con- 
stitutitm  Unigenitus  t.  2  in  12;  La 
Bialke  du  Jansinisme  in  1 2 ;  TraiU  de 
la  grdce  t.  4  in  12;  TraiU  du  Formu~ 
laire  t.  4  in  12;  Exposition  elaire  et 
prhxse  des  diffirens  points  de  doctrine 
qui  ont  rapport  aux  matierea  de  Be- 
ligion,  Parisiis  1745  in  4.,  quae  est 
epitome  22  tractatnum  theologicorum 
etc.  — r  Ludovicus  Lataste  0. S. Ben. 
Burdigalensis  n.  1692,  episcopus  titu- 
laris  Bethlehemensis  (t  22.  Apr.  1754), 
visitator  omnium  per  Gallias  virginum 
0.  Carm.,  scripsitZe&res  (2l)  thiologi- 
ques  aux  defensenrs  des  convulsions  et 
miracles.  attribues  a  Paris,  1735—40 
t.  2  in  4.,  quae  sectae  bilem  commo- 
verunt  libidinemque  conviciandi  ezci- 
tarunt-1).  — Praetermittendus  non  est 
Petrua .  Guerin  de  T  e  n  c  i  n  Gratiano- 
politanus  n.  22.  Aug.  1680»  archidia- 
conua  senonensis,  qui  favente  fortuna 
sua  sagacitate  ud  primarias  promotus 
est  dignitates.  Factus  siquidem  est  le- 
gatusad  aulam  pontificiam,  eta,  1724 
archiepiscopus  embrodunensis.  Habuit 
eelebre  concilium  embrodunense  (1727), 
in  quo  fortiter  stetit  pro  bulla  »Uni- 
genitus*  et  deposuit  Jo.  del  Soanen  epi- 
acopum  sanitiensem  (Senez)  appellan- 
tem  ab  hac  bulla  ad  concilium8).  Pur- 
pura  honoratus  fuit  1739  et  promotus 
ad  sedem  lugdunensem  (1740),  imo 


')  CT.  Jungmann  KL.  VII,  1462. 

•;  Cf.  de  hoc  conc.  Contin.  H.  E.  Flenrii 
L  224  §  7  m.  LXXII,  435—515.  Fr.  de 
Montauzon  S.  J.  (n.  15.  Dec.  1697;  t 
1751)  coepit  concinnare  Journal  hietori- 
que  du  Concile  d'Embrun  tenue  1727; 
prodiit  sM.  et  noinine  auctoria  1727  t.  2, 
sed  illud  non  abaolvit. 


1402 

factus  minister  status,  sed  gratia  regia 
excidit,  binc  rediit  ad  dioecesim,  obiit- 
que  2.  Mart  1758. 

625.  Praetermissis  Andrea  le  Sou- 
dier  doctore  theologo  facultatis  pa> 
risiensis  et  pastore  ecclesiae  s.  Petri 
de  Callogelo  (t  1758),  qui  composuit 
cursum  theologicum  facilem  et  sine  duce- 
tutam  sternentem  viam  ad  baccalau- 
reatum,  licentiam  et  doctoratum  du- 
plici  tractationis  forma,  quarum  altera 
dicitur  institutio  theologica  pro  exa- 
mine,  altera  theologia  argumentativa 
pro  theai,  Parisiis  1724  in  4.  —  Jo- 
sepho  Francisco  Audebois  d  e  1  a  C  h  a- 
1  i  n  i  e  r  e ,  theologiae  professore  et  ca- 
nonico  poenitentiario  andegavensi,  viro 
pio  et  strenuo  (t  1759),  qui  adjecit  t. 
3  de  gratia  collationibus  andegavensi» 
bus  (de  quibus  cf.  p.  1305)  —  Ber- 
tholdo  Crassous  0.  Carm.  Servia- 
nensi,  in  conventu  s.  Mariae  transpon- 
tinae  de  Urbe  theologiae  regente,  cujus 
exstant  prolusiones  theologico-dogmati- 
cae  ad  mentem  doctoris  resoluti  com- 
plectentes  tract.  de  s.  doctrina,  de  Scri- 
ptura  s.,  de  traditione  et  de  Ecclesia^ 
Romae  1755  in  f.  —  Nicolao  Girar- 
deau,  Blessensi,  s.  facultatis  parisi- 
ensis  doctore  theologo,  ebroicensi  ca- 
nonico,  vicario  generali  et  officiali  (t 
c.  1750),  qui  reliquit  prolegomena  aen 
praelectiones  theologieas  de  religione, 
de  verbo  Dei  seu  scripto  seu  tradito, 
de  Ecclesia  et  conciliis  cuin  appendice 
de  jure  ecclesiastico,  Parisiis  1 743  t.  2 
in  8.  —  Ignatio  Arnaud  S.  J.  (n.  10. 
Oct.  1677;  tc.  1754),  cujus  est  Theo- 
logia  de  sacramentis,  Avenione  1720  in 
8.  —  Gabriele  Mousson,  doctore 
theologo  parisiensi,  cnjus  supersunt 
lectiones  theologicae  de  sacramentis,  Pa- 
miis  1745  t.  4  in  12;  de  religione,  ib. 
1 743  t.  3  in  1 2.,  de  qua  scripsit  etiam 
de  R  o  u  j  o  n  z  Bemensis,  doctor  sorbo- 
nicus  et  ecclesiae  rupelleAsis  canonkus 
theologalis,  Remis  1753  t  2  in  8. 
Joanne  Lagedamon  Sulpic.  Pari- 
sienai  (n.  8.  Aug.  1689  t  2.  Mart. 


de  la  Chambre,  Lataste,  Tencin  etc 


Digitized  by  Google 


1403     1741—1763.  Theol.  pos.  in  tJatlia  et  Belgio.  Bougeant,  Hongnant,  1404 


1755),  professore  tbeologiae,  qui  scri- 
psit  tract.  (solidum  sed  incompletum) 
de  contractu  et  sacramento  matrimonii 
—  et  Jacobo  Bobbe  Ambianensi,  do- 
ctore  sorbonico  (t  1742),  cujus  post- 
humi  prodierunt  tractatus  de  mysterio 
Verbi  incarnaii,  Parisiis  1762  in  8; 
de  aufustissimo  eucharistiae  sacramento, 
Neocomi  1772  in  8;  de  gratia  Dei 
1780.  1781  t.  2;  Disssrtation  sur  la 
maniire  dont  on  doit  prononcer  le  ca- 
non  et  quelques  autres  parties  de  la 
xnessc  l)  etc.  Neocomi  1770  in  12. 


tre  que  les  Liturgies  orientales  aont 
conformes  a  la  Bomaine  sur  le  rite  de 
la  consecration  et  que  les  Scholaatiques 
qui  ont  combattu  l'invocation  des  Ori- 
entaux  et  les  nouveaux  Grecs  qui  l'ont 
voulu  soutenir  contre  eux,  n'ont  pas 
compris  le  vrai  sens  de  cette  priere,  ni 
6tudie  le  rite  de  leurs  liturgies,  Trecis 
1733  in  8;  Les  vies  de  s. 
eveque  de  Troyes  et  de  s.  Manre 
ou  l'on  trouve  des  eclaircissement*  sur 
quelques  faits  de  1'hiatoire  eoolesiasti- 
ques  du  IX  siecle  et  des  remarques  sur 


Mentione  digni  sunt,  qui  de  speciali  quelques  points  de  discipline,  Pariiiis 


controversia  sacramentaria  egerunt : 
<Juilelmus  Hyacinthus  Bougeant  8. 
J.,  n.  Corisopiti  (Quimper)  4.  Nov. 
1699  (t  7.  Jan.  1743),  vir  magni  no- 
minU,  praesertim  ob  laudatissimam  *) 
bellorum  rerumque  actarum,  quae 
westpbalicam  pacem  antecesserunt,  hi- 
storiam  (Parisiis  1 744  t.  3  in  4  ;  1751. 
t.  6  in  12;  1767  t.  3  in  4.  gallice), 
qui  scripsit  adversus  sententiam  le 
Brnn  de  forma  consecrationia  eucha- 
ristiae  duos  libellos  (cf.  supra  p.  1 3 1 4). 
Comoediis  quoque  iogeniosis  et  facetis 
insecutus  est  quaqueros  et  jansenianos. 
Scripsit  quoque  Amusement  philosophi- 
que  sui*  la  langue  des  bestes,  Paris 
1739,  saepissime  editum,  inquonimis 
brutis  tribuit,  quod  plures  offendit, 
fcinc  ep.  edita  sententiam  revocat.  — 
•Claudius  Benatus  Hongnant  S.  J. 
Parisiensis,  socius  in  edendis  memoriis 
trivultiensibus,  qui  pariter  sententiam 
le  Brunii  impugnavit  et  adversus  Hou- 
teville  scripsit  (t  1745),  ut  supra 
p.  1389  diximus. —  Contra  eundem  le 
Brun  Bemigius  Breyer  Trecensis, 
«loctor  sorbonicus  et  canonicus  (n. 
1669,  t  1749),  edidit:  NouveUe  dis- 
sertatiem  sur  les  paroles  de  la  consecra- 
tion  de  la  s.  Eucharistie,  ou  Ton  mon- 


«)  Cf.  Biogv.  univ.  LXXIX,  196. 

*)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1744  a.  40  p.  967 
—80,  in  qao  habetur  auctoria  elogium; 
1745  a.  4  p.  138-155;  a.  39  p.  912-29; 
Feller  II,  124. 


1725,  opera  erudita  quidem,  sed  stilo 
minus  grato  conscripta. 

626.  De  formis  omnium  sacramen- 
torum  disputavit  Carolus  MerlinS. 
J.,  n.  6.  Sept.  1678  insignis  theologiae 
professor,  strenuus  in  edendis  memo- 
riis  trivultiensibus  socius  (t  22.  Nov. 
1747),  in  TraiU  historique  et  dogmati- 
que  sur  les  paroles  ou  les  formes  des 
Sacrements  de  VEglise,  Parisiis  1745 
in  12.,  in  cursu  theol.  ed  Migne  21» 
121  —  2  86,  opus  insigni  eruditione  ela- 
boratum1).  Alia  ejusdem  opera  sunt: 
Rifutation  des  Critiques  de  Mons.  Bayle 
sur  8.  Augustin,  ou  sont  contenoa  trois 
traites:  le  premier:  Veritable  Olef  des 
ouvrages  de  8.  Augustin  contre  les  Pe- 
lagiens;  le  second:  Examen  des  criti- 
ques  repandues  dans  le  Dictionnaire 
de  M.  Bayle  sur  divers  endroite  des 
Ecrits  du  m6me  S.  Docteur;  le  troi- 
sieme :  Dissertation  touchant  la  natnre 
de  laLoi  deMoyse8),  Parisiis  1732  in 
4.  et  in  cursu  patrol.  lat.  ed.  Migne 
t.  47.  Primus  tractatus  dividitur  in  tres 
partes,  quarum  1.  fidem  Janaenii  in 
citandis  Augustini  locis  in  dubium  vo- 
cat,  ipsum  generale  haereseos  janse- 
nianae  principium  huic  patri  falso  tri- 
butum  esse  ostendit,  et  adalteram  cla- 


»)  Cf.  Mem.  de  Tr^v.  1746  a.  2  p.  3S 

—52. 

•)  Cf.  A.  E.  lips.  1735  p.  258-61;  J. 
des  Sav.  CT,  246—263. 


Digitized  by  Google 


1405 


Merlin,  Drouin,  Goeth&ls, 


Thielena,  Caen,  Pien  etc. 


140« 


Tem  ad  reseranda  s.  Auguatini  opera  a 
Jansenio  datam  proscribit.  Pars  altera 
«leclarat,  doctrinam  de  perfectione  ju- 
stitiae  Teram  et  genuinam  davem  esse 
*d  recludenda  s.  Augnstini  opera  ad- 
Tersus  Pelagianos.  In  tertia  p.  examen 
«lavis  cujusdam,  qua  quis  opera  s.  Au- 
gustini  aperire  voluit,  instituitur.  Be- 
spicit  scil.  dissertationem  theologico- 
analyticam  de  vero  intellecfu  trium 
celebrium  cc.  10.  11.  et  12.  1.  s. 
Augustini  de  correptione  et  gratia  Ste- 
phani  Lorenzoni  e  congr. Orat,  Pa- 
tavii  1729  in  4.  editam.  Apologie  de 
David  contre  la  Satyre  que  M.  Bayle  a 
faite  des  actions  de  ce  saint  roy,  ib. 
1737  in  12;  Examen  exact  et  ditaitii 
<du  faU  d'Honoriu8,  1738  in  12.,  liber 
insignis  sana  doctrina  necnon  ad  cri- 
ticae  sanioris  leges  elucubratus,  qui  a 
doctis  aestimatur;  Dissertation  tur  les 
miracles  contre  les  impies,  1 7 4 2  in  1 2., 
<et  quam  plurimas  diSsertationes  in  me- 
moriis  trivultiensibus,  in  quibus  prae- 
cipue  adversus  Bayle  disserit  de  Ar- 
nobio,  Origene,  Lactantio,  patriarchis 
(de  eorum  polygamia),  Almachio,  Ba- 
silio,  Caeaario,  Chrysostomo,  Abel,  Cain, 
Abraham,  Elia,  Abaelardo,  Berengario, 
Bernardo,  de  as.  patribus  generatim 
(adversus  Blondel)  etc.  Inseruit  quo- 
que  novam  ezpositionem  doctrinae  ca- 
tholicae  circa  oraedeatinationem.  in  ona 
•duas  praecipuas  opiniones,  quibus  hac 
de  re  scinduntur  theologi,  conciliare 
studens,  asserit,  praedestinationem  bo- 
na  hominis  opera  ac  universim  ipsius 
meritum  antecedere,  quamquam  non- 
nisi  post  aliquod  ezperinientum,  quale 
fu.it  v.  gr.  obedientia  Abrahami,  secer- 
natur.  —  Denique  Benatus  Hyacinthus 
Drouin  0.  Praed.,  Serrii  nepos,  do- 
ctor  sorbonicus,  qui  Oalliam  deserere 
coactus  Camberiaci,  dein  Vercellis  theo- 
logiam  docuit  (t  1742  a.  aetatis  60), 
reliquit  opus  eruditum  de  re  sacra- 
mentaria  contra  perduelles  haereticos 
1L  1 0,  Venetiis  1 737  t.  2  in  f.,  in  quo 
multum  utitur  Serrii  scriptis,  quocirca 
«tiam  cum  eo  Catharini  de  intentione 


ad  aacramentorum  valorem  soifioienti 
sententiam  tuetur.  Attingit  quoqoe 
graviores  quaestiones  ad  diadplinam, 
historiam  et  moralem  pertinentes,  item- 
que  tbeologorum  praecipuas  controver- 
sias,  quas  methodo  scbohwtica  ad  men- 
tem  praeceptoris  angelici  ezpendit  et 
discutit  Prodiit  iterum  Parisiis  1773 
t.  9  in  1 2.  (ed.  3.)  notis  et  additionibus 
Vinc.  Patuzzi  et  Ludov.  Biehardi 
auctum. 

627.  In  Belgio  Jodocus  Ooethals 
Gandavensis  n.  7.  Sept.  1662,  juria 
utriusque  licentiatus,  philosophiae  pro- 
fessor,  ecclaeiae  gandavensis  oaaonicus 
graduatus  et  archidiaconus  *),  bis  va- 
cante  sede  episcopali  vicarius  capitu- 
laris  (t  15.  Dec.  1742),  pfaeter  pkilo- 
sophiam  primam  seu  generalem,  Lova- 
nii  1709,  admodam  compendiosam, 
scripsit  duo  opuscula  de  fkrlema  lingua 
patrla  secundum  doctrinam  s.  Augu- 
stini  et  Cypriani,  Gandavi  1 7 1 6  ei  1 7 1 9. 
—  De  hao  disseruit  flendrioe  et  Bd- 
mundus  H  e  li  a  s  theologiae  lector,  Au- 
denarde  1754.  —  Petrus  Franciscus 
Thielens  Bruzellensis  (n.  1675;  t 
1 3.  Apr.  1 748)  vindicavit  anctoHtattm 
ecclesiasticam  contra  politieot  depri* 
mentes  ecclesiasticos.  —  Contra  Janse- 
nianos  pugnarunt  Joannes  BapUsta 
Caers  8.  J.  Oandavensis  n.  21.  Apr. 
1679,  theologiae  decennio  profcsjor 
(t  1.  Jun.  1762),  qui  VeritaUm  et  ae- 
quitatem  conet.  Unigsnitus.  theologice 
demonstravit  seu  101  Quesnellt  prop. 
confutavit  ez  locis  theologiois  ete., 
Gandavi  1723;  1730  (ed.  5.);  oum  li- 
bello  quod  tribuitur  (sed  immeriio  nisi 
forte  nova  editio)  Franeisco  Keferie 
Babinet  8.  J.  pictaviensi  (te.  1T57), 
Theologia  erronea  sive  prop.  a  summis 
pontificibus  et  ab  Ecclesia  damnatae 
ab  a.  1656  usque  ad  praesens  tetnpus, 
jazta  ordinem  tractatuum  theotogico- 
rum  dispositae,  Monachii  1704;  Pari- 
siis  1739  in  12.  etc.;  Solidori  1741. 


■)  Cf.  Bibl.  nat.  de  Bel  g.  VIII,  70. 


Digitized  by  Google 


1407  1741-1763.  Diaciplinae  ad  ss.  literas  spectantes.  Avocati,  140* 


—  Ignatius  Pien  S.  J.  Gandavenais 
(n.  27,  Oct  1684;  t  25.  Jun.  1663), 
Romae  librorum  censor,  pluribus  ope- 
ribus  .  stetit  pro  bulla  Unigenitus  l). 

')  Cf.  8ommervogel  VI,  727 ;  Willems 
Biogr.  nat.  XVII,  395. 


Ita  sub  nomine  Petri  Mallei  edidit 
tres  dialogos,  qui  saepe  prodierunt, 
Antwerpiae  (1619)  etc.,  defeneionem, 
qua  ostendit  bullam  >  Unigenitus*  ease 
regutam  fidei  etc. 


III.  Disciplinae  ad  ss.  literas  spectantes. 


628.  In  88.  literarum  studio  profe- 
ctum  haud  spernendum  hac  periodo 
animodvertimus.  Plura  prodierunt, 
quae  studium  diligens  et  accuratum 
produnt l).  Vinc.  A  v  o  c  a  t  i  (Avogadro, 


0  Huc  etiam  refcrri  poteit  Petrus  Ni- 
colaua  Desmolets  congr.  Orat.,  Pari- 
siensis  (n.  1678;  t  26.  Apnl  1760),  magni 
factus  aLamy,  Malebranehe,  Pouget  etc, 
qui  plos  meruit  editione  operum  aliorum 
quam  scriptorum  propriorum.  Kdidit  La- 
m  i  i  (cf.  p.  796)  opparatum  biblicum  au- 
ctum  et  eorrectum,  Lugduni  1723  in4; 
cujus  tractatum  de  tabernaculo  foederis 
absolvit  additis  uuctori»  vita  et  operum 
elenebo,  necnon  diss.  erudita  de  temploSa- 
lomohis,  Parmis  1720  in  f. ;  bibliothecam 
sacratn  Le  Long  cum  auctoris  vita,  ib. 
1723  t.  2  in  f. ;  t.  2.  historiae  ecclesiae  pari- 
siensis  cum  vita  auctoris;  ik  1710  inf. ; 
t.  3.  et  4.  op.  Explication  des  ceremonies  de 
V  Eglise  avunculi  sui  Ulaudi  d  e  V  e  rt  (p. 
973)  cum  auctoris  elogio,  ib.  1713  t.  2  in 
8 ;  instHutiones  cathoUcas  Pouget(p.lllO) 
cura  auctoria  vita,  ib.  1725  t.  2  in  f. ;  Hv- 
solution  des  cas  de  conscience  Juenini,  ib. 
1741  t.  3  in  12 ;  Continuotion  des  Memoires 
de  Littet-ature  et  d'  Histoire  fauctore  S  a  1- 
iengre),  ib.  1726—1731.  Ct.  Biogr.  univ. 
XI,  211;  ingold  p.  39  s.  —  Joannes  Diaa 
de  Arze  canonicus  mexicanua  reliquit 
opus  de  stttdimis  ss.  bibliornm ,  Romae 
1750  in  4.  —  Dits.  de  chronologia  b.blica 
a.  1749  edidit  Nicolaus  Mansuy  O. 
Praem,  in  monasterio  mussipontano,  phi- 
losophiae  et  theologiae  lector,  optime  de 
mig&ali  et  breviario  ordini»  meritus ,  qui 
tamen  adhuc  1769  vixisse  videtur.  Cf.  Goo- 
verts,  1,  563  ».  —  Nicolaiui  Henry  Vero- 
dunenaia  (f  1752)linguaehebraicae  profes- 
Bor  in  coilegio  regio  parisiensi  typis  lterum 
dedit  editionein  s.  Scripturae  a  V  a  t  a b  1  o 
nuncupatam  1729—45  t.  2  in  f.  —  Prosper 
M  a  r  i  n  i  0.  S.  Aug.  edidit  theologico-cri- 
ticam  disceptationera  de  ss.  utrinsque  T.  | 


Advocatus)  0.  Praed.  Panormitanus  n. 
12.  Sept.  1702  edidit  de  sanetitate  li- 
brorum,  qui  in  Ecclesia  catholica  con- 
secrantur,  opus  duos  in  11  distributum, 
Panormi  1741.  1742  t.2  inf.,  quorurru 
1 .  inscribitur  praeparatio  biblica,  com- 
plectens  quatuor  exercitationes,  in  qui- 
bus  de  singulorum  11.  auctore,  aetote, 
argumento  et  versionibus ;  de  s.  Scri- 
pturae  nomine,  auctorilate,  canoner 
editione  disserit.  Alter  liber  et  tomn* 
inscribitur  demonstratio  biblica,  in  qua 
de  ss.  librorum  inspiratione  et  auctori- 
tate  disputat,  eorumque  vindicias  agit, 
sed  methodo  et  stilo  sat  singulari.  — 
Didacus  a  s.  Antonio  0.  Carm.  pro- 
vinciae  ftandro-belgicae,  Bruxellensis, 
theologjae  ac  s.  Scripturae  praelector 
(t  25.  Nov.  1763),  elaboravit  enchiri- 
dion  scripturisticutn  tripartituin,  cujus- 
p.  1 .  complectitur  praeludia  isagogica 
ad  88.  bibliorum  intelligentiam  scho- 
laatice  deducta;  p.  2.  s.  historiam  chrc— 
nologice  per  aetates  deductam  a  mun- 
do  condito  usque  ad  Christum  natum,. 
in  qua  praecipuae  difficultates  totius- 
V.  T.  per  varins  dissertationes  achola- 
stice  elucidantur,  ib.  1745;  p.  3.  hi- 
storiflm  evangelicam  vitae  et  mysterio- 
rum  J.  Christi  ex  consensu  evangeli- 
sfarum,  et  acta  apostolorum,  omnia 
cbronologice  et  scholastice  deducta, 
Bruxelli8  1745 — 48  t.  3  in  8.,  quibus 


cmlicibus,  Mediolani  1753.  —  Colomannua 
8 1  u  r  a  ».  Radegunde  schol.  piar.  pr^iepo- 
situs  provinciae  (n.  1703;  t  1759),  cuju* 
e«t  diss.  ad  I.  locum  theologicum  de  *. 
Scriptttra,  1745. 


Digitized  by  Google 


1409 


Didacus  a  s.  Ant,  Sabatier,  Feyrier,  Zillich,  Setaro. 


1410 


adjecit  auctarium  complectens  paulinas 
epistolas  et  canonicas,  et  apocalypsim, 
omnia  chronologice  et  scholastice  de- 
ducta,  ib.  1748  in  8;  Wircebnrgi 
1759—69  t.  4;  ib.  et  Fuldae  1787  t. 
3  (ed.  3  ). 

629.  Vir  doctis&imus  fuit  Petrua 
SabatierO.S. Ben.  Picta  viensis  n. a. 
1682,  sodalis  congr.  8.  Mauri,  quem 
Buinart  studiorum  socium  sibi  selegit. 
Se  nimis  immiscens  Jansenianomm 
turbis,  ezsilium  est  passus.  Laborio- 
sis8imum  opus  in  se  suscepit,  colli- 
gendi  scil.  ex  omnibus  antiquitatis  mo- 
numentis  innumerisque  codd.  mss. 
fragmenta  veterum  ▼ersionum  s.  Scri- 
pturae,  illius  praesertim,  quae  itala  dici 
solet,  ut  illas  quantum  per  monumenta 
liceret,  oblivioni  eriperet,  atque  repa- 
raret.  Dum  instaret  tomo  2.  edendo  la- 
boribus  confectus  decessit  24.  Mart. 
1742.  Opus  in8cribitur:  Bibliorum  ss. 
versiones  antiquae  seu  vetus  italica  et 
ceterae  quaecunque  in  codd.  mss.  et  an- 
tiquorum  libris  reperih  potuerunt: 
qnae  cum  vulgata  latina  et  cum  textu 
graeco  comparantur.  Accedunt  prae- 
fationes,  observationes  ac  notae  index- 
que  novus  ad  Vulgatam  e  regione  edi- 
tam  idemque  locupletissimus ,  Remia 
1743—49  v.  3  in  f.  (fr.  225);  Pari- 
siis  1751  v.  3  t.  6  cum  250  tabulis 
(m.  370).  Ad  ed.  t.  III.  operam  con- 
tuleruut  8odales  Fr.  B  a  1 1  a  r  t  d'Inville 
(t  1771)  etVinc.  de  la  Rue  (t  1762). 
In  eruditae  praefationis,  quam  secun- 
dum  ejus  principia  elaboravit  Cle- 
mencet,  parte  prima  disseritur  de 
utilitate,  numero,  usu  mutationum  etc. 
antiquarum  versionum ;  praesertim 
vero  de  versione  itala;  in  p.  2.  recen- 
aentur  et  expenduntur  antiquitatis  mo- 
numenta  sive  edita  sive  mss.,  quibus 
in  opus  suum  usus  est:  in  p.  3.  agitur 
de  iis,  qui  jam  ante  Sabatier  hoc  in 
opere  versati  sunt,  deque  methodo  qua 
ipse  est  U8U8.  Quod  vero  attinet  ipsam 
editionem  »nihil  a  Sabatier  praestari 
poterat  in  hoc  genere  doctius  atque  ro- 


cidius ;  quoniam  ipse  omnia  quae  affert 
loca  variantia  non  leviter  attingit, 
multo  minus  temere  aut  ex  pTaejudi- 
catis  opinionibus,  sed  inspectis  colla- 
tisque  graecis  exemplaribus,  explorata 
etiam  latinorum  indole,  in  consiiium 
insuper  adhibitis  operibus  89.  patrum 
antiquiorum,  singulis  denique  summa 
cum  diligentia  pensitatis,  quae  in  hu- 
jusmodi  inquisitione  lucis  quidpiam 
fenerari  posse  videbantur  l).« 

630.  CaroluB  Josephus  Frevier 
edidit:  La  Vulgate  authentique  dans 
tout  son  texte,  plus  authentique  que  les 
textes  Hebreu  et  Grec  qui  nous  restent 
ou  apologie  de  Bellarmin  contre  le 
Journal  de  Trevoux  de  Juillet  1750, 
Romae  1753  in  12.  —  Nicolaus  Zil- 
lich  8.  J.  Wolfsdorfiensis  in  dioecesi 
bambergensi  9.  8ep.  1716  natus,  Wir- 
ceburgi  theologiae  exegeticae  et  lin- 
guae  hebraicae  profeesor  (t  1 2.  Oct 
1758),  edidit  concordiam  vulgatae  la- 
tinae  cum  fonte  hebraieo,  Wirceburgi 
1756  in  4.,  in  qua  diss.  tractat  locos 
nonnullos  Exodi,  Numerorum  etPsal- 
morum ;  Principia  didactiea  in  univer- 
eam  s.  Scripturam  una  cum  corollariis 
selectis  ex  veteris  inrtrumenti  lege,  hi- 
storica  et  polemica  adversus  nostri  tem- 
poris  haereticos,  novatores  et  Judaeos, 
1758  in  4.  —  Sed  diligentius  de  Vul- 
gata  egit  Bonaventura  Setaro  aM»g- 
dalono  0.  S.  Franc  in  tripUci  biblico- 
critica  demonstratione,  in  qua  Biblia  88. 
vulgatae  editionis  Sixti  V.  jussu  re- 
cognita  et  Clementis  VIII.  auctoritate 
edita  non  vitiosa  monstratur,  adeo  ut 
sit  probatu  difficile  vel  unicum  men- 


')  lta  Blanchinius  in  judkio  de  cod. 
vercellenai  in  patrol.  lat.  XII,  85  ed.  Mig- 
ne.  Cf.  Eerker,  KL.  X»,  1433,  Biogr.  univ. 
XXXIX,  428;  Tassin  Frankf.  u.  Leiptig 
1774  II,  343  sa.  et  vita  in  op.  t  8.  —  De 
antiquo  evanaeUorum  Cod.  brixiano  exstat 
epiatola  prolica  Phil. Garbelli(fl.  1741) 
ad.  Joa.  Blanchinium,  recuca  a  Migue 
patrol.  lat.  XII,  11-69.  De  psalttrio  ro- 
mano  disseruit  Ant.  M  artinetti,  Romae 
1745  in  f. 


Digitized  by  Google 


141  1  1741—1763.  Disciplinao  ad  u. 


i.  literas  spectantes.  Mekhitar, 


1412 


dum  in  ea  reperiri  correctione  dignum, 
adversus  neotericos  criticos  heterodo- 
xos  dignitatem  ejus  frustra  insectantes, 
Venetiis  1760  t.  3  in  4.  Demonstra- 
tionem  primam  petit  ex  turbido  fluxu 
hoiiernorum  fontium  hebraei  V.  T. 
et  graeei  N.  T. ;  aecundam  ex  fidelitate 
antiqui  interpretis,  necnon  ex  conso- 
nantia  Vulgatae  correctae  cum  ejusdem 
interpretis  emendatissima  editione ; 
tertiam  ex  privilegio  romanae  Eccle- 
siae  in  deligendis  et  declarandis  sine 
erroris  periculo  genuinis  Scripturis, 
tum  ex  ejusdem  doctrina  et  usu  in  fa- 
vorem  Vulgatae  correctae.  ln  capite 
prodromo  diligenter  disserit  de  typo- 
graphicis  mendis,  quae  in  omnibus  pe- 
nitus  editionibus  bibliorum  Sixti  V.  et 
Cleraentis  VIII.  irrepserunt,  regulam- 
que  statuit  inveniendi  atque  habendi 
in  omnibus  codd.  bibliorum  Clementis 
VIII.  quovis  loco  et  tempore  editis  Vul- 
gatam  latinam  veterem  etiam  a  mendis 
typographicis  perpolitam. 

631.  Petrus  Mekhitar  Armenus, 
Sebastenus  n.  7.  Febr.  1676,  a  pueri- 
tia  piissimae  vitae  se  dedit  et  vix  a. 
natus  14  diaconusordioatur.  Insatiabili 
discendi  ardore  ferebatur,  sed  duram 
duxit  ^adolescens  vitam.  Po3t  multos 
exantlatos  labores  et  peregrinationes 
ai  unitatem  Ecclesiae  catholicae  rediit. 
Totum  jam  se  impendit  regenerationi 
nationis  suae.  Hinc  et  congregationem 
instituit  (1701):  sed  pro  tam  benevolo 
et  salutari  zelo  ac  studio  gravissimam 
procellam  et  persecutionem  concivium 
in  se  excitavit,  cui  nonnisi  iterata  fuga 
subtrahere  se  potuit.  Demum  Venetias 
secessit  (l  7 1  7),  ubi  in  insula  celeber- 
rimum  monasterium,  quod  ab  ipso  no- 
men  accepit  et  typographiam  instituit 
ingenti  commodo  nationis  suae  (f  27. 
Apr.  1749).  Edidit  inter  aliu  biblia 
armena,  Venetiis  1733—35  in  f.,  et 
varia  commentaria  ut  in  Malthaeum, 
Venetiis  1737,  Ecclesiasticum ,  ib. 
1736;  Psalmos;  s.  Thomam  in  lin- 


guam  armenam  vertit  *)  etc.  —  Her- 
mannus  Janssens  0.  Min.  Antvrer- 
pien?is,  s.  Scripturae  lector,  provinciae 
praepositus  (n.  1685  ;  t  5.  Apr.  1 762), 
regulas  tradit  in  vertenda  s.  Scriptura 
servandas  in  op.  Prodromus  sacer  re- 
ctam  praeparans  semitam  ad  varia  bi- 
blia  sacra  belgico  idiomate  (interprete 
praesertim  Aegidio  de  Witte  cf. 
p.  1070)  impressa  utiliter  emendauda 
atque  de  novo  juxta  mentem  et  decre- 
tum  Clementis  VIII.  tuto  et  rite  im- 
primenda,  Antwerpiae  1 732  in  4.  Scri- 
psit  quoque  Explanationem  rubrica- 
rum  missalis  romani,  ib.  1755.  1757 
t,  2  in  8. 

632.  Pius  Thomas  Milante  O. 
Praed.,  in  regia  universitate  neapoli- 
tana  primariua  professor  et  (1743) 
episcopus  stabianus  (Castellamare  t 
2.  Apr.  1749),  novis  curis  edidit  Sixti 
senensis  bibliothecam  sanctam  (III8,  80) 
criticis  ac  theologicis  animadversioni- 
bus  necnon  duplici  adjecto  sacrorum 
scriptorum  elencho  adauctam  et  illu- 
stratam,  Neapoli  1742  t.  2  in  f.  Alia 
ejusdem  opera  sunt:  Theses  thcologico- 
dogmatico-polemicae,  Neapoli  1734  in 
4 ;  De  Stabiis,  de  stabiana  ecclesia  et 
episcopis,  Neapoli  1750  in  4.,  oput 
poslhumum  complectens  quinque  dis- 


')  Cf.  Biogr.  univ.  XXVIII,  173:  prae- 

?rimi8  Kalemkiar  KL.  VIII,  1122—37; 
etermann-Kessler  Realenc,  XII,  477—82. 
Qua  occasione  mentionem  faciemua  Ja- 
cobi  Villote  Barro  Ducum  n.  1.  Nov. 
1656,  qui  diu  commoratus  est  in  Persia  et 
per  25  annos  missionarium  apud  Armenos 
egit  (f  14.  Jan,  1743).  Edidit:  commen- 
tarium  m  Evanjelia,  Romae  1714  in  4. 
armenico:  explanationem  fidei  orthodoxae 
Urbani  VIII.  jusau  cditam,  ib.  1711  in  8. 
armenice;  dictionarium  nocum  latinum- 
armenium  ex  praecipuis  armeniae  linguae 
scriptoribus  concinnatum,  in  quo  adjunc- 
tos  eingularnra  vocum  sensus  multiplices, 
multa  etiam  theolo^ica,phyiica,  moralia, 
historica,  matheraatica,  geographica,  chro- 
nologica  sui»  quaeque  Iocis  passim  expli- 
cantur.  Accessit  tabula  chronologica  re- 
gum  et  patriarcharum  utriusque  Arme- 
niae,  ib.  1714  in  f. 


Digitized  by  Google 


1413 


Milahte,  Zanolini, 


Szdellnr,  Guedier. 


1414 


sertationes :  1  de  antiquitate,  magni- 
ficentia  et  sita  Stabiorum ;  2.  de  anti- 
quitate  et  praestantia  ecclejine  stabia- 
nae ;  3.  de  raonte  anrao  ac  inibi  a  s. 
Catello  erecto  templo  in  memoriam  ar- 
changeli  Michaelis ;  4.  de  epocha  8.  Ca- 
telli;  5.  de  episoopis  stabianis.  Prae- 
mittitur  vita  Milantis  auctore  Maria 
llisogni  JCte  neapolitano  l).  Acer- 
rimam  et  conviciis  refertam  censuram 
in  hoc  opas  scripsit  Ludovicus  Agnel- 
lus  Anastasius»),  archiepiscopua 
eurrentinus,  in  anitnadcersionibus  in  l. 
Pii  Th.  Milante,  Neapoli  1751  in  4. 
Milantis  vindicias  sagaci  judicio  in  se 
suscepit  Cajetanus  M  a  r  t  u  c  c  i  medicus 
edita  Leitera  contenenU  alcuni  Jiifles- 
aioni  intorno  all'opera  intitolata:  Ani- 
madversiones  in  1.  F.  Pii  Th.  Milante, 
Neapoli  1753  in  4.,  in  qua  contendit, 
Anastasium  non  esse  anitnudversionum 
auctorem,  sed  nomen  tantura  libro 
praeposnisse,  quin  stili  acrimoniara  et 
convicia,  quae  libro  continerentur, 
nosset.  Exercitationes  dogmatiro  -  mo- 
rales  in  propositiones  proscriptus  ab 
Alexandro  VII.,  Neapoli  1738  in  4; 
ab  Innocentio  XI.,  1730;  ab  Alexan- 
dro  VIII.,  1740.  Ceterum  in  ro  mo- 
rali,  licet  auctor  sit  gravis8),  nonnihil 
rigidus  videtur.  De  viris  illustribus 
(usque  ad  a.  1577)  Congregationis  s. 
Mariao  Sanitatia  (cujus  quondam  erat 
vicarius  generalin)  0.  Praed.,  ib.  1745 
in  4 ;  Vindiriae  regularium  in  causa 
raonasticae  paupertatis  4),  ib.  1740  in 
4.  —  Antonius  Zanolini  Patavinus 
n.  ir>93,  qui  udolesccns  20  annorutn 

•J  Cf.  A.  K.  lip*.  1755,  100—110. 

-)  Cf.  Zaccaria  Storia  Letl.  III,  347- 
;io3  et  XI,  327  -  332.  I  'eteruin  A  n  a  .«  tu- 
«iu8  n.  14.  Fel»r.  1002  Neai»oli,  Pliilippi 
Aaastuaii,  «le  quo  r»imm  p.  1220,  tt»  Ira- 
tru  ncpo«,  in  ur«-liiepi«-oputu  Burientiiio 
(1724)  et  deinde  tn  putriurchutu  ul<  xun- 
•Irino  mucconsot  (f  1!).  Fel»r.  17.'»8i,  M-ripsit 
Otiiun  Intwiu  tUjti  Anti/Mt/ti  (27 ) ,  Neapoli 
17i'>4  t.  2  in  4. 

*)  <T.  '1-  op.  eit.  Mem.  tle  Trev.  1741 
a,  11  p.  215-  34. 

*}  (T.  Mi-iu.  ileTrev.  1744  u.l  p.5-01. 


jam  utriusque  juri*  lauream  prome- 
ruit,  praecipue  in  linguU  orientalibus 
excelluit,  quaa  etiam  per  45  annoa  Pa- 
tavii  eat  profeaaua  (t  19.  Febr.  1762). 
Plura  opera  ad  ss.  literus  interpretan- 
das  tersiasimo  stilo  latino  reliquit l) : 
Quaestiones  e  s.  Scriptura  ex  lingua- 
rum  orientalium  interprstation*  ortae, 
Patavii  1 725  in  8 ;  Lexicon  h  braicum, 
ib.  1732  in  4;  Lexicon  syriacum,  cui 
accedit  disputatio  de  lingua  ayriaca, 
versionibus  syriacis  et  de  Maronitis, 
quibus  praecipuo  nunc  lingua  syriaca 
in  uau  est,  1742  in  4;  Lexicon  chal- 
daico-rabbinicum  cum  rabbinorum  ab- 
breviaturis;  accedit  disputatio  de  tar- 
gumim  sive  puraphrasibus  chaldaicie, 
thalmude,  cabbula,  commentariis  rab- 
binorum  et  lingua  chaldaica  etc.  1747 
t.  2  in  4 :  disputatio  de  euchuristiae 
sacramento  cum  christianorum  orien- 
talium  ritibua  in  eo  conficiendo  et 
administrando,  il>.  1755  in  8;  ditpu- 
tationes  ud  s.  Srripturam  spertantes  de 
festis  ct  sectia  Judaeorum  cum  ejus- 
de  n  auctoris  annotationibus,  Venetiis 
17  53  in  4. 

6 3  3.  Franciscua  S  z  d  e  1 1  a  r  (Zdel - 
lar)  S.  J.  Croata,  n.  20.  Sept  1685, 
philosopiae  et  theologiae  Tyrnaviae 
(cujus  universitatis  etiam  aliquamdiu 
cancellarius  fuit),  Graecii  ot  Viennae 
professor  (t  0.  Jun.  1745),  praeter  alia 
reliquit  dissertaliones  selectas  chrono- 
logico-biblicas  super  V.  Testamentum, 
Graocii  1730  in  8.  —  Henricus  Mi- 
chael  Guedier  de  Saint-Aubin 
e  dioeeesi  rotoma^ensi  (n.  17.  Jun. 
1005;  t  25.  Sept.  1742)  doctor,  pro- 
fes.sor  et  praefcetus  bibliotbecae  Sor- 
l»onae,  vir  valde  eruditus  et  incaaibua 
eonsciontiae  Bolvcudis  expcrtus,  eora- 
posuit  /'  Jlistoire  sainte  des  deux  Al- 
Liunccs*),  1741  t.  7  in  12.  —  Iiern- 

')  <T.  Vi  dovu,  Hiografla  de^li  Serit- 
tori  pudoviiui,  1'utavii  1830  II,  440;  Fcr- 
run,  Vitae  viromin  illuatrium  aeminarii 
patavini,  100-202. 

*)  De  hoc  opere  ncribit  Feller  IV,  287 


Digitized  by  Google 


1415 


1741-1763.  Introductio  ad 


8.  Script.  Scifelli,  Stcinhart,  1416 


hardus  Mahy  S.  J.,  Namurciensis,  ope- 
rariua  strenuus  (n.  21.  Aug.  1684; 
f  8.Apr.  1744)  stilo  oratorio  scripsit: 
Histoire  du  Peuple  Hibreu  tiree  de 
TEcriture  Sainte  depuis  la  creation  du 
monde  jusqu'a  la  ruine  entiere  de  la 
Sinagogue  sous  Tite  et  Vespasien, 
Leodii  1742  t.  3  in  12.  —  Dominicus 
Scifelli  0.  S.  Aug.,  Romae  in  Sa- 
pientia  publicus  divinarum  Scriptura- 
rum  interpres,  sibi  illustrandam  sum- 
psit  periodum  480  annorum  ab  exitu 
Judaeorum  ez  Aegypto  usque  ad  aedi- 
ficationem  templi  salomonici  in  disser- 
tazione  cronologica  sulla  quarta  etd  del 
mondo,  Romae  1732  in  4.  —  Fran- 
ciscus  Steinhart  S.  J.,  natus  in  op- 
pido  Spalt  in  Franconia,  theologiae 
scholasticae  professor  Lucernae  et  Fri- 
burgi  in  Brisgovia  (t  21.  Sept.  1746), 
edidit  sacram  veterum  temporum  histo- 
riam  in  epitomen  contractam,  Augu- 
stae  Vind.  1 728  in  4 ;  historiam  sacram 
evungelicam  et  apostolicam,  Ingolstadii 
1734  in  4. —  Petrus  Kwiatkowski 
8.  J.,  Polonus  (t  1747)  reliquit  Histo- 
riam  V.  et  N.  T.,  quae  stilo  claro  et 
solido  conscripta.  ss.  patrum  textibus 
illustrata  aliorumque  auctorum  flori- 
bus  exornata  prodiit  Augustae  V.  1 7  8 1 
in  4.  —  Josephus  Charlemagne  a  b. 
Michaele  0.  Carm.,  patria  Magdn- 
nensis  ad  Yvam  (n.  1670;  t  1748) 
collegit  Idies  historiques,  morales  et 
chronologiques  de  tous  les  livres  de 
V  Ecriture  sainte  avec  des  Reflexions 
tirees  des  ss.  Peres  propres  a  elever 
1'esprit  a  Dieu  et  a  corriger  les  moeurs, 
Parisiis  1737  in  8;  la  conciliotion  des 
Passages  et  faits  historiques  de  V  Ecri- 


„Ouvrage  inferieur  a  celui  de  Berruyer 
pour  le  coloris,  la  douceur,  le  brillant  du 
atyle ;  mais  ecrit  d'  une  maniere  plus  digne 
de  la  sublime  simplicite"  des  livrea  s  linto. 
Ceit  uue  espece  de  concorde  de  V  ancien 
et  du  nouveau  Tegtament,  enrichie  de  r6- 
Hexions  sages  et  de  dissertations  savantes 
et  dirigee  par  1'intelliffence  des  Inngues  et 
par  une  cntique  judicieuse  *  Cf.  Biogr. 
univ.  66,  201,  ubi  laudantur  ejusdem  tra- 
ctatus  theologici. 


ture  sainte,  qui  paroissent  opposes  les 
uns  aux  autres ;  t  2.  non  prodiit.  — 
Carolus  Ant.  Erra  cler.  reg.  congr. 
Matris  Dei,  reliquit  historiam  uiriusque 
T.,  1747  t  2  in  8;  Venetiis  1760  t. 
8  in  12.  —  De  vera  nativitatis  Christi 
epocha  exstat  diss.  G.  J  o  1 1  Wirceburgi 
1754  in  4. 

634.  Deniqne l)  Iaaac  Josephu» 
Berruyer  S.  J.  Rotomagensis  (n.  7. 
Nov.  1681 ;  t  18.  Febr.  1758)  edidit : 
Histoire  du  peuple  de  Dieu  depuis  son 
origine  jusqu'a  la  Venue  du  Messie 
tiree  des  seuls  livres  Saints  ou  le  texte 
sacre  des  Livres  de  TA.  T.  reduit  en 
un  corps  d'Hi8toire,  Parisiis  1728  t.  7 
in  8  v.  in  4;  saepissime  edita  aucta, 
ita  1736  in  12.  ed.  jam  septima;  ger- 
manice  interprete  Ant.  Weimer  S. 
J.  (1778),  Luxemburgi  1753  t.  7  in  4. 
Histoir*  du  PeupU  de  Dieu  depuis  la 
Naissanee  du  Messie  jusqu'a  la  fin  de 
la  Sinagogue,  tiree  etc.  Hagae  (Pari- 
aiis)  1753  t.  4  in4;  t.  4.  ed.  an.  1755 
complectitur  5  quaestiones:  1.  De  J. 
Christo  Scripturarum  objecto;  2.  de  J. 
Christo  Filio  Dei ;  3.  de  J.  Chri&to  ho- 
minis  Filio ;  4.  de  J.  Christo  novi  cnl- 
tus  auctore ;  5.  de  J.  Christo  in  templo 
praesentato  et  V.  purificata.  Histoire 


<)  Huc  spectat  etiam  Franciscua  Phi 
lippus  Mesonguy,  Bellovaci  22.  Aog 
1677  natus,  jansenianae  factioni  addictus 
(t  a.  aetatis  86,  19.  Febr.  1763),  cujus  Ex- 
position  de  la  doetrine  chr6tienne,  Uet- 
recht  1644,  catechismus  janseniano  veneno 
infectus,  a  nonnullis  impenae  laudatur,  a 
Clemente  Xlil,  speciali  brevi  poet  matu- 
ram  discussionem  14.  Juo.  1761  proecripta. 
Scripsit  Abbrfge'  de  V  Histoire  dt  V  ancien 
T.  avec  des  eclaircissements  et  des  r^fle- 
xions,  Parisiis  1728,  dein  fuaius  1735—53 
t.  10  in  12 ;  1773 ;  N.  T.  cum  annotationi- 
bus  1729  t.  3  in  12.,  ib.  1729,  aliaque 
opera  stilo  quidem  nitido,  ted  minus  so- 
brio  sunt  conscripta;  germanice  Viennae 
1770.  Cf.  Feller  VI,  40 ;  Biogr.  un.  LX  VIII, 
281 ;  Jungmann  KL.  VIII,  1299  s. ;  Lequex 
(ejus  familiaris),  in  Memoires  wr  la  vie 
et  le*  ouvrages  de  feu  M.  1'abW  Fr.  Ph, 
Mewnguy,  Paris  1763 :  Cont  Fleurii  H.  K. 
I  247  §  2  s. 


Digitized  by  Google 


1417 


Berruyer,  Aug.  Calnut. 


1418 


du  Peuple  de  Dieu  troisieme  partie  ou 
Parapbrase  des  Epltres  des  Ap6tres 
d'apres  le  commentaire  lutin  du  P. 
Hardouin,  Hagae  (Lugduni)  1757  t.  2 
in  4;  Amstelodami  1758  t.  5  in  K. 
Opus  quidem  splendido,  vivaci  et  ad- 
modum  rhetorico  stilo  conscriptum, 
ingentem  excitavit  rumorem,  atque  a 
romanis  pontificibus  17.  Moji  1734 
(p.  1.);  14.  Apr.  1765  et  brevi  spe- 
ciali  a  Benedicto  XIV.  die  17.  Febr. 
1758  (p.  2.)  et  a  Clemente  XIII.  die 
2.  Dec.  1758  (p.  3.),  a  plurimia  (22 
die  13.  Dec.  1753)  episcopis  Galliae, 
ab  ordinis  superioribus,  a  Sorbona, 
quae  censura  prolixa  et  rigida  notavit  >) 
323  propoiitiones,  et  ab  ipso  parla- 
mento  parisiensi  a.  1756  proscriptum 
fuit.  Merito  autem  reprehenduntur  in 
hoc  opere  modus  narrandi  historiam 
sacram  in  fabulae  speciem,  scriptionis- 
que  genus  argumento  tam  sacro  in- 
dignum»),  indecens  in  describendis 
quibusdam  factis  licentia,  chronologia 
male  secura,  propositiones  haeresi  ne- 


')  Auctor  principalia  hnjus  cenaurae 
fuit  Ludov.  Legrand.  Prodiit  ea  in- 
■cripta  Jugement  doctrinae  de  la  Fac.  de 
Theol.  de  Parix  etc.  Paria  1702  in  4.  ct  t. 
3  iu  12.  Cf.  Bertrand  Hist.  lit  de  lacongr. 
de  S.  Sttlp.  1,  372-378. 

*)Cf.  Sommervogel  I,  1357—90;  Vi- 
gouroux  Dictionnaire  1,  1627 ;  S  e  h  1  o  e  ■- 
•  er  KE.  11,464;  Alex.  a  s.  Jo.  de  Cruce 
cont.  H.  K.  Fleuni  1.245  §32:  Biogr. 
univ.  111,310;  Reuseh  11,  ^04  b».  Uer- 
ruyer  plures  edidit  libello.s  iu  sui  libri  vel 
«aitem  *uae  orthotloxae  defensionem,  quo- 
ruui  aliquot  etiam  proieripti  fuere.  Acri 
cen^ura  illum  aggreiwu*  eat  Joanne»  Bapt. 
Gautier  (Gauthier)  Colberti  episcopi 
montepesHulani  epiacopi  theologui*  (n. 
1685;  1 1755)  in  Lettrei  thfoloyique*  contre 
le  Syateme  impie  et  Socinien  des  PP.  Har- 
douin  et  Berruyer,  Parisiia  1736  t.  3  in  12. 
Alia  hujua  theologi  opera,  quibua  vel  m- 
credulo^  vel  bullam  Inigenitua  atilo  ad- 
modum  acerbo  irapugnat,  cf.  npud  A  d  e- 
lungll,  1363;  Feller  IV,  117.  Proli 
xiu-i  adhac  Fitzjames  epincopua  nuca- 
■ionenais  I'.  Berruyer  impugnavit  in  Man- 
tlament,  cujua  aactor  exatitit  1'.  E.  Gour- 
lin,  Pariaiis  1760  t.  7  in  8. 


storianae,  imo  et  socinianae  faven- 
tes  ')  et  praesertim  in  3.  p.  paradoxae 
opiniones,  quas  hausit  ab  Hardouin 
(p.  11'.)  9).  Multum  laudat  Cernitori 
in  sua  bibl.  polemica  p.  79  diss.  quam 
ex  schedi8  auctoris  nostri  italice  (libere) 
versam  edidit Forestier:  Infnllibilith 
del  Papa  provata  col  Esame  del  4.  a. 
della  dichiarazione  del  Clero  di  Francia 
radunato  nel  1682,  Firmii  1788. 

635.  Inter  exegetas  primum  locum 
meret  Augustinud  Calmet  0.  S.  Ben. 
ex  congr.  Vitonis  et  Hidulphi.  Natus 
est  26  Febr.  1672  in  oppido  Menilla 
Horgne  in  Lotharingia.  Parentes  ha- 
buit  morum  honestate  magis  quam 
fortunae  bonis  claros,  quorum  cura  in 
virtutum  et  humaniorum  literarum 
studio  probe  institutus,  cum  rhetori- 
cam  absolvisset,  31.  Oct  168'.)  insti- 
tutum  s.  Benedicti  professus  est.  Dum 
ulterioribus  studiis  iucumberet,  di- 
scendi  et  proticiendi  amore  impulsus 
etiam  graecam  et  hebraicam  linguam 
sine  ullius  n:agisterio  didicit.  lndenata 
est  untiquitutnm  documenta,  rabbino- 
rum  scripta  et  praecipue  ss.  literas  in 
suo  fonte  lustrnndi  cupiditas.  Atque 
adeo  in  eo  profeeit  studio,  ut  post 
paucos  annos  in  totum  fere  V.  T.  uom- 
mentarium  cum  adjectis  dissertationi- 
bus  ad  suam  instructionem  compo- 
Huerit.  Electus  1704  in  subpriorem, 
eundem   secundis    curi»  elaboravit: 
simul  enim  s.  Seripturam  exponere 
jussus  est.  Quaoceasione  inter  sodales 
academiam  literaiiam  instituit  unice  ss. 
literarum  studio  intentam,  quae  eum 
multum  juvit  inperficiendo  suo  labore. 
Parisios   migrare   perrnis3U9  ibidem 
suadentibus  Mabillonio   et  Dugueto 
gallico  idiomate  primum  t.  et  dein 
alios  in  lucem  edidit  inscriptos:  La  s. 
Bible  en  lutin  et  en  franrais  *)  avec  un 

i)  Cf.  Sch eebe n  Handb.  d.  Dogm.  1. 
5  n.  641  aa.:  Heinrich  Dogm.  Theol.  VII, 
32!). 

*)  Veraio  e»it  Ludov.  Isaaci  le  Maitro 
de  Sacy  (cf.  p.  459),  qunm  jam  ante  a 


Digitized  by  Google 


1419 


1741-1763.  Exegeais. 


1420 


commenUire  litteral  et  critique,  Pari- 
258  1707— 16  t.  23  in  4;  1714— 20t 
sii ;  1 724  —  26 1.  9  in  f.  ed  ancU  et  op- 
Celeberrimus  Manai  eam  latine 
edidit  Lncae  1730—38  i  9 
in  f.;  Angoatae  1756  inf.;  Wircebnrgi 
1789—93  1. 19  in4.  Qno  incommen- 
tario  nniee  eat  intentna  in  ernendo 
aenan  literali l)  miaso  sensu  morali  et 
allegorico,  atqne  ita  multnm  promovit 
aannm  ezegeaia  atndinm;  bretitati 
studet  atqne  ez  aliia  eommentariU  nti- 
liora  oolligit,  adeo  nt  hnic  compilationi 


acunt  proteetantes,  quorum  nonnulli 
(Lowth,  Rosenmuller)e:>beneusi  sunt, 
quinauctorem  nominaverint *);  multum 
tamen  diatat  a  solidiUte  et  eruditione 
comentariornm  Toleti,  Eatii,  Maldonati 
etc.  et  plurea  loooa  difficiliores  nimis  le- 
viterexpendit.  Indissertationibu8(l  14) 
praeviis  admodnm  erndite  expendit 
qnaestionea  iaagogicas,  chronologicas, 
archaeologicaa  et  historicaa  vel  exege- 
ticaa  •).  Prodiernnt  aeorsim  inscriptae 


qmtraftdatn  in  locis  recognoverat  ac  com 
textn  latino  vulgaUe  editionis  vulgaverat 
Pariaiis  1707.  —  Feller  1,479  tribuit  Fran- 
eiaco  Honorato  Beauvilliers  de  St. 
aignan  quondam  episcopo  bellovacenii 
(1713— 28 ;  1 1761)  commentarium  in  V.T., 
ted  ntrnm  et  nbi  prodierit  noe  latet 

>)  Hinc  antagoniiUm  nactus  est  ex  ipsa 
sua  congregabonc  Petrnm  Gnillemi- 
nnm  baroducanum  (n.  9.  Jan.  1708;  t  7. 
8ept.  1747),  cni  recondiUe  et  mystieae  in- 
terpreUtiones  in  amoribns  fucrnnt.  Quai 
cum  a  Calmeti  abeme  commenUriis  ani- 
madverteret,  ea  in  epitomen  redegit  orais- 
ais  Umen  plerieque  quae  ad  Knuis  litera- 
lia  pertinent  inUuigentiam  et  intruais  my- 
rticii  explanationibus.  Trea  tantum  pro- 
dierunt  ex  pluribui  quos  cogiUverat  to- 
mi  in  libroa  Moysis  inscripti :  Commentaire 
litUral  abrigd  iur  tous  lei  livre»  de  V  A.  et  i 
N.  T.  avec  la  veraion  fran^aiie,  Pariiiii 
1721  t.  3  in  8.  Cf.  Mem.  de  Trcv.  1722  a. 
68j>.  1032-39;  J.  dea  Sav.  LXXIII,  34 

•)  Cf.  Witeman,  Znaammenhang  iwi- 
schen  Wisaenschaft  und  Offenbarnng, 
praeL  11  |  21. 

»)  Ditseruit  ex.  gr.  de  baptumo,  de  ba- 
ptiimo  in  J.  Christi  nomine  collato ,  de 


et  collecUe  cnm  novis  (19,  qu&s 
sim  etiam  edidit  Paris  1720):  Disser- 
tations  qui  peuoent  servir  de  protego- 
menes  de  V  Ecriiure  sainte,  Parisiis 
1720  t.  3  in  4,  saepins  propter  uti- 
liUtem  ernditionemque  editae  et  in 
variaa  linguas  versae,  ut  in  linguam 
latinam  a  Mansi  Lncae  1729  t.  2 
in  4;  Angustae  Vind.  1732  in 
alio  ordine  in  Tre^or  d'  antiquites 
sacrees  et  profanes  des  commenUires 
dn  P.  Calmet,  Amsterdam  1722  t.  13 
in  12,  de  quo  cf.  A.  E.  L.  1723  p. 
353—62. 

636.  Non  Umen  defuerunt,  qni  ri- 
gidiori  censurae  snbjecerint  ejus  com- 
menUrinm,  ut  B.  Simon,  Stephanas 
Fonrmont,  vir  admodum  eraditas, 
plarinm  academianun  socins,  linguae 
arabicae  Parisiis  professor  (n.  1683; 
t  1745),  cujus  snnt:  Lettres  o  Mon- 
sieur  **  sur  ie  Commentaire  dn  P.  Cal- 
met  sur  la  Genese ;  ou  1*  on  troavera 
des  dissertations  critiqnes  contre  les 
Notes  de  ce  savant  Benedictin,  des  Ex- 
plications  nouvelles  sur  un  grand  ncm- 
bre  3e  Passages  et  la  eolution  de  pla- 
sieurs  difncnltCs  de  V  Ecritnre  sainte. 
Ep.  1.  prodiit  Parisiis  1709  in  12; 
altera l)  ib.  171 0.  Carpit  censor  prae- 
sertim  in  Calmeto,  quod  non  pro- 
baverit  genuinitatein  PenUUuchi  at- 
que  parvipenderit  expositiones  rabbi- 
nornm.  Non  silnit  Calmet,  sed  scripait 
LeUres  (4)  de  V  Auteur  dn  Gontfnentaire 
Litteral  snr  la  Genese  pour  servir  de 
Reponse  a  la  Critique  de  M.  Fourmont 
contre  cet  Ouvrage*),  ib.  1710  in  12. 
etc.  Carpnnt  alii  quandam  in  scribendo 

peccato  in  Spiritum  i. ;  de  viU  J.  Chriiti 
chronologico  ordinededucU;  dei.Joieph. 
Cf.  de  his  J.  dei  Sav.  LI,  1—11 ;  LXXII, 
28-36 :  132-41 ;  243—54 ;  363—76  ;  483 
—95;  611—  24;  LXXIII,  339-61 ;  620- 
33;  575  -  86;  Mem.  de  Trev.  1722  p.205l 
-2071 ;  et  1723  p,  5-30. 

»)  Cf.  J.d.  Sav.  XLVI.225-34 ;  XLVII, 
467—77. 

»)  Cf.  ib.  XLVIII,  577—87  ;  Mfe.  de 
Tr.  1711  p.  611-42. 


Digitized  by  Google 


1421 


Aug.  CaJmei. 


1422 


festinationem,  hinc  defectum  subinde 
eagacitatia  judicii  et  quod  proponat 
varias  lnterpretationes,  quin  determi- 
net,  quaenam  sit  praeferenda.  Iliud 
quoque  minus  piobandum  est,  eum 
lingua  patria  omnia  congessisse,  quae 
unquam  dicta  fuere  adversus  libros 
sanctos,  atque  ita  repertorium  suppe- 
ditasse  incredulis,  unde  suas  objectiones 
et  dicteria  haurire  possint1).  Hujus 
commentarii  eompendium  reperitur 
etiam  in  op.  dicto :  La  Bible  de  Vence 
1748—50  (de  qua  mox  n.  638,  cui 
odjecit  plures  dis.)  Commentariorum 
Telut  complementum  (utile  praecaeteris 
ejus  operibus)  est :  Dictionnaire  histo- 
rique  et  critique,  chronologique,  gSogra- 
phique  et  litteral  de  la  BibU  »),  ib  1719 
t.  2,  cum  supplemento  1 728  t.  2  ;  1 730 
t.  4  in  f;  Genevae  1728  ed.  mendosa, 
et  alibi  editum,  in  varias  linguas  yer- 
turo,  latine  a  Mansi  Lucae  1725; 
1731;  Augustae  V.  1729  in  f.;  cum 
supplemento  1736;  1738  t.  2  in  f.; 
1734  t  8  in  f.;  Vcnetiis  1747;  1795 
t.  2  in  f. ;  germanice  a  protestantibus, 
ut  a  Oloeckner  Liegnitz  1751 — 5 4  t.  4 
in  8  etab  alio  Hannover  1 779 — 8 1  1,  2. 
Versio  Jo.  Glaeser  non  ultra  fasc.  1. 
procestit  Passaviae  1 835 ;  et  in  compen- 


i)  Cf.  Feller  II,  299,  qui  de  ejua  dis- 
aertationibus  acribit:  ,C'eet  la  partie  la 
plua  agreable  et  la  ulua  recherchee  du 
Commentaire.  II  comtile  tout  cc  qu'on  a 
avanoe  avant  lui  aor  la  matiere  qu  il  trai- 
te;  maia  il  eat  rare  qu'il  faaae  peneer.  II  y 
a  plua  de  faita  que  de  rlflexiona;  maia 
comme  la  plupart  de  cea  faita  interesaent 
la  cnriosite'  dea  6rudita,  ce  recueil  a  6t6 
trea  bien  recu."  Ziegelbauer  II,  60  ■.  De 
ejua  commentariia  ct.  prolixoa  conapectue 
in  J.  dea  Sav.  XXXVI II,  436  et  tomiaaeqq., 
et  Mem.  de  Tr.  1708  t.  2  pag.  755  et  paa- 
aim  in  t.  aeqq. 

*)  De  eo  legimua  apud  Feller  1.  c. : 
»C'eat  dommage  que  1'  erudition  l'emporte 
aou? ant  sur  V  exactitude,  tur  une  critique 
exacte  et  a^vere,  que  lea  difficult^*  j  soi- 
ent  quelquefoia  propoaeea  ou  meme  ag- 
gravCea,  plutAt  qoe  v^ritablement  eclair- 
det,  et  qu'on  trouvea  la  plupart  dea  de*- 
fauta  ou  dea  inconve^nienta  du  Commen- 
(aire. 


dium  redactum,  Augustae  V.  1776. 
Complectitur  in  fine  tabulam  chrono- 
logicam  generalem  historiae  biblicae, 
eupputationem  mcnetarum  hebraica- 
rum  aliarumque  antiquarum  ad  pon- 
dus  marchi,  mensurarum  judaicarum 
sd  gallicas,  calendarium  judaicum,  ver- 
sionem  nominum  in  Scripturaoccurren- 
tium,  uberem  bibliothecam  sacram  au- 
ctorum,  qui  in  s.  Scripturam  ejusque 
partes  quomodocunque  demum  aliquid 
ediderunt.  lldephonsus  C  a  t  e  1  i  n  o  t 
(Chatelinot),  ejus  sodalis  et  studiorum 
socius1),  Parisiis  natus  5.  Maji  1670 
(t  1756)  additionibus  auxit  biblio- 
thecam  sacram,  quae  subjicitur  dicti- 
onario  biblico.  Plura  reliquit  opera 
mss.,  inter  quae  etiam  parata  reperitur 
editio  nova  operum  Alcuini.  Denique 
hucspectat:  Histoire  del'  A.etduN.  T. 
et  des  Juifs  (usque  ad  deletionem  urbis 
Jerusalera)  pour  servir  d'introduction 
a  1'histoire  ecclesiastique  de  1'abbe 
Fleury  ■),  in  qua  proinde  nititur  hujus 
scribendi  imitari  stilum,  Parisiis 
1718  t  2  in  4  (ed.  rara);  1725  (ed. 
mendosa)  etc. 

637.  In  praemium  tot  meritorum 
prioratum  titularem  s.  Claudii  de  Lays 
obtinuit  (1715),  mox  (1718)  invitus 
licet  in  abbatem  s.  Leopoldi  Nancaei, 
dein  (1727)  in  praesidem  congregatio- 
nis  et  in  abbatem  senonensem  electus 
est  (1728).  Benedictus  XIII.  episco- 
palem  dignitatem  ei  obtulit,  quam  ta- 
men  modestissime  recusavit8).  Erat 
enim  vir  vere  religiosus  magnoeque 


')  Cf.  Biogr.  univ.  LX,  311 ;  Feller  It, 
388;  A.  E.  lipa.  1729,  165—7.  Ceterum 
etiam  Petrua  C  h  o  m  t>  r  6 ,  Nanceua,  m  li- 
teria  humanioribua  bene  veraatua,  qui 
Parisiia  seminarium  instituit  rexitque  pro 
educandia  adolescentibua  (n.  1698;  t  18. 
Jul.  1760)  composuit:  Dictionnaire  obbt  /gi 
de  la  Bibie  pour  la  connaissance  dea  ta- 
bleaux  historiquea,  Parisiis  1755 ;  1806  ed. 
aucta.  Cf.  Feller  II,  562. 

»)  Cf.  J.  dea  Sav.  LXV,  77-91. 

»)  Cf.  hac  de  modeatia  Cont.  H.  E. 
Fleuni  1.  245  $  27. 


Digitized  by  Google 


1423 


1741-1763.  Exegeeii.  Calmet. 


1424 


Tirtntis,  qui  etiam  suae  congregationis 
bonnm  plnrimnm  promovit.  Plns  quam 
viginti  ecclesias  rurales  aut  recens  ere- 
xit  aut  reparari  curavit ;  hand  procul  a 
senonensi  nrbe  pro  pauperibus  infirmis 
nosocomium  coustruxit.  Bibliotbecam 
sni  monasterii  plurimis  libris,  anti- 
qnitatnm  monnmentis,  inscriptionibus, 
nnmmis  anxit  et  locupletavit,  atqne 
adeo  diaciplinam  studiumqne  literarnm 
provexit,  ut  ex  dissitis  etiam  abbatiis 
jnvenes  religiosi  Senonem  pro  institu- 
tione  mitterentnr.  Decessit l)  optimus 
aenex  de  literis  suoque  ordine  tam  bene 
meritus  anno  aetatis  86  die  25  Oot 
1757.  Alia  ejuadem  opera  sunt: 
Histoire  universelle  aacree  §t  profane, 
depuis  le  commenoement  du  monde 
jusqua  nos  jonra  (1720),  Argentorati 
et  Nancaei  1735—71  t.  17  in  4;  in 
qua  Bosaueti  ideas  et  principia  aequi- 
tur,  aed  fuaius  historiam  sacram  et 
monaaticam  narrat*);  ea  tamen  non 
tanti  acatimatur.  Histoire  eccUsiastique 
et  civile  de  la  Lorraine,  qui  comprend 
oe  qni  8'est  passe*  de  plna  memorable 
d  aas  1'  arche veche  de  Trevea,  et  dans  les 
evdches  de  Mets,  Tonl  et  Verdun  depuis 
1'entree  de  Jules  Cdaar  dana  lesGaule3 
jusqua  la  mort  de  Charles  V.  duc  de 
Lorraine  en  1690,  avee  les  pieces  jn- 
atificativea  a  la  fin.  Le  tout  enrichi  de 
Cartes  geographiques,  de  Plans  des 
Yillee  et  d'Eglises,  deSceanx,  de  Mon- 
noyes,  de  Medailles,  de  Monnmena  etc. 
Nancaei  1728  t.  4  in  f.;  editio  altera 
ancta  et  continnata  1745 — 57  t. 
7  absoluta  non  fnit.  Opns  ex  fontibus 


>)  Cf.  Fange*  eioa  nepoa  et  in  abbatia 
sncceaaor  in  Vie  du  . . .  A.  Calmet,  1762 ; 
Biogr.  univ.  VI,  559;  Schloeaser  KL.  li, 
1718 ;  Digot  Notice  biogr.  et  lit  nur  D.  A. 
Calmet  Nancy  1860;  Vigouroux  Dict.  II, 
72—76 ;  Revue  des  Sciencea  1888  p.  3488., 
nbi  alii  etiam  fontea  aasignantur. 

*)  Hujus  op.  epitome  videtur  eaae: 
Compendium  chronologicum  hietoriae  aacrae 
et  profanae  a  mundo  condito  ad  noatra  us- 
que  tsmpora,  gaUice  Nancaei  1729  in  8., 
latine  ib.  1734.  Cf.  M«m.  de  Trtv.  1737  a. 
62  p.  799-  826. 


I  est  haustum  et  ab  eruditis  laudatum, 
in  cujus  prolegomenis  occnrunt  dis- 
sertationes:  1.  de  primis  episcopis  ec- 
clesiae  trevirensis  cum  syllabo  chrono- 
logico  archiepiscoporum  trevirensium ; 
2.  de  episcopis  primis  ecclesiae  meten- 
sis  cum  syllabo  chronologico  episco- 
pornm  metensium ;  3.  de  primis  episco- 
pis  ecclesiae  tullensis  cum  sjllabo 
chronologico  episcoporum  tullensinm ; 
4.  de  primis  episcopis  virdnnensis  ec- 
clesiae  cnm  syllabo  episcoporum  vir- 
dunensium  ').  Hujns  op.  compendinm 
exhibnit  in  Hxstoire  de  la  Lorraine 
abrtgie,  Nancaei  17  34,  et  in  op. :  Ao- 
tice  de  la  Lorraine,  ib  1756  t.  2  in  f. 
alphabetioe  disposita;  Lunavillae  1835 
— 37  t.  2  in  8;  Bibliothlque  Lorraine 
on  Histoire  des  Hommes  illastres  qai 
ont  flenri  en  Lorrsine  dans  les  trois 
Ev6ch6s,dans  1'ArcheveoW  deTreves, 
dans  le  Duch6  de  Luxembourg  etc,  ib. 
1751  in  f.,  in  qna  tamen  tizi  sat  ob- 
scuri  nimiis  encomiis  extollnntnr;  in 
ea  p.  209 — 17  reperitur  ejus  antobio- 
graphia ;  TraiU  sur  les  apparitions  des 
Anges,  des  Demons  et  des  esprits  et 
snr  les  revenants  et  vampires  *),  Pa- 
risiis  1746;  1751  t  2  in  12.,  in  quo 
nimis  credulum  se  exhibet,  neque  de- 
bito  judicio  critico  utitur  •).  Beperiun- 
tur  jam  inter  ejns  disaertationes  bibli- 
cas  duae  de  angelis. 

638.  Henricus  Lndovicns  de  V  e  n  c  e, 
doctor  sorbonicns,  praepositns  eccle- 
siae  cathedralis  Nancaei  et  praeceptor 
filiorum  Leopoldi,  ducis  Lotharingiae  (f 
1749),  novam  curavit  editionem  com- 
mentariornm  P.  Carrieres  (cf.  p.  806) 
Nancaei  1738 — 43,  adjectis  t  6,  ana- 
lysi  et  dissertationibus  in  V.  T.  necnon 
explicatione  Psalmorum  t.  2,  1748  t. 
1 4  in  4 ;  majori  ex  parte  recusa  in  ed. 
s.  Scripturae  latine  et  gallice  curante 


')  Cf.  Mem.  de  Tr6v.  1723  a.  120  p. 
2158-68. 

»)  Cf.  ib.  1746  a  86  p.  1691—1710. 
»)  Cf.  Journ.  des  Sav.  CXLI,  440—69. 


Digitized  by  Google 


1425 


Vence,  Erhard,  Cartier,  Eachborn,  Kalkstein. 


1426 


Bondet,  Avenione  1767—73  i  17 
in  4;  Nemausi  1779,  qnae  editio  a 
Yence  nomen  habet;  Parisiis  1820 — 
24  t.  25  in  8.  Novam  iternm  ed.  cura- 
vit  Drach,  qnondam  rabbinus,  ad- 
jectia  praesertim  at.  7.  annotationibua 
et  diasertationibus  ex  commentariis 
Calmeti  aliisque  auctoribus  depromptis 
partim  novis,  Parisiis  1827 — 33  t 
27  in  8.,  ed.  superfluis  minusque 
utilibus  mercibus  nimis  onusta.  Cete- 
rnm  Calmetus  magni  fecit  disserta- 
tiones  nostri  auctoris  l).  —  Thomas 
Aquinaa  Erhard  0.  S.  Ben.  in  ab- 
batia  wessofontana,  Stadlenae  in  Ba- 
varia  natua  (t  8.  Jan.  1743),  edidit: 
Iaagoge  et  commentarius  in  universa 
biblia  vulgata,  Augustae  V.  1735  t.  2 
in  1  v.  in  f.,  die  Bibel  lateinisch  und 
deutsch  mit  theologischen  und  chrono- 
logischen  Anmerkungen  saepius  recusa, 
seiies  ib.  intra  a.  1723 — 37,  cujus 
appendixest:  ManuaU  biblicum,  ib.  1 7  2 4 
in  4.,  cum  variis  lexicis  ad  faciliorem 
ss.  literarum  usum.  Inchoavit  quoque 
comordantias  s.  Scripturae  utriusque  T. 
nova  methodo,  ordine  commodius,  sensu 
plenius,  usu  expeditius  adornatas,  quod 
opus  triginta  annorum  socii  absolve- 
runt,  scil.  Maurus  Luz,  Weremundus 
Eisvogel  (t  7.Sept,  1761)  et  Coele- 
stinus  Leutner,  edideruntque,  prop- 
terea  Brevi  a  Benedicto  XIV.  laudati  a). 
Prodiit  inscriptum:  Concordantiae  bib~ 
liorutn  wessofontanae  seu  repertorium 
biblicum  etc.,  ib.  1751  t.  2  in  f. — 
Germanus  Cartier  0.  8.  Ben.  in  mo- 
nasterio  Ettenheimmiinster  inBrisgoja, 
origine  pruntrusinus  (Porrentruy),  fra- 


•)  Cf.  Felier  VIII,  323 :  Biogr.  univ. 
XLVIIl,  102. 

»)  Cf.  Contin.  H.  E.  Fleurii  I.  235  §29: 
Ziegelbauer  IV,  66  et  passim  eodem  tomo ; 
Adelnng  II,  913;  Kaulen  KL.  II,  639—40: 
Laucbert  allg.  d.  Biogr.  XLVlIi,  393,  qui 
alia  ejusdem  op.  recemet,  ut  Ars  memo- 
riae  sive  clara  et  penpicua  methodus  ex- 
cerpendi  nucleum  rerum  etc.,  Auguetae  V. 
1715;  in  breviorem  forraam  redacta  ib. 
1716. 


ter  Galli,  de  quo  infra  (t  18.  Fel.r. 
1749),  vulgatae  editionem  una  cum  no- 
va  eaque  excultiore  necnon  ad  sensum 
Scripturae  magis  accommoda  germa- 
nica  versione  (subinde  paraphrastica) 
adorsus  est  eamque  sodalibus  opem 
ferentibus  vulgavit  commentariis  ss. 
patrum  et  nliorum  probatorum  inter- 
pretum,  sedbrevibus  per  modumscho- 
liorum  illustratam  l),  Constantiae  1 7">  1 
t.  4  in  f.  cum  figuris  1770  ed.  3. 
Dilucidatio  psalmodiae  ecclesiasticae, 
qua  loca  obscura  in  psulmis  et  can- 
ticis  secundum  ordinem  breviarii  mo- 
nasterii  dispositis  occurrentia  ad  men- 
tem  88.  patrum  ac  probatissimorum 
s.  Scripturae  interpretum  methodo  cum 
p8allentibus  tum  privatim  recitantibus 
commoda  breviter  explicantur  notis» 
que  illustrantur,  Friburgi  1734,  Ratis- 
bonae  1871  curante  Schneider  S.  J., 
qui  adjecit  non  paucas  notas.,  ex  recen- 
tioribus  psalmorum  comentariis.  — 
Ludovicus  Eschborn  S.  J.  8.  Scrip- 
turae  iuterpres  in  academia  fuldensi 
(1748 — 53),  scripsit  explicationem  s. 
Scripturae  secundum  sensum  literalem, 
allegoricum,  anagogicum,  moralem  ex 
praestantissimorum  Ecclesiae  patrum 
ac  doctorum  flore  collectam,  novis 
iisque  auccinctis  digressionibus  auctam 
aspersis  ultra  citroque  controversiis 
breviterque  discussis,  Fnldae  1750 — 
52  t.  10  in8.  —  Simile  opus  tribuitur 
Ant.  de  Kalkstein  scil.  Elucubra- 
tiones  literales,  allegoricae,  morales  et 
anagogicae  in  totam  s.  scripturam  V. 
et.  N.  T.,  Breslau  1727—54  1  10  in 
4.  Fuit  Antonius  guardianus  in  con- 
ventu  0.  Min.  vratislaviensi  et  obiit 
19  Oct.  1748  a.  aetatis  64. 

639-  In  Italia  tres  reperimus,  qui 
lectiones,  ut  ajunt,  in  s.  Scripturam 


')  Josephus  Maria  corai-s  de  Thun  et 
Uohenstein  episcopus  passaviensiu  (t  15. 
Jun.  1763)  typis  mandavit  novam  veraio- 
nem  germanicam  N.  T.  cum  nnnotationi- 
bus  Pa«iaviae  1762  pp.  2. 


Digitized  by  Google 


1427 


1741-1763.  Fxegcsis.  Azzi,  Calino,  Rosai,  d'  Asfeld,  1 428 


cdiderunt:  Horatius  degli  Azzi  0. 
Min.  Ref.,  H.  de  Parma  dictus,  s.  theo- 
logiae  lectoremeritus  (n.  27.  Apr.  1673; 
t  11.  Not.  1757),  cujus  sunt:  Esposi- 
tioni  leUerali  s  moralisopra  la  s.  Serit- 
tura,  Venetiis  1736—46  t.  13  in  4; 
Pozzo  profondo  scoperto  alla  cattolica 
gTeggia  nella  sacra  Oenesi l),  ib.  1 707 
in4.,  recusum  sub  inscriptione :  Rifles- 
sioni  sopra  la  Osnesi,  ib.  1710  t.  2  in 
4;  Espositioni  LetUra-Storiali,  Horali 
et  Profetali  nei  Davidici  Salmi  ed  espo- 
sizioni  letterali  sopra  il  Cantico  di  Sa- 
lomone  e  sopra  totti  li  Cantici,  ib. 
1740  t.  3  in  12.  —  Alter  est  Caesar 
Calino  S.  J.  Brixianus  n.  4.  Febr. 
1670  (t  19.  Aug.  1749  anno  aetatis 
79,  religionis  65),  cujus  opera  omnia  *) 
prodierunt  t.  9  in  4;  Venetiis  1759. 
T.  1.  continentur:  Trattenimento  Isto- 
rieo  e  Cronologieo  suila  serie  dell'  Antico 
lestamento,  in  cui  si  spiegano  i  passi 
piu  difficili  della  Divina  Scrittura  ap- 
partenenti  alla  Storia  e  Cronologia,  in 
quo  perpetuo  Josephum  Flavium  in- 
sectatur,  et  tamquam  veritatis  corrup- 
torem  ac  fabularum  et  mendaciorurc 
inventorem  passim  reprehendit  Pro- 
dierat  jam  Venetiis  1724  t.  2  in  4 ; 
1725;  1731  ;contraquod  scripsitFran- 
ciscus  Maria  8  i  a  c  c  a  (de  quo  cf .  supra 
p.  1120),  cui  respondit Calino  epistola. 
T.  2.  Lezioni  sacre  e  morali  sopra  li  I 
primi  cinque  capi  delLibro  1.  de'Re  e 
le  Lezioni  sopra  il  Giuoco.   T.  3.  Le- 
zioni  Scritturali  e  moroli  sopra  gli  altri 
cinque  capi  del  L.  1 .  de'  Re  (prodierant 
jam  Bononiae  1711  — 15  t.  6  in  12).  • 
T.  4  Trattenimento  Istorico,  Teologico 
e  Scritturale  sopra  i  santi  Vangeli,  in 
cui  si  espone  la  Divinita  e  Incarnazione  < 


')  De  quo  opere  scribit  P  e  z  z  a  n  a,  Me- 
moria  degli  Scritlori  t  Letterati  Parmegiani 
t.  7  p.  59 :  -Que»to  libro  e  tutto  pieno  de' 
difetti  di  stile  che  il  tritto  secolo  in  cui 
nacque  1'Autore  gli  avevano  infu90." 

*)  Cf.  Zaccaria  Storia  Lttteraria  d' Jta- 
lia  I,  334;  Backer  I,  1008.  Alius  a  nostro 
est  Ferdinandus  Calini  S.  J.,  de  quo 
aliac. 


.  e  Vita  e  Morte  e  Risurrezione  di  N.  S. 

•  G.  C.  (Venetiis  1727  in  4)  ed  ilTratte- 
;  nimento  sopra  gli  Atti  degli  Apostoli 

•  (ib.  1731;  1743  in  4  ).  Reliqui  tomi 

•  complectuntur  considerationes,  ser- 
;  mones  morules,  conciones  etc—  Terti  us 
i  est  Quiricus  Rossi  S.  J.  (n.  21.  Oct, 

1696;  t  14.  Mart.  1760),  unus  ex 
■  celebrioribus  Italiae  concionatoribus, 
i  cujus  exstant  Lezioni  sacre,  Venetiis 
1828  t.  4:  t.  |.  sulla  vita  diGiuseppe 
e  sullo  stato  del  popolo  Ebreo  in  Egitto 
dalla  di  lui  morte  sino  alla  nascita  di 
Mose:  2.  et  3.  sulla  vita  di  Mose;  4. 
sul  1.  d'  Ester  aggiuntevi  1 0  lex.  sul  L 
di  Giosue. 

640.  Joannes  Gremner  S.  J.  Si- 
lestuH,  theologiae  professor  per  16 
anuos  in  academia  pragensi  (n.  28. 
Oct.  1695;  t  16.  Juni  1757),  praeter 
philosophiam  peripatetictm  scripsit 
dissertationem  theologicam  dogmatico- 
critico-historicam  in  c.  20 — 27.  Gen.  de 
patriarchis,  Pragae  1746  in  8.  —  Ja- 
cobus  Vincentius  Bidal  d'  A  s  f  e  1  d  n. 
23.  Jan.  1664,  doctor  aorbonicus,  sed 
factioni  jansenianae l)  addictus  et 
ardens  appellans,  hinc  a  Sorbona  ex- 
clusus  (t  21  Maj.  1745)  commentariis 
Dugueti  (p.  1128)  plures  adjecit  tomu- 
los,  scil.  tres  in  11.  Regum  et  Parali- 
I  pomenon,  et  tres  in  Isaiam  *).  Alia 
edidisse  legitur  ut  in  Genesim,  in  opi- 
ficium  aex  dierum 8).  —  Ludovicus 
Bourbon  aurelianensis  dux,  Philippi 
II.  ducis  filius,  qui  post  conjugis 
obitum    mundana    nauseare  coepit, 


')  Acerriraus  jansenianus  f uit  Francis- 
cus  Joubert  Mongpesulanus  (n.  1683;  t 
23.  Dec.  1663),  qui  commentana  reliquit 
in  prophetas  Jeremiam,  Ezechietem  et  Da- 
nielem,  m  12  prophetas  mmores,  in  opvca- 
lypsim  spiritu  sectae  referta  et  in  quibua 
millenariorum  somnia  tuetur.  Cf.  Fel  ler 
V,  23. 

•)  Isaiam  gallice  vertit  Jac.  De- 
schampg  Sorbonae  doctor  et  parochns 
(n.  6.  Mart.  1577;  t  3.  Oct.  1759),  quae 
verwo  prodiit  posthuraa  Parisirs  1759  in  12. 

»)  Cf.  Vigouroux  Dict.  I,  1090. 


Digitized  by  Google 


1429 

totumque  se  divinarum  reram  con- 
templationi  et  pietatis  exercitii9  devo- 
vit  (t  4.  Febr.  1752),  reliquit  para- 
phrases  ac  commentarios  literales  in 
magnara  V.  T.  partem,  literales  ver- 
siones  in  Psalmos  ex  hebraico  cum 
paraphrasi  et  notis,  plures  disserta- 
tiones  contra  Judaeos,  versionem  epi- 
stolarum  s.  Pauli  et  confutationem 
operis  janseniani,  cuititulus:  Hexapia 
contraconstitutionem  Unigenitus  l),  quae 
tamen  non  videntur  fnisse  edita.  — 
Anna  Josephus  Neuville  8.  J.  (n.  7. 
Maji  1672;  t  1750)  reliquit  lelivre 
de  Tobie  avec  des  reflexions  morales 
sur  tour  les  versets  et  des  notes  cri- 
tiques  sur  les  endroits  les  plus  diffi- 
cile8,  Parisiis  1723  in  12;  le  livre  de 
Judith  avec  des  reflexions  etc.,  1728 
in  1 2.  —  Prophetas  minores  commen- 
tariis  illustravit  Andreas  Patrono 
S.  J.  Barensis8)  theologiae  moralis 
professor  (n.  19.  Febr.  1657;  t  11. 
Jul.  17  52  a.  religionis  80),  Neapoli 
1743  t.  2  in  f.    Ejus  quoque  est 
jejunii  ecclesiastici  defensio,  ib.  1720  in 
12.  —  Psalmos  illustrarunt  Fridericus, 
Maurit ius    F  o  i  n  a  r  d  8),  Normanus, 
parochus  Caleti  (t  29.  Mart.  1743),  in 
1 .  La  Clef  des  Psaumes  ou  V  occasion 
precise  a  laquelle  ils  sont  composes, 
Parisiis  1741  in  12.  et  Les  Psaumes 
dans  V  ordre  historique,  1 742  in  1 2.  — 
Franciscus  Bellenger  Lexovienais, 
doctor  sorbonicus  (n.  1688  ;  1 12.  Apr. 
1 749)  in  hiatoriaprofana  versatus,  cujus 
est  liber  psalmorum  vulgatae  editionis 
cum  notis,  in  quibus  titulus,  occasio, 
argumentum  cujusque  psalmi,  sensus 
literalis,  mysticus  etc.  explicatur,  1. 


')  Cf.  Contin.  hiat.  Fleurii  1.  240  *  65. 

»)  Cf.  Zaccana  Storia  Lett.  VI,  726  as. 

»)  Cf.  Biogr.  univ.  XV,  129.  Kjua  quo- 
que  eat:  La  Genhe  en  latin  et  en  francoia 
avec  une  explication  du  senslitteral  ct  du 
aens  epirituel,  Parisiis  1732  t.  2  in  12., 
quo  tamen  Hbro  propter  aingulare*  et  au- 
dacea  opinione*  aliorum  reprehennionera 
incurht  et  censuram,  adeo  ut  Hber  fucrit 
auppresaua  et  ipae  fuga  elabi  debuerit. 


1430 

utilis  qui  aestimatur,  Parisiis  1727 
in  4 ;  1 749  in  1 2-,  in  qua  ed. l)  omissae 
fuere  praefatio,  prolegomenautilia  ad- 
modum  et  observationes  subjunctae 
priori  ed. ;  Paris  1832.  —  Nonnosus 
Moser  0.  S.  Ben.,  abbas  attilensis,  Ba- 
varus  (n.  13.  Febr.  1694 ;  t  22.  Nov. 
1756),  cujus  est psalterium  Davidis  in 
3  pp.  distributum,  explanatione  literali 
et  mystica  affectuose  ac  in  modum  me- 
ditationum  dilucidatum ;  accedunt  can- 
tica  canticorum  Salomonis,  Stmubingae 
1741  in  4;  Ratisbonae  1742  —  et 
Antonius  Pluche,  Rotomagensis  n. 
1688,  quem  episcopus  laudunensis  suo 
aeminario   praefecit;   munere  tamen 
motus  fuit,  quod  addictus  esset  sectae 
jansenianae.  Erat  in  literis  humanio- 
ribus  excultus  et  in  disciplinis  physicis 
peritus  (t  176l).  Scripsit*):  Harmo- 
nies  des  Psaumes  et  de  V  EoangUe  ou 
Traduction  des  Psaumes  et  des  Can- 
tiques  de  1'Eglise  avec  des  notes  rela- 
tives  a  la  Vulgate,  aux  Septante  et  au 
texte  h^breu,  Parisiis  1765  in  12.  — 
Diss.  de poenitentia  Salomonis  proposuit 
Aegidius  M  a  r  t  i  n  0.  Praem.  in  abbatia 
Bonae  Spei,  protonotarius  apostolicus 
prior-curatus  (t  1742),  Montibus  1727. 
—  Joseph  Maria  Paganucci  S.  J. 
Urbinas  vir  laboribus  apostolicis  de- 
ditus  (n.  16.  Aug.  1667;  t  5.  Sept. 
1742),  descripsit  (t  tempio  di  Salomone 

>)  Cf.  M6ra.  de  Tre>.  1747  a.  118  p. 
2268—80 :  de  auctore  Adelung  I,  1624. 

*)  Cf.  de  ejus  operibus  Feller  VII ,  39, 
Biogr.  univ.  XXXV,  89;  Rotermund  VI, 
424;  Querard  VII,  217.  Intcr  haec  referre 
huc  licet :  Histoire  du  Ciel,  conaiderCe  se- 
lon  les  Id^es  dea  PoStes,  des  Philoaophes 
et  de  MoYae,  ou  Ton  fait  voir  1.  1'  origine 
du  Ciel  PoStique ;  2.  Ia  m6prise  des  Phi- 
losophea  sur  la  fabnque  du  Ciel  et  de  la 
Terre:  8.  la  conformit^  de  1'experience 
avec  la  aeule  Phybique  de  Molse,  Pariaiia 
1739  t.  2  in  12. ,  opua  eruditum ,  in  quo 
exhibet  historiaui  «agacern  fere  universae 
inythologiae,  falaitatera  vel  incertitudi- 
nem  •ymteraatura  a  philoaophu  cxcogita- 
torura  de  origine  raundi  demonstrat  et 
Hublimein  siraplicitatein  physicae  moaai- 
cao  oatendit.  Cf.  Journ.  des  .Sav.  CXIX, 
217-243;  CXX,  3  -26. 


Bourbon,  Neuville,  Foinard,  Bellenger,  Moaer  etc. 


Digitized  by  Google 


1431 


1741-1763.  Interpretei  ■.  Scripturae.  Kroell,  Pires, 


1432 


materiale  e  mistico  ovvero  varie  notizie 
di  tutto  cio,  ch'appartiene  al  tempio  in 
senso  letterale,  applicate  in  senso  mo- 
rale  al  tempio  mistico  etc.,  Bomae 
1737—38  in  4.  pp.  2. 

64 1 .  Godefridus  Kroell  0.  S.Ben., 
abbas  ad  ?.  Petrum  Salisburgi  (t  26. 
Maj.  1753),  coepit  Monotesseron  evan- 
gelicum  *)  sive  historia  evangeliea  ex 
quatuor  evangelistis  in  unum  volumen 
collecta,  mysteria  evangelica  literaliter 
et  mystice  explanans,  tr.  l.  et  2.  usque 
ad  nativitatem  Domini,  1725  in  4; 
tr.  3.  usquead  baptismum,  1728  in  4., 
totum  opus  posthumum  (ex  schedis 
ejus  continnatum)  1759  t.  2  in  f.  — 
Ant.  SteyererS.  J.  Brunopolitanus, 
Tirolensis  (n.  31.  Aug.  1671;  t  26. 
Apr.  1741)  concinnavit  *)  Leben  und 
Lehre  J.  Christi  secundum  quatuor 
evangelia,  Erfurt  1742;  Dresdenl743; 
Begensburg  1745;  1762  etc.  —  Jo- 
annes  Baptista  a  Qentilino  (ita  a 
pago  patrio  dictus)  0.  S.  Franc,  s.  theo- 
logiae  lector  (t  13.  Jun.  1755),  exhi- 
buit  itinera  omnia  ss.  Salvatoris  ex  s: 
Evangelio  desumpta,  in  quatuor  tabulis 
expressa  cum  descriptione  quarundam 
civitatum  ac  locorum  Palaestinae  apud 
s.  Scripturam  memorabilium,  1737. 
—  Jacobus  Pires  S.  J.  Antwerpien- 


>)  Franciscus  H  n  s  e  1  b  a  u  e  r  S.  J.  Bo- 
hemttf»,  in  linguis  orientalibu*  bene  versa- 
tua,  hebraicae  in  academia  pragensi  pro- 
feuor  et  45  anni9  11.  hebraicorum  censor 
(n.  7.  Sept.  1677 ;  t23.  Sept.  1756)  praeter 
opera  in  utilitatem  Judaeorum,  Lexicon 
ht/jt  aico-cMaldaicum  Pragne  1743  in  f.  re- 
liquit  Die  vier  Evangelien  dc$  N.  T.  vor 
Zeiten  bebraisch  u.  lateinisch  von  Joh.  B. 
J  o  n  a  zu  Roni  a.  1668  herausgegeben,  aufs 
neue  in  beyden  u.  zugegebener  deuschen 
Sprache  auch  mit  hebraischen  Buchsta- 
ben,  ib.  1746  in  f. 

»)  Insignin  historicuseratSteyerer,  qui 
iogentem  Documeutorum  copiam  pro  con- 
cinnanda  historiaAustriac  collegerat,  a  qua 
tamen  perficienda  morte  fuit  praepeditu*. 
Specimen  plane  egregium  dedit  in  eom- 
mentariie  jtro  hittoria  Alberti  III  dncis  Au- 
striae,  Lipsiae  1725.  Cf.  Duhr  Ztsch.  f.  k. 
Theol.  XIII  (1889),  77  s. 


819,  theologiae  professor  (n.  22.  Jan. 
1680;  t  3.  Jan.  1750),  edidit:  Com- 
mentarius  in  s.  J.  C.  Eoangelium  se- 
cundum  Matthaeum   etiam  collatum 
cum  Ev.  Marci,  Lucae  et  Joannis  in  iis, 
quae  habent  communia ;  necnon  in  s. 
J.  C.  Ev.  secundum  Marcum,  Lucam  et 
Joannem   seligendo   potissimum  ea, 
qnae  hi  habent  propria:  praesertim 
desumptus  ex  mirabilibus  8.  Augustini 
libris   de   consensu  evangelistamm, 
Maldonato,  a  Lapide,  Tirino,  literae  in- 
haerendo  cum  quibusdam  e  re  nata 
animadversionibu8  in  haereticos,  ex- 
hibendo   concordiam ,  intermiscendo 
quosdam  senaus  mysticos  in  litera  la- 
tentes,  varias  lectiones,  seriem  hiato- 
riae,  Lovanii  1747  in  8 ;  Mechliniae 
1823  in  8.  —  Singula  quatuor  Evan- 
gelia  concionibus  Viennae  1752 — 54 
t.  4  in  f.  exposuit  Franc.  Peikhart 
S.  J.  Viennensis  (n.  14.  Jan.  1684; 
t  29.Maj.  1752)  qui  a.  25  suggestum 
sacrum  ecclesiae  metropolitanae  vien- 
nensis  illustravit.  Reliquit  quam  plu- 
rimos    sermones  *).    —  Laurentius 
Thekal  S.J.Bohemua  (t3.0ct  1748) 
composuit  Breviarium  scriptnristicum 
m  dominicalia  totius  anni  Evangelia, 
Wratislaviae  1734 — 36  pp.  4.  —  An- 
tonius  Remy  S.  J.  Graecensis,  theo- 
logiae  professor  (t  28.  Nov.  1748), 
auctor  eat  op. :  Paulus  elucidatus  sive 
commentarius  paraphrasticus  in  omnes 
ep.  d.  Pauli  *),  Augustae  Vind.  1739 
in  4;  1740;  paraphrasis  seu  dilucida 
expo8itio  in  ep.  canonicas  ss.  Petri, 
Joannis,  Jacobi  et  Judae  ap.;  Constan- 
tiae  1740  in  4;  propylaeum  jurispru- 
dentiae  ecclesiasticae  sive  tr.  praelimi- 
naris  de  principiis  universalibus  et 
praecognitis  juris  canonici,  Pedeponti 
1731  in  8;  scala  ecclesiastica  sive  tr. 
II.  jurisprudentiae  ecclesiasticae  de 
modU  acquirendi  et  amittendi  digni- 
tates  ecclesiasticas,  ib.  1732  in  8.  — 


•)  Cf.  Soinmervogel  VI,  424—37, 

»)  Cf.  supplem.  ad  N.  A.  E.  IV,  148 

—52. 


Digitized  by  Google 


1433 


Oudin,  Frey,  Souciet  etc 


1434 


Epistolam  b.  Pauli  ap.  ad  Romanos 
(philosophice  potius  quam  theologice) 
explicatam  in  lucem  dedit  Parisiis 
1737  in  1 2.  Franciacus  0 n d i n  S.  J. 
Campanus,  theologiae  professor  insig- 
nis  (n.  1673;  t  28.  Apr.  1752),  virin 
literis  hnmanioribus  admodnm  excul- 
tus  in  88.  patribu8  versatus  vastae- 
que  eruditionis,  cnjus  exstant.quam 
plurima  scripta  quae  tamen  fere 
omnia  ad  literas  humaniores  spectant ; 
plnra  manserunt  inedita  et  inchoata 
tantum,  ut  bibliographia  societatis 
Jesu:  absolverat  articulos  1928t  qui 
complectuntnr  tantum  quatuor  priores 
alphabeti  literas.  —  Alphonsus  (Ilde- 
fonsus)  Frey  0.  S.  Ben.  in  abbatia 
ochsenhusana  (n.  3.  Dec.  1700;  t  19. 
Aug.  1763)  in  illustranda  apocalypsi 
versatus  est  Prodiit  ex  ejus  mscr. 
posthuma:  Erkldrung  der  Offenbarung 
des  h.  Johannes  oder  Fragmente  und 
Ahnungen  einer  Universal-Historie  der 
kath.  Kirche,  1822  t.  2  in  8;  Kirch- 
dorfii  1831  —  32. 

642.  Varia  s.  Scripturae  loca,  diffi- 
ciliora  praesertim,  commentariis  illu- 
stravit  Stephanus  Souciet  S.  J.  Bi- 
turicensis  n.  12.  Oct.  1671.  In  literis 
humanioribu8  excelluit,  quas  etiam  cum 
plausu  et  fructu  e*t  professus ;  insignea 
enim  viri  ex  ejus  schola  prodierunt. 
Non  minus  versatus  erat  in  omni  di- 
sciplinarum  sacrarnm  et  profanarum 
genere.  Socius  adjunctus  est  operi, 
quod  nonnulli  Pearsonii  eritieis  sacris 
opponere  cogitabant,  sed  ad  fidem  non 
fnit  perductum.  Studiorum  tamen  fru- 
ctum  exhibuit  in  Recueil  de  Disserta- 
tions  critiques  sur  les  endroits  difficiles 
de  TEcritnre  Sainte  et  sur  des  matieres 
qui  ont  rapport  a  TEcriture  s),  t  1 . 
Parieii8  1715  in  4.,  quas  eruditi  lau- 
dant.  Multis  annis  praecipuam  operam 
collocavit  in  edendis  memoriis  trivul- 


>)  Cf.  Sommervogel  VI,  17—30  sub  n. 
56;Feller  VI,  356;  Biogr.  univ.  XXXII, 
259 

i)  Cf.  A.  E.  lips.  1716  p.  337-40. 


tiensibus,  quas  plurimis  dissertationi- 
bus  criticis,  archaeologicis  etc.  locuple- 
tavit  et  ornavit  Praecipuus  fere  auctor 
est  celebris  dictionarii  trivultiensis 
quod  prodiit  inscriptum :  Dictionnaire 
universel  francois  et  latin,  Trivultii  et 
Parisiis  1721  t.  5  in  f. ;  1743  t.  6; 
auctum  ex  P.  Souciet  mss.  cnra  Ber- 
thelin  1752  t.  6  in  L  cnm  supple- 
mento  t.  2;  Nancaei  1740  t.  6  in  f.; 
Parisiis  1771  t.  8  in  f.  Multas  egre- 
gias  symbolas  contulit  ad  acta  SS.y 
quae  socii  Antwerpiae  in  lucem  ede- 
bant.  Cum  viris  praecipuis  in  omni 
scientia  cujusvis  regionis  epistolarum 
commercium  habuit  In  converaationc 
cum  iisdem  erat  admodum  comis  et 
modestus;  alios  in  studiis  literariis 
promovendi  verbo  et  opere  paratus, 
temporis  parcissimus  libenter  latitabat 
in  bibliotheca.  Vir  etiam  erat  vere  reli- 
giosus,  solidae  virtutis,  insignis  pietatis 
(t  14.  Jam  1744).  Edidit  praeterea  l): 
Recueil  de  Dissertations  contenant  un 
Abrege  de  chronologie;  cinq  disserta- 
tions  contre  la  chronologie  de  M.  N  e  w  - 
ton2),  ib.  1726  t  2  in  4;  Disserta- 
tions  contenant:  1.  THistoire  chrono- 
logique  de  Pythodoris,  reine  du  Pont, 
de  Polemon  I.  son  mari  et  de  Polemon 
II.  son  fil8,  ou  Diss.  sur  les  medailles  de 
Pythodoris  etc;  2.  THistoire  chrono- 


')  Cf.  Mem.  de  Tr.  1744  a  31  pag.  747 
—56,  ubi  etiam  ejus  reperitur  elogium  ; 
Backer  III,  871  sa.;  Feller  VIII,  69; 
Biogr.  univ.  XLIII,  171. 

•)  De  quibui  legimua  Mlni.  de  Tre>.  L 
c. :  nCelui  (ouvrage)  cui  lui  a  fait  le  plns 
d'honneur,  eet  la  Critique  de-la  Chrono- 
logie  de  Newton.  II  y  combat  le  syateme 
du  savant  Anglois  par  des  dgtaila  curieux 
et  par  de  combinaisoni  rapprochees  avec 
art.  Les  difficultes  qui'il  lui  propoae  aur 
I'  Epoque  de  Chiron,  et  sur  celle  de  Rome 
ont  suspendu  le  jugement  des  Savana.  On 
lui  a  r^pondu,  mais  le  Traducteur  m^me 
de  Newton,  £tonn6  de  la  va^te  ^rudition 
du  Jesuite,  parait  surpris  que  1' Apologitte 
de  T  Angloia,  ait  oa6  se  meaurer  avec  un 
homme  si  savant"  Cf.  ib.  1727  a.  74  p. 
1480—1511;  Journ.  des  Sav.  LXXXIl, 
341-65,  et  de  aeq.  op.  CX,  63-  72  et  147 
-56. 


Digitized  by  Google 


14  16 


1741   i7t;a.  s.  scriptu 


rac  interpr -tc*.  Martin, 


1436 


logique  des  rois  du  Dospoie  Cimmt- 
ricn  ou  Diss.  sur  une  niidaille  etc.  il». 
I73G  in  4;  Critique  tlc  1;i  Hibliotli<'que 
(lfs  auleurs  cc  Ivsiastiques  et  des  pro- 
lcgoini-nes  ilc  la  llible  publics  par  M. 
du  1'm.  avec  des  crlaircisseraens  etdes 
supplctuens  aux  cndroits  oii  on  los  a 
jugc  mcessaires  pur  feu  M.  K.  Simon 
(p.  7S4),  1730  t.  4  in  S.  Atljccit  e«li- 
tor  anuotationcs,  quae  utilcs  sunt  ct 
saguces.  Curavit  sextam  cd.  op.  Steph. 
Decliamps  de  haeresi  janseniana  11.  3 
cx  auctoris  autogrupho  aucti  ct  cmen- 
dati,  172S  in  f.  (p.  775),  cum  auctoris 
vita  accurata. 

644.  Jacobus  Martin  0.  S.  Ben.  e 
congr.  s.  Mauri,  Kanjaci  in  Occitania 
1  I.  Apr.  1GS4  natus,  vir  niagnan  qui- 
dem  eruditionis,  sed  fervcntioris  aniini 
ardentissimaeque  imaginationis,  cui 
dcfuit  consilium  atque  conveniens  in- 
stitutio,  hinc  etiatn  ejus  scripta  pro- 
duntingenium  praesuraptuosum,  acer- 
bum,  singularo  (t  5.  Sept.  1751).  Po- 
tiora  cjusdem  opera  sunt  *) :  Explica- 
lions  de  plusieurs  texten  ile  VEcriture, 
qui  jusqu'u  prcscnt  n'ont  ete  bicn  cn- 
lendus,  ni  bien  cxpliqucs  par  lcsCom- 
mentateurs  avec  dos  n-gles  ccrtnines 
pour  )'intc)ligcnce  <lu  shis  littcral  <lc 
l'A.  ct  .lit  N.  T.,  lWiis  1730  t.  2  in 
4.,  quo  in  opere  *)  contcndit,  auctorcs 
profanos,  poctas  in  primis,  plurimum 
commodi  aflorrc  ad  interpretandas  s. 
Scripturus.  Deturp.ivit  illud  in«:isioui- 
bus  indccentilius  ct  sulibus  morducibus 
atleo,  ut  publieaauctoritatc  fucritsup- 
presaum.  La  Helighm  <frs  Caulois 
tiree  de  plus  pures  sourccs  rt-j  1'Anti- 
qiiib'3),  1727  t.  2  in  4  ;  Erluiirisse- 

')  Tassiu  2,  447;  Kcll-r  V,  5UI  ;  liiotfr. 
univ.  XX VII,  ,H)H.  De  <-ju>  <p.  u<l  Canl. 
Quhinum  (1742),  qui  stalinT;it,  lMatom-iu 
u^iiovisHi-  ss.  Trinitatis  inystcriuui,  tlcquc 
rontrovernia  iudc  ortu  cf.  J.  <!■•*  Sav. 
CXXXI,4H7  «Jf>. 

-)  Cf.  M.'m.  <l<:  Tr.  1730  a.  «JK  p.  1H44 
-1H77;  1731  a.  3  p.  5t  H3. 

■■>)  Cf.  A.  E.  lip*.  172H  p.  242-45. 


meiiH  hi.it uriques  sur  frs  origines  CeUi- 
ques  et  (Juidoises,  avec  lcs  quatre  pre- 
micrs  siceles  des  Annules  des  Gaulea. 
1744  iu  12,  qui  liber  viam  sternit 
mujori  inscripto:  Jlistoire  des  Oaules 
ct  dei  conquetes  des  Gaulois  depuis  leur 
origine  jusquVi  la  fondution  de  la  Ho- 
narcliie  francoise,  1752.  1754  t.  2  in 
4.,  edita  et  continuatu  ab  ojus  nepote 
et  sodali  Joan.  Franeisco  dc  Brezil- 
lac,  sed  tantum  usque  ad  a.  22 S  ante 
Cbristum.  S.  Augustini  hip.  ep.  episto- 
lae  duae  recens  in  Germania  (a  B  e  s  - 
s  e  1  i  o)  repertae,  notis  criticis,  histo- 
ricis  cbronologicisque  illustratae,  ac 
juxta  novissimain  edit.  omnium  ejus- 
dem  8.  doctoris  operum  a  benedictinis 
a  congr.  8.  Mauri  concinnatam  tersae 
atque  adornatae,  1734  in  f.  Explica- 
tion  de  divers  tnonumens  singuliers  qui 
ont  rapport  a  la  llcligion  des  plus  an- 
ciens  peuples,  avec  Texaraen  de  la  der- 
niere  edition  des  ouvrages  de  8.  Jerome 
et  un  traite  sur  1'Aatrologie  judiciaire1). 
Oitvrage  cnrichi  de  figures  en  taille 
douce,  1739  in  4. 

G44.  Didacus  Quadros  S.  J.  Ma- 
tritanus  (n.  12.  Nov.  1077  ;  t  1.  Apr. 
174  6),  theologiae  scholasticae,  s.  Scri- 
pturae  et  linguae  hebraicae  famigera- 
tus  profcssor  (ut  a  Gen6r  vocatur), 
composuit  palaestram  biblicam  sive  en- 
chiridion  neotcricorum  pro  sacris  co- 
di<;ibus  rite  tractandis  et  difticultatibus 
s.  Scripturae  scholustice  discutiendis, 
Matriti  1723—31  t.  4  in  f.  Singulis 
tnniis  continetur  apparatus  isagogicus; 
in  uuo  cxponit  hcrmeneuticae  regulas, 
caque  quac  spectant  chronologiam, 
geogrujihiam  sacrani,  mensuras;  cata- 
logum  oxhibet  interpretum  b.  Scriptu- 
ruc,  atlagia  indicat  por  s.  Scripturam 
sparsa,  singuloruiu  libroruin  svnopsira 
proponit,  locos  varios  fusius  cxpondit 
alijusque  quaestioncs  excguticas  dist  u- 
tit ;  Enrhiridion  st  u  inanuah-  hebrai- 

l«  J.  <lcs  Sav.  CXX,  43.-)  G7;  CXXI, 
KVJ  1H«J. 


Digitized  by  Google 


1447 


Quadroa,  Curti. 


1438 


cum  ad  usum  regii  seminarii  matri- 
tensis  in  2  pp.  distributum,  quarum 
altera  grammaticam  cum  aliquot  dis- 
sertationibus  continet,  altera  utrum- 
que  lexicum  hebraeum  et  latinum,  Ro- 
mae  1733  in  4.  Etiam  in  theologia 
scholastica  erat  admodum  versatus,  ut 
testantur  opera  sequentia:  Palaestra 
scholastica  sive  ars  subsidiaria  pro  in- 
cipientibns  ad  rite  et  recte  propug- 
nandum  et  impugnandum  in  publicis 
dispntationibus,  Matriti  1722  in  4; 
Caducsus  theologicus  et  crisis  pacifica 
de  examine  thomistico  in  3  pp.  divisa: 
quarum  prima  plene  et  plane  respon- 
det  per  totidem  puncta  ad  examen  tho- 
misticum  et  scrutinium  theologiewn  per 
varia  theologiae  puncta  distributum, 
extraneis  innixum  testimoniis  ad  osten- 
sicnem  veritatis,   in  lucem  editum 
opera  et  studio  D.  Martini  de  Hoz 
presb.  s.  1.  et  a.  in  f.  quoad  omnes 
ejus  art  suscitatos.  Secunda  discutit 
graves  admodum  au:tores  thomistas, 
nempe  R.  Ma^soulie,  Gravesoninm,  Be- 
nitez,  Montalvan  et  alio3,  fanditus  pa- 
cificeque  pertractans  puncta  scholastica 
per  eos  attacta.  Tertia  jungit  et  cingit 
quidquid  tx  ss.  Augustino  et  Thoma 
concernit  ad  ea,  quae  tractari  possunt 
de  gratia,  recentemque  L  de  gratia  R. 
Benitez  (cf.  pag.  1019)  diligenter  ex- 
pendit,  necnon  parti  cuilibet  parergon 
adjicit,  in  quo  tum  instrnmenta,  tum 
arma,  tum  spolia,  tum  fidei  et  pacis 
pignora  reponuntur,  sub  ficto  nomine 
Martini  Ortizii,  Matriti  1733  inf.; 
prohib.  28.  Jnl.  1738;  pars  quarta  et 
t.  2.,  in  quo  appenditur  et  observatur 
2-  ed.  R.  P.  Cajetani  Benitez,  in  cujus 
introductione  Caduceum  multis  accusat 
et  in  quinque  ejus  t.  eum  etiam  in 
qnibusdam  locis  impugnare  conatur. 
Triplex  parergon  adjicitur :  1 .  de  scri- 
ptore  quodam;  2.  de  erroribus  pela- 
gianis;  3.  de  circulo  gloriae,  ib.  1741, 
qui  t.  est  accuratus,  elegans,  religiosi 
viri  gravitatem,  modestiam,  urbanita- 
tem  omni  in  pagina  spirans.  In  1.  p. 
de    antiquitate  praedeterminationis 


physicae  disserit,  cnjus  ne  nomen  qui- 
dem  antiquum  esse  vult,  minus  vero 
rem  per  illud  significatam  menti  s. 
Thomae  plurimommque  ejus  discipu- 
lorum  conformem;  numerum  eorum, 
qui  gratiam  ex  se  efficacem  tueri  ja- 
ctantur,  plurimnm  minuit  In  2.  p. 
discutiuntur  nova  rationis  et  auctori- 
tatis  argumenta  pro  pbysica  praedeter- 
minatione  a  recentioribus  excogitata. 
In  3.  p.  Augustini  potissimum  patro- 
cinium  pro  doctrina  societatis  Jesu  di- 
ligentissime  ab  auctore  qnaeritur,  mens 
doctoris  accuratissime  investigatnr,  at- 
que  complura  ejns  loca  ad  invicem  con- 
feruntur  pariterqne  colliguntur  eae 
omnes  de  gratia  sententiae,  quae  in  s. 
Augustini  operibns  sparsae  sunt,  qui- 
bus  subnectitur  synopsis  germana  et 
brevis  totius  doctrinae  de  gratia,  qnam 
d.  Thomas  affert  in  1 .  2.,  traditurque 
vera  notio  gratiae  excitantis  cum  ad- 
juncta  tractatione  de  actibus  indelibe- 
ratis  intellectus  et  voluntatis  l).  De 
incarnatione  Verbi  divini  t  1.  Matriti 
1734  in  f. 

645.  Petrus  Curti  S.  J.  Venetiis 
natus  9.  Jul.  1701  (f  4.  Apr.  1762), 
elaboravit  plures  utiles  dissertationes, 
quibus  8agaci8simum  subtilissimum- 
que  ingenium  prodit,  scil. :  Elias  pro- 
pheta  diss.  ad  Mal.  4,  5  contra  Cal- 
vinianos,  Romae  1744  in  4;  plures  et 
unus  diss.  ad  Gen.  1,  26  pro  ss.  Tii- 
nitatis  mysterio  contra  'Judaeos  et 
haereticos  omnes  antitrinitarios,  Ro- 
mae  1747,  etiam  in  thesauro  Zacca- 
r  i  a  e  t.  III ;  sacrificium  incruentum  diss. 
ad  Gen.  1 4,  1 8  contra  Calvinianos,  ib. 
1748  et  in  (hesauro  cit.  t.  XI;  imago 
et  similitudo  diss.  ad  Gen.  1,  26  contra 
anthropomorphita8,  ib.  1749  in  4; 
Christus  sacerdos  diss.  ad  Ps.  109,  4 
contra  Judaeos  et  Calvinianos  a),  1751 
et  in  thes.  t.  IX ;  aol  stans  diss.  ad  Jos. 


>)  Cf.  Mich.  a  a.  Joe.  III,  394. 
»)  Cf.  Zaccaria  Storia  Lett.  V,  322— 
328  ;  Biogr.  univ.  X,  378. 


Digitized  by  Google 


1439  1741— 1763.  Interpretea  s.  Scripturae.  Plumoen,  Carini,  1440 


10,  12  — 14,  ib.  1753;  sol  retrogradus 
diss.  ad  Is.  38,  18,  ib.  1756.  —  Jose- 
phua  Antonius  Constantini,  advo- 
catus  venetus,  scripsit  La  verita  del 
Diluvio  universale  vindicata  dai  dubbi, 
Venetiis  1747  in  4.  —  De  diluvio 
qudque  disseruit  Carolus  Mosca  scri- 
pta  Lettera  al.  Sig.  Marchese  Giovanni 
Paolucci  Castellano  di  Pesaro  sua  patria 
sopra  una  dissertazione  spettante  al 
Diluvio1),  Pisauri  1755  in  8.  —  P. 
P  a  r  i  g  i  0.  Carm.  veritatem  historicam 
eorum,  quae  de  Jobo  referuntur,  tuetur 
in  Lettera  0  sia  piutosto  dissertazione 
epistolare  indirizzata  a  diversi  padroni 
suoi  ed  amici  etc.,  Coloniae  (sed  pro- 
diit  alibi)  1755.  —  Jodocus  Josephua 
Plumyoen,  n.  Ipris  2.  Febr,  1692 
ecclesiae  cathedralis  iprensis  canoni- 
cus,  dein  decanus  et  poenitentiarius 
(10.  Jan.  1757),  in  suis  dissertationi- 
bus  selectis  in  Scripturam  8.,  Ypris 
1735  in  8-,  erudite  et  docte  disputat8) 
de  70  hebdomadis  Danielis,  de  quatuor 
monarchiis,  de  tempore  J  udith  et  Esther, 
de  termino  captivitatis  babylonicae,  de 
anno  nativitatis  et  passionis  Jesu  Chri- 
sti,  de  ultimo  Christi  paachate.  Histoire 
des  anciens  Empires  d'Asie  juaq'  a  la 
mort  de  Cyrus,  pr£c6de  de  Thistoire 
du  monde  depuis  la  creation  jusq'  a  la 
dispersion  des  peuples  servant  d'intro- 
dnction,  ib.  1745.  Conjecturis  tamen 
indulget  minusque  est  criticus.  Plura 
reliquit  inedita.  —  Joannes  Seidel 
S.  J.  Silesius  theologiae  professor,  re- 


•)  De  qua  cf.  Zaccaria  1.  c.  XIII,  368. 

«)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1741  a.  66  p.  1349 
—1390 ;  a.  79  p.  1663—79  exhibetur  syn- 
optice  ezphcatio  vaticinii  Jacobei  Gen. 
49,  10;  suppL  ad  N.  A.  E.  lips.  VI,  266— 
74,  ubi  inter  *lia  dicitur:  „Veritati  vim 
inferremas,  ni&i  ingenue  fateremur,  mul- 
tum  judicii,  plurimum  ingenii  summam- 
que  industriae  laudem  in  hisce  disserta- 
tionibuti  selecti*  utramqne  eomolere  pa- 
ginam.  Gratulamur  merito  aetati  nostrae, 
qna  christianorum  doctores  e  fontibos  ge- 
nuinus  ezpositiones  ss.  literarum  norunt 
derivare."  Cf.  V.  Chauvin  Biogr.  nat.  de 
Belg.  XVII,  834-30. 


ctor  magnificus  univeraitatum  pragen  - 
sis,  olomucenais  et  wratislaviensis  (n. 
12.  Mart.  1671;  t  15.  Sept  1742), 
solvit  quae&tiones  scripturisticas,  Pra- 
gae  1714  in  f.,  et  iUustriores  ss.  Tri- 
ez  sacris  paginia  (cxun 
univeraa  theologia  scholastica)  ezhi- 
buit,  ib.  1 7 1 4  in  f. ;  Liber  generationis 
J.  Christi  filii  David,  filii  Abraham 
ejusque  illustrior  familia,  Pragae  1715. 
Princeps  theologorum  ....  s.  Joan- 
nesEvang.,  Pragae  1717.  —  Antoniua 
C  a  8  i  n  i  S.  J.  Florentinus,  8.  8cripturae 
in  collegio  romano  (1737)  interpres 
(n.  5.  Aug.  1687;  t  4.  Jan.  1755), 
plura  reliquit  ad  s.  Scripturam  spe- 
ctantia:  Encydopaedia  s.  Scripturae 
sive  aeleetae  in  omni  scientiae  et  do- 
ctrinae  genere  quaeationes  ez  as.  potis- 
8imum  literis  enodatae,  Venetiis  1747 
t  2  in  4.,  opus  non  completum,  neque 
satis  bene  digestum ;  Clavis  propheta- 
rum  seu  de  vera  prophetas  intelligendi 
ratione  disputatio,  Romae  1749  in  4 ; 
Prophetiae  literales  de  Christo  et  Eccle- 
sia  adversus  H.  Grotium  et  alios  re- 
centes  criticos  propugnatae,  \b.  1754 
in  4 ;  de  ss.  libris  vulgatae  editionis  Sizti 
V.  et  Clementis  VIII.  P.  M.  auctoritate 
recognitis  theaes  selectae,  ib.  1753  in 
4  ;  de  divina  poesi  sive  de  psalmis,  can- 
ticis  deque  omni  re  poStica  s.  Scriptu- 
rae,  ib.  1751  in  4;  plureaque  alias 
theses  de  a.  Scriptura  *),  et  theses  he- 
braicae,  quibus  veterum  philosopho- 
rum  doctrina  acholae  Zeteticae,  ez  qua 
primum  deducta  est,  restituitur,  Bo- 
mae  1725  in  4.  Ezcellens  plane  est 
ejus  controversia  de  statu  purae  na- 
turae,  Bomae  1724  in  4;  recepta  in 
editionem  dogmatum  Petavii  t  IIL, 
quam  curavit  Zaccaria  et  in  hujus 
thes.  theol.  t.  V.,  egregiis  annotationi- 
bus  aucta  et  illustrata  aScheeben, 
Moguntiae  1862  in  12. 

646.  Antilogias  sive  eontradictiones 
apparentes  8.  Scripturae  conciliare  ni- 

i)  Cf.  Zaccaria,  Storia  Lett.  XIV,  221: 
II,  3 ;  V,  314—22 ;  VIII,  233-36 ;  X,  409. 


Digitized  by  Google 


1441 


Wentzl,  Ar*.  a  Roberto, 


Wideuhofer,  Horn  ete. 


1442 


titar  Jos.  Wentzl  8.  J.  Hillenais  (n. 

•J6.  Febr.  1070;  t  14.  Jun.  1855.  — 
Eas  u  ss.  patribua  et  diverais  interpre- 
tibus  expositos  in  breviorem  et  faci- 
lioreni  methodum  collegit  Araeniua  a 
s.  Roberto  0.  Cnrm.,  Lovanii  1751 
in  12.  (ed.  2);  177:$.  —  Pleniua  hoc 
praestitit  Franciscud  Xav.  Widen- 
holer  S.  J.  Fuldensis  n.  13.  Apr. 
1708,  in  ucadeniia  wirceburgenai  phi- 
losophiae  et  8.  Scripturue  professor, 
vir  cujus  cor  dilectione  in  studiosam 
juventutcm,  in  egenos  aegrosque  ar- 
debat,  dilectus  ab  omnibus  (t  1 1.  Febr. 
1  759),  in  op. :  S.  Scripturae  dogmatice 
ei  potemice  ejrplicatae  p.  1  sive  T.  V., 
in  quo  et  apparentes  antilogiae  expli- 
cantur  et  praecipui  religionis  orthodo- 
xae  articuli  nova  muthodo  ex  incor- 
rupto  Dei  Verbo  didactice  demonatran- 
tur,  et  heterodoxorum,  muxime  recen- 
tiorum,  graves  contra  s.  Scripturam 
errores  nc  corruptae  ss.  bibliorura  ver- 
^iones  ex  receptis  prinripiis  herme- 
neuticis  atque  ex  textu  originali  90- 
lide  retutuntur,  Wirceburgi  1741»  t.  2 
in  8;  1755.  »0pus  ab  omuibus  tunc 
temporis  theologis  summo  cum  ap- 
plnusu  receptum,  diversis  in  ucademiis 
publice  praelectum  est  .  .  .  N.  T.  au- 
ctoris  morte  ineditum  remansit.  Maxi- 
mum  Widenhoferi  meritum  interpre- 
tis  in  eo  consistebat,  ut  aemper  ad  tex- 
tum  originarium  recurreret,  et  hetero- 
doios,  qui  jam  omnes  in  uno  sacro  co- 
dice  ac  praecipue  in  originario  textu 
tirmissimum  sibi  crederent  perfugium 
.  .  .  quo  se  velut  in  antrum  inaccessum 
recipere  solerent,  eos  in  ipao  eorum 
invicto  inaccessoque  munimento  aggre- 
deretur.  De  cetero  Widenhoferus  pater 
theologiae  exegeticae  et  philologiae  sa- 
crae  in  academia  wirceburgensi  dici  et 


baberi  poteat  Prueter  aliu  edidit 
quoqne:  Rudimenta  hebruica  pauciaad 
linguam  saciam  addiscendam  praecep- 
tionibus  comprehensa,  pluriinis  et  uti- 
lisaimia  ad  tuendum  fidem  orthodoxam 
et  heterodoxorum  corruptelaa  e  textu 
originali  confutandas  illustrata,  brovi 
lexico  ad  inveniendas  nominum  ver- 
bornmque  anomaliua  auctu,  Wirceburgi 
1747  in8;  1770;  Victor  serpentis  *ty- 
gii  Qen.  3,  15  promissus,  aivi  Meaaiaa 
verus  homo  et  verua  Deua  e  diabolica 
servitute  sua  nos  morte  liberana,  ib. 
1749  in  4;  ss.  missae  sacrificium  a 
Mul.  1,  11  praedictum,  a  cl.  D.  Chri- 
stoph.  Mathia  Pfaffio  .  .  .  edita  diaa. 
oppugnatum,  modo  vindicatura,  ib. 
1750;  commentatio  lectn  dignissima, 
inquitRuland  1.  c,  ,interpretationia 
doctae  voraeque  exemplur,  quae  etiam 
in  vernuculam  versu  ipsius  auctoris 
annotutionibus  locupletata  (ib.  1751 
in  8.)  prodiit.*  Sacrificium  incruentum 
J.  Christi  sacerdotis  in  aeternum  se- 
cundum  ordinem  Melchisedech,  1751 
in  4.,  ex  msc.  autogrupho  v.  servi  Dei 
R.  Bellarmini  e  S.  J. ;  de  editione  laiina 
vuhjatu,  quo  sensu  u  conc.  tridentino 
dehnitum  sit,  ut  ea  pro  authentica  hu- 
beatur,  nunc  primum  impressum,  i\i. 
1749  in  4.  —  Eleazar  Horn  0.  Min. 
in  Franconia  natu&,  guardianus  in  con- 
ventu  hierosolymitano  ad  s.  Sepulch- 
rum  (t  1744)  concinnavit  Ichonogra* 
phiam  locorum  et  monumentorum  ve- 
terum  terrae  sunctae  propter  delinea- 
tiones  pretiosam,  a  Golubowich  demum 
Romae  1902  editam. 


')  Ita  Rulund.  Cf.  Sonimervogel  VIII, 
1181-0;  Meiu.  dv  Tr.  1750  a.  111  pag. 
2050—04. 


Digitized  by  Google 


1443 


1741-1763.  Ceillier,  Arm.  Gervaiae, 


1444 


IV.  Patrologia. 


647.  Primua,  qui  hic  referri  me- 
ret l),  est  Remigius  Ceillier  0.  S. 
Ben.  e  congr.  ss.  Vitoni*  et  Hidulphi 
baroducensis,  vir  eruditus  (n.  14.  Maj. 
1688;  t  17.  Nov.  1761),  cui  debe- 
mus  '*) :  Histoire  giniraie  des  auteurs 
sacris  et  eccUsiastiques,  qui  contient 
leur  vie,  le  catalogue,  la  critique,  le 
jugement,  la  chronologie,  1'  analyae  et 
le  denombrement  des  differentes  edi- 
tions  de  leurs  ouvrages ;  ce  quils  ren- 
ferment  de  plus  interessant  sur  le 
dogme,  sur  la  morale  et  sur  la  disci- 
pline  de  1'eglise,  Parisiis  1729  —  63 
t.  4.,  quibus  adjecta  fuit:  Table  gine- 
rale  des  matikres  par  Rondet  et 
Drouet,  1782  t.  2  in  4.  (fr.  150); 
1858—69  t.  16  (17)  in  8;  opus  si 
materiam  spectes  magis  copiosum  exa- 
ctum  et  completum,  magisque  etiam 
diffusum  illo,  quod  Dupinio  debe- 
mus  (pag.  840  ss.),  sed  ratione  formae, 
dispositionis,  concisae  perspicuitatis 
eo  inferius  3).  Prosequitur  autem  seri- 


1 )  Prattermittirnus  Josephum  D  u  r  a  n- 
ty  de  Bonrecueil  congr.  Or.  (t  1756  a.  ae- 
tatis  94),  qui  reliquit  operum  aliquot  pa- 
trum  accuratas  versiones  gallieas.  —  Fran- 
ciscum  F 1  o  r  i  u  m  primicerium  archie- 
piscopalem  ecclesiae  utinen.iis,  cujus  ex- 
stat  Saggio  d«Ua  Vita  di  Raterto  vescovo 
di  Verona,  Romae  1764.  Edidit  Bachiarii 
opuscula  aucta  duabus  diss.  doctis,  Romae 
1748.  —  Andream  Spanger  S.  J.  Hun- 
garum,  Neogradensem  (n.  29.  Jan.  1677 ; 
t  14.  Mart.  1744),  qui  collegit  Bibliothecae 
SS.  PP.  concionatoriae  sgnopsin.  in  qua  pro 
singulis  doxninicis  et  festis  diebus  indi- 
cantur  patres,  qui  pro  illia  sermones  scri- 

Stoe  reliquerunt,  Tyrnaviae  1721.  —  An- 
ream  R  o  t  a  S.  J.  rhegiensem  (n.  8.  Mart. 
1687  :  1  15.  Aug.  1741),  cujus  est  Notizie 
istoriche  di  8.  A  n  l  e  1  m  o  Vescovo  di  Lucca 
(t  1086),  coll  aggiunta  di  cose  del  santo 
lnedite,  Verona  1732  in  4. 

»)  Cf.  Feller  1 1 , 41 7 ;  Biogr .  un  i  v.  V 1 1,*497 . 
»)  Cf.  de  hoc  opere  M6m.  de  Tr.  1732 
a.  103  p.  2158—98  et  in  seqq.  fasc. ;  J.  des 
8av.XCIli,229— 42  et  deinceps ;  A.  E.lips. 
1742,  673  ss.  et  annis  aeqq.  et  suppl.  ad 


ptores  eccle&asticos  et  concilia  usque 
ad  medium  sec  XIII.  Prior  pars,  quae 
complectitur  patres,  magis  solida  est, 
utitur  enim  diligenter  studiis  Tille- 
montii  et  doctis  Maurinorum  praefa- 
tionibus  ad  opera  ss.  patrum,  quae 
ediderant;  minoris  pretii  est  pars, 
quae  spectat  acriptores  posteriorom 
seculorum,  cum  ei  deessent  fontes  tam 
accurati.  Pro  opere  tam  utili  meruit 
auctor  duplici  Brevi  a  Benedicto  XTV. 
collaudari.  Apologie  de  la  mcrale  des 
Phres  de  V  Egllse  contre  les  injustes 
accusations  de  J.  Barbeyrac  (in  praef. 
ad  versionem  gallicam  op.  Puffendorfii 
de  jure  naturae  et  gentium),  Parisiis 
1718  in  4.,  opus  eruditum  et  doctum, 
sed  minus  bene  elaboratum  l) :  cui  op- 
posuit  Barbeyrac:  Traiti  de  la  mo- 
rale  des  Plres  de  VEglise;  oii  en  deTen- 
dant  un  article  de  la  preface  sur  Puf- 
fendorf  contre  1'apologie  de  la  morale 
des  Peres  du  P.  Ceillier  on  fait  diver- 
ses  reflexions  sur  pluiieurs  matieres 
importantes,  Amstelodami  1728  in  4., 
in  quo  despectissime  de  patribus  dis- 
serit.  —  Huic  addimus  Franciscum  Ar- 
mandum  Gervaise,  prius  0.  Carm., 
dein  Trappista  et  abbas  (1696 — 98) 
n.  circa  a.  1660,  fratrem  Nicolai  (p. 
1162),  virum  rigidae  quidem  vitae, 
sed  ingenii  sat  inquieti,  qui  auctor  est 
multorum  librorum  suppresso  nomine 
(t  1751  a.  aetatis  9l).  Ex  mtmoriis 
Tillemontii  praesertim  composuit  (gal- 
lice)  vitas  plurium  bs.  patrum  et  scri- 
ptorum  veternm  cum  analyai  eorum 
operum,  ut  Cypriani,  Parisiis  1717 
in  4 ;  Irenaei  »),  1 723  t.  2  in  1 2  ;  Ru- 
fini  1725  t.  2  in  12;  Paulini  1743 
in4;  Epiphanii*)  1742  in  4 ;  la  vie 


N.  A.  1,541-59;  II,  7—13;  106-12  ;  196 
—201. 

')  Cf.  J.  dos  Sav.  LXV,  16-27. 
»)  Cf.  J.  des  Sav.  LXXIV,  183—96. 
»)  Cf.  suppl.  ad  N.  A.  E.  V,  1—6. 


Digitized  by  Google 


1445 


Bern.  Montfaucon. 


144« 


d'Abailard  et  ef  Hibise  aon  epouse, 
1720  t2  inl2;  la  Vte  de  VabbiSuger 
avec  des  dissertations  J),  1720  t  5  in 
12.  (minus  accurata) ;  Histoire  de  Vabbi 
Joachim,  religieuz  de  1'  ordre  de  Clte- 
auz,  surnomme  le  prophete,  1745  t.  2 
in  12.,  cujus  vaticiniis  fidit.  Deest  su- 
binde  in  hisce  vitis  judicinm  criticum. 
LeUres  (2)  d'un  thiologien  a  un  eccle- 
siastique  de  ses  amis  sur  une  Diss. 
touchant  les  ordinations  anglaises  (au- 
ctore  Courayer),  1724  in  12.,  ab 
auctoritate  politica  suppressae*) ;  Vhon- 
neur  de  VEglise  et  des  souverains  pon- 
tifes  difendu  contre  les  calomnies  et 
invectives  da  P.  le  Courayer  dans  son 
histoire  du  concile  de  Trente,  Nancaei 
1 742  t.  2  in  1 2 ;  Vte  de  s.  Paul  apdtre 
des  Gentils  »),  Parisiis  1  734  t.  3  in  12. 
etc.  Aestimatur  ejus  Histoire  de  la  ri- 
forme  ginirale  de  Tordre  de  Clteaux 
en  France,  Avenione  1746. 

648.  In  edendis  83.  patrum  operibus 
omnium  maiimam  nominis  celebrita- 
tem adeptus est Bernardus  Montfau- 
c  o  n  (de  Monte  Falconis,  Montefalco), 
ex  nobili  prosapia  natus  1 6.  vel  1 7. 
Jon.  1 6E  5  in  arce  Soularge  et  in  castro 
Bupis  scissae  (Roquetaillade)  institu- 
tus.  Juveni  incidit  in  manus  Plutar- 
chus  gallice  versus,  ex  quo  historiae 
hausit  gustum,  quo  tota  vita  delecta- 
batur.  In  eo  atudio  juvabatur  egregiis 
prorsus  animi  dotibus,  tenaci  memoria, 
addiscendi  facilitate,  intelligendi  acu- 
mine.  Lectione  victoriarum  clarissimo- 
rum  ducum  ita  gloriae  eupidine  accen- 


')  Cf.  J.  des  Sav.  LXX,  664—76. 

«)  Cf.  J.  des  Sav.  LXXVI,  288-98. 

•)  Cf.  Biogr.  univ.  XVII,  238,  ubi  de  eo 
legimus:  „D.  Gervaise  6crivait  bien ;  son 
atyle  est  net,  coulant  et  leger,  et  ses  pen- 
sees  ne  manquent  pa»  d'  61£vation :  mais 
il  est  inegnl,  souvent  peu  exact ;  exagere" 

3uand  le  prejug6  ou  la  passion  le  domine, 
ne  connait  plua  alors  de  m^nagement, 
et  sort  des  bornes  d'  une  nage  discrltion. 
Le  resultat  des  ces  defaut^  a  une  vie 
semee  d'  e^pinet  et  continnellemen  t  agit^e.- 
Feller  IV,  160. 


sus  fuit,  ut  militiae  nomen  dederit. 
Verum  post  aliquot  annos,  cum  haud 
firmae  esset  valetudinis,  ex  consilio 
cujusdam  cognati  vitae  illi  renunciavit 
domumque  rediit.  Jam  de  amplectenda 
vita  religiosa  consilium  cepit  seque 
solemni  votorum  professione  in  mona- 
sterio  b.  Mariae  deauratae  e  congrega- 
tione  8.  Mauri  adolescens  v:ginti  et 
unum  annos  natua  13.  Mart.  I  r,76  Deo 
dicavit.  Primus  fuit,  quem  congrega- 
tionis  superiores  graecis  literis  auspi- 
cato  studio  imbui  curarunt.  Ad  has 
vero  Bernardus  pro  insatiabili  suo 
sciendi  ardore  romanarum  antiquita- 
tum  graecarumque  tam  ecclesiastica- 
rum  quam  profanarum  studium  ad- 
junxit.  Anno  1687  Parisios  vocatur, 
ut  in  editione  operum  8.  Jo.  Chryso- 
stomi  et  s.  Athanasii  occuparetur ;  qua 
occasione  ut  tanto  operi  magis  esset 
idoneus,  de  addiscendis  linguis  he- 
braica,  samaritana,  chaldaica,  syriaca, 
arabica,  coptica  erat  sollicitua.  Eun- 
dem  in  finem  iter  literarium  l)  in  Ita- 
liam  instituit  (1698)  cum  Claudio 
Etiennot,  quo morte  sublato  (1699) 
Romae  ei  permanendum  fuit,  munere 
procuratoris  generalis  suae  congrega- 
tionis  auctus.  Post  triennium  Parisios 
rediit,  ubi  jam  totus  in  edendis  operi- 
bus  occupabatur.  Inter  socios  honora- 
rios  academiae  inscriptionum  et  poli- 
tiorum  literarum  a.  1 7 1 9  adlectus  fuit. 
Cum  amicis  doctis  societatem  litera- 
riam  iniit,  quae  in  ejus  honorem  dicta 
est  academia  Bernardinorum.  Licet 
jam  senex  quotidie  octo  horas  studio 
dabat ;  octogenarius  adhuc  de  operibus 
magnae  molis  atque  eruditionis  eden- 
dis  serio  cogitabat.  Morte  fere  subi- 
tanea  abreptus  decessit  21.  Dec.  1741 
anno  aetatis  87-  Vir  erat  tantae  eru- 
ditionis,  sagacitatis,  sollertiae,  ut  con- 
gregatio  maurina,  si  forte  Mabillonium 

i)  H.  Omont  edidit  Voyage  liUeraire  de 
Paris  a  Rome  en  1698.  Notas  de  Don  Paul 
Brioisejus  socii  (t  lTOO^Romae)  habes 
in  Revue  de»  Bibliothequos  XIV  (1904). 
1-43. 


Digitized  by  Gflfiale 


1447 


1741-1763. 


Patrologia. 


1448 


excipias,  vix  parem,  celebriorem  certe 
nullarn  habeAt.  Simal  fait  admodam 
modestu*,  comis  et  hamanas,  at  poli- 
tissimus  apad  omnes  viros  eraditos  au- 
diret  l).  >Heu!  heu!  scribit  doctissi- 
muscard.  Quirinus  occasione  mortis 
Montfauconii  ad  Laneau  congregationis 
praepositum  generalem,  amisit  in  eo 
bominebenedictinusordo  noeter  decus 
eximiam,  Gallia  virum  toto  orbe  cele- 
berrimum,  literaria  omnis  respublica 
ingenium  praestantissimum,  aetas  ista 
scriptorem  omnium  seculorum  memo- 
ria  dignissimum  *).« 

649.  Haec  potiora  ejusdem  opera: 
Analecta  graeca  sive  varia  opuscula 
graeca  hactenus  non  edita,  latine  ver- 
terunt  et  notis  illustrarunt  monachi 
benedictini  congr.  s.  Mauri,  Parisiis 
1688  in  4.,  scil  Jac.  Lopinus  (pag. 
479),  Antonius  Ponget  (pag.  830) 
et  Montfaucon,  qui  in  hac  collec- 
tione  typicum  seu  regulam  monasterii 
Gratiaplenae  ab  imp.  Irene  Ducaena, 
Alexii  Comneni  uxore,  pro  monialibus 
scriptam,  et  excerpta  ex  Heronis  geo- 
metria,  antiquum  rationarium  Augusti 
Caesahs  novumque  Al.  Comneni  ac  de- 
niquetr.  de  mensuris  et  ponderibus 
latine  interpretatus  est.  La  veriti  de 
V  Histoire  de  JudUh,  ib.  1690  in  12; 
1692;  dissertatio diligens,  in qua  veri- 

>)  Plura  de  eo  cf.  apud  Tas&ia  II,  293 
—343 ;  Ziegelbauer  III  c.  4  §  37 ;  Biogr.  univ. 
XXIX,  536  m.;  in  primis  Broglie  B.  de 
Moutfaucon  et  les  Bernardins,  Parisiis 
1891  pp.  2.  qui  I,  21  u.  primus  exhibet 
ejus  Notes  bibliographique$  sur  les  propres 
ouvrages;  Hauswirth  KL.  VIII,  1848—52; 
Laubmann  R.  Enc.  XUI»,  431-34 ;  Ber- 
liere  Nouveau  suppl.  a  1'hist.  lii  d<*  la 
congr.  de  St  Maure  II.  Paris  1909. 

')  DortirtsimusFabricius  in  bibl.  graeca 
XIII,  849  de  eo  scribit:  wNemo  vivit  ho- 
die,  qui  majoribas  vel  praeclarioribas  mu- 
neribus  auzerit  rem  literariam ,  et  qui 
graeca*  prae»ertim  et  ecclesiasticas  literas 
omneinque  antiquitatem  pulchrius  orna- 
verit,  quam  nobilis  genere,  sed  virtute, 
doctrina  et  meritis  illostrior  D.  B.  de  Mont- 
faucon  congr.  s.  Manri,  Ben.  O.,  gailicae 
gentia  et  aetatis  suae  decus  rrjWr,'i;.- 


tatem  hujoa  historiae  solide  et  sagaciter 
tuetur  adversus  Lutherum,  Grotium, 
Witakerum,  qui  eam  figmentis  accen- 
sent *).  S.  P.  N.  Athanasii  arehiep. 
altx.  opera  omnia,  quae  exstant  vel 
circumferuntur,  ad  mss.  codd.  galli- 
canos,  vaticanos  etc.  necnon  ad  com- 
melianas  lectiones  castigata,  multis 
aucta,  interpretatione,  praefationibus, 
notis,  variis  lectionibus  illustrata; 
nova  s.  doctoris  vita  *),  onomastico 
et  copiosissimis  indicibus  locupletata, 
ib.  1698  t.  3  in  f.  (m.  300).  Socios 
laboiis  habuit  Lopin  et  Pouget; 
editio  vere  classica  et  praestana,  re- 
cusa,  sed  aucta  (ex  collectione  nova 
Montfauconii,  adjecta  interpretatione 
Psalmorum,  quae  prodierat  Romae  cura 
N.  Antonelli  1746)  opera  praeser- 
tim  Gradonici  et  Gallandii  cur. 
Nic.  Ant  Giustiniani,  Patavii  1777 
t.  4  in  f,  editio,  quae  minu.s  aestimatur 
(m.  180);  Migne  P.  G.  25—28.  Vtn- 
diciae  editionis  s.  Auguatini  a  benedic- 
tinis  adoi-natae  adversus  ep.  abbatia 
germani,  Romae  1699  in  12.  (cf.  supra 
p.  825)  8ub  nomine  Baptistae  de 
R  i  v  i  e  r  e.  Diarium  italieum  sive  monu- 
mentorum  veterum,  bibliothecarum, 
museorum  etc.  notitiae  singulares  in 
itinerario  italico  collectae:  additis 
schematibusac  figuris5) ,  Parisiis  1 702 
in  4;  anglice,  Londini  1703,  quod 
itinere  mabilloniano  (cf.  pag.  87 1) 
forte  doctius  diligentius  et  limatius 
est.  Franc.  de  Ficoroni  vel  de  Fico- 
noribus  Labicensis,  vir  in  antiquitatibus 
romanis  admodum  versatus3),  socius 


«)  SuppL  ad  A.  E.  II,  49-55. 

«)  Cf.  A.  E.  hps.  1699  p.  193-204. 

»)  Cf.  A.  E.  lips.  1703  p.  526—34  coll. 
1712  p.  396— 400. 

*)  Hujus  quoque  praeter  alia  sunt  / 
Piombi  antichi  Romae  1740,  quem  1.  Do- 
minicua  Cantagalli  latine  ed.  inscri- 
ptuni  De  plumbeis  antiquorum  numiemati- 
bus  tam  sacris  quam  profanis  diat.,  ib. 
1750  in  4 ;  Le  vestigia  e  rarita  di  Roma  an- 
tica  e  le  singolarita  di  Roma  moderna, 
Romae  1744  t.  2  in  4  ;  Memorie  piu  singu- 
lari  di  Roma  et  sue  Vicinanze,  1736  in  4 


Digitized  by  Google 


1449 

academiarum  parisiensis  et  londinensis 
sed  ingenio  vehemens  et  violentus 
(t  1747)  illud  aggretidur  in  op.  Osser- 
vazioni  sopra  V  Antichita  di  Roma, 
Bomae  1709.  Responsionem  Montfau- 
conii  habesinJournaldesSavana  1709 
mensis  Nov.  p.  320.  Pro  eo  etiam 
respondit  Paulus  Alex  Maffejus,  ob 
singularem  eruditionem  ac  opera  archae- 
ologica  docta  typis  vulgata l)  satis  ce- 
leber  (t  1 7 1 6),  sub  nomine  Bomualdi 
Biccobaldi  inl.  V 'Apologia del Diario 
italico,  Venetiis  1710  in  4.,  qui  licet 
eruditus,  ob  nimiam  stili  acrimoniam 
et  mordacitatem  quondam  prohibitus 
fuit  sicut  et  1.  adversarii  sui,  «donec 
corrigatur.  * 

650.  CoUectio  nova  patrum  et  srip- 
torum  graecorum,  Eusebii  caes.,  Atha- 
nasii  et  Cosmae  aegyptii  (christianorum 
opinio  de  mundo  sive  topographia 
christiana) :  haec  nunc  primum  ex  mss. 
codd.  graecis,  italicis  gallicanisque  eruit, 
latine  vertit,  notis  et  (eruditis  utili- 
busque)  praefationibus  illustravit 2), 
Parisiis  1706  t.  2  in  f.  Probat  Euse- 
bium  fuisse  arianum,  ejusque  circa  alia 
doctrinae  capita  fidem  expendit ;  Mar- 
cellum  Ancyranum  excusat,  plura  facta 
ad  vitam  s.  Athanasii  spectantia  critice 
discutit.  Palaeographia  graeca  sive  de 
ortu  et  progressn  literarum  graecarum 
et  de  variis  omnium,  seculorum  scrip- 
tionis  graecae  generibus,  itemque  de 
abbreviationibu*  et  de  notis  variarum 
artium  ac  disciplinarum,  additis  figuris 
et  schematibus  ad  fidem  mss.  codd.,  ib. 
1708  in  f.,  opus  classcium,  laboriosis- 
8imum  atque  pereruditum  8).  Le  livre 


U  memoire  ritrovate  nel  territorio  della 
prima  e  seconda  citta  di  Lebico  1545  in  4; 
plures  diss.  archaeologicae  et  numisraati- 
cae.  Cf.  Saxins  Onomasticon  lit.  V,  434. 

«)  Cf.  Saxius  Onoraasticon  VI,  57. 

*)  Cf.  conspectum  apud  Ziegelbauer 
IV,  93-95:  A.  E.  hps.  1707,  434-40  ;  J. 
des  Sav,  XXXV,  30. 

')  Cf.  A.  E.  lip*.  suppl.  IV,  374—91  et 
1701  p.  424;  J.  des  Sav.  XLI,  327;  Tflb. 
gtlschr.  1833  p.  30—35. 


1450 

de  Philon  dela  vie  contemplative  traduit 
sur  1'  original  grec  avec  des  observa- 
tions,  ou  l'on  fait  voir,  que  le  The"ra- 
peutes  dont  il  parle,  etoient  Chr^tiens 
1 709  in  1 2.,  opus  eruditum.  Non  proba- 
vitejusconatumBouhier  de  Savigny, 
senatus  divionensis  praeses  *),  qui  scrip- 
sit  ad  Montfauconium  Lettres  (2)  pour  $t 
contre  sur  la  fameuse  question  si  les  Soli- 
taires  appeles  Th^rapeutes  dont  a  parle 
Philon  le  juif  etaient  chrttiens,  in  qui- 
bus  illos  Judaeis  adnumerat').  Prodi- 
erunt  unaoum  hujus  responso  ib.  1712 
in  12.  (gallice).  Epistola  (ad  P.  8oto- 
rium  8.  J.  hagiographum):  An  verasit 
narratio  Bufini  de  baptizatis  pueris  ab 
Athanasio  puero ;  item  de  tempore  mor- 
tis  (a.  336)  Alexandri  ep.  al.  ac  de  anno 
obitus  Athanasii  (a.  373),  ib.  1710  in 
8.,  etiam  in  t.  2.  collectionis  novae 
PP.  graecorum  et  Hasii  bibliotheca  hi- 
storico-philologico-theologica  divis.  2. 
cl.  4. 

651.  HexaplorumOrigenis,  quae  su- 
persunt,  multis  partibus  auctiora,  quam 
a  Flaminio  Nobilio  et  Joan.  Drusio 
edita  fuerint,  ex  mss.  et  Ubris  edi- 
tis  eruit  et  notis  iUustravit »),  ib. 
1713  t.  2  in  {.,  opus  cui  colligendo 
impendit  23  annos;  illud  recudit  ali- 
quibus  omissis  vel  in  compendium  re- 
dactis  Car.  Frid.  Bahrd,  Lubecae  1769 
t.  2.  in  8.  Sane  plenior  jam  est  ed.  quam 
curavit  Field  Ozonii  1875  t.  2  in  4. 
Bibliotheca  coisliniana  olim  aequeriana 
sive  mss.  omninm  graecorum,  quae  in 
ea  continentur,  accurata  descriptio,  ubi 
operum  singulorum  notitia  datur,  aetas 
cujusque  ms.  indicatur,  vetustiorum 
8pecimina  exhibentur  aliaque  multa 
annotantur,  quae  ad  palaeographiam 


i)  Erat  is  vir  admodum  eruditu*  in  U- 
teris  classicis,  academiae  gallicae  sociua, 
pius  et  operibns  editis  illus&is  (n.  16.Mart 
1673;  1 17.  Mart  1746),  de  quo  cf.  Feller 

II,  126. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  LI,  227. 

•)  Cf.  Mem.  de  Tr6v.  1714  a,  9  p.  106 
—125  ;  A.  E.  Ups,  1714  p.  1—14. 


Bernardus  Montfaucon. 


Digitized  by^ttDQle 


1451 

graecam  pertinent;  accedunt  anecdota 
bene  multa  (42)  ex  eadem  bibliotheca 
desumpta  cum  interpretatione  latina  '), 
ib.  1715  in  f.  S.  P.  N.  Joan.  Chryso- 
stomi  arehiep.  CP.  opera  omnia,  quae 
exstant,  vel  quae  ejus  nomine  circum- 
feruntur,  ad  mss.  codd.  (300)  galli- 
canos,  vaticanos,  anglicanos  germani- 
cosque,  necnon  ad  savilianam  et  fron- 
tonianam  editiones  castigata,  innumeris 
aucta ;  nova  interpretatione,  ubi  opus 
erat,  praefationibus,  monitis,  notis, 
variis  lectionibus  illustrata;  nova  s. 
doctoris  vita,  appendicibas,  onoma- 
stioo,  ac  copiosissimis  indicibas,  lo- 
cupletata2)  Parisiis  1718 — 38  t  13 
inf.  (fr.  275;imom.  450);  1734 — 41; 
1834—39  t  13  in  26  v.  in  8  (m. 
128);  Venetiis  1734—55  t.  13  in  f. 
(fr.150;  m283);  1780  t.  14  in4;Eo- 
boreti  1743  t.  13  in4;  Mignet.  47-64. 
Est  haec  editio  insignis,  castigatissima 
et  locupletissima,  eo  majoris  difficul- 
tatis,  quod  nullius  patris  graeci  exti- 
terit  tanta  codicum  copia  nullique  tot 
auppoaiti  fuerint  opera.  Socios  laboris 
habuit  Franc.  Faverolles,  sagacissi- 
mum  codicum  collatoreiu,  Car.  de  1  a 
Bue  (1151),  Mart.  Bouquet  et 
Jos.  Doussot  (f  1752),  qui  tres 
etiam  operam  contulerunt  ad  sequ^ps 
opus:  Uantiquiti  expUquie  et  represen- 
tee  en  figures (30— 40,000),  1 7  1 9  t.  5 
in  10  v.  in  f.  cum  tabulis  1200,  latine 
et  gallice,  opus  ingentis  prorsus  erudi- 
tionis  8).  SuppUment aulivre  de  1'Anti- 
quitt  expliquee  et  representee  en  figu- 
res,  17  24  t.  5  in  f.,  latine  et  gallice, 
qui  tomirari  sunt  (fr.  350);  1722  et 
1757  ed.  minus  praestans.  Les  Monu- 
mens  de  la  Monarchie  frangoise,  qui 
comprennent  l'  Histoire  de  France  avec 
les  figures  de  chaque  regne  que  V  in- 
iure  du  temps  a  epargnees4),  1729— 


')  Cf.  A.  E.  lips.  1715  p.  480—84 ;  J. 
des  Sav.  LVllI,  357. 

s)  Cf.  J.  des  Sav.  LXIII,  84  et  637. 
")  Cf.  A.  E.  lips.  1720,  p.  241—251. 
•)  Cf.  J.  des  Sav.  XC,  305-19;  458- 


1452 

33  t.  5  in  f.  (fr.  300;  cum  praece- 
dentibus  15  t  fr.  1250).  Dissertation 
sur  le  Phare  d'  Alexandrie,  sur  lee  au- 
trea  Phares  etc,  in  Memoires  de  Lit- 
terature  academiae  gallicae  t.  6.  a. 
1729,  in  quo  praeter  alias  disserta- 
tiones  ernditas  l)  reperitur  etiam  dis- 
sertation  sur  la  plante  appeUie  Papy- 
rus,  sur  le  papier  d'  Egypte,  sur  le  pa- 
pier  de  coton  et  sur  celui,  dont  on  se 
sert  aujourd'hui.  Bibliotheca  bibliothe- 
carum  manuseriptorum  nova,  ubi  quae 
innumeris  pene  manuscriptorum  biblio- 
thecis  continentur  ad  quodvis  litera- 
turae  genus  spectantia  et  notatu  dignt, 
describuntur  et  indicantur  *),  1739  t 
2.  in  f.  Socium  laboris  habuit  Joannem 
le  Maitre  (f  27.  Dec.  1740). 

C52.  Ex  eadem  congregatione  fuit 
Prudentiu8  Maranus,  qui  pariter 
magnam  nominis  famam  est  adeptus. 
Natus  est.  Maranus  in  oppido  Sezanne 
in  Bria  19.  Oct.  1683.  Victis  magnis 
obstaculis  juvenis  1 9  an.  ingressus  est 
ordinem  8.  JJenedicti  (l  703),  quem  eru- 
ditione  plurimum  illustravit.  Propter 
insignes  animi  dotes  Parisios  vocatus 
jussus  est  Touttee  (cf.  p.  835)  juvare 
in  edendis  operibus  a.  Cyrilli  hiercso- 
lymitani,  quibus  editis  (cum  vita  Tout- 
tei  ipeo  auctore)  totum  se  impendit 
studio  monumentorum  antiquitatis 
christianae,  simul  tamen  sollicitus  de 
instituendis  in  doctrina  christiana 
pueris,  domesticis,  pauperibus.  Agente 


67 ;  XCIII,  318-27 ;  CV 1,450- 60;  XCIX, 
469—78;  A.  E.  lips.  1731  p.  49  -58;  495 
—97  .  1739  p.  97— 100;  1735  p.  442— 46. 

»)  Cf.  Saxius  Onom.  liter.  V.  292. 

*)  Cf.  A.  E.  lipi.  1735  p.  285—88 :  1742 
p.  433—51.  De  ejua  literis  ad  0.  de  Cras- 
sier  cf.  Capitaine  Ulysse  Correspondance 
de  D.  B.  de  Montf.  .  . .  avec  le  Baron  G. 
dc  Crasaier,  Liege  1855 ;  de  literarum  com- 
meroio  cum  Bartenstein,  qui  ad  fidem  ca- 
tholicam  redierat  (c.  1715),  Stimmen  und 
Mitth.  aus  dem  Ben.-Orden  XXIV  (1903); 
Valery  Correspondanct-'  ineMite  de  Mabil- 
lon  et  Montf.,  Paris  1846  t  3 ;  Giw,  Ko- 
penhagen  1892  etc. 


1741—1763.  Patrologia.  Montfaucon. 


Digitized  by  Google 


1453 


Prudentius  Maranus. 


1454 


cardinali  de  Bissy  Parisiis  secedere 
coactus  est  cum  Durand,  Bouquet.  Dan- 
tine  aliisque  (1734),  qui  sodales  indu- 
cere  credebantur,  ne  bullam  Unigenitus 
acceptarent.  Post  triennium  redire 
permissus,  tanta  fruebatur  gratia 
cardinalis  des  Gesnres,  archiepiscopi 
bituricensis,  ut  singnlis  hebdomadis 
curru  misso  ab  eo  invitaretur  ad  collo- 
quium  de  rebns  theologicis.  Magnam 
semper  curnm  gessit  panperum.  Etiam  a 
sodalibns  magni  fiebat  et  amabatur 
propter  morum  comitatem.  Hydropisi 
laborabat  senei,  sed  morte  subitanea 
correptns  decessit l)  2.  Apr.  1762. 
Haec  ejusdem  opera,  quae  omnia  sup- 
presso  nomine  edidit :  Dissertations  sur 
lea  Semiariens, -d&ns  laquelle  on  defend 
la  nouvelle  edition  de  s.  Cyrille  de  Je- 
rusalem  contre  les  auteurs  de  Me- 
moirea  de  Trevoux,  Parisiis  1722  in 
1 2.,  in  quibus  nititur  probare,  semia- 
rianos  catholicam  tenuisse  de  J.  Christo 
fidem  atque  nonnisi  ex  quadam  animi 
imbecillitate,  excusabili  quidem,  xoo 
6u.ooo'3to,>  professionem  detrectasse.  5. 
Caec.  Cypriani  ep.  carthag.  et  M.  opera 
ad  mss.  codd.  recognita  et  illustrata 
studio  ac  labore  Steph.  Baluzii  tute- 
lensis.  Absolvit  post  Balazium  ac  prae- 
fationem  (doctam  et  solidam)  et  vitam 
(criticam)  s.Cypriani  adjecit  unus  ex 
monachis  s.  Mauri  2),  ib  1726  in  f.,  Ve- 
netiis  1728;  1758,  vere  egregia  editio. 
Tertium  adjecit  volumen  editioni  op. 
8.  Basilii,  qnam  inchoaverat  Jul.  Gar- 
nier  (cf.  p.  1149),  complectens  s.  Ba- 
silii  epistolas,  qnarum  novam  adorna- 
vit  versionem;  adjecit  s.  doctoris  vitam 
et  praefationem  solide  etjudicio  critico 
conscriptara  3).  ib.  1  730  in  f.,  editio 

')  Cf.  Taasin  2,  541  88.;  Kerker  KL. 
Vlll,  638. 

»)  Cf.  J.  dea  Sav.  LXXXIV,  528-45. 

»)  Cf.  J.  dea  Sav.  XCIII,  100-114.  Cf. 
Joseph  del  Pozzo  0.  a.  Baa.  abbaa  gene- 
ralia,  cujus  eunt  Dilucidazioni  critico-isto- 
riche  flulle  relazioni  degli  antichi  e  ino- 
derni  acrittori  della  Vita  di  s.  Baailio  M., 
Romae  1746.  —  Alius  ab  hoc  est  Francis- 
cus  dal  Pozzo  congr.  Or.,  cujus  exstat 


pariter  egregia.  Justini  philosophi  et  M. 
opera  quae  exstant  omnia;  necnon  Ta- 
tiani  adv.  Graecos  oratio,  Athenagorae 
philosophi  atheniensis  legatio  pro  chri- 
stianis,  s.  Theophili  Antiocheni  tres  ad 
Autolycum  11.,  Hermiae  philosopbi  ir- 
risio  gentilium  pbilosophorum ;  item 
in  appendice  suj.posita  Justino  opera 
cum  actis  iliius  inartyrii  et  excerptis 
opp.  deperditorum  ejusdem  Justini  et 
Tatiani  et  Theophili,  cum  mss.  collata 
ac  novis  interpretationibu^,  notis,  ad- 
monitionibus  et  praefatione  (prolixa 
sed  doctissiraa)  illustrata  cum  indici- 
bus  copiosis,  ib.  1742  in  f.  editio  om- 
niumpraestantissima  l)\  Venetiis  1747. 
Divinitas  D.  N.  J.  Christi  manifesta  in 
Scripturis  et  traditione ;  op.  in  4  pp. 
distribntum,  in  quibus  Christi  divinitas, 
non  omissis  quae  ad  Spiritum  s.  attinent, 
demonstratur  (praesertim  adversns  So- 
cinianos ) :  1 .  ex  Scripturis  V.  et  N.  T. ; 
2.  ex  perpetuo  omnium  catholicorura 
inter  se  et  cum  pluribus  sectis  con- 
sensu;  3.  ex  perpetuis  contra  Judaeos, 
ethnicos  et  haereticos  controver  iis; 
4-  ex  unanimi  ss.  patrum  doctrina,  quo- 
rum  difficilia  qnaeque  locaexplicantur 
et  illu8trantur,  ib.  1746  in  f.,  editio 
splendida2);  Wirceburgi  1859.  La  di- 
viniti  de  N.  S.  J.  Christ  prouvee  contre 
les  Heretiques  etc.  enfin  pnr  les  principes 
de  la  Morale  chretienne.  qni  sont  fondes 
sur  le  mystere  du  Verbe  incarne,  ib. 
1751  t.  3  in  12,  quorum  duo  prio- 
res  tomi  ex  op.  praecedenti  derivati 
sunt,  tertius  novus  eat.  La  doctrine  de 
V  Ecriture  et  des  Peres  sur  les  guerisons 
tniraculeuses,  ib.  1754  in  12.,  in  quo 
disputat  adversus  protestantes,  in  pri- 
mis  adversus  errores  gravissimos  et 


Istoria  della  Vita  e  Pontificato  di  s.  Greyo- 
rio  M.,  Komae  1754  in  8. 

>)  Cf  J.  des  Sav  129,  391—410:  531 
-47  et  A.  E.  L.  1750  p.  625-43;  Mem. 
de  Trev.  1743  a.  87  p.  2791-2831 ;  a.  91 
p  2893  -  2938. 

»)Cf.  J.  das  Sav.  CXLIV,  435-52; 
Mem.  de  Trev.  1748  a.  74  p.  1572—86  ;  a. 
94  p.  1941-54. 


Digitized  by  Google 


1455 


1741-1763.  Patrologia.  Car.  de  la  Rue,  de  Tricalet, 


1456 


impios  abab.  de  Prades  (t  1782)  in 
dispatatione  a.  1751  in  Sorbona  pro- 
pugnato8  l).  Les  Grandeurs  de  J.  Christ 
et  la  defense  de  sa  divinite  contre  les 
PP.  Hardouin  et  Berruyer  Jesui- 
tes,  1756  in  12.  Inchoaverat  quoque 
editionem  operum  s.  Gregorii  naz.,  ve- 
rum  morte  praepeditus  fuit  a  consilio 
eisequendo. 

653.  Eodem  anno  (29.  Mart.  1762) 
decessit  ex  eadem  congregatione  Vin- 
centius  de  la  Rue,  celeberrimi  Caroli 
(p.  1151)  ex  fratre  nepos  et  laborum 
socius,  qui  editionem  operum  Origenis 
ab  avunculo  adornatam  adjecto  tomo  4. 
et  ultimo  cum  editoris  vita  absolvit, 
Parisiis  1759  in  f.  Curavit  pariter  edi- 
tionem  t.  3.  operis  Petri  Sabatier: 
Bibliorum  8$.  versiones  antiquae  (cf. 
p.  1409).  —  Ultimus  e  gallis  est  Petrus 
Josephus  Tricaletius  (de  Tricalet) 
presbyter  et  doctor  universitatis  veson- 
tiensis,  rector  seminarii  parisiensis  a 
s.  Nicolao  de  Cardoneto  nuncupati,  Do- 
lae  in  Burgundia  30.  Mart.  1696  na- 
tus.  Adolescentiae  annos,  quamvis  in- 
genii  dotibus  praeclaris  polleret,  per- 
didit  otio  et  oblectamentis  nimium  ad- 
dictus.  Religiosi8  Conventualibus  phi- 
losophia  imbuendus  traditus,  disci- 
plinae  jugum  ezcutere  omnibus  viribus 
tentavit,  adco  ut  noctu  coenobii  muros 
admotis  scali3  transilierit  eo  se  con- 
ferens,  que  passionum  licentia  eum  ra- 
piebat,  pluresque  dein  annos  in  ludis, 
oblectationibus  nugisque,  seriis  omni- 
bus  abrenunciatia,  detrivit  Intereaejus 
mater  s.  Monicam  imitata  jugibus  la- 
crymia  pro  filii  emendatione  depreca- 
batur  ad  Deum.  Nec  frustra,  nam  re- 
pente  divina  luce  collustratus  errores 
suos  agnovit  ac  emendare  constituit. 
Ingressus  vesontiense  seminarium  sa- 
cris  exercitiis  animum  excoluit  ma- 
gnumque  fervorem  concepit.  Mox  No- 
cillum  ail  patres  Conventuales  secessit, 
quos  vivendi  licentia,  utdiximus,offen- 


')  Cf.  Feller  VII,  94. 


derat,  ut  philosophiam  recoleret  et  vitae 
emendatione  scandala  prius  data  repa- 
raret.  In  patriam  rediens  eremitae  in- 
star  vixit  totus  in  melius  mutatus  et 
poenitentiae  operibus  commissas  cul- 
pas  expians.  Interim  studiis  theologicis 
vacabat,  in  quibus  29.  Jul.  1 7 19  do- 
ctor  renunciatua  est;  sequenti  vero 
anno  sacerdotii  ordinem  recepit.  Paulo 
post  Parisios  petiit,  atque  in  collegio 
s.  Nicolai  commoratus  est,  in  quo  primo 
profes8orem,  dein  rectorem  egit,  de- 
mum  in  omnium  praesnlem  delectus 
est  Magna  sedulitate,  diligentia  et  ca- 
ritate  clericos  sibi  commissos  excoluit. 
Archiepiscopus  Vintimilia  perspectis 
ejus  prudentia,  doctrina  et  meritis  eum 
a.  1737  inter  suos  vicarios  generales 
recepit  pluraque  et  quidem  magni 
momenti  negotia  ei  commendavit.  A 
serenissima  aurelianenai  ducissa  in 
confesaarium  electus  est,  hinc  etiam  ipsi 
duci  innotnit,  qui  eum  propter  per- 
spectam  prudentiam  in  negotio  summi 
momenti  consuluit  Cum  invalescenti- 
bus  morbis  rus  petere  cogeretur,  pari- 
siensis  archiepiscopus,  ambianeusis 
episcopus  aliique  praesules  et  viri  no- 
biles  eum  non  semel  adiere;  qui  vero 
coram  adire  nequibant,  epistolis  con-v 
silia  et  monita  exposcebant.  Integro 
quindecim  annorum  spatio  infirmitati- 
bua  et  doloribus  avrocibus  fuit  divexa- 
tus  atque  in  lectuio  immobilis  velut 
clavis  confixus.  Has  tamen  sui  corporis 
aegritudines  et  cruciatus,  ne  fidelis  Dei 
servus  quodlibet  vel  brevissimum  tem- 
poris  spatium  praeterlabi  sine  fructu 
pateretur,  nequaquam  obstitere:  imo 
inter  hos  dolores  plurium  librorum  fuit 
auctor  (t  31.  Oct.  1762).  Ex  his  huc 
spectat :  Bibliothique  portative  des  Peres 
de  VEglise,  Parisiis  1758— 62  t.  9  in 
8.,  1785  t.  8;  latine  versa  Basaani 
1783  t.  9  in  8.,  Romae  1871,  quae 
complectitur  patrum  vitas  et  gestorum 
breviarium ;  operum  praecipuorum 
analysim ;  illustriora  testimonia  dog- 
mata,  mores,  disciplinam  spectantia; 
selecta  vitae   spiritualis  documenta. 


Digitized  by  Google 


1457 


Gagliardi,  Madriai,  Paoli. 


1458 


Scripsit  etiam :  Precis  historique  de  la 
vie  de  J.  Christ,  Parisiis  1760  in  12., 
in  qno  de  ejus  doctrina  etiam  et 
miraculis,  necnon  de  Ecclesiae  ezordiis 
disserit,  additis  animadversionibus  et 
selectis  observationibus  religionem  et 
infidelitatem  spectantibus  l). 

654.  In  Italia2)  jam  plares  quam 
prioribus  epochis  reperimus,  qui  de 
edendis  et  illustrandis  ss.  patrum 
operibus  solliciti  fuere 8).  Paulus 
Gagliardi  (Galeardus),  canonicu9 
brixianus,  historicus  et  archaeologus 
(t  1742),  edidit  (cum  fratre  Juko) 
patrum  vetermn  ecclesiae  brixianae 
collectionem,  s.  PhUastrii  et  Gaudentii, 
Ramperti  et  Adelmanni  episc.  opera  *) 
cum  notis  (eruditis),  Brixiae  1738  in 
f.  Jam  antea  ediderat  s.  Gaudentii 
Brixiie  ep.  sermones,  qui  exstant; 
accesserunt  Bamperti  et  Adelmanni 
opuscula6)  Patavii  1720  in  ,  4.  In 
additionibus  quoque  ad  U  g  h  e  1 1  vltaliam 
sacram  doctrinae  suae  nobile  dedit 
documentum,  aliaque  ad  archaeologiam 
profanam  spectantia  reliquit.  —  Jo- 
annes  Franciscus  Madrisi  congr. 
Orat.  Utinensis  (tl  750)  praeter  bonam 
dissertationem  de  symbolo  fidei,  s.  Pau- 
lini  patriarchae  aquilejensis  opera  ex 
editis  ineditisque  primum  collegit,  no- 
tis  et  disaertationibus  illustravit 6), 
Venetiis  1737  in  f.,  editio  accurata  et 
docta;  in  patrol.  Migne  t.  99-  — 
Sebastianus   Paoli  (Paullius)  con- 


>)  Cf.  Biogr.  univ.  XLV1,  531,  et  prae- 
sertim  vita  P.  J.  Tricaletii  ejus  bibhothe- 
cae  manuali  £cclesiae  patrum  Baasani 
editae  praemissa  t  1  p.  IX— XXXV. 

*)  In  Germania  Bonifaciua  S  a  d  1  e  r  0. 
S.  Aug.  Monacensis  (f  9.  Dec.  1753)  insig- 
nis  mathematicua  et  astronomus  edidit 
cum  notis  S.  Auguaturi  de  cicitate  Dei,  In- 
golatadii  1737  t.  5. 

»)  Cf.  Zaccaria  1.  c.  V,  626-32  ;  Ade- 
lung  I,  2014;  Mazzuchelli  U  p.  3  p.  1528 ; 
Saxius  VI,  315. 

*)  Cf.  Jonrn.  des  Sav.  CXX,  183—204 : 
Mem.  de  TreY  1740  a.  40  p.  877-921. 

»)  Cf.  A.  E.  lips.  1722  p.  482—92. 

•)  Cf.  J.  dea  Sav.  CXXI,  238—57. 


greg.  cler.  reg.  Matris  Dei  Lucensis,  n. 
4.  Sept.  1684  Villae  Basilicae,  vir  in- 
signis.virtutis,  vastae  eruditionis,  plu- 
rium  academiarum  socius,  propter  con- 
cionandi  talentum  adeo  clarus,  uC  Ca- 
rolus  VI.  imperator  eum  bis  audire 
voluerit  atque  diplomate,  quo  theologus 
caesareus  nominabatur,  honoraverit  (t 
20.  Juni  1751),  edidit l)  s.  Petri  Chry- 
sologi  archiep.  ravennatis  sermones ;  ac- 
cesserunt  serm.  ex  d.  Augustino  et  ex 
Luca  Dacherio  et  notae  (doctae)  edi- 
toris,  in  quibus  ms3.  codd.  collationes 
etc  comprehenduntur,  Venetiis  1750 
in  f.,  editio  hucusque  optima ;  Augu- 
stae  Vind.  1758  in  f.,  et  in  patrol.  pa- 
trum  lat.  ed.  Migne  t.  52.  Scrip9it 
quoque  quam  plurimas  dissertationes 
eruditas,  ut  della  poesia  de  ss.  Padri 
Greci  e  Lutini  ne'  primi  secoli  della 
Chiesa,  Neapoli  1 7  1 4  in  8 ;  de  ritu  ec- 
clesiae  neritinae  exorcizandi  aquam  in 
Epiphania,  Neapoli  1 7 1 9  in  4 ;  de  pa- 
tena  argentea  forocomeliensi  (ut  fertur) 
s.  Petri  Cbrysologi,  cujus  occasione 
nonnulla  disseruntur  d.  ss.  eucharistiu, 
de  vasis  ad  ipsam  speetuntibus,  prae- 
cipue  de  calicibus  et  de  imagine  boni 
pastoris  in  eis  insculpi  solita ;  item  de 
monogrammate  Christi  Christianorum 
sepulcris  apposito  contra  Jac.  et  Sa- 
muelem  Basnagios 2)  ib.  1  745  in  8; 
Ragionamento  sopra  il  titolo  di  Divo  dato 
agli  antichi  imperatori,  Lucae  1722  in 
4.,  etiam  in  collectione  opusculorum  a 
Calogera  edita  t,  15  p.  79—151; 
de  sancta  ecclesialucensi,  an  provinciae 
romani  pontiticis  accensenda  uJ  patres 
conc.  lateranensis,  Romae  1725  in  f; 


')  Cf.  operum  cataloguru  in  Zaccaria 
Stona  Lett.  III,  735  ss.,  et  plura  de  eo  in 
Pauli  Mariae  P  a  c  i  a  u,d  i  de  rebus  S.  Paul- 
li  congr.  Matris  Dei  commentario  episto- 
lari  ad  Scip.  Maffejum,  Neapoli  1751  in4; 
Sarteschi  de  Script.  congr.  Matris  Dei  p. 
304  bb.:  Biogr. uuiv.  XXXII, 504.  Ceterum 
eodem  fere  tempore  Joseph  CarolS.  J. 
theologiae  professor  Tyrnaviae  (t  ante  a. 
1757)  eosdem  sermones  edidit  Tyrnaviae 
1749.  1750  t.  2  in  8. 

*)  Cf.  A.  E.  lips.  1752  p.  87—92. 


Digitized  by  Google 


1459 

CQ&%CG  &%£)i@Tf%&t%£@  dcO^%  9»  f%&lrf^%@TlC 

rosolimitana*),  Lueae  1733  t.  1.  inf.; 
1737  t.  2;  Lettera  sopra  U  digiuno, 
ib.  1739  in  8. 

C55.  Ruperti  ab.  tuitiensis  opera 
omnia  edidit  notisqae  illustravit 
Gregorius  Cannoni  0.  S.  Aug.,  Ve- 
netiis  1748—52  t,  4  in  f.,  etiaui  in 
Migne  patrol.t.  167-70.  —  Antonius 
Maria  Merenda8)  iterum  collegit  *. 
Damasi  papae  opuscula  et  gesta  cum 
notis  M.  M.  Larazani,  auxitque 
atque  illustravit  diatribis  duabus, 
altera  de  gestis  Liberii  eisulis,  altera 
an  Damasus  faverit  aliquando  Maximo 
Cynico  adversus  Gregorium  nax.  et 
Nectarium :  quibus  adjiciuntur  etiam 
opuscula  apocrypha  ejusdem  8),  Bomae 
1754  in  4.  —  Oduardus  as.  Xaver  io 
Francescbini  0.  Carm.  edidit  opera 
Lactantii,  eaque  nctis  et  dissertationi- 
bus  (40  nimis  prolixis  et  saepe  super- 
fluis)  illustravit,  Bomae  1754 — 59  t. 
14  in  8.  —  Antonius  Bongio- 
vanni  Veronensis,  in  literis  graecis 
admodum  excultus,  de  bibliotheca 
veneta  s.  Marci  bene  meriius,  cujus 
codices  mss.  graecos  (cum  Zanetti 
Venetiis  1740  in  f.),  latinos  quoque 
et  italicos  (pariter  cum  Zanetti, 
ib.  1741  in  f.)  per  titulos  digessit, 
Theodoreti  opuscula  duo  primum  ex 
cod.  ms.  bibliothecae  vindobonensis 
evulgavit,  Venetiis  1759  in  4;  Lt~ 
ontii  monachi  hieros.  quaedam  ad  hi- 


»)  Cf.  A.  K  lipg.  1747  p.  146—149. 

•)  Aliua  a  Joanne  Antonio  Merenda, 
qui  auctor  est  disp.  de  consilio  minime 
dando  extra  c&sus  regulae  ex  duobus  malis 
juxta  opinionem  specificantem  probabili- 
ter  actum  pro  licito  in  concursu  opinionis 
apecificantis  ipsum  probabiliter  pro  illicito 
p.  1.,  proh.  2.  Aug.  1661  donec  corrigatur: 
correcta  juxta  decr.  20.  Nov.  1663  permit- 
titur.  In  ea  dix?rat  probabiliamum  esse 
commentum  diaboli.  Cf  Reusch  II,  502. 

•)  Hujus  edit  accuratus  et  eruditu» 
conipectus  animadverBionibus  plurimia  il- 
lustratus  exhibetur  a  Zaccaria  Storia  Lett. 
IX,  160-176. 


1460 

storiam  ecclesiasticam  spectantia  e  grae- 
co  vertit  atque  novae  collectioni  ss. 
conciliorum,  quam  curavit  M  a  n  8  i,  in- 
seruit  Edidit  quoque  primus  Euthy- 
mii  commentarium  in  Psalmos  inter 
opp.  Tbeopbylacri  t,  IV.  Venetiis. 

656.  Josephus  BenatusO.  S.  Aug. 
scripsit:  Storia  deUa  Viia  delV  insigne 
Dottore  della  Chiesa  s.  Girolamo,  Ve- 
netiis  1746  in  4.,  quam  collegit  ei 
ejusdem  epistolis  et  operibus  l) ;  scri- 
psit  quoque  Iramgli  deUa  Chiesa  ov- 
vero  notizie  puramente  istoriche  delle 
persecutioni,  Ferrariae  1741  pp.  2  in 
4.  —  De  8.  Prospero  disseruit  Camillus 
Affarosi  0.  S.  Ben.  Regiensis  (n.  17. 
Mart.  1680),  in  monasterio  mutinenai 
( 1 705 — 9)  historiae  ecclesiasticae  pro- 
fessor,  abbas  regiensis  (1740),  dein 
mutinensis(l751 ;  1  1756),  inl.  Osser- 
vazioni  di  un  Anonimo  Regjiano  sopra 
d*una  ScriUura  intitolata:  de  d.  Pro- 
spero  diss.  historico-critica,  1739,  in 
quo  iterum  tuetur,  quodjam  statuerat 
in  opere  proliiiori :  Memoire  istoriche 
del  Monastero  di  s.  Prospero  di  Reggio, 
Patavii  1 733  et  1 737  t.  2  in  4.,  difficile 
scil.  esse  demonstrare,  8.  Prosperum 
aquitanum  fuisse  episcopuro  regiensem. 
Quod  rursus  statuit  in  appendice  seu 
p.  3.  ad  monasterii  d.  Prosperi  reg. 
commentaria  historica,  Patavii  1746 
in  4.  Cum  autem  anonymus  (ut 
videtur  Paulus  Maria  Cardi  0.  Serv. 
b.  M.  V.,  prnepositus  generalis,  regien- 
sis)  opposuisset  tre  Lettere  d*  Ipomene- 
tico  FUopatrido  sopra  V  eta  e  la  patria 
di  8.  Prospero  Vescovo  di  Beggio,  Ve- 
netiis  1747  et  1748  in  4.,  respondit 
in  Difesa  di  alcune  osservazioni  s-arse 
neir  Appendice  etc.,  Mediolani  1748. 
1752  in4*).  Notizie  istoriche  della 
Citta  di  Beggio  di  Lombardia,  Putavii 
1755.  —  Franciscus  Bonacchi 
Pistoriensis  n.  19.  Febr.  1685  dia- 

«)  Cf.  A.  E.  lipa.  1749  p.  145-48;  de 
eequenti  op.  cf.  1741  p.  113. 

»)  Cf.  Zaccaria  Storia  Lett.  I,  174;  V, 
632;  Adelung  I,  283. 


1741—1763.  Patrologia.  Merenda,  Bongiovanni,  Affaroai, 


Digitized  by  Google 


1461 


Bonacchi,  Speroni,  de  Caatro,  Benedetti  etc. 


1462 


seruit  de  sermonibus  et  martyrio  8. 
Zenonis  episc.  veronensis  li  2 ;  item 
de  martyrii  titulo  a  a.  Gregorio  M.  s. 
Jnyenali  narniensi  tribnto  et  in  E.  Dn- 
pininm  de  Joanne  Jejnnatore  notae, 
Pifltorii  1740  in  4;  de  8.  Zenonis  ep. 
veron.  epocha  diss.  critica ;  accessit  de 
martyrio  8.  Zen.  diss.  2,  Venetiis  1751. 
Tnetnr  nimirnm  adversus  fratres  Bal- 
lerinios  l)  enm  flornisse  din  ante  aria- 
noa  atqne  fhisse  martyrem  (etiam  in 
Migne  patroL  11,  699  ss.).  Ipsins 
qnoqne  snnt:  La  debolezza  del  Lume 
naturale  della  mente  umana  a  conoscere 
Iddio,  Critica  metafisica,  in  cui  si  esa- 
mina  V  opinione  di  Cartesio  circa  V  idoa 
innata  di  Dio,  Pistorii  1 7 1 8  in  4.,  quam 
pelagianam  censet.  Cartesii  vindicias 
snscepit  Joan.  Dominicns  8 1  e  1 1  a  n  t  i 
in  1. :  Le  sensazioni  e  la  imaginazione 
vindieata  aWanima  umana,  Lncae  1 743 
in  1 2.,  cui  epistolam  opposnit  Bonacchi 
anb  nomine  Adoxi  Asmeni,  Pistorii 
1743  in  8*  —  Dominicns  Maria  Spe- 
roni  0.  Min.  Conv.  edidit  diss.  (l.)de 
symbolo  vulgo  8.  Athanaeii,  Patavii  1750 
in  8.  Utrum  altera,  in  qna  se  verum 
anctorem  hnjns  symboli  determinare 
promittit,  prodierit,  ignoramus.  —  Pe- 
trns  de  Castro  Bononiensis  scripsit 
ep.  ad  monachos  benedictinos  congr. 
paris.  s.  Manri  super  quibusdam  parum 
consonis  prae^termissis  atque  improba- 
bilibus  in  vita  s.  Oregorii  M.  ab  ipsis 
adornata  et  in  t  4.  opernm  in  lucem 
edita  repertis  *),  Matriti  et  Bononiae 
1754. 

657.  Petrus  Benedictns  (Bene- 
detti),  qnod  cognomen  ipse  ex  arabico 
Mobarach  in  latinnm  converterat, 
Gustae  in  Phoenice  natns  est  mense 
Jnnio  a.  1663  ex  parentibus  genere 
claris.  Ejua  pater  post  nxoris  mortem 
aere  suo  in  Riphone,  qnod  est  oppidu- 
Inm  in  monte  Libano  poaitum,  coeno- 


«)  Zaccaria  1.  c  V,  626— 32  Adelung  I, 
2014 :  Maaxuchelli  II,  p.  3  pag.  1528. 
t)  Cf.  Zaccaria  L  c.  9,  406-9. 


binm  a  fundamentis  erexit  sancteque 
gubernavit;  dno  ex  ejus  liberis  8.  An« 

archiepiscopi   montis  Libani  crcati; 
Petrus  vero  ndvennis  Romam  missns 
per  tredecim.  fere  annos  optimis  arti- 
bns  at  disciplinis  sedulam  dedit  operam 
in  Maronitarnm  collegio.   Deinde  in 
Orientem  rediit  ea  mente,  nt  se  totnm 
dicaret  propagationi  catholicae  fidei 
redncendisqne  vel  saltem  refutandis 
schismaticis,  magnique  propterea  factus 
est  a  Maronitarnm  patriarcha.  Hand 
mnlto  po8t  antiochenae  ecclesiae  de 
gravissimis  rebus  ad  apostolicam  sedem 
legatus  Romam  revisit.  Qua  occasione 
studiose  diligenterqne  cnravit,  nt  diri- 
meretnr  controversia,  cni  ansam  prae- 
buerat  Morinna  hand  correcta  et  ac- 
cnrata  editione  codicnm  ordinationnm 
syriacarnm,  de  valore  aciL  ordinatio- 
nnm  Syrornm,  qnem  erndite  impen- 
seqne  vindicavit.  Post  haec  cnm  Sy- 
riam  cogitaret,  invitatus  fuit  a  Cosmo 
III.  magno  Etrnriae  dnce,  nt  Florentiae 
subsisteret  ad  ordinandos  typos  orien- 
tales  decem  forte  lingnarnm  in  typo- 
graphia  medicea  vere  regia,  Cumnla- 
tissime  ducis  votis  satisfecit  Bene- 
dictus,  qnapropter  ab  eo  a.  1698  crea- 
tus  est  magister  orientalinm  literarnm. 
Florentiae  penes  patres  benedictinos 
commorabatnr,  multisque  eornm,  in 
primis  celeberrimo  Qnirino,  de  qno 
mox  plura,  magno  adjumento  exstitit 
ad  rectam  inenndam  atudiorum  ratio- 
nem.  Ut  magis  se  Deo  divinaeqne  glo- 
riae  propogandae  consecraret,  societa- 
tem  Jesu  1707  est  ingressus.  Vix  ti- 
rocinio  exacto  a  Ciemente  XI.  juisua 
est  nna  cum  aliis  doctia  viris  Oraeco- 
rnm  libris  sacris  corrigendis  operam 
dare.  Sed  qnidqnid  ei  supererat  tem- 
poris,  id  totnm  aut  in  sacris  habendis 
concionibns  ant  in  fidelium  excipiendis 
confes?ionibus  libentissirae  inanmebat. 
Verum  hortatn  card.  Qnirini  et  ex  an- 
ctoritate  Fr.  Retxii  praepositi  generalia 
S.  J.  se  accinxit  ad  s.  Ephraemi  opera 
syriaca  in  latinnm  vertenda,  Dnm  in- 


Digitized  by  Google 


1463 


1741—1763.  Patrologia.  Benedetti, 


1464 


sisteret  editioni  t.  3.  morbo  correptus 
jain  octogenarius  Romae  obivit  *)  25. 
Aug.  1742.  Haec  praecipuu  ejusdem 
opera:  S.  P.  N.  Ephraem  Syri  opera 
omnia,  quae  exstant  graece,  syriace, 
in  6  t.  distributa  1732—746  (fr.  220), 
ad  mss.  codd.  vaticanos  aliosque  casti- 
gata,  multis  auctu,  interpretatione, 
praefationibu9,  notis,  variantibus  le- 
ctionibus  illu9trata:  nunc  primumsub 
auspiciis  Clementi9  XII.  P.  M.  e  biblio- 
theca  vaticana  prodeunt.  Syriacum 
textum  recensuit  P.  Benedictus  S.  J., 
notis  vocalibus  animavit,  latine  vertit 
et  variorum  scholiis  locupletavit,  Bo- 
mae  1737  t.  1.  in  f.;  1740  t.  2.,  cui 
subjunctae  sunt  duae  Benedicti  disser- 
tationes:  Antirrheticon  seu  confutatio 
annotationum  Joan.  K  o  h  1  i  i  ad  gemi- 
no3  s.  Ephraemi  sermones  de  sacra 
coena "),  in  qua  transubstantiationis 
dogma  probat  non  solum  ex  Ephraemi 
sed  et  aliorum  scriptorum  orientalium 
testimoniis  et  antiquissimarum  eccle- 
siarum  liturgiis.  De  eodem  augustis- 
simo  eucharistiae  sacramento  antirrhe- 
ticon  aUerum  adversus  R.  P.  Le  Bru- 
num  (p.  1314)  et  Eus.  Renaudo- 
t  u  m ,  in  quo  contra  utriusque  bypo- 
tbesim  asseritur  s.  Ephraemi  ejusque 
discipulorum  de  forma  hujus  sacramenti 
vera  et  certa  doctrina,  et  Syrorum  ana- 
phorae  cum  eodem  8.  doctore  et  com- 
muni  theologorum  definitione  conci- 
liantur,  in  Zaccaria  thes.  theol.  t.  X, 
525,  stilo  forte  nimis  acri  conscriptum. 
Ephraemi  editionem  8)  continuavit  ab- 


<)  Plura  de  eo  cf.  in  Fabronio  vitis  ita- 
loruin  XI,  174—85;  in  vita  quae  anctore 
Aasemano  habetur  t.  III  op.  s.  Ephraemi, 
et  ex  hac  in  Mem.  de  Tr.  1745  a.  59  p. 
1264-76. 

»)  Cf.  suppl.  ad  N.  A.  E.  L.  102—6. 

•)  De  hac  egregia  editione  cf.  M&n.  de 
TrǤv.  1740  a.  73  p.  1571-1595;  1742  a. 
17  p.  377-90;  1724  a.  30  p.  749-58  et 
a.  39  p.  971 — 992,  ubi  epitome  duaruin 
di8-.ert.  exhibetur  ;  1745  a.  86  p.  1765— 
84;Journ.  des  Sav.  CXVIII,  291—303; 
CXXXIV,  475-89;  CXXXV,  97-112  et 
306  -321,  ubi  recensetur  primum  Antir- 


solvitque  Steph.  Evodius  Assema- 
nus,  de  quo  alias.  T.  3.  prodiit  1743 
(aliitomi  1732.  1743  et  1746);  opera 
latine  tantum  juxta  hanc  editionem  cum 
prolegomenis  recusa  fuere  Venetiis 
1755.  1756  t.  2  in  f.  Latine  quoque 
vertit  Benedictus  Stephani  Aldoensis 
patriarchae  antiocheni  scripta  de  8.  li- 
turgia  et  origine  gentis  maronitae. 
Contulit  quoque  ad  menologium  grae- 
corum  a  card.  Albani  editum,  de  quo 
infra. 

658-  Sed  jam  de  eo  fusius  est  dis- 
serendum,  cujus  impulsui  efficaci  de- 
bemus  tam  egregiam  op.  s.  Ephraemi 
editionem,  de  Angelo  Maria  Q  u  i  r  i  n  o, 
cardinali  doctissimo,  literarum  promo- 
tore,  eruditorum  fautore,  patrono,  mae- 
cenate  humanissimo.  Ortus  est  A.  M. 
Quirinus  ex  pervetusto  ac  nobili  Yene- 
torum  genere  30-  Mart.  1680  in  ba- 
ptismo  Uieronymua  dictus.  Ut  totum  se 
literis  traderet  decimo  septimo  aetatis 
anno,  aegre  id  ferentibus  parentibus, 
benedictinae  familiae  magna  animi  ge- 
nerositate  Florentiae  se  aggregavit  3 1 . 
Dec.  1 696.  Ibi  familiaritate  usus  do- 
ctissimorum  virorum,  Benedicti  (de 
quo  n.  praec.  egimus),  quo  magistro 
didicit  linguam  graecam  et  hebraicam, 
Capassi  0.  Serv.  b.  M.  V.,  Salvini, 
Magliabechi,  Buonarroti,  Montfauconii, 
qui  eo  tempore  aliquamdiu  Florentiae 
substitit,  ad  ingentem  fervorem  litera- 
rium  excitatus  utilibusque  praeceptis 
imbutus  fuit.  A  Cosmo  III.  magno 
Etruriae  duce  publicus  in  pisana  uni- 
versitate  professor  fuit  expetitus,  quem 
tamen  honorem  ne  Quirinus  admitteret, 
causae  aliquot  rationabiles  intervene- 
runt.  Non  invitus  tamen  munus  pro- 
fessoris  s.  Scripturae  in  florentino  mo- 
nasterio  suscepit.  Anno  1710  iter  li- 
terarium  instituit  per  Germaniam, 
Hollandiam,  Angliam,  Belgium,  uni- 
versam  Galliam  uberiimos  ubique  eru- 


rheticon;  CXXXVI,  46-59;  Fleurii  cont 
H.  E.  1.  283  §  1. 


Digitized  by  Google 


1465 


Angelua  M.  Querini. 


1466 


ditionis  thesauros  colligens  virosque 
doctos  invisens  ab  illis  et  principibus 
ipsis  honorificentissime  exceptus.  Col- 
loquia  habuit  cum  Basnagio,  Clerico 
(le  Clerc),  Quesnello,  Lud.  Kuster, 
Burnet,  Bentlejo,  Isaac  Newton,  Cave, 
Pottero,  Perizonio,  Gronovio,  Oudin, 
Vaucel,  Petro  Jurieu,  Papebrochio,  Liv. 
Meyer,  Fenelonio,  omnibusque  illis 
viris  doctissimis,  quos  eo  tempore  aluit 
Lutetia  Parisiorum.  Quadriennium  fere 
impendit  huic  itineri  cum  ingenti  eru- 
ditionia  suae  fructu.  Vix  in  Italiam 
redux  electus  fuit  in  comitiis  congre- 
gationis  casinensis  qui  annales  con- 
scriberet  Benedictinorum  Italiae.  Qua- 
propter  diligentissime  lustravit  excus- 
sitque  archivia  celebriora  Italiae l). 
Bomae  degens  saepius  ad  aUoquium 
Clementis  XI.  admissus,  cum  eo  de 
gallicanae  ecclesiae  dissidiis  et  scien- 
tiae  arcanis  diu  agebat,  pluriumque 
cardinalium  familiaritate  usus  singu- 
laris  modestiae  cum  rara  eruditione 
conjunctae  famam  ubique  reliquit. 
Anno  1718  novae  congregationi,  cui 
graecae  liturgiae  et  Hturgicorum  libro- 
rnm  emendatio  erat  commissa,  aggre- 
gatus  fuit8)  et  volente  summo  pontifice 
in  abbatem  electus,  sed  ne  a  studiis 
impediretur,  regimen  alicujus  mona- 
sterii  detrectavit.  Roma  Venetias  pro- 
fectus  studiis  literariis  semper  quam 
maxime  intentus  fuit.  Interim  (1723) 
electus  est  invitus  arcbiepiscopus  cor- 
cyrensis.  Corcyrae  plura  specimina 
dedit  prudentiae  pastoralis  zelique  apo- 
stolici  in  reducendis  schismaticis.  Li- 
mina  apostolorum  visitaturus  Romam 
venit,  ubi  a  Benedicto  XIII.  perhonori- 
fice  fuit  exceptus,  qui  eum  secum  ha- 
bere  voluit  in  itinere  beneventano.  Post 
reditum  in  Urbem  ab  eodem  s.  Officii 
consultor,  9.  Dec.  1726  cardinalis  et 


')  Cf.  de  ejua  consilio  laboribusque 
propterea  suaceptia  Ziegelbauer  II,  427  sa. 

*)  De  ejus  conailio  conatuque  in  eden- 
dia  graecorum  libria  ad  fidem  veterum 
codd.  mu.  cf.  ibid.  pag.  531  as. 


anno  seq.  Briziae  episcopus  nominatus 
est.  Anno  sequenti  ad  sedem  suam  con- 
tendit,  ubi  aere  proprio  ingentique 
magnificentia  ecclesiam  cathedralem 
erexit.  A  Clemente  XII.  constitutus  est 
bibliothecae  vat;canae  praefectus,  quam 
ampla  et  pretiosa  librorum  nummo- 
rumque  copia  donavit;  a  Benedicto 
XIV.  praefectus  est  ongregationi  Indicis 
(1740).  Frequens  ei  erut  epistolicum 
commercium  cum  viris  scientia  longe 
clarissimis ,  etiam  protestantibus ,  a 
quibus ,  praesertim  a  gottinganis,  qui 
occasione  vicesimi  episcopatus  sui  anni 
vicennaria  brixiensia  ediderunt  (1748), 
plurimi  factus  eat.  Anno  1747  in  Hel- 
vetiam  et  Bavariam  excurrit ;  cum  Cam- 
pidonae  versaretur.  colloquium  Scbel- 
hornio,  memmingensis  bibliothecae 
praefecto,  obtulit,  qui  tamen  illud  non 
acceptavit,  missis  sui  loco  duobus,  qui 
cardinalem  nomine  suo  salutarent. 
Mense  Majo  anni  sequentia  per  Oeni- 
pontum  et  Bolsanum  Briziam  rediit: 
quod  iter  describit  *)  in  ep.  ad  serenis- 
simum  principem  Hassiae  Landgrafium 
auguatanae  urbis  ep^  quam  inscripsit : 
Specimen  humanitatis,  qua  eruditi  qui- 
dam  Germaniae  heterodoxi  prosecuti 
sunt  svevicum  iter  a  C.  Q.  peractum 
a.  1748.  Eodem  anno  Bavariam,  in  qua 
jam  antea  honorificentissime  fuerat  ex- 
ceptus,  revisit.  Fiagrabat,  ut  lipsiensis 
academiae  professor  acatholicus  scri- 
bit2),  ,aviditate  ecclesiam  quoque 
evangelicam  convertendi,  atqueinspe- 
cula  quasi  consistena  unum  oculum  in 
Italiam,  alterum  autem  in  Germaniam 
adjacentesque  conjiciebat  terras  in  re- 
bua  protestantium  judicandis  usus  ocu- 
lis  lynceis.  *  Ipsius  potissimum  muni- 


»)  Fleurii  H.  E.  1.  238  §  2.  in  primia 
vero  Lauchert  in  egregia  diss.  Die  ireni- 
schen  Beatrebungen  des  Kard.  Querini 
speziell  in  eeinem  literariachen  Verkchr 
mit  deutschen  proteat.  Gelehrten  in  Stu- 
dien  u.  Mitthoil.  aua  dera  Ben.  0.  XXIV. 
(1903),  243-75. 

*)  In  ep.  citata  in  nuncupatione  t.  4. 
epist  cartl.  Poli. 


Digitized  by  Google 


1467 


1741-1763.  Patrologia. 


146$ 


ficentiae  debetur  erectio  eccleaiae  ca- 
tholicae  in  metropoli  regni  borussici ; 
plnritnnm  debent  missionea  in  ditione 
rhaetica,  hannoverana,   pomerana  et 
salisburgensi,  quas  large  subtentabat 
Die  Epiphaniae  sacra,  cnm  cardinalis 
mane  solemni  sacrificio  missae  sanus 
vegetusque  interfuisjet,  sumpto  pran- 
dio  tantwper  se  quieti  dedit.  Cum  jam 
secundae  vesperac  instarent,  et  ipse 
non  veniret,  familiarium  duo  cnbiculi 
januas  tentarunt,  cum  nihil  responsi 
audirent  propius  accedentes,  cardina- 
lem  cum  morte  luctantem  repererunt, 
quam  etiam  post  aliquot  horas  6.  Jan. 
1755  a.  aetatis  75.  obiit  Pauperes  ex 
asseheredes  bcripsit,  nih!l  omnino  suis 
consanguineis  reliquit.  Quanti  factus 
fuerit  a  viris  omnis  nationis  et  con- 
ditionis  colligi  potest  ex  honoribus, 
qui  ei  sive  in  vita  sive  post  mortem 
delati  fuere.  Undique  ei  viri  summi 
et  doctissimi  ecripserunt,  plures  ex- 
stant  epistolae  Friderici  IL  regis 
Borussiae  encomiis  plenae  ad  ipsnm, 
in  quarum  una  (9.  Martii  1752)  eum 
appelat  >un  grand'homme,  qui  fait  a 
la  fois  rhonneur  de  la  Ponrpre  et  de 
sa  Patrie,  et  qui  par  la  maniere,  dont 
il  protege  et  cultive  les  lettres  merite 
d'en  etre  considere*  comme  un  des  M6- 
cenes,  qui  de  nos  jours  y  font  le  plus 
d'honneor. €  A  repubbca  veneta  negotia 
magni  momenti  tractanda  ei  fuere  com- 
missa;  inscriptionibus  fere  innumeris 
nomen  ejus  perenni  memoriae  conse- 
cratum,  a  quam  plurimi?  academiis  so- 
cius  est  adscitus;  numismata  (9)  in 
ejus  honorem  cusa,  ultra  quinquaginta 
opera  virorum  doctorum,  non  Eolum 
indigenarum  sed  et  exterorum,  non 
solum  catholicorum,  sed  et  acatholi- 
cornm  ei  dedicata  fnere  *). 


659.  Ex  quamplurimis  operibus  et 
scriptis,  quae  edidit,  haec  potiora  vi- 
dentur:    Orihodoxa    veteris  Graeciae 
officia.  Officium  quadragesimale  reco- 
gnitum  et  castigatnm  ad  fidem  prae- 
stantissimi  cod.  barbarini  in  latinum 
sermonem  conversnm  atque  diatribis 
(admodum  eruditis)  illustratum,  grae- 
colatine,  Romae  1721  t  1.  in  4;  t  2. 
compJectitur  diatribas  quinque,  scil.  1. 
de  antiquitate  ecclesiasticorum  officio- 
rum  apud  Graecos;  2.  de  bymnia  qna- 
dragesimalibus  Graecorum  eorumque 
auctoribus;  3.  de  aliis  canticis  quadra- 
gesimalibus  Graecorum  eorumque  au- 
ctoribus ;  4.  de  dominica  publicani  et 
pharisaei;  5.  de  dominica  filii  prodigi, 
ib.  1721  in  4.  Enchiridion  Graeco- 
rum,  quod  de  horum  dogmatibus  et 
ritibus  rom.  pontificum  decreta  post 
schismatis  epocham  edita,  nunc  pri- 
mum  collecta  complectitur,  Beneventi 
1 725  in  8  ;  de  nwsaicae  historiae  prae- 
stantia  oratio  (sagax  et  utilis),  Floren- 
tiae  1705;  Veronae  1741;  primordia 
Coreyrae  ex  antiquissimis  monumentis 
illustrata,  Lycii  (Lecce)  1725  ;  Brixiae 
1738  in  4.,  editio  multis  partibus  ad- 
aucta  cum  appendice  ad  sacra  spectante, 
opus  eruditum  l),  cui  adduntur:  Dicta 
illustrium  auctorum  expensa  et  emen- 
data  in  L  cui  titulua  Primordia  etc., 
1758  in  4;  specimen  brixianae  litera- 
turae,  quae  in  urbe  Brixia  ejusque 
ditione  paulo  post  typographiae  in- 
cunabula  florebat,  "unde  praeter  bri- 
xiani  ingenii  gloriam  tam  annuatim 
typographicorum  series,  quam  historia 
literaria  temporia  illius  illustrantur, 


»)  Cf.  plura  de  ejua  vita  et  scriptis  in 
egregiis  ejuadem  commenUtrii*  <U  rebu» 
pertineittHnu  ad  Ana.  Af.  S.  R.  E.  Carrl. 
Quirinum  p.  1.  et  2.  Brixiae  1749  1  3in8., 
a  Frid.  S  a  n  v i  ta  1  e  S.  J.  (f  8. 1761)  con- 
tinuatia  usque  ad  cardinaJia  obitum,  ib. 
1761  t  2  in  8.  (cf.  A.  E.  lipa.  1750  p.  408 


—11 ;  1751  p.  120—22  ;  235-38) ;  Storia 
Letter.  df  Italia  1, 183-206 ;  II,  297—304 ; 
XIV,  130-222 ;  Biogr.  univ.  XXX VI,  387 : 
epiit,  quas  ab.  D.  C.  Ant  Sambncaad 
ao.  D.  Andream  Baccium  insignis  templi 
collegiati  ad  s.  Marci  Aomae  canonicum 
scripsit  Brixiae  1745  in  4  (de  quibus  cf. 
A.  E.  lips.  1747  p.  246) ;  Baudrillart  de 
card.  Quirini  vita  et  operibus,  Parisii-* 
1889,  opus  utile,  aed  pro  biographia  non 
sutticiens;  Hefele  KL.  X,  093. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  CXVIU,  206—218. 


Digitized  by  Google 


1469 


Angelua  M.  Querini. 


1470 


Briziae  1739  t.  2  in4.  Paulill  veneli 
P.  M.  vita  ez  ood.  angelicae  biblio- 
thecae  (auctore  Mich.  Canensio  epi- 
acopo  Castrensi  t  c.  1478),  praemissis 
ipsius  pontificis  vindiciis  adv.  Platinam 
aliosque  obtrectatore*.  Accedit  appen- 
diz,  qua  comprobatur  Pauli  II.  ponti- 
ficatus  felicitati  deberix>ptimorum  scri- 
ptorum  editiones,  quae  eo  tempore 
Romae  prodierunt,  cum  observationi- 
bus  ad  easdem  rei  typographicae  ori- 
gini  illustrandae  valde  opportunis,  Ro- 
mae  1740  in  4.,  opus  atili  elegantia 
8plendidum  et  eruditione  refertum  !), 
quod  compoauit  tempore  comitiorum, 
e  quibus  demum  Benedictus  XIV.  pro- 
diit  CoUectio  epistolarum  Reginaldi 
Poli  S.  R.  E.  Card.  et  aliorum  ad  ip- 
aum;  praemittuntur  animadversiones 
in  ep.  J.  Qeorg.  Schelhornii,  vita  card. 
Poli  et  quaedam  hujus  scripta  atque 
diatriba  ad  easdem  epistoias  *)  etc.,  Dri- 
xiae  1744—52  t  4  in  4;  t.  4.  prodiit 
postumus  cura  Frid.  Sanvitale.  Imago 
optimi  sapieniissimique  pontificis  ez- 
pressa  in  gestis  Pauli  III.  et  Farnei>ii 
ad  primos  tantum  quinque  annos  ejus 
pontificatus  spectantibus s),  ib.  1745 
in  4.  Injustae  seeessionis  ab  Eeclesiae 
romanae  sinu  jam  damnati  in  ep.  dog- 
znaticis  A.  M.  card.  Quirini  horum  tem- 
porum  sectarii,  lutherani  praesertim, 
nunc  ejusdem  card.  cura  edito  earum 
«pistolarum  delectu,  ad  ovile  Christi 
revocantur.  Praemittitur  confutatio 
scelestissimi  lib.  (Aug.  Bertling) 
adv.  anni  jubilaei  sanctitatem  germa- 


')  Cf.  J.  dee  Sav.  CXIV,  291—307 ;  A. 
E.  lipa.  1743.  p.  67—67 ;  Mem.  de  Trev. 
1741  a.  74  p.  1541—76. 

•)  Cf.  de  hac  edit.  H.  E.  Fleurii  contin. 
L  239  |  22  88. 

*)  De  controvenia  orta  occasione  hujus 
vitae  cum  Kieslingio  et  Schelhor- 
nio  cf.  cont.  U.  E.  Fleurii  1.  239  §  26— 
38  p.  152—612;  cf.  etiam  Rosko  vany 
III,  690-  93;  VI,  622  8.  Censaram  Kies- 
lingi  36  animadvewionibus  solidisaimis 
diicuteit  atque  refutavit,  necnon  Schel- 
bornii  ezoeptionibua  adversua  Paulum 
egregie  reepondit. 


nica  lingua  nuperrime  evulgati  *),  Ro- 
mae  1750  in  4.   Decem  epislolarum 
decades  temporis  cursu  emisit  (Briziae 
1742  —  54  t.  6  m.  100),  quae  saepe 
sunt  dissertationes  eruditissimae  sat 
prolizae  ad  celeberrimos  totins  Europae 
viros  scriptae,  ut  ad  Benedictum  XIV., 
ad  cardinales  Fleury  et  Corsinum,  ad 
Montfauconium,  Mazzochi,  Claudium  de 
Boze,  Benaglia,  Apostolum  Zeno,  Gori, 
Trombelli,  Bignon,  Frevet,  Ant  Sazi- 
um,  Flam.  Cornejura,  de  Prato,  Sam. 
Reimarum  in  hamburgensi  lyceo  pu- 
blicum  professorem,  Rnd.  Kiesling  et 
Kaestner  in  lyceo  lipsiensi  professores, 
Jac.  Breitinger  linguae  giaecae  apud 
turicenses  prof.,  Guil.  Fervelinum  et 
Gesner  prof.  goettingenses,  Sam.  For- 
mejum  regiae  scientiarum  ac  literarum 
academiae  borusjicae  secretarium  per- 
petuum,  Menkenium  consil.  aulicum 
regis  Poloniae,  Iselium  J.  C.  basileen- 
sem,   Georg.  Gnil.  Kirchmaier  cona. 
regium  et  professorem  in  acad.  wittem- 
bergensi,  Jac.  Mascovium  cons.  auli- 
cum  et  8enatorem  lipsiensem,  Schel- 
horn  etc.  Quotquot  latino  sermone  edi- 
dit,  eas  omnes  collegit  et  digessit  Nic. 
Coleti,  Venetiis  1756  in  f.  De  ejus 
cum  Muratori  controversia  circa  festo- 
rum  imminutionem  infra  agemus.  Ipsi 
dein  debemus,  ut  supra  jam  dizimua, 
magnificam  operum  s.  Ephremi  editio- 
nem,  quam  Petrus  Benedictus  et 
Assemanus   curarunt ;  editionem 
operum  veterum  Briziae  episcoporum, 
quam  curavit  Galeardus  (p.  1457), 
collectionem  diptychorum  a  Gorio 
adornatam.  Edidit  et  diss.  (anony- 
mam)  pro  conservando  patriarehatu 
aquilejensi  *). 

660.  Doctiesimus  pariter  viret  lite- 
rarum  amantissimus,  quem  merito  Qui- 
rino  adjungimus,  fuit  Dominicus  Pas- 


')  Cf.  Storia  Lett.  d'  It  III,  41-53. 

»)  Cf.  de  hac  controveraia  acta  et 
Quirini  de  ea  bcripta  Fleurii  H.  E.  cont. 
1.  239  §  8  sa. 


Digitized  by  Google 


1471 


1741-1763.  Patrologia,  Paasionei. 


1472 


sionei  2.  Dec.  1682  Foro  Sempronii 
(Fossombrone)  natus.  In  omni  disci- 
plinarum  genere  diligenter  excnltus, 
cura  praesertim  Thomasii  et  Justi  Fon- 
tanini,  iter  literarium  per  varias  Euro- 
pae  regiones  instituit.  Peragratis  ergo 
Gallia,  Belgio,  Anglia  et  Hollandia, 
ubique  viros  eruditione  celebriores 
adivit  magnumque  fructum  ex  eorum 
colloquiis  retulit.  Jussu  etiam  ponti- 
ficis  ultrajectensi  pacis  conventui  in- 
terfuit,  ubi  contra  omnia,  quae  in  reli- 
gionis  ac  romanae  Ecclesiae  praejudi- 
cium  proponebantur,  strenue  validis- 
que  rationibus  reclamabat.  A  Clemente 
XI.  missus  est  pontificius  legatus  in 
Helvetiam  pro  componendis  variis  ne- 
gotiis,  cui  legationi  tamen  non  respon- 
dit  successus.  Postquam  biennio  in- 
quisitoris  melitensis  (1717)  munere 
functus  est,  Bomam  revocatus  congre- 
gationi  de  propaganda  fide  a  secretis 
fuit.  Ab  Innocentio  XIII.  assumptus 
est  in  epietolarum  latinarum  secreta- 
rium,  mi8sus  deinde  nuncius  apostoli- 
cus  iterum  in  Helvetiam,  cujus  lega- 
tionis  (ab  a.  1723 — 29)  acta  x)  edidit 
Tugii  1729  in  4;  et  postea  (1730) 
Viennam  ad  Caesarem,  in  cujus  aula 
magna  fruebatur  gratia.  lbi  Frideri- 
cum  wirtembergicum  ducem  ad  am- 
plectendam  fidem  catholicam  permovit 
In  laborum  praemium  a  Clemente  XII. 
honoratus  (1738)  fuit  purpura,  et  a 
Benedicto  XIV.  bibliothecae  vaticanae 
(1755)  praefectus  (t  5.  Jul.  1761). 
Bibliothecam  instruxerat  librorum  se- 
lectu  et  codd.  mss.  antiquitate  et  rari- 
tate  pretiosorum  copia  opulentam 8), 


•)  Cf.  A.  E.  L.  1788  p.  197-202. 

*)  Instruxit  pariter  in  sua  villa  pretio- 
sum  muaeum  inscriptionuro,  quas  deacrip- 


quam  sibi  adeo  familiarem  habuit,  ut 
quamvis  plusquam  seiaginta  librorum 
millibus  locuples  esset,  nunquam  tamen 
investigans  manus  inquirentem  falleret. 
Acriter  se  opposuit  beatificationi  v. 
card.  Bellarmini  prolixo  adversus  eam 
edito  voto  »);  singularis  enim  etmani- 
festus  erat  adversariua  societatis  Jesu, 
ingenii  vivacis,  propriae  sententiae  ad- 
modum  tenax.  Magni  aestimabatur  a 
viris  eruditis  omnis  nationie,  quibus- 
cum  literarum  commercium  fovit,  ut 
cum  Buinartio,  Gronovio,  Pet,  Eckhart, 
Calmet,  Schwarz,  Bianchini,  Mauper- 
tuis,  Brucker  etc.  »At  quam  laudatua 
foris,  inquit  Cordara  in  suis  Memoriis, 
tam  ferme  invisus  ob  animi  elationem 
in  urbe  erat.r  Epistolam  Alcuini  eru- 
ditis  notis  illustravit  (in  Fontanini 
vindieiis  antiquorum  diplomatum),  cata- 
logum  editionum  op.  s.  Hieronjmi  eum 
annotationibus  criticis  transmiait  il- 
lorum  editori  Martianay,  codicea  pre- 
tiosos  Montfauconio,  quibus  hic  usus 
est  in  sua  Palaeographia  graeca  *).  Me- 
morie  storiche  .  .  .  del  Card.  di  Tour- 
non  sub  ejus  nomine  post  ejus  mortem 
editae  non  sunt  ipsiu*. 


sit  ejus  cognatus Benedictua  Paaaionei 
(t  1787)  in  op.  valde  erudito :  Itcrigioni 
antiche  con  annotazioni,  Lucae  1765  in  L, 
qui  etiam  edidit  ep.  ineditas Card. Bonae 
1759  et  vitam  Calmeti  annotationibna  illu- 
etratam ,  Romae  1770  in  4.  Bibliotheca 
card.  Paasionei  adjuncta  fuit  post  ejus 
mortem  bibliothecae  angelicae  Augusti- 
nianorum. 

')  Exstat  in  contin.  H.  E.  Fleurii  82, 
50-260. 

*)  Cf.  plura  apud  Galletti  Memoria  per 
aervire  alla  storia  della  vita  del  card.  D. 
Passionei,  Romae  1762  in  4 :  Bibliogr. 
univ.  XXXUI,  105—8;  FeUer  VI,  416: 
contin.  H.  E.  Fleurii  1.247  §11;  Pfttlf 
KL.  IX,  1578. 


V.  Historia  ecclesiastica. 

661.  Initium  ducimus  a  duobus  viris  [  tatem  operumque  quae  ediderunt  varie- 
summis,  qui  propter  eruditionis  v»sti- 1  tatem  disciplinarum  diveraarum  cul- 


Digitized  by  Google 


1473 


Hifct  eccl.  Lud.  Ant.  Muratori. 


1474 


toribus  adnumerari  possunt  et  dqbent : 
quia  taznen  prae  ceteris  disciplinas  hi- 
storica8  illustrasse  videntur,  bic  in 
primis  merent  laudari.  De  Ludovico 
Antonio  Muratori1)  et  Scipione 
Maf f ei  loquimur.  Natus  est  ille  2 1 . 
Oct.  1672  hone8tis  parentibus  sed  te- 
nuioris  fortunae  Vignolae,  quod  oppi- 
dum  est  duodecim  fere  passuum  mil- 
libus  Mutina  dissitum.  A  prima  ju- 
ventute  ad  ultimam  senectutem  semper 
aliquid  addiscendi  flagravit  desiderio. 
Mutinae  sub  Jesuitarum  institutione 
literis  huraanioribus  operam  dedit,  quo 
tempore  quidquid  otii  supererat  a  scho- 
lasticis  occnpationibus,  in  legendis  li- 
bris,  praecipue  latinis,  quos  faciebat 
italicos,  plerumque  libentius  quam  in 
puerilibus  ludis  insumebat.  Legem 
sibi  ipse  indixit,  quam  per  omnem 
exindevitam  sanctissime  servavit,  non 
amplius  unquam  quam  septem  hora- 
rum  spatium  somno  concedendi.  Ex 
quo  clericali  tonsura  initiatus  fuit  (17. 
Jan.  1688),  raores  in  melius  ita  muta- 
vit,  ut  nullus  Mutinae  adolescens  aut 
magis  deditus  studiis  aut  modestiae 


')  Hist.  politische  BlatterLXXlV,336: 
.Muratori  war  ein  Universalgenie;  in  allen 
Wissenschaften  war  er  zu  Hause;  die 
Philosophie,  Medicin,  schonen  Wissen- 
schaften,  Geschichte,  Archftologie,  Ethik, 
Juriaprudenz,  Politik,  Theologie,  Kirchen- 
recht  und  Dogmengeschichte  waren  Ge- 
biete,  die  er  alTe  beherrachte.  In  kurzester 
Zeit  hatte  er  die  heterogensten  Zweige  des 
Wissens  erfasst  und  zwar  nicht  in  stum- 
perhafter  Weise,  sondern  wie  wenn  er 
Jahre  lang  dieselben  studiert  hatte  und 
sie  sein  eigentliches  Fach  waren.  So  war 
M.  nicht  nur  fQr  seine  Heimat  Italien 
und  seine  Zeit,  sondern  fQr  alle  gebildeten 
Lander  und  die  spateren  Generationen 
eine  reiche  Quelle  und  ein  machtiger  An- 
stos  und  Sporn  zu  crleichen  Unternehmun- 
jren  .  .  .  Sein  Einfluss  war  fast  in  allen 
Wissenschaften  regenerirend.14  Cf.  plura 
ibidem  de  ipso  ejusque  operibua  Solius, 
Vitadi  Muratori,  Venetiis  1756;  Fabro- 
nids  vitae  italorum  X,  89 — 391  auctore 
Al.  Brenna;  biographia  auctore  Fr. 
Reina  praemissa  in  ed.  nova  Annalium ; 
Zaccaria  Storia  Lett.  II,  541-565.  coll. 
VI,  331. 


ceterarumque  virtutum  laude  florentior* 
exsisteret  Philosophiae  cursum  sub 
egregio  magistro  Joan.  Dom.  Guidotti 
0.  S.  Franc.  solemni  dispu+atione  ab- 
solvit(l692).  Mox  legibus,  theologiae 
morali  et  scholasticae,  qua  minus  de- 
lectabatur,  deiu  .utrique  juri  studuit. 
Majorem  tamen  voluptatem  hauriebat 
ex  poes',  cui  aliquamdiu  juvenili  fer- 
vore  abreptus  se  dedit.  Graecae  lin- 
guae  sine  msgistro  ac  duce  navavit 
operam  et  paucos  intra  menses  ita  pro- 
fecit,  ut  aliorum  dux  atque  magister 
e8se  posset.  In  studio  antiquitatum, 
a  Bacchinii  (cf.  p.  1 227)  ore  pendebat, 
qui  juveni  auctor  fuit,  ut  eruditioni 
profanae  adderet  sacram.  Quare  con- 
ciliorum  acta  patrumque  opera  adiit 
eaque  tanta  attentdone  perlegit,  ut  ad 
verbum  edidicisse  videretur.  Erudi- 
tione  et  ingenio  stupendo  oculos  eru- 
ditorum  in  se  convertit;  quare  licet 
nonnisi  21  annorum  a  comite  Car. 
Borromaeo  Mediolanum  advocatur,  ut 
unus  esset  ex  ambrosianae  bibliothecae 
praefectis  (1693).  Antequam  illuc 
commigraret,  in  utroque  jure  Mutinae 
lauream  accepit;  a.  1692  sacerdotio 
inauguratus  est  Jam  se  in  libros  ab- 
didit  veteresque  codices,  queis  biblio- 
theca  illa  abundabat,  ita  scrutatus  est, 
ut  multa  antea  incognita  inde  deprom- 
pBerit. 

662.  Verum  improviso  et  invitus 
Mutinam  a  Raynaldo  duce  revocatus 
est  (1700),  ut  praeesset  estensi  ar- 
chivio,  cni  ordinando  duos  ferme  in- 
sumpsit  annos.  Animarum  salutem 
interim  non  penitus  neglexit,  atque  a 
duce  obtinuit,  ut  visitator  carcerum 
Mutinae  constitueretur,  quod  munus 
ipse  mi8erabilium  illorum  hominum 
ibi  detentorum  caritate  permotns,  per 
annos  bene  multos  exercuit.  Annis 
1714 — 16  jubente  Raynaldo  ac  Geor- 
gio  I.  rege  magnae  Britanniae  cum 
Petro  Hercule  Gherardo  archivia  iu 
Italia  quotquot  potuit,  invisit.  Eorum 
tamen  plura  fuerunt  ei  occlusa  vel  ex 


Digitized  by  Google 


1475 


1741-1763.  Hiatoria  universalis. 


1476 


motivis  politicis  vel  ex  cordis  angu- 
stiia,  qua  de  re  ipse  haud  raro  con- 
queritur  l).  Beduci  in  patriam  munus 
oblatum  est  praepositi  et  parocbi  in 
ecclesia  mutinensi  s.  Mariae,  quae  Pom- 
posa  dicitur.   Magno  commiserationis 
affectu  ferebatur  in  pauperes,  quos  li- 
beralissime  quaqua  ratione  poterat  ju- 
vabat.    Ad   quadraginta  florenorum 
millia  in  eos  distribuisse  aestimatur. 
Semel  etiam  cum  non  haberet  num- 
mos,  petenti,  quo  filiam  suam  inter  mo- 
niales  Deo  sacraret,  vasa  quae  domi 
habebat  argentea  et  torquem  aureum 
a  Carolo  VL  dono  sibi  missum  commo- 
davit  oppignoranda.   Saepius  visebat 
aegrotos ;  saepius  quos  hieme  per  vias 
offendebat  nimio  frigore  laborantes  in- 
vitabat  domum,  ut  tum  igne  tnm  cibis 
e  mensa  sua  foverentur,  quin  et  si  qni 
non  poterant  per  se  advenire,  per  ba- 
jnlos  deferri  curabat  Mulierem  coe- 
cam  ab  aliis  in  via  dereiictam  ipse  do- 
mum  reduxit    Societatem  instituit, 
quae  CarUa»  dicta  est,  ad  quam  pro- 
movendam   scripsit   Trattato  moraUt 
della  Carita  Cristiana,  in  quanto  essa 
e  1'amor  del  prossimo,  Mutinae  1723 
in  4;  Venetiis  1745  etc.,  qnae  magno 
panperibus  mntinensibus  adjumento 
fuit  In  egenorum  pariter  utilitatem 
montem,  ut  vocant,  pietatis,  et  noso- 
comium  Mutinae  erigi  curavit.  Nec 
minas  timuit,  cum  ageretur  de  anima- 
rum  sibi  concreditarum  salute.  Ita 
mortis  aut  gravissimi  certe  vulneris 
periculum  subiit,  cum  a  nefario  patre 
filiam  ab  ipso  prostituendam  in  tutio- 
rem  locum  deferri  curasset.  Nullam 
ex  inimico  poenam  per  suos  expeti  vo- 
luit ;  quin  etiam  nihil  habuit  antiquius, 
quam  ut  eundem  certiorem  faceret,  a 
se  quidem  nihil  esse  timendum.  Cri- 
minis  poenitentia  ductum  ac  veniam 
postulantem  amantissime  complexus 
est.  Cum  variis  valetudinis  incommo- 
dis  coepit  affici,  omnibus  sui  muneris 


')  Cf.  Le  Lettere  inedite  di  L.  A.  Mu- 
ratori  a'  piu  eruditi  Toscani,  Firenze  1850. 


occupationibus  parem  se  non  amplius 
sentiens,  eodem  se  a.  1733  abdicavit: 
confessiones  tamen  exipiendi  ant  sub- 
veniendi  pauperibus  consuetudinem 
non  intermisit.  Nisi  aliis  cnris  neces- 
sariis  interpellaretur,  dnodenas  horas 
quotidie  studio  tribuebat  Libenter 
lectitabat  libellum  de  imitatione  Chri- 
sti.   Amicitia  fruebatur  virorum  in 
scientia  summorum,  Norisii,  Ciampini, 
Magliabechi,  Mabillonii,  Montfauconii, 
Papebrochii,  Janningi,  Maffei,  Gori, 
Quirini  etc.,  a  quibus  ad  20.000  epi- 
stolas  accepit,  quae  adhuc  supersunt 
Socius  erat  regiae  londinensis  plera- 
rumque  academiarum  Italiae.  Defici- 
entibus  gradatim  viribus  gravioribus- 
que  valetudinis  incommodis  affectus 
mortem  appropinquare  sensit  Qua- 
mobrem  25.  Nov.  1749  vitae  suae 
culpas  omnes  confiteri  voluit  Morbi 
vehementia  oculorum  lumen  duobus 
mensibus  ante  mortem  amiait,  quod 
malum  patienter,  imo  fortiter  tulit 
Piissime  omniumque  virtutum  pii  sa- 
cerdotis  eiercitio  se  ad  extremum  ago- 
nem  praeparavit,  ac  demnm  vitam 
morte  commutavit  23.  Febr.  1750,  cum 
annos  77,  mensis  3  diesque  2  absol- 
vis8et.  Paucorum  erat  verborum,  affa- 
bilis  tamen,  humanus  et  hilaris.  Hu- 
militatem  ita  coluit,  ut  ipsam  in  acti- 
bus  oronibus,  in  ipso  incessu  atque 
vestitu  prae  se  ferret.  Ideoque  etiam 
et  honores  fugit  et  licet  summorum 
principum,  Benedicti  XIV.  in  primis  l), 


>)  Cum  ia  archiepiscopus  bononiensia 
e&set,  familiarissime  cum  eo  conversatus 
est  in  villa  Uwii  prope  Mutroam;  ponti- 
fex  autem  factue  nunquam  oblitua  eat 
Muratorii,  quin  et  saepius  de  iUo  cum 
doctioribus  familiaribus  libenter  verba  fa- 
ciebat  Si  quid  in  lucem  edebat  novi,  ad 
Muratoriuui  illico  mittebat  libri  exem- 
plum.  Saepius  etiam  eum  de  rebut  ad 
sacram  doctrinam  spectaatibus  per  card. 
Tamburioi  consuluit,  ad  eum  literas  de- 
dit  eumque  in  suis  libria  magna  cum  ho- 
noris  significatione  appeUat.  Verum  qui- 
dem  est  eundem  pontincem  ad  supremum 
inquisitorem  Hispaniae  31.  Jul.  1748  acri- 


Digitized  by  Google 


1477 

gratia  frueretur,  nunquam  eani  in  com- 
modum  suum  convertit.  Laudes  fugie- 
toat,  corrigi  cupiebat,  adversariia  abs- 
que  ira  et  felle  respondebat.  Quare,  ut 
paucis  multa  ccmplectamur,  non  modo 
scriptorem  in  Muratorio  eximium  uni- 
versus  terrarum  orbis,  sed  virum  om- 
nino  bonum  ac  sacerdotem  ordine  suo 
-dignissimum  civitas  mutinensis  nmisit. 

663.  Jam  ad  ejus  veniamus  opera, 
quae  complent  tomos  46  in  folio,  34 
in  4.  et  1 3  in  8.  Meditabatur  Mura- 
tori  rempublicam  literarum,  de  qua 
constituenda  plures  per  annos  cum 
summis  viris  egit.  Hujus  quasi  linea- 
menta  exhibet  in  libro :  1  primi  disegni 
della  Republica  leUeraria  d*  Jtalia  ru- 
bati  al  segreto  e  donati  alla  curiosita 
degli  altri  eruditi  da  Lamindo  Pri- 
tanio  (sub  quo  nomine  saepius  latere 
voluit),  Yenetiis  1703  in  8.  Cui  rei- 
publicae  sub  forma  regiminis  aristo- 
cratici  praestituit  scopum  literas  qua 
repurgandi  et  emendandi,  qua  perpo- 
liendi  et  perficiendi.  Quocirca  proponit 
explicatque  praecepta  et  consilia  de 
singulis  disciplinis  et  artibus,  de  aca- 
demiis  et  scholis  reformandis,  de  typis 
dirigendis,  decondendis  ephemeridibus 
iiterariis,  de  promovendis  studiis  lite- 
rariis,  excitandis  et  juvandis  magnae 


psiase:  „0  quam  multa  reperiuntur  in  eis 
ftibris  Muratorii)  censura  digna:  Qnot 
hujuece  turfuris  Nos  ipsi  eos  legentes  of- 
fendimuK!  Quot  nobis  ab  aemulis  ei  accu- 
satoribus  oblata  snnt !  Et  nos  usque  ad- 
huc  abstinuimus  et  abstinebimus  ab  ope- 
rum  condemnatione  nostrorum  praede- 
cessorum  exempiis  edocti,  qui  pacis  et 
concordiae  amore  a  proscribendis  iis  quae 
proscriptionem  merebantur,  cessarunt, 
quando  videlicet  cenf-uerunt  plus  mali 
quam  boni  u  proscriptione  denvandum." 
Scimus  tamen  etiam  ex  pontificis  ad  Mu- 
ratoriuin  ep.  25.  Sept.  1748,  contra  ponti- 
ficis  expressam  voluntatem  litera*  illas 
typis  fuisae  data^;  eaque  quae  censura 
digna  ip*i  visa  «unt,  referri  ad  temporale 
romani  pontiKcis  dominium.  t'f.  epistolas 
huc  *i>ectantes  ap.  Solium;  Reusf  h  11, 
803  s.h. 


1478 

spei  juvenibus  etc.  Magnum  hic  li- 
bellus  per  Italiam  excitavit  rumorem, 
aliis  illum  laudantibus,  aliis  impug- 
nantibus.  In  eundem  fidem  scri- 
psit  plures  epistolas.  Huc  adhuc  spe- 
ctat:  RifUssioni  sopra  il  buon  Ousto 
intorno  U  scieme  e  le  arti,  Yenetiis 
1708;  Neapoli  (sub  ementito  nomine 
Coloniae)  1 7 1 5  t.  1 .  et  2.  et  dein  sae- 
pius.  In  eo  continentur  optimae  refie- 
xiones  circa  disciplinas  varias  et  artes 
in  communi  et  in  particulari,  variaque 
professorum  et  scriptorura  in  eisdem 
pertractandis  vitia  deteguntur,  et  op- 
portuna  remedia  assignantur,  quibus 
diligenter  vitentur.  Negari  tamen  ne- 
quit  Muratorium  minus  propensum 
esse  in  theologiam  scholasticam ,  in 
quam  non  raro  vehementiua  invehi- 
tur  *).  Consilium  vero  de  illa  republica 
instituenda  effectu  caruit.  Ex  operi- 
bus  (64)  quae  ad  nos  magis  spectant 
haec  videntur  potiora :  Filosofia  morale 
esposta  e  proposta  ai  Giovani  *),  Vero- 
nae  1735  in  4;  Mediolani  1736  etc; 
Tr.  della  forza  deW  intendimento  umano 
ossia  il  Pirronismo  confutato,  Venetiis 
1735  in  4;  in  quo  evertere  nititur 
quod  in  L  Huetii  de  imbecillitate 
mentis  humanae  (p.  1 1 0 1 )  legerat, 
cujus  ceterum  genuinitatem  in  dubium 
vocat;  postea  vero  agnovit  errorem 
seque  frustra  in  eo  probando  laborasse. 
DeUa  forza  della  Fantasia  umana,  ib. 
1745;  Ooverno  della  Peste  politiro,  me- 
dico  ed  eccUsiastico,  Mutinae  1714,  et 
8aepissime;  1721  (ed.  optima),  liber, 
quem  ipse  usus  admodum  utilem  com- 
probavit 

664.  Jam  sequuntur  fructus,  quos 
collegit  ex  bibliothecis,  quas  diligenter 
est  scrutatus.  Anecdota,  quue  ex  am- 
brosianae  bibliothecae  codd.  nunc  pri- 
mum  eruit,  notis  et  disquisitionibus 
auget,  t.  1.  quatuor  s.  Paulini  ep  nol. 


Cf.  Suppl.  a<l  A.  E.  VII,  127-3^. 
»,  <  f.  Zarc;iria^toriaLett.  X,  1K2-2U 


Ludovicus  Ant.  Muratori. 


Digitized  by  Google 


1479 


1741-1763.  Historia  universalis. 


1480 


poemata  eompleCtens,  Mediolani  1697 
in  4.4  qnae  postmodum  recepit  in  Brnnii 
(p.  1150),  editionem  operum  hujus  s. 
episcopi,  quam  ipse  recudendam  cura- 
vit1)  Veronae  1736  t.  4  in  f.  T.  2. 
praeter  veterum  scriptorum  monimenta 
commentarinm  continet  de  cororut 
ferreo*),  1698  in  4.,  primum  erndi- 
tionis  suaespecimen,.quojam  omnium 
eruditornm  oculos  in  se  convertit :  et 
tamen  postmodum  fassus  est  se  illud 
multo  felicius  quam  prudentius  edi- 
disse,  qnod  nemine  consulto  nec  limae, 
nec  morae  esset  patiens.  In  22  disser- 
tationibns  fuae  agit  de  8.  Paulino,  de 
veternm  christianorum  sepulcris,  de 
eornm  votis  ac  votivis  oblationibus  in 
sanctorum  honorem,  de  forma  cru- 
cis;  Ottium  calvinianum  impugnat 
(dias.  16.),  quia  Baronium  reprehen- 
derat  affirmantem  pretiosa  snpellectile 
veternm  christianorum  templa  fuisse 
exornata,  atqne  in  iis  ad  marty rum  se- 
pulcra  cereos  ac  lampades  accendi  con- 
suesse.  Prolegomensis  et  animadver- 
sionibus  illustrat  in  t,  2.  professionem 
fidei  et  apologiam  Bacchiarii.  Occasione 
expositionis  fidei  Ven.  Fortunati,  quam 
exhibet,  disserit  de  auctore  symboli 
athanasiani.  Tomi  3.  et  4.  prodierunt 
Patavii  1713  in  4.  Anecdota  graeca, 
qnae  ex  mss.  codd.  nunc  primnm  ernit, 
latio  donat,  notis  et  disquisitionibus 
anget*),  Patavii  1709  in  4.  Continent 
hic  t.  2 1 8  epigrammata  8.  Oregorii  naz., 
ep.  45  Firmi  Caesareae  ep.  (sec.  V.), 
ep.  4  Juliani  apostatae  et  ep.  ad  Dio- 
nysium  olim  (sed  falso)  Julio  I.  tribu- 
tam.  In  disquisitionibus  adjectis  agit 
de  synisactis  et  agapetis,  de  agapis  ea- 
mmque  abrogatione,  de  antiquis  chri- 
stianorum  sepulcris. 

665.  Rerum  italicarum  scriptores  ab 
a.  aerae  christianae  D— MD.,  quorum  po- 


»)  Cf.  A.  E.  lips.  1737  p.  529-31. 

•)  Cf.  A.  E.  hpa.  1698  P.  57—59;  1699 
p.  304—8;  J.  des  Sav.  XXVII,  419—30. 

»)  Cf.  A.  E.  lips.  1710  p.  494  -  500;  J. 
dea  8av.  XLIX,  669  -78. 


tissima  pars  nnnc  primum  in  lucem 
prodit  ex  ambrosianae,  estensia  alia- 
rumqUe  bibliothecarum  codd. .  .  .  prae- 
fatipnibus  auxit,  nonnulo3  ipse,  alioa 
vero  mediolanenses  palatini  aocii  J)  ad 
mss.  codd.  fidem  exactos,  summoqne 
labore  ac  diligentia  castigatos,  variis 
lectionibus  et  notis  tam  editis  veternm 
eruditorum  qUam  novissimis  auxere; 
additis  ad  plenins  operis  et  nniversae 
italicae  historiae  ornamentum  novis  ta- 
bnlis  geographicis  et  variis  longobar- 
dorum  regum,  imperatorum  aliorum- 
que  principum  diplomatibus,  qnae  ab 
ipsis  autographis  describere  licnit,  vel 
amendatis,  necnon  antiqno  charaoternm 
specimine  et  fignris  aereis  *),  Mediolani 
1723—51  t.  25  in  28  v.  in  f.  Hujus 
ooUectionis  velnti  supplementum  pro- 
diit  cura  J.  M.  Tartini  Rerum  ita- 
licarum  scriptores  8)  ab  a.  aerae  chri- 
stianae  M — MDC,  qnorum  potissima 


eorum  sociorum  numero  fuerunt 
Philippus  Argelatti,  qui  magnam  ad- 
hibuit  induntriam ,  diligentiam  ac  fidem 
(de  quo  infra) ;  Horatius  B  i  a  n  c  h  i  roma- 
nus  (t  1756),  qui  operam  auani  in  edendis 
praedicti  Argelati  operibua  et  collectione 
latinorum  toriptorum  utiliaaime  colloca- 
vit.  Inter  scriptores  rerum  italicarum 
Pauli  W  a  r  n  e  f  r  i  d  i  11.  6  de  ffestis  longo- 
baxdorum,  historiam  Camilli  rellegrini 
et  historiam  Landulphi  senioris  anno- 
tationibus  illuutrarit;  ad  Caroii  SignonU 
U.  14  hiitoriae  eccletiatticae  primnm  ex 
msc.  cod.  editos  prolegomena  adjecit ;  et 
Joan.  Caspar  Beretta  0.  S.  Ben,  Medio- 
lanensis  philosophiae  et  theologiae  pro- 
feasor  in  academia  patavina  (f  1 .  Jan.1736^ 
qui  auctor  est  diss.  chorographicae  delta- 
Ua  medii  aevi,  in  thes.  rer.  ital.  t.  X,  Lyckni 
chronologico-juridici,  Mediolani  1700  in  4. 
Alia  cf.  apud  Argelati  I  p.  2.  pag.  139. 

*)  Cf.  de  hoc  ingenti  op.  passim  Biblio- 
theque  ancienne  et  moderne  XXI,  1  ss.  etc. ; 
A.  E.  Ups.  1724  p.  1  ss.  etc. ;  J.  des  Sav. 
LXXVUIV431  sb.  etc.  Jos.  Aloysius  Asse- 
m  an  i  (f  1782),  de  quo  aliaa,  pariter  edidit 
italicae  hietoriae  tcriptdres  ex  bibliothecae 
vaticsnae  codd.  msc. ,  'Romae  1761—53 1. 
4  in  4.,  quod  opus  non  est  continuatio  seu 
supplementum  operis  Muratorii ,  sed  hi- 
stona  regni  neapolitani  et  siculi,  cui  in- 
serta  sunt  fragmenta  ex  codd.  mss. 

•)  Cf.  Storia  Let/.  III,  209-13. 


Digitized  by  Google 


1481 


Ludovicus  Ant  Mnratori 


1482 


pars  nnnc  primum  in  lucem  prodit  ex 
tlorentinarum    bibliothecarnm  codd., 
Florentiae  1748 — 70  t.  in  f.-  (simul 
m.  1200).  Novam  ed.  eamqne  splendi- 
«dam  coepit  1893  Fiorini,  cujus  jam 
multi  fasciculi  prodiernnt  in  Citta  di  Co- 
stello  —  Antiquitales  Italiae  medii  aevi, 
sive  diss.  75  de  moribns,  ritibus,  reli- 
gione,  regimine,  magistratibus,  legi- 
bns,  studiis  literarum,  artibus,  lingna, 
militia,  nummis,  principibus,  libertate, 
eervitute,  foederibus,  vasallis  homini- 
tms,  liberis,  servis,  judaeis,  leprosis 
aliisque  faciem  et  mores  italici  populi 
referentibus  post  declinationem  rom. 
imperii  ad  a.  MD ;  omnia  illustrantur 
«t  confirmantur  ingenti  copia  diploma- 
tum  et  chartarnm  veterum,  nunc  pri- 
mum  ex  archivis  Italiae  depromptarum, 
additis  etiam  nummis,  chronicis  aliis- 
qno  monumentis  nunquam  antea  edi- 
tis  . . .  palatinis  mediolanensibus  sociis 
-editionem  curantibus  l),  ib.  1738 — 42 
t  6  in  f.;  Aretii  1777 — 80  t.  17 
in  4.,   appendix   velut  praecedentis 
operis,  in  qua  expendit  quidqnid  ad 
politicum  regimen  Italiae  post  a.  Christi 
millesimum  pertinet,  atque  etiam  de 
ritibus  ecclesiae  ambrosianae  (diss.  5  7.), 
de  veneratione  christianorum  in  sanc- 
tos,  de  redemptione  peccatorum  etc. 
disserit.  Opus  hoc  in  compendium  re- 
degit  atque  in  popnlarium  utilitatem 
lingua  vernacula  edere  cogitavit ,  sed 
prodiit  posthumum  inscriptum  Disser- 
tazioni  sopra  le  antiehita  Ualiane,  Me- 
<3ioluni  (Venetiis)  1751  t.  3  in  4.  Cum 
vero  in  hoc  opere  quemadmodum  et  in 
illo  majori  nonnulla  snnt,  quae  aulae 
romanae  merito  displicerent,  Cajetanus 
Ce  n  n  i ,  jurium  sedis  apostolicae  (circa 
dominium  temporale)  strenuus  adver- 
8us  Muratori  propugnator,  illud  iterum 
edidit  1765  et  praefationibus  notisque 
caatigavit  emendavitque.  In  3.  diss.  ea 

')  Cf.  A.  E.  lips.  1741  p.  1-12;  241  — 
64;  1742  p.  «525—35:  1745  p.  433-48;  J. 
<lea  Sav.  CXXVI,  328-44  ;  489  —  510; 
541;  CXXVII,  244  —  258  :  435  -  453; 
CXXVIII,  487-509:  CXXIX,  33  -  50. 


qnoqne  refellit,  quae  Muratorins  de  ori- 
gine  cardinalium,  de  canonicis  ecclesia- 
rnm  patriarchalium  Bomae ,  de  prae- 
bendis,  de  monasteriis  romanis,  de  bo- 
nis  ac  reditibus  ecclesiasticis,  de  indul- 
gentiarnm  origine,  de  origine  ecclesia- 
stici  principatns  etc  scripserat.  lndiees 
ehronologieos  ad  antiqnitates  et  ad  opera 
minora  L.  A.  M.  concinarunt  Jo.  Maria 
Battaglino  et  Jos.  Calligaria, 
operis  sibi  moderamen  susceperunt 
Car.  Cepolla  et  Ant.  Manno  cura- 
tores  taurinenses  studiis  historiae  pa- 
triae  promovendis,  Taurini  1889.  No- 
vu8  thesaurus  veterum  inseriptionum  *), 
Mediolani  1739 — 43  t  4  in  f. ,  ed. 
splendida  (fr.  70).  Inscriptiones  ple- 
rumque  opportunis  annotationibus  illu- 
strat.  Tomus  4.  exhibet  inscriptiones 
christianas. 

666.  Liturgia  romana  vetus  tria  sa- 
cramentaria complectens  leoniannm 
scil.,  gelasianum  etantiquum  gre- 
gorianum8),  Venetiis  1748  t.  2  in 
4;  Neapoli  1776.  Ansam  hnic  operi 
dedit  Jo8.  Blanchinius,  qni  inani- 
mo  habuerat  hujusmodi  opus  per  se 
condere,  universaqne  sacramentaria 
typis  jam  edita  rursus  in  illo  exhibere. 
Vernm  aliis  curis  praepeditus  nnnquam 
id  praestare  potuit.  Itaque  Muratorio 
quae  collegerat  ipse  liberaliter  omnia 
obtulit,  qui  libenti  animo  licet  jam  se- 


'•)  De  quo  cf.  Zaccaria,  Storia  Lette- 
raria  II,  555—59,  ubi  plures  scriptorea  in- 
dicat,qui  maltaa  inscriptionea  a  Muratorio 
exhibitaa  emendarunt  Sed  his  naevitt  non 
obetantibua  viri  vere  eruditi  magnin  enco- 
miia  hoc  opua  extollunt,  utMaffeiun,  Zac- 
caria,  Comniua  etc.  J.  des  Sav.  CXXV  63 
—71 ;  A.  E.  L.  1748,  l— 11.  SuppUmentum 
(admodum  rarum )  adjecit  Scba^tianun 
Do  n  a  t u  s ,  Lucae  1765  t  2  in  f .  (fr.  120). 

*)  Cf.  A.  E.  L.  1749  p.  597-606 ;  Zac- 
caria,  ib.  I,  58—71.  Adveraus  Muratorii 
tractationem  hcripsit  Joan.  Aug.  Erne- 
stu»  Antimuratorium  aive  confutationem 
muritorianae  disputationis  dc  rebuu  litur- 
gicia  ad  Salomoncm  Dcylingium,  Lip^iae 
1755  in  8M  de  quo  <  f.  A.  E.  L.  1758  pag. 
145-58. 


Digitized  by  Google 


1493 


1741-1763.  Hist.  eccleaiastica.  Lud.  A.  Muratori. 


1484 


nio  gravatus,  operi  manum  admovit. 
At  ne  opus  nimium  excresceret,  noluit 
omnia  in  eo  sacramentaria  describi,  sed 
illa  tria,  (quae  jam  ediderat  b.  Tho- 
masius  p.  98 1)  quibus  addidit  mis- 
sale  gothicum,  francicum  et  gallica- 
num,  et  aliud  gallicanum  vetus  cum 
duobus  vetustissimis  ecclesiae  romanoe 
libris  ritualibus  opera  Mabillonii  jam 
editis.  Doctissimam  tractationem  de 
vetere  ejusdem  ecclesiae  liturgia  prae- 
misit,  quam  cum  aliarum  vel  Orientis 
vel  Occidentis  ecclesiarum  liturgia  com- 
paravit,  et  adversus  protestantes,  Bing- 
hamum  et  Basnaginm  in  primis,  catho- 
licam  ex  liturgiis  de  sacramento  eucha- 
ristiae  ac  de  missae  sacrificio  doctrinam 
asseruit.  Annali  d'Italia  dal  principio 
dell'Era  Cristiana  sino  al  anno  1749, 
Mediolani  (Venetiis)  1744— 1749  1. 12 
in  4M  quos  inchoaverat  hortantibus 
amicis  suis  nonnisi  a.  1740,  et  magoa 
celeritate  absolvit.  Eos  Cenni  rigidae 
et  acri  subjecit  censurae,  nam  Mura- 
tori  nullam  praeterit  occasionem  labe- 
factandi  pontificiam  dominutionem  in 
exarchatu;  Jos.  Catalanius  eos  cri- 
ticis  praefationibua  illustravit  atque 
tres  adjecit  annos,  Bomae  1752  in  8. 
Aucti  prodierunt  1753 — 56  t.  17  in 
4;  1818 — 21  t.  18;  eos  continuavit 
Antonius  Coppi  (t  26.  Febr.  1870) 
ab  a.  1750 — 1819  t.  4,  Romae  1824; 
alius  usque  ad  medium  sec.  XIX.  Lau- 
datur  ordo  et  narrationis  perspicuitas, 
sed  non  carent  naevis,  neque  semper 
satis  sunt  accurati,  stilusque  est  negle- 
ctus  *).  Prolegomena  in  Lescii  Cron- 
dertni  elucidationem  de  divinae  gratiae 
doctrina,  Coloniae  1 705  in  4.  Duplicem 
complectitur  hic  tomus  tractatum  ad- 
versus  Jansenianos,  alterumCelsi  Cer- 
r  i  i  can.  reg.  s.  Salv.  obbatis  (qui  latere 
voluit  sub  nomine  Lescii  Crondermi), 
ulterum  Franc.  Diroysii  sorbonici 
doctoris. 


■)  Cf.  Troya  Studi  intoruo  agli  Annali 
d"  It.  del  Muratori,  Neapoli  1877. 


667.  Magnas  controversias  excitavit 
ejus  1.  de  ingeniorum  moderatione  in> 
religimis  negotio,  Parisiis  1715  (sub- 
nomine  Lamindi  P  r  i  t  a  n  i  i)  et  deinde 
saepe  alibi,  adversus  Joan.  C 1  e  r  i  c  u  m, 
qui  sub  nomine  J.  Fereponi  1702 
ediderat  in  Augustinum  animadversio- 
nes  injnriosas.  Hac  scil.  occasione  Mu- 
ratori  scriptores  aliquot  catholicos 
quasi  obiter  arguit,  qui  nimirum  in- 
genio  nimis  indulgent  in  ipso  religio- 
nis  negotio.  Verumtamen  qui  libri 
editioni  praefuit,  veritua  minime  fuit 
nonnulla  de  suo  adjicere,  ne  auctor 
pontificis  infallibilitatem  tueri  videre- 
tur.  Ea  res  Muratorio  valde  displicuit 
etde  suamente  auctores  ephemeridum 
literatorum  ltaliae  per  epistolam  a. 
1716  diserte  monuit  Editionem  (7.) 
accuratam,  ad  mentem  Muratorii  emen- 
datam,  Venetiis  1752  curavit  Andreas 
Gallandi  (sub  nomine  Grandor- 
gaei)  atque  animadversionibus  illu- 
stravit1).  lllud  in  primis  displicnit, 
quod  doctus  alioquin  auctor  1.  2  c.  6- 
votum  improbaverit  sanguinem  ac  ti- 
tam  ad  defensionem  tum  piae  (quam 
summe  piam  esse  ipse  fatetur)  opi- 
nionis  de  conceptione  b.  Virginis  im- 
maculata  profundendi  illud  nuncupans 
sanguinarium.  Quare  plures  scriptorea 
editis  libellis  ejus  sententiam  impug- 
narunt.  Ita  Franciscus  Burgio  a)S.J. 


')  Cf.  Zaccaria  ib.  V,  326—37.  Germa- 
nice  illud  verternnt  Biunde  et  Braun  Her- 
mesiani  pro  cauBa  sua  Confluentiae  1837. 

»)  Franciscus  Burgio  Siculus  n.  est 
24.  Apr.  1674.  Philosophiam  et  theologiam 
docuit  anno» 30,  decebwtque  23.  Jan.  1761. 
•Scripsit  praeterea  Lettera  ad  un  amico 
sopra  due  Dogmi  di  grande  iin]>ortanza 
del  Conc  Tridentino,  Panormi  1756  in  4; 
pro  Bened.  P 1  a  z  z  a ;  Lettera  ad  un  amico^ 
in  cui  si  da  il  parere  teologico  sopra  il  1. 
titolato:  Defensio  scholae  thoniiaticae  0. 
Praed.  contra  J.  M.  Gravina  S.  .1.  (au- 
ctore  Vinc  Avvocati  0.  Pr.  p.  1407); 
Difeea  di  mutti  autori  della  Comp.  d.  G. 
attacati  nelle  Riflessioni  ultimamente 
publicati  da  D.  Ign.  Vivaldi  (contra  ep. 
praecedentein  Panormi  1757),  ib.  1757 
ln  4. 


Digitized  by  Google 


1485 

sub  nomine  Candidi  Partenotimi 
in  diasert.  theologica :  Volum  pro  tu- 
enda  Deiparae  coneeptione  ab  impug- 
nationibns  recentioris  L.  Pritanii  vin- 
dicatnm,  Panorrai  1739.    Cnm  haec 
diss.  plnrimorum  animos  in  Murato- 
rium  commoviaset,  ipse  respondere  sa- 
tegit sub  nomine  Antonii  Lampridii 
in  L  de  superstUione  vitanda  sive  cen- 
sura  voti  sangninarii  in  honorem  im- 
maculatae  conceptionis  Deiparae  emissi 
a  C.  Parthenotirao  incassum  vindicati1), 
Mediol  ani  (Venetiis)  1 740,  quem  eden- 
dum  curavit  Dan.  C  o  n  c  i  n  a  0.  Praed. 
Argumentum  praecipuum,  quo  aU  im- 
pugnandum  illud  votum  utitur,  est 
ipsi  piae  sententiae  tum  nondum  defi- 
nitae  incertitudo,  quam  multis  undi- 
que  conquisitis  rationibus  ostendere 
nititur:  non  tamen  propterea  dici  po- 
test,  ipsum  immaculatam  Virginis  con- 
ceptionem  negasse.  Respondit  Bur- 
g  i  o  diss.  duplici :  De  pietate  in  Deipa- 
ratn  amplificanda,  in  qua  duplex  expo- 
nitur  et  vindicatur  votum  pro  tuenda 
ejusdem  Deiparae  immaculata  conce- 
prione  susceptum,  Panormi  1741  in  4. 
—  Praeterea   adversus  Muratorium 
8cripseruntJoan.de  Luca  0.  Min.Obs. 
(p.  999)  in  monito  praefixo  piissimi  1. 
de  immaculata  b.  M.  V.  conceptione, 
Heapoli  1739  in  4.;  (cum  responso  Ve- 
netiis  1744);  Zaccaria,  Lettere  (3) 
al  S.  Ant.  Lampridio  intorno  al  suo 
1.  de  superstitione  vitanda,  Pancrmi 
1741.  —  Laurentius  Migliacci  ca- 
nonicus  panormitanus  2) :  Lampridius 
detectus  et  casiigatus  seu  intemeratae 
marianae  conceptionis  magnanimo  voto 
vel  usque  ad  sanguinem  propugnatae 
diss.,  ib.  1741  —  Melchior  de  Lau- 
rentio  (Lorenzo)  S.  J.,  Panormita- 
nus,  philosophiae  et  theologiae  pro- 
fessor,  Bisposta  ad  un  Cataliere  crudito 
desideroso  di  sapere  ci6  che  debba  in- 

•)  Cf.  acta  erud.  lipa.  1746  p.  3—10. 

*)  Ejus  quoque  est :  Storia  biblica  critica 
e  teologica  della  vita  di  8.  Giuda  Taddeo 
Ap.y  Panormi  1848  in  4.,  liber  nullius 
pretii. 


148* 

tendere  intorno  al  L  del  8.  A.  Lam- 
pridio,  ib.  1741 ;  oum  reeponao  ad  epw 
8.Muratorii,  ib.  1743  —  Vespasia- 
nus  MariaTrigona  8.  J.  (t  1761): 
Lettera  di  P.  A.  Saguas  (sub  quo  no- 
mine  latere  voluit)  ad  A.  Lampridi,  in 
cui  si  dimostra,  che  il  tuo  L  intitolato : 
de  superstitione  etc.  troppo  si  opponga 
alle  legi  del  buon  gusto  giaconplauso 
stabilite  da  L.  Pritanio,  ib.  1741  in  4; 
Neapoli  1742  in  8;  cui  ib.  1743  ad- 
jecit  alias  tres  contra  ep.  interim  a 
Muratorio  editas  —  Bonaventnra  A  t- 
t  a  r  d  i  0.  8.  Aug. :  La  risposta  senta 
maschera1),  Panormi  1742  —  Jose- 
phus  Ignatius  Milanese  8.  J.  Panor- 
mitanus  (t  1750):  Lampridius  ad 
trutinam  recocatus  diss.  theol.  de  im- 
maculatae  Mariae  conceptionis  certitu- 
dine  ejusdemque  immunitate  a  debito 
proximo  originalis  culpae  contrahendae, 
ib.  1742  in  4.  —  Antonius  Ign.  Man- 
cuso  S.  J.  Panormitanus  (t  1742): 
BiUrato  deUa  falea  dottrina  di  L.  Pri* 
tanio  esposta  da  Fulgosio  di  Monte 
Pelero»),  ib.  1742  in  4.  —  Victoriut 
C  a  v  a  1  e  8  i ,  cni  Muratori  bis  respondit, 
et  qui  post  Muratorii  obitum  sub  no- 
mine  Octavii  Valerii  de  superstitiosa 
timiditate  vitanda  contra  eundem  scri- 
pait»),  Tridenti  1751  in  f.  —  Jos. 
Maria  a  J  e  a  u  0.  Carm.  *)  in  op.  DeU 
para  ejusque  cuUores  vindicati,  1753 
t.  2  sub  nomine  Franc.  Jos.  Antonii  de 
Vera,  opus  rarum  —  Antonius  Mon- 
g  i  t  o  r  e  (tecto  nomine) :  Nuovi  fervori 
dclla  cUta  di  Palermo  et  deUa  Sicilia  in 


>)  Scripsit  et  Lettera.  poUtnica  sopra 
la  controvenia  mossa  da  Dorainico  di  Leo 
intorno  al  primo  vescovo  di  Palermo, 
1736  iu  4*i  in  qua  tuetur  unicum  epitco- 
pum  n  «.  Petro  in  Siciliam  misaum  fuiase 
s.  Pancratium. 

>)  Ipsius  quoque  est  Lettera  sa  itta  ad 
im  (suo  amico,  in  prova  che  s.  Filippo  d'Ar- 
gira  fu  roandato  dal  prinripe  degli  apo- 
stoli  8.  Pietro,  Panormi  1738  in  4. 

»)  Cf.  Zaccaria  Storia  Lett.  V,  430— 
44  ;  A.  E.  lips.  1755  p.  646-^-72. 

*)  Is  erit  alius  a  cognomine  Carmelita, 
cujue  eupra  p.  637  mentionera  fecimus. 


Controverriae  de  voto  sanguinario. 


Digitized  by  Google 


1487 

ossequio  deW  immaculata  Concezione  di 
M.  V.,  Panonni  1742  —  Ign.  Como 
Lilyboetanus  0.  Min.  8.  Franc  Con7. 
dissertatio  theolog.  in  cindiciis  eerti- 
tudinis  immaculatae  conceptionis  s.  M. 
V.  adversus  A.  Lampridii  animadver- 
siones  in  opusc.  de  superstitione  vi- 
tanda,  ib.  1742  —  Dion.  Bernardus 
de  Mora*es  (t  c.  1750)  animadver- 
eiones  crit  cae  et  dogmaticae  pro  susti- 
nendo  voto  tuendi  ad  sanguinem  im- 
maculatam  b.  V.  M.  conceptionem  *), 
Ulissipone  1750  v.  2  in  f.  —  Joannes 
Bapt  ex  comitibus  Gaddi*),  patri- 
■cius  foroliviensis,  praelatus  domesticus 
Benedicti  XIV.,  cujus  sunt  de  imma- 
culata  tx  primo  instanti  M.  V.  conce- 
ptione  apolog.  diss.,  Forolivii  1750  in 
8;  Venetiis  1754  in  4 ;  votwn  de  im- 
munitate  Deiparae  V.  M.  ab  originali 
peccato  usque  ad  effusionem  sanguinis 
a  lampridiana  censura  vindicatum,  ib. 
1754  in  4.  —  Conatantinus  Gaudio, 
deUa  Ulibata  divozione  de' Fedeli,  Mes- 
ainae  1753  —  G.  P.  Milesi  0.  Min. 
Dalmata  pro  vindicanda  certitudine 
sententiae  expnngentis  a  V.  Deipara 
originale  peccatum  contra  L.  Prita- 
nium,  A.  Lampridium,  Ferd.  Valesium 
epistolae,  Lycii  1 752 — 54  t.  2.  —  Alex. 
Santocanale  —  Bened.  Plazza  — 
G  e  o  r  g  i  u  8  abbas  roggenburgensis  etc. 
Quibus  respondit  Muratorius  1.  cui 
titulus:  Ferd.  Valdesii  epistolae  (17) 
seu  appendix  ad  1.  de  superstitione  vi- 
tanda  etc,  Mediolani  (Venetiis)  1743. 
—  Majores  forte  motus  Salisburgi  eivit 
Muratorii  liber  ejusque  monitum,  quod 
dedit  in  op. :  Vita  del  P.  Paolo  Segneri 


I)  Edidit  praeterca :  Corusactiouea  dog- 
maticae  univcrso  orbi  terrae  pro  recta  sa- 
cramenti  poenitentiae  adminiatratione  re- 
fulgentea  in  varios  diatributae  radios,  qui- 
bus  noxia  praxis  detegendi  complices  de- 
atruitur  atque  variae  propositionea  tum 
Morini  tum  Muratorii  tum  aliorum  dissi- 
pantur,  1748  in  4. 

»)  Hujus  forte  est  Gemma  clericalis  seu 
annotationss  ad  edicta  circa  vitam  et 
hone.-ttatera  clericorum  et  praesertim  circa 
habitura  et  tonsuram,  Forojulii  1709. 


1488 

Juniore  ed  esercizi  spirituali,  Mutinae 
1 720,  de  8anctorum,  praeaertim  b.  Ma- 
riae  V.  cultu.  Duas  ut  hos  motus  com- 
pesceret,  scripsit  epistolas  ad  patres 
benedictinos,  sedfrustra:  publiceenim 
adversum  eum  declamatum  fuit  tanta 
utriusque  partis  animorum  exacerba- 
tione  et  zelo,  ut  archiepiscopus  Thun 
auctoritate  omni  remediisque  severio- 
ribus  utendum  esse  censuerit l). 

668.  Alia  nostri  auctoris  opera  sunt : 
De  paradiso  regnique  coelestls  gloria 
non  expectata  corporum  resurrectione 
justis  a  Deo  collata  adversus  Thomae 
Burneti  britanni  l.destatu  mortuo- 
rum  et  reaurgentiura,  Veronae  1738 
in  4.,  quem  1.  tribus  mensibus  absol- 
vit,  atque  in  eo  ostendit  animabus  ja- 
storum  perfecte  jam  mundis  illico  con- 
cedi  visionem  beatificam  3).  Lusiianae 
ecclesiae  religio  in  administrando  poe- 
nitentiae  sacramento,  Mutinae  1747, 
quo  in  mandatum  supremi  inquisitoris 
Lusitaniae  praecipientis,  ut  confessarii 
inquirentes  in  complicum  nomen  apud 
s.  inquisitioni*  tribunal  deferrentur, 
invehitar.  Della  regolatd  deoozione 
de'Cristiani,  Venetiis  1747  et  saepius 
alibi,  opus  quod  pariter  multorum 
animos  commovit  et  stilum  exacuit. 
Qaum  probaret  et  defenderet  in  eo  con- 
silium  Benedicti  XIV.  de  diebus  festis 
imminuendis,  celeberrimum  card.  Qui- 
rinum  adversarium  habuit,  qui  epistola 
abbati  monasterii  Dissentis  inscripta 


')  Cf.  de  his  turbia  fuse  admodum 
Fleurii  contin.  H.  E.  I.  233  §  8  «a.  j  et  Ub. 
Joan.  Bapt  G  a  s  p  a  r  i  Afootftataovo;  <pt>.o- 
ptuxatoo  vindicae  adver^ua  aycopbantea  ju- 
vaviensea.  Coloniae  (Venetii»)  1741 ,  in 
quo  libello  famoao  umveraitatis  benedicti- 
nae  profeasorea,  rector,  dccanua  etc.  in- 
dignum  in  modum  traducuntur,  unde  eti- 
am  haec  aatyra  magno  atudio  auppressa 
fuit;  hiat  pol.  Blfttter  LXXII,  517  sa.; 
Daaer,  qui  accurate  de  his  turbis  diuaerit 
in  Studien  u.  Mittheil.  aua  dem  Ben.-Or- 
den  1899  p.  25-35;  325—35;  Sattler 
Collectaneen  Blatter  p.  338—58. 

»)  Cf.  Mich  a  a.  Joseph  bibliogr.  crit. 
III,  326-31. 


1741-1763.  Hiatoria  eccl.  Muratori. 


Digitized  by  Google 


1489 


Controveroiae  ab  eo  suscitatae. 


1490 


rationes  a  Muratorio  propositas  refu- 
tare  nisus  est.  Respondit  cardinali 
Muratorius  lib. :  Difesa  di  quanto  ha 
scritto  L.  Pritanio  in  favore  della  di- 
minuzione  delle  troppe  feste,  qui  ezstat 
in  Raccolta  di  Scritture  concernenti  la 
4iminuzione  delle  Feste  di  precetto  l), 
Lucae  1  74  S.  Verum  Quirinus  alia  pro- 
liza  ep.  ad  Italiae  episcopos  universos 
Muratorii  rationes  confutandas  evel- 
lendasque  suscepit.  Paravit  Murato- 
rius  novum  responsum,  sed  cum  haec 
controversia  in  dies  cresceret  animos- 
que  concitaret,  Benedictus  XIV.  utri- 
que  parti  silentium  imposuit,  coitfmi- 
natus  etiam  censuras  iis,  qui  minime 
parerent.  Prodiit  illud  inter  scripta 
inedita,  quorum  infra  mentionem  fa- 
oieraus.  Iu  primis  vero  Bened.  Plazza 
(n.  604)  1.  della  regolata  devozione  im- 
pugnavit  op.  Christianorum  in  sanctos 
sanctorumque  reginam  eorumque  festa, 
imagines,  reliquias  propensa  devotio  a 
praepostera  cujusdam  scriptoris  refor- 
oiatione  sacrae  potissimum  antiquitatis 
monumentis  ac  documentis  vindieata 
simul  et  illustrata.  Accesserunt  Christi 
cnonita  maxime  salutaria  de  cultu  di- 
lectissimae  matri  Mariae  debite  ezhi- 
bendo  a  duacensi  doctore  olim  propo- 
sita  (adversus  salutaria  tnoniia  Adami 
W  i  d  e  n  f  e  1  d  t  de  quo  cf.  supra  IV  s,  5 1 ) 
Panormi  1751  in  4.  Hujus  op.  doctis- 
simi  veluti  epitome  est  1.  Salvatoris 
Maurici  S.J.Siculi  (f  lO.Apr.  1766) 
La  dicozione  dJCristiani  difesa  dalla 
€ritica  di  L.  Pritanio2),  Lucae  1753 
in  s.  Adversus  Plazza  scripsit  Soli, 
Muratorii  ex  sorore  nepos,  L.  Pritanii 
redivivi  epislola  paraenetica  3),  Venetiis 


'  i  Cf.  A.  E.  lips.  1752  p.  350  -54;  con- 
tin.  H.  K.  Fleurii  1.  238  §  13.  Cf.  I.  245 
I  16. 

*)  Cf.  de  utroque  opere  Zaccaria,  Sto- 
ria  Lvtt.  VIII,  246-276. 

»)  Cf.  ib.  XII,  310—24  et  annot.  ad  Pe- 
tavium  de  incarn.  1.  14  c.  4  §  9,  ubi  de 
Soli  apologia  legimus:  „Nf8cio  quis  lar- 
vatus  Bcribillator  sub  L.  Pritanii  redivivi 
nomine  Plazzae  cgregium  sane  librum  au- 
*us  nup^r  est  refellere.  Puderetenimvero 


1755  in  4.  Alia  de  causa  adversus 
Muratorii  I  scripsit  Constantinus  Ro- 
tigni  ez  casinenaibus  monachis  Trat* 
tato  deUa  Confidenza  Cristiana,  Vene- 
tiis  1751  sub  nomine  Alethophill  sa- 
cerdotis,  quod  Muratori  Molinae  do- 
ctrinam  de  gratia  Dei  sequi  visus  fuerit. 
Delatus  demum  fuit  Muratorii  1.  ad 
sacram  congregationem  Indicis,  quae 
post  diuturnum  ejusdem  ezamen  nihil 
censura  dignum  in  eo  reperiri  judica- 
vit.  Fridericus  a  s.  Antonio  0. 
Carm.  e  ducatu  mediolanensi  antea  Ca- 
rolus  Carozza  appellatus  n.  30.  Oct. 
1 730,  philosophiae  et  theologiae  lector 
(t  3.  Dec.  1779)  reliquit  Avvertimenti 
sopra  il  1.  della  regolata  divozione,  Ve- 
netiis  1757.  —  De  naevis  in  religio- 
nem  incurrentibus  sive  apologia  ep.  a 
SS.  D.  N.  Benedicto  XIV.  P.  M.  ad  episc. 
augustanum  (de  Crescentia  Kauf  burana 
sanctimoniali)  acriptae  *),  Lucae  1749, 
adversus  Christ.  Ernestum  d3  Wind- 
heim  religione  proteitantera  ').  Alia 
opera  minora  vel  quae  ad  theologiam 
non  spectant  praetermiltiraus.  Collecta 
prodierunteju8operaAretii  1767-80  t. 
30;Veneliis  1790  —  18101  48.  Inme- 
moriam  secundi  centenarii  dein  nata- 
litii  Muratorii  prodierunt:  Scritti  in- 
editi  di  L.  A.  Muratori*),  Bononiae 


stramentitine  hujus  apologiae  L.  Prita- 
nium  si  revivisceret;  doleret  homines  tam 
ineptoa  ezstare,  ut  quae  ipse  aibi  gloriae 
duceret  recantare ,  perhonorificum  ejus 
nomini  ezistiment  confirmare." 

')  Cf.  hanc  ep.  in  contin.  H.  E.  Fleurii 
I.  236  §  13. 

')  Cf.  Zaccaria  it>.  I,  28  -34. 

i)  Cf.  Civilta  CatU  1873  t.  10  p.  446— 
56,  ubi  post  in»igne  tanti  viri  elogium, 
merito  advertitur:  „ln  quelle  (materie) 
che  toccano  la  parte  pratica  della  Reli- 
gione  cattohca  non  tutte  le  sentenze  del- 
1' Autore  poasono  lodarsi."  Cf.  Feller  VI, 
193,  ubi  inter  alia  legimus:  „11  faut  con- 
venir  cependant  que,  sans  le  vouloir,  il  a 
donn^  aux  ennemis  de  1'Eglise  le  moyen 
d'61uder  see  decisions  les  plus  bolennelles, 
et  qu'en  particulier  en  parlant  des  faits 
dogmatiquen,  il  met  fort  a  leur  aise  tous 
le«  heretiques  qui  voudront  souscrire  aux 
moditications  et  conditions  qu'  il  etablit  a 


Digitized  by  Google 


1491 


1741-1763.  Hiatoria  eccl.  Maffejua. 


1492 


1872  in  8.  Ejas  Epistolario  edidit 
M&tth.  Campori  Modena  1901  t.  8; 
Tacchi  Venturi  S.  J.  ed.  Correspon- 
denze  inedite  di  M.  con  i  Padri  Contucci, 
Lagomarsini  ed  Orosz  della  C.  di  0. ; 
Zanelli  ejns  commercium  epistolare 
cum  card.  Querini  (ep.  39)  in  Archivio 
storico  it.  1888  p.  324—369.  M.  F. 
Ballerini  coepit  edere  Romae  1892 
//  Muratori  raccolta  di  documenti  sto- 
rici  inediti  e  rari. 

669.  Alter  hujus  aelatis  vir  doctis- 
simus,  dignus  Muratorii  aemulus  sed 
amicus,  atque  etiam  apud  exleras  na- 
tiones  celebratissimus  est  Franciscus 
Scipio  Maffejus  l),  Veronae  1.  Jun. 
1675  nobilissimis  parentibus  ortus, 
qui  quidem  magis  excoluit  disciplinas 
profanas,  literas  humaniores  praeser- 
tim,  sed  et  in  re  theologica  versatus 
est  Postquam  aliquamdiu  in  Bavaria 
sub  fratre  duce  secutus  est  arma,  to- 
tum  se  in  lileras  latinas  et  graecas  ab- 
didit  omnesque  antiquitatis  partes. 
EruditionU  specimen  dedit  in  1.  ele- 
gantissime  elaborato  Della  Scienza 
chiamata  Cavalleresca  *),  Venetiia  1711 
in  4.,  in  quo  opere  gravissimis  ratio- 
nibus  et  verbis  invehitur  in  certamina 
singularia,  quae  duella  vocant ;  adjecit 
de  fabula  equeatris  ordinis  constanti- 
niani,  Parisiis  (Tiguri  nomine)  1712 
in  4.,  quo  in  libello  (prob.  5.  Mart. 
17  14)  mnltis  argumentis  probat,  meras 
nugas  esse  illorum,  qui  ut  primordia 
familiarum  augustiora  facerent,  ad  by- 
zantinos  usque  Caesares  ipsa  referrent 


ce  sujet  (voyez  le  Journal  bist.  et  littlr- 
1.  Avr.  1790  p.  531)  .  .  .  Sea  connauaancea 
etaient  iminenaea ;  niais  par-la  mfime  quel- 
quefois  deTectueusea,  aurtout  dans  le  re- 
aoltat  qu'  il  en  formait.44 

')  Alius  a  Maffeo  theologo,  cujus  est 
»iha  distinctionum  thomisticarum  Lugduni 
1683  in  f.  et  a  Paulo  Alex.  Maffejo,  de 
quo  biipra  egiraus  p.  1449.  Cf.  KL.  VIII, 
445  M. 

n  Cf.  A.  E.  lipa.  auppl.  VI,  265:  tt  1727 
p.  537;  Zeno  in  annot.  ad  Biblioth.  ital. 
routanini  II,  360  ss. 


Eruditionem  suam  magis  adhuc  pate- 
fecit  in  lstoria  diplomatica  che  serve 
d' introduzione  all'Arte  Critica  in  tal 
materia,  con  raccolta  di  documenti  non. 
ancora  divulgati  che  rimangono  in  pa- 
piro  Egizio  con  ragionamento  sopra 
gl'  Itali  primitivi ;  per  appendice  l'Epi- 
stola  a  Cesario  »),  Atti  de'SS.  Fermo  e- 
Bustico,  e  Vita  di  s.  Zenone  Man- 
tuae  1727  in  4;  et  in  Vertma  iliu- 
straia*),  1732  t.  2  xn  f.,  t.  4  in  8., 
con  giunte,  note  et  correzioni  inedite- 
deU'autore,  Mediolani  1835  t.  5  in  8.t 
in  cujus  p.  2.  de  scriptoribus  veronen- 
sibus  agit,  quorum  a  Catunulo  ad  suam 
usque  aetatem  octingentos  ferme  ordine 
enumerat  et  scripta  refert.  Cum  Chri- 
stophorus  Pfaffius  quaedam  Irag- 
menta  graeca  a  se  in  regia  taurinensi 
bibliotheca  reperta  s.  Irenaeo  thbuisset 
et  notis  observationibusque  illustras- 
set,  Maffejus  erudite  et  sagaciter  om- 
nia  expendens  eadem  s.  doctori  abju- 
dicat  in  ep.  ad  cl.  Bacchinium  in  Diar. 
liter.  ital.  1714.  XVI,  245.  Qua  re 
commotus  Pfaffius  a.  1715  1.  edidit 
inscriptum:  S.  Irenaei  ep.  lugd.  frag- 
menta  anecdota,  in  quo  nititur  eludere* 
exceptiones  Maffeji,  qui  de  eodem  ar- 
gumento  alia  ep.  eidem  occun  it.  Ite- 
rum  in  scen.m  rediit  Pfaffius  disser- 
tatione  apologetica,  Tubingae  1718,  in> 

*)  Prodiit  jam  antea;  Epistolo  di  S. 
Giov.  Crisostomo  a  Cesario  rappreaentata 
come  sta  nel  Codice  Fiorentino,  Floi  entiae 
1721  in  8.  Hanc  Florentiae  inventam  pri- 
mci  ediderat  Emericua  Bigotius  (pag. 
497),  qua  cum  protestantea  contra  doctn- 
nam  catholicara  de  eucharibtia  abuteren- 
tur,  cumque  vulgatum  fuisset  florentinuni 
exemplar  non  ampiius  exatare,  e  re  cen- 
auit  Maffejus  iUam  iterum  tideliasime 
typia  exprimere. 

»)  Cf.  A.  E.  lipa  1727  p.  529  -39. 

*)  Cf.  A.  E.  lips.  1739  p.  145—154,  ubi 
italegimus:  „111.  Marchionif  Sc.  Maffei, 
fama  super  aethera  noti,  opu»  in  compen- 
dium  redigere  tentamua,  in  quo  elabo- 
rando  et  perj  oliendo  omnea  ingenii  vires 
auctor  inclitiasimua  contendit,  ut  acri- 
ptoris  diligentiafiimi  laudem  ferret  et  utilia 
cum  dulcibua  conjungeret;"  J.  dea  Sav. 
CVIIl,  465-94;  CIX,  123-42 ;  291-311. 


Digitized  by  Google 


1493 


Franc  8cipio  Maffejtu. 


1494 


qua  de  oblationibns  ditserit  negans, 
illud  verbum  Irenaeum  usurpasse  oum 
de  Christi  corpore  sermonem  faceret 
Qaare  jam  tertia  ep.  Maffejus  respondet 
atque  orthodoxam  fidem  s.  Ireoaei  ?in- 
dicat.  Prodiit  cnm  2.  ad  caloem  histo- 
riae  theologicae.  Cassiodorii  eomplexio- 
nes  in  epistolas  et  acta  apostolorum  et 
ApocaJypsim  e  vetustissimis  canonico- 
rum  veronensium  membranis  nunc  pri- 
mum  erutae  I),  Florentiae  1721  in  8; 
Londini  1721 ;  Boterodami  1727,  cum 
accurata  praefatione ;  supplementum 
acacianum  monumenta  nunquam  edita 
continens,  Venetiis  1728,  et  t.  5.  coll. 
eoneUiorum  td.  Coleti;  ade  Bubeis 

mdiss  de  una  nententia  damnatioiii*  in 

Aeaeium,  Venetiis  1729,  illustratum. 
Editionum  op.  e.  Hilarii,  quam  ador- 
naverat  Coustantius,  novis  curis  do- 
ctissimaque  praefatione  auctam  recu- 
dit»),  Veronae  1730  t.  2  in  f.;  Vene- 
tiis  1740,  quae  editio  mendis  scatet. 
MuJtum  operae,  studii,  diligentiae  ac 
laboris  contulit  ad  perficiendam  s.  Hie- 
ronymi  op.  editionem,  quam  Vallar- 
sius  Veronae  1734 — 42  curavit;  et 
etiam  aliqua  ad  editionem  op.  8.  Ze- 
nonis  cura  fratrum  Balleriniorum 
Veronae  1739  impressom. 


670.  Anno  1732  in  Galliam  pro- 
feclU3  fere  qnatuor  annos  Parisiis  sub- 
stitit,  inde  perrexit  in  Angliam,  Uol- 
landiam,  Austriam,  nbique  magna  ho- 
noris  significatione  receptus.  Fructns 
hujus  itineris  fuere:  Galliae  antiqui- 
tates  quaedam  seleetae  in  plures  epi- 
stolas  (25)  distributae»),  Parisiis  1733 
in  4;  Veronae  1734.  Exhibet  in  illis 


150  inscriptiones  plerumque  usque 
tune  ineditas.  Ittoria  Teoioyica  dcll* 
dottrine  $  delle  opinioni  oorse  ne'  cinque 
primi  lecoli  della  Chiesa  in  proposito 
della  divina  Grazia,  del  libero  arbitrio» 
e  della  Predettinazione,  Tridenti  1742 
in  f.,  opus  eruditum  et  doctum,  Jan- 
senianis  oppositum,  quod  cohortant» 
Biifio  cardinali  non  latinum,  ut  ei 
propositum  erat,  sed  italicum  fecit,. 
quo  faciliui  in  omnium  manus  por- 
veniret  Adjunxit  ep.  de  fragmentia 
Irenaeo  suppositis,  quas  supra  laudavi- 
mus;  ep.  ad  Caesarium;  bibliothecae» 
veronensis  mtc.  partem  priorem ;  Cas- 
tiodorii  complexiones  cum  diss.,  qna. 
eas  ostendit  catholicis  egregie  con- 
cinere  adv.  Sam.  Chandlerum;  prael 
in  s.  Hilarii  ed.,  Felicis  III.  ep.,  qua> 
percelebris,  sed  involuta  Acacii  causa. 
in  optimo  tandem  lumine  coliocatur,. 
cum  praef.  et  adnotationibus ;  Felicia 
III.  et  Qelasii  ep.  duas ;  frammento  in- 
aigne  di  Storia  eccleeiastica  del  IV.  se- 
colo  con  documenti  originali  etc.  Hi- 
storiam  hanc  aliqui  acriter  impugna- 
runt  editis  in  eam  aniniadversionibus,. 
Francofurti  1749  in4;  Lucae  1750,. 
et  Difesa  dell'  Animadversioni l),  Vero- 
nae  1750  etc.  Auctor  tam  acris  im- 
pugnationis  fuit  Ab.  Migliavacca  *)  t 
cuju?  concertationis  occasione  plura. 
scripta  in  suae  hiitoriae  defensionem, 
edidit  Maffei,  inter  quae  etiam :  Gianse- 
nismo  nuovo  dimostrato  neile  conseguenze 
il  medesimo,  e  ancke  peggiore  del  vec- 


«)  Cf.  A.  K.  lips.  1723  p.  21—24:  J.des 
Sav.  LXXII,  664-  68. 

»)  Cf.  A.  K.  lipa.  suppl.  X,  337—44. 

»)  Cf.  J.  dea  Sav.  Clil,  204—30:  A.  E. 
lipa.  1736  p.  298—304,  ubi  de  eo  ita  legi- 
mua :  ,Ad  hujus  operis  commendationem 
aufficere  putamna,  auctorem  nominaase. 
Ia  eat  cel.  Maffejua ,  cui  antiquitaa  omnia 
tantum  debet  et  in  posterum  debebit,  ut 
hodie  fortasse  nemini  plus  debere  vide- 
atur." 


i)  Cf.  Zaccaria,  StoriaLett.  II.  33-41; 
III,  65-86 :  IV,  25-30;  V,  582-92 :  VI„ 
373-91. 

»)  Celsua  Migliavacca  can.  SS.  Sal- 
vat.  Mediolanensit  (n.  26.  Jul.  1673),  in 
baptismo  Andreas  Dominicus  dictu*.  nb- 
bati  generali  a  sicretis,  dein  abba»  (1717),. 
visitator  generalis  (1721--  24  et  1730—33), 
procurator  generalia  ac  demum  abbaa  ge- 
neralis  (1736—42),  biennio  ante  mortera, 
oculis  captus,  deceaait  3.  Nov.  1755.  Prae- 
ter  libelloe  advereua  Maffejum  scripsit  de> 
idoneis  ad  baptismi  et  poenitentiae  aacra- 
menta  disjtositionihus,  Venetiis  1753  in  8. 
Reliquit  quam  plurima  opera  msc.  Cf. 
Zaccaria,  Storia  Lett.  XIV.  380-3. 


Digitized  by  G«lbgk: 


1495 


1741-1764.  Hwtoria  ecclesiastica. 


1496 


<hio;  si  aggiunge  una  breve  ricerca 
•delle  dottrine  d\Aristotele,  in  quanto 
riferir  si  possono  a  tal  materia  (in  qua 
09tendit  Aristotelem  propius  quovis 
alio  philosopbo  accessisse  ad  ideas 
christianas),  Venetiis  1752  ir  4.  Ha- 
rum  controversiarum  occasione  Bene- 
dictus  XIV.  literas  dedit  ad  Maffejum 
consolatorias  l).  Historiam  banc  ex 
italico  latine  reddiiit  Fried.  Reiffen- 
berg  S.  J.  Trevirensis  (t  1774),  ad- 
jectis  diss.  de  gratia,  opusculis  omni- 
bus  apologeticis  pro  hac  historia  et 
elogio  auctorif»,  Francofurti  1756  in  f. 

671-  Redux  in  patriam,  quam  ma- 
xime  adumabat,  et  a  qua  nulla  eum 
munera  quamvis  splendida  a  principi- 
bus  oblata  avellere  poterant,  coepit 
cogitare  de  condendo  publico  museo, 
in  quo  omnia  ea  antiquitatis  monu- 
menta  cogcrentur  ordinatimque  distri- 
buerentur,  quae  ipse  singulari  studio 
collegerat.  Ea  illustravit  edito  erudi- 
tissimo  et  elegantissimo  opere:  Mu- 
seum  veronense,  cui  taurinense  adjun- 
gitur  et  vindobonense1),  Veronae  1749 
in  f.  Complectitur  plurimas  inscriptio- 
nes  latinas  et  graecas  etiam  christianas, 
etrusca  monumenta  selecta  (25),  ara- 
bicas  inscriptiones  (4)  et  vetera  ana- 
glypha  ultra  centum.  In  op.  pariter 
erudito  et  eleganti  DelV  impiego  del 
Denaro,  Veionae  1744  in  4  ;  Roroae 
1746;  Bassani  1756,  nititur  contra 
communem  tunc  vigentem  sententiam 
probare,  justam  esse  exactionem  usu- 
rarum,  si  modicae  sint  et  ab  iis  sol- 
vantur,  quibus  sunt  fortunae  et  bona3), 
quam  tamen  scntentiam  Benedictus 
XIV.  de  synodo  dioeces.  X,  4  $  10  et 


*)  Cf.  Fleurii  H.  K.  contin.  1.  239  §  5. 

■)  Ct'.  ,\.  K.  lips.  1755  p.  73-  %. 

*)  Cf.  TiU..  gtlschr.  1879  p.  1  -55. 
KL.  XII,  11*72 ;  A.  K.  lips.  1756  p.  443— 
45*  he  hor  arjrumento  scripsit  etiam  Jo- 
anncs  1'aptista  Chiarelli,  vir  sagacis 
ingeuii:  l.a  dottriua  ihlla  ('hieaa  Homana 
cin-o  V  iinjiiri/o  <iel  ttoiaro  difoa  dalle  rc- 
r-miti  ini].utazioni,  Lucae  1751  in  4. 


solemnius  in  Encycl.  »Vix  pervenit 
etc.«  1.  Nov.  1745  (ap.  Denzinger 
Enchir.  n.  1475  ed.  10)  non  sine  Maf- 
feji  moerore  reprobat.  Usque  ad  ulti- 
mam  aetatem  inter  literas  degebat,  fere 
septuagenarius  literas  hebraicas  didi- 
cit,  nunquam  otiosus,  erga  omnes  co- 
mis  et  liberalis.  Juvenes  praesertim 
ad  praeclara  studia  colenda  excitabat 
et  ad  magnos  pro  literarum  et  patriae 
gloria  excipiendos  labores.  A  civibua 
impense  amabatur  et  colebatur,  patriae 
enim  gloriae  erat  studiosissimns :  hinc 
vivo  et  defuncto  fuit  erecta  statua. 
Magna  ei  penes  ipsos  auctoritas,  nobi- 
lium  et  eruditorum  erat  velut  centrum, 
plurium  academiarum  erat  socius. 
Astbemate,  quod  sensim  coaluerat,  la- 
borans,  cum  animadverteret  jam  sibi 
non  diutius  vivendum,  divinis  rebus 
unice  operam  dedit.  Pro  ejus  salute 
publicae  indictae  fuere  preces  et  pu- 
blico  decreto  oblata  centum  sacra.  De- 
cessit l)  ll.Febr.  1755  anno  aetatis 
80.  Nobilitatem  generis  virtutibus 
christianis  illustravit,  solitus  singulis 
hebdomadis  ad  mensam  eucharisticam 
accedere. 

672.  Praeter  ea,  quae  jam  innuimus, 
supersunt  adhuc  alia.  Ita  disseruit 
contra  C  o  n  c  i  n  a  e  rigorem  De*  teatri 
antichi  e  modemi,  quem  1.  probavit 
Benedictus  XIV.  De  aliis  controversiis 
contra  eundem  Concina  et  H.  Tarta- 
rotti  infra  ngemus.  Degli  anfiteatri  Ve- 
ronae  1749;  Dittico  Quiriniano,  ib. 


<)  IMura  de  ipso  ejusque  operibus  cf. 
apud  Fabronium  vitae  italorum  X,  38-167; 
Zaccaria,  Storia  Lett.  XIV,  236  -322;  Kel- 
ler  V,  437,  qui  de  eo  ecribit:  „En  g£u6- 
ral,  on  reconnait  dan*  ses  ecrits  une  sci- 
ence  plus  etendue  que  profonde,  plus  va- 
riee  que  r^flechie ;  plus  d'  erudition  que 
de  logique,  plus  d'elocution  que  de  pen- 
eee.-.  Son  style  manque  de  precision  et  de 
nerfs ;  il  cst  pour  1'  ordinaire  languissant 
et  parasitc.  La  marehe  de  scs  idtks  est 
quelquefois  denuee  d  ordre,  plus  s»ouvcnt 
de  feruicte  ct  dc  vifjucur ;"  J.  Pindemonte 
Klogio  dcl  inarch.  £c.  Mattei,  Vcronal784. 


Digitized  by  Google 


1497 


ManYjua,  Betazzi. 


149* 


1754;  Graecorum  Siglae  lapidariae, 
ib.  1746.  Plures  dissertationes  eru- 
ditae  admodum  exstant  in  ejus  Osser- 
vazioni  Letterarie,  che  possono  servire 
di  continuazione  al  Giornale  de'Lette- 
rati  d'Italia  (quod  condiderat  cum  Apo- 
stolo  Zeno),  Veronae  1737 — 40  t.  6 
in  12.,  ut  de  antiquitatibus  etruscis, 
de  mss.,  quae  reperiuntur  in  biblio- 
theca  taurinensi  cum  aliquot  anecdotis, 
docta  praefatio  de  commentario  Cassio- 
dorii  in  Psalmos;  variae  inscriptionei 
vetere*  cum  explicatione.  La  religione 
defGentili  nel  morire,  Parisiis  1736  in 
4 ;  de  haeresi  semipelagiana,  Roboreti 
1743  in  12.,  etiam  adjecta  historiae 
gratiae  et  in  collect.  calogeriana  t.  29 ; 
ib.  etiam  t.  47  reperitur  dUs.  dei  Ca- 
mini  degli  Antirhi;  Leonis  Sapientis 
homilia,  Patavii  1731  in  8.,  qua  occa- 
sione  refellit  omnia,  quae  in  ea  addu- 
cuntur  pro  errore  suhismaticorum  de 
processione  Spiritus  s.  ex  solo  Patre. 
Post  ejus  mortem  prodiit  cura  Seba- 
stiani  Donati1)  Lucae  1765  ars  cri- 
tica  lapidaria  in  4  pp.  distributa,  sed 
parum  limata  et  expolita,  quae  recon- 
ditam  tamen  eruditionem  complectitur. 
Ipso  auctore  jam  coeptum  est,  ut  etiam 
theologi  ad  confirmationem  dogmatum 
monumentis  artis  lapidariae  sane  cum 
magno  theologiae  solidae  commodo 
utantur.  Oontroversias  literarias  ha- 
buit  cum  quamplurimis  viris  docti3: 
cum  Gagliardi,  Fontanini,  Nic.  Madri- 
sio,  Dom.  Giorgi,  Joan.  Antonio  Volpi, 
Laur.  Guaz^esi,  Lazzarini,  Baitelli, 
Piazzoni,  J  an.  Dom.  Polcastro,  Martin 
(p.  1435),  Muratori,  Francisco  Gori, 
Basnage,  Sam.  Chandlero  praeter  eos 
quorum  jam  mentionem  fecimus.  Opera 


* )  Fuit  Donati  rector  lucensis  ecclesiue 
s.  Alexii  et  edidit  praeter  supplemcntum 
ad  novum  the-aurum  Vcterum  in«;  ripti- 
uum,  de  quo  supra  egin  us,  opus  eruditum 
in  3  11.  tributum,  cui  titulua:  De  dittici 
det/li  Antichi  profani  e  saeri  coll  appendice 
di  alcuni  Necrologi  e  Calendari  finora 
non  publicati,  Lucae  1753  in  4.,  de  quo  cf. 
Zaiciiri.i  Storia  l.etter.  Vlll,  354—360. 


ejus  prodierunt  collecta  Venetiis  1790 
t.  28  in  8.  Epistolae  Veronae  1881 
cur.  Biadego;  Lucae  1 895  cur.  Gianini. 

673.  In  disciplinis  isagogicis  ad  hi- 
storiam  ecclesiasticam  versati  sunt l) : 
Jacobus  Betazzi  Pratensisn.  l9.Nov. 
1684,  qui  septennis  jam  clericum  egit. 


>)  Praetermittinms  H.  B.  Patrick 
Clef  chronologiytie  et  diplomatiqite  ou  ob- 
servations  sur  la  diflerence  des  epoque* 
anciennes  ecclesiastique,  civile,  gallicane 
ot  de  Lorraine,  pour  concilier  le.»  contra- 
dictions  des  annalistes  et  les  dates  des  di- 
plomes,  Biponti  1762  in  4 ;  hinmanuelem 
GarayO.  Min.,  e  Castello  veteri  oriun- 
dum,  lectorem  emeritum,  cuju-  est  trutina 
miscellaneae  chronoloyiue  sacro-profanae ; 
Mauritium  M  a  re  h  e  s  i  S.  J.  < n.  19.  Sept. 
1686;  tl5.  Nov.  1750)  Tirolensem,  cancel- 
larium  academiae  graecensi.s,  qui  collegit 
epiomen  chronologicam  scriptornm  ccclesia- 
sticornm  ad  a.  1650,  Graeei  1732  et  1735 
p.  2  in  8;  .losephum  Vaissette  Gailla- 
cen*em,  pnus  advocatum,  deinde  rdigio- 
sum  Ord.  S.  Ben.  in  congregatione  S. 
Mauri  (n.  1685;  1 10.  Apr.  1765*,  auctorem 
leoopcrante  sodali  Claudio  de  Vie  con- 
gregationis  procuratore  generali  1 23.  Jan. 
1734 j  insignis  op. :  Histoire  >n'tnrale  de 
Lanquedic,  Parisiis  1730—45  t.  5  in  t'.,  et 
ejusdera  Abrege,  ib.  1749  t.  6  in  12; 
et  Geographie    historiijtte ,  ecch'«iastitpie 
et  civile,  Parisiis  1755  t.  4  in  4.  »tr.  27) 
et  12  in  12.,  in  qua  geographia  eccle*ia- 
*ti  a  accurate  e4  elaborata  ;  Franci-cum 
Leoni  Wronensem,  in  gymnasio  patavi- 
no  theologiae  et  historiae  ecclesiasticae 
professorem,  qui  disserit  de  sibtjllarum  in 
vteri  Ecclesiae  aitrtoritate  et  hi-toriue  ec- 
ele>iasticae  ac  tbeologiae  conjum-tione, 
Venetiis  1741  in  4;  Apronianum  Huber 
O.  S.  Ben.  in  monasterio  Augiae  Majoris 
iMchrerau),   philosophiae  et  theologiae 
lectorem,  a.  31  priorem  ,  virum  undequa- 
que  doctum,  cujus  inflmta  propcmodum 
sunt  merita  (t  2.  Febr.  1755),  de  quo  cf. 
Lindner  in  Albo  Augiae  Brigantinae 
p.  44  ss.  —  Joannem  B  I  a  n  p  a  i  n  0. 
1'raem.  in  monast  rio  mussipontano ,  Lo- 
i  tharingum  (n.  21.  Oct.  1704  :  v  1762».  diu 
celcbris  sodalis  C.  L.  Hugonis  n  f.  >upra 
p.1234)  in  operibus  literariis  sociutn,  dein 
et  cen-orem,  qui  edidit  Balduini  Nino- 
vionsis  ehronieon  l<  f.  11,423)  in  Annalibus 
'  ab  Hugonc  editis  II,  59  —  190  *>onis  anno- 
tntionibus  illu»tratum.   Cf.  Uoo\.iert»  I, 
{)> :  Ccorijins  Spir.  lit.  p.  101. 


Digitized  by  Gaogle 


1490 


1741-1763.  Introductio  ad  hist  Betazzi,  Melito  Perp. 


1300 


curriculo  parochus 
factus  est,  semper  tamen  delectabatur 
astronomiae  studio.   Totum  se  dedit 
computo  paschali,  in  qua  disciplina  erat 
-admodum  versatus,  atque  praegrande 
■de  eo  opus  elaboraTit;  interim  Yero 
edidit :  Epiiome  operis  paschalis  pro- 
ferens  in  prooemio  necessisatem  emen- 
dandi  correctionem  gregoriauam,  dein- 
•de  opportunam  ejusdem  gregorianae 
emendationem  sine  calendarii  et  mar- 
tyrologii  variatione,  atque  exhibens 
-diss.  quatuor  et  appendices  duas  ad 
materiam  de  cycli  pascbalis  constitu- 
tione  enucleandam.  Accedit  sententia, 
-quam  de  paschali  opere  tulit  vir  cl. 
Eustachius  Manfredi  in  bononiensi 
academia  matheseos  professor,  necnon 
instituti  scientiarum  astronomus  cele- 
berrimus1),  Florentiae  1 733  in  4.  Ejus 
sententiam  impugnarunt  Ant.  Maria 
Lupi  S.  J.  (p.  1256),  Carolus  Ant. 
Cacciardi   et  Melito  Perpinia- 
nensisO. Cap.,  cnjus  sunt:  Gregoria- 
nae  epactae  iUustratae  et  a  eonviciis 
vindicatae;  ubi  impugnato  novo  epa- 
ctarum  systemate  a  F.  Hugone  Perrin 
Lyraci  solitario  commento,  gregorianae 
correctionis  principia  explanantur,  ejus 
epactae  dilucidantur,  propugnantur  et 
eztenduntur  a  creatione  mundi  ad  de- 
cimum  annorum  milliarium  post  ad- 
ventum  Christi,  pro  annis  centesimis 
et  aliis  intermixtii,  Tolosae  1738  in 
1 2.  (gallice) ;  Gregoriana  correctio  illu- 
strata,  ampliata  et  a  vindiciis  vindi- 
cata,  ubi  omnium  primus  novum  sti- 
lurn  seculis  praeteritis  Ecclesiae  et  sy- 
nagogae  computo  retrogrado  luculenter 
applicat  etc,  Coloniae  1743  in  4.  Con- 
tra  hunc  1.  videtur  esse  sentimento  in- 
torno  al  1.  del  P.  Melitone  etc.  Lucae 
174  4.  Occurrit  Melito  apologia  corre- 
ctioni*  gregorianae,  Coloniae  1745  in 
4.  Pro  Betazzi  stetit  Lami  in  Novellis 
Jiorentinis  a.  1751;  verum  non  tacuit 
Melito  edita  suppresso  nomine  Ad  R.  J. 
Beta//i  pratensem  plclianum  s.  Hip- 

i;  Cf.  A.  K.  lip*.  1734  p.41«>-2o. 


polyti  in  Piazzanese  dioecesis  pistori- 
ensis  ep.  animadversoria,  cui  respon- 
dit  Betazzi  in  iisdem  nooeUis  1753. 
Jam  de  edendo  opere  majori  cogitabat, 
sed  morte  praeventus  x)  decessit  31. 
Martii  1755.  Tomus  primus  prodiit 
inscriptus :  ds  recta  Paschae  indictione 
solutiones  quaestionum  ab  anonymo  et 
aliis  editarum  praeferentes  necessita- 
tem,  utilitatem  et  honestatem  simnl- 
que  methodum  facilem  emendandi  sine 
calendarii  et  martyrologii  variatione 
correctionem  vulgo  gregorianam,  ac 
etiam  detegentes  veram  veterum  tem- 
porum  rationem  ad  historiae  et  chro- 
nologiae  utilitatem,  Lucae  1756  in  f.; 
t.  2.  de  necessitate  emendandi  cur- 
rentes  epactas  aut  per  novum  cyclum 
aut  per  systema  gregorianum  in  pri- 
stinum  restituendum,  olim  certe  de- 
turpatum,  nunc  vero  detectum,  quale 
Gregorius  XIU.  P.  M.  vere  restituit: 
atque  illustratum  nova  facillimaque 
methodo  obtinendi  quocunque  anno 
veram  ejusdem  Gregorii  epactam  abs- 
que  ullis  literis  et  tabulis,  et  firmo 
permanente  calendario  ipsius  Gregorii 
et  martyrologio  adv.  apologiam  adm. 
R.  P.  Mel.  a  Perpignano  Cap.;  t.  3.  de 
Christo  suum  ultimum  pascha  cum 
judaeis  celebrante  simulque  de  vero 
anno  incarnationis  et  passionis  D.  K. 
J.  Chr.,  qui  tamen  non  videntur  pro- 
diisse  *). 

674.  Angelus  Floerchen  (Floer- 
ken)  0.  S.  Ben.  Hildesheimii  in  8.  Mi- 
chaelis  abbatia  professus  edidit  opus 
inscriptum :  Chronologia  universalis- 
sima  praeter  doctrinae  temporum  epi- 
dicticae  ac  practicae  traditionem,  om- 


»)  C  f.  Zaccaria  Stor.  Let.  XiV,  359 
-65- 

*)  Kodein  a.  11.  Jun.  obiit  et  Melito, 
qui  in  ordine  munia  obiit  varia.  Saepiui 
enim  fuit  guardianus,  cu«to-,definitor  etc. 
Proptcr  mathcjiis  et  a>tronomiae  scien- 

'  tiam  pluriain  acadeiniaruin  fuit  socius. 

I  Cf.  Apollinaris  a  Val.  in  Biblioth.  K.  Min. 

I  Cap.  p. 


Digitized  by  Google 


1501 


Floerchen,  Segura, 


Lenglet  du  Fresnoy. 


1502 


nium  et  singulorum  annorum  seriem 
a  principio  rerum  ac  temporum  usque 
ad  ingressum  aeternitatis  methodice 
•complectens,  atque  celebriorum  qua- 
rumlibet  aerarum  computos  annorum 
■expansos  distincte  exbibens,  necnon 
aphoristicam  omnium  historiarum  re- 
rumque  per  singulos  annos  gestarum 
«eventorumque  mirabilium  synopsim 
euccincte  comprehendens ,  subjuncto 
■denique  tractatu  de  paschate  et  com- 
puto  ecclesiastico  cum  computo  novo 
-ac  tabulis  paschalibus  concinnata  ac 
publicae  luci  data,  Hildesii  1743  in  f. 
^lnusitatam  sane  et  stupendam  cl.  au- 
-ctor  operi  huic  impendit  operam,  eoque 
nomine  admiratione  omnium  est  di- 
gnissimus.  Ipsum  huic  negotio  snoque 
argnmento  fuisse  imparem,  ne  invidia 
quidem  evincet x).  *  Minoris  pretii  est 
-ejus  Apologia  vindiciaria  pro  Beroso 
Anniano,  ut  vocant,  ejusve  antiquita- 
tum  opusculo,  injuste  a  quibusdam 
velut  hy  pobolimaeo  quondam  tradueto : 
itemque  pro  Berosi  filia,  sibyllarum 
tiovissima  contra  adversariorum  quo- 
Tundamobtrectationes2),  Hildesii  1759- 
—  Hyacintus  Segura  0.  Praed.  His- 
panus,  Alonensis,  liberalium  artiumet 
8.  theologiae  lector,  vir  claro  ingenio 
praeditus  et  omnimoda  selectaque  eru- 
^itione  excultus,  stilo  brevi  sed  minime 
perfunctorio  modestoque  et  accurato 
criterio  ac  dictione  perspicua  et  inaf- 
fectata  scripsit  praesertim  studiosae 
juventuti  sui  ordinis  Norte  Critieo  con 
las  reglas  tnas  ciertas  y  un  Tratado  pre- 
liminar  para  instruccion  de  Historicos 
principiantes,  Yalentiae  1733  in  f.; 
copiosia  additionibus  auctum8),  ib. 
173C  t  2  in  4. 

675.  Micolaus  Lenglet  du  Fres- 
noy  Belvacensis  n.  5.0ct.  1674,  licet 
pluribus  fungeretur  legationibus  poli- 
tici*  saepiusque  propter  scribendi  liber- 


»)  Cf.  A.  E.  hps.  1743  p.  481-92. 
»)  Cf.  A.  E.  lipa.  1795  p.  441—5. 
»)  Cf.  Mich.  a  8.  Joseph  IV,  127—39. 


tatem  in  carcerem  faerit  conjectus, 
otium  nactus  est  quamplurimos  com- 
ponendi  libros,  qni  spectant  ad  histo- 
riam  profanam  potisaimum  et  geogra- 
phiam.  Vir  erat  quidem  eruditus ,  sed 
sibi  non  constans,  regularumque  quas 
ipse  statuit  negligens,  scriptor  mordax, 
cujus  scripta  erroribu8  inficiuntur.  De- 
cessit *)  senex  82  annorum  tragico  ca- 
su ;  lectioni  enim  libri  inMstens  obdor- 
mivit  atque  in  ignem  incidit,  quo  mi- 
aere  combustus  periit  16.  Jan.  1755. 
Ex  ejus  operibus  hnc  spectant:  Mithode 
pour  itudier  V  histoire  avec  un  catalo- 
gue  des  principaux  historiens ,  et  re- 
marques  (saepe  s&t  mordaces)  sur  la 
bonte  de  leurs  ouvrages  et  le  choix  des 
meilleures  editions  8) ,  Parisiis  1713  t. 
2  in  12;  1729  t.  4  in  4.  ed.  5.  cum 
SuppUment  1740  t.  2  in  4.,  aucta  a 
Drouet  ib.  1772  t.  15  in  12;  Ta- 
blettes  chronologiques  de  V  histoire  uni- 
verselle,  sacrie  e  profane  8),  1 744  t.  2 
in  8;  1778  t.  2  in  8.  curante  Bar- 
beau-Labruyere;  Hagae  Comitum 
1756  t.  2.  Novum  testamentum  notis 
(perspicuis)  historicis  illustratum,  8ub- 
juncta  est  chronologia  et  geographia 
sacra,  1703  t.  2  in  24;  1733;  Ant- 
werpiae  1735  ;  Dionysii  Petani  ratio- 
narium  temporum  continuatum  ad  a. 
1701)  ed.  novissima  (sed  admodum 
mendosa),  1703  t. 4  in  12;  LuciiCaec. 
Firm.  Lactantii  opera  omnia  4),  ad  codd. 
80  msc.  et  40  editos  collata  cumnotis 
aliorum,  1 748 1. 2  in  4.  Traiti historique 
et  dogmatique  du  secret  inviolable  de  la 
confession*),nosin\2;  1713;  1733; 

*)  Cf.  Michault,  Memoires  pour  servir 
a  T  histoire  de  la  vie  et  des  ouvrages  de 
M.  T  abW  Lenglet  Dufresnoy  1761  in  12 ; 
Biogr.  un.  XXIV,  85—90;  Schwarz  coile- 
gia  hist  III,  401  m.  ;  FeUer  V,  201 ;  Roter- 
mund  III,  1582. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  XCl,  316-27 ;  XCII, 
1 — 15;  catalogus  prodiit  auctus  ab  J.  B. 
Mencke,  Lipsiae  1714. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  CXXXIII,  353—60. 

«)  De  qua  ed  cf.  A.  E.  lipa.  1751  p.  193 
—200. 

*)  Cf.  M^m.  de  Tr.  1711  a.  171  p.  2081 
-98;  J.  des  Sav.  LVIII,  141—9. 


Digitized  by  Googlc 


1503 


1741—176».  Hist  universalis.  Cimarolo,  Daude, 


1504 


TraiU  historiqus  et  dogmatique  sur  Us  I  C  i  m  a  r  o  1  o  fiambergae  n.  26.  Jun. 


apparitions,  les  visions  et  revelations 
particulieres  avec  des  observations  sur 
les  disssrt.  du  R.  P.  Dom.  Ca  1  me  t  sur 
les  apparitions  et  les  revenants,  Pari- 
siis  1751  t.  2  in  12.,  opus  quod  jam 
oomposuerat  ante  55  annos.  Hujus  ve- 
lnt  snpplementum  est:  Recueil  de  dis- 
ssrtations  aneienne»  et  nouvelles  sur  U» 
apparition»,  les  vrsions  et  les  songes; 
avec  une  preface  bistoriqne  et  un  ca- 
talogne  des  auteurs.  qui  ont  ectit  sur 
les  esprits,  les  vision*,  le's  apparitions, 
les  songes  et  les  sorti^eges,  1752  t  4 
in  1 2.,  quae  duo  opera  ordine  et  judi- 
cio  critico  carent x  La  messe  de»  fideles 
avec  nne  explication  historique  et  dog- 
matique  du  Sacrifice  de  la  Messe  et  des 
pratiques  de  piete  pour  honorer  le  Sa- 
crement,  ib.  1743  in  12.  Praemiait 
praefationem  commentario  Puteani  (cf. 
111»,  1180)  de  libertatibus  gallicanis 
(Parisiis  1751),  in  qna  genuinum  illa- 
rum  sensum  evolvit  et  jura  primatus 
egregie  defendit  simul  ezcusando  ple- 
rosque  scriptores  gallos,  quos  ad  illas 
tuendas  studium  deprimendi  auctorita- 
tem  pontificiam  non  permoverit  Lettre 
a  M.  M.  Us  douen,  syndics  et  docteurs 
en  theologie  de  la  faculte"  de  Paris  1696 
de  vita  b.  Marias  V.,  quam  concinnavit 
Maria  de  Agreda,  quamque  Sorbona 
prohibuerat. 


676. 

descripserunt l) :  Ignatius 


its 

Brentano 


>)  Praetermittimus  Bonaventuram  R  a- 
c  i  n  e  (n.  1706 ;  1 1756),  qui  stilo  quidem 
nitido  Fleurii  vestigia  sequens,  sed  spi- 
ritu  prorsus  janseniano  infectum  edidit : 
Abrigi  de  V  histoire  eeeUsiastique ,  Parisiis 
1748—56  t>  13  in  12.,  quibus  adjecti  aunt 
t.  3  epist,  proh.  27.Apr.  1756  opus  Janse- 
nianis  gratum;  unde  extractae  viden- 
tnr  ejus  Rdfldxions  sur  chaque  siecle  de  V 
histoire  ecclesiastique,  ib.  1759  (Cf.  Feller 
VII,  179);  et  Joan.  Claudium  Fabre 
congr.  Orat  Parisiensem  (n.  15.  Apr.  1668 ; 
t  22.  Oct.  1755)  sectae  jansenianae  addic- 
tum,  historiae  Fleurii  continuatorem ,  de 
quo  cf.  supra  r.  1175;  Feller  III ,  600  et 


1673,  Banthensis  in  Franconia  coeno- 
bita  0.  8.  Ben.  (t  24.  Mart  1750),  ia 
spitoms  chronologica  mundi  christiani 
(usque  ad  a.  1726),  Augustae  Vind, 
1727  in  f,—  Hadrianus  Daude  S.  J. 
Frideslariensis  n.  9.  Nov.  1704,  Bam- 
bergae  philosophiae  et  theologiae  po- 
lemicae  professor,  qui  dein  Wiroeburgi 
cathedram  historiae  (ab  a.  1742)  rexit 
atque  bibliothecam  historicam  ib.  in- 
struiit  (t  12.  Jun.  1755),  in  Historia 
universali  tt  pragmatica  romani  imperii 
et  regnorum,  provinciarum  ,  una  cum 
ingignioribus  monnmentis  hierarchiae 
ecclesiasticae  ex  probatis  scriptoribua 
cdngesta,  observationibus  criticis  aucta, 
atque  ad  theologiae  positivae,  jurispru- 
dentiae  ac  philosophiae  usum  reflexio- 
nibus*  dogmaticis ,  politicis  et  chrono- 
gicis  illustrata  l),  t  1 .  (usque  ad  Con- 
stantinum  M.),  Wirceburgi  1 748  in  4  ; 
t  2.  p.  1.  ib.  1751;  p.  2.  ib.  1754 
usque  ad  Carolum  M.  Daude  primus 
historiam  universalem  modo  quodam 
pragmatico  tractare  studet.  Morte  prae- 
ventus  opus  absolvere  non  potuit ;  est 
autem  illud  accuratum  et  sagaci  judi- 
cio  conscriptum :  cujus  summam  ex- 
hibet  Orebner  S.  J.  in  compendio  Ai- 
storiae  universalis  1757 — 64  t  3  in  8. 
Majestas  hierarchias   eccUsiasticae  a 
summi  pontificis  regali  sacerdotio,  car- 
dinalium  em.  purpura,  patriarcharum, 
archiepiscoporum,  episcoporum  sacra- 
tiore  principatu,  praesulum  minorum 
subhmi  dignitate,  ecclesiarum  cathe- 
dralium  illustrissimo  splendore,  colle- 
giatarum  insigni  decore,  patriarcha- 
lium  pietate  et  zelo  totiusque  ven.  cleri 
pulcherrimo  ordine  ac  disciplina  com- 
mendata,  ex  dogmatibus  theologicis, 
S8.  canonum  statutis,  historia  ecclesia- 
stica  et  civili  proposita  *),  p.  I.  Bam- 

Alex.  a  s.  Joan.  de  Cruce  in  contin.  hist 
Fleurii  1.  241  §  38. 

»)  Cf.  A.  E.  lips.  1750  p.  176-83 ;  175£ 
p.  498—506« 

»)  Cf.  A.  E.  lips.  1760  p.  173  -86;  cf. 
Duhr  Zeitschr.  fur  k.  Theol.  1889  p.  86  s. 


Digitized  by  Google 


1505 


Aug.  Franc.  Or*i. 


1506 


bergae  1 760  in  4;  Majestaa  hierorchiae 
ecclesiasticae  a  cleri  regularis  antiquis- 
simo  instituto,  coenobitaram  altissima 
contemplatione ,  ordinum  monastico- 
rum  et  militarium  piissima  actione, 
asceteriorum  vitam  mixtam  profiten- 
tium  ordinatissima  caritate,  necnon 
religionum  votiva  sanctimonia  et  ad- 
mirabili  varietate  exornata,  aucta  et 
propagata  per  lucubracionem  historico- 
theologicam  commonstrata,  p.  2.,  ib. 
1760.  Reliquit  quoque  theses  cum  di*- 
sertationibus  eruditis1). 

677.  In  primis  vero  commemoran- 
dus  est  Augustinus  Franciscus  Orsi 
(Ursius)  0.  Praed.  Florentiae  9.  Maji 
1692  natus.  A  prima  pueritia  mag- 
num  in  eo  emicuit  ingenium  et  sollers 
studium.  Septimum  et  decimum  agens 
annum  ordinem  s.  Dominici  est  ingres- 
sus  21.  Febr.  1708  nomine  sibi  impo- 
sito  Josephi  Augustini.  Tanto  fervore 
incubuit  studiis,  historiae  ecclesiasticae 
in  primis  et  lectioni  patrum,  ut  non 
ultra  ternas  vel  ad  summura  quaternas 
horas  somno  concederet.  Nunquam 
vero  se  ad  studendum  conferebat, 
quin  preces  praemitteret.  Docuit 
primum  philosophiam,  dein  theo- 
logiam  magna  sui  nominis  commen- 
datione  et  auditorum  frequentia.  Una- 
nimi  suffragio  electus  fuit  in  coenobii 
priorem,  quo  tempore  in  illud  recepit 
Thomam  Mariam  Mamachi,  qui  post- 
modum  adeo  inclaruit.  Sed  jam  anno 
secundo,  quo  praeesse  coeperat  suis, 
Romam  a  card.  Nerio  Corsini  accersitus 
est,  ut  theologi  locum  apud  eum  te- 
neret:  a  Clemente  XII.  Corsinii  avun- 
culo  dictus  est  theologus  casanatensis, 
qui  scil.  s.  Thomae  Summam  Romac 
interpretaretur ;  dein  a  1737  factus 
congregationis  8.  Indicis  secretarius. 
Benedictus  XIV.  eum  voluitl749  sacri 
palatii  magistrum  et  cum  eius  fama 
doctissimis  libris  in  dies  divulgaretur 
strenuusque  esset  propugnator  prae- 


')  Cf.  Ruland  p.  122-5. 


rogativarum  primatus,  in  praemium  tot 
meritorum  a  Clemente  XIII.  in  pur- 
puratorum  patrum  senatum  24.  Sept. 
1759  cooptatus  est.  Nimiis  studiis 
confectus  morte  fere  subitanea  decessit 
13.  Junii  1761.  Vir  erat l)  qui  nativo 
animi  candore,  prudentia,  eruditione. 
pietate  rarisque  mentis  et  corporis 
dotibus  venerationem,  amorem  atque 
admirationem  in  se  rapuit.  Uortante 
Benedicto  XIV.  incoepit  judicio  critico 
et  magna  eruditione  Storia  ecclesiastica% 
ut  impediret  diffusionem  historiae  ec- 
clesiasticae  fleurianae  in  linguam  ita- 
lam  versae  eique  occurreret.  Eam 
scripsit  lingua  patria,  stilo  puro,  nitido, 
sed  fuso,  fleuriano  certe  inferiori,  atque 
eam  perduxit  20  t.  ad  Gregorium  M. 
Tomum  2  1 .,  qui  de  Gregorio  M.  agit, 
inchoaverat,  inchoatum  reliquit  Joanni 
Bottari  suo  quondam  discipulo, 
qui  illum  post  ejus  mortem  edidit. 
Prodiit  Romae  1746 — 61  t.  20; 
t.  21.  cum  auctoris  elogio  1762; 
continuata  a  sodali  Philippo  Angelo 
Becchetti  usque  1587,  Roraae 
1754—97  t.  50  in  8;  Venetiis  1822 
t.  42  in  16;  Romae  lS38t.  50.  Versa 
etiam  fuit  in  alias  linguas  *), 


')  Cf.  Fabronium  XI,  1—37;  Biogr. 
univ.  XXXII,  173. 

*)  Doctissimus  card.  «^uirinus  postu- 
lavit  ab  ab.  sangalensi  (a.  1747)  ut  alicui 
ex  nionachis  suie  provineiam  deraandaret 
vertendae  hujus  hiatoriaein  linguam  ger- 
raanicam.  Respondit  optimus  praesul  cer- 
tiorem  eum  faciena,  se  id  negotii  uni  ex 
coenobitis  injunxisse  hoc  illiusoperis  elo- 
gium  addena :  «Eandem  (hiatoriami  exi- 
guo  quidem  hoc  terapore  Bummo  gaudio 
perlegebam,  et  revera  raveni  historiani, 
qualem  jam  pridem  optaveram ,  planam 
scil.  abnque  critieis  ambagibua,  clarissi- 
mam  ac  fundatissimam,  quae  non  solum 
intellectum  illuminat,  sed  et  voluntatera 
ad  Dei  ac  verae  orthodoxae  ndei  ejusque 
disciplinae  amorem  inflammat,  stilo  dein 
nitidissimo  conHcriptam.-4  Cf.  Quirini  ep. 
dec.  V.  ep.  10;  M^ra.  de  Tr.  1749  a.  74 
p.  1347—59  .  a.  87  p.  1569—85  et  in  aeq. 
fasc.  StoriaLett.  11,202 —  12  etseqq.  tomw, 
praesertim  V,  532—60 ;  VI,  515—34 ;  VIII, 
375—98;  IX,  373-  404;  XII,  356-66. 


Digitized  by  Google 


1507 


1763-1763.  Historia  eccl.  universalis.  Orsi, 


1508 


678.  Edidit  praeterea :  Dis9ertazione 
dogmatica  e  morale  contro  V  uso  ma- 
teriale  delie  parole,  Bomae  1727  in  4., 
in  qua  Car.  Ambrosii  Cattaneo  S.  J. 
(t  1705)  sententiam  (in  Lezioni  eacre, 
Mediolani  1 7 1 3—1 4  t.  2)  impugnat *), 
secundum  quam  lex  quaedam  homi- 
num  consensu  statuta,  verbis  interdum 
omnem  adimit  sensum,  sic  ut  est  et 
non  est  desinant  esse  notae  affirmatio- 
nis  et  negationis  nihilque  aonent,  ideo- 
que  subinde  licitas  esse  restrictiones 
mentales,  quando  scil.  ez  proditione 
ven  nasci  oporteat  grave  aliquod  dam- 
num,  puta  vitae,  rei  atque  existima- 
tionis.  Pro  Cattaneo  stetit  Hier.  Sac- 
cheri  S.  J.  (n.  s.  Remi  5.  Sept.  1667 
t  25  Oct.  1737)  ed.  opusculo  L'  inno- 
cenza  della  Veritd  ossia  Diss.  Teologica 
sopra  la  custodia  di  segreti  senza  offesa 
della  Veracita,  et  altero  Confermazione 
Teologica,  colla  quale  si  prova,  che 
il  vero  pregio  della  Veracita  e  V  Inno- 
cenza  della  medesima  neila  sicura  cu- 
stodia  di  segreti  etc.  8.  1.  et  a.  Hinc 
Orsi,  iterum  suam  sententiam  con- 
firmavit  in  1.  La  causa  della  verita 
sostenuta  contro  V  Anonimo  Apologista 
del  P.  C.  A.  Cattaneo  d.  C.  d.  G.,  Flo- 
rentiae  1729  in  4.,  et  in  Dimostra- 
zione  leologica,  colla  quale  si  prova, 
che  ad  effetto  di  conciliare  i  diritti  della 
veracita  colle  obligazioni  del  segreto 


i)  Cf.  Mm.  de  TreV.  1729  a.  80  p.  1419 
— 3«,  ubi  etiam  exhibetur  conspectus  op. 
AlUgazione  in  difeea  <iel  P.  C.  A.  Cattaneo 
a.  81  p.  1436—46;  Letter  di  un  Cavaliere, 
airAnonymo  Autore  della  A  llegazione  etc., 
et  V  Apologista  del  P.  Cattaneo  contro  la 
Replica  del  P.  Orri,  a.  108  p.  2053—66. 
De  primo  Ursii  responso  cf.  ib.  1730  a. 
102  p.  1961 — 74 ;  de  opusculis  hnic  oppo- 
sitis  Linnocema  deUa  Verita,  ib.  a.  110 
p.  2100 — 6  ;  Lettera  cPuna  monaea  al  m. 
R.  P.  Orsi  a.  111  p.  2106— 10;  Lettera\deW 
idiotn  a.  112  p.  2110-4.  De  altero  Ursii 
responso  ib.  1731  a.  71  p.  1194—  1205  et 
de  1.  Confrrmazione  Teologica  illi  opposita 
ib.  a.  72  p.  1205— 1212.  De  aliia  operibus 
ad  hanc  spinosam  quaestionem  apectanti- 
bus  cf.  Backer  I,  1140;  Somraervogelll, 
892. 


ne  si  pu6,  ne  si  deve  ricorrere  ad  al- 
cuna  di  quelle  leggi,  che  alcuni  mo- 
derni  Teologi  airumana  republica  nt- 
tribuiscono,  ma  che  devesi  stare  alle  re- 
gole  da'  ss.  Padri  Agostino  e  Tomniaso 
per  un  tal  6ne  preacritte,  Mediolani 
1729. 

679.  Classica  est  ejus  diss.  apologe- 
tica1)  pro  88.  Ferpetuae,  Felieitatis  et 
sociorum  martyrum  orthodoxia  adver- 
sus  Sam.  Basnagium  (qui illas mon- 
tanismi  haeresi  contaminatas  censuit), 
Florentiae  1728  in  4;  disa.  historica, 
qua  ostenditur  catholicam  Ecclesiam 
tribus  prioribus  secuhs  capitalium  cri- 
minum  reis  pacem  et  absolutionem 
neutiquam  denegasse  (adversus  Mar- 
tenium,  Lupum,  Petavium,  Albaspi- 
naeum  etc.),  et  plures  aliae  incidentes 
quaestiones  ad  eorundem  temporum 
chronologiam  ecclesiasticam  pertinen- 
tes  quibusdam  digressionibus  data 
opera  examinantur  8),  Mediolani  1730 
in  4;  diss.  theologica  de  invocatione 
Spiritus  8.  in  liturgiis  Graecorum  et 
orientalium,  ib.  1731  in  4.,  in  qua  ex- 
pensis  omnibus  antiquitatis  monumen- 
tis  ostenditur  adversus  Graecos  schis- 
maticos  et  R.  Simonem  et  Tout- 
t  e  e,  invocationem  s.  Spiritus  in  litur- 
gia  non  fuisse  adhibitam,  quod  crede- 
retur  in  ea  sitam  esse  absolutionem 
perfectionemque  eucharisticae  conse- 
crationis  s).  De  baptismo  in  nomine  J. 
Chrieti  et  de  haereticis,  qui  baptismi 
formam  olim  adulterarunt  diss.  histo- 
rica;  accedit  diss.  historico-theol.  de 
chrismate  confirmatorio,  ib.  1733  in 
4.,  in  quarum  priori  sententiam  s. 
Thomae,  baptismum  ab  apostolis  ali- 


«)  Cf.  J.  de  Sav.  XCV,  414— 21;  tuppl. 
ad  N.  A,  E.  11,  532—37. 

»)  Cf.  J.  desSav.  XCV,  407— 14;  A. 
E.  lips.  1732  p.  304-10. 

•)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1732  a.  90  p. 
1909—22;  J.  des  Sav.  XCVI,  95—103. 

»)  Cf.  de  hac  controversia  J.  des  Sar. 
CIV,  253—264;  CXI.263  7  .  -.535-38; 
suppl.  ad  N.  A.  E.  I,  2  » •  1. 


Digitized  by  Google 


1509 


Burgia,  Scivetti,  Hertenberger,  Schwarz. 


1510 


quando  ez  peculiari  dispeasatione  in 
aolius  Christi  nomine  fuisse  datum, 
satis  probabilem  esse  contendit;  in  al- 
tera  refellit  Basn  agium,  qui  con- 
tenderat,  Ecclesiam  usum  chrismatis 
in  sacramento  confirmationis  ignorasse 
primis  temporibus  eumque  a  Valenti- 
nianis  esse  mutuatum.  Priorem  acriter 
impugnavit  Drouvenius  (p.  1405) 
in  diss.  de  baptismo  in  solius  J.  Christi 
nomine  nunquam  conseerato,  Patavii 
1734  in  4;  cui  Orsi  respondit  in  vin- 
dieiis  diss.  de  baptismo  in  nomine  J. 
Christi  a  sorbonici  doctoris  objectis  *), 
Florentiae  ]  735  in  4 ;  de  Petri  a  Soto 
ei  Jodoci  Ravesleyn  de  concordia  gra- 
tiae  et  liberi  arbitrii  cum  Buardo  Tap- 
pero  epistolari  disputatione  liber  apolo- 
geticus,  quo  Soti  doctrina  a  recentis 
historici  censuris  asseritur  ■),  Bomae, 
1734  in  4.,  opus  rarum,  scil,  adv. 
du  Chesne,  qui  Petrum  a  Soto  in 
sua  Histoire  du  Bajanisme  incusaverat, 
quasi  ipse  jecisset  semina,  unde 
orti  8int  Baji  errorea ;  de  irreformabili 
rom.  pontificis  in  definiendis  fidei  con- 
troversiis  judicio  adversus  quartam 
cleri  gallicani  prop.  ab  ill.  Bossueto 
propugnatam,  Bomae  1739  t.  2  in 
3  pp.  in  4 ;  accedit  diss.  circa  modum 
ab  ill.  P.  de  Marca  propositum  conci- 
liandi  summam  ejusdem  rom.  ponti- 
ficis  auctoritatem  cum  libertate  suffra- 
giorum  in  synodis  oecumenicis.  In  ea 
castigat  sententiam  P.  de  Marca  quasi 
rom.  pontificis  auctoritas  cum  libertate 
suffragandi  sic  conciliaretur,  ut  pleni- 
tudo  potestatis  in  synodis  resideat 
prout  apud  romanos  in  republica  ac 
senatu,  ostenditque  plenitudinem  po- 
testatis  principi  apostolorum  ejusque 
successoribus  esse  collatam.  In  p. 
3.  (t.  2.)  agit  de  rom.  pontificia  in 
synodos  oecumenicaa  et  in  earum 
canones  potestate;  in  fine  exstat 
diss.,  qua  ecclesiasticae  monarchiae 
forma  seu  ratio  ezplicatur,  unde  clare 
et  dilucide  constat,  sitne  rom.  pontifex 


>)  Cf.  suppl.  ad  N.  A.  E.  I,  298-301. 


Ecclesiae  legibus  subjectus  necne, 
quove  sensu  id  affirmari  vel  negari 
commode  possit,  Bomae  1740;  1771. 
Hujus  op.  epitomen  italice  edidit,  ib. 
1741  t  2  in  12.   DeUa  origine  del 

pontefiei  sopra  gli  stati  loro  temporal- 
mente  soggetti  l)  ib.  1742  in  12; 

1754  in  4;  1789  ed.  4. 

681.  Edaardus  Ambrosius  B  u r  g  i  s 
O.  Praed.  ad  veram  fidem  conversus 
diu  Lovanii  docuit  philosophiam,  theo- 
logiam,  s.  Scripturam  et  historiam,  ec- 
cle8iasticam,  saepiusque  praecipua  or- 
dinis  munera  obiit  (t  27.  April  1747). 
Praeter  alia  primus  lingaa  anglica 
prolizius  descripsit  The  Annals  of  the 
Church  from  te  Death  of  Christ,  Lon- 
dini  1738  t  5  in  8.,  quibus  comple- 
ctitur  magna  accuratione  et  stilo  grato 
priora  2  IJcclesiae  secula.  —  Nicolaus 
Thomas  Scivetti  a  Juvenatio  0.  S. 
Aug.  in  abeUinensi  seminario  historiae 
ecclesiasticae  professor  historiam  eccle- 
siasticam  usque  ad  sec.  V.  t  2  com- 
plezus  est.  —  Huc  etiam  referri  pos- 
sunt:  Conradus  Hertenberger  S.  J. 
philosophiae  professor  Heidelbergae  et 
Bambergae  (t  14.  Juli  1752),  quicon- 
cinnavit  historiam  pragmaticam  univer- 
salem  sacram  etprofanam,  in  qua  quid- 
quid  ad  chronologiam,  genealogiam, 
heraldicam,  geographiam  et  chorogra- 
phiam  spectat,  aolide  et  perspicue  tra- 
ctatur  a  mundi  ezordio  ad  praesens 
usque  tempus  deducta  cum  figuris, 
Francofurti  et  Lipsiae  1765  t  11  in 
8.  ed.  2.,  prima  prodierat  1740.  — 
Ignatius  SchwarzS.  J. Bavarus annis 
20  philosophiae  et  historiae  professor 
Ingolstadii  (n.  25.  Juni  1690;  t  29. 
Oct.  1763),  praeter  PeripaUticum  nostri 
temporis  seu  philosophum  discursivum, 
Friburgi  Br.  1724  in  4;  Ingolstadii 

1755  ed  3.,  typisdedit  institutiones hi- 
storicas  pro  academico  studio  romano- 
catholico,  nbi  absterso  acatholicorum 


»)  Cf.  Zaccaria  X,  523— 3a 


Digitized  by  Google 


1511  1721—1763.  Historia  rom. 


pont.  Sandini,  Kolb,  Como,  1512 


fnligine  monstratur  methodica  histo- 
riae  ratio,  ib.  1728  in  8.,  collegia  hi- 
storica  seu  quaestiones  historicas  ez 
institutionibus  historicis  in  ordine  ad 
dilucidandas  praecipuas  quasque  diffi- 
cultate9  extractas,  ib.  1734 — 7  t.  9  in 
8.  opus  accuratum  et  laude  dignum: 
institutiones  juris  publiei  universalis 
naturae  et  gentium  ad  normam  morali- 
starum  nostri  temporis,  mazime  pro- 
testantium  H.  Grotii,  Puffendorfii, 
Thomassii,  Vitriani,  Heineccii  aliorum- 
que  ex  recentisaimis  et  ad  crisin  revo- 
catis  eorum  principiis,  ib.  1741  t.  3 
in  8:  Venetiis  1760,  et  hujus  operis 
epitomen,  Augustae  1743  in  8. 

681.  Gesta  romanorum  pontificum 
plures  narrant:  Antonius  Sandini 
Vicentinus  n.  1693,  diu  historiae  ec- 
clesiasticae  in  seminario  patavino  pro- 
fe8sor  (t  23.  Febr.  1751),  vir  erudi- 
tus  *),  cujus  sunt :  Vitae pontificum  ro- 
manorum  ex  antiquis  monumentis  de- 
scriptae,  Patavii  1748  ed.  aucta,  pro- 
dierant  enimjam  1739;  Venetiis  1768 
t  2  in  8:  Ferrariae  1775;  de  quo  op. 
itascribit  Mich.  a  s.  Jos.  IV.,  104-: 
>  Auctor  stilo  utitur  brevissimo,  saepe 
verba  usurpat  aliena  a  gravisaimis 
scriptoribus  mutuata,  quibus  propter 
magnam  veterum,  qui  illis  usi  sunt, 
auctoritatem  afferat  narrationi  maje- 
statem  aliquam  non  sine  delectatione. 
Porro  historia  haec  potiora  suminorurn 
antistitum  gesta  delibat  et  oblatas  cri- 
minationes  identidem  ab  ipsis  depellit. 
Qaaestiones  etiam  attingit,  quaead  eos 
pertinent  Conciliaitem  oecumenicaet 
generalia,  ritus  ecclesiasticos,  perse- 
cutiones  et  jura  sedis  apostolicae  .  .  . 
Plerumque  etiam  historiae  subnectun- 
tur  eruditae  quaedam  annotationes  ex 
oculatioribus  et  probatioribus  nostri 
aevi  criticis,  nempe  Sirmondo,  utroque 
Pagio,  Labbeo,  Bollando  et  ejus  operis 
continuatore.  Mabillonio  etc.  Opus  mole 
quidem  mediocre,  sed  in  quo  contine- 


i)  Cf.  Zaccaria  ib.  III,  713-15. 


tur  magnus  defaecatae  eruditionis  nu- 
cleus,  in  paucis  multa  et  selecta  com- 
plectens  *  *).  Disputationes  historieae  20 
ad  vitas  pontificum  romanorum,  Pa- 
tavii  1742  (12  prodierant  jam  1725); 
novis  cuns 

rariae  1755  in  8;  historia  apostolica 
ex  antiquis  monumentis  collecta,  Pa- 
tavii  1731;  1734;  Herbipoli  1737; 
Patavii  1765  etc.,  in  qua  non  solum 
apostolorum  gesta  narrantur,  sed  et  de 
72  discipulis,  de  7  diaconis  etc  dis- 
seritur ;  historia  familiae  sacrae  ex  an- 
tiquis  monumentis  collecta,  ib.  1734, 
in  qua  Serrium  impugnat*),  (cf.  p. 
1078),  iteratis  curis  rectractatior  et 
auctior  1755  in  8;  Patavii  1758  in 
12.  etc.  —  Geogorius  Kolb  S.  J.  Sue- 
vus,  historiae  professor  in  academia 
friburgen8i,  deinjuriscanonici  ettheo- 
logiae  moralis  (t  19.  Aug.  1746),  ex- 
hibuit  seriem  romanorum  pontificum, 
Friburgi  Brisgojae  1720  in  4.,  cum 
reflexionibus  historicia  contra  D.  Joan. 
Hiibnerum  aliosque  Lutheranos,  Au- 
gustae  Vind.  1721  t.  2  in  8;  1727: 
1738  in  4;  synopsim  rerum  variarum 
ab  0.  c.  ad  sec.  XVIII.  in  T.  V.,  seriem 
rom.  pontificum  et  seriem  rom.  impe- 
ratorum  distinctam,  ib.  1724  in  4; 
seriem  episcoporum,  archiepiscoporum 
et  electorum  moguntinorum,  treviren- 
sium  et  coloniensium  uua  cum  reflexio- 
nibus  historicis  contra  Jo.  Hiibne- 
rum  et  alios  scriptores  heterodoxos, 
Bottwilae  1725  in4;  Augustae  Vind. 
1733;  obligatio  et  jus  parochorum  h.  e. 
quaestiones  variae  ad  obligationem  et 
jus  parochorum  pertinentes  ib.  1727 
t.  2  in  8;  Ambergae  1740  in  4;  Pe- 
deponti  1742  in  4;  Episcopus  et  po> 
rochus  potestatem  episcopalem  sciens, 
Eychstadii  1744  in  4.  aliaque  minoris 
momenti.  —  Ignatius  Maria  Como 
Neapolitanus,  vir  in  antiquitatis  mo- 
numentis  admodum  versatus  (t  26.  Oct 


>_)  Cf.  Feller  VII,  420:  suppl.  ad.  N.  A. 
E.  VI,  107-28. 

»)  Cf.  suppl.  ad  N.  A.  E.  II,  548-52. 


Digitized  by  Google 


1513 


Eggs,  Moatibue,  Qaerini,  Mezzardus,  de  Lanne,  Tempesti. 


1514 


1751,  Becundum  alios  1740,  exhibuit 
inscriptiones  stilo  lapidario  historicas 
vitas  exhibentea  88.  pontificum  et  S. 
B.  E.  cardinalium  regni  neapolitani; 
scriDsit  etiam  historiam  ecclesiasticam 
neapolitanam,  1743;  <fc  sanctitate  et 
magnificentiab.LaurentiiJjeyitAe  et  M., 
Bomae  1771  in  f. 

682.  Gregorius  Josephus  ab  Eggs, 
collegii  germanici  alumnus,  8.  theolo- 
giae  doctor,  caesareo-archiducalis  col- 
legiatae  eocleaiae  ad  s.  Martinum  Bhein- 
feldae  custos  et  canonicus  senior  (t 
1750  juxta  alios  1755,  a.  aetatis  92), 
digessit  et  in  lucem  edidit  ponti- 
ficium  doctum  seu  vitae,  res  gestae, 
obitus  aliaque  scitu  ac  mtmoratu  digna 
88.  pontificum  romanorum,  eorum  prae- 
cipue,  qui  ingenio,  doctrina,  erudi- 
tione,  scriptia,  libris  editis  et  lucubra- 
tionibus  quibuscunque  ab  initio  na- 
scentis  Ecclesiae  .  .  .  usque  ad  Clemen- 
tem  XI.  claruere,  Coloniae  1718  in  f.; 
Purpura  docta  seu  >itae,  legationes, 
res  gestae,  obitus  aliaque  acitu  ac  me- 
moratu  digna  S.  B.  E.  cardinalium 
(567),  qui  ingenio,  doctrina,  erudi- 
tione,  scriptis,  libris  editis  et  elucu- 
brationibua  quibuscunque  ab  a.  re- 
demptionis  humanae  540  ufque  ad  ae- 
tatem  nostram  (a.  1695)  prae  ceteris 
orbi  christiano  inclaruere,  in  11.  6  di- 
gesta  »),  Monachii  1 7 1 4  t.  3  in  f.  Sup- 
plementum  novum  purpurae  doctae  seu 
yitae,  legationes,  res  gestae,  obitus 
aliaque  scitu  ac  memoratu  digna  eorum 
S.  B.  E.  cardinalium,  qui  in  tribus  pur- 
purae  doctae  Toluminibus  hinc  inde 
desiderantur  (usquead  a.  1728),  nunc 
vero  reatituti  aunt,  in  4  11.  divisi  ac 
collecti,  Augu8tae  Vind.  et  Graecii 
1729  in  f,  opus  integrum  est  sat  ra- 
rum.  —  Philippus  Maria  de  Mon- 
tibus  (f  17.  Jftn.  1754).  Bononiensis 
n.  23  Mart.  1675,  a  Benedicto  XIV 
creatus  cardinalis  et  praesea  consti- 
tutus  academiae  de  conciliis  et  canoni- 


•)  Cf.  M6m.  de  Tr.  1720  a.  2  p.  54-76. 


bus  splendidissimo  opere  exhibuit 
Elogia  S.  B.  E.  cardinalium  pietate. 
doctrina,  legationibus  ac  rebus  pro 
Ecclesia  gestis  illuatrium  a  pontificatu 
Alexandri  III.  ad  Benedictum  XIIL 
appositia  eorum  imaginibus,  quae  in 
(ditissima)  pinacotheca  ejusdem  card. 
spectantur,  Bomae  1752  in  f.  Tomus 
secundus  nonvideturprodiisse.  Pariter 
card.  Quirini  (de  quo  cf.  1464) 
exhibuit  Tiaram  et  purpuram  vene- 
tam  .  .  .  auctam  istorum  elogiis  ex 
Giaconiano  opere  depromptis  novis- 
que  ad  haec  adnotationibus,  Bomae 
1750  in  4.  —  Bernardinus  Mez- 
zardus  tertii  ord.  S.  Franc.  scripsit 
diss.  duas  criticas  historicas,  unam  de 
25  annis  romanae  Petri  cathedrae  ad- 
versus  utrumque  Pagium,  Bomae  1 747 
in  4;  alteram  de  88.  MM.  Cosmae  et 
Damiani  necnon  de  monumentis  basi- 
licae  ipsis  in  urbe  erectae  *).  —  Joan- 
nea  de  Lanne  0.  Cisi,  theologiae 
professor  et  bibliothecae  claraevallenais 
praefectus,  scripsit  stilo  sat  ne- 
glecto*)  Histoire  du  Pontificat  d' Eu- 
genelll.,  Nancaei  1737  in  12;  Hir 
stoire  du  Pontificat  du  Pape  Jnnocent 
III.,  Parisiis  1741  in  12.  —  Caaimi- 
rus  Tempesti  0.  Min.  Conv.  (cf.  p. 
1362)  dedit  publicae  luci  Storia  della 
VUa  e  geste  di  Sisto  Quinto  '),  Bomae 
et  Venetiis  1754  t.  2  in  4;  1866.  — 
Simon  Beboulet  Avenionensis  (n.  9. 
Jun.  1 687  ;  1 1 752),  advocatus,  praeter 
alia  opera  hiatorica  in  lucem  edidit 
Histoire  de CUment  XI.,  Avenione  1752 

«)  Cf.  A.  E.  lipa.  1756  p.  522—27. 

»)  Cf.  J.  dee  Sav.  CXVI,  26-52;  362 
—90  et  de  seq.  opere  CXXVI,  80—93. 

')  De  qua  cf.  8toria  Lett  IX,  406—16 
et  Civilta  CattoUca  1871  II,  533,  quae  de 
eaitacenset:  „11  libro  del  Tem  peatie 
piufctosto  una  preziosa  raccolta  ai  mate- 
riali  ad  uso  dei  dotti,  che  non  una  storia 
elaborata  ed  attrativa  da  correre  per  le 
mani  del  pubblico :  ond'  e  che  rimaendo 
poco  noto  all' universale  e  quasi  dimen- 
tico,  non  riusci  a  gran  pezza  a  far  tacere 
le  mille  bocche  di  quella  fama  bugiarda, 
che  delle  fole  delLeti  e  d'  altri  cotalf  aveva 
empiuto  il  mondo." 


Digitized  by  Google 


1515  1741—1768.  flist.  ecclea.  particalarie.  Cenni,  Scarmagli,  Kulczynaki,   \  5  \  g 


t.  2  in  4.,  in  Gallia  quidera  prohibita 
agente  rege  Sardiniae,  cujus  patris 
geata  in  ea  carpuntur  *).  Devita  et  rebus 
gesiis  Clementis  XI.  pariter  scripsit 
atilo  terai88imo  (Urbino  1 727  in  f.)  Pe- 
tru8  Polidoro  e  regno  neapolitano 
card.  Han.  Albani  auditor  (f  9.  Aug. 
1748),  necnon  de  gestis,  vita  et  mori- 
bus  MarceUi  11,  Bomae  1744  in  4. 

678.  Cajetanus' Cenni,  preabyter 
beneficiatus  in  ecclesia  vaticana,  adver- 
sus  Muratori  collegit  monumenta 
dominationis  pontificiae  sive  codicem 
carolinum  juzta  autographum  vxndo- 
bonense,  ep.  Leonis  III.,  diplomata 
Ludovici,  Ottonia  et  Henrici,  chartu- 
lam  Mathildia  comitissae  et  codicem 
rudolphinum  chronologia,  dissertatio- 
nibus  et  notis  illustratum,  Bomae  1760 
t.  2-  in  4 ;  et  in  patrol.  latina  curante 
Migne  t.  98;  de  antiquitate  ectlesiae 
kispanae  dissertationes  (7),  ib.  1740. 
1741  t.  2  in  4.,  in  quibus  illustrat 
disciplinam  illius  ecclesiae  usque  ad 
sec  VIII;  iisque  praemittit  codicem 
veternm  canonum  ecclesiae  hispanae 
ex  genuina  conciliornm  et  decretalium 
epistolarum  collectione  8.  Isidori  hisp., 
quo  iliustratnr  antiquitas  Ecclesiae 
praesertim  occidentalis  *).  Cum  vero 
asseruisset  ordinem  s.  Benedicti  in 
Hispania  antiquiorem  non  esse  sec. 
IX.,  adversarium  acrem  nactus  est 
Gabrielem  Mariam  Scarmagli  ab. 
ss.  Florae  et  Lucillae  0.  S.  Ben.  congr. 
casinensis,  qui  adversus  eum  scripsit: 
Vindiciae  antiquitatum  monasticarum 
Hispaniae *),  Aretii  1753;  Concilium 
lateranense  Stephani  III.  a.  769  nunc 
primnm  in  lucem  editum*),  Bomae 
1735  in  4.,  1.  rarna.  Latine  qnoque 
vertit  et  auiit  Nicasii  opus  inscrip- 
tum:  Primatus  hispalensis  sen  de- 
fensio  primatus  ecclesiae  hispalensis, 


')  Cf.  A.  E.  lipa.  1756  p.  670—76. 
»)  Cf.  A.  E.  lipa.  1746  p.  451—64. 
•)  Cf.  8toria  Lett  VII,  639—642. 
•)  Cf.  auppl.  ad  N.  A.  E.  VI,  342-45. 


3  pp.,  Bomae  1729  in  f.  Ejus  nepoa 
Barth.  Colti  edidit  poat  ejus  mortem 
Diss.  (22)  sopra  varii  punti  interessanti 
la  storia  ecclesiastica,  pontificia,  ca- 
nonica,  romana,  Pistorii  1778;  1799. 

684.  De  historia  ecclesiastica  mte- 
grarum  gentium  *)  vel  regionum  me- 
ruerunt:  Ignatius  Kulczyns  ki  0.  S. 
Baa.  nobilibus  parentibus  Vladomiriae 
in  polonica  Volhiniae  provincia  ortus, 
Bomae  in  collegio  de  Propaganda  fide 
sexennio  excnltns,  Polociae  tbeologiae 
et  philosophiae  professor,  dein  congre- 
gationis  basilianae  procurator  generalis 
et  domus  romanae  88.  Martyrum  Sergii 
et  Bacchi  ad  Montes  praepositns  (t  9. 
Jan.  1747).  Interfuit  Zamoscianae  syn- 
odo  a.  1720,  in  qua  ecclesiae  Buthe- 
norum  cum  romanaunitaeconstituendae 
ultima  quodammodo  manus  erat  admo- 
venda.  Praeter  alia  reliqnit  *)  eruditum, 
minus  quidem  perfectum  etaccuratum, 
sed  omnino  pretiosum  Specimin  ecclesiae 
ruthmicae  ab  origine  susceptae  fidei  ad 
nostra  usque  tempora  in  suis  capitibua 
seu  primatibus  Bussiae  cum  a.  sede 
apostolica  romana  semper  unitae  exhi- 
bitum,  quod  primo  nonnullas  sancto- 
rum  indigenarum  vitas  ac  elogia,  dein- 
in  mo8chovitica8  Papebrochii  epheme- 
ridas  notabiliores  quasdam  animadver- 
siones,  ac  tandem  succinctam  archie- 
piscoporum  kioviensium  totiusque  Bus- 
siae  metropolitarum  (54)  chronologiam 
breviter  complectitur,  Bomae  1733ed. 
rarissima,  cum  appendice  sat  nbere 
auctum,  1734;  Pocxajoviae  1757  et 
cura  P.  Martinov  S.  J.,  Pariaiis  1859; 
menohgium  basilianum,  1771  cnran- 
tibus  patribus  basilianis  provinciae  Li- 
thuaniae.  —  Carolus  Peterffy  8.  J. 
Posoniensi8  (n.  21.  Aug.  1700;  sec. 


>)  M  a  1  vo  u  x  descripsit  V  Europe  eccli- 
siasHque  ou  Etat  du  clerge*  de  PEfflue 
uoiveraelle,  Pariaiis  1767 ;  cujus  confecit 
Abreg^ . .  .  avec  les  correctiona  neceaaairea 
et  dea  additiona  consid^rables,  ib.  1768. 

»)  Cf.  Martinov  in  praef.  suae  ed.  Spe- 


Digitized  by  Google 


1517 


Peterny,  Calhi,  Hartzheira. 


1518 


Danko  1699;  t  24.  Aug.  1746),  sa- 
gax  criticus,  qui  collegit  sacra  concUia 
Ecclesiae  romano-catholicae  in  regno 
Hungariae  cekbrata ;  accedunt  regum 
Hungariae  et  sedis  apostoHcae  legato- 
rum  constitutiones  ecclesiasticae ;  p.  1 . 
ab  a.  1015 — 1654,  Posonii  1741  in 
f.;  p.  2.  ab  a.  1657—1734,  ib.  1742 
in  f.,  praestantissimum  ingenii  atque 
indnstriae  raonumentum,  stili  niti- 
do,  dispositione  ac  ordine  accurato 
insigne.  Sed  calamo  utitur  persaepe 
acriori  in  suos  adversarios ;  binc  in- 
credibile  dictu,  quantum  in  se  adver- 
santiom  animos  ezcitarit  atque  cala- 
mum  acuerit l). 

685.  Sigismundus  Calles  S.  J. 
Aspachii  inferioris  Austriae  oppido  na- 
tus  12  Martii  1695  et  in  academia 
viennensi  historiae  prrofessor  (t  3-  Jan. 
1701),  collegit8)  annales  ecclesiasticos 
Oermaniae  ez  antiquis  sacrae  augu- 
•taeque  historiae  monumentis  et  cum 
rebus  summorum  principum  perpetua 
serie  deduxit(usquead8ec.  XII.),  Vien- 
nae  1756 — 69  t.  6  in  f.,  qnod  opus  in 
K.  A.  E.  L.  (1754,  433—44)  dicitnr 
,summa  profecto  cura,  eruditione  et 
elegantia  conscriptum.  *  Series  mis- 
niensium  episcoporum  cum  ez  aliis  do- 
cumentis,  tum  praesertim  ez  literarum, 
contractuum  ac  donat  ionum  misniensis 
eccleaiae  breviario  msc.  restituta  et  il- 
iuatrata,  Viennae  et  Batisbonae  1752 
in  4.,  opua  in  iisdem  Actis  impense 
laudatnm  8).  Primna  fuit,  qui  in  Anna- 
libus  suspiscaretur  monnmenta  a  Han- 
tbaler,  de  quomfra,allataesseconficta, 
—  Josephus  Hartzheim*)   S.  J. 


>)  Cf.  Dankd  in  op.  Constitutiones  sy- 
nodalea  almae  eccleeiae  strigonienrig  a.  D. 
1450,  Strigonii  1865  p.  VII ,  A.  E.  lips. 
1743  p.  241—56  ;  1747  p.  62S5-39. 

»)  Ct  ejna  eloginm  m  praef.  t.  V.  An- 
nalium;  Duhr  Ztachr.  f.  k.  Theol.  XIII 
(1889)  19  •. ;  opera  apud  Sommervogel  IV, 
126-82. 

«)  N.  A.  E.  lipa.  1764  p.  307-16. 

«)  Frater  ejua  aenior  Caipar  de  Jo- 
•ephi  ioatitutione  optime  merituB,  pariter 


Coloniensis,  post  iter  literarium  per 
Italiam  philosophiae  et  s.  theolo- 
giae  professor,  dein  s.  Scriptnrae  (n. 
21.  Jan.  1694;  t  17.  Jan.  17  63),  seza- 
genario  major  concilia  Coloniae  habita 
collegerat,  eaque  in  lucem  edere  cogi- 
tabat.  Qao  comperto  Joannes  Mauri- 
tius  cauonicns,  eum  concilia  totius 
Germaniae  a  eL  Joan.  Priderico  Schan- 
nat  jam  magna  ez  parte  collectn,  sed 
interveniente  ejus  obitu  (p.  12 14) 
nondum  edita  doleret,  horum  eolled^ 
tionem  prosequendi  curam  Hartzheiiuio 
demandavit,  qui  etiam  amplissimum 
hujus  studii  campum  ingressns,  eam 
collectionem  auxit,  continuavit,  notis, 
digressionibus  criticis,  charta  et  dis- 
sertatione  chronograpbica  illustravit. 
Prodierunt  Concilia  Germaniae  !)  Co- 
loniae  1759 — 63  t.  5  fusque  ad  a. 
1500)  in  f.  Ejus  sodalis  Hermannus 
Scholl  t.  5,  cui  vitam  auctoris  prae- 
misit,  ed.  curavit,  et  3  alios  t.  adjecit 
1765 — 69  usque  ad.  a.  1610;  alios 
duos  (usque  ad  o.  1747)  Aegidiua 
Neissen  ib.  1771.  1  775:  Josephus 
Hesselmann  quintuplici indice opus 
absolvit,  ib.  1790(m.  120).  Continua- 
tum  postmodum  foit  n  Binterim. 
De  initio  metropoleos  ecclesiasticae 
Coioniae  Claudiae  Augustae  Agrippinen- 
sium  disquisitio  prima,  Coloniae  1731  ; 
quam  impugnavit  Joannes  Ignatius 
Rod  eri  qu  e  Malmediensis,  quondam 
e  Soc.  Jesu,  diu  ephemeridnm  colonien- 
sium  editor  per  universam  Enropam 
notus  (t  6.  Apr.  17  58),  in  op.:  S. 
coloniensis  ecclesiae  de  suae  metropoleos 
origine  traditio  vindicata  ab  impugna- 
tionibus  disquisitoris  anonymi,  ib.  1731 


Soc.  J.,  philoeophia?  et  thcologiae  profea- 
sor  (t  1758)  dedit  Erplicationem  fabularum 
et  superetitionum,  quarum  in  s.  Scripturis 
fit  mentio,  vario  binc  inde  sensu  praeter 
literalem,  ut  allegorico,  morali,  anagogico 
etc.  exornatam,  Coloniae  1724;  Patavii 
1731.  Cf.  Sommervogel  IV,  126;  IX,  460. 

>)  Cf.  A.  E.  lips.  1766  p.  277— 34 ;  1760 
p.  97— 101;  1762  p.  441—57  ;  461—91; 
1763  p.  41—51.  Cf.  Keasel  KL.  V,  1623. 


Digitized  by  Google 


1519  1741—1763.  Rist  eccl.  particularis.  Harttheim,  Foppens, 


in  4.  Taetur  Roderique  non  ante  sec. 
VIII.  praesules  colonienses  ruisse 
archiepiscopos  l),  neqne  primum  epis- 
copum  fuisse  Maternum,  8.  Fetri  disci- 
pulum,  quod  utrumque  asseruerat 
Uartzheim,  qui  proptera  opposuit:  De 
initio  metropoUos  ecclesiasticae  C.  C.  A. 
Agrippinensium  disquisitionem  secun- 
dam  historico-canonicam;  disq.  tertiam 
criticam,  ib.  1732.  Bibliotheca  colo- 
niensis,  in  qua  vita  et  libri  et  mss.  recen- 
sentur  omnium  archidioeceseos  colo- 
niensis  .  .  .  indigenarum  et  incolarum 
scriptorum.  Praemittitur  chorographica 
descriptio  omnium  parochiarum  etc, 
ib  1759  in  f.;  opus  pro  eo  tempore 
accuratum  et  pretiosum8);  catalogus 
historicus  criticus  codd.  mss.  biblio- 
thecae  metropolitanae  coloniensis  ib. 
1752  in  4;  historia  rei  nummariae 
coloniensis,  et  diss.  de  eadem,  ib  1754 
in  4.  Finis  anctoris  est  ].  historiam 
patriam  illustrare;  2.  praerogativas  ar- 
chiepiscoporam  firmare ;  3.  Caesarum 
gesta  ultra  fines  Coloniae  exhibere; 
4.  chronologiam  patriam  stabilire;  5. 
religionem  catholicam  tueri;  6.  heral- 
dicam  archiepiscoporum  ostendere : 
7.  comitum,  marohionum,  ducum  ju- 
liacen8ium  seriem  et  ditiones  et  ma- 
trimonia  ex  nummis  eraere ;  8.  metro- 
poleos  coloniensis  dignitatem  ex  jure 
monetandi  restituto  partam  ante  ocu- 
los  ponere  »).  Emendationes  proposuit 


»)  Cf.  de  hac  controversia  ib.  1742  p* 
154—61.  Scripsit  Roderique  Disceptatio- 
ne8  de  abbatibus,  osigine  primaeva  et  ho- 
dierna  constitutione,  Wirbaburgi  1728. 

*)  Cardauns  censor  idoneus  in  praef- 
t.  XII.  Chroniken  der  deutschen  Stftdte 
Lipeiae,  1815  p.  87 :  Eine  Masse  biogra- 
phischer  und  literarischer  Notizen  finden 
sich  hier  iin  veretandigen  Urtheil  und 
guter  Ordnung  zusammengestellt.  Oie 
Bibl.  ist  eine  Arbeit,  wie  sie  damals  keine 
einzige  DiOcese  aufzuweisen  hatte,  ein 
Denkmal  solider  Cfelehraamkeit  und  ein- 
sigsten  Sammelfleisses ,  auch  heute  noch 
als  Nachschlagebuch  vortrefflich  zu  be- 
nQteen.  Cf.  Duhr  Zeitschr.  f.  kath.  Theol 
XIII  (1889),  75. 

»)  Cf.  A.  E.  lips.  1757- p.  197-201. 


Ger.  Christoph:  Neller  juris  utrius- 
que  doctor,  83.  canonum  professor  et 
canonicus,  coloniae  Tric.  1761.  Reliquit 
quoque  plures  diss.  historico  criticas 
in  8. 8cripturam  V.  T.  ab.  a.  1 736 — 46. 
Prodromum  historiae  universitatis  colo- 
niensis,  Coloniae  3.Aug.  1759.  Studia 
plurimum  promovit  Coloniae  cum  esset 
a.  30  regens  celebris  gymnasii  tricoro- 
natorum.  Erat  et  insignis  concionator, 
qui  plurimos  ad  veram  reduxit  finem. 

687.  Joannee Franciacus F o p p e n s 
(Foppius)  Bruxellensis,  canonicus  et 
archidiaconus  mechlinensis  (n.  1689; 
t  16.  Juli  1761),  diligens  scriptor, 
praeter  alia  edidit  *):  Chronologia  sacra 
episcoporum  Belgii  nuper  ab  ill.  D.  de 
Castillion*)  brug.  ep.  ad  a.  1719 
edita,  nunc  ad  tempus  praesens  conti- 
nuata,  Bruxellis  1761  in  8;  historia 
episcopatus  antoerpiensis,  1717  in  4; 
historia  episcopatus  sUvaeducensis,  1721 
in  4;  compendium  chronologicum  epi- 
scoporum  brugensium,  1731  in  4; 
bibliotheca  belgicasive  virorum  (c.  3000) 
in  Belgio  vita  scriptisque  illustrium 
catalogus  librorumque  nomenciatura, 
continens  scriptorea  a  cL  viris  Andrea, 
Aub.  Miraeo,  Franc  Swertio  aliisqne 
recen8itos  usque  ad  a  1680,  Bruxellis 
1739  t.  2  in  4.  Adjecit  560  scriptores; 
sed  dolendum,  eum  plura  omisisae  no- 
tatu  digna,  quae  penes  illos  bibliogra- 
phos  reperiuntur,  quare  illornm  opera 
superflua  non  reddidit  8).  Auberti  Jti- 
raei  opera  diplomatica  et  historica,  ed. 
2.  auctior   et   emendatior,  Lovanii 


')  Cf.  Biorgr.  univ.  XV,  232;  LXIV, 
255,  ubi  quampluriuoa  opera  ejusdem  mss., 
quae  reliquit,  enumerantur;  Feller  III, 
629;  Bibl.  nat.  VII,  194. 

>)  Natus  est  Joannes  Baptista  Ludov. 
Caatillion  episcopus  brugensis  et  Flan- 
driae  cancellanua  21.  Sept  1680.  Prae. 
clarus  erat  sui  gregis  pastor,  pacis  cultor 
patriae  et  pauperum  pater.  Deceasit  26, 
Jnnii  1753.  Cf.  hist.  fleur.  continuat.  L 
241  §  37 ;  Bibl.  nat.  &6  Belg.  III. 

•)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1740  a.  36  pag. 
802-6. 


Digitized  by  Google 


1521 


Mart  Bouquet,  Liron.    .  1522 


1723—48  t.  4  in  l  Batavia  eacra 
aive  res  gestae  apoatolicorum  virorum, 
Bruxellia  1714. 

687.  Petrns  Claudins  Fontenay 
8.  J.  ParisienBis  (n.  1683;  t  1742) 

nae  P.  Longueval  (cf.  p.  1212).  — 
Stepbanus  Gabriel  IJrice  o.  S.  Ben. 
congr.  s. Mauri *)  Parisiensis  (n.  1697 ; 
t  13.  Nov.  1755)  Galliam  christianam 
(cf.  p.  1209).  —  Petrus  leMerre  pa- 
riaiensis  (t  1763)  advocatus  celeber, 
iuris  canonici  urofessor  collectionern 
aetorum  cleri  gallicani  a  patre  suo  in- 
choatam  (p.  1286). —  Martinus  Bou- 
quet  0.  8.  Ben.  congr.  s.  Mauri  Am- 
bianensis  n.  6.  Aug.  1685,  Montfau- 
conii  in  aliquot  operibus  eJendis  erat 
socius.  Quare  ille  in  praefatione  ed.  opp. 
s.  Jo.  Chryaostomini  ipsius  cum  laude 
meminit  Propter  suam  adversus  bul- 
lam,  Unigenitus  oppositionein  in  exi- 
lium  fuit  pul8us  (t6.Apr.  1754).  Ipse 
collegit  rerum  gaUicarum  et  francica- 
rum  ecriptoree%)  Parisiis  1738 — 52  t 
8  in  £,  quibus  alios  toroos  (9.  et  1 0.) 
addidere  Joannes  Baptista  Haudi- 
quier  ejusque  frater  Carolus;  11. 
a.  1767  Housseau,  Germanus  Poi- 
rier  et  Jacobus  Precieux  (qui  po3t- 
modum  congregationem  deseruerunt) ; 
t  12.  13.  Clement  et  Brial;  14 — 
17.  J.  J.  Brial;  18.  19.  M.  Brial, 
Pastoret,  Daunon  et  Naudet; 
20.  Daunon  et  Naudet;  21.  Gui- 
gniaut  1855;  22.  a.  1865.  Wailly 
et  Deslisle;  23.  prodiit  1876  (fr. 
2000);  1869  ss.  t  25  curante  Leo- 
poldo  Deslisle  ed.  altera.  Opus  si 
esset  absolutumc.  180  vol.  complecte- 
retur.  Collectio  propter  documentorum 
copiam  est  pretiosa,  sed  male  dispo- 


.  >)  Cf.  monitum  praefixum  t  11.  Gal- 
liae  chrittianae. 

»)  J.  d.  8av.  CXIX,  3-22;  261-304; 
CXXIV,385;  CXXXV,  291-306  etc.  Quid 
singulis  tomis  contineatur  cf.  apud  Pott- 
hast,  bibliotheca  hiatorica  medii  aevi,  Be- 
rolini  1862  pag.  35  et  suppl.  1868  p.  13. 


sita l).  —  Pluxm  quoque  ad  historiam 
ecclesiae  galhcanae  spectantia  edidit 
Joannes  Liron  O.  8.  Ben.  congr.  s. 
Manri  Carnotensis  (n.  11.  Nov.  1665; 
1 9. Febr.  1 749)t  cujus  haec  inter  alia1) 
sunt :  Diss.  sur  un  paesage  du2.l.de 
e.  Jerdme  contre  Jovinien  alt<re  dans 
toutes  les  editions  et  qui  est  retabli 
dans  sa  purete"  originale,  Parisiis  1706; 

1707  cum  respouso  ad  exceptiones 
Coustantii;  Dieeertation  aur  Victor 
de  VUe  aveo  une  nouvelle  Vie  de  cet 
Eveque,  Parisiis  1708  in  12;  etiamin 
Migne potrol.  58,  151 — 78,  in  qua 
tuetur  Victorem  vitensem  historicum 

§m 

alium  esse  ab  eo,  qui  comparet  in  col- 
latione  habita  Carthagine  a.  484.  Apo- 
logie  pour  lea  Armoricaina  et  pour  les 
Gaules,  particulierement  de  laprovince 
de  Tours,  ou  V  on  fait  voir  que  les  Egli* 
ses  de  Bretagne  aont  plus  anciennes 
que  la  descente  des  Bretons  dans  1' Ar- 
morique,  et  cette  province  a  recu  la 
Foi  chretienne  des  le  quatrieme  siecle, 

1708  in  12;  leeAmenitie  de  la  critique 
ou  Dissertations  etBemarques  nouvel- 
les  sur  divers  points  de  rAntiquite 
ecclesiastique  et  profane,  1717.  1718 
1 2  in  12.,  in  quibns  de  variis  scripto- 
ribuB  ecclesiasticis  disputat;  bibtiothi- 
que  ginirale  dee  Auteurt  de  France,  1. 
1 .  contenant  la  Bibliotheque  Chartrai  ue, 
ou  le  Traite  des  Auteurs  et  des  Hom- 
mes  illustres  de  1'ancien  diocese  de 
Chartres,  qui  ont  laisse  quelques  mo- 
numents  a  la  posterite,  ou  qui  ont  ex- 
celle  dans  les  beaux  arts,  avec  le  cata- 
logne  de  leurs  ouvragea,  le  d^nombre- 
ment  des  differentes  ^ditions ,  qui  en 
ont  et6  faites  et  un  jugement  sur  plu- 
sieurs  des  memes  ouvrages,  1 7 1 8  in  4., 
cui  opposuit Perdoux  de  laPerriere 
sub  nomine  Melchioris  Duplex:  Lettrt 
d?  un  Coneeilier  de  Bloie  a  un  Chanoiue 
de  Chartres  snr  la  Bibliotheque  8)  etc, 

')  Cf.  biographiam  anctoris  in  t.9.  hu- 
jus  collectionis ;  Sachs  KL.  2, 1159. 

i)  Cf.  Tassin  II,  426  ed.  germ.  et  in 
Suppl.  Paris  1908  p.  390  ss. 

•)  Cf.  de  utroque  op.J.  desSav.  LXVl, 
38-48  et  LXVII,  356—62. 


Digitized  by  Google 


15  2  3       1741— 1763.  Hi«t  eccl.  particul&rw.  Beauboi»,  Sousa,  Tortell,  1524 


1719,  in  qua  ostendit,  eam  esse  incom- 
pletam,  indiligentem,  absque  judicio  et 
selectu  critico  adornatam.  Singularitis 
histoiriques  et  /itt^ratresjcontenant  plu- 
sieurs  recherches,  decouvertes  et  eclair- 
cissemens  sur  un  grand  nombre  de  dif- 
ficultes  de  T  Histoire  ancienne  et  mo- 
derne  1734 — 40  t.  4  in  12.,  opus  ra- 
rum,  in  quo  plura  aagaciter  animadver- 
tuntur,  quae  spectant  ad  historiam 
ecclesiasticam,  patrologiam,  artem  cri- 
ticam  etc.  Juvit  etiam  le  Nourry  in 
elaborando  suo  apparatu  ad  bibliothe- 
cam  maximam  (p.  1159).  —  Ejus  so- 
dalis  Petrus  Hyacinthus  Morice  de 
Beaubois  (n.  25.  Oct.  1 693 ;  t  14. 
Oct  1750)  collegit  Mimoires  pour  ser- 
vir  ds  preuccs  d  V  Histoire  ecclisiasti- 
que  et  civile  de  Bretagne,  tires  dea  ar- 
chiTe8  de  cette  province,  de  celle  de 
France  et  d'  Angleterre ,  de3  Becueils 
de  plusieurs  savans  Antiquaires *),  Pa- 
risii8  1742 — 46  t.  3  in  f.  Histoire  ec- 
cUsiastique  et  civile  de  Bretagne  com- 
posee  sur  les  auteurs  et  les  titres  ori- 
ginauz,  orne%de  divera  monumens  et 
enrichie  d'  une  dissertation  sur  P  eta- 
blissement  des  Bretona  dans  1'  Armori- 
que  et  cfee  plusieura  notea  critiques, 
Parisiis  1750  inf.,  quae  hietoria  prae- 
fertur  illi  sodalis sui Lobineau;  me- 
lius  enim  est  disposita  et  multo  lon- 
giorem  periodum  complectitur.  Alterum 
t.  curavit  ediditque  Carolua  Taillan- 
der  ib.  1756  (fr.  150);  1736—47  t 
20  in  8.,  ed.  longe  minoris  pretii. 

688.  Thomas  ab  Incarnatione 
can  reg.  later.  descripsit  historiam  ec- 
clesiae  lusitanae  ab  Evangelio  piomul- 
gato  ad  sec.  14.,  Conimbricae  1759  t 
4  in  4.,  veterem  canottum  codicem  lusi- 
tanae  ecclesiae  notis  illustravit,  ib. 
1 764.  — Antonius  Cajetanua  de  8  0  us  a 
cler.  reg.  Theat  Olisiponensis  (n.  30. 
Maji  1674;  t  5.  Jul.  1759),  regi  a 
consiliis,  innotuit  Historia  Genealogica 

|)C£  J..  dea  Sav.  CXXIX,  217—240; 
CXXXV,  483-98  i  CXLV,  65-69. 


regiae  domus  lusit&nae  1735  —  48  t 
12  cum  t.  6  probationum  1742 — 48. 
Huc  spectat,  quia  collegit  catalogos  ar- 
chiepiscoporum  et  episcoporum  ecclesia- 


notitia  topographica,  qui  reperiuntur 
in  ColUcao  dos  Documentos ,  Estatutos 
e  Memorias  da  Academia  Real  da  Hi- 
storia  Portugueza  do  anno  de  1721; 
Olisipone  1721.  1722;  Agiologio  Lu- 
sitano  dos  Santos  e  Varoes  illuatres  em 
virtude  do  Begno  de  Portugal  e  auas 
Conquiataa,  ib.  1744  t  3  in  f. ,  opua 
incompletum.  —  Simon]  Marques 
reliquit  Brasilia  pontiftcia,  Liaaabon 
1758.  —  Joannes  a  8.  Facundo  Eau 
lin  0.  8.  Aug.  Cae8araugustanus  de- 
scripsit  Historiam  ecclesiae  malabaricas 
cum  diamperidana  aynodo  apud  indoa 
nestorianos  a.  Thomae  christianos 
cupatos,  coacta  ab  Alexio  de 
augustiniano  a.  1599,  nunc] 
idiomate  luaitano  in  latinum  verea,  eoi 
accedunt  tum  liturgia  malabarica,  tun 
disa.  variae,  omnia  perpetuis  animad* 
veraionibus  ilrustrata  »),  Bomae  1745, 
opua  rarum.  —  Hugo  Tortell  prea- 
byter  anglua,  qui  Duaci  et  Pariaiia  atu- 
diis  operam  dedit  notior  fbrte  sub  no- 
mine  Car.  Dodd  (n.  1 67 1 ;  1 27. Febr. 
1742—43)  concinnavit  Ths  Church 
History  of  England  ab  a.  1500 — 1688, 
Bruxellis  1737 — 42,  cum  Apologia  ib. 
1742  adveraua  A  specimen  of  Amen- 
dements  8.  L  1742;  cura  Tierney  ite- 
rum  prodiit  Londini  1839.  Ea  historie 
minus  exacta  dicitur.  The  History  of 
the  English  College  of  Douay  1713, 
quae  patribus  Soc.  J.  displicuit  et  cri- 
sin  provocavit  Beliquit  quam  plurima 
Bcripta  polemica  et  historica  fere 
inedita  '). 


»)  De  qua  gcribit  Feller  UI,  696  ed. 
paris.  1846:  III,  606:  „Elle  eat  pleine  de 
particulariWs  qui  semblent  navoxr  d'«ri- 
stence  que  dans  1*  imagination  de  Tao- 
teur.- 

>]  Ea  diligenter  Gillow  V,  649—64  «nb 
n.  66  recentet. 


Digitized  by  Google 


1525 


Corradini,  Volpi,  Contareni. 


152  6 


689.  Quamplurimi  scripserunt  hi- 
Btoriam  ecclesiarum  particuiarium  sin- 
gulariumque  dioeceseon,  praesertim  in 
Italia  l).  Ita  Pelrus  Marcellinus  Cor- 
r  a  d  i  n  i  Setinae  nobilibus  parentibus 
2.  Jun.  1658  natus.    Felici  ingenio 
miroque  discendi  ardore  praeditus  Eo- 
mae  insignes  profectus  in  studiis  fecit 
atque  antiquitatum  studio  prae  ceteris 
operam  dedit.  Ab  Innocontio  XIL  fa- 
ctus  est  3ubdatarius  et  canonicus  late- 
ranensis,  a  Clemente  XL,  qui  ejus  eru- 
ditionem  et  peritiam  summi  faciebat, 
archiepiscopus  atheniensis,dein  a.  1 7 1 3 
cardinali8  et  episcopus  viterbiensis, 
postea  tusculanus.  Mortuis  Clemente 
XI.  et  Innocentio  XIII.  plurium  cardi- 
nalium  suffragio  ad  tiaram  fuit  ezpe- 
titus;  praesertim  vero  defuncto  Bene- 
dicto  XIII ,  cui  apostolica  libertate  in 
nonnullis  se  opposuit,  nisi  obstitissent 
Hispaniae  et  Siciliae  reges  necnon  et 
imperator  (t  7.  Febr.  1743  a.  aetatis 
85).  Vir  erat  tam  in  politicis  etforen- 
sibus,  quam  in  ecclesiasticis  causis 
longe  versatissimus,  aequitatis  studio- 
sus,  ab  omni  prpprii  quaestus  suspi- 
cione  omnique  ambitione  liber  et  illi- 
bata  morum    innocentia   inclitus  *). 
Praeter  alia  edidit :  De  civitate  et  ecele- 
sia  setina,  Romae  1702  in  4;  Vetus 
Latium  sacrum  et  profanum »),  quod 
et  picturis  illustravit,  ib.  1704.  1705 
t.  2  in  4.  Quum  vero  gravioribus  cu- 
ris  distineretur,  ejus  perficiendi  pro- 
vinciam  Josepho  Rocho  V  u  1  p  i  o  4)  8. 


>)  Carolus  Constantius  R  a  b  b  i  0.  S. 
Aug.  Bononiensis  (t  8.  Sept  1746)  notas 
adjecit  ad  Carolnm  S  i  g  o  n  i  u  m  (III», 303) 
de  episcopis  Bononiae  cum  supplemento,  in 
hujus  op.  editione,  quam  curavit  A  r  g  e- 
1  a  ti  Mediolani  1733,  quae  tamen  pretio 
carent  iudice  Fantuzzi  Notizie  degli  Scrit- 
tori  bologn.  VII,  145. 

»)  Cf.  plura  in  Dom.  Georgii  elogio 
historico  Petr.  Marc.  S.  R.  E.  Card.  Cor- 
radini,  episcopi  tusculani,  de  quo  cf.  A.  £. 
lips.  1755  p.  333-  5;  Contin.  H.  E.  Fleurii 
L  235  •  16. 

*)  Cf  de  his  duobus  operibus  A.  E.  lipa. 
1703  p.  449—50;  1706  p.  310—12. 

«)  Natus  estVulpius  ( Volpi)  Patavii  | 


J.  traditis  schedis  et  adversariis  suis 
demandavit,  qui  etiam  edidit  t.  3 — 10 
(in  v.  1 1)  Patavii  et  Romae  1 726 — 45. 
Tract.  de  jure  praelationis,  Romae 
1688  in  f.,  et  sub  nomine  Conradi 
Oligenii  ds  primariis  predbus  im- 
perialibus  diss.,  Friburgi  Brisgojae 
(Romae)  1706  in  4.  —  Alius  ab  hoo 
est  Joseph  Volpi  Barensis  (t  1756) 
cujus  exstat:  Cronoloaia  de'  Vescovi 
Pestani  ora  detti  di  Capaccio,  in  cui  si 
da  conto  de'fatti  piii  memorabili  de* 
Vescovi,  che  hanno  governato  quella 
Chiesa :  de'  luoghi  antichi  e  delle  cose 
notabili  avvenute  nella  loro  Diocesi ; 
dell'ampiezza  di  essa  per  1'unione  di 
tre  Citta  Vescovili,  che  furono  Velia, 
Agropoli  e  Bussento,  e  per  lo  numero 
di  130  Terre  e  Castella  abitate  da  ot- 
tantamila  e  piii  anime;  degli  Abbati 
Mitrati,  che  hanno  entro  di  essa  le  loro 
Chiese;  degli  Uomini  illustri,  che  ne 
sono  usciti ;  de'  Signori  che  hanno  in 
quella  Diocesi  i  lor  Feudi,  Neapoli 
1720;  1752in4.ed.auctaetemendata. 

690.  Joannes  Baptista  Maria  Con- 
tareni  0.  Praed.  de  episcopatu  fere- 
trano  diss.  intres  distributa  partes:  in 
quarum  1.  feretrani  episcopatus  origo, 
sedis  locus,  aliaque  ad  ipsum  spectan- 
tia  perquiruntur ;  in  2.  acta  s.  Leonis 
dioecesis  patroni  sociique  illius  Marini 
revocantur  ad  crisin;  in  3.  deducitur 
ad  haec  usque  tempora  praesulum  ae- 
ries,  Venetiis  1753  in  4.,  in  qua  dis- 
serit  adversus  Joan.  B.  Marini,  qui 
in  Apologetico  Feretrarum  adversus 
Paulum  Danielli  compluresque  alios 
Pinnenses,  Pisauri  1732,  defenderat, 
castellum  s.  Leonis  fuisse  sedem  origi- 

a.  1692,  decewit  26.  Sept.  1746.  Praeter 
plurium  sanctorum  vitas  edidit  thescs  (a 
ae  defensas)  contra  judaeos  de  LXX  heb- 
domadis,  Romae  1720  in  4. ,  et  Ijettera  al 
P.  D.  Angelo  Calogera  Monaco  Camaldo- 
lese,  nella  quale  ei  espongono  cento  an- 
tiehe  Iscrizioni  di  fresca  nuova  scoperte 
o  correzione  con  alcune  brevisaime  anno- 
tazioni  per  ciascheduna,  in  collectione 
opusc.  cura  Calogera  edita  XIX,  107  -83. 


Digitized  by  Google 


1 527     1741-1763.  Hi*t  eccles.  partic 


Cerrachani,  Fileppi,  Bivautella,  1528 


nalem  epi&coporum  feretranorum,  —r- 
Luoas  Josephus  Cerrachani  theo- 
logiae  doctor  et  florentinae  academiae 
csnoellarinB  (f  27.  Jan.  1745  a,  aetatis 
72),  praetar  alia  reliquit:  Cronotogia 
tacra  oV  Vetcovi  td  Arcivttcovi  di  Fi- 
rmm;  fasti  teologicali  0  eia  storia 
eronologioa  dell'  universita  fiorentinae 
eVTeologi  daUa  sua  fondazione  aino 
all*  anno  1 788.  —  Plnra  qnae  spectant 
historiam  eoclesiasticsm  florentinam 
reperiuntur l)  in  op.  Josephi  Bicoa 
(Eioha)  8.  J.  Taurinensis  (t  1761): 
Netirie  istoriche  j$U$  chiese  fiorentine 
divise  n'suoi  quartieri,  Florentiae 
17*4—62  t  10  in  8^  opus  egregiis 
fignris  aeneis  adornatnm.  —  Joannes 
Antoniua  Peoci  eques  senensis  scri- 
psit  8toria  dd  Vescovado  deUa  Cittd  di 
Siena  unita  alla  serie  cronologica  dei 
euoi  Veacovi  ed  Arcivescovi  estratta 
da  scrittori  e  antichi  monumenti  in 
parte  non  piu  prodotti  alla  luce,  Lucae 
1748.  —  Dragoni  ooUegit  Monu- 
menti  e  notizie  istoriche  riguardanti  la 
Chieta  primitiva  Vetcovile  oVArezm  in 
Toscana  da  i  sooi  prineipi  fino  al  pre- 
sente  coatra  1'  aseerxione  publisata  so- 
pra  la  medssima  Chiesa  in  quest'  anno 
1765  dal  molto  B.  8.  D.  Angiolo  Lo- 
rsnso  Grasini  nel  suo  libro vindiciae 
st.  martyrmm  a  retinorum,  (Bomae  1755 
ia  8)»  Lucae  1755  in  4.  —  Felicianus 
Bussi  cL  reg.  min.  in  f.  (n.  1679;  t 
24.  Apr.  1741)  narrat  Z/  Ietoria  deUa 
citta  dt  Vderbo,  Bomae  1742  p.  1.  et 
unjca,  altera  mansit  inedita  sicut  et 
Teterum  Etruscorum  monumenta 
Petrus  Maria  Amiani  patritius  fa- 
nensis  oollegit  Memorie  istoriche  deila 
Oittd  di  Ftmo,  Fano  1761  t>  1  in  f.  et 
duas  diss.  de  antiquis  sigillis  reliquit 

6fl.  Franciscus  Innocentius  Fi- 
I4vpi  canonicus  theologua  ediditdiss. 
apologeticsm,  cui  titulus  Antiquitae  et 
dionitas  ecclcsiae  verceUeneie  vronua- 


»)  Ct  Zaccaria  XII,  428  -  83;  XIII. 
888—403. 


nata,  Lueae  1749,  in  qua  tuetur,  eam 
ecolesiam  fuisse  fundatam  a  s.  Petro, 
qui  ei  praefecerit  primum  episcopum 
s.  8abinianum,  imo  fuisse  metropoli- 
tanam,  cui  obnoxia  fuerit  eoclesia  me- 
diolanensis :  quem  tamen  aggressus  est 
Josephus  Hyacinthus  TriTerius  0. 
Praed.  in  historico-critica  diss.  de  an- 
tiquitate  ac  dignitate  ecdeeiae  vereeUen- 
sis,  Mediolani  1754  in  8.  Quare  Fi- 
leppi  iterum  edidit:  Antiquitae  et  di- 
gnitas  eceleeiae  verceUeneie  vindicata 
dies.  apol,  Lnoae  1 754  in  8 ;  eti&m  in 
Triyerii  epietola  prima  criticogram- 
maticalie  Theotimo  inscripta,  Lucae 
1755.  in  8.  8oripsit  insuper  animad- 
vereionee  critico-hietoricae  in  1.  editum 
Mediolani  a.  1740,  cui  titulns:  de  ori- 
gine  apostoUea  ecdeeiae  mediolaneneie 
a  s.  Barnaba  ap.  deducta,  auctore  Sor- 
manno  (cf.  p.  1226),  et  in  alterum 
cjusdem  suctoris  inscriptum :  Vorigint 
opostolica  deUa  Chieea  MOqnese  l),  tuI- 
gatum  hoc  a.  1754,  Lugam  in  4.  — 
Antonins  Bivautella  praefecti  aca- 
demiae  et  bibiiothecae  taurinensis  so- 
oius  et  musei  conservator  ■),  in  anti- 
quitatis  studio  admodum  Tersatus  (t 
1.  Dec.  1753  a.  aetatis  44),  praeter 
opera  ad  arcbaeologiam  spectantia, 
quae  una  cum  Paul  Bicolvi  edidit, 
oum  Frsncisco  Berta  reliquit  Ulcien- 
eie  eccleeiae  (Ulz,  Oulx)  chartarium  ani- 
maidversiobus  (eruditis)  illustratum, 
Augustae  Taurinorum  1753  in  f.,  co- 
dices  mtt.  bibliothecae  regiae  taurinen- 
eit  recensuitetanimadversionibus  illu- 
stravit  Taurini  1749  t  2  in  f.;  Mar- 
mora  taurinensia  diss.  et  notis  illu- 
stravit,  Taurini  1743—47  1 2  inf.  — 
Petrus  Bonolli  turricellanus  canoni- 
cus  (t  18.  Jan.  1756  a.  aetatis  68)  hi- 


»)  De  quo  opere  of.  Zacoaria  IX,  417 
—27 ,  qui  ejus  recenaionem  ita  incipit  s 
«Libro  da  molti  anni  non  ai  e  veduto  m 
Italia  men  degno  della  loce  di  questo  se- 
colo,  0  lo  stile  ffToesolano  riguardisi.  o 
r  ingiurioeo  proceaere,  o'  I  niuno  giudizio 
oon  che  e  «tato  ecritto." 

»)  Cf.  8toria  Lett  VIII,  640—42. 


Digitized  by  Google 


1529 


Saasi,  Amico,  Gioeni,  Remondini  eto. 


1530 


8toriam  Nic.  Coleti  de  turricellanis  epi- 
scopis  in  Italia  sacra  t.  5.  annotationi- 
bua  et  additionibas  illustravit. 

692.  Joannea  Antonins  Sassi  (Sa- 
xius)  congr.  Obl.  n.  28.  Febr.  1675, 
collegii  ambrosiani  doctor  et  biblio- 
thecae  ambrosianae  post  Muratorium 
a.  1711  praefectus,  eruditissimis  sui 
aevi  viris  accensendus,  quem  summi 
•viri,  ut  Muratori,  Gagliardi,  de  Rubeis, 
Trombelli,  Laderchi,  Fontanini,  Qui- 
rini,  Passionei,  Besozzi  etc.,  magni  ae- 
stimarunt,  nec  minus  a  morum  candore 
laudandus  (t  21.  Apr.  1751),  inter 
alia  opera  reliquit x) :  Archiepiscopo- 
rum  mediolanensium  series  historico- 
chronologica  ad  criticae  leges  et  vete- 
rum  monumentorum  fidem  illustrata, 
accedit  vita  scriptoris  auctore  Baltha- 
sare  Oltrocchi,  Mediolani  1755  t.  3 
in  4 ;  vindiciae  de  adventu  Mediolanum 
s.  Bamabae  ap.*),  1748  in  4;  epi- 
stola  8)  ad  amicum  pro  vindicanda  for- 
mula  in  ambro&iano  canone  ad  missae 
sacrum   praescripta:   >Corpus  tuum 
frangitur,  Christe,  *  ib.  1731,  etiam  in 
collect.  calogeriana  t.  14;  s.  Caroli 
Borromaei  homiliae,  praefatione  et  no- 
tis  illustratae,  1747  t.  5  in  f.,  editio 
splendida ;  Noctes  vaticanae  seu  sermo- 
nes  habiti  in  academia  a  s.  Car.  Bor- 
romaeo  Romae  in  palatio  vaticano  in- 
stituta,  cum  praefatione  et  notis,  1748 
in  f.;  Vinegiae  1750;  de  studiis  me- 
diolanensium  antiquis  et  novis  prodro- 
mus  ad  historiam  literario-typographi- 
cam  *),  1729  in  8.,  ed.  aucta  una  cum 
historia  typographica  literaria  urbis 
mediolanensis  ab  a.  1465 — 1500  in 
Argelati  bibliotheca  scriptorum  me- 
diolanensium  t.  1.,  Mediolani  1745; 
diss.  historica  ad  vindicandam  verita- 


»)  Cf.  Zaccaria  1.  c.  III,  719-28;  Biogr. 
univ.  XI,  443. 

•)  Cf.  A.  E.  lips.  1755  y.  713-8. 

«)  Cf.  J.  dea  Sav.  XCVIII,  423-27. 
Egregiam  aynopsim  exhibetBenedictuB 
XIV.  de  aacr.  Miaaae  aacrif.  II,  20. 

«)  Cf.  A.  E.  lipa.  1730  p.  133-9. 


tem  contra  allegata  ad  concordiam  in 
causa  praecedentiae  inter  canonicos 
metropolitanae  mediolanensis  et  basi- 
licae  ecclesiae  disciplina  et  metropo- 
litani  s.  Ambrosii,  in  qaa  antiqua 
ambrosianae  mediolanensis  dignitas  il- 
lustrantur l),  1733  in  4.  Disputat 
autem  in  ea  adversus  Nicolaum  8  o  r  - 
mannum  (cf.  p.  1226).  Possessio 
88.  corporum  Gervasii  et  Protasii  MM. 
Mediolano  vindicata,  qua  occasione 
plura  de  antiquis  ecclesiae  ritibus,  vi- 
giliis,  festis  etc.  habet,  ib.  1719  pp.  3 
in  1  v.  in  4.  Plures  etiam  auctores 
inter  scriptores  rerum  italicarum  a  Mu- 
ratorio  collectos  edidit  notisque  illu- 
stravit,  necnon  t.  3.  de  regno  Italiae 
inter  opera  Sigonii  annotationibus  or- 
navit. 

693.  Vitus  Maria  A  m  i  c  o  0.  S.  Ben. 
congr.  cas.  philosophiae  et  theologiae 
lector,  et  in  academia  patria  historiae 
professor  (n.  15.Febr.  1693;  t  1756) 
de  Sicilia  sacra  et  profana  illustranda 
plurimum  sollicitus,  plura  supple- 
menta  adjecit  Siciliae  sacrae  Rocchi 
Pirro,  de  qua  infra  agemus.  Scri- 
psit  praeterea  Catana  illustrata  sive 
sacra  et  civilis  urbis  Catanae  historia, 
Panormi  1740 — 46  t.4inf.  opus  eru- 
ditionis  vastae.  —  Petrus  Giofini  (t 
1761)  episcopus  in  partibus  in  f.  col- 
legit  Memorie  storiche  della  chiesa  agri- 
gentina  (Girgenti)  —  Joannes  Stepha- 
nus  Remondini  Congr.  Som.  coepit 
scribere  della  Nolana  ecclesiastica  Sto- 
ria  2)  t.  l.  Neapoli  1747  ;  t  2. a.  1751, 
sed  narrat  tuntum  vitam  s.  Pauli  Me- 
ropii  Paulini  (353 — 431).  —  Joannes 


')  Cf.  A.  E.  lips.  1736  p.  442-6.  Hac 
referri  etiam  posset  Caroli  Hieronymi 
Sormanni  opus  ex  manuscriptis  fratria 
sui  Nicolai  derivatum :  De'  Passeggi  Sto- 
rico-topographico'critici  nella  Citta,  indi 
nella  Diocesi  di  Milano  ad  erudizione  ed  a 
diporto  della  gioventu  nobile  e  massirao 
ecclesiaatica  coTl'  intreccio  di  varie  disaer- 
tazioni,  Mediolani  1751  t.  4  in  12.,  de  quo 
cf.  Zaccaria,  Storia  Letter.  VI,  588-  605  : 
VII.  558.  ' 

»)  Cf.  Zaccaria  V,  583—605. 


Digitized  by  Google 


1531 


1741-1768.  HUt  eocl.  partic.  Cecconi,  Tartarotti,  Bonelli 


1532 


AndreasTria,  episcopus  Larini,  trans- 
latus  ad  archiepiscopatum  tyriam  (t 
1760),  oollegit  magna  sedalitate  per 
annos  18  Memcrie  storiche,  eivili  ed 
sccUsiastiche  della  Citta  e  Diocesi  di 
Larino,  Metropoli  degli  antiohi  Fren- 
tani  divisc  in  5  11.  e  sna  appendice 
oolla  aerie  de'  propri  Vescovi  etc.,  Eo- 
mae  1745  in  4.  —  Leonardns  Cec- 
coni  episcopns  Montis  alti  (Montalto 
1748),  cni  sedi  tamen  renunciavit  (t 

1760)  scripsit  Storia  di  PaUstrma 
Citta  del  prisoo  Lazio  illustrata  con 
antiche  isorizioni  et  notizie  sinora  in- 
edite,  Ascoli  1756  in  4.  —  Joannes 
Dominicus  Bertoli  n.  13.  Martii 
1678  Mereti  prope  Utinum,  antiqui- 
tatum  adinodum  studiosus,  eruditionis 
suae  specimen  dedit  in  op. :  Le  Anti- 
chita  di  Aquileja  profane  e  sacre  per 
la  maggior  parte  sinora  inedite,  rao 
colte,  dissegnateed  illastrate,  Venetiis 
1739  in  f.  t.  i.  Ad  prelum  paratos 
habebat  t.  2.  et  3.,  sed  utrum  pro- 
dierint  nos  latet.  Plures  ejus  disser- 
tationes  de  rebas  ad  antiquitates  spe- 
etantibus  habentnr  in  collect.  caloge- 
riana. 

694.  Hieronymus  Tartarotti  Bo- 
boretanus  n.  2.  Jan.  1706,  solatonsura 
insignitus,  philosophiae  scholasticae 
adversarius  et  hypercriticus  (t  1 6.  Maji 

1761)  ,  docte  disserait  de  origine  eccle- 
siae  tridentinae  et  primis  ejus  episcopis, 
Venetiis  1 743  in  4;  in  qaa  diss.  negat 
s.  Cassianum  esse  primum  episcopum 
•abionensem,  quem  censet  fuisse  8.  In- 
genuinum  (sec.  VI).  Cui  opposuit 
Boschmann  (cf.  pag.  1521)  conje- 
cturas  pro  asserendo  episcopatu  eabio- 
nsnsi  s.  Cassiani  M.,  Brixinae  1748, 
quibus  respondit  auctor  noster  de  epi- 
scopatu  sabionensi  s.  Cassiani  M.  deque 
s.  Ingenuini  ejusdem  urbis  ep.  actis 
epistola,  Venetiis  1750  in  8.  In  hac 
Ingenuini  sanctitatem  in  dubium  vo- 
cat1).  Oontra  utrumque  scripsit  Be- 


«)  Cf.  Zaccaria  II,  214-21 ;  III,  404- 


nedictus  Bonelli  a  Cavalesio  0. Min. 
vindieias  romani  martyrologii  13.  Aug. 
s.  Cassiani  forocorneliensis  M.  et  5.  Febr. 
88.  briiinensium  episcoporum  Inge- 
nuini  et  Albuini  memoriam  recolentis, 
Veronae  1751  in  4.,  in  quibus  adver- 
8us  Roschmann  negat  8.  Cassianum 
fuisse  primum  episcopum  brizinensem, 
et  adversus  Tartarotti  tuetur  Ingenuini 
sanctitatem.  Bespondit  Boschmann 
de  episcopatu  sabionensi  s.  Cassiani  M. 
deque  s.  Ingenuini  ejasdem  urbis  ep. 
aetis  H.  Tartarotti  roboretani  ad  Ant 
Boschmannum  epistolae  disquisitione, 
Ulmae  1751.  Scripsit  BoneUi  etiam 
adversus  Maffei*).  Alia  Tartarotti 
opera  sunt:  Memorie  istoriche  intomo 
alla  vita  e  morte  de'  ss.  Sisinio,  Marti- 
rio  ed  Alessandro,  Veronae  1745; 
DelV  origine  della  chiesa  di  Aquiteja, 
Mediolani  1759;  Memorie  antiche  di 
Rovorsdo,  Roboreti  1754  in  4.,  quo 
tamen  opere  Tridentinos  et  Maffejum 
in  sevehementer  concitavit;  cumenim 
hic  in  sua  Verona  iliustrata  Joannis 
diaconi  opera  cum  irreparabili  damno 
periisse  luzisset,  Tartarotti  ostendit, 
haec  opera  optime  conservata  adhuc 
exstare  et  si  periissent  leve  id  damnum 
fore.  Acriter  etiam  in  ipsum  exarsere 
Tridentini,  quod  nimia  temeritate  ef- 
futiret,  Adalbertum  tridentinum  epi- 
Bcopum  ab  ipsis  perperam  pro  sancto 
et  martyre  haberi.  Plures  contra  eum 
scripserunt 8),  quibus  ille  aliquot  li- 


10;  IV,  236—41  et  ep.  de  hac  controver- 
siaV,  644—720  ;  A.  E.  lips.  1741  p.  63 
-67;  1751  p.  472-78;  1758  p.  132-44. 

')  Cf.  Adelung  I,  2026. 

*)  Inter  hos  Leopoldus  dePilati  n. 
Viennae  1705,  canonicus  jaurinensia,  dein 
tridentinas  (t  1756),  cujus  est:  la  santito 
ed  il  martyrio  del  b.  Adalpreto  vescovo  di 
Trento  vindicati,  Tridenti  1754.  Scriptit 
quoque  origmesjuris  po>ttificii&d  Carolum 
VI.,  lb.  1739.  de  quo  op.  ita  censet  Schulte 
allg.  d.  Biogr.  26,  128 :  Sie  ist  iwar  im 
ganzen  weder  aelbtit&ndig  noch  neu,  ent- 
nalt  aber  einen  »ebr  anerkennenswerthen 
Versuch  einer  Dogmengeschichte  dei 
Bechtsinstitute  und  in  dieserGestalt  «iem- 


Digitized  by  Google 


1333 


Solis,  Conador,  de  Feria,  Bougea,  Brogelles  etc. 


1534 


bellis  respondit,  praesertim  op. :  Apo- 
logia  delU  memorie  antiche  di  Bovoredo, 
Lucae  1758  in  4.,  contra  qnam  prodiit 
suppresso  auctoris  (Bonelli)  nomine: 
Notizie  iniomo  al  vesc.  Adelpreto  di 
Trento  ed  altri  vescovi  della  Germania 
e  dell1  Italia  a  tempi  dello  Scisma  di 
Frederigo  I.  imp.  Dittico  e  calendario 
Udalriciano  oon  saggio  d'altri  calen- 
dari  e  libri  liturgici  ed  altre  memorie 
diplomi  e  Carte  autentiche,  contraposte 
airApologia  etc.,  Tridenti  1760 — 61 
t.  2  in  4.  opus  rarum.  De  versione  ru- 
finiana  historiae  ecclesiasticae  Eusebii 
caeaariensia  diss.,  iu  qua  valesianae 
interpretationis  dignitas  et  praestantia 
vindicatur,  Tridenti  1748  in  8.  adver- 
8us Thomam  Cacciari,  qui  nisus est 
versionem  rufinianam  tueri  adversus 
eruditorum  exceptiones  l).  Majorem 
controversiam  literariam  excitavit  opere 
inscripto :  Del  congresso  notturno  deUe 
lammie  con  due  dissertazioni  sopra 
1'arte  magica8),  Boboreti  1749  in  4., 
in  quo  illum  congressum  fabulam  esse 
ostendit,  lioet  artis  magicae  eisisten- 
tiam  tueatur.  Plures  contra  eum  scri- 
pserunt,  ut  celeberrimus  M  a  f  f  e  i  in 
op.  V  Arte  magica  dUeguata,  Lettera  al 
P.In.  Ansaldi,  Veronael749;  1750 
in  4.,  in  quo  magiam  saltem  post  Christi 
passionem   inter   fabellas  relegat»). 


lich  alleinstehend ,  aber  in  der  Literator 
faat  vollstandig  unbeachtet  geblieben. 
Cf.  Zaccaria  IV,  106. 

»)  Cf.  A.  E.  Jips.  1752  p.  354—67. 

»)  Cf.  Storia  Lett.  II,  64—79.  Contra 
M  affejuin  acripsit  Luggiato  presby- 
ter  Oratorii  veronensis  :  Qeseroazioni  eopra 
V  opueculo,  che  ha  per  titolo  Arte  magica 
dileguata,  Venetiis  1750  in  4.  Cui  respon- 
dit  Antaniua  F  i  o  r  i  o  Veronenais  in  op. 
arU  Magica  distrutta,  Tridenti  1750  in  4. 
Verum  mox  Fraaciscus  StaideliuiO. 
Min.  Conv.  ■cripsit  libellum ,  cui  titulus : 
Ars  magica  adserta,  ib.  1750  in  8 ;  et  ano- 
nyraus  edidit:  Replica  aUa  Risposta  inti- 
tolata  Arte  magioa  distrutta,  etc.,  Veronae 
1751,  et  alter  anonymus:  Animadpereioni 
crUiche  sopra  il  notturno  congresso  delle 
Lammie,  Venetiis  1751,  qui  in  ipsumquo- 
que  Tartarotti  invehitur,  nam  veritatem 
congrestus  nocturni  saganun  tueri  nititur. 


Sententiam  suam  iternm  tuetur  Tar- 
tarotti  in  Apologia  del  congresso  deile 
lammie1),  Venetiis  1751  in  4.,  cni 
opposuit  Maffei  Arte  Magica  anni- 
chilata  11.  3  con  nn  appendice  8),  Ve- 
ronae  1754  in  4. 

695.  Antonius  Solis  S.  J.  Hiapa- 
lensis  (n.  22.  JuL  1679),  philosophiae 
et  theologiae  professor,  collegit  annales 
eccUsiasticoe  et  seculares  hispalensis  ci- 
vitatis,  Hispali  1748  inf.  —  Hierony- 
mus  Contador  d'Argote  cler.  reg. 
0.  Theat.  Lnsitanns  (n.  8.  Jul.  1676; 
t  9.  Apr.  1749)  reliquit  Memorias 
para  a  Historia  Ecclesiastica  de  Braga 
e  da  Geografia  antiga  da  Provincia 
Bracharense  •),  Olisipone  1732 — 47 
t.  4  in  4.  de  antiquitate  conventus  Bra- 
cagustani  11.  4  a.  1 738-  —  Emmanuelis 
Severini  de  Feria  (t  1755)  exstat 
HistoriaeccUsiasticadeEvora.  —  Tho- 
mas  Bonges  O.  S.  Ang.  (1667 — 
1741),  diu  tbeologiae  profesior,  prae- 
ter  phUosophiam  secnndnm  principia 
s.  Augustini,  chronologiam  sacram  et 
profanam,  diss.  sur  Us  soixante-dix  m- 
maines  de  DanUl,  1702  in  12.,  scri- 
psit  Histoire  eccUsiastique  et  cunle  de 
la  vUle  et  du  diocese  de  Carcassone  ( us- 
qne  ad  a.  1668)  avec  les  pieces  justi- 
ficatives  et  nne  Kotice  ancienne  et  rao- 
derne  de  ce  diocese,  Parisiis  1741  in 
4.,  opus  exactnm  et  accuratum.  — 
Dom.  L.  Clemens  Brugelles  edidit 


Cf.  Zaccaria  III,  146—151.  Ceterum  plura 
alia  opuscula  prodierunt  occasione  hujua 
controversiae.  Ita  Cletnens  Baroni  de 
Cavalcabo  scripsit;  Lettera  ad  un  Oiorna- 
lista  oltramontano  sopra  il  congresso  delle 
Lammie,  Venetiis  1751  in  4.  (cf.  ib.  IV, 
395—404) ;  V  impotsnta  del  demonio  di  tras- 
portare  a  talento  per  1'  aria  d*  un  luogo 
ad  un  altro  i  corpi,  Roboreti  1753  in  8-, 
de  quo  op.  cf.  Zaccaria  VIII,  72—75.  Bar- 
tholomaei  Preati  Vincentini  est  VArte  Ma- 
gica  dmostrata,  Venetiis  1751  in  4. 

>)  Cf.  Zaccaria  IV,  424—30. 

•)  Cf.  Zaccaria  X,  462  —  8.  Cf.  plura 
de  Tartarotti  in  ejus  vitae  auctore  Conat 
L  o  r  e  nz  i ,  Ticini  1805. 

»)  Cf.  Vetsosi  I,  279—81. 


Digitized  by  Googlc 


1535 


1741-1743.  Hist  eool.  specialit.  Lefevre,  Leboeuf  etc 


1536 


Chroniques  eccUsiastiques  du  dioctee 
oVAuch  suivies  de  cellea  des  oomtes 
du  meme  diocese,  Tolosae  1746  in  4. 
—  Bourdot  de  Bichebourg  fuerat 
miles,  advocatus,  ephemeridum  euitor 
etc.,  ediditque  sub  nomine  CharTet 
Histoire  de  la  s.  iglise  de  Vtenne,  Lug- 
duni  1761  in  4.  —  Bouault  reli- 
quit  *)  Abrigi  de  la  Vie  des  Eviques  de 
Coutances  depuia  s.  Ereptiole  jusqu'a 
M.  Leonor  Quyon  de  Matignon  qui  gou- 
verne  aujourd'  hui  ce  Diooese  *) ;  avec 
un  Catalogue  des  Archevaques  de  Bouen 
et  de  tou8  lea  Evflques,  de  leur  pro- 
motion  et  de  leur  mort,  Constantiae 
1742  in  8.  —  Esnault  Ecripsit  Dis- 
sertations  preliminaires  (3)  sur  V  Hi- 
stoire  civile  et  ecclisiastique  du  Diocise 
de  Sais*),  Parisiia  1746  in  12. 

696.  Anconius  Martialis  Lefevre 
composuit:  Calendrier  historique  et 
chronologique  de  1'Eglise  de  Paris,  con- 
tenant  sous  le  titre  du  Saint  de  chaque 
jour  1'origine  et  la  fondation  des  Pa- 
roisses,  Abbayes,  Monasteres,  Colle- 
giales,  Prieures,  Communautes,  Cha- 
pelles,  Oratoires  et  Hopitaux  de  Paris, 
la  mort  des  Eveques,  Arclieveques  et 
des  Hommes  illustres  du  diocese;  les 
evenemens  remarquables,  les  Conciles 
qui  ont  ete  tenus  a  Paris,  les  Heresies 
qui  y  ont  ete  condamnees,  Parisiis 
1747  in  12;  Calendrier  historique  de 
VUniversiti  de  Paris,  1755  in  24.  — 
Plenius  de  hac  ecclesia  scripsit  Joannes 
L  e  b  o  e  u  f  Antissiodorensis,  vir  erudi- 
tus  et  laborio8us  *),  socius  academiae 
inscriptionum  et  canonicus  (n.  1687; 
t  1760),  in  Histoire  de  la  viUe  et  de 
tout  le  diockee  de  Paris,  1754  t.  15  in 
12.  (fr.  160);  novam  ed.  coepit  eam- 
qne  prosequi  ad  nostros  usque  dies  co- 


»)  Cf.  Querard  VIII,  167. 

»)  Cf.  J.  dea  Sav.  CXXXI,  343—59. 

»)  Cf.  J.  des  Sav.  CXLV,  247—59. 

*)  Cf.  Biogr.  univ.  XXIII,  481.  Reli- 
quit  innumeras  dissertationes  de  diTenis 
argumentis,  quae  prottant  in  variis  collec- 
tionibm  literariia. 


gitavit  Cocheris,  ib.  1863 — 75; 
prodierunt  t.  4  in  8 ;  Alia  prodiit  1 883 
t  5 ;  Rectifications  et  Additions  adjecit 
Fernand  Bournon,  Paris  1890 — 95. 
Dissertations  (22)  sur  V  Histoire  eceU- 
siastiqus  et  civils  de  Paris,  suivies  de 
plusieurs  eclaircissemens  sur  1'  Histoire 
de  France  l),  Parisiis  1739.  1743  t  3 
in  12.  Mimoirss  (19)  conoemant  l'hi- 
stoire  ecclesiastique  et  civile  d'Auxer- 
re8),  Parisiis  1743  t'2  in  4.,  conti- 
nues  jusqu'a  nos  jours  par  M.  M.  Ambr. 
Challe  et  Quantu (t  4. Mart  1883), 
Antisiodori,  1848— 55  t  4  in  8 ;  JK- 
stoire  eccl4siastique  et  civUe  de  Verdun 
auctore  Boussel,  ipse  retractavit  at- 
que  edidit.  RecueU  de  divers  ecrits 
pour  servir  d' eclaircissemens  a  TbJ- 
stoire  de  France  et  de  supplement  a 
la  Notice  des  Gaules8),  Parisiis  1738 
in  1 2.  T.  2.  adjectus  est  index  openun 
ipsius;  Viia  s.  PsUtrini  primi  antissio- 
dorensium  episcopi,  Antissiodori  1716. 

697.  Franciscus Ignatius  Dunod4) 
de  Carnage  n.  8.  Claudii  1679,  insignis 
juris  professor  in  academia  bisuntina 
(t  1752),  praeter  Tr.  des  prescripUons 
de  1'alienation  des  biens  de  1'Eglise  et 
des  dixmes,  Parisiis  1765,  historiam») 
Seqnanorum,  provinciae  sequanensis  et 


"  C.  J.  de8Sav.CXXXHI,36— 50:  311 
—22:464-67;  CXXXIV,  3—24:  CXXXV, 
321—36 ;  Mem.  de  Trfiv.  1740  a.  54  p.  1804- 
35  ;  a.  81  p.  1762-84;  1742  a.  12  p.  266 
—301 ;  1243  a.  68  p.  2030—66. 

»)  Cf.  Mem.  de  Tr6*v.  1746  a.  16  p.  398 
—429.  Cf.  Saxius  VI,  264  bs. 

•)  Cf.  A.  E.  lipa.  1743  p.  393-401. 

«)  Alius  a  P  e tr  o  Joaepho  Dunod  S.  J. 
(n.  1667 ;  t  1726) ,  cujus  est  la  decouverte 
entib  e  de  la  vilie  d  Antre  en  Franche- 
Comte\  qui  fait  changer  de  faoe  1'  Histoire 
ancienne,  civile  et  ecclesiastique  de  la  me- 
me  province  et  des  provinces  voisines,  les 
meprises  des  auteurs  de  la  critique  d'  An- 
tre  avec  la  notice  de  la  drovinoe  des  S6- 
quanois  rttablie  par  la  decouverte  de  la 
ville  d'Antre,  Amstelodami  1709  in  8., 
quod  tameo  plurium  incurrit  contradic- 
uonem  cf.  Sommervogel  1, 1386. 

•)  De  qua  cf.  A.  E.lips.1738  p.  433-42. 


Digitized  by  Google 


1537 

in  4.,  scripsittfwtoire  de  1'EgUse,  vlUe 
Burgundorum,  Divione  1735 — 40  t.  3 
et  Diocese  de  Besancon,  qni  comprend 
la  snite  des  Pr^lats  de  cette  Metropole 
depuis  la  fin  du  seeond  siecle  .  .  .  ce 
qui  s'est  passe  de  plus  memorable  dans 
leur  dioceee,  sa  discipline  ancienne  et 
les  changemens  qui  y  sont  arrives; 
1'Histoire  abregee  de  ses  principaux 
Benefices  *),  Besuntii  1750  t.  2  in  4. 
—  Joannes  Baptista  de  Marne  Dua- 
cenus  (n.  1699;  t  1756)  scripsit  Hi- 
stoire  du  CotnU  de  Namur,  Leodii  1754 
in  4.  —  Simon  Albertus  Marion  (t 
6.  Maj.  1758)  luci  dedit»)  RecueU  des 
Statuts  synodaux  du  diocese  de  Cam- 
brai,  Parisiis  1 739  t.  2  in  4.  cum  do- 
cnmentis,  quae  hnjus  dioecesis  histo- 
riam  illustrant.  —  Jacobus  Felix  Gi- 
rardin  s.  theologiae  doctor  frejensis 
(n.  1678;  1 13.  Jun.  1753),  reliquit8) 
Histoire  de  la  vUle  et  (Wiglise  de  Fri- 
jus,  Parisiis  1729  t.  2  in  12.  —  Hen- 
ricus  Pranci8cu8  Xaverius  de  Bel- 
aunce  (n.  4.  Dec.  1671)  episcopus 
massiliensis  (1709),  praesul  piissimus, 
qui  tempore  horrendae  pestis  a.  1720 
et  1721  heroica  caritate  in  bonum  sui 
gregis  se  totum  impendit.  (t  4.  Jun. 
1755),  edidit:  V AntiquiU  de  V Eglise 
de  MarseiUe  et  la  succession  de  ses 
Eveques*),  Massiliae  1747 — 51  t.  3 
in  4 ;  quo  in  op.  concinnando  magnam 
partem  habuit  Claudius  Ant.  Maire 
S.  J.  (n.  7.  Febr.  1694;  t  7.  Febr. 
1765).  Edidit  quoque  1.8.  Cypriani 
de  unitate  Eeclesiae  cum  copiosis  eru- 
ditisque  notis  pro  primatu  8.  sedis 
speciali  ratione  habitadeclarationisgal- 
licanae  eorumque,  qui  ecclesiae  galli- 
canae  heterodoxas  objiciunt  doctrinas 
de  primatu,   1744.    Ejus  Lettres  tt 


«)  Cf.  J.  des  Sav.  CLV,  p.  110—27. 

*)  Aliua  est  ab  Alb.  M  a  r  i  o  n ,  de  quo 
supra  egimus  p.  1234. 

»)  Alia  ejusdem  op.  cf.  in  Biogv.  univ. 
XVII,  455. 

«)  Cf.  J.  des  Sav.  CLIV,  438-M.  No- 
stri  episcopi  vitam(gallice)8eripsit  Beren- 
gi e r  OSB.,  Lugduni  1787  t.  2. 


1538 

BiUets  inidits  prcdierunt  Paris  1898 
—  Sebastianus  Briguet  canonicua 
sedunensis  (t  ante  a.  1759)  reliquit; 
VaUesia  christiana  seu  dioecesis  se- 
dunensis  historia  sacra,  Seduni  1744 
in  8 ;  concilium  epaunense  assertione 
clara  et  veridica  loco  suo  ac  proprio 
fixum  in  epaunensi  parochia  vallen- 
sium  vulgo  Epenaasex,  ib.  1741.  — 
Besson  parochus,  qui  partem  habuii 
in  concinnanda  GaUia  christiana,  col- 
legit  Mimoires  pour  Thistoire  eccle- 
siastique  des  dioceses  de  Savoie,  Nan- 
caei  1759  in  4.  —  Claudius  Antonius 
Duding  episcopus  lausanensis  (t  1 6. 
Jun.  1745)  auctor  esae  fertur  op. :  Sta- 
tus  seu  epocha  ecclesiae  aventicensis 
nunc  lausanensis  a  primordiis  usque 
ad  nostra  tempora,  1724  in  12.,  opus 
rarum. 

698.  JoannesBertholet  S.  J.Leo- 
diensis  (n.  30.  Dec.  1688;  t  26.Febr. 
1755),  diu  per  Belgium  missionarius, 
scrip8it  diflfuse,  sed  absque  judicio  cri- 
tico  et  ordine  metbodico  Histoire  eccli- 
siastique  et  civiU  du  Duchi  de  Luxem- 
bourg  et  Comte  de  Chiny,  Luiemburgi 
1741—43  t.  8  in  4;  Histoire  de  l'in- 
stitution  de  la  FeU-Dieu  avec  la  vie  des 
bienheureuses  Julienne  et  Eve,  Leodii 
1746;  1781.  —  Cornelius  Paulus 
Hoynk  van  Papendrechtn.1686. 
dordracenus  ex  familia  illustri,  viravi- 
tae  fidei  solidaeque  pietatis,  cardinali 
mechlinensi  per  24  annos  a  aecretis, 
archipre8byter  ecclesiae  metropolitanae 
(t  13.  Dec.  1753),  conncinavit  ex  Ba- 
tavia  vera,  quam  elaboraverat  adveraua 
Bataviam  sacram  auctore  van  H  u  y  s  - 
sen  Bern. Barth.  Desirant,  Historia 
eccUsiae  ultrajectinae  a  tempore  muta- 
tae  religionis  in  foederato  Belgio,  Mech- 
liniae  1725  in  f.,  in  qua  ostenditur 
ordinaria  sedis  archiepiscopalis  et  ca- 
pitali  jura  intercidisse.  Accedunt  varia 
monumenta  hnc  spectantia  cum  disa. 
In  ea  Jansenistarum  consilia  malasque 
artes  aperit.  Batave  reddita  prodiit  ib. 
172  S.sex  epistolae  de  haeresi  et  schismaU 


Manon,  Belsnnce,  Briquet,  Duding,  Bertholet  etc. 


Digitized  by  Google 


1539       1741—1763.  Hiit.  eccl.  apecuili*.  Moerkens  Nunning.  Severus,       i  340 


aliquotpresbyterorum  ultrajectensium, 
1720  in  4;  Specimen  eruditionis  Broe- 
dersianae,  ib,  1730  in  4;  oppositum 
tractatui  historico  de  capitulo  catbe- 
drali  ecclesiae  metropolitanae  Nicolai 
Broedersen  presbyteri  schismatici 
nltrajectini;  AnaUcta  belgiea,  Hagae 
Comitum  1743  t.  6  in  4..  quibus  con- 
tinentur  varia  opuscula  pretiosa  et  uti- 
lia  ad  Belgii  historiam  civilem,  litera- 
riam  et  ecclesiasticam,  in  primis  vero 
ejus  temporis,  quo  hispanorum  jugum 
excussit,  pertinentia l).  —  Cornelius 
van  Gestel,  canonicus  mechlinensis 
(n.  1658;  t  1748),  reliquit  (accura- 
tam)  hisioriam  saeram  et  profanam 
archiepiscopatus  mechlinensis,  Hagae 
1 725  t.  2  in  f.  —  Theodosius  B  0 u i  1 1  e 
0.  Carm.  (1743)  narrat  stilo  negligenti 
et  absque  sufficienti  crisi  Histoire  de  la 
ciUe  et  du  pays  de  Liege,  Leodii  1725 
— 32  t.  3  in  f. 

099.  Michael  Moerckens Coloniae 
n.  1 666  Carthusiae  aggrippinensis  pres- 
byter  (t  26.  Jan.  1740)  elaboravit  co- 
natum  chronologicum  ad  catalogum  epis- 
coporum,  archiepiscoporum,  cancella- 
riorum.  archicancellariorum  et  electo- 
rnm  Coloniae  Claudiae  Augustae  Agrip- 
pinensinm,  Coloniae  1745  in  4.,  opus 
laude  dignum,  sed  mendosissime  im- 
pressum8).  —  Jodocus  Hermann  N  u  n- 
ning  juris  utriusque  doctor,  electori 
coloniensi  a  consiliis,  canonicus  et  se- 
nior  capituli  vredensis,  vir  magnae  eru- 
ditionis,  quam  multis  itineribus,  lite- 
rariis  sibi  compararat  (n.  2.  Febr.  1675; 
t  31.  Maj.  1553),  collegit  monumento- 


•)  Cf.  A.  E.  lip».  1746  p.  479-94 ;  Fel- 
ler,  VT,  387. 

«)  Feller  3,  472  (ed.  pari».  1845),  qui 
de  ea  scribit:  „Cette  histoire  eatimable 
par  le  grand  nombre  de  faits  qu'  elle  ren- 
ferme,  par  V  6tendue  des  recherches  et  par 
1'  ordre  qui  y  regne.  ne  1'  eat  guere  du  c6ti 
dn  atyle:»  Mem.  deTre>.1741  a.  47  p.928 
-43. 

•)  Cf.  Eiaenhart  Allg.  d.  Biogr.  XXIV, 

55. 


rum  monasteriensium  decuriamprimam  : 
loca  scil.  dioeceseos  alphabetice,  in  qua 
continentur  lit.  A  et  B,  1747  in  4.  et 
praeter  alia  sepulcretum  westphnlico- 
mimigardico-gentile,  1713;  1742.  in 
quo  agit  de  tadaverum  crematione. 
—  J.  S.  8everus  dedit  in  sua  Mo- 
guntia  eedesiastica  hodierna,  Werthei- 
mii  1 764,  catalogum  archiepiscoporum 
hujus  seiis.  Collegit  Memoriam  pro- 
pontificum  (episcoporum  auxiliariuml 
moguntinorum,  Agathopolis  (Aschaf- 
fenburg)  1763.  —  Johannes  Henricus 
de  Falkenstein'),  Silesius  fidem 
catholicam  amplexus  est,  et  aliquamdiu 
episcopi  eistadiensis,  dein  marchionis 
onoldini  consiliarius  aulicus  fuit  (n. 
1678,  t  3.  Febr.  1760),  praeter  alia 
opera  historica  edidit  antiquitates  nord- 
gaoienses  oder  nordg.  Alterthumer  auf- 
gesucht  in  der  Aureatensischen  Kirche 
oder  Hochstift  Eichstett,  Francoforti 
1 733  pp.  4  in  f ;  analecta  nordgaviensia 
pp.  6,  Suabaci  1734 — 43  in  8.  —  Ig- 
natius  G  r  0  p  p  0.  S.  Ben.  in  monasterio 
s.  Stephani  membrum  societatis  lite- 
rariae  germano  -  benedictinae,  Kissin- 
gensis  (n.  12.  Nov.  1695;  t  19.  Nov. 
1758),  bibliothecarius  vir  eruditus, 
solers  in  ernendis  monumentis  et  de 
historia  wirceburgensi  bene  meritus, 
edidit*):  Wurzburgische  Chronik  deren 
letztere  Zeiten  oder  ordentliche  Erziih- 
lung  deren  Geschichten,  Begebenheiten 
und  Denkwurdigkeiten,  welche  in  de- 
nen  dreyen  letztern  hundert  Jahrlauf- 
ten  d.  i.  vom  J.  1500  bis  anhero  in 
dem  Hochstift  Wurzburgisch  und  Fran- 
ken  Landt  bei  Geiatlich  nnd  Weltlichen 
We3en  sich  zugetragen,  Wirceburgi 


')  Cf.  SchrOdl.  KL.  IV,  1213;  Baader 
I,  1,  160 ;  Siebenkea  Falkensteins  Leben 
und  Schriflen  in  Journ.  von  u.  for  Fran- 
ken.  Nflrnberg  1790  I,  640  ss. 

•)  Cf.  de  eo  ejusque  operibus  SchOpf 
in  WUrzb.  Anzeigen  gelehrter  und  gemein- 
natziger  Gegenst&nd  1797  p.  716—23: 
Lindner.  II,  197—9;  Baader  2.  1,  66—68: 
in  primis  Mich.  Stoger  der  fr&nkische  Ge- 
•chichtschr.  P.  J.  Gropp  OSB.,  Kisaingin 
1891-92  pp.  8. 


Digitized  by  Google 


1541 


Uropp,  Roschmann,  Siorenyi,  Karoli,  Horvath. 


1542 


1748.  1750  t  2  in  f.  cam  pluribus 
«locumentis ;  Geheiligter  Wirzburgischer 
Bischofssitz  d.  i.  Lebensbeschreibung 
<leren  hh.  Burchardi,  Megingaudi,  Ar- 
nonis,  Brunonis,  Adalberonis,  ib.  1754 
in  4 ;  Lebensbeschreibung  des  h.  Kiliani 
B.  und  dessen  Gesellen  Colonati  Prie- 
eters,  Johanni  Diaeons  MM.  und  ersten 
Aposteln  des  Frankenlandes  etc.,  ib. 
1738  in  4.  Collectio  novissima1)  scri- 
jytorum  et  rerum  unrceburgensium  a  sec 
XVI.  XVII.  et  XVIII.  hactenus  gesta- 
rum,  Francofurti  1741 — 44  t.  2  in  f.; 
■aetas  mille  annorum  antiquissimi  et  r*~ 
galis  monasterii  b.  Mariae  V.  in  Amor- 
bach  0.  S.  Ben.  in  archidioec.  mogun- 
tina . . .  historica  methodo  adumbrata . . . 
ex  ejusdem  monasterii  chartis  et  docu- 
mentis,  quorum  hic  centum  proferun- 
tur,  aliisque  probatis  auctoribus  eruta 
>et  probata'),  Francoforti  1736.  in  f.; 


■censis,  Wirceburgi  1730  in  4.  cum  14 
tabulia  aeri  incisis,  opus  rarum  mag- 
•naeque  utilitatis  pro  stndio  antiqui- 
tatis  in  Franconia.  —  Antonius  B  o  s  c  h  - 
mann  Ualae  inTiroli  (n.  7.  Dec  1694 ; 
t  25.  Jun.  1760),  vir  laboriooissimus 
•admodnm  eruditus.praefectus  bibliothe- 
cae  universitatis  oenipontanae  (l  745), 
topographus  et  historiographus  tiro- 
lensis,  qnem  titulum  a  comitiis  ei  col- 
latum  condigne  meruit.  Innumera 
reliquit  de  historia,  antiquitate,  topo- 
graphia patriae  euae  scripta  (187,  quo- 
rum  tamen  minima  pars  prodiit).  Prae- 
ter  supra  laudata  p.  1531  edidit8): 


')  Respicit  nimirum  Joanni*  Petri  L  n- 
d  e  wig  (t  7.  Sept.  1743)  a  consiliis  intimi 
regi  Borussiae  opus :  Scriptores  rerum  epi- 
•copatus  bambergentis  et  germanicarum, 
Francofurti  et  Lipaiae  1718  t  2  in  f .  Ejus 
quoque  sunt  Heliquiae  msc.  omnis  aevi,  di- 
plomatum  ac  monumentorum  ineditorum, 
fb.  1720—41  t.  12  in  8. 

»)  (  f.  A.  E.  lips.  1740  p.  673—77. 

»)  Uf.  Wurzbach  XXVI,  346;  Di  Pauli 
Roschmanns  Biographie  in  Beitrfigen  zur 
Geschichte,  StatistiK.  Naturkunde  und 
Kunst  ¥on  Tirol  und  Vorarlberg  1826.  II, 
1- 184 ;  Krones  Allg.  d.  Bi.  29,  167  **. 


Vtldidena  urbs  antiouissima^  Augusti 
Colonia  et  totius  Bhaetiae  princeps . . . 
insertis  compluribus  adhuc  ineditis, 
quae  per  Tyrolim  supersunt,  monu- 
mentis  romanis,  Ulmae  1744  in  4., 
opua  eruditum  et  rarum;  Glaubens- 
toUrdige  Nachrichten  Hber  das  Leben  u. 
vormahlig  berUhmte  GrabstaU  zu  Mays 
in  Tyrol  des  h,  Valentini,  Biaeh.  zu  Pas- 
aan  u.  beider  Bhatien  Apoetel l),  Ulmae 
1746  in  4.  Aeta  s.  Notburgae  1453. 
Duplicem  instituit  ad  promovenda  stu- 
dia  academiam,  quam  diligenter  fovit. 

700.  Ladialaus  StOrenyi  edidit 
praeter  alia  vindicias  syrmienses  seu 
descriptionem  Syrmii  cum  suo  episco- 
patu  aliisque  eo  spectantibus,  Budae 
1746  in  8.  ed.  auctior  et  oorrectior; 
Archidiaconus  visitans  seu  brevis  forma 
et  methodus  canonicae  viaitationia  ec- 
clesiarum,  parochiarum  et  aliorum  pio- 
rum  locorum,  Tyrnaviae  1752  in  12. 
—  Laurentiua  Karolyi  composuit 
speculum  ecclesiae  jaurinensis,  in  quo 
hnjus  ecclesiae  incunabula,  progreasus, 
viciasitudines  descripsit,  episcoporum 
vitas  adjecit,  inscriptiones  non  inele- 
gantes  inseruit,  Jaurini  1747  in  t  — 
Michael  a  ss.  Trinitate  Horvath  Schol. 
piar.,  nobilibua  parentibus  in  lucem 
editus  in  oppido  Aboni  provinciae  pes- 
tinensis(f  1752),descripeit  nataUs  ar- 
chiepiaeopatus  metropolitanae  colocensis 
et  bachiensis  ecclesiarum  canonice  nni- 
tarum  Bndae  1746,  in  quibus  origo 
et  seriea  archipraesulum  fide  dignis  te- 
stimoniis  cum  accurata  chronologia  ex- 
hibentur,  quod  opus  non  quidem  om- 
nium  votis  respondit,  multa  enim  in 
eo  exsncca  et  manca  videntur;  sed  ratio 
habeatur  mss.  penuriae,  qnam  bar- 
barus  turcarum  furor  omnia  flammis 
devastantium  fecit  —  Ejus  aodalis  Jo- 
sephus  Innocentius  a  d.  Thoma  Aq. 


')  A.E.lipa.  1747  p.  269—74,  ubi  dici- 
tur :  „lta  hoc  ipsum  opus  compositum  est, 
ut  neque  ingenium,  neque  uiligentiam, 
neque  doctrinam  in  eo  detideres."  De  pri 
ori  vero  op.  cf.  il).  p.  327—36. 


Digitized  by  Google 


1543 


1741-1763.  Hist  eccl.  «pecialis.  De  Amato,  Andrian  etc. 


154* 


Desericius  nitriensis  e  nobili  fa- 
milia  oriondns  (1702.),  in  seminario 
janrinensi  theologiae  professor,  prae- 
positi  generalis  assistens  (t  1763),  de 
historia  patria  bene  meruit1)  praeser- 
tim  commentariia  de  initiis  ac  majori- 
bus  Hungarorum,  Budae  1748—60  t. 
5  in  f.  cum  disaertationibus  apologe- 
ticis  (2),  Pestini  1763  in  f.,  hittoria 
episcopatus,  dioecesis  et  civitatis  vacien- 
sis  una  cum  rebua  synchronia  et  cata- 
logo  praesulum,  ib.  1763  in  f.,  opus 
poathumum,  cui  deest  ultima  manus. 
Ejus  quoque  est  lapis  angularis  prae- 
motio  phyaica  thomiatica,  primum  ac 
potissimum  scholae  d.  Thomae  funda- 
mentum,  dilucide  exposita,  quod  pro- 
fecto  sit  germanus  angelici  doctoris 
partus,  legitimis  vindiciis  asserta  ad- 
versus  Jac.  Spreng  8.  J.,  Viennae 
1733;  Tyrnaviae  1741. 

701.  Elias  (antea  Antonius  dictus) 
de  Amato  0.  Carm.  Calaber,  Montal- 
tinus  n.  1666,  8.  theologiae  magister, 
vir  vastae  lectionis,  quam  ne  in  nona- 
genaria  quidem  aetate  intermisit,  pri- 
mus  inter  suos  cartesianam  philoso- 
phiam  invexit.  Princeps  erat  academiae 
incultorum  Trinarchus  nuncupatus  (t 
1748,  aec.  alios  1747).  Praeter  plura 
alia  inedita  et  edita  reliquit1)  epistolas 
polemicas,  quibus  nonnulla  ecclesiasti- 
cae  et  civilis  historiae  selectiora  dubia 
resolvuntur,  Lucae  (Neapoli)  1 739  in  8 ; 
animadversiones  historico  -  dogmaticas, 
chronologko-criiicas  super  aliquot  acta 
et  canones  conciliorum  Ecclesiae  atque 
super  nonnulla  historicorum  monumen- 
ta  strictim  concinnatas,  Venetiis  1739 
t  2  in  4 ;  Lettere  erudite  ecclesiastico- 
civili,  academico-critiche,  Genuae  1714. 
1715  t.  2  in  4;  congressi  academici 
suUo  discettabiU  storico  della  Bibbia,  Ve- 
netiia  1 720  t  6  in  8 ;  Pantopologia  Co- 


»)  Cf.  Horanvi  Script.  piarum  schol.  1, 
637—59 ;  Biogr*  univ.  XI,  162. 

»)  Cf.  Villiere  Bibl.  carm.  I,  429  s. ; 
Adelung  1,  690  ;  Zavarrone  bibl.  cal.  pag. 
194. 


labra,  in  qua  celebriorum  ejusdem  pro- 
vinciae  locorum  virorumque  .  .  .  illu- 
strium  monumenta  expenduntur,  Kea- 
poli  1725  in  4.  Museum  literarium1), 
ib.  1730.  —  Carolus  Andrian  S.  J. 
Tirolensis,  Tisentinus,  philosophiae, 
juris  canonici,  exegesis,  demum  in  aca- 
demia  graecensi  per  1 6  an.  historiae 
professor  (n.  20.  Nov.  1680;  f  7.  Jau, 
1745),  praeter  dissertationes  seUctas  hi- 
storico-chronologico-biblicas  super  V.  T., 
Qraecii  1 730  in  8 ;  Viennae  1753  in  4., 
et  quaestiones  histoHco-chronologico-cri- 

sec  XIII.),  GraecU  1731.  1732  t.  2  in 
4.,  composuit  epochas  sacro  -  profanas 
tabulis  historico-chronologicis  illustra- 
tas  seu  methodum  facilem  et  expedi- 
tam  uni  versalis  bistoriae  notitiam  com- 
parandi,  Graecii  1727  in  8;  1729; 
subsidia  (4)  memorias  pro  historia,  se- 
ries  (12)  romanorum  pontificum,  im- 
peratorum,  regum  etc^  epitomen  chro- 
nologicam  scriptorum  ecclesiastioorum, 
Graecii  1733  t.  2  in  8;  dissertationes 
theologico-historico- criticas  de  conciliis 
oecumenicis,  ib.  1730  in  8.  —  Vale- 
rianus  Zellner  0.  S.  Aug.,  Bavarua, 
Eberapergensis,  historiae  et  theologiae 
apud  sodales  lector  (n.  26.  Apr.  1718; 
t  19.  Febr.  1763)  praeter  dissertatio- 
nem  historico-dogmaticam  de  primatu 
Petri,  Monachii  1755  in  4.,  composuit 
historiam  ecclesiasticam  (usque  ad  sec 
VIII.)  imperiali  mixtam  ac  dissertati- 
onibus  elucubratam  ib.  1 756  in  f.  Pro- 
diit  tantum  una  diss.,  in  qua  agit  in 
primis  de  Hadriano  I.  et  Leone  III.  et 
de  Carolo  M.  Bethorica  sacra  aeu  norma 
accurate  et  utiliter  concionandi,  RatiB- 
bonae  1749. 

702.  Quam  plurimi  illustrarunt  acta 
et  gesta  ordinnm.  Franciscus  Matri- 
tensis  0.  S.  Franc.  collegit  Bullarium 


»)  Cf. De J oan. Checcoasi  professore 
quondam  historiae  eccleiiasticae  Patavii 
et  canonico  vicetino  (t  13.  Febr.  1756> 
Adelung  II,  278. 


Digitized  by  Google 


154.-> 


Historia  ord.  Tschamser,  Fridrich,  Bremond,  Jonghe  etc.  1546 


O.  Min.,  Matriti  1744—49  t.  5  in  f. 
{fr.  150). —  Michael  Tugienaia  0. 
<3ap.  praeposito  generali  a  secretis  pa- 
riter  collegit  BuUarium  0.  Min.  Capu- 
•cinorum  sen  collectio  bullarum,  brevi- 
um,  decretorum,  rescriptornm,  oracu- 
lornm  etc.,  quae  a  sede  apostolica  pro 
O.  Cap.  emanarnnt  variis  notis  et  acho- 
liis  elucubrata,  Bomae  1740 — 52  t.  7 
in  f.  (m.  100),  quibus  nostra  aetate 
Petrus  Damianus  a  Munster  alios 
tres  t  adjecit  Oeniponte  1883  s.  — 
Bernardus  da  Decimio  0.  Min.  re- 
iiquit  Secoli  Serafici  ovvero  Compendio 
cronologico  della  Storia  francescana 
-daira.  1  182—1756,  Florentiae  1757 
in  4.  —  Malachias  Tschamser  (n. 
12.  Aug.  1678.  t  17.  Jan.  1742)  col- 
legit  Die  Annales  oder  Jahresgeschich- 
ten  der  Barfusseren  oder  minderen 
Bruder  zu  Thann  (cojus  conventus  ipse 
■diu  erat  guardianus),  ab  a.  1 1 82-1 700, 
■quos  primum  editit  Merklen  Colmarii 
1864.  T.  alterum  (usque  ad  a.  1741) 
■editor  non  repererat.  Cum  postea  re- 
pertus  fnisset,  eo  usus  est  Eubel  pro  sua 
Gescb.  der  oberdeutschen  Minoriten- 
provinz  Wiirzburg  1886.  —  Rombaut 
van  den  Male  0.  Min.  Belga  praeci- 
puis  ordinis  functus  muneribus  (t  1 756 
a.  aetatisHO)  edidit  ez  Sanderi  Cho- 
rographia  sacra  Conventus  bruxeUensis, 
lovaniensis,  boetendalensis,  mechlinien- 
ais  et  antverpiensis,  et  continuavit  ad 
1723,  Hagae  c.  1727  in  f.  —  Joannes 
Tr  a  n c  i  s c u  s  a.  s.  Antonio  dedit  Chro- 
nicas  de  Vapostolica  provincia  de  s. 
<lregorio  de  religiosos  descalzos  de  8. 
Francisco  en  las  Islas  Philippinas,  China, 
Japon  etc,  impressa  en  el  Convento  de 
N.  S.  de  Loreto,  Manilae  1738 — 44  t. 
3  in  f.,  opus  cari9simum  (m.  300),  quo 
aimul  exhibetur  missionum  historia  illis 
in  regionibus.  Ejus  compendium  dedit 
F.  Dominicus  MartinezO.  Min.  quod 
Ferro  ejus  sodalis  iterum  edidit  Ma- 
triti  1756.  —  Urbanus  Fridrich  0. 
S.  Fr.  auctor  est  op.  Historia  seu  de- 
scriptio  provinriae  Hungariae  0.  Min. 
s.  P.  Franc.  str.  obs.,  Cassoviae  1759 


pp.  2  in  1  v.  in  f.  —  Romualdus 
Stockacensis  0.  Cap.  narravit  historiam 
provinciae  anterioris  Austriae  Fr.  Min. 
Cap.  (ab  a.  1 596)  Campoduni  1 747  in  f. 

703.  Antonius  Bremond  O.S.Dom, 
gall.  n.  10.  Aug.  1692  in  Provincia, 
aliquamdiu  missionarius  in  insula  Mar- 
tinique,  theologus  bibliothecae  casa- 
natensis,  ordinis  praepositus  generalis 
(1748;  t  11.  Jun.  1755)  BuUarium 
0.  Praed.  jussu  Thomae  R  i  p  o  1 1  ordi- 
nis  praepositi  edidit  et  ad  antographum 
recognovit,  oppendicibus  notisque  illu- 
stravit,  Romae  1726 — 40  t.  8  in  f. 
(ab  a.  1215  —  1739);  collegit  quoque 
annales  0.  Praed.,  quorum  1. 1 .  prodiit 
ib  1756,  cui  praemissa  est  ipsius  vita. 
—  Bernardus  Jonghe  0.  Praed. gan- 
davensis  (n.  4.  Febr.  1676;  t  24.  Oct. 
1749)  diu  capellanus  castrensis  in  Gal- 
lorum  exercitu,  prior  conventus  li- 
crensis  describit  Belgium  Dominieanum 
seu  historiam  provinciae  Germaniae  in- 
ferioris,  Bruxellis  1719,  Desolatam  Ba- 
taviam  Dominieanam ,  Gandavi  1717 
etc.  —  Dominicus  Gonzalez  (t  1 647) 
curavit  novam  ed.  op.  Historia  de  la 
provincia  del  S.  Rosario  de  Filipinas, 
Japon  y  China  de  la  sagr.  0.  de  Pred. 
compositama  D.d.  Aduarte(t  1637), 
Manilas  1648,  Zaragoca  1693  t.  2  in 
f. ;  cni  Vinc.  Salazar  adjecit  t.  3., 
qui  pertingit  ad  a.  1 700,  Manila  1743 ; 
4.  t.  additit  Dom.  CollantesO.  Praed., 
ib.  1783.  —  Joseph  Pereira  a  s. 
Anna  0.  Carm.  (t  1 747)  scripsit  Chro- 
nica  dos  Carmelitas  da  antiga  e  regular 
observancia  nestes  regnos  de  Portugal 
Algarves  e  seus  Dominos,  Olissipone 
1747  t.  1 ;  1751  t.  2;  utrum  3.  quem 
promisit  prodierit  nos  latet1).  Vulgavit 

i 


>)  Cf.  Praetermissimus  initio  hnju» 
sec.  IL  posttridentini  Ludovicum  a 
s.  Theresia  (Claudiura  de  Buchamp^)  O. 
Carm.  Bellovaci  n.  27.  Maj.  1602.  comniis- 
sarium  apostolicum  et  visitatorem  aliquot 
provinciarum  (f  14.0ct.  1671),  qui  gallice 
scripit  AnnaUs  carmelitar^tm  diecalceato- 
rum  in  regno  lialliae  degentium,  Parisiis 


Digitized  by  Google 


154' 


1741—1768.  HUtoria  ordinum.  Benger,  Benvenuti,  Cawani  etc.       1 54$ 


quoque  diss.  apologeticam,  historicam, 
liturgicam,  dogmaticam  et  politicam  de 
83.  virtibus.  —  Henricus  de  a.  Anto- 
n  i  0  0.  Erem.  S.  Aug.  composuit  Chro- 
niea  dos  Eremitas  da  Serra  de  Ossa 
no  reyno  da  Portugal,  Oiisiponae  ( 1 7  5  3) 
2  t(m.l20).  —  Benno  Zaisberger 
C.  S.  A.  Bavarua  (n.  1684;  t  10.  Maj. 
1750)  tbeologia  professor  in  suacano- 
nia  Beuersberg,  novitiorum  magister 
praecipua  monumenta  ordinis  complec- 
titur  in  corona  saera  ex  floribus  per- 
petuis  ac  rosis  vernantibus  in  spiri 


texta,  Monachii  1720.  —  In  sodalium 
utilitatem  concinnavit  Tyrocinium  ca- 
nonicum  Aegidius  a  s.  Joseph  Ma- 
deyski  Schol.  piar.  philosophiae  et 
theologiae  lector,  et  insignis  orator 
sacer  (t  1746)  edidit  plures  sermones 
lingua  patria  et  collegit  privHegia  »eu 


cler.  reg.  schol.  piarum  concernentes 
una  cum  adjuncto  historico  de  religionis 
ejusdem  origine,  fatis  et  progressu  com- 
pendio,  Varsaviae  1736  in  4.  —  Ni- 
colaus  Benger  0.  S.  Pauli  Croata,  de- 
finitor  generalis  edidit  annalium  ere- 
mi-coenobiticoruM  0.  Erem.  s.  PauU 
primi  eremitae  t.  2  (1663—1727): 
accedit  catalogus  patrnm  generalium 
et  primorum  provincialium  0.  S.  P., 
Posonii  1743,  quorum  p.  1.  prodiit 
inscriptum  fragmen  corvi  panie  proto- 
tremitici,  Leobae  1662  opera  P.  Eg- 
g  e  r  e  r.  —  Franciscus  0  r  o  s  z  ejusdem 
Ord.  Hungarus  concinnavit  synopein 
annalium  eremo-coenobicorum  FF.Erem. 
0.  S.  Pauli  .  .  .  ordinis  progressum . . . 
cum  fundationibus  monasteriorum  vi- 
tasque  FF.  suorum . . .  illustrium,  nec- 
non  quaedam  alia  scitu  digna  referen- 

1666  in  f.  Tr.  theologicum  unionie  animae 
cnm  Dto,  ib.  1665  in  4.,  et  euceeneionem  d. 
Kliae  fn-ophetae  in  U.  Carm.,  ib.  1662  in  f. 
—  Phil. Cheauveau  as.ClaudioO.Carin. 
1 1  29.  Mart  1749)  fragmeata  chronologica 
ile  cormelitana  orovincia  narbonenni  typii 
ut  ait  Cosanan  de  Villierg  ,argenteis  digna* 
.ledit. 


tem,  Sopronii  1747  in  8.  —  Joanne» 
Antonius  Zunggo  can.  r.  lat  0.  S. 
Aug.  Voravii  in  Stiria  professus  scri- 
psit  prodromum  historiae  generalis  et 
specialis  0.  Can.  Reg.  s.  Aug.,  Ratis- 
bonae  1742—44  t.  2  in  f.,  in  quoom- 
nium  hujus  ord.  per  Germaniam  eccle- 
siarum  historiam  exponit.  —  Caesar 
Benvenuti  Can.  reg.later.  in  ditione- 
cremensi  9.  Nov.  1669  n.,  lector  phi- 
losophiae  et  theologiae,  praepositas  ge- 
neralis  suae  congregationis  (1740 ;  t 
29.  Maj.  1746),  qui  diu  versatus  in. 
beatificationis  et  canonirationis 


critieo  della  vita  commune  de'  Cherici 
de'  primi  sei  secoli  della  Chiesa,  Pale- 
strina  1727  ed.  2  in  4.con  Taggiunta 
d'altri  sei  secoli,  Romae  1728;  latine- 
interprete  P.  Ign.  Kifler,  Costniz 
1736  in  4.  Vida  del  S.  P.  Agostino, 
Palestrina  1723;  germanice  1731  in. 
4.,  et  quaedam  alia  ad  ordinem  spe- 
ctantia.  —  Joannes  Baptista  Sanja- 
n  e  1 1 0  collegit  historica  monumenta  0. 
S.  Hier.  congr.  b.  Petri  de  Pisis,  et  do- 
cumentis  nunc  primum  editis  illustra- 
Tit,  Venetiis  1 758—62  t.  3  in  f.ed.  2., 
opus  rarum.  —  Joannes  S  c  h  m  i  d  1  S. 
J.  Olomucensis  (n.  1 693 ;  t  13.  Mart, 
1762)  «cripsit  historiam  Soc.  J.  pro- 
vinciae  Bohemiae  pp.  4  (usque  ad  a. 
1653)  Pragae  1747 — 59  t.  5  in  f.  — 
Josephus  CassaniS.  J.  Matritensis  n. 
26.  Mart.  1673,  unus  ex  octo  primis. 
academiae  regiae  scientiarum,  biblio- 
thecarum  visitator,  praepositus  provin- 
ciae  novae  Granatae  (t  12.  Nov.  1750) 
narrat  Historia  de  la  Provincia  de  la 
Comp.  de  J.  del  Nuevo  Beyno  de  Gra- 
nada  en  laAmerica,  Madrid  1741  in  f. 
Continuavit  ut  jam  diximus  III8,  960> 
opus  a  Nieremberg  coeptum  t  3  in 
f.  Matriti  1734 — 36  Glorias  del  segun- 
do  Siglo  de  la  Comp.  de  J.  dibuzadaa 
en  las  Vidas  y  Elogios  de  algunos  de 
las  almas  que  han  florecido  desde  al 
a.  de  1640.  Composiut  et  aliquot  san- 
ctorum  biographias. 


Digitized  by  Google 


1549 


Godefr. 


Bessel. 


1550 


704.  Celebriores  sunt  qui  insignior- 
um  monasteriorum  historiam l)  narrant, 
inter  quos  primns  meret  nominari 
Godefredus  8  e  s  s  e  1 0.  S.  fien.,  qui  lueem 
aspexit  in  Buchbeim  agri  raoguntini  op- 
pido  5.  Sept  1 67  2.  Jam  a  prima  juven- 
tuteinteraequales  eminuit  Salisburgi 
philosophicis  et  theologicis  studiis 
atque  utrique  jurisprudentiae  operam 
dedit.  Habitum  s.  Benediuti  induit  in 
gottwicensi  coenobio.  Viennae  1696 
t,  theologiae  lauream  est  consecutus. 
Postquani  aliquamdiu  sodalibus  philo- 
sophiam  et  theologiam  Seligenstadii 
ad  Moenum  praelegit  Bomaeque  ver- 
satus  est,  ut  rotae  romanae  praxim 
addisceret,  electus  est  a  Lothario  Fran- 
cisco  electore  et  archiepiscopo  mogun- 
tino  in  vicarium  generalem  et  officia- 
lem  suum,  atqne  ab  eo  etiam  legatus 
qnater  Romam,  ter  Viennam  et  ad  alios 
electores  et  principes  missus.  Elisa- 
betham  Augustam  et  Ant  Ulricum 
ducem  brunsvico-guelfenbutelanum  in 
fide  catholica  instruxit.  Defuncto  Ber- 
tholdo  abbate  gottwicensi  ipse  in  ab- 
batem  eligitur  (1714).  A  Carolo  VI. 
nominatus  est  theologus  caesareus 
atque  in  difficilibus  negotiis  tractandis 
legatus  adhibitus.  Bis  praefuit  rector 
universati,  viennensi.  Cum  triste  in- 
cendium  a.  1718  monasterium  ab- 
aumpsisset  illad  magnificentius  in- 
stauravit  Primus  omnium  adesse 
solebat  vigiliis  matutinis  abbas  vigi- 
lantissimus;  fere  omni  sexta  feria, 
dum  per  annos  et  vires  licuit  solo 
pane  eucharistico  contentus  mortem 
Domini  jejunio  recoluit;  spiritum  quo- 
libet  anno  per  octiduana  exercitia  et 
per  menstruam  recollectionem  renova- 
vit;  panperibus  patrem  se  exhibnit,  in 
casu  secundo  et  adverso  sibi  constans 
et  aequalis  fnit;  juratus  otii  hostis 


>)  Rupertus  Niederniayer  OSB.  in 
uionasterio  Wcihenstephan  (n.  7.  Jun. 
1729;  t8.  Mart  1761)  conspicienda  pro- 
posuit  in  4  Tabulis  inscriptia  Germania, 
Jtalia,  GaUia,  Hitpania  Benedictina  omnia 
ordinis  monastena,  Norimbergae. 


studia  impense  coluit  et  promovit  at- 
que  monasterium  locupletissima  bi- 
bliotheca  insignique  museo  instruxit. 
Suae  eruditionis  evidens  praebuit 
specimen  in  op.  admodum  prolixo 
Chronicon  gottwicense  seu  annales  li- 
beri  et  exempti  monasterii  gottwicensia 
0.  S.  Ben.  inf.  Austriae,  faciem  Au- 
striae  antiquae  et  mediae  usque  ad 
nostra  tempora,  deinde  ejusdem  mona- 
sterii  fundationem,  progressum  sta- 
tumque  hodiernum  exhibens,  ex  codd. 
antiquis,  membranis  et  instruraentis 
tum  domesticis  tumextraneis  deprom- 
ptum ;  pro  quorum  faciliori  intellectu 
tomus  prodromus  de  codd.  antiquis 
msc,  de  imperatorum  ac  regum  Ger- 
maniae  diplomatibus,  de  eorundem 
palatiis,  villis  et  curtibus  regiis  atque 
de  Germaniae  medii  aevi  pagis  prae- 
mittitur,  et  ea,  quae  ad  caesareorum 
regiorumque  Oermaniae  diplomatum 
antiquitatem,  materiam,  stilum,  scrip- 
turam,  monogrammata,  sigilla,  sub- 
scriptiones  notasque  chronologicas,  at- 
que  ad  palatiorum  et  villarum  regia- 
rum  pagorumque  Germaniae  mediae 
situm  pertinent,  explicantur  et  adjectis 
speciminibus  tabulisque  aeri  incisia 
illustrantur,  typis  tegernsesnsibus 
1732  t  2  in  f.  Opus  dignuni  quod 
adjnngatur  operi  Mabillonii  de  re  di- 
plomatica,  imo  hoc  in  nonnullis  sup- 
plevit  perfecitque:  quare  etiam  a  Mu- 
ratorio  impense  fuit  collaudatum.  No- 
rimbergenses  tomum  prodromum  tanto 
babuerunt  in  pretio,  ut  Godefridi  effi- 
giem  argenteo  nummoexcuderint  cum 
hoc  elogio:  >Quod  coenobium  non 
solum  ab  incendio  splendide  restituit, 
verum  etiam  luculentissime  annalium 
opere  illustravit  omnis  antiquitatis 
germanicae  ibidem  PromusCondu*  *)., 
Dolendum,  tomum  2.  et  3.,  quos  polli- 
citus   est,   nunquam   edidisse.  De- 


')  Cf.  Zicgelbauer  II.  c.  5  stct.  1 ;  A. 
E.  lips.  1743  p.  97—112 ;  J.  des  Sav.  CIII, 
342—9;  Fabriciu*  bibl.  lat  III,  7G  ed. 
1856. 


Digitized  by  Google 


■  551 


1741—1763.  Historia  ordinum.  Kraus,  Kopp, 


1552 


ceasit1)  doctisaimus  yir  22.  Jan.  1749 
*  aetatis  77.  Collegit  quoque  Quin- 
quaginta  romano-catholicam  fidem  om- 
nibus  aliis  praeferendi  motiva,  Mogun- 
tiae  1708,  etiam  germanice,  qui  tamen 
libellus  ei  a  P.  Alfred  L  c.  abjudicatur 
s.  AuguAini  Aureliiad  Optatum  milevit. 
de  natura  et  origine  animae  ep.  duae ; 
accessit  ejusdem  Augustini  ep.  de  poenis 
parvulorum,  qui  sine  baptismo  dece- 
<Junt  *):  prodeunt  nunc  primum  ex 
membr.  sec.  XII.  bibl.  gottw.,  Viennae 
1733  in  f.  Plurima  reliquit  mss.  (23 
-volumina  in  f.). 

705.  Joannes  Baptista  Kraus. 
Batisbonensis  n.  12.  Jan.  1700, 
O.  S.  Ben.  ingressus  est  a.  natus  15 
Eum  abbas  Anselmus  Parisios  ad  ce- 
leberrimam  Benedictinorum  abbatiam 
a.  Germani  de  Pratis  misit  ( 1 7  2 1 ),  ut 
apiritu  literario,  quo  il)a  tam  celebris 
redJebatur.  plene  imbueretur.  Post 
biennium  rediit  bene  excultus  roagi- 
stris  usus  Hontfaucon,  Marano  etc.  Adeo 
▼ero  sodalibus  seprobavrt,  ut  defuncto 
Anselmo  Goudin  abbate  et  principe 
ipse  24.  Oct.  1742  communi  suffragio 
in  successorera  eligeretur.  Tanti  hono- 
ris  eminentia  praesulis  mores  adeo  non 
immutavit,  ut  potius  major  adbuc  in 
«o  humilitas,  solitudinis  amor,  religio- 
nis  sedisque  apostolicae  zelus,  morum 
euavitas,  miaeratio  erga  pauperes,  mo- 
deratio  cum  illibatae  puritatis  studio 
conjancta  indefessuaque  literarum  amor 
elucescerent  Promovitquam  plurimum 
inter  suos  studendi  literasquae  colendi 
ardorem  (f  14.  Juni  1762).  Ex  pluri- 
mis  ejusdem  scriptis*)  haec  potiora 


»)  Cf.  Zicgelbauer  111  c.  4  f  38 :  Allg. 
deutache  Biogr.  11,  667-69;  Wurzbachl, 
349  s. ;  Freiburger  DiOcesan-Arch.  XXVI I 
(1899),  217—  50  auctore  P.  Alfred. 

»)  t  f.  A.  E.  lips.  1734  p.  156—58. 

»)  Cf.  Lindner  I,  52,  q  ji  eorum  37  re- 
censet;  Biogr.  univ.  XXII,  571;  contin. 
hist.  fleur.  1.  247  |  51 :  Endres  hist.  pol. 
Bl.  1899  1,81-96:157—67;  RraunmMler 
KL.  VII,  1048. 


sunt:  Bibliotheea  principalis  eccletiue 
et  monasterii  0.  S.  Ben.  ad  s.  Emme- 
ramum,  Ratisbonae  1748  pp.  4  in  8: 
Ratisbona  monastica  oder  klOsterlichei 
Regensburg  d.  i.  Mausoleum  und  herr- 
liches  Grab  des  baierischen  Apostels  u. 
Blutzeugen  St  Emmerami  nebst  der 
Histori  dieses  Klosters  u.  ftirstl.  Stiftes. 
Erstlich  von  Abt  Coelestin  (l  655 — 9 1 ) 
bis  zum  J.  1650  zusammengetragen 
(Straubing  1661;   1672;  Ratisbonae 
1680;  1729),  nunmehro  bis  auf  da* 
J.  1752  fortgesetzt,  ib.  1752  in  4.. 
cui  librum  probationis  bullis  pontificum 
ac  imperatorum  diplomatibus  (285) 
refertissimum,  ib  1752  in  4.,  adjecit. 
Cum Hansizius  in prodromo de epis- 
copatu  ratisbonensi  t  3.  Oermaniae  sa- 
crae  novam  opinionem  tueretur  de  ori- 
gine  episcopatus  ratisbonensis  et  mo- 
nasterii  8.  Emmerami,  opposuit  Kraus 
dissertationem  de  ortu  et  libertate  tno- 
nasterii  s.  Emmerami  Ep.  et  M.  Ra- 
tisbonae  novo  et  inaudito,  quod  R.  P. 
M.  Hansiz  S.  J.  presb.  de  hoc  coenobio 
finxit,  systemati  oppositam.  Hunsizio 
suam  opimonem  vindicanti  tribus  aliii 
scriptis  respondere  aategit  Collegerat 
t   6  in  f.  traditiones  monasterii  s. 
Emmerami,  t  2  consuetudines  aliaqu» 
t  10.  quae  manserunt  inedita.  Reliquit 
praeterea  plura  opuscula  ascetica,  po- 
lemica  et  jus  publicum  ecclesiasticum 
Germaniae  spectantia.  —  Fridolinus 
Kopp  O.  S.  Ben.  n.  8.  Oct  1691 
Rheinfeld  le  in  Argovia  pariter  princeps 
abbas   celebris  monasterii  murensis 
(t  17.  Aug.  1757)  in  lucem  emisit 
Vindicias  actomm  murensium  pro  et 
contra  Marq.  Herrgott  genealogiae  di- 
plomaticae  augustae  gentis  habsbur- 
gicae  auctorem,  seu  acta  fundationis 
murensis  monasterii  tamquam  ejusdem 
genealogiae   fundamenta   fidei  suae 
asserta  solidisque  rationibus  et  docu- 
mentis  sobrie  et  juste  vindicata,  typis 
monasterii  murensu  1750  ui  4.  Novam 
simulexhibet  Actornm  ed.  Pro  Herr- 
gott  stetit  ejus   sodalis  Rustenus 
Heer,  et  pro  Kopp  ejus  sodalis  J.  B 


Digitized  by  Google 


1553 


Lentner,  Pes,  Herrgott. 


1554 


W  i  e  U  n  d  *).  Ejas  quoque  sunt  Elogia 
praeiatorum  murensium  a  Regimboldo 
usque  ad  Placidum  i.  e.  1027—1720, 
quie  sunt  appendiz  op.  Benedicti 
Studer  0. 8.  Ben.  (t  1748)  monastcrii 
ftecanus.  Murui  et  antemurale,  ib.  1 720 
in  4.,  qno  deecribitur  montsterii 
historia.  —  Coelestinus  LeutnerO. 
8.  Ben.  aodalis  soeietatis  .  germano- 
benedictinee  n.  Traunsteinii  23.  Nov. 
1 695  accurate  acripsit  ehronicon  tctsso- 
fonianum  aeu  historiam  monasterii 
wetsofontani  historiam  baTaricam  et 
universalem  illuttrantem,  Augustae  V. 
175S  pp.  in  4.  DecessitTir  doctus  qui 
et  cum  card.  Quirini  commercium 
literarium  foTit  9.  Jau.  1759.  Partem 
quoque  habnit  in  cnncinnanda  nota 
concordia  wessofontana. 

706.  Plurium  jam  Benedictinorum 
iabores  laudaTimus  *),  quibus  adjungi- 
mns  duorum  adhuc  sodalium  bene 
meritorum  memoriam,  cum  et  ipsi  in 
antiquitate  illustranda  versati  sint. 
Hieronvmus  (in  baptismo  dictus  Fran- 
«iscus  Philippus)  Pes  0.  8.  Ben.  mel- 
lieensis  coenobii,  frater  celeberrimi 
Bernardi  (p.  1141)  ejusque  in  la- 
boribus  edendisqne  operibus  dignus 
socius,  ac  post  ejus  mortem  biblio- 
thecariua  collegit  scriptores  rerum  au- 
striacarum  veteres  et  genuinos  •),  quos 


»)  Cf.  Schumann  Allg.  d.  Biogr.  XVI, 
679.  Joan.  B.  Wieland  (t  1763)  Rhein- 
feldemm  scriptit  Vmdieiat  vmdieiarum 
Koppianarum  ao  proinde  etiam  actorum 
murentium,  quae  tamen  forma  originali 
aon  prodierunt,  aed  mntata,  Baden  1766, 
Chartm  euppreaaaa  exhibet  Haller  Bibl. 
der  Schweizergeachichte  II,  488 — 96. 

•)  Ad  hiatoriam  hujus  ordinia  refer 
«Uam  quaedam  opera  8ebaatiani  Mayr- 
lechner  08B.  ia  monaaterio  cremifa- 
nenai  n.  16.  Jul.  1686 ,  in  academia  aalia- 
fcurgenai  philosophiae  profeaaoria  (1729). 
magiatri  novitioram  et  prioria  (f  8.  Febr. 
1769),  cojub  praeser  alia  aunt  Hiererchia 
henedictino-eccUtiasticae,  Stjrae  175»;  Hie- 
rttrehia  benedictino*  ecdesiaeticae  lumina 
mojeras  etc  1764. 

■)  Cf.  A.  E.  lipa,  1721  p.  321-33 ;  1725 


necessariis  notis,  obserrationibus  et 
animadversionibus  illu3travit,  Lipsiae 
1721  et  1725  t  1.  et  2.  unaeum  sez 
criticis  dissertationibus  de  historia 
Austriae ;  t  3.  prodiit  Batisbonae  1 745, 
collectio  hunc  ahtiquata  quidem  sed  ob 
monuroenta,  quae  ez  tenebris  eruit, 
suo  tempore  sano  pretiosa,  neque  nunc 
omni  pretio  destituta.  Postremum  ejus- 
dem  opus  fuit  hietoria  s.  Leopoldi 
Austriae  marchionis  id  nominis  IV., 
cognomento  Pii,  divi  patriae  tutelaris. 
ez  diplomatibus  etc.  adornata,  Vindo- 
bonae  1747  inf.  Qno  edito  a  scribendo 
quievit,  ut  eo  liberiusDeo  soli,  animae 
suae  prozimique  saluti  vacare  posset. 
In  pace  quievit  14.  Oct.  1762a.  aetatis 
87.  Plurimum  ei  debct  historia  Au- 
striae  medii  aevi  multumque  contulit 
ad  promovenda  studia  literaria  inter 
sodales.  Edidit  insaper  aeta  8.  Colo- 
manni  8cotiae  regis  et  M.  dissertatio- 
nibua  et  notis  bistorico-criticis  illu- 
strata,  Crembsii  1713  in  4.,  etiam  ger- 
manice;  hnjus  enira  regis  sepulcrum 
in  ecclesia  mellicensi  reperitur.  Ephe- 
merides  rerum  in  monasterio  mellicensi 
et  in  Austria  gestarum  a  3 1 .  Juli  1741 
— 46  ab  eo  collectas  typis  dedit  Vinc. 
Staufer  in  Studien  und  Mitt  VII 
(1889)  149—169. 

707.  Eodero  anno  (9.  Oct)  decessit 
Marquart  U  err  gott  ejusdem  ord.,  cele- 
berrimi  monasterii  s.  Blasii,  in  quo 
vota  professus  est  17.  Nov.  1715.  Lu- 
cem  aspezit  Friburgi  9.  Oct  1694.  Ab 
abbate  missus  fuit  Parisios  in  mona- 
sterium  s.  Germani  de  Pratie,  quo  in 
literis  diligenter  ezcoleretur.  Delecta- 
batur  atudio  historiae  et  antiquitatis. 
Beduz  in  monasterium  bibliotheeae 
praefioitur  magnique  cellarii  munus 
obiit.  Viennam  missus  in  negotiis  sui 
monasterii  et  ab  ordinibus  patriae  snae 
in  legatum  adCaesaris  aulam  electus,  to- 

p.  386—90:  Ziegelbauer  IV,  443—47 ;  II, 
526 ;  Wurzbach  XXII,  149 ;  Krones  allg. 
d.Bi.  XXV,  573  83.:  Kirach  bibl.  mellic. 
p.  677-82. 


Digitized  by  Google 


1555 


1741-1763.  Historia  ordinum.  Herrgott,  Hanthaler, 


1556- 


tuni  se  dedit  studio  historiae  austriacae, 
cujus  fructum  exhibuit  in  opere  splendi- 
dissimo:  Genealogia  diplomatiea  augu- 
stae  gentis  habsburgicae,  Viennae  1737 
t  3  in  f.  cum  tabulis  aeri  incisis. 
In  meritorum  praemium  aCarlo  VI.  imp. 
historiographus  caesareus  et  consili- 
arius  est  dictus.    Cum  vero  acrius 
quam  placeret  aulae,  libertatem  sta- 
tuum,  praesertim  ecclesiastici,  defen- 
deret,    Vienna  post  vicenalem  com- 
inorationem  secedere  coactus  est.  Poat 
reditum   in   monasterium  indefessa 
diligentia  Maurinos  aemulatus  diplo- 
matibus  aliisque  monumentis  historicis 
in  lucem  proferendis,  illustrandis  co- 
ordinandisque  totus  incubuit  ad  mor- 
tem  usque  *).   Praecipue  huc  spec- 
tat  propter  opus  inscriptum:  Vetus 
ditciplina  monastica  seu  collectio  auc- 
torum  0.  S.  Benedicti  maximam  par- 
tem  ineditorum,  qui  ante  600  fere 
annos  per  Italiam,  Galliam  atque  Ger- 
maniam  de  monastica  disciplina  trac- 
tarunt  Continent  res  non  modo  mona- 
sticas,  sed  etiam  ecclesiasticas  ad  hi- 
storiam  sacram  pertinentes  *),  Parisiis 
1726  in  4.  Praefatio  prolixa  a  non- 
nullis  tribuebatur  Vincentio  Thuil- 
1  i  e  r,  qui  taroen  professus  est  se  nil 
aliud  praestitisse  quam  emendasse  sti- 
lum.  Ea  plnribus  displicuit  propter 
disciplinae  laxitatem,   cujus  causam 
ipsis  videtur  Herrgott  egisse.  Adver- 
sus  illud  scripsit  (gallice)  Fronc.  Ar- 
mandus  Gervaise  (cf.p.  1444)  quin- 
que  epistolas,  quae  babentur  in  me- 
moriis  trivul.  a.  1727.  Monumenta  col- 
legit  domus  austriacae  1750 — 72  t.  4. 
Historia    monasterii    mansit  inedita. 
Adjutores  habuit  in  suis  operibus  so- 
dales  Stanisl.  WQlberz  (n.  1695  t 
1755)  et  Rusten  Heer  (t  1769). 


l)  t'f.  Bader,  das  ehemalige  Kloeter 
St.  Blasien,  Friburgi  1874  p.  77-83.  Con- 
spectnm  birtoriae  literariae  sui  ordinit, 
quain  cogitaverat,  cf.  in  A.  E.  lips.  1739 
p.  235-40;  Wegele  Allg.  d.  Bi.  Xll,  212  ss. 

>  *  Cf.  des  Sav.  LXXXl,  348-64. 


708.  Chrysostomus  (antea  Joannes 
Adam  appellatus)  Hanthaler  0.  Cist. 
in  superiori  Austria  14.  Jao.  1690na- 
tus,  vir  erat  admodum  industrius.  Bi- 
bliothecae    monasterii  campililiensis 
(Lilienfeld)  praefectus  accuratum  con- 
cinnavit  illius  catalogum  [t  2-  Sept. 
1754).  Apis  instar  indefessa  diligentia 
multas  collegit  symbolas  ad  historiam» 
numismaticam  et  theologiam  spectan- 
tes.  quibus  replevit  22  t.  praegrandes 
in  f.  Ex  illis  prodierunt  Fasti  Campi- 
lilienses,  in  quibus  praeprimis  elogia 
genealogico-historica  marchionum  ac 
lundationem  monasterii  Campililiensis 
praecedentium  ducum  bubenbergico- 
austriacorum  a  Leopoido  IHustri  usque- 
ad  Fridericum  Catholicum  celebrantur 
resque  deinde  patriae,  principum,  or- 
dinis  et  monasterii  ab  initio  sec.  XIII. 
per  annorum  decades  recensentur,  Lin- 
cii  1747—54  t.  2.  Pertingunt  iili  ad 
a.  1500,  continuatio  usquead.  a.  1707 
manuscripta  remansit  *).  Cura  Ladislai 
Py  rker  quondam  in  eodem  monasterio 
abbatis  (1812 — 18),  quidecessit  archie- 
piscopus agriensis  2.  Dec.  1 847,  prodiit 
ejusdem  Becensus  diplomatico-genea- 
logicus  archivi  campililiensis,  cum  ap. 
Monumenta  sepulcralia  campililiensia. 
et  cum  excerptis  Necrologii,  Viennae 
1819.  1820  t.  2,  praecedentis  op.  snp- 
plementum  ed  velut  complementum. 
Minus   tamen   probandum.  quod  4 
finxerit  veterum  chronica  *).  —  Dionys. 
AlbrechtO.  Praem,  bohemus,  prior 
montis  s.  Odiiiae  hujus  monosterii  fautor 
insignis  tam  in  spiritualibus  quam  in 
temporalibus  (t  1755),  concinnavit 
(Germanice)  historiam  Montis  OdUiae 
vulgo  Hochenburg  in  4pp.  distributam» 
Schlettstadii  1751  in  4.  —  Philippus 
Bayrhamer   0.  Praem.  Thanhusii 
in  Svevia  natus  2  Aug.  1718,  ss.  can- 


•)  t'f.  Xenia  Bernard.  III,  286 ;  Kronea 
allgem.  d.  Biogr.  X,  647 ;  Kberl  KL.  V, 
1400. 

»)  Cf.  Tangl,  Die  FiUchungen  thrya. 
H.  in  Mitth.  dea  Institutes  f.  Otterr.  Ue- 
BthichUf.  XIX  (1898)  1,  1-54. 


Digitized  by  Google 


1557 

nonum  interpres  (t  27.  Dec.  1761), 
deduxit  hisioriam  roggenburgensis  mo- 
nasterii  ex  documentis  vetustissimia  et 
authenticis  (ab  a.  1126)usque  ad  a. 
1769,  Ulmae  1759  in  f.,  recepta  in- 
ter  Scriptores  rerum  historico-mona- 
stico  ccclesaiasticarum  Ulmae  1758 — 
68  t.6. 

709.  Guido  Grandi  0.  Camald 
Cremonensis,  philosophiae,  deinde 
mathesis  in  academia  pisana  professor, 
insignis  mathematicus,  vir  eruditas, 
abbas  et  visitator  generalis  (t  4.  Jul. 
1742),  cajus  eruditionem  testantur 
44  vol.,  quae  reliquit  msc,  scripsit 
diss.  camaldulenses,  in  quibus  agi- 
tnr  1.  de  institutione  ord.  Camaldu- 
lensis;  2.  de  aetate  S.  P.  Romualdi; 
3.  de  visione  scalae  ejusdem  et  habitus 
mutatione  praetensa;  4.  de  s.  P.  Da- 
miani  et  avellanitarum  instituto  camai- 
dulenai ;  obiter  etiam  multa  ecclesia- 
sticae  et  profanae  historiae  loca  Uln- 
strantur  et  corriguntur  l)  Lucae  1707. 
—  Fidelis  Soldani  0.  Yallis  Umbr. 
elaboravit  Historiam  monasterii  s. 
Michaelis  de  Passiniano  sive  corpus  hi- 
storicum,  diplomaticum,  criticum  juxta 
chronologicam  abbatum  passian.  seriem, 
in  quo  summorum  pontificum  consti- 
tutiones,  imperatorum  regumque  di- 
plomata  et  privilegia  hucusque  inedita 
eidem  coenobio  totique  vallumbrosano 
ord.  collata  recenscntur.  Cui  etiam  ac- 
cedunt  et  primo  in  lucem  prodeunt 
monasteriorum  quamplurimorum  fun- 
dationes,  jura,  dotationea,  pleraque  alia 
memorabilia  monumenta  aliorsum  spe- 
ctantia ;  lucubrationes  88.  patrum  viro- 
rumqne  illustrium  ejusdem  ord.  acta, 
quae  in  archivis  vallumbrosanis  a9ser- 
,vanturf)  Lucae  1741  1. 1.  (ab  a.  400- 


»)  Cf.  J.  dee  Sav.  XLII,  442—48,  et 
ejua  eloffium  anctore  Ang.  Mar.  Bandi- 
nio,  Florentiae  1745  coll.  A.  E.  lipa.  1750 
p.  189-92. 

t)  Cf.  A.  E.  lips.  1746  p.  534-39,  et  de 
alio  op.  circa  monasteria  Storia  Lett.  IX, 
447—54. 


1558 

1040)  in  f.  —  Petrus  Juenin  (o. 
11.  Dec  1668;  t  17.  Nov.  1747)  ca- 
nonicus  tirnutinus '),  cujus  exstat 
opus,  fructus  studiorum  quadragintav 
annorum,  NoveUe  Histoire  de  l'  Abbaye- 
royale  et  colligiale  de  Saint  Philibert 
et  de  la  Ville  de  Tournus,  enrichie  de- 
figures  avec  une  table  chronologique^ 
des  remarque8  critiques  sur  le  t.  4.  de- 
la  nouvelle  Gaule  chretienne,  les  preu- 
ves  de  1'  histoire,  la  pouille  des  benefices 
dependant  de  V  abbaye  et  un  essai  sur 
1'  orgine  et  la  genealogie  de  Chalons,  de 
Macon  etc  Divione  1 730. 1 733  t.  2  in  4» 
— Petru8Baudry  Montensis(n.  1 702 ; 
t  1752)  collegit  Annales  de  V  abbaye- 
de  St.  Ghislain,  quorum  11.  X.  XI.  JXL 
prodierunt  cur.  Alb.  Poncelet  1897  — 
Histoire  de  V  abbaye  de  Bonnevaf 
auctore  Benato  Lambert  OSB.  (t  17« 
Mart  1748)  prodiit  demum  1876.  — 
BernardiFerrette  17460.  Ci.  prioria 
Diarium  Colmar  D.  3  demum  edidit 
1903  Ingold. —  O.Puccinelii  monu- 
menta  monasterii  leonensis  brevi  com- 
mentario  illustravit;  accedit  appendix 
documentorum  ad  tria  aiki  monasteria. 
brixianaspectantium,  Bomae  1 759  in  4. 

7 1 0.  Magna  diligentia  et  accuratione- 
collegit  MSmoires  domestiques  pour 
servir  a  1'  Histoire  de  V  Oratoire  Ludo- 
vicus  Batterel.  Becenset  scil. ordine- 
chronoiogico  viros  illius  sodalitii  vir- 
tutibus,  gestis,  operibus  illustres.  Natus- 
est  ipse  Toulonii  1679  vel  1680.  In- 
gressus  est  societatem  juvenis  a.  17,. 
et  ob  sua  talenta  electus  est  in  con- 
gregationis  secretarium.  Decessit  20. 
Dec.  1752.  Opus  mansit  hactenus  in- 
editum,  demnm  cura  P.  I  n  g  o  1  d  pro- 
diit  Parisiis  1902 — 1905  t.  4.  Per- 
tingit  usque  ad  sodaies,  qui  floruerunt 
sub  Abel  Lud.  de  Sainte  Marthe  quinto» 
praeposito  generali  congregationis  (t 
lfr97).  Dolendum  est,  eum  auctorea. 
sodales  illos  nimium  laudare  et  cele- 
brare,  qui  addicti  erant  factioni  jan- 


')  Cf.  Bi.  un  LXVIII,  328. 


Bayrhammer,  Grandi,  Soldani,  Ju^nin,  Batterel. 


Digitized  by  Google 


1559      1741—1763.  Historia  ord.  et  misaionum.  Bougerel,  Charlevoix,  jsgo 


senianae.  —  Ejus  sodalis  Josephus  i 
Bougerel  Aquensis  n.  1680,  qui  j 
intrepidus  astitit  Massiliae  aegrotis 
peste  correptis  (171 9 — 20 ;  1 1 9.  Mart. 
1758)  collegit  Memoires  pour  servir  a  i 
1'histoire  Jes  hommes  illnstres  (14) 
<de  Provence,  Paris  1751  in  12.  Scri- 
psit  et  alias  vitas  virorum  celebrium 
ut  Petri  Gassendi  (Parisiis  1733 
in  12.),  Jo.  Petri  Giberti  clari  juris- 
•consulti  (t  1736,  Paris  1737)  aliorum- 
que.  Auctor  est  quidem  eruditus,  sed 
stiio  utitur  rudi l).  —  Petrus  Gil- 
bert  (t  1759)  collegit  Memoires  hi- 
storiques  et  chrondogiques  de  Port- 
Roy«l,  Ultrajecti,  1752  t.  7  in  12; 
ib.  1758  p.  1.  t  2.  (ab  origine  a.  1204 
— 1632):  p.  secunda  non  prodiit.  — 
Hierony mus  B  e  s  o  i  g  n  e  (Basogne)  pa- 
risiensis  n.   1686  Sorbonae  doctor. 
jansenianae  sectae  erat  fautor  et  bullae 
Unigenitus  adversarius.  Hinc  Sorbona 
•ejectus.  munere  concionandi  privatus 
et  in  exsilium  pulsus  1731,  sed  dein 
Parisios  redire  permissus  est  (t  25. 
Jan.  I76:t).  Hic  pariter  scripsit  Hi- 
stoire  de   V abbaije    de  Port  Royal, 
Ooloniae  (Parisiis)  1752  t  6;  Vies 
4e  quatre   eceques   engagis  dans  Va 
euuse  de  Port  Royal,  Ultrajecti  Pa- 
risiis)  1756  t.  2 ;  Concorde  des  liores 
■de  la  .Sagesse  ou  la  morale  du  Saint- 
Esprit  cum  annotationibus  concisis  et 
succosis  Parisiis  1737  in  12;  1746; 
■etiam  in  Migne  cursu  compl.  s.  Scri- 
pturae  t.  XVII.  Minus  arrisit  Moral 
•des  ApOtres,  ib.  1747,  concordia  scil. 
omnium  epistolarum  apostolicarum  *). 
Alia  ejusdem  opera  tuentur  causam 
jansenianaru.  — Edmundus  Perreau 
•corgr.  s.  Mauri  parisiensis  (n.  1675; 
i  19.  Oct.  1741)  praeter  Traite  philo- 
sophique  et  thtologique  de  la  verite,  Pa- 
risiis  1T1S;  Ultrajecti  1731,  descri- 
psit  intentione  non  bona  Histoire  des 

i.  iT.  logold.  E»sai  de  Bibliogr.  Orat. 
V-  14 

•  i  l  l.  Rey  in  Yiijouroux  Dict.  de  la 
BiUe  I.  l»;40. 


demiers  Chapitres  generaux  de  la  con- 
gregation  de  S.  Maur,  1736  in  4. 

711.  Jam  accedamus  ad  historiam 
missionum.  Praetermissis  Jo.  B.  du 
Halde,  de  quo  egimus  p.  902,  et  iis, 
quorum  mentionem  fecimus  inter  scri- 
ptores  historiae  ordinum  n.  702,  Nico- 
laus  Ludovicus  Ingoult  S.  J.  (n.  15. 
Aug.  1689;  t  1753)  publicae  luci  de- 
dit  Nouveaux  MSmoires  des  Miasions 
de  la  Comp.  de  J.  dans  le  Levant,  Pa- 
risiis  1745  t.  8;  t  9.  quem  paraverat 
prodiit  cura  P.  Boger  ib.  1755.  — 
Petrus  Franciscus  Xav.  Charlevoix 
S.  J.  (n.  29.  Oct  1682;  t  I.  Febr. 
1761)  aliquamdiu  in  Canada  missio- 
narius,  dein  per  annos  22  strenuus  in 
edendis  memoriis  trivultiensibus  so- 
cius,  accurate  descripsit  Histoire  de 
V  itablissement,  des  progres  etdelade- 

du  Japon,  ou  l'on  voit  les  diflferentes 
revolutions  qui  ont  agite  cette  monar- 
chie  pendant  plus  d'un  siecle  *),  Boto- 
magi  1715  t.  3  in  12;  Lovanni  1828. 
1829  t  2  in  8;  Leodii  1855  t  2  in  8. 
etc.  Prodiit  plurimum  aucta  et  titulo 
generaliori  inscripta  Histoire  et  descri- 
ption  gcnirale  du  Japon,  Parisiis  1736 
t  9  in  12;  1754  t  6  in  12.  Histoire 
de  Vlsle  EspagnoU  ou  de  S.  Dominique, 
Paris  1731  t  2  in  4;  Amsterdam 
1733  ;  Histoire  et  deseription  ghUraU 
de  la  NouvelU  France,  Paris  1744  t  3 
in  4 ;  Histoire  du  Paraguay,  Paris  1756 
t  3  in  4;  1757  t  6  in  12.  Propter 
quae  opera  plane  eximia  dictus  est 
»Herodotus  missionum*. 

712.  De  missione  (Paraquariae)  fuse 
admodum  disserit  Petrus  Loxano  S.  J. 
Matritensis,  qui  fere  puer  a.  1 5  in  eam 
profectus  est  a.  1712  (t  c.  1759),  in 
op.  Historia  d*  la  Comp.  de  Jesu  en  la 
IVovinria  de  Paraguay,  Matriti  1755 
t.  2  in  f.;  Buenos  Aires  1873 — 75 


•  i  (  f.  tuppl.  ad  A.  E.  V.  385-95  :  KeU 
ler  U.  510. 


Digitized  by  Google 


1561 


Ribeiro,  Gumilla,  Venegas,  Lafitau,  Parrenin,  Gaubil  etc. 


1562 


t.  5  in  4.  Praeter  alia  edita  et  inedita ») 
ejas  qnoqae  est  Descripcion  chorogra- 
phiea  '".  .  .  de  las  dilatadissimas  Pro- 
cincias  del  gran  Chaoo,  Gualamba  etc, 
Cordoba  1733  in  4.  —  Franciscus 
Bibeiro  da  SiWa edidit  Aureo  throno 
episcopal  collocado  nas  minhas  do  onro 
ou  noticia  breve  da  creacao  do  novo 
bispado  Marianbense  e  entrada  do  seu 
primeiro  bispo,  Lisboa  1749  in  4.  — 
Magni  fit  opus  Josepbi  Gumilla  S. 
J.  (n.  3.  Maj.  Xanivenis,  Janovas  in 
Aragonia;  t  16.  Jul.   1750)  missio- 
narii,  qui  regioaes  saae  missionis  dili- 
genter  et  sagaciter  scrutatos  est:  El 
Orinoco  Uustrado  y  defendido.  Historia 
natural,  civil  .  .  .  vertientes,  govierno, 
usos  y  costumbres  de  los  Indios,  Ma- 
dhd  1745  t  2  in  4;  Barcinone  1791; 
1882. —  Michael  Venegas  mexicanus 
n.  4.  Oct.  1680,  qui  obiit  circiter  octo- 
genarius,  dedit  Noticia  de  la  California 
y  de  su  conquista  temporal  y  espiritual 
hasta  el  tiempo  presente,  quam  ez  ejus 
manuscripti8  redegit,  edidit  Andreas 
Marcus  Burriel,  Matriti  1 757  t 3  in  4. 
Ipsius  Manuel  de  Parrocos,  Mezici 
1731 ;  1803omnibusparochispraescri- 
psitsynodns  mezicanalV. —  Josephus 
Franciscus  Lafitau  S.  J.  Burdigalen- 
8is,  missionarius  (n.  1.  Jan.  1681;  t 
1746)  describit  Moeurs  des  sauvages 
amiricains  comparees  auz  moeurs  des 
premiers  tems  (cum  imaginibus),  Paris 
1724  t  2  in  4;  et  t  4  in  8-,  quo  in 
op.  investigat  num  revera  reperiantur 
penes  eos  paganismi,  judaismi,  christa- 
nismi  vestigia  vel  aliorum  populorum, 
ut  afnrmarunt  plures  ez  iis,  qui  in 
Americam  venerunt  Histoire  des  dt- 
couvertes  et  conquestes  des  Portugais 
dans  le  Nouveau  Monde,  ib.  1733  t.  2 
in  4.  et  t.  4  in  12;  1754;  Histoire  de 
Jean  de  Brienne  Roi  de  Jerusalem  et 
Empereur   de  Constantinople,  Paris 
1827  in  12. 


')  UT.  Sommervogel  V,  130-34. 


713.  Inter  missionarios  hujus  tem- 
poris  in  imperio  sinensi  eminent  Do- 
minicus  Parrenin  8.  J.  patria  Lug- 
dunensis  n.  1.  Sept  1665,  mazimae* 
auctoritatis  apud  Kaaghi — hi  imp.,  qui 
eum  comitem  habere  voluit  in  suis> 
itineribus  et  ejus  opera  usus  est  in  suis 
negotiationibus  cum  Bussis.  Sub  hujus 
imperatoris  successoribus  religioni  chri-. 
stianae  minua  propensis  valuit  tamen 
sua  auctoritate  ad  aveitenda  majora 
missionis  damna.  Ezpensas  pro  ejus 
ezsequiis  (t  27.  Sept  1741)  Kienlun- 
gus  imp.  snbministravit  Reliquit  plu- 
rimas  de  missionis  fatis  literas.  Vertit 
plnra  in  lingoam  sinensem  vel  ez  hac 
lingua  gallice1).  —  Antonius  Gaubil 
S.  J.  Gallus  (n.  14.  Jul.  1688;  t  24. 
JuL  1759),  qui  a.  36  transegit  in  aula 
pekinensi  muneribus  pablicis  honora- 
tus,  etsi  imperator  christianis  non  esset 
propitins.  Viz  alius  tam  alte  penetra- 
vit  culturam  omnem,  historiam.  reli- 
gionem,  astronomiam,  chronologiam  et 
geographiam  sinensem  sicut  Gaubil, 
qui  de  hisce  pretioaa  reliquit  opera 
necnon  et  literas,  quae  tamen  praeter- 
mittimus,  quia  minus  spectant  theolo- 
giam.  Ea  diligenter  reeenset  Sommer- 
vogel  III,  1257  —  64.   —  Joseph 
Anna  Maria  Moyria  de  Mailla  (MaiU 
lac)  S.  J.  Gallus  n.  16-  Dec.  1669.  ab 
a.  1702  ad  usque  mortem  (28.  Jon. 
1 748)  degit  in  imperio  sinensi  et  jussu 
imperatoris  Kanghi  cum  aliis  missio- 
nariis  chartas  geographicas  illius  im- 
perii  delineavit.  Edidit  plnra  opuscula 
lingua  sinensi  atque  ez  hac  lingua  gal- 
lice  concinnavit  Histoire  gentrale  de  la 
Chine  ou  Annales  de  cette  Empire, 
qnod  opus  demum   prodiit  Parisiis 
1777—83  t.  13  in  4.  Reperiuntur 
etiam  plures  ejosdem  epistolae  inter 
Lettres  edifiantes  editas  a  P.  Lego- 
bien.  —  Michael  Villermaules 
(Villermaula,  Villers)  Orat.  Helvetas 
a.  1 8  transegit  in  missione  canadensi. 
Ultimis  vitae  annis  commoratus  est 


•)  Cf.  Sommervoj?el  V,  284-90. 


Digitized  by  Goegle 


1 563    1741—1763.  Hagiographi.  Cuypers,  van  de  Velden,  Pien,  Dolmann,  15^4 


Parisiis  (t  17.  Mart  1757)  totusque 
•deditus  in  colligendis  Anecdotes  sur 
1'etat  de  la  Religion  dans  la  Chine, 
Paris  1733  —  35  t  6  in  12,  cum  ma- 
teriarum  indice  1736.  Disserit  iniisde 
legatis  apostolicis  Toumon  et  Mezzabar- 
ba  in  illud  imperium  missis  deque  causa 
rituum  sinensium  *).  Contra  eum  scri- 
psit  Petrus  0  0  v  i  1 1  e  S.  J.  missionarius 
«(t  23.  Jan.  1758)  propter  calumnias 
sibi  ab  auctore  impactas,  quas  literas 
(2)  habes  in  Mem.  de  Trev.  1735 
p.  2623  — 42;  1736  p.  2412  —  28 
-et  2768— 2815,  quibus  ille  epistola 
ad  Goville  data  (Paris  1736)  respon- 
•dere  nititur.  Ceterum  auctor  noster  a 
scriptoribus  jansenianis  collaudatur. 

714.  Plures  ex  hagiographis,  qui  Bol- 
landistae  dici  solent,  hac  epocha  de- 
ceaserunt:  Guilelmus  CuypersS.  J. 
(Cuperus)  Antwerpiensis  (n.  1.  Maji 
1686;  t  2.  Febr.  1741),  qui  indicas 
missiones  in  votia  habuit,  sed  edendis 
SS.  acti8  addictus  fuit.  Symbolam  suam 
-contulit  ad  t  tres  Julii  et  ad  sex  mensis 
Augusti.  Elaboravit  historicum  com- 
mentarium  de  s.  Jacobi  Maj.  ap.  prae- 
dicatione  in  Hispania  (seorsim  prodiit 
Antwerpiae  1729  in  f.),  quem  Michael 


>)  Cf.  Bertrand  Bibliotheque  Sulpi- 
•cienne  111,  151—56.  —  Quaedam  forte  ad 
has  controversias  de  ritibus  prohibitis 
spectantia  reperiuntur  in  op.  Petri|Fr. 
F  a  v  r  e :  Lettres  Hifiantes  curieuses  sur  la 
visite  apostolique  de  M.  de  la  Bcaume  a 
la  Cochinehine  en  l'a.  1740  pour  servir 
-de  continuation  aux  Memoires  historioues 
du  P.  Norbert(  Venetua  aut  certius  Novo 
castremribus  typis)  1746;  1753  t  in  12. 
Missu*  fuerat  Franc.  de  la  B  e  a  u  m  e  epi- 
scopus  Halicarnassensis  in  Cocinchinam 
atqueadjacentesregiones  procomponendis 
missionaviorum  dissidiis  et  ad  urgendam 
decretorura  apostolicorum  observantiam 
(t  1742).  Sibi  aBSumpsit  de  Favre  natione 
Helvetum  m  suum  cancellarium  et  ofKcia- 
lem,  <lece?sitque  ea  in  missione.  Prodi- 
erunt  j»ost  ejus  mortem  hae  literae,  quae 
tamen  Friburgi  publice  ad  rogum  fuerunt 
dainnatae  et  proh.  Romae  6.  Jun.  1746. 
Et  mento  quidem,  fuerunt  enim  infectae 
■pn  :tu  T.  Norberti,  de  quo  t.  seq. 


a  8.  Maria  0.  S.  Aug.  duabus  diss. 
impugnavit,  quibus  Cuperus  respondit 
editis  vindiciis,  ib.  1731  in  f.  Tr.  hi- 
storico  -  chronologicus  de  patriarchis 
CP.,  quorum  series  ab  initio  istius  ca- 
thedrae  usque  ad  aetatem  nostram  de- 
ducitur»),  1733  in  f.,  Venetiis  1751. 
Gravem  controversiam  movit  ob  acta 
s.  Domini  a  se  edita,  negat  enim  sancti 
ortum  ex  nobilissima  Ouzmanorum 
familia.  Hinc  vix  ac  prodierant,  im- 
pugnata  fuere  [pluribusque  diaa.  pro 
et  contra  occasionem  praebuerunt.  — 
Joannes  van  de  Velden  S.  J.  Ant- 
werpiensis*)  n.  17.  Sept  1710,  de- 
cessit  15.  Aug.  1747,  dum  pararet 
profectionem  ad  missiones  exteras. 
Partem  habuit  in  edendis  t  1.  et  2. 
Septembris.  —  Joannes  Pien  8.  J. 
(Pinius)  Gandavensis  (n.  1 3.  Dec.  1 678 ; 
t  19.  Maj.  1749),  qui  exceUuit  iudicio 
critico,  Hispaniae  bibliothecas  lustra- 
vit  non  sine  copioso  fructu.  Operam 
suam  contulit  ad  tomos  septem  Julii, 
sex  Augusti  et  1 .  Septembris,  eique  in 
primis  debentur  acta  s.  Ignatii  et  s. 
Bernardi.  Scripait  tractatum  histo- 
rico-chronologicum  de  liturgia  antiqua 
hispanica,  gotbica,  isidoriana,  mozara- 
bica,  toletana  mixta3),  Antverpiae 
1729  in  f.  (fr.  70);  Romae  1740;  tr. 
de  Ecclesiae  diaconissis  praemissum  X, 
1.  Sep.  —  Petrus  Dolmans  S.  J. 
Lummelensis  (n.  8.  Sept  1697 ;  t  29. 
Sept  1751),  professor  philosophiae 
Antwerpiae,  s.  Scripturae  et  theologiae 
dogmaticae  Lovanii,  partem  habuit  in 
edendis  t.  3.  et  4.  Augusti,  ediditque 
observationes  apologeiicas  pro  episcopatu 
trajedensi  ad  Mosatn,  quem  P.  Godefr. 
Henschenius  eS.J.p.  m.  jam  pri- 

i)  Cf.  Mem.  de  Tr.  1734  a.  20  p.  385— 
413.  Plura  de  eo  cf.  in  elogio  praemisso 
t.  6.  act.  SS.  Augusti ;  Fleuru  H.  E.  cont. 
1.  234  §  36. 

*)  Hujus  vel  forte  cognominis  Jan  van 
de  Velde  est  Ejnscopi  Silvaedueensn,  Lei- 
den  1742. 

»)  Cf.  Mem.  de  Trev.  1731  a.  67  p. 
1119-39 ;  A.  E.  1758  p.  85  -92.  Plura  de 
P  i  n  i  0  cf.  in  elogio  praemisso  t.  3.  Sept 


Digitized  by  Google 


1565 


Sticker,  Perier,  Stiltink,  Giorgi,  Cortignani. 


1566 


«dem  asseruerat,  Antwerpiae  s.  a.,  etiam 
in  actis  SS.  Belgii  1,  314—52  cum 
■aliia  ejusdem  observationibus ,  qua9 
ediderat,  ib.  352 — 73.  —  Urbanus 
•Sticker  S.  J.  Dunkercanus  (n.  25. 
Sept  1717;  f  25.  Oct  1753),  partem 
habuit  in  edendo  t.  5.  Sept.  —  Joannes 
Perier  S.  J.  Cortaci  n.  29.  Aug.  1711 
quindecim  annos  in  illustrandis  sex 
ultimis  mensis  Septembris  tomis  im- 
pendit  (t  23.  Jun.  1762).  —  Eodem 
•anno  (28.  Febr.)  decessit  omnium  hac 
aetate  celeberrimus  Joannes  Stil- 
tinck  S.  J.  (n.  24.  Febr.  1703),  qui 
indefessa  diligentia  per  25  annoseden- 
«dis  sanctorum  actis  incubuit1).  Magna 
«x  parte  ipsi  debemus  tomos  quinque 
Augusti,  omnes  Sept.  et  primum  Oct. 
Vitam  s.  Siephani  regis  Hungariae  ex 
iatinis  et  graecis  aliarumque  gentium 
monumentis  collegit  digessitque,  com- 
«nentariis  et  observationibus  illustra- 
vit:  in  qua  Joannis  Schwartzii 
Hungari  heterodoxi  adversns  initia  re- 
ligionis  apud  Hungaros  christanae  et 
angelicam  regni  Hungariae  coronam 
calumniae  refutantur,  Cassoviae  1767 
inf. 

715.  Quibus  adde  Dominicum G  i  or- 
gi  (Georgium)  RboiiginumJ,  praela- 
tum  pontificium,  praefectum  insignis 
bibliothecae  card.  Imperialis.  Vir  erat 
vere  doctus  et  in  omni  antiquitate  ver- 
satus,  vir  integerrimus,  remotus  ab 
omni  fuco  et  faatu.  Magni  eum  fece- 
runt  Innocentius  XIII.,  Benedictus 
Xffl.,  Clemens  XII.  et  Benedictus  XIV., 
•et  card.  Quirinus,  qui  vix  aliquid  lite- 
ris  consignabat,  quin  ejus  judicio  illud 
subjiceret  (n.  1690;  t  10.  Aug.  1746). 
lnter  ejus  opera  mentionem  merent  *) : 
MartyroJogium  Adonis  archiep.  vien- 


')  Plura  de  eo  cf.  in  elogio  pramiaso  t. 
1.  Oct.  act.  SS. 

*)  Cf.  plura  de  ipso  in  commentario  de 
ejus  vita  scripto  a  Car.  comite  Silve- 
stri  in  («ylloge  calogeriana  XLl,  337  8. ; 
Biogr.  univ.  XVII,  411  e. ;  Adeluug  II, 


nensis  ab  Herib.  Bosweido  S.  J.  theo- 
logo  jam  pridem  ad  mss.  exemplaria 
recensitum,  nunc  ope  codd.  bibliothe- 
cae  vaticanae  recognitum  et  adnotatio- 
nibus  illu8tratum:  accessere  martyro- 
logia  et  calendaria  aliquot  ex  vaticana 
et  aliis  bibliothecis  eruta,  nunc  pri- 
mum  in  lucem  edita1),  Bomae  1745 
t.  2  in  1  v.  in  f.  De  antiquis  Italiae 
metropalibus 2),  Romae  1722  et  1724 
in  4 ;  diss.  epist.  de  origine  metropolis 
ecclesiae   beneoentanae,  Romae  1725 
in  4 ;  de  cathedra  episcopali  Setiae  ci- 
vitatis  in  Latio  a),  cum  appendice  mo- 
numentorum  eandem  ecclesiam  et  ci- 
vitatem  illustrantium  ib.  1727  in  4; 
1751;  de  liturgia  romani  pontificis  in 
celebratione  solemni  missarum  11.  4,  ubi 
sacra  mysteria  ex  antiquis  codd.  prae- 
sertim  vaticanis  aliisque  monumentis 
plurimum  illustrantur  «),  Romae  1731. 
1 743. 1 744  t.  3  in  4.,  opus,  inquit  Zac- 
caria,  quovis  pretio  dignum  (m.  100), 
in  quo  di3serit  de  libris,  vaais  sacris, 
personis  et  libris  liturgicis  s.  roma- 
nae  Ecclesiae.   Tertius  t.  est  rarus, 
adeo  ut  integrum  opus  invenire  diffi- 
cillimum  sit.  Gli  abiti  sacri  del  ro- 
mano  Pontefice  paonazzi  et  neri  in  al- 
cune  solenni  funzioni  della  Chiesa  giu- 
stificati,  ib.  1724  in  4 ;  de  monogram- 
mate  Christi,  1738  in  4;  vita  Nicolai 
V.  P.  M.  ad  fidem  veterum  monuroen- 
torum ;  accedit  ejusdem  disquisitio  de 
Nicolai  erga  literas  et  literatos  viros 
patrocinio  6),  1742  in  4.  Annales  Ba- 
ronii,  quos  et  Mansi  cum  critica  Pagii 
et  continuatione  Raynaldi  iterum  edi- 
dit,  notis  illustravit,  Lucae  1740  ss. 

7 1 6. Petrus  Antonius  Corsignani 
n.  15.  Maji  1681  Celani  in  Aprutio, 
arcbaeologus,  episcopus  venosinus,  dein 
salmonensis   (1738),    praesul  vitae 


')  Cf.  J.  des  Sav.  CLIV,  372-84. 
•)  Cf.  A.  E.  lips.  1725  p.  293—6. 
*)  Cf,  A.  E.  lips.  1728  p.  252—4. 
<)  Cf.  A.  E.  lips.  1747  p.  647-56. 
»)  Cf.  A.  E  lips.  1746  p.  258-62 ;  J. 
des  Sav.  CXXXIV.  388-403. 


Digitized  by  Google 


]  567  1741-1763.  Hagiographi.  Cowignani  Brocchi,  Politi  etc. 


156* 


exemplari8  de  historia  patria  bene  me- 
ritus,  Jicet  judicium  criticum  ei  defuerit 
(t  1 7 .  Oct  1751).  Praeter  alia  edidit l) : 
De  viris  illustribus  Marsorum  1.  rfmgu- 
laris,  cui  etiam  sanctorum  ac  venera- 
bilium  Titae  necnon  maraicanae  in- 
scriptionea  accesserunt,  Romae  1712 
in  4;  Reggia  Marsicana  ovvero  me- 
morie  topografico-storiche  di  varie  Co- 
lonie  e  Citta  antiche  e  moderne  della 
provincia  de' Marsi  e  di  Valeria  com- 
prese  nel  vetustoLazio  e  negli  Abruzzi 
colla  descrizione  delle  loro  Chieae,  Nea- 
poli  1 738  t.  2  in  4 ;  acta  ss.  MM.  Sim- 
plieii,  Constantii  et  Victoriani;  acce- 
dunt  ordo  divinorum  officiorum  eccle- 
siae  Marsorum  et  aliquorum  aanctorum 
memoriae,  Romae  1750»  quae  tamen 
acta  Bollandistis  videntur  suspecta. 
—  Plurium  virorum  illustrium  0. 
Theat.  vitas  narrat  Innocentius  Baphael 
Savonarola  hujusord.  sodalis fervens 
etinsignisPatavinus(n.l680;  1 13.Jan. 
17  48)  multorum  librorum  auctor.*)  — 
Josephus  Maria  B  r  o  c  c  h  i  Florentinus 
(n.29.0ct.l687  ;  tS.Jan.  1751),  socius 
academiae  florentinae,  rector  seminarii 
(1723  —  44),  theologiae  moralis  pro- 
fessor,  protonotarius  apostolicus3),  imi- 
tandas  proposuit  Vite  aY  Santi  e  Beati 
Fiorentini,  Florentiae  1742  in  4.  p.  1 ; 
1752  p.  2.,  reliquae  duae  partes  non 
prodierunt,  opus  rarum;  Theologiae 
moralis  generalia  principia,  quibus 
adnectuntur  opuscula  de  fide,  spe  et 
caritate,  juramento,  blasphemia,  voto 
et  fama  ez  doctrina  celebris  doctoris 
Friderici  Qianetti  (t  1708)  adpubli- 
cam  utilitatem  eruta,  ordinata  et  aucta, 
Lucae  1714;  de  occasione  proxima  pec- 
cati  et  recidivis  una  cum  remediis  pro 
illorum  cura  a  confessario  adhibendis  *), 


')  Cf.  Zaccaria  Vt  733  s. ;  Biogr.  univ. 
X,2. 

*)  Cf.  Vedova  Biogr.  degli  Scrittori  II, 
230 — 36,  qui  op  .edita  30  recenset ;  Vesoai 
II,  229— 370. 

*)  Cf.  de  hoc  viro  digniasimo  plura 
apud  Zaccaria  III,  729—35. 

«)  Cf.  «uppl.  ad  N.  A.  E.  III,  361-4. 


1718;  1736  in  4.  —  Alexander  a' s. 
Sigismundo  Politi  schol.  piar.  Floren- 
tinus  n.  10.  Juiii  1679,  a  prima  pue- 
ritia  literarum  amore  flagravit,  ut  prae 
illarum  duicedine  non  solum  alia  oble- 
ctamenta  abjiceret,  sed  etiam  parum 
valetudini  parceret.  Plurimum  studii 
in  graeca  lingua  consumpsit.  Annos 
natus  15  ingressus  eat  sodalitatem 
scholarum  piarum.  Studiorum  curriculo 
absoluto  artem  rhetoricam  docuit,  dein 
philosophiam,  qua  occasione  edidit  phi~ 
losophiam  peripateticam  ex  mente  s. 
Thomae  Aq.  per  breves  theses  ad  ari- 
stotelicara  methodum  explicatam,  Flo- 
rentiae  1708  in  12.  Post  aliquot  an- 
nos  (l 7 1 2)  demandatum  est  ei  munua 
tradendae  rerum  divinarum  scientiae. 
In  primis  autem  versabatur  in  literis 
graecis,  quare  librorum  et  codd.  msa., 
praesertim  graecorum,  copiam  sibi  ool- 
ligere  curabat,  editisque  libris  erudi- 
tis  illas  multum  illustravit.  Hortante 
Benedicto  XIV.  Martyrologinm  roma- 
num  Gregorii  XIII.  jussu  restitutum 
etc.,  a  Benedicto  XIV  P.  M.  auctum  et 
castigatum  commentariis  suis  post  C. 
Baronium  ad  veterum  librorum  histo- 
riaeque  fidem  pontificio  jussu  illustra- 
vit  et  denuo  recensendum  atque  caati- 
gandum  Benedicti  XIV.  judicio  ac  cen- 
surae  subjecit,  Florentiae  1751  in  f. 
Complectitur  hic  tomus  eruditas  pro- 
lixasque  annotationes  seu  dissertationes 
in  solum  mensem  Januarium  l).  Opus 
ultra  prosequi  non  licuit  auctori,  apo- 
plexia  siquidem  correptus  deceasit  23. 
Julii  1752.  Cum  aliis  haud  libenter 
conversabatur,  et  adeuntea  ad  se  licet 
admitteret,  cito  tamen  se  iis  expedie- 
bat 2).  —  Maximilianus  a  s.  Joseph 
0.  Carm.  Monacensis  (n.  1 694 ;  t  1 7 5 7) 
collegit  Annum  sanctum  sive  breves 
biographias  Sanctorum,  Beatorum  etc 


0  Cf.  Zaccaria  1.  c  V.  636—51;  Saxius 
VI,  116. 

»)  Cf.  Fabronium  VIU,  41-67;  Hora- 
nyi,  Scriptores  piarum  achoL  II,  506 — 30 ; 
Zaccaria  VI,  733-38 ;  Biogr.uniy.  LXX  VU, 
375. 


Digitized  by  Google 


1569 


Falconius,  Bedekovich,  Elera,  Fell,  Kr&ozewaki. 


1570 


pro  singulis  anni  diebus,  Monachii 
1 744 ;  Mgsticus  ftorum  faseieulus  sive 
breves  biographiaa  88.  .  .  .  ex  0.  b.  M. 
de  Monte  Carmelo,  ib.  1746. 

717.  Nicolaus  Carminius  Falco- 
nius  archiepiscopus  8.  Severinae  (t  1. 
Mart.  1759)  edidit  8.  Conf.  Pont.  et 
celeberrirai  Thaumaturgi  Nieolai  aeta 
primigenia  nuper  detecta  et  eruta  ex 
unico  et  veteri  cod.  membranaceo  va- 
ticano,  ab  eodem  latine  reddita,  cum 
recentioribus  aliis  s.  Nicolai  actis  grae- 
colatine  notis,  Neapoli  1751,  eruditia- 
que  illustrata   prolegomenis l) ;  sed 
confer  Lud.  Sabbatini  de  Anfora 
diss.  dt  aetis  s.  Nieolai,  ib.  1763  et 
vindieias  vitae  et  gtstorum  s.  Nicolai 
secundum  acta  antiqua  et  vulgata,  et 
animadveraiones  in  acta  primigenia 
falconiana  nuper  inventa,  auctore  N. 
Putignano»),  ib.  1753  in  4.  — 
Josef  Bedekovich  0.  S.  Pauli  Erem. 
Croata  edidit  Natale  solum  magni  Ec- 
clesiae  doetoris  Hieronymi  in  ruderibus 
Stridonis  occultatum  probatorum  nihi- 
lominus  historicorum,  geographorum 
opinionibus  ac  brevis  illyricianae  chro- 
nologiae  adjumento  erutum  atque  cum 
vita  ejusdem  purpurati  Dalmatae,  Neo- 
stadii  Austriae   1752  in  f.  Accedit 
quadruplex  catalogus:  1.  personarum 
sanctitate  illustrium  ad  Illyricum  ho- 
diernum  sive  regnum  Dalmatiae,  Croa- 
tiae,  Slavoniae,  Bosniae,  Serviae  et 
Bulgariae  Istriaeque  pertinentium ;  % 
sanctorum  Illyrici,  quonun  diescertus 
obitus  vel  memoriae  haberi  nequit;  3. 
beatorum  Illyricorum;  4.  illyricorum 
venerabilium  virorum  Dei.  Adjectus 


•)  Cf.  Za^caria  VI,  564—67. 

*)  Alius  ab  hoc  eat  Joannes  Dominicus 
Putignani  S.  J.  (n.  25.  Jan.  1656;  tt26. 
Febr.  1742),  cujus  annt  de  rtdivwo  »an- 

guine  d.  JanuarH  E.etM.  opua  tri- 

partitum :  p.  1.  de  aanguine  ebulhente ; 
p.  2.  de  sanguine  praeaagiente ;  p.  3.  de 
sangnine  encomiaate,  NeapoU  1723-26 
in  4;  d$  immortalitate  anitnorum  dialogi, 
ib.  1729  t.  2  in  4 ;  Viennae  1740.  de  regu- 
larum  institutione,  ib.  1713. 1714.  t.  2  in  4. 


eat  Alph.  Ciaconii  tr.  de  cardinalitia 
dignitate  a.  Hieronymi.    Ceterura  in 
hoc  opere  alias  erudito  lector  in  dubiia 
rebua  definiendis  majorem  judicandi 
acrimoniam,  quandoque  et  perapicui- 
tatem,  at  fere  nbique  tersam  magis 
latinitatem  deaiderabit.  —  Joaephua 
a  NativitateO. Praed. collegit ^4yio- 
logieo  Dominicano,  Vidaa  doa  Santoa,  Be- 
atoa,  Martyrea  etc.  da  ordem  doa  Pr6ga- 
dores,  Oliaipone  1753  pluribus  t.  con- 
8tans.  —  Bonaventura  Elera  Herfor- 
dienaia  n.  29.  Aug.  1674,  cum  eaeet 
histrio,  conversus  est  ad  fidem  catho- 
licam  (1700)  et  (l70l)  ingTessus  0. 
Praed.  (t  1757).  Narrat  ipae  auam 
conversionem  (germanioe)  in  op.  Mira- 
bilia  magna  Dei,  Au^SKae  V.  1754; 
et  in  Ehrtnkron  dea  h.  Predigerordena 
ib.  1729  narrat  Sanctorum  et  Beato- 
rum  Ord.  utriuaque  sexus  vitas.  — 
Carolus  Pell  ^)  theologiae  doctor  Pa- 
risiis  1716  creatus,  diu  Londini  mis- 
8ionarius  (t  22.  Oct.  1763  a.  aetatia 
77)  acripsit  IAves  of  the  Saints  col- 
lected  from  Autbentick  Recorda  of 
Cburch  Hiatory  vfith  a  full  Account  of 
the  other  Festivals  througbout  the 
year,  Londini  1729  t.  4  in  4;  1750. 
—  Ant.  Jos.  Daniel  Kraazewaki 
0.  Praem.  Polonua  nobilia  prosapiae, 
praepositus  canoniae  Krzyzanowice  et 
1745  abbaa  Vitovii  (t  5.  Jnl  1758) 
Vitas  edidit  Sanctorum  et  beatorum 
sui  ordinis  (polonice)  Warsaviae  1752 
t.  2,  iiaque  aubjecit  supplementum  de 
ortu  et  propagatione  ordinis  in  Polonia 
utriuaque  aexna  monaateriorum  *). 

718.  De  haertticis  egerunt  Bonaven- 
tura  Amadeus  de  Caesare  0.  Min. 
Conv.  Caatrivillarenaw,  cujua  exatat 
magnum  opua  inscriptum:  Ecclesia 
vindicata  sive  haereaeologia,  in  qua 
omnes  errores  haeresesque  a  mundi 
primordio  ad  haec  usque  tempora  hi- 


>)  Cf.  Gillow  II,  239. 
*)  Cf.  Georgiua  Spiritu»  lit  nobert.  p. 
I  345  88. 


Digitized  by  Google 


2  571      1741—1763.  Haereaiologia  et  Archaeologia.  Du  Cheane,  Duinas,  1572 


storice,  chronologice  juxta  optimas 
epochas,  critice,  dogmatice  referuntur 
et  refutantur,  excursibus  criticis  et 
quaestiunculis  resolutis  undequaque 
referta,  t  8  in  f.,  quorum  tres  Romae 
1736,  reliqui  Neapoli  prodierunt l). 
Alia  ejusdem  opera  sunt :  Due  Diaser- 
tazioni  contro  VAteismo  in  1 2 ;  de  crili- 
ces  in  re  praesertim  sacra  recto  usu;  il 
Metodico  stil  predicare  a  braccio  con 
Tarte  memorativa  per  corroborare  la 
memoria  naturale,  imparar  Prediche,  la 
Cronologia  e  le  lingue  forestiere,  Ro- 
mae  1 728  in  1 2.  ed.  2  ;  Vita  di  S.  An- 
tonio  di  Padova  storica,  encomiastica, 
critica,  Neapoli  1752  in  4.  etc.  — 
Franco  Girvesi  juris  canonici  doctor 
scripsit  historiam  Pri<tcUlianistarum 
sive  de  haeresi  priscilliana  historicam 
dissertationem,  Romae  1 749.  —  Jo- 
annes  Baptista  Philipoteau  du  Chesne 
S.  J.  (t  24.  Jan.  1755),  per  biennium 
regiorum  principum  sub  Philippo  IV. 
praeceptor,  accurate  descripsit  Le  Pre- 
destinatisme  ou  les  heresies  sur  la  pre- 
destination  et  la  reprobation,  ou  T  on 
expose  la  naissance,  les  progres,  les 
revolutions,  les  dogmes  et  les  sectes 
diverses  des  Predestinatiens 2),  avec 
des  diss.  sur  des  Points  importants  et 
un  Sommaire  de  la  doctrine  que  TBglise 
oppose  a  ces  sectes,  Parisiis  1724  in 
4;  neque  minus  accurate  et  plene 
scrip8it  Histoire  du  BaTanisme  ou  de 
rHeresie  de  Michael  BaYus  avec  des 
notes  historiques,  chronologique?,  cri- 
tiques,  suivies  declaircissemens  theo- 
logiques  et  d'un  recueil  de  pieces  ju- 
stificatives 3),  Duaci  (Parisiis)  1731 
in  4.  In  1.  et  2.  1.  agit  praesertim  de 


'j  Cf.  aliaejuadein  opera(quorura  plura 
nmnserunt  inedita),  praesertiui  a*cetica, 
apud  Zavarroni  in  bibl.  calabra  p.  190. 

*)  Cf.  J.  des  «av.  LXXVII,  378—99 ; 
LXXVIII,  293-308;  Mem.  de  Tr.  1725  a. 
42  p.  873—908. 

»)  Cf  J.  des  Sav.  XCVI,  124-138  :  404 
—15;  Mem.  de  Tr.  1731  a.  94  p.  1567— 
1608;  a.  106  p.  1773-1805 ;  a.  114  p.  1953 
-70. 


Bajo  ejusque  doctrina;  in  3.  tuetur 
Lessium  adversus  censuras  lovanien- 
sem  et  duacensem;  in  4.  et  5.  disserit 
adversus  Jansenium,  Sancyranum  et 
Gibieuf ;  sed  quia  forte  nimis  confiden- 
ter  sententiam  fert  de  quibusdam  per- 
eonis  et  opiniombus,  in  indicem  li- 
brorum  prohibitorum  relata  fuit  decr. 
11.  Aug.  1733.  Adversus  du  Chesne 
scripaerunt  Orsi  (p.  1505)  et  Bil- 
luart,  cujus  est  Apologic  du  P.  Soto 
Dom.  et  dea  anciennes  censures  de 
Lonvain  et  de  Douai  sub  nomine  Ludo- 
vici  Lomanie,  Avenione  (Parisiis) 
1738  in  12.  La  viriti  et  1'equiU  de  la 
Constitution  Unigenitus  demontree  con- 
tre  les  cent-une  propositions  de  Ques- 
neL  1737  in  12.  —  Hilarius  Dumas 
(duMas)  doctor  sorbonicus  (t  1742) 
accurate  et  fideliter  enarravit  Histoire 
des  cinq  propontions  de  Jansenius,  Leo- 
dii  in  12;  Trivultii  1702  t.  3  in  12., 
ed.  optima  et  rara,  contra  quam  edidit 
anonymus  (Quesnellus)  La  Paix  dc 
Clement  IX.  ou  demon9tration  des  deut 
faussetes  capitales  avancees  dans  THi- 
stoire  des  cinq  Prop.  contre  la  foi  des 
Disciples  de  S.  Augustin  et  la  sincerite 
des  quatre  Eveques  avec  THistoire  de 
leur  accommodement,  Camberaci  1701 
t.  2  in  1 2  ;  respondit  Dumas  L  Dtfensc 
de  V  Histoire  etc.  Leodii  1  7(1 1  in  1 2. 


719.  Plures,  praesertim  in  Italia, 
elaborarunt  opera,  quae  ad  archaeolo- 
giam1)  christianatn  spectant.  Inter  hos 


')  De  archaeologia  prnfana  aollicitnt 
erat  Claudius  S  a  1 1  i  e  r  Burgundua  abbaa, 
bibliothecae  regiae  cnstos,  hnguae  hebrai- 
cae  profeBeor  (n.  1685 ;  t  1761).  Vir  erat 
adinodum  cruditus,  plurium  linguarum 
antiquarum  et  modernarum  peritus  et  in 
antiquitatis  cognitione  excellens :  hinc  re- 
ceptu»  fuit  inter  aocioa  academiae  galUcae 
et  inacriptionum.  Peritiam  in  archaeo- 
logia  08tendit  in  quam  plurimU  disa.,  quai 
inseruit  Memoriis  acad.  inscript  (cf.  Sa- 
xiu«  VI,  253  us.).  Instituit  etiam  Exotnn 
ct  itique  de  )a  Vie  de  C  a  it  r u  z  s  i  o ,  au- 
ctore  Macciavelli,  in  quo  mendacia  et  per- 
versa  priucipia  hujus  peawimi  politici  ape- 
rit.  Cf.  Feller  VII,  407.  -  Ita  et  Jo. 


Digitized  by  Google 


1573 


Boldetti,  Marangoni. 


1574 


• 

«minet  Marcus  Antonius  Boldetti 
Bomanas,  canonicas  ad  s.  Mariam  Maj. 
et  castos  veteram  coemeteriorum,  quem 
Clemens  XT.  ad  episcopatus  honorem 
promovisset,  nisi  ipsius  obstitisset  hu- 
militas.  Juvenis  magno  ardore  se  de- 
dit  poeai,  matheai,  philosophiae  morali, 
ideoque  etiam  lectioni  vitarum  dicto- 
rumque  veterum  philosophorum,  quae 
Plutarchus  literis  consignavit,  unde  a 
condiscipulis  dicebatur  Plutarchus;  in 
primis  vero  incubuit  studio  linguarum 
et  antiquitatis.  Decessit  optimus  et 
admodum  beneficus  senex  senio  con- 
fectus  4.  Dec.  1749  anno  .aetatis  87. 
Collegit  Osservazioni  sopra  i  Cimiteri 
oW  88.  Martyri  ed  antichi  Cristiani  di 
Boma;  aggiuntavi  la  serie  di  tutti 
quelli  che  si  sono  scoperti,  e  d'altri 
simili  che  in  varie  parti  del  Mondo  si 
trovano  con  alcune  riflessioni  pratiche 
aopra  il  culto  delle  sacre  Beliquie1), 
adversus  Mabillonii  L  de  cultu  san- 
ctorum  ignotorum,  Bomae  1720  t.  2 
in  1  v.  in  f.  (fr.  40),  opus  quidem  eru- 
ditum,  cujus  tamen  in  describendis  la- 
pidum  titulis  neque  maxima  accnratio, 
neque  in  interpretandis  summa  ingenii 
felicitas  fuit.  Plura  alia  opera  compo- 
suerat,  sed  infausto  incendio  perierunt 


0 1  i  v  a  Rhodiginus,  archaeologus  primum 
romanus,  tum  parisiensis.  Relicta  enim 
urbe  raigravit  Lutetiam  P.,  ut  cardinali 
Rohanio  easet  a  bibliotheca  (t  19.  Mart. 
1757).  Prodierunt  Oeuvres  diverses  de  1'  ab- 
W  Oliva,  Parisiis  1758.  Cf.  Feller  VI,  316. 
—  Blasius  G  a  r  o  f  a  1  o  (Caryophalus)  ab- 
bas)  Neapoli  n.  1677,  a  Clemente  XI,  card. 
Pa&sioneo,  principe  Eugenio,  qui  eum 
Viennam  accersivit ,  et  a  Trautsonio  ar- 
chiepiscopo  magni  factus  (t  1702  a.  aeta- 
tis  85).  Praeter  alia  quae  cf.  apud  Ade- 
lung  II,  1339,  reliquit  Coneiderazioni  in- 
torno  alla  Poesia  degli  Ebrei  e  dei  Greci, 
Romae  1707  in  4.,  opus  coeptum,  sed  non 
absolutum. 

>)  Cf.  Storia  Lett.  II,  538-41;  A.  E. 
lips.  1722  p.  513—24;  de  Rossi  Roma  sot- 
terranea  praef.  p.  52,  et  ex  eo  Kraus  die 
rOm.  Katakomben  introd.  p.  12. ,  secun- 
dam  quos  non  ea  sagacitate  et  diligentia 
praefuit  sacris  coemeteriis,  quam  exegisset 
sollers  archaeologiae  studium. 


(a.  1737).  —  Socium  laborum  el  stu- 
diorum  habuit  Joannem  Marangoni, 
Vicetinum,  protonotarium  apostolicum 
et  canonicum  agnaninum,  quocum  per 
30  annos  convivebat  (t  5.  Febr.  1754 
a.  aetatis  80),  cujus  plura  exstant  opera 
erudita1):  Acta  8.  Victorini  ep.  ami- 
terni  et  M.  illustrata  atque  de  ejusdem 
ac  83  MM.  amiternensium  coemeterio 
prope  Aquilam  in  Vestinis  historica 
diss.  cum  appendice  de  coemeterio  s.  Sa- 
turnini  via  Salaria  et  monumentis  ex 
eodem  aliisque  ss.  coemeteriis  Urbis 
nuper  effossis,  Romae  1740  in  4.,  qao 
in  opere  fragmenta  exhibet  ex  magno 
illo  thesauro,  quem  multornm  annorum 
labore  et  sollerti  diligentia  collegerat, 
sed  infaustissimum  incendium  cam  ope- 
ribus  Boldetti,  ut  supra  narravimus,  ab- 
sumpsit.  Acta  passionis  ac  translatio- 
num  8.  Magni  ep.  tranensis  et  M.  ex 
pervetustis  codd.  notia  illustrata,  Aesli 
1743;  DeUe  Memorie  sacre  e  profane 
deW  Amfiteatro  Flavio  di  Roma,  volgar- 
mente  detto  il  Colosseo8)  dissertazione 
(accurata  quae  magni  fit),  Romae  1746 
in  4;  delle  coee  gentUesche  t  profane 
trasvortate  ad  uso  ed  ad  ornamento  delle 
Chiese3),  ib.  1744  in  4.,  opus  rarum 
et  eruditum  apologiae  instar  pro  Bol- 
detti.  Chronologia  rom.  pontificum  su- 
perstes  in  pariete  australi  basilicae  s. 
Pauli  Ap.  viae  ostiensis  depicta  sec.  V. 
seu  aetate  8.  Leonis  M.  cum  additione 
reliquorum  ss.  pontificum  nostra  ad 
haec  tempora  perducta*),  1751  in  f . ; 
delle  Memorie  sacre  e  civili  deW  antica 
Citta  di  Novana  oggidl  Cittanova  nella 
Provincia  del  Piceno  1L  3,  ib.  1743 
in  4 ;  Istoria  deW  antichusimo  Oratorio 
e  Capella  di  8.  Lorenzo  nel  Patriarchio 


«)  Cf.  Zaccaria,  Storia  Lett.  VII,  632— 
36,  qui  resenset  18  opera  ab  eodem  edita, 
ex  quibus  tamen  plura  ascetica,  et  6  ine- 
dita.  Cf.  Biogr.  univ.  XXVI,  556. 

*)  Cf.  A.  E.  lips.  1751  p.  600-605;  J. 
des  Sav.  CXLIX,  312-31. 

»)  J.  d.  Sav.  CXXXIX,  380-96 ;  CXLI, 
530—47. 

*)  Zaccaria,  St.  Lett  V,  562-83. 


Digitized  by  G»Ogle 


1573 

Lateranese  comunemente  appellato 
Sancta  Sanctoram,  ib.  1746  in4;  The- 
saurus  parochorum  sea  vitae  ac  mona- 
menta  parochorum,  qai  sanctitate,  mar- 
ty  rio,  pietate,  virtutibus,  dignitatibus  et 
scriptis  catholicam  illustrarunt  Eccle- 
siam,  Bomae  1726.  1730  t.  2  in  4; 
Coloniae  1731;  t.  3  incendio  periit; 
opus  non  caret  pretio. 

720.  Jacobus  Acami,  comes,  scri- 
psit  epistolam  de  paedobaptismo  solemni 
in  Ecclesia  latina  et  graeca  sive  de  per- 
petuo  Ecclesiae  ritu  ac  dogmate  bapti- 
zandorum  cum  infantium  tum  adulto- 
rum  in  pervigiliis  paschae  et  pente- 
costes  adversus  Anabaptistas  et  Soci- 
nianos,  ad  Anabaptistam  londinensem, 
Romae  1755;  delV  Antichita  §  pregidel 
Sagramentario  Veronese  publicato  da 
G.  Bianchini  nel  t.  4.  di  Anastasio  Biblio- 
thecario  diss.  apologetica  tripartita1), 
Romae  1748  in  4:  ep.  ad  P.  JFaustum 
a  e.  Joseph  schol.  piar.  sacerdotem,  in 
qua  nonnulla  ad  ss.  papienses  episcopos 
spectantia  proponuntur  et  illustrantur 
necnon  ad  discernenda  a  spuriis  et 
apocryphis  acta  martyrum  sincera  et 
selecta  inconcussae  inseruntur  regalae, 
ib.  1750  in  8.  —  Hentionem  meret 
Franciscus  Antonius  Gori ,  Florentinus 
(n.  9.Nov.  1691;  t  il.Jan.  1757),  vir 
duce  Salvinio  in  sacra  et  profana  anti- 
quitate  eruditissimus,  baptisterii  prae- 
positus,  ecclesiae  ad  s.  Joannem  cano- 
nicus  et  historiae  publicus  professor. 
lnter  plurima  ejusdem  opera  praestan- 
tUsima*),  quae  archaeologiam  profa- 
nam  magis  spectant,  hic  tantum  addu- 
cemus  bibliothecae  Medicaeae,  laurentia- 
nae  et  palaiinae  codd.  mss.  orienialium 
catalogum,  quem  Stephanus  Evodius 
Assemanus  inchoaverat,  ipse  jussu 
Francisci  I.  imp.  absolvit,  Florentiae 


>)  Cf.  de  hac  erudita  et  diligenti  diss. 
Zaccaria  Storia  Lett  I,  71—81 ;  A.  E.  L. 
1752  p.  341—50. 

»)  Cf.  Adelung  II,  1529—32;  contin. 
H.  E.  Fleurii  1.  245  «  27 ;  Saxius  VI,  391  ss. 


1576 

1743;  thesaurum  veterum  diptychorum 
consularium  et  ecclesiasticorum  tum 
ejusdem  auctoris  cum  aliorum  lucubra- 
tionibus  auctum,  opus  posthumum, 
quod  prodiit  cura  Joannis  Bapt.  Pas- 
serii  Florentiae  1759  t.  3  in  f.;  sym- 
bolas  literarias,  opuscula  varia  philo- 
logica,  scientifica,  antiqoaria  signa,  la- 
pides,  numismata,  gemmas  et  monu- 
menta  medii  aevi  nunc  primum  edita» 
continentes1),  ib.  1 745  t.  10  in  8.,  col- 

antiquarum  astriferarum  200  tabulis 
aeneis  illustratarum»),  ib.  1750  t  3 
in  f.  Musaeum  florentinum  illustravit 
t.  6  ib.  1731 — 43,  et  Etruscum  t  3 
ib.  1737 — 43;  Inscriptiones  antiquas 
graecas  et  romanas,  quae  exstant  in 
Etruriae  urbibus,  Florentinae  1726 
p.  1  ;  1734  p.  2;  1743  p.  3.  —  Huc 
etiam  referri  possunt :  Gregorius  B  e  r  - 
t  h  e  1  e  t  0.  S.  Ben.  congr.  s.  Vitonis  et 
Hidulphi  (f  1754),  cujus  est  Histoire 
historique  et  morale  de  VAbstinence  de 
la  viande  et  des  revolutions,  quelle  a 
eues  depuis  le  commencement  du  monde 
jusqu'a  pre8ent  tant  parmi  les  H^breux 
que  parmi  les  PaYens,  les  Chretiens,  et 
les  Religieux  anciens  et  modernes3), 
Botomagi  1731  in  4,  quam  ediderunt 
Steph.  Hideux  (t  1743)  et  Petr.  du 
Bos  (f  1755)  e.  congr.  8.  Mauri*); 
et  Geraldua  ZflrcherO.  S.Ben.  San- 
gallensis,  theologiae  professor,  qui  ty- 
pis  dedit  historiam  poenUentiae publicae 
notis  et  animadversionibus  illustratam 


')  Cf.  Zaccaria  I,  260—5  ;  III,  593—8*; 
V,  675—7 ;  IX,  461—4;  X,  581—6 ;  A.  E. 
Ups.  1649  p.  630-44 ;  1756  p.  24—31 ; 
418—25 ;  664—70. 

»)  Cf.  A.  E.  lip§.  1750  p.  142—4. 

»i  Cf.  J.  des  Sav.  XCVI,  475—93; 
XCVII ;  80—94. 

*)  Hi  duo  magna  diligentia  college- 
runt  patrum  testimonia,  ut  ex  iis  confice- 
rent  commentarium  continuum  in  s.  Scri- 
pturam  juxta  notum  quadruphcem  ejus- 
dem  sensum,  quem  inscripserunt  Biblia 
maxima  patrum,  jamque  parata  erant  ali- 
quot  volumina,  cum  utriusque  mors  inter- 
venit.  Cf.  Vigouroux  Dict  1,  1886. 


1741-1763.  Archaeologia  et  Historia  lit.  Acami,  Gori, 


Digitized  by  Google 


1577 


Fontenu,  Naaaarre,  Magnoald.  Ziegelbauer. 


1578 


com  gemina  dissertatione,  una  praevia 
de  ernditionis  praestantia  ad  neotbeo- 
logos,  altera  ad  calcem  de  satisfactione 
contra  novatores,  1752  in  8.  —  Lnd. 
Franc.  abbas  de  F  o  n  t  e  n  n  Lilledonen- 
sis  Vastinius  theologua  et  arcbaeologus 
<1667.  t  1759)  plurimas  reliquit  diss. 
fere  de  archaeologia  profana.  Huc  spec- 
tat  des  Autels  consacrez  au  vrai  Dieu 
in  hist.  acad.  inscript.  III,  1 9 — 3 1 :  IV, 
9 — 34.  Academiae  inscriptionum  erat 
socius  *).  —  Blasius  Antonius  Nas- 
sarre  y  Ferriz  Hispanus  vir  eruditus, 
juris  utriusque  doctor,  diu  juris  cano- 
nici  professor,  primarius  bibliothecae 
regiae  praefectus  aliisque  honoribus 
auctus  (t  13.  Apr.  1751)  illustravit  *) 
annotationibus  veterem  disciplinam  in 
synodis  praesertim  hispanis  servatam. 

721.  Historiam  literariam  plures  ex- 
coluerunt8),  inter  quos  viri  magni  no- 
minis.  Huc  referri  possunt  praeter 
Hartzheim  (p.  1519)  Foppeus(p. 
1520)  etSaxium  (p.  1529)  in  primis 
Hagnoaldus  Ziegelbauer  0.  8. Ben. 
Ellwangensis,  qui  in  Zvrifaltensi  abba- 
tia  vota  nuncupavit  21.  Nov.  1707  (n. 
1689),  sed  sodalium  quorundam  aemu- 
latione  coactus  fuit  transire  in  coeno- 
bium  Augiae  divitis  (Beichenau),  in 
qua  theologiam  docuit.  In  negotiis  hu- 
jus  monasterii  profectus  est  Viennam, 
haesitque  dein  in  abbatia  gottvricensi, 
cuj  us  abbas,  celeberrimus  Godefredus  (p. 
1546),  ei  cathedram  theologiae  moralis 
concredidit.  Postmodum  eum  reperimus 
modo  Viennae,  modo  in  monasterio 

')  Cf.  Bougainville  in  hiat.  acad.  r- 
inscr.  XXIX,  349  -59;  Saxius  VI,  229— 
31. 

*)  Cf.  Rotermund  V,  378. 

»)  Huc  referri  potest  Romanus  Endel 
O.  S.  Ben.  in  monasterio  a.  Blasii,  Salis- 
burgi  theologiae  dogmaticae  professor  (f 
29.  Maj.  1755) ,  qui  scripsit  HiMoriam  al- 
mae  et  archiepiscopalia  univeraitatis  salis- 
burgeneie  sub  cura  PP.  Benedictinorum 
Bondorrii  1728  in  4.,  quam  alii  tribuunt. 
Rom.  Sedelmayr  Sanblaaiano  (t  1722) 
ediditque  ejus  sodalis  Stanisl.  Wibbert 
Endel  reliquit  tr.  dogmat>os. 


brenoviensi  prope  Pragam,  cujus  ept- 
iomen  historicam  trimestris  spatio  con- 
scripsit,  Coloniae  1 740,  modo  Olomucii, 
ubi  etiam  decessit l)  14.  Jun.  1750 
hausta  morte  ex  medicina  perperam 
praeparata.  Totus  erat  in  libria  con- 
tinuaeque  lectioni  et  scriptioni  aie  de- 
ditus,  ut  otium  acerrimi  hostis  loco  ha- 
beret.  In  conversatione  cum  aliis  mo- 
destus  erat,  comis  et  ad  officia  paratis- 
simus.  Fuit  in  illo  cum  sapientia  ma- 
gna  simplicitas,  cum  doctrina  humilitas, 
cum  facundia  loquendi  parcitas.  In  pre- 
cibus  Deo  adhibendis  sedulus  cum  pri- 
mis  fuit  et  ardens,  nec  aliud  actionum 
suarum  fecit  initium  quam  ab  oratione. 
Haec  potiora  ejusdem  opera:  Manci- 
patus  illibatae  V.  Mariae,  Constantiae 
1726  in  12,  insertus  etiam  operi  in- 
scripto  :  Novissima  de  negotio  seculorum 
h.  e.  opus  parthenicum  recentis  ac  nori 
argumenti  de  ss.  mysterio  immaculatae 
conceptionis  b.  V.  Mariae,  in  quo  prae- 
cipue  agitur  de  cultu  et  veneratione, 
qua  eadem  V.  Deipara  ut  sine  labe  con- 
cepta  a  sacerdotio  et  imperio,  sum- 
mis  pontificibua,  rem.  imperatoribus, 
regibus  catholicis  ex  augustiss.  domo 
austriaca,  S.  R.  E.  cardinalibus  etc., 
totaque  demum  orthodoxa  Ecclesia  ela- 
p8is  temporibus  et  culta  fuit,  et  a  no- 
bis  in  posterum  colenda  est,  Rezii  in 
Austria  1737  in  f.,  opus  in  quo  utitur 
testimoniis  minus  solidis  nec  satis  ad 
criticae  regulas  exactis.  Commentarii 
Rabani  Mauri  in  Danielem  prophetam 
et  Joannem  Ev.,  quos  ex  augiensi  bi- 
bliotheca  eruerat  notisque  illustravit, 
Constantiae  1727;  s-  Stephani 

Protomartyris*),  Vindobonae  1736  in 


i}  Cf.  Hefele,  Beitr&ge  sur  Kirchen- 
gesch.,  Archaologie  und  Liturgik  II,  110 
—24;  cont.  H.  E.  Fleurii  L  239  |  49  et 
1.  240  f  14 ;  Biogr.  univ.  LIl,  324;  in  pri- 
mis  vero  Legipontii  elogium  historicum, 
quod  adjectum  e«t  operi  Joeephi  Wr. 
Monse,  infulae  doctae  moravae  p.  161 — 
92;  Linder  in  Studien  tu  Mitth.  aus  dem 
Benedictinerorden  IV  fasc.  1. 70—79  ooll. 
VII  faac  3  p.  99. 

»)  Cf.  A.  E.  Ups.  1764  p.  639-43. 


Digitized  by  Google 


1579 


1741-1763.  Historia  literaria.  Ziegelbaucr, 


1580 


8.  germanice.  Epitome  historica . . .  mo- 
nasterii  Bfeinoviensis  vulgo  s.  Marga- 
rethae  prope  Pragam,  Coloniae  1740. 
Magnum  opus  meditatus  est,  dum  in 
Bohemia  degeret  condendi  nimirum  bi- 
bliothecam  scriptorum  rerum  bohemi- 
carum  t.  8  constantem ;  verum  iniqui- 
tate  temporum  ab  exsequendo  consilio 
impediebatur.  Centifolium  camaldulenae 
sive  notitia  scriptorum  camaldulen- 
sium   quam  ceu  prodromum  excep- 
tura  sit  bibliotheca  camaldulensium 
seu   operum  ad  historiam,  discipli- 
nam  et  ascesim  s.  ord.  Camald.  atti- 
nentium  collectio  t.  6  comprehensa; 
cujus  bibliothecae  seu  collectionis  ac- 
curandae  ad  calcem  praevius  exhibetur 
conspectus1),  Venetiis  1750  in  f.  Ve- 
rum  ea  collectio  nunquam  prodiit,  si- 
cut  neque  Olomucium  sacrum  seu  epis- 
coporum  olomuciensium  historia,  quam 
t.  2  in  f.  jam  complexus  erat  Cogita- 
verat  quoque  de  collectione  conciliorum 
Germaniae  et  de  opere  inscribendo :  In- 
fulae  dociae  per  Germaniam.  Sed  in 
primis  aliud  magnum  opus  mente  vol- 
vebat,  conscribendi  nimirum  historiam 
rei  literariae  0.  S.  Ben.  Plura  hunc  in 
finem  itinera  instituit,  pluresque  ad 
viros  celebres,  Calmetum  praesertim, 
literas  dedit,  ac  licet  auxilio  subsidiis- 
que  esset  destitutus,  ejus  veluti  spe- 
cimen  edidit  inscriptum :  Novus  rei  li- 
terariae  0.  S.  Ben.  conapectus,  opus  elu- 
cubratione  dignissimum  ail  perfectam 
historiae  benedictinae  cognitionem  et 
in  commune  non  utile  minus  quam 
scitu  lectuque  dignum1),  Ratisbonae 
1736  in  f. 

722.  Quod  vero  Ziegelbauer  inchoa- 
verat,  maxima  etiam  ex  parte  perfe- 
cerat,  ad  exitum  perduxit  ediditque 
01iveriu3  Legipont  ejusdem  ord. 
natus  in  vico  Soyron  in  ducatu  lim- 
burgensi  2.  Dec  1698,  in  coenobiuin 
8.  Martini  Coloniae  1 4.  Febr.  1719  ad- 


»)  Cf.  roppl.  ad  N.  A.  E.  II,  313-1(5. 
»j  Cf.  A.  E.  lips.  1741  p.  643-53. 


missus.  Magna  alacritate  quasi  absque 
duce  studio  se  dedit  historiae  eccle- 
siasticae  et  literariae.  Presbyter  ordi- 
natus  22.  Maji  1723  bibliothecae  prae- 
ficitur,  quam  in  ordinem  redegit  novo- 
que  catalogo  instruxit;  post  aliquot 
annos  philosophiae,  mox  juri  canonioo 
tradendo  applicatur.  Interim  literariam 
consuetudinem  cum  Bernardo  Pezio 
contraxit  totusque  in juvandis  ejus  stu- 
diis  fuit.  Quam  ob  rem  omnes  biblio- 
thecae  forulos  operosios  excutere,  ac- 
curatiorem  mas.  indicem  condere,  anec- 
dota  quaedam  opusculaexscribere,  prelo 
aptare,  illustrium  sui  monasterii  vi- 
rorum  gesta  et  scripta  recensere  ac  su- 
binde  in  propinqua  chartophy  lacia  caput 
falcemque  immittere  coepit,  undehaud 
levem  veterum  monumentorum  segetem 
messuit,  quae  omnia  Pezio  transmi- 
sit  evulganda.  Moguntiam  arcessitus 
(1731)  ab  abbate  8.  Jacobi  Amando 
Schell  juniores  sodales  theologiam  do- 
cuit.  Ibi  quoque  bibliothecas  lustravit 
uberrimamque   messem  comportavit, 
quam  Pezio  edendam  concessit.  Anno 
1733  Viennam  proficiscitur,  quo  au- 
dito  Godefr.  Bessel  eum  in  abbatiam 
suam  gottwicensem  invitat,  ut  biblio- 
thecae  praefecturam  in  se  reciperet; 
cuiinvitationi  Legipontius  moremge^it 
atque  illius  bibliothecae  catalogum  ad- 
ornavit    Post  aliquot  annos  (1739) 
rediit  ad  suos,  sed  gravissimis  aemu- 
lorum  molestiis  diu  vexatus  et  jacta- 
tus  in  Bohemiam,  et  invadente  rege 
Borussiae  hanc  regionem,  in  Moraviam 
digressus  est.  Qua  occasione  maximo 
suo  dolore  subreptum  sibi  doluit  in- 
signe  et  laboriosum  opus,  quod  de 
hierarchia  et  praerogativis  ecclesiae 
coloniensis  conscripserat.   Dein  pera- 
gratis  monasteriis  lustratisque  biblio- 
thecis  Austriae  et  Bavariae  Coloniam 
rediit.  Ab  ill.  comite  Gianini  invitatus 
Olomucium  abiit  ac  post  varias  pere- 
grinationes    Augustae   substitit,  ut 
edendo  operi  Ziegelbaueri  praeesset, 
quod  demum  prodiit  inscriptum:  Hi- 
storia  rei  literariae  0.  S.  Ben.  in  4  pp. 


Digitized  by  Google 


1581 


Oliveriua  Lsgipont 


1582 


distributo,  Augustae  Vind.  1754  t.  4 
in  f.  P.  1.  prueliminaris  sive  generalU 
studiorum  in  0.  S.  Ben.  origines,  pro- 
gresjsus,  fata,  instaurationes,  Maecena- 
tes  et  promotore8,  necnon  celebriores 
scholas,  bibliothecas ,  archiva  ac  rei 
literariae  cimelia  horumque  custodes 
et  alia  memoratu  digna  repraesentat ; 
p.  2  specialis  sive  principalis  ezbibet 
historiam  artium  et  scientiarum  inde 
ab  aevo  s.  Benedkti  ad  sec.  XVIII.  per 
1 3  sec.  seriem  apud  Benedictinos  ex- 
cultarum ;  p.  3  est  biographica  virorum 
illuetrium  ac  eorum  praecipue,  qni  in- 
genio,  virtute,  doctrina  et  lucubratio- 
nibus  orbi  universo  inclaruerunt,  vitas, 
res  gestas  et  scripta  aliaque  memo- 
randa  exhibet ;  p.  4  est  bibliographica 
sive  bibliotheca  benedictina  historico- 
critica  realis,  quae  libros  juxta  ma- 
teriarum  seriem  digestos  repraesentat, 
uniuscujusque  scriptoris  genio  et  me- 
rito  a<l  aequitatis  lancem  perpensis1). 
Obiit  Legipontius  post  vitam  sat  agi- 


')  Cf.  A.  E.  lipe.  1755  p.  145-64.  Cf. 
biographiam  auctoria  ab  lpso  descriptara 
op.  cit  1,  647  —  58  et  Bibl.  g£n£rale  des 
Ecrivains  de  1'  0.  de  s.  B£noit,  Boullion 
1777  II  p.  53       Kint  .r  in  Studien  und 
Mittheil.  aua  dem  Benedictinerorden  1882 
I,  285-91 ;  II,  65-68  ;  322-32;  Endre* 
ib.  XIX  (1898)  1—9;  182—189;  Lauchert 
ib.  XXIII  (1902),  434—39;  Lindner  ib. 
XXV  (1904),  672  sa.  Merlo  allg.  d.  Biogr. 
XVIII  (126  »s. ;  Loiae  Biogr.  nat.  de  Beig. 
XI.  689—699.  Historiam  literariara  Ord. 
8.  Ben.  saltem  ex  parte  descripsit  Philip- 
pus  de  C  e  r  f  de  la  Vieville  congr.  a.  Mauri 
Rotomagensis,  per  30  annos  lecto  decum- 
bena  (f  11.  Mart.  1748)  in  BiWotheque 
historique  ei  critujue  tln  auteurs  de  la 
conqr.  de  St  Maur.   Cum  autem  in  ea 
acrius  sodalium  quoadam  carperet,  im- 
pressionis  licentiam  a  conjjregationiu  prae- 
po»itia  non  impctravit.  Quare  inanuacnp- 
tum  famoso  Jo.  Clerico  tranaroisit,  qui 
illud  tvpis  «!edit  Hagae  1726.  Contra  Per- 
doux  ue  la  Periere.  qui  aub  nomine  Ki- 
choulz  de  Norlaa  ejus  errorea,  omisiiouea 
etc.  aperit,  edidit  Defente  de  Ut  BiUiothi- 
ijue,  ib.  1727,  cui  ille  altera  ep.  ropondit. 
Hinioire  de  la  Corust  Unigenitus  en  ce  qui 
reirarde  la  Conpr.  de  St.  Maur,  l  ltrajceti , 
1736  iu  12. 


tatam  itineribus,  lustrandia  archivis  et 
ordinandis  bibliothecis  distractam  in 
abbatia  ad  s.  Maximnm  prope  Treviroa 
16.  Jun.  a.  1758-  Mente  volverat  et 
etum  inchoaverat  quamplurima  opera, 
nnde  reliquit  5 1  inedita ;  ex  editis  (19) 
huc  forte  referri  adhuc  pos&unt :  Mona- 
sticon  moguntinum,  Pragae  1746,  inquo 
succinctam  veterum  monasteriorum  in 
archiepiscopatu  moguntino  vicinisque 
locis  exstantium  suppressorum  et  in 
U8us  promiacuos  conversorum  notitiam 
ordine  alphabetioo  exhibet,  apecimen 
majoria  operis  acil.  Lexici  Germaniae 
monasteriorum.  Introductio  ad  studium 
rei  nummariae,  Herbipoli  1747  in  8; 
diss.  philologico-bibliographica  de  ador- 
nanda  bibliotheca,  necnon  de  mac.  libria 
rarioribus  et  praestantioribua  ac  etiam 
de  archivo  in  ordinem  redigendo,  ve- 
terumque  diplomatum  criterio  deque 
rei  nummariae  ac  musices  studio,  No- 
rimbergae  1747;  Abrigi  de  V Histoire 
du  Conc.  de  Trente,  Coloniae  1725,  ex 
variis  auctoribus  excerpta;  Recueil  des 
matieres  lea  plus  importantes  tonchant 
la  doctrine  et  la  discipline  de  1'Egliae, 
ib.  1725  in  8.  Historia  monaaterii 
DisiboJebergensis,  Coloniae  1736  in  f. 
S.  Metropoleos  Colonumsis  antiquitas,  ib. 
1748;  Adami  Villici  (vulgu  Mayr) 
tr.  asceticus  de  septem  gradibus  spiri- 
tualis  ascensionis  inDeum,  Augustae  V. 
1753;  Fa8torum  ab.  8.  Martini  maj.  col. 
exegesis  historica,  opus  poethumum 
1749,  chronicon  forteconfictum  ab 
ipso  Legipontio  >). 

723.  Ejusmodi  bibliothecas  plures 
alii  magno  rei  literariae  commodo  ador- 
narunt.  Ita  Antonius  Mongitore,  ca- 
nonicus panormitanus  (n.  l.Maj.  1663; 
t  1743).  cujus  est  bibliotheca  sicula, 
sive  de  scriptoribus  siculis,  qui  tum 
vetera  tum  receotioru  secula  illustra- 


l)  Hoc  probare  nititur  Oppermann  in 
Weatdeuta  he  Zeitscbr.  XIX  (1900)  271— 
H44 :  aed  cf.  BerliereRevue  Benedict  XVIII 


(1901.',  424-27. 


Digitized  by  Google 


15  83         1741— 1763.  Hi«t.  Jiteraria.  Mongitore,  Zavarroni,  Argelati,  1594 


runt,  notitiae  locupletissimae,  in  qui- 
bus  non  solum  siculorum  auctorum, 
qui  ad  haec  usque  tempora  scripserunt, 
codices  excusi  vel  msc.  adnotantur, 
verum  etiam  eorundem  patria,  aetas, 
professio,  munia,  dignitates,  memo- 
randa,  obitus  et  epitapbia  recensentur: 
encomia  itidem,  quibus  adhuc  exteri 
scriptores  siculos  auctores  exornarunt, 
in  gratiam  lectorum  iudicantur:  non- 
nulli  scriptorum  lapsus  corriguutur: 
pluresque  sicuii  scriptores  vel  ab  ali- 
euigenis  provinciis  usurpati  verae  pa- 
triae  restituuntur.  Accessit  apparatus 
praelimiuaris  operi  praevius  comple- 
ctens  sicanae  historiae  prospectum, 
disquisitiones  de  nomine  Siciliae,  Sicu- 
lorum  ingenio  et  literis  et  de  computo 
Olympiadum,  Panormi  1708.  1 7 1 4  t 
2  iu  f.,  opus  eruditum  etaccuratum  l). 
Palermo  sanctificato  della  vita  de1  suoi 
Santi  Cittadini.  Vita  de'  Santi  e  Beati 
Palermitani,  ib.  1708,  quo  complexus 
est  plures  vitas  sanctorum,  quas  seor- 
sim  jam  ediderat.  Sicilia  aacra  disqui- 
sitionibus  et  notitiis  illustrata,  ubi  11. 
4  postquam  de  illius  patriarcha  et  me- 
tropolita  disquisitum  est,  a  christinae 
religionis  exordio  ad  nostra  usque  tem- 
pora  cujusque  praesulatus  majorum- 
que  beneficiorum  institutio,  archiepi- 
scopi,  episcopi,  abbates,  priores,  sin- 
gulorumjura,  privilegia,  praeclaramo- 
numenta,  civitates  dioeceseon  cum 
praecipuis  earum  templis  religiosisque 
familiis  atque  viri  siculi  vel  sanctitate 
vel  doctrina  illustres  continentur,  ex- 
plicantur,  auctore  .  .  D.  Rocho  Pirro 
.  .  .  ed.  3.  emendata  et  continuatione 
aucta  cura  et  studio  A.  Mongitore  .  .  . 
Accessere  additiones  et  notitia  abba- 
tiarum  s.  Benedicti,  Cisterciensium  et 
alia,  quae  desiderabantur8),  auctore 
P.  D.  Vito  Maria  A  mico,  Panormi  1733 
t.  2  in  f.  Cum  vero  ea  ed.  esset  admo- 
dum  mendosa,  Amico  aeorsim  edidit 


•)  Cf.  A.  E.  lips.  1708  p.  537;  iuppl. 
VI,  497— r>00:  J.  des  Sav.XLIV,  420—30. 
»)  Cf.  A.  E.  lipa.  173«  p.  433-37. 


Siciliae  sacrae  1.  4.,  Cataniae  1733. 
BuUae,  privilegia  et  instrumenia  panor- 
miianae  ecclesiae,  regni  Siciliae  prima- 
riae,  collecta  notisque  illustrata1),  ib. 
1734  in  f.  —  Angeius  Zavarroni 
collegit  bibliothecam  ealabram  sive  il- 
lustrium  virorum  Calabriae,  qui  literis 
clarnerunt,  elenchum,  Neapoli  1753 
in  4.  Cum  vero  anonymus  quidam  auc- 
torem  reprehendisset,  eum  plures 
viros  celebres,  sed  peregrinos,  inter 
calabros  recensuisse,  prodiit  LeUera 
di  D.  Nicolo  Nardi  Patrizio  Fiorentino 
e  Montaltino,  con  cui  si  risponde  ad 
altra  Lettera  d'  incerto  autore  intorno 
alla  Bibl.  Calabra  del  S.  Zavarroni  e 
8i  da  una  giusta  e  spassionata  idea  di 
cio  che  debba  togliersi,  modificarsi  ed 
aggiungnersi  ad  es<a  Bihliotheca  per 
renderla  interamente  compiuta  e  per- 
fetta.  —  Pbilippus  A  rge  1  ati  Bononieu- 
sis,  pater  Francisci  A.  (de  quo  infra 
agemus)  celeber  bibliopola,  biennium 
convereatus  est  Florentiae  cum  oele- 
berrimo  Magliabecco.  Plurimum  con- 
tulit,  ut  jam  supra  diximus,  ad  edi- 
tionem  scriptorum  rerum  italicarum  a 
Muratorio  adornatam;  singulis  to- 
mis  praefixit  dedicationem ;  quare  a  Ca- 
rolo  VI.  secretarii  caesarei  titulo  et 
annuo  stipendio  honoratus  est  Aliorum 
quoque  operum,  praesertim  Sigonii 
t.  6  in  f.  Mediolani  1732—38  editio- 
nem  curavit  (t  25-  Jan.  1755).  Colle- 
git  bibliothecam  scriptorum  mediola- 
nensium  seu  acta  et  elogia  virorum 
omnigena  eruditione  illustrium,  qui 
in  metropoli  Insubriae  oppidisque  cir- 
curajacentibus  sunt,  additis  literariis 
monumentis  post  eorundem  obitum 
relictis  aut  ab  aliis  memoriae  traditis. 
Praemittitur  Joan.  A.  Saxii  historia 


«  )  Cf.  A.  E.  1741  p.  337—41.  FrancU- 
cus  Senio-Mongitore  edidit  Diesertazioni 
Jstoriche,  Apologetiche  e  Critiche  in  difesa 
della  dottissima  apologia  del  canonico  de- 
caoo  e  Dottore  D.  A.  Mongitore  tcritta  a 
favore  dell'  antiche  glorie  si  *acre  come 
profane  della  Citta  di  Palermo  1739 
in  f. 


Digitized  by  Google 


1585  AriaiuB,  Agoatini,  Biacioni,  Villiera,  Michael,  RiYet.  1 5gg 


typographica  mediolanensis1).  Medio- 
lani  1 745  t  4  in  f.  Nonnemo  tamen 
hoc  opu8  saltem  ut  principi  auctori 
trihuit  Andreae  Irico,  de  quo  alias. 

—  Franc.  A  r  i  8  i  u  8  Cremonensis,  juris 
consultus  et  historicu9  (n.  3.  Pehr.  1657; 
24.  Jun.  1743)  auctor  est  Cremonae 
Literatae,  Parmae  1702,  1705  1710 
t3inf. —  Joannes  degli  Agostini  0. 
Min.  Venetus(n.  lO.Dec  1701  1  1756) 
in  conventu  hihliothecae  praefectus  prae- 
ter  alia  hiografica  collegit  Notieie  isto- 
riehe  intorno  la  vita  e  le  Opere  degli 
Scrittori  Veneziani,  Venetiis  1754in4. 

—  Antonius  B  i  8  c  i  o  n  i  Florentinus  n. 
14.  Aug.  1674,  viradmodum  literatus. 
plurium  hihliothecarum,  etiam  celehris 
Laurentianae  praefectus  (ta.aetatis  82 
4.  Maj  1756)  plurima  edidit,  quae 
ad  nos  minus  spectant  (cf.  Adelung  1, 
1893,  et  Mazzuchelli).  Inter  alia  etiam 
Bibliothecae  Medieeo  Lawentionae  ca- 
talogum  codd.  orientales  complectentera, 
sed  ultra  t.  1.  Florentiae  1752  in  t 
alius  non  prodiit.  Lettera  di  Santi  e 
Beati  Fiorentini  raccolte  ed  illustrate, 
ih.  1743. 

724.  Cosmas  a  8.  Stephano  Villiers 
0.  Carm.  Parisiensis  n.  8.  Sept.  1683, 
philoaophiae  et  theologiae  (l  709  —  29) 
professor,  socius  academiae  literariae 
aurelianensis  (t  1758),  collegit  Biblio- 
thecam  carmelitanam*)  notis  criticis  et 
dissertationihus  illustratam,  Aureliani 
1 752  t  2  in  f.,  suppresso  nomine, 
opus  admodum  rarum,  pretiosum  et 
eruditum  (m.  250).  —  Michael  a  8. 
Joseph  0.  88.  Trin.  Excalc,  philo- 
sophiae  ac  theologiae  professor,  tole- 
tanae  archidioecesis  administrator,  sui 
ordinis  praepositus  generalis  et  epi- 
scopus  guadicensis  (t  1 757),  composuit 
bibliothecam  critieam,  saeram  et  profa- 


>)  Cf.  Zaccaria  XIV,  228—36;  Fan- 
tuzw  I,  276—80. 

*)  Rochus  Albertua  F  a  c  i  collegit  bi- 
hliothecam  sive  indiculum  brevem  aucto- 
rum  provinciae  Aragoniae  0.  Carin.,  Cae- 
saraugustae  1762  in  4. 


nam  in  3  t  et  4  p.  distrihutam,  Ma- 
triti  1740 — 42  in  f.,  opus  certe  utile 
eteruditum,  in  quo  quamplurima,  opera 
recenset,  et  correctionibus  vel  additio- 
nibus  illustrat  Edidit  praeterea  crisin 
de  critiees  arte  sive  tractatum  de  vetere 
et  nova  critice,  in  quo  altera  cum  altera 
confertur,  utriusque  natura  ezponitur 
et  fructus  enucleantur,  Matriti  1 745  in 
4.  Studium  Veritatis,  Matriti  1715,  in 
quo  acriter  stat  pro  probabiliorismo. 
Liber  hic  hispanice  conscriptus  con- 
troversiae  literariae  occasionem  prae- 
buit1).  Prodiit  contra  eum  suppresso 
nomine  auctoris :  Difficilis  praxis  pro- 
babUiorismi  sive  inconvenientia  prac- 
tica  ex  prohabiliorismo  deducta  Com- 
pluti  1721.  —  Antonius  Rivet  de  la 
Grange  0.  S.  Ben.  congr.  s.  Mauri  con- 
folentinus  e  dioecesi  pictaviensi  n.  30. 
Oct.  1683,  propter  insignes  ingenii 
dotes  a  superiorihus  destinatus  est  qui 
in  illustrandis  virorum  ord.  s.  Ben.  ce- 
lebrium  gestis  desudaret   Cum  vero 
consilium  effectu  caruerit,  totus  cum 
Jos.  Duclou,  Maurit   Poncet  et 
Joanne  Colomb  incubuit  in  descri- 
henda  hi9torialiterariaGalliae  (t  7  .Febr. 
1749).  Ea  prodiit  inacripta  Histoire 
IxtUraite  de  la  France  ou  l'on  trnite  de 
1'origine  et  duprogres,  de  ladecadence 
et  du  ritablissement  des  sciences  parmi 
les  Gaulois  et  parmi  les  Francois ;  du 
gout  et  dugenie  des  uns  et  des  autres 
pour  les  Lettres  en  chaque  siecle ;  de 
leurs  anciennes  Ecoles;  de  T^tablisse- 
ment  des  Universites  en  France;  des 
principaux  Collegea,  des  Aca'iemie8  des 
Sciences  et  des  Belles-Lettres ;  des 
meilleures  Bibliotheques  anciennes  et 
modernes,  des  plus  c^lebres  Imprime- 
ries;  et  de  tout  ce  qui  a  un  rapport 
particulier  a  la  Litterature;  avec  des 
Eloges  bistoriques  des  Gaulois  et  des 
Francois  qui  s'y  sont  fait  quelque  re- 
putation ;  le  catalogue  et  la  chronologie 
de  leura  e^crits :  des  remarques  histori- 


')  Cf.  de  ea  ipsuni  Michaelem  in  aua 
bibl.  IV,  1  aa. 


Digiti  ^^ogle 


1587 


1741-1763.  Historia  literaria.  Rivet,  Sbaraglia, 


1388 


ques  et  critiqaes  eur  les  principaux 
ouvrages,  le  denombrement  des  diffe- 
rentes  editions :  le  tout  justifie  par  les 
citations  desoriginaux,  Parisiis  1733  — 
63  t  12  in  4.,  opas  raram  (fr.  300), 
uujust.  12.  iteramimpressusfait  1830; 
t.  1 1 .  a.  1 84 1  ;  omnes  1 2  cum  3  sequen- 
tibus  curu  M.  Paulin  ib.  1868.  Tres 
ultimi  tomi  debentur  Carolo  Tail- 
landier,  Car.  Cleme  ncet  et  Franc. 
Clement.  Opus  certe  admodum  dili- 
gens  planeque  eruditum  et  laboriosum, 
stilo  forte  minus  limato  conscriptum. 
Illud  cura  instituti  galli  fuit  continua- 
tum,  unde  prodierunt  t.  13 — 33  ib. 
1814 — 1906.    Camille  Rivain  ad- 
jecit  Table  generale  par  ordre  alpha- 
betique primorum  1 5  vol.  Paris  1 875  in 
4-  Quaedam  continuatio  jam  habetur 
in  Histoire  UtUraire  de  s.  Bernard  et 
de  Pierre  le  Venerable,  cujus  ed  cura- 
vit  Clemencet  ib.  1773  in  4.  Dolen- 
dum  estauctorem  optimas,  quibus  prae- 
ditus  erat,  animi  dotes  factionis  sectae- 
que  spiritu,  quo  se  etiam  acriter  oppo- 
suit  constitutioni  pontificiae,  infeci&se l). 
Hujus  spiritus  fructus  fait  op.  Nicro- 
loge  de  1'abbaye   de  Notre-Dame  de 
Port-royal  de  Champs  .  . .  qui  contient 
les  eloges  historiques  .  .  .  des  person- 
nes  de  distinction,  qui  1'ont  obligee 
par  leurs  services,  honoree  d'une  affec- 
tion  particuliere,  iliustree  par  la  pro- 
fession  monastique,  edifiee  par  leur 
penitence  et  leur  piete,  sanctifiee  par 
leur  mort  ou  par  leur  sepulcre,  cum 
supplemento  de  Febre  de  Saint-Marc, 
Amstelodami  (Rotomagi)  1723—35  t. 
2  in  4. 

725.  Pretiosum  suppUmenlum  uni- 
versae  bibliothecae  franciscanae  Joannis 
a  s.  Antonio  (p.  1262)  adjecit  Joannes 
Hyscinthus  Sbaraglia  (Sbaralea)  0. 
Min.  Conv.  Foroliviensis  (cuius  etiam 


')  (  '(.  ejus  vitam  a  TaiNandier  con- 
pcriptam  et  praemissatn  t  IX  p.  XVII  — 
XXXll  hist.  literariae;  Tawin  II,  396— 
426,  qui  eum  sanctis  fere  accen.sent;  FelW 
III.  276;  Biogr.  univ.  XXX VIII,  156-8. 


est  Waddingi  Scriptores  0.  Min.  Bo- 
mae  1806),  quod  tamen  nonnisi  diu 
post  ejus  mortem  (1763)  Romae  pro- 
diit  1806  inf.,  opus  diligens  et  rarum 
ideoque  carum  (m.  300),  sed  super 
pretium  suum  literarium.  Prodierat- 
jam  cura  Francisci  Matritensis  0. 
Min.  Bullarium  Ordinis  Matriti  1 744 — 
49  t.  V.,  usque  ad  Benedictum  XIV., 
sed  ipse  illud  complevit  et  continuavit 
jussu  Jo.  Bapt.  Constantini  generalis 
inscriptum  BuUarium  franciscanum 
rom.  pontificum  constitutiones,  episto- 
lae,  diplomataordinibus  Minorum,  Cla- 
rissarum  et  Poenitentium  concessa,  t.  4, 
quibus  adjecit  Flaminius  Annibal  de 
Latere  0.  Min.  supplementum  cum 
annotationibus  in  notas  Sbarale&e, 
Romae  1  759—68  —  80  t.  5  in  f.  (m. 
300),  alios  t.  3  Eubel  1898 — 1904 
(scil.  usque  ad  Martinum  V.),  quae 
continuatio  P.  Eubel  opus  est  exqui- 
situm  et  accuratum.  Idem  Sbaraglia 
illustravit  historiam  s.  Cypriani  in  op. 
Germana  8.  Cypriani  necnon  Fxrmiliani 
et  orientalium  opinio  de  haereticorum 
baptismate  ad  rectam  criticarum  vin- 
dicis  (M  i  s  s  o  r  i  i  ut  videtur  cf.  p.  1 1 2  6) 
Cypriani  disputationum  intelligentiam 
exposita,  Bononiae  1741  in  4.  Indis>s. 
1 .  probat.  Firmiliani  ep.  esse  genuinain; 
iu  altera  genuinitatem  ep.  s.  Cypriani 
contra  baptismi  ab  haereticis  collati 
valorem  etuniversim  totam  Cyprianum 
inter  et  s.  Stephanum  controversiam 
illustrat.  ln  3.  disserit  primum  de  ca- 
nonibus  apostolorum;  dein  de  papae 
judicio  comparate  ad  concilium  pro  vin- 
dicando  s.  Augustino  ab  exceptione  de- 
fensoris  declarationis  gallicanae,  et  pon- 
tificis  auctoritatem  adversus  objectio- 
nes  ex  bac  controversia  petitas  strenue 
tuetur1).  Disputatio  de  sacris  pravo- 
rum  ordinationibus,  quae  vera  vetusque 
Ecclesiae  doctrina  est,  novis  ostensa  ac 
propugnata  monumentis,  iu  qua  com- 
munem  de  valore  ordinationum  haere- 
ticorum  sententiam  impugnat.  Conce- 


>)  CT.  A.  K.  lips.  1751  p.  353— (»4. 


Digitized  by  Google 


1589 


1590 


dii  quidem  characterem  esse  indelebi- 
lem,  negat  vero  potestatem  valide  or- 
dinandi  cum  illo  inseparabiliter  esse 
connexam,  ideoque  eam  amitti  posse 
et  revera  amitti  haeresi,  depositione  etc. 
censet1).  Subjiciuntur  quaestiones  ali- 
quot,  ut  de  can.  15.  conc.  arelatensis 
de  diaconibus  offerentibus,  de  jejunii 
quatuor  temporum  origine  ac  institu- 
tione,  quam  recudit  Zaccaria  in  fleuri- 
ana  disciplina  populi  Dei  I,  153. 

726.  MichaelSieskowski  O.Praed. 
Polonus  prior  monasterii  cracoviensis 
de  patria  historia  ecclesiastica  et  lite- 
raria  optime  meritus  (f  1752)  scripsit 
inter  alia  chronicon  univertfitatis  craco- 
viensis,  Cracoviae  1733  in  4;  elogia 
unwersitatis  cracoviensis,  ib.  1747;  et 
polonice  necrologium  virorum  piorum 
ordinis,  1743  in  4.,  quo  multa  conti- 
nentur  ad  illustrandam  historiam  pro- 
vinciae  polonae  0.  S.  Dom.,  necnon  hi- 
storiam  ecclesiae  ss.  Trinitatis  cum 
biographiis  virorum  illustrium  mona- 
sterii  s.Dominici  cracoviensis,  ib.  1743 
in  4.  —  Pranciscus  Kazy  S.  J.  Hun- 
garus  cognatus  probabiliter  Joannis  K. 
de  quo  supra  egimus  p.  1375  (t  11. 
J  un.  1759)  narrat  historiam  universitatis 
tyrnaviensis,  Tyrnaviae  1738;  post- 
humam  ntemoriam  virorum  insigniwn 
ex  hungahca  Soc.  J.,  ib.  1 7  4  9 ;  historiam 
regni  hungarici  ab  a.  1601 — 81  ib. 
1737 — 51  t.  5inC  —  Nominare forte 
adhuc  licet  Ap.  Z  e  n  o,  Venetum,  virum 
in  literis  humanioribus  et  archaeologia 
(profana)  excultissimum  et  insignem 
poetam  (1669 — 1750).  Bedegit  enim 
Giomali  dei  LeUerali  (1710—19)  et 
edidit  solus  vol.  30.  Diss.  de  historio- 
graphis  itaiis  1 752  t  2  in  4,  et  ad  Fon- 
tanini  bibliothecam  eloquentiae  adjecit 
annotationes,  Venetiis  1753  t.  2  in  4. 
—  Ejusmodi  Giornale  de  Letterati  a 
Laur.  Mehus  coeptum  redegit  Franc. 
Rayro.  Adami  0.  Serv.  b.  M.  V. 
Florentiae.  Innotuit  sua  controversia 

«)  Cf.  Storia  letter.  d'It.  III,  91—106. 1 


literaria  acri  occasione  1.  Jo.  B.  de  8  or  i  a 
deWesistenza  e  degli  aUributi  di  Dio  etc 
Lucae  1 745.  —  Bas.  Asquini  0.  Barn. 
laudat  CenV  ottanta  e  piu  Uomini  illu- 
stri  del  Friuli  i  quali  fioriscono  o  hanno 
fiorito  in  questa  eta,  Venetiis  1735  in 
8;  Vita  e  Viaggi  del  b.  Oderico  da 
Udine  (cf.  III»,  585),  Udine  1737  in 
8.  etc.  Obiisse  videtur  1754. 

722.  Magrium  inter  eruditos  nomen 
sibi  peperit  Erasmus  Froelich  S.  J. 
Graecensisn.  2.  Oct.  1700.  Erat  vir 
eruditionis  vastae  et  solidae,  graecae 
linguae  peritus,  in  re  antiqnaria  et 
nummaria  bene  excultus  ducibus  Chri- 
stiano  Erdschlager  (f  2.  Mart  1742) 
et  Car.  Granelli  (f  1739).  Insignit 
erat  modestiae,  pietatis  et  comitatis. 
8olitudini8  amore  ducebatur,  simul  ta- 
men  omnibus  inservire  delectabatur. 
In  nascenti  tnm  collegio  theresiano  lin- 
guam  graecam,  historiam  generalem, 
antiquam  et  recentiorem,  rem^ae  num- 
mariam  nobilissimae  juventuti  expli- 
cuit.  Supra  modum  amatus  a  discipuiis 
et  plus  quam  vellet  honoratus  7.  Juli 
1758  naturae  debitum  solvit l).  Kon 
solum  per  Austriam,  sed  etiam  per  Ger- 
maniam,  Italiam,  Galliam  et  Angliam 
fama  ejus  peritiaein  dignoscendis  num- 
mis  divulgata,  ipseque  undique  de  ea 
consultus  fuit.  Franciscus  I.  imperator 
per  horas  familiariter  cum  eo  colloque- 
batur  de  nummis  peregrinia,  eique  cum 
Valentino  du  Val  et  Jos.  KhellS. 
J.  munus  injunxit  nummothecam  cae- 


>)  Cf.  Schier  in  speciminibua  Styriae 
literatae,  Viennae  1769  p.  .29 ;  Oettner 
Lebensgesch.  weiland  J.  Fr.'  in  NcuerOff- 
neten  Mflnzkabinete,  Ntlrnberg  1743 1.  IV. 
app.  n.  201—20;  Bergmann  Pflege  der 
Numismatik  in  Oest.  Sitzungsber.  der 
phil.-hist  CL  der  k.  Ak.  Wien  1856  XIX, 
31 — 108,  qui  de  eo  scribit;  F.'  numisma- 
tiache,  historische  und  mathematische  Ar- 
beiten  25  an  der  Zahl  aind  durch  kriti- 
schen  Scharf  blick,  Klarheit  und  redlichen 
Wahrheitasinn  ausgezeichnet.  Duhr  Zeit- 
schr.  f.  k.  Theol.  XIII  (1889),  81 ».  Aliua  est 
a  G  a  b  r  i  e  1  e  Froelich,  de  quo  cf.  p.  1 18y. 


Digitized  by  Google 


1591 

saream  describendi l),  atqne  magnam 
nummorum  copiam  dono  dedit  De  se 
saisque  lucubrationibus  modeste  sen- 
tiebat;  cujuslibetcensuram,  nonaequo 
modo  ferebat  animo,  sed  et  aliorum 
monitu  suis  in  scriptis  ea,  quae  mu- 
tanda  detrahendave  ducebant,  emen- 
dabat8).  Reliquit  plura  (12)  opera 
ad  rem  nummariam  spectantia,  ex 
quibus  conspectum  accuratum  et  cla- 
rum  hujus  disciplinae  exhibet  No- 
titia  elementaris  numismatum  antiquo- 
rum  illorum,  quae  urbium  liberarum, 
regum  et  principum  ac  personarum  il- 
lustrium  appellantur,  Vindobonae  1758 
in  4.  cum  22  tabulis  aeneis.  Sed  in 
primis  mentionem  hic  merent:  An- 
nales  compendiarii  regum  et  rerum  Sy- 
riae  nummis  veteribus  illustrati  de- 
ducti  ab  Alexandro  M.  ad  Cn.  Pompeji 
in  Syriam  aiventum  cum  amplis  pro- 
legomenis,  Viennae  1744  in  f.;  1754; 
quo  in  opere  etiam  dubia  in  libris 
Machabaeorum  occurrentia  diacutit,  an- 
num  syro-macedonicum  cum  hebrai- 
co  confert  et  de  nummis  hebraeorum 
disssrit.  Opus  sane  doctissimum  *). 
Verum  displicuit  pluribus  protestanti- 


i)  Descriptio  haec  continetur  opere 
splendidissinio :  Numiemata  cimelii  caesa- 
rei  regni  austriaci  rindobonensis,  qaorum 
rariora  (220)  iconismia  (137),  cetera  cata- 
logis  exhibita,  Viennae  1754  t.  1 ;  1755  t. 
2.  in  f.  Numerabat  autem  jam  tunc  ea 
nummotheca  c.  20,000  numismata  graeca 
et  romana,  e  quibua  2500  aurea  erant. 

»)  Plura  de  ipso  cf.  in  Khell  S.  J.  elo- 
gio  Erasmi  FroeUch  praemisso  op.  de  fa- 
milia  Vaballathi,  Vindobonae  1762 ;  Plets 
Neue  theol.Zeitschr.  1830  tlp.  26—65; 
Schrank,  Nachrichten  von  den  Begeben- 
heiten  und  Schriften  beruhmter  Oelehrten, 
Norimbergae  1797  t.  1  p.  206— 30;  Biogr. 
univ.  XVI,  97—99. 

»)  Cf.  acta  erud.  lips.  1745  p.  481-96, 
quae  conspectum  abaolvunt :  .Gratulamur 
merito  aeculo  nostro  tam  praeclarum  opus, 
eoque  certius  sperainufl,  summam  laudem 
apud  veros  et  mtelligentes  harum  rerum 
judicea  reportaturum  esse  cl.  auctorem, 
quo  majoribus  diftlcultatibui  impedita 
est  haec  ipsa  chronologiae  investigatio.- 
Journ.  des  Sav.  CXLIX,  291-313. 


1592 

bus,  in  primis  Ernesto  Frid.  Werns- 
d  o  r  f  f  i  o,  quod  Froelich  nimis  fid  eret 
libris  Machabaeorum,  quos  canonicos 
ex  praescripto  fidei  catholicae  arbitraba- 
tur.  Exceptionibus  historicis  adversus 
horum  librorum  veracitatem  satisfacit 
auctorin  1.  de  fontibus  historiae  Syriae 
in  U.  Machabaeorum  prolusio  Lipsiae 
edita  ( 1 7 46)  in  examen  vocata,  Viennae 
1 746  in  4.,  quo  aiversarium  ad  silen- 
tium  redegit.  Cum  vero  Oottlieb 
Wernsdorff,  Ernesti  frater,  hujus  causam 
in  se  suscepisset,  loco  Froelich  aliis  im- 
pediti  respondit  ejusdem  quondam  di- 
scipulus  Jos.  Ehell  (suppresso  no- 
mine)  in  op.:  Auctoritas  utriusque  l 
Machabaeorum  canonicohistorica  as- 
serta  et  froelichiani  annales  8ynae  de- 
fensi l)  adversus  commentationem  hi- 
storico-criticam  viri  er.  0.  W.,  ib.  1 749 
in  4.  Diplomataria  sacra  ducatus  Sty- 
riae,  Viennae  1756  t.  2  in  4.,  quae 
quidem  collegerat  Sigismundus  P u  sch 
8.  J.  (cf.  p.  1008),  Froelioh  vero  auxit 
ediditque,  qui  ex  illius  collectaneis 
msc.  edidit  quoque  diplomaiarium  gar- 
stense  emendatum,  auctum,  illustra- 
tum  «),  1754  in  4. 

728.  De  re  diplotnatica  insigniter 
meruit  praeter  Bessel  Carolus  Franc 
Toustain  (Tassin,  Tousaaint)  0.  S. 
Ben.  congr.  s.  Mauri  n.  in  oppido 
Sepas  13.  Oct.  1700,  in  variis  dis- 
ciplinis  egregie  excultus,  qui  ut 
facilius  familiaritatem  iniret  docto- 
rum  virorum  operumque  plures  Euro- 
pae  linguas  didicii  E  superiorum 
mandato  cum  Benato  Prospero  Tassin 
(t  1777)  individuo  studiorum  socio  se 
accinxit  parandae  operum  s.  Theodori 
Studitae  editioni,  quae  ei  oecasionem 
praebuit  componendi  varias  disserta- 


«)  Cf.  Zaccaria.  Storia  Lett  IV,  189— 
208.  —  Christianus  K  i  r  n  S.  J.  e  Borusaia 
rhenana  (n.  4.  Nov.  1674 :  1 2.  April  1759) 
disseruit  de  authentia  divma  l.  2.  Macha- 
baeorum,  Heidelbergae  1750;  de  usu  et  al 
usu  Criticae,  ib.  1748. 

')  Cf.  A.  E.  lips.  1755  p.  491-5. 


1741—1763.  Numiimatica  et  diplomatica.  Froelich, 


Digitized  by  Google 


1593 


Touatain,  Tassin,  Grebner,  Banduri,  Garzon. 


1594 


tiones  adStuditae  tempora  spectantes; 
verum  ea  editio  non  prodiit,  cum  oc- 
casione  ez  controversia  de  juribus  ab- 
batiae  s.  AudoSni  data  uterque  jnnctis 
laboribua  alteri  operi  incumberet  dif- 
ficilioris  fortc  negotii,  quod  prodiit  in- 
seriptum  Nouvean  TraiU  de  Diploma- 
tique  ou  T  on  ezamine  les  fondemens  de 
cet  art,  on  6tablit  des  regles  sur  le 
discernement  des  titres  et  V  on  ezpose 
historiquement  les  caracteres  desBulles 
Pontificales  et  des  diplomes  donnes  en 
chaque  siecle :  avec  des  eclaircissemens 
8ur  un  nombre  consid6rable  de  points 
d'  histoire,  de  chronologie,  de  Littera- 
ture,  de  critique  et  discipline  et  la  re- 
futation  de  diverses  accusations  inten- 
tees  contre  beaucoup  d'archives  cele- 
bres  et  surtout  contre  celles  des 
anciennes  Eglises  l),  Parisiis  1750 — 
1765  t.  6  in  4.,  opus  plane  stupen- 
dum,  quo  mabillonianum  perficitur 
et  completur,  germanice  versum  Er- 
furt  1759 — 69  t.  9  in  4.  Verum 
jam  t.  2.  immortuus  est  1.  Jul.  1754. 
Laudatur  ejus  pietas,  morum  candor  et 
modestia,  qua  omnibus  carus  erat. 
Nonnisi  superiorum  jussu  induci  po- 
tuit  ad  suscipiendam  presbyteratum, 
et  non  sine  tremore  missae  sacrificium 
offerebat.  Pro  tuenda  constitutione 
Unigenitus  edidit:  La  veriU  persdcutie 
par  rerreur,  un  recueil  des  divers 
ouvTages  des  ss.  Peres  sur  les  grandes 
persecutions  des  huit  premiera  siecles 
de  r  Eglise  pour  premunir  les  fideles 


•)  Cf.  A.  E.  lip§.  1764  p.  673-85: 1756 
p.  433—40;  1662  p.  691—600:  Tttb.  QU- 
achrift  1833  p.  37 :  Gatterer  in  hac  scien- 
tia  peritissimus,  de  eo  scribit  (allgem.  hi- 
stonsche  BibUothek  1, 162):  Dieses  Werk, 
das  unter  die  wichtigsten  nicht  nur  det 
gegenwartigen  Jahrhunderts,  sondern  der 
ganzen  neueren  Literatur  eehOrt,  ein 
Werk,  das  man  mehr  wttnschen  als  er- 
warten  konnte,  daB  vollkommenste  und 
einaige  Werk  in  seiner  Art  ist  endlich  er- 
•chienen.  Cf.  de  eo  Tassin  II,  481—50 ; 
praesertim  ejus  elogium  a  Tassin  tr.  de 
diplomatica  t.  2.  praemiasum  et  Biogr. 
univ.  XLVI,  416. 


contre  la  seduction  et  la  violence  des 
Novateurs,  Hagae  1733  t.  2  in  12. 
—  Leonardus  Grebner  S.  J.  Wirce- 
burgensis  theologiae  Wirceburgi  et 
juris  canonici  Bambergae  professor 
(n.  6.  Maj.;  t  13.  Sept.  1742)  reliquit 
aiss.  attentione  dignam  de  sincera  ae 
secura  artia  proecipue  diplomoiicae  oc 
8uo  modo  eigittariae  ac  numismaticae 
crisif  Lipsiae  1758;  Bambergae  1781 
in  8. 

729.  AnselmusBanduriO.S.Ben. 
Bagusanus  n.  circa  an.  1670,  pluri- 
mum  profecit  duce  Montfauconio  in 
antiquitate  graeca  et  in  re  nummaria 
(ut  testantur  ejus  numismata  impera- 
torum  rom.,  Parisiis  1718  t.  2  in  f.), 
quare  inter  membra  academiae  inscri- 
ptionum  parisinae  (1715)  receptua  fuit 
Repertis  plurimis  msc.  spectantibus 
ad  historiam  byzantinam  ez  illis  inter 
se  collatis  annotationibusque  illustra- 
tis  et  ez  aliis  documentis  jam  notis 
composuit  opus  inscriptum :  Imperium 
orientale  sive  antiquitates  constantino- 
politanae  in  4  pp.  distributae,  quae  ez 
variis  8criptorum  graecorum  operibus, 
praesertim  ineditis  adornatae  commen- 
tariis  et  geographicis,  topographicis 
aliisque  quamplurimia  monumentorum 
ac  numismatum  tabellis  iliustrantur  *), 
cum  accuratis  indicibus  operum  edi- 
torum  vel.  manuacriptorum  graecorum, 
Parisiis  1 7 1 1 1.  2  in  f.,  Venetiis  1 729  t. 
receptum  inter  scriptores  byzantinoa 
(p.  164)  t.  2  in  f.;  frustra  acri  nimis  et 
parum  aequa  censura  ab  apostata  Cas. 
Oudin  impugnatum.  Paraverat  edi- 
tionem  operum  Nicephori  patriar- 
chae  CP.  aliorumque  scriptorum  grae- 
corum,  sed  ei  immortuus  est  14.  Jau. 
1743. — Joannes  Matthaeus  GarzonS. 
J.  insignis  ehronologus,  gandiensis  aca- 


')  Cf.  Ziegelbauer  p.  695 ;  A.  E.  lips. 
1712  p.  475—91;  1713  p.  49-66;  J.  des 
Sav.  LII,  291—312.  Cf.  de  Banduri  Biogr. 
univ.  III,  309;  de  opere  numismatico  cf. 
A.  E.  lips  1718  p.  386-392;  J.  des  Sav. 
LXIV,  48—60;  166-169. 


Digitized  by  G( 


1595 


1741  -1763.  Theologia  practica. 


1596 


demiae  cancellariusn.  1 694Villagarciae, 
Jdatii  episcopi  chronicon  correctionibus, 
scholii8  et  dissertationibus  (3)  illu- 
atravit,  quod  edidit  F.  X.  de  Ram, 
8.  theologiae  et  ss.  canonum  doctor, 
collegii  historici  regii  belgii  sociua, 
Bruxellis  1845  in  8.  et  etiam  in 
Migne  patroi.  lat.  74,  675 — 844. 
Decessit  Garzon  15.  Jun.  1762.  — 
Maurus  Franc.  D  a  n  t  i  n  e  (d'  Antine)  0. 
S.  Ben.  congr.  s. Mauri  n.  l.Apr.  1688 
in  dioecesi  leodiensi,  munus  in  se  sus- 
oepitcurandi  cumPetro  Carpentier 
novam  editionem  Olossarii  Ducangii 
(p-  483),  de  qua  jam  Guesnie  (f 
1722),  cum  Ludov.  le  Pelletier  (t 
1733),  dein  Nic.  Toustain  (t  1741) 
solliciti  fuere.  Ea prodiit  Parisiis  1733- 
36.  t.  6  in  f.,  Venetiis  1737;  Basileae 


1762,  quibus  Carpentier,  ut  ib. 
diximus,  t.  4  supplementum  adje- 
cit.  Dantine  edidit  quoque  Les  Ps*au~ 
mes  traduits  sur  V  Hibreu  avec  des  no- 
tes  (bonis),  Parisiis  suppresso  nomine 
1739  in  8;  1740  ed.  3.  Magnam 
quoque  partem  habuit  in  opere  doc- 
tissimo  UArt  de  virifisr  les  DaUs,  de 
quo  aiias ;  composuit  tabulas  accuratas 
chronologicas  et  calendarium  perpe- 
tuum,  reguiasque  tradidit  rite  compu- 
tandi  aetatem  diplomatum  atque  mo- 
numentorum  historicorum l).  Decessit 
3.  Nov.  1746.  Dolendum  quod  adhae- 
serit  appellantium  factioni,  propter 
quod  Parisiis  secedere  coactus  fuit 

>)  Cf.  Taasin  II,  356—73 ;  Biogr.  univ. 
X,  507 ;  Tttb.  Qtlachrift  1833  p.36 ;  Biogr. 
nat  de  Belg.  IV,  671. 


VI.  Theologia  practica. 


730.  lnter  innumeros,  qui  theolo- 
giam  practicam  excoluerunt,  dignisai- 
mus  est,  qui  non  solum  propter  loci 
fastigium,  sed  etiam  propter  doctrinae 
excellentiam  primus  nominetur,  Be- 
nedictus  XIV.  Natus  est  Prosper 
Lambertini  ut  prius  appellabatur, 
Bononiae  31.  Mart,l675  ex  marchion- 
um  Lambertinorum  gcnte,  quae  per 
octo  Bec.  inter  bononienses  nobiliUte, 
gloria,  militia  Uterisque  et  vetustate 
in  primis  floruit.  Jam  a  prima  aetate 
inter  aequales  ingenii  dotibus  et  ad- 
discendi  facilitate  ita  excelluit,  ut  opti- 
manide  se faceret spem.  Romae(l688) 
in  Collegio  clementino  rhetoricae,  phi- 
losophiae  et  theologiae  operam  dedit. 
Dein  juri  canonico  impense  studuit 
tantoque  profectu,  utjama  1694  theo- 
logiae  et  legum  lauream  sibi  promer- 
uerit.  Ut  se  in  omni  jurisprudentia 
magis  excoleret,  causidicnm  egitmagna 
prudentiaintegritatisquefamo.  Clemens 
XI.  eum  advocatum  consistorialem  con- 
stituit,  a.  1708  promotorem  fidei,  po- 


stea  1712  canonicum  basilicae 
nae  et  anno  sequenti  praelatum  do- 
mesticum.  Congregationibus  rituum, 
immunitatis  et  residentiae  assessor,  et 
congregationi  concilii  tridentini  secre- 
tarius  addictus  fuit,  quibus  in  muneri- 
bus  per  viginti  omninoannos  exercita- 
tissimus  clarisimum  sibi  nomen  pro- 
meruit.  Benedictus  XIII.  illum  tanti 
fecit,  ut  eum  suum  doctorem  appellaret 
eoque  multum  uteretur  occasione  cou- 
cilii,  quod  Romae(l725)  celebravit,  et 
in  causa  Quesnelli.  In  praemium  tan- 
tae  doctrinae  atque  industriae,  quam 
ubique  prae  se  tuUt,  eum  prius  Theo- 
dosiae,  dein  Anconae  episcopum  (1727) 
dixit,  imo  jam  a  1726  inter  cardinales 
in  pectore reservavit,  et  30.  Apr.  1728 
promulgavit.  A  Clemente  XII.  ad  sedem 
bononiensem  translatus  fuit  ingenti 
gaudio  civitatis  suae  patriae.  Saepius 
saamdioecesim  lustravit,  cleri  reforma- 
tionem  verbo  et  opere  promovit  restau- 
rato  in  primis  in  meliorem  formam  se- 
minario,  cui  insignes  dedit 


Digitized  by  Google 


1597 


BcmdictusXlV. 


1.-.9S 


Missiones  passini  in  urbe  et  per  univer- 
sam  diocesim  habere  praecepit,  eisque 
praefecit  Leonardum  a  Portu  Mauritio, 
qni  postmodum  inter  sanctos  relatus 
fuit.  Curae  tamen  pastorales  eum  non 
impedierunt,  quominus  quotidie  plures 
boras  atudiis  impenderet,  ut  testantur 
doctissima  ejusdem  opera.  Defuncto 
6.  Febr.  1 740  Clemente  XII.,  post  diu- 
turnum  conclave  ipse  demum  1 7.  Aug. 
praeter  omnium  exspectationem  una- 
nimi  Cardinalium  suffiragio  in  pontificem 
electus  est.  Praetermissis  ejus  in  ponti- 
ficatu  gestis,  quae  spectant  magis  ad 
historiam  ecclesiasticam,  illud  tantum 
memorabimus,    eum    licet  tot  curis 
sollicitudinibusque  obrutum,  a  stu- 
dendi    fervore   non   remisisse,  sed 
quidquid  temporis  negotiis  ecclesia- 
sticis  suffurari  potuit,  illi  indulsisse. 
Hinc   tot  prodiere   ex  ejus  calamo 
eruditissimae    simul    et  utilissimse 
epistolae,  constitutiones,  allocutiones, 
responsa.  Studia  etiam  Romae  institutis 
variis  academiis  promovebat,  viros  doc- 
tos  fovebat  eosque  ad  opera  magnae 
utilitatis  edenda  excitabat.  Bibliothe- 
cam  vaticanam  et  bononiensem  codi- 
cibus  msc.  rarissimis  locupletabat.  Hunc 
in  finem  Assemanum  ad  conquirendos 
antiquos  Orientis  codices  ad  omnes  re- 
giones,  ubicunque  ejusmodi  antiqui- 
tatis  literariae  thesauri  detegi  possent, 
emisit.  De  emendandis  edendisque  li- 
bris  liturgicis,  ut  euchologio  graeco- 
rum,  latinis  vitualibus,  pontificali  et 
martyrologio l),  indice  11.  prohibitorum 
admodum  erat  sollicitus,  de  restau- 
randis  ecclesiis,  de  promovenda  cultus 
Uivini  dignitate  et  majestate.  Operam 
suam  contulit,  ut  fundaretur  Berolini 
ecclesia  catholica  8.  Hedwigis.  Quo- 
tidie  vespere  conversabatur  cuui  viris 
doctis ;    singulis  feriis  secundis  inter- 
fuit  eruditorum  academiae,    in  qua 
dis*erebatur  de  quaestionibus  historiae 
eccle8iasticae,  juris  canonici  et  litur- 


giae.   Vel   penes   protestantes  illu- 
stre  erat  Benedicti  nomen 1 ).  Mu- 
gnu  erat  ejus  liberalitas  erjju  ege- 
nos,  ad  quorum  inopium  suhlevan- 
dum  quidquid  in  pontificiis  horreis  re- 
periebatur  frumenti  funditus  exhausit ; 
imo  quondam  cum  udhuc  esset  archi- 
episcopus,  et  omnia  jam  esaent  distri- 
buta,  crucem  pretiosam  e  collo  pen- 
dentem  vendere  jussit  ad  juvandos  pau- 
pere8.  Temporejubilaei  1750  ccclesias 
et  nosocomia  invisit,  ut  ad  Gregorii 
M.  exemplum  pauperibus  pedea  lavaret, 
eis  ad  mensam  serviret  illosque  larga 
stipe  donatos  recrearet.   Non  raro  ex 
suo  palatio  ad  pauperes  vel  peregrinos, 
qui  quotidie  inejua  foro  nutriebantur, 
descendit  ac  inter  eos  sedens  illos  sa- 
lutari  doctrina,  eleemosyna  et  solatio 
pavit.  Ab  omni  nepotum  suorum  atfec- 
tu  alienus  erat;  nullius  cognati  fortu- 
nas  auxit,  atque  id  tantum  permisit 
ut  duo  pronepotes  in  collegio  clemen- 
tino  instituerentur,  sed  tam  modeste, 
ut  vix  romanos   mediocris  fortunae 
nobiles  cultu   aequaverint.  Decessit 
tantus  pontifex  :j.  Maji  1758  a.  aeta- 
tis  83. 


>)  Cf.  hist.  pol.  Bl.  117, 479  as. ;  Contin. 
H.  F.  - 


Fleurii  1.  238  $  4. 


')  lta  ex.gr.  in  actin  erud.  lipe.  1741» 
pag.  1.  ratio  redditur  recenwonis  de  e<U- 
tione  operum  omnium  Benedicti  XI V: 
„Nos  pro  pietate  literatissimo  primipi  de- 
bita,  laudatissimi  hujus  inBtituti  in  glo- 
riam  et  maximi  Pontificia  et  literarum 
suscepti,  ratiooea  exponemus,  tanto  ma- 
jori  cum  voluptate  hoz  labore  defuncturi, 
quo  justius  eximamus,  quidquid  in  litma 
summum  et  egregium  magnus  ille  Italiae 
»acrae  arbiter  praestitit,  ouini,  si  qua  fu- 
tura  est ,  posteritati  studiosissime  com- 
mendari.  Tanta  Benedicti  XIV.  in  litens 
sunt  merita,  tanta  est  doctrina,  qua  ut  iu 
omni  pene  studiorum  genere,  ita  rn  rerum 
sacrarum  maxime  historia,  mirifice  excel- 
lit,  dignitas  et  amplitudo,  ut  nulla  »t  pro- 
vmcia,  nulla  civitas,  nec  academia  ulla 
aut  societas,  quae  non  maximum  huuc 
Ecclwiae  romanae  r»ctorem  eo  nomine  in 
coelum  usque  laudibus  etterat,  et  in  eo 
praedicando  quendam  quasi  principatum 
affectet.*  Cf.  etiain  verba  in  seqq.  annot. 
atferenda. 


Digitized  by  Qoogle 


1599 


1741—7163.  Theologia  practica.  Benedictus  XIV. 


1800 


731.  Ejus  opera  prodierunt  Komae 
1747—1758  t.  12  in  4;  1783—92  t. 
24  in  22  v.;  Venetiis  (Bassani)  17C7 
t  15  in  7  v.  in  f.;  1788;  Prati  1839 
1846  t.  17  in  18  v.;  1852  t.  28  in  4. 
(L  180).  Ea  praecellunt  doctrinae  soli- 
ditate,  praesertim  in  canonicacivilique 
jurisprudentia,  historia,  in  sacris  ritibus 
et  traditionibus  ecclesiasticis l)-  Hoc  vero 
ordine  disponuntur  (in  ed.  veneta  ma- 
gis  completa):  T.  I — V.  (V.  est  rerum 
index)  de  servorum  Dei  beatificatione 
et  beatorum  canonizatione  *)  11.  4,  Bo- 
noniae  1734—38  t.  4  in  f.;  Patavii 
(paucis  demptis,  inconsulto  ut  vide- 


l)  Cum  nulla  fere  ait  pare  theologiae 
practicae  quam  doctissimus  Pontifex  do- 
ctrina  sua  non  illustraverit,  hinc  Frideri- 
cus  a  J  e  s  u  0.  Carm.,  bavarus,  compoauit 
Vniversam  theologiam  moralem  tnpartitam 
ex  operibus  Benedicti  XIV.  necoon  casi- 
bui  conscientiae  de  mandato  ejus  propo- 
sitia  ac  reeolutis  collectam  et  doctrinis  s. 
Thomao  Aq.  accommodatam  et  illustra- 
tam  pp.  3,  Augustae  Vind.  1780  in  8. 

»)  Cf.  de  hoc  op.  Mem.  de  Trev.  1735 
k.  63  p.  1158-77  ;  a.  75  p.  1386-1404;  | 
a.  102  p.  1982—2018;  1736  a.  100  p.  2117 
—47  ;  A.  E.  lip«.  1740  p.  577—94;  1741 
p.  12—16  :  433—54;  1742  p.  145—156, 
quae  prolixam  recensionein  ita  absolvunt: 
„Delibavimu8  universa,  lectoribu9  cetera 
permittentea  et  summopere  laudantes 
opus  universum,  omni  laudum  genere  di- 
gnissimum,  aut  quod  verius  dici  potest 
laude  omni  majus."  Baudeau  edidit 
Analgse  de  V  ouvrage  de  B£ndit  XIV.  sur 
le  beatification  et  canonisation  approuve" 
par  lm  meme,  Parigiia  1761  in  8 :  et  Joee- 
phus  d'  Audierne  0.  Cap.  provincialis 
acripsit :  lAttres  curieuses  utiles  et  Theolo- 
giques  eur  la  Beatification  des  Serviteurs 
de  Dieu  et  la  Canonization  dea  Beatiticea 
ou  abrege*  du  grand  ouvragede  B^noitXlV. 
8ur  la  ineme  matiere  1759 — 63  t.  5  in  12. 
Cordara  tamen  acribit  iap.  DOllinger  Beitr. 
zur  pol.  kirchl.  u.  Culturgeach.  III,  12) : 
„B  u  d  r  i  o  1  i  o  propter  singularem  in  cauaa 
88.  experientiam  multum  tribuebat  (Be- 
nedictus  XIV.)  eoque  perfamiliariter  ute- 
batur.  Nec  ex  vano  creditur  opus  illud 
magnum  de  Canoniz.  SS.  Budriolii  totum 
esse.-  Porro  Andreas  B  u  d  r  i  o  1  i  8.  J.  Fo- 
roliviensia  (n.  22.  Dec.  1679;  t  4.  Sept 
1763)  plura  reliquit  quae  spectant  ad  ca- 
nonizationem  SS.  Aloysii,  Jo.  Berckmanns, 
A.  Corsinii.  | 


tur  auctore)  1743.  .1745  t.  5  (cum 
op.  de  festis  et  sacrificio  missae);  Ve- 
netiis  (Bassani)  1766  t.  7  in  5  v. 
—  T.  VI.  continentur  aeta  et  de- 
creta  de  sanctis  ab  ioso  canonizatis : 
t.  VII.  supplementa  et  adnotationes  ad 
praecedens  vol..  necnon  acta  canoni- 
zationis  ss.  Fidelis  a  Siginaringa,  Ga- 
milli  de  Lellis,  Petri  Begalati,  Josephi 
a  Leonissa  et  Catharinae  a  Riccis.  —  T. 

VIII.  d.  83.  missae  sacrificio,  Bomae 
1748;  Bassani  1766:  Patavii  1 7 6  8  etc, 
quem  tractatum  denuo  edidit  multis- 
que  annotationibus  auxit  Jos.  8  c  h  n  e  i- 
der  Moguntiae  1879  ed  optima. —  T. 

IX.  de  festis  D.  N.  J.  Christi  et  b.  Ma- 
riae  V. l)  11.  2  (quibus  accedit  L  3.  de 
aliquibus  sanctis),  prius  italice,  Bono- 
niae  1740  t.  2;  Patavii  1747  in  8., 
latine  redditi  a  Micb.  Angelo  Oiaco- 
melli  cum  priori  tractatu,  Patavii 
1745;  Bassani  1766;  Bruxellis  1866 
in  1 2. —  T.  X.  complectitur  institutione» 
ecclcsiasticas,  quas  ediderat  dum  esset 
archiepiscopus  bononiensis  in  utilita- 
tem  suae  dioecesis ;  prius  italice,  Bo- 
noniae  1731  et  1735  t.  5  in  4;  eas 
latine  reddidit  Ildephonsus  »)  a  s.  C  a- 
rolo  schol.  piar.,  Romae  1747;  Vene- 
tiis  r/51.  —  T.  XI.  et  XII.  continent 
opus  classicom,  omni  eruditione  refer- 
tum  etcuilibet  viro  eclesiaatdcoutilissi- 
mum,  quod  archiepiscopus  coepit,  sed 
pontifex  edidit  :  De  synodo  dioecesam 
11.  8,  Romae  1748  in  4.  cura  P.  Em. 
de  Azevedo8);  Patavii  1748.    L.  I. 


')  Liber  de  festis  b.  Mariae  V.  seoraim 
prodiit  Dilingae  1754  in  16.  Cf.  de  hoc  et 
praecedenti  opere  A.  E.  lips.  1747  p.  193 
— 206,  quae  animadvertunt,  auctorem 
„tam  copiose,  tam  docte,  tam  luculenter 
agere,  ut  quaecunque  apud  veteres  recen- 
tioreaque  scriptores  ad  illas  rea  pertinen- 
tia  reperit,  ea  fere  omnia  congeata  et  bene 
disposita  huc  conjecisse  videatur." 

*)  Hic  IldephonsuB  familiae  nomine 
Tarditi  dictus  gente  pedemontanus 
Monte  Regali  1704  n.  (t  30.  Nov.  1790) 
scripait  etxam  latine  stilo  prorsus  eleganti 
vitam  card.  B  o  n  a  e.  Cf.  Horanyi  II,  737. 

»)  Magni  hunc  virum  fecit  Benedictus 
eo  utens  m  edendis  operibu*  suis.  Aaevedo 


Digitized  by  Google 


1601 


Jus  canonicura.  Vinc.  Sacco. 


1602 


notiones  quarum  usus  tractationi  est 
proprius  exponuntur;  2.  de  iis,  qui 
8ynodum  dioecesanam  cogere  possunt, 
ez  jure  disseritur :  3.  agit  de  vocandis 
ad  svnodum,  de  ordine  sedendi  et  de 
sacris  vestibus  pro  dignitate  cujusque 
adhibendis;  4.  inscribitur  de  officiali- 
bus  seu  ministris  synodi,  suam  uimi- 
rum   operam  syncdo  praestantibas, 
aliisque  qui  pro  futuris  eventibus  in 
synodo  eliguntur:  5.  gerenda  in  syno- 
do  complectitur ;  libro  6.  de  constitu- 
tionibus  in  dioecesana  synodo  edendis 
earumque  conscribendarum  methodo 
disputatur;  7.  de  constitutionibussyn- 
odalibus  quam  copiosissime  disseri- 
tur;  8-  adjiciuntur  ea,  quae  ad  syno- 
dum  dioecesanam  pertinent l).  In  po- 
sterioribus  editionibus  opus  divisum 
fuit  majoris  ordinis  gratia  in  tredecim 
11.  ac  notabiliter  auctum,  ut  in  ed., 
quae  prodiit  Romae  1755  in  f ;  Fer- 
rariae  (Patavii)  1  756.  —  T.  XIII.  et 
XIV.  continent  quaestiones  canonicas  et 
morales  in  materiis  ad  s.  concilii  con- 


enim  curavit  editionem  omnium  operuni 
romanam  t.  12  in  4.  conatantem.  Romae 
1747—51,  et  plura  ejusdem  opera  in  com- 
pendium  redegit;  ita  opug  ue  servorum 
Dei  bentificatione  vt  beatorum  canoniza- 
tione  cum  synopsi  de  mi&sae  sacrifuio. 
Romae  1747  t.2;  1749  in  4;  1757;  Bru- 
xellis  1840  in  4.  etc.,  qua  «ynopsi,  teste 
Zaccaria,  nil  accuratius;  doctrina  de 
sacrosancto  sacrificio  missae  tam  in  IX.  op. 
vol.,  quam  in  aliis  sparsim  traditam,  Ro- 
mae  1749  in  4:  1754:  de  festis  D.  N.  J. 
Christi  etc.,  institutiones  ecclesiasticas  et 
de  synodo  dioecesana  cum  praecedenti- 
bus,  Venetiis  1790—92  t.  5  in  4 ;  demum 
opera  omnia  Benedicti  XIV.  (etiam  bulla- 
num)  ab  eo  in  synopsim  redacta,  Neapoli 
1854-58  t.  6  in  8.  cura  P.  Cappola. 

>)  Cf.  acta  erud.  lips.  1750  p.  97—121, 
quae  conspectnm  prohxum  ita  absolvunt: 
-.Nostrura  est,  lectores  sitim  restincturoa 
ad  opus  ip>um  ablegare,  peritia  juris  ca- 
nonici ,  historiae  ecclesianticae  copia,  le- 
ctionis  mnltijuirae  ubertate ,  ac  retms  ad 
propo^itum  pertinentibus  et  scopo  accom- 
racKiatU  adeo  affluens,  ut  nihil  supra  fingi 
possit  vel  excogitari.-  J.  des  Sav.  CLI, 
17<>-92;  Zaccaria  Storia  Lett.  XlII,i»3ss. 


gregationem  spectantibus,  a  Benedkto 
XIV.  propositas  et  discussas,  dum  mu- 
nus  secretarii  ejusdem  congregationis 
obiret  —  In  t.  XV.  ezstant  opuscula  mi- 
scellanea  nune  primum  edita  atque  in 
unum  corpus  collecta,  ut  ex  gr.  dis- 
quisitio  de  indulgentia  portiunculae ; 
de  s.  Pulcheria  V.  imperatrice  historica 
monumenta,  plures  allocutiones  et 
aliquot  epistolae.  Accedit  ejus  Bul- 
larium  t.  4,  Venetiis  1768  in  f.,  quod 
non  canonicae  modo  jurisprudentiae, 
sed  etiam  sacrae  antiquitatis  et  rei  ri- 
tualis  refertiasimum  quoddam  prom- 
ptuarium  haberi  jure  ac  merito  debet »). 
Acta  Benedicii  XIV  (4 1 4)  sive  nondum 
sive  sparsim  edita  nunc  primum  col- 
lecta  cura  Raph.  de  Martinis  con- 
greg.  M.  Pres.  Neapoli  1894 — 95  t.  2. 
Heiner  publicae  luci  dedit  Inedita 
Friburgi  1904,  scil.  1  de  ritibus  quae 
intersit  differentia  inter  latinos  et 
graeco8;  2.  de  festis  apostolorum;  3. 
de  sacramentis  (haec  duo  italice). 

732.  Jus  canonicum  integrum  vel 
saltem  ex  parte  tradiderunt  ex  itolis: 
Vincentius  de  Sacchis  (Sacco)Bono- 
niensis,  n.  14.  Maji  1681,  juris  utri- 
usque  doctor  jam  a.  1701,  juris  civilis 
professor^l  709)  insignis,  quem  magni 
fecerant  Clemens  XII.  et  Carolus  VI. 
imp.,  qui  eum  comitem  creavit,  necnonet 
senatus  bononiensis  aliique  principes 
(t  5.  Mart.  1744).  Inter  ejus  opera 
huc  spectant2):  lntroductio  ad  studium 
utriusque  juris :  ubi  de  multiplicis  juris 
significatione  ac  ejus  origine;  delibris, 
in  quibus  utrumque  jus  continetur ;  de 
modis  interpretandi  et  exponendi  leges, 


')  Cf.  Fantuzzi,  Notizie  degli  Scrittori 
Bologneai  II.,  64-74.  Kraus  Benedict  XIV. 
BrUifs  an  den  Kan.  P.  Fr.  Peggi  in  Bo- 
Iogna  (1729—58)  nebstBenedictsDioWwm 
des  Conclave  1740  ed  2.  verraehrt  mit 
Ham.  Scarelii  Biogr.  des  Papateu  und 
einer  Bibliographie  Beiner  Werke,  1888 
ed.  2  ;  Merenda  Memorie,  del  Pontificato 
del  P.  Benedetto  XIV. 

»)  Cf.  Fantuzzi  VII,  249-53. 


Digitized  by  Google 


160  3    1741— 1763.  Jus  canonicnm.  Scarfanfconi,  Mayr,  Maschat.  Schraitz,  1604 


Bononiae  1711  in  12;  institutiones  ju- 
ris  eanoniei  11.  4,  ubi  de  personis,  re- 
bus,  judiciis  civilibus  et  criminalibus 
1 7 1  :J ;  1722  in  12.,  cuin  priori  J?41 
et  alibi. —  Joannes  Jacobus  Scarfan- 
t  o  n  i  Pistoriensis  n.  12.  Sept.  1674. 
juris  utriusque  doctor,  capituli  patrii 
praepositus  et  vicarius  generalis  erat 
(1727).  Suavissimis  moribus,  in- 
signi  virtute  et  doctrina  ezimia  illu- 
atris,  aliquoties  ad  episcopales  honores 
postulatus  fuit,  sed  eos  modeste  recu- 
eavit  (t  27.  Dec.  1748).  Edidit  praeter 
alia  l)  animadoersiones  ad  lucubrationes 
eanonicales  Franeisci  Ceceoperii,  Lucae 
1723—37  t.  3  in  f. 

733.  Plures  et  celebriores  sunt  ger- 
tnani*).  Cherubinus  Mayr  0.  S.  Fr., 
Suevus  n.  1 1.  Apr.  1694,  notarius  apo- 
stolicus,  theologus  et  confessarius  ar- 
cbiepiscopi  salisburgensis,  composuit 
opus  eruditum,  utile  et  a  juris  peritis 
laudatum,  quod  inscripsit  Trismegistus 
juris  pontificii  sive  institutiones  cano- 
nicae  secundum  ordinem  11.  5  decr. 
Gregorii  IX.,  Augustae  Vind.  1742  — 
51  t.  5  in  f.  T.  4.  adnezus  est  tr.  de 
dispensationibus  matrimonialibus.  Ra- 
tionem  etiam  habet  juris  civilis  et  le- 
gum  recentiorum  imperii  circa  res  ec- 
«lesiasticas.  —  Remigius  a  S.  Erasmo 
ilaschat  0.  Schol.  piar.  Bohemu* 
(n.  1692),  theologiae  et  juris  canonici 
professor,  inaignis  musicus  et  religio- 
sus  exemplaris  (t  1747),  praeteropera 
philosophica,  bistorica  et  minora  quae- 
«lam  opuscula  canonica  elaboravit3) 

i|  Cf.  Zaccaria  I,  307—10. 
l^uibu-'  adde  .StanUlaum  KargO. 
S.  Kranc.  Bavaruni,  theologiae  et  jurin  ca- 
sonici  per  20  annoa  lectorem  (t  1747),  cu- 
jua  exatat  Munuulf  theolwjicum  eanonico- 
legule  practicum  in  5  pp.  divixum,  Augu- 
stae  Yind.  1738  in  H.  —  Meinradum 
Schwari  O.  Min.  (n.  ltiOO:  t  1745),  qui 
collegium  univerai  juris  canonici  L.  En- 
gel  ip.  259)  in  manuale  redegit,  Friburgi 
1728,  et  commentarium  scripsit  in  >  e<julas 
jnrii  in  5?ezto  1730. 

«)  Cf  Horanvi  *criptore*  schol.  piar.  II, 
312-18. 


cursum  juris  canonici,  Znormae  1735 
t.  2  in  4 ;  iterum  inscriptum :  lnstitu- 
tiones  eanonieae  e  novissimis  pontificum 
constitutionibus,  summariis  decreta- 
lium  omnium  correctioribus,  ex  po- 
8teriore  jure  et  conc  tridentino  colle- 
ctae,  bullarum  ad  ejusdem  conc.  de- 
creta  apectantium  compendio  auctae 
atque  illustratae  ab  Ubaldo  G  i  r  a  1  d  i  a 
s.  Cajetano  ez  iisdem  scholis  piis,  1759 
t.  2  in  4;  Ferrariae  1760  in  f.;  Au- 
gustae  Vind.  1762  in  f.;  Florentiae 
1 854  t.  4  in  4 ;  B.  Maschat  a  s.  Eras- 
mo  et  Joannis  Walbrecht  a  s.  Anionio 
c  seholis  piis  resolutionss  quaestionum 
ampliusDC  in  utroque  jure  controver- 
sarum  nunc  primum  in  uuumcollectae 
per  P.  Donatum  Hoffmann  a  Trans- 
figuratione  Domini  ez  iisdem  scholis 
piis  pp.  2,  Venettis  1764  in  f.  CoOa- 
tiones  theologicae  super  difficilioribus 
88.  Scripturarum  loci*  VIII,  s.  1.  et  a. 
—  Thomas  Schmitz  0.  S.  Ben.  n.  in 
vico  Brauweilerano  haud  procul  Agrip- 
pina  2  4.  Jan.  1691.  theologiae  et  juris 
doctor  erat  vere  eximius,  regens  serai- 
narii  Brauweilensis  et  in  facultate  theo- 
logica  coloniensi  professor  (t  25.  Mart. 
1758).  Auctor  est  meduUae  juris  ea- 
nonici  secundum  titulos  in  5  11.  Decr. 
Gregorii  IX.  contentos  digesta  ez  an- 
tiquis  et  recentioribu*  8*.  pontificum 
constitutionibus,  conc.  tridentini  de- 
cretis,  cardinalium  declarationibus,  pro- 
batis  auctoribus,  addita  suis  locis  le- 
gum  civilium  et  canonicarum  ezposi- 
tione  Coloniae  1740  t.  3  in  4.,  quae 
iterum  prodiit  inscripta  Collegium  uni- 
oersi  juris  pontificii  ib.  1755  t.  3  in  4  ; 
theologiae  scholasticae  ad  mentem  s. 
Tbomae  Aq ,  ib.  1 7 34  t.  3  in  8.  —  Apol- 
lonius  Holzmann  0.  Min.  philoso- 
phiae  et  theologiae  lector,  guardianus 
(t  1748)  reliquit/us  canonieopractieum 
secundum  ordinem  5  11.  Decr.  Gregorii 
IX.  348  casibus  ad  singulos  cujuslibet 
1.  titulos  accommodatis  .  .  .  practice  il- 
lustratum.  Campidoniae  1749  in  f.: 
theoiogia  moralis,  ib.  1737—42  t  2 
inf. 


Digitized  by  Google 


1605 


Lufa,  Schindler,  de  Nioollii»,  Hochkirchen,  Murillo,  Lima  etc. 


1606 


734.  Bartholomaeus  LutzS.J.  Mo- 
/guntinus  (n.  27.  Sept.  1684;  t  1756) 
in  univeraitate  bambergenai  theologiae 
et  juri8  canonici  profeeaor,  edidit  tn- 
gressum  jurisprudentiae  in  jus  eccle- 
siasticum  univeraum,  Bambergae  1727 
in  8;  jus  ecclesiasticum  universum  ez 
11.  5  Decr.  Gregorii  IX/  secundum  prae- 
cipuas  difficultates  per  asaerta  et  re- 
«ponsa  theologico-tridentino-canonica 
ad  casus  canonicos  ex  decretia  SS. 
PP.,  responais  s.  congregationis  em. 
card.,  decisionibus  rotae  rom.,  edictis 
imp.  etc.  propositaa  et  reaolutas,  ib. 
1727  in  4.  —  Lucius  Bertholdus  Pi- 
8 1  o  r  i  0.  Praem.  Hochstadii  n.  1 1 .  Apr. 
1684,  ss.  canonum  interpres  (t  27. 
Febr.  1748)  typis  dedit  crisin  canoni- 
cam  in  universum  jus  pontificium, 
1730.  —  Daniel  Antonius  Schind- 
ler  0.  Praem.,  ecclesiae  siloensis  (a. 
1712)  abbas  XLIII.  n.  2.  Jul.  1678 
Jablonae  .in  Bohemia,  philosophiae , 
theologiae  et  juris  canonici  lector,  le- 
gati  caesarei  in  tractatu  pacis  nltra- 
jectino  et  in  comitiis  ratisbonensibus 
theologus,  vicarius  generalis  per  Bo- 
hemiam  et  Moraviam.  Ez  humilitate 
abbatia  cedens,  eremum  solitudinem- 
que  petiit,  ubi  jejuniis  orationibuaque 
-vacans  pie  in  Domino  decessit  9.  Jun. 
1754.  Scripait  inter  alia:  Vestigium 
in  via  maris  i.  e.  juris  canonici  post 
emensum  univeraum  juria  pontificii 
oceanum  ez  nonnullis  occasione  regu- 
larum  juris  in  V.  decr.  Gregorii  IX.  re- 
solutionibus  compilatum,  Pragae  1721 
in  f .  —  Laurentius  Vigilius  de  N  i  c  o  1  - 
lis  Tridentinus,  protonotarius  aposto- 
licus,  archiepiscopia  moguntino  et  sa- 
lisburgensi  a  consiliis  (t  1744),  com- 
posuit  praxim  canonicam  seu  jus  ca- 
nonicum  casibus  practicis  explanatam 
et  illustratam.  Accedit  prazis  curiae 
romanae  in  materia  beneficiaria,  matri- 
moniali,  datariae,  cancellariae  ac  poe- 
nitentia   Salisburgi    1729   et  1732 
in  f. ;  praxis  moralis,  qua  parochi  et 
confesdarii  solide  et  succincte  instru- 
untur,  Augustae  Vind.  1737  in  f. ;  an- 


notationes  tkeoreiico  -  practicae  ad  tr. 
de  decimU  Jo.  P.  Monetae  oongr.  reg. 
8.  Panli ;  cni  accedit  centuria  e.  rotae 
romanae  decisionum  recentissimarum 
materiam  decimarum  illustrantium,  ib. 
1737  in  f.;  origo  et  praxis  s.  ritnum 
et  caeremoniarum  ecclesiaBticarnm,  ib. 
1732,  opera  pro  prazi  utilia,  in  quibus 
apte  collecta  et  disposita  proponuntur, 
quae  dispersa  per  aliorum  opera  repe- 
riuntur  recentiorumque  decretorum  et 
decisionum  romanornm  ratio  habetur. 
—  Antonius  Hochkirchen  0.  S. 
Aug.  8.  theologiae  doctor  et  juria  ca- 
nonici,  profeasor,  reliquit  elementa  juris 
pontificii  aive  ezpositionem  regularum 
juris  canonici,  Brunae  1727  in  4 ;  «yn- 
tagtna  juris  ecclesiastici  universi,  i.  e. 
succincta,  limata  et  perapicua  exposi- 
tio  omnium  titulorum,  qui  in  5  decr. 
11.  continentur,  Leodii  1762  t.  3  in  4; 
disa.  polemica  de  jure  naturali,  di- 
vino  et  humano,  Brunae  1728;  ethica 
christiana  sive  orthodoxa  juria  natu- 
ralis  et  gentium  prudentia,  Trajecti  ad 
Moaam  1 5 1  t.  2  in  4. 

735.  Ex  Hispanis  Petrua  Murillo 
Velarde  (n.  6.  Aug.  1696;  t30.Nov. 
1753),  juris  canonici  et  8.  theologiae 
professor  in  academia  manilana  in  in- 
Bulia  philippinis,  elaboravit  cursum  ju- 
ris  canonici,  hiapani  et  indici,  in  quo 
juxta  ordinem  tituiorum  Decretalium 
non  aolum  canonicae  decisiones  affe- 
runtur,  sed  insuper  additur  qnidquid 
in  Hispaniae  regno  et  Indiarum  pro- 
vinciis   lege,   consuetudine,  privile- 
gio  vel  praxi  statutum  et  aJmissum 
est,  Matriti  1743  in  t;  1791  t  2  in  f. 
ed.  3.  notis  et  constitutionibus  Bene- 
dicti  XVI.  illustrata  et  aucta  cura  et 
studio D.  Joannis  Martini  aVillanue- 
va.  —  Ex  Lusitanis  Ludovicns  Caje- 
tanus  Lima  cler.  reg.  0.  Theat.  Olisi- 
ponensis  (n.  1671 ;  t  5.  Jun.  1757  a. 
religionis  7  0.),  qui  apud  omnes  magna 
auctoritate  fruebatur,  reliquit  pariter 
jus  canonicum  juxta  ordinem  Decreta- 
lium  Gregorii  IX.  dilucide  accurateque 
explicatum  cum  interpretationibus  et 


Digitized  by  Google 


1607     17*1-  1763.  Ju§  canonicum.  Argiro,  Camarda,  Schwaiger,  Starch,  \qq% 


aniiuadveraionibus  tam  veterum  quam 
recentiorum  canonistarum,  Olisipone 
1754.  1755  t,  2  in  f.;  morte  praeven- 
tus  reliquos  tres  tomos  absolvere  non 
potuit. 

736.  Ab  his  sejungi  nequeunt  qui 
Deeretalium  libros  commentariis  veTdis- 
sertationibus  illustrarunt ,  ut  Joannes 
Baptista  Argiro,  insignis  advocatus 
romanus,  in  disceptationibus  ecclesi- 
asticis  selectioribus  utilioribusque  juris 
<*nonici  seu  in  theatro  juris  ad  non- 
nullos  titulos  decretalium,  Bomae  1742 
t.  4  in  f.  —  Franciscus  Maria  Bicci 
0.  S.  Ben.  in  monasterio  s.  Pauli  de 
Urbe,  Romanus,  ss.  canonum  in  brixi- 
ensi  gymnasio  professor,  ediiis  positio- 
nibus  ex  U.  deeretalium  Gregorii  IX., 
Brixiae  1725 — 2  8 1. 4,  quae  rarae  suni 
—  Antonius Seraphinus  CamardaO. 
Praed.  Messanensis,  Benedicto  XIII.  a 
confessionibus,  episcopus  reatensis  (t 
28.  Maj.  1754)  exhibuit  Rom.  pontifi- 
cum  decrefalium  a  1 — 6  1.  synopsim 
accuratam  et  planam,  qua  exbibentur 
tituli  11.,  capitula  singula  et  pro  re  nata 
praeceptoris  angelici  doctrina  illustra- 
tur;  subjicitur  juris  canonici  regula- 
rum  explicatio,  Bomae  1715;  Beate 
1737  in  f.;  Constitutionum  apost.  una 
cum  caeremoniali  gregoriano  et  perti- 
nentibus  ad  electionem  papae  synopsis 
accurata  et  plana,  necnon  elucidatio 
omnium  fere  difficultatum,  quae  eve- 
nire  possunt  circa  electionem  B.  P.,  ib. 
1732;  1737  in  f.  —  Nicolaus  Gar- 
cia  Hispanus  (t  1745)  reliquit  com- 
mentarium  in  decretales,  Hispali  1730 
in  f.  —  Marianus  Antonius  H  e  r  m  a  n  n 
0.  Praem.  Bohemus  n.  25.  Sepi  1675, 
novitiorum  magister,  dein  philoso- 
phiae,  theologiae  acjuris  canonici  pro- 
fessor,  demum  9.  Martii  1711  abbas 
strahoviensis  et  (1712)  vicarius  gene- 
ralis  per  provincias  caesareas  (t  1 9.  Oct. 
1741),  edidit  selectas  quaestiones  ca- 
nonico-theologicas  ex  II.  (l — 4)decre- 
talium  excerptas  et  resolutas,  Pragae 
1705— 8  t.  4  —  Thaddaeus  Prancis- 


cu8  Schwaiger  (Schweiger)  pariter 
ord.  Praem.  Bohemus,  Presnicensis,  ma- 
gister  novitiorum,  in  collegio  archiepis- 
copali  pragensi  philosophiae,  juris  ca- 
nonici,  demum  theologiae  speculativo- 

stolicus  (t  10.  Nov.  1743)  edidit1)  se- 
lectarum  quaestionum  analecta  ad  varios 
titulos  11.  decr.  Pragae  1 728 — 34  1  1 0 ; 
de  sigiUo  confesaionis  sacramentalis,  ib4 
1 736 ;  rotulus  de  conciUis  oecumenicis, 
quo  in  1.  praesertim  conc.  tridentini  le- 
gitimitatem  et  auctoritatem  tuetur  ad- 
versus  Sarpi,  Molinaeum,  Gentiletum, 
Chemnitium,  ib.  1 740 ;  de  jure  et  justi- 
tia  ad  2.  2.  q.  59  Summae  s.  Thomae, 
ib.  1734;  de  communione  eucharistiae 
sub  utraque  specie,  ib.  1738  ;  Zodiacus 
phUosophicus  seu  quodlibeticum  deci- 
sionum ,  controversiora  philosophia* 
dogmata  universamque  conclusionum 
Bummam  complectens,  ib.  1725  in  4. 
—  Antonius  Gassmann  0.  S.  Aug. 
(t  1741),  collegit  viam  lacteam  seu 
examen  juris  canonici  per  quaestiones 
selectiores,  rariores  et  difficiliores  ad 
V  11  Decr.  ex  8.  Scriptura,  pro  canoni- 
stis  et  theologis,  Erfurti  1  707.  —  Pran- 
ciscus  Makas  (Macasius)  S.  J.  Bohe- 
mus,  theologiae  moralis  in  academiis 
wratislaviensi  et  olomucena  professor 
(t  10.  Maj.  1753),  praeter  manuale 
theologico  -  canonicum  de  matrimonio 
quaestionibus  et  resolutionibus  com- 
pendiose  deductis  expositum,  Olomucii 
1731  in  8.,  jus  canonicum  commentariis 
in  5  11.  Decr.  Qregorii  IX.  illustravit, 
Pragae  1749  t.  5  in  8.  et  2  in  f. 

737.  Bupertus  Starch  0.  S.  Ben. 
in  monasterio  admontensi  (n.  1700:  t 
1760),  juris  utriusque  doctor  et  88. 
canonum  in  univertitate  salisburgensi 
professor,  edidit  tr.  Judex  eccUsiasticus 
ordinarius  ad  tit.  XXXI.  1.  ].  Decr.  de 
officiis  etpotestate  judicis  ordinarii  cum 
concurrentibus,  Salieburgi  1748>in  4^. 


«)  Cf.  Goovaerte  II,  163  s. ;  Schulte  in, 
174 ;  Wurxbach  XXXII,  367. 


Digitized  by  Google 


1609 


Scharz,  Boeckn,  Kloz,  Kupprecht  etc. 


1610 


in  quo  judicis  eccleaiastici  jura,'  dig- 
nitatem  et  amplitudinem  ea  stili  pu- 
ritate,  doctrinae  praestantia  ac  sacrae 
eruditionis  copia  propugnavit,  ut  se  in 
canonicis  et  polemicis  vere  versatum 
probarit,  —  Oddo  Scharz  0.  S.  Ben. 
in  mona8terio  cremofanensi,  n.  in  op- 
pido  Scharnstein  Austriae  superioris 
ll.Nov.  1691,juris  canonici  in  aca- 
demia  salisburgensi  professor  (1733) 
et  rector  magnificus  (1741 — 44 ;  1 16. 
Jan.  1749),  cujus  est1):  Norma  UgcUis 
sive  1.  I.  decr.  Oregorii  IX.  . .  a  famoai 
cujusdam  doctoris  acatholici  (Just.  Hen- 
ning.  Bdhnier)  calumniis  vindicatus, 
Salisburgi  1737  in  4;  l.  11.  Decr.,  ib. 
1736;  tr.  Juridieu»  ad  l.  III.  Decr. 
Gregorii  IX.  clericorum  in  communi 
necnon  praelatorum  ac  capitulorum  in 
specie  obligationes  et  jura  complectens 
p.  1.,  ib.  1738;  tr.  exegetieus  ad  1. 111. 
Decr.  contractus  in  speoie  exponens  p. 
2.,  1 739  in  4 ;  tr.  exegeticus  ad  l.  III. 
Decr.  materiam  successionis  testamen- 
tariae  ac  legitimae,  necnon  parochorum, 
regularium  et  patronorum  jura  aliaque 
ad  rem  liturgicam  spectantia  comple- 
ctens  p.  3.,  ib.  1740  in  4.  —  Placidus 
Boeckhn  (Boecken)  filius  Jo.  Caspa- 
ris  B.,  de  quo  supra  egimus  p.  1049, 
O.  S.  Ben.  in  monasterio  s.  Petri  Salis- 
burgi  Monacensis  n.  13.  Jul.  1690, 
qui  in  monasterii  negotiis  Romae  com- 
morans  (1718 — 20)  in  primis  juris 
canonici  studium  excoluit,  dein  in 
academia  salisburgensi  illud  ezposuit 
(1721—33)  Benedicto  Schmier  in  ca- 
thedra  succedens ;  ab  a.  1 7  33 — 4 1  theo- 
logiam  et  ezegesim  docuit  aimul  pro- 
cancellarii  (1729 — 41)  et  quator  ar- 
chiepiscoporum  consiliarii  munere  fun- 
gens  (t  9.  Febr.  1752).  Ipae  in  primis 
«x  illis  fuit,  qui  liberioribus  opinioni- 
bus  ex  quodam  Muratorii  libro  haustis 
nimio  forte  et  minus  prudenti  fervore 
8e  opposuerunt  (cf.  p.  1488);  hincgra- 
tia  archiepiscopi  ezcidit  atque  cathedrae 

«)  Cf.  Ha^n  daa  VVirken  der  Bene- 
dictiner-Abtei  Krerasmllnater  p.  83.  205. 


renunicare  debuit.  Postquam  plura  in 
decretalium  11.  seorsim  edidit,  ea  simul 
compacta  in  lucem  emisit  sub  inscrip- 
tione  commentaria  in  jus  universum 
sive  in  5  11.  decretalium,  Salisburgi 
1735 — 39  t.  3  in  f.;  Parisiis  1776  t. 
3  in  f. ;  t.  3.  adjectus  est  tr.  de  prae- 
scriptionibua :  opus  admodum  utile1); 
quaestiones  misceUaneae  ez  jure  publico 
canonico,  Salisburgi  1731  in  4.,  opus 
rarum  et  pariter  utile.  —  Marcus  K 1  o  z 
Ord.  Min.,  theologiae  lector  et  praepo- 
situs  provinciae  Austriae  (t  1763),  col- 
legit  jus  canonicum  universum  theore- 
thico-practicum  in  5 1L  Decr.  Qregorii  IX. 
ez  variis  probatissimis  auctoribus, 
Augustae  Vind.  1742  t.  5  in  4.  — 
Denique  Theodorus  M.  B  u  p  p  r  e  c  h  t  0. 
Serv.  b.  M.  V.,  theologiae  et  88.  cano- 
num  lector  (t  26.  Jul.  1763),  scripsit 

nicum  (scil.  ad  tituloa  decretalium)  ra- 
tionibua  consentaneis  adsertas,  quae- 
stionibus  historico  -  critico-dogmatioo- 
scbolasticis  illustratas  et  munitas,  Pra- 
gae  t.  4  in  2  v.  1751.  1755  in  4;  Ve- 
netiis  1764  t.  4  in  f.;  Coloniae  1787 
in  8.  Notas  tam  prolixas  vix  quisquam 
antea  edidit.  Pandectas  dixeris  historiae 
ecclesiasticae,  juris  canonici  et  theolo- 
giae  polemicae*). 

738.  Argumenta  et  quaestiones  spe- 
ciales  tractarunt 3) :  Bernardinus 


')  Cf.  Zieffelbauer  III  c.  4  §  39,  ubi 
ejus  legitur  elogium ;  Baader  gel.  Baiern 
111  ea.  i  suppl  ad  A.  E.  L.  III,  481—91. 

»)  Cf.  A.  E.  lipa.  1757  p.  150-55. 

')  Praeterraittimus  Josephum  Mariaui 
Bolzoni  Parmenaem  (n.  22.  Maji  1668; 
t  11.  Maji  1758),  de  quo  cf.  Pezsana,  Me- 
morie  degli  Scrittori  e  Letterati  parmi- 
giani  VII.  44.  —  Alezandrum  Hammer 
juria  profeasorem  Bambergae,  de  quo  cf. 
Adelung  II,  1770.  —  Casparum  Callen- 
berg  S.  J.  (f  1724).  —  Fr.  Ventura,  qui 
disaeruit  de  jure  patronatus,  Piaauri  1743. 
—  Joannem  Bapt.  Garrido  0.  S.  Ben., 
cujus  concordia  jtraelatorum.  tr.  duplex  d»> 
unione  eccleaiarum  et  beneficiorum,  de 
exemptione  peraonarum  et  eccleaiarum 
tum  pontificia  tum  regia,  vel  de  imme- 


1611     1741-1763.  Jua 


Soell,  Seybold,  Ernst,  Schallhammer,     ]  r,  1 2 


ab  Angelis  0.  Carm.  Bavarus1),  83.  cano- 
num  lector,  qui  edidit  praelectiones 
isagogicas  theologico-canonico-legales 
de  praeeognitis  pritteipiis  H  natura  ju- 
ris  legalis  scholastica  methodo  concin- 
natas,  Pedeponti  1748  t.  2  in  4.  — 
Carolus  Polini»)   s.  Martini  abbas 
(t  1756)  disputavit  dejuris  divini  et  na- 
turalis  origine,  Brixiae  1750  in  4. 
1761,  contra  quem  scripsit  Jo.  B.  Ai- 
mici.  —  Franciscus  Kunics  S.  J. 
Hungarus,  philosophiae  et  theologiae 
professor  (n.  8-  Aug.  1607;  t  26.0ct 
1763),  regulas  juris  canonici  exposuit, 
Cassoviae  1741  in4. — AntoniusSoell 
8.  J.  Tirolensis,  juris  canonici  in  aca- 
demia  diliogana  et  oenipontana  pro- 
fessor  (t  2.  Aug.  1741),  cujus  sunt 
quaestiones  canonicae  de  tributis,  qui- 
bus  causae  ad  justitiam  tributorum  re- 
quisitae  tum  exemptiones  ecclesiasti- 
corum,  tum  laicorum  obligationes  ea- 
demsolvendiexplicantur,  Dilingae  1719 
in  4 ;  de  judiriis  causarum  civUium  sive 


diata  regis  protectione,  Matriti  1754  pro- 
hibita  fuit  a  Benedicto  XIV.  a.  1746.  — 
Timotheum  Raisky  S.  J.  Bohemum, 
tbeologiae  profeesorem  (n.  1700  ;  3.  Jul. 
1761),  de  quo  cf.  Wurzbach  XXIV,  290— 
JUominicum  Nicolaum  Escolanum  ju- 
risconsultum  gaditanum,  de  quo  cf.  Roe- 
kovany  VI.  642.  —  Geoxg  ium  Joscph 
Wagner  Heiligstadiensem  juris  civilis 

Srofessorem  (n.  Jan.  1684 ;  t  1752),  cujus 
iasertationes  canonicas  S  c  h u  1  te  III,  168 
adiligentia  laudat.  —  Joannem  a  s. 
Vladislao,  de  quo  cf.  S  c  h  u  1 1  c  III,  774.— 
Andream  Ruedel  S.  J.  Bambergensem, 
qui  Heidelbergae,  Bambergae,  Fuldae  at- 
que  Wirceburgi  alias  atque  alins  profes- 
sus  est  disciphnas  (n.  10.  Sept.  1706  t  11. ' 
Maj.  1759),  cujus  exatant  plurea  disputa- 
hones,  quas  cf.  apnd  Sommervogel  VII, 
308-11. 

')  Alius  ab  eo  est  Bernardin  us  a 
s.  AngeloO.  Carm.  ne«politanus  rigidwsi- 
mae  regularis  observantiae  custos,  luagi- 
^ter  novitiorum  (f  1722  juxta  Fleurii  H. 
E.  contin.  1.  221  n.  92)  cujus  est  Arbor 
seientiae  boni  et  tnali :  opus  theologicuiu, 
morale,  mysticum,  dogmaticum,  cateche- 
ticum  juxta  mentem  angelici  doctoris,  in 
quo  agitur  de  virtutibus  et  vitiis  et  de 
praxi  ad  illarum  consecutionem  et  istorum 
fugam,  Xcapoli  1718-22  t.  3  in  f. 

•)  Cf.  A.  K.  L.  1751  p.  245-52. 


tr.  canonico-legalis  ad  judicem  ietev 
rasque  personas  ad  judicium  concur- 
rentes  et  universim  ad  judium  civil» 
rite  inchoandum,  prosequendum  ac  fi- 
niendum  pertinentia  jura  una  cum  usi- 
tatioribus  actionibus  explicans  atquo 
idoneis  ad  praxim  fori  tam  sacri  quam 
profani  quaestionibus  illustrans,  ib. 
1720  in  4 ;  de  praescriptionibtts  tr.  ca- 
nonico-civilis  universam  materiam  de 
praescriptionibus  complectens,  1 722  in. 
4 ;  scietUia  legum  quaestionibus  ad  le- 
gem  positivam  et  naturalem,  ad  quas- 
dam  selectas  de  variis  legibus  et  sta- 
tutis  controversias  pertinentibus  illn- 
strata,  1 724  in  4;  tr.  theorico-practicna 
de  decimis  novaliutn,  Oeniponti  1  738 
in  4.  —  Josephus  Seybold  S.  J.  Ba- 
varus  a.  25  juris  canonici  in  universi- 
tate  oenipontana  professor  (n.  4.  MarU 
1672 ;  t  3.  April  1743)  disputavit  de 
Dicaeomachia  sive  erotemata  proposuit 
juridico  -  polemica  de  jure  et  justUia 
certatninutnetbeUorum,  Oeniponte  1714 
in  f. ;  Respublica  christiana  sive  erote- 
mata  christiana-politica  derepublica . . . 
ex  jnre  naturali  et  gentium,  divino  et 
humano,  canonico  et  politico,  publico 
et  privato,  ib.  1 7 1 8  in  4 ;  tr.  de  pru- 
dentiaetjurisprudentia,  ib.  1727;  i%y- 
sionomia  officiorum  sive  lex  naturalia 
explicata  per  erotemata  et  apocrimata 
de  officiis.ib.  1733. —  Anselmus  Fran- 
ciscusErnst  n.  1684  Aschaffenburgi, 
juris  doctor  et  juris  canonici  in  acade- 
mia  moguntina  professor,  archiepiscopi 
officialis  (t  17.  Oct.  1755),  plurima» 
(43)  diss.  ad  jus  civile  in  primis  s^iec- 
tantes  reliquit1).  —  Beda  de  Schall- 
h  am  m  e  r  0.  S.  Ben.  in  monasterio  wes- 
sofontano,  n.  1 0.  Jun.  1 684  Teissendor- 
fiijuris  utriusque  doctor,  ss.  canonum 
interpres  Salisburgi  et  a.  1743  abbas 
(t  20.  Maji  1 760),  variaquoque  scripta 
edidit8).  —  Veremundus  Oufl  0.  S. 
Ben.  in  monasterio  prufeningensi  n. 


')  Cf.  Baader,  Lexikon  I,  47 ;  Schulte 
III,  168. 

»)  Lindner  1, 179. 


Digitized  by  Google 


1613 


Uufl, 


,  Beuach,  Dieabach,  Ledennann,  Fasel  etc. 


1614 


Merani  in  Tiroli  2.  Jul.  1705,  philo- 
sophiae  scholasticae  strenuus  erat  pro- 
pugnator,  ut  liquet  ex  ejua  philosophia 
jcholaslica  universa  principiis  8.  Thomae 
contormata  contra  neotericoa  defensa, 
experimentorum  quoque  et  matheseos 
tum  purae  tum  mixtae  accessionibua 
nucta,  Ratisbonae  1 750  t.  4  ;  Monachii 
1753.  Simul  erat  et  osor  spiritus  liber- 
tioi  tunc  omuia  invadentis:  hinc  exa- 
men  instituit  theologicum  philosophiae 
neotericae  epicureae,  cartesinnae,  leib- 
nitaianae  et  wolfiunae  Regensburg 
1  760  pp.  2,  et  inde  Honoratus  Goehl 
O.  S.  B.  derivavit  Examen  abbreviatum 
Kempten  1800  (t  13.  Jan.  1 76 1 ).  Dis- 
putavit1)  de  crimine  usurae,  Ambergae 
1748,  de  crinxine  simoniae,  Ratishonae 
1  752  in  4  ;  et  defensionem  jurium  sta- 
tus  ecctesiastici  circatemporalia  ex  prin- 
cipi is  juris  nat urae  etc.  deduxit,  ib.  1 7  5  7 
pp.  2  iu  4.  opus  insigne. 

739.  Adamus  Staudinger  S.  J. 
n.  1  l.Oct  1 696  Bodenhemiiditionismo- 
gantinae,  Ueidelbergae  philosophiae  et 
sacrorum  canonum  professor(t  1762), 
disseruit  de  jurcjurando,  Heidelbergae 
1728;  de  officio  judicis  ecclesiastici  et 
civilis,  ib.  1738;  de  usuris;  desimonia 
1739;  de  renunciatione  1740.  —  Pe- 
trus  Maria  Forti  S.  J.  Tenanovensis, 
theologiaa  scholusticae  et  moralis  pro- 
fessor  satrarumque  Scripturarum  in- 
terpres  in  academia  messanen9i  (t 
1754 — 58),  scripsit  de  judice  conser- 
oatore  regularium  tr.  canonicum  uni- 
versam  conservatoris  materiatu  com- 
plectens,  Mutinae  1743  in  f.  —  Gui- 
lelnius  B  e  u  s  c  h  S.  J.  Lucernensis,  juris 
canonici  in  academia  dilingana,  dein 
ingolstadiensi  professor  (t  23.  Febr. 
1  7  4  3),  diseruitpro  renatarif  pactis  et 
fontrnrtibns  in  fjenere  plurimas  contro- 
ver»ia*  ex  juie  utroque  taui  publico 
quam  privato,  Ingolstadii  17  30  in  4; 
etiam  in  Migne  rur-us  theotogiae  t.  XVI; 
/'rodromum  jnris  controcersi,  ib.  17  37 

i  f.  alia  apud  Lindner  I,  213 


in  f.  —  Augustinua  Diesbach  S.  J* 
Friburgi  in  Helvetia  natus,  Dilingae 
theologiae  scholasticae  professor  (t  1 1- 
Apr.  1 743),  disputavit  bene  de  domi- 
nio  tfcricorum  12  dialogis,  Dilingae 
1729  in  8  —  Franciscus  Rauch  0.  S. 
Ben.  Ottoburanus  (n.  22.  Febr.  1  703; 
t  28.  Jan.  17  59),  de  irregulnritatibus 
in  genere  et  in  specie,  typisottoburanis 
1 746  in  4.  —  Henricus  Ledermann 
0.  S.  Ben.  ad  s.  Emmeramum,  Frisin- 
gensis  (n.  21.  Dec.  1704;  t  21.  JuL 
1763).  de  porta  pastoruli  ab  origine, 
habilitate,  praesentatione,  institutione 
et  investitura  parochi  canonice  aperta "), 
Ratisbonae  1754  in  4.  —  Geurgius 
Fasel  Wirceburgensis  n.  5.  Apr.  1075 
0.  Praem.  in  canonia  Cella  Dei  superi- 
ori  theologiae  doctor  et  sodalium  in 
theologia  magister,  prior,  dein  prae- 
positus  primum  Cellas  Dei  inferiuris, 
postea  in  sua  canonia  (l  1.  Sept.  1  738, 
t  1?.  Sept.  1747)  praeter  ascetica  pro- 
posuit  canonicam  ecclesiis  viduatis  pro- 
videndi  methodum,  Coloniae  1712. 

740.  Fetrus  Gohard  doctor  sor- 
bonicus,  archidiaconus  et  vicarius  ge- 
neralis  noviodunensis  (t  1749),  in 
Traitt  des  btnefices  eccUsiasliques  et 
Recueil  dea  bulles,  edits,  ordonnances, 


')  Joannes  Baptista  Furgole  advo- 
catus  parlainenti  tolosani  suotempore  ce- 
leber,  qui  tanto  fervore  studiis  incubuit, 
ut  18  horaa  per  diein  illis  impenderit  in. 
1690;  t  1701.  aecundutn  Schulte  lll, 
643  a.  1771  >,  >«  ripsit  Tmitr  <lf*  Curc:  j>ri- 
mitifs,  oiiTon  cxamine  leur  origine,  les 
ditterence^  qui  y  ont  donne  lieu,  leurs 
Droits,  Prerogative^  et  Charges;  le>  difle- 
rens  moyens  canoniques  pourltahlir  leure 
droits,  la  manierede  les  exercerot  le-  au- 
tres  questions  sur  la  in»*mo  matiere  sui- 
vant  les  Decrets  des  Contiles,  le.s  Consti- 
tntion*  des  Papes,  lea  Chartes  amiennes, 
les  Ordonnan»  es  et  Declarations  des  Rois 
et  la  Juribprudence  des  Arr»*t»:  lo  tout 
rapporte  a  la  dernier»»  Jurisprudence  tixee 
par  la  Declaration  du  Roi  du  5.  Ott.  1726 
et  celle  du  15.  Jan.  1731,  Tolobae  1736  in 
4:  1701,  etiam  iuter  opera  omnia.  quae 
prodierunt  Parisiis  1705.  1766  t  8.  <  'f.  J. 
de«  Sav.  <  X.  209— 216;  Miehaud  Hi.  un. 
XV.  2911 ;  1'ueranl  111,  225. 


Digitized  by  Google 


1615 

declarations  et  arrdts  des  reglements 
concernant  lea  matieres  beneficiales  et 
autres  qui  y  ont  rapport,  Parisiis  1734 
t  3  in  4;  1765  t.  7  in  4.  —  Ceteram 
in  re  beneficiaria  plures  veraati  sunt, 
ita  Ducandas  canonicusnoviodunensis 
in  Recueil  de  Decisiones  importantes  sur 
les  obligaiions  des  Chanoines;  sur  l'u- 
sage  que  les  Ben£ficier8  doivent  faire 
des  revenus  de  leurs  B^nefices,  Novio- 
duni  1746  in  12.,  opus  utile1).  — 
Guido  du  Bouss  eaud  de  la  Combe 
parlamenti  parisiensis  advocatus  (f 
1649)  in  suo  Recueil  de  jurisprudence 
canonique  et  btnificiale  par  ordre  alpha- 
betique»),  Parisiis  1748;  1755;  1771 
in  f.  —  A.  M.  de  Nigris,  cujus  est 
tr.  de  vacatione  beneficiorum  et  pen- 
sionum  ecclesiasticarum,  Bomae  1741. 
— De  matrimonio  scripserunt:  Didymus 
Upianus  —  Antonius  Steinsits 0. 
Min.  — FranciscusMariaMuscettula 
ab  o.  1717 — 1738  archiepiscopus  ros- 
sanensis  <t  28.  Jan.  1746),  cujus  ex- 
stat  disaertatio  de  sponsalibus  et  tna- 
trimonio  parentibus  insciis  vel  invitis 
(cum  Mazochii  annotationibus),  Ve- 
netiis  1772  in  4.  —  Georgius  Tous- 
saint  0.  S.  Ben.  in  congr.  s.  Vitonis, 
theologiae  professor,  qui  publico  dedit 
tr.  dogmatico-practicum  de  sacramento 
matrimonii,  1739  t.  2.  —  Josephus 
Silbermann  0.  Praem.  nobili  pro- 
sapia  20.  Jul.  1707  ortus,  theologiae 
et  ss.  canonum  professor,  abbas  saWa- 
torensis,  tantae  pietatis  vir,  ut  quoti- 
diana  confessione  mundaret  conscien- 
tiam  suani  et  in  sarcophago  somnum 
caperet  (t  n.  Maj.  1756).  Scripsit8) 
matrimonium  trino  jure  absolutum  seu 
tr.  justinianeo-bavarico-canonicum  in 
tit.  X.  Instit.  imper.  de  nuptiis,  Au- 
gustae  Yind.  1732  in  8.  —  Joannes 
Nepomucenus  Tropper  0.  Min.  edi- 
dit  tr.  tluos,  in  quibus  impedimenta 
matrimonii  contractum  impedientia  et 

M  J.  des  Sav.  CXLI.  310—322. 

»)  U.  Schulte  1H.  H39:  Feller  II.  126. 

»i  «Joorert*  II,  lHo  s. 


1616 

dirimentia  ez  theologiae  et  juris  fonti- 
bus  ad  utriusque  fori  usum  (addito  ad 
quodvis  impedimentum  casu  ejusque 
solutione)  explanantur,  Monachii  1 753. 

741.  De  potestate  ecclesiastica l)  egre- 
gie  scripsit  Joannes  Antonius  Bian- 
chi  (Blanchius)  0.  Min.  Natus  is  est 
Lucae  29.  Sept.  1686  et  juvenis  17  a. 
ingressus  ordinem  Min.  Observantium. 
Romae  et  Bononiae  professus  est  philo- 
sophiam;  cui  adjunxit  quoque  studium 
juris  civilis,  sacrae  profanaeque  hi- 
storiae,  imo  medicinae  et  chirurgiae. 
Etrusce  latineque  egregie  scripsit  et 
dixit.  Quia  in  theologicis  et  canonicis 
erat  bene  versatus,  magni  aestimaba- 
tur  a  cardinalibus,  qui  ejus  consilio 
saepe  utebantur ;  ipse  Clemens  XII.  eo 
usus  est  ad  propugnanda  jura  sedis 
apostolicae  adversus  Sardiniae  regem. 
Cleri  romani  fuit  examinator  et  a  Be- 
nedicto  XIV.  factus  est  s.  inquisitioni» 
consultor.  In  ipso  ordine  functus  est 
muneribus  provincialis  et  de6nitoris. 
Ejus  cubiculum  gymnasium  etacademia 


')  Hoc  referri  possunt:  Michael  Ca^a- 
lis,  qui  insignem  apologiam  pro  juribus 
rom.  pontificis  praebuit  in  vindiciis  juris 
ecclesiastici  sive  animadveraionibua  in  hi- 
■toriain  juris  publici  politici  civilis  ec  Je- 
siastici  gallicani  ab  anonymo  auctore  (gal- 
lice)  editam,  Romae  1759.  —  Ludovicu- 
Antonius  de  Moncade  de  Belluga  Gra> 
natensis,  pius  et  sapiens  vir,  episcop  usCar- 
thagenae  (1705)  etcardinaln  (t  2.  Febr. 
1743),  de  quo  cf.  Roskovuny  VI,  678.  — 
Gains  Kirchengesch.  ron  Spanien  III,  1. 
14  c  1  §  15  ss.  —  Vivianus  de  L  a  b  o  r  d  e 
congr.  Or.  Tolosanus  (t  1748),  qui  aecun- 
dum  principia  Gallieanorum  scripsit  Brin- 
cipes  sur  V  essence,  Ut  distinction  et  les  limi- 
tes  des  dnur  pnissanccs,  etiam  latine  *.  1. 
1753  in  4;  proh.  23.  Aug.  1753,  et  iterum 
speciatim  a  Benedicto  XIV  4.  Mart.  1755. 
C  f.  Fleurii  H.  K.  1.  222  §  14  s.  et  1.  243 
*  32.  —  Joannes  B.  Sacchetti  pre*by- 
ter  florentinus,  juris  utriusque  doctor: 
Privitegia  jtrotonotariornm  apostolicoruw 
tnu  de  numero  participantium  nuncupa- 
torum  Romne  cxi>tentium  quani  honora- 
riorum  ubique  terrarum  degentium  cum 
primaeva  eorundein  institutione,  ipsis  non 
tantum.  sed  epncopis  corumque  vicarii- 


1741—1763.  De  re  benefic,  matrimonio,  potestate  eccles. 


Digitized  by  Google 


1617        Bianchi,  Spreng,  de  Janua,  Stephanus,  Monacelli,  Hericourt.  161H 


<iici  potuit l),  cum  in  illud  multi  quo- 
tidie  non  solum  studiosi,  quorum  sol- 
lertem  gerebat  curam,  aed  etiam  viri 
■docti  convenirent.  Sermones  plerumque 
'versabantur  de  literis,  tamque  felix  erat 
Biancbi  in  reminiscendis,  quae  viderat 
-et  legerat,  iisdemque  dilucide  elegan- 
terque  explicandis,  ut  meditata  proferre 
■videretur  (t  17.  Jan.  1758).  Adversus 
Petrum  J  a  n  0  n  i  u  m  *)  jurium  eccleaiae 
bostem  noxium  (etBossuet)  edidit 
Delki  potesta  e  deUapolizia  della  Chiesa, 
Eomae  1745 — 51  t.  6  in  7  v.  in  4., 
opus  rarum  et  eruditionis  thesaurus, 
ideoque  Taurini  1854  t.  3in4.ittrum 
editum.  In  prioribus  duobus  t.  agit 
de  potestate  Ecclesiae  indirecta  vel  in 
reges,  in  reliquis  evincit  Ecclesiam  im- 
munem  esse  in  suorum  jurium  exer- 
citio  ft  potestatis  civilis  beneplucito. 
Diss.  de  quatia  canonica  episcopali  ex 
piis  relictis  detrahenda,  Lucae  1747 
cnm  vindiciis  1748;  adversus  Con- 
c  i  n  a :  Dei  cizi  e  dei  difetti  del  moderno 
Teatro  e  del  modo  di  correggerli  ed 
•emendarli,  Ragionamenti  sei  di  Laurisio 
Tragiense  pastore  Arcade  in  Roma, 
1  753  in  4. 

743.  De  hierarchia  edidit  Jacobus 
Spreng  S.  J.  Eppanensis,  Tirolensis, 

omnibusque  jariadictionem  ecclesiasticnm 
exercentibus  scitu  apprime  necessaria,  Ro- 
mae  1693;  Florentiae  1747  in  8.  ed  2.  — 
Joanne*  de  M  0  tta  Lusitinus  (n. 14.  Aug. 
1685 ;  t  4.  Nov.  1747;.  cardinalis,  archie- 
piscopus  bracarensis  et  regius  minister. 
cuju*  ex?tat  diaa.  de  metropolitico  jure 
umlti8  tam  arabicis  et  chaldaeis,  quam 
hebraeis  «*t  grnecis  monuraentis  referta, 
Venetii*  1726  in  4. 

')  Cf.  plura  de  eo  apud  Fabronium, 
vitae  ital.  XI,  239—64. 

*)  Adversus  hunc  prodierunt  quoque 
Osserpazi  >>ii  critiche  di  Pietro  di  Paolo 
(Uiov.  Andrea  Tria  Arcivescovo  di  Tiroi 
intorno  alla  polizia  della  chiesa  che  si 
Je§fff*  daVuoi  primi  tempi  sino  al  presente 
ne  quattr"  t.  dellaStona  civile  del  Kegno 
<li  Napoh  soritta  da  P.  Giannone,  Romae 
1752  in  S.  ed.  2.  De  Sanfelice  S.  J  ,  qui 
illum  pariter  irnpugnavit,  supra  p.  1040 
egiiuu». 


theologiae  moralis  et  scholasticae  pro- 
fessor  (t  20.  Jan.  1745),  opus  inscrip- 
tum :  //i>rarcAtaecc/«sitfsficatheoretico- 
practicis  animadversionibus  illustrata, 
Friburgi  Brisgojae  1722  in  8.,  in  quo 
romani  pontificis  infallibilitatem  tuetur. 
Alia  ejusdem  opera  sunt :  Constitutio 
Unigenitus  S.D.N.Papae  Clementis  XI 
vindicata,  Bruntruti  1715;  theoloaia 
patrum  vindicata,  Tyrnaviae  1727; 
Passaviae  1 747  in  1 6.  —  Gaudentius  de 
J  a  n  u  a  P.  Min.  disseruit  de  visitatione 
cufuscunque  praelati  ecclesiastici  et  si- 
mul  de  jurisdictione  ejusdem  extra  ac- 
tum  viiitandi,  Romae  1748.  1753  t  2 
inf.  —  Paulus  Stephanusjurisutri- 
usque  doctor  et  s.  theologiae  professor 
in  publicam  lucem  emisit  de  supremo- 
dogmaticis  episcoporum  judiciis  s.  sedis 
apostolicae  auctoritate  opportuna  mu- 
niendis  theologico-canonicam  disser- 
tationem,  Venetiia  1 750  in  4.  —  Fran- 
ciscus  Monacelli  formulare  legale 
practicum  fori  ecclesiastici  cum  sup- 
plemento  ab  auctoris  nepote,  Romae 
1713.  1714  v.  4in  f.;  1844v.  4  in  f . ; 
cujus  index  prodiit  cura  Jacobi  G  i  e  1 1  a 
Romae  1887;  Venetiis  1732.  1736  v. 
4  in  4;  1751  v.4in4;  1772.  —  Ale- 
xis  Daniel  Bouchard  Bisuntinus,  theo- 
logiae  et  jurisdoctor  (n.  1 680 ;  1 1  75S), 
composuit  summulamconciliorum  gene- 
ralium  s.  romanae  catbolicae  Ecclesiae, 
Parisiis  1718  in  12.  —  Ludovicus  de 
Hericourt,  Suessione natus 20. Aug. 
1687,  parlamenti  parisiensis  advoca- 
tus,  celeber  per  Galliam  canonistu, 
diarii  eruditorum  (Journal  des  Savans) 
socius  (t  18.  Oct.  1  752),  non  solum 
Thomassini  opus  de  veteri  et  nova  di- 
sciplina  (cf.  pag.  42 1)  in  compendium 
redegit,  sed  etiam  collegit  Les  Lois 
EccUs-astiques  de  Frunce  dans  leur 
ordre  naturel,  et  une analyse  des  Livres 
du  droit  canonique  conferes  avece  les 
usages  de  1'Eglise  Gallicane1),  Parisiis 


«)  (  f.  J.  des  Sav.  LXVI,  407-16;  523 
—33;  L.WI.  79-88;  Feller  IV,  43,  qui 
•lc  eo  aniiuinlvertit :  J)x\  reiuar«iue  qu  en 


Digitized  by  Google 


1619 

1719  in  f.;  1721;  1730;  1756  et 
1771. 

743.  Ad  jus  canonicum  denique  spe- 
ctant*):  Carolas  Cocquelines,  qui 
Bullarium  romanorum  pontincum  plu- 
rimum  auxit  ediditque  icscriptum: 
Bullarum,  prioilegiorum  ac  diplomatvm 
rom.  pontificum  amplissima  collectio, 
cum  continuatione :  Bullarium  roma- 
num  seu  novissima  et  accuratissima 
collectio  apoatolicarum  constitutionum 
ex  autographis,  quae  in  secretiori  va- 
ticano  aliisque  Bedis  apostolicae  acri- 
niis  asservsntur,  quae  ad  a.  1758  per- 
venit  scil.  usque  ad  Benedictum  XIV., 
Romae  1727—67  t.  19  longe  lucu- 
pletius  illo  Cberubini,  sed  cui  deaunt 
quam  plurimae  bullae,  quas  modo  co- 
gnoscimua;  cur.  Tomasetti  Taurini 
1857 — 72  t.  24,  tt  cont.  Neapoii  1867 
— 85  t.  5.  IUud  iterum  continuavit  a 
Clemente  XIII.  usque  adOregorium  XVI. 
Andreaa  Advocatus  Barberi  cum  in- 
dicibus  opera  et  studio  comitis  Alex. 
Spetia,  Romae  1835—57  t  19. — 
Vincentius  P  e  t  r  a  Neapolitanus  ex  Va- 


general  il  est  peu  tavorablea  la  puiasance 
ecclesiat>tique,  et  que  quelques-uns  de  aes 
principes  pourraient  jeter  le  trouble  dans 
raduunistration  des  choses  spirituelles." 

')  Quibus  addstur  ..Franciscus  Bor- 
r  u  11  i  u  s,  8.  rom.  Rotae  auditor,  solio  pou- 
tificio  assiatens  praesul,  Dertusae  episco- 
pus,  vir  doctissiuius  juxtaque  piissimus, 
qui  non  plenus  diebns,  ut  virtute  plenis- 
simus,  brevi  consummato  deceni  mensium 
pontificatu  explevit  tempora  multa,  ma- 
ximo  ovium  suarum  luctu,  imo  et  totius 
Hispaniae  planctu  obiit  (5.  Aug.  1758),* 
ut  legimus  in  epitaphio  ei  posito.  Plura 
cf.  apud  Funter,  Biblioteca  \  alentiana  11, 
38—42.  Praeter  alia  edidit  decieiones  s. 
Hotae  romanae,  Romae  1755  et  1757  t.  2 
in  f.  Etiam  Doininicus  Z  a  u  1  i  Faveniinuf», 
episcopus  verolensis,  vicrsgerens  romanus 
et  nrchiepiscopua  Theodo&iae  in  p.  i.,  da- 
tarins  s.  poenitentiariae  (t  1.  Mart.  1744) 
edidit  Dtcinionum  s.  Hotae  romanae  coram 
R.  P.  J.  B.  Coccino  .  . .  in  unum  collecta- 
rum  argumentis,  summariis  et  indicibus 
necnon  aliquibus  additionibus  ornatarum 
pp.  5,  Romae  1695. 


162C 

stigiradi  ducum  genere  23.  Nov.  1662 
natus,  variorum  munerum  honorumque 
gradibus  decursis  a  Benedicto  XIII. 
cardinalis  creatua,  s.  oongregationi  de- 
propaganda  ndeetpoenitentiariae  prae- 
fectus  et  supremus  poenitentiariua 
2 1 .  Martii  1747  a.  aetaais  85),  com~ 
tnentaria  (valde  erudita)  edidit  ad  ton- 
stitutionea  apostolicas  seu  bullas  sin- 
gulas  sa.  pontificum  in  bullario  romano 
contentas  secundum  collectionem  C  he- 
rubini,  Romae  1705  v.  5  in  f.;  Ve- 
netiis  1729  v.  5  in  f.;  1741  t.  5  in  3. 
y.  Ejus  quoque  est  de  s.  potnitentiariu 
apostolica,  Romae  1712  in  1 ;  1717. 

744.  Jobannea  Baptista  (non  Fran- 
ciscus  Maria  P.  t  1729,  ut  habet 
Schulte)  Pittoni  Venetus  (f  17» 
Oct  1742  a.  aetatis  82.)  colhegit  et 
digessit  ordine  chronologico  (aed  nullo- 
delectu  et  judicio  teete  Ballerini) 
constitutiones  pontificia»  et  rom.  con- 
gregationum  deciaionea  spectantes  ad 
confessarios  utriusque  cleri,  Venetiis 
1704  in  8;  1710;  1715;  ad  parocho* 
utriusque  cleri,  ib.  1  706  et  1 7 1 3  ed. 
auctior;  ad  canonicos  utriusque  c\erir 
1 709 ;  1 722  ed.  auctior:  ad  concursum 
parochialem  et  benefieiorum  coUationem, 
1711;  ad  episcopos  et  abbates,  1712; 
1744  v.  4  in  f  ;  Viterbi  1722;  ad 
sacros  ritus,  1 740  t  2  in  8.  In  indice* 
tamen  librorum  prohibitorum  aub  Pit- 
toni  nomine  olim  notabantur  ,recen- 
tiora  s.  ritnum  congregationis  decreta 
nullibi  hactenus  conjunctim  impreesa* 
collecta«  (decr.  4.  Mart  1709),  quae 
tamen  prohibitio  omissa  fuit  in  indice 
recentissime  edita.  Tr.  de  comwemo- 
ratione  omnium  fidelium  defunctorum, 
ib.  1739  in  8;  De  octavis  festorum, 
quae  in  Ecclesia  universali  celebran- 
tur,  1 749  t.  2  in  8 ;  calendario  romano* 
decennale ;  la  vita  di  Innocenzo  XI.,  ib. 
1692;  di  BenedHto  XIII,  ib.  1730- 
in  4.  —  Lucius  Ferraris  0.  Min. 
reg.  obs.  Soler-alexandrinus,  theologiae 
lector,  suae  provinciae  praepositus,  qu; 
Romae  in  ss.  congregationum  officio 


1741—1763.  Jus  canonicum.  Cocquelines, 


Digitized  by  Googl 


1621 


Ferram,  Lanfredini,  Arrighi,  Brunet,  Lopez. 


I<522 


viUm  degit  (t  c.  1760),  utiliwimum 
omnibusque  notum  opus  composoit  in- 
scriptum :  Prompta  bibliotheca  canonica, 
juridica,  moralis,  theologica,  necnon 
ascetica,  polemica,  rubricistica,  histo- 
rica  ex  constitutionibus  pont.,  conciliis 
et  ss.  congregationum  decretis  collecta 
(ordine  alphabetico  disposita  et  ditis- 
sima),  quae  saepissime  prodiit,  Komae 
1760  — 66  t.  10  in  3  v.  in  f.;  1767  v. 
8  in  f. ;  Bononiae  1746  (ed.  1.)  t.  7, 
1763  (ed.  4.)  t.  9  in  3  v.  in  f.;  1766 
t  9  in  4;  Venetiis  1782  cum  supple- 
mento  quod  deest  atiis  edit.  t.  1 1  in 
10  v.  in  4;  Bomae  1784,  editio  prio- 
ribus  praestantior ;  MonteCasino  1844 
t.  7  in  f.  (fr.  120),  editio  praestantis- 
sima,  studio  monachorum  illius  mona- 
sterii  locupletata  novis  ad  singulas  fere 
voces  additamentis  novisque  articulis, 
adjecta  ad  calcem  cujuscunque  volumi- 
nis  absolutissima  appendice  ex  om- 
nium  ss.  congregationum  decretis,  quae 
vel  in  anteactis  edit.  desiderantur,  vel 
deinceps  usque  ad  praesens  lata  sunt, 
juxta  vocum  seriem  digestis;  Parisiis 
1860  t.  8  in  8.  (fr.  60)  accurante 
Migne,  qui  innumeras  adjecit  notas 
necnon  sextuplicem  indicem  materia- 
rnm,  auctorum,  constitutionum  ss.  pon- 
tificum,  decretorum  conciliorum  et  ss. 
congregationum ;  1884  t.  8.  Tomum 
IX.  supplementi  instar  adjecit  Bucce- 
roni  1899.  —  Jacobus  Lanfredini, 
Florentinus,  advocatus  erat  peritus,  in 
pauperes  vere  Lberalis  atque  propterea 
in  se  parcus,  cum  legum  ecclesiastica- 
rum  scientia  excelleret,  episcopus  au- 
ximanus  factus  est  atque  praesul  erat 
vere  apostolicus,  qui  quotannis  suam 
dioecesim  lustravit,  quinque  synodos 
dioecesanas  habuit,  sacrum  viaticum 
ad  infirmos  pauperes  ipse  detulit,  de- 
mum  s.  romanae  Ecclesiae  cardinalis 
(t  6.  Maji  1741),  novam  concilii  tri- 
dentini  editionem  castigatissimam  et 
ceteris  antea  editis  praestantiorem  cu- 
ravitetdocta  praefatione,  necnon  notis 
succinctis  quidem  sed  eruditis  locuple- 


tavit l) ;  Besponsa  juris  canonici,  Ro~ 
mae  1747  in  f. 

745.  Antonius  Maria  Arrighi  (Ar- 
richius)  Corsicanus  n.  29.  Mart.  1689,. 
in  academia  patavina  juris  canonici, 
deinjuris  civilis  professor  primarius, 
praeter  alia  *)  scripsit  Acroases  IV  d» 
jure  pontificio  universo,  Patavii  1727; 
dein  inscriptas  jurvt  pontificii  historia 
quatuor  disp.  comprehensa,  ib.  1731  ; 
accedunt  ejusdem  orationes  tres :  ] .  pro 
jurisdictione  pontificum;  2.  de  eccle- 
siis  suburbicariis ;  3.  de  agro  limitato,. 
quo  in  op.  non  ex  instituto  juris  pon- 
tificii  historiam  persequitur,  sed  illud 
tantum  agit,  ut  summatim  tle  praeci- 
puis  canonum  collectionibus  eorumque 
collectoribus  ea  tradat,  quorum  cogni- 
tione  carere  nemo  sine  probro  potest1). 
—  Joannes  Ludovicus  Brunet  Are- 
latensis,  parlamenti  parisiensis  advo- 
catus  (n.  1688;  t  1747)  scripsit4) 
Histoire  dn  droit  canonique  et  du  gou- 
vemement  de  Viglise,  Parisiis  1720  in 
12;  Avenione  1750;  Le  pnrfait  No- 
taire  apostolique  et  procureur  <les  offi- 
cialitez,  Lngduni  1728;  1734;  1775 
auctura  notis  Durandi  de  Maillane 
t.  2  in  4 ;  novamque  curavit  editionem 
operum  aliorum  jurisconsultorum  et 
op.  Droits  et  libertes  de  1'Eylise  galli- 
cane,  auctam  notisque  illustratam,  Pa- 
risiis  1731  t.  4  in  f.  —  Dominicus 
Lopez  de  Barrera,  cbai tophylacii 
legationis  hispanae  in  Urbe  praefectus, 
edidit  de  antiquo  canonum  codire  eccle- 
siae  hispanae  historicam  exercitationem 
in  2  pp.  divisam,  quarum  altera  s.  Isi- 
doro  hisp.  Codex  perperam  tributus 


»)  Cf.  Cont.  H.  E.  Fleurii  I.  234  §  2K. 
Cf.  Adelung  1, 1138 ;  Schulti*  III, 513. 

»)  Cf.  A.  K.  lips.  1735  p.  4i»9  -f)04. 

*)  Cf.  Feller  II,  217,  qui  de  ip»o  scri- 
bit:  *Toua  cea  onvrages  mnrqueiit  beau- 
coup  d'6rudition:  mais  les  opinions  de 
l'auteur  ne  sont  pas  toujours  d*accord 
avec  eelles  des  canonistes  les  plus  e>ti- 
mes;-  Adelung  I,  2333;  Schulte  111,  642. 


Digitized  by  Google 


1623 


1741—1768.  Theologia  morali*.  Sabinni, 


1624 


refellitur,  altera  antiquus  ipse  Codex 
cstenditur,  Romae  1758.  —  Andreas 
Marcus  B  u  r  r  i  e  1  S.  J.  (n.  1719;  t  9. 
Jun.  1762)  Hispanus,  rir  admodum 
eruditus  et  criticus,  diligens  bibliothe- 
carum  et  archivorum  scrutator1)  col- 
legerat  2000  documenta  antiquitutis 
authentica,  quae  tamen  non  prodierunt. 
Scripsit  praefationsm  historico-critieam 
in  veram  et  genuinam  collectionem  ve- 
terum  canonum  ecclesiae  Hispaniae  a 
d.  Isidoro,  Hisp.  primum  ut  creditur 
adornatam,  consequentibus  deinde  se- 
•culis  ab  hispanis  patribus  auctam  ex 
pluribus  mss.  codd.  venerandae  anti- 
quitatis  .  .  .  erutam  et  ad  eorum  fidem 
castigatam,  Bruxellae  a.  8.  reip.  gal- 
licae  in  8.  —  Carolus  Blascus  scri- 
psit  De  colleetione  canonum  Isidori 
Mercatoris    commentarium  Neapoli 
1 760  in  4.,  in  quo  erudite  de  collectio- 
nis  origine  et  fortuna  disserit,  deque 
persona  atque  praecipuo  collectoris 
proposito  inquirit :  fraudes  item  impo- 
storis  detegit,  ex  eoque  ortam  occasio- 
nem  fingendae  fabulae  de  Joanna  pa- 
pis&ii  solidis  indiciis  suadet,  unde  ve- 
rum  ejusdem  nomen  infert.  Ostendit 
quoque  eam  collectionem  ampliandis 
juribus  non  tam  rom.  pontificis,  quam 
potius  metiopolitarum  et  episcoporum 
favere.  Adnectitur  in  calce  operis  ap- 
pendix  de  pseudo-Cyriaco  papa  comite 
s.  Ursulae  etc.,  itemque  diatriba  de 
capitulis  ad  Angilramum  Hadriano  I. 
tributis.    Secundum  Boskovany  (III, 
713)  auctor  ubique  prensat  occasio- 
nem  contra  augmenta  nescio  qualia 
potestatis  pontificiae  ex  Isidori  hnjus 
collectione  exorta  debacchandi.  Dia- 
triba  de  Johanna  papisea  seu  de  ejus 
fabulae  origine,  ib.  1778;  Opuscoli 


>)  Cf.  scripta  edita  et  inedita  sat  multa 
apud  Sommervogel  II  ,  403—12.  Gams 
eum  iu  sua  hist.  eccl.  Hispaniae  plurimum 
laudat  III,  416;  Ant.  Burriel  S.  J.  ejus 
frater  (t  1798) :  Razon  de  la  vida  del  Jes. 
A.  M.  Burriel  in  Coleccion  de  documentos 
iueditos  jur  la  hist.  de  Hspana  por  loa 
*re<  Salva  y  Baranda  VIII,  568—71. 


canoniei,  storiei,  eritiei,  ib.  1758 — 79 
t.  3  in  4.,  inter  quae  et  diss.,  in  qua 
ostenditur  diaconie  nunquam  futiuptr- 
misturn  administrare  sacramentum  pot~ 
nitentiae,  quam  latine  vertit  Binte- 
rim,  Moguntiae  1823. 

746.  Theologiae  moralis  cnrtnm 
plus  minusve  elaborarunt l)  ex  Balis: 
Sabinus  (Savino)  0.  Min.  Bono- 
niensis,  philosophiae  et  theologiae  le- 
ctor  (n.  10.  Mart.  1665;  t  24.  Jan. 
1742):  Lux  moralis  bipartita  illuf tra- 
tione  nniversam  quasi  moralem  sum- 
matim  elucidans,  clericis,  ordinandis 
et  confessariis  institnendis  in  examine 
atqne  exercitio  apte  refulgens,  Venetiis 
1 7  22  1 2  in  1  v. ;  Apologiapro  8.  Annu, 
ove  fondatamente  si  prova  la  Tera  e 
piu  commune  sentenza,  che  tiene  aver 
ella  avuto  un  solo  marito  s.  Gioachimo 
ed  una  sola  figlia  Maria  V„  e  si  con- 
vince  ed  abbutte  Topinione  contraria 
dei  tre  mariti  e  delle  tre  figlie,  ib.  1 722 

')  Quibui  addantor:  Femandus  Frae- 
c  o  n  u  a  (Frosconus)  a  Variaio  0.  Min.  strict 
obs.  (t  1742  an.  n.  87),  cujus  exstat  Mo- 
ralis  epitome  una  cum  conscientiae  mora- 
lis  anatome ,  opus  polemicum ,  dogmati- 
cum,  morale,  juridicum,  theologicum,  Me- 
diolani  1735  in  4.  —  Franciscus  Pappuo 
de  Laubenberg  O.  S.  Ben.  n.  Brigantii 
31.  Bec.  1672,  philosopbiae  et  theologiae 
lector,  abbas  majoraugiensis  1728  (resig. 
1748 :  1.  Mart  1753),  qui  edidit  schotasti- 
cum  personae  ecclestasticas  pro  foro  poli  et 
eoli  breeiorium,  exhibens  universam  theo- 
logiam  moralem,  controversiis  fidei  et  ju- 
ris  canonici  permixtam,  Augustae  Vind. 
1733.  1747  t.  2  in  4 :  Liber  vitas  tripartife 
corporalis,  spiritualis  et  moralis  h.  e.  Oe- 
nesiR  literaliter  et  mystice  exposita,  Cam- 
poduni  1709.  Cf.  Lindner  Album  Augiae 
Brigantinae  p.  11.  —  Leonardns  Jansen 
0.  Praem.,  Juliacensis  n.  14-  Maj.  1681, 
theologiae  professor,  abbas  ecclesiae 
knechtstedianae  (1728),  edidit  theologiom 
moralem  universam  ad  mentem  praecipuo- 
rum  theologorum  et  canonistarum,  inser- 
tis  suo  loco  propoaitionibns  a  s.  sede  apo- 
stolica  novissime  damnatis  concinnatam 
et  per  casus  practicoa  expositam,  Coloniae 
1725  in  4  :  1738  in  8:  1752  t.  4  in  &  ed. 
6.  Obiit  21.  Apr.  1754.  Cf.  Goovaerts  I, 
414  a. 


Digitized  by  Google 


1625 


Rotariui,  Mazzotta,  Cuniliati,  Franzoja,  Concina  etc.  1626 


in  4.  —  FranciscuB  Maria  Rotarius 
(Rovero)  0.  Barn.  (f  1 748),  qnem  com- 
mendat  Benedictus  XIV.  de  aacrif.  mis- 
sae  1.  3  c.  5.  n.  7,  concinnavit  appara- 
tum  theologiae  moralis  saepius  editnm, 
et  theologiam  moralem  regulariutn  Bo- 
noniae  1720—22  t.-3  inf.;  Venetiis 
1735.  —  Angustinus  (de  Gabrielis)  a 
Coneliano  0.  Cap.  (t  1756)  edidit 
Triennium  moralis  sen  theologiam  mo- 
ralem,  Pisanri  1 747  t  3  in  4.  —  Ni- 
colans  Mazzotta  8.  J.  Neapolitanus, 
gravis  probabilista,  sana  et  perspicna 
doctrina  insignis  (t  1746),  tkeologiam 
moralem  in  4  t.  distributara,  Neapoli 
1748  v.  5  in  8  (cnm  indice),  Bononiae 
1750  ;  Venetiis  1754inf.;  1760;  Au- 
gustae  Vind.  1756  t.  4  in  8;  1766. 
—  Fulgentius  Cuniliati  O.  Praed. 
Venetns,  sui  ordinis  vicarins  generalis, 
auctor  gravis,  sed  probabiliorista  (t 
9.  Oct.  1759),  universae  theologiae  mo- 

tnendis  candidatis  accommodatam,  in 
qna  graviori  praesertim  8.  Thomae  au- 
ctoritate  atque  solidiori  ratione  duci- 
bus  quaestiones  omnes,  quae  ad  rcm 
moralem  pertinent,  brevi  et  perspicua 
roethodo  resolvuntur,  Venetiis  1752 
t.  2  in  4;  1760:  1786  et  saepins. 
Scripsit  qnoqne  viias  sanctorum,  Ve- 
netiis  1738  t.  6,  et  insignem  tracta- 
tnm  H  catechista  in  Pulpito,  Venetiis 
1754.  —  Angelus  Franzoja  Patavi- 
nus,  cujns  est  Theologia  morum  ab  H. 
Busenbaum  primum  tradita,  tum  a  cl. 
La  Croix  et  Fr.  Ant.  Zaci:aria  ejus- 
dem  sociis  aucta,  nnnc  demnm  juxta 
saniorea  et  praesertim  d.  Thomae  Aq. 
doctrinas  ad  trutinam  revocata,  Bono- 
niae  1760.  Auctor  est  rigidns  (t  1760), 
qui  rigore  superat  vel  Danielem  Con- 
cina  0.  Praed.,  alioqnin  auctornm  ri- 
gidissii 


venis  praestabat  discendi  ardore,  in- 
genii  acie,  memoriae  felicitate,  necnon 
virtntis  pietatisqne  stndio,  sdeo  ut  in- 
ter  aequales  emineret.  Cum  polleret 
dicendi  facnndia,  in  illnstrioribus  Ita- 
liae  civitatibus  magno  anditorum  con- 
cursu  verbum  Dei  annnnciabat.  Domi 
sodales  docnit   sacram  theologiam. 
Magni  factns  est  a  Benedieto  XIV.,  qui 
ejus  consilio  in  variis  Ecclesiae  nego- 
tiis  nsns  est   Regularis  disciplinae 
observantia  clarns  decessit  Venetiis 
21.  Febr.  1756.  Scriptor  fnit  feracis- 
simus,  probabili8mi  impugnator  im- 
placabilis,  qui  tamen  in  iis,  quae  spe- 
ctant  disciplinam  moralem,  raagis  vi- 
detur  elaborasse,  nt  aliorum  opiniones 
convelleret,  quam  ut  stabiliret  suas: 
binc  ejus  scripta  propter  nimium  im- 
pugnationis  aestum  carent  ordine  sy- 
stematico  minorisque  sunt  ntilitatis l). 
Praecipua  ejusdem  opera  (c.  40)  snntr 
Disciplina  apostolico  -  monastica  diss. 
theologicis  illnstrata,  accedunt  selects» 
quaedam  veternm  theologorum  monu- 
menta,  Venetiis  1739  in  4;  1750;  efc- 
fensio  decretorum  conc.  tridetitini  et 
apostolicarum  constitutionum  Ecclesia* 
romanae  in  csusa  paupertatis  mona- 
sticae  adversus  duos  11  inscriptosr 
Vita  claustralis  et  vindicias  regula- 
rium,  Bononiae  1745  in  4;  quornnx 
prior  1.  est  P. Gnndisalvi  Caruttino,. 
alter  Thomae  Milante,   qui  opns 
praecedens  impugnarunt.    La  disci- 
plina  antica  e  moderna  delle  romana 
chiesa  intorno  al  sacro  quaresimale  di- 
giuno,  espressa  ne'dueBrevi:  Nonam- 
bigimus,  et  In  suprema  del  regnante 
s.  Pont.  Benedetto  XIV.  illustrata 
con  osservazioni  storiche,  critiche  e 
teologiche,  Venetiis  1 742  in  4 ;  in  re- 


748.  Natus  est  D.  Concina  nomina- 
tiseimus  hic  theologns  a.  1 676  Clauzeti 
seu  s.  Danielis  forojnliensis  provinciae 
oppido,  et  20.  actatia  snae  anno  am- 
plexus  est  s.  Dominici  institutum.  Ju- 


')  Cf.  Dion.  Sandellii  patovini  de 
D.  Concinae  vita  et  acriptia  commentariua, 
Venetiit  1767 ,  qui  eat  apologia  pro  inso. 
Praeter  opera  infra  citanda  cf.  etiam  Zac- 
caria  in  diss.  proleg.  in  Alph.  de  Lig. 
theol.  mor.  p.  3  c.  1—8;  Punkes  K.  L.  III, 
811 :  Contin.  H.  F.  Fleurii  LXXXIII,  366 
—-66. 


Digitized  by  Google 


1627 


1741-1763.  Theologia  inoralis.  Concina 


1628 


scriptum  Bentdicti  XIV.  ad  postulata 
septeni  archiep.  Compostellae  jejunii 
legem  spectantia  commentarius  theo- 
logicus1),  ib.  1745  in  4.  Adversus 
hunc  commentarium  edidit  Blosius 
Antonius  Gazorla  S.  J.  Valentinus 
(n.  1679;  t  14.  Jan.  1759)  diss.  apo- 
loyeticas  critico  -  thtologicas ,  Matriti 
1755  in  K.  sub  nomine  Antonii  Mon- 
toja.  La  quaresima  apptUantt  dal 
foro  contenzioso  di  alcuni  recenti  ca- 
sisti  al  tribunale  del  buon  senso  e  della 
buona  fede  del  popolo  christiano,  ib. 
1739;  1744  in  4.  Hic  liber  contro- 
versiis  de  probubilismo  occasionem 
praebuit.  IUum  enim  impugnayit  Her- 
cules  Maria  Monti  S.  J.  (t  23.  Jan. 
1761),  qua  impugnatione  provocatus 
composuit  Concina  La  Morale  Eoan- 
gelica  contenente  i  punti  fondamentali. 
Oum  vero  censores  manuscriptum  diu 
retinuerint,  imo  haud  parum  immu- 
tarint,  auctor  ipse  librum  retractavit 
ediditque  inscriptum  Historia  del  pro- 
babilismo  t  del  rigorismo,  dissertazioni 
teologiche,  morali  e  critiche  nelle  quali 
si  spiegano  e  dalle  sottigliezze  de'  mo- 
derni  protabilisti  si  difendono  i  prin- 
cipi  fondamentali  della  teologia  cri- 
stiana,  ib.  1743  t2  in  4;  Lucae  1748 
in  4.  Hanc  historiam  impugnarunt 
plures  ut  Jacobus  Sanvitale,  Caapar 
Gagna8),  Nicolaus  Ghezzi 3)  Joan- 


•)  Cf.  J.  CXLU,  80-97.  Ceterum  de 
prolixa  et  acri  controversia,  quae  circa  je- 
juniiun  prirao  in  Gallia,  deinde  in  Ita- 
liaiu  propagata  est,  cf.  Fleurii  H.  E.  cont. 
1.  232  §  18 ;  1.  234  §  8  ss. 

')  Caspar  Joseph  Gagna  S.  J.  philo- 
sophiae  et  theologice  profcssor  (t25.  Mar- 
tii  1755)  scripsit:  Lettere  d'  Eugenio  Apcio- 
<ji#ta  delle  Dissertazioni  della  Storia  del 
Probabilismo  e  del  Rigorosmo  ad  un  Col- 
legu  deP.  D.  Concina,  Lubianac(Vrenetiis) 
1745  ih  4.,  quae  excitavit  Vinc.  Patuzzi 
ad  scribendam  apologiam  pro  P.  Concina: 
veruiu  pro  P.  Uagna  calamum  strinzit 
B  a  1 1 ,  de  qua  controversia  cf.  infra.  Cf. 
Zaccaria  Storia  Letter.  XIV,  339. 

')  Nic.  Ghezzi  S.  J.  (n.  1783;  1 1766) 
scripsit  Saggio  dt>'  sitpplement  teologici,  »»»- 
rali,  critici,  di  cui  abbisojfna  la  Storia  del 
Prob.ibilismo  e  del  Rigorisrao,  Lucae  1744; 


nes  Antontus  Lecchi1),  Bovius, 
R  i  c  h  e  1  m  i  etc.  Verum  non  tacuerunt 
Conciha  ejusque  sodalis  Vinc  Maria 
D  i  n  e  1 1  i  editis  variis  responsionibus, 
ut  ex.  gr.  Etamt  Ttologieo  del  1.  in- 
titolato:  Saggio  dti  Suppltmenti  Tto- 
logici  morali  t  critici,  di  cui  abbisogna 
la  Storia  del  Probabilismo  e  del  Rigo- 
rismo  (auctore  Ghezzi),  Pisauri  1745 
in  4 ;  Osttrvazioni  criticht  t  morali  in 
diftsa  della  storia  dtl  probabilismo  e 
dtl  rigoritmo  contra  il  libro  intitolato : 
Giustificazione  di  piii  personaggi  e  di 
altri  soggetti  riguardevoli  (auctore 
Sanvitale)  ib.  1745  in  4.  Demum 
utrique  parti  s.  inquisitio  19.  Febr. 
1746  silentium  imposuit. 

749.  Interim  Concina  a  Benedicto 
XIV.  commi8sioni  adscriptus  fuit  pro 
dirimenda  quaestione  de  usura  mota  a 
Maffei  suo  1.  del  impitgo  dtl  dtnaro  (cf. 
suprap.  1495).  Sententiam  commisaio- 
nis  comprobavit  Benedictus  sua  const. 
,Vix  pervenit1  proque  ea  stetit  Concina 
aliquot  scriptis :  Utura  contractus  trini 
diss.  historico-theologicis  demonstrata 
adversus  mollioris  ethices  casuistas  2), 


1745,  et  RiffUgsione  sul  Esame  teoloyico 
(Concinae),  ib.  1745  in  4 ;  de* principi  delln 
moralt  Mosofla  riscontrati  co*  principi 
deila  cattolica  Religione  II.  3,  Mediolani 
1752  t.  2  in  4.,  de  quo  op.  cf.  A.  E.  L.  1754 
p.  616—18  et  Zaccaria  5,  135—148 :  6, 
142  — 64;  9,  68— 82.  Plures  illud  impug- 
narunt  atque  frustra  nisi  sunt,  ut  Romae 
proscriberetur.  Debuit  tamen  subscribere 
declarationi  a.  12  complectenti,  quam  ha- 
bes  apud  Zaccaria  1.  (ultimo)  cit.  Alius  est 
a  Petro  Leone  Ghezzi  Romano,  insigni 
archaeologo  (n.  1674 ;  1 1755),  cujus  exstat: 
Camere  sepokrali  de'  Liberti  e  Liberte  di 
Livia  Augusta,  Romae  1731  in  f.,  multa- 
quae  reliquit  inedita  praesertim  de  num- 
mis  pontificiis.  Cf.  Biogr.  rom.  1,  135. 

i)  Joannes  Antonius  L e cc  h  i  S.  J.  Me- 
diolanensis,  insignis  prorsus  mathemati- 
cus  et  hjdrographus  caesareus  (n.  7.  Nov. 
1702 ;  t  26.  Jul.  vel  24.  Aug.  1776),  cujus 
sunt:  Avverttnze  contrapposte  oila  Storia 
del  probabilismo  scritta  dal  P.  D.  Concina 
ed  mdirizzate  ad  un  erudito  cavaliere, 
Einsiedeln  1744  in  4. 
I      »)Cf.J.desSav.CL,  210-32. 


Digitized  by  Google 


1620 


ejusque  adveraarii  et  apologetae. 


1630 


praesertiro  contra  ingolstadienses  pro- 
fessores  Romae  1746  in4.  Esposuione 
■del  dogma  che  la  chiesa  propone  colla 
confutazione  del  L  intitolato:  Dell'im- 
piego  del  denaro,  Neapoli  1746  in  4; 
commentarius  in  ep.  encyclicam  Bene- 
dicti  XIV.  adoersus  usuram,  quo  illu- 
stratnr  doctrina  catholica,  Nic.  Broe- 
deraen  l)  ac  aliorum  errores  refellun- 
tur,  Romae  1746  in  4.,  adversus  quos 
11.  scripsit  Franciscus  Zech  ad  tuen- 
dum  P  i  c  h  1  e  r  S.  J.  ipsamque  acade- 
miam  iDgolstadiensem  adversus  exag- 
geratas  accusationes  Rigorismum  mode- 
ratum,  de  quo  alias.  Theologia  chri- 
stiana  dogmatico-moralis,  Romae  1749 
— 1751  t.  10  in  4.,  cui  adjecit  appa- 
ratum,  ib.  1751  t.  2  in  4;  1755  t.  12 
in  4  ;  1758;  1  773  etc.  opus  Concinae 
praecipuum.  Uaec  theologia  iterum 
magnae  controversiae  literarioe  occa- 
sionem  praebuit.  Illam  enim  impu- 
gnarunt  praeter  Zaccaria1),  Jaco- 


')  Ediderat Nic.  Broedersen  Janse- 
nianus  (adversura  quein  alia  de  cauaa 
scripsit  Papendrecht  cf.  1538)  opus 
inscriptura  :  De  uauris  licitis  et  illicitis, 
vulgo  nunc  compensatoriis  et  lucratoriis 
sec  induin  jus  naturale,  divinum  V.  atque 
N.  T.,  ecclesiasticuin  et  civile,  ac  juxta 
doctrinam  as.  patrura,  vcterumque  theo- 
logorum  ac  juris  tum  canonici  tuin  civilia 
peritorura ,  necnon  usuni  omnium  secu- 
lorura  et  plurimarum  regionum  11.  12,  in 
quibus  omnia  ordine  chronologico  per- 
tractantur,  et  singillatini  causa  dicitur 
pro  usu  emporioruin  in  aestiraando  pecu- 
niarum  interusurio  illisque  ad  tempus  col- 
•locandia  adversu*  recentiores  aliqqot  doc- 
tores  ac  scriptionea,  1743  in  f.  (s.  1.),  de 
quo  cf.  A.  E.  lips.  1752  p,  577—89.  Ad- 
versua  hoc  opus  calamum  quoque  arripuit 
Petru j  B a  1 1  e  r  i  n  i  m  op. :  De  jure  dirino 
e>'  naturali  circa  usuram  11.  6,  in  quibua 
adversus  haereticos  usurnrum  patronos, 
cum  recentes  tum  antiquiores,  catholicura 
prae*ertim  dogroa  fuse  defenditur,  cum 
vindiciis  juris  divini  ac  naturalis  circa 
usur.ira,  quae  veluti  1.  7.  habeh  possunt 
adversus  opus  novinsime  edituni  de  usuri* 
licitis  et.-.,  Bononiue  1747  t  2  in  4 :  de  quo 
cf.  il».  1753  p.  443  —58  et  de  Concinue  1. 
p.  54V> — 56.  qui  u  solididate  laudatur.  Cf. 
Reutft-h  11,  847  h». 


bus  S  a  n  v  i  t  a  1  e ,  qui  edidit :  Haccolta 
seconda  di  molte  proposizioni  (140) 
estratte  da'  Tomi  (9)  di  certa  Teologia 
intitolata  Cristiana  Dogmatica  Morale 
et  impugnate  come  opposte  al  vero, 
Lucae  1752;  et  Osservazioni  rimarca- 
bili  su  i  due  ultimi  tomi  (11.  et  12.) 
di  certa  Teologia ecc,  ib.  1 753  in  8.,  ex 
quibus  alias  1 56  prop.,  quae  ei  plus  mi- 
nusve  suspectae  videntur,  excerpsit;  et 
CurolusNoceti  S.  J. (t  1  5. Nov.  1759) 
qui  in  lucem  publicam  dedit :  Veritas 
vindicata,  sive  permultae  sententiae 
auctorum  S.  J.  in  Theologia  christiana 
dogmatico-morali  minus  sincere  relatae 
suaeque  integritati  restitutae,  Komae 
1753;  t.  2  in  4;  Matriti  1753.  Con- 
cinam  vindicat  praeter  Camillum  Mig- 
lioli  Vincentius  Maria  Dinelli  0. 
Pr.  edito  prius  poemate  satyrico,  dein 
ep.  ad  Nocetium  de  Dan.  Concinae  in 
indicandis  describendisque  casuistarum 
locis  summa  fide  ac  diligentia  Romae 
1753,  quam  1754  secuta  est  alia; 
priorem  impugnavit  Nocetus  cdita 
confutatione  Romae  1753  in  4;  Bono- 
niae  1754.    Anonymus  quoque  sub 
nomine  Eusebii  Eranistes  (Vinc. 
P  a  t  u  z  z  i )  apologiam  scripsit  pro  Con- 
cinu  in  Lettere  Teologico-Morali  (38) 
a  difesa  dell'Istoria  del  Probabilisino, 
Tridenti  (Venetiis)  1751  t.  2  in  8; 
quas  impugnavit  Sanvitale,  Tri- 
denti  1752;  Lucae  1752.  Hinc  Era- 
nistes  edidit  t.  3.  et  4,  Trento  1753, 
et  cnm  contra  eas  Philibertus  Balla 
S.  J.  Astensis  professor  pbilosophiae  et 
theologiae  (n.  2.  Febr.  1703;  t  15. 
Sept.  1759)  scripsisset:  Hiposta  alle 
Lettere  teologico-morali  scritte  in  difesa 
deiristoria  del  Probabilismo  etc.  Mu- 
tioae  1753.  1754  in  4  epistolis  (qui- 


»)  Cf  Storia  Lett.  d'  It,  11,49-58:  UI, 
10  i-39 :  V,  395—401.  Ut  pacaret  adver- 
sanoe  scripsit  hortante  Benedicto  XIV. 
Concina  declarationem  et  sinceram  prote- 
stutionem  super  aliquibus  oppositionibus 
factis  contra  toinos  suae  theologiae  chri- 
stianae  dogioatico-iuor.tlis ,  quae  prostat 
ib,  IV,  31—53  et  m  suo  apparatu. 


Digitized  by  Go6gle 


1631 


1741-1763.  Tbeologia  moralis.  Concina 


1632 


bus  5.  et  6.  adjeeit)  Venetiis  1755. 
t.  3  in  8.  His  occurit  Eranistes 
editis  Lettere  Teologico- m orali  in  con- 
tinuazione  etc.  t.  5  et  6,  Trento  1754. 
Alia  duo  volumina  addidit  sub  inscri- 
ptione  Osservazioni  Veneliis  1756,  di- 
rectas  ad  (seu  potius  contra)  Zaccaria. 
Deniqne  ipse  Concina  aggressus  est 
Nocetium  epistolis  octo  de  singula- 
ribus  argumenti8  in  ejusdem  1.  in- 
scripto  Veritas  vindicata  contentis  >), 
Venetiis  1755  in  4.  Theologiam  suam 
redegit  in  compendium,  quod  prodiit 
Bomae  1762  t.  2  in  1  v.  in  4  sub  in- 
scriptione  Manuale  Concinue  Mutinae 
1763  t.  2  in  16.  Istruzione  dei  Con- 
fessori  e  dei  Penitenti  per  amministrare 
e  frequentare  degnamente  il  ss.  Sacra- 
mento  della  Penitenza'),  Venetiis  1753 
in  8 ;  de  eacramentali  absolutione  im- 
pertienda  nut  differenda  recidivis  con- 
suetudinariis  (adversos  Andreucci 
8.  J.),  Romae  1755  in  4. 

750.  De  spectaculis  theatralibus  chri- 
stiano  cuique  tum  laico  tum  clerico 
vetitis  diss.  2 ;  accedit  diss.  3.  de  pres- 
byteris  personatis,  Romae  1752  in  4, 
quod  opus  paiiter  scriptum  est  adver- 
sus  Maffejum,  nec  minorem  rumo- 
rem  excitavit  plurimisque  opusculis 
utrimque  scriptis  occasionem  prae- 
buit  s).  Maffei  iUi  opposuit  L  inscri- 
ptum:  Dt  Teatri  antichi  e  moderni 
Trattato,  in  cui  diversi  punti  morali 
appartenenti  al  Teatro  si  mettono  del 


<)  Cf.  de  hac  controveraia  deque  scrip- 
tie  hac  occasione  editis  Zaccaria  1.  c.  VII, 
499-445;  VIII,  312-28;  IX,  249-61; 
X,  424— 57;  XIII,  311;  323-329;  quit.  8. 
adjecitintegrum  volumen  inacriptum :  Z>i- 
fesa  deUa  Storia  Letteraria  d'  Italia  e  del 
buo  Autore  contro  le  Lettere  teologico- 
morali;  Roskovany  111,  1175;  Dollinger- 
Reusch  1,  305  sc. ;  Sommervogel  1,  841. 

»)  Zaccaria  VIII,  306—11. 

*)  Of.  de  hac  controversiaZaccaria  1.  c. 
VII,  455— 466;  VIII,  336-43  ;  IX,  261— 
65 ;  ubi  sermo  est  de  dinertatione,  secun- 
dum  Zaccaria  egregia,<fc'  Teatri  auctorco- 
roite  Didaco  R  u  b  i  n,  adteraus  Concinae  1., 
.Mediolani  1754;  XIII,  331-34. 


tutto  in  chiaro :  eon  la  qual  occasione 
risponde  al  P.  D.  Concina,  che  vien  ora 
in  tal  maniera  cosl  fieramente  attac- 
cato  da  lui,  Veronae  1753  in  4.  Non 
tacuit  Concina  edito  opere:  Dei  Teairi 
moderni  contrari  alla  professions  cri- 
stiana  1L  2,  in  conferma  delle  sue  diss. 
de  spectaculis,  Romae  1755  in  4.  DeUa 
religions  rivelata  contro  gli  ateisti,  dei- 
sti,  materialisti,  indifferentisti,  che  ne- 
gano  la  verita  de'  misteri  l),  Venetiis 
1754  t.  2  in  4  opus  minoris  pretii. 
Edidit  quoque  dictionarium  casuwn 
conscientias  Pontasii  (cf.  p.  1312), 
Venetiis  1738,  in  cujus  praefatione 
impugnat  Amort,  qui  propterea  luci 
publicae  dedit  controversias  novas  mo~ 
rales  recenter  ortas  in  nova  ed.  Pon- 
tasii,  Augustae  1739.  Epistolas  iheo- 
logico-moraUs  adversum  1.  inscriptum : 
diss.  in  casus  reservatos  venetae  dioe- 
ceseos,  Venetiis  1744.  Pariter  contro- 
versiae  literariae  occasioneni  praebuit 
Esplicczione  di  quattro  Paradossi  che 
sono  in  voga  nel  secolo  nostro.  Rifles- 
sioni  sopra  i  due  libri  de'  RR.  PP. 
Lecchi  eBovio8),  Lucae  1746  et 
1750  in  4.  Liber  Joannis  Philippi 
Bovii  S.  J.,  genuensis,  professoris 
theologiae  scholasticae  in  academia  me- 
diolanensi,  (n.  12.  Febr.  1696;  t  24. 
Mart.  1773),  quem  impugnat  Concina, 
inscribitur:  DelVuso  delle  opinioni  in 
materie  morali,  diss.  theologica,  in  oui 
si  espongono  semplicemente  1'origine 
e  lo  stato  della  questione  colle  sentenze 
diverse  dei  Dottori  Cattolici,  Einsie- 
deln  1 744  in  4. 

751.  Jam  aliquid de praecipuis Con- 
cinae  adversariis  dicamu3.  De  Noce- 


>)  Cf.  Zaccaria  X,  394—407. 

»)  Ejus  quoque  est :  De  sacramento  Al- 
tarie  fidee  ss.  AugusHni,  Mediolani  1751  in 
4 ;  et  in  thesauro  Zaccaria  X,  2.  Alius  est 
a  Joanne  Bapt.  Bo  v  io ,  cujua  ezstat  Tea- 
tro  morale  dogmatieo-istorico,  dottrinale  e 
predicabile,  Romae  1731  in  f.,  in  quo  veri- 
tas  fidei  catholicae  demonstratur  ez  aucto- 
ritate  Scripturae  et  patruro,  necnon  ratio- 
nibus,  Venetiis  1736. 1744  t.  2, 


Digitized  by  Google 


1633 


tio,  Balla,  Gagna,  Ghezzi,  Bo- 
Tio,  Leccbi  egimus.  Jacobus  8an- 
vitale  8.  J.  ParmenBis,  e  nobili  fa- 
milia  oriundus,  insignis  historicus, 
hagiographua,  asceta  (n.  20.  Febr. 
1668),  phUoaophiae 
aticae  et  per  19  annos 
fesaor,  nltimoB  15  Titae  annos  in 
techizandis  panperibnB  trsnsegit  Vir 
erat  pina,  parci  somni,  qnem  vix  in 
lecto  caperet;  laboris  assidui,  qni  pro- 
pterea  nnllam  aibi  animi  relazationem 
indnlgebat  Deceasit  anno  aetatia  85, 
religionis  70  qninta  Ang.  1753,  editia 
libris  plnrimis  l)  sscelicis,  hagiogra- 
phieis  etc.  In  refellendis  adveraariia 
acerbiori,  eornm  utique  acrimonia  pro- 
vocatus,  utitnr  stilo.  Ex  ejns  operibns 
hnc  spectant:  Giustificazione  di  piu 
l  e  d'altri  soaaetti  riauardevoli 
le  accuse  .  .  .  a  lor  pregiudizio, 
1743  adveraus  Concinae  L  La 
quaresima  appeUante.  Cum  Dinelli 
carmine  respondiaset  satyrico:  de  que- 
relia  probobilistarum  ad  P.  Dan.  Con- 
cinam:  novam  curavit  editionem  an- 
ctam  eoUa  Qiunta  delle  QuereU  deUa 
Giustificazione  di  piu  personeggi  al- 
1'autor  deaaa,  ib.  1745  in  8.  Concinae 
operi:  Oeservazioni  critiche  etc.  oppo- 
anit:  Spiepazione  breve  e  eincera  d'al- 
cune  Proposizioni  inserite  nella  Oiusti- 
ficazione  di  pin  personaggi  e  BiapoBte 
alle  osaervazioni  critiche  e  morali  in 
difesa  deiristoria  del  Probabilismo, 
ib.  1745  in  8.  BaccoUa  di  moUe  pro- 
poeizioni  estratte  dalla  Storia  del  Pro- 
babilismo  e  Rigorismo  impugnate  come 
opposte  al  veros),  Aquilejae  (Lucae) 
1748  in  4.  suppresao  auctoris  nomine, 
Tridenti  (Venetiis)  1751;  Paradossi 
veri  contrapposti  al  L  (P.  Concinae) 
intitolato:  Esplicazioni  di 


»)  Cf.  8ommerrogel  VII,  603—15  acrip- 
ta  62  recenaet;  Zaccaria  VIII,  683—81; 
Barotti,  Memorie  mtorno  alla  rita  del  P. 
U.  Sanvitale,  Venetiia  1757  in  4;  Pezaana, 
Memorie  degli  8crittori  eLetterati  parmi- 
giani  VII,  29-40. 

»)  Cf.  Zaccaria  I, 


radoeei  che  sono  ia  voga  nel  aecolo 
nostro.  Eaame  pnr  anohe  di  eerto  L 
(P.  Leeehi  8.  J.)  intitolato:  Bifle*- 
eioni  eopra  U  awertenz»  e  diaaertazione 
contrapposte  alla  Storia  del  Probabi- 
lismo,  Aqnilejae  (Lncae)  1747  in  8; 
Lettere  Teologiche-morali  a  difeaa  del- 
1'  istoria  del  Probabilismo  (P.  Vineentii 
Patnzsi)  eaaminate  a  dimostrate  in- 
fette  di  falsitei),  Tridenti  (Vemetus) 

1752  in  8.  sine  nomine  auetoris;  1759; 
Lucae  1752  (euetee).  De  alio  ejuedem 
op.  BaeeoUa  seconda  di  molte  propoei- 
zioni  etc,  jam  snpra  p.  1630  egimns. 
Lettere  dS  Signori  (eic,  lege  Adel» 
sciL  PanH,  fratris  Vinc.  Patuzsi)  e  IS» 
larmondo  (Vinc  Patnszi)  eaaminate  a 
dimostrate  infette  di  xsisite,  Lneae 

1753  in  4.  —  Joannes Pranciscus  B&- 
ohelmi  8.  J.  Tanrinanais  n.  25.  Jen. 
1679  (t  1.  Febr.  1751)  philoaophiaa 
et  theologiae  acholastieae  et  moralia 
profeasor,  vir  iw«igm«  pl*ne  virtutiatt 
doctrinse,  anotor  eet  horum  openua: 
Lettera  di  un  Teologo  allantore  det- 
ropera(Petri  Ballerini)  iniitolata 
Bitposta  alk  Lettera  del  P.  P.  8egneri 
della  C.  d.  G.  bu  la  mataria  dal  probe- 
bile,  ove  si  propongono  li  veri  principi 
della  Teologia  morale  a  si  stabiHfoono 
oerte  regole  par  deeidere  delle  oontro- 
verse  opinionis.L(Mllano)eta(l733)r 
Veronae  1734  in  8.  Plura  alia  opu- 
scuia  utnmque  ae  nao  controversia 


gio  di  avvertienenti  sopra  Vopera  del 
P.  Coneina  intitoleta:  Deila  Storia 
del  probobiUemo  etc.  preaentato  e'legi- 
tori  dalla  medeaima  amnche  la  leggano 
oon  maggior  utilrU,  Lnbianac  (Vine- 
gia)  1745  in 4.  —  Joaephua  Carpani 
8.  J.  Bomanns  (t  1.  Nov.  1762),  theo- 
logiae  acholasticae  profeaaor,  reliquit 
de  opinione  probabili  rtctoque  iUiue  usu 

1753 


»)  Cf.  Zaccaria  VI,  426-39. 

*)  Cf.  Sommerrogel  VI,  1814  et 
astlim  Zaocaria  IU,  700—18,  nbi  ini 
auctoria  eloginm  habetur ;  suppL  ad  K.  A. 


Digitized  by  Google 


1635 


1741—1763.  TheoL  moralia.  Elbel,  Vogler,  Beuter, 


1636 


in  4 ;  de  deUctationibus  coeUsti  ac  ter- 
rena  ob  gradaum  superioritatem  tra- 
hentibus  secum  infallibiliter  id,  quod 
magis  delectat,  duplez  disp.,  altera  po- 
lemica  (adversus  Berti),  altera  scho- 
laatica,  Romae  1756  in  8.,  Augustae 
Vind.  1763,  etiam  in  Thesauro  theol. 
Zaccaria  t.  V. 

752.  In  Germania  theologiam  mo- 
ralem  composuerunt  *) :  Augustinus 
Tepper  0. Cist. in seminario archiepi- 
scopali  pragensi  s.  theologiae  professor, 
cujus  ezstat  fragmentum  theologiae  mor- 
alis,  Pragae  1740  t.  3  in  4.  —  Ben- 
iaminus  Elbel  0.  Min.  Friedbergae  in 
Bavaria  1690  n..  theologiae  lector  et 
provinciae  praepositus,  visitator  gene- 
ralis  (t  4.  Jun.  1756)  in  re  morali 
auctor  gravis  et  probabilista,  qui  sana 
doctrina  necnon  casuum  practicorum 
copia  soliditate,  perspicuitate,  concin- 
nitate  praestat 8),  cujus  est  theologia 
moralis  decalogalis  et  sacramentalis  per 
modum  conferentiarum  casibus  practi- 
cis  illustrata,  Venetiis  1731.  Augustae 
Vind.  1759  t  3  in  4;  t.  6  in  8  etc.; 
cui  supplementa  adjecit  Minderer 
Augustae  1763  t.  3  in  8.,  quamque 
novis  curis  lrenaeus  Bierbaum  0. S. 
Fr.  iterum  edidit  Paderbornae  1890 — 
1892;  1894 — 95;  1904.  Orfcwetpro- 
gressus  0.  Min.  s.  Fr.  ultra  5  secula, 
Monachii  1732.  —  Conradus  V  o  g  1  e  r 
S.  J.  Suevus,  juris  canonici  et  s.  Scri- 
pturae  professor  in  academia  diiingana, 
et  academiae  cancellarius  (n.  1665 
t  3.  Jan.  1742),  collegit  Summam  to- 
tius  theologiae  moralis  ez  operibus  Sua- 
rezii  pp.  5,  Ingolstadii  1740,  et  Sum- 
mam  de  religione,  ib.  1735  t.  4  in  4; 
demonstrationem  veritatis  catholicae  ad- 
versus  sectaa  patriae,  Wrataalaviae  1727 
in  12;  Budae  1765  in  8. —  Josephus 
PrickartzO.  Praem.  in  canonia  stein- 


»)  Philosophiam  moraUm  elaboravit  Ja, 
cobus  Dedelley  S.  J.  Helvetu*  Iagol- 
stadii  1733  in  8. 

»)  Cf.  D  e  p  p  e  lit.  Handw.  1891  c.  473. 


feldensi,  in  academia  coloniensi  theo- 
logiae  professor  (t  1 8.  Oct  1757),  elu- 
cubravit  theologiam  moraUm,  in  qua 
non  tantum  materias  morales,  sed  etiam 
speculativas,  dogmaticas  et  canonicas 
pertractat,  Coloniae  1752 — 54  t.  3; 
1763—65  t7  in8.  —  Joannes  Beu- 
ter  S.  J.  Luzemburgensis,  in  academia 
trevirensi  theologiae  moralis  profeasor 
(n.  1680:  t  1762)  auctor  in  re  mo- 
rali  vere  gravis,  moderatus  doctrina, 
soliditate  et  rerum  ordine  inaignis, 
auctor  est  theologiae  moraiis  quadripar- 
titae,  quae  prodiit  Coloniae  1750  t  4 
in  8;  1756;  Bononiae  1755  t4in  12; 
1 768 ;  neoconfessarius  practice  instruc- 
tus  seu  methodus  rite  obeundi  munus 
confessarii  in  gratiam  juniorum,  qui  &d 
curam  animarum  aspirant,  cum  appen- 
dice  sive  brevi  instructione  et  metho- 
do  dispensationes  aliaaque  gratiaa  pe- 
tendi  et  impetratas  exsequendi,  Colo- 
niae  1750  in  8;  1752  etc,,  Lugduni 
1850;  Batiabonae  1870  Pariaiis  1890, 
opus  valde  utile  retractatum  et  hinc 
nostri  temporis  ezigentiis  accommoda- 
tum  prodiit  cur.  Mullendorf  1906  et 
germanice  ab  eodem  veraus  1890.  — 
Alezius  a  s.  Andrea  A 1  e  z  i  SchoL  piar., 
Moravus,  Nicolaburgensis,  bis  suae  pro- 
vinciae  praepositus,  s.  theologiae  et  ju- 
ris  canonici  profeasor  (n.  1 689, 1 1761), 
scrip8it  praeter  alia  theologiam  moraUm 
methodo  plana  et  potissimum  doctrinali 
in  tr.  5  dispertitam,  quibus  pro  mate- 
riarum  diveraitate  accedunt  casuum 
complurium  resolutiones;  adjiciuntur 
duo  supplementa  et  quaestionea  cano- 
nicae  de  censuria  et  beneficiis  eccle- 
siasticis,  Campidonae  1757  in  4. 

753.  Auguatinus  Liebhart  Michl 
can.  rag.  inderatoffensis  0.  S.  Aug., 
Monachii  n.  25.Mart  1662,  theologiae 
et  utriusque  juris  doctor  ac  profeasor, 
cels.  electoris  coloniensis  et  principis 
episcopi  frisingensis  consiliarius ,  in 
praepositum  a  sodalibus  bis  electus, 
sed  a  regimine  ab  hac  dignitate  propter 
L  adveraus  quandam  legem  editam  ex- 


Digitized  by  Google 


1637        Michl,  Kre88linger,  Kazenberger,  Navaiea,  Oviedo,  Arvai  etc.  1638 


clusus  (t  1751  a.  aetatia  90),  publica- 
vit l)  theohgiam  canonico-moralem  seu 
instructionem  sacerdotis  curati  pro  foro 
interno  et  externo,  Augustae  Vind.  1710 
— 12  t.  4  in  8  T.j  jus  et  justitia  juri- 
dico-theologice  tractata,  in  qua  praeter 
materias  a  theologisspeculativisdeju- 
stitia  tractari  solitas  pertractantur  om- 
nes  materiae  juris  civilis  4  institutio- 
num  imp.  11.  comprehensae  in  usum 
praesertim  personarum  ecclesiastica- 
rum,  ib.  1697  in  4;  confutatio  infamis 
1 ,  cui  temerarius  titulus  est:  Expottu- 
latio  et  protestatio,  qua  reclamat  adver- 
3us  decretum  pontificium  seu  oonstitu- 
tionem  bullae  Unigenitus  Pasch.  Ques- 
nellup,  Landshutii  1719;  germanice 
Augustae  Vind.  1721,  in  qua  propo- 
sitionum  Quesnelli  prava  doctrina  ad 
oculos  ponitur,  meritum  damnationis 
ostenditur  et  quae  in  earum  defensio- 
aem  afferuntur.  Conciones  t.  2  Augu- 
tae  1725 — 28.  De  ejus  controversia 
cum  Ledrou  cf.  pag.  1068.  —  Seba- 
atianus  (in  baptismo  Melchior  dictus) 
Biedl  0.  Praem.  in  canonia  rhadicensi 
Brunae  1703  n.  (t  17.Febr.  1750)  pa- 
riter  theologiam  moralem  edidit  Begi- 
nae-Hradecii  1779  in  f.  —  Massaeus 
Kresslinger  0.  S.  Franc,  ss.  cano- 
num  et  theologiae  lector,  trinavicemi- 
nister  provincialis  unanimi  calculo  elec- 
tus  (t  4.Aug.  1742),  additamenta  ad- 
jecit  theologiae  morali  Analecti  Bei- 
fenstuel  (p.  930)  et  declarationes 
propositionum  damnatarum  edidit  In- 
golstadii  1734.  —  Kilianus  Kazen- 
berger(tl750)  adjecit  supplementa 
theologiae  morali  Patritii  Sporer,  ut 
supra  diximus  p.  944  et  reliquit  plura 
alia  opera  (circa  18),  ut  conferentias 
theologico  morales,  Augustae  1729  t.  2 
in  8.  (ed.  3.);  columna  et  firmamentum 
veritatis,  seu  fides,  doctrina  et  Ecclesia 
Christi  catholico-romana  contra  suos 
adversario8  . . .  defensa  ib.  1 756  in  12; 
Scientia  salutis  seu  instructio  practica 


i)  Cf.  Baader  II,  194 :  Mem.  de  Tr.  1708 
a.  145  p.  1805-23. 


de  perfectione  christiana,  valde  bona, 
hinc  iterum  edita  Paderborn  1901.  — 
Antonius  H  u  e  1 1  i  n  S.  J.  Constantien- 
sis  diu  missionarius  in  Malabaria,  dein 
theologiae  moralis  etjuris  canonici  va- 
riis  in  facultatibus  Qermaniae  profes- 
sor  (tSl.Mart.  1761)  in  sniB  eiemetitis 
theologiae  moralis,  Bruntruti,  1 749  suc- 
cinctam  dedit  declarationem  damnata- 
rum  prop.  ad  theologiam  morum  spec- 
tantium. — Breoes  adnotationes  addam- 
natas  et  sub  excommunicatione  sedi 
apostolicae  reservata  prohibitas  l)  ab 
Alexandro  VII.  prop.  45  publicavit 
Wratislaviae  Oeorgius  Slezina  S.  J., 
rector  universitatum  pragensis,  wratis- 
laviensis  et  olomucensis  (t  1744). 

754.  In  Hispania  Marianus  Nava- 
aes  0.  Praed.  Valentinus  (n.  21.  Nov. 
1697;  t  25.  Aug.  1752),  s.  Thomae  in 
patria  academia  interpres,  concinnavit 
scholastica  methodo  moralis  theologiae 
cursum,  in  quo  declinato  recentiorum 
probabilismo  ad  mores  spectantia  du- 
bia  patrum  auctoritate,  ss.  canonum 
et  oonciliorum  sanctionibus  atque  an- 
gelici  doctoris  praeclarissimis  rationi- 
bus  exponuntur  et  dilucidantur,  Va- 
lentiae  1754  t.  2  in  4.,  tertius  non 
prodiit.  —  Succum  theohgiae  moralis 
exhibet  Mexici  1 754  Jo.  Ant.  0  v  i  e  d  o 
S.  J.  n.  25.  Jun.  1 670  in  civitate  Santa 
Fe  (Novae  Granatae).  Philosophiae  et 
theologiae  professor,  visitator  insula- 
rum  Philippianarum,  bis  praepositus 
provinciae  mexicanae  (t2.Apr.  1757). 
Beliquit  plurima  ascetica,  bagiogra- 
phica,  conciones 8)  etc.  —  Georgius 

A  r  v  a  i  8.  J.  Hungarus,  theologiae  Tyr- 
naviae  professor  (n.  1697;  t  5.  Jul. 

1759)  doetrinam  moralem  in  brevissi- 

>)  Carol.  Franc.  Donadoni  0.  S. 
Franc.  Venetus  n.  15.  Aug.  1672,  episco- 
pu*  sebenicensis  (1723;  t  5.  Jan.  1756) 
pvaeter  conciones  rehquit  OM«roa£/om'  cri- 
tiche  sopra  alcune  proposizioni  morali  li- 
cenziose,  Benevento  1740  sub  novnine  Odo- 
ardi  H  e  i  n  a  n  t.  Cf.  Adelung  II,  737. 

»)  Cf.  Sommervogel  VI,  43—50,  qui  ea 
recenset  sub  n.  27. 


Digitized  by  Google 


1639 


1741—1763.  Theol.  moralia.  De  probabilismo. 


1640 


mnm  compendium  redegit,  Cassoviae 
(1740). —  Stephanus  Neef  0.  Min. 
Belga,  theologiae  lector,  snae  provin- 
eiae  praepoatns  (f  1746)  reliqnit  suc- 
cinctam  et  claram  theologiam  moraUm 
divisam  in  3  ppM  Ipris  1732  in  8; 
Antwerpiae  1750,  in  qna  probabilio- 
rismnm  seqoitnr.  Ex  ejus  assertione, 
qna  tnetnr,  fideles  posse  satisfacere 
obligationi  andiendi  verbum  Dei  in  ee- 
clesiis  religiosorum,  orta  est  contro- 
versia  literaria,  cni  archiepiscopns 
mechlinensis  finem  imposnit  indicto 
ntriqne  parti  silentio.  —  Fanstinos 
Cliquet  0. 8.  Aug.  e  Belgio  oriundus 
Matriti  n.  1673,  ibidem  quoque  theo- 
logiam  moralem  docuit  (t  1 760)  typis- 
qne  tradidisse  scribitur  florem  theolo- 
giae  moralis  t.  3,  ejusque  compendium, 
et  tirocinium  morale  alphabeticum. 

755.  Praeter  Concinam  eosque,  quo- 
rum  mentionem  de  ipso  agentes  feci- 
mus,  de  probabilismo  plures  alii  disse- 
ruerunt.  Oabriel  Gualdo  cler.  reg.  0. 
Theat  Vicetinus,  philosophiae  et  theo- 
logiae  professor  (t  9.  Martii  1743), 
scripsit  sub  nominibus  adscitiis  Gui- 
donis  Bellagra,  Nic  Peguleti, 
Angeli  CupetiolL  Praecipua  ejusdem 
opera  sunt :  Tr.  probabilitatis  ex  prin- 
eipiis  antiquorum  compositus,  in  qno 
probabilitas  in  genere,  aequalis  et  mi- 
nor  per  ea,  quae  docnerunt  antiqui, 
stabiliuntur,  Lovanii  1707  in  4.  sub 
nomine  N.  Peguleti,  prob.  13.  Mai 
1710;  disputatio  an  liceat  solis  ra- 
tionibus  naturalibus  quaestiones  theolo- 
gicas  dirimere,  Patavii  1717  in  8 »  dias. 
an  liceat  peccatores  statim  post  confes- 
sionem  absohere,  ib.  1719  in  8.,  inqno 
agit  eontra  rituale  alectanum  Francisci 
•Pavillon ;  diss.  de  auetoritate  s.  Augu- 
stini,  in  qna  Norisii  opinionem  in 
vindiciis  august  assertam  de  hoc  ar- 
gnmento  expendit;  diss.  an  metus  in- 
ferni  expeUere  possit  voluntatem  pec- 
candif  1721  in  8;  baptisma  puerorum 
in  uteris  exsistentium  diss.  medico- 
theologica,  1710  in  8;  1712;  1723, 


cni  adjectae  sunt  quatuor  praecedentes 
diss.,  et  praeterea  disp.  an  auctorUates 
patrum,  quas  in  medinm  proferunt 
probabiliori8tae,  effieaeiter  probent  ma- 
jorem  probabilitatem  esse  sequendam 
(adversus  cleri  gallicani  assertum  a. 
1700,  probabilismum  esse  inventum 
novum),  et  disp.  an  recentiores  ali- 
quid  invenerint,  quo  aliqui  ex  ipsia 
ab  opinione  magistri,  Alensis,  Alberti 
M.,  d.  Thomae,  d.  Bonaventnrae,  Scoti 
et  aliorum  antiqnorum  in  materia  de 
poena  peccato  originali  debita  diaoe- 
dere  potuerint,  in  qua  poenam  sensus 
ab  infantibus  in  peccato  originali  de- 
functis  excludit;  et  aliis  scriptis  pro 
probabilismo  et  adversus  Serrj  prae- 
termiasis  *),  octogenarius  edidit  theo- 
loaiam  contemvlotivam  et  moralem  d. 
Aur.  Augustini,  Venetiis  1737  t.  3  in 
f.,  snb  nomine  Cupetioli,  in  qua 
nonnisi  ordine  alphabetico  recitantur 
Augustini  testimonia  de  variis  argu- 
mentis.  —  Vincentius  B  o  I  i  o  0.  Praed. 
Patavinus  scripsit  Lettera  ad  un  nuooo 
paroco  intorno  al  probabilismo,  Patavii 
1731  in  12.  —  Jeremias  a  Patavio 
0.  Min.  Observ.  probabUismum  me- 
thodo  mathematica  demonstrare  nisns 
est,  Lugduni  (Patavii)  1747,  Iriae 
1840  in  8;  quem  1.  Zaccaria  aureum 
censet,  plures  vero  non  argumentis, 
aed  verbis  et  etiam  conviciis  impug- 
narnnt.  —  Cajetanus  a  Bergomo  0. 
Cap.  (t  10.  Sept.  1753  a,  aeUtis  93) 
scripsit  Riftessioni  sopra  Vopinione  pro- 
babile,  opera  teologico-ascetica;  l.p. 
circa  Tabuso  del  probabile;  2.  p.  circa 
il  buon  U80  del  probabile,  Brixiae  1 739 ; 
1753  t.  2  in  4.,  quo  in  op.  profitetur 
se  neqne  esse  probabilioristam,  neque 
tutioristam,  neqne  rigoristam,  neque 
probabilistam.  Uuomo  apostolico  istru- 
ito  nella  sua  vocazione  al  confessionale, 
Bergomil726;  1749etc;  Vuomoapo- 
stolico  istrnito  nella  sua  vocazione  al 
pulpito,  Venetiis  1729  in4;  Aggiunta 
alVuomo  apostoiieo   cioe  avvertenze 


«)  Cf.  Veaaoii  1, 425-32. 


Digitized  by  Google 


1641  Spinula,  PaUer,  Schwalb, 


Gihl,  Pichon,  Guyard  etc. 


1642 


a'confes3ori  estratte  dagli  opuscoli  di 
s.  Bonaventura,  Bergomi  1744;  rifles- 
3toni  sovra  la  contrizione  e  V  attrizions 
Venetiis  1753  in  8.  et  qnamplurima 
opuscula  ascetica1).  —  Augustinus 
Spinula  Gongr.  Somasch.  Genuen- 
sis  8),  episcopus  Adjacii  (1716),  dein 
Savonae  (n.  1 8.  Mart  1 677 ;  t  1 6.  Oct 
1755),  promulgavit  instructionem  pa- 
storalem  adversus  probabilismum,  Me- 
diolani  1749  in  4. 

756.  Angelus  ab  Annunciatione 
Paltzer  Schol.  piar.  Moravus  (n.  1699; 
1*  1749)  disseruit  de  conscientia  8),  Pra- 
gae  1733  in  8;  de  qua  etiam  disputa- 
runt  F.  SchwalbO.  Cist.  in  lucubra- 
tione  theologica  morali  eirca  praeci- 
puum  moralitatis  systema  de  conscien- 
tia,  Yetero-Pragae  1747  et  Josephus 
-Gihl  S.  J.  Pragensis,  theologiae  pro- 
feasor  et  universitatis  olomucensis  can- 
«ellarius  (n.  1692,  t  22.  Sept.  1746), 
in  op. :  Amussis  vitae  moralis  seu  con- 
scientia  prozima  et  interna  actuum  hu- 
manorum  regula  resolutionibus  specu- 
lativo-practicis  illustrata  suisque  mo- 
mentis  stabilita,  Olomucii  1736  in  8; 
Pragae  1737  in  4.  Ejus  quoque  sunt: 
Prodromus  matrimonii  sive  contractus 
aponsalium  secundum  tit.  1. 1.  IV.  decr. 
Gregorii  IX.  methodice  digestus  ac  in- 
terpositis  quaestionibus  controversis  ac 
Tesolntionibus  canonico-theologice  suc- 
cincte  illustratus,  Wratislaviae  1730; 
vulgatum  virtutum  cardinalium  quater- 
narium  doctrina  speculativo  -  morali 
■compendiose    elucidatum ,  Olomucii 

i)  Cf.  Zaccaria  Storia  deUa  Letter.  ital. 
VIII,  532—35.  —  Michael  P  o  lu  s  scripsit 
Attritionis  sufficientia  ad  justificationem 
obtinendam  in  sacramento  poenitentiae 
probata  et  vindicata  adversus  Barth. 
Francisconi  dias.  de  contritione  et  at- 
tritione,  Patavii  1743. 

»)  Cf.  ib.  XIV,  379  a. 

•)  Etiam  Benedicti  Sokolnicki  0. 
Min.  Poloni  exstat  oput  inscriptum  Liber- 
tae  conscientiae  a  praejudiciii  vindicata 
aive  tr.  theologicus  de  conscientia  reota  in 
obacuris  menti  Jo.  Duna  Scoti  accommo- 
datus,  Posnaniae  1748  in  8. 


1 735  in  8 ;  homo  mortaUs  resurgens  ad 
immortalitatem  methodo  scholastica 
theologice  ezpensus,  Pragae  1739  in 
4.  —  Jacobus  Malch  0.  Praem.  Mo- 
guntinus  theologiae  lector  elaboravit 
conclusiones  theologico-dogmaticas  de 
aciibus  humanis,  conscientia  et  legibus, 
Francofnrti,  1757  in  4.  —  Fridericus 
Wunderlich  8.  J.  pariter  Mogunti- 
nus  (t  c.  1760)  edidit  resolutiones  de 
uUima  hominis  voluntate  Bambergae 
1733  in  4.  etc.  —  Oddo  Gutrath 
0.  S.  Ben.  in  universitate  salisburgensi 
professor  et  bibliothecarfus  (t  22.  JnL 
1759)  praeter  philosophica  edidit  se- 
lecta  quaedam  theologico-moralia  de 
peccatis,  Salisburgi  1756  in  4;  de 
primo  decalogi  praecepto,  ib.  1745  in  4. 

757.  Joannes  P  i  c  h  o  n  8.  J.  Lugdu- 
nensis  (n.  1683 ;  t  5.  Maj.  1751),  dum 
nimio  fervore  impugnaret  Jansenianos, 
fideles  a  communione  frequenti  aver- 
tere  nitentes,  in  oontrarium  incidit  ez- 
tremum  nimis  parum  ad  eam  ezigens 
in  op.  Vesprit  de  Jisus  Christ  et  de 
V  Eglise  sur  la  frequente  Comtnunion, 
Parisiis  1745  in  12;  Leodii  1747, 
proh.  13.  Aug.  1748  et  1 1.  Sept  1750 ; 
proh.  a  pluribus  (20)  Galliae  episco- 
pis  l),  reprobatum  ab  ordinis  praepo- 
sitia  et  ipso  auctore  24.  Jan.  1748; 
unde  et  occasio  ezstitit  Jansenianis 
proscindendi  pro  more  calumniis  uni- 
versam  societatem  Jesu  et  quam  plu- 
rimis  (39)  libellis  in  hao  controversia 
editis.  —  Ant.  Guyard  0.  8.  Ben. 
congr.  s.  Mauri  (t  25.  Aug.  1 760)  scri- 
psit :  Dissertation  sur  V  honoraire  des 
Messes  ■),  ou  l'on  traite  de  son  origine, 
des  illusions  et  autres  abus  qui  en 


>)  Cf.  Backer  U,  1954  s. 

«)  Feller  IV,  301 :  „Diss  qui  aparu 

Bevere  a  bien  du  monde,  parce  que  V  au- 
teur  ramene  tout  a  V  antiquite* :  regle  qui 
renverserait  bien  des  chosea  raisonnable- 
ment  Itabties ;  auaai  a-t-il  essuye"  des  cri- 
tiques  fondees."  Errores  ea  contentos 
aperiunt  refelluntque  Mem.  de  Trev.  1749 
a.  6. 


Digitized  by  Google 


1643 

sont  suivis,  1748  in  8;  1757  in  12- 
ed.  ancU  in  qna  missarum  stipendia 
insectatnr,  nrgetqne,  nt  obsoletns  ob- 
lationum  mos  restituatur.  In  ea  ed.  re- 
spondet  crisi,  qnam  in  1.  protnlernnt 
Mem.  de  Tr6v.  proh.  19.  Febr.  17  50. 

—  J.  Perez  d  e  L  a  r  a  agit  ds  anniver- 
sariis  et  capellaniis  11  2,  Lngdnni  1757 
in  f.  —  Lambertus  Gaud  0.  Praed. 
Valreascensis,  in  academia  avenionensi 
theologiae  moralis  in  cathedra  s.  Tho- 
mae  professor,  in  diss.  edita  circa  1729, 
Ayenione  1741  ed.  2.,  tuetur  necessi- 
tatem  amoris  illius,  qui  sit  super  om- 
nia  sitque  inchoatae  saltem  caritatis  ac- 
tns  ad  attritionis  in  sacramento  poe- 
nitentiae  sufficientiam,  tamquam  sen- 
tentiam  probabiliorem  (cf.  pag.  1080). 

—  Joannes  de  AzeTedo  0.  8.  Aug. 
Lusitanu8,  Irenopolitanus,  theologiae 
moralis  per  20  annos  lector  (t  16.  Jun. 
1 746  a.  aetatis  81,  religionis  60),  scri- 
psit  tribunal  theologicum  et  juridicum 
contra  subdolos  confessarios  in  sacra- 
mento  poenitentiae  ad  venerem  solli- 
citantes  securioribus  auctornm  tum  ve- 
terum  tum  recentiorum  deliberationi- 
dub  undequaque  exornajtum,  erectum, 
in  quo  breviter  et  dilucide  conferuntur 
casns  sollicitantium :  deliberantur  om- 
nia  fere  dubia  sollicitationis,  Onsipone 
1726  in  4.  —  Nicolaus  de  Segura 
8.  J.  Angelopolitanus,  philosophiae  et 
theologiae  professor  n.  20.  Nov.  1676, 
interfectus  Mexici  repertus  6.  Mart. 
1743,  disseruit  de  contractibus  in  ge- 
nere  et  de  testamentis,  Salmanticae, 
1731  in  4  ;  tr.  iheologici  pro  variis  gra- 
vibusque  difficultatibus  enodandis,  Ma- 
triti  1731  t.  2  in  f. 

758.  Joannes  Baptista Gattico  can. 
reg.  lai  Novariensis  n.  1704,  philoso- 
phiae  et  theologiae  lector,  abbas,  splen- 
didum  sui  ordinis  decus  (t  1 1 .  Febr. 
1754),  egit  de  oratoriis  domesticis  et 
de  usu  altaris  portatilis  juxta  veterem 
ac  recentem  Ecclesiae  disciplinam  ec- 
clesiasticorum  seculariumque  virorum 
singula  jura  et  privilegia  complecten- 


1644 

tem  l),  Bomae  1 746  in  f.,  opus  doctum 
et  eruditum.  Cum  anonymus  impug- 
nasset  ejus  sententiam,  illicitum  esse 
dare  communionem  citra  Ordinarii  ve- 
niam  in  oratoriis  privatis,  in  1.  Nove 
osservazioni  sopra  il  decreto  .  .  .  per  la 
Communione  da  farsi  nella  Messa,  re- 
spondit  Gatticus  epistola  ad  amicum 
apologetica,  in  qua  defenditur  cap.  29- 
de  vetita  administratione  sacramenti 
eucharistiae  in  oratoriis  privatae  do- 
mus,  Bergomi  1751;  iterum  cum  prae- 
cedenti  et  card.  Bran cati  i  diss.  de 
prwilegiis  cardinalium  in  propriis  ca- 
pellis  (cf.  p.  308)  notis  illustrata  a  Jos> 
Al.  Assemanno,  Romae  1770  in  f. 
Sententiam  Gattici  approbavit  epistola 
encyclica  BenedictusXlV.  Acta  selecta 
caeremoniaiia  S.  R.  E.  ex  variis  mss. 
codd.  et  diariis  sec.  XV.  XVI.  XVIL 
auctaet  illustrata  pluribus  aliis  monu- 
mentis  nondum  editis  1. 1 .,  inquo  edun- 
tur  plures  codd.  caeremoniales  8.  R> 
E.  ex  bibliotheca  vaticana,  insuper  ex- 
cerpta  ex  diariis  praesertim  ab  a.  1483 
— 1684,  de  electione,  consecratione* 
equitatione  ad  lateranensem  basilicam, 
morte  et  exsequiis  rom.  pontificum  re- 
busque  gestis  apostolica  sede  va- 
cante  *),  Bomae  1 753  in  f.  Tomus  uni- 
cns  ex  5  vel  6,  quos  cogitaverat,  et 
rari8simus  (1.  50).  —  De  oratoriii  pu- 
blicis  tr.  historico-eanonicum  edidit 
Josephus de  Bonis8) cler. reg. s. Pauli, 
Mediolani  1761 :  quem  Jos.  Al.  Asse- 


*)  Cf.  plura  de  auctore  no&tro  apud 
Zaccaria,  Storia  Letter.  XI,  409—416 ;  de 
hoc  opere  ib.  V,  445—8 ;  acta  erud  lips. 
1749  p.  491—500. 

•J  Cf.  Zaccaria  VU,  472—74. 

•)  Alius  aHomobonode  Bonia  me- 
diolaoensi,  ex  ord.  pariter  cler.  reg.  %. 
Pauli,  in  univeraitate  s.  Abxandri  Medio- 
lani  s.  theologiae  profestore,  cujus  prodiit 
de  natura  divinae  gratiae  diss.,  Mediolan» 
1755  in  12.  —  Ceterum  Ignatius  T  e  u  m  a 
(Theuma)  8.  J.  Melitexuia,  theologiae  scho- 
lasticae,  dein  diu  moralia  professor  dedit 
Espositione  deUe  Clauscle,  che  per  ordina- 
rio  si  contengone  nel  Breve  pontifici» 
circa  V  uao  degli  oratori  privati,  Catauiae 
1730  in  4. 


1741—1763.  Theologia  moralia.  Asevedo,  Gattico, 


Digitized  by  Google 


1645 


Berlendi,  a  Sambuca, 


Cangiamila,  Alfani  etc 


164« 


mannus  recudit  Komae  1766  cum 
Fortnnat i  de  Brixia  diss. de  oratoriis 
domesticis  veluti  aDDendicem  aui  com- 
mentarii  iheologico  -  canonico-critici  de 
ecclesiis  ;  de  oratoriis  pricatis  coramen- 
tarium  ad  recentium  constitutionum 
nonnam  et  ad  confirmanda  etiam  prae- 
cipua  jura  in  tr.  de  oratoriia  publicis 
exposita  accominodatum,  1780;  depro- 
cessionibus  ecclesuxsticis  odos  hiitorico- 
theologico-canonicum,  1773  in  4. 

759.  Franeiscus  B  e  r  1  e  n  d  i  cler.  reg. 
0.  Theat.  (n.25.  Aug.  1678;  t21.Jun. 
1746)  scripsit  deUe  Obiazioni  aW  AUart 
diss.  storico-theologica  divisa  in  due 
partl  Nella  prima  si  parla  delle  Obla- 
zioni  communi,  cbe  servivano  e  per  la 
materia  del  Sacrifizio  e  pel  manteni- 
mento  degli  Eccleaiaatici.  De'Biti  os- 
servati  nel  presentarle,  riceverle,  diatri- 
buirle,  e  delle  variazioni  aecadute :  del 
numero  delle  Messe  e  qualmente  da' 
Sacerdoti  si  applicasaero  per  gli  Offe- 
renti  ai  vivi  come  defonti.  Nella  aeoon- 
da  si  nota  per  quai  motivo  e  in  quale 
tempo  alle  Oblazioni  communi  succe- 
dettero  le  particolari,  o  sia  il  pecnniario 
atipendio  della  tfessa:  le  aue  pratiche 
di  secolo  in  secolo,  gli  abuai  del  mede- 
aimo  cogli  opportuni  provedhnenti  fatti 
dalla  Chiesa,  Venetiia  1 733  in  4 ;  1 736 
ed.  aucta;  1743  latine  versa  l),  in  qua 
hoc  argumentum  erudite  veraat,  ita  ut 
nihil  desiderari  poaait.  Cabbalomachia 
h.  e.  artis  cabbalisticae  oppugnatio, 
diatriba  ezegetica,  didascalica,  catacri- 
tica  duobua  distincta  cap.,  in  quorum 
uno  agitur  de  eabbala  hebraica,  de  py- 
thagorica  in  altero,  sub  nomine  Ber- 
nardi  8chinfleni.  Scripait  quoque 
pro  tuehdo  Diana  Lettera  responsina 
ad  un  Amico  intorno  al  1.  intitolato 
Quartsima  AppeUante  (P.  C  o  n  c  i  n  a  e), 
Lucae  1740  in  8.,  quam  impugnavit 
Antonius  Vahecchi.  -—  Horontius  Sta- 
bili  0.  8.  Ben.  snb  nomine  Olai  Man- 
aiovitschdi  s.Severo  scripsit Bagio- 


')  Cf.  A.  E.  lipa.  1736  p.  309-14. 


namento  intorno  al  divieto  dells  opert 
servUi  ns>dl  festivi »),  Tarenti  (Lucae) 
1750  in  4;Liburni  \7b5ijuris  cano* 
nici  institutiones,  Florentiaa  1752  in  8« 
—  Leo  a  Sambuca  0.  Cap.  spicile- 
gium  seu  cauBam  panperum,  m  QU» 
firmisaimis  rationibua  et  argumentia 
jus  pauperum-  ad  coHigendaa  apicas  da* 
monatratur,  Bomae  1763  in  4.  — - 
Franciscus  Emmanuel  Cangiamila 
Panormitanua,  theologiaa  doctor,  pa- 
normitanae  cathedralia  canonicus  (n_ 
1.  Jan.  1701 ; t  7.  Jan.  1.763),  euctor 
est  bperia  docti  r  Saera  embryologioy 
sive  de  offieio  sacerdotum,  medicorun> 
et  aliorum  circa  aeternam  parvulonna 
in  utero  exsistentium  sajntem  1L  4„ 
priuB  italice  Panonoi  1745  in  f.  edita* 
dein  latine  verea  Mediolani  1 7  5 1  in4; 
Panormi  1758;  Viennae  1765;  Vene- 
tiis  1769;  aDinouartio  incompenr 
dium  redada  aub  inacriptione:  Embryo~ 
logie  sacrie  «),  Pariaiia  1762 ;  1 766  ed. 
aueta  cum  auctoria  elogio,  1 7  7  4  in  1 2. 

760.  Ad  theologiam  pastoraUm  re- 
ferri  possnnt:  GregoriuaSchoonaerta 
0.  S.  Aug.  Antarerpienaia  (n.  1684;  t 
25.  Febr.  1741). —  Thomaa  Maria  A 1- 
f  ani  0.  Praed.  Salernitanua,.  in  acade- 
mia  salernitana  mathesia  professor,  Ca- 
roli  VI.  imp.  theologua  (t  20.  Aug. 
1742),  qni  descripeit  vita  ed  uffizi  del 
vescovo  secondo  gU  ammaestramenti  di 
8.  Paolo  e  la  continuata  diecipHn*  e 
spirito  di  a.Chieea'),  Neapoli  1728  in 


•)  Cf,  Zaccaria,  Storia  Letter.  XI,  279 
—90. 

*)  De  simili  qoaestione  jam  olim  dis- 
seruit  Hieronyinus  Fiorentini  (Floren-: 
tinius)  cler.  reg.  (t  1678)  in  disp.  de  m$- 
nietrando  baptiemo  humanie  foetibu»  abmr- 
tjvorum,  Lugduni  1658;  Lucae  1666  s.  In- 
dicis  congr.  juaso  recoguita  etdeclarata; 
Romae  1672  inscripta:  De  baptiemo  hu- 
manis  foetibus  abortivis  sub  conditione 
conferendo;  Lugduni  1674:  De  hominibue 
dubiis  baptizandie  pia  prothesis  olim  sub 
lugduueasi  prelo  a.  1658  edita ,  a  nuilo 
prius  aaserta-  unica  tune  di*p.  nnnc  3  su- 
pcraddttis  consistens.  Cf.  Reusch  II,  427. 

•)  Cf.  M.m.  de  Trev.  1731  a.  22  p.  429 


Digitized  by  Google 


1647 


1741-1763.  Theol.  mor.  et  pastoralia.  Fegely,  Daon  etc. 


1648 


8. ;  Istoria  degli  Anni  Santi ,  Neapoli 
1725;  1749.  -  Bernardus  Grassoldt 
8.  J.  Bohemus  (n.  1695,  1  1756)  can- 
didatum  sacramenti  poenitentiae  admi- 
nistrandi  summaria  etexpedita  notitia 
pro  hoc  munere  congrue  obeundo  in- 
struit,  Ofomucii  1741  in  8;  expedita 
de  impedimenti*  matrimonii  notitia  ib. 
1743;  necnon  tract  de  eontraetibus  ad 
justitiae  bilancem  applicatus  per  at- 
temperatas  quaesitorum  et  casuum  illos 
ooncernentium  resolutiones  combina- 
tus,  ib.  1744.  —  Hieronymus  del 
P  o  r  t  i  c  o  congr.  Matris  Dei  scripsit  gli 
nmori  fra  le  persone  di  diverso  sesso 
esaminati  con  i  principi  della  morale 
Teologia  per  istruzione  dei  novelliCon- 
fessori,  Lucae  1741  in  4.  —  Thomas 
Malaguzzi  0.  Carm.  composuit  ma- 
nuale  parochorum,  in  quo  gerentes  cn- 
ram  animarum  faciii  negotio  deprehen- 
dere  possunt  onera  tanti  ofiicii  atque 
habent  ad  manus  methodam  complendi 
rite  qaodlibet  eorum,  Ravennae  1757 
t  2  in  4.  —  Gerhardus  Zetl  0.  S. 
Pranc.  (t  23.  Maj.  1745)  auctor  est  L 
Confessarius  tam  eecularis  quam  regu- 
laris  juxta  tria  officia  judicis,  doctoris 
et  medici  instructus,  Monachii  1709 
et  1730  t.  2  in  4.  —  Franciacus  Xav. 
Fegely  S.  J.  Friburgensis,  theologiae 
professor  (t  29.  Jun.  1748)  proposuit 
quaestiones  practicas  de  munere  con- 
fessarii  circa  omnis  generis  personas  et 
peccatores  valide,  licite  et  fructuose 
ezercendo,  Friburgi  Helv.  1732  in  8. 
etc. ;  quaestiones  practicas  de  munere 
poenitentis,  ib.  et  Augustae  et  Ratis- 
bonae  1733  in  8.  Sequitur  in  respon- 
sionibus  probabilismum.  —  Joannes 
Kleydorfer  elaboravit  Clypeum  pa- 
etoralem  pro  utroque  foro  in  gratiam 
clericorum  secularium  pro  Dei  cultu, 
salute  animarum,  juslitia  et  jurium 
ecclesiasticorum  defensione,  1750  Au- 
gustaeV.  pp.  2.  in4.  —  Trachala1) 


— 43.  Alia  ejusdem  opera  cf.  apud  Ade- 
lung  I,  682. 

')  Juzta  Sommeirvogel  YUI,  198  hnjus 


S.  J.,  cujus  est  Lavacrum  eonseientiae, 
in  quo  limpida  sapientiae  aqua  potanda 
ad  rite  ezcipiendas  confessiones  .  .  . 
proponitur ,  Bambergae  1755;  1759 
in  12.  —  Franciscus  Joannes  de  Deo 
Staidel  0.  Min.  Conv.  composuit 
Enchiridium  ad  usum  sacerdotum,  qui 
a  sacris  confessionibu*  sunt,  Tridenti 
1753  in  12.  —  Franciacus  Antonius 
Reichle  parochus  in  Scheer  collegit 


eorum,  quae  tum  ordinandis  tum  pa- 
rochis  ac  animarum  curatoribus  scitu 
necessaria  sunt,  Constantiae  1 759  ed.  3. 
—  Bogerius  Franciscus  Daon  congr. 
Eudistarum  (t  16.  Aug.  1748)  reli- 
auit  la  Conduite  des  confesseurs  dans 
le  tribunal  de  la  penitence,  Parisiis 
1740  in  12.  ed.  5.,  latine  Bambergae 
1786  in  8.,  cujus  veluti  p.  2.  est:  La 
Conduite  des  dmes  dans  la  voie  du  salut, 
ib.  1753  in  12.,  quae  laudantur.  — 
Jacobus  B  a  r  t  o  1 1  8.  J.  Lithuanus  (n. 
16.Apr.l670;  t  13.Febr.  1753  anno 
relig.  65)  theologiae  moralis  professor, 
texuit  coronam  decennii  explicationi 
theologiae  moralis  utriusque  lectionis 
impensiBevL  practicam  rationem  agendi 
in  arcano  colloquio  confessarii  docti  et 
doctoris  cum  poenitente  praesertim 
rudi,  Sandomiriae  1725  in  8;  172S; 
Calissii  1758  etc,  cujus  forte  nonnisi 
alia  ed.  est  comvendiosa  totius  theolo- 
giae  moralis  explanatio  seu  practica 
ratio  agendi  confessarii  cum  poenitente, 
Calissi  1788  in  8.  —  De  Joanne  Fran- 
cisco  Montani  8.  J.  (Pisauri  n.  circa 
a.  1685;  t  1759),  quem  Benedictus 
XIV.  magni  faciebat,  egimus  diaseren- 
tesde  Pelizzario  (III8, 1201),  cujus 
tr.  de  monialibus  correrit  et  auxit l).  — 


nominia  nullus  reperitur  in  catalogis  S.  J., 
hinc  forteidem  eetcum  Georgio  Trchala 
S.  J.  Siletio  (n.  11.  Deo.  1661;  t  84.  Juu. 
1708). 

')  Praetermittimus  Seraphinum  Ma- 
riam  Maccarinelli  et  Adalbertum 
Thaveller  prope  Brixinam  natum  0. 
Praem.  in  canonia  wiltinensi  (t  1.  Dec 
1749). 


Digitized  by  Google 


1649 

Philibertus  Bernardns  Lenet  can.  r.  s. 
Genovefae  Divionensis  (n.  1677;  t 
1748)  redegit  Confirences  ecclisiasti- 
quis  de  DognetT  Coloniae  1742.  — 
Josephus  Chevassn  parochus  (n. 
6,  Nov.  1674;  t  15.  Oct.  1753)  — 
•Joannes  Qeorgius  de  Souillac,  qui 
publicavit  Conf&rences  eccUsiastiquea 
du  diocese  de  Lodeve,  Parisiis  1749 
t.  5  in  12.  —  Albertus  Joly  de 
Choin  n.  22.  Jan.  1702,  episcopus 
toulonensis  (1738),  sed  nonnisi  invi- 
tus  8uam  acceptavit  electionem :  qno 
magis  tamen  restitit,  eo  dignior  fuit 
habitus ;  saepeque  professus  est,  se  li- 
benter  fusurum  esse  suum  sanguinem, 
ut  religionis  tueretur  causam.  Praesul 
«rat  vere  apostolicus,  exemplum  cleri 
«t  gregis,  pater  pauperum  (t  1 6.  Apr. 
1759)  reliquit  Instructions  sur  le  Ri- 
tuel,  contenant  la  theorie  et  la  pra- 
tique  dea  Sacrements l),  Lngduni 
1778  t.  3  in4;  1780  et  saepius  alibi; 
insignes  etiam  literas  pastorales  pro- 
mulgavit. 

761.  Casus  conscieniiae  solvunt 
Baphael  a  Tuaculo  0.  Cap.,  cujus 
eunt  Besolutiones  practico -morales  in 
Decalogi  praecepta  et  Ecclesiae  sacra- 
tnenta  in  3  pp.  divisae,  Eomae  1741. 
1743  t.3  in  4.—  Andreas  Zuccheri 
S.  J.  (n.  18.  Maji  1664;  t  6.  Dec. 
1744),  card.  Cornelii  (Cornaro)  epi- 
acopi  patavini  theologus,  qui  collegit 
■derisiones  patavinas  ab  a.  1707 — 10 
<3e  sacr.  poenitentiae  et  eucharistiae, 
<Je  restitutione  et  obligatione  patram- 
iamilias,  Patavii  1708—16  t.  4  in  4. 
—  Bonaventura  Leonardelli  8.  J. 
Tridentinus  (n.  20.  Apr.  1673;  t 
1757)  edidit  dscisiones  practicas  cusu- 
mm  conscientias  selectornm,  Augustae 


1650 

1734.  1739  t.  2.  in4;  1747  et  1749; 
sepUm  gratiarum  rivos  ex  fonte  vitae 
jugiter  emanantes  seu  septem  sacra- 
menta  a  Christo  Domino  instituta  per 
quaestionea  et  casns  practicos  propo- 
sita  et  explanata,  ib.  1745  in  4.  — 
Alexander  Bekanowaky  8.  J.  Li- 
thnanus  (n.  1 0.  Mart.  1 682 ;  1 1 3.  Febr. 
1755),  theologiae  moralis,  scholasticae, 
positivae  et  polemicae  in  nniversitate 
vilnensi  professor,  solvit  quaestiones 
theologicas  canonico-morales  de  septsm 
sacramentis  etc,  Vilnae  1732  in  4.  — 
Samuel  Horack  O.  Praem.  in  canonia 
rhadioen9i  Bohemus  (n.  1 9.  Nov.  1 696 ; 
t  18.  Ang.  1742),  philosophiae  et 
theologiae  profeasor,  scripsit  1.  contro- 
versiarum  canonico-morsdium  de  re~ 
siitutione  et  poenitentia  etc.,  Olomucii 
1757  in  4.  —  Antoninns  Heislin- 
ger  S.  J.  theologiae  moralis  et  scho- 
lasticae  professor  (n.  1668;  t  19.  Jul 
1745),  dedit  resolutiones  morales  in 
causis  sponsalitii8  et  matrimonialibus, 
Ingolstadii  1723  in8;  de  matrimonio, 
hujus  impedimentis  et  dispensatione, 
Angu8tae  Vind.  ]  739  pp.  3  in  4 ;  re- 
sponsa  moralia  in  causis  justitiae  com- 
mutativae  de  restitutione  et  contracti- 
bus,  Ingolstadii  1726  i  2  in4;  de 
causis  ad  forum  ecclesiasticum  et  secu- 
lare  spectanUbus,  ib.  1738  t.  2  in  4; 
pro  foro  interno  et  exlemo,  Monachii 
1745  in  4.  —  Prosper  Ilger  0.  S. 
Ben.  echingenais  monasterii  (n.  ]  ] .  Dec. 
1 707  ;  1 26.  Jul.  1 753)  solvit  quaestio- 
nes  theologicas  de  restitutions  fructuum 
et  poenitentiae  sacramento  valido  et  m- 
formi,   1751   in  8.  —  Columbanus 
Habisreitinger  (reuttinger)  OSB. 
Immenstadiensis  (n.  19.  Jan.  1683; 
t  28.  Dec  1753)  jnrinm  sni  mona- 
sterii  (Zwiefalten)  vindex  accerrimus, 
Angustae  1744  t.  3  (germanice). 


Lenet,  Joly,  Zucchert,  Horack,  Heislinger,  Ilger  etc 


762.  De  s.  liturgia  et  ritibus  plures, 
•)  -Ouvrage,  inquit  FeUer  II,  668  etiam  viri  vere  docti  scripserunt  Ita 
digne  de  beaucoup  d'61ogee,  et  qm  aeml  a-. 
peuttenirlieudeUliothequeaunecc^-  P™eter  Domimcum  6»orgi,  de  quo 
«iastique  engag6  dans  les  aaint  mniitere."  ^fin^us  supra  p.  ]  575,  Cajetanus  Maria 
Of.  Bibl.  un.  VII,  421 ;  Qu^rard  IV,  237.  IMerati  cler.  reg.  Theat,  Venetus, 


Digitized  by  VjOOQle 


1651 


1741-1763.  Liturgia  s.  Merati,  Cavalieri,  Barnffaldi,  Sala, 


1652 


d.  23.  Dec.  1668,  in  baptismo  Domi- 
nicus  Victor  dictus,  theologiae  profes- 
sor,  a  Clemente  XI.  consaltor  factas  s. 
congregationis  ritaum,  cajas  propter 
insignem  eraditionem  veluti  oracalum 
fuit  (f  8.  Sept.  1 744).  Benedictus  XIV. 
praesertim  eum  magni  fecit,  diJigen- 
tem  8criptorem  appellat,  cujus  erudi- 
tionis  egregia  specimina  omnium  ju- 
dicio  probantur.  Ad  ejus  et  b.  Tho- 
masii  memoriam  honorandam  statuit 
idem  pontifex,  ut  semper  unus  e  soda- 
libus  consultor  esset  s.  illius  congre- 
gationis  >).  Eruditionem  ejus  testantur 
haec  opera:  Tkesaurus  ss.  riiuum  a 
Barth.  Oavanto  ...  olim  concinna- 
tus  (cf.  III8,  902)  et  saepius  editus, 
nunc  vero  correctior  et  locupletior  ad- 
jectis  88.  pontificum  et  S.  R.  E.  decre- 
tii  usque  ad  praesens  emanatis  novis- 
que  additionibus  et  observationibus 
tr.  2  in  pp.  4,  Romae  1736 — 38  in  4. 
Additiones  et  observationes  (admodum 
eruditae)  seorsim  prodierunt  Augustae 
Vind.  1740  t  2;  Venetiis  1740  (cum 
Gavanti);  1744;  1749;  1823.  La  ve- 
rita  della  Religione  cristiana  dimostrata 
ne'  suoi  fondamenti,  ne'  suoi  caratteri, 
pregi,  misteri  e  dogmi  contenuti  nella 
professione  della  vera  fede;  ragiona- 
menti  polemici,  Venetiis  1721  t.  6  in 
4.,  fructus  sermonum,  quos  Londini 
habuit,  dum  comitaretur  illuc  Cornaro 
legatum  venetum.  Plura  in  Meratio 
reprehendit,  sed  acrius  et  ininus  aeque, 
Joannes Michael  Cavalieri  0. S.  Aug. 
Bergomensis (f  6.  Jan.  1757),  vir  alio- 
quin  eruditus,  cujus  opera  liturgica 
seu  commentaria  in  autentica  88.  ri- 
tuum  congregationis  decreta  prodie- 
runt  collecta  Venetiis  1758  t.  5  in  2  v. 
in  f.;  Augustae  V.  1764  t.  5  in  1  v.; 
Bassani  1778.  Illustrat  decreta  spe- 
ctantia  breviarium,  missam  aliosque 
ritus.  Quare  Jos.  Merati  memoriis 


-l)  Cf.  plura  de  eo  in  Memorie  intorno 
alla  vUa  ed  agli  seritti  del  P.  D.  G.  M.  Me- 
roti,  Venetiis  1755  auctore  Jos.  Mexati 
aub  nomine  Caroli  de  P  o  n  i  v  a  1 1  e ;  Vez- 
zosi  II,  67-62 ;  Zaccaria  XIII,  264-66. 


suife  de  vita  Merati  adjecit  Risposta  a 
quanto  oppone  il  P.  G.  Cavalieri  con- 
tro  le  nuove  osservazioni  e  addizioni 
etc.  —  Hieronymus  Baruffaldi  ») 
Ferrariensia  n.  17.  Jul  1675,  philo- 
sophiae  et  utriusque  juris  doctor,  pro- 
tonotariua  apostolicus  et  lector  s.  Scri- 
pturae in academia  patria  (1721  — 24), 
collegiatae  centensis  archipresbyter  (t 
31.  Mart  1755),  vir  eruditus  et  in  li- 
teris  humanioribus  admodum  excultusr 
unde  fere  omnium  academiarum  (24) 
fuit  sociuB  et  cum  viris  doctisaimis 
illius  aetatis,  ut  cum  Muratori,  Orai, 
Qoirini,  Maffei,  Bellati,  Facciolati, 
Volpi,  Valisnieri,  Zeno  etc.  amicitia 
junctus.  Quamplurima  reliquit*)  opera, 
historica,  critica,  poetica,  ascetica  etcr 
ex  quibus  ad  nos  spectant :  Commen- 
taria  ad  rituale  romanum,  Venetiia 
1731  inf.;  1 752  ed.  aucta;  1792  in 
4;  Augustae  Vind.  1735.  1736  in  4; 
Florentiae  1847  t.  2  in  1  v.  in  8.,  cui 
editioni  decretorum  ad  rituale  perti- 
nentium  ad  haec  tempora  (usque  ad 
a.  1784)  catalogus  accedit  Additiones 
adUghellium  de  episcopis  ferrari- 
ensibus  t.  2  ed.  Coleti;  Della  Storia 
diFerrara  1L  9  dal  1655—1700,  Fer- 
rariae  1700  in  4  ;  cronologia  de  Card. 
Legati,  i  quali  hanno  avuto  il  governo- 
della  Citta  di  Ferrara  dalla  devoluzione 
dello  stato  alla  s.  Sede  fino  al  1718, 
ib.  1718  in  f.  —  Robertus  Sala  edi- 
dit  notisque  illustravit l)  opera  omnia 
card.  Bonae  (p.  308  ■•)  Taurini  1747 
—1755  t  4  in  f.  (fr.  90). 


763.  Josephus  Catalanus  presby- 
ter  congr.  s.  Hier.  Caritatis,  Calaber, 


«)  Hujus  pater  Nicolaus  B.  non  Ba- 
ruasaldi  erat  pariter  vir  in  omni  antiqui- 
tatum  genere  veraatui  (20.  Jan.  1741). 
Reliquit  plura  inedita  ad  hiatoriam  fer- 
rarienaem  spectantia. 

»)  Cf.  Zaccaria,  St  Letter.  XIV,  341— 
359,  ubi  diligeutiasime  opera  edita  et  mtc. 
(113)  recenaentur;  Maszuchelli  II,  485; 
Adelung  1, 1477  sa. 

»)  Cf.  Zaccaria  IVf  63-88;  XII,  258 


Digitized  by  Google 


1653 


Catalanua,  Argelati, 


Crispi,  Vitale,  Cardi. 


1654 


vir  multae  eraditionis,  edidit  praeter 
sacrosaneta  concilia  oecumenica  com- 
mentariis  iUustrata,  Bomae  1736 — 49 
t.  4  in  f.  opera  plane  docta :  De  codice 
s.  Evangelii  *)  atqne  servatis  in  ejus 
lectione  et  usu  variis  ritibu9  11.  3,  ib. 
1733  in  4.  liber  rarus  et  exquisitus; 
pontiftcale  romanum  prolegomenis  et 
commentarii8  illustratum,  in  quo  varii 
mss.  ritus  pontificales  non  modo  spar- 
sim  in  ipsis  commentariis,  sed  et  in- 
tegri  in  appendice  referuntur  ac  notis 
illustrantur,  ib.  1738 — 40  t.  3  in  f. 
(fr.  140);  Parisiis  1850,  Augustae 
Vind.  1878  in  8.  cura  Mtihlbauer, 
sed  aliter  dispositum  et  plurimis  in 
locis  emendatum ;  eaeremoniale  episco- 
porum  commentariis  (prolixis)  illu- 
stratum  cum  figuris  oeneis,  Romae 
1 744  t  2  in  f.  (lire  80) ;  Parisiis  1860 
t.  2  in  4 ;  Caeremoniale  romanum  in- 
scriptum  sacrarum  caeremoniarum  sive 

WMfW  CCCtc&l@$tlCQP*%&ft%  S*  H ■  JlJcdc&%(X G 

U.  3  ab  Aug.  Patricio  ordinati,  et  a 
Marcello  corcyrensi  archiepiscopo 
primum  editi,  nunc  vero  tandem  in  2  t. 
distributi  ac  innumeris  pene  mendis 
purgati  et  commentariia  aucti,  1750. 
1751  in  f.  (fr.  60);  rituale  romanum 
Benedicti  Papae  XIV.  jussu  editum  et 
auctum,  perpetuis  commentariis  exor- 
natum,  1757  t.  2  in  f.  (fr.  65);  dema- 
gistro  8.  Palatii  apostolici  U.  2,  quorum 
alter  originem,  praerogativas  ac  munia, 
alter  eoram  seriem  continet,  ib.  1751 
in  4  ;  de  secretario  s.  congregationis  In- 
dicis  U.  2,  in  quorum  primo  de  ejus- 
dem  origine,  praerogativis  ac  muniis 
agitur,  in  altero  eorum  series  contine- 
tur,  ib.  1751;  eommentaria  in  ep.  d. 
Hieronymi  ad  Nepotianum,  ib.  1740 
in  8 ;  Notae  in  11.  s.  Jo.  Chrysostomi  de 
sarerdotio,  1740  etc. 

764.  Franciscus  Argelati  Bono- 
niensis,  architectus  militaris  caesareus 
(n.  8.  Maji  1712;  f  13.  Febr.  1754) 


')  Cf.  A.  E.  lipg.  1735  p.  497-99. 


praeter  alia,  quae  huc  non  spectant  l)f 
scripsit  Storia  del  Sagriftzio  della  s. 
Messa,  ove  discorresi  in  qual  lingua* 
con  quali  abiti  e  vasi  uagri  si  cele- 
brasse  la  Messa  al  tempo  della  primi- 
tiva  Chiesa  e  di  varie  Liturgie  prati- 
cate  neir  Oriente,  ma  specialmente  del 
Rito  romano  e  delle  Ceremonie  di  vari 
sommi  Pontefici  introdotte  uell'0cci- 
dente,  Florentiae  1744;  Venetiis  1745 
in  8.  - —  Hieronymua  Crispi  Ferra- 
riensis,  romanae  rotae,  cujus  decisiones 
collegit  i  3,  auditor,  ravennatensis  ec- 
clesiae  praesul  (1720X  qua  abdicata^ 
Romam  se  contuHt,  ubi  patriarcha  an- 
tiochenus  renunciatus  est,  tandem  a 
Benedicto  XIV.  eccleaiae  ferrariensi 
(1743)  praefectus  (t  1746),  diaseruit 
de  mysteriis  evangelicae  legis  ac  sacra- 
menti  euchariatiae  et  missae,  Romae 
1729  et  1734  in  12.  —  Franciscua 
Antonius  Vitale  elaboravit  Disser- 
tazioni  Liturguhe,  Romae  1756  in  4^ 
in  quibus  disserit  1.  de  antiquitate, 
origine  et  munere  patrinorum  in  sa- 
cramento  confirmationis ;  2.  de  usu  ve- 
terum  fidelium  eucharistiam  secum  fe- 
rendi  domum  aliisque  mittendi;  de  va- 
rio  communionia  ritu  deque  eulogiis. 
—  Ritualis  romani  documenta  de  exor- 
cizandis  obsessis  a  daemonio  commen- 
tariis  ex  ss.  patribus  et  ecclesiasticia 
scriptoribus  potissimum  depromptis  il- 
lustravit  (Venetiis  1 733)  Paulus  Maria 
Cardi  0.  Serv.  b.  M.  V.  Natus  is  est 
Regii  8.  Dec  1692.  Datis  jam  inter 
ipsum  studium  singularia  ingenii  spe- 
ciminibus,  variia  in  conventibus  sut 
ordinis  theologiam  docuit,  et  ad  prae- 
cipua  ejusdem  honorifica  munera  ele- 
ctus  fuit.  A  Benedicto  XIV.  hono- 
ratus  fuit  titulo  et  privilegiis  exgene- 
ralis  (t  14.Febr.  1755).  Scripsit  etiam 
adversus  Affarosi  (cf.  p.  1460)  ne- 
gantem  s.  Prosperum  Aquitanum  fuisse- 
episcopum  regiensem  tre  lettere  di  Ipo- 


i)  Cf.  Zaccaria  1.  c.  IX,  507—10:  Fan- 
tuzzi  I,  280—2.  De  ejua  patre  Philippo 
A.  supra  egimus  p.  1684. 


Digitized  by  Google 


1655 


1741—1763.  Litargia  a.  Albtnua,  Turchi,  de  Joanne, 


1656 


monetico  FUopatrido  ad  Eritimo  Pro- 
aelito,  colle  quali  si  da  contezza  del 
-critico  Scratinio  sopra  Veta  e  laPatria 
•di  8.  Prospero  Vescovo  di  Beggio  in- 
serito  nell'  opera  intitolata :  Monasterii 
•d.  Prosperi  reg.  commentaria  etc.  *), 
Venetiia  1747.  —  Bernardus  ab  An- 
aunciatione  can.  reg.  later.  edidit 
collectionem  academiae  liturgicae  pon- 
Hficiae  ezhibentem  '  lucubrationes  a. 
1758 — 62,  Gonimbricae  1760 — 62  v. 
&  in  5  ;  ritus  universos  kierarchiae  ec- 
clesiasticae,  ordinem  ] .  (et  nt  videtnr 
unicum)  de  romano  pontifice,  ib.  1760 
in  4. 

765.  Hannibal  Albanus  Urbinas, 
ez  nobilissima  patritiornm  stirpe  pro- 
genitus,  natus  est  15.  Aug.  1682.  Na- 
turae  liberalitate  praeclaris  ingenii  do- 
tibus  cumulatus  splendido  successu 
atudia  absolvit,  adeo  ut  patruus  suus 
Clemens  XI.,  qui  nullam  conaanguinei- 
tatis  rationem  in  distribuendis  mune- 
ribus  habuit,  eum  tamen  intuitu  dotum 
et  meritorum  gradatim  promoverit,  ba- 
ailicae  vaticanae  canonicum,  protono- 
tarium,  legatum  apostolicum  ad  Cae- 
aarem  constituerit,  ac  demum  urgenti- 
bus  cardinalibus  cardinalem  creaverit. 
A  Benedicto  XIV.  dictus  est  episcopus 
portuensis,  cum  antea  esset  sabinensis, 
aed  moz  decessit  21.  Sept.  1751.  Edi- 
dit  praeter  ea,  quae  spectant  ad  Cle- 
mentem  XI.  avunculum  suum,  ut  supra 
dizimus  p.  1269;  Memorie  concernenti 
la  Citth  di  Urbino,  Bomae  1724  (ez 
t.  3  prodiit  tantum  primus) ;  Acta  ec- 
clesiae  sabiensis  oum  appendice  anti- 
quarum  synodorum  et  variorum  mo- 
nuinentorum,  Urbini  1737  in  f. ;  pon» 
iificaU  romanum  Clementis  auctoritate 
recognitum,  Bomae  1726  inf.  et  prae- 
eertim  Menologium  graecorum  jussu 
Datilii  imp.  graece  olim  editum  . . . 
nunc  primum  graece  et  latine  *),  Ur- 


»)  Cf.  Zccaria  XIV,  323-29. 
*)  Editor  tamen  dicitur  fuiese  J.  8. 
Atcmani.  De  op.  ipao  A.  E.  lips.  1731  p. 


bini  1727  t.  3  inf.  (fr.  200).  —  Octa- 
vius  Turchi  canonicus  Pyranus  illu- 
stravit  sacramentarium  vetus  observa- 
tionibus  et  notis,  quae  habentur  apud 
Mittarelli  et  Costadoni  annales 
camalcL,  Venetiis  1756  t.  2.  append. 
et  Migne  patrol.  lat.  151,  825  ss.; 

praecedit  ejusdem  de  civitate  et  eccle- 
sia  camerinensi  diss.,  Bomae  1762  in 
4.,  opus  rarum.  —  Joannes  de  Jo- 
anne  Siculus  n.  23.  Jun.  1699,  a.  22. 
aetatis  jam  utriusque  legis  doctor,  ca- 
nonicus  ecclesiae  cathedralis  panormi- 
tanae  et  seminarii  rector,  demum  mo- 
narchiae  regiae  siculae  judez  (t  8.  Jul 
1753),  dis8eruit  eruditissime  l)  de  di- 
vinis  Siculorum  officiis,  Panormi  1736, 
quo  in  opere  ezhibentnr  antiqui  ordi- 
nes  pro  festo  purificationis  S.  M.  V., 
xeconciliationis,  diei  cinerum,  benedi- 
ctionis  palmarum,  sabbati  faneti,  roga- 
tionum  ete.  Edidit  codicem  diplomaticum 
SicUiae,  qui  complectitur  documenta 
(329)  a  primo  religionis  cbristianae 
seculo  ad  noetram  aetatem ;  subnezae 
sunt  variae  diss.,  ut  de  primaria  in- 
stitntione  ecclesiae  siculae;  de  eccle- 
siastica  politia  Siciliae  per  X  priora 
sec;  de  antiqua  diaciplina  eccleaiae  si- 
culae  in  conferendo  baptismo,  de  anti- 
quo  patrimonio  Eccleaiae  romanae  in 
Sicilia;  de  primariis  magistratibus  ec- 
oleaiaaticis  Siciliae;  de  statu  ecclesiae 
siculae  sub  Saracenornm  tyrannide  etc, 
Panormi  1743  t  1.  (et  unicus  ez  5); 
Acta  sincsra  s.  Luciae  M.  syracusanae 
ez  optimo  cod.  graeco  nunc  primnm 
edita,  ib.  1 7  58 ;  La  storia  de'  Seminarj 
clericali,  Bomae  1747  in  4. 


145—148.  De  ipto  A 1  b  a  n  i  cf.  plura  in 
oontin.  H.  E.  Fteurii  1.  240  f  10.  11;  de 
ejusdem  ed.  orat.  consistor.  ib.  1. 221  $  88 ; 
Mazzucchelli  1,270.  —  Horatius  Al- 
bani  edidit  Bullarum,  brevium  aliorumqut 
diplomatum  basilicae  raticanae  coluxtif.nem 
a  Leone  M.  uaqne  ad  Benedictum  XlVn 
Bomae  1747—52  t.  3  in  f .  (m.  50). 
')  Cf.  Zaccaria  XI,  387-405, 


Digitized  by  Google 


1657 


Lesley,  Mayer,  Le  Mascrier,  Georges,  Rodota. 


165* 


766.  Alexander Lesley  S.  J. Scotus 
(n.  1694;  t  27.  Mart.  1753),  patiens 
antiquitatum  omnium  investigator, 
missale  mixtum  secundom  regulam  b. 
Isidori  dictum  mozarabes  praefatione, 
notis  (exquisitissimis)  et  appendioe  or- 
nayit1),  Bomae  1755  t.  2  in  4.,  in  qui- 
bus  non  vulgaris,  neque  hausta  de  tri- 
viis  eruditio  cum  summa  rei  liturgicae 
peritia  decertare  videntur.  —  Leodegar 
Maier  0.  S.  Ben.  bibliothecae  prae- 
fectus  et  decanus  in  monasterio  mu- 
rensi  in  Helvetia  reliquit  egregiam  ex- 
plicationem  compendiosam  literalem, 
historicam  caeremoniarum  ecdesiasti- 
carum,  earum  praecipue,  quae  ad  s. 
liturgiam  spectant,  Tugii  1737;  Augu- 
stae  V.  1743.  Continuavit  Annales 
monasterii  ab  Ans.  Weisenbach  so- 
dali  (t  1696)  ab  a.  1027  ad  a.  1693 
perductoa,  usque  ad  a.  1751  t.  2,  quae 
tamen  historia  mansit  inedita.  In  or- 
dinem  redegit  archivium  descripsit- 
que  ordine  chronologico  plura  docu- 
mentorum  millia,  quibus  replevit  28 
vol.  spissa.  Ea  asservantur  post  ne- 
fandam  monasterii  suppressionem  in 
bibliotheca  argoviensi.  Obiit*)  9.  Apr. 
1754.  —  Joannes  Baptista  Le  Ma- 
s  c  r  i  e  r  Cadomensis  (t  1 6.  Jun.  1760) 
cum  Ant  Banier  (t  2.  Nov.  1741) 
scripsit  Histoire  generale  des  eerimo- 
nies,  moeurs  et  coutumes  religieuses 
du  monde  avec  des  explications  histo- 
riques  et  des  figures,  Parisiis  1741 
t.  7  in  f.  —  Petras  Paulus  Fr.  Tous- 
saint  de  Oeorges  de  Cabanis  (t  3. 
Jan.  1756)  auctum  et  emendatum  edi- 
dit  Manuel  des  eerimonies  collectum  ex 
libris  authenticis,  Parisiis  (Avenione) 


»)  Cf.  Zaccaria  XII,  442—52 ;  Arevalus 
m.  Isidoriania  p.  3  c.  39 ;  Biogr.  univ.  XXIV, 
296. 

»)  Cf.  Kiem  Inneres  Leben  und  aussere 
Thatigkeit  der  Muriconventualen  Stud. 
u.  Mitth.  aus  dem  Bem-O.  VI  (1885)  p.  2. 
pag.  138  ss.  et  ejusdem  Gesch.  der  Bene- 
dictinerabtei  Muri-Gries  II,  226;  Scri- 
ptores  0. 8.  Ben.  qui  fuerunt  ab  a.  1750 — 
1880  in  imp.  austr.  hung.  p.  290. 


1743  t.  2,  quod  deinde  saepissime- 
adhuc  prodiit  iterum  retractatum  et 
auctum,  Parisiis  1846  t.  3;  1850  ? 
1858  etc 

767.  Denique  Petrus  Pompiliu» 
Bodota1),  graecae  linguae  in  vati- 
cana  bibliotheca  professor,  scripsit  del~ 
V  origine,  progresso  e  siato  presente  del 
Riio  greeo  in  Italia  osservato  dai  Greci,. 
monaci  Basilisni  e  Albanesi  11.  3,  Bo- 
mae  1758 — 60  t.  3  in  4.  (m.  36),  opus 
rarum ;  in  ep.  encyclieam  a  S.  D.  N.  Be- 
nedicto  XIV.  datam  ad  omnes  episco- 
pos  ditionis  ecclesiasticae  de  anno  ju- 
bilaeo,  de  cultu  templorum,  de  cantu 
et  musica  ecclesiastica,  1749  in  4?. 
codicem  quoque  ss.  evangeliorum  et  epi- 
stolarum,  qui  totum  fere  N.  T.  com- 
plectitur  et  singulis  diebus  in  graeco- 
rum  missa  legitur,  recenti  ac  literali 
versione  donavit,  graecis  in  ipsa  ver- 
sione  codd.  usus,  qui  Venetiis  1728  et 
1730  prodierant,  eisque  non  uno  in 
loco  castigatis  ac  menologio  et  indice 
adjectis;  Compendio  della  Storia  f/m- 
versale  sacra  ecclesiastica  e  profana: 
in  cui  si  contiene  la  serie  di  tutfi  Po- 
tentati  delMondo  colla  notizia  de'fatti 
piu  memorabili  in  essa  succeduti,  e 
degli  uomini  illustri  in  Santita,  Dot- 
trina  e  belle  Arti  di  Carlo  Delfini  Butler 
de  Boursaler  accresciuto  e  continuato 
sino  all'  a.  1751,  Bomae  1751  in  f. 

0  Ex  fratre  nepos  eratFelicis  Samueiu 
Rouota,  de  quo  apud  Zavarroni  bibl. 
cal.  p.  193  Iegimus :  „In  collegio  graeco 
de  Urbe  linguae  graecae  et  rhetoricae  pro- 
feator,  librorum  ecclesiasticorum  orieuta- 
lium  revisor  et  consultor :  vaticanae  bib- 
liothecae  apostolicus  scriptor,  a  Clemente 
XII.  P.  M.  archiepiscopu8  berroensis  crea- 
tus  et  abbas  s.  Benedicti  ulianensis ,  pri- 
musque  pro  italo-graecis  deputatus  episco- 
pus . . .  vir  graece  et  latine  doctissimus . . . 
Hic  formulam  synodid  sanctae  et  universa- 
lis  VII.  eynodi  ita  ut  nunc  ab  orthodoxis 
graecis  recitatur,  iu  iatinum  vertit  edidit- 
que  Venetiis  ex  Amat.  in  Pantopol. ;  Lee~ 
tiones  quoque  varias  tropariorum  triochiae 
in  laudem  ss.  monachorum  ex"fiuobuscodd. 
vatic.  et  barbermo  excerptas  latinitate 
donavit . . .  Obiit  Ullani  a.  1740.- 


Digitized  by  GbOOgle 


1741-1763.  Asceais.  Gallifet,  Scaramelli,  BeUecias  etc.  ]  660 

pias  considerationes  et  meditationes  *) 
reliqnit  Udalricua  P  r  o  b  1 1  8.  J.  Lands- 
bergensis  n.  6.  Mart  1690,  a.  18  con- 
cionator  Augnatae  (t  22.  Ang.  vel  22. 
Dec.  1748).  —  Petrus  Wiltz  Arionii 
n.  1671,  a.  30  missionarius,  in  popuii 
utilitatem  reliquit  plura  (c.  25)  opu- 
scula  catechetica,  ascetica  etc  (t  8.  Apr. 
1749).  —  Bedae  Groten  OSB.  ab- 
batU  Brauweilerani  (t  1756)  est  Spe- 
culum  religiosorum,  Coloniae  1755-  — 
Natali  Yerano  Aubery  congr.  Miss. 
(n.  23.  Mart.  1719;  t  1756)  tribnitur 
Manuale  chrittianorum,  quod  prodiit 
sine  nomine  auctoris  Parisiis  1754, 
dein  sub  ejus  nomine  in  7  1L  divisum 
Avenione  1755  in  8.  ed.  3,  quod  lau- 
datur  ab  unctione ;  gallice  versum  pro- 
diit  1861;  1862;  1864.  —  Aloytius 
Bellecius  S.  J. Friburgensis in Bris- 
goria  n.  15.  Febr.  1704,  philoaophiae 
et  theologiae  professor,  aliquamdiu 
etiam  in  India  missionarius  (t  27.  Apr. 
1752)  ezhibet  stilo  nimis  florido  Me- 
duilam  asceseos  seu  ezercitia  spiritu- 
alia  S.  P.  Ignatii,  Augustae  V.  1757 
saepissime  dein  edita,  etiam  Augustae 
Taur.  1835;  Monasterii  W.  1845; 
1846  etc.;  Virtutia  solidae  praecipua 
impedimenta,  subsidia  et  incitamenta, 
Batisbonae  1 755  pp.  3  in  8 ;  Augustae 
V.  1769;  1793;  Gandavi  s.  a  (c.  1819). 

—  Guilelmi  Penketh  aL  Rivera 
Lancastrenais ,  miaaionarii  (n.  1679; 
t  25.  Dec  1762),  Mahuel  complectens 
varia8  inatructionea  prodiit  1782; 
Liverpool  1799;  Londini  1832;  1836 
in  8-  etc  —  Josephi  Thaddaei  a  a.  Jo. 
Bapt  0.  Carm.  Mediolanensis  prioria 
sui  coenobii  (t  1 2.  JuL  1 743  a.  aetatis 
90)  supersunt  Discorsi  sacri,  Creraon&e 
1697;  Meditazioni,  Mediolani  1723  et 
aliae  ib.  1 7  3  2 ;  biographiae.  -  Jo.  Mariae 
Acerbi  archipresbyteri  haud  pauca 
opuacula  ascetica  recenset  Mazzuchelli 

—  Guil.  Bob.  de  Beaumont  Botomagi 


1659 

768.  Scriptoribus  asceticis  praeter 
plurimos,  quos  hactenus  laudavimua, 
accenseri  possunt  Martinua  Pallu  S. 
J.  Turonensis  (n.  1661 ;  1  1 742),  cujus 
opuscula  ascetica  saepe  etiam  in  lin- 
£uam  germanicam  versa  prodierunt.  — 
Joaephus  Gallifet  S.  J.  (n.  2.  Maj 
1663;  t  1.  Sept.  1749),  qui  voti  obli- 
.gatione  in  se  suscepta  cultui  as.  Cordia 
Jesu  totum  se  addizit  et  quidquid  de 
«o  praeclare  dici  poteat1),  congessit  in 
L  prius  latine,  dein  gallioe  editum :  De 
V  excellence  de  la  divotion  au  Coeur  ado- 
rable  de  J.  C,  Lugduni  1733  in  4. 
8aepissime  editum  multasque  in  lin- 
guas  versum.  Scripsit  etiam  L'  ezcel- 
lence  et  la  pratique  de  la  devotion  a 
la  S.  Vierge  avec  les  teztes  choisis  des 
as.  Peres,  qui  montrent  la  tradition  de 
tous  les  sieclea  sur  la  Diootion  de  la 
Mkre  de  Dieu,  ib.  1750  in  8.  —  De 
Emmanuele  Ign.  de  la  Beguera  8.  J. 
«quilen8i  (n.  1668;  t  1747)  philoso- 
phiae  et  theologiae  a.  24  professore 
«gimus  jam  supra  III3,  1216  —  Joan- 
nes  Bapt.  Scaramelli  S.  J. Romanus 
n.  24.  Nov.  1688  annos  30  impendit 
operibus  apostolicis  (t  1 1.  Junii  1 752). 
Reliquit  opera  utilissima  pro  vita  asce- 
tica  saepeedita:  Discernimento  de*  spi- 
riti  per  il  retto  regolamento  della  azioni 
proprie  ad  altrui,  Venetiis  1753;  Bo- 
mae  1866  ed.  7.  Direttorio  Ascetico 
in  cui  s'  insegna  il  modo  di  condurre 
le  anime  per  vie  ordinarie  deliagrazia 
alla  perfezione  cristiana,  Venetiis  1758; 
1764  t.  2  in  4;  1793;  Torino  1865, 
1892  ;  varias  etiam  in  linguas  versum, 
latine  Brizinae  1764;  Lovanii  1748 
t.  4  in  1 2.  germanice  cur.  B.  M.  Winkler. 
11  Direttorio  mistico,  Venotiis  1754; 
1770;  Napoli  1840:  1857  t.  2  in  8; 
latine  Lovanii  1857.  DoUrina  di  s.  Qio- 
vanni  della  Croce,  Lucca  1860.  Auctor 
in  sua  ascesi  est  admodum  sobrius, 
solidus  et  clarus,  sed  verbosna  et  in 
selegendis  ezemplis  ad  illuatrandam 
doctrinam  minus  criticus.  —  Pfifcriuias 


')  i.  f.  Nillea  de  rationibua  feitorum  sa. 


 B- 

Caidw  J.  et  purisa.  Cordia  M.,  ed.  V.  1 1 
p  480. 

i)  Cf.  Sommervogel  VI,  1234—40. 


Digitized  by  Google 


1661        Concionatores.  Masaillon,  Mongin,  Massemin,  Segaud,  Cioen.  1662 


parochus  (t  1761),  de  quo  cf.  Feller 
I,  468. 

769.  Laudemus  quosdam  et  concio- 
natores  praeter  eos,  quorum  jam  pas- 
sim  meminimus.  —  Iuter  hoe  Johannes 
Baptista  Massillon  primatum  ob- 
tinet  Natus  is  eat  iu  oppido  ProTinciae 
Hyeres  24.  Jun.  1663.  Juvenis  a,  18 
ingressus  est  Orttorium.  Expletis  stu- 
diis  aodales  theologiam  docuit,  sed  mox 
concionandi  talento  congregationis  ocu- 
los  in  se  convertit.  H;nc  babendis  variis 
in  civitatibus  concionibus  fuit  desti- 
natus.   Etiam  coram  Ludovico  XIV., 
qui  eum  libenter  audivit,  concionatus 
■est  habuitque  le  grand  careme  (1701. 
1704).  Cum  debuerit  concionari  coram 
Xudorico  XV.  tum  adhuc  puero  a.  8, 
claboravit  (1717)  celebre  Petit  carSme 
«ub  ratione  stili  classicum  quidem,  sed 
•qua  concionum  series  minori  laude  dig- 
num.  Inter  academiae  socios  reoeptus 
{1719),  et  episoopus  claromontanus 
-dictus  fuit.    Pastoris  munus  digne 
-exercuit,  residentiam  in  sua  sede  dili- 
genter  servavit,  magna  effuaaque  libe- 
ralitate  variis  succurrit  gregis  sui  in- 
<ligentiis.   Obiit  dignissimus  praesul 
28.  Sept.  1742  a.  aetatis  78.  Sermo- 
Mta  l)  ejus  aliaque  scripta  prodierunt 
cura  Jos.  Massillon  ejus  nepotis  Pari- 
aiis  1745 — 49  t.  15  in  12,  et  dein 
ntepissime,  ib.  1822  1. 12  in  12;  1824; 
1828  t.  16;  1833  t.  14  in  12;  1860 
t.  3  in  8;  inter  Migne  Orat.  aacres 
t.  42.  43;  Petit  Corime,  ib.  1789; 
•1875;    1882  etc.;  Oeuvres  choisies 


»)  Cf.  de  variia  ed.  Ingold.  in  Easai  de 
<8ibliogr.  orat.  p.  99—166,  qui  et  nlurima 
opera  resenset,  in  quibns  de  MaasiUon  agi- 
iur.  Cf.  ex.  gr.  Blampignon  Oeuvret  com- 
pletes  deM.  accompagnees  de  Notices  hist. 
et  iniviet  du  documenU  rarc*  et  d'  une 
•correapondence  ineViite,  Bar  le  Duc  1865 ; 
JA.  d*apres  dei  documenta  inedit,  Paris 
1879;  Bayle  Etudes  sur  M.  1865;  Tamiaet 
^de  Larroque  Det  recent  travaux  sur  M.  in 
Revue  de  quest.  hist.  XI,  160  ss.  diss.  ac- 
curata  et  pretiosa ;  Lntx  KL.  VIII,  973— 
17  ;  Feller  V,  60«. 


1848  t.  2;  Bar  le  Duc.  1886  t.  4; 
etiam  germaniee  1878;  1889  etc.  Cor- 
respondance  inedite  de  M.  cur.  Blam- 
pignonl869.  Sermones  ejus  excellunt 
dictionis  elegantia,  dignitate  et  calore, 
unetione  et  suavitate.  —  Edmundus 
Mongin  Baroviliensis  n.  1668  Bur- 
bouii  ducis  praeceptor,  academiae  sci- 
entiarum  socius,  episcopus  vasalensis 
(Bazas)  a.  1724,  inclaruit  suis  literis 
pastoralibus  et  plane  eloquentibus  et 
concionibus  (f  5.  Maj.  1756),  quae 
collectae  prodierunt  Parisiis  1745.  Ter 
suis  diss.  academicis  praemium  literatis 
constitutum  tulit —  Petri  Massemin 
Brugensis  (n.  1664;  t  26.  Maj.  1742) 
s.  Scripturae  professoris,  canonici  scho- 
lastici  et  archidiaooni  sermones  prodie- 
rnnt  (posthumi)  1765  t.  10. 

770.  Guilelmus  Segaud  S.  J.  Pa- 
risiensis  (n.  1.  Febr.  1675)  postquam 
literas  humaniores  tradidit  destinatus 
est  habendis  concionibus  ab  a.  1729. 
Libenter  fuit  auditus.  Ter  concionatus 
est  per  quadragesimam  in  aula  regia 
et  adeo  satisfecit  regi,  ut  ab  eo  merue- 
rit  annuum  stipendium  pingue.  Sed 
et  ad  habendas  populo  rustico  miasio- 
nes  excurrit  magno  fructu.  Ejus  ser- 
mones  sunt  elegantes,  sed  et  unctione 
pleni,  fortes,  qui  corda  petunt :  subinde 
et  Massillon  aemulatur.  Sermonibus 
vim  attrahendi  et  persuadendi  addidit 
vitae  saoctitate  et  comitate  morum  l). 
Prodierunt  post  ejus  mortem  (l9.Dec. 
1748)  curis  P.  Berruyer  Parisiis  1750 
— 51 ;  1752  t  6  in  12;  1758;  1767; 
Sermons  choisies  1830  in  8.  —  Paulus 
Caesar  de  Ciceri  Gallus  n.  24.  Maj. 
1678,  abbas  commendatarius,  regi  et 
reginae  a  ooncionibus,  magno  xelo  et 
fructu  verbum  Dei  annunciavit.  In 
senectute  oculorum  lumine  privatus 
coecus  de  edendis  suis  sermonibus  co- 
gitavit  (t  27.  Apr.  1759  a.  aetatis  81). 
Prodierunt  cura  M.  Bassinet  Avenione 


')  Cf.  FeUer  VI,  489. 


Digitized  by  Goflgle 


1 663     1741-1763.  Omdonatores.  A  Portu  Mauritio,  Barberinua,  Gatti,     1 664 


1761  t.  6  in  12.  Inter  oratores  cele- 
bres  haud  infimum  occnpat  locum1). 

771.  In  Italia  eminuit  hoo  tempore 
S.  Leonardus  a  Portu  Mauritio 
0.  8.  Franc  antea  Paulus  Hier.  Casa- 
nova  dictus,  n.  in  Liguria  20.  Dec. 
1676.  Tamquam  alter  Aloysius  adole- 
vit  in  morum  innocentia  et  rigore 
poenitentiae.  Ut  in  hac  vivendi  ratione 
perseveraret,  ingressus  est  ordinem  s. 
Francisci  rigidioris  observantiae.  To- 
tum  se  dedit  a.  44  vitae  apostolicae. 
Ingenti  fervore,  unctione,  et  robore  ha- 
buit  conciones,  quibus  innumeros  traxit 
ad  poenitentiam  et  mutationem  vitae. 
Iis  interruitetBenedictusXIV.,quieum 
magni  fecit.  Obiit  in  odore  sanctitatis 
26.  Nov.  1751.  Pius  VL  eum  19.  Jun. 
1796  Beatis  accensuit,  Sanctis  Pius 
IX  die  29.  Jun.  1867.  Plurima  ejus- 
dem  opuscula  passim  seorsim  prodie- 
runt,  dein  conjunctim  in  Collezione 
compleia  delle  opere  del  B.  L.  da  P.  M. 
tratte  fedelmente  dagli  originali,  Bo- 
mae  1853 — 84  t  13  in  8.,  Yenetiis 
1868  —  69  t.  5,  inter  quae  habentur 
vitae  SS„  epistolae,  conciones  quadra- 
gesimales,  institutiones  catecheticae 
admodum  utiles,  ascetica  *)  etc.  Plura 
veraa  fuerunt  in  alias  linguas,  ita  Un- 
terweisungen  f&r  Beichtvdter  Begens- 
burg  1850;  1878.  —  Bonaventura 
Barberinus  0.  Cap.  Ferrariensis, 
concionator  plane  insignis,  de  quo  Bern. 
a  Bononia  in  bibl.  Cappuc.  p.  5 1  testa- 
tur:  ,Quidquid  in  eo  recenseri  potest, 
rarumest  et  ezimium.*  Certatim  illu- 
striores  civitates  illum  invitabant  ad 
verbum  Domini  praedicandum.  Hinc 
delectus  fuit  qui  et  in  aula  pontificia 
conciones  haberet,  quo  munere  sub 
tribus  pontificibus  a,  19  functus  est 
magna  auditorum  approbatione.  In- 
terim  electus  est  in  supremum  ordinis 


>)  Cf.  Feller  II,  674. 

*)  Cf.  Hergenroether  KL.  VII,  1818; 
Chfrance*  ejas  vitam  edidit  Pariiiia  1903, 
cf.  et  Etudea  franciac  VIII.  (1902),  601  88. 


praepositum,  dictus  a  Benedicto  XIV. 
archiepiscopus  ferrariensis  (1740;  f 
15.  Oct  1743).  Sennones  ejus  post 
mortem  prodierunt  et  quidem  Prediche 
dette  nel  s.  Palazzo  apostolico  Venetiis 
1752  13.—  Anno  aequenti  (12.  Mart 
1 744) obiit  Jac PhiL  Gatti  0.  S.  Aug. 
Genuensis  diu  sodalium  in  theologia 
lector.  Eloquentia  adeo  ezcelluit>  ut 
eertatim  a  nobilissimia  civitatibus  ez- 
peteretur  et  utriusque  Siciliae  regi  easet 
a  concionibus.  Id  vero  in  eo  prorsua 
singulare  erat,  ut  ez  tempore  eloquen- 

quondam  in  magni  principis  adventu. 
inopino  miram  Neapoli  habuisset  ez- 
temporalem  orationem,  in  grati  animt 
te8timonium  a  magistratu  inter  urbia 
patricios  fuit  receptus.  Sermonea  typia 
vulgavit  non  sine  lectorum  plausn  et 
fructu1).  —  Bernardus  Maria  Giacchi 
a  Neapoli  pariter  0.  Cap.  eloquena  erat 
orator  (f  6.  Jun.  1744),  cujus  Oraziomi 
sacre  prodierunt  posthumae  Neapoli 
1746  t.  3.  —  Joannes  Bapt.  Campa- 
d  e  1 1  i  Patavinus  erat  parochus,  cujus 
Discorri  sacri  morali  prodierunt  Vene- 
tiis  1740;  aliiibid.  1744.  —  Josephua 
Ant.  Bordoni  8.  J.  Taurinensis  (n. 
1682;  f  1742)  reliquit  Discorsi  per 
1'  esercizio  della  buona  morte,  qui  pro- 
dierunt  Venetiis  1832  t  6  in  8;  Me- 
diolani  1833*.  1853  t  2  in  8.  —  An- 
tonins  Franciscus  Bellati  S.  J.  Mu- 
tinensis  (n.  1665,  t  1742),  eloquena 
orator,  qui  tamen  concionibus  habendia 
ob  infirmam  valetudinem  diu  incum- 
bere  non  potuit  Quod  stilum  attinet, 
melioribus   scriptoribus   Italiae  sec 
XVIII.  accensetur.    Prodierunt  ejus 
conciones  et  opusnda  ascetica  collecta. 
Ferrariae  1744 — 48  t  4  (cum  ejus 
vita),  Venetiis  1750—52  t  4. 

771.  In  Qermania  inclaruit  Fran- 
ciscus  Hunolt  S.  J.  in  Nassoviae  op- 
pido  SiegennatuB  31.  Mart.  1691,  diu 
Treviris  concionator  (t  1 2.  Sept.  1 746)> 


«)  Cf.  H.  E.  Fleurii  cont  1.  235  f  67. 


Digitized  by  Google 


1665 


Hunolt,  Heimbach,  MoU. 


1666 


cujus  conciones  inscriptae  ChrisUiche 
SiUenUhr  passim  collectae  prodierunt, 
noetra  etiam  aetate,  Coloniae  1 740  t.  6 
inf.;  1751  ss.  ed.  3;  1760— 63  ed.  4; 
Gratz  1842—44;  1855;  1871  pp.  4 
in  8.  Eae  landantur  ab  utilitate  prac- 
tica,  argamentornm  copia,  sagaci  Scri- 
pturae  usu  et  quod  ad  populi  captum 
sint  admodum  accommodatae x) ;  sed  in 
testimoniorum  patrum  et  ezemplorum 
selectu  minus  erat  criticus.  —  Ab  eo 
sejungi  non  debet  ejus  sodalis  Matthias 
Heimbach  n.  in  Enskirchen  1 9. Mart. 
1666  (t  6.  Jul.  1747)  concionator 
practicus,  cujus  praeter  alia  sunt  Praxia 
coUchetica  sive  manuductio  pro  instru- 
endis  rudibus,  Coloniae  1707  in  8;  1711; 
1719  ed.  3.  recognita  et  auctu;  1755 
ed.  6.,  etiam  germanice  1712  etc. ;  Leich- 
und  Lehrpredigen  Coeln  1716;  1 744 ; 
opus  retractatum  cur.  G.  M.  8chuler, 
Augsburg  1865  in  8;  Bhetorica  chri- 
stiana  verbum  Dei  purum  per  dominicas 
et  festa  totius  anni  perorans,  Angustae 
Trevirorum  1720  inf.;  Coloniae  1730 
t.  2  in  4;  Catechiemua-christiano-ca- 
tholicus  in  cathedram  concionatoriam 


•)  Schleininger  KL.  VI,  430;  8cheid 
Fr.  Hunolt,  Regensburg  1906. 


elevatus  per  dominicas  et  festa  totius 
anni  praedicans  et  docens  credere,  ope- 
rari,  salvari  etc.,  Coloniae  1723  t.  2 
iu  4;  1737;  1748;  das  reine  Wbrt 
Oottes  aufaXie  Sonn-  und  Festtagliche 
Evangelia  eingerichtet,  1721  t.  2  in  4 ; 
FlorUegiutn  argumentorum  sive  ars 
practica  inveniendi  medium  theses 
philosophicas  in  utramque  partem 
acriter  disputatas  exhibens,  Coloniae 
1703 — 8  pp.  2;  1730  t.  2 ;  Manu- 
ductio dialeciica,  ib.  1706;  1713-1730. 
Beliquit  quoque  libellos  quosdam  pole- 
micos  contra  protestantes.  —  Casimi- 
rus  eques  de  Moll  OSB.  in monasterio 
lunaelacensi  »concionator  foecundissi- 
mus,  dicitur  in  rotula,  illustrandae  bi- 
bliothecae  nostrae,  antiquis  codicibus 
eruendis  indefessam  semper  dans  ope- 
ram.«  Obiit  9.  Jan.  1742.  Praeter 
conciones,  Augustae  V.  1736 — 38, 
edidit  Der  deutsche  OoUesgeUhrU  d.  i. 
nutzliche  und  lehrreiche  Abhandlung 
von  dem  h.  Sacramente  der  Bu0e  und 
des  Fronleichnams  unseres  H.  Christi, 
ib.  1730.  Multa  manserunt  inedita  l). 


')  Cf.  Archiv  f.  die  Gesch.  der  DiOcese 
Lins,  H.  Jahrg.  Lin*  1905. 


Digitized  by  Google 


L  TABULE  CHRONOLOGICJl 

SECUNDUM  DISCLTLINAS 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

LHoLipiinae 

ad  as.  literas 
spectantes 

1664 

Fr.  de  Araoxo  OP. 
Ludov.  Maeratiua  SJ. 
Fr.  yaa  der  Veken  SJ. 
CoeL  Branui  OSA. 
Paal  Rocmer  SJ. 
Ant.  Bruodinus  Min." 
Modestus  a  a.  Greg.  Ca/ 
Mariaaas  Schwab  OSB. 
Jo.  B.  ChUTrtta 

Abrah.  Ekchelleneia 
Joan.  Bagot  SJ. 
Franc.  Pinthereau  SJ. 
Timoth.  Laubenberger* 
N.  de  Marande* 
Rieh.  Mercier  SJ. 
Thomas  CUgiai  SJ. 
Tbomas  Carwell  SJ. 
Fabian.  Siepesi  Cout. 
Sim.  de  Coninck  0.  Jtin. 
Joan.  Obriet  0.  Carm. 
Chr.  Laur.  Reyner  OSB. 

Hen.  WagnereckSJ. 
lienr.  juarceuius  oj . 

Jo.  d'  Eapierea  OSB. 
Henricua  Marceilius  SJ. 
Ludov.  Hemmert  OSA. 
Natal.  Laugeois* 
Petr.  de  Cadenet  Or. 

1666 

Lir.  de  Moataraio  Mi.* 
Marc.  A.  Galitius  Cap. 
Alex.  Magoovios* 
Jo.  Greg.  a  Jtsa  M.  OSA. 
Fr.  T»n  Hondeghem  Min. 
Bonar.  a  t.  Patritio  MJn.* 
Jac  Foornenc  Orat. 

Petrus  Jammy  OP. 
Melch.  CornaeuB  SJ. 
Aug.  ran  Teylingen  SJ. 
Joannes  Georgius 
Theoph.  Braehet  de  la 

Miuetiere 
Kenelm  Digby 
J.  M.  Vincenti  Theat. 
Baym.  Caron  0.  Min. 
Joannes  Lewgar 
Gnil.  Camppian  SJ. 
Chr.  W.  de  Brandenbart 

Franc.  Carriire  0.  Min. 

Frauc  Carriere  Min. 
Joannes  Beaaon  8J. 
Bern.  Surius  Min. 

Digitized  by  Google 


THEOLOGORUM 

DI8POSITJE  ab  a.  1664— 1768. 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Claud.  Chantelou  08B. 

Ant.  Sanderus 
LudoT.  Jacobillas 
Ludor.  Doni  d'  Attichi 
Paul  le  Jeune  SJ. 
Eggerer  0.  8.  Paul* 
LodoT.  Couloo 
Thomas  Cerre 
Bern.  Hertfelder  08B. 

Z.  Pasqualigo  oL  r. 
Carol.  Guyet  SJ. 
Henr.  Wagnereck  SJ. 
Pranc.  Salgado  de  80- 

moza 
Carolus  Maranta 
Guil.  Voellus* 
Jo.  B.  de  Morsies  OP. 
Jac.  Fontanella* 
Bonarent.  Bassaeus  OCap.* 

Franc.  de  Aiavxo  OPr. 

1664 

Joannes  Birios  C8A. 

Jo.  Bolland  us  SJ. 
Aegidius  Bucherius  SJ. 
Jo.  Ang.  Godin  OSB. 
Felix  Girardi  SJ. 
Ign.  Joe.  a  J.  M.  Ca. 
Joh.  B.  Piergili 
L&zarus  Caraffinus 
Pau).  Briccio  OSFr. 
Franciscus  Combes  SJ. 
Oeorg  Seiser  SJ. 
Anton  Pancs  OSFr.* 

Joaunes  Bossio  Baru. 
Gilbert  Grimaud 
Th.  de  YaUgornera  OP. 
Cand.  Broguolo  Min.* 
Ant.  Grana-Nieto" 
Jo.  Joh.  Surin  SJ. 
Acat.  March.  de  YeUsco  OP. 
Ludor.  Quinet  Ci. 

1665 

Digitized  by  Google 


1671 


1672 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Diaciplinae 
ad  8B.  literas 
spectantes 

1666 

Th.  Compt.  Carleton  SJ. 
Daniel  a  s.  Joseph  Ca. 
Caupar  8chott  SJ. 
CoeL  Probst  OSB. 
Jac.  Schmid" 
Symbert  Fischer  OSB. 

Clem.  Galanos  oler.  r. 
Jac  Mumford  SJ. 
Hieron.  Mfilman  SJ. 
Guil.  Landsheere  SJ. 
Joannes  Sinnigh 
Claudius  Morer 
Bonar.  Boselli  OSB. 
Cland.  de  la  Psxre* 
Jo.  a  Recke 
Jo.  Rjwocki  SJ. 

Philippus  Codurcus 
Bern.  la  Palias  OP. 
Car.  Dorron  cosgr.  Orat. 

1667 

Bod.  de  Arriaga  SJ. 
Petr.  de  Alva  et  Ajrtorga 

0.  Min. 
Alph.  Bricefto  OSFr. 
Joannes  Morandi  cler.  r.* 
Car.  Landerius  Min. 
Hier.  Aimo  Ca.* 
Joseph  Olrfna  SJ. 

Sforiia  Pollavicino  SJ. 
Carolus  Latiu» 

Paulus  Piromallus  OPr. 
Honorat.  Nicquetius  SJ. 
Bonar.  as.  AnnaOCarm. 
Joannes  de  Chaumont 
Joe.  Lainez  OSA. 
Arn.  Meschovius 
Isid.  da  Luc  Trin.* 
Joannes  Alex.  Femri 
Theodorn»  Moretns  SJ. 
Ignstius  Qoodwin  SJ. 

Philippu»  Labbeut  SJ. 

Nioolaus  Sanson 
Petrus  Aloysius  8J. 
Casparns  Yillaroel  OSAog. 
Panlns  Albln.  de  Rajas  SJ. 
Joannes  Chapellain* 

1668 

Ant.  Bern.  de  Quiros  SJ. 
Manrit.  de  Lezana  OP. 
Ant  de  la  Parra  et  Arte- 

aga  cto.  reg." 
Franc.  Pichon  Merinero 

Franc* 
AnoU.  Rossi  OCarm.* 
Simon  Rebiser  OSB. 

Isaac  Habert 
ThomaB  Leonardi  OP. 
Bernard.  Vetweis  Min. 
Franc  Bonal  OSF. 
Dem.  Pepanui* 
Laur.  a  s.  Paulo  Min.* 
Joannes  Brisacier  SJ. 
Laurentiai  de  la  Borde* 
Paoi.  Gaprini  OSAus;.* 
Franciscus  Charles* 
Gnilelmns  Beyer* 

Jo.  Erardus  Fullon  SJ. 
Marc.  <U  BeruUt  MaV 

Digitized  by  Google 


1673 


1674 


Patrologia 

Historia 

Theologia  practica 

Caioto»  de  Viach  Ciat. 

Jo.  Baptista  de  Grosais 
Petrua  Salernus  SJ. 
Isid.  a  s.  Joseph  Ca 
Em.  a  Spe  0.  Min.* 
Joannes  Chlraet 
Ban  Scoti 

Cels.  Fsleoni  csn.  r.  1. 
Frtnc.  do  Creux  SJ. 

Sebastianns  Salellee 
Andreas  Mnacara 
Josnaes  ds  AUosa  SJ. 
Franciscus  Bricchi 

1666 

PhUippns  Labbe  SJ. 
Andr.  at.Joi.CL 

Sf.  Pallavicino  SJ. 

Mich.  Aug.  a  Neapoh 
Guil.  Marlot  OSB. 
Parth.  Vimont  SJ. 
Joannes  Maan* 
Andress  Cstalllas 
Petrns  GuUlsbaud 
Petms  Coppin 
Albert  Barisooi 
Frsnc.  Marchese  Or.* 
Clsad.  Chslemot 

Alexander  VII. 
Lud.  de  SchildereSJ. 
Carolua  Latius 
Caspar  Nemius  (cf.  III, 
487) 

Alpb.  Ant  Sarasa  SJ. 
Mart.  Alcole*  OCsrth.* 
Mauritius  Philips  OMin.* 

PhU.  Labbe  SJ. 

1667 

—  

Philippus  Briet  SJ. 
Hier.  Ercofani  OP. 
Jo.  Bapt  Pallotto 
Fior.  Martinelli* 
St  Scxygielflki  OSB.* 
Jo.  Bspt.  Jons 
Frsnoiscns  Le?ers* 
Bsrnsrdinas  OCist.* 
Csrola»  Measnisr* 

Joanmt  Erard  FuUon 
SJ. 

Eerm.  Busembanm 
SJ. 

Jo.  Martinez  de  Prado 
OP. 

Jacob  Balde  SJ. 
Hadr.  Gambart. 
Theodorus  Dulman  SJ. 
Michael  ran  Triest  SJ. 
Ben.  Bemig.  Noidens  el.  r.* 
Anton  Herando' 
Coelestinos  Mlrebesa* 

I$aacBab*rl 

1668 

r 

Digitized  by  Gbogle 


16  75 


1676 


Theologi» 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

1669 

Dom.  de  Maritus  OP. 
Matth.  Ferchi  Conv. 
BonaT.  Columbua  ConT. 
Blas.  a  Benjumea  Min. 
HenricuB  de  Cerf " 
Hajmo  aj.  Clem.  Ca.* 
Fr.  Cor.  Kochanonowski 

Min/ 
Ant.  Rodrlgo  OSF." 

Leo  Allatiui 
Nic.  Cicho  viue  SJ. 
Hadr.  van  Walenburch 
Andreas  Stibigk 
Joan.  Orothaus  SJ. 
Joannes  de  Jonghe  SJ. 
Petms  rsn  der  Laen  SJ. 
Guilelmus  Bolofnino 
Jo.  Austin 

Thomae  le  Blanc  SJ. 
Jo.  Ant.  Velaaquea  SJ. 
Alois  de  Sanseverino 
Jac.  Bordes  Cap. 
Ant  de  Caignet 
Leander  Divion.  Cp. 
Henr.  Jonghen  Min. 
Ant.  de  CastUlo  Min. 

Ant.  de  Etcobar  SJ. 

1670 

Petrus  Labat  OP. 
Laur.  a  s.  Thereeia  Ca. 
Scipio  Errico 
Ant.  Salcedo  OP. 
Dionysius  Blaaco  Carm.* 
Joe.  a  Villa  nova  OSA. 
Dionysiui  Leone  OP.* 
Marc.  Regienais  Cp. 
Sebast.  ab  Alexandro  0. 

Carm.* 
Jo.  B.  Csncollotti  SJ. 
Antonius  Cssitlio  SJ. 
Jo.  ue.  Kiene  rr. 

Franc.  Annatus  SJ. 

Francisc  Annatus 
8J. 

Joseph  Maria  Ciantee  0. 

Praed. 
Henr.  Lamparter  SJ. 
Dionysius  de  Rivet  0. 

Cap.# 
Octavius  Woret  Cap. 
Joan.  Spencer  SJ. 
Herm.  Minettd  Pr. 
Christoph.  ie  Juge  SJ. 
Bernard  Ldper  SJ. 
nenea.  raulus  noym  SJ. 
Phiiipp  Maria  Bonini* 
Siffism.  Lanxmin  SJ. 
Matth.  de  Morfues 

Alb.  a  s.  Aegidio  0.  Ca. 
Joan.  van  Psrys  SJ. 
Joao.  Doobdan 

Dion.  de  Rives  0.  Cap.' 

1671 

PhiLaw.Trinit.Ca. 
Leo  a  s.  Joanne  Carm. 
Dom.  a  t.  Thoma  OP. 
Christ  Delgadillo  Min. 
Gabriel  a  s.  Vinc.  Ca. 
Regin.  Lucarinus  OP. 
Bern.  Innrrigarro  OSF." 

Amad.  Cbiroli  SMV/ 
Lud.  du  Laurens  Or. 
Theeph.  Rossel* 
Theodorus  Rhay  SJ. 
Alex.  Yidei* 

Petrus  s  Jesn  M.  Merc." 

Digitized  by  V-jOOQu. 


1677 


1678 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Leo  Mlatius 

Ad.  Jo.  Schall  8J. 
Fr.  Bernardin.  Ferrah 
GeorgiuB  Cardoao 
Ambr.  Landnoci  OSA. 
Car.  de  Aremberg  Cp. 
Caspar  Jongelinua  Ci. 
Dan.  Ge.  Viole  08B. 
Laurent.  Longbi  Som. 
Jac  Vignier  SJ. 
Jac.  Ciampalentes* 
Aug.  M.  Romer  Serr.  M.  V. 
Jo.  B.  de  Marinis  OS. 

Leo  ARatiue 

Clemena  IX. 

Nic.  Bodriguez  Fer- 

moaini 
Ant.  de  Eacobar  et 

M  e  n  d  o  s  a  8J. 
Ludovicus  Bail 
Jul.  Mercorns  OP. 
Eliaa  Downarowicz  8J. 
Joannes  d'Aresso 
Jniius  Clemens  Scotti 
Joannes  Bncceileni  SJ. 
Lanr.  Ang.  Espin  Ca." 
SimpL  a  s.  Mart.  OSA. 
Victor.  Qelenins  Cap. 

1669 

Bertrandus  Tisaier  0. 
Ciet. 

Ferdinan.  Ughelli 

O.Ciat 
Petru*  Gariel 
Simon  Pejronef 
Matth.  Chefneux  OSA. 
Plac.  Reymann  OSB. 
Keinoldui  Dehning  SJ. 
P.  Fernandez  de  Pulgar 
Ludoricus  Jac.  a  s.  Carolo 

Carm. 

A n dreas  a  Matre  D. 

Carm.* 
Bonav.  Theulus  OMin. 
Jo.  Com.  Ottonelli  8J. 
Mich.  Ant  Frances  de 

Urrutigoti 
Eligius  Ba&saeus  OCap. 
A.  volpi * 

Stephanos  a  s.  Panlo  0. 

Carm.  * 
Petrua  Calixtus  Carapetti 

0.  Cap. 
Ambrosiua  Lesaro  OPr.* 
Ladoricus  Dobois 
Franciscos  Dubal  Pr. 
Simon  Roodslioi* 
Franc.  Alteserra 
Henricus  Engelfrare  SJ. 
Laur.  a  8.  Theresia  O.Ca. 

1670 

Car.  Moreau  08A. 

0<L  Rainaldus  Or. 
Joan.  B.  Biocioli  SJ. 
S.  de  Vaaconcelloa  8J. 
Ge.  Kruger  8J. 
Petr.  a  a.  Andrea  Ca. 
Uonoratna  Bonche 
Jo.  Bern.  Linck  CL 
Laur.  a  Theresia  Ca. 
Jo.  R.  Qnatremaire  08B. 

IDvXD*   AQUVl  rsVll  vODrOi 

M.  Morrone  da  M.  Min. 

Franc.  Bordoni  Min. 
Jos.  Gibalinns  8J. 
Joannes  David* 
Joaa.  Bapt  Rorara  SJ, 
Jac.  Franc  Via  SJ. 
Jo.  Andr.  Cermenate  Bara. 
Em.  Ambr.  de  FUfasra  ci.  r.* 
Jacob  Haotin  SJ. 
Jacob  Talon  Or. 

•  •  S       *    11                «   •    9rww%\ww%'  \S\Mw  www* 

1671 

-l0^BS*, 


1679  1680 


Theologia 
scholaatica 

Theologia  poeitiva 
et  polemica 

Dieciplinae 
ad  88.  literaa 
spectantes 

1672 

Petr.  Magalhaeni  OP. 
Gaad.  Bonteinpus  Cp. 
Christoph.  de  Vega  SJ. 
Andr.  de  la  Moneda  OSB* 
Petrus  PeUcan  OPr. 
Nicolaus  Wjoins;  SJ. 
La  Fosse  OSAuf.* 
Bonafratia  Habeensis  Cp." 
Potru  Cornaeus* 

Vinc.  Canet  OSFr. 
Amabilia  de  Bonneu 
Vitalengo  Boeelli 
Joannoo  Forrand  SJ. 
Didacus  do  Eseolano 
M.  Kurtki  a  Kursko* 

DominicuB  Magri 
Jacobus  Lobbetiua  SJ. 
Bonav.  Pons  OP. 
Jo.  Fr.  Senault  OraL 
Coeleet.  a  s.  Lndvina  Ca. 
Lud.  Janinus  SJ. 
Oe.  Mentiius  SJ. 

1673 

BarthoL  Mastrio  Conv. 
Joannei  Nioolai  OP. 
Thomae  del  Bene  cl.  r. 
Marc  a  Bandinio  Cap." 
Maximil.  Reichenberf or  SJ. 
Joannes  Bortbold  SJ. 
Beatus  Amrhyn  SJ. 
Frid.  Staudenhocbt  SJ. 
Franc.  Marxal  OSFr.* 

Franciecne  Richard  8J. 
Ang.  a  Petrica  Min. 
Bornardus  Neuhauser  SJ. 
Joannes  Stankovits  SJ. 
Petrua  Lesealopier  SJ. 
(Natal.  de  Lalano) 

MartinuB  Incesin* 
Anterus  M.  a  s.  Bonar.  OSA. 
Georg.  Constanz  SJ. 

1674 

Vinc  Contensou  OP. 
Mich.  de  Avendafio  SJ. 
Nic.  Hen.-  a  Pluvia  Ci. 
Franc.  Placet  Praem.* 

Lielniuo  a  s.  Schol.  Carm. 
SoraphinoB  Portabos  Min. 
Caaimirus  Toloaanus  Cap. 
Jacobot  du  Metx* 
Aadreaa  Piasini  Olir.* 

Joannes  Ferrier  SJ. 
Hugo  P.  Ser.  Creeaj 
Bernardus  Guyard  Pr. 
Guilelmui  Martin* 
Winold.  Cooter  Carth. 

Valerianua  Flavigny 

Digitized  by  Google 


1681 


1682 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Goido  de  Sourijnr  Or. 

Jac.  GrandamicuB  SJ. 
Aatoniua  Godeau 
Nicolaui  de  firalion 
Alph.  de  Andrada  SJ. 
Ang.  Lantutca  Min." 
Petrus  M.  CaTina* 
Christ.  ru  Lanjendonck 

Alezander  Sperelli 
Turrian.  le  Febure  SJ. 
Joan.  Lejeune  Orat. 
Jo.  B.  Noulleau  Or. 
Alph.  de  Andrada 
Jac.  du  Mete' 
Matthaeus  Renzi* 
Mich.  a  a.  Aug.  Ca.* 

1672 

Fr.  Maria  Florentinoe 
Mich.  Seneechal  SJ. 
Mich.  Auff.  Lualdi 
Petrus  Tafuri  OSFr. 
Bern.  Bucbinger  CL 
Thomas  Sirinus  Min. 
Hier.  Lalemant  SJ. 
Franc.  Pomey  SJ. 
Jo.  Paului  aMariaMin.* 

JntnnAi  f nllin' 

Eraman.  Gonzalez 

Tellea* 
Lud.  Minutolo  OP. 
Gabriel  Beafci  SJ. 
Joan.  Cordier  SJ. 
Tobia-  Zigl  0.  Cief 
Joannes  Bapt.  Paeichelli*. 
Laurentins  Felini* 
Petr.  LeJlemant  CBA. 

Marcut  a  Baudunio  Cp.m 
Thomae  del  Bene  cL  reg. 

1673 

Oilb.  Maufuin 

Gabriel  CoitartSJ. 
Claud.  Maltrait  SJ. 
Joe.  Siloe  Theat 
Jos.  Fernandes  SJ. 
Qrefor.  Joe.  08B. 
Car.  Ulemant  SJ. 

Joan.  Bona  Ci. 
Ludov.  Engel  08B. 
Vinc  Baron  OPr. 
Andreaa  a  Matre  D.  Ca. 
S«bast>  AbreuSJ. 
Franc.  Fernandez  de 

Minano  Min." 
Gotthardns  Luca  SJ  * 
WoJth.  H.  a  StreTesdorff 

OSa. 

Marcus  Ant.  BrtTO 
Besian  AxroT* 

1674 

Digitized  by  Google 


1683 


1684 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

1675 

Hipp.  Marracci  cong. 
MD. 

And.  a  Crnce  (Lao)  Carm. 
Car.  Tommasi  cler.  reg. 
Marc  Ferro  0.  Praed. 
Christoph.  Kaasler  OSB. 
Joannei  Hecquet  OPr.* 
Casp.  de  Ribadeneira  SJ. 
Mart-  Pellejrini  SJ. 
Josnnes  Weyer  SJ. 
Hier.  Perez  de  Nueros  SJ. 

P.  van  Walenburch 
Vit.  Erbermann  SJ. 
Stephanus  Petiot  SJ. 
Guilelmus  Lacy  SJ. 
Joannes  Ohneberfsr  SJ. 
Lnc.  Stsa.  Zsiusky  SJ. 

Guido  Mich.  le  Jay 
Lud.  de  Ayllon  et  Q. 
Petr,  des  Chsmpsneofs  SJ. 
Henriens  Msysr  SJ. 
Jossph  Ormszs  SJ. 

1676 

Bonav.  Bellutus  Conv. 
Anl  Reginaldus  OP. 
Irenaeus  a  s.  Jac.  Ca. 
Rich.  Lyncaeus  SJ. 
Aug.  Gibbon  OSA. 
Joan.  B.  Hacket  OP. 
Jo.  Sendin  de  Cald.  Min. 
OrejT.  de  Sebsnico  Csrm. 

M.  Hauzeur  0.  Min. 

Matthias  Hauzeur  Min. 
Matthias  a  Cor.  Carm. 
Eduardus  Worsley  8J. 
Jo&nnes  ManteUus  OSA. 
Isssc  de  is  Peyrer* 
Thomss  Whlte 
Mac.  Simeomo  OPrem- 

Aug.  Gibbon  OSA. 

Joannes  Pricaeus 
Henricus  Klreher  SJ. 
Jscobos  Legris 

1677 

Petr.  de  Godoy  OP. 
Fr.  Bonae  Spei  Ca. 
Jos.  de  Vita  0.  Praed. 
Did.  deSilvaPachecoB. 
Pet.  M.  Passerinus 
Guil.  Herinckx  Min. 
WiUlbsldus  Bomsrd  Min." 

P.  M.  Passarinus  OP. 

Joannes  Scheffler 
Alb.  Kojalowics  SJ. 
Henr.  Turbeville 
Georg  Leyburne 
Clandius  Sefaenot  Or. 
March.  Schoemsn  SJ. 
Alb.  BeUn  OSBon. 
Jsc.  Boiresa  SJ. 
Phil.  Feron* 
Ant.  Msssacci  0.  Conr. 

Jac.  de  SamU  Beuve 

Au^sttnu  CwmeUi  OP. 
Frane.  a  Jetu  Maria  0. 

Digitized  by  Google 


1685 


1686 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Laurentius  Bertrand* 
Joannes  Belesdens 

Andreaa  du  Sauaaay 
Caesar  Raaponi 
Balth.  Tellei  8J. 
Jo.  M.  de  la  Mure 
Vinc  M.  Fontana  OP. 
Jac.  de  Riddere  OSF. 
Istutios  Bompiano  SJ. 

Jac.  Pignatelli* 
Franc  Maria  Brancatius 
Joan.  Bapt.  Turicelli* 
Ant  Fl.  Marchetti  de 
Ang. 

Em.  Alvares  Pegat* 
Vinc  M.  de  Groasia  OP.* 
Hermann  Bancke  Praeni. 
Geora;  Forster 
Gerardus  Othonis  SJ. 

Andreas  de  Sotusay. 

1676 

Franc  Delfau  08B. 

Menr.  Valeeiua 
Paulus  Aringhi 
Em.  Maignan  Minim. 
Nicolaus  Schatten  SJ. 
Franciacua  Boaquet 
Ambr.  de  Altamura  OP. 
Nathan.  Sotvellue  SJ. 
Jac  de  Machault  SJ. 
Maria  Xicol.  Desfuerrois 
Franc.  de  Rougeraont  SJ. 
Juliue  Chifflet 

Clemena  X. 
Ant.  Terillus  8J. 
Greff.  CarafFa  cler.  r. 
Jo.  Paul.  ab  Epiph.  Ca. 
Joan.  Mantelius  OSA. 
Albertus  de  Albertis  SJ. 
Zamorano  de  Viilafuerte  SJ. 
Angustinus  Vasquez  SJ. 
Simon  Rondelini* 
Carolus  a  Cremona  Cap.* 
Car.  Fr.  de  Bourgogue  SJ. 
Joseph  Andres  SJ. 
Simon  Huebmann  OSB. 

1676 

Jos.  Maria  Suarea 
Philipput  Deapont* 

Emmanuel  Theaaurua 
Leon  Pappue 
Antoa  Dezelller* 
Franc.  Fournier  Miss. 

Jac  de  Sainte-BeuTe 
Franc.  a  Jeeu  M.  Carm. 
Ant.  a  Spiritu  •.  Oarm. 
JniiuB  Capone* 
Jacobus  Petit* 
Nic.  Panllon 
Raymondns  Bonal* 
Greforius  Salmaticensis  0. 
Cap.* 

1677 

Digitized  by  Godgle 


1687 


1688 


scholaatica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  ss.  literas 
spectantes 

i 

1678 

Gabriel  Marletta  OP." 
Petrai  Fr.  Paseerinus* 

OabrieJ  ItuI  SJ. 
Christophoras  Todtfeller  SJ. 
Nicolaus  Martinei  SJ.* 
Al.  Lannojr  OSF. 
Baltb.  Qeraldini  SJ. 

Abrah.  Woodhead 
Aegidiui  Conv. 
Rich.  Mason  Min. 
Jacobus  Coras 
Robert  de  Qabetz  OSB. 
Ad.  Widenfeld 
Petrat  Labbe  SJ. 
Jo.  de  Wehyte  de  Blano  Or. 

Mich.  de  Elizald*  SJ- 

Leo  Matina  OSfi. 
Dionysius  Amelotte 
Franciscus  Baaello*  SJ. 
Laisne  de  Margnerie 
Aseanins  Maria  Crispo  OP.* 
Caspar  Dinjhens  OP. 
Car.  le  Prevost  d'  Hexb.  Or. 
Lsisne  de  la  Marraerite 

1679 

Andreas  Juniua  SJ. 
Laurentius  Neeaen 
Oct.  Cattaneo  8J. 
Guilelmus  Harcourt  SJ. 
Nic.  Auf.  Straforelli  08A. 
Bern.  Buedorffer  OSB. 

Adolph.  God.  Volnaiufl 
Franciscus  le  Roy  8J. 
J.  van  den  Vondel 
Raym.  Saint-Martin  SJ. 
Iifnatiue  Brown  SJ. 
Michael  Ferre 
Steph.  Breruet* 

Ant.  a  Matre  D.  Ca. 
AntaMatreD.OSPauli* 
Bernardns  d'Aacoii  Ca.* 
Lod.  Thouret"  de  s.  Cath. 

Joan.  Columbi  SJ. 

1680 

Joan.  Gnilleminot  SJ. 
Petrut  de  Bngis  SJ. 
Fr.  Pontelonghi  Conv. 
Sim.  Stanisi.  Makowaki* 

Christ.  Davenport  Min. 
Petrus  Talbot 
Carolua  Mallet 
Raym.  Bruns  OP. 
Ludov.  Moreri 
Casp.  Sevenstern  SJ. 
Jacobus  Nouet  SJ. 
Bich.  Ashby  SJ. 
Maurit.  Qudenns 
Jo.  B.  de  la  Barre  SJ. 

n  ar\  rcn  n  a    TT  a*  A  tbl  hartfAf' 

uuurgius  uviUQiuvigus 

LudoT.  de  Maroho  SJ. 

Athanasius  Kircher  SJ. 
Emmannel  Naxera  SJ. 
Phil.  Picinellus 
Jac  de  Monfrio  SJ. 
Franciscus  Pean 
Martinus  del  Castillo  0. 
Min.* 

Digitized  by  Google 


1690 


Patrologia 

Hiatoria 
eoc 1      t  *c 

Theologia  practica 

Aog.  Vaillant  OSB. 

Joannes  Lsunojus 
Caeear  Egaeee  Bulaeus 
Bened.  Bonnefoy  SJ. 
Daniel  a  V.  Maria  Ca. 
Sertorio  Oreato 
Jos.  de  Magietris* 
Joannes  de  Boaaleres  SJ. 
Daniel  Cardon  SJ. 
Aegid.  Duquesne  OSB. 
Petrus  Wemmers  Ca. 
Hieron.  Lobo  SJ. 

Prosper  Fagnani 

Mich.de  ElizaldeSJ. 
Christoph.  Schorrer  SJ. 
Claud.  Joly 
Matthaeos  Stos  SJ. 
Stephanus  Mellaeoa* 
Jacobus  Berbisey* 
Hieron.  Florentinue  cl.  r. 
Ign.  Feneretein  Praem. 

Guil.  Heriuckx  OMin. 

1678 

Fr.  Combefisius  OP. 

Joannee  Columbi  SJ. 
Hieronvnri  Fabri 
Joan.  Nadasi  SJ. 
Jo.  Lud.  van  Craywinkel  Pr. 

Ern.  Pirrhing  SJ. 
Georgius  Gobat  SJ. 
Dominicui  Galesi 
Lud.  Maria  Agudi  OP. 
Anton  Girazd  SJ. 
Johannos  Melatia* 
Nicolans  Dcnell&nua  OSA. 
Placidaa  Bridler  OSB. 
Hajmon  Corios  OSPanL 
Hi    'lc  Hirnheini  Praotn. 

im 

Phitippus  le  Prieur 

Did.  Ortiz  de  Zuniga 
Herm.  Crombaoh  SJ. 
Petr.  Topnolettua  Min. 
Michael  Justiniani 
Petrus  Lambeck 
Paul  Raguenau  SJ. 
Th.  Jo.  Pessina 
Born.  Planchette  OSB. 
Tim.  Fnlcna  da  Tennine  Ca. 
Nicolaae  da  Toiet  SJ. 
Purparinae  Baroaeino  OSB.* 

Arn.  Corrin  de  Beldero 
Joan.  Eudee 
Procop.  a  Templin  Cp. 
Bruno  Neu86er  OMia/ 
Cy  pr.  a  Natiritate  V.Ca.* 
Steph.  Frano.  de  Canlet 
Udalricna  Freyberf  OSB. 
Mac&rins  Havormans  Praem. 
Henr.  Heinlin  OSB.* 
Felix  Yialart  de  H. 
Jo.  Panl.  Caprinl  SJ.* 

1680 

Digitized  by  Gobgle 


1691 


1692 


Theologia 
8cholastica 


Theologia  positira 
et  polemica 


Disciplinae 
ad  88.  literas 


Jo.  Bapt  Gonet  OP. 
Fried.  Stumel  Min. 
Jacobue  Platel  SJ. 
Fr.  a  e.  Ang.  Macedo  ML 
Jo.  LudoT.  Schonleben 
Aug.  de  Angelis  Som. 
JollTerhardNidhard^J. 
Jo.  Gabr.  Boyrin  Min. 
Leureotius  Gerwif  SJ. 
Meicbior  Faster* 


Joannes  Stalenus 
Jacobus  Maeen  SJ. 
Barth.  d'  Astroy  Min. 
Patric.  Duffiue  Min/ 
Nic.  Ladv.  Bilialdus 
Thomas  Godden* 
Jecobus  Geffsxel 
Aloysius  Reiebards  SJ. 
Alexaoder  d'Yse* 
Josnnes  Otreoibas* 
Joseph  Msrtellinas* 


Franc.  a  $.  Angustino 
Macedo  OJfm. 


Franc.  Vavaeeeur  SJ. 
Joannee  PanL  OLt»  SJ. 
Angel.  Aproiio  03A. 
Caepar  Xararro  Carm." 
de 


Ceessx  d' 


Marc.  de  Berulle  Con. 
Steph.  Spinula  Som. 
Vinc.  Ferre  OPr. 
Th.  Fr.  de  Urrutigoyti 
Min. 

Seb.  Izquierdo  SJ. 
Joc  Leali  Min. 
A.  Gonzalez  de  Rosende* 
Th.  Alb.  TranquillusOP. 
Henricus  Hilden  OP. 
Alypsius  Reylof  OSA. 


Jo.  Leon.  de  Fenie  SJ. 
Godefridue  Weger  SJ. 
iPaul  Bruzeau* 
Jecobne  des  Haye  SJ. 
Cerolus  Hildesteneis  Cep.* 


Tb 


SJ. 


Alb.  Fardella  cl.  reg. 
Petrus  Oxea  SJ. 
Ft.  de  Fournestraux  8J. 
Alph.  Stadelmayer  OSP. 
Hyac.  ChaWet  OP. 
Ant.  Brandsack  Min. 
Alexander  Mattei* 
Mercas  Forstel  OSA. 


us  Parie 
Georg.  Heidelberger  SJ. 
Emericus  Kie  SJ. 
Petroe  e  Metre  Dei  Carav 
Micheel  Neo  SJ. 
Alph.  Belio  OSB.* 
Fr.  de  Seqoeiros  et  Soto- 

major  Anr." 
Andrees  Froinm  Praem. 
Josephus  Frenk  SJ. 
Marc.  Schoennnen  SJ. 


ieCp/ 


Digitized  by  VjOOQlC 


1693 


1694 


Patrologia 


Historia 
ecclesiastica 


Theologia  practica 


J  o.  Garnerius  SJ. 


Chriat.  Lupus  OSA 

Car.  Le  Cointe  Or. 
60 d.  Henschen  SJ. 
Gabr.  Bucelin  OSB 
Corn.  Margarinus  OSB. 
Petrus  Gautruche  SJ. 
Joan.  Mich.  Wanslebius 
Nicolaus  Toppi 
PetruB  Berthault  Or. 
Vinc.  Sablon* 


Jac.  Masen  SJ. 


Ans.  Pistacchi  Castelli 

cler.  reg. 
Benedictus  Pereyra  SJ. 
Mich.  Boudewyns 
Lud.  a  Concept,  Trin. 
Raph.  Bonherba  OSA. 
Nie.  de  Hauteville* 
PhU.  KiseliusSJ. 


Petr.Fr.ChiffletSJ. 
Ren.  Ambr.  Janvier  OSB. 


Balth.  de  Medina  Min. 
Balth.  de  S.  Cruz  OP/ 
Jo.  Banos  et  Velasq. 

Libertas  de  Pape  Praem. 
Joannes  Foresi  SJ. 
Joannes  Filleau 
Jo.  Phil.  de  Marini  SJ. 
Jac.  de  Meilendnnk  Ca. 
Andr.  Borromaeus  Thsat. 


Dadinus  Altaserra 
Joannea  Caramuel  de 

Lobkowicz  OCist. 
Ant.  Cotonius  Min. 
Raymundus  Nidi  OP/ 
Did.  A.  Frances  Urru- 

tigoyti 
A.  de  Fonseca  Jo.  Mi. 
y.Cl.  delaColombiereSJ. 
Epiph.  Louis  Pr. 
'Antonius  Paulutius* 
Franciscus  Leo* 
Angelus  Celsns 
Jo.  Henr.  Maniyart 


Petrus  de  Goussanyille 
De  Moissy* 


Aug.  Oldoini  SJ. 
Jos.  Mezger  OSB. 
Alph.  Torres  Min* 
Ferd.  de  Furstenberg 
ranciscus  Caxrera  SJ. 
Grefforins  de  Argaiz  OSB. 
Joannos  Dominicus  Msuri* 
Franc.  Nicodemi* 


Joan.  Bapt  de  Luca 
Emmanuel  Pereira  SJ. 
Car.  de  Baccis  OSB. 
Clem.  la  Ficarra  Theat. 
Stephanus  Gradius 
Bened.  Bovio  OP.* 
Jo.  B.  Spada 
Franc.  M.  Philamarinus  C. 


1695 


1696 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  as.  literas 
spectantes 

1684 

Joannea  Boaco  Min. 
Rajm.  Lumbier  Carm. 
Aug.  de  Herrera  8J. 
Mod.  a  a.  Amabili  Carm. 
Theod.  Gennarius  08F. 
Felix  Gabrielli  Conv. 
Heliodor.  Parisiensis  Cp.* 

Joannts  Bosco  OMin. 

Christophorus  Ott  SJ. 
Joannes  Adam  SJ. 
Joannes  Breving* 
E.  Lydeotf 

Isaac  le  Maiatre  de  Saci 
Franciscus  Duneau  SJ. 
Petrua  OlivierSJ. 

Blae.  de  Comitibus  Conr. 
Alez.  Madcrnua  Barn. 
Josef  Cacheranus  Barn. 
Joannes  Hostynski  SJ. 
Jo.  B.  de  U  Qrange* 

Jos.  du  Voiadn 
Ivo  Parisiensis  Cap. 
Feliciua  a  s.  Magd.  Ca. 
Mattbias  Siimbar  SJ. 
Dorotbeus  Loeffs  SJ. 

Bened.  Laugeoia  Cao. 
Joseph  de  Tamayo  SJ. 
Ign.  de  Zuleta  SJ. 
Micb.  Peienfelder  SJ. 

1685 

Ludov.  Bancel  OPr. 

Joseph  du  Voitin. 

1686 

Christoph.  Ortega  SJ. 
Car.  ab  Aasumptione  Ca. 
Nicolaus  Avancini  SJ. 
Tho.  Mlodizanowsky  SJ 
Michael  de  Arendafio  y 

Eztenaga  SJ. 
Joannes  Adam  Weber 
Hieron.  Brambila  Min. 

Alez.  a  s.  Theresia  Ca. 
Jo.  Ant.  d'  Aubermont 

OP. 

Simeon  de  Fierlant 
Caea.  Jo.  B.  de  Comitino 

SJ. 
A.  Vigne' 

Mart.  Henre.  de  Swaen* 
(Joannes  Ricbar) 
Athao.  MaigTet  OSA. 

Ludovicu*  Maimhorg 

Georgiua  Heaer  SJ. 
Andfeas  Gerard  SJ. 
(Nicolaus  Le  Tourneoz) 

Petr.  Poesinu*  SJ. 

Digitized  by  Google 


1697 


iMS 


Patrologia 

Jliatoria 
ecclesiaetica 

Theologia  practioa 

Micolaui  Antoniui 
Petrui  Joe.  Cantel  SJ. 
Jo.  Gamane  8J. 
Aeg.  Lacarry  SJ. 
Jo.  4e  Calaorra  Min.* 
Alex.  de  Wiltheim  SJ. 
Joan.  Franchini  ConT.' 
Fortao.  a  Soipitollo  Mio-* 

Joan.  Cerdenaa  SJ. 
Andreaa  Mendo  SJ. 

1*08.  M .  MarayigliaTheat. 
Bonus  Merbenua 
Matth.  de  Moya  SJ. 
Jao.  Planat  Sulp. 
PraneiiGoi  Albixi 
Beroardoa  CUffoni  0.  Coot. 
Potr.  de  La  Verm* 

Joatme*  Booeo  OMin. 

um 

Luc.D'Achery  OSB. 

Joan.  Oabaeautiua  Or. 
Franc.  Haroldui  Mjn. 
Daniel  Bartoli  8J. 
Claud.  Peiry  SJ. 
Victorin.  Siri  OSB. 
Nic.  du  Toict  SJ. 
Franc.  Garcia  8J. 
Jo.  Lud.  Ambianeneia  Cp. 
Joannee  Klein  SJ. 
Piacidoe  Puccinelli  OSB. 

Ludevioas  Banoei  OP. 
Joannee  AnaiUon* 
Petra*Bi»mpy  dpMerriJi»' 
Fr.  d«  U  Matee  Utrfajar 

dt  ftaotifoy 
Petro»  Le  Cearpier" 
Jo.  Bept  Le  Vray  e.  t* 

Jo.  Cabauutiue  Or. 

1686 

Jo.  B.  Cotelier 
Pet.  Poaainui  SJ. 

Ludoyicui  Maimbourg 
Aloia.  Torelli  08A. 
Petrua  Soulier* 
De  1»  Valette* 

Petr.  Pouimus  SJ 

Franc  M.  Maggio  Theat 
Corradua  Pyrrho 
FranaBCUB  de  Roye 
Laur.  Dript  08B. 
J.B.  Herl  aPetra  «.  0. 

Minim. 
GeoTfo»  Pnettner  SJ.  ^ 

1886 

Digitized  by  Google 


1699 


1700 


Theologia 
scbolastica 


Theologia  positiva 
et  polemica 


Disciplinae 
ad  ss.  literas 
spectantes 


Sil  v.  M auruB  SJ. 

Dom.  des8.Trin.Ca. 

JuliuB  Bartolooci  CL 

Michael  Pius  Torroz  OP. 

Renatus  Rapin  SJ. 
Nicolaus  Steno 
Adam  Burghaber  SJ. 

Joan.  Silreira  Ca, 
Fr.  Zidron  de  Ax.  SJ. 
Arnaldns  Milhet* 

Marc.  Antoo.  Foix  8J. 

(Joannea  Bamon) 

Le  Nairo* 

1687 

Guilelmus  Manby 

Did.  de  Avendafio  SJ. 
Magnua  Agricola  OSB. 
Jo.  Bapt.  Fonius  Min. 
Alezander  a  Jesu  Ca.* 
Joan.  Ant.  Ambroaini  Min.* 
Joannes  Bork  SJ. 


Thomas  Godden 
Leonard  de  Fenis  SJ. 
Fiiippus  de  Vob  SJ. 
Riehardus  Holdeston  OSB 
Gregorius  Lugdun.  Cap.* 
Christ.  Vermeulen. 


Protasius  Henriet  Min. 


1888 


Honorat.  Fabri  SJ.\        Honoroi.  Fobri  SJ. 


Mart.  de  Eaparsa  Art,  SJ. 
August  a  V.  Maria  Ca. 
Matthias  Borull  SJ. 
Clemens  Bascetti  Min.* 
OregoriuB  a  a.  Laur.  Ca. 
Beda  Schwaller  OSB. 


1689 


Ant.  Marinari  Ca. 
Gilb.  de  Choiseul  du 

Plessy-Praslain 
Gab.  Filoranus  Minim. 
Caxolus  a  s.  Cath.  Carm. 
Oe.  Ans.  Fouchet  OSB. 
Coelest  Durner  OSB. 


Frane.  Salinas  SJ. 
Petrus  Paulua  PonticelU* 


SJ. 


Digitized  by  Google 


1701 


1702 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Jo.  Fr.  de  Pommeraye 

OSB. 
Claudius  Molinetus 
Matth.  Lub.  Treter* 
Lndov.  Tatti  Som. 
Antonius  Ghuyset  SJ. 

Franc.  Perard  Castel 
Augustinus  Fontana* 
Claud.  Texier  SJ. 
Raph.  Guittart  Min.* 
Grefor  Rosignoli  Barn.* 
Rohertus  Kolb  Clst. 

1687 

Carolus  du  Freine 
du  Cange 

BohnsL  Balbinus  SJ. 
Darid  Lenfant  OP. 
Carolus  Morabitua 
Jos.  Tissanier  SJ. 
Joannes  de  Freine' 
Joach.  Sailer  OSB. 
Franciscus  Giry  Minim. 
Thomas  Mazza  0P. 
Franc.  Marchetit 
Andr.  CannagTiole  Or. 

Car.  du  Fttsne  du  Cange 

Joannes  Doujat 
Didac.  a  Fonte  Hurt.  SJ. 
Honorat.  Fabri  SJ. 
Petrus  Walsh  OSFr. 
Car.  Myleman  OP. 
Bened.  Arcbaimbaud  Or. 
Salrator  Marchssi  theat. 
Tiburtins  Nararro  Min. 
Maximilian.  le  Dent  SJ. 

1688 

Emericns  Bigot 

Benedictus  Mazxara* 
Saturnin.  ab  0.  SS.  Ca. 
Jos.  a  s.  Maria  Ca. 
Dom.  F.  Natarette  OP. 
Cas.  Biernacki  Con. 
Bonif.  Hiltbrand  Cist. 

Innocentis  XI. 
Christ.  Haonold  SJ. 
Dec.  Azzolini 
Mich.  Boutauld  SJ. 
Petrus  Halle" 
Bath.  Ricci  OSA.* 
Petrus  van  Buscum 
B.  Moreau* 

1689 

Digitized  by  VjOOQle 


1703 


1704 


Theologia 
scholastiea 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

1090 

Bern.  Sannig  Min." 
Thom.  Llamasares  Min. 
Dionysius  a  Bergomo  0. 

Min.  (Darecortesius) 
Bened.  a  s.  Jac.  OSA. 

Jos.  Porta  0SB." 
Petros  a  s.  Cath.  Min." 
Casl.  WoUki  Of onczyk  SJ. 

Joa.  Mar.  R$que$en$  SJ. 

Cornelna  Hazart  SJ. 
Arnoldua  Engel  SJ. 
Gaston  Chamillard 
Frtnc.  1'  Hormita  SJ. 

Bern.  Sannig  Min. 

Innoc  Pencini  OPr. 
Laur.  a  s.  Franc  R.  08A. 
Matthias  Honcamp* 
Himbert* 

1691 

Martinus  Graadin 
Baim.  Capisucahi  OP. 
GuiL  ran  Sichem  Min. 
Fr.  Peres  a  Lerma  OP. 
Joe.  Poliw  SJ. 
Paoios  Faasoan  0P. 

Carol.  Job.  Tricas- 

t  i  n  o  ■  OCap." 
Franciacus  Diroyo 
Hori.  Pallaricini  SJ. 
Jacob  Alcket  OMin." 

Nicolaus  Talon  SJ. 
Ant  Josoph  Moffe  OSB. 

1692 

Aug.  Reding  OSB. 
NicolaaB  Arnn  OP. 
Bonif.  M.  Grandi  OP. 
Nic.  a  e.  Jo.  Bapt.  OSA. 
Sobastianas  d«  Noroot  SJ. 

Nic.  M.  PalUricino  SJ. 
Petraa  Courcier 
Joannea  Werner  SJ. 
Ludor.  Buglio 
BatiL  SuetBionenBis  Cp." 
Joan.  a  e.  Thoma  Trin. 

Em.  SchedttraU 
Aug.  Reding  OSBen. 

Matthias  Sterer  SJ. 
Caes.  Vichard  de  S.  Real 
Ambrosins  Lalooetto* 

Digitized  by  VjOOQle 


1705 


1706 


Patfologifr 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Godefridus  Hermant 

Dom.  Gubernatis  a  Soep. 
Min. 

Jo.  ScholasticuB  Pitton 
Joan.  MeJendes  OP. 
B.  Giuetiniani* 
Fr.  Joe.  Mercier  SJ. 
Jo.  Lud.  a  s.  Jos.  Canu. 
JoBoph  Matritensis  OCap.* 
Andreaa  RoTetta  OPraed.* 

C.  Hazart  SJ. 

Corradus  Pyrrhus 
Joseph  Pilaja 
J.  Maria  Requesens  SJ. 
Laur.  M.  Pisani  OP. 
Greg.  Dieti  OSB. 
Joannes  Rudawski 
Jo.  Bapt.  Corneus 
Claudius  Frere  SJ. 
Frane.  Nuflei  aeCepeda  SJ. 
Christophoru  Brari 
Barth.  Pasmann 
Hyac.  Hohmann  OPraem. 

Jvo  Faruienais  OCap. 
Bernardus  Sannig  OMm. 
Oodefridus  Hermant 

1690 

Bonav.  a  b.  Amabili  Car. 
Ang.  de  Nuce  OSB. 
Jos.  Malatesta  Garufn' 
Caspar  Lang 
Arsen.  Sulzger  OSB. 
Joseph  Besson  SJ. 
Aegidins  du  Port 

Alexander  VIU 
LudoricuB  Abelly 
Franciscu8  Pinson 
Hadrian  Aug.  de  Bussy 

de  Lamet 
Caspar  Audoui 
Chnphoph  Schenck  SJ. 
Coelest.  Vogl  OSB. 
Anton  Boisson  SJ. 
Hier.  Maggio  theat. 
Petrus  de  Floriot 
Hierooymns  Rocea 

R.  Capuucehi  OJV. 

1691 



Em.  Scbelstrate 
Hadriah.  de  Valois 
Aegid.  Rambeck  OSB. 
Petfus  Joffredus 
Antonius  Foresti  SJ. 
Joannes  Crasset  SJ. 
Matthias  Tanner  SJ. 
Philip.  Couplet  SJ. 
Angelicus  Mediol.  Min. 
Fortunatus  AlaniandinuBCo. 

Wenceslaus  Steiger  SJ. 
Dom.  M.  Marchese  OP. 
Hier.  Franceschi  Conv. 
Joseph  Fozi  SJ. 
Carolus  Emmanuel  Borjon* 
Samnel  Fermankowic 
Joannes  Ekart* 
Franc.  Haffner  Pr." 

Aeg.  Rambeck  OSBen. 
Joanne»  Crasset  SJ. 

1692 

Digitized  by  VjOOQlC 


1707 


170* 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

169H 

Laurent.  rJrancati 

de  Laurea  Conv. 
Fulg.  Castiglione  SJ. 
Marian.  Cncsovski  Min.* 
Joaanes  Senftleben  SJ. 

Qich.  Archdekin  SJ. 
Bas.  Finkeneis  OSB. 
Panlus  Pelisson 
Joannes  Jac.  Ruegg 
Ernestus  Hassiae  L. 
Jotn.  Dom.  Nlcoluccius  OP/ 

Nicolaas  CocqaeUn 
Jot.  Le  TelUer  Cr. 

1694 

Aegidius  Estrix  SJ. 
Blasius  a  Conc.  Carm. 
Franc.  Dias  Min. 
Jo.  B.  Erhart  SJ. 
Hier.  Ebcnauer  OSA. 

Ignatius  Fiume  OP. 
Martinus  Grosteste 
Ant.  Guarnerius  Conv/ 
Stephanus  Bertal  SJ. 
Joseph  Arbussy 
Raimandas  do  Pateo 
Ma-tinus  Albrichlas 

(Antomus  Arnaldus) 

AegidiuB  Etrix  SJ. 

Daniel  Herveus  Oral 
Car.  Jos.  Imbonati  CL* 
Ang.  de  Angelis  Min. 
Jul.  Gat  Morillou  OSB. 
Andreas  Spanner  SJ. 

1695 

Phil.  de  ArandaSJ. 
Seraph.  Piccinardi  OP. 
Matthias  Orlandus  Ca. 
Hyacinthus  Hernandez 

de  la  Torre  Min. 
August.  Laurentius  SJ. 
Ant.  Goudin  OP. 
Fr.  A.  de  Zambrana  Da- 

valos  Trin.* 

L.  Thomassin  Or. 
Ani  PauL  le  Gallois  OSB. 
Joannes  Phil.  Pfeiffer 
Joannes  Jacobi  Min. 
Mathurin.  Queras 
Laur.  Vander  Lepe  Min. 
Jacobus  Otudin 
Robertus  Cameraeensis  0. 

Cap/ 
Joan.  Manuers  SJ. 

(Petrus  Nicole) 

Petrui  Veccaia  OSB. 
Claudius  Uncelot  08B. 

Digitized  by  Google 


1709 


1710 


Patrologia 

Historia 
ecclesiaatica 

Theologia  practica 

Jac.  du  Friache  08B. 
Jac.  Lopinua  OSB. 

Lud.  Bulteau  OSB. 
Anton.  Macedo  SJ. 
Franciacus  du  Chesne 
Fridericua  Steill  Pr. 
Leo  Le  Vaaaeur  Carth. 
Jo.  FiUeau  de  la  Chaise 
Venant.  Simias  Yallumbr.* 
Raphael  Badius* 

Jo.  Chrya.  Filippini 

Theaf 
Vincent  di  Justi* 
Greg.  Rimpfler  08B. 
Flor.  de  Coq  Praem. 
Em.  Feraanaei  SJ. 
Yineent  Huby  8J. 
Cbristopb.  Tachon  OSB. 
Sanetoraa  OiWa 
Hunoldas  Pietteoberg  SJ.* 
Franciscas  ran  Yiane 

1698 

Joannes  Garet  OSB. 
Philippns  Goibaud  da  Bois 

Benatus  Ouvrard 
Mich.  Germain  OSB. 
Joan.  Tanner  SJ. 
Plac.  Porcheron  OSB. 
Jo.  Dom.  Musanti  SJ. 
Jo.  Fraochini 
M.  Joa.  Lippi' 

Paul  Segneri  SJ. 
Joannea  Car.  Antonelli 
Alex.  Benincasa 
Car.  L.  de  Lantage  Sulp. 
Joa.  e  Carabantee  Cp. 
Jac  Tyran  8J. 
Oenesins  de  Barrientos  0P. 
Michael  Bourdaille 
Ism&el  Boulliau 
Jos.  a.  s.  Maria  Carn. 
Frane.  de  Clugny  Or. 
Wenzeal.  Czerwenka* 

Aegidius  Exstrix  SJ. 

1694 

Aug.  Lubin  OSA. 
Ausonius  Aubery 
Martialia  a  Cono.  Ca/ 
Dion.  a  Oenua  Cap. 
Blasiua  Teni* 
Gaud.  Robert  Ca. 
Christ  Le  Clerc  Min. 
Jo&nnos  Albrissi* 
Frane.  de  Floreneia  SJ. 
Baltbaaar  a  Messana  Min. 

Jacobus  Illsung  SJ. 
Thomaa  Rosa 
AdalbertTylkowakySJ. 
A.  Nufiez  de  Mir.  8J. 
Joannos  PoUenter  SJ. 
Franc.  de  Harlar 
Paulinus  a  a.  Joa.  08A.' 
Joseph  M.  a  Jeeu  Ca. 
Franc.  Wespin  SJ. 

Ludovicm  Thomasm 
Orat 

Phil.  ds  Aranda  SJ. 
(Peirus  Nicols) 

1696 

Digitized  by  Google 


1711 


1712 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literaa 
apectantes 

1696 

Thomas  Muniessa  8J. 
Petr.  de  Comitibus  OSA. 
Bonav.  Baron  Min. 
Fridericns  Ininger  BJ. 
PauL  Zingnia  SJ. 
Ign.  Fr.  Peynado  8J. 
Lambert.  Lambrecht  M5n.' 

Coel.  Sfondrati  OSB. 
Nicolaus  du  Boii 
Daniel  Begnin  SJ. 
Simon  Foucher 
Paulus  Beurier  can.  r. 
Joan.  Franc.  Haoki  SJ. 
Nicolaus  Gastineaa 
Wencesl.  Eicker  SJ. 

1697 

B.  Gr.  Barbarigo 
Barth.  a  Barberiis  Cp. 
Maur.  Oberaicher  08B. 
Pet  M.  Bertagna  OP. 
Joseph  a  i.  Ther.  Carm. 
F.  G.  Spuche  OSHier." 

Bern.  Bogdanowitz  Ci.* 
Honorat  Chaurand  SJ. 
Joannes  Keynes  SJ. 
Panl.  Pbilip.  de  Chaumont 

Fr.  Petron.  a  s.  A.  Min. 
Joach.  a  s.  Maria  Car. 
Leopold  Fueas  SJ. 
Franciscus  Lud.  LsJoaette 
Armaad.  de  Gerard 
Ant  Nic.  da  Bois  OP. 

1698 

Jac.  Quetif  OP. 
Franc.  AL  EampergerSJ. 
Bonlfacias  Agostinl  Conr. 
Antonias  Wieainf  Hin." 

Carolus  Boucquin  OP. 
Antonius  Charlas 
Albertus  Zenner  OP. 
Claudius  Bendier 
Jo.  Laur.  Csepanski  OSA' 
hstor.  de  ualantas 
Henricua  Wolthier- 

Serre' 

Carl.  Rapine  Min.  Serre* 
(Petrus  Tnomas  du  Foae^) 

1699 

Franciscus  Fen 
Ant.  a  s.  Joan.  B.  Carm. 
Jac  ChaneveUe  SJ. 
Franc:  Carasco  OP. 
Car.  FeUx  de  EcheTerria  SJ. 
Sim.  a  s.  Crnce  OSA. 
Jacobna  WilU  8J. 

Joe.  Soenz  d'Aguirrt  Ben. 

J.Th.  deRocaberti 

OP. 

Ludovicus  Fecrand 
Guilelmus  CoUins  OPraod. 
Fridericss  Pable  SJ. 
Malach.  Kramski  SJ." 
Matthisa  Keul  OMln." 
Timoth.  Nonrae 

Joe.  Saene  d'  Aguirrt 
08B. 
Franciecue  Feu 

Emmanuel  Fernandes  de 
Santa  Crus 

Ludov.  Marraeci  cL  rmj. 

Digitized  by  Google 


1713 


1714 


Patrologia 

Historia 
eecle-iastica 

Theologia  practica 

Robert.  Camerac.  Cp." 

Antonios  Varillas 
Joannes  Lindeborn 
Gerardut  du  Bois  Orat 
Jo.  Dom.  Gabiani  SJ. 
Marc.  Aot.  Ouernui 
Joauaes  Stot  SJ. 
Berasrd.  de  Labeaads* 

Jo.  Christ.  Schambogen 
Ludar.  Nogu*ira  SJ. 
Sebaatianus  Conti  8J. 
Joseph.  Bern.  Gletle 
Ciauditu  Marun  OSB. 
Gerraslus  a  s.  Ella  OCana. 

1696 

Franc.  Sparayerius 
Beraardas  Borfhi  OP. 
AntooJus  Constantini  Mio. 

Ab.  L.  de  8.  Marthe  Or. 
Joaeph  Antelmi 
Claudiua  Dablon  SJ. 
Godefr.Ferd.  deBuckiach 
retrus  ouarez 
Joseph  Perex  OSB. 
Simoa  Boassac* 
Saiute  Garde* 

B.  Greg.  Barbarigo 
Anton  Vieira  8J. 
Tobiaa  Lohner  SJ. 
Fulg.  Notau  Min.* 
hustachius  a  Coucopt.  Car. 
Aeg.  Oabriehs  Mlu.* 
Car.  Fraac.  de  Obersulx* 
Joacb.  a  s.  Maria  Car. 
Jo.  Cis.  Denhof 

1697 

L.  Scb.  Nain  de  Til 
lefflont 

Jo.  Juit.  Oiampini 
8teph.  Th.  8oueges  OP. 
Franc.  Le  Blanc 
iren.  a  uruce  Larm. 
Caap.  a  ».  Aaftutino  08A. 

De_id.  Schapperger  OSB. 
Andreaa  Bertoni 
Joannes  Maria  Sbogar* 
Petrua  M.  Petruoci  0P.# 
Franciacus  Amostaao* 
Josoph  Dreschor  OSB. 
Vin<*.  a  Caatrofranco  Min. 
Jacobus  Oarzi  OCoor. 
Jac.  Estieoao  Or. 

1696 

Franc.  Salcedon  08B. 

Ant.  Pagl  Conv. 

J.  8aen_  lVAguifre 
OSB. 

Ant.  le  Qrahd  OMin. 
Claudint  Delle  OPr. 
M.  8outermahs  8J. 
Rom.  a  i.  Maria  08A. 
Petrus  Panlas  Bosca 
Simon  Ouealette  OSB. 

Jaeobul  Corelia  Cae. 
Leon.  yAH  ItoY  08At 
Henncus  de  Barilloa 
Claudiua  Horry* 
Josm.  Qetbaia 
Bernard.  Welbel  08B. 
Corn.  Andr.  Arther* 

1699 

Digitized  by  UOogle 


1715 


1716 


Thaologia 
scholastica 


Theologia  positiva 
et  polemica 


Disciplinae 
ad  88,  literaa 


Amand.  Hermann  Min. 
Alphonsus  Coen.  Min. 
Joannes  Morawski  8J. 
Jo.  Bapt.  Lardito  08B. 
Cbristoph  Zinfuls  SJ. 
Thomas  s  s.  Joseph  Min. 


Lud.  Marracci  cl.  r, 
Theophil.  Rutka  8J. 
Claudius  Joly 
Emmanuel  Boye  SJ. 
Hilarius  du  Mas* 
Bonar.  Moors  OSA." 
Robertus  Kols  OSB. 


1700 


Paul 

Ant. 


1701 


J  o.  ab  Annunc.  Carm. 
Joannes  Bolivar 
Em.  a  Concept.  Trin. 
Ben.  Pettschacher  08B. 
Georg.  Soggia  8MV. 
Fulg.  Schautheet  OSA. 
Franciscus  Garau  SJ. 
Hader  SJ. 


Steph.  Dechamps 
SJ. 

Martinus  Steyaert 
Quirinus  Kunkel 
Philip.  Schouville  8J. 
Thomas  Strozsi  SJ. 
Udalr.  Obrecht 
M.  de  Flamare* 
Savuii  Mellinius 
Fridericus  NiriandU" 
Caspar  Senkler* 
Oliyerius  Dethors  des  Doi 
res" 

Lud.  M.  Sinistrari  Min. 


Mich.  Stainmayer  Pr. 
Joseph.  ab  Osseria  Cap." 
Nio.  Garciade  Londogno* 
Honorat  Jos. 


1702 


Paul.  Mezgei  OSB. 
Jacobus  Bondard 
6.  Mahler  Min.* 
Lud.  a  Murano  Min.* 
Francis.  A.  de  Aguilar* 
Guilelmus  0'KeDy" 
Henricus  Level" 


Franc.  Porter  Min. 
Juvenalis  Annan.  Cap." 
C.  G.  de  la  Feuille* 
Hadr.  van  Wyck* 
Cand.  Rotenheusler  OSB. 
Christ.  August,  Pfalz 
Gerh.  Hagemann  OSB. 
(Gomar.  Huygens) 


Richardua  Simon 
Domin.  Bouhours  SJ. 
Vinc.  Maria  Ferri  OP. 
ffier.  Monterde  Merc 
Jac.  Parain  de  Coustura 
Ljnatius  Rheinfeld  OCap. 
de  Sonnenherf  SJ. 


Uigitized  by 


oogle 


1717 


1718 


Patrologia 

Hiatoria 
eccleaiastica 

Theologia  practica 

Raphael  Fabretti 
Andreas  Chevillier 
Raym.  Chapponel  OSA 
Eust  a  8.  Ubaldo  08A. 
Guilolmus  de  Bury 
De  Commanrille" 
Paulus  Briois  OSB. 
Gabriel  Patqual* 

Innocentius  XII. 
Bonav.  Bontempi  Conv. 
.  Antonius  Bonnet  SJ. 
Hyacinthus  Perpera  Or 
Carolus  Casalicchius  SJ 
Ludov.  Tronson  Sulp. 
A.  J.  Le  Bonthillier  de 

Rance" 
Bernardus  Sartolo  SJ. 
Joannes  Diert  ns  SJ. 
Joannes'  Deslyons 
Ant.  Maria  Piccolomini 

Theat.* 
Henricus  Scaille* 
Sergo 

Joannes  Dormer  SJ. 

Claud.  Johf 
A.  Hermann  OSfi: 

1700 

Franciscui  de  Riguet 
Joan.  B.  Pradillon  Ci. 
Jo.  Mich.  Cavalieri  OF. 
Em.  Rodriguez  8J. 
Franciscus  Vorhoren  SJ. 
Vitus  Carrinus 

Franc.  Metffer  08B. 
Carolus  Felix  de  Matha 
Job.  M.  Quilicus  Cann. 
Hier.  a  s.  Helena  Carm  * 
(Petr.  M.  Petrucci  Or.) 
Franciscus  X.  Faber  Min.* 
Ijnatius  Clarenau  OSB. 
Hyac.  Scarpeili* 
N.  de  la  Volpiliere* 
Fulg.  a  Natiritate  Min.* 

Etn.  a  Concept.  Trin. 
B.  Pettschacher  OSB. 

1701 

• 

Casp.  Mallechich  Paul 
Laur.  Cosxandus  SMV, 

J 
1 
I 

1 

Joa.  M.  Paltenerio  OP. 
Franc.  Privitera  Min. 
^ranciscus  Genet 
3enr.  M.  Boudon 
Ulaudiu»  Blondeau* 
Felix  Potesta  0.  Mfau 
loseph  Crispini* 
ron.  Schwondimann  Min.* 

Dotn.  Bouhours  SJ. 

1702 

Digitized  by  Google 


1719 


1720 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  aa.  litems 

1708 

Jac  Cas.  Guerinois  0P. 
Car.  Peeters  OP. 
Prosper  Bereelli* 
Jo.  Bened.  Perasao  OP. 
Natails  •  s.  Pblllp.  Ca.# 
Franc  Speer  Ci.* 
Petr.  Zendron  SJ. 

Pet  EL  Afltorini  Carm. 
Jo.  Pet  Pinamonti  8J. 
Hacki  Ciflt. 
Baa.  de  Olemona  Min. 
Wolffcanf  Eder  OSA. 
Hier.  a  a.  Paolo  OSA." 
EostachiM  Eisenhot  OP. 
Wenc.  a  s.  Elia  Carm. 
Dion.  Luxembnrfensls  Cap. 

Dorotb.  a  s.  Benato  Casm. 
Jacobns  Sanson 
J.  Cbaron* 

1704 

Gabriel  Henao  8J. 
Carolua  8.hrenk  OSB. 
Jac.  a  s.  Dominico  OP. 
J.  Mart.  de  Ripalda  8J. 
Ouil.  Qeiaz  Min.* 

Tac.  Benig.  Boaauet 

Joannes  Oother 
Herm.  Erattmann  OP. 
David  Huguenin* 
Martinns  Harnoy  OPr. 
Antonius  Kopf  OMln. 

Edmnnd  Imbert 

Isid.  a  s.  Miebaeie  Min/ 

1705 

Oreg.  Wibmperger  08B. 
Fr.  H.  Aymo  a  s.Clem.  Ca, 
Jo.  a  Natiritate  Min. 
Jo.  a  Trinitate  Min.* 
Jo.  Bernique  Min.* 
Nic  de  Oiea  SJ. 
M.  Eut.  a  s.  Ant.  Leinkor 

Scbol.  p. 
Frano.  Oct.  de  Orestis  0. 

Pracd. 

Th.  Gotizoltz  8J* 

Mart.  Ssentivany 

SJ. 

Mich.  le  Vasa^ur* 
Franc.  Oesnres  OSB. 
F.  J.  Ponco-Yaca  Carm.* 
Josepb  Amendola* 
Joaeph  Naraeus 

Th.  QonzaUz  SJ. 

Suitbertus  Moeden  Cr. 
Jaoobus  a  Kempis  OMIn. 
Leon  OSA." 
De  Bos* 

Digitized  by  VjOOQle 


1721 


1722 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Jacobus  Remi  OSB. 

Joannea  Bant.  Thiers 
Innoc.  Le  Maason  Carth. 
Joannes  Palaszi 
Joan.  Kwiatkiewicz  8J. 
Hier.aBasilicaPetriOr. 
Chr.  G.  Hirschmenzl  CL 
Jos.  Rodriguez  Trin. 
Ben.  a  s.  Jot.  Zawadzki 
sch.  p. 

Anacl.  Reiflenstuel 

0.  S.  Fraoc. 

Ferd.  Krimer  SJ. 
Jacobus  Lalanda 
Nic.  Zalaszowaki 
Rup.  Gansler  OSB. 
Jo.  ab  Assumpt  Villalo- 

bus  Min." 
Raph.  a  s.  Jcs.  Trin. 
Joseph  Ricci  OPraed. 
Hermann  Damen* 
QuintUius  Balista* 
Jar.  a  s.  Antonio  Cann. 
Thomas  Cantoni  Cann. 

Jo.  P.  Pinamonti  SJ. 

1703 

Bonav.d'Argonne  Carth. 

Hen.  Norisius  OSA. 
Henricus  Scherer  SJ. 
J.  Ambr.  Lucentiu»  Ci* 
Hier.  de  Montalro  Hier.* 
Berard.  MQllcr  Conr. 
Abbadio* 

Lud.  Bourdaloue  SJ. 
Lud.  Pueyo  et  Abadia  Ca. 
Phil.  Maria  Groasi  OP. 
Carolut  Boileau 
Ant  Lucensis  Min.* 
Joe.  Mayol  OP.* 
Honorius  Aigner  OSB. 
Michael  Garcia  OMin. 
J.  C  Ricciardelli* 
Vatar* 

Lanrent.  Cbenart  Sulp. 

1704 

ClMdius  Darid  OSB. 

C.  Hugo  Mathou  08B. 
Otto  Aicher  OSB. 
Arn.  Friedenfels  Pr. 
Joannes  Benoist  P. 
Henricus  Lebret* 

Thyrsus  Gonzalez 

de  Santalla  SJ. 
Blasiua  a  Purific.  Carm. 
Marius  Diana  OP. 
Ambr.  Cattaneo  SJ. 
Ans.  Dandini* 
Germ.  Fromageau 
Guilelmns  Prousteau 
Nicolaus  Potitpied 
Hippol.  a  Portu  SJ. 
Franc.  M.  Campioni  CMD.* 

1706 

Digitized  by  LjOOQiC 


1723 


1724 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  39.  literas 
spectantes 

1706 

Jo-Bapt.  Duhamel 
Seb.  Dupasquier  Conv/ 
Ant.  MasBOulie*  OP. 
Jo.  B.  de  Benedictis  BJ. 
Jo.  Honr.  Wiber" 

Barth.  Ferro  Theat 
J.  Alovsius  Kulessa  SJ. 
Bathol.  Fibus  SJ. 
Antonios  Verjus  SJ. 
Carolus  Bordes  Orat 
Joan.  Wampach  SJ. 
A.  Cslestris  OSFr. 

"R ii  A nlnHiic  ^Trif^nQitt   Pran  * 
i\u  uuipiius  OTiMrnsis  v^ap» 

Joannes  Federer  SJ. 

Paulus  Pesron  Cist. 
Nicolaus  Toisnard 
Nicoi.  Barat 
Caspar  Kuemmet  SJ. 
Bonifacius  Macs  Min. 

Joan.  B.  Dnhamel 

1707 

Ant  Caetel  Min.  OS. 
Mar.  Lendelmayer  OSB. 
Ferd.  Waldhauser  SJ. 
Jac.  Solier  OMinim. 
Paulus  Ca«ati  SJ. 
lsid.  de  Tores  Trin/ 
Antoniua  Forti  8J. 

Eleon.  Ant.  Languevin 
Faustua  Naironus 
Petr.  Th.  Pugliesae  Ca/ 
Joannes  Sergeant 
Steph.  Le  Camus 
Matthias  Praetorius' 
Alez.  Gaudin  Csrt. 
Hilsrion  Monnier  OSB. 
Ronzelin* 

Joannes  Borremans 
Petrus  Silv.  Regis 

Ant  d'Espineul  SJ. 
Nicolans  Albertus 
Franciscus  JoyeuJz 
Joscph  Porjolinus  Conr.* 

1708 

Jo.  Bapt.  Gormaz  SJ. 
Joseph  Aguilar  SJ. 
Jo.  Schweitzer  OSA. 
Columb.  Humpel  08 A. 
Em,  Navarro  OSB.* 
Georfins  Berzericsi  SJ. 
Nioolaus  Dirif  Praem. 
Balthssar  Alff  SJ.a 

Thomas  WarJ 
J.  Th  God.  Sonnemann* 
Joannes  Luesken  SJ. 
Alexander  Liseutin  SJ. 

Joannes  Petr.  Verhorst 
Michael  Peres  OSBas.* 
Libertus  Colletti* 

Digitized  by  Google 


1725 


1726 


^atrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Sim.  Rettenbacher  OBB. 
Hadr.  Baillet 
Jo.  Bapt.  Langlois  BJ. 
Fort.  Hueber  Min. 
Du  Bout  OSB. 
Maurua  Rott  OSB. 
Joa.Hier.  8ementiui  Som. 
Seb.  a  g.  Paulo  Ce. 
Marcent.  Gttti" 

f  ranciacufl  Ducaaae 
Franciflcufl  Verde 
Franc.  Ant.  Febei  SJ. 
Han.  Adami  SJ. 
Jofl.  Agnelli  8J. 
Ant.  Cordomitti  OP.* 
Marcus  Zerbi* 
Th.  Amendola  OP. 
Franciacus  M.  Cirinus* 
P.  Jollot' 

Jacobns  Hernio  OPraed. 
Clsud.  Ameline  Or. 

1706 

Joan.  MabOlon  OSB. 

fo.  Mabillon  OSB. 

Homed.  Calame  OSB. 

Damianus  Cornejo  Min. 

Jos.  M.  Fornara  Carm. 

Joan.  Gabloia 

Anton  Melissanufl  Min.* 

Paol.  CasteUi 

Innoc.  Barcellinl  Coel. 

Dcodatus  d«  Sem* 

Ign.  *  8.  Antonio  Trin.* 

Car.  Gr.  Roeignoli  SJ. 
Bonav.  Trotti  Min. 
Andreaa  a  s.  Joseph* 
Ant.  Carol.  de  Manentibni* 
Msximll.  do  Sanris  OSB.* 
A.  Ricci  Cist.* 
Joannes  Hajer* 
Petroa  Marcelis 
Conr.  Brockhansen  OP/ 

1707 

AntoniuA  Beaugendre 
OSB. 

Philippus  Rondinini* 
Vict  Silv.  Grandi* 
Alex.  a  Matre  D.  Trin. 
Eminan.  Ferreyra  8J. 
Engelb.  Maphe  Pr. 
Ludov.  Couein 
Petrus  Maria  Grasai* 
Joannes  Philippaox 
Caroios  Gobien  SJ. 
Ouiielmus  Msrcel* 
Bonar.  a  s.  Elia  Min. 

Claudius  de  Vert  OSB. 
Joseph  Vogler  SJ. 
Petrua  Barugi 
Ad.  Ehrentreich  SJ. 
Emmanuel  Correa  SJ. 
FridericuB  Gianetti 
Franc.  Nepveu  8J. 
Martinus  Wigandt  Praed. 
Georgius  Benci  SJ. 
Joannes  Bapt  Bottini 
Buportus  Kimpfler  OSB. 
De  ia  Font* 
Jos.  Indersdorfer  OSB.* 
Franciscus  Marcheie 
Octatius  M.  a  s.  Jos.  OSA.* 
Virgilius  Benamati 
Gislenus  Perduyn  SJ. 

1708 

Digitized  by  Gobgle 


1727 


1726 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

1709 

Alexaader  Piny  OP. 
M.  Lichtenstein  OSB. 
Patrus  Oaly 
Jo.  Ant.  Sessa  Min/ 

Ieaac  Papin 
Detrus  Dosenne  SJ. 
Pion.  Werlensis  Cap. 
Franciecns  Freytag;  SJ. 
Carolus  Hildesiensis  C*p. 
Jacobos  Tribolet 
Pbilippas  do  M&iziere 
Maar.  Rost  OSB. 

Bern.  a  Piconio  Cap. 
Mich.  Mauduit  Orat. 
Ludoricus  Alraxez  SJ. 
Jo.  Matth.  a  s.  St«pb.  Min/ 

(Nicolaus  Fontaine) 

Ani  Perez  Min. 
Cal.  Lodigerius  SMV. 
Em.  a  Bonavent.  Carm.* 
Elisaeus  a  Garcia  Carm." 

Placidus  Siess  SJ. 
Isid.  Niostensis  Cap. 
Guil.  FeUe  0P. 

Simpl.  Bizosero  Barn. 
Menard 

Sebastianus  le  Roux* 

Angolus  Titonus  Min. 
Alexander  )Un  SJ. 

Joannes  Bapt.  Ooms 
Andreas  Poulton  SJ. 

1710 

Dominicus  Viva  SJ.' 

Joannet  Oiiibert  SJ. 

i/iauu.  r  r a 8 a t' n  iiin. 
Hieron.  Sousa  Min. 
J.  Zagaglia  Carm. 
Coel.  Plev  OSB.' 
Matth.  DrattenbergerSJ. 
Griffon* 

r  riillCloL  Uh  LiciUlX  uox>, 

Jo.  Bapt.  Gabrielli  Ci. 
Guil.  Cotel  SJ. 
Maximns  Xant.  Tobito 
Humb.  Guil.  Praocipiano 

Trilionnna  la  Pn  1 1  ai inr 

Petr.  de  Amaral  8J. 
Joannes  Caryll 
Joan.  Conr.  Wake* 

1711 

Claud  Fras$en  Min. 

Digitized  by  Google 


1729  1730 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

TheocLRuinart  OSB. 
Ant  Pouget  08B. 
Franc.  de  Maucroix 

Anton  Mich.  Fouquere' 
OSB. 

Martinua  Caeles  SJ. 
Dominicus  Bernini* 
Car.  le  Couteulx  Carth. 
Touatain  de  Billy 
Paul.  A.  Appiani  SJ. 
Carolus  a  s.  Vjuc  0P. 

Theodorus  Ruinart  OSB. 

Mart.  de  Torrecilla  Cp. 
Jacobua  Wiettnex  SJ. 
Balth.  Francolini  SJ. 
Joan.  Mart.  Engelhart 
Ant.  Iribarren  OS. 
Abrah.  a  s.  Clara  OSA. 
Jos.  Langenauer  OSB. 
Joannea  Steinbacb  SJ. 
Adalricus  Schwars  OSB. 
Ildeph.  Maurique  OP.* 
Dominicus  Bizzi  OP. 
Martinus  Resch  OSB. 

1709 

* 

Th.  Blampin  OSB. 
Oarol.  Bulteau 
Petrus  Lombert 

Joannea  le  Lorrain 
Nic.  Jos.  Poisson  Orat. 
Joeeph  Linaa  Merc. 
Jac  Salomonius  OP. 
Vinc.  Auria 
Joannes  Drews  SJ. 
Lud.  Ant.  Boyer  OP. 
Jouet* 

Ant.  Zucchelli  Cp.* 

Domin.  Vira  SJ. 
Joannes  Gisbert  SJ. 
Th.  Luccioni  de  Bonif. 
OP. 

Em.  Gonzales  et  Virtus 
Em.  Bernardez  Or. 
Spir.  Flechier 
QuU.  Marcellus  Claes 
Blaaius  Visconti  SJ.* 
Petrua  Conto  SJ. 
Lndovicus  (ioeti  OPr. 

1710 

Gabr.  GeTberon  OSB. 

Jo.  Jac.  Persin  OP. 
C.  Th.  de  Thaumaoi&e 
Franc.  Pancerius  OSA. 
Andr.  Chrys.  Zaluski 
Olgiati  Cp.' 

Edmundus  Maclott  Praem. 

Jacobus  Wex  SJ. 
Stephanus  Mira 
Jo.  Paulus  Paravicini 
CTaudius  le  Pelletier 
Alex.  Caprara 
Jo.  de  La  Roche  Or. 
Chri  stoph.  a  s.  Joa.  Carm. 
Pbilippu»  Oruther  cler.  rea\ 
Eust.  Le  Noble 
Joan.  Bapt.  Comazzi 
Ang.  Sixtus  de  Rugerio* 
Aujrusurius  Magg  OSH. 

1711 

1731 


1732 


Theologia 
8cholMtica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  ss.  literas 
spectantes 

1712 

Anton  Oarelli  Min. 
Hier.  Henneguier  OP. 
Ang.  Arpe  OSA.' 
AntoniuB  M.  Sieripopoli  SJ. 

Joannes  Des  SJ. 
Antonins  Lambert  Cap. 
Ludoricus  Bastide* 
Androas  Illes 
Anacl.  a  Portu-Gratiae  Cp.* 
Andr.  Ulasto  Cann.* 

Richardus  Simon 
Petrus  Fr.  a  Conc.  M.  V. 
Zanoni  sch.  p. 

1713 

Caj.  Fel.  Verani  Theat 
Franc  M.  Bruxellensis 

Cp. 

Aug.  Hofler  OSA. 
Burch.  Lingen  SJ. 
Chrigt.  OConnell  OP.* 
Christ  French  OP.* 
Placidus  Erkeni  OSB.* 

Michael  Morguei  SJ. 
Caspar  Jueuin 
Car.  Morales  Theat* 
Edmundns  Pirot 

J.  M.  Tommati  Theat. 
Caj.  Felix  Verani  Theat. 

Gabriel  Alvarer* 
Le  Masson* 

Joannes  CDonellj  OP.* 

1714 

Franciscus  Woelker  SJ. 
Leon.  Cinnamo  SJ.* 

Natalis  Anbert  de  Verae" 
Antonius  Ulrich 
Jo.  Alb.  Badoaho 
LudoT.  de  Reyn  Cap.* 
Ludoricus  Andry# 
Joachim  Fr.  Minutoli* 
Martinus  Kreyssel  SJ. 
Humilis  Verharen  Cap. 
Constantinuti  Lctins  Min. 
Melchior  Webor  Min. 

GuiL  Bonjonr  OSA. 
Joach.  Trotti  de  la  Cbit 
Petrus  JuTet 
Emman.  ab  Incarnat 

OP.* 
LurfoTicus  Roger* 
Laurent.  Dauiel 

i 

i 

Digitized  by  Googl 


1733 


1734 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Laur  Alex.  Zaccatyni 

Claudiua  Chastelain 
Joa.  Sarabia  y  LesanaOP. 
Mich.  Jos.  Fibiger 

Mart.  Cochemensis  Cap. 

Bartbol.  Aresi  Cist 

M.  Ant.  Scodanitlio  SF.  de 

Doo 

Joaeph  Coco* 
Oodefr.  Stehr  Praem 
Chriatoph.  Boehm* 

PrnRTi^r  Dotb.    Marfi  ni  OP 

X  iUBUQI      1/V1U<      1UIUU1     \J  X  • 

Didac.  Duarte  Min.* 
B.  do  Vionne* 
BieronyrouB  Frozza* 
Didac.  a  Matro  Doi  Min.* 
Jos.  Andre  de  la  Paluelle* 

1712 

Carolos  Barth.  Piazza 

B.  Fr.  de  Poaadaa  OP. 

Joannea  Marciano  Orat. 

Jo.  M.  Stredowsky 

Albert  Krez  OSB. 

Aq.  M.  Gorczydski  OSA. 

Paul.  Naldini 

Petr.  le  Nain  0.  Trapp. 

Scipio  Maranta* 

Fr.  Gonzalez  a  «.  P.  OP.* 

B.J.M.ThomaaiuBTh. 
Fr.  A.  Begnudelli  Baaao 
Robertut  Koenig  OSB. 
Fr.  M.  Confltantlni 
Nicolaus  Pauwels 
Paul  Segneri  SJ.  jun. 
Jacobut  Besombes* 
Dominicus  Nuftez  SJ. 
Jacobus  Thorontier  Orat. 
Pet.  Fr.  Jou  Porsin  do  Montg. 
Josepb  Ricci  SJ. 
Petr.  Ansalono  SJ. 

fr.  M.  BruxeUcnsis  Cap. 

Caspar  Juenin 
Caj.  F.  Verani  Tkeat. 

1713 

Andr.  Raineri  OBB. 
Antonius  Zierudorf  SJ. 

D.  Papebrochius  SJ. 

Andreaa  a  a.  Nic.  Carm. 
Rob.  Wyard  OSB. 
Joaeph  Sicardo  OSA. 
Dominic.  Lopez  Trin.* 
Alex.  Th.  Arcudi  OP. 
Bened.  Weldon  OSB. 

Claud.  Lacroix  SJ. 
Patr.  Sporer  Min. 
Caasian.  a  s.  Elia  Carm. 
Sebaatian.  a  s.  Joach.  Ca. 
Norb.  Delbecque  OP. 
Ant.  ab  Annunciat.  Car. 
Caspar  Biesman  SJ. 
Luc.  a  s.  Petro  Ca. 
Nic.  M.  Gennaro  OP.* 
Bened.  Chiavetta  SJ.* 
Greg.  Mertzenfeld  OSB.* 
Michael  Mac.  Quilin  OPr. 
Anton.  Garbolli  SJ. 

Franciscub  Woelker  SJ. 

1714 

Digitized  by  Google 


1735 


1736 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  as.  liter&s 
spect&ntes 

1716 

Nic.  Fr.  Gavardi  OSA. 
Hier.  Kichler  Praem. 
Franc.  M.  Assermet  Min/ 
NicoUus  B*y«  SJ. 

Fr.  de  Sal.  Fenelon 
Franciacue  Leytam  SJ. 
Fr.  Joannes  FJinga  OP. 
Mich.  A.  Farolfus  Min. 
Nic  Malebranche  Orat 
Petrus  Annat 
L'Oiseleur* 
Geoffroy 

Car.  Frsnc.  M&ngoni  Oliret. 
Jsc.  M.  Corker  OSB. 
Jo.  M.  de  Tillsdet  Or. 
Edusrd  Meredith  SJ. 

Bern.  Lamy  Or. 
Cherub.  a.  s,  Joe.  Canu. 
Bobertns  Ouerard  OSB. 
Jo.  Ambr.  s  s.  Car.  OSi. 
Christ.  de  NobiUbos  OSA. 

1716 

Paulus  M.  Canninus  OP. 
Ant  M.  Castelli  OSM. 
Aug.  M.  Ventura  08M.* 
Fr&nciscus  Perrin  SJ. 
Fructuos,  Scheidssch  OSB. 

Jo.  Laur.  Lucchesini  SJ. 
Jacobus  Leievre 
Carolua  Witasse 
Jacobus  Boileau 
Luc.  Montifontanus  Cp. 
Gerardus  Bolek  SJ. 
Bern.  s  s.  Theresis  OSA." 
Thomas  Fsirfsx 

(Guido  Drapier) 

Henr.  Bukentop  Min. 
Jacobns  Felibien 
JosephM.  de Turre OP/ 

1717 

Gervaaius  Brisac.  Cp. 
NicoL  Girken  OSA. 
Woltema  Schopen  Conv. 

Antoniua  de  SimeonibuB* 
Audress  Semery  SJ. 
Leon.  Msssiot  OSB. 
Heoricus  Denys 
Benedietns  KUtler  OSB. 

Ludovicus  Carrieres  Or. 

Carolus  Hure" 

Joan.  Lanr.  Helbig" 

Fulgent.  Bottens  Min. 

Guido  Scheffer  SJ. 

Michsel  Pinsrt 

Ben.  AbeUhsBser  OSB. 

Jo,  Martianay  OSB. 

Digitized  by  LjOOQIC 


1737 


1738 


Patrologia 

Hietoria 
occlesiastica 

Theologia  practica 

Udalr.  Dirrhaimer  8J. 
Jo.  B.  Dufraise 
Henr.  Brewer 
Nic.  P.  Giannettasio  SJ. 
Aug.  a  Matrito" 
Ambr.  Gardeboec  Carm.* 
Xaver.  Scilla* 
Chripboph.  MOller  CRA. 
Antonius  di  Nola  Min.* 
Prudent.  d'  Amaral  SJ. 

Greg.  Rossignoli  Barn. 
Clemens  Piselli  cler.  reg. 
Anno  Schnorrenberg  Pr. 
Julian.  Loriot  Orat. 
Gabriel  Hevenesi  8J. 
Franciscus  M.  Pisanus* 
Albertns  Castellani  OPr. 
CL  Jos.  de  Ferrieres 
Jacobus  Lafon  OPr. 
Blisson* 

Josnnes  Christopb.  Prantl" 
Henricus  Pisart* 
Franciscus  Larraga  OPr. 
Henr.  ran  Oyonburch  OP. 

1716 

Ren.  Massuetua  OSB. 
Ludolph.  Kuster 

HippoL  Helyot  Min. 
Franciscua  Peter  CR. 
Nicolaus  Clement 
Dionyrius  Briant  OSB. 
Paul.  Alex.  Maffei 
Franc.  Jacqoes  Min.* 
Carol.  Freschot 

Bern.  Bisaus  OSB. 
Jo.  Petrus  Carrara  Or. 
Joannes  Fontana 
Aug.  Kneutgen  OSA. 
Jo.  Dirckinck  SJ. 
Oenet 

Joannes  Pirkinf* 
Dominiens  M.  Ferrasi  OP. 
Joan.  Oiuliani  SJ. 

1716 

Jo.  Martianay  08B. 

Marc.  BattagUni 
Seraph.  Dietler  OP/ 
Antoniua  de  Orvieto' 
Philippus  della  Torre 
Gnil.  Roussel  OSB. 
Spiritus  Andre"  OP.* 
Michael  Piecbowski* 

Joannes  Clericatus 
Dom.  Bandini  SJ. 
Andr.  Maetellonei  Ca. 
Al.  M.  Pidou  Theat. 
Stephanus  Abbate* 
Franc.  M.  Pisani* 
Henricns  Heurart  OMin. 
Kieolans  Jos.  de  la  Yerdure 
Paulus  Rabusson  OSB. 
Oeorgius  Ehinger* 
Stephanus  Putens* 

1717 

173* 


1740 


1  Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Diaripliiiae 
ad  s*.  tttera* 
spectantee 

1718 

Jo.  Ci.  Pouobonelli  Barn. 
Fr.  Car.  de  Varino  Min. 
Petrus  Flavet  SJ. 
Michaei  VifiaaSJ. 
Michael  Ang.  FardeUa 
Jon.  Saguens  Minim.* 
Franc.  Henno  Min.' 
Aemil.  &hanmbarger  OSB. 

Anton  Boucat  OMin* 

Franc.  Ofcrokoeai  Poria 
Dan.  Loeaiue 
Ludo vicui  Habert 
Ant.  Boilcat  0.  Min/ 
Joaanes  Bapt.  Dantocourt 
Maxinulinn  Raaiier.SJ. 
Anielmai  Gudenui* 

■ 

Augait.  Erath 
Bened.  Rogacci  SJ. 
Joannea  Olloa  SJ.' 
Hugo  Wollauf  Pr. 
Romuald.  Freher  OSB. 
StaniilauB  a  Plaoentia* 

Baau!*Pen1  OPr/1*' 

Liberiui  a  J.  Carm. 
Joannei  Frid.  Karg 
Phil.  van  Wawre  OSA. 
Franc.  d'  Enghien  OP.' 
Michael  le  Tellier  SJ. 
Emman.  Sans  SJ. 

Cir.  Claudiaa  Geneat 
Qodefr.  Cailebaut  OPr. 
Paul  Ualaber  61. 

Frane.  van  Bammt  Prnad. 
Lnd.EU.Dupm 

Em.  a  i.  Hieron.  C&rm- 
Andr.  van  der  Schuer. 
Benignm  Loranna  Cp. 
Mart.  Humblot 

Lmi.Ba.Dup» 

1719 

1720 

Fr.  Palanco  Minim. 
Em.  Perez  de  Qui  Min.* 
Jo.  Montalvan  OP. 
Barth.  Durand  Min. 
Raph.  Jacobatius  OP. 
Em.  Naxera  Minim.* 
Felix  Egger  OSB. 
Coel.  Romoner  03B. 

Joan.  Baaaet 
Jo.  B.  van  Ketwig  OP/ 
St  dei  Nevei  Cardeira 
6«.  Chr.  Frid.  a  Kaeaowits 
Odilo  Neumann  OSB. 
Petrna  de  la  Brone 
Joach.  Frid.  MinutoU* 
Ludoricaa  Daarea  OPr.* 
Joannei  Lib.  Haanahal 
(Joannee  Opetraee) 

BartJk.  Durmnd  0.  Mm. 

JKus.  Ktmiudot 

Thad.  Calueeu*  08 A. 
Franc.  Dom.  Bencini* 
Joaeph  Patin  OP.' 

Digitized  by  Google 


1741 


1742 


Patrologia 

Historia 

Theologia  practica 

Stephaons  Balustus 

Ant.  A.Toutee  08B. 

BarthoL  Gennoa  SJ. 
Emmanael  Fialho  SJ. 
M.  Yioc  Coronelli  Mia.* 
Jnlius  de  Yenetiie  Min.* 
Eus.  Goas.  deTorresMin.* 
Aag.  de  Sambuca  Min.* 
Jo.  Jacobus  Xetteler* 
Petr.  Joi.  Haitxins; 
Ambros.  Ortiz  SJ. 
Dom.  de  AnffeUs 

StepM.  Baiuze 

Th.  Ant  Schiara  Theat. 

Janus  Yiac  Gravina 

Peregr.  Maeeri 

Frider.  Herlet  Praem. 

Joaanes  TowoBon  OSB. 

Franciscus  Paris 

Ernest.  a  s.  Joseph  Carm. 

Stephanus  Rassicod 

Philibert  CoUet 

Carolns  Schrettor  SJ. 

Stephanue  Baluze 
Ludocicu*  Habert 
Jo.  Claud.  PoEzobonelli 
0.  Bam. 
Rranc.  Henno  Jlm.* 

1718 

LadoT.  EllierDupiu 
(Paech.  Quesoellus) 

FraoscMcaa  Baert  SJ. 
Franc  M.  d'Aste  Tneat 
Jos.  Juvencius  SJ. 
Bobiiiard  d"  Avrigny  SJ. 
M.  Felibiea  06B. 
Stepb.  Badier  08R 
Joe.  A.  Hebrera  0.  Mm. 
Cajetanos  Fontana  Theat. 
Alex.  Ssftrenyi  8J. 

(Hugo  Fr.  vau  Heussen) 

Lud.  EU.  Dupin 

Henr.  a  a  Ignatio  Oarm. 
Raym.  Becrosiua  Barn.* 
Yalentinus  aM.DeiCar.* 
Leon.  Goffine  Pr. 
Franc.  M.  Casini  Cp. 
Franciscus  de  Fargna* 
Reimann* 
Joseph  <^Uia  OPr.* 
Stephanus  'Milunski  SJ. 
Carol.  Ant.  Argentino* 
Car.  Pelleffrini* 

Lud  Ell.  Duvin 

1719 

Bened.  a  Tullo  Cap. 
Ansel.  Schram  OSB. 
Anton.  M.  Mansom* 
Casim.  Freechott  OSB. 
Juliui  Negri  SJ. 
Paul  Pedrusi  SJ. 
Barth.  Alcazar  SJ. 
Thom.  ab  Angelij  OP. 
Thomas  M.  MinoreUi  OP.* 
Tremblay 

Euaeb.  Renaudot 
Jo.  Franc.  Malatra  SJ. 
Jo&eph  Riganti 
Sebast.  Giribaldi  Barn. 
Thomaa  de  Jardin  OP.' 
Houor.  Vinc.  LagetOP.* 
Ignatius  Reutling«r  SJ. 
Placid.  Stoinbacher  OSB. 
P.  Fr.  Oiordanini  miss. 
Joseph  Brunet 
Philippus  Hofstetter  SJ. 
Stephanus  Lochon  Carth. 
Ant.  Bardon  OP.* 
Elis.  Sarffar* 

Franc.  »an  Ranst  Praem. 
Franciscus  Caffaro  Tbeat. 
Ig/n.  RoiffenstueU  SJ. 
Barth.  Durand  OMin. 

1720 

Theologia 
scholastica 

Theologia  poaitiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

1721 

Vincent  Ramirea  SJ. 
Hi.  de  Lorte  et  Eacartin 
Petrua  Kiwch  SJ. 
Anselmus  Truefer  Min. 
Franc.  a  s.  Thoma  Trin/ 

iDaniel  Huetiua 
P.  Lamb.  Ledrou  OSA. 
Bonav.  van  den  Dyck  Mi 
GuilL  DarreU  SJ. 
IldolphuB  Boldan  Bas.* 
Simon  Majr  SJ. 
Fabian.  Hinckelinann  Min.* 
Oniliot  de  MareUly* 
Denyse* 

Btn.  Baeehini  OSB. 

FranciBcus  Maoe 
Em.  a  Reaurrect.  OP. 
Jacobus  le  Long  Orat 
Jaoob.  Coret  SJ. 

1722 

Antoniua  Cordeyro  SJ. 
Henricus  Dncker  8J. 
Bern.  a  a.  Angelo  Ca. 
Andreas  Sartorius  Min.* 
Jot.  Lopei  Eaquerra* 

Aug.  Matthaeuoci  Min. 
Lud.  Ger.  de  Cordemoy* 
Petrus  Varignon 
Alph.  Huylenbroucq  8J. 
Joannes  le  Poroq  Orat. 
Franciscus  Martin 
Franciscus  Edingen 
Anton  Parmentier 
Amadens  Hamilton  Theat. 
Martinus  Hlawacxek  SJ. 
Bernard  Freitag  SJ. 

Joaeph  Lambert 
Franritcus  Baguonet 

1723 

Salv.  MontalbanuB  Cap.* 
M.  Pereyra* 
Placidus^Rena  08B.* 
Joannes  Bapt.  Gassner  SJ. 
Marianus  Wiser  OSB. 

Fr.  Amat.  Pouget  Or. 
Davig  Auffast.de  Brueys 
Legerius  Car.  Decker 
Henr.  Rob.  Stephani  SJ. 
Jo.  Fr.  de  Lescure 
Lud.  de  Courcillon  de  Dang. 
Honr.  Jos.  Jobnston  OSB. 

Domin.  Guillaerta 
Claud.  MaUemont 

Digitized  by  Googl 


1745 


1746 


Patroiogia 

Historia 
eccleeiastica 

Theologia  practica 

Petrus  Coustant  O. 
S.  Ben. 

Dan  Huttiut 

Ben.  Bacchini  OSB. 
Franciscua  Pagl  OSFr. 
Hieronymus  Gigli 
Claud.  Fyot  de  la  Marche 
Pet.AntdeVenetiaMin.* 
Simon  Mothier  SJ. 
Frenciscu*  Stiller  8J. 
Steph.  Wielowieyiki  SJ. 

Clement  XL 
Joannes  Kugler 
Ud.  Gutierres  Hurt  SJ 
Ant.  M.  Aftaitati  Cp. 
Petrui  de  Vallemont 
Joannes  de  Burgo* 
Joannes  B,  Antoine* 
Dom.  M.  Molinari  OP.* 
Joan.  daAscargorta  Min.* 
Franc.  M.  Gaeparri* 
Alex.  Diotaileri  SJ. 

1721 

» 

Claud.  Guesni6  OSB. 

I  1 

Aloys  M.  Garbi  SMV.l 
Fern.  de  Soledade  Min.* 
Rom.  Sedelmayr  OSB. 
Irnst.  de  Carrslho  j  Sonee* 
Bern.  M.  d'Amici  OUt. 

Simon  Kaercbne  SJ. 
Ed.  Bern.  Bourree  Or. 
Ign.  de  Camargo  SJ. 
Christisnos  Holcbeeher  8J. 
Cospar  s  i.  Msrit  M.  Carm. 
LiIOot.  de  Meyere  OP. 

Aug.  MoUhaeucci  OSFr. 

1722 

Claudius  Fleury 
Conr.  Janninck 
Franciscus  Aprile  SJ. 
Franc  Schinosi  SJ. 
Emmanuel  de  Sa  Carm.* 
Auguttin.  Sartorius  Ci. 

Petrus  Leuxenius  SJ. 
Christoh.  Rassler  8J. 
Fulrius  Fontana  SJ. 
Petrns  Moretti* 
Josnnss  Wolksr  SJ. 
Albortas  Beiffenstael  Mln.* 
Dsniel  Flonder  SJ. 
Petrns  Forestier 
Josnnes  Bept  Yitiioni* 
Sochot* 

1728 

Digitized  by  LjOOQiC 


1747 


1748 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literaa 

1724 

Dominicus  Perea  OPr.* 
Jo.  Peres  Lopes  Min. 
Jo.  P.  Du  Saolt  SJ. 
August.  Drassl  Min. 
Matth.  Hoenicko  SJ. 

Ambr.  Lallouette 
laaac  de  Bruyn  SJ. 
Abdalla  Zacherua* 
Steph.  de  Champflour 
G.  de  Sere  de  Boche  Chon- 
art 

Tobias  Arent  SJ. 

Nat.  Alerander  OP. 

Joa.  Angelu*  a  Nat. 

Carm. 
Guilelmus  Pierart 

NaL  Alexander  OP. 

1725 

Joannes  Marin  SJ. 
Petr.  Mediano  8J. 
Tei.  Porretter  Cist-' 
Stephanus  Chiosa  Min/ 
Franciscus  Panwens  OSA. 

Bern.  Deairaot  OSA. 
Jacobus  Schier  Min. 
Godefndua  Sittartz  SJ. 
Franciaeus  Partinger  SJ. 
Joseph  Baronios* 
Christ.  Peichich* 
Renat.  Jos.  dn  Bois  SJ.* 

Petrua  Franciacua* 
Cajet.  Potesta  Min. 

1726 

Paulus  a  Concept.  Carm. 
Ant.  Arbiol  Min. 
Lud.  Babenatuber  OSB. 
Franc.  de  8ande  SJ. 
Eust.  a  8.  Maria  Ca. 
Jacobos  Mibes  SJ. 

Joannes  B.  Tolomei  SJ. 
Gabr.  Sserdahelyi  SJ. 
Wolfgang  Boasanyi  8J. 
Joach.  RappertviU.  Cp.* 
FenneU* 

Hyacinthus  Tonti  OAS. 
J.  de  Bonniercs  de  Soua- 
stre  SJ. 

Vinc  Baecalar  y  Sanna 
Guil.  Besein  OSB. 

Digitized  by  VjO 


1749 


1750 


Patrologia 

Historia 
ecclesiaatica 

Theologia  practica 

Ben.  le  Nourrj  08B. 
Sim.  Mopinot  OSB. 

1 

Nat  Alexander  OP. 
I  JacobuB  Echard  OP. 
Popjpej.  Sarnelli 
Fr.  Tixnoleon  de  Choisy 
Jacobus  Marsollier 
Ludovious  Ant.  de  Ruffy 
Ignatiufl  Bagnati  Carm. 
Ant.  de  Oathala-CoQture 

Innocentius  XIII. 
Bened.  Laudati  OSB. 
Car.  Franciscus  Dubos 
Las.  Bened.  Migtiorucci 
David  Winther  Min. 
Alphona.  ab  Ang.  Carm. 
Dominicns  Ureaya" 
Franc.  Rtktger  de  Haren 
Ant.  Baldessari  SJ. 
Joan.  Frain 
Eqs.  a  ss.  Sncr.  Trin." 
Araand.  Bauwena 
Franciscua  Berthea» 
Joan.  Ant  Ardia  SJ. 

Nat.  Alexander  OPr. 

1724 

JuL  Garnier  OSB. 

D.  8anmar thanus 

08B. 

Joannes  de  Chatelan 
Jo.  Benedicl  Gentilotti 
PhiJippus  Buonanni  SJ. 
Joannes  Hermant 
Philippui  Hueber  OSB. 
Petras  Joe.  Dunod  SJ. 
8.  L.  Beckowsky  Crue. 
Jo.  Chr.  BateUi 
De  San  Nicolas" 
Petr.  Lebrasseur 
Gabriel  Frothlieh  SJ. 

CaroL  Ant  Caanedi  SJ. 
Joan.  Laur.  le  Semelier 
Petr.  Guetrather  OSB. 
Joan.  Ev.  Rottner  OSB. 
Car.  de  la  Rue  SJ. 
Kil.  Kazenberger  Min  ' 
Joan.  Banholzer  SJ. 

Joannee  Marin  SJ. 

1786 

Guil.  Bessin  OSB. 

Ludovicua  Doucin  SJ. 
Joannes  Boivin 
Jac.  Bouillart  OSB. 
Beaunier  OSB." 
Thomas  de  Angelis  OP. 
Joannes  B.  Louvereul* 
Flor.  a  s.  Joseph  Trin/ 
Jo.  Petr.  Ferandez  SJ. 
Anton.  Bonbardini 
Alex.  de  Burgos  Conv. 

Michael  Theraite 
Petrus  Govaerts 
Ant.  Bovari  Min. 
Sebald.  a  s.  Christ.  Carm. 
Ambr.  a  Novis  Cp. 
Jac  Hoffstetter  Min." 
Lndovicus  Pisant  OSB. 
Joannes  Bapt  Halden  SJ. 
Uhaldus  Stuihor  Min." 

Lud.  Babenetuber  Ben. 

1726 

Digitized  by  Google 


1751 


1752 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiya 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 

1727 

Francucos  Kolbe  SJ. 
Joannes  Syros  OP." 
Felix  Alamin  Cap.* 
Barn.  Unterberger  Min. 
Jo.Martinez  deRipaldaSJ. 

Georgiua  Gengell  SJ. 
Bern.  Posxolo 
Ludovicus  Dumeenil  8J. 
Joan.  Lombard  8J. 
Feiix  de  Moiina  Cap." 
Tilem.  6ail.  Backhaslas* 
Francisens  de  Pierre  SJ. 
Dusaussoy 
Claadiai  Sicard  SJ. 

fr.  nn  Ranst  0.  Praed. 

Jo.  a  s.  Anna  Carnx. 
Humb.  Belhomme  08B. 
Martinus  Brictius  SJ. 
Hier.  Ragusa  8J. 
Simon  Bagnati  SJ. 
Joanner  Polinier 
Stephanns  Thieroux  SJ. 
Innoc.  Caaanora  Or. 

1728 

HiaMontefortino 
ML 

Proc  Friachmann  OP. 
Bened.  Hoeber  Clst.* 

Michael  Bednari  SJ. 

Gabriel  Daniel  SJ. 
Jac.  Fontana  SJ. 
Matth.  Petitdidier  OSB. 
Theod.  a  s.  Renato  Carm. 
Caspar  Maendl  8J. 
LudoT.  Dauret  OP. 
Joa.  V.  Zambaldi  Hier.' 
Oabriel  Kapi  SJ. 
Ferdinandas  Meixner  OP. 
(Ant.  Dorsanne) 

Valerius  Felix  Axxofuidi 
Car.  Jo.  de  Lattaifnant  SJ. 
Joannes  Heoxet 

1729 

Franciscua  Noel  8J. 
Caspar  Erhard  OSB. 
Raphael  Tobl  Pr. 
Emer.  a  a.  Steph.  Carm.* 
Wenc  Cantzler  Minim." 
Baph.  Koendig  Cist." 
Hadr.  a  Nancaeo  Cap." 
Frane.  Sehileher  SJ. 

Honorat.  Tournely 
Laur.  Cozza  Min. 
Greg.  SeUeri  OP. 
Henricus  Colendal  SJ. 
Bern.  Baillie  OSB. 
Car.  Piettre  OSB. 
Matt.  Pinna  OSB. 
Henr.  Ant.  Tan  Berchem 
Anzel.  Heppenheim  Cp. 

Joannts  Hardoum  SJ. 
Honoratua  o  s.Moria  Ca~ 

Petrus  Guarin  08B. 
Jul.  Ant  Boboredo  SMT. 
Franciscus  Darid* 
Joan.  Petros  Artinfer 

Joannes  Hardouin  SJ. 

Digitized  by  Google 


1753  1754 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 

Theologia  practica 

Lacas  Urban.  Mangeant 

Joannee  B.  Braachi 
Vit  AL  Lobineau  OSB. 
Ant.  da  Piedade  Min.* 
JB.  de  la  Croix  Ch.  de 

St  Valier 
Mich.  de  Jadice  OSB. 
H&dr.  vaa  Loo 
Carolas  Caes.  Scaletta* 
Faurtas  Labbey  OSB. 
Benedictas  Chiarelli  SJ. 

Franc  van  Ranst  OP. 
Joseph  Sacripanti 
Elias  a  s.  Franc.  Carm.* 
Nicolaus  Richart 
Aquilin.  Amao  OSFr. 
Paulas  Aler  SJ. 
Christoph.  Tootell 
Jo.  Paul.  de  Sault 
Antonius  Barbeito  OSFr. 
Plac.  Caparelli  OSB.* 
Jacob  van  Bossuyt  OSA. 

Joannet  B.  Braschi 

1727 

Lud.  Ban.  le  Comte  SJ. 
Franc.  Mnfioz  Trin. 
Franciscus  Mariani  Min.' 
Jo.  M.  Creacimbene 
Ant.  Parkinaon  OSF . 
Ladisl.  Radossany  Carm*. 
Ferd.  a  Solitudine  Min.* 
Auguat.  Aetinaa  OSA.* 
Mich.  a  s.  Maria  OSA. 
Car.  E.  de  Cloyseault  Or. 

Fr.  Schmier  OSB. 
Joannes  Pontaa 
Laz.  Andr.  Bocquillot 
Just.  Redn  Min. 
Ant.  Maria  Bonucci  SJ. 
Petrus  le  Merre 
Nicolaus  Cuygius* 
Franc.  Echarn  Min.*  Fr.. 
Joanoes  Boillot  Min. 
Antonius  Legot 
Oarard  Kolb  OSB. 

(Zeger  Bern.  van  Espen) 

1728 

Eduardus  de  Vitry  SJ. 
Nicolaus  Gervaise 
Phil.  a  Jac.  PQtner  Sebp. 

Jo.  Uardouin  SJ. 
Franc.  Bianchini 
Hon.  a  s.  Maria  Carm. 
Mich.  a  t.  Amato 
Car.  Joa.  Morozzo  Cist. 
Ignatius  Agricola  SJ. 
StaniaL  Wibert  08B.* 
Joannes  Bapt.  Salerni  SJ. 
Dositbeas  a  s.  Alox.  Ca.* 

Petrus  le  Brun  Orat 
Franciscus  Mar.  Pitoni 
Laur.  Tapolcsany  SJ. 
Ant.  Greg.  Rippel 
Jo.  Sigm.  de  Zeller 
Vincent.  Houdry  SJ. 
Jo.B.  E.  Avrillon  Minim. 
Leo  Msroten  OSA. 
Ignatius  Glowacki  SJ. 
Coelestinus  Rcittmayr  OSB. 
Franc.  Anceaume  OSB. 

Laurentius  Cozza  Min. 
Hon.  a  s.  Maria  Carm. 

1729 

Digitized  by  LjOOQiC 


1756 


1756 


Theologia 
scholastica 

Theologia  poaitiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  ss.  literas 
spectantes 

1730 

Joan.  a  s.  Mich.  Carm. 
Petrua  Juniua  Min.* 

Aur.  Piette  OSA. 
Aufust.  Khinl  Miolm.* 
Joan.  B*pt.  Ininfor  08A. 
Joannes  a  s.  Ant  d.  r. 

Vmc.  MatcarM  SJ. 

Liv.  de  Meyer  8J. 

Godefr.  Hannenberg.  SJ. 

Matth.  Dolmans  OP. 

Joannes  Abaolon  SJ. 

Ignatios  Uubnwsel  SJ. 

GuiL  de  Uranr 

Benatus  Colonienals  Cap. 

Petrus  Jsc.  Blondel 

Stenhanus  Lorenxoni  Orat.* 
tep 

Vinc  MascareU  SJ. 
Ignat.  Georgins  OSB. 
0.  M.  Kalkstein. 

1731 

Carolus  Moral  Min. 
Joeeph  Cuellar  Min. 
Bern.  Rabaudj  OP. 
Car.  Gislin  Daelman 
Paulue  a  Lugd.  Cap.* 
Hyac.  de  Baets  0P. 
Franciscus  Poseh  Praem. 
Thiebanlt  Kreyenrief 
Martinn»  Oottscheer  SJ. 

Ang.  de  Paesione  Carm. 
Rob.  Manning 
Raym.  Mwaorius  Conv. 
Andr.  de  Grasao  Cap.* 
Jo.  Dom.  Putignani  SJ. 
Hoynck* 

Jo.  Jos.  Salton  SJ. 
Franc.  Sehmiti  SJ. 

Em.  Villaroel  OSB. 
Paschae.  Sala 
Christoph.  Berlanga  SJ. 
Franeiscus  Tobia  SJ. 

1732 

Did.  de  Castilla  Carm.' 
Bern.  Schallhammer 
08B. 

Marinue  Panger  Min/ 
HyacinthuTPeri  OSB. 

Joannes  Kraus  SJ. 
Franciscus  Hertzig  8J. 
Antoniua  Vaira 
Carol.  Mayr  OSB. 
Aubert.  Boland  OCap." 
LudoT.  Sabran  SJ. 

Christoph.  Grangel  SJ. 
Lnd.  Marraoci  cl.  reg. 
Ferd.  Zucconi  8J. 

Digitized  by  Google 


1  7  57 


1758 


Patrologia 

Historia 
ecclesiaatica 

Theologia  practica 

Steph.  Chamillart  SJ. 
Nicol.  du  Mortier  cler.  r. 

Benedictua  XIII. 
Jo.  Ge.  de  Eekhart 
Corhin.  Khainm  OSB. 
JB.  Orouet  de  Maup. 
Antonius  Becquet  Uoel. 
Per.  A.  Orlandi  Ca. 
Petr.  J.  de  Grainville  SJ. 
Jo.  Intcrian  do  Ayala  Morc. 
Frider.  Tilmes  SJ. 
Jos.  Kodrigrncz  Trin. 

Michael  Duperray 
Fr.  Joa.  a  Citruniga  Cp. 
Joann.  B.  C.  Fattolilli* 
Joaun.  B.  Badalini  SMV. 
Alph.  Costadaa  OPr. 
Cajetan.  Alcssaudri  Theat 
Cajetaiius  Argeuto 
Simon  Mich.  Treuve 
Lud.  V.  Mamiaui  delaR.  SJ. 

Benedirtus  XIII. 

1730 

JB.  le  Brun  Desmarettes 
Alez.  a  Paaaione  Carm. 
Joannes  B.  Caraccioli* 

Gelas.  Heiber  OSA. 
Dom.  Stan.  Alberti  SJ. 
Fr.  a  J.  M.  de  «.  Juan 

de  el  Puerto  OSFr.' 
Franciscus  Turius  SJ. 
Franciscus  Orti* 

(Joanne»  Thiroux  OSB.) 

Georg  Khodigni* 
Dionysius  Simon 
Blasius  C.isbert  SJ. 
Franc.  Paulus  de  Nicolai 

Joan.  Bapt.  le  Brun 

1731 

Joannes  Salinaa' 

Aujelu»  Maria  Kicci* 

Jos.AWarez  delaFuente 
Min.* 

Lucaa  a  PuriBc.  Trin.' 

Tfi    Ck.a    Ant    \tin  * 

JKJ.    ll  D,    /AllL.    .'11 II. 

Plac.M.  Bonfrizieri  SMV 
Antonius  Franco  SJ. 
Frauciscus  Ho^llei  SJ. 

Joan.  (iranco  las 
Petrus  Catalano  SJ. 
Kugenius  Worell  Ci«t 
iM<»n.  j<)cL"u.  ^/iinieres  ^ai  > . 
Franciscut  Latenaj  Carin. 
Ferd.  Siejrhard  S.l. 
Laur.  Alb.  Verlohner 
de  ls  Foyp-  d  •  Wrtrleu 

1732 

I 

i 

■ 

: 


Digitized  by  Google 


1759 


1760 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  ss.  literas 
spectantes 

1733 

Dom.  Lo88ii<la  Min.' 
Marq.  Suppaur  Minim/ 
Cyrillus  a  s.  M.  CrippaOSA. 
Franc.  Christen  SJ. 
Seb.  Knippenbcrp  OP. 
R.  Effinjer  OSB/ 
Innoc.  a  Thoma  Aq.  Schp.* 

Jgn.  H.  de  Graveson  OP. 

Jo.  Jac.  Scheffma- 

cher  SJ' 
Edmund.  Simmonet  i>J. 
Thomai  du  Jardin  OP. 
Joannea  Raicaani  SJ. 
Zach.  Chardon  de  Lugny 
Jo.  Caspar  de  Boecken 
Thomaa  Winter  SJ. 
Ludovicus  Rusca  OMin. 
Aubert  Roland  Cap*. 

Mxchael  U  Quten  OPr. 
(Jac.  Jos.  Duguet) 

Petr.  de  Bretagne  OSA. 
(J.  Joaephua  Duguet) 

1734 

Joan.  de  Alliaga  OP.* 
Matth.  Blanco  SJ. 
Joannes  Bapt.  Sandi* 
Georg.  Raicaani  SJ. 
Hyac.  Hecht  Praem.* 

Marcellinus  Siuri 

Thomaa  Gould 
Joseph  Averhausen  SJ. 
Joannea  Sianda  OCiat.* 
Bernardua  Ribera  OP.* 
Didacua  Barrientoe  OP.* 
Franc.  de  Pierre  SJ. 
Bern.  Tribolet  SJ. 
Caspar  Pongracs* 

Marcellinus  Siuri 
Jo.  B.  Morran  de  Belle- 
garde 

Lesquorin* 

1736 

Joannes  de  Ferreras 
Nicolaua  L'  Herminier 
SigUmund  Puach  SJ. 
Fortun.  Venerius  Barn.* 
Andreas  Roth  OPraed. 

Petnu  Mano  OSA* 

Joannes  Batsmegyei* 
Francis.  Nonhardt  8J. 
Eduardus  Hawarden 
Petrus  Manao  OSA.* 
Joannes  Ferler  OPraad. 
Dogard" 
Tboma8  Deane 
Theod.  J.  Fr.  Fagnier  de 
Viaiznes 

Jac.  Longueval  SJ. 

Franciscus  Maria  Biacca 

Digitized  by  Googl 


1761 


17«2 


Patrologia 

Hiatoria 
ecclesiaatica  cum 
disciplinis  annexis 

Theologia  praotica 

Michael  Le  Quien 
O.  Pr. 

Ign.  H.  A.  de  Graveson 
OP. 

Philippus  Buonarrotti 
Joseph  Stocklein  SJ. 
Nic  Heyendal  Praem. 
Joe.  A.  ratrignani  SJ. 
Ubertus  Benvoglienti 
Joach.  le  Grand 
Didacus  del  Corro' 
Ger&rd.  Cutel  ord.  cruci«. 
Anton  Sepp  SJ. 
Lud.  du  Four  de  Longuerue 
Miehel* 

Mich.  U  Quien  OPr. 

Hier.  Saccheri  SJ. 
Eust.  de  Perrea  y  Porree 
Jo.  Gregoriua  Spengler* 
Anton.  GuerreruB  OSA.* 
J.  Fr.  P.  Leferre  de  Caum. 
Ferd.  Sifhard  SJ. 

(Jae.  Jo».  Duffutt) 

1788 

Demetrius  Barbuli  8J. 

Car.  Meichelbeck  08B. 
Era8mus  Gattola  OSB. 
Em.  Caj.  de  Sousa  Theat. 
Alph.Huebcr  OSB. 
Jac.  Le  Groux 
Lud.  Legendre 
Joseph  M.  Stampa  Som. 
Petr.  A.  Martorelir 
Dominlc.  Lazzarini 
Fridericus  Geiger  SJ. 
ClaudiuB  de  Vic  OSB. 

FranciacuB  Babin 
Roch.  Drapier 
Angelus  a  e.  M.  Carm. 
Matth.  Guil.  Louvrex 
Blasius  StaphtnuB  Pr. 

1784 

Bernard.  Pei  OSB. 

« 

Jac.  Longueval  8J. 
Philippua  Anaetacio 
Em.  rereyra  de  Sylva 
Leal 

Fr.  Leit&o  Ferreiro 
Th.  Car.  Fleurian  d'Ar- 

menonville  SJ. 
Petrus  Piovene  SJ. 
ften.  d'  Aubert  de  Vertot 
Aofuttinus  Alemand  . 
Jo.  Glor.  Hammerschmid 
P.  J.  Miranda  Elis.  7  Unua" 

ZTV«se«a             a    Kf  Rt'/iv*yw 

Franc.  Schmalta- 

grueber  SJ. 
Joan.  Bapt  Rigahti 
Simon  Pet.  Stievenard 
Jos.  BattiBtelli 
Franc.  Xav.  Brean  SJ. 
Claudius  Judde  8J. 
Franc.  a  Mostauo* 
Caspar  ToreUi' 
PhiUppns  Breun 
Jo.  Jtc  Boileau 
Honr.  Venedien  SJ. 

PhUipput  Anastatw 

1786 

Digitized  by  Google 


1763  1764 


Tbeologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  sa.  literas 
spectantes 

1736 

Antoniua  Peralta  SJ. 
P.  Caurinua  OP.' 
Jo.  HidalRO  OSB.* 
Jo.  Bapt.  Berni* 
JoBoph  Thalhtmer  OSA. 
M.  Wolfg.  ObermuUner  Pr. 

Vinc.  Thuilher  OSB. 
Petrus  Ludov.  Danes 
Matth.  Baaile  Min. 
Nicol.  Ouarin  SJ. 
Bernardus  Atrebat.  Cap.* 
Stephanut  Szezaniecki  SJ. 
Guil.  Casp.  Dyks  Pr.* 
Joan.  Poolman  OP. 

Vitus  PichUr  SJ. 

Joa.  Claud.  Guiot* 

1737 

Hadrian  Miaskowski  SJ. 
Alao  Hi*'.r08B. 
Jo.  de  Campo  -Verde  SJ. 
Benig.  Sichrowski  OSA. 
Joan.  Maria  Bertoli  SMV. 
Alan.  Pfeiffer  OSB. 
Beccera  Min.* 
H.  de  Thyard  de  Biasi 
Carolus  CornacdoU  Cartn. 
Heoricus  Dussik  SJ. 
Oerard.  M.  Capassi  SMV. 

Tnan  Vavtiins 

Max.  Wietrowski  SJ. 
Claud.  Buffier  SJ. 
Claud.  Franc.  Sommier 
Jo.  Bapt.  Hannot  Min. 
!Jo8.  Sanfelice  SJ. 
Hier.  a  a.  Aug.  Trin.* 
Franciscua  Csepolenr  SJ. 

Congtantim  Roncaglia 
congr.  MD. 

Joseph  Falk  Sj. 

1738 

Vincent  Ferreriua  OP. 
Paachal.  Agrainunt  SJ. 
Edmund.  de  Burgo  OP. 
Steph.  Puiyna 

Jac.  Hyac  Serry  OP. 
Barth.  de  Bossea  SJ. 
Joannes  Milan  SJ. 
Placidua  Troici  OSB." 
Aufust.  Roman.  Fiori  Ca- 
mald. 

Andr.  Frejberger  SJ. 
(Car.  Jo.  Colbert) 

Paulua  Sebaat  Medici 
Ludov.  Ricloa  OSB. 
Jo.  Ger.  Kerkherdere 
Claudiua  Hennequin 
Corneliua  Nary 
Roman.  Krinner  OSB. 
Joannes  Antonius  Ciantar* 
Petrus  Polo  OMin.* 
Anton.  de  SUveira  Trin.* 

Digitized  by  Google 


1765 


176« 


Patrologia 

Historia 
eccleaiaatica  cum 
distiplinis  annexis 

Theologia  practioa 

L&oi.  Jod.  Le  Clerc  Sulp. 

Franciacus  Salmon 
Petrns  Boachiua  BJ. 
Nicaaiua  Grammatici  SJ. 
Nicol.  Tombenr  08A. 
Martial.  a  s.  Jo.  B.  Carm. 
Jo.  Caepar  Beretta  OSB. 
3am.  Timon  SJ. 
Jo.  Mar.  Amato  BJ. 
Hichael  Strnnk  SJ. 
Ens.  ab  omnibus  SS.  Ca.* 
Joan.  de  Rifero  SJ. 
Piachinart  OMin. 
Jac.  Ant.  del  Monaco  Orat. 

Juttus  Fontanmi 

Vitua  Pichler  8J. 
Juatua  Fontanini 
Joannea  Petrue  Gibert 
August.  Magff  OSB. 
Joan.  Bapt.  Baaei 
Dom.  a  Cebalsar  OSB. 
Nicolaus  Taascb* 
Cajet.  Coraxxa  cler.  reg/ 

1736 

Anton  Maria  Lupi  SJ. 
Pranc.  Orlendi  OP. 
Maria  Armelini  OSB. 
Franciacua  Catrou  SJ. 
Ludoricua  de  Targny 
£1.-  Monsignani  Ca. 
J.  F.  Bourgoing  de  Villef. 
Lud.  Anast.  GuichardMi. 
Claud.  Viadelou  SJ. 
Agnellus  Onorato* 

Contt.  Roncagtia  e.  MD. 
Max.  Wietrowtki  SJ. 

Const  Roncaglia 

c  Matria  D. 
PhiL  Hecquet  Carm. 
Ant.  Anaeime 
Thomaa  Ceva  SJ. 
Jo.  Valentino  Strauas" 
Franciacua  de  Almeida* 

1787 

Jacobus  Laderchi  Orat . 
Lud.  Fr.  J.  de  ia  Barre 
Franc.  de  Fonaeca  SJ. 
Philibcrtus  Papillon 
Jo.  Bapt  Labat  OP. 
Jo.  P.  Niceron  Barn. 
Franc.  Wagner  SJ. 
Joaeph  de  Jeau  M.  Min/ 
Carolas  Dodd* 
SUresterMediolanensts  Cp/ 

Th.  Ratto  y  Ottonelli 
Franciecua  Maaclef 
Jo.  B.  Ebberth  OSB. 
Joannea  Croiaet  SJ. 
Carolus  Majelli 
Henricus  HardUr  OSB. 
FideUa  Pedrolus 
Norbertus  Jomart  OSB. 
Lamotha 

Ixnatias  Aaton.  Palou* 
Walb.  a  s.  Adelgunde  Carm.' 
Stanlsl.  Karx/ 

Vine.  Ferrerius  OPraed 

1798 

Digitized  by  Google 


1767 


1768 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  sa.  literas 
spectantes 

1739 

A1t.  Cienf  uegoe  8J. 
Joseph  a  8pir.  a.Ca. 
Nicolaua  Hoehn  SJ. 
Caj.  Benitez  de  LugoOP. 
Ambr.  Ziegler  08B. 
Alexius  a  Conc  V.  Trin. 
Alex.  Ceatf  Min.* 
Viani  SMV. 
LudOT.  Maschi  OP. 
Joannes  de  Lncca  Min.* 
Bern.  Oberhauser  OSB. 

Franciecus  Vivant 
Georg.  Kauffmann  SJ. 
Joannea  From  SJ. 
Brocardoa  a  a.  Nic  Car.* 
Petrus  Scheffer 
Bern.  Baiduinus  Fley 
Quilelmus  Crathorne 
Galimbertus* 

J.  R.  Tournemine  SJ. 
Ant  Maria  Ouieeiardi  SJ. 
Matth.  de  B&rnerille  Or. 

1740 

Carolusdu  Pleasis 

d'Argentre* 
Alyp.  Locherer  Min.* 
Vinc.  Calatayud  Oraf 
Adb.  Hoermanaeder  OSA. 
Mich.  Hier.  Monreal  SJ. 
Joannee  8alzinger* 
De  le  Loz  de  Bouillemont 
Petrui  Jo8.  Cortasse  SJ. 
flieron.  Techiderer  SJ. 

Joa.  M.  Perimezzi  Minim' 
Cacciaturo  de  Arachiel 
Jo.  ChryB.  Scarpho  Baa. 
Franc  Zavarroni  Minim. 
Joannea  Foerachan  SJ. 
Joannea  Ringelhan  8J. 
Cl.  Maynard* 
Joannea  Constable  SJ. 
Hadrianua  Delcourt 
Joannes  Balogh  SJ. 
Bupertus  Ness  OSB. 

N.  CommtnoB  Papadopoli. 
C.  du  Plegsx  d  Argtntre 

Joannes  MaJlemana 

1741 

Alex.  Maszinelli 
Barbar.  de  Angelia* 
Nic.  M.  Tedeechi  OSB. 
Apoll.  a  a.  Thoma  Carm.* 
Arn.  Hackhoffer  M' 
Leon.  Piertz  SJ. 
Franz  Xav.  Steriin&er  SJ. 

Melch.  de  Polignac 
Dom.  de  Colonia  83. 
Joannee  Zahradka  SJ. 
Franc.  X.  Dentreeollea  SJ 
JuiL  Caspar  Deika  Pr.' 
uaurentius  Mifliacei* 
Nic.  Capaasi* 
Steph.  Jos.  de  la  Fare 
Jo.  Chryst  a  s.  Joseph 
Schp.* 

Aut.  Jos.  Am.  Feydeau  Carm. 

Ant  Steyerer  SJ. 
PhMppus  QarbeUus* 
Dom.  SdfeUi  Aaa>* 

Digitized  by  Google 


1769 


1770 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica  cum 
disciplinis  anneria 

Theologia  practica 

Edxn.  Martene  OSB. 
Car.  de  la  Rue  OSR 

Jo.  Fridericue  Schannat 
Car.  Lnd.  Hugo  Praem. 
Eustachiu»  Manfredi 
Carolus  d'Aigrefeuille* 
Joan.  a  e.  Felice  0.  ee. 

Trin.* 
Carolus  Granelli  SJ. 
Barthol.  Roeai* 
Vlnc  Nicolle  OP. 

Edm.  Martene  OSB. 

Ludovicus  Fuet 
Fr.  Macchietta* 
Vinc.  de  Giueti* 
Virginiue  Valsecchi  OSB. 
Oundis.  Suarei  de  Paz* 
ndeph.  Seidl  OSB. 
Aegidius  Veuge  Orat. 
Ant-  a  s.  Angelo  Ca.* 

Edm.  Martene  OSB. 

• 

1739 

Joannea  le  Maitre 
Fel.  Sam.  Rodota 

Jo.  B.  du  Sollier  SJ. 
Emman.  Aguilera  SJ. 
Petr.  Jul.  Rouille  SJ. 
Chriet.  Etachlager  SJ. 
Acfid.  Grannini* 
Innoc.  Pokorski  Er.  t.  Pauli 
Nic.  Sormannns  Obl.* 

Clemens  XII. 
N.  Comn.  Papadopoli 
Paulue  Zettl  SJ. 
Joeeph  Dalbert  SJ. 
Thad.  Fr.  Schwaiger  Pr/ 
Ludov.  Paxy  Paul/ 
Paulue  Anton.  de  Carusis* 
Bernardue  Atrebat.  Cap. 
Bernard.  Tbenhagen  Min.* 

1740 

Bern.  Montfaucon 

O.  S.  Ben. 
Andreas  Bota  SJ. 

Guil.  Cuypere  SJ. 
Edmund.  rerreau  OSB. 
Thomaa  Bouges  OSA. 
Antoniue  Banier 
Felic.  Bueei  cl.  reg. 
Domin.  Parvenin  8J. 
Jan.  de  Lannee  Cief 
Nicaiee* 

Bartholomaeue  Roeai" 

Ant.  Soell  SJ. 
Jacobue  Lanfredini 
Marian.  A.  Herrmann  Pr. 
Franciscu8  Monacelli* 
Franc  M.  Ricci  OSB.* 
Oreg.  Schoonaerta  OSA. 
Autonius  Oassmann  OSA. 
Aiezander  Hamoer* 

1741 

Digitized  by  VjOOQle 


1771 


1772 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

1742 

Vinc.  L.  Gotti  OP. 
0.  Kaltenhauser  OP. 
SigiBm.  Bttttner  08A. 
Ludoy.  Simonsin  SJ. 
Joannes  Boursier  SJ. 
Jo.  D.  Putignani  8J. 
Georfiu»  Nie.  Basi 
Leonsrdas  Klos  QSB. 
Matthiss  Hsyko  SJ. 

Claud.  Fr.  HouteTille 
Ren.  Hjac  Drouin  OP. 
Jacobus  Robbe 
Fulg.  Bellelli  OSA. 
Georg.  Kauflfraann  8J. 
J.StJLWoykoirnkiPr.* 
Jodoeas  Goethsis 
Resimb.  Perkmsyer  OSB. 
Aegidius  Domer  Aug. 
BonsTenturs  Attsrdi  AuK. 
AnseUn.  Brinkmsnn  Fr.* 

Vinc  Lu&.  Gotti  OPr. 

Petr.  Sabatier  OSB. 
Henr.  Mich.  Guedier 
Joannea  Seidel  SJ. 
Mich.  Languedoc  SJ. 
Vinc  Avrocaius  OPr. 
Aegidius  Msrtin  Pr. 

1748 

Alph.  Wensel  Ben. 
PauL  Gabr.  Antoine  SJ. 
Nie.  de  Segura  8J. 
JoBeph  Maria  Platdna 
Cajetao.  Pesso  Theat. 
Godefridus  Uerman  SJ. 
Joa.  8eybold  SJ. 
Petrus  Pflster  SJ. 
Jos.  de  Bibss  OP.* 

Joan.  Fr.  Baltus  SJ. 
Hyac.  Bougeant  SJ. 
Claudius  Pelletier 
Ad.  a  s.  Ge.  Groll  Schp. 
Nic.  Girardeau* 
Gabriel  Maason* 
Hieronymug  Scb&ser  SJ. 

mmmmmrm  m*mmj  mmm  mmmr                mm              •       mm*mr  • 

Thomss  Binner  SJ. 
PhUippus  Febeo  SJ. 
Jos.  FrOhwirth  SJ. 

Thom.  Aq.  Erhard  OSB. 
Jacobus  Villotte  SJ. 
Jos.  CL  Guiot  de  Marne* 
Horat.  de  Parma  Min.* 
Frid.  Msuritiue  Foinnrd 

1744 

Bened.  Schinier  OSB. 
BonaT.  Telladus  Min.* 
Phll.  SsUer  OSA.  Min.* 

JodocuB  Wssner  OSB.* 
ktsrisnus  degli  Amstori* 
Josn.  Bspt.  VeUe  SJ. 
Alb.  ChrUtisn.  PargstaU  SJ. 
Christisnas  Helwig 

Stephanus  Souciet  SJ. 
Rup.  a  s.  Gaspardo  Carm. 
Eleasar  Horn.  Min. 
Nicolaus  le  Tournois* 
Bernsxdus  Mshy  SJ. 

• 

+m»      •             mm       m  m             ■  •  rwn 

/     sm  *  m4           \M           WM  mm**m  4*          # 'Al  MJ|i 

L-ajeu  m.  Merau  l  ntai. 

Digitized  by  LjOOQIC 


1773 


1774 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica  cum 
di8ciplinis  annexis 

Theologia  practica 

Petrns  Benedictus  8J. 
Paulus  Gagliardi 

Petrus  Cl.  Fontenay  SJ. 
Hilariue  Dumas 
Guido  Grandi  Cam. 
Euatach.  Janka  Ciat. 
Petrus  Brumoy  SJ. 
Joan.  Seyfried  SJ. 
Job.  Bapt.  Duboa 
Jo.  B.  Bordoni  SJ. 
Reginb.  Berkmar  OSB. 
Kouaulf 

Carolus  Meyer  SJ. 
Leonardus  Orebner  SJ. 
Maiach.  Tschamser  Min. 

Jo.  B.  Maaillon  Or. 
Maaa.  Kreaalinger 

Conrad  Vogler  SJ. 
Petr.  Massemin 
Ant.  Fr.  Bellati  SJ. 
Sabinus  OMin. 
Joannea  B.  Argiro 
Martinua  Pallu  SJ. 
A.  M.  de  Nigrie" 
Pern.  Frasc.  a  Vaxisio  Min. 
Sam.  Horack  OPr. 
Caspar  Callenberg  SJ. 
Thomas  M.  Alfani  OPr. 
Casim.  de  Moll  OSB. 
Jo».  Ant.  Bordoni  SJ. 

1742 

Anaelmus  Banduri  <  >SB. 
Petrua  Marc.  Corradim 
Gregor.  Berthelet  OSB. 
Joan.  B.  du  Halde  SJ. 
Theodos.  Bouille  Carm. 
Seb.  Mitterdorfer  SJ. 
Hugo  Toofell 
Franc.  Arisi 
Vinc.  Salazar  OP." 
Nicol.  Benger  Paul/ 

Gnbriel  Gualdo  Theat. 
Nicolaus  de  Segura  fcfJ. 
L.  A.  de  Moncade  de  Bell. 
Thad.  Fr.  Schwaiger  Pr. 
Bonav.  Barberini  Cp. 
Raph.  a  Tuccnlo  Cap." 
(iuil.  Beusch  SJ. 
Aufust.  Diesbach  SJ. 
Lambertus  Gnud  OP. 
Jus.  Th.  a  s.  Jo.  Bapt.  Carm. 
Franciscus  Vontura* 
Michaol  Polus* 

Paul.  Cabr.  Ancoine  SJ. 

Andreas  Spang&r  SJ. 

Adamus  Flotto  SJ. 
Nic.  Th.  Scivetti  08A." 
Jo.  Fr.  a  a,  Ant.  Min." 
Franc  Matritentia  Min." 
Rousael* 
Innoc.  Fileppi* 
Dom.  L.  Clem.  Brugelea* 
Pranciacna  M.  Looni" 

Cajet.  M.  Merati  Theat 
Dominicua  Zauli 
Jac.  Phil.  Gatti  OSA. 
Bern.  M.  Giacchi  Cp. 
Vinc.  de  Sacchia 
Andreas  Zuccheri  SJ. 
<*eorgius  Slerina  SJ. 
Carolus  Worel  SJ. 
Jo.  Bapt  Campadelli" 
Soraph.  Macarinolli" 

1744 

Digitized  by  Google 


1775 


1776 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
1       et  polemica 

Diaciplinae 
ad  &a.  literas 
spectantes 

1745 

Bened.  Aug.  M.  8MV. 
A.  Gutieres  de  la  Sal  SJ. 
S.  P.  de  LaFosse  8nlp. 
Ludor.  Flandrensis  Cap. 
Lib.  Jo.  Ge.  Ubl  Pr. 
Dominlcus  Ulricb  OPr.* 
Anselmus  Scbwah  OCist." 

Ludoticus  M.  Luoini  OP. 
Claud.  R.  Hongnant  SJ. 
Franc.  Car.  a  Breno  Min. 
Mich.  a  Castrofranco  Cp. 
Ant.  Ignatius  Hancuio  SJ. 
Franc.  M.  Spinelli* 

Franciscus  Sxdellax  SJ. 
Antonius  Martinetti* 
Jac.  Vinc  Bidal  d'  Aafeld 
Stephanns  Fourmont 

1746 

Antonius  Erber  SJ. 
Th.  Madalena  OP. 
Ant.  Ruerk  OMin.# 
Jo.  Dominicus  Agnani  OP. 

Did.  Quadros  SJ. 

Joannes  Bapt.  Bovio* 
Joan.  Th.  Berghauer* 
Fr.  Guil.  Roberti* 

Didacus  Qnadros  SJ. 
Franeiscus  Stainbart  SJ. 
Stepbanus  Sdugliata 

1747 

Jo.  a  s.  A.  Walbrecht 
Schp. 

Rutg.  S.  Braunman  Pr. 
Em.  Ign.  de  la  Reguera 
SJ. 

L.  Ramirez  Franc* 
Cajetanus  Frank  Serv. 
Hieron.  Besnecker  Cist 
Cbxistopborua  Goerfei  SJ. 

Thomas  Sehmitz  OSB. 

Carolus  Merlin  SJ. 
Tiraotheus  0'Brien 
Ig.  Kulcsynaki  Bas. 
Uattblas  Heimbacb  SJ. 
Benedictus  de  Gaetanis* 

Petrus  GulUemin  Ben. 
Petrus  Kwiatkowtki  SJ. 
Josepb  Anton  Constantini* 

Digitized  by  Googl 


1777  1778 


Patrologia 

Historia 
eccleaiastica  cum 
diaciplinis  annexis 

Tbeologia  practica 

Joc  Benatoe  08 A." 

CaroJua  Andrian  SJ. 
Luoaa  Joc  Cerrachani 
J  o.  a  s.  Fac  Raulin  08A.* 
Claadioi  Anton.  Duding 
J.  A.  Znnggo* 
Petr.  Fr.  Perre* 

Laur.  Vig.  de  Nicollii 
Jacobus  Spreng  SJ. 
Gerhard.  ZetUMin.* 
Antonin.  Hitslmger  8J. 
Nicolana  Qaioia 
Meinrad  Behwara  OSPr. 
Joaa.  Bapt.  Oarrido  08B. 
Docende»* 

1745 

Jo.  Bouhier  de  Sav. 

Dominicua  Qiorgi 
Cerolua  P^terffy  8J. 
Maarit.  Fr.DantineOSB. 
Joaeph  Rochua  Volpi  8J. 
Jos.  Fr.  Lafitau  3.  J. 
Franciacua  X.  Kropff  8J. 
Qregoriua  Kolb  8J. 
Oeeare  Bentcnuti  CL. 
Aeg.  a  c  Joc  Madeyeki 

Schp. 
Bern.  Ferrette  Ci. 
Ladielaue  SzOrenyi* 
Eenaulf 

Caroloi  Coatt.  Bebbl  08A.. 

Nicolaua  Masaotta  8J. 
Franc.  Bcrlendi  Theat 
Franc  Hunoldt  8J. 
Joeoph  Gihl  8J. 
Joc  de  ConrbeTiUe  8J. 
Stephanna  Neef  Min. 
Edno.  Mongin 
Bern.  Sab.  Angelia  Ca/ 
Praaeiscae  M.  Masc«ttala 
Hieronrmaa  Criapi 
Vinc  Boaio  Pr. 

1746 

Joeeph  del  Poaao  Bae* 

Jo.  van  den  Velden  SJ. 
Ed.  Ambroa.  Burgis  OP. 
Petrua  Juenin 
Jo.  Dominicu»  Bertoldi* 
Laarentiua  Karolyi* 
Franciacua  Ficomni 
Romuald.  Stockaoenaia 

Vinoentiua  Petza 
J.  Lud.  Brnnei 
Bemig.  Maachat  Schp. 
Qeorg.  Faael  Praem. 
Steaialaoe  Kare  Mln. 
Joaanoa  B.  da  Motta 
Joa.  Parelra  a  c  Aana  Ca. 
P.  Sebwalb  Clat." 
Jer.  a  Patario  Pr.* 
Joannaa  B.  Saocbetti* 
joaanw  Aiajaoner 

1747 

Digitized  by  VjOOQle 


1779 


1780 


Theologia 
schola9tica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

1748 

Placidua  Renz  OSB. 
Ludov.  de  Louada  SJ. 
Anton.  Melgaco  Min.* 
Ignatius  Albert.  Srerts 
Bened.  Heuschen  OSA/ 
Lafosse  de  Champdorat 

Jac.  Phil.  Lallemant  SJ. 
Fr.  A  Cavaleanti  Theat 
Joeeph  Corneli  SJ. 
Cbristophoras  Leopold  SJ. 
Petrus  Franc.  Thielens 
Ge.  Laz.  Bergor 
Joanne*  de  C&tanoo* 
Paschal.  Magli* 

Ant.  de  KaDxatein  Min. 
Antonius  Remy  SJ. 
Jos.  Charlemafne  Carm. 
Laureutius  Thekal  SJ. 

1749 

i^re»c.  nnsper  jmn. 
Antonins  Meyer  SJ. 
Melchior  Briga  SJ. 
Coel.  Hermann  OSB. 
Ignatius  Seits  8J. 
QUbertue  Paricker  Pr.* 

Bemigiua  Breyer 
Jo.  Chr.  Goetze 
Christoph.  Neueuhelm  8J. 
Laur.  Franc.  Boorsier 
Victor  Caralesi* 
Clemens  Baroni* 

Pius  Th.  Milante  OP. 
Caeaar  Calino  SJ. 
Germ.  Cartier  OSB. 
Henricua  Fr.  de  Vence 
Petrua  Mekhitar 
Ant.  Bruxen  de  la  Mart» 
Franciscns  Bellenyer 

1760 

Em.Ign.  Coutinho  Ca/ 
Cypr.  Benaglia  OSB. 
Joaeph  Mediopica* 
Fridericus  Donati  SJ. 
Albertus  Prack* 

Gregorius  Kurta  OSB. 
Dyon.  Bern.  de  Moraea 
Fr.  Ant.  Pyros  Minim.* 
Antomus  uoatanzi 
Rom.  Dreyer  Ben. 
Fr.  X.  Pfyffer  SJ. 
Ifnatius  Mllanese  SJ. 
Jos.  Zoller  OSB. 
Joseph  Frova* 
Henricus  Fickendorf* 

CoHV.' 

L.  A.  Muratori 

Jacobus  Pirea  SJ. 
Nic  Mansuy  Praem.* 
J.  Diaz  de  Arxe 
Anna  Joa.  Nearille  SJ. 
Ars.  a  s.  Roberto  Cera.* 

Digitized  by  Google 


1781 


1782 


Patrologia 


Historia 
ecolesiastica  cum 
disciplinb  annexis 


Comelius  van  Gettel 
El.  de  Amato  Carm. 
Bern.  Aeg.  Raguet 
P.  Ren.  Dorival  SJ. 
P.  Fr.  Lantheanme  8J. 
Bened.  Studer  OSB. 
J.  Anton.  Pecci* 
Antonius  Solia  SJ. 
Petni8  Polidoro 
Mich.  Pugienaia  Cap.* 
Jo§.  Pereirade8.  A.Ca,* 
Ph.  Le  Cerf  do  la  Vier.OSB. 
Lambert  OSfi. 


Theologia  practica 


Fr.  M.  Rotarius  Barn. 
Joannes  B.  Pittoni 
Joan.  Jac.  Scarfantoni 
Apoll.  Holzmann  Min. 
Guil.  Segaud  SJ. 
Rob.  Sala  Cist* 
Gaud.  de  Janua  Min.* 
Philip.  fiernardut  Lenet 
Pranc.  Xar.  Fegeli  SJ. 
Lnc*  Berth.  Pistori  Pr. 
Rofer.  Pranc.  Daon 
ViTian.  de  Laborde  Orat. 
Udalr.  Probst  SJ. 

Antoniu»  Remy  SJ. 


1748 


Aceto* 
J: 


Godefr.  Besael  OSB. 
Marc.  Anton.  Boldetti 
B.  Joannea  Pinius  SJ. 
Joannes  Liron  OSB. 
Hier.  Cont.  de  ArgoteTh. 
A.  Rivet  de  la  Gr.  OSB. 
'Bern.  Jonghe  OP. 
Petr.  M.  Amiani* 
Michael  Moerkena  Cr. 
Ant.  Baldaaaari  Min.* 
Franco  Gir»esi" 
Fr.  Ribeiro  da  Silva» 
Ph.  Cheaadean  a  s.  Cl.  Ca. 


Od.  Scharz  Ben. 
Petrua  Gohard 
Guido  dn  Ronaseaud  de 

la  Combe 
Ben.  Sokolnicki  Min/ 
Joaeph  Gallifet  SJ. 
Aug.  Tepper  Cist.* 
Ang.  ab  Ann.  Paltzer  Sehp. 
Adalbertna  ThaveUer  Pr. 
Frid.  Ana.  Lod.  Schnell* 
Petrus  Wiltx  SJ. 


1749 


Jo.  Franc.  Madriai  Or. 

L.  A.  Muvator, 


Lud.  Ant.  Muratori  8«b«  Biedl  Praem. 
Mang.  Ziegelbauer  OSB.  Conat.  Grimaldi 
Jos.  GeorgiUH  ab  £gga    HiL  Katzenberger 
P.Hyac.  Morice  deBeaub.  Albert  Marion  Praem.* 
Petrua  Probat  SJ. 
Apoatolu*  Zeno 
Joa.  Gnmilla  8J. 
Joa.  Caaaani  SJ. 
Ign.  BrentanoCim.08B." 
Berth.  Rizelius  08B.* 
Bon.  Am.  deCaeaareCv.* 
Manritiua  Harchesi  SJ. 
Benno  Zaisberger  CSA. 
Bernardin  Meztardus  Fr.* 


SJ. 

Panlns  Stafani* 
Hor.  Stabili  Ben.* 
Philippus  Friderich  SJ/ 
Joan.  Geors;.  de  Souillac* 
Dominicua  Nic.  Escolanus* 

Lud.  A.  Muratori 


1760 


Digitized  by  VjOOQle 


1783 


1784 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literaa 
spectantes 

1761 

Aoi.  Schnell  08B. 
Andreaa  Gordon  OSB. 
Herm.Joa.ai.Hil.  OSA. 
Oe.  Tonauer  8J. 
Joen.  Mexsuceto  Min/ 
AL  Ant.  Verney* 

Joan.  d'  Yee  de  Saleon 
Joseph  Caj.  Moniglia 
Frenc.  Kugler  SJ. 
Franc.  Monteusou  SJ. 
Fr.  M.  SpinelU* 
Jo.  Clemens  Ceechetti  Min.* 
Laff*d*mon* 
Woifff.  Rossanr* 

An$.  SchneU  OSB. 

Jacob.  Martin  OSB. 
Frane.  Hon.  Beeariliien 

1762 

Car.  M.  Angeletti  Min. 
Jordan,  Preinffui  OP. 
Andreaa  Procnart  8chp. 
Bernh.  Varga»  8J. 
Joan.  Ximenez  Carm.* 
Th.  Aq.  SchOttl  Aug. 
Leonardas  ran  GrinsrenSJ. 
Jonnnes  Jos.  de  Effuiire* 

Carolus  Regent  SJ. 
Vict.  Amad.  Soardi  Laa. 
Lnd.  de  Bonnaire  Orat. 
Mich.  Szegedi  SJ. 
Fr.  Raym.  Adami  SM  V.* 
SelTet.  Maarici  SJ.a 
Thomss  Cori  OP. 
M&rianus  Brockie  OSB." 
Jsoobos  OrandTiUiers  SJ. 

Ant  Patfono  SJ. 
Franc  Oudin  SJ. 
Nioolaus  Henry 
Franc.  Peikhart  SJ. 
Ludovicus  Bonrbon 

1763 

Coel.  Mayr  OSB. 
PetruaOianotti* 
Phil.  Ud.  Cordier  SJ. 

AloyeiuB  Andruaai 
Fr.  Ilharat  de  la  Ch. 
J.  Joa.  Langnet 
Fr.  de  Borgia  Goetaen* 

berger  8J\* 
AemiL  Naial  OSB. 
Pent.  Eschenbrender  SJ. 
De  Ronjonz* 
Const.  Gandio* 
Edmundus  Helis?* 

■ 

Godefr.  Kroell  OSB. 
Ludovicua  Eachborn  SJ. 
Carolus  Jos 
Frenier  SJ. 
Proeper  Marinl  OSA.* 

Digitized  by  Google 


1785 


17S6 


Patrologia 

Histoha 
ecclesiastica  cum 
disciplinis  annexis 

Theologia  practica 

Sebastianus  Paoli 
Franc.  Armand.  Gervaise 
Fr.  Bonacchi* 
Dom.  M.  Speroni  Conr.* 

Jos.  Catalanus  Hier.* 
J.  Antonius  Saui 
Ant.  Sandini 
Petr.  Ant.  Corsignani 
Joeeph  M.  Brocchi 
Bl.  A.  Naesare  y  Ferria 
J.  St.  Remondini 
Car.  M.  Perutini  Mi.* 
Alpb.  Haidenfeld  OSB. 
oaroi.  uoieuz  aj. 
Petras  Dolmtns  SJ. 
Ignstins  Msr.  Como 
Dominicas  Centf  SJ. 
Ignet  Poofrses  OSPsnli* 

S.  Leonardus  de  P.  M. 

OSF. 
Aug.  Michl  OSA. 
Hanib.  Albani 
Jo.  Franc  Richelmi  8J. 
Cher.  Mayr  Franc* 
Hier.  del  Portico  CMD. 
Josnnee  Piebon  SJ. 
Josn.  B.  ChiareUi* 
Reymundus  Ceocbetti* 

A.  SchmU  OSB. 
J09.  Maria  Broehi 
Jos.  Catalanua  OSHier.' 

1761 

Joeeph  Dousot  Ben. 
Qreg.  Cannoni  Ang.* 

Alex.  Politi  Sch.  piar. 
Em.  Garay* 
Mich.  Horvath  sch.  p. 
Franc.  Ljn.  Dunod  deCh. 
Sim.  Reboulet 
Mich.  Sieakoweki  OP. 
Petrui  Baudry 
Conr.  Hertetberger  8J. 
Hyac.  Segura  OP. 
Lud.  Batterel  Or. 
Anton  Lucci  Min. 
J.  B.  M.  Contareni  OP.* 
Car.  Hier.  Sormonni* 
Oerald.  ZQreher  OSB.* 
Jos.  Bedekorich  Psnl.* 
OcUt.  Boccelleni  SJ. 
Joseph  de  BlslnTillo  SJ. 

Placid.  Boekhn  Ben^ 
Ludor.  de  Hericourt 
Mar.  Novaes  OP. 
Georgius  Jos.  Wagner 
J.  Scaramelli  SJ. 
Jo.  M.  Acerbi" 
Seb.  Donati* 
OctsTios  Torci* 

Ii^O  s%  SftflQbQCA  Oftp* 

1762 

Bonifecius  Sadler  OSA. 
Joseph  Carol  SJ.* 

Joan.  Marangoni 
Antonius  Rivautella 
Joannes  Vignoli 
C.  P.  Hoynk  van  Papend- 
recht 

Jocobus  Felix  Girardin 
J.  B.  Lud.  de  Castilion 
Antonius  Pagi  Min.* 
Joe.  de  Natividade  OP.* 
Frid.  Sarteechi  CMD.* 
Jod.  Herm.  Nunnig 
Urbsnns  Sticker  SJ. 
J.  Cl.  Fsbre 

Qsb.  M.  Searmsrlio  OSB.* 
Seb.  Donsti* 
Emmsn.  Gsrsj  Min.* 
LudoT.  Infooit  SJ. 

Jac  Sanvitale  SJ. 
Franc.  Makas  SJ. 
Petr.  MurilloVelaDdeSJ. 
Franc.  Pappns  OSB. 
Cajetanus  a  Bergamo  Cp. 
Jacobus  Bartolt  SJ. 
Joannes  de  Joanne 
Fr.  Rauch  Ben. 
Ant.  M.  Arrighi* 
Prosp.  Ilcer  OSB. 
Josepb  Msris  Bolsooi 
Frsnciscns  Josn.  de  Deo 

Staidel  Con?.* 
Clem.  Baroni  do  CsTslcsbo* 
Josepbus  Cherssso 

1768. 

Digitized  by  Google 


1787 


1 78$ 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

1764 

Anton.  Murphy  Min.* 
Ambro&iua  Ziegler  OSB." 
Christ.  Schardt  SJ. 
Jo.  Benedict.  Bayer  Praem. 
Henr.  Menschengen  SJ. 
Aem.  DraUieber  Ben. 
CMim.  Gratoer  Praera. 

Ja.  Nic.  Weislinger 
Fortun.  a  Brixia  Min. 
Lud.  la  Taate  OSB. 
Engelb.  Hoermann  0  ;B. 
Joaunes  B.  Gaddi* 
Frid.  de  Judice  Coel.* 
Pbilippus  Merx 
Nonnos.  Haeckl  OSB. 
Ipnstius  Arnaud  SJ. 
Tbomas  Oal  Min.' 
Car.  Lud.  du  Oard* 

Pbilib.  Girardet  OSB. 
Q.  Jost* 

1765 

Joteph  Gantier  SJ. 
Ant.  de  Albalate  Min.* 
Did.  6.  Matthaeus  Min." 
Jo.  Laged&mon  Snlp. 
Ant.  Mart.  Roche 
Homob.  de  Bonis  Barn.* 

Jac  le  Febure  SJ. 
Ludovicus  Philip.  Joly 
Simon  Berinrton 
Joan.  Bapt.  Gautbier 
Seb.  Baader  Au*;. 
Cels.  Mirliaracca  Cl. 
Ludolph.  Schaumbnrg  SJ. 
Blas.  Stentucci* 

J.  B.  Pk.  ae  Che$n«  SJ. 

Fr.  Se.  Maffei 
Aug.  M.  Quirinu*  Btn. 

Berth.  Crasaous  Carm, 
F.  X.  Widenhofer  SJ. 
Ant.  Caaini  SJ. 
Joseph  Wenxei  SJ. 
Petrns  dn  Bos  OSB. 
J.  B.  a  Gentilino  Mia. 
Carolus  Mosca* 
Parifi  Carm.* 

1756 

Marianus  Brokie  OSB. 
Caa.  a  Maraala  Cap.* 

WiUb.  Heiss  OSFr. 

Dorainicus  Parfusiua* 

Yvo  Valois  SJ.* 

Fr.  Picard  de  St.  Adon* 

Gabr.  Ritsch* 

Frc.  Wenc.  Barkovich  Som. 

Antonius  Murphjr  Min. 

Bern.  Troschl  OPraem. 

Franc.  Haselbauer  SJ. 
Ud.  Catelinot  OSB. 
Nonnos.  Moser  OSB. 

Digitized  by  Google 


1789 


1T90 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica  cum 
disciplinis  annexis 

Theologia  practica 

Ant.  M.  Merenda* 
Petrua  de  Ceetro* 
Franciscos  Florins* 

Mart.  Bouquet  Ben. 
Car.  Fr.  Touatain  OSB. 
Franciscua  Argelati 
Chrys.  Hantbaler  Ciit 
Casim.  Tempesti  Conr.* 
Fid.  Soldani  Valumbr.* 
Jo.  B.  Sanjanello  Hier." 
Henr.  de  s.  Ant  OSA.* 
Bas.  d'Asquino  Barn. 
Philippus  Monti 
Fr.  Innoc.  FHeppi* 
Trojanua  Spinelll* 
Aug*.  Zararroni* 
DroSoni* 

Joannes  B.  Gatiico 
Leodegar  Maier  OSB. 
Ant.  8er.  Camarda  OP. 
Dan.  Ant.  Schindler  Pr. 
Petrus  M.  Forti  8J. 
Vinc  M.  DineUi  OP.* 
Gref.  Berthelet  Ben. 
Leon.  Jansen  Pr. 
Sersph.  M.  MsecarinelU* 
Jo.  N.  Tropper  Min.* 
Joannes  s  s.  Yladislso* 

1764 

Anff.M.QuirinusOSB. 
Jo.  de  Augustinis  Min. 

Fr.  Se.  Maffei 

Fr.  Scipio  Maffei 
JB.PhilipoteauduCh.SJ 
Nic  Lenglet  du  Freanoy 
Antonius  Bremond  OP. 
Hadrianus  Daude  SJ. 
Steph.  Gabr.  Brice  Ben. 
Henr.  Fr.  X.  de  Belaunce 
Emman.  Ser.  de  Feria 
Joannes  Bertholet  8J. 
Melito  Perpin.  Cp. 
Stanisl.  Wulbers  OSB. 
Philippus  Argelati 
Jacobus  Bettaxzi 
retrus  Leo  Ghezzi 
Apron.  Huber  OSB. 
Dionys.  Albrecht  Pr. 
Som.  Endel  OSB. 
Jos.  Hyac.  Triverius  OPr.* 
(Bonar.  Bacine) 

A.  M.  Quirinu*  OSB. 

Hieronymus  Barutfaldi 
Casparus  J.  Gagna  SJ. 
Anselmus  Franc  Ernst 
Aiex.  Bekanowsky  SJ. 
Leop.  Pilati 
August.  Splnula  Som. 
Psolus  M.  Cardi  SMV. 
Horront.  Stabili  Ben. 
Coi.  Habisreitinger  OSB. 
Trachala  SJ. 

1766 

Cam.  Affaroai  08B. 
Jos.  Duranty  de  Bonre- 
cueil  Orat 

Horatius  Bianchi 

Joseph.  Vaiaette  08B. 

Joseph  Volpi 

Joe.  degli  Agostini  Min. 

Vitus  M.  Amicus  OSB. 

Ant.  Biscioni 

Joan.  B  de  Marne  SJ. 

Jac.  Acami* 

Franc.  Antonius  Vitale* 
Franc.  Orosz  Paul.* 
Romb.  rau  den  Male  Min. 
Jnan.  Checcozxi 

Benjamin  Elbel  Min. 
Daniel  Concina  OP. 
Jo.  Jos.  Petitdidier  SJ. 
Aug.  a  Coneliano  Cap. 
Barth.  Luts  8J. 
C.  Fr.  Donadoni  Min. 
Bernardus  Graasoldt  8J. 
Jos.  Silbennsnn  Prsem. 
Oarolus  Polinl 
rousssint  de  Csbsnis  Sulp. 
Nst.  Yer.  Aubry  Miss. 
Franc.  Aot.  Reichle* 

1766 

Digitized  by  Google 


1791  1792 


Theologia 

Theologia  positiva 
et  polemica 

DUciplinae 
ad  as.  literaa 

1767 

Car.  Ren.  Billuart  OP. 
Raphael  Nolbeck  Praem. 
Joaonos  Licbig  SJ. 
Ignatias  WUkinowics 
Jacob  Dedelley  SJ. 
Anton  Vanossi  8J. 

Jos.  D.  D'  Inguimbert  Ci. 
AdoL  Nemetaenyi  Schp. 
J.  Poszakowski 
Bonav.  Blanciotti  Carm.* 
Corbin.  Oraes  OSB. 
Franciscos  X.  Babinet  SJ. 
Ballenr  OSFr.* 

Aug.  Calmet  OSB. 
Horat  degli  Aaai  Min. 
Jod.  Jos.  rlumyoen 
Joannes  Qremner  SJ. 

1768 

Bonifacius  Sanftl  OSB. 
Georgius  Lhoteky  SJ. 
Udalr.  HuhndorfOSB. 

Franc.  F.  de  Seedorf  8J. 
Thomas  Dupre"  SJ. 
GuiL  Gu.  de  Tencin 
Urbanus  Robinet 
Jaeobns  CaTalli 
Honr.A.Daniel  deOennes  SJ. 
Andreas  le  Soudier 
Mich.  dl  Loronio  SJ. 

Isaac  Jos.  Berruyer  SJ. 

Nie.  Zillich  SJ. 
Casp.  Hartiheim  SJ. 

1769 

Jos.  de  Araujo  SJ. 
Udalricus  Munier  SJ. 
Boni&us  BObm  Schp. 
Bern.  Raschdorf  SJ. 
Oddo  Gotrath  OSB. 

J.  Fr.  Audebois  de  la  Ch. 
Leopoldus  Grim  8J. 
JarosL  Kapeller  Schp. 
Cajet.  M.  Cottone  Theat. 
Ant.  SteinsiU  Min.* 
Carolas  Goetz  Cist. 
Joannos  B.  Kaxj  SJ. 

Franc.  X.  Widenhofer  8J. 
Christianua  Hirn  SJ. 
Colom.  Stnr  a  a.  Bad.  Sckp. 
Jacobns  Deschamps 

Digitized  by  Google 


179:* 


1794 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica  cum 
disciplinis  annexis 

|    Theologia  practica 

i 

Mich.  a  s.  Joeeph  Ca. 
Franc.  Antonins  Gori 
Mich.  Villermaules  Or. 
Jo.  B.  Chicherio  c.  Som." 
Franc  dal  Pozzo  Ornt.* 
FridoL  Kopp  OSB. 
Bernardua  da  Deciraio  Mi." 
Bonav.  Eler»  OP. 
Alex.  Ro&or  SJ. 
n&x.  ii  s.  josepn  «j&rm. 

J.  M.  Cavalieri  USA. 
Lud.  Cajet.  Lima  Theat 
Jos.  Prickarz  Praem. 
Bonav.  Leonardelli  SJ. 
Thom.  Malaguzzi  Cam." 
Jo.  Ant.  Oviedo  SJ. 
Aloys.  BeUecias  SJ. 
J.  Perex  de  Lara" 
Jacobus  Malch  OPr.* 

Car.  R.  Biluart  Pr. 

1767 

C.  a  s.  St.  Villiera  Carm. 
01.  Legipont  OSB. 
Er.  Froelich  SJ. 
Ign.  Gropp  OSB. 
Lud.  Agnellus  Anastagius 
Joseph.  Lg.  Roderique 
Simon  Albinus  Marion 
Jos.  Bougerel  Or. 
Joan.  Oliva 

Sebastianu*  Briguef 
Malvaux* 

A.  J.  Dan.  Kraszewski  Pr. 
Petrus  Goville  SJ. 
Simori  Marques* 

Benedictus  XIV. 
Jo.  Ant.  Bianchi  Min. 
Alex.  Lesley  SJ. 
Carolus  Cocquelines 
Franciacus  Borull 
Tbomas  S  hmitz  OSB. 
Petr.  PompiL  Rodata* 
Ueorg.  TousHaint  OSB.* 
Aleris  Dan.  Bouchard 
Cl.  Fyot  do  Yaugimoy  Snlp. 
Dom.  Lopez  de  Barrera" 

1768 

Eduard  a  b.  Xav.  Carm." 

i 

Franc.  Kazy  SJ. 
Auff.Caj.  deSousaTheat.! 
Coel.  Leutner  OSB. 
Petrus  Ouilbert 
Ant.  Gaubil  SJ. 
Petrua  Lozan  SJ. 
Besson' 

Th.  ab  Incarnat.  CRL.* 
Nic.  Cann.  Falconius 
Luri.  Fr.  de  Fontenu 
Sab.  Mayrlocbuur  OSB. 
An^.  Floerchon  OSB/ 
Ant.  Mart.  L.!frvro" 
0.  Puccinclli" 

Albertm  Joly  de  Choin 
Philibertu*  Balla  SJ. 
Fulg.  CuniLati  OP. 
C.  Noceti  SJ. 
Jo.  Fr.  Montani  SJ. 
Lud.  Ferraris  Min.* 
JoKephn.s  Pauwel" 
Blas.  A.  Casi.ila  SJ. 
Fr.  Rauch  OSB. 
fioor&ius  Arvai  SJ. 
Ludov.  Gabr.  Ouerot 
Michael  Casalis* 
Paul.  C.  do  Ciciri 
Andreas  Ruo<lol  SJ. 

1769 

Digitized  by  Google 


17  95 


I 


Theologia 
scholastica 

Theologia  positiva 
et  polemica 

Disciplinae 
spectantes 

1760 

Maro.  M.  Struggl  8MV. 
Candidus  Briger  Cist. 
J.  M.  Figuereido  y  Souea 

0.  Min. 
Christ  A.  Frthlieh  Min. 
Aorelius  Beiehenbeeh  OSA. 
Hon.  Cordier  Min.* 

Jo.  Andreat  Tipaldi  SJ. 
Angelus  a  Vicetia  Min. 
J.  B.  8segedi  SJ. 
Amed.  Markel  SMV. 
Guil.  Grid.  do  Tuheglio 
Greg.  Horner  OSB. 
Igu.  Friee  SJ. 
Joannee  Tille  SJ. 
Aut  Konlaaeh  SJ. 
Dan.  le  Masson  des  Granges 
Jo.  B.  Hofer  SJ. 

!Quiricus  Roasi  SJ. 
Petr.  Nic.  Desmolets  Or. 
Bon.  Setaro  a  M  agd.Min.* 
Car.  Ant  Erra  CMD. 
Petrua  Chompre 

1761 

Benedictus  Plaxza  SJ. 
Nicolaus  Terzaghi 
Joe.  Redelhamer  SJ. 
Ei.  Schluderbacher  Pr. 
Anast.  a  Crucc  Carm. 
Joan.  Beichart  OSB. 

Hieronymus  Tartarotti 
Franciscus  Burgis  SJ. 
Ign.  Tentacher  8J.* 
Veapas.  M.  Trigona  SJ. 
Georgiut  Postek  SJ. 
Thomas  de  Tilly  Praom.* 
Theod.  Groaamann  Clat.* 

Jos.  August.  Orsi  0.  Pr. 

Antonius  Pluche  SJ. 
Verem.  Eiarogel  Ben. 

1786 

Will.  MohrenwalderOP. 
Gr.  Plaichahirn  Ben. 
Thom.  a  Natiritate  b.  V/ 
Berth.  HaueerSJ. 
J.  B.  Cortivo  Auf." 
Alex.  Podlesiecki  SJ. 

Jo.  Fr.  de  Lamarche  SJ. 
Mart.  de  Padani  Biro 
Rud.  du  Tertre  8J. 
Gregorius  Hoch  Min/ 
Joaeph  Gaiien  Pr. 
Ludorieua  Lanies 
Joannes  Bapt.  Caers  SJ. 
Caspar  Trost  SJ.* 
Laarentino  Cariola* 
Serenoa  Egerer  0.  Min.* 

J.  d.  Kraus  ObH. 
Prud.  Maranu*  OSB. 

Antohius  Zanolini 
Petrus  Curti  SJ. 
Blas.  Garofalo 
Herm.  Janssens  Min. 

Digitized  by  Google 


1797 


1798 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 
et  disciplina  annexae 

Theologia  practica 

Antoniua  Bongiorani* 

Joaephua  Andreaa  Tria 
Antoniaa  Roechmann 
Joannea  Leboenf 
Jo.  Henr.  de  Falkenstein 
Bald.  de  Honata  08A. 
Joannea  B.  Le  Maacrier 
Ildeph.  Catelinot  OSB. 
Leon.  Ceoconi 
Caietanua  Cenni* 
Urbanue  Fridrich  Min.# 
Franciacua  Berta* 

Bed.  Schallnamer  OSB. 
Bup.  Starch  OSB. 
Franciacua  Cliquet  OSA. 
Mioh.  VenegaSJ. 
Ant.  Guyexd  OSB. 
Fridericue  Wundarlkh  SJ. 
Didym.  Upianua* 
Carolus  Blaecus 

1760 

Eem.  Ceillier  OSB. 
Dominicua  Paaeionei 

Jos.  Aug.  Orsi  OP. 
SigUmund  Callea  SJ. 
J.  Fr.  Foppena 
Pet  Fr.  X.  CharleroixSJ. 
Joeephua  Ricca  8J. 
Philip.  Bayrhamer  Pr. 
Claud.  Ant.  Maire  SJ. 
Claudiua  Sallier 
Roch.  Alb.  Faci* 
Petr.  Gioenl 
Rup.  Niederm&yr  SJ. 
Cl.  St.  Bourdot  de  Riche- 
bourg" 

Verem.  Gufl  08B. 
Alexiua  Alexi  Schp. 
Joannea  B.  Furgole 
Joa.  de  Bonia  Barn." 
Timotheue  Raiakj  SJ. 
Antouiua  Huetlin  SJ. 
Hercules  M.  Monti  SJ. 
OuiL  Rob.  de  Beaumont 

1761 

Prud.  Maranus  OSB. 

Vinc.  de  la  Bne  OSB. 

P.  Joa.  Tricalet 

Joach.  Matth.  Qarxoa  SJ. 

Joan.  Stiltinck  SJ. 
Hier.  Pez  OSB. 
Marquard  HerrgottOSB. 
Joan.  B.  Kraus  OSB. 
Joannea  Perier  8J. 
Franciacua  Keller  8J. 
Joannea  Schmidl  SJ. 
Joannea  Blaupain  OP. 
H.  P.  Patrick* 

J.  Renter  SJ. 
Andr.  Marc.  Bnrriel  SJ. 
Joaephua  Carpani  SJ. 
Ad.  Staudinger  SJ. 
Bern.  ab  Annunc.  CL/ 
Gnil.  Penket 

1762 

Digitized  by  VjOOQle 


1799 


Theologia 

Theologia  positiva 

Di8ciplinae 
ad  88.  literas 
spectantes 

scholastica 

et  polemica 

Joannes  Clarkson  OP. 
Franc.  Rarago  8J. 
Marc.  Ant.  Grarois  Min.* 

Ignatius  Pien  SJ. 
Stanisl.  Koszeghi* 
Hieronymus  Constantini* 
Carol.  BonaT.  Bifotti  Min. 
Sebast.  Redfort  SJ. 
Petrus  Ignatius  Gamier  SJ. 
Gabr.  Car.  Buffard 
Udalricus  Weiss  OSB. 

Pet.  Corgtur 

Georg.  a  &»  Joa.  Cann. 
Ildeph.  Frey  OSB. 
Did.  a  s.  Ant  Carm. 
Job.  de  Bonis  Barn.* 
(Pranc.  Phil.  Messtonv) 

1763 

Digitized  by  Google 


1801 


1802 


Patrologia 

Historia 
ecclesiastica 
cum  disciplinis  annexia 

Theologia  practica 

Jos.  Hartsheim  SJ. 
H.  Sbaraglia  Conv. 
Ignatius  Schwarts  SJ. 
Val.  Zellner  Aug. 
Petrus  le  Merre 
Jos.  In.  Desericius  Schp. 
Jos.  M.  de  Thun  et  Hoh. 

v/<uuiut>  r  tu 

Hieronymus  Beaoigne 
Rob.  Schindele  08B. 
Brun »  Parode  OSB. 
Andrew  Bodrioli  SJ. 
Jo.  B.  Wieland  OSB. 
J.  S.  SefeniV 

Marcus  Kloz  Min. 
Theod.  Rupprecht  8MV. 
Franc.  Em.  Cangiamila 
Henr.  Ledermann  08B. 
Ant.  Hochkirchen  08A.# 
Franciscus  Kunics  SJ. 
Leo  a  Sambuca  Cap.* 
Jo».  d  Audierne  Cap. 

1768 

Jo.  Ifyac.  Sbaraglia  0. 

Conr. 

Digitized  by  Google 


H.  TABULE  CHRONOLOGIdE 

SEOOTTDUM  NATIOlfBS 


Italia 


Z.  Pasqualigo  cl. 
Ludov.  Jacobillus 
Coelest.  Brunus  08A. 
Carolus  Marania 
Modestus  a  i.  Greg.  Ca.* 


r. 


Hispania 
et  Lusitania 


Galha 


moza 
(Melch.  a  s. 


Anna  Carm. 


Jo.  B.  Cbiavetta 
Fontanolla* 


Joan.  B.  do  Moralei  OP. 


Fr.  de  Arauxo  OP.    Ludoy.  Maeratiua  8J. 
Franc.  Salgado  de  So-  Joan.  Bagot  SJ. 

Carol.  Guyet  SJ. 
Jo.  d^Eapiere*  OSB. 
Claud.  Chantelou  OSB. 
Franc.  Pinthereau  SJ. 
Ludov.  Doni  d*  Attichi 
N.  de  Marande" 

iauson  0.  Cann, 
Guil.  VoeDus* 
PauL  le  Jeune  SJ. 
Rieh.  Merdor  SJ. 
Lndor.  Coolon 
Natel.  Leufeols* 
Joan.  Obriot  Caxtn. 
de  Cadenet  Or. 


Joannee  Boatio  0.  Barn. 
Candid.  Brognolo  Min. 
Liv.  de  Monturaio  Min." 
Marc.  A.  Galitius  Cap. 
J.  M.  Vincenti  Theat. 
Felix  Girardi  8J. 
Panl.  Brleeio  OSPr. 
Jo.  Oroj.  a  Jotn  M.  OSA.* 


Th.  de  Vallgornera 
Franc  Combes  SJ. 
Ant.  Grafia-Nieto" 
Acatius  do  Velasco 
Anton.  Panes  OSFr.* 


OP. 


Jo.  B.  Piortili 


Franc.  Carriere  Min. 
Joannes  Besson  SJ. 
Gilbert.  Grimaud 
Petrus  Jainmy  OP. 
TheorJh.  Braehet  de  la. 

Mifietiere 
Jo.  Jot.  Surin  SJ. 
Jo.  Ant  Godin  08B. 
Ign.  Joe.  a  J.  M.  Ca. 
Jac.  Fournonc  Or. 
LndoT.  Qoinet  Ci. 


Uigitized  by 


oogl 


THEOLOGORUM 

DISPOSITJB  ab  a.  1664—1763. 


Belgiam 

Germania 
(Boh.)  et  Helvetia 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Ant  Sanderus 
Fr.  van  der  Veken  SJ. 
Henr.  Marcellius  SJ. 
Paul  Rosmer  SJ. 
Sim.  de  Coninck  OMin. 
Bonav.  Bassacus  Ca. 
Lud.  Hemmort  OSA." 

Henr.  Wagnereck  SJ. 
Tim.  Laubenberger* 
Eggerer  OSPaul" 
Marian.  Schwab  OSB. 
Thomas  Clatfus  TJ. 
Bern.  HertfelderO  SB. 

Ant.  Bruodinus  Min. 
Thomas  Carwoll  SJ. 
Thomas  Carve 

Fab.  Sxepesi  Conv. 

Jo.  BollandusSJ. 
Aegid.  Bucheriu:*  SJ. 
Jo.  Riviaa  OSA. 
Aug.  van  Teylingen 

Alex.  Magnoviui# 
Bern.  Snrius  Min. 
Fr.  van  Hondeffhom 
Min.* 

Joannea  Qeorgius 
Melch.  Cornaeus  SJ. 
Bonsv.  a  s.  Patritio 
Min.* 

Chr.  W.  de  Branden- 

burg 
Geor»  Seiser  SJ. 

Kenelm  Digby 
Raym.  Caron  0.  Mm. 
Jo.  Lewgar 
Oail.  Campion  SJ. 

Digitized  by  Google 


1807 


1808 


Italia 

Hispania 
et  Lnsitana 

Gallia 

1666 

Clem.  Galanua  oler.  r. 
Jo.  Baptista  de  Grossis 
Andreas  Muscara 
Petrus  Salernus  BJ. 
Cela.  Faleoni  csu.  r.  1. 
Bonsr.  BomIU  06B. 
lUn.  Scoti 
Fransciecoa  Bricchi 

Sebastianns  8alelles 

Em.  a  8pe  Min.* 
Josnnet  de  Aliosa  SJ. 

Philippus  Codurcos 
Bern.  la.  Palissa  OP. 
Daniel  a  s.  Jos.  Carm. 
Franc.  Bonal  Min. 
Claudios  Morel* 
M.  a  s.  Orstisno  Mnxteau  Cs» 
Carolua  Dorron  confr.  Or*t. 
Josnnee  Chifflet 
Frsae.  dn  Creux  SJ. 
CUud.  de  ls  Psrre* 

1667 

Alexander  VIL 
Sl  Pallavicino  SJ. 
Panlua  Piromallus  OPr. 
Carolnt  Latius 
Petrtrs  Alojsius  8J. 
Car.  Lanteriut  Min.* 
Joan.  Morandi  cler.  r/ 
Mioh.  Ang.  a  Neapoli 
Josnnea  Alex.  Ferrsri 
ajo.  Dnnioai 

Rod.  de  Arriaga  SJ. 
Petr.  dc  Alva  et  Astorga 

0.  Min. 
Alph.  Briceno  Min. 
Jo9.  Lainea  OSA. 
Andreas  a  s.  Joa,  Ci. 
Iaid.  da  Los  Trm.* 
Joaoph  Olsins  SJ. 
Paalns  Albin.  de  Bajss  SJ. 
Csspsms  ViUsroSl  OSA. 

Philippua  Labbe  S  J. 
Joannes  de  Chaumont 
GuiL  Marlot  OSB. 
Bonav.  a  s.  Anna  Carm. 
Honoret  Nicqnatias  SJ. 
Nicolaus  Sanaon 
Parth.  Vimont  SJ. 
Andress  CatolUna 
Petms  Gnillebsnd 

J  nsnnas    aTriaiT\anll*t  n* 

Petrns  Coppin 
Clsnd.  Chslsmot 

1668 

fiier.  Ercolani  OP. 
Jo.  B.  PaUotto 
Jo.  B.  Jona 
Fior.  MartinelU* 
Dem.  Pepanui* 
Frsneiscus  Lofers* 
Ant  Horando* 
PsnL  Caprini  OSA/ 
M»rt.  Alcoles  OCsrth.* 
Anell.  Rossi  OCann. 

Ant.  Bern.  de  Qniroe  8J. 
Maur.  de  Lezana  OP. 
Jo.  Martines  de  Prado 

OP. 

Ant  d?  la  Parra  et  &  He- 

aga  cler.  reg.' 
FrTKchonMenneroMin. 

Isaac  Habert 
Philippus  Briet  SJ. 
Joan.  Maon* 
Josnnes  Brisscier  SJ. 
Luurentiua  de  is  Borde* 
Frsnciscos  Chsrles* 
Carolus  Meusnier* 
Joelestinns  Mirebe»c- 

Digitized  by  Googl 


1809 


1810 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  et  Helvetia 

Anglia 

(Hibernia  et  8cotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Car.  de  Viach  Ci 
-GuiL  Landsheere  SJ. 
Irid.  a  s.  Joseph  Ca. 

Hieron.  Mfllman  8J. 
Caspar  Schott  SJ. 
Coelest.  Probtt  OSB. 
Jo.  a  Berke 
Symbert  Flecher  08B. 

Th.  Comptonus  Car- 

letonSJ. 
Jac  Mumford  SJ. 
Joannes  Sinnigh 

Jo.  Rywocki  SJ. 

Lud.  de  Schiidere  SJ. 
Alph.  Ant  Saraaa  8J. 
Caspar  Nemiui 
Theedorns  Moretus  SJ. 
Maorit.  Philipi  0.  Min/ 

Arnoldus  Meshovius 
Jsc.  Sohmid' 

Ignatins  Oodwin  SJ. 

Jo.  Erard.  Follon  SJ. 
Thomas  LeonardiOP. 
Michsel  Ttn  Triett  SJ. 
Ben.  Remig.  Noidens 

cier.  i. 
Goilelmos  Bejer* 

He.  Buaembaum 

SJ. 

Bern.  Vetweis  Min 
Jacob.  Balde  SJ. 
Hadr.  Oambart 
Theodor.  Dolman  SJ. 
Bernardinos  0.  Clst.* 
Simon  Rebiser  OSB. 

Laur.  as.PauloMin. 

(Suecus) 

Stanisl.  Sczygielski 
08B.' 

Digitized  by  Google 


1811 


1815 


Italia 

Hispania 
et  Luaitania 

Gallia 

1669 

Clemena  IX. 
Fr.  Bernardin.  Ferrari 
Dom.  de  Marinit  OP. 
Jul.  Mercorus  OF. 
Aloia  Sanseverino 
Matth.  Ferchi  0.  Conv. 
Ambr.  Landncci  OSA. 
Jac  Ciampalentes* 
Julius  Clemens  Scotti 

JoflnnA«s   RurrAlltni  SJ 

Laur.  Lonfhi  Som. 
Joan.  do  Msrinis  oP- 

Nic.  Rodriguea  Fer- 

mosini 
Ant.  de  Escobar  et 

Mendoza  SJ. 
Jo.  Ant  Velaaquec  SJ. 
Georgius  Cardoso 
Blas.  a  Benjumea  Min.* 
Laur.  Anff.  Espin  Ca.* 
Ant.  Decastillo  Min. 

Ludovicus  Bail 
Thoraaa  le  Blanc  SJ. 
Jhc  Bordes  Cap. 
Car.  de  Aremberg  Cp. 
Bonav.  Columbus  Conr. 
Anton.  de  Caignet 
Dan.  G.  Viole  OSB. 
Leander  Dirion.  Cp. 
Simplic.  a  s.  Martino  OSA. 
J»e    Viraier  SJ 

Leon.  Cbampeils  SJ. 
Josnnes  d'Arexan 
Alex.  Videl* 

1670 

Ferd.  Ughelli  Ci. 
Joeeph  M.  Ciantes  OP. 
Scipio  Errioo 
Bonay.  Theulus  Min. 
Jo.  Dom.  Ottonelli  SJ. 
Ambroeio  Lesaro  OP.* 
Sebasi  ab  Alex.  Ca.* 
A.  Volpi* 

Dionyeius  Leone  OP.* 
Jo.  B.  Caneellotti  SJ. 
Anton.  CasigUo  SJ. 
Philip.  Maria  Bonini* 
Simon  Rondelini 

Andreas  a  M.  D.  Car. 
Mich.  Ant  Frances  de 

Urrutigoyti 
Dionysius  Blasco  Ca.* 
Ant  Salcedo  0.  Pr.* 
Jos.  a  Villa  nova  08A.* 
P.  Fern.  de  Pulgar* 
Ant.  Bodriffo  OSF. 
Joseph  Andres  SJ. 

Franc.  Annatus  SJ. 
Petrus  Labat  OP. 
Bertrandus  Ttsnier  CL 
Pet  Cahxt  Campetti  Cp. 
Petrus  Gariel 
Dion,  de  Rires  0.  Cap. 
Marcell.  Regienaia  Cp/ 
Simon  Peyronet* 
Franc.  Alteserra 
Mattb.  de  Mourffues 
Lud.  Jac.  a  s.  Carolo  Ca. 
Christoph  le  Juff*  SJ. 
Ludoricns  Dabois 
Joennes  Doubdan 

1671 

Od.  Rainaldus  Or. 
Franc.  Bordoni  OSF. 
Joan.  B.  Riccioli  SJ. 
Regin.  Lucarinua  OP. 
Gabriel  a  a.  Vincentio 
Amad.  Chiroli  SMV." 
Joan.  Bapt.  Rorera  SJ. 
Jac.  Franc.  Yia  SJ. 
Jo.  Andr.  Cermenate  Barn. 
M    Morona  d&  M  Min 

S.  de  VasconceUoe  SJ. 
Chriat  Delgadillo  Min. 
Dom.  a  s.  Thoma  OP. 
Bern.  Inurriffarro  OSFr.* 
Petrus  a  Jesu  M.  0.  Marc* 
Em.  Ambr.  de  Filffuera  eL  r. 

Phil.  a  sa.  Trinit  Ca. 
Leo  a  s.  Joanne  Carm. 
Car.  Moreau  OSA. 
Jo«.  Gibalinus  SJ. 
Lud.  Dulaurens  Or. 
Joannes  David* 
Petr.  a  s.  Andrea  Ca. 
Honoratus  Bouche 
Laur.  a  s.  Theresia  Oa. 
Jo  R  Ouatremaire  OSB. 
Iheoph.  Bossel* 
Jscob  Talon  Or. 

Digitized  by  LjOOQIC 


1813 


1814 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  et  Hel?etia 

Anglia 
(ffibernia  etSeotia) 

Polonia 
et  Hongaria 

HadTanWalenburch 
Henricus  de  Cert* 
Caap.  JongelinuB  Gi. 
Petrut  tu  der  Laen  SJ. 
Joannes  de  Jonghe  SJ. 
Gnllelmas  Bolognino 
Henr.  Jonghen  OMin. 

Jo.  Grothaua  SJ. 
Ad.  Jo.  SchaU  SJ. 
Steph.as.PauloCa.' 
Aug.  M.  RomerSer.  M.V. 
Victor.  Oelenius  0.  Cap. 

Jo.  Austin 

Nic  Cichovius 
SJ. 

Andreas  Stibigk 
Eliaa  Downarowics 

SJ. 

Fr.Corr.Kochanows- 
ki  Min/ 

Matth.ChefneuxOSA 
Elig.  Bassaeus  Cp. 
Alb.  a  e.  Aegidio  Ca. 
Octav.  Wortt  Cap. 
Joan.  Tin  Parye  SJ. 
Henr.  Enjelgrire  SJ. 

Henr.  Lamparter  SJ. 
Plac.  Reymann  OSB. 
Reinold.  Dehnig  SJ. 
Bernard.  Loper  SJ. 
Jo.  Ge.  Kiene  Praetn. 

Joan.  Spencer  SJ. 
Laur.  aaTheresiaO. 
Carm. 

Franc.  Dubal  Praem. 
Bened.  Paulus  Boym  SJ. 
Sigism.  Lauxmin  SJ. 

Mich.  a  i.  Aug.  Ca/ 
Jacob.  Hautin  SJ. 

Ge.  Kruger  SJ. 
Jo.  Bern.  Linck  Ci. 
Theodorus  Rhay  SJ. 

Thom.  Andsrton  OSB. 

Digitized  by  Google 


1815 


1816 


Italia 

Hispania 
et  Lusitanis 

Oallia 

1672 

Dominicut  Magri 
Gaud.  Bontempus  Cp. 
Vitalengo  Boselli 
Alexander  Sperelli 
Ang.  Lantuaca  Min.* 
Matthaeus  Renxi* 
Petrus  Cornseus* 
Petrus  M.  Carina* 

Petrus  Magalhaens  OP. 
Christoph.  de  Vega  SJ. 
Andr.  de  la  Moneda  OSB* 
Alph.  de  Andrada  SJ. 
Bonar.  Pons  Pr. 
Didacus  de  Escolsno 

Antonias  Godeau 
Jac  Grandamicus  SJ. 
Jo.  Fr.  Senault  Orat 
Nicolaus  de  Bralion 
Amabilis  de  Bouraeis 
Tur.  le  Febure  SJ. 
Jo.  Lejeune  Or. 
Jo.  B.  Noulleau  Or. 
Petrus  Pelicsn  OPr. 
Juaun^s  Kerrsiiii  SJ. 
Ls  Fosee  OSA.* 
Lud.  Janinue  SJ. 
Ouido  de  Sourifnv  Or. 

1678 

Fr.  Maha  Florentinux 
Thoma*  del  Bene  cl.  r. 
Barth.  Maatrio  Conv. 
Lud.  Minutolo  QP. 
Ang.  a  Petricca  0.  Min. 
Mich.  Ang.  Lualdi 
Petrua  Tafuri  OSF. 
Gabriel  Beati  SJ. 
Anterot  M.  a  s.  Bona?.  OSA.* 
Joannes  Baot.  Pacicaelli* 

Emman.  Gonsales 

Telles* 
Franc.  Marzsl  OSF.* 

Joannea  Nicolai  O.  Pr. 
Franc.  Richard  SJ. 
Hier.  Lalemant  8J. 
Franc.  Pomey  SJ. 
Joan.  Cordier  SJ. 
Marc.  a  Baudinio  Cp.* 
Petr.  Lsllomsnt  CRA. 
Martinus  Incesin* 
Jscobus  du  Metz* 
Potrus  LescaloDier  S.l 
Josnnes  Colin* 
Alex.  Videl* 

(Nstsl.  de  Lalsne) 

1674 

Joan.  Bona  Ci. 
Jos.  Silos  Theal 
Joan.  Bapt.  Turicelli" 
Jo.  Paulns  a  M.  Min.* 
Serapbinus  PortsboS  Min. 
Andresa  Pissini  Oli?.* 
Laurentius  Pelini* 

Seb.  Abreu  SJ. 
Fr.  Fernandes  de  Mifi.* 
Andreaa  a  Matre  D.  Ca. 
Msrcus  Ant.  Brsvo 
Jos.  Fernsndex  SJ. 

Gabr.  Cossart  SJ. 
Vinc.  Contenaon  OP. 
Vinc.  Baron  OP. 
Bernardus  Guyard  OP. 
Joannes  Ferrier  SJ. 
Valerianus  Flavigny 
Claud.  Maltrait  SJ. 
Guilelmus  Martin* 
Gilb.  Mauguin 
Licinius  s  s.  Schol.  Cs. 
Casimirus  Tolosanus  Csp. 
Car.  iAiemant  SJ. 

Digitized  by  LjOOQIC 


18  17 


1818 


Belginm 

Germania 
(Boh.)  et  HeWetia 

Auglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Huugaria 

Jac  Lobbetius  SJ. 
Coel.  a  b.  Ludrina  Ca." 
Christ.  T»n  Langen- 
donek 

Bonagrat.  Habsensis  Cp. 
Nlcolaus  Wysing  SJ. 
Ge.  Mentxius  SJ. 

Vinc.  Canes  08F. 

L.  Kurski  s  Kursko* 

Mich.  8«neechal  8J. 

Bern.  Buchinger  CL 
Max.  Reiehenberger  SJ. 
Joannes  Berthold  SJ. 
Bernard.  Neuhauser  SJ. 
Beatus  Amrhyn  SJ. 
Frid.  Staudenhecht  SJ. 
Goorg.  Constans  SJ. 

Thom.O,8herrinMin. 

Joannee  Stankorits  SJ. 

Nicol.  Hen.  a  Pluria 
Ciat. 

Winold.  Coster  Carth. 

Lud.  Engel  08B. 
Tobiae  Zjgl  Cief 
Wolth.  Henriquez  sStre- 

resdorff  Aug. 
Ootthardus  Luca  SJ* 
Gregorius  Jos.  OSB. 

i 

Hugo  P.  8er.  Creesy 

Digitized  by  Google 


1819 


1820 


Italia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1675 

Jac.  Pignatelli" 
Hippol.  Marracci  CMD. 
Thomas  Tamburini  8J. 
Andreae  a  Cruce  (Lao)  0. 
Car.  Tommasi  cl.  reg. 
Marc.  Ferro  0.  Praed. 
Caesar  Rasponi 
Frans.  Maria  Brancatius 
Vinc  M.  Fontana 
Vinc  M.  de  Grossis  OP." 
Ignatius  Bompiano  SJ. 
Mart.  PeUegrini  SJ. 

Casp.  de  Ribadeneira  SJ. 
LucL  de  Ayllon  et  Quad. 
Balt  TeUez  SJ. 
Em.  Alvares  Pegaa* 
HL  Peres  de  Naeros  SJ. 
Joseph  Ormasa  SJ. 

Andreas  du  Sauasaj 

Guido  Mich.  le  Jay 
Stephanus  Petiot  8J. 
Jo.  de  la  Mure 
Laurentius  Bertrand' 
Franc.  Placet  Praem/ 
Petrus  des  Ch&mpsneuft  SJ. 
Josnaes  Bsiesdens 
Besisn  Arroy* 

1776 

Clemena  X. 
Bonav.  Bellutus  Conv. 
Paulus  Aringhi 
Greg.  Caraffa  cler.  r. 
Ambr.  de  Altamura  OP. 
Jo.  PauL  ab  Epiph.  Ca. 
Jo.  MsnteUas  OSA. 
Simon  RondeUni* 
Carolus  s  Cremons  OCsp. 
Greg.  de  Sobonico  Csrm. 
Albertos  de  Albertis  SJ. 

Jo.  Sendin  de  Cald.  ML 
Zsmorano  ds  VUlsftaerte  SJ. 
Augastinas  Vasa.ass  SJ. 
Josepb  Andres  SJ. 

Henricus  Valesiue 
Ant  Reginaldus  OP. 
Irenaeua  a  s.  Jac  Cann. 
£m.  Maignan  Minim. 
Franciscus  Bosquet 
Franc.  Delfau  08R 
Jac.  de  Machault  8J. 
Msria  Nicol.  Desfuerrois 
Jseobus  Legris 
Issac  ds  la  Perrere 
Fr.  de  Roagemont  SJ. 
Jal.  Cbifset 

1677 

Jos.  de  Vita  0.  Praed. 
Petrus  M.  Passerinus  OP. 
Emmanuel  Thesaurus 
A.  FL  Marchetti  de  A. 
Augustinus  Inrogcs 
Augastinus  Cermelll  OPr. 
Anton.  Msssacci  Cont.* 

Petr.  de  Godoy  OP. 
Did.  de  Silva  Pacheco 
Ben. 

Franc  a  Jesu  M.  Ca. 
Ant.  a  Spiritu  s.  Ca. 

i 

Jos.  Maria  Suares 
Jac  de  Sainte  Beuve 
Philippus  Desponf 
Jacobus  Petif 
Aib.  BeUn  OSB. 
CUudios  Seqoenot  Or. 
Frsnc.  Fournier  Miss. 
Nie.  PsrUlon 
Ksymoodus  Bonsl* 
Jsc.  Boireau  SJ. 
Phil.  Foron' 
Anton.  DesaUier* 

Digitized  by  Google 


1821 


1822 


Belgium 

Gennania 
(Bob,)  et  Helvetia 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Petr.  van  Walen- 

burch 
Joannea  Weyer  SJ. 
Jac.  de  Riddere  OSF. 
Gerard.  Othonis  SJ. 

Vit.ErbermanSJ. 
Chriat.  Rawler  OSB. 
Joannes  Ohneberger  SJ. 
flonricus  Mayer  SJ. 
Herm.  Bancke  Praem. 
Georg.  Forster 

Joan.  Heoquet  OP.' 
Guilelmua  Lacy  SJ. 

Lnc.  St  Zalutki  SJ. 

Matth.  Hauzeur  Mi. 
Joan.  ManteUas  OSA. 
Mac  Simoomo  Preom. 
Cix.Fr.  de  BoorfOfneSJ 

Nicol.  Schatten  BJ. 
Henricus  Kircher  SJ. 
Simon  Hnobmann  OSB. 

Ant  Terillua  SJ. 
Rich.  Lyncaeua  SJ. 
Jo.  B.  Hacket  OP. 
Nath.  Sotvellus  SJ. 
Ednard.  Woraley  SJ. 
Thoinas  White 

Joannea  Pricaeua 

Guil.  Herinckx  Mia. 
Fr.  Boaae  Spei 

Joannes  Scheffler 
Leon  Pappus 
WiUibaldas  Bernardt  0. 
S.  Franc* 

Henr.  Turbeville 
Ge.  Leyburne 

Alb.  Kojalowici  SJ. 

Digitized  by  VjOOQle 


1823 


1824 


Hispania 
et  Lontania 


Gallia 


1678 


Prospcr  Fagnani 
Franciecus  Basellus  8J. 
Gabriel  Marletta  OP.* 
Petrus  Fr.  Paeserinni* 
Aegidius  Conv. 
Leo  Matina  OSB. 
Sartorio  Onato 
Ascan.  Maria  CrUpo  OP.* 
d.  r. 


Mich.  de  Elisalde 
SJ. 

Stephanus  Mellaoa-* 
Nicolaus  Martines  SJ.* 
Hieron.  Lobo  SJ. 


Joannes  Lauaojae 
Dionysius  Amelotte 
Bened.  Bonnefoy  SJ. 
Caeear  Egaaae  Bulaeus 
Claod.  Joly 
Jacob  Coras 
Jacobus  Berbiscy 
Laisoe  de  Merguerio 
Joannes  do  Bassieres  SJ. 
Robert  de  Gabetz  OSB. 
Hu*.  Vaillant  OSB. 

rus  Labbe  SJ. 
Car.  le  Pievost  Or. 
Aef.  Dnqaeane  OSR. 
Laisne*  de  la  Marfuerite 


1679 


Dominicns  Galesi 
Hieronymua  Fabri 
Lud.  M.  Agudi  OP.* 
Oct  Cattaneo  8J. 
Haymon  Corias  OSPaal. 
Joennes  Melatius 
Bern.  dAscolt  Ca.* 


Ant.aMatreD.Ca,  Fr.  Combefiaiaa  OP. 
Ant  aMatreD.OSPauli*  Joannes  Columbi  SJ. 


Ant.  Msssned  0.  Cobt. 
Greforias  Salraant.  Cap.* 


R.  Saint-Martin  SJ. 
Anton  Girard  SJ. 
Guil.  de  St.  Martin* 
Cypr.  a  Nativ.  M.  Ca.* 
Lud.  Thouret  de  s.  Cath. 
Mlehaol  Fevro* 


Fr.  Pontelonghi  Conv. 
Petrus  Tognolettus  Mi. 
Michael  Jnatiniani 
Jac.  de  Monfrio  SJ. 
Phil.  PicineUna 
jT.  Folcus  da  Termlno  Ca 
Nic  Aaf.  Straforelli  OSA.' 
jPurp.  Barondno  OSB.* 
.Jo.  Paal.  Ceprini  SJ.' 


Did.  Ortiz  de  Zu&iga 
Emmannnel  Naxera  SJ 
Martin.  del  Castillo  Min.* 


Philippus  le  Prieur 
Joan.  UuiUeminot  8J. 
Carolua  MaUet 
Petraa  de  Bugis  SJ. 
Joan.  Eudes 
Ludov.  Moreri 
Paol.  Raguenau  SJ. 
Bern.  Planchotte  OSB. 
Felix  Vialart  de  H. 
Jscobus  Nouot  SJ. 
Franciscus  Pesn 
Stepb.  Frane.  de  Caolet 
Jo.  B.  de  la  Barre  SJ. 

eolaus  do  Toict  SJ. 
Ludov.  de  Marcho  SJ. 


Uigitized  by 


oogle 


1825 


1826 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  et  Helvetia 

Anglia 
(Hibernia  et  Sootia) 

Polonia 
et  Hungaria 

DanielaV.MariaCa. 
Chpv  Dioffhens  OP. 
Al.  Lnnnoy  OSFr. 
Daoi«l  Cardon  SJ. 
Petras  Wemmere  Csxm. 

Chriat.  Schorrer  8J. 
Cbrisi.  TodtfeUer  SJ. 
Matthaeas  Stos  SJ. 
Ad.  Widenfeldt 
Ipn.  Feaeretein  Pr. 

Antonius  Errington* 
Bichard  Maeon 
Abrah.  Woodhead 
Balth.  FitafferaJd(Geral- 

dini)  SJ. 

Qabriel  Ivul  SJ. 

Jo.  de  Wehyto  de  Blano 

Or. 

Laarentiai  Neeeen 
Franc.  le  Roy  8J. 
J.  ran  den  Vondel 
J.  Lod.  Tan  Craywinkel 

Ern.  Pirrhing  SJ. 
Georgias  Gobat  SJ. 
Adol.  God.  Volauius 
Pladdas  Bridlsr  OSB. 

Hior.  de  Hirnheim  Pr. 

Andreaa  Junius  8J. 
Guilel.  Harcourt  SJ. 
Ifnatiui  Brown  SJ. 
Nicol.  DoneUanoa  OSA. 

•JOtW.»        si^lflBX  ssf^Tsl  • 

Arn.  Corrin  de  Bel- 
dern 

Caep.  8erenstern  8J. 
Mncer.  HsTermaas  Pr. 

Athan.  Kircher  SJ. 
fierm.  Crombach  8J. 
firuno  Neuseer  Min/ 
Petr.  Lambeck 
Th.  Jo.  Peasina 
Proc.  a  Templin  Cp. 
Ray.  Brnna  OP. 
Manrit  Qodeoos 
UdaL.  Freyberff  08B. 
Hearieae  Heinlln  08B. 
Oooiffias  Heidelbeiffer* 

Lan8t.  lsarenportuB 

Franc 
Petrua  Talbot 
Bich.  Ashby  SJ. 

Sim.Stan.Makowski' 

Digitized  by  Google 


1827 


1  <2> 


Italia 

Hispania 
et  Lasitania 

Gallia 

1681 

Corn.  Margarinus  OSB. 
Aug.  de  Angelis  Soni. 
Car.  Caaalicchio  SJ. 
Baph.  Bonherbjt  USA. 
Aug.  Pistacchi  CasteUi 

cler.  reg. 
Joannes  Paul.  Oliva  SJ. 
Nicolaus  Toppi 
Ang.  Aprosio  08A. 
Joseph  MarteUinus' 

Franc.  a  s.  Aug.  Macedo 

0.  Min. 
Bened.  Pereyra  SJ. 
Lud.  a  Concept  Trin. 
Caspar  Navarro  Cann. 
A.  Gonsalez  de  Rosende* 
Aegid.  de  Caitejon* 
Melchior  Fuster 

Car.  Le  Conte  Or. 
Jo.  Garnerius  SJ. 
Jo.  Bapt.  Gonet  OP. 
Franc.  Vavasseur  SJ. 
Petrus  Gautruche  SJ. 
Nic  Lad.  Bilialdus 
Jo.  Gabriel  Boyvin  Mi. 
Petr.  Berthault  Or. 
Caesar  d'Arcons 
Jacobus  Gaflarel 
Michael  de  Marolles 
Alezander  d'  Tse" 
Vinc.  Sablon* 

1682 

Steph.  Spinula  Som. 
Ant.  Cotonius  Min. 
Antonius  Paulntiui* 
Raymundus  Nidi  OP. 
Joi.  Leali  0.  Min.* 
Bened.  BovioOP. 
Thomai  Eliai  Ardlzzoni 
Angelus  Celsas 
Joanoes  Foresi  SJ. 
Jo.  Phil.  de  Manni  SJ. 
Andr.  Borromaeus  Theat. 

Joannes  Caramuel  de 
Lobkowics  Cist. 

Vinc  Ferre  0.  Pr. 

Thomas  France»  deUrru- 
tigoyti  Min. 

Balth.  de  Medina  Min. 

Bern.  Meynier  SJ. 

Seb.  Izquierdo  SJ. 

Jo.  Banos  y  Velasq. 

A.  de  Fonseca  Jo.  Min. 

Dadinus  Alteserra 
Petr.Fr.ChiffletSJ. 
Ren.  Ambr.  JanvierOSB. 
Paul.  Bruzeau* 
Nic  de  HauteviUe* 
v.  Cl.de  la  Colombiere  SJ. 
Marc  de  BeruIIe  Conv. 
Jo.  Leon.  de  Fenia  S). 
Joannes  Fillean 
Maximinus  Aqnonsis  Cap." 

1683 

Joan.  Bapt.  de  Luca 
Alb.  Fardetla  cler.  reg. 
Car.  de  B&ccis  OSB. 
Clem.  la  Ficarra  Theat. 
Stephanus  Gradius 
Aug.  Oldoini  SJ. 
Jo.  Bapt.  Spada 
Alex.  Maffei* 
Franciscus  Carrers  SJ. 
Franc.  M  Philamsrinus  Cp. 
Joa.  Domlnieos  Mauri* 

Petrus  Ozea  SJ. 
Emman.  Pereira  SJ. 
Balth.  de  8i  Cruz  OP. 
Alph.  Torres  Min/ 
Greg.  de  Argaix  OSB. 
Fr.  de  Seqneiros  et  Soto- 
insjor  Anf.* 

Petrus  de  GousanviUe 
Anselmus  Paris 
Hyac  Calvet  OP.* 
Mich.  Nau  SJ. 
Alph.  Belin  OSB.* 
De  Moissjr* 

Jo.  Bapt  le  Vray  CR." 

Digitized  by  Google 


1829 


1830 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  et  Heivetia  { 

Anglia 
[ffiberniaetScotia) 

Polonia 
et  Hnngaria 

1 

Christian.  Lupus 

OSA. 

(iod.HenschenSJ. 
Jacobaa  Platel  SJ. 
Mich.  Bodewyns 
Bari  d'  Aatroy  Min.  j 

l 

Gab.BuceUnOSB. 
Jo.  Lud.  Schonleben 
Joannes  Stalenua 
Jo.  Eyerh.  'Nidhard 
8J. 

Mich.  Wanalebius 
Jacobu8  Maaen  SJ. 
Phil.  Kiaeliua  SJ. 
Frid.  Stfiuiel  Min.' 
Lfturontiua  Gorwig  SJ. 
Aloysius  Reichards  SJ. 

Joan.  Otrombua" 

Epiph.  Louis  Pr. 
Libert.  do  Pape  Praom. 
Alyp.  Beylof  OSA. 
Jacob  dot  Hayes  SJ. 
Jo.  Honr.  Maniaart 

Godefr.  Weger  SJ. 
Joannes  Biaael  SJ. 
Car.  Hildeaienaia* 
Ph.  Alb.  Tranquillus 

Cap.« 
Henricus  Hilden  OP. 
Franciscus  Leo* 
Jac.  de  Meilendunk  Ca. 

Patric  Duffiua  Min.* 

Fr.de  Fourmeitraux 
Potru»  a  M.  Dei  Carm. 

Joa.  Mezger  OSB. 
Alph.  Stadlmayer 

OSB. 
Ferd.  Furstenberz 
Aut.  Brandaack  Min. 
Ue.  Heidelberger  SJ. 
Andreas  Fromm  Pr. 
Josephus  Frank  SJ. 
Mars.  Scboonman  SJ. 

Marrua  Forstal  OSA. 

Emericua  KiB  SJ. 

Digitized  by  Google 


1831 


1832 


Italia 

Hispania 

Gallia 

et  Lusitania 

Joa.M.MaravigliaTheat. 
Theod.  Gennarius  Min. 
Felix  Gabrielli  Cony. 
Joan.  Franchini  Conv. 

Fortun.  a  Sospitdlo  Min.* 

raac.  Nicodemi* 
Bernardus  Ciaffoni  ConT. 


Jo.  Cardenaa  8J. 
Aug.  de  Herrera  SJ. 
Raym.  Lnmbier  Carrj. 
Nicolaua  Antonius 
Andreaa  Mendo  SJ. 
Joan.  de  Calaorra  Miu.* 


Isaac  le 
Petrus  Jos.  Cantel  SJ. 
Joannea  Adam  SJ. 

Bonde  — 


Blaa.  de  Comitibut  ConT. 
AJez.  Madernua  Barn. 
Daniel  Bartoli  SJ. 
Victorin.  8iri  OSB. 
Josef  Cacheranui  Barn." 
Placidus  Puccinelii  OSB. 


1685 


Joaeph  de  Tamayo  SJ. 
Franc.  Garcia  8J. 
Ign.  de  Zuleta 


Matth.  de  Moya  SJ. 
FrancUcua  Duneau  SJ. 
Mod.  a  8.  Amabili  Ca. 
Claudiui  Perrj  SJ. 
Jac.  Planat  Sulp. 
Petraa  Olivier  SJ. 
Aeg.  L&czrrj  SJ. 
Heliod.  ParisieDsit  Cap. 
Petr.  de  la  Verfnc 


Lnc  D' Achery  , 
Ito  PariBienaii  Cap. 
Joan.  Cabaatutiu*  Or 
Ludov.  Bancel  OP. 
Claud.  Perry  SJ. 
Nic.  du  Toict  SJ 
Joa.  du  Voiain 
Feliciuf  a  a.  Magd.  Ca 
Bened.  Langeois  Cap. 
Jo.Lud.Amf 
Jo.  B.  de  la  Qnuage 
Petrua  Bianooy  de  MerriUV 
Fr.  de  la  Mothe-Le-Vtjer 

de  Boutijny 
Petr.  Le 


1686 


Franc.M.  MacgioTheat.*  Christoph.  Ortega  SJ 
Caes.  Jo.  B.  deComifcno Michaef  de  Avendaflo  y 
.,*¥•   _  EztenagaSJ. 


SJ 

Aloia.  Torelu  OSA. 
Corradus  Pyrrho 
'  B.  Neri  a  Petra  b. 

Minim." 
Hieron.  Brambila  Min. 


J.  Bapt.  Cotelier 
Pe.  Posainua  SJ. 
FranciacuB  de  Boye 
LudoTicus  Maimburg 
Petrua  Soulier' 
A.  Vigne- 
Andreas  Oerard  SJ. 
Joan.  Bapt.  Taberna  SJ. 
De  la  Talette* 
(Joannes  Richard) 
(Nicolaus  le  " 


Digitized  by  VjOOQlc 


1833 


1834 


Belgiam 

Germania 
(Boh.)  et  HeWetb 

Angiia 
(ffiberniaetScotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Jo.  fiotoo  Min. 

Al.  de  Wiltbeim  SJ. 

Jo.  Gamans  SJ. 

Chriatoph.  Ott  SJ. 
Joannea  Brering" 

E.  Lydoott* 

Joaanet  Annllon* 
Dorothone  Loeff.  SJ. 

Joannee  Klein  SJ. 
Mieb.  Pexenfelder  SJ. 

Franc.Haroldu.Min. 

 ,  

Joanaei  Hoetyiuky  8J. 
Matthiao  8a»bar  8J. 

Car.  ab  Aaeumpt  Ca. 
Alex.  a  e.  Ther.  Ca. 
Joan.  Ant  d'  Auber- 

mont  OP. 
Simeon  de  Fierlaut 
Marth.  Henr.  do  Swaen* 
Athan.  Maigret  OSA. 

NiooL  ATancini  8J. 
Laur.  Dript  P8B. 
GeoTgiui  Heeer  SJ. 
Joan.  Ad.  Weber 
Oeorr  Poettner  SJ. 

Tho.  Mlodiianowaky 

8J. 

Digitized  by  Google 


1835 


163$ 


Italia 

Hispania 
et  Lnsitania 

Gallia 

1687 

Silr.  Maurus  8J. 
Julius  Bartolocci  Ci. 
Augustinus  Fontana* 
Ludov.  Tatti  Som. 
Michael  Pius  Torres  OP. 
Greforius  RosignoU  Barn.* 

Joan.  Silveira  Ca. 
Fr.  Zidron  de  Az.  SJ. 
Raphael  Ouittart  Min.' 

Dom.    dess.  Trini- 

tate  Ca. 
Jr.  Fr.  de  Pommerave 

USB. 
Kenatus  Rapin  SJ. 
Franc  Perard  Castel 
Claudiua  Molinetna 
Jo.  de  Freine* 
Claud.  Texier  SJ. 
Le  Maire* 

Marc.  Auton.  Foix  SJ. 

irn,|J„t  MilViat* 
Aruuicius  luuusv 

(Joannes  Hamon) 

1688 

Honorat.  Fabri  SJ. 
Carolua  Morabitus 
Jo.  Bapt  Fonius  Min. 
Barthol.  Ricci  OSA.* 
Salrator  MarchesH  tbeat. 
Thomaa  Mazza  OP. 
Jo.  Ant.  Ambrosini  Mio.* 

Did.  de  Avendafio  SJ. 
Didac.  a  Fonte  Hurt  SJ. 

Carolus  du  Fresne 

du  Cange 
Joannes  Donjat 
David  Lenfant  OP. 
Leonard  de  Feni»  SJ. 
Jos.  Tissanier  SJ. 
Protasius  Henriet  Min.* 
Bened.  Archaimbaud  Or. 
Franciscus  Giry  0.  Minim. 
Ftanc.  Marcbctit 
Tiburtius  Kararro  Min.* 
Anor.  i/armag;n<j|e  ur. 
Oreforius  Lugd.  Cap.* 

1689 

Innooentius  XI. 
Ant  Marinaii  Ca. 
Clemens  Bascetti  Min.* 
Gab.  Filoranui  Minim. 
Benedictus  Mazzara* 
Dec.  Azzolini 
B.  Giostiniani' 
Petrus  Pnulus  PonticeM* 

Mart  de  Esparaa  Art.  SJ. 
Matthias  Borull  SJ. 
Joe.  a  s.  Maria  Ca. 
Franc.  Salinas  SJ. 
Petrus  a  s.  Cath.  Min.* 

Gilb.  de  Cboiaeul  du 

Plessy-Praslain 
Emericus  Bigot 
Petms  HaU£ 
August.  a  V.  Maria  Ca. 
Saturninus  ab  O.S8.Ca. 
Dom.  F.  Navarette  OP. 
Mich.  Boutauld  SJ. 
Jac.  Gaitte* 
Carolas  a  s.  Cath.  Ca. 

Digitized  by  VjOOQlC 


1837 


1838 


oelgium 

Germania 

Anglia 

Polonia 

(Bob.)  et  Helvetia 

(Hibernia  et  Scotia) 

et  Hungaria 

Fellx  Buby  Carni. 

Nicolaua  Steno 

GniJelmue  Mamby* 

Matth.  Lub.  Treter* 

Antonius  Ghuytct  SJ. 

Adam.  Burghaber8J. 

Samuel  Leski  SJ. 

Suib.  Moeden  Cart.* 

Robertus  Kolb  Clst. 

Car.  Mjlenian  OP. 
Maximillus  le  Dent  SJ. 
Pbilippus  de  Vos  SJ. 
Christ. 


Bohual.  Balbinua  SJ 
Mag.  Agrioola  OSB. 
Joach.  Sailer  OSB. 
Joannes  Boek  SJ. 


Thomaa  Ward 
Thomae  Godden 
Petraa  Waleh  Min. 


Alexander  a  Jera  0. 


Petrus  T&n 
B.  Moreau* 


Christ.  Hanoold  SJ. 
Bonif.  Hiltbrand  Ci. 
Beda  Schwaile.  OSB. 
Grogorius  a  8.  Laur.  Ca 
Coelest.  Durner  OSB. 


Bich.  Holdeaton  OSB. 


Digitized  by  Google 


1839 


1840 


Italia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1690 

J.  Maria  Requesens  8J. 
Laur.  Maria  Pisani  OP. 
Innoc  Pencini  OP. 
Conradtu  Pyrrhus 
Joseph  Pilaja 
Dionysius  a  Bergomo  0. 

Min.  (Dorecorietiui) 
Bened.  a  a  Jac.  08 A. 
Laur.  a  i.  Franc.  R.  08A.* 
D.  Gubernatis  a  Sosp.  Mi. 
Jo  B.  Corneus 
Christophorus  Breri 
Jo*.  PorU  08B." 

Thom.  Llamasares  Min. 
Fr.  Peres  a  Lerma  OP. 
Joan.  Melendes  OP. 
Joseph  Mstritensis  Csp." 
Prsnc  Nufies  ds  Ceped* 

Godefridus  Herrnant 
Jo.  ScholasUcus  Pitton 
Gaston  ChamiUard 
Fr.  Jos.  Mercier  SJ. 
Franc.  1'  Hermito  SJ. 
Clsodius  Frero  SJ. 
Himbert* 

Frtnciscns  Aorat* 

1691 

Alexander  VIII. 
Rajm.  Capisucohi  OP. 
Ang.  de  Nuce  OSB. 
Hort  PaUaricini  8J. 
Jos.  PoLUzi  SJ. 
Vincent.  di  Justi* 
Jos.  Malate&ta  Garuffi* 
Hieronymus  Rocc* 
Hieronymus  Msgg-io  thsat. 
Andreas  Rovetta  Prsod.* 

Ant  de  Truxillo  Min.* 

Carol.  Joa  Tricas- 
sinus  0.  Cap.* 

Ludoricus  Abelly 

Martinus  Grandin 

Nicolaus  Talon  SJ. 

Franciscus  Pinson 

Bonar.  a  s.  AmabiU  Ca. 

Hadrian  Aug.  de  Bussy 
de  Lamet 

Ant.  Joeoph  Mere  OSB. 

J  itiinh    H  i\%  inn    R  J 

v  vvfJUU     UvosVU     K^yf  • 

Aegidioj  dn  Port 
Petrus  de  Floriot 
Anton  Boissien  SJ. 

1692 

Nic  M.  PaUavicino  SJ. 
Bonif.  M.  Grandi  OP. 
Nic  a  s.  Jo.  Bapt.  08A. 
Petrus  Joffredus 
Domin.  M.  Marcheae  OP. 
LudoT.  Buglio  SJ. 
Joseph  Fosi  8J. 
Anfellcus  Mediol.  Min. 
F  >rt.  AUmsndlnns  Csp. 

Jo.  a  s.  Thoma  Trin. 
SobssMsnns  ds  Norass  SJ. 

• 

Nicolans  Arnu  0.  Pr. 
Hadrian  de  Valois 
Petrus  Courcier 
Basil  SueisionenaisCap.* 
Joaones  Crasset  8J. 
C.  Vichard  de  8.  Beal 
Csrolns  Emmaaael  Borioa* 
Ambrosins  Lsloastts* 

Digitized  by  LjOOQIC 


1841  1842 


Belgiam 

Germania 
(Boh.)  et  HeWetia 

Anglia 
(Hibernia  et  Sootia) 

Polonia 
et  Hongaria 

Corn.  Haaart  8J. 
Arnoldua  Engel  SJ. 
Jo.  Lud.  *  •.  Jot .  Ca/ 

D>riL  PaMMI 

Bern.  Sannig 

Min/ 
Greg.  Dietl  08B. 

Lndor.  Kolioi 
Joannes  Rndawnki 
C.Woliki  Ofon«yk  8J. 

Guilelm.  van  Sichem 

0.  Min. 
Paol.  hittu 

Caepar  Lang 
Areen.  Suliger  08B. 
Chriitoph.Scbenk8J. 
Jaeob  Akket  0.  Mlo.* 
Coeleit.  Vorl  OSB. 

Emman.  Rohel- 

■trate 
PhiL  Conplet  8J. 

! 

• 

Aug.  Reding08B. 
Wenc  Steiger  SJ. 
Aeg.  Kambeck  06B. 
Matthiae  Steyer  8J. 
Matthiai  Tanner  8J. 
Frane.  Hafner  Pr.# 

1 

Joan.  Warner  8J. 

Jonnnee  Kk&rt* 
Senanel  Femunkowie 

Digitized  by  Google 


1843 


1844 


italia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1693 

Laurent.  Brancati 

de  Laurea  Conv. 
Jo.  Chr.  Filippini  Theat 
Fulg.  Castiguone  8J. 
Hier.  Franceechi  Conv/ 
Sonctorus  OHva 
Jo.  Dom.  Nieoluodui  OP/ 
Van.  Simiu»  ¥^010^^ 
Raphael  Badlui* 

Anton.  Macedo  SJ. 
Em.  Fernandei  SJ. 

Jac  du  Friach  08B. 
Ludov.  Bultean  OSB. 
Paulus  Peliaaon 
Jo.  Filleau  d*  la  Chaue 
Franciicus  du  Lhesne 
Leo  Le  Vaaaeur  Cr. 
Jac.  Lopinns  OSB. 
Nicolaus  Cocquelin 
Jos.  Le  Tellier  Cr. 
Vincentius  Huby  SJ. 
Christoph.  Tachon 

1694 

Panl  Segneri  SJ. 
Ignatiui  Fiume  0.  Pr. 
Jo.  Antonelli 
Jo.  Dom.  Musanti  SJ. 
Alex.  Benincasa 
Ang.  de  Angelia  Min. 
Car.  Jo.  Imbonati  Cist/ 
Joan.  Franchini  Conv/ 
Ant.  Guarneriua  Conv/ 
M.  Job.  Lippi* 
Balmundus  de  Puteo 

Franc  Dia>  Min.* 
Joa.  a  s.  Maria  Carm. 
Joe.  a  Carabantes  Cp. 
Oeoeoius  de  Borriento»  OP. 

Joannei  Gnret  OSB. 
Blasius  a  Conc  Carm. 
Martinus  Grosteate 
Mich.  Germain  OSB. 
Renatus  Ouvrard 
Daniel  Herveoa  Orat. 
J01.  Arbus>y 
Steph.  Bertal  SJ. 
J.  Gat.  Morillon  OSB. 
Plac.  Porcheron  OSB. 
Jac.  Tyran  SJ. 

£  y      T         1  _    T  _      _           _    _»  ^ 

L.  L.  de  Laiitage  tulp. 
Philippus  Ooibaud  du  B<»U 
Michael  Bourdaillo 
Ismsel  Boulliiu 
Franc.  de  Clu»;ny  Or. 
(Antonius  Arnaldus) 

1696 

Seraph.  Piccinardi  OP. 
Matt.  Orlandus  Ca. 
Dionys.  a  Genua  Cap. 
Thomas  Rosa 
Blasius  Terxi* 
Petrus  Vecchia  OSB. 
Joannes  Albrlzzi* 
Balth  »  Messana  Min. 
Oaud.  RobertuS  Ca. 
Paulin.  a  s.  Jos.  OSA.* 
Jos.  M.  a  Jesu  Ca. 

PhiL  deArandaSJ. 
Aug.  Laurentms  SJ. 
Hyac.  Hernandea  de  la 

Torre  Min. 
A.  Nufies  de  Mir.  SJ. 
Fr.  A.  de  Zambrana  Da- 

valoe  Trin.* 
Frtnc.  de  Florencia  SJ. 

Lud.  Thomaiein  Or. 
Aug.  Lubin  GSA. 
Antonius  Goudin  OP. 
Antonius  Aubry 
Ant.Paul.leGalloiaOSR 
Mathurin.  Qulraa 
Christ.  le  (.  lerc  Min. 
Joeobus  Oaudin 
Claudius  Lancelot  OSB. 
Frauc.  de  Harlay 
(Petrus  N:cole) 

Digitized  by  QpQ^lc 


1845 


1846 


Belgium 


Qermania 
(Boh.)  et  Helvetia 


Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 


Polonia 
et  Hnngaria 


Flor.  de  Cocq  Praeui. 

t»o  VUne 


fiat.  Finkenei.  08B.  Rich.  Artdekin  8J. 
Greg.  Kimpfler  OSB. 
Joannes  Jac  Ruegg 
Erneetue  Haseiae  L. 
Fridericua  Steill  OP 
Joannet  SenftleboD  SJ. 
Hnnold  Plettenberg SJ.* 


Mariau.  UncxoTtkiO. 


Aegidias  Eetriz  SJ. 


Jo.  Bapt.  Erhardt  SJ 
Jo.  Tanner  SJ. 
Andreas  Spanner  SJ. 
Hier.  Ebensner  OSA. 


L.  Vander  Lepe  Min. 
Joan.  Jacobi  Min. 
Josnnes  Pollentor  8J. 
?ranc.  Wespin  SJ. 


Jacobus  Illaunff  8J. 
Joann.  Phil. 


ung  feJ. 
.  Pfeitfer 


Jo.  Manners  8J.       Adalb.  TylkowskiBJ 


Digitized  by  Google 


1847 


184$ 


Italia 

Hiapania 
et  Lusitania 

Gallia 

1096 

CoeLSfondrati  OSB. 

Petr.  de  Comitibus  OSA. 

Sebastiauus  Conti  SJ. 

Jo.  Domin.  Gabiani  8J. 

Gerrasius  «  s.  Elia  0.  Carn. 

Marc.  Ant.  Guerrini' 
• 

Thomas  Maniessa  SJ. 
Ladov.  Nogaeira  SJ. 
Ign.  Fr.  Peynado  8J. 

Antonioa  "Varillas 
Gerardoa  du  Boia  Orai. 
Daniel  Begoin  SJ. 
Simon  Foucher 
Paulus  Beurrier  caa.  r. 
Claud.  Martin  06B. 
Nicolans  Qastanean 
Bernard.  de  Labeuaxie* 
Robert  Cameracensis  Cp.* 
Enst.  a  Conceptione  Ca.* 

1697 

B.  Qreg.  Barbarigo 
Pet.M:Bertagna  OP. 
Frano.  SparaTerius 
Fr.  Petron.  a  b.  A.  Min. 
Barth.  a  Barberiii  Cp. 
Joachim  a  i.  Maria  Ca. 
Bernardus  Borfbi  0.  Praed. 
Antonins  Constsntlni  O.Min. 

Ant  Vieira  SJ. 
Petrus  Soarez* 
Joseph  Psrss  08B. 
Joseph  a  s.  Th*r.  Cann. 
F.  G.  Spnche  0.  S.  Hier.* 

Joaeph  Antelmi 
Claudius  Dablon  8J. 
Honorat.  Chaurand  SJ. 
Ab.  Lud.  de  s.  Marthe  Or. 
Panl.  Phil.  ds  Chaumoat 

Armand.  ds  Gorard 

Ant  Nicolaas  dn  Bois  OP. 

Simon  Bonssao* 

Andr.  a  s.  NiooL  Csrm.* 

Ssinte  Garde* 

1698 

Jo.  JustCiampini 
Andreas  Bertoni 
Petras  M.  Petracci  OP.* 
Iren.  a  Cruce  Carm.* 
BoDifacius  Agostlnl  Cout. 
Vinc  a  Castrofranoo  Min. 
Jacobi  Oarsi  Conr. 

FranciBcaa  Amostaso' 
Casp.  s  s.  Ausnstino  OSA. 

L.  Seb.  Nain  de  Tfl- 

lemont 

JaaQuetif  0.  Pr. 
Carolus  Boucquin  OP. 
Antonius  Charlas 
Steph.  Th.  Soueges  OP. 
Carolus  Rapine  Min. 
Franc  Le  Blanc 
Serre* 

Claudiua  Bendier 
(Petrus  Th.  du  Fosse) 

Benrieus  Wolthier* 
Jac.  Bstienne  Or. 

Digitized  by  Google 


1849 


1850 


Belginm 

Germania- 
(Boh.)  et  Helvetia 

Anglia 
(Hiberniaet  Scotia) 

et  Hungaria 

Joannes  Lindeborn 
Nicolaus  du  Boia 

Paulus  Zignis  SJ. 
Jo.  Ch.  Schambogen 
Joseph.  Bern.  Gletle 
Frid.  Ininger  8J. 
Ant.  Weiaenbach 

OSB. 
Joannes  Stos  SJ. 
Lambort.  Lambreeht 

Min. 

Wencesl   Eieker  SJ. 

Bonarentura  Baron 
08F. 

Jo.  Frano.  Hacki  SJ. 

Fulg.  Notau  Min/ 
Aef.  Gabrielis  Mln." 

Tobias  Lohner 
Maur.  Oberaacher 

OSB. 

God.  Frd.de  Buckiach 
Leopold  Fueti  SJ. 

Joannes  Kernes  SJ. 

Job.  Cas.  Denhof 
Bern.  Bogdanowita 
0.  Cist." 

Joachimue  a  J.  Maria 
0.  Csnn." 

Dee.  Schapperger 

08B. 
Albert.  Zenner  OP. 
Fr.  AL  Kamperger 
Joan.  Maria  Sbogar* 
Joseph  Drotcher  OSB. 
Car.  Frane.  de  Obersols 

• 

Jo.  Laur.  Csepanski 

08A/ 
Ertor.  ds  Oalantas* 

Digitized  by  Google 


1851 


Italia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1738 

Em.  Feraandes  de  S.Crus 
Sim.  a  e.  Cruce  OSA. 
Petrue  Paulus  Bosca 

J.  Saens  D'Aguirre 
08B. 

Jo.Th.deRocoaberti 
OPr. 

Romuald.  a  a.  MariaO-S. 

Aug.# 
Jacobus  Corella  Cap. 
Franc.  Caraaco  OP. 
Ant.  a  s.  Jo.  Bapt  Carm. 
Car.  Felix  de  EcheTerria  SJ. 
Frauciscua  Saleedon  OSB.. 

Ant.  Pagi  Conv. 
Franeiscua  Feu 
LudoTicus  Ferrand 
Henricua  de  Barilloa 
Claudius  Delle  OP. 
Joannes  Gerbaia 
Claudius  Horry" 
Jac  Chanerelle  SJ. 
Simon  Gueulette  OSB. 
Ser&e* 

1737 

Innocentiua  XII. 
Lud.  Marracci  cl.  r. 
Raphael  Fabretti 
Bonay.  Bontsmpi  Cony. 
Euit.  a  s.  Ubaldo  OSa. 
Carol.  Cataliochius  SJ. 
Hyacinthus  Perpera  Or. 
Bernardus  Sartolo  SJ. 
Ant.  M.Piccolomlni  Theat* 

Jo.  Bapt.  Lardito  OSB/ 
Thomas  a  s.  Joseph  Min.° 
Gabriel  Pasqual* 

Claudius  Joly 
Rayni.  Chapponet  CSA. 
Antonius  Bosmet  ST. 
Andreas  Cheviilier 
Lud.  Tronson  Sulp. 
A.  J.  Le  Bouthillier  de 

Ranc£ 
Joannes  Deslyons 
Ant.  Masson  0.  Min. 
Paol.  Grariaet 
De  Commanrule* 
Paul  Briola  OSB. 

.1736 

Georgius  Soggia  SMV. 

Carolus  Felix  de  Matha 

Jo.  Mich.  Cavalieri  OP. 

Jos.  M.  Quilicus  Carm. 

Thomas  Strozsi  SJ. 

Hier.  a  s.  Helena  Carm.* 

SaTua  Meiliniua 

Lud.  M.  Sinistrari  Mln. 

Vltua  Carrinus 

Hyac  Scarpelli 

(Pet.  M.  Petrucci  Or.) 

i 

Jo.  ab  Annunc.  Carm. 
Em.  a  Conceptione  Trin. 
Francisc,  B.  de  Aguilar* 
Joannes  Bolivar 
Jos.  ab  Osseria  Cap.* 
Nic  Garoia  deLondogno* 
Em.  Rodrigues  SJ. 
Franciacas  Oarau  SJ. 

8t  Deohampa  SJ. 
Franciacua  de  Kiguet 
M.  de  Flamare* 
Jo.  Bapt.  Pradillon  (X 
OUrerua  Deabora  dee  Doirea* 
HonoratJoa.  BrunetCara/ 
N.  de  la  Volpiliere* 
Hilariua  du  Maa* 

Digitized  by  Google 


1853  1854 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  et  Helvetia 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Leon.  van  Roy  C8A. 
Ant.  le  Grand  Min. 
Matth.  Soutermans 

SJ. 

Matth.  Keol  0.  Min. 

Bernard.  Weibel  OSB. 
Fridericna  Pabie  SJ. 
AntvWiesing  Min.* 
Corn.  Andr.  Artner* 
Jacob  Willi  SJ. 

Ooilelmoa  CoUina  OP. 
Timoth.  Nourae 

Malach.  KramaU  SJ. 

Alph.  Coen  Min. 
Joannes  Diertiaa  SJ. 
GoUelmua  de  Bury 
Bonay.  Moort  OSA.* 
Henricua  Scaille* 

Amand.Hermann  Mi. 
Emmanuel  Boye  SJ. 
Guriatoph  Zignis  SJ. 
Bobertua  Kola  08B.* 

Joannea  Dormer  SJ. 

Joan.  Morawakd  8J. 
Theophil.  Rutka  SJ. 

Martinus  Steyaert 
Folf.  Schaotheet  OSA. 
Franc  Verhoren  SJ. 

Ben.  Pettechaoher 

OSB. 

Franc.  Meager  OSB. 
Phil.  Schouville  SJ. 
Quirinus  Kankel 
Udalr.  Obrecht 
Mich.  Stainmayer 
Pr.* 

Joanaoa  Hader  SJ. 
Ign.  Claronao  OSB. 
Caapar  Senkler* 
Fridericna  Niriandts* 
Franc.  Xav.  Faber  Min.* 

Guil.O'Kelly* 

Wonceelaus  a  a.  EUa  0." 

Digitized  by  Google 


1855 

185« 

Italia 

Hispania 
et  Luaitania 

Gallia 

1708 

Franc.  Pmitera  Min. 
Joseph  Paltenerio  OP. 
Vinc  Maria  Ferri  0P.* 
Lud.  a  Murano  Min/ 
Uur.  Cossandus  SMV. 
Fslix  Poteits  0.  Min. 
Josoph  Criipini* 

Hier.  Monterde  Merc/ 
fnlfontius  s  NstiTii.  Min.' 

Richardua  Simon 
Franciscue  Genet 
Oom.  Bouhours  8J. 
Claudius  Blondeaa' 
Henr.  M.  Boudon 
J»c.  Psrsin  d«  Coustsm 
Bonr.  LotoI* 

1708 

Joannes  Palazzi 
Jo.  Petr.  Finamonti  8J. 
Pet.  Elis.  Astorini  Carm. 
Batil.  de  Glemona  Min. 
Hier.  Baailica  P.  Or. 
Proeper  Beeelli* 
Thomu  C*ntoni  Carm. 
Joseph  Biecl  OP. 
Thoma*  Baldassini  Or. 
Quintilios  Baiiita* 

Jo.  ab  Assumpt.  Villalo- 

bos  OSFr.* 
R&ph.  a  s.  Jos.  Trin. 
Jos.  Rodrigues  Trin. 
Hier.de  MontalToHier.* 

Joannes  Bapt  Thiers 
Jacobus  de  la  Lande 
Innoc.  Le  Masson  Carth. 
Jac  Cas.  Guerinois  OP. 
David  Huguenin* 
Doroth.  s  s.  Reuito  Cftnu- 
Jseobns  Bemi  OSB. 
Jscoboi  8aason 
J.  Charon* 

Hier.  s  s.  Psulo  OSA.* 

Henr.  .Noriiius  C8A. 
Philippus  M.  Grossi  OP. 
jui.  a..  L/Ucenuus  ui. 
Ant.  Lucensis  Min." 
Uld.  s  s.  Miehele  Min.* 
J.  C.  Bicciardelil' 

Gabriel  Henao  SJ. 
L.  Pueyo  et  Abadia  Ca. 
j.  Man.  ae  lupaiaa  oj. 
Michasl  Gareis  0.  Mln. 

Jac.  Benig.  Bossuet 
Ludor.  BourdaJoue  8J. 
Bonar.  d'  Argonne  Crth. 
Jac.  a  b.  Dominico  OP. 
Joa  Mayol  OP. 
Car.  Boileau 

1704 

Leurent.  Chenart  Snlp. 

Bdmuod  Imbert 

Vfttsr* 

De  Bo>* 

abbsdis* 

Digitized  by  Google 


1857 


1858 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  et  Hehretia 

Anglia 
(HiberniaetSeotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Jacobue  Boudard 
Hadr.  van  Wyck' 
(Gomar.  Huyjent) 

PauLMesgerOSB. 
Aug.  Kneutgen  OSA. 
0.  Mahler  Min.' 
Juvenalis  Annan.  Cp.* 
Cand.  Rotenhensltr 
OSB. 

Christ.  Aujnst.  Pfalx 
Oerh.  Hifemann  OSB. 
Ifn.  Rheinfeld  Cp. 
oern.  ae  oonnonDergoj. 

Franc  Porter  Min. 

Caspar  Mallechich 
Paul. 

Natalis  a  s.  Phil.  Ca/ 
Hermenn  Demen* 
Dlonys.  Luxemb.  Cap. 
Jaeobnt  a  s.  Ant.  Carra. 

An.  Reiffenstuel 

O.  S.  Franc. 
Ferd.  Krimer  SJ. 
Car.  Peetera  OP. 
Chr.G.  Kirchmentl  CL 
Rup.  Ganaler  OSB. 
Wolfgant  Eder  OSA. 
Petros  Zendroo  SJ. 
Eust.  Eisenhut  OP. 
Ir.  Schwendimann  Min.* 
Tranc.  Speer  Ci." 

Jo.KwiatkiewicsSJ. 
Nic.  Zalassowski 
Haoki  Ci. 

Ben.  a  e.Jos.  Zawadski 
seh.  p. 

Martinus  Harney  OP. 
Joannes  Lackmann 

Car.  Schrenk  08B. 
Henr.  Scherer  8J. 
Herm.  Krattmann 
OP. 

Berard.  MtUler  Conv. 
Honorius  Aigner  OSB. 
Georfius  Goeppert  SJ. 
Antonius  Kopf  0.  Min/ 

Joannea  Goter 

Guil.  Geias  Min.* 

Digitized  by  Google 


1859 


1660 


iUlia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1706 

Blaaius  a  Porific.  Carm. 
Fr.  H.  Avmo  a  s.  CL  Carm. 
Ambr.  Cattaneo  8J. 
Marius  Diana 
Ans.  Dandini* 
F.  J.  Ponce-Vsca  Carm. 
Frsoc.  Oct  de  Orestis  OP. 
Hippol.  a  Portu  SJ." 
Joseph  Amendols" 
Fr.  M.  Ceupioni  CMD." 

Thyrsus  Gonsalei 

deSantalla  SJ. 
Joan.  a  Natiy.  Min. 
Jo.  a  Trinitate  Min.* 

CL  Hugo  Mathou  OSB. 
Mich.  le  Vaeaeur* 
Franc.  Gesures  OSB. 
Josnnes  BcnoUt  OP. 
Guilelmus  Prousteau 
Genn.  Fromaceau 
CUadim  Darid  OSB. 
Leon  OSA." 
Henricus  Lebret* 
F.  Joliot 

1706 

Franc.  Ant  Febei  8J. 
Joan.B.deBenedictie8J. 
BarthoL  Ferro  Theat. 
Franciscos  Verde 
Marcos  Zerbi" 
Jos  Agnelli  SJ. 
Ant.  Condomitti  OP.* 
Franciecaa  M.  Cirinas* 
J.  Hier.  Sementius  8om. 
Th.  Amendola  OP. 
Han.  Adami  SJ. 
A.  Celestris  OSFr. 
Marcsrt  Gstti" 

Joan.  Bernique  Min.* 

Jo.  Bapt.  Duhamel 
Seb.  Dupasquier  Conr. 
Ant  Maasoulie  OP. 
Paulus  Pesron  Ciat- 
Hadr.  BaiUet 
Antonius  Verjus  SJ. 
Jo.  Bapt  Ungloia  SJ. 
Franciscus  Ducasae 
Nicolaus  Toisard 
Carolua  Bordea  Orat 
Nioolaus  Barat 
Du  Bout  OSB. 
Jacobos  Hernio  OPr. 
Cl.  Ameline  Or. 

1707 

Bomed.  Calame  OSB. 
C.  Greg.  Bosignoli  SJ. 
Paulus  Casati  SJ. 
Jos.  M.  Fornara  Carm. 
Antonius  Forti  SJ. 
Pet  Th.  Pugliesse  Carm.* 
Ant  Melissanus  Min.* 
Faustus  Naironus 
Nicolaus  Albertus 
Innoc.  Bsrcellini  Coei. 
Psul.  Castelll 
&uu  wol.  a«  jianeuuuus 
Jos.  Perfolinus  Conr.* 
Deodatus  de  Sem* 

Ieid.  de  Tores  Trin.' 
Antoniut  Castei  Min. 
Dam.  Cornejo  Min. 
Andreas  a  i.  Jos." 

Jo.  MabUlon  OSB. 
Kleon.  Anton  Languerin 
Jacobus  Solier  Minim. 
Joan.  Galloia 
Steph.  Le  Camus 
Alex.  Guudin  Csrth. 
Hilarion  Monniar  OSB. 
Antonios  d'  Espineol  SJ. 
Petrus  Silr.  Be^is 
Ronxelin* 

Ifn.  a  s.  Antonio  Trin. 

-DigitgedrbyJ^oogle 


1861  1862 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  et  Hehretia 

Anglia 
(ffiberniaetScotia) 

Polonia 
et  Hrmgaria 

Joseph  Naraeus 
Jac  i  Kempia  Min. 

Greg.  Wibmberger 

OSB. 
Otto  Aicher  OSB. 
Am.  Friedenfela  Pr. 
Suib.  Moeden  Cr. 
Ber.  Mflller  Conv. 
M.Euetas.AntLeinkor 

Schol.  p. 

NiooL  de  Olea  SJ. 

Mart.  Szenti- 
rany  SJ. 

BonlfEdus  aUes  Min. 
S«b.  a  t.  Panlo  Carm. 

BarthoL  Fibua  SJ. 
S.RettenbacherOSB. 
Fortun.  Hueber  Min. 
Bodolph  Sritensia  Cp." 
Joannes  Federer  SJ. 
Jo.  Henr.  Wiber* 
Caspsr  Kuemmet 

J.  AL  Kuleaaa  SJ. 



Joannes  Borremans 
Franeiacoa  Jojeols 
Petnu  MareeUa* 

Mari.  Lendelmayer 

OSB. 

Ferd.WaldhauaerSJ. 
Matthiaa  Praetoriua* 
Maxim.de  Sanris  OSB/ 
Joannes  Harer* 
Conr.  BrOckhausen  OP.' 

Joannes  Sergeant 

■ 

Digitized  by  Google 


1863 


1864 


ltalia 

ii  ^  g 

et  Lusitana 

Gallia 

1708 

Petrua  Barugi 
Fridericua  Gianetti 
Petrua  Maria  Graasi* 
Philippua  Rondinini* 
Vict  Silv.  Grandi* 
Bonav.  0.  Trotti  Min/ 
Georcius  Benci  SJ. 
Joannes  Bapt  Bottini 
Tirgil.  Bonamati 
BonaTentora  a  a.  EUa  OSFr. 
Franciscus  Marcheae* 
Octavius  M.  a  >.  Joa.  OSA. 
Libertoa  CoUetti* 
A.  Bicci  0.  Ciat 

Joannea  B.  Gormas  SJ. 
Joseph  Aguilar  SJ. 
Em.  Navarro  08B. 
Michael  Perez  OSBaa.* 
Andreas  a  s.  Joaeph* 
Emmanuel  Correa  SJ. 
Alex.  a  Matre  D.  Trin. 
Em.  Ferreyra  SJ. 

Claudiaa  de  Vert  OSB. 
Ant  Beaugendre  OSB. 
Ludov.  Couain 
Franc  Nepveu  SJ. 
Jooet* 

Carolos  Gobien  SJ. 
Joannes  Philippeaux 
Ooilelmns  Msrcel* 
De  la  Font* 

1709 

Baltnaaar  Francolini  SJ. 
Jo.  Ant  Seaaa  Min. 
Dominicua  Bernini* 
Antonius  Olgiati  OCap.* 
PauL  A.  Appiani  8J. 
Joan.  Matth.  a  8.  Stephano 

0.  Min.# 
Doouaicos  Ricci  0.  Praod.' 
Blaaina  Yisconti  SJ. 

Mart  de  Torrecaill  Cap. 
Ant  Iribarren  OP. 
Lodovicus  Alvares  SJ. 
lldeph.  Manrique  Praed.* 

Theod.  Ruinart  OSB. 
Car.  le  Couteulx  Carta. 
Bernard.  a  Piconio  Cap. 
Antonius  Ponget  OSB. 
Mich.  Mauduit  Or. 
Iaaac  Papin 
Alexander  Piny  OP. 
Petrus  Caly 
Petrus  Dozenne  SJ. 
Touatain  de  Billy 
Car.  a  s.  Vincentio  OP. 
Jscobns  Tribolet 
Philippus  de  Maixiere 
Franc.  de  Mancroix 

1710 

Dominic.  Viva  8J. 
Th.Luccioni  de  Bonif.OP. 
Cal.  Lodigerua  8MV. 
SimpL  Bizosero  Barn. 
Jac  Salomoniua  OP. 
Vinc  Auria 

Eliaaeua  a  Garcia  Carm.* 
Petrns  Conte  SJ. 
Anjolus  Titonus  Min. 
Ang.  Sixtas  de  Bu*erio* 

Anton.  Perez  Min. 
Em.  Gonzalez  et  Virtua 
Joaeph  Linaa  Merc 
Em.  Bernardez  Or. 
Emm.  a  Bonavent.  Ca.* 

Th.  Blampin  OSB. 
Joannea  Giabert  SJ. 
Joan.  le  Lorrain 
Nic  Joa.  Poiaaon  Orat 
Carol.  Bulteau 
Spir.  Flechier 
Lud.  Ant.  Boyer  OP.* 
Iaid.  Nioatenaia  Cap.* 
Menard 

GoU.  FeUe  0.  Praed. 
Petms  Lombert 
Sebastianus  le  Roux" 

Digitized  by  VjO 


1865 


18«  6 


Belgium 

Germania 
(Bob.)  et  Helvetia 

Auglia 
(Hibernia  et  8ootia) 

Polonia 
et  Hungaria 

B.  Papebrochius 
SJ. 

Cl.  Lacroix  8J. 
Norb.  Delbecque  OP. 
Petrua  Juvet 
Luc.  a  i.  Petro  Cam. 
Haniilis  Yerharen  Cap." 
•tonatantinu- Lettn»  Mi. 

Patr.Sporer  Min. 
Antoniue  Ulrlch 
Franc.  Woelker  SJ. 
Greff.  Mertaenfeld 

Caspar  Biesman  SJ. 
Msxtinus  Kreyssel  SJ. 
Antoninl  Zierndorf  SJ. 
Melchior  Weber  Min. 

.  Mich.  Mac.  Qoilin  OP. 

Jr.  Janasens  Elinga 

0.  Praed. 
Nieoiaos  Baye  SJ. 
Henricus  Fiiart* 
H.  ran  Ojenburch  OP. 

A.  Scbnorrenberg  Pr. 
Uier.  Kichier  Pr. ' 
Dd.  Dirrbaimer  SJ. 
Henr.  Brewer 
Chriatoph.  MQUer  CSA. 
Joannea  Pirking* 
Jo.  Christoph.  Prantl* 

Jac  M.  Corkar  OSB. 
Ed.  Meradith  SJ. 

Gabr.  Hereneai  8J. 

Henr.  Bukentop  Min. 
Ludor.  de  Revn  Cap.* 
Gerardus  Bolek  8J. 

Franc  Peter  CR. 
Ant.  de  Simeonibna* 
Luc.  Montifontanuj 

Cap. 
Ludolpb  KQater 
Jo.  Dirckinck  SJ. 
Bem.  a  s.  Theresia 

OSA. 

Fruct  Scheidaach  OSB. 

lnonLas  rairLvx 

Digitized  by  Google 


1867 


1868 


Italia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1717 

Joannes  Clericatus 
Philippus  della  Torre 
Marc.  Battaglini 
Domin.  Bandini  SJ. 
A.  MasteUonei  Ca. 
AL  M.  Pidou  Theat 
Anton.  de  Bimeonibus* 
Stephanus  Abbate* 
Ang.  M.  Ventura  SMV. 
Juhui  de  Venetius  Min. 
Autoniua  ae  orvieto 
Stephsnas  Puttus* 

Joan.  de  Burgo* 

Jo.  Martianay  OSB. 
Ludovicus  Carrieres  Ot 
Carolus  Hure 
Nieolaas  Jot.  ds  1»  Ytrdnrt 
Lton.  Mstsiot  OSB. 
Andrttt  Stmtry  SJ. 
Michtel  Pinart 
Splritas  Andri  0.  Praed. 
Ouil.  Rooitol  OSB. 
Ptul.  Rtbootton  OSC. 

1718 

Jo.  Cl.  PotoboneUi  Barn. 
Th.  Ant  Schiara  Theat 
Marc.  V.  Coronelli  Min." 
Fr.  Car.  de  Varisio  Min. 
Janus  Vinc.  Gravina 
Peregr.  Maseri 
Michael  Ang.  Fardella 
Franciscus  de  Fargna* 
Ang.  de  Sambuca  Min." 
Pomiu.  de  Aofelis 

Michael  Vinat  SJ. 
Eus.Gons.  deTorresMin. 
Emmanuel  Fialho  SJ. 
Ambr.  Ortis  SJ. 

Stephanus  Baluxius 

A.  Aug.  Tout6e  OSB. 
BarthoL  Germon  SJ. 
Ludoricui  Habert 
Ant  Boucat  0.  Min.* 
Jo.  Saguena  Minim." 
Petrus  Flavet  SJ. 
PhUibtrt  CoUet 
Frtnciscus  Ptris 
Jotnnet  Btpt.  Dtoteeoart 
Stephtnas  Kstsicod 
P.  Jos.  d'  Htche 

1719 

Liberius  a  J.  Carm. 
Franc.  M.  d'Aste  Theat. 
Bened.  Rogacci  SJ. 
Franc.  M.  Casini  Cp. 
Raym.  Reeroeius  Barn.* 
Franciscus  M.  Pisanus' 
Stanislaus  a  Placentia* 
Csjetaous  Fonttnt  Thett. 
Btsil.  Ferri  0.  Prted.* 
Ctrol.  Ant.  Arfentino* 
Car.  Pcllesrini* 

Jos.  A.  Hebrera  Min. 
Em.  a  s.  Hier.  Carm. 
Emmanuel  Sanz  SJ. 
Joannes  UUoa  SJ. 
Valentius  a  M.  Dei  Ca.« 

Jos.  Juvencias  SJ. 

Michael  le  TeUier  SJ. 

M.  Felibien  OSB. 

H.  RobUlard  d'Avr.  SJ. 

Steph.  Badier  OSB. 

Ludovicus  EUies  Dupin 

Mtrt.  Humblot 

Ctx.  Cltudiut  Genest 

Tromblsy 

Jotnnes  Brao  SJ. 

(Pasch.  Quesnellus) 

Digitized  by  Google 


1869 


1870 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  etHelvetia 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Hnngaria 

Engelb.  Maghe  Pr. 
Gislenus  Perduyn  SJ. 

Joan.  Petr.  Verhont 
Jo.  Schweitzer  08A. 
Joseph  Vogler  SJ. 
Ad.  Ehrentreich  SJ. 
Col.  Humpel  OSA. 
J.  Th.  G.  Sonnemann* 
Mart.  Wiiandt  OP. 
Joannes  Lnesken  SJ. 
Nicolans  Dirig  Praem. 
Rup.  Kimpfler  OSB. 
Balthasar  Alff  SJ.* 
Jos.  Indersdorfer  OSB. 
Alox.  Liscutin  SJ. 

Thoraas  Ward 

Geortius  Benericxi  SJ. 

Jacob.  Wieatner  SJ. 
Maur.  Lichtenstein 
OSB. 

Dion.  Werlenais  Cp. 
Melch.  Friderich  8J. 
Abr.  a  g.  Clara  OSA. 
Jo.  Mart.  Engelhart 
Jos.  Langenauer  08B 
Franciscns  Frertag  SJ. 
Joannea  Steinbacb  SJ. 
Udalricua  Schwars  OSB. 
Martinus  Resch  OSB. 
Car.  Hildesiensis  Cap. 
Maurua  Bost  OSB." 

Martinus  Caeles  8J. 

Guil.  Marcellus  Claes 
Joannes  Bapt.  Oems 
Alexander  Maes  SJ. 

Placidus  Siess  SJ. 
Ludovicus  Goets  OP. 

Andreas  Ponlton  SJ. 

Joan.  Drews  SJ. 

Digitized  by  Google 


1871 


187* 


Italia 

Hiapania 
et  Luaitania 

Gallia 

1711 

J.  Zagaglia  Carm. 
Jo.  Bapl  GabrielU  Ciat. 
Stephanua  Mira 
Jo.  rauluB  Pararicini 
Franc  Panceriua  OSA. 
Alex.  Caprara 
Franc  M.  Pisnni- 
Philippos  Gruther  eler.  r*f  .* 
Msximus  Xsot  Tubito 
Jean.  Bapt  Comaxsi 

liier.  Sousa  Min. 
Petr.  de  Amaral  8J. 
Cbristoph.  a  a.  Joa.  Carm. 

CL  Fraesen  Min. 
Franc.  Lami  OSB. 
Joannes  le  Pelletaer 
Claudiua  le  PeUetier 
Jo.  Jac  Perain  OP. 
Jo.  de  La  Boche  Or. 
Gahr.  Gerberon  OSB. 
Eustach.  Le  Nobie 
F.dmundas  Maelott  Preem. 

1712 

Ant  GaTeUi  Min. 
Laur.  Alex.  Zaccagai 
P.  Fr.  a  Conc  MV.  Za- 

noni  Scholp. 
Joseph  Coco* 
Aug.  Arpe  08A.* 
Prosper  Domin.  Maroni  OP. 
Barthol.  Areai  Cist 
M .  A.  SrodanifUo  da  Deo  SJ. 
Antonius  N.  Sieripepoli  SJ. 
Didae.  Doarte  OSFr. 

Joa.  Sarahia  y  LezanaOP. 
Didac.  a  Matre  Dei  Min.* 

Richardus  Simon 
Joannea  Des  SJ. 
Hier.  Henneguxer  OP. 
Claudius  Chastelain 
C.  Th,  de  Thaumasiere 
Ladovicus  Bastsde* 
Aned.  a  Portn-Oratia  Cap." 
Jos.  Andre  de  la  PalaeUe* 
B.  de  Vlenne* 

1718 

B.J.M.Th  oma  siusTh. 
Caj.  Felix  Verano  Theat 
Fr.  A.  BegnndeDi  Baaao 
Carolus  Barth.  Piaaaa 
Joannea  Marciano  Orat. 
Paul  Naldini 
Fr.  M.  Conatantini 
Paul.  Segneri  SJ. 
Joseph  Bied  SJ. 
Petr.  Ansalone  SJ. 
Andr.  Ulssto  Carm.* 
Se«pio  Merante* 

B.  Fr.  de  Poeadas  OP. 
Carol.  Moralea  Theai* 
Dominicos  Nofiex  SJ. 
Gabriel  Alrares* 
Fr.  Qonaalas  a  s.  P.  OP/ 

Michael  Morguea  SJ. 
Jacobua  Beaombes* 
Caspar  Juenin 
Jecobos  Thorentier  Oret 
Petr.  ie  Nain  0.  Trepp. 
Petras  Fr.  Jo.  Persin  d« 

Montfaillard 
Edmondus  Pirot 
Le  Masson* 

Digitized  by  Google 


1873 


1874 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  et  Helvetia 

Anglia 
(Hibernia  et8cotia 

Polonia 
i     et  Hungaria 

Hamb.  0.  Predpiano 
Oail.  Cotel  SJ. 

Jacobus  Wex  SJ. 
M.  Drattenberger  SJ 
Aug.  Magg  OSB. 
Coel  Pley  OSB.* 
Jo.  Conr.  Wske* 

Joannes  Caryll  SJ. 

Andr.  Ch.  Zaluskie 

Ant  Lambert  Cp. 
Mich.  Jos.  Fibiger 
Christoph.  Boehm* 
Godefr.  Stehr  Praem, 
Msrt  Coobemensis  Cp. 

Joan.O,DonellyOP.* 

Andreas  111»* 

Ft.  M.  BruxeUemifl 
Cap. 

Nicofaui  Pauwels 

Robert  Koenig  OSB. 
Aug.  Hofler  08A. 
Burch.  Liugen  SJ. 
Jo.  M.  Stredowikj 
Albert  Kres  08B. 
Placidus  Krkens  OSB/ 

Christ  0'  Connell  0P.# 
Ctarlst  Freneb  OP.* 

Aq.  Mioh.GorcsTtnki 

Digitized  by  Google 


1875 


1876 


Italia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

Casa.  a  a.  Elia  Carm. 
Andx.  Raineri  OSB. 
Jo.  Alb.  Badoario 
Jot.  8icardo  OSA,_ 
Jos,  M.  de  Turre  OP.* 
Joachim  Fr.  Minutoli* 
Bened.  Chiavetta  8J. 
Nic.  M.  Gennaro  OP.* 
Alex.  Th.  Arcndi  OP.* 
Leo  Cinnamo* 
Anton  GarbsUi  SJ. 

Sebast.  a  a  Joaoh.  Carm. 
Ant.  ab  Annunciat.  Car. 
Emman.  ab  lncarnat. 
OP.* 

Dominic  Lopez  Trin." 

Natalis  Aubert  de  Verae" 
Guil.  Bonjour  08 A. 
Joach.  Trotti  de  la  CheL 
Robertus  Wyard  OSB. 
Franc.  Jacques  Min." 
Andreas  a  s.  Nic.  Carm. 
Ludovicus  Andry* 
Ludovicus  Roger* 
Lanrent.  *  Daniel 

1715 

Greg.  Rossignoli  Barn. 
Nic.  Fr.  Gavard  OSA. 
Clemens  Piaelli  cler.  reg. 
N.  P.  Ginnestaaio  BJ. 
Xaverius  Scilla" 
Jo.  Ambr.  s  a.  Caxolo  OS. 
Alb.  CasteUani  OPr. 
Cax.  Fr.  Mangoni  Olifet. 
Antonina  di  Nola  Min.* 
Cbrlet  de  NobiUbua  OSA. 

Franciscns  Leytam  SJ. 
Franeiaeua  Larraga  OPr.* 
Prudent  d'  Amaral  SJ. 

Bern.  Lamy  Or. 
Cherub.  a  s.  Jos.  Carm. 
Franc.  de  SaL  Fenelon 
Nicol.  Malebranche  Or. 
Julian.  Loriot  Orat." 
Petrus  Annat  cl.  reg. 
Jo.  B.  Dufraise 
Franc.M.  Asaermet  Min-* 
L'  Oiseleur* 

Ambr.  Gardebosc  Carm." 
Robertos  Qnerard  OSB. 
Geoffroy 

Jaeobna  Lafon  OPr. 
Jo.  Mar.  de  TUladet  Or. 
Cl.  Joa.  de  Ferrieres 
BUaaon* 

1716 

Jo.  Laur.  Lucchesini  SJ. 
Paulus  M.  Canninos  OP. 
Ant.  M.  CastelH  8MV. 
Joannes  Fontana 
Bern.  Bissus  OSB. 
Paul.  Alez.  Maffei 
Jo.  Petrus  Carrara  Or. 
Domin.  M.   rerrarl  Ur. 
J.  Ginlianl  SJ. 

Aug.  a  Matrito* 

Ren.  Massuetus  OSB» 
Hippol.  Helyot  Min. 
Jacobus  Boileau 
Nicolaus  C16ment 
Carolus  Witasse 
Dion.  Briant  OSB. 
Jacobus  Felibien 
jatODua  lieievre 
Hon.  ab  omn.  ss.  Ca. 
Frsnciscos  Perrin  SJ. 
Gonet 
Anquetin 
Car.  Freachott* 
(Guido  Drapier) 

Digitized  by  Go 


1877 


1878 


Belgium 

Garmani» 
(Boh.)  et  Helvetia 

1  Anglia 
(Hibernia  et  Scotia] 

1  Polonia 
et  Hungaria 

Fulg.  Bottens  Min. 
Henricos  Denvs 
Henricos  Henrsrt  Min. 

Qerv.  Brisacensis  Cp. 
Nic.  Girken  OSA. 
Wolt.  8chopen  Conv. 
Gnido  Scheffer  8J. 
Joan.  Lanr.  Helbig* 
8eraph.  Dietler  OP/ 
Benodictus  Kistler  08  B. 
ueorgius  tniDper 
Bened.AbelxhsuserOSB. 

Michsel  Picchowski' 

Ern.  s  s.  Jos.  Carm. 

Dan.  Loasiua 
Frid.  Herlet  Praexn. 
Franc  Henno  Min. 
Reimann* 

Joan.  Towason  OSB. 

Franc  Otrokocai 
Foris 

Maximilian  Rassler  SJ. 
Aem.  Schsumburfer 

OSB/ 
Jo.  Jscobus  Ketteier* 

Carol.  Schretter  SJ. 

m 

Franciscus  Baert  8J. 
Ph.  van  Wawre  08A. 
Franc  Enghien  OP.* 
Henr.  a  g.  Ignatio  Ca. 
Andr.  van  der  Schner 
Oodefr.  Callebiat  Pr. 
Joseph  GiUis  OPrted.* 
(H.  Fr.  van  Hensten) 

August  Erath 
Joannes  Frid.  Karg 
HugoWollaufPraem. 
Leon  Goffine  Praem. 
Romn.  Freher  OSB.* 
Joan.  Ef.  Rassler  SJ. 
Psul.  Usleber  SJ. 
Modestus  s  s.  J.  Csrm.* 

AJex.  Szoerdayi  8J. 
Stephanas  Milonski  SJ. 

Digitized  by  Google 


1879 


Italia 

Hispania 
et  Luaitania 

Galiia 

1720 

Joseph  Riganti 
Sebaat.  Giribaldi  Bam. 
Julius  Negri  SJ. 
Thomas  ab  Ang.  OP. 
PauL  Pedruai  SJ. 
Thad.  Caluecus  08A. 
Raph.  Jacobatius  OP.* 
Anton.  M.  Manzoni" 
Franc.  Domin.  Bencini' 
P.  Fr.  Giordanlnl  Las. 
Frauciscus  Caffaro  Theat 
Thomas  M.  MinorelU 
Joach.  Frid.  Mlnutoli* 

Fr.  Palanoo  Minim. 
Joan.  Montalvan  OP. 
St  a  Nivibus  Cardeira 
Barth.  Alcazar  SJ. 
£m.  Naxera  Minim.* 
Em.  Perex  de  Qoiroga 
Min.* 

Eub.  Renaudot 
Bened.  a  TuUo  Cap. 
Barth.  Durand  Mia 
Jo.  Franc.  Malatra  SJ. 
Honor.  Vinc  Laget  OP/ 
Caaim.  Freachott  OSB. 
Joseph  Brunet 
Petrus  de  la  Brood 
Stephanus  Lochon  0.  Carth. 
Ant  Bardon  OP. 
Ludoricus  Daures  OP. 
Joseph  Patin  OP. 

1721 

Clemene  XI. 
Ben.  Bacchini  08B. 
Jacob.  Maria  Ayroli  SJ. 
Hieronymue  Gigli 
Ant.  M.  Aftaitati  Cp. 
Petr.  A.  de  VenetiaMin.* 
Dom.  M.  Molinari  OP.* 
Alex.  DiotolloTi  SJ. 

Ild.  Gut  Hurtado  SJ. 
Vincent  Ramirez  8J. 
Rudolphus  Roldan  Baa.* 
Em.  a  Reeurrect  OP. 
HL  de  Lorte  et  Eacartin 

0.  Min. 
Franc.  a  s.  Thoma  Trin.* 

P.  Coustant  OSB. 
Daniel  Huetiua 
Franciscus  Pagi  Min. 
Franciacua  Mace* 
Petrus  de  Vallemont 
Jacobus  le  Long  Orat. 
ClaudJyotdelaMarche* 
Joannea  B.  Antoine* 
fluiUot  de  MaxdUy* 
Jimon  Mothier  SJ. 

1722 

Aug.  Matthaeucci  Min. 
Aloji.  M.  Garbi  SMV. 
Fr.  M.  Gasparri* 
Bern.  a  e.  Angelo  Ca. 
Bern.  M.  d'Amici  Oliv. 

Antonius  Cordeyro  SJ. 
Ign.  de  Camargo  SJ. 
Jo.  de  Aacargorta  Min.* 
Fern.  de  Soledade  Min.* 
Job.  Lopes  Ezquerra* 
Ignat  de  Canralho  y  Souaa* 

Lud.  Ger.  de  Cordemoy 
Petnu  Varignon 
Joan.  le  Porcq  Or. 
Claud.  Guesnie  OSB. 
Ant  Parmentier 
Joe.  Lambert 
Franeiseua  Rafuenet 
Denyne* 

Digitized  by  Google 


1881 


1882- 


Belgium 

Oermania 
(Bob.)  et  Helvetia 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Thom.  deJardin  OP.# 
J.B.vanKetwigOP/ 
Joannes  Obetraet 
Joannes  Lib.  Hennobel 
Dominicus  Smellaerts 
Franc.  Van  Ranst  Pr. 

Fel.  Egger  OSB. 
Ana.  Schram  OSB. 
CoeLHermannOSB.* 
Ge.  Ch.  Fr.  Raoaowitz 
Ifnatius  Routlinger  SJ. 
Philip.  Hofstetter  SJ. 
Plac.  Steinbacher  OSB. 
Ign.  Reiffonstull  SJ. 
Odilo  Nennwnn  OSB. 
Coel.  Romoser  OSB. 
Elis.  Sargar* 

Joan  Basset 

Petrus  Lamb.  Ledrou 

OSA. 
Bonavent.  van  den 

Dyck  0.  Min. 
Jac.  Coret  SJ. 

Petrus  Kirsch  SJ. 
Joannes  Kugler 

Ans.  Truefer  Min. 
Simou  Mayr  SJ. 
Fab.  Hinckelmann  Min. 
Franc.  Stiller  SJ. 
Anselmus  Gudenus* 

GuiU.  DarreU  SJ. 

Steph.WlelowieyskiSJ. 

Franciscus  Edingen 
Caspar  a  8.  Maria  M.  Ca. 
Lud.  do  Meyere  OP/ 

Simon  Kaerchne  SJ. 
Henricus  Dttcker  SJ. 
Rom.SedelmayrOSB 
Martinus  Hlawaczek  SJ. 
Cbrist.  Holzbecher  SJ. 
Bernard.  Freitag  SJ. 
Andreae  Sartorius  Min.' 

Alph.  Huylenbroucq 
SJ. 

Franciscus  Martin 
Amad.  Hamilton  Theat. 

i 

l 

Digitized  by  Google 


1783 


1884 


ltalia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1728 

Franciscus  Aprile  SJ. 
Franc.  8chinoei  SJ. 
Fulr.  Fontana  SJ. 
Petrus  Moretti* 
Salvat  MontalbanusCp.* 
Joannes  Bept  Vlflioni* 

M.  Pereyra* 

Emmanuel  de  Sa  Carm.* 

Clandiue  Fleury 
David  August.  de  Brueys 
Fr.  Amat  Pouget  Or. 
Jo.  Fr.  de  Leeure 
Anaataains  Min.* 
Potnu  Forestier 
Lod.  de  Courcillon  de  Daor 

f«AU 

O&CHOl 

Claud.  Mallemout 

1724 

Innocentiue  XIIL 
Jos.  Angelus  a  Nat.  Car. 
Ignatius  Bagnati  Carm. 
Pompej.  Sarnelli 
Bened.  Laudati  OSB. 
Laz.  Bened.  Migliorucei 
Juliui  a  Venetiis  Min." 
Ant  Beldassari  SJ. 
Jo.  Ant  Ardia  SJ. 

Dominicni  Perea  OPr.* 
Jo.  Perez  Lopez  Min. 
Dominicue  Ursaya* 
Alph.  ab  Angelis  Carm." 
Eus.  s  ss.  Sscr.  Trin.* 

N.  Alezander  OP. 
Nic  leNourryOSB. 
Jacobua  Echard  OPr. 
Jacobus  Marsollier 
Ambr.  Lallouette 
Fr.  Timoleon  de  Choisy 
Car.  Franciacus  Dnboe 
Guilelmus  Pierart 
Ant  de  Cathala-Couture 
LudoT.  Ant  de  Ruffy 
Jos.  Grandet  8ulp. 
Jo.  Dn  Sault  OSB. 
Steph.  de  Champflour 
Joan.  Frsin 
(Joan.  Louail) 
Simon  Mopinot  OSB. 
Franeisrus  Bertheau 
G.  de  Sere  de  Koche  Ch. 

1725 

Antoniua  Casnedi  SJ. 
Philippus  Buonanni  SJ. 
Jo.  Cbr.  Batelli 
Joseph  Baronius* 
Stepbaons  Chiesa  0.  Min.* 

Joannes  Marin  SJ. 
Petr.  Medrano  SJ. 
De  San  Nicolas* 
Antonios  Barbeito  OSFr. 

Di.  Sanmarthanns 

OSB. 

Jul.  Garnier  OSB. 
Joannes  Hermant 
Joannee  de  Chatelan 
Joan.  Laur.  le  Semelier 
LudoT.  Marquer  SJ. 
Car.  de  la  Rue  SJ. 
Petrus  Lebraeseur* 
Petrus  Jos.  Dunod  SJ. 
Renat.  Jos.  du  Bois  SJ.* 

Digitized  by  Google 


lbH5 


Belgium 

Germania 
(Boh.)  et  Helvetia 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia] 

Polonia 
)      et  Hungaria 

Conr.  Janninck 
Legeriui  Car.  Deckei 
Dominicua  GuiUaerta 

Petrus  Leurenius  TJ 
*  Aug.  SartoriuB  Cist. 
Christ.  Bassler  SJ. 
Placidus  Benz  OSB.' 
baniel  Flender  SJ. 
Albertos  Reiffenatoel 
Min. 

Joannee  Wolker  SJ. 
Marianus  Wiser  OSB. 

H.  Bob.  Stephani  SJ 
Henr.  Jos.  Johnston 
OSB. 

J  Joannea  B.  Gaaaner  SJ. 

Fr.  Butger  de  Haren 

> 

Petrus  Franciscue* 
Darid  Winther  Min. 
Tez.  Porretter  Clst." 
Matth.  Hoenicke  SJ. 

Iaaac  de  Bruyn  SJ. 

Tobias  Arent  SJ. 

Bern.  Deeirant  OSA. 
FranC.  Pauwena  OSA. 

Benedict.  Gentilotti 
Petr.  GuetratherOSB 
Jo.  Et.  Bottner  OSB. 
Jacobui  Schier  OS. 
Godefrid.  SittartzSJ.1 
Phil.  Hueber  OSB. 
S.  L.  Beckowsky 

Cruc. 
K.  KazenbergerMin.* 
Qabriel  Froehlich  SJ. 
Franc    P&rtinrei-  SJ 
Joan.  Banholser  SJ. 

Christ.  Peichich* 

Digitized  by  Go 


1887 


1863 


Italia 

Hispania 
et  Lueitania 

Gallia 

1726 

Joan.  B.  Tolomei  8J. 
Ant  Bovari  Min. 
Hyacinthus  Tonti  08A. 
Eustachius  a  s.  M.  Ca. 
Ambr.  a  Novis  Cp. 
Cajetanus  Potesta  Min.* 
Thomae  de  Angelis  OP.* 
Ant  Bombardlni 

Paulne  a  Conc.  Carm. 
Franciecua  de  Sande  8J. 
Anton.  Arbol  Min. 
Jo.  Patr.  Fernandes  8J. 
V.  Baccalar  7  Sanna 
Alex.  de  Bnrgoe  Conv. 

GuiL  Beeain  OSB. 
Michael  Theraize 
Jac  Bouillart  OSB. 
Ludovicue  Doucin  SJ. 
Joan.  Boivin 
Beaunier  OSB.* 
Joannee  B.  LouverenJ* 
Ludoricus  Plaant  OSB. 
J.  do  Bonnieres  do  Soua- 

stro  SJ. 
Joannes  Polinior 

1727 

Joannes  B.  Braschi 
Mich.  de  Jodice  OSB. 
Joseph  Sacripanti 
Hier.  Ra^usa  SJ. 
Sim.  Bagnati  8J. 
Bern.  Pozzolo* 
Joannee  Syrus  OP.* 
Benedictus  ChiareUi  SJ. 
Innoc.  Casanora  Cr. 
Plac  CaparelU  08B.* 
Carolus  Coes.  Sealetta* 

Felix  Alamin  Cap.* 
Ant.  da  Piedade  Min.* 
Felix  de  Molina  Cap.' 
Jo.  Martinos  do  Ripalda  SJ. 

Lucae  Drban.  Man^reant 
Vit.  A.  Lobineau  08B. 
Ludovicus  Dumesml  8J. 
Humb.  Belhomme  OSB. 
Joan.  Lombard  SJ. 
J.  B.  de  la  Croiz  Ch.  de 

8t  Vallier 
Franeiscaa  do  Piorro  SJ. 
Fsustus  Labbey  OSB. 
Stophanus  rhierouz  SJ. 
Dusaussoy 

Claudius  Sieard  SJ. 
Jo.  Paul.  de  Sault 

1728 

Hi.  a  Montefortino 

OSFr. 
Ant.  Maria  Bonncoi  SJ. 
Jo.  M.  Creecimbene 
Nicolaua  Caygiua* 
Aug.  Aetinus  OSA.* 
Joc  V.  Zambaldi  Hier.* 
Franciscus  Mariani* 
Velertus  Foliz  Azxofuidi 
Innoc.  Boeozzi 
Mieb.  Beduari  SJ. 

Franc  Mufioz  Trin. 
Franc.  Echarri  Min.* 
Mieh.  a  s.  Maria  OSA. 

Gab-riel  Daniel  SJ. 
Matth.  Petitdidier  OSC. 
Lnd.  Dan.  le  Comte  8J. 
Joannes  Pontas 
Theod.  a  s.  Renato  Ca. 
Ludovicus  Daures  OP. 
Petrue  le  Merre 
Laz.  Andr.  Bocquillot 
Joannes  Boillot  Min. 
Joannes  Henzet 
Car.  Jo.  do  Lattsignsnt  U. 
Csr.  E.  do  Clorsesult  Or. 
Antonins  Wet 
(Ant.  Dorsanne) 

Digitized  by  Google 


1889 


1890 


Belgium 

Germania 
(Bohemia)  et  HeW. 

Anglia 
(Hibernia  et  Sootia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Petrua  Goraerta 

Lnd.  Babenatuber 
08B. 

Seb.  a  •.  Chriat.  Ca. 
JacHoffstetter  Min.* 
Jo.  Rapperavill.  Cp." 
Joan.  B.  Haldon  SJ. 
Jacobus  Mibe»  SJ. 
UbaldusStoiberO.Min.* 

Fennell* 

Gabr.SeerdahelyiSJ. 
Wolfg.  Boaeanyx  8J.* 

Franc.  ▼anrUnttOP. 
Nieolaue  Richart 
Tilem.GuU.Backhnaina* 
Jae.  Tan  Boyuuyt  OSA. 
Hadrianus  ven  Loo 

Franciecus  Kolbe  8J. 
Flor.  a  a.  Joe.  Trin.* 
Apnilin.  Aman  OSFr. 
Panlnt  Aier  SJ. 
Barn.  Unterbergnr  Min. 

Christopb,  Tooteil 

Georg.  Gengell  SJ. 
Mart.  Bricttna  8J. 
Eliaa  a  a.  Franc  Ca/ 

Jac.  Fontana  8J. 
Zeger  Ber.  van  Eipen 

Fr.  8chmier  08B. 
Just  Bedn  Min. 
Caepar  Maendl  8J. 
Proc.  Friechroann 

Ferdinand.  Maixner  OP. 
Gerard.  Kolb  OSB." 
Beaed.  Hneber  0.  Cut  * 

Anl  Paxkinaon  Min. 

Lad.  Radoaaanj  Ca.* 
Gabriel  Kapi  SJ. 

Digitized  by  Google 


1891 


Italia 


Hispania 


Gailia 


Laur.  Cozza  Min. 
Franc.  Bianchini 
Greg.  Selleri  OP. 
Michael  a  s.  Amato 
Car.  Jos.  Morozzo  Ci. 
Franciscus  Mar.  Pitoni 
Franciscus  Orti* 
Joannes  Bapt.  Sslernl  SJ. 
Jo.  a  s.  Antonio  cl.  res>* 


Jul. Ant. RoboredoSMVJJo.  Uardouin  SJ. 


Matth.  Pinna  OSB.' 


Honorst  Tournely 
Hon.  a  &.  Maria  Ca. 
Petrus  le  Brun  Orat. 
Eduardus  de  Vitry  SJ. 
Nicolaas  Gervaise 
Petrus  Guarin  OSB. 
Vinc.  Houdry  SJ. 
JB.  E.  Avrillon  Minim. 
Frsne.  Aoce&ame  OSB. 
Hsdr.  s  N&oc&eo  0.  Cap." 
Car.  Piettre  OSB.* 
Dosith.  a  s.  Alexio  C&.* 


I 


Benedictus  XUI. 
Fr.  Jos.  a  Citruniga  Cp. 
P.  A.  OrUndi  Ca. 
Ign.  Georgius  OSB. 
Joan.  B.  C.  Fattolilli* 
Csj.  Alessandri  The&t. 
Jo&nn.  B.  Bsdsiini  SMV 
Stephanas  Lorenzoni  Orst.* 
Lud.  V.  M&ml&ui  de  ls  R.  SJ. 
Csjot&nus  Argento 


Vinc.  Ma&carell  8J. 
Jo.  a  s.  Michael  Cann. 


Michael  Ouperraj 
Steph.  Chainillart  SJ. 


Jo.  Iateri&n  de  Aysl&Merc.JJB.  Drouet  de  Man 
Ros.  Rodrigues  Trio.        Ant.  Becquet  Coel. 

Petr.  J.  deGrainvilleSJ. 
Jgnattus  Lsubrussel  SJ. 
Petras  J&c.  Bloodel 
Guii.  de  L&r&ur 
Alph.  Cost&d&o  OP. 
Simoo.  Mich.  Treure 


1731 


Dom.  St  Alberti  SJ. 
Georg  Rhodigni* 
Raym.  Missorius  Conr.* 
Fr&nc.  P&ulus  de  Nicol&i 
Jo&noes  B.  C&r&ccioli 
Fr&n.  Tutius  SJ. 


Jo&eph.  Cuellar  Min. 
CaroluB  Moral  Min. 
Em.  Villaroel  OSB. 
Paach&s.  Sala 
Chriatoph.  Berlanga  SJ. 
Fr.  a  J.  M.  de  s.  Juan  de 
el  Puerto  OSFr.* 


Ang.  de  Pa&tione 
Bern.  Rabaudy  OP. 
JB.  le  Brun  Deam&rettes 
Dionyaius  Simon 
Alex.  a  Pasaione  Carm. 
Paulus  a  Lugd.  Cap.* 
Bl&sios  Qisbert  SJ. 
Jo.  Jos.  S&iton  SJ. 
(Joannes  Thiroui  OSR) 


Digitized  by  Google 


1893 


1894 


Belgium 


Franciscuit  Noel  SJ. 
Hoynek* 

Henr.  Ant.  T»n  Berchem 
Leo  MaroteaOSA. 


Geraania 

(Bohemia)  et  Hehr. 


Ign.  Agricola  SJ. 
Henr.  Colendal  SJ. 
Ant.  Greg.  Rippel 
Casp.  Erhard  OSB. 
Raph.  Tobl  Praem. 
Jo.  S.  de  Zeller 
Raph.  Koendig  Cist.* 
Emer.  a  8.  Steph.  Ca. 
Coeleat.  BeittmsyrOSB 
Joannes  Petrus  Artinger 
PhU.  a  s.  Jac.  Pottnar 
Schp. 

Ang.  Heppenhoim  Cp. 
Franc.  Schllcher  SJ. 


Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 


Polonia 


et 


Bern.  BaUlie  OSB.* 


Wenc  Cantaler  Min.* 
Lanr.  Tapolceany  SJ. 
Ignatius  Glowsckl  SJ. 


Lir.  de  Meyer  SJ 
Matth.  Dolmans  Or. 
Nic  du  Mortier  cl.  r. 
Ant  Plette  OSA. 


Jo.  Georg.  de  Eckhart  Robert  Manning 
Corb.  Khamm  OSB. 
Joannes  Abtolon  SJ. 
0.  M.  Kalketein* 
Fridr.  Tilmei  SJ. 
Josn.  Bapt.  IningerOSA. 
Renatoe  Colon.  Csp. 
Aug.  Khinl  0.  Minim.* 
Stanisl.  Wlbert.OSB.' 


Godefr.  Hannenberg 
SJ. 


Car.  Gialin  Daelman 
Hyac.  de  Baets  OP. 


Franc.  Tobias 
Gelas.  Hieber  OSA 
Francisc.  Posch  Praem. 
Fraociscns  Schmits  SJ, 
Thiebault  Kreyenriet* 
Joannes  a  s.  Ant.  ol.  r. 

8J. 


Petr.  Junius 


Digitized  by  Goagle 


1895 


1896 


Italia 

Hispania 
et  Lasitania 

Gallia 

1732 

Petrus  Catalano  SJ. 
Antonius  Vaira 
Plac.M.BonfruieriSMV. 
Lud.  Marracci  cl.  reg. 
Ferd.  Zucconi  SJ. 
Joannes  Salinas* 
Anjelus  Maria  Ricci* 
Dion.  Joach.  Ganieres  SMV. 

Christoph.  Grangel  SJ. 
Jo.  a  s.  Antonio  Mi.* 
Lncaa  a  Porific  Trin.* 
DicL  de  Castilla  Carm.* 
Jos.  A1t.  de  la  Fnente 

Min.* 
Antonius  Franco  8J. 

Joan.  Grancolas 
Franciscua  David" 
Andreas  de  Graaac  Cp.* 
Franc.  Latenay  Oarm. 
de  la  Poype  de  Vertriev 

1738 

Philippus  Buonarrotti 
Hieron.  Sacheri  SJ. 
Ubertus  Benvoglienti 
Jos.  A.  Patrignani  SJ. 
Cyr.  a  s.  M.  Crippa  OSA. 
LndoTicus  Rusca  0.  Min. 

Fr.  Eust.  de  Perrea  y 

Porres 
Dom.  Lossada  Min.* 
Bernardus  Ribera  OP." 
Didacns  del  Corro" 
Didacus  Barhentos  OP. 
Ant.  Guerrerus  08A. 

Michael  Le  Quien 

O.  Pr. 
Ig.  H.  A.  de  Graveson  OP. 
Edmund.  Simmonet  SJ. 
Zach.  Chardon  de  Lngnj 
Petr.  de  Bretagne  OSA. 
Lud.  Legendre 
J.  Josephus  Dnguei 
Joach.  le  Grand 
Lnd.  du  Four  de  Lonfueme 
jo.  r  r.  r.  ijeieTTu  ae  V/Sun. 
Micbel* 

1734 

Erasmus  Qattola  OSB. 
Joseph.  M.  Stampa  Som. 
Demetrins  Barbuii  SJ. 
Joannei  Sianda  Cist.* 
Joannes  Bapt.  Sandi* 
Petr.  A.  MartoreUi* 
Domlnic.  Lazxarini 

1 

Marcellinus  Sinri 
Em.Caj.  deSousaTheat 
Angelus  a  s.  M.  Carm.* 
Joan.  de  Alliaga  OP. 
Matth.  Blanco  SJ. 
Petr.  Jos.MirandaElixalde* 

Franciscus  Babin 

Roch.  Drapier 

JB.  Morvan  de  Belleg. 

Jacob.  Le  Grouz 

Lesqusrin 

Franc.  de  Piarro  SJ. 
Bern.  Tribolst  SJ. 
Clsudius  de  Vic  OSB. 

Digitized  by  Google 


1  897 


1898 


Belgium 

Germania 
(Bohemia)  et  Helv. 

Anglia 

(Hibernia  etScotia) 

Polonia 
et  Hungtria 

Mar.  Panger  Min." 



Joannea  Kraui  8J. 
Eug.  Worell  Ci*t 
Be.SchallharaerOSB 
Carol.  Mayr  OSB. 
Franc.  Hertzig  SJ. 
Hyac  Peri  08B/ 
Laur.  Alb.  Verlohner 
Franc.  Hoeller  84. 

LudoT.  Sabran  SJ. 

Innoeentina  a  Tboma 
Aq.  ach.  p.* 

Thom.  duJardinOP. 
Aobert.  Roland  0.  Cap/ 

Jo.  Jac.  Scheff- 

m ache r  8J. 
Jo.  Caap.  de  Boecken 
Jos.  8toecklein  SJ. 
NicHeyendal  Praem. 
Thomaa  Winter  SJ. 
Jo.  Gregor.  Spengler* 
Franc.  Chriaten  SJ. 
tterard.  Castei  crucif. 
Ferd.  Siefhard  SJ. 

C.U     Vnlnn.nk.r.  ftP 

oeo.  ivnippenDer f  ur . 
Anton.  Sepp  SJ. 

Joannea  Raicsani 

SJ. 

Matth.  Guil.  Louvrex 

C.  Meichelbeck  OSB. 
Joa.  Averhauaaa  SJ. 
Alph.  Hueber  OSB.# 
Marc.  Suppaur  Min." 
Hyac.  Hecht  Praeni.* 
Fridericus  Qeifer  SJ. 
R.  Efllnfer  OSB.* 
Blaaius  Stephanut  Fr. 

Thoraaa  Gould 

I 

i 

I 

Georg.  Raicaani  SJ. 
Caapar  Pongracx' 

Digitized  by  Gopgle 


1899 


1900 


IUlia 

Uispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1736 

Philippue  Anaataeio 
Joan.  Bapt.  Riganti 
Franciacus  Maria  Biacca 
Petrua  Piovene  SJ. 
Job.  Batistelli 
Fortun.  Veneriua  Barn/ 
Franc.  a  Moetaaao' 
Caapar  Torelli* 

Joannes  de  Ferreras 
E.  Pereyra  de  Sylva  Leal 
Fr.  Leitao  Ferreiro 
Petrue  Manao  OSA/ 

1 

Jac  Longueval  8J. 
Th.  Car.  Fleurian  d'Ar- 

menonville  SJ. 
Nicolau*  L'  Herminier 
Ren.  d'  Aubert  de  Vertct 
Claud.  Judde  SJ. 
Siraon  Pet  Stievenard 
Augiutinu*  Alemand 
Jo.  Jac.  Boileau 
Henr.  Venedien  SJ. 
Doaard* 

Tn.  J.  Fr.    rtkgnier  de 
Visixnea 

1736 

Juatus  Fontanini 
Joan.  Bapt.  Baasi 
Nicaeiua  Grammatici  SJ. 
Matth.  Baaile  OSFr. 
Jo.  Mar.  Amato  SJ. 
Eus.  ab  omnibua  SS.  Ca.* 
Jo.  Caap.  Berretta  OSB. 
Jo.  Bapt.  Berni* 
Jo.  de  Birero  SJ. 
Jec.  Anton  Monaeo  Ormt. 
Cajet.  Corazza  cler.  ref.* 

Jeann.  Hidalgo  08A.* 
Antoniua  Peralta  SJ. 

Joannea  Petrua  Gibert 
Martial  a  a.  Jo.  B.  Carm. 
Franciacus  Salmon 
Vinc.  Thuiber  OSB. 
Laur.  Jod.  Le  Clerc  Sulp. 
CL  Joa.  Guiof 
Pinchinart  0.  Min.* 
Barnardaa  Atrebat.  Cap.* 
Jac.  Ponillonz 
Nicol.  Onerin  SJ. 

1737 

Const.  Roncaglia 

c.  Matris  D. 
Anton  Maria  Lupi  SJ. 
Franc.  Orlendi  OP. 
Maria  Armellini  OSB. 
Joan.  M.  Bertoli  SMV. 
Jos.  Sanfelioe  SJ. 
Kl.  Monsignani  Ca. 
Thomas  Ceva  SJ. 
Agnellus  Onorato* 
Oerard.  M.  Capasai  SMV. 
Carolas  Cornaccioli  Csrn. 

Jo.  de  Campo-Verde  SJ. 
Becerra  0.  Min.* 
Hier.  a  a.  Aug.  Trin." 
Franciecua  de  Almeida* 

1 

Hen.  de  Thyard  de  Biasy 

Claud.  Buffier  SJ. 
Claud.  Franc  Sommier 
Ludovicus  de  Targny 
Franciscua  Catrou  SJ. 
Phil.  Hecquet  Carm. 
Jos.  Fr.  Bourgoin  d*Vfl- 
lefore 

Lud.  Anaat  Guichard  Fr. 
a  Viedelou  8J. 
Ant.  Anselme 

Digitized  by  Google 


1901 


1902 


Belgium 

(Bohemia)  et  Helv. 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Bern.  Pez  OSB. 
Fr.  Schmaltx- 

grueber  8J. 
Sigism.  Pnsch  SJ. 
Franc.  Nonhardt  8J. 
Franc.  X.  Brean  SJ. 
Joaunes  Ferler  OP. 
Androas  Roth  OP. 
Philippuft  Braim 
Jo.  Fl.  Hammerschmid 

Eduardus  Hawarden 
Thomas  Deane 

Joannes  Battmegyei" 

Petrus  Boschius  SJ. 
Petrus  Ludov.  Danes 
Nic.  Tombeur  OSA. 
Jo.  Poelman 

Vitu9Pichler8J. 
Michael  Strunk  SJ. 
P.  Cauvinus  OP. 
Aagust.  Magg  OSB. 
Jos.  Thalhammer  OSB. 
M.  Wolff.  OhermOllner 
Pr. 

Nicolaus  Tausch* 
Guil.  Casp.  Dyks  Pr.* 
Dom.  a  Cabalsar  OSB. 

Sam.  Timon  SJ. 
Stephanus  Ssczaniecki 

SJ. 

Jo.  Bapi.  Hannot  Mi. 
Joan.  Feytem  SJ. 

Alan.  Ritter  08B. 
Alanus  Pfeiffer  OSB. 
Jo.  Valent  Strauas* 
Henricus  Dussik  SJ. 
Joseph  Falk  SJ. 

Carolus  Dodd* 

Max.  Wietrowski  SJ* 
Had.  Miaskowski  SJ. 
Ben.Sichrowski08A. 
Franc.  Csepaleny  SJ. 

Digitized  by  Google 


1903 


1904 


Hispania 
et  Lasitania 

Gallia 

1788 

Jacobud  Laderchi  Oral 
Paulut  Sebast.  Medici 
Carolus  Majelli 
Placidut  Troici  OSB.* 
Fidetis  Pedrolus 
Au(.  Romtn.  Flori  Ctmald. 
Jotnnes  Antoniut  Gantar* 
Silvester  Modiolanentir 

Vinc.  Ferrerius  OB. 
Th.  Ratto  7  Ottonelli 
Franc  de  Fonaeca  SJ. 
Patchal.  Agramunt  SJ. 
Joeeph  de  Jetu  M.  Min.* 
Petrus  Polo  Min.* 
IfnttJas  Anton.  Ptleu* 
Anton  de  Siheirt  Trin.* 

Jac  Hyac  Serry  OP. 
Claudius  Hennequin 
Ludov.  RicJ  oa  O&B. 
Francitcut  Matclet 
Lud.  Fr.  J.  de  la  Barre 
Philibertus  PapiUon 
Jo.  B.  Labat  OP 
Jo.  P.  Niceron 
Jounnee  Croitet  SJ. 
Car.  Jo.  Colbert 
Norbertns  Jomtrt  OSB. 
Lsuiutne 

1789 

Eubtachius  Manfredi 
Bartbolomaeut  Roeti* 
Fr.  Machiefcta* 
Vinc.  de*  Giutti 
Virginius  VsJeschl  OSB. 
LndoT.  Mtscbi  OP. 
Titni  0.  ser».  b.  ML  V. 
Ant»  Mtrit  Oniceitrdi  SJ. 
Joannes  de  Lnca  Min.* 

Alv.  Cienfuegot  SJ. 
Joteph  a  Sp.t.Carm. 
Caj .  Benites  de  Lugo  OP. 
Alexiut  a  Conc  V.  Trin. 
Oundis.  Sutrot  de  Pts* 
Anton.  t  s.  Ancelo  Ct.* 

Edm.  Martene  OSB. 

J.  B.  Tournemine  SJ. 
Car.  de  la<Rue  08B. 
Car.  Ludov.  Hugo  Praem. 
Franciacut  Vivant 
Ludovicut  Fuet 
Carolut  d'Aigrefeuille* 
Aeffidius  Vtuffe  congr.  Ortt 
Mattb.  de  BtrneriUe  Or. 

1740 

Clement  XII. 
Jot.  M.  Penmexzi  Mini. 
Jo.  Cbryt.  Soarpho  Baa. 
Fr.  Zararroni  Min. 
Emman.  Aguilera  SJ. 
Cacciaturo  de  Arachiel 
Nic.  Comn.  Papadopoli 
Aejid.  Gianini* 
Nic.  Soratnut  Obl.* 
Ptulos  Anton.  de  Ctrutit* 
Pel.  Stm.  Bodott 

Vinc  Calatayud  Orat 
Mich.  Hier.  Monreal  SJ. 

• 

Carolut  du  Plettit 

d'  Argentre* 
Joannet  le  Maitre 
Joannet  Mallemam 
Petr.  Jul.  Rouill*  SJ. 
CL  Maynard* 
Pttrut  Jos.  Corttste  SJ. 
Borntrdut  Atrebtt.  Cep. 

Digitized  by  Googl 


1905 


1906 


Belgium 

Germania 
(Bohemia)  et  Helv. 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Barth.  de  Bosse*  SJ. 
Jo.  Ger.  Kerkherdere 
Walb.  as.Adel&.Carm.* 

Joannes  Milan  SJ. 
Jo.  B.  Ebberth  OSB. 
Franc.  Wagner  SJ. 
J.  a  s.  Felice  Trin.* 
Honricus  Hardter  OSB. 
Roman  Krinner  OSB. 
Stanisl.  Karg' 
Audr.  Freyberger  SJ. 
Marianus  Praem. 

Cornelius  Nary 
Edm.  de  Burgo  UP. 

Steph.  Puxyna 

Vinc.  Nirolle  0.  Pr. 

Jo.  Frider.  Schannat 
Joannes  From  SJ. 
Nicolaua  Hoehn  SJ. 
Joaunea  Salzinger* 
Brocard.  a  a.  Nic.  Ca/ 
Georg.KauffmannSJ. 
Ambroe.  Ziegler  OSB. 
Bern.  Oberbauser  OSB. 
Bern.  Balduinus  Flej 
retrus  ScnelTor 
Ildeph.  Seidl  OSB. 

Guilelmus  Crathorno 

Alex.  Caato  Min.* 

Jo.  B.  du  Sollier 
SJ. 

Hadrianus  Delcourt 
Jo.  Fr.  De  le  Lox  de 
Bouillomont 

Paulus  ZetU  SJ. 
Joan  Foerachan  SJ. 
Joan.  Kingelhan  SJ. 
Joseph  Dalbert  SJ. 
Th.Fr.SchwaigerPr' 
Aljp.  Locherer  Min." 
Ans.  Hoermansedcr 

OSA. 
Rupertus  Ness  OSB. 
Hier.  Tscbiederer  SJ. 
Bern.  Thenhajen  Min.* 

Joan.  Conatable  SJ. 

Lud.  Paxy  Paul/ 
Jonnnes  Balogh  SJ. 
Inn.  Pokorski  Paul. 

Digitized  by  Google 


1907 


190$ 


Italia 


Hi9pania 
et  Lusitania 


Gallia 


1741 


1742 


Alez.  Mazzinelli 
Jacobus  Lanfredini 
Andreaa  Rota  SJ. 
Fel.  Bussi  cl.  reg. 
Franciscus  Monacelli* 
Nic.  M.  Tedes.hi  OSB. 
Apoll.as.Thoma  Carm.* 
Franc.  M.  Ricci  OSB* 
Barbarus  de  Angelii* 
Cui.  M.  Sguanin  Sarr." 
Xic.  Capassi* 
Jo.Chrys.  as.  JosephScbp.* 
Pbilippu*  Garbellus" 
Uoin.  Scifelli  Aus;." 
Laurentius  Mifliacci* 


Montfaucon 
OSB. 

Domin.  de  Colonia  SJ. 
Thomas  Bouges  OSA. 
Melch.  de  Polignac 
Domin.  Parrenin  SJ. 
Franc.X.  Dentrecolles  SJ 
Kdmund.  Perreau  OSB. 
Antonius  Banier 
Jan.  de  Lannes  Ciat/ 
Nicaise* 

Jos.  Stepb.  de  la  Fare 
Ant.  Jos.  Am.  Feydeau  Car. 


V.  Lud.  Gotti  OP. 
Paulus  Gagliardi 
Guido  Grandi  Cam. 
Fulgent.  Bellelli  OSA. 
Sabinus  Min. 
Ant  Fr.  Bellati  SJ. 
Vinc.  Avrocatus  OP.* 
Joannes  B.  Argiro 
Jo.  D.  Putignani  SJ. 
Petnu  Benedictus  SJ. 
Thoinas  M.  Alfani  OPr. 
Fern.  Frascon.  aVarisio  Min 
Goorgius  Nic.  Busi 
|  Bonarentura  Attardi  Aug. 
Jos.  Ant.  Bordoni  SJ. 

I 


Jo.  Fr.  a  s.  Antonio  Min. 


Petrus  Sabatier  OSB. 
Petrus  Cl.  Fontenay  SJ. 
Cl.  Fr.  Houteville 
Renat.  Hy.  Drouin  OP. 
Jo.  Bapt.  Dubos 
Jos  B.  Massillon  Or. 
Rouaulf 

Mich.  Languedoc  SJ. 
Hilariua  Dumas 
Jacobns  Robbe 
Henr.  Mich.  Guedier 
Petrus  Brumoy  SJ. 

Pallu  SJ. 


Digitized  by  Google 


1909 

1910 

Belgiom 

Germania 

(Bohemia)  et  Hely. 

Anglia 
(Hibernia  etScotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

Guil.  Cuyper»  SJ. 
Gref.  Schoonaerts  OJA. 

Ant  Soell  SJ. 
Joan.  Zahradka  SJ. 
Mar.A.  Herrmann  Pr. 
Ant.  Steyrer  SJ. 
Ambr.  Ziegler  OSB.a 
Arn.  Hackhotfer  Mi/ 
G.  Kaltenhanser  OP.' 
Laon.  Pierts  SJ. 
Kranx  X.  Sterzinger  SJ. 
Alexander  Hammer* 
Ant.  Gassmann  OSA. 
An».  Brinkmann  Min/ 

Edm.  Ambr.  Borgis 

Eust.  Janka  Ci. 
Joan.  Bourtier  BJ. 
Petr.  MaMerain 
Jodocus  «ioethals 
Aes;.  Martin  Praem. 

Conrad  Vogler  SJ. 
Maas.  Kreaslinger  Mi. 
Ludoc.  Simonxin  SJ. 
Joannes  Seidel  SJ. 
Carolua  Meyer  SJ. 
Sigism.  BOttnerOSA. 
Georg  Kauftmann  SJ. 
Reginb.  Berkmar 

OSB. 
Joan.  Seyfried  SJ. 
Sara.  Horack  Praem. 
Aegidias  Domer  OSA. 
Rcs;.  Perkmsyer  0TB. 
Leonsrdus  Klor. 
Caspsx  Callenbers;  SJ. 
Leonardas  Grobner  SJ. 
Matthias  Hayko  SJ. 
Mait.  Baschdorff  SJ. 
MaI.  Thamsor  Min. 
Casim.  de  Moll  OSB. 

Joan.  Stan.  Kostka 
Woykowsky  OPr. 

Digitized  by  Google 


1911 


1912 


Italia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1743 

Anselm.  Banduri  OSA. 
Ant.  Mongitore 
Petrua  Marc.  Corradini 
Gabriel  Gualdo  Theat. 
Joseph  Maria  Platina 
Caj.  Maria  Pezzo  Theat 
Franc.  Ariai 
Bonav.  Barberini  Cp. 
Horat.  de  Parma  Min.' 
Raphael  a  Tuac.  Cap.* 
A.  M.  de  Nigns* 
Franciscus  Ventura* 
Pbil.  Febeo  SJ. 
Jos.  Th.  a  s.  JB.  Carm. 

Nic.  de  Segura  JS. 
L.  A.  de  Moncade  de  Bell. 
Nicol.  de  Segura  SJ. 
Vinc.  Salarar  OP.* 
Jos.  de  Ribas  OP.* 

Joan.  Fr.  BaltusSJ. 
Paul.  Gabr.  Antoine  SJ. 
Claudius  Pelletier 
Hyac.  Bougeant  SJ. 
Joan.  B.  du  Halde  SJ. 
Jacobua  Villotte  SJ. 
Greg.  Berthelet  OSB. 
Nic.  Girardeau* 
Gabriel  Muason* 
Jos.  Cl.  Guiot  de  Marne* 
Frid.  Mauritius  Foinaxd 
Lambertus  Gaud  OP. 

1744 

Cajet.  M.  Merati  Theat 
Dominicus  Zauli 
Vinc.  de  Sacchis 
Ja.  Ph.  Gatti  OSA. 
Bern.  M.  Giacchi  Cp. 
Fr.  Innoc.  Fileppi* 
Nic.  Th.  Scivetti  OSA/ 
Andreas  Zuccberi  SJ. 
Mari&nue  degli  Amatori* 
Franciacus  M.  Leoui* 
Michael  Polus* 
Seraph.  Maearinelli* 
Rayoi.  Ce  chetti* 

Bonav.  Telladus  Min.* 
Fr.  Matritensia  Min.* 

Stephanua  Souciet  SJ. 
Nicolaus  le  Tournois* 
Rou&sel* 

Dom.  L.  Clem.  Brugeles* 

1745 

Bened.  Canali  SMV. 
Lud.  Maria  Lucim  OP. 
Lucas  Joe.  Cerrachani 
Franc.  Car.  a  Breno  Min. 
Antonius  Martinetti* 
Fr.  M.  Spinelli* 
Hier.  del  Portico  CMD. 
Ant.  Iguatius  Mancuso  SJ. 
Jo.  B.  Cauipadelli* 
Uomol).  tle  Bonis  Barn.*^ 

A.  Gntieres  de  la  Sal  SJ. 

Nicolaus  Garcia 

Joan.  Bapt.  Garrido  OSB." 

Ch\ud.  R  Hongnant  SJ. 
Stephanas  Fourmont 
Mich.  aCa&trofranco  Cp.* 
Jac.  Vinc  Bidal  d'Aafeld 
S.  P.  de  la  Foa&e  Sulp. 
Petr.  Fr.  FaTre* 

Digitized  by  Google 


Germania 
(Bohemia)  et  Helv. 


(ffibernia  et  Seotia):     et  Hnngaria 


0. 


Bouille 


Joa.  Seybold  SJ.       Hugo  Tootell 
Alph.  Wenzel  OSB. 
Th.  Aq.  Erhard  OSB 
Ad.  aa.  G.GrollSchp. 
Godefr.  Herraan  SJ. 
Th.  Fr.SchwaigerPr. 
Seb.  Mitterdorfer'SJ. 
Guil.  Beusch  SJ. 
Aujust.  Diesbach  SJ. 
Petrus  Pftster  SJ. 
Hieronymos  Schaser  SJ. 
Aug.  Treppor  Cist/ 
Tbomas  Binner  SJ. 
Jos.  Frahwirtli  SJ. 


NicolauB  Benger  0. 
S.  Paul. 


Rup.  a  •.  Gaapardo 

0.  Carm. 
Bernardus  Mahy  SJ. 
Joao.  Bapt.  Velie  SJ. 


Bened.  Sihmier  Min 
Adamua  Flotto  SJ. 
Eleazar  Horn  Min. 
Carol.  Worel  SJ. 
J.  A.  Zunggo* 
Geo.fius  Slcziua  SJ. 
Alb.  Christian.  PurjstaU 
SJ. 

Christiauns  Helwig 
Dominicus  Ulrich  OP.' 
Jodoc.  Wagner  OSB.* 
Philip.  Sallor* 


Lud.  FlandrenaiH  Cp. 


i 


Carolua  Andrian  SJ. 
Uur.Vig.deNicollia 
Jacobui  Spreng  SJ. 
Gerhard.  Zeltl  Min. 
Ant.  Heialinger  SJ. 
Claud.Anton.Duding 
jJ.aa.  F.  BaulinOSA.* 
Meinrad  Schwara  Min. 
Lib.  Jo.  Ge.  Ubl  Pr. 
Anselmus  Schwab  Ciet/ 


Digitized  by  Google 


1915 


1916 


ltalia 

Hispania 
et  Lusitania 

1746 

Dotninicus  (Jiorgi 
Franc.  Berlendi  Theat. 
Joa.  Rochus  Volpi  SJ. 
Ceaare  Benvenuti  CL. 
Nicolaua  Mazzotta  SJ. 
Joannes  Bapt  Bovio* 
Fr.  Guil.  Roberti* 
Carolua  Const.  Rabbi  OSA. 
Vinc.  Bosio  OP. 
Hieronymus  Crispi 
Franciscus  M  Muscettula 
Jo.  Dominicus  Agnanl  OP. 
Joseph  del  Porro  Bas. 
Jos.  Renatus  OSA.* 

Didacus  Quadro  SJ. 
Thomaa  Madalena  OP. 
Jo.  de  Aaeredo  OSA. 

MauritFr.DantineOSB. 
Jog.  de  Courbeville  SJ. 
Jo.  Bouhier  de  Sav. 
Jos.  Fr.  Lafitau 
Bern  Ferette  Cu 
Edm.  Mongin 
Esnault* 
Ducandus* 

1747 

Vincentius  Petra 
Franciacus  Ficoroni 
Elias  a  s.  Am.  Carm. 
Jo.  Dominicus  Bertoli* 
Jo.  Mazzucato  Min. 
Jo.  B.  Sanjanello  Hier.* 
Joaunea  B.  Sacchetti* 
Bonedictus  de  Gaetanis* 
Joseph  Anton  Constantini* 
Jer.  a  Patario  Fr.* 
J   B  Cbiarelli* 
Const.  Gaudio* 
Ang.  Zavarroni* 

Em.  J.  de  la  RegueraSJ. 
L.  Ramires  Min..* 
Joannes  B.  de  Motta 
Jos.  Pereira  a  s.  Anna  Car.* 
Dom.  Martinex  Min.* 

Carolus  Merlin  SJ. 
J.  Lnd.  Brunet 
Petrus  Juenin 
Petrus  GulUemin  Ben. 

1748 

Petrus  Polidoro 
Fr.  A.  Cavalcanti  Theat 
Joannes  B.  Pittoni 
Fr.  M.  Rotarius  Barn. 
Joan.  Jac.  Scarfantoni 
Jo.  de  Auguatinia  Min.* 
Rob.  Sala  Ci»t.* 
Uand.  de  Janua  Min.* 
J.  Anton.  Pecci* 
Joauncs  de  Catanoo* 
Paschal.  Magli* 
Hor.  Stabili  OSB.* 
Gabr.  M.  Scarmasli  OSB.* 

Lud.  de  Losaada  SJ. 
Antoniua  Solis  SJ.* 
Ant.  Melgaco  Min.* 
Job.  Pereira  de  S.  A.  Ca.* 

P.  Ren.  Dorival  SJ. 
Jac.  Phil.  Lallemant  SJ. 
P.  Fr.  Lantheaume  SJ. 
Guil.  Segaud  SJ. 
Lafoase  de  Champdorat 
Joseph  Charlemagne  Cara. 
Rofer.  Franc.  Daon 
Virian.  de  Laborde  Orat. 
Philip.  Beraardus  Lenet 
Ph.  LcCerf  de  laVier.OSB. 
Renat.  Lambert  OSB. 

Digitized  by  Google 


1917 


1918 


Belgium 


Germania 
(Bohemia)  et  Helv. 


Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 


Polonia 
et  Hungaria 


Stephan.  Neef  Min.  jFranc.  Hunolt  SJ. 

Antonius  Erber  SJ. 
Gregorius  Kolb  SJ. 
^Franc.  X.  Kropff  SJ. 
iJoseph  Gihl  SJ. 
!  Joan.  Th.  Berghauer* 
B.ern.  Sab.  deAngelii 

Carm/ 
Rom.  Stockacensie 
Cp.- 

Franc.  Stainhart  SJ. 
F.  Schwalb  Cist.* 


Anton  Ruerk  Min.*   Carolus  Peterffy  8J. 

Ladislaus  Szorfnyi* 
Aeg.  a  b.  Joseph  Ha- 
deyski  Schp. 


Joan.  van  de  Velden 
SJ. 


Re.  Maachat  Schp.    Timotheus  0*  Briun 
Jo.  Wiilbrecht  Schp.  Ed.  Ambr.BurgisOP. 
Geoig  Faael  Pr. 
Rutg.  S.  Brauman  Pr. 
Cajetanus  Frank  SJIV. 
Stanislaus  Karg  Min. 
flieron.  Besnecker  Cl. 
Mattbias  HeiinbAch  SJ. 
Gilbertus  Pariker  Pr." 
Joannes  Kleydorfer* 


Cornelius  tan  GeetelAntoniu*  Remy  SJ. 
Bern.  Aeg.  Raguet    Ap.  Holimann  Min. 
Iffnat  Alb.  Srerts  OSA.lPlacidua  Renz  OS. 


Ign.  Kulczynski  Baa. 
Laurentius  Earolyi* 
Petr.  Kwlatkowski  SJ. 
Christoph.  Goorgei  SJ. 


Petrys  Franc.  Thieions 


Anton  de  Kalkstein 
Min. 

Aug.  Tepper  Cisf 
Frauc.  Xav.  Fegeli  SJ 
IChriBtoph.  Leopold  SJ. 
|Ben«d.  Studer  OSB. 
Luc.  Berth.  Pistori  Pr 
Udalricus  Probst  SJ. 
Laurentius  Thokal  SJ. 
Bened.  Heuschen  OSB. 
Go.  Laz.  Berger 
Philippus  Friderich  SJ. 
Frid.Au?.  Lud.Schneir 


Joseph  Corneli  SJ. 
Ben.So'kolnicki  Min/ 


Digitized  by  Google 


1919 


1920 


Italia 

HiBpania 

Gnllia 

174'J 

Marc.  Anton  Boldetti 
Piub  Th.  Milante  0P. 
Ca«sar  Calino  SJ.. 
Melchior  Briga  SJ. 
Hier.  del  Portico  CMD.* 
Ant,  Balda*»ari  Min.* 
p.-tr.  MtjkhiUr  armenus 

iL/nati  ii^     1  aiimiA  .1 
iKll»tlU~      1  C  Li  llllft  Ov> 

Frniu-o  (iirvesi* 
Paulu»  Stefatii* 
V i c t> u'  Cavalesi* 
ei.m-ns  Baroni* 
Fr.  M.  Spiti..-Hi* 
Kr.  Innoc.  Filoppi* 

Hier.  Contador  deArgote 

Theat 
Franc.  Ribeiro  da  Silvu*  . 

rJenricus  Fr.  de  Vence 

Joannea  Liron  Ben. 

A.  Rivet  de  la  Or.  OSB. 

PetruB  Gohard 

Remigiua  Breyer 

A.  Ang.  Bruzen  de  la 

Mart. 
Guido  du  Ron8seaud 
Joseph  Gallifet  SJ. 
Laur.  Franc  Boursier 
Phil.  Cheandau  a  s.  Cl.  Ca. 

1750 

Lud.  Ant.  Muratori 

Jo.  Kranc.  Madrisi  Or. 
Dyon.  Hern.  de  Morae» 
Const.  (iritnaldi 
Apost  Zeno 
Cypr,  Benaglia  OSB. 
Joaeph  Cassani  SJ. 
Bon.  Anwil.  <le  Caesare 

(  onv." 
Antoniiifi  Costunzi' 
Frauc.  A  Pynie  Minim.' 

•  MJiH,  1 )  11    .'lt-Ult/Uli.  t* 

Petr.  M.  Amiani* 
lirnatius  Milan'.'so  SJ. 
Friik-ricus  I»otiati  SJ. 
Ihi>lll;is  Ac<t<" 
K>>nuiiiiri.    M«zisrdus  Fr." 
Josopli  Frovu* 

Hm.  Ign.  Coutinho  Car.* 
J.  Diaz  de  Arze 
Jos.  Gumilla  SJ. 
Dominicus  Nic.  Escolanus* 

P.  Hyacinth.  Monce  de 

Beaubois 
Nic.  Man&uy  Pr/ 
Alb.  Marion  Pr.* 
Anna  Jos.  Noaville  SJ. 
Joan.  Oeorf.  de  SouilUc. 

1751 

,1  o  8.  ( 'a  ta  1  u  n  n  8  Hier.* 

S\  l.ennardus  de  P.  M.  Mi. 

J.  Autonius  Sasai  Obl. 

Ant.  Sandini 

l'etr.  Anton.  Cor.signani 

Jo^ph  Caj.  Moniglia 

bebastianus  Paoli 

Joeeph  M.  Broechi 

Hanib.  Albam 

Horatiiis  Albani* 

Jo.  Franc.  Richelmi  SJ. 

Fr.  Bonacchi* 

Itzn&tius  Mar.  Conio 

1 ) - >ni i uic ub  Cetiti  SJ. 

Ju.  Clemens  Coah«tti  Min." 

Car.  M.  Perubini  Mi." 

lnm.  Sp-.runi  Couv.* 

Juan.  H.  Chiiuelli* 

Bl.  A.  Naasare  y  Ferriz 
Al.  Ant.  Verney* 

Jacobufi  Martin  Ben. 
Joan.  d'  Yse  de  Saleon 
Franc.Arinand.  GerTai** 
Joaunes  Piebon  SJ. 
Fraoc.  Bon.  BeouvillUr» 
Fraoc.  Montauxon  SJ. 

Digitized  by  Ooo 


1921 


1922 


Belgium 


Oermania 
(Bohemia)  et  flelv. 


Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 


Polonin 
et  Hungaria 


Joannea  Pinius  SJ. 
Bern.  Jonghe  UP. 


Godefr.  Bessel  OSB. 
Cresc.  Krisoer  Min. 
Antonius  Mayr  SJ. 
Ignatiua  Seitz  SJ. 
Germ.  Cartier  OSB. 
Od.  8charz  OSB. 
M.  Moerckens  Carth. 
Coel.  Hermann  OSB 
Jo.  Chr.  Fr.  Goetze 
Petrus  Wilti  SJ. 
Christ.  Neuenheini  SJ. 
Vng.  ab  An.  Paltser 

Schp. 
Adalb.  Thavellcr  Pr. 


Jacobua  Pires  SJ. 


M.  Ziegelbauer  08B. 


Ars.  a  s.  Roberto  Cann.*|Georg.  Jos.  ab  Eggg 

Greg.  Kurtz  OSB. 
Ig.  Br.  Cimarolo  OSB. 
Seb.  Riedl  Praem. 
Petrua  Probit  SJ. 
Kil.  Katzenberger 
Barth.  Rizeliua  OSB. 
Roui.  Dreyer  Ben. 
Fr.  X.  Pfyffer  SJ. 
Mauritius  Marcbesi  SJ 
Jos.  Zoller  OSB. 
Benno  Zalsberjer  OSA. 
Henricus  Eickendorf 


Wolff.  Bossanyf 


Petrns  Doltnans  SJ. 


Ana.  Schneil  OSB. 
Aug.  Michl  OSA. 
H.  Jos.  as.  Hil.  OSA. 
Conr.  Hertenberger 
SJ. 

Ge.  Tonauer  SJ. 
Cher.  Mayr  Franc/ 
Franc.  Kugler  SJ. 
Alph.  Haidenfeld  OSB. 
Carol.  Dolens  SJ. 
Albertus  Prack" 


Andr.  Gordon  OSB. 


OSP/ 


Digitized  by  Google 


1924 


Italia 

Hispania 
et  Lusitania 

Gallia 

1752 

Jo.  B.  Scaramelli  SJ. 
Vict.  Am.  Soardi  Laz. 
Ant.  Patrono  SJ. 
Alex.  Politi  Sch.  piar. 
Car.  M.  Angeletti  Min. 
J.Stcph.RemondiniSom" 
Fr.  Kaym.  Adami  SMV.' 
Greg.  Cannoni  OSA/ 
Jo.  M.  Acerbi* 
Anton.  Lucci  Mm. 
J.  B.  M.  Contaroni  OP.* 
Octarius  Turci* 
Salvat.  Maurici  SJ.* 
Car.  Hicr.  Sormanni* 
Ser.  M.  MacrarinolH' 
Thoiuis  Cori  OP. 

Mar.  Navasee  OP. 
Bern.  Vargas  SJ. 
Andreaa  Prochart  Sch.  p. 
Hyac.  Segura  Pr. 
Jo.  Ximcnez  Carm.* 
Em.  Garay* 
Joannes  Jos.  de  Efujara* 

Ludov.  de  Hericourt 
Nicolaus  Henry 
Ludovicus  Bourbon 
Franc.  Oudin  SJ. 
Joseph  Douaaot  OSB. 
Sim.  Keboulet 
Fr.  Ign.  Dunod  de  Charn. 
Lud.  de  Bonnaire  Or. 
Lud.  Batterel  Or. 
Petr.  Baudry 
Josepb  de  Blainville  SJ. 
Jac.  Grandrilliers  SJ. 

1763 

Joan.  Marangoni 
Antonius  Rivautella 
Joanne»  Vignoli 
Jac.  Sauvitale  SJ. 
Joannes  de  Joanne 
Cajet.  a  Bergarao  Cap. 
Ant.  M.  Arrighi* 
Alovsius  Andruzzi 
Vinc.  M.  Dinelli  OP.* 
Seb.  Donati* 
Jos.  M.  a  Jesu  Carm.* 
Fid.  Soldani  Valurab.* 
Frid.  Sarteschi  M.  D/ 
Petrus  Gianotti* 
Jo.  de  Auguatinis  Min.* 
Josoph  Maria  Holxoni 
Leo  a  Sambuca  Cp.* 

Petr.  MurilloVelarde  SJ. 
Eininan.  Garray  Min." 

J.  Jos.  Languet 
Fr.  Ilharat  de  la  Ch. 
Jacobua  Felix  Girardin 
Phil.  Lud.  Cordier  SJ. 
Carolus  Jos.  Frevier  SJ. 
J.  Cl.  Fabre 
Josephug  Chevassu 
Nic.  Lud.  Iuroult  SJ. 
De  Roujoux* 

1764 

Fort.  a  Brixia  Min. 
Joanne*  B.  Gattico 
Franciacua  Argelati 
Ban.  d'  Asquino  Barn. 
JB.  Sanjanello  Hier.* 
Antonius  Pagi  Min.* 
Petrus  M.  Forti  SJ. 
Ant.  Ser.  Camarda  OP. 
Frid.  de  Judice  Coel.* 
Ant  M.  Merenda* 
Joannes  B.  Gaddi* 

Jot>.  de  Natividade  OP.*l 
Henr.  de  S.  Ant.  OSA.  I 

1 

Mart  Bouquet  Ben. 
^ar.  Fr.  Toustain  OSB. 
Lud.  la  Taste  OSB. 
Philib  Girardet  USB 
Srog.  Bertbelot  OSB. 
Iffuatius  Arnauld  SJ. 
Sar.  Lnd.  du  fianl* 

Casira.  Tempesti  Conv.' 
Philippus  Mouti 
Trojanus  Spinclli* 
FrancUcus  Flprius* 
Potrus  do  Ca&trv* 


Digitized  by  Googl 


1925 


1926 


Germania 

(Bohemia)  et  Helv. 


Aoglia 
(Hibernia  et  Scotia) 


Polonia 
et  Hungaria 


Jo.  Preingu6  OP.*  [Plac.  Boekhn  OSB. 
Leon.  ?an  Grinsyen  SJ.  Georg.  Job.  Wagner 

Carolus  Regent  SJ. 

Conr.  Herteuberger 

SJ. 

Fr.  PeikhartSJ. 
iMichael  Pug.  Cap/ 
Antunius  Geiger  SJ. 
Tb.  Aq.  Schottl  Auj. 
Gerald.  ZQrcher  Bon. 
All.ertus  Prack* 


Mnrianui  Brockie  OSB. 


Micb.  Horvath  Sch.  p. 
Mich.  PieakowakiOr. 
Mich.  8zegedi  SJ. 
Joi.  Bodekon  rh  PauT 


C.  P.  Hoynk  Tan  Pa-jCoel.  Mayr  OSB. 

pendrecht  Godefr.  Kroell  OSB. 

J.  B.  Lud.  de  Caatil-  Aennl.  Naisl  OSB. 


lion 

Urbaaus  Sticker  SJ. 


Edmuudus  Helias* 


Franc.  Makae  SJ. 
Fr.  Rauch  Ben. 
Franc.  Pappus  OSB. 
Jotl.  Herin  Nunning 
Ludov.  Ea  h'  orn 
Fr.de  BorgiaGoetzen- 

berger  SJ/ 
P.osp.  Ilfer  OSB. 
Bonifac  Sadler  OSA. 
P.  Kschonbrender  SJ. 
Fr.  Jo.^le  I).  Staidel 
Conv." 


Jo.  N.  Weislinger 
Dan.  A.  Schindler  Pr. 
Eng.  Hoermanu  OSB. 
Leod.  Maier  OSB. 
Cb.  Hanthaler  (  iat. 
Philippus  Merz 
Cas.  (inistner  Praeiu. 
Leuii.  Jaiiseu  Praeui. 
J.  Beued.  Ba.ur  Pr. 
Christ.  Schnrdt  SJ. 
H>nr.  Moiischo-ngeu  SJ. 
Aum.  Hratziehei  OSB. 
Nonnos.  llaeckl  OSli. 
Jo.  X.  Tropper  Min.- 


Ant.  Murphy  Min." 


Jacobus  Bartolt  SJ. 
Josepb  Carol  SJ.* 


Thomas  GAl  Min 

Ji.annes  a  ». 


Digitized  by  Google 


1927 


1928 


Italia 


Hispania 
et  Lusitania 


Gallia 


1755 


Quirinus  I Emman.  Sev.  de 
Melito  Perpin.  Cp 
Ant.  de  Albalate 
Did.  G. 


Ang.  M. 
OSB. 

Fr.  8cipio  Maffei 
Ant.  Casini  SJ. 
Hieronymus  Barufaldi' 
Philippus  Argelati 
Jacobus  Bettazsi 
Casparus  J.  Gagna  SJ. 
Petrni  Leo  Ghezu 
Cels.  MigliaTacea  CL. 
I.  B.  a  Gentilino  Fraac. 
Autjust.  Spiaalt  Som. 
Paulus  M.  Cardi  SMV. 
Jos.  Hjrac.  Trireriut  OP.* 
Steutucci 


Min.' 


Nic.  Lenglet  du  Fresnoj 
Steph.  Gabr.  Brice  Ben. 
Henr.  Fr.  X.  de  Bekunce 
JB.  Philipot^auduCh^J 
Antonius  Bremond  OP. 
Jac  le  Febure  SJ. 
Berth.  Crassous  Carm.* 
Ludovicus  Philip.  Joly 
Joan.  Bapt.  Gauthier 
Jo.  Lagedamoa  Sulp. 
Aut.  Mart  Rochc 
Petr.  du  Bos  OSB. 
Bonar.  Raciue 


1756 


Horatius  Bianchi 
Daniel  Concina  OP. 
Vitua  M.  Amicus  OSB. 
C.  Fr.  Donadoni  Min. 
Joa.  Volpi 

Jos.  degli  Agost.  Min. 
Ant.  Biaciom 
Aug.  (de  Gabrielis)  Cp. 
Cam.  Affaroai  OSB. 
Franc.  Ant.  Vitale* 
Jac.  Acami* 
Catim.  a  Maraala  Cap.* 
Fr.  Wenc.  Barkonch  Som. 
Carolua  Poilni 
Prosper  Marini  OSA. 
Jo.  Checcozzi 


J.  Perei  de  Lara* 


Jos.  Vaissette  OSB. 
Jo.  Joa.  Petitdidier  SJ. 
Dd.  Catelinot  OSB. 
Nat.  Ver  Aubry  Miss. 
Yvo  Valois  £ J. 
Fr.  Picard  de  St.  Adon* 
Jos.  Duranty  do  Bonr.  Or. 
Toussaiut  do  Cab.  Sulp. 


1767 


J.  M.  CaTalieri  OSA. 
Franc.  Antomus  Gori 
Petrus  M.  Forti  SJ. 
Horat.  degU  Aza  Min. 
Bonav.  Leonardelli  SJ. 
Thom.  Malaguxzi  Carm. 
Joan.  OHva 
JB.  Chicherio  Som.* 
Bonav.  Blanciotti  Carm.* 
Franc.  dal  Pozao  Orat/ 
Homob.  de  Bonis 
Ant.  Vanossi  SJ. 
Carolua  Moaca* 


Mich.  a  a.  Jos.  Ca. 


Auff.  Calmet  OSB. 


Lud.  Cajet  Lima  TheatUos 


ig.  L-8 
.  D.  D' 


Jo.  Ant  Oviedo  SJ. 


InguimbertCi. 


Sebastianua  Bnguef 
Malvaux* 
Franciscua  X.  Babin«t  SJ. 
Jac.  Dedelley  SJ. 
Alox.  Roger  3J. 


Digitized  by  GooqI 


1  929 


1930 


Belgium 

Gcrnoania 
(Bohemia)  et  Helv. 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

-Joan.  Bertholet  SJ. 

F.  X.  WidenhoferSJ. 
Joseph  Uauthier  SJ. 
Ambr.  Ziegler  OSB. 
Anselm.  Franc.  ErnBt 
Hadrian.  Daude  SJ. 
Stanisl.WMberz  OSB 
Apron.  Huber  OSB. 
Leop.  Pilati 

Roni.  Endol  OSB. 
Seb.  Baader  Aug. 

G.  Jost* 

ivUQn.  ocuautn ijui g  oJ. 
Jos.  Wentzel  SJ. 
Col.Habisroitinger  OSB. 
I>ion.  Albrecht  Pra«m. 

Simon  Berington 

Alex.  Bekanowski  SJ. 

Jo.  B.  de  Marne  SJ. 
Rob.  vau  don  Male  Min. 
Bela  Groteu  OSB. 

Benjaroin  Elbel  Min. 
Bern.  Graaaoldt  SJ. 
Franc.HaselbauerSJ. 
Barth.  Lutx  SJ. 
VVHib.  Heies  OSFr. 
DotninicusParfusiuH* 
Gabriel  Ritsch' 
Jos.  Silbeiraanu  Praem. 
Nounos.  Moser  OSB. 
Kranc.  Ant.  Keichle* 
Whala  SJ.* 

Marian.BrokieOSB.' 

Franc.OroaOSPaul* 

Car.Ren.BilluartOP. 
Jod.  Joa.  Plumyoen 
Mich.  Villermaules 
Or. 

Raph.  Nolbeck  Pr. 
Joa.  Prickarz  Pr. 
Fridol.  Kopp  OSB. 
Joannes  Gremncr  SJ. 
Corbin.  Graez  OSB. 
Joannos  Liobig  Sj. 
Bern.  Troschl  Praem.* 
Bonav.  Klors  OP. 
Max.  ii  s.  Jos.  Carm. 
Aloys.  Bollecius  SJ. 
Jflcobus  Malch  Praoni.* 

J.  Pofczakowski  SJ. 
Adolph  Nemetaenyi 

Schp. 
Iyoatiug  WilkinowfciSJ. 

Digitized  by  Google 


1931 


193? 


Hispani* 


GaUia 


1758 


Benedictus  XIV. 
Jo.  Ant  Bianchi  Min. 
Lu<LAgnell 
Joan.  Olira 
Petr.  Pompilius  Rodata* 
Horront  8tabili  OSB." 
Jacobas  CaralU 
Bernardas  da  Decimio  Mi." 
Melch.  di  Lorenxo  SJ. 
Parigi  0.  Carm." 


Joa.  Ig.  Roderique 
Borull 


Lopei  de  Barrera* 


Cosmas  at.Su  Vifl.  Ca» 
Simon  Albinua  Marioc 
Thomas  Dupre  SJ. 
Guil.  G.  de  Tencin 
Jos.  Roagerel  Or. 
Urbanus  Robinet 
GeorgiusTouasaint  USB* 
Isaac.  Jos.  Berruyer 
AJexis  Dan.  Bourhaxd 
Andreas  le  Soodier 
Petrut  GoTiUe  SJ. 
Cl.  Fyot  de  Vanfimoy  Sal?. 

deGennea  SJ. 


1759 


Fulg.  Cuniliati  OP. 
C.  Noceti  8J. 
Philibertoa  Balla  8J. 
Cajet  M.  CottoneTheat. 
Jo.  Fr.  Montani  SJ. 
Luc.  Ferraris  Min/ 
Oduard  a  a.  Xav.  Carm.' 
Nic.  Cara.  Falconius 

iJragoni* 


0.  Pucclnelli* 


Jos.  de  Aranjo  SJ. 
Aug.  C.  de  Sousa  Theat 
Tb.  ab  lncarnat  CRL." 
Petr.  Losano  SJ. 
Blas.  A.  Casorla  SJ. 


Albertus  Joly  de 
Jos.  Fr.  Audebois 

Chalimiere 
Petrus  Guilbert 
Ant  GaubU  SJ. 
Besson* 


de  la 


Jacob  Deecbauips 
Lud.  Fr.  de  Fontenu 
Paal.  C.  de  Cieeri 
Aat.  Mart.  Leferre 
Simon  Marques* 


1760 


Josephus  Andreas  Tria 
Cajetanua  Cenni* 
Angelus  a  Vicetia  Min. 
Quiricus  Roesi  SJ. 
Jo.  Andreas  Tipaldi  SJ. 
jLeon.  Cecco.ii 
Bon.  Setaro  a  Magd.  Miu* 
Antonius  Bongiovanni* 
Franciscus  Berta* 
Ang.  Franzoja 
Carolus  Aut.  Erra  CMD. 
Carolus  Biascus* 
Didym.  Upianun* 


J.  M.  Figuereido  y  Souaa 

0.  Min. 
Mich.  Venegas  SJ. 


Joannes  Leboeuf 
Petr.  Nic.  Desmolets  Or. 
Joannes  B.  Le  Mascrier 
Petrus  Chompre 
Dan.  le  Masson  des  Graarts 
Ant.  Guyard  OSB. 


Digitized  by  Google 


1933 


1934 


Belginm 

(iermania 
(Bohemia)  et  He.lv. 

Anglia 

Polonia 
et  Huugana 

Carolus  Cocquelines 

Er.  Froelich  SJ. 
Thoui.  Schmitz  USB. 
U.  Legipont  USB. 
Fr.  F.  de  Seedorf  SJ. 
Ign.  (iropp  USB. 
Ueorg.  Lhot^ky  SJ. 
Honif.  Sanftl  USB. 
Val.  F.  Gudenus 
Udal.HuhndorfUSB. 
Nic.  /.illicli  bJ. 
Qu*MI  Hnrtzheitn  SJ. 

Alex.  Lesley  SJ. 

Josephus  Pauwels* 

Ldalr.  Munier  SJ. 
Jar.  Kapeller  Schp. 
Coel.  Leutner  USB. 
Leopoldus  Grim  SJ. 
Fr.X  WidenhoterSJ. 
Cbrist.  Hirn  SJ. 
Carolus  (Joetz  Citt. 
Fr.  Rauch  OSB. 
Beni&n.  BGlnu  Schj>. 
Anureas  Kueitel  aJ. 
Beru.  Raschdorf  SJ. 
Col.  a  s.  Kad.  Stur.  Schp. 
Seb.  Mayrlochner  OSB. 
dddo  Gutrath  OSB. 
Auic.  Flue.chou  OSB.* 

Frans.  Kazy  SJ. 
Ant.  Steinsits  Min/ 
r.eorgius  Arrai  SJ. 
Joannos  B.  Kazy  SJ. 
A.  J.  Dan.  Kraszewakl 

Franc.  Chquet  USA. 

M.  M.  Struggl  SMV. 
Anied.  Markel  SMV. 
Jo.  H.  deFalkenstein 
AntoniusRoschinann 
K.  Starck  ( »SB. 
B.  Schallhanier  USB. 
<  and.  Briger  Ci&t. 
Ijrn.  Frios  SJ. 
Christ.  A.  FrOhlicb  Min. 
Ant.  Koniasch  SJ. 
■  ;reg.  H-jrner  OSB. 
Joannes  Tille  SJ. 
Joan.  B.  Hofer  SJ. 
A.  Reichenhach  OSA. 
Frider.  Wunderlich  SJ. 
Hon.  Cordior  Mln.* 

J.  B.  Szegedi  SJ. 
Urb.  Fridrich  Min.* 
«Juil.  Frid.  de  Tuhegli 

Digitized  by  Google 


1935 


1936 


Italia 

Hispania 
et  Lusitania 

Galiia 

7761 

Joa.  Aug.  Orai  OP. 

Benedictus  Plaua  8J. 
Dominus  Pauionei 
HieronymuB  Tartarotti 
Josephus  Jiicca  8J. 
Nicolaus  Terzaghi 
Franciscus  Burgis  SJ. 
Petrus  Gioeni 
Joe.  de  Boni8  Barn/ 
Vespas.  M.  Trigona  SJ. 
Here.  M.  Monti  SJ. 

Roeh.  Alb.  Facl* 

Rem.  Ceillier  08B. 
Petr.  F.  X.  Charleroix  SJ. 
Joannes  B.  Furgole 
Ciaud.  Ant.  Maire  SJ. 
Antoniua  Pluche  SJ. 
Claudius  Sallier 
Cl.  St.  Bourdot  de  BiehaL* 
Guil.  Rob.  de  Beanmont 

1762 

Antonius  Zanolini 
Petrus  Curti  SJ. 
Josephus  Carpani  SJ. 
Blas.  Garofalo 
Thom.  a  Nativ.  b.  V. 

Cann.* 
Lanrentius  CarioU* 

Andr.  Marc  Burriel  SJ. 
Bern.  ab  Annunc  CL.* 
Joach.  Matth.  Oarxon  SJ. 

Prud.  Maranus  OSB. 

Vinc.  de  la  Rae  OSB. 
P.  Jos.  Tricalet 
Rud.  du  Tertre  SJ. 
Joannes  Blanpain  OP. 
Jo.  Fr.  de  Lamarche 
Joseph  GaJien  Pr. 
Lodoricas  Lanioi 
Guil.  Penket 

1768 

J.Hy.8baragliaConT. 
Franc.  Em.  Cangiamila 
Jos.  de  Bonit  Barn.* 
Bruno  Parode  OSB. 
C»r.  Bon»v.  Rigotti  Min. 
Andr.  Badrioli  SJ. 
Marc.  Ant.  GraTois  Min. 
Leo  »  S&mbuc»  C»p. 
Hieronymui  Constantini* 

Franc.  Rar»go  SJ. 

Petrus  le  Merre 
Hieronymus  Besoigne 
Jos.  d'  Aodierno  Cap.* 
Franc.  Phil.  Mesenfuj 
Oabr.  Car.  Boffard 
Petrus  Ignatias  Garnier  SJ. 

Digitized  by  Google 


1937 


1938 


Belgium 

Germania 
(Bohemia)  et  Helv. 

Anglia 
(Hibernia  et  Scotia) 

Polonia 
et  Hungaria 

J.  Fr.  Foppen* 

Sigisw.  Calles  SJ. 
Jos.  Redelhainer  SJ. 
Ph.  Bayrbamer  OPr. 
Ver.  Gufl  OSB. 
Alei.  Alexi  Schp. 
Ign.  Tent6cher  SJ. 
!E1.  Schluderbachor  Pr. 
■  Antouius  Utietlin  SJ. 
Anast.  a  Cruco  Carm. 
Yerem.  Eisvogel  Bon. 
Tiinotheus  Raisky  SJ. 
Joao.  Reichort  OSB. 
Rup.  Niedermayr  SJ. 
Tliood.  Grossmann  Cist. 

Thomas  de  Tilly  Pr.* 

i 
i 

|Gootg.  Postek  SJ. 

J  o.  Stilti  nck  SJ. 
Joanne?  Perier  SJ. 
Herm.  Janssena  Min. 
Joao.  Bapt.  Caors  SJ. 

H  i  e  r.  P  e  z  Ben. 
Marq.  Herrgott  OSB. 
J.  Reuter  SJ. 
Jo.  B.  Kraua  OSB. 
W.MohrenwalderOP 
Ad.  Staudinger  SJ. 
Gr.  Plaichshirn  OSB. 
Berthold.  Hauser  SJ. 
Gr.  Hoch  Min/ 
Joan.  Schinicil  SJ. 
Franc.  Keller  SJ. 
J.  B.  Cortivo  Aug." 
Caspar  Trost  SJ.' 
Se.enug  Kjc&or  0.  Min." 

H.  P.  PatricV 

Mart.  de  Padani  Bir<5 
Alnx.  Podlesiocki  SJ. 

Did.  a  8.  Ant.  Carra. 
Ignatius  Pien  SJ. 

J.  Hartz hei  m  SJ. 
Th.Rapprecht  SMV. 
Marcua  Kloz  Min. 
Val.  Zellner  Aug. 
Hr.  Ledermann  OSB. 
lldef.  Frey  OSB. 
Ignat.  Schwartz  SJ- 
Rob.  Schindele  Ben. 
J.  M.deThunetHoh. 
Georg.  a  8.  Jos.  Carm. 
Ant.  Hochkirohen 

OSA.* 
J.  S.  Severus* 
C.ialr.  Waiss  OSB. 
Joan.  B.  Wieland  OSB. 

Carolus  Fell 
Joannes  Clarkson  OP. 
Sebast.  Redfort  SJ. 

Joaephln.  ad.Th.  A. 

Desericiua  Schp. 
Franciscus  Kunics  SJ. 
Stanisl.  Koszeglii* 

Digitized  by  GoQgle 


Index  theologorum 


qui  ab  a.  1664 — 1763  floruerunt  et  quorum  in  boc  tomo  IV.  mentio  fir. 

Kumerus  oncinis  inclusus  annam  mortis  dosifuat ;  si  hic  uobis  non  cst  roropertus,  asteriscuio 
apponemus  ot  annnm  iudicabimus,  quo  ille  theolofus  adhuc  lloruit. 

AbbrtrialMncs  »  fniflcoat  A.  inflam,  Be.  belftm,  B».  bataruni,  Ga.  fillum.  Gr.  Ktnauan,  He.  lelvctan, 
Hi.  hispaaam,  Ha.  hunfaram  etc.,  «x  qnibus  faeile  obbrcv iationes  nominuns  aliar.ro  notionoro  collifes. 


A.  P«f. 

Abbadie  Gal.  (1703*)     ....  898 

Abbate  Steph.  It  (1717*)   ...  962 

Abelly  Ludov.  Gall.  (1691) ...  602 

AbeUhauaer  Ben.  OSBTG*;  (1703*)  802 
Abraham  a  8.  Clara  08  A.  Ge. 

(1709)   990 

Abreu  Sebait.  SJ.  Luiit.  (Ih74)  .  302 

Abaolon  Jo.  SJ.  Boh.  (1730^T  .  1047 

Acam  Jac.  It  (1755)  ....  1575 
d'Achery  Lucas  OSB.  Gall. 

(1686)  .    480.  863 

AdaraTToan.  SJ.  Gall.  (1684)  .    .  436 

Adami  An.  8J.  It.  (17061    .    .    .  264 

Adam  Fr.  Rayru.  SMV.  (1745*)  .  1589 
Adristonua  Thom.  El.  OTFraed. 

lt  (1682)   468 

AegidiasOTConv.  It  (1678')  .   .  117 

Aetinus  Aug.  OSA.  It.  (1728*)    .  1 169 

Affaitati  A.  M.  Cap.  It  (1721)    .  1399 

Affaroai  Cam.  OSB.  It  (1756)  .    .  1460 

Agnani  Jo.  Dom.  OP.  ItT(T746)  .  1330 

Agnelli  Joa.  SJ.  It.  (1706)  ...  970 

Agoetini  Bonif.  Conv.  It.  (1698)  .  356 

degli  Ag03tini  Jo.  Min.  (1756')    .  1585 

Agramunt  Pasch.  Hisp.  (1738)    .  1025 

Agricola  lgn.  SJ.  Bav.  (1729)  .    .  1239 

Agricola  Jot.  SJ.  Germ7Tl777)  .  1239 
Agricola    Magnus  OSBT  Gerui. 

(1688)   3J38 

Agudi  Ludov.  OP.  It.  (1679)  .    .  294 

del  Aguila  Joau.  Hisp.  1 1664'  i    .  612 

de  Aguilar  Fr.  A.  Hisp.  (1701*)  .  670 

Aguilar  Jo«.  SJ.  Hiap.  (1708)  .   .  670 

Aguilera  Em.  SJ.  Sic.  il740)  .    .  1210 

d'A  g  u  i  r  r  e  J  o  3.  OSB.  HlT(1699)  528 


Paf. 

Aicher  Otto  OSB.  Germ.  (1705)  .  888 

Aigner  Hon.  OSB.  Gerru.  (1704)  .  969 

u'  Aignerfeuille  Car.  (1739')    .    .  1232 

Alamandinus  Fort.  Cap.  It.  (16b2)  663 

Alamin  Fel.  Capi  Hisp.  (1727*)    .  1019 

Albalate  Ant.  Min.  Hisp.  (1741')  1349 

Aliianus  Hannib.  It  (1751)     •    •  1655 

Albanus  Hor.  It.  (1752*)     .    .    .  lfiofi 

Alberti  Dorn.  St.  SJ.  tt  (1731)    .  1240 

de  Albertis  Alb.  SJ.  lt.  0676J    .  292 

Aloertis  Nic.  It  (1707)  ....  813 
Albertus  a  s.  Aej?.  Carm.  Be.  (1670)  153 
Albizzi  Franc.  It  (1684)     ...  594 

Albrecht  Dion.  OPTti761')  .  .  1556 
Albrichius  Mart  Trantilv.  (1694)  396 
Albrizzi  Jo.  It.  (1695*)  ....  577 
Alcazar  Barth.  SJ.  Hi.  (1720)  .  .  913 
Alcket  Jac.  O.  Min.  GermTTITi90')  400 
Alemand  L  Aug.  Gall.  (1735)     .  563 

Aler  Paul  SJ.  Germ.  <  1727)     .    .  1302 

Alessandri  Cap.  TheaTTt  [1730)  1309 
Alexander  VII.  It.  (1667)  .  .  .  2±9_ 
Alexander  VIII.  (njtfl)  ....  577 
Alexander  Nat.  (JPTGall.  (1724> 

1179  ;  722.  949. 1082 
Alezander  a  Conc.  BVM.  Trin. 

(1739)   1028 

Alexander  a  Jesu  Carui.  Pol.  (1688*)  321 

Alexander  a  s.  Jo.  de  Cruce  .  .  1176 
Alezander  a  Matre  Dei  Trin.  Hi. 

(1708)   905 

Alexander  a  Pasaione  Carm.  Ga. 

(1731)   1163 

Alexandcr  a  ».  Ther.  Carm.  Be. 

(1686)   410 


1943 


Index  tbeologoram. 


1944 


Alexi  Alex.  a      Andrea  Scholp. 

Mor.  (1761)   1636 

Alfani  Th.  M7UP.  It.  (1742)    .    .  liiJO 

de  Alf.iro  Jos.  SJ.  (1693*)  .    .    .  9">4 

Allatiua  Leo  graecns  (1669)  .  122 

Alliaga  Joan.  OSB.  (1734*) .    .    .  1015 

de  Alloza  Jo.  SJ.  Peruanus  (1666)  303 

de  Aliueida  Franc.  Lusit.  (1747')  1323 

de  Alraenda  Gm.  SJ.  Lus.  (1641) .  3 

Alois  Petrus  SJ.  It.  (1667)  ...  L52 

de  Alpharo  Joe.  SJ.  (1693') ...  954 
Alpbonsu*  ab  Ang.  Carm.(1724)  276. 1296 

de  AltamuraAmbr.  OP.  lt.(1676)  247 

A  lteserra  Dad.  Oall.  (1682)    .  590 

Alteserra  Frane.  Gall.  (1670)  .    .  591 
de  Alva  et  Astorga  P.  Min.  Hi. 

(1667)   13 

Alvarez  Em.  (1675')   268 

Alvarez  Gabr.  Miap.  (1713*)    .    .  807 

Alvarez  Ludov.  SJ.  Lusit  (1709)  808 

Alvarez  Pegas  Em.  Lua.  (1675*)  .  268 

Amadeus  Bajoc.Cap.GaU.  (1664')  304 

Araan  Aquil.  Min.  Gerni  (1727)  .  1302 

Araaral  Petr.  SJ.  Lu».(1711)  .    .  814 

Amaral  Prud.  Lus.  (1715)  .    .    .  902 

de  Auiato  K\.  Carm.  It.  1 1748)     .  1543 

degli  Amatori  Marian  It.  (1744*)  1370 

Ainatus  Joan.  M.  SJ.  It.  (1736)  .  1123 

Araatu.  Mich.  It  (1729)     .    .    .  1255 

A  rabrosini  Jo.  A.  tt7(l688*)    .    .  321 

Ambrosius  a  Novis  Cp.  It  (1727)  1327 

Ameline  Cl.  Or.  Ga.  (1706)  .    .    '.  987 

Amelotte  Dion.  Orat.  GalL  (1678)  150 

Ameadola  Joa.  lt.  1 1705*1  ...  691 

Ainendola  Thom.  lt.  (1706')  .    .  945 

Araiani  P.  M.  (1751*)     ....  1527 

cPAmici  Bern.  M.  OUv.  It  (1722)  1250 

Amico  Vitus  M.  Ben.  It.  ;1756)    .  1530 

Amoatazo  Franc.  Hisp.  (1698')    .  626 

Amrhyn  Beatus  SJ.  Helv.  (1673)  .  3 
Anacletus  a  Portu  Uratiae  Cap. 

Ga.  (1712*)   737 

Anastasio  Agn.  It.  (1758)    .    .    •  1413 

Anastasio  Phil.  lt.  (1735)  .    .    .  1226 

Anastasius  Min.  Gall.  (1723*)  .    .  1104 
Annstasius  a  Cruce  Carm.  Ge. 

(1761)   1345 

1413 
1310 

AndertonThom.  OSB.  Angl.(1671)  243 

de  Andrada  Alpb.  SJ.  Hi.  (1672)7  238 

Andrr  de  la  Paluelle  Gall.  (1701*)  971 

Andre  Spintus  OP.  Gnll.  (1719*]  .  gil3 

Andreas  a  Cruce  Carm.  It.  (1675)  1_9_ 
Andreas  n  S.  Jos.  Hisp.  (1667*)    247.  948 

Andr.  a  Matre  D.  Carm.  Hi.  (1674)  277 

Andreaa  a  u.  Nic.  Carm  Ga.  1 1714)  904 
Andres  Jos.  SJ.  His.  (1676)    .  111.1192 

Andrian  Car.  SJ.  Germ.  (1745)    .  1544 

Andruzzi  Al.  Graec.  (17a3~)     .    .  1366 

Andry  Claud.  Gall.  (1713')     .    .  750 


Anaatasius  Lud.  Ag.  It.  (1758) 
Anceaume  Fr.  OSB.  Ga.  (1729) 


Antoine  Paul.  Gabr.  SJ.  Ga.  (1743> 
Antonelli  Joan.  Car.  It.  (1694)  . 
Antonins  a  a.  Aug.  Ca.  Lus.  (1738*; 
A  ntoniue  ab  Annunc.  Ca.  Hi.  (1714) 


Andry  Nic.  Gall.  (1713*1  ...  750 
Angeletti  Car.  M.  Min.  (1752)  .  1359 
Angelicus  Mediolan.  Min.  (1692)  .  558 
A ngelicus  a  V icetia  Min.  It.  (1760 1  1372 
de  Angelis  Aug.  Min.  It  (1694)  .  464 
de  Angelis  Aug.  Som.  It.  (1681) 

357.  612 

de  Angelis  Barb.  It  (1741*)  .  -  1369 
de  Angelia  Th.  OP.  Sic.  (1725')  .  1214 
Angelus  a  s.  Maria  0.  Carm.  Hisp. 

(1734*)   1296 

Angelus  Micb.  It,  (1667)  .  .  .  213 
Angelus  a  Pass.  Carm.  Gall.  (1731 )  1077 
Angelus  a  Petricca  Min.  It  (1673)  115 
Annatus  Franc.  SJ.  Gall.  (1670)  .  13 
Annatus  Petr.  Gal).  1715)  ...  736 
Anquetin  Gall.  (17l6T^  ...  795 
Anselme  Ant.  Ga.  (1737 1  .  .  .  1326 
Anselone  Petr.  SJ.  1X7^713)  .  .  988 
Ansillon  Jo.  Belg.  (1685*>  ...  593 
Anterus  M.  a  s.  Bonav.  OSA.  It.  (1673)  144 
Anthelrai  Jos.  Gall.  (1697}  .  .  .  510 
Anthelmi  Car.  Leon.  Oct  Gall.  (1752*  548 
d'Antoine  Joan.  B.  Gall.  (1721"  >  .  1275 

1351 
629 
1309 
985 

Antonius  a  s.  Jo.  B.  Carm.  Hi.  (1699)  358 
Antonius  Lucensis  Min.  lt.  ( 1704')  966 
AntoniusaM.DeiCarm.Hiap.0679)  134 
Antonius  a  Matre  Dei  Panl.  Lus. 

(1679*)   134 

Antonius  Nic.  Hisp.  (1684)  .  .  574 
Antonius  de  Me  issa  ALi  il707*>  908 
Antonius  de  Nola  Min.  (1715*)  .  909 
Antonius  de  Orvieto  (1717*)  .  .  908 
Antonius  da  Piedade  Min.  Hisp. 

(1727')  .    .  1238 

Antonius  de  Spir.  s.  Carm.  Hisp. 

(1677)   2IL  1028 

Antonius  deVenetia  Min.  (1721*)  1250 
Apolhnaris  a  s.  Th.  Carm.  (1736*)  1364 
Appiani  Paul.  A.  It.  (1707)  .  .  897 
Apnle  Fr.  SJ.  It.  (1723)  .  .  .  1214 
Aprosio  Ang.  OSA.  It  (1681)  .    .  465. 

Aquihnus  Caes   26 

de  Arachiel  Caciat.  Arm.  (1726*)  1023 
de  Arana  Ign.  SJ.  (16%)  ...  669 
Aranda  Phil.  SJ.  HTstm1695)  .  368 
Araujo  Jos.  J.  Hisp.  1 1759)  .  .  1349 
Aranxo  Frane.  OP.  Hisp.(1664t  5 
Arbiol  Ant.  Franc.  Hisp. '  1726)  .  1019 
Arbus^y  Jos.  Gall.  i!694)  ...  434 
Archaimbaud  Ben.  Orat.  <  1 688)  .  578 
Archangelus  Teneramund.  Be.  Cp. 

(1709*)   10*2 

406 
4£Z 


Archdekin  Rich.  SJ.  Hib.  (1693  . 
d'  Arcons  Caes.  Gall.  «1681)  .  . 
Arcudi  Al.  Th.  OP.  It  (1715')  923.  12«5 


1945 


Index  theologomm. 


1946 


de  Aremberg  Car.  Cap.  Belg.  (1669) 

lTT\  702 

Ardia  J.  Ant,  SJ.  It.  (1735)     .    .  1326 

Arent  Tob.  SJ.  PoL  (17257     •    -  1051 

Aresi  Bartb.  O.  Cist.  It.  (1712)    .  906 

Argaiz  Greg.  Ben.  Hisp.  t 1683)    .  539 

Argelati  Franc.  It.  (1754)  .    .    .  1653. 

Argelati  Pbil.  It  (1755)     .    1584.  1480 

Argentino  Car.  Ant.  It.  (1719*)  .  971 

Argento  Cap.  It.  (1730)  .  .  .  .  1289 
d'Argentr6  Car.  d u  Plessis 

Ga.  (1740)   1003 

Argiro  JoanTB.  It.  (1742*)  .  .  .  1601 
d*  Argoune  Bonav.  Carth.  Gall. 

(1705)   819 

Arillon  El.  Min.  Ga.  (1729)     .    .  1325 

Aringhi  Paul.  Orat.  It.  (1676)     .  243 

ArUius  Fr.  It.  (1743)   1585 

Armcllini  Mar.  OSB.  (1737)  .  .  1262 
Arnaldus  Ant  Gal).  (1694)  441.  438-  732 

Arnaldus  Rob.  Ga.  ( 1674)  ...  441 

.Arnaud  Ign.  SJ.  Gall.  (1754)  .    .  1402 

Arnu  Nic.  OP.  Gall.  (1692P  •    .  324 

Arpe  Aug.  OSA.  lt.  (TtW     .    .  680 

Arriaga  Paul.  Job.  Hisp.  1 16221  •  1 

de  ArriagaRod.  SJ.Hisp.  (1667)  1 

Arrighi  Ant.  M.  It.  (1731*)     .    .  1622. 

Arroy  Besian  Ga.  (1674)  .  .  .  292 
Arscnius  a  s.Kob.  Carm.  Belg.  (4  751')  1441 

Artinger  Petrus  Gerra.  (1729)  1131 

Artner  Corn.  Andr.  Germ.  (1700*)  582 

Arvai  Ge.  SJ.  Hung.  (1759)    .    .  1638 

de  Arze  Joan.  Diaz  HiBp.  (1750*)  1407 
de  Ascargorta  Jo.  OSF.  Hisp. 

(172D   1308 

d'  Asfeld  \\  Bidal  Gall.  (1745) 

1428.  1129 

Ashby  Rich.  SJ.  Angl.  (1680)  .    .  94 

Asscrmet  Franc.  M.  Min.  (1715*)  657 

d'  Aste  Franc.  M.  Theat.  It.  (1709)  922 

Attorini  Petrus  EliasCarm.  (1703)  691 

d'Astroy  Barth.  0.  Min.  Bat.  ^l68lT  408 
Attardi  Bonav.  OSA.  It.  (1742*) 

1134.  1486 
d'  Aubermont  Jo.  Ant.  OP.  Be. 

(1686)   413 

Aubert  Nat  Ga.  <  1714)  ....  748 

Aubery  Ant.  Ga.  (1695)  ....  519 

Aubery  N.  Ver.  Ga.  (1756) .    .    .  16(50 

Audebois  Gall.  (1759)    .    .    1305.  1336 

Audoul  Casp.  Gali.  (1691)  ...  588 
Augustinua  ab  Angelis  Som.  It. 

357.  612 

de  Augustinis  Jo.  OSFr.  lt.  (1715)  1353 
Augustiuus  a  Coneliano  Cap.  It 

(1756)   1625 

Augustinus  a  V.  Maria  Gall.  ( 1689)  322 
Augustinus  a  Matrito  Min.  Hi. 

(1715*)   901 

Aurat  Franc.  Gall.  (1693)  ...  465 

Auria  Vinc.  Sic.  (17l0T~r  ...  893 


Austin  Jos.  Angl.  (1669)     .  . 
Avancini  Nic.  SJ.  lt  U686)  . 
Avendafio  Did.  SJ.  Hisp.  (1688) 
de  Avendano  Eztennira  Mith.  SJ 
(1686)  ....... 


Averhausen  Jos.  SJ.  Germ.  ^1734 
d'Avezar.  Joan.  Gall.  (1669)  . 


d'Avrigny  Hyac.  Robillard  SJ.  Ga 

(1719)   

Avocaimnc.  OP.  It  (1747-)  . 
de  Ayala  Jo.  Interian  Merc.  Hi 
11730) 


Aylewoth  Guil.  SJ.  Angl-  (1679) 
deAyllon  et  QuadrosLudov.  Hisp 

•  1675*)  


Ayroli  Jac.  M.  SJ.  It.  (1721)  . 
de  Azevedo  Cidron  Frauc.  SJ.  Hi 

(1687)  

de  Azevedo  Joan.  OSA.  ( 1 746) 
degli  Azzi  Hor.  O.  Min.  It.  (1757) 
Azzoguidi  Fel.  It  (1728)    .  . 
Azzolini  Decius  It.  (1689)   .  . 

II. 


Pa*. 

99 

339 
36:) 

370 
1044 

26i 

890 
1407 

1261 

2Q 

139 
1136 

468 
1643 
1427 
1120 

581 


Baader  Seb.  OSA.  Germ.  (1755)  .  1377 
Babenstuber   Lud.   OSBi  Germ. 

(1726")   1007 

Babiu  Frauc.  Gall.  (1734)  .    .    .  1305 

Babiuct  Fr.  X.  SJ.  GaTTTl757)    .  1406 

Baccalar  y  Sannn  Vinc.  Hi.  (1726)  1121 
Bacchinius   Ben.   GSrL  It 

11721)   1227.389 

de  Bacis  Car.  OSB  It.  (1683)     .  622 

Bnchmegyei  Steph.  P.  Hung.  <  1733)  1052 
BackbusuisTilm.Guil.Belg.  i!726')  1059 

Badalini  J.  B.  SMV.  lt  (1730)    .  1312 

Badier  Steph.  OSB.  Gall.  (1719)  .  1163 

Badius  Raph.  OP.  It.  (1695')  .    .  576 

Badoaro  Jo.  Alb.  lt.  (1714)  .    .    .  1038 

Baertius  Franc.  SJ.  Belg.  (1719)  .  916 

de  Baets  Hyac.  OP.  Belg.  (T73T)  .  1001 

Bagnati  Ign.  Carra.  lt.  (1724)     .  1169 

Bagnati  Simon  SJ.  (1727)  .    .    .  1169 

Bagot  Joan.  SJ.  GairTTBTU)    .    .  68- 

Badi  Ludov.  Gal).  i!669)    ...  191 

BaillS  Thom.  OSB."Scot  (1729*)  .  1059 

Baillet  Hadr.  Gall.  (1706)  .     917.  1118 

Balbinus  Bohusl.  SJ.  Boh.  (1688)  537 

Baldas^ari  Ant  SJ.  lt.  (1721)  .    .  1322 

Baldassari  Thom.  Or.  it.  (1703)  .  897 

Balde  Jnc.  SJ.  Ge.  (1668)    ...  315 

BaMinger  Bern.  Helr.  (1673*)     .  111 

Balesdens  Joan.  Gdl.  (1675')  .    .  161 

Baliita  Quint.  lt.  (1703*)    .   .    .  969 

B.illa  Philib.  SJ.  lt.  (1759)  .    .    .  1630 

Balleur  Min.  Gall.  (1757*)  .    .    .  1394 

Balthnsar  Mesaanensis  Min.  (1695)  512 

Balthasar  de  s.  Cruz  OP.  Hi.  (1682  )  562 
Baltus  J  o.  Franc.  SJ.  Gall. 

  1390 


11143} 


1947 


Indez  theologorutn. 


1948 


Baluzius  Steph.  Gall.  (1718)  . 
Bancke  Herm.  Praeni.  1 1675)  .  . 
Bancel  Ludov.  UP.  Gall.  (1685)  . 
Bandini  Dom.  SJ.  (1717)  .  .  . 
Banduxi  Ans.  OSB^Dalm.  (1743)  . 
Banholzer  SJ.  (1725)  .... 

Banier  Ant.  (1741)  

de  Banos  Jo.^HI7Tl(382)  .... 
Barat  Nic.  Ga.  (1706)  .... 
B.  Barbarigo  Greg.  lt.  (1694)  .  . 
Barbeito  Ant.  Min.  Hi.  (1726*) 
de  Barbenia  Barth.  Cp.  It  (1697) 
Barbuli  Dem.  SJ.  II.  (1734)     .  . 
Bar  ellim  In.  Coel.  It.  (1707)  .  . 
Barcos  Mart  Ga.  (1678)    7  .  . 
Banllon  Henr.  Ga.  (1699)    .    .  . 
Barkovich  Wenc,  Dalm.  (1740')  . 
Barneville  Matth.  Or.  Ga.  (1739) 
Baron  Bonav.  Mi.  Hi.  (1696F 
Baron  Vinc.  OP.  Ga.  il674) 
Baroncino  P.  USB.  ItlTtigO')  .  . 
Baroni  Clera.  lt.  (1751*)     .    .  . 
Baronius  Jos.  It.  (1726*)     .    .  . 
de  la  Barre  Fr.  Gall.  (1738)    .  . 
de  la  Barre  Jo.  B.  SJ.  Gall.  1 1680) 
Barreto  Greg.  SJ.  Lus.  ^1729)  .  . 
Barrientoa  Did.  Ul*.  Lus.  (1733*) 
de  Barriento*  Genes.  UF\  HTsp. 

(1695)   

BartoTTDan.  SJ.  It  1 1685)  .  .  . 
Bartolocci  Jul.  0.  Cist.  lt.  (1687) 
Bartolt  Jac.  SJ.  Pol.  1753)  .  . 
Barutfaldi  Hier.  It.  (1755)  .  .  . 
Barugi  Petr.  It.  (170S)  .... 
Bascetti  Clem.  U.  Min.  It.  (Ki89*) 
Baaellus  Fr.  SJ.  It.  (1678)  .  .  . 
Basile  Matth.  USFr.  Sic.  (1736)  . 
a  Basihca  Petri  v.  Boacape.  .  . 
Basilius  de  Glem.  Min.  It.  (1703> 
Basilius  Suessionensis  Cap.  (1686 ) 
Bassaeua  Elig.  Cap.  Belg.  (1670) 

Basaeliers  Fr.  (1705*)  

Buaset  Jo-.  Angl.  (1?20^  .... 
Bassi  Joan.  B.  It.  ; 1736)  .  •  • 
Bastide  Ludov.  Gall .  tl706')  .  . 
Batelli  Jo.  Chr.  It.  (1725j  .  .  . 
Battaglini  Marc.  It  (1717)  .  . 
Battarel  Lud.  Ur.  Ga.  (1752)  .  . 
Battistelli  Jo.  It,  (1735)  .... 
Baudeau  Gall.  (1761  )  .... 
Baudry  Petr.  Ga.  (1752)  .  .  . 
aBaudunio  Marc.Cap  Gall.(1673') 
Bauwens  Am.  Belg.  (1724) .  '.  . 
Bayer  Bened.  Jo.  Praem.  Bob.  (1754)  1343 
Bavrhamer  Phil.  UP.  Germ.  (1761)  155(5 
Beati  Gabr.  SJ.  It.  (1673)  ...  292 
de  Baubois  P.  Hyac.  Morice  USB. 

(1759)   1523 

Beaugendre  Ant.USB.Gall.(1708)  821 
Beau m o n t  Guil.  Kob.  Ga.  (1761) "  lb60 
Beaunier  OSB.  Gall.  (1726  )  .    .  1209 


Pag. 

835 
305 
601 
988 
1594 
1299 
1657 
571 
787 
629 
1294 
355 
837 
891 
2Q 
.  631 
.  1365 
1138 
373 
281.  72 
244 
.  1534 
1038 
1206 
52 
626 
1034 

617 
559 
474 

im. 

1652 
939 
851 
145 
1078 
917 
902 
435 
305 
1183 
700 
1293 
748 
1260 
891 
1558 
1309 
lattli 
1558 
33 
1289 


Beauvilliers  Franc.  Ant.  Gall.(l751) 
Becera  Min.*  Hisp.  173«  > . 
Beckowsky  Cruc.  Boh.  (1725) 
Bedekovicb  Joa.  OSPauIi  Er.  Cro 

(1752)   

Bednari  Mich.  SJ.  Hung.  (1728) 
Begnudelli  Ant  It  (1713>  .  . 
Beguin  Dan.  SJ.  GaIT7l696)  . 
Bekanowaky  Alex.  SJ.  PoT(1755 


Belhomme  Humb.  OSB.  (1727> 
Belin  Alb.  y Joan.)  OSB.  GaIITl677) 


Belin  Alph.  USB.  GaU.  (1683*) 
Bellaise  Jul.  Gall  (1711)    .  . 
Bcllati  A.  Fr.  SJ.  (1742)    .  . 
Bellecius  Al.  S.I.  Ge.  (1752) 
Bellegarde  JB.  Morv.  Ga.  (1734) 
BelleFli  Fulg.  USA.  (1742.  .  137 
Bellenger  Franc.  Gall.  (17491  . 
Bellon  Ga.  (1732 
de  Belluga  Lud.  Ant.  Hlap.  (1743 
Bellutus  Bonav.  Conv.  It.  \  1(576 1 
de  Belmonte  D.  SMV.  (1732)  . 
de  BeUunce  Henr.  Fr.  X 
(1755)  ....... 

Benaglia  Cypr.  UbB.  It  (1750i 
Bena.nati 
Benc.i  Ge. 


1. 


"Gall 


\  irg.  lt  (lTOSj   .  . 
SJ.  lt.  (1708)  .    .  . 
Bencini  Franc.  Dom.  It.  (1720*) 
Bendier  Claud.  Gall.  (1698)  . 
del  Bene  Thom.  Theat.  lt.  UH73 
Benetti  Petrus  SJ.  Maron.  1 1742 

144 

It  (1706 


de  Benedictia  Jo.  B.  i?J. 


Benedictus  XIII.  It.  tl730i  .  . 
Benedietus  XI VT.  It.  i!758i 
Benedictua  a  s.  Jac.  USA.  It.  1 1690 


Benedk tus  de  Luca  It.  (1750*) 
Benger  Nic.  U.>P.  Croat.  ( 1 7-43"  < 
Benincasa  Al.  It.  1 1694)     .  . 
Benitez  de  Lugo  Cnj.  UP.  Hi.  i!739) 
Benjumea  Blaa.  Min.  Hisp.(l677 


Benoint  Joan.  UP.  Galf.  (1705) 
Benvenuti  Caes.  CRL.  It  (1746) 
Beuvoglicnti  Ub.  It.  (1733)  . 
Berbisey  Jo.  Gall.  (1678)    .  . 
van  Berchem  H.  Ant.  Belg.  (1729) 
Beretta  Jo  Caap.  OSB.  It.  il756T 
Berger  Ge.  Laz.  Ga.  (1748) 
Berghauer  Jo.  Germ.  (1746*)  . 
Berington  Sim.  Angl.  (1755)  . 
Berkmar  Reg.  OSB.  Ge.  (1742) 
Berlanga  Chr.  SJ.  Hisp.  (1731) 
Berlendi  Franc.  Theat  It.  (1746) 


Bernal  Ant.  Merc.  Hi»p.  (1(595') 
Bernardez  Em.  Or.  Lus.  (1710) 
Bernardinus  Ciat.  Helv.  (1668*) 
Bernardinus  ab  Ang.  Carm.  Bav 

(1748*)  

Bernardinus  a  a.  Angelo  Carm.  It 
(1722) 


1419 

1019 
1221 

1569 
1006 
940 
426 

um 

1241 

55 
55 
1210 
1664 

P>66 
1131 
1274 
1429 
1316 
1*516 
20 
1294 

1537 
1330 
l«72 
958 
803 
432 


1.  1315 


612 
1223 
1525 
357 
949 
1547 
395 
1019 
11 
y23 
154S 
1227 
266 
1059 
1479 
1398 
1383 
1373 
1342 
1131 
1645 
905 
944 
212 

1611 

1611 


1  949 


Index  theologorum. 


1930 


Bernardinus  a  Piconio  Cap.  Ga. 

(1709)   

BerniraTWilib.  Min.  Geriu.  (1677*) 
Bernardus  d'Ascoli  it.  (1678*)  . 
Bernardus  da  Decimio  Min.  It. 

(1757*)  

Bernardusa  b.  Theresia  OSA.  (1715') 
Bemardua  Attrebat  Cap.  Ga.(1736) 
Bernardus  ab  Annnnc.  CR.  Lus. 

(1762')  

Berni  Jo.  B.  Hi.  (1736*)  .... 
Bernini  Dom.  lt  (1705*)  .  .  . 
Bernique  Jo.  OSB.  Gall.  (1705*)  . 
Berruver  Jo.  Jos.  SJ.  Gall.  (1758) 
Ber»elli  Prosp.  lt.  (1703')  .  .  . 
Berta  Franc.  It.  (1753')  .  .  .  . 
Bertagna  Petrus  M.  OF.  It.  (1697) 
Bertal  Steph.  SJ.  Ga.  (1694)  .  . 
Berthault  Petr.  Or.  GaTTTT^l)  . 
Bertheau  Fr.  Gatl.  (T724)T~~.  . 
Berthelet  Greg.  OSBTTfall.  (1754) 
Bertholet  Joun.  SJ.  Belg.  (1755)  . 
Berthold  Joan  SJ.  Germ.Tl673~) . 
Bertoli  Joan.  M.  It.  (1737)  .  .  . 
Bertoli  Joan.  Doui.  lt.  (1741*) 
Bertoni  Andr.  lt.  (1697t  T~ .  . 
Bertrand  Laur.  GaiiTTT675*)  .  . 
Berulle  Marc.  O.  Conv.  Ga.  (1682) 
Berzeviczi  Georg.  SJ.  Hung.  (1708) 
Besnecker  Hier.  Cist.  Boh.  (1747)" 

Besnier  Petr.  SJ.  Oall  

Besoigne  Hier.  Gall.  (1763)  .  . 
Besombea  Jac.  Gall.  (1713*)  .  . 
Besozzi  Innoc.  lt.  (1728)  .  .  . 
Bessel  Godefr.  OFB~nerm.  (1749) 
Bessel  Jo.  Fr.  Germ.  (1714*)  .  . 
Besain  Guil.  OSB.  (1726)  .  .  . 
Besson  Gall.  (1759')  .  .  .  .  . 
Besson  Joan.  SJ.  Gall.  (1665) 
Bewon  Jos.  SJ.  Gall.  >16~T)  .  . 
Betazzi  Jac.  It.  (1755)  .... 
B^urrier  Lud.  ("elTGall.  (1645)  . 
Beurrier  Paul.  Can.  R.  Ga.  (16%) 
Beusch  Guil.  SJ.  Helv.  (1743)  . 
Beyer  Guil.  Belg.  (1669T~~~  •  • 
Biacca  Fr.  Maria  It.  (1735)  1120. 
Bianchi  Horat.  It.  (17*56)  .  .  . 
Bianchi  Ant.  0.  Min.  It  (1758) 
B  i  a  n  c  h  i  n  i  F  r  a  n  c.  It.  (1729)  . 
Bianchini  Joa.  (1741*)  .  .  . 
BiegeiBen  Ge.  SJ.  Ge.  (1693*)  .  . 
Biernacki  Cas.  O.Conv.  Pol.  (1689*) 

Biernoy  Petr.  (1681)  

Bksinan  Casp.  SJ  Germ.  (1714)  . 
Bigot  Emer.  Gall.  (1689)  .  .  . 
Billialdua  Nic   Ladvocatus  Gall. 

(1681)  

Billuart  Car.  Ren.  OP.  Belg.  (1757) 
de  Billy  Toustain  Ga.  (170HTT~^. 
▼an  Bilsen  Jo.  OP.  Be.  (1721)  . 
Binner  Thom.  SJ.  Germ.  (1743)  . 


Pa*. 

815 
52 
147 

1545 
714 
1107 

1655 

1016 
922 
674 

1416 
677 

1528 
345 
432 
564 

1275 

1576 

1538 
54 
998 

1531 
595 
158 
33 
651 

1333 
818 

1559 
945 
996 

1550 
937 

1210 

1538 
146 
564 

1498 
425 
425 

1613 

m 

1427 
1480 
1661 
1191 
981 
632 
558 
586 
948 
49" 

455 
1346 
899 
339 
1376 


Bin5Mart.de  PadapiHung.fi  762) 
Biscioni  Ant  lt.  (1756)  .... 
Bisselias  Joan.  SJ.  Gerra.  (1682'  . 
Bissu»  Bern.  OSB.  lt.  (1716)  .  . 
de  Bissy  Henr.  Thyard.  Ga.  (1737) 
Bizozero  Simplic.  0.  Barn.  It. 


(1710) 

m 


de  Blanmlle  Ig.  SJ.  Gall.  (1759) . 
Blakoe  Th.  ▼.  White  .... 
Blampin  Thomas  OSB.  Gall.  (1710) 
le  Blanc  Fr.  ga.  (1698)  .... 
le  Blanc  Thom.  bJTGall.  (1669)  . 
Blanciotti  Bonav.  a  s.  Marco  Cartn. 

It.  Q757J)  1371 

Blanco  Matth.  SJ.  Amer.  (1734) 


Puf. 

1375 
1585 
457 
972 
1086 

809 
1123 
94 
825 
145a 
145 


Blanpain  Jo.  Praem.  Lom.  (1762) 
Blascus  Dion.  Carm.  Hisp.  (1670  ) 
Blascus  Car.  Hisp.  (1760;)  .  .  . 
BlasiusaConcept.Carm.Ga.  0694) 
Blaaius  a  Purific.  Carm.  It.  (1705) 
Blondeau  Cl.  Gall.  (1702')  .  .  . 
Blondel  Petr.  Jac.  Gall.  (1730)  . 
Bock  Jo.  SJ.  Germ.  (1688)  .  .  . 
Bocquillot  Laz.Andr.Gall.  (1728) 

Bodiot  Gall.  (1738*)  

de  Boecken  Jo.  Casp.  Germ.  (1733) 
Boeckhn  Plac.OSB.  Germ.  (1752) 
Boehm  Chribt.  Germ.  (1715*)  .  . 
Bogdanowitz  Bero.    Oist.  Pol. 

(1697')  

Boileau  Jac.  Gall.  (1716)  .  741. 
Boileau  Jo.  Ga.  (1735)  .    .   .  . 

Boileau  Nic.  (1711)  

Boillot  Jo.  Min.  Gall.  (1728) 


Boireau  Jac.  8J.  Gall.TT~~; 


1020 
1498 
4 

1623 
321 
960 
940 
1090 
336 
1319 
1177 
1049 
1609 
933 

394 
1205 
741 
742 
1S06 
51 


Jn  • 

du  Bois  Gerard  Orat.  Gall.  (16961 

547.  632.  540 

du  Bois  Ludov.  Gall.  (1670)  .  .  263 
du  Bois  Nic.  Belg.  (1697)  ...  412 
du  Bois  Nic.  OP.  GaT~~l697)  422.  722 
du  Bois  Phil.  Goibaud  Ga~(T694) 
du  Bois  Renat.  Jos.  Gall.  (1725^  . 
Boissie  Ant.  SJ.  Ga.  (1691) .  .  . 
Boivin  Joan.  Gall.  (1726)  .  .  . 
Boie  Em.  Boh.  (170T~  :  .  .  . 
Boldetti  Marc.  AntTTt.  (J.749)  . 
Bolek  Ger.  SJ.  Belg.  (1716)     .  . 


Bolivar  Joan.  OP.  Hisp.  (1791*) 
de  Bollandt  Seb.  M.  Be.  (1645) 

sr 


422 
1088 
640 
1206 
398 
1523 
723 
674 
231) 


BollanduB  Joan.  SX  Belg. 

(1666)   23Q 

BologiiTno  Guil.  Belg.  (1669)  . 
Bolzoni  Jos.  M.  It.  (1753)  .  . 
Bombardini  Ant.  It.  (1726)  . 


86. 
1610 
1254 
180 


Bompiano  Ign.  SJ.  It.  (1675)  .  • 
BonaJoan.  Cist.  It.  y!67li  308. 

311.  883 

Bonacchi  Franc.  It.  (1751*)  .  .  1460 
Bonae  Spei  Franc.  Carra.  Belg. 

(1677)   42 

Bonagratia  Habsen8is  Cp.  Ge.  (1 672)  53. 


19»! 


Index  theologoruin. 


1952 


Pag. 

Bonal  Franc.  Aiin.  Gall.  (1667)  .  281 

Bonal  Raym.  Gall.  (1677')  ...  281 
Bonaventnra  a  s.  Atuabili  Ca.  Ga. 

(1091)   •   547 

Bonaventura  a  8.  Anna  Ca.  Ga. 

(1667')                              .  22 

Bonaventura  a  s.  Elia  Min.  It. 

(1687*)  ........  893 

Bonaventura  a  s.  Patritio  Min. 

(1665')   51 

Bonnefov  Ben.  SJ.  Ga.  (1878)     .  198 

Bonelli  Bened.  Min.  It  (1773)     .  1532 

Bonfrizieri  Plac  OSM.  lt  (1732)  .  1236 

Bongiovanni  Ant.  It.  (1759*)      .  1459 

Bonherba  Raph.  OSA.  lt.  (1681) .  597 

Bonin  Jul.  Gall.  (1760)  ....  1124 

Bonini  Phil.  Mart.  It  (1670*)  .  .  115 
de  Bonia  Homobonus  Barn.  It. 

(1755*)   164A 

de  Boma  Jos.  Barn.  It.  (1761')     .  1644 

Bonjour  Guil.  OSA.  Gall.  (1714)  802 

Bonnefoy  Bened.  S.T.  Gall.  (1678)  198 
Bonnet  Ant  SJ.  Gall.  (1700^617.  611 
de  Bonnieres  de  Souasire  Jos.  SJ. 

Ga.  (1726)   1106 

Bonolli  Petr.lt  (1756)  ....  1528 
de  Bonrecueil  Jos.  Duranty  Or. 

GaU.  (1756)   1443 

Bontempi  Bon.  Conv.  It.  (1700)  .  598 

Bontempi  Gaud.  Cap.  It.  11672)  .  21 

Bonucci  Ant.  M.  SJ.  It.  (1728)    .  1306 

Bonvill  Ant.  SJ.  Angl.  (YGW.    .  284 

de  la  Borde  Laur.  Gall.  (1668*)  .  £3 

la  Borde  Viv.  GalL  (17481  .    .    .  1396 

Bordes  Car.  Orat  GaTTiT706)    .  423 

de  Borde»  Jac.  Cap.  Gall.  (1669)  153 

Bordon  Ant.  OP.  Gall.  (17061)    .  958 

Bordonus  Franc.  Min.  lt.  (1671)  .  289 

Bordonus  Job.  Ant  SJ.  (1742)     .  1664 

Borghi  Bern.  OP.  lt.  (1697)    .    .  499 

Borjon  Car.  Em.  GalL  (1696*)     .  589 

Boromaeus  Jos.  Theat.  lt.  (1682)  562 

Borremana  Jo.  Belg.  (1707)    .    .  717 

Borrull  Franc.  Hisp.  (1758)    .    .  1619 

Borrull  Matth.  SJ.  HispT(T689)  .  369 

de  Bo8  Gall.  (1705*)   814 

Bo»ca  Petr.  Paul.  lt.  (1699)    .    .  544 

Boscape  Hier.  Or.  It.  (1703)    .    .  917 

Boschius  Petr.  SJ.  Berg7tr736)    .  1247 

Bosco  Joan.  Min.  Belg.  (TS84T   .  331 

Boselli  Bonav.  Conv.  lt.  (1667)    .  112 

Bosio  Vinc.  OP.  It.  (1731')  .  .  1640 
Bosquet  Franc  Gall.  (1676)  .  182.  427 
Bowinyi  Wolfg.  SJ  rfehgT(1726) 

1051.  1375 

de  Bosses  Barth.  SJ.  Belg.  (1738)  1062 

Boshio  Joan.  Barn.  lt.  (1665)  .    .  296 

le  Bossu  Jac.  OSB.  GaTXT(l626)  .  41 
Bosiuet.Iac.Ben.  Gall.  (1704) 

752.  1316 

Bo^suet  Jac.  Ben.  Gall.  (1743)  762 


1178 
1397 
1397 
651 
634 
987 


P«f 

van  Bossuyt  Jac.  OSA.  Belg.  (1727)  1297 
Bottens  Fulg.  Min.  Belg.  (1717)  .  801 
Bottini  Jo.  B.  It.  (1708)  ....  936 
Boucat  Ant.  Minim.  (1718*)  .  .  741 
Bouchard  Al.  Dan.  Gall.  (1758)  .  1618 
Bouche  Honor.  Gall.  (167TFT  . 
Boucher  de  Argis  Ga!Tl80)  1 177. 
Boucher  Marc.  Gall.  (1754)  .  . 
Boucher  Phil.  Gall.  (1768)  .  .  . 
Boudarl  Jac.  Belg.  (1702)  .  .  . 
Boudewyna  Mich.  Belg.  (1681)  . 
Boudon  Henr.  M.  Ga.  (1702)  .  . 
Bougeant  Guil.  Hyac.  SJ.  Gall. 

(1743)   ....  1403-  1124-  1*34 

1519 
l-V'4 
1450 
818 
1249 
1539 
248 
248 
088 

1451 
436 
1396 
1428 
602 
989 
15*5 
1196 
443 
292 


Bougerel  Jos  Ga.  (1758) 
Bouges  Thom.  OSATGall.  (1741) 
Bouhier  Jo.  Gall.  (1746)  .  .  . 
Bouhours  Dom.  SJ.  Gall.  (1702)  . 
Bouillart  Jac.  OSB.  GaU.  (T726~t  . 
BouUle  Theod.  Carm.  Belg.  (1743) 
de  Boulay  Egaase  Caes.  Ga.  (1678) 
Boulay  N.  Gall.  (1751)  .... 
Boulliau  Iam.  Gall.  (1694)  .  .  . 
BouquetMart.  OSB.  GalL  (1754) 

T52T. 

Bouquin  Car.  OP.  GaU.  (1698*)  . 
Bouradier  GaU.  (1749)  .... 
Bourbon  Lud.  Gall.  (1752) .  .  - 
Bourdaille  Mich.  Gafl7TT694)  .  . 
Bouidaloue  Lud.  SJ.  Gall.  (17CV4) 
Bourdot  de  Richebourg  Ga.(176n 
BonrgeoisdeChastenatGa.  (1718) 
Bourgeoia  Jo.  Ga.  (1687)  .  .  . 
Bourgogne  A.  Fr.  SJrBelg.(l676) 
Bourgoing  de  Villefore  Jos.  Fr. 

Ga.  (1737)   1252 

Bourr^e  E.  Bern.  Or.  Gall.  (1722)  1304 

Bouraier  Jos.  SJ.  Belg.  (1742TTT  1348 

Boursic-r  Laur.  Fr.  Gall.  (1749)  .  1396 
de  Bourzeis  Amab.  GaU.  (1672)  5JL  1M 

Bousaac  Sim.  Gall.  (1697'  )  ...  564 
de  Botigny  Fr.  de  la  Mothe  Le 
Vayer  Gall.  (1685)  .  . 

du  Bout  OSB.  Ga.  (1706)  . 
Boutauld  Mi.  SJ.  GMlB~89) 
Bovari  Ant.  Minim.  It.  (1726) 
Bovio  Ben.  OP.  It.  (1683TT 
Bovio  Jo.  B.  lt.  (1731*)  .  . 
Bovio  Pbil.  SJ.  lt.  (1773)  . 
Boye  En.  SJ.  Boh.TfTOTj) 


Boym  Bened.  SJ.  Pol.  (1670) 
Boym  Mich.  SJ.  Pol.  (1659)    .  . 
Boyer  a  il  Martha  Lud.  Ant.  OP. 
(1716*)  

Boyer  Franc.  Ga.  (1710)  .  .  . 
BoyvinJ.  Gabr.  Min.  GalMl68T) 
Brachet  de  la  Milletiere  Theoph. 

Ga.  (1165")  

de  BraUon  Nic.  Orat.  It  (1672)  . 
Brambila  Hier.  Min.  It  (1692)  . 


588 

911 

639 
1312 
638 
1632 
1632 
398 
113. 
113 

899 

792 
321 

til 
246 
355 


1953 


Index  theologoram. 


1954 


Ps*. 

Brancatius     de  Laurea 

Laur.  (1693)   351 

Brancatius  FrancT  M.  It.  (1675)  .  307 
de  Brandenburg  Chr.  G.  (1665)  .  108 
Brandsack  Ant  OSF.  BohT7l683)  335 
Braschi  Jo.  B.  It.  (1727)  .  .  .  1226 
Braun  Phil.  It.  (1733)  .  .  .  .  1281 
Braunman  Sim.Praeai.  Gerin.  (1747)1335 
Bravi  Christoph.  It.  (1690)  .s  .  .  593 
Bravo  Marc.  A.  Hiap.  (1674)  .  .  296 
Breguet  8teph.  Helv.  (lB~79~*)  .  .  111 
Bremond  Ant.  OP.  Gail.  (1755)  .  1546 
a  Breno  Car.  Min.  It.  (1745)  .  .  1366 
de  Bretagne  Petr.  OSAT"GaT(1733)  1118 
Breving  Jo.  Germ.  (1684*)  ...  401 
BrewerHenr.  Ge.  (m5T  .  .  .  890 
Breyer  Remig.  Galt~""~T749)  .  .  1403 
Briant  Dion.  OSB.  (1716)  .  .  .  1260 
de  Briag  Car.  SJ.  BeT(1686)    .    .  325 

Bricchi  F.  It  (1666)   302 

Briccio  Panl.  08F.  It  (1665)  .  111.1063 
Brice  Steph.  Gabr.  OSBTGall. 

(1755)   1521.1209 

BricefloAlph.  Min.  Amer.  (1667)  9 
Brictius  Mart  8J.  Pol.  (1727j~~~.  1137 
Bridler  PL  OSB.  Hel.  (IW7WT  .  .  263 
Briet  Phil.  SJ.  Gall.  (1658)  .  •  182 
Briga  Melch.  SJ.  It.  (1749)  .  .  1359 
Brigcr  Cand.  Cist  BoE~7l760)  .  1339 
Briguet  Seb.  Helv.  Q7JjO~}~~~T  .  1538 
BrinkniannAug.Min.Germ.(1733)  1378 
BrioisPanl  USB.  (1700).  .  .  .  1446 
Briascier  Joan.  SjrGaH.  (1668)  .  21 

Ge. 

.    .  1049 
1567 
988 


Brocard  a  a.  Nicolao  Carm. 

(1206*) 
Brocchi  Job.  M.  L  (1751) 


Brockhausen  Conr.  OP.  (1705*)  . 
Brockie  Mar.  OSB.  Scot.  (1752*) 

~~T346. 1167 

Brodersen  Nic.  (1743*)  ....  1622 

Brognolo  Cand.  Min.  lt  (1665')  .  302 

de  la  Broue  Petr.  GaU.  (1720)     .  757 

Brousse  Jac.  Ga.  (1673)  ....  65 

Brovrn  Brunus  SJTAng  (1679)    .  94 

Braeys  Dav.  Aug.  Gall.  1725T   .  1104 

Brugelea  D.  L.  Clem.  GaU.  (1746*)  1534 

Brumoy  Petr.  SJ.  GalL  (1732)    .  1212 

Brun  Jo.  Gall.  (1719)  ....  778 
le  Brun  Jo.  B.  1^17(1731) .  778. 1150 
le  Brun  Petr.  Orat  tJalT  (1729) 

1313. 1403. 1463 

Brunet  Lnd.  Gall.  (1747)    .    .   .  1622 

Branet  Jos.  Gall.  (1720) .    ...  799 

Brunet  Job.  CarmTTJaU.  (1701*)  .  799 

Brunus  Coel.  OSA.  It  (166TY7  .  23 

Branus  Ign.  SJ.  Hib.  (1679)  .  .  94 
Bruodinus  Ant    0.  Min.  Hib. 

(1664)   31 

de  Bmynls.  SJ.  Belg.  (1724)  .    .  1061 

Bruzeau  Paul.  Gall.  (im^)    .    •  435 

Braten  de  la  Martiniere  Gall.  (1749)  789 

Hmter,  NomwJator  IV.  ed.  3. 


P«f. 

BaceUnus  Gabr.  OSB.  Germ.  (1681)  535 
Bucelleni  Jo.  8J.  It  (1669)  ^~g!4. 535 
BuceUeni  Oct.  8J.  Car~Ml752)  535. 1009 
Bucherius  Aeg.  8J.  Belg.  (1665) .  204 
de  Buckisch  God.  Ferd.  Uerm. 

(1697)   540 

BudrWAndr.  SJ.  (1763J  .  .  .  1529 
Buffard  Gabr.  Car.  Gall.  (1763)  .  1367 
Buffier  Claud.  SJ.  Gall.  (1737)1090. 1182 
de  Bugis  Petr.  SJ.  GallTTISSD)  .  44 
Buglio  Lud.  8J.  Sic.  (1692)  .  .  660 
BuiUemont  Jo.  Be.  (1730)  .  .  .  1000 
Bukentop  Henr.  MinTEJelg.  (1716^^ 

Bulteau  Car.  Gall.  (1710)  ...  654 

Bulteau  Lud.  08B.  (JalirQ693)  .  564 

Buonanni  PhU.  SJ.  It  07^J~T  .  1195 

Buonaroti  Phil.  It  (1733T~7  .   .  1256 

Burghaber  Ad.  SJ.  GermT  (1687) .  397 

Burgio  Franc.  SJ.  It  (1761)   .   ,  1484 

BurgiB  Ed.  Ambr.  OP.^ngt7(1741)  151Q 

de  Burgo  Edra.  OP.  Hib.  (1732)  .  1028 

de  Bnrgo  Joa.  (1718*)    ....  1310 

de  Burgos  Alex.  Conv.  It.  (1726) .  1227 

Burgstall  Alb.  Gerro.  (1744j    .    .  1376 

Burlamac^hi  Nic.  It  (1732)    .    •  1040 

Bnrriel  Andr.  Marc.  SJTHisp.  (1762)  1623 

Burry  GuiJ.  Belg.  (1700)  ...  518 
van  Buscum  Petr.  BeIgT(1689)  .330. 48 
Busembaum  He rm.  SJ.  Ge. 

(1608*)   289 

Busroanshau8en  Fr.  J.  Cp.  Ge. 

(1697)   637 

Buaserus  Jo.  Lud.  v.  Jcs.  Ang.  a 

Nat.  (1724)   1138 

Busai  Fel.  cTTreg.  It.  (1741).    .   .  1527 

de  Bussierea  Joan.  SJ.  UalL ,  (1678)  180 

Busay  Hadr.  Aug.  Gall.  (169iy~~:  634 
BQttner  Sigism.  OSA.  GermTSig. 

(1742)   1344 

Buy  Fellx  Carm.  Gall.  1687}  .   .  620 


C. 

a  Cabalzar  Dom.  OSB.  (1736) .  . 
Cabassutius  Jo.  Orat.  Ga~TTTl685) 
Cacheranus  Jos.  Barn.  It  (1685*) 
Cadenet  Petr.  Or.  ge.  (1664)  .  . 
Cadry  Joan.  B.  Gall.  (1766)  .  . 
Caers  Jo.  B.  SJ.  Beld.  (1762)  .  . 
de  Caesare  Bonav.  Amad.  Conv. 

It  (1736')    ....  1360. 
Caffaro  FrTTheat  lt.  (1720)    .  . 
Caignet  Anr.  Ga.  (1669)    ~  .  . 
Cajetanus  a  Bcrgomo  Cap.  It 

(1753)  

CalameTlom.  OSB.  GaU.  (1707)  . 
de  Calahorra  Jo.  Min.  mspTTJW) 
Calino  Caes.  SJ.  lt  (1749)  .  .  . 
Callebaut  Godfr.  OPTBelg.  (1719) 
Callenberg  Casp.  SJ.  Germ.(1742) 


992 
508 
343 
143 
1397 
1406 

1570 
1315 
301 

1640 
886 
568 

1427 
717 

1610 


1955 


Index  theologorum. 


1956 


Pa*. 

Calles  Sigiam.  SJ.  Germ.  (1761)  1517 

Cally  Petr.  Gall.  (1709)  ....  665 

Calmet  Aug.  QgBTGall.  (1757)  1418 

Caluscua  Thadd.  OSB.  It  (1720)  .  794 

Camarda  Ant  Ser.  OP.  It.  U754)  1607 

de  Camargo  lgn.  SJ.  Hia.  (1722)  .  1301 

Campadelli  JB.  (1744')  ....  lfi£4 
Caropetti  Petr.  Calirt  Capt.  It. 

(1670)   301 

Camphausen  Matth.  SJ.Ge.(1703)  814 

Campion  Guil.  SJ.  Angl.  (1665)  91 

Campiani  Fr.  M.  It  (1711')  .  .  962 
de  Campis  Novia  (Cbampanefa) 

SJ.  Gall.  (1675)   143 

de  Campoverde  Joan.  SJ.  Higp 

(1737)  

Le  Camus  Stepb.  Ga.  (1707)  . 
Canali  Ben.  Aug.  SM.  It.  (1745) 
Cancelloti  Jo.  B.  SJ.  It.  (1670) 


Canea  Vinc.  Min.  Angl.  (1672)  . 

"^Jall. 


1019 
767 
997 
21 
99 

du  CangeCar.  Freane 

(1683)   483 

Caugianrifa  Franc.  Em.  It.  (1763)  1646 
Canierea  de  Belmonte  Di.  Jo.SMV. 

It  (1732)  1294 

CanninuTPaul.  OP.  It  (1716)  .  681 
Cannoni  Gi-eg.  OSA.  It.  (TToT)  .  1459 
Cantagalli  Dom.  (1750*)  .  .  .  1448 
Cantel  Petr.  Job.  SJ.  Gall.  (1684)  548 
Cantoni  Thom.  Carm.  It  (l703y.  949 
Cantzler  Wencesl.  Miniin.  Boh. 

(1729)   1013 

Caparaettt  Plac.  OSB.  It  (1727*)  1275 
Capaaai  Ger.  M.  SMV.  It  (1737) 

996.  1172 

Capaasi  Nic.  It  (1754*)  ....  1365 
Capisucchi  Raym.  OP.  It  (1691)  347 
Capone  Jul.  It  (1677')  ....  266. 
Caprara  Al.  It  (1711)  ....  941 
Caprini  Paul  SJ.  lt  (1680*)  .  .  292 
Caraccioli  Joan.  B.  It.  (1731*)  •  1140 
Caratfa  Greg.  Theat.  It.  (1676)  .  292 
Caraffinua  Laz.  It.  (1665)    .   .    .  210 


It.  (1665)  . 
Caramuel  de  Lobkovicz  Joan. 


Ci. 

604.  289 
.  371 
1352 


Caraaco  Fr.  OP.  Hiap.  (1699) 
Carbognano  Phil.  Min.TiT(i747* 
Cardeira  Steph.  dc  Neves  (TTffi 

Lua   696 

Cardenaa  Jo.  SJ.  Hiap.  (1684)  610 
Cardi  Paul.  SMV.  It  (1755)   1654.  1460 

Cardon  Dan.  SJ.  Beld.  (1678)  .   .  236 

Cardoao  Georg.  Lua.  (1669)    .    .  232 

Cariola  Laur.  Neap.  (1762')   .    .  1370 

Carleton  Thom.  SJ.  Angl.  (1666) .  32 

Carmagnola  Andr.  Ga.  (1688) .    .  554 

Carol  Jo8.  SJ.  Hnng.  (llW)  .  .  1389 
Carolus  abAsaumpt  Carm.  (1686) 

^  325.  653 

Carolus  a  Cremona  Cap.  It.  (1676)  291 

Carolus  a  s.  Cath.  Carm.  Ga.  (1689)  426 


Carolus  Franc.  de  Varisio  Min. 

(1718)  

Carolus  Hildeaiensia  Cap.  Germ. 

(1783*)  

Carolua  M.  Pems.  Min.  (1752*)  . 
Caron  Raym.  Min.  Hilb.'(1665i  . 
Carpani  Job.  SJ.  It.  (1762)  .  .  . 
Carrara  Jo.  Petr.  Orat.  It.  (1716) 
Carrera  Franc.  SJ.  It  (1683)  .  . 
Carriere  Franc.  Conv.  GalL  (1665) 
Carrierea  Lud.  Orat  Gall.  (1717) 
Cartier  Germ.  OSB.  Germ.  (17491 
Cartier  Gallua  OSB.  (1777)  .  . 
de  Carusia  PauL  Ant  It  (1730*) . 
Carvalho  y  Souaa  Ign.  Lua.  (1722*") 
Carve  Thomaa  Hib.  (1664)  .  .  . 
Carvinus  Vit  Sic.  (1701)  .  .  . 
Carwell  (Thorold)  ThomTSJ.  Angl. 


(1664 
rTl 


Caryll  Jo.  Angl.  (1711)  .... 
CaealichiuB  Car.  EJTIt  (1700)  . 
Caaalis  Mich.  It  (1759*) .... 
Caaanova  Innoc  Cr.  lt.  (1727)  . 
Caaati  Paul.  SJ.  It  (170?TT^.  . 
Caaiglio  Ant.  SJ.  It  (1670)  .  . 
Caaimirus  a  Maraala  Cap.lt  (1748*) 
Caaimirua  Toloaanua  Cap.  Gall. 

(1675)  

Casini  Ant.  SJ.  It  (1755)  .  .  . 
Caaini  Franc.  M.  Cap.  (1719)  .  . 
Caanedi  Car.  Ant.  Sj.  lt.  (1725)  . 
Caaorla  Blaa.  Ant  SJ.  Hiap.  (1759  ' 
Caapir  a  a.  Aug.  OSA.  Hi.  (170T] 
Caspar  a  a.  Magd.  Carm.  Belg. 

(1722)   

Cassani  Joa.  SJ.  Hi.  (1750)  .  .  . 
Caasianus  a  s.  EliaCarm.  It  (1614) 
Casteel  Ger.  Cruc.  Germ.  (1733)  . 
de  Caatejon  Aeg.  Hisp.  (1678')  . 
Castel  Ant.  Min.  Hiap.  (1707)  ♦  . 
Caatel  Rud.  B.  SJ.  Gall.  (1757)  . 
Caatel  Perard  Franc.  Gall.  (1<'>87) 
Castellani  Alb.  OP.  It  (1751).  . 
Castelli  Ant.  M.  SMV.  It.  (1716)  . 
Caatelli  Paul.  It  (1701)  .  .  .  . 
Caatiglione  Fulg.  SJTBic.  (1693)  . 
de  Caatilla  Di.  Carm.  Hia.  (1731*) 
de  Castillion  Jo.  B.  Lud.  Belg. 

(1753)  

del  Castillo  Ant  Min.  Hi.  (1669) 
del  Caatillo  Mart  Min.  His.TTBW) 
de  Caatro  Petr.  It.  (1754;)  .    .  . 
Caatrovillare  Conat  Minim.  It 

(1697*)  

Ca8trucci  beb.  F.  Ca.  (1678*)  .  . 
Catalano  Petr.  SJ.  It.  (1732)  .  . 
Catalanos  Joa.  Congr.  a.  Hier. 

(1751*)   1652. 

CataLom  Joan.  Petr.  It.  (1666*)  . 
de  Cataneo  Joan.  It.  (1748*)  .  . 
Catelinot  Ildeph.  OSB  GaU.  (1756) 


P*. 

677 

400 
213 
1U1 
li£l 
960 
572 
139 
806 
1425 
1109 
1307 
1233 
31 
897 

9J 
809 
597 
1616 
1132 
638 
3 

1362 

44 
1440 
991 
1300 

nm 

i*>2 

1309 

1548 
947 

1189 
593 
676 

1123 
586 
9:W 
6S3 
855 
321 

1015 

1520 
156 
147 

1461 

500 
207 
1295 

1483 
194 
1363 
1422 


1957 


index  theologomm. 


1958 


de  Catelian  Joan.  GalL  (1726)    .  1232 

de  Catala-Coutnre  AntGair(1724)  1282 
Catron  Franc.  BJ.  Gall.  (1737) 

1253. 1123 

Cattaneo  Ambr.  8J.  It  (1706)  990. 1607 

Cattaneo  Oct.  8J.  It  (1679)    .   .  3 

CatoUint  Andr.  Gall.7T667)  .   .  200 

de  Canlet  Fr.  Steph.  GaII7ti680)  261 

Canrinns  P.  OP.  (1736*)  .  .  .  1006 
Cavalcanti  Fr.Ant  Theat.  It.  (1748)  1367 

Cavalesi  Vict.  lt.  (1761*)    .    .   .  1486 

Cavalieri  Jo.  MichTOSAT  It  (1767)  1651 

CavaUeri  Jo.  Mi.  OP.  (1701)   .   .  969 

Cavalieri  Marc.  OP.  1£7[T706)    .  969 

CavaUi  Jac.  It  (1768)     .    .      .  1370 

CavalU  Sigisni.  MmTlt  (1742)    .  668 

Cavatius  Ant.  C*p.  (163877^.   .  663 

Cavina  Petr.  M.  lt.  (1672"*)     .   .  121 

de  Caylus  Gall.  (1754)   .   .   .   .  1397 

Cecchetti  Jo.  ClemTHin.  It  (1768*)  1864 

Cecchetti  Raym.  lt  (1761) .   .   .  1364 

Ceillier  Rem.  OSBTGa. (1761)  1443 

Celestris  Ant  Min.  lt.  (1706)  .    .  690 

Celladei  v.  Elizalde    .   .      .   .  284 

Celaus  Ang.  It  (1682)  ....  695 
Cenni  Cajet  It  (160)    .   .  1615.1483 

Centi  Dom.  8J.  IE7T1751)  ...  606 
de  Cepeda  Fr.  Nuflez  SJ.  Hiap. 

(1690)   627 

du  Cerceau  Jo.  A.  8J.  Ga.  (1730)  1123 

de  Cerf  Henr.  Belg.  (1669*)    .   .  60 

Le  Cerf  Jo.  Phil.  OSB.  Ga.  (1748)  1681 

Cermelli  Aug.  OP.  L  (1677)  .  .  141 
Cermenate  Joan.  Andr.  Barn.  It. 

(1671)   296 

Cerrachani  Luc.  Jos.  It.  (1746)   .  1527 

Cesare  Benvenuti  Oan. LaE7fl746)  1483 

Ceva  Th.  SJ.  lt  (1737)      .    .   .  1324 

Chalemot  Cl.  Ci.  Ga70667)  .  .  239 
de  la  Cbuliniere  Fr.  Audeb.  Gall. 

(1759)   1402 

ChalveTHyac.  OP.  Gall.  (1683)  .  319 
de  la  Chambre  Fr.  Ilharat  Gall. 

(1753)   1401 

CbarnlTIard  Gaat.  Ga.  (1690)  .    .  442 

Chamillart  Steph.  SJ.  Gaini730)  1150 
deChampdorat  Lafoaae  Gall7Tl748)  1352 

Champeila  Leon.  SJ.  Gall.  (1669)  M 

Champflour  Steph.  Ga.  (1784)  .  849 
Champeneuf  Petr.  SJ  GalI7(I675) 

Uhanevelle  Jac.  KJ.  Ua.  (1699)    .  321 

Chantelou  Claud.  Ben.  Ga7(1664)  lfi3 

Chapellain  Joa.  Gall.  (166?)  .  .  136 
Chapponel  d'Anlcscourt  Raym. 

(JSA.  Ga.  (1700)  ....  666 
Chardon  de  Lugny  Zach.  Gall. 

(1733)   1090 

CharTaaTSht  GaU.  (1698)  ...  452 

Charlea  Franc.  Gall.  (1668')  .  .  60 
Charlevoix  Petr.  Franc.  X.  SJ.  Ga. 

(1761)   1560.1124 


ia. (1682) 
GaU.  (1712) 


Paf. 

Charon  Gall.  (1703')  726 

637 
921 
1196 
1124 
427 
69 
432 
1547 
1544 


Le  Chartier  Petr.  Ga. 
Cbastelain  CUud.  Ga 
de  Chaatenet  B.  Ga.  (172T) 
du  Chatelard  Jo.  Ja.  SJ.Ga.  (1751) 
de  Chaumont Paol  Phil.  Ga.  (1697) 
de  Chaumont  Joan.  Gall.  (1667) 
Chaurand  Hon.  8J.  GaU.  (1697)  . 
Cheauveau  Ph.  Ca.  Ga.  (1741?)  . 
Checcoti  Jo.  It  (1756)  .... 
Chelneux  Matth.  OSX  Belg.  (1670)  |180 
Chenart  Laur.  Sulp.  Ga.  (1704TT  987 
Cheron  Jo.  Carm.  GaU.  (1672*)  .  813 
Cherubim  a  a.  Joa.  Carm.Ga.  (1716)  797 
du  Cheane  Jo.  B.  PbiUpotean  b. 

Ga.  (1755)   1671.  1509 

Chetardie    Joach.   Trotti  GaU. 

(1714)  .  .  . 
Chevasau  Joa.  GaU 


816 
1649 
521 
1250 
1494 

r.  (1715*)  .   .  934 
Chiavetta  Jo.  B.  SJ.  It77IB64)24;  UI,  664 

1226 

Wu 

493 
493 
493 
493 

494 
493 
493 

21 


(1763).  . 
CheviUier  Andr.  Gall.  (1700) 
CbiareUi  Bened.  8J.  Sic.  (1727) 
Chiareili  Joan.  B.  It  (1761TT 
Chiavetta  Bened.  8J.  (1715*) 
Chiavetta  Jo.  B.  8J.  It7(Ig64 
Chicherio  Jo.  B.  C.  Som.  It  (1766*) 
Chiesa  Steph.  Min.  It  (1726T~ 
Chifflet  Claud.  GaU.  (168^ 
Chifflet  Joan  GaU.  1666^ 


Cbifflet  Jo.  Jac.  GaH7q669)  .  . 

Chifflet  Jnl.  QaU.  (1576)  7  .  . 

Chifflet  Laur.  8J.  (1658)    .    .  . 

Chitflet  Panl.  Fr.  05B7(1643*)  . 
Chifflet  Petr.  Fr.  8J.  Gair(IB82) 

Chifflet  PhU.  GalL  (1667)  .  .  . 
Chiroli  Amad.  8MV.  li  (1671*) 


de  Choisenl  du 
Ga.  (1689)  . 
de  Choisy  Franc 


Plessis  PraaUun 

.   .    .   .  .426. 
Timol.  GalL 


327 


ChomprTPetr.  (1760' 


l 


(1724) 
r 

Christen  Franc.  SJ.  Boh.  (1733) 
Christophorus  a  s.  Joseph  Carm. 

Hi.  (1711*)  

Ciaffoni  Bernard.  0.  Conv.  It 

(1684)  

Ciampalentes  Jac.  It.  (1669*)  .  . 
Ciampini  Joan.  J  ust  It 

(1698)   666. 

Cian&rTSht  It  (1738*) .... 
Ciantes  Jos.  MarrOPTTt  (1670)  . 


Cic6ri  P.  Cag.  Ga. 
Cichovius  Nic.  SJ 
Cidron  de 


Cag.  Ga.  (1769) 
ic  8J.  PoI7(1669> 
Azev«do  TtTSJT  Hi. 


(1687) 
n 

Cimarolol 


Cientugos  Alb.  (1729)  . 
Cienf uegos  ATvTSJ.Hi. 


(1739) 

.BrentanoGerm.  (1750) 
u  (1715-) 
Cirinus  Fr.  M.  8ic.  (17067 


Cinnamo  Leon.  BJ.  Bic  (1715') 


a  Citruniga  Jos.  Cap.  Hisp.  (1730) 
Claes  GuO.  Marc  Belg.  (17lDT~* 


1186 
1422 
1046 

966 

611 
182 

1228 
1134 

116 
1662 

111 

468 
1021 
1020 
1604 
677 
940 
627 
966 


1959 


Index  theologorum. 


1900 


Clagiua  Thom.  SJ.  Germ.  (1664) 
Clarkaon  Jo.  OP.  Angl.  (1753T~ . 
Clavenau  Ign.  OSB.  Germ.  (1701) 
Clemena  1X7  (.669)  . 
Clemens  X.  (1676)     .  . 
Clemens  XI.TtTTT721)  . 
Clemena  XII.  lt  (1740)  . 
Clement  Nic.  0^11771716 


Paf. 

103 
1333 
985 

251 


252 
1267 
1270 
873 
663 
1139 
971 
1639 
1240 
640 


716)  . 

le  Clerc  Chr.  Min.  Ga.  (1695, 
le  Clerc  L.  Jod.  Sulp.  GalL(l736) 
Clericatus  Joan.  Orat.  It  (1717) 
Cliquet  Fr.  Belg.  OSA.  (17W> 
CloyBeault  Car.  Ed.  Or.  Gall.(1728) 
de  Clugny  Fr.  Orat.  (1694)  .  . 
Coco  Jos.  It  (1711)  ....  965.  951 
deCocqFlorenETraem.Belg.  (1683)  600 
Cocquelin  Car.  (1758)  ....  1619 
Codurcus  Phil.  GaIHl666)  .  .  142 
Coeleatinus  a  a.  Ludw.  Carm.  Bat. 

(1672)   132 

Coen  Alpn.  O.  Min.  Belg.  (1700)  .  332 
le  Cointe  Car.  Orat.  Gall. 
(1681) 

ColberTCT  Jo.  Ga.  (1738) 


533 
1079 
1044 

ColletPetr  T~TTl3. 1313 


Colendal  Henr.  SJ.  Germ.  (1729) 


Collet  Philib.  Gall.  (1718) 
Colletti  Lib.  It  (1708TT 
Collin  Jo.  GaU.(T67yT  . 
Collina  Guil.  OP.  Angl.  (1699 


Jl 

de  la  Colombiere  Cl.  SJ.1TBS2)  . 

irrrgi) 


820 
241 
405 
638 
1387 
199 
33 
948 


de  Colonia  Dom.  SJ.  GaHT(I7 
Columbi  Joan.  SJ.  GaU.  (1679) 
Columbns  Bonav.  Oall.  (1669*) 
Comazzi  Jo.  B.  It.  (1711)    .  . 
Combefiaiua    F  r  a  n  c.  OP. 

Gall.  (1679)   161.  41 

Combea  Fr.  SJ.  Ui.  (1665)  ...  211 
de  Comitibua  Blaa.  ConV.it.  (1685)  346 
de  Comitibua  Petr.  OSA.  It  (1679^)  347 
de  Comitino  Caea.  J.  B.  &T  ItT 

(1686)   390 

de  Commanville  Gall.  (1700*)  .  5Q2. 
Como  Ign.  M.  It.  (1751)  .  1487.  1511 
Comptonua  Thomas  SJ.  Angl. 

(1666)   32 

le  ComteLud.  Dan.SJ.  Gall.  (1728)  1244 
Concina  Dan.  OP.  lt  (1756)  l£2a» 

912.  947.  lfili 
Condomitti  Ant  OP.  It.  v1706')  .  950 
de  Coninck  Sim.  Min.  Belg.  (1664)  86. 
0'Connel   Chriatoph.  OPrTi. 

(1701*)   651 


Conatabie  Jo.  SJ.  Angl.  (1740) 
Constantini  Fr.  M.  (1713)  .  .  . 
Conatantini  Hier.  (17651"  It.  .  . 
Constantini  Joa.  Ant  It.  (1749*)  . 
Couatanz  Georg.  SJ.  Germ.  (1673) 
Contador  de  Argote  Hier.  Theat. 

Lua.  (1749)  

ContareniJbTB.  M.  OP.  It  (1753') 


1058 
941 
1205 
1364 

1534 
1526 


Conte  Petr.  SJ.  It  (1710)  .  .  . 
Contenaion  Vinc  OP.  Gall.  (1674) 
Conti  princeps  Gall.  (1666)  .  . 
Conti  8eb.  SJ.  lt.  (16951  \  .  - 
Coquelin  Nic.  Gall.  (1693)  .  .  . 
Coras  Jac.  Ga.  (1665)  .... 
Corasza  Caj.  CL  Beg.  Min.  It 

(1736)  

Corbiere~Gall  (1712*)  .  .  .  . 
Cordemoy  Lud.  Ger.  GalL  (1722) 
Cordeyro  Ant  SJ.  Lusit  (1722)  . 
Cordier  Hon.  Min.  Germ.  (1760*) 
Cordier  Joan.  SJ.  Ga.  (1673)7 
Cordier  Phil.  Lud.  SJ.  Gall.  (1753) 
Corella  Job.  Cap.  Hisp.  (1699) 
Coret  Jac.  SJ.  Be.  (1728)T^.  . 
Corius  Haym.  Barn.  lt.  (1679)  . 
Corker  Maur.  OSB.  Angl.  (1715)  . 
Cornaccioli  Car.  Carm.  It  (1737) 
Cornaeua  Melch.  SJ.  Germ.  <  1665) 
Cornaeua  Petr.  Germ.  (1672*T  • 
Corneio  Dam.  OSF.  (1707)  Hiap. 
Corneli  Joan.  SJ.  Hung.  (1748)  . 
Corneo  J.  B.  It.  (1690)  .... 
a  Corona  Matth    Carm.  Belg. 

(1676)   

Coronelli  Vinc.  M.  Min.  It  (1718) 
Corradini  Petr.  Marc  It  (1743)  . 
Correa  Em.  SJ.  Lua.  (1708)  .  . 
del  Corrd  Did.  His  (1732*)     .  . 


972 
25 
777 
623 
464 
62 

1307 
809 

1103 

1015 

1332 
301 

1332 
627 

1324 
302 
700 
997 
104 
104 
908 

1374 
545 


Corsignani  Ant.  lt  (1751) 
Cortasse  Jos.  SJ.  Gall.  (LZ4Q)  .  . 
Corvin  de  Beldern  Arn.  Bat.il680) 
Coscioni  A.  M.  Ca.  It  (1742^)  . 
Coasart  Gabr.  SJ.  Gall.  (1674) 
Costadau  Alph.  OP.  Gall.  (1730) 
Coster  Winold.  Carth.  Bat  (1674) 
Cotel  Guil.  SJ.  Belg.  (1711)    .  . 
Cotelier  J o a n.  B.  GaTI7(1686) 
Coton  Ant.  OSFr.  It  (1682)    .  . 
Cottone  Caj.  M.  TheatT(T7o9)  . 
de  la  Coullardiere  Fr.  Ga.  (1680) 
Coulon  Lud.  Gall.  (1664)    .   .  . 
Couplet  Phil.  SJ.  GaTTT692)  .  . 
de  Courbeville  Jos.  SJ.GaU.(1746) 
CoureillondeDangeanGa.  (1723*) 
Courcier  Petr.  SJ.  Gall.  (1692) 


Courtot  Jo.  Gall. 
Couatan t  Pe 


1665) 


88 
887 
1526 
962 
1214 
1566 
1003 

1169 
185,198 
1306 
81 
716 
471 
599 
1364 
140. 

560 
1123 
1185 
4M 
64 


DSB.  Ga. 


(1727)    .    1145.  514.  825.  869 
de  Couteulx  Car.  Carth  Gall.  (1709) 
Coutinho  Em.  Ign.  Car.  Mu(l<50<') 
Cozza  Laur.  Min.  It  (1729).  . 
Covi  Thomaa  OP.  It  ( 1752)    .  . 
Cozzandus  Leon.  SMV.  It  (1702) 
a.  Craneberg  Coru.  Be.  (1692")  . 
Crasset  Jo.  SJ.  Gall.  (1692)    .  . 
Crassoua  Berth.  Carm.  Gall.  (1755*) 
Crathorne  Guil.  Angl.  (1739)  .  . 
vanCraywinkel  J.  B.  Pr.  Be.(1679) 


.  825 

906 
1350 
1040 
1354 

897 
1064 

561 
1402 
1058 

239 


Cresay  H,  P.  Ser.OSB.  AngL  0674)203, 99 


1961 


Index  theologorum. 


1962 


Pas- 

Crescimbeni  Jo.  M.  It.  (1728)  .    .  1260 

du  Creux  Fr.  SJ.  Ga.  .  .  211 
Crippa  Cyr.  a  s.  Maria  OSA.  It. 

(1733)   998 

Crispi~HIer.  It  (1746)    ....  1654 

Criapini  Jos.  It  (I7ir)  .    ...  970 

Crispo  Aacan.  M.  OP.  It  (1678)  .  138 

Croiaet  Jo.  SJ.  Oall.  (173gT~T  .  1324 

Crombach  Herm.  SJ.Germ.  (1680)  236 

Caatd  Alex.  OSF.  Trans.  (1739*)  .  999 

Cseles  Mart  SJ.  Hung.  (1709)    .  900 

Csepeleny  Fr.  Hung.  (1737)    .    .  1052 

de  Cuellar  Joa.  Min.  Bia.  (1734)  .  1017 

Cuniliati  Fulg.  OP.  (1759)  .    .   .  1625 

Cupetioli  v.  Gualdo   1639 

Curti  Petr.  SJ.  It-  (1762)   .    .   .  1438 

Cuygiu»  Nic.  It  (1750*)     .   .   .  1289 

Cuypert  Guil.  SJ.  Belg.  (1741)    .  1563 

Cyprianus  a  Nativ.  Carm.  (1680)  292 
Crepanski  Jo.  Laur.  OSA.  PoL 

(1698*)   3M 

Cierwonka  Pol.  (1694*)  .    ...  627 

D. 

Dablon  Claud.  SJ.  Gall.  (1697)  .  563 
Daelraan  Gisl.  Car.  Belg.  (1734)  .  1000 
Dalbert  Jos.  SJ.  Mor.  (1740)  .  .  1303 
Damen  Herm.  Belg.  (1703*)  .  .  937 
Dandini  Ans.  It.  (1703')  ...  936 
Danes  Petr.  Lud.  Belg.  (1736)  .  1066 
Dangeau  Gall.  (1723)  ....  1185 
Daniel  Gabr  SJ.  Gall.  (1728) 

1081.  1077.  1182 
Danicl  a  s.  Jos.  Carm.  Gall.  (1666)  32 
Daniel  a  V.  Maria  Carm.  Be.  (1678)  215 
Daniel  Laur.  Ga.  (1714)  ...  809 
Danteoourt  Joan.  BTGall.  (1705)  751 
Dantine Maur.  Franc. 086.(1746)  1595 
Daon  Rog.  Fr.  Lud.  Gall.  (1748)  1648 
Darecorteeius  Dion.  OSF.  lt.(1690)  346 
Darrell  Guil.  Angl.  (1721)  .  .  .  1056 
Daude  Hadr.  SJ.  Germ.  (1755)  .  1504 
Daures  Lud.  Gall.  (1728)  .  1107.  722 
DavenportuB    Chr.  Min.  Angl. 

(1680)   96 

David  Franc.  Gall.  (1729*)  .  .  .  1106 
David  Joan.  Gall.  (1671*)  .  .  266,  716 
David  Claud.  OSB.  Gall.  (1705)  .  821 
David  Maurit  Gall.  (16791  •  .  482 
Deane  Thom.  Angl.  (1735)  .  .  1058 
Debonnaire  Lud.  Or.  Gall.  1 1752)  1177 
Debors-  Desdoires  Ga.  (1701')  .  992 
Dechampa  Steph.  SJ.  Gall. 

(1701)   773.  961  1306 

DeckerTeg.  Car.  Belg.  (1723)  1060- 1283 
Dehnig  Reinold.  SJ.  Germ.  (1670)  237 
Deiks  Guil.  Cap.  OP.  Germ.(T74T)  1376 
Delamare  Joan.  Fr.  SJ.  Gall.  (1763)  1393 
Delan  Joan.  Fr.  Gall.  (1754)  .  .  1332 
Delbecque  Norb.  OP.  Belg7(1714)  949 


Delcourt  Hadr.  Belg.  (1740)  .  . 
Delfau  Franc.  OSB.  GaTT(T676)  . 
DelgadUlo  Chriat  OSF.  HM1671) 
Delle  Claud.  OP.  Gall.  (1699) .  . 
De  le  Loi  de  Bouillemont  Be.  (1740) 
Denhof  Jo.  Cas.  Pol.  (1697)    .  . 


Pag. 

1067 
824 
11 
555 

1000 
626 


le  Dent  Max.  SJ.  Belg.  (1688)  614.  82 
Dentrecollea  Fr.  X.  SJ.  Ga3T(1741)  1386 
Denys  Henr.  Belg.  (1717)  ...  724 
Denyse  Gall.  (1717')  .  ■  .  .  .  1089 
Deabors  des  Doirea  Oliv.  Gall. 


n_ 

Deschampa  Jac.  Ga.  (1759)  .  . 
Desericius  Jos.  In.  aTh.  Aq.  Schp. 

Hu.  (1763)  

Desessarts  Alexis  Gall.  (1774) 

^2 


1701') 


778 
1428 


1542 
1397 
1397 
241 
1065 
.  448 


Desessarta  Joan.  B.  Gall.  (1762)  . 
Desguerrois  Nic.  Gall.  (1676).  . 
Deairant  Bern.  OSA.  (1725)    .  . 
Detlyons  Joan.  Gall.  (T70TF)    .  635 
Desmarea  Toussaint    OSB.  Ga. 

(1687)  i42 

Desmolets  Petr.  Nic.  Orat.  Gall. 

(1760)  1407.  796. 1111. 1116. 1178 
DesponTPhil.  Gall.  (1677*)  .  .  1M 
Dez  Joan.  SJ.  Gall.  (1712) .  .  728.  1142 
Dezallier  Ant  Gall.  (TBTg')  .  .  243 
Diana  Mar.  OP.  lt  (T705^)     .   .  950 

Diaz  Hisp.  (1694*)   361 

Diaz  Jo.  Mex.  (1750*)  ....  1407 
Didacua  a  s.Ant  Carm.  Be.  (1763)  1408 
Didacus  a  a.  Aug.  Carm.  Be.  (1713)  662 
Didacus  a  Matre  D.  Mi.  Hi.  (17 13') 
Diertins  Joan.  SJ.  Belg.  (1100)  . 
Diesbach  Aug.  SJ.  Helv.  (1743)  . 
Dietl  Greg.  OSB.  Germ.  (IBW  • 
Dietler  Ser.  OP.  Ga.  (1701*)    .  . 


Digby  Kenelm.  Aug.  (1665)  .  . 
Dinelli  Vinc.  M.  OP.  lt.  (1753*)  . 
Dionysiub  a  Genua  Cap  (1695)  . 
Dionysius  Luxemburg.  Cap.  (1703) 
Dionysiua  Werlentis   Cap.  Ge. 

(1709)  

Diotallevi  Alex.  SJ.  It.  (1721)  .  . 
Dirckinck  Jo.  8J.  Ge.  (1716)  .  . 
Dirig  Nic.  Praem.  Siles.  (1708)  . 
Diroy  Franc.  Gall.  (1691)  .  .  . 
Dirrhaimer  Ad.  SJ.  Oe.  (1716)  . 
Dodd  Car.  Angl.  (1737')  .  .  . 
Dolmans  Petrus  SJ.  belg.  (1751) 
Dolmans  Matth.  OP.  Be.  (1730)  . 
Domer  Aegid.  OSA.  (Ger.  (1742) . 
Dominicus  de  Angelis  It.  (1718)  . 
Dominicus  a  s.  Thoma  OP77T671) 
Dominicus  a  ss.  Trinit  Carm.  Ga. 

(1687)   

Donadoni  Car.  Fr.  Min.  It  (1756) 
Donati  Seb.  It, 
Donati  Frid.  SJ 


986 
619 
1614 
621 
907 
99 
1630 
674 
715 

706 
1325 
986 
648 
426 
412 
1524 
1564 
1066 
1376 
1214 
4 

423 
1638 


(1763')  . 
^TT750) 


Tt7 


Donellanus  Nic.  OSA 
Doni  d'Attichi  Lud.  Min.  It.  (1664) 


1497.  1482 
1360 

HtF.  (1679)  304 
181 


1963 


Ladex  theologoram. 


1964 


DoriTal  P.  Ren.  SJ.  Ga.  (1748)  . 
Dormer  Jo.  SJ.  Angl.  (1700)  .  . 
Dorotheus  a  _,  Renato  Carm.  Ga. 


1082 
931 

808 
149 
1083 
1336 

1237 
156 
1252 
584 
1451 
293 
726 
1527 
778 
1288 
650 

Dratzieher  Aem.  OSB.  Ger.  (1754)  1332 

IGTT  293 
633 
913 
1377 


(1703)  

DorTonHDar.  Orat  Gall.  (1666) 
Dorsanne  Ant  Gall.  (1728)  . 

Dorsi  Jac.  (1746)  

Dontheos  a  e.  Abr.  Carm.  Ga, 

(1727*)  

Doubdan  Jo.  Ga.  (1670)  .  .  . 
Doucin  Lud.  SJ.  GaIT(1726)  . 
Doujat  Joan.  Gall.  (1688)  .  . 
Doussoi  Joe.  OSB.  Gall.  (1752) 
DownaroTics  Eliaa  SJ.  Ruth.(1669) 
Dosenne  Petr.  SJ.  Gall.  (17C%)~ 
Dragoui  It  (1756*)  .... 
Drapier  Guido  Gall.  (1716)  . 
Drapier  Roch.  Gall.  (n34)  . 
Drattenberger  Matth.SJ.Ger.  (1711) 


Dreher  Greg.  OSB.  Ge.  (16707 
Drescher  Jos.  OSB.  GerrTT698) 
Drews  Jo.  SJ.  Pol.  (1710)  .  . 
Dreyer  Bom.  OSB.  (Jerm.  (1750) 
a  Dript  Laur.  OSB.  Germ.  (1686)  589 
leDrouPctr.  Lamb.  Aug.BeTTT7gl)  1067 
Drouet  de  Maupertny  J.  B.  Gall. 

(1730)   1232 

DroumRehat  Hyac,  OP.  Ga.  ( 1742) 

/        1405.  1509 
965 
279 
253 
1306 
1305 
1626 
1616 
938 
1010 
1124 


Duarte  Di<L  OSF.  It  (1701*) 
Dubal  Fr.  Pr.  Bi.  (1670)  . 
Duboia  Ludov.  QalI77_670) 


Dubos  Franc.  Car.  GaTT7_724) 

Dubos  Jo.  (1742)  

Dubos  Petr.  (1755)  .... 
Ducandas  Gall.  (1746*)  .   .  . 
Ducasse  Franc  Gall,  (1706)  . 
Dflcker  Henr.  SJ.  6ermTT_722) 
Duclos  Jo.  A.  SJ.  GalL  (174377 
Duclou  Jos.  Beo.  GalL  .   .    1909. 1586 
Duding  Cl.  Ant  Hebr.  (1746)     .  1538 
Dnffius  Patr.  O.  Min.  Hib.  (1681) 
Dufour  Lud.  Gall.  (1733)  Ti, 
Dufraise  J.  B.  Ga.  (1715)   .   .  . 
Dugard  Chr.  L.  GaJLTT736*)  .  . 
Duget  Jac,  Jos.  GaU.  (1733)   .  . 
Duhamel  Bardon SJ. (iaIL(1751*) 
Duhamel  Jo.  B.  Gall.  (1706)  .  . 

aTTTTl 


Dulaurens  Lud.  Or.  Ga^L~[l671) 
Dulman  Theod.  SJ.  Ge.  (16§8)  . 
Dumas  Hil.  GalL  (1742)  .  .  . 
Dnmesnil  Lnd.  8J.  GaTt.  (1727)  . 
Dnnean  Fr.  8J.  GaU.  (1684)  :  . 
Dunod  Fr.  Ign.  Gall.  (17q2)  .  . 
Dunod  Petr.  SJ.  Gall.  (1725)  .  . 
Duperray  t.  du  Perray  .  .  . 
Dupin  Lud.  E.  Gall.  (1719)  839. 

7677784.823. 
Duprt  Th.  SJ.  GalL  (1758)     .  . 
Duquetne  Aeg.  OSB.  Ga.  (1678)  . 


406 
1170 
894 
1090 
1127 
667 
657 
60 
314 
1572 
1113 
472 
1536 
1536 
1289 

1108 
1087 
219 


P«* 

Durand  Barth O.  Min.  Gall.  (1720>  656 
Durand  U.  OSB.  Gall.  v1773)  1154.  1209 
Durantig  Jos.  Or.  Ga.  (1756)  .  .  1444 
Durner  Coel.  OSB.  Ge.  (1689)  .  399 
Dusauasoy  GalL  (1727)  .  .  .  1083 
Dussik  Henr.  SJ.  PoI7(1737)  .  .  1013 
van  den  Dyck  BonavTTMln.  Be. 

(1720)   1059 

DykrGTCasp.  Pr.  Ge.  (1732»)     .  1048 


Ebberth  Joan.  B.  OSB.  Ge.  (1738)  1291 
Ebenauer  Hier.  OSA  Ge.  (1694)  .  386 
Ekchelensis  Abr.  Maron.  (1664)  120. 13_ 
Echard  Jac.  OP.  Gall.  (1724^7  .  1261 
Echarri  Franc.  OSF.  ffisp.  (1728*)  1294 
de  EccheTerria  C.  Fel.  SJ  Hi. 

(1699)   370 

de  Eckhart  Joan.  Georg.  Germ. 

(1730)   1217.  1215 

Eder  Wolfg.  OSA.  Germ.  (1703) .  715 
Edingen  Franc.  Belg.  (1722)  .  .  1060 
Eduardus  a  s.  Xav.  v.  Odoardut  .  1459 
Efflnger  R.  OSB.  Germ.  (1734*)  .  1013 
Egger  Fel.  OSB,  Germ.  (1720)  .  6t6 
Sgaer  Ser.  Min.  Germ.  (1762*)  .  1383 
ab  Eggs  Greg.  Jos.  Germ.  (1750*)  1513 
Eguiara  y  Eguren  Jo.  J.  Mt-x. 

.  1351 
948 
954.  595 


Eickendorf  Henr.  Germ.  (1741B)  .  1376 


EhingoTGe.  Gorm.  (1717*) 
Ehrent_eich  Ad.  SJ.  (1708) 

Eicker  Wenc.  SJ.  Boh.  (1696)     .  398 

Eigenreich  JB.  SJ.  Ge.  (1B78T    .  202 

Eisenhut  Eust.  OP.  Germ~(T703)  704 

Eisrogl  Werem.  OSB.  Ge.  (1761)  1425 

Elbel  Beuj.  Min.  Germ.  (1756)    .  1__5 

Elers  BonaT.  OP.  Ge.  (1757)  .   .  1670 

Elias  a  s.  Franc.  Carai  .1*01^17262}  1301 

Elinga  Fr.  Janssens  OP.  Be.  ( 1715)  716 
Elizalde  Mich.  8J.  Hisp.  (1678i  ____  284 

Emericus  a  s.  Steph.  Ca.  Ge  \IJ29' '  1006 
Emmanuel  a  s.  BonaT.  0.  Carm. 

Hi.  (1710*)   671 

Emmanue!  a  Oonept  0.  SS.  Trin. 

(1701)   671 

Emmanuel  a  s  Hier.  0.  Carm.  Lu*. 

(1719)   800 

Emmahuel  de  Inc  OP.  Lus.  (1714*)  814 

Emmannel  a  Resurrect.  OP.  1 17211  1132 

Emmanuel  a  Spe  Min  Lns.  (1666»  213 
Endel  Rom.  OSB.  Germ.  (1756)  1577. 1266 

Engel  Arn.  SJ.  Belg.  (1690T^.    .  411 

Engel  LudoT.  OSB7Ge7(T674)  2__ 

EngelgraTe  Henr.  SJ.  Be.  (1670)  .  314 

EngelhartJo.Mart  Germ.  (1709')  933 
d  fnghien  Fr.  OP.  Be.  (TO 

106077__.  1181 
Erath  Aug.  CRA.  Ge.  (1719)  .  649.  155 

Erber  Ant  SJ.  Germ.  (1746)  .    .  1338 


1965 


Index  theologorum. 


1966 


Pag. 

Erbermann  V  i  t  u  b  S  J.  Germ. 

(1695)   102 

ErcolanTHi.  OP.  It  (1668)     .   .  240 

Erhard  Casp.  OSB.  GeT7l729)  .  1012 
Erhard  Thom.  Aq.  OSB.  Germ. 

(1743)   .    .    ■   1425 

ErharFJoT  B.  SJ.  Ge.  (1694)  .   .  339 

Erkens  Plac.  OSB.  GermT(1713')  649 

Ernestus  a  b.  Job.  Carm.  Be.  (1718*)  968 

Ernestu  s  Hassiae  L.  (1693) ...  401 

Ernat  Franc.  Germ.  (1755 1  .  .  .  1612 
Erra  Car.  Ant  Congr.  MD.  It. 

(1747*)   1416 

Errico  Scipio  It  (1670)  ....  26 

Errington  Ant  Angl.  (1679*)  .    .  98 

Eschborn  Lud.  SJ.  Germ.  (1753) .  1426 
Eschenbrender  Pant  SJ.  berm. 

(1748*)   1377 

de  Escobar  y  Mendoza  Ant.  SJ. 

(1669)    274 

de  Escolano  Did.  Hisp.  (1672)     .  114 

Escolanus  Dom.  Nic.  Hisp.  ( 1 748')  lfili 

Esnault  Gall.  (1746*)     ....  1535 

de  Eaparsa  Artieda  Mart.  SJ.  (1689)  358 
van   Eipeh  Zeger  Bern.  BelgT 

(1728)   1281.1065 

d'  Espieres  Joan.  OSB.  Gall.  (1664)  135 
Espin  Laur.  Aug.    Carm.  HT7 

(1669*)   305 

d'  Espineul  Anton  SJ.  Gall.  (1707)  726 

Estienne  Jac.  Cr.  Ga.  (1698)  .  .  631 
Estrix  Aeg.  SJ.  Belg.  (1694  )     328.  274. 

283.  954 

Etiennot  Cl.  OSB.  Gall.  (1699)    .  1446 

Etschlager  Chr.  SJ.  Germ.  (1740)  1506 

Eades  Jo.  Ga.  (1680)   315 

Eusebius  ab  orahlbus  SS.  It  (1737*)  1237 
EusebiuB  de  ss.  Sacr.  Trinit.  Hisp. 

(1724*)   1308 

Eustachius  a  Concept.  Carm.  Ga. 

(1697')  .    .   617 

Eustachius  a  s.  Maria  Carm.  lt. 

(1731*)   1323 

Eustachius  a  s.  Ubaldo  OSA.  It. 

(1700)   544 

F. 

Faber  Fr.  X.  Min.  Germ.  (1701*) .  968 
Fabre  Jo.  Cl.  (1755)  .    .    .    1503.  1175 
Fabretti  Raph.  lt.  (1700)   .  . 
Fabri  Hier.lt  (1679)    .   •  • 
Fabri  Honorat/SJTB  (1688)  . 
Faci  Roch.  Alb.  Hisp.  (1762  )  . 
FagnanusProsp.  lt.  (1678) 
Fairfax  Thom.  SJ.  Angl.  (1716) 
Falconius  Nic.  0.  C.  It.  <f7o9Tl569.  581 

Fdleoni  Cels.  CRL.  lt.  (1666)    .    .  208 

Falk  Jos.  SJ.  Helv.  (1737TT  .   .  1170 

de  Falkenseein  Jo.  H.  Germ.  (1760)  1540 

Fardella  Alb.  Cler.  r.  It  (1683TT  256 


566 
208 
613 
1585 
253 
698 


Fardella  M.  A.  Sic.  (1718)  .   .  . 
de  la  Fare  St.  Jos.  gjJX  (1741)  . 
de  Fargna  Franc.  It  (17I8TT  . 
Farolfus  Mi.  Aug.Min.Cret  (1715) 
Farvacques  Fr.  OSA.  Be.  (1689) 
Fasel  Ge.  Pr.  Ge.  (1747) .  . 
Fasseau  Paul  OP.  BeTgT  (1691) 
Fattolilli  Jo.  B.  It.  (1730TTT 
Faverolles  Fr.  Gall.  )1738">  . 
Favre  Pctr.  Ga.  (1746)  .   .  . 
Faydit  Petr.  Val.  Gall.  (1709) 

Fayno  Bern.  It  (1665)  .   .  . 

Febei  Fr.  Ant  SJTRTtl706)  . 
Febei  Phil.  SJ.  (1743)  . 

Febure  Mich.  GaTT77l679^  .  . 

Febure  Jac.  Gall.  (1755)     .  . 

Febure  Turr.  SJ.  Ga.  (1672)  . 

Federer  Joan.  Helv.  (fTDg)  . 

Fegeli  Fr.  X.  Helv.  (1748)  .  . 
Felibion  Jac.  Gall.  (171617 


Pa*. 

729 
1397 
940 
780 
88,  329 
.  1614 
.  328 
.  1292 
.  1383 
.  1563 
725.  512 
1235 
.  242 
.  934 
.  934 
56 

.  1392 
56 

.  710 
.  U>47 
.  808 


Felibien  Mich.OSB.  Gall.  (1719)  911. 1251 
Felicianus  a  s.  Magd.  Carm 

(1685)  

FelicWTr.  It.  (1707*)  .  . 
Felini  Laur.  It.  (16744)  .  . 
Fell  Car.  Angl.  (1763) 


Ga. 

.  322.427 
.  .  1172 
.  II  f,  1192 
.  .  1570 
.    .  761 


Felle  G  uil .  OP.  GaTIT(1710) 
Fenelon  Fr.  de  Salignac  de  )a  Mo- 

the  Gall.  (1715)  .  .  768.  760.  733 
de  Fenis  Joan.  Leon.  SJ.  Gall. 

(1688)   437 

FenheTHTb.  (1726*)   1158 

Ferchi  Matth.  Conv.  Dalm.  (1669)  21 
Ferdinandns  a  Solitudine  Min. 

Lus.  (1727*)   1238 

de  Feria  fcm.  Sev.  Lus.  (1755)     .  1534 

Ferler  Joan.  OP.  (1735)  ....  1048 

Fermankovic  SamTPoT.  (1692)    .  596 
Fermosini  Nicol.  Rodriq. 

Hisp.  (1669)  ......  255 

Fernandez  de  s.  Crui  Em.  Hisp. 

(1699)   413. 

Femandet  Jo.  Patr.  SJ.  Hiap.  (1726)  1243 

Fernandez  Em.  SJ.  (1693)  ...  413 

Fernandez  Fr.  de  Min.  (1674')    .  268 

Fernandez  Job.  SJ.  Hi.  (1674)     .  212 

Feron  Phil.  Gall.  (1677*)    ...  60 

Ferrand  Lud.  Gall.  (1699)  .    .    .  429 

Ferrandus  Joan.  SJ.  Gall.  (1672)  28 

Ferrari  Dom.  M.  Neap.  OP^nvj)  941 

Ferrari  Fr.  Bern.  lt  (1669)     .    .  244 

Ferrari  Joan.  A\ex.              .   .  120 

Ferrari  Jos.  A.  Conv.  lt.     .    .    .  1369 

Ferrari  Oct  It.  (1682)    ....  246 

Ferraris  Luc.  MihTTt  (1760')  .    .  1£20 

Ferre  Vinc.  OP.  Hisp.  (1682)  .    .  360 

Ferreiro  Fr.  SJ.  Hi.  (l75oTT  .    .  1188 

de  Ferreras  Jo.  Hisp7Tl7"5o)  .   .  1017 

FerreriuB  Vinc.  OP.  HispTa738)  1017 

Ferrette  Bern.  Ci.  (1746)    .   .   .  lftiS 


1967 


Index  theologorum. 


J  963 


Ferretti  Fr.  M.  It.  (1741*)  .  . 
Ferreyra  Em.  SJ.  rLap.  (1699) 
Ferri  Bae.  OP.  (1719")  It   .  . 
Ferri  Vinc.  M.  ttPTtt  (1702') 


JoTGi 


Gall. 


JPTn 

Feurstein  Ig.  Praem.  (16 
le  Fevre  Jac.  Gall.  (17T6 


Ferrier  Joan.  SJ.  Gall 
de  Ferrieres  Claud. 

(1715)     .   .  , 
Ferro  Barth.  Theat  It  (1706) 
Ferro  Mar  j.  It  (1676)   ~.  . 
Feu  Franc  Gall.  (1699) .  . 
de  la  Feuille  GalL  OP.  (1726) 

_7 

le  Fevrct  Hil.  Gail.N(1660)  .  .  . 
Feydeau  Ant  Joe.  A.  Carm.  Ga. 

(1711)  ».   .  . 

Feydeau  Matth.  Ga.  (1694)    .  . 
Feytens  Joan.  8J.  Belg.  (1737)  . 
Fialho  Ena.  SJ.  Lne.  (1718T — .  . 
Fibiger  Mich.  Joa.  Germ.  (1712)  700. -896 
Fibut  Barth.  8J.  Germ.  (1706)   712.  951 

625 
442 
1448 
410 
618 
1621 


~Tl747)  . 
.  BeTg70686) 


la  Ficarra  Clem  Theat.  lt  (1683) 
Fichant  Gall.  (1732')     .  rT\ 
Ficoronua  Fr.  T~~ 
de  Fierlant.Sim 
de  Fieux  Jac.  Gall.  {TeSTj  . 
Fileppi  Innoc.  lt  (1749T  .    .  . 
Filguer»  Em.  Ambr.  Cler.  R,  Hi. 
(1671')  

Filippini  Chrye.  Theat  It.  (1696*) 
Filleau  de  la  Chaiee  Gall.  1693)  . 
Filleau  Joan.  Gall.  (1682)  .  .  . 
Filoramut  Gabr.  MinimTsic  (1689) 
Finkeneia  Bas.  OSB.  Germ.  (1693) 
Fiorentini  Hier.  It  (1678)  .  ~.  . 
FioriAug.  Cam  It  (I7384)  .  • 
Fiorio  Ant.  It  (1750hn~~\  .  . 
Finme  Ign.  OP.  tt.  (1694)  .  .  . 
FUmare  Galt.  (170rrT  .  .  . 
Flavet  Petr.  SJ.  (jall.  (1718)  .  . 

(167 


Flavigny  Val.  Gall.  (1674) 
Flechier  Spir.  Ga.  (1710)  . 
Flender  Dan.  8J.  Germ.  (1723)  . 
Fleuriao  d' Armenonville  Th.  C. 

SJ.  Ga:  (1735)   1244 

Fleury  Cl.  Gall.  (1723J  ....  H73 
FJey  Bern.  B.  Gcrn.  (1739)     .   .  1048 
gieger  Lnd.  Germ.  (172n    .   .  1310 
Floerchen  Aug.  OSB.  Ge.  (1743*)  1500 
de  Florencia  Franc  8J.  Mex.  (1695) 
Florentini  Fr.  M.  lt  (1673)  ^"T 
Florianu»  a  e.  Joa.  Tnn.  (1726)  . 
de  Floriot  Petr.  GalL  (169IT~ 


Floriut  Fr.  It  (1754)  ....  1444 
Flotto  Ad.  SJ.  Gerni.  (1744)  . 
Focher  Sim.  Ga.  (1696)  .   .  . 
Foerachan  Jo.  SJ.  (ierm.  (1740) 
Foinard  Frid.  M.  Gall.  (17?3p 
Foix  Marc.  A.  SJ.  GalL~re87) 
Foniua  Jo.  B.  OSF.  It  (1688) 


1364  I  Fonseca  Figueireido  y  Sousa  J. 

566          M.  Min.  Lue.  (1760)    .    .    .  1350 

814  I  de  Fonaeca  Fr.  8J.  L,ua.  (1738)  .  1233 
814  Ide  Fonaeca  Soarea  A.  Min.  Lua. 

72  I       (1682)   638 

de  laTont  GaU.  (1709*)     ...  957 

936  [Fontaine  Jac.  Ganr(I761)  .  .  .  1397 
692  I  Fontaine  Nic.  Gall.  (1709)  .    .  772.  461 

17  I  Fontana  Aug.  It.  (1686')    ...  939 

324  I  Fontana  Caj.  Theat  lt  (1719)    .  886 

1114    Fontana  Jac.  SJ.  BelgTTi728)  1064 

291    Fontana  Joan.  It  (1716)    ...  939 

761    Fontana  JnL  SJ.  1*771723) .    .    .  1325 

898  I  Fontana  Vinc.  M.  OP.  lt  ( 1676')  218 

Fontanella  Jac.  Neap.  (1664')     .  263 

1397  I  Fontanini  Juatoa  It.  (1736)    .    .  1221 
443  I  Fontenay  Petr.  Cl.  Sj.GalL  (1724) 

1000  I  1521.  1212 

1233  KQPtenelle  Bern.  Ga.  (1757)    .    .  1391 

'Fontenn  Lud.  de  Ga.ffift»)  .    .  1577 

Foppens  Joan.Franc.  Belg.  (1761 )  1520 

Foreai  Jo.  SJ.  It,  (1682)  .    .    .  ~  569 

Fcreati  Ant.  SJ.  It  (1692)  ...  517 

Foreatier  Petr.  GalL~~723)  '.   .  1306 

Fornara  Jos.  M.  0.  Carm.lt  (1707)  904 

Forstal  Marc.  OSA.  Hib.  (1685fT  374 

Forater  Ged.  Ge.  (1676)     ...  304 

Korti  Ant  SJ.  Sic.  (1707)  ...  677 

Torti  Petr.  M.  8J.  lt^Tjk)    .   .  1613 

Fortunatus  Brix.  Min.  It  (1754)  .  1368 
Fortunatui  a  Soapitel'o  MinJ  It 

(Wm  '  .    .    .  568 

du  Foaae  Petr.  Th.  Gall.  (1698)  462. 46Q 

614 

La  Foaae  Fulg.  08A.  Ga.  (1672*)  35. 
Foucher  Sim.  GalL  (1696)  .   .  424.  730 

Fouilloux  Jac.  GaU.~r7~6)     .    .  1083 

Foullon  Fr.  SJ.  Belgr~~6B)  .  .  142 
Fouquere*  Ant.  Mich.  OSB.  Ga, 

(1709)   923 

Fourmeatreaux  Fr.  SJ.  B.  (1683)  328,  326 
Foormont  ateph.  uall.  (1746)1129. 1420 

Fournenc  Jac.  Or.  Ga.  (1666)  .    .  3 

Fourn:er  Fr.  Miaa.  Ga.  (1677) .    .  603 

Fourquevaux  J.  B.  Gall.  (1768)  .  1129 

Foytens  Jo.  SJ.  Belg.  (17gp7  .  962 

Foai  Joa.  8J.  (1692)   625 

Frain  J.  GaHr~~~4)   1302 

Francea  de  Urrotigoyti  Did.  A 

Hisp.  (1682)   372 

Franoca  de  Urrutigoyti  Mich.  A. 

(1670)   ....       ...  372 

Franceade  Urrutigoti  Th.  Min. 

„     0682}   372 

Franceschi  Hier.  Conv.  It  (1692*)  598 

1239    Franchini  Jo.  Conv.  lt  (1694^    .  574 

424    Framhini  Marc  A.  It  ("714).   .  1326 
1045  ( Franciacna  a  &.  Clara  Min.  Angl. 

1429          (1680)   % 

451    Franciacua  Hier.  Aymo  a  b.  Clem. 

!      I       Ca.  lt  (1706)  ......  678 


305. 
624 
514 
460 
391 
399 
IM£ 
1043 
1633 
390 
746 
662 
134 
990 
1288 


564 
289 
1238 
618 


1969 


Index  theologorum. 


1970 


Pag. 

Franciscus  a  Jesu  M.  Carm.  Hisp. 

(1677)   '276 

Franciscus  a  J.  M.  de  S.  Juan  Fr. 

Hi.  (1724')   1245 

Franciscus  Jos.  a  Citruniga  Cap. 

Hisp.  (1730)   627 

Franciscus  M.  Bruiell.  Cap.  (1713)  661 

Francisou»  Matritensis  Min.  1 1745*)  1644 

Franciscua  a  Novocomo  Cap.  (1735)  627 
Franciscns  Petr.  a  s.  Anna  Min. 

lt.  (1697)   •   4IQ 

Franciscus  Petr.  Germ.  (1725*)  .  1119 

Franciscus  a».  Thoma  Trin.  (1721*)  1019 

Franco  Ant  SJ.  Lus.  0732)    .    .  1240 

Francolinns  Balth.  SJ.  It  (1709)  958 

Frank  Cajet.  SMV.  Germ.  (1747)  1336 

Frank  Joa.  SJ.  Tirol.  (1683)   .    .  398 

Fransoja  Ang.  It.  (1760)     .   .   .  1625 

Franconu»  Fern.  Min.  11  (1742)  .  1624. 
Fragsen  Claud.  Min.  Gall. 

(1711)   653.1184 

Freher  Kom.  OSB.  Germ.  (1719*)  646 

de  Freioe  Joan.  GalL  (1688')  .    .  634 

Freitag  Bern.  SJ.  Gerin.  (1722)  .  1044 

Freitag  Franc.  SJ.  Germ.  (1709)  .  710 

French  Chnstoph.  OP.  HibTqTTB')  661 

Frere  Claud.  SJ.  Gall.  (1690)  .   .  618 

Fre8chottCa«im.OSB.GaIira720)  895 
du  Fresne  du  Cange  Car. 

GalL  (1688)   483. 

Fre>ier  Jos.  SJ.  Gall.  (1753*)  .    .  1410 

Frey  lld.  OSB.  Bav.  (1763)     .    .  1433 

Freyberg  Dd.  OSB.  GermT(1680)  293 

Freyberger  Andr.  SJ.  Sil.  (T758)  1045 

Freraa  Hier.  (1711*)   967 

FridericuB  a  s.  Ant  Carra.  It 

(1779)-   1490 

Fridencus  de  Judice  Coel.  lt(1754*)  1364 

Fridrich  Melch.  SJ.  Germ.  (1709)  937 

Fridrich  Phi".  SI.  Germ.  (1750)  .  937 

Fridrich  Urb.  OSF.  HungTTT759)  1545 

Friedenfels  Am.  Pr.  boh  (1705)  .  910 

Fries  lgn.  8J.  Gerai.  (176ffTT  .  1376 
du  Frische  Jac.  OSB.  Gall.(1693)  495. 826 

Friachmann  Proc.  Pr.  ttoh.  (172^8)  1013 

Froehlich  Chr.  Min.  Germ.  (1760)  1337 

Froelich  Erasia.  SJ.  Germ.  (1758)  1590 

1009 

Froelich  Gabr.  Germ.  (1725)  .   .  1189 

Fromageau  Germ.  Gall.  (1705)    .  970 

From  Jo.  SJ.  Mor.  (1739)   .   .    .  1045 

Fromm  Audr.  Germ.  (1183)    .   .  402 

Fromondus  Lib   !Q_1 

Frova  Job.  It.  (1750*)     ....  1370 

FrOhwirth  Jo*.  SJ.  (1743)  .  .  .  1377 
de  la  Fuente  Hurtado  JOid.bJ.  Hi. 

(1688)   593 

de  laTuente  Jos.  Al v.  Hisp.  (1731)  1 196 

Fuesa  Leop.  SJ.  Ge.  (1697) .    .    .  4M 

Fuet  Lud.  Gall.  (1739^7^  .   .   .  1288 

FuIcub  Tim.  Carm.  lt.  (1680)  .    .  180 


Pa*. 

Fulgent  a  Nativ.  Min.  Hisp. 

(1701)   970 

de  Furatenberg  Gerd.  Germ.  (1683)  639 
Fullonius  Joan.  Erard.  SJ.  Belg. 

(1668)   141 

Furgole  Joan.  B.  Gall.  (1761).     .  1614 

FuBter  Melch.  Hisp.  (1681  .   .    .  372 

Fyot  de  la  March  Cl.  Gall.  (1721)  1233 

Fyot  de  Vaugiraois  Cl.  Ga.  (T758)  1233 

G. 

de  Gabetz  Rob.  OSB.  (1678)   .  425.  221 

Gabiani  Jo.  Dom.  SJ.  (1694)  It.  .  660 

Gabriel  OSA.  Ga.  (172^7  .   .  1259 

GabrieliB  Aeg.  Franc.  Belg.  (1697)  616 

Gabriel  a  s.  Vinc.  Carm.  It.  (1671)  lfi 

Gabrielli  Felix  Conv.  It.«  (1684)  .  356 
Gabrielli  Jo.  B.  Cist  It.  (1711)  692.  389 

Gaddi  Joan.  Bapt.  It.  (175(T)  .    .  1487 

Gaetanis  de  Bened.  It.  (1747*)    •  1370 

Gaffarel  Jac.  Gall.  (1681)   ...  429 

Gagliardi  Paul.  lt  (174~2)  .   .   .  1467 

Gagna  Casp.  Jos.  SJ7TtT(1766)  .  1626 

Gaitte  Jac.  Gall.  (1688*)    ...  618 

Gal  Thom.  Min.  Tranail.  (1754*)  1375 

de  Galantas  Fstoras  Hung.(1698*)  395 

Galanus  Clem.  Theat  It  (1666)  .  118 

Galeeius  It  (1679)   223 

Galien  Jos.  OP.  Gall.  (1762)    .    .  1399 

Galimberti  It.  (1739*)   ....  1043 

Gahtius  M.  Ant  Min.  lt.  (1665)  .  29 

Gallifet  Job.  SJ.  Gall.  (1749^7  .  1659 

le  Galloi»  Ant.  Paul.  OSBTT1695)  432 

le  Gallois  Jo.  Ga.  (1707)     .   .   .  432 

Gallus  01.  Ga.  (1737^  .  .  .  .  1244 
Gaman»  Jo.  SJ  JBelg.  (1684)  .  670.  559 

Gan»ler  Rnp.  OSB.  Ge.  (1703)     .  991 

Garau  Franc.  SJ.  Hisp.  (1701)    .  674 

Garay  Em.  Min.  Hisp.  (174TT    .  1498 

Garbelli  Ant.  It  (1714)  ....  963 

Garbelli  Phil.  It  (1741')    .   .   .  1410 

Garbi  Aloys.  M.  8M  V.  lt  (1722)  .  1236 

Garcia  Eli».  Carm.  It  (1710')  .    .  678 

Garcia  Franc.  Hi.  SJ.  (1685)  .   .  901 

Garcia  Mich.  Min.  Hiap.  (1704)  .  971 

Garcia  Nic.  Hisp.  (1745)  .  .  .  1601 
Garcia  de  Londogno  Nic.  Hiap. 

(1701')   807 

du  Gard  Car.  Lud.  Gall.  (1754*)  1394 
Gardebosc  Ambr.  CaniK  Gall. 

(1715*)   888 

Gardini  Ant.  M.  It  (18C0)  .   .    .  1361 

Garet  Joan.  OSB.  Gall.  (1694)  496 

Gnriel  Petr.  Gall.  (1670)     ...  198 

Garnier  Jul.  OSB.  Gall.  (1726)  1148 

1453 

Garnier  J  o.  SJ.  Gall.  (1681)  490.*858 

Garnier  Petr.  Ing.  SJ.Gal 1.(1763)  1148 

Garofalo  Blas.  It.  0762)     .   .   .  1523 

Garrido  J.-B.  OSB.  Hisp.  (1745')  Ifilfi 


1971 


Index  theologorum. 


1972 


Psj. 

Garaffi  Malatesta  J.  It  (1691).   .  665 

Garsi  Jac.  Conv.lt.  (1698) .    .   .  698 

Garzon  Jo.  Matth.  SJTHIsp.  (1762)  1694 

Gaspari  JB.  (1768)   1488 

Gassmann  AntUSA.  Germ.  (1741)  1608 

GasparruB  M.  It.  (1721*)     .   .    .  1288 

Gaainer  Jo.  B.  SJ.Traruilv.  (1723)  999 

Gaatinean  Nic.  Gall.  (1696)    .    .  437 

Gatti  Marc.  A.  It  1704*)    .   .   .  1172 

Gatti  Jac  Ph.  OSA.  (1744)     .   .  1664 

Gattico  Jo.  B.  CR.  lt  (T754)   .   .  1643 

Gattola  Erasm.  OSB.  TSTfl734)  .  1241 

Gaubil  Ant  SJ.  Ga.  (1759)  .  .  1562 
Gaud  Lamb.  OP.  GalMT7jr)  1080. 1613 

Gaudinus  Jac.  Gall.  (1695)     .    .  4M 

Gaudin  Alex.  Carth.T5aTT(1707}  727 

Gaudio  Const  It.  (1763*)  .   .   .  1487 

Gautniche  Petr.  SJ.  Gall.  (1681)  504 

Gautier  Jos.  SJ.  Germ.  (1755)     .  1339 

Gautier  Jo.  B.  Gall.  (175577^ .   .  1417 

Gavardi  Frid.  N.  OSATTtT(1715)  680 
Gayelli  Ant.  Min.  It.  (1712)     683. 1008 

Geiger  Ant.  SJ.  GermT7j752i     .  1168 

Geiger  Fr.  SJ.  Germ.  (1734)  .   .  1168 

Geleniut  Vict.  Cp.  (166^TT  •    •  312 

Geneat  Car.  Cl.  GairTT7I9)    .    .  729 

Genet  Eranc.  Gall.  (1703T".   .   .  944 

Genet  Gall.  (1716)   944 

Gengell  GregTSJTPol.  (1727)  .   .  1033 

Gennarius  The:d.  OSF.  It~il684)  351 

Gennaro  Nic.M.  OP.  It  (1702)  .  961 
deGennei  Henr.  A.  D.  SJ.Gall. 

(1757*)   1399 

de  Gennes  Jul.  Ren.  Benj.  Gall. 

(1748)                          1396.  1399 

lc  GenlUJoan.  Gall.  (1675*)   .   .  589 

a  Gentilino  Jo.  B.  Min.  It.  (1756)  1431 

Gentilotti  Joan.  Ben.  Jt.  (l72oTT  1264 

Geoffroy  GalL  (1716)   434 

de  Georges  P.  P7Ga:(1756)    .   .  1652 

Georgius  Joao.  Helv.  (1665)  .    .  116 

Georgius  Ign.  08B.  DaTm7(1730')  1134 

de  Gerard  Armand.  Gall.  (1697)  .  465 

Gerard  Andr.  SJ.  GaU.  (1686)  .  68 
Gerbaia  Joan.  Gall.  (16991  .  691.  223 
Gerberon  Gabr.  08B.  Gall.  (1171) 

852.  330.  614.  824 
Germain  Mich.  OSB.  Gall.  (1686)  871. 865 

Germon  Barth.  SJ.  Gall.  (^718)  •  867 
Gervaise  Fr.  Arm.  Trap.  Gall. 

(1751)   1444.  1566 

Gervaise  Nic,  Gall.  (1729)  .   .   .  1162 

Gervasius  Brisacionsis  Cap.  (1717)  648 

Gervadus  a  s.  Elia  Carm.  ItTI696)  697 

Gerwig  Laur.  SJ.  Germ.  (1681)  .  342 

van  Gestel  Corn.  Belg.  (1748)     .  1539 

Gesures  Franc  OSB.  Gall.  (1705)  826 

Geysz  Guil.  Min.  Ge.  (1695)   .   .  991 

Ghezzi  Nic.  SJ.  It  (1766JT   .    .  1621 

Ghezxi  Petr.  Leo  It7l75o)     .    .  Iii28 

Giacchi  Bero.  M.  Cp.(I744)   .   .  1664 


Paf. 

Giannetti  Frid.  It  (1708)  .    .    .  1567 

Ghuyaet  Ant.  SJ.  Belg.  (1687)     .  549 

Giampalentea  Jac.  It  Q669')  .    .  182 

Giannini  Aeg.  It.  (1712^    .   .    .  795 

Giannetasio  N.  P.  It  (1715)    .    .  894 

Giattini  Jo.  Bapt  SJ.TTTI672)  .  194 

Gibalinuj  Job.  SJ.  Gall.  (I67T)    .  262 

Gibbon  Aug.  OSA.  Hib.  (1676)   .  3H1 

Gibert  Joan.  Petr.  GaU.  (1736)    .  1285 

Gibcrt  Blaa  Gall.  (1731)    .    .    .  1285 

Gibert  Balth.  (1741T~7^   ...  1285 

Gigli  Hier.  It  (T72T)     ....  1227 

Gihl  Jos.  SJ.  BohTTl746)   .    .    .  lftll 

Gilbert  Petr.  Ga.  (1759T  .    .   .  1559 

Gillis  Jos.  OP.  BelgTTl7l5')    .    .  963 

Gioeni  P.  (1761)   1530 

Oiordanini  P.  Fr.  Miss.  lt.  (1720)  970 
Giorgi  Dom.lt.  (1746)    .  1563-1272 

Girard  Ant  SJ.  Ga7TTj>79)     .    .  312 

Girard  Ga.  (1660*)   lo_l 

Girardeau  NicTGa.  (1743')    .    .  1402 

Girardet  Phil.  OSB.  Ga.  (1754)  .  1120 

Girardi  Fel.  t  J.  It  (1665)  .    .    .  80 

Girardin  Jac.  Fel.  Oall.  (1753)  1537 

Giribaldi  Sil.  0.  Barm.  lT(T72W  946 

Girken  Nic.  OSA.  Germ.  (1717)  .  646 

Girveai  Franc  It.  (1749*)  .   .  1£7_1 


Giry  Franc.  Minim.  Gall.  (1688)  .  572 

Gisbert  Blas.  SJ.  Gall.  (173TTTT  .  1285 

Giabert  Joan.  SJ.  Gall.  (1710) .    .  956 

Giuliani  Joan.  SJ.  It  (1707*)      .  950 

dei  Giusti  Vinc.  (1739)  .    .    .    .  1294 

Giustiniani  B.  It  (1692)     ...  554 

Gletle  Job.  Bern.  Genn.  (1696)    .  596 

Glowacki  lgn.  SJ.  Pol.  (J729J    .  1292 

Gobat  Georg.  SJ.  Germ.  (1679)    .  221 

Gobien  Car.  SJ.  Gall.  (17t)8T~^   .  901 

Godden  Thom.  Angl.  (1688)  .    .  405 

Godeau  Ant  Gall.  (1672)    ...  177 

Godinus  Jo.  Ang.  OSBTGall.  (1665)  546 

de  Godoy  Petr.  OP.  Hisp. (1677)  7 

Geoppert  Georg.  SJ.  Germ.  (1706)  660 

Goergei  ChriatT.  SJ.  Hung.  (17471  1332 

Goethals  Jo.  Belg.  (1742)   .    .    .  1406 

Goet»  Car.  Cist  BohTTT759)   .   .  13*3 

Goet*  Lud.  OP.  Germ.  (1710)  .    .  948 

Goetse  Jo.  C.  Fr.  Qe.  (17W~  .  .  1380 
Goetsenberger Fr.  deB  Germ.(1753)  1380 

GofBne  Leon.  Praem.  Germ.  (1719)  986 

Gohard  Petr.  Gall.  (1749)  .  .  .  1614 
Gonet  Jo.  B.  OP.  GaTir(1681)  317.  611 

Gonsalez  Matth.  Did.  Hisp.  (1741)  1349 
Gonzales  de  Rosende  A.  cl.  r.  Hisp. 

(1681)   371 

Gonzaleza  b.  Petr.  OP.  Hisp.  ( 1 713)  900 
Gonzalez  de  Santalla  Th. 

SJ.  Hi.  (1705)  .  .  .  .  961.  972 
Gonzalez  de  Torres  Eus.  Min.  Hisp. 

(1718*)  ...       ....  908 

Gonzalez  et  Virtus  E.Hisp.  (1710)  936 

Goodwin  lgn.  8J.  Ang\  (1667)    .  92, 


1973 


Indez  theologorum. 


1974 


Paf. 

Gorcsynski  A.  Mi.  CRL.  Pol.  (1713)  912 
Gordon  Andr.  OSB.  Scot  (1761)  .  1331 
Gori  Franc.  It.  (1757)  ....  1575. 
Gorin  de  8t  Amour  Ga.  (1687)  .  44ji 
Gormas  Jo.  B.  SJ.  Hisp.  (1708)  .  674 
Gother  Joan.  Angl.  (1704)  ...  698 
Gotti  Lnd.  OP.  ItTl742)  .'  .  1353 
Gottscheer  Mart.  SJ.  Germ.  (1731)  1006 
Goudin  Ant  OP.  Gall.  (1696) .    .  320 

GouietPetr   1084.1175 

Gould  Thom.  Hib.  (1734)  .  .  .  1059 
de  Goussanville  Petr.  Gall.  (1683)  496 
Govaerta  Petr.  Belg.  (1726)  .  .  1283 
Goville  Petr.  SJ.  Ga.  Q758)  .  .  1563 
Gradius  Steph.  Dalm.  (1583)  .  .  614 
Grae*  Corb.  OSB.  Germ.  (1757)  .  1382 
Grammatici  Nicas.  SJ.  IM1736)  1170 
Grifia  Nieto  Ant.  Higp.  (1665*)  .  252 
Grainville  P.  Jos.  SJ.  Ga.  (1730)  1259 
le  Grand  Ant.  Min.  Gall.  (1699)  .  504 
Grainville  Jo.  Ga.  (1733)  ...  213 
Grandami  Jac.  SJ.  Gall.  (1672)  .  171 
Grandet  Jos.  Sulp.  Ga.  (1724)  .  1251 
Grandi  Bonif.  Mar.  OP.~TETI692)  345 
Grandi  GuidoCam.  It  (1742JT557.  1171 
Grandi  Vict.  It.  (1708*)  ....  887 
Granelli  Car.  SJ.  (1739) ....  1590 
Grandin  Mart  GalTOTl) .  322-  1005 
Grandvillliere  Jac.SJ.  Helv.  (1752)  1376 
Graugel  Chriat  SJ.  Hiap.  ( 1732)  1120 
Grasai  Petr.  M.  It  (1707*)  ...  924 
Grassoldt  Bern.  SJ.  Boh.  (1756)  .  1647 
Gratianus  Lib.  v.  L.  Meyer  .  . 
le  Gran  Jac.  Gal.  (1734)  .  .  .  1233 
Grancolas  Joan.  Gall.  (1732)  1317 
de  Graveson  Hy.  OP.  Gall.  (1753)  1186 
Gravina  Jan.  Vinc.  lt  (1718)  .  935 
Graviset  Paul.  Gall.  (1700)  .  .  452 
Gravois  Marc  A.  Min.  (1762*)  .  1360 
de  la  Grayge  JB.  Ga.  (1680')  .  .  321 
de  Grazac  Andr.  Cap.  Ga11.H727')  1084 
Graxini  Aug.  Laur.  It  (1755*)  .  1521 
Grebner  Leon.  SJ.  Germ.  (1742)  .  1594 
Gregorius  a  s.  Joa.  Carra.  Germ. 


(1763)   1382 

Gregonus  a.  s.  Lanrentio  Ca. 

(16£9)   339 

Gregorius  Lugd.  Cap.  Gall.  (1688)  431 
Gregorius  salmanticensis  Cap. 

.  1678*1   Mi 

Gregonua  de  Sebenico  Ca.  It 

(1665*)     .....     .#  .  26 

Gregorius  Valentianus  Cap.  sic. 

(1663)   305 

Gregoriua  a  Jesu  M.  Carm.  It 

(1665')   27 

Gremner  Jac.  SJ.  Germ.  1 1757)  .  1428 

Grenack  Ad.Jos.  Ge.  (1744*)  .    .  1276 

Griffon  Gall.  (1711)   660 

Grim  Leop.  SJ.  Boh.  (1759)    .    .  1378 

Grimaldi  Const  It  (1750)  .       .  685 


P»«. 

Grimaud  Gilb.  Gail.  (1666)  .  .  306 
van  Grinaven  Leon.  SJ.  Belg. 

(1752)   1348 

Groll  Ad.  a  s.  Ge.  Sch.  p.  Germ. 

(1743)   1385 

Gropplgn.  OSB.  Germ.  (1758)  .  1540 
le  Gros  Kic  GalL  (1751)    .     1396.  724 

Grossi  Phil.  M.  Praed.  It  (1704)  946 

de  Grossis  Joan.  Bapt  It  (T666)  207 

Groten  Bed.  OSB.  Ge.  (1756)      .  166Q 

GrotenVinc.  M.0679*)     .   .    .  17 

Grossmann  Theod.  OP.  G.(1761*)  1377 

Grothaus  Jo.  SJ.  Ge.  (1669)  .  •  106 
Groteste  de  Mahis  Mart.  Gall. 

(1694)   434 


GrustneFCas.  Pr.  Ge.  (1754)  .  .  1332 
Grnther  Phil.  Cler.  regTTT7Tr)  .  960 
Gualdo  Gabr.  Theat  lt  (1743)  .  1639 
Guarin  Petr  OSB.  Gall.  (1729)  .  1119 
Guarnerius  Ant  0.  Conv.lt.  (1694*)  382 
Gubernatis  Dom.  0.  Min.  lt  (1690)  557 
Gudenus  Ana.  Germ.  (1721')  .  .  1050 
Gudenus  Maur.  Germ.  (1680)  .  110 
Guedier  de  St.  Aubin  GaIT(T742)  1414 
Gu6ret  Ludov.  Gabr.  (1759)  .  .  1397 
Guerin  Nic.  SJ.  Gall.~(T735)  .  •  1132 
Guerinois  Jac.  Cas.  GaTT7l703)  .  662 
Guerrerus  Ant.  OSA.  HiapT]l733^  1297 
Guerrini  Mart.  Ant.  lt  (1696')  .  545 
Guesnie  Claud.  OSB.  Gall.  (1722)  1595 
Guetrather  Od.  OSB.  Gerra.  (1759) 

1642.  643 
GuetratherPetr.Ben.Germ.(1725) 

1277.  1218 

Gneulette  Sim.  OSB.  Gall.  (1699)  535 
Gutt  Verem.  OSB.  Gerai.  (1761)  .  1012 
Guiccirirdi  Ant.  M.  SJ.  Itll739)  1128 
Guichard  Lud.  Anast  Min.  Gall. 


(1737)   1254 

GilbeTtTetr.  Gall.  (1759)  .    .    .  1589 

Guileluius  a  s,  Mart  Ga.  (1680*)  q7 

Guillaerts  Dom.  Belg.  (1723)  .    .  1133 

Gnillebaud  Petr.  Gal I.H367)     .  192 

Guilleminot  Jo.  SJ.  GallTTIlfeO)  .  44 


Guilleminus  Petr.  OSB.  GattTT747)  1418 
Guimenius  Am.  v.  Moya  .  .  .  611 
Guiot   de  Marne  Joa.  C).  Gall. 


(1731*)   1134 

Guittart  Raph.  OSF.  Hisp.  (1687*)  21 

(iumila  Jos.  SJ.  Hi.  (1750)  .  .  .  1561 
Gutierez  de  la  Sal.  A.  $J.  Hiap. 

(1745)   1349 

GutraTJTUd.  OSB.  Ge.  (1759)  .    .  1542 

Guyard  Ant.  OSB.  Gall.  (1760)    .  1642 


Guyard  Bern.  OP.  Gall.  (1674)  .  fiL  41 

Guxet  Car.  SJ.  Gall.  (1664T^  •  307 

H. 

Habert  Isaac  Gall.  (1668)  65.306 

Habert  Lud.  Gall.  (1718) ,  .    .  .  740 


1  975 


Index  theologorum. 


1976 


Paf. 

Habiareitiger  Col.  08B.  (1753)    .  1650 

Hacket  Jo.  OP.  (1676)   ....  32 

Hackhoffer  Arn.  Min.  G.  (1739)  .  1276 

Hacki  Joan.  Fr.  SJ.  Pol.  (1696)  .  393 

Hacki  CiBt  Ge.  (1703)    ....  393 

Hader  Jo.  8J.  Germ.  (1701)  .  .  649 
Hadrianua  a  Nancaeo  0.  Gap. 

(1729*)   1003 

Hueckl  NonnoB.  08B.  G.  (1754)  .  1376 

Hagemann  Ger.  OSB.  G.  (1702)  .  713 

Haidelberger  G.  SJ.  Germ.  (1683)  396 

Haidenfeldt  Alph.  OSB.  Ge.  (1751)  1229 

Haitaius  Petr.  J.  Ga.  (1718)    .   .  928 

Hejek  Boh.  (1715*)   1215 

Hajea  Jac.  SJ.  Belg.  (1678')    .   .  83 

du  Halde  Jo.  B.  SJ.  GalL  (1743)  .  902 

Halden  Jo.  Bapt.  8J.  Germ77T726)  1322 

Halll  Petr.  GaU.  (1689)  .    ...  583 

dn  Hamel  Bard.  Gall.  (1751*) .   .  667 

dn  Hamel  Jo.  B.  Gall.  (1706)  .  667 

Hamilton  Joa.  Rod.  Angl.  (1722)  1056 

Hammer  Alex.  Germ.  (1744')  .   .  1610 

Hammerachmid  Jo.  Fl.  Boh.  (1737)  1262 

Hamon  Jo.  Gall.  (1687)  ....  465 

Hannenberg  God.  SJ.  Pol.  (1729)  1062 

Hannot  Joa.  B.  Belg.  (nS7)~~.  1067 
Hanthaler  Cbrya.  Uiat  Uerm.  (1764)  1556 

Harcourt  Guil.  SJ.  Angl.  (1679)  32 
Ha  r  d  ou  in  Jo.  SJ.  Gafi.  (172971198. 794 

Hardter  Henr.  OSB.  Germ.  (1738^  1304 

de  Haren  Fr.  RQtger  Belg.  (1724)  1289 
Harney  Mart  OP.  Belg.  (17047  718.  721 

Haroldua  Fr.  Min.  Hib.  (1685)    .  657 

Hnrtaheim  Casp.  SJ.  (1758)    .   .  1517 

Hartaheim  Joa.  SJ.  Germ.  (1763)  1517 

Haselbauer  Fr.  SJ.  Boh.  (17o6)  .  1431 

Hatcliffe  Vinc.  SJ.  Ang.  (1670)  .  92 

Haunold  Chriat.  8J.  Germ.  (1688)  621 

Hauaer  Berth.  SJ.  Germ.  (1762)  .  1331 

Hauteaerre  v.  Alteaerra  ....  590 

de  Hauteville  Nic  Ga.  (t  1681)  .  633 

Hautin  Jac.  SJ.  Ga.  (1671)     .   .  314 

Hauzeur  Matth.  Min.  Belg.  (1676)  82. 

Haver  Jo.  Germ.  (1708*)     r~~.  985 

Haverman»  Mac.  UPTBelg.  (1680)  223 

Hawarden  Ed.  Angl.  (1735)    .    .  1056 

de  Hayea  Jac.  8J.  Be.  (1682)  .   .  409 

Hayko  Matth.  8J.  Germ.  (1742)  .  1345 
Haymo  a  a.  Ciemente  Carm.  Jt 

(1668)    3 

HazarTCorn.  SJ.  Belg.  (1690)     .  411 

Hebrera  Joa.  A.  Min.  Hiap-  (1710)  909 

Hecht  Hyac.  Pr.  Ge.  (1734*)   .   .  648 

Hequet  Jo.  OP.  Hib.  (1675)    .   .  32 

Hecquet  Phil.  Carm.  UaTT(1737)  1311 

Uetther  Fr.  Pr.  Ge.  (1691')     .   .  637 

Heiber  Gel.  OSA.  Bav,  (1731)     .  1190 

Heidelberger  Ge.  SJ.  (1394)  .  .  22Q 
Heimbach  Matth.  SJ.  Germ.  (1747)  1665 

Heinlin  Henr.  OSB.  Germ.  (1680)  270 

Heia'inger  Ant.  SJ.  Germ.  (17457  1650 


Pa«. 

Heiaa  WUib.  Min.  Ge.  (1766*) .  .  1383 
Helbig  Joan.  Laur.  Germ.  (1717*)  807 
Heliaa  Edm.  Belg.  (1754*)  .  .  .  1306 
He'iodorua  Pariaienaia  Cap.  (1684*)  317 
Helwig  Chriat  Germ.  (1744)  .  .  1380 
Helyot  Petr.  OSF.  GalMl7l6)  .  903 
Hemm  Joa.  B.  OSB.  Germ77l7l9)  646 
Hemmert  Lud.  OSA.  B.  (1664*)  .  156 
Henao  Gabr.  SJ.  Hiap.  (1704)  .  669 
Hennebel  Jo.  Lib.  Belg7Tl720)  725.  389 
Henneguier  Hier.  OP.  Gall.  (1712) 

652.  325 

Hennequin  Claud.  Gall.  (1738)  .  1121 
Henno  Franc.  Min.  Ge.  (1713*)  647.  961 
Henrart  Henr.  0.  Min.  Belg.  (1717)  967 
Henricua  a  a.  Ant.  (1793*)  .  .  .  IMI 
Henricua  a  e.  Ignatio  Carm.  Belg. 

(1719)   942. 410.  1071 

Henriet  Protaa.  OSF.  GaU.  (1688)  467 
Henry  Nic  GaU.  (1752)  .  .  .  .  1407 
HenBcheniuB  God  SJ.  Belg. 

(1681)  568,231 

HeranWAnt.  It  (1668/)  ...  12. 
de  HericourtLud.  GaU.  (1752)  1618, 421 
Herinckx  GuiL  Min.  Belg.  (1677)  48 
Herlet  Georg.  Frid.  Germ.  (1718)  968 
Herman  Godefr.  SJ.  Germ.  (1743)  1344 
Hermann  A.  Coel.  OSB.  (174lT^  1340 
Hermann  Am.  OSF.  Germ.  (1700)  337 
Hermann  Ant  M.  OP.  Boh.  (1741)  1602 
Hermann  Joa.  a  a.  Hil.  OSA.  Ge. 

(1761*)   1275 

Hermann  J.  a  aa.  Trinit  OSA.  G«. 

(1716*)  971 

Hermant  Godefr.  GalL  (1699)  .  492 
Hermant  Joan.  Gall.  (1726)  .  .  11% 
L*HeraiaierNic.  Gairr[I735)  .  1002 
LHertnite  Fr.  SJ.  Be.  (169Uj~  .  412 
Hernandez  de  la  Torrt  IL  Hi. 

(1695)   361 

Heniio^Jac.  OP.  Gall.  (1706)  .  .  961 
Herrera  Aug.  SJ.  Hiep.  (1684)  .  360 
Herrgott  Marq.  OSB.  Germ.  (1762)  1554 
Hertenberger  Cont.  SJ.  Ger.  (1752)  1510 
Hertfelder  Bern.  OSB.  Ge.  (1664)  218 
Hertahala  Fr.  Belg.  (1702)  ...  933 
Hertzig  Fr.  SJ.  Mor.  (1732)  .  .  1050 
Herveua  Dan.  Or.  GalL  (1694)  .  423 
Heaer  Ge.  SJ.  Germ.  (16867  •  •  144 
Heuschen  Ben.  OSA.  Ge7Q6W  .  680 
▼an  Heuaen  Hug.  Fr.  Bat  (1719)  895 
Heuxet  Jo.  GaU,  (1728)  ....  1081 
Heveneai  Gabr.  SJTHong.  (1715)  989 
Heyendal  Nic.  OP.  Belg.  (1733)  .  1242 
Hidalgo  Jo.  OSA.  Hiap.  (1736*)  .  1014 
Hideux  Ludov.  Gall.  (1720)  773-  I2I6 
Hieber  GeL  OSA.  Ge.Tl72I)  .  .  1326 
Hieronymua  a  Montef ortino 

Mi.  It  (1728')  .....  995 
HleronymuB  a  a.  Aug.  Trin.  Hi. 

(1737')  1032 


1977 


Indejc  theologorum. 


1978 


Hieronymus  a  b.  Hel.  Car.  It.  (1701*)  949 
Hieronymus  a  t.  Paulo  OSA.  GalL 

(1703*)   746 

Hilden  Hieron.  OP.  Ger.  (1682)  .  336 

Himbert  Gall.  (1690*)    ....  421 

Hinckelmann  Fab.  Min.Ge.  (1721')  1048 

de  Hirnheim  Pr.  Ge.  (1679)    .   .  315 

Hirschmentel  CL  (t  1703)  .    .   .  896 

Hlawaczek  Mart.  SJ.TBoh.  (1722)  1060 

Hoch  Greg.  08F.  Germ.  (1762*)  .  1383 
Hochkirchen  Ant.  QSA.  Germ. 

(1762')   Ifi06 

Hodin  Felii  OSB.  Gail.  (1765)    .  1209 

Hodleaton  Rich.  OSB.  A.  (1688*)  405 

HoeEer  Ang.  OSA.  Ger.  (1713)   .  647 

Hoehn  Nic.  SJ.  Germ.  (1739TT   .  1009 

Hoeller  Franc.  SJ.  Ge.  (1732)     .  1266 

Hoeaike  Matth.  8J.  Germ.  ( 1724)  1010 
Hoermann  Engelb.  OSB.  Germ. 

(1754)  ,  1383 

Hoermannseder  Ans.  OSA.  Ge. 

(1740)   1008 

Hofer  Jo.  B.  SJ.  Tir.  (1760)    .   .  1377 

Hoffreumont  Gerv.  Belg.  (1737)  .  1071 

Hofstetter  Jac.  Min.  QermT(T711')  1275 

Hofstetter  PhiL  SJ.  Germ.  (1720) .  964 

Hohenauer  Leon.  Ge.  (1721)  .   .  1219 

Holzbecher  Christ  SJ.  BohT(1722)  1276 

Holzmann  ApoL  Min.  Ger.  (1748)  1604 

van  Hondeghem  Min.  Belg.  (1661)  60 

van  Hondeghem  Min.  Belg.  ( 1664*)  50 
Hongnant  Cl.  Ren.  SJ.  Gall.  (1745) 

1123.  131oTT3m  1403 

Honkamp  Matth.  Germ.  (1690)  .  468 
Honoratuiai.M.  Carin.  Gall. 

(1729)   ....    1163.  225. 1126 

Hononus  ab  0.  SS.  Corm.  (1716)  988 

Horack  Sam.  OP.  Boh.  (17421     .  1660 

Horn  EL  Min.  Ge.  (1744)    .   .   .  1342 

Horner  Greg.  OSB."Ger7(1760)  .  1380 

Hornes  Phil.  SJ.  Belg.  (167BJT  .  264 

Horry  Cl.  GalL  (1700*)  ~.  7~ .  .  586 
Horvath  M.  a  ss.  Trinit  Sch.  p. 

Hu.  (1752)   1642 

HoetynBkiToan.  SJ.  Pol.  (1685)  .  343 

Houdry  Vinc.  SJ.  Ga.  (1729)  .   .  1326 

de  Housta  Bald.  OSA.  Be.  (1760)  1174 

Houteville  Cl.  Fr.  Ga.  (1742TT~.  1388 

Hoynck  Be.  (1724)   1059 

Huber  ApronTOSB.  Ge.  (1755)   .  1498 

Huby  Vinc.  SJ.  Ga.  (1693)     .   .  629 

Huddleston  Jo.  SJ.  AngTX1700)  .  963 

Hueber  Alph.  OSB.  Ge.  (1734)   .  1242 

Hueber  Ben.  Ciat  Ge.  (172?)     .  1008 

Hueber  Fort  Mi.  Ge.  (1706)   .   .  909 

Hueber  PhU.  OSB.  GeTTf725)    .  1241 

Huebmann  Sim.  OSA.  Ge.  (1676)  312 

HuetinaDan.  GalL  (1721^T  1091 

Huetlin  Ant  SJ.  Germ.  (I7BI)    .  1&J8 

Hugo  Ludov.  OP.  Genn.  (1739)  .  1234 

Haguenin  Dav.  Gall.  (1705T~  •  746 


Huhndorf  Ud.  OSB.  Ge.  (1752)   .  1331 

Humbelot  Martin  Gall.  (1719)    .  799 

Humpl  Col.  08A.  Qerm.  (1708)  .  647 

Hunolt  Fr.  SJ.  Ge.  (1746)  .  .  .  Ifi64 
Hor6  Car.  Gall.  (1717TT  804.  460,  462 
Hurtado  GutierreTTld.  SJ.  Hiip. 

(1721)   1296 

HuygehBGom.  Belg.  (1702)   .    .  722 

Huylenbrock  Alph.  BeTgT(1722)  1062 

Huylenbrock  Fr.  Cp.  (1709T~T .  1062 


Ignatiufl  a  s.  Ant  Trin.  Ga.  (1707*)  905 
Ignatius  J.  a  Jesu  M.  Carm.  v. 

Sanson  J   200 

Ignatiufl  Rhenofeld.  Cp.  (1702)  .  820 

Ildephonsus  ab  Ang.  v.  Alphonsus  676- 

Hger  Prosp.  OSB.  Germ.  (1763)  .  1660- 

llles  Andr.  Hung.  (1712)   ...  704 

llllung  Jac.  SJ.  Germ.  (1695)     .  699- 

Imbert  Edmund  GalL  (17W  •   •  814 

Imbonati  Car.  Jos.  Cist.  It  (1694)  424 

Incesin  a  s.  Maria  M.  Gall.  (lBW)  138, 

lndersdorffer  Jos.  08B.  Qe.  (1701)  964 
Ingoult  Nic.  L.  SJ".  Gall.  (1754) 

^mL1244 
d'Inguimbert  Jos.  D.  Cist  Ge. 

(1767)   1394 

IningerTrid.  8J.  Bav.  (1696) .   .  1011 

Ininger  Jo.  B.  OSA.  Germ.  (1730)  1011 

Innocentius  XL  (1689)  ....  575 

Innocentius  XII.  (1709) .   .   .    .  678 

Innocentius  XIII.  (1724)     .    .    .  1269 

Innocentiufl  a  Th.  A.  Germ.  (1733)  1012 
Inurrigarro  Bern.  OSF.  HL  (IB7T)  13, 

Inveges  Aug.  It  (1677)  ....  140 

Irenaeus  a  Cruce  CarmTIt  ( 1 698*)  546 

Irenaeufl  a  s.  Jac.  Carm.  Gall.  (1676)  322 

Iribarren  Ant  OP.  Hisp.  (I7ffl*)  948 
Isidonifl  a  •.  Jos.  Carm.  Belg. 

(1666)   215 

IsidoruB  a  s.  Mich.  Min.  Hisp. 

(1704;)   814 

Isidorus  Niostensis  Cap.  GalL    .  737 

Ivo  Parisiensis  0.  Cap.  (1686)    .  431 

Isquierdo  Seb.  SJ.  Hisp.  (1651)   .  1& 


J. 


669 
409 

207 


Jacobatius  Raph.  OP.  It.  (1711*) 
Jacobi  Jo.  Min.  Belg.  (1695)  .  . 
Jacobillus  Lud.  It.  (1664)  .   .  . 
Jacobus  a  s.  Ant  Carrn.  Belg. 

(1703)   93* 

Jacobusa  s.  Dom.  OP.  Gali.  (1704) 

^«52.  610 

Jacobus  a  e.  Mich.  Ful.  GalL  (1675)  149 
Jacobus  aKempifl  Min.  Be.  (1785)  803 
Jacques  Franc.  Min.  GalL  (1716)  886 
Jajus  Claud.  Mich.  GalL  (j%75)  .  129- 


1979 


Index  theologorum. 


1980 


Jammy  Petr.  OP.  Gall.  /1665)  .  71 
Janinus  Ludov.  SJ.  0^11771672)  13&  560 

Janka  Eust.  Cist  Bolg.  (1742)     .  1236 

Janninck  Conr.  SJ.  Belg.  (1723)  1246 

Jansen  Leon.  OP.  Germ.  (1754)  .  1624 

Jansaens  Herm.  Min.  Belg.  (1762)  1412 

de  Janua  Gaud.  Min.  lt  (1748*)  .  1618 

Janvier  Ambr.  OSB.  Gall.  (1682)  481 

<lu  Jardin  Th.  OP.  Belg.  (17537".  1061 

Jeremias  a  Patavio  Min.  (1747)  .  164Q 

le  Jeune  Jo.  Or.  Ga.  (1672)     .    .  314 

le  Jeune  Paul.  SJ.  Ga.  (1664)  .  210 
Joachim  a  Jesu  M.  Carm.  Belg. 

(1696')   457 

Joachim  a  s.  Maria  Carm.  (1697)  457 
Joachim    RappersvillanuB  Cap. 

(1726')   1048 

JoannesATas.  Car.Aug.lt.  (1715)  809 
Joannes  ab  Annunc.  Carm. 

Hi.  (1701)   675 

Joannes  a  s.  Ant.  cl.  r.  M.  D.  It. 

(1732')   1014 

Joannes  a  s.  Ant  OSF.  His.  (1733')  1262 
Joannes  de  Augustinis  Min.  It. 

(1751*)   1353 

Joannes  bapt.  Jo.  Jud.  (1668)     .  156. 

Joannes  de  Burgo  Hisp.  (1718)  .  1310 
Joannes  Chrys.  a  s.  Jos.  ScbpTlt 

(1743')  .    1370 

Joannes  a  s.  Fel.  Trin.  Germ. 

(1739*)   1238 

Joannes  Fr.  a  8.  Ant.  Min.  Hisp. 

(1744)   1646 

Joannes  Fr.  a  a.  M.  Magd.  Carm. 

11754')   687 

Joaones  Gr.  a  Jesu  M.  Aug.  It 

(1665')   21 

Joannes  de  Joanne  It.  (1753)  .  .  1K56 
Joannes  Lud.  a  8.  Jos.  Carm.  Gall. 

(1690)   520 

Joannes  Ambian.  Cp.  (1685*)  .  501 
Joanncs  Matth.  a  s.  Steph.  Min. 

It.  (1709*)   801 

Joannes  a  s.  Mich.  Carm.  Hiep. 

(1720)   1015 

Joannea  a  Nativ.  Min.  Hisp.  (1705)  676 
Joannes  Paul.  ab  Epiph.  Ca.  Sic. 

(1676)   314 

JoannesTaul.  a  Koma  OSF.  (1673*)  183 

Joannes  a  b.  Th.  Trin.  Hisp.  (1692')  375 
Joannes  a  as.  Trin.  Franc.  Hisp. 

(1703*)   673 

J  oannes  a  8.  Vladialao  Pol.  (1754*)  lfill 
JoanaeS  a  b.  Ant.  Walbrecht  Schp. 

Boh.  (1747)   1339 

Jotfredus  Pctr.  It.  (1692)    ...  644 

Johngton  Henr.  J.  OSB7Angl.(1723)  1036 

Joliot  Gall.  (1709*)   969 

Joly  Benig.  Ua.  (1694)  ....  640 

Joly  de  Choin  Atb.  Gall.  (1759)  .  lfiUi 
Jolv  Claud.  Gall.  (1700)    .    .  45.L314 


Joly  Lud.  Pb.  Gall.  (1755) ...  1393 

Jomart  Norb.  OSB.  GaI17(1738)  .  1306 

Jona  Jo.  B.  It  (1668)     ....  424 

Jongelincx  Casp.  Belg.  (1669)  216 
Jonghe  Bern.  OP.  Be.  (1749)  .  .1546 

de  Jonghe  Jo.  SJ.  Bat"[TBS9)  •    -  89 

Jonghen  Henr.  0.  Min.  Belg.  (1669)  112 

Jos.  Grego  OSB.  Ge.  (1674)^T  238 
Joseph  Ang.  a  Nativ.  Carm.  It. 

(1724)    .   1138 

JosepE  d?  Audierne  Cap.  GalL 

(1763)  ........  1599 

Joaeph  Ch.  a  b.  Mich.  Gall.  Carm. 

(1748)    1415 

Joseph  a  s.  Hil.  OSA.  Ge.  (1751')  1336 
Joseph  de  Jesu  M.  OSF.  Hisp. 

(1739*)   1238 

Joseph  a  s.  Maria  Ca.  Hi.  (1689)  662 

Joseph  M.  a  Jesu  Carm.  (1753*)  .  1486 

Joseph  M.  a  Jesu  It.  Car.  (1695)  .  637 

Joseph  Matrit.  Cap.  (1690^    .   .  559 

Joseph  da  Nativ.  OP.  Lus.  (1753)  1570 

Joseph  ab  Osseria  Cap.  Hisp.  (1701*)  800 

Joseph  a  Spir.  s.  Carm.  Hisp.\l73JT  1027 

Jos.  Th.  a  s.  VB.  It.  (1743)  .  .  1660 
Joseph  a  s.  Ther.  Carra.  Hisp. 

(1697)   375 

Jo8tG7GT(1754')    1416 

Joubert  Franc.  Gall.  (1763)    1428.  1362 

Jouet  Gall.  (1710*)   922 

Joueulx  Ff .  OP.  Belg.  (1707)  .   .  818 

Joul  Gabr.  SJ.  Transilv.  (1578)  .  H 

Judde  Cl.  SJ.  Ga.  (1735)    .    .    .  1325 

de  Judice  Frid.  CoeTTTK  (1754*)  .  1364 

de  Judice  Mich.  OSB.  lt.  (1727)  .  1223 
Juenin  Casp.  Orat  Gall.  (1727) 

7377951.  920 

Juenin  Petr.  Gall.  (1747)    .   .    .  1558 

le  Juge  Chri»toph.  WTGall.  (1670^  65 

Julianus  Jo.  SJ.  It.  (1707)  ...  950 

Juliu*  de  Venetiis  MTn7(1718)  213.  1359 

Junius  Andr.  SJ.  Scot.  (1679) .    .  32 

Juniua  Petr.  Min.  Hib.  (1731*)    .  1029 

di  Justi  Vinc.  lt  (1691)     ...  593 

Justiniani  Mich.  lt.  (1680)  •  •  268 
.Tuvenalis  Annaniens  Cap.  Germ. 

(1703*)   713 

Juvencius  Jos.  SJ.  Ga.  (1719)  .    .  912 

Juvet  Petr.  Belg.  (1714)    ...  818 

K. 

Kalkstein  Ant.  Ge.  (1748)  .  .  .  1426 
Kaltenhauser  Gund.  OP.  Germ. 

(1743*>   1336 

Karaperger  Fr.  Mar.  SJ.  Mor. 

(1698)   336 

Kapeller  Jar.  a  s.  Al.  Schp.  Germ. 

(1739)  .   1378 

Kapi  Gabr.  SJ.  Hung.  (1728)  .    .  1051 

Karchne  Sim.  SJ.  Genn.  (1722)  .  1302 


1981 


Index  theologorum. 


1982 


Paf. 

Karg  Joan.  Frid.  Germ.  (1719)  .  705 
Karg  Stania.  Germ.  {lUffT^  706.  1603 

Karolyi  Laor.  Hung.  (1747')  .    .  1641 

Kaufmann  G.  SJ.  Oerm.  (1721*) .  1380 

Kazenberger  Kil.  Germ.  (1750)  .  1632 
Kaxy  Fr.  Hung.  (1769)  .    .    1376.  HM 

Kazy  Joan.  SJ.  Hung.  (1759)  .  .  1375 
Keglevich  de  Buxin  J.  Hung7(1746*)  486 

Kefler  Fr.  SJ.  Germ  (1762)    .    .  1246 

a  Kempis  Jac.  Min.  Belg.  (1705) .  803 

Kerkherderen  Jo.  Gr.  BatrXT7B8)  1136 

Ketteler  Joan.  Jac.  Germ.  (1718')  890 

van  Ketwig  Jo.  B.  OP.  (1720')    .  717 

Keul  Matth.  Min.  Belg.            .  409 

Keynea  Joan.  SJ.  AngL  (1697)    .  406 

Khamm  Corb.  OSB.  Germ.  (1750)  1221 

Khinl  Aug.  Minim.  Germ.  (1731)  1012 

Khuen  Cai.  Theat  Germ.  {17 19')  682 

Kichler  Hier.  Pr.  Germ.  (1715)    .  648 

Kiene  Jo.  Ge.  Pr.  Ge.  (1670)  .   .  61a 

Kimpfler  Greg.  0SB.  Germ.  (1693)  620 

Kimpfler  Rup.  OSB.  Germ.  (1708)  620 

Kircher  Athan.  SJ.  Germ.  (1580)  140 

Kircher  Henr.  SJ.  Germ.  (1676)  .  163 

Kirn  Joa.  8J.  (1759)  .....  1692 

Kir*ch  Petr.  SJTGerm  (1721)    .  649 

Kia.  Emer.  SJ.  Hung.  (1683)  .   .  395 

KiaeUua  Phil.  SJ.  Ge.  (T68I)  .   .  636 

Kiatler  Bened.  OSB.  Bav7(T717)  .  713 

Klage  Th.  SJ.  Ge.  (1664)   ...  103 

Klem  Joan.  SJ.  Germ.  (1685)  .    .  519 

Kleydorfer  Jo.  Germ.  (1750')  .   .  1647 

Kloz  Leon.  OSB.  Germ.  (174->)    .  1334 

Kloz  Marc.  Min.  Germ.  (1763)    .  1610 

Kneutgen  0SA.  Germ.  (1716)     .  950 
KnippenbergSeb.  OP.  Germ.  (1733) 

<5id.  338 

Knippenberg  J.  Gerin.  (1719')    .  338 

Kochanowaki  Co.  Mi.  (1669')  .    .  54 

Koendig  Raph.  Cia.  Germ.  (1718*)  1008 

Koenig  Rob.  OSB.  Germ.  (1713)  .  933 

Kocszeghi  St  Schp.  (1761*7  .  .  1376 
Kojalovicz  Wijuk  A.  SJ.  Pol.  (1677)  113 

Koialovicz  Cas.  SJ.  Pol.  (1674)   .  113 

Kolb  Ger.  OSB.  Genn.  (1728  )    .  .127G 

Kolb  Greg.  SJ.  Germ.  (1746)  .    .  1512 

Kolb  Rob.  Cist  Germ.  (M')    .  696 

Kolbe  Franc.  SJ.  Boh.  (1727)  .    .  1009 

de  Kollonick  Leop.  Hung.  (1707)  702 

Koniaach  Ant.  SJ.  Bob.  (1787))    .  137 

Kopf  Ant  Min.  Germ.  (1704*)    .  706 

Kopp  Frid.  OSB.  Helv.  (1757)     .  162 

Kramaki  Malach.  8J.  Poir?1699^  394 

Kraazewaki  Dan.  Pr.  (1758)  1570 

Krattmann  Herm.  Dan.OP.(1704)  778 

Kraua  Jo.  B.  OSB.  Germ.  (1762)  I  1662 

Kraua  Jo.  SJ.  Boh.  (1732)  .  .  .  10U 
Kresalinger  Maas.   Min.  Germ. 

(1742)   1637.  930 

Kreyenriet  Thieb.  Ciat.  Ala.  (1731';  1009 

Kreyesel  Mart  SJ.  Boh.  (1714)    .  704 


Pa*. 

Krez  Alb.  OSB.  Ge.  (1713) ...  911 

Krimer  Ferd.  SJ.  Germ.  (1703)   .  932 

Krinner  Rom.  OSB.  Ge.  (1738)   .  1140 

Kriaper  Creac.  Min.  Germ.  1 1749)  1336 

Kroell  Godefr.  OSR  Ger.  (0531".  1*31 

KropfT  Fr.  X.  SJ.  Germ.  (1746)    .  1239 

Kruger  Ge.  SJ.  Boh.  1  .   .   .   .  202 

Kuemmet  Caap.  SJ.  Getm.  (1706)  806 

Kugler  Fr.  SJ.  Boh.  (1761]  .  •  1201 
Kngler  Joan.  8J.  Boh.  (1721)  1290.611 

Kulczyntki  Ig.  08B.  PoIT(r741)  .  1616 

Kuleaza  Jo.  AL  8J.  Tranailv.  (1706)  704 

Kunkel  Qoir.  Germ.  (1701)    .   .  709 

Kunica  Franc.  8J.  Hung.  (1763)  .  1611 

a  Kurako  Kuraki  PoJ.  (1672T~T  .  114 

Kurtz  Greg.  OSB.  Germ.  (1750)  .  1384 

Kflater  Lud.  Ge.  (1716)  ....  819 

Kwiatkiewicz  Jo.  SJTPol.  (1703)  890 

Kwiatkowaki  Petr. 8J. PoL(I747)  1415 

L. 

Labat  Jo.  B.  OP.  Ga.  (1738)   .   .  36 

Labat  Petr.  OP.  GaU.  (1670)  .  .  36 
Labbe  Petr.  SJ.  Gall.  (1678)     133*  603 

Labbe  P h i  1.  8J.  GaTTTI667)  .  184 

Labbey  Faugt  OSB.  GaU.  (1727)  1241 

Labenazie  Bern.  Gall.  (1696*)     .  636 

de  Laborde  Vic.  Or.  Gall.  (1748)  1616 

Ucaeua  Gnil.  SJ.  Angl.  (I673T .  93 

r^carry  Aeg.  Ga.  (1684)     ...  532 

Lackman  Jo.  Belg.  (1704)  ...  653 
Lacroix  Clau d.    SJ.  Belg. 

(1714)   941.951 

Laderchi  Jac.  Orat  lt.  (1738)  .    .  1171 

van  der  Laen  Petr.  SJ.  Bat.(1669)  36 

Lafitau  Joa.  Fr.  Ga.  (1746)  .  .  1661 
Lafon  Jac.  OP.  Gall.  (1715)    .  948.  672 

Lafoeao  OSA.  Gall.  (1672T.   .   .  E6 

Lagedamon  Jo.  Gall.  (1755)  .  .  1402 
Laget  Hon.  Vinc.  OPnSaTT.  (1718*)  960 

Lainez  Joa.  OSA.  Hia.  (1667)  .   .  14g 

de  Lalane  Nat  Gall  (1673T  •   •  24. 

Lallemant  Car.  SJ.  QaTTT674)    .  210 

Lallemant  Hier.  SJ.  (1673) ...  210 

Lallemant  Jac.  Ph.  (1748) ..   .   .  1399 

Lallemant  Petr.  CR7X~q673)  .  210 
Lalouette  Ambr.  Gall.  (1724)  1106.  458 

Lalouette  Fr.  Lud.  GalL"7l697)  .  46S 

Lambeciua  Petr.  Ge.  (1680T~r  .  251) 

LamberJ;  Joa.  Ga.  (1722)     .   .   .  1325 

Umbert  Ren.  OSB.  Ga.  (1748)  .  1558 
Lambertus    Moaburgenaia  Tap. 

(1712)   713 

Lambrecht  Lamb.  Min.  Germ. 

(1696*)   336 

Lami  Bern.  Orat.  Gall.  (1715) 

791.  1203.  1210 
Lami  Franc.OSB.  GaU.  (1711)  733.  1130 

Lamothe  Gall.  (1738)    ....  1276 

Lamparter  HenrrBJT  Hclv.  (1670)  110 


1983 


lndex  theologorum. 


1984 


Lancelot  Cl.  OSB.  Gall.  (1695) 
la  Lande  Jac.  Gall.  (1703)  .  . 
de  Landsheere  Guil.  BJT 
Landucci  Ambr.  OSA.  (1669 


Paf. 

457 
936 

"Bat  (1666)  85 
(1669)     .  215 
Laneford  Ed.  SJ.  v.  Meredith     .  701 
Lanfredini  Jac.  It  (1741)  .    .    .  1621 
Lang  Casp.  Helv.  i  jBjST)    ...  537 
Langenauer  Jos.  OfcB.  (1709)  .    .  988 
van  Langendonck  Chr.  Be.  (1672)  250 
Langleois  Joan.  B.  SJ.  Gall.  (1706)  924 
iAnguedoc  Mich.  SJ.  Gall.  (1742)  1400 
Languet  Jo.  Jos.  Gall.  (175j[UOO.  973 
Languevin  Eleon.  Ant  Gaii.  (1707)  760 
Laniez  Lud.  Gall.  (1762)    .    .    .  1397 
de  Lanne  Jo.  Cist.  GaTL  (174r)  .  1514 
de  Lannoy  AI.  OSF.  Belg.  (1678)  219. 
de  Lantage  C.  Lud.  Ga.  (1694)    .  630 
Lanteautne  SJ.  Gall.  (17S6T~.    •  1174 
Lanteriua  Car.  OSF.  It.  (1667)    .  24 
LantiiBca  Ang.  OSF.  It.  (1673')  .  180 
Lardito  Jo.  Bapt  OSB.  Hi.  (1700*)  367 
Larraga  Fr.  OP.  Hisp.  (1710)  .    .  968 
Lataste  Lud.  OSB.  Ga.  (1754)  .   .  1401 
Latenay  Fr.  Carm.  GalMT732)  .  1302 
Latius  Car.  It.  (1667)    ....  297 

de  Lattaignant  JoTSJ.  Gall.  (1728)  1132 
Laubenberger  Tim.  Germ.  (1664*)  109 
de  Laubrussel  Ign.  SJ.  Ga.  (1730)  1089 
Laudati  Bened.  OSB.  It.  (17ZIT~.  1275 
Laugeois  Ben.  Cap.  Gall.  (1682*)  459 
Laugeois  Nat.  Gall.  (16621    .  Afti 
LaunojuB  Jo.  Gall.  (1678)  219,  42.  43, 

261,455^  1076.  1184 
Laurenco  Aug.  SJ.  Hisp  (1695)  360.  611 
de  Laurentio  Melch.  SJ.  lFiT743)  1485 
Laurentius  a  b.  Fr.  B.  OSA  lt. 

(1690•)  ........  459 

Laurentiusa  s.  Paulo  Suec.  (1668')  1 14 
Laurentius  a  s.  Ther.  Carm.  Hib. 

(1670)   3Q 

Lauxmin  Sigism.  SJ.  Pol.  (1670)  113 
Lavaur  Guil.  Gall.  (1730)  .  .  .  1098 
Lazcano  Fr.  X.  SJ.  Mex7(1762)  .  1350 
Lazzarini  Dom.  It.  (1734)  .  .  .  1273 
Leali  Jos.  0.  Min.  lt.  (1682*)  .  .  351 
Leander  Divionensis  Cap.  Gail. 

(1669)   152 

Leboeuf  Joan.  Gall.  (1760) .  .  .  1535 
Lebrasseur  Petrus  Gall.  (1730')  .  1232 
Lebret  Henr.  Gall.  (1716  >  .  .  .  888 
Lecchi  Joan.  Ant  SJ.  It.  (1776\ 

m  im. 

Lecointe  Car.  Or.  Ga.  (1781)  .  .  633 
Ledermann  Henr.  03B7fT753)  .  lfilA 
Le  Clerc  Laur.  Jod.  Sulp.  (1736)  1139 
Ledrou  Petr.  L.  OSA.  Belg.(1721) 

1067.  958 

Leenaerda  Th.  OP.  Be.  (1668)  .  81 
Lefebure  Hyac.  Min.  GaTT7(l670)  296 
Lefevre  Ant  M.  Gall.  (1747')  .  .  1535 
Lefevre  Hon.  v.  Fabri   ....  614 


P&f. 

Lefevre .  de  Caumartin  Jo.  Fr.  P. 

Ga.  (1733)   1306 

Lefevre  Jac.  Gall.  (1716)   .    .  751. 154 

Legendre  Lud.  Ga.  (1733)  .    .    .  1212 

Leget  Ant.  Gali.  UTJSJT  .    .    .  1310 

Legipont  Oliv.  OSBTGer.  (1758^  .  1522 

Legris  Jac.  a  s.  Mich.  Gall.  (1676)  149 
Leinker  Me.  Eust  a  s.  Ant.  Schp 

Ge.  (1705)   650 

Leitao  Ferreiro  Fr.  Lus.  (1735)  .  1233 
Lendelmayr  Mar.  OSB^  Germ. 

(1707)   645 

LenetTEl.  Bern.  Gall.  (1748)    .  Ifi49_ 

Lenfant  Dav.  OP.  Gall.  (1688)  .  505 
Lenglet  du  Fresnoy  Nic.  GalL 

(1756)   1501.  1150 

Leo  Franc.  Germ.  (1682*)  ...  582 
Leo  a  s.  Joanne  O.  Carm.  Gall. 

(1671)   34 

Leo  a  Sambuca  Cap.  It  (1750*)  .  Ifi4fi 

Leon  OSA.  Gall.  (1705')     ...  799 

Leonardelli  Bonav.  SJ.  lt  (1757)  lfi49 

Lonardi  Thom.  OP.  Belg.  (16W  81 

Leone  de  Lycio  Di.  OP.  It  (1670*)  16 

Leoni  Franc.  lt  (1744') ....  149S 
Leonis  a  Carpo  Jo.  Fr.  Cap.  It 

(1699)   593 

LeopcldChrist.  SJ.  Germ  (1748)  1379 

Van  der  Lepe  Min.  Be.  (1695)  •  409 
Le8aro  de  Belliquadro  ATOP.  It 

(1670)   225_ 

Lescalopier  Petr.  SJ.  GalL  (1673)  54 

Lescure  Jo.  Fr.  Ga.  (1713)  ...  849 

Leski  Sam.  SJ.  Pol.  (1687) ...  393 

Lesley  Alex.  SJ.  Scot.  (1758)  .    .  lfio_7 

Lesquevin  Gall.  (1733*)     .   .    .  1121 

Letins  Const.  Min.  Belg.  (1714)  .  716 

Leullieur  Jac  Gall.  (1678^)    T  .  22^ 

Leurenins  PetrusSJ.  Gcrm.  (1723)  1276 

Lentner  Coea.  OSB.  Ger.  (1759)  .  1553 

Leyburne  Ge.  Ang.  (1677f    T  .  96 

Leytam  Franc  SJ.  Lusit.  (1715)  696 

de  Lezana  Maur.  OP.  Hisp.  (1668)  6 

LhoUky  Greg.  SJ.  Boh.  (175jgTT  1343 

Libans  Jo.  OSA.  Belg.  (17T5T  •  662 
Liberius  a  Jesu  Carm.  It. 

(1719)  .    685.  372 

Lichtenheim  Maur.  OSB.  Gerin. 

(1709)   646 

Licinius  a  s.  Schol.  Carra.  (1674)  32 

Liebig  Joan.  8J.  Germ.  (1757)    .  1343 

Lima  Lud.  Caj.  Theat  LusltTl757 )  1606 

Linas  Jos.  Merc.  Hisp.  (1710T^    .  904 

Linck  Jo.  Bern.  Cist  SU.  (1671)  .  216 

Lindeborn  Joan.  Belg.  (1696)     .  641 

Lingen  Burch.  SJ.  Germ.  (1713)  642 

Liron  Joan.  OSB.  Gall.  (1749)     .  1522 

Liscutin  Alex.  SJ.  Germ.  (1709)  .  712 

Llamaaares  Th.  Min.  Hisp.  (1690')  361 

Lobbetius  Jac.  SJ.  Belg.  (1672TT  152 


1985 


Index  theologorum. 


1986 


Psf. 

Lobineau  Vit.  Al.  OSB.  Gall. 

(1727)   1260.911 

de  Lobkowicz  J.  Car.  Cist.  Hisp. 

(1682)   604.  288 

Locherer  Alph.  Min.  Ge.  (1740')  1006 

Lochon  8teph.  Cist.  Gall.  (1720) .  963 

LodigerinB  CaL  SMV.  lt.  (1710)  .  679 

Loeff»  Doroth.  SJ.  Belg.  (1685)   .  412 

Loeper  Bern.  8J.  Germ.  (loTO)   .  106 

Lohner  Tob.  SJ.  Germ.  (1696)    .  632 

de  Lohr  Benig.  Cp.  Ge.  (1719)    .  809 

Lombard  Jo.  8J.  Gall.  (1727)  .  .  1006 
Lombardus  Eug.  v.  Sfondrati      .  888 

Lombert  Petr.  Gall.  (1710)  .  .  837 
de  Londogno  Kic.  Garc.  Hisp. 

(1701*)   807 

le  LoBjTJac.  Qrat.  GaU.  (1721)   .  1116 

Longui  Laur.  Som.  It  (1B89TT   •  209 

Longueval  Jac  8J.  (1736)  .  1212 

van  Loo  Hadr.  Belg.  (1727)  T  .  1262 
Lopez  de  Barrera  Dom.  Hisp. 

(1768)   1622 

Lopes  Dom.  Trin.  (1714')  Hisp.  .  906 

Lopez  Eaquerra  Joa.  Hisp.  (1722*)  1028 
Lope»  Jo.  Perea  Min  Hi.  (1728)  976.  661 
Lopinus  Jac  OSB.  GalL/1695)  429_.  1447 

Lorenaoni  Steph.  Orat.  lt  1730*)  1038. 

1406 

Loriot  Jul.  Orat.  H.  (1716)     .   .  420 

le  Lorrain  Joan.  Gall.  (1710)  .   .  892 

le  Lorrain  Petr.  Gall.  (1721)  .  .  1319 
de  Lorte  et  Eeoartin  Hier(  Min. 

HL  (1721)   1014 

Lossada  DomT  ML  Hisp.  (1733)  .  1027 

Lossada  Lud.  8J.  (1748)     .    .    .  1027 

Lossius  Dan.  Germ.  (1718)     .    .  710 

Lonail  Joan.  Gall.  (1724)   .   .   .  1083 

Louis  Ep.  Pr.  (1682TT~:   ...  638 

Louvart  Fr.  06BTG~aU.  (1739)     .  1083 

Louvereul  Jo.  B.  GaU.  (1725*)    .  1264 

Louvrex  M.  Guil.  Belg.  (1734)  .  1289 
de  le  Lot  de  Bouillemont  Jo.  Fr. 

(1740)   1000 

LozanoTetr  SJ.  Hi.  (1769)    .    .  1660 

Lualdi  Mi.  A.  It.  (167BY7^.   .   ,  180 

Lubin  Aug.  OSA.  (JalT  (1696)    .  602 

Luca  Gotth.  8J.  Germ  (1674')  .  296 
de  Luca  Joan.  It.  (1739)    .     999.  1486 

de  Luca  Joan.  BaptTt  0683j    .  679 

Lucarinus  Reg.  OP.  It  (1671)     .  23 

Lncas  a  s.  Petro  Ca.  Be ."71714)    .  988 

Lncas  a  Puriflcat.  Trin.  Hi.  (1731*)  906 

Lucchesini  Laur.  SJ.  It  (1716)  .  693 
Luccioni  de  Bonif.  Th.  OP7  It. 

(1710)    ........  956 

Luceotius  Jul.  Ambr.  Cist.  It. 

(1704')   209 

Lncianus    Montifontanus  Cap. 

Germ.  (1716)   714 

Lucini  Lud7TJP7(1746) ....  1367 

Ludewig  Jo.  P.  GTT1743)  .   .   .  1541 


Pa*. 

Lndovicus  Ambianensis  Cap.  (1686*)  601 
Ludovicus  a  Conc.  Trin.  Lus.  (1681)  633 
LudovicusFlandrensis  Cap.  (1755*)  1348 
Ludovicus  Jac.  a  s.  XJar.  Carm. 

QalL  (1670)   182 

Ludovicus  a  Murano  Min.  It 

(1701*)   .   .  678 

Ludovicus  a  s.  Theresia  GaU. 

(1671)   1546 

Luesken  Jo.  SJ.  Germ.  (1708) .  .  711 
Luggiato  Orat.  It.  (1750*irr  .  .  1533 
Lumbier  Ravm.  Carm.  Hisp.  (1684)  358 
Lnpi  Ant.  M.  8J.  lt.  (1733)  .  .  1256 
Lupui  Christ  08X71681)  .  521 
Lupus  Hier.  SJ.  Lua.  (1678)  .  .  213 
Luts  Barth  8J.  GermTTJ^S) .  .  1606 
da  Lutx  Isid.  Trin.  Lds.  (1677*)  .  114 
Lydeott  E.  Ang.  (1684*)  ...  404 
Lyncaeus  Rich.  SJ.  Hib  (1676)   .  32 


M. 

Maan  Joan.  GaU.  (1667)  . 
Mabillon  Jo.  BenTGalL  (1707) 

8627" 


198 


826.  974 
1122 
1648 

Macchietta  Fr.  It  (1739)  .  .  .  1321 
Macedo  Ant  SJ.  LusitTl693)    .  361 

.  Min. 


Macaeus  Frano.  GaU.  (1721)  . 
Maccarinelli  Seraph.  ItT[174r} 


Macedo  Fr.  a  s.  Aug. 


~Lus. 


(1681)   861.  859 

de  Machault  Jac.  8J.  Ga.  (1676)  212 

Maclot  Edm.  Praem.  Gall.  (1711)  805 

Mac  Quilin  Mich.  OP.  Hib.  (1714)  965 

Macri  Car.  It  (1677*)    ....  154 

Macri  Dom.  It  (1672)  ....  154 
Madalena  Th.  OP.  Hisp.  (1746) 

1024.  1349 

Maderni  Alex.  Bern.  It.  (1686)   .  346 

Madeyski  Aeg.  Sp.  PoL  (1716)    .  1647 

Madrisi  Jo.  Fr.  Orat.  lt  (1760)   .  1467 

Maendl  Casp.  SJ.  Germ.  (1728)  .  1043 

Maeratius  Lud.  8J.  Gall.  (1664)  ;  39 

Maes  Alex.  SJ.  Belg.  (1710)    .   .  407 

Maes  Bern.  (1729)     .....  808 

Maes  Bonif.HihTBelg.  (1706)  808 
Maffei  Fr.  Scipio  TtrTf755) 

1491.  m  1630146.  1372 

Maffei  PauL  Al.  It  (1716)  .   .    .  1449 

Magalhaens  Petr.  OP.  Lus.  (1672)  fi 

Magg  Ang.  08B.  Germ.  H736T~T  1299 

Maghe  Engelb.  Pr.  Ge.  (1701)    .  910 

de  Magistns  Jos.  Neap.TIBTg')  .  209 

Maggio  Fr.  M.  Theat.  lt  (1686)  .  635 

Maggio  Hier.  Theat  It  (1691)   .  635 

Magli  Pasq.  lt  (1747)    ....  1365 

Magnovius  Al.  tte.  (1664*)  ...  51 

Mahler  G.  08F.  Germ.  (1701')    .  648 

Mahy  Bern.  8J.  GaU.  (1744)  ■  •  1416 
Maignan  Em.  Minim.  GaH.  (1676) 

^72.  1869 


1987 


Index  theologorum. 


198$ 


Pt*. 

Maimbourg  Lud.  Gall.  (1686)  514.  387. 

583.  1047 

le  Maire  Qall.  (1686*)  ....  436 
Maire  Cl.  Ant.  SJ.  Gall.  (1761)  .  1537 
/e  Maistre  de  Sacy  J.  L.  Gall. 

(1684)  .   4£9 

le  Maitre  Jo.  Gall.  (1740)  .  .  .  1452 
de  Makiere  Phil.  Gall.  (1709)  .  729 
de  Maila  Job.  SJ.  Ga.  (1748)  .  .  1562 
MajeUi  Car.  Neap.  (1738^7  .  .  1289 
Majoret  Jo.  Gall.  (1666*)  .  .  .  263 
Makas  Fr.  SJ.  Boh.  (1753)  .  .  .  1608 
Makowski  Sim.  St.  Pol.  (1679*)  .  3 
Malaguzzi  Thom.  Carm.  It.  (1757')  1641 
Malatra  Jo.  Fr.  SJ.  lt  (1720)  .  .  957 
Malch  Jac.  Praem.  Germ.  (1757*)  1642 
ran  den  Male  Romb.  Min.  Ba  (1756)  1545 
MalebrancheNic.  Orat  Gall.  (T7TB) 

729.  735 

Mallebrancque  Jac.  S J.  Gall.  ( 1653j  729 
Mallemans  Jo.  Gall.  (1740)  .  .  1137 
Mallemant  Cl.  Ga.  (1723)  .  .  .  1137 
Mallet  Car.  Gall.  (1680T~  ...  fil 
Maltret  Claud.  SJ.  Gall.  (1674)  .  lfifi 
Malvaux  Gall.  (1760*)  ....  1516 
Mamiani  della  Kovere  SJ.  It 

(1725*)   1299 

Manby  PetruB  Hib.  (1687*)  .  .  406 
Mancuao  Ant.  Ign.  SJ.  (1745)  .  .  1486 
de  Manenti bus  Car.  Ant.  It.  (1707")  939 
Manfredi  Euat  It  (1739)  .  1169.  1499 
Mangeant  Luc.  Urb.  Gall.  (1727)  1149 
Mangoni  Car.  Fr.  Oliv.  It  (T7T5)  .  689 
Manigart  Belg.  (1666*)  ....  300 
Mannera  Jo.  Ang.  (1695)  .  .  .  405 
Manning  Rob.  Aug.  (1731)  .  .  1056 
Manrique  lld.  OP.  Hisp.  (1709*)  .  948 
Manao  Petr.  OSA.  Hisp.  (1729*) 

1030.  673 

Mansny  Nic.  Praem.  Gall.  (1749*)  1407 
Mantelius  Jo.  OSA.  lt  (1671SJ  2QL  81 
Manzoni  Ant  M.  It  (17W)  .  .  898 
Manzoni  Ben.  a  b.  Jac.  08  A.  It. 

(1690)    .    .   •  357 

Maranus  Prud,  OSB.  Gall. 

(1762)  ....  1452.  838.  1149 
de  Marande*  N.  Gail.  (1664)  .  .  68 
Mara  ngoni  Joan.  It  (1754)  .  1514 
Maranta  Car.  It  (1664)  ....  264 
Maranta  Scipio  Itj(t712)  ...  869 
Maraviglia  Joe.  M.  Theat  It.  (1684)  624 
Marcel  Guil.  Gall.  (1708)  .  .  .  888 
Marcelia  Petr.  Be.  (1707)  ...  964 
Marcelliu*  Henr.  SJTBal.  (1664)  .  1M 
Marcellus  Regiensis  Cap~  Gall. 

(1670')   33 

de  Marche  Lud.  SJ.  Ga.  (1680)  .  89 
de  la  Marche  Cl.  T.  Ga.  (1721)  .  1233 
Marcbese  Dom.  M.  OP.  It  (1692)  625 

571 

Marcheai  Franc.  It  (1709*) ...  971 


Marchesi  Maurit  SJ.  It  (1750*)  .  1498 

Marcheti  Salv.  Theat.  lt.  (1688)  .  594 
Marchetti  de  Ang.  Ant  Fl.  it. 

(1675)   264 

Marchetty  Fr.  Ga.  (1688)   ...  546 

Marciano  Jo.  Or.  Neap.  (1713)    .  907 

de  Marcilly  Guillot  GallTTmi)  •  H03 

Margarinua  Corn.  OSB.  It  (lt81)  565 

de  Marguerie  Laiane  Gall.  (1678)  147 

Marianut  Praem.  Boh.  1740*)    .  1196 

Mariani  Franc.  It  (1728*)  ♦    .    .  1225 

Marin  Jo.  SJ.  Hisp.  (1725)     .    .  1016 

Marinari  Ant  Carm.  lt  (1689)    .  390 

de  Marini  Jo.  B.  OP.  (1669)    .    .  lfi 

Marini  Joh.  Ph.  SJ.  It.  (1682)      .  561 

Marini  Prosp.  OSA.  It  (1753~*)    .  1407 

de  Marinis  Dom.  OP.  It  (1699)   .  15. 

Marion  Alb.  Praem.  Gall.  (1750)  1234 

Marion  Sim.  Alb.  GalL  ( 1 758 »    .  1537 

Markel  M  Amad.  SMV,UeT7l760)  1377 

MarletU  Gabr.  It  (1678*)  ...  11 

Marlot  Guil.  OSB.  Gall.  (1667)    .  121 

de  Marne  Jo.  B.  Gall.  (1756)  .    .  1537 

Marolles  Mich.  Gall.  (lBBTT  •    •  ififi 

Maroni  Pr.  Dom.  OP.TtTl712j  .  971 

Maroten  Leo  OSA.  Be.  (1729)     .  1325 

Marquer  Lud.  SJ.  GaU.  (1725)     .  1124 

Marques  Sim.  (1758*)    ....  1524 

Marracci  HippoL  CMD.  It  (1675)  22 

Marracci  Lnd.CMD.lt. (T7D0)  391 

Marracci  Lndov.  lt  (1700*)    ~.  392 

MarsiophaeuB  P.  Ael.  (1683*)  .    .  965 

MaraolUer  Jac.  Gall.  (1724)  .  .  1259 
Morteau  M.  a  b.  Grat  Carm.  GalL 

(1666)   546 

MartelDnuB  Jos.  L  (U.SV)  ...  391 
Martene  £.  OSti  (iall.  (1739) 

1152.  863.  874TT209.  1145 
Martialis  a  Conc.  Carm.  GalL  (1695)  501 
Martialis  a  8.  Jo.  B.  Carm.  GalL 

(1736)   1263 

Martiana  y  Jo.  Ben.  Gall.  (1717)  829 

Martin  Aeg.  Pr.  Be.  (1742)         .  1630 

Martin  Andr.  Orat  ^1117(1695)  .  448 

Martin  CL  OSB.  (1698)  ....  640 

Martin  Franc.  Hi^TTi722)  .    .    .  1058 

Martin  Guil.  Gall.  (IB75*)  ...  fia 

Martin  Jac.  OSB.  GaU.  (1751)     .  1435 

Martinelli  Fior.  It.  (1665*).    .    .  244 

Martinelli  Domin.  Min.  (1755')    .  1545 

Martinetti  Ant  It  (1745*)  .    .    .  1410 

Jo.  Martinez  de  Prado  OP.  (1668)  278 


Martinez  Nic.  SJ.  Hisp.  1678')  .  Hi 
Martinez  de  Ripalda  Jo.  SJ.  Hisp. 

(1727)   1015 

MartinezHi.  (1724)   1018 

Martinus  CochemenBis  Cap.  Germ. 

(1712)   889 

Martorelli  P.  Val.  It  (1724)  .    .  1260 

Martucci  Caj.  (1754*)     ....  1413 

Marzal  Franc.  Min.  Hisp.  (1673*,)  9. 


19R9 


lndex  theologorum. 


1990 


Pag\ 

du  Maa  Hil.  Gall.  (1699*)  .   .    .  450 

Mascarell  Vinc.  SJ.  Hisp.  (1730) .  1120 
Matchat  Rem.  a  s.  Er.  Schp.  Boh. 

(1747)   um 

MaschTLudov.  OP.  lt.  (1739)  .    .  996 

Masclef  Fr.  Oall.  (1738)    .    .    .  1310 

Le  Mascrier  Jo.  B.  Gall.  (1760)  •  1657 

Masen  Jac.  SJ.  Genn.  (168TTT  .  398 

Maseri  Per.  It  (1718)    ....  939 

Mason  Rich.  Angl.  (1678)  ...  98 

de  Massac  M.  GalL  (1676)  .   .    .  1177 

Massilon  Jo.  B.  Or.  Ga7Tl742)    .  1661 

de  Massiot  Leon.  Gall.  (1717)     .  746 

le  Masson  GalL  (1713')  ....  795 

Masson  A.  Minim.  GaU.  (1700)  .  4ii2 
le  Masson  des  Granges  Dan  Gall. 

(1760)   1395 

le  Masson  In.  Cist  Gall.  (1703)  .  905 

MassouliS  Ant.  OP.  Gall.  (1706)  .  663 

Massucci  Ant.  Conv.  It.  (1679*)  .  120 

Massuet  Ren.  08B.  Gall.  (1716)  827 

Mastellonei  Andr.  Ca.  (1717)      .  992 

Mastrius  Barth.  Conv.  IE7I673)  20 

de  Matha  Car.  Fel.  It.  (1701)  .   .  596 

Mathoud  Cl.  1L  OSB.  GaJT(1706)  898 

Matina  Leo  OSB.  It.  (1678)     .    .  141 

Matthaeucci  Aug.  Franc.  (1722) .  1033 
Matthaeus  Em.  a  Conc.  OP.  Lus. 

(1713*)   814 

de  Maucroix  Fr.  Ga.  (1709)  .  .  819 
Matthias  a  Corona  Carm.  Belg. 

(1676)   88 

MaudmtTlich  Orat.  Gall.  1 1709)  815 

Mauguin  Gilb.  Gall.  (1674)  .  .  152 
de  Maupertuy  Jo.  B.  Drouet  Gall. 

(1730)   1232 

Maurici  Salv.  SJ.  Sic.  (1753)  .    .  1489 

Maarus  Dom.  It  (1683*)    7  •    .  605 

Maurua  Sil\.  SJ.  It.  (1687)    .  344 

Mayer  Leod.  OSB.  HelTrTl7o4)  .  lQol 

Maynard  Gall.  (1689*)   ....  1107 

Mayol  Jos.  OP.  Gall.  (1704»)  .    .  944 

Mayr  Ant  SJ.  Germ.  (1749)  .  .  1337 
Mayr  Cher.  Min.  Germ.  (1751)  1603.  944 

Mayr  Coel.  OSB.  Germ.TT7o3~)    .  1341 

Mayr  Henr.  SJ.  Germ.  (1675)  .    .  1M 

Mayr  Sim.  SJ.  Germ.  (1721T  .    •  1043 

Mayrlechner  Seb.  OSB.  Ge.  (1759)  1553 
Maximilianus  a  s.  Jos.  Ca.  Ge. 

(1757)   1568 

Maxiininus  Aquensis  Cap.  Gall. 

(1681*)   Ibli 

Mazza  Th.  OP.  It  (1688)    .    .    .  5M 

Mazzara  Ben.  It  (1689*)     ...  572 

Mazzucato  Jo.  Min.  lt  1 1751*)     .  1353 

Mazzinelli  Alex.  lt  (1741)  .    .    .  1357 

Mazzotta  Nic  SJ.  ItT7I~~4~6)    .    .  Iii25. 

Medici  Paul.  Seb.  It.  i 1738)    .    .  1122 

de  Medina  Balth.  Min.  Hiap  (1682*)  558 

Mediopica  Jos,  It.  (1748')  .    .    .  1359 

Medrano  Petr.  SJ.  Peruan.  (1725)  1026 


Pa*. 

MeelfQhrer  Rud.  Mart  Germ. 

(1725*)   1043 

Mege  Jos.  OSB.  Ga.  (1691)  .  .  .  464 
Meichelbeck  Car.-OSB.  Germ. 

(1734)   .    .    1    1218 

Meilendank  Jac  Ge.  (1682)  .  .  555 
Meixner  Ferd.    Praem.  Germ. 

(1728)   1009 

Mekhitar  Petr.  Annen  (1749).   .  1411 

Melatins  Joan.  It.  (1679)  .  .  .  2£3 
Melchior  a  s.  Anna  Carm.  Hi. 

(1657;)   1237 

Melchior  Eust.  a  s.  Ant  Schp.  It 

(1705)   650 

Melendez  Jo.  OP.  Per.  (1690) .   .  564 

Melgaco  Ant  Min.  Lue.  (1717*)  .  1329 
Mehto  Perpinianensis  Cap.  Gal!. 

(1743')   1499 

Mellaeus  Steph.  Gall.  '1678')     .  268 

Mellini  Sav.  It.  (1701)   ....  690 

Menard  Gall.  (1710)  .    ....  809 


Mendo  Andr.  SJ.  Hisp.  (1684)  .  615 
Menschengen  H.  S  J.  Germ.  (1754*)  1332 
Mentzius  Ge.  Germ.  (1672)  .  .  143. 
Merati  Cajet  M.  TheaTTTl744)  .  Ifi61 
Merbesius  Bon.  (1684)  ....  603 
Mercier  Fr.  Jos.KLGa.  (1694)  .  5"3 
Mercorus  Jul.  Or.  It  (1669)  .  .  288 
Meredith  Ed.  SJ.  Ang.~7I7l5)  701 
Merenda  Ant.  M.  It.  (1754)    .    .  1459 

Merenda  Jo.  Ant  It  1459 

Merlin  Car.  SJ. Gall. (1747)  1404.  1039 
le  Merre  Petrae  Gall.  (1728T  .  .  1286 
le  Merre  Petrus  Gall.  (1763)  .  .  1621 
Mertzenfeld  Gr.  OSB.  GerinTi  1714*)  936 
de  Merville  P.  Biarnoy  Gall.(1685')  686 
Merz  Phil.  Germ.  (1754)  .  .  .  1380 
Mesenguy  Fr.  Ph.~GaHT (1763)  .  1416 
Meschovius  Arn.  Germ.  (1667)  .  243 
du  Mesnil  Lud.  Gall.  (1727T~.  .  1113 
du  Mets  Jac.  Gall.  (1672')  .  .  44.  302 
Meunier  Car.  Gall.  (1667*)  .  .  198 
Mejer  Car.  OSB.  Germ.  (1732)  .  1011 
Meyer  Car.  SJ.  Germ.  (1742)  .  .  1246 
Mey  e  r  Li  v.  SJ. Belg.  11730)  1069.  1075 
de  Meyera  Lud.  OP.  1 1706')  .  .  1069 
Meynier  Bern.  SJ.  Gall.  (1682i  .  58 
Mezger  Jos.  OSB  Germ.  (1683)  541.  643 


MezgerPaul  OSB. Germ. (1702)  644 

Mezzardus  Bern.  Min.  (1750')     .  1514 

Miaskowski  Hadr.  SJ.  Pol.  (1737)  999 

Mibes  Jac.  SJ.  Boh.  (1726)     .    .  1009 

Michael  A.  a  Napoli  Min.  1 1667)  213 
Miehael  a  s.  M. OSA.  Hisp.  (1728) 

~~ T2T3.  1564 
Michael  a  Ca4rofrancoCap.  Gall. 

(1741'>   1399 

Michael  a  b.  Jos.  Trin.  Hisp.  (1757)  1585 
Michael  Tugienris  lap.  Helv 

11752")   1545 

Michel  Gall.  (1733')   1170 


1991 


Index  theologorum. 


1992 


Michl  Aug.  C.  Reg.  OSA.  Germ. 

(1751)   1636, 

Miconua  An.  M.  ai.  Bonav.  Aug. 

It.  (1681*)   

Migliacci  Laur.  lt  (1748*)  .  1485. 
Migliayacca  CeU.  CITIt[1765)  . 
Miglioracci  L&x.  Ben.  It.  (1724)  . 
Milan  Joan.  SJ.  Germ.  (1738)  . 
Milanese  Job.  Ign.  It  (1750)  .  . 
MUante  Piua  Th.  OP.  (1749)  1412. 
Milesi  G.  P.  Min.  Dalm77I754*l  . 
Milhet  Arn.  Gall.  (1691)  .  .  . 
Milunski  Matth.  SJTFot  (1719*) . 
de  Minano  Fern.  Hisp.  (1674')  . 
Minorelli  Th.  OP.  II  (iTW).  . 
Minutoli  Jo.  Frid.  It  (1714')  .  . 
Minutolo  Lud.  (Hannib.)  It  (1673) 
Mira  Steph.  It  (1711)  .... 
Miranda  Elizalde  et  Unua  P.  Jos. 
(1734*) 

lsC 

Mitterdorfer  Seb.  SJ.  Ge.  (1743) 


Mirabeau  Coel.  Gall.  (1668*) 
Missorius  Conv,  lt  )1734') 
J7G< 


1 126. 


Mlodzianowski  Th.  SJ.PoL  (1686) 
Modestua  a  ».  Amabili  Carm.  G-all. 

(1684*)  

Modestusas.  Greg.  Carm.  It  (1664*) 
Modestua  a  e.  Jo.  Ev.  Carm.  Boh. 


J1719*) 
I 


len  Suib.  Carth.  Germ.  1706 
Moerkens  Mich.  Carth.  (1749) 
Mohrenwalder  W.  OP.  Gcrm7[1762] 
de  Mois*y  Gall.  (1683*)  .... 
Molina  v.  Vermeulen  .... 
Molinari  Dom.  M.  OP.  It  (1721*) 
Molinetus  Claud.  C.  R.  OSA.  Ga. 

( 1 687 )  ..,.»••• 
de  Molmot  Mich.  Hi.  (1696)  .  . 
de  los  Molinos  Fel.  Hifcp.  (1727') 
Moll  Cas.  OSB.  Ge.  (1742)  .  .  . 
Monacelli  Fr.  lt  (1714*)  .  .  . 
del  Monaco  Jac  Ant  Or.  It  (1736) 
de  la  Moneda  Andr.  OSB.  Hisp. 

(1672*)  '.  

Monelia  Thom.  It  (1726)  .    .  . 


Mongin  Ed.  Ga.  (17167 


1582, 


Mongitore  Ant  It.  (1743) 
Moniglia  Jos.  It  (1751)  .   .   .  . 
Monnier  Hil.  OSBTGalL  (1707)  . 
Monreal  Mi.  Hi.  SJ.  Hisp.  (1740) 
Monsignani  Elis.  Carm.  It  (1737 
Montalvan  Jo.  OP.  Hisp.  (1720T. 
Montalvo  H,  Hier.  Hisp.  (1704') 
Montani  Joan.  Fr.  SJ.  It.  (1760)  . 
Montauson  Fr.  SJ.  Ga.  (1751) 
de  Montefrio  Jac.  SJ.  Hisp.  (1678*) 
Monterde  Hi.  Merc.  Hisp.  (1702*) 
de  Monteursio  Livius  Min.  It  (lj665 
Montfaucon  B.  OSB.  GalL^ 

(1741)   1445 

MonbUaria  SJ.  (1761)  .... 


1069 

141 

1357 
1494 
1288 
1045 
1486 
1626 
1487 
468 
964 
268 
891 
690 
295 
939 

1164 

263 
1588 
1266 

342 

322 

23. 

810 
466 
1539 
1339 
499 
411 
1300 

618 
629 
1031 
1666 
1618 
1259 

4 

1272 
1662 
IMi 


1363 
778 
1027 
1237 
670 
1238 
1648 
1401 
138 
807 
*]  20 


.  826 
1627 


f!671) 


de  Montibus  Phil.  lt  (1741)  . 
Moors  Bonav.  OSA.  (1699*)  . 
Mopinot  Sim.  OSB.  Ga.  (1724) 
Morabitua  Car.  It  (1688)  .  . 
de  Morales  Dion.  Bern.  Lusit 

(1750)   

de  Moral  Car.  Min.  (1731)  .  . 
Moralez  Jo.  B.  Hi.  (1654)  .  . 
Morandi  Joan.  TheaETir(1667't 
Morawski  Joan.  SJ.  PoL  (1700) 
Moreau  Car.  OSA.  Gall. 
Moreau  Belg.  (1689*) 
Morel  Cl.  Gal.  (1666  )  . 
Morenas  Fr.  (1774)    .  . 
Moreri  Lud.  (ia.  (1680)  . 
Moretti  Petr.  It.  (1734*) 
Moretus  Theod.  SJ.  Belg 
Morillon  J.  OSB.  (1694) 
Morone  Mar.  Min.  It.  (1669*)  . 
Morozzo  Car.  J.  Cist.  It  (1729) 
du  Mortier  Nic.  Cl.  R.  tnTUin 

GaU.  (1730)  

Mosca  Car.  lt  (1755*)    .    .  . 
Moser  Nonnosus  OSB.  Germ.  ( 1756) 


(1667) 


a  Mostazzo  Franc  It  (1735*)  . 
de  la  Mota  Franc.  CaplGaIl.(l720' 
de  la  Motha  Le  Vayer  Fr.  Gall. 

(1685)  

MothaeTSira.  SJ.  Gall.  (1721) 
de  Motta  Joan.  Lusit  (1747)  . 
Mougenot  OSB.  Ga.  (1761*)  . 
Mourgues  Matth.  Gall.  (1670) 
Mourgues  Mich.  SJ.  Gall.  (1713) 
de  Moya  Matth.  SJ.  (1684).  .  611 
Moyrac  Ig.  A.  M.  8J.  Ga.  (1748)  . 
Mueller  Christ.  OSA.  Germ.  (1715) 
Mueller  Hier.  SJ.  Ge.  (1666)  .  . 
Muelmann  Hier.  SJ.  Germ.  (16664 
Mumford  Jac.  SJ.  AngL  (1666)  . 
Munier  Ddalr.  Jo.  Germ.  (1759)  . 
Muniessa  Thom.  SJ.  Hisp.  (1696) 
Munoz  Franc.  Min.  Hisp.  (1728)  . 
Muratori  Lud.  A  lt~TlTo0) 

1473.  1228 

de  la  Mure  Joan.  M.  Gall.  1675)  . 
Murillo  Velarde  Petr.  SJrHiip. 

(1753)   

Murphy  Ant  Min.  Hib.  (1754*)  . 
Musanti  Jo.  Dom.  SJ.  It  (1692)  . 
Muscara  Andr.  It  (1666)  .  .  ■ 
Muscettula  Franc  M.  It  (1746)  . 
Musnier  Fr.  SJ.  Ga.  (1711)  .  . 
Musson  Gabr.  Gall.  (T745T .  .  . 
Myleraan  Car.  OP.  Be.  (1688)  . 


Pa?. 

1513 
412 

1147 
544 

1487 
1026 

212 
II 

343 

i5y 

619 
68 
1157 
53 
1321 
86 
465« 
156 
1235 

1159 
1439 
1430 
129S 
967 

588 
921 
1612 
1112 
727 
727 
.  2&> 
1386 
911 
104 
104 
22 
1340 
359 
1235 

.  981 
198 

1606 
1373 
505 
263 
1615 
407 
1402 
639 


H. 


Nadasi  Jo.  SJ.  Hung.  (1679) 

J) 

Ie  Nain  de  Tilleraont  v.  Tillemont 


le  Nain  Petrus  Trapp.  Gall.[1713 


il 
Gi 


Naironus  Faust  Mar.  (1707) 


238 
610 
509 
779 


1993 


Indcx  theologorum. 


1994 


Pag. 

Naisl  Aemil.  OSB.  Germ.  (1753)  .  1386 
Naldini  Paul  lt  (1713)  ....  897 
Nary  Corn.  Hib.  (1758)  .  .  .  1138 
Naasare  y  Ferria  Bl.  A.  Hisp.  (1751)  1577 
Natalis  a  s.  PhiL  Ca.  Be.  (1705*)  661 
Nau  Mich.  8J. (1683)  .  .  .  428.  741 
Navaeus  Jos.  Belg.  (1706)  ...  724 
Navarette  Ferd.  OP7Tlt(1689)  .  660 
Navarro  Caap.  Carm.  HUp.(1681*)  468 
Navarro  Em.  08B.  Hisp.  (1701*) 

672.  867.  1031 
Navarro  Tiburt  Min.  (1688*)  618 
Navaaes  Mar.  OP.  Hisp.  (1752)  .  1638 
Naxera  Em.  SJ.  Hisp.  (1680)  .  .  141 
Naxera  Em.  Minim.  Risp.  (1720*)  667 
Naz*ari  Fr.  It  (1698*)  .  568.  1183 
Neef  Steph.  Min.  Belg.  (1746)  .  1£39 
Neercassel  Jo.  Orat  Belg.  (1686)  414 
Neesen  Laur.  Belg,  (1679)  ...  49_ 
Negri  Jul.  SJ.  It.  (1720)  ...  928 
Nematsenyi  Ad.  Schp.  Mnng.  (1757)  1080 
Nepveu  Fr.  SJ.  Ga.  (1708)  .  .  988 
Neri  a  Petra  s.  Jo.  B.  It  (1683*) .  579 
Neudecker  Sig.  Ge.  (1704*1  •  -  931 
Neuenheim  Cbrist  Morav.  (1749)  1377 
Neuhauserr  Bern.  SJ.  Germ.  (1673)  106 
Neumann  Odilo  OSB.  Germ.  (7720)  713 
Neusser  Bruno  Min.  Germ.  (1680*) 

29Z  867 

Neuville  Anna  Jos.  Gall.  (1750)  .  1429 
Niceron  Jo.  Petr.  Barn.  Qa.  (1738)  1266 
Nicodemi  Franc.  Neap.  (1683)  ".  662 
de  Nicolai  Fr.  Paul.  (1731)  .  .  1294 
Nicolai  Jo.  OP.  GaU.Tl673)  .  39. 226 
Nicolaus  a  Jo.  B.  OSA.  lt.  (1692)  347 
Nicole  Petr.  Gall.  (1693)  354742.  289. 

538.  776 

Nicoile  Vinc  OP.  Belg.  (1739)  .  1189 
de  Nicollis  Laur.    Vig.  Germ. 

(1745)   1605 

NicotuccTJo.  Dom.  OP.  It.  (1691*)  390 
Nicquetius  Honorat.  8J.  Qall.  (1667)  68 
Nidhardus  Ever.  SJ.  Germ.  (1681)  340 
Nidi  Raym.  OP.  It  (1682*)  679 
Niedermayer  Bas.  OBB.  (1761)  .  1549 
de  Nigris  A.  M.  It  (174rT77  .  1615. 
Nivelle  Gabr.  Nic  Gall.  (1761)  .  1397 
NiviandtB  Frid.  Germ.  (17DT)  .  708 
Nivianus  Fr.  It  (1681*)  ...  263 
le  Noble  EuBt.  Gall.  (1711)  .  .  936 
Noceti  Car.  SJ.  It  (1759)  .  .  .  lfiSQ 
Noel  Franc.  SJ.  GaIF7T729)  .  .  1000 
Nogueira  Lud.  SJ.  Lusit  (1696)  .  626 
Noidens  Bened.  Cl.  Reg.  Belg. 

(1668)   301 

Nolbeck  Kaph.  Praem.  Mor.  (1757)  1340 
Nonhardt  Franc.  SJ.  Germ.  (1736)  1045 
Norisius  H,  OSA.  It  (170*7^55.  366 
Notau  Fulg.  Min.  Belg.  (1697*)  .  619 
Nouet  Jac.  SJ.  Gall.  (1680  ...  72 
Noulleau  JB.  Or.  Ga.  (1672)  .   .  300 


le  Nourry  Nic.  OSB.  Gall. 

(1724)   1159.366 

Nours  Tun.  Ang.  (1699)    ...  406 

Novaet  Sebast  SJTXusit  (1692) .  373 

de  Nuce  Aug.  OSB.  It  (1691)    .  649 

Nufiez  Dom.  SJ.  Hisp.  (1713) .   .  964 

Nunez  de  Mir.  SJ.  MexTpm)   .  627 

Nunning  Jod.  H,  Qerm.  0763)  .  1639 

0. 

Oberascher  Maur.  OSB.  Germ. 

(1693)   338 

Oberhauser  Ben.  OSB.  Ge.  (1786)  421 

Oberhauser  Bern.  OSB.  Ge.  (1739)  1007 

Obermuller  M.  Wolfo.  Pr.  Ge7(I736)  1012 
de  Obersulz  Car.  Franc.  Germ. 

(1698*)   696 

Obrecht  Udalr.  Ge.  (1701)  ...  708 

0'Brien  Tim.  Hib.  (1747)  .   .   .  1372 

0*  Connell  Christ.  OPTffib.  (170_n  661 

Octavius  M.  a  s.  Jos.  08A.  lt(1704*)  971 

0'Donelly  OP.  Hib.  (1709!)    •   •  81* 

Odoardua  a  8.  Xav.  Ca.  It  (1769*)  1469 

Ohneberger  Jo.  SJ.  Germ.  (1675)  106 

L'Oiseleur  GalL  (1716*)     ...  728 

0'  Kelly  Quil.  Hib77j701') .   .   .  1033 

Oldoini  Aug.  SJ.  It  (1677")    .   .  181 

Olgiati  Ant  Cap.  lt7I7IF)   .   .  1238 

OlTva  Jo.  (1767)   1623 

Oliva  Jo.  Paul.  8J.  It  (1681)  .   .  465 

Oliva  8anctor.  It  (1693^7  .   .  696 

Olivier  Petr.  8J.  QaIir(I684)  .   .  466 

Oltrocchi  Balt  It  (1797^7  .   .  1529 

Olaina  Jos.  SJ.  Hiap7T1667)   .   .  1S 

Onoratus  AgnelL  It  (T7375  •   •  1258 

Ooms  Jo.  B.  Belg.  (1710)   .   .   .  717 

Opstraet  Jo.  Belg.  (1720}  .  723.1070 

de  Orestis  Fr.  0ct"0P7Tt  (1706)  688 

Orlandi  Per.  Ant  OP.  It  (1727)  .  1264 

Orlandus  Matth.  Carm.  It.  (1696)  348 

Orleans  Petr.  Joe.  8J.  (169877^  1106 

Orlendi  Franc  OP.  It  (1737) .   .  1268 

de  Ormaza  Jos.  SJ.  Hisp.  (1680*)  149 

Orosa  Fr.  08Paul.  Hung.  (1764*)  1647 

Orsato  Sert.  It.  (1678)   .   .   .   .  202 

OrsiFr.  OP.  U7T1761) .   .  1506.1572 

de  Ortega  Christ.  SJ.  Hisp.  (1686)  368 

Orti  Franc.  Hi.  (1731)    ....  1267 

Ortiz  Ambr.  SJ.~HI7(1708) .   .   .  901 

Ortiz  de  Zun.  Did.  HTT(1680) .   .  204 

Othonis  Ger.  SJ.  Bat  (167^5)  .   .  812 

Otrembns  Jo.  Pbl.  (1681*)  ...  395 

Otrokocji  Foris  Fr.  Hung.  (1718)  703 

Ott  Christoph.  SJ.  Germ.  (1654)  .  896 

OttonelU  Jo.  Dom.  8J.  ltqgTO)  303 

Oudin  Franc  8J.  GaU.  (1752)     .  1433 

Ouvrard  Benat  Gall.  (1694)  .    .  536 

Oviedo  Jo.  A.  SJ.  Mex7(T757)    .  im 

Oxea  Petr.  SJ.  Hisp.  (1683)    .   .  371 

van  Oyenbnrch  Henr.  (?P7Be.  (1716)  991 


1995 


Index  iheologorum. 


199« 


Par. 

P. 

Pable  Frid.  SJ.  Germ.  (1699)  .    .  398 

Pacichelli  Jo.  It.  (1683*) ....  308 

Pacinelli  Plac.  OSB.  It.  ^1685)    .  636 

Paganucci  Joa.  M.  SJ.  It[I74~2)  .  1430 

Pagi  Ant  Mi.  Gall.  (1699TT  .  506 

Pagi  Ant  Min.  jun.  GaTI~tl753')  1190 
Pagi  Fr.  0.  Min.  GaU.  (1721)  1190.  506 
Palanco  Fr.  Min.  Hiap.  (1720)    668.  920 

Palaari  Joan.  Ii  (1703)  ....  891 

de  la  Palisae  B.  OT^Gall.  (1666) .  143 

Pallavicini  Hort  8J.  It.  (lOT)   •  383 

Pallavicini  Jo.  B.  Carm.  (17T4)  .  916 

PallaTicino  Nic.  M.  &L  It(  (1692)  382 
Pallavicino  Sfortia  SJ.  lt. 

(1667)   192 

PalluUart.  SJ.  GaU.  (1742)    .    .  1658 

Palotto  Jo.  B.  It.  (1663)     .   .   .  196 

Palou  Ign.  Ant  HispT(172r)     .  1324 

Palteniero  Joa.  M.  It.  (1702)  .  .  965 
Paltzer  Ang.  ab  Annunc.  Schp. 

Ga.  (1749)   1641 

Panceriua  FrTOSAug.  It.  (1711)  .  908 

Panea  Ant.  OSF.  Hiap.  (1665')    .  213 

Panger  Marin,  OSF.  Belg.  (1732')  999 

PaoU  Seb.  Congr.  MD.  It.  (1751)  .  1457 
Papadopoli  Nic.  Comm.  Cret.  (1740)  1266 

de  Pape  Lib.  Praem.  Belg.  (1682)  556 
Papebroch.  D.  SJ.Belg.  07141 

9137^33,865 
van  Papendrecht  C.  P.  Hoynk  Be. 

(1753)   1538 

PapillonThil.  Gall.  (1738)     .    .  1393 

Papin  Iaaac  Gall.  (17W>    .    .   .  746 

Pappus  Fr.  OSB.  Germ.  (1753)    .  Uj24 

Pappue  Leon.  Ge.  (1677)    ...  202 

Parain  Jac.  Gall.  (1702T    ...  807 

Paravicini  Jo.  PauTBarn.  It.  (1711)  940 


Parfuaiua  Dom.  Morav.  (1756*)  .  1385 

ParickerQilb.  OP.Germ.(1749')  .  1329 

Parigi  Carm.  (1755)   1439 

Paris  Ana.  Gall.  (1683)  ....  440 

Paria  Franc  Gall.  (1718)   ...  963 

Parkinaon  Ant  Min.  Hib.  (1728)  1239 

Parkinaon  Fr.  Ga.  (1727)  ...  963 

Parmentier  Nic  Belg.  (1723)  .    .  1072 

Parode  Brun.  OSB.  Be!gTTl763)  .  1175 
de  la  Parra  et  Arteaga  CR  Hi. 

(1668")      .......  8 

Parrenin  Dom.  SJ.  Ga.  (1741)     .  1562 

de  le  Parre  Claud.  Gall.  (1665*)  .  63 

Partinger  Fr.  SJ.  Germ.  (1727)   .  1044 

van  Parya  SJ.  Be.  (1670)    ...  laQ 

Paecucci  lt.  (1699TT~.   .    .   .  266 

Paamann  Barth.  Belg.  (1690)     .  619 

Paaqual  Gabr.  Hi.  (1699*)  ...  899 
Paaqualigo  Zach.  Iheat  It 

(1664)   298 

<lu  Pasqnier  Seb.  Min  Gall.  (1718*)  657 


Pasaerinui  de  Sextula  P.  OP.  It 

(1677)   253 

Pawerinui  Petr.  Fr.  It.  (1678*)    .  253 

Paaaionei  Dom.  It  (1761)  .    .    .  1471 

Pasrionei  Ben.  lt  (1787)  .  .  .  1472 
Patin  Joa.  OP.  GalT7l720')   .  806.601 

Patrick  H.  B.  Hib.  (1762*)  .    .    .  1498 

Patrignani  Joa  Ant  SJ.  (1730*)  .  1239 

Pafcrono  Andr.  SJ.  lt  (1762)    .    .  1429 

Paulua  a  Conc  Carm.  Hiap.  (1726)  1017 

Paului  Lugdunenai«  Cap.  (1731')  1001 

Paulutiut  Ant  It.  (1682*)  ...  679 

Panwela  Joa  Belg.  7T75T) .   .   .  949 

Pauwela  Nic.  Belg.  (1713)  .   .   .  949 

Pauwena  Fr.  OSA.  BeIgT(1725)  .  1000 

PaviUon  Nic.  Ga.  (1677)    ...  300 

Paxy  Lud.  OSPauir(174q;)  .  .  1289 
Pean  de  la  Coullardiere  Fr.  Gall 

(1680)   14Q 

Pecci  Joan.  Ant.  It  (1748*)    .    .  1521 

Pedrua.  PauL  SJ.  It  (1720)    .   .  928 

Peichich  Chriat.  lllyrTTI73<r)     .  1065 

Pelican  Petr.  OP.  Qall.  (1672)     .  43 

Peliaaon  Fontanier  P.  GaII7(1693)  433 

PeUegrini  Car.  It  (1719*)  ...  970 

Pellegrini  Mart  SJ.  lt  (1675)     .  24 

PeUetier  Claud.  Qall.  (lTjST.   .  1398 

le  PeUetier  Claud.  6auT(1711)    .  936 

le  Pelletier  Jo.  GaU.  (1711)    .    .  796 

Pencini  Innoc.  OP.  (1690)  .   .   .  462 

Penketh  Gnil.  Ang.  (1752) .   .   .  1660 

Pepanua  Demetr.  Graec.  (1667')  13Q 

de  Peralta  Ant  SJ  Mexic  (1736)  1026 

Percin  Jo.  Jac.  OP.  Gall.  (1711)  .  938 

Perdoux  de  la  Perriera  (1719*)    .  1522 

Perduyn  Gial.  SJ.  Ga.  (1708)  .    .  988 

Pereira  Km.  SJ.  Lua.  (1683)  .  .  626 
Pereira  J.  de  a.  Anna  Carm.  Lua. 

(1747)   1546 

Pereyra  Ben.  SJ.  Lua.  (1681)  .   .  604 

Pereyra  M.  Lua.  (1723/)     .    .    .  1014 

Pereyra  de  Sylva  LeaTEm.  (1736)  1233 
la  Peyrere  Ia.  Ga.  (1676)    .   .    64.  466 

Perea  Ant  Min.  Hiap.  (1710)  .    .  675 

Perea  Dom.  OP.  Hiap.  (1724)  .  .  1019 
Perez  a  Lerma  Fr.  OP.  HiipTn69(r)  360 

Feres  de  Lara  Hiap.  (175r)    .    .  1643 

Perea  Joe.  OSB.  HiapTTT6^7)  .   .  649 

Perez  Lopex  Jo.  Mi.  Hi\Tl724)    .  1014 

Perex  Mich.  OSBaa.  Hian.  (1708*)  816 

Peret  de  Nueroa  Hi.  SJ.Hi.(l676)  12 

Pergolini  Joa.  Conv.  It  (1707T7  802 

Peri  Hyac  OSB.  Germ.  (1721*)  .  1008 

Perier  Joan.  SJ.  Belg.  (1762)  .    .  1565 

Perimezxi  Joa.  M.  Minim.  It  (1740)  1039 

Perkmayer  Reginb.  OSB.  (1742)  1377 

Perpera  Hyac.  Orat  It  (1700)    .  616 

du  Perray  Mich.  Gall.  (1730)  .   .  1289 

Perraxxo  Jo.  Ben.  OP.  It  (1706)  .  680 

Perrea  y  Porea  Franc.  Hiap.(1733)  966 

Perreau  Kdm.  08B.  Gall.  (174TT  1569 


1997 


lndex  theologomm. 


1998 


Pag. 

Perrin  Fr.  SJ.  Gall.  (1716)     :   .  669 

Persin  Jo.  v.  Percin   907 

Persin  de  Montgaillard  P.  Fr.  J. 

Ga.  (1713)   938 

Perry  ClaudSJ.  Gall.  (1685)  .    .  546 

Perusini  Car.  M.  Min.  15771751') .  213 

Pesaina  M.  Jo.  Boh.  (1680)     .    .  202 

Peter  Fr.  OSA.  Germ.  (1716)  .    .  894 

PSterffy  Car.  SJ.  Hung.  (1746)    .  1516 

Petiot  Steph.  SJ.  Gall.  (1675)  .    .  55 

Petit  Jac.  Gall.  (1677M  ....  300 

Petitdidier  Jo.  SJ.  Gall.  (1756)    .  1108 

Petitdidier  Matth.  OSB.  (1727)  .  1108 

Petitpied  Nic.  Gall.  (1705)     .   .  936 

Petitpied  Nic.  Gall.  (1747)     .    .  1395 

Petra  Vinc.  It.  (1747)T" .    .    .  1619 

a  Petra  8.  Jo.  BTTKmni.  (1688)  .  579 

a  Petrica  Ang.  Min.  It.  (1673)  .  U5 

Pctrucci  Petr.  M.  UP.  It.  71698*)  598 
Petrucci  Matth.  Or.  lt  (1701)  698.  629 
Petrus  a  s.  Andrea  Carin.  Gall. 

(1671)   215 

Petrus  Ant  de  Ven.  Min.  (1721*)  1250 
Petrus  a  *».  Cathariaa  Hisp.  Min. 

(1690)   321 

Petrus  Franc.  aNovoc.Cp.  It  (1735)  627 

Petrus  a  Jesu  M.  Merc.  HUp.  (1671*)  la3 
Petrus  a  Matre  D.  Carm.  Belg. 

(1683)   409 

Petrus  a  b.  Roinualdo  Gall.  «1667  >  197 

Pettschacher  B.  OSB.  Germ.  (T70T)  643 

Pexenfelder  Mi.  SJ.  (1685)     .  413 

Peynado  Ig.  Fr.  SJ.  H7TtT696)  .  321 

de  la  Peyrere  Is.  Gall.  1 1676)  .    .  64 

Peyronet  Sim.  Gall.  (1669  )  .    .  241 

Pez  Bern.  OSB.  Germ.  (1736) .  1141 

Pez  Hier.  OsB.  Gerra.  (1762)  1553.  1142 
Pezron  Joe.  P.  CLt  GalTTTTOo)  812.  829 

1158 

Pezzo  Cajet  M  Theat  It.  (1743)  1360 

del  Pezzo  Joi.  M.  Theat  lt  (1765)  981 

Pfalz  Christ  Aug.  Boh.  (1702)    .  704 

Pfeiffer  Alan.  OSB.  Germ.  (1737)  1011 

Pfeiffer  Jo.  Phil.  Germ.  (169o7    .  404 

Pfwter  Petr.  SJ.  Bav.  (1743)  .    .  1345 

Pfyffer  Franc.  X.  SJ.  Helv.  (1760)  1376 

Phaeteus  Fr.  A.  SJ.  It.  (1706)     .  924 

Phelippeaux  Jo.  Gall.  (17087.    .  924 

Philips  Maurit  Min.  Belg.  q667')  291 
Philippus  a  ss.  Trin.  Carm.  Gall. 

(1671)   32 

PhilomannuaFr.M.Cap.  It(lG83)  625 

Pia2za  Car.  B.  Obl.  It  (1713)  .    .  924 

Picard  de  Saint  Adon  Ga.  (1742)  1395 
Picard  Bened.  a  Tullo  Cap.  Gall. 

(1720)   898 

Picazzo  Jos.  Hi.  (1746*)  ....  1351 

Piccinardi  Ser.  OP.  It.  (1695)  .  .  319 
Piccoloraini  Ant  M.  Theat  lt 

(1700*)   634 

P i c hler  V i t.  SJ.  Germ.  (1736)  1 279 


Pichon  Joan.  SJ.  Gall.  (1751)  .  . 
Pichon  Merinero  Min.  Hib.  (1668*) 
Picinellua  Phil.  CRL.  It.  (1667') 
a  Piconio  Bernard.  Cap.  Gall 
1709) 


PidouXud.  M.  It.  (1670)    .  119= 
Piechowski  Mi.  PoT7TT717*)  . 
Pien  Ign.  8J.  Be.  (1763]     .  . 
Pien  Jo.  SJ.  Be.  (1749)  .    .  . 
Pierart  Guil.  Galir7l724)  .  . 
Piertz  Leon.  SJ.  Germ.  (1743) 
Pietre  Car.  OSB.  Gall.  (1729'  ) 
Piette  Aur.  OSA.  Belg.  (1730) 
Pignatelli  Fabr.  SJ.  It.  (1656) 
Pignatelli  Jac.  It  0675') 
Pijart  Petr.  Minim.  Be.  (1681*) 
PUaja  Job.  It.  (1690)  .... 
de  Pilati  Leop.  Germ.  (1755)  . 
du  Pin  L.  E.  (1719)  v.  TJupih  . 
Pinamonti  JoTTetr.  SJ.  (1703) 
Pinart  Mich.  Gall.  (1717)   .  . 
Pinchinart  Min.  GaT17(1736'  i 
Pinius  Joan.  8J.  Belg.  (1749)  . 
Pinna  Matth.  OSB.  Bras.  (1729* 
Pinsson  Franc.  Gall.  (1691)  . 
Pintherau  Fr.  SJ.  Gall.  (1664  > 
Piny  Alex.  OP.  Gall.  (l709)  . 
Piovene  Petr.  SJ.  It  (1720) 
Pires  Jac.  8J.  Belg.  (1750)  .  . 
Pirhing  Henr.  SJ.  Germ.  (1679) 
Pirking  Joan.  SJ.  Germ.  (1702') . 
Piromallus  Clem.  OP.  It  (1667) 

117 

Pirot  Edm.  Gall.  (1713)  .... 
Pitani  Laur.  M.  OP.  (1690)  .  . 
Pisani  Franc.  Mar.  It  (1720*)  .  . 
Pisant  Lud.  OSB.  Gall.  (1726) 
Pisart  Henr.  OSA.  Belg.TltTS^  . 
Piselli  Clem.  Cl  R.  min.lt  (171 5) 
Pissinus  Andr.  Oliv.  It.  (1674*)  . 
Pistacchi  Castelli  A.  Theat.  lt 

(1681)   

Piston  Luc.  B.  Praem.  Germ.  (1748) 
Pitoniua  Fran  \  M.  lt.  t1729)  .  . 
Pitton  Joan.  Schol.  Gall.  (1690)  . 
Pittoni  Jo.  Bapt  It  (1741)  .  . 
Placet  Fr.  Pr.  (1672')  .  .  .  , 
Plaichshirn  Greg.  OSB.  (1762)  . 
Planat  Jac.  Sulp.  Ga.  (1684)  .  . 
Planchette  Bern.  OSB.~(T680'.  . 
Platelius  Jac.  SJ.  Belg.  <  1681)  . 
Platina  Jos.  Maria  lt  (1743)  .  . 
Plazza  Bened.  SJ.  It.  (1761)  1360. 
Plettenberg  Hu.  SJ.  Germ.  (1693) 
Pley  Coelest  OSB.  Germ.  (1710)  . 
Pluche  Ant  Galt.  (1761)  .  .  . 
Plumoyen  Jod.  Jos.  Relg.  (1757)  . 
Podlesiecki  Al.  SJ.  Pol.  (176TP  . 
Poelmann  Jo.  OP.  Be.  (1736)  .  . 
Poisson  Jo«.  Orat.  Gall.  (1710) 
Pokorski  In.  Paul.  Pol.  (1740)  . 


Pag. 
)  642 
11 
155 

815 
1314 
900 
1407 
1564 
1136 
1332 
1105 
1000 
264 
264 
469 
595 

im 

839 
688 
802 
1252 
1664 
1029 
687 
69 
661 
928 
1431 
260 
969 

11E 
760 
623 
623 
1288 
968 
949 
123 

6:5 
1605 
1292 
645 
1620 
371 
1342 
639 
242 
327 
1359 
1489 
579 
645 
1430 
1439 
1331 
1066 
892 
125) 


1999 


Lndex  theologonun. 


2000 


Paf. 

Polidoro  Petr.  Neap.  (1768)  .  .  1516 
Polignac  Melch.  Ga.  (1741)    .    .  1386 

Polini  Car.  It  (1756)   1611 

Polinier  Jo.  Ga7TT726)  ....  1131 
Politi  Alex.  a  g.  Sigism.  Schp.  (1762 1  1568 

321 
619 
1169 
1641 
244 
546 


Polini  Jos.  SJ.  Sic.  (1691) 
Pollenter  Jo.  SJ.  Be.  (I69B)  •  . 
Polo  Petr.  Min.  Hisp.  (1725')  .  . 
Polui  Mich.  It  (1743*)  .... 
Pomey  Fr.  SJ.  Ga.  (1673)  .  .  . 
de  Pommeraye  Franc.  OSB.  (1687) 
Ponce-Bacca  (Vaca)  tgn.  Carm. 

Hi«p.  (1748*)  ....  687.  1329 
Pongracs  Casp.  Hung.  (1733)  .  .  1052 
Ponjrracs  Ign.  OSP.  Hung.  [1751')  1062 

155 

PontasJoan.  Gall.  (1728)   .    1312.  806 


Pons  Bonav.  OP.  HinM1672T 

28) 

Pontelonghi  Fr.  Conv.  lt  (1680) 

It  (1BTKF] 


Ponticelli  Petr.  Paul. 
Porcheron  Plac.  OSB 


Ga.  (1694) 
le  Poroq  Joaa.  Orat  GaU.  (1722) 


(1726*) 
ill.  (1691)  .    .  . 

itnew)   .  . 

in.  HiD771712)  . 


Porreiter  Tes.  Cist  Germ. 
du  Port  Aeg.  Gall.  (1691) 
Porta  Joi.  OSB. 
Porter  Franc.  Min.  Hib.  (1712) 
del  Portico  Hier.  CMD.  (174T)  . 
a  Portu  Hippo).  8J.  lt.  (1706) .  . 
a  Portu  Mauritio  Mi.  It  (1751)  . 
Posadaa  Fr.  OP.  ffi.  (17Jj$r~T  . 
Poach  Franc  Praem.  Ge*m.(1731) 
Poakek  Ge.  8J.  Hung.  (1761)"^. 
PoseinuB  Petr.  SJ.  GaU.  (1686) 
PoBiakowflki  Joan.  SJ.  Pol.  (1755) 


Poteata  Caj.  Min.  Sic.  (1726*7 


3 

501 
1083 
1085 
1013 
545 
631 
697 
1647 
972 
1563 
992 
1009 
1375 
486 
1374 
1133 

Poteeta  Felix  Mtn.  It  (1702)  971.1360 
Pouget  Ant.  OSB.  GalT]T709)  830.  479 
PougetFr.Amat.  Orat  (1723)1110.  1407. 

1447 

Poulton  Andr.  SJ.  Ang.  (1720)  .  700 
PouBsinoa  ▼.  Poseinus  ....  486 
de  la  Poype  de  Vertrieu  Claud. 

Ga.p732)   1113 

dal  Poxso  Fr.  Or.  It  (1768*)  .  .  1463 
del  Posso  OSBbb.  It.  (1746')  .  .  1453 
PoBBobonelli  Jo.  Cl.  Bara.lt  (1718)  681 
Poaaolo  Jo.  Bern.  Som.  (1727*)  .  1033 
Prack  Alb.  Germ.  (1750')  .  .  .  1338 
des  Pradea  Jo.  Mart  GaU.  (1782)  1176 
PradiUon  Jo.  B.  Ciat.  Gall.TT70T)  906 
de  Prado  Jo.  Mart  OP.  Hiap.  (1668)  278 
Praetoriua  Matth.  Germ.  (1707TT  703 
Prantl  Joan.  Chriat  QermT(I7I5*)  949 
Precipiano  Humb.  G.  (1711)  .  .  718 
Preingue*  Jord.  OP.  BelgTfI752)  .  1317 
Prevoet  Car.  Or.  Ga.  (1678J  T  .  142 
PricaeuB  Joan.  Angl.  (1676)  .  14iL  143 
Priekarz  Joa.  Praem.  boh.  (1757)  1635 
le  Prieur  Phil.  GaU.  (1680)  .  .  152 
Privitera  Franc.  It  (1702)  .  .  .  938 
Probet  Petr.  8J.  GermT(l750)     .  1216 


Prochart  Andr.  Schp.  Hisp.  (1752) 
Prooatean  Goil.  QaH  (1703)  .. 
Ptolomaeua  Jo.  B.  8J.  UT(1726) 
PuccineUi  Calixt  SMV.  (lW) 
Puccinelli  0.  lt  (1759*)  .   .  . 
Paccinelli  Pl.  083^7(1685) 
Paettner  PhiL  a  a.  Jos.  Schp.Boh 
(1729) 
ttner  G 


Puet 


ner  ueorg.  SJ.  Germ.  (1686) 
Pueyo  y  Abadia  Lud.  Carm.  Hiap 


PugljeaaTPetr.  Th.  Carm.  It.  (1707) 
Pnrgstall  Alb.  Chr.  SJ.  Germ.  (1744) 
PurpurinuB  OSB.  It  (1688;)    .  . 
Pusch  Sigism.  8J.  Gcrm.  (1735)  . 
de  Puteo  Raym.  It  (1694)     7  . 
de  Puteo  Steph,  It  (1717*)     .  . 
Putignani  Jo.  Do.  SJ.  lt  (1742) 
Putignani  N.  It  (1753)  .    .   .  . 
Pusyna  Steph.  PoMT738)  .   .  . 
PyrrhuB  Cor.  It  (1686)  ■   .   .  . 
PyruB  Fr.  A.  Mimm.  it.  (1749)  . 


Pa». 
1331 

936 
1034 

1M 
1558 

544 

1141 

622 

948 
689 
1376 
244 
1008 
.390 
937 
1569 
1569 
999 
595 
1363 


Quadros  Did.  SJ.  Hiap.  1746)  .    .  1436 

Q  oatremaire  Rob,  OSB.  Ga.  {167}}  158 

Qneras  Math.  Gall.  (1695)  ...  448 

Queanel  Pasch.  GalL(T719)    .    .  848 

Quetif  Jac  OP.  GalL  (1698)   .   .  575 

leQuien  Mich.OPJ5an:(1733)  1157 

QuUicm  Jqb.  M.  Carm.  It.  (1701)  970 

Quihn  Mich.  Mac.  OP.  Hib.  (1714)  932 
Quirinua  Aug.   Mar.  USB. 

(1755)                          1464.  1514 

de  Quiroga  Em.  Peres  OSFr.  Hi. 

(1714')   656 

de  Quiros  Ant  Bern.  SJ.  Hisp. 

(1668)   8 

R. 

Rabago  Franc.  (1764)    ....  1025 

Rabaudy  Bern.  OP.  Gall.  (1731) .  1003 

Rabbi  Car.  OSA.  It.  (1746)     .   .  1525 

Rabuaaon  Paul.  08B7TJa7[17l7)  974 

Racine  Bonav.  Gall.  (1765)  .  .  1503 
Radoflsany  Lad.  Cam.Hnng.  (1726*)  1237 

a  Raesewis  Ferd.  Germ.  (1720)  .  707 

Roguenau  PauL  SJ.  Ga.  (1680)  .  211 

Raguenet  Franc.  Gall  (1722J".   .  1121 

RaguetBern.  Aeg.  Belg.  (1748)  .  869 

Ragusa  Hier.  SJ.  It.  (1727)     .   .  1131 

Raicsini  Joan.  SJ.  Hung.  (1733)  1051 

Raicaani  Ge.  SJ.  (1734)  ....  1051 

Raineri  Andr.  081017(1714)     .  852 

Raiaky  Tim.  SJ.  Boh.  (1761)  ■    ■  1611 

de  Rajaa  Alb.  Paul.  SJ.  kisp.  (1667)  146 

Rambeck  Aeg.  OSB.  Germ.  (1592)  570 

Ramirex  L.  Min.  Hiap.  (174IJ7~T  1349 

Ramires  Vinc.  SJ.  Hisp.  (1720)  .  1018 


2001 


Index  theologorum. 


2002 


Pag. 

de  Rance  A.  Jo.  Butilleriui  Trap. 

Qa.  (1700)   872 

van  Ranst  Fr.  Belg.  (1727) .    .    .  1301 

van  Ranst  Fr.  Praem.  Be.  (1720).  1301 

Ranzovius  Christ    554 

Raphael  a  8.  Jo.  Trin.  Hisp.  (1703)  955 

Raphael  a  Tusculo  Cap.  It.  (174T)  1649 

Rapin  Ren.  SJ.  Gall.  (1687)    .    .  451 

Rapine  Chr.  Min.  Gall.  (1698)    .  471 

Rapine  Pagq.  Min.  Gall.  (1663')  .  411 

Raschdorf  Bern.  SJ.  Qerm.  (1759)  1332 

Ruponi  Caes.  It.  (1675)     ...  246 

Raasicod  Steph.  QaTT7T718)  .  .  936 
Rassler  Chnstoph.  OSB.  Germ. 

(1675)   53 

RaMlerChristophSJ.Qerm.  (1723)  1298 

Rassler  Franc.  SJ.  Gerin.  (1734)  .  1298 

Rassler  Max.  SJ.  (1718)  ....  1298 

Rassler  Joan.  SJ.  Gerra.  (1719*)  .  1298 
Ratto  y  Ottonelli  Thom.  Hisp. 

(1738)  1293 

RauchTTranc.  OSB.  Germ.  (1759)  1614 
Raulin  Jo.  a  s.  Fac.  OSA.  Hisp. 

(1745')   1524 

Raye  NicTSJ.  Belg.  (1715)  ...  652 

Raymundus  a  s.  Mart.  Ga.  (1679)  57 
Raynaldus  Odericus  Orat. 

(1671)  17_L  742 

RebouIeTSim.  Gall.  (1742)  .    .    .  1514 

Rechlinger  Fr.  SJ.  Qe7fl716)     .  650 

a  Recke  Jo.  Gcrm.  (1666)  ...  IQJJ 

Recrosius  Raym.  Barn.  It.  (1719*)  960 

Redelhamer  Jos.  SJ.  Qerm.  (TTBTj  1338 

Redfort  Seb.  SJ.  Angl.  (1763)     .  1373 

Reding  Aug.OSB.  HeTvT0692)  332 

Redn  Just.  Min.  Germ.  (1728)     .  12dl 

Regent  Car.  SJ.  Germ.  (1752T  .  1384 
Reginaldus  Ant.  OP.  GaIT[TB76)  44. 1070 

Regis  Petr.  Silv.  Gall.  (1707)      .  732 

Reguera  Em.  Ign.  SJ.  (T747T  .    .  165Ji 

Reichards  Al.  SJ.  Boh."(l681)  .    .  396 

Reichart  Jo.  OSA.  Ge.  (T76Tf  .  .  1346 
Reichenbach  Aur.  OSA.  Germ. 

(1760)   1333 

Reicnenberger  Max.  SJ.  Germ. 

(1673)   51 

ReichleTr.  Ant.  Gcrm.  (1759*)    .  Ifi48 

Reiffenstuel  Alb.  Min.  Germ.  (1723)  929 
Reiffenstuel  Anacl.  Min. 

Ge.  (1703)   929 

Reimann  Germ.  (1718*)  ....  1297 

Reitmayr  CoeL  OSBTGerm.  (1729)  1299 

Remi  Jac.  OSB.  Gall.  (1703)   .    .  432 

Remondini  Joan.  StepnTTtT(1715*)  1)30 

Remy  Ant.  SJ.  Belg.  ( 1748)    .    .  1432 

Renatus  Coloniensis  Cap.  (1730)  .  1048 

Renatus  Jos.  OSA.  It.  (1746*)  .  1460 
R  e  n  a  u  d  ot  E  u  s.  G  a  11. 1 1 720)  974. 4  40. 438 

Kenz  Plac.  OSB.  Germ.  (1730*)  .  1334 
Renz  Plac.  OSB.  (junior)  Germ. 

(1748)   1334 


Renzi  Matth.  It.  (1672*)  .  .  . 
Requesens  Jos.  M.  SJ.  It.  (169J)  . 
Resch  Mart.  OSB.  Gerra.  (1709)  . 
Rettenbacher  Sim.  OSB.  Germ. 

(1606)  

Reuter  Joan.  SJ.  Germ.  (1762)  . 
Reutlinger  Joan.  SJ.  Germ.  (1720) 
Reylof  AJl  OSA.  Be.  (1682)  .  . 
Reymann  Plac.  OSB.  HeTvT  (1670 
de  Reyn  Ludv.  Cap.  Belg.  (lW 
Reyner  Chr.  L.  OSB.  Ang.  (lBW 
Rhay  Theod.  SJ.  Germ.  (1671)  . 
Rhodigni  Georg.  It.  (1731*)  .  . 
de  RibadeneyraCasp.  llisp.  (1675') 
de  Ribas  Jos.  OP.  Hisp.  (1741*)  . 
Ribeiro  Fr.  Lus.  (1749)  .... 
Ribera  Bern.  OPTBlip.  (1734*)  . 
Ricca  Joe.  SJ.  It 
Ricci  A.  Cist.  (17C8T 
Ricci  Ang.  Mar.  it.  (1732*)  .  . 
Ricci  Barth.  OSA.  Neap.  (1690') 


Ricci  Dom.  OP,  It  (1687*) 
Ricci  Franc.  Mar.  OSB.  lt. 
Ricci  Jac.  OP.  It.  (1703) 
Ricci  Jos.  SJ.  It.  (lWJ 
Ricciardelli  J.  C.  lt.  (17< 


(1728') 


1^2 
ipt.  SJ 


"04') 


Riccioli  Joan.  Bapt.  SXTt  (1671) 
Richard  Caes.  Gall.  (1692) .  .  . 
Richard  Franc.  SJ.  GaTT771673)  . 
Richard  Joao.  Gall.  (16g6)  .  . 
Richard  Joan.  GalL  (1719)  .  . 
Richart  Nic.  Belg.  (1727)  .  .  . 
Richelini  Joan.  Fr.  SJTTt  (1751) 
Riclos  Ludov.  Gall.  (1738)  .  .  . 
Riedl  Seb  Praem.  Morav.  (1750) 
Riganti  Jo.  B.  It.  (1735)  .  .  . 
Riganti  Jos.  It.  (1720)  .... 
Riganti  Ni.  (1735T~.  .... 
Rigatti  Car.  Bonav.  lt.  (1763)  . 
de  Riguet  Franc  Gall.  (T70T) 
Ringelhan  Joan.  SJ.  Bon7 


1TT40) 
4.  UilD. 


de  Kipalda  Jo.  Martinez  SJ.  Hisp. 

(1727)   

RipoTTETOP.  It.  (1730*)  .  .  . 
Rippel  Greg.  Germ  (1729)  .  . 
Ritsch  Gahr.  Tir.  (1755)  .  .  . 
Ritter  Alan.  OSB.  (Jerm.  (1737)  . 
Rivautella  Ant  it  (1753)  .  .  . 
de  Rivero  Jo.  SJ.  Hi.  (1736)  .  . 
de  Rivea  Dion.  Cp.  Ga.  (1776')  . 
Rivet  de  laGrange  Ant.0SBTl749) 
Rivius  Joan.  OSA.  Belg.  (1665)  . 
Robbe  Jac.  Gall.  (1742)  .... 
Roberti  Guil.  Qe.  (1745')  .  .  . 
Robertus  Cameracensis  Cap.  (1695*) 
Robertus  Cameracensis  Gaud.  Ca. 

It.  (1695)  

Robillard  Uyac.  SJ.  Gall.  (1719)  . 
Robinet  Urb.  Gall.  (1758)  .  .  . 
Roboredo  J.  Ant.  SM  V.  Lus.  (1729) 


Paj. 

2J9 
022 
940 

894 

im 

964 
332 
218 
717 
91 
\Qh 
1321 
8 

1351 
1561 
1029 
1527 
966 
1140 
617. 
1068 
936 
1602 
936 
957 
940 
169 
429 
56 
447 
447 
1283 
16H4 
1135 
1637 
1294 
1294 
1294 
1365 
898 
1045 

1015 
1546 
1323 
1378 
1011 
1528 
1243 
55 
1586 

157 
1403 
1377 

416 

416 
890 
1113 
809 


2003 


Index  theologorum. 


2004 


de  Rocaberti  Thom.  OP.  Hi. 

(1699)   375 

Rocca  Uier.  It.  (1691)  ....  594 
Roche  A.  Mart  GaTThoo)  ...  992 
La  Roche  Jo.  OSB.  Oa7(T738)  .  992 
de  la  Roche  Font.  (1761)  ...  992 
de  la  Roche  Jo.  Or.  Ga7(1711)  .  992 
Roderique  Job.  Ig.  Ge  (1758)  .  1518 
Rodota  Fel.  Sam.  It.  (174D)  .  .  165R 
Rodota  Pomp.  It  (1758)  .  .  .  1658 
Rodrigo  Ant  M'n.  (1670')  ...  13. 
Rodriguez  Em.  SJ.  Hi.  (1701)  .  913 
Rodrigue»  Jos.Tnn.Mi.  H703)  928.  1268 
Rogacci  Ben.  SJ.  It.  (17i~9)  .  .  986 
Roger  Alex.  Ga.  (1757TT~  .  .  .  1240 
Roger  Ludov.  GalI7(l7I3*)  .  .  810 
Rolaud  Aub  Cap.  Belg  1 1732')  .  1059 
Roldan  lldeph.  OSB.  Hi«p.(1721*)  1032 
Romaiius  OSB.  Ge.  (1675)  ...  238 
Romer  Aug.  M.  SMVTUerm.  (1669(  214 
Romo»er  Crel.  OSB.  Ge.  (1720)  .  642 
Romualdus  a  s.  Maria  OSA.  It. 

(1699*)   .   .  572 

Romualdus    Stockacensis  Cap. 

(1747*)   1546 

Roncaglia  Const  CMD.  It  (1737)  1295. 

1181 

Rondelini  Sin.  It.  (1676*)  .  .  III.  1192 
Rondinini  Phil.  It.  (1706*)  .  .  .  922 
Roaa  Thom.  It.  (1695)  .  ...  595 
Roschmann  Ant Germ.  (1760)  1541.  1531 
Rosiner  Paul.  SJ.  Belg.  (1664)  .  49. 
Rossel  Theoph.  Gall.  (167TT~-  •  «4 
Rossi  Anell.  0.  Carm.  Neap.  (1670*)  357 
Rossi  Barth.  It.  (1739*)  .  .  .  .  1240 
Rossi  Quir.  SJ.  It.  (1760)  ,  .  .  1428 
Rossignoli  Car.  Ga.  SJ.  lt.  (1707)  986 
Rossignoli  G  reg.  Barn.  1 1  ( 1715)  626.  900 
Rost  Maur.  OSB.  (1706)  ....  907 
Rota  Andr.  SJ.  It77l74i)  .  .  .  1443 
Rotarins  Frane.  Barn.  It  (1748)  .  1625 
Rotenheusler  Cand.  0SB.  Genn. 

(1687*)   713 

Roth  Andr.  OP.  Germ.  (1735)  .  1011 
Rotigni  Const.  It.  (1751*)  .  1127.  1490 
Rottner  Jo.  Ev.  OSB.  Germ.  (1725)  1303 
RouaultGall  (1742*)  ....  1535 
Rouilte  P.  JuIJSXGall.  (1740)  .  1124 
de  Roujoux  Gall.  (1753*)  ...  1402 
de  Rousse  Gall.  (1655')  .  ...  69 
du  FouBseaud  de  la  Coinbe  Gall. 


(1749)   1615 

RousseTTTall.  11741*)   1536 

le  Roux  Sebast.  Gall.  (1713*)  .    .  812 

Rouxelin  Gall  (1707*)    ....  745 

Rovera  Joan.  SJ.  It.  (1671)    .    .  296 

Rovetta  Andr.  OP.  It  (1691*)     .  574 

de  Roy  Franc.  SJ.  Bat,  (1679)     .  85. 

van  Roy  Leon.  OSA.  BeTg7Tl699)  600 

de  Roye  Franc.  Gall.  (1686)    .    .  583 

Rudawski  Jo.  Pol.  (1690)  .    .    .  582 


P*f. 

Rudolphus  Svitensis  Cap.  Helv. 

(1716)   714 

delaTTue  Car.    OSB.  Gall. 

(1739)   1151.  1451 

de  la  ttue  Vinc.  OSB.  (1762)  1455.  1151. 

1409 

Ruedel  Andr.  SJ.  Gcrm.  (1759)   .  1611 

Ruedorffer  Bern.  OSB.  Ge.  (1679)  52 

Rflegg  Jan.  Jac.  Helv.  <  1693»  /  ■  404 

Ruerk  Ant  Min.  Hib.  (1746- >     .  1346 

Rfltger  de  Haren  Fr.  Belg.  (1724)  1289 

dr  Ruffy  Lud.  Ant.  Gall.  (1724)  .  1281 

de  Rugerio  Aug.  Sixt.  It.  (1711*)  936 
RuinartTh.  OSB.Gall.(1709)  821.  869 
Rupertus  a  s.  Casp.  Cann.  Belg. 

<1744)   115" 

RupprechtTh  SMV.Germ.  (1763*  16h) 

Ruska  Lud.  Min.  It  (1733)    .    .  1043 

Ruth  d'Ans  P.  E.  Belg7(1728)    .  1071 

Rutka  Tbeoph.  SJ.  Pol.  (17017.    .  393 

Rywocky  Jo.  SJ.  (1666)     ...  112 

S. 

de  Sa  Em.  Carm.  Lus.  (1724*)     .  1214 

Sabatier  Petr.  OSB.  Gall.  (1742>  .  1409 

Sabinus  Franc.  Min.  It  (1742)    .  1624 

Sablon  Vinc.  Gall.  (1677* )».    .    .  545 

Sabran  Levis  Ang.  (1732)  .    .    .  1056 

Saccheri  Hier.  SJ.  It  (1733)    .    .  1507 

Sacchetti  Joan.  Bapt.  It.  (1741*)  161>> 

de  Sacchis  Vinc  It.  11744;  .    .    .  1602 


Sachot  Gall.  q723*)   1288 

Sacripanti  Jos.  lt  (1727)  .  .  .  1292 
de  Sacy  Lud.  Is.  le  Maistre  Gall. 

(1684)   459. 

SadleTBbn.  OSA.  Bav.  (1753)     .  1457 

Sagar  Elis.  Germ.  (1733*)  .  .  .  971 
Saguens  Joan.  Minim.  Oall.  (1718) 


666.  961.  12A 

Sailer  Joach.  OSB.  Helv.  (1688)  .  572 

de  Saint  Adon  Fr.  Pic.  Ga7(l754*)  1 395 

Saint  Beuve  Jo.  Ga.  ( 1677 )     .    .  3jJ5 

Saint-Martin  Guil.  Ga.  (1680*  i    .  57 

Saint  Martin  Raym.  SJ.  Ga.(1679)  52 

Sainte-Garde  Ga.  i  l697*)    ...  549 

Sainte-Marthe  Cl.  Ga.  (1690)  .    .  4J8_ 

^ala  Pasch  Hisp.  (1740^    7  .    .  1118 

Sala  Rob.  Cist  It  1 1755' 1  .    .    .  1652 

Salazar  Vinc.  OP.  Hi.  (1743)  .    .  1546 

Salcedo  Ant  OP.  Hisp.  (1670*)    .  9 

Salcedon  Franc.  OSB.  HUp.(1699*)  50ii 

Salelles  Sebast  SJ.  Hisp.  (1666)  265 

Saleon  Jo.  d'  Yse  de  v.  d'  l  se     .  1371 

Salerni  Jo.  B.  SJ.  It,  (1729)    .    .  1206 

Salerni  Petr.  SJ.  Sic."(1666)  .  .  231 
Salgado  de  Somoxa  Fr.  Hisp.  (1664)  268 

Saher  Jac.  Minim.  Gall.  (1707)    .  666a 

Salinas  Fr.  SJ.  Hi.  (1689)  ...  465 

Salinaa  Joan.  lt.  (1722*)     ...  1139 

Saller  Phil.  CRA.  Ga.  (1744)  .    .  1332 


2005 


Indez  theologornm. 


2006 


P«f. 

Sallier  Cl.  Ga.  (1761)     ....  1572 

Salmon  Franc.  GaTT(1736)    .    .  11% 

SalmoniuB  Jac  OP.  It.  (1710)  .    .  89. 

Salton  SJ.  (1720*)  Gull   1113 

Salvator  Montalbanua   Cap.  It. 

(1722*)   998 

Salzinger  Jo.  Germ.  (1739*)    .    .  1013 

SambarMatth.  SJ.  iiung.  (1685)  395 

de  Sambuca  M.  A.  Min.  It.  (17T8*)  213 

Sancyranus  .   7_Q_ 

de  Sande  Franc.  Hisp.  (1726)     .  1017 

Sanderua  Ant.  Belg.  (1664)    .    .  205 

Sandi  Joan.  Bapt.  Tt.  (1757't  .    .  998 

Sandini  Ant.  It.  (1751)  .    .   1511.  1078 

cinfelice  Jos.  SJrrtT(1737)    .    .  1040 

Sanftl  Bonif.  OSB.  Germ.  (1758)  1341 

Sanjanello  S.  B.  OSH.  It.  (\7W)  1548 

Sanmarco  Luc.  v.  Tambunni  .  .  28_) 
Santnarthanus  Di.  OSB.  Ga. 

(1729)   1207 

Sannicolaa  Hisp.  (1725*)    .   .    .  1212 

Sannig  Bern.  Min.  Uerra.  (1681*)  335 

SanBeverino  Al.  It.  (1669)  .    .    .  155 

Sanaon  Guil.  Gall.  (1703)  .  .  .  138a 
Sanion  Jac.  Carm.  Uail.  (1665)  200.  L3J_ 

SanBon  Nic.  Gall.  (1667)    ...  138 

de  Santa  Cruz  OP.~Tfi7(1693*)    .  562 

Sanvis  Max.  OSB.  Germ.  (1707')  964 

Sanvitale  Frid.  SJ  lt.  <  1761)  '.  .  1467 
Sanvitale  Jac.  SJ.  (1753)  lfia_L  1627. 1630 

Sanz  Emman.  S J.  WTnid)    .    .  688 

Sarabia  y  Lezana  OP.  Hisp.  (1712)  906 

Sarasa  A.  Ant.  SJ.  Delg.  (1687)  .  221 

Sargar  Elis.  Germ.  (1 720*1  ...  971 

Sarnelli  Pompej.  It  (  1 724)     .    .  1254 

Sarrabat  Nic.  SJ.  GaTT~(I733)     .  1124 

Sartolo  Bern.  SJ.  It.  (1700)     .    .  y55 

Sartorius  Andr.  (1723)       .    .    .  1235 

SartoriuB  Aug.  Ci.  Boh.  (1723)    .  1235 

Sassi  Jo.  Ant.  It  (1751)  .  .  .  1529 
Saturninus  ab  omnibua  SS.  Ca.  Ga. 

(1689)   568 

du  Sault  OSB.  Ga.  (1724)  .    .    .  1325 

i\\x  Saussay  Andr.  Gall.  (1675)    .  242 

de  !a  Saussaye  Cor.  Gall.  (1621)  .  222 

Sauvage  H  M.  SJ.  Gall.  (1791)  .  451 

Savonarola  Raph.  Theat.  HT~7T748)  1567 
Sbaraglia  J  o.  H_,  C  o  n  v.  lt. 

(1763)   1581 

Sbogar  Joan.  O.  Barn  Boh.(1698~)  620 

Scaille  Henr.  Belg.  (1704')     .   .  631 

Scaletta  Car.  Caea.  it  (1726')     .  1227 

Scaramelli  Jo.  B.  SJ.  It.  (1752)   .  1659 

Scarfantoni  Jo.  Jac.  It  (1748)     .  1603 

Scarmagli  Gabr.  M.  OSB.  It.  (1752*)  1515 

Scrpelli  Hyac.  It.  (1703*)   ...  969 

Searpho  Jo.  Chrya.  OSB.  It.  (1740)  1034 

Schall  Ad.  Jo.  SJ.  (ie.  (1669)  .  2_U 
de  Schalhamer  Beda  OSB.  Germ. 

(1760)   1612 


SchaJJhamer  Bern.  OSB.  Germ. 

(1732)  

SchalThamer  Paul.  08B.  (1732)  . 
Schambogen  Christ  Germ.  (1606) 
Schannat  Frid..Germ.  (1739)  .  . 
Schapperger  Det.  OSB  Geri 


»rra. 


(1699) 

SchardTCnrist.  SJ.  Boh.  (1754) 
Scharz  Oddo  OSB.  Germ.  074U) 
Schaser  Hier.  SJ.  Germ.  (1743) 
Schaten  Nic.  SJ.  Germ.  (I676J 


Ptf. 

1010 
1010 
582 
1214 

620 
1340 

1609 
1376 
200 


Schanmburg  Lnd.  SJ.  Germ.  (1731*)  1378 
Schaumburgen  Aera.  OSB.  Germ. 

(1718*)  -646 

SchauTheetFulg.OSA.Belg.  (1701)  652 
Scheffer  Guido  8J.  Germ.  (1717)  806 
Scheffer  Petr.  Germ.  (1739)  .  .  1048 
Scheffler  Joan.  Germ.  (1677)  17_3_3_  106 
ScheffmacherJo.  J.SJ.Germ. 

(1733)   1046 

ScheidsacB  Frnct.  (1720*)  08B.  .  668 
Schelatrate  EmTBeTg.  (1692)  550 
Schenk  Christ.  SJ.  Ge.  (1691)  .  632 
ScheTer  Henr.  SJ.  Bav.  (17047  .  887 
8chiara  Ant  Theat  It.  (lTIB)  .  961 
Schier  Jac.  Min.  Hib.  (172o)  .  .  1056 
Schilcher  Fr.  8J.  Oe.  (1729)  .  .  1011 
Schindele  Rob.  OSB.  Bav7(1673*)  536 
Schindler  Dan.  A.  Praem.  Oerm. 


754) 


1606 
1240 
1343 

1278 
814 
64 
1548 
1333 

ihmierFranc.  OSB.  Ge7TT728)  1277 
SJ.  Germ.  (l7M"n 


SchinosTTr.  SJ.  It  (1723)  .    .  . 
Schluderbacher  El.r^.  LTertn  (1761) 
Schmalzgruber  Fr.  SJ.  Ge. 

(1735)  

Schmellaerts  Dom.  Be.  (1720)  .  . 
Scbmid  Jac.  Helr.  (1666*)  .  .  . 
Schmidl  Jo.  SJ.  Mor.  (1762)  .  . 
Schmier  Ben.  OSB.  GennT[1744) 


Schmitz  Franc. 
Schmitz  Thom.  08B.  (1758T 
Schnell  Ans.  08B.  Germ.  (1751) 

udT 


1044 
1604 
1334 


Schnell  Frid. 


Ang.  Lu<L  Ger. 
(1749*)   1834 


931 
340 
106 
1340 


Schorrenberg  A.  Pr.  Germ.  (1715) 
Schoeoleben  Lud.  Germ.  (1681)  . 
Schoenman  Marc  SJ.  Germ.  (1678*) 
Schoettl  Th.  Aq.  OSA.  Germ.TI752) 
Schoonaerts  Greg.  OSA.  Belg. 

(1741)  16Jft 

SchopenrvVolterConv.  Germ.  (1717)  647 
Schorrer  Christ  8J.  Germ.  (16T8)  313 
Schott  Caap.  8J.  Ge.  (1667)  .  .  64 
Schramb  An§.  OSB.  GermT  (1720)  910 
Schrenk  Car.  OSB.  Germ.  (170TY:  646 
Schretter  Car.  SJ.  Hung.  (17TB)  .  933 
van  der  Schuer  Andr.  BelgTTT7T9)  878 
Schwab  Ans.  Cwt.  Germ.  (17457.  1843 
Schwab  Mar.  OSB.  Qerm.TTSjU)  63_ 
Schwaiger  Thad.  Fr.  Praem.  Boh. 

(1743)  .   1066 


2  007 


[ndez  theologorum. 


2008 


Pa*. 

Schwalb  F.  Ciat.  Germ.  (1747*)   .  1641 

Schwaller  Beda  OSB.  Helv.  (1688*)  335 

Schwarz  Adalr.  OSB.  Helv.  1701')  969 

Schwarz  Ign.  SJ.  Bav.  tj763J^    .  1510 

Schwarz  Meinr.  Min.  Genn.  (1745)  lfiQB 

Schweitxer  Jo.  OSA.  Germ.  (1708*)  646 

Schwendimann  Ir.  Min.  (1707)    .  991 

Scifelli  Dom.  08A.  It.  (1832*)     .  1415 

Scildere  Lud.  SJ.  Belg.  (1667)     .  291 

Scilla  X.  It.  (1715')   891 

Sciugliaga  Steph.  It.  (1741)    .    .  1135 

Scivetti  Nic.  Th.  OSATTM1745  )  1510 
Scodaniglio  M.  A.  O.  S.  Jo.  de  I). 

Sic.  (1727)   908 

Scoti  Ran.  lt.  (1666)   202 

Scotti  Jul.  ClemTTtT(1669)     .    .  288 

Scouville  Phill.  SJ.Luzemb.il  701)  715 

Sczygielaky  Stan.  OSB.Pol.  (1IS64T  217 
Sebaldus  a  8.  Christophoro  Carm. 

(1726)   1297 

Sebastianus  ab  Alez.  Carm.  it. 

(1671*)   1361 

Sebastianus  a  a.  Joach.  Carm. 

Hibp.  (1714)   948.  276 

Sebastianus  a  s.  Paulo  Carm.  Belg. 

(1706)   914 

de  Sebenico  Greg.  Carm.  It.  (1676)  26 

Sedelmayr  Rom.  OSB.  Ge.  (17227  1266 

1517 

de  Seedorf  Feguely  SJ.  Helv. 

(1758)   1378 

Segaud  Guil.  SJ.  Ga.  (1758)    .   .  1662 

Segneri  Paul.  (senior)  SJ.  It  (1694)  628. 

612 

Segneri  Paul.  SJ.  (junior)  It  (1713)  628 

Segura  Hyac.  OP.  Hisp.  (1733*)  .  1501 

de  Segura  Nic.  SJ.  Amer.  (1743)  1351 

1643 

Seidel  Joa.  SJ.  Germ.  (1742)  .    .  1439 

Seidl  Ildeph.  OSB.  Germ.  (1739)  .  1275 

Seiaer  Ge.  Helv.  (1665)  ....  238 

Seitz  Ign.  SJ.  Germ.  (1749)     .    .  1341 

Seitz  Plac.  OSB.  (1736)  ....  1314 

Selleri  Greg.  OP.1tr7l729)    .   .  1039 

Sem  Deodatus  It  (1707')  .  .  .  888 
le  Semelier  Jo.  L.  Congr.  D.  Chr. 

Ga.  (1725)   1305 

Sementius  Jos.  Hi.  Som.  lt  (1707)  907 

Seroery  Andr.  SJ.  Gall.  (1717T    .  751 

Scnault  Jo.  Franc.  Or.  Gail.  1 1672)  141 

Sendin  Cald.  Jo.  Min.  Hisp.  (1667)  U 

de  Seneachal  Mich.  SJ.  Belg.t  1673)  172 

Senftleben  Jo.  SJ.  Sil.  7^693)  .    .  336 

Senio-Mongitore  Fr.  Sic.  (1739')  .  1584 

Senkler  Caap.  Gerra.  (1701  )   .    .  708 

Sepp  Ant.  SJ.  Tir.  (1733)  .  .  .  1243 
Sequeirosy  Sotomajor  Aug.  Hisp. 

(1683*)   374 

Serge  Uall.  (1700;)   617 

Sergeant  Joan.  Hib.  (1707)     .    .  698 

Serre  Gall.  (16(J8*)   472 


Serry  H.  Praed.  GaU.  (1738)  1034. 

^^24.  870. 
Sesaa  Jo.  Ant.  Min.  It  (1709*)  . 
Setaro  a  Magdalono  Min.  lt  (1760) 
de  Seve  de  Roche  Chouart  Gu.  SJ. 

(1724)   

Sevenstern  Casp.  SJ.  Bat  (1677) 
Severus  J.  S.  Germ.  (1763*)     .  . 
Seybold  Jos.  SJ.  Ge.  (1743)    .  . 
Seyfried  Jo.  SJ.  GerinT7l742)  . 
Sfrondrati  Coel.  OSBTRelv. 


Sianda  Joan.  Cist  It.  (1734*) 
(172 

Sicardo  Joa.  OSA.  HI7 


Sicard  CL  SJ.  Ga.  (172 


1714)  .  . 
van  Sichem  GuiL  Min.  Belg.  1 1691) 
Sichrowski  Ben.  OSA.  Pol.  (1706T 
Sieripepoli  Ant  M.  SJ.  It  (1712) 
Sieghard  Ferd.  8J.  Gerro.  (1733T 
Sieakowski  Mich.  OP.  Pol.TI7o3) 
Siesa  Plac.  SJ.  Germ.  (1710)  .  . 
Silbermann  Joa.  Praem.  Germ. 

(1756)   

Silos  Jos.  Theat  It  (1674)  .    .  . 
de  Silva  Pacheco  D.  OSB7Hia.{  167T) 

38T 


Silveira  Ant  'lVin.  Hi.  (1738*) 
Silveater  Mediol.  Cap.  (1737*)  . 
Simeomo  Mac  Praem.  Belg.  (1676) 
Simeon  a  s.  Cruce  OSA.  (1699)  '. 
de  8imeonibus  Ani.  It  (1717*)  . 
Simiua  Ven.  Vallumbr.  lt  (1693*) 
Simmonet  Edm.  SJ.  tiall.  (1733) 
Siraon  Dion.  GalL  (1731)  .  .  . 
SimonRich.Gair(!712)780.  762 

Simon  Rich.  GaU.  (1702)    .  . 
Simontin  Lud.  SJ.  Gerin.  (1742 
Sinnigh  Joan.  Hib.  (1666)  .  . 
Simphcianus  a  a.  Mart  OSA 


pu 

Siri  Victor  OSH.  It.  ,  lf>85 
SittarU  Godefr.  SJ.  Uerm.  (1725) 
Siuri  Domin.  Hiap.  (1734^  .   .  . 
Slezina  Georg.  SJ.  G"eTmT(1744) 
Smellaerta  Dom.  Belg.  (1720)  . 
Soardi  Vict  Araad.  Laz.  lt  1 1752) 
Soell  Ant.  SJ.  Germ.  (1741)    .  . 
Soggia  Georg.  SMV.  1*7(1701)  . 
Sokolnioki  Ben.  Min.  PolT[T748J) 
Soldani  Fid.  Vallumbr.  It.  (1741) 

Soli  It.  (1755<)  

Solia  Ant  SJ.  Hi»p.  (174&')    .  . 
d  u  S  o  1 1  i  e  r  J  o.  B.  SJ.  Belg.  (1740' 
Sommier  Joan.  Cl.  Gall.  (1737)  . 
Sonnemann  Jo.Th.  G.  Germ.  (1708*) 
Sonnenberg  Bern.  SJ.  Ga.  (1676*) 
Sormanni  Car.  Hier.  It.  (17o21 
Sormanni  Nic.  Obl.  It.  (1740')  1226. 
Sotvellua  Nath.  SJ.  Angl.  1676)  . 
Souciet  Steph.  SJ.  Gall.  (1744)  1433. 
le  Soudier  Andr.  Gall.  (1758)  .  . 
Souegea  It  Th.  OP.  Gall.  (1698)  . 


il669' 


P-f- 

io7a 

1039 
684 
1410 

211 
85 
1540 
14il2 
1215 

383 
1043 
1089 
903 
332 
681) 
683 
1303 
1559 
710 

lfiLa 
219 
2 

1131 
1239 
85 
1M 
695 
573 
1114 
264 
.832. 
1163 
803 
1338 
100 
301 
533 
1044 
1133 
1638 
814 
1367 
1611 
679 
1641 
1557 
1489 
1534 
1247 
1114 
709 
807 
1530 
1530 
248 
1124 
1402 
571 


2009 


lndex  theologorum. 


20 10 


Pog. 

de  Souillac  Jo.  G.  Gal).  (1749*)    .  1649 

SouJier  Petr.  Gall.  (1686*>  .    .    .  520 

deSousa  Aut.  C.  Theat.  Lua.  (1759)  1523 
de  Sousa  Em.  Caj.  Theat.  Lus. 

(1734)   1213 

de  Sousa  Fraac.  SJ.  Lus.  (1712)  .  902 

de  Sousa  Hier.  OSF.  HispTTITTl)  673 

Soutermans  Matth.  SJ.  Be.  (1699)  412 

de  Souvigny  Guid.  Or.  Ga.  (1672)  157 

Spada  Jo.  B.  It.  (1683)  ....  593 

Spanger  Andr.  SJ.  Hung.  (1744)  1443 

Spanner  Andr.  SJ.  Mor.  (1694)    .  473 

Sparaverius  Fr.  It.  (1697)  .    .    .  499 

Speer  Franc.  Ci.  Ge.  (1702')    .    .  648 

Spencer  Jo.  SJ.  Angl.  (1670)  .    .  91 

Spengler  Jo.  Ge.  Germ.  (1731*)  .  1310 

Sperelli  Alex.  It.  (1672)  ....  264 

Speroni  Dom.  Conv.  It.  (1750*)    .  1461 

Spinelli  Franc.  Mar.  It,  q75r)  .  1363 

Spinelli  Trojanus  It.  (1754*)  .    .  1363 

Spinola  Chr.  Roj.  Min.  (1694)     .  759 

Spinula  Aug.  Soni.  It.  (1755)  .    .  1641 

Spinula  Steph.  Som.  lt.  (1082)  .  345 
SporerPat.  Min.  Germ7TT7l4)  944. 951 

Spreng  Jac.  SJ.  Germ.  (1745)  .  .  1617 
Spuihe  F.  G.  OSHi.  Hwp.  (1697*) 

^^72.  687 

Stabili  Hor.  OSB.  It.  (1750)  .  .  1645 
Stadelmayer  Alph.  OSB.  Germ. 

(1683)   337 

Staidel  Fr.  Jo.  de  D.  Conv.  Ge. 

(1753)                           1533.  164K 

Stainmaier  Mich.  Pr.  (1701)  .    .  991 

Stalens  Joan.  Orai  Germ.  (1681)  401 

Stampa  Jos.  Mar.  Som.  It.  (1734)  1225 

Stanislaus  a  Placencia  (17UTj    .  678 

Stankovits  Jo.  8J.  Hnng.  (1673)  .  111 

Starch  Rup.  OSB.  Gerra.  (1760)  .  1608 
Staudenhecht  Frid.  SJ.Germ  (1673)  52 

Staudinger  Ad.  SJ.  Germ.  (1762)  1013, 

Stehr  Godcfr.  Praem.  Boh.  TI7T2')  933 

Steiger  Wencesl.  SJ.  Morav.  (1692)  582 

Steill  Frid.  OP.  Germ.  (1693;  i     .  511 

Steinbach  Jo.  SJ.  Germ.  (1709)  .  964 

Steinbacher  Pl.  Ge.  OSBrTT72tj)  .  964 

Steinhart  Franc.  Germ.  (1746)    .  1415 

Steinsits  Ant  Min.  Hung.  (1745*)  1375 

16J5. 

Stellanti  Jo.  Dom.  (1743*)  .    .    .  1461 

Steno  Nic.  Dan.  (1686)  .    ...  403 

Stentucci  Blasius  ltTTT755*)    .    .  13S5 

Stephani  Henr.  Rob.  Belg.  <  1723)  1058 

Stephanus  Blas.  OP.  Boh.  (l7l~9*)  1276 

Stephanus  Paul.  lt.  (1760')  •  •  1618 
Stepbanua  a  s.  Paulo  Carm.  Ge. 

(1668*)   221 

Sterzinger  Fr.  X.  8J.  Germ.  (1741)  1332 
Steyaertius  Mart.  Belg.  (1701)  719.  426 

Steyer  Matth.  SJ.  Boh.  (1692)     .  466 

Steyerer  Ant.  SJ.  Ge.  i  l741)  .   .  1431 

Stibigk  Andr.  SJ.  Pol.  (1669)  .    .  113. 


Pai. 

Sticker  Urb.  SJ.  Belg.  (1753)  .    .  1565 

Stiller  Fr.  SJ.  Boh.  (1721)  ...  1265 

Stivenard  Sim.  Petr.  Oall.  (1735'  1085 

Stiltinck  Jo.  SJ.  Belg.  (1762)  1565 

Stoecklein  Jos.  SJ.  Germ.  (1733'  1245 

Stoiber  Ubald.  Min.  Gcr.  (V7W)  1310 
Stoz  Joan.  SJ.  Germ.  (1696)  .  520.  304 
Stoz  Matth.  SJ.  Gerra.lTBTB)    304.  521 

Straforelli  N.  Ang.  OSA.  (1679' i  23 

Stratta  Nic.  lt.  (1740*)  ....  1122 

StrausB  Jo.  Val.  Germ.  (1737)     .  1288 

Stredowsky  Jo.  Mar.  Mor.  (1712*)  896 
aStreve*dorff  Wolt.  H.  OSA.  Germ. 

(1674)   293 

StrozzTTIiom.  It.  (1700*)     ...  383 

Struggl.  Maro.  M.  SMV.  (1760)  335 

Strunk  Mich.  SJ.  Germ.  (1736)    .  1251 

Studer  Bened.  OSB.  (1748)     .    .  1553 

StQrael  Frid.  Min.  Germ.  (1680')  62 

Stur  Col.  a  s.  Radeg.  Schp.  (1759)  1377 

1408 

Suarcz  de  Pnz  Gundis.  Hiap. 

(1739*)  ........  1288 

Suarez  Jos.  M.  (iall.  (1677)     .   .  160 

Suarez  Petr.  Hi.  (1696^)     .    .    .  899 

Sulger  Ant.  OSB.  Gerra.  (1698*)  .  556 

Suppaur  Marc.  Min.  Gerra.  (1733*)  1014 

Surin  Jo.  Jos.  SJ.  Ga.  (1665)  .    .  313 

Surius  Bern.  Min.  be.  (1665)   .    .  1M 

Sverts  Alb.  OSA.  Belg.  (1748)     .  1348 

de  Swaen  Henr.  Belg.  i  fTQTTT  412 

de  Sylveira  Jo.  Carm.  Lusit.  (1687)  467 

Syrus  Joan.  OP.  It.  a727')     .    .  995 

Szczaniecki  Steph.  SJ.  Pol.  (1736)  1052 

Szdelar  Franc.  SJ.  Croat.  (17451  .  1414 

Szegedi  Jo.  Bapt.  SJ.  Croat.(1700^  1375 

Szegedi  Mich.  SJ.  (1752)    .    .    .  1375 

Szcntivany  Mart.SJ.Hung.  (1705)  701 

Szerdahelyi  Gabr.  SJ.  Hung.  ( 1 725)  1051 

Szoerenyi  Alex.  SJ.  Hung.  ( 1719)  900 

Szoerenyi  Ladisl.  Hung.  (1746*)  .  1542 

T. 

Taberna  Joan.  B.  SJ.  Gall.  (1686)  600 

Tachon  Chr.  OSB.  Ga.  (1693)  .  .  633 
Tafuri  Did.  a  Lequile  Min.  It. 

(1673)   214 

Talbot  fetr.  Angl.  (1680)  ...  94 

Talon  Jac.  Ga.  (1671)    ....  452 

Talon  Nic.  SJ.  Gall.  (1691)     .    .  452 

de  Tamayo  Jos.  SJ.  Hisp.  (1685)  .  4M 

Tamburini  Thom.  SJ.  It.  (1675T  .  229 

Tanner  Jo.  SJ.  Boh.  (1694)     .    .  573 

Tanner  Matth.  SJ.  BohTTT692)    .  673 

Tapolcsanyi  Laur.  SJ.  Hung.  (1729)  1312 

de  Targny  Ludov.  Oall.  (1737)  1213 

Tartarotti  Hier.  It.  (1761)  .    .   .  1531 

Tartini  J.  M.  It.  (17"7T7)     .    .    .  1480 

la  Taste  Lud.  OSB.  Gall.  Q754)  .  1401 

Tatti  Ludov.  Som.  It.  (1687)  .    .  1225 


2011 


Index  theologorum. 


2012 


Tausch  Nic.  Germ.  (1736*)     .    .  1310 

Tedeachi  Nic.  M.  It  (1741)    .    .  1358 

Telladus  Bon.  Min.  Hiap.  <174f)  .  1360 

Telle*  Balth.  SJ.  Luait.  (1676T~  .  212 
Tellez  Gonzalez  Em.  Hitp. 

(1673*)   2M 

le  Tellier  Jos.  Cor.  (1693)  .  .  .  464 
le  Tellier  Mich.  SJ.^fflT(1719)  777. 818 

Tempeeti  Lib.  Conv.  It  (1761 ')  .  1363 

T494. 1614 

de  Templin  Proc.  Cp.  Ge.  (1680)  316 

de  Tencin  Guerin  Ga.  (1768^7^ .  1401 

Tenecher  Ign.  SJ.  Boh.  (1761*)    .  1378 

Tepper  Aug.  Ciat  Germ.  (1749*)  1633. 

Tenllue  Ant.  SJ.  Angl.  (1676)     .  284 

Tereaghi  Nic.  It  (1761)  ....  1362 

du  Tertre  Rud.  SJTGaH.  (1762)  .  1393 

Terzi  di  Lauria  Blaa.  lt  (1W5')  .  633 

Teuma  Ign.  8J.  Melit.  (1760")     .  1644 

Texier  Cf.  SJ.  Ga.  (1687)    .    .    .  637 

Le  Texier  Fr.  08Br(T731)  ...  864 

van  Tey  lingen  Aug.  SJTBat.  (1665)  84 
Thalhammer  Joe.  OSA.  GermT 

(1736)   1010 

Thaumac  de  Thsumaaiere  Caap. 

Ga.  (1712)   899 

Thaveller  Adalb.  Praem.  Germ. 

(1749)   1648 

ThetSTLaur.  8J.  Boh.  (1748)  .  .  1432 
Thenhaven    Bern.   Min  Germ. 

(1739*)   1276 

Theodor.  a  s.  Renato  Carm.  Gall. 

(1728)   li07 

TheraTzeliich.  GalL  (1726)    .   .  1319 

Theaauru*  Emman.  It.  (1677)     .  169 

Theulus  Bonav.  It.  (1670TT~  •   •  279. 

Thielens  Petr.  Fr.  B.  (1 748)  .  .  1406 
Thier*  Jo.  B.  Gall.  (1703)   925.  744.  225 

Thiroux  Joan.  GalI7Tl731) .   .    .  1209 

Thiroux  Steph.  SJ.  61517(1727)  .  1131 

Thomas  ab  Ang.  OP  Sic  (T720)  .  1214 
Thomaa  Aq.  a  Nativ.  B.  V.  (Jarm. 

It  (1761*)  .......  1369 

Thomaa  ab  Incarn.  CRL.  Hi*p. 

(1769')   1623 

Thcmai  a  e.  Joteph  Min.  Hiap. 

(1700')   314 

B.  Thomaiiua  Joi.  M.  Tbeat. 

It  (1713)   977 

Thomaeinus  Lnd.  Or.  Gall. 

(1695)   416 

Thorentier  Jac  Orat.  Gall.  (1713)  963 
Thouret  de  i.  Cath.  Lud.GalLlT679)  152 

ThuUlier  Ant  Vinc.  OSB.  (1734*)  1084 

Thuillier  Vinc.  08B.  Gall.  TT7W  1084 
de  Thun  et  Hohenstein  Jos.  M. 

Ge.  (1763)   1426 

Thyard  deUissy  TL  Ga.  (1737)    .  1085 

de  Tilladetus  Jo.  M.  GalUmS)  HOl 
de  Tilladet  Mi.  CaasagnefTJnTl. 

(1731)   1101 


Pac. 

Tille  Joan.  SJ.  Boh.  (1760)  .  .  1380 
de  Tillemont  L.  S.  1  e  N  a  i  n 

(1698)   609 

Tillemont  Petr.  Trap.  (1713)  .  .  510 
de  Tilly  Thom.  Praem.  HibT(1761')  1372 

.  1266 
.  1221 


Tilmex  Frid.  SJ.  Ge.  (1730) 
Timon  Sam.  SJ.  Hung.  ir*36)  . 
Timotheui  Fulcus  da  Termine 

Carm.  It.  (1680)  

Tipaldi  Jo.  Andr.  BJ.  Graec.  (1760) 


Tiaeanier  Joi.  SJ 
Tinier  Bertr.  Ciet 
Titonui  Ang.  Min 


Ga.  (1688) 
.  Galt 


(1670  > 


It.  117107 

Tobl  Raph.  Pr.  Ge.  (1729)  . 
Tobia  Fr.  Qe.  (1731*)    .  . 
Todtfeller  Christ.  SJ.  Germ.  (1678 1 
Tognolettus  Petr.  Min.  Sic  (16807 
du  Toict  Nic.  SJ.  Gall.  (1685)    564.  219 


180 
1365 
661 
158 
677 
1013 
1140 
51 
214 


Tolomei  Jo.  Bapt  SJ.  it  (1726)  . 
Tomaai  Car.  Theat.  (1675) .  .  . 
Tom  .eur  Nic.  08 A.  BeTgT(1736> 
Tonauer  Ga.  SJ.  Tir.  (1751)  .  . 
Tonti  Hyac  lt.  (1726)  .... 
Tootell  Chr.  Ang.  (1727)  .  .  . 
Toppi  Nic  Neap.  (1681)  .  .  . 
Torelli  Al.  OSA.  It"TT6g6)  .  •  • 
Torelli  Caap.  It  (1735*)  .  .  . 
de  Torrecilla  Mart.  Uap.  Hup.  (1709) 
Torrea  Alph.  Min.  Hisp.  (1683*)  . 
de  Torrea  Eui.  Gom.  Hisp.  (1698') 
Torrez  Isid.  Trin.  Hiip.  <1707')  . 
Torrez  Mi.  Piui  OP.  It.  (1687*)  . 
Torteli  Hug.  Ang.  (1742*)  .   .  . 


1034 
17 
1237 
1338 
1038 
1311 
573 
555 
1288 
966 
558 
91« 
674 
348 
1524 


Touchet  Ans.  OSB.  Ang.  (168^)  405. 660- 

810.  1136 


Tournely  Hon.  Gall.  (1729)  . 
TournemineJ.  Ren.SJ.  Gall. 

(1739)   

la  Tourneux  Nic.  Gall.  (1686)  411 
le  Tournois  Nic.  Gall.  (1746*)  .  . 
Touiaaint  Ge.  OSB.  Gall.  (1739)  . 
Toustain  Car.  Franc.  OSB.  Gall. 


1111 

1123 
1150 
1120 
iai:> 


(1754)  ......    1592, 1595 


835 
967 
813 
1641 
321 


ToutTeTA.  Aug.  OSB.  (1718) 
Townson  Jo.  OSB.  AngL  (1718) 
Toynard  Nic  Gall.  (1706)  .  . 
Trachala  SJ.J1755*)  .... 
Tranquillui  Th.  Alb.  OP.  (1682') 
Traveri  Nic.  Gall.  (1750)  .  1396. 1107 
Tremblay  Gall.  (1719*)  ....  892 
de  Treisan  Petr.  Ga.  (1684)  .  .  634 
Treter  Lub.  Matth.  P6TTiT687*)  .  540 
Treuve"  Mich.  Gall.  (1730)  .  .  .  1310 
7B0T~  .   1531.  1617 


Gall.  (1730. 
Tria  Jo.  Andr.  lt.  (17907" 


Tribolet  Bcrn.  Ga.TT734)  .  .  . 
Tribolet  Jac  Gall.  (1709)  .  .  . 
de  Tricalet  Petr.  J.  GalL  (1762)  . 
Tricaisinui  Car.  J.  Cap.  GaJL 


van 


(1691) 
Trv 


727 
727 
1455 

eet.  SJ.  Mich.  Belg.  (1668) 

III,  1192 


2013 


Index  theologorum. 


2014 


Trigona  Vespaa.  .M.  It.  (1761 1 
Triverius  Hvac.  uP.  lt.  j  17o4*i 
Troici  Plac  USB.  lt.  (1738'i  . 
Tronson  Lud.  Sulp.  Ca.  1 1700) 
Tropper  Joan.  Nep.  Germ.  »1753 
Troschl  Bem.  Pr.  Ge.  <  1 753'  i  . 
Trost  Casp.  SJ.  Cerm.  1 17-41* i 
Trotti  Bonav.  Min.  lt.  (1707*) 
Trotti  Joach.  Sulp.  Ga.  1 1 T 1 4 
de  Truxillo  Ant.  Hisp.  ,109r 
Tachainser  Mal.  Ce.  i!742) 
Tschiderer  Hi.  SJ.  Tir.  ,  I740i 
Tubito  Max.  X.  lt.  (1711)  .  . 
Tubito  Mich.  It.  (1742*)     .  . 
Tuhegli  Guil.  Frid.  Bosn.  (1760 i 
Turano  Hier.  it.  1 1704')     .  . 
Turbeville  Henr.  Aug.  t  1678^  . 
Tureius  Oetav.  lt.  <175(i*)  .  . 
de  Turre  Jo>.  M.  OP.  Hiap 
de  Turre  Phil.  It.  (1717) 
Turkelli  Jo.  B.  It.  i  lii7o') 
Tuzii  Fr.  SJ.  It.  1 1727*i  . 
Tylkowski  Adal!..  SJ.  Pol. 
Tyran  Jac.  SJ.  Ca.  (16941 


11711 


1695i 


r. 

l  ltal-lini  Urb.  SJ.  (1664)    .    .  , 
L  gh  elli  Ferd.  Ci-t.  lt.  1 1670) 
Ula*to  Andr.  Ca.  lt.  1 1711')  . 
Ubl   Lib.  Jo.  »ie.   Fraem.  Boh 

(1745) 


Ulloa  Joaa.  SJ.  Hisp.  (1719')  . 
Llrich  Anton  Cerm.  (1714)  .  . 
Ulrich  Dom.  Praem.  Boh.  (1745* 


Cnezovskhi  Marian.  Pol.  ( 1688*) 
Upianua  Did.  (1741*i     .    .  . 
de  Urrutigoyti  M.  A.  Frances  Hisp 

(,1670)  

de  Urrutigoyti  Tbr  Fr.  Min.  Hisp 

(1682)   

Uraaja  Domin.  (1736*)  .  .  . 
Usleber  Paul  SJ.  Germ.  (1719) 


Paf. 
14*6 
1628 

1032 

630 
liila 
1377 
1376 

ueu 

8Ui 

559 

1545 
101  l 
69.') 
695 
1375 


95 
1656 
801 
801 
264 
1227 
627 
030 


237 
209 
963 


1329 
1016 

708 
1332 

346 
11115 

372 

372 
1293 
711 


V. 

Vaginari  Mich.  A.  Min.  It.  (1667' 
Vaillant  Cuil.   H,   OSB.  CalL~ 

(1678)   157 

Vaira^VnT  It.  (1732)  .... 
Vaissette  Joa.  USB.  Gall.  (1756)  . 
Valentinus  a  M.  Dei  Carm.  Hisp. 

(1715')  

Valesius  Hadr.  Gall.  (1692)  .  . 
VqleiiWB  Henr.  Call.  i!676'  . 
Valesius  Henr.  Car.  (1747)  .  .  . 
de  la  Valette  Gall.  1 1686'  \  .  . 
de  St.  Valier  Jo.  B.  de  Ia  Croix 

Chev.  Ca.  1 1727)  .... 
Vallemout  v.  Le  Lorrain    .    .  . 


213 
32h 


1033 
1498 


967 
115 
113 
125 
520 


de  Vallgornera  Th.  UP.  Hisp.  Q665 


1243 
1319 
312 


Valoi»  Ivo  SJ.  Gall.  <  175T» 
Valaec  hi  V.  USB.  lt.  ,  17.'9 


1391 
1292 


du  Vaneel  1 17oi*)  ;w«i 

Vunosei  Aut  SJ.  Hung.  17.")7 
Vargas  Bern.  SJ.  Hi»p.   1  7.5 1  * ) 


1718i 
1671 


1.1  !1 
1349 
1106 
519 
677 
212 
557 
726 
727 
972 
1310 
4l>9 
2(59 
668 
172 
12 
19 
305 
15? 
15M 


Variguon  P<  tr.  Uall.  .  1722 
Vanlla-  Ant.  Gall.  i  Uiitii, 
de  Varisio  Car.  l'r.  Min.  It 
\  asconceilos  Sim.  .nJ.  Lus 
le  Vas.-1'ur  Lfn  Cr.  <ia.  <lt>93> 
le  Va»seur  Mich.  <-all.  1 1 705   .  . 
L»*  Vassor  Mich.  Ga.  (1718)     .  . 

Vatar  Gall.  i!705")  

Vauge  Aug.  Ur.  <iall.  1 1739)    .  . 
Vavifcfteur  Franc.  SJ.  Gall.  168  i'i 
Vazqnez  Aug.  SJ.  Hisp.  1 1676' 
\  .izi(ue/.  Jo.  Hisp.  1738*i  .    .  . 
de  Vecchia  Petr.  UbB.  It.  (1C95)  . 
V.rga  Christoph.  SJ.  Hisp.  ( 1672 ) 
van  der  Veken  Fr.  SJ.  Befg.7l664) 
de  Velaeco  Ac.  UP.  Hup.  .1665)  . 
Velasquez  Jo.  A.  SJ.  Hisp.  i  1669) 
von  d»'  Velden  Jo.  SJ.  Belg.  i  H47i 
Velle  Jo.  B.  SJ.  Belg.  1 1 744 >  1072.  1189 
de  Vence  He.  Lud.  Call.  (1749)  .  1424 
Veuedien  Henr.  SJ.  <ie.  il735<  . 
Venegas  Mich.  Mex.  (1760)     .  . 
Venerius  Fort.  ,1735')  .... 
VenturaAng.  SMv.lt  (1716*)  . 
Ventura  Fr.  It.  (1743*)  .... 
Verano  Caj.  F.  Theat.  It.  (1713)  . 
Verde  Franc  It.  ( 1706)  .    .    .  934 
de  la  Verdure  Jos.  Gall.  i1717i  . 
du  Verger  Joan.  Gall.  1 1643i  .  . 
Verhaven   Huiuilis    Cap.  Belg. 

11714*)  

Verhoeven  Fr.  SJ.  Belg.  <  1701)  . 
Verhorst  Petr.  Germ.  il7Q8)  .  . 
Verjus  Ant.  SJ.  Call.  <  1706)  .  . 
Verlohner  Laur.  Alb.  Tir.  i!732) 
Vermeulen  Christ.  Be.  <1688i  .  . 
Vernaelde  P.  P.  Bel.  ,1735*)  .  . 
Verney  Al.  Ant.  Hisp  1 1751  /  .  . 
de  Vert  Cl.  Ben.  (iall.  (17o8)  .  . 
Vertot  d'  Auboeuf  Ren.Gall.  (1735 
Vetweis  Bern.  Mm.  Germ.  (1664*i 
Via  Jac.  SJ. 


902 
1561 

998 

680 
1610 

681 
.  (illl 

963 
711 


It.  1671)  .  .  .  . 
de  Viaixnes  Fr.  FngnicrCall.il735 
van  Vianen  Fr.inc.  Belg.  '1693)  . 
Viani  Serv.  M.  V.  It.  i 17391  .  . 
dc  Vic  Cl.  USB.  <1734t~:  '.  .  . 
Vichard  Caes.  Ga.  ( 1092)  .  .  . 
Videl  Alex.  Call  1 167»*i  .  .  . 
ile  Vienne  Be.  Call.  1 1712* 
Vieira  Anton  SJ.  Lus.  1 1697i  .  . 
Vieira  Hier.  SJ.  ( 16*9*1»  .... 
Viglioni  Jo.  Bapt.  It.  (1723*>  .  . 
Vigne  (iall.  .168» 


Vignier  Jac  SJ.  Call.  .  1669-  . 
Vignoliur»  Jo.  It.  1 1 735 1  ... 
de  VillafuerteZain.  SJ.  Hisp.  (167(>*)  29<i 


713 
916 
811 
741 
1288 
411 
1348 
1349 
973 
1198 
106 
305 
1083 
619 
996 
1498 
169 
63. 
512 
635 
635 
1302 
432 
2<  >  i 
1194 


2015 


Index  theologorum. 


2016 


Pag. 

Villalobos  Jo.  Min.  Hisp.  (1703')  948 
a  Villanova  Jos.  OSA.  Hisp.  (1670')  1Q 

Villaroel  Caip.  OSA.  Amer  .(1667)  141 

Villaroel  Ein.  OSB.  Hisp.  (1731)  .  1137 

ViUermaules  Mi.  Or.  Helv. (1757)  1562 
Villiers  C.  a  ■.  Steph.  CarmrGall. 

(1758)   1585. 

ViUottFJac.  Uall.  (1743)    .   .    .  1412 

Vimont  Barth.  SJ.~GaT(1667)     .  211 

Vi&as  Mi.  SJ.  Hi.  (1718)     ...  670 

Vincenti  Jo.  M.  Theatr(1665)     .  116 

Vinc.  a  Castrofranco  MinTTT(l698_  594 

Viole  D.  Ge.  OSB.  Ga.  (1669)  .   .  198 

de  Visch  Car.  Cist.  BelgTfIB%6)  .  246 

Visconti  Blas.  SJ.  It.  (1708T^~  .  958 

de  Vita  Jo».  OP.  It.  (1677)     .    .  24 

Vitale  Franc.  Ant  It.  (1755*)  .    .  16M 

Vitry  Ed.  SJ.  GaU.  (1729TT  .    .  1162 

Viva  Domin.  SJ.  ltTfT710')  .  947 
Vivant  Franc.  Gall.  (1739)  .     1205.  745 

Voellins  GuiL  Gall.  (I5BT)     .    .  252 

Vogler  Cour  SJ.  Germ.  (1742)     .  lf_35_ 

Vogler  Jos.  SJ.  Germ.  (1708)  .    .  964 

de  Vois  Renat.  Carm.  GaII7(1728)  1107 

de  Voisin  Joa.  Gall.  (1685)     .    .  427 

Volpi  A.  It.  1670')   296 

Volpi  Jos.  It.  (1756')   1526 

Volpi  Joe.  Roch.  SJ.  (1746)    .    .  1525 

de  la  Volpiliere  N.  GaTITU7on  948 

Volusius  Ad.  God.  Germ.~(T679)  .  1QI 

van  den  Vondel  Bat.  (1679)    .    .  79 

de  Vos  Phil.  SJ.  Belg.  (1688)  .  .  412 
Le  Vray  Jo.  B.  CR.  Ga.  (1681)  638.  723 

W. 

de  Waersegghere  Hier.  Praeui.  Be. 

(1726*)  •  .    .  556 

Wagner  Car.  SJ.  Ge.  (1738)    .    .  1219 

Wagner  Jod.  OSB.  (174T).    .    .  1380 

Wagner  Ge.  Jos.  Germ  (1752)    .  1611 

Wagnereck  Henr.  S J.  Uerm.  (1664)  252 

Wake  Jo.  C.  Ge.  (121V)  ...  812 
Walbrecht  a  s.  Adelg.  Carm.  Belg. 

(1738')                         .    .  1297 

Walbrecht  a  9.  Ant.  Schp.  Bob. 

(1747)                           1339.  1604 

Waldbauser  Ferd.  SJ.  Germ.  (1707)  650 

van  Walenburch  Hadr.  Belg.  (1669)  29 
van  Walenburch  Petr.  Belg. 

(1676)   8Q 

WalieTTJbadiah  Angl.  (1688')   .  411 

Walsh  Petr.  0.  8.  Fr.  Hib.  (1688)  588 

Wampach  Jo.  Ge,  (1706)   ...  710 

Wanslebius  Jo.  Mi.  Germ.  (1681)  543 

Ward  Thomas  Angl.  (1708)7^  700 

Warner  Joan.  SJ.  AngT7tl6y2)    .  406 

van  Wawre  Phil.  OSA.  (I7T9J   .  718 

Weber  Jo.  Ad.  CR.  GermTTTS86)  338 
Weber    Melchior    Min.  Gerra. 

(1714)   714 


P»f. 

de  Wehyte  Jo.  Or.  Hib.  (1678)   .  7.9- 

Wcibel  Bern.  OSB.  Germ~(T699)  337 

Weisenbach  Ans.  OSB.  Ge.  (1696)  1657 

WeisUnger  Jo.  Nic.  Germ.  {1755)  1381 

Weiss  lldal.  OSB.  Germ  (1763)  .  1369 

Wemmers  Petr.  Carm.  Belg.  (1678)  215 

Wenttl  Jos.  8J.  Ge.  (1755)  .  .  1441 
Wendrock  v.  Nicole  PetrT     .  444-  776 

Wenxel  Alph.  OSB.  Germ.  (1743)  1344 

Wespin  Fr.  SJ.  Be.  (1695)  ...  637 

Wex  Jac  SJ.  Germ.  (1711)     .    .  932 

Weyer  Godefr.  SJ.  GermT~(1682)  396 

Weyer  Jo.  SJ.  Belg.  (1675)     .   .  49. 

White  Thom.  AngL  (TB78)     .    .  24 

Wiber  Jo.  H,  Ge.  (1701)     ...  642 

Wibmperger  Gr,  OSBTGerm.  (1705)  646 

WidenfekitAd.  Uerm.  (1678)  .   .  61 

Widenhofer  Fr.  X.  SJ.  Germ.  (1759)  1441 

Wieland  JB.  G*.  (1763)  ....  1553 

Wielowieyski  St.  FoI7(1721)  .   .  1249 

Wierts  Jo.  Belg.  (16763T  .   .  8£ 

Wieaing  Ant.  Min.  Germ.  (1699').  330 

Wiestner  Jac.  SJ.  Germ.  (1709)  932 

Wietrowsky  Max.  8J.  Boh.  L 1737)  10*7 

Wigandt  Mart.  OP.  Germ.  (1703)  968 

Wijck  Hadr.  Belg.  (1701*) ...  718 

Wilkinowicz  Ig.  W7Portl757)  .  1333 

Willi  Jac.  8J  Ge.  (1699)    ...  332 

de  Wiltheim  Al.  SJTXux.  (1684)  542 

Winter  Th.  SJ.  Ge.  (1733)  .    .    .  1045 

Winther  Dav.  Min.  Germ:  (1724)  1304 

Wiser  Mar.  08B.  Ge.  (1723)    .    .  1006 

Wilti  Petr.  (1749)   16£Q 

Witasse  CarrGaTT.  (1716)  .  .  739.844 
Witte  Aeg.  Belg.  (1771)  1070.  720.  1412 

Woelker  Franc.  SJTBoh.  (1714)  .  649 

Woelker  Joan.  SJ.  Boh.  (1723)  .  649 
van  de  Woestine  Jo.  B.  8J.  Belg. 

(1710)   651 

WollauTHug.  Praem.  Tir.  (1719)  648« 

Wolski  Ogonczy  k  C.  SJ .  PoL  (1690)  343 

Wolthier  Henr.  GaU.  (1698')  .  425 

Woodhead  Abr.  Ang.(l678T  .   .  96. 

Worell  Eug.  Cist.  Boh.  q732)     .  1291 

Womley  Ed.  Angl.  (1676)~T.    .  93 

Worst  Oct.  Cap.  BatT(T671)  .  .  iMl 
Woykowski  Stan.  Praem.  Pol. 

(1741')   1374 

Wunderlich  Fr.  8J.  Germ.  (1760)  1555 

Wyard  Rob.  OSB.  GaU.  (1711)     .  910 

Wyaing  Nic  SJ.  Helv.  (1672)     .  52 

X. 

Ximenes  J.  A.  Carm.  Hisp.  (1718)  877 

Ximenes  Jo.  Carm.  Hisp.  (1752*)  1351 


Y. 

d'Yse  Alex.GaU.  (1678)  . 
d'Yse  de  Saleon  GaTr(T752') 


434 

1371 


2017 


Index  theologorum. 


2018 


Z.  p«ff. 

Zaccagni  Laur.  Al.  It  (1712)  .    .  820 

Zacherua  Abd.  Or.  (1722TT  .   .  1082 

Zagaglia  Joe.  Cann.  It  (1711)    .  678 

Zahradka  Joan.  8J.  Boh7~H41)  .  1884 

Zaitberger  Be.  08A.  Oe.  (1750)  .  1647 

Zalogzowaki  Nic.  Pol.  (1705TT  .  938 

Zaluaki  A.  Chrye.  Pol.TT7TI)  .   .  896 

Zaluaki  Luc.  8t  K.  8J. PoT(1673)  113 

Zambaldi  Joe.  V.OSHUt  (iW)  1082 
de  Zambrana  Davilot  Ant.  Trin. 

Hi.  (1695*)   368 

Zanetti  It  (1741)    .    .     ...  1469 

Zanolini  Ant  It.  (1762)  .  .  .  .  1413 
Zanoni  P.  Fr.  a  Conc  M>  ?.-*cnp. 

It  (1712)   806 

Zaali  Dom,  lt.  (1744)    ....  1619 

Zavarroni  Aug.Ttrq763*)  .   .   .  1584 

Zavarroni  Fr.  Min.  lt  (1740)  .  .  1039 
Zawadzki  Bened.  a  s.  Jos.  Schp. 

PoL  (1703)   900 

Zeller  Jo.~~~m.  Bav.  (1729)   .   .  1291 

Zellner  Valer.  OSA.  (ienh.  (1763)  1644 


Zendron  Petr.  SJ.  Tir.  (1703)  .  .  642 

Zenner  Alb.  OP.  Oerm.  (1698)    .  400 

Zeno  Ap.  It  (1760)   1689 

Zerbi  Marc.  AlbTIt.  (1706*)    .    .  938 

Zettl  Gerh.  Min.  Germ.  (1746)    .  1642 

ZetU  PauL  8J.  Germ.  (1740)  .   .  1308 

Zidron  Fr.  8J.  Hi.  (1687^1.   .   .  468 

Ziegelbauer  M.  OSBTGerm.  (1750)  1577 

Ziegler  Ambroe  08B.  (174ir~~~  1010 

Ziegler  Dom.  08B.  Bav~~~791)   .  1176 

Ziemdorf  Ant  SJ.  Germ.  (1714)  889 

Zigl  Tob.  Citt  Tirol.  (1674*)  .   .  936 

Zi-nia  Paul.  8J.  TiroL~Tlg96) .   .  889 

Zignii  Chratoph.  8J.  (1750)   .   .  88» 

Ziflich  Nic.  8J.  Qerm.  (1758)  .   .  1410 

Zaller  Joe.  Q8B.  Germ.  (1760)    .  1846 

Zucchelln»  Ant.  It  (1712~T~~\   •  908 

Zoccheri  Andr.  8J.  (1744)  .   .   .  1649 

Znoconi  Ferd.  8J.  ltjnm    .   .  1184 

Zuercher  Ger.  08B.  Qer~uT1762)  1616 

Znleta  Ig.  8J.  Hitp.  (1686)     .   .  472 

ZunggoJ.  A.  Geim.mW)    .    .  1648 

de  Zuniga  Ortiz  D.  Hiip.  (1680)  .  204 


Index  rerum 


quae  in  libris  hoc  in  tomo  recensitis  tractantur. 

NB.  Numcrus  asaiirnatus  est  numerus  pairinae,  non  tcxtus  ;  i<  vcro,  qui  typis  nitidioiilms 
«st  exprossus  si;nincat,  argumetiturri  in  opere  ea  pagina  r^lato  doct<;  aduioduin  tractari  ; 
numerus  vcro  uncinis  inclusus  siguiricat,  arjumentuni  in  opere  i k> i  rerensito  ex  parte  tantum 

evolvi. 

Commentarii  in  aingulos  s.  Scripturae  libros  quaarantur  sub  vcrbo  Scriptura;  bistoria 
singularium  ccclesiarum,  dioecesium  etc,  sub  harum  nuiniuu.  Pei  se  patet,  arguim-nta  spo- 
cialia  illis  ropcriri  in  operibus,  qaae  de  argumonto  tronorali.  sub  quo  illa  contiuentur.  agunt, 
ut  si  sub  uno  titulo  nou  reperiantur.  forte  sub  nlio  afnni  et  simili  inveniii. 


Abaelardus  608.  1393.  1445. 

Abbas  151i) ;  commendatarius  824  ;  regu- 

laris,  qui  est  episcopus  in  p.  in  f. 

1234 ;  v.  Praelatus. 
AbbaviUana  ecclesia  200. 
Absolutionis  forma  282 :  an  liceat  eam  dif- 

ferre  274.  1831.  1639 ;  ab  haeresi  927. 
Acacianum  schi-ma  1493. 
Acadeiniar  Italiae  566. 
Acclamationes  veterum  245__ 
Actus  humani  50.  115.  29_L  296.  338.  369. 

397.  617.  619.  621  8.  650.  724.  999. 

1007.  1013  88.  1016.  1302  s.  1339  bb. 

1642;  eorum  indifferentia  431 ;  regula 

648  ;  650;  1341;  1U07. 
Adoratio  LL  960 ;  specialis  riius  892. 
Adrentus  Chriati  primuset  secunduB  1337. 
Aegidii  Col.  iheologia  680   1U08.  1030; 

philosophia  1014.  1030. 
Aethiopia  36.  212 ;  misaio  ib.  903. 
Affectus  humani  681. 
Africa  36 :  ecolesia  552. 
Aynelli  L  pontificalis  1194. 
Agnus  paschalis  441;  Dei  1322. 
Agobardi  opera  837. 
Aarigentina  ecclesia  1530. 
Ainay  abbatia  199. 
Alani  opera  247. 


Alberti  M.  opera  78, 

Albingenses  924.  1372. 

Alcoranus  391. 

Alcuini  opera  illu-trata  1472. 

AUxandri  VII.  vita  196.  , 

AUxandrina  eccleaia  .">43.  976.  1240. 

Alienatio  reruni  Ecelesiae  264.  932.  1536. 

Almeriu  illustrata  900. 

Altare  1577  ;  v.  Ara. 

Amhrosii  opera  49.) ;  vita  498. 

America'M\\  Americae  nieridionalis  mis- 

sio  902.  1560  ss, 
Anwr  Dei  431.  665.  731  ss.  844.  1166. 

1363.  1398.  1M2_1  et  proximi  274. 

1398;  amor.8  ordo  619.  960  ;  amorifl 

initialis  necessitas  963;  aiuor  perso- 

naruin  diverai  sexus  niter  se  Ui47. 
Amoiiizatio  937. 
Ampulla  rhemenais  493. 
Anabaptistae  243  125  . 
Atuiegarense  seminarium  1251. 
Angeli  LL  2_L  258.  397.  650.  672. 683. 999. 

1010.  1359;  apparitiones  1424;  cu- 

stodes  5_L  970. 
Anglias  historia  203.  895.  1524. 
Anima  332.  729  s*.  1016 ;  ejus  creatio  258  ; 

immortalitas  99.   772.  1054.  1990. 

1185.  1569;  unio  cum  corpore  1127: 

status  post  mortem  9_L  126.  1044; 

jusiae  mox  in  coeluin  receptae  1488. 


2023 


Index  reruni. 


2024 


S.  Anna 

Anni  sancti  1647. 
Annicersaria  1643* 

Anselmi  opera  (125)  852;  doctrina  illu- 

Btrata  337  a*  530.  1358. 
Antichristu»  541.  695.  716. 1296. 
Antiocheni  patriarchae  1247. 
Antipapae  1413. 

Antiquitas  illuatrata  l±bl&*.v.Archaeologia. 

Antissiodorensis  ecolesia  1536. 

Antonii  clari  207. 

Antwerpientes  annales  916. 

ApoUoniu»  Thyaneua  845. 

Apostolorum  poteataa  115;  canones  500; 

historia  1512 ;  feati  dies  1602, 
Apparitiones  1503. 

AppeUatio  ad  sedem  romanam  115.  526. 
Aqua  benedicta  307.  576. 
Aquen»i»  (Aix)  eccleeia  545. 
Aquilejensis  eccleaia  1532 ;  hi6toria  litera- 

ria  1274 ;  antiquitates  Aquil.  1531. 
Ara  564.  927. 
Arca  No8  1ML  796. 
Arcani  disciplina  553. 
Archaeologia  68.  244  as.  56  3  89.  11%. 

1254  ss.  14518.  1572  aa.  1526.  ss. ;  dis- 

sertationes  542.  565-  1254  ss.  1274. 

1458. 1481 ;  1523  <*>.  1628, 
Archidiaconus  585.  590.  1542. 
Arelatensis  ecclesia  515. 
Aretina  eccleaia  1527. 
Anjumentum  negans  224.  926. 
Arianismi  hiatona  515. 
Aristotele»  illustratus  278.  844.  642  ss. 

1329  as.  ejus  pbilosopbia  48.  530; 

Metaphjaica  Ulustrata  g.  343 ;  de  ani- 

ma  279;  Logica  illuatrata  3.  343. 

1329  88. ;  Etbica  530 ;  varia  fortuna 

in  universitate  parieienei  228 ;  v.  Phi- 

losophia. 

Armenia»  historia  119. ;  missio  1244  s. 
Arnaldu»  impugnatua  42.  73;  v.  Contro- 

veraiae  cum  Jansenianis. 
Ars  semper  gaudendi  291. 
Articuli  fundamentalea  et  non  fundam.  52, 
Ascesis  73.  143,  192.  196.  210.  311  ss.  632 

89.  638  ss.  688.  772.  911.  982.  985  ss. 

1235.  1324  89.  1637.  1648.  1658  ss. 

v.  Theologia  mystica. 
Assmrus  Estheris  4B2, 
Asterii  Amaseni  bomiliae  1149. 
Astrologia  judicaria  1436. 
Asylum  7JL  932.  1364. 
Athanasii  vita  49iL  923  (1450)  opera  1448  ; 

appellatio  1370 ;  Bymbolum  v.  Sym- 

bolum. 

Atheismus  1571 ;  vide  controvewiae  cum 
atheis  ;  Detts,  argumenta  pro  ejus  exsi- 
stentia. 

Atomi  44. 

Attritio  962 ;  ejus  sufficientia  2L  274. 329. 
616.  622.  657.  1641;  iuBufficientia 


defensa  gg;  v.  concilium  tridentinumt 
poenitentia,  contritio. 
Auch  1535. 

Auctores  paeudonymi  velati  920. 

Augustana  eccleaia  illustrata  1222;  con- 
feeaio  impugnata  104.  702.  1279 ;  t. 
controvereiae  cum  Lutheranis. 

Augustinionorum  biatoria  (206)  502-  565. 
908.  1237.  1547:  viri  illustres  556; 
Can.  reg.  894.  1548- 

Augustinus :  vita  14L  152  bia.  122, 18JL 
495.  1140.  1548;  opera  826.  (981). 
(1551);  hiitoria  ed.  1084;  auctoritaa 
472.  776  88.  1639 ;  clavis  ad  eum  in- 
telligendum  1039. 1404 ;  doctrina  5JL 
83,  90=  357.  449  8.  719.  742.  1030  a. 
1039.  1164.  1371.  1401;  de  gratia  68. 
778.  1065.  1076  aa.  1083  aa.  1337. 
1342.  1405 ;  de  praedestinatione  224. 
365;  de  infantibua  aine  baDtismo- 
mortuia  1551 ;  de  operibuainfidelium 
1030  fl,  ;  de  euchariatia  87.  301:  de 
appellationibus  719;  theologia  secun- 
cundum  ejua  doctrinam  25 ;  philoao- 
phia  649 ;  controveraiarum  judex  398. 
409 ;  apologia  60.  159, 292..  343. 1066. 
1076.  1376 ;  diaaertationea  de  eo  1£L 
227.  858  aa.  1072.  1082 ;  cum  a.  Tho- 
ma  conciliatua  1080. 1336 ;  Biblia  au- 
guetiniana  505 ;  Janaenii  Auguatinua 
lmpugnatua  390:  diacipuli  1164;  cor- 
pua  1274. 

Aurelianensi»  eccleaia  198. 

Austria  1554  a. 

Aoenioniensis  hiatoria  207. 

Axiomatum  explicatio  676. 

Azymu»  et  fermentatus  pania  in  euchari- 
stia  311.  366.  567.  883.  985. 


B. 

Babelica  turris  140. 1373. 

Bachiarii  opuacula  1443. 

Baco  Jo.  illuatratua  3, 5x678. 1016. 1350  a. 

Bajanismi  historia  1060.  1401. 1571. 

Bajocsnsis  ecclesia  1197. 

Baptismus  1343;  triplex  397. 1202;  infan- 
tium  in  utero  1240. 1639.1646:  aborti- 
vorum  1646 ;  caeremoniae  1130 ;  ritoa 
43  ;  in  nomine  Chriati  1506  a. ;  labo- 
rioaua  724 ;  diapoaitio  1494 ;  v.  Sacra- 
menta ;  Paedobaptismu»  1575. 

Barnabae  epiatola  482  ;  adventua  Medio- 
lanum  1529. 

Baroniu»  vindicatua  335 ;  illustratua  506  «. 

Basilicae  1255.  1260. 

S.  Basilii  vita  498;  opera  (163)  (167)  1149; 

Baailii  Seleucienaia  operaTB7T 
Batacia  aacra  542.  895;  eancti  1252. 
Bayl»  impugnatus  977. 1139. 1692  aa.  1404. 
Beatificatio  v.  Canonizatio. 


2025 


Indez  reruiu. 


2026 


Beatitudo  hominis  337.  619.  1019. 1339  sb. 

1351 :  v.  Visio  Dei:  Finis  horainis. 
Beda  494. 

Belgium  204.  895 ;  Chronologia  episcopo- 

rum  Belgii  1520 ;  scriptores  1520. 
Bellum  961  r.  1292.  1512, 
Benedictio  545. 

Benedictoburanum  chronicon  1219. 

S.  Benedictus  242 ;  eiua  regula  illustrata 
1152;  ordinii  historia  (217)  536  b. 
539-  555;  annales  874.  1156;  sancti 
238.  482,  536.  864,  1250.  1263;  acri- 
ptores  1263.  1580  s. ;  ordinia  Kalen- 
darium  570 ;  Benedictua  XIII.  162Q. 

Beneficium  296.  419.  687.  1277.  1289; 
1614  sa^  beneficiorum  unio  264 ;  re- 
nunciatio  261.  266;  quaeationes  va- 
riae  586. 5%.  745. 1226. 1288  ss. ;  enu- 
meratio  586. 

Benerentana  eccleaia  1223  8.  1255.  1566. 
Berengarius  584. 
Bergomensis  eccleaia  545. 

Bernardi  vita  1242;  1252;  opera  (163) 
8U3;  illuatrata  1043;  genua  1541 
ejua  sententia  de  immaculata  con- 
ceptione  342;  ch  ablutione  pedum 
1005:  theologia  15L  608  ;  Bibha  505. 

Biblia  polyglotta  12  ).  13X  786 :  editionet 
786  ;  arabica  132;  armena  1411 ;  au- 
guatiniana  505;  bernardina  505;  s. 
Thomae  505. 

Bibliutheca  antijanseniana  190: 
ascetica  1M,  106. 482.  489. 148 ; 
belgica  1520;  m8cr.  202 ; 
benedictina  1142.  1208: 
de  Uourgogne  1393: 
byzanty na  184.  sb.  ; 
calabra  1584; 
Capucinorum  574 ; 
carinelitana  1264.  1585 ; 
carnotensia  15  ?2; 
chronologica  acriptorum  189; 
cisterciensis  15£  ■ 
codicum  288. 1460  sa.  1585 ; 
colonien<-id  1519 : 

concionatoria  163  s.  192.  633.  1326. 
1443 ; 

critica  787.  797  s.  1585  s. ; 
dominicana  574 ; 
eucharistica  1370 ; 
franciscana  1262 ; 
gallica  1117.  1522; 
graecensis  800 ; 
haereticorum  816; 
hispana  574; 
hiatoricorum  845 ; 
janseniana  1388 ; 
juris  canonici  252.  940.  1621 ; 
legalis  939; 
maurina  1142: 
mediolanensi*  15_84: 


Bibliotheca  mellicensis  1142; 
neapolitana  573 ; 
nummaria  188; 
patrum  1456; 
maxima  158  ss.: 
pontificia  182.  876  as. : 
rabbinica  474: 
sacra  1116.  1414: 

scriptorum  ecclesiasticorum  840  ss. ; 

sicula  1582; 

Societatis  Jesu  248  ; 

Umbriae  208 ; 

valentina  929 ; 

vaticana  803 ; 

vindobonensis  250 ; 

v.  Historia  litteraria  etc.  —  Bibliotheca 
quomodo  ordlnanda  1582. 

Bisceglia  1255. 
Bisuntina  eccleaia  1537. 
Bituricensis  eccleaia  899. 
Blondellus  impugnatus  119. 
Botthius  illustratus  374.  666. 1163. 
Bohemiae  hiBtoria  202.  538.  1221 :  Bohe- 
mia  aancta  538 ;  pia  573 ;  docta  538. 

Bonae  Spei  monasterium  910. 

Bonaventurae  opera  1354;  s.  doctor  illu- 
Btratus21  s.355s. :  defensus53_i  sum- 
ma  theologica  ad  ejus  mentem  33. 
594;  glbssa  iu  8.  Scnpturam  355. 

Bonifacius  VIII.  1118. 
Bonneval  abbatia  1558. 
Bononiensis  eccleaia  208;  ejus  episcopi 
1525 ;  historia  literaria  1264. 

Bonum  195,  1363. 
Brabantia  illuatrata  2QL  556. 
Brucarensis  ecclesia  1534. 
Brasiliensis  missio  212.  902.  1524. 
Breinoviense  roonasterium  1579. 
Breviarium  illustratura  1318 ;  v.  v.  Horae 

canonicae  ;  Officium. 
Britanniae  min.  historia    1250.  1528: 

Sancti  1251. 
Brixiensis  ecclesia  897.  1531  b.  ;  Brixia 

literaria  897.  1468. 
Brujenses  episcopi  1520 ;  viri  illustres  206. 
Brutorum  cognitio  44. 

BuUa  cruciata  280.  297, 662 ;  v.  bulla  Uni- 
genilus;  commentaria  in  bullas  1£20_; 
bullarum  collectio  777.  v.  Btdlarium. 

BuUarium  roraanum  17JK  1602.  1619  as. ; 
ord.  s.  Augustini  908  ;  baailicae  vati- 
canae  1656 ;  carmelitanum  904. 1237 ; 
casinenae  565:  Capucinorum  1545; 
0.  S.  Joannis  de  Deo  908.  1289;  0. 
Min.  15S8 ;  0.  b.  M.  V.  de  Merc.  904  ; 
0.  Praed.  1546. 

Burgofontanum  consilium  451. 

Byzantma  hiatoria  12S- 187.  48Q  b.  1207 ; 
v.  Bibliotheca  byzanfina ;  scriptores 
127.  187.  479  as. 


2027 


Index 


rerum. 


2028 


V. 

CabUhnensis  ecclesia  546;  cabillonenses 

annales  421 :  scriptores  182. 
Caeremoniai  v.  Ritut,  Liiurgia  etc. ;  circa 

rom.  pontificem  1M£*  1665;  caere- 

moniaram  mannale  1657. 
Calabriae  viri  illustres  1543.  1584, 
Calendarium  v.  Kalendarium. 
Calixtus  P.  1321 ;  Calixtua  luth.  impugna- 

tus  102. 

Calvinismi  historia  516.  520.  896. 
Calvinus  1054.  1375. 

Camaldulensium  historia  1237. 1557 ;  scri- 

ptores  1529, 
Cameracensis  ecclesia  1537. 
Camerinum  1656. 
Campanae  307  s.  927. 
Campililiense  monasterium  1556. 
Canaam  (terra)  descriptio  138. 
Canadensis  missio  210  s.  563.  1243.  1560. 
CaneeUaria  romana  587.  1294. 
Canon  missae  quomodo  recitandus  1403. 
Canonici  1284 ;  canonicorum  obligatdones 

1615 ;  historia  556. 
Canonizatio  et  beatificatio  1699  ss. ;  acta 

1274.  1600. 
Canonum  collectio  (252)  940 ;  commenta- 

rii  in  eos  1284:  epitome  354;  cum 

legibus  concordia  583. 
CapiUamentum  308.  927. 
Capitularia  regura  francorum  838. 
Capituli  sede  vacante  potestas  597.  938. 
Capueinorum  hi«toria  559.  1238  t» ;  bulla- 

rium  1545  ;  scriptores  574. 
Caramuelis  doctrioa  1&  48. 610. 914. 1009. 
CareassoneHsis  ecclesia  1534.  , 
Carcer  antiquua  1254. 
Cardinalium  vitae,  elogia  206  (210)  361. 

367.  618.  836.  891  (1321)  1618  ss. ; 

Panoniae  1221 :  privilegia  308.  594. 

1H44  ;  instructio  581. 
Caritas  juxta  Paulum  1129. 1457 ;  v.  Amor. 
Carmelitorum  ordo  215.  1237  ;  historia 

(690).  904  s.  1546;  Bullariura  904. 

1237 ;  Sancti  1569 ;  viri  seu  scriptores 

illustres  39,  1264.  1685 ;  ordims  de- 

fentio  914  ss. 
Carmina  sacra  816. 
Carniolae  historia  340. 
Camotensis  ecclesia  545 ;  bibliotheca  1522. 
Carolus  M.  2QL  228. 
Cartesius  impugnatus  1082.  1093. 
Carthusianorum  historia  557.  905  s.  1235. 
Casinense  monasterium  550.  1241.  1263 ; 

bullarium  55:5- 
Cassiodori  opera  496  (1493) :  vita  1211. 
Castro  AquiCae  monasterium  217. 
Casus  conscientiae  12,  117.  270  ss.  29JL 

306  s.  373.  398.  452*  620  s*.  633  ss. 

739.  946  68.  970  &s.  1060.  1164.  1312 


ss.  1375.  1649  ss. ;  v.  theologia  mora- 
Us,  pastoralis,  quaestione»  moralee, 
confessarius  etc 

Catana  sacra  202. 1530, 

Cataiaunensis  ecclesia  471. 

Catechismus  765.  816;  theologicus  652  ; 
controveraiarum  1047 ;  historicus 
1176 ;  praedicatus  968. 1665  ;  triden- 
tini  auctoritas  46_i  tradendi  modus 
1625. 

Catena  in  Job  141 ;  in  Psalmos  156 ;  in 

Jeremiam  124;  in  Evangelia  156 

(488) ;  in  Actos  Ap.  15& 
Catharinae  Senensis  opera  1227. 
Causac  majores  592.  742 ;  piae  626.  1293 

consistoriales  596. 
Cenomanensis  ecclesia  225. 
Censurae  266.  583.  933.  946  s.  961  ss. ; 

doctrinarum  684 ;  collectio  oens.  100& ; 

virorum  doctorum  de  libris  920. 
Cephas  a  Paulo  reprehensus  745.  1136. 

1205. 

Cesenatensis  eccleaia  1226. 
Chelmensis  ecclesia  900. 
Character  sacraraentalis  1012. 
Chiro  liturgia  318. 
Chocclatae  usus  308. 
Chortae  619. 
Chrisma  1255. 

Christianorum  mores  1176:  Manualel660; 

instructio  v.  Ascesis,  CoUationss,  theo- 
i    logia  pastoralis  etc. 
Christus :  Dei  filius  49  ;  divinitas  426. 437. 

726  88.;  747.  1037.  1344.  1864  s. :  vo- 

luntas  humana  1384. 

a)  in  prophetis  praedictus  149.  749. 
1440 ;  genealogia  142, 149, 48iL  1440 : 
chronologia  121  saepius;  726  ;  1137. 
1257.  1416;  v.  Jncarnatio; 

b)  vita  42L  806.  890  968.  1078.  1188. 
1481.  1457 ;  v.  Harmonia  evang. ;  na- 
tivitas814;  1416;  itintral431;  coena 
paschalis  793  ss. ;  1081  s.  1126.  1203 
s. ;  v.  Chronclogia :  passio  et  mors  pr  o 
omnibus  4L  542.  814.  1054.  1129; 
lintea  sepulcralia  493;  controversiae 
de  ejus  sanguine  676 ;  743 ;  descensus 
ad  inferoa  1256  tortorum  Christi  pa- 
tria  1039 ; 

c)  mysteria  ejus  vitae  1342 ;  ejus  imago 
894,  epiritus  452 ;  Monogramma 
1566 ;  secundus  adventus  1011. 1342. 
regnum  132;  testimonia  gentilitatis 
et  synagogae  pro  eo  715. 

Chronicon  orientale  121;  paschale  488: 
luxoviense  1241. 

Chronologia  169  s.  18JL  204.  501  ss,  1168 
88.  1203  s.  1498  sa. ;  sacra  458 ;  series 
chronologica  39,  1040.  1316.  1500  ss. 
1544;  sacrae  et  profanae  concordia 
186.  188 ;  quaestiones  chronologicae 


2029  Index 

506.  869  88.  886  88.  1168  as.  1194. 

1203  8«.  1292.  1438.  1498. 
Chrysologi  sermones  editi  147.  1468. 
Chrysostomi  vita  497  a. ;  opera  1451 ;  ep. 

ad  Caeaarium  1202.  1492 ;  b.  doctor 

defensus  adveraua  protestantea  394. 

1378;  ejus  doctrina  de  immaculata 

conceptione  28;  1.  de  aacerdotio  illu- 

atratus  1663. 
Cisterciensium  0.  hietoria  216  88.  saepiua; 

247.  610.  1235  e.  1445 ;  sancti  239 ; 

scnptoree  247. 
Cloudius  calv.  praeco  refellitur  436  ss. 

751 ;  cf.  Controversiae  cum  Calvi- 

nianis. 
Clausura  262.  927. 
Clavium  poteatas  1334.  1382. 
Clemens  rom.  992;  XI.  1514 
CUri  gallicani  acta  590.  691.  1286 ;  v.  De- 

claratio  cleri  gallicani. 
Clei-icorum  pnvilegia  290 ';  jura  et  onera 

629  ;  domuuum  1613 :  lnstitutio  242T 

293.  302.  452.  518.  555.  627.  630  sa. 

639.  1724.  806.  818.  1303  s.  1487. 

1600;  regularium  primis  seculia  vita 

1548. 

i.jericus  impugnatua  1357. 
Coadjutor  1278! 

Coddices  macr.  receneiti  1628.  1575. 
CoeUstinus  V.  891. 
Coelibatui  1184.  1357. 
Coelum  383.  1430. 
Coemiteria  antiqua  1573. 
Cognitio  suimetipsius  735. 

<  oUationes  theologicae  etpastoralea  631  8*». 

722.  737.  741.  1130.  1287.  1304  ss. 
1400  88.  1637.  1649  sa. ;  v.  Theologia 
pottoralis. 

CoUrctio  bullarum  et  decretorum  777. 
1610 ;  v.  BuUarium. 

<  olocensis  archiepiscopatus  1542. 
Coloniensis  ecclesia  1518  8.  1539.  1582; 

arcbiepiscopi  1512;  col.  Bcriptores 
lol9;  col.  hiatona  rei  numuaariae 
1519;  col.  universitaa  1620. 

Colosteum  Romae  1574. 

Cumensis  ecclesia  210.  1225. 

Comitia  populi  acu  parlamentum  22 ;  Ro- 
manorum  889. 

Communio  280;  lrequens  222;  paschalia 
739 ;  sub  una  vel  duplici  apecie  757. 
1106.  1253  1318.  1608. 

Compensat  io  296. 

Computus  135.  157.  11K8;  v.  Chronologia. 
Concilium:    conciliorum  hiatoria  (620). 
6^1  88.  119/.  1322.  1544:  diasTln 
concilia  418.  525.  550.  1196.  1338. 
1544.  1608.  16537 
eonciliorum  catalogi  119.  1304; 
collectio  186- 191.  528.  120TT 
sumiua  191.  716.  893.  1618 ; 
Galliae  185.  "833": 


rerum. 


Concilium:  Germaniae  1518: 
Hiepaniae  628 ; 
Hnngariae  1617 ; 
antiochenum  (*•  341)  552; 
chalcedonense  767.  803 ; 
constantienBe  552  8.  1109.  119fi: 
conatantinopolitanum  866 ; 
epaunenae  1538; 
epheainum  526.  767 ; 
florentinum  (130)~ 
iliberitanum  255 ; 
lateranenae  a.  769.  1515 ; 
nicaenum  (121)  (226)  (1370),  nicaenum 
II.  1658; 

plenarium  8.  Auguatini  42.  227.  267 ; 

romana  concilia  7067" 

rotomagenaia  provinciae  1210  ; 

tolo.^anum  a.  1590  et  alia  241 ; 

tridentinnm  186.  493.  520.  1621 :  ejua- 
dem  hiatoria  194.  846.  1234.  1582"; 
apologia  60. 107. 88*.  710. 1484. 1608 ; 
notae  et  dias.  in  illud  936.  998  ;  ejua 
doctrina  de  gratia  46  8. ,  1070;  de  en- 
chariatia  1323:  de  contritione  48- 
88  s  222.  329.  448.  687.  767 :  acripto- 
rea  de  eo  26 ; 

Craecorum  contra  prqtestantea  191-  923. 
Conciones  276.  314  s.  628  aa.  686-  as.  714. 
991  33.  1326  B3.  1061  sa. ;  de  bona 
morte  1664 :  ritu»  in  iia  eervatua  245 ; 
acclamationes  245;  argumenta  148. 
630.  637  ;  adjumenta  682.  991  88. 
Cancionandi  munoa  632;  eoncionatorum 
instructio  633. 1 184. 1326. 1571. 1640. 
Concordantia  1425. 

Concordia  fidei  et  rationia  504.  1329; 
1393  s- ;  praedeatinationis  cum  liberq 
arbitrio  26  a.  370;  gratiae  et  liberi 
arbitrii  40.  42. 1549.  v.  Gratia;  aacer^ 
dotii  ct  imperii  1289.  1380;  v.  Ecde- 
siae  consenaio. 

Concupiscentia  404. 

Concursus  29?. 

Confessariorum  instructio  275  aa.  280. 302. 

616.  627  bs.  929.  966  es.  1033  b.  1050. 

1233.  1293.  1308  sa.  1335.  1631  as. 

1636  sa.  1647  88.  1663 ;  confessariua 

monialium  1309  ;  v.  Theo'ogia  pasto- 

ralis,  moralis  etc. 
Confessio  auricularis  demonstrata  1184. 

1212;  disciplina   c.rca  eam  1318; 

epistolaris  282 ;  annua  222  :  historia 

743. 

Confessio  auguetana  1048.  1208;  v.  Con- 

troyenufta  cum  LutheranisT~ 
Confinnationis  sacramentum  87.  306.  740. 
Confraternitates  1293. 
Confucius  560  a. 

Congregationes  rom.  579.  581 ;  earum  de- 
cisiones  1620:  congrcgatio  de  auxw 
hiiB  870.  1346T 

ConimbricensU  ccclcaia  1233. 


2031 


Index  rerom. 


2032 


Consanguineitas  937. 

ConscienUa  291. 10ia  1060.  1299. 1307  u. 

1312  ss.  1641  88. ;  erronea  1306;  du 

bia  1338;  directorium  597  ss.  621. 

948«. 
ConsiUarius  nobilium  988. 
ConstanUeneis  (Coutances)  eccleaia  899. 

1685. 

Constantini  vigio   1260;   baptismuB  43; 

aediocia  sacra  55?T~ 
ConstantinopoUtani  patriarchae  1564. 
Constitutiones  pontiflQiae  1620  b.  ;  t.  BuUa- 

rium, 
Consuetudo  261. 

ConsuUationes  canonicae  T.  Jus  canoni- 
cum  etc. 

Consultorum  s.  Qfffcii  mftnuftlft  290, 
ContemplaUo  1166. 

Contraetus  50.  300. 933  88.  946  as.  960  88. 

1016. 1361. 1613. 1643. 1647. 
Conlritio  622.  962. 1006. 1010.  1068. 1337. 
Cnntrovtrsiae :  Manuale  Controveraiarum 

80  8i.  95.  101.  106.  364.  401.  410  ss. 

432.  717. 1048. 1106  m.  1297. 136488. 

1376  88. ;  t.  Theologia  polemiea. 

a)  cum  atheis,  incredulis  94. 342. 426  as. 
608.  692  as.  694.  726«.  734  ta.  749  m. 
816.  1034  68.  1048  M.  1053  n.  1239. 
1297. 1363  M.  1374  ts.  1380  «.  1386 

88.  1394  88.  j 

b)  cum  Mohammedanis  56.  891.8. 1031.  j 
1055 ;  manuductio  ad  eorum  conver-  J 
sionem  962  s. ; 

c)  cnm  Judaeia  116  ss.  392.  427  m.  688 
83.  696  88.  1031.  1038.  1297. 1364  m. 
1386  88. ;  t.  Chrietus  etc.; 

d)  cum  hereticis  35.  60.  80  m.  86  bs.  390. 
410.  483  ss.  697  m.  701  8B.  966. 1033 
88,  1045  m.  106288.  1061  m.  1104  m.; 

e)  cum  GraeciB  56.  1 15  m.  393  sb.  702  88. 
1157;  v.  Spiritus  a.  processio. 

f)  cnm  protestontibuB  57  b.  60.  62. 104 
88.  1138.  283.  384.  342.  390  ss.  394  M 
403  ss.  408  m.  689  m.  716  m.  747  m. 
1048.  1189.  1375  ss.  1879  ss. ; 

g)  cnm  Lutheranis  31.  69.  102  ss.  aae- 
pins  ;  109  se.  201.  395  ss. ;  702~m: 
707  ss.  714  88.  1044  m.  1280.  1323. 
1380  88. ;  v.  Lutherus  ; 

h)  cum  Calvmianis  58759.  63.  69.  104  s. 
108.  120..244.  429  m.  436  bs.  443  as. 
710  88.  743  ss.  i047  ss.  1053  m.  1090 
M.  1107  88.  1148.  1211.1253: 

i)  cnm  anglicania  91  m.  97  88.  203.  405 

88.  697  88.  1055  88.  1372~8bT! 
k)  cum  Socinianis  111  ss.  748.  1047  m. 
1103; 
1)  cnm  Quaqueris  106 ; 
m)  cnm  Husitie  1384 ; 
n)  cnm  JansenianistSL  67 m.  71  bb.  74 88. 
89  M.  153.  158.  191.  406.  437.  451  M. 
718  m,  775  w.  1080  £8.  1059  88.  1083 


88. 1110.  1178.  1253  8.  1368  ss.  1374 

«.  1397  M. ;  cf.  Janeenius,  Unigenitus 

buila  etc. ; 
o)  controTersiarum  judez  92.  435  bs. ; 

methodus  dirimendi  controversias  80. 

92.  96.  113.  403.  406.  517.  1103  ss. 

1379  88. 
Conceniualium  ordo  574. 
Conversatio  amatoria  996;  cnm  mulieri- 

bus  1269.  1647. 
Conversionis  motiva  60.  62  h.  saepius; 

106  s.  108  m.  258  s.  396.  402  m.  690. 

708  m.  746  ss.  1053  ss.  1056.  1104  n. 
Conversorum  inBtructio  437. 
Corcyrae  hietoria  1468. 
8f.  Cordis  Jesu  devotio  1659. 
CorneUenses  episcopi  897. 
Corporit  Domini  festum  1538. 
Craeoviensis  ecdesia  90D ;  univer?itaa  1589. 
CreaUo  56. 

Cremifanensis  monasterii  onnales  895. 
Cremonensis  ecclesia  210;  Cremona  lite- 
rata  1685. 

Critica  1163  s.  1172.  1501.  1571.  1586: 

opp.  patrum  1818. 
Cruciatae  515.  924.  1047. 
S.  Crucis  in  Austria  monasterii  historia 

(217). 
CruxWi j  titnlns  58. 
Cultus  618.  972.  1350 ;  exteriorie  defenaio 

1105;  asininua  christianiB  impatatutf 

1M 

Curia  romana  679  582. 

S.  Cupriani  vita  1444 ;  op.  160.  837.  1458; 
vindicatus  1072.  1126  s.  1368:  ejus 
opinio  de  baptismo  haereticornm 

J.QOO» 

S.  CvriUi  Hieros.  opera  885;  illnstrata 
13J£ 

D. 

Daemon  1359 :  v.  Angeli;  unio  hypostatica 
cnm  igne  356 ;  in  homines  influxa695. 
Damasceni opera  1157. 
Damasi  papae  opuacula  1459. 
Darius  Meaua  489. 
Dataria  596. 

Daventrifnsia  ecdesia  542. 
David  rex  464  1185.  1406. 
Debbora  Mariae  typua  147. 
Decalogus  expositus  280.  301.  (446).  62U. 

671  s.  809.  946  m. 
Decensis  (Diea)  ecclesia  1114. 
Decimae  932. 937. 1259. 1288  s.  1606. 1612. 
Declaratio  cleri  gallicania.1682  impngnata 

334.  375.  886  8. ;  413.  531.  553.69T 

722.  1060.  1367. 
Decretales:  commentaria  in  V  11.  decr- 

2S4  b.  583.  591.  933  sa.  1275.  1334. 

1607  pb.  1609 :  commentaria  in  1.  VL 

253 ;  in  2.  1.  267 ;  in  3. 1.  257 ;  in  om. 


2033 


Index 


rerum. 


2034 


nes  decret.  251 ;  in  decretales  Inno- 

centii  IU.  590 ;  in  varios  tit  258 :  de- 

cretalea  pseudoisidorianae  vindica- 

tae  112,  editio  1272. 
Decreti  medulla  264;  emendatio  838;  de- 

oretorum  congregationum  collectio 

777. 1620. 
Definitionum  Ecclesiae  syntagma  697. 
Delectatio  coelestis  et  terrena  1635. 
Demonstratio  cbrietiana  55.  b.  saepius  63  8. 

383.  426  ss.  713  ss.  725  ss.  730  si. 

751  ss.  1089  ss.  1096.  1148.  1867  ss. 

1887  88.  1892  ss.  1632.  1651;  c&tho- 

lica  55  s.  saepius ;  52.  6L  63.  87. 396. 

404.  410  bjl  426  ss.  434  ss.  628.  710. 

71388.  653. 1066.  1362. 1357  ss.  1635  ; 

r.  Controversiae,  Ecclesio,  fides  etc. 
S.  Deodati  ep.  vita  et  ecclesiae  historia 

899. 

Deus  29JL  337  s.  357.  367  «s.  421. 619.  650. 
951.  1299.  1360  ss.  1383;  argamenta 
ad  probandam  exsistentiam  Dei  1339 ; 
unus  10.  44  72.  1007  ss.  1332  ss.; 
unus  et  trinus  50.61. 322. 332. 338  bb. 
648  ss.  651  ss.  999.  1007  ss.  1018  ss. 
1333  ss.  1338  88.  v.  Trinitas ; 

a)  perfectiones  divinae  666.  729.  1012. 
1353.  1590:  simplicitas  49; 

b)  scientia  KL  5JJ.  369.  397.  647.  650. 
671.674.  1010.  1080  88.  1299;  prae- 
scientia  H ;  scientia  media  26.  328. 
343.  868  88.  670.  1026.  1336 ; 

<j)  volunta«  53,  369.  372.  397.  671.  997  s 
antecedens  et  conscquens  1005 ;  de- 
creta  1026 ;  creator  1339 ;  finis  ulti- 
mus  32 ;  providentia  11.  32. 427. 647. 
1186 :  praedeatinatio  32. 997 ;  v.  Prae- 
destinatio ;  libertas  4jL  1332 ; 
d)  cognitio  Dei  430.  754. 

Deootio  927.  1488  ss.  • 

Diuconis  non  licuit  absolvere  a  peccatis 
1624 ;  da  eorum  potestate  consecrandi 
1202. 

Diaconiesae  1564. 

Dienses  episcopi  199 :  ecclesiae  diensis 

(Diez)  historia  1114. 
Dignitates  imperii  romani  190. 
Dilectio  proximi  274. 
Diluvium  1373 ;  universale  1439. 
Dionysius  Areopagita  243 :  Controvertiae 

de  eo  226.  465^  821.  1042.  1166;  S. 

Dionysii  abbatia  911. 
Diplomatica  scientia  866  ss.  1273.  1598  «. 
Diptycha  1626, 1496  a. 
DiscipUna  monastica  1556 ;  v.  Ecclesia. 
Piscretio  spiritum  311.  1659. 
Disibodebergense  monasterium  1582. 
Dispensatio  papalis  706;  in  matrimonio 

593.1289;  in  quadrage.  ima  308. 1311: 

dispenaationis  praxis  569. 
Disfi>ttfto8cotistica62.  677.  1350;  distinc- 

tionum  sacculus  1061.  1491. 


Divi  titnlus  1458. 
Divinatio  625. 
Divotiium  272. 
Dolense  coenobium  188. 
Domenica  56. 

S.  Dominicus:  ejua  vita  924;  acta  1564; 

ordinis  historia  218  s.  906  e.  1546  s. 

sancti  571.  1570  ;  viri  illustres  1589; 

scriptores  247;  574.  676.  1261  s.;  Bul- 

Lanum  1546. 
Dominium  40.  609.  1011 ;  clericorum  335. 

1614;  religiosorum  336. 
Donatistarum  bistoria  862. 
Dos  961. 
Doxologia  24iL 

Duaceni  collegii  anglorum  historia  1524. 
Dublinensis  ecclesia  94. 
Duettum  292.  1491. 
Dupin  impugnatus  767.  784. 
Durandi  doctrina  de  concureu  221 ;  de 
eucharistia  665. 

E. 

Eboracens  '8  ecclesia  1233 ;  1534. 
Ebracense  monaaterium  1541. 
Ebroicensis  ecclesia  1232. 
Ecdesia  26.  88,  lftL  116  bis.  ;  13iL  370. 

382.  472,  691  ss.  696  s.  708.  716  ss. 

772.  1006.  1057.  1065.  1104  ss.  1344. 

1354.  1378  8s.  1406  ss.; 

a)  promissiones  ei  iactae  758 ;  proprie- 
tates  426 ;  notae  verae  Ecclesiae  106. 
1052.  1354;  unitas  422.  446,  615. 
1033  sa.  1107  ;  non  est  biceps  40 ;  me- 
dia  eam  efficiendi  422.  434  ss. ;  ex- 
tra  eam  non  eet  salus  1376 ;  indefecti- 
bilitas  714; 

b)  potestas  1617 ;  auctoritas  in  damnan- 
dis  haeresibus  1004  ss. ;  1068  ss. ;  in- 
faiiibilitas  5A  94  394  s.  760  s.  962  s. 
1104  ss.  1304.  1377 ;  in  factis  dogma- 
ticis  771.  1006.  1086  s. ;  errorum  re- 
medium  148.;  romanae  primaius  453. 
516;  ex  testimoniis  iutheranorum 

Srobatus  395 ; 
efensa  343.  411  s.  432  es.  713  ss.  750 
ss.  1032  »8.  1059.  1344.  1376.  1406. 
1532  ;  v.  demontratio  cathoiica;  ca- 
lumniae  rejectae  1051  ss. ; 

d)  ejuB  disciplina  695.  712.  782.  846. 
1113. 1168.  1259.  1617  s.:  ipsa  nun- 
quam  denegavit  veniam  rite  disposi- 
tis  1608 ;  ej  us  praecepta  30JU  620. 623 : 

e)  orientalis  et  occideatnli*  consensio 
125  s.  428.  741.  779.  781. 1029.  1055 ; 
de  eucharistia  439  ss.  976  ss. ; 

f )  Ecclesiae  bona  788 ;  jus  ud  ea  1613 ; 
non  aiienanda  264.  932.  1536  ; 

g)  ecclesiarum  pollutio  et  reconciliatio 
253 ;  incorporatio  1283 ;  ecclesiae  rec- 
tor  (quoad  fabricam)  970 ;  ecclesiae 


2035 


Index 


rerum. 


203$. 


cathedrales  372;  ecclesiae  viduatae 
quomodo  providendum  1614 ;  eccle- 
siae  porticus  926; 

h)  ecclesiae  romanae  priinatus45JL516; 
ex  testimoniia  Lutheranorum  demon- 
stratus  395;  v.  romanus  Pontifex ; 

i)  graecae  contra  proteetantes  654. 
Eiftia  illuatrata  1216. 

Einsiedeln  218. 

EUctio  canonica  253.  463.  1291;  praela- 

torum  2fiL  1289.  1334. 
Eleemosyna  422.  689. 
£Ko*808.  1438. 
Elisaeus  808 
Embryologia  1646. 

Emmerami  monasterii  historja  1552;  bi- 

blictheca  1552. 
Emptio  et  venditio  937. 
Encyclopaedia  HL  34,  416;  theologka  40 ; 

canonica  966. 
Engastrimythus  124. 
Ephemerologium  1322. 
Ephremi  opera  1468. 
Epiclesis  1508. 
Epiphanii  vita  1444. 

Episcopus  82*  9L  242  s.  253.  264.  313. 
938  y.  966.  1334.  1512;  eminentia 
super  presbyteros  1184;  jurisdictio 
296.  693 :  jura  TL  338.  938  as.  1397  ; 
judicia  266;  dogmatica  munienda 
auctoritate  apostolica  1618 ; 

directorium  302.  581. 603. 625. 629.  938. 
1646 ;  habitus  ad  regulsres  300 ;  cae- 
remoniale  1658: 

regulans  23j  visitator  1394;  residen- 
tia  596. 

Epistolae  veterum  editae  190.  ecclesiasti- 

cae  246;  pontiflcum  rom.  577.  1146. 

1269  ;  v.  BuUarium;  encyclicae  803  . 

celebrium  virorum  228.  788  s.  810. 

8b2.  886.  1469. 
Epitaphia  190 

Equites  1167 ;  hierosolymitani  1459. 
.Erasimapologia  44L  1259. 
ErtmUarum  s.  Pauli  ordo  1547. 
Erycis  ecclesia  897. 
Eschatologia  1133. 

Ethica  337.  630.  1606;  v.  Philosophia 
moralis. 

Eucharistia  36.  59  saepius ;  134L  ljJL  253. 
397.  484  ts.  669  s.  976  ss.  1007. 1011. 
1103  sa.  1130. 1307.  1342.  1384.  1403 
ss.  1414; 

a)  realu  praesentia  111.  143.  395  us.  484 
ss.  537.  716  ss.  1055  »s.  1106.  1366  ; 
possibilitas  1 106 ; 

b)  controversiae  de  accidentibus  504. 
666**.  961.  1347.  1360.  1369;  aliae 
controversiae  998.  1022  aa.  1360 ;  de 
forma  1314  ss.  1370.  1403.  1463; 

c)  \  ita  Christi  in  ea  1022  ;  unio  Christi 
cum  anima  communicantis  1022  ss. : 


d)  adoratio  743 ;  expositio  925  ;  corpori» 
Christi  festum  1538. 
Eucherius  Lugd.  548. 
Eugenius  III.  1514. 
Eulogiae  974. 

Eusebii  caes.  historia  eccleaiastica  175. 

Eutychius  alex.  121. 

Euthymii  opera  (1460). 

EtangeUi  codex  1£5jL  1658.;  ovangelio- 

rum  auctoritas  726;  812;  v.  Intro~ 

ductio,  s.  Scriptura. 
Excommunicatio  847.  963. 
Exemptiones  1284.  1288. 
Exercitia  spiritualia  via  ad  conversionem 

399  .  ex  Augustino  illustrata  365. 
Exorcistarum  manuale  303.  689. 
Exsecutores  literarum  apost  595.  616. 
Exsequiae  921. 

Extrema  unctio  v.  Vnctio  extrerua. 
F. 

Fama  625. 

Familias  sacrae  historia  1512;  familiae- 
regimen  701;  inatitutio  1296. 

Fanatismi  historia  1254. 

Fanensis  ecclesia  1527. 

Farentina  ecclesia  1227. 

Feretrani  episcopi  1526. 

Ferrundi  Fulg.  op.  493. 

Ferrarifnsis  historia  1652. 

Festi  dies  307.  421.  925  1600:  Judaeorum 
1414;  eorum  octava  1620:  historia 
919 ;  controversiae  de  eorum  numero 
minuendo  92d.  1489  8. 

Fidelium  def.  otnnium  commemoratio 
1620. ;  fidelium  Hbertas  circa  confe»- 
sioncm,  missam  dominicalem  etc  7JL 
instructio  281.  628. 

Fides  94  s.  330. 342. 397. 646. 1018  ss.  1067. 
1130. 1342;  genesisM;  analyais  1006. 
1299.  1394  ; 

a)  expositis  765.  844.  998.  1044  ss.  1048 
ss.  1090  ss.  1318  :  fidei  summa  27, 
96 1  98 ;  necessitas  443.  846 ;  libertas 
1120; 

b)  catholica  defensa  57. 86, 120. 139. 196. 
300.  332.  431.  436  ss.  702.  713  ss.  746 
sj,  1038  ss.  1049  M. ;  ab  omni  pugna 
cum  ratione  defensa  1394;  v.  Concor- 
dia  fidei  et  rationis;  rationis  usus  in 
fidei  negotio :  v.  dem  ,nstratio  christi- 
ana,  catnolica. 

c)  regula  82.  400. 463, 1051. 1057. 1299. 

d)  fides  vera  quomodo  invenienda  287. 
505. 698. 735. 760. 1366:  motiva  1551 ; 

e)  fides  et  opera  258 ;  an  quilibet  in  sua 
fide  salvari  possit  397;  formnlae  fidei 
subscribendae  521.  1071. 

Filiatio  adoptiva  49- 
FUius  Dei  in  triplici  statu  296;  v.  Chri- 
stus  etc. 


2037 


Index  rerum. 


2038 


Finis  hominia  32.  650.  999.  1018  v.  beati- 

tudo  ;  tisio  Dei. 
Flagettantium  hiatoria  744.  927. 
Flandriae  illuatratio  206 ;  acriptorea  206 ; 

hagiologium  206. 
FUttrii  Hiatoria  eccl.  1168.  1174  8. 
Florentiae  epiacopi  1627;  Sancti  1567  ; 

scriptorea  928 ;  universitaa  576. 
F  orez  199. 

Formulare  legale  1618 :  Alexandri  VII. 
1401. 

Forojuliensis  (Frejua)  eccleaia  547. 

Foroliviemes  viri  illuatrea  1590. 

Forum  competena  260. 937 ;  internuin  950; 
fori  eccleaiaatici  aaylum  57 1 . 

Franciscani:  historia  214  s.  567  aaepiua; 
908  aa,  1238  aa.  1359.  1372.  1545  88, 
1636;  martyrolojriuin  572  ;  Menolo- 
gium  909.  1250;  Bullarium  29JL  1588. 
hi»t.  Hteraria  (98) ;  574.  1262.  1265. 
1588 ;  chronologium  tertii  ordinia  290. 

S.  Francisats  676.  1372. 

Fresus  1537. 

Frisingensis  hiatoria  1219. 
Fuldensts  dioeceaia  hiatoria  1215"a. 
Fuljentii  opuacula  49_4_-  49JL  1149. 
Fulgiuiensis  eccleaia  208. 

fl. 

Gaditana  (Cadix)  ecclesia  899. 

GaUUina  literata  923. 1265. 

Galliae  hiatoria  180.  183.  188.  532.  oHi  a. 
1212. 1435  a.;  chriatiana  1210  a.  1521. 
quando  primum  praedicatum  evan- 
gelium  225.  535.  894.  898.  1522 :  ec- 
clesiaatica  1212  sa.  1521  a. :  aynodi 
185,  838;  liturgia  884  ;  aancti  1SL 
1251;  Martyrologium  242 ;  acriptores 
243  (928).  1521  s.  1586  88.  .  cardinalea 
836;  Mona&ticon  871:  sanctio  prng- 
matica  587;  concordala  1290:  legea 
eccleaiaaticae  1618:  jua  ecclesiaati- 
cum  1290.  1616:  diplomata  867  ss.; 
monumenta  1154.  1451.  1493.  1536; 
t»ibliotheca  operum  de  (Jallia  1117; 
quaeationea  speciales  569. 

Gallicani  cleri  acta  1213.  1286.  1521 ;  v. 
Declaratio  cleri  gall. 

Gandatenses  acriptoreB  206 ;  rea  207. 

Garstense  diplomatarium  15. 

Gaudendi  aemper  ara  291. 

Gaudentii  opera  1457. 

Gelasii  L  decretum  1274. 

Geldriae  historia  338. 

Gentilittm  niora  1497. 

Geographia  biblica  liig  aaepiu* ;  14H  as^ 
457.789. 1 140:  cf.  Terrae  sanctae  topo- 
graphia ;  ecclesiastica  188.  502.  815. 
887.  1258.  1498. 

Oeorjii  12L 

£L  Germani  dc  Pratis  abbatia  1249. 


Oermaniae  hiatoria  202;  concilia  1518; 
aacra  535  8.  1215.  1517;  imperium 
637. 

Gersonii  opera  845. 

S.  Ghisleni  monasterium  1568. 

Gilbertus  Porretanua  608. 

Olossarium  hebraicum  422 ;  mediae  et  in- 

fimae  latinitatia  483:  graecitatia  485. 
Godefridi  ab.  opera  1144. 
GotteschaUana  hiatoria  862. 
GotUvicense  chronicon  1550. 
Oraecia  vetua  de  romana  aede  bene  aen- 

tiens  1366;  concordia  cum  Eccleaia 

lata  v.  EccUsiae . . .  consemmh :  ortho- 

hodoxae  officia  1468;  ritua  124  aa. ; 

acriptorea  editi  12  ss.  Iii2  aa.  1207; 

encbiridion   1468;  canon  magnua 

521. 

Graecornm  achisma  12JL  515.  702.  1042. 

1047.  1055 ;  eorum  contra  protestan- 

tea  acta  564:  cf.  Ecclesia  e. 
Gratia  1&  42.  68.       7JL  101.  338.  374. 

419.  44JL  657.  674.  678  a.  732.  906. 

1007.  1020  aa.  1071  aa,  1303.  1343. 

1368  bjl  1437  aa.  1644  ;  univeraalitas 

449. 1398;  juatificana  1341 ;  v.  Contro- 

versiae  cum  Janscnianis  ; 
ex  se  efficax  758.  943.  1001. 1012.  1020. 

1 188    1343 :  v.  praedeterminatio ; 
de  gratia  et  Kbero  arbitrio  1065.  1162  ; 

v.  Concordia  gratiae  cum  libero  arbi- 

trio. 

Gratiani  decretum  1272 ;  v.  Decretum. 
Gregorii  M  vita  516.  1047.  1208:  opera 

496.  1210 ;  illuatrata  591 ;  Biblia 

1140. 

GregoriuaVIl.  defenBua  722. 1060. 1181; 

Gregorii  X.  vita  1307  ; 

Gregorii  XIII.  vita  180. 
Gregorii  Naz.  vita  498 : 
"  Gregorii  turon.  op.  161.  823. 
Guarda  (eccle^ia)  1233. 

Hi 

Habitus  1012. 

Habsburgica  gens  1555 

Haeresiol»t,ia  198.  519. 603.  702. 717. 1042. 

1296.  1302.  1570  aa. 
Haereticorum  vitae  244:  fraudea  331 :  sunt 

a.  Scripturae  rorruptoree  58.  1090; 

et  coddicum  8  19  ss. ;  licet  eos  punire 

1211 ;  eorum  catalogi  119. 
Hagiographia  v.  Vitae  Sanctorum  etc. 
Hambttrgenses  origines  250. 
HitsfteUti  historin  801. 
Heb  iomitdae  Danielia  v.  Scrijttura  Daniel. 
Heidegger  refutatu*  334. 
Hemmenrodensis  claustri  hiatoria  217. 
Henoch  8J8, 

Uenrici  VI II.  divortium  213;;  Henricua 
Gandav.  illustratus  368.  679  a.  997. 


2039 


Index  rerum. 


2040 


Hermeneuiica  136  a,  541.  703.  804  ss.  817. 

834.  1129  s.  1412. 
Hexaemeron  8,  400.  464,  807.  1032.  1373. 
Hiberniae  annales  ecclesiastici  32.  697  ; 

Hibernia  monastica  662. 
Hierarchia  ecclesiaetica  67.  81  602.  609. 

680.  1196. 1618  a. ;  illustrata  1504. 
Hieronymi  vita  141,  834. 1450:  natale  to- 

lum  1569;  opera  881  m.;  ord.  hiatoria 

1238.  1548. 
Hierosolymitana  synodus  a.  1672  oontra 

Calv.  923. 

HUarii  arelat.  1139:  pictav.  opera  1146. 
1493 ;  sententia  oe  doloribus  Christi 

1005. 

HUdeberU  Cenoman.  opera  821. 

S.  HippoUfti  (St.  Poelten)  canonia  911. 

Hispalensis  ecclesia  204*  1515.  1534. 

Hispaniae  historia  1018 ;  hist.  ecclesiastica 
539. 1233. 1515 ;  annales  ecclesiastici 
1213;  quando  primum  fuerit  praedi- 
catum  Evangehum  1213 ;  conciliorum 
collectio528;  codex  canonum  1622  s. ; 
Liturgia  1564 ;  v.  s.  Jaeobi  adventus. 

Historia:  introductio  1176.  1492.  1502. 
1544;  methodus  addiscendaehistoriae 
535.  1502. 

a)  universalis  111  bs.  512.  517  ss.  550 
ss.  840  ss.  886  ai.  1043.  1171  ss.  1173 
1180. 1185  ss.  1190(1198).  1423. 1504 
as.  1606.  1510  ss.  1544 ;  perse^utio- 
num  1450; 

b)  epitome  189,  192,  365.  426.  504,  509. 
532.  536.  886  ss.  1066.  1137.  1236. 
1503  m.  1510  ss.  1544  ta.  1658 ; 

c)  historia  pontificum  181 ;  518  ss.  591. 
891.  1047  (969).  1198.  1196.  1346. 
1511;  avenionensium  838;  antipa- 
parum  1413 ; 

d)  per  numismatacomprobata  532 ;  con- 
cionibus  narrata  1190.  1326;  diplo- 
matica  1492 ;  v.  Pon-tifex : 

e)  religionum  922 ;  dogmatum  504.  840 
1.1114  ;  theologiae  819.  1494:  juris 
canonici  1622;  de  auxiliis  gratiae 
1072  88.  haeresum  504,  549.  922  ss. 
1197.  1252 ;  v.  Hasreseologia  1611; 

f)  conciliorum  v.  ConcUia; 

g)  ordinum  554  ss.  563  L  903  ss.  1143. 
1197.  1234  ss.  1545  se. ;  monasterio- 
rum  1241;  v.  singularia  monasteria; 
rei  monasticae  591;  cleri  secularis 
904 ;  ordinum  militarium  554.  1197 ; 

h)  mwsionum  56.  210  ss.  559  **.  692. 900 
ss.  1243.  1545  88.  1560  ss. 

i)  literaria  129  (156).  250.  432.  521.  573 
8».  920  8.  928  ss.  1123.  1228. 1261  ss. 
1265  s.  1477  s.  1497.  1523.  s.  1543. 
1577  fes.  1585  aa,  1589  Ǥ, ;  scriptorum 
ecclesiafeticorum  1443.  1498.  1544;  v. 
BiblioUieca. 


k)  historiae  sacrae  et  profanae  concordia 

186s. 

1)  dissertationes  historicae  227.549. 693. 
754. 1159. 118988.  1436. 1508  ta.  1543 

88.  1589  88. 

Historici  veteres  editi  1«5  s.  845';  1553; 

itali  1589:  byaantini  182.  485  s*.  v. 

Byzantini  scriptores. 
Hittoriographia  886. 

Homo  728.  1032 ;  elevatus  292,  647.  1339. 

1371 ;  lapsus  142.  647 ;  gratia  reno- 

vatus  142,  394.  648;  tnplez  status 

961.  1011;  v.  Protoparentes ;  Statue; 

ejus  beatitudo  1919.  1339. 
Honorius  L  243, 375. 492, 1006. 1065. 1189. 

1341.  1367.  1405. 
Horae  canonicae  297.  456.  631. 632. 1131; 

v.  Breciarium. 
Hortae  antiquitates  1274. 
Hungariae  historia  1543.  1589;  concilia 

1517 ;  sancti  900;  cardinales  1221. 
Hydruntina  ecclesia  922. 
Hymnodia  Ecclesiae  iilustrata  305.  639. 


Iburgensis  monasterii  annales  907. 
Iconoclostoe  94,  206.  243,  515.  1047.  1366. 
IdatU  chronicon  159o. 
S.  Ignatii  Loj.  acta  1564;  exercitia  ex  s. 

Augustino  illustrata  365. 
Ignorantiae  peccata  619 ;  remedia  contra 

eam  19_j  ejus  privilegia  624. 
Iliberitanum  conciliura  255. 
lUyricum  illustratum  48iL  1569. 
Imagines  christianae  457.  1104.  1371 ; 

imago  Dei  in  bomine  1438. 
Immunitas  ecclesiahtica  22. 263.  570  s.  596. 

939  as,  1289.  1292  ss.  locorum  sacro- 

rum  1039. 
Imolenses  epiacopi  897. 
Impedimenta  matrimonii  744.  932 ;  v.  Ma- 

trimonium. 
Imperatorum  germanici  imp.  controver- 

siae  cum  rom.  pont.  515. 
Incantatio  967. 

Incarnatio  11  bis  .  20.  24.  44.  253.  322. 

338.  343.  357.  368  s*.  397.  421.  649  ff, 

933.  998  88.  1007  bjl  1019  ss.  1340  ss. 

1349ti  140388.  1438:  contra  judaec* 

defensa  116.  1344:  ejus  possibilita* 

1344 ;  v.  Christu». 
Index  librorum  daronatorum  1067 :  congr. 

Indicis  secretarius  1653, 
Indiarum  historia  180-  902;  misaiones 

1243 

Indulgentiae  9_.  253,  272.  1166.  1334.  1377. 

1394 :  historia  1306. 
Infantium  sine  baptismo  decedentium  oon- 

ditio  1007.  1319. 
Infemi  aeternitas  1104.  1398:  quomodo 

ignis  daemones  cruciet  356 ;  situs  1 255. 


2041 


Index  rerum. 


•2042 


Infirmos  juvandi  instructio  408.  624. 
Injuria  335,  1071 :  verborum  2&L 
Innocentius  111.  18jL  839. 1514;  ejus  decre- 

tales  lllustratae  577.  590.  lii2iL 
Irujuisitio  22. 579.  846.  1259 ;  historia  846. 

1259. 

Inscriptione*  565  ss.  1472. 1482. 1513. 1528. 
Inspiratio  784. 

Instructiones  pastorales  758.  771.  819  s. 

Insulensis  ecclesia  1209. 

Intmtio  omnia  referendi  in  Deum  653. 

1072 :  in  sacramentis  requisita  1080 : 
Interpretatio  \Qdb. 
Intrusio  372. 
Investitura  862. 

Irenaei  vita  1444 ;  opera  828 ;  fragmenta 
1492. 

Irreyularitas  262.  626.  1621. 

Isulori  Pelus.  ep.  489:  Mercatoris  collectio 

canonum  1623. 
Italia  sacra  209.  503. ;  ejus  annales  1483 ; 

antiquitates  1481 ;  Metropoles  1566 ; 

abbatiae  503 ;  scriptores  italicarum 

rerum  1479  s. 
Itineruria  36  a.  21JL  977 ;  sacra  L5ii s. ;  428. 

634.  820;  in  Orientem36;  literaria 

865.  871.  886.  1155.  1448. 


Jttcobi  Ap.  adventus  in  Hispania366. 1213. 
1563  s. 

Jansenismi  realitas  1401 ;  historia  451  ss. ; 

42iL  694.  854.  1060  s«.  1253.  1401 
Jansenius  719.  1054.  1167:  ejus  proposi- 

tiones  merito  damnatae  17;  65.  14  ss. 

saepius;  L5L  190.  339.  365.  426.  694. 

775  ss.  1040  88.  1050  ss.  1494.  1572; 

v.  Controversiae  cum  Jansenianis. 

S.  Januarii  sangui*  1569. 

Japoniae  missio  236.  559.  561.  903.  1560  s. 

Jaurinmsis  ecclesia  1542. 

Jejunium  42.  22L  29JL  421.  1042.  1429. 
1459.  1576 ;  quadragesimale  750  s. 
1626;  quatuor  temporum  1308:  quae- 
stiones  de  eo  1255.  1311.  chocolatae 
usu  non  solvitur  308;  ejus  historia 
1576. 

Jerusalem  794. 

Jesu  historia  897. 

Jesuitae  v.  Societas  Jesu. 

Joachimi  0.  Cist.  ab.  vita  1445. 

Joanmt  papissa  124.  18JL  49JL  1623. 

Joannes  Bapt.  num  bis  in  carcere  793; 
Joannes  Kv.  1441);  Joannes  XXII.  de- 
fensus  1367 ;  Joannis  de  Deo  ordo 
908. 

S.  Joseph  1026;  Christi  pater  dictus  683  ; 
Joseph  Aegyptius  8()3.  808 ;  Josephi 
Flavii  testimonium  pro  Christo  1171. 


Jubilaeum  <L  2IL  296.  29iL  428.  946.  972. 
1166.  1292.  1334;  Judaeorum  428; 
jubilaeorum  historia  1306. 

Judaeorum  ortus  644;  historia  845.  1121. 
1126.  1415:  mores  1176:  festi  dies 
1119.  1414:  caeremoniae  782.  1122  ; 
Kalendariumlll8:  sectael414:  po£-<is 
1178:  musica  1118:  mensurae  1118. 

Jmlex  2&L  272.  1303.  1608.  liili  s.  liiL3 
delegatus  2iil-  an  possit  daninare 
quem  scit  innocentem  1304. 

Judicium  universale  296.  1054 :  particu- 
lare  10.54. 

Juditha*  hi^toria  vindicata  1447. 

S.  Juliani  eccle-ia  897. 

Julianus  Eclanensis  482. 

Juramentitm  2JL  421.  625.  16LL 

Jurien  impugnatus  430.  446.  747  ss.  757. 

854.  1006 :  v.  Controversiae  cum  Cal- 

vinianis. 

Juris  summa  seu  institutioncs  26i)  ss.  335. 
5()9.  579.  581  ss.  682.  980  ss.  1177. 
1277  ss.  1281  BS.  1288  H.  1511.  1608 
s8.  1646:  compendium  26L  263.  266. 
498.  581.  933  ss.  971.  1276  **.  1279. 
1335.  1339.  1604  w. :  v.  De<  retales. 

a)  de  jure  et  justitia  34,  49  s.  29JL  338. 
600.  64S.  933.  946.  960.  1007.  1011. 
1302  8.  1341  s.  1608.  1637: 

h"\  introductio  578.  584.  933  1275. 
'  1432.  1602.  16Q5.  ss. 

c)  Repertorium  582.  593  **.  604 :  quae- 
stione<  23JL  26L  264.  26iL  29JL  372. 
586.  590  ss.  932  ss.  1226.  1288  ss.  1292 
ss.  1340.  lfiOlss.  LOHSss.  liiJOss. 

d)  jura  varia  28  ).  1606  ss. :  scriptum  et 
non  scriptum  201 ;  jura  honorifica 
583.  1296:  jus  metropoliticum  1617  : 
jus  naturae  946.  1511.  1606.  1611. 

e)  juris  utriusque  regulae  413. 931. 1275. 
liiil :  juris  regulae  in  VI.  L  decret. 
401.  594.  934.  1275  ss.  1606  ss.;  tituli 
illustrati  1610. 

f)  juris  pontificii  hi>toria  578. 585. 1622 ; 
origines  1532;  juris  divini  et  natura- 
lis  origo  1611;  relatio  juris  canonici 
nd  civile  620;  juris  gallici  historia 
248.  585.  1276. 

Jnrisdictio  ecclesiastica  22.  2iiL  586.  590. 
938  «s.  1292 ;  poenitentialis  338. 1308; 
praelatorum  episcopis  inferiorum  261 ; 
judicis  ordinarii  261 ;  delegati  26L 

Justificatio  13L  14iL  390.  397.  404.  600. 
Justini  opera  1454. 
Justinopolitana  dioecesis  897. 

Justitia  397.  545.  621 ;  commutativa  295; 
privatorum  621 ;  v.  de  jure  et  justitia. 

Juveniutis  stuJiosae  institutio  986. 


2043 


Index  rerum. 


2044 


K. 

Kabbaia  impugnata  £L  608.  1645. 
KaUndarhtm  13A  803. 1169bs.  1192. 1227. 

1620 ;  gregorianum  vindicatum  171. 

866.  1499  a». ;  benedictinum  238. 


L. 

Lactantii  opera  1150.  1161.  1469.  1602; 

doctrina  de  uaura  666. 
Laesio  enorinis  693. 
Lonfranci  opera  482. 
Lapidaria  ard  critica  1497. 
Larini  dioecesia  1631. 
Lateranensis  ecclesia  246. 
Laiium  sacrura  1526. 
Laudensis  eccleoia  210. 
Launojus  impugnatuB  926.  1184. 
Lauretana  domus  246.  1260. 
Lausanens  s  eccleeia  1538. 
Lavacrum  duplex  1268. 
Lazari  in  Gafliam  adventua  225  a. 
Lectionis  metbodus  667. 
Legatorum  apostolicorum  acta  196.  1471 ; 

Legatus  apoBtolicus  939. 
Lemovicensis  ecclesia  647  ;  aancti  241. 
Leodiensis  eccleaia  14j£  s.  205.  542.  1539. 
Leonense  monasterium  1558- 
Leonis  M.  historia  516 ;  opera  648.  851. 
Leontii  opuscula  (1459). 
Lex  223,  337.  397.  621.  624.  933  ss.  1299 ; 

naturalis  1612 :  legum  obligatio  293; 

promulagatio  1283  ;  legis  gratiae  per- 

fectio  372. 

Lexicon  biblicum  803  w».  817.  1119.  1414. 

1421  h.  1425 ;  hocrum  1M,  1043 ;  ha- 

giologicum  922 ;  concionatorium  637 ; 

polemicum    1043 ;  philosophicum 

1005;  historitum  53«  1252; 
Libani  mons  782. 

Liber ;  libri  deutero  -  canonici  834 ;  libro- 

rum  approbatio  745 ;  y.  Index. 
Liberius  1072.  1459. 

Libertas  7JL  2fiiL  431.  44JL  772  ss.  1020. 
1226.  1338;  sub  infiuxu  gratiae  442* 
777.  1162.  1298;  v.  Concordia;  Liber- 
tates  gallicanae  4M.  1177.  1622* 

Liguriae  «criptores  248. 

Limburge.nsis  dncatus  rmtoria  1243. 

Lingonense  chronicon  200  bis. 

Literae  canonicae  100;  synodicae  160; 
encyclicae  8  j3  :  tractatoriae  862. 

Lithuaniae  bistoria  114. 

LUurgia  illustrata  307  ss.  810  m.  744.  925 
88.  934.  972  »s.  1150.  1317.«».  1058  s*. 
roraana  1482 ;  pontificis  1321  ss.  1566 ; 
gallica  884 :  diss.  liturgicae  927  ;  col- 
fectio  liturgiarura  975 ;  libri  liturgici 
9S1  hjl 


Loci  theologici  488.  724. 1004. 1032. 1367. 

1383 ;  v.  Theologiae  introductio. 
Lotharingiae  historia  1424. 
Lotio  pedum  1258 

Lovanirnsis  academia  250 ;  hojos  doctrina 
414. 

Lucellenses  (Lfltzel)  faati  212, 

Lucensis  ecclesia  1458. 

Lucifer  calarit.  48. 

Lucretius  lmpugnatus  1386. 

Ludi  1422 ;  clericis  perminid  rel  prohibiti 

927 ;  Theatrum. 
Lugdunensis  ecclesia  129 ;  urbia  hiat.  Hte- 

raria  1388. 
Lutti  Raym  acta  1248 ;  Lullua  illastratna 

2,  714.  1348;  opeza  1013. 
Lusitanae  ecclesiastica  historia  1523  I»; 

Hagiologium  1524. 
Lvtheranismi  historia  516- 
Lutheranorum  injuata  seccesaio  ab  Eccle- 

aia  rom.  1469. 
Lutherus  1043.  1064.  1376 ;  ejus  rita  et 

mora  411.  1064;  testimoma  pro  fide 

catholica  86j  ejus  colloquium  cum 

diabolo  435.  1103. 
Luxemburg  1538. 
Luxoviense  chronicon  1241 . 

M. 

Macchiavelli  impugnatus  694. 

Magalonensis  ecclesia  198. 

Magdalena  num  unn  an  duae  793  **. :  Maa- 

siliara  adventua  225. 
Magdeburgensis  ecclesia  223. 
Magi  Evang.  166, 236. 934 ;  cultus  ab  ipsis 

Christo  exhibitus  789. 
Magia  303,  686.  1332.  1633  ss. 
Magistri  s.  Palatii  218.  1653. 
Malabaricae  eccleaiae  historia  1524. 
Malachiae  prophetia  698. 
Maleficia  967  v.  Magia. 
Mali  origo  1363. 
ManichaeUmus  9JL  727.  1363. 
Manuale  theologicum  1604. 
MarceUi  ss.  vita  1316. 
Marcellinus  P.  vindicatus  1189.  1367. 
Maria  456 ;  Mariologia  12, 22  saepius ;  64 

114. 372  s.  382  s.  674. 717. 1007. 1026  *. 

1053  8.  1303. 1344 ! 

a)  typis  praefigurata  1AL  142 ; 

b)  conceptio  immaculata  12  ss.  saepiua  \ 
28  s.  32^  50.  64.  86;  2L  163,  212,  220. 
297.  322.  340  sa.  369.  371  ss.  383. 
395  ss.  490,  603.  615.  646.  806.  952. 
999  1027.  1054.  1345.  1350.  1800  s. 
1485  8t».  1578 ;  impugnata  221  i  festum 
conceptionis  152;  votum  pro  ea  tu- 
enda  1484  ss. ; 

c)  vita  383.  1078.  1503:  assumptio  in 
coelura  454  s.  745 ;  advocata  nostra 
153_i 


2045 


Index  rerum. 


2046 


d)  praerogativae  propucnatae  86;  Ma- 
ria  iorina  l>ei  lM:  Magnificat  illu- 
sttatum  814 :  encomia  58.  459.  603. 
814.  1327: 
«)  Cultus  vindicatus  5_L  408.  416.  435. 
635.  1106.  1342.  1368  *.  1659  ;  ima-  j 
gines  58 :  Monita  salutaria  auct.  Wi- 
oenfeldt  crisi  subjectn  5_L  426.  422, 
603.  653.  920. 

Mariana  bibliotheca  14  s.  22  8.  saepius ; 
v.  Bibhotheca  mariatta. 

Mariae  in  Campis  inonasteriura  208. 

Murianarum  insularum  misaio  902. 

Marii  Mercatoris  op.  4tt0_.  88L  (852). 

Martinus  turon.bift.  548;  colon.  raonaste- 
rium  1582- 

MarmontUr  (monasteriumi  1153.  1157. 
1163. 

Maronitoe  780  ss. 

Marroco  1245. 

Marsicana  regio  1567;  viri  illustres  1567. 
Martyrologium  239  921  a. ;  roinanum  vin- 

dicatum    1532;    illustratum  1568; 

L  suardi  1248  s.;  Adonis  1566. 
Martyrum  acta  ]J_L  «21  8.  922.  1171  m. 

1567.  1574  s.  vindicata  1172. 
Massdiensis  ecclesia  546.  1231.  1537  «.; 

Massihenitium  doctrina  1070.  1497. 
Matrimonium  I3L  154.  26iL  296.  619  ss. 

933  88.  961  ss.  964  ss.  1168.  1286  ss. 

1291  88.  1303  -s.  1340.  1403.  liila  ss. 

1650: 
indissolul  ihtas  !____ ; 
impedimenta  1615.  1617 :  -iue  paren- 

tum  consen-m  ioitnm  296.  1286. 1292. 

1615;  dispensationes  593 :  1289 ; 
potesta-  in  lllud  222  s.  592 ;  hi.-toria  de 

eo  1286 ; 
mixtum  1108;  haereticorum  54; 
Mnnuale  1608. 
Maurus  in  Galliam  misBus  823 ;  congr.  s. 

Mauri  acta  1559- 
Mechlinensis  historia  eccl.  539. 
Mediani  monasterii  historia  1241. 
Medicina  pastoralis  634.  1311. 
Mediolanum  544 ;  mediol.  ecclesia  893. 

1226.   1528  s.;  ejus  *ancti  1226; 

scriptore^  155;  1529.  1581 :  coenobii 

s.  Arabroaii  abbates  90i>. 
Meditationes  629.759;  philosophicae  731  sb. 
Mellicense  monasterium  910.  1242.  1554. 
Mendacium  421. 

Menologium  graecorutn  1655 :  basilianum 
1516. 

Mens  humana  559 ;  vide  Itatio. 

Metmtra  temporum  125;  menBurae  he- 

braicae  477.  796.  1118. 
Meritum  __L  361.  1312;  reviviscens  361. 

1342. 

Messiae  adventua  116.  712  ;  v.  controver- 

siae  cum  Judaeis. 
Messinensis  ecelesia  544;  ejus  sancti  1250. 


Methodii  op.  ____8_ 

Metropoliticum  jus  lfilL 

Ministri  protestantium   carent  missione 

____;  771.  1053  ss. :  non  sunt  sacerdo- 

tes  1053. 

Miraculum  2iML  712.  1212.  1405  1454; 

niiracula  Christi  470. 
Misnienenses  episcopi  1517. 

Missae  sacrificium  264.  280.  298. 811.338. 

405  88.  069.  707.  745.  1059.  1105  as. 

1318  88.  1398.  1B00  ____&__  ss. ;  proba- 

tum  ex  vaticinis  1438  ;  v.  Cootrover- 

siae  cnm  Lutheranis  etc. ; 
ritus  illustrati  _____  98.  281.  632.  758.968. 

1314  ss. ;  v.  Lithurgia;  historia  1654; 

fideliura  1503; 
parochialis  616.  739.  967.  1306;  audien- 

di  praeceptum  292;  an  lingua  vulgari 

colebrandum  556 ;  missae  stipendium 

1304. 1642_ 

Missalm  vetera  981 ;  miaaale  mozarabi- 

cum  1657. 
Missi  dominici  583. 

Missionariorutn  instruetio  98.  630.  737. 
960.  1365. 

Missionis  defeetus  in  protestantium  pa- 

storibuB  771.  1053  ts. 
Moguntini  episcopi  1512 ;  moguntina  hi- 

storia  1540  :  raonasticon  1582. 
Molina  impngnatUB  60. 
Molinaeus  impugnafus  60. 
Molinos  v.  Quietistarum  errores. 
Monachorum  studia  872  «8. 
Monasteria  v.  monasteria  singularia  ;  eo- 

rum  privilegia  260- 
Monasteriensis  lustoria  1540. 
Monetae  bebraicae  478 ;  v.  Numismatica. 
Monlucitts  ep.  valentinus  199. 
Monotheletae  243.  923. 
Montipesulensis  ecclesia  198.  1232. 
Montisregalensis  eccle6ia  1223. 
Monumentomm  collectio  567.  1155.  1217. 

1234.  143fi.  1451.  1478  9.  1495.  157(». 

1582 :  v.  Archae  Aogia. 

Moraria  sacra  896. 

Mors  21 ;  christiana  875  ;  mortes  poeni- 

tentium  246 :  impiorum  246. 
Morum  regula  649.  955  i_L  1299  s. ;  v. 

Conscientia,  Theologia  moralis. 
Mutor  primus  325.  649.  1351. 
Moyses  1235.  1325;  ejus  rairacula  422; 

ejus  hi-toriae  praestantia  1468. 
Mulierum  ornatus  297 ;  num  ipsis  liceat  se 

immiscere  quaeBtionibus  theologieis 

1082. 

Mundi  initiam  et  fini-  1016;  aetas  1121. 

1169  88. ;  statua  futurus  1342  ;  mun- 

dus  Bvmbolicus  155. 
Munsteriense  coenobium  542. 
Murense  monasterium  1552  s.  1657. 
Musicae  veteris  instrumenta  1192. 


2047 


Index 


rerum. 


2048 


N. 

Namur  1537. 
Nathanael  264. 

Naturae  humanae  status  triplex  1012; 

natura  pura  1440.  ^ 
Neapolitana  ecclesia  209.  894.  1513. 
Negotiatio  263.  422. 
Nepotismus  388. 
Nestorianismus  1253. 
Nicaea  civitas  544. 

Nicolai  L  responsum  ad  Bulgaros  1384 ; 

Nicolai  III.  invicta  fidea  375 ;  Nicolai 

V.  vita  1666. 
Nili  ab.  opuscula  160;  opera  482* 
Nolana  ecclesia  1530. 
Nordgavienses  antiquitates  1540. 
Noricae  historia  895. 
Notariu»  apostolicus  1622. 
Novana  (Cittanuova)  illustrata  1574. 
Nuceriae  ecclesia. 

Numismata  145, 1198  ss.  1448. 1591 ;  pon- 
tificum  1195 ;  imperatorum  1194  ;  dis- 
sert.  de  nummis  858  ■.  928  88.  1161. 
1202  88.  1448.  1582, 

Nwnismatica  1691. 

Nuncius  apoatolicus  939. 

O. 

Oblationes  778.  1645. 

Oblatorum  s.  Ambrosii  historia  1240. 

Occasio  proxima  1567. 

Occitaniae  (Languedoc)  historia  1498. 

Odiliae  montis  monaaterium  1556. 

Officii  divini  recitatio  307.  421.  1317  u.; 

illustratio  1322 ;  v.  Horae  canonicae, 

Breviarium. 
Olomucium  sacrum  1579. 
Opera  bona  450 ;  prohibita  diebus  festis 

1646, 

Optati  Milev.  opera  846. 
Oracula  veterum  727.  1890  M. 
Oratio  (ad  Deum)'  355.  760.  1130  ;  domi- 
nica  714. 

Oratoria  domeetica  370.  1643  8. ;  publica 
1644, 

Oratorii  hiatoria  908.  1240.  1558. 

Orbis  sacer  illustratus  1258. 

Ordinationes  anglicanae  1058.  1107.  1158 
8.  1204.  1445 ;  a  pravis  ministris  col- 
latae  1588. 

Ordines  sacri  17,  26L  739.  948 ;  de  inter- 
stitiis  125;  Ordines  religiosi  1195; 
equestres  1167.  1195.  1491. 

Oriens  illustratus  36.  121.  1168;  orientalia 
ecclesia  1206  8. ;  orientale  chronicon 
seu  historia  12_L  12iL  ritus  illustrati 
122  ;  consuetudines  788;  antiquitates 
789;  fides  in  transubstantiationem 
788;  missiones  1244  8.  1560. 


Orientale  imperium  1594, 

Originis  vita  462 ;  ejus  opera  (124).  1096  . 

1168;  Hexapla  56.  26L  1460. 
Origtnismus  1253. 

P. 

Paderbomensis  historia  200.  640. 
Paedagogia  768. 
Paedvbaptismus  1575. 
Palaeographia  graeca  1449. 
Palaestrina  1631. 
PaUium  246.  492,  824.  1322. 
Panonica  purpura  1221. 
Panormitana  ecclesia  1223;  ejui  sancti 
1583;  historia  1 40 ;  monumenta  1584. 
Papa,  hujus  hominis  ongo  12L 
Papia  aacra  572. 

Paradisus  1361 :  terrestris  140-  808.  1099: 

1136  8.  1202.  1488. 
Paraquaria  misaio  219,  564.  1243.  1560  8. 
Parisiensis  historia  911.  1319;  ecclesia- 

stica  547.  1251.  1535  8.  univeraitaa 

249.  1535:  hujus  doctrina  27,  739. 

742 ;  academia  661. 
Parochiae  origo  268.  1614. 
Parochus  instructio  1311. 1512. 1642  m.  ;  v. 

Theologia  pastoralis  ;  Pastores  etc. ; 

manuafe  269,  334.  627  w. ;  968  ss. 

1050.  1575. 
Pascal  impugnatufl  1081. 
Pascha  Christi  793  as. ;  v.  Christus ;  pa- 

schale  problema  1192. 1499ss.;  Judae- 

orum  794  bs. 
Passinianum  monasterium  1557. 
Passionum  origo  1363 :  usus  142. 
Pastorum  instructio  632.  969  ss.  1310  sa. 

1823. 1614;  officium  87.  724;  manuale 

890.  892.  968  88. ;  v.  Parochus,  Theo- 

logia  pastoralis  etc. 
Patavhim  lUustratum  2QZ,  897. 1172. 1265. 
Patres  eorum  auctoritas274;  Apologiaad- 

versua  Barbeyrac  1444.  1618  graeci 

defensi  66 ;  traditio  defensa  762. 1'6JL 

1235. 

opera  edita  152,  162  a.  164, 16L  479  s. 
820  88.  836  88,  983sa.  1139  88.  1142. 
1153.  1449  88.  1478  s.  apostolicorum 
op.478i 

apparatua  ad  eorum  opera  1160;  lectio 

819 ;  disaertationes  de  ipais  1162 : 
theologia  1077. 1164. 1618:  poetia  1458; 
collatio  cum  Aristotele  et  Platone  45JL 
a  Platonismo  vindicati  1391. 
Patriarchas  V.  T.  142& 
Patriarchalis  dignitas  563. 
Patronatus  264,  266,  583.  935.  940.  1292. 
1609  s. 

Pauli  ap.  vita  122,  1134.  1445;  naufra- 
gium  1134  i.;  Pauli  II.  vita  1469; 
Pauli  III.  imago  1469;  ord.  a.  Pauli 
sancti  1260. 


2049 


Indez  rerum. 


2050 


Paulini  aquilej.  opera  1457 ;  Paulinu»  Nol. 
illustratus  494,  1470;  opera  1150; 
vita  1449. 

Paupertat  regularium  1413.  1626. 

Pauperum  cura  in  Eccleaia  227,  926 ;  jus 
colligendi  spicas  1646. 

Peeeatum  621.  648.  674.  1013.  1303.  1384. 
1642 ;  formale  peccati  1342;  originale 
219,  44iL  1007.  1319.  1393;  capitalia 
315;  philosophicum8l8;  advertentia 
ad  peccandum  949. 

Pecuniae  U8U8  173,  1496  ss. 

Pelagianismus  95,  4JML  856.  1070. 

Pelagiu»  222, 

Peregrinatirmee  401. 

Perfectio  christiana  313;  v.  Ascesis. 

8S.  Perpetuae  et  Felicitatia  orthodox.  1508. ; 

Perruchae  308.  927. 

Peruensis  miuio  564. 

Pestani  episeopi  1526. 

Pestis  tempore  quid  agendura  1478. 

Petri  primatus  56.  66,  364. 1037  M.  1544 ; 
ad  exclusionem  Pauli  6ii;  clave»  864; 
collatio  cum  Paulo  364:  de  itinere 
romano  1189  ;  de  ejus  episcopatu  ro- 
mano  23,  1037  8.  1514 :  Petri  Blessen- 
■ii  opp.  496 :  Cellensis  4fil :  Comesto- 
ris  500:  Pictaviensis  898;  Cbrysologi 
v.  Chrysologus. 

Pharum  1452. 

PhUastrii  Brix.  opera  1957. 

S.  Philiberti  monasterium  1558. 

PhUippinarum  im.  missio  211.  562.  901  s. 
1545  &. 

PhUippi  imp.  num  christiani  567. 
Philo  1450. 

Philosophia,  Introducio  ad  eam  1338;  in- 
stitutiones,  cursus  2, 3,  saepius  j  8,  13* 
17,  HL  20.  29.  82,  33  bis.  48. 17JL  213, 
320  b.  saepius ;  325.  332.  335  t>s.  844. 
347.  357.  361s.  386.  44&  &QL  530. 
597.  642  ss.  654  ss.  662  ss.  670.  677  88. 
714.  751.  966.  995  ss.  1006  u.  1035  ». 
132988. 1337  88. 134488. 1368  ss.  1510. 
1568.  1608.  1613. 1628;  v.  Aristotdes; 
moralis  33.  322.  630.  608.  658.  731. 910. 
1367.  1478.  1628;  v.  Ethica,  Ari- 
stoteles; 

tractatu»  philosophici  278.  343.  642  ss. 

1101.  1329  88.  1349  88.;  disputationes 

8eu  quaestiones  3  a.  32. 33. 44. 53.192. 

693  aa,  962.  1033  ss.  1049  88.  1343. 

1367  as.  1375  w*. ;  provincia  1274 ; 

29JL  335.  64288.  652.  670. 677  ss.  771  s. 

1165.  1220. 
philobophia  veterum  727  ;  consensus  ve- 

teris  et  novae  philosophiae  658».; 

Satrum  de  philosophia  veterum  ju- 
icia  1392:  philosophiae  neotericae 
examen  1613:  sinica  1001  . 
cumparata  cum  doctrina  Christi  727. 
1392;  relatio  ad  fidem  3. 

Horter,  Nomenelator  IV.  ed.  3. 


Lexicon  philosophicum  1005. 

PhUosophorum  vitae  768;  magisterium  897. 

Pictor  christianus  1261.  1264. 

Pictnra  IfiL  457.  1261. 

Pius  V.  891. 

Placitum  regium  1283. 

Poenitentia  60. 53, 69. 296. 397. 619  «s.  647. 
672  963  ss.  1069. 1300  s».  1340  ss.  1396 
sa ;  sacramenti  administrandi  praxia 
724.  741.  959.  1070.  1318.  1362.  1487 
8.  1647  s*;  dispositio  a<l  sacramentum 
1494 ;  num  amor  rcquiratur  415.  959. 
962  ee,  1068 ;  v.  Attritio  etc. ;  praxis 
poenitentes  mox  absolvendi  274. 1069. 
1631 :  minister  1304,  1624;  approba- 
tio  1308 ;  poenitentia  publica  1576 ; 
v.  Ccnfessis. 

Poenitentiale  Theodori  cant.  300. 

Poenitentiaria  apostolica  618.  1620. 

Poenitentinm  instruetio  304  88. 

Polironis  monasterium  1230. 

Politica  hausta  ex  divinis  literis  764. 

Poloniae  historia  896. 

Polyglotta  biblia  13L  133, 

Pontifex  romanus  1<L  397.  624. 1298. 1334; 
ejus  primatus  12L  268. 366. 414. 453, 
693  hfl, ;  962.  1033  ss.  1049  ss.  1343. 
1367  88,  1375  as,  ;  ejus  proviucia  ; 

a)  potestas  26JL  875  ss.  382.  431.  693  ss. 
721  88. ;  auctoritas  in  dirimendis  con- 
troversiia  413.  603.  1060  ss.  1226; 

b)  infallibilitns  iJ£L  366.  375.  382.  414. 
693  b*.  696.  716  88.  952.  1066  s».  1079 
8.  1109  88. 1279. 1366  ss.  1383  ss.  1418. 
1509; 

c)  est  super  concilium  694  ss.  952 ; 

d)  Dominium  temporale  1515;  aucto- 
ritas  in  temporalibus  376 ; 

e)  electio  253.  1607  ;  v.  Liturgia  ponti- 
ficis;  pontifices  rom.  vindicab  397. 
1367.  1383.  1445; 

f)  catalogi  569.  915.  1512;  chronicon 
rom.  pont.  139;  chronologia  1574 ; 
vitae  pontificum  518  s.  591. 891  (969) 
1198  8*.  1346:  avenionensium  838; 
historia  Ihl ;  saepius  1047.  1511  s*. ; 
v.  Historia  pontificum ;  gesta  contra 
Turcas  923; 

g)  epi8tolae  577.  114«ss.  1269;  v.  Jiul- 
larium. 

Pontiflcal*  romanum  1655 :  illustratum 
1653 ;  Damasi  205 :  graecorum  68_i 
Pontificalis  liber  1194 ;  ejus  examen 
667. 

Popinarum  frequentatio  619. 
Portio  congrua  1290. 

Portus  regii  necrologium  448.  1587 :  hi- 
storin  1559s.;  relatio  cum  Calvinia- 

ni9  5JL 

Potentas  patria  961 ;  v.  Matrimonium ;  pote- 
statis  ecclesiasticae  et  civilis  discri- 
men  1016- 

65 


2051 


ludex  rerum. 


2051» 


Praeadamittte  64:  impugnati  16(). 
Praecursores  Christi  970. 
Praedrstinatiani  347.  44».  1571; 
Prardestinatio  &  32.  52.  157.  223,  354  s8. 

388.  647.  073.  999.  100.).  1013  »8. 

1018  s*.  1188.  1332  88.  1340  s».;  post 

praevisa  merita  44.  449. 
Prttedestinatornm  numerus  651.  778.  992. 

13(51. 
Praedestinatus  350. 
Praedeterminatio  652  :  v.  Praemotio. 
Praelatorum  electio  261;  potesta*  et  officia 

2QL  692;  manuale  472;  regulares 

932 ;  v.  Kpiscopus. 
Praemonsfratensis  U.  hi^toria  1235 ;  Sancti 

1570 ;  Menologium  239 ;  viri  illustres 

(912). 

Praemotio  pbysica  326».;  337.  662  *>.  1006 
m.  1012. 1020. 1299. 1543:  impugnata 
328.  731 ;  v.  Thomismus  etc. 

Praeacriptio  1066.  1612. 

Proris  canonica  1606  ;  moralis  1605. 

Preces  imperiales  1274.  1526. 

Presbuterorum  jus  antiquum  in  regimine 
Lcclesiae  743. 

Primotus  v.  Petrus ;  rom.  Pontifex. 

Principum  obligationes  141.  153.  962 ;  in- 
stitutio  1138.  1340. 

Priscillianistae  1571. 

PiHvileqia  1188. 

Probabilismus  72.  284  bs.  289  iw.  295,  331. 
357  w.  390,  610  «*.  628.  650. 663.  713. 
957  sa.  1208  8«.  1309  88.  1021  ss.  1639 
ss. ;  impugnatus  36.  48.  254,  282  s. 
286  aa.  319.  386.  45A  616  88.  647. 
954  8«.  965s.  972.  1301. Lm  16228». 
1641. 

Processiones  202,  401.  527.  972.  1645. 

Professio  regularis  289. 

Propoeitionrs  damnatae  358.  413.  619  ss. 

623.  647.  721.  725.  934.  »46  88. 965  88. 

1039  m.  1291.  1294.  1301.  1307  88. 

1384.  1406.  1413.  1632  bs. 
Prosprr  Aquit.  548.  1139.  114»;  num  fue- 

rit  episcopu*  rhegienais  1(555:  rhe- 

giensis  1450 ;  ejus  monasteriutn  1450. 

1655. 

ProtfsUintes  quomodo  ad  ecclesiam  revo- 
candi  790 :  v.  Conversionis  motiva ; 
hides  etc. 

Protestantismi  variationes  756;  historia 

243  «. ;  1047. 1253  ». ;  v.  Haeresiologia. 
ProUmotarii  apostolici  208.  1294.  1616. 
Frotoparentum  originalis  conditio  8L  346. 

371.  647.  1339 ;  v.  Ifomo ;  lingua  808. 
Providentia  32.  322.  330.  338 :  v.  Deus. 
Provinciae  (Provence)  historia  226:  viri 

illustres  155». 
Prudentia  964.  1612. 
Prudentii  opera  1150. 
Psalmodia  810  s.  v.  Horae  canonicae,  Scri- 

pturae  s.  commentarii  in  Psalmos ; 


Psalterium  editum  981.  romanum 
1410. 

Pnffendorff  impugnatus  937.  1374. 
Purgatorium  8_L 130. 687  ;  consensu*  eecle- 
siae  graecae  de  eo  126. 


Quaquerorum  historia  1254. 
Quercy  1232. 

QuesneVus  impugnatus  694.  771.  778  ss. 

849  s.  870.  1001  s».  1029.  1039  s. 

1049  88.  1061  sfl.  1088  8«.  1399  M. : 

v.  Bulla  Unigenitus ,  Controversiae 

cum  Jansenianis. 
Quietistarum  errores  refelluntur  446.  556. 

559.  629.  665.  761.  966.  1033.  1318. 
Quietismi  hi-toria  924. 1031. 

R. 

Rabani  Mauri  commentaria  1577. 
Raterii  vita  1443. 

Rationis  humanae  infirmitas  1101.  1461 : 
vis  1478 ;  usus  in  rebus  fidei  1052  ss. 
1105.  1376.  1392.  1395.  1484. 

Ratisbona  monastica  1552. 

Ratramni  doctrina  de  euc  haristia  744. 

Ravennatensis  ecclesia  208  &.  1281. 

Recidivi  1631 ;  v.  Confrssariorum  instruc- 
tio ;  Theologia  pastoralis  etc. 

Regalium  causa  268.  588. 1290. 

Regis  instructio  768. 

Regula  morum  650.  954.  1007.  1341 :  mo- 

nasticae  609.  1346. 
Regulare  tribunal  252. 
Regularium  directorium  277,  302.  372. 

594;  profesaio  289;  v.  Religiosi;  pri- 

vilegiorum  ele.ichus  1008. 
Reiigio  729.  791.  772.  1186.  1402.  1635: 

Religionis  christianae  exordium  et 

progressus  411 ;  num  sit  evidenter 

vera734;  sanctitas  796 ;  v.\Demonstro- 

tio  christiana. 
Religiosi  privilegia  253.  1008;  speculum 

1395.  1660 ;  peculinm  1284:  faculta- 

tes  253 :  tribunal  253 ;  v.  Reguiarrs. 
Reliquiae  SS.  28,  225_.  1038.  1104;  de  iis 

discernendis  886. 
Residentia  596.  743.  1309. 
Respublica  1612. 

Restitutio  541.  626.  964.  1011.  1303. 1650: 

pro  injurii8  335. 
Restrictio  mentalis  375.  609.  1507. 
Resurrectio  loJi  1642. 
Revelationis  criteria  625. 
Rhemensis  ecclesia  197. 
Rhetia  sacra  536. 

Rhetorica  1387:  sacra  L  304.  314.  44L 
633.  772.  816.  1285. 1307. 1544. 1665. 
Rigor  Ecclesiae  veteris  vindicatus  759  s. 
Rituale  romanum  illustratnm  1652.1 653  s. 


2053 


Index  rerum. 


2054 


Ritus  anttqui  1152  s.  1258  ss.  1321  ss. 
1606:  1651  88.  servati  in  lectione 
Evangelii  lfia3_i  in  concionando  244 ; 
in  orando  635.  822;  illustrati  L5_L 
«36.  1258  sa.  1314  »8. 1323  sb.  lf&Lss. 
1653  88.  1657  __. ;  decreta  ad  ntua 
spectantia  1293.  1851  ss.  graecorum 
l__t8:  differentia  intcr  ritu<  latinos 
et  graecoB  1603. 

Hoboretum  1532  s. 

Rftggenburgenae  monasteriuru  1557. 

Holdenses  annales  1243. 

Rmta  244.  246.  568.  1121.  1449  s. :  sacra 
925 ;  rom.  Eccletuae  praerogativae 
516.  745;  subterranea  245;  gloriosa 
397.  704:  literaria  125  :  ecclesiae  ur- 
banae  830 ;  consules  536. 

R  jsu  aurea  1322. 

Hota  romana  923  :  decisiones  581.  595. 941. 

1293.  1606.  1288.  1619. 
Rotomagensis  ecclesia  546.  1535:  concilia 

564. 

Rubricae  missalis  explanatae  1412  ;  v.  Sa- 
crificium  nnssne:  Hitus,  Ltturgia. 

Kufini  vita  1444 ;  versio  Eusebii  1533. 

Ruperti  Tuit  apologia  852 ;  opera  1459 , 
Rup.  siilisburgensjs  541.  1144. 

Ruthenica  ecelesiae  1516. 

S. 

Stibaudiae  dioece.-es  1538. 

Sabiensis  ecclesia  lfijia* 

Subionensis  episcopatus  1531  8. 

Sacerd  ><winstructio322.  «03. 1061. 1322  8. ; 

praestantia  632. 
Sacrumenta  iL  1L  LL  y_L  53.  272  s_.  219, 

2iLL  294  s  328. 338  ss.  397. 401. 435  sb. 

446.  621.  648  ss.  683.  713.  738  M. 

945  88.  961  88.  997  88.  1006  ss.  1287. 

1296  88.  1301  «*.  1341  88.  1348  ss. 

1402  88.  1650 ;  in  ge:iere  1012  ss. ;  eau- 

salitas  1010  ;  de  forma  1414 :  Modus 

administrandi  890.  13*10  ss.  1316  sb. 

1372. 

Sacramentaria^Sl  ;  Sacramentirium  vero- 

nense  1575 :  vetus  1656. 
Swificia  V.  T.  542. 
Sagae  1533  8*. 
Sais  1535. 

Sulmtini  viri  literati  1214. 
Sulisburgensis  eecle>ia  544 >  ».:  universiti.» 

1266.  1577. 
Salomon  1307 ;  ejus  navigationes  1099  : 

templum    1407.    1430:  poenitentia 

1430. 

Salviani  Massil.  opera  838. 

Suncta  Sanctoruni  illustratum  1 575. 

Sancti  tutelares  361 :  Sanctorum  cultus 
416. 1172 ;  invocatio  1103 ;  cultus707. 
1038;  ignotorum  884.  1573 :  canoni- 
zatio  596.  1034;  v.  (an/mizatio. 


Sanctitatis  scrutininm  1324. 
Sanajranus  impugnatus  Til  a. 
Saxovici  (Sas&ovico)  monasterium  208. 
Schisma  1212 ;  Oceidentis  515. 1047 ;  Grae- 

corum  515.  1047  s.  1055. 
Scholae  celebriores  m  Occidente  228 ;  ec- 

clesiasticae  456 :  scholarum  piarum 

ordo  1547. 
Schwenkfeldiani  1385. 
Scientia  media  v.  Deus  etc. 
Scio  sacra  248. 

Scotus  illustratus  11  saepius :  20  s.  sae- 

piua ;  52.  332.  337.  350.  574.  1335 ; 

ejus  doctrina  ad  summam  revocata 

31  s.  m  321.  331.  335.  «47  s*.  6*5. 

a_.  677  88.  1000.  1017  ss.  1337  88. 

1346  88. ;  ejus  commentarii  in  1L  >ent. 

illustrati  351.  354.  361.  676  s.  1014. 

1029;  philosophia  ad  ejus  mentem 

tem  361.  374. 4IL  1014. 1329  ss.  1337; 

quaeBtiones  tbeologicae  ad  ejus  inen- 

tem  solutae  HL  676.   1014.  1350. 

1359  88. ;  ejus  distinctio  foruialis  52. 

677.  1350  ;  apologia  2L  98.  372.  656. 

1346 ;  vita  2.L  1014. 
Scriptores  ecclesiastici  lfiiL  243, 1266. 1443. 

1498;  v.  Hibliotheca;  Hi>toria  littra- 

ria,  Patres  etc. 
5.  Scriptura  56.  1__L  1178  ; 

a)  introductio  L3_L  138,  373.  430.  455L 
633.  660.  «95  792  ss.  797  bs.  805  s*< 
817.834.810.1118.  1183.  1382.  1410. 
1420  s.  1436  s.  1440. 

b)  canon  803.  1370:  inspiratio  784;  li- 
brorum  sanctitas  1407;  poesis  1440  ; 

c)  dissertationes  biblicae  207.  489.  655. 
802.  1110.  1120. 1414. 1433 s.  1438ss. 
1543  __.  • 

d)  sensus  22L  801.  817.  834. 1130.  1361 ; 
ex  auctoribus  prolanis  Hlustratus 
455 :  multiplex  724.  1137;  clavis  pro- 
phetiarum  et  typorum  703.  1119. 
1440  .  interpretandi  modus  703 ;  in- 
terpre»415:  v.  Hermmeutica ;  inter- 
pretes  recensiti  20L  786;  111».  1412. 
1421;  onomasticon  3y2.  4_iL  1119. 
1381 ;  v.  Lexicon  biblicuw ;  fabularum 
explicatio  quae  in  Scriptura  occur- 
runtl5l8;  regulae  servandae  in  ea 
vertenda  1412; 

e^  antilogiae  conciliatae  L54  473.  81 7  s. 
1138.  1313.  1416.  1440  -  .on.or- 
dantia  1425 ; 

t')  histona  sacra  462.  805.  1 120  1 415 ; 
chronologia  8acra  802  ss.  808  s. ;  812. 
830.  1120  s.  1166  ss.  1415.  1439; 

g)  Encyclopaedia  s.  Scripturae  1440: 
Manuale  154.  473  s.  1425  .  medulla 
139.  14_L  824.  991.  1122.  1381 ; 

h)  lectio  6L  19(J.  415  ;  in  lingua  vulgari 
718 ; 


2055 


index  rerum. 


2056 


i)  Bibliorum  editiones  786;  v.  Poty- 
glotta ;  Scripturae  vulgatae  editio 660 ; 
de  codicibus  1406.  1410. 1663. 1668; 
de  textus  hebraici  integritate  830; 
editiones  oorruptae  1883 ; 

k).Bibliotheca  1116. 1412.  1421 ;  ▼.  «• 
Uiotheca  sacra. 

Histqria  in  utrnmque  T.  1414  s.  1422 ; 
Commentarii  in  univeraam  s.  Scriptu- 
ram  83.  139  «•  276.  366.  459  b.  (806), 

806  ss^  Historia  V.  T.  783.  1121. 
1125. 1393. 1415. 1416. 1418  s.  1424  ss. 

in  V.  T.  [199)  1427 ;  diss.  in  V.  T.  1414 ; 
in  Pentateuchuoi  302.  462,  656.  660. 

807  s.  844.  1131  M. ; 

in  L  Geneais  L  463,  807  s.  998.  1128. 

1131.  1427  s.  (1428)  1623;  in  &  16» 

1442 ;  in  c,  49,  1344  ; 
in  Exodum  1224; 

in  L  Josue  13L  14L  807.  1131.  1428  ; 

in  10,  12  s.  1439  ; 
in  L  Judicum  12, 141  bis;  807. 1131 ; 
inL  Ruth807.  1131; 
in  1L  Regum  141  bis ;  808. 1129.  1428; 

in  L  L  Reg.  (1427) ; 
in  1L  Paralipomenon  1129;  1428;  con- 

cordia  cum  1L  Regum  1160; 
in  L  Tobiae  1429 ; 
in  1.  Judith  1447; 
in  L  Esther  (1428) ; 

in  L  Job  141  s  464,  1128.  1205. 1439-. 
in  Psalmos  5JL  143.  ss.  saepius  ;  149, 

430.  461.  464  88.  660-  766. 808  sb.  843. 

1090.  1122  ss.  1129.  1131  ss.  1178. 

1185.  1393.  1400.  1425  sa.  1425  ss. 

1596: 

in  1L  tapientiales  660.  766.  1132.  1669 ; 

inLProv.  134,809; 

in  L  Ecclewastis  142,  1205  ; 

in  Canticam  cant  43.  146  s.  276.  463, 

465.  809.  1123. 1129  ; 
in  L  Ecclesiasticus  809 ; 
in  Prophetas  }40.  812  ; 
in  Is.  14L  809  s.  1129 ;  in  c.  L  767. 809 ; 
in  Jeremiam  ML  1428; 
in  Threnos  809 : 

in  Danielem  1135.  1428;  LXX.  hebd. 

749. 803. 1136. 1203. 1439. 1526.1534; 
in  XII  prophetas  min.  1428  ss.*; 
in  Oseam  812 : 
in  Abdiam  142 ; 
in  Jonam  465 ; 
in  Malachiael,  1L  1442 ; 
in  L  Machab.  L  14L  811  (1692); 
in  L  Machab.  142  ;  in  12,  4^126. ; 
Historia  N.  T.  46L  786. 1316.  Historia 

evangelica  confirmata  testimoniis 

judaicis  otc.  812; 

inN.T.  129.  ^772).  804-  816. 1205. 1602; 
Harmonia  evangelica  34,  146,  143  s. 


ter  .  162,  170.  444.  726.  798.  806  sa. 
812  ss.  1182.  1193. 1431; 
in  4  Evang.  463,  640.  814. 1133. 1183. 
1427  38.  • 

in  Matthaeum  149,  428.  814.  1132. 
1432; 
in  Maxcum  1482 ; 

in  Lucam  14iL  1432 ;  in  cant  Magni- 
ficat  16; 

in  Joannem  142,  1123.  (1*37).  1432; 

in  cap.  VI  276; 
in  Evangelia  doniinicalia  ei  festorum 

153,  240.  l£Q4»  4452  s.  quadrageai- 

mae  15J|  597; 
in  Actut  A^  149,  413.  432  (814)  1426 ; 
in  epistol»»  Ap.  58-  1136. 1184. 1669 ; 
in  epistolas  Pauli  96,  152  bis  ;  471.802. 

814.  816  ss.  1432  ; 
in  ep.  ad  Rom.  129.  (412)  47L  1129. 

1433;  m  V,  12,  64;  in  cap.  IX.  472 ;* 
in  Cor.  L122; 
in  Cor.  2,  129.; 
in  ep.  ad  Galatas  129 : 
in  ep.  ad  Ephesios  129. ; 
in  ep.  ad  Philipp.  152; 
in  ep.  ad  ThessaL  L  129 ; 
in  ep.  ad  ThessaL  2,  179: 
in  ep.  ad  Tim.  66,  149,  179. 411 ; 
in  ep.  ad  Tit.  66,  149,  129,  421 ; 
in  ep.  ad  Hebr.  (143)  129,  42L; 
in  ep.  ad  PhilemTl4^  129, 421 ; 
in  ep.  canonicas  129 ; 
in  ep.  Jacobi  149 : 
in  ep.  s.  Joannis  V.  L  810. 1205; 
in  ep.  Judae  149,  422 ; 
in  Apocalysin  9&  149,  153,  22L  473. 

490,  748.  768.  808.  816.  844.  1132. 

1136  s.  1433. 
in  locos  selectos  139,  143,  155.  465  »- 

488.  660.  817. 1136  ss.  1435  s.  1604; 

dogmaticos  466* 
ScrupuU  296. 

Seckendorf  impugnatus  1386. 

Secretum  43, 1BQ4  ;  in  missa  1WQ. 

Semiariani  1463. 

Seminariorum  historia  1656. 

Semipelagiani  1497. 

Seneca  christianus  180. 

Senensis  ecclesia  1227  quater ;  1527. 

Senonenei*  eeclesia  898  bis. 

Seneus  divisus  et  compositus  45  s.  965. 

Sententiarum  libri  ulnstrati  20.  366.  676. 

1014  ;  in  1.  L  9.  356. 
Sermone»  766.  989  88. ;  veterum  editi  230, 

997;  v.  Concione*. 
Servati  Lupi  opera  837. 
Servitarum  0.  historia  214. 1236 ;  sancti 

897 ;  scriptorum  1377. 
Setina  eoclesia  1525.  1666. 
Severiani  Gabalit.  opera  16L 
SibyUarum  oracula  661 ;  auctontas  in  ve- 

teri  Ecclesia  1498.  1601. 


2057 


Index 


rerum. 


2058 


Sicilia  sacra  1530.  1583  8. ;  ejus  officia  di- 
vina  1656;  annalea  Ecclesiae  1214 
(1486  a.);  sancti  572;  viri  illustrea 
1131;  scriptores  Ut£2 ;  codex  diplo- 
maticns  1£56, 

SigiUum  confessionis  964. 1306. 1502.  1608. 

Siylae  lapidariae  1497. 

Signa  1306. 

Silentium  499 ;  triplex  1304 ;  obaequiosum 

Jansenianorum  1071  s. 
Silesiae  hiatoria  540.  996. 
Sihestri  II  vindiciae  161- 
Simon  R.  impugnatus  4£&  762.  782  bs. 
Simonia  22JL  262.  593.  619.  934.  1184. 

1284.  1613, 
Sinensi*  misaio  211  s.  560.  901  as.  1001. 

1243  ss,  1562  ss, 
Sipontina  ecclesia  1225.  1255. 
Siricii  P.  sanctitas  862. 
Sirmiensis  ecclesia  900. 
Sistarcienses  episoopi  199. 
Sixtus  V.  1362.  1514. 
Socianismi  historia  1104. 1254. 
Societatis  Jesu  historia  (213).  (219).  236. 

238.  559  s.  912  s.  1239  s.  (1548) ;  viri 

illustres  288.  560.  573.  1548.  1589; 

scriptores  248;  Menologium  1239  ; 

apologia  doctrinae  ejus  776.  818. 

1189.  1484. 
Socratis  hist.  ecclesiastica  176, 
Sodalitia  1293. 
Sodomia  feminarum  696. 
Sollicitatio  1042.  1307. 1643. 
Somaschue  congregationia  historia  907. 
Somnia  1302. 
Sora  1227. 

Sozomeni  hist.  ecclesiastica  176. 

Spe*  ehristiiina  450.  1490. 

.Spinoza  refututus  734. 

Spiritua  #.  divinitas  1057;  proceesio  a  Pa- 

tre  Kilioque  112. 128. 13IL  1366 ;  num 

distingueretur  a  Filio,  ai  ab  eo  non 

proeederet  <173. 
Spiritnum  discretio  1659. 
Sponsalia  l&L  961.  1289.  1M1 ;  r.  Matri- 

monium. 
Stabiana  ecclesia  1412. 
Status  varii  253  ;  naturae  humanae  371 ; 

purae  1399;  superuaturalis  222;  v. 

Jiatura  humana;  Homo;  status  futuri 

seculi  1011 ;  monastici  perfectio  1163. 

1303. 

S.  Stephani  M.  acta  1578. 

StiUingfieet  refutatus406ss.  699  fcs.  v.  Con- 

troversiae  cum  anglicanis. 
Stipendium  pro  miBsa  1304.  1642, 
Strahocienxis  canonia  910. 
Strigonienses  archiepi»copi  900. 
Studium  422.  615.  1175;  studendi  metho- 

dus  844. 914. 1176 ;  subsidia  137.  792. 
Styriae  historia  1009 ;  diplomata  1592. 
Snevia  eccleaiastica  894. 


i  Sugerii  vita  1445. 

Supematurale  44;  substantia  «upernatu- 

ralis  623. 
Supernaturalitas  actuum  369.  1005. 
SuperstUio  625.  926.  1315. 1485  ss. 
i  Surrentina  ecclesia  1227. 
Svsanna  illustrata  147. 
Sgmbolum  apoatolicum   eiplicatum  351. 

446. 1165. 1364 ;  athanasianum  548. 

1139.  1461. 
Synodus  dioecesana  1287. 1809. 1600. 
Syria  Bacra  533 ;  missio  564 ;  historia  1591  b. 
Sgrmiensis  episcopatus  1542. 

T. 

Tabernaculum  foederis  706.  1407. 
Tactus  impudici  743- 
Targumim  1414. 
Te  Deum  545. 

Tegernseense  monasterium  1242. 

Templum  hierosol.  794. 

Tempus  legale  629. 

Tergestma  historia  545. 

Terrae  s.  topographia  467.  812 ;  Ichono- 

graphia  1442. 
TertuUiani vita 462 :  opera  159 (161);  L  de 

praescriptionibus  illustratu»  527. 
Testamentum  936.  1226.  1351.  1609.  1642. 
Testimonia  haereticorum  pro  Ecclesia  cath. 

64. 

Textus  bebraicus  s.  Scripturae  controver- 
aiae  de  eo  125.  ss.  428.  783.  810.  830. 
1158. 

Thaddaeus  ap.  1485. 

Theatinorum  historia 219:  scriptores  219; 

viri  illustres  1567. 
Theatrum  303,  1316.  1496. 1617.  1631.  s. 
Theodori  Studitae  opera  (1206). 
Theologia  &•  natura  53.  338. 

a)  Introductio  ad  eam  423.  736. 959. 997. 
1004.  1013.  1016.  1275.  1339.  1349. 
1383.  1402.  1437 :  defensio  685 ; 

b)  Cursus  seu  summa  3*  4.  17.  21.  22. 
3L  33.  8£.  3A  88.  48  bis ;  42,  817  ss. 
333  88.  342  88.  344  s.  (346).  358  ss. 
370  ss.  601  ss.  622.  643  ss.  651  ss.  659. 
669  88.  674.  675ss.  681.  737  es,  995  ss. 
1008  88. 1016  ss.  1032  ss.  1182.  1333 
ss.  1337  ss.  1846  ss.  1857  ».  1378  ss. 
1402  88. 1604. 1622 ; 

c)  Compendium  3A  &L  84. 97.  l&L  15JL 
317.  327.  335.  347  s.  406.  615.  632. 
683.  722.  (724).  810.  1001  ss.  1009  sa. 
1032.  1066.  1110  ss.  1276.  1338  ss. 
1347  88.  1349  88. 1364  ; 

d)  dissertationes  thcol.  957.  1182  ss. 
1220.  1365  a& ;  theses  339. 343. 997  ss. 
1013  ss. ;  1028  s.  1312.  1344  ss.  1412. 

e)  Historia819.  1494; 

f)  theologiae  polemicae  manuale  64.  80. 
335.  364.  397.  400.  406. 681. 08S.  703. 


Index 


rerum. 


2060 


1051 8«;  1278.  1335.  1364  m.  1375  w. 
v.  Controveraiae ; 

g)  irenica  108.  398  a.  705  m.  1574 ; 

h)  biblica  136; 

i)  patrum  16,  18_;  er  opusculis  PP.  con- 
cinnata  938  w.  1068;  thomistica  1336; 
y.  s.  Thomas,  Thomismus ; 

k)  moralis  19,  21-  178,  *»  u.  273  •». 

27«  8.  279  m.  335.  431.  698.  597  m. 

609  m,  623  te,  714.  735.  906.  980  a. 

Ml  m.  956  as.  996.  1007.  1049.  1182. 

1294  m.  1335  m.  1348.  lSalja,  1360». 

1699, 1604.  1624  m.  16^6  m.  ;  corol* 

laria  moralia  683;  mannductio  ad 

theol.  moralem  950  m.;  theologiae 

moralis  principia  1567 ; 
1)  p&Btor&h*  270.  301  m.  626  m.  967  m. 

1809  aa.  1641; 
m)  tractatus,  quaeationee,  deciaiones  etc 

ex  ea  8,  1L  1H.  20. 2L  22. 23  bis,  24  a. 

30.  50.  51,  58.  54.  79.  97,  192.  195. 

277.  289  a.  292.  334  88.  389  ss.  847. 

357  m.  374.  529.  598  m.  617  ss.  623 

81.  64388.  657.  669  88. 685. 717.  997  M. 

1008  88.  1081  m.  1297  88,  1312  m. 

1378  88.  1626  88. : 
n)  myatica  3L  28,  272  b.  312  s.  632.  802. 

809. 985  m.  1012. 1027  a.  1306. 1M2«. 

1659  sa. ;  ooncionatoria  319  ; 

0)  naturalis  55,  88.  714.  1333.  1365  as. 
Theophilacti  opera  (488). 
Thetapeutae  1460. 

5.  Thomas  814 ;  auctoritas  717  m.  ;  doctri- 
nae  approbatio  349 ;  fldei  catholieae 
athleta  1302 ;  opera  edita  41 ;  Summa 
ei  vindicata  1184. 1262 ;  officium  Cor- 
poris  Christi  ei  assertum  414;  clavis 
ad  eum  intelligendum  68. 

a)  in  Suiumam  commentaria  6.  7. 16. 
18,38.  88,  (336).  860  ss.  (610).  681. 
1000  m.  1009.  1016; 

b)  in  L  p.  bis,  L  8  bis,  1L  18,  39.  49, 
324.  345.  348.  360.  670.  681.  1008. 
1015.1339.1348;. 

c)  in  L  2_.  p.  8  bis ;  18,  19,  32  bia.  196. 
(292)  361.622. 1008.  1016; 

d)  ln  2,  2t  938.  1011 ; 

e)  in  &  p.  9. 19.  50.  988.  1011 ; 

f)  in  varias  qq.  1L  168; 

g)  Breviarium  wu  summa  Suuamae  18, 
660  a. ;  ejus  sumrna  redacta  iu  medi- 
tationes  19L  665 ;  promptuarium  as- 
sertionum  681 ;  Biblia  s.  Thomae  606 ; 

h)  opuscula  illustrata  17j 

1)  defensus  338.  663. 1066 ;  collatio  cum 
Scoto  363.  697;  de  immaculata  V. 
conceptaone  112.  342.  397 ;  num  cal- 
luerit  linguam  graecam  4L  6_L 

Thomismus  282  s.  326.  335  a.  1001.  1077. 
1346.  1347  s  controversiae  inter  Tho- 
miatas  et  Molinistas  662.  1182  s. 


1188 ;  thomisticae  674 ;  cum  scotiaiis 
1342. 

Timor  servilia  450.  1306 ;  num  expellat 

voluntatexn  peccandi  1639. 
Tirotense  bagiologium  288. 
Tolerantia  488. 
Toloeana  ecclesia  24L 
Tonchinsnsis  miaaio  661  &. 
Tonsura  862. 

Tomacensis  eocleaia  200.  1233. 
Tractaioriae  literae  862.  . 
Traditio  8L  114  1088;  v.  Loci  theologici : 
Controversiae  cnm  protestantibus  etc. 
Trajani  anima  1007. 
Trajsctensis  ecclesia  205,  669.  1664. 
Transtloama  900. 

Transubstantiatio  61, 699  sa.  v.  Eucharistia. 
Trecsnsis  ecelesia  211 ;  sancti  24L 
Trevirensis  ecclesia  292.  1612. 
Tributa  161L 

Tridsntina  eccleaia  1631  s. :  trid.  concilium 
v.  concilinm  tridentinum. 

Trinitas  44.  52.  116.  338.  368  m.  428.  671 
at.  679  m.  998  sa.  1010  s.  1021. 1338. 
1370.  1438  ;  oomparatione  illustrata 
408;  umbrae  1440;  v.  Deus  unus  et 
trinus;  SS.  Trinitatis  ord.  annales 
374 ;  historia  905. 1238 ;  Necrologium 
905. 

TrHheismus  refutatus  1234. 
TuUsnsis  eoclesia  898  4  1114. 
Tungrensis  ecclesia  148-  206.  669 
Turgovia  sancta  678. 
Tunonsnsis  ecclesia  196.  646. 
TurriceUani  episcopi  1629. 
Tuscias  historia  eccleaiaatica  240. 
Tusculanae  aynodua  1226. 
Tutdensis  ecclesia  839. 
Tutor  961. 

U. 

£S.  Udalrici  et  Afrae  monasterii  historia 

218. 

Ulciensis  ecclesiae  chartarium  1528- 
UUrajectenss  schwma  1638.  -  • 
Ultrajectina  eccleem  1538. 
Umbrias  sancti  208 ;  scriptorea  208. 
Unctio  extrema  222.  306.  778.  1370. 
Unigenitus  bulla  propugnata  719  sa.  1048 

8s.  1061  m.  1064  m.  1083  88.  ISM  ss. 

1167.  1213. 1226. 1346.  1368. 1997  m. 

1408.  1572.  1593.  1618.  1637. 
Vrbani  JL  vita  824. 
Urbinatis  historia  1192.  1655. 
Usuardi  martyrologium  1248. 
Usura262. 447,  556.  668.  618.  767.  961  sa. 

1305.  1344.  1495.  1613,  1628  s. 

V. 

Vocisnsis  episcopatos  1643. 
Valentmi  epiacopi  199,  1232;  valentina 
bibliotheca  1268 ;  univereitas  1267. 


2061 


Index  rerura. 


2062 


VuUesia  chri>tiana  1538. 

VaUis  Umbrosae  sancti  573. 

Vasa  antiqua  1256. 

Vasujnenses  episcopi  199. 

Vaticinia  V.  T.  adirapleti  4»).  48L  749. 

1148.  1392.  1440. 
Veldulena  urbs  1542. 
VeUeris  aurei  ord.  hiatoria  493. 
Veneti  literati  1585. 
Veracitas  1507. 
VerctUensis  eecleaia  1527. 
VeriUts  1159;  eani  inquirendi  via  v.  Om- 

versionis  motiva,  Fides. 
Verona  illustrata  1492.  1496. 
Versio  s.  Scripturae ;  veraionum  historia 
785 ;  versiones  antiquae  1455  ; 

alexandrina  787 ; 

anglica  1139; 

armena  1411 : 

bohemica  466: 

flandrica  818  8. : 

gallicattl.  15&  458      466!  718.  777.: 

789.  804.  818.  834.  1106.  1418: 
germanica  1425: 
hebraica  (15(i) ; 
itala  1409: 

montensis  718:  impugnata  61 : 
neograeca  820 ; 

vulgata  1410  ss. ;  defensa  830  ss. 
Vestes  hominis  BftCrl  744. 
Vicarius  capitularis  264 ;  geueralis  269.  I 

1277  .  apostolicus  1293 :  vicarii  pra-  | 

xis  970. 

VicecancelUirius  ecclesiae  romanae  568. 
Victorinus  episc.  226. 
Victoris  Vitensis  op.  494,  822 .  vita  1522. 
Viennensis  (in  Austria)  universitas  1266; 

eeclcsia  in  Uallia  1232.  153;*). 
VitjiliiM  Pont.  defen->m  1367 ;  Tapsensis 

op.  494, 

Vincentius  lirinensia  3(i6.  836.  1139;  S. 

Vincentii  laonensis  monasteriutn  911. 
Viri  illustres  991.  1255.  1263.  1309.  1322. 

1413:  v.  Hibludheca,  Historia  literaria  , 

et  ordinura. 
Virtfdtmensis  ecclesia  1536. 
Virtus  1013.  liill:  solida  1660:  heroica 

346.  1324.  virtutea  thcologicae  LL 

18,  32.  114.  322.  336  s*.  358.  371. 

390.  647.  650.  672.  1013.  1066.  1335». 

1343.  i:U9  ss. ;  nioralea  2^L  358;  car- 

dinalea  1(>41  :  infidelium  (»73. 
Visi>  beatifica      337.  369.  619.  04iL  683.  1 

1010  s. :  v.  lieutitudu. 
Vixituti»  ecclesiastica  1294.  1618. 
Vita  futura  701  :  claustralis  1626. 
Vitttf,  acta,  passio  etc.  sanctoruiu,  l>eato- 

ruci  etc.  collectae  121».  2IMJ.  232  ss. ; 

236  ss. ;  240  s.  246.  462,  569  772. 

890.  91*i  >s.  968.  1143.  1246  sn.  1850 

sh.  i;t  !6.  1322.  1563  ss.  1670  ss.  1625  : 

v.  ll<tgiogrtti>hiu  ct  »inguli  ordines. 


Adalpreti  Trid.  1532  ss. 
Amadei  Kossilianei  199, 
Anselmi  Luc.  1443. 
Antonii  Patav.  1372.  1571. 
Aventini  241. 
Brnedicti  242. 
Bernardi  Claraval  1252. 
Blasii  E.  et  M.  1225. 
Caeciliae  V.  1172. 
Caroli  Bor.  L7Jj\ 
Colomanni  Seotiae  regis  1554. 
Cosniae  et  Damiani  237. 
Cresci  et  sociorum  1 1 72. 
Cynlli  et  Methodii  899. 
Deodati  Ep.  niv.  899. 
Dominici  924. 
Emidii  C.  898. 
Florenth  Togati  172. 
Francisci  Assis.  676.  1372. 
Francisci  Borgia  559.  1026. 
Francisci  Xaverii  559- 
(iermani  Antinsiod.  198. 
Gregorii  Thauraaturgi  1307. 
Ignatii  Azevedii  490. 
lgnatii  Lqjolae  559- 
Januarii  M.  1569. 
Joannis  de  Cruce  1237. 
Joannis  Nepomuceni  538. 
Joannis  et  Pauli  MM.  922. 
Liborii  1252. 
Luciae  V.  et  M.  1656. 
Ludovici  Tolosani  1232. 
Magni  E.  tranensis  1574. 
Margaritae  de  ss.  Sacramento  151. 
Martini  Turon  1163. 
Mauri  OSB.  200. 
Nicolni  Myr.  246.  1569. 
Norberti  1235. 

Vitae :  Notburgae  V.  1542. 
Petri  Claver  212. 
Petri  Damiani  1171. 
Prudentii  Trecensis  1464. 
Remigii  243. 
Roraedii  910. 
Rosaliue  V.  894. 

Simplicii  et  sociorum  MM.  1567. 
Stanislai  Kostkae  237.  559. 
Stephani  regis  llung.  1565. 
Thomae  Cantuar.  462.  527. 
Ursulae  et  xx  iarum  237. 
Vnlentini  Passav.  1542. 
Victorini  Arait.  E.  1574. 

VUerbiensen  episcopi  1225 ;  vit.  civitas 
1527. 

Vitium  v.  Virttts,  Fecctttum. 
Vivarietmes  episcopi  199. 
Vocutitt  religiosa  689;  nunistroruni  prote- 
stantium  (53. 

Votum  Hlb  :  non  ambiendi  9*i0:  de  pro- 
pugnnndii  immaculata  conceptione 
1484 


2063 


Index 


rerutn. 


2064 


W. 

WahiensiuM  his-toria  924. 
Warmietuia  ecclesia  540. 
WeaaofontonuM  monasteriuni  1558. 
Westphalia  sancta  1251 ;  ejus  historia  200  s. 
Wicleffitarum  historia  520.  924. 
Wirceburaensu  episcopatus  1217 ;  historia 

1540  s. :  «icriptores  1541. 
Wormatiensia  episcopatus  1216. 


Z. 

Zocharioa  Barachiae  489, 
Zeno  Veron.  1461 ;  ejus  opera  500.  1461. 
Ztoettl  monasterii  annales  216. 
Ztcifoltenae  monasterium  555. 
Zwinyli  1054. 


A.  M.  D.  G. 


14  DAY  USE 

j^EXURN  TO  DESK  FROM  WH.CH  BORROWED 

LOAN  DEPT. 


"RECDLD 


Geoeral  Libr»ry 
LD  2lA-40m-li:63  Uoiveojry  Oj ^ gliform. 

(Ll60.:8lO)47bB  Berkeley 


Digitized  by  Google 


image 
not 
available