Skip to main content

Full text of "Urkundenbuch zur geschichte der, jetzt die preussischen regierungsbezirke Coblenz und Trier, bildenden mittelrheinischen territorien;"

See other formats


Image 
not 
a  vailable 


Columbia  ©nitJcröitp 

tntljfCitpDflfttigork 

THE  LIBRARIES 


üßKraDMBüCH 


Sur 

Ges^dite  der  jetzt  die  Preussischen  Begierungsbezirke 

COBLENZ  und  TRIER 

bildend  eo 

mittelrlieiiiisclieii  TerritorieiL 


Bearbeitet 

von 

Heiniich  Beyer         lieopold  Eltester 

vnd 

Adam  Ooerz 

Sgl.  Af«itiTM«r«tlr. 


SWnXDL  BAD. 

Vom  JaktB  1169  hü  im. 


COBLENZ 
iH  ueiiiiifleioH  Bsi  j.  hOlbobbb. 

1865. 


Digitized  by  Google 


f  r . 


< 


3  4-  :> .  l 


Digitized  by  Google 


V  Q  r  w  •  r  L , 


Der  sswdte  Band  des  mittolnbeiBiielMii  Ückmdinbucbs ,  den  wir  hier- 
mit  den  GeschichtgfrettndAn  vorlegen,  ist  seinem  gtote  nckundlichen  Inhalle 
Däch  das  Werk  dee  nnnmekr  in  den  Ruhestuid  gdretaowk  KLfiiugl*  ArebiT* 
i«tito  Beyer.  Sebraiber  dicier  Zctten  darf  ea  aidi  wobt  vmm^w,  hknnil 
asüieiii  irnheraii  "VwgmtMn/  und  freondUehaa  Aalaiter  m  der  ffunntniif 
d«B  Arcbitiregtei,  Embatoiidm  daa  am  «ameii  Bätadan  übanioiiiiiieDeii  EJi" 
iiigl.  ProvinaiilardiiTa  fen  Coblans,  einig«  Warte  der  AaeikaBDimg  und  dei 
0aiikaa  nadisenifiBD. 

Ali  Harr  Arehtmtb  Beyer  in  Jahra  1886  ina  pjroviiiaiaJaNldT  ebi 
tnUy  fmd  er  die  Arbeiten  aaiaer  Vorgänger  wifea  lamm  neenaBawwth  — 
eine  fast  gändieb  migeerdnete  BfasM  roa  Urlranden  und  Akten  vor,  welche 
aicÄ  grOmtentfadlB  noch  in  demselben  Wösten  Zustande  befand ,  wie  sie 
voß  den  französischen  Coinmissurion  der  llevoiutioufizeit  aus  den  alten  lan- 
deeherrlichcD  und  Klosterarcliivm  zusammengeschleppt  worden  war.  Aus- 
gerüstet mit  ungew(>iinlicher  A  i  i  oitskraft,  iinf  i  [iiüdiiclier  Geduld  und  sel- 
tener persönlicher  Hingabe  für  die  verwickehua  GcsscluchtH  -  und  Ternto- 
rialverhältnisse  einer  ilim  nicht  heimathlichen  Provinz,  hat  mein  fleissiger 
Vorgänger  beinahe  drcissig;  Jahre  an  der  systematischen  AuistaUoi^  des 
Goblenaer  Archive  gearbeitet  und  es  möglich  gemacht,  daas  dessen  gewalti- 
ges Material  nunmehr  der  Wissenschaft  zugänglich  geworden  ist.  Was  es  sa» 
gen  will,  Uber  350  GhartalarienbllDde ,  nabeeu  1(X),<XX)  Urktoden  nnd 
drei  dicht  mit  Akten  gttföllte  grosse  Sttle,.  den  swUMundae^rigen 
fcnndensebala  Ptm  39  reiehsättodiicben^  ttber  16D  nielMrittembaftUehen» 
ebenao  vielen  Stitta-  und  KIoeterarchiTen  an  aondem,  m  oidaen,  au  reper- 
torisiren,  werdett  di«femgen  am^^berten  bemdieilao^  tielcbe  die  Scbwierigkei- 
ttn  der  Aufitellang  etoei  feigen  ländeebecrliobea  odetf  Klettecaiebit«  pnbr 
liaeb  ei%annt  bäben.  Fttr  «na  liUcbfttgi^  iat  ea  leiebt,  auf  eolab«!  Fund*- 
tnenten  weileiea'innerea'AiMbeii  ▼effsonelmeik  Denun  tos  AUam  dem  Ver- 
dienate  seine  Kröne  und  dem  bewbaidenen  Uaane  dn  Necbruf  wärmster 
Anerkennuf^  und  hereKchster  Dankbarkeit 

Nun  noch  einige  Worte  übi'r  die  innere  Anordnung  dieses  Werks, 
die  bereit-^  ihre  Tadler  gefunden  hat.  Viele  Forscher  werden  es  auffallend 
und  unbequem  findoo,  dass  am  Ende  dieses  zweiten  Bande«  in  dcM  lieirostcn 
des  Herrn  Goerz  eine  die  Authenticität  und  die  cijionoiogische  Folge  der 
Urkunden  des  I.  u.  II.  Bandes  kritifirendc  Znsammenstetlung  nachgeschickt 
wird,  deren  Inhalt  zweckmässiger  nach  Nummern  aufzulösen  und  hinter  den 
«nttprechendeu  Urkunden  au  ?ertheilen  gewesen  wäre.  Wir  können  dieaen 

4 

Digitized  by  Google 


Umstand  nur  damit  entschuldigen,  da»»  Herr  Beyer  —  wie  er  dieees  selbst 
in  der  EiDloitung  zum  I.  Baude  S.  HI.  ausgesprochen  hat  —  sich  durah 
Nichts  bewegen  liessy  von  dem  ihm  vorliegenden  Urkundentexte  Abcu^eheiii 
and  dass  er  seinen  Z weillitt,  biiehtito»  4mtA  die  Bemerkung:  mtB  dim  «»- 
^Miehen  Original  Bedm«Bg  .«i  tragen  ^m^gto^  .SnH  im^  F«l|ge  der  tidfi^ 
eben  AuMteUongan  wagte  lika&gelhiüer  InhjJtwmgah^  oh|Y>i)|)4og^Nher  JSdt 
nOnmg»  Mdoider  A«lhd!i<Millllakiil&  «nd  LiKaprtwaxoinmiBe  bai  4in  •!% 
lebea  Urknnclett  wank  Heer  AnhivsMiBlitr  G0««ji  ▼4M  iri»rgei«Mn 
BdUkde  mit  der  Anfrirtigung  aoioor  Mhr  dwüNiuiwevlIieii  Bfigesten 
iTigf »  und  boftt  «knelfaie  •innk  «ein«  Arbe^  liQnm«Nr  «Uen  Ansprüchen  au 
genügen.  Zur  leichteren  üebersicht  des  Ganzen  dient  die  Tabelle  iS.  545 
bis  01)9,  welche  bei  jeder  Urkuudcunuinmcr  dü^  i.  and  II.  Baadeß  auf  die 
cntsprwhenden ,  nuninuhr  streng  ein  t  iiolo^jacU  geordueten  Nummern  der 
Retr«*«ten  hinweist.  Allen  eingehender«' ri  IVuschem  ^eben  wir  den  Jlath, 
die  Kegcsten  des  Hrn.  Goerz  iür  sich  binden  7>u  lassen»  um  iMb«o 
Urkundentexte  vergleichend  zur  Hand  su  haben. 

Ebeitto  ist  die  histonsohe  Üebersicht,  welche  der  Schreiber  dieses  dem 
n.  Bande  vorausschickt  und  perioden weise  bis  zum  Sehivsse  des  Werks,  luct» 
«Httbren  gedenkt,  so  eelbstirtftid^  gebAlilen,  dass  sie  je  neoh  Belieben  entr 
ivider  dem  I.  od«  D.  Bande  vnrgebedkft  odo*  luieb  eiefa  elleift  gebnar 
den  utifdott  kitoni 

SSuebie  treti  der  nefaMrkeettrtea  BemaSoii  ettfiengebKebene  anbedel^ 
tmae  Draekfthler  bittaa  ivfar  freaodiiefaBt  eelb^t/yeriieafow»  tniQen.  JSIr- 
bebliebe  Dmckfehlw  vmd  BeHchtigungen,  an  denen  es  bei  den  vielen  Zeit- 
Orts-  und  Pefsonenbßstimmungen  nicht  mangeln  kann,  finden  sich  am  Schlu^äc 
vermerkt  und  wird  jede  Hinweiaung  aui  noch  ünentdccktcä  mit  Dank  cutge»- 
gengenomni^Ti  werden. 

Den  hüben  Stünden  der  Rheinpjrovinz ,  welche  das  Zustandekommea 
imeeres  vaterländischen  Quelienwerks  in  grossmüthigatcr  Weiae  ermöglicbr 
len,  allen  in-  und  ausländischen  Behörden^  sowie  den  zahlreichen  fVeondfitt 
und  Gdnnem,  streiche  dem  K5ii%l.  Provinzialarcliiv  durch  Mittheüang  TOn 
Urkunden,  bislerisohen  und  topegrap^ischeb  Nachrloliten  UotemtUtsoog  ge- 
wSbrleD,  der  Ausdniok  vellater  DanTrhaAdb  Hit  bober  ¥eitebntag  m  jfT 
Alton  de»  Hin.  OemproiiMs  Dr.  fieUev  m  Trisü/gedaehl^  ebne  ^leiien  Bei- 
Ifflfe  ^  fimdttalang  daa  eheb  Oieeeesanteibendai  der  dic^  iMuaebaii  Bis- 
Mhflaer  in  nnserem  BeahkefBr  jelst  «md  wobl  «neb  idl»  ffi1|HnWge  Zeit 
«Ine  Ünmöglksbkeit  gewerdan  ^pire.  •  i  ' 

CtthifBX,  im  November  1BÖ4.  .  .     i  ► 

•       .     •  i^opuld  Eltester,  ^ 


Digitized  by  Google 


nun 

« 

ersten  und  zweiten  Sande 


niittelrbeiuischeu  Irkundenbuchs 

von 

Leopold  EltMter, 


• 

Digitized  by 


Digitized  by  Google 


I 


Vorwort 


He»iifg«ber  ist  Bach  dem  Glrsclieineii  des  ersten  Bfttide$  des  Tor- 

liegenden  Urkundeawerks  hHufig  die  Klage  begegnet,  dass  man  darin  eine 
gescUiclitliche  UeborsicLit  der  Art  vermisse,  wie  sie  Hontheim  iler  iJistovia 
Trevii-eosi»  und  Günther  dem  (Vxlox  iliploraaticiis  Rlicuo  Mu.>eiimni>  vuiuua- 
i^escliickt  hätten.  Eine  chronologische  Aneinniulerreihujig  von  l  ikuiiden  ul- 
leiD  ^ebe  ^wat  Iciu  Muunc  vuui  Fach  kusibuie-s  M uteri al ,  biete  aber  dem 
angeiiendcn  Kordeln  ?-  und  inshesoiidere  dem  L()cal^a<iehichtiifreundc  —  dem 
bei  weitem  griisstcii  1  iiciie  (ier  Erwerber  unseres  Buehs  -  nur  ein  Cliaos 
?on  Thatsachon.  Per»onen  und  Daten,  ^ii  deren  innerem  Zu»amoieiiiiau|^*  uud 
Veiatäiidoias  ihm  ein  brauchbarer  ^cldi'iHsel  fehle. 

Ghgeowärtige  Kinl^iUmg  aoll  daher  den  mit  der  deutschen  und  riiei- 
nisoben  Spczialgeschiebte  weniger  vertraulen  Leser  der  zoitranbenden  und 
kostsfiieiigen  Mühe  übcrhebeni  sich  uus  schwer  zugUngliclien  grOMen  tie- 
aducbtewerkeii  oder  nnb^kaont  gebliebenen  Heoographien  (oh  selir  ▼en<chie> 
denen  vimnoebaftticlicn  Werthca)  ein  hUnfig  fiilachea,  in  den  meisten  Fäl- 
len aber  ungenügendes  Bild  unserer  sehr  eonfiisen  Oeschiebte-  und  Territo> 
riaivcrbältniase  erst  mtthsam  m  sebaffeni  ehe  er  an  den  Gebraaeh  dea  Ur- 
kundenwerkfl  aelbat  gehen  kann.  £o  sind  daher  ausser  dem  von  uns  selbst 
gebotenen  Material  audi  andere  wiasenschaftlicfae  Hülfemittel  benutst  und 
mSgliehst  feststehende  Tbatsaehen  gegeben  worden.  SelbstversülndUeh  blieb 
indeasen  die  Conjektur  (auch  die  persönliche)  nicht  ausgeschlossen.  Dem  Ge- 
lehrten —  und  Sehreiber  dieses  wünscht  möglichst  viele  zur  speziellsten 
ITorschung  hei  an/. u ziehen  —  werden  einige  Winke  genügen,  sobald  die  Ein- 
leitung einen  noch  nicht  gehörig  beleuchteten  Boden  betritt. 

fleigmphlMlie  HegrauMg  4m  ntttehrlieinlMlieii  Territoriuni« 

Bereits  in  der  Einleitung  zum  oi-sten  ßandc  d»»s  ürkundenbuehs  ist 
gesagt,  das«  die  rheinpreussischen  Uegierungshezirke  (^oblooE  und  Trier  die 
eigentliche  geographiscbei  Basis  des  Königl.  Provioaialarchivs  und  somit  auch 
dieees  Werks  ausmachen.   Auch  diese  Begrensung  bedarf  noch  einer  £in- 

a* 

Digitized  by  Google 


t 


IV 


MhtSfikuDg,  indem  der  gröMte  Theü  der  Urktmden  und  Akten  der  ebemab 
zu  KurcSbiy  Jülich  nnd  Arembeig  gehörigen  Ltndeithäle  unBerer  Knüae 
Adenau  und  Ahrweilar  dem  KSnigl.  Provinsial-Archire  sa  Dttaseldorf  über* 
wiesen  und  theilweise  in  dem  vom  Oeh.  Archivrathe  Lacomblct  licrausgo- 
gebcnen  Urkundeiibuch  des  Niedcrrbcms  berücksichtigt  worden  ist. 

Ks  verbleiben  mitbin  dem  Gebiete  des  Mittelrhcins  vom  Jieg.-Üezirke 
Coblcnz  die  Kreise  Adenau  und  Ahrweiler  nur  zum  Theil,  ganz  aber  Al- 
teokirchen,  Coblcnz,  Cochem,  St.  Goar,  Kreuznach,  Mayen,  Neuwied,  Sim- 
mern) Wetzlar  und  Zell,  dann  dor  ganze  Rcg.-Bezirk  Trier  mit  den  Kreisen 
Berncastei,  Bidburg,  Daun,  Merzig,  <  )ttweiier,  Prüm,  SaarbrUGken,  Siarloniis 
Kirburg,  Trier  Stadt  und  Land,  St  Wendel  ond  Wktlioh. 

SelbstventXndtieh  konnte  indessen  unser  nrktadlichcs  Material  nieht 
gtrikt  in  diese  moderne  Qrense  dngezvttngt  -werden  und  finden  daher  so- 
wohl nnseie  hessischen,  nsssanischeni  bajeriichea-,  *  IttzembnrgisQhen  ond 
lothringischen  Nachbarn,  wi»  die  Rhoinpreussen  der  Beg.-fiedrke  OShs  «nd 
Aachen  leiohe  Ansbeiite  bei  ims. 

Obgleich  das  Areal  unseres  engeren  Gebiets  nur  etwa  920  QHeilen 
betrügt,  so  wird  es  in  DentscMaud  kaum  einon  Landesthetl  gleicher  OrOsse 
geben,  der  an  Alter  und  Zahl  der  Urkonden,  aber  auch  an  poNtSsebcr  Zer- 
splitterung mit  ans  wetteifem  kSnnte.  Vor  der  frsnsSsischen  Occupation  xer- 
fielen  niimHch  die  jetzigen  Reg.-Bezirke  Coblenz  und  Trier  in  nahe  an  2()0 
selbst^tUndigc  i  eiclisuiimittclbaro  (lebictc,  dorcn  Archive  zwar  fast  sämmtiich 
aber  nur  weni-^e  unversehrt  in  unser  Provinzialarchiv  gerettet  worden  sind. 
Seilst  der  Hauptbestandthoil,  das  Arohiv  des  Kurstaats  Trier,  ist  nicht  voll- 
ständig i»ei  uns  erlialten,  da  ein  Theil  lies.selbcn  mit  den  tricris^clicn  Besitzun- 
gen der  rechten  Kheiuseitc  an  das  IJiM  zogthum  Nassau  gekommen  ist.  Das 
Arciiivpersonal  hat  sich  indessen  alle  Mühe  gegeben  erreichbares  Zerstreute 
in  guten  Abschriften  beizabringen.  Die  Kurfürstentfilfaner  Cohi,  Mainz  und 
PlUa,  als  nur  Iheilweise  unser  Gebiet  berührend ,  concurrirc!^  d(»halb  audi 
mit  ▼erhftltnisBinilssig  geringem  Material.  Manches  lieferte  das  Herzogthum 
Lttxembnrgy  weniger  Lodiringen.  Fast  gana  sind  erhalten  die  ArehiVbe- 
stKnde  der  FQrstenthttmer  Ottweiler ,  Prüm,  Saarbrücken  nnd  Simmern ,  in 
geringerem  Verhiatniflse  Aremberg,  Hessen,  JtlliGh,  Kassau,  Teldens  nnd 
Zweibrilck«!. 

2imell?n  gans,  maiichtp4'stfil^.  ttl»n«toM4i)80t^^ 
die  Reichs-  Graf-  und  Herrschaften  Blankenheim,  Bretzenheim,  Dentsehor- 

dens-Balloy  Coblenz,  Dagstuhl,  Gerolstein,  Isenburg,  Katzenellenbogen,  Ober- 
stein, Ollbrück,  rirmnnt ,  Uclolicnstein,  Kheineok  ,  SaHmburg ,  Salm ,  Sayn, 
Solms,  Sponheim,  Virneburg,  Wied,  Wild-  und  rihcingrafen,  Winneburg 
und  Beilstein. 

Digitized  by  Google 


V«a  I««l«rt»dteB  findet  sich  Um  Wetiüajr,  dauu  einige  Xteichsdorfer: 

Aach,  KeK»g  owl  MWwIbwb.  .     ^  i 

Onas  iifc^die  Za)ll  4»  ConArtnioate.  Wir  hoben  das  Cruverreicb,  das 

IMseiiQfal  das  Didhwriwfc«,  daa  Nalbaaher  Thal,  Rhaunen,  u.  a.  m.  hervor. 
ÜdÄUw  irt  aber  die  Mw^  der  nicht  eingekwistcD,  zweifelhaft  leichs 

u.nuitelbi«i  i»d  .wiijl,«Ätte«chaftl^^^  TerriU^ien.   Sie  sind  ebenso  eu« 

Plugc  des  llMkm  ^  dfia  QeogfapheD,  da  hlhifig  ihre  Lx-ten.  ebeoao 

ia    l  üge  steht  wie  ihre  Lige. .        ,  ,       .     u  •  u 

Sämmtliche  genannten  Oehiele  gehörten  sur  Zeit  dea  deattthen  K«oh^ 

verbanden  iind  .war  die  loich»-  und  kreiwütadigen  dem  '^^^  ™ 
nicderilioiniscKwc-^tpl  in  1  Ischen  Reichskreiso,  die  racUsi^ttawehaftliChen^ 
dem  rbeimscken  iiittedaoiso  an.  Letatorer  zerfiel  beattglieh  nnserea  ^^j^ 
an  der  Nahe  und  Obcmiüsei  in  den  oberrheinischen ,  wegen  des  Bb€^ 
walds,  Hundsrticks,  der  Mosel,  Eifel  und  Ahr  in  dea  ulaL^rheinischcn,  «nd 
Wnsiehtlich  der  Besitzungen  der  Ueichsrlttorscbaft  auf  deiu  rechten  Rhein 
Ufer  im  Einrieb,  nn  der  Lahn,  im  Watorwald  und  Selbacher  Grund  in  den 

aittdrhflimtfhtP  Rittercanton. 

Daa  Ofo-  und  hydrographische  Nete  uaMMa  Archivbezirks  wird  gcbil- 
dak  dareh  den  mittleMn  Stromlwrf  dos  Rheins  von  Bingen  abwarte  bis  etwa 
»im  Siebengebiige,  .dKi  .nördUchi  Flmagebiet  der  Nahe,  die  beiderseiU- 
gen  ZuflOiae  der  Moael  und  Setr  w  ihrem  Eintritt  in  Deutechland  b,s 
ZOT  Mundung,  vom  sQdlidien  Gebiete  der  Ahr  und  den  dazwischen  hegen- 
den Höhenzügen  und  Plateaua  dea  Seen-,  Idar-,  Hochwalds,  Hundsrllcken., 
Mayenfelds,  der  Eifel  und  des  Ardennerwalds  (OcsUng).  Auf  dem  rechten 
Rheinufer  begreift  es  den  untern  Lauf  der  Lahn  mit  den  nördlichen  und 
wesUichen  Ausläufern  des  Taunus,  Westerwalds  und  ßiebengehirgs, 

Groflsartige  Fluss  und  enge  Gebirg^thlüer,  steile  Felsenhuppen  und 
breite  Waldrückcn,  üppige  Fcldüuic^  und  unergiebige  Haiden,  Städte  urato 
Gründung,  reiche  Dörfer,  Burgen,  Kli.ster  und  ILrniliche  Htttten,  die  sOrk- 
sten  Contrastc  höchster  Cultur  und  ursprünglichster  Einfachheit  und  eil  in 
nUchster  Nachbarschaft  vereinigt. 

BevSIkenmg,  Sprache«  ColtnrnrhUtiitase. 

Die  Bevölkerung  des  Mittelrheins  ist  -  eine  unbedeutende  frunzüsi.che 
Einwanderung  neuerer  Zeit  abgerechnet  (Saarlouis)  -  eine  durchaus  deutsche, 
sum  grössten  Thefle  der  sogenannten  mitteldeutschen  Mundart  angehonge. 

Am  nördKchen  Randd  aieht  sich  der  nieder-  oder  plattdeutsche  Dialekt 
hin.   Die  ursprünglich  gallo-römische  (romanische)  Bevölkerung ^d es  Rhem 
und  Mceelthals,  schon  in  den  Ältesten  Zeiten  stark  mit  germanischen  Ele- 


Digitized  by  Google 


VI 


menlen  Termisofat,  ist  imtk  der  fHtii)nBcfi«n  Kroberiing  iin  5.  Jahrhunderte 

ullmählig  in  der  Uberwiegenden  deutschen  Einwanderung  aufgegangen. 

Aus  dein  Band  I  S.  759  mitgetheilten  Mancipicnvci-zck^hnisp  wird  man 
die  üebcrzeu^ung  gewinnen,  dasa  bereits  ina  8.  Jahrhunderte  die  völlige  (ter- 
manisirung  iniserci^  (Jcbiet*  vollzogen  \ind  die  romanische  Bevölkerung  auf 
die  noch  heute  in  Luxemburg  und  Frankreich  erkennbare  Sprachgrenze  bu- 
rückgedrUngt  war.  Ein  mächtiger  romanischer  üuUureinfluss  durch  lang* 
mikige  politische  und  »ociAle  Verbindung  mit  dem  weötlicheo  Gallien  (Av- 
struien,  Lotbcingen)  h«rvwg6rotcir»  in  den  mittlereB  ZeKaa  tlntertatltenTdareb 
ursprünglich  gwinamsehe,  aber  romaoisirle  UenscberftmiKen:  MerowSagcr, 
Oarolioger,  Hensoge'  von  Loihringen,  Qntfeii  toh  Luxemburg,  Umburg, 
Caetel,  Sabo,  Viatiden  n.  a.  m.,  vor  Allem  aber  durch  den  Olerus  ist  durrii 
das  ganse  Mittelalter  bindurch  von  mScbtigster  Wlikong;  lUibertthrt  dtTon 
bleiben  nur  die  germanischen  (fränkischen)  politischen  ^nrkehttm|^.  -  ' 

Auch  diese  bringen  die  Reformatiouszeiten ,  der  üchreckliclie  yOjkiirige 
Krieg,  am  meisten  aber  die  franz?^i»che  Occupation  von  1794—  1814  \n  all- 
mähligen  Abgang.  Zur  Zeit  i&t  nach  dem  völligen  Unterj^-nnr;  aller  mittel- 
alterlichen politischen ,  kirchlichen  und  bocialen  Verhältnisse  jode  geschicht- 
liche Erinnerung  und  im  Allgemeinen  auch  jedes  Verständniss  älterer  Zti- 
stttnde  abhanden  gekommen  ^  eine  Pflicht  mehr  filr  deutsche  WissenschaH 
hier  vermittelnd  eineutreteii. 


Digitized  by  Google 


^    '    •  • 

KURZE  DARSTELLUNG 

Geschichte  des  Mittelrheins 

I  r 

PrtaUflclie  oM  eatectae  Kdnise  tind  Kaiser« 

Nachdem  die  lialiiiauacuil jährige  Hai-schaft  tlci'  liöuiei'  am  Riieinc  durch 
wiederhohe  Öt<i«se  der  Germanen  des  rechten  Rheinufers  gegen  dea  mor- 
schen Staatsorganlsraus  di  s  ittlich  längtet  begrabenen  Römerthums  e:ebrochen 
war  —  letzte  Eroberung  von  Cöln  und  Trier  464  —  kam  unser  Gebiet  in 
die  üande  der  Franken  und  zwar  wcsenUich  derjenigen  Mnkisdben  Stämme, 
irelche  .im  Gebiete  de«  lüttebrhcins  »eit  längerer  Zeit  du  mbie  Rbduafett 
ebgenommen  hatttgn:  der  SifUBbrary  Tenchtrer,  Chatten  u.  a.  m. 

Das  KSnigfliMiB  dar  Merowinget  mit  Childerich  I.  464  f  481  mr  Iw- 
Vttts  cUs  aUeuiheciMbonde.  Einir  .«llMiAiilUidMD  UjBbprflittkaii^  dai  nM  er- 
worbenen QebieCee  ae|ste  ChiUeriehe  Sohn  und  Neebfo^  OUedirig  I.  dureh 
die  Scblaeht  tqd  Zttlpjfdi  496  ei«  Ziel,  und  wwd  dSeper  6kg  lOgMolk  der 
Beginn  einer  sttdliel«!  .mid  Qetliehen  Auadebnung  fMoteber  HeneMheft 
«Mb  aber  dentMsbe  VlSkm  Neeb  Gblodwig's  Tode  A4gte  fun  im  Mioben 
Gallien  und  den  rheinisehen  Landen  (Austrasien)  eeln  Sohto  IKelaeb  I*'511  t 
584  und  dessen  Nachkommen  Dietbert  I.  534  t  548  und  Dietb<>ld  Im  655*). 
Des  Letztern  Nachfolger  Chlotar  I.  vereinigte  auf  kurze  Zeit  alle  fränki- 
schen Lande  565  t  561,  übcrlit*.^  duiai  aber  wiederum  das  auütraüisdie  Reich 
seinen  Nacbkomroeu  Siegebert  1.  561  t  575,  Childcbert  II.  575  t  596,  Diet- 
bert II.  596  t  612.  welchem  Letzteren  sein  Vetter  Ohlothar  II.  t  628  noch- 
mals als  König  aller  1  ranken  folgte,  um  Austrasien  wiederum  seinem  i^ohne 
Dagobert  I.  628  f  688  absutheilen.  Mit  Letzterem  und  zwar  nach  einer 
Ecihe  falscher  oder  sehr  verdäebtiger  Urkunden  betreten  die  Merowinger 
nnsem  biatoriMben  Boden.   Von  üattobtigea  M^ordomen  n  SebetkanlUkd^ 

•)  Diese  und  die  weiter  cregebeneu  Regontcnfolgen  im<J  I^atpii  \verii<Mi  Vii-lou  uii^frer 
LocaJforscher  sehr  willkomiueu  sein,  die  vissen  wie  schwer  oft  üokhe  Nacliricbttu 
to  erlangen  sind. 


Digitized 


gen  herab^edrückt  herrschten  bei  uns  nach  Dagobert  I.  noch  Siegebert  II. 
t  639,  Chlodwig  n.  t  666,  Chlothar  III.  f  670,  Childerich  III.  f  67S, 
DJotnch  III.  t691,  Chlodwig  III.  t  695,  Childebert  UL  t  711,  Dagobort 
HL  t  715,  Dietrich  lY.  t  Jß7  j,;^  qhü^J^Xy.,tj7ö5,  welcher  Letetere 
sein«  unrühmliche  Henrchaft  an  den  bbherigen  Majordomns  und  Henog, 
752  aber  num  König  der  Franken  a^flgenilenen  ersten  CaroUnger  Pipin  den 
Kimen  abtreten  mottte. 

-  ;  IfTin  ivHrei  ^  fislnif  W8  «ndl  eJlier'OÄniilln  ß<6ltnide  f  lÜ 
die  Stifter  unserer  alten  nnd  reichen  Abtei  Prüm  752  und  zugleich  den 
ersten  BegrUndei»  m$AtihU^  Mlckt^der  EraJbisbhIJft)  von  trier  760.  Sein 
gewaltiger  Sohn  ('arl  der  Groaae,  zum  römischen  Kaiser  gekrönt  am  25. 
December  800  f  zu  Aachen  28.  Jaii.  814,  beschenkte  rciclillch  das  von  den 
EUcrji  gcgtiiiukte  Prüm  mit  GUlern  in  Deutschland  ujid  U*UiQtt»  tt^kte 
Klöster  EchtcrnaLli  und  St  Maximin  und  bestätigte  dem  Erzstifte  Trier  die 
Unmittelbarkeit;  die  ZoUfreiheit  und  andere  Immunitäten.  Carls  Sohn  Kai- 
air  T.ndwig  I.  der  Fremm«  814  t  840  eiferte  deni  Vater  weniger  in  küh- 
nen Thaten  als  frommen  Werken  nach.  Aneh  er  wie  sein  Selm  Kaiser 
LotlMr  *L  840  t  m  Prüm  bedaebten  xeiddich  die  Abteien  Mm,  Bf»- 
xSimn,  Oerai  in  Wer  und  jei  wetocien  die  Pihil^giien  der  trierochen  Kirche. 
Brinb  -deb  itMiMi  Letbar  i.  «nd  aeinen  Md^  deAi  Deattohen 

und  Kail)  dem  Kahltt  iaä  Aiagu^  «bl  Veriha  •bgeBChloewaett  ThsBnngiverw: 
tn^  entsfindeb  am  (dem  'Eddh^  Karis  des  Clrtasen  8'  beMndcre  Reiche 
1)  Westgallien  oder  Frankreich  unter  Karl  dem  Kahlen  2)  Lotharingien 
zwiaehen  Mittelmecr,  Rhone,  Saone,  Maas,  Sdielde,  Rhein,  also  unser  gan- 
zes linkes  Rheinufer  mit  Ostgallien  unter  LotJiar  L  und  3)  Germanien  oder 
Deut>i(  hlrind  unter  Ludwig  dem  Deutschen.  Lothar  folgten  als  Kaiser  sein 
Sohn  Ludwig  II.  f  875  und  als  König  von  Lothringen  dessen  Bruder  Lo* 
tbar  Xl.<  1 869,  beiden  als  Kaiaer  and  König  ihr  Oheim  Karl  derKahie  877. 

-  Das  rechte  Bheinufer  unseres  Beetrks  mit  ^  Sprengefan  tcn  Maiuzj 
Wems  und  l^eyer  des  linken  Ulm  wkr  dwrch  den  Vertrag  von  Verdttn 
948"in  Ladw%  OMilMh««  gekommen.  -  Aki  Lothsv  IL  sein  Neffe  ter^ 
sipitien  War,  4lieilto  Liidw%  liiit  «einem  fimder  Oari  dem  Kehlen  im  Ver- 
tmge  tnn  Heemen  8.  Aa§;iiit  870  Lotfadagen ' dergertoit  «b,'dam  von  unw> 
tm  BheUhnden  die  i  ripnaiSedi^n  Qam  {4,  b.  der  Abr-  oder  doim-  £t> 
fei*  Zülpich-  J«]lsb.  «nd  OKlti-  iMer  €KlIgau)  der  ^ywM6et^  Beda- 
Nitha-  Saar-  Blies-  und  Moselgaa  mit  den  Btttdton  Aachen,  Cdln,  Trier  und 
MeiB  und  den  Abteien  Prüm.  Stabio,  Kchternach,  St.  Maximin,  Oeren,  St, 
Martin  und  St.  Peter  zu  Trier  an  Deutschland  kamen.  Ludwig  dem  Deut- 
schen folgten  876  seine  Söhne  Ludwig  II.  als  König  in  Lothringen  f  882 
und  Carl  der  Dicke  als  Kaiser  abgesetst  887  f  888,  b^d«  in  den  libein- 


Digitized  by  Google 


und  lIpielgegeDden  Ton  plttnderiiden  ^oniiMuieo,  die  adbi^  Prüm  beMb* 
ten  882,  arg  bedrUugt. 

Carls  des  Dicken  Nachfolger  Arnulpb,  Honsog  von  Kärnthen  887^  Ktf* 
Ton  I^toKlNl4aii4'Vi>^  I.iOtluw)geiii  Ktuwr  806  t  999  und  deawn  Söbn^ 
gwentÜMld^  ton  Lothmgon  f  900  und  Liid¥r%  UI  das  Kind,  Kö- 

nig ron  DqiBlieUnnd  und  Lotfuinffin^  (L«fartei«r  gealtrlien  nl«  der  leiste 
deutsche  Cerolioger  2L  Juni  9U)  kemiea  vir  nrlcnndliek  de  A^ivebner  dee 
NormannensehisekeiiB,  gfosünftth^e  Beeehenker  der  toii  ihrea  Ahnen  gf- 
grOodeten  ood  dotirien  Abteteo  PHUn,  Hazlmin,  Echtornaeh  and  eifi%e  Fite« 
derer  4er  «Unzählig  sa  tveltfiofaen  Ijmdeeherrea  enteihenden  tiiariedieii  fei»- 
inicbSfe. 

Die  Wahl  des  deutschen  Königs  fiel  nach  der  Caroliugcr  Abgang-  auf 
Conrad  I.,  Herzog  der  Franken,  aus  dcni  iiause  der  niederlahngauiwchen 
Grafen  911  f  918.  Die  kui?,e  Zdt  »einer  tliätljj^cn  Regjeiuug  tülli  ein  bin» 
tiger  aber  yergeblicher  Kanipt  gogon  den  franzopiificlien  Küuig  Odo.  der  912 
Lothringen  eroberte  und  erst  durch  Conrad  1.  Nachfolger  Heinricii  1.  IM  9 
t  936  zur  Uerausgabe  geewungen  wurde  (8S{5).  Heinrichs  wuiuit  die 
Kaiacrdyniistie  der  Sachsen  beginirt,  grossem  8ohoa  Otto  I.  galeog  ea 
danecnd  die  kaiserliche  Krone  der  deutschen  Nation  zn  eriialteD  und  trat 
unter  seiner  Begiarung  936  t  973  das  deutsche  Bcuh,  «iglei^  doo  GAfSä" 
jNwhi  jeiaer  Qvtfsse  und  fiMaohkeit  eneichend,  ea  die  SpiMi  aller 
liebea  Stoateo.  Auch  Otto  der  Chraese  bcneijgle  i»  einer  langen  Reihe  «on 
Qefaenknngen  kaisertiehe  Milde  gegen  die  iheinieehen  Ahleie»  «id  Stfiter 
IVfIm»  &L  Mawnun,  Eehtenieeh,  linburg,  and  bestiuigte  er  IMer  grosf« 
FrivvlegieD.  Sttn  Solia  und  Naebfelger  Kaiser  Otto  U.  973  t  981'  b». 
sebcnkie  972  seine  CletnabKn  die  grieohische  Kaisertoohtor  Teophano  u.  «. 
mit  dem  K<">nig8bofe  Boppanl.  bestätigte  Besitzungen  und  Freiheiten  an  Eel^« 
tcrnacli,  Maximiu.  Ofrcn  und  St.  Mailiu  zu  Trier  und  dotirtc  die  trierif»che 
Kirche  mit  dem  Münzxeehte  Ivoj  unil  Looguion  sowie  dem  grossen  KyW- 
walde  973. 

König  Ottü  III.,  983  Kai!*cr  99^  t  IU02  bi'tieite  nochmals  den  Erabi- 
schof  Egbert  von  Trier  und  die  öeincn  von  jegiicbcr  weltlichen  Gerichts, 
barkeit  988,  gab  der  Abtei  Echt^aeh  MUnzanecht  und  versahenkte  bedeu> 
tende  Beichsdomainen  am  lUieine  an  Stifter,  Kloster  und  weltliche  Gro««c. 
Otto>  Nachfolger,  Heinrich  XI.  der  Heilige,  Kümg  1002,  Kaiser  1014  t 
10249  Betete  diese  Groasmuth  gegen  die  Kirche  —  dem  lieiche  bald  zu  bit* 
tenena  Schaden  —  in  erfatfhtem  MeaaasUbe  fiwt.  Trier, .dem  der  Kniser  durch 
aeine  Qenahlin  Knnignnde  T.  Siegfrid^a  Grafen  von  iiuxemhorg  pecalin-^ 
lieh  nahe  aland,  erhielt  den  Kün^of  Coblenn  1018  y  einen  grossen  Jagd- 
beaiik  an  der  Kyll  1098,  Bamberg  ein  Gut  nu  HSnningen  1019  und  1022, 


Digitized  by  Google 


X! 


102B  Herzug  Heinrich  von  Bayern  des  Kaisers  Schwager,  iler  Plaligraf 
Eno  and  6nf  Otto  ein  bcdentendes  Areal  der  Abtei  S*  Maaumin. 

'  Nach  Heinrichtr  Tode  bestieg  wiederum  ein  fränki$i^  Baut  den  dent- 
•dien  ThtMn.  Conrad  II.  der  Salier,  K5nig  1031,'  Kaiser  fOS7  f  1080, 
schienkte  1081  dem  Erabischof  Poppo  von  Trier  die  Gvs&chaft  Mar>  uiad 
Marienfels  im  Einrichgaa.  Conrad V  Sohn  und  Kac^folg^cr  der  krSftige  Hehi' 
rieh  TU.,  König:  1039  Kaiser  IU46  f  1056,  bcwittnirte  seine  Gemahlin 
Agnes  mit  der  Abtei  R.  Maxiniin,  dotirle  die  Metzcr  Kirche  mit  Saar- 
brücken und  ordnete  in  zwri  merkwürdigen  Urkunden  die  Kechtc  der  Vögte 
von  .Mn\ iniin  nnter  Verleihung  grosser  Pririlegien  an  dieses  uralte  Kloster. 

Sein  Tiironfulger,  Heinrich  IV.  deutscher  König  1056  Kaiser  1084, 
abgesetzt  vom  Sohne  1125  t  1106,  zersplitterte  zwar  in  hirchtbareiii.  ver- 
geblichem Kampfe  deutsclie  Kräfte  gegen  die  geistliche  Uebermacht  der 
Papste  in  Italien,  ci'scbeint  aber  wie  sein  iSohn  Heinrich  V.  Kaiser  Uli 
t  1125,  in  unseren  Urkunden  nur  als  milder  Spender  kaiserlicher  Gnaden 
gegen  die  Stifter  Trier,  Metz'  und  Verdun  nnd  die  Elbster  Ecbternach, 
Maximin,  Prflin,  8.  Simeon  und  Marienberg  bei  Boppard. 

K»nig  Lo4liar  1125  Kaiser  1133  t  1137,  dn  Saehae,  besiätigle  Eeh- 
ternaeh  die  SchHRahrt  aiif  der  Saaer. 

'  Conrad  II.  mit  dem  das  grosse  Haus  der  Hohenstamfen  zu  Ooblena 
(22.  Febr.  oder  7.  Miirz  ?)  1138  die  deutsche  Königskrone  erlangte  t  1162, 
und  sein  gewaltiger  Nachfolger  Friedrich  I.  Bftrl)aru5sa  König  1152  Kaiser 
1165,  auf  der  Kreuzfahrt  in  Palästina  gestorben  1190,  standen  —  obwohl 
nuiimelu*  der  ächwerpunkt  des  Reiches  aus  dem  rheinischen  Fraakenland  in 
die  Heiniath  der  HohenBtaufon  nach  Schwaben  verrückt  wurde  —  an  Frei- 
gebigkeit gegen  unsere  kirchlichen  Stiftungen  ihren  ^'orgHngcm  nicht  nach. 
Maximin  wurde  dauernd  Trier  untergeordnet,  die  Stiftungen  von  Laaeh, 
Springiersbach,  Arnstein,  Pedemaidi,  Rnpertoberg,  Baven^isburg  beattligt, 
Trier  1158  mit  reichen  Silbezgruben  beschenkt  und  die  rheinische  P&ta  ^ 
wenn  auch  nur  auf  kurze  Zeit  —  mit  dem  hohenstaufischen  Hatise  verei- 
nig Von  Friedrich's  I.  Sohne  Heinrieh  YI.  Kaiser  1191  t  1197  Hegen 
Urkunden  fQr  Echternach,  Springiersbach,  Eberbadi  und  S.  Simeon  vor. 
Der  Kampf  zwischen  dem  Hohenstaufen  Philipp  t  1208  und  dem  Weifen 
Otto  um  die  Königskrone  brachte  unserem  Mittelrhein  schwere  Leiden,  in- 
dem die  bcider.seitigen  Heere  im  Maifelder-  und  Ahr^an  auf  einander  trafen 
und  rings  die  ganze  Gegend,  Remagen,  Sinzig,  An(binach  nnd  iJHzeleob 
len7.  verwfisteten  (1198).  Otto  IV.  seit  1208  alleiniger  König  t  1218  be- 
treite das  Kloster  Romersdorf  von  Zöllen  1209,  nahm  1212  die  mit  ihrem 
firzbischofc  in  Hader  liegende  Stadt  Trier  in  seinen  Schuta,  fand  aber  noch 


Digitized  by  Google 


XI 


n  doiMMMB  JaliM  mnm  neacn  Q^gner  tat  dm  steiAichMi  Hsnse  Fried* 
fieh  II.  flenen  B«gi«n»g  um  io  die  altdiite  Periode  faiattbefMlurL 

]lie.llenMStliilnier  wmd  gnmen  Ckwliiecbler« 

Berzo^f  In  Kraffkfn.  Die  neuere  Forschung  bestreitet  die  Kxi^ten« 
eines  bcisoiidereü  ^eogiaphiM'ii  begrenzten  rheinischen  Fr«iikens.  ubwulil  'ler 
Namo  Francia  Rhenonsis  für  dnw  (lebiet  der  rhoinischen  t  ranken  im  (jegen- 
Mitz  KU  den  Ostfiranken  am  Main  und  den  Westfranken  in  Gallien  hiiitunt<ch 
fettst^t.  Namentfieh  wird  die  B^rüiidung  eines  besonderen  fiünkischen 
HflnsogtlianM  ans  den  dureli  den  VerdUner  Vortrag  843  su  Oeutacfaland  ge> 
«chlageoen  BbthUraem  Mninr,  Speyer  und  Worms  mit  den  gegenüber  lie- 
genden rechtsrhaDischen  Utedem  beMrikt«ii.  ThaMtehlieb  hat  aber  der  letz- 
tere Landatrich  obVrobl  ein  vou  den  Franken  erat  apitor  «vebortea  Land 
—  bis  heute  den  Namen  Franken  behalten  und  scheint  es  wenigstna  h»* 
glich  gerechtfertigt,  dasa  aonerdem  aoeh  daafenige  als  Fvaaksnlaiid  hn  en- 
geren Sinne  bekannt  oiid  genannt  bKeb|  worin  das  Franken tot  der 
Eroberung  des  linken  RheinaiSm  seine  Stammsilae  gehabt  hatte,  alao  daa 
Gebiet  nSrdlich  ?oin  Main,  nih  die  Lahn,  Sieg  und  weiter  hinab  am  Rheme. 

In  diesen  Oegenden  und  in  dem  Wormsgau  sind  z-wei  yielleicht  stamm* 
rer\randtc,  jedenfalls  vornehme  und  machtige  fränkische  Groscblecbter  au 
groswer  I'edentunp;  gelanget. 

Da-  sogen.  lahRi^aiiiscIic  ruiiradiiifsclif  Gfschlfchl  winl  von  einem  Udo 
(rrafen  iri»  Xiederlalingau  879  abgeleitet,  dum  man  die  vier  8<"'bne  C'Mirs'l 
f^nit'  im  He»M'a-  uud  Oberlahngau,  gefallen  in  der  Babonberger  Fclide  9^>.'5 
Gebhard  Graf  in  der  Wetteniu  und  im  oberan  Rheingau  t^lM  (beide  siehe 
I.  S.  214),  FJ>^rhard  Graf  im  Niederlahngau  t  902  mul  Hnd.dph  Bif^eliof 
von  Würzburg  t  908  zoschrcibt.  Eberlinrd's  SHhne  sind  Conrad  KurzhoJd 
t  948,  Gründer  des  Doms  au  Limburg  910  (1.8.  219  und  239),  und  Eber- 
hard t  966.  Conrad  hatte  mit  Giismnth*,  &<inig  Amulis  sein«  Gönne» 
Tochter,  (fie  awei  Söhne:  Conrad  Graf  in  Heaeen  und  Franken -905,  aum 
dentsehen  König  gewihlt  911  f  918  und  Eberhard,  919  von  König  Hein- 
rieh  I.,  der  ihm  den  deutsehen  Thron  verdankte^  eum  Heraog  der  Franken 
emanntw  Im  Jahre  996  mit  pMagiifiiehem  Ansehen  in  des  flir  DeulMTh- 
i»nd  nen  erworbene  LoAringen  gesandt,  verband  sieh  Eberhard  mit  Hcntog 
Uiselbert  und  K.  Otto^s  I.  Brüdern  zum  Aufstände  gegen  Letatera  und  fand 
htn  Andemaeh  9S9  zugleich  mit  Giselbert  von  Lothringen  ein  gewaltsames 
Ende  duroh  die  Hand  seines  Vetters  Cunrad  Kurzbold.  Otto  I.  zoj^  l»ier- 
auf  dan  {räiikische  Herzogthuin  wieder  ein  und  scheint  vun  nun  an  es  der 
deutsche  König  als  geborner  üensog  von  Franken  selbst  verwaltet  zu  haben. 


Digitized  by  Google 


TTF 


^Dk-'SItkmm^limi  des  Qeaefalechli  an*  d«r  >L«ha.  ktmm'  «a  4ie.N«^- 
kommea  dm  ihäkm,  GfUntd  t  dl<)»  Uteriaaoa  ümme^;  voi  Sohw»bm  986 

t  040,  unzweifelhaft  der  duz  Uerinianni»,  der  unter  Enbischol  Ruotbert  Yon 

Trier,  (lie  Kirdic  zu  Uuinbach  (Montabaur)  erbaute  .(I.  S.  264),  seines  Bro- 
^ovti  tJdo  Solu»  Conrad  Uvr/A>*^  von  Sdnvabcn,  wahrscheinflcK  Jpf  Obiirtf- 
diis  dux  (il  KSt.  der  Ui>2  (iüUM-  im  Ahr»au  Ijesas«,  f  997,,  tlcssoji  lifuders 
lMf>  Rnhii  Ilcniiaüu  IL  Hcrz<i^-  von  Si  hwaLien  f  1003,  Mitbewerber  um 
die  deutsche  Köuigskrohe  ll>02  und  (jtemalil  der  burgundiscln n  Ivuni^bloclj- 
ter  Gerbci^,  uiit  der  er  iieriuann  Iii.  lierzpg  von  Schwaben  und  Gisela 
die  Uciuablin  Köni^  Coimid  II.  «engte.,  Mit  Uorniano's  Vetter,  dem  von 
Kalinor  Heinrich  JI.  in  aeiDer  Burg  Ilammerstein  belagerten  Otto  Grafen 
im  Engifr^gpii  erldsek  um  1036  dieaes  lahqgauiacbe  Geschleclit. 

ito  wMühMm  «der  mHicIm  Hits,  «tamml  yom  emem.  Gmfen  Wer- 
«er  im  .Speyer-  luid  W^rmagau,  deaaen  Sülm  Comrad-  der  Rothe  944  von 
Kl  Otto  I*  sHm  HtnMg  von  Lofchriogen  erhoben  und  .mit  Otto's  Tochter 
Luitgtfrd  ^«cmibi^  dann  m  die  YersehwSnuig  dar  Sobne  Otto*«  gegen  den 
Viitor  voKudelwIl,  M  aefiner  HereogswDrde  entaatet  und  955  in  der  Ungam- 
aaUadit-  auf  dem  Lechfeldo  erschlagen  wurde.  Er  kommt  in  unsei'n  Urkun- 
den liiiuHg  zwischiiii  941^  u.  950  als  dux  und  Lutliaricnsis  regui  dux  vor  (1. 
S.  248,  ÖU,  2,  3,  6,  7  und  2Q0).  Sein  Öubn  Otto,  durch  K.  Otto  EL.  zum 
Menjoge  von  Karntben  und  Markgrafen  von  Verona  erhoben  078  t  H)04 
lialtc  zwei  Söbne  Heinricli  (oder  Hetze!)  und  Conrad  licrzog  in  Kärnthen, 
Markgraf  von  Verona  f  i012,  ietstorei  Yator  doa  lungeren  Conrad,  der 
wegen  Aufiniiira  verbannt  1030  als  Hem^  Ticp  Kirn^oa  X0d9  kinderlos 
feratarb. 

Ueinrieh  (üetial)  ümf  im  Speyer-  imd  Wecmagwi  t  907  wurde. da- 
gegen der  Vater  Goiirad*a  II.  das  Silittis  der  1084  rtm  den  deutsehen  Vül- 
kei*n  in  der  Hheinebne  awiaeheu  Mains  und  Worms  cum  Könige  gerwählt, 
cum  TOmiachen  Kaiser  gekrünt  1097  f  1039  i  einer  der  krafkvx>Uaten  dcuU 
aeben  liegeuten  and  der  Stammfater  drs  sogenannten  salischcn  Kaiaerbau- 
«08  gewoiden  iat,  ^ovon  oben  die  Ucdo  war. 

Das  salische  Haus  besa^^  ausser  bedeutenden  Besitzungen  um  Wornrn 
und  Speyer  auch  ;mbi;ludiclie  (Jiiter  in  unserem  Bezirk  im  Nahe-  und  UUg»- 
g«u,  wJehc  wir  sjOlter  in  den  Hunden  der  l'falzgrafen  und  der  Uratcn  vuii 
Siv4>jiluini  riudca  werden.  Unzweifelhaft  ist  der  zur  Zeit  des  Erabisebofo 
Willogis  von  Mainz  (975~lUll)  mit  seiner  Uennlilin  Jutta  und  Tochter 
üd«  als  Donator  dc8  Klostei*»  Disibodenbei^  erwähnte  du«  Cuno  de  Beckila- 
heia  (J.  8«519)y  auch  ein  ^lier  und  walmefaeiolich  mit  Conrad  dem  Mark* 
grafon  von  Verona  und  Henog  vüh  KXrnfckcn  f  1012  l^lmtiBcbp  obwohl  von 

■  4 


Digitized  by  Google 


XIU 


demselben  nur  eine  Gernnhün  Mathilde  bekannt  ist.  BdekeUieim.  war  nach 
kundert  .):tliic  splttt  r  im  Ik'sitze  des  salisclien  Hniiaes. 

Herattge  von  Lotiiriiigcu.  LothHngon,  d.  h.  der  naeh  dem  Auvsehei- 
den  des  burgnndisohen  li<nchc<<  aus  dem  alton  üoicfae  Lotiitt'ingien  vcrbl«i' 
beadc  nördliohe  Theil  von  den  Qnellen  der  Moeel  und  Itfaas  abväatB  bi« 
zum  Meere  kam  925  duroh  König  tieiiificb  I.  zu  Deutttchland,  weloberid«» 
Toü  den  Lothringern  sam  Herzog  gewollten  QMihert  bei«ütigto  vudt  ibm 
tehke  Tochter  Gerberg^  rar  Ctvmahlili  gab;  Gisolbait  n»il  d«n  KranJüwhMh 
zog  Eberhard  verbändet,  gcrieth  m  Kampf  mit  Otto  L  und  hnA  eeinaniTod 
939  bei  Andernadi  io*  den  WoHen  de«  RhdAB.  Wir  lEeoMn'iha  ala  fidiliir 
dbr  A*btei  8.  Servatit  ao  Mastrklit  aüir  e&em  OrtBehaflitaaaeba  mit  Trier  in 
dner  Uri&mid«  von  9i8  (I.  S.  2S.'>)  (ob  aueh  Gen.  Godilde  iL  17?).  Gl- 
lelbeiii  nnmÜBdiger  Sohn  Heinrieh  vertlarb  mftteeiimh'  VomMmde^  ddb  ivn 
K.  Otto  l.  940  vuiftHefBoge  von  Lothifngon  goäetiteaOttoi  Riehin&'ftMHH 
im  J.  944,  worauf  Otto  L  den  uns  schon  bekannten  ' wormsischeni  Gi-af^a 
Conrad  den  Rothen  zum  Herzoge  erhob,  ihn  aber  wot^-en  Aufrühre  t*;)  l  die- 
ser Würde  wiederum  entkleidete,  um  die  Regierun}^  soiiu?m  eignen  liruder, 
dem  Erzbischofc  Bruno  von  Cüln,  m  übertragen,  <ier  mit  weiser  Hand  das 
von  Krieg  und  Aulnihr  rerflcisehte  Land  flJnf  dahro  lang  verwaltete  und 
dann  in  swei  soibstständt^  ilerzogthümor'  thertte:  Ober-  und  Kieden-i«o- 
thringen.  ' 

(yberlothrlngen  (Lothringen  schlcchtwog ,  Lorrainc) ,  uropündHch  die 
i^thUmer  Metz,  Toul,  Vcrdfin  und  Trier  d.  h.  das  Lan<l  von<dea  QiitUeii 
der  Maas  und  .^foscl  bis  an  die  Grenzen  der  Eifel  und  Ardennen  und  nadi 
dten  Rheine  hin  bis  za  den  Vogee^n  und  dem  Hundsriieken  umCuflend,  wer 
gen  de«  darin  gaac  eingetohloBzeiMif  Moadgehiets  aocli  dncatoe  MnoleDiis» 
Henogthum  an  disr  MbteV  genannt,  erhielt  9fi9  aeinen  ]£«rzog  in  dmi  Qra> 
fen  FHedricfa  von  Barj  Sohn  dtt  bei  tme  hlnlig  genaiiDieii  G^ugra&b  Jm 
Aiidenner-  Beda-  und*  Trieigau,  attcii  Platograite.  sm  Aaeben«  W4geri«h-  od« 
Widricli.  Friedrieh  Ii  f  990  venrtto  daa-Htttogtbrnn  OhtrliMligen  auf 
den  Sohn  Theoderiioh  ^efcrieh)  f  'Vor  lOH  und  den  finhel  Friedoeh  II., 
mit  iv^leheni  diese  Lfiue  10S7  ertosefa.  K.  €onrad  Ii!  verlieh^  Iriwanf  1098 
Oberlothringen  an  Gothilo  Ilerzog  von  Niederlothringen ^  i  Friedriehs .  des 
Oberlothringers  Tochter  Beatrix  in  erster  Ehe  mit  Bonilacius  MwrKgrafen 
von  Tuscien  f  1052,  in  zweiter  mit  dem  Sohne  Herzog  Gothilo's  Gottfried 
dem  Bärtigen  Herzog  von  Nicderlothringen  f  1070  vermiihlt,  vereinigte  die 
Erbschaft  ihres  Vaters  Oberlotluingen  und  ihres  ersten  Gemahla  Tu.seicn 
zu  einer  p-e-wnltigr'M  Hausmacht  in  Deuteohland  un<l  Italien,  indem  .«^io  ihre 
Tochter  erster  Ehe,  <lie  hokntmte  Feindin  K.  Ilcinneli  IV,  Mafluldo  von 
Toscien  Gräfin  von  Ganoasa  t  mit  üem  Bohne  erster  Ehe  dea  zwei- 


gitized  by  Google 


XIV 


ten  Oemalils  nilmlicli  Gottfried  dem  Buckligen  Hersoge  von  Niodcrlothrin- 
geOy  Termähite.  Doch  gelangte  weder  Gottfried  zum  mbigen  Besitze  boi' 
der  HeisogthUmer,  nodi  ernelte  er  mit  Mathilde  NaebluimBMPMM't  und  er- 
losch mit  ihm  1076  das  ardenniscbe  Haus  in  Lothringen.  NeiMD  dfin  ült*- 
ma  H«rKogea  war  M&t  dem  Anfange  des  11.  Jabrhnndcrta  cdw  «ader«t  Fa* 
milie  in  Oberlofthringen  mSftchtig  gewoiden,  die  man  al§  die  MHchoHtp  odfat 
die  Henoge  von  Lothringen  des  elaXesisohen  HaoBes  beieichiiet  Adalbert 
der  Söhn  Ebetharda  von  EgiBheim  QMfen  im  Ekaas  wird  in  einem .  an- 
geblieltea  Originale  von  10B7  (1.  &  363)  ab  dax  et  Marohio  I^iotboringie 
beeeielinet  t  lOSS,  sein  Sohn  Gerhard  wird  nur  ICarVgraf  geaaiint  f  I0öi>, 
über  des  Letzteren  beide  Söhne  Adalbert,  1016  von  K.  Heinrich  HJ.  xuni 
Herzoge  von  Lothringen  ernannt  f  1048,  und  (icriiai'd,  ur«piünglicli  Graf 
Ton  Bit.«r}» .  dcji  Bruders  Naclifoljrcr  1048  f  107U  (bei  uns  l,  423  mit  sei- 
nen Eitern  Gcrhafd  und  (»isla,  lucr  Gemahlin  Hadi"\^^di8  und  seinem  »Sohne 
Theoderious  1067  urkuüdlich  erwäiint),  liaben  sich  wii-klkh  in  schwerem 
Kampfe  gegen  das  ardennifehe  Haua  in  Oberlotbringcn  behauptet.  Gerhards 
Sohn  Theodericb  Lotbrii^  dux  et  marchio  1078  dux  Metensis  t  1 1  löy 
ist  der  direkte  Stimmrater  aller  Uenogc  von  Lotliringcn  wid  des  blühen- 
den üslreichiBohen  KaiserhaiMei  ^pewefden.  £b  folgten  ihm  nXmlich  jutn- 
seHm  Urkunden  häufig  erw&hnt  Simoa  I.,  Tennahh  mit  K.  (iOthara-  II. 
Schwester  Adelheid ,  in  langer  Fdide  mit  Erabiachof  Adelbero  von  Trier  f 
1188,  MattfaMi»)  Genahl  der  Bertha  oder  Judith,  T.  Hemo^  Friedrichs  von 
Schwaben»  Simon  IL  Hersog  bis  1305  t  M»nch  1207»  Friedrieh  L  ni- 
erst  Graf  von  Bitaeh  1196,  Herzog  1205  t  1206,  dcsKen  Sohn  Friedrieh  U. 
t  121B  und  Enkel  Theobald  f  1220.  Letaterer  führt  als  Theobaldns  dux 
Lothoringorum  et  Marchio  comc»  de  Daburch  (Dagshurg  in  den  \  ogeaen) 
et  Metensis  1208  in  Si<^l  "nd  Fahne  einen  gespaltenen  Schild,  in  der  rech- 
ten Hiilfte  einet»  l»;4lben  Adiei  ,  itnk^  einen  Scliragreehtsbalken,  worin  ein 
Adler  steht :  ein  Wappen ,  das  sicli  später  in  einen  rollien  8chrägreoht8bai- 
ken  in  Gold  out  'd  silbernen  Adlern  umwandelte.  Das  Gebiet  von  Ober- 
lothringen war  im  Lau^B  der  Zeiten  allmählig  auf 'die  Grtnien  beschränkt 
worden,  welche  die  Herzoge  ▼on  Lothringen  bia  fum  Verluste  Ihres  I#ndea 
a»  Frankreieh  1766  behaupteten. 

NiedefUithrmge»  (Lotharingia  inferior,  Lotfaier,  TlSmisofa  Lofrick  im 
Gegensate  von  Lorratne  [OberlothriBgen]  genannt)  omiasste  in  den  Sltesten 
Zeiten  dieBisthQmer  Gambray,  Ctfb,  Lllttich.  Toumaj  und  Utrecht,  eo  daas 
aneh  Rlpuarien  mit  dem  nördlichen  Rande  unseres  Mtttelrheins  dazu  gehörte. 
Die  hnrae  Rxi^tena  dcü  Henogthans  und  um  dasselbe  geführten  hart 
Dickigen  Kämpfe  Heesen  den  Namen  indessen  nur  für  die  belgischen  Län- 
der jenseits  der  M.aah  bestehen,    in  Miederiothrtngen  sehen  wir  bereits  9?  4 


Digitized  by  Google 


>xv 

von  Vcrdttn  luid 

flailuuii,  augeblieh  ein  Brodenolm  4»  gleiduEoitig«!  Hmtogs  Friedrich  von 
Oberlolfaringen  «ua  dem  ardenniaeben  Hause  t  n*  984  nnd  einen  frwuiiei- 
aehm  GaroHogor  Carl,  den  Solin  Ludwig  IV.  d^outremer.  Königa  von  Frank- 
zviehy  seit  987  Nachfolger  seines  Vaters  und  von  Hugo  Capet  entthront  990 
t  991.  Den  Streit  setzte  mit  glüeklioluni  Krfolgc  lbi*t  Gottfrieds  1.  SoUü 
Gottfried  II.  (angcblicli  1012  voa  König  Hriiirich  II.  mit  Niederlothringcn 
belehnt)  f  c-  1<*23  gegen  Carls  von  Frank roicU  Sohn  ( )ttu  (1005  als  der 
letzte  Carolinger  verstorben)  und  dessen  Schwäger  die  CiratV  ii  Lnmheit  von 
Lfiwon  lind  Koginer  von  Ilennegau.  Gottfrlods  II.  Bnider  und  Njul  tolger 
Gütbilo  1,  oder  (tozcIo  t  1044  erwarb  zwar  durch  die  Belehuung  iv.  Con- 
rad JI.  1033  auch  Oberlothringen,  vererbte  es  aber  trotz  der  Verheiridhang 
seiaes  Enkels  Gottfried  IV.  de»  Buckligen  mit  der  To<'hter  der  obcrlothrin- 
gischen  Erbin  (s.  oben)  nicht  auf  seine  SiJljne  Gotlillo  (I.  f  1048  und  Gott- 
fried Iii.  den  Uros^ten  oder  Bärtigen,  da  K.  Ileiorich  Iii.  1046  Oberlutliriu- 
gm  an  das  ethichonisohe  Haus  und  Niederiotbringen  an  Friedriob  Grafen 
von  linzemhurg  verlieh^  lyelehe  beide  ihre  neuen  \yarden  in  blutigeoi  Kam- 
pfe gegen  Gottfried  behaupteten. 

Da  vved^r  Friedrich  der  Luxemburger,  f  1065  noch  Gottfried  IV»  der 
Bnek^ge  t  1076  mMnnljche  Nachkonmen  eniciten,  so  kam  Niederlothrin- 
geo ,  von  K.  Heinrich  IV.  vorlibeigehond  für  seinen  ältesten  Sohn  Conrad 
erstrebt,  durch  Gottfrieds  IV.  Schwester  Ida  an  deren  Gemahl  Guataob  und 
beider  Sohn  Gottfried  von  Bouillon^  den  berühmten  Krcusfidirer  und  König 
von  Jerusalem,  Als  aucli  dieser  1100  unbeerbt  verstorben  war,  stritten  die 
Agnaten  und  weiblichen  Nachkommen  der  ardciiniychcu  Herzoge,  die  Ciia- 
fen  Heinrieh  von  Limburg  an  der  Wester  und  Gottfiied  von  Löwen,  um 
den  herzoglichen  Titel  in  Nicderlothringeni  der  indessen  von  der  Deseendenz 
des  Letzteren  seit  lir>9  mit  dein  cinos  Herzogs  von  Brubant  vertauscht 
wurde,  während  die  Nachkommcnschait  des  Erstoron  den  bersKtglichen  Tite| 
voD  Limburg  annahm. 

Pfilzgrafen  an  Rhein.  Ein  iUr  die  Geschichte  des  Mittelrhdns  sehr 
bedeutendes  fürstliches  Haus,  obwohl  nicht  zu  den  alten  deutschen  HeriCkg- 
stXmmen  gehörig,  sind  die  Pfalzgrafen  (comitcs  palatini,  seit  1115  c.  p.  Fran> 
oomm  Rhenij  d.  1136  e.  p.  deBheno,  Pfalagrafen  bei  Rhein  genannt).  Ur> 
^»rllnglich  nnr  obnste  Ministerialen  der.  kaiserlichen  P&lx  (paiatinm)  au 
Aaehen^  von  der  sie  den  Namen  tragen,  treten  sie  allmühlig  ateltverlretead 
in  die  Itechte  des  Qenogs  von  Niederlothringen  fUr  Ripuarien^  d.  h.  das 
Gebiet  awiaehen  Maas,  Rhein  und  dem  trieriscben  Sprengel  ein.  Eiueof 
Widrieua  eomes  palatii  916  ,(L  S.  222),  mit  hSchster  Wabrsdlieinliehkeit 
identisefa  dem  ^leichzeiti^n  Grafen  im  Ardenner-  ^eda-  und  THerga^i 


Digitized  by  Google 


til 


Stamravator  deB  «rd^ncSseheit  Hauses ,  fol^  ^9  ete  Herinbettos  «ömes  pa- 

latinus  (I.  265)  und  992  und  993  ein  Ilcrmannus  comes  palatinus,  richerHch 
mit  dem  kurz  vorher  erscheinenden  (irat'en  Ilcrraann  im  Bonn-  (97Ü)  und 
Eifelgau  975  und  980  eine  Person,  der  Vater  Ehrenfiieds  oder  Ezzo's,  Gra- 
fen im  Mühlgau  996,  Aucigau  1015  und  Bonngau  102<),  eomes  paJatmus 
1023  und  advocatus  Franciac  1027.  Mit  Mathilde,  K.  Otto's  II.  und  der 
Theophano  Tochter,  vermählt  war  er  eine  Ix  dcutende  Pereonlichkeit.  Von 
K.  lleinricli  1.  hochgeehrt  und  beschenkt  1028  (I.  349  u.  II.  19),  starb  Ezto 
lOd^  und  Wögt  in  der  von  ihm  gegründeten  Abtei  Brauwoflear  bei  Cöln  be- 
gmben.  Ihm  folgte  in  der  Pfatagiafcnwürde  sein  Sohn  Otto,  aeit  1045  Hjer> 
sog  Tdft  Schwaben,  gestorben  kinderlos  aof  der  in  seiner  (jirafrchaft  geU^ 
nen  Tomboig  bei  ZU]|Hch  1047.  Otto's  Schwester  Richesa,  räit  1084  die 
Wittwe  Königs  Ufiectslaua  von  Polen  f  1063,  kennen  wir  aus  einer  Ur^ 
künde  von  1051  (I.  889)  als  die  Schenkerin  Tieler  Ortschaften  an  dbr  Bio- 
sei  ati  die  Ahtei  Brauweiler.  Dem  Plalzgrafen  Otto  folgte  1045  seines  Va- 
tcTsbriidcis  liezeiin  (irnfen  im  Zulpichguu  lu20  Sohn  Heim  ich  I.,  der 
nach  unglücklichem  Kampfe  mit  dem  Krzbischofc  Hanno  von  Coln  in  W  ahii- 
sinn  verfiel,  auf  der  i^urg  zu  Cochem  lOHl  .<elne  Gcniuhlln  Mathilde  (mit 
hoher  WahrschpfnHch]<oit  eine  Gräfin  von  Are  und  Erbin  zu  Laach)  ermor- 
dete und  kurz  darauf  ataib.  Heinrichs  Nachfolger,  der  zuerat  1064  genannte 
comes  palattnus  Hermann ,  wohl  identisch  mit  dem  lOHS  erwähnten  gleich* 
namigen  Grafen  im  Auel<;au,  ist  fest  unzweifelhaft  kein  Ezzoae,  sond^i  cih' 
Lnxenibaiget  (Sohn  des  Herzogs  Friedrich  von  Niedcrlothrihgtin?).  Ein 
getrener  Anhttnger  K.  Heinrich^  IV.  sterb  er  gleich  diesem  im  Kirchen- 
banne 1085  und' hinterficas  die  P&l^;raflehaft,  nunmehr  schon  ein  stalülifliäa 
Gf^bietrin  äipaarien,  an  der  Mosel  und  auf  dem  Hundsrlieken,  dem  Sbhn« 
seines  wahnsinnigen  Vorgängen  Heinrich  H.,  der  sich  auch  Hermanns  WittWe 
Adelheid  von  OriamOnde,  Wittere  erster  Ehe  des  Grafen  Adalbert  von  Ba!- 
lensfädt,  beilegte.  Heinrich  und  Adelheid  ncmit  die  als  falbcL  angegritVenc 
Urkunde  von  1093  (I.  S.  444)  als  die  Stifter  der  Abtei  Laach  und  liegt 
Heinrich  t  1095  12.  April  als  der  letzte  Mann  der  czzonischcn  Pfalzgrafon 
auch  darin  begraben.  Pfalzgraf  wurde  sein  Stiefsohn,  der  Sohn  erster  Ehe 
der  Adellieid.  Si(?gfried  Graf  von  ßallenstädt,  Trevirensis  ecclesiac  princi- 
paüs  advocatus  wie  ihn  die  Urkunde  von  1110  (I.  S.  480)  nennt.  Er  vol- 
londefo  die  Stiftung  von  Laach  1112,  starb  aber  kurz  nachher  an  den  bei 
Wamstüdt  erhaltenen  Wunden  am  9.  Mära  1113.  Seinem  Sohne  Wilhelin 
setzte  K.  Heinrieh  V.  einen  Anhänger,  den  Grafen  (Ibttfiied  von  Calw  f 
1189  entgegen,  döeh  lehauptefe  sich  Wilhelm  am  Cheine  und  folgte  sei^ 
nem  O^er  in  der  P&hgra&chaft  1129  bis  1140,  iii  welchem  Jahre  er 
Iäikd«rli6«  verstarb.   Heinrich  JaADmSrgott  Markgraf  von  Oestreich,  von  i^ü- 


Digitized  by  Google 


xm 


vig  Gonnd  HL  auf  kofM  Zeil  ■am  rheimtdieii  F&hgtifin  betünnity  konnle 

am  Rheine  nicht  Fuss  fassen^  denn  dort  wütiicte  bereits  ein  hartnackiger 
Kampf  zwischen  Otto  Grafen  von  llheineck  (aua   deni  Ihiu^e  Luxenib jrg- 
Salm,  zugleich  als  Erbe  des  früheren  Pfalzgrafon  Hermann,  wie  aJ?^  (jeiaahl 
der  GertruU  von  Nordheim  (f  620),  Wittwe  des  Pfal^graton  Siegfried  und 
des  vorhergenannton  Wilhelms  Mutter,  die  Pfakgrafeuwüi  le  pi  ätcrulireuu) 
einereeits  und  dem  Grafen  Hermann  von  Stahlcck  'II.  367),  chcnlalls  Ge- 
mahl einer  Gertrud  Markgräfin  von  Meissen,  andeiei-seits.   Otto  v.  iiiieiueck 
starb  ll&ü  aus  Gram  über  den  Tod  seines  von  Hermann  1148  gefangen  ge> 
Qommenen  und  erdrosselten  Sohnes  Otto  des  Jüngeren.    Indessen  behaup- 
tete auch  der  Stahlecker  die  Pfala  nidit  lange.  König  Conrad  III.  aaiun  ihm 
1151  seine  Bai|gaiL  Goohem,  Clotten  and  l^>»f»T»«y*  ab  und  fortgesctster  Ha- 
der mit  adnoi  gastfioben  Naohborai  aog  ihn  von  K.  Friedrioh  L  dia  «nl- 
durende  Strafe  des  Himdetnigeiie  m  auf  dem  Beiobetege  an  Wonnt  1165» 
«ennif  Hearmann  tief  gelMiigt  1158  rentorb»  eeioe  StammUnde  bei  Baebo- 
neb  dem  tapfem  Ooniod  von  Hebenataiifen  binterlaeaend,  der  von  leinem 
Halbbmdcr  K.  Fnedrich  L  1 155  mit  der  pfalzgräBiohen  Wttrde  am  Rbeine 
bekleidet  mnde.   Pfidigraf  Conrad  vereinigte  mit  den  alten  pfilkiBeben  Be- 
lüiQRgen  mid  Leben  in  Bipuarien  und  an  der  Ifoeel  die  Stahleekaeben 
Güter  (IT.  133)  am  Rheine  und  aeine  von  den  SaH^n  (seiner  Qroasmutter 
Agne8,  T.  K.  Heinrich»  IV.)  hen-ührenden  grossen  Besitzungen  im  Nahe- 
Speyer-  Woimsg-au  und  sonst  am  Oberrheinc,  befestigte  diese  bedeutende 
aber  sehr  zersbeut  liegende  üausmacht  durch  vielfache  Burg-  und  Stadtan- 
iagen,  resignirte  zu  Gunsten  des  Erzbischofs  von  Trier  auf  (iie  Vogtci  über 
Coblenz  CIT,  163)  und  hinterliess  bei  seinem  männlich  unVocrbton  Tode  1196 
die  blühende  rheinisciie  Pfalz  dem  Gemahlc  seiner  einstigen  Tochter  Agnes, 
dem  Wellen  Heinrich.  Sohn  des  gewaltigen  Gegners  der  Hohenstaufen  Hein- 
richs dee  Löwen  und  Bruder  Königs  Otto  IV.    Pfalzgraf  Heinrich  verlegte 
den  unter  Conrad  schon  schwankend  gewordenen  Mittelpunkt  der  pfälzischen 
Macht  definitiv  $m  nnseren  Gregenden  (Tomburg,  Laach,  Cochem,  Stahleck)  ' 
nadi  Heidelberg,  entäussertc  sich  sn  Gnneten  der  finbiachdfe  von  Trier  1197 
der  beriili  seinen  Vorftdiien  listig  gewordenen  Obervogtei  über  Trier  nnd 
die  trieiieehen  Orte  im  Treebifgan  (IL  S67)  nnd  verpfiUkdete  den  Grafen 
von  Sponheim  geUgendidi  des  Kreuaanges  in  demselben  Jahre  die  gangrttf- 
Üehen  Boehte  im  llnjenftide  aal  dem  reebten  Moselufer  (IL  211).  Aach 
Hflinrieh  UnteilieBS  bei  seinem  Tode  1227  keine  mSnnlicben  Erben,  da  sein 
einziger  Sohn  Heinrieh  der  Jüngere,  dem  er  1212  die  Verwaltang  der  Pfiüs 
am  Bbeine  Sbertragen,  bereits  1214  Idnderios  verstaiben  vrar  und  ging  des- 
halb die  Pfalagrafenwürde  an  ein  neues  Haas  ebenfalls  welfisohen  Ursprangs : 
die  lutyriscben  Scheifren  oder  WitteUbaeh  über.    Die  Tochter  Hoinriobs  und 

—     Difitized  by  Google 


4 


KYHI 


der,  hohtfinUafiiehaii  Agnes,  ebenfalls  Agnes  genannt^  wurde  nämlicii  noch 
als  Kind  12U  mit  Otto,  dem  jungen  Sohne  dos  liü)  cnihcrzogs  Ludwig  von 
Wittelsbach,  verlobt  und  Letzterem  von  König  Friedrich  TL  die  Verwaltung 
der  rheinischen  P£aJz  bis  zur  Volljährigkeit  seine»  Sohnes  übcrtraij:«!.  Die- 
fler  Otto  I.  der  EHauclUe,  Pfaiz^rraf  bei  Pthein  1228  f  1253,  den  wir  als 
einen  kiäftigea  ß^;eaten  in  der  nächsten  Periode  kennen  lernen  werden, 
ist  der  Stammvater  des  weit  Terzweigten  GesoUechts  geworden,  welehcs  die 
Plalzgrafsehaft  am  Rheine  und  die  damit  verknäpfke  kurfUrstUehe  Würde  bis 
snr  Auflösung  des  deutschen  Beiches  faehuiptet  hat  und  nocli  gegqawttrtig  in 
ktoiglioben  Havso  Bayern  £oKtUUht 

Des  enlB  We^ peoaegel  .der  Pfidsgrefen,  nümtieli  Heintiei»  dee  Wel- 
fan  TOB  1900  (IL  SS^  eeigt  aaf  dem  Sebiide  .S.  Leopradan  (ve«eii  fimn- 
eobweig),  ant  der  Feline  jedoeh  bereits  den  pftJeieefaea  goldaen  Llivieii  in 
Sobwan,  aber  noeh  ohne  KnnM. 

•  • 

]>le  Owe  ua4  OaüffraH». 

Die  Dai'steiluug  der  mittcirheiniselien  (^auvei  bknde  stJJsst  auf  die  grös»- 
ten  Sehwicrigkeiten.  Die  Uricondon  bezeichnen  die  zu  den  einzelnen  Gasen 
gehörigen  Orte  sehr  ungenau,  häufig  geradezu  widersprechend.  GMaBbft> 
sohreibnngen  gehören  zu  den  Settenheiten.  Selbst  die  geistliche  Sprengele|ii' 
ifaeikng,  oh^oiil  nralt  vnd  eooet  dae  ^wiehtigete  Httlftmittal  Onegeo^var 
phie  liefert  nieht  öberall  ZetrefienaeB.  Oer  Gnud  des  frühen  VerfalU  der 
Oanverfaienng  in  nneeren  G^f^den  liegt  in  der  deren  «afilng^cher  £er- 
apUtteniDg  in  mindeetens  drei  Henogthilmer  mit  von  vom  heeeui  mbeeCiBuii- 
ten  Oranaen  und  fortdanemdem  innerem  Hader,  der  frühen  Eiemtion  mXdk- 
tigcr  geistlieiier  und  weitKcher  Gebiete  von  der  Gaugeriebtibarkeit  und  der 
hierdurch  hervorgerufenen  Bildung  selbstständiger  Territorien^  endlich  in  der 
Zersetzung  dw  Gaue  selbst  in  kleinere  Grafschaften  durch  Theiiuugea  und 
Gegnerschaften  der  herrschenden  Ganchlechter. 

Alir-  besser  ArgÄU  (Arisco  880,  pagus  Aroensis  882,  Arg-owc  1<^4, 
Ai*chgouwe  1<>65).  Er  bildete  mit  dem  Bonngau  zusammen  einen  (rau,  go- 
hnrtf^  zu  Ripaapen  oder  Niederlothringen  und  zum  Sprengel  des  Erzstifts 
Cöla,^  der  ein  nach  ihm  benanntes  Ahrdocanat  (decanatus  Arcnensis)  hatte. 
Seine  Grenzen  sind  im  Süden  der  Mayonfeldergau :  die  alte  VälkeneluMde 
swieehen  Trevirem  nnd  UbieiQ,  Gkmiama  prima  nad  seoimday  ürastttt  Trier 
nnd  CSha,  d.  h.  eine  Linie  von  Bhehteek  am  Bheine  den  Viskibeeh  (ünenl?) 
buMuf  Vax  Hoohacbt;  im  Weelen  der  Eifei-  nnd  ZOlpicbgaa  den  Adeowi- 
%aeh  hinab  eor  Ahr,  den  Visobbaeh,  die  Sllneh  «nd  Swiel  ^tbrng;  xm  Nor- 


Digitized  by  Google 


XIX 


äm  %  OQbgvi  in  4ae  Biektinig  rm  Rowbeig,  WdHM»iEg>  Schwtidorf  bii 
WcMiing,  Omt^fh  ttwt      fMa  den  Ahrgra  vom  Amlgwi.  ^ 

GeDwunr  iMeidbaet  »tebeik  4ie  Grenzp£anr«ieii  ^  oSlnild)«)  Ahr4ec«- 
Otto  Bitjttig,  W«14or(  Königifeld,  BlaBw«ilw  und  KoiMw^  d«ii  trifiriiebep 

4«  L«Bd<aipitoL9  Ochtondung  (MAyenfeldcrgau)  Lilteingen,  G9pu)flndorf) 

Beo,  Kempenich  und  Langenfeld  gegenüber.  Femer  bilden  die  Ahrgauplar- 
raicn  Alicnabr,  Hönningen,  Dümpelfeld,  Rapperath,  Mudstiicjd,  Burg-  und 
Jhurch  -  Sahr  sowie  iltiverath  die  GrenEQ  gegen  den  ebenfalls  cölnischen  Ei- 
fdgau  mit  Xurl.urg,  Adenau,  Kaltcn-Reiforscheid,  Schuld,  Wcj'sUofen,  öchunau 
und  MüüJBtcreifcl.  Unsere  Urkunden  nennen  nur:  CrachiUiheim  880  {das 
mtergegangme  Dorf  d  echelnheim)  und  Geroisbou«  882  (ebeufaUß  jUchi  mehr 
vorhakdettf  bei  Ahrweiler  geU^en),  endlich  Smoicba  1064,  ^  (8£mig  an  der 
Akrnu'lnduMg  aüe  Kr^  Ahrweiler)  j  als  zum  Gau  gehörige  Orte.  Von  Gau- 
gmte  mabtinm  Sioeo  1064.  P«lpld  1065.  Sicco  1074  (uMwe^elhafi 
Vctfabrm  ätt  Ort^m  von  Art,  die$€). 

fHV  «Mlw  YCigl.  mTenWeigaa. 

ArMIft-  fjNrlrttMgaii  Diiver  einen  TM  die»  aiten  taierischeii  L«nd> 
eupitele  «vch  des  jetzigen  Kreiaee  Wetslar  einnehmende  Gaa  sn  beiden  Sei- 
ten der  Lahn  bildete  unzweifelhaft  einen  Untergau  des  Unterlahngans  qnd 

tru^  den  2\amen  entweder  von  dem  bei  Uerborn  in  die  Dill  mündenden 
FlQsftcheo  Ard  otkr  von  dem  Dorfe  Erda  (Kr.  Wetzlar).  Von  ürtschiilteu 
kommen  vor:  Cruftorpii  (Qrofdorf,  Kr.  ]yetzlar)y  Waldgermice  (Waldgir- 
men  Grossherz.  Hessen),  Laie  (Lahr  hei  MUar) ,  Brcitenbacli  (bei  Greif en- 
ntein)^  Nievern  (Nunborn),  Bonemaden  (Bomhad^n),  Wordojrf  ujckd  Oberqt- 
darf  (alle  Kr.  Wetda^'). 

iriewefg«!  (in  Ardennensi  636,  Ardinne  762,  ilardinna  804.  Har- 
ducona  864,  pagns  Ardoennem  842,  Arduenna  898»  pegus  Ardunensis  928^ 
9oaat$tm  Ardennenwe  988).  Ediielt  seinen  Nemen  tod  dam  WaJi4g^b||:g« 
ißm  ArdneiinA),  welehjcm  iwh  ma^«»  dem  Eifel^Uteen  w^A  der  HUaa 
Ma  nnd  jetat  daa  ganse  belgMche,  den  Norden  des  deatschen  Idixembuiy 
vipA       Ki^rdwesten  dea  prooMiielien  Bq^t-Beiirka  Trier  dnaimint. 

Ein  orinindMeher  und  noch  Keoto  loealer  Name  nennt  dieaen  Strich 
auch  Oslihc,  Osning,  OisUng,  Oesüng.  Der  Gau  gehörte  zum  Herzogtbum 
Niodcrlothringen  und  kirciiiich  zum  Stifte  LüttleJi.  Die  in  dem  \'ortrage 
von  Mecraen  (s.  oben)  870  vereinbarte  Grenze  duichsclinitt  den  (  iau  in  zwei 
Ualftrn  in  der  Richtung  von  der  Maas  die  Ourtho  aufwärts  bis  zu  ihrer 
Quelle  inter  Bislanc  et  Tumbas  (Ober-  und  Niedor-Bensliiig  oder  Haut- 
Baa>BeUain  im  belgischen  Luxemburg  und  das  prenssische  Dorf  Thommen 
in  Kiaiie  M>ii»^)»  und  dann  die  Heeratrasae  entlang  in  den  Bedi^fii  w 

Digitized  by  Google 


Tbommen  Uber  Hm^Inischeid  und  Liehtenbom  nach  Bidbuig.  Da  der  Gm 
um  nur  hinBiehdich  ieia«r  nordw^stliehen  Hllfte:  Nord-Luzembnig  and  die 
premsiteheii  Kreise  Prüm  vnd  Bidboiig  intereeeirt,  so  wird  seme  Sstlicbe 
Grenze  gegen  den  Eilel*  und  Btdgau  in  einer  Linie  su  finden  eein,  die  von 
Ifoujoic  darcb  das  Wolfeveen  nacb  PrOm,  den  P^rttmfluss  hinunter  bis  Wax- 
"wciler ,  den  Diez-  und  Geybach  hinab  zur  Sauer  bis  in  die  Gegend  von 
Echternach  zu  zielien  wäre.  Die  Grenzparochien  Waxweiler,  Liclitenborn, 
Riughuöcheid,  Neuerburg,  Mettendorf,  Nussbauni  und  Echternach  sind  trie- 
risch, gehören  zum  T.andcnyiitpl  Bidburg,  also  Bidgau,  dagegen  geh«>rt  Ge- 
gen (Ober-  und  Nieder  )  zum  Ardonnergau.  Die  südliche  Grenze  fällt  zu* 
sammen  mit  der  nördlichen  Grenze  des  tri(»ischen  Ltandcapitels  Mersch.  Zu 
letzterem  und  mithin  zum  Methingau  (Wavergau)  gehörten  von  Osten  nach 
Westen  fortschreitend  Vianden,  Brandenburg,  Dieicirch,  TTeiderseheid)  Eei^- 
dorf,  Arsdorf ,  eo  dass  ehra  ron  Schlindermandeischeid  ab  die  Sauer  auf- 
wärts als  Grense  festzuhalten  ist.  Unsere  Quellen  crwShnen  als  im  Arden- 
nergau  gelegen:  Geina  784  (Oben-  und Nteder-Qegm  hei  Vtemdm  Kr,  Bid- 
bürg),  Prumia  (PrUm)  wird  als  an  der  Grense  des  Beda-  und  Ardenner- 
gaus  liegend  erwtthnt,  gehörte  aber  sum  Bidgau,  \llantia  843  (Vilance,  helg, 
Luaeeniburg,  nteht  Drenthe  wie  im  Index) y  Palasielnm  fisciis  noster  Königs 
Zwondebold  in  Arduenna  895  (kann  genau  gemmmen  weder  Pfalzel  a.  d. 
Alutiti,  noch  f^ahkifH),  Longcamp  in  pago  Arduenna  920  (nicht  Longcamp 
hei  HerncastH,  ebensowenig)  liurz  in  pago  et  coniitatu  Arduensi  928  (Portz 
hei  Mellrich  Kr.  Saarhur(f  sem,  u-enn  nicht  wie  [fcsagt  den  Loratitote/i  iri- 
dersprechende  Angaben  in  den  Urkunden  nicht  bloss  vorkommeH,  sondern  so» 
gar  häufig  sind).  • 

Von  Gaugrafen  kennen  wir:  Gielbald  768 ,  Herotmar  853,  Odacer 
901,  Ricwin  922,  Rudolph  947,  (iisolbert  (a.  d.  ardennuichen  Hause)  963, 
Goailo  982  {Oraf  von  Verd&n  und  Heraog  von  Niederhtkringenf),  Sigiftied 
und  Heinrieh,  sein  Sohn  (LeUterer  der  Herzog  von  Ba^em  aus  dem  Luxem- 
burg. Bauae  f  i€26)  998,  Tietbald  1072  und  98  (gteidue^  Oraf  im  Lut^ 
oder  LUUiehergau). 

Arcigan  (pagus  Anrelensis  1000)  kann  nur  ein  Untergati  des  grosseren 
Wawgaus  gewesen  mn.  Er  begriff  wahrscheinlich  den  Sprengel  des  trier. 
Landcapitcls  Arlon,  deutsch  Arel,  im  belgischen  Luxemburg,  d.  Ii.  die  bel- 
gischen und  luxemburgischen  J  'larreien  Arlon,  Körrich,  Kunzig  (Clcniency) 
und  Oljcr-  und  Nieder-Kcrsciien  (Haut-  et  Bas-Charagc),  und  wird  l(Hj(i  der 
Ort  Plattana  (jfif^f  Platte)}  htn  Bethorn  im  Grossherz.  Luxenihurg)  als  in  ihm 
und  der  Grafschaft  iJeiiiricha  (fhrafen  v.  Arlon)  gelegen  erwähnt. 

AtdgWI  (pagus  AualgaensiR  948,  Auelgouui  966,  Aaelgowe  970)  trügt 
seinen  Namen  nicht  von  dem  Oelberg  (Au^bergf)^  sondern  Ton  den  aahl- 


Digitized  by  Google 


niofaen  OrlBoliafieii  Amd,  in  der  Auel  in  der  Sieggegend.  Der  Gm  gehörte 

zum  cölnischen  Sprengel  und  bildete  deteea  Decantt  Siegburg.  Er  berährt 
unser  Guijjet,  d.  h.  den  nördlichen  Thcil  dos  Ki'eises  Neuivied  und  den  Kreis 
Altenkirchen  nur  durcb  die  darin  enthaltene  Grafschafi  Sayn  mit  den  Herr- 
schaften Wildcnbur/j  und  Schünstcin.  Ocstlich  war  der  Auelgau  durch  <lcn 
Westfalen-  und  liftij^cr-,  nürdllcli  vom  Cölntrau  begrenzt,  westlich  schied  ihn 
der  Rhein  vom  Ahri^^au.  Seine  uns  angehende  Südgrenze  gegen  den  Nie- 
derlahn -  und  Engersgau  bildeten  die  cölnischen  Greuzparochien  Alpenrod, 
HMheoburg:,  Altenkirchen,  Flammersfeld^  Asbach  und  Erpel  gegen  die  trie- 
rischen Hartenlels,  Herschbach,  Peterslahr,  Neustadt  und  Linz^  \vo  der  Kas- 
bach die  genaue  Scheidelinie  bildete.  Orte  gehen  unsere  Urkunden  nicht. 
Von  Gsugrafen  eraeheinen:  Herimann  948,  £beriMrd  966,  Godfrid  970, 
£no  1015,  Herimann  1068  (btük  Leuten  die  gleiiAnamigen  F/plegrafen). 

M-  tder  Beiagil  (pagos  bedinsu  800,  Piatabgewe  895»  oomitata»  Bie- 
deMk  948,  BeHgoirae  1051).  Er  trügt  den  Namen  von  dem  Römeraaetell 
imd  StetSonaort  auf  der  Trier-Cdlner  Straaae  Beda  viena,  dem  heutigen  Bid- 
bürg.  Dieaer  groaae  Qaa  gehörte  an  OberloUuriugen  nnd  nrnftaate  die  trie» 
liaehen  Landeapitel  Bidborg,  Kilburg  und  Theile  Ton  Remieh  nnd  Fieaport 
Oeitlieh  wurde  der  Bidgan  Tom  Mayenielder-  ond  £i£el-,  westlich  Tom  Ar* 
denncr-  ond  Methin-,  südlich  vom  Saar-  und  Moselgau  begren/t.  Seine 
Marken  gehen  etwa  von  Alf  a.  d,  Mosel  die  Alf  aufwärt«  bis  MÄuderecheid, 
dann  über  Weidenbach  und  ßiideslieim  In  gerader  Linie  auf  Prüm,  die  Prüm 
hinab  bis  Wax wciltr,  den  I>!ez-  und  Geybach  hinab  bis  zur  Sauci".  Ober- 
halb Bülicndort  setzt  die  Grenze  über  die  Sauer,  bei  Rcmich  über  din  Mo- 
sel, berührt  obcrhal!»  Saarhurg  die  Saar,  folgt  diesem  Flusse  bis  zur  Mun- 
dung und  der  Mosel  bis  unterhalb  Trier,  umscliliesst  dort  die  Orte  Kenn, 
Longpnrich,  Fell  und  Kiol  auf  dem  rechten  Moselufer  und  folgt  dann  wie> 
denun  aof'a  iiuliie  I^fer  zurückkehrend  diesem  Flusse  bis  Alf.  Die  Grenz- 
parochien  der  anm  Bidgau  gehörigen  trierischen  Landeapitel  Kill-  und  Bid- 
borg  aiiid  gegen  Osten  Crüv  und  Mandcracbeid  (GiUouleld  bt  Majenfelder- 
gan) ;  n9rdlieh  Meiabnxg,  MUrienhach,  Büdeabeim  und  FrOm  gegenüber  den 
Qolniachcn  Parecfaien  dea  Eifelgana:  Dann,  Dookweiler,  Hilteaheim,  Ober- 
bettiagen;  gegen  Westen  Deuerbnrg,  Mettendorf,  Nupbanm  nnd  Echternach 
gegenüber  den  lOttiehachen  P&rreien  dea  Ardenneigaus:  Beaalingen  (Bel- 
lain), WeuB-Wampaieh,  Uupperdiugen,  Heinerscheid,  Hosingen,  StoJaenburg 
(Dekanat  Btablo)  nnd  den  trieriaehen  Pfiunrelen  dea  Landcapitela  MeBSch, 
welcboB  den  Hotfaingau  begriff  (s.  d.).  Weiter  westlich  und  aiidlich  möchte 
die  Grenze  schwer  zu  fixircn  sein,  da  nicht  zu  ermitteln  ist,  wie  viel  von 
den  Landcopiteln  Rcnilch  u.  Saarburg  norii  zum  Bidgau  gehörte.  Donven  bei 
GreTcnmachcru ,  Leuningen  bei  Kemich^  i  aiia  bei  Freudenburg  und  Saar- 


Digitized  by  Google 


bur^  aelbfil  werden  tiiedrtlekUeb  als  im  Bidgau  gelegen  beeeiehnet.  Der 

grosse  Gau  wird  jetet  also  eingenommen  von  dem  g^röftseren  östUohen  Tiieile 
des  Kreises  Bidburg,  der  Südostecke  von  Luxembiire:,  den  nördlichen  Hälf- 
ten der  Kreise  Saarburg   und    Trier   Stadt  und   Land,    VVittlich,  ond- 
Heh  von  dem  Ii rd<siiio>('l]aiüöchen  Theile  des  Krcisos  ßerncastel.  Urkund- 
lich werden  im  ]>idgau  bei  uns  genannt:  Castrum  bedense  715  (BuBnirg)f 
Nathneim  759  ( Mauenheim  Kr.  Bidhurg)^  Prumia  infra  terminos  Bidenae 
atque  Ardinne  762  und  noch  oft  (das  berühmte  Kloster  und  QMu^en  Prüm)^ 
Marciaco  762  (wohl  nicht  Merwig  hei  FeiiUn  in  Imeoemimrf,  lotufaiii  JtfaMe* 
rv^  cd»  MetMtieh  hei  BidhurgfJ,  Billbciim  m  (einei  derBiOig  hei  Trwri 
WaeeerhiUig  m  ImamAv/rg,  WdeMUUg  Landht,  Triea^  Diey^e  snb  flwio 
SeliDuw  (Di^eie  hei  WMuAJ,  OfficiniM  toptt  Lnem  794  (Oher-  mtd  Ni^ 
dei^Oefiiingen  hei  WitäiehJ,  Wolfibelt  raper  fluVio  Nindeft  nnd  sup«» 
flnvio  ProBu»  798  oder  99  (Wolfsfeld  Er.  Bidhtitg  mtd  Nieder-  Weit  Kr. 
PHimJj  Altbaea  (?),  Meckela  cum  eccleaia  (Meckel  Kr.  Bidburg )  ,  Biliseo 
(eines  der  erwähnten  Billig)^  zw.  768  u.  814.  Kilibcrgo  Castrum  8<X)  fKüL- 
bürg  Kr.  Bidburg),  Mainonnis  (?),  Snperior  Wich  804  fSefer-  oder  Ober- 
weiek  Kr.  Bidburg),  Epternach  super  tiuvio  Sura  817  ('das  berühmte  Kloster 
und  ßtädtchen  Echternack  vn  fAixenibm^^iseheHj,  Uöeninge  817  (Ober-  und 
Nieder  -  Oellingen  Kr.  Wittlü^Jy  Zuttinge  (Zittich  in  Luocemhurg),  Adinea- 
heim  8^  oder  Edonsheym  c.  1098  (Idesheim  bei  Bidburgjy  Uttingon  826 
(Bmtmgen  bei  BidburgJ,  Metriehe  826  oder  Mesiielie  1140  (MeUerich  oder 
Meeeeriek  hei  Bidburg),  Iflineohe  826  (ßieeMok  hei  WeUekbäHg  Lamttor. 
IWsr;,  MeehtoiiTilh  aueh  Uaoqmla  839  (MeM  Kr,  Bid^J,  Omf^s^ 
(kann  nicht  Kirtpemeh  hei  Rheinhaek  cein),  Blohefan  (?)>  BMibnidorf  (Bi- 
chendotf  hei  Bidburg J,  Durinilo(?)  sv.  883  und  888»  Crom  896  (Oröfm. 
d,  Mced  Kr.  W^h),  Esliogis  909  und  Btuelinga  1140  (BseOhtgen  hm 
Bidburg),  Beuera  929  (Biwer  bei  Trier),  Waleewilerc  943  (?),  Marnemhle 
943  (dod  auch  zimi  Mostlgau  gerechnete  Mehring  bei  Trier)  ,   Villcre  super 
fluviura  Lisure  in  pago  Mosolcnsi  et  comitatu  Bedensi  752  (JJorf  bei  Wttl- 
lick),  Dundeva  959  (Oher-  und  Nieder- Donveii  bei  Orevenmacher  in  lAfoeem^ 
bürg),  in  pago  Muslensc  in  marcha  Burense  in  comitatu  Bodonsi  967  (Beu- 
ren Remich  gegenifher  Kr.  Saarburg),  Lendinga  967  (Lenningen  bei  RemicK 
in  Lttweinburg) ,  Mandersebeid  973  (Manderscheid  Kr.  Wittlich),  Buestadi 
978,  Bucbstat  1140  (Baustert  Kr.  Bidburg),  Frcnkinka  993,  Franohingen 
1051,  Frankingeii  1140  (Frenkingeit  Kr.  Bidburg),  Cirarbelilii  tiiiiic  aotem 
Sarlnireh  auper  flaviom  Sarone).  Lniea  994  (8aarburg  und  Leithen  Kr,  3mp^ 
hurg),  Alteitorf  (Aledorf  Kr.  Bidbitrg)  und  Menoe  sw.  900  n.  iiO0r(Mmek 
Kr.  Bidbitrg),  Rathefwdorf  1051,  Battresdorf  1140  (Bktercdorf  Kr.  Bid. 
bürg),  Hustet  (temun  mdA  BmMf)  1051  (Beeten Kr,  Bidburg),  Ebene  1Ö51, 


Digitized  by  Google 


EhlMiia  1141  fl^  hti  Bättatdoi^  wtd  Mmm  Kr,  BiHttr^),  AUenM  wm 
Vm  fAUdmf  hdßülbiirgfjy  LoimsImcIi  t^ms  fla^  h$i Bin»/aä Kr.  With 

QnmdaOffct  o.  10^  (Qrmtimf  Kr,  WiiOith),  Wadcii  n.  1098  (?)» 
Stadchflim  1140  (Obm^  wd  Nüde^-Stetkm  Kr.  Bidbmrg),  SimousfilU  1140 
BmtpdA  Kr.  Bi4burg),  %mß  t\4Ü  (Kenn  Schwäch  gegmißer  Ldkr.  Trier), 
lasda  1140  (J9»d  bei  Bekvmeh  Ldkr.  Trier) ,  Loncwtch  1140  (L<mg¥nck 
Ldkr.  Trier},  Vallib  U4Ü  (Oha'-  und  Meder-Feü  Ldkr.  Trier). 

Von  (laugrafon  orecheinen:  Luitluird,  Leutliai d  s78  n.  888,  Stepiiaii 
S95,  Widrieh  (der  Ardmner)  909,  (iudefrid  959  u,  03  {Graf  wn  Verdün 
»ind  Herzog  öo»  hiedtsrloUiringtn  f  Ottlio  978  (der  CarUinger  OtLo  Heraog 
Niederlothringen  ?)j  Herzog  Heinrich  (in  liaytm  f  1025)  993. 

RUfSj^Ml  (oomitatus  ßlcsioais  863,  1066).  Der  Gau  eihielt  seiueii  Na- 
mesk  von  dem  FlUascliea  .Blies ,  we^M  Sflargemünd  von  Osten  her  in 
die  Baar  tälU.  £r  gehörte  zu  Oberlothringai  und  wurde  ^vahr8che^nlich  doioh 
di»  trierwchen  Landcapitel  Wadrill  und  St  Wendel  gebildet.  Sein«  Q/Mr 
aen  siod  östlidi  der  Worms-  und  Spe^wgsiiy  nfirdllch  der  Nahe-,  'westlkh 
wid  aOillid»  de»  Moa«l-  und  SaiuqgaiL  Von  imierem  CMbivto  fgiSbSBinak  m  ihm 
die  Kroiee  Ottwei]v>,  SMrbiOokeft  und  Searlouii  leohlaii  Siivufen.  In  Ihm 
irmden  gmmt  die  Ceti«  a  Tenotü  803  (da»  Kheter  jeM  Mof  Nemdh»- 
kr  Kr,  OUwiiUrJ  imd  I«teltiqg«e  898  (Leidmgen  Kr.  SaarUmieJ.  Als  Gen- 
ipui  ene^eiAt  Odecer  893. 

Caragan  (pagua  CaroaqaMnis,  CherosviUa  762,  p^gm  Caroeeos  778, 
CtmM/fOB  881).  £r  bildete  einen  Untergau  des  Bidgeoi  swisdieD  dem  Prttm^ 
Qod  KiUfluaa,  stiess  nördlich  und  östlich  an  den  Eifel-  und  Ardenncrgau  und 
Qihm  mitljin  die  nordöatliclie  Ecke  des  Kreiset»  Prüm  ein. 

Erwähat  wciUcu  in  ihm:  L>vdunovil]a  zw.  762  und  804  Didunlsvilla 
(Dingdorf  icit  alle  folgendeu  i/n  A;-f  w«  Trümjy  Kumeriscor  (tis)  7fi2  (iiuincrs- 
hnmjj  Watthilendorj)  762  ( Weit  (Indorf j ,  Bir^s»  Bureas  762  (Birresborn), 
ßidoniscaim  778  (Büdesheirnj,  Huosa  831  (da^  rUmiAche  Aumva,  jetzt  Om)f 
W^lerrun  isuiila  852  ( WaHc.rshe.im) ,  hueuerdcöhcin»  943  (Sch  xrirzheim). 

Eiifi?au  (pagus  EHinsis  762,  Eifla  846,  p.  Eiflinsis  855,  Ett'linais  898, 
Hinflinsis  943,  Eiphlia  1197).  Der  Eifelgau  erhielt  seinen  Namen  von  deei 
Eifelgebirge  zwischen  Rhein,  .Ahr,  Roer,  Our,  Sauer  und  Mosel.  Er  ge- 
hörte SU  Niederlothringen  und  zwar  specicll  zum  Horzogthum  Ripuarien  und 
daher  warn  etflniaßhen  Sprengel,  detaen  Eifeldeoanat  (deeania  Eyflie)  er  gco- 
yraphiieb  geean  entspricht  OestUeh  begrenst  ihn  der  Ahr-  und  MajepfeW 
dsr,  Blirdlich  der  Zülpieb-  und  Roci^,  vestlieh  der  Ardenner-  und  südlich 
dsr  Bidgau«  Die  cSlnlsehen  Grenapfarreien  gegen  Osten  aind  Daun,  Wein- 
hH  Hehren,  DaiBofaeid,  Uhneo,.Ue8,  Kelberg,  Nürburg,  Adenau,  Kalten- 
MHKheid».  SehnU,  Wershofen,  .Schönau  und  MOnster-EUel  gegenüber  den 


Digitized  by  Google 


XXIV 


trierischen  Mutterkirchen  Gillenfeld,  Wollmerath,  Gillrabeureo,  Alflen,  UaOH 
feld,  Retterath,  Weiler,  Welohemth,  Wanderath  dm  M*ymMä»isv»  mä 
folgenden  Orten  dei  eSlnlachen  ALigata:  Hönningen,  Bnppenlli,  MndneheMt 
Bnig^  und  Kiroh-Salir  und  HnvenidL  Die  Nord-  und  WealgienM  dm  ES- 
foJgtns  fttllt  nicht  in  anseien  Beshrk.  Widitig  ist  aber  die  Ermülelang  der 
Sttdgrense,  d»  sie  als  Fortaetsuug  der  Sttdgrenm  des  Ahrgans  eine  waiin 
VOlkersdittde  ist.  Sie  -mtd  dnreh  «ne  Linie  markirt,  welche  die  cöblsdieil 
Kirchen  Ulmen,  Mehren,  Weiiifeld,  Daun,  Neunkiicheu,  Steinborn,  Kirch- 
"weiler,  Rockeekili,  von  den  triorischen  Manderscheid,  Meisburg,  Müiieübacb, 
Büdesheim  und  Prüm  des  Bidgaus  trennt.  Gegcn^vart^g  nimmt  der  Eifelgaa 
von  unserm  Bezirke  die  Westhalfte  de«  Kreises  Adenau,  die  Nordwestecke 
von  Cochem,  fa.-t  den  ganaon  Kreis  Daun  und  den  nordöstlichen  Theil  von 
Prüm  ein.  Urkundlich  kommen  vor:  Sarabodifluilla  762  (Saresdorf  Kr.  Daim)^ 
Magininga  838  (?),  Mulinhart  888(?),  Bettinga  846  {Ober-Bettingen  a.  d- 
Ktü  Kr.  Dtnm),  Gesliehestorph  soper  fluTio  Notinna  %4ß  (Qämhrf  bei  Nö- 
iAm  o.  d  Erft  Kr,  OemlUu^,  Bnmnilaie  866  {BarȤihr  Kr,  Admimtfi^ 
Hnonfelt  866,  Hii£EiBlt  875  (Hoffdi  Kr,  Jdmum),  Totondoip  888  {Tmioof 
Kr.  OemOn^,  Opplnga  975  (?),  OUdidm  876,  Ochisheim  1051  (UeixMm 
Kr.  Dam,  VgL  die  tehr  genam  Begrtmmg  der  Kirekm  JJetMm  umd  JM- 
ftretheid  ffTS  B.  I.  8.  301),  Riferesscheit  975  (Kalten-Reifemcheid  Kr.  Ade- 
nau), Muschc  975  {Müsch  Kr.  Adenau,  nicht  Kr.  Mayen),  Rodoroii  575  [Hodr 
der  Kr.  Adenau),  Lintwilere  IIM  [Lintweiler  Kr.  GemVnd),  Hoinbuiio  1114 
{Hünunel  ebenda),  noviuii  Monasterium  in  Eiftia  1086,  1112,  uilla  Monast©- 
riensis  in  Eiphiia  1197  und  1203  {Mümter-Eifd  Kr.  Kheinbach).  Als  Gau- 
grafen kommen  vor:   Manfred  844,  Matfried  855  {Vorfahre  der  Grafen  von 
Wied^),  Albuin  898,  Herimann  975  und  78  {wahrscheiM^  der  gM^^ 
tige  Ffalegraf  und  Ahnherr  der  Grafen  von  Virneburg). 

«■rieh  (pagoB  Hcinriciit  780,  Eniiohi  880,  Heinnke  888,  ESnriohe  1028, 
1051,  1107  und  1182,  Einriehba  1089,  ESnriehi  1042,  ßynridw  1168). 
Der  Gau  trügt  noeh  den  Namen  und  begreift  die  ganse  G^nd  fmn  Tm- 
nus  und  der  Wisper  nOrdlidi  bis  mir  Lahn.  OeetUch  b^granate  ihn  der 
Nieder-Lahngau,  wesüich  der  Rhein.  Der  Qm  gehörte  anin  trierisohen  Spren- 
gel und  srwar  zum  Theil  des  Landcapitels  Boppard.  Jetzt  ist  er  gan«  im 
HerzogtliUiü  Nassau  enthalten.  Bei  uns  kommen  vor,  tlieils  zum  Lahn-  theils 
zum  Einrichgau  gehörig:  Nasongae  790  (Nassau  a.  d.  Lahn  A.  Nassau). 
Squalbach  790  {Ih/rg -Schwalbach  A.  DietzJ,  Haonstat  790  {Haust ätien  A. 
Dietz),  Caldenbach  790  {KaÜeti-Holshau,He^i  A.  Dietz),  Bonmheim  790  (l^w- 
benheim,  jetzt  Kirberg  A,  Dietz),  Thabernae  790  (Dauborn  A.  Limburg), 
Heringae  790  {Heringen  A.  Limburg),  Aendriche  790  {Ennerich  A.  Run- 
kd),  Uillara  790  Weyer  A.  limM)^  Xheodissa  790  (DieU)^  Abothiaaclieid 

Digitized  by  Google 


XXV 


[Habt  tc^rheid  A.  Dieiz)^  Larheiiii  (9i)  (noch  so  A.  Dieiz).  Beetimmt  aber 
im  EmricJa  gelberen  sind :  in  Grambrikero  marcu  8öU  {Gemmerich  A.  Brau- 
hack),  Bruibach  882  {Brauhach  a.  Hk,),  Prichina  1023,  51  u.  1182  {<>her^ 
mid  Nieder- Bredtm  Ajiü  Limburg),  coraitattie  Mariuelis  1031  u.  1039  {Mn- 
ria^  A.  JNattmim),  Wslmidii  1042  {WduM  Ä,  St.  Ooanhanäm),  Dnif 
iftfciigen  1107  (prmtpnMg  tag  hti  Kmd  A.  Lam^maomähaieh)^  DomlMeii 
1107  {iimm  diu.),  OttedHeffbnbaAh  (mk  «o  A  AoitaMa»)«  Von  QwBi^ 
iw  kooMMii  vtfamdlkh  vw:  H«go  978,  Bertiiold  10i2,  Arnold  1060  and 

IlgerSfM  (pa^us  Engrisgue  831,  Engn-iscgenin  880,  Engrisgouue  958» 
Ingeris^gouue  lOi  J,  Engirisgowe  1021).  Der  Name  dea  Gaus  scheint  von 
einem  Volkanamen  Kngern  odor  Ingern  herzustammen  und  entspricht  Ictz- 
kicr  auch  den  Ingnonen,  welche  Ptolomaeus  (ieogr.  II.  11  biidlicli  von  den 
TenchtL)  cn  am  Rheine  wohnen  liisst.  Der  Name  !cltt  iineli  in  zwei  Orten 
l^ntrers  fort.  Der  Engersgau  bUdeto  genau  das  trierischc  i.andcapitel  Cu- 
Qoi4em-£Dg«n.  Er  wird  östlich  Tom  Niederlahngau,  sUdlich  von  der  Lahn, 
Um  ihn  vom  Etnrieh  eehadet^  ireeiUeh  Tom  Bheine  mid  nOrdlicb  vom  Auel* 
fw  begreiut.  * 

Süd*  omI  OMgMMe  ist  dardi  die  BeMbreibiiiig  dei  tneritcbMi 
BwiBfiMiMw  Spukimbetg  II.  424  gegeben,  der  die  ettdliehe  ÜMlfte  des  Gew 
eiulilum  Ton  lülederkkiifllriik  die  Um  «iifirMrto  bis  snr  M findong  der  Am 
(fM  QM'  cder  GeOiM)  oberhalb  NsMaUt  letelera  Beeh  «irfwiiti  Iii» 
nr  HUDdoDg  der  Isen«  {Eiahach),  den  BSsbach  hineaf  Uber  Meodt  neeh 
BfllferBkirchen  (beide  Kirchen  eingeschlossen).  Von  Helfcrskirchen  ging  die 
Grenze  wcittr  aul  iiartenfeln,  wo  sie  sich  zwischen  den  tricri^chen  Pfarreien 
Peterslahr,  Nenstadt  und  Linz  und  den  cölnischen  Kinhen  des  Auelgaus 
Hachenburg.  Altenkirchen,  Flnniriiersfeld .  Asbr^ch  iiikI  Fai^mA  hindurch  di- 
reict  auf  den  Rhein  2U  bewegt.  Jetzt  nimmt  der  Gnu  den  ganzen  Kreis 
Neuwied,  den  ostrheinischen  Tbeil  von  Coblenz  und  den  Westrand  von 
TOD  Nassau  ein.  Von  Ortschaften  werden  erwähnt:  Meinburo  821  {Mein- 
kern  hei  Isenburg  Kr,  Neuwied)^  Ibingdorf  880  (?),  üidhergis  {Würges  A, 
Mimkibmr),  Hohingen  1019  (M&mmigen  Kr,  Neuwied),  Bive»  1021  (Ober- 
wd  Nitder-BOer  hei  Neuwied^,  Iriodu  1022  (IWtfft  hei  Neuwiettj,  Omn^ 
We  1022  (ChimiiMl  hei  Sdten  «n  Nat»m),  OeDeenrode  n.  1100  {f  niögU' 
Aintm$e  dm»  untergegangene  Veneenrode  hei  Spurkenburg  in  Nauau), 

•Ton  Geugnfon  eneheinen  Weltbralit  958,  Otto  1019  {der  gUickeei- 
%  Oraf  p<m  Hammentein),  Ello  oder  Hello  1021  und  22,  IMHd  {öraj 

Wied)  um  11(K> 

HlBdsrAc'k  f  I  hind(\sruchn)  wird  zwar  1074  neben  dem  Ti-ach-  und  Na 
Wgau  als  ein  p^us  bezeichnet,  kommt  ausserdem  nie  mehr  als  ein  solcher, 


Digitized  by  Google 


woiil  aber  auch  noch  iieutc  als  die  ideographische  Bezeichnung  der  gaosen 
HöhenHache  zwisclien  Rheim  Soonwiild,  Hodnva]  !  usul  M(^el  vor. 

Lüitügau  (Lo^ouahti  pnguä  infei  ior  I.ognahi  821,  p.  Logvnacctins 
882,  Logonahe  910,  Logeimhi  1053,  Loggenahi  1111,  Logeuhai  1154,  Lo- 
geae  1158).  Der  Niedcr-Labngau,  der  in  unseren  Bezirk  fällt,  während  dor 
zum  mainzischen  Kirchensprengel  gelkärige  OberUbngMi  Hessen  angehört^ 
dehnte  sidi  su  beideii  Seiten  der  Lahn  aus,  gehörte  atir  trleriecben  Rirdieti* 
iMmviiiB  waä  wulrde  Ten  deren  iUndetpitob  Diedtirefaeo  aikd  Weteter  vaa>' 
schrieben.  Seine  westliche  Greiise  g^en  den  Engersgan  bilden  der  G«lb^ 
und  Eisheefa  bk  Meudt,  die  engenigauisehen  P&rraito  UetfenildvclMn^  Hnr- 
ienfeli,  Henchbach  und  die  eölnische  des  Aaelgaw  Hachenburg.  In  nftrdfi^ 
cfaer  fiiehtong  tnuinte  ihn  der  Ntsterfluse  mit  der  schwanen  Niaiv  bis  aar  Hübe 
dea  Westerwalds  bei  Neokiteb  Tom  Hai^A  i>;aij  nnd  eine  grade  Linie  tther 
Herborn  nach  Qiesaen  vom  (jbcrlahngau.  ( icgen  Osten  gren^ste  der  NiedeiV 
Lahngnu  un  den  Gau  Wettciiiha  in  der  Juditung  von  Glessen  nach  Kloe- 
berg,  Brandoberndorf,  Alt-Weilnau.  Siullicli  -^tiessen  an  ilm  das  Könlgsson- 
derc  und  der  Kheingau  in  der  Nähe  von  Idstein,  Wesihcb  i>l  die  Crrenzo 
g^en  den  Einrieb  bis  Eur  Lahn  unsicher,  da  hier  Ortsehattcu  noch  ober- 
halb Limburg  (z.  B.  Brechen)  bald  als  zum  Einach  bald  zum  Labngau  gehörig 
angeführt  weiden ,  Limburg  aber  seibat  gana  bestimmt  in  den  Niederiahn- 
§UL  gefaSrte.  Unser  Kreis  Wetalar,  welcher  Ton  dtei  Qau  Ardahe  (s.  die» 
aen)  flingenoninien  wnide  und  ein  graaaer  Theil  von  Kassau  sind  in  dem 
Qaa  be^iflbn. 

UrkundUefa  eiadieinen  bei  «na  allerdinga  tanbeatinuni,  -  ob  aoni  Lahn^ 
oder  lÜnricbgau  gerechnet,  Naaongne  790  {Natäau  «.  d.  Lahm  Jl  NmBatm)^ 
SquaUweh  790  {Burg-adnoalba^  A,  Dim),  Haoutat  790  (SatuiUUm  A, 

D%etz)y  Caldenbach  790  (Kaken-Hdzhamen  A.  Dietz)^  Boumbeim  790  (BU- 
benheim  jetzt  Kirberg  Ä.  Dietz) ,  Thabcrnae  790  (Dauborn  Ä.  Limbi»rg\ 
Hcringae  790  {Heringen  A.  Limburg),  Aen(h-iche  790  yLnnerich  A.  HvMket)^ 
Uillarc  790  {Weyei-  A.  liuixkel),  Tlieudij^sa  790  {Dietz),  Abothisscheid  (fla- 
benscheid  A.  Diets).  Larheim  790  {noch  so  A.  Dietz)  ^  ^Valthusa  in  der  su- 
perior  logana  {Waldhamen  A.  Weilburg f)^  Brcchenc  910  {Ober-  und  Nie- 
der-Brechen  A.  Limburg),  Lintburc  910  {Limburg  a.  d.  Lahn),  Villmar  105S, 
Vilmar  1111,  1164  maior  et  minor,  {Gross-  und  Weniger- Vüninr  A.  Hun- 
hd)j  Arenunrt  XlH  (JrfuH  A,  Runkd)^  Zultebaoh  1154  iFtdkenback  A. 
BmKMf),  Selebanh  1154  {Stdbach  A.  BwtJcd^^  Hnmenowe  anpedor.et  in- 
Mor  1154  (JumAMK  A,  KwiM)f  Hnttnenbeieh  1154  (BUÜenbaeh  oder 
Laittpua-MifMach  A,  Evnkd),  Vlrdenwert  1154  (versekwundm)^  dabpach 
1154  (Ober-  und  Nieder- (Haibw^  A,  iMiawblrt  1154  (Tn^fw* 

A,  AwM),  Veld«  1164  (FcUen  A.  IMmrg),  Wih«  1154  (  Weyer  A.  Em- 


Digitized  by  Google 


xxvn 


kel),  Brichene  supenor  1154  (Ober-  Brechen  A.  Limburg),  Nassove  1168 
(Stadt  Nassau  A,  NassaUf  die  Burg  laq  ic  ihrschexnlich  im  Kinri<hgfiH }.  Von 
(Jraugraferv  erscheinen:  (^huonra<hi8  liiius  Eberhardi  910  {iJoi^rad  Kwei^old 
t  948),  Otto  912.  Fbcrhard  954,  (Jotebohl  1()53. 

^tyflfeld  (paguB  Maiginensis  682,  Magnisis  763,  Magninm^  772,  Mei« 
niUAd  888,  pagiu  MeginensiB  895,  Meginovelt  905,  oomitatue  liagnaceneis 

pagns  Maginensis  964,  Meinvelt  1103,  pagus  Miginoitti  wi  1130). 

Die  Annahme,  das«  der  Mayenfelder  Gau  seinen  Namen  von  dm  hier 
Abgehaltenen  MaMbldem  dar  Fnmken  erhalttn  liaben  ao41,  eotbebrt  histori- 
tehm  NackmiBei.  fiber  möcihto  di«  Abltttqng  i&  dem  in  der  Bütte  4m 
CUoB  g«legeiieii  Otto  lUyan,  M^gon»  det  10.  Jahrfcunderls  so  finden  Mim, 
Dir  Qm  g«hOrto  lu  OMotfiriiigeii  und  nun  tnmSttkea  Sprengel  Lendni» 
pHel  Odileoding  nnd  dieilwdM  Zell.  OeeÜieh  eehied  ihn  der  BMn  voltt 
Engersgan.  NttrdUoli  begienite  ilm  der  ripnaiisebe  nnd  oOlniMhe  Abrgeii) 
tveitiiih  der  SübI-  nnd  Bedagau;  sttdlieb  der  Tredurgau  (niehl  die  Hösel). 
Jelst  nehmen  ihn  ein  der  genee  Erei»  Heyen  vnd  TheOe  der  Kie&w  Ahi^ 
waler,  Adenau,  ^Cochem,  Coblene  und  St.  Goar.  Die  als  uralte  Völker- 
marke bereits  beim  Ahr-  und  Eifelgau  erfirtr i  te  NtaU-  und  Westgrenze  läuft 
am  Fasse  des  Rheineoker  liui  gl><  r^en  vom  Kl>enie  ab  den  Viiixtboch  hin- 
auf, geht  nördlich  von  Ollbriick  und  Kcmpenicl»  auf  die  Hochacht  zu,  wen- 
det sich  dann  südlich  an  Kelberg  und  rilmen  vui  l  f  l  aut  ( i ilU  nfcld,  Dann 
folgt  sie  dem  AlffluHse  bis  zur  Moeel,  überschreitet  dieselbe  oberhalb  Merl 
und  nm^chiiesBt  danu  die  stIdlichG  Hälfte  des  Moeeltiuüa  in  einer  von  Merl 
nber  Grenderich,  Stn'mmig,  Lieg,  Macken,  Marienroth  gezogenen  Linie.  Bei 
Lay  «etat  die  Grenze  ttber  die  Mosel  und  folgt  derselben  bie  aur  Miindungy 
aodeee  Lützel  Gobienz  znm  Mejenield,  Coblenz  aber  seihet  zum  Trcchirgao 
gehörte.  Die  n4)rdKcfaen  und  ireetUehen  QmDiperoehien  «rieriaoher  Seite 
■ind  lifttBingen,  Glinniftdorl,  Ziaeen,  Kempenjeh,  LangenlUd,  Wandenlh» 
Welehemth»  Weiler,  Betteredi  und  Uersfeld  des  Landdeeanete  Ocfatondwig, 
Alflen,  Gillenbeiirsn,  Wellmerath  md  OiBenfeld  dee  LendeepHcIs  Zell.  Ge- 
gentiber lieigea  die  oOlnieehen  F&rreien  Breissig,  Waldorf,  KSnigelild,  BIm- 
irdler,  Kesseling  des  A-hrgaus,  Adenau,  Nürburg,  Kelberg,  Ues,  Uhneo,  Dar- 
seheid,  U ehren  nnd  Weinfeld  des  Etfelgani.  CrKff  gehlfrle,  obwohl  dunwl 
als  Buin  Maymifelde  gehörig  aofgefQhrt,  mm  Landeapitel  Bidburg,  dso  s»> 
eher  zum  ßidgau.  Die  südliche  Grenze  ist  schwerer  zu  bestimmen,  ist  aber 
vielleicht  in  der  der  Lujidcapitcl  Cardcn  ui^d  Boppard  zu  suchen.  Da^s  der 
Gau  sich  auf  das  rechte  Modeln t<  i  ausdehnte,  steht  durch  die  Urkunde  168 
II.  211  fest.  Pfalz^raf  Heinrich  vorpfiindet  darin  den  Grafen  von  Öpanheim 
comitinm  in  Inruclde  ex  ilhi  parte  Mosollc  d.  h.  auf  der  Seite,  wo  der 
Ausateilungaort  6tahleck  Uber  Bacharach  liegt.   Der  Gaooame  Maifeid  ist 


JDigitized  by  Google 


noeh  heute  im  Gebrauch,  beaeichnet  ftbo*  nur  mehr  die  sehr  fhiehtbm 
Hochebene  zwlsclieii  MUnster- Maifeld,  Mayen  und  Ochteudaog.  Die  ür- 
kundcu  siiid  sehr  reich  an  ( )rt.snainc)i  (hcses  Gaus, 

Antonnaconsc  castelluni  562,  Anteriiacum  caBtelluiri  859.  Bei  Ander- 
nach im  Mayen! ( 11  <  sehlu«:  Ludwig  der  Deutsche  Carl  den  Kahlen  876, 
Andernacum  11.  .Inhrh,,  Aiuieriiacba  1052,  Anturnacuni  1196.  {'In.^  liinner- 
caitell  Afitunnarutfi,  Jetzt  Andemarh  Kr.  Mayen),  Cootrua  antiquum  uobiii- 
tate  Caput  8chuu  562,  Ooiitraua  865 ,  GontereveD  1030  {Gondorf  o*  d.  Mo- 
ad  Kr.  Mayen) ,  Eccicsia  S.  Martini  in  pago  Ankbitivo  760»  in  pago  Mag- 
niBM  772)  baaiüca  8.  Martini  quac  Ambitiunm  voefttur  in  pago  Maginensi 
964  {MUtuter'Mmifdd  Kr,  Mayen).  Die  BcsBeidinuiig  pagus  Amhitivus  für 
die  Umgebiing  ron  Kttniler-linifeldi  di«  vortnflKeke-  niUifitritdie  I«ge  des 
Orln,  der  ratbin  das  Rhein-  nnd  Moaeltlud  behemefat  und  wwwcifelhafta 
Sporen  Hteuschor  QeliKiide  eufwaist,  viDdieiiien  ilim  die  sweifeUuCle  £bxe 
der  Vkes  AmbitarviiiB  eder  AniburtiniiB  -sepFa  ConfloenAeB  m  seb,  den  Pli- 
nini  ab  den  Oebnttoort  dci  GaUgnl«  beieiidinet.  Zerf  bei  Com  a.  d.  Baav 
hat  nieht  die  geritzte  Bereditigung,  pMurie  768  (Pommetn  der  Mo- 
9d  Kr,  Ooehem),  OmUm  836,  Karduie  1108  (Cardm  im  der  JCr. 
Coekem),  Condendon  c.  840,  Condadono  913,  Chundcdo  1061  (Cond  ^ 
genüher  Cochenn) ,  Liomcna  865,  Limaiiu  10.  Jahrh  ,  LicLueiio  {^Lehmen  a. 
d,  Mosel  Kr.  Mayen),  Windinge  865  {^Winmnytu  a.  d.  Mosel  Kr.  Mayen), 
Haganbahc  866  (^Haiubvch  Kr.  (Whem)  y  Rivinnacha  888  {h'iih'^nneh  Kr. 
(Joblenz),  TTIndiga  eum  silva  quam  Cond  riuulus  ulluit  888  {\\  mningen  mit 
dem  je/isnts  der  MoseL  Iteyeiiden  IValdc  nm  (  'ander  JJnch) ,  sartus  Ridrnas 
8upei'  tluvio  Ridenas  {Retterath  Kr  Mayen),  Blcide  895,  Piaida  10.  Jahrb. 
(FIomU  Kr.  Mayen),  Ethegreia  10.  Jabrb.  {Ediyer  a.  d.  M.  Kr.  Oochem)^ 
Alcana  iuxta  Muacilam  lO.  Jahrb.,  Alkena  u.  1010  {Alken  Kr.  8t.  Goar), 
Keticbi  10.  Jahrb.  {Kettig  Kr.  CoUenz),  üelUn  10.  Jahrb.  {Oher-  vnd  Nie- 
derfeü  a.  d.  Maed  Kr,  St,  Goar),  Pruteoa  898  (Bruttig  bei  BeiUteCn  Kr. 
Cochem),  Mdrla  913,  Heirle  1051»  Merle  1056  (Merl  hei  Zeü).  Der  Ort 
wird  ISO  ab  Jm  Moeelgan  liegend  beaeiebnet.  Brak  9S6  (Brohl  hei  Gar- 
den Kr.  Codiem),  Borg  9S8  (Burgen  a,  d,  Motd  Kr,  8l  Goar),  Gnliaa  9S8 
(Gide  hei  CJbNena),  Natiahcim  and  Uerikenroth  948  (NadUaheim  Kr,  Menfe» 
wnd  Wdehera^  Kr.  Adenau),  Die  Beadireibung  der  beidenectigen  Paro- 
obialgrenaeo  I.  d40  giebt  zugleich  die  Westgrenae  dee  trienBchen  Mayen- 
felde  gegen  den  oSbiieehen  Eifelgau.  £ilba  963  (AlhemMe  hei  Kruft  Kr. 
Mayen Martiliaco  964,  Mcrtelacba  um  1010,  Merthilaka  1103  (Mertloch 
Kr.  Mai/i/i).  Suascha  964  (Mosel-Silrach  Kr.  Mayen),  Cuttiaca  964  (Küttig 
Kr.  Mayen),  Iluueri  964  (liiiher  Kr.  Mayen),  inonasteriuni  puellarum  Kes- 
celenheim  966  {der  Marienliof  oder  bchonborndmt  hei  Kessdheim  Kr,  Coh- 


Digitized  by  Google 


Im),  KiTenhcim  1006  (Kmßmh$imKr,  ONiiem),  OQtanhdm  mm  1010  (ÜTo^ 
uMm  Kr.  Mmfm)y  OUlMt  1016  (OOlenfelä  Kr,  Dmm)^  Hbimmui  1022 
{(hmHg  Kr,  CbUaw),  Puleeb«  1052  {PM  Kr.  Ma^en) ,  silva  Putfaena 
(VoM  ITooAiknA«««  5ct  jfr.  (JbcAan),  Tri8/1103  (2V«i^  «.  il. 

.Uo.-*?/  AV.  Cochem)  ^  Allsinza  11U3  {Allenz  bei  Polch  Kr.  Mayen)  ^  lüricha 
llUo  {Ktiig  hei  Polch  Kr.  Maffen),  Eichin  1103  (Kirh  bei  Ändemach  Kr. 
Matfen)^  Zeissin  1103  (Ob&r-  und  Niederz ijnff^n  Kr,  Ahrweiler'^ j  Wilre  1103 
[Weiler  bei  Mmreal  odei"  Burgbrohl  Kr.  Mmjm),  Btige  1108  (Bergbof  hei 
f'nrd*^i  Kr.  Cochem  f)^  Inika  {Einitf  Kr,  Mayeu)^  Fraesena  1103  (^Frettefier 
Hof  bei  Ochtendung  Kr.  Mayen),  UheUa  1103  (?),  Croui*  u.  1130  (Oft» 
Kr.  WittUek).  D«r  Ort  wird  895  ««ifier  kigeyicben  Lage  enfsprechend  zum 
fiÜgau  gerecbnet  AJa  QMi^Mkn  werden  genannt:  Megiagos  «888  oder 
l^pogand  895y  Bardiard  906,  fieraiigar  913,  BTerluurd  928,  Udo  968  n. 
/  4.  (e.  d  laknjfa»i$ekm  Htmei)^  Becclm  oder  Belfaelin  998>  1006  vnd  19, 
BMiiold  1016,  Beriolf  1032  u.  56,  Beidin  1103  («üe  LtMtrm  makf^ekemM 
wä  de»  ^feiekatUiffm  Cht^tn  im  TttMrgmt,  wnd  m  Tni»  dktdkm  PerMne»). 

IdkiiiSau  (ooBntatas  BMungouniniis  926,  Ifitbe^owe  960).  Dieew 
Gau  gehörte  cor  trierischen  Kirchen  »Proyine,  so  "«He  enm  Henogthum 
Oberlothringen.  \'om  Metzergau  (pagns  Metensis)  ist  er  wohl  zu  un- 
U^rschetdeu.  Er  bildete  einen  Untergau  des  grossen,  fast  das  gan>5ü  Lu- 
xemburger Land  einnehmenden  Wavergaus  und  umfasste  die  trierischen 
Landeapitel  Mersch  und  Luxcmbiirur,  vielleicht  au«'ii  etwas  vom  Decanat 
Remich,  ako  fast  die  ganze  südliciic  liiilfte  des  Grusshenüogthum»  Lu- 
xemburg. Nördliche  Gronzpfarreicn  des  trierischon  Methingaus  gegen  den 
cölnischen  Ardennergau  sind  Vianden,  Brandenburg',  Dickirch,  Heiderscheid, 
fifchdorf,  Arsdorl  Westlicher  Noobbar  ist  der  kloine  Arelgau  und  sIldJieher 
tmd  iJitiieber  der  Bedagaa.  üntergMi  des  lielbiiigatti  iat  wiederum  der  kleine 
AlNBqiaa  (pegw  Abeooenits),  der  aber  nur  dee  Tbal  der  Aldg  oder  AI- 
«Ite  in  der  Kxho  too  Lnxembutg  begriffi»  babcn  kaaii.  Von  Ortiehaftan 
nd  Qnfeii  beider  G«oe  kommen  vor:  In  pego  AleeBcenii  in  eomitatu  He- 
AiegOQiiiDio  UmnuyE»eoelena  926  {Wemmkiirckm  GrtBsker»,  LtnenOm^), 
MttAn  in  oomitelii  Hithegowe  eni  Oodefridi»  eomee  fmeese  Tidetiir  960 
fMitmer  ebenda)  ^  munitio  in  pago  Methingouui  in  comitatu  Godefridi  comi« 
tii  super  ripani  Alsuntiae  963  (Luxemburg  selifüt)^  Petrisola  in  pago  Alsun- 
tia*'  1>?;J,  Steinselcö  in  pago  Alsunciao  1224  (Steinael  ebenda).  Der  Graf 
''ouiiicii  96U  und  3  wird  fiir  den  gleichzeitigen  Herzog  in  Ni^^der)<»tbrin- 
gen  aus  dem  ardeoiiischon  Goschieclite  der  Graten  von  A'erdiin  gehalten. 

MeSflgftB  (pagus  Muslensae  646,  pagus  Muslinsis  752,  Moslinsis  826, 
Moslaoenai»  943,  Moeelonsia  996,  Muselgavi  1066,  Moaeiguue  1065).  Da 
im  Gaa  miipeilen  ab  d«r  gtograpbieofao  Name  dee  ganaen  Moaelgebieto, 


Digitized  by  Google 


bänfigtr  ideotiscfa  mit  dem  Herzogtbome  an  dir  Hösel  (ducato»  MubHum 
783,  pro^inciA  MoieUana  840)  d.  h.  Oborlotbriogen  aufgeTubii  wird,  eo  wird 
die  fiiiiit«»  eines  beeondeBBii  ÜMfilgatts  gelmigoet  D»  iodfiSBen  oicb*  Vikr- 
Mtninlirii  iit,  de«  dae  ganae  xvohta  MoMioftv  vom  Bßüf-  «od  Bad^gwi  «b- 
■wirti  aum  TnehiigBa  gehikt  kabaa  a«lkp  (pm  JS^h^gm  kmx^  ee  aiolit 
gahOntty  da  deraelba  mainawich  irar),  ao  bbÜmi  wir  tilr  diaam  lAndatrieli 
d.  b.  daa  HmßtMbm  wwättkm  dar  Howl,  dam  Idar-  qnd  BoobTrald  Mf 
dar  Efauatena  aiaea  beMndam  Moaelgana  beetaban,  aebaii  uaa  aber  in  die 
OflBiögliobkiit  Tflnelat,  denaalben  blatarieeb  an  belegen,  da  wma»  Urknn- 
den  nur  Orle  daa  Bidgaua,  ala  Onte^pia  dai  ÜMelpagus  vatf Obren.  Bbenno 
kommen  der  Gau  Wanaloo  und  der  comitatna  WaJdeirfiuga,  sowie  impliciie 
der  Carot-  und  Rizzigau  nur  als  Untergaue  des  Moaelgaaa  vor,  der  bior 
alsö  orten büf  einen  provinciellen  Charakter  hat.  Wenn  wir  an  der  Existeiijs 
eines  ctif^eren  Moselp^aus  auf  dem  rechieo  Moaciuior  feathalten,  ao  wüide  der- 
selbe das  gan^e  reckte  Sa;ir  und  M.08cluidr  {die  Ortschaften  des  Bedagaus 
unterhalb  Trier  ausgeDoninjen)  bis  zum  Hoch-,  Idar-  und  Soonwald,  etwa 
in  die  Höhe  von  Kircbberg  und  von  da  zur  Mosel  unterhalb  ZeU  d.  h.  die 
tneriBohen  Laodcapitel  Wadrill,  Piesport,  ZeU  und  Garden  z.  Th.  umfaaat 
hab(^  und  jetat  durch  die  rachtaaearifi/phen  resp.  mosellaniachen  Theile  der 
Kreise  Menig,  Baacbnrg,  Trier,  BenieMiel  nnd  ZoU  repittaeniin  aain.  Von 
Oalaebitfton  eiac^einon:  in  pego  Hualensae  in  marca  Burense:  Macbara  646 
(09<tmmmBhem  in  Luasemkittgy,  Gorriche  646  {Körrig  Kr,  Saarbur^},  fiel- 
ddbmno  «4fl(?),  Hitdenaehri«  646  iHiUethmm  Kr,  Dmmf),  WnaleWm 
646  (WmUm  Kr.  Mrnmg),  Spcia  646  ((ey  Ui  ZdQ,  firannidie  646,  fira- 
nft»  «.  810  (Jons  o.  dl  ^hiner  m  Lmmhurgf),  jSaniagaa  790  (?),  Uaa- 
«ingum  758  {MtMmg  Ukr,  Tri»),  fieiaeun  762  (Sehmeieh  Mibmi.),  eaetram 
Nedaeon  753  {der  Hhmtck»  Nowiomagm,  Netma^  Kr,  Bememdd),  Vimt 
vt.  810  (AUmet  hei  Uimiorf  tn  Isareaiftiir^) ,  Federieb  «.  610  (FtideUth 
Landkr,  Trier),  Lalankin  n.  SlO  (Hetfamt  Kr,  Banhmg  /),  OnainMlo  826 
(CUiM^rath  Ldkr,  Trier)  j  Borias  843  (etat  Birgte  Bmteete  von  762  im  Ca- 
rosgau  ßirresbam  Kr.  PrUm)j  Guchuma  866  (Cochem  a.  d,  Mosel),  Falonia 
886  {Valwig  Cochem  gegenüber) j  Gonimarc  Wanolon  867  ('?),  Burmciiuga 
9<>9  {Bannt ringen  in  Luu  t  uüjurg) ,  Maremhic  943  in  pago  Mosiensi  et  in 
comitatu  Biedensi  [das  hereitn  oben  erwähnte  Mehring  Ldkr.  Trier),  V illere 
super  fluviam  Lysure  in  pago  MoRolensi  in  comitatu  Bedcnsi  952  (Dorf  Kr, 
Winlich),  Altreie  952  {Altreirh  Kr.  WitdicJi).  Lcndinga  (Lennin^en  hei 
Bgmiok  in  Luxemburg),  BiiUche  9d2  u.  1056  (Waseerbiilig  bei  Trier  Lu- 
memhvrg,  \VeUc\\btllig  Ldkr,  Trier),  Mudenfort  in  pago  Muselenai  et  comi- 
iHln  Waideleuinga  996  {MudfoH  in  Liureinhurg),  Buoohbach  1002  (iMnaft 
Kr,  Simmem),  Lukaeinga  1088  o.  liBS  {Lmiem  Kr.  WiuUeh),  Maebm  1066 


Digitized  by  Google 


KXXI 


(KSniffmnachem  hm  Thin7wtMe  in  ^rankptieh),  Winechm  1068  {WmektnHß' 
gm  Hr.  8marbwg)j  Putdioip»  1069  u.  Mi  (PiMmgmi  AmH^lbul  Mt 
Rvmkrmeh),  BeMmbercfc  1069  u.  1161  (MetMnkArf  m  Lummbturff^  fiuMga 
IdOfl  {Bowie^  Kr,  Wittliok),  Lmim  11B2  (Litf  4.  Mctd  Kr.  BUymJ, 
JGmauim  1112  (BiAauuh  Kr,  OMem),  Md«  liMm  ofinUr  hm  UKjm- 
fekl  gelegen. 

Alfl  Gaiigrafen  und  Hdrzoge  (yoa  Oberlolluiiigen)  melmeii  hier: 
Adelhard  697  a.  99,  Adelluird  860,  Liuthard  907  n.  9.  Sigifrid  982  (trnhl 
iLr  Luaremburger)  y  Bczelin  992  u.  95,  GiseiLcit  in  V\  aldelefingÄ  {  lAi.r^  m- 
burger)  996,  Beceliü  1000  u.  %  Albofu  dux  Mi>sellanorun)  1012  {dei-  Her- 
zoff  Adnlherf  von  Lothringen  ^^s  efhichonüchm  Geschlechts'),  Heinrich  1024 
{Ueinoif  v4m  i%<nif),  Bertiiold  1040«  50,  ö6,  Gennkd  1066  {QraJ  von 

Xafeegail  (pAgus  Nauninsis  895,  Nai^o  868,  NaahogoQM  926,  Nah- 
^1^0  962,  Nacbgowe  1112).  £r  bildete  die HordweetUck  to  unser  Gebiet 
ttaspriogende  £flke  d«  Mueeer  BirtiimiM  «od  zwar  deeMU 'Landae^k  Ai- 
gnbflitty  KneoraeAh  nod  <3Ua9i  md  eriaelt  de«  Naawnm  dm  ihn  der 
pmsm  UlQge  Baeh  dordiiMnafcdm  Floiee  Nabe.  Oeitfiih  dnwk  dea  Bbein 
m  BlMiaga«  gawihiadaa»  Ji*ite  der  NelMiin  ttSrdJkb  dm  TMiir-,  inü- 
IMi  den  (aagebUBheB)  MonI-,  aOdlkii  in  engem  Stune  den  Womm^^  im 
neltann  den  Speyergoo  lia  Naebbatti.  Premmnher  fieili  nehmen  Im  nw 
Zeit  die  Kr^se  Suumera  und  St.  Wendel  theilweiso,  Kieomaeh  aber  gana 
eia.  Die  Nord-  uad  WcBtt^ronze  bildet  im  Öpecieilon  eine  Linie,  welche  die 
triemcheo  Pferrsprengoi  ikcliariMsh,  Rheinböllen,  l*oi-scheid,  Ki&selbaeh, 
Libshauseo,  Noratli  und  liickenbach  des  Landcapitels  Boppard,  mithin  den 
Trechirgaus;  ferner  Caatellaun  und  Blankerath  des  Landc^p.  Zell.  Mon/ol- 
ieid  und  ßiscboftsdhron  des  Landcap.  Piesport,  Birkenfeld  und  Oberstein 
des  Landcap.  Wadrill  (also  des  supponirten  Moaelgaus),  von  dea  «eindaaben 
MetKrkirchee  liiedecbeiinbaeli  des  Landcap.  AJgesheim,  Siramcm,  Kireb' 
\mf^  AltUyen,  Sohren,  Laatersweiler,  Rhaunen,  Bundenbach  des  Landeep. 
fiiiBMD,  Kk%  Beden* Wejerbdob,  Kiicfa-Bellenbeeli  und  fianmbeUar  des 
Landeap.  Glan  sebeideL  Von  Orten  finden  vir:  Becetabeini  665  (IMMm 
'  Kr,  KreumutA%  Hnsfileidcebeiin  886,  HoMesbeim  1112  (MMgMtim  Smuia), 
Oiiimipdwbeim  866  (Wemtkeim  i^Mici),  (Kirburg)  in  leeo  Bewgen  926 
{Kirkm-ff  iSh»  Kim  nw^  Bergen  5c»  Kim  Kr,  Krmamaek  uad  FUrtlemkum 
Bii4»nfeld),  Baaenbahc  945  {Besenback  hei  Cund  itfteinbayeni)^  Riehenbahc 
9i>4  {HickefibarJi  am  Glan  Hhetnbat/eni),  Gossoluesheinn  962  {Gnvish*-uti  Lei 
Hingen  RheMhtäit n) ,  AIIhrIio  962  (Alhirh  hei  Alzey  liheinht.me^t) ,  Wiel- 
dirtpin  962  (Wöll-ifcin  ebenda),  \\  ionlielm  962  {Wcirüieim  ebenda),  Kira 
W6  {iiim  Jlt.  jbaa/umach),  Üergun  9tiö  {Bergen  4m  Jbiim  Uirk^eiä),  i^«- 


Digitized  by  Google 


xxxn 


zuuillaPe  966  (?),  IlusonhaKc  96ü  (Jloaenbach  m  Birkenffid).  Bettinforst 
yöö  (Vj,  Domnissa  996  {das  IllhnercnsfcU  Drciftni^ms,  jetzt  Deinsen  bei  Kirch- 
berg Kr.  Simniern),  Munzecha  lü6l,  Munzichun  1074  [Monzingen  Kr.  Kreitz- 
nach),  Merkedesheim  1061  (Merxheim  H essen- Hmuhurg)^  Onicenftchen  1066 
(Kreuziuxch)  j  fUvengirsburg  1074  (ebenso  Kr.  Simmem),  Tonnense  1074 
{wohl  Densen  bei  Kxrchberg  f) ,  Enchriche  1074  {Enkirch  a.  d.  Mosel  Kr, 
Zell),  Cheri  1074  {Kürerhof  bei  Smnmern),  Buodenesbeim  1074  (Büdesheim 
m  HheitAemen)j  AlicU  i074  (Alzey  ebenda),  Mannendal  1107  (ManM  Kr, 
Krtumuuk)f  Mwhfliiii  1107  (NoAeim  Oenda),  Bldnlolie  1106  (BmUg  m 
]ihMi»keum)f  Gqgoiheim  1118  (Jugmlmm,  ^bmtda),  Tran  1112  {Tnmm 
Kr,  KremmaA), 

Als  GMignlen  erBolMiiien;  Conimd  946  «.  $  (der  warmt^amteke  Com' 
rad  der  Eifthe  Beraog  wm  Loiiringen  f  96(1),  Otto  filiv  CoDiiidi  dveb  966 
(Berzog  Otto  von  KUmOm  flGOi),  Bnidio  oder  Amidi»  961,  966,  1000, 
1066,  61  o.  66  todt  1072,  Endeho  «.  Bertbold  Brttdcr  1072  q.  97.  Emidk 
and  GkrUch  Brüder  1112  n.  20  Gründer  des  Klosters  Disibodenberg  und 
Stammeltem  der  Wild-  llau-  und  Rheingrafen,  sowie  der  Grafen  von  VeldenÄ. 

Ki£/.i8;aH  (pagus  Rizogohensis  936,  Rczccnsis  962,  Rfzzigowe  963). 
Dieser  kleine  Gau  wii  J  als  Untergau  der  (Jratschatt  \\  aldelcvinga,  wel- 
che wiederum  ein  Tlieil  des  Saar-  und  grossen  Mosclgaas  war,  bezeich- 
net. Er  führt  seinen  Namen,  wie  Einige  wollen  von  dem  Orte  Rut- 
tich  oder  Kou^y  bei  Rodemachem  oder  wie  Andere  mit  grösserer  Wahr- 
scheinlichkeit behaupten,  vom  Dorfe  Ritzingen  (der  Römerstation  Ricciacum) 
bei  Sirk  in  Frankreich.  Er  nimmt  den  lUdlichen  Theil  des  Grossberz.  Lu- 
xemburg und  den  nördlioben  deutseben  Th^l  des  französisclicn  Departe- 
Moielle  ein.  Von  Orten  werden  genannt:  Villa  Tlieodcrica  936  (Dkderiho- 
fm  oder  Thionviüe  in  Franhreki^,  DslalMm  in  Reoftosi  pago  in  comitatu 
Waldeiefing»  962  {Ikikem  mU  tOmimhm  (htt^h-ymm  Im  lUmuA  in  Lu- 
aemburg)^  Fiisinga  968  (R<8mgen  h»  JM  m  lMtDemburg)j  Hadespelt  963 
(JbjpeU  ^ehda),  EbiringeD  968  {EvervHffm  hei  Bedemaektm  m  FrtmkrM), 
Vaiioiidorph  968  (FtUdorf  hei  AapeU).  Ab  Gaiigrat  «ncbdnt  im  Gm 
Walddeviiiga  Egilolf  962  n.  8. 

ÜMgClgttl  vcrgl.  SaargaQ. 

Saiigau  (pagus  Sftranis  995)  gchöcto  tarn  trieriMlieii  Sprengel  and 
Ewar  der  nSrdliche  Tiid!  mim  Landcapital  Menng»  der  iOdliohe  dagegen 
zum  Bisthum  Met«.    Der  Gau  trägt  den  Namen  von  dem  ihn  der  Länge 

nac'li  durchHtrüinenden  Saarflusse.  Die  Nordgrenze  gegen  den  Bidgau  ken- 
nen wir  in  einer  Linie  von  Remich  über  Merzig  nach  Wadern.  Oestheh 
begrenzte  ihn  der  Bliesgau,  südlich  der  Metzergau  und  westlich  der  bald 
cum  Ardeonor-  bald  oom  Bioaelgau  gereohnete  iiiazigau.    Die  specieUcn 


Digitized  by  Google 


QltsaqMn  «i|id  )bngel«.>  9«D«nr  Qrltb«ieiobaiiiigett  ^hl  nie  m  ennittelii. 
JDw  iioob.|jpl)il„9^i|jbm.N«me.aMigm  diePMer  <ib6rhdib  Mundg  anf 
ilMB.iiii)M|i  9t4inif«r  b«Mi«hnet  wie  beim  Heyenfold  Dw  einea  kleiiMD  Tkml 
du  alten  Qmr  de  noch  1,606  Belderiagen  Kr.  Senbuif  sam  Saargau  ga* 
dihlt  wv^.  iJetat  meg  er  eiemlieh  richtig  dorch  die  Kreiie  Saerbrileken, 
ä&arlouii  und  Uendg  wiedergegeben  tetil.  Der  Bettel-  vielleicht  mit  dem 
vorigeo  Rizzigaa  identisch,  die  Grafschaften  Walderfiuga  und  llappinhaeba 
waren  Untergauc.  itoiiejia  in  eomitutu  l  alilrauiiigcnsi  995  (Hode»  Kr.  8a<tr- 
Sarbrucka  in  comitatu  ]I<i]>[)iiiliacha  et  in  pago  Küs)»eIgouwe,  oa- 
Btellum  Sarebnicca  iOtiö  {Saarbrücken).  AU  Grafen  erscheinen:  SIg-ifrid 
y64,  Öigebeit  10Ö6  {Vorfahren  der  Grafen  von  8<iarbrücken)  und  Voimar 
1065  Ornf  ron  BUettcastd  f), 

Sauergau  (p&gus  Surensis  798  u.  835).  Er  wird  vom  Flusse  daeer 
genannt»  der  bei  Wasaerbillig  oberhalb  Trier  in  die  Mteel  fällt,  kann  nur 
ein  Untergail  i  det  Bid-  Methin-  oder  Wavcrgaus  gewesen  sein  und  kenuBt 
•«eiikiaL.Ter^  >  tietetdecf  (Qütd^f)  und  Otteirailie  m  (Otm^enkr,  beide 

iNctttM  (TMgoeiui  »90,  Drikeringim  1006,  Triebire  1018,.  Drachete 
1088i  TtfecheMilQSS,  Xi»2  Ii.  HW,  Ttfkete  1106,  Tieebgeve  1197).  Dät  Name 
«ft  noob  nnerk]VKt.'|]ler  Qau  gebUfto  aom  trier.  Sprengel  und  an  Oberlodhriogea. 
CMUch  tobeidtt  ihn  der  Bhdn  vom  Rbeingan  und  Einrieb.  NttrdUeber  NacUiar 
ist  der  Gao  Majenibtd,  wettliebtr  dir  (angebliche)  Mpael-,  sQdtieber  derNalie- 
gaa.  Seine  Iriei^.  GrenapaioeUsn  gegen  die  mabmeben  dee  Nahegaiis  aind: 
Bacharach,  Diebach  (Rliein^  vnd' Ober  j^Mannobaab,  RbeiobSIlen,  Perscbetd, 
Kisselhach,  Libshausen.  Norath  und  Bickenbach  des  Landcapitelh  Koppard, 
Beltheim,  Horn^  Laubach  und  Castellauu  des  Landoapitels  Keimt  .'»pätor  Zell. 
Gegm  den  ^lavenf^^ldergau  ist  seine  (irenzscheidc  von  Mosel  weiss  oberhalb 
Coblensi  ■  über  Manenioth,  Ehreuburg ,  Macken,  Lie^,  Striinmicli,  Gren- 
derich und  Merl  anzunehmen,  ^^cw;cii  den  Moselgau  eine  Linie  von  Zell  bis 
in  die  Hfthe  von  Kirchberg^  aber  so.  dass  Altlayen,  Dohren  und  Kirchberg 
als  mainaisch  dem  Nakegau  verbleiben.  Kirchlich  repräsez^ren  den  Gau 
.da»  Landcapitel  Boppard  auf  dem  linken  liheinufer  jedenfalls  ganz,  vielleicht 
nueh  Th^le  des  Landcapitels  Keimt  oder  Zell,  jetzt  die  Kreise  St  Goar  und 
Thcile  Ton  üohlenz  und  Cochem.  Ortschaften  des  Gaus  sind:  Boehbärdon 
lOQßy  Beliepaii  «ttnd  Boppard  1080;  Bocbbardun  1048  (dm  nlu  i-ömitd^ 
Bcdottr%§tt  .ödm.BonIbtMfe  jttu  Boppard  am  Skein  Kr*  8t.  Ocat},  Oon- 
fioerttin  UOS  (dm  BmmBaaefl:  Cim0u«iUeBjaat  Cobtcna),  Ganteredinten  1Q2B 
WL  litt  (Obetf  .9mi  Ni§dmr»Gwldef9hafum  «.  d.  I[«nd$rik:km  Kr,  8$4  Ooar), 
RmUMTH  1098  {im  Burgberg  bei  Boppardf),  ICortadoef  1103  (Möredorfi  a. 
d.  BymdäHkk  JKk.  IMm)..  > 

Digitized  by  Google 


V<m  Gaugrafen  werden  erwShnt:  Beoefin  1005,  Berchtold  1018,  Ber- 
told 1039,  ßerchtold  1043  «.  47.  B^rtlwld  und  seine  Gemahlin  Ho<i^it;  dne 
\er\Naiidte  des  Kr/.bi8cliofä  bitrid  (r.  Effpeni^ehi)  von  Mainz  lli7'2,  Boreh- 
told  1084,  Bezelin  1108  (wahrsrheinluh  tdenhsrh  mii  dev  (fleichzeiUgen  Gam- 
grafen  im  Mmfenfehi  nn*f  d^r»  <h'nf*>)i  rvn  Trt-ii},  Adeibert  1112. 

TrierglU  (Treuerense  636).  Die  Stadt  Trier  als  die  bedeutendate  Stedt 
WMtdeiitoch]M>d«  bis  mm  10.  Jahrhnnderte  scheint  mit  der  nXohsten  Um- 
gttmog  einen  eigenen  Gau  gebildet  m  iMtben,  dessen  Grraf  in  der  Steit 
Mlbft  (im  Pallaate?)  rasidirte.  Der  Gm  wurde  durch  den  Uebertng  dar 
gfüflioben  Jvriidielioii  an  Jen  ErBbiaehol  von  Trier  ^  der  Graadstock  ^ 
tckriseben  Staife^gebieli,  der  «ieh  Mdh  im  Snrdecwiftl  lVi«r  wiedattelit. 

Als  Gaugrafen  eneheSnen :  Arbogast  472,  Addard  868 1.  8(X  OiMtr 
89a   Wigiridi  (der  Ardtmurgruf)  903. 

WtMerlsga  (UttaAdenmga  962^  eomiM»  ÜoaMrauingensis  896,  WaMe- 
lefifiga  996).  Diese  lirafsohall  wird  Haid  ala  Uirtergtu  des  RiuigaiiB;  b«k) 
des  iSuar-  und  Moselgans  aufgcfiihit,  iöi  uti'enbai  nach  dem  Orte  Wallei^a- 
gen  bei  Saailruis  benannt  und  bri^rcift  das  Südende  von  Luxemburg;  und 
Preasseo.  Es  emcheinen  urkundlich  iJaHimni  in  comitatu  Ualderuinga  in 
pago  Rezeen«!  962  (^I^^lfi^'im  m  Tjitxt^Hburf/)  ^  Rodena  in  pago  Sar^isi  in 
eomitatu  Uualdrauingensi  l(i>5  (iioden  bei  8naA<mi»),  Madenfort  in  pago  Mo- 
sfllensi  in  eomitatu  Waldcleyinga  996  {Mudfmi  m  Liumukmrg),,  Oangtil 
isl  Giselbert  896  (vm  Lif.rmilmrff  f  1004). 

WavwgM  (pagüs  Qnabraisis  686,  Waforenws  858,  Wakannris  887, 
Wabfacanrii  886,  WawiMus  9.  Jabrh.,  Vimpnmm  6ß8  MaaSs.  la  Walm 
oder  Wome).  Dieser  groMe  Gaa  umfiuste  das  gaaaa  Imtimhmgm  Land 
dntMkhor  wie  wdaohar  Zunge  bis  über  die  Maat  -oad  Ifam  hiMM  und 
sahkaa  von  UDseMii  Gaiieii  die  beieils  erwühnten  Alng>-  Anl*  und  Melliitt- 
gaue  in  sieb.  Von  DontMii- Luxemburger  Orlen  kaomieli  tot?  Heidingen 
und  Frisingen  768,  Roidingen  supor  fluvium  Alisontia  771  (RoUmffen),  Ep- 
tiacum  783  (Itzig),  castelium  Zolveren  791)  (Zolfer  oder  Scleuvrt),  Sclniffe- 
Hngen  super  tluvio  AUaDtia  795  (ßcht^pUUn(]en),  Otringtis  800  {Oetrmgen), 
"MnriKrh  863  (Mei-nch),  Linoeron  super  fluvio  Arantia  88?  (Lifistt-r  a.  d.  Eme)^ 
Wilre  in  nmrca  Waidaiingas  super  fluvio  Alf^nntia  ot  ocuiesia  quae  oonstmela 
est  in  honore  St.  Laurcntii  866  (Lormzweüer),  Hasmaring«  867  (.tfespenib- 
gen\  Hemmeingesta/  895  (Hmn$tal),  Befeeiieroli  super  flurio  Simere  901  (kemn 
nii^it  Bremberg  amif  da  Uteterfs  an  de»-  Aisig  liegt)  j  Erhmt  988  (^idafl)^ 
Mandofdunga  997  (Mündmicky   Von  Gra&o  enohflint  Ragialuvd  888; 

Vhnmgm  (pagua  0anna«eMia  888,  ÜOfmawsis  886,  Woonaoentta 
1168).  Der  Worm^gaa,  der  von  der  ahn  BOMraolmia  IMbetMapgaa, 
dem  in  uralten  Heldenliedern  gefeierten  Wormat  by  dem  Bimi  daa  HamaD 


Digitized  by  Google 


dttsen  südliche  tÜUfte.    Wihclca  uicht  i^usdriicklicli  Kreusnach  und  Weins- 
heim  a-  tl.  £ller  auf  dem  linken  Nulieuier  gelegen  noch  zum  Wormagau 
miligMsHi*-  m  *tM  amif  g«w$gt  fkn  bloai  anf  di«  rothie  KMifMale  be- 
i^iwtem  ^  lltt0^'Giatt''gelUfrt  gtatiis  in  den  Maioaer  SpreogeJ  und  kur»  läua 
Miimwii>.«  liAiUlltMunlifllwfc  Orti6ba^n  angeht,  za  den  Landcapiteln  Algeahdtti. 
*  3p|iiM||H|irHi.^it!it;^fiifi    läa  %«rdcn  «rwBhm?  AbiiifitiiDa  835  (Albäheän  he* 
^^S^dMil^^Mdm^  RhimbayerH),  Ge«airkhäaheitn  835  (Oüuerskettn  rbe^), 
tSMt'^'iSfimm  9b&tkäa),  UccKenhiim  635  u.  862  {nifht  Opgeraheim  iH 
Säh^htha-f/erny  t&ndern  Oi^4nhetm  hei  Ingdheitn  M  Kkeimheuen)^  (LVuciniaovm 
836  {Krt^tnnrh)  ,   Jngx?linhoini  HHö  yOlm--  und  Nieäftr- Jwf^ih^im  m>i  dn' 
Pfuiz  K.  (■arls  dfH  Gmsiten).    lia^kmmidt'.<bt!iiu   Hii:')  (V),   Dionrnlu-im  S-jö 
i^ltffnli^i !!■  llin  ,' iiIk  y^'t- /n  ,  Hmlulfishoiiii  8.'5.'>  {^]lv<ii  L^h^)tn  fhcKilo^ ,  li;itcijlieiiji 
830  \^ )     I  l<»i'ii*'-l>^'Hii    [lior.riiriin   fltfiuhi),    l'artOiinri^lieim  Sit^i  {J'nrtfniiri,,, 
■m^f7nM),  IlfHiterhoim  835  (V),  llosiioli  Stiii  yHt^sit.rh  tni  'hth>>(r,i  iUiimhcs 
üuimuiidpshnini  super  tiuvio  biiera  ö6b  {  ^Ver/<;^Ae^w»  ö.  <L  M.Uer  Ar. 

-iUfitOiflA  :,!■:..//.■ 

/^fFii^Ml  der  ii^auTerttesun^  und  ttiklung-  «reitet.« 
ri:i>;>i.,        iitiliidllrer  Territorien. 

JMO  iGa«rertailßg  «ei^I'  bei  un»  Aüber  ala  im  fibrigen  DemwhJaod 
die  bertfito  im  12.  Jahrimnderte  ttark  aanefamende  Schwäche  der  Kai- 
^tetfftfmkf  nvvilgMifeiid«  £:iemtioiM(i  der  Oeibiete  rnttehtlgi-f  geiatfiehi^B  und 
odd  ^MÜHdhen  Fumeii  ▼«n  d«r  Qaugarichtabark^ii,  den  Mieabraooh  der 
Vef^inigemg  mebrorer  Gaue  otfter  «ineaa  Grafen  adrr'dttD  n«ch  eehlinune- 
tvn  der  Z^i^ptittcrtmg  «ia«l  Garn»  nnter  mehrere  Grafen  (die  aKtli  hawü^ 
nl«  4 r6g«ng:ftugf»fen  fcindJich  ^egenülm-Htaiulen) ,  yorzüglicii  bXh'V  tlimh  die 
von  K.  Conrad  Tl.  lOP>7  j^ugeisUndniie  l.ihl.ihkeit  zuerst  der  fT»ugrafen- 
vrüHe.  l\rrnach  Auch  flcs  hlofsen  Titels  iu  den  anprf^  lien  ton  FAiniiiea,  - 
vnw  :M'hr  uii^tückiirho  Massrc^ol,  iiuleiu  hierdurch  die  ursteii.  (Irafen  uöd 
Ht^rmn  nllmühlig  gevvöhut  'v\  urden,  die  Orrichtsbarkeit  nicht  mehr  aj«  einen 
AuEBÜ^lBS  dei'  kaieerlichen  Oe'walt,  sondern  als  ilir  Priratrocbt  zu  betradjten 
endlich  durch  das  häufig  gegliicktp  Bc»irci>«n  der  eingelioi-cnen  Dvuaalen 
ton  d4n  Gclien  kleinere  JfiriBdiktionAheüirke  (UMergnoe  oder  «■nmitafiön.'  ab- 
mheilen  <md  sokbe  ihren  Familicngliod^rn  xMBUwnden«  die  voii  4enriin 
diüeA  0«drken  crbaittea  Borgen  FamiKemiam«D  A*niihiii6fa  und  i«Mk.Mb- 

•         •       .  •     •  '    •  •  '  .  l  u.jL 


Digitized  by  Google 


XXXVI 


HMb. 

WahncheinUeh  «dium  in  Folge  der  Occupation  des  linken  Rheinuiers 
durch  die  Fnnken  waren  die  TorzUglichateD  Hknaschen  Städte,  CasteJJe  «nd 
8>»tioMorte  mil  grossen  dazu  gehörigen  Fonün»  Aoker-  und  Weii^gOteni 
dl  Kii^gibeule  m'i  Sonderdgentlmin  der  ftünküehen  KSnige  ftbeiKqgpiigBn« 
and  gelwgten  «b  tolehe  Rdehadomunen  (fiwu  r^gii)  ea  die  denlMbao  Kö 
nige  nnd  Eaiier.  In  den  beslgel^gentien  dieaer  Orte  en<iUndeo  als  'Ah- 
•teigeqaarliere  des  wandernden  Hcfbalts  klone  Pfiitaen  (paUtia)|  denn  Be> 
waiirang  Hofomycrn  (majores  domos)  und  eineni  Tom  Hofe  direkt  abhlli^- 
gen,  naeh  Hofereeht  benrtfaeilten  Qesinde  übertragen  wurde  (fisealini  regia), 
aus  denen  sich  im  Laufe  des  11.  und  12.  Jahrhunderts  häu6g  Reichsdienst- 
mannen  (ministeriales  regis)  entwickelten.  Dieses  aniäiiglich  bedeutende 
Reichügut  in  un-seim  Bezirke  mi  bis  mm  14.  Jahrh.  durch  Schenkung,  Ccssion 
oder  nimmer  gelöste  Verpfändung  bis  auf  wenige  Reste  in  die  Flände  der 
gastlichen  und  weltiiclien  Fürsten  nnd  sonstiiren  T.amle-slicrren  übergegangen. 

Von  KonifSpfallfM  und  KuuiHsbrUea  werden  bei  uns  erwühni:  Antona». 
eense  Castrum  562  und  sonst  noch  oft,  das  im  Mayenfcld  gelegetie  Römer- 
^iBnfjjl  Antunnacum  (Andernach  Kr.  Mayen,}.  Den  i»cbon  von  den  Merowin- 
gm  besuchten  Köuigshof  in  der  Glitte  des  Orts  (die  Burg  ist  späteren  Ur- 
spniPg»)  schenkte  K.  Otto  TU.  998  ans  Marienstift  in  Aachen  und  den  gan- 
aen  Ort  mit  Zubehör  K.  Friedrich  I.  1167  ans  Erzstifi  Cöln.  Beteise  eaa-' 
tnm  715  ist  der  alte  römiaehe  Beda  vieus  im  Bidgau  (jbit^mrg},  der  im  13. 
Jahrhunderte  bereits  den  Grafen  von  Luxemburg  gehütete.  Bodobneum  fis- 
ena  netter  (K.  Ludwigs  dea  Frommen)  890,  Bobardia  tiUa  nigalie  1234, 
daa  ftoiaelie  Bodobriga  oder  Bonlobrice  {Boppard  am  Hkem)  bestehend  ans 
einem  Palatinm,  dem  sogen.  Königshaoae  unteihalb  der  Stadt,  der  Stadt 
selbst,  den  Reidisburgen  Seböneck  und  Stembeig  und  dem  sogen.  Oalgen- 
acbeider  Gerichte  auf  dem  Hundsrfieken,  weleber  Oomidex  im  Garnen  das 
Reich  von  Boppard  <,^nannt  wurde,  erhielt  sich  dem  Reiche  bis  im  14. 
Jahrh.  Brechene  curtem  dominicalem  im  Lahngau  (Ober-  und  Nieder -Bre- 
chen  bei  Limfmrg  a.  d.  Lahn  in  Xn.'<n(iu)  schenkte  König  Ludwig  das  Kind 
910  dem  Grafen  Conrad  Kurzbold  zur  Dotation  des  Stifts  zu  Liraburg.  Qau- 
niam  nostn  iuris  curtem  Conflueutiam  et  abbatiam  d.  b.  den  Beatusboi;^, 
das  RönieroAstell  Cuiüiuentes  (Cotdeyiz)  im  Trechirgau  schenkte  K.  iieinrich 
II.  1018  dem  Erzstifte  Trier.  Der  Königshof  lag  aut  dem  sogen,  alten  Hofe. 
IhMhlUBa  et  Clotena  (Cochem  jmd  VioUen  a.  d.  Motd)  mit  awei  Burgen 
waren  pfälzisches  Besitzthum,  wurden  aber  1151  von  KüSnjg  Conrad  III. 
dam  Pfidifgnfon  Hermann  von  Stahleck  entrin«n  und  blieben  beim  Beiehe 


Digitized  by  Google 


bii-Mm  Hride  d«  fB.  ^ahrh.  OnioiiiiMiu  rtlla  regia  et  paMni  d«t  11. 
Jdhiii.  (Krevztiach  a.  d.  Naht)  kam  1065  dui\:l)  König  Heinrieh  IV.  ans 
Dorastifi  Speyer  und  dann  an  die  Grafen  von  Spanhctm.  Bedma  regia  cur- 
tii  {DezetH  a,  d.  Mofnl  Laiidkr  Trier)  angeblich  scLoii  634  voa  Kg.  Da^>- 
bert  an  die  Abtei  St.  Maximin  geschenkt.  Doiuniisa  (Denzeii  Kr.  Si'nimem) 
der  Rümerort  Dunmissu'^,  995  von  K.  Otto  Iii.  an  Becelin .  wahrscheinlich 
den  gleichzeitigen  Gau^feu  im  Ti-echii^au  goechenkt,  fiuaeratejm  {Hnm- 
merstein  a.  Rhein  Kr.  Neuwied)  kam  durcli  die  Eroberung  K.  Heinrich  II- 
1020  aas  Reich  und  blieb  bei  demselben  bis  ins  14.  Jahrb.  Die  Burg  ist 
durch  die  Gefangenschaft  des  jungen  Hildebrand,  später  P»pti  Gregor  Ml. 
und  durch  die  Flneht  Mine»  Ckgnen  K.  Heinrich  IV.  vor  sdnem  Sohne 
dorthin  U€6  berühml  geworden.  XtadifMI  peletiiini  r^uin  SM  («fttna» 
Kr,  Udmtdi^},  PftUMm  fmoas  neefeer  (£^.  ZwmMM)  in  AidoemM 
{PMmH  hei  BmäUm  in  der  h4gi$t^  JVoetn«  Lmoemimrg,  wmaek  & 
XX  m  hertohHffeH  üt).  fMHuM  |Mktnm  leguim  866  (SiMUr  Kr. 
PHta»)  gehSrte  km  naehker  der  Abtei  PMIm.  irnitfienm  {Mklnun 
HeMDtMCum  palstinm,  Sincicha  üscns  regina  886  (8irung  Kr*  Äkrweäer)» 
Dm  Palatiam  atend  bei  der  KJrclie  und  blieb  beim  Reiche  bis  ins  14. 
Jahrhundert  Zum  lieichsgcbiete  gehörte  auch  daä  alte  Rüinercustoll  Ri- 
gomagua  (Remagen  Kr.  Ahnceäer)  mit  der  1206  von  Kg.  IMiilipp  erbau- 
ten Burg  Landskron  an  der  Ahr,  welche  letästei-e  <lie  Reichsunniittel barkeit 
bb  1801  behauptete.  Wasalia  fiscu.s  uoster  (K.  Ludwigs)  820,  da«  römische 
Vosavia  {Obertoend  a.  Rhein  Kr.  St.  Goar).  Die  Stadt  mit  der  darüber  lie- 
genden Reichsburg  Sehönenburg  oder  Sehönberg  blieb  beim  Reiche  bis  ins 
14.  Jahrh.  WUineburg  ( Weiümrg  i.  Neasau)  1000  von  K.  Otto  HI.  «nd 
1002  Ton  Heinrich  H.  an  Worms  gembenkt.  Als  alte  Reichsburgen,  vrenn 
auch  nicht  aufldrüdüich  erwihnt,  aber  Bieber  bereits  im  12.  Jehrh.  eausli. 
rendy  sind  nocb  bekennt  Ute  {bei  MUneiermmfdd  Kr,  Mai^)^  WUkßXkäm 
(Kr.  Kretumoeh),  Wktkng  {im  SwmwM  Kr,  Qimmem)  nnd  XoffMitiift 
{eheitda)'  Herausgeber  ist  -ir^iigateus  geneigti  in  Qim  du  palatiam  EepsistA- 
nibm  sn  etkennen,  dtt  im  11.  Jahrb.  ervKbnt  wird. 

Dieses  Beichsgut  wurde  TOn  Jtmdmmrnäteritäim  (mtnisteriales  regia,  regni)  un- 
ter verecbwdenen  Titein  als  Bur^*af,  Amtmann  (bajolus),  Vogt,  Meyer  verwal- 
te*. "Wir  heben  hervor:  die  vun  Bingen  (de  I^inguia)  1158,  vonßoppord  (deBo- 
pai  dlaj  1144.  von  denen  die  Herren  v.  Schöneck  a.  d.  HunderUcken,  die  Beyer 
u.  s.  w.  abstammen,  die  von  Clotien  12.  Jahrb.,  von  Cochem  (de  Cuchumo) 
1144,  von  Dalheim  1183.  von  Evernach  1144,  die  Burggrafen  von  Ham- 
roerstein  I112spiiter  zum  hohen  Adel  gerechnet,  von  Kerpen  icohl  Königa- 
Icerpen  n.  d.  Erftf)  1144,  von  Kreuznach  (de  Crucenachen)  1158,  von  Nan- 
Hrsbaiig  il44y  deren  Borg  bei  Lutaeratk  firabtsebot'  Albero  von  Trier  Mr- 


Digitized  by  Google 


Barg  ^hdnte  aiif  Reicbsbotlen  Coamd  vuii  Boppard  Ende  üi»  \  J  Jahrh. 

von  Schorn  nbui>;  über  OberwL.sel  zaKliwIie  Ptämrne  tl58»  von  Sirrs^ig  1207, 

mtrauii  dio  BiiriJsri  a^Vn   von  ^«iiHlskron  hcrvoi  gm^cwi ,  von  Stein  (de  |iutra 

d.  h.  lUieiii^ateiteteijQ)  i072y  Vi^n  .Ulinen  Ii.44  V.  »,  in. 
•  .  •  ' 

Trier.  /  ' 

'  I>M'EilttfHiuii|f  einen  Bietfaume  Iii  Trier,,  der'  nieht  hUm<  derfSage  üacih 
eduderh  hktöriseb  iüteetea  Stadt '  DeuteeUitfids  geht  unawcafethaft  bis  in  die 
Zeiten  hüianf ,  wem  die.  ahe  Auguste  lÜreTirorun»  eßMieohe-  Kaltcffretidens 

imd  "die  grösete  Stadt  dreneite  der  ^Ipen  war.  '  IKer  Legende  verlegt  sie 
nicht  mit  Unrecht  in  die  zwcitr'  Hälfte  fies  3.  Jahihunderts.  Namen  und 
PofHilicau^jÄhrc  der  bis  zum  Anfange  des  7.  Jahrh.  genaimtew  26  I3i«chÖfe 
siBd  indessen  historisch  unsicher.  Dio  poetische  Beschreibun«?  des  italisehirn 
Dichters  A'enantius  Fortunatus  au»  der  Mitt»  des  6.  Jahrb.  viic  dem  betesdj^ 
ten  Palla.ste  des  trierischen  Biechofa  Xieetius  {icakrackeiidUsk  Oker  Nmma§eH 
ZftHtfcheH  Droh  i  ( Fiiiodaous  {»arvuius)  uml  Mosel)  ^  der  seit  dem  6.  Jahi'k. 
aAgfenoinvietio  Titel  Ensbiaehof  und  die  Vornehme  Herkunft  der  meim  «ua 
de»  r^Mditiiaelien  Gallien  ataaemenden  eratsn  KifolieRniwIeii  deuten  aehun 
unter  den  Meten  Meromfern  auf  one  gefwiean  wM  nne  kiidifiehd  liilclit- 
atetiung.  M&Md  Plpine  von  HcriatBll  Schwager  622—640  gilt  ab  d«r 
QyUnder  der  A.b«ii  Oeron  (ad  Uorrea  oder  Su  Iiminao).  an  TEler  tind  diea 
StiAB  R:Mai«b  an  Mliaater-Maileld;  Ihn  folgten  «a naeisfattw  Ordain^pr 
mid  Rogicrungseeh  '8.  Namermny.i  640-^666,  S.  Uüdulpk  666—671  an.-K 
hinter  Lutwin  genetJtt),  8.  liiLtinus  ein  Austrasier  0*1  N.  Lntmiv  ti«8 

Voriircn  N<  rte  <  rründcr  der  Abtei  Metiach  6tK>— Il3.  Mil'>  sein  Siihn  TIM  — 
75.^  und  ^\  \\  tüUKul  758  +  8/11  7^1.  Letzterem  boüstätigte  Kg-.  Pipin  der 
KuriM«  l7.  Juni  760,  unsiweitelhah  um  an  meiner  jungen  Dynastie  die  niiichtijri- 
kirchliche  Hülfe  zuzuführen  (Bd.  1.  S.  15),  ausser  der  trierischen  Cathedrule 
von  Set.  Poter  auch  den  bereits  von  den  merowiugis^chen  Königen  anerkannten 
Besitz  der  Klöster  und  StitW  8  ^iLunin,  ä.  Peulin,  8.  EuGiiariuB^  8.  Marion, 
ad  Horrea(Oeren  oder  Intilnen)  an  Trier  «nd  8.  Martin  nnMllMtar-MaifeM  mit 
den  fibrigcn  von  der  trierisehen  Kirebe  beaewenen  Banükeiv  Bucigen;  Vülon 
und  (Jailertfaanen  awiarben  Rbdn  nncl  Loire,  indem  er  nUe  dieeo  und  din 
künftig  noelk  so  erweibenden  tderi^eben  Gfitct.  der  Gcricbtebariieit  der  <«rii- 
fen  entfeog  und  eie  der  dea  Enbiadiofe  unterwarf.  Kg.  Carl  der  Oreaee  \atf 
stittigta  demselben  Erabisohofe  772  }  28;  d  ie  von  seinem  Vater  crtlieilt** 
Unmittelbarkeit;  die  I'reibeit  vou  Zollen  und  du»  AJsylrtK^ht  der  I;rieri^hea4 


■ 


Digitized  by  Google 


XXXIX 


Site  und  »prAcii  ihm  IIb  odei-  7  76  aucb  den  hmxiz  des  Klotlan  Melt» 
loch  «u.    Weomadk  Nachfolger  7M1   t  8^4   bcM  heiikto  C«rl  a«r 

Grow  mü  <len  Orten  Zerf  und  Serrig  «u  d  r  Saai  uad  einem  data 
gd^Mr^  gnMQ  E^inigirorstc.  Die  Scbenkungim künde  ]  45  vergl.  auch 
IE.  401  dw  «rfWam  few»*i)      »  «»fe™  merkwürdig,  als  sie 

«B  OOflh  bMÜ  erkeniitaM»  «nd  mewUrw  geflchlossene«  Gebiet,  den  eigont- 
lifllM»  Gnuäitpck  des  Km»to»ti  Trier  hm^rfSbt,  lUlmlich  den  Bering  auf 
im  «Am  IM-  uDd  SMmrfer  «»n  Mwg  iüe*He«i«w«»  W.  ßu-^tfei^ 
Bi«!ofeld),  die  PrimÄ  (PriiMOti»)  iafwllrti  hßB  suf  QoeUe  bei  B«ine8keiJ, 
0.  dort  in  ^radci  Linie  bis  MF  MOading  dei  BUdrfioh«  B«dis  in  4« 
rTroganusK  den  Diüh.i  ab^i^rtB  bJs  Drohn,  qtt«r  «ibw  Sit- 
tel -\cun)a-<  n  eiugehciilu-hcn  V;  nach  Leiwen  (L>Tie)  Bld  ▼OB  d*  die  MomI 
t^p.  Saar  ""aufwärts   bis  Morziff  im  Oansüu  etwa  10  nMeilen,    Die  Stadt 
Trier  seibat  war,  obwohl  in  der  Grcnzbeschreibuni^  begiiüen,  noch  mdrt  in 
der  Schenkiuig  entbidten.  Ricbbod  folgte  IVa^o,  Wazto  oder  Wizo  804-809 
diMm «Bremischer  Cardiaal  /Iwul/wri««  oder  Hamulanm  Fortunatus  809- 
II,  814.  Dem  BraWwhefe  Heui  8U  t  27/5  847  bestätigte  K.  Ludwig  der 
Fnmae  816  die  ToUatItadige  Imm«w»t  des  triwiachen  Gebieu  und  weihte 
Mfae  Ewhißchrf  die  wn  den  K«>er  m  erbaute  S.  Caatorkirche  zu 
GoUtDs.    HettTs  Neffe  und  Naehfolier  Ti^tgand         abgeseW  86^  t 
m  868  wird  TOB  Paprt  Niaolm»  I.  prim»  belgiea»  QaUiee  genannt. 
Nach  einer  Sedisvacanz  von  d  Jahren  kam  duieh  Kflnig  Caiii  dea  Keb* 
len  Ernennung  869  Bfttdf  t  10/2  883  ttim  Beute  dea  trieriMhen  Stohla, 
vieifech  beunruhigt  durch  die  Bfuderkärapfe  der  eaioliagiMilien  IWon 
uad  durch  die  Normannenzüge.    Im  Jahre  8B2  wurde  Trier  Prüm 
^•on  dieaen  nordischen  Seeräubern  genommen  und  ausgeplündert,  der  Er»- 
bischoC  Bei-tolf  mit  dem  Biachofe  Walo  von  Motz  ^  ..n  ihnen  bei  Renüch 
bemgt  und  Lctrteier  aoger  eaohiagen.    Bertoli.  Nachfolger  Hatbod  J/4. 
883  t  aO/3  »16  erwwh  889  von  Kg.  Ainulph  die  Abtei  8.  bervatii  zu 
XNMit  «nd  veo  Kg.  Udwig  UI  die  Burgen  Siriv  und  Orstels  r?).  Kg. 
Z««BteboU  irwiidi  ihm  B98  dl»  wiebtige  Privileg  (I.  208),  dass  sämmtliche 
tiicriBehe  Beritaingcn  bu  dner  ^^^mm  öra^ieÄ^,  also  mit  weltUcber 
enmitielber  mm  Beiebe  lebenbarer  GeriohtAarkeil,  ftemirt  und  berge 
bnchter  Weise  mit  einem  j^brliebcn  Tribut  waePferdm  an  die  Krone  be^ 
Ustei  w  urden    Im  folgenden  Jahre  beMte  deneibe  ZweBiebold  die  trifr 
rischen  Unu  rtkunen  in  der  Stadt  Trier  ron  der  VerpffidUBBg  dae  kSnigUefa« 
Gefolge  zu  beherbei^n  onter  wiederholtem  Verbeta  der  Ajiallboog  von  Ju- 
mdiktionshandlungen  Seitens  der  königUchon  Beamten  und  Oveleo  m  de» 
trienschea  Ortschaften     Dip  Unter  werfung  der  Stadt  Trier  unter  die  Len- 
4rlMrrHtftf^  der  Enthiachöfo  (sicwti  camiti)  vt»lienUete  enUiicU  Kg.  Ludwig 


Digitized  by  Google 


KL  / 


IV   da?  Kind  902  (T.  214)  durch  die  Schenknne-  de«  Münz-,  Zoll  Medam- 
und  Abgabonreg;a!s,  sowie  der  konigl.  tTntcrtlmnen  innerhalb  der  btadt,  ein 
Akt,  der  auch  darin  seine  Beetätigung  hndet.  dass  902  der  letzte  Oatigraf  hn 
Trürgao  (der  ardennische  Wigerich)  crBcheint.    Kg.  Uarl  III.  der  Einfäl- 
tige       913  auf  die  ^tte  Rfttbod.s  dem  bieriscben  ClorüB  and  Volke  die 
biAer  iast  Kgdmlfcbig  too  den  Königen  direkt  bewirtete  Bestelhnig  des  Enc- 
bischofr  dnreb  Web]  M.  '■  Eb  mehrten  neb  aueb  ^e  SchenkmigeD  ad  das 
Enatift  ttotor  Ratbods  NaeUfolgem  Butger  91d  t  87A  990  und  Rmtbert 
981  t  19/b  9to.  Leteterem,  dem  vHterUohen  Obeim  deh  Haasg«tt|;rafen 
Anafrled,  späteren  Bbebofr  von  Ütreeht  und  Boienfreulids  von  K.  Otto'  l. 
(die  burgundnohe  und  i^Kehsfscbe  Herkunft  -  Itaotberts  sind  U^^otbesen), 
bestätigte  Kg.  Otto  I.  947  die  völlige  politische  Unmittelbarkeit  de«  tric- 
rischcn  Gebiets,  die  Zollfroiheit  auf  Mosel  und  Rhein  und  949  die  Scben- 
kung   von   Zerf   und   Serriir.   entzf>g  aber  953   dif>   in   der  Pipinischen 
Schenkung  als  trierisch  anerkannte  Abtei  Maximin  der  Landeshoheit  de» 
Ej2ßtifts  —  au  grossem  späterem  Streite  damit  den  Grund  legend.  Ruot- 
bert  folgte  K  Otto's  I.  Verwandter  \ff«//iricÄ  /.  f  3/7  964,  der  in  ei- 
ner wegen  des  ea  spKten  Datums  bedenklicbea  Urkunde  (17.  Sepl  964 
S.  1*  278 y  994  ist  ein  Dmdcfebler)  vom  Grafen  SiegMed  von  Luxiemburg 
Leuken  erwarb  und  Letaterem  dafür  den  Berg  Cbnrbeinni  worauf  die  Burg' 
Saarburg  erbaut  war,  leihweise  ebrXumte.  Ensbisebo^  Tkeoderkh  965  t  M 
977  ertauschte  Von  E.  Otto  L  das  Kloster  Deren  au  Trier  statt  des  femlie- 
genden S.  ServftfJns  m  Mastncht  und  erhielt  von  Otto  II.  973  einen  gros- 
sen WaldcUstiikt  auf  dem  linken  Moselufer,  so  da^s  also  das  trierischc  Ge- 
biet nm  Trier  wohl  abgerundet  ward«;.    Dieses  Gebiet  f'I.  294)  er«trockte 
«ich  von  Manderscheid  die  Lieaer  ab  wärt-  hi«  zur  Mündung,  die  Mosel  auf- 
wärts bis  zur  Sauer,  diese  hinauf  bis  Echternach  und  von  dort  in  geradt^r 
Linie  liber  Irrel  a.  d.  Prüm  wifflpr-  bis  Manderscheid,  etwa  8  DMeilen  um- 
fassend. In  demselben  Jahre  bestätigte  Otto  II.  alle  Rechte,  Freiheiten  und 
Beritsungen  der  trierischen  Kirche  und  schenkte  ihi*  das  Mttnsrecbt  7n  Tvuv 
und  lionguton.   Theoderichs  Kachfiolger  Egbeti,  Sohn  des  Orafbn  Tbeode» 
rieb  von  Gent  (oder  Holland)  977,  f  9/12  998  ihaf  Vieles  aur  Wiederber- 
sielhing  der  seit  dem  Kornianneniauge  verwüsteten  trierischen  Kirchen  und 
KllSster.  Der  von  ihm  beklagte  Umstand,  dass  anf  Unkosten  der  Kirche  die 
Kriegsmacht  des  Enstifii  durch  Vergabung  von  Kirchcngütem  «u  Ritterle;- 
hen  veratHrkt  worden  9ci,  kam  indessen  seinen  Nachfotgem  au  Statten.  Dler 
auf  seinen  Nachfolger  den  Sachsen  Lvdolph  994  f  19/3  1008  eintretende  Wald 
war  nämlich  eine  zwiespältige.  Ein  Theil  des  (jlerus.  vom  Adel  unterstützt. 
wHhlte  1008  den  durch  Besitz  und  Verwandtschaft  mächtii^en  ganz  jungen 
Propst  von  S.  Paulin  Adelbero  von  Laxemburg  —  Sohn  des  Grafen  Sieg- 


Digitized  by  Google 


{ri3d  V.'  L.»  Brader  di^  Hen^ogti  Hohiftdi  «Ott  Bayom  otid'dw  Kftieaiii  Kn^* 
nigiiiiil»'  mid  Von  mifehti^  «hCefstiltet  -  WXhmui  ein  andeNr  dtti 

sofort  dw 

Südt'TWefi  dtt^eft!UMai«iicfa«nr  PkktiiiliiB'  und  fafoftvtl^rdi^  und  die 
SiMteHWOAE^I  Hegingau'd  dfig6f|feii'  ^rhifllt  die  päpstlich^  Beatätijsning  1009 
and  die' DaienMHBtibg  deS  'K^Mrt  Helnrieti  II. .  der  obwohl  Adelbcro^B 

von  Cöln  aus  zwur  die  Sta(}t  Trier,  niclit  aher 
dew  trierischen  Phlhut  einna!itn.    In  diesem  Gebnudc  «iner  alten,  von  K. 
OonsUiitiu  mit  ffl!«onfesten  Zicgt'lmaueni  rrl»aiffeii  f'>;LMllka  trotzte  AHdbpro 
16  Wochen  lang  bis  zum  November  lim  den  vergebJicheu  Anstrcugungpu 
dei^  Kamers,  erhielt  cfurrh  die  Vei-\\cndung  seines  Bruders  de«  Herzogs  Hein- 
rich von  Bayern  endlici»  freien  Abzug,  bemächtigte  sich  aber,  nachdem  der 
Kaiser  den  Rücken  gewandt,  Bofort  Triers  und  des  oberen  Erzstifts,  wäh- 
rend Megingaud  sich  im  Niederstifte  festsetzte  und  16/12  1016  «u  Coblenz 
▼erstarb.  Üm  dm  t'ebermuth  Adalbero*!  Mi  biiuligeD,  aeicte  ilim  naehMe- 
gingands  Tode  K  Heinrich  U.  den  kHÜttgen  P&ppa,  Mn  de»  Maritgrden 
Leopold  von  Oeiitreicb  ent^cigen,  der  tnofort  Trier  einnahm,  die  Adctbenni-i 
Mhmi  Bui^  B^nMM,  Sdi«  (BflbatolaSr)  und  HdKgkreus  MntilHe,  aieh 
mhik  didAMh  In  «ine  Fehde  mit  dem  NetiPen  Adeibero'a  dam  Gnien  Gisel- 
hm  wn  lioxamtnirg  terwfck«lte,  wddite  10*'  die  Abw*a«h«it'  PofipeNi 
fktäntt  WaHfidifC'tiacü  Jehttalem  benntsic,  iim  die  trieriaehcrt  Lande  mf 
dM»6nMiwuito  ib'  *erlieerto.'  Poppe  erwarb  dem  Erzstiftc  1018  durch  die* 
Ächehkung  K-  Heinrich  II.  Ooblonz  mit  dem  Kloster  Bcatuhberg  a.  d.  C'ar- 
tbanse/  von  K.  Conrad  II.  1031  die  Grafschaft  M  ar-  oder  Marienfeiii  iiu 
Eintich.    Kr  stellte  die  Abtei  S.  Mattheis  wieder  her.  erbaute  die  St.  Si- 
roeonskirchc  über  der  «Itrn  römischen  Marspfortc  (porta  nigra)  z\i  Trier  und 
fand  darin  seme  ÜniieMutte .  i\h  er  10  6  1047  verstarb.    Die  unglückliche 
Fehde  mit  den  Ijuxemhiirgern  hatte  fiir  Poppo's  Nachfolger  Eberhard,  eines 
sehwiibiscben  Grafen  Exaelin  Sohn,  Embiachof  von  Trier  1047  t  15/4  1066 
die  achlimmaten  Folgen.    Er  wurde  vom  Graien  Conrad  von  Luxemburg 
gefangen,  ar<r  mis^handelt  und  erst  noch  detä  gegen  aeinen  Peiniger  ausge- 
sprochenen Kirchenbanii  m'eder  losgegeben.  Die  PSpele  Leo  IX.  and  Vle^ 
tdr  iL  bestiitigten  ihm  ^riederholt  \049  u.  1067  den  Primat  der  gaUo-bef-' 
giwineit  BistHumer.  Um  irfhe  Yerbindtihg  dea  obeven  EraaliftB  mit  dem  un- 
teren herzäsietlen,  tauachte'^b^hard  1052  vom  Qnfen  Waltam  to»  Ätto 
asebrete  Beinfautigen  an  der  unteren  Moeel*  ein;  Noch  aehTimmer  -wie  Eber- 
hard erging  es  aeitttoi  nnglilcklidien  'Naehfoiger  C»no  von  Pftallmgen.  Ob- 
gleich Neflfe  Aimo'a  dea  michtigcn  ^bischofs  von  Cöln  und  von  dem  lan- 
gen Könige  Heinrich  IT.  auf  dessen  Wunsch  zum  Erabischole  von  Trier 
befördert,  war  ma^  in  Trier,  wo  man  einen  Antheil  an  dei*  Wahl  bean- 


Digitized  by  Google 


■IHntoliter  gsgen  Chmo  flrintttrt,  cUm  ihn  htm  Zsge  dmIi  nmem  Bi- 
adbüferitw  im  IM<g>ii  'vqn  «n^r  bemflsetaB  Sfitor  «n^aliuMrlt  dpt  Un- 
glBciflWi'^^  g!q&tig«ii  mtdf  mit  aehrecUidiem  Hohne  toa  eum  F«b«D  iMmli* 
gMtttn«  wind«  1.  Jani  1006. .  Dm  itfclittoB  ISkAMnU  W»,  Boha  Ite» 
bwdi  Gna«  m  NnUmOmTg,  <lirab  Clan»  imd  Volk  gojvlililt  li066  woA 
m  luämMtm  Heer«  gestorben  U  11  1078  bei  dor  Beli^g«nmg 
biQgcD  fol^rte  drirob  Kg.  Heinrich  IV.  gegen  den  Willea  de«  Papstes  Gre- 
gor Vli.  uutl  de«  trieriscltea  X'olkos  zum  Er/bi«chof  ernannt  6/1  1079  EffÜ- 
hert  ein  Ortf  von  Ortenbui  ^ ,  eifriger  Auhäagei'  sdnets  k&iseriidien  Wohl- 
thiters.  Um  d»'ii  Urgorlichcn  liiindeln  niit  der  Itrxeniburgiflohen  Dynastie  ein 
Ende  zu  niacbcn,  belehnte  er  die  (irafeu  Wilhelm  und  Ueinneh  von  Luxem- 
burg mit  600  Hufen.  Kr  dutittc  die  Kloster  Oeren,  S.  Simeon,  ö.  Martui 
und  S.  Mattheis.  Nach  Egilberts  Tode  3/9  1101  wurde  Mmtw  Sohn  Ar- 
nold's  Graleo  voiir  I^mfen  mit  Zuttimmvig  der  Trierer  K*  Hirfntiek 
IV*  mm  Kmbisobote  von  Trier  enuimt  oid.  von  Pepit  FtecbM  IL  «al  dem 
Coiwttl  m  OiMitalU  1106  b«tll%t  Br  criNiqta  den  wdlebefi  TM  dm 
Doms  «I  Trier  mit  den  ThürmeD,  stiftete  des  Kloeler  Springienbodi  llOT 
und  ein  Hoe|»ijba  bei  B.  florin  in  Ooblens.  Papst  Gelixt  U.  beeiNgtnihm 
dw  Supremat  Ubei*  die  Bisdillmcr  Metz,  Toul  und  Verdiin  und  befreite  ihn 
peiöüiilich  von  der  Jurisdiktion  der  päpstlichen  Legaten  mit  Ausnahme  der 
a  Ifttpre  1120.  Bruno  f  25/4  1124.  Ihm  folgte  mit  kinv^n  Regicrun^eei- 
ten  GvitfriHi,  (ein  Graf  von  Vianden?)  durch  K.  Heinricli  VI.  oiugefietat 
3/7  1124,  auf  dem  Uoacü  m  Worms  abgedankt  17/5  1127  t  14/11  1128 
and  Mefßinker  Graf  von  Vianden,  geivMblt  im  Juni  1127  «nd  nach  kmser, 
vem  Grafen  Wilhelm  von  Lnxembur^  —  welchem  Mi^^inber  die  Feste  Bv- 
magen  (dae  jelmgo  Bombogen  bei  WitkUeb,  niebt  Menmi^^)  bracb  —  bn> 
imrohigilir  Begiemng  im  Gettagnisie  su  Pannn  in  Uelien  vor  Knmner  er- 
blindet t  1/10  1130.  Naehdem  ein  Neffe  de»  frObenn  Enbiiebol»  Bnmo 
der  Domheit  Btuno,  spKter  Snbiiobof  su  Cöln,  ouf  die  Wabl  Ywmdilit» 
gebrngto  emn  Ersbistban  nftebst  Balduin  von  Loxembuig  der  bedeoteodete 
trierisehe  KirchenfUrst  Albet  u  von  Monsterol  (monaateriolmn^  Jetnl  Monlveidl 
bei  Liinevirift; .  ein  ramanisolKT .  frnnz<i«ich  sprechender  Lothringer.  Vena 
Papste  empfohlen  und  in  zvieHpftltigci*  Wahl  gegen  den  Willen  des  Kgs, 
Lofhar  uikI  des  Atlt  ls  wegen  seiner  Tüchtigkeit,  Klugheit  und  kriegerischen 
fciigenschatteii  aun>  Krabisrholc  von  Ttier  gewählt  19.  April  1131,  trug  Al- 
bero  anfingUoh  Bedenken ,  die  Walü  anzunehmen,  ging  indmsen ,  nachdem 
er  von  Pnprt  Innooenz  II.  1132  die  Weibo  erhalten,  mit  gronser  Energie 
dann,  dem  feerrUtteteii  Krzstifte  ^'ieder  anfirabelfen.  ^Zuerat  eebtenderte  er 
den  BannAueh  gcgpon  den  Henog  Simon  von  Lotbringen  wegen  vieliacher 
Bedrioknng  von  Kircben  und  Klttrtem«  l^dig^  den  üebennntb  dee  Irin- 


Digitized  by  Google 


am 


trä^lid^on  lluOcHnfte  dfs  KnaCilkp  plmdv^ite  ipn»  b»(to  «nd  ihm  filbih 
tritt  wchrl*,'  «Wang  d^y\  Gi«fen  Fleimij^  van  Salto  nir  A<wt«itMi|^  Mr  iw» 

«Jcr  ihn  erhohcnen  Jieschwoidcii  lothringischer  KPister,  »tiftele  1186  «Ml 
<ii&ek  Wiuwc  de^  (Irafen  Friedrich  von  SaarbriKken  die  Abtei  WadpHwen^ 
gewapn  die  Gunst  dts  K.  Lothar  tluilurcli,  dans  er  ihn  1136  nach  Italien  uuii 
eiDcni  stfltth'cimn  (infolge  von  H7  Hiitern  begleitete,  züchtigte  die  GeKrttd*r 
von  Xanterftburg,  uelclie  wegciagerten,  durch  Schleifung  ihrer  Burg,  nuhnj 
das  der  tiierischeu  Kirclie  entfronidcte  Arras  wieder  und  wurde  wic<lerlu»U 
iViSl  uitd  1188  zum  päpstlichen  Legatoa  ioDeatscbUnd  beatellt.  Der  ^ich 
tig^t«  Akt  «einer  Thätigkeit  var  indwoft  di»  too  Albcro  betriebene,  g*^^ 
diß  Aw^rUdio  Ilcinriche  d«»  Stolzen  von  Bayern  gericblete  Grhebun|^  da« 
Hfvifttea  der  Hohei^tituliesu  auf  den  dflqtaBhen  KMaerthron.  In  der  Zeit  xwi- 
s<beii  denA  2^,  F«ihrn«r  bi»  7.  Hin  Itfid  wurde  oXmJieh  von  den  ui  C«lh 
leuz  verMoiMtep  Füf^lBn  Qo^ted  der  Holiewtsufe.  (III.)  ioid  deninheii 
JSXimgp  geirilUt*)  und  ero  13.  üftrs  w  Aachep  gekr««fc. 

Im  Hin  lias  itifiBte  Albeio  4ie  Al>tei  HuBmcix>de,  beMiete  lie  «il 
heil,  Ben^ierd  t.  Cleinwi  erbetenen  liöneben  «nd  eei^dte»  idb  (^leaMt 
IIL  im  Herbele  desselbe»  Juhres  gegen  die  SeoheeD  »e  Fblde  sog*,,  ilm  60 
Ritter  und  viele  Wagen  mit  Lebensmitteln  und  Wem  «ur  HttKe.  Wfl  R*A- 
gabo  der  vun  Otto  l.  dem  Ei^utk«  v  titzogem  n  und  ifcifdem  als  reiebsviMHl* 
telhar  ancTkanuten  Abtei  Maximin  bei  Triei  ,  womit  Kg.  Conrad  III.  dem 
WuhlthUtur  1139  eeiocu  Dank  bcthUtigt  hnU»\  brachte  AIUmu  m  onien  neuere 
bedeuklielien  Kampf  mit  dem  Erbfeinde  der  trierischen  Kirche,  den  Luxem- 
burgern.   Dae  stoijBc  <ait  detn  etreogeu  Hegimentc  Aibero'e  imeofinedene 

^  M§''<9eschiebte  äei  ^tSEben  Reicht  unter  Conrad  HI.  S.  5  fDbrt  ans,  das«  die 
Wtkl  eiüit  in  Ckililees,  londeni  b  lifttoelcoldeB«  d.  b.  dem  Ceblera  aaf  den  Un- 
boB  MoaaliAr  «lienAbarlligeedeii  1M8  snmftrien  Orte  slaM«tftuidMi  hahe,  etan 
Anab4it»'die  wü  ni«bt  theQen  boenen.  Dodedkia  m^:  „Couventoa  prind^na  apod 

Confluentiam  arbein  factu»  est  in  cathedra  St.  Petri,  ubi  Conradum  -  Regem  eonsti* 
taunt."  Jaffe  hält  in  .athedr;i  !^t.  Petri  fflr  oint-  Ortsangabe  und  übprnpt/t  Di» 
FärncnveniamTnlunpr  wurde  Lei  Coblenz  in  lUr  St.  Pote rskir che,  folglich  — 
da  CfihlpKz  koiiie.  wohl  alxn  bflt'/«'!r(>ltlenz  eine  üt.  Peterskirche  besass  —  in  LOtzel- 
tnhhtux  abg^'halten  Di»*»»'  r>t*utnnf{  kt  offenbar  irrig:  apnd  steht  wie  immer  in 
deu  gleichzeitigen  I  rkuudoh  für  m  und  cathedra  St.  PMri  ist  keine  PetenAcurcibe} 
Boadem  die  ^eitaugal^  Petri  ütnhifeiir  (31  FebxvM).  Da  d«r  Aeeel.  8e»>  Mft! 
Coufa4nB<fhQti<me  Adatberonv  :TteTer«Mia  a^apiSQein  et  qnemedae  princiva» 
Coeflnentie  feria  H.  ^inice  Oenli  mel  (Meeleg  7*  Mta)  eUgitar,  OMo  Vtiümi. 
n.  Annal.  Bueov.  «irca  medism  quadragesimam  oder  media  quadragesima  (9.  Mftrsl 
als  die  WahTzeit  at]?(*brn,  so  TedktfertbEt  ueb  die  Annahme,  dass  die  Fürsten  am 
22.  Februar  1138  zn  Coblenz  znaannnen  kernen  nad  dsss  die  Wahl  Conrads  am  7. 
Uia  beacbhNMm  edar  pnhUcivi  wordcw  . 


KlMter  Maximtn  rief  nXiblleh  semen  Vogt  den  Qralni  äcinridi  toü  Namttr 
und  'Lulombbrg  om  Httlfe  ao,  erwirkte  1140  TtMBi  Papele  Inooeens  H*  eine 
■eise  ünmiMelterireit  anerkennende  Bulle  und  die  Yorladnng  A]bero*B  vor 

den  päjMtüdien  8tnhl.  Diese  Abwesenheit  benutzte  Graf  Heinrich  zu  einem 
Angriffe  «uf  das  noch  unbefestigte  Trier.  Hier  von  dein  Gialen  t  iiedricli 
von  Viaiitien  ah«rewiesen,  brannte  und  raubte  er  im  oberen  Stifte.  Albero 
eihe  auf  die  Nachricht  von  di(»eni  TTeberfall  rasch  aus  Italien  licrhei ,  legte 
sich  mit  Hccresinacht  vor  die  luxemburgische  Feste  Kudolphsberg  oder  iioul- 
mont  (die  Laf/e  üt  unb^ctmnt,  ka$in  ahet^  nur  wenig  obo^halb  Trier  an  der 
Mosel  oder  Saaf  angemmmen  werden),  wllhrend  Heinrieh  Wittlich  und 
Pfalzel  niedcrtirannte.  Albero  braeb  nun  die  Bdagerang  ab,  zwang  Hein- 
rieh zum  Httelzoge  in  die  Kifel  und  nßthigte  ihn  bei  Himmerode  aqr  Sdilaebt,. 
worin  der  Enbiaehof  aiegreteh  die  Luxembui^  aas  dem  Fdde  sprengte. 
Dum  wieder  mnkebrend  nabmf  Atbeio  raaeh  hintereinaader  Bodolpbaberg, 
BSdilernaeli,  Zolvereu.  Garlandcn,  Mandereeheld  und  noeh  weitere  80  luxem- 
buri^mdie  Burgen  ein  und  erbaute  «um  Schutze  der  Verbindung  zwischen 
dem  oberen  und  niederen  Erzstiftc  auf  dem  Mercuriusberg  (Wodansberg?)  bei 
WItÄich  die  Feste  Neuerbur^^r.  Kg.  Conrad  IFI.  brachte  1147  einen  Frie- 
den mit  dem  Orafon  ffeinrich  zu  j^tande  und  bcstUtii^tr  Papst  Eugen  Im  näm- 
lichen J  Uire  der  trier.  Kirche  tür  immer  den  Besitz  von  8.  Maximia.  Durch 
diese  krieo^erischon  Thaten  wai»  Albero'a  Anaehen  so  gross  in  Deutschland 
und  Italien  gestiegen,  dass  Trier  die  Ehre  eines  pftpstlichen  Beanehes  wurde, 
Sonntag  30.  Noirbr.  1147  hielt  Papst  £ugen  III.  mit  17  Oardinlllen  einen 
prunkvollen  Einzug  in  die  alte  Metropole»  worin  Albero  zur  Anfhahme  sei- 
nes hohen  Gastes  binnen  6  Wochen  ein  dreistöckiges  GebKude  hatte  anf- 
riehtsn  lassen.  ZwQlf  Wochen  verweilte  der  Papet  in  Trier,  fderte  Weih- 
naohten  in  8*  Paalin,  weihte  13/1  1148  den  Neubau  Ton  8.  Mittheis  und 
bcigrfisste  nach  Rom  zurttekkehrand  die  Aehdssin  von  8*  BnpertalM^^  bei 
Bingen  die  weissagende  heil.  Hildegard.  Albero,  obwohl  von  Gicht  heim- 
gesucht, liess  sldi  1U<)  in  einer  von  zwei  Pferden  getragenen  Sänfte  nach 
Rheims  zum  Coiicil  bringen  und  erhielt  dort  von  Neuem  die  Bestätigung 
des  Primats  im  belgischen  Gallien.  Nochmals  wurde  die  kriegerische  Thä- 
tigkeit  des  gn  :,8en  Erzbischofs  angefacht,  als  Pfalzgraf  Hermann  von  Stahl- 
eck M.Ol)  die  dem  Grafen  Otto  von  Rheineck  gehörige,  aber  vom  £rB8tifte 
Trier  lehenrHhrige  Burg  Treis  wegnahm.  Albero  mit  dem  ihm  nun  ver- 
bündeten Grafen  Heinrieb  von  Namür  und  Luxemburg  nahm,  nachdem  er 
den  zum  Entsätze  heranrückenden  Pfalagrafen  zum  RUekznge  genöthigti  die 
Burg  wieder  und  behielt  sie»  da  Otto  von  Rheioeck  verstorben»  für  sioh. 
Der  bedeutende  Mann  starb  von  den  Zeitgenossen  hoehgedirt  zu  Coblenz 
18.  Januar  1152  und  liegt  im  Petersdom  zu  Trier  bcgiahen.  Sein  Nach- 


Digitized  by  Google 


t 


folger  ^wnrdc,  vom  trieritelien  Cleri»  und  V  olk  oook  in  J«iHMur  dfiwtlbtD 
Jahres  gewählt,  wiederum  ein  Bomuie,  HUJUn  vou  FaUeaumait  (Falleme^ne 
bflt  Dinaot  a.  Maai),  ein  Wallone  ana  dem  Bisthum  LUttich  und  nkbt 
minder  tachüger  Regent  wie  sein  Vorgänger.  Soigsam  die  doxeb  Aibeio'a 
Kriigethaten  erworbene  Macht  friedlich  au  erhalten  und  au  sfürkem  beiestigte 
er  die  trieriseben  Landcsburgcn ,  .ror  allen  die  ueuerworbenen  Festen  £h- 
r«nbreit8tdn ,  Treis  und  Manderscheid  dun'lp  starke  Thürine  und  feste  Ge- 
bende (erbaute  den  Uelictistcin  unter  Ehrcnbrcitistcin?).  vollendete  die  Neuei  - 
Lurg  bei  Witdich,  vorgrössrrtc  den  Dum  zu  Trivi  (ha  Ii  einen  Choraubau. 
begleitete  K.  Friedriclt  1.  auf  dt  tu  Itönicrzuge  von  1154  und  55  ,  erwarb 
der  trierifolion  Kirdre  1  lob  da.s  lit-rgw  erkfiregnl  im  ganzen  Krsstift,  schioM 
Frieden  mit  dem  l'falzgrafen  Conrad  1161  und  erhöhte  die  \'ertheidigun|^ 
kraft  seioeti  kleinen  Staates  dadurch,  dass  er  die  Festen  der  umUcg^^IWi 
Grafen  und  Herren,  wie  jSayn,  Nassau.  Siedelingen,  Erenbeig,  Muesj  u*.  a. 
m.  in  den  Lehens  verband  der  tricribchon  Kirche  zog.  Hillin  a^b  au  Tijer 
23*  Oclober  1169.  Auch  ,Uillin's  Nachfolger,  wiederum  ein  romanischer  Lo- 
tharinger,  AmUd,  Sohn  Wirichs  von  Walecpurt  (bei  LUneviUe)^  w^  ,j^n 
gtücUieher  Hehrer  der  eraetiftiaehen  Macht.  Auf  den  Wunsch,  K.  Fiiedricli 
1  doreh  Clerus  und  Volk  gewlthlt  1169,  .nahm  er  dem  Sohne  feines  ur- 
sprünglichen Landesherren,  des  Hersogs  Matthaeus^  Friedrich  von  Lothrin- 
gen  die  Burg  Siersbcrg  weg,  belehnte  1171  den  Uensog  Bcrthold  von  Z;ih- 
ring^D  mit  den  Lehen  de«  Grafen  Heinrich  von  Naniür  und  Luxemburg, 
begleitete  K.  Friedrieh  1175  nael»  Italien  und  gab  Keinem  Vetter  Amult 
von  WalecDurt,  V  ogt  zu  Mcraig  den  mmi  der  popponischen  Zcrstöruuif  wüst- 
Ü^penden  Burgberg  von  8chivc  frei,  um  darauf  die  Fc«te  Montciair  zu  er- 
bauen. Mit  Hinterku»8ung  wohlgelüllter  Scbatzkannncrn  starb  Arnold 
Mai  1183.  Die  nun  folgende  streit i>je  Wahl  zwischen  dcsm  Dompropste 
JbmdUfk  Grafen  von  Wied,  den  K.  Friedrich  1.  onterstUtate,  und  dem.^r- 
efaidtakon  Fohwr  Grafen  von  Blieecastel  1183  gab  zum  schnellen  Ver- 
eckwindan  dieses  Staatsvenni^geps  und  aar  ürgerlichen  £ismischaag  Unbe- 
rafttter  a.  B.  des  KOiiigs  Philipp  Ton  Frankreich  nur  zu  vielseitige  Vera», 
lawiin^.  Folmar  erhielt  vtm  1186  vom  Papste  ^Urban  III.  die  Weibe, 
wosde  aber  am  26/6  1189  von  Papst  Clemens  IIL  wiederum  abgesetzt. 
Nach  einem  zw-kuhou  dem  Papste  und  K.  Friedrich  1.  kurz  vor  dem  Kreuz 
zöge  des  Letzteren  goschlwjscnci)  Abkommen  erfolgte  1190  in  Gcgomvart 
Kg.  Heinrich  VI.  die  Wald  des  Erzbischof^  Jo/amr/  /.,  ( imzler  des  K  Wugs 
aOB  nichtgenannter  Familie  (dass  er  in  Trier  geboren  und  dem  liittcrge- 
•chloohte  V.,  d.  Beticke  entsprossen  sein  soll,  ist  ohne  Begründung).  FUr  das 
vem  vpfbcBgc^faiigenen  Schisma  zerrüttete  Ersstift  war  der  gute  Haushalt 
iebaasi  von  djqn  glfleklieljaten  Folgen.  Im  An^N^ge  aeinw  .Pegienigg  van 


Digitized  by  Google 


MMmAü  «o  <«iitU6üt,  d*n  er  snr  Erlmgnug  dsb  FiUiiitti*  in  ftaln  die  göi< 
diMAi  «feil  Hoohiltar  Am  Dom  m  Trier  teHmttdceiidda  Bildtrefke  vwpftUk- 
d«n  mmsmf  awlem  Tom  GtiAfMi  Ftiedrieh  von  Vlaadelk  lüne  ZeidAfig  ^e£ük- 
gen  g^hallMi,  «leitete  <r  svaoflicf  Mute  liing  ttiUNTttfUDidi  m  der'SilUlnM^ 
der  weltikirati  llAofat  des  Unelilb.  zentSrte  dem  Grafen  Fol  mar  von  Cä^tbl 
die  Hurp:  Bernaustd,  dem  Grafen  von  Vianden  die  F<»8te  Quintenherg,  **r- 
wirkti"  von  Kg".  Heinrich  VI.  die  Vergünstigung:  eines  Zoll»  bei  (''nf)len2 
1195.  vom  ftafzgrafen  Heinrich  den  Verzicht  auf  die  dem  Erzstifte  lästige 
Vogtei  über  rrier  und  die  trieriscluMi  ( )rtc  im  Trechirgau  1197,  erwarb  die 
Lehensherrlichkeit  Uber  die  Coverner  Burgen.  Dudoldorf,  Giwlanden,  Obet- 
Ätcin,  Starkcnhurg,  V^irncnbiirg,  die  Hälfte  von  Clairvaux  und  Ouren,  eögto 
de»  ferne  Enteberg  im  Kraicfageo,  erbaute  die  Grimburg  bei  Wadetn,  v^* 
eixrlcte  St  llbrigen  LendeefeeteD»  omgeb  Trier  mit  Meuem  und  hgib  ht- 
^oemere  WeeliQlliehe  fieeidenBen  in  Trier  und  CobienE  an.  '  FJretgebig  nur 
gegen  die  Kldster  aeinee  Lande«,  besondere  gegen  daa  geliebfe  Himnierod'e, 
utarb  Jahann  15-  Juli  1212  und  tietB  aieh  sänett  a^rMmen  Gnlndalfteen 
getreu  in  Xn&lieben  Kleiderü,  ntdkt  im  ftntfiäieii  Pompe  an  fiSmmerode 
bestatten.  Noeh  zu  seiner  odet*  kora  naeh  »einem  Tode  tirurde  der  Bd. 
II.  S.  391  mitgctheilte  Lfber  annaliimi  iurium  arch^episcopi  et  eoclesie  I'ie 
uirensis  errichtet,  die  ci-stc  statistische  Naelu  icht  Über  den  Beatami  äe^  i^-s- 
atiß^  Triff  und  seine  F^inkimltc. 

Das  Stift  zählte  dani;iL«  folgende  Ortschafton,  ßur<<en,  Dnterthancn  und 
Rechte :  Merzig  mit  dem  Saarzoll  u.  Mettlach.  Füchten.  V\'eiler.  ßesseringeu. 
Stahl.  Busa.  Saarburg  mit  dem  Zolle  and  Fischerd  in  der  Leuk,  Kahren, 
Wincheringen,  Mannebach,  Lampaden,  PelHngen,  Henteren,  Bitzingen  nkid 
Nieder-Leuken.  Femer  Irsch  (Heueee)  mit  Serrig,  wo  Unterthanen  den  Hiif- 
baidikg  der  erabiacbl^flieben  Pferde  au  beiot^  hatten,  S<ilii6d«n  M  Oiäc- 
ftn,  Trier  mit  dem  eribiaditffidien  Pallaate  und  den  davon  a&hSAg^ndto 
MulHieiBsen  au  Wittlieh,  BiikenMd,  llacfaeren,  Walttvdi,  Whilcrich,  ^elacb- 
bilHg  md  PftM.  Der  erabiBofatffficlMn  KamMer  «tattden  «peaiell  stt  0e 
trierhehe  lAtante,  JudenaehalBung  und  Tertcfaiedeue -andere' Redite  giflgen'dle 
KUraehner,  SchaarhSfer  (welche  die  Saumthiere),  Glash?!ter  (welche  das  Olia) 
und  Pergamenthöfer  (welche  das  Pergament  liefcneiij.  Das  sogen.  Forst- 
amt (uns  berats  aus  dem  Schenknngabricfc  Carls  des  Grossen  802  belcannt) 
mit  Leithen,  Drohn,  Kell,  Reinsfeld,  Malboni .  Hemte&keil.  Losheim.  S5etf, 
Steinberg,  Bischoffs-  oder  ßuschfekl,  Merzig,  Saarliolzbacli  und  allen  d^l2^^i. 
sehen  liegenden  Ortiehaflen.  Der  beute  noch  dort  bestehende  Hochwald 
Aeote  den  Knibisehöfen  rar  Jagd.  Dieselbe  war  vom  15.  April  bis  15.  Juni 
gane  geschleasen^  Der  Font  stand  unter  eitkem  Forstmeiater  und  7  Förstern, 
fvelehto  4iit  erabiseltgakhen  Aigdhunde  so  TerpA^  hatten.  WalMawb  mit 


Digitized  by  Google 


BiU.  Main.  PiW nü Biw«r  «. Pallien.  CorM  »h IMMtd  mder  MomI, 
Mrang  mil  FiidbtNl.  BvlHiBfel^  'Hiiteni,  BmaliAdi  vit  Beraolitigviigen  in 
Idarwald  und  Kanuuerlont  (Vogt  nhev  dmi  Idarwald  war  der  Graf  von 
8{»aiiheiin).  P'ischcrei  in  der  Naiie  uiiti  dem  Drohn  Daß  Zimmer-  otier  iiau- 
arnt  (officium  dol/^bri)  EOfi^  seino  £ifikttlifte  nu»  den  <  )rf>ci)aftpn  Mereig%  Irsc^, 
Zerf,  Feyen.  W  i  lHchViilliir.  Molu».  Newel,  (  ordoi,  VVitrlicli.  AUiicli,  Novuuit. 
Bcmoaatel ,  Monzelfeld,  Longcamp,  Kieitiich,  iirunibach,  Liicei,  Eirkenteld. 
Wahraeh.  Emmol,  Leiwen,  Wiiilric}i,  Pfalwl,  Ehrang,  l^ftkem,  Alf,  Igtl 
«od  Gteoderieh.    8m  mdoB  Ttrweudet  zm  Unterhahaiig  und  Bewahrtuig 

riebai  Ltaadimkmrgm:  Amw,  Eknnbraliteiti.  Grimburg,  (Obei^)  Utm- 
^andhmä,  Nenerbug  M  WitHiab,  fiMTbus  wmd  W«lMhlNÜg.  Vma  Bm«- 
wmmm  imbi  ikk  oodi  kefae  Spvy  woU  dUr  iMtaiaige  yi^rtimiyrt  Ar- 
n»  kMe  iiMD  FIMmt  wmI  9  Wiobier,  BhwVrwtitcm  4  TbrnnokarnkttB, 
4  ¥PMt«  <woMi  aMb  9  ■iolK  iMneMb  Iumcb),  1  FfMMr,  1 

EMhraiber  imt  4  EmIo,  Qmmkmg  S  TkaniikDedite,  4  WtehlH',  1  JPiM- 
nor,  1  Kdhner  «nd  I  Eseltreiber;  Mandeneheid  6  Thvrmknedite,  2  WHdi- 
ter.  1  Pf<»rtDor  und  i  Estitroiboi  :  Neuet  burg  4  Thurmkncchtc,  2  \\  iiditer 
uui\  1  i'fJ)rtner:  Saarhurg  4  Thuiiukiiocbte,  2  WaLchtei-,  I  Pförtner,  1  Eiael- 
trejl»cr  und  1  Keüncr;  Welscbbiilig  4  ThurmkiitcliU'.  2  Wächter  und  1 
PfiirUicr  —  tlie  gaiiae  stehe d de  Ivriogsmaeht  des  Enwtiftß,  k«ine  ;")()  Mauiv  —  . 
in  Aoderaach  beaaae  da»  Ensüft  deii  Kirchen patrui tat .  f»nen  Hof  und  ün- 
tnrtlwneii,  •beos*  Beohte  so  Namedy.  Ferner  gehttrte  sam  Slifte  Reinsfeld 
Mtt  Hinaert  Poelflrt,  Beuren  und  Besdieid.  <^hiirg  müt  Thomm,  RiToriA  und 
ML  EM.  CoUmmi  «ii  d«a  flnblMsköiiolMft  (fHÜMiwi  König»)  Hofe,  Mttnie 
M  toadM  RMbonincW  im  ^nnn  HoinI  biiiMf  hm  TM«v  W<»li*i> 

BkiMinhni  OtUolin  (im  f dUn  te  gtwtfinng)  ^«r  b«i«n,  tn  iMi ' 
Bingen,  Oübtttt,  Mi  «nd  MtboJg  T«n  Alton  her  anr  B«ikil(«  verpflidl. 
m.  Ward»  die  BImIi  Jbefenigt,  00  niMtian.  ditMibmOrto  mmi  Tfaatin  Bit 
der  Mauer  bis  wran  iüfirto»  nwnne  orbttnen.  'KnokOobtoM  geidteton  no<ti 
Winaingen,  Güls,  Metternich.  Bobenheim,  Wailersb<^m,  Vallendar,  Inimen- 
dorf, Aremberg,  Pfafteiidort  uad  llorcldieim.  Niedurberg  mit  \\  altersdoif, 
Mühlteim  (jetist  Thal- Ehrenbreitstein) ,  Urbar,  MaJlmdar  und  den  bdden 
Kammerforstcn  ho\  Nicderberp;  und  Krouzber^.  Oclitendung  mit  Waltlorf, 
Seckenheim,  Fressen  and  einem  KammerforsL  lie^^rath.  MMideracbeid  mit 
Bescheid,  Langsebeid  (ebenCsils  nur  Stellnog  von  Bnomihicren  HUifliohtet), 
Dnblem  nnd  dett  halben  HeBicher  Walde.  Gipperath.  Oefflmgen.  Witdich 

EaAtaptkcmML  AUnob  mit  Pelenhndi,  Nofnai,  Mebri^,  BUmm, 
md  Gfwdi.  immm  Di»  dem  Orafen  von  BüinesHi  nu  Leben  gereiebltn 
fiMtan  MtmUtAf  iB^waitt^  AAmaiheidMi,  MmlMid^  llartnibneb  Md  Wk* 


Digitized  by  Google 


kr  mit  dm  Huüba  av  Otatdi  and  WeU«>. '  Samkf^ikxL  TtktJi  lüaUtfh 
oder  Hombaeh  {dm  spSteve  MonteUuif)  mk  SduüuliBftlni  y  dk  toitMe 
BolMi  Btdliea,  Beraebod,  Badidtadi»  H«i%nn>tfa,  Donbwii,  Siwriisii»  6t6 
«kuiy  WirgoB,  Dedinibofgi  fiodeD»  ElgiQiidovf,  Homtifi,.Li<|»redi*>  od«r  LdM- 
dingeu,  Obor^tEOiert  und  Simiieni.  Dar  cnbinköfliche  Font:  SpwdLtti^ffg 
begriff  die  'gMiw  IsiidKabe  HSlfte^  deB  iEugerBgaus  von  Niederidiilttein  bia 
zur  Müiiduug  des  Aura-  (^jetsst-  Gehi-  oder  Gelb  )  Buches  obcihaib  Niussau, 
diesen  hiaauf  bis  licckcnthal.  den  Isen  oder  Eisen bjich  bis  Meudt  zur  w€»t- 
iichea  Kircheiiwand,  weiiti  zui  v.(  st  Ii 'licn  Kirchen  wand  von  lieifci-skircbea, 
den  Savnbaeh  hinab  ^mn  Ii  Ii  eine  bei  Bendorf  und  den  Rhein  hinaui  bis 
^iederlahnstein.  Sobald  der  i.ii^i8chof  nach  iithrenbreitotein  ssur  Jagd  kaniy 
WMxen  die  Grafen  von  Nassau  und  die  üerron  von  Isenbarg  verpflicbtel,  ihm 
ibre  Jilgir  und  Hunde  zuzuschicken.  Eine  Verletzung  des  Jagdgebiete  wnfldft 
huk  fgmtnSt.  Nur  der  Vogt  (von  Udtfotetten?)  dacfiM-mit'wer  •^«iHtMn 
.AoMbt  .  von  Memtbaii  qad  Handeii  aiuwr  dem  ErriMobelb  iagofk;  tht  in- 
BMtfaalb  dm  gfomen  Biimfoiktoi  galegape  Kammeiiont,  *ivlur  «mbntkSftob^ 
M^ntteigentbnm;  DiM  viar  FiMer  iffofanteD>  aa  fiKmiiittii,  Eibarti  Liapreabl- 
odar  IieibidiBga&  uid-  Ems:  lillBaler^Hatftld  hattb  wamat  dam  nu%»tbal« 
dMÜbst  -Doah- 13  ÜAtasbfife,  die  cm  eigene  (SMditfbildeleD,*  fttheT  'mtm 
erablscböfliche  Münae.  Girachenack  mit  Metternich,  Küttig,  Laaaerg,  Jiur 
gen,  Kalsch,  Keldung  und  dem  erzbiHohöflichen  Kammerforst  Fach.  Gathe- 
dralatemcr  entriehteten  dem  Ensbiscbofe  im  Landdekanat  Keimt  die.zinar 
kirchlich  aber  nicht  staatlich  «um  Ensstift  gelxirigen  PfaiTcien  Pommern, 
Clotteu,  Cochem,  Cond,  Bruttig,  Senheim,  Nehren,  Ediger,  AU,  Zeil,.  Brie- 
del, Reil,  Traben,  Hontheim,  LauMd,  Gillenfeld ,  Wolmerath,  Bolle,  Maa 
■ebach,  KoUaiU)  Lütz,  Gontershausen  und  Beulich,  ferner  die  CapeUeik  SL- 
kam,  ^eeiy  Bullay,  Uerzig,  Bauaandorf,  Greimerath,  Gipperath,  Oefflingate, 
Iiiitaeralh,  BtnuMa^  GOkmJÜwnmi,  üiaahitft^  Strimadg,' Bäab,*MiMiidilf, 
Biolhf  8«recBbaiisaDy  fijeveniahy^Laiibacb  mid  Hom.  Da»  Areal  düma  0ablato 
lMlrVgi.im  Qanaen  etwa  BO  □HeHeD.-  Varwaltot  wvMb aa-vao  dta  gaudkaMn 
41.  HinptbSÜBii  oder  Baanfluntöi  ans  diiM>  Hufineyer  (rUUmy  maloree)^  Ida 
dffaD  Hillttbeamte  die  Adrocati  (Vögte),  cbUenrit  (Kelbier),  sodhali  <SdmIl' 
beieeen),  bidelH  (Büttel),  scahini  (Schöffen),  Ocntenani  (Zentner),  forestarii 
i'örsterj  u.  a.  m.  vorkommen,  •  ■  "     "  •       ■  .  ^ 

Sehr  vermissen  wir  für  diese  Zeit  eine  Aufstelhintj  der  Vasallen  des  Erz- 
sttft-'^-  (JfO/n/./Ks.  ffiuid/fs),  da  ihre  Zahl  (wir*  die  Ileeresstärke  unserer  Zeit) 
den  besten  Maas^tah  für  die  Macht  des  Staates  abgiebt.  Durch  dio  Urkun- 
den und  späteren  Lebenregistef  wissen  wir  indeaeeft , .  daaa  im.  Aniange  des 
,  13.  Jahrhunderts  Trier  bereits  folgende,  wenn  auch  nur  vor&berjg«hend  laad 
mit  anbedastendaftXabab  bafietee  VaeaUan  hmlb^i  idie  licno^  »imi  JOri»- 


Digitized  by  Google 


4. 


thringen  und  von  Zähringcü  1171,  die  Grafon  von  Arlon  1052,  von  Are 
1107,  von  Arnstein  i(Jö2,  von  Berenbiich  1158,  von  Castel  u.  1200,  von 
Gütebei^  vo|i  HochsUdou  1198,  von  Kai w  1198,  von  Laurenboig  11^ 
voa  liB^emburg  um;109Z>  von  Molbach  (?) ,  von  Nassau  1158,  von  Sayn 
.1^63»  yoa  Spanbeim  1190^  Toa  Vian^n  1138,  von  Virneburg  1192rfeitter- 
die  HormgiBcl^keehter  jg»  Core»  o.  1200 1  fon  Dudeldorf  n,  1190,  ynm 
Obcntdn  o,  1190^  you  W«lee0iirl  1160  a.  «.  nu  Für  dioBo  Labimiwa- 
nim  boeUnd  ein  ihcer  Uitte  vom  Enribieebofe  benifener  Lehenhof ,  ^ral* 
dm  JEL  Heitmch  TL  1196  (II.  190)  bcittiligle,  6m  eine  8m«Hge  Vori». 
dang  von  lA  m  14  Tagen  ntr  YenirthdlnDg  (in  eontamamm)  genüge. 

Die  BAHplataiirke  der  trieruebon  SteotkiiftB,  die  indevcn  en  jener  Zmi  nur 
eof  etwa  100-160  PMe  s«  vcttmachlagen  iai  (daa  Adelaa«%ebet  dee  En- 
stiftä  hat  nie  500  Pfinde  Uberetiegeo),  machten  die  Mtmtterttdiin  (ministeri»- 
le»       l'etri)  auB,  waffengeübte  Leute,  die  mit  Leib  und  Gut  den)  Erzstilto 
eigtiitliiauilicli  zugeliürtcn  und  wie  v>'ii  unten  iuireii  werden,  die  eigcatliche 
Grundlage  d(is  riUerbihti«^en  LaxiUiiUci^   bildeten.    Als  solclie  tiierische  Mi- 
iiLsteriaigeschiechter  kommen  vor;  die  voji  Archa  (v.  d.  Arkcn)  m  Col  lcnz 
1204  i  von  Arras  1192;   de  Atrio  zu  Coblenz  1198;  von  Breitacheid  llöö; 
de  Caatello  1212^  de  Cimiterio  (vom  Kirchhofe)  zu  Coblenz  1204;  von  Cob- 
lenz t^de  Confluentia),  wohl  mehrere  Stämme  begreifend  1158  bis  1209;  Vögte 
von  Coblenz  1198;  von  Covern  1129  (von  den  Edelherren  wohl  zu  trennen)  j 
von  Ciöv  1211;  Dapiferi  Trevirenses,  Truchsesse  des  Erzbischofs  1152;  von 
Dyum  1179  f  von  Enkifch  1190;  voa  Shrenbreitotean  1137;  von  Esch-  oder 
Aaeb  (voft  den  Eaeb  in  Ixuxen^beig  su  <iennen)  tneriaebe  Kämmerer  llto;- 
vioii  CkndnrC  (ChmMve)  1158  'die  YorfhbveA  dar  *Ftti«fen  von  der  Leyen;  < 
v«^HelfiMtftoin  trienftoba  MaiaobliUe  116i;  Hnonwin  von  Waldorf  1200;  vo&- 
Kltrpvt.  1190;  IiiBiibeirBD'Vnn  Aaulenuoh  llS?)  ven  LahaMeln' (Zjogenaleiii' 
d.Ji..^«deF-l4dH»tain)  llM;:L^nto(W9lO  120S{  Loaeo  1190 ;  »von  Mefl 
1191;  von  Mtozig  (de  Uaaeeie)  sodh  von  .VeldeiiB        Mensig,  mit  ^en>. 
d.  Brücke  m  Tner  atataunv^wandt  1188;  von  Hilen  1158  (?);  von  Mia^ 
heim  1206;  Vögte  von  Münster^MaifcW  1207;  Von  Nickenioh  1204;  von  Pfaf- 
fendoil  1158;  vom  i'uiiaßte  zu  Trier  (de  Palutio)  1103;  Pincemac  trcviren-*' 
aee,  tnerischc  Scbeuken  1158;  von  Polch  1209;  de  Ponte  oder  v.  d.  Brücke' 
so  Trier  um  1120.    Dieses  GescUeoht  sträubte  sieh  hefti«?;  treten  die  Mioi-' 
stcrialität,  nannte  pich  auch  über  d.  h.  freigeboren  und  l  alnii  im  fol^Tiiden^ 
Zei^aome  den  Herxcntitol  an;  de  Ueno  aus  Trier  1168;  von  8aarburg  1158;- 
von  Si^clingcn  1168;  Treviri  aus  Trier  1158;  Burggrafen  von  Trier  na- 
nunUiob  Lndv^ig  der  Gegner  Alboro's  1131;  Vögte  zu  Trier  1172;  Üntcr- 
vüglb  m  Trier  1187;  von  Urley  oder  Orlej  ttieriache  Ctoimerer  1129;  vön- 
W«kMMir«'ll68' and  -Voa  Wei£  1156.  n    .  '  -  '  ^  - 

■iiMk|«taif#«a  ttlniMta«.  n.  d 


Digitized  by  Google 


giHdtc  bcsass  d&a  Ensstüt  nur  zwei:  IVier^  welche»  902  und  (hblem, 
•welchos  101^  vom  lieiche  geschenkt  wurde.   Idt  Trier  ihachW  der  zahlrei- 
<^  MiaistMoalAUcI  den  ErzUsohöfen  noch  lang«  sa  flohftffBB,  Ooblens  w«r^ 
B#br  imMenteiHi  Beide  Qmii»  wurden  von  den  m  dem  dortigem  Fkileste 
v^.  ESnle^bolfi  gebariges  ttMBohen  MliiMterialeii  -TerwaHei,  sos'  dianb 
lütte  dir  Buiggfsal,  Vi^  «ad.UnlirvQgt  so  Tifar,  eo  irle  der  Vogt  ni' 
GoUn»  hcrvofgiDgfln.  Bmen  «ar  Seite  etaiid  eb  ScMfolntlb,  der  iunfliig^' 
lif^  nnr  tm  den  Miiiislerial-  afSUer  aaeh  ans  aageeelieneii  Bttigerfiunl- 
lien  gebildet  wuodeu   Ob  bftqerüehea  VerlililtiiiBae'  tKUgeii  nodi  sehr  den 
Stempel  der  aHsD  Uafinäeil,  wonit  die  irXnkiseheB  Eroberer  die  Torgciun- 
denc  Bevölkerung  belastet  hatten.    Die  gKttm  Bevölkening  war  leibeigen 
(mancipia,  coloni,  villid).    6ie  durfte  den  Bodon  nicht  verlassen,  eich  ohne 
Erlaubniss  nicht  verheirathen,  zahlte  Kurmutl»  und  Beethaupt.  Nicht  jüm  ver- 
kennen ist  das  frühe  Bestreben  6ct  Erzbiscbüfe  wie  der  Kirche  ii)K  rhaupt, 
diese  schrort'on  Verhültnisse  zu  mildern.    Unser  Urkundcnhnch  <^iebt  eine 
Menge  von  JbVeilassungiurkunden  oder  Urnwandelung  von  Leibeigenschaft' 
in  Wacksstiis.  Terra  aalica  ist  wie  wir  unten  zeigen  werden,  das  dem  £n»- 
bfifdicxfe  reaeoffarte  Ginindeigcmtbum.  •  • 

Mm  Wapipea  lUbrte  das  Eraitift  ein  rothes  Krens  in  sübemem  Felda 

Erzlilschdre  Ton  COln.  BrzsUfl;  €91n. 

Pie  ^genüip^  0«iehiehte  der  j:nrfMaok(f&  iron  QUn  gaiit  den  l'iedet^ 
rlsNii  jUK,  Wir  oehmen  datier  nnr  auf  di4jes4ge  Zeit  and  die  Flinten  Rdelu 
stielt»  weMie  unseren  Mitlelriieia  berfihren.  CAgteieh  MiehKeh  da»  Gefadetr 
4fs.Kipbist]Huns  CKln  dvei  girossa  Gaee  nnseces  fieiniu,  den  Akr-  Aue^ 
iqid  Sifieignu  begril^  so  ist  doeb  der  vellliobe  firverb  dada,  namendieb  ini 
unserem  Bta^  «in  nabedAittnder  gebüebvk  sBMtebiif  JWsMA  H 
—  1131  schenkte  den  ihm  von  K.  Helnaeh  IV.  md  dessen  Bebn  Heinrich^ 
Y.  zugewendeten  Ort  Hirzenach  bei  St  Goar  der  Abtei  Siegburg,  die  dort' 
eipo  Propstei  gründete.    Arnold  J.  von  KüiKieiodc  sein  izwcitn  N.Lchtolgcr 
U37 — 1151  begabte  1141  das  Kic  ster  Mai-tilthal  bei  Springic rsLa<  h,  erhielt 
durch  den  Verzicht  des  Grafen  Otto  von  Rheineck  1144  die  Vogtei  über 
das  Kloster  Laach  und  durch  Tausch  mit  dem  Ivioator  »Springiersbach  den- 
O^rt  Sehl  bei  Cochem.  Ihm  folgten /JrwcW  IT  Graf  von  Wied  1151 — 1156, 
Friedrich  IL  Graf  von  Altena  und  Berg  1156r-llö8  und  BeiaaW  Graf  von 
D^el  1159—1107.  Letzterer  gorieth  mit  dem  Pfalzgrafcn  Conrad  von  Iio> 
l^qitaefen  in  Handel  und  bemächtigte  sieh  1164  des  seit- der  Zecstürang  iL* 
Q)nred*e  Iii,  llbl  ^eo  Bürgbei^  nm  Bfa^ecfc,  den  <er  sofort  mit  ein^. 
neuen  Feste  krönte  und  somit  merst  in.ttAMreni  BmAtii&MA^Uifuä  iuätM^' 

.«  i  *  h  •     4  .P  II  S      J«.'  ' 


Digitized  by  Google 


Smt:JRhMiigm  PkOipp'  Xoh  ntäT^tTg  mi-^Mf  ^lehdMid  AgA  Bau  von 
Rhdneck  «md  cfrwarb  fl^l  von  K.  Friedrich  I.  auch  den  Kt^nigshof  An* 
(iernach.  In  einer  fncrk würdigen  Urkunde  von  1171  (TF.  4l)  reformirte  PM- 
lipp  die  dortig«  Schöftenor^nong",  indeni  er  bobtlüimte,  dass  14  fuitfcn  aus 
den  reichsten  und  angeachenstcn  Familien  des  Orts  auf  Lob^iezeil  gt3\viihlt 
uttd  mindf.'^tens  7  davon  "mr  Abiirtheilung  eines  Kapitaiverbrcöhons,  min- 
destens n  aluT  für  kleinere  Fäilo  anwesend  sein  sollten.  Im  J.  1174  ef- 
kau^  der  Etzbiscbof  Philipp  vöm  Grafen  Heinrioh  von  Saflenbarg  die  Vog- 
tci  über  Rhens  ond  vorpTuhdete  er  1182'  dem  Erzbiscbof  AitioM  voll  l^dä^ 
die  llöfc  Rhens,  Senheim,  Rachtig  und  Zeltingen.  11B9  belehnte  er  den 
fÜHlsgciifieB  Ooorad  vdn  Hohenitaafen ,  seine  Gemahh'n  Inn^d'  vmi  1?ocli4 
Igt  Agnes  mit  der  BurgStehleok  und  de^  Vogtoi  BaobioWdli  iiDd  IISO  dM' 
OMfen  Theödddeh;  to»  Wiod  wit  d«^  Pwte  Ofibrilek.  PmppA  Ni<»6to]g«r 
•aS  Om!  oSMisdmSliiUb  ilM^  Graf>«mB^  1191^  tttlgnirM 
.Md^A<'/;n6nif  •  f«Mi  Allflü  lidSiiiirde  ft!ig«ietat  Brund  IT.  Gai^ 

^.fli^.vigittil»  1805— lf208l  -  DküMi  H  von  BeHnjbwg  mttä»  alige^ 

^  u  'EfÜiÜtät^  MokAei  GfdUot'  ww  «H  dtm  BMsm  unseres  Zeltab- 
Mwitlt  ww  'iLriieRiaek  nit  6t  ThotnM )  Kümeidy,  Fornich,  KeU,  SafHg, 
Miesenheii^,  ibmer  Rhens  a.  Rh.  und  Zcltingen  und  Rachtig  an  der  Mosel. 

Kheincok  war  cMlnischo  Ijarulesburg  „eine  der  vier  Säulen  des  Enestifte*',» 
indessen  schon  zu  Endo  dieser  Periode  an  ein  sehr  widerstrebendes  Borg-' 
grafcngdflchlecht  voiL^abt.  Stableck  mit  der  Vo^^fn  Bacharach  und  OUbrUck 
^Mien  ci)ini8che  Loh«  n  dor  Pfaly.grafon  resp.  der  Graten  von  Wied;  • 

'  Wsj^oD^'doi  Ec^stUtß  war  ein.sehwtnies  Kxeoe  io  •  m 

Nicht  viel  bedeutender  wie  Oöln  war  auch  die  Thätigkcit  und  derl^. 
limA  dtä  Erah'scbölodvii  Mains  m  liiifeerbiD  GMtiiB^  obglcitii  jhnM'lurGih- 
tOH  tWttM&.inr^  Cn«ainMir^ti0D  äße  xaeAtnt  VUtoä  MOrtelibadk 
fljtfflanB  >k  '4/  HmulHrttdwn.  Nffch'ilim  rd^eiien  ^B^kmMd  lOll^lOBlV 
AHI4fcSet\ßf^  Vm^ii^if'JBatiiQ  ir<m  Oppeniiofen:  1061'-'1051v  X«^ 
pM'^M"^' Bo^en  1061-^1059;  iEAbisehof  SiägfiM  L  wn  Eppcnsteiii' 
hMkmAelm>  IOQ^'d.  .7^-di^''€tiftung  des  Klosters  lUvengiers^ 
iMüfgsdilliBbfd«!  Nlfa^  MMlTwohirgaugrafen  Berthold.  Wezel  regierte  1084  — 
lOee.  Enhimhoi  Ruthard  iOS8  -1109  bc^etÄtc  1107  das  Kloster  Disibo- 
dcnhcr^  a.  d.  Nahe  mit  Mönchen  statt  der  Canuniker  und  beschenkte  1108 
seine  Domkircbe  za  S.  Martfe  mit  Gütern  im  Nahegau.  Nach  einer  Sedü- 

d* 


Digitizßd  by  Google 


vacanz  1109  bis  Uli  folgten  Adelhert  I,  Graf  von  Saarbrücken  1111-^' 
1137,  welcher  1112  von  EJrzbischof  AUelgot  von  ilagdeburg  einen  Hof  zu 
Oberwe&ol  uii<l  die  Orte  Jugenheim ,  Hüffelsheim  and  Traisen  n.  d.  Nahe 
ertauschte.  Sodann  kommen  in  langer  iieihe  und  nur  spärlicii  in  unseren  Urkun- 
den vertreten,  die  P>zbi8chöfo  Adelhert  II.  Graf  von  Saarbrücken  1137 — 1141, 
jVarAj/?/"  1141— 1142,  Heinrich  oder  Felios  vöb  Harbarg  1142  abgesetzt  1163y 
Arnold  von  Selonhgfen  1153,  von  den  Mainzern  ennordet  1160,  Hudolfh  «ob 
Zühiingon  nicht  bestätigt  1160,  VhrittiimL  Graf  vohBimIm  1160  abgcMMi 
Courdct  J.  von  Wifctetebadi  116^  «DfaeW  1106,  Ckrittim  von  B». 
Qh4.^mied6i<eiDgciMitrt  ll65  1183,  CpmWi.  Yim  Wittekbach  wieder  g^wlOilfe 
1183--1SQO,  Ltt^pM  von  SobanW  1200  n^gnirt  ISOS  vbA  Boin  Q^igtm 
Siegfried  IL  Ton  Jßppenitetn  1900-^1230. 

ani  Ifit* 

telrhein  die  Orte :  Ober-Lahnatein  oder  die  curtis  Logenatein,  deren  ßchen^ 
kung  Seitens  der  Uta  Kg.  Lud^Yigs  {III.  de«  Kinds)  Mutter  durch  ihren 
Vogt  Ruthard  an  die  Mainzer  Kirche  K.  Otto  II.  97fi  bcBtätigte,  wShrmd 
die  Vügtci  den  (Trtafen  von  Arn^toin  verblieb.  Fcrnor  Ober-  und  Nieder-Heim- 
bach  and  Trechtingshausen  mit  einem  schmalen  Saum  längs  dem  lüidnufer 
bis  Bingen,  worauf  später  die  Bur^a  n  Heimburg,  Sooneck,  Etetchenatein  nnd 
Faitzbcrg  (Rheinstein)  ontstandeo.-  Die  Vogtei  Ueimbach  schenkte  Eisbisc^ol 
^Uithard  1092  u.  1108  seinem  Doracapitel,  1219  wolitenoli.der  WiUgtai 
Ea4  d^nalbea  bemäebtigod,  woMle  aber  exeomanakirl  ttaA  iflndMe  daistiC. 

Maina  iUbrto.ebi  «ilbemes  Bad  in  T6(hm  FM&,  «in  WappM^nld  dM 
sehen  auf  den  ZSiegeln  dos  rfjmMen  Mognntfacam  Toikommt  und'  «In»  iM^ 
erst  von  Wilkigii,  data  ^n^gebficbea  Wagfi6naohn,..aBgtift<«imen  wiu^ 

JHaKiiiiiii  wßA  Priliii« 

Die  BiSChüfe  von  LüUi<h  und  Mflz  berührten  ?:war  mit  ihren  Kirchen- 
sprongeln  ebenfalls  unser  (lebiet,  hnb n  aber  darin  niemals  -weltliclu'  Lan- 
deshorrschaft  erlangt.  Der  Bischof  von  i&eta.  irar  indessen  Lehenherr  der 
Burg  Saarbrücken  seit  1065.  Dagegen  waren  aber  die  Achte  der  groeseii' 
kaiaegdicben  hMitiiü  S.  Maiimin  nnd  Priiai  fast  gldcbzeitig  ak  Trier  dorak 
4ie  Blxemtionen  der  frinkisehen  niid  deutschen  Ktfflige  lilr  mner^  Zeit 
ii^nn  auch  die  B^chsiinmittelbarheii  VcbTS^Ha^iiiin:  dnst^  Ttkt  mik  Beobt 
beetrittfn  werden  mochte  —  wSrkiiebe  ■LarideaborMk  ttbir  ^  ioiAi.nakB'. 
d^jotende  Gebietstbeile  geworden.  Vergleidie  über  eie  and  A  ip0Br  anch 
von.  'des  Abtei  üebtemadi  geltend  gemaebteh  AUBprÜdie'  adf  fLan^blatv^) 
licMceit  die  KUwt^  m  SeUfunei  d«r  UebefMi.  .   .  i 

♦I» 

Digitized  by  Google 


Uli 


Ctrafen^esclilecliter. 

Öt'lir  bedeutend  war  am  Mitteirhcine  die  Zaiil  und  der  Besitz  der  Gra- 
iBogcseblechter,  vrei«be-  iMtö  den  Airatlicfaen  und  Gaugrafeniamilien  ciitBpro«> 
fltDy  0eit  dem  Anfange  des  11.  Jabrhimderts  T(m  den  in  ihren  Amtsbe»f^ 
ten  oder  auf  ütren  Allodialbesitzungen  erbauten  Bufgen  ständige  Namen  an- 
fltnelillien  begannen.  Die  Bildung  dieser  Geschlechter,  -wddie  mit  den  freien 
Berreii  daii  «geodiebeD  Ad«!  des  Mittelaitaiii  oder  jetst  iog«ii.  hohen  Adel 
aoNnaililfii,  ist.  bei  uns  theihi  w  der 'bereite  oben  aiiflgei|irDefaenen  That- 
«ehe  feenoleitefi,  da»  innerhalb  einei  Gaues  venohiedene  Familien  die  gaii- 
^Sfliehe  'Wikde  gleichseitig  in  Ansprach  nehmen  oder  dass  eine  Theiliing 
des  Oani  onter  veieehiedene  Glieder  derselben  Familie  statt&nd.  ZorUntsr- 
ssheldopg  dieser  Tttschiedeneb  Gaugrafengeschleohier  wurde  die  Beeeiehnong 
Weh  d«tt  Wohnorten  ttblich.  Ein  Bttspiel  fttr  den  ersten  Fall  Ueferl  der 
l^gersgau,  worin  im  11.  Jahth.  bereits  4  Familien  sich  Grafen  nannten, 
deren  ßurgcn  üur  wenige  Standen  von  einander  liegen;  liammerstein  (lahn- 
gauiscben),  Wied  (ardennischen),  Ehrenbrei tsteiu  (ezzonisch-pfalzgraiiichen? 
Hauses)  und  Ißenburg  (eingeborene  Dynasten,  welche  den  Gralentitel  im  12, 
Jabrh.  wieder  fallen  Hessen,  für  die  aber  die  auclgauischen  Grafen  von  Sayn 
üiiitrateii).  Ein  Beispiel  für  den  zweiten  Modus  giebt  der  Nahegau ,  worin 
aickaue  der  Gaugprafenfamilie  der  Emicbonen  innerhalb  eines  Jahrhunderts 
3  Grafengeschlechler:  die  Wild-  lUu-  und  die  Gcaien  von  Veldenz  entwickel- 
ten und  lieben  ihnen  noch  die  von  Spanheim  und  Strom berg.  Im  13.  Jahr- 
hand^^  war  die  Ansicht  dass  die  Grafen  ihre  Geriohto-Gebiefte  nicht  mehr 
als  kaitieiüfhe  Beamte  |  sondem  als  BeichsltfientiSger  besSssen,  schon  ao 
iestgewiuEielty  daM  der  Beichsti^  yon  Worms  1231  die  Gtafon  gleich  den 
ttbr^^'  weltfidien  Fürsten  als  ItandesheiTen  iiirmlich  anetkannte, 

Aricuiscfee  Gnfcit  Mit  diesem  Namen  beeeiGhnet'man  die  zahlretche 
sn  bedfiatenden  MSnnem  reiche  Naebkommenschaft  eines  Gtaftn  Wige- 
rich  oder  WiMeh,  den  w  902  sk  GangHsien  im  Trier-,  909  im  Bedar 
gao  nnd  910  ab  Pfiihsgrafen  von  Aachen  kennen  gelernt  haben.  .Urslto 
Chronisten  bezeichnen  ihn  als  einen  Sprüssling  König  Chlotbars*  nnd  Ur- 
enkel Carls  des  Grossen.  V'on  ihm  stanmien  in  direkter  männlicher  Erb- 
folge und  unbestritten  (nur  Siegfried  der  erste  Grat  von  Luxemburg  wird 
von  einigen  Schriftstellern  nicht  für  einen  Sohn  Wigcrich's ,  sondern  (Ür 
dessen  Stiefsohn  aus  2.  Ehe  der  Kunigunde  mit  Richizo  oder  Richwin 
gehalten  und  tielc  für  diesen  Fall  das  luxemburgische  Haus  in  der  Stamm- 
tafel aus)  die  wichtigsten  mittelrheinischen  Fürsten-  und  Grafcngesehlechtcr 
ab  and  biUbt  Wigerichs  Geschleebt  noch  heute,  wenn  es  als  erwiesen  an- 
genommen werden  kann,  dass^  di^  Herren  von  Beiferscheid  jetat  ^Fürsten 
von  Salm  mkliehe  Nachkommen  der  Henoge  ton  Limboig  sind. 


Digitized  by  Google 


Oe  2. 

3  B  ^ 


SB 

3 


S  > 


^  N  i  3  § 


•ff,- 


lüt^  1^     *  1  P- 


lll'll*»// 


■  all 

■3  7' 


"i  ti  n 

«  <  S  >  & 

■'S  H'sa. 
ä§  Ii 

•      •         ■  D 


v<  3  X 


-•«/ 
•ul 


^•i.  Vi  £.1 

rt>  SS  ji  a) 
■d'iA  VJli-n. 

Uli-« 

Iii)  i 

T>tiL'>oliV  i, 

-UJ!  II 


^  55*    ..ii)  uili 


O 
i 

p 

o 

B 


15- 


(3 


n 


i''l*Mi    "!'>l-'»'  1  '  ' 

c  K 
.         £•  = 

2.  =•  o 

CD  ^ 

P  o  c  C  1 

—  2        c  °  5. 


illWU  Jiii 

I  ii  I  i 


CB 


O  BS 


,1 


2  o  o 
2  2  * 

B 

5  ^  =  « 
er 


C  Ji-      o-  a> 


t3i= 


O 


6  J 

B 


i  5  s  £7 


.    •  p-.s- 


// 


i  OT*  sr 
.     r-  c 


IS?  S7 

~  2.  or.  "rs 

^  ^   »1  g 

cocn  ^r. 
$1  dg: 


■  ■ 


1 1 


.ii  '.ti'i 

BN"*. 


2.8  ^  o  2 


2.^c  2, 


■  r>\i'H 
'  »il  'l 

•  .Ii 
''^4  '»vif 

, ff-^'jil  ir»m.'l  i 

.1(1  Jh. 


'                ,  r 

flu 

t 

/  •>ili 
iia«Ki 

:  tjft    .  ■ 


N  B  P 

r/j  w  =•  O 

r:w^  I' 


1  ^  1? 

2  =  s  c  b 

•  ■•»'Sa 

-  n  "»  ® 
o  o,  s  a.  C  •>» 
«         -  "I 

OQB  P 

iiiiij  ii'.r  * 
1  .i: 


i) 


,11-, 


i  O 

I  H 


^  N 

er 


CO 
•sl 

I 

CD 
03 


N 

C 

CO  3. 

Is- 


2  i- 


i 

s 
i 

2 
? 

3 

r 

I» 

3 

I 
3 

— • 

Iii  (. 

i.'*: 

Imii 

.1 
• 

•  I. 

!  . 


I 

III  .:• 
i:  •< 
;  IM/ 


Google 


LH 


tutm.m  Ii»  C^«  Ära,  de  AHs»  de  Ait).  Ihr  0tMMD«itii  iü 
aenbw^  Are  ('dfftwnftr  Kr.  AkmiOm')..  9im  wmsam  aldi  Abkotanifia  dm 
jSwobeaoi  te9a0  dtf  KloMer Süriiifeld  fadi lilipilttaSiM  giQftdel«  flad  tiaa 
fi  iiiiBW«if|ttiaft  aadi  die  Blüte  SlgAodo  nad  Bieh^,  tralefae  996 
.i^a  IL  Qtl»  Hü.  etoto 'WiMliete  cirMen  Aderia«,  Ahr,  Lien,  BUh»- 
«eÜflPV  KOMgafeld»  Bananbäe^  imd^adeiibeim  boMhciÜEt  vurdeii  (Bd.  lt. 
17).  (Peia  ,U0T^li26  terkimiDMiBn  TliA)d«riebX  Gnftti  ifwi  Ate,  Vogt 
te  KwdMD  Münster-Gifd)  und  gteinfeld  folgte  sein  S6lita  Lefther  1139—88 
und  d6»»en  Sohn  Th^odci  icli  IL,  mii  welchem  vor  U64  die  Uuuptlinie  aü 
Are  erlosch.  Ein  »weiter  »Sohn  Theoderirhs  1.  Ulrich  (  naf  von  Are  1130 — 
llH.i,  beit  1169  aber,  von  der  \valirs<"}\<  InHch  ihn»  auf  einer  Her  l»ncff- 
stcD  Eifclkuppcii  ei  liuutön  iuäcljtiL';eii  ljurg  NUrbilrg,  Graf  von  Nurberg  ge- 
mannt^ hatte  einen  Sohn  GürhÄid,  der  1196  nach  dem  Aussterben  der  älte- 
ren Linie  wieder  den  Gcofedtitcl  von  Are  itibrte  uml  drei  Sühne  hinterliesv, 
von  denen  Otto  der  Stammrater  der'  Grfed^  von  Nebenare  wurde,  Theode- 
tNk  JXL  .4i»T  Herrschaft  Melbe^g  ii^  te  £iföl  eriietablDto  und  daron  den 
Namen  annahm^  Jdiails  aMr  ihttbvkg  fhdii^lL  :  Ein  drittir  Unktk  thodith 
oMia  .1,.  QNd.  1147  fffliMwrtiHB»  Btttf  d^a  BMHaehttf  dte  Gri*»  €M«rd^ 
9qcIi44ii^  diHih  .MlHr  faadtnicnd*  6i»ftcli*ft  ao  te  Erft  unierbdlb  OalU 
^.mmt  dort  iaift  OeMlkdit^'k'  dtf  bodHiadiiiedieD  Lntb  iwiigtotorbeA 
mc»  BctbMMtf  Gmad  Yia  Culii  1261,  mdr  in  te  iiidbiiiadMD  bb  MM 
teU^Jabiiumdorti'fiiU.  OlM%Eftkd:Tli4oa«ndi  eiiif  Yoft  Ho(l^ 
itadea  iMilim  mk  dM  Kurburgitclieti  Yettini  ebeoldlift  oi  der  ErbtelMlt  ^ 
1164  aoilgiestorbeneo  Hatiptlinie  au  Are  Theil  ui^d  deshalb  bei  un^ 

auch  manchmal  Graf  von  Are  genannt.  Are  und  iloebstaden  führten  einen 
BÜbernen  Adler  in  Roth,  Neuenare  einen  schwarzen  Adler  in  Gold,  Nurherg 
und  Malberg  eiden  aUbemen  Löwea  in  Kotb  Ton  ailbornon  Sternen  um- 
gehen. 

GniffB  ^ü^l  Arloii  (comitcs  Arlunemes,  de  Arlo).  Dieses  für  die  ftiittel- 
rheiniicbc  und  deutsche  GeBcbichte  später  sehr  wiebtig  gewordene  Haus  (da 
dia  Hertoge  voa  Limbuig  und  die  Inxemburg.  Kaiaerdynasiie  daraus  berror- 
gingen)  stammt  von  dem  ardenniaeben  Grafen  Heinrich  I.,  der  963  u.  1000 
als  Gaugraf  im  Arelgav  Toxiommt.  Sein  Sohn  Walram  I,  Graf  von  Arlon 
(Axiom  hdff.  lammllnurgj  1052  jMidile  yoa  Enb.  J&bvrliard  vc»  Tiier  bedeu- 
tanda  Bmbnngßk  a»  te  Skämmd  (I.  593  n.  i>  geffia  fluB  hmmt  ge- 
ligaiio  «a'der  M<Mi  «ifd  Baav  eift.  WabrtuüPa  Mao  Fafco  md  'Wa]ram 
n.  efsebeben  i^ar  noch  109S  in  der  Laacher  StiftaDgaurkimde  (t.  444) 
gleichaddg  mit  Walranu  Solin  Helnridi  II.,  der  aich  in  derselben  bereiia 
Herzog  von  ymburg  nennt  Ea  iat  aber  djc$ea  Verkommen,  da  beide  be- 
reits todt  und  Heinrich  bestimmt  noch  nicht  Herzog  war^  «in  tafügea  Av- 


.    Digitized  by  Google 


gumcnt  gc^en  die  Echtheit  dieser  auch  aus  .imlcren  Gründen  ann^ejrweifel- 
tcjn  ürkuuüc.  Der  lotzt^^enanntc  Heinrieh  Oiaf  van  Arlon  piiilendii-to  al- 
lerdings» aus  dem  Ileciito  seiner  Mutter  Juditli,  eiiier  Tochter  Friedrichs  von 
Luxemburg  Herzog  von  NiedcriothriDgen,  nach  dem  Tode  Gottfrieds  von 
Bouillun  UOO,  von  K.  Heinrich  lY.  begünstigt,  die  binogHche  Würde  in 
Niederlothringen  and  "wurden  diese  Ansprüdie  von  seinem  kriegenschtti 
Qolme  Walmn  III.  Graf  von  Arlou  1116,  mit  1129  «ber  Hensog  (Amt  pih 
ganue)  genannt  f  1188  gflgeo  die  Qni&a  Lßirtti  «of  das  Tepfemtia  ver> 
fochten.  IndeMeo  konnte  sein  Sehn  oder  Bnkil  HeimkiL  HI.  den  Uem>f^ 
tttel  für  NiedeiloÜiriB^  sieht  aoftwiht  lutlteii -md  Ttetittsdite  ihn  1153  mit 
tim»  Qenogi  von  Limboig  (vdd  einer  Bwg  «n  der  Weetär  svnsohbB 
Aachen  und  Vervien  fBä^Jy  die  aehon  Heiuidi  beeeeien  ^  t&A 
seitweiie  von  ihr  henettit  bette)  und  HurkgrafeA  ^  Arien.  Der  8diiM 
der  Grafen  von  Arion  selgt  einen  h^wm  (nÜh  ia^SOlNV?),  der  W  Unt- 
goldg^ekr«nt  erscheint.    Vergl.  Limburg:*).    '  •  '  ' 

Gl'äffu  von  Arnstfiil.  Sie  sind  die  (rauiriatL'n  im  Kinn'ch.  Arnold 
oder  Amolf,  der  noch  1050  als  Graf  im  EiiiiicU  genannt  wird,  nahm 
1052  von  seiner  oberhalb  Nassau  an  der  Lahn  gelegenen  Burg  den  Na- 
men eines  Grafen  von  Arnstein  an.  Ihm  folgten  als  Sohn,  Enkel  uikI 
jürenkel  drei  Ludwige,  von  denen  der  Letzte  mit  seiner  Gemahlin  Guda  V. 
Boinieneburg  1139  die  Burg  Arnstein  in  ein  Kloster  verwandelte  (I.  653)j 
darin  selbst  das  geistliche  Kkid  nahm  und  am  28.  October  1185  verstarb.  ^ 
IXiB  reiche  Gut  des  Hauses  giog  durch  wiihiiohe  £rblbige  an  die  Grafea 
VQfi  Laurenbm^  nnd  die  Henen  von  Isenburg-  und  dle  vws  der  Abtei  PrQtA 
lehenrtthrige  «bdr  8l  Goar  enf  die  Qial»  m  KfetMoelkniboged 

ttb»  (Wappen?): 

.    .V.  MMi  (Yerte  Bitnh  in  den  Togeseii  in  F^aakreleh)  s.  Lothringen. 
T.  BoiMCMBbirg  8.  Rm-  md  HTIMgitrci. 

f.  Cksld  (de  Gastale,  de  Gastro,  de  Gatftrie).  Den  Statnmort  Gastel 
(d(u  heuüffe  BU«$emtd  hayr.  BheCnffalM)  aehenkte  Otto  I.  ^  dem  BSs- 
thna  Mets.  Bischof  Hermann  belioh  gegen  Bbde  des  ll.>  Jahrbmiderts  da- 

*)  Obgleich  Schild  und  Ilclm  als  st&ndigc  Familicnzeicben  eigentlich  erst  in  der  nnch- 
Ptoö  ppriodt'  in  Gebraucli  kamen,  so  pl.iiibon  wir  «loch  T.oculforichcrn  pinen  Diinst 
y.u  t  rwf  iscD,  wenn  wir  die  "Wappen  zii'^'leioh  mit  der  ersten  Knvrifmuncr  der  b^tref- 
teudeu  Geschlechter  anführen.  Da  die  Siegel  rwar  daß  Wapjieiibilti ,  aber  keiiio 
Schraftiruag  (Farbe)  geben,  so  war  letztere  oft  schwer  m  ermittela.  Vortrefiliche 
Dienste  leisteten  uns  dafür  die  gemalten  Biu-gmannsreKistef,  £csbisdbo&,fialdnii» 
um  1840  (wobl  der  Älteste  deatacfae  Wappcacodcs?),  die  Stsinmtafeln  des  domcapi- 
tnlariiclieii  Archivs  tud  das  troti  uiner  IrräiOmer  voitrefFIidie  Wappenbach  des 
Jeb.  Siebniadier  L  Bd.  Nenbeig  1605  H.  Bd.  1609.  Di«  spSieren  ZnsMee  sind 
mniisr  brantbbsr. 


Dlgitized  by  Google 


mit  Ckttfried,  den  Sohn  Volman  Btülm  Voii  Loiieflll«^  der  106j$  alt  Gi«f 
-nm  OtikA  Ataftrht  Ihtt^  folgt»  sein  8obii  gMdieii  Nam^  IISY  und  di^ 
Mm  d^r  Mm  "V^rfmar'  l.  'Ghif  von  Castel  ItW— 1179.  Volmar  1.  batut  8 
fiMine:  Hugo  Graf  Von  Lttneville»  Hanrieb  ffiachof  Ton  TerdOn  mti  Vol- 
mar IL,  der  in  OasM' SQCcednrte  und  1223  verstarb.  Wappen:  sSlbemerBo- 
senstock  mit  6  silbcriien  Rc^en  !n  Roth. 

'  '  Grafel  TOB  CU*fhfn?  (de  Clcbcrc)  und  Üfiri.  (Die  Bnrg  Cleeberg  südlich 
vüH  Wetslar  und  da»  Dorf  Ober-Merla«  im  Gromherz.  Hessen ).  Zwei  Brüder 
Friedrich  1169  Ornf  von  Clcrborjr  und  Slc/rfricd  1159  Graf  von  Mflrl,  1  H>2— 
l!B9  aber  auch  (iraf  von  01cebcr;j:  genannt,  de-ssen  kinderlose  Witfwe  die 
1196  genannte  Alberadis  oomitissa  de  Gleberc  sein  könnte  ,  hatten  zur  ein> 
aigen  Erbin  eine  Igengard  von  Cleeberg,  die  gegen  1220  Bnig  und  Graf- 
sebaft  an  ihren  Gemahl  Heinrich  ron  Isenbarg  brachte. 

Till  Ctenan  (de  Cleritiaa,'deOIaraiiaUe).  Stammsitz  ist  das  jetzige  Clerf 
oder  demn  fAn  itMßieftaii  LmenCbftrg).  Ein  Gnf  Gerbsrd  t.  O.  irard 
11S9  «.  89  Broder  dte  GvilBA  IViedtidi  von  Vianden,  ein  (WSbMm  IW 
genaanit,  dann  Tencbtrindet  da»  GeadlUielilt. 

ftk  neb  (IXedW,'l!W8tae';  IKbtze),  Sbrninäle  "ffleier  Vedentendeä 
Familie  lit  Btnrg  nnd  Mdtcben  'IHete  an  der  Labil  (HerL  Näuau).  ZwA 
BradiAm  !EMvt«bo  I.'  ii/N.'  d^'I>ied;88e  liml^felg^  1107  Brüder  < 
Heinifeb  L'and  Gerhard  I.  Grafen  r.  D. ,  wahrscheSrfllcb'  ans  dem  Hanie 
der  Grafen  von  Sayn  (?),  denen  wiederum  ein  Embricho  II.  und  dessen 
Sohn  Heinrich  II.  1  145  suceedirtcn.  Von  K.  Friedrich  I.  mit  dem  Pfalz 
grafeu  llorrnann  1155  zum  Hnndetrairen  verurtheilt ,  wurde  er  später  vom 
Kaiser  hochgeehrt  und  begleitete  ihn  auf  dem  Kreu?;ÄU^a^  11H8.  Von  seinen 
Söhnen  setzte  Gerhard  II.,  obgleich  auch  dieser  sich  1208  Graf  von  Weil- 
nau  nennt,  die  liauptlrnie  zu  Dietz  fort,  während  Heinrich  HI.  die  Seitenli- 
nie  der  Grafen  von  Weilnau  begründete.  '  ' 

W.  2  Übereillander  laufende  Leopärden,  bei  Dieta  golden  in  fiotb|  bei 
Weilnan  die  Farben  umgekehrt. 

m  MMbreKsteiB  (de  üh^brecbtstein).  Bin  Gfal  Erembertu*  de  E. 
1019,  imbnebeinlidi  der  Erbauer,  der  aehon  ton  den  ROmem  als  Warte 
bentHalen  FekebfealeEbrenbreitaCeitt  gegenüber  Cobleoa,  gehdrtnaeb  aanem 
Namen  «Ad  Bmibmgeä  am  Mfedeitfacn»  (Deattgan)  wahtaehcfniiefa  dem  ea- 
aoniach-pfalagrüleben  Hattse  an'j^  ielieiiii  aM  entwi^er  keine  HaohkommeD 
enaeit  oder  £eM  dctf  Grafenfitbl  iklebt  bebaopleV'atf  bab4m.»'S.  Bdelbenen. 

V.  Ksch  a,  d.  Stver  fOrossher».  Luaemhürg}.  GottEned  Graf  Ton  Eseb 
1135,  ersebemt  bereits  U37  als  Godefridus  de  Aadie  ohne  den  Grafentitel 
und  hat  seine  NaclJtommeuscliafl :  die  Herren  von  Esch  (Aäcii,  Aix,  Aisaey 
hx)  diese  Würde  auch  niemals  mehr  präteodirt  s.  diese.    .    ■  * 


Digitized  by  Google 


.  ..  ifii  fffitibrct  (jetzt  Bur^  umi  Flecken  Frewbtfrg  a.  <L  Sieg  K,  AUm^ 
fnrfMP  Bmb^  .wp^  Fw^ebi«!  |odt  1131  ^  tum  SoM:  AMb«^ 

comf^  do  Fi9(Miibrtfht  (Yfm^mh)  neni^t  .wd  der  lueirtn  flnRi9pii,fii  aoMi 
scheint,  der  1244  enchdaende-HflpDJeiclii  Fiv .  ^'pigMlft  8iq|B 
Mfl^nea  inwp,  dj»  «cber  l^.joa  Bflntei'  ,der  Baif-Md  gqmrfmft  um- 

11911.  JSjite,  4oaii|4i  A^dd  de  Fxfltubr^.QfiiuiUm  dfi  BarggrMm  Eberhivd 
voD' Aremberg  123Q>  l^oa^k^  iumIi  diesem  bedeulesde  GHtter  mt  ?der  Sic^  ra. 

V.  yH/lirrfC  (Glichbergi^,  GÜEbcrg,  Clibereh,  Olybei^  nicht  rait  Clee- 
berg zu  vcrwechsßlii)  etammcü  voi»  der  Burg  Gleiberg  awischcn  \\  ctzlar 
und  Gi€«8en.  Sie  gehören  unimeifelhi.ft  dem  ardennisch-luxeaiburgj&ciieu 
Hau^e  an,  Jas  durch  Hoiratli  (mit  den  nieder] almjraujscben  Grafen?)  Güter 
in  Hc-^5Ctt  erworben  hatte.  Der  1üd7  gegeni  die  Kaiserin  Gisela  Wittwe  K. 
^ei^rich  UL  Aufgeateodeae  Oref^Fnednch  mn  Giitcbecg  iet  wahrsciieiiilieh 
^1  |dem  glcLch^ligen  Qemge  von  NiederKithni^^  t  1065  ideptiaefi.  Oft ' 
Des  Bruders  Theoderich  Sohn  kfim^  sein  Herouum  Graf  von  Gutzberg 
^Q64,  der  ipit  ifljft^TffTf  .^TTf^f  rr^  und  Dietrich  1 103  von  K.  Heinrich 

fy^sin  aiMbw  MwvFirWa«^  ii«iLdi(i|GiUfibii8^'%  aum  ^ 

l?^iH«|ii)Biia  yu9tß^:/anA  l4iJ(«rtTO:P«M  m 

gii}|i(]et9,^24ii|)i^,9i^  Spbn^,.Wtlliilm  .4p«  ihm  ]^  |)ti9ao|ik«^ 
13<pbi^HNir  •  fll  c|er:^^|f«ttinin  (1.  524)  osd  beM»t%Ni  ürroiS^spotV»  1^ 
h^.i)[i  ,;9ttd  Otto  Gr^n  tod  Gl.  diese  Stiftung  1162,:  Beid«  i|ttben  obae 
mttunliche Erben;  an»  1168  und  i^nng  der  Hauplbesite  des  Gkeehleehtes:  Giesf 

sen  cjurch  die  Krbtochtea  Öaluaie  1206  (II.  262)  €fem.  Hugo  von  Eberstein 
in  Schwaben  und  deren  Tochter  MechtUd  an  den  Gemahl  der  LcUtcc^a 
Pfalzgraf  Hugo  von  Tübingen  über,  der  1265  Giessen*)  aü  lieasen  ver- 
kaufte, per  Gleiberg  seibät  kam  wahrscheinlich  ebe^t^i^  durch  eis^  Erb- 
tochter  an  die  Herren  von  Merenberg, 

V.  lUniieKU in  (Bwg  Hammenteifi  am  Jikein  Kr.  Neuwied),  Von 
dieser^  stjirkea  Feste  auint^  .^ioh  der  G«ugrai  Otto  im  Engersgau  der  letpto 
Mi^m  des  lahogsoiseh-cqiinuünischen  Hauses,  10^  Graf  von  Hammerstjoiq^ 
Mi^  seiner  Base  Irpiengard  in  kirchlich  verbotenen^  (j^nde  verfaeinMihet^  zog^ 
er  öich  ^e  |£xfiomi)DiHDiefai<m,  und,  ,4es  frcmnon  ^lfUeiB  HeiBfiob 

•7  Ein  auffällipps  S'irgcl  der  Stadt  Glessen  von  1255  im  Fürstl.  Braunfelsi Beben  Ar- 
,  •  '■  chivc  ftihrt  daher  mit  Hecht  den  PfaJzgrafen  von  Täbingen  SU  Pferde  mit  der  Ün- 
teftcbrüt  pa  oomea     Teiaoi.  ■  ■.*>:'         //       !  : 


Digitized  by  Google 


..  !  IMlim 'MMÜM  4L  Alb.    '  ^  '   '     f     'I.'  /.  .'1 

glnM  1058,  Gorlack  1096,  BegtiiboM  1158,  m  q.  90,  ^aMtolidbiMii  Afe 

die  Erben  der  Grafen  von  AmMeiii  im  Eijmdi  -  und  Laimnau.  Vergl.  die 
iAteiiicrrtJi  iL  Namenfi.  .  :   -     ■   '   "        •  -■  ■  \     ■   •   .  U 

Vüu  KalzeuellfuhuKen  (de  Ka7/enolenbogen).  Dieses  mächtig«^  drafen' 
juu6  mmxi  eicii  von  der  ßurg  Ait-Katzeiicllcnbo^'cn  (hei  Nmtätten  Herz, 
NoMm).  Man.  Tider,  Vogt  der  Abtei  FrUan.  im  Einrieb  1069,  baUie  einen 
Sdba  üeinnob  L,  der  ticb  1102  aaent  von  K*taenellenbbgeii  nennt.  Mit 
Utgvt  (4ifi  in  2.  HlMl.a0mi  Gntfen  vondtidikok  hd'rathetd' und  imt  ihm 
PfiinHil^  Haiftwn  n  iftii  filiiMfiii  ■iingtft  flwi  niiii  riii  aiini  Hehti^ 

gtD  iwDDt)  halte  «r  dn«ii  Sohn  Httnridi  Ui^  4Ui'i#!<1140'>4en*'GMU'«aiM 

Hmdebf^ODf  flriltt  fir'fciiiift»  ivbn  lltiälk»ld  ^dn 

iitoBchen  Krbecbaft  berstammende  Vier  herreng  ericht  aui  dem  EJifirioh  und 
hioterüess  einen  Sohn  Heinricii  III.,  wsldier  Vater  ist  von  Beithoid  I.  arid 
Üieiher  J.  Btide  erhielten  1190  vom  Abte  von  Prüm  die  Belebmunpr  mit 
kr  vorher  arnstcinischen  Vogtei  über  St.  Goar.  Da  BerthoW  TL,  'Kreu/f«h- 
w  imd  ^litecstürmer  ¥0d  GonatAntinopel  1804,  unbeerbt  verstarb,  so  folgte 
hä  tma  Bmdflff  Diether  I.  and  diesem  desseo  Qbhhe  Oif^  II,  Graf  von 
^  nA  Hiintrfck.iy.  ,Grat  von  Hebenstem,  von  einer  mnnü  der  Staoun^ 
^|  M  QrbaatM.JBaiql«  :Di«'«itcm  Ghrdim  ll|hM  fotfwik  Loopov 
^  k  fliiM;  AiB  ilin  [iinitlrrin  i  mit  «W  »Jiiifjii  ITii»»!  fcrmnin  • 
IM  MMMif  J.  WIUgnte< 

m&aili  .viBgL  Bftüi^ralea  «m:JUi«n.  Pflüksnf  Hiitöoh  te-M^ 
Mm  QMhllMfali,  Oriliite  Ito  AM  Lterfv,  «einmiii:  vM'seiiMr'M 
^■M  IQofter  1tt>er  dem  See  (laoos)  gdegenen  Burg  (Mr»  Mayem}  domw 
ilLt«h  genannt  1U75.  •     .      *  i  -  <  . .  ' 

^.  Laurfabiupg  b.  Iv^-ssau.  •  .  ■  .    .  . 

Grafen  md  HerzM^f  von  LiuibiirK.  Dif^es  udb  sdner  Stammbesitzungen 
der  Maas  (Burg  Lioämrg  an  der  W'e.^ter  bei  rcrDierd  in  li^hjffn}  hal-' 
W  fem  Uegende  nlthtiyr  Haios  intereasirt  uns  niobt  bloss  seines  ar- 
^^saiuKb-«rloniaohai  üi^nrimga.  und  der  von  ihm  fneillaidirten  HersogswUrde 
a  ^MnMmagUkf  mnikka  hiaptolohKch  mgm  Mib«<  im  aHchiteii 


Digitized  by  Google 


räume  esfolgMi  flinAriiifr  ui- die*,  ni^  liliitiilwft  dUr  teM  m  Adbe» 
bmg.  Wie  berate  bei  Avh^  ii^  Utt  '.im^'^A^^  IMaM 
Ton  Arioa,  Walraina  II.  Sobii,  in       «Ii  '^irtiin  füigb^iWüäwk  htm- 
cte  StiOaogerUifanddTOD  1009' Maig^  km  \Ii|Bböig,  Mit*  «ber  gewi« 
detk  JäentOffMk  IJOl^llOd!  vregoo  idoiSniott  iifaiD  '«»  den  fUelrte  bebicr 

Von  NiodörloUiriiigen,  in 

AnsprucU  ganommencii  IJcrao^tLunis  seines  Grosevatd«*  ■  Heinrichs  Sohn 
Walram  III.  (paganus)  f  1138  konnt<^  den  herzoglichen  Titel  von  ISi^ler^ 
lolLringen  nicht  mehr  behaupten  und  naantc  sich  zuerst  1129  einen  Herzog 
von  I^iniburg.  Seine  Söhne  sind  Ueinrich  Uiv  lienug  von  Limburg  todt 
li^nj  uiid  Wab-ftoi  (irrftlton  Aiioik  Hebrieh*«  III.  dohn  und  Nachfolger 
ist  Heinridb  IV.  üeraogp  Teo^ Limburg  nnd  Markgraf  von  Arlon  t  um  1220. 
Wie  durch  deseak  fioka  Wahm  IV.  .die^Gra^Bohaft- LuXfiobiBf  iOr  4u 
iimborgitfolißiiiNiaiBmvben  '«odk*»iilv  äollbei  JiuwKmimiif  faü^H^  imdm^ 
iUm  IJtobvg  VbMk^iim  itbnMab  t^Atä  Uiw  1^  aUer.'mil  ^ 

IM«  >fü  lirtrtfii  Ha  nnlflinliii'iliiirii  innffT  öbeKnntniOi^ 
MbMuee^.'das  der  Noxddfel  ailgeb^M  Ea  haben  «Aäkitv  kBBUHt  in^ 

V.  LuiPiTihnri^  (Luciiiiuburhuc ,  Luceienburg,  Lutzenborg  d.  b.  die 
klüine  Burg).  Grai  Siegfried,  der  S^Q  des  ardenukchen  Grafen  Wigerich 
(oder  wie  Andere  wollen  nur  dessen  StiefjBohn  aus  zweiter  Ehe  der  K«m- 
^unde  mft  Richwia)  taiisehte  963  (Bd.  II.  S.  271)  von  der  trierischen  Ab- 
8.  Maximin  mit  E^laubniss  des  Ersbiasbofr 'Brane  von  CSJn  als  Roiclis- 
TOTWaper  die  Borg  Lneilinbariiiio  (die  Feste  lag  'vor  der  oberen  Stadt  auf 
dem  sogen,  UoA)  g^en  seiae  ViUa  >  Fenlen  ein«  Ga«%raf  im  Moeelgao  9B2, 
ia  dea  'Aidiaimi  «tö,«  Vogt  dac-Klfieler  'fkManuab  and  8.  liaaiann  bia^ 
terUe»  Siegfind  lüt  Hed!«%'  ffaft*  BcbfNUv-AdettMcto  vobUmh  lluftgra- 
fen  in  Lotbtngea,  eine  seUreiclie  N«<ihk<ininwn«fib«fl  'fk  dia  Stemnitafel  des 
aKdeaniMben  Hiaies  &  LTV).  Sem.kltarteD  Mm  Wcaa^>l.  Osef  «tt  Ar- 
de<iner*t  and  Bodegbu  999  mde  tqh  K,  Heianab  11.1004  aom  Hmog» 
▼OD  Bayern  erhoben  f  1027,  Theodericb  ^ard  Binfltof  '^n  .IIoIb  1004  f- 
1046,  Adelbcit,  l'ropst  zu  8.  Taulin  bei  Trier  wurde  1L)08  zum  Erzbistbof 
von  Trier  gewählt,  wo  wir  ihn  als  Gegner  des  Erzbischofs  Miigiiigaud  ken- 
nen gelernt  haben,  f  1037  oder  38,  Giselbert  kommt  als  Graf  in  WaUier- 
finga  996  vor  f  KX)4,  Kunigund  vnirde  die  Gremaiilin  K.  Heinrich  II.  und 
liegt  mit  ihm,  im  Geroehe  der  Heiligkeit  irerstorben  1037,  im  Domci&a  Bam- 
berg begraben.  Oer  zweite  Sohn  Siegfrieds  Friedriob  tJ.019  scheint  dorch 
seine  GremfthJin  ^dei  lahnganisch-conradiniwhan  Htrases?)  bedeutende  GOtor 
in  Hessen  erworben  sn  haben.   Von  Friedriefas  Söhnen  folgte  Heinrieb  II. 


Digitized  by  Google 


hJBU 


infrdet  dofcfa  fietttricli  HL  f  fi«^^  in  ÜNderiothHiigofo  und  MMgtAf  •  iMf^ 
ArtiPWfMi'.KlIS)  t  106fii'()at&D  V«ter  tein  dee  Pfaatgrttfen  HeMniilil  Ate' 

IMbi&-¥4ta  €UHM|r>M6<>''  MiWim  ■einia!  <Mmw  TlmNMd^ 
in  Bisdnim  Mete  1046  t  1073.  SiiglMK  ifllndir  0lMamfMM  OnAM' 

worden.  *  Dfl^'  nkHere^Ini  <^tikoK  '4i^«g«lti  ' 'erhielt  mik -4»  Vo^tei  zu 
Echternach  und  S.  Maximin  die  Grafschatten  Luxemburg  und  Salm,  die 
lieh  nun  im  Ardconer-  Bcdn-  und  Mething-au  bildeten.  Wir  liaben  in  ihm 
de»  ( ico^CT'  Erabiachof  Poppo's  von  Trier  bereits  oben  gefundem.  Er  starb 
om  1058.  Von  ^'nen  Söhnen  fol^'tc  ihm  Connd  i.  in  der  Grafschaft  Lu- 
xiemborg  und  Hermann  in  der  (irafsehnft  &akm.  Als  Oe^nkönig  K.  Hein- 
rich IV.  erwählt  1061  und  ermordet  1096  y  wolrde  et  4m  StamniTftter  der 
beiden  salmiiilien  Linien  in  den  Ardennen  vnd  Vögesen,  sein  Breder  Coia^ 
nd  L  riwr  eeteb'  »dM  hB[faBiUmgitfLke>li>iy tünie  fort.  Gleich  «rfoilMerGe^! 
m  dtk  firsliitehltfe:  von  Wer  irio  Mk^ß  AtoMmj  irerfiÄl-  dütaer'  dem  lU»^ 
^btOnofy^yi^Mikäb^  BteGttmdi*' 
lüdoit)  fhmmß$  MK.^ium\Gimm^  där  OMA 

dcmentift  Glitcberg,  1129  wät  ikmmMiw  mmHhA  di^  6Hincfor  de« 
Sdiafonberg  bd  €HcliieB^idiflRelbeMB<m)  gebeten ?)  Oentkd  I.  fünfSiihne: 
Rudolph  und  Adalbert  geisdiohe  Herren,  Oinrad^  Heinrich  und  Wilhelm,  beide 
Letztere  des  Vaters  Nachfolger.  \  on  den  Töchtern  heirMheto  Ermesindis  in  er- 
sJerEhe  Adalbert  Gra£en  von  Dagsborg,  in  zweiter  Godfried  den  Grnfm  von 
Ntmür.  mit  dem  si^  nnter  andoreo  aurh  den  Sohn  H(?inri<3ih  tjwjugte,  der  sei-* 
Qsn  Vetter  Conrad  in  Luxemburg  nachfolgt«.  Conrads  I.  Sohn  Heinrich 
IIL  folgte  dem  Vater  in  der  Grafschaft  Luxemburgs  und  den  Vogteien  ron 
Mlkmuskk  (desen  B«cfate  er  regelte  ,1095  II.  6.  22)  und  &  Maximin  1036 
Iii  1086»  sowcdirt  von  geiaein  Bruder  Wilhelin,  wie  aein  Vater  in  Hündela 
ntd»]Ba8tift»a:riir.vid/initd0mifiMudi  lOi  Ha-- 

lUiae  T.  Odiii4d»  GfiMuivtf^ordlfliid  wmiA  m^P  A4a^ 

hmii  Fkidpii  m  SL-PmÜ!»  uaavGttanid  Ih,  dw  sieb  k«Mr  fii^MingiMlti 
1186  di'dülttBle  (ht£1nmtsmai>^t|^am'1a^^  adid  MMuAea^ani^ 
mrmMk  .-Dud^fiolgtej /wk  ^tnjA  q^n  gesagt,  Hfeinrielr'GfMf 
mür,  dte  Sobn  Mt^  lmDtMmffkJkairEmKmd  T.  CSonrads  L,  aW  der  viertel 
Loiembnrger  Graf  dieses  Namens.  Unsoro  Urkunden  nennen  ihn  bald  Gra-^ 
fcn  von  LuBclbui^,  bald  von  Namür,  1166  und  1184  aborce  riKy  Namucen- 
81?  et  Lnzf^lhurg'enBis  (I.  706  nl-H.  l-llX  'Heinrich  IV.  gtnrb  orblintlet  1196. 
Aus  der  zv.eiteu  Ehe  mit  Agnes  T.  Heinrichs  Gr.  von  üeldei'u  wurde  ihm 
die  enzige  Tochter  £rmc8iudis  (also  die  zweite  Luzei^l^iirgjsi^he  Krbtocbter 


Digitized  by  Google 


um 


ijiQ^  ;  Grafen  von  Champagne,  dann  mk  TheoK'iTd  Grafen  xoü  Bar^  m.'dor 
i;iirkuDde  von  1206  (M..  8.  263)  als  comes  Barreaett^et  def  Lizelbtp;^^ 
BOfchnet  t>0lSil3  uDci  rn^Hitk  1214  mit  Walhm^  IV^  Hcm^  roik  Limbbrg, 
M»y>g»Nt»»        Arlon,  eine  Yerbindll%4.  iw^floMdh       CMbdiift  L«^^ 
dt»  liokbnqBiMdtt  Haw.gibiisli^  .V.-  i  -  '0  n      .V  m- 
V,  I>wJieBfat4gr;hB«ttbiii^iwiifciiiinwf^^  ■w<g  niff  Jwn  MHiMli  nünunn 

1^11  L«|hdp06iii  oiHniliiMlMft  üi  giMeli  ItodMimto  M'  HiildhiiAlMfa» 

OraischB^  Arlon  umffMAto  niüiililelk  ^UV  hwrti|^e  QpwtMigogthwH^  M 

bcljj;iaGhQ  Provinz  Luxembui^^  einen  grossen  TbifliI  der  prcussiÄclien  Ktcie© 
Sikaiburg',  Trier-Land,,  ßidb.ujjg  ond  Prüm  (cxdusiTe  der  noch  sdbssttündi- 
gcn  ( irafschaft  Viftüden)  «hd  den  nördlichen  Thofl  des  franrosischen  Moaelr 
departeniciits  bis  in  die  N«iio  von  M*»t5!  inft  (ruwAci)  ungefähr  J50  n^^eilenj 
Die  gröaaere  westiicbe  Hülste  ApracU  etceu  iwuiiacbeii  Dialekt  (waüoni^^ 
difi,,kJ|}iim»i'^tliobe  doutooh  in  dea  Greiüony  <ite  i]ioch)illclate'iieitefato^)4i 
YoyD,  grüaserea  OrtschaAMi ;koiilirtea  iMi^otfoiiea  Theil  tot:  LuxemBni^^ 

lHir>i«i  wO«  lkh!3a^  g^'tEM'te.^^  i  -      :s 'l 

.  ,  J)m^  Uk0M  im  telMiMA  aHiaib.  AMU^'oüi.  1960'  Mgibde  -fl^H 

sohlechter  dea  ^rei6tl  (dylla•lildm)^adetol^T.aai^  (Aix,:  Bnb  •I  d.fiKtoV 

Vögte  V,  Arlon,  v.  Aapelt,  v.  Beffort,  vw  BfHMrg,  vi  Berg  b.  Eittelbriick^r 
V*  Bettingen  (bei  Luxemburg),  v.  BüUingen  a.  d.  Piüm,  v.  Bitasingon , 
ßrandenbul•^^  v.  Bruch,  v»  Buwchcid,  v.  Dalbbeän^  V.  Dann,  die  das  Erb-' 
marscballaait  bekleideten,  v.  Dildeldorf,  v.  KJtcr  (dp.  altario,  d'Aiztel)  Erb- 
saicfichaUey  v.  IsaJkänateiii  a..  d*  Our,  t.  d..Fcls  iilrbbannerlierfe%  v.  Hamm)[ 
▼.illolff^is,     lAnct>od«r  Yfin^,  v.  Kar^U«  oder  KUni,  Vögte  v;  Lokemburg,! 

Mäfihm,  V.  JkUUw^^  v..  Maiidisscheidy-v.'^leMeiibitrgv  Martert,]  v.  Otifi 
itm^  Attd^aohm^'  yi  Rol:iiiigQii  ^  W.fio^äs^'  ti  Atiiaol^  Ti^Bo^tidi  oder! 
IU»il«}t».  t«  MMeby'T.idb  OfiliWd«^)  V.:  SdiliiBilKkqgy  ^sfllcfcthb^;<(HBr 

TkM,iiU  W4lW  lEl^Wttdieillii^  wid! ^  gilapgr fd» 4»loWo^» dt? BoKmil^)« 
Dm  «Ami  111119»  IGnsMd&lmltey  0Ö  da»  in«b  nieift  «urttMwp  'ftidcC^ 

wena  der  Graf  Heintidk'^  .Nutfet  nndi  lioitoiilitr^i  gbgentBlabidcibof/ Air: 

bero  von  Xriör  mit  150O  Mann  tb  Felde  «iebt     »   • '    •■'       "  •  '  !  )••  -.' 

■    '  '  [    -        \       -  .     »  u  .t .. .  V  ,  !.  .,.\ 

^  pn  Sprachgrenze  geht  von  Malmedy  in  grader  Linie  auf  Arlon ,  welches  noch 

'     detttsch  isf  (Atel)  nfld  von  dort  Longvy  dicht  vorbei  auf  ThionvilTe  (Dfcdcnhofeh^' 

ÜMi'Ul  M«».  MMi.  ibliflail>g«M>««6M^'l^^  ' ' 


Digitized  by  Google 


UkamA,  doch  TOrmatfaet  man  ana  dem  Umstand,  dass  dio  limburgisiiiliäA 

einem 

beniUld«  geführt  hAW,  du^Mmet  ^AtiiukSM  itb  Wupperi  M  iß^Mx 

^^uhÜ  ietJ'-' '  *     '!'!'•'  *  'I  ■  1  '>'■  •    >  '  >M»vi  ,:■•„  ,  /  I  I  <.  t.i  <  >k<<t     *  *  , 

firaTf n  von  Mvlback  oder  Helbivb.-  ^StriiniMitas  ist  nicht  MSrlcnbach  bei^ 
Prüm,  ßondcrn  Miiubach  a.  d.  Bßtf  (Kr.  DUren).  Die  Grafen  v.  M.  bo^ftfSen  deH' 
ctmiitatuB  nemoriä  oder  dk)  sogen.  Wehrmeisterei  an! der  oberen  i{ilei.  Wir 
kennen  voa  ihnen  den  letzten  Grafen  Albert  1159  f  1177^  seine  Witfwo 
Adelheid  (von  Vionrlpn)  119^)  hikI  lietdor  Toclitcf  Alvorndi.H  V207.  i.Viv  (ic. 
mahiin  WilhclniB  firrifon  von  Jiili<  )i.  (Kni  nie  ihre  (rrafschaft  EubraclitCi  als' 
die  frommen  Beschenkerinnen  des  Klosters  Miederprüm;  •   

*  fi*  NaflSM  (de  Naflsewe).  Di6  Ahnherren  des  kttnigHöhci^  fmd  hct-* 
zoglichen 'Haito'NaBau,  an  grossen  Münnem  reicher  me  ir^nd  (Hncs  anl' 
BkmoBf  werden  «nb  -iiiil- Beoht-Hieht  mehr  in  den  lähngauti^cheh  Saliörti,' 
snidm  m  den  6attg:Mta'4*<KllBlgaeoMeifb^ib  WteaM^ib'^^esacfat.  Eid 
Ghttf  lMo'  (IV.)  kam  dtträh  ^lM  AriMtaidMe' fhrbtdtirte^  kh 'düerlädiBr  tfnd^ 
niluu  -wwk  d^dort  BnA».  dus  'lt.  Jatu^hbnterCi'MrbLtiten'Bittg'lUfuNteB^ 
(bti  VcUapfd  Merk*ihu^J  •den 'l^eo' etoee  GMfttar  ton  Lk^i^nftärg^  (il^ 
LHnBlnBNl»)=«t  '  Ha  er  «bne  Nidder  TerttM,  mI  fblgtev  ihrt  <8^n^  Brä^ 
dm  ]>nMlti  IT;'(8lhMe9)  die  BMldei> -feUj^  I.  vdd 'Arnold  1 ,  1196  W 
11&8  in^dnMni  IMnnliflii  hlltog  genknlii  ^äitoM-ll  hätbb  eincA'SöhnfEfaM 
pert  (IH  ),  der  aitf  dem' Ib«iiKugc  11^        'tmd '^en  ETnlcä' HeAfakmif;^ 
mit  dem  seine  Linie  erlosch,  Rupert  I.  mit  der  Gemahlin  Beatrix  dn^ej^en  die 
Si^me  Kupcrt  II.  und  Gethard.    Letztere  empfingen  mit  ihfer  Mutter  Bea- 
trix od  d  ihrem  Vetter  (Rupert  III.)  von  Erxbischof  Hillin  von  Trlci*  Im  J. ' 
1158  (1.  S.  671)  die  Bur^  Nassau  s^n  Lehen,  weWie  ron  ihren  Ahnherren 
auf  t'iiieni  dem  f^'fifte  Worms  ^''^huirigen,  aber  von  Trier  cini^-etnn'^chton  Rorgo 
an  der  Lahn  erbaut  worden  war.   Bereits  1160  kommt  Kupcrt  11.  mit  (sei-' 
nem  Keßen?)  Herarich  I.'  unter  dem  Titel  eines  Grafen  von  KassAu  tot  uttd^ 
find  Ersterer,  «ein  Sohn  Walram  L  llTa  t         ühd  deiatoSohn  HWhtich' 
n.  dw  B«efae'  f  1247  die  -dtfekten  Sfammväter  des '  ganren'  nafsauischen' 
B— BÖi  gewoMea.  6ie''4n]|«en  als  piälnsehes  Lehen*  die  Vo^"ttl)er^^€)oft'-"' 
kos  hk  ttan  finde'  dü-  lf.>Jahfh.  Ale  Wappen:  dtof' Ghritft«!  ¥on  featireii«'^ 
hmg  huam  «in^  Madiät  hfSiittf  tlh  datf  dIbr  Otafe»  vdn  'Famad'berdrtü  W 
Aaftnge*  dei:*ia  Jbbilu  de^  ({bldiM  tome  in'  Bläocn,  'm$t  goldAhed'  Sbllitx-' 
debi  betreuten  Felde  wfc'  '  ■   '  ■   -  . i  ..  '   *  ••  .■ '     >«     '  ^  i"i  >."l 


Digitized  by  Google 


grafcn  und  mit  im  Gm^.  Tqa.Veidao&.u^ii  dfa^  Wü4gV«£Qa  tlMUtHirtai' 

fimich  Graf  vQft  Sjebmidtbnrg  f  1 139  batte  zwei  SöLne :  Conrad  Ghairi 
fen  von  Kirberg,  Stammvater  der  Wildgrafen  und  En^b  h'^9P  EuAakh»* 
Grate  tqi  Boimeoebiug  1168  (4ktrBamibßtg  ^  Kif>0tmai^  4ayer;..JSI«M*! 
j^«iU)t  aodi  unter  dem  Nunea  oomcs  hiniitiu  1140  ▼odcommeiid.  ;]SailiU 
L  85hne  aiiia  Emidi  It,  nodi  nm-lltO  6nf  toq  Bwnwwlnvcr,  U94  aber 
imiitiis  oomfli  gmimitf  und  Oonrad  Qnl  y.  BoiniaiMibvilS  118lrr86.  SUdMlI« 
Sahne  aind  Onusad,  Aiipert  und  Qerjherd.  Biipert  L  irwde  der  StaiMiKfite> 
der  Baogra&n  n  Nen-Barnnborg  i"^'  fnSfta^  ««  J^b^Maif^;,  iviliraHl: 
B«jn  Bmder  Geriiaid  die  Linie  ,aa  Alt-Banmbcig  faHfiHiife.  Beide  laiüeA. 
Ittiirten  anfänglich  denaelbon  Schild  gold  tind  rotli  geBpalten* 

Gral>n  \(jn  llbelneck  (de  Rinekke)  Von  der  Burg  Rbeineck  am  Rhein  un- 
terhalb Aiidornarli  nahm  ein  SuLii  iierniaiiJjs  Grafen  von  SaJxQ,  G^genkünigs 
BL,  Heinrich  iV.  auä  Ucui  ardenniscb-lu^ciuburgischen  Hanse,  Otto,  den  Na> 
men  eines  Grafen  an  1126  f  1150.    Seine  Gemahlin  Gerüud  Oriifin  von 
Nordlicim ,   Wittwe  Siegfrieds  Grafen  von  BailonsUidt  und  Pfalzgrafen  anv-. 
Rhein,  gebar  ihm  einen  Öolin  ÜtLu,  der  gemeinachaltlich  mit  dem  Vator.eJa 
£rbc  des  Pfalzgrafen  JUcrmaun  I.  (dw  Lux^mbturgers  f  108^)  eioon  vi^i 
S^eifelten  Kampf  gegen  den  Grafe^i  £|^rnuHln  ^ven  fiHaMedk  Um  die  p£üfl> 
gräfliche  Würde  am  Rhein  führte  ^  vom  Oegner  aber  gefangen  gemmiMn. 
und  im  Gefängnisse  erdrosselt  wurde.  Durch  Verzicht  beider  Otfa>ni>^i 
1144  die  Vogtei  über  Laach  und  1164  auch  die  2in»J..  U&l  ymk.X^'  Qen-i 
md  HL  dem  StaUecker  entniaene  B«i|g  BMMek  ip^  AeüBeiili  4er  JMt.. 
acliöfe  Ton  CSln  über.  ,  i, ' 

ttdagrafti  (eomitea  de  Binqgim  milea  lUni  Vm^  fiingr»Tn> 
8ie  gehAwi  nmprani^eh  dem  Bhniigatt.  «4*  deeeen  Qai«i*£Nir  nie  .'iraien. 
finelideiii  der  Bheingan  d#3i4»  Miei-Qc|Ht  Sotienkung  im  ia^J[a]irh;Mi:  Ifanttr 
gekommen,  wehrte  aieb  daa  mKebtige  QeecUeeht  gegen  dw  lbtai  von  den 
EnbiaehSfen  aufjgedrungcno  Hi^i^terialitH^  und  lagen  namentlich  die  (iraica 
Erabricho  f  1167,  deiaen  Söhne  JOinbricliQ  f  1194  und  Werner  1.  f  1194 
in  fortdauernder  Fehde  mit  dem  genannten  Erzstifto.  Da  A\  orner  I.  nur 
einen  Öolm  W  erncr  XL.  hinterliesB,  der  28/1  1220  kiailerlos  der  Letzte  dc^: 
alteren  rheingräflichen  Hauses  verstarb,  so  ging  sfan  Titel,  aber  auch  zu-, 
gleich  der  erbitterte  Kampf  gegen  Mainz  auf  den  Sohn  seiner  Schwester' 
Luccardis  Wolfram  ^  luui  Stein  a.  d.  Nahe  über,  dca-  1194  bereit«  fthei»»! 
gfaf  genannt  und  der  Stammvater  dea  noch  in  den  Füj^ton  .sjon  fii»l^  Uft/ 
benden  sweiten  rheingräflichen  Hauses  geworden  ist.  vi.;. 

Das  Wappen  der  älteren  Rheingrafen  ist  nach  dem  combinirten  iSieigei 
dcir  Blp«]«^  Oni^  OeniahUn  WfllfiWP  7m  J^Jl^.  em  ^üfgi^dtor  Ad- 


Digitized  by  Google 


Mlig«l  gtfweMii.  Dm  Hmig  8lem  Mrt        iUteite.  liöitw 

14.  Mrli.  doppelfldMrclfigfm  LaoptMcB'i^  Sd^^  '  ^  .  -r 
*  tato  SmiIMmi»  db  SiMbrugg«,  de  Sadmcksn.  Die  Oankü 
fwn  SiarbHicli0B  >.  d-Saar  «ntopnoigtn  dai  Gkngwfai  ün  8aargau  bnd jic»» 
um  den  10^  4o»t  4oiifcoiiiiiieiidwi  Gnfan  6iegebert  dff  aidttnattehrihixem- 
bargischen  Hauses  ihron  Stammvater  Ihm  'ml^  -du;  mvmter  und  dritter 
Siegebert  zu  Nachfolgern  gegeben,  von  dtnen  der  Letztcrc  der  Ahnherr  der 
Grafen  von  Würd,  Landgrafen  im  Nieder- Eiaaaa  geworden  ist.  Siegebei'ta 
Brader  Friedrich,  1120  ^iierat  Graf  \oii  SaArbrücken  genannt,  todt  1135, 
hatte  mitGiscla  die  Söhne  Adelbcrt,  Erxhi^chof  von  Main?:  1138— 114L  \md 
Simon  I.,  des  Vaters  Nachfolger  und  eine  iuclucr  Agne«,  weiche  iricdncli 
von  Staufen  Herzog  in  Schwaben  heiratheto  und  somit  dos  Pf&isgrafen  Con* 
nid  Matter  und  des  K.  Friedricha  I.  Stiefciutter  gewosdi«  iat  .  Suma  I. 
Graf  T.  S.,  Vogt  der  Wormser  Kirche,  gerieth  trotz  der  nahen  Verwandt- 
Schaft  mit  K.  Friedrich  BerlMuresM  inFebde^  ia  Folge  deren  Letzterer  1168 
die  Barg  SMirt)rUcken  einaahiii  md  aerBtOfte*  Simon  L  kintedaeM  u»A.  die 
SSbne:  ffimbn  IL  t'1308,  der  vH  Lueeardtt.  der  Erbia  yqil  Lefaungen  tw> 
lidratiiet,  die  Heuptlufie  m  Searbrttckeii  und  die  tob  ihm  iieegeitiftete  nock 
blttbeDde  *  Linie  la  Leimogen  m  den  lelgendea  Zeitebsehaitt  ftrcfthrtey  naid 
Heinrich,  den  StemmYSler  der  Grefen  von  Zvreibriicken  f  1226.  Dae  Wapr 
pen  de»  GfesclileobfB  iil  ein  silberner  geMaAer  L»ire  in  Uaaem  inöl* 
ebes  niif '  sitbetnen  (auch  goldenen)  Krenadwi  betitt  ist         .  i  ■ 

von  SalTeaberg,  de  ^ftenberoh,  Sephenberg.  Adalbert  Gfif  Ton  Se£> 
feuberg  1074  von  der  Burg  Saffenbarg  bei  Altenahr  {Kr.  Ahrwet'l^X  1081 
der  Bruder  des  Grafen  Adolph  von  Nörvenich  im  Zülpitltgau  gruau nt  und 
noch  1103  erwuljiit,  scheint  der  Vater  zu  sein  von  Adolph  vtn  Salti  jiLerg 
1110  und  der  (iroasvater  von  Adolph  Gr.  v.  S.  1117  —  1152,  dem  sein 
JSohn  Hermann  bis  1160  folgte.  Im  J.  1176  wird  Grut  lleinrich  von  Sayn 
Graf  von  Saffenberg  und  Vogt  der  cölniKclicn  Kirche  genannt* und  8(  lielnt 
er  Beides  durch  eine  Erbtochter  Hermanns  erlangt  zu  haben.  Gegen  Ende 
des  Jahrhundarts  kommen  indessen  Edelberren  von  SaiFcnbcrg  mit  densel- 
ben Tornamen  wie  die  Qi«fen  a.  B.  1197—1210  Albert  und  1225  Bm^ 
mmxm  t.  S.,  -welche  Tmi  einein  {IlDgeren  Solin  des  Orafenbauaea  abatamven 
kOnnien» 

9M  Sita,  de'.Salfflo,  Salnie/  Sslminis,  Salm  Aeltoater  Stannnmi^ 
diesen  mH  yereweigieit  Himaca  ist  die  Berg  Alt^  oder  Viel«  (^el!-)  fikbb 
bei  6MIo  iin=belgis«hen  Xoxembniif. ,  Eb  ist  stammverwandt  mit:  desto 
BaUMr  Lnzembttvt^  ans  den  tedenniscken  Thalien  bsrvorgegangen.  Giselbert, 
SoliB'  Möeelgra6»n  Friedbricli  vtod  Bruder  Friedziolie  HesMgt  von  X^lbiin- 
gen,  -iHr^  10d&  anerst  Oni  von  Salm  gensnatl  Seinen^  iltealen  SsIhi  Oon- 
■Heif<|iüiH4is  atiiNaM.  iL  o 


Digitized  by  Google 


um 


r«d  haben  -wir  beruts  als  den  Stammherm  der  Gi^en  Ton  Luxemburg  ken« 
nen  gelernt,  sein  zweiter  Holm  ilcrmaan  I,  Graf  von  Salra  wurde  am  9. 
Augubi  108i  zu  Bambeig  aum  Gegenkönige  K.  Henrich  IV.  gewählt  und 
am  26.  Deeomber  de.«selben  Jabres  zu  Mainz  g-ekrönt.  Nach  kwrzcm  un- 
gleichem Kampfe  legte  Hermann  die  Krone ,  der  er  kciDeßiaiis  gewachsen 
war,  nieder  und  vrurde  1086  (1088?),  bei  ä&e  Belagerung  des  SehloeM« 
Linboig  (tu  d.  Lahn?  a.  d.  Weticr?)  Ton  seinen  eigenen  Leuten  ermordet 
Von  seinen  Söhnen  erbte  Hermaan  II.  die  Grafschaft  Salm,  Otto  di^Givft 
Kiuift  BiraiDeiik  (e.  aiaw).  Henmoui*«  II.  SöbM  H6iiiriehJ|lj|6-^1163  vaA 
Hermaa»  III  tkeftton  die  MiifeB       13.  JMt,  dfie  tSMielMi  Bch 

rftadngea.  Heiirrieh  aetete  &  Lioia  m  AJt-  ote  19iedflr*ddm  iR|iOialiiig 
«der  den  Axdennen  fort,  -wifarend  Hennaim  HL  bei  EltMi-JBibeni.  h  den 
Togami  eÜM  zwote  Bug  «ad  Linie  Salm  gründetQ,  die  den  Name«  Ober- 
Siifan  oder  Salm  in  den  Vogesen  erhielt.  Beider  Linien  ältere  Geschiehta 
ist  w^en  der  gleiciizcitig  voikomiaendra  Namen  Heinrich  dunkel.  Un- 
sere Urkunden  nennen  1171  u.  72  (II.  43)  den  Friedrieb  Grafen  von  Salm 
einen  Bruder  des  ( trafen  Siegfried  von  \  janden}  1200  wird  die  Gräfin  EIIsä, 
1207  die  geistliclu  ii  Brüder  Friedrich  und  Gerhard,  Söhne  des  Orrifen  von 
Salm,  1210  Wilhelm  Graf  von  Salm  mit  seinem  Sohne  Heinrich  genannt. 
Zu  Himmerode  liegen  zwei  Wilhelme  Vater  und  Sohn  begraben.  Wahrv 
flcfaeiotieh  gehören  alle  diese  den  Grafen  von  Nieder^Salin  ud  einem  ewei> 
ten  den  Grafen  von-  Vianden  eBiB(»roaBenen  Hanse  das  durch  weiblielie 
IMifoIga  den  ardannÜBeh-lnzemborgiieheft  Stemm«  swcedirte.  Die  Linie  «a 
Obermfan  dagegen  iehemt  sieh  im  aidenaiiohan  GaKhlacfa^  d^vph'Houurieh 
tf  denen  Sohn  Heiniieh  II.  todt  1340  —  irXhnnd  eein  ander  FHedijeh 
die  Gxafsn  von  Blamont  bcgriladete  in  den  folgenden  Ztikanm  Ibitjgo- 
pflanal  m  beben.  Des  Wappen  sind  swei  Salme,  bei  NiederJSalm  rotii  im 
Silber,  bd  Obersalm  silbern  in  Roth  von  goldenen  Kreuischen  umgeben. 

Grafen  von  Sayn,  de  Seyne,  Saincs.  Auel;  ib'cseß  von  der  Buig  Sayn  bei 
Coblenz  sicii  nennende  Geschleolit  wurde  ehemals  wc^en  seiner  B^teung^  im 
Lahngau  von  dem  lalmgauisch-conradinischcn  Hause  abgeleitet,  stammt  abei- 
unzweifelhaft  von  den  Gaugrafen  im  Auclp^au  und  erscheint  also  gleiclien 
Ursprungs  mit  den  Pfakgraien  des  ezEonischcn  Hauses.   Seiji  Hauptsiti  lag  | 
von  der  Stammburg  Sayn  nördlich  und  östlich  weit  ab  an  der  Sieg  und  ( 
Lahn  (die  cometia  in  Hadamar).  Eberhard  I.  Graf  von  Sayn  1189  gilt  als  der 
Bmd«  Heinrieha  L  G.     8.  1144.  Im  J.  1162  wd  ^^M^d  qn4  am  j 
Brader  -von  Sayn  Graf  von  Diela  genennt»  «oMeb  elao  IiatatAre  ,flagraM|«i  | 
Uiepnings  niren^  ma  a«cb  ihrWa^^  ontentHtiL  In  deoMlbeQ  «nd  df«! 
folgenden  Jafann  iraiden  die  Brtdet  Eberhaid  Jl^  ftowneb  IL  und  ftnui«! 
aufgefiibrt,  ven  deaenr  4k  beides  Ente»  ibue  fii^g  Qt^yu  tl98l  EnM-l 


Digitized  by  Google 

t 


nhaf-BSUin  ron  Trier  n  Leh^  aufbrugen.  Bruno  Propst  zü  8w  Mira  iä 
08b  #iA  fioD»  iia9  ivtede  iMisehof  eü  CöId  1205--1209.  Heliiiioh  IL, 
iUa  «ndt  £hlif  von*  Maiknlp  wd  Vcfft  te  «DUuMliea  Eircbe  ge» 
■Mini  'wMy  «l«  lAhndifliiiilidi  feihb  mfioibnisiBdM  JUtochtcr  mr  G«iiuJi-> 
ÜB  Mb,  iit.  te  VMar  Onüba  Heiimdi  m.  te  Gnmen  ton  Stya» 
inii  ten  Hm»  Im  i^iehilMi  ZcÜnnim«  1916  trlM<h.  JEbedard  U,  gfll 
db  Tatar  dm  Dantafiboftet^ttii-  nnd  BemeiHen  in  Xi«vlaiid  £btr- 
httd  von  Sayn  f  Dm  t>i  Fbm«  4<e  Borgbergos  liegende  Klnetetf 

Sayn  gründete  Gn£  Heinrich  II.  1902.   Dm  W«ppeo  dee  Hauses  ist  oin 
güldener  doppelsciiweifiger  Löop&i'd  in  Roth. 

(^raffD  vüU  Selulctlhur^,  de  SmoJeburg.  Dm  Burg  Sclmiidtburg  liegt  sehr 
rviteckt  mitten  im  tioomvaide  oberhalb  Kirn  (Kr.  SimniernJ.  Nach  ihr 
nesnt  sich  der  Nahegau :2:i  at  Embicho  oder  Emicho  .zuerst  1075.  Von  seinen 
beiden  Söhnen  Emicho  f  1139  und  Gerlacb  1112  stammt  eine  zahlreiche 
NaebkommeuBchaft.  Emich  wurde  iiUmlich  durch  seine  Söhne  Conrad  und 
Etticb  der  Ojimmvater  .der  Wild-  und  Bangm^i  Gerl«(ib  der  dor  Grafen 
m  Veldenz,  s.  diese. 

^  Grafel  fsn  S«lins.  Don  dtammsiti  d«r  QMfeo  Solms  das  jebsige  Bui^ 
MtoB  bei  Braunlib  (Kr,  Wetzlar)  hmn  BwiBchm  1129  u.  1142  ein  Mar^ 
qnivdni  de  SoIbmm  nnd  biMbtn  Ikn  wibiMbänlkh  seine  Tocbter  4»  den 

Sndir  dos  Qmkat  Bep^  von  Holinden  (vnn  weldim  die  Grafen  Ton  Witt* 
gwutiin  ImkffntnflB},  dir  nU  dar  eigwitlicbe  Stemmbeor  dM  gmm.  noeb 
hllkwiiiliii  mMmhm  GeifbMAi  «Mnsohm  iet  Gotlfirieds  Sohn  Heinrieb 
naimte  aiob  9^#eb  lld4**-191S  flnen:.Gt!sfepi  von  Wcgeiiach,  dessen  beide 
SShM  Beimsteib  md  U«ifiwd  abw  seil  IW  Grafen  rem  Sohns.  Von  Mar^  ^ 
%Nard  entspross  die  Linie  der  Grafen  von  Solms  an  Königsberg,  aus  Hein- 
richs Nachkommenschaft  aber  bildeten  sich  die  beiden  Z'^eige  Burgsolms 
und  ßraanCdk  W.:  blauer  Li>we  lu  Gold,  bei  der  Braunfelsiac^en  Linie 
OÜt  blauen  BcLiüdülii  besäet. 

^  ürafen  von  Spaolifim.  Der  Stammsitz  ist  Burg  Sponheim  beim  Klo- 
ster Sponhcini  ('Kr.  Kreuznach J.  Mit  hoher  Wahrscheinlichkeit  kamen  die 
bedeutenden  Güter,  wekbe  das  G^chlccht  an  der  Nabe  und  auf  dem  Hunds- 
fftoken  besass,  ans  dem  saliseb*  wormsischen  Hause  an  die  Grafen  von  Nel- 
lenbur^  in  Schwaben,  wenigstens  ist  der  GrUnder  der  Ahtei  Sponheim  1044 
Graf  Eberhard  identiseb  mit  dem  Giaien  Eberhard  von  Nellenburg,  der  1065 
hitm  M.  gumwtieb  bm»»  Kine  n«Uenbar|;iBobe  £rbtocbter  mag  diese 
Güir  aft  ikm.B^tstm.  plbttiaA  beben,  der  1075  anent  aut  den  Beb»' 

wüpinbina  rrnkm^lk  und  dm  aidaBniaebeii  Qanae  Tiengen  staqim- 
-wmmmA  ll|gbib«i4«ler  Mainbaid  nennt  aiib  1188  Giafvefi  Span- 

es 


Digitizedby  Google 


hflim,  9&Dt  Matter  J9oph»  und  Mine  MsvoMr  J«IU!(L  6.  litl).''Bln!ft%> 
ted  von  1136  an  dra  Gottfried  Gnfen  -von  Spanheim,  Vater,  Sohn  und 
Enkel,  die  in  ihren  Regicrunggzeiten  schwer  trennbar,  haufii,'  in  uiiseiu  Uv.* 
künden  auftreten.  Albert  Gr.  v.  Sp.  erhielt  1197  von  K.  Heinrich  VI.  ilie 
Büiehnong  mit  Monzingen.  Ludwig,  W  nlram  und  Heinrich  Gr.  v.  Sp.  kona» 
men  1190—97  vor.  Wie  Godfricd  III.  Graf  von  8panhcim  durch  Adelheid 
die  sayniaohc  Erbtochtor  die  Graischaft  Sayn  erwarb  wad  dadurch  der  Ahn* 
herr  der  noch  blühenden  ^Fürsten  von  Sayn -Wittgenstein  -wnrdO)  soll  im 
nSebaten  Abschnitt  gcooigt- werden.  W.':  ^cbachter  Schild,  der  bei  den 
Tencbiedenen  Linien  im  nächsten  ZehrauMO  •  ytiaMeämö  •  Faghfi^*  ei hiell ■  ■ 

Mfi  m  StiUHflL,  de  Stdegg«.  Die-BtrgSliUe^ 
(Kr,  8u  Goar)  kam  wahisoheinHch  dordi'  die  Bdratli  dev  Lneskidb,  *  Wteiro 
Heinriche  von  KatseneUeiBbogflii  mit  Ghi^n  tob  Faifccptwqf  an  Utk  MaM> 
Grrafen  Ton  Steigerwald  in '  Fraialien  ■  ab '  deren  So&n'  'Henakim.  .Grafen  "wtk 
ßtahleck,  der  1141  die  pfal /gräfliche' Wttrde  'am' Rhiein  gegen  Otto  Grafen 
von  ilheineck  in  Anspruch  iial  ui,  wegen  Mordes  des  jüngeren  Otto  v.  Klw 
und  sonstiger  TTii  ciiliaten  von  K.Friedrich  I.  zum  Hniuletras^en  yorurtlieil^ 
1158  verstorben  ist.  Dn  er  kinderlos  Terblieh,  no  ging  die  Burg  und  kleine 
Grafschaft  nach  seinem  Tode  an  den  Pfalzgrafen  Conrad  von  Hohe&staii* 
fen  Aber  nnd  ist  bis  1801  beim  pfälzischen  Hause  geblieben. 

voa  SlroHlberg,  de  Strumbnrg.  Eine  stattliche  Borg  Uber  dem  Stiidt» 
ch^  gleidien  Namens  bei  Kreosnacb.  Die  1056  erscheinenden  Grafen  Kmich 
end  Bertelf  von  Strombuig,  entweder  Afakbrnmlingo  der  TnMt*  oder  N»> 
h^angrafiuiy  sind  die  einsigen  bekannten  dieses  Giaefaieehts.  Ihr  BeskMhiMS 
war  bereite  im  12.  Jahrhonderte  in  den  HSnden  der  ^tJagnied. 

foft  Trete,  de  THhie»  de  Tds.  Der  Ort  Treis  nii«>siins  Bitgea  «a 
der  Mosel  /iCr.  CoiAem)  gab  einein  BertoHils  eomes  de  Trihi»  dai-Nane«, 
der  1122  als  ohne  Nachkommen  verstorben  gem^det  und  als  der  letete  Gau- 
graf im  Trechir-  und  Maycnfehicrgau  betrachten  ist.  Sein  Besitt  vererbte 
sich  auf  den  Pfalzgrafen  Otto  von  Rheineck  den  älteren,  der  1121  von  K. 
Heinrich  V.  in  der  iütcren  Biü  g  belagert  wurde  (Bd.  I.  8.'  505),  im  Kam- 
pfe mit  seinem  Gegner  Hermann  von  Stahleck  im  Sept  1 149  die  Barg  Treis 
dem  Ersbisdiof  Albere  von  Trier  zu  Lehen  auftrug,  sie  jedoch  unterdessen 
an  Hermann  von  Staiiieck  verlor,  dem  sie  Avicderum  1150  durch  den  E^». 
bischef  Alben»  entrissen  wnrde.  Aibero*s  Nachfol^  HfUiii  Hlhrte  den  Thurm 
derneoeren  Borg  neben  der  alten  ntf.  *  '  •  > 

VM  fdl«»  de  TeMenee,  de  Yeldonae^'  Die'  (ktim'  ^sna  ^Tiidenit 
(Burg  Vddem  o»  der  Mätd  Kr,  BemeatUi)  «oleprangte  im  fSkhif^ 
grafen.  Der  Emicho  teiles,  welcher  1066  dtfei  AiMmU«  Slitehia  YUf- 
dena,  Dneemohfy  Uulilheim  ond  Burg  demf  dtiflk»  Vet<ailii' aeheMe(Ik'0* 


Digitized  by  Google 


LXIX 


fit  tniC'  '6mik  1108  vorkommendÖD  Nah^i^^rafen  ein^  Person  vmi  dot  Va- 
ter     Stü^  QmMi,  ^  wk  Ui2  «tent  Gsif       Veldes  nennt,  uid 

dSe  WUd- '  lind  Bn^fifea  iMrkoiiunen.  Qcrkoh  h  Gr. 
V(  felgtwi      MB  AoiM)«!  aicMt  altcMa  StoDtoei  1360  adelt  dsei  odw 
Tier  gloioM  NMaenii^die  iMÜ^er  sa  «nktticheidbiiiiiiia.  W.i  bbMr  Ui^ 
MiiifgdldiMr' Krofce  la<  SaUelr. .'  \ 

Mfi  ra  ViAadeB,  da  Viearniv  VManiL  Ibvo  leider  «tt  in  ituerv 
Zeit  serstörte  Prachtbarg  Yiahden  lie^t  Uber  dÜm  StUdtehea  gleiehe*  Na- 
mens an  der  Our  im  Gru^sherz.  Lu\ cniburg.  Mit  hoher  Wahrscheinliekk^t 
(Jen  (jraugrafcn  Im  Ardonnorgau  entsproa«ea  und  mit  den  Graten  von  Spon- 
heim eine«  Stanitues,  kommt  1096  ein  Gerhardus  de  Vitmiiü  voi ,  dem  seit 
Il2i<  die  Gebrüder  Friedrich  1.  Graf  von  Vianden  und  Gerhard  Grat  von 
Clervaii  folgen.  Als  Friedrichs  S^hne  gelten  Siegfried  Graf  von  Vianden 
1166—1171,  Friedriofa  Graf  Ton  Salm  1171  und  Gottfried  Stamm vatei  der 
EdeBierren  vöh  Branilenburg  bei  Vianden.  SiiBgfrieds  Söhne  können  sein: 
Friedrich  II.  Gr.  v.  V.  1184  Und  sein  Bruder  der  Abt  Gerhard  Ton  Prüm 
1187  t  1212.  Friedrich  II.  hatte  out  semer  Gemahlin  Mathilde  diö  Söhne 
FxiedndklII..U8i  is^dOoEtod  1967,  m  dfla^  der  Ernte  lua  iw  folgHide 
Jabcbnnflert  Mmuk  ak  Qiaf  w  Viaadea  Iblgfe  und  nm  1200.  die  Bttfgfl» 
DoMtet  lind  CbdMidea  EidMiof  Jahann:  rm^  Trier  wa  L«heii*H»uftnif. 
lDi4  Gnte  tlbteBvdla  SiMiTVflai  llto'  daa  sMria  KloHer  'MbL  iWJ  jA- 

•  «it  VMMBgi  .:Toii  :der  'BiB9.  Vimebui^  tiber  dteö^  BM«ii  :g)ei- 
elran^  Nanfena  m  dte  Kifel  (Kr.  AtUnau)  nennt  sich  ein  Benui^d  ^ 
Vimenburg  1042 — 1061.  Ihm  folgt  1112  der  erate  Graf  dieses  Namens  f 
1085)  mit  hoher  Wahrscheiniii  hkclt  ein  Sohn  des  Pfalzgrafen  Hermann  doe 
luxehfibnrgischen  Haaseis,  da  slcl\  in  der  virnoburi^iscJica  Famih'e' nicht  bloÄ 
die  luxemburgischen  Familiennamen,  sondern  aiu  Ii  ein  Theil  der  alten  Pfalc- 
p-rafschaft,  die  Pallentia,  d.  b.  der  heute  noch  Peilenz  genannte  Strich' rwi- 
schen  der  Nette  und  dem  Laadherseo  forterbten.  Hermann  1.  iolgten  meh- 
rere Hermann  bis  ins  13.  Jahrhundert.  Die  Gebrüder  Godfnedi  und;  Fried- 
rieh  Grafen  von  Virneburg  trugen  1192  dem  Ecabiscliof  Johann  von  Trier 
tbre  Bürg  und  Grafechaft  zu  .Lclicn  aut  Hermann  (Jil>?)  Graf  von  Virne- 
burg 1209,  wie  es  scbeini  ein  Sohn  God&id«,  pflansie  mit  Loficardia  Grftfin 
Yoa  liiiaaQ.  daa  Ibiia  iflrtetf<40C0d^^2^^  jUauWapptob  führt 
er  eiaUl  geideneb  Sehild imift  7,  jrl>tbi»  ^4.  SdiiBanten.    iv      .  :  .i  : 

.  WM,  de  Widlia,  iWedeli;  .  Dib  Mdm  Boigeii  AHwied  (die 
cbträ  äkere  h»  Nfiiutadt,  idk  jüngere  hei  Neuwied  mk  WiedbaehiJ  mnä 
die-Stammlillascir  dee  Geachleobta,  daa  nbevreifelbaft  Bat  dea  Gebrttdcm  fiK- 
gehfido  iO^lBialKvin  ausammenbängt,  denen  K.  Otto  QL  992  eiacB  Wald 


Digitized  by  Google 


hei  KtmfmA  aohttikte.  Matfried  oder  MefFned  109d  (1103  sieher)  .  Gi^ 
'iFMi  Wied  gmnmtf  theike  mit  dem  Bruder  Bishwin  so  ab,  dafc»  Letaterw 
IkHenidiaft  Kempoiioli  auf  aem  linkai,  Matfined  aMt  dk  QnMMlIfWiod 
«af  dem  iMhiea  Bkefamfer  erUelt  Neoh  ihm  enolMitoi  ab  Orden  W. 
die  Bzüdii  BinUia]>d  llU^iMf  Sifined  lU»2-^im  vid' Aaold  EnAi- 
lebof  Ton  Cdlii  1151—1166,  denen  Udelricfa  1187  i»d  Thaedenali  Chraf  v. 
W.  1189  folgton.  Theoderieli  trag  118D  leba  Bu%  HdeMche  «der  OU- 
Mck  dem  Enblechof  Plnlipp  m  GlUn  an  Lehen  a«£  Thaodeeleh*e  8«hne 
•md;  Tbeoderich  Enbiecbof  von  Trier  1212 — 1242,  Georg*  der  kUhne  Kreaii- 
fttlircr,  der  mit  Wilhelm  Grafen  von  liolJand  1217  Li&sabüü  eroberte  und 
1219  vor  Damiette  lag,  Meflricd  i'iopfit  zu  S.  Paulln  u.  Oberchorbischof  au 
Trier  und  Lothar  Graf  wn  Wied,  mit  dem  1243  das  Hltere  Ilaua  ausgpe- 
Btorben  ist.  Im  Schilde  führt  Letzterer  1218  fünf  rotho  Sohrägrechtebalkrn 
in  Gold,  1229  aber  einen  Pfau  (eher  Wiedehopf?),  welche  beide  Wappen- 
■eiehen  später  der  Art  yereinigt  wurden,  daas  der  Pfau  den  Balken  aufliegt 
WlldgMtfICD,  comites  eilveate  Dm  Wiktgrafen  tragen  gleioh  ihren  Yol- 
tera  den  Raagrafen  ihren  Namen  TOD  der  "wilden  Waldgegend  eu  beiden 
deüan  dev  Ibha^  in  der  ihre  Balten  Sehmidthmg,  Kirhmtg,  Dhaun,  Ah- 
wid  KenbaumbeEg  ftheOt  m  Er.  Xpmmmk  Mk  de  idn^  idyr.  Pfd^)  la- 
gen. Sie  ibd  die  Nachhamnwn  der  Kmkherien  Gangiifti  im  Hriiegaa. 
^eh  naeh  seinen  yaraehiedened  fieridennoi  bidd  Gni  van  Flankeim,  baSl 
von  Kirberg  und  Sebmidtburg  f  1189  genannt,  Bradii»  des-  eiütan  GmiMi 
Qnrlaoh  im  VeMens  iVhr^  110^  tnmt  den  Namen  abea  WUgnihn  (oo- 
mee  aireBtris)  und  rererbte  ihn  auf  seinen  Ehesten  Sohn  Cornnd,  ^irihraid 
eein  «weiter  Sohn  Em  ich  Graf  von  Boimenchurg  der  Stammvater  der  Ran- 
grafeii  (s.  diese)  wurde.  Conrad  I.  nennt  sich  1140  u.  1158  Graf  von  Kir- 
berg (de  Chirberc)  von  der  Burg  über  dem  Städtchen  Kirn  a.  d.  Nahe, 
1152  comes  salvagius,  1155  c.  silvestria  und  1160  o.  silvaticu».  Sein  Sohn 
Gerbard  1172 — 119C)  zeugte  mit  einer  Tochter  Otto*«  d.  Jiincreren  von  Wit- 
teisbacb  den  Sohn  Conrad  II.  Wildgiafen  1194,  der  das  Uaua  in  den  fol- 
genden Zeiteanm  fortführlei 

Freie  und  Kdelherren. 

Dia  in  nnseren  UdLVDden  im  11.  voä  1%.  Jahrb.  den  ndmeteriake  ent- 
gegen und  angleidi  voegerteUten  liberi,  Freien,  nobilee  tiri  »der  Sdelman- 
nem  ans  welchen  -wir  im  nXchaien  Zeitraum  dia  von  der  Ritterschaft  oder 
•dem  niederen  AdiA  atreng  gosobiedeBen  EddheEren-  oderDynastengeschleeh* 
ter  entwidcelt  eehea  iverden,  sind  gldeh  den  aua  ihiet  IGtto  erwailieenen 
GfifengeMhlecbtem  als  die  direkten  Nadikommen  der  geriniiiMhni  £ieha- 


Digitized  by  Google 


LXXI 


fer  zu  betrachten,  welche  im  5^  Jahrh.  der  Römerherrschaft  am  Rheine  ein 
Ende  Tiiael\tcii.  Auffällig  Im  Gegensätze  ruf  dicht  ^j^ediiüi^tcn  Ansiodeliuig 
dar  Ritterschaft  In  den  Städten  und  (  »itHchaften  der  behauton  Flächen  und 
FioBSthülern  ist  die  edit  germanische  einsame  Anlage  der  Burgen  und  Wohn- 
sitze dieser  freien  Geschlechter  auf  ihren  Allodialgütem  in  den  unvirtUt- 
chstea  und  abgelegensten  WaldsohlaAteo  der  Eifel^  Ardennen,  de«  Soon- 
Hoch-  und  Westerwaldee.  Ein  grosser  Theil  dieser  Familien  ist  scbotl  in 
nniatoimi  Zettnum  dank  äm  frtekiBcbe  Erfactfcli,  wtiehei  e«M  Gl«Kh<hei> 
limg  soeiBt  aller  fieiuN^  herbadi  aUer  Kiadar  ttWrIiiiipt  pnliMi  iwaniit, 
dureh  di^  Landetbcnoii  in  dm  hthmmjtihvaA  geoogtti  oder  ddrth  Fehden 
gbnGdi  mi  Qnnide  gcrichtel  irardeo.  Iii  den' Hoielgegendto' naacbdiiib 
hatten  aie  einen  gef^lichen  FeM  an  den  EnbisebSfim  nm  Trietf ,  dl^  4r 
Ben  ftirmlieliew  Temektangskampf  gegen  aie  fillirMn.  'In  Lnttflibarg  vnd 
IMaiMifU  mrtenrarien  n»  aiek  ichon  früke  der  Landet-  «nd  Lehenshoh^'t 
*  der  dortigen  Herrscher  und  retteten  dadurch  einen  Theil  ihrer  früiicien  Un- 
abhängigkeit. In  (Icni  alten  deutschen  Heerbann  nahmen  sie,  der  symboli- 
schen Aufiaasung  des  Saclisen-  und  Schwabenspi^ela  geraiü^f*,  nach  dem  Kö- 
nige, der  im  ersten,  den  geistlichen  Fürsten,  die  im  zweiten,  den  weltlifhen, 
dio  ira  dritten,  ihre  Kangstelle  mit  den  Grafen  zusammen  tlieils  im  vierten 

ond  In  süfcrn  «ie  LehfiBmaonen  der  Vorigen  gewordien  waren  M  ttnftin 
Heecschilde  ein* 

Eine  kurze  AnMhlung  dieser  freien  FaäiiUen  toseres  BeairkS)  die  -vir 
im  nfichsten  Zeitraanie  schon  sehr  redncirl  finden,  wird  rielen  Loealforschem 
(die  aick  noch  inaMv  riiekt  tü  deA  Unforsi^ied  ««laohen  dttn  Mm  oder  dj- 
oaatisehen  Geschlecktem  (hoher  Adel)  und  IfitnitirialBii  and  BlttetMlMft 
(niadeMr  Adel)  finden  ktenen)  willkonimen  «fein*  Likeri  müfitaa  umI  mim- 
aterialee  getrennt  and  eutgegengeselat  giakt  ausser  Vielen  andtfnrrftigen  B»- 
kfrteUen  aii<^  dn  ÜAwO»  021  (Bd.  1.  S.  677).  HOilas  Ukeii  et  aoni 
(d.  k.  mUalbrialiB).koBim«ii  tot  bei  de  Lii^%vig  Reliq.  YII.  p.  478. 

Anüikruiili  (Btitff  An9inhmf  Orwih,  Zäteemiiurg).  HnmberC*  1155. 
Aremberg  (Bg.  vnd  Fl,  Aremberg  Kr.  Adenm).  Enbist^öfliche  Burg- 
grafen zu  Cülii.  Das  iiiteste  Ilaus  scheint  von  den  Grafen  von  Huken^wa- 
gen  im  Bergischen  herzukommen.  H^rich  de  A.  burggravius  auch  prae- 
fectUB  urlis  und  ricecomes  Coloniensis  1166—1197  gilt  als  der  Vater  Ever- 
hards  1187  und  Grossvater  der  Gebrüder  P>erhard  v,  A.  Burg^';rnf  v.  Göln 
Ge».  Adelheids  von  Molsherg  1202—1229,  Otto  1202  und  Dietrich  Bischot 
Yon  Utrecht  1198  t  1212.    W.:  8  goldene  Mispelbltithen  in  Roth. 

T.  Arlon.  (ßtadt  %md  Burg  Arlon  helg.  Luxemburg),   Wuich  1136. 

▼.*Asehe,  Esch,  Hasch,  Heaoh,  Aixo  (Bttrg  nnd  Flecken  Esch  a.  d. 
Smut  in  .L^mmimrgjf,  wohl  m  iwteKaebeidien  von  den  ttierMw  ^  Aaehe 

Digitized  by  Google 


oder  Esch  a.  d.  Salrn.  Die  Familie  fÜhji  auch  den  Grafentitel  e.  B.  Gott- 
fried 1083  biß  1135.  Iloinrich  1086—1097.  (iottfried  11S8.  Iki  tliulomaeu» 
und  Beine  8^»hnc  Gottfried  und  Heinrich  1182.  Gottfried  von  JLiascl»  uud 
Heinrich  von  llam  zu  Useldingcn  Brüder  1 194.  Heinrich  uobilit  1210.  Fried- 
rieh  1?I3.    W.:  lOmal  silber  und  roth  gestreift. 

V.  Ai^elt  (ßg.MpeU  in  Luaembwtg),  Waher  1186»  liB2»  1244.  W.: 
Adler. 

Beeke  (Df,  Beck  in  Lucremhurg).  Esewart  1097.  AnReim  Uber  1166 
Beehingen  (Df.  Beckingen  Kr.  Merzig).   Arnold  1195. 

V.  BiArt  (Bg,  hiffvri  tnMtaoaiAmrg}  Btäumtm  am  dem  Ham  Wilte. 
Walter  rtm  und  Belfiirt  1194.  W.:  d«  wiltmclie  ivth  und  pM  gb- 
Üietfie  8dnld  mit  aSMoßä  Tbniicrkn^ 

V.  Birbti^  (Bg»  Bnhmrg  in  LmenAimg)»  Coii6  de  BdperiB  1199.  dorn. 
Ateölda^  de  '<«*Eo  Ropis  (Fels),  Cond  Mnt  cfi»  di  Belpere  1194.  W.: 
xolhii  Aidcerkreu'k  Silliev'y  'ine  Feli. 

T;  "Brnf  fBg.  Berg^  Renuch  gegenüber,  Kr,  Saarhurg).  Egidius  nobiUi 
Tir  dictus  de  W&lecurt  und  seine  Brudei-  Johann;  lieinei'  und  Adelin  1202. 
W.:  Adler?        '    •    '  •  ' 

V.  Bettingen  (Bg.  Bettingen  a.  d.  Prüm  Kr,  ßidhurg}.   TS'irich  1152. 
Theobald  1157.    Wirich  1174.    Niculaus  1165.    Robert  oiicr  Robin  1234. 
Heinrich  1234.    W.:  blauer  im  Zickzack  geschob^er  SchrügrechtsbalkeD 
in  Silber  von  rothen  Kreuzchen  tungeben. 
•    '   f.  Billeche  (Eines  der  BiOig  hei  Trier),   Fridelo  c.  1169. 

T;  Bilstein  (Bg.  BeiUtein  hei  Weidas  Hera:  Nimm).  Grafto  11^— 
1141.   CraAo  nobiüs  1191. 

T.  mtuä  (FuteBätek  i,  dL  Fo^ese»  m  J^^nemkrmek),  Tkeedenok  1096. 
r  V.  Mukwiheim  fBff,  und  Städtehm  i  4.  BtfA  Kr,  MWde»>  Man 
Mtet  aie  von  etneiai  jüngeren  Sohne  der  Grafen  tod  JWoh  ab.  Qeriianl 
1115^  Anold  und  Qerbavd  1156.  Gerhard  1170^-1212.  Oonnd  nobilia 
"rir  119S.  Gerhard  1235.  Ein  Zweig  von  ihnen  sind  die'Henen  vi  d.  Schlei* 
den.  W.r  Sehwaiteer  L6we  in  Grold  mit  roiheoi  Tnrnieriongia.' 

V.  Brambadli  (Gegend  von  Trier).  Reginzo,  Engila  und  Adelmann  963. 
Bridin  fLiLrfimhtrg).    Hunzo  1196. 

Bnibach  (Städtchen  ßraubach  a,  Kh,  in  Nassau).  Udo  ilöÖ.  Fried- 
rich 1168. 

'        V.  Bnieh  ^Bg.  Bruch  Kr.  Wütlich).  Fredelo  1135—1150.  Theodeiich 
1158,  seine  Söhne  Theoderich  und  Godfried  c.  1169.  Theoderich,  Gerhard 
und  Fridelo  Brüder  1171.    Johann  Donidechant  zu  Trier  c.  1169.  Theo- 
derich nobilis  1196—1229.    W.:  6mal  schritgrechtsgebalkt  (ömal  g«thei]t). 
MntktiiifDf.  BUtabHIdem  hnaatH^gmnUadwß^xmkmA^  Nicht  imt 


Digitized  by  Google 


dn  Y.  a.  Bifkok^  (de  potttt).»  Tri«  m  vcnrnMu.  Wul^  1158  n.  U4P 
W..:  folfa  und  sSbern  geraotet. 

T.  M*        tMMT  JiT.  Bwr^T^roU  JTr.  jf<iy«M;.  Voleold  ond  lein  Sifhn 

Werner  1098—1112.  Theoderich  canon.  Colon.  1208.  Volmar  1210,  vir 
aobüifi  J230.  Theoderich  1216.  W.:  14  rothc  Kugeln  in  Gold  (4.  4.  3.  2.  1). 

Brnnsberg^  Cliff.  Brminsherq  h,  Neuwied).  Bruno  von  Isenburg  baute 
ptM^^cn  Ende  des  12.  Jahrb.  die  Burg  Brunisberg  nnweit  Isonburg  und  nannte 
sicii  von  ihr  1198—1212.  Gr  begründete  die  braunsb^-wiediadie.i^igi^ 
idnei  Hftiuea.  W.:  zwei  rothe  Balken  in  Silber.  / 
BnuiilMai  (Uf^  Jiramuküt%  ß,  d,  Hundsrüekm  Kr.  Emmern),  Gun- 
doTph  Dobilis  Tir  1098.  Ulrich  1140^1157.  Hdnrioh  Uber  1159«  Wemr 
118B— im.  W.;  3  nTberne  Htfrnar  in  Botk  (2..  1). 

T.  BM  (Pf.  B^  'ä.  d,  HundaHbikm Kr.  Bimmfirn},  H«mMHill5|. 

T.JMdiitaii/I^Mnliir^;.  BetiMr.1098. 

T.  Bndion  (MitUlrhein).    Sigebodo  1130.  . 

V.  BüdeUch  (Df,  Buddich  Ldkr.  Trtm-).    Anselm  1140.  • 
Braam  (MittelrheinJ.    Hermann  1084—1103. 

V.  Bure  (Df.  Buir  hei  BlanJcenkeim  i.  d.  Eifel  Kr.  Schleiden).  Cuno 
oobilis  U72.  Yolcold  1190— 122a  £verwiii  1182.  W..}  Löwe  \m  Steineo 
omgebem 

Bnxfo,  Bvgeistitbi^  Bwinsheim  (ßg.  BUrrmkem  Kr,  Miufm).  Sind 
Bit  dm  Henreo  t«d  iNemMgan,  Tra«8  «Bd  Uhiiaik  sttmmwwAiidt  UM- 
Med  1157.  'EbMard  1157^78.  Seina  Mae  Rudolph  von  Matkelberg 
(liteg)  1171  «ad  Heinriob  v.  B;  117l'^1186.  Baddpli  osnoii.  Tnrnr. 
1174  W. :  gesdiobener  ^ZidEkMikbalken;  bald  golden  bald  nlbem  m 

t,  »itaehifta  (Df.  vnd  KL  Somktfm  a,  Bh,  Nmmu).  Embriebo  no- 

1140—49.  Embricho  und  sein  Sohn  Godefrid  oder  Gobelo  Ritter  1213. 

*  V.  BüLTscheid  (Hg.  Bursrheid  hei  Dickirch  in  Luj  ernhirg).  Tbcodc- 
rich  1122.  Jobann  und  Conrad  Brüder  1163.  Joliaim  de  AVilra  (Weiler 
tnm  Thurm.,  dessen  Herren  dasselbe  Wappen  wie  Bursclieid  führen)  et  Bur- 
scheth  1194.  C^onrad  canon.  et  archidiaoonul  trevir.  1183—1210.  Soger 
1233  Ritterrichter  der  Grafschaft  Luxemburg,  ein  Amt  das  in  der  Familie 
erblich  blieb.  Die  Familie  blüht  noch  aater  der  niederrbeiiUMbea  Ritter- 
iduit.   (W.:  8  rothe  Seebläto  in  Sflber.) 

de  iefM»  i.  EhreabreiMeb. 
'  T.  OMta  8.  Ka^dre. 

T.  Oaien  (mm  Burgm  Ahe-  und  Neue-  oder  N^ederhurff  Covern  über 
den  ly.  o.  d,  Motd  Kr.  CotiUnz).  Gerladi  Ton  leeaborg  erwarb  wabr- 
■dMiafidi  durch  eine  Erbin  tob  Covern  aus  unbekaimter  Familie  die  Xltere 
Bug  gegen  Ende  des  12.  Jahrb.    Als  Herr  von  Uovern  erscheint  Gerlacii 

Digitized  by  Google 


1189—1213.'  Vfhgea  die  Ethtmtsng  dtir  nmii  od«r  M^Murg  gentHh  <r 
.mit  Enbisehof  Jobann  Ton  Trier  in  Fehde,  der 'ihn  aQtfaigta  b«de  'ifoib  Et*- 
Stift  211  Lehen  xo  nehmen.  Seine  Söhne  Gerläch 'und  HeiAriobrIlliEieii  dm 

Stamiri  in's  nUcliste  Jahrhundert  fort.    W.:  Adler  ohne  Küsae.  ' 

'  T.  Bicka  (Stammsitz  unbekannt)  vielleicht  Slam ni  verwandt  mit  den  gleich- 
namigen Edeihmen  a.  d.  Erft.  Heinrich  Über  1187 — 97,  Priedridi  und 
JuBtacius  seine  Brüder  1196.  Alexander  sein  Sohn  1189—97.  IJclnrieh 
canon.  Mogunt  1194.  Conrad  1209*  Sie  atiaete^  1196  da^iKlMter  Ouini>d 
bei  Simmern  a.  d.  Hundsrückcn. 
'    T.  IUI  (Bg,  tmd  Df.  im  li,  d,  MmmtkHkk^  Kf,  BimmmA),-:  Adal- 

1107.' 

15:  Bvdolpli^ :il44--<e6.  Philip  und  Anidm  1171  BÜdnias  mhto.  Hein- 
rieh  1181.  Walter  Philipps  Söhn  190L  STieolaai  1812,  BüM  lt2ft  W.: 
ailhemer  Löwe  aneh  mit  Erona  in  Eolli.  -  .  >.  .i  .\ 

« 

V.  Dummelfiig«!  (Df.  Duthmddingrfn  m  Luxemlmrg).  Eeiittr  1185. 
Dane,  Duua  (Bg*  mid  Fl.  Daun  L  d.  Eijd  Kr.  JJatm).  Das  sehr 
iiorbpl Itter te  Edelgeschlecbt  ist  schwer  von  dem  zahktieheQ  Minästerialadei 
gldohen  Isamens,  Wappens  und  vieiieicht  auch  ^Idichen  Ursprungü  zu  tren- 
nen. Adelbcro  1075.  Wilhelm  1192— 12Ü9.  Heinrich  sein  Vetter  1193— 
1209.  Sehon  im  Aa&mge  des  13.  Jahrfi.  lail;  Winoh  1209  iwdgle  tich  die 
Linie  zu  Oberstein,  wahrdchoinlkb  durch  Heirath  i^it  einer  dortigen  Erh- 
tochter  ab.  W.:  m  beiden  Lini«»  rethei  Gittet  in  Geld.  Von  der  jetut 
noeh  blUkeadeaQMliBDfiunttie  ^  n  Um  in  Oi^tteicfhi  ist  Mcfat  «cwieMi^  aber 
^ahiwihei^lidi,  diataia  vua  #4»  alMDy]iaiMA  in  füngaHer  Lini0  «beimpf» 
da  sie  Helm  und  Sahüd  .(nut*eifiett  Bd^dobeii)  mH  ihm  gmi«  bat 

KUii«M  (J>f:  EdiufM  dl  ImaiAmf).  AjMdt  tüd  aein  9abn  B«- 
partl096. 

Bldiagea  (Df,  Ehlingen  ebenda).    Guno  1096. 

V.  Erenberg  (ßg.  Mrenburg  a.  d.  Mauel  Kr.  S.  Goar).  Friedlich  Vater 
und  Suhn  1189  —  1197.  W.:  ^Idener  SchragrechtsbaULsn  in  Blan  auch  mit 
goldenen  Lilien  besäet. 

V.  Sranbreittteio,  Erenbrctcmtcin.  I  iirenbrechtestein  (Feste  Ehrerdtreit- 
»tein  Cohlenz  gegenüber),  idapold  1129.  Leubolt  de  Castro  1163.  Lupald 
1158  (scheinen  Markgrafui  Ton  Oestreich  und  Verwandte  des  £rKbischo& 
Poppo  von  Trier).  Floren«  (Graf  v.  Wied?)  1190.  Sife  sind  von  d^  trier. 
Ministeriaien  gleiehaB  Kanena  an  traanan,  da  die  Borg  in  duT' Mitte  dea 
12,  Jabrhttnderia  in  tnieriadun  Hunden  ivar. 

r.  EMh  9,  Aaeheb   .  • 

T.  MUtmkm  (Df.  HUringen  ilCr,  Alai/m),  .,Sil90n  Tir  90bi|ia  1309. 


Digitized  by  Google 


^.  lilkMStfliB)  FaleontlNB,  Valkeottem,  Falooins  ptinr     d.  Our  (Bg, 

Falk&n^tein  hei  Viamien  Kr.  litdlwg),  Wohl  «u  unterscheiden  von  den  Httv 
ren  von  i'alkenstein  am  Donneniberg  a.  d.  liaujie  Bolanden.  Ludwig  can. 
»rcv.  1174—89.  Henricus  dorn,  d^^  falconis  petr«  Tir  nobiiis  1177.  Hcrbraud 
1192—1206.    Theoderich  120fi. 

V.  d.  Pell,  de  Kupc  (Hg.  u  Flecken  Feh  oder  La  Hochette  im.  (rron- 
h«rz,  Luxemburg).  WohoAndm  de  Rupe  und  Theoderioh  Bruder  UoichKnii' 
nisterialea  1190.  Boymand  1194— 1202  unter  triomchen  Ministerialen.  Dom- 
nus  AroolifaiB  de  CMtro  Eupis  habet  beneficium  yexillarii,  Cuono  frater  eias 
4e  Bdpera  (««rgL  Berburg)  1194»  vonack  aiio  das  Geschlecht  die  Erhban- 
nerfacnraiwarde  In  deiwGnftdiaft  Luxemburg  tnne  bette.  Tbüiied  u,  1800. 
W.s  roiiiea  Aakevkreei  in  Saber. 

V.  AHM»  Vidaebcrob,  IVeilbfttdit,  Vieiibfecb  (Bf.  wtd  Fl 
Imr0  3.d.  Bieg       AUmliMm)  e.  die  Oidbn  dieeee  Nemene. 
OndM  (Lmßmimf^  Hugo  1086. 

AiWia«  (^B^.  G^^enaw  in' Y^lbadbr  JGI^  Ntmm)  Tergl.  iMbbiig. 

Orinbnnb,  Ghrinberdi  (Bg.  Grimburg  hei  Hermeakeü  Ldkr.  Trier), 
Friedriob  nobilis  vir  et  mile^  1192—1212,  Rudolph  sein  Sohn  1211.  Sie 
waren  nicht  Herren  der  Burg,  sondern  nur  trierische  Burggrafen  daselbst. 

HaehenMi  (Xahe).    Hugo  1076.    Cuno  1112. 
V.  Haga  (Mittelrhein).    Diepald  1075. 

V.  Hagena»  Hage,  Hagano,  ab  Inda^ne  (entweder  Df.  liaag  bei  Hn- 
nolstein  Kr.  Bemeastel  oder  da»  Dörfehen  Hahn  unweü  des  apäteren  Sitzra 
Motten  Kr.  Saarlouis).  Theoderich  Uber  1158.  Hugo  libcr  1179—1200  und 
sein  Sohn  Theoderich  1200.  fing*  eeaon.  Trevir.  1229.  W.:  rother  Bal- 
ken in  Gold  TOD  rothen  Steinen  umgeben.  Wohl  an  nnterscheiden  roa  den 
BeiebamSniaterielen  von  Hegen  in  der  Dieieidi  (JDniMmkmft^  Dan»' 

T.  mm  (Bg.  Samm  Kr.  Pf9m);  Beeelin  1068.  BvtBÜ  iftiterfogt  der 
pribttMien  Kircfae  mit  IMnen  lioa.  e.  Aeebe^ 

T.  Aaefitein  (Bg.  Eemmetmdm  Bk.  Kr,  Fh»iM),  Kdeeriiehe 
Burggrafen  md  Relehsministerielen ,  aber  eehen  frttbe  zum  beben  Adel  ge- 
stillt Engelbert  1118,  minist,  regni  1129.  Ludwig  1145.  HennMm  1190. 
Arnold  Burggraf  t.  H.  u!i<I  Joliann  sein  Bruder  1202—18.  Arnold  und 
Hemann  Brüder  1202.  Ludwig  vir  nobili.s  1204.  Hermann,  AmoM  und 
Gottfried  Brüder  1213.  Das  Geschlecht,  neben  dem  auch  zahlreicher  Mi- 
ninterialadel  niederen  iiangs  vojkommt,  spaltete  sich  um  die  Milte  ^ies  13. 
.rahrli.  in  zwei  Linien ,  wovon  die  Ultero  amoldiac  ho  3  rothe  Hämmer  in 
üold,  die  jüngere  jobanniscbo  3  silberne  Hämmer  in  Roth  filhrt. 
JUvekeebnume  (Lmenburgf),  Bodolpb  1097. 

Digitized  by  Google 


V.  Htinsenberg,  Heminezehtrg  (Bg.  Heinzenberg  i.  Soonioald  Kr.  Kreuz- 
nach). Vtigte  des  benacljl>arten  Kl.  Itavengiersburg-,  Friedrich  1170.  Wil- 
helm 1206— 12U.  \V.:  sill>erne  Schnalle  in  Roth  auch  Blau.  Grodfricd  von 
Heiminsberg  Ut  ein  Herr  von  Ileinahcrg  bei  Aachen. 

V.  Holfel«  (Lu.rtmburg).  Iscabard  1194.  W.:  silberne  Öchnalle  in  Roth. 
V.  Honrein  (/>/.  Horn  bei  äimmern  a.  d.  Hundsrück).  Gertrud  Wittwe 
rwt  Burch&rd  mit  der  einsigen  Tochter  Albrada  schenken  dio  Kirohe  ra 
Honrein  ttftch  frUnkischem  Beobte  doib  KL  BtTengiersburg  1135. 

V.  WmlMk  ^DJ,  HMüMbßck  iei  Kitn  o.  <i  Nake  Füttien^  BMcem- 
fOi}.  Hildebrecht  1112.    *  «  *      '  ^ 

Bonoltteü,  Hanoldestdn,  advocati  (VSgte>  Tda  H.'  (Bg.  Huml' 
item  K9\  Bmteeutel):  Söimeii  mit  den  ivon  Scbrästoberg  bA  Wadem  . 
einee  Stammee.  Hag«  lifad  Werner  1192.  Ge^lädt      Sefawanenberg  und 
sein  Bruder  Hugo  von  Hunoldestein  1197.  Hugo  Vogt  v.  H.  u.  1200,  Hugo 
und  Werner  u.  1205.  Die  Burg  gehörte  bis  zum  Ende  des  13.  JaliiL  den 
Grafen  von  Cflstol  und  ihren  Erben  den  Grafen  von  Salm  und  waren  die 
Ilunolsteine  anfUngücii  nur  deren  Vügte,  vTeihalb  auch  ihre  djuastiöche  Qua- 
lität schwankt.  W.i  2  roäie  Balken  in  Gold  von  rothen  Steinen  b^äet,  aaob 
in  Silber;  auch  zwei  fiÜbeme  Balken  in  Aoth  mit  aübernteifiliBislan./ 
Bnsrin,  Hure  vergl.  Oovenj    '  :  *  ■  ' 
AmIh  (ifd^).  Gerlaeb  llie.    .         !.  .  < 

Y.  Amb,  Huna  <ikUUi).  Waller  115^  WAlte^  BobiUs  1173  und  eein 
'Bohii- FHedricb. '     ■«      'r,  ■  ..»•; 

"   v:  IkidMif^llre  (!>/.  rmra^ 
eil  Uber  1112.   Godefrlduk  Uber  iMkno  et  nzör  eiu  fierllin  ex  JrieKbrMi 
mbuiteHälibus  eccle^ie  Moguntihae  orta  1145;  .  r  '  '  '.\ 

V.  Inna  (/>/.  iJiuen  in  Lu-reinhut-g).  \Vilhchn  Uber  milcs  c.  1145. 
•  '  *  V.  Isenburg/ Isenbürch;  \'4>enburcli  (Bg.  und  J)f.  Idenburg  Kr.  Neur 
wi4>d).  Ein  sehr  ausgebreitetes,  bedeutendes  Geschlecht.  Rofjinbolt  Mitte  dee 
9.  Jaiirh.  (I.  86),  Regiiibold  Graf  v.  I.  1058.  Ueirnbald  Vogt  der  tricri- 
schon  Kirche  1075.  Gerlach  und  Reginbold  Brüder  1092.  Rembold  1Ü9B. 
Baimbald  imd  Gerlach  Brüder  1103-1117.  Reimbald  1121.  Gerlach  Vogt 
i2u  Il5Qaiilgen  1136.  Bembold  der  alte,  Rembold  .sein  Sohu  und  Salentin 
sein  £nkd  118Z. .  Gedadk' mid  Beinbold  Brttder  Uberi  1189—1145.  Bejm- 
biddt  .I^ntabnld  \md  aein  BMdar  Gbrlach  e.  1145.  Geriaeh,  B^HbaM  und 
Sf^ed  IMidir  1142.  BembaM  nnd  Siegfried  BHider  1146. '  BeimboJd 
Gnaf  Li  U47.  Bembald  1147,  1152.  RejnbOd  libei*  1158.  GMadiUbbr 
homoy  QtTtA  im  6att  ^rin  die  Burg  Neaaata  li^  yM^'  BcHabdd  und  Gei^ 
lach  sein  Nepoto  1I5&  *  Meinhard  ^obiliß  1162.  G^rlaeh.  1ll7Si  74  .Geriadi 

Digitized  by  Google 


Yogt  des  Ho«B»'BteM  Um  Heinrich,  Kcbibold  und  Bruno  1179.  Ger- 
lach 1179—1212;  GerlacL  dee  Vorigen  Sohn  1202—12-  Ileinrici»  Geilach« 
Sohn  1209-1213.  Beiübuld  und  Hnmü  Brüder  1  179  1197.  nedrich  c«- 
nüü.  trevir.  1131H-1209.  Gerla  h  und  Hoiorich  iiriuier,  OerUcbß : Söhne 
1181 — 1210.  Bruno  heir.  Theoderichs,  Umfen  von  Wied  Tochter,  gründet 
Braunsberg  und  die  wicdisclie  zweite  Grafen dynastie  1109^-1212.  Heinrich 
undiieinboW  1190-1212.  Rcinhuld  h'ber  milcs  U96— 1210  mit  dem  J^obr^ 
SftUtin  (offenbar  nach  dem  tUrkiüchen  Sultan  Saladin,  mit  dem  die  Familie 
dmtAk  die,  Kreu3SzUg9  in  Verbindung  gekommen^  so  genannt).  Reinbold  m^d 
0er]a4sli  1192.  .Bruno  und  Tlu4«ricii  J^rUder  1210.  Man  bat  aus  diesdm 
Namengewirre  xwei  Hauptlinien  oonetruirt,  abgeleitet  von  den  beiden  BrU- 
dmii  GmU6k  md  B^mMd  xm-^UV^,  Vo«  d«r  GwUchiwlwii  Ume.iek 
tot  nua  CMiA  U89-tl312,  4«  die  Hmn  voa  Govoni  fa«grüii^a|«^ 
H«ii«ri«lit  dcr.m»  1210  diftBuig  GzenMu  atldlioh  yod  iMtolwig  urlmiite  and 
der  StuDiDTater  der  Herren  von  Areofels,  der  nioek  Uühesddii  ^  Herren, 
Grafen  nnd  Fttnton  von  Büdingen»,  der  Herren  von  Grenzau  mMPor  ßinie^ 
der  Bitter  tttn  :GM>«rg:  und  der  Hemen  von  Umbui;g  «.,4-  lAbb  gewor- 
den ist  Von  d«r  BemWdiacfaen  Link  d^i^gen  soU^  Ji^rlceuHnea  die  Her- 
ren von  Bmunsberg  sjpiUer  GraCan  von  Wied,  dio  Herren  von  Greozau  spä- 
ter Grafen  von  Isenburg-Grenzau  jüngerer  Linie  und  die  Herren  von  Iveni- 
penich  zweiter  Dynastie.  Das  Stainmwappeu  sind  zwei  Balken,  in  der  ger- 
lachschen  Linie  schwarz,  in  der  remboldischen  roth  in  Silber.  Arenfcls  und 
Covehi  rühren  Adler,  Limburg  einen  roth  und  silbei'nen  Schachbaiken  in 
bhiueiu  Felde  mit  goldenen  Steinen,  Isenburg-Grenzau  den  roth  und  .schwar- 
zen Baikenschild  quadi'irt  und  Kempcnieh  zwei  rothe  Balken  in  Gold,  nn- 
iMaglich  mit  einem  Löwen,  spUtcr  i^nem  blauen  Xucnierkragen  bel«gt>.  Pa« 
.von  Nahnes  im  nächsten  Abschnitt. 

V.  Kaueire,  Kauilre,  Cavelre,  Kalre  (Df.  Kahler  in  Luxemburg).  He- 
metLis  1096.  Bolfo  1097.  Anselin  1144—1196  Heinrich  und  Fricdriok 
Brttdtf  ill0O-iaOa  .Wilkelin  mon.  et  ^Vrchidlaconus  Trevir.  1181-121SI. 

.  t:  I«BpeM,i  GbeibiKuiiisl»  (Bg.  und  Iff.  JCempimch  i,.d,  Eifd  Kn, 
Atkma^).  BMMij  Bruder  HeffirieOi  Qcalm  w  Wied  1093.  Siger  1152« 
Tiderieb  nnd:  Fknwnn  115& .  Theodeneb  llTOr-SL.  Mmlxad  1309.  Bhr 
Ulf  «kUedich  kma  Na^omme  m  dem  ^ton  wiodifeh^n  H»aie,  8onc|«eii 
ein  Herr  von  Ibenburg.  Er  tehttint  Gem,  Hedwig  der  Yator  der  M 
Brüder  Roseman»  (v.  laenborg  1217)  von  Kemp^oiok  1232,  Tbeoderidi  nnd 
Sal entin  zu  sein,  welche  das  Haus  in  den  nSehaten  Zotranm  fortpBansten. 
\V.:  In»  zweiten  isenhurgischen  Gcschleclit  2  rothe  Balken  in  Gold,  von  Ko- 
»pmana  mit  einem  Löwen,  später  mit  blauem  Turnierkragen  belegt. 

V.  Kerpen,  Carpena,  Cberpeua,  Kirpena  (ii^.  Kerpen  bei  Milleshetm  ». 


Digitized  by  Google 


d.  Eifd  Kr.  Daun).  Sic  sind  schwer  \oa  den  Reiohaminiaterialen  gleichet 
Namens  am  Nioderrhoin  (Kerpen  oder  Koniga-Kerpen  a.  d.  Erft  Kr.  Berg- 
heim) zu  trennen.  Sigibert  1136.  Karsilius  1136.  Heinrich  über  homo 
1142  und  1157.  Qarsilius  und  Nicolaus  lieichsminist.  1144.  Albero  libw 
1168.  Albero  ond  Theoderich  1171-81.  Tbeoderich  1173.  Tbeoderich 
1197.  Thomas  1197.  £iiie  zw»te  DjnastSei  weldie  wahrscheinlich  durch 
flifie  £rhtocbl0r  Korpen  l  d  Eiki  «warb,  gehört  dma  Hmiw  ÜMiteMlMid 
in.  Heuicos  de  Mandendiett  aliaa  de  Kerpea  und  WÜlAimi  Min  8nt- 
der  1918  mtä  One  Begründer*).  W.  dieMv  sMlen  StuuM»  der  inendei»' 
aolieidisehe  vothe»  geediobene  oder  ZiAaäAhdkmk*  In  Silber. 

Slrberf,  Oherbero,  Kerebergk  {ßg.  Kwhmf  4iber  Kim  a  d.  Make 
Kr.  Kt^mach).  Friedrich  1158,  pfidsncher  Ifinisteritle  1189^90  idMiiit 
ein  jüngerer  Sohn  aus  dem  wildgraflichen  Hause  von  Kirberg  zu  sein. 

V.  Languesceht  (/>/.  Langscheid  in  Luxemburg).  Beceiiü  nobiiia  liöd. 

de  Lapide  8.  y.  Stein. 

V.  Lare  (Etfel).    Megingoz  über  1043. 

V.  Laolinga  {Df.  LolUngen  in  Luxemburg),    ßichwin  1Ü96. 

V.  Lnielbug,  Lucenbnrch,  Luzzenhurch  {8t€HU  Lnocemburg).  Wirieli 
nobilis  1166.  Wirich  1184.  Joliaim  denoiift  1184.  Tiieederkb  1190.  Tbee^ 
derieh  catum.  trcvir.  1189  1209. 

Xalbeis^  Madelbere^  Melebeig,  MeÜberg  (Zw0£  Iht^  MMmf  dieht 
netoi  emimdet  hnKUIntrp  i,  dL  B^d  Kr.  BüOmrg).  lU^veager  1010.  Adel> 
ben»  1049--61.  Ciibo  ond  Adelbero  nobllee  Brttder  lO^ft—llOr.  Stnem 
Gherbischef  m  Trier  1008.  Gottfried  1106.  Omoii  imd  Adeiboro  ItOCT. 
Oiino  end  Foloo  Brüder  de  nobüHate  1115.  Foloo  1119.  Cime  Il46--Mw 
Cono  senior  et  jenior  1171.  Cuno  junior  1169.  Alard  1169.  Cuno  canon. 
trevir.  1174.  Cono  magnus  maior  oder  senior  1171~-83.  Eberhard  von 
Burgensheim  (Bürresheim)  gründete  in  der  zweiten  Uaifte  des  12  Jahrh. 
eine  rv«*'eite  Dviia-^tie.  Sein  S'ilm  Radolph  oder  Uudolfus  de  Matlidberch 
wird  1186  als  der  Bruder  Heinricba  von  Burensheim  aufgeführt  Rudolph  1204 
dominus  castri  de  Malberch  nir  ingenue  conditionis  und  seine  Cbmahlin  Ida 
htnterlkMen  a«ser  den  Söhnen  Heinrich  und  Eberhard  1209  eine  Tochter 
Agnes,  ▼ermihlt  mit  Theoderieb,  dem  Solme  des  Qrafen  Gerhard  von  Are 
und  Nurbmgi  welcher  eueh  unter  dem  Künen  wom  Melb<»g  bi«  im  dm  nliek* 
0ten  Zeitmum  ToAemmt  Neben  diesen  SMmnMn  der  HUue  Bttmilieiin 
"«nd  Are  '■aheinen  dSo  alten  Dynasten  nitin  Malbetg  in  Oone  d.  Oioien 

•)  Ob  unswcn  rhehilschon  Kerpen  Oberhaupt  und  welchem  der  genannten  Geschlech- 
ter der  zMToite  HocUiueister  ilos  dfinschon  Ordons  Otto  von  Kerpen  (Kirpin,  Kyrpin) 
1200— 12U6  angehörte,  ist  Maugda  jeglicher  genaueren  Nachtidtt  nicht  nehr  zu  er- 
mitteln. ^ 


Digitized  by  Google 


(wignus) ,  seinen  Söhnen  Brunicho  und  Merbodo  1195  und  in  ßruniclio  « 
Sohn  Friedrich  1206  fortgeblüht  zu  haben.  1194  besaas  Brunicho  de  Mal- 
Wrob  gemeintchaftlich  mit  Rudolph  (a.  d.  ki&me  Bürresheim)  die  liurg  Bet- 
iuigen.  Neben  dem  Horrengcschlecht  er»chcincn  schon  frühe  zaldrciche  Burg- 
mannen  gleichen  ISamcns.  W.:  Das  Wappen  des  ersten  iStamm^  ist  un- 
l>ekannt,  Rudolph  von  Malberg  (a.  d.  liaoso  Bürr^eim)  führte  auf  seinem 
Grabstein  «a  fijininerodf  einen  Schild  tm%  süberneo  nnd  rotlxe»  Bauten  und 
TbeodecifslL  ton  Malb^  (a»  d.  Hanse  iffe)  tmm  l^iren,.  4er  80ireU«D  Tofi 
8lewMn  ««goben  ist.  , 
:  T.  llailr»  iW*  Mamer  QrotAmL  Lmomimtg),  Conrad  1166.  Saio 
und  O's.     M.  maximniiMliw  JU)he&  n  Bianwr  trogon  apiMv  die  ton  Ld: 

T.  KapimMI»  Haadcno^Hir  Bibldfracfaeith,  Ualdencheid  {Zum  Buf 
gßm  Obtr-  wid  iHeder.Uem4fr$dt»d^  fCr,  WMeh),  2u  Maadefvcheid  beler 
(Wie  K.  Bidiakh  IV^  den  anMhnriBoben  Gnies  Gerhard  von  Jl|li«li  1092. 
iMbero  Enri^adiof  ^ner  nabm  die  obire  Bug  U40  im  Kriege  mit  dem 
Grafen  Hemrieh  von  Namifar  tuid  Luzembarg  ein  und  behielt  sie  für*8  Er»> 
slUt.  Die  untere  Terblteb  den  Herren  von  Manderscheid,  von  denen  die  fol- 
genden genannt  werden:  Wajtcrui  über  honiu  1112.  Uichard  1157.  Wal- 
ter und  Jüclard  1169.  IJelewid  Wittwc  von  Uiciiard  und  ihre  Söhne  Ri- 
chaid  und  Walter  1171  beschenken  das  Kloster  Himmorodc.  Tbeoderich 
1173.  Albero  und  Theodorich  um  118(K  Walter  1184.  Tidor  1194.  Theo- 
derich'e,  Herren  der  l^leinei-on  Burg  Manderscheid,  Gem.  Gertrud,  Söhne 
Heinricli  und  V\'iiiiclra  l2ül  (die  kleinere  Burg  d.  h,  die  untere  oder  Nie- 
der-Manderacheid  ist  später  die  gr()flficro  geworden.  Öie  war  AUod,  die  Vor- 
bui^  aber  luxemburgiechoa  Lel>en).  Winnemar  Lelienmann  Theoderichs  von 
Kerpen  u.  1200.  Folcold  und  Albert  Ritter  1201.  Walter  und  Richard 
Bruder  X^.  Walter  1206.  Heinridt,  bald  von  Mandencheid,  bald  von 
Kerpen  genannt,  wo  er  eine  neue  Dynastie  ^Undetc,  und  Willekin  sein 
Bmder  1212.  W«:  goldenor  SehUd  mit  rothem  gescbobeoen  oder  Ziekeaek- 
hilkflDf  den  die  Herren  von  Kerpen  in  Silber,  fiiliren, 

T.  Weeabvg^  Hejeenburoh  (B^,  Meüenburf  m  Lmmourff)*  Walter 
1176«  Walter  toh  Wflti  und  Beffort  «nd  sein  Enkel  (Kette)  Walter  too 
ÜMibwg  1194.  Adelin  nobiUe  vir  1192.  Nobilie  m  Adelinue  domimiB  de 
Mejwnboreh  veigleiebt  eieb  ipit  der  Abtei  S.  Mazimin  sw.  1201  nnd  7. 
Gottfried  Oanooicni  m  8.  Paulin  in  Trier  1203.  Das  Geschleeht  filhrCe 
seinem  Ursprünge  aus  dem  Hause  Wilte  nnd  seinem  Namen  entiprediend 
einen  getheilten  Schild,  oben  roth  mit  3  silbernen  Meisen,  unten  j^olden. 

V.  Merchedict,  Merehedicto,  Morchedita,  Merkedeit,  Merchedith  (Dj\  Mar- 
tert bei  Orevenntachem  in  LuoeemburgJ,  Reiner  1135.  Arnold  1158.  Theo- 


Digitized  by  Google 


T.XXX' 


dench  und  Herbisnd,  Reiner  und  Gfliu«  BHter  iim  1200  oiMcuBuuadM  T«- 
Sailen.        ,      .  ' 

'  T.  ]Ier«nb«ig  ('l^Uy^  Jferenitfri^  6ei  ff^tZ^iir^  Her»»  NasmU),  BMHnä 
nobiliB  1129.  Harlrad  Vater  und  Sohn  1141.  Härtr«!  Ooi.  £lnu»is«4 
ll6S.  Hitrtrad  und  sein  8ohn  1194.  W.:  goldenes  Andreaskreus  in  QtH» 
von  goldenen  Kreoeclien  umgeben. 

V.  IGrchedesheim,  Merkcdesheim,  Merxheim  (B^.  nnd  Df.  Meroehfim  a, 
d.  Isahe  Ldgr.  Hesaen- Homburg).  Adalbert  und  sein  Bobn  Qerlaeh  1075. 
Gcrlach  und  Koricli  Gebrüder  1128.  Daa  spUtere  Rittorgcschlecht  stamnit 
wegen  der  Vonuiiuea  sicherlich  von  ümen  ab  und  führte  iu  iiotb  eiueu  aal- 
bernen Schiä^rcchtsbalken  mit  3  rothen  Rosen.      '  - 

V.  MoUberg,  Mollosbercb^  Molvesberg  (Bg.  und  FL  MoUherg  Hera» 
Nassau).  Anselm  1084  und  sein  Sohn  Guntram.  Anselm  Vasall  von  8. 
Maximin  und  dessen  Sohn  Heinrich  1123.  Hetnrich  1152.  Anselm  Mü- 
faerr  SU  Mettemieh  bei  Goblenx  1206.  Adelheid  r,  M.  Gem.  dea'£berhard 
Buiggralen  von  Aremberg  1206.  Floren«  (Ministenale)  1206.  Flbrens  (ua- 
ter  Freien)  1209.  W.:  silberner  LOwe  in  Roth. 

Koneleri  MoncUr,  Hondeir,  de  Hontedaro  (Bg.  Mmtdair  hei  MtT' 
ng  a.  d.  Saar  Kr,  Merzig),  Ensbiachof  Arnold  von  'Trier  gestattete  um  1180 
seinem  Vetter  Amulph  von  Walecourt  trier.  Vogt  za  Merzig  ans  einer  lo« 
thriugiachen  Familie  den  seit  dei  Zerstörung  der  Burg  Schine  (Schiff,  -we-' 
gen  der  schiflPfJU'migcn  Gestalt  doä  von  drei  Seiten  von  der  Saar  umsehlos^ 
sencn  langgebircckten  Bergee)  durch  Erzbischof  Poppo  kurz  nach  1016  wüst 
liegenden  Berg  wieder  zu  bebauen  (II.  101)  und  erhielt  diese  neue  Burg 
den  Namen  Moncler  (Montclair).  Der  Erzbischof  behielt  in  der  Burg  eine 
Hofstätte  zur  Erbauung  eines  Hauses  und  einer  Capelle,  sowie  die  Freiheit 
der  Saar  von  jeglichem'  Zoll  vor,  Verhältnisse,  die  unter  Hinautritt  des  Mi^ 
eigenthumsy  welches  Lotbringen  an  Burg  und  Berg  behauptete,  spilter  groaae 
Verwickelungen  und  Kämpfe  hervorriefen.  Arnold  von  Bfoodir  und  seük 
Söhn  Johann  1195.  Johann  nobilis  1200.  Irmgard  ^  f  1218,  Toeh- 
ter  und  Erbin  (wie  es'  scheint  Arnolds)  brachte  die  Burg  gleich  nach  1200 
an  ihren  Gemahl  Simon  Herrn  von  Joinville  und  Vaueouteurs,  Seneschall 
der  Champagne ,  der  sich  1218  Herr  von  Moncler  nennt  W.  des  ersten 
Geschlechts  unbekannt. 

y.  Moschel,  Muschelo  {Fl.  Moacfid  oder  Ober-Moachel  a.  d,  Alsenz  Rhein- 
ioyern).    Nebelung  über  1112. 

y.  Henniche  {Df.  Nennich  o.  d,  Saar  Kr.  Merzig),  Henner  1161  und 
63.   Bovo  über  1179. 

▼.  Venerbnrg»  de  novo  Castro,  Nuhenburch  {ßg.  Ne^erburg  bei  WUt- 


Digitized  by  Google 


Uch).  Larabert  and  Walter  Ürttdar  1197.  Lambert  AobiNs  1216,  trietisdiflr 

Barggrat 

V.  Heomagen,  Numaga,  Numagia,  Noimaie  {Bg,  und  Dorf  Neitmagcn 
ä,  d.  Mo§d  Kr,  BumtaHd),  Stammsita  des  Gresciilechts  ist  die  obere  oder 
Altebary  sa  Nennten ^  luxemburgisches  Leben,  die  untere  Burg  oder  der 
at.  Peterahof  -vrar  trierische«  Kigcnthum.  Mehrere  Meffried  zw.  HOB  n.  1152. 
M^'ed  und  Sheriiaid  firQd«r  1162  abd  57.  WLridi  Hber  1168.  Mafridos 
de  Nnaiag»  ai  frater  ei«  Everat^lo»  de  Barge&(aliein)  1169.  fiebrich  imd 
Mafrid  cenon.  trerir.  1174.  Mafred  und  Alexander  vergfidieiT  aieli  mit  deitt 
Klorior  Hisknerod  1173.  Hermeno  1178 «^66.  WUcb,  Hafred,  Alexander 
und  Henriek  1191.  Wmcb  und  leioe  SShne  Tkaam  und  AloEinder  il97i 
Volknaad  HStter  (Hftuttariale)  117».  Uteedwkih  1202—1267.  Heffirid  und 
Tbomaa  nobile«  Tivi  1202.  Meffrid  l2l!2.  W.:  "viel&ch  gestreift  Man  und 
silbern  mit  n>«bcin  Herasobild.  Statt  des  üerzscbildt  aach  db  SehrXgreeftii^' 
zickisacklialken.  ^ 

V.  Oldiogea  (LuTfmhnrfj).    Thiofn(>d  1096. 

V.  Ollbmck,  Ulbrueke,  Üreburg  {ßg,  OlUn-Uck  Kr.  Ah'wtnl^-).  Bur. 
eiwu-d  und  Heinrich  Brüder  wahi'sch('ii\lich  aus  dem  Hause  der  Grafen  von 
Wied  1093.  Burchard  III?.  'Hif^odcricb  (rrnf  von  Wird  frug;  sein  Castrum 
U«ilebriehe,  wie  es  airf  seinem  Patrimonium  erbaut  ist,  dem  Erzbischof  Fbi- 
Upi»  von  Göla  an  Lehen  auf  lidü. 

V.  Orebui^  s.  Olibrück. 

Gran,  Hure,  TJro,  Omn,  ürrc  {Hg.  vmi  Df.  Omrm  Kr,Frihti) .  (Tono 
and  Fredelo  1136»  Cnno  U71  und  ftoine  ßöhne  Oon«  und  Amulpb  11 84. 
Egidios  nobiBa  IfllO.  Anieid  um  120Oi  W.«  |*eldMies  Ankerkveus  mHoth. 

de  Mim  Stein* 

▼.  Beadelen  (Oberrkein),  Beginard  Canonicaa  tni  Speyer  md  Wölbend* 
Brfidei  lOdB. 

B«n  {Umd),   (Ida  Hbera  mvlier  um  1084. 

y.  Blifluieok»  de  Rineoko;  burogravSi  de'Rineflhe  (%.  hkemedf  wtter^ 
halb  Anderruu^  Kr,  AhrweiUr).  Sie  vafen  oSlniaelie  Bnrggn^  eäf  der 
U64  ¥on  Eizhiachoi  Reinald  von  Göln  angefan^nen  und  von  eelnem  Naeb» 
folger  Philipp  von  Heinsberg  voUcndolon  Burg  ilheineck,  Bcheinen  aus  dem 
Uc^  hl  echte  von  Ulmen  i.  d.  Eifel  herzukommen  und  beiiaupteten  oder  er- 
rangen iu  lortwäkrendem  Hader  mit  Ihren  Herren  die  Rechte  des  hohen 
Adei«.  Gottfried  nnd  Johann  1190.  Heinrich  und  Johann  1194.  Mcthilde 
mit  ihren  Söhnen  Heinrich,  Conrad,  Ludfrid  und  Arnold  1194.  Joiiann 
1209.  Heinrich  Burggraf  von  Rhwneck  trug  sein  TIaus  zu  Anderoficb  dem 
firabischof  Johann  von  Trier  zu  Leben  auf  um  1200.  W«  geid  und  roth 
genutet  mit  gaUenam  Skhildeibeppt. 


Digitized  by  Google 


txxxn 


CfreiUBd^*  Äznold  nobills  vir  1193— '1210*  Cuno  iii  1205« .  W«  Ton 
Blan  5mal  getheilt  oder  6mal  g^ebalkt. 

Eüfuß  (Saar).  Ein  Godcfritlu»  liufus  od.  der  liothe  über  milcs  um  1145. 

V.  SiOlant  iieuland  Kr.  Mahiiedij  hart  an  der  Grenze  von  Prilm). 

Theoderich  1171,  mit  Matter,  Brüdern  uiid  Schweatern  1185.  Er  mä  hte 
den  Kreuzzug  K.  Friedrich  I.  mit  und  blieb  Wunder  der  Tapierkcit  ver- 
richtend vor  Accon  1189.  Sein  Bruder  Cuno  u.  1200.  W.:  blaner  Sohrüg- 
jechtMidtMckbalken  in  Gold. 

V.  Eometidorf,  Kumeresdorp  {Bg.  jetzt  Kl.  Romersdorf  Kr.  Coblme), 
Qddadi  1107  a.  d.  Hause  Isenbuii;,  GrflDder  de»  Klosto»  Bomondorf. 

Ittukel»  de  Runoliele}  BankeUa  (Bg,  und  FUeken  Bunled  o. 
Xa&»  J7frff.  Naum).  SiiHd  Uber  1158.  Siftid  im- 1209«  Sie  ood  die 
direkten  Ahnherren  sowohl  der  ^  Fürsten  ypn  Wied,  wie  des  griiffiehen 
Haoses  *  Leuungen-Westerbnrg ,  welohe  beide  noch  blttben.  W.:  2  Mieb 
3  rothe  Pfähle  in  Silber,  im  rechten  euch  linken  Obereck  ein  blaues  Quoitier. 
.      de  Eupe  vcrgl.  v.  d.  Fels. 

V.  Eoscheio,  Äutiche,  Iluotiche,  Russeio,  Rozeio,  Ilocci  {ß^.  und  Weder 
Kuttich,  liOtgen,  Roticy  oder  Eovs.sij  bai  Uodemachern  in  Fra?dcreich,  hart  mt 
der  luxemburgischen  Grtfize),  Adelbero  dei  gratia  praepos.  s.  l*auiiai  treue- 
renais  dorn,  de  Ruscheio  &c.  1036  aus  dem  Hause  der  Grafen  von  Luxem-* 
bufg  vergl.  diese.  Hesso  1097.  Gerhardus  de  casteUo  Ruoticdic  1131.  Ger- 
hard und  sein  Sohn  Hesso  vor  1169.  Gerhards  Sohn  Hesse  beschenkt  das 
Kloster  Himmerode  mit  einem  Walde  bei  Littgen  1181.  Gerhard  nobilis 
vir  1192"-- 1207.  Jobann  eanon.  et  archidiaoon.  Ireirfr.  1200-^1217. 

ftdaiaiiA  (eiltet  der  vertchiedenm  Balm  e^t  Qr«^  wm  Scdm).  Ar- 
nol£  oder  Amolt  1036^2*  . 

T.  Sddndelilieiiii,  Schlndaica,  SehindelXr  Schinfels,  Schonfels  (Bg.  Sckdn^ 
feU  bei  Mersch  in  Luxemburg).  Giselbert  um  1150.  Theo&id  1182—94. 
W.;  schwarzer  goldgekrüutcr  Löwe  in  Silber. 

V.  Sokönenberg,  Schoneubcrch  {Bg.  und  Fl.  Schönherf]  i.  d.  Eifel  Kr. 
Maimedy).  Cuno  1209.  Er  trug  seine  Burg  von  der  Abtei  Prüm  za  Leben, 
W*.  rotbcr  Schriigrechtssdckzackbalken  in  Gold. 

V.  Sohwarzenbeq;,  de  nigro  monte  (Bg.  Schwarzenberg  bei  Wadem  Kr, 
Merzig).  Gerlach  nobilis  vir  1192.  Gerlacus  de  Sehwarzlnbercli  et  frater 
eins  Hngo  de  Hnnoldeeiein  1197.  GerJaoh  nobilie  vir  1201—7.  W.:  awei 
aohwaise  Balken  ib  Gold. 

dl  SflMBii»  (Pf,  S^^rattig  m  LmeuAwrg),  BcKlin  lO05w 

T.  Meheim  (Nahe),   Hertmann  1075. 

ttebenbeni,  de  septem  fontibos  {Bg.  und  pf*  Si^mbom  eifer  8^ 


Digitized  by  Google 


LXXXIfi 


fBmimH€B  m  ImecMmtg),  Tidttrieh  md  StJhne  um  1150.  W.:  nlbomes 
Ankoflüreai  in  Botfa. 

▼«  Wirtherg,  Sigesberc,  Siersperc,  Bigebberk^  Sigersborc  (Bg,  Sieraherg 
hii  SmarUmisJ.  WaJter  und  Bein  Sohn  Wilbelm  ttm  1140.  Arnulf  um  1180. 
Jobann  nobilis  vir  1202.  Walter,  Boyrmmd,  Reiner  und  Friedrich  Brüder  1211. 

W.  dieses  ersten  GescLleciits  unbekannt. 

V.  Sigaoheim  [DJ .Senheim  a.  d.  Mo»el  Kr,  Zell).  Winand,  Albcro,  Ho- 
uieiiion  und  Heribert  Brüder  1189.  AlKero  vir  ing'onuao  conditioiiis  .stirbt 
auf  dem  Kreu7zu<:c  vor  1204.  Sein  Bruder  Heribert  mit  4  Stilmon  r  Heri- 
bert, Winand,  Friedrieh  ,und  Albero  vergleichen  sich  über  sein  Erbe  zu 
Senheim  mit  dem  KL  Himmwwle  1204.  Von  ihnen  scheinen  die  späteren 
Rittergeschlechter  von  Senheim  tmd  Merl,  namentlich  die  noch  blühenden 
^Zandt  von  Merl  herzustammen.   W. :  3  Löwen  2.  1. 

T.  8iik^  de  Sacieo,  Siroh«!  SirkeiB  (Bg,  und  fiMkftc&m  8irk  a.  d.  Mosel 
m  Framhreiph  hoH  ai»  dtr  preuutBd^  OrmMe),  Wirich  1122.  Heinrich 
ukd  aein  Sohn  Arnold  1165.  fiemrieh  nobiHs  vir  1202.  W.:  rother  SchrSg- 
reclktBbtUken  mit  S  tilbeniGB  Uaschdn  in  Gold. 

T.  SpioadMtai  (MüMein).   Gottfried  Uber  1158. 

Mdle  (Df,  8tM  Kr.  Bidimrg).    üdeHmth  1010-61.  Gottfried 
1071.   Burkerd  und  Gottfried  nm  1200. 

▼.  Stein  d.  h.  Obersteis,  de  Sieyna,  do  Petra,  auch  de  Lapide  (Zwn 
Burgen  beim  Flecken  Ohtrstiin  a.  d.  Make  in  BirkenfeUl).  Everhard  1075. 
Eberard  1138,  Über  1158.  Wilhelm  1171.  Conrad  canon.  trcv.  1188.  Evcr- 
Imrd  1192.  Eberhard  und  Werner  Brüder  1197  tragen  ihre  Burg  Petra 
(Oberstein)  dem  Erzbischof  Johann  von  Trier  ru  Lehen  auf.  Anselm  1195. 
Wahrscheinlich  durch  eine  obersteiniache  Erbtoehter  gelangte  schon  im  An- 
fMige  de«  13.  Jahrb.  eim  Linie  der  Herren  von  Daun  i.  d.  Eifel  vergl.  diese 
in  6ßtk  Mit-  und  späteren  Alleinbesitz  von  Oberstein,  während  die  von  Stein 
zu  einem  Rtttergeschlecht  lierontersanken.  W.:  Anfänglich  ein  doppelseh wci- 
iger  Leopiid  eneh  mit  Kronen  spSter  ein  rother  aneh  goldgekrönter  Löwe 
in  Silber. 

*  Y.  Stein  d.  h.  Bhaingxaftiisteiii»  de  petra,  de  kpide  (Bg,  Bhemgrafm- 
ämm  hei  Kritumaeh  o.  «L  Nahe).  Von  den  VorigeDi  mit  denen  sie  gleichen 
StanuneB  iind,  echirer  sn  trennen.  WoUr^m  Beichsburi^lgnif  m  Stromberg 
1072  90.  Wclfrtm  1126.  Wolfram  Reich»mini8teriale  1157  u.  58.  Wolframn 
Whtwe  Luccard  und  ihre  Söhne  Wolfram  n.  Embrieho  1176.  Wolframs 
Sohn  Slegfrid  1179.  Sigfrid  und  Wolfiram  Brüder  1179.  Sigfrid»  Söhne 
Wolfram  und  Eberhard  1179.  Godebolt  1179  (wahrscheinlich  der  Stamm- 
vater der  Herren  von  Wigerbneh  s.  diese).  Sifrid  1192.  ^Volframu^^  Rin- 
gimvius  11^8.  1206.  8.  9  heir.  Guda.   Sein  avunculus  (Mutterbruder)  ist 

f* 

Digitized  by  Google 


Albeso  Abt  au  fibcrbach  im  Rbcingau  todt  1208.  Sein  sororius  (Scbive- 
atenniim)  Philippiu  de  Bolanden  1208.  Die  rheütffri^bitks  WM9  gebi^ 
an  diew  in  dem  fihniÜchen  Hbum  *  Si4m>iiach  MÜMode  QwoUeAt durch 
dio  Heinth  der  Lneowd  T.  ümbnoheV  HL  imd  Sehmtar  Wetnen  II.» 
dM  ktBtan  RheiDgittfen  dit  aatemi  Btmm  f  28/1  1828,  nit  Sifrid  yüm 
Stein,  dei  letaigenannlen  Wolftem  Yetar.  W.:  «Ibener  Löwe,  später  Lee» 
pevd  mit  Doppelaefaweif  in  Solmn.  Die  ttlterteo  Siegel  der  BMognien 
Wolfiwn  von  1206  und  Wemec  von  1238  zeigen  in  einem  mid  demselben 
Felde  rechts  steintchen  LSwea,  h'nka  aber  einen  hängenden  AdlerflS- 
gel,  den  wii  lür  das  W  appen  der  älteren  Rheiiigratcn  halten  (der  AdlerflU- 
gel  ist  im  Rbeingau,  der  eigeotlichcn  Ilcimath  dox:  Ubeingimfen,  a.  B.  iu 
Eudesheim.  Lorch,  Waldcck  &ic.  recht  zu  Hause). 

V.  Straza  (Df,  Strmsen  in  LuxeinburgJ.    "Waltei  lO^M. 

V.  Tris  (Zwei  ßurgefi  und  Df.  Treis  a.  d.  Mosel  Kr.  Cochemj.  Beide 
Burgen,  welche  seit  1150  trierisclies  Eigenthum  waren,  und  das  l>orf  Troia 
bewohnten  Yerscbiedene  Qescmechter,  wovon  eines,  wahrscheinlich  dem  Haaae 
Bürresheim  entsprossen,  zu  den  fidelgesclilechtern  zählte  und  daher  in  aieb* 
sten  Zeitraum  den  BeiiiMnen  VKje  d.  h.  Freie  von  Treis  rdhria  Sibcrt  vou 
(Jimen  nnd  «Sveriwird  Tpn  BaK;getsheim  (Bürresheim)  beben  dio  CUriobtebar» 
Iceit  in  Treta  um  1163.  Rndolph  and  Hejnriob  um  li80>i 

T.  mmen,  ^e  üimena  (I^,  vnd  Bg.  ülmm  «.  dL  Mif4  JKr.  Cochem), 
Obgleiflh  enlüa^Ueb  ReidiBminjaterialen,  epüter  eu  den  Sidelherren  geaKhlt 
Heinrich  «nd  eein  Brader  UinieteDakin  1186.  Hdmdii  teitt  Bruder  Rn« 
dolph  und  Min  Sohn  Heinrich  Mitte  dee  12.  Jabrh,  Heioricb  Beichama- 
niateriale  1142.  Heinrieb  nnd  Rudolph  Brildcr  1144;  Eeinririi  wn  1168. 
Sibert  hat  mit  Everfaard  von  Burgetsbeim  (BfkrreebBim)  die  Gericiilabarirail 
iii  Treis  um  1163.  Slbrccht  um  1175.  Heinrich  um  1196.  Heinrich  von 
Ulmen  machte  den  Kreu2.zug  Balduins  vou  iiauJern  1202  uacli  Constanti- 
nopel  mit  und  erbeutete  dort  (bei  der  Plünderung  der  Sophienkirclie  17. 
Juli  1203  oder  12.  April  1204)  m  kostbaren  Goldscbreinen  verwahrte  Re- 
liquien und  Kirchengefässe.  Ein  polchcs  sogen.  Diptychon  mit  Stückchen 
des  heil.  Kreuze»  scbeokte  Heinrich  und  seine  Gem.  Irmgard  1208  dem  KL 
Stuben  (H.  275).  Es  befindet  sich  jetzt  im  Dome  zu  Limburg  a.  d.  Labn, 
Eine  andere  Tafel  mit  einer  Ereuapartikcl  schenkte  Heinrich  1207  der  Kirche 
S.  £achariu8  eu  Trier,  eine  dritte  der  Stiftskirebe  zu  Münster- Maifeld.  Auch 
in  der  Burgeapelle  zu  Ulmen,  au  Laaob,  St.  Pantaleon  in  Oida  imd  Hei: 
oterbaeb  wurden  Reliquien  geseigt^  die  laut  den  Inacbriflen  von  Heinridb. 
von  Ulmen  in  Gonatantinopel  erbeutet  worden  waren*'  Heinrieh  ttnier  XUiebe- 
miniiterialen  1209.  Heinrich  und  Sibert  1210.  W.i  Bwrteneehitd  in  vei- 
ichiedenen  Farben,  woTon  beim  aüehaieo  Abadmttt  daa  0«iau«e* 


Digitized  by  Google 


V.  üreedia  (l>f.  ütraig  a.  d,  Motd  Kr.  WitAü^).  Theoderidi  der  Mör- 
der des  Embssehofr  Ouiio  mit  4  SsimeD  1066.  Tlieoderidi  war  Burggraf 
dar  Stedt  Trior,  lielMcht  aneb  ka«mbiir|;ÜMlief  Amtsrogt  Theoderidi 
llOai  Beeelm  1158. 

HiwUUiigaii  (Bg,  u.  Df,  üttddingen  h&i  Mertch  m  Lusemhurg).  Sie 
>ind  nilt  den  von  Hamm  bei  Pram  einet  Staaunei  imd  Wappens.  Heumch 
it*  Harn  imd  N«  CoatMiiiga  BrBder  1194,  W.  9mal  getheilt  oder  lOmal 
SBbalkt. 

V.  Vlft  oder  Vah  f  /{/'.  Faha  Kr.  iS(tarhttrg).  Berncwin  und  seine  Sdiwe- 
«tw  Hildegund  1126  und  39. 

V.  VischlMMih,  Vip(hcbach,  Visbach  (B^.  und  Df.  Fisc/thach  in  Lxtitmt- 
bnrg).  Udo  1115.  Thcodnich  1122.  Wirich  1135-68.  Th.H.derich  im  12. 
Jahrh.  Vasall  von  S.  Maximin.  Tidorich  und  Bezeiin  Brüder  1194.  W. : 
»wci  silberne  Fische  in  Schy?»«  (Roth),  auch  mit  goidenen  Kreuzeben  besäet. 

Vro«lite  auch  Wratho  (Df.  FrUf^hf  hei  Ems  Herzogthum  NtMau), 
Egenolf  liber  115S.    Weteel  und  Arnold  Brüder  1190.  •  . 

Walebadi  (Nahe).  Emicho  liber  miles  1136.  Wernhar  Uber  tltiSl 
Hermann  1188.  Hermann  und  Friedrkh  OebtUder  118^. 

▼>  WidisttC  (Bff,  «NN?  Df,  Waleomrt  het  LunemlU  in  Bwikreiek).  Die- 
■es  ttrepranglicb  loihringiscfae  Geschlecbt  stelit  aeit  alien  Zeiten  in  Verkdif 
M  vnaerem  Gebiete.  Wiiicb  1107.  Lndolph  and  Simon  Btttder  1186.  Ar- 
nold Embiacbor  Yon  1\ier  1169^83.  AAidd  li78.  Atnnlf  Waleearl, 
triomebeir  Vogt  eu  Hen^g,  «rinelt  von  keinem  Vetter  dem  ErabiBchof  die 
Erlanbniss  die  Burg  Schiue  'wied^herzustellen  und  begründet  dort  die  Dy- 
nastie Moncler  um  1180  (vergl.  Mmcltr).  Wirich  und  sein  Sohn  Thcode- 
rich  u.  A.  1189 — 1200.  Egidiua  uir  nobilis  de  IkMgc  dictus  de  Walecurt 
vergleicht  sich  mit  dem  Kl.  S.  Euchar  zu  Ther  Uber  B.echte  zu  Senzig  bei 
Thionville. 

y.  WalemidL  (DJ,  Welmich  a.  Hh.  Merz,  Na»»au)„  Lambert  homo  li- 
ber 111«"». 

T.  Waltesfelt  (LmenUmtg).   Bertolf  und  Richwin  1096. 

V.  WaltmaDB^xiien  (v^gl.  Ministerialen  und  Bitterschaft). 

T.  WiDMebatf  (Bf,  itutf  Bttrg  Woraier^  «m  Warndtwcddy  daher  der 
Hfümif  hm  6.  Ävold  -iS^  Runkmck  hart  an  der  jyreiMiMai  Chmze),  Ro- 
rieb,  «ein  Sohn  Iranbard,  ein  jüngerer  Bdrieh  nnd  Bndolph  1212.  Eli  iM 
oidit  dw  noek  bhibende  Gc^^ohlecht  von  Wattbeiig.  Daa  Nllhere  im  folgen- 
den Zehrattm. 

*  Wealerbiiig  (Jfp,  vnd  FL  Weslerhwg  im  Wettermäd  Herz,  Ka»sm), 
DiMea  im  ginflidben  Hanee  Leiningen-Westerbnig  noeh  biöbende  Edelher* 
reogeachleoht  ist  mit  den  Herren  ton  RnnJcd  (jMat  Fürsten  von  'VfkS)  e^ 


Digitized  by  Google 


LXXXVl 


nm  Stammei.  Si^gficid  toh  Bankel  nennt  «cb  «neb  ISOO  de  W«tterbergh, 
1S19  nahm  er  das  Ereiu  und  kommt  noch  als  Herr  von  W.  1221  vor.  Seme 

Söhne  Siegfried  und  Tbeoderieh  setzten  Ersteier  die  Herren  von  Wester- 
burg, Letzterer  die  von  Kunkel  fort.  Vergl.  dicäe,  \V.:  goldenes  Kreoz  in 
Roth,  von  klelüen  goldenen  Kreuzchen  umgeben. 

V.  Wierbach,  Wigerbach  (Eines  der  Dörfer  Weyerbach,  wahrscheinlirh 
Salm-Weijrrhach  a.  d.  Nahe  FUnstenth,  Birkenfdd).  Godebold  1170,  wahr- 
ächcinhch  mit  Godeboldus  de  petra  1179  identisch,  welcher  Name  nebat 
Wappen  und  Nachbarschaft  für  einen  Ursprung  aus  dem  Hause  Oberstein 
(nicht  Leyen,  wie  Bodmann  de  petra  Ubersetzt)  spricht.  Seine  Brüder 6h»tA^ 
fried  Domsfoger  zu  Maina  1172—91  und  Eberhard  1170^80.  Qodebold 
1208.  Wie  aus  ihnen  die  Herren  Ton  Dalberg  eotsproasen  sind,  im  oich- 
«teil  Zeitraum.  W.:  Leopard* 

Wilte  (Bg,  und  FUdeen  WiU»  m  LuseemhrgJ.  Waltems  do  Wilts 
et  de  Beifurt  et  Walten»  nqpoe  dus  de  Meisenburg  1194,  weant  zugleich  . 
der  Ursprung  der  Geschlechter  Befiort  und  Meiseoburg  gegeben  ist  W. 
i5i>th  und  gold  gtitiicilt. 

Wolff  (Obere  Lahn).    Wezelo  nobilis  1129. 

V.  Wolmeriagen  (Df,  Wolmeringm  hei  lUäemachem^  in  Frankreich), 
Gottfried  über  1158  1580  u.  1180. 

V.  Zoiver,  de  Zolvere,  de  cclobrio  (Bg.  und  Dorf  Zolfer  oder  SoleuvrB 
tu  Luxemburg).  Wezelo  1136.  Wezel  und  s<^a  Bruder  Robert  von  Bitsin« 
gen  1104.  Alexander  12.  Jahrb.  Giselbert  canon.  troTir.  1212»  W.:  schwar- 
ler  Löwe  in  Gold. 

^Minisiferialeii  und  ilHterscIiaft. 

Fast  gleichseitig  mit  den  freien  Geschlechtern  (dem  hoben  Adel)  tre- 
ten in  unseren  Urkunden  nach  ihren  Wohnsitsen  benannte  Personen  auf, 

wclclic  Ministerialen  (ministeriales)  genannt  werden,  ein  Titel ,  der  einer 
EilUuterung  bedarf.  Ministerium  tl.  h.  Dienst- Anjt  wurde  bereits  im  früh- 
sten Mitt^^laltcr  jedes  Amt  genannt,  welche  Jemanden,  auch  einen  Freien 
in  eine  persönliehc  unfreie  Verbindung  zu  einem  Freien  stellte.  —  Un- 
frei war  oder  wordo  dieser  Diener  oder  Dienstmaun.  Die  Ministeriali  tät 
unterschied  sich  daher  sehr  von  dem  AbbängigkeitByoihäitniss ,  welches 
der  Lehenmann  (homo,  fidelis^  vasallus)  zum  Lehenhemm  einging.  Hier 
war  kein  Dienst  (ministerium),  sondern  ein  Vertrag  swischen  swet  Freien 
mit  gegenseitigen  Pflichten,  venn  auch  der  eine  Freie  dem  Anderen 
sich  als  Vasali  unterordnete«  Bei  der  Mtnistorialitttt  war  nur  der  Herr 
dar  3eie^tigte,  ^  kannte  den  Miniitaeialieii.  vfriwitai»  wtaai<diep»  w- 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


LXXXVU 


schenken.  Der  Lehenmann  stand  unter  dem  fudicium  parinm  seiner  Stan- 
descrenosHcn,  dem  Lehenhof,  der  Ministerial  unter  dorn  Ilofrechte  de»  Or- 
tcb ,  wozu  er  g^ehörte.  Der  Lehenmann  besasa  in  der  llegel  aasser  saneiii 
Lehen  noch  freie«  £ig«iithiiin  (allodium)  und  freie  IHsposition  Uber  sein  gaa-  ^ 
MB  Vermögen  m  Leben  und  Tod,  der  Ministeriale  besass  Qnind  und  Boden 
mir  fUr  seinen  Herrn  und  durfte  ohne  denen  Erlaubnisa  weder  heiratben, 
noch  irgend  eine  VennögensdiBpoBition  treflen.  Yen  seinem  NMhltBBe  nahm 
der  Henr  des  Betthenpt  (Knrmirth). 

Die  ersten  Spora  rnim  htOieren  nnd  gemilderten  HmistetMlTerhldtnii- 
tee  finden  sieli  in  den  aogenannten  irier  Heftmtani  der  fi^Uikischen  Köni^: 
dem' MerBehall  (mareaehelcm  d.  h.  Vorstand  der  StsUe  tmd  deeKriegeweBen8)| 
dem  ^Tni^ese  oder  BeneBehall  (dapifer,  senesealcnsy  Vorstand  der  Kfiehe 
tmä  dee  Hofhaltea),  Schenk  (pincerna,  der  für  den  Keller)  und  KiUnmerer 
(camerarius,  der  für  die  \Vohnun>,-  und  die  Einkünfte  Sorge  trug).  Auch 
der  Pfalzgraf  (coraes  palatii  als  oberster  Hofbeainte)  war  ursprUngllcli  ein 
solcher  Ministeriale.  Begreiflich  waien  diese  einflossreichcn  Hoflmter  bald 
der  GeL::eiistaiiil  der  Bewerbung  der  edelsten  und  vornehmsten  Geschlechter 
und  die  ursprünglich  ihnen  anklebende  Unfreiheit  gcricth  in  Vergessenheit. 
Ehlen  ähnlichen  Verlauf  nahm  die  Ministerial ität  dieser  yier  Hofämter  bei 
nnseren  Fürsten,  den  EnbisehöfiBn  ?on  Trier,  Cöln,  Mainz  und  den  Pfalzgr*- 
fen.  Auch  hier  erwuchsen  aus  dieten  Hofdienitleuten  die  edelsten  Familien, 
Selbst  bei  den  Ghwfian  und  Herren  finden  wir  epftter  m  ihnen  ritterbttrüge 
Leute  urieder.  Auner  diesen  Tornebmeren  nnd  besseigeBtellten  Ministeria- 
len finden  sieh  aber  aneb  soldie,  irelcfae  som  Kriegsdienst  nnd  endlich 
m  immer  tieferen  nnd  nnfreieren  Abstufbngen  noch  Andere,  die  sn  den 
niedrigsten  LeisMmgen,  snrn  Botenlanfen  nnd  '^ehtreiben  benutzi  werden. 

Wir  haben  es  hier  vorzugswelBe  mit  den  Ministerialen  zn  thnn,  wel- 
ehe  Kriegsdienste  leisteten  nnd  die  bereits  in  unserem  Zeitranm  nnter 
Hinzutritt  der  unbedeutenderen  freien  Familien  die  Rittcrschtft  oder  den 
niederen  Adel  biideteu.  Unter  ihnen  unterscheiden  sich  deutlich  zwei 
Gruppen:  die  Beichsministerialen  (minist,  regni,  imperii)  d.  h.  solche  die 
dnrckt  unter  dem  deutschen  Kaiser  und  die  landesherrlichen  Miniiterialen 
die  in  demselben  AbhängigkeitsvcrhUltniss  zu  den  Fürsten,  Grafen  und 
Herren  standen.  Den  Reichsministerialen  ist  es  bei  uns  bei  der  ziinoli 
■enden  SchwSche  der  Knisergewalt  zum  Thcil  gelungen  dem  Ministeriai- 
ncxus  allmählig  einen  Lehensverhand  unterzuschieben  und  sich  so  faktisch 
dem  hohen  Adel  gleichzustellen  z  B.  die  Rheingrafen  vom  Stein,  die 
Bvrggraüen  von  Hammerstein,  am  Oberrfaein  besonders  auffällig  die  Her- 
ren von  Bolanden,  Hanau  n.  A*  Bei  den  Ifinisterialen  der  Xjande^er- 
len  war  6in  aolches  Emponingen  schwieriger  i  obgleidi  die  Burggrafen 


Digitized  by  Google 


von  RhebMk  aneh  dtffir  dn  BeiBfii«!  abgeben.  la  Trief  ««  A.  Ktii  dM 

wachsende  Macht  des  Erzbischofs  sieht  bloss  dk»  eigentlich  trierisoheB  Mi- 
nisterialen fministerialeä  S.  Pctri)  nicht  uus  clem  >.cxu6  lots,  ßondcrn  es  ^c^ 
lang  ihr  auch,  thcils  durch  ücberredtuig  und  Vertrag,  tiioils  durch  Gewalt 
—  besondere  im  1-V  und  11.  Jahrh.  —  ficic  f  Jcschlechter  In  den  Mlniste- 
rialvcrband,  der  damals  sich  alierdings  schuu  gaiiz  mit  d«m  Lohonsvcrbält- 
uisa  yerschmokcn  hatte,  hiDeinzoEwängen.  In  Luxemburg  uAd  LotimngQQ» 
'  wo  ein  sehr  zahlreicher  freier  Lehensadel  4ea  If'tiintm  VSketk  fittb  swr  6«ilfi 
»tand ,  hat  sich  daa  MinistanAlYfirfaäUoias  «m  eh— ten  ▼erlogen.  Wolil  aber 
findet  es  siob  oad  swar  in  «ttiMr  ncqvünglieben  unfreien  ^latur  a»  BdBten 
und  Längsten  erhaUen  bei  den  Grafen  und  Herren  und  den  gtaieen  l^ieiift* 
freien  lÜSstem  Prüm  und  S.  Maxiniiii,  Hier  eind  naacsstfieb  diefeni^^ 
Leute  als  Ministeritlen  aniuaehen,  welche  liintor  Penonen  «nJMieitbAr  hi^ 
hma  Adeb  oft  mit  denBetben-Yor-  und  Zunamen  als  Zeugen  vorkonukieB«  8ift 
rind  ak  £e  Vorfahren  der  kleineren  ritterlichen  Vasallen  und  Bur^maimefi 
anzusehen,  ■welcho  wir  in  der  nächsten  Periode,  ein  ele  oi't  gloichon  Schild 
mit  den  Heiren^chlechteoa  EÜu:eü|  nur  schwer  von  dicaen  eu  trennen  vw- 
mö^en. 

Freie  und  unfreie  Kriegsleute  fanden  bereits  im  10»  Jahrhunderte  ei- 
nen iiire  ungleiche  Herkunft  vermittelnden  iBtaad  vor,  der  wie  das  Prie- 
sterthum dem  Geistlichen,  dem  Layen  eine  persönliche  (niemala  erbliche) 
höhere  Würde  Terlieh  —  das  IttterllMI«.  Daa  Weirt  Bitter  (miles  atatt  dea 
näher  lieigeDden  eques  bei  uns  euerst  943  (X.  241]),  findet  neh  .ecit  der  Hee* 
leseiganintion  doreh  £.  Heinnch  L»  der  suent  eine  deuliKhe  Baitami  tebnii 
als  die  Beaeiehnung  deijenlgen  vehidbaften  Leutei  die  ihrer  HMbaw^ehl 
an  'Pferde  wohlgerOstet  mit  rnndeatena  einem  Diener  genügten«  Die  KieniHttge 
und  die  glerreidien  Siege  der  frSnkiaeben  und  hohenstaufiscben  Kaisar  itti  Osten 
und  Süden  bildeten  daraus  un wider?« tehliniie  SdiaarcD,  welcho  die  Ileldenge- 
dichto  des  12.  und  13.  Jahrh.  begeistert  mit  allen  Tugenden  eines  christlichen 
KUmpfors  Tapferkeit,  Grossmuth,  1  rünimigkeit  und  Treue  bchmiiikejK  Die 
Ritterwürde  wurde,  da  dem  tapfern  Krieger  auch  irdische  ßclüluiung  in 
Gütern  und  äusserer  Auszeichnung  «ufloas,  der  Gegenstand  des  Streben»  der 
ganzen  deutschen  Jugend ,  der  freien  wie  unfreien  Sflinde,  so  weit  es  daa 
Vcimögca  zuIioBs,  vom  Kaiser  Abwärts  bis  zum  Bürger  und  Landbewohner« 
Doch  bildete  aieh  schon  frtth      «nreislioh  aehoa  im  11.  Jahtii*  ^  aua  den 
nMgm  Gedanken,  dass  derjenige  vomagaweiae  aum  Bitter  tätige^  dem  dno 
ritterliche  £nKehun§^  von  liMerUchen  Eltern  geworden,  die  BeachrünkoDg^ 
daaa  amr,  BitterwOrde     jedoch  ohne  Bttcksidit  auf  freie  oder  unfreie  G«« 
bu^  da  die  Ministerialen  mit  den  Idleberea  Freien  dio  Haupteahl  »teilten 
W  ein  Bitterb^rtjger  (militaDa)  gelailgen  konnte»  ßo  ^tstan^qq  %lso  Qit* 


Üigiiizec  by  Liüügle 


L3ÜÜL1X 


terg«Miit«c1iter,  fn  6taen  Her  itittentftiid  «wtt  nlebt  Ton  aUen  du  Kriegshand- 
werk tteilicndeii  Individuen  erworben  wurde,  »ber  bei  sonstiger  f^ter  Qualificft- 
tion  ervrorbcii  werden  konnte.  Die  Aufiialuue  in  den  Kitterstand  gx?schah  durch 
einen  vornehmen  oder  filteren  Ritter  gewöhnlich  bei  bt^onderen  AnlÄssen, 
S<  1i]Acijten,  Iloehzeiten.  TuiiilfieT^  naeli  erlangter  Mündi-kcit,  al«o  bei  unu 
ewischein  dem  21.  und  25.  Jahr  unter  gt  wiHf^en  Feicrliclikeitfn  r  Ritterseblag', 
Anlegung  des  reichverzierten  Wehrgehäiigs  (cingulum  miiitarej,  Sporen  von 
Beiern  Metall  u.  Ä..  m.  per  Ritter  Mnirde  durch  den  Titel  Herr  und  zwai- 
vor  dem  VwtiU&M  aittgezeichnet.  Dominus  Jobannes  de  £ltz  iit  ein  tUtter, 
iMttii  er  auch  idcfat  miles  heisiit,  Henricus  dominus  de  CSreüberg  dagegen 
(Sd  Cdtiilierr,  der  kete  Rittttr  ist.  Wird  er  RHter,  so  nennt  er  sich  dorn. 
Hefirteiu  dorn,  de  firentog  oder  Hentfcus  dorn,  de  firenberg  miles.  Schrei- 
ber glAnbt  bemerkt  ni  haben,  dass  Ritter  dj^nasüsoher  Herkunft,  die  als 
flachgcboreno  StÜme  dclrt  den  fienrentitel  führen  oder  solche,  die  sich  von 
Orten  MiiMi,  *trotin  mehr«ire  ritterliehe  Famflien  hMtMn,  das  miles  In  die 
lütte  teixen,  also  Wllbelmtts  nriles  de  ülandersoheld.  tm  Heerbann  rangl- 
ren  die  Ritter  insofern  sie  Freie  waren,  im  fünften  und  die  Ministerialen 
oder  EHenstniannen  im  i«e<^bften  Hcerschilde. 

Eine  Anfzahlu ng  aller  dieser  unendlich  «ahlreichen  Geschlechter  — 
lait  jedes  Dorf  unsere?  Bezirks  zählt  deren ,  hänfis'  «osrar  mc hrero  —  liegt 
ausser  der  Grenze  unserer  Aufgabe.  Die  Keiehnrainistcriali  n  sind  bereits 
beim  lleiehsgut,  die  triei'ischcn  beim  Erzstiftc  Trier  verzeichnet.  Hier  folge 
daher  nur  eine  kurze  Erwähnung  der  in  den  folgenden  ZeitrKnmen  bedeu- 
tenderen oder  bis  tnr  Gugenvmrt  fortgeblühten  Familien.  Man  wird  ihre 
StemttMltze  Moht  ermittdii,  ^nn  man  ihre  Kamoo  mit  dem  Ortttegister 
vergleicht. 

D*  die  fiftoOceie  der  iMsten  Jahrhunderte  vielen  dieser  anfUngliish  s«hr 
unbodetttendto  CkseMeehter  ebien  uralten  und  vornehmon  Ürs^^iung  aflaro- 
diehien  v«rta«ht6  u&d  Schrübtoner,  -wie  der  durchaus  lügueiMie  Rllxner 
noch  heule  0lMbon  ibden,  so  genüge  dSo  VMeherung,  da»  Uber  die  hier 
angegebenen  Juhremdilen  htnaus  kein  Beweis  filr  die  Chriitenfe  etiler  Fami- 
Wh,  Ubeir  f300  hinaus  aber  nur  in  den  seltensten  Fällen  eine  zusammenhän- 
gende Filiation  oder  Stammlafc!  aufzustellen  ist. 

V.  Altrei  1194-l?0e.  CHln.  Vögte  von  Andernach  1187.  lenherrpn  v.  A. 
Trier.  Minist.  1187-1212.  v.  Archa  in  Coblen?:  TnVr.  Minist.  12()4.  v.  Arra* 
Trier.  Minist.  1179.  v.  Arweüer  1143.  de  Atrio  in  Coblenz  1181  Trier. 
Minist.  1198—1212  v.  Bachem  in  Cobleni  12D9.  V.  Baienheim  (liaasem 
bei  Kronmbw-g  Kr.  Schleidm)  Prüm.  Minist.  11 7l.  v.  Bassenheim  bei  Oob- 
icna  Trier.  Minist.  1204.  V.  Bsdendorf  f^<^»rfor/;  1179-1212  v.  Berlingen 
im^iaOi. Biagen  (de  Ht^a)  1180.  lUScfaaminist.  1158.  V8gte  v.  BiftgOb 


Digitized  by  Google 


xo 


1189.  V.  Boppard  Rcichsminist.  1096.  Später  in  viele  Geschlechter  gespalten. 
Reichsvögte  das.  1157.  v.  Briedel  1153.  v.  Breiteeheid  Trier.  Minist  1155.  v. 
Budensheim  (Badesheim  hei.  Prüm)  Prüm.  Minist  1171—95.  V.  Garden  1130. 
V.  Clotten  1130.  v.  Cochem  Reichsminist  1136.  v.  Cobleni  Trier.  Miniet. 
1070—1168.  Trier.  Vögte  v.  0.  1140-1212.  Com  Trier.  Minirt.  1160, 
y.  Covern  Minist  1129—40.  Oillr  1153.  Trier.  ICiust  1212.  Om 
i.  d.  £i£Bl.  Vom  HemngwdilecKit  su  tramen.  RicfawcL  Albert  JhmA 
Ywx  11S6  mi.  Y.  JlMua^  l'rüm.  Uiiust  11.36.  «tI  Uta.  Diw  nodi  in 
ewal  Xdiueii,  der  gtilfiichea  m.  Kempenich  und  der  fireiliflrrlidicn  «i  Bttbe- 
mch,  blCUieDdeGeseUeobt  scheint  too  Beichflndnistenaleii  abnutammen  und 
»t  vielleicht  mit  den  tder.  Ministenaigeschlechtem  t.  Esch  und  v.  Helfen«  tcin 
eines  Ursprungs.  Ihre  noch  wohlerhaJtenc  bUmDibuig  Eitz  bei  Münster-Mai- 
feld (Kr.  Mayen)  war  bis  ins  14,  Jahrh.  Reichsgut  Ihr  ältester  Ahnherr 
ist  Rudolf  1167.  Dann  fulgcn  dorn.  Eljas  castellanus  (Üurgmann  de  Elze 
mit  Söhnen  und  Enkeln,  Vogt  des  Klostei-s  S.  iiunias  bei  Andernach  zu 
Trimps  1194.  Johann  und  Wilhehm  1202.  Johann  1209.  Johann  und  Peter 
BrUder  1210.  Von  der  Abtei  Maximin  trugen  sie  gegen  1200  zu  Lehen 
die  Vogtei  zu  Loef.  W.:  getheilter  Schild.  Bei  der  Qra&DÜwe  abea  in 
Roth  ^l44A0r  I^^o  imten  Sflber.  Bei  den  Fr«henen  oben  «übemer  IjSwe 
in  Rolli  unten  Qold.  y,  BnUnh  1171  Tri«r.  Mimet  120a  t.  Bm« 
bpraitMB.  Von  den  dortigen  Edelhenen  su  trennen  die  Trier.  Minist  Herw 
mjum»  Wilhelm,  Lud^rig  offenbfir  «ot  dem  Hanse  Hdfensteia  1137—1206* 
* Sseh»  de  Asche,  de  Hasch,  de  Hes.  Die  Fonnlie  blBht  noch  in  einer 
Seitenlinie.  Sie  ist  von  ileni  luxemburgischen  Dynastenhause  Esch  a.  d. 
Sauer  streng  zu  sondern.  Unsere  Esch  sind  Trier.  Ministerialen,  Erbküm- 
merer  des  Stifts  und  stanimen  von  der  Burg  Esch  oder  Üdenesch  a.  d.  Salm 
(Ki\  WittlichJ.  Gerhardus  de  Asch  minist  trcvir.  1157—1162,  wahrschein- 
lich decsdhe  mit  Gerhardus  camerarius  1160.  Odo  oder  Udo  miniit  et  ca- 
merarins  Tievir.  1180—1212.  Gerhard  1191—6.  Ihr  Wappen:  getheilt 
oben  in  goldenem  Feld  ein  ivachsender  rother  Lövsre,  unten  Süber  mit  3  Rei- 
hen .|[»laaeir  Eisenhttley  erinnert  sehr  an  Elta  nnd  Helfenstein,  mit  denen  ote 
eines  Stamme»  sein  m(%en.  VinnMih.  1130  Mim'st  114a  Oendisj; 
de  Cantrene,  Contiane»  Guntamna  (Df,  O^mdotf  miti  »wei  Burgen  o.  d,  Mih 
^r.  Mayen).  Dies  alte  Trier.  Miaisteriolgviobleeht  blüht  noch  in  einem 
Zweige:  den  jetzigen  ^  Tflnten  t.  d.  Leyen,  weidie  die  Oberbnig  in  Qon- 
dorf  besassen.  Engelbert  1158-1180.  Werner  1189— 1212.  W.?  Pfebl, 
bei  den  v.  d.  Lcjen,  die  erat  im  14,  Jahih.  luit  diesem  ünterscheidungsna- 
men  vorkommen  und  nicht,  wie  häuüg  geschieht,  mit  den  anderen  Funiiiicn 
de  Petra  (v.  Stein  u.  d.  jNahe  und  v.  d.  Leven  bei  Uen^ig)  zu  verwechseln 
svi4»  ^  aübemer  P^hl  in  Blau.   t.  Hpliensteia»  Helf  onstein  (B^,  Herfen- 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


XCI 


äem  iMier  Ehrefßiifta»tieiii).  DiM  Gkeefaleoht  iMwohnie  die  angeblich  tob 
ISmluseliuf  Mlin  von  TMer  vat  Hülfe  von  Ehrabn^tsfeein  erbaute  oder  toI- 
iendete  Burg^  gegenüber  Coblens  and  trag  als  die  TOmebnute  trierische  Mi- 

nirteriaM'amilie  das  Erbmarschallamt  des  Erzstifts.  Einzelne  Glieder  nenneii 
lieh  auch  von  Erenbreitstein.  W.  de  H.  1143.  Wilhelm  H.  lag  mit  K. 
Friedrich  I.  vor  Mailand  U61.  62.  minist.  1167  u.  69  Wilhelm  und  Otto 
ßriider  1177,  Wilhelm  und  sein  Sohn  Johann  1179.  \A'ilholm  bis  1212. 
Wilhelm,  Ludwigs  Sohn,  erbaut  und  dotirt  die  8.  Oswaldskapelle  auf  dem 
Oberwerthe  oberhalb  Coblen«  1210.  Ludwig  1180,  nobüis  vir  (was  sehr 
aaifällig  ist!),  Gcrardas  dominus  de  H.,  Agnes  seine  Gemahlin  und  Wil- 
betm  sda  Bruder  besehenken  das  Kloster  Stuben  a.  d.  Mosel  1194*  Ab 
tricRsehe  Mateehltle  kommen  vor  Wilhelm,  Iseabi^  vid  Engelbert  Bitt- 
der  1153.  Wilhelm  M.  1158  mid  sein  Broder  Werner  1167.  Engelbert 
K.  1178.  Geibard  H.  1180.  Albert  M.  Bitter  nm  dieselbe  Zeit.  Die  Hei- 

getheiHtt  Scbild  oben  mit  rothem"  wachsenden  L9wen 
is  Gold,  unten  in  Blau  goldene  Lilien  mebt  4.  8.  2.  1.  ds  Horrso,  v.  d. 
Oeren  in  Trier  Trier.  Ministerialen  1139—1209.  v.  Liewr  (de  Lesura) 
1158—1206.  V.  logenstein  f Nieder! a/tnsteinj  Trier.  Ministerialen  1162 — 
1212.  V.  Indenesdorf  (Leudef^dnri)  1101—1202.  Tripii^dio  Vögte  von  L 
1169—8.3.  V.  Menig  (de  Marceto,  Marccio)  Tilri  .  Vögte  und  Minist.  1107, 
aocb  mit  dem  Beinamen  VsUens  1183  und  mit  den  v.  d.  Brücke  (de 
ponte)  au  Trier  stammverwandt,  v.  Merl  Dieses  Trier.  Ministerialgesehleeht 
stunoQt  vom  Dorfe  Merl  (Kr,  Ztü)  und  blüht  noch  in  den  •  Zsadt  Merl. 
Erfo  und  Werner  v.  M.  1120.  Ansfirid  1160.  Friedrieh  1179,  minist.  8. 
Petri  1190  a.  Bitter  1192—1204.  Werner  nnd  Andreas  Brttder  um  1200. 
Udwig  Zant  1198;  «usenhsto  bei  Andernach  1146  Trier.  IGnnt  iWk 
1  leeerbaig  bei  WtttlSeh  (de  novo  eastro)  1182-  ISK).  Der  dortige 
Trier.  Burggraf  Lambert  irird  1210  nobiln  genannt  r.  Paffsndorr  bei  Ceb- 
Wss  Trier.  Ministerialen  1168-1212.  de  Palatio  Cd.  h.  vom  Pallaste  in  Trier) 
1098.  Trier.  Minist  1142.  Sie  hängen  mit  den  v.  d.  Brücke  (de  pontc) 
rosammen  und  waren  die  mächtigste  Familie  in  Trier,  vielleicht  im  ganzen 
Erzstifl,  da  man  von  ihnen  Rwch  die  v.  Eitz,  v.  E.seh  und  von  Helfenstein 
herleitet.  Ludwig  de  F.  1103,  wird  1125  vicedorainus  und  primor  Treviro- 
nuo,  1131  Palatii  custos  genannt  Er  ist  der  Borggraf  Ludwig,  welcher 
U3l  sich  dem  Erzbisdiof  Albero  entgegenstellte  und  ihm  die  Uebergabo 
^  Pallastes  and  der  fonkUnfle  des  Enstifts,  weldie  er  als  Pfand  inne  hatte, 
m  weigerte.  Seia  CreseUeebt  kommt  noch  im  nSehsten  Zeitraam  Tor.  nn- 
«nae  ftwiiemss  d.  h.  Trier.  Erb-Schenken  mid  Ministerialeii  1168—1202. 
Im  Jabra  1210  war  des  ErbsehepkensBit  bei  den  t.  PaUast  MA  1140— 
1212.  ia  loBlt  (V.  d^Bftek»)  «i  Tkfer.  Ibve  glndieb  versehwandene  Bug 


Üigiiizeü  by  Google 


stand  4iuf  dem  reehtcn  Moselufer  oberhalb  der  Sudt  und  der  BrtickesmdMn 
Barbein  und  dei-  Stadtmauer  in  ein  römisches  Monnmeol  hindagebaui  Ob- 
gieich  m  von  ihram  ersten  Erscheinen  1098  lui  nur  unter  den  TWer.  AG- 
nisterialen  auftreten,  so  waren  sie  d4>eh  gleich  den  ihnen  Btimmverw«ndtan. 
V.  PuIIaste  sohlirame  Feinde  dm  Enrtiae  tmd  atels  w  Aofrnlir  genest, 
Eubenach  1169- im     SMrbnif  Trier.  Ministarialea  11Ö8-190L 
dmoh  niird  1199'  DobiUB  nOes  «enanni,  was  auf  ft«ie  Geburt  aehlieas€n 
iässt.   y.  8Walng«L  -Wer.  Ministerialen  1168- 1208.  ▼.Mey  oder  Oriey. 


m  StanttMite  lag  bei  Uendg  a.  d.  Mosel.  Im  Jahn  1129  trugen  si..  das 
JMrbkUnunerenmt  von  Trier,  v.  Waldeok  a.  d.  Hundsrück.  Dic^er  noch  in 
*Bifli  T,  Waldedc  blähenden  rittcrlichcii  i'amüie  künutc  angclu.ren 
CoÄWd  J120.  -T,  Waltmaaiuhausen.  Die  kleine  Burg  gleichen  Namene  üc^a 
W  Bademar  (Herzogthwm  Na»mv).  An  ihr  klebte  das  Waipoden-  (Forst- 
richter-)  Amt  der  Grafschaft  Dietz,  weshalb  (]üi  Oliedor  dieser  Familie  auch 
Waipoden  genAiiut  werden.  Das  G<Äclilecht  hat  sich  später  am  Mittdrhein 
»Obr  ausgedehnt  und  verzxveio^  und  blüht  noch  in  den  Grafen  und  Freiher- 
ren »Waldbott  V  Bagsenkeim.  Da  der  Amtsname  Walpod  bei  Tielen  Fami. 
liea  verschiedenen  Ursprungs  vorkommt,  so  iat  unsägUcbcr  Wirrwair  in  die 
Genealogie  gekommen.  Man  halte  fUr  unsere  Waipoden  an  den  Voroaineii 
^timch.  und  Sieg^  fest,  die  bis  ins  15.  Jahrb.  foHgeheo»  QeiehMvt 
ist  freien  Ursprungs,  sank  aber  sehneU  anr  Ministerialim  hssab.  Siegfrid» 
Gebhard  und  Friedrich  7.  W.  müxl»  laben  besassen  einen  Antheil  am  DoriEe 
^iebeniheim  bei  &  Goar  1138;  Friedridi  and  Siegfried  Ministerialen  UdL 
UasB  der  eni»  Hoebmeirter  des  deotsehen  Ofdens  Henrieus  Walpote  oder 
Walbote  1191  f  1200  •)  der  Famifie  Waltmaonahansco  angehört  habe,  (W^ 
p»d  Bassenheim  kann  er  naebl  gebräaen  haben  ,  da  Baasenheim  erst  um 
1B60  an  die  Walpodea  kam)  ist  nicht  bewiesen  und  wegen  des  Vomamenb 
fl««nwsh'a«sh  niaht  wahrscheinlich.  Die  Walpudca  v.  Mmux,  in  ^volcller 
Jamale- der  Name  Heinrich  1266  una  1315  urkundlich  vorkommt,  haben 
jeden&Uff  mehr  Ansprüche.  Ausser  diesen  haben  vir  noch  gefunden  Henri- 
cos  cognomento  crus  (Kranich)  Walpodo  comitis  de  Virneburg  1230.  Da^^ 
Wappen  der  Waltniaunsbnusen  und  aller  daher  kommenden  Walpoden«tiimine 
zeigt  4»  6,  8  rothe  Ständer  in  Silber,  v.  Waltrack  Trioi-.  Minist.  11G3— 
1199.  V  Winningen  1150.  v,  Wintarich  Trier.  Minist.  1158.  v.  Wisse  (Mit- 
sd-  n  eiss  hei  CobleMj  120g.   ¥.  WittUob  llll-lgOß.   t,  ZeU  U79. 

^  IHe  aiacigeii  ghuibwOrdlgen  Qoellen  zn  dieser  SVage  sbd  der  Ati«lor  Aquiciuct. 
H.  998,  Hermann  von  Dusbuif;  canoniam  tcms  Pranisa  J.  aapi  3.  £piluBie  gsw 

stonim  Pni.ssic  cap  4.  J<'ru8cliin  Kroniko  v  Pnizüilant  Vers  901  (gg.  und  die  Schriftr 
tafeln  von  Oliva,  Das  spätere  Vorkommen  vou  wirklichen  Babfit-nlu  im  unter  dm 
OrdeatwArdentrigem  z  B.  Siegfried  Waipod  v.  Ba^cnheini  oberster  Bpittlcr  1Sö4— 
9e  ^  a«l«  4aau4»  im  Oadsn,  «6 


Digitized  by  Google 


£11 


Mldtewefiien/ 

D«s  St«dtewe&aa  m  xoittolirbeinMMi»  36^i^e  mt  bei  dem  Mangel  von 
Orlen  selbsteigDer  Eotwickelaog  und  growier  p»liti«iclMr  Bedcatang  ein  lieoa- 
lieh  slttdiföfmgw. .  ^hm  nnOle  Wex  hui  Aiosials  4»  iiUifeeM  Büi. 
du)  «nter  den  RSnaern  «rr^tdbt  und  keine  andere  Verfai^ttog  aogenommai, 
wi»  idle  ührigea  Sttdto  und  SffiiUfiiiffi»  fKe  milt  «909«  AawMihi—  m 
Wd;|Uar,  AUmKUig  Hiitnr  dj«  Utm^htSi  dar  IjwMmkw  gckMMMte  aindi 
P«r  ^Ssifte  TheU  umewr  SOdt«  iit  «ümiicbM  4>4«r  ««ik  tikrai  gdM» 

DepDoeb  luit  tkh  lui^d  anoh  sar  dw  gering»!»  Spvt  ifteMw  Imilati»! 
ne»  (DeowtoQtfujsteia)  «r|ia||aii*>  AUciJSiKdimKliyiiiiigai  benUi«»  nf 
deqtsdieDy  im  engoen  SwsQ  ftXnkiwlMpi  Eipriditimgaik  >  Wk  bmtt  bdM 
Beiohegvte  angeführt  vrot^Ut  ging«»  bei  der  fiiroberong  dM  Inkm  RMiif 

ufers  durch  die  Franken  im  5.  Jahrb.  mit  höchster  Wabrsoheinliobkeit  8ämral>' 
liehe  rüinischc  OrteciiuttCJi  von  irgend  welcher  Bedeutung  —  die  violiofcht 
schon  in  loiuischer  Zeit  als  Miiiiuratatioiien  oder  innerhalb  der  Militargrenzti 
(limes)  gelegen  zujcu  6t5»ate  in  einer  Art  von  Dom«niai verband  gestanden 
hahen  niociitcn  —  in  das  Eigeutiuan  der  fränkischen  KödI^j^o  üI  r,  wurden 
soycn.  fisci  reg'ii  und  die  ganze  darin  noch  VQrhaudcue  Kinwohue^^ohait  ho- 
mlt\c8  tiacalini.  ijmi  diucb  die  {Schenkungen  und  Verplätidtt£^en  ^  caro» 
llj^ischen  und  d^uticboa  Könige  und  Kaiaer  diene  Orte  den  Landes* 
herren  unterworfen  wordep.  Daraue  folgt  schon  ron  nelbet  und  iat  aofih  dureh 
die  Urkunden  enpriesen,  daas  der  Grnndzug  sämmüicber  mittebbeiniseben 
Städteverfassungcn  nicht  die  Freiheit,  soikdi»»  <ii«  DtmattMurkflit  oder 
HörigkeitBTerhxltDiM  iat.  fiafoU  tim  denut  niolit  gmift  ^mmdimf  ^tmßkm 
Hörigkeit  übendl  yon  liagerar  Paiper  .mid  stMigac  Uoidbf Qhnuig  geweMiii 
sei.  Domoek  bat  die  »m  Hitteb^keint  gewi«  liQb  eingelMfMie  Mxwvoiaamg 
freier  Leote  in  die  StKdte  and  die  gcoqpe  Mildei'uiig  der  Hfic^keit  dnnb  dn 
getslliebea  Landeaberten  dieien  lucsprUnglicb  oaMeik  (MnMsvih»)  Graad- 
Charakter  der  StXdiebUdung  niobt  awgemmt. 

An  der  Spitae  der  sOdtiMfavi  Yervaltnng  sieben  liberatt  db  ICntste- 
luden:  *war  der  Ort  Rmchsgut,  die  Reidisministerialen  der  ourtia  regia^ 
war  er  der  landesherrlichen  Gewalt  bereitö  unterworfen,  die  Miniateiklen 


•)  Wenn  ThcoUerich  der  Mönch  von  Tholoy  rHoTiüioim  Prodromus  p.  G70)  den  Theo* 
dciicij  (v.  Uerziff)  den  Mörder  dos  Krzbi'^chot'ij  funo  von  Trier  I()(jß  pracfVrtus  ur- 
bi»,  dütenbur  mhi»  et  patroaus  neiuit,  su  iat  niciit  an  die  Dct'ea«>orenwürdc  der  ru- 
nnAm  MmAiipim  sa  denkea.  Oer  rtaiiaeligebildete  Mdnch  Qhorsetzte  damit  das 
toitscha  Burggraf  «der  Tagt,  Aaeb  die  Berrea  Ten  Arembaig  irerdea  als  Bnrg- 
graüea  su  Cdla  praefectai  arbis  genaiuii. 


Digitized  by  Google 


des  landesherrlichen  Oberhols.  Diese  Ilofesniiiusterialen ,  aus  denen  tich 
g^n  £ade  noferer  Periode  die  stiidtisehei)  Bittarg^eedilediter  bildeten,  be- 
■etsten  BimmtUehe  ettdliBeken  Aeorter.  Ver  allen '  den  Vogt  (adtncatos), 
Bwrggraf  (praefeetafc  «h»,  'vlcecoinea,  vieeiioniiow)  bder'8ohalthetts  (scol* 
teta»)  d.  h.  denjenigeo  fieMMen,  der-Ntinefli  dei  fioMieriren  oder  «m- 
nes  Ohervogts  die  Geriehtobmkeit  ttbie.^  Er  wurde  stete  Tont  IiuidesKerrn 
ernannt',  frenn  aiich  ^  Amt  enwciten  erblich  geworden  tein  mag.  Unter 
ihm  bildeten  die  Schöffen  (scabini)  das  eigentliclie  Richter-  und  Verwaltungs- 
collegium.  Ihnen  zur  Seite  Btauden  isclbstatündig  dem  Herrn  rechnnngspflicli- 
tig-  und  wr  iHijcr  mit  den  städtischen  als  den  landesherrlicfaen  Einkünften  In- 
neriiaib  Luier  Stadt  bf  lVLS^t:  die  Kellner  (celler^rii,  butellarii) ,  Zöllner  (tc- 
leonariij,  Siegier  (sigiiiarli,  tabeiliones),  iebstere  zugleich  die  öffentlichen  No- 
tare. Gegen  Ende  unseres  Zeitraums  milderte  sich  die  alte  Strenge,  darä  nur  die 
Ministerialen  die  Stadttmtsr  beseteon  konnten,  insofern,  dais  man  ins  SehS^Bn- 
oeUeginm  euch  reiche,  uigmAeM  dnd  yerstündige  Ottsangehttrige,  die  ^on 
ihren  Beeten  lebten,  enfiiehm,  jedoch  war  die  Bemreefitnng  der  Ministe' 
riakn  noch  lange  2eit  eine  dngemeine  (in  Ooblens  und  Aadernach  gab  es 
noch  Ui  stt^'lransGBi8cheft  Bevolution  Bitierbttrgenneister,  die  rot  dem  bOr- 
gerliflhen  Bürgermeister  nngirtae). 

fiine  eigentlidie  Vertieicing  der  Bflrgenehait  d.  h.  der  bände)  ,  ga- 
werb-  und  handwerktreibenden  Ortseinwohncr  gab  es  in  unserem  Zciuauuie 
noch  nicht,  doch  findet  sich  in  Trier  in  der  Mitte  des  12.  Jahrhunderts 
bereite  eine  Spur  der  Zünfte,  "welche  in  der  folgenden  Periode  einen  so 
grossen  Eintluss  auf  das  städtische  Wesen  übten  K.  Friedrich  I.  verbot 
nämlich  1157  die  Wiedererrichtung  der  commuiiio  civium  Trevireosiiun 
qaae  et  eonjnratio  dicitur,  quam  nos  in  civitate  distinximus  ....  quao  et 
postea  sicut  audivimus  reitcrata  est  ...  .  Statoentes  ne  deinceps  studio  ar- 
duefuseopi  vel  indostria  comitis  Palatini  reiteretnr  (Hontheim  htst  tre^.  I. 
594)  nnd  Pfaligraf  Conrad  schiffte  1161  als  Oberrogt  der  trierischen  Kir- 
che den  dortigen  boigeosibiB  ein,  no^  qnasdam  consuetudines  et  qoedam 
iura  insolita  coinsdam  commnnionis  sofort  abaostellen  *). 

£iigeiilSc]ie  Stidte  gab  es  in  nnserem  Bedike  bis  snm  Anfknge  des  13. 
Jalnlu  nur  eme  nlmlieh 

*j  Dabb  diese  coiijuratio  oder  communio  eim  Art  Zunftvcrbiudung  war,  geht  nuht 
bloss  ans  dem  gleichzeitigen  Ealstdiflii  loldMr  Yerbrttdenmgen  z.  B.  in  Cöln  1149 
TergL  Laoomblet  Niedendiein.  Uifaudealmch  I.  3ßt|  ia  Strssiburg,  Msdiela  vo  die 
confratenütss  der  Qtdda  gleiehgestdlt  vird,  Canbfay,  iro  die  jarata  fiomnunfa»  sieh 
gegen  den  Bisdiof  erhob,  sonden  aueh  aas  den  Verbaten  dendboi  berfor.  Kg. 
Heinrich  VI.  verbot  alle  eonventicula  et  coiOarstioDes  In  den  Stidtsn  ttbeHtaapt 
1131  8.  Pens  Oemt  Leg.  t  IL  p.  112. 


fHä       ÄFttOie^  ^ä  Augaste  Tmironinn,  Üki^lfiÜtefalier 

uerica  Orbs  6^4,  Treucri  706,  Treiiiris  822,  Trcueris  cmtaa  842  genannt)! 
Die  Stadt  kam  nach  mehreren  1  heilsclienkungen  definitiv  902  ans  Kizstift! 
Sie  war  nach  den  Aviederholten  Zerstörungen  der  Fruiikon,  Hunnen  und 
Normannen  eigentlich  nur  ein  grosser  Trümmerhaufen  mit  wenigen  bebauten 
Strassen  um  den  Dom  und  einigen  vorstjxdfähnlichcn  Häuseri'cihen  nacli  der 
Brücke,  dem  erzbischöflichen  Paliaste  und  den  grossen  Klöstern  S.  Pauh'n 
and  Maximin  einer-  und  S.  Matthias  andererseits.  Erst  Erzbiscbof  Johann 
I.  fing  gegen  1200  ah  den  jetzt  noch  vorhandenen  Stadtumfang  mit  einer 
Mauer  zu  umgeben,  ein  Werk,  das  Krzbibchof  Arnold  II.  vollendete.  Der 
'weltliche  Mittelpunkt  der  Stadt  war  das  fränkische,  seit  902  aber  er«- 
bischöfliche  Palatium  (eine  römische  jetet  viederbergeBtellte  Baailiea  K. 
Convtantbi).  Die  Bewahrung  deeselben^  inBofem  der  Pallast  nicht  dem 
£rzbiBchofe  selbst  mr  Wohnang  diente,  war  einem  Ministerialgeschlechte  de 
Palaüo  anvertraut,  dessen  Haupt  ah  erBbischöflicher  Vicedominus,  Burggraf 
oder  'Vogt  die  Stelle  des  alten  trierischen  Gaugrafen  rertrat  und  den  Vor- 
^  bei  allen  G^cbts-  und  Verwaltongsbandlungen  führte.  Er  sprach  Recht 
litt  Kamen  des  Eiabischols  als  Landesherren,  stend  aber  in  welliHehen  Din* 
g^  'aattkchst  unter  dem  Obervogt  der  trienschen  Kirche  und  der  Stadt 
Trier  flberiiaupt,  dem  rfaenüsehen  P&kgrafen.  Die  Streitigkeiten  der  Erzbi- 
Bchöfe  mit  dem  mächtigen  Geschlechte  de  Palatio  und  die  Ahtrctung  der 
übcrvogtei  Seitens  der  i-ialzgrafcn  1197,  veranlassten  die  Erzbischr.fc  zur 
Bestellung  eines  Schulthcisseu,  der  von  nun  an  die  oberste  weltliche  BoliÖrdc 
in  Trier  war.  Dem  Burggrafen,  nunmehr  Schultheissen  stand  zur  Seite  ein 
8chotieneoIlegiij[ii  ilcr  sogen,  trierischc  Oberhof)  von  14  Mitgliedern,  wo- 
von zur  Fällung  eines  Urtheils  mindestens  7  zur  Stelle  sein  mussten.  Die 
Mitglieder  dicsei'  Schöfienbank  wurden  von  den  städtischen  Ministeriai-  (ilit- 
ter-)geschleohtem  und  bereits  im  12  Jahrb.  auch  aus  den  reicheren  Bür- 
gerfamilien gewählt.  Das  Wappen  der  Stadt  ist  St.  Pelm-i  mit  den  Scblüs* 
sein  (der  Patron  der  trierisdien  Kirche)  in  nicht  feststehenden  Farben. 

'  Alle  anderen  Orte  unseres  Bezirkes  waren  so  klein  und  unbedeutend,, 
dasi  sie  den  seltenen  Namen  Stadt  (dvitss,  oppidam)  eigentlich  nur  dcswe- 
gi^  trugen,  weil  sie  noch  aus  Btfmerzeiten  ummauert  waren, 

Miras  (das  römische  csstollum  Gonfluentes,  Gonstruentcs  (?)  823,  Confluen- 
tia  959,  castdhim  u.  980,  curtis  Goniluentia  1018,  uilla  Confluentiae  1185)  mit 
sflbiein  Künlgshofe,  der  in  der  Sftd  westecke  des  Römcrcastells  (auf  dem  so- 
getf.  alten  Hoft)  stend,  war  1018  ans  Erzstift  Trier  gekommen.  Die  Stedt 
hatte  einen  sehr  beschränkten  Umfang.  Ausser  dem  Bömcrcastell  auf  dem 
Hügel  der  Licbfraucnkircho  zwischen  der  Moselbriicke,  alten  Graben,  Plan, 
Entenpfuhl  und  Kornpforte  existirte  bloss  eine  kleine  Vorstadt  nach  S.  üastor 


Digitized  by  Google 


Wn,  Oberster  Vogt  war  wie  m  Trier  der  Pfiadz^^rat  Iiis  1197,  Vogt  der 
Graf  von  Nassau,  waiirbcUcinlich  fils  Erbe  der  Grafen  von  Arii&tciii.  Die 
tricrischcr  stiiiltiscbe  Vogtei  trugen  dagegen  die  als  tneriscfaie  MiniaterialeB 
bereit«  erwäbatea  advocAti  de  Ceiiüueati«,  welche  wahr^eioUch  dea  Kö- 
nigshof  bewohnten.  Im  13.  Jahrb.  tritt  an  die  SteUo  dec  Vögte  ebenlaHi 
ein  erzbischöflieher  Sdiolkbeiw^  dwi  in  X^ei:  f»n  Sohöücnratli  von  14 
Mitgiifidm  (der  Coblenaer  Oberliuf)  aue  den  atüdtischcn  Minister Inlcn  und 
beM6c«ii  Biicgtra  unteigeben  war.  Gobleos  gegHuttber  It^  voi  dem  Unken 
MoMliifer  der  kleine  Ort  Ullicl«tCel»l«a  (p«rv«  Ceoflufpti*  1062  t  mmoK 
1092).  Gobleiu}  fiibrte  daa  trimck«  rotbeKfew  in  Silber  tnit  in  derlfitto 
anfliegender  goldener  Krone. 

iMCh^  da0  rGniieche  Äntunoacom,  Andemacnm  7i5  n.  1010,  Andema* 
cha  1052,  Andernach  1069,  uilla  Andernacum  1128,  Anturnactim  1145,  dvitaa 
Andemacum  1171,  kam  1167  uns  KizaUtt  Cuin,  aadidcui  K.  Otto  III.  be- 
reits yy8  (icu  dulligen  Königshof  (lt  lag  mitten  in  der  Stadt,  wo  jcut  die 
Post  steht  neben  dem  Hospitalj  ans  Marienstiti  in  Aachen  verschenkt  hatte. 
I>a8  dortige  Schfiffengericht  ordnete  Erzbischof  Philipp  von  Ciiln  117  1  (II, 
41),  indem  er  verbot  ärmere  Personen  heranzusieben ,  aus  14  verständigen 
«ngeoebenon  und  reichen  Ortsangcliöngeo  auf  Lcbempeit^  Dieselben  wur- 
den gewählt,  ergänzten  eich  aber  durch  Option,  adxvnren  den  Kid  gcrechl 
nnd  nach  den  Becht^ewohnbetlen  der  Stadt  Odin  zn  urtbeilen.  2u  einend 
Capitalnctheil  aellten  7,  m  geringeren  Sachen  onndestena  3  anvewnd  eein.* 
Wae  Einer  Ton  ihnen  wegen  Hapdoh^^eaeh^ften  oder  an«  eonetigen  eeheblt- 
chen  GrttndeD  verhindert,  dem  Jahrcsgcding  ver  dem  (Straten  oder  Vegt  bei- 
anwohnen,  so  war  er  nnr  einer  Geld-  nicht  aber  Ijeibeastrafe  miaflen,  W.: 
daa  echwatae  cöbische  Krena  in-  silbern  und  blau  geviertetem  Feidi^  wmvf 
kreuzweise  awei  goldene  Schlüssel  ruhen. 

Boppard,  das  römische  Podobriga  oder  Pontobrice,  Badobricum  h.seui> 
rcgis  82() ,  ßohardon  874,  villa  Boparda  99.1,  Bochbanlon  1005,  Boppard 
1039,  B<»1  ardia  u.  1120,  Bobardia  villa  regalis  1234,  war  grössci"  als  Coblenz 
Es  bcaaits  noch,  obwohl  vielfach  restaurirt,  seine  sehr  starken  römischen 
Mauern  in  länglichem  Viereck  (die  jetzige  Mittelstadt).  Der  Königfihof  odee 
das  Königsbaus  lag  unterhalb  Boppard  den  jetaigen  MUhlbade  gegenüber. 
Die  Stadt,  der  dortige  ReichaaoU  nnd  daa  daan  gehörige  Gebiet  an  beiden 
Seiten  dea  Bheina  ^daa  Reieh  von  Boppard^  genannt,  war  Aeichiignl  und 
wurde  von  kaiserlichen  Yogten,  SchnItheiaBen  nnd  einem  ans  den  aahlreichfia 
Reichamiaiaterialen-Ctochleebteni  aneammengeaeteten  Sehfiffi^ncathe  venvaltet» 
W.!  der  schwante  einköpfigo  Beiehaadler  in  Gold. 

lilCMbarg,  Lrudlinburhoc  jD4d,  Lncelenburc  1056,  Liutselenborc  1112, 
Laaelbnfc  1166  erwuchs  allmählig  aus  der  Vorburg,  die  sich  westlich  wo 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


dem  äcfakMse  auf  dem  Hocfapiateau  bildete.  Die  älteste  Eingmauei',  welcbe 
dem  mteo  Gkafen  Si^ried  ^ngeachriöben  wird;  umgab,  nördlich  und  sttd- 
lieh  an  die  steilen  Felsränder  des  AlsigtiMtU  anstossendy  in  flachem  BogM 
äe  S.  Michaeliskirohe,  den  Alt-  wui  J«  jsdnMrkt  aU  tttwften  TbaU  der  ObeP- 
alidk  £rwntert  unvde  diese  kletne  Aniiedfifauig  dnroh  die  aweite  Säai^ 
mu»,  mMi»  «ngellieh'icfaMi  unter  dett  Qnfbti  GiNiberC  um  1060^  «cbw 
äber  im  Id.  Jahrh.  erb«Qt  -wurde  und  die  IISO  gegrtkideto,  1169  (1808?)  «ar 
Pbxni  etliobeM  &  Nicekildrclie  mit  don  Heu-  |etek  OUlwkIe  etanldc«. 
Oeilüdi  der  Burg  eaCsImid  seit  1088  «nf  dem  Plateeu  de»  Beeks  dM 
oediktiDerkloeter  Altmfinstor  und  gleichzeitig  darunter  im  Thale  die  S.  Ul- 
ncbfikircbe  mit  der  VorstAtlt  GruuU.  \V. :  umc  &ilbci'ii<i  iiiuj^  ispttlci  Brücke 
in  Roth, 

Hetelar,  Witiaia  943  (?),  W'ittiaria  1145,  Wetflaria  1150,  blühte  wegen 
der  günstigen  HamJeislage  zwischen  C'6ln  und  MitteldeulscbJand  schnell  auf. 
Im  Jahre  11 8ü  ertheiltc  K.  Friedrich  1.  burgensibus  nostns  de  Wet^aria 
das  Recht  der  Erhebung  eines  Urundzinses  und  des  freien  Handels  wie 
fnukfurt  am  Main,  verpflichtete  jedoch  jeden  HolbealtMr  dem  Herm  (d.  h, 
ibn  dem  Kaiser)  4  Denare  Zins  jlihrliek  n  sshlen,  woraus  sich  ergieß 

der  Ort  ebenfiOls  jm  den  Fisesloirttti  gekörte.  BeiehsrKgla  Uber  die 
cslitikeDde  Siedt  wsren  die  Hetven  von  Merenberg,  «akfiokeinUek  eis  fi»* 
kn  der  GtalBii  ven  GlMeig.  W.  wie  Beppetd  der  eekwsm  fieieksadler 
isQsld. 

Die  Bildang  der  sekbeiohen  Landslidte  und  Bttdtdien  unseres  Beorks 
fing  cnl  in  dem  folgenden  Zeitniume  ^en  den  debet  und  darüberliegenden 
kidiikeiHieiien  Burgen  aus,  indem  diesen  oft  uralten,  manchmal  aber  erst 
4wh  diese  Festen  selbst  (als  Vorburgen,  ihäler)  hervorgerufenen  Ansiede- 
loDgen.  diie  au  diese  Burgen  sich  anlehnende  Befestigung  und  gewisse  Frei- 
l*eiten  gestattet  wurden. 

Arch  itckt.  iiisch  boten  die  Stiidtc  aTi<rr( f  Periode  eine  ei^iMithUmliche 
Mischon^  romanischer  und  altgermanischer  Bauweise.  Die  steinernen  Ge- 
bäude deren  man  indessen  nicht  allsuviele  ^blte  —  waren  nämlich  mehr- 
stöckig mit  rundgeschlossenen  ThUren,  gekuppelten  Fenstern  (2  oder  meh- 
rare  mit  S&ulchen  in  der  Mitte  durch  B(%en  verbunden)  in  kleinen,  aber  oft 
lelir  aeriiek  bekandelten  VerkllCnissettmt«  /3okiefiird«ehem  eufgefttkrt  Ke- 
^  änsB  kensekten  in  der  Mekrcskl  TOr  die  okne  irgend  einen  Binplan  nnek 
Sdlisckcrnnd g«naiaaissker  Sitte  inHokken  ederFsebwerk  Mi bingdeger- 
kn  nh  Btrok  gedeeklon  H»fe  mit  ikren  WirtMiiABgebiaden  und  weHen  selbet 
■Dsriielb  der  BtedCmener  Usgenden  Feldmirken  und  Wingerten,  de  die  sttdti- 
«^Berülkerong  neben  dem  Handel  und  Gewerbe  sneb  neck  den  Ackerben  be- 

*M4Si  Die  Hsndwei'ker  thaten  sich  in  eigenen  Gassen  zusammen,  wo  sie  ikre 
•Hueitirtief  «rtimCTHe.  n.  g 

Digitizea  by  i^üOgle 


XCVUl 


WAÄreri  in  budenülinlicb  fiobeu  cin*Tidcrli^«nden  HHuscbfsn  ^Gatlemenj  fealbo 
ten.  Nur -wenig  überragten  die  riiiunlich  noch  ^cUr  be.sciieidcnen  Kirchen  mit 
ihren  stuiupl  abgeschlossenen  Thillrixien  diese  niedri^xn  und  zprstrcuten  Ge- 
biiudegrup}»en.  Waren  Ötadtkiiauefe*D  vorhanden  —  in  den  (ueisten  i?'älleii 
genSgte  Kur  Lmschliessung  fein  verpallisadirter  Erdaufwurf  mit  Graben  — 
«0  erinnerten  diese  dttrch  ihr  vörtrvffüclies  Matoml  luad  die  Ubenma  sorgi^* 
tige  AuBtobvttig  dM  sogen.  GiniituMicnrHrks  (opm  «ifepledtotk)  an  iiiren  rffr- 
miaehoD  Uü^ffwig.   SqImhi  fing  nmn  an  di*  mmmt  ^in  alten  Baring  H*> 

■ 

llftaerlic^e  und  Bodenyei  hältnisde  filierliaiipl;. 

in  ntMb  TWMIrkMtftn  £Mb  wie  «ks  fitKdteHrtien  btf«h«i  dfo  biatr- 
lichflll  Vieriiiltaiito  oowgfi  BMiilai  Alf  uinprikigtiAcr  IlflBluit  «te  U»- 

IM«£MlufQteEMber«rhitei--  cinMln«  wenige  vMduaetOiiiMlModir 
gaU(^rS«urfdieiE\MBiliflk  (RoMul  «infivM  regia)  a«wM  «iAbtigMmi  giiM- 
MBcfaea  GesdMi|«r  dw  Uakm  BMb«tM%  i»el«U  sidi  dei  Initniem  4ir 

FVasken  im  4.  und  5.  Jdtfh*  aogescblosten  hatten,  auagenomiaen  »  die 
^iuize  auf  dem  linkeo  Rheinufer  Vorgefundene  Bcvöllieruog,  mochte  sie  nun 
rcinubclien,  galiiiM:hen  uUei  ^cinjaiuijclien  Ursprungs  sein»  ihrer  ^xTsöiiiiclicn 
Botniiisisigkeit  unterworfen  und  zwar  in  dci  Art,  dass  sicii  die  frunUscbcn 
Ki  u^'^ei  (l  ei  der  liisloriscli  feststehenden  numei'ischen  Schwäche  dieses  \  ulka- 
stamiii.s  —  Au^ustiii  Thierry  nimmt  die  Zahl  der  fräiikis(  iu  n  Knc^er,  die 
Gallien  eroberten ,   auf  100,000  Mann  an  —  in  einer  nn  ii  <li m  inneren 
Gallien  immei'  abnehmenden  Dichtigkeit)  über  das  ganze  Land  vertheilten. 
Die  größeren,  bivs^er  geiegesaen  Ortediaftea,  bosoudexs  solche,  in  deren  .Nähe 
bedeaftende  Waldcomplexe  erhalten  w-aren,  blieben  dem  Könige  reaerviil 
und  wprdeiiy  wie  wir  oben  gesehen  haben,  fisci  r^i  oder  Reichsdomainen. 
Von  dein  JBesto  eignete  sich  der  freie  1  ranke  so  viel  zu  als  ihm  beliebte, 
mim,  6lKtnweahiattpt  ihm  beliees  und  der  ir&nkische  Nachbai-  ihm  nieht  •tnai» 
Hg  mMhie.  Am  liebalon  wibke  er  dia  Hochebene  der  £ilal|  ArdwnttH 
flaadftrttektoi,  die  SeUnobten  desSoon«  und  HoebwiOde,  deran  Aahliok  «»d 
Kfinrn  ibm  un  UbeBdigetafk  die  Muhea  WaldhOgel  «od  Wiesaabikbe  aat- 
fm  faAürkeiBiaobeii  BAmA  im  Waalarwilda  an  der  Gkg  vd  m  Saarn- 
kad«  IM  OadMcktoiea  auriieknejStt.  Dor^  nbi  mnam  U  fmtaia  fkolil»  aw- 
Mte  eiab  dar  frVakanba  KiniE^  inH  Weib»  Xia^  su^^ttehta  gßkmuuh 
aAem  Gerinde  Qttd  galÜMbeB  KncigqgeCuigfiikan  voler  dar  ttfariggebUcbaiie« 
alten  BeTöftening  an,  möglichst  geiohiedaD        StanuagaaeMen ,  mk  daoi 
man  sicli  nur  eum  Kampf  und  Gerieht  vemnigte;  aber  aoeb  entfernter  voa 


Digitized  by  Google 


XCIX 


den  Resten  der  Terhasstou  römisehon  (Jultur,  die  sich  in  den  Stielten  uad 
grösseren  Orten  erliaiten  haben  mochte.  Sehr  g^otiel  ihm  die  Nachbars cliaft 
der  Wälder,  wo  Jagd  den  Kraatz  tür  dea  Krieg  gewührte,  doch  wordep 
auch  di«  «cikon  vori^indeneQ  ViUea,  OGkSvi  w4  Weilor  dar  f[\ihffcm,J^ 
Tidkfruog  nicht  vexschmübt. 

Dieser  firäDkische  Wohneitz  ist  d«r  frohiKof  vom  gothischen  Fn|ii||k 
d.  h<  der  Heir  (ourtii  daniiinioaUa^  doiiiQs  dominiea),  der  Saalhof  (■«U^  cmr- 
ti»  «alaridw),  genas  entepreobemd  ikm  ^^teigahofe  1^  dei|  Mobag^toriL 
Er  bildet»  das  Haupt»  4ao  Mittelposkt  des  gawseii  BoritMi  d^  Mao  Hall- 
os oder  dea  ihm  poUtiaoh  gldabatehandpii  Fftaste&y  nur  ootil  dem  UoteR- 
acluedfl»  daaa  Letsterar  vielf  FrobnlriSfe,  4er  gemioiiie  Fme  aber  meist  nur 
«Ben  beaaM,  An  dem  Frobnbofe  klebten  alle  hemcfaafUiehcn  Becbte,  vor 
Allem  die  Gerichtsbarkeit  ttber  einen  griSaaeren  Beiirky  irenn  aolo)ie  ad^kiin 
gan^  oder  theiivwe  Te«  dem  Gaugrafen  abgelüat  yru^  jedenfaUa  eher  in  . 
kleineren  Pingen  ttber  die  Hsrigen  des  Hofoa,  Waldeigenthom^  ^MB^f 
scheroi  berech  tigung ,  Brau-  und  Mahl  Vorrecht.  Der  Herr  bewirthBchalftete 
den  Hof  entweder  seibat  oder,  wie  sich  bei  den  grossen  EigenthUmern  d^ 
xHatur  der  Sache  nach  bald  ergeben  niusste,  duicli  eineii  liufmeycr,  Hofei* 
schukheissen  (vUlious,  major  ^  ücultetus  curtis),  der  jedenfallfi  ein  angesehe- 
ner Mann,  gegen  Ende  unserer  Pcriude  häufig  ein  Ritter  oder  Ritterbürti- 
ger  war.  Zum  Frohnhofe  geiiürto  nun  zunächst  das  herrschaftliche  Gesinde 
(gaaindi,  farailia  in  enf^erem  Sinn),  bestehend  aus  allen  möglichen  Arten 
von  Knechten,  Taglöhncrn  (serviente«,  dagescalci,  operaril),  Brauern,  Bäckern, 
Hand'workern  u.  s.  w. ,  dann  aber  eine  unbestimmte  Anzahl  von  Haben^ 
üubae,  Hoven  oder  mansi  mit  dazu  gehöriger  Bewohnerschaft. 

Von  diesen  Huben  und  ihren  Bewohnern  (fianuli*  im  weiteren  Sinn)  mit  al- 
len Abatofongen  der  HOrigkeitsverhältnisse  geben  nna  das  beste  Bild  des  Abts 
Ctesarios  vortreffliite  Registrum  Pramiense  1.  142  ^  der  Liber  Annalium 
eool.  Trevir*  IL  aovie  die  llbnigffi  am  Ende  des  zweiten  Bandes  abge- 
dmakton  GfitarveKseiehniflse.  Daaaeh  waren  die  Hn^  naeh  der  Freiheit  oder 
umilrktm  BSfigkeit  dca  BesitieBs  Ton  oben  naeh  unten  anerat:  harrsekaft- 
üebe  oder  «diaahe  (mansl  indominieati ,  term  dominiea,  terra  flA|i<9s>  bonf 
•difl»^  aaUcft  a^^  Sallant»  Selhnven»  Selgat,  Achten,  Binden»  bnnda,  bnn- 
naria,  Condeni  Kwnden).  A«f  iknen  stand  der  Fnohnhei  selbst  (casa  oder 
domue  donuuea).  Wetter  Me  Hofen,  (mansi  ingeonilesX  Sie  worden  yon 
der  Herrsefaaft  an  geBuInlreie  Leote  oder  Freigelasseoe  als  Colonat,  später 
Lehen  oder  Amtsbesoldung  gegeben.  Lastete  der  Besitaer  Kriegs, 
dienste  zu  Pieide ,  so  werden  ditise  Hufen  Ridehufen  (mansi  militaree)  ge- 
nannt Dann  erscheinen  Zinshiifen  (mansus  ccnsuales),  die  wohl  Freien  oder 
anch  Unfreien  gogen  Zins  geliißhen  wurden.  Ferner  Lasäcnhufen  oder  hörige 

Digitized  by  Google 


Hafen  (m&osi  gexraüfi«)  Xtaaeeliuova  (1.  329).  Sie  köiinleif  etfar  ))ers«nltdi 
noch  freien  Besitzern  geii^bren,  Letztere  faaftea 'ftbet'  yvegett  der -fiSrigkeit 
'der  Hufs  giewisse  Dieaste  nnMer  N»tur  («Brrltta)  zu  pnesHren.  ünter  «le 
ikOen,  vie  es  sdiebt  ab  eine  bevorsugte  Glas^,  die  manst  der  «caremamn, 
scaiarii  Scarhuven  (Begist  Prüm.  I.  147  u.  48,  Maxim.  Vogtobrdnttng  ]1  402 
'und  der  Liber  Annal.  Ttev.  IL  '895).  Diese  Seararii  sen  ministeriales 
Leute,  die  ihren  maziBut  noeh  naob  Lehenrecbt  betitsen  konnten.-  Sie  leiste- 
tei)  im  PrUmschen  Botendienato  sn  Plbfde  und  an  Fuse,"  ^rden  nnth  tm 
Kiiegßdlcnsten  iscrvientes  .  .  quos  scaremannos  uocamus  .  .  cum  ceteris  no.^tre 
familie  railitibas  servirc  debent  I.  iS.  439)  herangezogen  und  sind  als  die 
Tnrfahren  der  grossen  Masse  Ton  Knechton.  Wcpelingen  und  I^urgmannen 
anzusehen,  welchen  wir  als  der  niedrigsten  Stufe  des  mittelalterlichen  Adeb 
in  den  weiteren  Perioden  begegnen  werden. 

Die  unterste  Ciasse  der  Hörigen  nahm  nun  die  grosse  Menge  der  manai 
serviles  oder  eigenhörigen  Hufen  ein.  £s  sind  dieses  die  ganz  gemetnok  Un- 
freien oder  Leibeigenen,  die  in  schlimmster  Abhängigkeit  zum  Herren  stan» 
den.  Sie  firnhndeten  der  Abtei  Pirüm  drei  Tage  in  der  Woebe,  weMiehen 
Herren  gewiss  noch  mehr  —  ungemessene  Frofanden  (opera,  eonradae) 
sind  noch  in  der  neueren  Zeit  ttblich.  Sie  waren  an  den  Boden  gelfeeaeh 
(glebiie  adseripti},  leisteten  an  die  hen-schafilichen  and  freien  Höfe  aOe  nuir 
denkbaren  Dienste^  Geld-  nod  Naturalg^lle,  besaasen  nur  ftTobilarvermdgeii, 
von  dem  der  Herr  im  Todesfall  das  Bestbaupt  (Knrmatb)  nahm,  konnten  ohne 
seine  Erlaubniss  nicht  heirathen  lind  mussten  die  Rinder  theilen,  sobald  die 
Ehegatten  verschiedenen  Herren  gehörten  (Kind^^eding).  Nach  dem  Gegen- 
staude der  von  den  höiigen  Hüten  gcschuldrten  [.eistunja^cn  werden  genannt 
Pergament-,  Glas-,  Kohlen-,  SchiÖcr-,  Fischer-,  Forst-,  Süberschmied-  u.  a. 
m.  Hufen, 

Freilassungen  aus  dem  Hörigkeit^^ verbände  konnnen  zwar  in  unseren  Ur- 
kunden vorzüglich  Seitens  der  Kirche  häufig  vor,  jedoch  scheint  schon  die  Auf- 
liahme  der  betreffenden  Urkunden  zu  beweisen,  dass  sie  nur  ausnahmsweise 
und  Ton  einzelnen  Personen,  nicht  wie  später  in  Masse  d.  h.  von  gansen  Distrik- 
ten oder  Ortschaften  und  namentlich  nicht  ohne  Entgelt  aus  blosser  Humn- 
nitSt  geschahen,  ^e  Milderung  der  Hörigkeit  wtot  die  Wachsainapiffiliht. 
Sie  scheint  entsprechend  dem  Besits  von  Ztnahdfen  (s.  oben)  auch  von  Frtatm, 
nicht  unter  ihrer  Würde  gehalten  worden  su  sein.  Ueberhaupt  war  schoB  m 
den  iütesten  Zeiten  das  HörigkeilsverhSltniss  d«r  Ünterdianen  der  Kjtdie 
ein  milderes  und  glücklicheres,  als  das  der  Eigenleute  weitlicher  Herren,  fornd 
bei  dicÄCu  um  so  schlimmer  je  kleiner  und  ärmer  ein  Solcher  war. 

Im  Anfaii^^e  unserer  Periode  war  die  ilufe  ein  geschlossener,  untheil- 
bai-er  Gütercomplex  von  so  viel  Land,  Acker,  ßungert,  Wiese,  Buseli,  aU 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


war.  Kclialtung  «uier  bKuttrliclMii  Familie  mit  'einem  Geepenne  Yith.  Mtag- 
war.  Die  Ihoaen  hsbeii  dtAtßr  &ne  wohl  nadi  der  Fruchtbarkeit  yeiBelne^ 
deae  Grösse,  die  KSnigshofe  des  «niruohitiaren  Ardenncrlandes  ^Ite  164 

Morgen,  es  kommen  auch  Hufen  von  64  Morgen  (4  quartaria  h  16  Moi^n), 
▼on  36.  32,  30  uud  noch  weniger  vor.  Der  Mansu«  zcriit;!  in  Zwcilol  (duale), 
Drittel  (tercia  pars).  Viertel  (quartale)  uml  Morgen.  Der  Morgen  (diuruaie, 
jurü»,lej  jiigerum)  d.  h.  so  viel  als  ein  Mann  mit  einem  Gespann  in  einem 
Morgen  ackern  kann,  hat  ebenfalls  eine  sehr  vorseiiiedcue  (Jrösse  und  differirt 
»ein  Flächeninhalt  zwi.schen  c.  150  und  270  nli^it'^»*"  unseres  Maasscf^.  De?' 
niederrhcinische  Morgen  des  13.  Jahrh.  bei  Lacurnblet  Ai^chiv  1.  379  hatte 
genau  496V»  Fuss  (doch  ivohl  rhein.?)  Länge  und  77 V2  Fuss  Breite,  urm 
38,192 GFusfl  oder  c.  260'/a  Ruthen  preuss.  ausmacht.  Der  trieriaeliQ 
Hgrgen  hatte  IfiO  QBiitlien  oder  249  QRuthen  und  25  QFiiss  preuss. 
ki^Die  Anlage  miserer  DOrfer  ist  uralt,  in  dea  Thälem  -wahrschdnlieh 
Ste  als  dio  BörnrikeiTscliaft.  UebcraU  iCM  der  Pflog  and  Spaten  anf 
Bnineo»  die  Xlter  als  die  ftKnkische  Zeit  sind.  Die  meisten  Ortmamea  aiti^ 
Blieine»  der  Hösel  und  Nabe  berahen  aof  eeUschen  Sprachwoneeln.  Das' 
riieimselie  Doirf  im  Gegensalae  anmrgetinuuscbeli'  Hof  langgeatreckt' 
am  Flosse,  im  Tbale,  an  der  Strasse.  Das  Wohnhaus  getrennt  yon  den- 
WiirtbsQliaf  tsgebiudea  bertiurt  die  Strasse  mit  der  Giebelseitei  hat  aber  den* 
|)iDgAng  aof  der  Langseite.  Es  ist  selbst  in  den  iütesten  Zotten  darehadsl 
Slidtiseh  mit  beechränktem  Ktteheoraum,  mehreren  Stodtwerken  und 
mern  meist  in  buntgernaltera  Fachwerk,  häufig  auch  massiv  in  Stein  erbaut 
{BuutrnhäuBer  in  roiuanischem  Stile  sind  an  der  Mosel  nocli  vielfach  erhal- 
ten z.  B.  in  Moselweit's^  Der  germanischen  Bauart  (Westfalen,  Nicder&acfa- 
sen  j  nähert  sich  die  Ildaniagc  der  Eifel ,  des  Niederrhcin.s ,  besonders  aber 
de^  rechten  Khcinufers  in  den  Kreisen  Neuwied  und  Ältenkirchen.  Dort 
verschwinden  die  Dörfer  unter  zahlreichen  kleinen  Wirthsehaftfnnlügcn.  Wei- 
lern  und  Höfen,  die  immer  dichter  werden,  je  mehr  man  sich  der  Mcimath 
des  fränkischen  Hauptstamms  der  Sigambern  au  der  Sieg,  im  Bergischen, 

weetfälischen  Sauer!  and  nibeift.  >        m  ,  . 

Auch  die  Franken  hatten  ursprünglkh  die  von  Ladtns  bes<diriebene  all? 
jährliche  Vertheilung  der  Fddmark  unter  deren  Genossen,  so  dsM  also  nur 
4u)  SammtbcaitB  eines  Dorfes  oder  Hofes  an  den  dasQ  gehörigen  Hufen  be^l 
stand,  indessen  itnosste  die  oben-besohriebene  ge^rinaltsame  Occnpation  des  rei-' 
olMm  C«itotlandes  an  Mosel  und  lUidn  mit  Nediwendigkeit  auf  Senderbesits 
hioAingen,  und  so  sehrieb  schon  674  ein  ftftbkisehesGesetE  vor,  däss  «renn, 
ein  QM^)  Dor%eaosse  bei  seinem  Tode  Kinder  oder*  Bruder  hinterlMst^ 
diese  den  Aeker  des  Verstorbenen  erhalten  mMl  behalten  sollen,  nicht  wie 
hwblMr  ^  itomtgchen  Dor%enossetf.   Eine  eehtgcnnamsehe  Gemeinaehaft- 


Digitized  by  Google 


ou 


dar  log.  GdiSienehtfioi  an  OdiUaiid  and  Loftiheek«n  besMit  nodb '  im  Sr; 
Mfnig. 

BelMuit  warde  da«  Ackerland  naeh  dem  Sjateme  der  sogen.  Dreifelder- 
wirthschaft  d.  b.  man  tSete  im  eisten  Jahro  abwechselnd  Roggci^ ,  Weie^n 
oder  Wintergerste,  im  zweiten  Geräte  oder  Hafer  und  liess  das  ield  im 
dritten  Jahre  bracli  liegen.  Das  rietrcidc  mass  mau  uacli  maldrum  =  Mal- 
ter (1  Malter  trierisch  Pallastnians  =  4  Sclieffel  4*/n  Metzeii  preus«.),  modius 
=  Mütte,  Sumera  =  Sümmer  oder  Virnzel  .S  S<iaimcr  zu  S^-,  Metaeo  = 
1  Malter  ti'iei.),  Viertel,  Sechstel  (4  Seeter  zu  2'Vioo  Metasen  preoae.  =  1 
S9mmer  oder  Vimeel  trier.),  Minkel  (4  Minkel  oder  Miübsolien  an  *^'too  Metz, 
pienas.  =  1  Sester  trier.)  u.  s.  w.  Doch  differirten  diese  Maaaae  bareHa  ta 
Xltester  Zeit  und  awar  das  Malter  zwischen  40  und  79  Meteen  prense. 

Sehr  iriehüg  tOr  Bbcia  und  ICoael  und  alle  Mlantiilller,  fMofem  die 
Sanwmyage  ea  erianbte,  war  der  rva  den  ROmem  eingefttfarle  nnd  beraitB 
fahr  odtiTirte  Weblian.  Wir  finden  Iiier  noch  die  meiaton  rSmiachen  Ab- 
Uinge:  Tinea  e±s  Wingert,  ohon»  b  Cbor  die  (TefraaMmnanem),  petitnrae  n 
Piehteren,  petia  »  Petaen  (Finten?)  die  kleineren  Stücke  and  «ieln  lateMaehe 
FInmameD :  Bommont,  Sammtt  (lununnB  naons)^  calmont,  calmit  (ealvns  mona). 
Die  Wiügertc  zcrficlon  in  Mannwerke,  petia,  auch  in  ilorgen.  Ob  man  schon 
rothen  und  weissen  Wdn  (was  ist  vinum  hunnicum,  viniim  francicam  ?)  sog, 
ist  zweifelhaft.  Als  Maasse  kommen  vor:  die  carrata  das  Fuder  a  6  —  6'/» 
Ohm,  die  Zo^Iast  oder  Zulast  a  4  —  6  Ohm,  die  ama,  (ihm  (zw.  120  unH  145 
prauBS.  Quart,  das  trier.  Pallastohm  139  Quart),  der  Eimer  amphor», 
qnartaley  sextarium,  situla  daa  Seidel,  Stopas  das  StUbchen  oder  scopa  der 
Sebappen.  Daa  litafig  TOikommende  Wort  oica  oder  nlca  fUr  die  bei  Utto- 
aem  liegenden  ongeichlossenen  Wingerte  ist  galHtohen  ümpninga  (fraan. 
ooMlke)  nnd  bedeatet  ein  eingekegtei  Stück  Land.  - 

Reebtszoslaiid  und  QerlclitsTer(|U8S|iDv< 

Daa  Volksredit  der  Fmk»  war  mehr  ein  dmrah  daa  HeriLeaunen  ts^ 
tnigenea  und  daher  mit  dem  allgemeinett  Fcnrlaobritt  der  Oaltarverlilhitee 

auch  wandelbares  sogen.  Gewohnheitsrecht,  als  ein  starre«  geschriebenes.  Des- 
halb sind  die  zwei  berülimtcii  frünkiscKen  Gesetzbücher  der  Lex  Salica  und 
Lex  Kipuariorum,  beide  im  6.  Jahrhunderte  und  zwar  ersteres  in  den  viüoai- 
gchen  Niederlanden,  letzteres  am  Niederrhein  niederi^esehrieben ,  nwr  »Is 
der  Ausdruck  des  damalifren  Rechtszustaiidch,  nicht  als  eine  uoeli  -[liitfr 
und  allgemein  im  Frankenlande  geltende  gesetaii«^  No(m  an  betrachten, 
obw<^  die  Hauptgmndsätze  dieser  RechtsbUcher  noch  lange  anerkannt  blie- 
Ken  «ad  «im  Tkeil  aeeh  henie  aind.  Die  OapitnlaiiaB  der  Mnkiaohen  Kik 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


ein 


wk  dem  ÜiBtlMim  fiMhte. 

filgtnililliiilkslke  GfondiXlM  dea  früpkiadMiL  FmmHimmfehU  nntf:  4hi 
MnabB  (dM  MiMMidllUie  Gmk  ik«  Hanaratom  über  Wnm,  Kin- 
md  Gannde) ,  die  WnIriiMiidiaft  odep  ÜB  VavahndtaBg  sutlar  fiba^^» 

ten  über  die  GIeict»teliuiig  des  Erbi'editB  der  Kinder  aus  frühareai  Ehen 
uüief  sich  und  mit  den  noch  eu  ei'acugenden,  untei'  der  1^  iktioii  ais  seien  sie 
aiie  in  einer  Ehe  g^eboren ,  frühe  Groasjährigkeit  mit  20  oder  Ül  Jahren, 
ibrenge  Ansicht  über  Miasheirath  (nicht  blof»  zwischen  Freien  und  Hörigen, 
sond»?rn  sogar  zwischen  Freien  und  ritteriioben  \iini8türiaien),  beim  Eh^il- 
terrcdit  die  eigenthümlicb  fränkieche  sn^an.  particuiäre  GrUteirgein^BsclMi^ 
Mobüicn  imd  der  Mo-  und  ImmobilaisEmingenaebiürt,  \7äbr¥dQd  die  von 
den  Ehegatten  eiBgebrachten  Immobilien  (Stocka  ador  toWBigtttet)  in  daidiR 
fleaiMaigaulbiuin  Tarbüibaii,  andliok  daa  aafar  vMdiHMm  «nd  htHnttCW» 

IMa  barabute  SlaUaii  dar  hex  fiaJifl»  §  VI.  Tii  ^  d» 
d»  hoL  fiqmikraia  §.  d  m  66  tMmvk  ^  «wciitiMdklkaa 
im  Ibnar  «b  dav  tana  aaUaa  «dar  •vtaMca  d*  b.  «ie  «Amd  g^eigt 
al^  an  dam  frd«i  HauptntBe  oder  Frabnbof.  Ba  varati  alaa  4iQ  ^' ^iba?  9ß 

lange  dar  M&nnsstamm  der  Familie  noch  blühte,  vom  Bei^it;;e  des  li^upt^v^t^ 
au^gesebloesen.  Dieser  Hauptgi  undäMt^  hat  beim  iioheit  Adel  uud  zum  Tbe^U 
»neh  bei  der  Rittcischaft  bis  Kur  neueren  Zeit  in  der  Art  Anwendung  go- 
fonden,  das?*  die  Töchter  an  d(u'  Erb«chiift  des  ( inindee  und  Büdeas,  q^t 
mentiich  aber  der  Burg  „dos  liauaee  binnen  juiern  und  Jaunen ^  k^in^Q 
Antbfii  aEbieitan,  sondani  oiit  GeUl  abgatoidfiii  wurden.  Dennoch  h^t  die@f 
Btttimmung  entweder  von  Torn  baiain  —  scbon  in  dM^  äUfalia  ^eilea  9- 
wn  Markulf  wird  aie  aiaa  bartßi  nnmesBchlicho  genannt  —  kaiM  dqrchgrel- 
Inda  Qaltaiig  «riaasl,  odar  ai  b^l  di*  iMi  fii»w^^ 
üva  WkriB  gamildart.  Wir  finden  nlmlicb  neben  dorn  Vamuf  daa  MMMib 
dHana  aciMw  frOk  ein  voUbmuMen  gldahaa  JSvbaa^t  aller  Kindfr« 

Eine  Bevonugung  einaa  dar  BäkkB  (MAjoraty  Mineral;)  i^ir  din  ^M- 
Iwniehli  6nind  (die  vialan  BaiebatbcUungen  dar  Uarawitiger  md  OtTolWiiir 
bavoiMi  aalM»  dagegen;,  -wabl  aber  b^agaen  fcban  ftHlb  ohier 
gkstigung  d«  älteeten  Sohnes  durch  das  sogen.  Praeeiput  d.  h.  d49  Vor- 
laoht,  sein  Krltlitiil  vor  aiien  Ijrüdeui  /.u  wUhlen,  eine  AV^iUl,  did  W  deß 
«aeiÄten  Fallen  den  Haupt»ita  getrotien  haben  wird. 

Bei  den  Städteblii  ^ei  ji  war  das  gleiche  Erbrocht  allw  Kinder  yon  jeher 
uobe&trittcii.   Wohl  aber  war  ^  wiederum  ein  beiHjbiänktefc  bei  den  Hörigen. 

Da  der  Hörige  nur  Gut  des  Herrn  besasi,  die  Hufe  über  untheilbar 


Üigiiizeü  by  LaüOgle 


CIV 


davdis  LoM  gewihH,  «hü  A^kopgol  and  rmmgte  BMtt  utod  SAhbUmh 
—  der  Unprong  der  bis  in  die  nenstea  Zeiten  baftteadenen  Vofgkk-f  fiohaA- 
wmA  StockgiSter  in  der  JSifel  .  .  .> 

Dm  Verkeim*  oder  OUigmiommMhi  nehm  adMi  ftitte  dtt  lelv  mIk 
gebildfite  rtfonedie  Beekt  mnr  Htife  «nd  kommeD  schon  in  sehr  alten  Urkun- 
den die  brannten  Exceptionen  beim  Kaiffo:  non  numeratae  pccuniac  u.  s, 
w.  und  die  Rechtswohltliaten  der  Eiiefiauen  vor.  Der  Kauf  von  (rrund  und 
Boden  vmr  m  eine  symbolische  Form  ^eklcid»  t,  die  soe-en.  ffstui^atio  d.  h. 
der  Verkäufer  üborg-ab  vor  versammplteni  ()rtsgenchtö  den»  Käufer  einen 
Halm  oder  eine  Erdechuile  unter  Ausöpi-echung  feierlicher  Woote.  Dm  KmMi 
gescbah  dann  „mit  dem  Halme  und  mit  dem  Munde".       .    «  >. 

Bm  «agentbümliches  bei  den  Franken  wahrscheinlich  eotitendenet)  iiciHr 
aber  «o^büdafees  ReobteTerhältnifla  war  das  Lehm  d.  b.  dee  TertaigiiBifaaigo 
AblSagji^eilmriililtniiBy  in  irakshee  ein  Lebenanunn  (fidelii,  bomO)  •^rnnj 
vaeeUas)  snm  Lebenabemi  (dominas)  dadarcb  trat,  deas  Vasall  vom-  Horrm 
ein  VermSgeosobjek^  meiBtem  ein  Gut  aber  auch  eine  Benle^  eine  Bireeb- 
tigtmg,  ein  Amt  mr  Nnteung  (dewlBinm  ntilc)  erhielt,  dagegen  deb  wk  be> 
gpnderof  Trene  «md  namendfeb  Kri^dkneten  gegenüber  ätm  Bem  vsp- 
pflichtete,  der  das  Obereigenthum  (dominium  directum)  dieees  Lehensobjekts 
behielt  und  dem  Vasallen  scinexi  Schuf/  /luagtc  Lebensfähig  war  nicht 
bloss  der  Freie,  sondern  auch  die  höiieie  Oiasse  der  Hörigen  die  sogen.  Mi- 
nisterialen. Annaiglich  waren  die  Lehen  nicht  erblich.  Ein  lien  ii^^^e^etz 
Karls  des  Kahlen  von  877  und  Conrads  II.  von  1036  verlieh  aber,  zunächst 
nur  der  männlichen  Nachkommensohaft  des  Vasallen  auch  ein  Erbrecht  ins 
Lehen.  Dieses  Erbrecht  war  unter  gleich  nahen  Descondenten  ein  gleiolMe 
d.  b.  alle  lehensfähigen  Brüder  and  Vettern  eibten  das  Lehen  zu  gleichen 
ThiileD.  Das  Leben  fiel  an  dan  Herrn  aarOefc,  sobald  der  Vasall  oder  aeina 
»ianfieha  Deseendens  starb  oder  Felonie  beging-  d.  b.  gegen  die- 'dem  Hems 
scMdige  Trane  bändelte 

Isk  den  Ütesten  Zeiten  war  das  Leben  bei  nns  ein  iLnsaabmeifarbldfaisa. 
Der  grSsste  Tbeil  des  Gnmd  und  Bodens  war  AUod  in  d«n  Bxadeii  des 
freien  Bedtaers.  Dvreb  die  inmier  mebr  sunebmeBde  ünsiefaeiiieit  der  deot^ 
sdten  Zustände  bis  zum  13.  Jahrh.  mehrten  sich  die  Lehen  sehr  rasch  und 
zwar  UeigeoUlt,  tlass  entweder  die  Freien  ihre  Giiter  nuuhiigrren  Herren  : 
den  Erzbischöfen,  Herasögen,  (.Irafen  (See.  zu  Lehen  uiiftrugon  rfeuda  ( I  I  ata) 
oder  deren  Güter  empfingen  (fcuda  data).  Die  Kleinen  gewannen  dadurch 
den  Schutz  der  Grossen,  während  diesen  durch  die  Menge  jener  Kampfer 
eine  Machtverstärkuug  zuwuchs.  Die  Zahl  der  Vasnllen  und  der  durch  die» 
selben  der  Fahne  des  Lehensherrn  zugeführten  berittenen  Krieger  (Helme  oder 
Glane)  wnide  dar  Msasstab  der  Maebt  Bereits  firab.  Ggbert  von  Trier 


Üigiiizeü  by  <-3ÜOgIe 


cv 


•H  IidMn  feniclit       K.  IMivi«b  II.  «lilzog  1029  tei  SUiMtr  KtziiDio 

6666  Hufen  Landes,  um  damit  den  Herzog  von  Bayern,  den  Pfiftlzgnien  u; 
k.  iti  belelinen.  Das  Kloster  Echternach  hatte  1194  zu  Ritterlehen  777 
Minsen  vergabt.  Bereits  zu  Ende  des  12.  Jahrh.  ö-ab  es  in  unserem  Be- 
zirke keine  freie  oder  ministeriaie  lutterfaniih'e,  dei  f  n  DesitE  niski  Mn  §^00* 
Hü  XheÜ  au^  Leheu  verschiedener  Herren  bestanden  hätte. 

Die  GericitevfrfSMSUi;  war  in  annrcm  Zeitranne  noch  eine  sehr  ein^ 
faebe  und  kUgt,  ObmtK  JDiehter  war  der  König,  unter  desien  Frieden 
(Königsfricden ,  secunta? ,  pax  publica)  alle  ITntcrthanen  Freie  und  Unfrcici 
ttaaden.  £r  äbte  die  Omthlagnn^  oder  den  Blatbenii  denk  Idie  Gnftii 
oder  die  ihre  Stalle  eiimeluneiidatt  Lendeahflcfra.  Der  Qni  eb  kdBectiolMii 
ttdrter  bielt  in  den  iQteete'Zeiti»  penfSolicfa,  ipllter  dmnik  BtoUmrtNter< 
4a»  Omiidmff,  Leitldiiig,  Qfidbftdiii§r,  'Laadgeriebt  (pkoitMiy  jiidiemnr' 
«iMiale)  gewttlnlich  dreiieel  i»MUk  an  bestimnleii  Tagm  weiMunralHM 
Ml  habe  Bsnme,  grotsc  Steine,  Brdbtigel  (Tnmben)  beMÜsbaeUa  BMbm 
(Malbergen.  MalttHtten)  unter  freiem  Himmel  ab.  Beisitzer  de«  Grafen  und 
Urtheilslinder  wareji  die  Schöffen  frachimburjj;!,  sachibörones,  scapioncfi,  sca- 
bini)  (i.  h.  7,  12.  14  ällt  re,  erfahrene  Männer  freier  Gebuit,  Zu  diesen 
Gaödinfjc  n  rrsclH<  11(11  aiie  Ireien  Männer  des  Gaus.  Verhandelt  wurden  vor 
ibaen  aiic  Verbrechen,  die  gegen  den  allgemeinen  Königsü-ieden  genchtet 
waren  (der  eigentliehe  Landfriedenabmch)  d.  h.  Mord,  Raab,  NothEuch^ 
Bnuidstiftang  and  Teceinigtcr  Angoß  Wohnungien.  Waren  ielebe  Ver- 
tewiMC  durch  Geständnis  oder  JÜSeugen  der  That  überwiesen,  so  erfoi^fer 
üa  Ymaihmtmg  'mmA  9B#6EnJieh  each  die  Yolktredniiig^der  fiMm  len 
lirt.  Daa  Urtheil  wurde  von  den  Schöffen  entweder  .erie  bei  «na  doidrenM 
SrhloMacnteiiB  naeh  Stimmenmehrheit  gesprochen ,  oder  es  wurde  allmah» 
lig  dnreh  dne  Reihe  Ton  Interk^utea  gefunden,,  die  im  Frageibrm  vom  Ora- 
fto  an  je  zwei  Schlaffen  gc^tellt  worden.  Die  Strafen  waren  grausam:  HXn- 
gCD,  fildeniy  Pflthlen,  OHedfrabechnraden,  aber  amh  GeidbuaMn  (Wehrgeld, 
eompositio).  Letztere  in  viel  weiterem  ümfano:  wie  bei  uns.  Rine  eigen- 
tMimliche  Vertheidigiingsart  war  der  Reinigui)g8cjd  durch  Eide^helfer  (con- 
iacmjnental<"«  ,  (^oitiuratores)  und  das  ( Jottcsnrtheil  (ordale),  wobei  der  ge- 
nektlichc  Zwcik;inipt  mit  dem  Ankläijer  *-iiio  Il;iu|>tr(i!!('  spioiti'. 

Von  büi-gerlichen  Streitigkeiten  gehörten  vor  die  Gaugerithte  alicFras 
gta,  die  das  Eigenthum  betralnn,  ausgenommen  die  Lehensaachen. 

Der  Gau  aearfiel  in  Hundertc  oder  Zentcn  (centena«  von  unbestimmter 
Zahl,  of^  nur  wenigen.  An  ihrer  Spitze  standen  die  Zenfgen'chte  (hunnaria) 
ia  denelben  Veriaasupg  wie  die  Gaugeriebto  ^,  -h.  n^it  eioem  Zentgraien, 
MtMiraa,  hantto  a]Hltar  ^peh  fichilkhiiM  faudMa]  geaalt  nad  i7  bia  lA 


Üigiiizeü  by  <jüOgIe 


cm 


eiigrite  nwdtti-,  Diil«<Me  unii  Miigtige  g«ritagefe  Nls,  m  UligsilMifli 
awi^gsinsB  «MV  cm  mb  «sni  4MNnw  tum  mv  T^vBBSg^w  or^pmcnoMD  rn^ 

9«n  UTiheilte».  Die  Riohter  der  Zentgcricfate  wapen  anfänglich  auch  nur  Freie, 
zu  Ende  uuserai  i'eriode  aber  schon  die  hiierlichexi  Minkteriaien^  8.  Bd.  II. 
a  246  u.  fgg.  270  u.  312. 

Die  Zentgericlito  sind  uach  dem  Verfalle  der  (rauverf^ung  die  höhe- 
ren Gerichtsstf'lhMi  ^^eblieben,  und  ist  ihnen  dio  Gompetcn»  der  Gaugerichte 
mgelaUen.  ihr  V  erhältoifis  zu  dm  Landesherren  regelte  namMdiok  das  b#- 
rilhmte  Beichageeetz  K.  Friedrichs  II.  Tom  1.  Mai  1231  *). 

Den  aiedersten  Rang  hatten  dio  ziemlich  bei  jedmi  Fvolabofo  hm(^ 
handoi  JMmfeneMe,  Herrang^ding»,  Hube»-  oder  Der%oridiii.  Bei  ihiMtt 
hatte  genrdhnlieli  der  Ortahenr  oder  dtsani  YUUaWy  Vogt  od«r  8<h»Hliwtf 

VMte.  Um  mm  S«ite  mam  7  Iw  U  QrtMciiHiMa  ana  im  aagei»- 
hmum  BahmhmSamnk  vmi  IMto  gvnVbilWi  dai  B«oltft  dasa  an  der  Hdb 
aiUii4  Dom  UfluMi  OfcHgcriciil»,  irdeiM  b  ihnt  mahthm,  mkt  prak> 
Mmb  CMh^  alMT  Mhr  bBSeMnkter  Ckmptkmmj  Ua  m  fraatftoiiebin 
Um'wftlBimg  siegreieh  allen  Nenernngen  vrideretanden  hattea,  urtiieslfeea  in 
unserer  Periode  nocli  Uber  alle  Verbrechen  und  Vergehen  unter  den  Hö»-' 
gen,  spmchen  Reciit  über  Mein  und  Dein  und  bestätigten  ssugleich  die  Ver- 
ändert] rffcn.  die  durch  Kauf  oder  Verkauf  iu  den  BcBitayerhältniiwaft  der 
ländlichen  Grundstücke  eingetr^n  waren. 

Für  alle  SiNitigiuiten  Uber  Lebepsangelegenlmilii  war  bei  jedem  gvöat 
aeren  Lehenshem  ein  Lehenhof  (cnrüs  feudalis)  taltUfc^  deeten  Vocattaar 
der  LakmieliiBr  und  die  BeiaMaer  m  dan  LdMMMMtti  im  batreffandae 

Borg^ealiaa.  Bargren. 

BmchneBd  flr  uomn  Pariode  kl  4k  BaMdliing  der  m  UMAm 
9ö  übeaNMM  aahMolMa  Bvgen  (oastra,  earttUa)  und  burglieiieii  BaakB  (mh 

nitioneet  fortalitia,  tiirrea,  domus  fortes,  defenBabilea).    Unser  Gebiet  wefttei- 

iert  in  Alter  und  Zahl  dioeer  kleinen  Festen,  wclclie  noch  heute  wenn  aucii 
meist  in  Trlimmern  unsere  Berge  echniiickon ,  mit  den  borgen  reichsten  Ge- 
^^den  EuropaH  :    Mittelitalien.  Nordlrankrcieh,  Tirol  und  (TraiibUndton. 
Nimmt  man  das  Areai  uuaei'ee  eogereu  (iebiets  (dia  Ü^.-Bea.  Uohlani 

*)  Wichtiga  Stellen  dewdbeii  eiad:  CenlgnTÜ  recjpiaat  eeatu  a  domiaii  Iflna, 
ab  eo  qoi  per  deaiümm  tene  flierit  iaftodatu  nnd:  Loeum  eeaie  nemo  matdiik  ahia 
eeDMBin  doniai  ttitei  eia  veigdUickarTcnaA  n  Idadnai  $ßm  die  tUbeig^ad^» 
«M  QarUhtimma  aieb  dca  htMkmOMm  tefsa  mä  Ottana  varifgt  nmim 


CTII 


W4  T>i«r)  m  220,  äm  des  mtemo  (HM^Hmhi,  Dtfttaok-Luxeirimr^ 
m4  3vlEwlbH)  M  aOO  aMflam  ■»  lubüi  «lir  4«nMuulllidi  mai  fö* 
^  OMadt  «06  Bnug,  BpmmU»  G^gente  «ii«d  Qo«k  iMket  dtiwu  DM 
Era«  Kremoacli  s.  B.  ^It  auf  9>/,  oMeilen  22  Burgen,  CoVIm  Mi 

4Va  QMeiien  12,  St.  Goax  14  auf  8,  Mayen  ebenso  riel  auf  10,  Nenwied 
15  auf  11  QMeiien.  Sehr  bur^eiireieh  ht  das  ( ridsslieris.  Luxtmbuxg  mit 
4Ö  ßurg;eu  auf  47  QMoileii,  burgeiiarm  aber  ftuftäUr£::cr  Weuwe  nidit  otir« 
die  öde  Eifel  und  der  rtube  Hundgrücken.  soinlcrn  das  mhr  cuitiTirte  Thmi 
der  Ohermosel  und  Saar.  Krklärt  wird  dieser  Umstand  durch  dje  g-ermani- 
sehe  At>ncigurtg  ^egcn  eine  Nicdorlassung  in  diesen  von  den  Köii>em  etark 
bewohnt  geweBencu  üc^efideo  and  die  dortige  Uabermaebt  grower  Laude»- 
herrcu :  Trier,  Lothriogen,  Luxemboi^,  die  eine  Betestigoig  des  Adeb  anM 
gettatteten. 

Das  Kecbt  feste  FlSli^  m  «teip««  nad  s»  hm^m  mtv  wwptingtkh 
nie  hente  an  YoiF^tbit  4«r  ICrone.  Ajo/M  dfq»  voa  m  giigebfneD  8^ 
«M^erbote  dm  Papste  Gn([^  Jl.  v4»ii  799  (L  dvi  I^Mintiid  «vf  dm 
Bojfftn  ilaB  El,  M^yiitim  BumteBi  iiv6  m&en  eaacue  viel  jnmutieMni  elMittinü 

od^  YcprrilimaDgeiii  ycrpaUitidiiuiigeQi)  garadfua  vmHnM»  «id  4aii  Ißpto* 
TC^Iseo  lionpti  flcpditeler  4f  a  Qiaien  an^t^ltii; 

Dennoch  iirar  der  Bnrgeobna  in  davi  Bmderkilinpfei)  der  CsrolMgtr  «b4 
naeli  dem  NofiDannenachrecken  eunächst  zur  Vertbeidigung ,  dapa  aber  htA 

der  zunehmenden  Erschlaftunu  der  Koicht-centralge'walt  und  Gau  Verfassung 
zur  Erhöliuüg  diia  Ansehens,  /.um  i  esthHiten  dci  Krwoibrnon  und  ondlich 
aoch  zur  Unteretützung  des  Angritfc  auf  den  Nachbar  nicht  mehr  hiiv- 
dem.  So  erwucjjaen  in  wpnderbai-er  Schnelle  »nf  jedem  gele^gencn  Platze 
dergleichen  Festen,  vorerst  durch  die  Landeslierren ,  dann  durch  die  begü» 
terten  Freien ,  endlich  auch  —  aber  stets  mit  Zustimmung  dm  Ideftu 
dorcb  die  vornehmeren  Ministerialen  oder  die  Ritterschaft  *). 

Kaeh  der  Zahl  und  Stärke  der  Burgen  nebst  der  Anzald  der  Lehen- 
mannen bemass  man  die  Macht.  Trier  besass  z.  B.  gegen  1200  sieben  Lan- 
dfifbiirgen  und  etwa  20,  4i9  ibm  ftu  laikm  rttbrten,  das  deutoch«  Ln* 
jßfßhnrg  einige  40. 

WMifir  die  JilwMren  FmIm  mmIi  dw  viMeilifilm  Minirterialen  hatten 
dM  WM  «gvotfiolM  BufgMi  m  «rbaiM»!  ancbiea  «bar  Ibra  uaift  in  Hols 
«rbaBtea  Frobnböfb  und  Hkoaer  dureb  Wall,  Graben,  PalUsaden  (Hage, 


i>4«  »ItfiflteQ  orkuiulliofe««  BwrgbtnlOtt  bei  uns  sieh  um  9^0  99lt  L  B. 
2M,  M8  I.  &  349,  9^  I.  &  971,  «6«  L  &  »a  a.  »  «. 


Digitized  by  Google 


9 


OVIll 

Bdsmi  2&ibne^  PlMiken)  ncher  bv  stellen  und  bertthmten  »icli  ^cliun  eines 
Gistranii  oder  Tufris,  wenn  sie  ein  steinernes  tiiuim artiges  Wohnhaus  mit 
hochgelegenem  Ein^anc  oder  in  der  Mitte  ihi-eo  Hofes  emen  «teinemcn  oder 
höizcrnen  Bergfried  (Px  rwcs)  besassen  •). 

Eine  genaue  Untei-suchung  der  Trümmer  der  dem  Reichsministcrialcuge^ 
schlechte  ron  Nantersburg  um  1136  von  Erzbischof  Albero  «erstörtcn  Burg 
( jetat  Enietsburg  bei  Lutzerath)  ergab,  dass  deren  Gebäude  in  sehr  kleinen  Df- 
mensionen,  auf  steinernen  Grundmauern  einstöckig  von  Hob  (Fach werk)  er- 
imuk  und  nyt  Stroh  oder  Ginster  gedeckt  ^aren«  Ein  Tkiirm  irar  nicht  vorluui- 
dm  und  die  Hanpt-Befeetigiuig  die  lang  hingestreckte  Lage  auf  emem  schma- 
len Fekgiale,  der  in  der  eincigen  AngriÄselte  dnrüh  einen  tiefoi  Graben 
dinhsdiDittan  wtat, 

Aach  btt  den  Fliesten  und  dem  hohen  Adel  waren  die  Burgen  nur  selten 
dtahitektiinÜKh  sö  bedeutende  Bauwerke  wie  die  Wartburg,  Gelnhausen  oder 
Trifels.  Ein  ein-  oder  zweihtöckig^es  Wohnlinus  (Pallas,  palatinm)  mit  rechtwink- 
ligem Dache,  eneren  rundbogigeu  Fenstern  und  ThiJrcii  mul  grossen  in  den 
Seitenmauern  ausrn  kragten  Kaminen,  daneben  oder  inittfii  im  Hnfc  Tseltcn 
schon  in  der  Angriftsfront  i  ein  niedriger  Thurmj  meist  viereckig,  häufig  auch 
rund  und  ftinfeckig  (so  daas  die  scharfe  Kante  gegen  die  Angriffsseite  stand) 
in  dicken  aus  Brucfastetnen  oder  erhabenen  Quadern  (Buckelsteinen)  oft  nach 
rtfmiseher  Bauart  (opus  emplecton  oder  spicatum)  aufgeführten  Mauern,  ~  das 
GMwe  umgeben  von  einer  sinnengekrttnten  Ringmauer  mit  Thor  und  Zug^ 
biitclce,  In  der  Yorbnrg  hSheeme  WirtfasehafiqgebSude  und  Bnrgmaimshiit- 
iir  ^  genttgte  den  vornehmsten  Gescbleehtem 

IKe  Verteidigung  der  Burg  fibernahm  eunHcshst  die  dort  irohnende  Fa- 
milie selbst;  war  'diese  abel'  eine  mVchtige,  ^ie  Burg  Landesfeste  oder  von 
grossem  Umfange ,  so  finden  sich  unter  dem  Befehle  efnes  ftn  Solde  öder 
der  Lehenspflicht  des  Herrn  stehenden  Burggmfen  eine  grössere  oder  klei- 
nere Anzahl  von  Burgmannen  (castrenses;  castciiani)  d.  h.  Pen>oneQ  meist 

*)  Eb  soldier  Tham  «adstiito  au  HAuilDfen  a.  Bhsia  (Kr.  Nemried)  bsreüs  1041  8. 
Bd.  L  B.  Süll  Nodi  steht  einer  im  romanisehen  Stüs  sn  Ldnaea  bei  Ediger  a.  d. 
Mosel.  Audi  der  Tlraim  in  derDietrichifasie  sn  Trier  wMiA  lüieihin  so  gdtOreo 

**)  Die  besten  Muster  ursprAngl ich ster  Form  und  Einfachheit,  zugleich  die  ftlte'itcu 
I^urizbanten  am  Rhein  sind  die  beiden  QuaderthOrme  von  Burg-Bponheim  und  Ober- 
Alt- Wied,  die  l>i'-  7n  ih'n  Carolingeru  hinauf  reirh*^?!  kömieTl ,  die  fnlnKsiilfn  Ring- 
mauerrpste  von  HarnmeiÄtein,  die  von i rffiidi  erhaiteiisUnimsprlnirL'  /u  Hudeshoiui 
(uiii  1100),  der  schöne  romaiu^  hi'  Pallasbau  von  Gutenfeis,  von  .NK  ils  i- Altwied,  die 
etwas  kleineren,  aber  gut  erhaUetu'n  Oberburgen  zu  Cobern,  Treis,  Manderscheid, 
Saarburg,  dann  die  ThQnne  von  Arras,  C!ochem,  Rheineck,  Gleiberg,  Drachenfel» 
(sv.  1000  wbA  1200).  Die  gronartdge  Kflilaff  i  d.  BHbI  ist  sin  Ausaslm^bsa  der 
Miels  dss  IS.  Jshfhnndnis. 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


ilt6  uiüiiererijAclela  aber  auch  Handwerkor,  besoudürs  gern  Sehmt«de^  welche 
gegen  ein  vom  Ileirn  der  ßurg  ihnen  oingeräurntes  Burglehen  (feuduui  ca- 
?ti*eDse,  doinuö  castrensis  =  gewöhnlich  ein  kl(Mru'>  IJaus  in  der  Burg  oder 
in  der  Vorburg  mit  eini^n  li  Uruudstüt  ken  und  Cietuilen)  dauernd  oder 
zeitiicb  (ein  halbes  Jalu-  lang,  o  Monate,  6  ^Vochen)  die  Verpflichtung  über- 
nahmen bei  der  Vertheidigung  naiteu wirken.  Aui»eer  den  Burguiaanea  im- 
den  sieb  als  etehende,  fest  besoldete  BurgbUter  allmtlMulben  vort  die  Thurm- 
knechtc  and  Wächte^  (viriles),  ITdrtoer  (pofteD«rii),  Rellnfir  (cellerarii), 
fisdstmber  (asinarii)  u.  id.  Die  einer  Burg  zunäch8Uiegendi.'n  Orfasobaf- 
ten  waren  sttin  Bau  uad  zur  Ujiterbaltung  der  Burggebäude,  zum  Wacht- 
dienste  darauf,  sowie  sur  Anfbringnng  der  Lebcnamiciel  lUrsdie'Bingbf' 
«almng  mit  sobweren  Frobndeo  oder  BiMigwerken  (opers  casteili)  bilaste^ 
woYon  die  Urkunde  von  1087  (Bd.  I.  8.  863)  ein  frOlici  Benpiel  M^A 
.Besaaa  die.Buri^  eine  ,0»pel]Qy  die  ««ob  bei  den  g«iitlieli«n  HecMO  .Ugt  im- 
Bi^  vorfindet,  so  war  dafür  ein  Bui|foaplan  aogtetoUt. 
•  /  Die  Angabe  der  speeiellmi  .Er^uungs^f^ri.QeMfer  Burgfeaten  ist  bein 
^langel  iast  aller  positiven  Nacbnifb^ill  und  .,ertbi^teniwbent«ZiHi' ibe»  «nb 
ind&wer  an  ISsende  Frage.  '  Niumt  man  aber  Mwb  den  allgtoielnen  hiatoB* 
scben  Sätzen  an,  daas  den  Landesherren  etwa  seit  den  Oaroiingem,  den 
Freien  seit  den  Saliern  der  Burgbau  gestattet  -war,  ferner  dass  die  erste  Er- 
wähnung eines  spater  burggesesacnen  (ieschlrchts  uulcr  dem  Namen  dei* 
Burg  z.  B.  von  Ercnbori^,  v.  Hclfenötciu  je<i  utallB  die  damalige  Exiataö« 
dieses  befestigten  Wohnsitzes  vorbedingt,  so  {^riippiren  sich  untrere  Burgen 
nach  der  Erbauungi^^zeit,  dem  Stande  ihrer  Besitzer  und  ihrem  aixhitekto- 
niscli  merkwürdigen  d^rmaligen  /uf>tando  folgender  Maansen  :  Bib  zum  J.  12CK) 
werden  bei  uns  etwa  160  Burgen  genannt,  wovon  1  dem  VT..  1  dem  VII..  3  dem 
VnL,  3  dem  IX.  10  dem  X.,  etwa  40  dem  XI.  und  über  100  dem  XII. 
Jahrhunderte  aDgebüren,  so  dass  also  die  Hälfte  sämmtiictber  mittelrheini- 
sehen  Burgen  bis  zum  Xlll.  Jahrh.  entstanden  ist  Davon  waren  bdm  Be> 
{[inne  des  XIII.  Jahrh.  Keichsburgcn  6,  Landesburgen  dei'  Fürsten  und  aeä' 
Migen  X^tndesberren  80»,.Ora£BiiaitBe  «iO,  Djnastensitsei,7&;  BitflBilittrga»  19^ 
aeistärt  waren  danrfa  8»  in  KlSster  umgewandelt  2.  i  '  • 

!  .  MvAurawA^By  Are  a.  d.  Ahr  (Kt.  Airweiler)»  Gre^Muitn  dflr' t<- Am  a. 
nOlf  Castrum  1167.  Auf  deiii  hiSebslen  Bcrggiplsl  Beste  «M-Wevlfi^ 
damnter  gegen  Süden  das  fiaapigebiiide  mit  rookaniicbor  Qfcpete. 
f i  ^rmmäxmasa»f  Boinieoebjiig  a.  d«  Aliens  (hei  Memburf  huiffr^  Mein- 
ffitls).  Site  der  Nabegau-  und  T.en  ibnan  entiynpigenwi;  Beogntfae  fi-llSg. 
Qtrmm  Ruine  •  In  drei  dntcb  Gfi&ben.  ^ascbiedenen  AbtbeUtngen  mü  swei 
Thurmen  und  »ehr  altem  Mauerwerk.  .  -1  •    ♦  <         'i  n 

Axtwied,  Wiede,  Widhe  a.  d.  Wied  (Kr.  Neuwied},   Es  sind  «wei 


Digitized  by  Google 


«hid*  itl  die  Ute»  «od  ■.  ICBH  Sita  d«r  Gm^rI  t.  Wied.  Sie  irt  lioek  <i>- 
fadAn  wtd  iMii  <ia«i  ßeckton  Thum  «ui  folMi  Quadotetaiifen  ^udfelBtei- 

US  dcp  MRlb 

dw  IS^  Jdirii.,  JmI  NOManobe  BanHieild  mid  ist  iu»  den  Üeberrestei 
itttDitchtt  CaeleUt  von  Niederbieber  et%inl 

AMSiarBtrscr  (Oronherz.  Lwtem^mrg).    E<}eiherrens!te  g.  1135. 

Arembkr«  a.  d.  Ahr  (Kr.  Adenau).  Dyiiastensitz  s.  1166.  Sehr  grosse 
Kuiue  uuä  Ba.sftlts;iulcii  airf  einem  sehr  hohen  Eifelberg. 

Arlon,  das  römische  Oroianum  (btlg,  LuxembwgJ,  Grafendts  s.  963— 
1162.    Ganz  verschwunden. 

AxNSTBm,  Ariiistein  a.  d.  Ijahn  (Ütr»,  NmsouJ,   Grafenahz  s,  1062, 
Kloeler  umgebaut  1139. 

Ahras  ;  castram  Atrabatam  1120  e.  d.  Mosel  f'iCr.  ^€22^.  Die  GapeUb 
beetaod  achon  1120.  Die  Barg,  wert»  Trier  Miteigeathmn  besnsprachte, 
iHtteii  ain  1140  die  G^brQder  t.  Nentanburg  mBe,  weldie  Erdbiedkef  AI- 
*beBQ  ^fiftrieby  tm  1148  den  Ovefts  JPnedcIdi  ▼«  Vienden  mit  dem  Thorme 
od  dem  mH  Iteem  «n^ebenen  trieriiebea  irestliebea  und  nMUcben  Tbe!tA| 
aigenemwien  Thor,  Brannen  und  CSapeOe  m  belehnen.  Um  1200  bensa 
Tfior  diewn  TbeS  eb  Landesburg,  die  Übrige  HUfte  ab  hnembnrgiiebtt 
Leiben  dee  mit  den  üanterBburg  zosanmenbltngende  Rittergesehleebt 
Arraa.  ^Der  starke  viereckige  Thorm  steht  noch.    Edelherrensitz  s.  1194. 

AsPBLT  (Luxeinbw^).    Dynasteusitz  s.  1136. 

Bef>-üht,  Belfnrt  bei  Echternach  (Lux^mhvrg).  Edelherrcnsitz  8.  11^4« 
.  BiiiLSTtix,  Hilstein  bei  W  etxhr  (Herz.  Nmmu).   EdelKerrensitas  b.  1129. 

BERRruo,  Belpere,  ßerrapir  (Luxemburg }.    Dynastensitz  8.  1192* 

BxEQ  A.  D«  MOSEL  (Kr.  3€uirh«rg).    D3'nastensitz  s.  1202. 

Bm*  BXi  BTiSLVltoK  A.  i>.  ATTER!  (LtKomburg),  Dynattenaito's.  1191  (?). 

BmiiOAriTST.,  Beronls  casteUum  994,  Baronin  eaitrum  a.  d.  Mosel  (Kr. 
Bmtetutd),  gAükta  onftogHeh  den  Luxemburgern,  bis  1016>  Erzbiaehef 
Yöpf«  ttuvBW  bneb.  Eine  MWtim  Bmg  des  Qfelan  Fotmsr  ^.  Blieeerttal 
aenWrte  Ersbiflcfaef  Jobenn  V9A  Titar  glgen  1900.  Die  neefa  «ftiriiendene 
drille  trierimb«  Barg  stammt  $m  dem  finde  des  13.  Jabrii.)  ebg^Meh  dnveh 
4im  KriedfliSTerlrng  swisehen  Jehann  mid  IViInunr  festgesetal  trofden  inr, 
dass  kein  Tbsil  m^  sn  Berneaslel  eine  neue  Bni|»  etba«MMi  dte^ 

Bbttinokn  a.  d.  PRÜM  (Kr.  Bidhurg).  fichlberrsoM  e^  107T.  Das 
caetrum  gehörte  1 1 94  Brinicho  v.  Malbei^. 

BiDBüRO,  Bedense  Castrum  i.  d.  Eifel  (Kr.  Liulhurgj  715  oder  W.  Iift 
nicht  die  spätere  Burg,  sondern  das  noch  theii weite  wn  seiaen  römisoheu 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


llmern  aB)g«b«De  Städtehen  (B«d«  vIom),  ortprdnglich  ft-äf»ln*s<*«r  Kialgt 
bof,  seit  ümk  13.  Jabifaandcrt  im  BesitEe  dm  Graüsn  LoxMnbtvrg. 

BmoB,  i.  d.  Vogeem  (FroMÜrM),  %MAvä^  vmä  Dyn«a>eawte 

Bill  WIM  L  B.  KM  (IlV.  MMm>.  Dywtmili  «.  Iii».  Silir 

feiiNti  i.  1098.  Die  jel^fMi  SitfMii  liftd  lUMM  Dctpftag». 

BtauBJBit»  Baekilahiiin  «.  4.  SUbe  /Xr.  iyr«MM«ib;.  W«r  Ende  dei 
X.  Jtbrh,  iiiiBeii«iftdiiitHmogiGiiM  ymwiiftUiaft  mm  ttXMam  Hi«to 
«Dd  faliab  hm  kMtanm  b»  EaJier  HeiuMi  IT.  dwBuig  1066  dwnBhwhofc 
Ösbbud  Toa  Speyer  sehookte.  Um  1980  mar  cfo  bortit»  hk  fUmitii 
der  Grafen  v.  Öpanheim.    Nur  schwache  MaiMmste. 

ßiiAi  i)A<  M.  Jirubacli  a.  Rhein  ( lUrt,  N€»ntm).  Edle  v.  Braubacb  koni- 
iraen  lii^3~=i231  vor.  Ob  sie  bei^eita  die  Dluk;  ütcr  Jirauf'ach  (Marxbarg) 
bcsaeseB,  ist  zweifelhaft,  da  diese  en»t  iiu        -lafnh.  voi  kommt. 

Brausshrbg,  Brunieberg  a.  d.  AVied  (Kr.  Neuwied/.  I>ie  Btn?  wurd« 
gegen  Ende  des  XII.  Jahrh.  von  iirunu  iicrrn  v.  Isenburg  erbaut,  wird 
12  W  d«a  cÄfiiruüi  Broni^barg  gouaimt  und  zeigt  obwohl  Kuiae  ooch  gut  dän 
•itfl  Einncfatuag. 

Bbavnskokx,  Bruneakota  a.  d.  Handirtiekeii  (Kr,  äi»  Goar).  Üftusten- 
mm  MÜ  109B.  Oio  Bui^  ^nndo  iron  ihren  Beiitwniy  nadidem  dieee  Beil- 
•teia  a.  iL  Mesei  «rbaut,  -writiMH  und  Migt  aar  noob  ämm  AcdwaH  ait 

BvoK  Jm  fi>i«^te  (Kr.  W^tMek),   IMelbmnaita  0.  1138. 

BuKm  A.  «>.  HO«  «dbr  BüoihrlUium  M  8>iy(wiii*d  f'#f«iiAreA*|. 
fidiUieMiite  a.  1158. 

SkiK»  n  mw.  Dm  Bug  d«  t.  4.  BcOcke  <de  poiM»)  m  Tvkr 
M.  «.  11^  mv  in  tantkmB$mmunmmmi{Tnmafkk9sta  d«t  OmÜmi  «nd 
Yiitmtiiiiin?)  «ngabfea^  da»  hmm  Kümtm  &  Bmkmm  /BmM^J  nebte  vm 

firtcke  hmm  Wm^t  in  Uitr  »omM  dar  im  IS.  Jidiik.  eftaAtti 
BtidtMitr  2>ai  Gaaaa  mk  Pfarlti  TUMbwondtn,  Mb  brtan  naa  tt» 
AaÜqaüatw  'et  Aliaalei  Tnwlriia»  vm  £«am  «mI  Ibaeniai  Bd.  1.  p. 
d5  eioen  Stieh  dieMr  merkwürdigen  an  SLam  «riaeatndea  ITtsle  eriialtea. 

BüuuBSüEiM,  BvrgeBshetni,  Burtnsheini  a.  d.  Nette  (Kr.  Mm^m).  Edel- 
hi'.ncnaltz  &.  1157.  Dia  liurg  vieiJuich  craeuert  und  vergrössert  sielit  noob 
Tollniiiudig  erhallen  ao&echt. 

BitxAaen  oder  HumACH  wurde  vom  Grafen  Wilhelm  v.  Luxen  ihn  ig 
um  1100  erbaut  und  1127  vcwn  Erzbiachofe  Meginher  von  Trier  verstört. 
£a  ftobeiu^  4«<m  m  öimot  i^teiia  kum  juMihber  die  tneriaobe  i  üeuerbui^ 


Digitized  by  Google 


eoUland,  «i*  <ia«  Dori  iiumag«a  joüst  Bombogen  (Kr.  Witdwhj  grade  unter 
dieser  Burg  Ufligt  .und  dM  «iBtnun  £bHUiga  nocä  1150  erwülmt  vird. 

Eine  Buho  bki  BoDjuuimjUbA»  an  dei  Kill  (Butzmeääie  Ldkr.  Trier 
höchst  wahncheinlich  Ramstein,  arhaote  finbiiohai  Bafebod)  vah  Tnar  um 
00p  lUBil  tlfatwUiw  finhiHlioC  ]Mgw  dan  Fahwn  mit  de»  Jawafilahrndmi 
QehXuda  um  920  aainem  yaaaUan  Volmar  pBO.&ciaiida  maaiaÜncnby  waHm 
4ar  Anflaga  diese  Farte  ainem  samar  85bDa.  «i  Mntelaaam^  .naafa  deasao 
Tode  na  an  die  Irieiueha  Kirahe  aurüdcfiülan  wUe. 

.Eine  Btau»  am  dsb  kiba  hei  Bergen,  wahwahaiaitoh  die  Ejithmtg  Uber 
Kirn  an  der  Mündung  des  Habnenbaohs  in  die  Nahe  (Kr.  Krmmuteh)^ 
erbauten  die  Edeln  Nortpold,  Franco  und  Humpen  und  tauschten  /.u  die- 
sem Zwecke  montem  et  rupem  c^iiaudam  munitioni  faciendae  aptam  van  dem 
Kloster  S.  iSIaximin  ein  926. 

Die  BüBG  DES  TRiERiscHEX  BISCHOFS  NUKTiL«  an  der  Mosel  aus  der 
,|^te  des  VI.  Jahrli.  sebildert  der  Bischoi  v.  Poitiers  Veoantius  Fortunatus 
mit  wahrscheinlich  etwas  starker  Uebecfseibiing.  Indessen  ist  die  sehrdeut- 
Hflhe  BeMhreibong  —  welche  lebhaft  an  ein  ähnliches  um  300  in  römischer 
-Oiatnlton  bef<atigtae  Palatiam  K.  Diacletiaas  m  Spalatro  in  Dalmatien  eria- 
«v^  ^  banlieb  ao  merkwürdig  data  irir  «a  gmm  geben.  Der  PaUaal  nahm 
in  amnntfaiger  Gkgeod  auf  dreifiMsher  Maaerterrasse  den  Q^M  eÜMa  mliii- 
fmiyjrllck^fVlMi  Migea,  mU  WeUirebeii  bedeckten  HUgjik  nmcban  dar  Mo- 
lal  nnd  4emt  FJUeMhea  Bbedanaa  am.  fimter  dem  Palatmm,  der  eine  vüb 
VarmomXolen  getragene  Halle  (aula)  hatte,  i4and  auf  dem  sietlaveD  Berg 
rand  (des  Rhodanus?)  ein  Thurm  mit  der  Capelle  und  balUstenbewehrter 
Plattform.  Von  der  Höhe  dea  Berges  liefen  zu  bdklen  Seiten  der  Mosel- 
front Mauern  zum  i  lu»ä  hiaab,  um  dort  »  lue  Suidt  oder  einen  zur  Krbauung 
einer  solchen  b^tiramten  Raum  mit  3u  ihlirmen  (?)  oinzuschliesaen.  Dass 
dieser  bi-  auf  die  letzte  Spur  versohw-undenc  Prachtbau  iiirht  ganz  ein  Phan- 
tasiegemUlde  des  V  enantiuss  i'  oi  tunatua  -war,  wird  ausser  einer  anderen  Stelle, 
waiio  er  den  Nicetius  als  den  Wiederhersteller  der  trierischen  Cathedrale 
(senior  domits),  sowie  der  dortigen  Kirchen  überhaupt  preisst,  besondeia 
durch  einen  Brief  des  Biacho£s  Eofus  von  Octodurum  (Martignj  im 
Wallis)  vmi  b4B  bewiesen,  nakher  Nieetios  itaiieoiaobe  Bauhandwsrkgr" (mr- 
tites.  da  partflftus  ItaUaa)  ansandie.  Früber  anefam  man  den  Ort,  <pa  diaae 
Bmeg  yrtMiden,  auf  dem  Biaebafttam  bei  GMan,  dessen  EMstahung  im 
.lA.- Jaludraadert  abor  bekennt  ist  nnd  dessen  enge  und  einsame  FeheDlage 
der  Ortsbeeebr^buug  widerspricht  Jeiat  deuten  all»  Sporen  aof  das  bll- 
gelige  Vorgebirga-  etwas  natalialb  Nennmgan  swiseben  Meael  msd  Drohn- 
fluas  (bei  AusoniuB  Drahonas,  urkundlich  802  Tröganu«,  was  s^r  an  Rho- 
danus  anklingt),  wo  iiocii  der  Fluniamo  ialz  (ilaiz)  und  die  Firiunerung 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


sn  das  ^ttsgegangen^.  Dorf  M^elingen  erhalten  ist,  dessdn  Nltiit«  in 

delt  AlMlintiiMbttelieni;  idii«r  BteU^  ikr  Aainmiw  «ktepMclt«M,  fiir 
Beste  dee  GasteUe  des  GooBtentiik  „cii^  Obn^iifini  inOyiU^  jgehdiitti  1^ 
iääf  Mt  MJdttto  ^  deü  liilHnkak  od^  n^h  hün^  beidenr  äAoh^nMb  ge- 
dient haben  kSaneD.  Ih  JEtÜnifl  findbi  tieh  Aock  Stolenbrndiitttekii^  * 

(Daslmr^,  Neoerburg?)  flüchtete  sieb  beim  "^mAtMwuMAl  899  'tttf'Bd- 
tttlkerang.  Die  Fc«t«  wuhie  übet  vön  den  NormamMi  erttUhnt  Md  die 
Flüchtigen  niederircmai  ht.  •  ■     '  1 

BuRGBuoHL,  liruie  am  Laacherdee  (Kr.  Mayen).  Edeiherrensila  ».  1093 
g«Dz  tnodernisirt.  ....  .  .•. 

Burgsolms  s.  Solms.  •  ' 

BuRSCHETO  hf'i  Diekirch  ( L^(Temhtirg),  iG^elberreiMitz  s.  1122.  Die  gross- 
arUgeu  Ituinen  sincl  nr^jrrpn  Ursprungs. 

CLAUäTESM;  Intra  oniKitum  castH  quod  Ülanstrufn  dicitur  in  Trier, 
dem  PrapBte  Adelbefty  gehörig,  «Kb«iit«»  fimbischof  fibotbard  toq  Triet^  dua 
OHrteriRuii  8^  ÜMthiaiö  1061. 

Gleebebg  bei  Wetzlar  (Orossh.  Hessen),  Gnfensiti  e.  1121^)  mit,  wi 
i^2Q  i^B  fi«ritEO  der  Ueiv^n  v.  la^nbAr^. 

Quam  9ä»t  QtiäBYAtXy  Clara valii«  i.  d.  Ardennen  (Nord^Luotembm'ff)^ 
Qninrim  Qeiillt^' 13061  den  Qui^     ViätidMii  die  aiifr  den  Vi 

OlerVMT  Am  gtttoiB  ribd  «md  das  GmitnkMk  roia  Trier  s«  hatueä  trageni 

Oovi*!^  G«l«aid,  OobniiM^  Ot»vWii*  k  d^  floeel  fJ&^  (Mft>ar> .  2«*^ 
Bw^^  Die  ob*re  oder  AlMdbo^g  lidt  Mi  alteiv  Tbmt  «iid/dfir  iidi  An^ 
ftüg^  dw  18.  Jafaklii  «ebnita  MtttfanMpdtt,  io^  die  «atel«  od«^ 
neue  Bdta|^  #dlidier  hMtve  tob  dein  H«mi  'Ovma -Getlnäb  ▼«f-ÜNbbwg 
gegen  Bbde*  dei  19^  «bteh.  effanit  ^cnrdjBB  war,  -  «ibg  >dioMr  .1195.  dmd  En- 
biiibof  Jbbami' TOB  Xriir  «o  Lektai  »qC;   -  M 

OooBBi  m  4  ll60cl  ("JS^.  Obdy»;;  duelionn  oMthmi  lO&l,  Cbcbeih« 
easteUom  1144  gehOhe  dbtk  enöbiachen  Pfiüxgreftal  am  Rfaeib,  urid  sdienktö 
die  Burg  Ezzo's  Tochter  liicheza  Königin  von  Polen  1051  ihrem  Neffen 
dem  Pfalzgrafcn  HciüricL,  der  daselbst  Hol  hielt  und  im  Walirisinno  seine 
Gemahlin  Mathilde  erschlug.  Dem  Pfalzgrafcn  Ileiinaim  v.  Sicilihik  nahm 
Kg- Conrad  ill.  1151  die  Burg  ab,  und  blieb  sie  durch  Keiehsniinistcrialcn 
besetzt  l>-  im  Ftelclio  zum  Ende  des  XIII.  Jahrh.  Die  sohr  gro?sf  nnd 
feete  Burg  bat  einen  tebr  alten  äeeidgeB  UAapttharm ,  ^er  später  ecböiit 
worden  ist.  >-   ■      »■.•     .•..».■'  i  i     •       '  \.n  •■»j«'».! 


Digitized  by  Google 


Dalbbbo,  Daiburch  a.  d.  NaLe  (Kr.  Kreuxii0okj,  Das  Castrum  Dal- 
burch  erbaute  um  1180  Godebold  Herr  Weyerbaoh  (.^irobadb^  imdrdhrt 
•ein.£okcl  Johann  1235  «aent  davon  den  Kamen  mfm.Morm.  ^  Df/^teaef^ 
Die  isfoeßb  Botne  gehört  grMentbeiUi  aptttecea  Bauten  «n. 

.  IX^üNy  DoiUy  Dune  L  d.  Eiiel  ^iir.  Z^inm;.  Dynwienwte  «.1076.  Nor 
jiodi  ein  Thnrmetempf  mit  Biniimeuer. 

DjDUf  oder  Disnuv  a.  d.  Lahn  bei  Lunzig  (Ein,  NoßfvuJ,  gehfirte 
1190  den  Grafen     Diete.  Moderniairt  aook. erhalten. 

DisTz,  Didiflse  a.  d.  Lahn  (Merz.  Noum)»  Gnfenaits  a»  3<079.  In 
modernisirter  Form  noch  erhalten. 

Dill  a.  d.  II uad^^ruckeii  [Kr.  öitmHcnij.  iü^delherrcosiiz  a.  11Ü7,  im 
13.  Jaiirh.  bei  den  Grafen  v.  Spanheim. 

DuDEUxiM*  i.  d.  Eifol  (Kr.  Wittlich),  EdeiherreoaitJ! .  8.  1052.  Alter 
Thurm  erhalten.  Im  Jahre  1200  waren  zwei  Burgen  daaeU)gt|  welobe  4m 
Grafen     Vianden  von  Trier  zu  Lehen  trugen.  ,    .  . 

DuimniAilioiK  (LmmimrgJ.    Dynaatensit«  a.  1135. 

Eebjsnbüro,  Urenberg  a.  d.  Mosel  (Kr.  St.  OoarJ.  Das  Caatram  Eremr 
hetch  wurde  1X61  Ton  flrebieehoC.HiUin  ven  Trier  dem  Pfiiligra&n  Conrad 
r.  Behenatanfen  au  Lehen  gegeben.  Ab  pfUibeher  VaiaU  bwam.  ee  4^ 
1189  ein  Edelgeaohlecht  E.  Die  jeteige  groiaartige  Mn«  iafc  neaoMo 
Oxsprange. 

EBB»iBBaiT8TsxN,  Erembrecht^teu^  SqBnbreilMflin»  ErenbieMitfl^  fii- 
renbrechtestein  ist  aof  den  Rvinen  .einea  rOeHachen  Waehtp<)eteniv  wabMthein- 

lich  um  iUOO,  von  dem  1019  urkundlich  erwähnten  Grafen  Erembert  er- 
baut und  nach  seinem  Namen  benannt.  Ihm  folgten  Edolherren  1129  —  1190, 
Die  Burg  kam  gegen  die  Mitte  des  12.  Jahrh.  in  die  liuade  der  Erzbischöle 
von  Trier,  welche,  namentlich  Hillin  1152 — 1169,  sie  durch  einen  5eckigen 
Hanptthurm  und  in  die  Feigen  gehaueno  Werke  verstärkten  and  au  ihrem 
Yornehmsten  Waffenplate  erhoben.  Von  der  alten  Feste  ist  nicfati  mehr  übrig» 

Eltz  a.  d.  Moeel  (Kr.  Mmfm)^  £Htz  eines  1157  vorkommenden,  nodi 
blühenden  nnd  ananahmsweise  auch  noeh  das  Stammhaus  beaüaenden  Qo^ 
aehLeehta.  Die  noch  erhaltene  Bnrg.alamml  .in  den  HaupttbeUen  ana  dem 
15.  oad  1/6L  Jahrh.,  et  ärt  abor  aoeh  ein  XUens  Boighasa  in  romaniaehem 
SlUe  TOKhandea.  ... 

EaoK  A.  n.  sAut,  Aashe,  Haacli»  Eaehe,  ajrtttfar  Udeneacii  bei^fieiklerii 
(Sr.  WittUehJ.  Die  Burg  war  aeit  UÖ7  der  Sil«  daa  taieriachen  MiniatcrinL* 
and  Erbcämmereigeaehlechti  gleichen  Namens»  Weitläufige  Ruinen. 

Esch  a.  d.  sauer,  Asche,  Hasch,  Elsch,  Aixe,  jetzt  K^ch  im  Loch  ge- 
nannt bei  Wiltz  (Luxemburg).  Die  bib  auf  zwei  Tiiuime  xuuürtc  Burg  ge- 
hörte aeit  1086  einem  Grafen-  und  Djuaatengeachiechte.  ^.i 


Üigiiizeü  by  <jüOgIe 


FxLBiMSvsiN  ▲..  B^ODB,  'FaleunslaiDy  Faloonk  petr8|- bei^T^Janden  (Kr, 
Bidinurff),  DyiiMteiuiite  8.  1176.   Hoher  alter  Thorxn. 

Fmls,  3a^  bei  fichtermmh  (LwxfemlnirgJ,  Djnastensil«  «.  1190.  Graeee 
milerische  Ruine.  •  ' 

WmooBÄoaj  YiscbebMh  bei  Feli  flmeomfmt^),  Bdelberrensits  e.  1113. 
Die  Birg- .ist  liuA  erhwMeik 

FteitBK,  Vftrno  bei  Sdiwoich  (Ldkr,  Trier),  falls  das  Castram  Vürc,  das 
gegen  1200  trierUches  Leb^  wurde,  wirklich  Führen  und  uicht  etwa  Oa- 
rcü  ist?        '  ! 

Freüsbübo,  Frossdobrat,  Froisbrot,  Vroinzberch,  FroisLiecht  a.  d,  Sic^^^ 
(Kr.  Alttnkirchen)  kam  nach  dem  Aiissterbeu  der  Edelhcrrcü  und  Grafen 
gleichen  Namens,  die  zwischen  llbl  — 1190  erscheinen,  an  die  Grafen  von 
Sajs,  toa  denen  die  noch  erhaltene  Barg  amgebaut  und  erweitert  wurde. 

Gablakden,  GerJant.  Dieße  1140  vom  Erzbischof  Albero  von  Trier 
dem  Ghrafen  Heinrich  v.  Luxembuig  abgenommene  Burg,  -welche  1200  teie- 
BMhei  Leben  dea  Grafen  Friedrich  Yianden  w«r>  iet  so  ginalich  ver- 
idiolIeD,  daea  niebt  einmal  ihre  Lage  ermittelt  ist  ßeiSMneeken  i.  d:  Eifdf), 

ÜBBOLmm  i.  -d;>Biiyy  Gerhardestein,  Oeratstein  a.  d.  KM  (Kr.  Daun). 
Dioe  apUer  aehr  vvrgräflserte  Binrg  erbaute  Im  12.  Jahrb.  ein  €^hard 
Harr  v.  Blankenheim^  und  blieb  aie'  bei  deeaen  Kaehkommea  bta  in  die  nKeh« 
rtea  Perioden.  '  ' 

Gi  KiitKUG,  Glichberga,  Gh'zberg,  Cliberch,  ülybcrg  d.  h.  die  glänzende, 
glitzernde  Burg,  bei  Giessen  (Kr.  W^tdarJ.  Grafensitz  a,  1U57,  1103  von 
K.  Heinrieh  IV.  bolag  tr  und  ^ciri^w  las  Ende  des  12,  Jahrh.  im  Besitze 
dor  Herren  v,  Merenberg.  L>ie  scitönen  iiaincn  zeigen  oincn  sehr  alten  run- 
(ien  Thurm  in  Basaltmauerwerk, 

Gbekzau,  Grcnsowe  wurde  gegen  1210  von  Heiniieh  Herrn  laea- 
botg  erbaut    Dreieckiger  Hauptthurm. 

GBoainNi,  Grimberoh' im  Hoehwald  (Ldkr,  Trier)  wurde  als  trieriaofae 
Lndesborg  um  1190  von  Enibiachof  Johann  von  Trier  erbaut. 

GumiffSLS,  wBprttnglieh  caatmm  Cuba,  Über  Otmh  am  Rhein  (Heri. 
Natsau)  acheint  auerat  den  -wetteramBdien  Giatfen  Nuringen  gehört  und 
«Kl  dieeen  an  dw  Edelherren  t.  .Miaaenbeiig  gekommen  wa  aein,  welche 
Barg  und  Ort  Caub  bis  ins  18.  Jahrb.  besassen.  Daa  iSehleaa  hat  ein 
■ODianiscbeg  Pallas  im  Stile  der  Mitto  dea  12.  JaM>.  mit  alMrksm  viaiv 
ttdttcm  Tburmo. 

Haciienfels.  Lage  unbekannt  an  dci  isahe.  Ldelherrcnsiu  LUTö — I 

Haoen.  Indago  f irnsicher  ob  das  Dorf  Ilaag  bei  HunoUteiii  Kr.  liern- 

OdUel  oder  der  Weiher  Haim  bei  .^foffen  Kr,  Saarlonü ).  Edellierrensitü  seit  1 1 58. 

Haiqbb,  Hegere  im  Weatorwaid  bei  Dillenburg  {Jler»i  Ncmm)»  Dy* 

k* 


Digitizea  by  i^üOgle 


cxvi 


nastensitz  s.  1158«.  Die  Bmg  der  Südseite  dos  Fleckens  ist  gäiuUch 
Terschwunden. 

Hamm  a.  d.  Prüm  (Kr.  Früm).  Edelherrensitz  s.  1052  oad  Lehea  der 
Grafen      ViandeD.   Die  Burg  mit  Capelle  besteht  nooh. 

JBUmmbbstxin,  Hamerstom  a.  BJbeis  (Kr^  Nmmiid),  Dm  Gaftnim  Ha- 
meratem,  Sita  des  Engetagangrafen  Otto,  belagpvte  und  iiakBi  durck  Hm»^ 

K.  Heinrich  II.  im  Winter  von  lOSOßX.  Sdtdem  Beichakug^  wurde 
819  von  K.  HciDrich  XV.  1071  befestigt  und  diente  den  Eaiaer  mm  Sdntae^ 
als  derselbe  1105  mit  den  Beidukleinodien  dorthin  tot  eeinem  Sohne  flak. 
Ein  Burggvafengeachlecht  y.  H.  verwaltete  die  Borg  «rknndlieh  eek  IIIS. 
Die  gewaltigen  Quadermauerreste  der  Bingmauer  aeigon  gana  römische 
Struktur. 

HüiLiGKREuz,  Siliiofa  crux  dicht  bei  Trier.  Eine  dortige  Burg  des  lu- 
xcmbiirgiscbeii  Adalbero  Propats  vou  S.  jl'iiuün  nahm  durch  Löst  und  aer- 
at^rto  Jbirzbischof  Poppo  1016. 

Heinzenbsbo,  Ucmmezeberg  a.  d.  Nahe  (Kr,  KremnachJ,,  UdelhexreB- 
ätz  s.  1152.   Gana  verschwanden. 

Helfenstetv  unter  Bhrcnbrcitstciu  (Coblenz  gegenüber),  XMo  Borg  aoU 
von  fimbischof  UiUio  anr  HUlfo  von  fihienbreititeitt  erbaut  mü»».  eine  B<»> 
hanptosg,  der  das  Vorkommen  des  datavf  aogesesBenen  trierisebon  Miaisieriar 
lengeeehlechtB  H.  sehen  unter  Erabischol  Älbero  11S7  widfln|irklit  Dtta 
Fort  Helfenstein  steht  genau  an  der  Stelle  der  aUen  Bw^ 

HoBBiiaTBOf  bei  Iiaogenaeh.iwJbaeh  (Hm>  Noaaa»)*  Die  Bhifg  ist  toii 
Diether  I.  Grafen  t.  KataeneDenbogen,  der  sich  1190-  wHohenetein  nennl^ 
erbüut,  doch  die  gegenwärtige  schöne  Ruine  jüngeren  Ureprungs. 

Holfels  bei  Mersch  (Luxemburg).  Djuastensitz  s.  1194.  Die  impo- 
sante Jiurg  ht  noch  erhalten,  aber  ausser  d^  Thurme  und  dinigen  roma> 
nischen  Bautheilen  iii(>ilcriii.sirt. 

ÜUJfBXCu.  In  ilumbacensis  castelü  suburbio  (ilem  hexttigen  Montabaur 
Herz,  Nassau)  hatte  Herzog  Hermann  (des  lahngauischeu  Geschlechts  926 
f  94d)  eine  Kirche  von  Holz  erbaut,  die  Knbieohof  Bothflct  von  Trier 
weihte.  Der  Ort  Juun  im  12.  Jahrb.  an  Trier. 

HuvoMmH»  Hnnoldestetn,  Huaoldi  petm  a.  d.  Hochwald  (Kr,  Bem> 
MMteQ.  Die  Borg  gehörte  1197  den  Grafen  von  Büeioaatel^  deve»  yi%le 
unl  Veaallen  die  von  Hnnohteiii.  waren»  die  sucst  1192  Tukottnee..  Die 
Burg  ist  bis  auf  wenige  Reste  abgebrochen« 

iMSivroen,  Imndawilre  a..  d.  Alsena  (&a^.  BkeinpfaU).  fidellierreii- 
Site  a.  1112. 

Isenbürg  a.  Rhein  (Kr.  Neuwied).  Dynasten-  und  Graiensitz  s.  lüöö. 
Die  nmfaiigreiche  iiume  hat  aeiir  alte  Bauthoile« 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


ILiaua^  KuBWf  Otvebe,  Kilre  (Lmnn^),  DynaitensitB  s.  i096. 
KAnaMnunraMM  oder  Aup-K.  b<i  Niattttan  (ITm  Nattaa),  Gro- 
tentz  8.  1102.    Schwache  Reete. 

Ki  MPKMCH  i.  d.  Eifei  (ÄV.  Adenau).  Dynastensitz  s.  1093.  ünbedeu* 
tende  Ruinen. 

Kk&psn,  Carpena,  Kirpona  i.  d,  Eifel  (Ar.  Davn).  Djnastcnsitz  seit 
1136  (7).  im  Mandcrsehcidisciien  Hause  8.  1212.  Hober  Tiereckter  Thurm 
and  viele  alte  Maaerreste. 

KiLLBimo  a.  d.  Kill  {Kr.  Bidhvrg).  Das  Kilburg  caatrnm  iiin  800  ist 
nicht  die  etit  im  18.  Jahrh.  aafgeCiihrfe  Borg,  sondem  dai  iehon  darch 
iwM  hob»  Lage  feste  Stidtehen  teibat 

KnsiJMii  Ohflrb«rey  Kw^iwfjt  üb«  Kirn  a.  Kthe  (JSr.  J&MmeMA). 
Did  Bvg,  "woKdie  wabnoheniUch  mit  der  Ton  den  Edeln  Kortpold,  Franeo 
und  Himipert  926  (a.  oben)  erbauten  dieselbe  Ist,  kommt  vrknndfioh  stient 
ib  8üi  einer  wildgräiHcsben  Linie  1140  tot.  Alte  Grondmanem. 

KoppntsTiiK  anf  d^  höchsten  Koppe  des  Sooowalds  {Kr.  Sifimem). 
Ist  vielleiciit  mit  dcia  Palati  um  Kulfinstein  79U  oder  Kopsistanium  {wofür 
man  bu^Ufr  Kostheim  hei  Mainz  hielt)  identisch?  Die  Burg*  mit  einer  Avelt- 
läafip-en  Vorburg  hat  einen  5ecktcn  Thurm  von  nicht  allzu  hohem  Alter« 
6ic  gehörte  gegen  1200  der  Abtei  Sponheim. 

I44CH,  liM^s,  von  seiner  Lage  am  Laachersce  (Ar.  Mayen),  Die  Buig 
des  Pialzgrafen  Heinri^,  Gründen  von  Laach  1093,  zerstörte  Pfalzgraf  Si^ 
fried  1112.  Sparen  eieht  min  noeh  woi  der  Südoelseite  des  Sees  auf  dem 
Vsnpruag  Altebug. 

LaMMnov  e.  d.  Abr  {Kr,  AkfweSUr)  wurde  im  Herbete  1206  von  Kg. 
Fliaipii  T.  HebeostraliB  in  der  FeMe  mit  dem  Wellen  Otto  IV.  und  sei^ 
Mm  Atttenger  EnbiMliof  Brune  Ton  C81n  gegründet  und  von  seinem  Geg* 
eer  Otto,  der  Lanlskron  gleieh  nMliber  eroberte,  vdlendet.  Im  September 
1214  nahm  Kg.  Friedridi  IL  die  Borg  ein  «od  ritumte  das  Gestrom  und  Pa- 
lstiinn L.  dem  Gerichwin  oder  Gerhard  v.  Sinzig  aus  dem  dortigen  Reichs- 
ninisterialentreschlechtc  ein ,  dessen  Nachkünimen  seitdem  den  Titel  Burg- 
grafen V.  Landskron  führen.    Nur  Ringmauerreste  erhalten. 

Lalrknbukg  ,  Lurcnhirrch  a.  d.  Lahn  iJlers.  Nat<mu).  Grafensitz  seit 
1093.    Hohe  vicrecktc  Warte  in  vortreffliciier  Struktur. 

LanBroao  a.  d.  lahn  {Herz.  Naaea»)*  Auf  dem  Felsen,  worauf  jetzt  der 
Dom  und  die  Stiftsgebäude  sich  erheben ,  stand  941  das  Castrum  Lintbure 
Beben  dsr  von  Conrad  Kunboid  910  gestifteten  älteren  Kirche.  Die  Buig 
ging  eirtwider  direkt  von  den  Ishnganisehen  Gmlsn  oder  duxob  die  QttStm 
Anstei»  «1  ^  fienen  t.  Innbuig  Ober,  vrdehe  dort  im  18.  ^ebrb. 
l^M^  eigens  Synielie  gvQndeten* 


Digiiizeü  by  <jüOgle 


oxym 


JjtJXBMBüBO  (Qros^ei^»  iMOBewJbvrff).  D«8  Oasttlliiin  LntiliiilHnlkntj  Ln- 
ceLenbn»  d,  b.  die  kleine  Bui^  erbaute  Graf  Siegfried -deiienbDaiicben 
Gescbleebts  963  auf  tob  der  trierischen  Abtei*  S.  .llaadiiAln  einipetaBselileiD 
Boden.  Die  Feste,  der  ente  Anfimg  der  starken  Baidesfestung  Lraenaburg, 
stand  anf  dem  gegen  die  Aisig  vorspringenden  Felsen  genannt  ^der-  Beek* 
TW  der  oberen  Stadt,  die  aus  der  Vorbur^c  orvrachseii  ist.  Gottfried  von 
Verdun  Herzog  von  Kiedcrluüiiiugcii  zcrstiirtc  die  Bur^  984.  Sie  inuj-s  aber 
sogleich  ^vicderbergcstellt  wurden  seiiij  da  sie  als  liesidenz  der  luxemburgi- 
schen Dynastie  bis  1542  bestand ,  in  welchem  Jahre  K.  Carl  V.  das  alte 
Schloss  abbrechen  Hess,  um  den  Felsen  in  neuerer  Weifäc  eu  befestigen. 

Malbeko,  Madelberc,  Maleberg,  Mailberg  i.  d.  Kifel  bei  KiMbnrg  (Kr. 
Bidburg),  Das  ältere  ruinirtc  Schloss  war  Dynasteosita  seit  1010  und  ge- 
hörte bis  zum  13.  Jahrb.  den  verschiedenen  Stämmen  Malberg  aas  dem- 
Slteren  Hause,  den  t.  Burgenaheim  «od  ^  Are. 

Mameb,  Ifambra,  Mameren  bei  Itasoembni^  (ZiuMmMi*^.  Dynaatetasäk 
s.  1166.  Die  Burg  stand  auf  dem  Sofalossb^rg  (toflich  vom  .Dorfe. 

Mahdemohiid  a.  d.  Lieser  (Er,  Witäiek)»  Der  Name,  komnst  dehMl 
973  vor.  Die  obere  Bui^  aiif  dem  rechten  Lieseraftr  ist  die  lütenk'  Si» 
hielt  bereits  1092  eine  Belagerung  K.  HelrtTlchs  IV,  in  dessen  Fehde  mit 
Gerhard  Grafen  v.  Jülich  aus.  Dynustensitz  seit  1133,  scheint  sie  von  Lu» 
xomburg  lehenrülirig  gewesen  zu  ficin,  denn  1140  nahm  sie  Erzl)ischof  AI- 
bero  von  Trier  dem  Grafen  Heinrich  von  Namür  und  I^uxomlnjig  ab  und 
behielt  sie  für  das  Emitift.  Erzb.  liillin  bef^tigte  sie  ^^egen  1155  mit  dem 
noch  vorhandenen  hohen,  viereckten  Thurme.  Die  untere  Burg  a  d.  linken 
Ufer  verblieb  als  AUod  (nur  die  Vorburg  d.  h.  Nieder- Manderscheid  war 
loxemborgisches  Lehen)  dem  Geschlechte  von  Mauderscbeid.  Sie  1  wird:  1201 
die  kleinere  genannt^  ist  aber  im  Latife  der  Zeiten  bedeutender  als  die  'obere 
geworden.  Auch  sie  hat  einen  alten  heben,  viereckten  Thnürn*  . 

S.  Mazuin  bei  Trier.  Das  Castellum  S.  Maximmi  1034.  ist  die  mit 
Hauern  befestigte  Abtei  gleiohen  Nameue* 

MmsENBüBU  bei  Fils  (Ltuoemiurg),  Dynastensita.s.  1176.  Das  Sofaloes- 
ist  erhalten«  aber  moderoisirt. 

MxBBNBBBo  bei  Weilburg  (Herz,  Nassau).  D^nasteusits  s^  1129.  Giroese 
Ruine  mit  hohem  altciu  Thurmo.  "  .         '  : 

Merxheim,  Merkedesheim  a.  d.  Nahe  (Hmen-  Homburg),  Edelherren- 
sitz  B.  1U75.    Neuerer  Thurm. 

^^loLsiiEßi*,  Mollesbcrch,  Molvcsbcrg  bei  Hadamar  {^Jhrs.  Nasmu)  Dy- 
naetensitz  s.  1082.    Die  Burg  ist  1760  abgerissen  und  neu  erbaut  worden. 

MoirrCLAiR,  Möns  clarus,  Moncler,  Monclcir  a.  d.  Saar  (Kr,  Mermg), 
wurde  um  1180  mit  Erlaubniss  des  £rabi8cbe£i  Araoid  -^nrXriev.iViiiir  de»*t 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


CXIX 


■en  Tetter  Azntilph  Walecoitft,  trieritdieDi  Vogt  zu  Ifenig,  an  d«r  Stelle 
der  1016  '"Von  Ercbiscliof  Po]»po  geretKrteia  Burg  ScbiTe  erbant  Der  En- 
bnekof  AnoM  bebie!f  ttieb  eine  Hofrmtte  mr  Erbemnig  eines  Heines  and 
eber  O^prile,  so  'wie  *di^  Frabeit  der  Sa«r  von  jeglicbem  Zolle  Tür,  Yer- 
biltzuise,  die  unter  dem  Hinentritte  des  Miteigenthams,  das  Lothringen  an 
der  Burg  und  dem 'Berge  behau ptete^  später  grosse  Streitigketten  nnd  die 
2«nt6rang  de^  Batg  btelMinibrteo.  Die  Barg  lag  westHch  -von  der  jetd- 
gen  jüngeren  Bufg  anf  der  Tordenten  Spftse  des  Berges  Uber  der  Saar, 
fiin  rotlianieches  Tbor  wurde  dort  vor  einigen  Jahren  aosgegraben. 

Nantersbübg,  Nantirshurch .  Nentorsbiirc  a.  d.  üeas  (  jetzt  Entershurg 
hei  Hontheim  Kr.  Witdich).  Diesp  den  Rcichsniinisterialen  gleichen  JSamens 
gehörige  Burg  «erstörte  Erzbischof  Poppo  •in  der  luxeniburgisrhcn  Fehde 
1136.  Die  p;pnau  untersuchten  Ruinen  h'esson  keinen  Zweifel,  dass  die  auf 
3  ?ich  gogenseit:^'  überhöhenden  Terrassen  eines  schmalen  Gebirgsgrats  er- 
baute Burg  h(ikernc  Gebäude  auf  Mauersohlen,  mit  Stroh  oder  Ginster  ge-^ 
deckt,  keinen  Thurm  and  nur  einen  Graben  gegen  den  Angri£bpnnkt  vom 
Gebirgssattel  hatte,  während  die  drd  anderei^  Seiten  durch  die  Uess  und 
die  steil  abblenden  Felsen  vertbeidigt  wurden. 

Nassaü,  Nassoue.  Die  Borg,  welebe  dem  Stttdteben  gleidien  Namene 
aof  dem'liokoi  Lähnofer  {Bem.  Nauau)  |;egeaüberKegt,  iat  ton  den  Yor- 
frbren  der'Oebrttder  Bapert  nnd  Arnold  y.'  Laaienbniig  aof  imprllngfidi 
dem  Donutifie  Worms '  gehi^rigem  Boden  um  1100  erbaat  "«rorden.  K* 
Lotbar  sprach  den-  Besite  diesem  Stifte  ohne  dass  die  Grafen  ans  d^ 
Borg  "mchen.  Birsbischof  fliHin  ton  Tnee  taascfat»  das  Gsstrom  Nassoue 
1158  mit  dem  anliegenden  Hofe  (Berg-Naisaa)  ton  Worms  ein  (I.  S.  065) 
nnd  belehnte'  damit,  am  dem  Streite  ein  En^e  an  maehen,  in  demselben 
Jahre  die  OiSfiet  Bieatrfx  and  die  Erben  der  Grafen  Rupert  nnd  Arnold 
Laorenborg'  (t.  8.  671),  welche  nunmehr  den  Namen  der  Grato  t.  Nassau/ 
annahmen.  Die  Ruine  mit  dem  alten,  hohen  Tburine  ist  seit  dem  Theilungs- 
vertrage  von  1255  noch  gemeinschaftlicher  Besitz  der  beiden  nasaauischen 
Haoptlinien  Nassau  und  Holland  (Oranien). 

Neuerbtthg,  novum  Castrum  bei  Wittlich  (Kr.  Wdtlich).  Die  Barg 
wurde  ron  Erzbischof  Albero  von  Trier  nach  1140  auf  dem  Merouriusbcrg 
(Wodansberg) ,  einem  aus  der  Fläche  aufsteigenden  Kegel  erbaut,  worauf 
vielleicht  schon  die  von  Erzbischof  Meginher  zerstörte  Feste  Bnmagen  (Bom- 
bogen Hegt  am  Fusse  der  Nenerburg)  gestanden  hatte^  nnd  ton  seinem  Nach- 
folger Hillin  tollendet.    Sie  blieb  trierische  Landesburg. 

Nbomagen,  Nooiacum  752,  Numago  1048,  das  römische  Novioroagus, 
vomagnm  „diti  castra  incljta  Constantini''  (Kr.  Bemcatld).  ZahlreiGbe 
Qaaider  iiiid  ikfo^  WM^  Tfanme  der  iHiteren  Böxg 


Digitized  by  Google 


xerbout,  crjpnem  ap  Ultere  röi^t^j^p^g  (^i^i^p  (y^s^idit  auch  »n  P»l- 
hjfii  clc3  Nioetit)«^).   Die  Oberburg  war  seit  ^tjc  E^^h^rren 

P^tfniiQf  w  4agfi^  rnon^cb»  «te  iin.1L3viralurK. 

g|9os|^^  (Ii)}  £p))iwkof  i^ltflo^  vm  T4q|  Hin  ISOIO       WeR^  Bnil^ 

gpvi»e^  fu  9«ifi,  4m  man  18^  fbriw. 

NiST£B,  Nistrk  a.  d.  Ni9ter  beioi  K|ostcr  ManeqsUtt  ffier».  J^aaatm), 

iutlt'lUciTüHsi^s  9.  HCös.    (Jraf  Heinrich  v.  Sayn  zerstqrtc  die  Festen  1211. 

NüRBüRQ,  Nurberg  i.  d.  Eitel  (  Ar,  Adenau).  X>ie8^  sehr  impoeaut  uad 
hpoh  gelegene  Burg  erbaute  auf  dc^  bereits  943  genannten  Berg  Nore  ua- 
»^YeifeIhaft  Graf  Ulrich  v.  Are  um  1160,  dcvsca  Enkel  Johann  die  Edel- 
^r^  Y0tn  Kurberg  begründete,  ^e.  ^osec  Uuine  in  gewaltigem  Ba^ai^ 
mi^u^iYfUr^  ntiil  n^4^  Wartq,  romanisch  ycrziertf^  Gewölben  ^^d  viel^i^ 
^^nm«|\,  igm^\m  Ton  einer  umf;^ngreichen  Vprbipipg,  gii«bft  ^  gq^BS 

^urg^y  die  i^lte  iui4  4ic^  neye^  xie\>ßt  ie^  ^  «Heo.  3>rg  ainei^ 

Kirche  ausgehöhlten  Felaen  »Loch*  uad  d^r  Vorburg  im  Thal  (dem  j^twh 
^^uu  Stüdtclien)  trugen  die  GebrüJc:  KbürJiard  und  Weruca:  v.  Stein  1197 
dem  Erzbischot  J  ojxapn  yoA  Xrl^  zfx  J^^e^ei^  |k,u^.    Qie  J^m^  ^H<'g 
ejne  schöne  Ruine, 

ÜLuaRügKj  Orcburg,  Holebricho  i.  d.  Elifol,  (Kr^  Ahmoei^^).  Dynasten- 
8^  10^4  CöliMftcl^  Leh^n  der  Qrfd'e«  y>  Wied  1190*  Uiesc  schöne 
l^^gelegene,  weithin  den  Rh/OA  l^fjt^^^B^cfre^^  ^org»  mit  4^o^  i^^^edk^ 
W«E^      W  fpätere^  Zeiten  erne^^ 

Oni»jm«  (jetzt  C^^AM«     4        i^.  Äw*|ify>.  «aa* 
Bchlechts  glfiicheii  NameuB  1167. 

Obj^  ancli  \f^m.  Die  1690,  iwti  tei,  ^/^l^^a  und  KMi»« 

90<^  «rh«ll|S9l«U  Fekqnlmrg  Lej^i?,  Fetu^y  qdvr.^li^cticilfley  (Kt.  2km- 

^telj.  Bits  ein«  trieviiebeA  Ifuiioterialg^ficl^lecUs     11^  -  - 

€t;j»en,  ürre,  ürcA  4.  d.  Q)^  (iCr-  PfW^  ^dqlhprre^vwt^.  U8JI.. 
Vergl.  Föhren. 

Pjai.zel,  Palatiolum  a.  d.  (Ldkr.  Trier).   Der  Ort  scheint  schon 

'm  römipchcn  oder  den  ältesten  fräiakiaehon  Zeiten  aus  einer  kleineu  Pft^fai 
eriB^fpl^Q^  m        ^.  ^  B<%^       mlfuii#oW.  v«irl«omnU  Al:> 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


«Wll634wallt««fii]^Piattm  i^        Die  j«taige  Pm«  iHiKiigiri 
Qmmpqni«..       Bqacg  l«f  wibmMqlicJ»  Qbir  49»  Oit«  Qw>t.  «i 
d.  Motel  (Ldkr,  Trier),  Enbiscbof  J^biam  Ten  OVifr  09Pil9ii«»  i4e  vm  110^ 

Grafen     Viand^,  als  cܫ  Verbiii4ung  sirii^em  dm  CHht*  qo^  Nie- 

dfrstitt  bedrohend.  •  •         '  ' 

B*ü;<aw>,  liulan«!  i.  d.  ArdooneD  (Kr.  Mabnedy).  EdelherrönsiU  a  1194, 
Rheixeck,  liinükke,  ^ynecke  a.  itheia  (Kr.  Ahrweiler),  Grafeiisitz  a. 
1126.  wurde  die  Burg  1151  von  Kg.  (lonrad  III.  zerstört,  lit>4  vom  Er»- 
biscliof  lieinaid  von  Cöin  aber  ia  Besitz  genommen  und  von  ihm  und  sei-t 
nm  Nachfolger  Philipp  wiederherg^tellt.  Eine  Urkunde  von  1300  sagt, 
4ta5  Philipp  V.  Heinsberg,  damals  Decbant,  auf  Befehl  des  I^rshischofs  BeU 
iMÜd,  der  n»it  iim  Emu»      eioer  BfiflMdUurt  »(mviHid,  4en  Berg  Bheisv 

sdi  in  Besito  swQwm,  m  ^  JBnutift»  w  dev        Clin  fiMmgiM 
CWbKiuto  <Uirt  «hfleobM»«»  iM  «vü  dem  B«rgb«vg«  nH  gcl^Mmm  Tkwc^ 
l^fle  («unk  lininm^o  «pno)  uSedcr  eoig^rioiiM  helM«  AI»  PhiMpi» 
Mwehqf  gpiw^eHi  M^.  «r  viKk      Kii««MNr  hergesMttt   Dü  «OH 
Uf p  ernolilel)9-QelHlli(le  mit  S^^dkiger  Thanncapelle  1^2  ah|^hf««li«i» 

letEtere  aber  beim  Neubao  in  den  alten  Formen  wiederhergestdlt. 
T^ereckte  "Warte  mit  Quadeimaucrwcik  rührt  sicher  von  der  iiltöst^ai  Burg  her. 

RHEi:>.(iKAFiNSTEiN ,  Ilingrebeatstej Ji  a.  d.  Nahe  (Kr.  Kreuznach), 
Geschlecht  vorn  Stein  (de  petra),  welches  seit  1194  den  rlieini.aiiflichen  Ti- 
tel führt,  kommt  zwar  schon  1015  urkundlich  vor,  da  eö  abe/  mit  hoher 
Walu^cheiniichkei^  ein  Zwoig  4f9i  4ieKrfn  yon  Ober^ein  ist,  8o  ist  dieliixi-^ 
stena  4««  BJiieii^afQnstcins ,  der  urkundlich  enl  im  13^  Msrh«  «rv^tthnt 
in  OQWBrer  Periö4e  ««cfa  sweifelhaft. 

▲void  ("^oMb  Dsporf.  Motdie)  <«iirde  1164  vom  Qnln  BflMcb  IV  I^' 
aae  BliillMun        vorpfMel,  »bor  Vm  yon.  Ql9l» 

BoMuaDOBF,  Bnmentenpli  bei  Sayn  (Kr,  OMm»),  DynifltMlHV  XW 
»1  in  eitt  Biterter  TirwiadcHl^ 

RoDOLramsOi,  Radoluisberch,  Rudolfisberg,  Roölmont  kann  nicht  fr«i| 
oberhalb  Trier  an  der  Mosel  oder  Saar  ««clegen  haben.    Dic^c  dem  Grafen 
lieinrich  v.  Luxemburg  gehörige  Buig  eroberte  und  zerstörte  Erzbischoi 
Ailcro  von  Trier  um  1^140,  uji4  v^pMiohtfijt«  aioh  djer  Grat  U47  «JÄe 
nie  wieder  aufzubauen. 

EiFMipp.  ^  d»  ^hm  iiamm)^  {XyneslenAiti  und  SlttOMuhaw  der 

jilBgco  Färsten  Wied  s.  1158.  Die  imposante  Burg  i^it  zsm  starken, 
^vmltio  WiHEtthltanien.  thiiliiiriiit  maAnaüutL  irt  nodb  im  FtiM>iimtMr^ 


Üigiiizeü  by  LiüOgle 


fitivttok^'  iMehev  tUMieiiim ,  fUMam,  "Aus.  Roii<7  loder'  Bontsy  bei 
Rodeinadieni^  (jfcM  <{er  ITetliir  Rödgen  firm»,  BepaH.  MotdU),'  Im  Ikisitee 
te' )tiX4ADbHrgi0di^  Albero;  Propste  von  S/Paulhl  feu  Trier  1096/  kernadi 

'  &AA'RBRüc«EN  a.  d.  Siutr  (Kr.  Saarbrücken).  K.  Heinrich  IV.  sclicnkte 
1065  das  Castellum  Snrcbrucca  dem  Bislhum  Metz.  Grafensit«  s.  1120.  K. 
Priediicli  1.  j^erstHrte  die  Burp  1168,  ßiV  wurde  aber  p^lcich  wioderherge- 
8t(  11t  lind  blieb  bei  dem  (Jrafenjreschlecht  als  metzischefi  Leliert  bis  zum  fol- 
genden ZcitrftUme.  Daa  moderne  Schloss  steht  an  der  Stelle  der  älteren 
Burg.  i  ■ 

SAA&rtcBG,  Sarborch  a.  d.  StkAV  {Kr.  Saarbü^g)  «nf  dem  Berge  Chnr. 
belün  iswiechen  der  Saar  und  Lenk  erbaut^  ^wtrrde  vom  Eri^ischof  Heinrich 
Tun'  IVittf  ^)  ckaim  ttfdenniaclien  Crifeü  Siegfried  (erstem  Oraftn  von 
Iimtembtt-g)  vää  seinem  iütesten  Sobne  Hdnrieh  •sinsweise  eingerlttinii,  fln> 
det- Kiek'  *kev  'noA  1066  im  BesilEe  -seiiM*  )6i%eif«n  Solmee  Adalbero,  des 
Plii>j)6ttri^b'8.  PauliB.  Naeh'  Ad«lbero*s  Todie  fiel  das  Gastnim  an  Trier  bii> 
rlleV  und  wurde,  spitter'  vergrSsserl  vnd  erwatert,  'die  festeste  trierisehe  Lan- 
desburg im  Oherslifte.  Die  gro88artig«n  Rninen  zeigen  eine  sehr  ftlte  runde 
Warte,  der  man  alJmahlig  andere  Formen  gab  (Viereck,  Fünfeck).   "  " 

'  'SAFKKXBuao,  Saifenbcrch  a.  d.  Ahr  (Kr.  Akrweüer).  Grafensitz  s.  1074. 
kam  <He  Boig  Tor  1176  an  die  Grafen  v.  Sayn.  Nur  noch  Grundmauern 
sichtbar.  ' 

'  •  dALMy  Alt-  oder  Nieder-Salm  i.  d.  Ardennen  bei  Stablo  (helg^  Proein» 
IkUila/ii^urg).   Grrafenritz  s.  1085.   Die  Äuinen  sind  neueren  ürsprnngs. 

•  '  Sayn,  Seioa  a.  d.  Sayn  (Kp»  GM*m).  GralensitB  s.  1139.  Die  Gra- 
fen Eberbard  und  Heinrieb  trogen  lltö  ihr  Castmm  Bejma  dem  Encstül 
fld'lidliMi  int  ■  Die:  «sbttae  Aabe  bat  eine  slarke  viereeltte  Warte  ond  viele 
jttt)^  0eblad4. :  < 

'  '  9dbiüiimmO|'-8chowenbDtg  a.  '4,  Lahn  (Bern  Ntutm)  gebSrte  1194' 
den  Herren  >i^/'iseilburg.  Das  jetzt  praohtv^Ii  ansgebaoto  Scblose  bat  irenig 
ylUH  TktüW:     1  •  '  ' 

ScrvA ,  SomvE  d.  h.  Schiff,  von  der  schiflffbrmigen  Gestalt  des  weit  in 
d!e  Saar  vürbpriugendcn  Bergrückens,  jetzt  Montclaib  (Kr.  Merztg).  Dai> 
Castrum  Schive  des  Propsts  von  S.  Paulin  Adalbero  von  Luxemburg  zer- 
stflrte  Frrbisebof  Poppo  u.  1016.  Im  Jahi*e  1180  bebaute  Arnulpb  v.  Wa- 
iecourt  mit  Erlaubniss  des  Erzbiscbois  Arnold  von  Trier  den  Burgberg  mit 
der  Feste  Montclair. 

"    gctr^.KtDiiiT  c}gentKt!b       QemjBoaaif  Sle;fda  i.  d.  Eifel  (Kr,  8ehle£dm), 
Dynsstensittt  -s.  1140. 
^  'SottiiiMimMi','  toidAoMb  aio  BiüMlbiliii  {Kr.  8  Aelleetev^ 


Üigiiizeü  by  <-3ÜOgIe 


Site  4«ie;JNpIi^^  ^mam  WiMgailiB  :Bi>1076.  ^OmtB^AHm'  tnil'tlMil 
Tharnie.  ,   •       .  i     ;  »•  - 

Goar)  wtr  1158  B«ioli9l>nfg  asa  im  Anüag  dm  Idi  Jalirh.  Aktt§tm  BMa) 
mmistepalensfitiivnfii^gehörig.  6ffoaii»<RdiDe  flkit'4  TbfinMil,  woM  der  ▼ioP' 
edcte  Thordrarm  jäm  sitoile  Sil. 

SohGiokr  a.  d.  mQit>0a;ecK£N,  Seoneehe  wudle  Tto  dem  BtiehiiDadsli^ 

riaien  Cuno  von  Boppard  auf  Reichsboden  {Kr.  8i.  Qoar)  im  Anfange  de» 
13.  Jalirh.  erbaut  (1222  nonnt  Uaesarius  v.  XVüm  die  Burg  em  Jiovum  oa- 
striim).    Starke  Mauerreete  nr^u  aosgebaut- 

SoHÖNFFXfl  hies»  urspiüii^iicli  Schindelremi,  Schindaica,  Schindek,  dann 
Scliiufeltz  utkI  Schönfels  bei  Mersch  ( LuxnnhurgJ.  DynMtensitz  seit  1182; 
Das  schöne  gothischc  TburmpaUaa  ist  am  dem  15,  J^iirii.,  die  iibiigea  Go- 
biMide  fiiad  ganz  modern. 

SoHWABXSNBBBO ,  Ligot  mons  im  Hoeh-wald  bei  Wadern  (Kr.  Merzig)i 
EdeUittieniito  .iiiul:irie.  ei  aobaiat  lothringpMh«  Leban  t.  'lld8.  :W«ii]ge 
Reste.  < 
-  SiflBBiPC^ify  jei^eiB  foBto0,.fbiafl.*8^tioiitaiii6i  M  MeMch  /Lmiw Juiy/ 
PynasfceQalJI^  9»  .119A.  .  Iak|>O0Mite  Bain««  •   i 

antteLuram  4.  Seer  (Kr;  Seorftw^)«  D«  OeelraiA  0icUiike|ili  lidinr 
1150  der  EigettÜlfliDflr  ii&d  trieriedie  MioistariAl  Johämi  r.  8.  toib  BnliiJ 
uM  HiUiii  tbn  Tner  «i  Leben  und  vnrde  1191  boftimiBt,  du»  idto  oMhi 
iiHie<  6.,  womnf  Ifabigi^  Gonmd  Yeiniiit  geleielet  and  4eMn.AiidiM|p' 
Ton  dem.  Grälen  «rj  SaeiMcben  er.<libenwiuAeii>  ier  den  frbien  Beate  iei 
Erzstift»  Trier  (als  Lebenalierm)  übergehen  solle.  Wenige  Spuren. 

Sjebsjberg,  Sigesporc  a.  d,  Saar  {Kr.  Saarlouis).  Dynastensitz  s.  1140. 
Um  1170  nahm  Ai'üold  Erzb.  von  Trier  dem  Friedrich  v.  Lothringen  Gra-»f 
fen  V.  Ritscli  die  Burg  "weg*,  und  sclieinen  sie  Kcitdom  die  Herzoge  von  Lo- 
thnngeii  a!>  trimpchos  Lehen  und  die  Edellif  n  (  n  v.  SiersbcrLr  als  lothrin- 
gisches Aftt  ilelic^n  besessen  zu  haben.  Von  der  F>urp  stebt  noch  cia  alter 
yierecktcr,  in  mcJireren  Stockwerken  absatzweise  sicii  verjüngender  Thurm. 

SiBK,  Bericom,  Sercha.  Birke  a.  d.  Mosei  {fram.  Deport.  Mosdle).  Die 
Burg  war  1036  im  Beaitase  dee  Luxemburgers  Adalbero,  Propsts  von  9. 
Paulin,  fiel  aber  nach  seinem  Tode  an  LothimgeDy' da  in  castello  Sirke  1067 
bereite  Herzog  Gerhard  datürt.  £delherren  8*  erscheinen  seit  ll52i.  Die 
Bug  ist  im  17.  Jehrhimd^  toü  -den-  FfttBoeeD- in  ein  Fort  omgeiMmdalt' 

<  Solas,  Seimew.  :Di6  ytei  'fetediwaiidene  Biny  Bttt^r^Dliw  (Mn  IFete-. 
£M»)'&trder'8tema«te  der  EdeUieaen'ind  Graten*  t.  Solms  e.  llfl^>i 
BpoxHiDf,  Spanbeim  a.  d.  Nalie        Kreuanaeh),  Grafonsite  a.  1075. 


Digitized  by  Google 


Um  tit^  QnadetthoM.  IM  einer  der  XiteBtea,  MM  irfitht  Atoste  Borg«- 
bta  am  Rheine  aod  kann  Ins  wa  den  Gerolingern  hinanfreteben. 

fitAHtn^  Stel^OKC^  SüMeck^  BMn  ttber  BtcbenMli  {Kr.  8t.  Ghary 
Ghliteite«^  Keeh  dem  Tode  de»  Grafen  Hcunami     Sialileck,  der 

dem  iahr»  1140  die  Pfikligralbiiwttrde  in  AnsprucAk  nahm,  ging  die 
Burg  mit  Bacharacb  1168  auf  die  Pfahgrafen  des  hoibttistairfbeheD,  1195 
de»  «ilfiaebeii  mid  lfi97  «af  die  des  whteisbaeiiMken  Hauses  über,  Tvelche 
Wdet  8.  il89  Tona  Knestift  Oötn  zu  Lehen  trugen.  Oie  jetnge  Ruiue  ist 
ein  Neubau  des»  13.  Jahrhundorts. 

kSi  AKKENBüRO,  Starkinbcrg  a.  d.  Moi«l  (Kr.  Zell)  wuiUe  gegen  1200 
vom  Grafen  ({einrieb  T.  8panfaeim  dem  Knbiscbol  Johann  von  THer  zn 
Itehen  auigetrogea. 

•  ^  firxiiKBEK«;  Sterrinbercli  a.  Rhein  fiber  Bornhofen  (Herz.  Nomou),  War 
eine  snm  Reiche  von  ßoppard  gehörige  ReichsfestOi  die  sefaon  1110  genannt 
wd.  Alte-vieraeftto  Waite  und  seneM  TiMile^ 

BukäMOM,  Staa '(ijMwdiftw^).  Djnastensits  s.  1000.  Dfo  Bnig' stand 
ntfrdlioh  am  Ort,  ist  aber  spurlos  verschwanden. 

^■evateQy  Stfimhurg  {Kr.  KMmmmh).  GralMte  1064  imd  66, 
war  die  Borg  sdion  1066  in  den  BkndsB  der  dentsdiea  Kaiser  vnd 
widrde  ItfiO'  von  Adalbert  Ersbisohof  ve«  Haia«  eerstSrt  Ckigen  Ende  des 
12.  Jthrh.  (wahrscheinlich  von  Pfalzgraf  Conrad  oder  Heinrich)  wieder- 
hergestellt, blieb  sie  von  nun  bei  der  Pfalz.  Die  grossartige  Ruine  i»t  znm 
grössteu  Theile  aus  späterer  Zeit,  hat  aber  einen  hohen  runden,  nach  Oben 
sieb  verjunt^eaden  Thurm  und  ein  romanibcbos  Palla»  älteren  Ursprungs. 

Tholey,  Teolegio,  Tanlegius,  Toleio  bei  St  Wendel  (Kr.  OUweUer} 
wirfd  schon  636  in  der  äkceten  Urkunde  unseres  AroUte  Gaatrum  genannt, 
mid  sobaiMl  damit  nicht  etwa  die  Borg  Schanenbnrg,  sondern  da«  Sttdtobe» 
bedbiehaet^-aft  sein,  daai  auf  iröimBchfin  Roinen  steht. 

TMv  THhis  a  d.  KqmI  (Kr.  CknAerny  Dar  Ort  geiriirte  den» 
ohim  Hrbei-wsttebeaan  Gisüro  Bertolf  TnUs  nnd  kam  von  ibm  «n  dea 
Qn4M  Otl^  <ivBbiWMcky  im  im  hiotBr»  #bese>  dbr  segea  WiÜeobeig  bei 
Treis  erbaitey  w«kAe  USI  tos  E.  Hmnadi' beUgert  and  tt^bott  ^nirde 
(k  606).  PfitTagraf  BarmAnB  Sliblaek,  weldiar  ne  dem  geaaanlso  Ollei 
entrissen.  cMid  mm  bef^tigt  hatte,  wurde  daraus  1160  dnrch  den  B^bwchof 
Aibero  voa  Trier  vertrieben.,  dem  Otto  v.  Rheineck,  bald  nachher  kinderlos 
verstorben,  djo  Feste  im  Sept.  1149  übcitragen  hatte.  Seitdem  war  sowohl 
die  obere  \\  iJdcnburg ,  wie  die  vielleicht  schon  vom  Pfalzgrafen  Hcrmnim 
gegrönckfec,  jedeufuDs  aber  v^on  Erzbi^chof  liilün  von  Trier  g-pgfrn  1160  mit 
dem  noeb  vorbandeneo  mveekten  Ihvrm  befimtigte  matox  £iirg  su  Trei» 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


cxxv 


idbit  w.  •  • 

Die  ObcriHn;^  ist  mr  Biwm»  ab«  'ib««nM«k  gvf  «AftHeft,  ihre 
UdBA  YorlkXltBMM,  dar  obdrige  viowM»  Tbaftn  «d*  4i»  «^«lAMkUg« 
Pallw  mit  flachem  Dache  geben,  da  die  JMMntngszeit  tfnibehett'  I'IOO  ttiid 
1120  fcBtatolrf,  ein  rattifflkiiM  luRdkiies  Bild  i«ner  Zeh. 

TüRANT,  orsprüngHch  Thurun  d.  h.  Xiikirnj  über  Alken  a.  d.  Mosel 
i^A'r.  ö'f.  Ooür)  Nvurdo  1190  vom  Pialzgrafen  Heinvicb  erbaut  und  194»  dem 
pfälzischen  iiause  durch  die  Erstbischöfe  von  Trier  uiiJ  Qitn  entrii(S€n.  ' 

Die  grosse  Raine  bat  »wei  Thllrme,  die  vinJIcicht  gleichzeitig,  mcJgK- 
eher  Weise  aber  erst  ia  Folge  der  Thoüung  zwischen  Cdln  und  Tfier  1348 
dBch  Hinaiirdgaag  eines  aweiten  zum  älteren  eniitaaden  ftinot. 

Umtioßj  Urcecha,  (bdch  a.  d.  Mosel  {Kr,  Bemeand)*  Ua  Jahre  1066 
«diu  EnAMcbof  Gon»  voa  Trier  deeek  de»  Betiiwr  dir  Bin«  Xheod^rid^y 
Buggiafoa  oder  Vogt  an  Tiiery  hier  den  gia— lottfn  Ted,  äideiar  ihü  LeM^ 
im  teah  idae  4  Sihne/va»  ein«  Ealaeiiagrifeü  dieiiMi  iMfalMiaifeefi  und 
aber  aoeh  Idba&d  daT0ii9ekflMineft,..uni  de«i  Sobweeite  eüiKiKte  )iM 
Bit  Berg  icbdnt  mit  der  B1119  Leyen  hd  Umg  edcir  der  J«ittt.  sogetiaiiifl^ 
tat  Mididiley ,  irddie  im  IS.  Jahrh«  Toihemeiftv  ^tdeeliMdi  mt  Min. 

Ulmsh,  IJlmina  i.  d.  Eifel  {Kr>  Cochem),  Skt  oin^s  Reieh«nbini6teria- 
leu-  und  EdcllLcncug&ädilccidii  &,  lldU.  Bedeutende  aber  jüngere  Baur^te. 

Ürley  8.  Orley.  '  ' 

UssKLDixGfiiv  bei  Morsch  {Qromhers,  Luxemburg).  DjmastenBitfl  s.  1194; 
Hober  Thurm. 

V£ju>£>z,  Vaidentisy  Veidense,  Veldunce  a...  d.  Messel  (Ar.  lierttc^gtel). 
Grafensitz  s.  1112,  Lehen  des  ßistbums  Verdün.  Grosse  Boise  mit  ueee^ 
m  Gebinden  und  doreb  den  Felsen  gebrochenem  riiure. 

YiAXDXii,  Yieniia  a.  d.  Oor  (Lueßemburg).  Giakosita  b,  1096«-  Die 
Mh6ae  BaiM^  die  geoeuBl^it».  aia  MittoMudOr  leider  1^  eevelBr^  atammt 
i»  Ifw  &ttptlMeft.  «Bt  ana  dcnr.  la.  JaUnndei«,  flcbSae  Gtipimr  ^ 

ViimlBia,  Yinianhttg^  Yeneoiorgb  L  d^  £UbL  Admmji  Qf^ 
Wti  iflH  im^  terteßnm  1000  «nd  llld.  Die  Qebrüder  QettfVied  o«d 
IViadrieh  trogen  IM  ihr  Omtnni  VenwbaighSMMiM  Jebetttt  ifon  Tli«r 
fli  Leben  auf.'  Unbedeatende  Ruinen. 

Waldeck,  a.  d.  KUNDäüücKF.N  [Kr.  Si'tnmeT^).    Ist  der  dominus  Conra-^ 
doi  de  Walthecco  c.  1120  I.  ß.  oU4  ein  Ritter  v.  Wfildeck   u.  d.  Han(]s- 
riitken.  wie  wahrscheinJich  ,  so  rückt  der  Ursprung  dieser  1242  urkundüeh 
orschemeaden  Ganerbenburg  bis  in  den  Antang  des  12.  Jahrh.  vor. 

Waldagk  im  wifipJUXHAL  bd  Lorch  {Mera,  Na§»au).  Sita  einea  main* 


Üigiiizeü  by  i^üOgle 


hatte,  seit  0.  1200.    Starke  Ringmauerreste. 

W^i^isMAHHlliUilMii  hol  Hadamar.  (^er8.  c^^a«Mll).  BiMiMiti  4er  t.  W. 
nod  .iaMw  S(|iii|i}«ite..<l«r  Walj^ote      WatonaniiahimMii  (joteC  BiBM* 

Wbilbum,  WilbfliBEg!«^  ;d.  Um  (iTciw.  Nanm»).  Wu  9^12  der 
HM|pte|bB  lah]!igaiuBdk-<«]ii>iiidKUBchia  Qtattltobltß,  JL  Otto  HL  sehenkte 
dp«  wrfgwhniolwh^  «IS  dw  fUMiuift  d«  fivxogs  OounMl  timi  iSchwab«a 

dieses  Hauses  f  997  herrührende  Castellom  Wiltnebnrg  excepia  eorte  no- 

s^ra  ea  parte  castclii,  (^uac  est  per  transvcrsum  respiciens  dem  Bischofo 
Burcbard  von  VS  orois,  welcher  Freigebigkeit  K.  Heinrich  II.  1002  ciyita- 
tem  nomine  Wilineburg  et  omncm  dominicatiini  quicquid  retrias  respicit  ma- 
nm  .  .  .  CMUi  btonno  regio  hiuaufügt».  An  Nassau  kam  Burg;  und  buidt  durch 
wormeische  Vogtei  iiMwlhtt  eont  im  läw  Jabrh«  Di«  Bnrg  »oaw«ifelhalit 
IH^, der  4ec  jeteig«!  neueren.  . 

!  Wm^.nm  taxm^  Xtn^fti  ViUitrii,  VtlkiiuBi»  VilUris^  Viliers^a-Tomr 
|btt  {ji|^tHi«9  (Immibkt^uMihaBtmuM  9.  1188.  Ber  Oh  ibI  •röint' 
aohffH  Uvpsaiigi  1ui4  «der^ateride  lioecwklel  TlmHii  •  der' ifiufg-  iffahnMMiilieli 
ein  Rest,  davon  odec.in  irtther.  Ztö  «at  4i(hfaii«liea '  WeHnMlckeii  «ii%Mhrt 
.  .  W^Vfumm^  PiUMie  bei  Trier  (Ldhi.  IM»)  .trieri«ch»  Lftndee> 
.lifUg.  l>«reU8>£egcn  1800«  Die  jetzige  BaiBe-istjHiiger.  ^ 

WiTBBBAon,  Wigerbach,  Wirebach  a.  d.  Nahe  (jetni  Sahn-Wif^htuh 
bei  Oberatem  «»  Birkeu/dd),  KdelherrensitÄ  seit  1125.  Die  üuig  ist  vei-- 
schwundcn.  -  ■     '  ' -  '  • ' 

WiLTs  .bei  Mecstch  Djuasteosite  s.  1194  Modernisirt 

enhalteo. 

WoLMEBUfOs»  .bei  Rodamaohern  (franz*  DepaH,  Momüt).  EdeUn^rren- 
eit«s..U£f8. 

,2t0^fPi|«  CeJkrbriiun,  fransösisch  Soknn>e  bei  Long^  {LuatnAurfy 
Z^T^n  Castrum  kommt  schön  790  vor,  seit  1186  auch  ^  Jüde&er* 
HM^ehlec^  i^Melkst.  &sbi«iliel  Aibeeo .  von.  Trier  mAm  eie<tiA  1140 
inr.,d«r.,i?-e|ide  mit  dem  Ckftfen  Hdncidi  .t«:tNeiiilltiiiii4  Lüxeiibiiig^^'  Die 
«f»i4ofi.)ipeiiNliw«iiidebe  B«i|g  lag'  nfindfidi  nwn^dctai' Ottei ' 

Ea  iat  keinem  Zveifel  nnCerworfen»  diu«  aeeh'  eine-  gKhaeife  Anafthl  TMi 
INigtti  miMRK  Pttriode  angehört  ^  irie  aolebee  «tiiilaktoniacbe  Delailft,  ro- 
umtMUh»  BimfaRDeii  ^tnt/Samu  Wiririrden^icht  «ttrfebien,  darauf  aüfaierl^ 
8iam  zu  machen,  aobaid  .wir  dieieiben  in  den  nächsten  Perioden  historisch 
einrühren.  /  :  -  ji'  >  c     .  • 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


Klrelülelie  VMiiäKiitee  €ag «  MItif  Irtiff ün  .  Ii 

Viel  gfiajnfitd  und  «iijg^endere  ^achi;iclLteii  nU  ,  üb^r  diQ,  welUich(q|k 
Sinriojiktiuigeo  gewähren  unsere  Urkupdea,  weil;  ja  Uberwieg^ad  kirohliQb«| 
Unprungs,  ,ttber  di«c  yesbilltiQiM  te  lUroM  nwd  Uurai:.  D^e^er,  ,d<r  QeUt- 
Uchkflil.  Der  totm^m^^  Phü^t^i'  4dl«r  geittliciien.  Imtitattane»  luid.^i» 
«Vi  4^  iUtNien  ^«eilea  Ilb^rluiQuiMipift  wd  anvep^iUideisfc  (e^^igidi^^m  GUedir 
niog.  der  Hierasebje  ^amnt  dev  ihiiftoiMMtt  FAnohiiag  jwbr  «i  £M«m„ 
lelitere  in  den  iiMKte&  FKlletL-ew  späteren  ZiutiMW;«iMl>  ei<4)eM.MAir 
leUnpe  auf  tt^k^  gawinftt.  GietraM.;^  dienir  YenMt  ovr  dwiek  dje 
AqUi^  der  FäMmiQg,  welcj^^Seileae  diK  biitorMMn.  Eriiik  gQ^n  dt« 
XltMleii  ai^d  wicbtigslea  kirehlleheii  ILIrkaaden  erbeben  iil,  SeUietyers^nd<» 
fieh  kum  ee  die  Aufgabe  einer  Ueborsicbtsdarstelluqg  nicht  seia,  dieeen 
Punkt  näher  ius  Auge  zu  fassou  uiul  dn^  l  lir  und  Wider  cu  erijrteiu. 
Den  eingehenderen  Forscher  verweisen  wir  daher  aut  die  von  unserem  Mit- 
arbeiter Hrn.  (jör/  diesem  ßande  beigegebenen  Kogesteii,  welche  die  iiittter 
lAtjor      d^eiaer  Js^mge  in  iieiaeigetej:  Weise  suijammeosteUen.  ^    .     >  I 

Btnfllbriuiff  dei  Cilriateiitliiims  unii  ftlieiiifce 

HIreiienelnriclitantr. 

.  .*  '■,•»., 

Die  Ulfcesten  Nachrichten  Uber  die  Bekehrung  der  Benrelner  des  Mitlei* 
cImui»  mm  ChriitenAim  andi  wie  übendt^  dorek  Legenden  nnd  Xfedllio» 
nen  veriliitCeIt^:imlelie.tndM«a  nlekl  immer  ftis^abMioriaekmrtfckiuwAl^y 
Mndecii.  4wek  ein*  billige  Kntik  ihres  mylUMken  Gewende  so  enlUei» 
dm  lind. 

Eine  anMe  Sage,  eeweNlieii'eekon  des  Jelnrii.  ^  fiiaUeohor  AsiVerl 
von  Trier  bcgrOndeto  daraaf  9dß  4in  Veimbt  wd  die  SrIMiung  OlibV  ddb 
Gfoeaen  ^  bsneiehnet  drei  Gesuidle  des  heil.  'F^etr»  S.  BnekarniB/  "Gk  Va- 
Mna  vd  8.  Ilalenne  ah  die  enten'  Apostsl  «de«  (sJUritlB&lIrtmM  ein  »illtt« 
fiwD  y  aUe  drei  ab  die  ersten  Biachttfe  von  Trier  und  Materntis  kmt^  als 
solchen  zu  Uüln.  Desgleichen  knüpft  Mainz  in  seinem  ersten  ßiscliofc  S. 
Clemens  und  Metz  ebenfalls  in  eiuem  heil.  CJeraens  an  den  Apu^teliuiöten 
und  letztere  Kirche  ausarrden^  durch  Patiens  direkt  an  Joliannea  den  Evan- 
gelisten an.  Ebenso  wie  Trier  und  Göln  verehrt  auch  LUtticb  S.  Maternus 
als  seinen  ersten  Bischof  von  Tongern. 

Mit  Sicherheit  ist  anzunehmen,  dasa  Soldaten  der  am  Rheine  stehenden 
rOmisobea  Legionen  oder,  .ibfer  A^tfxiliartruppen  j  von  deiieyo  einige,  gfo»  be- 
stimmt ans  dem  ObImA^  mm  Aemten»  Syxien^  mia»L$m  Pnlnsirins  ^rekrtt» 


Digitized  by  Google 


im 


:7m 


0mDf  die  0tttft  B^kmbetdmd  Verhraitar  des  Bferio^ittoa  M  tui  gbHi- 
iflo  «04  Darauf  dentol  Ammllik  teA  eine  Im  in*«  &  Jalukuidflffi 
hhunMkhtoä»  XmditMm  (Eoduvins  fiStdiol  von  Ljob  f  449  und  €(regor 
Bbchttf  ¥ott  Tom  ^  804)  vnd  dttdi  QtflbttteDde  iitjMrief  Ztff  ^  Ii^^mh 
%I{|||0  MiiflltticM  von  ^fon  JCiityneBk  cbtii&^llef  floMMen  enor  enri  Tluitpflii 
Ml  Ait^iypton  httkiiiiMiiiaMictt  Ij^^mi  sutef  K.  IMoelHiiii  nb  HcfüiMe  986^ 
2ar  Nie^entwfimg  der  unter  dem  Nataett  der  Bagandea  MMorfwh  Beksun*- 
ten  attfiriBtediwAen  ßardern  m  Gallien  bestimmt^  Terwergerten  die««  TiH^^e6 
beim  (Jebergange  über  die  Alpeii  tla»  iieidnieche  Opfer  u:id  somit  auck  den 
miiitärififchen  Gehorsam  und  starben  an  ▼^rschiedeoen  Urkn  Galliena:  zn 
Agauntun  rS.  Maurice  im  Walüp»  durch  ihren  Feldherm  Maximian  Hercn- 
leus,  zn  Qiln.  Bonn  nnd  Xaatta.  namcnüich  aber  zu  Trier  riui  ch  den  dor 
ügm  l'raefekten  liictiorarus  den  Märtyrertod.  Die  S.  Paulinskirche  zu  Trier 
|»eirahrt  als  ihre  t^eueraten  Reliquien  die  Leiohett  dea  heil.  Thjisttti  elnee 
der  Anführer  der  thebaiichcn  Lejgion,  von  Rieben  Conftnlarpersonen  nri^  an- 
^IpUch  9d0  Soldaten,  wMitf  im  Oelober  986  eaf  dem  Menlelde  ver  4tt 
Feru  Mertii  (nigni)  iriedergettetwil  wordm  iveceu« 

Der  nur  weii%o  Jahne  epMer  811  oAnr  19  «folgt»  Cebeitriil  X&  Odik^ 
■tentine  erhob  dea  eben  noch  veridlgte  Chriatenthom  war  StaetareljgM». 

IpDi  814  eBNdieint  oai  den  Geodl  oo  Adee  benite  der  eert»-  Mo- 
riadi  featetefaende  Biachof  von  Trier  Agrititia  oder  Agroedus,  und  folgen  ihn 
noD  8.  Eeximlniia  335  and  344,  ä,  Fanlinoa  34d  f  ^58  aoine  die  ftbrigen 

weniger  hi  ihren  Peraonen^  als  ihrer  Beihenfolge 
und  Regierungszeit  unsicher,  EfecDso  siud  die  Bischöfe  Matci/uu  314  und 
Eupbrates  348  zu  Cöln  und  S.  Mardnofi  344  und  iSidoDius  zu  Mainz  histo- 
rische Personen.  Unhaltbar  ist  dagegen  das  Concil  zu  Cöln  von  346.  Schon 
336  erhaute  man  zu  liier  grosse  chriFtliehe  Kirchen,  und  erzählt  der  als 
Bek^mpfer  cies  Arianismufi  gefdwte  heil.  Aihanaaina,  daas  er  in  einer  vor 
ihcer  VoUeodong  Gotteßdienst  gehelten  habe. 

Das  gewaltsame  Hereinbrechen  und  aMnihÜge  Festaetaeü  der  heidni-' 
aelun  V.öikeratämme  der  Franken  und  AHemanneik  seit  der  Bitte  dea  3.  bia 
itar.mile  dn     Jehehmdetta  lüheMe  did  gemltigd  Aeebieiluii)Blaaft  die 

<)  bC«iMiiMlll8tftL  maitf ieiftalinnnMde vMfr8d^ 
iuin  Xfegda  darekholo*  lod  dar  (KataindieD  )  insM»  ^  amm  mA 
Mi  Baa  im  RifwdMiui  «eiathen  Mett  ita4  Naa{|  18KI  aaf  4ai  dniiah  eina  Oi^ 
pelle  und  lasdirift  ron  1S62  ala  Mwtentelle  beteidueten  Chuap  dea  knbca  bei 

Pompey  eine  Menge  Gbräber  von  auf  ähnliche  Weise  Hingerichtetea  (Blei  in  den 
Ohr^n  und  Mundhöhlen)' aufgefunden ,  welche  nach  den  Kreuzeszeichen  und  den 
MÄnzf^n  ,  naTn^mfich  de«!  Maximian  Hwnlpns,  mU  hödhstcfr  WabrscheiliäiällEeit  ali 
•  ' '^ffnf  ilnr  liini  imiiiiliih[iii  fliliHn.iii  iiiftilijum  rfilnüil  eiHilwn  '-i  - 


Digitizea  by  ioüOgle 


BvaogafiflDN  in  unserem  Gebiete  keineewegs-  Die  zwar  roben,  aber  anvert 
darbeoeo  und  empfitoglioben  GciaUÜi^  dieser  Naturvölker  erfasaten  die.httlü 
ImgtBde  Ij«jice  niii  der  grSüten  lnbroiiit.  fiereil»  47d  —  also  bor  8  Jahre 
aadi  der  leirten  firobening  —  -war  der  frSiüdedie  Graf  in  Trier  Argobail 
eis  Claii^  nnd  496  tanfte  man  aohon  an  Bheinia  dem  Frankentoig  QbMi 
"mg  mit  den  Yornehmiten  seiner  Völker. 

Doch  blieben  die  kiroUi4shen  Würden  noch  bis  in*s  7.  Jahrhundert  nnd 
bbiger  vorhemchend  bei  der  gallc-rdmisdien  UrbevOlkorung  als  dem  gebil- 
detereu  Theile,  oder  weil  die  Franken  den  geistlichen  Stand  geringschätzten 
und  kcanen  wir  schon  den  trierischen  ßisiliof  Nicctius  als  ebenso  eifrigen 
Beförderer  klassischer  Kunsi  und  LitLeratur  unter  den  Barbaren,  wie  als 
würdigen  Kampier  für  die  Kechtc  seiner  Kirche  gegen  die  Anmassungen 
weltlicher  Herrscher.  Mit  dem  7.  u.  8.  Jahrh.  diingt  der  fränkische  Adel, 
nicht  immer  in  würdigster  Weise,  in  die  hohen  Kircheuämter  ein.  Durch 
Ihn  wird  der  Clerus  vorzüglich  in  den  Zwicspaltcn  der  merowingischen  und 
karoüogischen  Dynastie  immer  enger  in  die  Thetinahme*  an  der  Staatsregic- 
isag  Terflocfaten  und  gewinnt  zuerst  als  Vermittler,  suletat  als  äehiedsrich- 
tar  avischen  den  kSmpfenden  Parteien  Beichthum  und  politische  Macht- 
iteDoiig. 

Grossartig  ist  Tomehmlich  das  Wirken  des  heil.  Winfried,  bekannter 
•b  8  Bonifacius,  gestorben  als  Erabischof  von  Mainz  5.  Jani  755*  Vom  in- 
saren  Deutschland  als  Apostel  verehrt,  ist  er  iiir  unser  Land  der  Fdrderer 
in  anjGrtagenden  karolingischen  Hauses^  der  Wiederhereteller  strenger  Kir- 

cbeozucht  und  der  eigentliche  Begründer  der  deutschen  Kirche  ^e\\\>rden. 

Von  unei'mcsslichstcr  Wirkung  auf  Staat  und  Religion  war  die  durch 
diij  KrüauDg  des  Frankenkiinigs  Karl  stuni  römisclien  Kaiser  ausgeprägte 
Id<»e  einer  christlichen  Wcltmonarchie,  kirchlich  durch  den  Papst,  weltlich 
dorcii  den  Kaiser  repraesentirt. 

Der  gewaltige  Kampf  d<»  Papstes  Gregor  VII.  gegen  Kaiser  Heinrich  IV.,' 
mit  Erbitterung  Ton  den  beiderseitigen  Nachfolgern  fortgesetat,  führte 
n  der  längst  gewünschten  AbgrenauAg  b^der  Gewalten,  und  wurde  1122 
darch  das  OaÜxtinische  oder  Wormser  Concordat  die  erste  leste  Grandlage 
Hir  das  VerhSltniss  swischen  Kirche  und  Staat  gefunden:  der  Kaiser  ver> 
scbtste  auf  die  von  den  frinkischen  Königen  angemasste  einseitige  Bestd- 


^  Ots  GsgenSbeistattea  vim  ksianiies  eccleaiattici  und  homines  firanei  in  Prflmsr  Vt» 
knadea  des  &  mid  9.  Jshxli.  (L  84  68)  hat  nicht  Uott  den  Uatenchied  des  Stan- 
des nrisehea  Gefertüdiksit  tmd  Add,  soadem  snch  den  der  Natioaslhat  sar  Giund- 
lUSk  Wandelbert,  der  Chronist  des  hoU.  Gotr»  enslhlt  neek  896  von  der  Veraeb- 
tQag,  welche  der  Franke  KegnüMT  dem  Ahte  Astens  van  Prflm,  sls  aiasai  Boaia- 
am,  nicht  verbeisen  konnte. 

l 


oxxx 


luDg  der  Bischöfe  und  grösseren  Aebte  durch  üebersendung  ron  Bing  und 
Stftb.  Die  Wahl  dieser  Wurden  wurde  dm  Capiteln  reep.  ConTenten  frei- 
gegeben, dem  Kaiser  aber  die  XlMilDshme  an  <^er  Wahl  und  die  entachd- 
dende  Stimme  bei  einer  streitigen  zugestanden  Kr  belehnte  schlieaalidk 
doi  Qewäblten  mit  den  B^galwn  and  -vreltUcben  Gebidea  dvnb  UebON 
niokiittg  des  Scepten. 

Biseliilie,  Capltel  and  4ereA  Würdentirairer. 

Die  Ernennung  der  Bischof f  (episcopi)  geschah  —  insofern  sie  nicht 
missbrUuchlich  direkt  durch  die  Staatsgewalt  geübt  wurde  —  seit  den  älte- 
sten Zeiten  durch  Wahl  des  Dioecesancierus  in  Verbindung  mit  den  Nach- 
barbiscliöfcn  und  unter  indirektem  Einflüsse  der  vornehmen  Layen.  Von 
immer  bedeatenderem  Gewichte  wurde  im  Laufe  der  Zeiten,  namentlich  seit 
dem  Wormser  Gonoordat,  die  Stimme  der  Presbjtemlcollegien  oder  Dom- 
ctpitel. 

Die  Würde  des  Bischof,  änsaerlich  dmrch  die  Mitn  oder  Infol  und  den 
Bischofs-  oder  Hirtenstab  gekennzdchnet|  um&sst  ihrer  Instttntion  gemäss 
das  christliche  Lehramt  (Glanbens-  und  Sittenlehre)  nnd  die  Bestellong  an 
diesem  Lehramte  (Ordination).  Daran  knUpft  sich  Ansspendung  der  beson^ 
deren  Gnadenmittel  (Sacramente)  und  der  persönh'chen  und  sachlichen  Wei- 
hen (Sacramentalien)y  endlich  eine  richterliche  Gewalt  über  die  Gastlichen 
und  kirchlidien  Institate  des  DioecesaDsprcngels. 

Zur  Handhabung  dieser  Episcopalrechte  bereiseten  die  Bischöfe  ihi« 
Dioeccsen,  hielten  Visitationen  und  Synoden  ab  und  erhoben  gewisse  kirch- 
liche Steuern  (cathedra tica).  Papst  Hadrian  IV.  erneuerte  1155  dem  Erz- 
bischof  Ilillin  von  Trier  das  alte  Privileg  der  Bereisung  des  ErzLi-tliums 
alle  vier  Jahre  zur  Consccratiou  der  Kirchen,  Bestätigung  der  ßeiieficiea 
und  üebung  der  blsehüliioiien  Jurisdiktion,  sowie  das  J\echt  dafür  in  diesem 
Jahre  den  ganzen  oder  alle  Jahre  ein  Viertel  des  Zehnten  zu  erheben, 
p.  650.) 

Die  Erzbiscliöfe  oder  Metropoliten  übten  als  ßepraesentanten  des  Epis- 
copats  einer  Kirchenprovinz  im  Wesentlichen  dieselben  liechte  wie  die  Bi- 
schöfe, sie  beriefen  Provinzialconcilien ,  visitirten  unter  gewissen  Bedingun- 
gen ihre  Suffragandioecesen,  leiteten  deren  Bischofswahlcn,  schlichteten  Strei- 
tigkeiten und  übten  Stra%ewalt.    Eine  die  erabischöfliche  Wärde  cha- 

Pen  von  dem  Calixtinum  festgehalteiiea  Grundsats,  dsss  sieh  dar  Kaiser  für  die  ver- 
nünftifare  Partei  zu  cotscheidsa  ksbe,  spfidM  sfihen  mmm  Uikonda  K.  Sari  das 
Stnfthig»  Bd.  I  S.  221  aus. 


Digitized  by  Google 


GZZXI 


lakteHsirende  und  sie  darchaTifl  bedingende  Anmicbnung  war  die  Verki* 
billig  d«8  PaUiuaM  äank  den  rtfouBobeii  &HahL  Alle  erzbischöflicben  Amti» 
fwiiehitt!ig«n  olme  diflMt  Symbol  dar  iiitei'wttiflgf  YfoAimduag  mit  dem 
MhMlpiiBkte  dir  Eirehfl  xriren  ill^,  und  irir  wineik,  damBnbu  BvptiM 
Ton  Ttiet  die  Abavtamg  drohte^  «Ii  er  venociito  oImm  FftUism  so  fimgiree» 
Ak  Fipit  Jobum  XIL  d«m  fimb.  Hnnruh  957  dai  PtlUom  UboModta^ 
anterwü»  «r  ^  im  Gebmudie  mid  der  Bedentuag  demelben  (I. 

Die  BoMq^lM  erwaebsen  eus  den  bei  den  biidiaffiduni  Eiiefaen  mk 
dem  Ürehrittentbem  bmtandenen  G}llegien  ym  Presbytern  wid  Diakenen^ 
-weldie  inr  einer  gewUeeieDen  Gfiederang  der  Haoptkiiehe  engefügt  traren« 
Sie  erhielten  den  Namen  Canonici,  entweder  weil  ihre  Namen  in  eine  Ma« 
trikel  oder  Canon  eingetragen  waren,  oder  well  sie  seit  dem  8,  Jahrhundert 
nach  der  vom  Bischof  Ciirodegang  von  Metz  cingetühnen  iiegel  (canon) 
des  heil.  Benedikt  von  Nursia  lebten.  Ebenso  nannte  man  ilir  Collegium 
Capitel  (capitulum,  daher  ('apitulnrcH  mit  Canonikern  gleichbedeutend),  wie 
Einige  behaupten,  als  gleichsam  unter  einem  Haupte  (dem  Bischöfe)  verei- 
nigt, oder  wie  Andere  wollen,  weil  den  Genossen  täglich  ein  Capitel  der 
heil.  Schrift  oder  der  Ordensregel  Ö.  Augußtins  vorgelesen  wurde.  Das  ur- 
sprüngliche Zusammenleben  dieser  Canonikcr  liiste  flieh  —  unzweifelhaft  in 
Folge  dc8  Zudrangs  des  Adels  zu  den  Praelaturen  —  seit  dem  9.  Jahrh. 
In  Cöln  wurde  durch  Synodal besohluss  873,  zu  Trier  unter  Erzbischof  Theo- 
derich gegen  970,  zu  Mainz  1081  den  Capitularcn  der  Oathedralkirchen  da» 
Beziehen  ^gener  Wohnungen  (curiac)  inneriudb  eines  den  Dom  einscbliet- 
eeoden  BesirkB  end  die  Tbeflnng  der  £infcttnfte  naeb  dem  Baogrerbttltniie 
der  Hi^lieder  gestattet 

Die  firgünenng  der  Domcapital  geacbah  per  tnmnm  d.  b.  dnreb  eimm 
ui  atntalavisohtti  Bestimmmgen  bcrubenden  Wablmodi»|  nacb  welchem 
anerat  dem  Erebisebofe^  dsoan  in  «betoigender  Rangordnung  jedem  X>ombeKRi 
(lumarios)  anf  eine  gewisse  Zeit  die  Praesentation  an  einem  innerhalb  der» 
aelben  erledigten  Capitniarbeoeficimn  anstand.  Da  seit  dem  8.  Jahrb.  £ik> 
tiMh  nnr  S6hne  ▼omehmcdr  Geburt  in  die  Gathedralea]ntel  dntmten,  nnd  da* 
WormsCT  Gcncordst  denselben  das  -weitere  ansaebliessliehe  Recht  der  Bir 
schofswahl  zuwies,  so  bildete  sich  seit  dieser  Zeit  eine  yornchme  Abgeschlos- 
senheit der  Domcapitcl  gegen  den  übrigen  Clerua,  eine  strenge  rrüfunj?  der 
adeligen  Geburt  des  x\ufzunehmcnden  (Ahnenprobe)  unJ  durch  den  i  umuä 
ein  starrer  Nepotismus  der  einmal  m  den  Capitehi  vertietenen  i  amilien 
zu  Gunsten  ihrer  Verwandten  aus.  In  allen  rheinischen  Domcapitehi  wur- 
den bis  ins  15.  Jahrh.  hinein  nur  Personen  des  hohen  Adels,  d.  h.  Söhne 
von  l^'ürsteni  Graten  und  Dynasten  recipirt,  und  sind  deshalb  die  Wahlen 

i* 


Digitized  by  Google 


CXXXTT 


der  Erzbischöio  Johaun  L  von  Trier  und  Peter  Aspeit  zu  Mainz  —  beide 
wftiirsdieiulich  bürgerlicher  Herkimft  —  nur  als  Aasnahmen  su  betrachtoa« 

Dia  Zahl  der  Praebenden  -war  bei  den  Domcapiteln  ursprUoglicli  eine 
grössere  als  spSter.  Trier  hatte  zuletzt  40  Domherrenpfründen ,  wovon  16 
—  in  Horlbus  el  InictibaBy  steUum  in  choro  et  voo«n  in  capitolo  haben tes  — 
das  Gapitel  im  eogeren  Biaae,  Cftpituliim  dansoin  bildeleny  wlhreod  dk 
24  DomiceUaEptsebenden  nur  EzapektaDsen  ~  in  herbia  ^  f ttr  kUnfk|gei  Hin- 
anfrUdcan  ins  Oapitel  danleUen.  Alle  muaaten  toh  retchafireieiD,  mindflBteiui 
reichantteraehaf dichem  Adel  aein  und  16  Ahnen  Att&ohwöran.  Goln  sKhlto  an- 
lelBt  45  FfrQndner,  nXmHch  16  Domeapitolare  dea  engeren  Gapitelay  alle  Ton  ho- 
hem Nichaeütndiachem  Add,  8  Domcapitolace  niederen  Adels  und  21  Domieel- 
lave  rom  hohen  Adel,  Maina  40  Dompnebenden  *)  oder  24  Domoapitelare  und 
16  Domioellaren  von  Feicfasfeeiem  Adel.  Als  Rechte  der  Domcapitel  kennen  "mr 
bereits  in  onserem  Zeitraum:  die  Bisehofinrahl  meist  ans  flirar  Mitte,  vollstän- 
dige Selbstständigkeit  in  der  Vermögensverwaltung,  Ergänzung  nach  eige- 
ner ^\  alil,  Theiiiiabmc  an  der  Vergebung  der  ivii  chciiäniterj  am  VisiLitions- 
rcclitc  und  an  der  weltlichen  Landesregierung  namentlich  bei  erledigtem 
bisch Ii  ichf^n  Sitze  (sedc  vacante). 

Die  Würden  der  Dunicapitd  (dignitates,  praelaturae)  wurden  mit  Aus- 
nahme der  Arciudiakonen,  welche  der  Bischof  ernannte,  durch  Wahl  inner- 
halb des  engeren  Collpgiums  besetzt.  Das  Haupt  des  Capitels ,  der  Leiter 
der  Versammlungen  und  Vorsteber  der  Vermögensverwaltung  war  der  Propst 
praepoaitaB,  presbyter  praepositus,  in  der  gallischen  PGrche  auch  primioe- 
lioe  genannt).  Ihm  folgte  der  Dechant  (docanus),  ah  der  Vertreter  des  Prop- 
stes bei  den  Capitelsveisammlnngen  und  der  Handhaber  der  Rechtspflege. 
Nach  ihm  rangirte  —  insofern  diese  WUrd^  wie  z.  B.  in  Trier  bestand  — 
der  ChroBsärckidiako»  (arehidiaconns  major)»  ala  Stellvertreter  ittr  die  bi- 
schöfliche Jurisdiction  in  dem  dem  Bischofiaitae  snnidist  gelegenen  Benrk^ 
In  Trior  im  Obererastift  Hinter  diesem  folgten  die  übrigen  AriAiüUakanm 
oder  Chof^ohefe,  Ton  deren  Wirksamkeit  anten  die  Bede  sein  wifdy  der 
SeMmeister  oder  S^clcuUr  (sehdasticas,  arehischelasticns,  auch  bibliotheoa- 
rina)  mit  der  Aufiriciit  Uber  die  Bildung  des  jüngeren  DioecesanelenBi  nnd 
dessen  Prüfung  vor  Ertheilung  der  Weihen ,  sodann  der  KUsfer  oder  The- 
emirar  (oostos,  tiiesaorarius),  mit  der  Sorge  für  die  Kirchengehäude,  Gerathe, 
Reliquien,  Almosenspende  und  Kjrchendienerschaft  betraut.  Den  Schluss 
der  Praelaturen  bildete  endlich  der  Sänger  oder  Cantor  (praccentor,  succen- 


•)  Um  Hbtttoebeneii  yorst^angea  hhuichtlieh  der  Dotinuig  dieser  Pftltnden  au  be- 
gegnen, sei  gesa^,  dass  die  Reicksdeputation  za  Regensbnrg  1B03  eine  trierische 
volle  Cathedialpraebeode  auf  2200  und  die  Dignitfttea  bis  aa  SOOOBthlr.  berechnotSi 


Digitized  by  Google 


cxxxin 


tor)|  'wdoher  die  Xfeitnug  des  ÜBierlidieD  GbNesdicoBlOB  im  Chor  der  Dom- 
Hrche  tmd  der  Obondschale  hatte. 

Für  diese  CapituUren  waten  in  den  Cediedralen  neben  dem  Biaeho6- 

HiTone  reidiTerzierte  und  mit  den  Wappen  der  Liliaber  beeeichnete  Sitae 

(stallu)  errichtet,  manchmal  auch  die  Capitelschöro  durch  Gitter  oder  dureh- 
brocbene  Wände  (Lettoer)  vom  HuuptßcUiflfe  getieaat. 

Cliorlilselidfe.  ArcMiliakane.  WelliliiseMre 

und  Dekane. 

Ein  wichtiger  Hül&beamtcr  des  Bischofs  war  der  Land-  oder  Chorbischof 
(chiwcpiacopua,  von  'Xw^u:  der  Plat»,  das  Land).  Ursprünglich  eine  eben- 
falls durch  die  bischöfliche  Würde  ausgezeichnete  Stellung  neben  dorn  Stadt- 
biscbof  (civitatis  episcopus)  einnehmend,  gerietb  der  Chorbiachof  Uber  die 
Grense  der  bdderseitigen  Befugnisse  mit  Eraterem  in  Conflikt,  bis  unter  der 
PSpste  ordnendem  Einflane  im  9.  Jahrb.  leine  Stellnng  in  der  Weiae  be> 
edufinkt  wnrde,  dam  der  Ghorbteebof  dem  Stodt-  oder  Hanplbiidiof  TSllig 
untergeordnet,  dem  Ghorbisehofe  aber  unter  Behuaimg  der  alten  biaehtlfll» 
eben  Aiuieichnung  die  StflllYertretuDg  dea  Hanptbiachol»  fUr  alle  die  Jmn- 
diktion  (nieht  den  Ordo)  betreHiMiden  Angelegenheiten  ttberwieten  wnrde. 
Hierdweh  venehmols  aidk  die  chorbiBeii98tehe  Würde  mit  der  dea  AnMdto« 
liaifB  ^)  ursprünglich'  dee  Haupte  der  Diakonen  bei  den  Preabyterialcollo' 
gien,  bemach  einm  bischöflichen  Beamten,  welcher  den  Praetensionen  der 
Landbischöfe  entgc«;-enge.setzt  worden  war.  Die  Archidiakoucn  ador  Chorbi- 
schöfc  übten  nunmehr  als  oculi  episcopi  das  Visititionsrecht  fjus  circum- 
cundi  parochias.  circuitus)  aller  Piarrkiroiien  des  ilinen  zugcwicsenca  Spren- 
geis alle  drei  oder  vier  Jahre  —  wobei  letzteren  die  Verpflegung  (servi- 
tiam),  Beherber^'-n 1 1  ^  (^hostiiitium,  Na^'litselde)  und  ijowisse  Gebühren  fsyno- 
daticura,  cathedrutioum)  zu  leisten  ol»l;ig  -  -  beaufsichtigten  das  Kirchenbau- 
wesen, den  Cultus  und  das  Kirclicngeräthc  und  hielten  Öendgerichto  (»yno- 
dalia)  zur  Ahndung  kleinerer  Kirchen-  und  Sittenvergehen.  Ausserdem  stand 
dm  Archidiakonen  zu  eine  Gerichtsbarkeit  erster  Instanz  (forum  archidia- 
eonale,  anpremum  Judicium)  über  s'ämmtliche  Clerikn  ihrea  Sprengcis  und 
Uber  Layen  in  Patronati  •  und  Zehntstreitigkeiten.  Ein  ferneres  sehr  wich- 
tigea  Recht  war  endlieh,  als  Best  der  alten  landbischSflichen  Würde,  die 
Goüation  der  Ffarrbeneficien ,  noch  im  12.  Jahrb.  von  den  trierischen  Ar^ 

♦)  Archidiakonen  koninu^n  sohou  auf  der  Trior«;r  Synode  Tr.r»  vor.  Erzbiscbof  Bertolf 
nennt  874  den  heiligen  Ciinibtrt  f  als  Erzb.  von  (  uln  gegen  650  einen  im  Erzstift 
Trier  Erzo^^cnon  atque  archidlacouatus  officio  sublimatum.  In  der  Cölner  Dioecese 
er»clieuieji      zuerst  1040. 


Digitized  by  Google 


cWbktmen  at  selbstBliiDaig  dns  Pa|)8ft  Admil  XV.  Ihpoi  vKfiiete« 

mnsstey  ohne  VonHsaen  des  Ersbudicfe  P&ner  mi  boBtcUai  (L  659). 

Die  Wtfrde  de»  Wdk-*  oder  fMriaifcMili  (epUcopas  in  pertibm  Infi- 
deÜDiii,  vienioa  in  pootificaUboi)  wer  der  aliett  EiidM  mlMkiiuily  komm^ 
aber  bei  vos  tdien  1042  yor,  indem  damals  Ersbisdiof  Po]ppo  ipon  Trier 
einen  ordinirten  Bischof  vom  Papste  Benedikt  IX.  uls  Gehülfen  erhielt  (I* 
371)  Ständig  wurde  das  Amt  dieses  liturgischen  Gehülfen  erst  nach  den 
KrouzzUgen  in  Folge  der  Vertreibung  vieler  orientaii^clieu  Bischöfe  von  ih- 
ren Sitzen.  Die  Würde  des  Vieeotlicialcn  gewannen  die  Weihbiflchöfe  erst 
in  neuerer  Zeit,  eines  Officials  noch  später. 

Die  Würden  des  Officials  und  des  Vicarius  als  vom  Bischoi  ernannter 
Vertreter  in  spiritualibus  datircn  erst  aus  dem  13.  Jahrb.  Das  trierische 
Domeapitel  nahm  schon  1286  das  OfiieiaJat  ak  ein  aoMcblieiaUobes  Roehl 
eines  seiner  Mitglieder  in  Anspracb. 

Eine  vnlte  und  wiehtige  Ünterbdi6rde  der  Arebidiakonen  waren  die 
Mamt,  in  den  Ksebotetlldlen  InMMe  (deoani  burgi  seu  etvitalis)  auf  dea 
Lande  teil  •  oder  LuddeAtttn  (decani  nuraleh)  genannt.  Sie  waren  er» 
eprlteglkfa  die  Pfarrer  der  llteetan  duMieben  TanfkirdMn  (eeciaiiae  be|K 
tismales),  welche  deshalb  ein  höheres  Ansehen  unter  den  übrigen  Pfanrara 
genossen  u;iil  ;^uweilen  mit  dem  Titel  Erzpriestcr  (archipresbyteri)  ausge- 
seicbnet  wurtlen,  Ihnen  war  innerlialu  iLier  Dekanate,  Land  =  Ruralc.api- 
tel  oder  Christianiuiten  vom  Arciiidinkon  das  Recht  der  Visitation  ^  der 
Abhaltung  kleiner  Synoden  (syn.  archipresbyteriales ,  capitula  presbyteria- 
lia),  die  Investitur  neu  angestellter  Geistlichen  und  die  Handhabung  der 
Kirchen-  und  Sittendisciplin  der  untergebenen  Pfarreion  anvertiant  Dia 
Wahl  der  Dekane  geschah  unter  Yonita  de»  Arehidiakona  Yon  den  Pfar- 
rern des  belrefienden  Emaloapilels. 

Pfarrer  und.  Ffiirreien. 

Die  ältesten  Pfarreien  (parochiae,  plebaniae,  ecclesiae  schlechtweg),  in 
welche  die  Dekanate  zerfallen,  sind  ihrer  Entstehung  nach  gev^Iss  schon  in 
vorchristlichen  Zeiten  bedeutsame  Cultussitze  gc^vcscn.  Darauf  deutet  vor 
Allem  die  Lage  unserer  ältesten  Pfarreien  Innorbaib  alter  RömerBtüdtey  Ca* 
stelle  und  gallischer  Ansiedelungen  in  den  FlusstbSlem  öderen  den  gros- 
sen Heerstrassen  (Pfidael,  Nenmagen,  Keimt,  Garden,  Gondorf,  Cobcrn, 

•)  Der  901  siB  Ticeepiasopat  trevirensis  gmaanta  I«e«^  Apeerisiar  dss  Finales  Jobaan 
UV.,  acheint  nicht  sowohl  ein  Weütluschof  als  sin  pipitUcher  Lagst  tu  eine  eveu- 
tosDe  Sedisraouis  gaweaen  zu  lein. 


Coblensi  Boppard,  Oberwesel,  Bacharach,  Kreuznach,  Andernach,  Bemagen, 
Bidborg,  Oos»  Altrich)  oder  auf  hohen  weithin  sichtbaren  Bergen,  Hoch- 
oltoen  und  in  einsamen  Waldgegenden  (Dietkiroben,  Kirberg,  Hoeo,  S.  Mar^ 
gßnlAuakf  M«ieo£il»j  Alten  •  «od  NeukMieii  en  dtr  Laba  mod  «if  dem 
Weiterwaid,  KuNsbbeig,  Nun-  und  CrebeplurdieB  auf  den  Httndsriiek,  MQn- 
üw-lfai&Id,  Neebtdieiaiy  to'fimlkeid,  Ue^beim,  S.  Arnolpbabetg^  KiUbu^ 
m  det  ESUel,  tfenkirchen  an  der  Sewr»  Weimeidutchen  and  Arlon  In  den 
Avdennen)^  der  grosse  Uaafang  ihrer  Plamprengel  und  das  Dunkel,  irMm 
ihre  «ft  sebr  leiebe  Delation  Terbirgt.  Ancb  die  ans  Filialen  dieeer  irndten 
Parocbieii  gebildeten  mittelelterliehe»  Pfurreifln  des  ICltelrbeins  sind  immer 
no<di  mtsr  ale  das  13.  Jahrbundert,  irie  gans  schlagend  die  Vereeichnisse 
der  nach  Mettlach  wallfahrtenden  Kirchen  (I.  610)  und  der  de»  Landcapi- 
tels  Keimt  (11.  427;  beweisen,  dieselben  ullLl  nur  bereit«  die  heute  be- 
stehenden Pfarrsysteme ,  äouderu  auch  schon  deren  Filiale  und  CapeUeii 
geben. 

Die  Rechte  und  Pflichten  des  Pfarrers  (parochu»,  plebanus,  pastor,  ou- 
latus)  waren  zu  allen  Zeiten:  die  Seelsorge  durch  Uebung  des  cbristlichai 
Lciiramtii,  Spenduog  der  christlichen  Ueüamittel  (8acramente)  und  Handha- 
bung der  christlichen  Zucht  und  Sitte,  sowie  die  selbstständige  Verwaltung 
des  Kirchen vermt^gens,  beides  unter  Beihülfe  der  Sendachöfien  (s^modales)* 
Jede  Pfarrkirche  mnss  der  Ordnung  nach  ihren  F&rrer  haben,  und  ist  es 
deshalb  schon  in  meier  Periode  ala  ein  aiger  Miemtend  so  beUegeo,  dem 
dmreh  die  einen  grossen  Tbeil  ^nserer  ürkondsn  füllenden  Sebenkongen  und 
ieeerperatittiea  benile  bestebender  Parocliieii  in  die  StiAer  und  KlOeter  ei» 
Untencliied  enlsteDd  sirisoheii  dem  Titolarpluxer  (peroebos  prineipelia),  eir 
nem  Dom-,  Stifte-  oder  KlosteEgeistUcbes,  mloker  die  Pirilnde  bemg,  wid 
dem  Pfiurverweser  (^earius  perpetuus,  coretos),  der  gegen  ein  tob  dem  Er- 
■tem»  gewXfarteB  Abkommen  die  eigentikhe  Seelsorge  übte.  Selbst  die  Dom- 
benren wohmabten  es  dorefaens  nicht  reteh  doliite  Ptoeie«  in  Anapr««l> 
m  nehmen.  Eine  rilbmifobe  Ausnahme  machten  die  Prediger-  und  Bettel- 
ord^,  indem  sie  es  als  eine  Ehrensacbc  betrachteten,  die  ihnen  incorporir- 
ten  l'farrcicn  mit  ihren  besten  Mitgliedern  zu  betjet^en. 

Die  Klagen  dej*  Kirchenoberen  über  die  Vernachlässigung  des  Pfarr- 
dienstes, die  üüwürdigkeit  der  Stellvertreter  und  die  vergeblichen  Anstren- 
gungen zur  Besseruns-  dieses  grossen  Missbraucbs  ei^en  »ich  durch  das 
ganae  Mittelaiter  hindurch. 

Innerhalb  der  Pfarreien  begegnen  wir  endlich  Filialen,  Capellen,  Ora- 
torien, Sacellcn  und  Altären,  welche  an  Cleriker  niederer  Ordnung  unter 
dem  Nanion  CSapellani  oder  Altaristae  mit  meist  sehr  dlbitiger  Dotation  rta> 
gabt  waren. 


Digitized  by  Google 


CXXXVI 


priHnile.  Patronal;.  Zetalen. 

Die  Verwendung  des  KiidbeirfttniQgaiB,  welcbee  Kum  Theil  wohl  am 
ütem  heidnuchen  Tempelgat,  «im  gr6oooron  «im  mildfchMligea  Z«w«iidaii- 
g«n  (eleemiMyDae)  der  enten  Ghrislaa,  sum  grltetea  «ber  «tos  dar  Freige- 
bigkeit weltUcbev  Gboaaen  herrührt  —  man  erinnere  «eh  nor,  ifw  allem 
▼on  den  deutsehen  Kaisern  geeeheokt  worde  —  geacfaah  in  den  sHdsteii 
Zeiten  gemeinscbeftlich  von  Bischof  und  (^ms  ia  der  Art,  dass  Enterem 
ein  Vierte),  der  Geistlichkeit  das  sweite^  den  Ajrmen  das  dritte,  der  Kireheo' 
Fabrik  der  Reat  zugetheilt  wurde.  Doch  wohl  nur  dem  Principe  nach.  Die 
Pfarrbeneficien  entnahmen  ihre  Dotation  gewiss  schon  Ton  vom  herein  di- 
rekt dem  Ktrchenvcrmospen  und  ropraesentirten  bei  ihnen  das  dem  Bischöfe 
reservirtc  Zehntviprtel  oder  CÄthedraticuiu ,  die  Almosenspende  und  die  P)e- 
dürfnisse  der  Kircbenlabrik  die  übrigen  drei  Viertel.  Auch  bei  dem  um  den 
Bischof  concentrirten  Glems  ergab  sich,  namentlich  seitdem  das  Zusammenleben 
der  Pres^rterialcollegien  nachgelassen  hatte,  eine  weitere  Theilung  des  Kir- 
ehenräikommens  dadurch,  dass  entweder  (ältere  Form )  einem  CHeriker  bittweise 
ein  seidieker  NieHbraneh  an  einem  bestimmten  Kirchengnt  gestattet:  die 
Precarie  oder  aber  (in  einer  jüngeren  dem  LehensTerhSltnisse  naefagebüdeIeD 
Wense}  einem  iregea  dieses  Amtes  —  benefieimn  datnr 

ler  offieimn  ein  lebenaUnglinhes,  von  allen  Kaefafolgem  reehdieh  forderbn» 
res  NotKUDgsrecfat  an  einem  fest  mit  diesem  Amte  yerbondenen  kifoUichen 
mOgensobjekt  eingertamt  -wnrde:  die  Prftfheade  oder  HMH«  (beaefieium). 
Die  Verleihung  einer  solchen  Pfründe  (provisio)  erfolgte  bei  den  höheren 
Kircheuämtern  durch  Wahl,  bei  den  gcring-eren  durcii  ^lon  JJischol  und  Ar- 
chidiakon  entweder  nach  ihrem  freien  Ermeäscn  odei*  auf  den  Vorschlag 
eines  Patrons  fcollatio,  institutio,  invstitura). 

Der  PatruDat  stand  erweislich  schon  im  5.  Jahih.  allen  Personen,  Geist- 
lichen wie  Layen  zu,  welche  aus  eigenen  Mitteln  eine  Kirche  oder  einen 
Altar  «^gründet  hatten.  Man  betrachtete  den  Stifitcr  als  den  EigentbUmer 
sein<»>  Stiftimg.  £s  bestimmte  Karl  der  Grosse  794  demgemäss,  dass  jeder 
freie  Mann,  der  eine  Kirehe  baue,  andk  das  Beoht  der  Vergebmig  nnd  Ver- 
Snsserung  deiedben  haben  soDet  insofern  nar  die  Srhaltnng  des  GebSudea 
und  die  Fortdaoer  des  Gottesdienetea  gesichert  bleibe,  nnd  sein  Sohn  Lud- 
wig der  Fromme  wies  817  den  Best  des  KiaVonnmAa«  oiner  Kirche  naeb 
Absog  der  Kosten  des  Gottesdienstes  nnd  der  baoUchen  ünterhaltoag  ohne 
Weiteres  dem  Patnm  zo.  Gana  eonseqoent  vererbte  sieh  das  Palnmat  daher 
aodi  bei  d«i  Layen  wie  jedes  andere  VennOgetmobjekt  naeh  dem  welMbeii 
Erbrecht,  und  wurde  die  Unsicherheit  desäelbeu  liauüg  genug  Anlas»  zu  den 
bitteraten  Streitigkeiten. 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


cxxxm 


Dm  HauptaDlcommeii  der  Kirche  "vmt '  der  iMsroito  sw  den  sHen 

rtamente  bekannte,  vom  römischen  Stcucrvvescn  ausgebildete  ZfllDtf  (decima) 
li.  Ii.  die  Abgabe  eines  bestimmten,  nicht  immer  zehnten,  auch  neunten  «. 
ft.  w.  Thcils  vom  natürlichen  oder  künstHchen  Ertrage  einer  Sache. 

Ilicso  Kcailtist  haftete  zu  Gunsten  des  Pfarrers  auf  allem  Grundeigen- 
tbum  seines  PfgtrrsprengeU,  des  Bischofs  im  liezirke  meiner  Dioecese.  Jeder 
andere  Zehnte  wurde  nicht  vermathet,  sondern  musste  bewiesen  werden* 
Der  Cleriker  zehntete  dem  Cieriker  überhaupt  nicht.  Unsere  Urkunden  ge- 
ben ein  lebendigee  Bild  d«r  Terschiedenon  Zehntarten:  Feldzehnten  (dee. 
pnediilei),  Blataebnteii  (d.  eninudes),  Neubrneh-  oder  Bottedinteii  (d.  no- 
vilfli)  im  GegoMali  sa  lolehem  ron  Iwreito  filiher  belMnrtem  Lande  (d.  ve- 

Kirdient^t  und  üessen  Terlelliajigsarten. 

Der  grosse  Ueichthum  der  mittelalterlichen  Kirche  —  im  Erzbisthum  Cöln 
nach  dem  Cataster  von  1669  ein  Drittel  der  bebautcu  Bodenfläche  —  o*wuch8 
derselben  theils  aus  der  dem  Glauben  und  der  religiösen  Begeisterung  mehr 
zugewandten  Richtung  der  ganzen  Menschheit  im  Mittelalter,  thcils  aus  dem 
politischea  und  öocialeo  Einfluss,  den  die  Kirche  Uber  alle  andere  Kich- 
taugen  meoeobiieher  Tliätigkeit  länger  als  ein  Jahrtausend  behauptete,  end- 
lich aber  Auch  sns  einem  sehr  weisen  und  klugen  Haushalte.  Im  grellen 
Oegeosatze  zo  der  Im  AUgemeinen  ttbien  Wirthschaft  des  frUnkischen  Adels 
Mt  die  Kacbb,  mi  ne  eSmnal  heuM,  dorob  dm  Gnmdsate  der  Mielilver- 
Wiwmig  feity  femelte  durch  EvUiehkeit  mid  geringe  Abgeben  tOebtige 
Bebte«'  nnd  föiderle  dnrab  Einfttbrang  beeMrer  Pftunen  imd  Gidtnntflen 
die  Fmdiliierkeit  des  Bodene.  Noch  beute  sind  die  bestMi  Wembergslagen 
an  Bbdn  irod  der  Moiel  alles  dostergat 

HtnsichtHeb  der  Qualität  des  Kirehenguts  yerwdsen  irir  «of  das  eben 
bei  Auseinandersetzung  der  biiucrlichen  Verhitltnisse  Gesagte. 

Ebenso  und  mit  denselben  Befugnissen,  wie  die  Landesherren  und  der 
Me  Adel  besass  auch  die  Kirche  ihre  P'rohnhöfe,  ihr  salisches  Land,  ihr© 
Haben  und  Hörigen  und  vergabte  ihr  tligenthum  entweder  iiacli  Lehonrecht 
an  Fürsten,  Grafen,  Edelherren,  Ritter  und  Ministerialen,  nach  Zins-  und 
Colonatrecht,  nadi  Emphyteuse,  Erb-  und  Zeitpacht  an  Freie  oder  Hörige. 
Doch  liebte  die  Kirche,  als  sich  des  klareren  römischen  Rechts  bedienend, 
Torzagsweise  die  drei  leteteten  Yerleihungserteni  bet  aber  encb  mehrere  ei- 
gmbllBiliche  Vefgebongsarlen  eosgebüdel,  wekbe  aebon  in  «nserenB  Zeil- 
nuM  m  üikunden  Torkotnmen.  Wir  sielen  auf  die  ima  sehen  bekannle 
heearie  gegea  2Stm  in  teeognitienein  dominii  und  den  bei  Webbeigea  aabr 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


■«itUdia  "SmmWmg  ^wm  KurdMognto  g^gea  AbgaW  tunae  QbgIb  d«  Br- 
trm^c  fii»  mUde,  fliii  DrM,  VieKtel,  den  hähtOf  dfittMi  odar  vkrte  Tndk 
ben  erliMll. 

Es  ist  begannt,  dass  nicht  blos  die  Loge  der  durch  Vertrag,  sondern 
auch  der  durch  Hörigkeit  an  die  Kirche  gebundenen  Xioute  eiuc  ungleich 
he9«^r€>  yvMf      auf  weitlichem  Grund  and  Bodea, 

■ 

KIrebMreclit.  KtrelieiiTogteL 

Das  KfCht  fkr  Mukt  lusBtG  dem  romanischen  Ursprange  der  letsterM 
entsprecbend  vorzugsweise  auf  dem  röini^ohen  Rechte  und  twve  d^eoigea 
FassoDg,  welche  dasselbe  durch  seine  Umbtidung  im  canonischen  Rechte 
angenommen  hatte,  also  auf  dem  sogen.  Decretum  Gratiani  als  der  Haupt- 
basis,  auf  den  GondlbeschlUssen  bis  Innocens  HI.  (später  in  den  Beoretalen 
Qfegonr  IX*  Terarbeitet),  endUcä  auf  pKpsUkbaii  YerocdnimgaDi  epooielleii 
Qnneil*.  und  87aodaJb«sefa)1iieen. 

Aus  den  eehoa  toh  Gonstantin  anericanntatt  Sohiadacichtaraiile  derBt^ 
schdfe  (episcopalis  audientia)  bildete  sich  uUgemach  eine  Gerichtsbarkeit  deor 
eelben  in  streitigen  Sachen  (jurisdictio  contentiosa  oder  forensis) ,  welchor 
nicht  blos  die  Geistlichkeit,  sondern  auch  Layen  in  Streitigkeitön  mit  dem 
Glcrus  unterworfen  wincn.  Ih  l  tlrm  iViischen  der  Kirche  und  der  UuvoU- 
komnienheit  der  weUlicUeii  iiecluipliego  wurde  dieser  Gerichtsstand  zuletzt 
so  weil;  ausgedehnt,  dass  alle  Gegenstände  vor  sein  Forum  gehörten,  die  uur 
in  einiger  Verbindung  um  Kifcke  standen,  vor  AUam  die  EhoaacbaPi  7ttkmk 
und  Patronatstreitigkeifien. 

jBbmo  beatanA  ach<m  in  den  mtartaa  Ztiften  «ne  6ttd|f6i&ofalBbarkiiift 
der  Biachttfe  (jurisdietio  coeroitiya)  Ar  die  Kinheavergebin  d«r  GeMicb- 
dl«  iidi  namentUob  seit  dam  CapitoUr  JUrii  d«i  Growen  toh  789 
auch  auf  die  bfligtrJieban  YfKgAuk  4m  Clerua  und  auf  die  karobUtlieii  te 
Xmym  euadebnto^  aodaaa  nklit  niciit  bloaaKeteorei,  Apostasie,  Kirobemaob 
und  GettBaiMetwig,  sondem  Buch  Meinieid,  Zlnawuefaer  und  FleiadMt-  noä 
Sitten  vergehen  der  Layen  der  kirchlichen  Strafgewalt  unterworfen  und  von 
den  Arcliiiliakoualävuü Juli  mit  Kirchen busso  und  Kxcomniuiucatiöii ,  ober 
aurli  mit  LuTingnis^  belegt  wurden.  Gapitalstrafen  filllte  die  Kirche  nach 
dem  Grundsätze  öccleeia  non  sitit  sanguinem  niemalsi  sondern  UberUess  diea 
dem  weltlichen  Arm. 

Der  üivUprocesä  war  gan^i  der  altröraische  der  letaten  Zeit:  Sfibriftuii- 
Wechsel,  Beweisverfahrea,  UctbfliL  Vom  Archidiakon  konnte  in  giniima 
Biabeft  9»  dfln  ßiMbo^;  to»  dimm  m  .dfla  Fefiat  appaUki  wardoi. 


Aach  der  |ieinliche  Prooess  beruhte  auf  dem  römisob^a  AidüiigQTarfajb«- 
I,  aus  dem  sich  seitlnnocenz  III.  1199  d«r  InquisiiionBproceBS  (im  juriiH»- 
Hhen  8iime,  ab»  die  Verfolgung  der  UebtithAtor  durch  den  ^icbt^r  oder 
Official  Ton  AmtoiTflgeD)  entidckeltoy  übrigena  bia  anf  fnnoeein  lY.  nodit 
Sfiendick  yerhandelta 

Eiiie  vjcbtige  Hittalipflqon  fibr  die  imnnneidliebeii  GoUiMkiieoL}  f» 
velcbe  die  Kirche  ak  die  Herrin  weltiieher  Gebiete  und  Leate  mit  4m 
veldichen  Hechte  gerietb,  vrar  der  Vegt  (advocatus,  defenaor). 

Das  oberste  Schutz-  und  Schhmrecht  über  die  ganze  christliche  Kirch« 
übte  der  Kaiser.  Zum  Schutze  einer  jeden  speziellen  Kirche  bestellte  Karl  der 
Grosse  auf  dem  Concil  zu  Mainz  813  auch  spezielle  Vögte  aus  den  w^tlichen 
Groseen.  Ihre  Ptiicht  sollte  sein  die  bewaffnete  Vcrtheldigung  der  Kirche  ge- 
gen Ungebühr,  die  Vertretung  ihrer  Ileclite  und  Unterthanon  vor  den  weltüchea 
Goichten,  die  Anführung  der  kirclillchcn  Vasallen  in  Fehdezeiteo«  ihr  Keefat 
eine  gewisse  Auszeichnung  Seitena  der  Kirche  und  die  Leistung  vod  Abga- 
ben Setlena  der  Sohatabefoblenen.  Leider  iit,  namentUoh  bei  den  KiMni,  ava 
dieeer  vohltfuttigen  Einrichtung  bXufig  eine  sehUmme  Zuehtrullke  gewefdeiv 
üebersehreifiuig  der  Vogtelrechtey  UnterdnicktiBg  und  Beraubuig  d«a  K2^ 
cbengntay  Bestenerung  und  Vexalioneo  der  gdetUeben  Untartbanen  und  Ye»> 
aachlütBigung  der  YogteipfUehien  sind  aeit  dem  12.  Jahrb.  die  atabeade 
Klage  fast  all^  Kirchen,  und  muss  man  es  daher  unter  BerüoksiditignDg 
des  gleichzeitigen  VcrUll»  tlei  alten  Gs,a    und  Gerichtsverfassung  und  des 
Zoßammenziehens  der  landesherrlichen  Gebiete  sehr  billig  finden,  wenn  die 
Kirche  dieses  l:istige  Schutzrecht  auf  alle  Weise  los  zu  werden  suchte.  Wo 
dimeß  nicht  gelang,  ii^t  häufig  aus  einer  anfänglichen  Ailvcujitlo  eine  Lan^ 
desherriicbkeit  des  Vogtes  erwachseUi  unverkennbar  u.  A.  bei  der  ursprüng- 
üek  dreien  kaiaorliohen  Abtei  £chtofnach  im  Gttoaten  d«r  Grafen  von  La- 


KireMenlian» 

Die  Krbaiiung  imserw  liUeatea  Kirchen  ging  »  abgaeehen  von  das 
■chon  336  ni  Trier  featstehendon  Erricbtong  colcber  ana  Staatimitlelii 
amiehst  inon  den  Gemeinden  aelbel  aua  dordi  fraiinllige  Beitiige  oder  Selbit* 
beeteucrung.  Oaa  ans  dem  KirehenvermSgen  herkommende  Yiertel  kam  ge- 
wiss den  Taulkirchen  zu  gut,  welche  zur  Christenbekehrnng  in  heidnischra 
Gegenden  en-ichtct  wurden.  Dann  eiiislaiulcn  viele  Kiiclien  durch  die  Ei- 
genthümer  des  Grund  und  Bodens,  namentlich  die  weltlichen  und  geistli- 
chen Grundherren,  andere  endlich  durch  fromme  Wohlthäter  in  Folge  von 
Qetofeden  oder  um  ihres,  fleelenheil«  willen«  Behs  häuhg  ooncorrirten  auch 


Üigiiizeü  by  i^üOgle 


GXL 


hei  «Heul  Baa  mehrere  Fandatoien,  und  einigte  man  deh  dann,  irer  Thann, 
ym  6cUff  oder  Chor  an  errichten  habe. 

Kan  kann  mit  Bestimmtheit  annehmeni  daas  namenlliGh  Im  11.  und  12. 
Jahrh.  mit  yerhSltnloBmlissig  geringeren  Mitteln  mehr  geldsiet  wnrde,  ab 
in  allen  folgenden  Zeiten  sosammengenommen,  weil  eben  damals  die  durch 
Äo  Kreazzüge  zur  höchsten  Gluth  angefachte  religiöse  Begeisterung  die  ganze 
menschliche  Tiiätigkcit  durchdrang  und  sie  dem  Dienste  der  Kirche  zufülirtc. 
Deshalb  gehört  auch  der  überwiegend  grösste  Theii  der  Kirchenbaawerke 
des  Mitteirheins  gerade  \inserer  Ppriode  an. 

Ebenso  vrie  die  bürgerliche  und  railitärisehe,  schloss  sich  auch  die  kirch- 
liche Architektur  der  römischen  und  swar  deren  letzter  AeosBerung  in  By- 
zanz  und  Ravenna  an  und  adoptirte  von  Ihf  zwei  Bausysteme,  vrelche  bis 
heute  die  Grondlage  des  ehristlichen  KirchenbauB  geblieben  sind:  die  Baai- 
lika  nnd  den  sogen.  CSentralban. 

Die  BcuSUka  oder  römische  G€rieht8ha]le|  ein  quadratischer  oder  oblon- 
ger |  oft  durch  Sinlenreihen  in  mehrere  Langschiflfo  getheilter,  mit  flaeher 
Hdsdeeke  geschlossener  Baum,  eignete  sicäi  wegen  der  runden  ^die  am 
hinteren  Ende  (trtbunal,  apsis,  concha)  deshalb  am  Besten  anm  Gottesdien- 
ste,  weil  man  nur  den  Altar  in  die  Nische  und  etwa  nur  noch  einen  Glo- 
ckenthurm neben  den  Eingang  -/.n  stcKori  nöthig  hatte.  Wir  besitzen  ein 
sehr  grossartiges  Bauwerk  der  Art  in  der  von  K.  Constantin  gegen  330 
erbauten,  von  Kg.  Friedrich  Wilhelm  IV.  in  der  ältest  christlichen  Form 
wieder  hergestellten  Basilika  zu  Trier.  Alte  Basiliken  waren  ferner  der 
Dom  von  Trier  in  seiner  Urform,  die  ältere  Paulinskirche  daselbst,  Echter- 
naeh,  St.  Castor  zu  Coblenz  und  mehrere  kleinere  Dorfkirchen,  alle  mehr 
oder  minder  verbaut.  In  ähnlicher  Form,  aber  in  den  kleinsten  YerhjÜtnia- 
Ben  und  MrmHchstem  Hohban  haben  ynv  uns  simmtiiche  Kirchen  unseres 
lisndes  bis  anm  11.  Jahrh.  vorausteUen.  Steinbauten  waren  etwas  so  selte- 
nes und  kostbaresi  dass  ihrer  a.  B.  8.  Castor  zu  Coblena  8869  au  Hambach 
oder  lAontabaur  956  ab  einer  A^uanahme  rähmend  gedacht  wird. 

Die  zweite  Hauptform,  welche  die  christliche  Kirchenbaukunst  der  an- 
tiken endieh,  war  der  (kiitrafhau:  ein  runder  oder  polyguuer  Kuppdraom^ 
der  entweder  allein  stand  oder  yon  mehreren  anderen  umgeben  wsr.  Ge- 
bäude der  Art  dienten  vorzüglich  zu  Taufkirchen  oder  Baptisterien ,  in- 
dem hier  der  Taufbruniieü  die  Mitte  einnahm.  Man  pflegte  sie  Johaunoa 
dem  Tüufer  aber  auch  Maria  der  Mutter  Gottes  zu  widmen  und  neben  die 
grosseren  Kirchen  zu  stellen.  Das  lU  in  Mittelrheine  nUchststuhcnde  Beispiel 
eines  solchen  üentralbaus  ist  der  achteckige  Dom  Karls  des  Grossen  in 
Aachen.  Jh^ine  Nachahmung  aus  dem  Ende  des  10.  Jahrh.  besitzen  wir  in 
der  Bcgen.  LntwinacapeUe  au  Mettlach  a.  d.  Saar,  Beste  eines  Bundbens 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


CXLI 


dee  11.  Jahrh.  finden  sich  zu  Lonnig  bei  M^yen.  £in  sehr  Kierliches  sechi* 
ecktes  Baptisterium  der  Zeit  um  1200  ist  die  S.  Matth iasc«pelle  auf  dar 
Oberbaz|f  m  Cobena.  Auch  die  iiiebfraucnkirch«  M  Trier  gehört  ibr«ai 
GninidiiMe  nncb  so  den  Oentralb«iten.  Du  Polygon  war  des  KaoaM^nff» 
mssea  wc^en  namentlicb  bei  Bargctpellen  aehr  beliebt  (Rbemeek,  Yiaiidefi)^ 
Dasa  man  aie  gern  Uber  den  Thoren  anbiacbte»  mSehte  aTSiboUMlie  OrOnda 
beben. 

Einen  höheren  Schwang  nahm  die  Kirefaenbnnknnat  in  der  Zdt  svi- 
a^en  1000  bia  1200  dnreh  die  Anabildnng  dea  rommiithm  oder  Bumibth 
gmttS»  nnd  dea  denaelben  bedingenden  OewUlbbaoi.  Daa  Langeefaiff  der 
Basilika  worde  nnn  ein-  oder  sweimal  in  Kreoaesform  donsh  em  Querschiff, 
oder  Transsept  dordiecfanitteD,  die  kleine  Aitamisehe  an  einon  rcichge- 
achmückten  Chor  vcrgrössert,  liUufig  dem  Ost-  auch  ein  Westchoi  ^^c^^en- 
übergestcllt  und  zu  beiden  Seiten  der  Portale  hohe  (Jlockcnthüiüio  in  or- 
ganische Verbindung  mit  dem  Hauptgebäude  gobradit.  Die  Fuasböden  wur- 
den durch  Unterkirchen  oder  Krypten  —  Ruhestätten  von  Mai-^Tcrn  und 
Heiligen  —  unterhöhlt  und  allentliai ;  en  reiche  und  phantastische  Steinver' 
aierung-on  apokalyptischer  Deutung  angebracht. 

Der  romanische  Stil  hat  in  den  Rbcingcgcndcn  eine  so  grosse  Anzahl 
bedeutender  Bauwerke  hervorgebracht,  dass  man  ihn  mit  viel  grösseron 
Bechte  als  den  gothischen,  den  eigentliob  vatcrländieehea  nennen  kann. 
Das  schönste  Muster  einer  conscqucnt  durchgeiubrten  romanischen  Kirche 
ist  das  Kioater  Laach  (1003-1166).  Altere  Formen  zeigen  S.  Willibrord 
an  Echternach  (1031),  die  Westfront  des  Doms  zu  Trier  (1045—1121), 
S.  Floiin  nnd  S.  Gaator  an  Ooblens,  S.  Johann  zu  Niederlabnstem  (um  1100). 
IMBiche  Details  hat  S.  Uatthias  an  Trier  (1148).  Durch  reiche  romani- 
sche ChorbaQten  sind  ani^eaeichnet:  der  Dom  an  Trier,  S.  Simeon  daa., 
Garden,  Lonnig,  Andernach  n.  a.  m.  Kleinere  Kirchen  dieses  Stils  finden 
dch  an  Adenau,  Altenahr,  Ems,  Bengadorf,  S.  Thomaa  bei  Andernach 
and  allenthalben  an  Mosel  nnd  Bhein.  Sie  hOndigen  sich  schon  voa  Wei> 
tem  an  dnrch  ihre  niederen  Tiereekten  GlockenthOrme  mit  vier  Dachgiebeln 
nnd  quer  darObergeaetzten  stumpfen  Tharmpyramiden. 

In  fast  unmerklichem  Uebergange  schliesst  sich  gegen  1200  der  gothi- 
fcke  oder  besser  S^itzbogenstil  dtm  ruuiaiiiscbpn  au,  keine  fremde,  etts-a  aus 
dem  Oriente  eingctiihrte  Bauweise,  sondern  die  technisch  nothwcndigc  Con- 
sequenz  der  immer  kühner  nufstrebonden  Gewüibconstruktion  des  Rundbo- 
genstils.  In  Nordfrnnkreich  bereits  gegen  Ende  des  12.  Jahrb.  zum  selbst- 
stiiadigea  Stile  ausgebildet,  fand  der  Si)itzbogen  bei  ganz  gleichem  Bedürf- 
nisse im  westlichen  Deutschland  gegen  12U0  bcreitAvillige  Aufnahme,  an- 
fitpgiioh  als  unteigeocdnetes  Hiüfsmittel  bei  aohwiecigej:  Gewölbspsjann^g^ 


Digitized  by  Google 


dMHi  alt  Begleiter  in  ^wunderlichem  Gkmiscli  mit  gäns  roniaiilacli6ii  BAU* 
fbnuett;  endMcAk  tb  tkk  frei  «artendes  selb&tBttnd 

Üntar  dieBOi  VefliKltDisseD  iind  in  dät  ZtSt  mMfaen  1800  und  1250 
tm  Blieme  tan»  gtoBe  Bmb»  achSner  oder  beaser  «erUditt  und  maleriadier 
Kitdieii  entitttideiiy  -««kbe  Ubdnnig  dee  Rtmd-  und  8pifsbog;ite0  sei- 
gw.  Sie  Umm  «  «imileQiafty  welcher  Sdl  ▼<ir\\  icgt^  noch  sweMbUnlter,  ob 
sie  näher  dem  J.  1200  oder  1250  aufgeführt  sind,  da  es  historisch  ieststeht, 
dasa  an  einem  Orte  gleichzeitig  vollständig  gothische  imd  vollständig  roma- 
nische Kirchen  gebaut  wurden  {in  Coln  der  Dom  und  S.  Cunibcrt). 

Als  Bamverko  dieses  sogen.  UebergangsältU  kennen  wir  in  unserem  Bezirk 
Jen  nifilcrif=clien  Dom  von  Limburg  a.  d.  Fiiihn,  die  Kirchen  zu  Bacharach, 
Boppard,  Liebtraucn  zu  Coblenz,  Andemachi  Sinzigi  Miinstermaifeld,  CardeOi 
Hereig,  Roth  und  viele  andere. 

Bis  auf  Weniges  ganz  im  Spitzhogenstil  und  als  die  älteste  deutsche 
ffirohe  dieser  Bauweise  werde  zwischen  1227  u.  1344  Liebfrauen  zu  Xriefi 
ein  zw(0Mtiger  Gtotraibaii  roA  hober  ScbOnhflört  und  fast  ^eiehzeiti|f  der 
Dom  m  Wefelar  ausgeftthrt,  Bavwetfce  mit  welchen  wir  bereits  die  ^Igende 
Periode  betretei. 

» 

KIrvdilielie  Hntli^iiair  «es  HflttetarlielMb 

■ 

EboDBO  wio  an  firtther  politischer  Zeisplittarang  leidet  nnser  Gebiet  an 
stsdcer  Diveigenz  hinsichtlich  der  geistlichen  Sprengeleintheilnng.  Der  Be- 
giem^gsbesirk  Trier  s*  B«  gehört  drei  Kirchenprovinzen  und  nickt  weniger  , 
ak  fUnf  Bisthamem  an:  lÜer,  Göln,  Mainz,  Liittich  und  Metn.  Indessen 
bieten  diese  EirofaenlSnder  Im  Gegensatz  an  den  nnznsammenhängenden, 
bnnt  durcheinander  'gewürfelten  weltlichen  Territorien  wenigstens  den  Vop- 
theil,  dass  sie  im  Ganzen  ein  ziemlich  abgerundetes  Areal  und  bis  in  die  äl- 
testen Zeiten  hiuaaf  erkennbare  Grenzen  haben. 

I.  Xrieri§clie  KtretaenproTinz  (ProTlncla 

TrevirensisJ. 

IMe  'WOrde  des  finsbisdiofr  ▼on  Trier  als  Metropolit»  der  glddinailii- 

gen  Provinz  entsprang  unzweifelhaft  schon  in  römischer  Zeit  aus  einem  dem 

ßangc  der  StaJt  Trier  als  vornt  lunbtca  iu  Gallien  entsprechenden  Primat 
unter  den  gallischen  Bischöfen.  Man  legt  schon  Papst  Silvester  I.  gegen 
330  den  Vers  in  den  Mund:  Accipe  primatum  post  Alpes  Trcvir  u!M(|iie, 
cj^uem  tibi  Borna  nova  l^e  dat  et  veteri.  l>em  entsprechend  redet  das  {ladr 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


üte)  DMKt  äMM^  P«pM,  'Womit  wir  unsere  Urkunde  ^t^MheMik»  6m 
Bki6M  rwk  IMer  üb  Prinuka  raper  OaUoi  u&d  prioir  tnpf/t  CkfrtnuKM  ad. 
ladoiB«!!  bcatttigtefa  sttch  UitDkMi  üMhw^bir  Ripal  Kiodods  I.  daitt  fiM>' 
bMof  TiflIgAiid  965,  Johann  XIII.  96^  und  Bmdät  YH.  976  d«tn  Th^ 
dttteh  dw  FyiaiftI  k  GaUieik  Ab  Enbisehof  Bbe^btrd  1049  lof  der  Synode 
n  Bhdms  mit  dem  dortigen  JEbsbiseh<if  Ober  den  VonHa  iik  tSam  al- 
tn  SMt  gerieth,  etboMiteii  die  toweeenden  kiNos^  gaffiMhen'  Bla^hOfo 
Trier  iSkt^  sv.  P«pet  Leo  IX.  «m  Behiedaridrter  dAgenifen ,  beMIU 
tigte  —  der  thatsächlichen  Entscheidung  durch  dre  Beertimmung ,  dass  die 
Bischöfe  im  Zirkel  sitzen  sollten ,  aus  dem  Wejjfe  gehend  —  noch  in  dem- 
selben Jahre  dem  Erzbischof  Eberhard  den  Prinjai  zwalr  nur  Im  belgischen 
Gallien  (I.  38B),  wahrend  Papst  Gregor  VII.  den  Erzbiscliof  von  Rheihm 
bestimmt  anwies,  dem  Primas  (Trier)  ut  magistro  post  liomauum  pontificem 
zu  gehorsamen. 

Die  wachsende  Macht  der  französtpcli»  ii  Kirclie  entfremdete  Rheims  indes- 
een  bald  diesem  Primat,  und  wurde  letzterer  —  obwohl  von  den  Püpsten  Victor 
n.  1057,  Innocenz  IL  1137  und  Eugen  UT.  auf  dem  Concil  zu  Rheims  1149 
theoretisch  anerkannt,  dennoch  daroh  die  Papste  Cah'xt  II.  und  Innocenz  II. 
1120  und  24  in  Wirklichkeit  auf  die  [zu  Deutschland  gehbrigen  lotfatiligi- 
aebeu  BisthUmer  Mets,  Toul  und  Verdtin  beschränkt. 

Der  ErAiatM  von  Trior  hat  bis  eor  fran^Saisehen  Revolution  die  Md« 
(MpeUteareclite  nur  mehr  fiber  diese  drd  Snflnganbisthttmei'^geiibt. 

Ebe  fealB  gtigUftteclie  ütsUH  erhielt  die  irieriaehe  Kirehenpnmns  ent 
unter  den  Mero^ngem)  nad  ht  um  enflallend,  fm  OegomsC*  snr  gtoasea' 
Ausdehnung  und  rollen  Abnmdong  der  beiden  Naebbarprovtnasen  Csln  mrd 
Mtms,  dais  sieh  das  titere  nnd  Tomebmere  Trier  mit  einem  Terbftltnisbmila* 
flig  so  kleinen  Gebiete  (wenig  melir  eb  800  QMdlen)  and  einer  sehr'  im- 
glücklichen,  langgestreokten  Gestalt  begnOgen  mqnte  —  ewiscben  Hunds- 
rück und  Eifel  ^rd  es  dorob  C5hi  und  Hains  bis  anf  4  Meneif  Breite  zu- 
sammengedrängt —  .  Indessen  spricht  diese  Erscheinung  sehr  bestimmt  für  das 
hohe  Alter  unserer  Provinz,  indem  die  Chri?tenbekehrunir  vom  inneren  Gal- 
lien ausgehend  und  den  Culturvcrhültnissen  folgend,  das  Flussthal  der  Mo- 
sel hinab  zum  iihtine  und  über  denselben  die  Lahn  aufwUrts  vordrang,  sich 
also  ihrem  irallo -rrtmiachen  Ur^pnmg  entsprechend,  mehr  an  die  ceitische 
Urbevölkerung  hielt,  die  Chrislianisirung  der  Franken  und  Alkmannen  auf 
den  Hochflächen  aber  den  rein  deutschen  Xachbarkirchen  Coln  und  MainsS 
ttberlieas.  Dadurch  erklärt  sich  aucii,  dass  an  der  Lahn  und  Sieg  unter 
tein  germanischer  Bevölkerung  die  £rzstifle  Mainz  und  Cöin  an  mehre^ 
leien  Punkten  dem  £nbiacho£e  von  Trier  daa  MetropoÜtanrecht  streitig 
isiehteiL 


Digitized  by  Google 


Die  Nordgreoze  der  tneriachcn  Kircbenproviiu  beginnt  auf  den  Höhen 
des  Weeterwalds  südlidi  von  Siegen,  bewegt  sich  in  der  Scheidelinie  des  trie- 
xuchen  Haiger-,  Engers-  nnd  des  cölnischen  Auelgaus  auf  den  Rhein  zu,  ttber- 
springt  denselben  bei  laos  (Oasbach),  folgt  dann  dm  uralten  Völkeigrenae 
(Yinxtbacb)  ffwisoheo  dem  oSlolsebea  Ahr-  md  EiüiigßMf  dtm  trier>  Umy^otd' 
der-  voä  Bidgan  bis  auf  die  HochflXdie  der  Atdenaen  nffifdlkih  vqsn  PrUm 
und  flchlieast  sieh  weiter  der  Msrhe  xwiscfaeo  dem  lattiehscheit  Ajtdeoneii-  uad 
dem  trieriedien  Weyer-  reep.  Hethingsn  bis  sur  Hess  an,  welchen  FlBsa  die 
trieiieebe  Grenee  gar  nicht  -weit  von  Bheims  bei  Mouson  und  Sftensy  ecreichl 
Von  hier  wendet  sich  unsere  Provinz  die  Maas  aufwärts  in  südweBtlioher  Rich- 
tung bis  unterhalb  Verdün,  überschreitet  dort  den  Fluss,  umfiassl.  das  obere 
Gebiet  der  Axonne  und  Orne,  biegt  von  Guise  an  der  Marne  ab  südöstlich 
den  Kirchenprovinzen  Lyon  und  Be^an^on  aus  und  geht  um  das  Queiienge- 
biet  der  Maas  und  Mosel  liorum  auf  den  Gcbirgskamm  der  Vogesen  los,  wel- 
chen sie  bei  MasmUnster  im  Eisaas  etwa  beim  Baiion  d'Alsace  erreicht.  Von 
hier  ab  ostwärts  durch  die  Vogesenkette  bis  in  die  Nähe  von  ZweibrUcken  von 
den  snr  Mainzer  Kirchenprovinz  gehörigen  BisthUmern  Strasshni^,  Speier  nnd 
Wonns  geechieden,  wird  die  trierische  Provinz  durch  den  mainsisdien  N«> 
higan  von  den  H5hen  des  HoohwaUs  bis  aof  den  ICoselnttid  des  Honda- 
ittdLcns  snrttckgedrXngty  eireicbt  den  Rhein  ent  in  growem  conve^ren  Bo* 
gen  nach  Osten  hin  oberhalb  Bachaiach  (Diebeeh)  nnd  aetst  dort  ttber  den 
Strom  (Lorehhaosen).  Zwisdien  den  trieiischen  Qanen  Einrieh,  Nieder]ahn 
und  Haiger .  und  den  mainziBchen  Bheingan,  Wetteran  nnd  Oberlahn  die 
Linie  haltend  und  die  Lahn  oberhalb  Giessen  kreuzend,  kehrt  unsere  Grenae 
endlich  Lei  Siegen  wieder  zum  Ausgangspunkte  zurück. 

Wir  haben  bereits  bei  Lothnagen  ausgeführt,  dass  das  aite  Herzog- 
thum Oberlothringcn  unter  Hinzutritt  des  rcclitsrheinischen  iMaukengebiets 
ziemlich  genau  der  tricrischcn  Kirclienprovinz  entsprach. 

Jetzt  wird  dieselbe  von  dem  grössteu  Theiie  der  preussischen  Ke- 
gierungs-Beiirke  Cohleoa  und  Trier,  dem  mittleren  and  nördlichen  Theiie 
des  Herzogthnms  Nassau,  der  SUdhäUte  des  deutschen  und  belgischen  La- 
xembiug,  den  französischen  Departements  Maas,  Mosely  Meurthe  und  Voge- 
sen) endlieh  den  WeBtründem  der  bajriseben  Rheinp^  und  des  Fünten- 
thnms  Birkeofeld  eingenommen. 

Die  sttdweitlidie  grlSssere  Hltlfte  der  Eirehenprovins  spnoh  und  einriebt 
noeh  firanaösisch  nnd  wallonisch ,  die  nordOstliohe  kleinere  dentschi 

Die  BeschlüBse  einer  trierisdieii  ProviniiabTnode  au  Hets  vom  1.  Mai 
888  gaben  wir  L  812* 


ü'igiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


QKUr> 


t)as  'Er7l  ifthum  Trier  nahm  die  nordöstliche  kleinere  vorzugsM-eise  deut- 
sche Hiiilie  'kr  ProTinz  ein,  umfai>ste  dort  dir  Gaue  Niederlalin  mit  Erdcche 
Dod  JÜaiger,  Eiigers  und  Einrich,  Mayeafeld,  den  Bid-,  Waver-  resp.  Oa- 
ros-,  Methin  RIzzi-  und  W'alderfingr  r-,  endlich  l^lqsel-,  Saar-  und  Trechir- 
gaj^  Seine  Grü»»«  betrug  etwa  350  Q Meilen,  wovon  beinahe  yi^  Fünftel 
in  üneer  weiteres  mittelrheiniecbes  Gebiet  fallen. 

Das  Enbisthum  wurde  wahrscheinlioh  schon  in  den  fränkischen  Zciteüi 
—  924  kommen  bereits  4  Archidiakone  vor  —  sicher  aber  1030  (I.  355) 
in^nf  Arehidi^onate  oder  Chorbisthiimer  eingetheilti  die  doppelt  bewich- 
nSPsind,  einm^  nach  dem  EJrehenpatron  d«  Sitzes,  dann  nach  dem  Sitee 
•ctbet:  i)'8.  Pefri  su  Trier,  2)  8.  Lubentü  su  Dietkirchen,  3)  S.  Gasibra 
an  Garden,  4)  8.  Agathae  an  Longnibn  und  5)  8.  Mauritii  so  Tholey.  I^ner» 
LongoioD  and  Thole|^.'^l(H^  .^"^l*^  Garden  und  pietklroben  das  nie- 
dere Ersbistliiiin. 

^  Jeder  dieser  ArchidialEonate  eerfiei  in  eine  kleinere  oder  grössere  Zahl 
von^andcapiteln,  Ruratdekanaten  oder  GbristianititeB,  nnd  diese  endlich  in 
Pfarreien.         .«j  . 


'IM 


Leider  entbehrt  daa  Erzbistluim  in  Folge  der  Verschleppung  der  Ar- 
chidiakünatsarchivc  wälirond  der  Irunzösischen  Revolution  gänzlich  eines  offi- 
ciellen  ScbeniaiiMiuis  oder  einer  Mutrik».  !,  und  sind  wir  daher  auf  die  Reste 
der  zum  Theil  sehr  ungenauen  und  unvollständigen  Archidiakonatsrep'sttT 
d.  h.  Verzeit  hnisse  d(  s  v(;ii  jeder  l^fan  kirehe  und  (^apelle  zu  erhebenden 
(^athedraticunis .  die  \  isitaut>ii>pr(  tttkclle  und  die  offioiellfu  Staatscaieudcr 
angewiesen,  aus  denen  sich  folgende  Zusammcnstciiungcn  cigeben: 

.i^u^.  f        1)  ArdMlihMit  S.  fclrl  «fbls. 

Vom  Dom«  S.  Pctri  zu  Trier  so  genannt,  war  dieser  Archidiakonat  der 
älteste  des  trieriachen  Landea  und  wird  schon  unter  Erzbischof  NIcetius  er- 
wähnt. Sein  Spreni^tl  umfap«tc  den  Bid-,  Trier-  und  einen  Thcii  des  (von 
nns  supponirten)  MoseJgaus.  Er  zerüei  ursprünglich  in  drei,  später  in  vier 
Landcapitei :  a)  3.  Petri  minoris  oder  burgi  zu  Trier,  b)  Bidburg,  welches 
rfflh  später  in  zwei  Dekanate  Bidburg  and  Killburg  spaltete  und  c)  Pisir 
port.  Das  älteste  Archidiakonatsregister  datirt  erst  von  1569,  die  Deika^ 
natsregisier,  ¥igitMieii^piotok<kUe  and  offioieUen  ZwsmmensteÜnngen  gelm 

a.  Burdekanat  oder  Capitaliui  S.  Petri  mmons  seu  burgi  sn  Xrlif. 

Dieses  kleinste,  aber  unzweifelhaft  die  ältesten  Kirchen  unseres  Lan- 
des, selbst  von  gana  Deutsehland  nmfassende  Dekanat,  residirte  sa  Trier 


Digitized  by  Google 


GSLV2 


in  der  iiiTiliinfl  ilif  Fiiinilhnmlih^i  tliiftliiMtertDiiiiftiÜ^faJinMifc  hin. 
ter  der  LiebfraaeDkirdie  und  repiimtiit  dm.  «lim  Trittcfan.  £■  lagen 
dann  die  vnJte  trierisebe  Domkirdie  und  fblgende  Ffiumqieii  imd  Oont- 
cipeDen:  Aaeh  (aoeh  snm  Landcftpitel  Bidborg  gesllilt),  Bevelieli  and 
PaUicii}  Batsweiler,  Coidel,  £hrang,  Euren,  S.  Geniumi  id  «ttdat  (nun 
Hand)|  Gnstentfa  und  FiJidk  («neh  warn  L.  WedriQ  geseolinet),  Gntweiler, 
Ige],  S.  Jobannw  md  martyres,  Irsch,  Liersberg  (mtich  L.  Bidbnrg),  S.  Me- 
dard! bei  S.  Matthias,  S.  Michaelis  bei  S.  Maximiu,  S.  Martini  und  Ö.  Ni- 
colai zu  Pfalzel,  Pluwig,  iluwer,  S.  Antonii,  S.  Crucis,  S.  Gaugolphi,  8. 
G^rvftsii  et  Protasii,  S.  Isidor! ,  S.  Laui-entii,  S.  Mariae  majoris,  8.  Mariae 
ad  pontem,  S.  Pauli,  8.  Symphoriani  und  Ö.  Victoris  zu  Trier.  S.  V.  al 
burgis  bei  S.  Pauli n  und  Zewen,  insofern  aie  noeb  beiteben,  im  Stadt-  und 
Landkreiae  Trier  gelegen*). 

b.  Landoapitel  Bidbiurg  und  XiUburg. 

Dieser  gnase  dem  alten  Bidgan  entsprechende  Bmldekantt  batti  ael- 
nen  Sita  in  dem  Inxembnigiscben  Städtehen  Bidbuig  in  der  fiüfel  nnd  wurde 
erst  im  16.  Jahrhundert  in  der  Weise  getbeilty  dass  die  nordSsdiehe  Hälfte 
ein  besonderes  Capitel  sn  KiUboig  bildete.  Noch  In  apiteren  Registem  sind 
die  Pfarreien  beider  Christianttäten  nicht  streng  gesondert  nnd  werden  bald 
in  diesem,  bald  in  jenem  aufgeführt.  Aach  (auch  zum  Burdekanat  gert^ch- 
net),  AJIscheid,  Aisdorf,  Auw,  Bech,  Baustert,  Bettenteldj  Bettingen  a.  d. 
Prüm,  Bickendorf,  ß.  M.  V.  und  S.  Petri  zu  Bidburg,  Bicrsdorf,  Bollen- 
dorf,  Born,  Densborn,  Dockendorf.  Dudeldorf,  Echternach,  Edingen.  Esch- 
feld, Esslingen,  Fliessem,  Frenkingen,  Gindorf,  Gransdorf,  Heckweiler,  Hole- 
Weiler,  Hönscheid,  Irrel,  KnrlRhansen,  Langsur,  Lichtenborn,  Liersberg  (auch 
Bum  ßurdekanat  gozählt).  Meckel,  Mes^f^nioh,  Messerich,  Mettendorf,  Metterich, 
MUndeo,  Neidenbach,  Meuerburg,  Nnaabaum,  Oberkail,  OberweiS)  Ohaaeheidy 
(MokS,  0«w«kr,  Ootashaid,  Peffingeot  Balm^M,  Biiigh«Nhaid»  Bi«endd4 
Boaapoctott,  fiohinkwellflr,  SeU(tfdw«lkr^  Soinafidd,  SpMür,  Staiiiheim,  8lft- 
eioam,  WaacweOir,  W<iidingeii|  Wiiiteiidevfimd^^^HiManidetf  w«rianiri 
«um  Landeapitel  Bidbnig,  die  folgenden  abci|:  Bttdeabeim,  Dahlem»  DwideiftU» 
Duppach,  Bhleni,  Erdorf,  Fleringen,  Ittel,  KiUbuig,  Lauch,  Mmidenoliflid» 
M^erfeld,  Meisburg,  Mürlenbach,  Niederprtfin,  Obheiro,  Orsfeld,  Pkvnsf^ld, 
Prüm,  Bomersheim,  Salm,  Seffern,  Stadtfeld,  Sülm.  Tricrweiler,  Udelfangen, 
Wanaheim^  Welschbillig  und  Wetteldorf  su  Killburg  gerechnet.  Die  Ortsch«f- 


•)  Zum  Anflbdstt  der  Ortschaften  wird  dis  TMtrefflidie  Bsimannsche  SpedsUterte 
von  l)eutschIaDd,  Verlag  ron  C.FIemming  faiGlegsii,  Msns  MapfoldiiL  Bie  rekht 
'  fftr  lUe  Localstodistt  foUftoBBin  Mft 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


WM 


tmWigm  iM  lD  im  [imiiiliAii  KnIm  BiAmür  Dmm»  Ata,  Trimi 

■ 

Es  residixte  im  tiiariiiciien  Dorfe  i'iasport  a.  d.  Mosel  (Kr.  BmmcasUl) 
und  enti'ecktc  sich  Uber  die  Ojtscbaften  der  Mittelmoscl  und  der  Nordal^^ 
hiBge  dfp  Hundsrückens  und  Hochwald.«* ,  wo  wir  den  Müselgau  fluchen. 

Ais Pflairreien  sind  verzeichnet:  Altrich,  Arenrath,  iJcrg,  Bergweiler, Beni- 
fiHlili  Betdiaidy  Bitebofedroha,  Budelich,  Oluaeerath,  Cues  und  Wehlen,  Dtt- 
Mi,  Dreis,  DtMemant,  Bnuntl,  flnsch.  Feil,  Föfaven,  Graach,  OvoMHigm, 
UmimaWeT.  Ifinefafeld,  Kestce,  Eirchh<tf,  Köwerich,  Ije!'weD,ljieser,Loilg<Etnp; 
Imgmtk,  UAoiig,  Mmfaeid,  MuiImmb»  KoneelCBld,  Merscheid  und  W«M. 

Mm,  ThdUtog,  TkilliBMpi,  Ttakh,  YcUm,  WdImmIi,  .WMiitb 
Zeltingoi,  in  dm  EveiMD  Bernoastel,  Tri«r*L«nd,  Witdkh  und  Zell  ge> 

Disetr  «ehr  gnMt  Afiydiritiniif  hatte  «oiiMn  fite  bct  3er  artiten  trie» 

rirtjen  Stittakkche  S.  Lnbenlii,  oberhalb  LiBibarg  a.  d.  Lahn  maleriseli  auf 
etneRi  FeJatjji  gelegen.  Er  begriff  (wenige  Pfarreien  bei  Boppard  aosgenom- 
amj  den  gaioen  rechtsrheimachen  Theil  der  trierisohen  Provinz,  also  den 
Nleda"lahn-,  Engers-,  Erdeche-,  Hai^r-  und  Kinrioh^'-Än  oder  jetzt  das  gansii0^ 
mittlere  and  nördliche  Na.««au,  die  preussischeu  Kreise  Neuwied  und  Weto- 
Ur  gaiis,  Altenkirchen  4iad  Siegen  zum  Theil.  Ursprttnglioh  sählte  er  nefAn' 
Uadotpitel:  a)  Omioetcin'Eogtniy  h)  Dietkirchen,  c)  Kirberg,  d)  Wetalar,' 
4  UmkaUk  vnd  f)  Hai^«,  mm  inum  «ber  dia  vier  leüleii  dureh  die  Re 
hliitiin  lu^idHitt  aad  ihre  katheliidii  goMMbeM  ftanei^  den  hmM 
^■Ihi  IMcMaieii  aipgiMUMain  tnvdeii«  fii  lii^M  AnAidliikoiiatMEiiiKblef 
«d  andm  VwieMmiiie  von  1667  bie  1794  ■ 

Sts  des  Dekans  war  der  trierischc  P'Iccken  Kngers  (Kr.  CohUn»),  aucli 
Cnnostcin  -  Eogers  ron  dem  dortigen  festen  Schlosse  benannt.  Das  Capitdl 
TitWa  vor  der  Rek»rmation  genau  den  alten  Engersgau  ein  Von  Muttw- 
kircbcn  kommen  vor!  Almei'sbach,  Anhausen,  Aremberg-.  Arzbach,  Arx- 
liejin,  Bendor^  Breitenau,  Dattenberg,  Dausenau,  Dwnbach,  Dierdorf,  Drei«, 
Ehrenbreitstein  <aonst  Mülheini  im  Thal),  Em«,  Engers,  Feldkirehen,  Fiseh- 
iwflh  (ficihar  «almheinliah  com  Landaap.  Haiger  gehtog),  Gebhardshain 
mm  mm  eWnhiMn  h^  mtijkm^^mik^  «mIi  so  Halger  gMtig^, 


Digitizea  by  i^üOgle 


.GMBi»Ut"€MflaMiiiliiiiv  Hitoiltls^/Haoäailww  ^ftfrtbriOalatwiis^j^/tBgiU! 

HOehsCenbMli,  HSlir»  Hönningen^  HoroJibcun,  Hpriunsen»  Httnefeld,  Hund«- 
•ngen  (auch  siim  L.  Dietkifehen'^e^It),  trlfchf  KiiohSlir,  Kirchen  (flonal 
ihbIi.  Hdger  geiMbiet),  Lmtetef,!Lba,<lCai9dMlid«f»  (flttlMr 
HMftbacb),  Naaaau,  Nauert,  Neustedt,  Nwrtedy^NiafcrhwgvNirfigt^ 

Kiederhammcrstein,  Nieder! aluibteiü,  Niedcrwambaoh,  Nievern  (sonM;  (j.  Ha- 
rienfels),  I^ordhofeiii  Oberelbert^  Oberhaiiimei-»lein,  Oberlahnsteiu  (sonst  L 
Marlenfels),  Ohlenberp^,  Peterslahr,  Pfaflfeadorf,.  Puderbach,  Ransbach,  Renj^a- 
dori,  Rheinbrohl,  Rossbuch,  Riickcrod  ,  Ruppach.  Sayn,  Schiuibpig  i^auck 
L.  Dietkirchen),  Spies»  (sonst  L.  Marienfeb),  Urbach,  Valiendat.  Waidbreit- 
baeh,  Wehrheim  (sonst  L.  Wetdacj,  Weinähr»  Winden  und  .Wüi^  X^Mic^ 
L.  Dietkifchen  und  Kirberg),  tbciis  in  dett  Kg<i8eb.tAI*aiikiid<tn»n.C6bliiii. 
mi  li«ii¥i«d| .liMÜa  im  HccMglbliitt  NaMäa  gäaffuu  ■  i  .  /  .»n:-  ':']  .tu  - 

•  r\  .    ♦    •  .  .-1 A  «  i   .  !•  »,  \ 

Q.  Laodcafitel  Dietkirchaii. 

£•  hatte  Minen  Sita  beim  ArcfaidiakoDat  und  nahm  die  westliche  HxUto 
det  Niederlahogaa»  ein. '  Planlclidiea  und  :  Abeädlrode  dd^Obentrode  (aoa- 
^angen)^  AitMidot^  Atfort  <aneh  nm  L^Kirbiig^gevidne^  iBiMaiHfffln, 
'   lorod,  BiMenhei«  oder  Keoa.&  fihtfK,  Diiihifoh^ 

Kirberg),  Ek,  Eppenrod,  Q^mfaden,  GroflshoUiach,  Hadamar^  Haingea,  Hm-' 
Selbach,  Hirsch berg,  Hoen,  Hundsaiigen' (auch  L.  Engers),  Kamberg  (auchX» 
Kjrberg),  Lahr,  LiiJibu);^;,  Lindcnholzbauscn,  Meudt,  Mindorvilmar  (auch  L» 
Kirberg'!,  NentcrshauseiJ,  N(  ukirch<  n,  Nicderbreelien  (auch  L.  Kirberg),  Nie- 
deiüi-  i»dor  Ericbach,  Niederselters  auch  L.  Kirbrrg),  (^bcrbrechon  (ebenso), 
Obertiefen barh  (auch  L.  Marienfels),  Üfiheim,  S.  Fctei-sberg  bri  Dittz,  Uotzieari 
hau,  Salft,  Schönberg  (auch  L.  Engers),  Schupbach,  Beck,  Steten  und 
Deiirn»  Vilmar  (auch  L.  Kirberg),  Weidenhan^  Werschau  (auch  L.  Kirberg)^ 
Weyer»  Wilmerpd,  Würges  (aitch.ii.  Kirbefig  -imd  liegen)  md  &xuham- 
•XmmtUch  im  fienogthom  Jimtn^  •   

.  ,  DÜiier  hl«inA.Dilc«uil<hallft  mhm  fite  b«  der  altenKMhe'ni  KSrcli- 
derfrtek       14.  MihoudM  um  den  Ondhn       DieCa  as  «bem  icüen* 

Städtdben  Kirch-  oder  Kirberg  (Herz.  Nassau)  erweitert.  Er  zählte  an  P&r- 
rcien:  Arfurt  (auch  L.  DicLkirchea),  ßechtiicim,  Bergen  \hl&  auf  die  Kircbo 
verschwunden),  BlcBscnbach,  Dauborn,  Dietz,  DöBsdorf,  Dreisbach,  Eisen bach 
(auch  L,  Dietkirchen),  Ergesliausen,  Esc^,  Essershausen,  Fachingen,  i'iacht, 
Freiendietz,  Hahn,  Uanstätten,  Hefterich,  Hettijogßn,  Idstein,  Kamberg  (auch 
Ii.  PifltkinihfiL)i  Kpttuniharhi  Kiiritfiriri  KKnenlhanhiiliinainhinhi  Mamiiddam^ 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


CXLIX 


bnaUft^Aoch  h,.1MtaM^r  m^MyMmä:  (wmk  iL  Wtiritf^,  JSli^ 

LulKTefaUi^),  PuilH^Böd  am  8«ig^  Rdd  a»:  WUK,  BABnWom,  MbM^ 
aiii<WO|iilt>'if  Di  Ti  I V 1  UfiiDgen /»TOawhi^adiilÄ^.Diuihiiiuhiiih  ,Witol<ii4 

D^i?  bedeutende  Rurak*i,pii.ci  W  vjuinr,  wegen  seines  Decbanten,  wekiiei 
dvii  ältotrn  Ehrentitel  Erzpriester  trug-.  Arphipreslivterftt  wAnannt,  liaflete  am 
Lie'>ft-aueüdom  der  Hfich^^.^ühU  W^t^lnr  uuti  bcgfitl  licn  n'-tli<'h€n  Theil  des 
iNiederlalitts'aTi^  Kis  nach  iiesfieü  iuueiu.  Als  das^ugchoiig^  i'aiorhipn  kom- 
men vor:  Albä*:lä  (?),  Alsbacli.  AltendoH  bei  Linden,  Attenkirchen  bei  tio- 
hen:«oIms,  Attenkirchen  l-  ;  Philippstein  oder  Braunfels,  Altenstetten  boi  Ho- 
hensolms, AJtenstetten  h»  1  W  f  zlar.  Asifirtr,  Bis-  oder  Hi^chofskirchen,  Bom- 
bäden,  Burgaolm:^ .  t '  il  ucli,  üillhausen ,  nillheim,  Doi  ln  ,  Edelsberg  oder 
Deimberg,  Erda,  G^rbenheräi,  OieiMnj  Griedelbach,  Habicbenheim  (?),  HaaMtf, 

äM^ElÜt^g^*  K8ri^b^'<ifiMflMi>liaBV  ft«^<»H)  'KrGäiib&^i'*tiuh]mik, 
£ttgg^  EMH^,  I  litoii,  •  lilIfceHiiMittH ,  =  If  eKg^kiwb^ii V  Mim  iidKlr>M«A 

Ifili  (iiühi«giitti»e^  (?),  OMM^ 

$Mk,  bl<lirtltil^'fäti^i>^fe.^Kifb«ry)j  Oberin^  Fehlg^rm  oi» 
-lilMliN^ralK^  (V).  Rödii«lfti"lii  il.  Biebet-,  Röttgen^  od^  Mi 

•gen  (?),  Rohrhaus^n  (?) ,  Kolshausen  (oingegungen) .  ^Tfdlideirf  (■woMt'Drei»- 
fbach  auch  L.  Kirberg?).  Ulm,  Vollcnkirchen .  Volpertshausen,  Waladorf, 
Weilhur^'  lind  WcLzlai.  Da«  Gapitcl  liistc  sich  durch  die  Reformation  gänz- 
lich auf,  iiTifl  lie^i^en  die  noch  heute  nact  wciBbarerj  Orti>  —  vi<»l#»  d#»r  mit 
Frntr'^z*^i'"li'^  ii  ".ermerkten  inöireti  wohl  Untergängen  «ein  —  im  Krrisr  WCfx.- 
W  lud  dem  angremBeaden  nitödauiäehen  und  het^cndarmstädtischen  (icbicte* 

ttf#<  e.  Landc^apiUl  Jelar-  oder  Miuieufielfl.  -  ■    '.  ^^  ■<^':i^ 

H'^^lfe»'  HyTaltc  Kirche  Murieufcls  bei  Xa!>tätton  im  sogen.  Vierbemschf»! 
fS^z.  Nas^ait)  gßh  nicht  bloss  dem  Dekanate,  sondern  einer  ganzen  Graf- 
«ohftft  den  Naraife^'MbiMkK.  Conrad  II.  1031  an  Trier  schenkte,  diesem 
tfi&ter  aber  wieder  verloren  giiig.U>Das  Kuralcapite)  begriff  ziemiMh  :geiiiiB 
ii^llllM  ifii       Wft*  £ii^n«ai/  BiMimiliMr  ««l^e  Orta«lUft«ii».f^diilr^ 


Digitized  by  Google 


Bif^)^  DUHM  inf       BflKg^  DMiUd  im  m><DiM-  «dfir  MMh 

äa0dtäi,  UMmmm  Auf  teHndo^  ln^bteMü»  Li«Nidi«id,  Li|^poid^  Mb* 
Iii»«  4d«t  Maffsli^  IbO^sto,  NmMMii  ^JljAMr  L.  Bo|ipai^,  VMmfkm 

baeh,  Niefern  (später  L.  Engers) ,  Oberlahnstein  (ebenso),  Obemdorf,  Ober- 
tiefenbach  (auch  L.  Dietkirchen),  Olwn^•a^ttleflö(*h,  OsrterspÄ)  (auch  L.  Bop- 
pard), iiod!enrod,  Rupertghofen ,  BAuerftail  (»päter  L.  Boppard).  Sohönau 
(ebenso),  Schweighansen  ,  Singhotcn.  Weisel,  Weltfefod,  Weytr  und  Zorn, 
sSmmtiicli  im  Herzogthum  Nassau.  Ab  die  ReforftiÄt!<>n  den  Dekanat  »et- 
«türte,  Warden  die  weDi|;«n  kathglisdi  gebliebenen  i^arecbieo  so  J^iif^eci  und 

t 

t  Landopitel  Haigtr. 

OiMer  adrdliehete  und  abgelegenste  Dekanat  des  fiisbistbums  hatte  Ml- 
an  Site  m  den  wunrnschen  Fleeken  Hei^ar  bei  Dilkvbntg  im  WeBti^ 
^•Ua  Troll  der  grtMten  Bemttktngen  iü  «  stebt  g«!«^^  ein  Yeweii*> 
BM  der  PfioMioi  4iiMB  RnriVwftitiJi  in  echpiMD.  Soheii  m  dn  ftmhiiii 
^oiMvigiilv  TOD  1&&7  Mt  der  Baum  für  aelebe  oflbn  golnean» 

Docb  aiod  trir  direb  die  QMpen  dee  «Ifteft  Haigergeus ,  di»  Ginm- 
Mripliminteide  der  Pfiml  Heiger  eelbal  918,  eoMHift  1018,  und  die 
G^renzparoobien  der  anstossenden  trieriseben,  mainaiechen  «ad  eOluaebeii  De- 
kanate ziemlich  in  den  Stand  gesetzt,  das  teljlcnde  Verzdichnisa  bu  reconstrui- 
ren  und  nennen  didier  iolgendePfan  eii  n:  Ballet  bacli,  Bergebei^bach,  Bicken, 
Bürbach,  Daaden,  Derschen,  DIllenLiuig^,  Dresseindorf,  Driedorf,  Bisenro6i, 
Fischbach  (auch  zum  c  ilaischen  Dekanat  Siegbui-g  gerechnet  und  später  zuin 
Ldtep.  Engers  gteogen),  Gebbardsbain  (ebenso),  Gilsbacb,  Frabohausea, 
iUger,  Herborn,  Herbem -Selbach,  Hergenheim,  UolahAoaen  im  Hieken- 
grnnd,  Kirchen  fspäter  L.  Engers),  Medenbach,  Merckenbaofa,  Niederacbelt, 
QbttteeMi,  OfidiUn,  Qfmbeili,  SdUtaUeh,  6peiaic«tb  und  WUigeid^, 
«Mi  ita  fianNgtem  MeaMo,  thttla  in  den  premtiMtoi  Kwiien  Atehus 
ehen  vnd  Siegen  gelegen.  Der  Dekanat  ging  in  der  Befonaation  Ua  «af  die 
drei  genannten,  itait  ^toNtefigM»  KMipM^'  veiloien. 

%\  iMrcUdiaktiiU  8.  Quteite  ü  Caiict  (CudtM). 

HaupliHa  dieses  Archidiakonat^  war  die  uralte  Stiftskirche  S.  Gautorie 
im  trierif^ehen  Ffeckcn  (  ardf n  a.  fl  Mosel  (Kr.  Cochem).  Er  amscbrieb  d«n 
ecbönsten  Thcii  des  Kirabisthums :  das  Mayenfeld,  den  Trcchir-  nnd  einen 
TkmL  im  eiqifDdirten  Meeeigana,  d.  k^  die  jetaigen  ^jctise  Adenau,  Aiiv- 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


f2Ll 


wmkm^  lOMm,  Q»Am  Ihm  &  Gm»«  &mmmf  IVfUttob  Uji  Mif 
Mi»  ypidiHfini  wlMit  AMMiMdbi  OMMtefteo  im  mtofln  llHtfTiifir 
Wm  twifim  wb  iiiiMn  AnUdM^mk  vidi  di«  tttlMiiMi  und  ■■■■ifiiii 
liirfirifli<wii  fttr  4m  UndMiHld       km  tan  Anikoge  das  13.  Jftlidit&aHti, 

Üv  die  lb«ig«o  bia  1467  binBa&tdgend  und  ganse  Reihen  von  Vititatioiit- 

^tokollen  v(m  1593  ab.  Seine  UuralcapiteJ  «ind:  a)  K«imt  odfii  ^eH^  IQ 
ÜditeutiuniP  und  c)  Boppard. 

a.  Laadeapitel  Keimt  oder  Zell. 

Di^se  Chrutianität  hatte  liire  erote  Ke$idcjiz  bei  der  alten  (gänzlich  rer- 
iobwuiMiaoeo)  B.  Peterapfairkirche  aof  dem  Berge  hinter  (km  trieriAchin 
fhtt  Jüwnt  a.  d.  Mosel ,  welcher  im  12.  Jahrhundert  den  Namen  Marien- 
hwrg  erhielt  (I.  565  «nd  96),  nnd  ging  eret  epüter  auf  die  gleichnaiDi^ 
KiB^  >•  Uber,  ^MtfeFilMNl  d^KwIer  P«mi  AJfMntMdniMi 
ivttdfln'and  swir  grOestentheib  schon  um  1200  erwibiii:  Alf,  Altoi  Banaeii- 
BaMof  Bdl,  iMtliflnii,  BerfaM^  fieolieli,  B«iifai^  Bbuikanitli»  Bon- 
h^in,  Uftum,  SkAMf  Bruttig,  Boeh,  Bnllay»  Ondt»,  Owfadhnm,  OUMm, 
(Mmi,  Quid,  Oittf^  DcxnmerBhaoMi^  DriMofc,  lödigw,  EDew^  EUev,  Sä- 
^ireii,  Font  (aueh  L.  Oehtendung),  Gillenbeoren,  Gillenfeld,  Gipperath,  Grei- 
moi-ath,  Hontheim,  Horn,  Keimt,  Kinderbouren,  KIrinich,  Lanclkcrn,  Laubach 
kToa  Mainz  ba^tritten«,  Laufeld,  Lüt£,  Lut^^etath,  Macken,  Mannebach  und  Wal- 
dwk,  Maffter?haosen,  Merl,  Mörsdorf,  Muden,  Nc5cf,  NehreQ)  Niederöfflingen, 
Niederscheidweiler,  Oberem;*!,  Ol[>f!rp'oriderBhaii8cn ,  S.  Petersvrald,  Pom- 
mern, PUndericb,  KeiUurohan,  Roth,  Sabershausen,  Seohoim,  Serenidi, 
(Mittei-)  Strimiiug,  Strohn,  Strotabiiaeh ,  Stuben,  Traben,  Trarbach,  Treil, 
•Onng,  Urschmitt,  Valmg,  Weiler,  Wolmcrath  und  Zell,  jelat  in  d«i  SM' 

Bmt  mJlüArMMlieOitQt  dimo  dinge,  anf  danDim;  d.  ii.  deinQMi- 
gvMite  d«  Mi^coMds^JKr.  MmjenJ,  war  duf  eig«nllulia  BtM  ditMi^Bnnl- 
«■pittb  (1809  wird  «ach  Pdoh  als  aoleh«r  genannt),  weldiM  sieh  sSemlidi 
genati  den  Gtenien  des  MaTenfetdergaus  anscUesa.  Der  Dekanat  aerfiel  in 

filof  Tractus :  1 )  Meyenfeld  d.  h.  die  je*»!  noch  so  genannte  engere  Hoch- 
fläche »vrischcn  Mayen  und  dem  Mü.sclabliang ,  jI  )  Mostllanus :  das  Mosel- 
thal, 3)  Bergpriegiae:  die  Dörfer  am  Rheinabliang  und  der  Moselmündung 
bei  CoblenK  ,  4)  Pellentiae:  die  Reste  der  alten  Ptalsigrafschaft  südlich  vom 
l«a>cheniec  und  5)  h^mAe;  die  Ortachal'ien  nördlich  und  westlich  von  Mayen 
«id  folgende  PCnnreieo:  Alken,  Aliens,  Andernach,  Bassenheim,  Buclihob^ 


Üigiiiztiü  by  <^Oü, 


GLn 


Kollenlicini.  Knil,  LMigwiMil,  L«p,  Lotf.  Lmi%;  UHHMiM4aiitgeg«a> 

gen;,  Ma-sburg,  MaTeD.  Mertloch,  Metternkb.  Miweahoim .  Mfiorari.  Mml' 

kerD.  Moielwcbä.  Mün^termaileld,  Nachfesheim  .  S^^i^ueim.  Nickeiücä,  Nie- 
dcrlehoieo,  Niederlützingen.  Niederrrj». ndtg,  Niederzissen.  Oberfell.  Ober- 
\f:hriL^n,  Oherlütaringen.  Obermendig.  <  »chtendongr.  Piilig.  Plaidt,  Polch.  Ket- 
terath .  iitedea ,  Küheoach .  Saftig^.  S  Sebutiaaea^rs  (Oberengers) .  Thür, 
Trnape,  Uertfeld.  IJrmitK,  Wallersbeun,  Wanderath,  Wehr,  Woier  bei  Bwcg- 
ktM,  WeBer  bei  Monreal,  Welcherath,  WeUing  «nd  Winfeiagei}.  jetel  in 


Brfrfcg  «piter  Iriwlifiiw  Steil  BofipHd.  Ak 

«OB  4m  tiMM  ZtHen  Imt        %itK  mmim- i^i 

mm  Miritfifcilii  daam  geschlagen.   Von  IfatmyidMn  hf^m  dtrimi 

räch,  Bickeiibacli,  Boppard,  Camp,  Capellen,  Caab  (firüher  Landcapilel  M*- 
rknfelü  Coblenz  (Tcrgieiche  Oehtenduiig : .  Dablheiiu .  I>am8cheid.  Filsen, 
S.  Uoar ,  liali-cul  ach ,  Her>cln\i'"scn ,  Hirzenach,  Kestert,  Kisselbach, 
Leinin^en.  LiebAbauüen ,  Nasi* neii  huher  L  MarienM?}.  Nii^erbur^.  Nie 
der-  oder  Kieiebpaj,  Norath,  Oberdiebach,  Oberapav:  B.  M.  V.  ad  grados 
aod  S.  Martini  zu  Oberwesel,  Osterspai  ^aueb  L  Martentels)y  POTscbeid, 
Piftlzfeld.  Pradty  Quiotenach  (jetzt  Carbach).  Rheinböllen,  Rhens,  Salzig, 
Sanerthal  (früher  L.  Marienfels),  Schönau  (ebenso),  Schönenberg,  Wefanidb 
tnd  Werhni,  dacnuäm  zu  den  Kraaen  Gobkna,  8.  Gear  md  flaDmewi  und 

Naaaai 


4)  ArcfeMUkMat  &  Agalhee  u  LeigpiM.  . 

ßerideos  dieaes  aehr  omiangreieliea  AreMcfiakoMl» 

S.  Agathue  zu  i.oni^'uion  bei  Long-wy,  'm\  ehemaligen  üenogtham  Btir  ^frant. 
Mofifldej>artP7/t^/if  ;  Er  bepi^rift  den  alU'n  W  «vergau  mit  ««einen  Untergauen 
Aizig,  Are)  und  Metitin,  also  fa.st  da.«  j^anze  «iltt  Herzcigthiim  oder  ]•  t/t  die 
«ttdiiclie  Hältle  de»  deutschen  und  bel^isciien  Luxemburg  nebst  den  wostlidi 
und  sUdiieh  anstossenden  französisdieo  Ortschaften  des  Maa»thai»  Da  der 
ArebidMkaBel  grOiaera  ThoUa  der  «xbohen  Zongff  aagelriSrte,  «e  treg 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


CLTH 

cr  'aaoh  den  BemaimeD  gallioos.  Seme  Kiroben  melden  ein  der  Schrift  naeti 
«OB  dem  Ende  des  16.  Jahrhanderts,  den  alten  lateinischen  Ortsnamen  nach 
aas  viel  .früherer  Zeit  herstammendes  Re|;;'t8ter,  ein  sehr  genaues  Visitationi- 
Protokoll  von  1570  and  jüngere  Zusammenstellangen  bis  1794i  Zum  Arehi- 
diakonat  gehörten  sieben,  anfänglich  (Rcraich  wurde  erst  später  an  Tholey 
abgegeben)  sogar  acht  Ruralcapitel :  a)  Luxemburg,  b)  Longuion,  c)  Iroy 
oder  Carignan,  d)  Bazeilles,  e)  luvigny,  t )  Arel  oder  Arlon  und  g)  Mersch. 

-1  r/     a.  Landcapital  Luxemburg.       •  !  .n  «-"!  •  nX  -<irl^ 

Sein  Sprengel  stellt  mit  hoher  Wahrscheinlichkeit  den  südwestlich  von 
.Luxemburg  sich  ausdehnenden  alten  Al/ig-  oder  Alscnzgau.  das  Thal  der 
Alaette  dar.  Hier  seine  Pfarreien :  Arovilia  (?),  •  Audun-le-Roman  (gallica\ 
•  Aometz,  Beles  oder  ßelvaux,  Bcrtringeii,  Bettenburg,  Bettingen,  *  Beuvil- 
lers,  •  Bölingen  oder  Boulange,  •  Crunes,  Curra  (?),  Dudelingen,  Elkringen, 
*Errouville,  Esch  a.  d.  Alzig,  Fenningen,  Gonderingen,  ♦  Havingen  oder 
Harange,  I Jollerich,  •Hussigny,  Itzig,  Kail,  Lahr  (Fontes),  Leudelingen, 
Limpach,  Lubergo  (?),  8.  Johannis  supra  lapidem,  S.  Michaelis,  S.  Nicola 
und  S.  Udalrici  zu  Luxemburg,  Mamer,  Monnerich,  Nörtzingen,  Oberkom, 
Reckingeu,  •Bedingen  oder  Redange,  Roeser,  *  Rüssingen  oder  Russange, 
^  Sancy,  SchiflFlingen,  •  Serouville  ^Sorori^  villa),  *  Thil,  *  Thiercelet,  •  Trea- 
tingen  oder  Tressange,  *  üttingen  oder  Ottange,  *Villerupt,  Weiler,  Wei- 
merskirch,  Wendingen  und  Zolfer  oder  Soleuvre  (Celobrium).    Die  mit  • 
bezeichneten  Ortschaften  bildeten  eine  d*  ra  Landdechanten  untergebene  be- 
•ondere  Definitio  lotharingica   ducatus   Liixenibnrgici .  weil  dieselben  ur- 
sprünglich zu  Luxemburg  gehörig,  im  16   und  17.  Jahrhundert  durch  Frank- 
reich abgerissen  und  später  mit  dem  eb  nfalb  an  Frankreich  gekommenen 
Herzogtbum  Lothringen  vereinigt  worden  waren.    Man  findet  die  Pfarreien 
jfaeils  in  der  Südwestecke  des  Grossherzo^thuras  Luxemburg,  theils  auf  dem 
^ipgreozenden  Rand  de*  Mosnldcparteraems.       .  .,.^||  no-'io.l 

h.  Landcapitel  Longuion.  ,  ^ 

residirte  beim  Archidiakonalsitze  und  ist  ganz  wallonisch.  Parochien 
sind:  Alondrelle,  Arrancy ,  Blöe  oder  Blcid,  Chenois,  Cons-la-grande- ville, 
Colmey,  Dampicourt,  Epiez,  Etalle  (Stabuiis),  Ethe,  Flabc- ville,  Frdnois-la- 
Montagne,  Grand -Failly,  Han-devant  Marville,  Uan-devant-Pierrepont ,  S. 
Laurent,  S.  L^ger  (S.  Leodegarii),  Longuion,  S.  Marie  (in  ürceto),  Marville, 
8.  Medard  oder  S-  Mard,  Meix-devant- Virton,  Montigny-sur  Chiers,  Mont- 
qaintin,  Mussy  la  Ville,  S.  Pancr^  (S.  Pancratii),  Petit- Failly ,  Robelmont, 
Remigny,  Rouvroy-sur-Othain,  Rouvroy-devant- Virt»)n ,  Ruette,  Ruyl  (?), 
Bigneolx,  Sorbcy,  la-Tour,  Vezin  oder  Charency,  Ville-Houdlemout,  ViUers- 


Gi)ogk 


IQU? 


Mm»  ipiKICoiibI'Mi  mukmu  •  <:  \ 


.    e.  Luuimpitel  Ivoy  od«r  QaxigiiiiL 

^  8itB  dq«  PekaniOs  war  dv  luzemborgjach^  S^i<^<ibi9|^  I^oy^^t  inB^iJ' 
Jahrb.  Gangnan  genannt,  am  Chiers  (Deport,  Ardamem)  imwut  Sedaa  d« 
Haaa.  Za  dieeem  RiinJcafilri>9Eliffift<m  dfaMBtcuD:  Anflanee,  Baien,  B«mi> 

fort  oder  NeaicIuMbeau,  Bertrix,  Blagpy,  S.  Geqjiev  Oharbeaux,  Chawwpienra, 

ChiDy,  Clemcncy,  Cuguon,  i-es-deux-ViU^,  Ebl}.,  i  cujjlj,  i  JurentFÜle,  Gy- 
aeicy-j  Jamoigne,  Ivoy  oder  Oarignan,  Izelle^  L^Eglise,  Lim^,  Liaay,  LoA- 
glier  et  Neufchatoau,  Mathoa,  Mogues,  Mouzay,  Mouzon,  Mono,  Nepuant, 
Oü^j,  Orgcü,  (  »Bnes  ,  Puillj,  Pure,  ätenay  (Sathanacum) ,  Straimont,  Te- 
Uigne,  Xiutigny,  Uly,  Vaux,  Yilly,  W^imd  Wilii^i;  Qxte. iin. b»igW*jien 
X«qnwibiny.imd  in  den  PtpaA.  Ardennvn  iwd  |l«f»  S^kgan*  • .  .  •  . 

d.  Landcapitel  Bazeilles.  '       '  ' 

♦ 

D^'  Hauptort  Bazeilles  oder  BazaiUes  im  Herzogthum  Bar  (nicht  ro^t 
dem  bei  Sedan  und  dem  bei  Montmedy  so  verwechseln)  liegt  oberhalb  (j^^ 
gillon  am  Crunefluss  ( Moseldepartemeni),  Seine  Parochien  sind :  Andern^» 
JUkOnoLf  BasJieux,  Bau  de  BaseiUes,  BeuveiDe,  .Bonvilien,  Clj^^udKea,  .Ciie' 
flonrt,  Ooenes,  CutEy,  Doncomi,  Ferment,  Fniidre»>  Haiiconrt^  H^yj  Jo|^ 
P^iirt^  LandieB  ond  Mont,  Leix.,  t^exy,  Maicy,  MalaTiileaci)  l|ipr^-le-lNiB, 
Mercj-Je-bant,  Morfontaiiie,  iPierrepoot,  Prenttn,  Rehoi^  Severy;  Ugoy,  Vil« 
len-la-Ghdvre  ond  Xi^iy-le-franc,  sämmtUch  im  Moeeidepartement. 

Der  früher  mm  HenK^hnm  Bar  g^Srig  gewesene  Ort  'Jav{gny-8fir> 
Loiaon  liegt  zwischen  Montmedy  und  Jamete  im  Haaadepiirlement  tkan 

gehörten  folgende  Kirchspiele :  Avioth,  Bazeilles,  ^  Biftvres,  Breux,  Brouenne, 

Chauvancy-le-Chäteau ,  Chauvancy-S.  Hubert,  Clers,  Flassigny,  Gorouville, 
Grand  -  Vemeiril ,  Jametz,  Juvi<;ny.  Lafert^  (E^Ieeia  de  inlirniitote),  La- 
moailly,  Lotrppy.  Marg^ny,  Marpriit,  MoT)tlihert.  M<»tmedy,  Othe,  Petit-Vcr- 
nt  iiiJ,  Qaincv,  Removilie  mit  ir^-le-ßec  \  Ira  Ricca)  ,  Sapogne  et  Hcrbeuval, 
8iß;nr  et  MontHberl,  Sommetbonne,  Thonnelle,  Thonne-la-longue ,  Thonne- 
lee-prez,  Thonne-le-Thil,  Torgny  und  Ville-d^re  im  frans.  Maas-  nnd  Ar- 
denttondepSirtement  mid  im  b^gischen  Lmcmbninf  gelegte. 

i  Landoapitel  Are!  oder  Azilon. 
Haimteii..ist  im  ifillidldbm  Aiei  »^AilmiV  im:-4lb«aaJMB#i  Smam^imm, 


Digitizea  by  ioüOgle 


CLV 


(ad  OmÜm,  <AiK'flw431oje),  Analar  <A«1k»),  AmI  (Mm),  OhMU«^ 
Bardenburg  (Clairfontaine),  Dahlem,  Diedenburg,  Freilingen,  GKoäAy  G«r- 

Ungen,  Halan^y,  Heietert,  Hcrseringeu,  Ilervordingen,  Herzig,  Hondelingen, 
Hü  hingen  (Aubang«),  S  Johannis-Helcherod,  Kuerrich,  Kunztch  (Clemency), 
Loiigvnch  (Tjonp^y),  Mpclitxig  (Messancy),  Meix-le-Tige  •),  Musson,  Kieder- 
tind  Ober-Kerschen  (Bas- et-Haut-Charflcc).  Racliocoür,  Se!iniß:en  oder  Lo8- 
brack«ii,  Stirpenich  (ßterpigny),  T()rnich,  W  annen  (Vance),  Villcrs-la-Mon- 
tegf!*,  WoHcnngim  neb«t  Kreuz  (8.  Croix).  Wie  die  Doppelnamen  bewei- 
•eii,  igt  dktm  tDrsprttllglich  tet  gknz  deutsche  Landcapitel  im  Laufe  der  Zeit 
Unk  imkudrirt  yMÖm.  Mau  Haäat  di«  Onsduifieii  theils  im  belgisdiai 
'ittl  dMHMlite  liintQiiibitti^y  tfiiifls  Im  fnun  Btfeiwtheli  Mosddfspirtttiittit« 

Dar  Dtksnat  Murt  «idi  toa  dätt  haflnimigiMbaa  flüdlulioa  Mmib 
«■d  «dulat  dm  idtatt  tfeduagMi  duMCftttmi.  Mne  ITiiAtii  find:  Ai«- 
dicf|  AlMMy  ficahtfribhi  BiAili  Bfiidwrikiff  Bcsfang)  Batttndoifv  Bite' 
doK^  BlleMD,  Biw,  Bottdoi^  fitatidttilNiiig,  BmAeid,  Bum,  €ol|MUsb,  OM- 
dM«,  Onutoia,  MchtM  a.  d.  Ald|r,  CrUoiilflli  la.  d.  fiamry  DMMi,  9- 
aeabafeii,  Ell,  Ellwingen,  Eppeldorf,  Esohdorf,  Ettelbradc ,  f^ensleb  a.  d. 
Our,  Jb^euieß,  Fiaxwcilcr,  Fuhren,  Geichlißgen,  Greisch,  HeHingen,  iMpeft 
(Heilberg),  Hemstali,  Henderscheid,  Hobscheid,  Holz,  Kirchberg,  Llnster, 
Lorenzweiler,  Manternach,  Medernach.  MerscTi,  ^lompach,  Nommern,  Ober- 
pallen,  Osperen,  Rambruch,  Redingen ,  Reisdorf,  RinFcWfiflfn ,  Rodenbom, 
Eoodt,  Roth,  SSol,  Sehönberg,  Siebenborn  (Sept-Fontaincs) ,  Stegen,  Stem- 
el, Tintingeo,  Usseldingen,  Tianden,  Vichteo,  Wahl,  Waldbillig,  Wallen- 
dolf ,  WaM»blU%,  Webeheid  iind  WolfiiTigc!!,  grSesteoihelftB  im  ^3imhtta. 
httumhargy  «inig«  Sm  ptvoMiMsheii  Kteis  Bidbatg. 

Dieser  Archidiakonat,  der  an  der  Stiftskirche  zu  Tlmlcy  im  Herzogthuari 
Lotliringen,  sf^ter  Zweibrücken  (Kr.  Ottweiler)  haftete,  l^^t  zweifelsoluie  dör 
jUng^^tc  de-s  Erzbisthums  Trier  nnd  scheint,  da  Rem  ich  ursprünglich  zu  Lon- 
goion  geborte,  anflbigücb  nur  swei  LaiidQa{»tel :  den  Saardekanat  and  W»- 


*)  Die  Beinamen  le  Tige  (genuanicom.  das  dcntsche)  im  Gegensatz  zu  k  Bomau  (gal- 
licom,  daa  vilsdie),  vddia  ndmK  gtoicfanzmig»  Orte  dortiger  Gegend  lUuren,  ba- 
niAaMi  feaaa  die  Itotte,  J^tit  «ehoa  Mlir  zum  Kaöhdieil  des  DoatMhen  v<ttii> 
'dirta  'fl^cacftgtiBMi  iUls  XhMunea  auf  lagaa  md^tad  IttMn  daflir  dia 


Üigiiiztiü  by  L*üOgIe 


a.  Laadcapitel  FeiL,  ,,  ... 

, . .  Die  ^i|Mi«fii/|^t  j^^ed)  vifii  dein  trittrischeii  Qitp.  (Kr»  ßgm^ffnfttg)  m^0^ 
OfOUiV  yrird . if^  den  jÜlunaD  Rigis^m  0t«t#  an^.  IfiisHiF  iD»bMi^;elti|«i^..«i|fl 
^  «f;)i  .on^  Ltiid«a|iit|»|,  iHt<^  KiU^ilg.  ^  3jyd]hn9«,iQn(  M  46. 
J«]^li4  daTDi)  abg^o^dert,  nien^ls'  aber,  ao  sdiarf ,  .daaa  njeblt  j|9cfa  Vit 
de(^,lets^  YeisBej^iiiMe^  einige  PCtp-epao  bäl4  diesem ^  b|ild -fa  jenam 
,g!Bre^hnet  werden.  Zuletzt  gehörten  zu  Perl:  Bedesdorf,  Beseh.  ßUdingeji, 
Premmersdorf,  Freuden  bürg  (daa  alte  Usma)  und  Weiten.  Gciit  laufen,  iTross- 
henimersdorf,  Hachen-  oder  Uackenberg  (^auch  vom  BiäüiUü*  .Metz  in  Anspr.^ch 
genommen),  Hemmersdorf  bei  Kclrperich,  Hilbringen,  Holz-  oder  Halsdorf, 
Ihn,  Irsch,  Itzbach,  Kcrlingcn.  Kirchhofen.  Kirchnauinen ,  Kirf.  Kirsch, 
Körperich,  Kreuz  weiier,  Laomersdort'oder  -feld,  Lauoadori,  Lisdorf,  Litu>rf| 
MalliBgeD,  Mandern.  Merz-  oder  Martinakirchen,  Monden^  Mendorf,  Nennig, 
K^ÜnkiffolMii  a.  d.  Nied',  Niedaltdorf,  Oberkirchen,  Ob^rkohz^  Oberleuken, 
Ped)  Porte,  lUskUngen^  KaiM8oga%  Belhefc  »dar  ficctiel,  Saütbnfg,  flaBrJMili. 
fltbiiMnitfi^  :8Hil%  Silk,  TalMUir  Tiwenv  .TettingeB,  .Tttnadoi^  Udeni. 
Mui9iB,..W)8iKer.  and  WiiMariiigta,  Olta,  wsUlie  in.  den  <  Kraben. -lieiagv 
<8tfffbiigt«sdiSait!l<Hiiaiiiid  dew>  /amlfcgendep  MÜMirildapairti— bi  n  ünddaabid. 

,  .  Der  Dc^a«t7.sU>^  u^pijiiBiglii^  sunt  Acehidiakoj^  Lupngaiqii,  weliiii 
^,  |ive]|,geographiseb,geli|K];t,  und  v^rdf  wohl  erat  «n;  Abnt&dnngidea  klo- 
nen Ij^liole^  Sprengcda  )ierUt)ergezogQQ,  .8^  Sita  i^t  4^  faxxen^urgiaelfte 
ßt»dt.  Reinicb  .an  der  l|(o9et.  Ab  Mntterkirehen  kon^neo  tot:  Ajizingen, 
Beuren  oder  Beyren,  Contem,  Conz  (auch  L.  Merzig),  Dalheim,  Donvco, 
Ersingen,  Frisingen,  Gandern,  ürevenniachern,  Lcnnin^cn,  Machtnm,  Mon- 
dorf, Mutford,  Nittel,  O^trijpgen,  Püttlingen  (auch  Binbum  Metz),  Reniub, 
Remcrmchen,  ßandwciler,  Schüttringeu,  Benningen,  remmeis,  Waldbrcdiraus, 
Wasserliesch,  Weiler  zum  Tliurni  (Villcih-Ia-Tour)  und  Wormeldingen  im 
Chrosshcrzogthum  Luxemburg,  den  Kreisen  Trier-Land  und  Saarburg  sowie 
im  ^'Moaeldepartemeut  '  , 

e.  Iuiet|itel  Mttiif  . 

■  *  Der  Hauptsitz  dieses  früher  sehr  grossen  Dekanats  ist  die  trierischc  Stadt 
Merzig  an  der  Saar  (Kr.  Sanrhtrg),  Häufig  mit  den  Pfarreien  des  Land- 
capitcla  Perl  vermischt,  komnien  zuletzt  folgende  Parochien  vpf :  Bcckin^en, 
BettiDgeD,  Beurich,  Bitaen,  Britten,  Brotdorf,  CffjkdL, itifliiMiiy- iGoM  (auch 

Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


■Mliftn»i€k'.€to<grtyh,^«omy'niiibat>  &Mta;  »ifofcliiiwuii;  IIi)Mr«fi«fs' 
HOttandov^  Knonciieidy  KsUwIImI,  KommliDg«!!,  Lampadeo,  Lelkmilkf^hlm^ 
huhj  Lothflim,  Malrtidt,  Menig,  8.  Johannu  (Gangolphi)  so  MettUeh,  NaI- 

h$A,  N^rolafd^l■)l<ilitl■ii^^■l^^^lii^MM^^llillll^^i^  PeiiiugeD, 

Pilttliiigen  a.  d.  Saar,  Reimsbach,  Reisweiler,  Roden,  Saarbuss,  S^hwal^Micb. 

S|"iijjMenhoIz ,  Serrig,  Vulklingen,  Wadgassen  ß.  M.  V.,  Wahlen,  Wahl- 
eid, Wellingen,  Wiesbach,  Wiltingen  und  Zert,  Orte,  welche  jetzt  ia  den 
Kreiden  vierzig,  Ottweiier,  Saarbrücken,  Saarlouis,  Trier-Land  und  S.  Wen- 
del liegen«»;  ivifoiiiT  9b  oah^Siqid^iAt  a9ioiiu5l>«:'j.  \t,ij:\^<fiiqiüJtA  a 

aod-|iüit,Mtig  ist,  '^'^^i^  mti^ 

W«hde!  o4«r  tholej  Sitii  €l»rterf  Kuralcapitels  wurde;  1290  ^r?ril  d  ie  (  'hrl- 
stianitkt  Wolfersweiler  genannt,  unzweifelhaft  aber  nur,  weil  zufällig  der 
Dechant  dort  als  Pfarrer  wohnte.    Wadrill  rückt  dadurch  zu  hohem  Alter 
hinauf.  Innerhalb  des  Dekanats  lagen  die  Pfarreien:   Achtelsbaeh,  Allenbach, 
Beuren,  Birkenfeld,  Blcuderdingen  und  I lopp-^tatten .  Biie>en.  Bon.sonia  (?), 
Castel  a.  d.  Prims,  Conield,  Exwciler,  Farj*cii%Yeilt'r,  bVeif^en,  <  »eisleid,  Gu- 
sterath und  Filsch  (auch  zum  Burdekanat  gerechnet),  Uasborn,  ilermeskeily 
Hinzert,  Lockweiler,  Marping-  n,  Mettenieh,  Morscheid,  Xeunkirchen  bei  Tho- 
ley, Nohen.  iConnweller,  Oberstein,  QJnilltb  oder  S  .  Thomas,  Osburg,, 
."cheid .    Uein.'>feld  .   Kichenbach.  Schouren .   S'^hillingen  .  Scliniidorf,  Söt^n^ 
Theley,  Tholey,  Thomm.  Wadern,  Wadrill,  Waltrach,  Wei^ircbcn , 
Wendel  (vom  Bisthum  Metz  bestritten),  Woileraweiier  und  «i^Uscb,  dermal^Bl^ 
in  den  p^ussiscben  Kreisen  Berncastel,  M^n^^  pt^^&V  Trier-Land  unk 
S.  Wendel  und  inl  Fiintentlume  Biricenleld  enihaltcn. 

Da«  tricrische  Suffraganbi.«thum  Metz,  an  Alter  mit  dem  Erzbisthuine 
Trier  wetteifernd,  berührte  von  Süden  her  durch  die  Herzogthümer  Lothringen 
und  Lnxembiirg,  die  FürstenthUmer  Saarbrücken  und  Ottweiler  und  ver- 
■ihiodfiiri  Irlfiinrrr  Herrschaften  unser  Gebiet,  und  gehören  deshalb  mehrerer 
MiMr  Archidiakonate  und  Landeapitd  oder  Archipresbjtetite  in  unsere  Dar>' 
iMBMg.  Wir  geben  di«  betgtfepAw  ErEprieftersciMkften  nach  ätsm  Ptffyo^' 
tMilrtlMivm  n^PO**)  aiid  wmr  pam  (kneb  di«  fnu».  Orte),  dü  idie 


<)  PmOM  dn  diociae'de  tteti  pw  Nie.'  T^Iboofllot  Mre  bMBctiB  I7ld.  U^ame^ 

•  ..'|. 


Digitized  by  Google 


mvtm  VSmmm  okbt  hkB  der  miMm  md  wm$Ukm  Bi^fwiH^ 
dar  teMUMr  Ttm  uaA  Mmmtf  mUm  mdk  «um  SMh» 

iMili  i>BiilMb)Mid>  ittttflr  ndkr  wtMa/Mmim  Spui^— la  w-^WId»* 

1)  ArAMatMH  8.  JtlftMli  Bapttettie  Ii  HiniL 

Der  Archi(fiakonat8itB ,  das  ehemals  metzische  Städtchen  Manat,  Ue^ 
öri&dtk  Nancy.  Von  seinen  acht  Snpmstaiehaftm  gthm  uns  nur  dl»' 
fli]gi0nden  an* 

•  ■ 

a.  Aicbiprasbjtarat  Jhadwüiofaa  (4nsbiFr«tdaa  da  Thioanlla). 

Sita  dea  Landcapitela  m  di»  laa  1610  IiizflBiburgiBelid)  atttdam  fiwii- 
tSßmmdub  CkmMnng  gl«iehan  Namena.  Ei  gimt  aDdlioli  «n  dia  liMaehen 

Dekanate  Perl,  Remich  und  Liucembnrg.  Die  Pfarreien  «nd:  A.DSweUer  (Axk- 

gevillers),  Berg,  iiertringen,  DiedtiiLofen  (Thiunville),  £*>cliringen,  Feutscii 
(i  ontois),  Floringen  (l'leurange)  GrUnningen,  Halingen,  Hufilagen,  KAolien, 
Katenhofen  (Cateuom)|  Blarspiok,  Monhofen,  Oetriagen,  Reniugen,  IMe- 
machero,  Sinuningen,  ßuitgetj  (Zoufken),  Uckingea,  üss^Ukirfü»,  Wc4it»Uk- 
^  and  yaota  (^),  ^mmAkck  im  Moaeldepart^maot 

h.  AreMpraAytarat  Kedfngan  (A.  da  Sadange). 

Der  FTau|>tort  des  Dekanats  das  ehemals  luxemburgische  Dorf  Kedingeo 
liegt  östlich  von  ThiouviUe,  und  begrenet  letzterer  südwestlich  die  trieiischen 
Landcapitel  Perl  und  Merzig.  Pfarreien:  Aboncourt,  Altdorf  (AItroff*la- 
faattta)|  Bettingen  a*  d.  ^iied,  Bettlaiuvüle,  Biiiiich,  Brettuach,  Burtonpoort| 
dumeejf  Drogny,  Ebenireiler,  Ehlingen,  Eisingen,  FiUdorf^  FtMmlf 
QonunefingeOy  Heedorf  (Heatraff),  Inglingeni  iUmpUak,  Keding^n,  ]^öi^jjgia* 
nacheni;  Xiutlingen,  Menakindi,  MeCBcareaoh,  Metaerwieay  YiehT^,  Yiy,  W/alU 
mttnater,  Woderdungen  (Vandnchong)  und  Woladoif  (Vobtroff)!  alle  im 
Hoaaldeparttment 

a.  Anb^bjrtafat  Wiabalakuahia  UU  de  ?a|jM). 
0M  mflMftliff  Dorf  WidmhHralian  edar  Verne  üaet  an  ii&i^mkmk 
Nied  eviaebao  Beerhriktoi  nnd  Meli.  iSv  «eieen  neettieb  eoe  trieriidNi 
Landcapitel  Itoig  anetoaaendan  Spf«n«ei  gekmm:  AsMvitte,  Aube,  Btb- 

zoncourt^  Bechy,  Berlize,  BionTÜle,  Boeux,  Bolclien  (Bouiay),  CbarleviiJe. 
Kumm  iCouina),  UoiiU^-l^ortiieii,  Cüuicelie£-üha\ifesy,  (Jrkiüügofi  (Crchauige), 
Dalheim,  Dentingen,  Flettringen,  Quin  (Gehen  0  kirchen  ,  Guinlingen ,  Har> 
galten,  Hey,  Hinkingcn,  Luppy,  Maicpx)7,  Momersdorf,  Niederwies,  Oden- 
ho£an,  Ottendorf  (Ottonville) ,  Pange,  Bollingen  (j^^iUej^».  #ein#;9  %pel- 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


GLIB 


mtmamMy  gufiiihij)  Wo*mM,  VÜiiso«ri,i1>lim*ihiiwn  (1^ 
>)  und  WohainwgiH»  iwli— iiniiilKiufc>  -  •  i 


d.  ArdiipreibTterat  S.  Avold  (A.  de  S.  AvolA  <ni  Habcw). 
Dm  ohepialB  metsische  fitlidtcheD  S.  Avold  od^  S.  ^abor  (iegt  Smjs 


bitic^en  nodi  Iiiiber 'wie  Vcnsei  Z»  diflsem  Dekanate , Bühlen :  S.  Avold/ 
Baninbidendoii ,  BeDningen,  Berweiier,  Berns  (Berus),  ßisehofB-HoiDbuig| 
(1BtomtM>arg  Dorweiler,  Falk»  Frttmeageiii  OersfUngen,  Bäsun 

«ntar 'WarsWg,  BeinncliadörF  (Henri viÜe}',  Kameren  (Lacbambre),  Krens-, 
wald,  Ley dingen,  Langendorf  (Longcville-l^S.  Avold) ,  Matientbati  Itarin'- 
gen,  Meflebeob,  Herten ,  ObecBUen  (Haute- Vigoeullee),  Planreberaweiler,' 
Porcelette^  Beimecu^gen^  Kodendoit  (Cl^teau-rougc),  XrittlingeB«.Utte|^dorf, 

i^mniiugcn  uad  Zmideiiogcn ,  alle  im  Moselaepar- 
temeat  l-T  =1 

M^-^^^^       %)  ArebkUakfiAt  &  StCfhAii  It  mtHfL       ""^  ^ 
läufig  raM  4m  In^fnHfben  ^bui^^.yeini|reob«a^  bwIwkIip  SiMi- 
Tebourg  biem  ifObet)  Kairfin«nii«rSaarbrttckea  find  Hegt  an  dar  iol^^ 
1^  Saar  |^  ^^lajt)^g.  .X014  ^intm  fiUi^  4x,clupre.sbyterateu  .^reffe^  u^j^u- 

aHi>.i».^ 4  Ai^Upiikiytiint i:  Änmal  (A.  de    InunuU).  ^ 

^.J>^  Landcapitel  redete  bei  dem  Stifte  8,  Arnual  ünweit  SairbrilekeB.' 
iSiB  gehörten  die  Paroebien :  Bonnefontaine,  Buacfabach,  FarBchveiler,  Folk- 
Imgen,  Frauenberg,  Grossbidersdorf,  Heckenransbacb,  Hesslingen,  S.  Johanns- 
robrbach  (S.  Jean-les-Rorbach),  Kerbach,  Neuscheucr  ( Neufgrange) ,  Neuii- 
kircbeii  a.  d.  Saar,  NosH^VL;i]ur ,  l-uttJiugen  ( ruitelarige) ,  Remcrlnj^en,  Kös- 
seln, Roth  (Rode),  Rublingen,  Saaralben,  Saargemünd  (Sarrcguemine*),  Tcnt- 
Ilsgen  ,  Tlic<^Irj-;' 11,  Weilerwald,  Wittringen,  WfJlferdingen  und  Zechingea, 
alle  mit  Ausnahme  yon  S.  ^nual  und  Kossehi  des  Kreises.  Saarbrücken 
im  Moeeldepartement.  '  j 

Ii.  Anhipresbytenl  Veiaiaiter  (A  de  Vrafinoutier). 

Der  Dekanai  nannte  sich  vom  Kloster  Neumlinster  bei  Ottweiler.  Die- 
ses und  das  vorige  Capitel  umfassen  von  Süden  her  die  tarierischen  Ruraldc- 
kariRte  Merzip^  nnd  Wadrill.  Darin  laevn  die  Pfarrkirchen:  Btbeleiioim, 
filickweiler,  Büescastei,  Bü^brücken,  Biicsmcogcii ,  Biicsransbach ,  Breideo»- 
bech,  Contwig,  Ensheim,  Jikfweiler,  Geroheim,  Uabkircheii,  Hornburg,  IHin 
gen,  0* Ingbert,  3^  Jobnnn,  Lautzkkchcn,  MedakbeiBij  Mittelbexbach.  Neiui-' 
kiMhea  der  Blies,  Nünsdiweilor,  Ommenbeim,  OnMsheim,  Ottweüer, 
MBfaMli,  'Bodatt»en,  iUlbeBbeim,  SeUuMh,  fllänhausen  (Qroes-),  Walsheim, 
WMkUagao,  WieebMih  api:  ZnmOMtat,  gtMntksOi  in  dir  iiafr. 


Digitized  by  Google 


phh  f  riu*  {MreoMischen  Kreisen  Ottiriilat  luwl  IfliMÜ ndmij  Qii 
■chifteii  «och  im  fransOuaeheii  iiwmlifinilrtimllhl  geligip. 

-  ß.  Asduprasbytorat  Hftmtedi  (A.  da  H.) 

Die  cliemals  zweibrUckischen  Orte  Alt-  imd  Neu-IIonibach  liegen  süd- 
lich von  Zweibrücken  in  der  bayrischen  Rheinpfalz.  Die  dalnn  zälilenden 
Pfarreien:  AcUen,  Altheim,  ßettwcller,  Bitsch,  Grossrederchingen,  Hornbach, 
Lantzweilcr,  Llederscheid,  Mombruun,  Niedergelbach,  Obergelbach,  Bimm- 
lingcn,  liohrbach,  Siersthal,  Sucht,  Waldsbmnn,  Wetzheim,  WiesweUer  und 
Wollmünster,  thei^  bayrisch ,  theils  franzö^h,  bilden  die  Nordos^greaie 
dee  BistboiDB  Mets  geigen  die  Mainier  KirehenjproTins." 

II.  CSInisclie  KirdiMproTUiM  (ProtUieia 

Die  grosse  Ausdehnung  der  cölnisclieu  Provinz  Uber  die  Niederlande 
and  den  ganzen  Nordwesten  von  Deutschland  verdankt  dieselbe  dem  Um- 
stand, dass  sie  zuerst  auf  dem  rechten  dann  auf  beiden  Ufern  des«  Nie- 
derrheins das  eige&tliehe  Heiknathlsod  der  Franken  enthält  tind  somit 
sowohl  an  deren  ersten  'Erobemogen  nach  Westen ,  ine  an  der  spKterai 
Ansdebttong  dee  Fraakenreidi«  witer  Ka^  dem  Grossen  nae|^  Niedenach- 
sea  hin  Theil  nahm. 

per  äauptbestandihetl  der  Provins  das  Enhisthmn  Ctfln  entspraeh  nem- 
lieh  genaa  dem  alten  Heraoglham  Ripuarien;  rechnet  man  daad  diis  Söffi**^ 
ganbistfafimer  Lüttich  und  ütreebi,  so  ergiebt  nefa  das  alt^  Heraogthom 
Niederlothringen.  Die  BisthUmer  fitinden,  Iflinster  und  Osnabrück  reprae- 
sentirtcn  die  Erwerbungen  im  SacLsenland. 

Uns  geilt  von  tlcr  Provinz  nur  der  Südrand  des  Krzbisthums  Cöin  und 
die  öiidf^stllchc  Ecke  des  Bisthuma  Lüttich  an,  da  diese  sowohl  h\  dir  jotzi- 
gen  Regierungsbezirke  Coblenz  und  Trier,  ttrie  in  das  Grosshersogthum 
Luxemburg  einschneiden. 

A.  Enbistbiim  Cöln  (AxoMepitoopatiui  Colonienflifl). 

*  ■  «  » 

Dm  firtfasilhim  GOln  aaM  erwddkh  mbaä  m  11,  JnM.  in  AmU^ 
diaheMio  imd  Landcapitel,  deiai  Gfiedsrang  uns  Ute  «ad  geMNur  irie 
Trier  darefa  eine  siehas  bis  1816,  irahaabsinlleh  noch  ins  18.  Jahihnidart 

hinaufreiehende  MatriM,  den  st^en.  Liber  viJoris,  censos  oder  dadmarum 

aiciiiepiscupatUö  coloalcasis  aufbewahrt  ist,  und  bis  zum  J.  1750  leicht  aus 
dem  Status  modernus  arcJüdioecesis  colonicnsis  vervullbtändigt  werden  konnte. 
Viigtc  der  cölnischen  Kirche  waren  die  Grafen  von  Saffenborg  bis  tu  üuioai 
AaBStejlxy  gegen  1170,  dann  die  Gfisfen  Ton.äajrn.  ■  - 


Üigiiizeü  by  <jüOgIe 


ArtlMlikmt  8.  Gusli  n  Un. 

Dieser  uns  allein  berUhrciide  ArcLidiakouat,  liaftend  an  der  uralten 
Stiftskirche  S.  Cassü  et  Florcntü  z«  Bodü,  zählte  zuletzt  tüuf  Landcapitcl : 
a)  Ahrgau,  h)  Decauatus  buranuK  oder  burL*:!  ''dem  tricris<^!\en  Burdekauat 
entsprechend),  erst  im  17.  Jahrh.  voui  Ahrgau  abgotreout,  c)  Eifei,  d)  Zül- 
pich und  e)  Auelgaii  oder  Siegburg.  Wir  haben  bloe  mit  dem  enten,  <)ri(> 
teo  iiod  fünften  Capitel  zu  thun/ 

a.  Landcapitel  Ahrgau  (DftC&natus  Arcuensia).  .  .  -  „ 

Die^^c  l)ecauio  eotspricht .  genau  ilem  alten  ripuarisdien  Ahr-  oder  Ar- 
gau  und  stösst  in  der  uns  bereits  bekannten  Völkeracbeid^  von  Rheineck 
aufwärts  zur  Hochacht  an  den  trierisclien  Mayenfeldergau  an.  Die  Würde 
des  Xjanddechanten  stand  seit  1067  depn  Propste  der  CoUegiatkirche  von  S* 
Georg  zu  Cöln  zu.  Sits  dea  Capitels  war  d«r  S.  B|i^bafacbor  ^  ä>  Cap^ 
siosstiftakirelio  lu  Bonn.  Zum  Landcapitel  geb9rfeeii|  aoweit  er  onserttj^ 
airk  d.  b.  die  Kreite  Ahrweiler  und  Adenau  bcrOfart^  foljgende  PiMTräomt 
Ahrweiler,  Altenahr,  Blasweilcr)  Bodeedorf,  Dernau ,  Dümpelfeld^  Feankeirj 
Gekdorf ,  Heimersheim  a*  d.  Ahr,  Hünningen  a.  d.  Ahr  (aueh  L«  EiM), 
Holsweiler,  Kü|vwal6r,  Kesselingy  Kirchdaun,  Kiimnthidieid  (aueh  L,  E4fel)| 
Königsfeldy  Ijantershofen,  Lind,  Maisc^ioM,  Niederbreitaig,  Niedei^pahr,  Ober- 
breissig,  Obetsabr,  Oberwinter,  Oedingen,  Remagen,  Ringen,  SaiFenburg 
Capelle,  Sinzig,  Unkelbach,  Vehn  (Im  14.  ^oc^  Pfarrei) ,  Viaehel, 

Wadenheim,  Waldorf  und  Westum. 

♦» '  •  •  j-     .     .  < 

iff^  pifB«e  gnwBe  Bntakaphdl  Hält  genau  mit  dem  alten  liilelgan  üutm^ 
1^  nod  achob  aiob  alldwlrta  wie  ein  Keil  Ewiseben  deft  tiieriteben  fkkU 

naten  Oehtendang  und  Bidburg-Killburg  beinahe  bie  awr  Meael  vor,  aö  daai 
es  fa-^t  ^anz  in  unser  Gebiet  fallt.  Wir  geben  alle  seine  Mutterkirchen, 
da  auch  die  ia  den  Regierungsbezirken  Cöln  und  Aachen  gelegenen,  insofern 
sie  zu  den  Ilcichsgrafjjchaftnn  Aremberg,  Blankenheim  und  Sclileiden  o^e- 
liörten,  noch  ( ifgonstand  uuöcrer  Erörterung  sein  werden,  Laiiddecliant  wajr 
seit  den  ältesten  Zeiten  der  Propst  von  S.  CV'^siiis  zu  Bonn.  Das  Capitd 
residirtc  in  der  Stiftskirche  zu  Münstereifel,  l'aiochicn  sind:  Adenau,  Alen- 
derf,  Antweiler,  Aromberg,  S.  Amolphsberg,  Auw,  Baasem,  Bärendorf,  Bar- 
weiler, Bettingen,  Billig,  Blankenheim,  Blankenheimerdorf,  Born,  Brock- 
achaid,  Badioekbart  (?) ,  Dahlem,  Daun,  Dockweiler,  Dollendorf,  Dorsel, 
Daltd,  Dümpelfeld,  E^berg,  Esch,  fitswailer,  Okad,  Hartaheim,  Hilche- 
iHk,  Hileabda,  HirmaMaid,  ÜVnaiagw  «.  d.  Ahr  (aneh  L.  Ahrgan), 
IfilUMi,  Iföeaheim,  Kaltattbam  a^  d.  ijoctofct,  -KaiWuMImuiihiiid,  Kelberg, 


Digitized  by  Google 


Keldenich,  Kirrnnthncheid  («ach  L.  Ahrgau)^  Kiwiaihorg,  Lea  Walpretis 
Lissendorf,  Lommersdorl,  Xlanderfold,  Marmagen,  Mehren,  Mesnen  (?),  Mtihl« 
heim,  Münstereifel,  MQsch,  Nechtersheim,  NiederbettingeD.  Niederehe,  Köthen, 
NtbrbQiigt  Oberehe,  Ormond,  Ripsdorf,  Rockeskyll,  Bohr,  RoUi,  Saresdorf, 
SelmudtheSm«  Sctooau,  Scliali,  Sudtkiü,  Stoffel,  Steinboni,  Topdodi  Üdel- 
hefen,  üdenbreCti  Üas,  üexbehti,  UZmeii,  Weini^d,  WefshoIeD,  Weyer, 
Wittbiom  vod  Zingibeim.  Die  genaDiiIeD  Ortschaften  mthdlen  sieh  jetat 
auf  die  Kieiie  Adenau,  Cochem,  Dann,  Slalmedy,  Prttai,  Bbeinbaeb  nad 
SeUiidflo. 

•  a,  ^adaajrital  ^AilMa  adar  ttaelMw. ' 

Deir  «lle  Auclgau  sn  beiden  Seiten  der  Sieg  bildete  die  Orundla^  die- 
sei' Dekanats,  dessen  sfSndiger  Decbant  seit  1096  der  Abt  des' Benediktiner- 

klostera  Siegburg  war.  Sit»  des  Capitels  war  dio  Pfarrkirche  S.  Serratii 
zu  Siegburg.  Lüs  gehören  folgfnde  Pfarreien;  Alpenroth,  Alienkirchen, 
Asbach ,  Bruchhausen ,  Erpel .  Fi»chbach  (war  faktisch  «eit  der  Mitte  des 
17.  Jahrh  zum  trierischeu  L.  Engers  gezogen,  ob^^leich  es  noch  1750  bei 
Cöln  aufgeführt  wird),  Flammersfrld,  Fricsenha^en,  0^bha^d^hayD  (wie  Fisch- 
bach), Hachenburg,  üamm,  Kroppach,  Mehren,  Oberlahr,  Rheinbreitbach, 
BOmershageo,  Unkel,  Windhagen  und  Wissen,  jetzt  in  den  Kreisen  AJten» 
kkdita,  KeniAried,  Sieg  and  im  Henogtham  Nassau  gelegen. 

' ,  8.  Mflliiiiii  Lüttteh  (Bpisoopaiiui  Iieodianiit). 

Ursprünglich  und  zwar  historisch  sicher  schon  im  4.  JaLi  lunulorte  — 
Bischof  Servatius  359      zo  Tongern  gegründet,  wurde  der  Bi3cho£»sitz  von 
dort  in  der  Mitte  des  5.  Jahrh.  nach  Mastricht  und  721  dnrch  den  heiL 
Hnbett  nach  LiHtiok  verlegt   Von  seinen  Arohidiakonaten  betrifft  nnt  nur 
dir»  dem  «keo  Ard«nengai  ettlsprtehende  ^ 

♦ 

ml»  «ioMlMtt  iHutfim  dir  Bunlcaipltd  Stoblo  und  BitMMcb  oder  fiertogn« 
(Uidi  Belgien J.  • 

"Aldtfingnn,-  Asel^  Artafald,  AeielbefB,  Bleialf,  Bot«ing«i,  BÜBngeii, 

Btttgeebach,  Daleyden,  DClrler,  Blehtreiler,  Gnesdor^  Grosscampen,  Heispelt 

oder  Tarchampfl  (auch  L.  ßastogno),  Hciiierscheid,  Uelsingen  oder  Hachi- 
ville,  Hosingeu,  Huperdingen,  Liltzcampen,  Lullingen,  MUnohbanacn,  Neun- 
dorl,  Ouren,  Pintach,  Rocht.  Reuland,  Steifcshausen,  Stolzenburg,  Thomroen, 
&  Vith«  Weiss waiHfMipi),^  Wicheidingea  und  Wiits,  Orte,  wekhe  theila  su 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


CLxm 

den  preassischen  Kreisen  Malracdy  und  Prüm,  theils  zum  Grossherzogthum 
Laxeniburg  gehören.     «»b  j^mio<l'iCk&'4il  (n1>  itfrt.B-uii  stü  ua  vii-joiuiu^vT  ioiafl 

b.  Landcapitel  Bastenaoh  (Doyenn*  de  Baatogne)?"'*'**  ^^«'^s'^* 
ßau8chleidfn,  Kerl,  Brnohtenl.nch,  Crcndnl,  Dcrembach,  HarllngenytfeiV 
jMt  oder  Tarchftmpö  Cauch  L.  Stablo),  Kaun-  oder  Kokondorf,  Trotten  oder 
Trofene,  Nieder-  und  Obcrwnrnpach,  alle  im  Grosslierzogthuni  Luxemburg. 

III.  .nainKi.«c*lie  üirclienprovinz  (Proyinclä ' 

x^losriiiitina)* 

Die  fast  da.s  ganze  mittlere  Deutschland  umfassende  und  darum  auch 
mit  dem  Primat  in  Oermanien  geschmilckte  Mainzer  Kirchenprovinz,  ihrer 
Bedeutung  und  geographischen  Ausdehnung  nach  vornehmHch  das  Werk 
»If*  htil  ßoiüfacius  f  786 .  Karl.«  des  Grossen  und  der  sächsischen  Kaiser, 
berührt  uns  nur  in  dem  Erzbistlium  Mainz  selbst.   «l'Hi  'i>i/i    i/i  jiuj 

Erzbisthum  Mainz  (Archiepiscopatus  MoguntinusX  • 

I  ji'Jil  "11*1 1'-.  •.V'tiiiT-:  II  «n  tj'it  MIC 
Dieses  ErzbiHthura,  dessen  Auf  äuge,  von  Mythen  um  woben ,  ebenfalls 
io  römischer  Zeit  verborgen  liegeu ,  verbreitete  scineu  Sprengel  durch  den 
Nah^au  über  den  Soon-  und  Hochwald  bis  auf  don  Ilundsriicken  und  drängte 
'Icli  dort  tief  in  das  tricrischo  Bisthum  hinein.  Aucii  es  zerfiel  er- 
weislich schon  im  11.  Jahrhunderte  in  Archidiakunate .  früher  noch  in  Ar- 
chipresbyteratc,  Sede.s  oder  Stühle,  deren  mittelalterliche  Eintlieilung  und 
Begrenzung  wegen  de»  üutergangh  oder  der  V'ci*»chleppung  eines  groasen 
TheiU  der  Mainzer  Archive  nicht  mehr  mit  Sicherheit  angegeben  werden 
kann.  Nach  der  Reformation  wuide  eine  neue  Gircumacription  vorgenom-^ 
aen  und  ist  dieselbe  zwisclien  ITöU  und  1794  noch  einmal  abgeändert  worden. 
^,  Soweit  die,  allerdings  dürftigen  und  unsicheren  Nachrichten  reichen, 
^»r  die  Eintheilung  unserer  mittelrheinischen  mainzischeu  Pfarreien  folgende: 

i)  Grossarcliidiakonat  udfr  Vrchidlacunalus  praf|>«si(i  luajuris  zu  Mainz. 

*  Er  zerfiel,  uns  angehend,  in  fHnf  ErapHest^rsehaffen :  a)  Bingtnf,  %)  So- 
bernheim, c)  Münsterappel,  d)  Kirn  und  e)  Hirsau.  *   

a.  Arcmpresbyterat  Bingen.  ^ 
Der  Erzpriester  und  zugleich  PfJirrcr  der  mainzischen  Stadt  Bingen  am 
Rhein  fHheinhessen)  residirte  beim  S.  Martinsstifte  daselbst  und  wurde  seit 
1251  vom  Propste  desselben  ernannt.     Zu  seinem  Stuhle  gehörte  u.  A. 
»ach  die  Pfarrei  Niederheii?^bftch  und  Trechtin^^-shausen  im  Kr.  S.  Goar. 

b.  Arohipresbyterat  Sobernheim.    ..';>j.v.,  .       ,  ^ 

Er  hatte  seinen  Sitz  im  mainzischen  zuletzt  kurpfälzischen  Städtcheii 

1* 


Digitized  by 


CLXIV 


SobenüuwB  a.  4,N|UiO:-^  wenn  im  13.  Jahrfau^Hiab  Ensprietter  an  Waldbilekel- 
heim  vorkommen,  so  ist  dies 'nur  die  Bezeichnung  des  Wohnorti  ~  und  tfblti 
folgende  Pfarreien:  Bgeteeniieim ,  .Dalheim.  oder.I^iU«D  (di^  «uig^gMigene 
Mutterkirehe  Ton  Sponheim),  Dörrebach,  Gebrotk»  Gehenkirobe  mit  Seei- 
bach, HeddesbeuDy  Hoffelsbeim,  Langenlonsheiai,  Iiaubenbeim»  Mendel  (Man- 
nendal),  llonsingeny  MUnater  bei  Bingen,  NeunlMken  bei  Allenfeld  (vugt- 
gaiigcu),  Niederlieiiien,  Norheim,  Pferdaleld,  ftoxbeim,  Bttdeeheim,  Sermi- 
hdro,  Seiberehnok,  Sobenbeim,  SpaMtken,  WaMbSckelbenB,  Weldhilbem- 
heim,  Waldlaubersheim,  Wallhausen,  Warmsroth  mit  Stroniberg,  Weioshciffi} 
Windesheim  und  Winzeulielm,  alle  Kr.  Kreuznach. 

• 

e.  AieUpfeelpyliat  KBaiHn^fel. 

Beeidirle  in- dem  sifeihrttekiaclken  Dorf  Mttnetenppel  ("ftoyr.  Hkeimffiä»)^ 
und  eXldten  wn  ihm  die  Parocbien :  Kreusoioh«  MOnaler  am  Stein  und  Bbctn- 
bürg  im  Kr«  Kreusnach  und  der  Rkeinpfals. 

d.  Arcbipres byterat  Elim. 
Sitz  \var  das  Nvild-  und  rhoingräHicIte  Städtchen  Kirn  a.  d.  Nahe.  Der 
Sfenbl  itmfiu»te  mit  hoher  Wahrscheinlichkeit  von  Kirchberg  iat  es  er^ 
wieaen  —  alle  Kireiiea  der  oberen  Nahe  und  dea  UandarQckens  bis  sur  trie- 
riechen  DioeeeBet  AUenbaeh,  AlUatyen,  Becherbach,  Bergen  nnd  Waasenacb, 
Btebem,  Bnndenbeeh|  Gappeli  Chnmbd,  Hatuen,  Hennweiler,  Heralein,  Hot- 
lenbaeh,  Idar,  S.  Jobaaniaberg,  Kellenbaeh,  Kirchberg,  Kircbbollenbach, 
Kim,  Laobaoh  (von  Trier  beatritten),  Laufen  weiter,  Martinatein,  Mcckcn* 
baeb,  Mengeraehied ,  Herxheim,  IHSrsehbach,  Neuerkirch  an  der  Küla,  Ra- 
yerschied, Rhftunen^  Schaurcn,  Sensweiler,  Sinimcrn  a  d.  HundsrUcken, 
Simmern  unter  Dhaun,  Rohren,  Veitsrod  und  \\  irHchweiler,  theils  in  den 
preusa.  Kreisen  Berncastol,  Kreuznach,  Simmern,  ß.  Wendel  und  Zell,  theils 
im  oidenburgi»ch(  II  i<  ürstentham  Birkenield  und  hessen-homburgiacheu  Amt 
Meiaenheim  gelegen. 

AwhlpukiiMii  UiiMU 

Der  ehemals  pfälzische  Ort  Hirs-  oder  HomeBau  ist  verwtistet  und  sein 

Pt'ari recht  auf  das  Doli  llintzweiier  bei  Wöllstein  (baifv,  Uheinpfoh )  iihcr- 
gcg^nngen.  Unter  seinen  Stuhl  gehörten:  Bauroholder,  Ousel,  S.  Julian  und 
Dftenbncli  am  Glan,  f^auterccken,  Medard,  Mcisenbeim,  Odenbach  und  Sulta- 
hach  Kreises  S.  Wendel,  in  der  Kheinpialz  und  Meisenheim. 

2>  ArclMiakiMt  S.  NMritti  n  IMn. 

Unter  ihn  und  zwor  zun»  Archipresbyterat  Rhringau  gehörte  au.sn.*tiaiis 
weise,  als  unzweifelhaft  vom  gogeuäberii^gaodfin  Lorch  aus  gegründet,  die 
i^farcei  Obeiheimhach  Kr.  S.  Goar. 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgle 


Mehr  nooh  ab  m  dar  Ühitm  Mer  ip^nfebtate  die  BefoniMlioD  in 
dem  poNtiHh  «o  sehr  MrriNeMD  EnUrthnin  lldnü'die  alte  KxrehflirfeHks- 
«aoy.  ISnkutM  ThmA  (16ft9^1582)  iMuiMe  (fie  mmring»  EcH,  «ir  die 
iMiigtt  unbequem  gewordene  Zwiseheobehörde  der  Ardiidiekoiieny  welche  ihr 
Amt  poieetate  ordiiuum  ntid  nicht  del^^te  üben  wollfen,  sa  beicitigen  und 
ihne  Jirf^uime  d«m  Generelvikar  oder  Spedaloomminarien  ra  Ubertragen. 
Bam  wmm  KeeMbJger  hob  endKeh  im  17.  Jahrb.  die  alten  Arehipreebyte- 
nto  a«f  «ad  —hui  eine  gans  nette  BMeilung  äm  Erebletfauma  in  Land- 
eayetel  Tor,  deren  ur8prting>liche ,  bis  in  die  zweite  Hxlfhe  des  18.  Jahrhun- 
dert» dauernde  Verfassung  uns  die  seltene  Moguntia  ecclcsiastica  hodierna 
des  Joh.  Seb.  SoTeruB  von  iHo'd  folgender  Masacn  beschreibt: 

■  ■  * 

a.  Laadeifitel  Algedultt» 

licsidirte  in  dem  mainzi&cbcn  Flecken  Gaualgcsheim  (Hheinhcs.'ien)  mit 
den  Pfarreien:  Algesheira,  Appenheim,  Badenhein',  Bingen,  Bretzenheim, 
Dietersbeim,  Dörrebach,  Dromersheim,  Freilaubersheim,  (iauisheim,  Geuain- 
geo,  Grosswinternheim,  Huckenbeim)  Heddesheim,  üeidesbeigi ,  KomptcB) 
Münster  a.  d.  Nahe,  Neubaumberg,  Niederheimbach,  Nieder-  und  OberingeU 
heim,  Oberhetmbacb,  Oberbilbenheim,  Ockenheim,  Pl^euecbwabenheimi 
8anenchw»benheimy  SchSneberg  nnd  SchweppenliauseQ,  Sommerloohi  Spona* 
harn  und  Aspisheim,  Spabffieben,  SpWfidlingfii,  Btrumberg,  Trechtingshau- 
aen«  Tolkaheim,  Waldalgesheim,  Waiderbach,  WaldbilbembeiiiH  Wallhi^en, 
Welgeeheimf  Wiiuenheim  and  Wsllstein.in  den  Kreisen  S.  GosVi  Eceus- 
nach  ond  in  Rhdnhesaen.  ' 

h.  Iiidct|itel  flOaiL 

Erhielt  seinen  Namen  vom  FlUsschen  Glan,  welches  unter  dem  Kloster 

Di.sibodcnberg  in  die  Nahe  füllt,  mit  den  Kirchen:  Altlayen,  Badenweyer- 
hacli,  B;i  um  holder,  ßayerfeld,  Rochorbach,  Biebern,  Bockenau,  Bundenbach» 
Brau nw*  Her.  Cappel,  Cusel,  Gemünden,  Hcnnweiler,  Hüffelsheim,  Kirchberg, 
Kirch  hol  leribach.  Kirn,  Krcuznacli  Alt-  und  Neustedt,  Laubach,  Lauferswei- 
ler, Lauecheid,  Lauterecken  untl  Uffenbacli,  Martinstcin,  Meisenheim,  Münch- 
weiler, Norheim,  Oberkirchen,  Obermoschel.  Ravcngirsburg ,  Rayerschied, 
Kehbach,  Reichenbaob,  Reipoltskirchen,  Rhaunen,  lioxheim,  Schnorrbnch, 
Seesbacb,  Sien,  Siramern  a.  d.  Hundsrücken,  Sobernheim,  Sohren,  Sponheim, 
Theis-  oder  S.  Remigiusberg,  WaldbfJckelhcim,  Weinheim  und  Radesheim, 
in  den  Kreiaen  Bemcastel,  Kieusnach,  Simmem,  8.  Wendel  und  Zell»  io 
dltr  ElieinplUs  und  Hebenfaeim  au  snehen. 

Zwlsdien  1768  nnd  1794  umrde  die  Oltoomscriptiott  viedemm  rtsAw- 
deit  nnd  MM  irir  ann  im: 


Digitized  by  Google 


von  )tM  prisMaohc»  PCvrT«leni  IHiifMr  b«l  Bbgu,  )li6d«rh«itfliii«h  mit 
TwAlingAtwwi  «od  OberlMiiiiMi  im  Kr,  8.  Chitr  otiid 'Kremntidi. 

.    b.  LaiidpftpiUI(Xreiiiiiaidi..  ,  ,  .  , 

Bcanikivwlir,  /BnlMhMm»  Dtfireliieh,  Qw«nig«ii.«n4 1— guteiuhMi)  IM* 
MMiin,  HitfbUMWB,  AH'  una  JSimM  KrmmA,  NmWb  MdifibM« 
togt  fiox^pn  xß4  BlIflflilMioi,  MüvelMvg  «od  StfcfwppflwipiK»,  Stbmim- 

htußf  Somm«rloob,  Spahvlidcea,  Sponheim,  SponibttM  mi  At^Aäm,  Wal» 
dalgvbeim,  WtOdMudheim,  WiOderUak,  WiüdlulbMdMitti ,  WaUhMiMi^ 

Weinsheim  und  Mandel,  WindesUeim  und  Stromberg,  Kr.  Kreuznach  und 

lÜieiuliCÄSCii.  ....  1  I. 

fit  IftiBiwiii'itifl  IRtt«  ' 

Ba<t«iiM«yerbach,  Bkomholdär,  Ba^erfeld,  B«eherbadi,'Bei^eiierj  Cos«!, 
KbdibdUfiiibftdlii  Eirn^' Lauschcid,  Laoterecken  und  Otfentiaciiy  ifartiiiatoiD, 
HfliMnhdm,  Vttnchwdlar,  Oberkiielien,  Obemoachel;  fteielienbadi,  Reipoltf- 
UroheD,  Sien,  Staudernheim,  Theis*  oder  S.  Itemigiusberg  in  dei|^ tCreiaea 
Kreuznach  und  S.  Wendel,  Rheinpfalz  und  Meisenheim. 

d.  U^täKfM  Umuat:  •  . 

Sitz  die  pflldsche  Stadt  Siramern  a.  d  HundsrUcken.  Altlayen ,  Bie- 
bern, Bundenbach,  Cappel,  Gemünden,  I L  i  awciler,  Kilchberg,  Laufei"8wei- 
1er,  Ravengirsburg,  Rayerschied,  Rohbai  h,  Uiiauncn,  Schnorrbach,  Soesbach, 
Simmern  und  Sohren  der  Kr.  Berne» ^tei,  ^immern  und  Zell. 

üilfler  und  Klöslert 

Ati^  WKb.  ftja  dü  mOMyicbe  Zvmme4,fkvk  ia-KlMem,  mur  'die 
gemeansohaftllche  oder  cafioniwfcft,  IjebmiW<iibi>-vo»  CWliwa .  i»  imWUi^* 

Wir  haben  oben  bereits  bei  den  Domcapiteln  ausgefthrt,  das«  dieeolben  aus 

den  bjoi  den  Haupt-  odex-  Cathedralkirchen  .'?eit  den  ältesten  Zeiten  bestan- 
denen CoU(^en  von  l'iCbbyteni  und  Diidionen  liürvoigegangen  sind,  welche 
durch  den  heil.  Augustin  i  >  .-.clnjf  von  Hrppo  im  Anlange  des  5.  Jahrb.  ihre 
erste  Heprel  und  durch  den  Iiis* dof  ('l)rodegang  von  Metz  negen  750  ihre 
eigentliche  Organisation  rhielten.  1  oenso  ist  dort  angctUhrt,  das»  die  ur- 
sprungliche Gemeinschatt  dieser  Cauoniker  Im  Leben  und  Kigenthum  und 
die  strenge  Disciplin,  welche  die  Stifter  Irühei*  mit  den  Klöstern  thoilten 
(i^Miitrum  und  monastenum  bedeuten  in  den  üheren  Urkunden  soyrohl  Klo- 
iHr,  irie  Stüt,  dar  AiMdrack  «ooIam  ooU8|;Ut&  fite  tpMtppi 


Digitized  by  Google 


cLxvn 


Unprung«),  in  Folg«  EindringcDs  des  Adeli  m  die  reichen  arid  vor- 
uebmoD  Stifter  aufgegeben  wurde.  Es  entstand  nunmehr  ein  grosser  Un* 
tsncbied  zwischen  dem  Stiftsgeistlichen  (canonicus),  welcher  seine  völlig  ge* 
treante  Pfründe  ausserhalb  seines  Stifts  verzehrte  und  sich  nur  zu  gewissen 
Zeiten  zum  Capitel  einfand  'residontiam  habuit),  und  dem  Klosterbruder  (fra. 
tsr,  aonachus) ,  der  durch  die  drei  Gelübde  dor  Keuschheit ,  der  Armuth 
Bod  des  Gehorsams  sowie  durch  die  strenge  Ordensregel  an  sein  Kloster 
gefesselt  war.  Es  fehlt  daher  nicht  an  zuweilen  geglückten  Versuchen  der 
reichen  und  adeligen  Klöster  zur  angenehmeren  Stellung  der  Stifter  tiber< 
BOgehen.  ..i  ..\  .  lijji.j.i-  i^..  ..i.  .  <i:>.^...".  .<.u,  ..   ..  .^.li^jX» 

Die  furchtbare  Sittenverderbniss  der  letzten  röm'isdhen,  die  RoKheit  der 
fainkischen  Zeit  und  die  Küropfe,  welche  das  Christcnthum  gegen  den  nur 
dÜM  weichenden  heidnischen  Aberglauben  durchzuführen  halte,  bewogen 
ichon  im  4.  Jahrhundei-te  —  der  heil.  Augustin  erzählt  38t>  von  Ascoten 
»u  Trier  —  fromme  Männer  zum  Entsagen  der  Welt  und  zum  beschau- 
lichen, allein  Gott  geweihten  Leben  in  der  Einsamkeit.  HUutig  erwuch- 
ten aus  solchen  Einsiedlcrzellen  Klöster,  entweder  dadurch,  dass  sich  meh- 
rere  Asceten  zum  Gottesdienste  verbanden,  oder  dass  sich  JUngcr  um  die 
GtabftMtte  eines  im  Rufe  der  Heiligkeit  vcrstorboiien  Einsiedlers  vorsaro' 
■eileu.  Nachdem  das  Christenthum  den  Sieg  errungen ,  galt  es  denselben 
durch  Institute  zu  befestigen,  die  als  Mustcitichuien  christlichen  Lebens,  als 
Zoflachtsstätten  aus  dem  Treiben  der  Welt,  aber  auch  als  Mittelpunkte  hö- 
heren geistigen  Lebens  und  Werkstätten  einer  socialen  Recultur  im  christ- 
lichen Sinne  anzusehen  waren.  Dazu  kam  das  Bestreben  geistlicher  und 
weltlicher  Grossen  sich  durch  ein  Gott  wohlgefälliges  Werk  schon  diesseits 
«nen  Anspruch  auf  Belohnung  oder  abor  Verzeihung  begangener  SUnden 
iB  Jenseits  zu  erwerben.  Endlich  bewog  zur  Stiftung  solcher  Anstalten  die 
Sorge  der  Eltern  für  die  Nachkummenschaft,  du  eich  vor  Allem  der  Adel 
dar  Emsicht  nicht  verschliessen  konnte,  dass  bei  der  (nach  fränkischem  Rechte 
nlä»aigen)  Gleichtheilung  des  Grundbesitzes  unter  allen  Kindern ,  seine 
Macht  sehr  bald  gebrochen  sein  musste.     - '  •.  i       •  m   :  .• 

Fttr  die  Klöster  waren  in  unserer  Periode  nur  drei  Ordensregeln  be- 
haiiBt:  die  des  heil.  Benedikt  von  Nursia  aus  dem  5.  Jahrb.  BsnttUktiTisr^ 
0»^;  sodann  eine  Abzweigung  der  Bonediktinorregel  1098  eingeführt  vom 
^te  Robert  von  Cisterz,  Cislercium  (jetzt  Cümva  im  fr  am.  Dep.  Cöle  cforj, 
verbessert  and  "weit  verbreitet  auch  bei  uns  durch  den  bcrUbmten  Abt  von  Clair- 
*Mi,  den  heil.  Bernhard  f  1163:  Cüterct^nMrOrdfn,  endlich  der  durch  den 
heil.  Norbert  Abt  zu  Praemonstrat,  Praomonstratum  (jettt  Premontr^  hei 
iaon  ün  front.  Dep.  Aisne)  1119  gegründete  und  die  Regeln  der  heil.  Au- 
gwtin  and  Benedikt  vereinigende  PraemongtrcUeMerorcUn.  * 


GLXVUl 


Die  Ver£aa«uQg  der  KUwler  war  km  a]i«D  Orden  ciemfich  dicMibe.  An 
lier  S|iin  jedes  ConTents  stand  der  Abt  <«Mim)  mit  fM«t  »OMriiriwinr 
OtmJly  Ol  eiteren  Zeiten  häufig  von  den  RlosterstifterB  cnMMt  —  daher 
4m  «MeUge  Institut  der  Leienäbte  d.  b;  writiicher  Pcnmioi,  gewöhnlkli 
VfnvMdle  odir  GüMtimge  der  Stifter,  «Mm  die  ÜÜpkHBft»  il»  lüBif 
lMM«an,  im  giMÜ^vi  FaUe  tidi  «irt  eber  wMA  um  damlbe  tiiiiiiiiwi 
«-».y  nftoh  «lern  Wnrn«  OctteordiA»  tor  11»  abw  fmOnvota  gewttit 
«id  rf«a.Beprta  «itr  fiiwbgfe  bwIMligl  and  «mibt.  Die  Aeble  iron  fM». 
i«L  mul  aMrf^.KUtatan»  nddM  tob  der  bMfettdM  «nd  griittte 
Jnriidiklion  «umirl»  ako  sogideh  Laodeibineo  wann,  «ie  s.  B.  IMa,  ki 
IliM  Zrfle»  Audi  EfibtanuHk  imd  MwMb,  mna  mMut  d.  b.  eik  der 
Hilf»,  dM  HirtaMlib  lind  dar  DidiMiik«,  -wi»  di>  BkASh  ItkiiiiBl  imd 
batleii  Rang ,  Site  ind  Stimme  aitf  den  Kirdmi-  and  Reiehtligen.  Nadi 
dem  Abte  folgten  in  älterer  Zeit  ebenso  wie  bei  den  Stiftern  der  Propst, 
Dechant  und  die  übrigen  Dignitäten.  Später  vcieintAelite  bicli  die  Absto- 
fttog.  Die  goistlicheo  üebungen  urul  die  Ijebenaweisc  in  den  Klößtcrn  wa- 
ren nach  den  sieben  kanouiscLen  Standen  oder  Hören  (horae)  ^ereg-elt, 
welche  durch  Giock^chläge  angedeutet  wurden.  Um  Mitternaclit  riefen 
die  MatutJn,  g-egen  2  Uhr  Morgens  die  Landes,  bei  Sonnenaufgang  die 
Ffiniy  dann  in  gieichmäasigen  Pauaen  die  Terz,  Sext,  Non  aum  G^otteadiea- 
alt.  .  Um  10  Uhr  begann  die  Messe,  wonaeh  die  gomeinschaftttabe- Mahlaeil 
im  Refektorium  follgte*  Bei  Sonnenuntergang  ertönte  die  Veipar  «ad  tbuiE 
das  GompletOBimi  nr  Nachtsruhe.  Die  übrige  Zeit  w  der  Arbeit  oder 
dam  Stadium  gewidmet  Der  Aufnahme  ins  Kloster  ging  ragebaissig  eine 
PrifeigaMil»  dM  Nmnat»  b«  den  adeUgan  StiteD  mA  KUMbch  anab  aia«  . 
AluMoprobe  yamnai  Naben  daa  ICSnoban  lindaa.iiab  bei  den.  Kiga^  »ab 
GannmD  d.  b.  aekbe  Penooea,  die  aiak  rom  Weltlabea  «Mfttekgiawgeri .  b»- 
ban«  LaimMdlPiwid  in  XUcran  Zailaa  aaeb  aogaa.  Oblaten  d^bsEindar^  ml- 
abaturtecdarBeeteoMuig  des  geiatlkhan8ieadaaiada>&jteeteMai»ag»'iwa^ 
dflk  So.l«^  dw  alto  Dimfi»  in  daa  iKlMara  «bang  gehandlmht  wiitfda 
und  ihr  VermSgen  nodi  ein  mXaaiga»  «ar»  babaa  die  Oanveate  —  oad^ 
ist  dies  w>a  unserer  Periode  .aoab  mbadtagt  au  bebsupten  ^  ihre  Baetim- 
mung  vortrefflich  erfüllt  und  sind  nicht  bloss  in  religiösem,  sondern  aneh 
in  volkswirthschaltlichcni  Sinne  ein  Segen  des  Landes  gewesen.  Das  lieich- 
"werden  und  d&a  damit  steU  JJand  in  IJand  gehende  Nachlassen  in  der  Strenge 
der  Ordensr^;el  haben  stets  dm  Gc^entheil  hervorgerufen,  wie  wir  in  den 
folgenden  Perioden ,  bei  einzelnen  Klöstern  schon  in  der  unserigen  bemer- 
ken werden..  Hierarchisch  und  in  Bezug-  auf  die  (  m  i  khtsbarkeit  wan.n  die 
Klöfitcr  in  unserer  Zeit  noch  ganz  unabhängig,  nur  der  Bischof  hatte  ein 
Aiifuchta-  und  ViailatMywcaabt  aad  mek  diaeaa.  fiel  loct,  aabald  linm  IfAeniar 


Digitized  by  Google 


ImmumtiU  vi^Flif^  HIT«  ^  fNmi  dw»  M«l  mOtt  dhn  Bifftt«.  JniMr» 
iyUb  d«R  I^Mqvt  fMü»  «id'flnAtt      AM  dkin.  . 

.  Dk  Zahl  4<r  fitito  lad  Kll»te>  lnWigfcimiiiMWü  wrilMM  (atebil»  itt 
Guimh  160,  »Hlüii'ie mm» MlwmuQ^imkm,  ]Sknmmmunä,  AmB^ffimk 
WlßWm^f^»  jj^BjjjtHlß  hw  amt  Aafeny  d«.  18«  Jahrb.  Dag^en  ging  dkSlo^ 
}ltfmM^^^^  jp4Vihi0fli«Bh«h Qulftar  ibl9«Bd,  eotgegenaM idtet  fiurgoi* 
^  ARiIUiI  voik  a«r  Hfifae  an»  Tbaia  luedantwgoni«  indUcaileBiaia 

IKBitf|B|q^<  "^»91  4«K(f1«ii|lh&lm  ikut  und  dnung  dvrch  didie  an  'dab'  Htab- 
fttehan.«»«..  Di«  Q^gend  tm  Trier  zählt  die  roeisten  ond  Kltwten  RlMi^ 
UandarUcken,  ?Iifcl,  Westerwald  und  Ardenncn  die  wcnier'<ten.  Au9'd«n 
IV.  Jahrb.  sind  0,  dem  V.  1,  dem  VI.  3.  dem  VJl..  \  iii.,  i\.  je  ti,  dem 
X.  5,  dem  XI.  7,  au»  dem  XII.  4n  Stiftungen  Ltkaant.  Davon  gingen  14 
von  den  fräriki-v  Keii  und  dtuiatlien  Königen  und  Kaisern,  39  von  dor<^i»}8t- 
üHiktit  —  ailoiii  17  von  den  Erzbisclnlfen  von  Trier  —  ,  H'^  vom  Aütsl  uad 
anderen  'weltlichen  Wohlthiitern  aus.  Drei  Fütiftcl  ^vn tiir  \Irinn«*r,  rwn'i 
^gp^ßl  für  Fraaea  bestimmt.  Stifter  und  nach  der  .Augustinerregei  lebende 
Conveuto  zählen  wir  36  (24  für  Männer,  12  für  Frauen),  BenediktinerkÜi» 
M-  7  F.),  des  Cistercienserordens  1  (1  M.  6  Fi),  daa  i^imcmöti- 
^^gf^^atm\%k^xM*  1^  S^^y  yani«jiaahiaB.  £rQha  bh  QatmdB  gegutgmm  JUtt» 

..^ixTBHBiB«  a.  d.  Lahn  (Kr.  Wadar),  Enbisthnm  Trier.  Sin  addigM 
T^pmiHDifritlfiniicii  Nooneoideater,  nicht  au  verwaohaeln  mit  dem  uA^eit  da- 
W^a^^tMII^  Ciatarfianaer  Mannakloater  Altanberg  oder  Arntboig.  fiiiM 
MieohMi  jaaf  dem  Altenberg  wurde  von  d^  Prieeter  G«dfried  In 
d^^Miiteiii  Bdfko  das  18l  Jabrh.  erbaut  ond  vom  Abte  Engelbart  von 
RnnaradaKC  1178  mit  ,  Nonnen  aus  Wülfersberg  beeetat  Das  entstehende 
Kloster  bestätigten  und  beschenkten  Papst  Alexander  lU.'.  Kg.  Heiniibh 
VI.  uiid  tlk-  £izb.  AiiiuiJ  uiid  JuliHi.n  von  Trier.  AJb  erste  Aebtissin  oder 
MeiAtcrin  erscheint  Laodomia  1180—1223.  '  ' 

A  p'^TT  i  vAui- 1  FRA  n,  Khnin  (Kr.  Mn  'r.  Her).  E.  Cöiii.  Eine  Propstci 
der  I »'  iifHiJktinci ii!  u i  biegburg.  Kinwon;  *'r  von  Ileniagen  übergaben  IJlü 
dem  Jinsb.  Friedrich  von  Cöln  niontcm  quendam  B.  Martini  ecelcHiara  ge- 
slHilanri  antiquiasiaam  als  Geschenk  fiir  die  Abtei  Siegburg ,  welche  den 
Berg  mit  Mönchen  l>esetzte.  Bischof  Erlting  von  Wünsborg  weihte  lliT 
im  Auftrage  Erzb.  Friedrich  J.  von  Crdn  die  Crypta  einer  neaen  Kirche  zw 
W^mm^  ^^»<r  6S.-^i'homae»  Stephan!,  Martini,  f^ieolai  &e.  Erab.  AmoM 
^     liybiilM^Ki  die  Stiftciig  .1189. 

msJMmbot'  a.:di  Lahn  (Herz.  Nauau,  A,  NaasauJ.   £.  4'rier.  Frae- 

laiWinilii  Mt  ^Ifiiifiii       H.  V.  et  S.  NicoUi.   Graf  Ladwig  UI.  v. 

Anatflin  und  seine  G^ahlin  Guda  von  Boimeneburg  kinderlos  und  über 


Digitized  by  Google 


ibro  Stammbiifg  in  do  KUtMii^  d«ldi  tü«  BwiiftAg  Vota  It  Btttdeate  nd 
Jfi  OoavM«  •Ml.  dm  wftDMMDMiliitoMukhrt»  (MMq^Mide  iii  SädiidD. 
Darflltttif  mit  ifchtwiMiiim  ritiwBrfton  OdolgiB'  <wrt  igä-  gto>ttt>  '<fa  and 
v«fttrb  dir  litM  tAinai  fltuiiAMi  mf  kkuof  IM»^  Mcli'dta)  ihm  ge^ 
grthidrffeii  ElwlMP.OiwuBW hIiiihi  iflS/iq  1186  IM«  Stiftung  heattHgten  Ptapst 
Ltnooeoe  II.  1148,  K.  Conrad  1146  and  die  Erab.  Hillin  und  Johann  von 
Trier  ]  156  und  1197.  Letzterer  weihtf  anrh  1208  die  noch  vorhandene 
Klosterkirche  im  (leberL'^afJir^^tile  mit  4  Thiirmen.  Aebte:  Gottfried,  mu 
Schüler  dos  deii.  Xorlurr  t  TJ/IO  1151.  Kustachius  1156  f  1179  oder  80. 
fiichoJf  1196.    Herbord  um  12Ü0.    Heidenreich  f  l^H- 

ß,  Arnual  a.  d.  Saar  (Kr.  SaarbrÜckMj.  BiMhnm  Mete.  Dieses  Col- 
ligittutift-flir  Oanoaiker  Ord.  S  Aoguetini  soll  rom  Bischöfe  Arnalf^  dem 
BiMnfTitow  dei  karoU^gisohea  HtnmBf  im  Aafimge  des  7.  Jahrb.  au  Ebrea 
dar  ML  Aauwld^  mam- Mmmkkgm^  goMMet'iNlik-  0er  Omignf  CMiMOir 
ühNd»  dh£M»  99d,  maä  äal6iilm<nA  Mi  moMk  ItL  I0«(  nil 
d*  benaehteMb  Vük  fiuitenfikaBL  BteM  B&Anm  ^  Mmi  bMhfateto 
118Sj>4n»  d«r  Aitflttoahg  des  genoMMMMMB'IitbeM  der  OuNniksr  ror- 
eoheugen«  das«  nnr  den  bleibend  Airwieeendmiilfr  fitipendiäm  zq 'TMI  "vrov 
den  Sülle.  Die  jetzige,  schöne  ^othiäche  Kirche  stammt  eni  aus  der  folgen- 
den Periode.  *    •  . 

S.  Beatdsukuü  oder  die  (Jarthausi  bei  Coblenz.  E.  Trier.  Zuerst  ein 
Beoediktinermannskloster .  dann  (/"horherrenstift ,   cndlicli  Carthäiiscrklustcr 
Die  Uebertragvng  des  Leiobnamü  des  heil.  Beatus  durch  Evzh.  Poppo  gegen 
1:000  Mttb  einer  Klieren.  angeUitb  ron  Erab,  Milo  im  8.  Jahrb.  verwüste- 

liaiiyiiiiiiiiibii  gab  Anlass  rar  Gründung  eines  Kkateffs,  welches  Ersb. 
Aftcm  U4a  nü  Bfoediktinm  de«  ÜMieidÜos«!»  wk  Trier  bMMsle. 

Inb.  IfiOb»  beMMigte  1  IM  den  Klurtttbwto,  Md>  iMeiiit  dMMb  def 
ente  Abt  Reinger. 

:  B»um  ("tf  1  tfMW  it.  iifldbsMr;.  II  Trior. 
dis  Kküar  mh  1160  ift  der  Mnli  OMdrcta'  «rbavl  «id  Mir  eMi»- 
uNing'  d«i  Vogts  iHilher  ihtMm  rm  «KaiMiittinbogen  ditt  ilKi  AneMlü 
übertragen.  Der  dortige  Abt  Eustachius  bcsetate  fiesetitbi'Biit  Fraemonetra- 
tonfer-Nonnen,  und  bestätigte  dies  Eizb.  Ilillin  1163. 

Bfc^M,],iCH  !  Kf.  CobUnzj.  E.  Trier.  Bereits  im  12.  Jahrh.  soll  an  der 
Steile  einer  alten  Marterlcirchc  cm  Klobter  unbekannten  Ordens  gegründet 
worden  sein ,  dessen  Kirche  Krzb.  Johann  am  16/4  12<>4  weihte.  Dios^s 
Allere  in  Vorisll  geratbeoe  Stiftung  wurde  erst  im  16.  Jalirh.  vvieder  erneuert. 

Bomoivins,  -BMAviAy  QmamtQ  *(Qrottktm.  Immmkmsi).  &  Mir* 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


Dieses  «delJge  Cistercienser  Nonnenkloster  soll  mn  1200  du  Hr  r.  RoiB* 
macbem  gegründet  haben. ittt  wmvr  m^m/  -«mit  n i imiu  iiuMi 
Boppard  a.  Rhein  fKr.  St.  Go^rjky  E.  Trier.  K.  Otto  III.  fundirte 
Ende  des  lU.  Jahrb.  in  Boppard  eine  Propstei  des  S.  ^Urtiubstifts  lu 
Worms,  welche  Papst  Clemeas  III.  1 190  lebenslänglich  dem  Bischof  Conrad 
von  Worms  übennrieB.  Letzterer  bestätigte  1191  die  Gründung  eines  fünf- 
ten Canonicats  bei  dei*  S.  Peterskirche  zu  Hoppard.  Dieselbe  ist  unzweifeU 
halt  mit  der  noch  bestehenden  im  13.  Jahrb.  erneuerten  Severuskircho  iden- 
difich.  Ein  Propst  öifrid  1157— 1192.  t«  r.\  .r«  »i-m»«' i  >  «Tl^t  1«  • 
f  Bbukxnburg  (H.  Nassau,  A.  Nassau/.  E.  Trier.  Grat  Lud'vrig  III. 
V.  Arnstein  gründete  ein  Praemoustratenäer  Nonnenklostor  in  Bethlenrod« 
▼OD  wo  die  Nonnen  zuerst  nach  Stetten  und  Marienthal  wanderten,  um  sich 
dann  dauernd  in  Brunenburg  niedcrsulassen ,  welches  zuerst  1224  genannt 

,  BurHJH>Lz  (Kr.  Ha§tn).  £.  Trier.  Sin  suorst  1136  ils  Coonobiam 
,)|\^i]ren8c  (Weiler)  gegründeter  Convent  wanderte  gleich  darauf  nach  dem 
nahe  gelegenen  Buchholz  aus  und  kommt  dort  1163  als  Propstei  S.  Viti 
der  Benediktinerabtei  Gladbach  bei  Neuss  vor.  rji.|..«  nt.  .fisui  jr;  atü  «i.*^ 
*.  Cardln  a.  d.  Mosel  (Kr.  Coc/tetny.  E.  Trier.  In  dem  bereits  ünter 
den  Römern  bestandenen  Caradunum  lehrte  im  4.  Jahrb.  ein  Aquitanier  S. 
Castor  das  Evangelium,  und  wird  ihm  die  Gründung  der  dortigen  Stifts- 
kirche S.  Salvatoris  et  B.  M.  V,  zugeschrieben.  Dem  Gullegiatstift  S.  Ca" 
stor  bestätigte  Papst  Alexander  III.  1178  den  aus  einem  alten  Güterver* 
zeichniss  von  c.  1100  bekannten  grossen  Benitz.  Propst  war  seit  den  älte- 
sten Zeiten  ein  Domcapitular  zu  Trier  unter  dem  Namen  eines  Ghorbischofs 
oder  Archidiakons  tit.  8.  C-a^toris  in  Caradonn.  Ausser  ihm  woixien  1183 
noch  ein  Dechant,  Gustos,  Schola^ticus  und  12  Ganonici  aufgeführt.  Die  in 
frühgothibchem  Stile  mit  romanischem  Chor  erbaute  Kirche  wurde  1183  be- 
gonnen, aber  erst  im  13.  Jahrh.  vollendet.  Ein  gut  erhaltenes  romanisches 
Haus  neben  der  Kirche  scheint  dasselbe  zu  sein,  weldies  1212  Earb.  Johann, 
dem  es  von  dem  Erbauer  Canonicus  Friderich  (1183)  angefallen  war,  dem 
Stifte  snr  Curie  für  einen  Canoniker  schenkte,  sich  darin  aber  die  Herberge 
vorbehielt  Pröpste:  Bruno  1084.  98.  Godfried  1121.  38.  Folmar  1178. 
83.  Conrad  von  Spiegelberg  1196  und  97.  Ot^in  1200.  10.  Dechantcn: 
Lancecbin  1121.  37.   Stephan   1138.  83-   Othwin  1211.   Hermann  1212. 

Cbumbd  (Kr.  Simmemj.  E.  Mainz.  Der  Edelherr  Heinrieh  v.  Dicka, 
seine  Brüder  und  Kinder  übergaben  mit  Conseus  ihres  Lehensherrn  des 
Plalzgralen  Conrad  1196  ihre  Capelle  zu  Comd  dem  Cistercienserorden  zur 
Gründung  eines  Doppel k los tere  für  Mönche  und  Nonnen.    Erzb.  Conrad  v. 

T»Kj  -^vIIo  /  oil»  -l'iin  •fU\ü/.   «Hl    .tM'  iy.  >  i>yiii'.'  .«1«.::,. 

Google 


huiD  und  der  Aebtium  Barl».  V9gte  waren  die  Fb^iMSsn  W  flMh. 

ObAimimim  oder.Bi&«tt>aifBime  d.  b.  -8.  BntKHAKMmn  (Oroiah,  Iah' 
wgmhmtg).  IL  Tiier.  DieBee  adelige  Oisteicieiie^  NonnenlcWer  wntde  too 
der  GiVls  finMad»  II.  Luxemburg  ^wübrend  ibrA*  Slie  mit  "dem  Gm- 
fim  ^HMoMd  Bht,  abo'ftft  den  ersten  J«hren  dee  13.  Jahrb.  gegrIiiiM 
und  8.  Bernhard  von  Clainraux  zu  Ehren  benaunt.  '*•  ^ 

8.  Castor  zu  cobi^knk.  E.  Trier.  Erah.  Hetti  baute  und  woilitc  die 
Collegiatkirche  S.  Castoris  am  Zusaij}ni('iitius8  von  Mosel  und  Rhein  schön 
gelegen  12  11  83fi  Acht  Tage  später  besuchte  und  hcschi nkte.  sie  K.  Lud- 
wig der  Fromme,  und  hat  eine  angebliche  Tochter  desselben  lüzza  ihre  Grab- 
stätte darin  gefunden.  Die  Kirche  sah  viele  Akte  politischer  Bedeutung:  842 
die  .Verj«ammlung  der  Söhne  K»  Lndwiga  «ur  Theilung  des  Reiclis,  860  f?er 
Söhne  K.  Lotbars,  d22  eine  groeee  Synode  lothringischer  Bischöfe ,  11% 
die  WaU  E.  Coottda  in.(t).  Vod  der  *  älteeten  BluiHk«  ton  880  nttr  wo- 
n^e  flaaipliiiwMtB.  Die  nidMi  TMte  Ar  TlillRiie  ^nnd  dka  ScUff  eitie 
Meoeraig  dei  Anfange  d«B  18.  JflM.  Der  Ohor,  d!e  toftteren  llinrme 
nnd  diA  Spitnn  der  Toiderai  wmden  tom'I^ropsfe 'Bruno' II.  etl»ant  und 
die  EMie  97/7  1208  vom  Erkb.  Johanrf  wrederora  geweiht.  FWJpete: 
Adelbero  10Ö7.  iilO.  Sifrid  1127.  Bruno  T.  1142.  Bovo  U46.  59.  8ifi4« 
1160.  63.  Bruno  II.  Graf  v.  Sayn  1182  (Erzb.  von  Cöln  1205  f  3/11  1308}. 
Johann  1213.  Dechanten:  Höriger  1110.  Godschalk  1153.  60:  Wilhelta  118». 
9Ä.  Emelnchll97.    Wilhelm  120<>.   Johannes  a  porta  1209.  10. 

S.  Flobin  zu  ooblenz.  E.  Trier.  Die  Gründung  dieser  Collegiatkirche 
B.  M.  Y.  et  8.  Florini  wird  der  Wittwe  Kl-  Tf^inrichs  I.  Mathilde  v.  Rin- 
gellieim  940  a^eieiuieben.  Als  Monasterium  S.  Mariae  iüfra  (unterhalb) 
Ooaftieotin  CMtalkitt  pence  Ifoseile  tipam  kommt  sie  schon  959  vor.  K. 
Hduidh  U.  beedMkt»  de  1016.  Die  gegenwfrtige  Kirchs  mit  swei  atar: 
km  IMniMB  erbante  in  ibfen  HAnptdieilen  finb.  Bnmo  (1102—11947  me^ 
lioTO  aehemale.  Daa  um  1110  nSrdlidr  der  Kirebe  gegrand^  Boapilai 
mde  '1216  dem  deatscbbä  Orden  abgegeben.  Der  leirte  Oeblndeiest  dar 
TOB  verachwand  1855.  Pröpste  und  Provisoren:  WrtMmaBn' 960.  WiMng 
uTTi  985.  Eberhard  1071.  Bruno  1110  57.  Luther  1182.  Conrad  lim. 
12.  Dechanten:  ileriger  1110  Heinrich  1136.4«.  Robert  1157.  Gerluud 
1182.  Theoderich  11^1.  Wer-  oder  Winfried  1202.  Wolfram  1202.  Jacob 
1310.  12.  .  ' 

DiETKiTicirEN  B.  d.  Lshw  (H.  NosBou ,  A.  Limburg).  E.  Trier.  Die 
Coll^atkirche  fl.  Lubentii,  nach  einem  christlichen  Lehrfer  des  4.  JahrU. 
benannt,  der  unter  den  Heiden  dm  Lahnthals  wirkte,  gilt  mit  Recht  als  die 
Stteite  dortiger  Gegend.  Ihr  Name  Diet-  die  Volks-  oder  deutsche  Kirche^ 

Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


(JUüüJi 


der  Sitz  eines  (Jhorbjschofs,  welcher  zugleich  ötiftnpropst  war  und  der  gi  r«!»« 
öprengei  (ieuieu  auf  eine  urchristliehc  GrUndang.  D*jr  angebiicho  8titit*r 
l^tgerus  iat  spätorer  Ik^duog.  jj^batkiingtudwadqi  der  ikircbe  i>e> 
Hannen  nüt  841*" 

DcBBTsiK^  TiEBSTEiN  jctzt  Oraiu6nsteui  lu  d«  Lahn  f^.  Nassau,  A.  Dietz). 
£.  Trier.  Ein  Benediktincr-NonnenkJoster,  «aerst  im  Testamente  Krab.  Jo* 
bann  f  1212  genannt  l^eine  Johiwn«  dM  TAvter  gmibta  JÜMb«  -weikl» 

Tbnodeooh  1221^  .       •  ti 

^^.^^^D|t8i90Ds^Bfii^^,a.  d.  NaIi«  (koffr^  MMifffalM),  •  B.  Hains.  8ol0D-gile^ 
gen  aof  ^inqn.  Ber|se  Ub«r  der  MUndui^  dw  Gkn  in  die  KkIm,-  «Mpia^ 
dime  iui^lidi  dem  Benediktiner-  epHlev  dam  OiiU«WMMeiotdea:»*iiiHiOt 
i^^^lo^toir  ,. seinen  l^amen  rtm  etaem  iiMuo  QleubeBftb«len  '8l  DfidM^ 
ijrelcher  sich  aqgebliob  im  7.  «fehrh*.  oMt  den  GefiHortai  GwwtM«  Ckmmn 
i^^^^lfimtiua  Mf  dem  HOgel  aj»«iedBlle.  K.  (Hto  I.  ttb«^  da»  Ktealer 
969  dem  Erzb.  Hatto  von  Heins,  vnter  dem  die  Stiftang  verfiel.  Rndii 
Willegis  r<^tituirtc  um  1000  dan  Entzogene,  bante  eine  neoe  Kirche  and 
besets^tc  61^  liiil  CliOi"iiCiit;ü  ,  weh^he  11U7  von  i^^rzb.  Kutliard  wieder  durch 
Benediktiner  ersetzt  wurden.  Der  Grundstein  den  aeuen  klostei*?!  wurde  am 
20/6  1108  gelegt.  Den  bedeutenden  Besitz  bestätigten  Paptit  Kua;^en  III. 
1148  und  Erzl).  Conrad  1187.  Abt  Cuno  vollendete  1138  die  noch  in  Rui- 
nen vorhandene  Kirche  und  errichtete  1139  dem  Stiftor  S.  Disibod  ein  Mar- 
morgrabmai. Damals  war  ein  au  da:^  Mannskloster  sieh  östlich  aniehnoadoe 
Frauenklostcr  gleit^^en  Ordens  vorhanden,  von  Ersib.  Will^^ja  um  liiUO  ge- 
landet und  von  Erzb.  Ruthard  imederbeigeateUt,  wolcbee  1148  durch  seine 
Aebtissin,  die  Seherin  Hildegard  nach  Rupertsberg  bei  Bingen  vei'Iegt  wurde. 
Aebte:  Burkard  1107.  18.  AdelUe»  U18  f  U28.  Folcard  1128  t  1136. 
^ono  oder  Conrad  1136.  b%  mvigdt  IIM.  79«  üoonid  lUa  Gebbaitl 
1191.  Philipp  11$^.  99.  H^Em^nn  1200.  Aebtiieinnen:  J«tte  Gfifin 
Sponheim  1112  f  1186.  Hilde^^d  1136  bis  114a  In.  dem  iüiMlar  aal« 
Btand  1147.-y  ;29Q  eme  F^rtMtmng  der  Chmik  dei  Uarianos  Seotns«  ien|^ 
als  das  Werk  des  Podeehin.  von  Lahntteia  baaeichaet. 

\  Ebbsmaph  a.  d,  HümI  (Kr,  (Mem)^  £.  .Trier.  Bittav  Johann  v.  £v«r^ 
naeh  und,  ^leiiie  Ea^an  MiehtUd  aehenktni  1130  das  von  ihM  getliftilo 
Sacelluna  B.  K.  Y.  dem  Benediktinorkloeter  Laach,  welebes  dätalliet  cutt 
Propstei  errichtete. 

EcjlTKRNACn,  i'll  IKRNACH,  Ei  TKHNAC  UM,  llii  lERNAC  A,  EpHTEBNACUM,  A.Sii,K- 

XACUM  (G.  Luxtrmhurgj.  E.  Trier.  Die  (Jriiudung  dieses  berühmten  Klo- 
sters Ord.  S.  Benedicti  ist  ein  Werk  des  merovingisc\\en  und  karolingischen 
llauscs.  S.  ^Villibrord,  ein  Angel  atli  o,  predigte  das  Evangelium  b«i  den 
Frieeeo  und  erhielt  durch  Pipin  t.  Ucristall.  doci  die  biaohöfiiehe  Würde  696. 


Digitized  by  Google 


InninAf  die  Toobtor  Kg.  Dagobertu  II.  gründete  unter  Belrath  der  trier. 
BmMh  Smam  wtA  LiiMi  fiido  (iet  7.  Jtk^h.  Urdilldie  €M>itide  (ftm- 

Mke  Mönche  und  ttborgab  in  mehreren  Urkunden  698,  699 'und  T04  ^eee 
StiNttig'  dem  fittebel  WilUbMid  co»  Y^HettdoDg'.  Ffpin  ^hennt  ihn  liaher 
io-d«n  ach—kgnyett  foti  TOS  den  fliheiier  von  EehteraiM^. '  WütHArord 
Mg  «eW  Mch  laagem  e^enweMMM  Wiriten  *ftiteh  dordiin  mrttät  mid  »Urb 
daeelbit  oder  zu  Ülieoht  6/11  739.  Relehe  Sebenkungen  der  RAroünger 
▼On  Kmtl  MarteU  118  •  u.  «.  726,  Kg.  Pipin  nm  745  und  758,  Karl  dem 
Grossen  um  780  n.  794,  Karlmann  nm  780.  Swentebold  895  u.  A.  wurden 
httuJig  durch  gewaligÄinc  Beraubiingen  uiul  Rinsetzungen  von  Laienäbten 
getrübt.  St)  entsjoir  t.  B.  Kg.  Arnulf>h  dem  Kloster  ad  Mripplendum  scutum 
rcfc^iuin  '^voh^c  Hcslt/iini::pn  ii;  l><ithringen .  Brahftnf.  PJniidoni  und  Holland, 
nameutlich  das  Caateil  Autwri  ju  ii  i  H  S^hoMo.  Karlmann,  der  Sobn  Karts 
des  Kahlen,  873  geblendet  und  mit  Kchternarh  ab^'-ofunden.  verjagte  die  Be- 
nedikfeiaennöncbe  und  seiste  Canomker  an.  Erat  K.  Otto  I.  stellte  die  alte 
Ordnung  wieder  her.  und  führte  973  der  Ton  ihm  ernannte  Abt  Ravenger 
40  Beoediktin^  a«s  B  Maximin  bei  Trier  nach  dem  Kloster,  dessen  Privi- 
legien VBd<  inmuniat  K.  Otto  iL  980  bestHtigte.  Die  Unabhängigkeit  von 
te  eMbtMfatifliohen  Greweli  fahrte  bald  -su  «cbKmmen  nnd  langwierigeil 
8inlti|^älen-  mit  den  tarieiMieB  SMhIe.  Obgleieh  durch  die  PriTllegSen' 
K.  Otto^  II.  t0ä  980^  IL  Ottn'e  HI.'  99^,  wldober  <km  Kloster  sogwr  MBni- 
redifr  nfeUeh,  &.  Hemriebe  U.  1088,  K.  Heinrich«  tVL  1056,  K.  Hdnricha 
IV^  lO6|^rd0p  JE^pBie  Alexander  IL  and  V!ctor  IV.  I<j69  titfd  1161  sowohl 
die  )ieiilbebe,  wie  dt«  |{eMehe  ImmntiiHit  feebtitadv  -  du  Kloeter  also'  aof 
dem  Wege  war  reiehsunmlttelbar  aa  werden »bertrtig  dtonoeh  1192  K. 
Heinrieb  VJ.  die  Abtei  Öem  Ekh.  Jdiami  wn  Trier,  zog  «War  auf  die  Vor- 
stellung des  Kiustei-«  diese  Unteroi'dnung  U94  wieder  sooHfok,  konnte  aber 
nicht  verhüten,  dass  ^ieh  die  V5gte  des  Klosters  die  Grafen  von  Luxemburg 
&ktisch  die  Landeshoiieit  aumassten  *)  und  diese  ebenso  fesüiielten,  nmc  die 
Er^bifchöfe  von  Trier  die  geistliche  Oberherrschaft.  Die  Hltesten  Klosterge- 
bäude brannten  1017  nh.  Abt  Urold  begann  einen  Neubau,  den  sein  Nach- 
folger Humbert  volloiuli  le  und  Erzb.  Poppo  v.  Trier  19/10  1031  weihte. 
Diese  Kirche,  eine  mcrkwüi'digc  Pfeiierbasiiika  mit  quadratischem  Chor  und 
ursprünglicher  Holzdecke  ist,  obwohl  im  12.  und  13.  Jahrb.  vielfach  ver- 

Kadort  and  vergrössert,  in  den  Haapttormen  noch  vorhanden.  Aebte:  S* 
^   •    *  ' 

*)  Vergl.  die  BeHchwerd«8chrift  des  Klostsrs  bei  K.  Heiarkb  Vi  UM  QanM^i  Bist. 

'  "  Trev.  1.  623.  Dsr  Graf  bssass  777  Hafen  Kkwtsi|at  als  Lebea.  Ansssrdeai  muraq 
10  luieittbufgische  EdeDierrea  aad  die  BngipaaneB  von  it  lazsint>ttripscbsii  t'estsn 


Digitized  by  Google 


WUUbrord  698  t  6/11  7^9,  iS.  Acl4^btti  m  t  776,  >Beni«ftd  «der  Beonrad 
(Erab.  V.  Sea»)  f  798,  Ado  798-818,  Sigoald  (BSsöbof  v.  Spolele) 
816  t  827,  Tb4N(ia9d  (]M>.-  w«  Xfwr)  8S7*^daft|  -üdti  <Mw  Tffor) 
^:p-8^,  m  t  M9v  KaA  tJttOi  1S5  Jahn  iisg  LteSbH» 

fl^^«%H$ar]ppr9^  £MM)  Ad«IM  1.  Gtaf  in  LßAjaägn^m^'f  m$i 
Neben  ihip  4ie  Pir«|iite  0«mtf«%  Biilgvi;>«iid  Pulm  BiMbclMatUo  itl-i^ 
9iL  Ji^makm  h  Q»«i  »i  Iiolfaid«gw  («Mi.abbM  e*.  teelof)  «64  t  871. 
KafdnuHiü^  Kadi  dt^lUlM  SqIia  STO^m.  Adelbwd  H.  Qm^  ILo^ 
jieb^  .ilMD  pO^iPf^^  JoliMM'  ttod  fiemmd.  877«w9MI.  Qnf 
l^^^f^i|lii^,,f|^  Pröpsten  Heligaud  ttnd  Hn<MB  889^mJ  -RitMiMi 
T.  Trier  892—897.  Keginbcril.  (Longicollus)  Graf  und  Uensog  in  Lotbrin* 
gen,  der  Gegner  der  Könige  Aruulph  und  Conrad  i.  897  i"  915  oder  16, 
unter  ihm  als  Propst  Hcieugaud  905 — 920.  Gbclbert,  Keginher»  Sohn,  Hei^ 
zog  in  Lotbringen  91<>  +  939  und  die  Pröpste  Godewin  und  llerin.  Her* 
mann  (wobl  der  Sohn  Herzog  Gottfrieds  von  2sitHierlutlir]nL''en?)  949 — 957. 
Sie^lVied  Graf  vun  Liivemburg',  letuter  Lftieaabt,  resignirte  91,1,  l-eln.  Jtaber 
für  seine  ^»»clikoiijnieu  die  Vogtcirecht«.  JDcr  21.  Abt  Itiivenger  führte  97.H 
die  ßciicdiktinerregei  wicdet  ein  f  1(K)7.  Urohl  1007—1027.  Uumbert 
1028.  41.  ilcginbert  1051,  erhielt  IaImI  1000  f  lUi^i.  Tbifiied  oder 
Xbeofried  1081  t  lUO  bJb  Verfaasei'  einer  Vita  &  Wiilibrordi  bekannt. 
Gerhard  I.  1110  t  1122.  Godfricd  mgleich  Abt  fn  Prüm  1122—1166  t 
1162.  Qerhnrd  U.  ^  Uerard  1155-1171.  Ludwig  1.  aoeh  Abt  la  & 
MfttthiM  b«i  '^rier  XiZl^im.  IMbki  U.  1181.  f  1210.  iUrtMuakcni 
1210  t  123L  Pi^püa:  Awitor  4ß9  •bcngeD«nötin,.  HArtBADivX«i»%-inri 
PofifK»  Cbrbftrd  U44.  Tbflidimb 

Ufi6^U7^.«,WUia  .mit;  I     u    .1  ; 

adelige  Nqn^»i»HfH(|i|wr.  A^pguptfaiecoffdeiit  bommt  auent  im  Tfirtunonti  &ab« 

J«ll^  t  1219  TOT.    ;  ■ 

j^0aMOKi>BN  im  WfstMnrajM  (B.Hitum,  A.  Bmmirod).  K  Trier,  Qitf 
Gebhard  des  conradiniecben  Hauaea  stiftete  845  eine  Prieatercaogregation  eu 

Keitenbacii  (e.  dieses),  verlegte  sie  ober  mit  Erlaubniss  des  Emb.  Hctti  nach 
QemUnden,  erbaute  dort  h  novu  iundunient<>  die  Stiftakirchc  B.  IL  S. 
Crucis,  SS.  Petri  et  Sevcri,  ge^^'ciht  9/11  829  in  Oegen-wart  Kg.  Ludwigs 
des  Deutachen  von  Krzb.  Bertoll.  besttlltc  aie  mit  den»  Propste  Bcrtolf,  6 
Priestern,  3  Diakonen  md  3  SubdiakoiJ<ii  und  nahm  hcibtt  die  Tonsur« 
Pas  Stift  hat  indessen  keine  weitere  Bedeutung  erlangt. 

riii'JB-  GoAB  a.  Rbein  (Kr.  -S.  Goar).  E.Trier.  Das  Grab  des  hoil.  Gt)ar, 
eiQ4l  Aqoitauiera,  der  unter  Kg.  Cbildebert  II,  im  Rbeintbale  des  Christen* 
tei  Uhrt9  (geiti  ftpgtUMb  all)»  gab  Aniam  mr  Bildung  «iottr  ZaUa^  dia 


Digitized  by  Google 


Kg.  B'jfrn  765  dem  KloMcr  Pxtim  soheokte.  Abt  AsvM  baute  Kirche  vmä 
Kkttcr»  die  7a8  geweikt  invden,  ab  ein  PHtan  tbbiagigtt  Priont  De- 
nedDctiofrocdeiie.  Karl  der  Gboase  entBcbied  789  bei  dnem-  Bcraebe  der 
Zelle  BH  QniMten  toü  Prita  g«g«tt  Enb.  Weomad  THer.  Er  imd  eein 
Sobn  Ladwig  der  Fcomme  beBokenktto  8.  Qoar  reMilkii  794  ood  890. 
EbeBio  HeriDg  Tkenilo  von  Bayeni,  weUker  780  derl  ak  Mttnteh  ehitnt 
Abt  Gottfried  t.  PrOm  verwandelte  1136  du  Kloster  m  ein  Cfaorfacrrenstift 
und  erbaute  1137  die  tbdlweise  noch  vorliandene  Kirche,  "welche  die  uralte 
S-  Goarscrypta  einscbliesgt.  Neben  der  Kirche  hatte  der  Abt  eine  befpstig-te 
Eesldenz  fl2ül  von  Werner  v.  Bolanden  bei a>: ort,  1222  oppidum)  mit  Lc- 
henhof,  Minist*  riaKn ,  Münzrccht  a.  a.  Prlvilrglen.  Die  Vogtei  kam  gegen 
Ende  des  12.  Johrh.  vrahrscheinlich  Ton  den  Grafen  v.  Arnstein  an  die  ron 
KalaenellenbogeB,  welohe  nachher  LandeBherran  wurden.  Oeohant  Theode- 
rieb  1171. 

GmovAU  im  Anrieb  (H,  Na$$am,  Ä,  LongmmkwiÜMek),  £.  IVier.  Die- 
Ma  tefdiktmerkkaler  toll  1180  von  einem  Gtaftn  Laorenborg  sn  fih- 
'  ren  8.  Sebaatiani  gestiftet  aein^  deaseo  Hanpt  Papst  Honerioa  II.  geaehenkt 
halte.  Auek  Mer  fttkrte  die  Vogtei  der  Oralen  ▼.  Eateenellenbogen  cur 
Landeskemehaft.  Abt  Wickmann  1156. 

HnoinoDa  urBprUngKeb  GLAVSTat«  i.  d.  ENIbI  (Kr.  WiM^).  E.  Trier. 
Erzbisehof  Albero  Trier  gründete  1133  mit  vom  hei).  Bembard  Glair^ 
vaux  i!;csandten  München  die  CiKtercienserabtei  Claustrum  B.  M.  V.  zuerst 
im  Killthale  bei  Cordel ,  wo  jetet  der  Hof  Winterbach  steht,  verlegte  sie 
aber  1138  nach  der  Flur  Ilimraerode  am  Suimfluss.  Als  erste  Ansiedelunjr 
bezeichnest  ni  im  dort  den  Hot  Ah  llimmerode  oder  Altenhof,  von  dem  man 
der  rauhen  Luit  wegen  bald  nacher  in's  Thal  hinabssog.  Von  dem  Stüter 
sribst,  seinen  Nachfolgern  Hillin,  Arnold  und  Johann  I.,  der  dort  seine 
Grabstätte  wühlte,  reich  beschenkt,  und  von  dsa  Päpsten  Inn ocenz  II.  1140, 
Engen  III.  1152,  Alexander  III.  1177,  demens  III.  1190  privilegirt,  ist 
Humnerode  eitte  der  bedenteiidatMi  Abteien  «nattes  Beaiiia  und  die  Grab- 
alitte ddi  gsnaen  Adels  der  Eiftl  geworden.  VOgte  waren  die  Pfiüs- 
ffakai.  bei  Bbein  1800.  Abt  Randnlpk  ttntemakffi  1167  den  enien  EleatOK^ 
bau.  Sein  Naebfolger  Giselbert  erfiektote  die  in  Roineii  nock  vorkandene 
Kireke,  welche  fitib.  Arnold  so  Eben  8.  Trinitatia  et  B.  M.  V.  1178 
weihte.  Im  folgenden  Jahre  raffte  die  Pest  85  Brüder  weg.  BrA.  Johann 
I.  bcäclicukte  12H  das  Klostiu  mit  den  Ruinen  des  römischen  Amphithea- 
ters zu  Trier  fCatoldi  solium ,  Caskeller)  zur  Erbauung  eines  Hauses,  und 
spricht  es  für  die  Bildung  der  Mönche,  dasa  »ie  den  Zustand  des  heidniscbca 
Gebäudes  vor  der  ZerBt(>rung  durch  eine  notli  vorlmndene  Zeii^hniinfir  den» 
Qedäcbtnifls  erhielten,  Aebte:  liannulf  oder  Kanduiph  1138—02.  Godeürid 


Üigiiiztiü  by  <-3ÜOgIe 


OLXXvn 


1158.  fidnulpli  ote  Btnvipli  IIM  f  1167.  GM-  oder  Gübert  f 
1184  oder  9.   ADo  ScMlcr  des  häl  BentWd.  Rdner  1180.  Hernuum 

1190 — 1200,  auch  Abt  zu  Strombcr^-IIeistcrbach  im  Cöliüschen.  lustacius 
oder  Eustaciiius  1201  —  12.  Prioren:  Meiner  1183.  Werner  1200.  Adolph 
1201  und  2.    Cono  1203  uhil  4, 

IIiRZKN'ACH,  IIiKZKNAU  a.  Rhcüi  (Kr.  k).  Guar),  E.  Trier.  Erlolpli  t, 
Steriiberg  über  Bornhofen,  Miiiisterial  K.  Ilcimiclis  IV.  übergab  Letzterem 
«las  AJlod  Hirtzcnauwc  und  der  Ivnisor  auf  die  Bitte  Erzb.  Friedrichs  von  Cölu 
dasselbe  weiter  der  Benediktinerabtei  Siegburg  zur  Gründung  eines  Klüstei-s, 
welche  Abt  Cuno  1110  vollführte.  K.  Heinrich  V.  1114,  K.  Conrad  III.  1140, 
die  £rzb.  Friedrich  und  Arnold  v.  Cüln  und  Bruno  v.  Trier  bestätigten  die 
nova  cella  in  hon.  8S.  Marie,  Joh*  ereng.  et  Bartliolom^i  ap.  dem  Kiostev» 
Sngburg  eb  Propetei.  Der  Ritterstamm  Sternbecg,  dann  die  fiheiDgrft- 
fen,  Qnaim  t.  Bpeoheun,  snletsi  "wieder  die  Stembcrg  betten  die  Vogtei 
inne»  bis  1308  eu  Gomten  yon  SiegbuEg  derauf  Tereielitet  wurde. 

HoeiMesx  i.  d.  Ardennen  (Q,  Luseembmr^J,  B.  Lttttieb.  Ein  Angorti*« 
ner-Noiuenldeeter,  deeeen  GrOiidiiag  unter  K.  Hcinridi  IV.  dem  Grafen« 
Qerk&rd  Bponheim  angeeehrieben  wird,  eine  Angabe,  die  awar  nieht  auf 
Sponheim,  wohl  aber  aaf  den  dem  Kloater  btoachberten  Grafen  Gerhard 
Ton  darvall,  Bruder  de»  Grafen  Pnedrich  v.  Vianden  1129  und  1132  passt, 
welche  beide  allerdin«^  Agnaten  des  sponheimischen  Hauses  sind. 

Kesselheim  a.  Rhein  (Kr.  CuLUmJ.  K.  Trier.  K.  Otto  I.  .schenkte 
966  dem  Erzstitte  Magdeburg  das  Nonnenkloster  Kessolheim  in  pago  et  co- 
li lita  tu  Meinefeld,  nachdem  ein  Rechtsspruch  der  fränkischen  Grossen  das- 
selbe den  geächteten  Grafen  Conrad  und  Eberhard  des  conradinischen  Hau- 
ses abgesprochen  hatte.  Der  Convent  erhielt  sich  niclit  lange.  Er  soll  an 
der  Ötello  des  Hofes  Marienfeld  (jetzt  Schönhornsluat)  gestanden  haben. 

Kbsst.inoen  a.  d.  Ahr  (Kr.  Adenau).  E.  Cöln.  Kg.  Pipin  schenkte 
752  und  772  das  Monasterhun  oder  die  Cella  Casloaea,  auch  Basilica  S. 
Petri  super  fluvio  Casleuc  genannt,  dem  Kloster  Prllm.  Indessen  erhielt  sieb 
die  Stiltang  nicht  und  sank,  zu  einer  Lendpfarrei  herab,  welche  1298  dem 
Klosler  Prüm  inoorporirt  wurde. 

KsTTKNBiLOH  (H*  Ncusou,  A.  Wehm).  £.  Trier.  Graf  Gebhard,  der 
Ahnherr  des  lahngeuisehen  Hauses  der  Conradiner,  stifteAe  an  Ehren  Jesu 
Christi  und  S.  PeCri  su  Eettenbaefa  am  Ardafloss  im  Lahngau  ein  Stift  fttr 
regnlirte  Chorherren,  weIcheB^.845  durch  Kg.  Lud^vig  den  Deutschen  be-' 
acfaenkt,  aber  schon  879  vom  Stifter  nach  GemUnden  (8*  üem)  Tersetst  wurde. 

S.  Peteb  zu  krecznacu  a.  d.  Nahe  (Kr.  Krewtnack),  E.  Maina.  Das 
Augustiner  -  Nonnenkloster  S.  i*eUi  lag  oberhalb  der  Neustadt -KreuiBach, 
wo  jetzt  der  Oranienhof  steht.  Den  wahracheinlich  von  den  Edelherreu  und  • 

Digitized  by  Google 


CLxxvra 


BkuhgnSak  t.  Stab  gegründelMi  Gonfvnt  {üb  hatt»  hm  1898  di«  Sclnini« 
uiae)  aaJun  1198  Enb.  Oöwad  ▼.  Ihios  m  8Am  und  gestaMo 
ibai  froia  WaU  daa  Propsts,  dar  HaiBtenn  ii.  a.  Bachla. 

Laaot,  ad  lacüm  ^A>.  ifa/z^-^i  ä  E.  Tmr.  Die  Stiftung  erfolgte  1003  •) 
durch  den  1095  verstorbenen  und  im  Kloster  begralieucn  Pfalzgrafen  Hein- 
rich II. ,  Ict/t<  n  Mann  des  ezzonischen  Llauscb,  und  seine  (icmahlin  Adel- 
heid  Cxrkiiii  v.  ( hlamfinde  zu  Ehren  9,  Nicolai  ot  ß.  M.  V.  an  einem  vul- 
kanischen See.    lU  iiiueiis  Stiefsohn  und  Nachtolger  Sip^fru  tl  ( Jraf  v.  Bal- 
Icnstedt  vollendete  die  Öliltung  1112  und  wurde  ßic  von  den  i^apsten  Inno 
cenz  Ii.  und  Eugen  III.  1139  und  1147  g^ehmigt.    Laacli  war  von  ße 
nediktinem  des  Kioeters  Haffligem  in  Flandern  besetzt  worden  uud  diesem 
anfünglich  untergeordnet,  seit  1127  erhielt  es  einen  eignen  Abt.  Die  Vo|*> 
tai  aland  ursprünglich  den  Pfalzgrafen,  dann  den  Grälen  v.  Bheineflk,  aak 
dann  Verzicht  1144  bis  1209  den  Grafen  von  Are  eu.   Die  Oberrogftai 
ttbfrtnig  P£y^^  WUbe&m  den  EiHtift  GSln,  waldies  aia  mit  der  Land« 
hehah  1688  an  Ttkr  abtrat  Die  aahr  ach$ne  Kleaterkirebe  im  raiiMtcii  ro- 
naiiitekflB  Stib  mit  Doppelciier,  Seckiger  Koppel  oad  5  ThUfmen,  a.  1888 
«iedeviiaignBtidlty  ist  am  24/8  1158  von  Emb.  fiilUn     Trier  geweiht  ww 
den.  Sl«anthiatdaa  im  18.  Jahrii.  aa^Miofatete  Oiabmal  de»  Stifte».  Aebte: 
Oiadbert  11S7  f  1152.  Valbert  oder  Fulbert  1162  f  1177  TeUeodete  die 
Kiiehe  und  kgic  einen  finteritaaerengskanal  dea  daa  Kloetar  bedrebendeii 
Staa  an.  Gonnd  1177  f  1194.  Maurititia  UMt  lld8.  Albert  1198  f  1217. 

Lnamo  a.  d.  Lahn  ( U.  Nasmu,  A.  Lknimrn).  1^.  Trier.  I>ic  Stiftung 
der  Coüegplatkurche  B.  M.  V.,  S.  Grueis  et  S.  <  rcorgü  oder  des  Doms  von 
Limburg  geschali  909  oder  910  durch  den  Lahngaugrafen  Conrad  Kurzbold, 
Vetter  Kg.  Conrads  I.  Da  die  Erzbischüfe  von  Mainz  Hatto  und  Adclhert,  Er- 
Bterer  der  Stifluni^  assistirte,  Letzterer  1129  in  einem  Streite  zwischen  dem 
Propste  und  Capitel  zu  Limburg  entachicdcn  liatte  und  seit  IlÜT  den  Propst  con- 
ferirte,  Po  entspann  slcli  zwifrlien  ihnen  und  den  Krzbischöfon  von  Trier  ein  lan- 
ger Streit  über  die  geistliche  Oberheri-schaft,  worin  Trier  siegreich  blieb.  Dan 
onprUnglicb  sehr  zahlreiche  Gapitel  (1  Propst,  16  Canoniker,  1  P£umr  und 
40  Vicare  zur  Bedienung  der  32  Aitlire}  vermiederte  aiefa.  apitter  anf  10 
Ganoniker,  3  Exspcktanten,  8  Vikare  und  2  Chorgcsellen.  Vögte  wa- 
nn anfiUiglieb  die  Gaogrefen  der  Niederkhn,  dann  die  Grafen  nnd  £daU 
barren  von  laenbwgi  ans  denen  sich  im  13.  Jabrb.  eine  eigene  Dynaalie 
von  limboig  abibaülef  wekbe  ibre  Burg  diebt  neben  dem  Dem  betta  Der 

♦)  Die  Echtheit  der  Urkunde  von  1093  (I.  444)  uiitorliegt  wcircu  der  Schrift,  der  Zeu- 
gen, des  Si^ela,  seiner  Umschrift  und  wegeu  des  im  zweiten  ätiftnn^bricl^  von 
IIIS  ftUmdm  BoM,  vm  ivekhea  in  13.  Muh.  seatriuei»  werd«,  den  erheblid^ 
itan  YardaetapiiidHb 


Digitized  by  Google 


jetzige  groBHurtig0  waä  nalemdi«  Dom  in  Kxwdotm  Hat  7  TbltaaMa  iit 
dem  stark  ins  Gotkiseho  itHenden  Stile  gomäai  ent  gegen  die  Mitte  des  13. 

.Tahrh.j  wahrbchciulich   unter  Krzh.  Tlieoderich  v.  Trier  (1212 — J242)  mit 
Beiiiülie  eines  Grafen  Heinrich  aufgdülut,  clor  sowohl  der  letzte  (iraf  v. 
Sayn,  wie  Uciiirich  der  Reiciic  v(>ii  Nagpau  t^ein  kann.    In  demselben  der. 
mMrkwüitiii-'e  Grabstein  dos  Stüters  Cwurad  Kurzboitl.  Dcchant  Conrad  1191. 

Lipporn  im  Einrieb  (IJ.  Xassau,  ^i.  S.  Ooarfihrn'ytJi ).  E.  Trier,  Diida 
Graf  V.  Lauronburg  übergab  1114  die  Kirche  S.  l  lorini  zu  Lietprunin  der 
BmediHipeiinbtei  S.  SslTfttor  zu  ScbafFbaaBSQ  in  Schwaben  zur  Qrilndang 
eines  Oonvents,-  nnd  genehmigte  £»b.  Bruno  Trier  die  Depcndens  dse 
ntonasterium  lie^anen  von  SebaflPhnusen  unter  der  Vegtei  6m  Stifiers. 
Nachdem  1135  ganz  in  der  Nähe  das  Klostor  Schönau  entstanden  war^  wurde 
1182  dntch  £nb.  Adalbert  Meini  des  Abhltaigigkeitsvecbiltnias  nt  Ssbafi^ 
bansen  gelfist*  und  lipporft  mit  Scbonaa  an  einam  DoppelUeelar  Oed,  S- 
BenediMi  weinigt  VeigL  Sebtoen  natar  den  ElBsleni  nnd  L^porn 
tcr  den  Ffiusden. 

LoNino  A.  d.  llaiield  (Kr,  Mayen)*  £.  Trier.  E3n  trieriMber  ICnist» 
ilal  Werner  (vehiscbeinlicb  yen  Gondorf)  erbinfte  gegen  1180  nif  seinem 
Gvle  m  Lnnneobo  ebe  Capelle  B.  AI.  V.,  die  er  dem  Kloster  Bpfin^teve-» 
bftoh  Übevgab.  Abi  Richard  unter  Beihttlfe  des  Bnb.  Albcro  gründete  d»^. 
bei  1142  ein  Kloster  AugustinerordenB  fiir  beide  Geschlechter,  verlegte  aber 
1143  den  Nonnen  CO  nvciit  nach  Scliöi  ;^iatt  bei  A  alLndar.  Das  zu  Lonnig 
znrUekgebliebene  Mannsklofitcr  wvndt  /war  1148  von  Papst  Eugen  III.  bc- 
stätigtj  kam  aber  Mangels  gehöriger  Fundation  nie  zu  rechtem  Gedeihen 
und  wurde  deehalb  lü26  nach  Mayen  verlegt.  l>io  (»ebiiudo  tragen  densel- 
ben Stempel  der  Nichtvollendung.  Es  sind  llcste  zweier  dicht  aneinander- 
stosFcnden  Kirchen  vorhanden.  Der  ältere  Rundbau  mit  <]uadratischer  Vor- 
btdle  scheint  einem  Baptistcrium  des  Anfangs  des  12.  Jahrh.  anzugehören, 
der  romanische  Chorbau  mit  Thurm  stammt  aus  dem  13.  Jahrh..  ist  aber 
nie  fertig  geworden.  Aebie:  Fobnar  1143.  47.  Wiebmann  IlöG.  63. 
•  Ai.T-MüNSTBR  XV  lüXBMBURo  (Qt,  Lucrenihmj).  ß.  Trier.  Die  Sti£tvng 
dieser  bis  anf  «inen  Thurm  ahgebro^enen  Benodiktinertbtei  B,  M.  V«  geMhalk 
g^gen  Aiifinng  des  Ifi.  Jabrh«  dneeh  den  Gmfm  Wilhelm  nnler  den  Mamro 
seiner  Buig  Lüteelburg.  Enb.  Brano  besfiiligte  die  SCiftong  1123  nnd  Snb. 
Aninld  1178  die  Tereinignng  derselben  mit  dem  Kloster  S.  Vanno'nn  Vev- 
d8n.   AM  firerwin  1184. 

HAsmimG  fiber  Boppard  (Kr.  6,  Oour),  K  Tiier«  Die  OrOndvag 
dieses  adeligen  BenediktinerJPrauflakloslera  ging  Ton  den  BeiehsMtnistewalan 
imd  der  Bürgerschaft  ron  Boppard  ans  und  genehmigte  K.  BynriAh  V,  11S8 
die  ßüfkun^  zu  Kiuen  B.  M.  V.  et  S.  Kuoharü.  Dio  goistliche  Aufriebt  irar 


Digitized  by  Google 


QLXXX 


t 


dem  Kloster  S.  Gachsrii  oder  Matthiac  zu  Trier  anTertraot^  welches  den 
Propst  zu  Marienberg  bestellte.  Als  erste  Meisterin  gilt  Clara,  des  in  der 
Stiftungftui künde  von  11-3  erwähnten  Conrads  v.  VV  aldeck  Tochter. 

IMariexbitro  ,  Castrum  s.  makiak  a.  d.  Mocfl  'Kr,  ZeVj.  VI.  Trier. 
Dickes  in  malcrisclien  Uniium  auf  einem  schmalen,  auf  drei  Seiten  von  der 
Mosel  bespülten  eisenrücken  gelegene  Augustiner- Nonnenkloster  gnindele 
Erzb.  Albero  v.  Trier  angeblich  1127  in  der  Nähe  der  alten  S.  Peter8pfan> 
kirche  von  Keimt,  und  wird  ea  mit  dicker  als  in  monte  qui  dicitur  cjistnmi 
Sb  Mariae  gelegen  1146  zuent  von  Papst  fingen  III.  erwähnt.  Sdne  Kirdie 
mifate  £nb.  HUlin, 

ManzmoDB  a.  d.  Mosel  (Kr,  OohUMj,  E.  Trier.  Diesea  adelige  Prae- 
monstniteaMr-Ffatteiikloster  soll  darch  Herren  v.  Sohöneck  d.  Hunderttcken, 
riditiger  xvohl  durah  deren  Vodahren  die  ReichsminiBteriaIeD  v.  Boppard 
1181  unter 'Ersb.  AJbero  gegründet  und  soerat  dem  Kloster  Floreffis  a.  d. 
Maas,  spHter  Romersdorf  ontergeben  worden  sein.  Der  nun  gänzlich  ver- 
wüstete Convent  ist  nie  aus  ärmlichen  Verhältnissen  hei-ausgekommen.  Mei- 
sterinnen: Agnes  V.  Schöneck  (?)  1131. 

■  Marteltiial,  valliö  mautyrum  (Kr.  Cochem).  E.  Trier.  Dioses  bis  auf 
die  letzte  Spur  verschwundene  adelige  Nonnenkloster  Augustiuerordens  lag 
in  einer  Waldschlucht  des  Endertthals  zwischen  Kaisersesch  und  Lutsseratb 
und  wurde  anfönglich  für  Männer,  seit  1212  für  Frauen  durch  den  Abt 
Richard  v.  Springiersbach  gegründet,  1141  von  Erzb.  Arnold  v.  Cöln  be- 
schenkt und  1145  von  Papst  JEktgen  III.  bestätigt.  £iae  Srmliefae  Dotation 
hat  den  baldigen  Untergang  herbeigeführt, 

Mehtbit,  Ubbohbdxotx«  a.  d.  Mosel  (G.  LuoDonburg),  E,  Trier.  fiiB 
sehr  altes  Priorat  des  Klosters  8.  Maximin  bei  Trier  Benediktinerordens  rnid 
1200  erwSlhnt 

Mbreio,  mabobtüh  a.  d.  Saar  (S^,  Mersig).  E.  .Trier.   Der  trierisebe 

Ministerial  Rudolph  (v.  d.  Brücke  zu  Trier)  gab  dem  Erzb.  Albero  Güter 
zu  Merzig  zur  Ciründung  eines  Augustincrklosters  mit  Mönchen  der  Abtei 
Springiersbach  her,  welches  Erzb.  Hill  In  1153  bestätigte  und  beschenkte. 
Wrg^cn  niruiirelhafter  Disciplin  ordnete  Erzb.  Arnold  1182  die  junge  Stif- 
tung dem  Kloster  Wadgassen  unter,  welches  daselbst  ein  Priorat  errichtete. 
Die  in  romanischem  Stile  mit  uEsprttnglicher  Bolzdecke  erbaute  Kirche  ist 
gut  erhalten. 

Mettlach,  medioläciw  a.  d.  Saar  (Kr.  Merzig).  E.  Trier.  Die  Stif- 
tung diewr  ebenso  alten  ab  wohlhabenden  Abtei  Ord.  S.  Benedict!  wird 
dem  aastrssischen  HerM)ge  Ludwin  oder  Lutwin  sqgeschrieben,  der  gegen 
Endo  des  7.  Jahih.  ein  Oratorinm  S.  Dtonysii  Areqisgitae  (spfttor  6.  PMri) 
etbintey  welches  sein  Oheim  Enb.  Basmoi  «dhto.  Lodwiny  aadi  Baainiia 


üiyiiizea  by  Google 


CLXXXl 


Toilc  selbst  Erzh.  v.  Trier,  erbaute  neben  der  erwähnten  Kirche  eine  zweite 
der  lieii.  Jungfrau  gewidmete  und  ein  Beuediktinerkloster,  })e8timmte  aadi 
698,  da«8  fortan  die  Abtei,  der  er  selbst  als  Abt  vorstand,  Eigenthum  der 
trimr.  Enbiscköfo  und  diese  fortwährende  Achte  sein  soUten.  Nieh  der  lei- 
der veratümmelten  und  unklaren  Urkuntle  Karls  des  Grossen  von  775  oder 
76  <I.  32  und  77)  hatte  Mettlaeh  (MedoUigo)  imter  Karl  UnM  imd^pto 
dem  Eisb.  LadwiD  (Leodoniui)  imd  «einem  Solme  und  Neobfolger  Ifilo 
hlkt  und  dieee  des  Kloster  von  Trier  mk  mit  VieeKlte  beidak  Die  Naefa» 
kommen  «nes  sveUen  Sohns  von  Ludwin ,  des  Wido  Hemog  Spoleto- 
die  G«lirilder  Wido»  Hrodbld  mid  Wamorv  Lsntberte  Söhne,  i^erietfaen  musb 
dem  Tode  ikm  Gioesolieinis  Ifilo  mit  dem  Vioeriit  en  llettladi  Binkol 
Hjsrtihsn  in  Slreit,  levIrielMii  ihn  ans  der  Abtei  und  setztci  deh  in  deren 
Besitz.  Karl  d.  Grosse^  auf  ein  Schöffenurthell  gestutzt,  wies  indessen  die 
Eindrinffling-e  aus  und  restituirto  Mettlacli  dem  Erzb.  Weomad.  Ebenso  be- 
stätTijteii  (Ion  Iriorischen  Belitz  K.  Lothar  I.  c.  843,  K.  Karl  d.  Dicke  884 
und  Kg.  Arnulph  888.  Das  von  den  Normannen  8R2  zerstörte  Kloster 
baute  £rzb.  Ratbert  wieder  auf  und  bestellte  ihm  eigene  Aebte,  den  ersten 
in  der  Person  eines  Rnotwig-,  Gründer  einer  vortrefflichen  Klosterschule, 
die  unter  ^inem  sweiten  Naehfol^ror  'Rrmigios  an  hoh^  BlUthe  gedieh.  Abt 
Hevel  erbadte  gegen  1000  an  der  Stelle  der  von  Ludwin  gegründeten  Ma- 
lienkirdM  nadi  dem  Muater  des  Doms  von  Aachen  die  noch  vorhandene 
aditeekige  Marien»  oder  LodwioekapciUe»  welche  von  seinem  Nachfolger  Lioffin 
vollendet  wurde,  wohl  das  siteste  in  ursprUngHefaer  Form  erhaltene  Kirehea- 
gebinde  des  Hittabheins.  Die  nidit  mehr  vorhandene  Hauptkirohe,  die  Ba- 
eHioa  8.  Petri,  wurde  von  Abt  Niaao  H.  im  Anlange  des  11.  Jahrh.  mngo- 
bant  und  mit 'einem  Thurme  versehen.  Den  Gttterbeetuid  des  Eloeters  go- 
ben  wir  n.  888.  Als  VioeXbte  ersdieinen  unter  Erib.  Ludwin,  MQo  und 
Weomad :  Ebrcfo ,  Bisehof  Raibert ,  Bischof  Hartban ,  unter  Erab.  Rutbert 
der  Propst  Erkcnbcrt.  Als  Achte:  Rahwig,  Isithard  oder  Nizzo  I.  um  980. 
Remierius  f  998.  Hezzel.  Lioffin.  Xithard  oder  Nizzo  II.  Folcold  u.  1050. 
Libo  1095.  Adalbert  1121.  27.  Giselbert  1127.  30.  Stephan  1142.  Rudwig 
1147.  Theoderich  1155.  Adclheira  1152.  56.  63.  Adesselinua  1167.  üdo 
1186.  95.  Sibold  1196.  1200.- 

Bencdiktinerkloster ,  hernach  CoUctj^iatstift ,  geht  uns  nur  als  fitif(un<r  von 
Priim  an.  Abt  Marquard  v.  Prüm  gründete  den  (Konvent  um  83U  und  eis 
hielt  844  durch  den  Papst  Sergius  II.  die  Reliquien  der  Märtyrer  Ohry- 
santhus  und  Daria,  nach  denen  das  Kloster  benannt  wurde.  Von  den  Ka« 
rolingern  und  den  Erzb.  v.  Cöln  privilegirt  und  reich  besohenkty  wurde  daa 
Kkater  im  Aniange  des  11.  Jahrh.  in  ein  CoUegiatstitt  omgewandelt,  das- 


Digitized  by  Google 


♦ 


CLXxxn 


seo  Vögte  dio  Graten  von  Are  und  Hocbstftden,  b,  1197  die  Aebte  jPifUo 
Mlbst  und  d»  End»,  t.  {Ma  irarea. 

MüKSTBBICA2f!BU>,  HONTASTEBIUM  IN  >rKTNK(-i:i.D  (Kr,  Mayen).     E.  TriOT. 

ZMesai  nndte  OoUegiatBtilt  bu  fibren  des  Fn«kcii|MitMiii:  g.  Martin 

Enb.  Magnedob  gegen  Sude  dw  6.  Jabtli.  i«  ^ego  Am- 
UMiTb  anf  tltamsdieii  Rimitti  (&at  onsweifelhaft  des  Vmqb  Ambiathras  aaper 
OonfltfäiteBy  den  Pliiuiui  ab  d«i  Gebmtiort  dea  Oaligola  baaeidiiiet)  ala 
Skiier  gegvHiidet  und  760  ala  eealesia  8.  Martini  in  pago  smUtiTo» 

als  basiliea  S.  Marthd  eoniesa.  Chrisd  qiiae  AmbitiTiini  roeator  von  den 
Frankenkönigen  als  hier.  BefliMhom  anerkannt.  Nachdem  Erab.  Rntbcrt  952 
die  Rdiquieii  tles  heil.  Severus  aus  Italien  mitgebracht  ii.iue,  wandelte  Erzb.  üg- 
bert  Ende  des  10.  .lahrb.  das  Kloster  in  ein  Coliegiatstift  S.  Manini  et  Severi 
um,  und  wurde  es  der  Kern,  um  den  sich  allmähüg  das  Siaiiichen  Miinstor- 
maifeld  ansiedelt e.  Als  Erbauer  dm  unteren  Thcils  des  burgartig  mit  Et- 
kern  imd  Zinnen  gekrc^nten  Thurms  bezeichnet  man  den  ersten  bekannten 
Propst  Arnold.  Die  Kirche  in  frttbgothiscliem  Stile  wurde  arischen  1225 
and  1267  begokmen,  iwt  Tnattssept  und  Tkumkrikrattg  aber  «Mt  Ififid  ipmlko- 
dtt'FMipaiei  Axiujld,  GeramniA  1062.  68.  Giodeftied  1108.  WiriobllM. 
S».  JfibaBn  r.  filieineolc  (?)  11:68«  Gedin  v.  FeUemsgae,  Nefia  Sodb. 
m  1179  w  1189  Gh^ibiseho^  Engebndd  1190.  Friedrich  1196.  Cenrkd 
von  1196  ab.  Ingebrand  1200.  12,  wohl  odt  dem  IngebAind  Dato  iden- 
tisch, welcher  Chorbischof  und  Propst  au  Garden  war.  Deehautenn:  Lkidolph 
1166.    Iludolpli  oder  Kicholf  ll87.    Gregor  1200  f  1210. 

NEUMÜNÖttlB,  ÄONASTRRirsl  NOVUM.  NBtJfMüUl IKU  {  AV.  OiiweÜtr).  B.  ,Motz. 

Wurde  angeblich  gegen  8t>U  als  Coliegiatstift  S.  Trinitatis  et  Terentii  vou 
Bisch.  Adveiitius  oder  Adventitius  v.  Metz  inueihalb  der  Pfarrei  ^\'iebell!- 
kirchen  im  Bliesgau  gegründet  und  von  Kg.  Ludwlj^-  d.  Deutsction  863  be- 
stätigt und  beschenkt.  Die  Bischöfe  Piotbert  und  Aibero  v.  Metz  893  imd 
1005,  sowie  Kg.  fieintidi  II.  ebenfalls  1005  vermehrten  die  Stiftung.  Im 
Jk  1160  War  Neornttnatar  ein  adeligeti  Nonnenkloster  Bencdiklinetordeos,  ais 
^festen  V?fgte  die  Grafen  v.  Sftftcbrtteken  erscheuen.  •  Aebtissinnen^  WallMns 
gis;  1160:  Hade-  oder  Hefwidik  1186.  90. 

NiBDESEHB  L  d.  Eifel  (Kr.  Dam),  E.  Oöln.  Die  EddfaMien  qnd  Qe- 
hirllfler  Theoderich,  Alexander  nnd  Adalbero  v,  BLei  pen  gründeten  aw.  1175 
imd  ^  vnter  Erah.  Phib'pp  y.  0^  auf  ihrem  Allod  Ye  ein  adeUgea  Nefi- 
nenkloster  Augustinerordens,  welches  von  Erzb.  Ado^  1197  seine  Cen&> 
maüün  erhielt. 

NiEDEUPKi ir,  puüMiA  rvTinnoit  i.  d.  Eifel  f^A  .  Vimu,.  E.  Trici*.  Das 
adelige  Benediktiner- Nonnenkloster  H.  M.  V.  SS.  Gordiani  et  Epimachi 
wurde  von  Gerhard  Abt  su  Prüm,  einem  geborenen  Grafen  v.  Vianden  und 


üiyiiizea  by  Google 


dessen  Schwenter  Adelherd,  verwittwctea  Gräfin  v,  Molbacli  (.\Liubac!i  a.  d. 
Eo^y  nicht  Mürlenbaciij  ^egrüu<ißt  und  angeblich  schon  1190  von  Erzb. 
Jobann  v.  Trier,  kuras  nachher  von  Ei*zb.  iVdoipii  v.  Oöln,  den  Fap«.t«ii 
GoetoBtin  IIJ.  1194,  Clemeoa  Hl.  1195  wd  Honoriui  HL  1219  beetäügt- 
0ie  Vflgtoi  itond  den  Attbtan      Pittn  n.   Sute  AMmA  Mr  fiopiMe 

Oimmtam,  xkbvla  snriaiOB  im  Rhön  (Kr.  CobUm).  E.  Trier.  Ein 
Mkgl»  B«MdSfclSp«r'Ngi»ieDUote  aa  Skrto  S.  Oiwdtds  boitoad  «oboD 
wte  finb.  Albaro  1143.  £i»b.  Aroold  wiOite  £biqptillMr  tm  36.  ikfifl 
(ll60-88>.  D«r  tniriMlift  Umifltefwl  Wilhelai  t.  H«ifen9triii,  Lud««^ 
8diB»  ecbMil»  eine  Gbpelle  hei  dem  Klostv,  dnea  DeUti»n  EM.  Jokiim 
1810  bcritttigtd  «ed  eie  am  6/B  1811  m  Ehiin  S.  Osvidd«  veOite.  Dae 
Kketer  war  der  Anftieht  de»  Abts  ton  S.  MetÜhin  iiiilei^geben. 

Offekbaoh  ä  Glan  (Kr.  8.  Wendd).  E.  Mainz.  Ein  freier  Mann  Rein- 
fricd  <üb  der&cibü  deni  Ritter  geschlechte  der  Reinfritde  v,  iUideöhüim  bei 
KrouK&aidi  angehört  habe,  wie  die  »püteic  luöchritt  in  der  Kirche  meldet, 
möcj^te  schwierlich  zu  erweisen  «ein  i  erbaute  auf  seinem  Boden  in  der  Pfar- 
OfEeoba^li  eine  Zelle,  die  er  mit  dein  Marktjcciite  tlciu  J3encJiktinerklo- 
Ster  S.  Vincentii  zu  Metz  schenkte,  je^Joch  Mainas  die  f:;eistliclie  iiorrscliaft 
vorbehielt  Diese  Scheokong  bestätigte  iurzh.  Heinrich  v.  Maiaz  1150.  Das 
Vioceoskloster  zu  Mete  begründete  zu  Of^enbadi  eine  PrQ|>stci,  welehe  im 
la.  Jabrh.  im  beBtea  frttligofcbiNbeB  Stile  die  leider  aar  HKiae  aacatfitte 
Kirake  aaffUlirtB. 

PspBiUAOtt  a.  BheiD  (Kr.  6.  Goar).  E.  Trier«  PleMt  gana  Tonchwun- 
daaa  A<(gioatineii[ilaal<r  an  der  Stelle,  uro  jetat  dar  JakaWaiger  Hei  aaf 
dem  Boppardar  Bergeatoht wurde ron  Bopt***^  4mtar  K»  Fiiadneh  d«n 
Bothbart  in  einer  dorob  Bäubereien  bccttobd^ian  G^^end  gagrite^  wä  top 
dam  ganaiwten  Kaiaar  1157  hmMgt.  Uai^iiMisIieb  am  DoppeUddMer  ftr 
tfibuiBr  nvd  Frauen»  war  es  anlatat  aar  FrananeonTan^  aber  «von  »nnliflhar 
Iftriirttna  V9gie  wate»  die  Bcaehamlniitjriai»  roft  BefifMardi  Paonionn 
and  fiaktetent  Heinrich  1157.  Gebhard  1157. 

PyALzai')  TALAtioLüM  a.  d.  Moael  (Zdbr,  Ti^),  E*  Trier.  Adeia  oder 
Adula,  Tochter  Kg.  Dagoberts  II.,  gründete  gc^en  Ende  des  7.  Jahrb.  in 
dem  vielleicht  schon  zu  liüraerzeiten  von  einon'  kleinen  Pnllaste  benannten 
Orte  ein  Nonnenkloster  Benediktijiorordens  au  Ehren  B.  M.  V.  SS.  Petri 
et  Pauli,  in  welches  die  Stifterüi  ab  AobfcisHin  eintrat.  Mangelhafte  Disci- 
plin  der  Koaneu  veranlasste  den  Erzb.  Puppo  in  der  ersten  Hälfte  des  11. 
Jabrh,  den  ('onvent  auf^u!^^^^eü,  die  Frauen  nach  S.  Iriuinen  in  Trier  m. 
versetzen  und  ein  Gollcgiatatift  für  Oanoniker  zu  crricbten.  Benediktlneraeb- 
tuainnea:  Adek,  die  Stilteriiii  721  vom  heil.  Boiui]aciui  besucht  t  anfiobliscb 

Digitized  by  Google 


734.  Warciitrudis,  eine  Schwester  Erzb.  Hetti'R  851.  Ruüthild  98Ö.  Pröpste 
des  Cülleglatstifto :  Adalbero  1Ü68.  Heginber  1071.  Rupert  1163.  62.  Ger- 
hard 1167.  83.  Otwin  1212. 

Prüm,  pbumia  i.  d.  Eifel  f  Ar.  J*rv'm).  E.  Trier.  Diese  weitberühmte, 
bis  zur  Auflösung;  freie  und  reiohsnnmittclbArc,  zuletzt  gefUrstete  Abtei  des 
Benediktinerordens  ist  eine  grossartige  Schöpfung  des  kuroling^aolien  HawUi, 
tmd  gesobaik  in  echt  germnooBoher  Weiae  ireilab  veii  aller  CUdir  intnittco 
der  tanhen  BeigflKohen  des  ArdeDaenraldea.  Die  ente  Stükong  (I.  10)  er- 
folgte am  83/6  720  m  lären  B.  M.  V.,  SS.  Petri, '  PanU  et  Vartini  fWk 
einer  Bertnid«  oder  Bertha  nnd  ihrem  Sohne  Gharibert  (nnewaiftlhatt  dem 
783  gestorbenen  Grafen  Chaxibert  von  Laon,  Vatar  der  «weiten  Bertha, 
Gemahlin  Pipina  d.  Kureen).  Man  bewMincte  als  die  Kirche  dieser  Fun- 
dation die  S.  Benediktsoapelle  zu  Prüm.  Die  iJauptstrffeung  erfolgte  sodann 
durch  Pipin  d.  Kurzen  j  seit  752  König  der  Franken,  und  seine  rieniahlin 
Bertrade,  Enkelin  der  Erstgenannten,  in  mehreren  Urkunden  von  752  bis  762 
in  80  reichlicher  Weise,  dass  Karl  der  Grosse  797  mit  iiecht  sagen  konnte: 
Ifonaeterinm  S.  Sal^atons  quod  dominus  et  geoitor  noater ....  Pipinna  qnoii- 
dain  gloriosissimus  rcx  et  diwaina  et  genitr&i  noatra ....  Bertrada  tegbuk 
in  loeo  ^ui  dkätor  Pnimia  novo  opere  construxenmi  Die  Pipimaeho  Fun- 
dailioa  war  eine  wahrhaft  kUnigiiehe.  Daa  iU««er,  welehm  sq  Ehren  S6. 
EUvatorö,  llariae,  Petri,  Pauli,  Joh.  Bi^,  Stephan!,  DionyaU,  Mattritfi, 
llartis!,  Vedttti,  Gennani  et  Benedict!  geweiht  war,  wurde  mit  einer  Menge 
Ton  Ortadiaften  am  Rhein,  der  Moeel,  Maas,  bia  tief  nach  GalHen  hinein 
beschenkt,  ron  allen  Zi$llen  nnd  Abgaben  nnd  768  aneh  von  der  Gerichts- 
barkeit des  Grafen  befreit.  Karl  d.  Groeae  beeohenkte  ev's  weiter  mit  Gütern 
im  Einrieb,  im  Engers-  und  Anjougau,  befreite  es  vom  Heerbann  775,  90 
nnd  97.  Ebenso  beschenkten  und  privilcgirten  die  blühende  Stiftung  alle 
nachfolgenden  Karoli'nfrerr  Ludwig  d.  Fromme  815-  35,  Lothar  I.  841—54, 
Karl  d.  Kahle  845—64,  Lothar  II.  856—65,  Ludwig  II.  865—73,  Kari  d. 
Dicke  882  und  84,  Arnulph  888  und  91,  Zwentebold  898,  Karl  d.  Einfäl- 
tige 916—20.  An  die  Karolinger  schlössen  »ich  in  knger  Reihe  die  dcut- 
Bchen  Eaiaer  Otto  L  948,  Heinrieh  IL  1020,  Heinrich  IV.  1066-1103,  die 
Pitpste  Lmocems  II.  1133  n.  A.  m.  nnd  die  Schenkungen  nnriChliger  En- 
l»Beh6fe,  BiHchefe,  Henoge,  Gtafen  und  Herren. 

Kaeh  dem  Ton  einem  unb^annten  PrUmer  Mitnche  romaniaeher  Her- 
kunft 898  au%eetellten,  1222  von  dem  Exakte  Gaeaarioa  commentirten  GO- 
termzdchniaae  (I.  142)  —  dem  alteaten  und  wichtigaten  Schriftdenkmal 
ftir  die  Culturgeschiehtc  des  wostlichen  Deutachlands  ~  besass  Prüm  damals 
bereits  110  Villen  oder  Ilaupthöfe.  Den  Reichthtitn  des  KJostcrs  an  mit 
Gemmen  und  EdeLsteinen  geschmückten,  goldenen  und  »ilberneu  Reliquie* 


üiyiiizea  by  Google 


,  CLXXXV 


mtk,  Geiäasen  and  sonatigta  KirchengerKthschaften  weist  das  1003  auf  den 
Wasch  K.  HeinncbB  U.  angefertigte  Soke(diiYentar  (L  717)  nach.  Ein 
gVDsser  Theil  dieser  Kostbarkeiten  stammte  von  K.  Lothar  I.  her,  der  sieb 
•Ol  Sept.  656  ab  MBiidi  ins  Kloster  Frfhn  tnrOeksog  und  darin  6  Tage 
iflAer  ^«eiateh*).  Am  Feste  Spiphane  88S  pIMerlen  und  ^erbiannten 
die  Honmaam  Kloster  and  Kirche  vnd  iriederholten  ihran  ESniall  801. 
Dia  TDBi  Ahle  Regina  wiadMefgesteilteD  PfpiniiGhen  KfostergMnd«  ilaNh 
dsdnrdn  ao  heschlidigt  ivwden ,  dass  Abt  Bnpert  eiaitt  ytut  Onind  aus 
ieaeb  IdekeahaQ  mit  anrai  Capelien  antemahm,  der  am  1/11  1068 
finsb.  Bberluvd  v.  Trier  eeieittol  wnide^  Diese  «brigens  sehr  eiuMTe 
Baaitica  mit  Hoizdecke  bestand  bis  znm  Bau  der  ^c>,^cnw%rtigcn  Kirche  im 
Rococostill  im  18.  Jahrb.  Als  die  Riütluzcit  des  Klosters  ist  der  Zeitraum 
▼6m  8.  bis  '/um  13.  .lahrh.  aiizusehen  und  soll  es  damal.><  Iiis  zu  30(^  MHnche 
jczithlt  hal)en.  Die  oberste  ^  t  ;:,-t(  i  der  Abtei  w«r  von  den  Stiftern  dorn 
fräTikisohen  Herrfrlu  i  liaiis  vorbehtilten  worden  und  giui?  von  diesem  aof  die 
deatschen  Kaiser  über.  Wirkliche  Vögte  waren  die  Gaugr.afen  do«  Beda- 
gisos,  die  aus  ihnen  entsprungenen  Grafen  v.  Vlanden  and  deren  Unteriinie 
die  BdeHierren  v.  8c!iönecken.  Ais  Untenrdgte  and  «war  schlimmer  Sorte 
hHftaeBirllOS  die  Kdelherren  Hamm  a.  d.  Prüm  ror.  Die  Guter  itk 
Ahiei  lagen  fast  «ber  gaoa  Westdentschlaadj  die  Niederlande  und  Gallies  asr- 
slwat,  doch  besaas  PrÖm  aneh  «in  kleines  geschlossenes  Gebiet  —  daa  Spi- 
lan FOxatenAnm  oder  Oberamt  Mm  (4~-5  DMeikn  gteai)  ~  am  das 
KkMmr  heram  mit  t5  BanpihOlito  oder  SohaUheisSeteien:  Bineshora,  BW- 
iir,  BttdeAeiaS',  Gondenbrelty  Hennespand,  Mllrlenbaeh»  Nlederprtai,  Ott- 
heiin,  Bomenheim,  SshWirtaheim,  Seffem,  SeUetieh,  Wallarskeim,  Wettelii' 
dsrf,  Wiflfterspelt;  der  sogen.  DaaniBehen  Maieveii  Leken  der  Herren  r. 
Daan  und  6  Zelmeteien  (Oentenae):  Lissingen,  UiateiiwQeQD,  Kopp,  Nieder- 
hendorf,  Obeilanoh  und  Oos.  In  jeder  Sohultheisserei ,  sowie  der  Heyerd 
Daun  beitand  ein  Schö^ngericht,  bestehend  aus  einem  vom  Abte  ernannten 
Schultluiss  und  7  Schöffen,  -welche  von  den  sogen.  Stock bcsitzern  gewählt 
%viirdea  ,  Janeben  ein  Älaicr  zur  Beitreibung  der  Klostergefälle.  ' 

Schon  zu  Caesarius  Zeiten  war  der  Lehenhof  ein  sehr  bedeutender.  Er 
nennt  als  Vasallen:  die  Herzog«  v.  Limburt';,  die  ('lat«  u  v.  Are,  Cleve, 
Hochstaden.  Jülich.  KatÄcnellenbogen,  Leiningen,  LuxenibuiYr,  Namür,  Sayn, 
Spunlioiin,  Vianden,  Wie<l  und  die  Wildgrafen**),  ferner  die  Edelberron  v. 
Blaokeaheini ,     Brempt,  v.  Covern,     d.  Dicke  (Dyk),  v.  Dollendorf, 

*)  Sebie  Oebeiae  wurden  l86i  wisder  auigefimdca  und  erhalten  ein  Denkmal. 
**)  Wer  ist  der  comss  wandsiseaorihe  (I.  200)?  Die  Grafen  von  Naring  waren  1200 
'    idH»  ««gestorben.  Iit  er  vlsOeieht  der  Otaf  tosi  Baadnaek  d.  h.  der  FMsirraf, 
der  sbsr  ato  so  gsasnnt  ydt^f 


Digitized  by  Google 


E$ck  (im  LuxfinburgHcbea),  v.  Utnlwi'gr,  v.  Kiw  (in  Idtfujag«),  v.  iU- 
bei^.  V.  Malberg  and  FaUu&jburg  a.  d.  IfaM,  HSmti^f^  O^ijpwihadi 
J«iMMi0  do6  Rheins,  r.  Ouiieii)  lUjiifawtb»  f.  ffuhhinifti,  «n  Bflldii-  a,  wr- 
.ii«}«!«!  ICmsteriAlen:  diftHtt'm  Bolaadn  ani  DoniMfatergr  t.  Dm« 
GMh  A.  d.  SaIb^  V.  Sobfitaanbiu^,  «omi  noeh  rfna  Mnngn  flmnlildrilifcM  dcrTtiHMr 
tcfaaft  und  dm  meäann  Adek  trete».  F^.  diw»  UHoaiaiiMtt  kMtand  «Is 
«igener  Lebnhof  dw  fideloMiunn^  oder  fiddi«b8fl^g»Heht  m  Ronranbelm. 

Die  prflininfthfln  üntertbanen  waren  sämmtlicli  meiu  oder  minder  börig. 
Das  Oüterveraeichniss  des  Cnoearius  theilt  sie  von  Oben  anfangend  in  1) 
Sc-araiii  seu  Ministei.iales ,  welche  ihi-e  Güter  vom  Abte  zu  Lein d  tru- 
gen, Kriegs-  und  Botendienste  leisteten  und  daher  von  sonstigen  PraostÄtio- 
II pu  befreit  waren.  2)  Maistaldi  d.  h.  mlohe  Bauein,  welche  in  den  ViUm 
icwor  Hau«  und  nebst  Antbeil  an  Wasaer  und  Weide,  sokbcs  aber  mr 
«U  abteiliehe»  ,  b«iiii'  Tode  jedes  Inhabers  rfickfalliges  Eigenthum  beMMta^ 
mmk  .die  apiter  flogen.  Stbeft-  oder  StoekMlMr  denteU«»*).  Die  mm- 
ele  Biofia  imkmm  ein  3)  die  eMiuieiierii  «ter  gewrahnJkben  LeMgeAeB,  «n 
die  Sdiene-  gdhniolt,  ohne  Aotbea-  en  der  GeeMMmteueip  «nd  jede  WmI» 
mift  3  FMbtagea  belttlet.  lien  .tieiu^  sie  in  leMe»  2eN  fi&ilM-  oder 
Biffrwiiiniwi'.  Bedeutende  and  wadkt  fiefliteeegeil  4^  ähtA  PlfOn  mwxi 
awser  dem  Förstenthum  noch  die  HerrwfhaftM»  AvanB,  Fef>|»in,  Fnmay,  Lon- 
ein  unti  Ii^3viij  an  der  Maas,  Ahrweilei'  und  Kcssliii^^en  a.  d.  Alir  und  «Ta- 
sten im  Jülieherland.  Die  Aehto  residirtea  meiai  iü  l'i  üui  selbst,  hatten 
dort  und  in  Mürlenbach  ihre  Bur<i'  und  hefestif^e  Residenzen  eu  8.  0>oar  und 
Miinstereifi^  Ihnen  ütand  aln  unmittelbar  unter  Papst  und  Kaiser  ßtehendou 
Praelaten  die  Infal,  Radi^istandscliaft,  IIochgericbtBbarkeit  uod  Ifünsrecbt  sil. 

Die  lukge  Reihe  der  Aebte  beded  aocb  sehr  einer  genaiMeeB:  SiofaHin^. 
Wenn  ei  waeh  gt/wim  iai,  dam  sie  tod  den  äkeHen  Zeiten  eti  nlir  ▼enuii- 


«)  Ii»  eigntolkbe»  ftiddmhn  dustei  nwohinlaw  Mieiilt  diOMr 

Sdudttwite  —  das  ersigeboreue  Kind  eliae  UnterscMei  dep  CMUechts  ertee 
den  ganzen  Gütercomplex  des  Stockguts,  alle  Nachgeborenen  worden  mit  Geld  ab- 
grfiiiiden  oder  blieben  als  Dienstboten  anf  dem  Hofe  ~  hat  manche  Forscher  rer- 
fiihrt ,  in  diesen  Stodcbaiiern  Nftrhl<oiniii('ii  drr  trefaneenen  f^ncbsfii  zu  verniuthen, 
welche  Karl  d  Grosse  in  die  ftde  Kife)  veipHaiizt  liabe.  Dji  solche  V('rpflanznn«»en 
historisch  feststehen,  mag  die  Mögliclikeit  ciuer  derartigen  Abätautuiuiit;  mgegebeti 
werden.  Wir  mOssen  aber  den  Vertheidig^n  dieser  Meinung  erwi«dei'n,  daös  das  äto«b> 
gotssftftea  eine  $ßut  fotnefonite  Felge  der  Hftri^Mit  iatundJidi  nUenÜiaibett  in  dar 
Eäfd,  den  Aidennen,  an  der  Saar,  im  Hediwalde  findet  sftcbsisclien  Urspmng  alao 
nidbt  •wnnifai  bniaebt.  Die  Hwraoliaft  woyte  der  ZM^dittannig  d<<e  tond- 
bfliitaea  voibeugen,  dae  mgetbenin  Beilli  in  M»  Binde  legen  nnd  durch  die 
AasBchliesung  des  mäanliGhen  Msjonus  Bclir  kluger  Weise  deu  dann  fiiaiiegelBAa- 
aif  eintretenden  Schlendrian  In  dar  BewirrhsrhallaeK  evtganeairiikan» 


üiyiiizea  by  Google 


TOLXZXVIl 


AMD  Ooiihlfifihtrm  entsprwMn  wiren ,  ao  siiii  doeh  aäiumtticbe  Famüieb- 
Bumm  lib  «tf  OerlHuni  w,  YimAm  1184  ab  ipitm  Erfiadviig  «ib«diiigt 
m  utiMihin.  Oft  dfo  enitn  HOmIi»  ns  Meräx  in  FnaktMt  Immm, 
m  muA  Midk  Viele  der  Aebl»  mtaanwibtt  Zaagt  g^weam.  AeglMld 
m  Amrw  odoe  Momim  ein  BonMe  W-*«04.  TiMnd  604^^  ^ 
11/8  W).  littehecd  ote  Uin|««Ed  896  t  Bode  Juei  868.  Usier  ftm  die 
KIflBlandivie  In  kobw  BUHii&  fiigile  oder  Egil  658^  resign.  860  t  ekfiM. 
V.  Sioe  m  868.  Anebeld  oder  beid  860  f  12/7  M  ecKtt  den  enlBb  Mei- 
manneoeiiiiaU.  Farebort  I.  6/8  886,  raägn.  682  neeli  der  ewdten  Nonnan- 
nenplünderung t  1/5  893.  RegiDo  t.  Altripp,  der  bertthmte  Chroniet  und 
Kirchenschriftstcllcr  892,  abgesetzt  899  (Abt  zu  S.  Martin  in  Trier  899; 
Miinch  EU  Ö.  MaximiD  bei  Trier  f  28/r»  915).    Riciuir  899.  920  t 

«la  Bisch,  V.  Lüttich  23  7  945.  Kuotfrird  921.  resitrn.  935  t  94«,  Farabert 

11.  943  t  al«  Bisch,  v.  Liiui^'ii  28/10  953.  Inpam  941)  t  976.  Everhnrd  rroTi- 
sor  071,  Abt  976  f  966.  iiiiderich  986  t  993.  Stephan  993  t  InOi.  Udo  KKil 
t  lüUö,  Immo  1003  t  1<X)9.  Urold  1009  f  21/1  1018.  Iliidrad  lolS  t  1026. 
B4fert  1026  t  1068.  Niso  od.  Nizo  1068  t  24/7  1077.  Wolfr*m  1077  f  1103. 
Pep|K>  1103  t  26/7  1119.  Landfried  U19-1131.  Albero  Graf  v.  Froh- 
hm§,  ttaehof  r.  Baad  1131-1136  Oodefned  lid6<-1156  t  1162  zagleieh 
Abt  SU  Ecbtoraach.  fiether  eder  BiMker  lt&6  f  1174.  Betbort  od.  ßopett 
1170  t  1171.  Geieer  od.  Oeei«  1171  f  6^1^  UM.  Qeriierd  CM  v.  Yim^ 
im  1184  t  19/4  ISIS.  JPMpele:  fiaceld  860.  Manfried  86%  86i.  Bodi«- 
u,  Artis  Fanhert  »dlignin  948.  Gkianw  od-Oiafllbert  m.  48.  «ffil- 
dmb  971.  Lothar  1187.  DeshantaB:  Werioer  88i.  AB»  848,  Ebavbenl 
9tl.  l4i»o  1102.  HafaiiHli  117t  GMard  1190.  flft.  Unter  den  IfOneiieb 
«Md  ttabfot»  ala  Gelebrte  imd  Sekrilbtelier  bebttHit  WaMMbcrt  geb.  818 
t  c  870  lolineb  ein  neteiaehee  IKartyroiogtimi  ubd  enw  Yila  &  G4aäL 
Regino  AUripp  sehlieb  das  bekannte  Cbronioon  Reginonit  fm  Okriali 
Gebart  bis  905  und  de  diseipiina  ecclesiagtica  chri^iana.   Potho  lohriob  im 

12.  Jalirh.  de  liuiiio  vUm  und  de  magna  domo  »apientiae  u.  A.  ui. 
LiEUFKAUENSTn  T  ZU  pul 31  (Kr.  Pr^tm).    E.  Trier.  Die  CoUegiatkiif  he 

S.  Salvatorls,  B.  M.  V.  8S.  Crucif .  Ötephani  et  Nazarli  wurde  lOlii  von 
dem  Prümer  Abt  ürobJ  für  1  Propst  und  12  Canonikei  .  welche  bestän- 
dige Gaplane  des  Abt>  und  ConvcDimilcn  des  Klosters  sei«  f-ullten,  tcgrün- 
dei.  .Vbt  Rotbert  iuüorpunrto  1171  das  Stift  dor  Propstei  und  wurde  ihm 
1199  dAs  Recht  der  Vergebung  dieser  und  ehr  Uhrigen  Pfründen  bestätigt 
Die  nidit  mehr  bestehende  Stiftakirohe  war  sogleieh  Pfarrkirehe  Ibr  dae 
Stidtoben  Prüm.   Pröpste:  Johann  1171.   Bertelf  11S7.  95. 

BAVENOiRäBUtto  a.  (1.  ilundsriiekeu  (Kr.  Simmemj.  E.  Maien,  fierthold, 
Gaagrai  ioaiieba-  und  TreebirgM  and  HediriB  aeian  OeiMUiB  lteaBMl078 


Digitized  by  Google 


CXJUÜCVXU 


durch  den  Enh,  Udo  t.  Xkier  (als  SfteUvwMw  t«a.  Habus)  ihre  Capelle 
in  loc(»  JKebengeresbore  von  iler  uitiht  genanaten  IfiiliwthiiMi  (fijyiuBtni?) 
bttnnan  n&d  übergaben  aio  dem  8.  Ibrftunaltar  der  lUum»  Oomldrefae  aar 
Stifkuoft  eines  DoppeleoUegjaMiAi  Air  Müiuier  ondf^cii,  wekdm  a  (M> 
afeo]^  ^vweiht  «ad  vom  Erab.  Siegfried  toh  Maina  1074»  aonic  dem  PapsAe 
Innoom  U.  1189  beiültigi  wi:^.  Obente  Yögie  waten  die  FCik^flte 
am  JUmib,  Vligfe  die  Wüdgrafea  and  OntervUgte  die  Eddhcrren  r.  Hein 
Baadt>6il^  1170.  Die  noch  erhaltene  V^orderfront  der  Kirche  mit  z^vei  mäch- 
tigen Thürmcü  iiu  ri,'berjL>:aQgS8tii  eixtötuiiU  im  Anfange  des  13.  .ialirb,  Pröp- 
btc:  Dißzeliu  lu7ö  -liU3.  W«aelm  113Ö-39.  Richard  1169.  70.  Gevio 
oder  Gevenus  1196.  97. 

Rrthel,  Rettel,  ßüTuüLA  böi  Sirk  a.  <1.  Mosel  (frunz,  Moiel'Dep.  hart 
«at  tkr  jpreuss.  Gh-enze).  E.  Trier.  Der  Uispimg  dieses  Benediktinerklo- 
stets  S.  Xysd  ist  imbekaoiit.  Regino  Prihn  erwähnt  es  schon  892.  Der 
h»L  Bflcnard  ron  Olairvaux  betehenkte  das  Jüoster  1147.  Aabte:  Folmar 
1167.  es.  Itloliacd  1198--1B12. 

RoMMMPOM»  RbMiBBSDOBr  a,  Bhein  (Kr»  .NeiHoitd),  fi.  Trier.  Dia 
GbUndiing  «rfblgte  auf  eber  tüoMm  Kiedadasrang  gegen  1190  dnreii  die 
dem  laenbu^giiohen  Haaie  4ammverwandtea  Eklelkenen  von  Bomendorf. 
AjifiUigliob  But  Benediktinern  des  Kbaten  Sehatffaausen  hi  Sdiwaben  be- 
setztj  ginj?  die  Abtei  1135  durch  Erzb.  Albero  ans  Kloster  Floreffe  und  den 
Praemoiistratenserorclcn  Uber,  weicher  die  noch  voiiiandeue  Kirche  neb«t  schö- 
nem roirianistliem  KrcQ^gange  und  (Japitelsaal  erbaute.  Ei^b.  Johann  and 
ßiscliot  Iii uii ward  v.  Schwerin  weihten  dieselbe  13A1  1210.  Die  Päpste 
Victor  IV.  und  Alexander  III.  bestou^ten  die  Fundation  1162  u.  79  und 
K..  Otto  IV.  verlieh  Schutz  und  Zoilfroihcii  1209  u.  10.  Fraemonstratea- 
serAebte:  Theodertch  I.  1135,  resign.  114ö.  Macarius,  Heinrich  1156.  Ru- 
doipb,  resign.  1162.  Alle  aus  Floreffe.  Engelbert  erster  gewählter  Abt  U62, 
wign.  1181.  Heliaa  1107  f  1201.  Beinar.  oder  Rdubold  1209  f  1814. 

BosaavHAL,  Valus  MaAsmi  a.  d.  Moael  (Kr»  Coehem),  fi.  Trier.  Die 
Tradition  beaeieimete  einen  Grafisn  v.  Virnenbargy  einelnaehtift  in  der  aer- 
alSrten  Kloaterkirehe  einen  Theoderieh  v*  Wesel  1189  als  den  Fnndator  die> 
sea  adeligea  Cisterdeaser-FranenklosteBs,  das  nie  bedeatend  wurde* 

RlTVBBTSBEBe,  M0N8  S.  Rmsvi  a.  d.  Nahe  (Kr,  Kreuanatk).  E.  Ifaina. 
Dieses  gänzlich  verschwundene  Benediktiner-Nonnenkloster  Bingen  gegenüber 
aul  dem  liuken  iSaheufor  gründete  114i  die  duicii  Iluc  A  isioncn  boriilunte 
heil.  Hildegard,  ursprünglich  Aebtissin  zu  Disibodenber^'-  Sie  erbaute  J148 
die  Kirolie  Jind  zog-  mit  18  nus  Disibodcnberg  ausgewanderten  Nonnen  ein. 
Erzb.  Arnold  I.  v.  Mainz  vermittcite  1  158  die  Aiiseinnndei'setzung  lier  neuen 
Pundation  mit  dar  MutteBStifiung  und  beatütigte  den  ihr  «fgetheüten  Besita 


üiyiiizea  by  Google 


CLXXXIX 


(lergl.  n.  986).  K.  FfMeMkl.  vmä  Fiptl  Uumm  III.  iiglMi  ihm  Mute 
ra  1168  «.  1184  AabÜMonmi  8.  HiUkgftid  lltf  f  17/»  1179  (1178?). 
Se  tefcaitb:  Vinmiim  et-iwahtfonom  Ubri  UÜ,  VitM  mwHoffuii,  Vit»  8. 

Bobeiti  (des  KlosterheUigen) ,  Vita  8.  Diribcxli  n.  A.  m. 

Satx,  S£yj»K  a.  Rhein  ( AV.  CohlenzJ.  E.  Trier.  Graf  Heinrich  v.  Sayn 
grüDdete  1201  am  Fu88C  seiner  Bnrg  ein  Kloster  ß.  M.  V.  et  Johnnnif!, 
welche«  Kr?!».  Johann  I.  1202  lüit  Prnemonstratensern  des  Kl.  St(intVUl  i 
d.  Jb«i^  besetzte  und  der  (Jardinaibischof  Guido  v.  Praeneste  als  päpstlicher 
Lc|0At  bestätigte.  Das  Generalcapitel  von  Pr^montr^  sotetc  f)ie  neue  Siit^ 
tang  1204  mit  dem  Mutttrklf^ter  Steioigld  tmd  dein  henftchbarten  Romw 
dcHrf  atisebaader  und  verlieh  Papst  Inttootra  UL  1208  dem  biibeng«ii  Prop*- 
fll8  Heantan  dm  Abütitet  Dimer  t  1890. 

tomwniM  tu  d.  Ltlin  fOrouak  HftMUj.  Tfior.  Bhd).  Her- 
ber V.  Ina  beMligte  1129  die  fldielibiiig  des  Ortei  SebiffeBbaiif  (aaf  ei- 
IM  Beigie  bei  Gienen,  der  ecbMtemig  mh  der  Ebene  adbteigt)  deitont 
der  Gilfin  OetteBiui  v.  GKteberg  (Gleiberg),  der  PfSdi^rilfiD  Gertmd  und 
ibnr  Toeiiler  Adela  ear  Errichtimg  eines  Chorherrenstiftfl  sra  E3u%n  B  M. 
V.  Erzb,  Albero  und  die  Grafen  Wilhelm  und  Otto  v.  Glitzberg'  geneU- 
uiigten  die  Stiftung  1139  bis  62.  Pröpste:  Albero  1142.  Ooarad  116.. 
Wexelin  1151   Hai^crt  1197. 

ScnÖKAU  im  Kinrlch  (B.  Nasmu  A,  S.  Uoarshavsen).  Zwischen  K. 
Mainz  and  Triw  streitig,  aber  von  letztt^em  behauptet.  Irraf  Dudo  v.  Lau« 
iibiuj^  übergab  1 1 14  unter  der  Confirrnttion  dee  £»b.  Ouno  v.  Trier  die 
qm  tehon  bekannte  &  Flonnriurohe  zu  Lipporn  der  ßcBediktinerabtei  Schaft- 
Xmmm  m  Sebimben  cor  Gtttndiuig  «nee  MaonaUoetete,  neben  weldiem  11S5* 
Chef  Bvport  ▼.  Lenrentnog  den  Frsnenconwl  Sdionenwe  erbeotey  der 
im  <vem  Enb.  AdelberC  t.  Heins  feine  Bestitigiing  erliieit  Bi  entstand 
m  «in  Doppelkieetar  BenedHünerordenet  beide  unter  dem  Namen  SohSnan 
beylBeuy  aber  m  veieiiiiedenen  Dieeuwen  gelUto%y  wae  vwlen  Streit  hecbei- 
fllhte.  Aebte;  HikteHn  11B2.  Oe.  Ekbert  117a  Simon  1 191.  a  Theobald  1196. 
Radger  121 1  u.  12.  Aebtisainnen :  Die  heil.  Elisabeth  v.  Rupertsberg  •{-  1 165. 

ScHÖKSTATT,  BiLLU^^  T.ocTTf  am  Kheiii  (Kr.  Cohlmz).  E.  Tiicr.  Im 
J.  1143  Terlegte  Erzb.  Albero  das  schon  erwähnte  Angustinr r-Nonnonklo- 
Bter  Lonnig  in  ein  anmuthigc«  Tiial  liinter  Vallendar  auf  ein  von  don  Ge- 
bifidem  Bembold  and  Siegfried  von  Isenbarg  geschenktes  Gat.  Kun  nacb- 
bor  titifrtar^  die  in  den  Thürmen  noch  vorhandene  Klosterkirche. 

SpimniK  oder  Spomheim  a.  d.  Nahe  (Kr.  Kreusmaeh).  E.  Maina. 
CBle  Anlage  dieNe  BenedikÜDerlOoaters  B.  M.  V.  et  8.  Martini  Toura 
gMbab  Anefa  den  Grafen  Bberbard     NeUenburg  in  Schwaben  and  seine 
Xnier  Hedwig  (tnbiaebeinlieh  eine  Erbtoehier  dei  ealieeb-ironnneehen  Hau- 


üiyiiizea  by  Google 


Gza  ^ 


8€fl)  im  J.  1044  und  itneite  &Hh,  Bit^  Mtfnft  ^  ttteie'Kir^Ae.^ 
1047.  Gnl  Steplutt,  aeiil  ScAii  lUgudiard  tmA  IMilM  GMfiü  t.  Nrflen^ 
bwg  äanm  Genfthlio»  die  Mnhanen  dw  H— bm  Spoohewi»  6rweil«1iift  dis 
Stiflang  und  iOlirtoii  dfe  nook  {»oiMheiid«  aevkwMije  vmia&iMhe  KJydM 
mit  KnppeUhum  inf ,  ireltlie  f2  4  11S8  dqrob  VMhoi  Buggo  Worms^ 
Namens  des  Ertb..  Adidbwt  Maiu  gvweilit  -ward«,  Grtf  Megiiilitrd  W 
set/tc  1124  doa  Kloster  mit  12  Mönchen  der  Benediktinerabtoi  8.  Alban  zu 
MuiiiÄ  und  behielt  dorn  zeitigen  Herrn  von  KreoEnach  die  Schirmvogtei  vor, 
K.  Heinrich  V.  und  Papst  Hoiionus  bestätigten  die  Stiftong  11^.  Ein  von 
deoBelben  Fundatoren  1125  errichteter  Frauencoarent  ginü-  1254  wiede  r  ein 
und  worden  die  wenigen  Tonnen  naeh  Rap^isberg  versetzt.  Aebte:  Bem- 
oder  Wernbelm  1124  f  1151.  Craffto,  des  Grafen  MAginhnd  3obn,  1151 
t  1175.  Addlger  v.  Mainz  1176  t  1181.  BiOdMftar  r.  KrtMMk  llSi  t 
1199.  Rttpert     Thfiriogm  1199  t  1213. 

SranooMiACiiy  BnnrainnnBAOit  ^JKr.  Wüßiek),   E,  Trkr.  Du  nth 

dar  Umeü  im  AlfthAle  gehgenbOMmwatSt  Ord.  &.  ängtaidm  gril»- 
deto  di«  EiUüem  Bmagaa,f  Wittws  Bmgm  (fn  Dwm^}  $ti  Q«le 
TJMnmmt  im  Candelwdde  od  VhmspJb  es  vuttr  Zortiumwuig  des  hAmm* 
herm  Pftfagriin  Siegfried  dim  Snb.  BnuiO)  wMMt  1101  die  Fmditio» 
gcncliniigtc  und  den  Sohn  der  Stifterin  fUchatd  znm  ersten  Abt  bestelHe. 
Eirb.  Alboro  wiiihto  die  Kirche  zu  [üiim^  dvi  heU.  Dreifaltigkeit  6/8  1136 
und  beetätigten  die  l'apHto  Calixt  II.,  Innoccnz  II.  und  Engen  III.  die  Stif- 
tung 1119j  30  u.  45.  Pfalzgrat'  Wilhelm,  der  da.s  Kl<xstcr  reich  beschenkt 
hatte,  erhielt  dort  seine  Grabstätte  i  14U.  Aebte:  üicliard  I.  1107  f  115S. 
Richard  U.  sein  Neffe  1158—69.  Gottined,  dw  Vongoi  1169^  9». 
▲fauLon  119d.   WanMT  1196.  1210. 

Stubbh,  Stuppa,  ftruBA^  Iksüla  s.  NICOLAI  tn  der  Mosel  (Kr.  /idH^ 
&Tii«r.  Bio  Edd^itw  JBgUotf  whaakte  db:  mamämmi  arit  der  IBciMc». 
p«ltoiMdMd«rai  Gtttsn  intaMbZdl  damAbtolttAMrdLT.fifivigifri) 
utr  GtÜndang  «iaea  adtUgan  FfueaoantwiilB  Ax^aaniaat  Otedo».  fiksbu  Ai* 
b€M  Mteinte  die  Sliftng  und  dk  üataroniaiiag  orttf  SpringinbMli  1188% 
y«ti  d«  Bnib.  Alb«KO-  »d  Jobaan,  mytm  toh  dent  SddMfm  Hrimrfi  t. 
lÜiM»  flMcfewfirdigcn  in  OonstsBÜiiopd  erbeuteten  Reliquien  benbetikt 
1208;  blühte  da«  Kloster  schnell  auf.  Die  KitcLc  wcjiiLc  Erzb.  Johann  kurz 
nach  1190.  Meisterinnen:  Gisila,  des  Gründers  Tochter  1138.  Irmgard  v. 
Ulmen,  Heinriche*  Schwester  1208.  Prior:  Heinrich  1179.  Propst  Sibert 
1184,  wie  OS  geheint  AlJe  von  ülmen. 

Tabsn  a.  d.  8aai'  (  Ar.  Saarimrg).  E.  Trier.  Ein  dort  tob  der  Abtei 
a  JMbzinii&      Iii«  gigcttadata»  Kloster  BeMÜkftmar  Ortes,  ncbhet  Abt 


üiyiiizea  by  Google 


CXCI 


Iffif^tt  1 966  ttit  9Q  IlIfcMhflD  ImwM  lMlte>  erifMl  Mi  nnr  «Ii  Propste! 

laouiTy  Tawumiot,  TAUMimi^  Tmiounita,  Deoleotüm,  Tholi  va  (Kr. 
OttweiUr).  £.  Trier.  Als  Stifter  dieecB  alten  lienediktiiierklusters  S.  Mau- 
ritü  geg€ü  620  werden  der  Frankenk mig  Dagobert  I.  f  638,  dirssen  Vor- 
waadcr  Grimo  oder  Adalgiflol ,  Diakon  zu  Verdün  und  Erzb.  Madould  v. 
Trier  t  640  be^ieiclHiet.  Grinio,  auf  dessen  lioder»  das  Kloster  erbaüt  war, 
schenkte  es  bei  der  Erhebung  heii.  Eremiten  Paulus  auf  den  Bischöfe- 
Kiiü  TOB  Verdün  6B1  an  diete  Gaihedrale  and  Wilimmte  in  seinem  Teslu- 
meote  voa  6S6  (I.  5       Klteste  OrigiDataAid»  onseres  Arcfam),  d$m  der 

Deauft  uDfll  di*  ctem»  Tealigimi,  imibi-  et  dne  Kirtlie  erlMiit  habe, 
«fndrifaDlicb  dm  Stifts  TetäUkt^.  hwniMmk  aber  dem  fiMie&ume  Trier 
««diUben  eotttb  Die  flrlwnhuiytrhwli  K.  Oc^obertt  «n  Ebb.  Modoatd 
na  699  irt  iMhl  Trier  mMMdf  dit  Wi<thUgkdt  der  Leg«  Bwi«eb«n 
lUm  wmA  lief»  ^wohl  im  Aoge  toead^  ein  AfdMakoMt  bei  dem  Kloster, 
^ttMuB  9kmt  euvTeU  mit  Yerdün,  ak  dem  Eigentfaimer,  wie  mit  deren  Viig- 

den  Grafen  v,  Veldenz  und  den  H«rzo^n  v.  Lothringen  als  den  Lan- 
desherren liäuti^  in  ('onliikt  geri^h-  Au«  deoi  Kloster  sind  viele  BtschKfe 
V.  Vcrdiiu  hervorgegangen.  Aebte:  der  Schotte  S.  WendeJin  681  say-enhatt. 
Kkliard  Anfang-  des  IL  Jahrh.  Gregor  1157 — ß-i.  Hug^o  bo^anji  gegoti 
I2lA>  Ueo.uin  die  Mitte  des  13.  Jahrb.  in  gothischem  ätiie  vollendeten,  noch 
Torli&ndenen  Kirchenbav.  Ein  Mönch  Theoderioh  tob  Tbolej  besehrieb  Eiide 
da  IL  Jahrii.  den  IrnngeB  Tod  £rab.  Cuno's  v. «Trier. 

S.  TwQiUB  au  AKomurAOH,  ursprünglich  B.  M.  V.  forie  mumm  Ander- 
iMi  (Mr.  lfayMi>  K  Trier.  Ein  iftetes  Menn«ritkMer,  angebliek  von  K. 
OigoibaKl  L  fmd  tkMM  Modoeld  gegen  «80  g^grttadec,  aott  2x«b.  Müo 
719Tenr«iteA  babMi.  fibnb.  Utgbhm  THer  «nd  Riehiffdl.  Abt  Spriii- 
galierii  gfibidelen  dw  Kloelir  B.  Harii«  fltr  PnMe»  des  Auguetinerofdens 
«ed  iveihftett  <fie  Kiidhe  llSSi  Dfo  Stiftung  wurde  mrter  Springirsbeeh  ge^- 
«ieUt,  von  Erab.  Albero  1138,  Papst  Eogen  TU.  1145  bestätigt  und  im  13. 
J&hrh,  zu  Ehren  des  heil.  Thomas  v.  OauLerbui  v  umgetauft.  Das  Kloster 
blühte  so  rasch  auf.  das«  II8B  ein  Thril  des  Convents  nach  Hoven  bei  Zül- 
pich iiberf^'eoiüdclt  werden  inusstc.  Das  Kloster  wurde  im  Kriege  >:wlHc1ien 
Pbiüpp  T.  Schwaben  uud  dem  Weifen  Otto  1198  total  ausgepl Hindert.  Die 
«igenthUmliche  oblonge  Klosteridiebc  (ohne  Chor)  in  gutem  romanisehem 
älile  besfcriu  noch.  AebliaBimien:  Die  KiostKehreaik  bezeichnet  dieselben' 
svir  genaii  mü  FawilienntiDin  and  Todestage  ds  dime  Angpben  aber  mit 
^  PibmiiWi  kst  scMenditen  Widersptneb  stebeDy  s»  ft»lge  Wer  aw  dl» 
UAaami^s  &inMlkllfi&  lli«;ätra  TmrMii^  FrioiiM  Id»  an«  I^pe^ 
Oi»  BSttb      12.  Jifarih 


üigiiizeü  by  Google 


QSLQO. 


S.  Thoiias  a.  d.  kill,  ai>  QEiJiOl  (Kr.  Bidbvrg),  £.  Ikiiar.  Der  Bitter 
Lndwig  DadflDBfeld  (DendeMd)  und  seine  HwiifeMi  Id»  grOadelm  1170 
imt«r  BeibfiUii  Gnb..  Anioldi  <ui  Fnamkimm  GislaNiaMr  Ckärnrn  n  Ek- 
reo  B.  M*  V.  tmd  de»  heU.  TlMWiae  Cmteilnuj»  orakln  von  P«iieC  CMe- 
meoi  ni.  1190  und  £nb.  Johann  1103  hk  iSld  wiederheif  beeütt^t  wde. 
Die  EinweihnDg  der  im  Uobergangsalild  trlMaien  KInke  eifidglt  132S.  Bui 
Isenbard  wird  1185  praepo6ito8*et  stmctor  eedesie  B.  Thone  geoaimt. 

DoMSTii'T  i'KTRi  3JAJ0KLS  ZU  TKUtB  (iStadtkv.  Trier).  E.  Trier.  Der 
DüDi  zu  Trier,  eine  der  ältesten  christlicheo  Kirchen  iibcrbaupt .  ist  jeden- 
falls der  histori&cli  älteste  Kii'ciienbau  im  i^nn^en  iiördltcl>f'n  Europa,  da  der 
quadratische  Ziegelbau  mit  4  kolof^salen  kormthischen  Öaulen,  welcher  den 
inneren  Kern  des  Gebäades  ausmacht  ^  imaweifclhaft  röumcheo  Ursprungs, 
wahrsdbeinüch  ein  Werk  K.  Constantins  und  Tielleicht  eime  der  christlichen 
Kirchen  ist|  welohe  der  heil.  Athanasius  336  zu  Trier  bauen  sah.  Der  Dom 
ist  der  Hanptsiti  der  KirelMiprama  «ad  de»  £iibiathimis  Tner,  www  dot 
Stilli  S.  Belri  m^oria,  hcIoIm  ala  wm  einem  m^sMoAm  "^nAfj^mtM^ 
Icjginm  erwaohaeoy  ala  das  älteste  nateres  Landes  «ngeaehen  weiden  mwm, 
Eicb.  ÜKeeli»  mtaarffte  den  Btfmerban  gegen  660  (et  iorel  senior  te  re- 
pacanto  domna  sagt  von  ifan  Venantioi  Fertnnatoa).  firab.  Poppe  1016-^ 
47  erweiterte  ihn  gegen  Westen,  indem  er  die  gegenwärtige  Fa^ade  nnt 
oincr  KiypU,  deni  runden  Wcstchor  S.  Xicolai ,  zwei  nereckten  Glockcn- 
und  zwei  runden  Eckthürni(?n  anftigte,  ein  Bau,  der  von  Erzb.  Bruno  23/10 
1121  geweiht  wurde.  E^b.  Hillin  1152— 69  setzte  den  schönen  romaiii=^t  lion 
üfetchor  mit  der  östlichen  Krypta  an.  Erzb.  Johann  I.  wölbte  endlieh  das 
Ganze  ein,  gab  ihm  die  noch  bestehende  innere  Form  und  weihte  den  Haupt* 
altar  1/5  1196,  den  Helenenaltar  7/12  1196.  Bei  dieser  Restauration  wurde 
1196  im  Nicolauschor  die  merkwürdige  Reliquie  des  heil.  Rockes  Christi 
gefnsden  «nd  in  den  Hanptaltar  gebtnekt  Dem  Domcapitel  besütigte  Kg. 
Änral]^  89S  seine  IQiakanAo  nnd  Praebenden  mid  Kg.  Ludwig  daa  Kind 
900  seine  Privilegien.  Den  nef  eben  GUtacbeBtand  g^g«n  finde  des  IS.  Jahili, 
sMtke  IL  86L  Di«  Doneapitalaivn  etammlen  ana  den  Tofnehmslen  gallioehen 
und  ftintisdifm  Familien,  romaniseher  nnd  deotNber  Zunge,  dodi  dringt  iralir* 
sebeinHeh  TOn  den  Erzbischöfen  begünstigt,  gegen  Ende  des  \%  Jabrb.  aneh 
trierißcher  Minibterialadel  ein :  de  Atrio  au^  Coblenz,  v.  Andernach,  v.  Mer- 
zig, V.  Rübenach  «.  A.  Die  S.  Andrcascapi  He  baute  zu  sein«  Gmbstätte 
£rzb.  Egbert  t  993.    Die  Capelle  8.  Apruncuii  entstand  um  1180. 

Dompröpste:  Helperich,  auch  Archidiakon  924.  Teudo  ebenso  946.  Sige- 
bert  952,  ebenso  967.  Luzo  973.  81.  Rambert  1052.  61.  Arnolph  (d)  1068. 
97.  Borcbard  1075.  Bruno  Graf  v.  Laufen  1083-1102,  auch  Chorbiscb. 
und  Enb.  t.  Trier  1102  f  im.  Aambert  1098«  1119.  Godfited  1108. 


üigiiizeü  by  Google 


Gzcm 


MM  11»,  Aidudiam  1102.  Bodolph  Gnf  WM  1107.  W  «mh 
AicydklTOB.  Conrad     Spiegelbeig  1198.  1819. 

DottdMhuitMi:  SMnbart  940.  58  tiieh  Gaftoi.  Alderod  907.  Berken* 
bert  973.  81.  Um»  1058.  Arnolpb  (d)  1008.  85.  D«dMliin  1088.  God- 
6ied  (Gril  v.  Vurnien?)  1098-1124,  Ereb.  y.  Trier  1124— S7  t  1128. 
Theoderich  «uch  Arehidiakon  1126.  Gerhard  11.54.  85.  Folmar  1131.  45 
auch  Arehidiakon.  Hillin  1150.  Rudolpli  (»rai  v.  Wied  UÖ3.  64.  Johann 
1167.  92.    \N  iihelm  v.  Kavdrc  1192.  1223. 

ArclmlKiLonen  und  Clu  i  l  isi  hufe.  Man  bat  zwar  vei-sueht  fllr  jedes  der  fünf 
Archidiakonaie  ilio  Üeiheiitoigc  der  CborbischHfe  von  den  iiltrst« n  /(  iton  an  aui 
stustellen,  indessen  widersprechen  sieh  diese  Versuche  sowohl  unter  einander,  wie 
mit  den  Urkunden  und  genüge  daher  für  diese  Periode  eine  Aufstellung  nach 
dem  chronologischen  Krecbeinen.  S.  Cunibert  g^en  650,  später  Erzb.  v.  Cöln. 
Garibert  664.  AdalmarSIl.  Thegan  oder  Degan  gegen  820.  36.  Kr  schrieb 
eine  Vita  Ludovici  pii.  llelp^ricb  auch  Prop«t  924.  Bernold  924.  Hubert 
924.  üidtfwolt  924.  Teudo  auch  Propst  946.  Martin  946.  Ansm  940. 
Ooapoia  940.  Xiedo  904.  07.  Lindoiph  905.  Rvotbert  985.  gigebvt  «aeh 
Pk«ipfl  907.  Itotner  Ml«r  Reglnher  907. 81.  Wieftrid  907.  75.  Gcriiird  973. 
81.  Ueniiluui  978.  81.  Hermgur  980.  UelureM  Folmar  1017-^-71.  Adel- 
bero  lOaa  50.  Hsager  1080.  97.  Bombert  1038.  98.  Ancid  od.  AroUi 
1058.  59«  Bmkh  1068.  71.  Mebraro  BroM  i.  1008,  dtfonter  Bnhio  Graf 
▼.  Uialn  PMptt  1088->1108,  ein  Zweiter  ClioMpiMopiM  eivitads  1088,  & 
Peiri  1097»  ein  Dritter  Ohorbiieliof  and  Propit  w  CuOm  1083.  98.  Mek- 
tm  Gottfried  1088—1103,  danmter  swei  PMSpite.  Poppe  1085.  97.  Win- 
rieh  1085.  97.  Burchard  1092.  Rooer  1108.  Adalbero  1106.  17.  Tbeo- 
derioh  11(16.  25,  auch  Dcchant.  Hugo  1116.  Meinfried  1116.  Arnohl  (1) 
1125.  69.  Bols..  1136.  Milo  1135.  38.  Alexander  1136.  57.  Kolmar  1139. 
45  auch  Dechant.  Bruno  1142.  tiT.  liudolpli  Grat  v.  Wied  1153.  83  auch 
Propst  und  Dcchant.  Adalhero  1157.  63.  Johann  1153.  82  auch  Dechant. 
Richard  1169.  Folmar  11  «;9.  83  aueJi  Scholasticus  und  Propt  %u  Carden. 
Godin  V.  Faliemagne,  NtÜe  Im/I».  llillins  1173.  89  auch  Propst  zu  Münster- 
maifeld. Alhert  1191.  121U  auch  Propst  zu  S.  PauUn.  Conrad  v.  Spiegel- 
beig  1191.  1212  auch  Dompropi^t  und  Propst  eu  Carden.  Wilhelm  t.  Ka- 
▼elre  1191.  1210  auch  Domdechant.  Otwin  1192.  1212  auch  Scholasticns 
und  Propst  zu  (Warden  und  Pfalzel.  Conrad  v.  Burtscheid  119G.  1210.  Theo* 
deridi  1200.  12  auch  Propst  zu  S.  Paulin.    Johann  1210.  12. 

Dooiaebolaalcr  und  Bibliothekare:  Eo^ekbold  1038.  Warner  1068.  Win* 
rieh  1008.  75,  der  Verfiuaer  eines  merkwürdigen  Schreibeua  an  Papat  Gre- 
gor Vn.  Peter  1083.  1117.  Uototd  1103.  Begm-  (Beinir)  bald  1180.  40, 

Winiieb  1135.  39.  HiUia  1148.  Balderieh  1158«  83.  Er  war  aHaFWriniMi 

m 


Digitized  by  Google 


im  Lattificheii«  Gebildet  in  Firu,  brachte  ibo  Bnb.  Albcvo  xnr  Leitn^  ikr  ^ 
Doniflcbule  nach  Trier  1147.  £r  h«t  eine  vortraffliche  LebeosbeeohfaboBg 
Albero*«  hinterlaBBen.   Ivo  1171.  73.  Qeriiacd  1172.   Evcrbem  1179.  Ar- 
nold 1181.  Fohnar  «uch  Arehldialton  1181.   Oerbird  1190.  96.  Olwin 
Auch  Archidiakoo  ISOl.  13. 

.DorokUster  und  Thesaorarc:  Alper  924.  Folcmar  1043.  Adalbero 
1075.  Folmar  1083.  Bcruewiu  1095.  Pctor  1101.  Tlieodericb  1110.  Hum- 
bert  1136.  54.  Peter  1158.  63,  Fnearich  1179.  89.  Conriul  1190.  97. 
Ingebrand  1200.  12. 

Doraaäiii^er :  OHer  924.  Mamauiis  946.  Grimmann  9G7.  Widemur 
1083.  1117.  Eberhard  1129.  40.  Heinrich  1142.  63.  Weaolo  1168.  89. 
Friedrich  1190.  97.   Johann  120C».  10.    Cime  1210.  12. 

Domkellner:  Gclfricd  967   Wosclo  1136.  74.  Sibodo  1181.  92.  Tho^ 
roas  1208.   Arnold  1212. 

AIb  VQgte  der  trieriscben  Kirehe  kommen  von  Hoodilbert  oder  UdU 
bert  adTocatns  962,  Ticedomi»  am  1000.  Sigebodo  um  1010.  Bomb  1000. 
38.  Tbiedfried  a«io  Sohn  iw.  1036.  n.  63.  Theodertcb  1066.  1073.  Bmbold 
(y.  Isenbmg?)  um  1080.  Pfahgraf  Siegfried  UOOf  1113  ond  seine NacUbl- 
ger  Wilhelm  1113  t  1140»  Hermann  t.  Stahleck  1140-66  t  1168,  Con* 
rad  V.  Hohenstaafen  1155  t  95  und  Heinrich  v.  Braunachwcig  1196.  Letz- 
terer vfirzicliteii   II97  zu  Gunsten  Erzh.  Johanns  1.  auf  die  Vogtei. 

Lll-ltl  HAUi  .S>  riKT   Zü  TRIKR.    KiVh.    B.   U.    V.    KT  JOHAWIS   HAtX.  üUCh  Ma- 

KiAE  .MA.roiu.-^.  Kirchen  zu  Kbrcu  d(  r  heil.  .Jungfrau  und  Johannes  de*  Täii- 
ters  in  ßaptislenentorni ,  a\m  Kund-  oder  Polygonal  hauten  hndeu  l>  in>i 
regelmässig  ala  Tautcapelicn  neben  den  alten  Cathcdraien.  Eine  Bolche  inusa 
auch  in  Trier  in  den  ältesten  Zeiten  bettandon  haben.  £nb.  Rutberi  iteUte 
nUmlieb  schon  955  nostre  Virginis  aulam  quam  fotustate  (emporum  oontigit 
feie  penitns  deperisse  in  Maner^  nnd  Dachwerk  (muxo  et  ooopcrtuta)  wieder 
her  und  dotirte  sie  von  Neuem;  Ebenso  Eivb.  Poppo  am  1180.  Indemea 
stttrale  der  alte  Ban  im  Anfange  des  13.  Jahrb.  auMmmen  and  Erab.  Theo- 
derieh  begann  122?  die  ^^oo;cinYärti<^e  sehr  schttne  Kirche  in  gothisehem  Stile, 
die  unprttngUehft  Polygonalform  im  Gnmdrisse  festhaltend. 

Das  Liebfraaenstift  war  ein  Annex  des  Doms  und  seine  12  Ouionict 
pracbcndati  standen  unter  dem  Duimh  thanten.  Zugleich  wai*  die  Kirclie 
Pfarrei  für  den  ältesten  StÄdtunifang     Vergl.  rtarrcicn. 

S.   IrMINEX  ,   C>KHKA  .    AD    IIoUUKl  M,   Ar)   HoRREA  ,    ZL'B  (.)eRI  \    !\     I  niKK. 

Die  (falsclie^  Urkunde  Kg.  Dagoberts  I.  V(»n  6?j4  nennt  Erzb.  Moduald  dun 
Erbauer  des  Augustiner-  später  Booediktincr-Nonncnkiofiters  8.  Mariac  quod 
TOCatorOrrca  (wahrscheinlich  von  einein  römischen  öffentlichen  Gettvidema- 
garin,  welehea  anCecn  des  Mosalwerfts  stand)  und  bestiligit  demselben  in  ei« 

m 

t 

üiyiiizea  by  Google 


cxov 


MT  sw«il«n  (falsoheD  ^  «r  starb  schon  9S%  —)  Urkaode  fon  646  die  rw  s«i* 
Der  To^ter  Innin«  («lao  der  Graastante  der  GrOndeiiD  von  Eehtemeoh) 
getehchene  DoUtion  imm  OeaTente.  Atieh  die  (edbten)  Urkunden  Pipins 
und  Karls  des  GnMven  von  760  n*  73  nennen  finb.  Modoeld  den  Gründer 
A  fbndsmento.  Papst  Leo  VIL  bestKtigte  den  Nonnen  die  freie  Wahl  ihrer 
Beraterinnen  nm  938.  K.  Otto  1.  Unsehte  um  970  mit  Erab.  Theoderieh  t. 
Trier  die  bisher  kaiserliche  Abtei  Horrea  gegen  die  trierisehe  Abtei  S.  Ser* 
vatü  an  ICaetricht  ans  und  garanttrte  97S  K.  Otto  H  fioreensi  eenobio  den 
ziemlich  bedeutenden  Besitz.  Im  J,  1127  werden  Nonnen  und  Brüder  in 
coiiobio  llorreum  erwähnt.  Unter  Er/J).  Ililliii  wandten  sich  die  Nonneu 
von  der  Regel  des  heil.  Augu.stin  iil>  zu  der  S  Benedikts,  welche  Aende- 
rung  Papst  Adrian  IV.  11.^)5  veranlasste  in  einer  .scharfen  ßuile  zur  Rück- 
kehr 7.U  crmahnen.  Doch  bhVh  es  hei  der  Benediktinerre^l.  Vorsteher  des 
Kloster»  waren  iVw  Aehte  v.  S^iringirshaeh  und  regulirte  dieses  Verhältnis^ 
Krzb.  Johann  um  12lX>,  zugleich  die  Zahl  der  Nonnen  auf  40  festsetzend. 
Aebtissinnen  und  Meisterinneu:  Inninn  die  Stiflerin  wird  im  10.  Jahrb.  ab 
erste  Aebtissin  beaeicbnet  um  640.  Modesta,  die  Nichte  Erzb.  Modoalds  ihre 
Nachfolgerin.  Anastasia  902.  Geba  lOoo.  Gertrud  1067.  Eloeia  um  ItOO. 
Lnocharda  odef  Luccardis  IU6.  27.  Olficia  1174. 

S.  MaBIBII^   S.  MxkOEK,    B'.   M,   V.   IN  BtTA)  AD  LITUS   HOSBLlAEy  AI> 

nABtAn  vnTBBDc,  Ai>  jioNAonos»  AB  MAETvaae  (aur  Untoischeidung  von  Lieb- 
fraaea  am  Dom)  su  tbsmm.  Als  Fnndatcr  dieses  zom  Gedächtniss  der  Ifar- 
tjrer  der  thebaiseben  Legion  anf  dem  alten  Marsfelde  erbauten  Benedikt!- 
nerkleeters  beadohnet  man  den  Erab.  Lutwin  695—718  unter  BeQiQlfe  des 
Majordomus  Pipin  Heiistall  und  des  heil.  WiUibrord,  Erab.  Theoderieh 
stellte  973  das  Kloster,  von  dem  er  sagt,  dasa  es  früher  der  Bischoiasila 
gewesen  sei  (aUo  vor  der  Erwerbung  des  Palastes  90^),  wieder  her  und  ver- 
lieh den  Aehten  das  Stelivertretungsrecht  des  Erzbischofs.  Gleichzeitig  fand 
ein  Neubau  der  Kirche  Htatt,  dessen  Krypta  Erzb.  Egbei-t  weihte.  Die 
unter  Erzb.  Meging;uul  vorgcnoiHmenc  Liuwuuulmig  in  eine  Collegiatkirehe 
hob  Er/J).  Poppt)  wietlor  auf  1017  und  bestätigte  dem  Kloster  freie  Abts- 
wähl  uihI  ihn  bedeutenden  Giiterbestand  1030.  Achte:  Deodat  973.  76. 
Hildeboid  981.  Warinar  KKKi.  Wrald  1030.  Bernard  1115.  Folkwiu.- 
Peter  1139.  42.  Ludwig  Uö3.  Ol.  Heinbald  1162.  86.  Hermann  1196. 
Theoderieh  1197.  V2i7. 

S.  Martin.  S.  Mabtini  TrRoicEN.sw  zu  vbis».  Zu  Ehren  des  fräoki- 
sehen  Nationulheiligen,  der  38.^  zu  Trier  Wunder  verrichtet  haben  soll,  er- 
baute Erzb.  Magnerich  gegen  Ende  des  6.  Jahrb.  awei  Klosterkirchen,  eine 
auf  dem  Marsberge  über  dem  Amphitheater  (Kreoacapdle)}  die  andere  am  Ho- 

adufer  unterhalb  Trier.  S.  Martin  auf  dem  Mambeig  bestand  als  Donninka- 

a* 


Digitized  by  Google 


OXGVI 


nev^NoniMiÜEloiter  bi»  1287.  Das  BenediktinitF-llMinaklotler  «n  d«r  Ifoeali 
das  uDserigc,  wurde  882  Ton  den  NcrmanDen  TerwQatet,  975  von  finb. 
Theoderich  wiederbergestellt  und  von  K.  Otto  II.  bcaüUigt»  eodlich  Ton  EM». 

Egilbert  v.  Trier  nach  einem  Brande  bcfclicnkt  und  die  Krypta  neu  gcwdht 
1097.  Aebte:  Regino  89l),  vorher  Abt  v.  Prüm,  der  berühmte  Cbronist. 
Bertoald,  liruder  Er/b.  liutberts  Laienabt  916.  Eng^clbort  975.  95.  Eberwin 
995  t  1040,  Gelehrter  und  Schriftsteller  schrieb  Lein  nsltescbreibuugen  den 
£rzb.  Magnerich  und  dcp  beil.  Öinieon.  Siegfried.  Uemigius.  Ernest.  Hugo 
1074.  Sigcberm  1090  f  91  baut  do8  Kloster  neu.  Theodoricli.  Otto.  Ronald 
1138.  42.  Gottfried  1154.  «3.  Reginer  1163.  65.  NjHver  1168.  79.  ßbi- 
ner  1180.  1208.   Wilhelm  U97.  V  1210-17.   Richard  1202? 

S.  Mattbus,  Mattueib  uraprUngiidi  S.  JCvcBABnra  sbi  «üb.  Dm 
Qialte  und  berühmte  BenodiktiiierlüoBter  S.  EaeharS  oberhalb  Trier  >  menl 
1080  (?),  seit  dem  13.  Jahrb.  aHLndig  S.  MaCbiae  geeaiint,  fiibit  aoAe  GrOndung 
bia  auf  BiscboC  Agritiiia  314  and  K.  Gonalanlin  bisaef  «od  beiMtiglen  die 
1829  auf  aetnem  Kircbbole  gefundenen  altcbriatlioheo  QrKber  dieMu  fttnu- 
sehen  Urspning.  Der  heiL  Cyrillus  soll  die  von  den  üunncn  verwitotateo 
Gebäude  wiederhergestollt  und  die  Gebeine  tior  drei  ersten  tiierischen  Bi- 
schöfe Eucharius,  Valerius  und  Maternu«?  darin  bestattet  haben.  Gregor  v, 
Tours  kennt  das  lUoster  bereits.  Sowohl  die  unächten  Urkunden  Kg.  Da- 
gobert.^ I.  von  634  u.  646,  Pipins  von  760.  wie  die  ächte  von  Karl  dem 
Grossen  von  772  bestiitigtcn  den  Krzbischdfen  v.  Trier  den  Beatl»  der  (Jella 
S.  Eucharii.  Erzb.  i*oppo  restituirte  1038  dem  Kloster  entzogenen  Beaila. 
K.  Heinrich  III.  bewlienkte  es  105.3  für  die  IJeberlafisung  dc3  Körpers 
des  heil.  Valerius  nach  Goslar.  Das  GUterveraeiohmss  der  Abtei  8.  Maxi- 
min  (IL  4M)  giebt  die  domini  de  S.  Enebafio  nnd  de  8.  Hattfaia  gelrenat» 
gleushaam  ala  bXtten  swel  Gonvente  nebendnander  beatandeo.  Ein  Nenban 
der  Kirche  ivird  978  Etsb.  Egbert  nnd  IL  Otto  IL  eageBchriebeD.  Das  jemige 
Weric  eine  merkwilidige  Pleilerkirdie  mit  nraprUnglichev  Holadeoke  in  ro> 
mamsfihem  8tile  mit  Kr^  pu  nnd  atarkam  viereakten  Tborm  begann  Abt 
Ebeiluffd  1127  nnd  weihte  sie,  obwohl  1131  dnrdi  Brand  beeebudigt,  Papat 
Eugen  III.  13/1  1148.  Bei  diesem  Neubau  wurden  angeblich  die  .Gebeine 
des  Apostel.**  Mattlua-  aut'getundcn.  Den  grossartigen  Klo8tcil»uu  mit  Kreuz- 
gang im  gothischen  Stile  führte  erst  in  der  folgenden  Periode  Al»t  Jaiul» 
aut.  Die  Kircbc  besitzt  cbenialls  o'mr  1204  in  (/onstantinopel  erbeutete  uud 
von  Heinrich  v.  Ulmen  1207  geschenkte  Kreu/.parlikel.  Aebte:  Gother  977  — 
990.  Engelbert  990-1002.  Gundeiad  1002  Richard  1005-  24.  Ber- 
tulphL  1023  -  48  od.  50.  Reginard  1050—62.  R(^l)ert  1074.  Bernard  1097. 
Benedikt  1098.  Eberwin  1106—10.  Eberhard  v.  Kamborg  1110-36.  Bar- 
tolph  IL  Xld6  62,  Oerwieh  1162— 68.  Lodwig  1168-87.  Johann  1187- 


üigiiizuü  by  Google 


cxovn 


m  GottM  1190-mo.  SiboM  1810  «.  11.  JMob  UHbri&gai  1811-^ 
mr.  I>«r  Meiiob  Dietriah  von  6.  M^ttldM  gehfieb  gegen  1090  Uber  den 
beil.  Celuie.  hk  dem  KloBter  entotaiid  Mob»  viellbeb  tIbentrbeiteC  und  ver- 
nebH,  die  bis  sor  neoecen  2eH  fortgeseCile  Oescbicbttf  d«s  CnetiAi  Trier, 
die  Oesle  TravironiiD. 

8.  HAxtMrw  RKi  nrnsR.  Der  Ursprung  <l<«r  an  Alter  mit  S.  Ifalllilii, 
an  Reichtliuni  mit  Prüm  wetteifernden  BontHliktincrabtci  8.  Maxiraini  unter- 
halb Trier  tallt  ebenfalt«  in  die  K<>nierherrdchaft  und  bezeichnet  die  Legende 
die  heil.  Helena  und  ihren  Sohn  K  Congtantin  als  die  Erbauer  der  älteeton, 
▼on  Bischof  A^ritln!^  'M9  dem  l'^\any;elisten  .Itthannes»  gewidmeten  Kirche. 
Die  darin  niedei^^:*  1(  L^ten  Gebeine  de-  trierisehen  ßisciiofs  Maxiniin.  an^ebHch 
gestorben  351,  wirkten  Wunder  und  beförderten  die  Gründung  ein^  Kiostei*», 
das  im  6.  Jahrb.  aehon  bestand.  Gi-egor  v.  Tours  kennt  bereits  Tempi  um 
et  basiltca  8.  Maximini.  Im  J.  853  wird  auch  gemeldet,  dass  die  Bischöfe 
Agritiw  und  NiceÜua  darin  bestattet  seien.  Enb.  Hildulf  unternahm,  wie 
bebanpftet  wird,  $70  etneo  Neabea  mit  Krypta  und  erweiterte  dm  Kloster 
mr  Aofnebme  ven  100  Mönebeii.  Die  Ilten  Geeohiebte  ron  8.  Maximin 
»t  wegen  der  mweiMbeften  Fttliebnng  ibrer  wiehtigaten  Uikonden  ver- 
donkelt  NementKeb  emd  die  sabIreicbeD,  die  Imnimkll  beetWlgenden  Pri- 
vilegien der  IriftbieeheD  und  deuteeben  KSnige  offiBober  emt  neeb  dem  tf* 
Jebrb.  da  BewdaniHel  fttf  die  UnnitlDlberkeit  des  Klottera,  dt  in  nnge- 
aefaiekteeter  Wmee  geftrtigi  weiden  Ais  gelttiobt  rind  erlceimt  die  DI- 
phtne  Kg.  Dagoberts  h  tp.  688  (4).  worin  er  der  Gelle  8.  Hylarii,  quae 
nunc  appellatnr  Cella  8.  Maximini  Unmittelbarkcnt  zoaidiert,  Papst  Oregon 
II.  729,  Pipins  766.  Ivarls  de.'^  (irosnen  807.  Ludwigs  des  Frommen  882 
und  Lotlian»  868.  Aeeht  sind  die  l*rivilegien  von  Karl  dem  Dicken  885, 
Arnujph  888.  93,  Zweutebold  897  nnd  Kail  aem  i^.infdltigen  912.  Auch 
outer  den  übrigen  Urkunden  unterliegen  melirei  e  den  scliwersten  Bedenken. 

Am  5.  April  882  nahmen  Normannen  dfi?'  Kloster  durch  Ueberfall, 
plünderten  m  aus,  verbrannten  die  Gebäude  und  ermordeten  die  Mi^nche. 
Abt  Hugo  odet  Ogo  baute  die  933  eingeetOnte  alte  Kirche  auf  und  liess 
eie  am  IS/U)  942  zu  Ehren  S.  Johannis  evaog.  Ton  Ensb.  Rotbert  weihen. 
K.  Otto  1.  entschied  ^3  in  einem  Streite  zwischen  der  Abtei  und  £rzb. 
Rutbert  tttr  entere,  beettftigte  956  u.  66  ihren  Besitz  und  bestimmte  963, 
dese  daa  £leater  iteta  Wittom  der  Kaiserinnen  und  aeine  Aebte  deren  sUtn« 
dige  Capline  aeia  aoUlen.  Im  J.  1170  erfolgte  dai  widitage,  naeliber  so  bef- 


*)  Von  K.  Otto  II.  sind  1».  drei  rikuiuleii  Ue&j» «1  beu  Dalum b  21  Juli  yiio  vor- 
handen, eine  Achte  zn  Solage  Lu  Italien  und  zwei  falsche  zu  Trier  und  Ingelheim 
imgeftrtigt. 


Digitized  by  Google 


GKCVin 


tig  bettritteoe  PriTileg  (I.  290)  Uber  f^ie  freie  Vogtewahl,  Gieiobstellong 
Klosterunterthanen  mit  den  königlichen.  B^bwag  von  ZsUeo,  OMileB  waiä 
jeglicher  Gerichtsbarkeit  dar  BkMU.  U«nogtt  «ixl  Onleii,  mit  mmt  Worte 
der  lUkhiOBiittelbericeft»  ein  VeiliiltiiM%  wotchee  anch  von  ä«a  foi^eodeii 
Ottonen  aBerfcapnt  winde,  Aach  K.  Heinrieb  IL  coafirnurte  dieae  Pri^ae- 
pe»,  mfcattorte  aber  die  MaebMcUnng  dee  IQealen  dnrob-deo  Abt  von 
lOSS  bia  mm  ionenlfii  Uuk.  Er  enttfeaa  da«elbe  nimlldi  der  Eeet^Mmia- 
ind  Hofiffienaipeidit,  entiog  ibA  aber  6856  HofiBn  (naeb  mittitfwr  Sohttnnlig 
eftwft  9  OlleUen)  Land  aod  bdebnte  daaiit  irdtliebe  Gronee.  K.  Heinricb  JB. 
bowictomte  1044  aeino  Gemablin  Agnes  auf  S-  Maximin  und  ordnete  K. 
Beinrieb  IV.  1056  in  ein«-r  merkwürdigen  Urkunde  (11.  401)  die  Rechte 
de»  Vogts.  Im  J.  1066  cihielt  die  K  ai^erin  Bertha  da«  Kloster  nlb  \\  jUuiu 
K.  Heinrich  V.  wiederholt«^  die  BfstJiiii^nno'  der  Privil^w» ,  des  Besitzes, 
der  Vogtei Verhältnisse  und  da»  Verbot  des  Bumi  nbans  auf  Klo^^er^ebiet 
1107  big  1135.  Graf  Cou  rad  V.  Luxemburg  beurkundet  auf  die  Eotschei- 
dung  von  1056  hin  seine  /^dvocatiobefugnisse  1135.  Kg.  Conrad  IIL ,  of 
fenbar  durch  die  dem  Enh.  Aibero  v.  Trier  filr  aeine  Erhebung  auf  den 
deuUcljcD  Thron  (S.  X)  gegebenen  Vcrsproobiiligen  verpflichtet,  warf  1139 
die  bisher  wohl  niebC  ma  besweifoinde  Beichsun  mittelbarkeit  des  Kloster«  über 
den  Haufen,  indem  er  unter  BemftiDg  auf  die  Hildnlpbaebe  Fnndalioii  von 
670  den  Abt  Qerbard  nwiee  (I.  667)  dem  Entbiiebof  v.  Trier  nu  geboi^ 
iamen  and  U40  aneb  eine  ZuetinmiiBipbiillo  Papsili  Innoeeos  II.  (I.  575) 
erwirkte»  demelben  Papetos,  weieber  m  demeelben  Jabi«  dem  Kloster  niobt 
bioa  amne  Benteingen»  aondem  aneb  seine  politiscbe  and  gektKobe  Inuna- 
inttt  mit  den  anedracUiehen  Worten  besOligt  balle  (I.  573):  at  videlioet 
idem  loeog  onlK  omquani  aedi  veil  aeeeledae  eobdator,  aed  anb  8«  Romanae 
Modeeiae  jure  el  petrociDto  el  Imperatomro  mondibardio  aea  toitione  eon- 
•«•tena  ce  libertate  el  tmmiTnitate  froatur.  quam  &c.  Er«b.  Aibero  zur  ß«- 
l^imig  des  mieih'chon  Verhältnisses  nach  Rom  berufen,  wurde  von  dem  Klo- 
stervogte Grafen  Heimieii  v.  Luxemburg  und  NamUr  befehdet,  kehrte  aber 
raseh  eurtick.  schlug  den  (Trafen,  eroberte  seine  Rurgen  und  zwang  ihn  1147 
aum  Frieden.  Diesem;  Ki  iegsunglück  traf  auch  8.  Maximin  sehr  hart.  Aibero 
verjagte  den  Abt  Gerhard  und  die  ihm  widernpenstigcn  Mönche  und  behaup- 
teten sich  seine  Xaclifolger  im  Im. sitze.  Wir  weifden  später  hören,  wie  im 
16.  Jahrh  der  Kampf  um  ilie  Unmittelbarkeit  mit  neuer  Heftigkeit  ausbrach 
und  wiederum  zum  Nachtheile  de«  Klosters  au.««8chiug.  I>en  grossen  Gütei^ 
beetand  ergiebt  das  Verzeichnis«  II.  428.  Die  Vasallen:  Gräfe»,  v.  Dietef 
die  Wild-  und  Rheingrafeii,  die  EdelUerreii  v.  Isenburg,  v.  Bolanden,  viete 
Luxemburger  und  Trierer  s.  II.  467. 

Aebte;  Jobannes  monaebus  Antioobenos  849  l^sendariscb.  Hamilinnaa 

Digitized  by  Google 


CXCIX 


634  (2),  Basilius  726  (?),  Utilrad  766  (?),  Uerinolf  Ende  des  8.  Jahrb.  Hciysa- 
char  um  815  t  836.  Graf  Adalard  od.  AJard  Laieoabt  853.65.  Waldo  868. 
79.  Erkenb^  f  887.  -  Megiogand  Graf  im  Mayenfeld  887.  92.  Kg.  Zwen- 
tibold  602  t  90a  Conrad  des  UhugaaiseiM»  HaivMi  d.  h.  £g.  Connd  L 
606^  Min  Oheim  Qobhaid  und  sein  Bnid«r  dtr  FnnkMÜMKMg  Eborhaid  906. 
Bia^nher  Gnf  und  üexsog  in  Leffaringin  612  t  915  od.  16,  GMboi  des- 
•en  Sohn  916--9i34 1  d39.  Mo  Laieaäbto.  -  Ucnog  GiMlbert  vestitnirte  684 
dis  Klofrtor  dorn  gewtUchen  AUe  Hugo  oder  O^o  934  f  948.  Willor  oder 
WiUiluur  .953  t  957  (V).  Wiker  969  wird  fifMoplMi  der  Keiscrin  96d  t 
666.  Awdf  966.  67.  Thiedincd  967.  78..  Ogo  987.  FoUunar  od.  Folauir 
990.  93.  Oferad  oder  Oftcrad  992.  10U6.  Hariobo  1023.  Johann  1033.  36. 
Poppu  audi  Al.t  zu  Stablu  und  MoJmcdy  1026.  49.  Theoderich  luöl.  82. 
Heinrich  1084.  1100.  Folmar  HOL  Berengv>/  1107,  25.  Gerhard  U2Ö, 
ahg«^etzt  von  Krzl>  Albtno  i  UM  Siger  1140.  63.  Arnold  (f)  1168.  Conrad 
1177.  1200.  Uartlioluniaea«  1201.  7.  Anselm  12u8.  12,  Pröpsu;;  licri- 
wiii  838.  Albuin  i^uy.  liodu  923  Asolt  963.  Kcginibert  1034.  Gerhard 
1181.  Dechanton:  Wumbert  909.  \\  ultiaich  923.  Komuold  963.  Luther 
1084.  \'ögtc:  Harlmann  909.  Volmar  923.  Adalbert  960.  Uüdrad  960. 
63.  Volcbeit  975.  Waroer  978.  Siegfried  (Graf  ?.  Luxemburg)  und  seuu 
Nachfolger.  Ein  M<"»nch  äigebard  von  &  MAximin  verfiasäte  gegen  960  ein 
Werk  de  miraculis.  Ein  ÜogoneoAtery  diiu  .man  fiir  Adalbert,  den  späteren 
läisbiachof  Magdeboiy  btUl,  seCste  die  llcginonische  Chronik  bis  967  fort 
rt  S*  Paüulk  bsi  TBuui.  Der  heil.  Paoliniis»  NeehfoigeCr  jdes  iieii,  ^^^'FPtn 
«of  dem  trieriscben  Siuhl«,  hatte  sich  dureh  aotnen  WidenlMid  gijgen  die 
Ariener  um  die  Kirdi«  verdient  gemacht  und  wer  in  .der  Verbannung  in 
Phrvgien; 858  gestorben.  Zur  Aofnalunc  seiner  Gebeine  beute  S*  Felix  fii« 
scbof  V.  Trier  gegen  386  eine.  Jdeine  Krjptenkircbe  eiif  dem  Jlbrierpdetee 
diTh-tbebaiBcheii  Xiegiou  ttntorbelb  Trier  unweit  Ton  S.  Marien  und  Maxi- 
min.  Diese  dureh  die  llunnenseratörung  ^erwOstete  Kirche  reetawirte  Biach. 
Marus  Ende  de«  5.  Jahrb.  Normannen  plünderten  sie  882.  Angeblich  schon 
«on  Kg.  Dü^übcri  634  ilt-m  Erzb.  v.  Tiicr  zij«;csprüehon,  wurde  das  dabei 
pntst;inH**ni' ( 'oiiv^iaUlitl  von  Ludwig  d.  I  roinnun,  den  Lrzb.  Lutwin,  ilotti, 
Kaibod,  nanitiitlich  aber  980  von  Egbert  reich  beschenkt.  Erzb.  EberhurJ 
begann  1047  einen  Neubau  der  Kiichc,  welcher  um  7/9  1049  von  Papist 
Leo  IX.  (Grafen  v.  Dag^bur»;)  geweiht,  indessen  schon  am  1/8  1U93  durch 
Brand  verwüstet  wurde.  Eine  merkwürdige  Blcitßfel  und  viele  Keli^ulen  1072 
aufgefunden  brachten  die  Kirche  zu  hoher  .Verehrung.  Propst  Adalbert  un- 
ter Beihttlle  de«  Ei-zb.  Bruno  unternahm  im  Anfange  de»  12.  .Juiiih.  einen 
««reiten  grossartigen  Neubau  —  nach  dem  noch  vorhandenen  Plane  eine  3scbif- 
Jge  fi«eiüka  mit  der  Fa^adenanordnnug  dee  Dome  tw  Trier  —  weldhen 


Digitized  by  Google 


CG 


Papsl  Eugen  III.  1148  consecrirtc.  Die  Papste  Alexaadei  und  Lucim 
u.  A.  m.  bestätigten  und  beseheokten  unser  Collegiatstift  1175,  1182  u.  b. 
w.  Die  S.  Cniciscapelle  bei  S<  Paulin  wui'de  vom  Propste  Guno  erbaut  und 
am  22/9  1088  von  Ersb.  Egilbert  geweibt  Pröpste:  Lnao  d8l.  Adalbero 
Luxanbnrg  (der  bckimite  G^oer  der  Eneb.  Megingaud  und  Poppo)  1008 
t  10S7  od.  S8.  Ciuo  106a  Adtlbort  111&  40.  ConnMl  1141.  50.  Altai 
1181.  1310  audi  tricraehcr  OiorbiMhof.  TliMd«rIdi  1210  ebeow.  ' 

8.  fiiMBoif  ZV  TBiu.  Ein  in  den  Mieheii  TIniniie  d«i  allük  Bihame-^ 
dio»  dar  Porta  Martti  oder  nigr»  eiiiNedl«iiob  lobendor»  von  Enb.  Poppo 
1098  «QS  Jecunlem  iiiitg«braohter  Aaoeto  Simeon ,  w«r  darin  Wondcr  vor- 
richtend  1/6  1035  gestorbon  u.  17/11  1042  durch  Papst  Benedikt  IX.  hei- 
lig geöprocLmi  Avoideu.  Leber  seiner  Zelle  et  i  ichtete  Erxb.  Poppo  sofort  die 
baulich  meik^vUrdigo  Collr^riatkirche  S  Miciiaeiia,  B.  M.  V.  et  S.  Stmeonis 
(vergl.  die  Abbildung  von  1646  in  liiower  und  Museuiua  Auiial.  f  revir.  I, 
p.  99),  und  zwar  in  der  Art)  Uasa  dos  Doppelthor  der  Porta  Martis  bis  zum 
eisten  Stocke  mit  Erde  genülti  rmg.  als  Krypta  beibehalten,  von  der  Stadt- 
aeite  eine  JTreitreppe  zu  dem  den  ersten  Stock  einndiinenden  Langsclillf  kte- 
ao%efiihrt,  an  den  (fotlichea  Thurm  der  noch  erUtene  roimuiiMfae.Ohor  an- 
§mM  voA  der  weedidie  anm  Gioekentbanne  ertoht  winde.  Poppo 
lehenkte  aeine  Sliftnig  MiflUkh  und  wshile  darin  aaine  Chmbalttla.  AaA 
Papat  Adrian  IV.  1164,  die  K.  fieinrieh  UL,  IV.  und  VI.  und  Otto  IV. 
1066  bia  1310  and  die  Krsb.  Udo  1071,  EgUbert  um  1100  and  HUlin  1163 
beatlitigteii  and  begabten  unsere  Collegiatkirebe.  Das  Oratoriom  6.  iBartho- 
I<miaei  auf  dem  Kirchhofe  von  S.  Simeon  schenkte  der  Custos  Adalbero  dem 
Stifte  Lade  de^  11.  Jahih.  Pröpste*  Geraronus  1U48  i\S.  Horich  1071  <?). 
Burchard  lü75.  Poppo  1085.  98.  Albero  1135.  Folmar  todt  1152.  Bai" 
derich  1153.  63.  Arnold  1172.    Gerhard  1181.  1212. 

S.  Symphoeian  bki  TuiKR.  Dicses  uralte,  gänzlich  verschwundene  Nonnen- 
kloster mit  Pfarrkirche  lag  unterhalb  Trier  bei  Zoriauben.  Erzb.  Magnerich 
t  6d6  schenkte  dasselbe  dem  Kloster  S.  Martin  und  boBtitt^n  975  K.  Otto 
Q.  and  Erzb.  Theoderieb  diese  Sckenkong.  Daa  Kloster,  vom  Propste  Adal* 
bero  ▼.  Panlin  wwflatet,  ging  frühe  aa  Qnmde,  die  Pfarrididie  8.  Sym< 
phorian  rnxA  noch  1168  erwähnt.  Die  Aebtisrin  8e^a»  Erat».  Modoaida 
Sehweater,         ^  ^  ^üch^  historisoh. 

WAnftAMiiii  WADtooamoBN  a.  d.  Saar  (Kr,  QaadmU),  fi.  Tri«*.  K. 
Bebridi  IV.  aelienkle  108ü  dem  Otafen  Sigebert,  Stammvater  der  Grafen 
y.  Saarbrücken,  den  Könip:shof  Uoadegoeingen  and  ttbevjgaben  1186  €Ksela 
Wittwe  von  Friedrich  (Traten  v.  Saarbrücken  und  ihr  S>lin  Simon  dieses 
Gut  dem  Erzb.  Alhfi  »  v.  Trier  zur  Errichtung  eines  Kloster»  des  Prncmon- 
stratenser-Ordens.  Die  Piipate  Eugen  ilL,  Alexander  Iii.  uod  Coelestin  HL 


üiyiiizea  by  Google 


CGI 


ooniifmirteii  die  Fundation  U52,  79  u.  97.  fitk/tti  WqIAm  »ns  Premon- 
tr<  1142  t  1158.  Hfliorich  1163.  7a  (Fegotkot  m  Pnmoiitr^  t  114169). 
QodfrMd  1179 1  ISOl.  HmiiMli  1908.  P«nernn»  ISII  t  1919. 

WmwmnOf  Wiuiiimno  a.  d.  Um  (H,  Nmtmm),  £.  Trier.  Di«C«l- 
kgiMkirobe  B.  M.  Y.  et  a  Walboi^  wurde  ^tgm  090  Ttn  doM  Leha- 
gangnftt  Conrad  d.  AeHenn  «uf  lefaieni  8tM—nitie  dm  WiUpebarg  ge- 
gri&dek  md  von  sönem  Sofaae  dem  denebea  Könige  Gonred  L  018^  10 
«.  15  reieh  dodri  Kg.  Otto  HL  imehe^  998  Dertnm  abMtm  Will- 
Bebnig  o.  1000  «mIi  die  danebenKegeiide  Burg  der  GeoMdiiiir  mm  Heck- 
alift  Wenns  und  blieb  dieses  bis  zur  Auflösung  des  Stifts  im  Besilrc.  Pröpils: 
Pnricho  913.  Uuolcechiuu«  1000.  Wolfram  1048.  Werner  U45.  Giael- 
bert  1149. 

Wetzlar,  Whtz*laria  a.  d.  Lahn  (Kr.  Wetzlw).  E.  Trier.  Auch 
diese»  üoilegi&tetift  B.  M.  V.  ist  eine  (iriindung  der  iaiingauischen  Conra- 
diner.  Man  hrreichnct  als  erste  (aündcr  die  Grafen  Hermann  und  Udo 
784,  mit  grösserer  Gewissbeit  aber  den  (irat'en  Eberhxud  t  902,  Kg.  (Jon- 
rads I.  Oheim  und  (Jonrads  Kmaboid  Vater.  Des  Grafen  Eberhard  Bruder, 
Bischof  Rudolph  t.  WUnsburg,  weihte  »Is  Stellvertreter  des  finsb.  Batbod 
T.  Trier  die  erste  Kirehe  an  6/10  897.  Diaa  aeiir  reiche  Stift  hakte  einen 
▼om  destaehen  Kaiser  praewatirten  Fftopal  nü  taa  Titel  JSnpriester,  die 
Qcriflhlebarinit  und  dieEmeuitti^  deaflebHihugmiriiti  derBeiiABatadt  We<»» 
iar.  Die  GerieliM«^  iN  swar  ipRler  aa  die  Bridurttgle,  die  QnAa 
Neeeaii  imd  Landfnlen  HeMen  vmkna  g^ga^gen,  die  SchPÜwiberteüeBg 
aber  Terblieb  dem  Propste  nnaerer  C^llegiatkirdi«  bia  sir  AalOeiia^.  Der 
eririfne  gothiaabe  Dem  ist  mr  eeiaen  Haoptdiflileii  aaeb  erat  aeit  dem  An- 
fug«  dea  18.  Jabrii.  a«%aiklfart,  lu*  aber  aneb  «Itere,  romaalMsbe  Bantbrile 
(Heidentfannn).   Prdpstet  Hartmvth  1167.   Conrad  1214. 

Wüi.PEESBBBo  a.  Rhein  fKr,  Coblenej.  E.  Trier.  Dieses  stets  unbe- 
deutend gebliebene  Nonnenkloster  PraemoiMtratenser-Onlens  j^iindete  Tbeo- 
derich ,  der  erste  Abt  des  benachbarten  Klosters  Horaersdorf  als  leeibliohen 
Fiiialconvent  1140. 

Mirr-  and  andere  Kirchen. 

Eine  Speaialgesohichto  unserer  Pfarreien,  bei  der  Fülle  der  Urkunden 
an  sich  keine  acfawierige  Aufgabe,  würde  Zweck  and  ftaom  nnaerer  Ueber- 
Sichtsdarstellung  Uberschreiten.  Es  folge  daher  nur  ein  kurzer  historischer 
Vermerk  für  die  grösseren  und  wir! i tigeren,  die  erste  hi>toriHcbe  Erwähnung 
vöd  die  Zogehörigkdt  für  die  unbedeutenderen.  Man  wird  erstauiien}  wolebe 
'Xeni^  von  Planeien  den  KKSitem  und  Stüters  namentliob  8.  Maximin  sn 


Digitized  by  Google 


qcai 


Trier  (beiaaiw  100)  iiicorporirt  wafea«  Die  Weihungsdaten  gCDAa  isa  geben, 
hielten  wir  wagaa  des  fitiekacfaisMes  auf  fiaoaeit  md  Stil  ^on  Widiigkctt 
HiusiehtUdi  'dm  luenmimthen  >VerhHH3eB  Tcnvdwii  mv  aaf  dt«  allf|ciii«De 
Aufttdlinig  der  BfetbiliiMr  tdh  8.  OXLV  ab.  Die  deni»lSge  geogra^ische 
Lagri  gibt  die  Oitiregitter. 

Aämmi,  Homaii.  BaMÜka  tron  Graf  Ulneh  v.  Are-NUrboi^  Kode  des 
12.  Jihrh.  dem  JolMnnilerordeD  geaeh.  *)  Ahrdot-f  Fil.  von  Uexheim  von  Oxef 
Henirich  980  S.  Maximin  ^ch.  Ahrweiler  Pf.  12()4.  ABicit  962  Maxi- 
min best.  Aliiöheim  von  K.  Ludwig  d.  Fr.  835  l'rüm  gesell.  Alf  Pf 
1200.  Alßen  11(X)  Carden  be^tt.  Mirnohr  lionian.  Ivirchc  mit  Adeimu  von 
gleichem  Alter.  Roman.  Burgcapeiio  mit  dein  Schlösse.  AltenJcirrkm  h.  Weil- 
bürg  912  von  Kg.  Conrad  I.  Fulda  gesell,  AkwJ  (Kr.  äaaHou.m)  1145. 
Aknck  Pf.  1178.  Akeij  von  Graf  Bertbold  1072  ßavengirsburg  gesch. 
Von  diesem  1 103  an  S.  Stephan  z.  Mainz  und  von  letzterem  11^  dem 

Mains  cedirt  Andtmaek  Pf.  1196.  Oie  ältere  Kirche^  von  welcher  der 
nBfdliobe  GbordnviB  bentthit,  ging  119d  dmoli  Brand  e«  Grende.  Die 
{eteige'adiilDe  KkeheB.  H  V.  im  Uebergengütil  tod  einem  der  tri«r.  Enb. 
dir.  ernten  HliAe  dm  18.  Jahriu  erb.  Anhtmtm  Pf«  1904.   JmtmnW  976. 

1147  a  Hatdieie  b.  Tner  best.  Armtfiberp  Fl  180O  Ma»min  geh. 
Jhtntimn,  Die  iMSrte  PfaBtirohe  S.  Bfargaralhee,  1139  Amate»  incotp., 
miMi  eme  der  ältesten  an  der  Lahn  gew^en  sein,  da  sie  72  Tochterkirehen 
gehabt  liabea  soll.  At'rwf  ßurgcap.  1120  und  wahrscheinlicii  damals  von 
Kral),  iirutio  v.  Trier  gew.  Arzheim  Pf.  12U0.  .Usdborn  1140  S  Mhxi- 
nÜD  best.    A.fpelt  Cap.  1112. 

hnchnmch  1^94  g.  Audreaa  «u  üöln  inoorp.  Jetzige  Kirche  mit  Zin- 
neuthnmi  c.  12ÜU  erb.  Buruokeid  von  Erzb.  Poppo  1030  S.  Marion  za 
Trier  gesch.  Barweiler  Fil.  von  Uesheim  980  von  Graf  Heinritjh  S.  Maxi- 
mtn  gesch.  Bavsendarf  1200.  Bauittert  978  8.  Maximin  geh.  Bech  1161 
üebtBmeeh  bmt.  BeMi^  1145.  BmUndtmf  1140  8.  Maaumin  beat  Beid. 
mmiUr  1161  EofalenMudi  beü.  BtU  Pf.  1900.  BMeim  Pf.  1800.  Bm- 
dorf  Roman.  Kircbe  em  1200  von  den  GMvadem  Heinticb  ned  Bmno 
(Erabiaciinie  G$]n)  Ghrafen  t.  Sayn,  dem  Burggraftn  Ledwig  v.  Harn- 
meratein  nnd  den  Rittern  Theuderieb  Hadamar  und  Wi|iert  Rttbeoacb 
erbaut  und  1204  von  der  Mutterkirche  Engei*»  getrennt.  Beiijent  1161  Ech- 
ternach beat.  Herg  h.  Sirfc  vom  (irafen  Heginher  915  Echtemiicli  gesch. 
Berg  b.  Hemich  114U  Maximin  best.  Berg  (?)  S.  Martini  12UC>.  tierledingtm 


*)  Erb.     erbaat,  gew.  ^  geweiht»  best.  <»  bestätigt,  gesch.  =  gescheakt,  geh.  »sge* 
höffte,  gehörig,  inooip.  a  lacoiporirt,  Pf.    Plurei,  Ca|i.  ^  Csikelle,  ^iL  «  FOitl. 


üiyiiizea  by  Google 


raff 


ISOa  50w«Im»  im  BtmeatldK  UBl.  ;»srlft<!jk.  Ria  Achtelt  von  & 
fiartod  1097  8.  Simioii  b«t.  BtrlrM^  £in  MM  Bhide  19.  Jabrh. 
MddMh  Iflgirt.  Bmu  Vt  tm  Waagawen  gdi.  /M 1140  Mashiihi  b«t. 
ßeUmberg  1069  Eobtamach  tet  itei^  1179.  £etttn^<m  6.  1145. 
MjrA  Pfiirrei  1200,  1212  MUnstermaifeld  geh  Beuren  h.  BfmM^.  Vom 
tri«".  Chorbif-ch.  Wiefried  967  dem  dortigen  DomcapitL'l  \  laut-cLt.  1222 
Prüm  ^li.  Bickenbach  Nachtquartier  des  heil.  Bernhard  v.  Clairvaax  6/7 
Jan.  1147.  Bidbtirg  Pf.  1030  S.  Marien  zu  Trier  best,  liirkenfeld  gegen 
7(X)  S.  Paulin  gesch,  Bwingen  b.  Matäui  1140  Miixiraiii  best.  Barer  b. 
Trier.  Cap.  1017  Marien  g^asch.  Biicer  h  Luxemburg  (?).  Von  der  Gräfin 
Fredelindis  £ade  des  12.  Jahrb.  S.  Ai*niilph  mi  Metz  gescb.  Blaubach  h, 
Wetäat.  Vom  Grafen  Eberhard  787  Fulda  gMob.  Blemif  1187  Liebfrauen 
n  PHim  buoffi.  Btiemwitbßtk  FL  1142,  Bockenkeim  jetel  Sarre-Üuion, 
sw<i  KirebeB  8.  UkdiMlis  d.  a  Htrtbi  vom  Gnte  Summ  v.:SMrbt««ken 
Lwewdb  iem«r  6«.  und  Albwadia  Gtüfti  ▼.  CMieig,  dnen  Sobirator, 
tm  WtAgßmn  gmk.  BoekeHkem  h.  Maim  1140  Ibximin  b«Btc  B^Umt- 
ioef  1161  Behiamch  bert.  Bombogen  1140  Mncimki  bMk.  AffMr^  Die 
Eirahe  8.  Poiri  eft  Job.  Bitpi  iron  K.  Otto  III.  991  8.  Martin  «i  Worms 
ge§ch.  Die  jetzige  Pfarrkirche  S.  Severi  im  Uebergangsstil  von  Erzb.  Theo- 
darich V.  Trier  1242  geweiht.  Das  Stad»iegel  von  Boppard  1236  gibt  ihr 
l^etreucs  Bild.  Brechen  (welches  ?)  von  Kg.  Ludwig  d.  Kind  ans  Stift  Lim- 
burg geach.  yiO.  Hrensiig  (Ober?)  1041  bestimmt  £rzb.  Poppo  y-  Trier, 
üass  die  Kirche  ao  8.  Florin  zu  Coblenz  kommen  soll.  Ih-emtn.  Ein  Ach- 
tel 1097  an  ^raeon  gesch.  Bretzenheim  b.  Kretiznach  1189  von  8  Stephan 
zu  Mainz  eingctanaobt.  Bretzenheim  b.  Main»  1140  Maximin  bait.  Briedel 
1154.  Brombaeh  ge$m  700  &  Paolw  gttob.  BroUorf  1145.  Bruch  Ende 
12.  Jabr.  Btmtüff  Pf.  1900.  Bubmtheim  h,  Cohleiut.  Das  von  GliMMmt 
«baatQ  Orttormm  8.  Aadma  w«bla  ibr  Bruder  Enb.  Eberbard-  f,  Trior 
2»/4  1062.  Bt^benkmm  jetzi  Kirbmy  1142  Anutem  bmt.  Bwk  g«b.  1100 
Garden.  Huddit^  1140  Maidmm  best  Büdethäm  h.  Prüm  abi  Pf.  1066 
von  Ereb.  Eberhard  Trier  gewaht  nnd  Prttm  bMt  BuOtty,  Gap.  1200. 
BnUivgt^dor/  (?)  1145.  Bvrg  b.  Veldenz.  Von  Emich  Gr.  t.  VeWeM  1086 
Verdün  get^ch.  Bvrg  h.  %eü  S  Gertrudis  12.  Jahrb.  Bvrgalben  S.  Adeifi 
1197  Wadgassen  b^t  u.  12Ui^  incorp.  Burmeringe^t  1140  Maximin  best. 
iW»  n.  d.  Sautr  1145.     Hvtzfceiler  h).k)  S.  Marien  be^t. 

Capellen  S  Mcnnascap.  1153  Beatusberg  best.  Varden,  PI.  B.  M.  V. 
1100  dem  Stüt  geh.  Vleen  (Ober-  und  Nieder-)  Vom  Pritbter  Randolph 
beide  Kirchen  um  800  Lorsch  ge*^v]..  Clotten  Pf.  980.  Ein  Oratoriura  S. 
Pflka  et  8.  Mazimim  dar  Abt«  8tablo  geh.  weibto  £nb.  Ludolf  Trier 


üiyiiizea  by 


oonr 


im  1004.  Vohem  Pf.  1204  abur  aiehtr  weit  «Iter.  S.  MaMUnetp.  *.  4. 
Qberbmg'im  Aii£tag  la  Jiluti.  «riiaat.  a»N«M.  Die  Iltere  Ffcnd 
ist  diu  iQiMKliaib^  ctei  RümflmitaUft  gelegene  Liebfraoeokiiebe^  eneb^t  aber 
flfrt  orioiDdUoh  1182.  'SohoD  dimals  war^ne  dem  Stift  6.  Castor  inoorp. 
iiad  ab  dam  Propete  miterwwreD  von  jegliehem  Arobidiakonats-  und  Deka- 
naliverbiiidA,  eacimirt  (IL  858).  Im  •J.  1218  theiiten  Saulinn»  Pleban  von 
Bw  M.  V.  rnid  der  Pleban  S.  Cruci.s  zu  S.  Uaetor,  als  der  zweite  Stadtpfeir- 
rer,  die  Pfan grenzen  so  ab,  das«  die  Altstadt  Li^bfrauen,  diV  damaltjj^  Vor- 
itüdt  aber  S.  Caator  ^ugetheflt  wurde.  Da«  Haus  des  Vogtj?  v.  fuibenach, 
welches  die  Grenze  hjldete.  ist  unzweifelhaft  der  Eitz -Riibenacher  Hof  an 
der  Danno,  welcher  sich  an  die  alte  Castellmauer  anlehnt  und  Boniit  das 
et^  Haus  anaserhalb  derselben  bildete.  Cochem  Pf.  1200  und  1217  Pfalzel 
iBoorp.  Vmd  Pf.  1200.  Vonlz  oder  Kont  b.  8irk  1200  8.  Maximin  geh. 
Vordd  PI.  1174.  Gomuf  Fil  von  8.  Peter  au  Keimt  und  Springiiebacb 
beet  1148.  Oxäo  von  PSpm  768  Behtemaefa  geseh.  und  997  bicorp.  Die 
FfiMi^  bafteto  niebt  an  dev  jelaigea  Ktrebe  S.  Reraigil«  eondeni  der  alten 
Peleieeapeiie.  Aoeb  Stabb  besaae  aeic  882  eine  Capelle  daaelbet. 

DMMm  d.  Sj>onkeim,  Von  der  8ponb.  Cbrontk  alto  die  Molterlcirebe 
dea  Klmtirs  nnd  die  »heete  Pforrei  der  Gegend  beaeiebnet  üaUyden  1220 
Prüm  geh.  Dalheim  h.  liemich  962  von  Thiede  an  S.  Maxirain  gesch.  Dernau 
Pf.  12C>5  dem  Stift  Rees  inoorp.  Detzem  1140  S.  Maximin  best.  Ihudeg- 
feld  von  Lud  wie*  Rittet-  v.  D.  erbaut,  1185  S.  Thomas  a.  d.  Kill  gpjsph  it. 
1205  incoip.  DiebacJi  1190.  Dierdorf  PI  1204.  Üietlarchen  uralt  1163. 
Diümgen  1146.  Ättwwr  1087  a  Matthias  v^oM^.  Didhodenberg  Pf  1112 
dem  Kloster  iaeorp.  Dommernhamen  Cap.  1200.  Domheim  (?)  1179  Ko- 
nraredorf  beet.  Dreis  h.  Wittlich  1161  Echternach  be$t.  Dnidelinffen  (ana- 
*  gegangen  bei  Remieb)  1140  8.  Maximm  best  Ihchrvth  1190  Domcap.  an 
Bfatiia  best.  DUn^tiMm  von  Eivb.  Johann  Trier  n.  1200  Stuben  gescfa. 
IHlppenweihr  llbB  an  Springitabaeb,  U80  an  Wadgwsen  geaeh.  DutOMmt 
1086  ▼<»  Bmkli  Gr.  y.  Veldena  an  Verdün  getob. 

ISbeno  l  Bidga»  1140  8.  Maadmm  beut  Ebm^tkem  ebenso.  Ktklernaeh 
227  der  Abtei  ineorp.  Ediger  1097  ein  Aebtel  an  B,  Simeon  gesdi.  Die 
Qbrigen  Theile  rerkaufte  S.  German  zu  Speier  1230  ans  Ensstift  Trier. 
Edingen  oder  fdgeti  1161  Echternach  best.  Khi-nng  von  Kr/U  Tlieodcrich 
V.  Trier  923  an  S-  Marien  stu  Trier  jopnsch.  u.  1208  iiicorp.  lihr^nh^rg  ßui^- 
CÄp.  Il6l.  Ellenz  Pf.  11  <X)  Carden  irvU.  tiifjers- (\mo8tein  uralt.  1202  u. 
9  mehrere  Patrone:  Sayn,  Hamracrstein.  S.  Marien  zu  Ma.'jtricht  u,  A.  A/r- 
ger9  Ober-  od.  -S.  Sebastian  Romersdorf  1162  best.  Enkirch  von  Kg  Ludwig 
d,  Kind  908  dem  Erzstitt  Trier  geseh.  Cap.  8.  Trinitatis  im  Ravengirsbur- 
ger  Hof  1186  ron  £nb.  Albero  geweiht  Eudmgm  1140  &  liaximin  best 


üiyiiizea  by  Google 


ccv 


Smukeim  «bflOMw  JMMofc  U61  EdHiniMb  beil..  Eitnn  «z»lt  'Gl*b 
dM  BiMb.  NnaMria«  f  657.  Dia  firittm  Kinke  Se/S  1075  finb.  Udo 
?.  Trier  B.  HoUam  gewdht  Everlingen  1140.  S.  IfaxHOui  bot 

FddUirühm  Pf.  1204  und  kura  vorher  tom  Gr.  ▼.  Wied  erbtnt.  Die 

Kirche  sollte  nacl»  Irlich  komraen,  da  aber  die  Ochsen  der  ersten  Stcinfnhre 
von  der  jetzigen  Steile  nicht  wegzubringen  waren,  wurde  sie  aut  dem  Gebiete  des 
Burjtrorr.  V.  Ilaniuierstein  erricliUit  und  dieser  Mitpatrou.  Fell  h,  TnW  1140  8. 
Ma\iniiii  best.  FeUerich  Fü.  von  Tawern  und  S.  Maximin  geh.  1030.  F/^je- 
itn  ui  Lmtemimrg  1140  dems.  best  Filsen  b.  lienicastel  von  Karl  Marteil 
die  ecci.  S.  Pauli  an  Echternach  gescb.  Flmhi  881  Prtttt  gek.  FUmk$im 
1051  S.  Maxinain  best.  1181  demselben  und  B.  Mbnn  zu  Mains  geh.  and 
der  max.  AntiieU  ans  McrieoalMt  wn  Fienheim  fedirt.  Fimgi&rf  6.  Mmutm- 
oäU  Cep.  1153  llmg  o.  1188  Wadgaasen  geNli.  t\ramkm»«m  114^ 
kmge»  1051  8.  Kaxiran  bert.  F^tmm^^f  1145.  Rfishgm  yon  dar  Ar- 
dmoeivQiiaii  Uda  968  a  lf»inm  «eNh.  Bfc/sM  1200  demsetben  geli. 

CMemmk  1145  FSL  vea  SeUffinbiif«.  Qmithtm  1051  a  Mannin 
best  (hgem  1068  Eehtomaoh  beai  GalMiwAe  (nrinirt  k  Moneingen).  Von 
WieaeliD  erbsut  und  Ende  10.  Jahrh.  an  Disibodenberg  gcsch.  Von  Enb. 
Willegis  e.  1000  demselben  best  OeiMingm  Echternach  1069  beRt.  Geii- 
Ungeil  ebenso.  Gennetirode  (wohl  das  onstre^an^ene  Denzenrode  bei  Ktaa  ?) 
i  165  S.  Mattheis  best.    Gensingen  c.  dem  Domcapitel  zu  Mainz  geh. 

Uerlejangm  1145.  Gersüingm  b.  Hou»onviUe  WAh,  GdlfJibeurenüap.  c.  1200. 
Gälen/dä  Pf.  c.  1200.  Gindorf  Pf.  1179.  Gipperath  1154  8.  Simeon  best. 
Uirme»  von  dementia  Gr.  v.  Gützberg  1141  Schift'enbcrg  best.  Givenick 
m  lALc^-mhit-g  S.  Maximin  1200  geh.  GondtfHhausm  Pf.  1140  a  Masiasia 
beM.  Qonäorf  von  fiab.  ^Igborl;  v.  Tnar  8tti  a  Marien  eo  Trier  gwd). 
Groodl  1121.  finb.  HiUin  war  Paator  des.  vor  1168.  Gramd^  1154  a  * 
Simeon  best  und  1312  incorp.  (Sreimeroth  h.  ZmJ  tob  Enb.  fintbod  v. 
Trier  e.  900  a  PaaUn  geeeh.  Qreüimdk  b.  WmUek  Cap.  120O.  amdiitt- 
^  PL  1177.  CHäs  1181  TOD  Henfeld  an  a  Senratins  so  Haatrieht  ver* 
tonaehi  Pf.  1189.  Alte  roman.  Kirche. 

Ha/;kenberg  b.  Thi&nvtUe  1145.  Ilaiger  uralte  Tautkirche,  918  fon  Kg. 
Conrad  I.  nn  Weilburg  gesch.  28/4  1048  von  Krzb.  Kberhard  v.  Triti  gew. 
und  circumscribirt.  Hamen  h.  Münnterappel  von  Karl  d.  Grossen  S.  Maxl- 
rain gcscb.  Hntff&n  h.  Odemheim  1  !9<^>  dem  Domkapitel  zu  Mainz  best. 
Hammen  b,  liltaunen  120C»  S.  Maximin  geh.  Haustadt  ll4ö.  llfvkenran»- 
hnrh  S.  Mariae  119t)  von  Bi.seh.  Bertram  v.  Metz  Wadgassen  geech.  Ued- 
df^dorj  von  Erzb.  Bruno  v.  Cnln  <)fi2  S  ('aecilien  zu  Oöin  geseh.  Pf.  1204. 
Heddesheim  h.  Kmmach  1200.  Heimbach  b.  Bacharoch  Vi.  1211. 
boob  fr.  Aiy»  Pf;  1204.  H^lfmU  1087  a  Matlheis  geteb.  üdjmkiteh^  g. 


üiyiiizea  by  Google 


OCVI 


980  Ton  Helperioh  erbaut  und  dotirt.  Eävmngen  1200.  Htipert  ocL  HeA- 
berg  97B  Irmanen  m  Trier  best  Hemmmdoff  1145.  HmMoH  mo  Irmi* 
nen  so  Trier  iDCorp.  MttUerm  1147  8.  UaAtheie  best,  niid  gegen  1900  in- 
eor^.  ae$dmi  b.  ßongomrili»  1146.  BUJMngm  1146.  Höe»  od.  SdtMerg 
Pf.  1100  8.  Florin  m  Ooblei»  g<ili.  iföii«MfM  an»  Ukein  Pf.  e.  QeoigH 
1136  a  8inieofi  best  H^fmeder  vmi  Eid},  fielbod  e.  900  8.  Paniin  gesch. 
H(mnef  Pf.  1204.  Hwmefdd  ebenso.  UimMm  ebenso.  HwMHm  ebenso, 
/fu;«.  Die  Edelfrau  Grertrud  v.  H.  schenkt  die  halbe  Kirche  an  Ravengirs- 
burg  1135.  HiiJ^ehheirn.  \  oni  liA/.h.  v.  ilagdeburg  mit  dem  v.  Mainz  1112 
vertauscht.  liUinini-l  Ii  14  zum  Theil  an  Münstereifel  gesch.  Hüttersdorf 
1145.  Hüttiiujin.  \  Uli  Grnf  Siptrd  826  ein  Viertel  nn  Priiin  eodirt.  Hun^^ 
hath  jelet  Montabaur  Herzog  Uermann  v.  bchwaben  f  949  erbaute  eine 
Kirche  von  fiobi|  welche  Elrsb.  Rutbert  v,  Trier  weihte  und  S.  Florin  zu 
OobleoDJB  incorp.  Propst  Willimann  von  S.  Florin  erneuerte  die  Kirche  in 
Sleok-iiiid  weihte  sie  £nib.  Heinriob  em  13.  Februar  eines  Jahres  um  959 
S.  Peter  and  Q,  Q^rg  anter  Angabe  des  Pfun^rengek.  HutuUbaeh  von 
fintb,  WiUegli  n.  1000  ei4iaut  and  I>iribodenbefg  geseh.  Euama  od,  Umna 
;«M  ßreudmibmrg  1145. 

IdeMm  von  Grnf  Sigard  826  ein  Viertel  an  P^  abgetreten.  Ihn 
1145.  lUmgen  Pf.  899  von  Erab  Bodbert  Mete  an  Nenmanster  gescb. 
Irsch  FW.  von  Serrig  c.  1900.  T§td  1140  8.  Maximin  be«t  Ittel  1212 
Ptakei  incoip.    Itzharh  1 145.    Itzig  1069  Echternach  best. 

Kail  1200  S.  Mnxtmto  geh.  Knltenrcifersrheid  vom  trier.  Archidiakoii 
Wiefried  S.  Maximin  eedirt  97.')  und  Plariaprengel  hoHtimmt.  Kaviberg  Pf. 
11Ö6  u.  1197  Arnstein  incorp.  Korlingen  1192  8.  Aruulph  zu  Metz  best. 
Keimt.  Die  uralte  Pelerskirche  aut  dem  Berge  Martenburg  hinter  Keimt 
*von  Erab.  Albero  v.  Trier  1142  Springirsbach  geseh.  Mntlcrkirchc  von 
Kaimt)  Kell,  Oorray,  Merl  und  Pünderich.  Keim  S.  Maximin  1140  host. 
Kerig  Garden  1100  geh.  Kerlingen  b.  Thii/neiUe  1145.  Kesten  6.  Bern- 
eoMfl  1126.  K$tag  PI  1904.  KilUmrg  Pf.  1992  Prttm  geh.  Kü^ikherg  o. 
d,  HundtrUek  uralte  Plarrei  grossen  Üm&ngs.-  KirMaUenhat^  von  Erzb. 
Willigis  V.  Maina  e.  1000  erbaut  und  Disibodenberg  geseh.  KvtMorf  jetai 
Kirberg  angebfieb  c.  800  erbaut  und  1142  an  Arnstein  gmh.  Kirf  1145. 
Kii^HuthscMid  "BxxAe  des  12.  Jabrh.  der  JohanniterkircKe  an  Adenau  meorp. 
Kimeh  b.  Birk  1145.  Klemwh  Cap.  1200.  Knomrheid  1145.  K^rpenrh 
1145.  Krmzncu^,  Die  S.  Martinskirche  vor  d«  oi  Hin^ertlior  !<clienkle  Kg. 
Karlntaun  822  u.  38  dem  Hochstift  WürRburg.  Die  S.  Kilianskirche  wurde 
von  demselben  Stiit«"  S.  Martin  auf  Jcni  rechten  Ufer  an  od.  in  dem  Kr. 
mercastell  Hoidenmauer  erb;iut.  B<'ide  jL;ingen  zu  Grunde  und  Wurde  ihr 
P&i-rrecht  im  14.  Jahrb.  naoh  der  Wörthkirohe  verlegt  Krevxwcäer  1145, 


üiyiiizea  by  Google 


&  HavMto  C'tXO  SMttenoiA  1147  lUtÜMi  gdi.  IBOS  inoorp. 
l&iS^  S.  Dionyfiit  voa  Pfali^  Hflaricb  1098  LdMb  g^di.  0.II86  hioorp.^ 
Kmuig  oder  CKoMncy  1140  Q»  liAximin  l»e«t. 

Laimpadem  1147B.  Mattbo»  h«it.  n.  1209  iMOrp<  IwmMcmL  Die  von 

Enb.  Arnold  v.  Trier  geschookto  S.  Niclascap.  Hiiiinerode  1184  beit.  Lnn- 
genhjiiahrnn  12<X).  Langmr  1147  S-  Matthcls  best.  Lauhach  h.  Üimtnern 
Cup  1200.  Luw/f/./ 1161  Echtomach  best.  Lohu>'s,i,,rf  b.  BmzoMmüe  W^b. 
Lavu^dirrf  8.  Maximin  be«t.  Linf  h.  (hbUnz  Koinau.  Kjk  ho.  Leharh  1145. 
Lifniwn  Beide  Kirchen  IICH).  Die  obere  Carden  1178  best.  u.  11^2  incorp. 
Lenningen  967  vom  Domcapitoi  zu  Trier  vertauBebt.  Lessenich  b.  Züifith 
1169  S.  Maximin  be>t.  Leudelingeti  S.  Maximin  geh.  1200  ein  Vierld. 
Leuteedorf  Bomitn.  Kirche.  Lieg  ü«p.  1200.  Limbach  b.  Saarlmti»  1146.' 
ÜMtgen  h>  Meneh,  Von  Rotger  eclMiQt,  £nb.  lUtbod  Trier  896  geweikl 
«nd  962  6.  Muittm  best.  hkmmeiUr  voo  BMi.  AiKmilnii  v.  Mete  866 
Neiin8i»ter  gensb.  Iif)»^-'  ^^^^^  ^  Fkrim  1114  b  dn  Kloster 
icrwendelt,  mit  Schönau  yerainigr  und  13U  Iatitereai.*ib  Pfsrrei  iecorp. 
Unorf  1146.  W  MmIiiiui  best.  1800  (Wdett  geb.   Unek  1140 

a  Xsximin  beet  Löeumch  1131  8.  Caeuos  in  Bonn  beit  Lomgmeh  8. 
\Uximin  U  li)  best.  Losheim  von  Abt  Folcold  v.  Mettlach  1050  eciüoiii 
Kloster  gcscb.  Liäz  Vi.  12»X).  LiäzdcobUm  Pf.  1200  S.  ('astor  in  Coblene 
geh.  Luh  rt((h'U-ra  (?  nicht  Lausdorn.  weil  diese?.  lütliciiiM  h )  1140  8.  Maxi- 
Diiu  best.  Lutzerath  Cap-  120()  dem  S.  Germansstift  zu  öpeier  gel),  und 
TOD  diesem  1230  an  Trier  verkauft.  lA/xemburrp.  S.  Hiobaolis  in  der  Vor- 
bei^ des  Schlosses  entstand  wahr^tehviolicii  schon  iwk  10.  Jahrb.  und  wer 
onprUnglich  Fil.  von  Weimerskirch.  S.  Nicolai  in  der  sweiten  Ummauerung 
wurde  von  lietzelo  1120  geatiftot  and  mit  Bewüligmig  des  Gnim  Ueiu- 
lieb  sowie  des  Pfiumn  von  WeiflMnJiireh  dem  Kloster  AHrottneter  geieb. 
Ob  sie  «dum  1166  Pfarrkirobe  «erV  Sicher  1308.  8.  Ulrioi  in  Gnuiä 
cnWsnd  1083. 

Jfadfcai  P<.  1100  Gerden  geh.  Mewmt  8.  Obriitophori  f<on  Kg.  AnmlpK 
898  a  Mexmnn  geecb.  Mmtekeid  Pf.  1204.  Mamer  960  toq  Lutgaid  an 
8.'MaxuDin  gescb.  Mmdel  962  S.  Maxhinii  beat.  Mmidem  hei  Birk  1146. 
Mtmnehaf^  n.  d.  Hundsrifek  Pf  1200.  Marien-  oder  Marfels.  Uralt,  be- 
stand «ichcr  schon  915.  S.  Martini  C'ap.  wo?  von  Emmn  an  S.  Floriu  äu 
Coblenx  gcach.  und  diesem  1071  best  MaMnn  <j  Vi'.  1 1(Xt  (  arden  geh.,  1212 
ihm  incorp.  Ma.sholder.  Von  Ludwig  d.  Kiorninen  S-  Paulin  ^^cHcb  ,  981  dent- 
scWiow  wieder  entzogen.  MastPr^hauscft  ('ii|>.  1204.  AI»-ckel  von  Uarduin  uni 
bWj  an  Echternach  ge.-'cli.  Meckenbach.  A  on  ]^ri\j.  Willegis  v.  Main»  c.  10<HJ 
nrbeat  n.  an  L)i»ibodenberg  ge«ch.    MeerfAd  1200  S.  Maximin  geh.  Mek' 

von  Abi  Gechard  ?.  Prüm  1190  NiedwpriUD  geseh.  Meieburg  ä  Ma* 


üigiiizea  l^y  Google 


acvm 


xfaniD  1140  bvt  ifrffclyiii  fUMm  A.  Ntutmmy  874  &  Omikmk  n 
081a  g«k  ütfNciy^  IM  PC  tnd  a  Florin  mi  GobleM  «Mlergvbeii.  Mtm^ 
gemkUd.  Zu  Ehren  Trinitatit,  Philippiy  Jaeobi  woA  Wtlbugit  von  clor 
Witkwe  d«  Grafim  SteplMii  8ponb«im  (VMndon)  Frkienm  criMnt  und 
an  BftTfRgtrftbfiirg  gewsh*  1000.  Gegen  1140  nur  Pf  «rhoben  und  dem  Klo- 
iter  incoqi.  Rnine  unter  dem  Nitmcnn  der  Bcr;^kirehe.  Menek  8*  lOdia»* 
Iis  von  Erkauliicdc,  Gem.  des  Gi  iifen  Nitliard  853  8.  Maxlrain  gesch.  Der 
Piarrbcairk  960  von  Erah.  lieiuricU  v.  Triei'  ciic  unisci  ibir(  Die  uralte  1851 
niedergerigacne  Kirche  war  Rüi?  rf^mi5»<*heni  Mateiial  erbaut.  Mertesdorf  S. 
MAximin  1140,  best  Merzkircheu  S.  Martini,  uralte  Kirche  und  Malst;itti^ 
1145,  Ö.  Maximio  1200  geb.  hietenich  von  Abt  Wolf  heim  v.  BrauwcUer 
erbaut  und  von  £rzb.  Kgilbert  v.  Trier  18/11  1088  B.  Nioolaus  geweiht 
oad  sor  Pf.  erhoben.  Mfas^rinh  1140  S.  Maximin  best.  Meltendorj  von 
fivab.  Eberhard  t.  Trier  ab  Ff.  lOOS  geweiht  «nd  PHIm  beat  Mmmktim 
von  Bkeh.  Conrad  t.  8j|Mier  1B09  v.  11  «n  HinunoMde  gOMli.  Mmtrkk, 
Ein  Vietlal  8S6  diiMh  Pita  ebgetsMebt  JlfMermeJb  h.  CoftUm  Pf.  liOl. 
Utmdt,  OieNaebnohl»  d«to  8.  GangolpU  m  der  Pftligiifin  Adelheid  1003 
gertiflil  oei)  ist  nnr  im  DatMn  irrig.  Die  genannte  Gemahlin  dci  P£iilzgra> 
fen  Hennaan  aehenkle  daa  BeneAf hnn  Ihm  Gaplane  M anegeld  1007  an  Idm* 
borg.  M(m8  6.  Michaelis  (wo?)  1179  liomersdorf  beet.  Minhean  Von  End». 
Eberhard  1061  mit  dem  Oratorium  8.  Matthiae  Inira  la.strum  zu.  irier  dem 
Dom lapitel  da»eibst  g^esch.  Möi'f^''//h(f('li.  Von  Thiedrich  erbaut,  von  F^rzb. 
VViiiegis  geweiht  iin<l  der  Pfai  i  sj  u  ena'  !  besohricbcii  Mörsdorf  1103 

ein  Viertel  durch  iüivengirsburg  eingetauscht.    Mondovf  bfi  Merzig  1030  u. 

von  Herzog  Adalbert  v.  Lothringen  und  Gem.  Jutta  an  8.  Mattbeia  b. 
Trier  gesch.  Mimdotf  b.  Hemßh  1069  Echternaeh  best  Matmeri'  h.  Ebenso. 
Mmweol  S.  Trinitatia  1210  ?on  Graf  Plermann  r.  Vimcbnrpr  und  Krzb.  Jo- 
hann V.  TvitT  iifvatiitet.  Monienach  1145.  Mcsbaef»  6.  Wiesbaden,  Von  Krsb. 
Eberhard  Trier  n.  1060  an  8«  Simeon  au  Trier  geaeh.  Motdumu  aeit 
1901  von  Coblen  getrennt  nnd  eigene  Pfarrei  mitir  S.  Oastor  so  Gobiens. 
ftomnn.  Kinshe.  MähOmm  h.  Veidsn»,  Drei  Viertel  von  Gi«f  Emich  v.  Vel- 
dem  1066  an  Verdttn  geaeh.  MMer  a.  d,  loAn.  Von  Biach.  Beinrtch 
V.  WensB  (wohl  ak  Geaehenk  der  Salier?)  1184  an  Arnstein  geacb.  MUn^ 
nter  b.  Bingen  1189  dnrch  daa  Stephansstift  zu  Mainz  eingetauscht.  Mltm- 
.ttn'a]>2*^(  ^"^'^  cella.  1056  colhilfl.  1140  ccclofsia  S.  Maximin  best.  MUnnfer- 
rifel  Pf.  S.  Chrisaothi  et  Dariac  uem  8idt  seit  den  ält.  Zeiten  incorp.  Mut- 
ford  1140  S.  Maximin  beM. 

\aeht»heim  von  Erzb.  Hetti  ^weiht,  gehörte  dem  8titt  Miin.<»tcrraAi- 
t'okl.     Erzb.  Hatbert  v.  I  rier  nennt  um  940  eine  Mufterkirche  S.  Ste-, 
phaui  und  beaahreibt  ihren  Pfairapcengei.   Ntdhadk  114&  8.  Siamen  gsh. 


üiyiiizea  by  Google 


eouL 


Ntumu  9»[  PrOm-geli.  .Nauborn  778  von  Teufbir^  ttod  806  als  «cd.  E, 
U.  V.  von  EngUdnid  md  fSi^bwint  noobmak  m  Lorch  g«Mk  Neef  rm 
Unk.  Albifo  toar  TritBtf  ii4i  n  gluboii  gweh.  N^uf^  PI;  «b  1200.  v^M- 
Ikubmik  i«fi  finlolpb  Rn.  v.  mibcff  l'iM  an  8.  TbvmaB  &  d.  KliU.g«MhL 
von-  Ad«lbflMiT«  LuxoMborg  Propd  wm  8*  Päblül  1007  8«  HtilKwi 
twXM  t;aMU  NeiMiiyvii'  Am  l%fLd  1190  voli.firdi.  Mäuis  ^. 

^StSkk  am  i&na  8&  THiulirtiB,  CnMM  el  fif  IL  T.  MD  genaikt  I«g  idit- 
4aD  in  Ort,  -  NfwMkeken  bei'^WeUhr  Conrad  I;  918  Fulda  «mfa^ 
^UfaMfrirM«»  ifouMMrOI«  114».  •  Ntti*>  9d»  NtuiiMkm.  iiMt>  11«. 
JCMtL/Mt^lgcl  Jiligtfbari  an  6.  Paviiii  geMli.,  981  demadbin  eiitBogen. 
Htekmieh.  Ein  Viertel  d«»  Kih'che  8  Maximini  (jetat  S.  Amulphi)  geh. 
1009  8.  SaWfttor  zu  Toni.  Nitderht-tij  b.  Khrenhreitatein  von  Erzb»  Egil- 
bert  V.  i'iier  ImhIo  11  Jahrh.  an  8-  M&tÜieis  b.  Trief  geach.-  Niederhieber 
Pf.  i2<>A.  Komnn.  Kirohp  aus  dem  Material  des  dicht  dunf»b6n  lio^ecdcD 
Knmerai-^rclls.  Niederbrn'ht^i  1140  8.  Maximiii  best  ^i^-derehe  um  1170 
von  (It'u  Herren  v.  K^^pen  an  da.-  Kb ister  (Insclbst  jjtjjscb.  .\  irfl^ria/i>L-<feiii 
ll4ö  von  Pi&hf^rnl  Hermann  v,  Stalileck  dor  oi-zbisobi>H.  Tat'ol  zu  Trier 
^wch.  Rofnau.  Kirciic  nou  wieiierherfrestelit.  isM'deröffling&ii.  EclitctjiacL 
verzichtete  au  Gunsten  de«  tirzh.  v.  Trier  U79  auf  die  Kirche  S.  Aitnidia 
t^Bdeltrudis).  Niud  mater  occl.  lUSO  8,  Marien  zu  Trier  best.  Nohn.  Cap. 
-mit  der  Mntterkirche  Uexhoim  vom  <  rrafeii  Heiofidi  960  an  S.  Mnximin 
gcwh.  SorUim  968  8.  Maiximtii  g«h.  N^^ant  Pf.  1177.  NMrbur§  ümig- 
cap,  8.  ICMai  1208  von  den  dortigen  Gitfen  tJliiah  und  Gerhard  .dolirC. 
Umtkirtim^  h.  Winimhmg  1100  von  Graf  Mcginbafd  v.  SfMnhein  g«gHi 
llOOmi  OiribMnbeiys^gpBikl  ■ 

€)h€ii>hnahm  114T  &  llattU«  'b.  Ttfler  bott.  nnd  kuns  naabhar  iooorp. 
4lfc»<tyiirt<Mdr«  116d  von  Harlrad  Herrn  r.  Marabevig  an  Amatain  gesch. 
ijihmmmd  1140  &  Vuimbi  beal.  OhedahmiUin.  ■  Pfttnm  Gta(  Lnd^g  v. 
Arnatein  f  1185.  Oiemdorf  a.  d,  AUemt  von  Adalbero  nnd  AdcUk^d  1188 
«D^Diaibodenberg  gesch.  Oberndorf  b.  ßraunfeU  von  Rudolph  788  an  Londi 
gcsch.  0f*hte7tdtmg.  Uralt,  fiel  nach  dem  Tode  dos  trior,  Minl.*<t(rialon  Jacob 
dem  Erzb.  .loimiin  v.  Trier  heim  und  wurde  von  ihm  c.  12u()  seinem  Dotn- 
eapitel  incorp.  Olsdorf  1161  Echternach  best.  Omhadi  von  Erzb.  Wille- 
gis  V.  Mainz  c.  llXM»  an  Üisibodenberg  «.--esoli.  Pf.  l&OO.  Oofi  1069  Echtei*- 
nach  best.  Orenhofen  1181.  fhhiirg  von  ii,r/.b.  Johann  v.  Trier  fnndirt  und 
der  8.  Stcphauscapelle  bei  seinem  Dome  incorp.  um  12()0.  Osperen  geh.  c. 
12()0  S.  Maximin.  Ostern  (8.  Katharina«}  von  Erzb.  Willegia  v.  Mainz  c. 
lOOO  an  Dinbodenberg  g«ch.  Qgterapay  tun  990  8.  Oonibert  zu  GiSin  eot- 

^  "IPoMtett  ^1145.  Pa^^em  Wn^  Adelbcro^  v.  LhMnWrg  Propat  an  8.  Pa6> 

mmitlctaif^cl  ariIntailM».  iL  o 


Digitized  by  Google 


lin  b.  rier  1037  S.  Mattliiaß  best.  PtUingen  1147  S.  MjrttbiaH  bwL  o.  igt- 
Q«!  1200  inooq).  ttd  1145  dem  trier.  Domcaflite)  ^eh.  it  1200  ihm  in- 
ooi)>.  Ptknkmm^  Oap.  c  1200.  Pfafendorf  IdOO  S.  Castotf  {n  Cbh- 
kM  oiHtttgebeB.  P/bM  800  tou  Eriri».  Bübod  v.  Ttim  i«di^  (b 
liiiKiMiii,  dih«r  a».  KMie  «a  8.  MatOnM  k  Tc^ar  koBMi/sott.  KupvM 
m  IMUush  me  «Iii  Donioifltel  ^  Tcler.  «bgünlen.  MmA  ^  Sri» 
1140  a  Uiiimm  bcrt.  FdA  fUm  länih.  8b«M  Trftr  l€fii  n  lOttl- 
iteMiftld  i^Mch.  und  ihm  1196  incokf».  Pmumü»  Ff  I90O  Fümimtk 
•b  Fa  a  PMri  ra  Keimt  1142  ton  firtb.  Albero  v.  Trier  %fdtk^ 
girsbaoh  gesch,  PüttHngm  h.  Saartfetnüud  iU6Ö  Koliteruacb  best, 
Qumienaeh  jetzt  t'arbueh  S.  Qnintini  1109» 

Bringen  von  Erzb.  Arnold  v.  irier  1182  au  Wadgasscn  ^csrh.  iiöA- 
Ungen  c.  1145  von  dem  trier.  Ministorial  Rudolf  {v.  6,  Hriioke  r.u  Trier) 
ftn  Merzig  gesch.  HeH  beeass  1193  eine  Kirohc  neben  dem  Springir»bHcbn 
Hof:  UtiUdrcken  1006.  Remdimgen  h.  .S/>/.-  1145.  Uem^sbaek  von  üium 
de  Horreo  s.  1160  ao  MettUoh  gescly.  HenutkircUen  975.  £eMii^  100&, 
PC  1018,  1181  Siegburg  best  Die  Kirrlie  im  13.  Jihrh.  neu  erbMil,  «tai« 
Im  fittaiMrcMleU.  Dm  Tiuir  «m  FÜMrrhai»  mit  apokalyptischem  F^ora*  «na 
tai  Ena«  dm  13.  Jabih.  BeuM  l€2d  a  MäjJMa  buL  ^BmgBdmf.  Uv> 
ahe  Baiaika  a  Oaatoris  dicht  am  PfiiUgnaben  (lim«  RmMfnoram)»  dar  i*k 
Ütr  is.m  erwiihBt  i^»d.  Mhtmkrohl  Vi  1904  Kalsm^iräHh  gdi.  i^Mf 
von  Enb.  Wichfiried  CSln  W  S.  UcsitU  in  C«lh  gmek  Itiwf  1140  a 
Maximin,  1155  aber  a  üatthiM  b.  Trier  bmt  Hiupftdoff  1140  a  Maxi- 
min  best.  Rodemachem  vma  Gcafen  Rogin ar  915  an  Ecliternaoii  gesch. 
Hoden  von  Folmar  und  Bortiia  ÜijO  an  ÄletLlacU  geacb.  Höhl  von  Kg.  Da- 
gobert an  S.  Pauiin  b.  Trier  gesch.,  981  ab6r  ihm  bereits  entzogen.  Hoeser 
1155  dem  Propst  von  8.  Simeon  7!ii?p«f»rochen.  Holmgen  Saarburg  114Ö. 
RomerBheiin  von  Ürzb.  Eberhard  v.  IVier  als  Pf.  IV/G )  geweiht  uuii  Präm 
beet.)  1190  von  ietoterem  an  14iederprUm  geseh.  Rmcheid  b.  Trier  (mckt 
KoB^idJy  geh.  S.  Pauiin  bei  Trier,  dem  ea  iwSikQ  entrissen  und  i^ 
Heinrich  1.  teatitoirt,  vor  981  wieder  verloren  ging  '  b«>t  SimmtHk  ^. 
1100  CMan  geh.  Muktmuk  888  veo  £g.  Aniidph  nn  a  Maximin  gmih^ 
^ehea  im  13.  Jähih.  die  Gfiifen  Diila  dittiit  beldmte.  Hmt^tf  liab> 
«rnftneb«  nMk  Birk  114$. 

aodcMhmiaMi  c.  1100  Oudtti  geh*  «SmwrsiAwtt&MMn  062  «1*  «llmr 
Berfte  a  Maaümis  beai  und  ihm  UOl  matilnirt  iS^yn  IM  afo  PC  von 
EngerR  gelM  and  data  Kkiakr  fli^ii  inöbrp.  Mütrfeld  1140  a  Mnnl- 
min  best.  S^^ßweU^  Cap.  za  Illingen  geh.  893  von  Bischof  RotberC  v. 
Metz  au  ^ieuQiün5t('I•  ircsch.  Schleidtoeiler  Pf.  1181.  Schnorrbach  Pf.  c. 
1200.  Schöfüferg  m  Lruxemöwg  1023  S.  Marien  best.   ödi^MÖsrff  s.  lloen. 


üiyiiizea  by  Google 


hekütinngen  1 140  8.  MxTuam  best  Schwalhoßk  b.  Saarlmi»  114ft*  Schwer- 
darf  b.  BovzontnU«  1145.  See^hach  von  £rsb.  Willegis  t.  tfftii»  ««  1000 
«Uml'  nad  mit  der  WMckbftrtttiGtlieakwobe  aa  Duibodeob«!;  gtadi. 
/«m  lOaa  'wm  finb..  fibetluuA  Triar  «b  Pf.  gewillt  niid  Pji)«)  ImH^ 
1140  &  ll«ii*iiir  bort.  SmAiw  P£  um  1200.  iS(m>  1146,  Pt 
iB  laoa  wSbMrfofc  Up.  um  im  iSimmm  «oU  die  Mvtt«rkiiidie>  in  d4> 
na  ßpreDgd  -10Z2  fitTengirsburg  gegrOndit  md?  jKjpHmcm  tm^/^ihvwi 
XUB  B*  llmdndD  tot  ^n«  1147  a  IMbm  best.  Oapw  S.  Peld 

855  von  K.  Lothar  1.  dem  Dom  zu  Aachen  gesch.  Zierliche  Kirche  im 
Uebergangsfitii  aut  d<  ni  Auikii^^  ike  Ii).  Jahrb.  Sobernheiin  von  Erzb.  VVilr 
V.  Mainz  um  lißJO  an  Di.sihodenberg  gesell.  Spay  (welches?)  973  S. 
frnunen  eu  Trier  best.  Sttien  1140  B.  Maximin  best,  ^f^ifibach  h.  Giesen 
1145  FiL  von  Schittenburg.  Steimel  1051  S.  Maximin  best.  Sfocl-fm  b, 
BMlburg  von  Fredesuudis  1132  au  Prüm  geich.  ßtraesfelä  Caj>,  ä56  voa 
£>i«otbar  I.  an  Otbert  gesch.  Strimimg  (MiiUl-J  Cap.  o.  1200.  StrotzbUscK 
Prapat  Poppo  von  S.  Simeon  schenkt  Vs  »einem  Stift  1097.  Cap.  c  120Q. 
dtfm  w  Kg.  D4ig»beBk  «a  a  PanJin  b..Ikieir  gescb.«  di/eM  vopr  981  wie- 
der «ttlflD^fln.  . '  k  ^ 

8.  .Qntimi  9#2  S.  JihxiimB  ImL  rop  BEnnmum  1000 

Hirieii  b.  TffMT  gmdbu  JAaj^ciy  1140  g.  iiftiOiniii  bopt  TAeOfM  IM?  % 
HätAim  best  2Z%MMw«Kf  füiedenkofe.O  mk  Kg.  Henrich  I.  o.  9^  aa  3. 
MaximiD  .g»eb.  Traden  lOW  d«m  Mnrigartift.  zu  AwßhfQ  bwt.  Pf.  1153. 
rr^fAiyiAflwwH  1313  an  4^1onioiimUn^t6r  gtMSb.  Tr««^  Pf.  1137  CMen 
geh.  J'rier  zählte  in  unserer  Periode  bereits  13  Pfarrkirchen  (ö  inner-  8  au^ 
scrfialb  der  Maner)  und  viele  Capollen.  S.  Vrucii.  Die  Gründung  dieser  in 
isacii/f'>i  m  gebfiuttjji  gaoa  vürsühNvundi  nun  Pfarrkirche  in  der  Mühe  der  so- 
jEcn.  Winiisehen  JüJder  iwjrd  der  heil.  Helena  .*528  zutrescluiebcn.  6'.  Gatp- 
ffUffht  noch  besuUiendc  Staidtplarm  9<>t>.  S.  Germani  ad  undcLs  (zum  IJundJ 
bei  6.  ilttUhifs  zuerst  im  12.  Jabrh.  cnvübnt,  besteht  s.  1803  nicht  mehr, 
i.  Q^motH  0t  Fr<4(u*ü  Pf.  1147  lag  hundert  Schritt  nordwestlich  ron  deo 
Bädern  anf  dem  Engelherg,  1805  aerstört.  <S.  Imdori  Pf.  des  12.  Jahrh.  lag 
im  fler.  üopfilbröpl^Ci. :  ß,  Lauwmii  gali  als  die  Xlteafte  Sted^ptoei,  Mtend 
\m  180^  «wt^  .^em.JÜUia«^  der  B^irg^  .oder.Hofptoe  neben  dem  Bnndf^or 
ht  MliMi  Liehfamm  nebm  den»  Dmn  PC,  dm  «Iteslen  Stadttb«»!»  9(5 

&nfilUig|eit  b«3Fgp9teDt,  1178  d«m  Domeap.  geb.  n.  1220  dem  ' 
Stfdtterinm  denpriben  .iacorp.  Vnn  1227  an  der  jetzige  aditoQ  ^n.  Y^rff, 
4ie  Stifler  and  Klf>et<u:.  Liehfraven  sur  Brüdl»,  B.  M.  ad  pontetn,  Pf. 
ileni  D(.mcaj»itei  ^,^eh.  atand  bis  1674  ausserhalb  der  Mauer  zwischen  derael- 
ben  un<i  <iei  Uurg  zvir  Brücken  bei  S.  Barbein,  S.  Malemi  b.  S.  Matthiaa 
II  979.  &  M^i<i^         d^i^el^en,       1X47  4^  }^oüUx  S.  Mat^  best. 


üiyiiizea  byi^OOgle  j 


in  die  Klostorkircho  verl^;t.  hlin  (Jratortvm  ^.  Matthiae  inftw  ctstitiiD 
ClaBBtraili  erbaute  und  cihtc  Eksb.  £beiiiarci  am  13/11  eines  unbcknnnten 
Jähret  und  übergab  den  Domeapite)  lOdl.  6.  Medardi  oberhalb  S.  Ma^ 
4iiiB8,  1200  demselbeo  incorp.  il<  1803  in  di»  Klosterkirche  verlegt.  S,  Mi- 
4Aadit  b.  S.  Maximin  find  dieaem  l20ü  geh.  8.  i'amli  SCidiplirNi  bii  8. 
^nnineii,  angebUofa  thd  S.  Willibrord  Im  8.  Jafarh.  gwreibt  «nd  dem  Iivi- 
Mldotftflr  1200  b«8l.  ümi«e  diduffige  fiaafliU  gegen  18^.0  abgebcoeben. 
&  i$tep%«Mn  Gap.  im  BiiehofigarteA  hinter  Idebfraaeo  ak  Sta  des  Bttrdeki- 
Mta  von  Erab.  Johann  gegen  1200  erbaut  oder  doUrt.  6.  Std^idi  gegeor 
Über  dem  Bischofehofo  3  8  1 129  von  Erzb.  Meginher  geweiht  8.  Symp/to- 
riani.  Uralte  ^diiz  verschAvundenc  Kloster-  und  Ffurrkirclie  unterhalb  der 
Stadt  bei  Zurlauben,  Pf.  noch  116^.  Stifter  und  ivlohtor,  ij.  VidoriB  b. 
■S.  Isidor  vor  der  Mosclbrüvke  von  Krzb.  Magnerich  gegen  590,  wie  K. 
Otto  II.  y75  best,  als  Pf.  dem  Kl.  8  Martin  gosch.  Ganz  versrliv midtti. 
St.  Waiburgü  b.  S.  Paulin  bc^tan«!  whon  il.'iu  als  Pf..  IHUrt  abgebrochen. 
Trietweder  10(39  Eahtemacb  best.  Triutp«  1198  von  KL  Kanfongcn  in  Hes- 
sen an  Erab.  Johann  r.  Trier  abgetreten  und  von  dieoem  an  S.  IHiom«»  b. 
Andernach  geach.    Trittenhem  1147  S.  Matthias  best    Tütudorf  1146. 

Üd&m  Ton  Stephan  nnd  Beniowida  IfettiAeh  gesch.,  von  firab.  Ratbert 
IVier  26/2' 932  S.  Latwin  gedeiht  nnd  Piarrapreagel  boMhiieben.  V^ir- 
%  Gap.  um  «1200.  Uejehem  PI  von  Graf  Heinrieh  980  an  a  BCakimin 
gesch.  Urbttdi  Pf.  1204.  ürtckmU.  Als  Fil.  von  Olotteu  27/11  980  vmi 
Erzb.  Egbert  v.  Trier  S.  Peler  gew.  ti.  UM»  Stuben  geh.  VntdkirtMui  b. 
Thionville  1023  S.  Maximln  best. 

Valleiidav  angeblich  von  Erzb.  Uetti  v.  Trier  2/6  886  S.  Marcel  Ii  n  und 
Peter  geweiht  Cap.  1202  Pf.  1204.  Vehn  h.  Ahrweiler  l(»n.1  v(,n  Erzb. 
Heribert  v.  (Jülii  der  Abtei  Deutz  gesch.  Pf.  noch  1300  VeiUrod  Pf.  1200 
S.  Maximin  geh.  Veldenz  1086  von  Graf  Emich  v.  Veldenz  an  VerdUn 
gesch.  Vilmar  von  K.  Heinrich  III.  1063  S.  Matthias  b.  Trier  geseb.  u. 
1153  demselben  incorp.  Pfarroompetensen  1154  geordnet.  Gap.  an  Mmder' 
vttmor  1191* 

TVaeA€n/ort  (ausgegangen)  von  Beriand  nnd  HUtwIch  971  an  Prttoi 
gesch.  WadriXL  Uralte  P£  vor  981  8.  Panlin  gdi.  dann  ihm  enfsogen  nnd 
Metdach,  auletst  'wieder  S*  Paulin  geh.  WiM»9dMmu  Ein  archipresbyter 
im  12.  Jahrb.  Wahlm  h.  Merzig  geh.  1145  HettUeb.  WMm  (wdcbeeT) 
1192  S.  Arnulph  au  Mets  best.  WoRerfangen  1145.  WaUmimu^,  Toh 
Graf  Udo  und  Matgunt  an  Mettlach  gesch.  und  diesem  1145  geh.  Waltrach 
von  Kg.  Heinrich  1.  u.  Ü25  S.  Paulin  restituirt ,  diesem  981  wieder  entzo- 
gen. \\  a.^.trbilU<i  992  u.  1051  S.  Maximin  best.  Wiu  tm  1030  Fil.  von 
Tawern  und     Maximiu  geb.  Wehr  Pf.  1187  dem  Kl.  Steinleki  geh.  Weüer 


üigiiizeü  by  Google 


CCXTIT 


108  Dinboaedbeig  hmL  WnmerMwh^  itM  die  IllBBle  PfidfiSii  46^  Imh* 
iMil)iirg«r  LimdeB,  von  Kg  Amlpb'898  «a  8.  llaxhnifi  g^idi.  "Hafleif- 

lircfae  von  Luxeraburg  noch  112<K  Weiiifeld  S.  Maximin  1044  best.  Wei»' 
hfiHi  ebenso.  Weiashirrhen  b  Marsal  S.  Maxiiuin  1200  geh.  Writen  1145. 
We^teraih  van  einem  Ratbcr  erbaut ,  als  FIl.  von  Nachtsheiiu  von  Ersb. 
Bstbfll  T.  Trier  um  940  geweiht  und  Münßtermaifeid  iiicorp.  Weh/firfh^'fmy 
Cap.  und  Fropetei  12U0  iiupcrtsborg  geh.  WeUingeti  1145.  WeUcItbdLtg 
ron  Kg.  Dagobert  an  S.  Paulin  gesch.,  aber  dieaem  981  bereits  entzogen^ 
Welterod  von  Erzh.  Aibero  v.  Trier  1132  Schönau  gesteh  u,  1311  ihm  ili- 
«orp.  S.  Wendd  Pf.  1180.  Wtmei  bei  Kinheim  a.  dL  Mowl  (ftusgegangen), 
im  Kari  iUctoli  a.  726  Üchteriiacb  geaoh.  n.  1066  b«st  Wetdar  Pf.  bei 
8liMiKiie  1221.  Weyef  6.  UuM  Fü.  Vürnar  1166  &  Uatduas 
k  bflil.  W%M$kifiAen  h.  OUweOer,  UnJte  Pt  sdioii  898.  WiUiif 
fm  H  IQBO  Marien  b.  Trier  geh.  WhehermffeH  yon  Ersb.  Poppe  t.  Trier 
Segeo  1040  8.  Simeon  geach.  und  ihm  1068  ineorp.  Winningm  1147  dem 
Kloster  Deutz  best.  Pf.  1204.  Wittlich  dem  Erzb.  v.  Trier  um  12üü  geh. 
^'ölUtein  1044  S.  Maximin  hesL.  Wolf  angeblich  von  Papst  Leo  .III.  (im 
Wmter  Q04/b'i)  gew.  HoUnterath  Pf.  1200.  Wi^rmeldmffeH  llßX  Efibtefw 
«•ch  geh. 

Zeü  als  Pil.  der  Pctcrakiichc  auf  dem  Berge  bei  Keimt  1142  Spriftr 
^nlMch  9Heb.   ZetüMgen  Pf.  1200  Kloatec  Gladbadi  beaL  Zerf  1145.  , 

Krenxllse.  Ck^fef liehe  mtlerordea. 

• 

Die  Sroberung  veii  Jeruealem  daich  die  seldiehoUscben  Tfbkea  10711 
Mf  in  ebristliebefi  Abendlande  den  von  gewaltigster  Begei^raiig  getrtger 
MO,  Gott  aelbat  zogeBcliriebencn  'Willen  henrori  die  hefligen  Orte  top  der 
Sdaaacb  ungläubiger  Herrachati  au  befreten.  Nächst  Frankreich  nnd  den 
NidUriaadeD  hat  sieh  namentlich  der  llitteliliein  an  den  Kre«niigen  ia  her- 
«mtgender  Weise  botheiligt. 

Der  dem  erston  Krouzzugc  1(^6  vorausgehende  Zug  Peters  von  Amiens 
misflglUcktc  bekanntlich  in  Ungarn  wegen  mangcliiafter  Disciplln  der  regel- 
lti«?n  Haufen.  Die  ihm  aiigchörigen  Sehaareii  des  Grafen  Hermann  (un- 
z'ff^iit  Ihaft  des  zweiten  Graten  v,  Sahn)  und  des  Grafcu  Emicho  {des  Na- 
^^ugrafen)  tfmordeteu  in  den  Khein^tUdten,  zu  Mainz  und  Trier  die  Ju- 
welche  n«r  gegen  Annahme  dc^  Chriatenthama  bei  den  Ei-zbischöfen 
Kuthard  und  Egilbert  Schutz  fanden.  Dag^^en  Avar  der  Kreunag  Gottfrieda 
Bouillon ,  des  heldenmiithigen  Heraogs  von  Niederlothringen ,  1098  vom 
tHkcklichaten  Erfolge  und  wurde  1099  Jerusalem  erobert.  Ausser  den  Fran- 
«iMD  und  Kiederlttndem^  welche  den  Kanptkeni  seines  Heeres  bildeten» 


üigiiizeü  by  Google 


Mbite  ateb  moLtik  Kkmj^  \mem  Gegend  Ii  MiMrii  -.^kM^'  'Wtfi^ 
im     B.  M  der  Btbgeniiif  vbti  Niete«  Aiwgetoiehnet  den  Gnrfen  Her^ 

mann  (II.  v,  Salm  f  auf  dfem  Zu^i^c  1098)  und  die  beiden  Luxonjburgex 
Heinrich  und  Gottfried  von  Ascha  (Esch  a.  d.  Sauer),  olle  drei  \ün  (Gottfried 
von  Bouillon  hoch  geehrt*).  (rlcichRcitig' mit  dep  Gründvinii  de«  Köiii^reichfe 
Jerusalem  hil  lote  sich  bei  dem  8.  Johannisspitaie  daseibnl  der  älteste  Jäitter> 
Orden  der  Chiistcnheit :  der  Johanniter  später  Malteser^  ials  dne  kldaterlidbe^ 
nach  den  Vorschriften  S.  Benedikts  lebende  Vereinigaog  ton  Edeflieiim 
aller  christlichen  Nationen  zur  Krankenpflege  und  fi 1 1  f i  nM ■  Ii iii  Kahipfo 
gen  die  Unglünbigon,  bestätigt  1U3  durch  Papst  Paecbal  II.  ITurr  mohher 
1118  ebtotend  ia  euMBm  Harne  bei  dilni  Tempel  Saloaio^«  derOtdflBd^rffaipierk 

Der  slreitoEreaang  des  deitAehen  Kge.  Conrad  III.  tiad'  hmhAgrVU, 
y9ü  Franknleli^  in  den  fifaeinlanden  mit  hinreiiseiider  BMedatnkeit  dtreli 
den  lieü.  Bernhard  n>n  Olatr^aex  gepredigt  114^  und  47  •**)!' aber  InAnn 
durch  ictotitHdie  Judenverfolgungen  an  Mainas  Baehagaeh  (wo  sie  anf 
ßtahleck  Schutz  fanden)  und  Cöln  befleckt,  seheiterte  an  griechiecher  Treu- 
loeigkoit.  Mehr  Ellfolg  hatlo  die  Kicuzilüttc,  welche  ( irat  Arnulph  vüe 
ÄJWchot  mit  Nieder-  und  Rheinländern  von  Cölrt  au'^  geo^en  die  Saraa^en 
in  Portugal  führte.  Diesen  Zug  und  die  1147  geglückte  Einnahme  von  Lia* 
aabon  beachrdbt  als  Theünehmei'  Dodechin  ein  Priester  von  Lahnitoio  in 
einetU  merkwürdige  Biiefe  an  den  Abt  Ounu  von  Distbodenbeeg; 

Der  dritte  Kreuzzug  K.  Friedrich  des  Rothbarts ,  hervorgerufen  durch 
den  Verlaat  des  heil.  Grabes  an  dultao  SeUdin  1187t  ^^jfe  y)f nglUck- 
lich  mit  dem  Tode  dee  KaiBem  und  der  geliehen  KerrUttong  dee  dentocheo 
HeeMs  An  Hnn  bellieüigien  eieh  aaa  «Becite  CkiffendeD:  BndufGon- 

lid  T.  UaiDC)  PiGüngtaf  HeiniMi  der  Weife***),  Walitai  Omf 

*)  Wohl  als  Verwandte  &%mvv  Mutter  V  Gotttriod  v.  Houülou  als  der  6obu  dcb  Grafen 
Eostach  von  Roulognc  tind  der  tda,  Schwostor  GoftfrietI  d  BneWipen  letzten  Her- 
I  Kogs  V.  Xtederlothringen  a.  d  ardennüchen  Hause,  war  mit  den  (iraten  t.  Laxem- 
borg  und  Salm  und  wahrsckeinlicb  aiidi  oiit  den  m  Stadl  ib-i.  täam  vwvettei*. 
•*)  Die  8age^  daia  te  lieSL  Bataheid  andi  .aa  CoUeas  in  S^  Cartor  dtt|  Snaa  gqne- 
digt  kebe,  Igt  vldleitikt  alcht  mm  gnmdloi.  Naok  dem  genaa  fettotchwiden  Itl- 
oerar  kam  B«iahii4  von  Öpeiar,  ve  er  Sg.  Coniad  ean  Kieannge  bewegVB  hatte, 
an  6w  laaiiar  1147  aacik  Xvemnack,  Qbemachtete  vom  6.  aof  deli  7.  la  Bickenbach 
a»  d.  HandsrQcken,  ging  am  7.  über  Boppard  nach  Cobleuz,  wo  er  in  S.  Florm  die 
Messe  hörte  und  ledenfalls  auch  8.  (  nstor  besuchte,  da  ihn  o»  Canonicni  ton  B. 
Castor  nach  Remagen  begleitete,  von  wo  or  am  9.  Uiu;h  Cöln  aatkiaali.  Trier  b€h 
Kuciitc  Bernhard  erst  vou  Fraukreii  li  ans  ani  27.  M&rz  1147. 
•*•)  Sollte  der  Xume  der  von  l'fiilz;;i af  lloitiru  li  it^*^  über  Alken  d.  M  '-fl  erbau- 
ten Burjj  Tburuii,  Turou  uiiht  tiut  lürimierung  an  die  gerade  unter  seiner  I^eitung 
von  den  Kreuzfahrern  belagerte  Sarazcnenbiuig  Toron  bei  Tyni;^  sein,  welche  ihrer 
Pertiskeil  wegen  idekt  geaMnaite  vorde  (vtei^  Wllktli  XMMMge  T.  ' 


üiyiiizea  by  Google 


OCÄV 


«Bd  }§mrkffn£  Arion,  die  Gnlm  Ueiniioh  ▼*  Obarulm»  Qott&ied  «ad 
Afanak  Sponheim,  Heinrich  v.  Saarhrttckea  and  Zweibriicken,  Tbeod»< 
rieh  WM,  BBÜmfa  r.  fibTii,  Bofierk  (btttb  w  Plolflmaie)  and  WakM 
iw  üiMMi,  flMttMh  dar  ptagßn  r.  Diste  (gorieOi  ia  tOrkiMiift  Oefittgen^ 
mM4  md  Loduur  fiMiMrtiidM.  Dar  Bddhttr  TlNod«ridi  Bokiidi^ 
todtfaank  Wvtdm  im  Tapftrkdt  urmtoiid  w  Ptolomaii.  Dw  «ri»< 
iMm  Hidilml  Uidwig  v.  HttteMtm  bigdblerte  m  d«  SeUwAt  m 
lliidiaiii  119D  'inine  Mitetnater  durch  das  &Mk  Idmmlitdiflr  BitteiMluUN 
reo  in  iretssen  Gewändern,  wdcho  den  Christen  en  Hülle  eilten.  Bei  der 
Belagerung  von  Pioiomab  entstand  lliiü  der  dritte  christlicho  Ritterorden 
der  Marianer  oder  Oeatachherren  unter  boinem  ersten  Meifiter  Heinrieh  Walt« 
pol  (Ober  serne  H(  rkurift  «.  oben  S   XCU)  f  zu  PtolomaiH  1200. 

Dem  vierten  Kreuz2Uge,  vom  (J  raten  Balduin  v.  Flandern  nach  Con» 
•lantinopel- gflfilhrt  1202,  schlössen  sieh  an  Berthold  Graf  t.  Katsenellonbo- 
geuf  Aibeio  w,  Benheim  (der  nwkt  wiederkehita),  Hflinmk  Mlikelin  Cob* 
lens.  GuMMsfiahm  «nrarb  Heinrioh  v.  Uloieo,  «b  er,  güleklieiier  wie 
Taiweade  aAut  Oeülirteiii  die  bei  der  Kwttenwg  rqm  BywMi  «ii  1).  AiftSi 
19M  m:  de»  dopUMlMie  erbeotoB  IneAifen  BeUqaeijan  In  aeiae  Heimeth 
fcimlii  md  ariiMfliM  KMea  damit  ImdMBkte  (teigL  6.  IXXXLVy 

DiflMlnngw  der  drei  Bilterardni  in  woMm  Miete  warn  denft'Allvr 
•Aahrfidgeedet  WeMamktr  und  ewai  deroo  Groasytiorat  DertacMend baiei 
•ee  alNii  seit  H50  die  vom  Grafen  Ulrich  ▼.  Are  und.Nurberg  gekündete 
ond  von  dessen  Öolin  (ierhard  dotiiie  Commende  xidenau  i.  d.  Eitel,  1224 
Xenedochium  8.  JuanniH  Jerosulimitani  genannt,  seit  dem  Ende  des  12. 
Jahrh.  wahr«cheiniicl»  auch  schon  die  Oommende  zu  Trier.  Die  Templer 
hatten  ebenfalls  im  13.  Jabrh.  (fratrcs  de  templo  il.  '6b4)  ein  Maua  zu  Trier. 
Der  dmuaoke  Ordm  dagegen  fasste  erst  in  dtat  folgenden  Periode  bei  una 
Fusil,  indem  er  gegen  1312  Güter  au  Wieabeden  nnd  1216  aoidM  za  Cob* 
\mm  emmby  tm  weleben  die  Bal%  Coblm  enmoli«* 

Tolkstlmm  and  Sprache. 

Sine  der  schwiengaten  Fragen  ist  die  Geachichtc  dee  älteren  Volka- 
tbama  am  HittelrheiDf  enerat  die  Auadefannng  und  der  Verwendtschaftsgiad 
der  Jbnge  vm  die  ltt>eingrenee  ringenden  gallischen  und  gemeaiacbfn  Vtfl* 
ker,  fltr  beideraeitii^B  T^ldltniaa  eu  den  CSeiten»  denn  der  Vnpnafg  dar 

Die  zu  Ensheim  bei  BÜeacastel  b^tttorten  fratres  de  S.  Sepulcro  (Tl.  209)  gehöras 
keinem  Bitttrurdeu  an,  soudem  sind  Canooiker  der  Aiigustinerregcl,  seit  1114  von 
d<*r  heil.  Orabkirchf  zu  Jcniüaletn  bonafiTst  und  1122  von  Papst  Cidixt  II.  zn  eiaeal 
«ifsnea  Or^  erbsM»,  wsldiw  ein««  Besiuuogea  in  d«f  BheiaFftda  hatte. 


üiyiiizea  by  Google 


ocxvi 


Franl«!  und  Allemanucn,  deren  Glicderujig  und  BegrenxuDg  vor  und  nach 
iiurem  üc bergan g  vom  rochten  «ui  das  linke  Kheinulor  und  eudiioh  deren 
YermischiiDg  mit  der  Urein'w'ohiierschaft  zu  der  mittelalterlichen  BevOlkeriinir. 

Wir  ehliesscn  uns  der  (von  den  grötaien  deutschen  und<  francötiMhea 
%»Mb-  ulkd  QeBobichtilbCTcberp  J.  Grimm,  Gumofeuoil  Aag.  fThietry  r»- 
Idcfatentti)  Memimg.a&y  ^olie  Gallier  imd  GtimaMa  f)k  Awar  (indal^iD* 
mAiUMb)  fttenmi*?arwaiidte.  imd  in  den  MllMteii'  hiitmebeb  UaduklrteiL  «d^ 
ttt  dem  gwndnMmfln  Namen  CSiltsn  bqyiffeiM»».  m  Caesam  Zoiltti;  aber  aadt 
S|irafihe  und  Sitte  bereits  getrennte  und  neb  teindlieh  gej^oibeiateheBde 
KatiflDen  erklirt  Die  Treoirär  und  Beigen  halten  wir  ilir  ufaprOnglich  ger* 
manische  Stämme,  welche  bereits  lange  vor  Aokuoft  dei*  Riimer  den  Rbein 
überschritten,  au  der  höheren  Cultuj-  der  Galltei"  ihcii  ^ijjiüiiiuien  hattco 
und  somit  als  ein  Mischvolk  crBchienen  ,  da§  sich ,  obwohl  aeiner  oetrheini- 
achen  Herkunft  mit  Stolz  bewusst,  auj^serllch  von  den  (lallicm  nicht  mehr 
untetischied  und  ebenso  wie  diese  vun  nvn  EiDfallen  der  Germanen  zu  h^icien 
hatte.  Die  ein  volles  halbe«»  Jahrtauaeud  dauernde  Rönierherr9«hai't  und  der 
gewiütige  CuUuratrom,  welehen  aie  den  galliaoben  ProTinseo  eufUhrte^  hat 
die  Treviror  allmählig  ebenso  romaniflirt,  wie  das  eigentliche  GaUiea.  Data 
kam.neoh,  daaa  die  niilitärieGl)ie.BeMlBui)g  der  Wekrfiaie-te  jUiiwiy  vebdier 
nnsflren  BecbtariieHi  vom  TauniiB  naeb  dem  SiebengebiKige  bin  dovMriebt^ 
wd  der  swiscben  ibc  und  den^Bbeme  4ieg«nden  agri  decuttatei  6Ü|A  ttteke 
Einwandening  von  Golesisten  ans  dem  ganeen  Umfange  dee  rgmisihea  Be^ 
ekes  bcgilnstigta  Anderenraita  .TentSrkten  eich  aber  aiieh  die  gennanieeben 
ESemente  im.>  Lande  durch  friedliche  oder  ge>«a]taame  Yerpfiaoaung  dcni- 
scher  Stämme  vom  rechten  auf's- linke  Ufer  e.  B.  der  Ubier  unter  Au^stuÄ. 

Man  iviijiii  iilfcu  aunciunen,  diHr-b  gegen  Eude  der  llönicrherrschatt  unsere 
Bevölkerung  eine  bunte  Mischung  gallischer  inid  gerniajiis^  hcr  Kinwohucr« 
Schaft,  «Miier  aus  allen  Pro\'inzen  des  jiiiiiiseheii  Reichh,  .NtHi>t  ;(.u>  A^iiri 
und  Afrika  recrutircnden  KiiegsbeFatzuug  und  mit  ihr  eng  zusammenhan- 
genden Coloniaatiou  dat^teilte,  derer  Spraehe  -   neben  dem  von  den  Behörden 

und  wenigen  echt  xi^piftQ^ii^V'u^l^y.g^liJilu^t'^  Lateii;  —  innerhalb  der  ein- 
seinen  Bcvölkerungsgmppen  zwar  das  angeborene  Idiom^  im  wcehoelseitigen 
Yerkebre  irod  in  den  grosseren  Ortacbaften,  aher  diejenige  romanische  2unge 
waV)  welche  «äs  oorrompirtem  Latein ,  vielen  galliscbeii  and  dnigen  deut- 
sdien  Worten  zusammengesetst,  die  Qmndlagc  des  heoitigcn  WaUoniBcben 
und  bi  hüheilsr  Entmckelnng  des  FransKsiseben  eaamacbt 

Seit  dem  dritten  Jahrhunderte  beginnt  das  Hereiobrecben  neuer  gcr> 
maniscber  Stiimme  vom  Ostrhein  her.  Anßittglich  mit  Glfh'k  offensiv,  dann 
mit  immer  ermattender  Anstrengung  defensiv  bekämpft,  schwoll  seit  den 
grossen  Iiiiemubeiga.iigen  der  Franken  und  Aliemauneu  iibbf  388  und  406 


üiyiiizea  by  Google 


CCXVII. 


iQkhon  Miwyfmhnftigkeit  an .  d$a»  das  ältei  e  gemiscbto  VoOcBthum  entwedÜ' 
geradezu  vertili^t  und  TCrdrUa^t  uder  ^'ri'mdlu'h  ^^ermanisixt  wurde.  Beim 
Bc^unc  unserer  urkundlichen  Naclirichters  iiuliri>eu  wenigsten»  deutsche  Spra- 
che und  Sitte  bereits  diejinii;*  n  ( Ireiiaeü  >  ni,  welche  aie  nocK  heule  bis  tief 
uAch  Frankreich  tunl  B»  Igjen  hinein  behaupten  *). 

Du;  bei  um>  eingedruiigwittt  ^etUMkn-  gielfHrten  zwei  gromen  Kriegsge» 
Qosseuschaiten  oder  VölkerbUndni»s(;n  nn,  welche  wiederum  in  einaelne  Sttmme 
sertielen.  Im  Süden  de^  XAttaua  Uber  Mainx  durah  dio  Yog^Q  uad  das  Kah^ 
tiial  dr«o^o  die  AUemmtfun  bis  tmeh  Mels  vor  imd  lieM«ii  tißik  m  beutigea 
Khejubajeroy  RheiniieBa^,  LothrjqgeQ,  im  sfldüebcn  Lnunibiirg  und  Bbein« 
praiBBeii  nieder.  Die  swucfaen  dem  T*imaft  und  Wettorweld  su  beiden  Seiten 
der  Uho  wohnenden  Mettiaker  nnd  Obetteo,  troti  Ibrer  mitteidenleehen  hermio- 
niichreqeTieehen  Herkonft  mehr  m  den  Franken  elsxa  den  Allemannen  neigend, 
«hoben  sieh  ttber  den  HendnUcken  nnd  die  Hoeelmttndung  gegen  da«  trie* 
mebe  Gebiet  vor.  Nördlich  des  Westerwaldes  von  der  Sieg,  Wupper  und 
Lippe  her  verbreiteten  sich  die  niederdeutschen  Stämme  der  Si^a rubrer, 
Tenchicrer,  ßruliterer,  Chattuarier  und  Chamaven,  mit  den  linki^rlieinisclien 
übiem  zu  den  ripuarisohen  Franken  vereinigt,  über  die  Eifel  und  die  El)e 
ueij  der  Erft ,  Uo€ir,  Niers  und  Maa«  bis  zu  den  batayischen  Inseln.  Trier 
unil  du»  reiche  Culturland  der  Mosel  und  8aar  scheuif  Jäugere  Zeit  ein  Zank- 
äpfel swischen  Franken  und  ^Ulemannen  gewesen  en  aein»  bis  die  Schlacht 
von  Zülpich: 496  der  n^idliehen  Auadehnnog  der  Alieroanoeo  ein. Ziel  setzte 
lud  sie  ooter  die  Obct herrecfaaft  der  (?innkeo  braehte^  welche  nvmnehr  ihr 

Adel  nnd  ihre  InitititfionAn  bia  weit  den  Hain  nnd  Oben)iein  hinairf 
aoMlehnten  nnd  .nnaerem  Gebiete  die  durch  daa  ganaf»  Hittelaltcr  hindureh 
berrsehenden  ataat^  und  priTatrechtU^ben  Formen  anfilrfiekten. 

£a  reprösentirt  eise  «naer  Landeatiieil  anf  engen  Ghrenaen  ein  wunder- 
(nu«  Gemiach  von  Nationalitäten,  Sprachen  und  Sitten.  Noch  heute  ist 
^«»tlieh  nach  Dialekt,  Tracht  und  sonstiger  ii^igeuthUnilicliki  it  die  vorwie- 
(CtnJ  allcrnÄnnische  Bevölkerung  in  den  Grenzen  des  muinziKchen,  die  tre- 
wo-ch«ittiöche  raft  vieäon  gallischen  ElcnK  rit(  ri  un  tri' risi  lu  n.  die  ripuarisch- 
fräakische  im  c  ilnischen  ErzbistLum  erkennbar.  Für  echte  Franken  halten  wir 
eodlich  überall  in  onaerem  Gebiete  den  freien  dynaatjaebcn  Adel  der  Gra- 

•)  lk*zeicbi'<-ml  fnr  ;i!(pstf>  L'ef^enseitige  AuffasRiinß  flov  Volkstlmms  zwi^fhen  dOB 
rwmaniMi  t«  II  daDjcin  und  den  Deutschen  ist.  dn^s  cUs  u';in;r(>  Mittelalter  hindurch 
die  fmii/i  "ibcli  spreclionden  Bewohner  tier  «letii.-»  h«u  Ht  ii  li-^-t  ult  MeU  ihrp  Sprach«' 
nicht  die  [rauzu&ischc,  boudern  die  romaiüHdie  (lu  üomanj,  ihre  dbotächredtuden 
Hacbbareo  oiobt  AUemaods,  soudera  Tige«  (Dietache)»^  die  Deutschen  aber  sie  irte- 
dm  HUUan  eta  WiMe  («alUir»  WaUam)  aiaaUa. 


üiyiiizea  by  Google 


IBwiitomliiM  ^tef^roMien ,  sieh  ebenso  wie  die  Gmtlichkeit  mehr  aus  der 
treririschen  UrbeWiJkening  recjutiit  iittbcu  im^.  Wir  b«ge|?nen  wenlgsteni 
aberall  einen)  m alten,  feindseligen  Gej^nratae  dieser  beiden  Ötände  geg^ 
den  hohen  Adei,     ■  •  •  i  f  -         t.  -     •     \  .        -i.  .  ■  * 

'  iSelbsi  ^ienn-es-fiiitorisch  nietft  festttllnde*,  wtlrclen^  %  In  frier  erhal- 
tmik  Bni^estb  'und  di4  «llentfiAtbeik  ftW  nnserem-^en  iii  ^age  getl^er- 
iei^  OegÖMlkiiile  lAaer  edleti  Ettust-  and  tttclftSgdii  OewerbBtteUglreic  bewei- 
fl«»;  dnM  die  Oaltair  Bttmeneit  Wb^  eehi*  Hbhe^  der  heoHgeik 'fiwi  gfeieb- 
komibeiide  war.-  loso^  dieselbe  cof  dein' Hi^<)enlflii]ittr' beruhte,  ging  ne 
dureli'das  Ohristenthutn,  ihrer  otaatliehen  Grundlage  na<ih  mH  dem  Römer« 
reich  zu  Grunde.  Der  Hoeialr  Kinfluss  diisr-r  Cultur  d.  \\.  ihre  Wirkung 
hu(  Kunst,  Gewerbe,  Haiid^verk  und  hKu^lichew  Lebcii  blieb  aber  nucb  lange 
m  «ngobch  Wächter  Krnff  hcstt  hon  und  vorbandon  sirli  erst  a  11  mäbl ig  die  sprö- 
den Ft  tfiii  !i  de-  klassischen  Aitcrtbums  mit  den  jugendlichen  ^permaniaebeii 
ßfementen  20  einer  ne«»»n  OaUmmtwickelung. 

VorzugBvreifle  war  die  Kirche  die  Rettorin  und  l^rllgcrin  der  klassiecheD 
höheren  Bttdung,  insoweif  sich  solche,  als  nicht  geradezu  heidnisciier  ll^atnr, 
ndt  ihr  ye^trug.  Die  fiSnehe  lattft^  «ieht  Uoa^  iden  ^ermanisehen  Eroberer^ 
^  leibiie  ihn  aiwA  den  Weinbau  und  %stoenf'  iidaerbertnHutt^y  sie  aefchnete 
ihm  den  Bise  aanea  Stanbaraea»  aebdfte*  'Axt  swedkikiiiail^ere^  fiaui^geElllliey 
fertigte  fhtt  PMmUdeitfer  and  Pradit|;e»lhtf.  7or  AUem  beWa&rtie  aie  die 
dürftigen  Aetito  der  Wiifoe^schaft  Oter&er  V^FteNa  bad  Mbrioben  unaere 

•  •  •  I  L  I 

oiigiSfeB  Chroniken  tmd  vreftschtv^elfigen  UHlimd^n.  Die  wenigen  Schalen 
waren  einzig  hei  den  Stiftern  und  Klöstern  zu  finden.  Denj  fränkischen 
Edlen  dünkto  jede  BeschSftigung  ausser  Krieg  nnd  Jagd  nnwür  lig  und  vei^ 
iiclitlicb.  Autfallcnd  ist  aber  doch  im  Ge^ensatr  zum  mittel-  und  süddeut- 
schen Adel  seirtc  gänzliche  Xirhtb^'thciligun^  an  dor  Kittorpoo'^io  des  12,  u.  13. 
Jahrhunderts.  Oer  Grund  liegt  eines  Theils  in  dem  Mangel  grosser  und  gläu- 
sender  weltlicher  H5fb  bei  uns,  andererseitti  aber  auch  in  einem  frühen  star- 
ken Uebergenfriefat  kirchlicher  Anschauungsweise  und  einer  gewissen  materi' 
eilen'  SbrineMurt,  die  aeft*  alten  Zeiten'  dem  Rbetnittnder  som  Torwarf  ge- 
macht wird*). 

•  '  *)  Aoftser  den  Lamentntioiieu  Ach  Eunn'mns  im  f\.  .iKtirli.  uh*^  rtie  JM'hwftlfM^i  der 
Trierer  und  Tölaer  ft^hr*>it  rtr  (Jns  nii>  12o<J  rtithtaiidtuc  Sjmtt^t  da  lit  des  ft>sterrpichi- 
üchen  Minnettaügtih  Marm  r  mit  die  (ironisch)  b^chcu  d.  Ii.  edkir  Gesaugoskuust 
gewof  eneo  Leate  am  Bludne  an.  Er  wirft  ünea  Sianeigai^  xu  h  ans  Harifcii  ^lathe 
nad  Sitle»  eigeae  Qumii^m,  dbmüiwuimm^  fMoite  Müir  vor. 


Üiyilizeü  ßy  Google 


UngifiMh  Met  tJ»  tof  <MraO«bnt»  d«r' Wiwentchsft  und  Foeei«i  stekt 

der  Antheil  dee  Mittclrheins  an  der  Kunati'atl^'ic■kclung,  namentlich  der  Bou- 
kunat  uiwi  Biidnerei.  Die  fortdauernde  Vorbindunt^  mit  Itilien  und  Frank- 
reich gt^t  higtorisch  test.  Bischot  Nicx^üu.s  bezog  sclian  im  Jahrh.  BffO- 
kundigf  iius  liaiien  zu  seinen  Bauten  in  und  um  Trier,  Bis  in  ^  V2.  Jahrb. 
hinein  war  die  Mauferb^chnfk  eine  gan»  rtanisclio.  Einem  berUhoiteo  (Heil-?) 
Künstler  Sigenand  schenkte  Kg.  Arnulph  891  u.  95  da»  Kloster  SUsteren 
a.  d.  Maas.  Die  Biidnerei  in  Stein,  Metall,  Holz  und  Ellenbein  stand  ki 
Trier,  CCln  und  Maina  im  10.  Jahrh.  in  hoher  Blüthc.  Unter  Eni.  Egb«l 
iactigte  man  ih  Trier  ein  Kunstwerk  (in  Emailarbeit?)  tür  di«  Gnkednle  M 
RbeiflM.  £in  Albert  Trier  tirifd  im  IL  Jahrb.  als  •mgmMaotkx  MI« 
MfenMr  mA  CbdMliiilber  gorilUit  Die  im  ih,  i%  18.  Jalvk 
nü  bedeatondem  Koeteuiilwaiide  fibcnU  aa^gfcHArtea  Kirah«ii-  ind  PtaAn* 
bntett'IMortBD.  die  Maimtg  mä  Teebnik  vqgeMiD. 

'  Di«  HMMlttii^dl  twnr  fltf  der  MBrIiaiMo  W«1Mimm,  welehe  diip 
Ehrfa  iifiiAwdaDi  M«n  «ai  KMin  Eimi^  UldH,  mk  wMm  SMltu 
4iM  «elf  l«lilMlle:  Di»  ZoBpiMI««iaB  dct  Sttflr  9.  Simeoii  fir  CMilw 
ton  1104  (I.  467)  lind  1309  (II.  280)  gewlhren  ein  anschaoHohes  BHd  di«> 
äcs  Verkehre.  Rheinaufwärts  gingen  auf  von  Pferden  gezogenen  Schiffen 
Zinn  aus  England,  Vioh ,  Käue  und  Fischü  nus  Holland,  gefärbte  Wollen- 
stotfe  aus  Flandern,  BrabRnt  und  Liittich,  Kupfer-  und  Metallgeräthe  aus 
Huy,  Dinftnt  und  Namiir  a.  d.  Maas,  Bier  und  Schweine  aus  Westfalen, 
Honig  un(]  ^Varhs  uns  Duisburg  und  Neuss,  Wachs  nnd  WsfFi'n  au^  CiAn. 
Rheinab'Wärts  schvramm  daß  i^lossholz  vorn  Dberrhein  und  kam  Wein  aus 
fast  aHen  Orteik  des  Ober^  and  Mitlelrheiiis ,  der  Mosel,  Saar  nnd  Nah«. 
Am  Höchsten  iwutä  bceteaert  Sklaven,  Falken,  Sohirerdter  nnd  Jodes.  Für 
die  2eilan8Qhauai%  elunilteristiscb  ist,  daas  sch-wangere  JadeofreiMli  de|^ 
piilia'  jSoU  erlegta.'  2«  Lande  ging  der  Handel  anf  den  alten  ftosge* 
Mvtneü  BSoAMMeb  nittelfl  mMderiger  Karren  oder  Saumtbieren 
m  BleliHi  Uber  des  HümürihAMii  (tMnyfai  ^Dmm)  Mb  Mer,  m 
ibar'lfenhhdHB  BMh  Ikü  eder  ^onIi  die  GUL  «ber  Bldbvit, 
ml^,. Marmagen,  Zi^lpidi  nach  GSb.  Anf  dem  ieehtea,BlieimifiBr  fthrto 
die  Mm  ^er  eShiaeha  Stciaae.  m  Fiedkfivt  ttber  Lunbnig  dnidb  den 
WitwiinJd  «Beb  Gab  efrd  den  fMirleiidea.  IndenTbA«  geb  eanoeh 
Men  fahrbar«  Wege.  ISn  gi  tmm  HMerHiie  ftr  den  eefblübendeii  Haa< 
del  'Waren  die  wahfcwsliefendh  flehen  tH  dtti  H^RieraflKen,  lieher  aber  m  den 
merowingischcn  eingeführten  Land-  und  Wa^serzölle.  Als  ReichazHlle  sind 
in  unjcrcr  Zeit  bereits  bekannt  die  zu  Boppard,  Hamnicrstcin  und  lu  inageu, 
die  trici  iseUcii  xu  Coblenz  luid  Goadorf,  die  pliil/jb;  huii  zu  Bacharatii,  Co- 
chem und  Alken.    Sie  mehrten  sich  leider  in  den  folgenden  Pecaoden  in 


Digitized  by  Google 


voxx 


to  uavMVndigstoa  WfliM.:  BlIlbeNUB' «nd  ' Wegelagerung  IcMM  ii  an- 
•cm  engen  Thtbohlvolilen  niid  «inmiieii  Waldgebirgen :  «war  K&ufig  ge- 
nug, vor,  doch  betheiligte  sich  der  A.del  noch  in  geringerem  TerfaMltiuH^ 

als  später  an  dioaeiii  ilaudwerke,  da  die  grossartigen  politischen  \  erhältnissc 
unseres  Zeitraums  die  Kreiizzüge  und  RJimerfahrten  der  kriegerischen  JuL'^end 
nocl)  hriheiti  und  lohiiendere  Ziele  steckten.  Löblich,  aber  nllerdinrrs  sehr 
vereißjceit,  war  daa  Bestreben  einiger  Fürsten  den  Verkehr  zu  erleichtern. 
K^t  Lothar  gab  1131  der  Abtfti  Echternaoh  die  Schiffiahrt  auf  der  Sauer 
tm  Qiui  liess  deren  Fahrwasser  auf  24  Fuss  verbreitern.  Erzb.  Willegis 
V.  Mainz  erbaute  gegen  1000  die  noch  bestehende  steinerne  Nahebrticke  b«i 
Blttg^Ob  IL  Fmdrich  scbeokto  1168  dem  Enb,  HUUn  r.  Itiim  die  Sübev* 
grabeo  \m  Vkam  (Ucnetee  d.  h.  Ems)..  VmI«  Orte  «rkiillm  dnwb  Ihn 
I^andtaberreo  ICarklpfinlegiaii, 

Das  BfOnaweBeii  war  divch  Karl  dm  Grviaaert  dkhin  geregelt  wocte« 
daiB  aus  einara  Pfunae  SiJber  20  8olidi  (Schillinge),  ans  dem  floüdia  12 
Denare  (Pfennige),  mithin  aus  dem  Pfunde  240  Denare  gemttnit  .wetdcd 
sollten.  Streitig  i>i  iiidctjaea  wie  schwer  dus  karoliugischc  Pfund  war*)  und 
nur  gewiss,  d:uy»  schon  knrz  nachher  eine  erliebliche  Verschlechterung  des 
inneren  Müuzwerths  eintrat,  wenn  aucli  die  Miinzeintheilung  dieeelhe  blieb. 
Im  11.  Jahrhunderte  kara  neben  dem  Pfund,  offenbar  weil  der  Begriff  des* 
»eibeu  in  Fo%e  des  nicht  mehr  zutreffenden  und  übereinstimmenden  Gewiehls 
der  daraus  geschlagenen  Müjoaen  ein  unbestimmler  gewordaQ  wair,  die  eöl- 
Diaobe  Mark  auf  liOtb  oder  33ä<8i>  (iramm  reinen  Silbera,  welche  ihr« 
Galtvag.  jm.  MU^sweeep  bp.  auf  den  bwitigaii  Tag  «fif!«>ff*>'  onvertlBdert  be- 
haaptet  hat.  Uraprtti^GJi  wuid«  'djeao  leiDatMaik  eöliMdi  m  \%  Solidia 
ai*y«  kafplingiadb)  odar  144  Dof^ran,  w«»ler  m  OMm^  DMiingatf  mi 
Vierlinga»  amy Hillnat ,  jadoob  erging  ea  diaaer  MBnri-  odflr..ZaUiiiark  ge- 
rade .irie  ^Iwn  karettogMMO.  Ffmdip,  .Die  Denare^  wwdaa  im  IS'.  Jalicb, 
aohon  so  geringhaltig  gea^blageti)  daaa  man  deren  bia  «a  94  auf  die  föne 
Mark  rechnete,  das  einzelne  Stück  also  auf  die  Hälfta  seines  ursprünglichen 
VVerthes  ges^uk^n,  ^fur.    Neben  den  Silbermünzen:  Denaren  und  Oboleo 

*}  Gntourd  and  Uoile  'l  erechDen  das  karolingische  PAmd  zu  407,92  Gramm  ^  28  Loth 
'  alteo  Gewichts.  Da  die  karnlinjfischen  Denare  aul  26V»  l^th  IV»  Loth  Zusatz  ha- 
'  bsn,  also  beinahe  15Va)öthtg  und,  m  wflrde  das  karoliagiscke  I'fttnd  nach  heutigem 
Oelde  auf  23V«  Thlr.,  der  Solidns  nuf  heinah?  P  «  Thlr.,  der  Denar  zu  beinahe  H« 
b|[r.  zu  ln-rechnen  sein.  Die  merkwürdige  Reduktion  II.  401,  welche  III  lU  rae  et 
Obolus  ad  poudus  Karuii  ^  VI  manae,  mithin  720V,  karul.  Denare  =  8ti4  trier. 
Denare  achtet,  wtlrde  also  fUr  den  Anfang  des  13.  Jaiuli..  den  Werth  des  trieri- 
scheu  Solidus  Mif  etwas  weniger  als  29  Sgr. ,  des  Denan  auf  2  Sgr.  5  Ff»  bestioK 
mm,  eift  TeiHltaMi,  das  In  >d«r  nat  bei  den  veAaadnaa  StMtai  Hn*.  AnMk 


üiyiiizea  by  Google 


(xaai 


(soiidi  kommen  geprägt  nicht  vor)  erscheinen  in  unserer  Periode  noch  Aiirei 
oder  Goldfloiidi  k  40  and  Byeantiner  k  60  Denare.  Der  Werth  des  Qoldes  eum 
äilb«r  sUod  nur  Karolinger  Zeit  wie  12 : 1,  tank  aber  «p&tor  bis  auf  10 :  1 
und  ttäeg  erst  Dach  der  Entdeckung  von  Amerikii  auf  das  jetzige  VerbtiC- 
niss  15 V4  :  1.  Merovingische  und  kaiRerlioke  Mttnzetiittcn  be&ndeii  aieh  wä 
Tffier  and  ApiwwteK.  Im  Anderniflb  Mhlug«ft  «noh  die  Henoge  -ron  Ober- 
and  Ni#dirIotlirii^gflii.  Die  EnbMOlb  YOft  Trier  mlltteleii  in  Folge  dir 
faMicte  PttnMgiea  073,  1018  o.  45  «i  Trier,  ifo  im  Anfbng« 

it»  Id.  Jdirfc.  eiDNailttazmeiMer  nnt  6  Lehrlingen  ÜMHig  wer,  m  Coblea^ 
IfpMnMifaM/il^oy  nnd  Longnion.  Die  AMd  Pm»  baeaie  i«it  861  Mind 
i«cbt  an  BeaienbehB,  888  m  Mttnatmfel,  die  KlMer  md  SliAet  SJ  Mmid^ 
■U'1s«'fWeiHiin)%  seit  892  und  1056,  Eokiemavh  mÜ  >  998t  lUiA 408^ 
&  Fkm  Oobiene  la  Gnienfeld  1016.  Bekannt  aiiul  tMmhb  Mite^ 
aen  (Obolen  und  deren  Bhichtheile)  neit  den '  Enbisetiflfen  Tbeoderioh  und 
Poppo,  cölnwche  von  Pil^rim,  niHindsche  von  Aribo  ah.  Kbcnso  8ch'«\ierig 
wie  die  Ermittelung  des  Munzwertbes  ist  die  des  Verhiiitiiis>üs  zwischen  iuAä 
und  den  täglichen  Bedürfnissen.  Alle  LcbcnKmiti»  I  waren  unglanl>Uch  bii- 
Kg,  Korn,  Wetn,  Vieh,  Land  z.  U.  zu  Knrls  dt  s  (in»ss(m  Zeit  zehn  bis  zw5if> 
mal  wuhlfciler  als  jetzt.  Dagegen  war  aber  aucb  Alles,  wa.**  durch  künst- 
liche oder  längere  Handarbeit  hergestellt  weiden  ujusste  z.  B.  Leinwand« 
Tuch^  Kleider,  Waffen  gana  ausserordentlich  theuer,  ja  absolut  theurer  wie 
jetat.  Hieraus  erklärt  sich  auch  der  Umstand,  warum  oaab  dem  Verfidle 
4ler  allen  Ueerbannepflioht  su  Fuss  nar  ein  ferbiknisemässig  je^eringer  Tbeü 
der  allen  i«'reieo  im  Stande  war,  die  Kosten  der  ritteriieben  AoarttetaBg  an 
bestreiten  und  darin  den  reichen  Miniaterialen  die  Waage  za  halten. 
'f"  '  Der  Untinefaied  d«r  Stlnde,  ven.  aMor  nationaler  BtammeifaisdBcbaft 
^pBtiagea»  nar  «D^imdHwr'Ut  noeh  ein  tebr  mkgv&et.  Der  Adel  fiiakiacber 
Heikuntt  ba»te  Im»  ab  ^en  der  Oaltar  der  StXdte  auf  seinen  einsamen  Bur> 
gbn  obd  FrobnbBÜBa.  Wie  der  Freie  nur  mit  dem  Freien,  der  IGnistiiialiB 
wm  mit  dem  Uinieteriaten ,  lo  volcehrten  amA  Borger  .und  Baner  nur  mit 
BaHigieleiten;  Doch  war  aebon  die  Primter,  Bittsr-  mid  Sobilienwttnde  die 
Bt/Mte ,  wmnf  sitil  eine^  Aiinlbisrong-  der  Men  nnd-  unfreien  Stünde  an- 
bahnte. Die  Sitten  und  der  ganze  Zusdinitt  des  liinalicben  nnd  Oflentlicbea 
Lebens  waren  in  den  friinkischen  Zeiten  Husserst  roh.  Das  Zusammentref- 
fen der  fränkischen  Uiigciialiiutheit  —  Franci  vrang  im  HoUanci.  irechj  a 
f  eritate  nomen  habent  —  mit  der  Sitteid'Uuiniss  des  letzten  Hömerthums  ver- 
darb dieselben  auf  lange  Zeit.  Die  Ultero  !Iaui^geschi<r'hte  der  grossen  und 
kleinen  l^rankengeschlechter  ist  ein  torL^^esetzter  Familienhader  und  Ver- 
wandtenmord .  «  ine  ewige  Empörung  gegen  den  Gewalthaber  und  die  stete 
Missbandlung  des  bcbwlkberea.  Krsi  seit  4ea  Ifcraftigea  sftqbsiaohea  Kaisern 


Digitized  by  Google 


iiod  den  Kreazzüg^n,  durch  ein  glückitoh  vereititaat  Wtrkeo  aatioaiJbea.  Kriiy  r 
nibnis  und  gehobener  religiöser  Stimmung,  zieht  ein  bess^er  GMrtk.  bei  uns 
«in^  bdm  Ad«l  sieh  äuMeneod  ui  dbr  Aiusbüdung  de»  JUtterthumg ,  in  daa 
SuuiteD  in  ^etn  ersien  ftegen  corportÜT«  Vaninigiiig;  crbttbtev.  fiMdüt^ 
Qairqfbi'  und  HaiwinlnIhMtiglreü  < 

•  Dar  Todier  mit  dor  fitceitet  tuid  «dem  kvtfMi  flptwiT  mit  TTidrhahfii 
(MniMiicA}  M  JWm  fclbnpictoda  ü^UOcMm  KA%m  h^Hug  nimf  mtPAnov 
iMnd,  «aoriMB  fltlnie  b  &egel>  oder  TopfibM^  doMii  llnlda  mhI  QflMte 
mMlMff  (xnkmf.  mteD  apHi  soMbsdemScUdiir  Imm'  (ber  :Fttcslifl  «ai 
QMitti.mft«iBe  Fduie  fe«cliiBltelLt)|  IreUeoi  «nd  liingem  Schwierdte  gewftp|i- 
aeft  «ein  Bom*)  und  nahm  dieses  seiii  Bild  aucii  in  floin  Siegel  auf.  Die 
ältesten  Keitereiegel  unsores  Archivs  sind  —  von  dem  verdächtigen  des  Pfak- 
gratVn  ntinrich  1.  444  abgesehen  —  die  der  rfai^rafen  Biegfried  von  1112 
und  V\  iiiii'lui  von  iliitj,  lits  ( irulcn  iieinrich  v.  Luxiemburg  von  1166.  Aus 
den  Beschi^igen  und  iiemalungon  des  Schilds  und  dem  Umstände,  dm  die 
Rtlslung  des  Ahoherrn  ak  ein  Worthstück  oft  lange  in  der  FjuniUe  t«Bl> 
^iftebt  und  nm«  80'>kiiher  gdwilton  vurde,  ak  tapfere  Thaten  untdr  ihr  vet^ 
tiehtet  «ronka  sniren^  «ilttrickelte  sich  in  der  «weiten  läm  iS*  JabriL 

dM  Wuppili,  ^  erbliches  F«müeuiMheii.  ]>M  iütaile«  Wipyinwgul 
«IM  Aicbitk  «ind  die  dee  Ukmmfftfyi^  Qmäm.  wm  1806  (b«mte  «in.  eoiitt- 
Airtai  Wappw  entfuiltm^  .vid  Oarkih  m  Ortm'/ mi  IM..  Ois 
miiirft  gffl  bBeb  bkiiw  14  Jabih.»hMn  «b  Votttdili  ides  bdutti  AdaM, 
-Mlrend  die  BittanolHft  aidb  des  randflOf  dreiedcigen,  «««leii»  plirftbaliMbaii 
dbc.  SchiM«fl|^k  bediente,  ivovwi  dat  «Itt  lUcliMUMtteBiiUB  Otto^Yi  fioli»* 
nenburg  ron  1213  unser  «rate«  Beispiel  liefert.  ".«  ; 

Die  ersten  Anfänge  8elb»tständigen  BürgerthumB  ivaben  «tr  liemts  oben 
S.  XOIV^  in  dÄn  unter  dem  Namen  CünixateriutÄtcs  oder  Genjnratlonee  sii^ 
bildenden  Bürger-  und  IIniidTvei  k^^euo*ü»eascl)afteii  k<in!i''n  s-eitaut.  ivacb 
ihren  Beschäftigungen  gesondert,  wie  nocl)  beut«*  in  Italien ,  wuhnten  die 
Gc-werbsgeneiBen  in  ikam  Bkmdr,  Jfleisch  Mebl>  OtmüBe-^  Bm«-,  <jierbe0- 
Mah^y  ilianMr<,<>Sofawerdtfeger>  Fischer-  u.  a.  m.  Gnenen^  .boiMBiBMnp 
BbeMo  vmKn  die  stadtitchen  Koro-,  .FiBefe..  PlordAri  O^bata-,  KraoMlKfk» 

'  i>  Aur'deii  fmUkm  des  BUdabmnhs,  «««le  den  in  dn  Suri^ntlbea^gelknUMen  «nAJ- 

i  Md  UiiiBi^  HaMicn  aagiaht  akb  tanawilMi^ 
.   .  Im  vimnm  Bßmumm^  junajagHobaa  nkMte^k^bep  Wv^,  twd^  die  wß^ 
aebalidie,  aber  sehr  starke  npd  daaerbafta.  Ardonner-  und  WeslenrUder-Ba^o  no- 

serer  Ritterscbaft  d  in  Streitrosse  lieferten.  Der  häufig  vorkommende  Ausdruck  equi 
silvestres  lilsst  darauf  üchliesseu,  dass  man  die  Pft-rde  bis  zu  eiuera  liowissen  Alter 
im  TreiPii  h^rnTuhnfcn  lirs'^  imd  "jif  ent  dann  r.mn  'KriPiXädiettite  abrichtete,  tkx 
Preis  »owie  der  eines  gutea  Sdiverdtes  war  ein  -sebt  faeber:  "  i'  ' 


üiyiiizea  by  Google 


UCZJSJU 


9ü  bestiiDiBte  Plätee  gebuode»  md  4io  •  JündJicbdD  VtildMri  .fli  gmihiii 
Abgaben  (^IfA^geldern)  od^  BoitrXg»  «ur  ,aifcdtfc<feitig|utoy  4  Ii.  Erbaamg^ 

nii^  1314,  Boppard  «ISlfi»- >  t   «     r  <     >   .  i 

Dm  wegen  der  tobUmmen  BfQnanistXiide  sehr  gewnmbriBgOBde'Wfeli» 
Mlgescbüft  w«r  itut  gami  4«  den  BXndea  der  Jaden^  ^veM!»  ni  ikkm  Ytst- 

Achtung,  rohem  Drucke  und  blutigen  Ausbriiehen  religiösen  FanAtJsmuR  nur 
zu  üchr  au*gej-et/,t,  abged(.üilij.sb€ne,  schmutzige  Winkeljcassen  bewohnten  und 
lüöinhandcl  und  \V\iehergwchäfte  botneben.  In  Trier  waren  sie  «ier  ara» 
biwij'iHi«  heil  ivÄmnirr  leibei^an,  hatlcn  einen  eignen  vIiidt-nbTSchftf  (11.  400), 
weichfir  jedes  «labr  einea  vom  Jb^rsUicbote  abgelegten  Mantci  emphng  nnd 
das  Pririleg  des  Pefaduuidels ,  woi^ac  sie  aber  verpüehtet  ivam  /den  ifinbfc- 
nhoC  den  ntfthigeQ  PeUbedaif  uoeotgeUlich  so  lielern. 

Per  mmc  Udjrigo  auf  dem  lAndo  friBtete  unter  harter  Frohnarbeit  ein 
ii«]ieh#«  durak  fWhd»,  .tond.  «Hd  Mrab  eeiMr  Hotwibufc  h]iBig/grftt>> 
düM  Dm»h.  :  fir  luid  iMir  ia  KMm-  «iM»  still  illir  iks.  wiilutoii» 
WobtcMfr-  ««d  ia  4m  kMliebMi  FesMn  «im  JiMdng-  senes-bassbiiiib 

KD  gewogen .  VfROl^güll.  ...  I  'I   r.i  •  .  «'> 

Dli»  «miblieh^  Q«HhM>tr  9mk  |;mMUiMier  Jkasefaumiigr  die  BeßtiKO- 
tia,  nicht  die  Sklatln  4t»  Melioeb  tnd  ütti  bi'Rsi^  .und  Ehteti  gleich,  Mlfc 
Dicht  höherg<'9to)1t  zei^t  bei  uns  seit  alter  Zeit  eine  nichtige  wirtlischAftlicbe 
iliuiigkcit  unii  iujsste  in  einztjhieu  Krscheiaungon  ilio  gcif^tii^en  Interessen 
uögleich  h^Uier  und  inriii^ri  aut,  als  die  ifutlebigeti  rhi'inisol»ei»  Männer.  Wir 
nennen  ab  (re^übr  die  swoi  bekannten  Selieriiinoii  Jga  12.  «Jahrb.  die  bcü. 
üild^ftrd  V.  Kupertsberg  *)  und  die  heii.  iidtfiabeth  v.  Schönau,  ileirathen 
wurden  nach  altgerinaiiischer  8itte  durch  eine  Art  von  Kaufvertrag  (Hillig) 
abgesoblossen.  Die  Verwandten  boitbn  Theile  traten  zusammen,  bestimmten 
die  von  deB  olt  noch  im  kindlichen  Alter  befindlichiü  Br  autleuten  einsabrin- 
^enden  Qttter  oder  Renten  (beides  schon  frtthe  dos  und  donatio  propter  nnpr 
tlis  genannt),  das  Wittom  der  Frau,  die  Aoseinanderaetsong  des  Ueberle- 
bsadsD  mit  den  Kindern,  setelen  wohl  aneb  GonTentionalstrafen  für  den 
Bftcktretenden  fest  ErbtScbter  d«  h.  solche,  wolehe  beiin  Aussterben  des 
MsnnsBtannw  eines  Gesehleebts  oder  einer  Linie  als  «nnveniiigene*  d.  h. 
oisbt  an!  ihre  Erbportion  veraiehtet  habende,  bekannt  waren,  wurden  sehr 

*)  Ihee  sehr  Berkwanligen  AossprQche  ftbsr  dea  dersiastiKeii  Vor&Il  der  Kaltem  oad 
Papatgcwalt  und  das  gleichzeige  Erwaikea  eiaer  Alles  erforschenden  wisieBiebsll* 
liehen  Thätigkeit,  vörtlieb  auf  oasm  Zeit  pasiead,  t.  bei  Bodsiana  Bhsiiigsa. 
AUsrthttiaer  S.  421. 


üiyiiizea  by  Google 


ktgßkst^  man  Buchte  sich  ihrer  seltfst  mit  0«^lc  «i  beniächtt|gt^n ,  doch 
aoffgto  miist;  Üe  Vorwandtaehaft,  dass  sie  nicht  mtc  der  Familie  heiralhe- 
tUL  Dae  genatAiselM  StanmeBgeMhl  gerieHi  'dann  kffnrftig  'iii  MimkÜdieA 
Cwflikt  mh  den  kivobKehm  V8Et>oteii''der  £h«ii  ^unieir^Veri^dte«. '  Roch- 
MheD,  Kindteufen,  die  Vertefhang  der  ItitMr^  edar  PrfertltHrardd  mmn 
FeBte,  die  mit  «Uem  Aufwände  —  namentlich  umuitaeigen 'Trinkgelagen  — 
geftiart  morden. 

De  die  hörnernen  ein  iHchtiges  MBtotiaeliee  lAettent,  gewiMermaaeen  die 

Natienalit&t  des  Trüger»  in  sich  Rchliemen ,  so  haben  wir  die  Ultesteo  Man- 
cipiennameii  (1.  7ö9)  zusammengestellt  imd  überlassen  es  der  SpnMjhforschung 
damns  ihre  8flilii^^^P  «iehen.  Die  o-crnianJwehen  Vornamen  wiegen  vor. 
l'ür  gttlliHclio  lialt(-ri  wir  Airoiii.  j  >od.  I'^i  i^ri^,  T^amma,  Gebbft,  fiv^ar,  Focco, 
Ita,  Ozo,  liatza,  itiiiol,  VV  oppo,  für  roraanisirt  gÄllisehc  Agnarana,  Al^rnas, 
Aaateria^  Avitis^  Blaninus,  ßobona,  GUbcria  u.  a.  Hömiech  »ind  Constan- 
eins,  Modestena,  Morinus,  Quintinus,  Romanoe,  Vivianus,  durch  das  Chri> 
■tenthun  vermittelt  Benedictina,  Bonafides^  Bonos,  Domiuieiis,  Johannes,  Kri- 
atittt,  üeriii,  lfmtiinn,  Petrus,  Poterte»  BemiglMy  ^phiuws.  Vidie  Adeb- 
geMhUchler  -  haben  Jahrhmiderte  Ung  en  thr^n  llKlii*eeii«n^  FelttHfi^natteii 
ftilgehatlen,  so  die  leenbutger  «n  RemboMf  O^kdi,  Meniln  f8iMn)>'  dfm 
Grafen  v.  Yinienburg  an  Hermann  und  Rupert,  -die  Namau '  «it  RQpm 
und  Wahnun,  die  Sponlieim  an  OettÜried,  die  'Hennen  t.  Merenbyrg  an 
ÜMtrad/  die  Helfeilsleffle  an  Williilm  imd  Lttdwig»  die  Walpoden  an  Fried- 
rich und  Si^ricd.  Auch  die  UOrgerUchcn  und  bUuerliehef}  Vornamen  tro- 
gen in  unserer  Periode  noch  nicht  von  der  späteren  Sitte,  sie  an  die  Local- 
hfiligcn  anzuknüpfen,  sondern  sind  noch  ganz  von  einem  kriegerischen  Na- 
iionalgefühl  getragen,  das  leider  später  immer  mehr  in  Abgang  gerieth. 


* 


(  Ir 


üigiiizeü  by  Google 


I 


Naebirag  im  mim  Theil. 


fler  gtt  (S^tcvnad^  Sin^cTtcn  3U  1^.  (^rcuf^  l&ci  Xriev.  %ntx,  704 
bcu  8.  ÜJJai. 

Domiao  lancto  et  in  Chrislp  apostolico  patn  WäUbrordo  cpiscopo.  Ir- 
mma  in  Christo  deo  saorata  abbatissa  donatdz.  Quic([uid  onuBqaisquo  homo 
de  rfboa  suis  ad  loca  aanotoram  nel  seniomni  dei  spontanea  uoluntate  con* 
dcMiaiiGrU.  hx»  ühl  apnd  ^eam  merccdia  prommm  ore^tar  in  dot  nomine  to- 
dpere  in  futoro.  Xdcirco  ego  Irmina  dono.  uobis  ad  monasteiiuni  uestrum 
Epiemacum.  quod  nos  a  nono  eonstruximu.s.  situm  super  flimio  S^urm,  dona- 
tumqao  esse  uoluiiius  lapcrpetnum  ad  posäidcndum.  Uoe  est  nineam  infra  mu' 
nw  Tff'iierts  ciuitatls  nd  rrucem.  f[Uod  nobia  hngda  dco  sacrata  per  curtu- 
lam  donationis  condonault.  plus  minus  centuns  tres  ab  uno  latcrc  Folcbertus, 
et  ab  alio  heredes  MummoUfti.  et  de  tcrcia  parte  uia  publica,  sub  ca  condt- 
tionc.  ut  qnicqnid  n  prescnti  rlio  iios  uel  pars  monastcrn  cxinde  decreucrlt 
faciendi  libcram  et  üniuini  in  omnibus  liabcatis  potestatcm.  et  nullius  ex  hoc 
repctitiüJieni  uercamliii.  Si  quis  ucro  quod  licri  non  crediraus  tani  cgo  cjuaiii- 
aliquiä  de  licredibus  aut  cohcredibus  meis  uel  quelibet  opposita  persona  con- 
tra hanc  cartulam  donationis  ucnirc  C\)natU8  fucrit  aut  cam  irninij<erc  uo- 
mmt.  priniitus  iram  oninipotentis  dei  iucurral.  et  insuper  iiiterat  fisco 
auri  iibrani  iinani.  argcnti  pondo  duo.  nec  sie  quod  repetit  ullateuus  ualeat 
ttiiodicarc.  maiicutc  niliiloniiuus  firmitate.  Actum  Treheri.  sul)  die  .^'111. 
Idas  Maias.  anno  rcgui  doiuini  nostri  Chädtherti  regis.  E^o  Warenher- 
tu  presbster  roganfce  in  Christo  deo  aocrata  Enaiina  abbatissa  et  ex  per- 
ouno  senioris  znci  J/tt«a(m»  presbiteri  et  anunonitione  baue  eartulam  dona- 
tioiuB  perscripsL  et  ipsa  subtcr  manu  propria  cum  testibus  firmanit  et  qui 
nbicdbereiit  nel  signarent  in  proseoti  rogauit.  Ego  Ermiaa  suhscripei.  Da- 
goinug,  Uadober^,  Gavtebetiut.  WiUarius.  Alagnobertvs,  JJuntfo  in 
OinstD  BomiiM  presbiter. 


üiguizeü  by  Google 


2 


t.  $(t^O0  ^vm%  ©ol^n  bed  iverftotlbcncit  ^ctjog«  ^roQO,  f^ctift  bcm 

Äloftcr  e<l^tcniod^  feinen  St^cil  ber  mia  ©eUcnborf*).  715-716. 

Anno  primo  domini  nostri  Chelprid  rcp;h.  In  nomine  domini  noetri 
Jesu  Christi  Ego  itaquc  AinuJ/ns  dux  filius  Drogune^)  qnoodam  ducis  pi*o 
anime  nostre  rcmcdio uel  cterne  retributionis  dono  per  hulus  cartule  to 
stiimcntum  ad  niojiastcrium  Eftej'nn'uv).  qiiorl  est  conatructum  in  lionmo  ss. 
apostolorum  Pctrl  et  Pauli.  Ipstira  monasteriiim  est  constructura  super  ilu- 
uio  6ura  ubi  s.  Willibrordus  ')  custo'*  preesse  uidetur  dono  in  uijla  cui  r>o- 
men  habet  BolJnno  uilla.  hoc  ost  laiii  niausis  casls  cainpis  pratis  sihn's  pas- 
euis  aquis  aquai  uume  decursibus  maneipiis  ibidem  appendentibus  ^)  quaiUuni- 
cunquc  in  ipsa  uilla  hoUane  mihi  legibus  obucnit  mea  portione**)  in  integrum 
dono  ad  ipsum  imonasterium  uel  ad  ipsa  luca  s.  Petri  et  s.  Pauli  doiio  trudo. 
ut  ab  hac  die  presenti  ipsa  res  subscripta.  ipsa  loca  sancta  ucl  ipsi  nioua- 
chi  omni  tempore  habeant  teneant  possideant.  possidendum  succeraoribi» 
derelinqnant.  Si  quis  nero  quod  fieri  non  credo.  od  ^)  Oos  aut  aliqui  de  he- 
rediboB  nostds  nd  ulk  opposita  persona  contra  hoe  teetamentum  uenire  temp- 
tauerit  uel  *)  emutare  uoluerit  imprimis  a  8.  Petro  et  ab  i.  Paulo  inde  ex- 
oonuuunia  fiat.  et  insupcr  inferat  se  auri  libras  duas  argenti  pondos  9118. 
et  quod  lepetit  non  naleat  euindicare.  Et  ut  hoc  testamenium  apud  loira 
sancta  *  0  ßi*mum  et  stabile  permaneat  manu  propria  subter  subscribimua  et 
testcs  qni  subscriberent  **)  uel  signarent  in  presenti  rogauimus  stiputatione  sub- 
nixa.  Actum  publice  eattro  hedenai.  anno  et  tempore  quo  supra 

tCirt  brm  gslbnm  9u(|  ber  Hbtei  9i|ttTiiai!|,  M,  32  u.  37. 

3.  ^arl  (SRattcO  'i^tnft  ber  mtl  (Sd^temad^  ebenfal($  fctneii  ^niMl 

an  bcv  SBitta  SBoÜettborf.    718,  ben  23.  Jtebniav  gi^ianim. 

In  dei  nomine.  AV/ro/f.-*  pro  dcl  intuitu  uel  rtorna  rctributionc  et  pro 
animc  niee  remedio  dono  ad  ecciei*iani  s.  Pptri  et  jj.  Pauli  cum  sociis  corum 
tiillam  que  uocatur  Hollunuilla  siue  Bolhntorf.  quantunieunquc  mihi  ibidem 
obuenit  de  prenitorc  meo  Ptpplno.  quod  contra  allodiones  meos  reccpi  totuni 
ad  integrum  dono  atque  trado  (transfundo)  terris.  siluis.  campis.  pratis.  man- 
cipiis.  ccclcsiis,  aquis  aquarumque  decursibus.  mobilibus  et  inmiubiiibus.  to- 
liini  ftJ  iiitegruin.  quanturacunquc  mihi  ibidem  obuenit.  in  ca  ratione  ut  ab 
hac  die  ipsa  ecclesia  habeat.  teneat.  possideat.  uel  quicquid  inde  iacere  uo- 
luorit.  iiberam  et  finnissimam  m  omntbns  habeat  potestatem.  £t  si  ego  ipsc 
aut  ullus  de  hereditlus  uel  proheredibus  meis  uel  quelibet  oppoaita  persona, 
que  eontra  hanc  donationem  uel  testamentum  uenire  temptanerit  uel  emutare 
uolnerit.  inprimis  a  s.  Petro  et  s.  Paulo  exeommunis  fiat  et  socHs  eorum.  et 

*)  @iue  jnjfitc  '?(it*MVrti;puic\  liat  fcicintbc  9?ari<uitnt:  ')  Drogon*».  me^.  ')  et  etanta 
rotribütione  duuo  per  hanc  cartuiam  testameati.  *)  W.  episcopus.  *)  ascipicDtibnit. 
*)  niMni  portioneiii  doao  aftqne  trado.  «t  a  {»rMenti  di«  IpMMn  rtm  moMCli.  «t 
räi«  pMsIdMidaia  denliaqnant  \  fel^It.  *)  ant.  *■)  Imo.  ")  loeam  mnetaiai,  *>) 
fttbtafsoriberaat» 


üiyiiizea  by  Google 


ff 


3 


imm  dei  incoinit  et  insnper  inferat  IIUb  ecdesiis  et  &eo  awti  Hbiam  umun. 
ttgenü  ponilo  (luo  coACtiu  exaolaat  et  4ulcqiiid  repetlt  noo  culndicet  sed 
piesena  donatio  omni  tempore  firtna  et  inuiolata  pcrmaoeat.  stipulatione  sub- 
nixa.  Actum  publice  in  uilüt  quo  uocatur  Fidiacut,  die  mensii  Februarii 
.XXiUL  (Anno  t'hUd€trü  primo.) 

4.  !l)cr  ^ojoibcuuiv  ka\[,  ^oh\,  fd^ciift  bcm  .Ulcjicv  0\bta-; 

715—39. 

Ego  in  dci  nomine  illostor  uir  Karolm  maior  domus  filius  rijijahu  qaon- 
dun.  cogitani  eanam  humene  fngtliüitis  qnaliter  peccata  nostra  peaiimua 
allucre  et  donante  domino  ad  etema  gaudia  peruenire.  Idcireo  donamns  a 
die  pretenti  per  hane  paginam  noslri  tortameDti  donatumque  imperpetuum 
ewe  nolamm  ftatribm  in  Epter^aco  deo  et  s.  WiUibrordo  fanralantiNs.  höc 
eftt  ecelestam  qiie  eonstrncta  est  in  uilla  Felwm  nominata:  in  pago  AV««^ 
hem  m  benore  s.  Pauli  apostoli  dedicata.  M  vir  apostoliocv  dominM  et  in 
Obristo  pater  nostcr  Wf'ittbr&rdM  arcfaiepiseopus  pastor  preessc  uidotur.  boc 
«(t  easatos  .VII.  qui  ad  tprani  nillun  aspieereuel  deaemire  uidentur  cum  omni- 
bu8  mansuris  et  omni  peculiari  et  omnibu;«  corum  quicquid  habere  dinoscuntur. 
Siroiliter  terram  arabllem  bouanos  ,X\X.  ctlam  de  i^ilua  totani  dodmam  pnrtoni 
iiitojs^ram.  Ilec  omnia  supcrius  intimat.i  ad  niciü^ani  tVatruni  doo  et  f.  Willi [»rordo 
in  l'.ptfrnnri,  «seruientium  tradiniiis  attjuc  (Ulcganiu.s  porpctiKiiitor  in  di  i  iiv/iiiac 
ad  poshidcndiirn.  VA  quicijiiid  supradicti  fratirs  ucl  illui  inu  minibteriale^  cltgerint. 
libcraui  ac  iiraiibsininni  iu  oiiinibus  lacicmh  iiabeant  potcbtatcm.  Si  quis  hunc 
traditioucm  a  s.  Willibrordo  et  a  fratribus  cidcm  sancto  seruieutibus  abstra- 
licre  uel  cmutarQ  uoluerit.  imprimis  iram  dei  et  s.  Marie  genitricis  dei  et  s. 
Wiilibrordi  omniumquo  sanctoram  dci  incurrat.  et  cum  Jude  traditore  patia- 
tur  supplicium  eternum.  et  a  limiaibus  regai  cdesiw  alienatus  expellatur.  ncc 
Ulla  dei  anpor  eum  misencordia  ucniat.  £t  de  eccicsia  Weade  in  codcm  pago 
Sita  cadem  firmanimua  et  annuli  nostri  sigillo  signauitnos. 

Xu«  brtn  solbtm  9u(^  bcr  Hbtri  Gt^tcrnac^,  foL  87. 

eci^tcrna^.  741—52. 

Duininus  iii  euangelio  dicit.  date  et  dabitur  uobis.  Idcirco  iiecessc  est 
ut  omnis  christianus  quamdiu  in  hoc  seculo  uiuit  ecclcsiis  uel  pauperibus  ali- 
quid in  elemosinam  eirnfent  ut  in  futura  uita  pro  ipsa  donatione  merccdcm 
recipore  ualfat.  Guiua  rei  Pippinv»  maior  domus  «atis  cupidus  uolo  scire  om- 
nea  amicoa  nostroa  tarn  presentea  quam  et  futnros.  quod  no9  pro  mereedia 
noatre  augmeoto  eeclewam  qne  est  in  Vrovüt  cum  omnibiu  rebus  ad  ac  per- 


Digitized  by  Google 


4 


tinratibns  nue  in  umeis  siae  in  ecteris  tcrrarum  possessionibus.  necnon  de- 
dttuun  qne  fisco  noMro  nenerrt  ad  monasterinm  E^tmttumin  ooncefinHit.  M 
ipse  8.  WiUibrordns  corpore  requicflcH.  ut  omni  tomporo  üratrai  ibidem  d«o 
seruientes  meKns  delectet  pro  Baiute  nostri  misericordiam  stipemi  indicn 
iugiter  deprecari.  Haoc  donationem  firma  ratntie  iiolo  esae  ibinataiki.  qoa- 
teniis  nnlluB  snccessorum  iii«(Di«m  de  tpia  eoclesia  qoiofvid  alitraliere  uel 
mmiiere  preaumat  sed  Semper  ut  diximua  ipm  s.  congregationi  quicqnid  cx- 
inde  uenerit  ad  seruitium  proueniat.  Et  nt  certius  poeteri  nostrl  credant  hanc 
cartam  manu  propria  subter  Srmammus  et  annulo  nostro  fideliter  BigillaoiAraa. 

^Uttenl^eim.  759. 

£go  kl  dei  nomine  Hüdegarda  deno  r^  meaa  in  looo  Q<mriQgo  iu  pago 
Btdtmi  in  uiila  Ntttknem  totnm  et  ad  «t^grum  et  ki  exquiritau  «att|M. 
•U«u8.  aquis.  pratia.  aquarumue  d^unibus  ad  monaatorium  9.  WiUibroidi  ei- 
tum  super  flttuium  8ura  pro  remedio  anime  mee.  ut  ifäi  fratraa  deo  aeniie»- 
tea  habeant.  teneant  atque  poBudeant.  Si  quia  uero  de  heNdibiia  mefo  qui 
fiontra  Jioc  teirtamentum  uenire  ooluorit.  inain  dei  inonnrat  Actum  aniH>  .VIU. 
n^ante  F^rpmo  rege* 

SM  hm  gplbimi  9ui|  ber  Sibici  Clt^tmui^,  fei.  56. 

7.  ^hibinuö  uub  fein  ^o^u  ßüiicricu?  )d)cnfcn  il)vcit  %{)c\i  ntt  ber 

In  nomine  patrls  et  liLii  et  splrllus  suiicti,  Ille  benc  po3sedlL  res  suaf» 
in  lioc  scculo  qui  sibi  de  caducis  comparat ,  scmpitcrna.  Ideo  cgo  (huluivs 
et  filius  mcos  Elmericus  cogitamua  de  dei  misericordia  uel  pro  animc  uostrc 
remedio,  ut  aliquid  de  rebus  nostris  propriis  ad  dei  partes  oommittamus.  ut 
per  boc  iDdulgentiara  peccatorum  accipere  mereamur.  Iddrco  portioocm  noa- 
tram  de  uilla  lasenacka  ad  ecclesiam  uei  ad  monasterium  in  EptetwKO,  quod 
est  conatructum  super  fluuio  8ura  m  honore  s.  trinitatis  uel  äiorum  sancto- 
rum  eondonare  debererous.  quod  ita  fecimus.  hoc  est  sopradicta  poi^o  nostra 
d0  uiila /ssenac/»  in  j^ago  Jkdenn.  id  est  curtila  easa..eampugu  prftts.  aihiia. 
pasouis.  aquis  aquammue  decucsibus.  et  mancipio  uno  uel  quiequid  ibidem  a 
die  präsente  habere  uisi  sumus.  totum  et  ad  integrum  Iradlmus  atque  trans- 
fundimuB«  ut  supita*).  Actum  .XI.  anno  regnaate  Fip^ino  xego^  ,^ 

Mts  hm  oolbRm  Qv^  btr  INblil  94|tRim^,  teil 


bfv  bfö  ä^Ibiicu  ünclifn^  auf  eine  Oer  i^orftenjeflauäciicu  «JJ^luHfoiincln.        luitu  3U  er* 
mitttln  %         TÖnittc  bl^e  HbTTirjuitj)  nii|t  «tfi^t  »rtben.  * 

üiyiiizea  by  Google 


5 


770—771,  ob«r  774 

Eg^o  in  dei  nomino.  Xehffhrit/uti  pro  ilcl  Intuitu  et  pro  remedio  animo 
mee  ad  eccit'siani  s.  WiJlibrordi  doiio  res  incas  in  uilla  «juc  uocatur  /-/»^v^/.  quic- 
i|uid  ibidem  iiisiis  »um  habere,  id  est.  inaiisos  .1111.  cum  omnibub  suis  ap- 
pendiciis.  id  est.  tarn  (prri.s.  casis.  campis.  prntis.  paspiiis.  siluis.  nqnls  aqua 
luniuc  dccursibus.  niancipiis.  Si  quis  uero  de  licredibus  moi*.  utsupra.  Aü- 
Uaa  anno  .III.  rcgnnnto  Karolo  rege. 

toer<!^e  ^irmentlbU  bemfclBen  sefd^enft  l^t.  770—771,  ober  774. 

DaiiiijKi  ueiieiabiH  in  Christo  patri  Adtht-rfo  abbati.  Hirmenüdh  dona- 
triÄ  [kaupcium  donat  nJ  ba^iiicaui  b.  Pctri  ubi  s.  ^Villib^ordus  corpore  tt- 
quiescit  res  suas  in  uilla  que  uocatur  Luiigin.  quicquid  liiibi  ibidem  de  pa- 
temis  legibus  obucnit.  et  postca  illa  defuncta  ego  llangUerus  per  manum 
propiiüb  doBO  eaadem  pro  dei  intuitu  et  pro  fidvaii  Ifirn^^  Ad  prei^tum 
■KHUtttoriiun.  Si  quis  uen>  di»  l«B0dibi|B  mm  qui  hm  <toiMitioagm  xo&^t, 
gare  odacrit.  inun  dei  mcqcnt.  Aetaun  ianp  JIL  legimnlie  Karel^  nge«. 

10.  ^(Ibcricug  f<^cntt  ber  ^tei  ($(j^t€vna(i^  feinen  ^l^eil  an  ^l^boirf. 
739—76. 

Domino  saucto  et  in  Christo  patri  Addherto  abbati.  ego  Alderifju«  quon- 
dam  donator  dono  pro  a^ioie  roee  remedio  ad  eccle^iam  s.  Petri  et  8.  ^I- 
libionU  portlonem  meftm  in  loeo  cognominato  Aleteradorf,  id  «t  tatn  terrb. 
eampis.  pratis.  paseuis.  siluis.  aquis  aquaramne  decumbqs.  Si  qua  ueco  per- 
■opa  oontr»  haue  donatioDem  uenire  conauerit  Irain  dd  Incorsat 

11.  X^cugcruß  unb  |)ftrbun)iaiö  fd^mfen  bev  5(btci  (5^tcrua^  i^rc  (äJüs 
tcT  3U  ©egenCO  i^n  Slrbennens««.   780—781,  ober  784/ 

In  nomine  patris  et  filii  et  spiritos  aancti.  £Sgo  Thugu-m  et  H^räth 
vim$  eogilantes  ueniam  oomequi  de  poceatb  noatris.  Idcirco  donaipus  ad 
ecdenam  b.  Willibrordi  ree  noatraa  In  pago  Ardiuetue  in  uilla  que  uocatur 
Oeine  super  fluuip  Geihe  cum  terria  et  curtili  indominicato.  et  uiia  et  pec- 
vSk,  domibus.  edificiia.  campis.  pratb.  pascuia.  ailuta.  aquis  aquarumue  decur- 
abos  et  mancipiis  ntriusqoe  aexus.  et  quioquld  ibi  uisi  lumus  habere.  8i  quis 
nero  de  beredihua  noatris.  nlsupra.  Actum  anno  .XIII.  xegnante  Karola  rege. 

9al  km  gal^ntn  9w(  btv  tütci  ^Hmtt/^,  foL  ei. 


üigiiized  by  Google 


6 


12.  9öotafribftmi5  f<!^enVt  tcr  m'd  (S^Utncii)  feinen,  l^on  feiner  SKuttct 

'^.MUivirtvba  cvcrfctcu  %^)cii  au  (>)iUci*n  511  ^|)viuu  3111  Vci;.  798—799, 
ober  802. 

Ego  in  da  nomine  Walafridimua  pertraotans  tarn  de  dai  parto,  quam 
et  rouerentia  mnctoram  teil  pro  remedio  anime  meo,  Jddrco  dono  a  die 
preeenti  ad  ecdesiam  a.  Petri.  ubi  a.  Witlibrordus  corpore  reqaiescit  hoe  est 
pordonem  meam  in  uilla  que  didtur  Frmma.  et  quicqaid  ibi  uisus  aom  ha* 
bere.  et  quod  mater  mea  Wültgarda  mihi  ibi  in  heieditatem  dereliquit.  id 
eat.  tam  tarria.  eampia.  pratis.  paacaia.  ailuia.  aquia  aquarnmue  decuraibits  ei 
mancipüa.  Si  qnia  nero  de  heredibus  meia.  utaupra.  Actam  anno  .XXXI. 
regnanfe  Kardh  rege. 

Vttl  bcm  ^dtbnm  Qu^  hn  Wbtd  Q^Um^,  foL  6t. 

13*  $atbntomu0  unb  feine  ^Bcfrau  fc^cntcn  bcv  ^M6tn  (^c^tciuac^  i^vc 
@fltet  im  m%<ai     SoUfelb  unb  Setö.   798—799.  . 

Domino  aenerabili  in  Christo  patri  Adoni  abbati  Eptemaoemi*  ego  in 
dd  nomine  Httrdiiwkwm  et  eeninnx  mea  donamna  ad  minitterinra  a.  Willi- 
broidi  rea  noatraa  in  diiobna  leoia.  qui  dti  emit  in  pago  Bedeim,  adlioet 
WolfitaU»  quod  aitom  eat  auper  fiutiio  NmütL  et  in  Wys.  quod  aitom  eat 
aaper  fluuio  Prumta.  et  quicqutd  ibi  uid  aumua  habere.  81  quia  uero  de  be> 
rediboa  noatria.  at  anpra.  Actum  anno  .XXXI.  regmuite  Karolo  rege. 

14.  ^)ci*icu«  fd^cnft  bcv  9Ibtci  ßdjtcvnact)  alle  feine  @ütcr  an  »crfd()icbc: 
neit  Ottctt  im  SRofel^au  unb  bieffeitd  bciS  W^tM  nhtxi^aupU 
808—809;  ober  812. 

Üencrabili  in  Christo  patri  Adoni  abbati  Eptemacensis  monasterii  et  om- 
ni iuis  non  habetur  incognituni.  qualitcr  Herieun  pro  aniore  dei  et  pro  rcmc- 
Uio  anime  sue  in  pago  Mml^nse  in  diucrsis  loci?,  lioe  est  in  Wisse  siuc  Jiru- 
nike  et  Fedrich  et  Lefankin  et  quioquid  in  istfi  parte  Heni  fluminis  luilpuit 
(otiim  et  nd  integrum  ad  ecdesiam  b.  WiUibrordi  donauit  et  mancipia  ,Ixx. 
üUiasque  sex  US.  Si  quis  uero  de  hercdibus  meis.  ut  supra.  Actum  anno 
.XLI.  regnante  Karolo  rege. 

15»  n?agiiülbic^  jd;cutt  bev  3ibtci  (i-^tciuac^  i^v  Ü)ut  im  il3ib<jau  ^u 
äia^fa  (0*  768—814 

In  nomine  patria  et  filii  et  apiritus  sancti.  Ego  Raginädia  cogitana  tam 
de  dd  timore  quam  et  remedio  anime  mce.  ut  neniam  adipiad  merear  de 


üiyiiizea  by  Google 


7 


paeeitH  ums.  Idcli*co  tndo  b.  WilUbrordo  res  mcas  fn  pago  Bedente  in 
ailU  qoe  WHSätax  Altham  cum  quatuor  mansis.  id  cat.  tarn  tcrris.  pratLs.  sil- 
tiis.  aquls  aquarumue  dcrurf'ihus  et  mancipiis  et  quicquid  ibi  uisa  »um 
habere.   Si  quis  uero  de  licredibus  mcis.  utsupra.   Actum  regoaate  Karolo 

Sil«  km  ^Vtmxa,  9«^  bor  ISIM  tt((tama<|,  fol.  68.' 

16.  Ü)^ait^cuo  unb  feine  gvau  §cngera  }^cnfcn  bcm  jltoftcr  üM)tcvnac^ 
i^c  <ä{ut  itoifd^cn  J^eid,  ^ubdnborf  unb  a^cntutidetu  768— 81i&. 

In  dci  nomine,  cgo  Marthem  et  uxor  mea  litngda  cogitaiites  tarn  de 
dei  parte  quam  et  reuereotia  sanctorinn  seu  pro  anime  nostrc  rcmcdio.  ut 
nos  deus  de  pcooatis  nostris  libcrare  dii^nctur.  Idclrco  doiiauius  eaiupum 
unum  ad  monabtcriuiu  b  AViliibrordi.  qui  iacet  inter  11'^^  et  DadltiidurJ  et 
Ueimegen,  Si  quis  uero  de  hercdibus  üostrifi.  utsupra.  Actum  amio  .  .  rcg- 
iiuite  JSuoroZo  rege. 

9iit<  bem  gctbnm  ^hc^  ber  Stbtct  ^temacl,  foL  60.        äicgienuisdiA^c     ni(|t  ou* 

^arbiitoinitd  fd^enft  ber  SCbict  (Sd^temo^  fein  ®iit  im  ^ibgau  au 
SRcMtu  768—814. 

Ego  in  dei  nomine  Harduioinm  oogitans  de  dei  miserioordi«  et  pro  ro^ 
mcdio  anime  mee  aliquid  dare  de  propriis  rebus  ad  loca  sanctorum  quod  ita 

et  feci.  Idcii  co  dono  s.  Willibrordo  a  die  presenti  res  meas  in  pago  Bedensr 
in  uüla  que  dioitur  Mekfla  cum  ecclc^sia  et  ominbu'^  sibi  adiacentiis.  id  c^t. 
terris.  canipis.  pratis.  pascuis.  siluis.  aquis  aquarniinH  t^li  cur^ibus.  et  quic<iuid 
ibi  nisiis  sum  habere.  Si  quis  uero  de  heredibus  meis.  utsupra.  Actum 
aimo  .  .  repiantc  Karole  rege. 

jtud  bcm  goibncn  ^ud^  bet  3(bUi  ^d^tcrnad^,  foL  6L 

18.  SUcgtiiatbuS  f<!|ett!t  bcr  $Cbtet  (Sc^tentaij^  fein  ^efifst^um  im  ^ibgait 
5u  öcl[d^Hlü(^.  797—814. 

Domino  aancto  et  in  Chiisto  patri  AdotU  abbatt.  et  omnibus  fi-ati'ibua 
Dionasterii  Eptemacemia.  NoD  est  incognitum.  qualiter  ego  Eegmardiu  b. 
WüUbcordo  tradidi  res  meas  in  pago  Bedenke  pro  salute  anime  mee  in  uilla 
qoe  uocatur  Büliaco.  id  est.  tarn  tcrris,  easis.  siluis.  pratis.  pasciiis.  aquis 
aijnnntmue  docursibus.  et  quicquid  ibi  uisum  habere.  Si  quis  uero  de  her^ 
dibas  mets.  utsupra.   Actum  aimo  . .  regi&aute  Karclo  rege. 

9a$  hm  Q^Ibncn  Qb^  htt  WUi  i^muM|,  foL  6S. 


üiguizeü  by  Google 


8 

h\t  t)Ott  il^rett  9(cltcnt  crerl^ten  <Sfütct  im  SBtb^au  ^  Oefflin« 
301  iittb  3tttittßctt.  817. 

• 

Locram  maximom  credimoa  anlmanim.  si  dum  quisque  corporis  morti- 
hm  tcrram  inhabitat  pro  amore  eogitat  domus  etcrnc  uol  pro  ainore  tempo- 
ralium  rcrum  sperandarum  slue  ambulet  munimina  dluitianim  aut  certe  si  id 
quod  rcm.mcndam  pcriro  potucrat  in  peculo  in  elemosinis  pauperam  uel  ad 
loca  distribuatiir  sanctorum.  Quamobrem  ego  in  dei  nomine  lieiginhertus 
et  llfTnuinns  i,'eimaniis  mcus  pertractnuimus  tnm  de  dei  parte  quam  et  rc- 
uercntia  eanctorum  scu  aiiimc  uostre  reniedium.  ut  ante  tribunal  Christi  ue- 
niam  uel  indulg-entiam  nobis  dominus  prestare  dignetur.  Idclrco  donamus 
ad  iiiona.steiiiun  quod  uocatur  Ej/ternach.  quod  est  coüstructuiu  in  pago  Be-' 
densl  super  fluuio  Sura.  ubi  ipse  dorapnus  Willlbrordus  corpore  requicscit 
et  ubi  Ado  abbas  rector  preesse  nidetur.  hoc  est.  quod  donamus  m  pago  Be^ 
denti  'ia.  loeo  qui  didtur  Vjfemnge,  et  in  alio  loco  qui  uocatur  ZiuHnge. 
quicqnid  in  bils  duobns  Iocüb  nobis  de  hcreditate  parmtum  nostrorom  uisi 
sumoB  babcm.  tarn  tenris*  prafia.  ailuis.  aquis  aquarumquo  deoutnbns*  Ingresau 
nue  egressu.  omnia  (et)  ex  omnibus.  quicquid  in  hiis  duobus  lods  nobis  de 
hereditate  parentum  noatrorum  legibus  obnenit  seu  de  patre.  sen  de  matre* 
uel  qualicunque  ingenio  nobis  aduenerit.  totum  et  ad  integrum  tradidimna 
atquo  transfundimus  in  dei  nomine  ad  possidendum  ad  ipsius  ecdesiam  sn- 
perius  denominatam.  quia  magis  uolumus  partibus  ipsius  ecclesie  quam  cc- 
tcris  bercdlbus  nostris-  In  oessionibus  ucro  pena  non  adncctitur.  scd  pro  fir- 
mitatis  studio  nobis  placuit  atqiie  conuenit  inserendum.  Si  quis  uero.  quod 
futurum  c^se  non  crcdimus.  si  fuerit  nut  nos  ipsi  aut  ullus  de  lieredibus  uel 
propinrjuis  nostris  pcu  cuiusllbet  oj^puaiia  uel  extrauea  persona  qui  contra 
bano  trtidltioncm.  (|Uod  nns  pr()In|)ti^^sinla  uoluntatc  ficri  et  affirmare  roj^aui- 
mus.  ucnirc  conaueiit.  aut  cam  intVingere  uolucrit.  inpriniis  iram  dei  omni- 
potcntis  incurrat  offeuRam.  Actum  ,1111.  anno  imperü  Ludouuici  impcratoris. 

tlu4  bcm  gotoam  löut^  bet  WaXti  <i(^tenia(^,  £ol.  4:i. 

M*  $ctti,  (Sva^^f  isDit  %tm  tutb  9Kbt  gu  (^^ternad^  t>c¥let]^t  boc 
9[Da  btc  toon  bcrfelbett  an  ^enatmte«  jtloftci  3c[d)cnft(tt  <9ütet  im 

©ibßau  3U  SKa^cn;  in  (Jovm  einer  ^vccaric.  832. 

Uenentbili  in  Christo  patri  ITseh'  arehiepiscopo  atque  abbate  reetoreque 
Epternaeetui»  monasierii.  Dum  et  omnibus  non  habetur  incognitum.  quali- 
tcr  Aua  pro  amote  dei  et  pro  remedio  anime  sue  ante  hos  dies  per  donatio* 
nis  titohim  corani  testibus  in  elemosina  sua  ad  monasterium  nostnim  Epter- 
nactim  condonauit  in  pi^  Bedensi  super  Huuio  ISura*  ubi  ipse  dompnus  W^il- 
librordus  corpore  rcquiefcit.  et  uLi  e<;o  Hetti  arcbicpiscopus  atque  abbas  ip- 
flius  ecclesie  prcesse  uideor :  undo  et  tu  Avm  precariam  nobis  emisiati.  ut  ip- 


Digitized  by  Google 


0 


4 

I 


IM  rm  qm  ta-  in  «Inaoiiii»  in  ad  momilwiiai  Doilram  «mdonaili.  tibi 
eoncedsreonit  per  nostram  benefiduHi  avb  om  fruotoano  exooicre  taa  fult 
peticia.  ci  Mtra  fuit  benluolentia.  ut  ipsaa  m  hoc  «t  in  pago  liedewte  in 
Jooo  nuncapanto  MachiomtiUare.  id  est  manfoa  tre*  eam  manso  indoniaioalo 
aam  toriUlis  et  cisU  snpwpofttii.  tarn  terrii,  oampis.  pratis.  pascuis.  aqnis 
aquaramue  dccarsibus  cum  watrncapis  et  per  uias  Icgittimns.  nim  ingre^su 
et  egreasu.  omnia  et  ex  onin5K\is  fotnm  ft  ad  integrum,  quicquid  ad  ipsos 
mansos  tres  cum  manso  indoniinitato  j  crtinct.  tarn  de  allodio  quam  ot  de 
comparato  seu  de  quocunque  in-onio  tibi  adaenissct.  et  mancipii  hiis  nomi- 
nibuä.  Uatarium.  Thiocarmm.  Hdihergam.  cwm  infantibus  suis  hiis  nnnii- 
nibus.  Cheicarium.  liapurgam,  lieiginoram.  Willefrttdnm.  Kigihjajil'Dti. 
Meginarium.  Engähertum.  Et  insuper  quod  uuper  Uuiiitüti  in  rebus  uiobi- 
libiis.  id  mt  in  auro.  in  orgento  et  uestimentis  aiue  omni  supelleotiU  nfll 
omni  coUaborata.  Ideo  hanc  preBtariaro  tibi  ex  hoe  emittendam  deemrimaB. 
ut  ipns  lods  iam  anperiiM  denominatiB  line  quod  nuper  donastf  in  rebna  mo-  , 
bilibua  tea  suppeileetili  nel  oonlaboratn  tibi  ooneedimiu  .per  noilrain  benefi- 
dum.  ut  qne  ad  nsum  £iKtiiariwn  oum  omni  bt^gritato  una  cnni  dei  gfatia 
et  noetra  uolnntale  absqne  preindicio  0.  Petri  et  s.  Willibrordi  diebus  uite 
tae  nsualiter  tibi  iioeat  teoere.  Actum  est  anno  .XVIIII.  imperii  Ludamniei 
imperatorit. , 

Xul  hm  galbaoi  OiU|  bir  Sblri  (S^tccnod^,  UL  «I. 

JN«  De«  €t3lifd^of«  §etH  tjott  %r\fx,  STBtt  ^  (^^temod^  '^mmt  tnit 

jifS^f^     ^ouagau    iOSipeilev  luib  ^toijc^en  <^temen  unb  ^rier  835. 

^^^'^  üenerabiU  in  Cfatiflio  patri  HttH  archiepiacopo  atqae  abbaie  rectorequc 
Iptemacenm  monasterii.  Dum  et  in  omnibus  non  habetur  inoognitom.  qua- 
liter  }Vuitanus  pro  amore  dei  et  pro  rcmedio  anime  nie  ante  hos  dies  per 
donationis  titalom  eoram  testibns  in  elemosina  sua  ad  monasterium  nostrum 
Ejpternacuin  condonauit  in  pago  Bedensi  super  fluuio  Sura.  ubi  ipse  domp- 
nus  Willibroi*du8  corpore  requiescit.  et  ubi  cgo  Ihtfi  archiepiscopus  atqnc 
abhas  ipsius  ccclcsic  prccsse  uidcor.  unde  nt  tu  ]\','fnr!vn  prrrnriani  nobis 
cmisisti.  ut  ipsas  res  quas  tu  in  elemosina  U\i\  ;ul  inanaBtenum  nostrum  con- 
donasti.  tibi  concedereiwusj  per  no-trum  benelRuun  sub  usu  fructuario  ex 
eodcm  (excolerc)  tua  fuit  peticio.  et  nostra  fuit  beueuoleatia.  ut  ip«fl.s  rc><. 
hoc  est  in  pago  iSuren.se  in  uilla  que  dicitur  OstfeuuUre  casam  indüminicatam 
cuoi  curtc  et  cxitu  et  omni  supeiposito  suo.  de  terra  salica  plus  minus  ill- 
gcra  .XXX.  de  prato  nero  ad  carndas  .XXX.  et  de  nineis  intcr  Steüiem  et 
TVeiterHH  pedHntam  .1.  mansum  ingennilem  .1.  ssnriles  .II.  emn  omnibiM  ad^ 
iseentiiB  suis  ii^  tsiris.  pfatis.  pascuis*  silois.  aqnis  aqtianimue  deeiirsibiis.  to- 
tem et  ad  integrum,  quiequid  in  marca  prefote  nillnle  aliqoando  uisna  fui 
haben  nel  poseidere.  Mandpia  nero  .IUI.  Ideo  hane  piestariam  tibi  ex  hoe 
emittendam  decreuimus.  cum  ipsis  lods  iam  superios  denominatis.  Et  insn- 

Digitized  by  Google 


10 


p«r  adduDus  tibi  bmhmos  ingenaiki  .II.  maMiim  «MÜm  X  tarn  vanm  um 
et  mftncipiu.  Uta»  rabus  denominatiB  per  nostrum  beneficium  t^1l6  ad 
Ufluin  Cructuarluin  cuiu  omni  iiitcgritati  una  cum  dei  gratia  et  neetra  uoluii- 
tate  absqiie  preiuUicio  ».  Petri  et  a.  WiUibrordi  diabiii  uite  tue  usualiter  tibi 
liccat  tcnere.  et  p08t  tuum  qüoqae  diMcasura  re^  nostre  «neliorate  aiiie  ull» 
contradJctiono  rcucrtnntur  ad  dos.  Natu  de  hercditate  seu  de  mancipHs  nec 
c.\trftlicn«]i  ncc  unHloiKlI  potcstateni  non  liabeas  alitor.  nisi  stcut  ipsc  pctisti 
ad  usuui  tructuariuni  res  ipMis  cxcrcerc  ualeas.  et  ccnsuiii  annis  siogulis  ad 
icijtiuitatcm  s  Wülilijorili  de  cera  ualenteni  «oüduui  .L  Actuiu  aono  JlXU, 
rcg:riRiito  Ludmuii'o  inipcratoi'e 

3lu«  beut  dcl^ucii  tu(^  tcr  *4l>tct  ^UvsmS^,  foU  4ft. 

♦ 

22«  ^^muntrtibe  fd^enft  ber  ^iei  Gil^tema^  bte  i»on  tl^rem  SRomie  @cs 
Tolbud  ol^  Witgift  ctit)>fangencfi  ®ütet  ^  iOStDcilcr;  (i:i)enac^  itnb 
iTvicr.  835. 

In  de»  nomine,  ego  L  rinnitnida  pertractaiii  tarn  de  dei  parte  quam  et 
rcucrcntia  ^anctorum.  ut  ante  tribuiial  Christi  ucniam  mihi  dominus  prestare 
dignetur.  Idcirco  dono  ad  ecciesiam  s.  ^V'illibrordi.  ubi  ipse  prcciosus  cor- 
pore requiescit.  hoc  esi,  tjuod  uir  nieus  OertMus  in  dotalitiuni  dcdit  in  {fs€n- 
uüre  de  marca  et  in  comitatu  Alberici  casa  domiiiicata  cum  tenris  et  pratia. 
et  siluis  et  watriscapis  ad  sc  pertinentct»  et  alios  mansos  .11.  uestitos  cum 
tci'n's.  pnitis  et  siluia.  uel  omnia  que  iaeent  in  OaenvUrt  marca.  quod  obre« 
neU'icis  (?)  suis  *)  ei  cuenerit.  omnia  et  ex  omnibus  mihi  tiadidit  atque  tians- 
fundit.  ut  Iiabeam.  tencam  atque  possideam,  uel  quicquid  exinde  faccre 
Qoliierim  liberam  atque  finnisaimani  in  omnibus  habeam  potestatem  fii- 
eiendi.  et  donee  mihi  aimili  modo  in  loco  qui  aocator  Büuncuka  oiUa 
Diansos  uestitoa  .IL  cum  terria.  pntia  et  siluia  ad  se  pertSneDtea.  et  pari 
modo  donee  in  Treuen  duitate  uineam  unam  et  donec  mihi  mandpia  .VI. 
omnia  et  (exj  omnibaa.  totum  et  ad  mtegrum  trado  atque  tranafncdo  in  dd 
nomine  ad  ipsam  eodeatam  ad  posaidendum.  Kam  si  quia  contra  hanc  do- 
oationem  uem're  conauerit  aut  eam  iniringere  uoluerit  eaueat  ne  iiam  dd 
oninipotentia  incurrat  Actum  est  .XXU.  anno  Lodottuici  imperatoris. 
hm  dotbani  9tti|  bfx       ^^Inn«^,  fbl.  45. 

23.  5lt?a  i'c^cntt  ber  5l6tci  (Sd^tcmad^  @ütcr  im  ©ib^au  ÜRcrfcl  unb 
anbmi  Cxkn  in  jener  (SJccjenb.  832—38. 

Lucrum  maximum  credimos  animarum.  si  dura  quiaque  corporis  mori- 
hm  terram  habitat»  pro  araore  cogitat  domus-eterne  ud  amore  tempordium 

rcrum  sperandarum  aut  certe  bi  id  quod  rcmancndum  pcrirc  potuerit  in  se- 
culo  In  nlinioniis  paupcnmi  uel  loea  distribnatiir  sunctorum.  Quamobrem 
ego  Aua  pertroctiuü  tarn  de  dd  parte  ^uain  et  reucreotia  sanctorum  seu 

*)  Qottd  oUta  genatricit 


üigiiizea  by  Google 


II 


«itiflie  remedio.  ut  ante  (titawl  Christi  vmä»m  «d  ioMgwfiMB  ^  pw»' 
cutis  meilr  müii  pias  dominus  prestare  dignetur.  Idcirco  dono  atqne  tri^' 
res  mets  in  pago  Btdtnn  ad  tccl&«;inm  s.  Willibrordi.  ubi  ipae  preciosus 
dompnus  in  corpore  requieseit.  et  ubi  dompnos  HetH  archiepiacopus  et  ab- 
bas  rector  esse  uidetur.    Hoc  est.  dono  in  ullla  et  in  marcn.  quo  dici- 

tur  M(tcqtiiin  casa  dominicata  ouni  tt  iris  et  praln  et  sihiis  ad  se  pcrtinente«. 
et  mttr  Martjuiht  et  Crispininro  dono  mnnsos  ledales  .1111.  uestitüs  eiini  ter- 
ris  et  pratis  et  Feruiluiii  uniini  in\<-titniii  cinn  terris  et  pniti.«*.  pari  modo  dono 
ad  ßlaheiin  et  in  mnroa  que  uocntiir  1 1 ii  /> kendwf  easa  (ioiiiiiiit.ata  eiim  terris 
et  pratis  et  siluis  ad  sc  pertineutoä.  et  alios  mansos  scruiles  ucf^titos  cum  ter- 
ris et  pratiB  .V.  Simili  modo  dono  in  uilla  et  maroa  quc  dioitur  Dirriraio 
maosQm  niraiD  cm  ttrm  et  praiM  ad  ae  perlmcfDlea.  el  mnt»,  quicquid  ibi* 
dem  m  ipta  mueat  dIm  fni  habere*  omnia  et  ex  dmaibw.  toloiii  et  ad  hitv« 
gMK  'retn  ^oeaHam  «t  inquesttam.  aquis  aquammue  decnrtibua.  mooUibM 
et  immouittbi».  «  die'preaeiite  tmdo  atqtic  tranafiindo  qmeq«id  in  iUia  .V^ 
loet»  Qiaa  tat  habere,  partibaa  ipaimi  «ealesie  in  dei' nomine  «d  peatidendaM« 

ha  hm  ftplbncn  IDut^  hn  IC^td  <l<(tniuii(;  fol.  4S. 

. '  I',' ; :  r 

24.  ^ev  ^iaconue  S^nhi  jd^euft  bem  Üloftec  ((^c^tmtad^  fein  Q^ui 
mcm.  852—853. 

Dommo  in  Christo  patri  Jlethi  ucnerabili  diacoiio  ac  donaton.  quicquid 
unusqulsquc  liomo  de  rcl>Uö  buis  propiiis  ccclcaiis  dei  cimduauuerit.  hoc  sibi 
credit  mercedis  prcniium  accipcre  iu,  futurum.  Ideoquu  cgo  Ilethi  duuu  hc- 
reditatem  meam  ad  üiOttMtai'iuui  a.  Willibrordi.  ubi  ipae  pi-eciosus  corpore 
reqnieaeit.  in  looo  qni  dkitw  Bmerm  aine  Midumum  wmtem,  quicquid  ibi 
eomparani  in  caaia.  caaalta.  terris  coltia  et  incultis.  ailuia.  paseuia  adiaeentiis. 
mqmB  aqnamnitie  dceanibns.  totam  et  ad  integrum,  quicquid  aliqnando  ibi- 
toi  oiraa  fnt  habere  nel  poMideve.  tnido  a^ne  tranainiido  partibva  eedesie 
8.  Wfllibrordi  nt  ab  hodierno  die  et  tempore  habeat.  teneat  pan»  prefote  ee* 
eleaie.  et  de  meo  iure  et  dominatione  in  ilUus  plonisslnie  trailifMrt  potestatem. 
Kam  81  foerit  quispiara.  qnod  fieri  non  eredo.  de  bcrodibus  uel  propiogoia 
m&B  aeu  qndibet  uUa  opposita  persona,  que  contra  hanc  traditionem  me 
promptis?ima  uohintate  factam  uenirc  uolnerit  aut  eam  irrumperc  ucl  immU' 
tnre  eonauerit.  inipriniis  iram  dei  omuipotentia  iocurrat.  Aotum  anoo  vXlil. 
rf^uonte  X^tAarto  imperatore  •  ■.>>■•  ■■  ^    -r-  .  Fi 

..■V,^    (HTM;  ff  'f. 

to*  ©eevauuiö  jd)enft  bcni  kh]:cx  i5'(hkxm^  feine  (iU'itev  ^ii  CPbiuvjcu 
uub  mi^,  mit  Uu^ä^lui^  §incS  ^.Diorscii«,    861-862/  ' 

DominuB  et  redemptor  noster  Jesus  dei  filiaa  salnbriter  nos  ammonct 
dicena.  dato  elemoainam  et  omni»  mmida  sunt  nebia,  Htia  et  aiiis  quampln* 


Digitized  by  Google 


12 


nbus  et  salubrilHM  vafimHäß  <^  in  dtfi  nmk^  ^üwtitf  saluM  «Moie  vm 
4i%9ntor  iatendess.  pfionim  pio  doi  anoi«  puilaniiie  eiua  iiiMre  uel  tfkm 
pro  eterna  retributione.  ut  inuenite  vei^ear  a  deo  ommpotenti  ueniam  de  pee* 
catis  meis.  Quia  ab  ipso  domino  «um  edoctus.  ut  quiequid  in  olcmoai«»  patt« 
pernm  8cu  ad  ioca  sauctorum  donatum  fuerit.  hoc  fioliuiinMldQ  da  ial^  miinAo 
IQ  futuro  iimoniat  apud  deum  retiibutlonem.  lücirco  cgo  qai  aupra.  nomioe 
(iiHr(un}iH  moiite  delif'f^rata  et  .spontarsca  iiuluutate  ac  promptlissinia  deuotioiie 
saiiüiju»'  <  oiisilio  et  nullius  cogentis  luijM  lio  dujio  ad  nionasteniHii  s.  Pctri  et 
8.  W  iiiibroi'di  in  !oco  nuncupante  hpftmacuiu.  ubl  ips«»  preciosus  corpuru 
requicscit.  in  pago  Uriitnöi.  super  Huuio  Sum,  et  illia  caiionicis  «|ui  ibidem 
die  noctuque  sub  re^nda  deo  descruiunt.  ubi  ctiam  nunc  uenci'abUib  abba«  et 
reetor  Hattho  epiKcc  |>i'eejise  uidetui,  ho€  est.  quod  dono  de  beretliUiüUu» 
meia  in  locü  liMucüpnnit  jLUimjtn  ciiin  \ \  ij A.i  uicdietatenr  excepto  iugero  uno. 
pro  reraedio  anime  mee.  trado  ad  prcdictum  monasteriuni.  et  lae  ipaum  npini- 
deo  deo  seruiendum  cum  omnibus  que  ibidem  in  preaente  uisua  sum  habere  tarn 
tarm.  pralia.  paseoia«  whm.  aquis  aquarumue  decursibua*  cu)ti#  et  iuculti». 
mobOibni  et  immobilibaa  et  maiiejpiia.  ingreaaibiis  «t  redi|ibii9«  totom  et  ad 
integrum  tndo  atqne  tvaneftiDdo  et  de  iuro  meo  in  iure  et  poteatatem  mo- 
Dasterii  ipaiui  et  aeraonim  dei.  qui  ibidem  deo  lunnlantor  habeent  teneant 
atqufi  poarideant  ud  quicqtad  etiiide  laeve  uolverint.  Kbemn  in  osmilmi 
babeant  poteatatem  ftdendi.  Si  qnii  uero  &e.  Aolwn  anao  .VIL  MfiiAnte 
Lothano  t9g6. 

Sil«  bnn  gorbnm  9»^  ber  MM  Q^temac^,  foL  55. 

2%.  Sitttfmb«  VImfttic  mit       ^oftet  mx  fein  Oiut  ^ 

^Dbctibotf,  ®fitft     $ram  |ift  fia^  itnb  9c<l^.  862*863. 

Dominus  et  redemptor  noster  Jesus  de!  filius  salubriter  nos  aroiuonct 
diecns.  date  elemoeinam  et  «  innia  inuiida  ftuiu  uubis.  lliis  et  uliis  cjuamplu- 
ribu«  moüitis  ego  in  dei  uumiae  Lmtjndm  salutem  auinie  mee  diligentcr  in- 
tcndcns.  primum  pro  dei  aniore  pariterque  eius  timore  uel  etiam  pit)  etem» 
retributiono.  ut  inucnirc  raerear  a  deo  omnipotenti  ueniani  de  peccatis  moi*. 
Quapropter  4uia  ab  ipbo  äuai  cdoctu6.  ut  quiequid  in  elcmosioa  paupe- 
rum  seu  ad  loea  sanctorum  donatum  fuerit.  hoc  aolummodo  de  isto  mwido 
in  ftttun»  inueniat  apud  deum  retribütionem.  Idcirco  ego  Liiujfiim  meoUt 
deliberata  et  apontanea  aoltmtate  ae*  promptiaain»  deuotioiie  aanoqne  ccmaiUo 
et  nullina  cogentia  imperio  dono  ad  monaaterium  a.  Petii  et  a,  WÜlibrocdi  in 
loeo  nnneapante  EpterHae;tm,  ab  ipse  precioeua  eorpore  requieBcit  in  pago 
Bedensi,  anper  (lattio  8ura.  et  illia  eanonieia  qni  ibidem  die  noetaque  anb  re- 
fQla  deo  deaetuimt  «bi  etinm  nvno  uanerabilia  abbaa  et  reetor  BaUko  epia- 
copoa  preesse  uidetur.  hoc  est  de  heredibiia  meia  qaod  dono  in  loeo  nuncu- 
pante Qoderdorf.  qutcqoid  ibidem  uiaua  anm  habere  tarn  domibua.  edifioüa 
enrtis.  terris.  pratis.  uineis.  paaeuia.  aquia  aquaromiie  deeniaibna«  isgressIbiiB 
«t  eiitibua  uel  maneipiia.  in  ea  oero  ra^na  ut  pio  recompenBatipne  babeam 

üiyiiizea  by  Google 


iS 


'^m  Ml  iMtm  HÜ»  inie.  et  imlnv  rs.  qiiM  *  mIm  rtptliid  «um  ooimm 

Batthtmis  eptscopi  et  ibbatii  «I  fintram.  Id  mt.  Pmmiia  «t  Becke»  4)t  post 
oUtem  memD  ipte  icb  ad  uundictam  monuteriimi  sine  alicaiiu  eontradicCione 
NuMvtiir.  8i  qm  «ero.  qood  fotonmi  ttse  nob  erado.  «i  «g»  ipM  «nt  ul- 
Ih  d»  iMreditiiis  meift  imI  nncWIwi  hUr  «kIIsdm  persona,  que  contra  hane 
fevditioBtm  veidre  aolmrit  ant  ufielaM  conaMrit,  imprimis  iräm  dei  omnipo- 
tMtu  ineuml  et  omMini  tanolenim.  Aetam  anno  .VIll.  regnanle  Lotkairh 
ngp  rantore. 

« 

^er  ^tieftet  Sincmannud  f^!t  bem  illoflct  (Sd^tentad^  imtcT  beut 

i2}orbc]^a(t  le^cn^Unj^tuj^en  Ülicgbvau^e  ein  ®ut       i^biugcu  unb 

Dominus  Jesus  tilius  dci  salubrilcr  nos  ammonet  dieens.  dato  deroo- 
nnam  et  omnia  munda  sunt  uobis.  idcirco  in  dei  nomine  Wmomajinva 
iiKlignuB  presbiter  sahrtein  «iiiine  dilig>ciilir  intendoM.  prioMini  pro  dei  amdre 
fatteqae  eioi  tinM»re  «el  «tian  pva  etanui  tetribntione.  nt  nraenfre  merear 
a  deo  onmipefleiiti  a«uam  de  peecaUi  ms.  Qoapropter  qnia  ab  ipso  tum 
edeetna.  ut  quioquid  in  eiemofina  paupcra«  seo  ad  loea  sanctornin  do- 
aatnm  Iberit  hoc  aolammodo  de  iato  anndo  in  lUtnro  moeniat  aptid  deum 
mribntienmn.  Iddrao  cfo  Winemamtu  mento  deliberata  et  ipontanea  no- 
hiDtate  ae  promptiamina  denotiooe  aaneqiie  «onsilio  el  mUSm  eogentis  impe- 
tio  doDO  ad  monaBterinm  a,  Petri  et  a  Willi  brordi  m  ioco  muKupante  Ep- 
temncwtn.  ubi  ipse  pndottis  corpore  requiesdt  in  pago  Bedensi  super  fla- 
aio  tkira.  et  SÜb  aaoonicis  qni  ibidem  die  noctuque  sub  regola  deo  deser* 
qitint.  ubi  etiam  anMe  He^inarim  «mnea.  abbat  et  vector  preesse  «idetur.  hoc 
est  de  heriMÜbus  mcis  quod  dono  in  Ioco  nnncupante  Edingen  sine  Wiä 
.IUI.  et  quicquicl  ibidem  nifTi?  •?nm  habere,  icl  est.  caßam  indominiea- 
tam  cum  .II  inansis.  edificiis  rurtiH.  ton  is.  pratis.  uineis.  pamiis.  nqin>  aqua- 
nimvie  dcctti^sihti«?.  in£!;rcssibu8  et  exitihus  uel  mancipiis.  in  ea  ik  l  o  ratione. 
m  i.«ta  (uniiia  supcrius  tlenominata  babeani  diebiis  nito  luee  sub  usutroctua- 
rio.  post  obitum  ucro  meum  ipsas  res.  que  donaui  et  accepi  ad  monastcrium 
iarn  denominatum  et  ad  fratrum  qui  ibidem  die  noctuque  deo  dcseruiunt. 
enjciiorata  cum  omni  iniep:rltate  ad  clemosinain  ijisorum  reuertantur,  et  an- 
nis  sinsulis  ad  feetiuitatcm  a  Willibrordi  ocnsuiu  solucrc  studeant.  id  est. 
denario«  .VI.  Si  quis  uero.  qood  futurum  esse  non  credo.  si  ego  ipeo  aut 
ullus  de  Iieredibus  meis  uel  quelibet  nlla  extranea  pemona.  que  0(mtra  banc 
donattonem  «enire  conanerit.  inprimia  iram  dei  inenrrat.  Aetnm  anno  .X, 
regnanle  Itothario  fege. 


üiyiiizea  by  Google 


mtvc  im  Abgalt     tbii!0m  unb  SSßei«.  666—807. 

Düiiiiinis  ac  redctaptor  noster  Jesus  de!  Tilius  sululiriu  i-  mos  ialinonct  di- 
Ci'iis.  dalc  i  Iciiiosiiiiim  et  üiiinia  iiiundji  sunt  uubis.  liui  cl.  uiiis  quiuupluri- 
lus  et  saiutaribuü  JiiuiiULs.  (^uuüi  üb  rem  ut  cclesti.s  sutiraijatio  mihi  copio^ior 
aJiiit  ob  tuorcjßdis  mee  emolumeutuiu  et  aboliüuneia  meunun  iAcinoruni.  dedi 
ego  UdmgoMdvs  diaina  preueniente  grucia  indignu»  proabitor  quasdain  ras 
proprietatis  mce  ia  pago  ßedensi  in  marca  qoe  dicitor  Edutgen  et  alio  no- 
cabttlo  Wut»era  marca  super  flauio  Sigona.  quicquid  mihi  ibi  obuenit  de  ai* 
rorum  nobilium  et  quicquid  com  preeio  meo  comparani.  Ideo  ego  qui  sn- 
pra  prefiitU8  sum.  mento  deljberata.  spootaaea  aoluntate  et  jpromptiflBima  4»- 
nolTioiie  saaoqtio  consi'lio  et  nullius  cogentis  imperio  dcdi  atque'  tradidi  pre- 
dkCaa  res  mea«  'iliis  Mtribos.  qvt  die  noctuqne  deo  seraittnt  ad  s.  patroniitu 
WiUibrordum.  ubi  etiam  uenerabilis  nir  Beginarim  abbos  et  reotor  preesse 
uidetur.  iU  est.  casam  eum  curtiiem  et  celeris  edificils  circumposids.  terris 
ttineia.  aqqis  aquaruiaue  deevmbuB  ciüfie  et  ineuUia.  mobtübus  et  immobili> 
UjUä  et  iiiancipia.  lata  omnia  totum  et  ad  intf^nim  qiiieqiiid  in  ipso  die  ui- 
.MAn  Ali  babere.  tiado  atquc  transfundo.  et  de  iiu'o  meo  in  iure  et  potestat^ 
ipsorum  seruorum  dei  qui  ibi  fainulantur.  Verum  biis  rebus,  ut  prelibatum 
est  a  me  cum  con^ensu  ipsorum  fiatrum  Iteruni  pro  recompensatione  per  pro- 
carlam  cauoiiiee  roboratani  niüii  Inrgircnlur.  id  eat.  quod  ego  iteruni  de  parte 
j)rcdictoruin  ipsorum  frntruni  acccpi  in  ipso  pago  Bedense  ac  in  !»jeo 
v]ui  dieitur  Ldi*>'jt/i  ^eu  in  1 1  i!tsera  marea.  ubi  ipsa  iSifjontn  tiuniiiie  c'iii|^-i- 
tur.  id  est.  easam  indomlnicataiu  cum  curtiiem  et  Cßteris  cdiiiciia  ciicuiupo^i- 
tis.  terris.  uineis.  aqui.s  aquarumuc  dccnr?ibus.  mobilibua  et  immoMlibus.  in- 
gi'esaibus  rt  exitibus  et  iiiaiinj>ü.'?,  i^ta  uuinia  totum  et  ad  integrum  quicquid 
in  ip:^o  die  prcdicti  fratrcs  in  illoruiu  pute^tate  babucruut.  mihi  ut  quamdiu 
aduixoro.  prodictss  res  per  preo&riam  iure  absque  cuiiMounque  inquietadiiie 
iid  meam  ntilitatem  tioenliam  bibe*m  pmeunuidi  Si  qvis  uteo*  quod  fulii- 
rum'  esse  non  «rede,  si  ego  ipee  aot  uUns'de  berediboi»  meia»  ant4lla  extra- 
nea  pecsona.  que  contra  hano  uenii«  uolnerit  donaüoncm  iwl  eem  irrum]>niv 
eonauerit  inprimi*  iranl  det-omnipottiitjs  incumrf.  Actam  anno  JCIL.fNig- 
nante  Luhitno  rege  ivniem 

'  'Iht«  bm  Qslbneit  9it^  bct  H^tri  64l^tvm<t^,  fei.  671 

29»  i^cobcfrübttö  fc^lt  bcnt  itlofur  (ä^ttxnaö^  fein  (But  i»  ^b^ait  m 
§oIatfnim  Oft  «iWittg).   876 -«82? 

rcii.sundum  nobis  est,  quanta  .^it  pietas  et  largitio  redemptt»ris  Idcirei) 
pgo  Leodrjridvs  jno  (b'I  intuitu  et  ob  bonorem  sanctoruui  dono  ad  monaste- 
rium  Eptevnnrv Iii.  ubi  s.  W  illibrordus  eorporc  requicscit.  res  moas  in  ]iago 
/»rfA//.s"  in  nilla  nun».uj)anto  Jhdzhttm.  quiequid  ibidem  ui.-us  .sum  liaberc 
id  Cbt   uian«»uui  unuiu  cum  casis.  terris.  pratis.  siluis.  pascuis.  aquis  aqua- 


üiyiiizea  by  Google 


15 


ramue  deewnfbus.  mobil ibus  et  immobilibus.  et  mandpiiR  utriuBque  sexi». 
8i  qois  iiero  de  heredibus  mm  &c   Actum  anno  rt^ante  Lvdewico  re^. 

äO.  S3crctfubi«,  bic  mit  bem  9^onncn[Alcicv  bcHcibctc  SBilUue  i^^altluni^ 
l'cbenft  nad^  ber  (vimorbung  ibre§  eiim^eu  3obne^  J>?egtnbolbuö  bciii 
illofter  (£(i)tcTnarf;  il^re  ®üta  im  tPieiengou  uub  iljrc  Üiie^btaud^ds 
redete  an  (Gütern  gu  ^emftal  im  ^atoergau.  895. 

In  nomine  sancte  et  indiulduc  trinitatis.  Mlscricordia  domini  infinita  sup- 
pHciter  est  exonnda.  nt  exereitatio  bonoram  operom  neneranda.  noatra  ad- 
Jioct  purget  fiwinora.  qnatenna  largitor  aommna  qui  pccealorem  de  aia  ana 
nuda  conuenum  iuatiun  iacare  dignator.  ea  nobis  paaeoa  indeBinenter  laigia- 
tur.  qnibna  hie  deaotornm  actuum  aumamvs  augmcntum.  et  fliic  in  uelamento 
«larum  eiua  eteme  beatttndinis  perctpiamua  emolnmentum.  Quapropter  ego 
in  dtt  nomine  Beretrudü  licet  indigna  aacro  tarnen  aanctimoniain  habitos  ue- 
lamme  obumbrata  omninm  earnalium  amiconim  propinquorum  scilicet  atque 
iamulonim  deoeptiosa  respiciena  aolatia.  necnon  et  terreni  predii  calcans  ob- 
lectamenla  deum  qui  scdct  super  thrunum  et  iudicat  eqmtatem.  cstquc  refu- 
gium  panpenim  in  tribulationc.  consolatorem  petti.  atque  post  scnioris  mei 
beate  mcmorte  Waäheri  ex  bac  lucc  disccssnm  sanctissimum  Christi  pontificem 
Willibrordum  Epternaremis  monasterii  patronum  cgrogium  sub  canonici  re- 
c^tmmis  anchora  cimctis  tiltc  mec  dicl)U?  ui'^tiirn  adtioratttm  adli.  Apnd  cn- 
iiis  patrocinia  iniinorsa  ijuc  milii  in  nuici  Hiii  mei  iieginbohii  nrco  accide- 
runt.  nccnon  fi  cordis  nici  sccrota  in  amissione  charorum  aniinu  .iniorc  ad- 
iicriMitia  sua  largiente  gratia  coniicrterom  in  gäiidia.  Omnia  etiani  siuo  in 
diuitiis  prcdiorum  scu  in  obsoquiis  mancipioriim  mihi  a  largitate  iamdicti  sc- 
iiiuri^^  nici  in  dotem  collata  ahmoniis  canonicoruiu  in  tnoiiasterio  mcinorato 
doniino  suoquc  almifluo  prefato  confessori  dcseruicntiuni.  interius  et  exterius 
pcrpetuo  transfundcrcm  usurpanda.  Quorum  ita  piura  dcsidcrium  conscquuta 
comitate  superni  luminis  gratia.  uninena  parti  mec  in  pago  Meginmue  in  de- 
iiia  dofaltbna  tradita  aiipra  dictam  casam  dei  et  fratres  Icguliter  ueetliti  Dono 
itaque  inprimia  in  oomitatu  Megingaudi  in  aarto  Ridenas  uocato  aap«  flonio 
ipsioB  Htdentu  casam  dominicatam  cum  caaticiis  inibi  fabricati«  et  omnibna 
drcnmquaque  poaaeBsionibaa.  tarn  domiboB  quam  siluia.  pratis.  campis.  cul- 
tia  et  incultia  tenris.  Similiter  in  alio  loco  qui  uocatur  Bleide  in  eodem  co- 
mitat«.  qnioqvid  ibi  In  alode  uel  mansia  scmiUbDa  cum  senritonbus  in  ea  ma- 
nentibns  poasideo.  dono  et  ad  integrum  transfando.  Et  in  t^rdo  loco  Ethe- 
greift  nnncnpato  anper  fluoio  Muteüa.  de  uinea  petitoram  unam  com  ingrena 
et  eg^cssu  et  pernio  legittimo.  In  pago  uero  Wabrarrv.n  in  uilla  et  marca  que 
dtdtar  Uemineingestal.  quod  mihi  dompnu?  Itcginbiddus  duflque  nobüissima 
coDiunx  Vda  et  traditionis  priuilegio.  condonationis  priuilegio  condonauerunt. 
ut  qnamdiu  uoluissem  8ub  usufructiiario  illud  excolcrcni.  deindc  ad  ianifatiim 
s.  trinitatifi  cenobium  et  uictualia  canonicorum  ob  cteme  fdicitatis  gaudia  cia 


üiyiiizea  by  Google 


16 


repcndenda  deuotc  conti  aJorem  indubia  üieutc  amboruni  saluberrimum  com- 
pleiis  imperiuiii  cusam  tluiniiiie^iUtin  cum  domibus  in  ea  ediücitliö  et  poiuenis 
honorifice  consitis  cctcristjuc  seruitorum  habitapulb  tarn  domibus  quam  terris. 
mlub.  cainpis.  pratis.  aquis  aquarumue  deeiusibus.  exitibiu  et  reditibuB.  totum 
et  td  intqg^ram  luctni  fratrom  memoratorom  dono  atque  transfundo.  ut  in 
ilfia  ad  honoram  da  pcrpetQatiler  proficiat  in  au^mentia.  Si  quis  nero.  quod 
fiari  nulla  0(g*   Actum  anno  .YXII.  i-egnanto  Amoldo  rego. 

3L  ^&mg  ^arl  III.  (bcr  rtttfaUicjc)  Bcftäti^t  bcr  5(btei  (^d)tcrnad)  bic 
^(^enfung  beö  ^tafen  DieginaviuS  übet  ^cig  o.  b.  D}^o(cl;  ^obe? 
magern  uitb  SSdabevIo,  ^atbcv^  ©ti^cmfnit^  ^  Xl|^a«tinga  (9)  «nb 
«tte  ßltfni  ©efltmitgett.   ^ttt^n^,  ben  16.  ^tmm  945. 

In  nomioo  sancte  et  iudiuidue  trinitatis.  KaroLm  diuina  fauentc  clemoQUa 
rcx.  Si  pro  ecclesiajsticis  nogotüs  et  seruurum  del  utilitatibus  nostrorum  ßdelium 
poatulantium  suggestlones  suscipimus.  eonimque  petitionibus  spontancum  prciit^ 
iiius  assensum.  id  pix^tceto  ad  regni  iiostri  ötatuui  et  quod  iiiaiius  est  ad  eternam  rc- 
munei'ationcm  crcdlimis  profuturuin.  Omiiiuiu  ergo  du  l.->tiajiC  reiigiüuii.  iio.s- 
troruiiique  jidcliuin  prcseiitium  et  futuruiutu  compcriat  aguitio.  quod  Itegina- 
rim  illufitris  Conus  pro  nostra  suaquc  clemoaina  stipcndia  fratrum  in  monasto- 
rio  8.  Willibrordi  aciiicet  in  Eptemaeo  deo  &malantiiiiii  de  rebus  dosdcm 
monasterli  aogmentare  et  jneliorare  atataens,  addidit  eoram  prebende  locm 
tria  luis  oomhiibiu.  Berg^  auper  fluiuum  Mosdle  et  HodemaMem  cum  ee- 
deaüa  et  oeteris  omnibua  eorum  adtacentiia.  et  in  Teoeandria  aUlam  unam 
ttocabiilo  Waderlo  oam  ecdcsiis  et  Getoris  omnibua  auis  appendidi&  et  in  Thri- 
mmaa  traditionm  Thiathere»  unde  noatram  popeaeint  celaitndinem.  yt  hee  an- 
pra  scripta  loca  et  insaper  omnia  que  preiati  monastoiii  firatctti  prius  babuisf 
noscontnr  nostra  eis  auctoritato  asscntientes  confinnarcmus.  Quorum  loconun 
ista  sunt  noniina.  Stf^ineim.  Karchera.  Epjjlendorf,  lioiJL&^rf,  Arensa,  Mar 
kde»,  Gladebach.  Vßeninga  et  ad  Cfouiam  eccleslom  cum  uincja.  üuncta 
itaque  supradicta  loca  cum  nniuenis  eeram  appendicüs.  cum  eoclQSÜB.qmdeni. 
cum  terrts  cultis  et  incultis.  campis.  uineis.  pratis.  pascuis.  siluis.  atjuis  aqua- 
rurnque  de^^urslbus.  niolcndiiils.  piscatJonibus.  uiis  et  inuiis.  cxitibus  et  regres- 
sibus.  quesitis  et  inquircndis.  niobih'bus  et  immobilibus  ac  mancipii^  utrius- 
qno  soxus  propter  prcfati  coniitis  dilcctique  fido-lis  nostri  saluhrein  deoque 
plai  itani  }ii?titioncm  prcdictorum  fratrum  stipcndiis  dcpotata  per  hos  nostro 
Tu  insiK  tiiilinis  apiccs  consciitlinus  et  regia  auctoritate  illis  pcrpctuallter  ha- 
beuda  (  iiliiiiiamus.  prccipicntes  et  omnibus  modis  sanctiento».  ut  presciitii* 
precepli  cuuliiaiaLio  inuiülaljiii  teiiore  seruata  pcrinaneat.  Et  nullus  unquam 
eiusdeni  moiiastcrii  dominator  existat  qui  de  conscriptis  relnis  aliquid  tonütra- 
bere  uel  quolibct  modo  ab  corum  scruicüs  abripcro  picsumat.  sed  onme^  iam- 
dicte  res  eorum  «sibus  sine  idJa  ooinslibet  oontradiGtiono  perpetua  stabUitate 
deseniiaiit.  quatoans  pro  regni  nostr»  statu  utque  pro  nosira  salnfo»  ae4  et 


üiyiiizea  by  Google 


17 


^co  «mnialnii  pradeoeMonim  noslTDram  aanptr  cu  ^rnini  natmosikm  ck* 
orare  delectel  et  in  landibiifl  diuinls  ftUtri  deuoHone  promptioitt  exigiHii 
Gl  ut  hec  noBtro  oonfirmatioiut  auetoritw  incooiiiiiLNt  sUbilitate  per  cuncte 
8ac«edaDti«  fcompora  custodiatur  et  a  nwtn»  successoribna  diligeotiuB  obacr» 
QClar.  manu  propria  subtcr  eam  Brmauimus  et  sigilH  nostri  inipresslonc  ias- 
simas  adnotarl.  Data  .XVII.  Ka!  Kohr,  anno  Incarn.  doniin.  dcrcc.  xv. 
anno  wi.  rcgu&nto  Koivlo  rege.  Actum  ^luiniaco  palatio.  in  dci  nomine 
feli<iter.  Amen. 

Kit«  ftm  goibnni        tKc  ^btei  «et^trmad^,  fol.  il. 

iZ.  ©obilba  f6cnft  gu  i^re«  ©ema^U,  be«  ^)erjO(i«  (StifefSert,  wnb 

Ü)ieinfclbergmi/  mit  ^^cr6cl}alt  einer  kben^tän^Uc^en  ^^räbcnbc.  8.  d. 
(aud  hix  elften  ^aljtc  bc^  X.  ^a^rl^.)* 

in  nomine  Jesu  Cbriati,  eterni  uirgSn»  nati^  opificis  iummi,  lar;^tofM 
hooi,  arbitrio  moderno  per  aecälo  concU  ordniantii  bone^  uniuersani  cre*- 
tacaiD*  Hmnani  generi«  termino  appropinquante  non  incerla  ruinis  crebrca- 
eoitibufl  secundum  prcseos  finiendum  denuMutrantui*  iiidicia  nndique  onicair 

<|ue  murUliura  eternitatis  ula  attentius  premcditanda  est.  per  quam  i^gnum 
et  gaudium  consequatur  eternum.  Idcirco  in  dei  nomine  Godüda  ob  amorcm 
dol  f>t  icincdiiuii  animc  domini  raei  (riselherti  ducis  et  anime  raee  dom>  et 
traii^tuiKlo  ad  monasteriiiiii  s.  Willibrordi  et  ad  altarc  s.  et  indiuidue  Iniii- 
mtis,  in  cuiu»  honore  iutVa  immunitatem  ipsms  s.  pafri.s  constat  conetructum 
vi  aJ  uictualia  cnnonicorurn  inibi  domino  fnmulantiuin  in  pago  MeinJtU  uo- 
catu.  iii  cumitatu  Lueraräi.  et  in  uilla  FLaida  Diuasum  uuum  et  molendiiium 
onam  et  in  alia  ailla  que  nocatur  Aleana  iuztä  M^Mdlam  fluuinm  pieturas 
.11.  et  in  alU  uUla  qae  uocatur  Keticki  mansoa  duoe  et  in  uilla  ÜdU»  pie- 
toram  .1.  et  in  uilla  Limana  picturam  unam.  qnatuor  loeis  dispeziam.  cum 
mancipiis  .IIIL  ea  acilicet  ratione.  ut  quamdin  uluo  in  hoc  teeulo  preben^ 
dam  unam  de  ipeo  s.  Icco  aingiilk  annis  carratam  unam  de  uino  acoiplam. 
et  hec  oronia  saperius  mcmorata  a  die  preaenti  teneant  atquc  possideant.  et 
qoicquid  exinde  uoJuerint  faciant.  Si  quia  autem.  quod  minime  fieri  credo. 
ego  qnod  abait.  aut  ullua  heredum  uel  auocessorum  meorum  scu  quelibet  op- 
poeita  persona  contra  hanc  traditioneni  a  nobis  factam  nenire  temptauerit  uel 
eam  infrinja^ere  uolucrit.  omnlpotentiu  dei  iram  incurraL 
btm  golbtun  Suc^  bct  %bui  ^i^Umad^,  fol.  46. 

^tümg  Ctto  III.  v3ibt  bcn  ©rübern  ©igcbobo  uub  Diidjkniuiw  tcii 
f^Tiic^tid^ett  iSöifbbcjnn  jnjifcfien  ber  3(benau  unb  bcr  9l^r  bei  991q§^ 
)podkx,  bniö^^fclb ,  öiaincr^bad;,  ilöaben^eitti  unb  bct  5)veicid^. 
9U>bU}Uk  bm  19.  mai  992. 

I»  nomine  aanble  et  indiuiduae  «rinitatie.  Otto  diuina  fauente  dementia 
m«  Omntum  fideKnih  noetromm  tarn  praesentinm  quam  et  futurorum  pateat 

nttttUltWHftcl  IMirtf ata«.  XI.  3  « 


Digitized  by  Google 


18 


indaatriae.  qiiomodo  noa  ob  pedtionem  dikotae  atuM  nottrte  adaOtmdu  ut- 
delicet  impeMtrids  aiiguita«.  nee  non  et  interoeiitii  fidelium  Dovtronim  hiU 

dihaldi  Mnormaciensvi  cccicsiae  ticnerabUis  cpiscopi.  ae  herimimm  palatini  co- 
Ziiitis.  fidelibus  nostris  sigelxidmi  et  fratri  oiua  riehumno,  concessinius  ut  fa- 
ciant  IbreBtum  infra  spaciam  quod  hie  praenotatuiii  est.  tibi  aJenoua  floniim 
cadit  in  aquatn  ara  uocatum.  indeque  sursum  oaque  ad  Hemdes  admom  et 
item  inde  sunum  illam  semitam  usqne  ad  eamponi  xmalderudagiudU  iioca- 
tum.  indcquo  sursum  usque  hohtnegga.  et  iterum  inde  per  toUm  scnii tarn  il- 
lam, usquc  ad  niüntcm  sursum  arrha.  indc»jiic  deorsum  per  totam  plntoani 
illam  usquc  locum  marrmsole  nuncupatuni.  et  itoiu  indr  u^que  ad  uillaiii 
hlat^snunnlayr  dictiim.  et  sie  summitatcin  illam  qiic  est  iiiter  <aningennrld  et 
roiiicyt sharli  uäque  ad  hohen^^ichi  et  de  illn  loco  totam  suniraltatom  illam  us- 
que ad  huheiiherg.  indeque  ad  uillam  utiadtnlieim  usque  ad  poiitein.  et  de 
ipso  ponle  sursum  flumen  ara  usque  ad  praescriptum  flumen  adtnovo  mm- 
cupatum.  et  in  eodcm  foresto  dedimus  eis  Sannum  nostrum.  exeepto  solum- 
modo  tidclis  nostri  ntonrndi  ducis  prucdio.  ita..  ut  nuUa  persona  magna  uel 
parua.  infra  spaelum  supradictum.  aliquam  feram  uel  boatiam.  hoe  eat  eer- 
uum.  EQt  eemam.  aprum.  uel  apram.  ant  hinmdnm.  siue  aliam  bertiam.  quae 
ad  bannrnn  neetnim  pertlneat.  sine  Ucentia  eorum  insequi.  oenari.  ant  capcre 
pneeumat.  nisi  statim  aibi  aicut  nobia  fieri  aolet  in  fotvatia  noatrb  regium 
baniittm  pCHraoluat  Et  hoe  noetro  regio  edieto  finnit^  inbemua  atquo  atnd* 
IIIU8  qai  taüa  deincepa  agere  preaumpaerit  ut  faeiat  et  adimpleat.  Et  ut  haee 
nostra  donatio  praeaenti  ac  fütuio  temporo  firma  et  inconimlaa  pennanoat. 
hoe  praeceptom  inde  oonecriptam.  aigiJli  noatri  impresaione  aig;nare  imsiiniia. 
manaque  propria  ut  infra  uidetur  eorroborauimus. 
Signum  domni  Ottonia  glorioaissimi  re^s. 

HUdihaldm  cpiscopus  et  cancellarius  uice  umUiffui  arehiepiseo}ii  reco^noui. 
Data  .XIIU.  Kaiend.  lunii.  Anno  dominlcae  inearnattonia  .DCCCCXOII. 
Indictione  .V. 

Anno  autcm  terfll  ütt<>/>is  rcj^nanti»  nono. 

Actum  Nouinillc  t'eliciter.  amen. 

Ha«  km  Drigiaal  im  9$(0)>.««r(^it>  }u  Ü>flf|elborf. 

S4»  SBameruS  fdjcnft  bcm  1^.  SD^a^nmin  feine  ^a<|b  S^obela  mit  i^vm 

jlinbeni  unb  einer  \)QXhtn  §ufe      '^>löttcu  (bei  JDf^jeni)  im  ^^rl= 
gau.  1000. 

Nouerint  omnes  in  Ghmato  pie  uiuere  uoleotea  tani  prcsentea  quam  et 
ftttari.  qualiter  ego  Wttmerus  pro  remedio  anime  mee  quandam  mec  proprie- 
tatia  ancfllam  nomine  Uodetam  s.  Maximioo  tradiderim  cum  filiia  et  filiabua 
suis.  Et  qoja  iuatnm  uidetur  ut  qui  fideliua  perseuerantiuaque  deaeruiant, 
inaiorem  ooteris  aeruientibua  recompcnsatmneni  recipiant.  conceaai  Uli  dimi- 
dinm  manmim  in  uilla  que  aocatur  PlatoMa  in  pago  Arrtlensi  et  in  comitato 
Henrici  oomitia  in  propriam  hereditatem.  filiia  et  poeten»  aaiir  ea  aetücct  r«^ 

m 

üiyiiizea  by  Google 


19 


tione.  qaod  siogaiiB  «mus  inter  eundoB  peraolaant  quitoor  dentrios  «cl  cur- 
la Emdmga  higo  toti»  altariiis  seniitatis  Boluti.  ted  sub  miindilnirdio  et 
Mnakme  imt  »daoeati  s.  Maximini.  sieot  eeleri  homines  de  Btterlinga.  8i 
quis  oero  propin(juormn  meomm  ud  alia  qoelibet  persona  banc  dohationem 
•imHDjpcve  eonanerit  in  priiiiitae  omnipiitenth  dei  iram  moorrat  cmninmqne 
■iniitiiMi  ena.  et  qnod  «ult  nun  eflidat  Insnper  coactua  in  erarinm 
0^  oelo  fibraa  tm  et  aoxaginta  Ubraa  argentf  persoloat  Acta  est  tra- 
dilia  m  monaaterio  s.  Maxiauiri  confeBBoris  Chriati.  per  nianuni  ünhizo- 
«ö.  Mtantc  abbata  Ofter^do,  canctaqnc  rorgregutionc  sub  fidel. issoribus  Theo- 
deriro,  Waningo.  Listigero.  coram  teatibus  Iiis:  Ilervardo.  Uffjin^ro.  Hvn^ 
Mdo,  iiertkoUlo.  BaaitAcm.  Ila$mfro.  Bemacro.  Harkero.  Sararhotie.  BcM' 
«dmo,  SiUiordo:  anno  dominicc  incarnat.  Millosimo.  Indict.  XII.  regni 
domini  Ottonis  tercii  .XVil.  imperii  .V.  — . 
^•Moihrt  ktoi  tRarimtnct  f>i)>I«matar  C.  LXVII.  d.  Nro.  151  in  (Soblms. 

39.  Itatfer  ^einviii^  II.  em)>f&itdt  l^bti  bcV  Slbtei  e.  äßaji'imm  G656 
Ü  r  ^"f^<^      belehnt  bamU  ben  ^ci jog  ^teinri^  )>on  üBaicr»/  bctt  $fal^' 
<^rafen  6530  iinb  bon  ®rofen  Otto,  bomit  fie  für  be»  STbt  Me  ^<t^ 

bicnftc  Icifteu;  ^uo;lcid}  hftcitiv^t  iinb  fid>cit  cv  bcm  .Hlcftcv  bcn  'Keft 
l*^*^  feiner  ^cfi^uiu^cu  unb  tcvjü^t  ivic  bic  (^infüufte  bcvfelku  ^eii\)cn= 
bct  toctbcn  jottciu   iribur,  ben  10.  2)ccembcv  1023. 

0$ßßM  DOmiBe'  aande  et  indiuidne  trinitatifl.  H&nrirua  dinina  fanente  de- 
llilMa  J^MNOKontm  impentor  angnstna.  Quamins  ab  eodesiastiei»  inatitntio- 
libiia  et  a  patemia  prdndictia  niüK  ^t  lidtum  deoiare.  noBtri  tarnen  hiris  est 
pBM  oeleria  id  aolam  et  speciale,  ut  unde  fiddea  noatri  infra  regnfiro  noatrotn 

grouantur.  aut  unde  aeoeUaiac  dei  detrimcntum  nm^is  qoam  commodum  pa* 
tnaUir.  io  mdius  commutare  debcanius.  Idcirco  üddiam  nostrorum  tarn  pre- 
a^um  quam  jEotttrorum  aolerti^  not«m  fieri  cupimos.  qualiter  dos  ex  abba- 
tia  6.  Johannis  enangeitst^  et  s.  Maximini  qu9  in  aubnrbio  Treuironm  aita 
est.  ubi  Ilarif'ho  abbas  preossc  uidetur.  quasdam  curtcs  et  territoria.  uillns 
et  poHsossioiies  scilii'Ct  sox  millia  soNceiitüS  (juinquaginta  hox  niaiisos.  iit  iic- 
riu>  roruputari  potuit.  a  prchito  abhatc  in  beneficiuni  acccpimiis.  et  Iiis  fideli- 
l>us  nostri?  I'zznnt  uideJicct  palatino  coniiti  et  llenrira  duci.  nernon  (>tf<nii  coiniti 
ea  conditione  beneliiiariinuis.  ut  (jiila  prefatus  abbas  iani  senio  confectns  coin- 
mudc  nohis  doiid  militio(jiio  i^c-ruiro  non  poterat  ipsi  et  her('<lcs.  qui  lioc  bc- 
udiciu  iiabeut.  pro  eodeni  abbatc  suisijue  ^ucccssoribus  euriam  rcg^aleni  pe- 
tMit  et  in  expeditionem  eant.  abbas  ucro  suiquc  .succe.'ssoreä  a  curia  re^^ia  et 
1^  omni  expeditione  omnino  aint  liberi.  nisi  in  Magontinemem  siuo  Mften- 
fm,m^  Odomtmtm  «iintatem  ad  generale  conciKiini  ant  colloquiunt  aliqua 
Maritaie  eagüite  foirint  i«Blati.  Bt  ne  aimne  aoatre  inde  delrimentam  pa- 
tiaiaar*  al  «a  qm  *  fidefibaa  Ghriali  ddem  aacratissimo  loeo  tradita  aunt  aut 
anllata  bm  imuale  nidcaoHBr  anferre.  aenüdnm  quod  nobia  et  qnibuadam  pre- 
iofeweiibna  dcatria  in  üendo  aeaper  aamo  de  eadm  abbalia  traditom  est. 


üiyiiizeü  by  LaüOgle 


20 


pro  timore  dei'  6t  ueomtioiie  8.  JoamM  «t  a.  Maxiniiii  «t  ob  ktatiMBlHi 

AribtmiB'  Magoneiacenau  6t  PtUgrimi  C^ltmiemu  6t  P^^ptmu  Trmimm$ 
nerabilium  arcfaidpisGopornm  dionimqiid  fideliqm  D6BlnHnNn  dm  mtutoqm 
Joanni  et  b.  Kaixiiiiiiio.  dmetbqtte  pott  oo»  laibi  «bbaAäbw  in  parpeteom  in- 
djulgeado  ignauimos.  et  I^OHoeDdo  uidnldmiifl.  Et  ae  qun  aoeeeMotva  »Mtve« 
nun  regum  uel  imperatorom  Idom  seniiliiim  in  penoelum  aniae  amiM  ae 
sne  inde  olterius  exigat.  nisi  cadem  bona,  qtie  nos  non  tun  in  nottrnm  qwm 
in  eoram  Beruitium  inde  distraximus.  ex  integro  reddat  aut  rcatitnit.  neatn 
imperiah*  nuctoritate  constitaendo  precipimus  et  predpiendo  caa&Brammm,  J«- 
bemus  ctiani  atque  interdiclmiui  prefato  abbati  suisque  succeasoribus  in  per. 
prtuum.  ne  de  roliquis  cnrtibus.  ecciesiis  ac  possessioni^i)'*  quß  ad  pecnHa- 
rem  prebcudam  fratruni  Ueo  ibi  famiilantium  a  nostris  predecosaoribus  reia^- 
bus  aut  imperatoribus.  Pagoberto  uidelicet,  f'rj>r'i>">  ( 'nrolo.  Lvdoi/ico.  /Ii*- 
jwljiho.  item  Ceuolo.  Zuendiboldo.  nonwn  ;i  tr  ibus  UUtmUma  in  noi^tra  nsquc 
tenipora.  et  per  nos  etiam  delegata  sunt  et  concessa.  alicui  de  maioribus  siue 
libcris  liomiiiibus  aut  altcrius  ecclesie  uel  alienc  fainilie  (fiiibu.slibet  seruitori- 
bus  quidquam  beneficiare.  uel  ab  eoruiu  iure  quuquu  iiiüdo  abalienare  prc- 
suiuant.  hoc  est  in  bis  locis.  Suabheim.  Hesinesheim.  Briciuln im.  Kurt^nes- 
hem,  Wddinttein^  Alhucha.  Goaolueehmm,  Bingin,  Hohku^a.  Aptda.  AI- 
wnHa»  SeeringeaudL,  Hukinedteim,  BuicMemi,  8i€meru,  MmmläaL  Nor' 
heim.  FoUmaretba*^»  Pf^tbwdentotk*  Cfracko,  Decmtu  üaUi»  eam  tun  per- 
tinentibns.  Ba^iereadorf.  Bioendarf,  Mei^raß.  JChmo,  Amolfnberg.  tont- 
mc&.  Okiihem.  Büanaeha.  Loauia,  Windingis*  LukeaingiB»  et  in  pago 
8tdiing<mue*  IHnktitAe,  LucUcurt*  Bitangis»  et  in  duitate  MttenU  et  eireem 
circa  domoe.  uineaa.  agros  et  areolas.  et  in  bis  locts.  Diedemkmtm,  Wüore, 
BeBtiaeo.  Lucelenkiridia,  Tanena  DrufiddiHga,  Murmiringa.  M^roldtHiUa» 
Wimereshiricha.  Straza.  Crufta.  Scranna.  Marckidith.  Krisho.  Büliche, 
Ourmirmge*  Brntmacha.  MammUeri  Inaaper  etiam  in  pago  Drache  lo* 
cus  qui  uocatnr  GwUereshuaen.  neenon  in  pago  Kinriche  locus  alius  uoca- 
bolo  Prichina  cum  omnibus  ad  se  taste  et  l^aliter  pcrtin^tibas  vel  aspi- 
cientibus  rebus.  Tlas  duaf?  curtes  ad  sagimen  et  ad  femoralia.  mantelas  etiam 
et  niCDsalia  f'ratrum.  necnon  ad  infirmorum  curam  et  debiliuin.  et  ad  suscep- 
tiononi  Ivospituni.  iiccnon  nd  recreatloneni  pauperum  et  peregrinoruni  «»icut 
anU  ( ( <,  ijrea  nostri  oonBtliucrunt.  ita  et  nos  specialiter  coiistituimus  atque  tir- 
iuauiiiius.  et  iit  ex  bis  iocis  et  eeclesüs  nuUus  abbas.  nuHn  alia  p(  r< jfm  »iaL'ii:i 
siuc  pariui  alicui  Jibero  aut  alieno  homini.  nt  antea  diximus  aiiquid  benefi- 
ciare uel  a  prebenda  tVatruiu  ijuoquo  iiJutK  a>ia]ien«re  prysumat.  firmiroime 
prycepimus.  Sed  liceat  inde  abbati  suisque  successoribus  luminaria  eceleei^ 
restauraro.  ^diticia  recuperare.  et  qu^  nmieMaria  tantumroodo  iratribus  sunt 
pcoeoraie.  De  eooleeüs  uero  et  de  omnibus  per  totem  abbeUem  eelieis  deo- 
mattenibne  noUi  emnino  beneficinm  efiqnod  coneedi  permittimiu.  eed  fai  urae 
bfiepitwn.  paupenan  et  pergrinonmi  perpetnafitor  oonttitBiniai  atque  samN»' 
mus.  Conatitnima»  pteterea  hoe  et  -bae  neatra  imperiatt  andeiritrtB  ftnuamua. 
nt  si  qoie  fortame  illorum  aat  filtt.filiomm  aaomk  qnibaa  baaa  et  peaaca 
aioaea  s.  Maximin]  benefieiamoa.  aiac  bfi«de  fiierit  Minotai.  bcaeflaiwa  nd 


üiyiiizea  by  Google 


21 


«jnidqiy'd  tb  flodeai  low  habti«  mtm  «i  siib  iw  oi  domiiriimi  pre&tom» 

meloraiii  «t  «bbcti»  -ae  MniiB  ipnos  monasterii  redeat  et  trtMeat  et  ad 

Miylifaamlaaa '  peagitgatioacia.  neeDon  ad  in^ale  aeniidum  quantom  aUiaa 

iadb  timb  detikMflto  aÜafiwi  renmi  acdeM^  beiie  peifieaie  poeiit  abaqiie  omni 

oODtedietione  permanaat  Inanper  etlam  concedimus  atqiie  pveapfamia.  «t  idem 

alte  MHque  emotMores  potostatem  liabeant.  aduocatiaa  omnes  monaMmi  am 

foi  letiDt  dandi.  cai  ualut  iuato  iodicio  toUendi.  et  at  aduocati  nullom  post  se  po- 

m»  audeant  qai  nocetnr  proaduocatus.  nulliimqve  pUdtom  preter  tria  iure  de- 

bka  in  abbatia  tcncre  presumant.  Neo  culquam  illorum  liccat  aliqua  oioientia  ho- 

mines  graunre.  nut  ui  paraucredos  coruni  aut  pccora  toHcre.  uel  qmcquarn  ßupcr 

ofticialfji  aut  niiiii?tro^  sinr  maiisioiinrins  «fu  omuia  iura  abbatis  cnnstituere. 

Et  ut  hoo  nosTr*,'  auctorilati^  prcccptum  indc  conscriptam  finnuin   ot  ''.tnbile 

acimper  periiiÄncat.  non  solum  hoc  manu  propria  firniauimus  et  sigilli  uostri 

impressione  mnniri  iuseimus.  uerum  etiaiii  ut  ürmiori  auctoritate  polieret  bea- 

iki^iifli  patris  liustri  domini  nidelicet  Benedicfi  sedis  apostolicy  presulis  priui- 

leg^um  inde  C(niscri|itum   et  apostolica  auctniitate  roboratum  prefisito  cenobio 

oUtuere  meruimu^.  ut  bi  quod  absit.  uliqui^  bucce^soruiu  iiostrorum  rcgum 

mI  imperatorum  diabolica  auiditate  corniptus  quicquam  de  his.  qu9  sq>e  pro^ 

&ü  menaateni  fratribw  ad  quetem  iUorüai  eoiiatiiiQimiia  imminaere  teniptip 

wtt  abl>aa  qni  tono  ibi  proMoe  ludebitor  a«  fnibcm  fibere  apostoHeam  ae- 

den.  em  iAtm  loena  aaeraliisainia  attb  antiqina  tamponbiia  Cotulmami  impe- 

nloria  el  AZoif  loatria  Slins  addictos  ene  dignoMatar  fidndalittr  afpeUent 

et  ad  «an  quasi  filfi  ad  matrem  coiifii|paiit.  nt  ab  «a  aienti  digunm  est  fal- 

dti  aot  «a  qa^  inde  abaluliiima  bona  aaa  vedpiaiii  aat  qvod  noa  pio  tantia 

booi»  et  poaDeeriopibUB  a.  Jobannia  et  a.  Mazimiiii  inde  abbatum  ad  quietu- 

tarn  lUenun  «rdioamiiBQi  atqne  fiimawmiia  apoaloHco  auatoritata  roborad 

obtiure  preoaleant. 

Signum  domini  Henrici  Uomamrum  inuictissirDi  impwatoi&  angnati« 

OuMhertts  cancellarius  uice  At-ihonut  arcbicapellaiii  recognoni. 

Data  IUI.  Idus  Decembris.  indietione  .VI.  anno  domin.  kicant.  M.XX.1II. 

«DDo  uero  domini  aeoundi  üem^im.  r^nantis  .XX.III.  imporii  aatem  .X.  Ae- 

tuu  in  l^nbmia  r^a  uilla.  palatio  pubiioo.  in  dd  nomine  Amen.  Amen. ' 

fftfacn  bi-r  iircfim  ^PcvfcticbcitTicit  ^r.^  Tr':tf<^  vn'  \nv.  brx  l!rf,  :W0  im  I.  5^bf.  über  bcn^ 
jrfbftl  O^Mfintanb  .  M  idi  Zillesiua  „^M  ,  iiiio  Winkolmann ,  iiistoria  hoff^i^'i"«      Flisül  etha©, 

35  akgeciiwau   tubt  ininflfu  hm  iridjtißc  iDocuincut  in  toöiUic^ei  UcbctcuHtinmuiuö  au»  üqn 

W,  XÖnig  §cit!nc^  III.  bejiätijjt  bic  ©d}cntimf\  cincö  §cfc?  311  ;öc|)= , 
)}atb  t)on  @citen  ^aifer  (£:onrabi^  an  ben  Woi  ^^nebict  ^bvaX^ 
f^eib.   ^j(a4ctt  ben  8.  ^u^vSjt  1039  *). 

Tn  noiulnc  ^am^tc  ot  indiuidiio  frlnitatls,  lltiiirivus  diuina  taucriK;  clc- 
irientia  rex.  Oinniuni  Ciiristi  fideliuni  tarn  et  presentium  quam  et  futurorum 

*)  9cik||uiif  Wtttaff  a«  L  MS* 


üiguizeü  by  Google 


22 


nouerit  industna.  qualiter  üeveiiutnnm  nobi»  dUeQiwfiiaiiM  4)olwueiuis  «rckifr* 
piscopiis  iDaieetatia  noAtrae  cxccilontiam  adiit.  petens  ut  nM  «bbati  Bi>neSekk 
fcdeaiae  «.  Johannis  J3aptist^  presidcnti  in  ioco  fH}rcetvm  dicto  ta!e  {»fedflm 
qualc  n  piissimo  domino  et  genitore  no&tio  Chuonrado  impentoffe  angusto, 
sola  traditione  accepit.  hoc  e?t.  areale  unum.  duo  raancipia  .XII.  iugera  in 
loco  Jkihepart  nominato.  in  nuuite  Intreiare.  in  pago  Trerhere.  in  comitatu 
Berhtvldi  comitis  situm  nismi>-<  »  ,pti  tt^tanionto  coiitirnini  cnjus.  ( 'iiius  peti- 
cionem  benigne  suscipieiites.  super  ea  (jin^'  piae  mcn?«>ri';  patcr  nostcr  t'/tÜTt» 
radm  imperator  augustus  prv«cripto  abbati  Btntäicin  iradidit  manuscriptum 
fieri  iussiniu.'-.  et  sibi  successoribusque  suis  eadeni  maii«  iniji  et  prenominatum 
prcdinm  cum  uii>*.  inuiis.  cxitibiis  et  reditibus.  aquis  a<]uarumue  dcoursibus. 
pratia.  campifl.  pascuis.  ^IIuip,  seu  tuiu  omnibus  appendiciis  ad  hoc  iure  ix:- 
spicientibus.  nostra  r^ali  auctoritatc  in  proprium  tradidimus.  eo  teüoie.  ut 
pfenomioattiB  ablws  Btmdiehtä  iuique  Buoceesoroi  libenm  deinccps  potMfev* 
tem  habetBt  t^nrndli.  c<nDi&iitandi.  precariandi.  oeneambkiidi.  et  quidquid  mU 
ad  atilkakm  eiotdem  fcdeaiae  s.  Johannii  Bapt.  placocrit  fadendi.  fit  nC 

nofliraa  oonfimialnDia  auetoritas  inconQulsa  et  atafailis  per  ftttnni  «aad^ 
vom  onniGiila  permaDaat.  haue  caftam  inde  oonsoriptam  anbtwqi»  mami  pio» 
piia  roboralam  sigilU  noatn  unpreasione  iuaaniiia  inalgmri. 

Signum  domni  Hemtki  tercü         inuieliMmi.  ' 

Theodericxis  cftn(^llariiis  uice  pardoms  arebieanoellarii  recognoui, 

Data  A  T.  Idus  AagoatL  indictioiie  .VII.  anno  dominice  iucarnaliBMa 
.HJQCX  .Villi,  regni  MtUm  X  Aetaro  A^migram,  feiieiier.  Anasv 

tbu  hm  Criniaal  im  ^nytffiii^  9laffaiiifi^m  etaaManli»  9Mldn. 

n«  (^af  i^mxiH^,  htx  (Sol^ti  trafen  (Sonr«b,  nai^^em  et  htt  Uhc 
tet  ^d^temad^  bie  i^i  utt()ere<i3^t<r  Seife  entjogette  fBt^d  ^wM^tfi 
geBen,  Bcfttmmt  bie  JRcd^tc  ber  ^}^k  bcrfefBen.  1095. 

In  nomine  sanete  ei  indiuidue  triuitatis.  Notuiu  !^it  tum  prosoiitibu^  quam 
futuris  omnibua.  quod  Henncu^f  comes  t  ünraui  pie  memoric  cooiitiä  tilius 
Bertrami  deienßoris  nostre  eeclesie  circunmentus  et  deceptus  consiHis.  raunc- 
liLus  cl  Uaudibu»  iu.s  aduocuti  in  aratura  et  mcfi.'^ione  ininunti  i.-^  a  Uiue  mc- 
morie  abbalc  ILeginbertu  suruitiurum  et  donorum  impcndüs  rcdcmptum  et  ro- 
gali  concessione  traditum  nobis  abstulit.  et  omni  honore  et  iure  quo  usi  sa* 
mus  sub  omnibus  aiua  et  aoatria  anteoeBaoribus  noa  priuaiHt  ae  exnit.  Sed 
propido  et  miaerante  deo  postea  in  ae  redüt  et  optimatum  aoorom  eonailio 
ablMa  reddidit.  et  pieaideate.dompno  Henrico  palatino  eomite.  cui  a  domm 
nostro  gloriosissimo  imperatore  augusto  H,  in  ItaUa  exeratum  ductante  im- 
perii  commisse  sunt  habene  in  integrum  hoc  online  reatituit.  Juraro  fecH 
honestioTea  aeruitores  nostros  et  srabinoa.  ut  neque  pro  anore  neque  timore 
ulliua  dj'mitlerent.  quin  secundum  nudam  et  puram  tteritstem.  quid  aduoca- 
tus.  quid  iuris  Hscu»  noster  ex  antiquitate  iustc  retinuisset  b'quido  edioerent 
et  aecernerent.  Jgitor  iureiurandu  obatricti  aftirinauerunt.  ((uod  non  liceret 
adoocato  conatituere  uUum  anbaduocatum  niai  ex  ftmilia  ecoleaie  et  per  eleo> 


üiyiiizea  by  Google 


23 


tiooem  et  consensum  cius(]ein  familie.  et  quod  cottidiani  seruitorcs  qui  ad  co- 
qainam.  qui  ud  pistrinuin.  qui  ad  niolendinum.  qui  ad  lauatoriutii.  qui  ad 
costodiam  nionasterii.  qui  afl  (juodquo  cottidianiiui  fratnini  .seruitiurn  pcrti- 
Dciit.  nihii  Uli  iure  dcbeant  pcrsoluerc.  Et  decrcucrunt  quod  nullum  legit- 
timuni  placitum  uJij  aduocato  Jchcant  nisi  qui  bannum  ab  imporatore  babeat. 
et  si  die  constituta  illc  non  adfucrit  et  jM-idic  le^ntum  non  miserit.  qui  cum 
Uüi  m  utiJitatc  regni  uel  loci  uostri  occuj)atuiu  esse  certissiroa  üdc  et  ueri- 
tote  confirmet.  pJacitum  et  seruicium  non  rcstituant.  neque  si  die  domiDica 
iti  floMun  feste  dies  placiti  euenianU  ConfiitnauwttBt  ibidem  c[iiod  in  .XXUII« 
«bMiinicaliB  eant.  que  ad  hortom  et  celleFariiim  attinent  et  in  biis  niUnÜB  Erima 
uiMMt  aoXnCeritima  qoarum  altera  ad  lauatorinm.  altera  ad  eogwinam  fi»> 
tarn  temitt.et  m  Bdlauhrf,  ßtettum.  Jk^e  et  Erle  nnllns  adnoeatOB  d»> 
Wut  liabcBW  pladtam -et  aeraitiiun^  niai  pro  mooemadiia  et  aangidnea  per« 
coMnu  et  seabtnia-eonatitneikdia.  aisi  foerit  inmtatns  ab  abbate  nel  pre^ 
poBto  nel  ab  aliquo  qui  iusticiam  obtinere  non  potnerit  a  preponto  wA, 
viUeo.  et  •  .^BO' iniQtator  ab  eo  soruitium  aooiplat  Itepn  per  fidem  in- 
Meraerant  quod  aduocatus  Dulli  debeat  equum  suum  per  uim  et 
toUert,  et  si  in  furti  crimine  aiiqois  ex  famiiia  ecdeaie'deprehea* 
M  et  connictus  fuerit.  quicquid  possederit  fkcns  obtineat.  für  secundum  iii<< 
äcam  decreta  legibus  subiaceat  £t  quod  aduocatus  nullum  debeat  percuterc 
et  male  teactare  absque  indido.  Dccrenemnt  item  ut  quicquid  in  placitis  de- 
ponitur.  secundum  posse  qui  deponit  misericorditer  ab  exatorc  uel  uillico  as- 
lidente  aduocato  uel  eius  ministro  cum  scabinoium  consiHn  disponatur.  et 
J'ie  partes  fisco.  tertia  aduocato  soluatur.  Item  approbauerunt  ut  ai  quis  de 
taiuilia  ecciesie  occisus  fuerit.  si  pretiuin  eius  quod  rrerfjehlvni  uulgari  locu« 
tione  uocatiir  abbn--  ncr|uirere  per  sc  potuerit.  totum  habeat.  per  auxilium 
a^^i'iocati  \\\e  sui  iuris  terciam  partem  obtineat.  Et  si  quis  iiüVcgerit  banmim. 
4Uod  theothonica  liugua  hurghan  dicitur.  pro  quo  .LX.  solidi  soluuntur.  duas 
partes  fiscus.  terciam  accipiat  aduocatus  In  placitis  ucro  de  priuato  peculio 
et  osufructn  ecciesie  neque  intersit,  neque  quicquid  indc  accipiat.  Affirma- 
W^t  idem  nobiliorcs  et  maiores  natu  ecciesie  nihil  amplius  erga  aduocar' 
tan  tui  ease  iuris  nisi  pro  utilitate  et  defenaiooe  eoelesie  noatre  per  dnomm 
^ktam  apattiim  eom  suia  süpendiie  tre.  Et  ei  comes  aliquam  in  dcino  ur- 
bn«  qne  eontra  regnum  et  iocinn  noetmm  sentiat  obaederit  pro  eins  amore 
«t  honoce  per  duoe  diee  miütare.  Hec  acta  sunt  anno  domin,  inearn,  )I.XCl  V* 
ladiet  III.  anno  nero  domini  imperatoria  augoiti  Hem^d  regni  .XL.  Impe- 
lu  .XII.  annitente  nenmbilis  domini  abbatis  Begif^erti  aneceasore  T^rido, 
Testes  aotem  hnius  oonceBsioni»  et  confirmatioiiis  idonei  et  nobiliesimi  soDt 
irti.  Menrieua  palatinus.  Herimannm  Henmanni  comitia  filius  et  frater  eins 
Theodericus.  et  Becelinus  diß  Arlon%  tt  Adelhertm  ^  Becelinus  de  Knrjelfnga, 
Amfelmn»  de  Edinga,  Mupertua  filius  eius.  Johanne».  BuUo.  ThiboU,  et  filina 
tm  Gitdbtriti».  Hugo.  Hmm.  Et  ut  rata  et  inconuulsa  sit  hec  confirmatio- 
nt«  pagina  ad  maiorem  successorum  fidem  eam  impcriali  sigillo  et  auctorl- 
Me  ronfirmari  po-^tulauimus  et  ditiina  amminiculante  dementia  impetrauimus. 


üiyiiizea  by  Google 


24 


S6*  (ir^bifd^of  giicbiid)  ton  (föin  jc^onh  bcv  '.Hl  tci  <3icgbui^  bcn  Ort 
ben  4.  2»«  1110. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Friderimts  dei  gratia  s.  C'o/o- 
niensia  ecclcsic  arcliicpiscopuß  tarn  futuris  quam  preis cntibus.  Cum  sit  offi- 
cium nostre  liutnilitatis  omnibus  in  genere  prodesse  quantum  ualemus.  maxlroe 
domesticis  fidei  secnndum  apoitolam.  qm  abnegantes  ixopietatem  et  sMolatia 
desideria  aobno  et  iuste  et  pie  «e  idnere  pcofiiMitnr  avfafiNBne  Faktum*  «t 
oensiu  eornm  augeatnr  et  nmiMris  firatmm  miiltiplicetiir.  et  in  eis  et  per  «ee 
dens  magnifieetar.  Hnias  rei  ^«tia  loeom  qui  nocatar  Hinmame  inpriaua 
ab  Bmunoo  teroie  Bomtmonm  imperatoie  et  poat  hec  e  filio  eioi  MtmnoQ 
qiMifo  BammuruM  impfitatoie  mignifico  oem  ntriesfiie  üUDnie  ben««alentw 
Impetrani  et  b.  Peiro  et  apeoiaUtar  eeöMe  a.  ICcliMlia  In  monle  SigAmg 
iite  tradi  hi  fitmam  poiieMioiiein  fecJ.  ea  aoilieat  oendieionei  nt  eoeleiia  ibi* 
d6m  oonitrucrctur  et  uita  cegolaria.  id  est.  roonattioe.  profaiweDiB  illic  iosti- 
tnerelnr.  ^od  dei  diapeneDte  clementiA  per  Cunonem  abbatem  eiwdem  Siff* 
Jm^mm»  eeclesie  strenuum  admiBistratorem  stodiose  adimpletniii  est  traÜB 
tu  eit  autam  ille  idem  loeos  a  prefatia  imperatoribus  eam  omnibus  aak  ap* 
pendtcÜB.  agris  uidelicet.  nineia.  terris  cultis  et  incaltis.  uiis  et  inuiis.  pratb. 
Bilais.  uenationibus.  piscationibus,  molendinis.  et  cum  omnibus  utilitatibus  quo 
jn(lo  pro\ienirc  pnp?nnt.  Sed  ego  Fridericu4  ob  remedium  antme  mee  ae  pre- 
deceasorum  successürumque  meorum  .XX.  ius'orft  iiinfaruin  cidem  caenobio 
in  ullln  que  dicitur  Diepach.  que  uilla  jKitinct  Burharnrliii,  iwaYni  cum  de- 
cimatione  et  omni  utilitate.  que  inde  prouenire  possunt.  Iliud  uero  concani- 
bium.  quod  inter  congregationem  s.  Michaelis  et  congregationem  sanetarura 
uirginum  pari  cünüensu  utriusque  conjeregationis  factum  est.  firmum  et  ra- 
tarn  esae  decernimus.  uidelicet  In  uilla  quc  dicitur  Tngmd^rf.  ubi  quidem  per- 
soluit  trcs  liiarcas  et  trcs  solides  et  dimidium  pro  curte  quc  Quitüinacha  uo- 
c&tur.  liuius  rei  testes  fuenint.  ArmldMs  prepoaitus.  Joannes  decanus.  Wen^ 
ädo  prepositus.  Henricus  prepoaitiii.  Adcihertus  de  Nomemdt,  AeMfitM  fiHM 
dea.  Adtilfit$  de  Saffenherg.  fiUtu  eiua  ÄioLfit^  Hermmmm»  oomea.  Imdo- 
uiew  Cornea  de  Armtem,  Oeriaeua  comea  de  Itmberp»  BmhMtB  frater  ei«. 
Bemmo,  qse  omnia  «t  ammodo  lAoomiiUM  permaneaal  aigiUi  BoeCri  imptea- 
aione  aigsari  Mmoa.   CoUrne*  aimo  M.O,X.  IIIL  die  Haii. 

fiibiailKte  9«4»ie  an»  dncm  itcutcn  l^ifUmiivt  bcv         ^iiieaa^  \m  Qcfl|  |>am 
6tcam&erg. 

SDer  Mni^  2ot^ax  beft&%t  bem  iTlofter  (^(^ternad)  bcn  ^efi^  bct 
(Sftpettc  fgn  (Ml»,  tocld^  tx  bemfclbeit  itm  gcfd^enft,  olbcr  an  fci^ 
neti  ®a))cltan  ^ercgaubud  t>erllel^en  l^atte,  toie  tie  bo3u  gcl^l^ngen 
SBmgertcn  an  ben  trafen  mitJ^tvinn«.   S.  d.  (1126—1488.) 

In  nomine  omnipütfnli?  dei  et  saluatoris  nostn  Jesu  (^hrintl,  Lofhonns 
diuina  prouidente  dementia  rex.  Si  locia  OGciesif^ticis  quippiam  n^uueris  cou- 

üiyiiizea  by  Google 


25 

ferirous  et  presIcUs  niumticeatiaui  cxe^^uiumr  et  diuinum  per  hoc  nobis  £auo^ 
rem  ffilidus  condUandum  confidhous.'  Idcurio  nolam  «M6  «dlmas  cimolii 
iikßJm  MiMta  eaekne.  et  Mlris.  prantibiia  MÜlcefe  «t  Intiitis.  qim  di* 
«DO  te«ti  ßmm  «ottkuliMOB  «d  mmaatiriam  ia  qw  Willibioidi  oorp«» 
aiMteft  ene  hmnatnin  qoa&dMB  capaUom  mofllve  proprietelit  oiun  owübiit  mI 
w  pertmentiiB.  qvam  EßrtgamAiM  pretbHar  atque  capeilantt  iiMtar  «deniM 
n  Bari»  nmiifieeDtiA  in  p«go  MigmeaH*)  in  nitta  cniuB  oocabnlim  «it 
in  fafoefido  babnit  naenon  «k  iiiDeaa  quaa  iura  dusdem  qapaMa 
tbi/^umfM  aooMi  eac  nostra  Urgitiona  in  banaficlum  habweaa  dinoecitiir.  aa 
per  hoc  nostre  libuit  aelaitedini  memoratam  numifieentie  noatre  UberalitAtem 
ite  firmare  et  imperiali  aanctione  solempniter  roborare»-  Froiada 
{Zvidt)  .  .  iien  decraaimaa  par  qnot  iubemm  «tqna 
«nedmos.  nt  okaflaonita  capella  cum  ommboa  ad  ae  Iure  ^  l^;aliter  perti- 
nentibos  et  mandpiis  ab  hinc  in  futurum  mh  iure  et  dominatione  iamdicti 
moQÄ^teni  con«5*'tnt,  et  qincf(uid  nostris  iirl  publicis  obscquiis  inipcndere  do- 
buit.  actn  pro  cteina  ri  niuiierationc  ad  ius  rt  profectnm  eiusdeni  monaaterli 
deuDte  persoluat.  rjuntinus  fabrice  ceterisquL^  liun  cmdliiiiiciitls  degeruiat  et  no- 
bis  ciaadem  beati  confessoria  Christi  Willibrord!  gioriosis  intei-uentionibus  di- 
aina  propiciatio  gilorloyiub  cumuletnr.  El  ut  hec  nostre  largitioni!-  auctoritas 
noetriB  successui  unjquc  iiostromm  tcmporibus  inuioiabilem  et  iiiconuulsura  ob- 
täneat  funiitattin.  iiiaiiu  propiia  nustru  eam  subier  ürmauimus  et  aunuli  ö4>6- 
ta  iiiiprc?sione  aaeignari  lussimus. 

Ml  WiOfAwi,  WA,  §tt  et  ^dtün  m  mn,  ))etgleid^t  fi^  «dt  beit  8«» 

ge^5n3en  beS  Ätofterl^of«  in  SSinningcn  über  bic  ktbcrfdtigcn  JRcd^te 
;  unt  tjßflic^tcn.   1140.'  ' 

In  nomana  domi&i  noBtri  Jbasu  Christi.,  W'iUidmud  diuina  anuuaote 
lialia  abbaa  e»iobii  a.  Mattmi  in  dnltate  Vdottia  omnibne  Chifsti  fidaKbip 
fpm  fatsria  quam  praseotibtis.  In  neteri  lege  atque  noua  antiqaa  moleoit  con- 
•iMado.  nt  melioni  qua  dirfimia  aiit  fadmna  aeriptorarum  firmanlnr  te8timo> 
da»  proeadante  enim  tempoinm  euiricuh)  d  qua  per  obUniotiam  aegliguntur. 
ümm  ai  neceaM  fnarit  aertii»  per  littaras  ad  oemoriam  redocimtnr.  Itaque 
in  uilla  noetra  Winningen  benigne  fidalium  nostrorom  condlio  acUicaC  frmi- 
Bk  ehisdcm  curie  et  iocolannn.  qui  terram  nost^am  hereditario  iure  posndent 
qaedam  ad  utiKtatem  nostram,  qoedam  uero  ad  maiorem  eorom  et  postaro- 
mm  raorum  commoditatem  apte  mutauimus.  mutantes  meliora  ooneesaimua. 
Singulis  namque  nnnis  in  uindriniis  oportuit  hob  cultoribua  nostna  uinum  in 
torcular  nostrum  ferentibus  dolia  ad  parandum  uinum  amminbtrare.  scd  pro 
mnltitudine  diucrsas  siistinrntps  iiiquictudines  uix  potnimiis  abstjne  pirandl  de- 
triiueiito  hoc  peragere  et  daborare.  Tandem  communi  consensu  omniuro  uni- 

*)  39  ein  änt^m«  ari^v  log  nit^t  im  SRdiifclkiiaM.  . 


uiyiiiz(3ö  by  Google 


26 


iMBMÜitar  apud  «m  obtinoiaii».  quod  «ocundum  qoMilitttom  toire  «t  reddi- 
tirom  Ulis  ddli»  in  propriain  tatelain  diliinmilf.  ipii  «ntaBi  dflioccps  aieiit  in 
«liomm  solet  fieri  domiiUKniin  euriii  dolia  libi  et  nobii  ad  mmraaeni  umna 
preptralrant  ligate  atque  probate  dabont.  p«acloqtte  »fgotio  ad  BaoaUBOi  m 
doiBoi  MUS  roportabiint  d  dofaM  uetottata  oel  aÜo  qaolibal  iMdo  MMmp» 
tis«  nana  «z  m  parte  anodo  amminiatrabaBt  8i  wn  «egligeoter  parat» 
Ittfiriufl  «c  imram  ad  cadura  itel  diios  süUaiierit  nediatatMOi  domioo  d«  aao 
rcstituenl»  Herum  si  ultra  dnoa  stillauerit  negligentie  rei  l^to  abbatb  nod 
ttiliioo  eampOBitjoDem  facient  pro  delicto,  et  dcinde  sicnt  dictom  aet  damp* 
Bom  restaurabunt  domino.  Porro  nc  huiua  bcneficii  uidered^or  logvati  quod 
Matri  liiit  iuris  pro  recompensatiune  induLsiinus  illia.  annis  atmim  aiogalia 
tria  no8tra  placita  oUeruare  debebant  in  quibu8  diuorsis  questionibos  obnoxä 
crant.  et  ex  ülis  duo  remisimus.  tercium  nostre  ditioni  retinnimus.  Peticio> 
nem  quoque  tjuam  uillicus  faciebat  condoiianimus,  nisi  presentialiter  iierbum 
ad  Ipsos  neccsHitntc  interdum  coacti  proferauius.  Ad  hec  etiam  duminicalem 
terrani.  que  legali  ucrbo  Selcf/iref  apjtellniur  possidentibus  hcreditario  iure  sie 
001  (  r  simus.  11t  post  (leees^^uni  abbatis  succw'sor  cim  illis  auferre  ne  nueat.  ©t 
düMum  scrael  collat  itn  iMnnutabilc  permaneat  possepsor  (juippe  bona  sun  (^uietc 
teneat.  (juo  defuiicto  proxinius  horos  absquc  contradictione  »uccetlens  prius 
ciiiie  »atisfaciat  et  dcinde  eadtia  1k>iu«  cum  pace  tirina  et  omni  ^atia  iiabeat. 
Nomina  testium.  abbas  di  Lacii  UtselberUnt  ot  fratres  eius  Uorich  et  GerLach, 
ratres  claustri  nostri  Ortuuinus  cclierarius.  AdalhaMm  armarius.  _  Ti^poldhi 
eapellanus.  üenricm  decanu»  s.  Florini  Co^uentie,  Nomina  laksonim.  Ar- 
noltku  aduocati».  ßeberftu.  Heiddfua  de  Metrieke,  Emett  8de,  Oitdber- 
iU8  et  Conradus  de  Crufia*  Heinrieus  de  Mesenheim.  Lamberhu  de  Botaen* 
Mit*  ßn^elberluB  et  Mmarut  de  Boparden,  Memiem  de  THt,  BuAmt- 
ift»  de  jPfiZdIa.  Budol^w  de  Wirnttmaeht,  8«^€iimma  de  Cot^Utmitia»  ikidim 
sunt  beo  anno  dominioe  inearn.  .M.C.XL.  indictione  .III. 

Hill  dncr  in^t<l|flft  m  1563  in  ^Mo^c^adm  et>on^mn  c.  tricE. 

4L  ^er  ^r^Bifti^of  ^Ivnolb  (^Mn  bcftitigt  eine  (^ütcrfc^cnfung  (eines 
!02iiiiftmaUtt  fß^vm  an  bie  <^u(|blirget  ^itd^c  ^  ^tr^en^.  cL 
(1137--1143.) 

In  nomine  eanctc  et  indiui  l ue  trinitatis.  Notuni  sit  omnibus  Christi  fidc- 
lilus  taui  futuris  quam  prcscntibus,  qualiter  cgo  sciiicet  AnuAdus  dei  gra- 
tia  f  oLunietm»  archicpiscopus  peticionem  dilecti  ministeriaüä  mei  Uohnari 
cum  summa  beneuolentia  susceperim  et  pro  intuitu  omnipotentis  dei  et  spe 
merce*bs  etci'oe  dcuotc  complcuerim.  Koü^auit  eipndcm  nos.  ut  piedia  sibi  hc- 
rcditaria  sciiicet  dwUiuui  ^uam  et  curtim.  uaiiem  in  qua  cadem  domus  sita 
e»t  cum  unmibus  appcndicii.s  eius.  id  est.  uiueiä.  agria.  pratis  et  ailnis.  nos- 
tra  uoluntatc  et  permiesioDe  liccret  siU  pro  remedio  anime  sue.  ecdeeie  8i- 
gehergenai  delegare.  ea  tarnen  conditione.  ut  eaden  pcectia  eoeteaie  HircMmor 
wiewi  Semper  semiant  et  snbiaeeant  cum  onmi  frueto  et  ulUhnte.  et  pest 


üiyiiizea  by  Google 


27 


mmmmnmmmm  mm  mtmtmm  m»rctk'^m% 

|M»ltiüiiiNt1iifihtt>-ai  iquo^i  I«b4inrai  #«iMl«Bto  pr«dtoi#>tai>#^ 
dnjl^  nostn^  ^<pp«  Christi     «mbtfcitate  b<  P«tn  atqpf  p^^fifH^tfaMew  oo*- 

In^ie  officii  paocni  tirmi^siniam  Mipor  ondcm  bonn  6X  bob  nunc  et  umjiic  Iii 
Bccuhim  indicimus.   £|  ^ooniun  dies  mAÜ  «tmt  et  praua  honolnum  ingeiim 

(j-firtidio  ;ir!  rofendum  promptlora.  hnno  cartani  sigilli  nostri  impressione  fir- 
niaiiiiis.  HC  i|iiis  postea  i^qtio  in<2;onio.  uol  auxilio  uol  oonsillo  liec  infringei'C 
pregunriat.  i|uib»f  !.r-rn  !  i  ni  ilronim  et  i<lunoonim  te^tiiim  adstipuhitar  auf^tn 
ritus.  r|nornm  liec  jjuifiiu.i  s^nui.  (  'unu  al>bas  i>i(j('her(]emU.  Gerardug  abLa» 
de  s.  }\ntfaleo7ie.  livdolfus  abbas  de  Tuicio.  Amilius  abbas  de  lirminthrp. 
Wilhehuus  prior  et  to+u»  conuentus  Sigehfrgenais.  liec  tiutem  8U4it  iiüiiiiUÄ 
iorum  qui  hoc  idem  allodium  in  ride  sua  susoeperant  et  sua  manu  cum  L'oi^ 

Hüinfc'^iit'  il<'j4«;M<AM  'ilhii'Wrarte  e^^^ 

MtüMMMW»!  cognali  i'UtlmtiH»  de ' qoA"  •minu» > 4eptti  Ädolfim^ -a^acMlM»^ 
J>»y^'^faio#^Ci<l^■^l>>k^li»  d»lw  'iftfrMiiimmarwMm^ 

pigfep^ücttcr  ibiaii  0&hm^6  prepontuo  de  üonna*  Tipaldm-^^ttfdB,^  de  if. 

^  Seuerino.  •Qriiift'htiter  Uohnnri.  Wfzflo  fiater  epiecopi.  Otto  comes  de  JMltf> 
^c^«».  Gerardft^  iit  Multen ai'i .  (.'hri.tfin)tv,s  de  (fvuiMiftiic/toYf«.  ConraduH  «d^ 
uocatus  VofomensiA.  Hartm'/-n.s.  Emirho.  lirrimnnm'ff.  S\  (juis  port  hoc 
tarnend  iiuius  ulolator  oxtitcrit.  dolcatiir  n(»rrtcii  ciua  de  libro  uiueiitiuni  »»t 
cum  cor.?mb.it\ir,  qii<'rtTni  ür-nri?«  non  mohtlir -el  i|f'Di» '  ooü «esbün^uitur^ 
uiÄ|  di^iü.T  }>oiii tciitia  aatisfeeeni  et.elesic.  '  " 

citamb  1 1»^  '.  ■    •  I     '  - 

ny,\'      I ,  ■  •  r:    •.  fir:. ••  :  •   ■  ,  •  ■  ' .  ,  • 

III-  W^Ätiöt  btc  «IBtci  @.  SÄi^imlii.,  iwn  »eft* 

Sfikuii«  Cell  o,  %nl  1148. 

AV<7^iwic»  epweopu»  senil»  lerueruin  dei  diKi  to  tilio  8i§ero,,  ebbuli 
ewegee  fratribns  »ilutem  et  apoetoJicam  benediefeioneiii.  Reeum  gt- 

itar'kim  sbnes  liHecarnm  tidei  cümmendatorf  ne  posteroram  hominum  tDemorlc 
subtrahatur.  Ideoqiie  refutationeni.  «junm  monasterio  s.  Maximini  conies  (Mio 
de  Htjnerk  super  tribiis  ecclesiis  AHhk  I'h  uicielieet .  W  iiiilipiyn  .  (iozolh^nn  et 
earum  decimis  1  reuirin  in  pre«ontia  no^tra  et  tVatriini  nostronim  cardiriflÜuni 
Ol  Treuirensis  cccicsie  tecisse  dinoscitur.  piosentis  ^c^ipti  serio  tcciniiis  aniio- 
tari.  Nor  itaqu«  possessKtnem  eanmi  cct'lcsianmi,  dibcte  in  domino  tili  t^. 
abbas,  tibi  tuieque  succe^eoribus  auctoritatc  aedis  apostoiice  coiiünnautes  iu- 

Digitized  by  Google 


28 


terdadaiw,  ut  nüU  ommmt  hominum  occloeias  ipaas  uel  earum  riecima^  te- 
memio  «liu  imMdera  «it,  quod  'Mif  diOman  pramMirt.  Si  qnis  autem 
htm»  mislBg  eonfiraMtioaiB  pa^iMWi  ««iets  «oBlniMiii  temtOB  mu»  tampto- 
UAti«,  iodjgMtionwn  «tunipotfiiilit  «ki  dU.  Petoi  et  P«iüi  ipiwlifcjiM  dkm 
M  ivnaerit  inmimiiitt.  Datun  Bmü  .III.  Non  AprUw* 

8lu«  bm  !£5ipIomfttaiicu  bei  Sibtei  i^.  SWavimiu  C.LXV1I.  b.  Nro.  169  u.  c  Nro.  M. 


43.  5Ibari^arb,  $lbt  ju  St  .aOkitiii  in  Ctöiu,  ucvglcid^t.  (it^  mit  einigen 
bafeOft  1148. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trimtstis.  Adalkatdma  dd  baottiamlbSIk 
dementia  oenobii  b.  Martmi  in  CoUmm  prouisor  lidöt  incUgnns«  0$mc6»  m 
dominum  sp^riuitibus  tem  futuris  quam  presentibus.  NonDulla  rorum  gesta- 
nun  idoirco  scriptis  ooromittantur.  quod  per  succedenüa  tcmpora  tenaeius  re- 
cojaatur.  ut  que  preterea  hoc  studio  omnis  temeraria  presuniptio  caj>setar  eo- 
rum  qii!  ntilitpr  decreta  raalitioso  eunruftrc  oonaiitur.  In  nilla  que  )1  auuji- 
(fen  dicitiii-  in  ripa  MoseUr  sita  duo  quidani  tVatres  eommanebant.  Adeiber- 
tvn  vt  (rndflx'.-f US  in  fnniilic  fcciesie  iio^tre  <2:pnp.ro«ioi'cs  einadem  uille  pros- 
tantioree  atque  tortioi-ö^.  unde  ut  probatujm  e»i  nimium  de  presumentee. 
partes  quasdam  uineamm  ad  nos  pertinentium  aliquantisjier  pertinaciter  oc- 
cupauenuit  nee  hominii  rationc  neque  annuuni  inde  ceusuiu  pcrsoluontes. 
qoasi  propria«  eas  sibi  upndirantcs.  C'ontia  quan)  presumptionem  cum  in 
placiLii»  Bepius  et  »epius  pro  recipicndis  eiedem  uineis  operam  dcdisscmus. 
iam  dicti  duo  fVatres  diuino  rMipectu  conipuncti  futuramque  discussionem  pro 
preeentibus  temcritatis  sue  abusionibus  conuerti.  ad  consemum  samoria  con- 
rilii  tandem  sc  iiiclinantes  easdem  uiueas  neminc  reclamante  nobii  resigna- 
neroDt.  Et  quia  occidue  etatis  annos  iam  attigisse  uidebantur  pietate  super 
eot  moti  tun  nortrorum  quiin  snonim  fidefinm  preces  in  hoc  pro  eb  Boace- 
pinus.  ttt  diun  adnraerent  ipsb  reiignatii  tiostra  tttdulgnitia  ftverentiir.  eof^ 
pore  imo  «Is  exitffo  pMe  Imm^bi  «Miene  noilre  miit  cim  ott&i  Jikertate 
fi|Kaxifaililr.  Qec  «onpositie  tttrarumque  partniin  qiw  oomieoenuil  iMsdeme* 
tione  et  conaenm  herednm  solempni  deterBninatione  «el^rata  «et  et  tem  de 
liine  poet  son  lengum  tempone  emricalum  preCatia  dQobtie  fnitEibiiB  iiiam 
onieene  cinue  mgreseie.  hcradei  eem  Ü  ert  JMkm^  «lericne.  pveectipti 
Addh»ti  filioB.  de^qoe  tteptoe  deedem  elecici.  £lle  aeilieet  G^deberti  petod 
nn  pectoni  patram  eet  eis  wneDtibw  non  ransi-faeieDt  peetpotttetes.  diun 
Kttnnm  ab  eis  dudum  leitete  nobis  oocupeiü  eenarentur  ipMote  neliiiirae 
faMteiMia  reluctati  sojMia*  Quocirca  in  qaodaa  plaeitonim  nostrorum  dum 
pro  tanniiittDdo  eedem  ncgotio  intentius  ageremus.  et  iem  dictenle  leiticie 
aortn  recipefe  noa  dabitaromufl.  nonnollM  atriasque  partia  uocalonub  eii^ 
gerentibos  ac  intiaie  sappiicaniibua  in  niiidaai  tabieate  raiionis  cum  ipda 
beredibat.  ttoei  aMgnepeve  reaiteatea  tandeai  ftenweniwm.  ^  Partei  naa^lM 


Digitized  by  Google 


29 


nDearam  a  patribus  eoruiu.  ut  dictum  est  posseesaram  eis  post  obitum  eo> 
rundem  pftlruin  pro  misericordM.  mü  pro  quolibct  iuris  debito  conceesimus. 
al  Imm  iMiaB  »innMit  mtnm  aiiiiiiatiiB  temporibi»  «inleiiiiaruin  d«»o- 
■itaft»  ttoriw  AJkütm  dxm  mias..  4«e  mplm  ehaa  totida&  amas  mnl  4e 
ifKt  aiRMMia  •  Qooia  iiMw  eoiti  noraw  tn-  wrvnunffen  ropnianwran*'  6u 
«lo  ie  uMdio  ÜMJlii  anhienitaB  hniiu  eonoMloma  ah^que  cmni  contradie- 
liaoK  abateeolo  fai  ma  redigeratar  eeclcaie.  Oetoram  apud  haredea.  «mieo«. 
fmÖM.  aoQ  ijiiüaüfc»!  alioa  pro  eanrnden  tiinMrvni  ai«Mtiofte  mlb  pn^ 
ML  Dobia  «Kcaptia.  ape  mnanente.  Hee  ut  pari  noto  eft  eodem  oouaenatt 
atoiB^  "dneraiiiiiB.  daanim  eartaitun  deaeriptioiil  eommittar«  f«atiDaiimiiia. 
na  aanna  -pmm  dm  Maeniate.-  liKi  htMSbn  aaaSgnate  in  nevM  dteonaib- 
tw.  qnippe  «HIB  ipail  oMeaa  «erbis  per  omnia  ao&cordare  uideantur.  eapHft- 
kB  iiCleraa  eonliaentee  nomen  b.  Marlliii-  denotaatea  dimidias  in  altentw  carte 
<<lP«Mitaliu.  dinidiaa  ift  atterlaa  aapfemitete.  quas  cartas  idctreo  daaecari  utila 
aimn  Mt.  lal  ai  in  posterum  rea  «xpoatulaMrit  in  tMfhnonmm  preaentis  ae< 
Ma  prolato  et  aibi  applicatc  scrupulam  remouere  «t^ae  oontrarios  conatm 
fictant  a  nobia  cesaare.  Post  bviiia  cause  ikO«tre  tarn  paciferam  diffioitiDDem. 
«i  quis  malitie  attactu  quouis  argumento  annihilare  et  munimen  priuilegH 
nostri  inteirurapero  tcniptauerit.  etcrnis  incendiL?  cum  diabulo  cruciendus  tra- 
'5st»r.  si  non  celcrrima  satigfactione  in  presenti  ueniam  consequalur.  Nomina 
>>tni[n  fff^nrini^  decanus  s,  Fl(>rh}>  in  (^onfufiifia.  f'vf^pirinus  canonicus. 
Artioidus  aduoeatus.  (Jonrmiuti  uillicus.  Gerwichvf^  et  ' 'flu,.  Waliherus.  Äj^ 
mMim  de  GhUc.  Reinardus  de  En/fn-srhe.  Sewardiis.  ILrinardits  de  Mt')'- 
telache.  Ei'tihardus  de  M^tterirh.  et  alii  quanjplures,  et  tota  familia  nostra 
df  \VrHfit/ifff>n.  Acta  sunt  hoc  anno  dominice  incarnationis  .M.O.L  indict. 
Jül.  apostolicam  scdcm  ordinante  Evfjento  papa.  regnante  uero  glorioso  rege 
Vunrado  tertio.  ante  rcditum  auura  de  Jherosolovitn. 

äu«  einet  ä(bf(^nft  Don  1563  in  ^roae^actcit  ^pon^etm  c.  $ner. 

4i  Stijt  ©igevud  $u  6,  3Ra>'tmin  bei  %mc  ^txW^f  nac^^m  bic  toU 
15U^  gn  St^cK  9mU|tm  Bexten  imb  ^tfonaM^e  tocvf^ 
bener  Mrd^en  tn  bet?  5>f*cefen  bon  Wl<rhtj,  ^rlet  mtb  Wtt% 

^ciidjtUd^  Uiubei'  ^u^cjj^iüiijtti  lüinbcu^  bic[c  Inni  iluucm.  1155. 

In  WMHit  MDole  «t  Jadinidoe  ttanilatis.  £go  dei  gMia  abba» 

^  ^taxioBUiii  COB  diebos  nostria  quedam  queadonav  de  üiMalitaris  aliquarum 
MilMim'iHii.  qoaran  deoiaif  infe(»^ft^  oidebiaDlar.  «al  anb  epecie  feodi  aio' 
iMr  nebia  feallebantur.  «xorte  faiasent.  et  oonun  eo&gtsia  indieibaa  dem 
in  parpetBiuB  Mte.  iua  inaaetittir^  obtimdaaemoa.  nt  omnibus  m  peetenun  d«* 
bitandi  uel  malignandi  materi^m  attferfemus.  scripto  idditer  obunmendare 
stoduimoB.  Notom  igitar  faeimoa  presentibus  et  faturis.  qiiod  coram  Amvlfo 
Mnfpnttin^  sedis  archiepiscopo  harum  eccteBiartini.  Ahfifke.  Wmheim.  Oo- 
zolff:*hfmi.  quarum  decim^  uiolenter  nobis  auferuntur.  inuestituras  sicut  ius- 
UuD  eimt  obtiiiiimMis.  ei  eeotoaiam  ^idem  de  Alueke  U0de4€aUio  de  Uwetlf»- 


Digitized  by  Google 


80 


häm.  eeoleBMm  de  Wiiikmm  OAtm  WfnMn.  omhntm  ^  /jhmimtkeim 
Emereomi  Uber«  «I  caaooic»  contoUmias.  Item  iiiiiflrtiUlfMi  eoeleei^  ^  Bo^,-  adui 
deoiipam  tieodeoewor  notter  Oerar^m  rufhmnlt.otpitalo  infoodsitanl  oesM*  cb- 
Biino  üüUnQ  Trwttonm  arohiopucopo.  priwunt»  ifemwii»  •rthidiatoito.  in  eomi 
ftrebidiMomitu  eadem  «Mieaii.  p^ita  est.  n<»tr«i]i  libare  «cise  toHmiinMna«!.  |mo- 
bewniis  at  euidam  hoofisto  dorke  Germ  do  oonioIiiiiiM.  idem  tttreitBi  parim|HM> 
tFODAtuB  eceleti^  de  Z'mm.  eoran  Theoderico  M§Mm  «leeto  n<ls«nuii  libare  a»fe 
qwuuuis  pAra  XMBtr-a  dcciray.  infeodata  esse  uidoretur.  probaaimas  et  cum  eouseoMi 
CQofnitram  uoetrorum  abbatis  s.  At'mt^HMitlii^MecUoLacensis  Theoderico  cm- 
tuUmi»,  Etquoiiinm  diuersia  locis  et  eoram  diuerNS  iudieibili  b^iSMl»  sunt, 
quos  io  singulis  locm  testes  habuimua.  pAucos  de  miilds  annotauimus.  In 
yia^tmtinn  (^cclcsia  teste»  affuorunt  Anidfus  maior  prcpositus.  liurchardM» 
prepositus  s.  Potri.  litrimaniruH  cantor.  In  Trev^rf^isi  ycclesla  ßntno  et 
ArmUfus  Aic^üdiacoixL  iiaiäricf  s  m&g'miev  scoiHruni.  In  M^tenKi  evcicsia  JIvffo 
primicerius.  Sf/invu  maior  decunus.  Frülericwt  arcliidiaconu».  AÖ'uerunt 
etiam  tidelcs  nostri.  JIn</(>  de  Uochintjin.  Siffridtis  d«;  Marene.  Hodvlfvs 
dc>  Kditfiläe  et  qiiamplures  alii.  Acta  sua^  beoauno  dgniioie^  incaroatu  M.CLLV« 
iod.  III.  epacta  .XV. 

mit  i^icm  ^lopftc  über  t>ic  Mc^tc  M  i^c^tcren.  1155. 

In  QOQibie  sancte  et  indiuidae  triaitatis.  cga  Jtaihenti  dei  gralia  P^^v^ 
muHm  abbaa«  Kotiim  ait  uniuersitati  fidelium  tarn  piWDtimii  ^naiii  ttomn- 
rum.  qnod  orta  controoeaia  inter  eanonicoa  mottatterieHnt  eoekaif  et.  mar' 
tyraiD  Criaanti  &  Dane,  et  prcpoaitum  ipsorum  lohannem  de  prepoutur^  iure, 
aduoeatia  uiris  reli^oei«.  domino  Rifhtgrdo  abbate  de  Spreiäciri^ack  et  ma- 
gistro  VUrieo  prcposito  de  Stetmeld,  ^  firatribus  ipaios  prepoaiti  oarnalibua. 
Q0defi4do  et  Eppom.  allegatis  binc  et  inde  que  pars  utraque  adaenoe  a]t4^ 
ram  hd»iiit.  taftdom  consitio  pienettinatorum  quatnor.rCt  ex  oottuenti  auo  ca- 
noniooniB  quatuor  ae  subdiderant  Iii  igltur  in  conailio,  conuonerunt.  utile 
et  hone^toro.  tarn,  preposito.  quam  fratribus.  siüaque  su^ceasohbiia  fore  iudi^ 
caatcB.  quod  coiisnetudinea  eedesiv  Ipslus  de  prepositure  Iure  «|iialcs  ante« 
iuerast»  tales  etiani  naaerost.  sei  licet  quod  iu  oonstitueiHUapaatMribus  In  ec- 
olflsiis  eorum.  et  in  uiUicis  suis  Jocnndis.  et  dcciniis.  et  bis  qui  trcccn:*um 
quemlibet  anuualem  ad  prrbendam  tVaiium  spectautem  reddunt.  ipM  ftati-e» 
in  personani  quamJibet  prout  ipsis  placuerit  commuiiitcr  eonueniant.  Coii- 
Riliuni  autem  hoc  principalitcr  ex  dcrauo.  preposito.  et  ningistro.  et  »Huiuris 
oonsilii  fratribus  jn  ndcat.  Do  manu  autem  prepositi  persona  in  (juam  con- 
ueniunt.  prtMiuiJuiuiiorum  tjuudlibet  recipiat.  J«m  dictajn  igitur  lonsuctudi- 
nera  et  ccteras  di'  pt  ( jiositure  iure  a  predeccNsuribas  suis  uaque  nd  i  jisca  uni 
tempora  i u.<todiUt!>.  ahMjUi  iiiiuutacione  omni  tarn  pi'epu.->ilu^  tjuaui  Iratrc« 
imauimi  consemu  teiicnda.s  ti  gtabtiiendafi  cauucmecunt.   i^t«  ijgitur  aiiimad» 

Digitized  by  Google 


31 


mrloitii.  <puä  aiiat  n  etmootäk  rar  piinw  M  nagniB  orMnit.  in  «t  p«r 
diacoidlaiii  mtaam»  dUabunlar.  nt  |NraMnu]itioni  lemerarie  qne  in  'pot^erm 
oriri  pofiset  obiuarenm»  ipflom»  frutroni  eft  prcpoiiti  cooMMm»  'd«  eotm»' 
tnÜDikw  prediA  ttnondis.  no«tre  avctotfkatis  Mit»  tde  cami  bimmi  prepoi^ 
tem  ioeipii  pemmi  »  fintribiM  doeto  ooitflimwnat«  Vt  autem  huie  diacre- 
tioon  MNtr«  cuto  nemo  ooutnidioere  audeat  sigilH  nostri  imprensione  niuniri 
eun  precepimuSh  Anno  iiUMrnMioiiiB  doMttice  .MCLV.  indletiene  .111.  Aetn 
suDt  antem  hec  monasterü  in  conoenta  qi9oniro  tratrum.  cjaoram  nomina  nmi 
hec.  Algervs  decanus.  Johannes  prepositos.  Anuflrims.  Reinardtts.  Itenerng, 
Hmcifs.  HudUfvs.  (htnradvs.  Alhertm.  Tkeoderietis.  Giselbef'tus.  Sift*id«s. 
liermannus.  (Juno.  iieceUnwt.  Germulm.  (Jeraräfts.  (Joil*^fr!dvs.  Gothralem. 
Am(Mns,  Güdefvijhm.  InKlolfiiH.  Heurints  Harpn'nn.f.  Henrirtts.  Oorl*^'ri' 
än.i.  Aderant  eciam  cum  abbato  flo  Sprenktr^bnch.  ot  preposito  de  steinield 
ccncarioniri  ip  orum  Wol^Tcmmu»  ©t  Erwinna,  Laici.  fratres  preposid  (Jode* 
Jrnius  ot  l  'ppo, 

ÜvA  ^tm  Original  hn  !ßroio.>^i(^iu.  ' 

.  •  ■ 

©mö|cn  bie  burc^  ©(i^enfuitgcn  unb  fonft  cr(<m9tcn  33cji^uu9cn. 
SKaiiii  bcn  22.  SWai  1158.  ' 

In  nomine  ssnotf  et  indiuidnf  trinitatit.  AmMi*  diumA  feuente  cle^ 
Molia  Moffutttin^  oedia  »rchtepiscopus.  QdSs  dignum  est  ut  monwteiii  que 
nb  ngtmme  noMvo  sunt  omni  denolione  nenerennir  et  diligafnus«  nutum 
ttt  tÜMk.  ot  toto  «nnian  mentia  et  corporis  pronideanias,  ne  donationeB  qo^ 
pio  soraiciö  dei  in  eSsdem  monasteriis  regidariter  ninenttbiifl  «onfenmtor.  eis 
per  rapiniB.  eeti  per  negUgendnm  tniuste  niifenuitur.  Huine  rei  gntie.  omni 
pMleritati  siifeeequenthim  nutum  fiictnras.  quod  Hemumnue  fxdatinus  de  Reno. 
voa  com  uxore  raa  Qetimde  ad  locDm  b.  Rnpperti  cOniPeBsoris  iuxta  pir^ 
gißum  «itom  qnodam  tempore  ucniens  allodiutn  snutn  quod  in  jnnguia  intra 
d  eitra  mnros  tarn  in  areis  qnam  in  umeis  ponsidebat.  ad  utiHtetem  ^^le* 
«Qsdem  b.  Rupperti  et  sororum  inibi  dco  fnmulanthim.  pro  romedio  anini^ 
omni  ivre  et  übertäte  contuUt.  Post  obitam  nero  eius  cum  tofrceh%irch 
ueniaBemus.  nidaa  predicti  Uermannl  In  presentia  nostra  et  domiiii  Kberhardi 
«wnerabilis  Bahe/iberrjensi}*  episcopi.  et  aliomm  quamphmmorum  liominnm 
»bfcque  omni  contradi<"tinnf»  »lonnlloncm  hanc  dcnuo  rcnouauit  et  confirmauit. 
pretatum  scüicet  allocllum  cum  mundiburdm  suo  tratlens  libero  homini  JIh- 
jowt  de  lapide.  quatinus  illiid  ad  altarc  prcdicty  occlesiy  iusta  ohlatione  per 
oinnia  offerct.  Quod  fnt  tum  est  multis  ccmeiitlbiTs  et  attestantibuB  cum  p(»»- 
tea  ^iinr^viran  utjriiJs6i.'Uiu&.  llc^  sunt  etiam  düiiationcb  cetery  quibus  idem  lo- 
cbj"  ndbif  bciciitibus  ampliatus  est.  Rir/xirdis  hunflfionüsa  allodium  quod  in 
oekenhenn  hiiltcliat  ad  ipsum  locum  dedit.  Marctcfwdus  ctiam  ministerialiii 
noster  man^iiin  in  hfrtpm.  et  uineam  in  b^edenea^ieim  ad  f/unUcm  loouni  con- 
tulit.  Odaln'cu»  etiam  comcs  scjlicet  de  aro  dimidiuni  luansum  dedit  in  bef\ 


Digitized  by  Google 


32 


mtnh^m,  In  «Mbon  ^upque  «ilk  Hmgi»  oantor  de  domo,  et  fratar  das  Drwt- 
«NMiM.  «t  «Iii  qiudam  jSdelfe..V.  imiimm  «C  dimidium  dederuat  (Fciidbla 
9il9que  .IUI.  raa)i8O0  in  wMtrtkiim»  et  mamaum  in  Itarweskeim  ptr  manuro 
BUtadiburdii  sui  tradidit.  cum  seXte  .f«rl#  dcieiinf  iu  KodbeaMn.  et  .XX. 
maaoipia*  G^kdß  ck  ffüenJiem  pro  filia  sua  aahirna  manfloai  «1  dimidium  por 
Hiftnqn*  filii  sui  Ar/ioUli  dedii  'in  appenheini.  et  embrico  conae» /^«a»  aHoduin 
au  um  quod  habobat  in  ufolufisfirxihmi.  Uineaa  autem  quAs  HermanniM  prc- 
positus  de  s.  cruce.  et  Hlii  frati'i»  ein?  poilioet  Bettihc^di  uicedomini  de  Htf- 
denesheim  iuxta  pim/uiam  habebant.  ptefat^  »orores  eodem  Ifermanuo  per 
inanum  muadiburdii  sui  dante.  fiJiis  eliain  predicti  Hei-nhi-irdt  tradoiitibus  ,XX. 
marcis  comparatas.  niuitis  atteatautibus  emerunt.  Uineaü  quoquc  in  mun^rt 
sitas  a  qu  HUiii  t.nfjtUmlco  niinistemli  nostro  de  jjLnyma  .XV*  marcis  quam- 
pluribus  astautibus  persoluerunt.  A  quodam  etiam  Godelierto  .et  uxore  eius 
de  ädsuffi  III.  maiiti  js  in  bemiemkemi  .X^L.  marcis  sub  te&timonio  multorum 
redimerunt.  In  appenheim  ^uoque  .V.  mausos.  et  in  logenskeim  mansuni  et 
dimidium.  ubsquc  omni  contradictione  possident.  Vt  a«tem  iiyc  ouiiiia  apud 
oranem  posteritaiem  rata  et  inconuulsa  omni  evo  permaneant  presenteiu  pa- 
ginam  impressione  sigilli  nostri  fecimus  insigniri.  et  «aetoritate  nostra  corro- 
borari.  sutatnles  ex  uirtiilB  dü  pstro  ooiiupotMitfa.  et  «actodiWe  K  Pttfi 
ptiucipis  apcNttaierum  et  qfiitRa.  ut  quictti^iie  eoQtr»  tife  ue^ire  eMiptatte- 
rit.  perpctu9  anathcmatia  pen^  nisi  mipiseat^  aubdatur.  Haius  eonsoriptf  rei 
testet  sunt  Harimmmiu  maior  prepos.  'Amotdiu  custba  de  domo.  SÜffelaut 
deeanoB.  WilUkms  magisler.  Muffo  canlor.  Jhldemmm  Mm  e.  eibeni. 
(hd^rOif  abbaa  a»  iaoobi.  Helmgitrm  abbaa  a.  Dyaibodi.  Amdmus  Mm 
a.  iobanQtB  ia  bkawethfreh,  Bwr^^mdm  prepoa.  de  gkhebwrth.  Btimkiiim 
pc^poiL  B.  Maumii.  }i€ildnnmt$  prepos.  s.  iohannis.  Godefridm  piepoa.  de 
fraiinimf'9H,  i^mndM  propoe.  s*  Gingolß.  Capellani.  liddinffus,  Dragthodo, 
QmMotua.  ortwimt«.  Cunradm  eo|uaa  de  kirbei'ch.  et  frater  eiliB»  JMAo  de 
Immeneburek,  Godefridm  oomci  de  ßpaen/mm.  Bertoldus  comes  de  netkee» 
Qerhardu»  comea  ei  Irater  eiuB  iifxpertua  de  berbach.  —  Liberi.  Oerh4tr4m 
de  keliieloioe,  Marcwardm  de  bergeätat.  Wernkerm  de  iodUbuch.  Dcunmo 
de  hadtnheim.  Mioistcriales.  Uelpricns  uiccdorainus  et  frater  eius  Hermai^ 
nue.  }*etrv».  Wicnandus,  Kmhrico  et  frater  eju«  Meuujotm,  Amoldfis.  Ihido. 
Godeholdiis  marscalcus.  Wenihervs.  Heinhodo.  Ditdericag.  Uarirous.  Fre- 
det'icu»  et  embricho.  et  aüi  i^iulti.  Acta  sunt  bec  anno  domin.  incaimt. 
M.CL.Vni.  Jndictjöne  .VI.  Kiib  papa  adrianv.  irgunnte  i^Joriosissimo  irar 
peratore  hruitrico  buiu.s  i\onunia  piimo.    Data  Matjtiniw.  .XI.  Kai.  iunii. 

47»  <&5^nc  ^-Mcbrii^^«  t.  8ickiiBorn  inib  her  ©onücnt  35U  (^dbtcr- 
ita<!»  tattfc^cu  (Hilter  ^abingett  gegen  anbeire  ^  <^(l^u>cul^  unb 
mtf(^  oxA.  1144—1168. 

Ad  BotioiMti  tarn  preaeotiam  quam  ^Htoi^triim  iBdicio  litteraniin  dederere 
duximita.  qiialiter  domino  Tidtrieo  de  VIL  /on/thf«  apud  Kfiernaetmte  ee- 


Digitized  by  Google 


53 


Böbium  sepulto.  fiUI  eins  cum  cognatis  sois  allodinm  apud  uillam  RecUngen, 
ooram  abbate  Oodefrido  Um  dkt^  eodm^  oontuleranU  libere  adiicet  et  in 
omni  iura  quo  iUmi  |Mtar  earam  Adkoo  viuonB  ponadent.  In  hoe  ovo  co»> 
Motai  predig  eecM^  peücioiii  ipeamm  ad^enil.  ut  mtir  iptomm  ifvd 
madm  eodoiiiiii  locom  w|nJtury  obtnent.  et  mniamaiafl  diet  i$m  mvm 
quam  mniti  soi  de  boms  raprameiiMHrati  allo^  ageretnr.  fiBosqne  eins  2V> 
Mm  ofrtkwmm  omiinimqiie  beac&ctonna  qn«  finnt  in  ipea  eodem  parf^ 
npt  haberetor.  Dehtnct»  igitar  Ula.  et  congruo  ibidon  honeie  eepidtR.  fiK 
«m  pKo  dinudietete  allodH  qnod  piimitai  contalemit.  qoedam  boaa  apvd 
idllaa.  Seei^e.  et  öun^teit,  asaenBn  abbat!«  Cferatü.  iechiBqiie  oonuentiiaw 
mmmhkk  Mo  eoeleaif  tndidenmt  Ne  «uttm  »la  pn>  lemponiiii  pecsona- 
lumqiie  dineisitate.  facUc  quod  abait  a  mamoria  labemtur.  litterarom  aaaig- 
Daü'one.  et  teatinm  anbacriptione  confirmare  neoeaaariiuii  duzimiia.  Sunt  ergo 
Im  tastBl.  Qerardus  decanus.  Albertus  prepositus.  et  ceteri  fratrcs  ccclcw^, 
<mdnmt  de  cauelre.  lihdolfus  de  Dfxdele^idorph.  Giselhertus  de  Schiridelzeim, 
aliique  qiRMiiplures.  Precipne  Jtiehardus  abbas  de  BprencMrsback,  et  a.  mar 
rif  in  horreo.   (Anno  Henrici  aeptimi  .XXV.  anno  dom.  1208.) 

48.  »tl^t^,  aiit  $K  @^stei«ia4;  l»c¥f^Tci(t  chter  föolU^tmim  fei« 
ne»  Älof^t*:  Suftina,  §au«fr«u  ht»  SWttet«  ®te«jifdcb,  für  bfc 

£d}eiituiu^  ihxn  OTobten  ^^DLjdjcit  (Sl^  imb  £ic[cr,  itamcntUd)  ber 
§5fe  Urojcib,  ii^ülmcvat^  unb  ©jjrint  eine  SBcmrcnte  öott  8  gu? 
bcm,.  in  UUl  ^  Uefem.   S.  (1120—1169.) 

Tn  nomine  sancte  et  iadiuiduc  trinitatis.  Notum  esse  cupimus  tarn  pro- 
atotibtia  quam  fatam  Ohriati  fidelibua^  qualiter  quidam  nobilia  et  ingenuns 
nitlea  Sigefridus  nomine,  et  nxor  ^Sm  Jtutitiaj  qae  et  ipsa  generoei  aangut« 
n»  lineam  duxit,  pro  remedio  animarum  auarnm  et  parentam  anomm  et  ma- 
lone  JlberomB  patris  prcdicte  matrane,  de  cutus  patrimonio  maodme  heredi- 
tati  et  ditati  faemnti  quo  ledemptione,  inquit,  aba  et  anoram  quidquid  pre- 
dionun  poaaedernnt  mter  rinnm  Eäza  et  rianm  qui  didtar  Lyaerai  BciHoet 
tRi  cnrtea  Vm^rfdd,  Wolmerode,  Prineka  com  miniaienallbiia  et  mandpiia 
Qtriiiaqiie  aezna,  cum  manaia,  nincJa,  molendinia,  pimtia,  ailms,  cultia  et  incnl« 
&,  deo  omnipotenfi  et  dei  genitrici  in  coiobio  qnod  didtur  8prenf^r$hach, 
et  fratribas  ibidem  coramanentlbus  contradidernnt.  Qnla  etiam  dei  nolnntate 
et  ordinationc  priuati  sunt  omni  berede  auoeeaaionia  linea,  ülum  prc  omni- 
bm  beredem  aic  eonstitacre  deliberauerunt,  qui  preolaram  in  oelia  heredita- 
tem  eia  oonforret,  proinde  quia  in  hac  fragili  came  manentibus  snstentaeula 
oUe  neeeaaaria  sunt,  et  bumana  conditio  neccssariis  adniiniculis  indiget,  con- 
stitütum  est  et  confirmatumy  ut  octo  oarrate  uini  antedicie  matrone  Jtutme 
per  abbatem  lilchardum  et  fratrcs  cius  in  Colonia  singulis  annia  dentur,  cum 
subnotata  detenninatione ;  omnia  enim  prcnominata  allodia  cum  indicta  tra^ 
ditio  facta  fuissct,  inuacligata  fueriut  et  inbeuefidata,  ita  ut  nibil  eonim  in 

Digi^ized  by  Google 


34 


libeios  tunia  «edetle  efc  fimtnun  oetee  poMDt;  ittqiw  in  connHo  sie  «ondio> 
tum  eat,  «t  qnantom  de  pcMOWOiiibiis  e«)cl€nle  tnditis  per  abbatem  et  frir 

tres  eiua  et  «micos  eorom  expediri  possek  ad  libere  utendum  fratribui)  MCiiii> 
dum  boc  pactum  dandi  aini  finmiaretur  a  fidelibus  uiris  ecdem  et  amitii 
domifluB  Juaime  eine  contentione  et  omni  dolositate.  Ubi  hec  acta  sunt  pre- 
aentes  fuecunt  predictus  abbas  Richardua  et  fratres  eius  clerici  et  laici.  Go- 
defridvs  de  Bredeshach  et  frater  eins  J^ppo,  Henricua  de  Ulmena  et  frater 
eius  Budolpkm  et  fiüus  eius  Uenricus.  Theodericu»  de  Clottma.  Rudolphe 
dt  Düna,  ministenales  Henrici  doeia  de  Lmburck:  üddtünu,  Weremboir 
ßm,  Eiderums  et  alii  quamplurcs. 

einer  i'on  bem  (Eecretair  ^icn  bci^laubij^tCll  i|lbf(|itft  bc«  MCiflCit  3a^f^ltnbert*  in 

49*  S>et  ^rieftet  9htbengevtti8  [d^enft  bem  9lonnenflofteT  @t  Stl^omad 

bei  Slnbeiuad;  äßiugcrtcu  3U  SSobenborf  an  ber5(^r.  1129 — 1169. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Notum  ut  omnibus  Christi  fide- 
libus. qualiter  quidam  sacerdos  Rudengerus  nomine,  honeste  uite  et  bone  opi- 
nionia  quasdam  uineas  in  uilla  B&dendarf  sitaa  ioxta  fluniiun  Ära  de  rebus 
lois  oomparauit.  et  pro  ramedio  aniine  sue  et  parentum  suorum  easdcm  Li- 
neas cenobio  Änturnacensi  summa  libcralitatc  et  bcneuolentia  delcgauit.  ubi 
propitio  dommo  sancte  et  dilecte  in  domino  sororcs  et  snnctimonialcs  com- 
muncm  et  rcH^io.sain  uitam  ducunt  ad  imitationom  primitiuc  ceclesio.  quibus 
cor  unum  erat  et  anima  una.  qnibus  omiiia  craut  communia.  llanc  autem 
eis  donationeni  hoc  modo  distinxit  et  determinauit.  ut  quouscpie  ipse  uiueret. 
ecdem  posses.siones  usibus  suis  oedereiU.  et  quicquid  ipse  exiade  ordinäre  uel- 
let  liberaoi  facultatcm  siiic  ullius  coiitradlctione  habcrct.  Eo  uero  de  nicdio 
decedente.  ad  commoduni  predietarum  sororimi  ut  rcdirent  ordinauit  et  sul)- 
stituit.  hoc  pacto.  ut  in  aiiniucrsarii  öui  die  haniani  uini  et  tres  tertune-s  ad 
emptionem  panis  pulchri  et  piseium.  insuper  etiain  luincn  quod  per  totuoi 

,  annum  noctibus  in  domo  infiimaria  ardeut.  prouisorcs  illius  ecclcsie  illis  so- 
roribus  summa  alucritatc  amministrarent.  Ilec  antcdicta.  ut  finna  et  incoü- 
uulaa  permaneant.  cgo  Ricitardus  Sprenehirahacemia  abbas  hanc  cartam  sub- 
scripsi  et  Bjgillo  nostro  signaoi.  hoc  testificans.  ne  quiscj^uam  uniusuis  ordinis 

.  ud  honoris  hanc  cartam  presnmat  niolare.  iid  in  aliud  quam  litc  atatutnm 
est  Gommutare.  Si  quis  autem  hanc  nostre  pagine  tenorem  infringere  oona- 
tus  fiierit  anathema  sit. 

$66  tin  I.  Oanb« 


Digitized  by  Google 


Zweiter  TheiL' 

tfm  V  ^  V«  «An 

•  I  •       •     .•      I  s  r  • 

^)aö  (5a^)itc(  bcö  ©tiftö  6.  (£ttp       9^oun  t>crfati|"t  ber  5lbtei 
>«>  il@^Titi§ücd6ac^  bm  ^of  @^ei  bei  ätol  o.  b.  S^ofeli  cL  mn  1169. 

In  nomine  sanct^  et  indluidu^  trlnitatis.  Notum  sit  Christi  tidclibus  tarn 
futuris  quam  presentibus  quod  canonicoi  uin  i;cclesi(;  b.  petri  qu^  est  in  ßunna 
antuersitas.  scilicet  ego  Lrtherus  prepositus.  Gerlaeus  decanus.  Wamen(s 
luagister  scolarum.  et  ceteri  tarn  iuniores  quam  scniore?.  curtini  quandani 
quy  est  in  iS^jeia  8CCU8  MTmAlcviu.  cum  omnibus  appenditiis  biiis  in  cadcni 
DÜla..  siue  alias  existentibus.  agris.  uineis.  censu.  et  mancipiis.  ü-atiibus  yc- 
clesi^  b.  Mari^  in  Sprenkirabach  .LX.  niarchis  colomemis  moncto  ucndide- 
runt.  eo  uidtluot  iure,  iit  sicut  liunnemis  ^cclesia  prefatam  curtiia  multis 
aiiniis  libere  posseilerat,  scilicet  quod  nuUus  omnino  aduocatus.  aut  uillicuä. 
aut  alius  exactor.  c^uicquam  potcstatis  in  prediis.  aut  hominibvs  haberet.  ita 
Irsti^  prcfat^  ^cclesi^  s.  Mari^  ad  utilitatem  ibidem  deo  seruientivm.  cuncti^ 
Jibare  ordmarant  Sed  qui«  hoc  aitte  oonseomi  «nshiepiscopi  fieri.  im  debidt 
am  potnit  Ego  .LplA«r9«  prepoutut«  Ego  Oeriaeus  decanus.  ^  Warner 
im»  magistor  scolanun  eum  oeteria  pnlatf  Botmetms  ^cclesi9  fratnbiia  um;* 
«ecaia.  memoiatam  euiptiooem.  inacriptiooe  ac  sigillo  nenerabilia  eahmienna 
aidliiepisüopi  domni  Phüi^pi.  xobonii.  cominiiiii  aasenaa  poatulaiiitiiiia.  et  no 
IgBB  iiDtam  pvediet^  omptioiua.  oeoditioma.  ae  poaaeBsionia  tituliun  in  peiua 
nviare  aot  infringaro  audaat.  banno  «uadem  epiacopi  feeimua  eonfinnari.  adi- 
«iantflo  etiain  noe  quoqae  bannvm  noatnmi.  et  presentem  paginam.  aigillo  f  o- 
ilen^  noilr^  «onfljgnatam.  Si  quis  ucro  aduocatiam.  qua  nune  predicta  car 
üt  curia,  aul  qulcquam  oxactioms.  inioate  sibi  inde  uaurpaucrit.  omnipoten^ 
tii  dei  iram  nisi  resipiacat.  in  die  tremendi  incurrat  iudicü.  Acta  sunt  hee 
ülomi^  anno  dominicf  incarnatioDis  .M.C.LXVIill.  Begnante.  Fridertco. 
ji^wratoro  uictorioso.  et  ^residente  domno  J^kilippo  ucncrabili.  coloniemi. 
präoBtibna  teatiboa«  dooioo  Am&ldo.  treuerenn  tunc  archielecto.  Brunone. 
maioris  ^leaif  m  colonia  preposito.  livgone  ciusdcm  9cclcai9  decano.  Sy- 
MONf  s.  Gerecmis  preposito.  Wezelnw  s.  Ancirfv  preposito.  Nicholao  Siher- 
geusi  abbatc.  Wicmauno.  ^.  Panthalto/ns  abbate.  et  aliis  quaniplurlbus  prio- 
nbaa,  Laicia  qoo^ue  nolMÜbus*  Gode/rkb  de  Heiminsherg,  Comito  MverardQ 

Digitized  by Google 


36 


de&uut.  (hrardo  eotomeme  advocato.  et  «Iiis  multiV  eoloniensis  ycclc^iy  mi- 
niBterialibiu.  et  bTigensibv». 

%a  bem  Dcigiiial  mit  an^angenbcm  8iegel  \)ou  u>eigem  Sac^d.  6^  jeigt  jtvei  39?art9- 
tfr  in  gftnicr  3*8^^/  Titauf^  gcTIdbct  mit  ¥alm)tod0cn  in  bm  ^flnben.  tlntf^rifl:  tteaetns 
Gaaiiw.  Btaetu  Flortattni.  €ie       9«n)  fid 


Syrier  ntit  ©obfrtb  ^.  ^k\itl  ükr  bc$  £e(^tem  ffU^U  auf  ben 
tem  bet  älbtei  gu  £e(i^eiti(^.  1169. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.    Ego  Amoldm  dei  gratia  Tre- 
»irorMWi  archiepiscopus.    Officii  nostri  cura  cxigiu  ut  paci  atque  utilitati  no- 
1>is  tommiBSortim  scmpcr  studcamus.  nee  solum  prcscntibus  cum  illo  ucteri 
Üstecllya.  uemm  etuu»  faturis  proiiisaia'  eate  «upiatau».  Ketem  igitar  fad- 
tniis  presentibiu  et  futoriB.  quomodo  inter  ecdesiam  s.  Afaammtm  et  Godefn- 
"äutn  de  Omele  compdsiiiinttt.  Ip^e  idera  Qodefriehts  de  Giitde  de  ^ikudam 
liommibus  et  bqnis.  qno  sunt  eirca  partes  illas  .XV.  solidoa  cokmimtm  mo- 
nete.  ad  refectionem  firatrum  in  die  palmarnm  aingulis  annia  aolaere  debebal. 
et  quod  reliquiim  erat  de  eisdcm  bonis  de  manu  At-nniß  abbatis.  qui  tttiK 
temporis  cidcm  loco  preerat  in  feodo  tcnebat.    Preter  hee  quod  patronatv 
^cclesic  de  Lezenich  ad  feodem  suum  pertiAeret  ncn  iuste  asserebat.  De 
pacto  ctlani.  do  quo  supcnus  dictum  cat.  iam  per  tre«  annos  niohil  fratrlbus 
pcrsoliicrat,  aftirninn^  quod  iiaiic  suniinam  pacti  de  i'lis  l)oni8  pcn^oluere  non 
possct.  tum  proptcr  inopiam  hominum  tum  ctiam  j)roptcr  terre  doua.statio- 
ncm.    Nos  igitur  habito  consilio  amicorum  utriusquc  partim,  wt  idem  (V.  et 
omnes  pofteri  m\  .IX.  solidos  eolon.  monete.  die  qua  prcdixinius  fratribus 
pcrsolucrct.  non  sine  couscnsu  abbatis  et  firatrnm  f^iuüiiiims.  et  quod  reliquiim 
erat  propter  prcdictara  necessitatem  abbaa  et  firatres  eius  eidem  G.  et  here- 
dibus  suis  in  perpetuura  remii^niiit.   Quod  ii  tempore  etatuto  faoo  pactum 
ipse  uel  sui  bmdes  aoluere  ncglexerint.  ad  prlmmn  pactum  id  eat  .XY.  fle> 
lidoa  cofentViwes  persohieiidos  cogentui^.  et  ni^i  iofra  spadum  udiub  aniu  r&- 
aipiacant.  omni  suo  iure  pmabuntur.  Fatnmatum  aen>  prediete  ^ene  qncM 
feodali  Iure  aibi  uendicare  nitebatar.  Kberum  abbati  aieot  iustmn  «rat  dmit- 
ait.  et  quod  nidifl  iuris  in  codcm  patronatu  haberct  coram  nobis.  coram  ab- 
bäte  et  fratribui.  coram  amicis  et  cognatia  suis  qui  multi  adcnmt  recoguouit. 
Fredictus  uero  abbaa  a  uobia  rogatu.5  promi.'^it.  quod  eandem  ^cclosiam  de 
Lezenich  cum  primum  uacare  contingerct.  ad  pctitionem  ciusdem  G.  dare  de- 
beret.  et  postmodum  ab  ip?o  et  ab  oinnibus  lieredihus  eius  5uper  Iruiusmodi 
petitione  über  esset,  llanc  igitur  factam  intci*  ipsos  compositionem.  petitione 
ntriusquo  partls  presenti  pag-inc  commisimus.  ot  imprcssionc  sigilli  nostri  nc 
aliquando  in  irritum  rcuornri  posi^it.  conürmamiis.    Iluius  rei  testcf»  >*unt. 
llvdolfiiH  prepo.situs  niai^ris  eecl<^ie  in  Tmtn'i.  Johannes  decanus  eognatus 
ipsius  Oodefridi.  Folmai  u.s  archidiacoau.s,  Heinems  de  tun-i.  lieimboldu»  tih- 
bas  B.  Marie.    Waleramus  prior  s.  Maotiimhi,  et  omnes  firatceei  eiusdem  ca> 


Digitized  by  Google 


n. 


pituii.  Laici  uero.  Willelmus  do  IhlpenMein.  Friderinis  de  Marceto.  WaL- 
teru9  de  Fcdatio.  KudoljUs  de  Emhchlr.  lUrivwntius  Uc  liiuenache  et  quam- 
plures  alü.  Acta  sunt  hec  anno  ab  incarnatione  doiumi  H.U.LX* Villip  Jio^' 
QAIitc  i  ridet'ico  giorioso  Uoinai'-'ram  iiupcratüre. 

m]^x\h  )  (NU  jTiiiHtnaec  ane       DiiitinAi  mit  6irael  «nb  «kn  v^fi9^)^  mit: 

SascUui  Matiminoe»  •   .  •  '•  '  "  .  '  *' 

'      .  .  •■  '  Ii.':        •  "  •!  1     ■  •  ! 

.^Vn'l'j'OT*  ;h.'i(jlt!fi,  :jt'.nfrMM         ■!  I'.   ,  '  *  't  •  »!    )|-. ■»:■!•  j-.M->!ilt|i 

J*  rrSiM  üMtte^rt  a».&a$  ei^ft  .l^ftbtwngi^totife  bteii^&Ifte  (i)t<;i:.9W|l?( 
Ol   31t  ®ett^iMtf  «Olli  Un  bttfi^en  4MtAhieAi  SIMf  imb  SScnttv.  1169*i 

.jjn.rnoraine  sancte  et  Indiuidu^  trinitiktls.  ego  Fulbertus  uocatus  abb^ii 
Lacensium  sub  pagln^^  prcscntis  attpstationc  presentium  et  futurorujn  n«;ni- 
tiuni  dignum  duxl  inslnuare.  (juod  cum  duo  fralros  in.  bettendorj).  scilicet 
Adulfun  et  Went^run  tjiiuclJam  mol^ndinum  commune  posaederint.  partem 
Adtdß  datie  cjuatuor  marüis  coiii[)araiümuä  m\m  sub  bnc  conditione^  ut  si 
finitis  ücto  ajiiiis  in  die  s.  Martini  Adulfus  uel  }Vcrn>  ni!<  aut  liberi  corum 
prefatiim  moleiidinum  rcdimcre  voJuerint.  reddita  prcdicta  pccunia  rccipiant 
et  in  pace  retiueaut.  Si  autem  prcnominata  dio  pecuniAm  illaro.  scilicei  qua^ 
tuur  inarcas  non  recoBsignavennt.  acclesia  laoenau  molendinum  iUud  abeque 
uUft^  c99tnfif^Sa  .^imf^o  |i«rpe^  iure  possideat  Oamem  uero  ealli^ta«, 
tem  «^Lclnsimus.  ut  si  redlmiBre  uoIuerW.  wA  fit  filiis  bqU  re^unuit.  noQSub^ 
eonim  iiopiine  debltum  alter  pc^oluat.  ut  in  eins  |>o8ä^oneiii  tranafiat.  Facta 
sunt  bec  anno,  ^qoo,  ^pminuB  Arm^us  oonA^cratnil  est  tremrewitr  arcli^puM»^-^ 
Qae  ai  quis  infii^ngere  temptauerii  anaibemato  feriatur.        • , 

'    .1  '  .: 

fteft  §tt  ,8laMti0ieK<|ui%  Bcgett  fdnctt  S^ogt  $ncbtii|  ^9  ^citi^cifs 

Ux^  irti«i?  b«:en^^e8f«ttfcttt(^c  JKc(!^ew  1170. 

In  nomine  sauctc  et  indiulHno  tt-initatis.  Cristianus  dej  gratia  inaffun- 
tine  aedis  arcbiepiäoopuä.  ^statuta  pactionuni  quarum  longciia  rccorilatio  ad 
concordiam  hominum  et  paceui  ccclcsiaruni  uutriendanj  neoeiisana  uidctur. 
digne  cyrographurnni  attcstationc  Hrmantur.  ut  duni  -scriptura  scricDi  actio- 
num  stabiii  pt"üiuquii.ur  ucaitatc.  nicliil  contra  cam  prcsuniat  huü.itüura  iugo- 
nium  per  vim  aut  fraudem  moliri.  ^'üuennt  ergo  presentes  et  futuri  quaJi- 
ter  Kicbardus  prepowtiu  f^cck^ie  iu  rai(e7ig»'re»hurc  et  firatres  sui.  inaduoca- 
lun  ehisdem  Ipfii  ^ri^tmemn  eoram  iucifcio  nostro  dintinani  intendebant 
ffniationftin  qnod  iure  iiQi&i^imolentia  •dii|0cati9  su^.  bomlpM  adcm  eoeleme 
attin«Dlea»  crebria  .ejt;  iDtpIarabillbna  in  tantnm  nexanit  «sa^tinnibus.  quod  w- 
f^euA  m  uaatitatam  r^diret.  fit  cpntiana  ^«onim,  l^menta  auaiiDere  ncn  po»-' 
Bei  Ganaa  igitur  diu  nentilata  honestorum  tandem  ulrorum  consflio  diriro^da 
ntnmqoe  Gommittitar.  fiMilia  compromisBione  nt  qokqmd  Uli  ex  oonailio  Btar- 


Digitized  by  Google 


tuerent.  pars  utraque  sine  dolo  et  malo  ing«n1o  mcommutabiliter  deinceps 
conscniarent.  Tcinparanientum  ergo  quo  ecclcsia  illatam  sibi  iniuriam  pos- 
sct  rcniittcrc.  et  ei  in  recompen^ntioncm  aduocatus  ita  quod  penitus  a  Biia 
utiiitate  iion  excuteretur  possct  cxliibere.  tale  arbitri  ex  consilio  promulgaue- 
runt.  Aduocatus  de  sua  peticione  non  debet  ultra  ab  aliquo  hominum  eccle- 
8i9  illius.  etiam  inter  ditiores  plus  exigere  quam  maldrura  spelt^  a  pauperio- 
ribus  maldrum  auenr.  secundum  niensuram  kirhpergensem.  et  soll  habentee 
iumenta  deferant  hanc  frumeiiti  coUectam  ad  babitacionem  aduocati  kereherc. 
non  habentea  uero  iumenta  ea  qu^  dant  presentent  subaduocato.  quem  eis 
raaior  aduocatus  prcposuerit.  Ad  placita  quibas  ter  in  aimo  presldet  aduo- 
catus non  exigut  cxpcusam  seruitii  ab  liominibus.  sed  prepoeitus  ad  singula 
duas  uncias  ei  soluet.  et  quicquid  iure  placitandi  acquiritur.  sie  diuidatur.  ut 
du9  partes  preposito.  tercia  cedat  aduocato.  In  querimonia  uero  que  non  Ben- 
tehtU  'aed  oonsilio  dedditor.  quicquid  pro  oompositione  offertur.  eque  inier 
eo6  dhddator.  Fratofea  Übtadmes  In  feodum  hactenus  ab  adnocafto  miliäw 
ooneteai,  nullam  deinceps  eis  a  qnibos  ita  posseasi  fuerant  aaUectionem  A»r 
beftQi  66d  ;tiiiiiU  'prepodt6^^'  nee  ph»     eh  seraitiL' 

quam  ab  läM  '^iikA  iiH^iieortlbiis  quis  requiimt  81  qni  de  fiuniEi  eodeel^i' 
preposito  aylfiafcipnij'iti'liitMitc^  &  eoquino.  pSstrino.  'molendmo.  sine  figna.' 
«ut  firiimentQiii''fet^d6:  ttet  i^gnim  cdioidb.  ant  in  qnoKbel  aendtio  cottidiano 
deseniiant.  abaolnti  annt.  ab  omni  peticione  aduoeaii.  et  pUdtomm  raeknie. 
Officialee  fratmm  et  prepoeiti.  «dBoet  scnltetos.  preooM.  nemonim  enstodeiC' 
•  sua  petidone  adnoeatua  peimitCat  tmniimea^  nee  eoa  ad  soa  noeet  oAeUJ 
qaamdin  eodene  offido  teneant  Si  quem  suoruni  offldidium  in  eadem  adno- 
catia  uoluerit  mutare  aduocatus.  tres  d  de  fiunilia  eodesi^  efigantur.  de  qm*^ 
buB  nni  qui  plurimum  d  placeat  offichim  suntn  eommittat  reliqid  sfaie  nm- 
neribns  absoluti  maneant.  In  uilla  quoque  ranengerabwrc  nullus  presumat  in 
tabema  uinum  uendeire  sine  prepositi  licentia.   Hec  de  predicto  consilio  de- 
finitls'sant  ad  obeeruandum  I^tdenco  pietaxatb.  qnia  et  homines  illius  eode- 
phnes  qunn  .CL  eaeramente  oodilmcQerunt  in  presentta  mogv/ntine  eccle- 
d$.  patrem  suum.  eundem  .i]|eduiQ  in  prediola  adaeeatia  tanuisse.  Coasenait 
autem  prepositus  in  petidonem  frumenti.  non  quod  eam  bominibus  ecdesie 
pro  lege  statuat.  sed  quia  metu  grauioris  dispendii  minus  tolerat.  dum  eccle- 
sic  securlorcm  dcus  paccni  prouideat.    Vt  antem  bec  rata  et  inconuulsa  de- 
inceps stabilitate  conscruentnr.  auctoritatc  dei  et  nostra  precipimus.  et  ob  hoc 
prcsentem  paginam  imprcssionc  nostri  sigilli  roboramus.  Testes  autem  huius 
actionis  sunt  hi.    Aryiohlv-^  maior  prepositus.    HeicienrinLi  decanus.  CPrnm- 
(hts  niagister.    CPoiyadvs  siluentris  comes.  hirnuttts  comes.    Gerlacus  comes 
de  vf  ldenze.    WalteriK^  de  hmen,    U  eriiheritn  de  honlaiuU  n.  Sifri'dvs  prepo- 
situs de  boparteii.    Cl/firadus  de  hoparteii.  et  hi  predicti  consiliarii  fuerunt. 
Prctcrea  de  clero.    Wernhem»  prepositus  s.  Marie  in  campo.    Henna nnns 
prepos.    Cönradiis  prepos.    Egeno.    Her< ngerus.  et  de  laicia.    Dado  caroera- 
rius.   Amoldua  rufus  etiam  unus  de  consiliariis.   Luduicus,   Hermanmu  et 


Digitized  by  Google 


$9 


plunmi  tarn  de  clero  quam  populo.  Acta  sunt  her  anno  domimc^  inoariUr 
tiooifi  .M.C.LXX.  ind.  III.  regnante  imporatore  FricUnr,.. 

bftn  Originär  int  ^r.^JfT*.  mit  htm  ouff<ci^rff?tfn  ^\t\iV  coo  i^hjtni^cfe'  i^on  »tu 
fecm  Daffflfe^  in  fvcKSmnö  u«b  jeijjt  fei«  ganje  ^^^vlx  auj  cman  <,t\\tl  in  hm  au«gc» 

ßccdtni  ^anbm  rcd^td  bcu  ^irtenflab,  Iiaf<  (in  offciici  Oh^  mit:  Pu  vobls.  IDk  fcäpc^cnbe 
ttmf^ft  lautet:  Crlsttaaiu  d«i  gratim  MtfOtttiM  fedis  ardiitpt. 

4  a.  Älaifer  f^ricbrid)  I.  Bcftätigt  ber  2lBtci  ©^jrmöiev^k«^  alle  i^ie  (i^ütct 
uiU)  SÜcd^U.    eölu  bctt  24.  Sutt^  1171. 

loBQBUMBMiile^tmdhiidaetrinilM^  Fridmem  diuina  liroento  clementU 
i2bfiiaii«riimkBp«Biitorft«giiilns.  Impflnlovi^mtiMtatiBadeanobiscNdtttttn  «et. 
«ffioivDi«  Ol  qvod  suum  eit  nnicuique  in  inre  mo  conseruemaa.  et  qneBnnque*  pv^ 
decMMffw  noitnidniiNg«»  a^nBimperitomi  eodauis  oontalenmt  et  ooUtta  oon* 
fin&auemnt  in  robur  perpetuitatis  renoncnui.  et  aactoritate  nostra  oonfiriDcmuf. 
Eapropter  imporatoii^  pietatis  animum  ad  ecdesiam  de  Sprmkersbach  dement« 
aduettenteß.  priuilegium  quod  predeccasor  noeter  felicis  memorio  rex  Cvnradm 
eidem  ecclesi^^  contulit.  rpformarnns  et  auctoritato  nostra  sibi  confirmamuB.  quod 
ut  cTiidcntiu?  innotc-cat  diuine  retribntionis  intnitu  et  affectuoso  ucncrabilis 
eiusdeiii  loci  abbatis  Goäofruli  intcruontu  scriatim  subsrril)Ciulani  censuimus. 
cuiub  forma  li^  est.  et  continenlia.  f^VoIgt  lüüillid}  fcie  Urfuiibe  toon  1144, 1.  Sttr. 
632  biJi : )  quorum  nouiina  hec  sunt,  AniolduH  T re^Urenain  arcbiepisoopiis. 
Fhdlippm  Colonie7ini^  archiepiacopus.  GodefriJu.'*  1 1  aiectetisis  cpiacopus.  lio- 
«Uilfiis  prepoaitiu  maioris  ecclerie  Trettirensü.  Brutto  prepoa.  maioris  eccl^ 
flie  OoUmitnmB.  Snm»  prep  a.  Chreoma*  OfkKradm  prepoa.  9*8eitmm,  Lq- 
tm*m§  prepos.  Bumtmmt»  BtHoUbu  das  da  OtrmgeiL  Mmi^  warn  6»  Li- 
mmßiH*  EtUfiurduB  oemm  de  ßeifne.  UMritm  oomei  de  Nwrhen^  et  alii 

fiigiiaBi  domhii  Ftidmei  Komimomm  imperitom  imaeliaiimi. 

Henricut  imperiaHs  aule  oanoeUariuB  aice  CritUasn  Mo^ujUCne  ae- 

d»  archiepisoopi  et  ercibicancellarii  reccgnoui. 

Acta  sunt  hec  anno  domm.  incarn.  M.CXJUCX  ind«  IUI.  fegnante  do- 
mino  FnJerico  Romanorum  impcratore  glodoao.  Mino  MjglU  «lia  «XVUIL 

imperii  uero  .XV III.  fcUcitPr  Amen, 
Data.    Colonü;  .VIII.  Kai.  Julj. 

%naifh  m  Znix  bcm  |)crgog  ©crt^olb  bon  Bdnngcn  ba«  93ette« 
ficium  be^  (trafen  tooli  !Ramui  mit  einigen  ^i^ibc^alten  il^ertiägt. 
^l^mtoegen  1171. 

In  nomine  aanct^  et  indinidu^  triniteti».  Fridmeua,  dioina.  &uente  de- 
mentia, ronuoMnm  imperator  et  aemper  aogoatna.  Justitia  eat  qu^  nnicoi* 


Digitized  by  Google 


40 


que  quod  suum  mt  conscruat.  seil  quid  cui  conferuari  debeat.  finc  uoritatis 
cognitione.  nulli  Jiquido  constat.  Igitur  defectui  }iu!nan9  memoiir.  qui  ueri- 
tatie  ignorantiam  solet  inducerc.  huius  priujlcp-ü  anlidutum  oppunciites  ndtum 
facimus  uniuersis  tarn  presentibus  quam  iuturis.  quod  dilectus  ac  iideiis  no- 
ster.  Arnoldm  treuirorum  archiepiscopus  peticionc  nostra  ad  iioc  mdudus. 
beneficium  Hmirici  comitis  nwnwsensU.  quod  idem  cumes  ab  ecclesia  treuC' 
misi  tcnebat.  per  consensum  eiusd^  oomitis.  BerthoLdo  duci  de  Cerinqa. 
et  hWo  ßuo  Beriholdo.  iure  benefidaU  ooAcarit  eo  beneficio  excepto.  quod 
Cono  de  malherch.  qui  müot  et  SGoior  i^pellatur.  a  predicto  comiic  liabebat. 
uidelicet  aduocatia  de  TFä*McÄ.  com  oetem  ad  idem  benefiduin  pei  tinenti- 
buB.  mal  forte  per  gratkra  archkpiscopi.  d«z  illiid  poitaa  obtiiiero  possit. 
Corte  qvoque  qu9  fnoie&ent  niUMnipatur  «xoe|^ta.  in  qua  prediekQaMMa  Wiefi- 
diU  imttlefall  pwaMet  nin  qaod  pemuMteoa.  |N«d«BeiiQni  eoL  liqii^  momn^ 
dcnoial  ^tflSM  ire^rirmuu  aMhiapiioopl  dorn  tani««t  WHiifriMsfinDi  m  eate- 
tarn  capere  permiM  eat  TaHi  um  eondill»  intacpoftla  eet.  quod  si  pie- 
dieto  dttoe.  oeK  filio  eopenlito  pmominaltuii  eonutiia  deeedüe  oontioge- 
let  ipee  duz  nel  fiBos  «h».  a  die  obitas  <soviti»  iofra  «XV.  ebdooHidM  ai^ 
dkki|pboope  2VeiMraM^  oel  enieiiiiqoe  ipee  aangaaviBit  XTOaU  luraB.  pni 
argentL  TrMMr»  pefwdoai  fii  uero  diiee  decedente.  prenomniatwt  fite  eioa 
amuje  remaaicrii.  tatala  «ioadfliii  poeii  B^M^  Lenärnui  epnoopo 
gefe&da  coaUbitteiikr.  Ad  bmns  uero  eontraotua  ennea  mkagBakütm  rmio. 
«endam.  eft  firmam  inde  eecuritatem  exhibendam*  per  mamuBt  noiMm.  et 
per  aaeeoanm  filii  nostri  regia  Eenrici.  curtem  noMcam  qa^  «mui  dioitar. 
com  Omnibus  suis  attinentüs.  tremr«m  archi^isoopo  pro  pig&ore  olU^puii- 
moa.  Smiiliter  Leodumia  epiaeopoa.  pro  eiusdem  oontraotai  firmitale.  et  ae* 
coritate  preatanda.  cortem  saam  in  coueme.  com  omnibua  qu^  ad  ipsam  per* 
linent.  eidem  IrmiMSiai  arobieptfoopo  obligadt.  eo  tonore.  quod  polt  oUtoi 
coroitis.  arcbiepiscopoa  treuerensrs  utramque  curtem  in  suam  sasionem  pooere 
debet.  et  omnes  redditus  et  omne  ius  de  predictis  duahus  curtibus  tam  diu 
percipiet.  donec  prefnto  CCCL.  marcy.  ei  ex  integre  peryoluantnr.  Qaod 
autcm  in  exceptis  supciins  boTicticiia  Commu  de  Malhi^r.  neque  dux  ncque 
fiiiüs  cin?5  arrhiepiscopiHu  ii:<|nietabunt.  nec  ab  eo  exigeut,  nisi  quantum  ex 
Ipsius  ^ratia  obtincre  pritenint.  neque  m  curtem  machera  maniim  exlcndent. 
ipsc  dux  et  filius  eins  s-iniul  jue  mim  illis  Lfodtensü  episcopus.  in  piescntia 
nostri  et  principum.  et  nmltoruni  qui  adcranL  nobilium.  data  fide  tinriiter 
compromiserunt,  et  ad  maiorcm  firmitatcm.  ISos.  et  Uodimsem  epiacopum 
fideiussores  interposuerunt.  Huius  rö  testes  sunt.  Henricus  imperialis  aule 
canceUarius,  Lüdowims  Lantgrauius  Turingif,  Henrims  comes  de  Dietae. 
Theohaldus  comes  de  Leohesgmunde.  ContttdttB  burgrauius  de  Nurenberc, 
Burchardus  de  ümnherc.  üuamervs  ^dU/omde,  Acta  sunt  hec  apud 
Nouiomaffum,  anno  dominic^  incamatioDia.  M.QXXXL  indicüono  .IUI.  reg- 
Dcnte  aereniarimo  imperatc«e  draamo  I^%dmoo,  aiim>  v^i  eius  XX.  imperii 
uero  X  Vm  — . 

Sind  btm  Original  im  @el^.  6taat«ac(l^iD  Berlin. 


''I 


Digitized  by  Google 


4 


41 


@tabt  3liibetnad^ ,  am  16.  ^e|^tembci  1171. 

In  nomine  scjicte  et  imUBidiie  trinitelaik  Phüiffm  dei  gratia  atnele  Odo- 
nienaii  eodasie  arcbiepiscopus  omnibus  tarn  pretentOnta  quam  futuris  sncrosancte 

eccl^ie  filiis  iustitiam  sectari  et  ueritateni  diligcrc.  Rccte  ciuitas  gubcrnatur  et 
r^itur  in  qua  8unimi  regis  honor  procuratur,  hominunique  saluti  pie  pro- 
spicitur.  Ad  quod  soUicitiidiins  nostre  operam  attcnte  diriirf^ntc«,  notum  esse 
cupimui^  cuijctia  in  deum  pie  ciedentibns,  quod  in  ciuitate  beati  Petrl  et  no- 
itra,  A'i<hrnaco  uidelicet  per  multüs  rctro  computatos  annos  scabini  uon  cx 
melioribus,  aon  ex  ditioribus  et  potcutioribu«  electi,  sed  ex  huiiuliuiibus  et  puu- 
perioribus  a&sunipti  ad  iura  diceiida  sunt  constituti.  Undc  sepe  uuinero  ac- 
cidit,  quod  in  exercendis  iudiciia  dcbitua  jusdtie  rigox  nuDÜne  est  obsenuKlWy 
padaqM  tnnqidUiiM  et  raitide  tramee  In  dampnoiD  maitormn  est  turbatusi 
eo  qaod  pauper  fermi^loeat  ed  upeetom  et  minas  potentis,  qai  forte  in  cm* 
sam  trahebator,  territoa  Imta  iualStie  leglsque  tenorem  sententiam  dictaie 
fimaidaUt»  Com  aaMm  expadiat  nipablfoe  maleficia  punlri,  eo  pretexta  m*- 
leie»  inqniaita  xdanqiiera  ctitt  dolore  adaertenteai  et  ne  ioati  iadiBii  oltie 
in  DOS  desceado«!^  meltienliB,  oooaiietiidiiieDi  pnnam  et  periculosam  in  me- 
liiit  oommutandam  fore,  pie  proapexhnus.  CotnmiUiicatG  igitor  prionim  co- 
lomeTtsis  ecolesio  et  nobiltum  terre,  qui  tunc  preaentes  aderant,  consilio  ex 
predicte  cinitatis  petlcionc  XIV  acnbinos  ex  prudentioribus,  meliorihus  ot  po- 
tentjonbrif»  electos,  uiros  uiniinim  probates  et  illcsc  fanie  fidcm  ciuitati  iura 
dlcturo.s  indulsimus  et  pi  ttecimus,  slatuentes,  ut  nulhis  antodictorum  virorum 
ab  ho€  officio  refederet,  lusi  quis  uel  morte  pronoiUiis  decederet,  uel  ad  ar- 
tiorem  uiLam  trauairet,  nel  langnore  ^auatas  scmuue  fatigatus,  siuc  qui  in 
paupertatem  redactus  minime  boc  officium  explere  ualeret.  Prcdicti  quoque 
scabini  tactia  aacroeanctis  reliquib  sacramentuin  prcstiterunt ,  quod  ncc  par- 
tium nee  pralü  respcctu,  non  fianorie  nel  odn  intuitu,  non  ttmore  territi,  uol 
proprio  emoliinMiiito  illeeti}'  in  quenquam  aententiBm  dicerent,  nhi  quam, 
omni  dolo  exeloMy  instam  cgedeient,  «piodqne  s.  nudviB  CdUmie  alianimque 
cSrntatom  noatmm  eonsuettidfaiea  imttantea.  in  dieendia  aententUs,  jnra  ipaa- 
mm  pro  fatrlRmB  obaeraabunt  Intor  qne  etiam  decreoimos,  nt  si  forte  ali- 
qooe  aq>e£etomm  oiroram  mereationia  nel  cuiusuls  impedimentS  eansa  ab- 
ene  oonüngereti  eomm  abeentia  in  aententiis  fercndis  null!  esset  dampncm 
in  tantam,  ut  ai  quoque  capitalis  questio  agitarctur,  et  scptem  duntaxat  sca- 
bini preaentea  easent,  conrrn  hidicio  et  conaensu  iuxta  qualitatem  negotii  de- 
bituB  finis  cause  imponereiur.  Minoribus  uero  oansis  decidendi»  sentcntia 
tn'iim  iiol  fpintuor  sufHcerpt.  Fiiis  autcni  adicientlmii  j  nnitile  duxinuis:  in 
locum  detuiu  ti  scabini  ahum  8ubstitnf*ndi  b'berani  eis  ciectioiicni  coii -edere, 
et  ah  ipsis  electo  coiiuadicendi  facultaicm  prccidcrc.  llas  quoqi]*'  <  atenus 
bonorari  censuinius,  ut  si  quis  eorum  mercatura  uel  qualibct  Icgitmut  causa 
prepeditus.  legitimis  iurisdiotionibus,  quc  annuatim  coram  comitc  ucl  aduo* 
cato  ucntilantur,  inteieaae  pon  ualeret,  dummodo  ins  noatrum  nobia  exaoloia- 
aet,  a  capitoaa  oomitwD  et  adnoeatomm  inpelitione  obinde  imnronii  eaaet  ^  . 


Digitized  by  Google 


Ut  igitiir  htc  ioooDUDlia  permaiieAiit»),  aactaritole  Mtra  MlicfiainiiiB  et 
sigiUi  noBtri  impreesione  commiimiiimas.  ^)  Si  quis  anttm  hoc  ■oBtrum  ratio- 
nabile  atatotttin  ausii  temerario  ullo  iimqnam  tempore  infinogere  tcniptauerit, 
iraiD  d«  ommpotentiB  «t  beati  Petri  contra  ae  aenliat  et  «aathematig  ntnculo 
ae  Jimodaiain  uerigaiiiia  ackt.  Acta  aoat  hoc  pubh'oe  .XVI.  Kai.  Oetobr.  co- 
lam  pffiotibna  «eoleaid  anno  mcamat.  domioie^  .M.CXXX.I.  ind. . . .  anno 
preanütus  nostri  III.  Teatea  hnina  r«  aant  BnmQ  makr  pvapoa.  Hugo 
decanus.  Lotariua  bunnensis  pMfMM.  Simon  a.  Qereonis  prepos.  NycMmm 
Sihergensi*  abbas.  Euerhardut  comes  de  Seijne.  Qerkardus  aduocatus.  Oo- 
dt^rülus  de  Wolkembnreh,  Bemardvs  Tiuirwiiata.  Jokamm  de  Lu&nme.  Ch»* 
wmua  de  Alfiere,  et  quamplorea  alü. 

?ru@  fafi  viiei{|jetti9fr  9(tfc^rlft  «uf  ^citiammt  tm^r.«»!«^.;  wnh  <ni4  JNnMhtgert  6amni* 

. .  .  • 

Kt  Ä6t  fftttUxt  gu  ^rüm  bcrcin^t  bic  %>\axvd  Süftcn  mit  bcr  ^roj)- 
ftei  beiS  (ötiftß  8.  Wlaxid  ^ii  ^>vüm;  unb  tcvfügt  bU  33ctö«n= 
btmg  mel^um'  (Stnfftiifte  betjelbetu  1171. 

In  nomine  aanctf  et  IndmdY^  trinitatia.  Ego  Kotbertm  dei  gtatia  aanct^  j^rS- 
nUennt  ^ccieal^  hamilia  miniator.  Omnibna  Christi  fideliboa  tam  futuria  quam  pre» 
entibua  aalntem.  qu^  est  in  Cbriato  Jboiv«  Cum  ait  eertus  et  breinspreaentia  nit^ 
decuraos.  summa  nobia  ope  mtendnm  est.  nt  d{gm  efficjamur  penieiuieadiUam 
beat^m  et  etemam  felicitatem  e^eativm  gandiorom  ad  quam  per  gratiamaoeati 
fiitmnp  in  aanguine  Chriati.  et  at  tam  glorioaa  et  ammiranda  fedemptio  penna- 
neat  in  nobia.  id  agendimi  eat  aubuenientibna  bonia  operibna.  et  iateraenienü- 
bna  aanetonim  meritia.  Hae  spe  a^lubri  ut^  ftam9  Sgo  JUitbertM»*  abbaa  pru- 
mwM»  fcdesi^.  animo  proposni  honorare  et  promoaere  pro  remedio  anim^ 
me^.  et  8ucce58orum  meoram  ^tecna  sperantium.  ^cdeaiani  pcrpetu9  et  glo- 
rioB^  virginis  Mari^  genitriGta  dei  et  domni  nostri  Jbesa  GlirialL  in  ^ficüa 
lapsam  et  reditibus  nalde  attenuatam.  Dum  uero  quod  meote  conceperam 
aepina  ioter  £uniliare6  meos  pa  sollicitudine  retractarem.  Theoderiem.  cano- 
nicus  DOSter.  et  in  ecolesia  hta^  Mari^  dictua  aoobutioiia.  fidi)tia  bon^  toIiid- 
tatis  me^  animatus.  occlesiam  de  JusUno  in  maaua  nosbraa  resignaiiit  eup- 
pliciter  cxorans.  ei  diligentisaune  noatr^  discretioni  commendans :  quatinus 
subtil i  indagationc  et  sapicnti  consilio  prouidcrcni.  quod  eadcm  ^cclesia  ad 
proHciendani  nostr^  deuotionis  intcntionem.  hnnrsto  locaretnr.  et  nobis.  iio- 
strisque  successoribus  nicliil  dcrogaretur.  StatminuH  igitur  soUerti  et  com- 
muni  consilio.  ut  quieunque  in  occlesin  1»  ^ H  ijinls  ex  uoiuntate  et  aussensn 
nostro  nostrorumque  successorum  et  coiifcjii  '  ti(]eliuni  nostrorum,  prepositus 
eligitur.  cum  dono  prepositiirc  siist  ipiat  eriani  iiivestituram  piefate  9cclc8i9, 
et  in  fidelitate  quam  domno^  auo  atatim  iuramento  de  dono  prepoaitur^  bo* 

a)  3a  iHnMingnS  6Ainm(un()  befinbct      eine  Vbf^rtft  nai!^  bent  Origmal;  in  hk\n  Mfit 

^ifr:  et  perpetuum  ro^ur  nbUoeant.  • 

b)  t>ie  «bf^tift  bes         \^it^  ifia  mit  bm  tXrtuw,  »«flfBcn  tk  Bei  Itiabtiaflct  foct^ct 


Digitized  by  Google 


4S 


takm  fiictarat  att.  firmiter  inoludttur.  ne  ei  liceat  umquftm  de  dermis  ael 
i«£tiba»  piecHet^  ^lesi^.  aliqnid  inneditfe  od  eoi(|ttttii  in  beDefidmn  dare. 
Plaedt  fltiim  nobis.  quod  idetii  propotHos  Magistro  7%eodenco,  nngalis  an* 
■ii  dielrae  idtf  00^.  quinquaginta  modioa  triüei  e^hmewis  menanr^.  Jfonc^ 
aiam  ahie  Frimie  penofaiat  niaun  eal  enkn  nobia  ewe  pium.  eqiiam  et  ho- 
Aeatqm,  qaod  non  eareiet  temperalt  eoaaoUtione.       tme  totum  quod  ha^ 
Mt  Uboiter  expoanerat.  pro  ^ten»  mmuiecitlaoae.  Post  mortem  aviam  ip- 
aioa,  qninqiiagbta  modü.  qnoa  ipae  tenuerat.  ad  auemeatandam  et  aupplen« 
dam  fraitnim  piebendam.  aine  omDi  retractacione,  in  peqtetuum  pertiAeant. 
Fveterea  decrawaiw.  qmmi  in  karitate  omni«  aoUdantur  et  rata  permanant. 
qvod  fratribua  ntnnaque  ^odeai^.  in  natiuitate  s.  virginie  Mari^  diuina  com« 
maniler  et  sollempniter  apud  s.  Mariam  celebrantibus.  geruitium  in  kan'tate 
doBetoT.  fimtribuB  maiorn  ^ooleai^.  modius  tritici  supradict^  meneur^.  dimidiA 
mm  «Di.  el  aex  aaiidi  ti'eueretitii  mönetf«  qni  ante  qmndeciin  dies  sollemp* 
niMia  oellerario  peraoluantur.  qnatinna  tempus  habeat  oomparandi  piscee.  siue 
aHa.  m  die  feetiuitatis  firatribus  necessaria.    Canonlcis  uero  panis  clanstralis, 
et  sitnla  nim.  et  duo  solidi  pr^dict^  monet^.  scolaribiis  sex  pares  et  diio  sex- 
teria  uini.    De  cetero  ex  priTiilegiis  antecessorum  nostrorum  ueraciter  intel- 
Jfximns    qnod   qtinndam  aiitecessor  noFtcr  pit;  memoria  liothertus  abbas  fra- 
tribus  ycciesi^  sepedict^.  decimas  de  salica  terra  sua    in  agris.  pratis  et  sil- 
uis.  pro  remedio  anirn^  su^  donauerit.  sed  temporibus  domni  et  predecesao- 
rii  mei  bony  memori^  lietheri  abbatis.  de  decimis  siluarum.  qu^  altv  nuncu- 
pantnr.  ex  presumptione  et  negligentia  quonindam  ueritatem  non  satls  dili- 
gentium  quc^tio  mota  usque  ad    no-".  indiscussa  et  iiideterminata  permansit. 
No«  uero  saiutiicrani  antccessoris  noKtri  donationem  inconuuLaiii  et  latam 
pcmiancre  uolcntcs.  uiunls  qiicstionis  et  tocius  ambiguitatis  molestiam  preci- 
diuiuö.  et  caüdcin  decimam  Irutribus  gIorios9  virgini  seruientibus.  integraliter 
donauimiu.  et  pro  emolumcnto  anim^  me^  successorumquo  meorum  stadiose 
coofinnauimus.  fiaa  itaque  inathaciones  aeu  traditionea  noatraa  ad  laudem  et 
aeniithnn  gloriea^  mTginis.  raiionabiHter  preordinataa.  et  ab  omni  fiimilia  lau- 
debiiiter  approbataa.  ante  ahare  aanctiaaime  Tirginta  neoientea.  aatantiboa  om* 
ntbna  fratribea.  tothiaque  eongr^tionia.  nol>iHbii8  ac  miniaterialiboa.  qnonim 
qoonmidam  nomina  in  teatimomam  anbaeripta  annt.  deo  et  glorios^  geni- 
trid  ane  Mari^  obtultmtia.  et  anb  atola  nincalo  anatfaematia  con&mammua.  nt 
quiennqne       mntare  nel  inflnngere  attemptanerit.  aucfcoritate  ]>atna.  et  fifii. 
et  apiritaa  aanoti  hi  perpetaam  anaihema  rit.  trarnque  et  indignationem  bea- 
tiaalm^  niifinis  Mari^  et  ineiritabilem  filii  eina  domni  noatri  Jheau  Ohriat! 
randiotam.  ftemalüer  incurrat.  niai  hnmiHter  et  tempeatine  leaipiaoat  Heü^ 
ricus  maloria  ^leei^  (sc.  Prumiensis)  deoanus.   Heinricu^  custos.  Tkatät' 
fteiea  eeUerariaa.   Willelmut  acolastieu».   lA>tharmB  elemoeinarina.  BeHramf 
mm»  oamerarnia.   ßifridu^  comea  de  Vienno.  aduoeatus  ^cclesi^.  Fredericug» 
frater  ipsius.  comes  de  Salmene.  C&no  de  Hfire.   Cfmo  de  Malberch.  Theth 
dericM  de  Rulant.   Ministeriales.  Heinardu»      HerUngesth&rp,  Amdmgus. 
et  frater  ipsias.  Peregrinus  de  Wetelenth<yrp.   Wirieus  et  frater  ipsius.  Ch- 
deftidm  de  ßtuenheim»  Joharmea  de  ^iuini«^^  et  ^taea  eina.  Wwimm 


Digitized  by  Google 


44 


BodtMm,  Thmdm/Bm.  et  alii  quampkiM«  Mtaai  hßkk  tk  Bjgüli  no* 
stri  imprenioii«  roborata  rani.  Aaiio  doauvep  inoMniilioiiiB  '.HiC1jXX.I. 
Indietbiu»  JV.  Epftcta..Xn.  OonoiifräDle  ,1111.  B«gii«ite  f^onow 
tare  nostro.  Fttderieo,  m  kudem  eHionoron  befttiwiDif  el  glonos^  mginn 
Mori^  OAtm  dombi  mtri  JJiew  Cbmti.  ««  est  Jmw»v  miMte.  el-ün^ 
rinm  oanc  et  per  lofinila  aeools  ieeiilomiii.  Amen.- 

aWHiflersmfd.  1171. 

In  iiommc  snncte  et  indiuidue  trlnitatis  tam  preflonUbue  quMn  fotarisl 
Ego  Gregorim  per  doi  misiricordiam  abbas  in  Frumia.  super  moiendieiB  qitt  . 
sunt  .Vo?ia,«ffprü'  piam  et  laudabilcm  predecessorum  incoium  attendens  otdi' 
natioiicni  eaiQ  laudaui  at<]ac  conürmaui.  Tria  eiiim  iiiulciidina,  (juc  liabebant 
prctcrque  nec  aliquod  ibi  erit  nee  esse  dcbuit  iu  seruicim»  dei  deleghucrunt; 
imum  naraque  canonicis  deo  ac  sanctis  inartlribus  Crisantho  et  Dane  in  eadeoi 
uiila  fttiiiulantibus ;  duo  uero  ecclesie  doiniiio  nostre,  que  est  in  Frumia  eoa- 
talerunt.  Cum  ergo  predicti  fratres  certi  et  prefixi  sibi  emolunienti  fnictom 
longo  tempore  percipcrent,  contigit  ut  laJci  quidam  autiqua  institutiono  posfr- 
posita  et  iustioiü  aegiccta  in  iiilk  cadcm  et  clrc*  eam  molendina  plura  edi- 
ficarent,  emolumentique  tVuctum,  ut  quisque  poterat,  sibi  attraherent.  Qua- 
proptcr  cum  iamdicti  canonici  de  ujolcndinis  ßibi  collatis  Diodicum  uel  fero 
nullum  fructom  perciperent,  prebendequc  sue  intollerabilem  defecturn  atten- 
demt,  super  iniene  $ua  querimoniam  frequentissime  fecere»  eed  cos  impedi- 
«it  leieonmi  nielende  aeu  pecunia ;  taDdem  eeiam  aateeeiaoce  meo  iUlftrt» 
preaklaote  eomtte  Theoderw  Arenae,  iamdiete  nüle  adaecato,  iadidie  aedbi- 
Derma  el  eooBenaa  fiunititi  Saluatoris,  que  tono  multa  aderat^  optiauennüt  m 
eadem  iiilk  aoD  niri  tria  roelendiiia,  qne  aibi  collata  erant  eise  debeie»  neo 
in  alUs  esse  mokndiun.  Ego  uero  noii  meia  meritia^  sed  gialia  diuiii»  abbafe 
■abalitatus  predlotusqne  Th^odeneiu  adueoatns,  q«e  bene  initiata  eonaidflca- 
iiiniiis  et  qoerimoBiam  eoolesianim  imperpetatim  tenevemnii  boe  eenrilio-ter* 
minaeiiniiBy  trea  tantem  moleiiditaarida  iure  hereditatia  elabllitoa  (OoAalitaiQiaBi 
et  ipai  emolementem  de  tota  ii31»  equafitcr  reeipiant  «e  aeter  ae  -^eidantf 
etriqne  eodeüe»  quod  eia  pfeerdinatum  fuerat,  absque  omei  eeeideoe  defeo> 
ioa  penoleeDtea.  Hörem  quoqee  arbitrio  alia  molendiiiay  que  non  legitima 
eaae  comprobata  sunt  subdidimus,  ut  liceat  eis  ea  tollere  uel  ei  magis  pia- 
eeat  sfbi  resertiare.  Unum  tarnen  ad  riaulum  ^oeere  shtttt}  quod  aub  iiMB" 
perantaa  frigoris  uel  sictitatiB  uiJle  noatre  posae  eaae  neoessarittoi  uisum  ett, 
peoQoia  ab  heredibua  comparaui,  banoo  nostro  legitimum  fore  oonstituimu«} 
et  tribua  legitimis  molcndinis  addidimus.  non  ut  proptcr  hoc  predicti  trö 
raolendinarü  plus  pei*süluant,  sed  ut  hoc  in  cautclam  et  maiorem  b.Hbeflnt 
pJeiu'tudinera ;  legitima  autem  uor  transterre  nec  tollere  licebit,  Interdixmius 
eliaiui  at  nuUi  aiü  umquam  moicudiauia  aliud  in  uiUa  eaiden  teu  cüpca  eam 


Digitized  by  Google 


46 


td  prekeDcUm  pirtiiMiit  eaaoiiloorDin  ibidein  deo  et  predictis  mavtirilM»  1^ 
Ttnitaümikf  m  ipo  moleiiüao  ael  nbi  pistori  eonm  plmerHy  absque  «mo- 
imiit»  Miotk.Mmi  iMMUMie  mokttda  est  ^MiwiBi  aera  raptr  moltti' 
ämm  -irtnyi»  eodeiie  toamwiupi.  Htae  ergo  enÜMtaeaein-  ego  (9r«9CK 
fw»  «Ums  ten»  danini  nostri  Jeeo  QukA  cH  beati  F«lri  apoetoli.  et  cm- 
lauD  äpmixAonm  It  mptco  wafemawimUB,  tit  li  qua  eam  mtanerit  «el  m- 
iioglBiit,  donec  de»  et  eotlarifai  eite  aalHfeeerit»  puUtee  «xeommanicationis  reos 
habeatur.  Thmdenem  qwqw  adaocatus  eoiMillo  et  epeve  eiasdem  nobttemii 
ordüuitioniB  ttuotdr,  bezuw  eno  benigniMiBie  eam  confirmauit.  Placuit  etiem 
BeWi^  de  omiliB  pauoos  teetes  snbseribeve;  aiüiit  enim  Uudolpktu  in  MonO' 
äerio  decanuB  j  in  Pmmui  b.  Marie  pxepositus  Johannes ;  ia  Mxmtuterio  pre- 
poeitus  Crtstianua;  a.  Chart»  deoffMia  magifiter  Tkeaderüm»;  ma^stcr  Sifri- 
,  dus:  Theoderints  comes  de  Are:  patmus  eius  Uln'ats  comea  de  Ntirberch; 
Ameliingvs .  Hudo  y  Emardm  et  raulti  de  familia  domini  nostri  Saluatoris, 
clerici  et  iaici,  diuitcs  et  pauperes.  Acta  sunt  hec  anno  domin.  incarn. 
M.C.LXX.I.  octogesime  indktiouia  &am  q^uarto;  epactn  JLU«  coDCurreute 
.IUI.  regname  Frtden'ro  liomanonim  imperatorc. 

Siotanea  Nfllaubtgtc  Si((|tift      hm  XIV.  3a|r^.  im  gir.'ttri^. 

8.  Tregor  Slbt  511  ^svüm,  t>«glcia)t  bie  ^ix^t  ©.  üWancn  311  ^>rüm 
mit  bem@tift  TOnftct^(Sifel  ökr  bie  SKu^len  baf.  311  TOnftcu 
1171. 

Ia  aemine  eaaely  et  tadividuf  tdnHatia  tarn  pKeBentibai  «{uam  Hitiiria. 
htwmimtu  foelen^  ebbe»  Qreg<trim  nir  piua.  moribus  et  vita  landabilii.  et»* 
hnm  dft  meiendait  eeelerianiin  doffiin^  noetre  uidelieet  in  prumia*  et  bea- 
twa  amrtyiUBi  CSlriMiili  et  Dari^,  m  mMo  numatterio.  quenmoniam  sol- 
larii  etadUo  beoo  fine  termipavit.  Ecolena  enim  domin^  noetr^  dao  molen- 
dina»  peediotsnuD  nefo  martyraiii  maan  in  ulk  lam  dieta  habebat.  pietar 
fif  Ina  in  bauo  loa  iUiae.  «t  iiulitQtiim  fiienl  nuUom  ene  debiiit  aieat 
iiini  -indkio  eeabnonm  poslea  eoaftprobatom  eet.  Antiqua  lameD  imtitutione 
nb  labeatia  tmjfmm  «patie  poetpoeita  et  ioititia  negleeta.  laici  qnamplares 
■loleiMiina  eonelnNbaiit.  et  emolumenti  iructum  prout  qtnaqiie.  poterat  tibi 
attrahebant  Inde  coBtigit.  at  ^oden^  predicty  modieom  uel  Ibre  ntdlnm  pre- 
ordinati  sibi  emolumenli  fructum  perciperent.  Abbas  nero  pi^  nicmorit^\  in- 
tifaiabile  eoalenarum  conaiderans  dampnum.  oohbiIio  et  auxilio  Theoderiei 
orensü  tiill^  prenominato  aduocati.  moleodiDa  qti9  non  legitima  fore  eompro^ 
bata  Aierant.  tribm  iegitimis  subdidit.  nno  qtiod  ab  hercdibns  pecunm  con- 
quiaierat.  quod  et  legitimom  fere  institaerat  addito.  Troa  ergo  molcndinarios 
iure  hereditatis  »tabilitos  qui  ^mohiraentum  de  tota  uilla  orjunlltcr  rccij^erent 
constitüit.  Tit  In  trp?^  nol  liprodps  coruni  prcdictia  ^oclesiii^  prcordinnttiiTi  sibi 
f|p  nioieiidiiiis  ti  ibuturn.  ali-ijup  rmiTj]  ocrn'-'iono  dcfectu  in  pcrprtuuni  por- 
aoiiiereiit.  fcx^ieaif  qao^iie  beatorum  martj-rum  aunonam  abs^ne  emolumento 


t 


Digitized  by  Google 


46 


raolsiit  omnem  quoque  Ucentiam  aliud  molendinuin  ia  tMaao  illo  edificaodi 
sab  armtKomate  interdixit.  Hanc  igitur  piam  ina^itotioiiwii  ego  PAy^i^piit 
da  ^ratia  s.  colonUnai»  ^edteot^  homilis  minister,  precibua  abbalii  «mmo- 

nitas.  sigilli  nostri  impressione  sigBaoimuB.  et  banno  domni  nostri  Jhesu 
Christi  et  b.  Petri  apo§toli.  et  omnium  apostolorum.  et  nostro  confirmauimus. 
ut  si  quis  rautauerit.  uel  Infregorit,  donec  deo  et  ecclcj^iis  njus  satisfecerit 
excommuaicationis  reu»  teneatur.  Decano  quoque.  qui  et  pastor  est  cinsdem 
uill^.  auctorltatc  nostra  Koc  iuris  üoncessimus.  ut  post  terciam  nocnlioium.  si 
non  priuri  satisfecerit.  scnu  ntiam  public^  excommunicatioms  in  eum  proimn- 
ciet.  Acta  sunt  h(;c  anno  dominic^  incaniatioai»  M.C.LXXl.  octogesinic  in- 
dictionis  anno  quarto.  EpactA  J^lU.  Conourrente  IUI.  E^;nante  FrideriC4) 
Bomamrum  iniperatore. 

%ua  bm  jc^r  befd^S^iatot  Ocifliaftl  im  '^t.^Wc^.,  bo«  €iege(  fe^lt 

9^o!>ert  ^ii  %mn\\  über  bic  ^^farrei  ^iiftcn  unb  bic  äliü^len 
mx^Ux:^^i\d.    mn,  in  i)ev  ©enetaljvnobe  1171. 

In  nomine  sanct^  ei  indiuidaf  trinitati«.  Ego  Fkylij^pm  cUiiin»  erdinante 
dementia  uncte  coZofttCsn«»  ^cclenf  archi^Maoopna.  omnibw  Um  fulnri  qnam 
presentis  temporis  fideUbne  salutem  qn^  est  in  Obmto  Jhetu.  Gertam  est 
brenem  esse  et  momentanevm  pcesentis  nit^  statom,  qua  non  babcmus  liio 
manenltm  .doitatem.  Competit  eigo  nobis  bonia  opedbns  wigilanter  inandare 
ut  ad  Celesten!  patriam  et  ciuitatem  9ternaliter  manentem  penieniie  oaleamos. 
Quod  bene  discernens  uenwabilis  et  dilectus  fratcr  noster  sanct^  prumiensut 
^cclesi^  pios  abbas  UuptrUt».  eodesiaa  a  deo  sibi  commisaas  pattnia  aoUiei- 
tudine  diligenter  gubernare.  et  protttoonquc  potuit  lapsas  refimiiaie.  attenim- 
tas  locupletare  et  sabümarc  studiose  cwauit.  Canonicis  namquc  suis  in  eo- 
olesia  b.  uirginis  Mari^  ibidem  jmmi^  deo  seruientibua  et  projßter  intptMB 
et  defectum  rerum  tcraporalium  loDgo  tempore  preposito  carantilräs.  magnum 
solit^.  pictatis  contulit  suffraginm.  Statuit  cnlni  sollcrti  et  communi  consilio.  ut 
quicunquc  in  ccclcsia  b.  Virginis  ex  uoluntatoet  .is'scnsu  suo.  suoruniqiie  surccs- 
sorum.  ot  consilio  fidellum  suoruni  prepositus  eligitur.  cum  dono  prcpositun;  sus- 
cipiat  etiam  inuestituraui  ecclesic  in  Jiisteno.  et  in  tidelitate  quam  domiuo  suo  sta- 
tim  iurameoto  de  dono  prepositury  et  hooiiuii  facturus  est.  ürmiter  includatur.  ne 
ei  liceat  unquam  de  decimis  uel  reditibus  predicto  (^^clesi^  aliquid  inuadiare 
uel  cuiquam  m  beiieüciuni  dare.  Preterea  in  uilla  fjue  noumu  tauHit^ttrlh- m 
dicitur  cisdem  fratribua  de  niolcndinis  adulterinis  plenaiiam  simul  cum  suinnio 
aduocalo  iusticium  fecit.  ita  quod  scabini  ia  iidciiuite  et  iuranicnto.  quod  ec- 
clesi^  et  abbati  fecerant.  districtc  oommoniti  communi  consilio  et  omnium  assensu 
iudicium  dederunt.  quod  nulli  unquam  licuisset  ncque  liccret  infra  bannura  ab- 
batis  molendinam.  construerek  preter  illa  que  anteceasores  sui  ecclesiis  dona- 
ttSEant  Haa  itaque  institntionea  sine  nstMiradones  ipae  abbaa  com  mnHia  de 
funilia  s.  stdiuatorü  monaeh».  deriois.  nobilibua  atque  BHUBterMilibHS  ante  al- 
tere wmctiasimy  Viigims  ueiDienB  anb  atok  baano.  oaniinpaBifc  et  qnod  neque 


Digitized  by  Google 


47 


nbi  nofN  «Soui  MMSMBSorani  aoGtai.  iiM>aJkiii  an^[iiiuii  homiBiiin.  mutMt 
ml  inficingere  lieeat  frmMme  dfcreoit  mai  nobn  poelea  scislpto'sigDifica- 
qit  cum  omni  manraetiidme  et  hvmilitete  sopplieiter  exomiiB,  üt  et  noe  ear 
doD  con£iiiiare  fieUcmi».  quie  infrm  dioecesim  nostri  trehiepiscopatus  iita 
amL  Not  nen»  condigMbi  ^IcmttuteiBif  nirginit  neneralmeiii  humUiter  at- 
taidnte«.  et  honett^  petktooi  ipaini  abbetie  MlUiicei«  uelcnieft.  «erbe  illiua 
in  gsneiali  abodo  mMtre  axpoBflimne»  Qnod  qnia  preUtb  ^edeu^  noetr^  eett- 
gtfBin  et  lipiieBtnB.  et  emm  .ailiolUli  araltitadiai  leodAbile  nisom  est.  nos 
fob  uinculo  anvIbeiiMiLi  confirmamoa.  aneiowtite  petria.  et  iilii.  et  spiritoa 
ttBcti.  et  beüinink  apostolonim- Petri  et  Paalt  et  noatM  finaiter  pieeipieii- 
tn.  qoed  aee  prediato  .abbati  neo  aticiii  anoeesaetniiii  snoniiii  et  nulli  omnino 
braiinam  b^  mutare  uel  infiiogere  liceal  aed  sicut  ipse  instittilt  et  deoie»' 
ait  et  in  pnnilegiia  aais  foMitan  pfolixma  annoCari  fecit.  rata  et  inconiralsa 
imperpetuuin  permanent.  Si  qais  u&eo  hanc  nostr^  institutionis  confirma- 
donem  uiolare.  mutare.  uel  infringcre  presBinpserit  iicl  temptauerlt.  in  per- 
petuuiu  aiiathenia  sit.  iram<jue  et  indignationcni  beati8sim9  et  seraper  Virgi- 
nis  Mari^  iiuurr.it.  et  incuitabilcni  filü  clus  domni  nostri  Jhesu  Christi  uin- 
dictam  otenialitcr  sentiat  ni?i  huiuiiiter  et  tcmpcstiuc  rcslpiscat.  Kx  omm 
moltiUidine  s}iuH];i[is  conucutu.^  quorumduni  noniiiva  prclatorum  et  nobilium 
in  testimoniimi  sulLscribi  iussimus.  Ihninn  prepositus  inaions  ^cclesiy.  Sijri' 
'bis  prepositus  6ant€mis  ^eclesi^.  Si/mon  prepositus  s.  Gereonis.  L^dhariu6 
prepositus  bcnnemia.  Hern  iciis  comes  de  Gelre.  1  h^oderictta  eomes  de  Cletie. 
Eugelberius  coaies  de  Monte.  \VUlehnm  comes  de  r/ufiacii.  Albertii.-i  coiucs  de 
UoWach.  Annoab  incnrnatiune  (K)niiiu  .M.C.LXX.l.  ladictionc  .IV.  Epacta.XlL 
concurrentc  .IV.  liegnante  glonoso  impcratore  nostro  Friderico  in  g^ertli  sl* 
Bodo  Qostra  secundum  consuetudinem  et  iusticiam  in  90cle8ia  b.  Petri  Botteupniter 
«tbgiliiiie  eelebnita.  acta  sunt  h^c  et  oonfirmala.  Poet  panoos  nero  dies  defattfll» 
•bbati  jam  dieto  aueoenit  Qregwiits  abbaa  vir  nalde  iiobilia  Datione.  sed  miilto 
Boliilior  mmmm  boneatate  et  niitale  animi  am.  andiene  fratrea  mtmtüUnmm 
eeelene.  et  qnoadam  ciaea  eirndem  ieei  «aper  licta  anteeenoria  ani  de  mo» ' 
Icttdioia  eoBtosbari.  omiiea  in  prcaentiaai  aaam  coDHoealoe  aapieoti  eonailie 
coaoQfdea  et  QDanimea  eaee  fectt.  Ifolendinnm  eaim  Godffriäi  .Xn.  mareia 
«Dit.  et  ante  altare  beatonim  maftyrem  Ckrim^  et  Dorif .  cam  uxore.  fiUo. 
ae  filiabna  Teoiena  eiuadem  moleDdioi  dnae  partaa  ad  aemiciiiiii  a.  Marif]  ter- 
ciam  beatoram  mai^nim  Ghijaaiitbi  et  Dari^.  aolonlarie  et  in  bona  fide 
dooaait,  Ipae  nero  abbaa  acripait  uoIhb  quam  intime  deprecana.  nt  noa  £m^ 
tarn  antecesBoria  am.  et  nostram  confirmationem  et  laudabilcm  aue  oonatitO' 
tioim  stabilitatem.  in  prioilegio  annotari  preciperemur.  Nos  uero  boneatf 
pelitioni  ipeios  satisiacientes.  b&no  cartam  conscribi  et  sigilli  nostri  iznpres- 
ttme  aigneri  naaittiiia.  sub  banilo  nostro  firmiter  precipientes.  quatintis 
qti^  aeiipitit-  aunt.  rata  et  ineoimniaa  in  perpetuum  permaneant.  Si  quis  uero 
c^oicquam  ex  bis  infringere  prarampserit.  sit  anatbema.  amaianatba,  boc  est. 
pereat  in  aecondo  adnentu  domioi.  Amen.  — . 

%ie  bem  fr^r  ^t^igtcn  Dngiiial  im  %^xMx^.  ti9»  0ro|f  ^\t%ü  ht»  CTraftif^of^  ttwi 
fBM^  ifi  mit  (naiir  Otdtfd^r  anaci&nflt 


Digitized  by  Google 


4^ 


M«.  ^tr  (^v^Hf(!^Df  i^^viftian       Mm^  befreit  bic  im  ^^eingau  unb 
i»ott  «fielt  b^<j^(füd^ett  ®tmeni.  1171. 

Iq  noraine  sancte  et  iiiiiiuiduo  trinitatis.  (\'tsftanm  dei  gratia  mafjvit' 
lifiQ  sedi»  archiepiscu])U8  omnibus  Christi  tidelibus  tam  prescntibus  (juani  fu- 
turis.  8i  quid  uenerabilibua  loci»,  ad  subsidia  deo  ioibi  seroientiiun.  de  hk 
^iie  hvit  iMHiri  tont  eoBtakriaum.  «pttaaoi  ^  nobis  «t  MMrii  MoeessorilMii 
•d  perpMium  nlufom  profaftnB.  qmbM  ind»  BMnMNM  dokclar  eratieimin» 
Nonaeiiil  igitar  fiilcks  tun  iiMirf  quam  post  folarf  «tetis  qnaUter  ego  orv 
ifMiNM  «o^iialuif  iiMtrftpoliB  liQinUi»  pwwMmr  ffo  htoev«  nuMle  M  g«ni- 
tgtem  ad  ecwlawain  €■»       aite  eal  pm^mf  m  momtß  $,  Ukm  iurii 

BQtIri  nram.  peopria  manu  ex  «dumüii  ^  hortiM  jtwwia  meoniin  contra- 
didi.  ut  in  pa§9  rheni  et  in  oamibua  locia  qui  naitM  «tlineQt  eoeletd^.  de 
«nriis  alüsue  poasesfiionibna  ametimonialium  in  pn&t^'  «Mlfsif  eeoobio  deo 
fnmulantlum.  nulluni  deinceps  supplementum  episoopali  nc»;tre  petieioni.  a  no- 
strie  dispensatoribus  exigaUir  sed  ab  hulu«  pensionis  debito.  libcra  prorsus  omnia 
que  illic  ad  cas  spectant.  ex  auctoritate  nostr^  tmditioni??  perpetuo  iure  hal  enntur. 
Et  quoniam  licet  episcopia.  ut  de  facultatibus  capitane«^*  ecclesi^.  pauperiores  adi«- 
uent  eccl^ias.  ut  hec  nostra  tradiciu  et  iiostris  et  successonitn  nostrorum  tempo- 
ribus  inconuuUa  pcrseucrct.  huiua  actioiiit-  contcstatiuam  paginam  nosti'ii  ini- 
preasione  sigilli  roborauioius.  Testes  quoque  quibus  preeentibua  actum  est 
•nnoteuiiniiis.  Hi  saut.  Amoldm  mmmr  prepoeitus.  Swrcarduf  s.  petri  pve- 
IKMitw.  TTerdkemt  i&  tampo  s.  man»  prcpoailw.  Jimiddm  a.  warnt  ad  gi»> 
d«a  piipcaitaa.  Hemricm  eaator.  B^riäti»  a.  ioluuuiia  prepositiia.  CiiMiaMfcw 
pMpoaitaa.  Rerwmmm  prepoaitaa.  Egerns  Bobo»,  MdtL  Bermgm^  eelle- 
lariaa.  06iirudm,  htm,  QmimmB  oameB  de  uditmu,  Qtrhurim  4MMMa  de 
mMnges.  Cunradm  oomes  de  hcmmuihirc.  Walterus  de  htuen.  Uartmam- 
mia  de  h&tmgeiK  VolmaryM  de  meiu  Wemherus  de  honlande.  Dudo  camtf- 
rariua.  Ringrcutim  senior  et  rmgramms  iunior.  Amoldus  rufm.  Reimhoto. 
ihmrttdtis  de  UUgeatere.  Ilermannus.  Vunradus  de  rvdimkeim,  AmoLdm* 
de  ge$m}mm.  et  fratfr  cius  meingatus.  et  alH  quamplures. 

Acta  sunt  bec  anno  doniinice  iucamat  M.U.L1XX.L  Indictione  .Uli. 
re|j;nante  serenissimo  imperatore  Friderieo, 

«ttö  bfm  Original  im  ^«jOi^I.  3tafjauij(i|im  €tattt«ar<l^ite  ju  3b|irin  mit  öcm  in  htt  xt^- 
teil  uuterrtt  ^cfe  aufdtt^reltein,        ii^Uenm  SiegeL 

II*  (hj^if(^)cf  ^molb  t)on  %xkx  beurfunbet  bie  ^d^enfungot  düij^avH 
m  SRanberf^tb  an  btc  äiitci  gm.  Glaustrum  (^iicr»be)  fiin 

ftattnt  lt.  f.  to.   tUttnberfd^^cib,  1171. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.    Ego  Amoldus  dei  gratia  Ire- 
uirorum  archiepißcopus.  omnibos  Ciuisti  üdelibus  in  perpetuum.  Ni^nwiftf 


Digitized  by  Google 


49 


ümmm  Imb  ptmwbu  ifotm  fatnii  «d  qooniiii  min«»  liUore  iste  penMnenBl. 
^Qod  Ilefrwid  Rieardi  de  maldaracheid  qaondun  uxor.  et  filä  ipajiur.  lAucor- 
Am.  WaUetm.  in  nostra  pneentia  upud  «laMnwflAeKi  leoognoaerunt.  et  ycv 
mamirm  nostram  confirmauenmt  finatriboa  de  tioMittro  usaarin  qu^,  idera  Hi^ 
rardus  a  mulds  retrodiebus  consensu  nisticorum  minon's  h'dirh^  eis  donaae> 
nit  in  tcn-itorio  ciusdeni  lulfiln^  in  pascnls  fjiiorumlibct  animalium  protcr  id- 
domitorum  iuiiRnlorum.  fall  intn  ji  sita  conditiunc.  iit  a  fe«to  b.  Reniigii  us- 
que  ad  pasclia  por  onino**  liae?«  iilus  liboro  et  (|u!ctf>  paseant.  cxccpto  qnod 
do  antematutinalibus  pasiuis  rno<liin)  rt  niorcni  i  K-ru mum  UHque  ad  testum 
bcati  Martini  btruubuiit.  A  pascha  uoru  usquc  ad  ttstuni  b.  R^migii  iofra 
terminos  quo«  hie  denominare  curauimus.  quandam  uidulicct  albain  ypinam. 
loMfi^qithdteit«  ^(»niMMrwb^^  hartcel.  tercium  qui  di- 

6Kk^iAit.*'^lliM^am  qni  aoeaiur  ddtel,  quintuAi  adfontem.  infr»  hoi  inqDam 
tnlnoe  pcocon  saa  man  paaeant.  niai  equoe  auoi  ant  boa€ft  com  curribM. 
ent  big»,  fette  pertnuueiiiitea  dmungant  ad  paaeaa.  H^c  etiani  uobieula  que 
qirtiibel  prata  nel  qüamlibet  fnigcm  licet  eis  ai  neceBse  habuerint  dedaeere. 
ipNlifll^MUi 'quod  intulerint  iaata  estination^  reBtitucrc  uolucrml.  Recogiio- 
a#uilt'Mim  äl  fitniter  laudauemnt  memorata  Hdemnd  et  filti  dtia.  Ricar- 
<ftif^  ty>im>l»^  ^quod  famdictus  Rüardus  de  mandersrkeid  partem  quandam 
aihi^  31tm  qne  RembolduiUari  contigua  est.  infra  metas  qnaa  rostici  utriuB- 
<}ue  milarüt  jwsxierunt.  scpcdictts  fratrib«;?  donaurrat.  per  maiium  atheronis 
de  rhfrpene  ü  «ino  bcnrtiriuni  illu<l  bnbebat.  Et  pretorea  decimationcm  sunm 
dp  phff-na  infra  tenriinos  (|!!o«  pi  ^uerunt  tarn  rustici  eiusdem  uilh;  ijuain  con- 
uerbi  ile  Ilnrf.  illis  sub  annuo  censii  in  perpctuum  concesserimt.  i(a  uidelicet 
ut  .VI.  maitlia  silijLrinis  uno  uunu  .\  I.  niabba  nutMu;  anno  altero  soluaiit. 
tercio  uero  anno  quo  terra  sine  fructu  iacet  libeii  sint  a  ccnsu  soluendo.  et 
quod  ratum  hoc  et  illibatum  scniarc,  et  dominum  suum  Majredum  de  7m- 
mtfim^'WM  ^d  'fimetor  «»«Mtt  rogare  tempore  oportuno  et  cum  bona  fide 
poetalaxe  debeant  firmiter  promiaenint  et  ckonanem^de  malbere.  Frukrteum, 
I%omam.  Agedinim  de  Udedte  obstdea  dcderunt  omnia  apud  mander- 
admid  vcn^iuita'  et  per  vtaniim  aoetram  confirinati  aunt  iiidoalibQs  boc  et 
altaetMitibue*  lUduäfo  in#ioria  domui  prepoaito.  Johanne  deeano.  Lndoteico 
abbate  a.  ewsharü,  QirardiO'  pqiatioU  prepoaito.  Magiatro  Wtnando.  Theo- 
derico  capeUano.  Herentanno  comite  de  tterneburck.  Älhenme  et  Theoderieo 
de  ket'pene.  Lodemtioo  de  tiudenesfeld.  Chonone  de  nmlberc.  WiUelmo  de 
logestein  et  h'atre  eius  Emf^chone.  Theoderieo  de  valtndre,  Wt'nando.  lie- 
sn'eh'no.  Afherto.  Fvlmaro  de  mnndors^hpid.  Sd)odone  de  witeliche.  Asnelino- 
de  Lidecke.  Eppone  de  herpf  )i&.  lit-sctiinu  de  herlinge,  et  Enqclherfo  soro- ' 
rio  8Uü.  Ut  aotem  hec  rata  et  inconciis.sa  pcrmaneant.  presentcni  pai;inani 
inde  conscribi  et  ßitrilli  nostri  munimento  fecimus  curroburari.  Si  (|ua  ii>itur 
ecclesiastica  uel  accuiaris  pei^oua  liuic  nostro  scripto  cuntiaii-c  ueJ  iihid  te- 
mere  infringere  attemptauerit.  secuudo  tercioue  coiiimonita.  iii.si  resipuerit.  in- 
dignationem  doi  ommpotentk  incurrat.  et  in  cxtremo  examino  districte  ul- 

■MHitiiibiMci  «ftaitMM  o,  4 

Digitized  by  Google 


60 


tioni  ntbiaMAi  A«i»  nuit  b^c  apod  mamleiwshfeid  aniio  iiramurtioBe  toM. 
M.GJiXXJ.  Goncarrente  IUI.  Epacto  .XII.  ImHction«  ^mrto. 

M  hm  OHflfaMl  im  ^.iVr^.  mit  hm  eu^ä  brt  •rjbif^of«  »fl|m  Qa^,  M 
an  bttfrn  Seberfitetfeti  miflf^aiif^t  ifl.  ^ir  Urfunbt  trS^t  auf  brr  9HÜfillt  Me  1M9#iifl:  Stvt» 
d9<Biai  JrMWi.  dt  pMcw  ia  Mum*  Udtkm  •»  Mmi^  in  4>l<ittiM.' 

bonife^cn  Äloftcr^of«      ®viebel.  4171. 

In  nomine  saneto  et  indiuiduc  trinitatis.  E^o  Amoldtt*  dcd  gratia  tre- 
Vi'ronini  arehiepiscopus.  auctoritate  ucterum  in  ianuain  oonsuctudinis  intro- 
mi??stim  e.^t.  ut  immortali  jijnid  mortale«,  iittorarum  memoriy  committatur. 
quod  not]  '^mo  perlcitlo  in  postfTOs  Ignoratunt  iri  uidetur.  Notuni  i^iiitiir  fa- 
cinujs  preseiitil)u.-5  ot  tuturis.  quod  comes  de  Huimi/tift,  WäheJums  de  ptlra. 
^oclesi^  b.  Trii^i'>fiis.  in  curte  qu^  e»t  in  uilla  hredal.  cum  iniuriam  tacere 
uellent.  et  pauuiium  tjui  uulgo  dincuogt  dicitur.  ab  eadom  curto  exigerent. 
iaculis  adlujc  rcccntis  iniuri^,  armis  iustici^  rcstitimufl.  et  eundem  comitom. 
una  cum  Wähelnw  ad  hoc  rerum  pcrduximus.  ut  liUiUi.modi  iniustici^  rc- 
nunciarent.  caiidem  curtim  ab  ompi  iure  aduocati  liberam  affirmareut.  Nec 
pretcreundum.  quod  peticiojio  ipsoruru  in  auctoros  huiusmodi  presumptionii. 
seutentiam  exogmnmniaitionk  io  presenti  pronuntiauimva  et  in  fotonnii.  m 
qiiis  qaod  ftbiH.  idsm  pretum^pserit.  a  groiiuo  s.  lOßüim  ^odesiy  ipsuni  sa- 
greigamiii*  Umiu  m  teitee  sunt  Johanmet  deouma  maiom  fodwij^  Fd- 
manu  wdiidiMOiMi».  Stephamu  deoanus  oardonemit  ^odosl^«  üemriciu  d0 
eüikirhe,  Emme  dea.  Trudcm,  LUharii/M  etqnamplurM  alü.  Acte  sunt 
mm  Ab  incanmtioae  domini  ILCLXX,!.  ro^BMite  Friäerieo  glorioao  Hornau 
nanm  impecatora  Semper  ai^gnsto, 

mn»  krm  £M*niaI  IUI  WbMtA^  init  acttaifimnii.  an  Mdm  fltbttflitiltn  faftttiihii 

13«  (Stgbifd^of  9lntoIb  »on  Stier  bflütidt  bnr  ««ft  sau  OlmBtrnm 

(§immcrobe)  bcn  freien  Söeftfe  bt«  bei  berfelbm  gelegenen  Wüm 
^oj^i  im  Älü|ter  gen.  Claustrum.  1171. 

In  nomine  sanct^  et  indiiiiduc  trinitatis.  Ego  armt^m  dd  gmtk  Irw^ 
renttui  eccleat^  ardiiepiaoopiia.  uniuersis  Chriata  fidelibtn.  paoen  m  perpetwu». 
Ex  iniimcto  nobia  officio  paci  et  quieti  uninerioniin.  maxitne  uero  relign»!*^ 
mm  uirorum  qui  nosti'O  diuinitUB  committuntur  regimini  soliicitius  prouiden? 
nos  decet.  Eapropter  qu^dam  qu^  in  proscntia  noBtra  gesta  sunt,  ne  facilc 
labantur  ä  memoria,  ad  notitiam  posteionmi  «rripto  commendauimus.  IVo- 
uerint  i^itur  uniuersi  ad  qiios  littere  iste  perueiuiint,  ijuod  thf(yihrirvs  de 
broth  et  trutK  s  sui  Giranh''^  et  friddo.  apud  daustrum  coiam  notjiH  n  futa- 
uenmt  calumpniam  quam  super  grnngiam  de  Hemenrotk  cwn  appendicii* 
suis  liabohant  plane  recogiioscentes.  quod  pntruu«  eonim  Fridflo  idem  bene 
ficium  de  hemetirotii.  quod  de  comite  hicelhurgenae  Vonrodo  tenebat  per  lü*- 


Digitized  by  Google 


hl 


trodiebtw  e^olfui^.  de  c^toltv  Uber«  j«dt  (fgitima  donatione  coDtulclmt.  Noa 
flflio  utUilali  «t  quieti  mmoi«^  «coloiv^  proimlfBPtd«»  «baolutw  iHrimum  Um* 
disio  fridelfme  et  «ftis  doediulotfibiM  &  uiiieid(>.ep*tfaeiiaUiB  qna.jniiod«^  qranl. 
pro  infinelioike  aefMidie^  gtang;)^  se  euotutiooe  teiBporam  in  diibiiim  .ueiil«iit 
a«l  QbliaioDo  dcleoutinr  aoripto  iila  mttdBiiiiikiw,  e^  aigilM  WMtA  imprmone. 
mwita  ut  iouioiabilifeer  taneantur  Itanno  epbcopali  confh  niaulnuis.  Acta  sunli 
hex;  4jmd  tiaiuirum  anno  ab  incaraatbne  liomini  .M.jU«!««^  I.  Tfei^w:  Lu- 
dnwmt  abbaa  ,a.  fUeharn.  Johanncf  tuaioii«  domu^  U^canus.  Fvlmarui  ar^bi- 
diaconus.  Oirardus  palaei^i  prepositus.  Magister  \  uo,  Theodericus.  Wil- 
lAm*»'  <^i6oUa.. canonici  de  8.  Petro.  Magister  IVinm^s.  Ciumo  de  mal' 
ierc  Jidufif/ßt9  d«-  .TitäOfkriom  de- 

thia  ^OR  Original  im  ^T.^ffrc^.  mit  bem  an  einem  Qftnb«!  (rinmfr  ^eit  («j^t^t  getof: 
fnini,  }Cfi>ro4nint  Siegel  von  nrnf em  Sa(|«.  Miiffcfnrift  her  lliftiiite:  OuaiuifjiititiM  d»  gnu»»: 

U.   A^tv  Slbt  Ü^vegoi      $rüm  bcftatigt  toicbev^oU       Slnorbnung  (eis-, 
neö  iOong&ttgeve  »cgen  bec  i&^tlen      Wn^ev^^fci.  1172. 

In    iiuiliiac  sancte  et  indiuldvc  trinitati».    Egö  grego?u'iid  dd  ^natia 
sanct^  prvinieusia  ecclp^te  UuAÜÜ!^  minibter  oninibue  (JIhristi  üdciibus.  taui  iu- 
taris.  quam  pr^Qi\tibua.-«4Uitem  quy  aa(  in  Christo^  Jlieau..  Sieul.  fi^datore«, 
Mde»iaiiim  dci  eterna  felicitate  et  pentnoi  g}ona  .peifnii  credknu&r  ita  et 
ao8  post  breoem  preteptia  uit^  cnnon  illja  goarcgnando  aemper  in  Cbriato 
flflni«  eonfidioioa.  4}Qefi  in  aookeia  fiancta  «ninuiiim  gubeniator  et;  iades  deoa 
nbGmare.  et  iDeflabili  dementia  aua  rector^  et  iu^oe«  conatHaere  di^atüa 
est.  «i  aabditaa  nobis  eecteaiaa  diligcnter  guberoare.  in  edificiis  lapsas  et  red-  . 
ditibiiB  ettenuataa  nigilantcr  reformare  et  contra  raptorum  inaaniam  atudioae 
de&naaro  enramns,  ]nde  eat  ,qaod  cgo  ^efforiua  OKDct»  jfnmiouC*  eccle^i^ 
bemiUa  mlniatvr  et  paator.  cum  ecclesiaa  milü  comm«|$a8  pia  et  ^patcraa  aol- 
licitoduie  perinstrando  nisitärem.  i  c])peri  canonicos  noatros  in  ecdesia  beate 
nari^  Virginia«  et  ai.  marle.  rrisanti  et  dari^  in  m$naiteru>t  aliquanlulum 
^iieofdartt.  et  bingenaes  ciusdem  loci  ualde  coutristari  super  aontentia  anteeea- 
aaris  niei  beate  nuanorie  ri^berti  abba^  iudiciali  ordine  legaliter  pr^mulgat*  et 
sab  itoia  i«bcu)o  anathematia  yationabiHt^r.  confamata.   Oomibus  itaque  in 
ftesentiam  noatnua  efAoopMi»*  oonaiUo  aluiemm  nodtruruiii  uidelicet 
rtci  et  ieodericl  comitom.  quos  lljica  consanguulitatitt  ^  tideütaa.luumiuii  «a^ 
bis  firniitor  coniuiixcrat.  aliorumque  fidelium  nostrorum  oninc^  cunocu'daro .  et 
mußime»  esiic  in  bona  pace  eluboraiiiinuB.  et  i^ejitentiam  ac  cgrfirmationein 
auteceäüorls  nostri  deo  nuxiliaiite  Uone^tifiiaime  conüriaauimui».  MuKndinum 
g<Hiefridi  .XIL  marcis  coinparauimus,  qui  ante  altarc  beatuiuiu  m.u  tvruiu 
crisünü  et  darie.  cnni  uxorc.  filioi.  ac  filiabuö  ueniens.   eiusdem  luoiciuliiii 
dua<i  partes  ad  seiuiiiuni  h.  luarly  torciam.  bcat^>riifn  M.'n  tx  rmu  crlsanti  tSc  daric. 

uokuurie  et  ig.  bona  lide  donauiL  .Nos  uuio  Mi>HUtttii>iiä  m\x\\^  iiuu^ivi  per-» 

4» 


Digitized  by  Google 


et  niius  donalionem.  et  laudabilem  nostri  coofiiUi  oompositioiicm.  sab  stoW 
mnoulo  anatheniatie  confinnaainiufl.    Delndc  ante  altare  9.  Mairi^  pfoeeden'^ 
tes.  monachis  ac  dericis  assistentibas  et  aliquibus  nobilibtiB  'Ooftris.  QKlelttoel' 
coroite  fn'dt^n'rn  de  salmerip.  rfmonf  de  ht^n-f".  Ludfdfü  de  n'fnnrt.  et  multist  ec-' 
desic  miuistcrialibiis.  ac  magna  niultitudinc  plcbis.  iterato  sub  «to!a  auctoritat^ 
putris.  et  filii  et  Spiritus  saiicti.  et  beatoruni  apostolorüm  pctri     paiiH.  et 
torum  patr\mi  nostroruni  amoldi  et  phylippi  in  ecciesln  ircuf^eytni  et  eviotittmti 
archiepiscoporum.  et  oninluni  !»Ree!*dotuin.  quibus  adeo  data  est  potestas  Ii- 
irandi  et  soluendi,  factum  anteccssüris  nostri  et  not^truru  confirniRuiiiiuH  adi- 
cientcfl  etiam  qaod  nalli  umquam  liceat  molendinum  construere  infra  tmni- 
num  bftnni  ttliiM  «btqae  üostn  aottroromqne  sncoMoniiki  pennittione^ 
fnirom  atniwqiie  oongregattoo»  «tsMiati.   8i  qo»  vero  hano  aoilw  iaatito- 
tiowB  0Dii6flnAti(iBeni  niolMie»  mutare.  od  iofiiDgero  preeumpsent  «el  «tfcOBpp 
tauerit.  in  perpetmim  anathema  rit  imnqiie  et  imt^tiatioiiem  beaturam  mat^* 
tynim  ciysaiiti  &  darif.  et  beatissinnf  aemper  ttirginiB  jnarif  incumt.  ei  ine- 
uitabilem  fiÜi  eiua  dotniiu  Jhean  Christi  uindictatn  etwnaliter  sentlat.  niai 

9 

humiliter  et  tempestiue  rosiplscat.  anno  ab  iBcamatione  domim  nriUeainllD* 
G.LXX.1I.    lBdicti<me  .V.  epacta  .XXIII.    Rag^nante  pänimo  imporalore 

nostro  Friderirv.  acta  sunt  heo.  et  contirniata  et  sigilli  nostri  impressione 
Risrnata.  ad  laudem  tS:  lionorem  et  scruitiuni  beatissinie  et  prloriosissime  sem- 
pen[ue  uirginis  Mariy  uiatria  domini  nostri  Jlie^^u  Christi,  cui  e^it  hooor.  po- 
tostaa.  uirtus,  el  imperiiim.  nunc  et  per  intinita  secula.    Amen.  —  .  " 

5(u€*  bem  £>rifliinal  im  *^r.-älrdj.,  btm  6ad  fret^runbe  fl^et  ?>"  circft*  Siegel  ©un  lothem  »y^  icfc^ 
an  rotier  8(^uuv  ange^ngt  iii  )eigt  eine  unter  bem  knie  abgefi^nittene  fi^^enbe  ^i^\\x  mit 
aii«8#RA(n  «m«,  Mt  mite  ^nlk  f^g»»^  Me  Hai»  «ff«;  jnit  ^It  )ii8f(U|  <ia  «ffeaH  ««^ 
auf  bem  £nie.  $)cr  Jtoi>f  iji  »«it  etn«nt  ^(iügmfi^a  mit  f  amgcbcn.  ttvtf<^ft:.8i||raxac 
aumdi  in  tlnciabn. 

:  ■  •  .  . 

15.  ^e«  @aftö  @.  ^imcoittö  )U  %dtt  $tftl&cnbei:i6nef  ffir  £ifmitb  iiiii 

(Stiftung  einer  «Wemorie  für  bicfelfcc.    1172.  '  '  ' 

In  ncnnine  aancte  ( t  indiuidue  trinitatia.  Qvalteru»  decanua  ^tdeai^  baati 
SimeotUB  qnc  est  treiieri.  et  uniuersi  eiusdem  ccclesi^  canonici,  tarn  preeen- 
tibas  quam  futuris.  pacem  et  ooncnrdiani  in  ucro  sal«tan.  Quia  facta  bo- 
minum  diuturnitate  tcmporum  in  dubiunt  poIcTit  nenire.  uel  omnino  A  nie- 
moriH  cxcidcre.  reniedio  (|Uo  potuimus.  obiiuiom  obiiiauinnus.  et  ea  que  ui- 
dmiu.s  et  audiuimus.  immu  dci  preeunte  auxilio  ctiectui  mancipaumuis  scripti 
jiiuiiimine  ad  noticiam  tarn  presentium  quam  futurorum  tranöniiSHun'^.  Que- 
dam  itaque  mulier  Lifimudit  nomine,  pie  deuotionis  intuitu.  una  cuia  Ülio  suo 
«fMtioMtf.  noa  udak»  a*  uineam  quandam  et  molendinum  cum  domo  ipai  mo- 
leadino  adkioente.  neo  non  etiam  aheram  dommn  oom  dnobna  torcolaribus 
w  alltra  parle  eidem  ninee  oontigiiam  per  mamiu  domni  Öveteehni»  mär 
iorii  fedeiif  oellenrü.  coiin  lainitione  eandam  peasowiciiein  häbcibaal  1^ 
iamt  del^tiooe  deo  et  a.  Symeoni  oontolermit  Tanto  autem  bendBeio  noa 

Digitized  by  Google 


kB 


tm  mgn^  mügDm  mit  MdMaalee«  pMaamurttm  mulierem  et  fiUam  «iw 
in  consorcivm  el  ftiiteniHatem  noMrani  sineeploiwk  et  stipeadiam  antae  pre* 
kado  ei»  eoMMwiler  .eonceasimai.  Annmeisuiiini  quoque  diem  eorum  poit 
obitOB  iptorum  -suis  tcmporibvi.  ncenoTi  et  patris  et  matris  ipmn»  cellerarii* 
XI.  Kai  Deoembm.  ipsiu»  qaoii}ii6  oelWarii  buo  temino.  not  in  perpetuum 
cekbratwee  «nnuirowk  lieiit  qui  pro  noatris  teneiBiir  omre  benefactoribus. 
Vlilitateni  uero  totam  poesesaionis  collate  9ColeBi9.  quam  diu  umorent  com- 
iDDiuter  haberent.  excepto  quod  de  uiiiea  carratam  uini  et  de  molendino 
maldrum  tritici  fratribiis  ?ing;ulis  annis  rrdrierent.  Si  uero  matre  superstite 
äliui  decedcret.  mater  diia?  earrata"  et  \.  maldnini  tritici  pcrsolucret,  Quod 
>i  prefatii«  ertif'sto  prjpria  uoluiitate.  ucl  aiieiia  inlqua  suggestione  aduersus 
matrem  malignari  quod  absit  adtemptaiierit.  et  nibi  a  nobis  coinnKniitus.  hoc 
ccleri  emendatione  corre^rerit.  prenominate  matri  eiu^  sorori  iiobtre  in  pio- 
taxato  iure  suo  ridoliter  a<»pistemus.  et  ei  diinidiam  part« m  stipeiidü  ßx  iiito- 
gro  per  omnia  dari  tacieoiuä.  et  hoc  idem  de  dimidianda  utilitate  iam  dicte 
uinee  et  molenduii  ei  facere  bona  fide  tenebimur.  Huic  institutioni  domnus 
archiepiscopus  arnoldus  qui  tunc  temporis  preposituram  in  manu  sua  habebat. 
assensum  prebuit  et  auctoritate  sua  confiruiauit.  Adhibitls  ydoncis  testibus 
ijuorum  uomina  h^c  sunt.  Hbdolfus  maior  prepositus.  Gerhardus  propositus 
jfdatioU  magister  scolarum  ycclesi^  nostrc.  Wezelo  cantor  maioris  9ccle8i9. 
Qmelo  cellerariue  maioriB  ^cclesi^.  et  Euncddus  aduocatos  eins,  per  ouiuB 
Boamn  delegatlo  predicte  poeMidoiiis  eedeiie  ikete  est  L6Avüut.  Wegdo, 
Emtto.  üertboräm.  Vm  l/iimtkm,  BWipfm,.  Mnmimm.  JruMu»  > 
MmdL  UmMmnrmut  «hitepm»  ifmm  eellenunt  et  midti  «Iii.  Yt  auteiii 
hee  iMtitatio  nl».  el  fatecis  tomporibui  inedonolw  in  perpetuum  habeetar. 
pMCDtnn  inde  pagiaam  eooaoribi.  d  sigillo  ^edesi^  aoiti^  el  CMuMit  hh 
wm  tvufgmn»  Act»  toitt  Ihm  in  eodeei»  noatm  i^mo  eb  ineunalioiie  d»> 
vim  •M.CXXX.Il.  pontificAliie  donuü  AmoUU  aiiao  taraow 

8ue  bnn  Crigiiial  im  ijjr.^itic^.,  baö  mit  jtijci  an  blauioeiBcii  cc^nüieti  aiiget^ängten  Sic- 

ttinsertcn     iBiefev.  1172; 

In  nomine  8anct#  et  indiuidue  trinit&tis.     Nouerit  omnium  in  Christo 

Meliam,  tarn  prescntium  quam  futurorum  industria.  (juia  ego  lieinhaldux  dei 
gntia  abbas  s.  Mariy  ad  Martyres.  pieque  deuotionis  fratruni  meorum  opcra 
»c  assciisus  a  manu  Henrü  i  de  frfndebach  sub  consensu  heredum  suorum 
tluab  umciis  in  Lisuz-o  pro  «juiiHjiio  mureis  in  pig^nori?  iure  habeiuLis  rrne- 
pinius.  ea-sjjue  colendo  aiiqi  anto  tempore  fructum  cxiiulc  jien  epiinu*.  Cum 
liero  i-ub  talis  iure  conditioDiü  eiihnre  laborcni  ampiius  Ioii  l  nollemus.  cum-  ' 
qw  prefatus  UettrieuH  de  rc<ldeiido  debito  sepius  anmioiiiuis.  quid  daret  non 
feaberet  ipsl  diu  licsitanti.  tandcm  in  illud  conailii  iucidit.  ut  ulneas  prius 
•bpiguurataä  omni  modo  ac  iibere  uenditioni  expooercL  Ad  mooasterium  dos- 


Digitized  by  Google 


64 


tram  itätpiei  uonie».  MpediciM  vincM  Ifbm  aendMeMiia  Ini^fHMle.  mone»» 
terio  lUMtro  pro  sex  ttiards  neiididit  heredibiis  iu(»  wtentibuft;  nee  aohwi  non 
«ontrsdioeotibafl.  inutio  eluuii  cstipulBiitibaB.  Nob  etiun  irt  obnua  plai  ro- 
bom  ^  certitoditiui  hftbwent  amnes  huie  nwitati  opntmir»  AMnptanlM  «mb- 
tiiainatis  vineulo  innodtn  vmiQtt  «C  rogtnit  quod  aoctorilate  ommpoteiltis 
dci  sueque  pfiMiiHe  gwiitvio»  Ifari^  omiuuiBfiie  MiictoroiD  iiivoealtoe  cos* 
pleuiiDUfl,  Aeta  mint  hec  dbmimee  inoatnatioiitt  aniiQ  .M.C.L2[X  II.  Ui  sii- 
teiii  beo  rata  et  inoönualaa  permaneaiit.  «gilio  eoolfMe  Bostre  muaire  desr»* 
nimiis. 

Hi  teste»  adoränt  ItnnhalduM  abbas.  Wex^  pr«9l»itcr.  Ilermannvs  proa* 
bitcr.  Btrtrammxis  preshiter.  cei5<^ique  fratrea.  Tkeoderivm  filius  ac  hercs 
predicti  llenrid.  duo  etiam  getieri  sai.  Wido  de  Lmira  et  ülius  tiua  Bgwiim^ 
JUdolfiis,  Martimia  et  Sibodo*  conaerai.  Otto  mika  da  Jtfuifie&ciii« 

•  ►  .   •     •  I  ,    .  .  ...  .  , 

17.  5Daß  ^cmca^itfi  ui  5:rier  kuvfunbet  auf  illagc  bcis  Klcitaö  lUicU 
(ad^  <^<?<tcn  ungebührliche  ^-orbcrungeu  be^  2)oitt^)iofcft€Ä  Oiutol^^ 
ata  ^kftcr  hix  Äird^c  b,  Marine  öit  bor  ^Brüde  gu  ^rier:  bo^ 
.  '  bet  bap^^  ^ol^aiinld^of  ititc  2  Olmeti  Sein  ^tt  eiitn<l^ten  ^a^e,  unb 
ba«  ^loft^r  mit  Uttreii^t  l^M^et  bcftttf)>nt(^t  loetbt.  1173. 

In  noniini»  ?ian<>to  <>♦  indiatclne  trinitati»,  prcpositiis.  Jonnnt.s  tUci- 
nuf.  et  «R'iiidiacoin.  et  uniuersus  s.  ?ma/r/i.yf«  eccleeie  couuentus.  Ju- 
statia  est  qin;  cOnseniat  nnicuique  quod  suum  est.  sed  quid  cui  coii8a*uare 
UCl  quibus  deboat.  t»ine  ueritatis  cognitione  nulli  liquitlo  coiistat  ergo  defoe» 
Irf  bumtiTic  memorie.  qai  ueritAtiß  ig^iorantiam  inducei^  »olet.  et  per  hoc  ia- 
stiele  derog<are  priuilrgii  huius  auctoritatem  Opponenten,  notum  fuciimis  nniF 
Qflnis  Christi  fidelibus  tarn  futuris  quam  preseotjbus.  quod  MedioLacemU  eo- 
desia  super  flmiiam  Sorem  sita.  in  qua  K  LatwiniH  oorporalitfr  raquieidl;. 
eurtem  quandam  iusto  donatioDiB  titulo.  et  in  carte  ecdesiam  in  honore  a. 
Job.  Bapt.  oonBOcratam  Treikeri  prope  ripam  MottXt^  infra  muroe  tarnen  ci^ 
üM&tid aifti^  pM^et.  et  tarn  eurtttn  qutoi  ecdiesiatta  cutt  agria  et-nl- 
neis.  et  com  omnibns  appeadi(!iis  ;et  longi  tqmporis  {vreaeiiptioiie  b^tbid  le- 
gittiroe  et  rationabSiter  ad  sut  propriebitem  conoertlt.  de  agrä  autem  ad 
|«reiifc(aiii  iafii  eortem  x^m  eeekslan  speetnntibutf.  ^la  ftatm  eedeaif  Ue- 
4U>ittteMi»  totum  «cAsum  et  totam  decimattonetn  antiqna  iure  obtinent  et  itK 
tlpftittt.'  slue  ipil  tämm  «olant  sim  eorum  penunsione  alii  eam  eolunt.  I>a 
vmieü  "aattem  ad  predietam  Gartem  et  capellam  pertinentibus.  totam  deeima* 
tionem  simiUter  recipiunt.  et  antiquitatis  auctoritate  »ibi  iui'e  defendunt.  boe 
estc^to.  qnod  'de  omni^  us  predictis  oineis  duns  am«B  mni  in  tretnremd  hmi^ 
'  anra  annuatim  ecdesi^  b.  Mari^.  qti^  eet  Treuiri  iuxta  poDtem  MosdU^  per- 
solnnnt.  et  nunqnam  aüquid  addunt  nel  addere  tenentnr.  ttoe  ipsi  eas  «olant 
siue  alii  eonim  pötujissione.  Ego  ipse  Ä.  s.  tfeinrensü  cccleei^  maior  pre- 
positos.  pastor  eed^ie  s.'Mari^.'  qn^  est  nmta  pontem  tremf9»*tm,  diu  naxpiii 

Digitized  by  Google 


et  in  causam  duxi  fratres  Mediolaccmis  cexilosle.  dicens  quod  uniuers«  deci- 
matio  t&m  agrüruiu  fjuani  uinearuoi  ad  iiicaiii  pcrtincret  ccclcsiam.  taiidem 
cui,'nlta  per  antiquuä  houiin^  et  per  scripta  predicturum  fratnnii  rei  ueritate. 
redii  ad  cor  et  ah  iniusta  Mpdialncf  »h>'s  redosic  iiexatioiic  quicui.  Vt  autem 
hef  Mediolrtreiixi  ecclesi^^  in  perpetuum  incoDuulsa  permaneant.  et  ne  quis 
auiu  temcrario  ea  rescindere  conetur.  presentem  pagiiiam.  qu^  ücripto  me- 
diante  predictia  asscrtionibus  lidein  prostat.  sigiUi  iiostri  appensione  corrobo- 
rare  et  in  perpetuum  oomnaunirc  dignum  duximus  et  perutile  reputauimus. 
quod  qui  uiulaic  pi*e8uiiipsei it  anathema  »it.  Iluius  rei  testes  sunt,  (hrhar- 
du»  prepctöitus  l'ulatioli.  hvidtriciiti  de  Atriu.  Ludouicus  abbaß  b.  Kucharii. 
Htmboldm  abbas  a.  Mafi^.  OUuervs  abbas  s.  Martini,  et  alü  quam  plures 
dfritt.  montcbi  et  kici.  Acta  sunt  hec  auuo  dumin.  incara. 
«diel.  V. 

9lu«  ^rm  ncurni  <i^anulai  btx  W>m  Metlac^  im  ^r.^^c^.,  aVUL  c  Mro.  ans. 


18.  <i^a^tf4«f  SCmoIb  Don  %xkt  ieurfitnbtl,  bag  tf^^wch  Don  (Stthm 

^ai.  1173. 

In  nomine  Mncte  et  indSvidue  trinitatiB.  ArnMis  dei  gratia  TreoirO' 
r^m  «rchicpiscopus.  Kotum  (kcimiu  univenis  Christi  fidelibi»  tarn  fiitnriB 
quam  presentibas»  quod  Hü^ardus  de  ClodeHbaeh  in  presentia  nostri  et  sub 
tntiiiioiiio  nostro  et  eohim,  qui  de  bäte  intereeee  tonebaatuT;  quendam  man- 
soin  In  viJla  qne  Engranmerode  ntmcttpator,  ab  omni  exaetione  llbdnimi 
communi  coasodsu  liberornm  fratri«  ftut  et  omnimn  heredum  et  omninm  illo* 
nm,  qni  atiquid  inrit  in  eodem  maaso  habere  Tidebantur  aine  omni  ocmtra- 
Mone  dilecto  filto  nostro  Qodefrtdo  abbati  et  ocdesie  s,  Marie  que  est  in 
Sprinkirtihtteh  tfontulit  et  perpetuaUter  contradidil,  exduais  omnlbus  impedi* 
mentis,  qne  huiusinodi  donaliönem  in  irritum  revocard  potaunt.  Igitor  ne 
quis  boe  ÜMtom  irritum  r^vocct  et  temerario  ausu  rescindere  attempCet,  Pre- 
tens scriptum  buios  absolilte  iiberalis  donatioois  voritatm  oontinens  sigiUi 
nostri  impressione  communirc  et  conflnoare  decrevimus,  co  quod  mediante 
iustitia  et  ratiuiie  facta  esset.  Huius  rei  testai  sunt  Sudol^  Treoiremis 
©Pciesie  maior  prepositus,  et  Johannes  niaior  dccanus;  Gerardus  prepositas 
Pnhifudi  Wezdo  oanfor.  Lvdmncns  ahbas  8.  Eucharii.  Olirerus  abbas  s.  Mar- 
tini; Theodfnru.H  niilcf  de  Novo  rastro',  E^mbriro  Jh'ffff,  f4nrf('friduM  Cionef, 
Rermminn.'*  de  Noro  fosfro  f>t  tratrcs  eius,  et  alii  quam  pluK  s.  Acta  sunt 
hec  auno  dominice  iacaruatiouis  .M.CIiXX.IIX.  Indictioue  quiuta. 


Digitized  by  Google 


66 


Id.  <^^l>i(c^i}[  Mxnolt  i>ou  'Iiicr  iibciu^cift  bcm  JJloftci  9cn.  Olaustrum 
f^^^immetob«)  bic  t?pn  bcn  ^cbrübern  unb  Knfelm  bon  $)tts 

belnbotf  btcfem  3^^^  reftgititten  <dftter  SftetnBoIbtoeUet  (8evgs 
toeQer?)  unb  einige  ®tttttbftü(!c,  ^elc^e  i^ermanti  t^tt  92ol»tAiit  fSv 
cme  ©elbf^itlb  bem  tUftcr  üBctlaffen  ^at  1173. 

In  nomine  «mcte  et  indnidiie  trinititb.  Ego  Arjuidua  du  gmtia  treue^ 
remis  ecclcsi^  archiepiecopus  unineraw  ecdesi^  filiis  pacem  eternam  in  do? 
mino.   Noun  int  omnes  tarn  futari  quam  presente«  Chiiati  fideleai,  quod 

lippug  de  dvdemlvrp  et  frater  eius  cmelmu«  per  manum  nofitram  dederont 
GW>>hfrto  abbati  et  fratribus  f!f  daustro  qu^^dam  loca  dcscrta  qu^  pater  eo- 
rum  liaduLf\is  commiini  aRsensu  rusticorum  suorum  de  UtlnbolduHlari  infr« 
metas  qnas  idem  rustici  posuerunt.  iiidelicet  ab  arbore  quy  castenbom  appel- 
latur  usque  ad  alteram  sihiam  de  liv mlrfctf-rcd.  inde  siciit  de  hufnbrecterod 
uia  dueit  ad  vülare  u?qiie  ad  immensum  lapidem  qiii  positus  est  in  eadem 
uia.  et  a  lapidc  illo  sicut  riuulus  quidam  dcscendit  uö quo  ad  praiuin  quod 
merrosed  dicitur.  hisdcm  fratribus  pro  remedio  anim^  su^'  douauerat  aub  ui- 
niia  eeora  .VI.  denariomm  circa  feetnn  b.  i«|iaiinit  eiU  el  aiie«iaBoribiia  aus 
persolaeodorum.  Et  preterea  quicquid  in  Heinbcidu^areiui  bfnno  In  atlin. 
catnpis.  pratia.  iamdicd  fratrea  ipdna  RadvJß  ud  aliormn  qaoramlibet  fide- 
Hoan  lai^tione  aut  vendhione  iuate  adqaisieraot  ilUs  in  perpetunm  pcwpidere 
memoratufl  phylippus  et  amehnm  libera  donatione  0t  abaqae  nlla  retentiune 
Gonoesscrunt.  solo  censn  .XXX.III,  denarionio)  excepto.  singulls  annis  circa 
featom  b.  iobannis  illis  soluendo.  Nos  uero  utilitati  eorundem  fratrum  in  pos- 
tenim  prouidaites.  peticione  ipaina  j^kHUppi  ^  anselmi  qui  ban^dom  illud 
i  nobis  rcceperant.  cum  hanc  donationem  «imiil  et  pactionem  quam  pater 
eoruni  Vadvlfu^i  focrrat  recogiiouissent.  et  nuam  forte  Inde  calumpniam 
bnbere  po^sent.  in  manu  Dostra  refutasscnt  cadeni  bona  qiiia  nostri  iuris  eraut 
ecclesie  de  cla^istrn  libera  traditione  contulinius.  et  j^cripto  hoc  ipsum  coni- 
meiidauimup.  scriptum  nostri  impreesioue  sigilli.  et  banno  episcopali  contir- 
mauiraus.  Testes.  Fohnarus  comes  de  Castro,  et  frater  eius  Hugo.  Mag^ister 
Rftdulfus  de  8.  Paidino.  Magister  }  wo.  Magister  Winandus.  1  heoderictu  et 
Lamhertus  capellani.  Theodericm  de  manäerseieieL  JtÜMrdm  de  dunis.  Hugo 
de  hagena,  Benncuä.  Tkeodericm.  Beremannvs  de 

et  Godefrtdv«  de  »ovo  caetro.  lUad  etiaro  aciipto  conunendan  neceBaarinia 
duximus.  qaod  Heremanntu  de  nomant  Kodulß  filioa  ad  rumum  catirum  ad 
noB  ueniens.  cousensu  et  laude  Rodvlß  fratris  aui.  et  Fulenandi  nepotis  aul 
pro  .XT.  niarcis  et  dimidia  quas  dcbebat  fratribus  de  dauttro,  per  manum 
nostram  ibidem  conce^>it  eisdem  fratribus  donatione  perpetua  piatum  unum 
in  Qrerte».  et  pratum  aiiud  quod  dicitur  ad  pom^n.  et  uineam  unam  in  Bo' 
veranch.  Rogam't  nicbiloniinus  idom  herf^iuanntu^.  ut  ad  hoc  benigne  nee  aa> 
tentin^.  et  «rriptn  id  confirmarc  uellemn??  Quod  et  feoinnip.  Et  nt  incon- 
cussum  et  inimutatum  in  perpetniini  tnaiieat.  bannuni  episcdpale  superposui- 
mu8.    Testes.  Thevden'eus  de  cUerpene  et  milcs  suus  L^^o.  Emercko,  Wasr- 


Digitized  by  Google 


61 


Müll.  F9$$mm*  4e  mim  <tt<ln>.  Smmem*  l^tbcßo».  .GMio.  de  Wükdkk»^ 
Henriem  dietos  de  kerne.  JängdbertuB  mtinchalciw    Aetii  suBt  eeno 
iowiMtioDe  ^wü  .M  G  1«XX.I1L  £|pecta  4IU.  Concurrente  . VU.  ledic- 
tione  .VL 

inl  tan  Oi%hud  tan  9r.*Vr^.  IDm  6if9rf  Mn  »d^im  IBfti|«  ^net  wt  ctncrn  b«^^ 

(n  lebrmcn  9ttcaica.  Snf.dnem  an  t»er  Sitte  aii(pril|c|m  .Bctttl^M  Don  ißergament  tfi 

nnft:  Nam  d^hltum  censum  .XXX  III.  denarloruni.  qn«m  .singults  nnnU  tu  fe-to  h.  Jo- 
banni«  soluebant.  Ulis  überum  iu  perpotuom  diiuberuot.  et  corntn  oobU  Mtipulaueruot. 
Sbif  bn  iKüdidte  fie^t  aU  &Itcfie  Stuff c^rift :  K&rta  domiiii  ^moUi  de  po«aea«ion«  qa«m  lia- 
feMM  •  flM^  affjNioMwUbrt  «t  de  ITarmmt*  <to  AWaitf.  9en  fjlllRfr  ijl  b€* 
MRtt:  i»  «fliui  Ml»  Batfkmnltr  •!  IMht* 

fexu  Olaustrum  (^immetobe)  ont  Wta\}ah  ititb  SlU^enkv  Den  9laM 
modelt  über  ^ti  SRiTCiec  gel^ittai.   SMxx,  1178.  - 

In  nomioe  sancte  et  indiuidue  triniUtis.  Ego  Arnoldv.s  ilei  gratia  Tre' 
uir(u-iim  archiepisoopus  pre,«ent!hus  et  futuris  Christi  fidelibus  pacem  in  per- 
petaum.  Licet  ex  inluncto  nnliiü  pontiticatus  otticio  omnibus  nubis  commis» 
sis  dcbitores  simus  sua  cui(|Uc  iura  scruare,  illoruni  tarnen  quos  in  cunÜuuo 
dei  seniitio  desudare  uideinus  utiJitati  et  paci  curam  propensiorem  exhibere 
debemu£,  Kapropter  de  controuersia  t^uc  diu  babiUi  liuraL  de  dcciraatione  de 
AUrea  inter  abbutem  de  CLauatro  et  Ma  frednm  et  Altxaudruin  da  NutnagiOf 
qualiter  eub  presentia  nostra  tractata  iuerit  ad  notitiam  posterorum  scripto 
dazimos  oommendare.  Noacant  igitar  tarn  preeentea  quam  futuri  quofi  iam* 
dicli  Mafredm  et  AUoecmdtr  Qitäh9rU>  abbati  et  fratribn»  de  (^Mro  pro 
b«ie  peoii  eeMwcrttst  «maem  decimetlMMin  quo  de  agrieBltare  eoram  quam 
Imo  pewidebent,  et- de  «Iii»  qne  dedmart  sdeiit  ed  eoa  inate  pemenire  debe* 
tet  iafra  temuBW  eeelette  de  AUrta  aub  ennoe  qn»«  XVUI.  maldroree)» 
MUB  indelieiit  ailigHus  et  Aoaen  auene,  qee  «iogalia  tmua  in  ieitD  b»  Ver- 
tini  ill»  peivolyi  d^beol  in  eiurte  de  An«  AKam  ueie  dedinaiioiieiii  deno» 
uHboa  oidelicet  q,«e  imtra  de  CSbuatro  de  ailoa  ftoaftie  exeoluernnty  m  qua 
JfqfMia  et  AUimder  ae  aiehil  .iuria  habere  reoc^eeruBt  qeie  ex  teto 
Mila  iDni  eret,  eeden  libtrtate  .qua  et  aoteeewqrea  oeetei  eedeiie  de  Ctoif^ 
Mro  contoleffBBt  et  aert|»to  oonfirinaaerant,  et  noa  illia  concedtBMW  et  banBnm 
gtiHtafialem  superpoiMMites»  aenpto  eoBfirmaaM».  Haue  igitar  cenfinBelieneBi 
Mitnai  qnicunque  immutare  Bei  quequeBMido  infriogere  attenptaBtrit  eae- 
^ma  sit  et  QBinipotentia  dei  et.n<^tra  auctoritate  a  linuDibiis  a.  Biatria  ee> 
deaie  alienes  exiatat,  dtinee  eom  pienisaima  satiafactione  ueniam  adipiaoi 
Bereatar.  Teatee.  Ludouicua  de  a.  Eudiario,  OUmerus  de  s.  Martine.  7'Aae» 
dmcHn  de  Campo  abbatea.  Johannes  maior  decanus.  Höävißm  arckkUaieo* 
nus.  Gerardvs  FaJfttioh'  prepositus.  Wezelo  prepoaitua  8.  Andree.  magt- 
.«ter  )  I/o,  W  ezflo  cantor.  Euerhardvs  de  Ihirtjen^fthehn  et  fiüi  eins  Ilo- 
'iiiitus  pt  Utnrxrna.  Anioldna  de  W'niri/rt,  Conu  de  Aicdberch.  Wiricus 
ti  ifeartciM  de  J^tmagia»   Jdfinerm  et  Walterus  de  taUui»,.  Xatdomam 


Digitized  by  Google 


SB 


et  JV^j^wiM  de  PotUe,  Ad«'  suiit  bee  TremMi  «Uno  ab  ImmmISoim  do* 
Mini  M.OXXX.II].  . 

•  ¥ 

Sl.  trjbifAef  Wtt  eWit  befreit  He  }tt  gelcgcneii  €Hiter 

bed  *öliftÄ  <©.  ^eöciini  in  ^5ln  öon  ben  SPogteiftcucrn.  1174. 

In  numlnc  »Aiictc  et  indioiUue  tnnittti«.  Kgo  J*Aäipfu^  de!  gntU 
CvhtiieHniii  ^clesiy  arcIuepiKcopus  in  perpetttnn.  StontibiM  nobis  §vfer  cu* 
stodiam  uu^tram  totia  diebua  et  tutia  noctibua.  uigiiar«ttain  in  nobis  exciuni 
felici8dlm9  mcmorl^  prcdecessores  noetri  qui  large  ditauerunt  et  dotaiierunt 
^cclesias.  in  quibus  sacra  collegift  constitaerunt.  perpendentes  non  aolum  no- 
bis iiimmberc.  subditos  prudeoter  et  discrote  regere,  uernra  etiam  bona  et 
pubäC5siuncä  eoruni  ab  inuasionibus  niultiuiodis  tuon«  Vaiu^sitati  igitur 
Iniiii  tum  presentium  quam  tuturoruni  notum  Cßsc  uolumua.  qualiter  ob  im- 
portunitatcm  et  intolenihilcs  exactiones  aduooatoruin.  aduocatiam  illam  qo^ 
est  in  llensa.  dnccntis  niarois  alt  eo  qui  de  manu  uf>8tra  eam  lenere  debe- 
bat.  «cilioet  U>utrtco  comite  de  lüyafenberg  per  eni]>th»ii(  in  nolns  (t  suceesso- 
ribus  iiotitnä.  in  perpetuuni  libcre  possidendam  comparauimu».  et  anatliimÄ 
adjunximus.  ne  cuJ  aiiccessorum  nostrorum  quacunque  occusione  Jicoat  iminu- 
tare.  In  ipsa  quuque  eniptione.  intuitu  b.  Scvcrini.  et  indesinenübuß  preoi« 
bus  iJtmradi  dilecti  no*tri  ciusdera  ^cclesi^  prepositi.  et  totius  conuentus.  ae- 
cepto  ab  eis  ad  etnptionem  perficicndam  aliquo  adjuinento  otnnee  uineM 
tmai  pre&t^  ^ccleai^.  et  qu^cunque  ibidem  poisidec  ^ocletl*.  iOoM  adoo* 
catDruni  iure,  fibem  la  perpetuuia  eia  eomtiittiiiMt.  «oniiti  petitioiie  diilui^ 
guentei.  ea  qu^  per  dotkakoiM»  predeeetioniiB  noscrormi  «Mtpemot.  «IiImi 
({u^  per  emptioaem  aibi  «•nqoiBMnHit.  PreMräm  eota  watst^  ei&ptiuflii 
tMo.  poMideiiit  donmm  et  uJms  quat  «neruBt  efga  HaM^m  et 
uioreni  MMitm*  et  eomm  heredei  et  eaheMdce.  et  ea  qu^  eigm  €h9wi»m 
de  JJkHra  mioitteiMiciD  noitrum  emerant  qmftam  itfdelket  perfem  reipeilii 
iein  diclimim  luaeeraai  üat4Um»  et  ojacttri  InieriaeeiiteB.  qua*  ieai  diotoi  w* 
nbüerietla  aestcr  Qm^imm  intule  aiU  «eodiealMt.  nae  eniid  ]ile  eptiaeant 
UiaeiB  etiem  «d  iMna  prepoeki  eiagliiaritttr  eooMHat«/  ia  libHtal»  quem  ex 
•otiquo  hehatiiint.  eonaeraaaitts.  Et  qaia  ea.  qv^  ob  piatti  eaeiatn  ^«ü« 
eeoferinu».  •  aaeeeieocribtt*  aoitris  inaiolabüiter  coeMroeri  «I  eeafirmari  de- 
eideremai.  ipeoruni  ctiam  constitmiaBeB  taniquam  nereaanetM  amplealiiMr 
el  conaeraamus.  HeacipieBles  itaque  eirilatia  feraorem  in  predeceasore  no* 
Btru  Anioido  bon^  momori^  arcbiepiseopo  priore.  monteai  sihiam.  quam 
ip»e  b,  Severino.  et  scpedictis  fratribue  coinmunem  cum  fratribus  de  Berffn 
donanit.  trt  ipsi  sine  omni  h'te  et  infestatione  usque  in  (^ternitatem  temporuia 
pnsM?f!oiont.  donatio?»<'nj  rntani  luiliuinius  et  oontirniaiiimii«  ft  uineani  quan- 
dam  m  pcde  montiß  jactMitmi.  in  »nia  eoH  uillici  curtis  nostr^^  äepiu8  fatiga- 
uerant.  et  danipiios»?  impediu<'rant.  ita  lil  ciarn  Ircuiius,  \\q  de  cetero  hÜ- 
quod  grauamen  in  ea  pertmnescaot.  \  erum  quia  iiia  diebua  ^oeleeiani«  booa 


Digitized  by  Google 


m^pttin  ttl»  nmt.  et  a  circtttniiMuiOBtibilB  undiqtte  ii^liiatur.  pUcitit 
hm  et  ftitribw  h.  Sevarlni»  et  HMNiMliis  Btrga»  fiimtHf  MMlr^.  «t  circiiai» 
amiortfaiiii  toneiM«.  et  dcaigjMtione.  otrtia  teribiiiis  moBCim  proCiitiim  el  «l« 
wtt  oanunniMm  ckndere  et  tcrminire»  ita  nt  neque  fiunilia  noilnL  aoqiMI 
dnooittaiieBtee.  eooe  terminoe  io  dam|»De  ^eelesümm  iniwle  eitenderattt 
ie|ae  ^oderif  ioter  ee  tit  ^odk»^  6eri  Meolet  de  •«»  temiiu»  diioofda' 
not.  Ciicniiidaeti  iQnt  ita^ue  tormini  et  denotati  a  riuo  qai  Sdretba^  di- 
flilnr  w^oe  ad  MeginhoUitbumt,  et  inde  ad  nardiiam  Oci^mdi^  et  sieat 
doiit  eemita  et  laeoa.  iden»  designatoa  in  arboriboB  terminoa.  Vt  igitor  h^e 
emnia  rate  et  iDteeta  in  sua  itttegritate  pertnaiieMit  8ign«euto  karactcris  no« 
Mri  et  baano  neetra  ca  moiiiiiiiis.  et  wt&emäma»*  iiMioeelA  ad  lioe  apiritoe 
MDcä  giaiia.  ut  qoieqaia  ausu  tomerario  ea  oaasare.  uel  aannlUre  conatua 
kerii  avetofitate  omeqioleiitia  dei.  et  b,  Fetri  apoetoU.  et  b.  Seteniu  patroni 
•OBtri.  a  eencortio  electonuB  dd  aeoloaea.  anathema  sit.  Tentes  qiooqae  hn* 
m  m  asQotari  preeefmaui,  qnonm  nomina  sitbeeapta  sunt.  Brwito  meio« 
m  ^eai^  prepotituB.  Hu^  einadem  ^cclesie  deeanus.  Luüiariu*  Bunnen*i$ 
prepoeitns.  Symon  a.  Gereonia  prepoaltua.  tkinradm  t  Sererini  prepoaitua.  UV 
»fimu  g  Andree  prcpofntui.  Theodericua  as.  Apoftolorum  prcpositus.  Httgo  s 
Gereonis  df-canus.  Wa/terv»  a.  Seuerlm  dccanus.  Si'fridvs  s.  (Junib^rti  decanus. 
hu^dbert'is  9.  Andrt'«;'  decann^i  Theoder-iffs  ss.  Apo.'-tolorum  decanuH.  (rei'' 
nrduä  8.  Mariy  ad  gradus  dccanus.  Ih/ anannus  8.  Gcorgii  il(  ranus.  Fffrth 
wiHD  oiagigtct  scolaruui  ».  Gereonig.  Ainoldus  magistcr  scolarum  h.  Severin!. 
fnrua-stiia  magistcr  scolarum  s.  Kuniberti.  Eurardus  jnagi^tci  olarunj  a. 
Andrer.  Heinboldm  niagister  scolaruni  a.  Mari^  ad  fj^i'aduii.  iieiijiui  magister 
'toUiuin  s.  Georgii.  Nobiles  quoque  terr^  noeti"^.  Hemricus  comca  de  Saf- 
fenberg.  Heintnetta  comes  urbis  Coloniensis.  Theodericus  cAmea  de  Hosta- 
dfif.  Engt^tei-iu.^  comea  de  Montf.  Mflnsterialc»  <|noqiic  n.  Pctri.  Oerardt^tf 
tinooitus.  lleinntncH  de  VolmudUten.  JleinriGm  de  Alpkeim.  AcU  sunt  h^c 
Moo  domtii.  iiicani.  M.U.LXXII1I.  glor'roao  Homamorum  irap«i'atore  Fride" 
füo.  anno  presulatua  mei  .VI.  doniino  feliciter  o^nia  gubernaotc.  Ameo. 
tui  btm  Original  im  ^r.^ätrc^.  XüfieUorf. 

B  * 

* 

ill  ^jBtf^f  SbMib  Mm  5&let  mM^I  ktm  ^ctM^  Hott  bdr  MMte 
iidt  htm  Softer  gen.  Olaastmm    immetobe)  fito  bett  3'^^^'^  P 

Vorbei.    1174.  ■ 

In  noaMne  aantle  et  iadioidM  kiintatia.  £ge  Anudfiu  dei  gaaiia  tnmi^ 
fem  avelMpiaeopvi.  remsbiie  Ofariiti  fidettboe  pacem  eternam  in  domlnu. 
Knerfiit  OBiiiea  tank'firtori  quam  peeMotee  qued  Tkeoderieu»  J^}>iderioi  de 
ponte  fiHee  prepicr  paeie  oimtatiaqiie  euatodiain  iater  eoin  et  liMves  de  otau- 

ingilar  conaernaadani;  por  aanum  noatram  roiiiait  iUia  omnem  dedmati- 
ooem  de  agriuultum  eoram  quf  eiii  ioria  erat  in  parrochia  uüi^  cordul^.  et 
liianim  rerum  omnium  de  qoibOfl  dcciiua  dari  solet  uoluntario  et  libero  aa. 
•um  Litthmiei  de  ponte^  i  qfto  beneficium  sUad  babebat  aiib  tali  «idebeet 


Digitized  by  Google 


MdltkNMk.  ni  m^tik  tiMu*t  .¥111.  OMÜni  «ligiftt»  infr»  ociMM'i.  MuM 
sibi  Boisque  noeeMoribiB  penoKiaot.-  B»  i|iiit  aero  tmie  ^aetiovi'  obniuttb 
iMnum  memevatoB  fmtni  «li^m  sapor  hoo  efthnapnian  none»  aohini 
kupdictos  ThiodmieuB  et  dominus  (Kqs  lAidamiiem  0t  fi2ü  etnuD  qnoidno»- 
rfitt  ihurtndi  «oram  enmt.  (Jt  aittqin  rata  hfo  et  inoenevase  omiü  tmuftm 
pdnnaiicaat-  benno  primQtu  epiaoopali  anporpoeilo  pneafoleai  paginaiB  «ade 
oönacribi.  et  tcttibus  idoneia  -aäiKytstia  aigiUt  noatri  'mimimeiii6  Mtntai  com^ 
bomri; '  TcBtea.  Lui{<nivicu$  abUaa  t«  £uoharU,  Johiinnes  maioris  doanii  de> 
ranua,  Girardvs  jfolaiioli  prepostsus.  Wexelo  odlcearius.  Wezdo  cantor.  Im<^ 
dowicva  de  Falcunntein.  Tluodericus  de  marceio.  Fridericws  Ynernhardi  filioik 
Theodtrims  capellanus.  Chom  de  inalhcrrh.  Wtrricm  Mafredvs  et  Ilenrlrn» 
de  niMM^üb  liodulfua  de  burgeneslieim.  Liberi  homiaes.  i2«tMenHa  d  XiMfe* 
tnueu«  de  pcnte.  IV^aZ^arva  de  palatio.  Erneste,  lUfid  etiu»  memone  oo» 
mendaDdum.  tjuod  Win  icuM  de  betthinge  &  quo  memohttiim  benefioiuni  sQ' 
pradictus  Lndr  uuicus  habebat.  euoluto  poetmoduni  aliquanto  t^apore  tr^terim 
ad  nos  ueniens  rogatu  ipsius  Ludouutri  hanc  cnnflera  pactionem  laudauit.  et 
per  manum  nu^trani  quod  sul  iuris  inde  erat,  c  cclesit^  de  clanstm  In  perpc- 
tuum  düiiauit.  Testes  qui  lioc  uidmint  et  audicrunt  Ludouuicys  de  ?.  Eu- 
chario  Itfinbaldus  de  s.  Maria,  abbates.  Qirardu,^  pnlatioli  prepositu».  H  f- 
ceio  cantor.  hridt  -icus  de  afrlo.  Magister  Jm.  Tkeodericu-»  capellanus.  Co- 
mes  StfridtiH.  W'il/rdrmtia  de  luiteatein.  Heinents  de  palncio  et  iVatcr  eius  L«' 
douuicus.  iVcti.tefu.-i  de  paUww.  Acts  sunt  hec.  anno  ab  inoarnatione  doiuioi 
Miilcsimo.  cpnte«imo  .LXX.lIIl.  '  •    •  . 

■  -1. 

in  9:det  bettt&f^t  fxii^  »tt  SntteK  biifc«  ^fiter^  tH%m  elfter  m 

fcicjcu  i^citaufien  iinb  betn  Stift  ^.  ^imeoTtie  baj.  i^eiiuad^ten  iinm 
gelten  b.  20.  $)cc.  1174.    "  '  ' 

God^firidnut  det  gratia  aivrmAririaetfitmm  fratmm  et  aaneliDioiiialiaiii  ^ 
den^  b.  Marif  qae  est  in  Harreo  deaeruieniiiiiii.  aub  patria  Domiae  seruua. 
etinotis  iddibQS  aiteMm  ei  jUiffpoliMiii  In  Obriato  oniteicia.  Kectm»  «t  iaa 
preaenlibi»  SQtDi  fjuturia.  qiM  pi9  .veBMttj9.«£'n<*'«09M  fofdeuf.  f^jwieooia 
canomcua  quMdem  uineas  ad  proprielalein  ^eai^  noatr^  qn^  eat  In  Bwm 
attinentea.  et  cenaum  annualem  nobia  peraolaentes  a  quibnädam  noetcto  enut 
liamimbee.  Qu&s  pro  aabite  aiiim^  au^  apeeialiter  ad  usus  paiipcram  prefirte 
b.  Symeeais  in  tastamento  reAiqiiit  ^ocM^.-  Oelebcalo  itaqoe  eoDlraetu  emp- 
tionis  et  uendilioiu»  kiler;  nee  et  bomiaea  neetroa  controuerna  aappullulauk. 
quod  res  eedeai^  in  elpiorato  noatru  ^aove.  mdio  MwHtiowa  «oatnietu  pe* 
lucrint  alienare.  Quos  Hollicita  conuenimas  ammonitione.  qoatenoa  pccuniam 
pi'o  uineis  acceptam  prenominatt;  s.  SNTTieonis  ecclesi^  ucllent  rcsignare.  Ulis 
itaque  pr»)teniientibns  rt  pcrTiniani  (juam  acocperant  roHdere  nolcntünr«'  tno' 
Boatra  decietum-  est  parte,  quod  ad  n08tram>  apeeialiter  attioecct  iurisdictioneftt 


Digitized  by  Google 


61 


mm  iolmi  «ie  praArtii'  pwNUMionibw.  ucifiin  oliua.  integralitar  ^  itlmmk 
eavun^eai  «toaldono  pQAMBsionum  matibtivB  ■iuKti  nostri  ItberlBtan  frbhm 
onfiiMun»«  9t  'preoipTOm  nos  habeve  auQtoritelMi  fcransferendi  quo  uellomue.  , 
«BBi  de  noatra  688cnt  proprietate.  No«  ttaque  cwn  prefata  b.  Symeonia  eocle- 
si«  fraterne  agere  aolentes.  coUatum  ab  ea  noluimuf  aliennre  bcneficium.  immo 
»pi.H^  mfnu«  plcne  actum  fucrat.  solidiari  effeetni  Tt^^-ti-  miiiu  i -ii;iti-  riii?tnc*i- 
püuil  auctoritfi'ä,  et  pretnYato  fnrmnm  dolog'atioüj?'  üiijk-I i';t rnruTnuiii  tauor«^ 
et  plfna  ?«niu'iiiiiiiiiialiuiii  lauik;  uiiefraj^ubili  sa»>rtionf^  'i  i  nl)' 'l  auiriius.  ita 
Iii  t^iu  iiüiUÄti  ext't  uUu  ijtcti  «ollempnitcr  coK  hiau  »wJjda  et  in  perj>€luuiu 
liabeatur  incünuulRa  hoc  tameo  pactp  iDtcrceUuntc.  quod  ccusiu  duodecim 
denarüs  &ßmiiio»^  wMt^'MmaMl^  « Tw(a»)fcnideB- loci 

rto&o.  Friderünui  villicos.  Ctoonid  s.  SjmeoniB.  Walterus  decanus.  Wamenu 
ewtat.  TTeiffe.  Ifagitter  Joediiau,    Aetum.  ineamationia  dominio^  anno 

dlewiyif.  Qerirudi$M  Bertradi».  Beatrtx, 

ÄM6  bftn  Orij^inal  im  ^^r.=9lT(|!'  Kn  dtter  aditfrt<^en  rothfeifcfucM  53T«itf(^nur  f)fii^t  ka<  jer« 
trortKUC  few^el  bc«  Jrlofln^  Oeieu  ton  ttciijrm  5öa*'       ■  ^figt  btt  Wuttft  CÄrttr?  mit  bm 

lot^rinden  bie  ^r^e  au  Wsfi^vi.  1175. 

In  nomino  sanctc  trfnitatls  vi  indiuidtic  unitatis.  Quum  renini  pn'f*>n- 
taium  labiiis  esset  oiemoria  nisi  scriptur^*  amrainieulo  uiuarctilr.  idcirco  pn- 
senti  anuotatione  prcsentibua  et  futuris  notum  facimus  qnod  og-o  TJtdewinr^ 
dei  gratia  epternacensis  ^ccfcsi^  dictiis  abbas.  et  cotiimunifl  couseusus  capituli 
iiostri  ecclesiam  de  Atfeim  cum  suis  appendiciis  quam  pastores  diu  negligen- 
ter  gubornauorant.  W^erto  uencrabili  abbati  de  Tung&h  rais  succeno- 
ribiis  at  tint  In  loco  paitöris  donivimua.  ^oibus  eo  libentiaa  et  ptfiktB  ^ 
cle8i9  hoc  ooncesaimin.  quo  feruentiörea  6os<  circa  dininüm  cuknn  et  ^ode' 
aiaBtieim  diidpHnam  cogntfutmus.  '  Qai  ttingerltnm  «bbaa  pro  prouentu  de- 
cSmaram  qöf  eptemacengem  ecclesiam  contingere  debnerant.  ^ingnliB  «nnurin 
rogatlonibus  mardam  argenti  apad  rixxderlo  reatgnabit  abbati  transmitttedem. 
Cttiua  dedm^  recorapcnsationem  ideo  pro  tarn  brcu!  summa  cstimauirnns.  quia 
«bbu  tungerlensU  omnia  iura  et  scruitia  cpiscopalia  pcrsoluct.  et  in  ^cclesia 
de  iure  reparanda  reparabit.  Docedcntc  ucro  ahbatc  hotgerUusi.  omnes  snc- 
cessores  eius  ad  abbatem  rjfter)iarensem  qui  pro  tempore  fucrit  uenieut.  et 
8ub  eodcm  iure  predictam  ciclcsiam  sine  omni  contradictiune  et  exactione  re- 
cipient.  e^cepto  qiiod  fratribus  eptemacensis  ^cclesi^  in  comraemoratiuneni  ac- 
cep(i  bcncficii  senüuum  persülueut.  cuius  summa  marcam  nun  eiKcetlet.  Sta- 
tutum  est  etiam  intcr  nos  ex  consensu  utriusque  capituli.  ut  m  quauUo  obi- 

*)  iM  Cfnfl^attffHiH»  Hl  len-on^mr  0mb  bi  Ue  affn»  tM^  (|if#itclfib 


62 


tiui  aUMÜB  od  AtttiiB  de  dtenMm  juwImIii«  £Mi  faiwa  «  mowik 

dum  quod  suis  frnlribns  faoiaiit.  mattiat  orationw  aoliHiDt  Ei  oft  h^e  pwilio 
^  finna  et  laooHuiili*  pernNUiaiL  .«olteiiis  ut  auctoritete  sigilli  nArinsqu*  akktt 

tis  ooram  testibus  roboiüte  ia  ulnM|M  fodeaui  Mnutur.  Testes  aptermicenm 
feoleM^.  Teoderiem  doctmia.  HaHmmmim  cantor.  Ttfdenenf  mtAuHkm, 
eum  miMimi  oonaenta.  Okueru$  abbas  s.  MaEinii*-  el  «us  eomeatiMw  florl- 

UMHint/ä  prior  htnffetiensi»  9cclesi^.  IVoofericua  aaeordos;  J^hamnes  saocrdos. 
wm  roliqao  conucntu  Acta  sunt  w^ma  domisic^  inctmatioaiB  .M.C.LXX.V. 
indictione  .Vlli.  Kegnante  Friderico  imperatore  scmper  augusto.  Katedrani 
treuet^enaem  Arnvldo  gubernaote  archipresule.  sub  aduocato  Heinrieo  «fier- 
MOivtutis  ^cclesi^    Godefridu,  tUMgerlettsi  aduooato  Lotar\n(j!,e  diice. 

K««  hm  Dil0tnal  hi  bcr  etttMU^Oai^     ttter,  mit  2  «n^Anficitbm  eiiBcfn. 

^ö^>tt  ^liTontcv  III.  bcjt&tigt  bem  Kloftcr  ^ch,  Clanstriim  (^hnmc: 
tobe)  atte  f<tiu  iaefi^tigett  nnb  ^t^it,  S^enebig,  b.  2.  ^tug.  1177. 

AUcmnder  cpiscopufi  aeruus  seruorum  dei  dU^ti»  iliiis  UUielerto  abbatt 
tDonaHtcrii  s.  Marie  de  Clau^o  eiusqae  fratribus  tarn  presenUbua  c|nam  fi^ 
turis  regulärem  uftam  profesns  In  perpetmmi.  Reiigiostai  ttitam  eHgeoiibiii 
apustolicum  conaetiit  «desse  pTeudium  ne  forte  coiiulibet  tcmeriliftie  ioomiB 
aut  cos  a  proposito  reiu>C6t  aut  robur.  quod  ab^t.  ««cr9  religionis  in^ingi^l. 
Eapropter  dilecti  in  äomino  fiUi.  ncstris  instis  poatulatiombua  clemenier  an- 
nnimus  et  pre&tam  monasterium  iii  quo  diuino  ertis  mancrpatt  obaeqdo.  sab 
b.  Petri  nnstra  proteetione  8UBcipi|nua  et  premtia  tcripti  priuilegio  com- 
nranitnaa.  In  primia  sjquidein.  statuenteB.  ut  ord9  monaatipua  qni  «eoundoin 
tem  el  b.  Benedicti  e^^mi  iaalitntiqiieqi  (;^tcrdenaiiim  Iratram  m 
eodem  l<wso  noMatar  ioatitatua.  perp etuia  tbidetn  Jtenponbi»  Injaidabiliter  ab- 
seroetur«.  Prctarea  ^aas^naque  ponettiones.  qo^unque  bona  idem  monaste- 
riatn  in  pieBentianun  ioate  el  canonlce  possidet.  aut  in  futunim  concessioac 
pontifimn.  Urgitlone  regum  uel  principum.  oblatione  fideliiun  ^eii  alüs  iustis 
modi«  paranl»  domino  ppterit  adipiaci.  £rina  nob'iß  u^t^iaqae  aiicoesaorilus  et 
illibata  pennaneant  in  qniboa  bee  pro|)rU8.  dipjmoa  ezprifnenda  uocabulis. 
loemn  tpsum  in  quo  monasterium  situm  est  cum  omujbus  pertlncntüs  suis, 
moaria  que  habetis  in  Homcheiüi.  qne  comes  Oonradtis.  Fulco  de  Malbtrc 
Theolnddus  de  Bettenge,  et  Henrictis  de  Kerpene  raonasterio  ueslro  dederunt. 
Terrain  quam  Gerardus  de  Rozeio.  et  usuaria  que  idcm  Cr.  uobis  dcdit.  in  toto  ter- 
ritorio  de  Lidtcha.  et  terram  quam  filius  ein?  Kftsu  itidem  uübis  dedit.  item  ter- 
ram  quam  Cofio  de  Malherc.  Wirricu»  de  l^t  thenye.  uilbero  et  Teoäerictts  de  Car- 
penr.  in  llonsceit  uobis  dederunt.  (jiraugiom  de  Etnenroth  cum  appeiuliciis  suis, 
niaii^uu»  de  Molbach,  terraoi  de  Uvvchchole  et  Rnj^enrode.  et  vsuaria  que  lia- 
betifi  in  silua  s  St/r/nonis,  et  que  liabetis  in  tenitürio  minoriä  Lideehe.  (jran- 
giam  de  \\  (ntfrba<h  cum  pi^i  atione  sua  et  omnil  us  aliia  appendiciis  suis, 
ex  utraque  parte  Ä't/r  et  quod  habcli-:  in  «ijua  de  i  i  anch.  Grangiam  de 
Belcamjß  cum  apptudiciii»  et  usuaritö  saia^  Grangiaiu       Oeuti^Aor^  cum 


Digitized  by  Google 


63 


mAnm  Boumis.  mtoso  Ottomi,  nunno  AtmamdfL  et  iujmibo  quem  Qodfffi- 
dm  de  f^rnffwAgiw  iiobie  dedit.  cum  omnibtti  uliit  «ppMidicüs  fuw.  AlkKÜiim 
4«  Sidenbutk  et  gittngiMii  de  r'reo«  cmd  oauUbue  «ppendicüs  sui».    Gran*  . 
giauk  de  Hodebo9  cum  appendiuiis  et  usoanisBuia.  Gnmgiain  de  VaUibtu  aam  tar* 

rifj.  qua«  a  HadnJfo  sca^ino  et  fiÜIa  eins  PhtHppo  et  Anselmo.  et  a  llirra>'do  de 
MamievHceith  acqiiisistis  cum  omnibus  apprndirij«  et  usuarüs  (trangiam  de 

HttrÜi  <^um  cmiiiiiius  appcndirns  et  usuarii»  buin  siout  boüu  uieiüuia  A/hf>n»  et 
Ilillinuc  1 1  fif  /■t  H.t*:H  arv,\nppi  A'^)^>]  uobiö  ea  contuierunt.  ( Iraiiii^-ijinj  «Ip  Nejy(r/yt/c>«- 
fi^«ei>'  cum  uiiiuis.  c^mpiü  piaUt»  *|ue  Crüttinnii4  <lc  Marang  et  uxor  eius  Magaldi» 
mibis  dedonmt cum  oiuuibus  appeiidicüs  et  luiuariia  suis.  Uio^  qu|u»  habetiä  Lu< 

eMM9lu«iHfMP  Trenerui  |i«betie  ot  i4|em 49«Milllr«xtV* 
-  terrae  ediaeentee  in  montf  s,  Martini.  Sane  laborum  uestroram  qaas  propriis  ne* 
mboB  aut  enmptibus  eolitis.  taat  in  tetrio  evlti^  qiuuaiUiiniMes  ewedenotrineiitie 
uumalium  nestronue.  imllua  a  vobie  decunaa  eougere  pr^siunat  eiLCSj^  illie 
de  qDibw  annaiim  eensum  epontanea  noluniate  reddero  eonstUuistU.  per  m^num 
beale  mßaMti%.4lJt»ertmii^  quondam  archlepiecopi.  HiUini  et  .It-nvldi  succes- 
gomm  eine.  De  grangia.iiidAtieet  Stpiemfontium  et  h»  que  habetis  ia  teiri- 
torio  Novf'oTit  et  Maranrh  pastori  eci-lesi^  de  Xouia/it.  tres  am«»  uini.  de 
bis  que  in  ten*itorio  et  termino  ccclc.>^io  de  Affrein  liaboti»  et  docimari  debent 
pa.xtori  ecclesie  de  Altrtia  maldrum  utmm  siiigirus  et  aliud  auen^.  decimatio- 
nem  uero  terrarum  quas  de  silua  quam  Aliero  et  HdlinuH  fiunndaui  irnn'- 
ren»es  arciiiepiseopi  uobis  dcdenint.  cxeoluisti?»  quemadmuduia  archiepUcopu^ 
Armddus  uobis  coniimiauit  et  uos  lationabiliLei-  pojiMdctiti  uobia  auct(»*itAte 
apofitolica  confirmAmus.  De  hia  qu^  in  tcrritoriu  Witelich  hsbotis  maUlruni 
imiiiD  afliguna^  et  aliad  anen^  et  aaa»  aaaim  uini  Mügulia  anaie  pastori  ec- 
eleeif  de  Witdie.  daee  ncro  partes  decioationis  eocuBi  que^.iwqpft  a4  decce*' 
mü  üiinin  eidyiiejitla.  archiepiseopus  Hälmm  liberae  iv>bie  djwIllTet  ifripto 
iWHiwmiBiiti.  f^RMM  Ment  raCioMbttiter  habetjs  oobis  eonfimpniui*  De  bis  qne 
iür^irBiiilfli.^  IptfTOcbia  de  GrtmdeHorp  babetia  paatoH  eocksi^  do  Cfrmtdet' 
lerj>  tres  denarios.  fratribus  de  s.  i>imeone  sex  denarios.  de  bia  que  apnd 
grangiam  Uod^bos  habetis  paston  fecclcsi^  de  BfiUenvfU,  9tTi  denarios.  de 
grangia  Winterhach  pastori  ecclesi^  de  CordfJa  »ex  denarios.  de  bis  qo^  in 
termino  ecclesie  de  Liddik*-  liaHetis  pnstori  ecclesie  de  Liddikt>  sex  denarios. 
Psci  quoqtie  et  tiaöquiUitati  ue&try  pa,tcniÄ  diligentia  pronidore  uolentes  aue- 
toritate  apostolica  prohibemus.  ut  infra  clausuram  locorum  seu  grangiarum 
uc>tt  ar  urii  nuiJus  uiuli  utiara  facei*c.  luituni  uel  rapinam  conimitterc  seu  ho- 
njiaein  capcre  aut  intertieere  uel  igneni  apponere  audeat.  Liceat  etiam  uobis 
clericos  uqI  laicoa  liberos  et  absülutos  a  scculo  fugientes  ad  conuersioucm 
ocstrapi  recipere  et  eos  sbsque  uU^  contradictione  in  uestco  coUcgio  retv 
DiTi.  Pfttbibemw  tnavper  qt  imUi  fimtiiim  ttestromm  ]^oat  üietam  in  eo^em 
J^.ff<iiei>jtefip>  imitetewae  abbatii  suj  ^kf^tia  fas  sit  de  dnwitvn 
diaeedem*  dMice<|iBtcai  neso  al^iqne  oopumaimn  Jitteramm  caulione  null^ 
a^^MA  retnifre.  Decefstpaa  ergo  nt.ipidtt  omnina  IvMninon  iice^t.  pr^fiitimi 
Bynemterinw^  .t^meve  pertufbire»  Vit  eine,  poeaeteiones  auierre  oel  ablatas  re- 


thiere.  minuen.  nea  quibiialibet- «exatioiilbin  &tigare.  ted  illilwte  omnift  ef 

iotegr»  4&ooseraentur  eorüin  pro  quorum  gubematione  et  aaitmtetfone  «oneeasa 
sunt'  Qsibiis  omnimodis  pro  fiitam.  saio«  aadis  apoalolk^  Aadoritete.  Si  qua 
jgitut*  in  ftttorum  «(sd^Biastiea  Beoiilatisiie  persou  faiae  Mkit^  oottttttntiottiv 
paginam  adena  contra  eam'  tamere  ueniro  temptaueril.  a«ciindo  terdona  aoin* 
monita  nitn  prcamnptioneBi  auam  digna  aatMaetione  eorrexerit  poteatatis  hono- 
risque  aoi  dignitate  careat  rcamque  ae  diuina  iodicio  esuitere  de  perpetrmta 
ini(|uitate  cognoscat  et  sacratissirao  corpore  aeaangolite  de}  et  domini  redemp* 
toris  iiusti'i  Jesu  Christi  aliena  fiat.  atqad  in  extrODio'exuniine  diatrictf  id- 
tioni  subiaceat.  Cuncds  antem  eidem  loco  aua-iura  aemantibus  sit  pax  den 
mini  nostri  Jesu  Cbriati  qnatenua  et  hic  fructum  bon^  actionis  perdpiant  et 
apud  districtum  iudioem  premla  elem^  pada  inaeniant  Amen.  Atben.  Amen. 
Bene  valetc. 

Ego  Alexander  catliollcy  ccclesio  episcopus.  ■  * 

Ego  Hrbaldvn  Hostlm^is  eplscopus  subscr. 
Ego  Gualtervus  Alhnnf^nsis  episc.  s. 

Ego  aimnrndvs  Mofjn nt inus  archiepisc.  et  Sabinensis  episc.  s. 

Ego  OutUelmvs  Fortutu'^i^  et  s.  lUtßn^  epiaCt  a. 

Ego  Manfredns  Prefiestinus  episc.  8. 

Egt)  Johannes  pre^^b.  cardin.  tt.  8.  Anastasia  s. 

Ep^i»  Jjuso  pre«b.  cardin.  s.  Pudentian^  tit.  Pastorin  s. 

Kgu  Theodinus  pre^b.  card.  s.  Vitalis  tt.  Vestin^  8 

Ego  Petrus  prcsb.  card.  tt.  s.  Susanne,  s. 

Ego  Jacobus  diacon.  cardin.  a.  Mariy  iu  Cosmidyn.  s. 

Ego  CütlAfm  diaoon  card.  a.  Adiiani  a. 

Ejgo  Hugo  diac  cardin.  a.  Enstadiif  nixta  templam  Agrippe  a. 

£^  Hugo  diao.  eufdin.  a.  Angeli  a. 

Datum  Veneiiit  in  Riuotdto  per  mamim  €fratian(  a.  R.  eecMf  anbdb- 
doni  et  notarii  .IUI.  Non.  Augustt.  indietione  X-  incatnatienia  dominici^ 
anfto  M.CLXX.V1I.  pontifcatda  oero  domini  AUacand^  .lU,  pap^  anno 
XVUI.  -  . 

Vtta  brm  Cci^inat  (m  9t**Vn|.,  Uc  VuKe  fc^tt 

M.  (Ih:aei{<j^ef  9[molb  »on  %xwc  bcftatlgt  ein  Uvi^til,  iDonad^  ^^eobor 
u  Gaacbitrd  feinen  )[nh>rtt(^  an  bc«  ^löfhte  6.  f^ortini  M  Sttier 
3c§ntcn  l^ot;  '  1177. 

In  nomine  sancte  et  indiiildue  trinltatis.     Ego  Arnold/M  dei  gratia  s. 

Treio'rf}if»'s  ecclesic  minister  lunnüis  dilecto  in  Cbri*^tn  Hüo  (Hivem  al)bali 
8.  Martini,  suique  (^apituli  fratnbu?-  ibidem  den  perf>;^i  inantibus  in  perpetuum. 
Quoticns  illud  a  noltis  petitur.  <;n(Ki  reliL;ioiü  et  llülH■^tatT  rctnuciiirp  dj^j^nosci-' 
tur.  animo  nos  decet  Ührnti  ((  luedrre  ol  potentium  defeitieriis  coügruuni  siif» 
fragium  impertiri.  Vestris  igitur  pctitiunibuH  dileoti  in  domino  filii.  libenter 
annuiinua.  et  ne  ueritatem  uestram  meuüacii  neuu«  iopoi^terum  denigrare  ua- 


Digitized  by  Google 


65 


hmt  pret^tem  pAginam  »oatro  sigilio  roboraiam  fatotorum  notitie  transmit- 
laiai.  Om^huiliafl  elcoin  mihi  wnm  «k  makribui  düeiilo  jiegotU»  contro- 
mnit  iMstre  «t  Jiteoämm  de  Smhutg  uaoti«  Hon  licet  eam  «enertbüibui 
abbuiboi  Ludauif»  seilicel  b.  fiacharii  et  HMMo  s.  Marie  fioe  eanonioo 
iMlendam  eommbi.  qei  pertibos  In  pveaentia  sue  comtitatis.  utrinsqtte  aUe^ 
fMiooes  dStgentor  aadiaenmt.  Ol  a«e  aolfieitiMliina  cautebun  stodioBe  iuterpo- 
nente.  attaatationani  et  oenfirmatiimem  antkiuemm  et  «endiconiiii.  lam  die- 
tm  Tkeodmimm  de  Barkm^  nü  mios  in  deoraaii  oorie  oeitre  de  Qrmdia  ht- 
bflie  didbenint  Uviitiiata  igitur  et  exaniiiata  veritate  eonuBiiiii  aaoaaiorpm 
nonMb  eonaensa  pfolata  ncnintta  aactoritale  aeetra  qua  In  hoe  «aan  fonge- 
bantar.  in  dcdaaia  prefate  «irie  I%eoderwi>  et  anecwroitbus  suis  perpetirant 
inclieantes  sitootHmi.  Ihiotum  suum  nroetre  ywieutai'uat  andientie.  Nor  itaque 
tantoram  «rormn  tam  TatioDabiie  et  iustem  factum  mpostcrum  irritari  no- 
iealet.  pacem  aesirain  preaentif  atteitatKine  pagine  appeesione  aigiUi  notiri 
iMigaite.  uobia  in  perpetaoni  confiriDainuii.  Si  quia  uero  haac  aoätre  ancto- 
ritatis  paginam  irritare  noluerit.  sccundo.  terüoiie  commonitas.  nisi  reatum 
correxorit.  anatlioni.itis  percussus  scnt^ntia.  a  conimuiiiono  s.  ccclcpio  alionus 
fint.  fttquo  in  cxtremo  cxamlne  distrioto  ultioni  subinceat.  Huiii»  rei  tcstes 
fiieruiit  Andrean  abba-s  s.  ^[axiIl^iIn.  Lvdo/ririfs  alihas  s.  Kucliarli.  Bfinb<4- 
(iitöabbaH  ».Marie.  Jorriuws  docanus  €t  archiUiacoöus.  Urrardu.^  prcpositus  de 
Fal^e.  Ministeriales  autera  K^nbricho.  Oarniina.  ciuihiis  Wfinif rus.  Hem- 
ittfits,  Waifjpfttt.  Ludori/nis.  Fridft'ims  (turemt.  Aimo  iiicarnatioiiiH  dominice 
M.O.LXXVII.  iudictioiic  X.  cpacta  XV 11.  wncurr.  V.  aono  uero  domini 
Arnoldi  uencrabitis  archiopiscopi  iX. 

Äu^  filier  im  ^^«r.-«n^.  bcftiiblic^cn  «bft^rift  an«  bcm  XVIll.  ^rt^rbnnt'crt. 

Sit  ^r$bifd)of  ^titeTb  m  %nfX  eRtf<|etb<t  eii»it  Streit  g\9i((^cn  her 

Diavinuni  luib  bcn  ßcutcn  511  (£mmcl  einer,  bot  9(6tci 
6.  ^?u(^avii  Ux  %xux  anbcvcr,  imb  b.n  9?5(\tcn  SßJiUingcn  brit^ 
tcr  <^eitö  Übel'  ^ie  ^eibc      iBamerot^,  1177. 

Id  nomine  aanete  et  indioidoe  trimtaiia.  AmMiia  d«i  grafia  ireuitanm 
«vrhicpiscopna.  Ivatiela  est  que  conaeniat  imioniqne  quod  annm  evt  aed  quid 
m  cooeenieri  de  iure  debeat  iine  verltatift  cogidtione  -  ntttli  liquido  oonatat 
Igkor  defeotui  bimiane  menorie  qui  verilatia  ignoraotiaiB'indiioere  et  per  hee 
iütieie  folet  abrogare  scripti  hains  peipetohatam  epponentet.  Notom  Ami- 
■m  vniiKtrsts  Christi  fidclibns  tam  pmentibus  quam  futuris  quod  quedam 
qacstto  et  diaoordia  iam  dudum  ycrtebator  inter  ▼iroe  religiosos  Cinrmhim 
•Miateiii  et  eonuentiiro  a.  Maximini  Tfeeerensia  et  eorum  homines  de  «nmdde 
Tna  parte«  et  virunt  religieeiim  abtwtem  iMdowioum  ot  conuentum  a.  Bn- 
cfaarii  super  quibuadam  pasmibi  omum  et  pecorum  sitii  infra  tcrminos  de 
mmeUe  et  hernyroth  curtem  abbätls  prcdicti  s.  Evcharii  ex  altera,  item  Iis 
et  dtscordia  iam  etiam  dudum  slmilitcr  vertcbatur  inter  vln?ra  religiosnm 
Lvdowinim  abbatcm  et  conuentum  h.  Evcharii  predictuni  et  \nrum  nobilem 
«ioininum  de  fcdeoms  pffra  lienricum  et  The^ttericum  advocatOR  de  wiltinch 


Digitize. 


G6 


raper  qulbusdam  pascuis  o^^um  et  peoonim  utis  inln  tiBtwmm  btrtneroA  H 
Tillun  wüHneh  ex  altera.  Tandem  post  nmltas  et  dioenas  «Itereationee  ex 
ntraqoe  parte  scilicct  s.  Maxunioi  et  s.  E^charii  abbatum  naonon  atiam  ad- 
Toealonun  de  wiUinch  et  eorum  hoaniniun  extitit  de  alto  et  basso  vnaohniter 

compromj?snm  in  viro«  rcligiosos,  GisUherfvm  ablmtcm  de  (laustro  cyster- 
tiensis  ordini.s  et  Olhi^rtnn  nbbatem  s.  Martini  ordinis  s.  Bcnedicti  Trfrt'ren- 
ses,  promittcntCH  ecdcm  partes  iide  data  quod  difBnicioni,  proDuneiacioni  et 
ordlnntioni  prcdictorum  abbatum  .super  premissis  stabunt  per  omnia  et  invio- 
laliiiittr  observabunt  perpetuo.  Prcdieti  vero  abbatcs  de  Clansfro  et  de  s. 
Martino  post  cxaiiiiuatimi  negocium  et  veritatcin  diligeucius  llH|ui^icaln  per 
iuramcntom  a  nobillbnB  et  Ticinis  ▼iUarom  qaibus  de  premisäis  plene  con> 
stabat  oQtmm  nobiB  et  in  preacBieia  pararam  neo  noB  praUtoram  »calMDonim 
trtuermtium  et  atioram  multomm  hommnm  et  tertiom  Bübaeriplonim  reta- 
leront  qnod  ad  tempora  nobilia  viri  et  konorabilia  Adetbrnmia  prepoaiti  a. 
PMdliii.  qni  pradlclo  monaaterio  a.  Eveharii  .En^rire  et  tatty^eden  et  earom 
atttncDcia  com  pascuis  et  aliis  que  in  priaU^o  predicti  prepoMli  eootinen« 
tur  sanus  et  Incolomis  dam  adhac  viueret  contulit.  Hoc  est  anno  dommi 
,M.XXX.Vli.  dicta  paaeua  pre&tum  dommiun  a.  Evoliani  abbatem  et  samii 
conuentum  paoiiicc  poasedissc  in  terminis  ilJorum  de  emmelde  usqne  ad  ripam 
que  fluit  in  valle  de  monte  iuxta  vinciis  iUoruni  de  fnimeUie.  Etpa«*cua  in 

terminis  iiiorurn  de  wiithirh  »sque  ad  siluam  Jiiagnain  illoinm  de  tciitineh  quia 
predictc  vilic  tnonflde.  u'iUi?irh  et  aliarum  viHaruin  iura  banni  supci'  sanguinis 
eft'usione  vei  liomi  i  ii  j  perpetrato  uec  nouetiam  iura  pa.'^ewarum  vcnatieonim  in- 
tcr  mrhurch  et  ciuiUitcm  trevcmiaein  pertlnchAnt  ad  castiuin  predicti  prepositi 
sarbvrcJi.  (jue  eüam  adbuc  ad  ecclesiam  trevtrtnsem  pcrtinere  dinoacuiitur  rutioiie 
predicti  castri.  Hiia  relatia  partes  prontiseront  ae  ydle  atare  et  quod  ea  in  poste- 
nun  firmiter  Tellent  obaeniare.  Noa  Tero  amoUtiu  dei  gimtia  trevirorwoi  arobie» 
piaeopoa  andita  veritate  a  predictja  inquiaitoribuB  dicta  pascna  et  terminea  earan- 
dem  paseuarom  abbati  et  firatribos  a.  Evcharii  adiadicamos  et  monasterium  in 
dictarom  paacuarom  mittimiis  in  poaseesionem.  Yt  antcm  bec  rata  et  Ineon- 
iralaa  permaneant  et  ne  qiils  temernrla  aosu  hcc  rccinderc  attcmptet  presen» 
tem  paginam  oidinem  veritatis  continentoin  sigilU  iioatri  impressione  ad  pe- 
ticionem  partium  roborarc  et  tentium  subscriptione  communire  decreuimua. 
Hü  sunt  testcs.  Oi.si'lhertns  de  clavstro  cystertiensis  ordinis,  Olivervs  de  s. 
^lartino,  Beynholdii'^  de  s.  Maria,  Öodeßu'dvs  de  ^jn-cnk^rsbach  abbates,  Fol- 
marvn  archydiaconus  maioris  eociesie.  Gei'Uicus  *)  prcp«iitus  pnlaoioli.  Theode- 
rirvs  de  merrwhe**)  et  Friderwm  canonicus  s.  Petri,  Wezelo  cantor,  Lvo***), 
Winaiidv'i  et  T//6^o(/<°rie»/A  capellani.  laici.  iViriev«  et  Alexander  de  nunmgen, 
WtUtelmus  de  Eljhisttii  et  iratcr  eius  Otto,  Ueynnenia  de  palatio  et  TAtdo- 
mcu»  de  ponte  fratres.  WaUervut  et  WaUerua  de  caetde,  Jacobtm  de  Uon  eo, 
Tbeodencu$  de  aof^bureh,  Frideneue  antreu»  et  alü  quamplurea  derici  et  loici 
de  cioitate  TreuereiuL   Datum  anno  domini  M.G.L1XX.  aeptimo. 

Vit«  bmi  an0«U(iHn  Original  im  ^.*%t^.  !Daf  @tr<)cl  bre  Qn-)&tf(^of«  »on  tot^m 
9Sad))e        an  einem  etionnf  toei|f(ibenft  $Sben. 

•)  9Ru|  Reifen:  Oerhanhu.    **)  aRu|  ^ei|en:  Mareeio.  ***)  9hi|  feilen:.  Jm». 


Digitized  by  Google 


67 


4 


n.  ^ft  Woron^a  III.  kflfi%t  hm  etift  €fttbc»  oKc  feine  ®efi^^ 
ttiidcn  «nb  dit6)k.        Lateran  b.  30.  mh^  1178. 

.fiKeroM^  «piseofNis  seruus  sorumm  del  dileclo  fiUo  f Wmoro  CtniUh 
wnuk  eodesie  pcepouto.  eiofique  fratribus  tarn  presonlibus  quam  futuris  ca- 
Düjnce  substiuiendifi  in  perpetuum.  Quotient  a  nobis  aliquid  pctitur.  qno^ 
relig^ni  et  honestati  conuenire  diüoeeltur.  animo  nos  decet  lib^ti  conccdcie. 
et  petentium  d^iderljs  congruum  suffragium  impertiri.  Eapcopter  diiecfci  in 
domino  filü  aettris  iiiatia  pMtulatiouibus  ciomenter  aniiuiiDiia.  et  prdatam  eo> 
clesUro  in  qua  diuino  mancipati  estis  obaequio.  9iib  b.  Petii  et  nostra  pro- 
tcctionc  suscipimas.  et  preseutis  scripti  priuilegio  cominunlmus.  Statueotea. 
ut  quascuraque  possossioncs.  quccumquc  bona,  cadcm  ecclesia  inpreseDtlarum 
iui^tt'  et  canunicQ  possidct.  aut  in  futurum  coucest^ioiio  puutiiicuui.  largitioDC 
regum  uel  principum.  oblatioiic  fiddium.  seu  aliis  iustis  modis  prestantc  do- 
mino poterit  adipisrl.  firma  uobis  uestrisque  succesaoribiis  et  illibata  pcrma- 
ncant.  Adhec  ex  litteris  uonerabilia  iratris  nostri  Treuerensis  arcliiepiscopi 
Dobis  inaotuit.  quod  tota  dccimatio  de  Cardonio  ad  prebejidam  et  u.suä  fra- 
fruin  pertinet.  et  due  partes  dcciinaiuin  de  'J'n'.i  et  de  Modena  que  ad  Car- 
donemtm  ecclesiam  spectant.  canouicoium  sui.t.  tt  toitia  prepositi.  Decima- 
tiones  autem  de  nouem  viJlis  circa  locum  qui  ut^catur  \  u.^<:<isitui.  et  curia  e.um 
appendtcim  suis  ad  prebejidam  ucatrc  ccclesic  spectont  quaruui  uillai  uni  due 
mit  prcpusitL  et  omnoB  alie  ad  canenicoa  pectinent  et  de  predicta  curia 
Mmcmd  dimidiam  argenti.  et  unaoa  hoapitatiooeia  pei  dpere  deSet  prcpositua 
aanoatini.  et  namm  bonis  aaie  onmtam  Trmtrim  dedncere.  ot  omncs  lias 
■Uias  predietOB  arehiepiacopna  inlra  parreckiam  ecelene  uestro  aaserit  consti' 
teltB.  De  eodeeia  nero  et  parrochk  de  Mamepret  qiie  ad  prescriptam  ecde- 
«IB  pflKtineiit.  fwepositua  nngalia  annis  debet  dimidiam  macoun  habere.  Et 
feneebia  de  Aßvne  est  eedeeie  nestre.  et  lusiiper  .eadem  eceLeeia  ibi  habet 
cmm  com  appendiciia  aiiia.  de  qua  prepoaitaa  emadem  ecdesie  decem  aoli^ 
<Ios  percipit  auniiatim.  In  ecclesia  uaro  et  parrochia  de  Bucca»  de  Bode,  de 
Sm^chmen.  Machena*  et  de  Liuhut.  quo  ad  preBcriptam  ecciesiam  spectant 
pNpoiitiu  ipsiua  eooleeie  non  debet  niai  inuestiturani  habere,  sicut  in  omnl- 
bu  alna  ecdeBÜs  et  cappcUie  ad  prescriptam  ecciesiam  pertineiitilai«>.  inuesti' 
tanm  prepoeitus  spccialitcr  habet.  De  decimia  antem  parrochie  de  Belfema. 
que  ad  ius  pertincut  Canlonensit  ecciesie.  prepositus  tautum  habet,  quantom 
canonici,  Vcram  ecclesia  et  parrodua  de  Kirricha  licet  ad  prescriptam  8pec- 
tent  ecciesiam.  de  iure  tarnen  prcpositi  sunt,  et  dccime  de  Elenzec  ad  ius 
»pcctant  scolastici  in  duabus  paiiibus.  et  pars  tertia  est  pastoris.  De  uilla 
uero  de  Hot^lfjidorJ .  que  cum  appeudiciia  suis  ad  prescriptam  spectat  eccie- 
siam. prepositus  ipöiuj»  ccclesic  dimidiam  marcam  debet  habere.  Ilec  autem 
omnia  sicut  distincta  sunt,  et  ox  antiqua  et  rationabili  constitutione  liacteniis 
obficruata.  et  alia  prepositi.  alia  ucro  hr  daHtici.  et  canonicorum  usibus  depu- 
t&ta.  tarn  prepositi  quam  scolastici  et  <  aii<  ;iicoruin  Ubibuf^  cimjÜi  iiianius,  De- 
cemimus  ergo,  ut  liiilli  (  iiiuiiiw  hoinnjuni  prefatam  ecclesiaia  liceat  temcre 
pertuibai'c.  aut  ciua  puä.sc:?äiüuci3  auferrc   uel  ablatas  retiuere.  ruiiiuero-.  uel 

6* 

*  Digitized  b/Google , 


68 


iJii|iip}ttt  ttexatl«nilbiift  Mgm.  M  omnm  Sntög»  to'ritiiMenittr,  eonjm  pro 
quoram  gubernatiohe  «iistenlatiDii»  «oufiesfa  sunt,  mtbns  cnniaMdb  pro- 
futora.  Salua  in  onmibiu  apostoHce  sedis  auctoritafe.  et  diooeuni  episcopi 
canonica  institia.  Si  qaa  igitur  in  futonim  oedesiaatica  aeeulariBae  peraona 
banc  nofltre  constitutionis  paginam  Bdens.  contra  üam  nenire  t«mpttiuerit  wt- 
cutido.  tortioae  oommcmita.  ü  non  satiB&ctfoBe  eongroa  !d  «meadaueril.  pch 
Cestafia  honorisqne  soi  careat  dignitate.  reamqne  te  dtoino  iadldo  exiMere  de 
perpetrata  iniquitate  eognoaeat  et  a  tamtlsBiilm  ootpore  et  sanguine  dd  d 
ttoniini  rcdemptoris  nostri  Jhesu  Obriiti  aliena  fiat  atqne  in  eiktremo  exaikifna 
tliume  nltioni  sul)iaceat.  Cunctis  autem  cidem  loeo  aua  iura  intitglra  seraati- 
Übab.  Sit  pax  domini  nostri  Jhesu  Christi,  qnatintts  et  hie  frttctuni  bone  ac- 
tlonis  percipiant.  et  apud  districtoiki  htdhDem  pi^mla  eleme  pacis  hraeniaal. 
Amen.    Anten.  B^cvalete. 

Ego  Alexander  catholice    ecclesie  cpisoopfns.  S. 

Ego  Tfrhnidirs  Ilo^tiens^'s  episcopns  s. 

Ego  Johny}}!,-^^  proshyter  Carrllnalis  ss.  Jolmnnis  et  Pauli,  tltoli  Pamadlii.  s. 

Kgo  h<'Si'  presbytcr  Cardinalis  s.  Pudcntianc  tituli  Pastaris.  s. 

Ego  Johannes  presbvter  cardinalis  tituli  s.  Marci.  s. 

Ego  Petrvsi  presb.  cardin.  s.  Susanne,  s.  ' 

Ego  VinmmtH  presb.  cardin.  tituli  s.  Stcfvhani  in  Colin  nioQte.  S. 

Ego  Jacobun  8.  Marie  in  Cosmydin  dinconus  cardinaiis.  s. 

Ego  Anlirio  diacon.  cardin.  a.  Theodori.  n. 

Ego  Cinthifus  diac.  cardin.  s.  x\<lriani.  8. 

Ego  Hugo  diacon.  cardin.  s.  Angeli.  s. 

Ego  Lahorans.  diacon.  Cardin,  s.  Mari9  in  poi*ticu. 

Ego  fUmerkui  diaeon.  cardtn.  s.  GeorgK  s)d  neliini  aurenm.  a. 

Datum  Loltei%mi  per  manom  Alberfi  n.  HtmannE  ecelctie  presbylieri  car- 
dinalis  et  Caiioellarii  .III.  Kaiend.  April».  Imiictione  XL  Imeiimationfa 
domiiiiee  anno  .M.G.LXX.yil.  PoätificatoB  nero  domini  Ahsnmdri»  pape  .III. 
anno  .XVim. 

ICal  bmt  Drij)tnA(  im  fßr.s9tr(^. 

tft.  mivamJtttx  III.  ^{rittst  bet  mui  mb^\e(t  uttc  i^vc  im« 
mtnWi^  ftitfscfül^rtm  Hilter  imb  fRtä^tt.  fiateran  b<  11.  9t|)Til 
1179. 

Alectander  episcopns  6(>nraB  seHiorüm  dei.  dilectis  fiHis  Oodefrith  abbatt 
<»ccle.sle  s.  Marie  de  Waderjozen,  ciusquc  fratribus  tani  presentibus  quam  fn- 
turis  onnonicHni  uitnm  professis  in  porpotunm.  Religinsam  uitam  eligentibns 
flpfi«tolicuni  conucnit  ade.ssc  presidiuni.  no  forte  cuiuslibct  tfmoritnt*«  inrnrsu!* 
aut  cos  a  proposifo  rcuncct.  aut  rohur.  quod  absit  sacro  ri-lio^ioni:^  infViML'at. 
Rapropter  dilecti  in  doniino  filii  ucstris  iustis  postulationibus  clenicntrr  r\n- 
miiinus.  et  profatani  eoelesinni  in  (|ua  diuino  jnanoipati  estis  obsequio  snb  b. 
Petri  et  nostra  protectione  sufcipiniu?  et  prescnti.s  priuilegio  eommuninjuji. 


Digitized  by  Google 


69 


4 


stfttuentcs  ut  quascunque  pogsessioncs.  quccuiuquo  boiKi.  cadcni  cctlcsia  in 
presentjarum  iuste  et  caiK  iii<  ,■  possidet.  aiit  In  futunun  cum-c^^sione  poiilifi- 
cum.  largitlonc  rogum  iiel  pn'ncipiuin,  niihit  oiie  tideliuni.  >cu  alils  iiiütis 
nioili»  prcstantc  doiuiuü  pütcrit  adipisci.  tirnia  uobis  uostrisque  succcssoribus 
iUibtta  permancaiit.  iu  quibus  hcc  pi  upriis  duximub  cxprimenda  uucabuüs. 
AUodiuip  quQd  uo€«liir  Wade^oxpi  iu  (^uo  ipsa  ecclesi«  sita  Mi.  quod  nobilig 
fiiolier  Qinela  relict.a  «»outiii  Ffidmei  de  SarhrUeffe»  eoo^^iitieiite  Simone  suo 
ßUo.  eolip  ^pt^ri^^  exceptts.  cum  dominicalibu«  «uis  mafisioiwribus.  man- 
Äit9)Pitf^U<^J|p^f^iW  iifstilia.  ,fßpmpm  utriii8(|ue  aexus.  agri«.  «Uu».  pimtia» 
cultis  if^f^i^,,  j||(|aj||;^q«:nt9i^  4lKtir«ibi|i|.  mdieiidiiiia.  pj»m|tioDibi||.  m-^ 
mtfff.^  iyre J^V^^  QflO^ ^ini^  Ipco  l^^bebat  ita  liberum  uobis  absQ|utuiiiqu9 
^Ii9«ssit.  quod  nec  aduocati'am  q||jcqi^pi  iuris  siue  dominii  preter  mi- 
pis^erial^  yibi  iHit  »vu*  hcredibnp  fCMpiaret«  4^jyodiutn  intenaoons  antcdicU^ 
allqdiOf  quod  emi^tis  a  Colione  ac  filiis  eins  noucm  talentis.  In  WUre  aU 
lodium  quod  fuit  Uuntramini  et  fratris  eius.  uecnou  et  Alhen>niH  m  Bilni**  et 
a^^rift.  in  Hahecheaial  allodium  quod  fuit  JlerbpiUs  et  aJlodium  aliud  ibidera 
emptum  a  Uanbuldo  octo  talentis.  et  aliodiuni  iuxta  positum.  In  Uredeback 
cou>pör|itu«]  a  Stej)hano  .X.  taleiitis.  in  Kuiderburu  aihj  lium  quod  fuit  (jer- 
ucdci  et  hcredum  ipsius.  Güelberti  et  fiatiuiu  cius.  et  liiititui  quic(|uld  Jltln- 
rfcuß  Nutwilre  iiabuit  iu  UUdeif^ßfi^ifiäre,  in  Uuunhtim  ailudiuiu  quo4 
lifi^  m^bllif  olri  moils»  Frid^i^,  Kaveri,  J^rQf^iß,  P^tmßti.  i^ec^oa  et  allo- 
fvfitrum  4e  a,  SfptUcrß  et  #a/i^»  de  IfehiiiiL. .  in  E$eheringa  aUodiuni 
t^\ii^  ^^Pkimn  9uie  ibiW  babetis.  In  Wopß$tei(rß  idMl}im  qnod 
p^.  Tif/miß  9t  fratnim  ipaiiM  et  ^oioria.  aUodiwifi  qiipd  fuit  Borki  et  Adtr 
l^ffiß^  in  ßurgoSbß  aUojdiwn  quod  fuit  CQUfitiii  ßigfj^p^  m  fiumlla.  aqiiii. 

,et..pnijtift.  in  ciuitate  Treveie/us,'  cw^ßJBß  domum  et  niiieem  ei  conti- 
jpimii  et  aÜfk  /qoe  ibidem  habetis.  In  Uanenitigeit  ^ßmv^ßL  nnum.  in  pur^- 
aljodium  quod  Jiabetis  a  g:>n?ite  Sigeberto  et  a  fillo  eius  8igebtrto  et 
h^iua  filip  iSigelferto.  cum  decimis  et  omni  iusticia.  In  Mcwsala  aream  qunm 
habetls  ab  ecclesla  s.  Naboris  sub  censu  duorum  solidorum.  in  Horbach  al- 
lodium quod  erat  \V(dfcri  de  JJarendorf  et  OtnnU  et  tilii  eius.  Jn  Jlriich- 
mrhach  allodiuni  quod  liabctis  a  (Jodffrido  Jü'^ca.  Allodium  In  Frnnefutlcrf 
quod  Cono/iiü  et  Snpliie  Qx&i  et  cetera  quo  ibidem  habetls.  allodjum  Ditnuiris 
in  Bo8.  quatuor  talentis  emptum.  Iu  ciuilate  Metemi  cujiain  et  uinea«  qiias 
tenetih.  In  Kemj/tam  curiam  et  uineas  cum  omnibus  appenditä^  äuis.  In 
Etutorf  alii^i^  Jf^Qep^uttdi.  in  Uarnes^cich  allodium  qviQd  bebetis  emptum 
a  eoDgregatione  ßißeffffiffrff  e^  <a^iu4  ab  jMs^lim  Horbach,  #llBd  ibidem  ab 
Ehrmm  milite  in  Min^vflrf,     In  VqldenifKh  qi|o4  ab  ecoleeia 

HerhodeMm  sab  iHsna«  <rigv>te  i^i^rum  et  tredeeim  aoIi^onuD  Metßwü  mo- 
nete.  Allodium  Albetonit  in  Kirwärß,  In  lV(4ßrttalwilre  mai^am  unum.  in 
Itwbach  pi»twin  Walteri.  ad  hec  omnem  ilfam  )tbertatem  quam  be^tc  memorie 
Addbero  quondam  Trtmrtmju.  jarchiepiscopus  iiobis  et  per  uos  ecclesie  uea* 
tre  concessit.  et  felicis  memorie  papa  ^ugmiiiß  confiitnauit.  Koe  etiem  auo- 
toritate  apostolica  confirmai^im  et  futtiris  tcmporibus  illibata  maxiere  deccr- 
nimut.  ut  videlicet  aduoeatiam  eiusdem  loci  nemo  prorsufi  ocoupare  presumat. 


Digitized  by  Google 


70 


sed  tantum  TrmireimH  archiepiscopug  qoi  pro  tempore  fuerit  aduocatus  iies- 
tcr  cxistat.  qui  tarnen  nil  de  rebus  ecclcsie  uestrc  in  usus  suos  inflectet.  ncc 
nliqtiilxis  e.nn  moicstiis  aiit  cxactionibus  fati«;al)It.    Scd    in  rius  nbcdicntiii 
humilitcr  persistetis  et  luilli  curopiscopo.  nulli  oninino  sub  arohiepiscopu  Tre- 
uereii.si  persona  erotis  aliquaudo  suciecti.  nec  ei  pro  vo  quod  cccle^ia  ucstra 
parrorlnnlis  est  obcdicntiara.  censuui  aut  aliquod  seiuiciuin  ooircmi«»!  exhiberi. 
sex  (lenariis  tantum  exceptis  quos  ccclesio  h.  Pctri  Trrne/fji.^i  annis  siiigu- 
lib  debetis  exsoluere.   Adicimus  eiiam  ut  iuxüi  prenominati  archiepiscopi  coii- 
ccssionem  predicandi.  Laptizaudi  et  sepeliendi  cos  qui  se  in  erclesm  ucslra 
sepebri  spontanoa  uoluntate  delibcraucrint.  nisi  excommunicati  fuonnt  aut  in- 
terdicti.  potcstatcni  libcram  habcatis.  t;ahm  matris  ecclesic  iusticia.  Obeuntc 
ucro  tc  nunc  clusdem  loci  abbatc  u*.i  laorum  quolibet  successorum  nollos 
inibi  qualibet  subreptionis  astucia  seu  uiolentia  prepouatnr.  iifbi  quem  fntra 
commnni  cooaentu  nel  frstrom  pars  condlii  saBioris  secnndam  dtam  et  b. 
Augustini  regnlam  prouiderint  eb'gendam.  electus  autem  archfe- 
piscopo  presenfeliir.  aDimarttm  caram  et  benedlMionu  gratiam  ab  eo  n  fhettt 
ydoneoa  reoeptortu.  Saae  nonalram  nestronun  que  propriis  mambUB  ant  attinp- 
tibi»  Colitis  aiue  de  mitrimentis  animalium  uestrorum  deeimaa  a  nobis*  nulloi 
prc9amat  exigere.  Decernimiu  ergo  at  nnlH  omnroo  iiomRiiitii  prcfatam  ee- 
desiam  Itceat  temere  perturbare;  aut  eius  posBcssiones  aufctve.  uel  ablataa  te- 
tinere.  minuere  uel  aliquibus  uezationibua  litigare.  sed  omnla  Integra  cbn- 
aeruentor.  eonun  pro  quorum  gabemalaone  ac  auatentsfione  6>nces8a  sont 
uslbus  omnimodis  profutara.    Salua  in  omnibuB  apostoliee  aedia  audtoritBte. 
et  diocesani  epiacopi  cauonica  iustitia.  Si  qua  igitur  m  fiiturum  eoclesiaftici 
aecularisue  persona  hano  nostre  conatitutionii  paginam  adens.  contra  eam  ae- 
nire  temptauerit.  secundo.  tertiouo  commonita.  ni  non  aatiafactioiie  congma 
id  emendauerit.  potestatb  honorisque  sui  careat  dignitate.  reamqae  se  diuino 
indicio  cxistere  de  perpetrata  inquitate  cognoscat.  et  a  sacratissimo  corpore 
et  sanguinc  dei  et  doinini  redemptoris  nof^tri  Jhesu  Christi  aliona  fiat,  atqiic 
in  extremo  examlne  diuine  ultioni  subiaceat.    Cimctis  autom  eidcm  loco  m& 
iura  integra  seriiantibus,  sit  pax  domini  iiostri  Jhosn  Cliristi.  quatinus  et  hic 
fructiim  büne  actionis  percipiant  et  apud  districtum  iudiceni  prcmia  cterne 
pacis  inueniant. 

Ego  Aleceander  catliolicc  ccclesie  episcopus.  s. 

Ego  HubalduA  Hostiensis  episcopus.  s. 

Ego  Ccfiradus  Salzehurffemis  ecclcsie  minibter  et  subepiscopus.  s. 

Ego  Johannes  presb.  cardin.  m.  Job.  et  Pumaclüi.  s. 

Ego  Johannes  presb.  cardin.  tit.      Aujistasie.  s. 

Ego  Theodericiis  presb.  cardin.  s.  ^  italis,  tit.  Vcstine.  s. 

Ego  Petnts  presb.  cardin.  tit.  s.  Susanne  s. 

Ego  Vwianm  presb.  Card.  tit.  s.  StephanS  in  Celio  monte's. 

Ego  Jiteolms  s.  Marie  in  Ckismyduii  diac..  cardin.  s.  , 

%o  Ardieio  diac  card.  s.  Tbeodori.  a.' 

Ego  Banmua  diae.  oardin.  s.  Georgn  atl'  Telum  aureum  s. 


Digitized  by  Google 


71 

Cgo  OraUmnu  diae.  cardin.  m.  Gönne  et  Daniiaiii  s.- 
Ego  Matküu  8*  Marie  nove  diae.  card.  s. 

Datttin  Lalerami  per  manimi  Jlberti  8.  Btmaue  ecdoBie  prasbiteri  car^ 
dioalis  et  catkccllarä  .III.  Idus  Aprilis.  mdictionc  XII.  incarnatioiiis  doniiiiice 
aoDo  .M.i/.LXX.  Villi,  pontificatoa  uero  domini  Alaeandri  pape  anno  .XX. 

IN«  bm  tti»CMMtar  »cc  WbH  tat  ^.4ln(.  .C.XLU.  Vw.  IM. 

M.  ^ft  ^ejcaniycv  III.  ht\mi^t  ber  mui  9lom(¥«boif  i^re  tidinentli«^ 
dneegefeencit  mttx  uttb  SDed^te.  3m  Satctatt  bcit  22. 9fyvt  1179. 

AUocandtr  episcopus  seruus  seruoiuiii  ilei.  üilecto  filio  Kngelbertv  abbati 
monastcrii  b.  Marie  in  Romerstorph  eius^juc  liatribua  tarn  presentibus  jnam 
futuris  regulärem  uitam  prafcssis.  iu  perpetuum.  Quociciis  ea  petumur  u  iio- 
bis.  ^ae  rationi  conueniunt  atque  iuBticie  taoto  fiicUiorem  prebere  debemua 
aneniiun»  qnanto  hoMmMSk  atqse  iiütiae  locom  tanemiis.  Eapropter  dÜecti 
in  donuBO  filii.  neatria  ioatb  pedtiombas  MaentieDtei*  eodealam  b.  Uarie  yv> 
pxoB  in  RimtrtUir£lh,  in  qua  diuino  mandpsti  eatia  obaequlo.  predaceaaorum 
noalrunim  ftficia  menoriei  papanim  Pofoftoto  et  lumocmtU  neatigiia  inLeren' 
tea.  a«b  b.  Petri  et  neatra  pcoleetbne  anadpimua.  et  preaentu  aoripti  pritül»- 
gio  coinmaaiBQa.  Stelaeataa.  «t  otdo  oaooiiiciia  wcandnin  regulam  b.  Au- 
gustini ad  teooren  premoostratensis  monastcrii.  qui  in  cadcro  eccleaU  inaU,> 
luium  cäse  dinoscitur.  perpetuia  ibidem  temporibua  inuiolabiüter  oonsonietur. 
Buna  ctiam  et  posscssiones.  qims  in  presentiariim  iustc  et  canoniee  possido- 
ti.s  uel  in  futurum  coiiccssione  poiitiHcuni.  largitionc  roguni  uel  prineipum. 
üblatioae  fideiium,  scu  aliis  iustis  niodis  deo  propitio  poteritis  sdipisci.  firma 
uobis  ucstrisque  succo^surilnis  in  perpetuum  et  iliabatu  pernianeant.  in  qui- 
bus  hec  propriis  duximus  cxprimcuda  uucabuL's,  Cell»  que  uocatur  comilium 
dei  CODI  ocele&ia  ia  Dornheim.  cotorisquo  ad  eam  perüncntibus.  Ceila  in 
ntonU  s.  MichaheLis,  Ceila  in  Wulf^ei-aherc,  Aldemtede  totum.  Oladebctck 
modietatem.  l£ode.  Niderkwen**"  SimhAoA*  eun  decimia.  molendioia.  ailuia. 
paadw.  tefria  cohia  et  ineaHb.  riaia  uel  a^oia.  aquanunne  deoambua.  ad  pia- 
eatSoaem  ad  predieta  loe*  pertmentibi»  atque  uniueiaia  eonun  xeditibna  ae 
famiiiia.  Qoieqind  etiam  iuria  bebetia  in  Vdendra.  et  Wiaia.  et  ia  Bedin- 
darf»  et  in  Langimdwf  com  agria  et  uineia.  Obeunte  uero  te  nunc  eiusdem 
lod  abbat«,  uel  tuorum  quolibet  auGeeaaoniin.  nuUna  ibi  qualibiet  anbreptio- 
nia  aatutia  aeu  uioleotia  preponatnr.  nisi  quem  fratrea  commtmi  conaenau.  uel 
fratrum  pan  eonailii  aaaioris  secundom  dei  timorem  et  b.  Augustini  rcgulam 
prouiderint  cligendum  Liceat  quoqno  uobis  dcricos  uel  laieos  e  seculo  fu- 
pentes  liberos  et  absolutes  absque  alicuius  contradictione  ad  coiiuersionera 
recipere.  Probibcmus  irifuper  ut  nulli  tVatrum  ucsirornm  post  t'actam  in  eo- 
deni  loco  profe»i*ioncm  aliqua  louitate  sine  abbatis  sui  iiceutia  fas  sit  de  claus- 
tro  discedere.  Disocdentoni  uero  absque  communi  litterarum  oautiono  imllus 
audeat  retinere.  Saue  nuuaiiuin  ucstruruiu  quo  propriis  tuauibus  aut  bump- 
4ibus  Colitis,  sine  de  nutrimentis  antmaliura  nwtrornm.  nnUna  «  uobia  deci- 


Digitized  by  Google 


72 


Hills  preBiimat  exigere.  Sepaltoraai  quoqae  looi  \\\vm  Uhmm  eMe  deeerni- 
inuB.  ut  eorum  deuotioni  et  extreme  uolimtati  qui  m  illic  eepeliri  delibera- 
uennt.  lusi  forte  excomnittnioati  uel  interdkti  not  miltus  olraktat  aeliu  tar 
jDQn  institia  ilUrum  ecolestarum  a  quibtts  mortnoruin  oerpo»  «MuniiDilur. 
Deeernimus  ergo,  ut  nuHi  omniiio  liominum  lioeal  prcfatam  ecdeaiam  tevaittm. 
pcrtarbare.  aut  eius  posseesionee  aufcrre.  uel  ablatäs  retiuero.  minueie.  seu 
quibuslibet  uexationibus  fotigare.  sed  omnia  integra  oonseruentur  eorum  pro 
quorum  goberoatiooe  ac  austentadonecoiioessaaunt  usibua  omnimodiaprofutura. 
salua  aedls  apoitoUce  auctoritato  et  dioceiaiiii  e|ua€opicaii<nuofkii|Btitia.  Si  qua 
igitur  hl  futurum  ecclcsiastiGa  aecidarisue  persona  lianp  jioetfe  consUtutionia 
paginam  sciens.  contra  eam  temerc  uenire  temptauerit.  aecundo  tertioue  com- 
monita.  nisi  reatum  auum  digna  satisfactionc  corrcxerlt.  poteetatU  hononsque 
aui  dignitate  cai'eat  reamque  oe  diuiiio  iudicio  eauatere  de  perpotrata  ioi^ui« 
täte  cogDOBcat  et  a  sacratisslmo  corpore  ac  aaBguivo  dei  et  duiniul  redeinp- 
toris  Dostri  Jhcsu  Christi  aliena  iiat.  atque  in  extrento  examinc  di»trictfi  ul^ 
tioni  subiaceat.  Cunctis  autcm  cldcm  loco  sua  iura  seruantibus.  sit  pnx  do- 
mini  nostri  .Tlicsu  Christi,  quatinus  et  hie  fruetum  boiio  actionis  p#jcc»|Maat» 
et  apud  diätrictuui  iudiccni  prcniia  etoriie  pacis  inueniaiit.  Amen. 

Datum  LaU'i-ani  per  manum  Alberfi  s.  liomaue  eeclr^^ie  prc.sbiteri  car- 
dinalis  et  cancellarii  .X.  Kalend.  Mail,  indictioue  .XII.  incaiDaticiiis  doiuinice 
anho  .M.C.L.XXVlliJu  Pontificatua  uero  doiumi  ALexamdi-i  pape  .Iii.  auoo 
.XX,  — . 

9lbf(^nft  toM  ORflotbwm  Xvt^Mrt  9flntl^rt  9M  feca  Sbuialm  bc«  ^tSmonfltaMifcr  Ortmi«. 

SI*  ^«^Jft  9(ffvaTtbcr  III.  6eftStiat  bcm  ©tift  ®.  8imcüui«  %x\tx 
atU  jcinc  iöc)i|itngcn  unb  Siechte,        Lateran  ben  8.  ^mx  1179. 

AlexoMder  ^bcopua  aeruua  aeraorum  dei.  dileetia  fiUia  Fvimarg  deeaao 
et  eanonicia  ecdeaie  a.  Simeonia  eorumque  aucoetsoribuB  canonice  aubstituen- 
dia  in  perpetuum.  Pie  poatiilatio  uolUntatia  «fißeetu  debet  prosequente  oom* 
plcr(.  ut  et  deuotionis  amoecitaa  JaudabUiter  emleaeat  et  utUilae  poetulata  ui- 
res  indnbitanter  aaaumat  Eapropter  dtteeti  in  domino  filii  uettria  iuaCia  poa- 
tdationibua  dementer  anouimua.  et  eodeaSam  oestnam  in  qua  dhnoQ  inand- 
pati  eetla  obeequio  aub  b.  Potri  et  noatra  protoctione  euMipimua.  et  prveii- 
tia  seripfi  prsuUegio  comnuinimua.  Statue&iea.  ut  qnaaeunque  poaioiiioaei. 
qaeeunqne  bona  .eadem  eodeaia  impreventiarum  ratiouabiliter  poeaidel.  aut  in 
futurum  «onicessioiic  pontificum.  largitione  legum  uel  principum.  oblatione 
fideiium.  aeu  alüa  iuatia  modi^  praatante  domino  poterit  adipiad  £rma  uohis 
oeatriique  auccessoribus  et  illibata  peemaneant  lu  (juibus  iicc  propriu»  d«uu- 
mus  cxprimenda  uocabnlia.  Nahelbah  cum  ccolesia  et  auia  appcndiciia.  Wi- 
nikchere  eum  ecdeaia  et  auia  appendkiiB.  Lienima  eom  auia  appendieüs.  Hq~ 
inguen  cum  eccleeia  et  suis  appondiciis.  Curtem  in  Maranc  cum  suis  perti- 
nendis.  Curtem.  in  Gracha  cum  suis  pertinentüs.  Cnrtpi>i  in  uilla  quc  dicitur 
JJonatterium  in  ripa  MoieiU  eum  auia  pertinentüa.  In  ciuitato  Treuätmn  uineaa. 


Digitized  by  Google 


73 


t«m§.  domo«,  et  posaenioneB  alias  quas  ibidem  ioBte  poBsidotb.  Ch-endettdorfcam 
ecdcsU  et  sois  pertinenttis.  Terras  quoqlie  uineas.  nemora  prata.  molendina 
et  |HMKcs£ionc  alias  quas  alibi  railoDabiKter  et  pacifice  poMidere  oosciniini. 
oobw  niebilomiDus  doximos  oonfirninmlns.  Ad  hcc  libertatcs.  et  iinmunita* 
tes  a  regiboa  scu  princi'pibus  ael  ab  aliis  dei  fidelibna  rationabiliter  uobis  et 
ecdeaie  ucstre  iodultas.  aatiqtiaa  oeoooQ  et  approbatea  eiuadem  ecolesie  con- 
«Mtudinea  nobis  et  eidem  ecclesie  aiictoritate  apostolica  conürmatnits. '  DeetD- 
nioiiia  oigOb  ut  nuili  omnino  lionuniiiii  Jiceat  }>refatani  eedesMim  teveve  perr 
tarbare,  aat  eias  poaaeiaionea  auferre  uel  ablatu»  rctincre.  minuere  aeu  qiti* 
buBÜbet  uexationibu«  fatigare.  sed  omm'a  intcgra  conserucntur  eorum  pro 
quorum  ^nibernationc  ac  aasten tacioiie  conccsßa  sunt,  u.sibiis  omniraodis  pro- 
futura,  salun  sedis  apostoHc^  auctoritate  et  dioceaani  episcopi  runonica  iu« 
stiiin.  Si  fjuü  igiiur  lu  tuturum  cccl^iiasticft  seculariaue  porsruia  hano  noRtr<^' 
ü0Qätitul3ouis  pn^'inam  scieiss,  contra  ram  tfiiicre  ueoirc  teujpuiuerit.  !>ecun<io 
tertiouc  conunouita  nm  rcamm  öuuui  digua  Hatisfactione  cuirexerit.  potestati« 
houoikque  8ui  dignitate  careat  reainque  se  diuiiio  iudicio  existere  de  perpe- 
trata  iniquitate  cugnoscat.  et  a  sacratisaimo  corpore  ac  sanguine  dei  et  do- 
mini  rederaptoris  nostri  Jhesu  Christi  aliena  fiat.  atque  in  cxtremo  examinc 
«ÜRtriote  uitioni  ^ubiaceat.  Cunctis  autcm  oidcuj  loco  siia  iura  aeriiantibua. 
«t  pax  doiiiiiii  uo^Ul  Jheau  Uluiöti.  Quatinus  et  iiic  inictum  bone  actionis 
pttiipiant  et  apad  districtom  iudicem  premia  etern^  pads  Joueiuaut.  Amen. 
Aimh.   Beoe  valele. 

Ego  Alexander  eatholicy,  ccclesi^,  episeopus.  a. 

Ego  Hvbaldvs  Hoatienaüi  episoopua.  a. 

epiac.  8. 

Sl^  Peema  SViam/amrir  epiaeopns,  s» 
figo  Htmiem  ASbemtntiU  eplao.  s. 
Sgo  BemereduM  Prenetihim  epiic.  a. 

Ego  Jökmme$  preab.  eaid.  aa.  Jobanoia  et  Pauli  ct.  Pamaehii  a. 

Kgo  Johomm  preab,  Card,  tt  a.  Anaataaie.  a. 

Ejgo  J^kanrns  preab.  eard,  tt  a.  Ifaroi.  a. 

£^  FMnnia  prcab,  eard.  tt  a.  Stepbani  ia  cdiu  monta.  a. 

Ego  Cim^yuB  preab.  eard.  tt  a.  Oedäe.  a. 

JaeinUta  dlao.  eaid.  8.  ICarie  ia  Cosmidyii.  a. 
Ego  LeAoram  diao.  eard,  a.  Blarie  in  porticu.  a. 

Bmnentu  diac.  eard.  s.  Georgii  ad  velum  aureum.  a. 
Ego  ÖrmtümUM  diae.  eard.  aa.  Cof^ine  ei  Pamiani.  a. 
'Bgö  JokaimeB  diae.  eard.  s.  Angel i.  s. 
Xhkn.  Lateran I  \^QT  mmwm  Albert i  s.  Ro)uane  teitkw»  presbyteri  cardinaii« 
et  cancellarii  .VI.  Jdus.  Juay.  indict.  XU.   Incarnationis  Homtm<'c  anoD 
-)LO.LXX. Villi,  pontifie.  oero  domini  Aiwandri  papy  .III.  ando  XX. 

Stuf  htm  Original  in  bcr  @tabtbi6npt^e(  ju  Xnn. 


Digitized  by  Google 


74 


32.  (^pnvnb  '^u  '?i)ibübc«6cvc\  Inftatic^t  na^  bcr  5lbtrettnuttg  beut 
jtio)tci  :>iuvcrtebcrg  bei  Döingen  alle  erlatt^tcn  tj^eil^cttett^  Me^tt 
mt>  mttx.  1179. 

Iii  nomine  sanctc  et  indiuiduc  trinltatiB.  Ego  Ceurathu  dei  gi*atia  ab- 
bas  8.  Disibodi.  OiDoibiw  quideiii  de  noliis  bene  prosumeDtibus  benefiMMce 
debemi».  maxime  tamfln  eis.  quo«  artiori  douotioiiis  uinculo  dao  dcorum  da* 
mino  scruire  coiispicimus.   Kaproptcr  notain  faciiniTs  prenentibus  et  futuris. 

fjii..f1  anmiWo  MöfjfHtiiine  eocicsio  nec  minus  asscnsu  fratnim  nostrorum  soro- 
ribu.s  in  tiionfr  s.  Uoht-rti  dco  faniulantlhiis  eandcni  quam  ad  iiostra  ustjuo 
tempora  lil)ertatcm  obtiauerant.  gicut  in  priuilegiis  pio  nioniorie  archicpisco- 
ponim  llenrk  i  atque  Amoldi  reperimus  deuotc  coä  <  <i^>inius  Igitur  prcdictc 
Borureö  et  locimi  et  predia  sua  a  nobis  soluta  ühere  tcuebuut.  nec  uliiiin  in- 
pcdimrntuni  in  qutbusqiic  oausis  a  nobis  sustinebunt.  Nam  cum  doiuliui  7/ii- 
detjanli»  de  lytcmfe  b.  Disibodi  acT  montem  prcdictl  h  fioberü  cum  quibusdam 
puollis  cum  ca  deodicatis  ucnissf't.-  quem  iocum  ipsum  do  diuersis  personis 
cum  uineis  sibi  a  quibusdam  fidelibus  coIUtis  iußto  concumbio  in  pioprieta- 
tem  redcmi.'iet.  dominus  Cinw  predfM'essor  noster  comniuni  tiatrum  conailio. 
pro  oblationibu8  quas  eedcm  puelle  ad  monaaterium  b.  Disibodi  pro  sc  c^jn- 
tulerant.  ipsis  et  posteris  earum  in  diaersis  locis  octo  maosos  in  ooncambio 
in  perpetuum  contuüt.  Quod  postea  dominus  abbas.  UdLmgef,  Bmiant  et 
in  presentia  domini  Amddi  arähiepiacopt  et  elkmuii  quamplarteonMD'  enn- 
doitt  looum  aaaensu  cuoctornm  fratnim  abaque  omni  coDtradicftioiie  aiettt  pre- 
dictum  eat  liberam  dimiait.  Noa  quoque  pro  utilitete  et  neoeaaiftate  earundem 
aororum  benigne  concedimna  deeementea  «t  hecque  eelare  qoe  eia  in  quibiia- 
conque  oblationibua  data  aunt  uel  dabnntur.  abaqne  emni  oonditiona  noslca 
et  aucceaeorum  noatrorum  poaaideani  iSed  tarnen  ne  ipae  per  Inoerlitadiaeiii 
aacerdotum  negUgantur  eenaiiimna  \A  noa  oanea^e  awseeaBoica  noatri.  eoraai 
aniDiaruro  earum  geramua.  ita  ut  aaeerdotea  monaioboa  adlieet  boni  teatimo- 
nii  qui  cas  in  omnibna  procurent.  aecnndem  iitilitatenii  et  petidonem  ipeanun 
eis  prouidearoua.  neo  iterum  itloa  aine  aobintate  eanim  amoaeamus.  Bene- 
dictionem  monaatice  professionis  secunduni  reguUm  b.  Benedict!  eia  per  noa 
ooncedamus.  atque  in  omnibua  causis  ad  quaa  noa  aduooaiierint*  eia  benigne 
amistamus.  ita  aane.  dum  talis  religio  in  utroquc  prefato  inonasterio  uiguerit. 
quod  b^c  digne  ab  bis  qneri  et  ab  Ulis  conoedi  potertnt.  Statoimna  etiam. 
nt  ipae  aororea  post  ubitmn  apuritualis  matris  earum  aliam  üim  in  exteriori- 
bus  quam  in  interioribus  utilem  et  idoneam  communi  et  salubri  cooailio  aibi 
in  spirltualem  niatrcm  secundum  regulam  b.  Ficncdicti  übera  cleotione  eli- 
^ant.  cui  onines  per  oninia  ol>ediant.  ad  quam  cuncta  quo  in  prelato  loeo 
dinponenda  sunt  rcspiciant  Si  quis  ipitur  .^ucoessoi  um  nastrorum.  si  qua  lai- 
(iilis  uel  rrcb'sia.*itioa  persona  liuic  no.^tro  att(.!>t;ilitiiii  et  confirmationi  terae- 
rario  aiisn  oontrndicere  uohierit  niiatlicnia  sit.  Iluius  rci  tef^tcs  8unt.  Uenri- 
CiW  det'unu^  niaitiiis»  ycciesiy.  S((jtfn\lus  niagistcr  scolarun».  Hti mannux  can- 
tor,    Folberhiit  abbas  8.  Jacubi.    Aibtro  prior  ycclesit'  nostr^,    Otttw.  War- 


Digitized  by  Google 


76 


nerus*  TkieHnarw  et  omhe«  fralres  noBtri.  Acta  saut  h^e  anno  »b  lncania» 
tione  doftiim  .M.C* ... 

Tlui  bm  Crii\inal  in  btnx  ^rvjcc^I.  Jiaff.  6taat*ar(^iD(  ju  tt'obleibftllcne 
€iffl<l  bSiivif  an  fiiutit  brcitni  *Pei\wnuninicifcn  unb  jfigt  cm  bif*cfli*c^  ^vnnuib  mit  ^ol: 
liiim  unb  ^eiligeiij^ein ;  in  btt  iKet^Uii  tcu  ^^irtrnOab;  in  bnr  Vittfrn  ^t«  ^ü>ei.  Umic^rift: 
8k  DWhodiM  «piscopus.        ^a^rjo^I  ijl  tii<^t  audgcfi^mbcii;  uad^  btn  ^cugen  fottt  fu  tt. 

33.  ^ermann  to.  $(rra«  i>cv3id>tct  auf  [ein  ^crbcvvjöve^t  iu  tt»?  jUe- 
ftcr«  ©tuBen  ^ofc      ^üud^cnl;cim.  1179. 

In  iiovBM«aBcte  et  i  ndiuidTf  tciuitatis ;  Cum  bamaa»  aitn  fng;ilM  stt  et  dn- 
bw»  etlMminwi memoria  labilis  et  tmaitoria.  neoesMUrtUB  est.  utnortalrampaeto 
foborentur  per  aeripte.  ^at$m  sli  ergo  Obrieti  fidelibos  futuris  «e  pNMBtibua. 
qaod  herinunfmus  qui  oognominatur  de  itarraz,  cum  fratribus  suis,  accept*  occasi- 

oneex  aduocatiaquam  tenent  in  elm  fiuoddnm  scruitium  in  uilla  qu^  uocatur  fAw- 
neciiingin.  dcbonis  (j^cclesiys.  Nicholai  <|ui  est  in  loco  sita.  qui  dicitiir  {n»uln  anrm- 
»tim  sibi  persolni  iu)I(*hant.  in  bunc  nioiiuni.  ut  quicuiiquc  mluocati«  potiretur 
in  elra.  curtim  pr(  iluMo  ^«jleai^.  quam  habet  in  sn  j>i  odn  t<>  loco.  uldelicct 
Üintuchingm.  in  uesjxTC  octauy  8.  Martini,  cum  quaiuor  uiiiitihus  intraro 
deberet.  et  c^tuuu  in  uespere  et  parandium  in  mane  de  cxpensa  bonorum 
^6^9  supraBonÜHil^  ibidem  aiiniei«,  Quod  iactaai  qiia  pniamptiiMiim 
fall  et  ioftici^  ABMiftite  eontnanü.  doniinut  OodefrÜkt»  abbea  in  «p*m> 
kmimA  terth».  Motoritete  joilieie  et  ralie&is  leprobeoit  et  penilvt  exma- 
rinil.  el  imMate  iwtieia  ed  bco  negotium,  et  btnc  camMin  peiduzit.  ut  pre- 
i^itae  Serimannus  une  e«n  fratibua  «na.  et  in  eis  omnet  eorum  sacceaBorei 
hvie  aeratio  intwieae  n<|nnlo  in  |MMrpotaw  eonin  domne  Ärmilfo  treuit-o- 
rwm  ercb'ipresule  abreouiiciarcat  et  deinceps  so  hoc  non  repetere.  firmiter 
pmnitterent.  Si  quis  ergo  quod  absit  de  cctoro  iioc  iniringcre  tcniptaucrit. 
msi  resipiscat.  anathema  et  maranatba  sit.  Acta  sunt  hvc  anno  doniinic^ 
incarnationis.  M.C.L.XX.IX  Indictione.  Xll.  Uoncurrtntc  sexto.  Papa 
Alexavilro.  Imperatore  rvmanoitim  fridtrico.  Anno  donini  annilfi  trevernr^tm 
arcbiepiscopi.  cuius  sie:illo  hec  cartlia  roljoruta  est.  decinio.  ('ur«m  his  testi- 
bus.  Henrichu  priuie  in  InsuLu.  lladuljo  conu€i»o  de  »^rtitkittibacii.  lii- 
chardo.  et  Danielo  de  <ft(«a.  Henintho  de  encriche,  Friderieo  de  merU, 
Vifiknando  de  mtmoffm,   QaUeto  de  palatio*  Hutklfo  de  ««Ue.  militibvs. 

«n  mtx,  iMülantiun  AmHilBiinti. 

*        W  I 

27,  SRO».  1179. 

In  ttomfne  ^uniTn^  et  indiuiday  trinitatis.  Ludoieicus  dei  misericordia 
9jpUmae«ma'  fülM^  ibbas;   Omnibiiir  Chriati  fiddibna  in  perpetoom.  Cum 

^      ^  .  j     d  by  Google 


1« 


lege  tarn  natury  quam  »cnpta  opcrari  bonum  ad  Qmnef  (e|i<^iir,  roaiimQ 
all  doniesticoa  fidci  fiatrcB  uidelicet  iiobis  commissos  opus  ^Qum  extendcre, 
et  iitilitati  eoruin  banestQ  pronidere  bcniuolcnti^  s^dio  opnainur*  Onv»  att- 
litutts  rxccutictiicm  qnia  nu  notloiani  tum  futurorum  quimi  pren^itiuiii  trana- 
niittere  congruum  ducimus.  litterarum  monimentis  eam  mandare  prouida  do- 
liberatione  ourumus  ut  in  <,Mitim  ratiim  et  inconaul^ura  ualeat  permanerc. 
quod  sine  scripture  ammiiiiculo  inuctcratus  tcnipürum  dccurpu?  a  memoria 
lioniinuni  poterat  aliolrto.  Nouciit  itaque  tarn  prc?eus  rtas  quam  oiunium 
futurorum  j)  ^-ifritas.  (jucui  lOgo  fJdlowfcnn  dei  f^rntia  ejjtßruactmsfiit  occlcsi^ 
abbus.  et  toiu8  coiiucntiui  oiu.sdcm  loci  de  i'lemü>ina  cuiupdam  rtdeliö  frati'ia 
nostri  IfnrTonis  conunrsi.  quinqiie  marcaä  ad  pellicias  IVatrum  delocauiniup. 
qu^  cum  aiiUa  .^t<  iiü  K»  t,ülunini  ulo  auno.  de  aliis  quinque  luarciii  Hlia»  con- 
lingeatibus  darentui.  nu»  de  pr^fuia  elemosina  quinque  adici«ntes  et  summam 
X.  öiamu-uiij  tiligulis  annis  inatituentes.  ut  uiiuiibus  deinceps  nnnis  pellici^ 
fhltrjblM  .gCJicraliter  distnbuaniur  competentcr  ürdiuuulmu&.  quutcuuü  ip^i  iittr 
Irw  in  diuioM  laudibut  alaori  deuotioDC  promptiores  existaut.  et  t&m  pro 
iMlr^  quam  pro  memovitt  tntm  anjinf  remedio  domiiii  nusdcioocdkm  pnur 
IMMiiis  eixfliwre  non  dcaatent  Sdtnt  «nte  omnoi  poftari.  aoiiri  qdu^  qw^r 
«unque  bon*  eicleiD  ^eolesi^  onKoMierannt.  iptonm  tmil  «i  ^qiM  Uli«  «1  omr 
hk  pvofatoni  «i  oongaudcant  nidiiiommi»  temporaMter  «t  ^tepulitar 
liu».  81  pmiUiim  domni  gregon  a  tvaa^llitata  mwlie  qut^  a«uis  do  lüOMi 
M9m  flft  ali4|«a  temporalia  emolumcnd  cÜADaiaDiie  perterbam  miäf9L  Vt 
u«n>  hf»  ttoakn  iottittttio  rat«  et  inoonmlift  aoMadeotihiiai  «niib««  lQiBpQi&- 
bw  penaaeret  preaentom  paginam  si^lli  naatvi  iinpreiaMMe<  robfltiatam  mn- 
Mribi  fecimiia.  ^  ad  maioraw  kniiia  rti  «onfinnalnntin  tMleitdittiO»  .<yi&iMk* 
lerfuemnt  subiecimi».  8i  qiua  aatem  auan-  ttoMPario  hiie  ÜMto  oontnii^ 
toBiptauarit  aiae  ^ooMaatiaa  aiiw  secuiaris  persona  sit.  inuB  omM|K>U3Dti8  d# 
jjMwnrat.  et  in  extremo  exaeaiae  diatrict^  ultioni  subiaceat.  Teatea.  Theod^ 
runca  dccanus.  Heufmmm»  piepoakua.  Ludomctu  prepotiitus.  J'imdtinmif 
aoolaeter.  Wilhdmm  canimrius.  Ebrniim»  jcelicnuaus.  iVaUfirm  fliiatOIU 
Poppo  prepof^itus  et  omnis  aimul  conuentus.  Acta  aujit  h^c  auno  domiWfl^ 
incarnationia  .M.O.LXX.  \  IUI.  indicliOQe  .Xii.  die  V.  lUiM-  DoMlBMe. 
publice  coraiu  omni  oonuentu. 

9M  htm  Otiginol  in  bn  BIMMtU^  itt  Xtifr. 

33*  CStjB.  Slinolb  l>cn  %x\tx  teitvä^t  li<^  mit  bcv  ^llta  C^ctücvnad)  über 
bcn  (^Tlaft  einer  iittBcftitiimtcn  ^tbgabe  t?on  bc^  ^Uoftm  ^iiidjc  in 
iixöt)  unb  becdtec^tc  ^ui^cbvot^  <^c<)en  Cfejjion  bcv  abtciüd)cu9lec^U 
pt  Oä^Mi^^m^,  iiR^  »e^ctt  einer  goOfrc^eit.    ^er  1179. 

In  nomine  sam-te  et  indiuiduc  tiinitati.s.  A>  /iuliJu.s  (\el  g^ratia  fretnrot  iim 
humilis  minister  uniucrsib  Cll^^ti  fidelibus  iniperpetuun».    Quuniani  tcmpora 
pretereunt  more  flueutis  aquc.  et  mens  hiimaDa  p|X)diui8  est  ad  obliuionero 
cap/i;c  QBt  ig^oji'aivtj^.  t^ia  ad  conai^ndMip  hm  m\im\^\^^  1WU9  ü^tterv 


Digitized  by  Google 


11 


1mm  inuetitus  est.  ut  pet*  eum  trotitJam  et  mcmorilim  reuocctur.  quod 
ioago  tetnporun)  spatio  Aiitiquatttm  siDe  Htan'ptare  aMnaevIo  facili«!  a  cog- 
nitione  hominis  elaberetur.  Inde  eat  qiKHl  preiaiw  factum  quia  see  a  ratione 
exorbitat  nee  a  bona  eonauetadine  deaiat.  ratam  inconuubumquo  permanere 
itolentea  presetiti  pngina  ad  notttiam  tarn  prcsentium  quam  fohtforam  trans- 
mittimuB.  quod  ad  preceB  domtni  Loc^cmth'abbatSs  Ej)tf)'naeHMi8,  consentiente 
quocjue  dnsdem  ecc-lesie  conuenfti  pro  senütio  quarti  anni  qnod  idem  abbas 
nobte  et  eccieate  nostre  de  ecdeila  qne  est  io  Vfoue  soluere  tenebatur.  quia 
incerta  ftiil  estimatio  iUios  semitil  et  älSqaando  plus  aliqaando  minus  exige> 
bätnf.  sab  tili  composltione  et  eerUtodine  conuenlmus.  quod  Idem  abbas  et 
eodesia  BOä  mntua  recoiiipcnsatione  quicquid  iuris  habttlt  in  Vß'minga  com 
bominibus.  cenRu  et  decimis  et  locatione  euiasdam  partis  ecelesie  integral iter 
nobis  assignauit  et  in  pCirpMuum  tenendum  tradidit.  Item  eadem  ecciesia 
Epterhacentiis  pro  sc  et  pro  coitidiuiis  ministcHalibus  suid.  qui  coUidie  ec- 
clesie  illi  deseruiunt.  iure  tbelonei  ecdcsie  nostre  singulis  annis  persoluere 
soiebat  vel  boucm  unum  vcl  fslimatloncm  eins  scilicct  dimidiam  marcaro. 
pro  quo  idem  abbas  iterum  ( um  f^rtii.scnsu  coiiuontus  sui  nobis  quicquid  iuris 
ip^c  habuit  in  Gmerode  cum  hüniinihus  trlbus.  Fef^inhnhh.  CuJpfriJo  et 
Hermanno.  et  censu.  cuius  estimatio  asceiidit  ad  rniiiique  soiitlus  et  cliio*^ 
dcnari(>s  annnalim.  et  ex  alterti  parte  ad  tres  solides  et  sex  donarios  et  i  inii 
>e\ia  parte  dcoimo  perpetualiter  agsignauit.  nt  de  cetcro  predii  ta  ccclc.si;i 
eum  ministerialibus  suis  .sicut  iam  diximus  cottidianis  nullani  a  Trerire>tsihu^ 
teloneariis  iniuriam  uel  inquietationem  sustinoant.  Cau(tur  auteni  hoc  seripto 
ne  in  dampnum  Eptet-naren.<is  ccelcsie  cedat  si  qnocunque  casu  hocqne  pro 
theloneo  prcdieto  et  pro  scruitio  quarti  amii  data  sunt  deteriorata  siue  lulno- 
rata  uel  penitus  alienata  tuerint.  quia  hcc  mutua  recompensatio  satis  ratioim- 
büis  est  et  esse  uidetur  et  a  prima  origino  institotionis  hliius  summa  summe 
atia  equipoUenter  tespondft.  Ut  igitor  bee  rata  mscneant  et  tnconaulsa  pre>- 
sentem  paginam  Seriem  neritatis  oontinentem  sigilli  nostri  imptetöione  mn- 
nHftm  conseriiri  fecimns.  testibus  «nnotatis  qui  interfiierant.  Si  qnis  autem 
baic  "ftieto  oontnifa>e  temptinierit  *aiue  eederiastidi  persona  fuerit  siue  se- 
CüWris  indignationem  omnipotentie  dei  inconrat  et  hi  extreme  estamine  di- 
stricte  «hieni  snbiaeeai  Testes  buins  tei  mrot  ^vMphus  msior  preposi- 
t».  Jokmme»  maior  decanns.  Fohumu  arehidiaconus.  Qödlnus  preposi- 
tm  Monatterü.  Oenst^  prepositus  PalatioU.  Fridetnrus  et  TheoderieuB 
csnonica  b.  Petri.  abbatcs.  U^inhMus  de  s.  Maria.  OUuerm  de  s.  Mar* 
1ino.  liberi.  Hugo  do  Hagene  et  Bouo  de  Nenneche.  ministeriales  s.  Petri. 
Wilhf'lmvs  de  Helpenstein  et  filius  eius  Johannes.  Walte)'t(.t  et  lieinents  de 
Palatio.  Jacohu»  scöltetus.  Theodevicvs  de  Sarhu)rg,  scabini  cinitatis.  Ar- 
noldxtv.  LofUmiiUs.  Herbordua.  i'kUijiptut.  et  alii  quamp^ures.  Acta  sunt 
bec  Tremfi  ptibliee  anno  dournieo  ineamationis  .M.C.LXX. Villi, 


Digitized  by  Google 


78 


gen.  Olanstrimi  (^amRefthe)  Mit  bcR  ^fomni  §a  Wim  nik 

ÖinbcT]  üb«  ten  3^^^^«^^  ca|dbft.  1179. 

Ib  Domine  nnde  et  indiiudiie  trinitetU.  Ego  Arrf.>Uu.4  Trtmircrum  «r- 

c!iicpi.«c0piit  in  pcrpetnum.  nr^caat  omnc-s  Chmii  tiJeIcs  &d  quoruw  umuui» 
iste  littcreperncDerißt.  qucxl  sicut  ex  ^cripiis  predcces^oris  no^tri  beate  memorie 
JJiOini  Treniroriim  archiepiscopi  didicimo«.  quoüdam  pa-tor  de 

Jffr^'n  Ifnnjfvh'o  abbati  de  r^au*tto  per  manum  .[rmilr  turic  tenipori--  archl- 
(iiaeoiii  et  rnemorati  predectssoria  Dostri  domiai  ilunm  omiicm  decimati*:>neim 
agn'culrurc  euriiin  in  termmo  memorate  pcdesic  de  Altr^n.  .jue  5ui  iuri>  erat, 
in  pcrpetuuni  libere  couce^sii.  annua  pvi.sione  duorani  raaldr^nim  ui]iu> 
feilijjiiil*  et  aiteriuä  aaene.  qaod  icripuä  »Uii  U»m  monioratus  predecosäor  noa- 
Ur  litJi'i'i'.'i  quam  gtuumus  pi>ütilex  hugt-mu;!  c^juhrmare  ourauerup.t.  Lerum 
defuncW  pretaxato  Gtflh*^o  sucec?.-or  eius  G"dfP'idu»  ablatem  et  tiatres  de 
('laustro  eisdem  »ua  iniuste  auffteiido  äuper  predicta  decima  inquietauit.  et 
de  ciä  in  conspecto  no&tra  querimoniam  deposuit.  tauJeu;  uero  iiispect;>  £ra- 
trum  io£truineDtiä  et  perlectis  apüätoUce  sedis  priuii€|piB  coram  iudicibus  ne- 
ritM  inhmt,  hee  niddicel  qnod  feitrct  de  drätr»  km  potipieiidi  {»re&oiiu- 
Utes  decimas  nttioDabiliter  «depti  Icj^ttune  eis  poviderait.  qaod  et  Gode- 
/ruh»,  ntioiie  oeritetis  copiiictiis  recognotiit  et  per  BenteDtMm  fiompolraB  eb- 
dem  üratribos  abtäte  ratitinl.  G'Altfridv  anlrai  de  hoe  nnindo  toblaSo  £ac«r- 
hardn»  de  Namagia  ei  in  cura  pafitondi  »ttDoedeni  qaaAonaak  iam  div  m- 
pitam  in  intres  de  Clmtätro  siisciteait  qui  dam  hidiis  rei  ueiitetem  ratioae 
et  pnuUegi»  nuiutam  diligenla  inquiatiQiie  ^ojgnoniiwef  factum  predeoflssonon 
snoraiD  iggitiimia  taalniiDeotiB  inaiolabiliter  lobontvai  latam  faabnit  et  boc 
coram  miinena  tynodo  Treiurüt  cdebiate  domioo  Jokmmt  maioce  deeaa» 
prpnimeiaiite  reeognouit.  Noa  igitur  wunmarum  pontlficum  bette  memorie 
KugenU  et  AUstandri.  sed  et  prcdeeensoriB  noatri  domim  ütiUmi  nestigÜB  in- 
bereDte«  prefatas  decimanim  pactionea  ut  rata  an  pcrpetmna  et  iucouuulae 
maneant  ficatnbn»  sepedidi  monasterii  oanfinnanras  et  banni  noatd  ninctilo 
eommonimiu.  ut  %\  quia  contra  bane  eonfirmattonem  nostram  ftenire  tempte- 
uerit  anathema  sit  et  in  tremcndo  iudicis  di'stricti  examine  d^gnos  tementatis 
fftic  cruciatus  acceptui'Uä  non  cffugiat.  Testes.  Uodulfns  maioris  ccdeiie  pre- 
positu.«.  Ji>hann'-s  niaior  decanus.  Lvd<>v''-u.^  abbas  s.  Kucharii.  Gerardus 
l'cdatwli  prepositus.  Uuezelo  cantor.  iiia<4:ister  Kuerbfro.  magister  Yuo.  Oo- 
defridua  inoiiacbus  capcllariiis  abbatis  s.  Euchnrü.  Siniill  quo«|iic  modo  J?^ 
nulfnn  pastor  eoclcj^ie  de  f i int ntiirj)  pactioneu»  quam  lurtmir/fi/s  abbae.  de 
Clavntro  eimi  prcdeccösuie  suo  Lambtrto  fcccrat  de  dcciuiatiunc  sua  coram 
nobiä  reeognouit-  Quoniam  uero  in  eadem  parrochia  de  Guit-nil'o-p  Iratrcs 
de  Claii.Htro  possessioncs  a^rorum  plures  iam  acquisierant.  uisnui  r^t  GiUe- 
herto  abbati  et  t  t  n tri Ihh  suis  ut  sicut  possessiones  eorum  crcueraut  Itu  et  pac- 
tio  decimanim  pr»»  bonu  paeis  in  quautltatc  maior  tieret.  Statuimus  igitur 
coraOBtieote  nobis  in  hoc  Rodulfo  archidiacono  et  niaiore  preposito  sed  et 
ipfio  pastore  iam  diclo  Amolfo.  ut  pr^ati  monasterii  fratres  pastori  ccciei>ie 


Digitized  by  Google 


79 


de  Ommdot^  da»  maldrt  tpelte  pvo  «grionham  eomm  in  mflinMVhi  ]Mrro> 
ohi«  et  pfo  elüf  que  decimeri  airfent.  anniieiiin  peraoln  u  t  qua  re  ut  hoe  io 
perpetuuin  ratnm  et  inconunlsnm  permaneat.  scripto  illod  ofwirniare  et  mo- 
nimiiie  sigiiU  nostri  roborare  neee^arium  duximuB.    Huiiu  rd  testcs  sunt. 

Hodvlfvx  maions  ccclesie  prepositns.  L\iäouini!f  abbas  s.  EnHiarii  et  Gml^- 
fridvs  capclianus  cius.  (itrardva  Palntiuli  prcpositUJ«.  Cn^zelo  cautor.  ma 
gister  Euerh^ro.  Acta  sunt  bcc  anno  iiuarnationis  dominice  M  (^LXX.IX. 
epacta  .  .  .  concurronte  .  .  .  iridictIoTie  ...  Si  autem  proressu  touijioi  Is  pos- 
sessio frati'nm  in  prcdicta  panoclua  augnientatur  et  pactum  decimaruui  se* 
cuudum  considcratioricm  lationis  augcatur.  —  . 

Su0  bm  C)q?ioinat.  I.  bti  SXü^M  ^immerebe  im  ^.>%r(^.  .LXXXUL  a.  iNro.  2öi>. 

37.  ^ijtnj^^oj  '^Uiiolb  i?cn  2vicv  bcftätifit  ein  lieber einfomtnen  be«  ^far= 
Ter«  9^ofivi!tt  mit  bcm  Älc[tev  gen.  Clauatriini  (^imincrotc) 
teegcn  bcÄ  ^e()utcn  baj.  '1169—1179 

In  nomine  sanete  et  indiaidue  trioititb.  Bgo  atmokht§  doi  gntie  iremtth 
tum  «rcbiepiioepui  tarn  presentibin  quam  sncceasuris  gaudium  et  pacem  In 
perpetanm.  Nouerint  uniucrsi  Christi  fidele«.  quod  hiUleholdus  pastor  6<v 
rlc»si^  de  noniarit  In  preseiitia  nostra  recognouit.  quod  ipse  per  manum  hon^ 
memori^  lliUini  quoiulam  tri  vi'mnim  archicpiscopi  et  amoldi  tunc  ttMiiporin 
archidiaconi  concesscrat  Jiainivlfo  abbali  et  fratrilms  de  Clavstro  omnei)i  de- 
cimationem.  quo  sui  iuris  esse  drbcbat  de  .lijfris  et  ulneia  quas  tunc  habe- 
bant  ucl  post  habituri  c»ticiit.  et  do  DuiriiuciUi»  pccoi  iun  äuorum  in  tcrritorio 
de  nouiant  ei  mamnch.  sub  annuo  ccnsu  .VI.  dcuarioram.  Porro  Hanntdfa 
abbale  niaiii  «nmefse  cernts  ingrcsso.  et  OiUeberto  abbate  loco  ipsius  sabro- 
gato.  C11ID  ipee  OUUhtrtit$  conaidcraret  in  iam  dicto  tcmtorio  tarn  in  agris 
quam  in  uineis  poBaeMiencm  snam  in  dies  auecreaeere.  et  putoria  deoimatio> 
ncm  panlatim  decrcscere«  comainmcato  fratram  aoonun  et  aliorum  relig^oao- 
rtim  inrofiim  connlio.  jHctatis  intuitu  tres  amas  nini  ae  aingidis  annis  datu- 
rum  pro  bono  pacia  concciait  hädeboldo  prcdictu  et  &ucecssoi'ibus  auis  pro 
hi».  qu9  iam  in  parrochia  sua  possidcbat   Et  noe  idem  benigne  coocedimus. 

et  ut  ratum  in  perpetuum  mancat.  scripto  confirniamus.    Testes  de 

s.  Maxiniino.  Ludouuicus  de  s.  Emhario.  liemhohlns  de  s.  Maria.  Olivp- 
ru,i  de  s.  Martine  abbatea.  Girardus  palattDh'  prr[)osltiis.  Hycv/o  eantur  s. 
Petri.  Fridericus  eustos  ecelcsiy  s.  Petri.  Magister  iuo.  Magister  Winan- 
du8  cappellani.    iSihodo  canonicum. 

»tu«  bm  Original  im  i^r.-^r^.  ^ai  Siegel  bti  Qti!bi\^o\6  )»on  rot^em  'Bac^d  ^Sußt 
Ott  rincr  imtm.  Mau  mib  toei^  gemuflttfot  Idnimn  S<^ur. 

38.  SDcr  Gonrab  gum  fiaad^  IBft  einige  ßcl^cn  gegebene  ©fiter 
hti  S3enboif  unb  §eiiiibad^  tvicbev      C^igcnt(;iim  ein.  1179. 

Necessarium  est  et  congruum  ut  omni.s  ambij^nitas  auferatur  ea  qur  mn 
naateriia  vel  fccieaüa  ex  fidelinm  oblatione  confeniniar.  uel  eerta  redemptiooe 


80 


«dquMtuilar  ratio nAbiliba«  instramentis  conseruari  tarn  fiitvomill  ^utin  pDfr- 
atntium  eognitioni.  Nutum  itaque  Bit  oiuttnrsis  suh  pag!o9  pMtentr;;  attcata- 
timie.  qtiod  e^o  CvfiraäM  dei  gratta  uooatUB  abbas  de  Laett.  nlchil  ferens 
elon^ari  a  rae  de  bonis  domus  mco.  (juasdaoi  jiosses^ioncs  ceusuales.  qu^ 
feoda  iiocantur.  ad  ciirtcm  me^ni  f  r  tr  arum  nioorum  quy  est  iii  Iktttrnrlorph. 
<'t  in  Hciinharh  pt'i tiiientos.  ab  homiuibus  ycclcsi^  mee  qui  ea?  ccnflualiter 
de  nuuiu  moa  possidebant  congruo  dato  precif»  redeini.  et  ptUestati  mor  et 
ii8ibu3  fraituui  lueoruiu  libei^  taiuquum  a^rus  salicy  terr^  subegi.  Aduoca- 
tum  uero  predidf  eortit  aeilicet  OeriMcttm  de  ifseuburch.  qui  adufinuai  not 
reclAiDAbAt  pro  iure  proearutmia  snaron.  qqu  dt  pitfaHi  ^ommnoinkm  «e- 
cipiebaL  datii  YI.  marcM  oompcscui  wad  qnarala  quam  contra  iMia  pre- 
tendebai.  ita  ut  poaiewiones  illas  a  iare  suo  ease  liberaa.  et  taaiqnam  sali- 
oam  tonam  «  aobb  powitedaa  conam  fiimilia  noatra  at  aoabinwaUMM  edice- 
bannoqae  eos  obstringcret  ne  de  öftere  aliqna  in  plaeito  fieret  de  illia 
accosatio.  Ut  autem  Ilquidu  patcnnt  on)nia.«qaorum  comparauimus  fcoda.  h^c 
aant  nomina.  In  liettendorph.  iienrinis  cogrwmento  Wdccep.  Henricus  de 
katHer»tein.  In  tttiffif>n'-h  Grzemannm.  Hudolfits.  Wernerus.  Jluzmannv<f. 
<'t  1ifrtrndi<  Ego  i^itui  AmoUins  ^ccloai^  treuirensU  minister  humiii«.  cai- 
tulaiii  Imnc  sif^illi  mei  impressione  confirmo.  et  honim  uioIatoii!)iiR  nnathenia 
intendo.  Egu  (juoquc  Gerlacm  uiliiocatus  signurii  laciiiu  cartuie  buic  at'tigens. 
iiyc  rata  eä^e  a^sero.  et  liberal  a  mc  et  u  liliis  mei«  pui»8C8sione.s  illas  de^» 
«C  8.  Marif  dünitko«  Acta  auiit  b^c  anno  quo  generale  concUium  lioiM  ba- 
buit  doinniis  papa  Al«Kand£r,  regSMAa  Fridfrteo  Imperatore  augualo  Uejüdl^or. 
Teate  horuai  aaat  Uenriciu»  BeMoidus,  et  Jüricno  de  fgenhuräi,  Qtrlmmt» 
de  eoloma*  lUnmbotdiu  de  wia,  Stbodo  de  heimheuA,  Armldm,  AIhtnm, 
QiatdbtrUM.  WipeHuB.  Philippus,  Meinwardvs  de  Seine*  Ouo,  Ro9^me, 
Ludewieue.  Wemerua  de  BeUendotph. 

Wt$  hm  Oiiftiaat  im  flr.tVr^.,  bim  |tDii        «ra  x¥lhm  WM^  «i  Tfiirnira«  qi«* 

ben  Binbfabcti  aiu^f^^'^nA'  t'iit^;  ifi  br«  @n(*if<^f^  %nio(6  tcii  Xricr;  b)  ba<  mafbims 
fcrmttv,  ben  icii^em  ö^iüi^      %m  mit  Ut  fm^e^bca  Unff^tift:  äigilio»  Coaradi  ab> 

bAtiit  de  Laca. 

(^immerobc)  ben  dit\t  bcg  faliid) cu  Üaubei^  ^ui  4)art  gegen  etiicil 
crBU^cn  ^ornjin^.    Syrier,  1180. 

In  Bomtne  aancle  et  indioidue  trinltatja.  Arnoldm  dd  gratia  TraiirO' 
rum  archtepiacopuB  omnibiM  Cbriad  fidelibua  in  perpeta««!.  luaiilia  eat  qof 

conseruat^  unieuique  qnod  suum  est  aed  quid  ctli  eonaeniari  debeat  aino 
neritatia  cognitionc  nulli  liquide  ooostat.  Nos  igitiir  defeotita  bmnane  ne- 
mone  qui  nubc  ignorantie  lucem  neritatis  plerumque  obfui<care  ei  per  hoc 
iustitie  prciudiciuni  solet  gencrare.  presentls  priuiiegii  perpetuam  auctorita- 

tfm  opponore  deoreuimiis.  ut  millani  errorls  materiam  cxaminatiom  in  poste- 
rum  relioquanius.  aed  ioüa»  dubitatiooia  occaitionem  ocoaltate  ueritatiii  ob« 


d  by  Google 


tBDta  fruklitfif  pffBcmdaimit.  IVoiKTtt  igitsr  tun  preMiitniiB  quam  fbtdroniiii 
fiiMii  uiHMnilMi.  qood  primo  qmm  in  a.  trtueremi  ecdeeU  ad  ic|pmea 
pmitificdia  «fficu  nuta  dSniw  crdinatwiiis  ficet  indigni  aeeederemm.  qnuHlaiit 
iemm  aalieon  ivt  epifoopalinm  redttnnm  addwtara.  niddicct  in  Shtppil' 
berA  modico  contemiain  fructo  inueoitmiit.  prolnde  quia  uenerabites  prede- 
ocasona  nostri  beaCe  memorie  Albero  et  Ifitlinus  ireuirorum  archiepiscoiii 
^uandam  partern  prcfate  terre  salice.  quo  Hnrt  nuncnpatur.  libwe  donationia 
pia  largitione  usque  ad  piiMionni  strrttjim  fratrÜuis  äe  daitsfro  sanctc  cari- 
tatis  ioliiitu  cum  mnni  iiitcuritatc  et  iure,  inio  i[i<i  p(tssi(lel>;int  afsi<^nauere. 
Nos  etiam  coiriniunicato  consfho  prelatorum  nostrorura  trtmrfyisium.  qucnrni 
eil  i  lanspecta  (lel'heiutio  cnmiiiuiii  rn  lutncstntcm  et  profectum  ^v(/tVr«^^/^^  ec- 
clcj^ie  digiio  proscqui  consucuit  clVcttu.  reliqunin  partcni  eiusdem  teiTC  »alioe. 
que  nostri  iaris  erat  tamquam  nobia  antea  parum  utUctn  cum  omnibtts  ap- 
peadidis  suis.  exoeptiB  quibwdam  partibiw  inferins  annotafia.  anb  annuo 
cenan  nideiioeft  .XXX*  maldria  siliginia.  et  .XXX.  aaena  in  feato  s.  Martini 
amuaiSia  nobia  exaducndia.  a  nobia  et  onmibna  anoceaaofibiia  noabria  trM- 
rmmhm9  #ttfaifpiacopia-  inra  beveditario  perpetnütar  obtinendatn.  cariflaiinia 
in  Christo  filiia  OtUibeti^  abbat!  et  memoratia  fratribna  de  ViaiuirQ  in  omni 
intcgritate  et  iure,  quo  nos  poaBedimos  eonceasimiiB  possidore.  boc  pairto.  nt 
hoHiMa  oireumiacontiiun  nübroBi.  qai  ex  aaetia  silaia  quasdam  partes  ad 
campcf»trem  pl.initicm  noscnntur  redigissc.  eundcm  ccnsnm  quem  nobis  con- 
sueucraiit  oxpoluoro.  niHrlicft  qu.irtnm  manipnhmi.  poprdictts  fratribus  de 
cinmrfro  quamdiu  ai^ros  colöcrint  exsoliiant.  8i  autem  aliquaiidn  dcstitcrint 
al)  usu  culture.  licitmii  et  liberum  sit  j)rrta\ati.s  fVatiilms  extiine  et  in  per- 
petuimi  propriis  usibus.  ccssaiite  omni  cahiiiij)!!!;!  et  eoiitjatlictione.  eornndem 
agruruin  cuUuiain  et  fmctum  uendicare.  Porro  fratribus  prenoDiinatis  indul- 
simus.  qnatinos  uniucrsa  silua  tamqoiun  llbera  proprietate  pro  Übera  utantur 
ookinlalc.  aieut  nsui  ot  utilitati  ane  per  omaia  deerenerint  inictaoBiua  eotpe- 
diie.  hoe  annexo  nt  nnlli  miquam  ex  ilia  Üben  et  absohrta  donatione  p«- 
tcait  aliquia  locw  «el  oeeaaio  qnerele  nec  alieni  nisi  com  conaenan  et  wdun- 
täte  eoinindom  fratnim  liecat  aliqnatenoa  mannm  apponere.  exeepta  (amen 
illa  par^ula  quam  in  exlrema  parte  memoratc  silue  tttpia  qvendam  rinuliini 
sitana  et  sUne  de  Osanna  contignam  hominibus  de  marane  et  nouinnt,  qul 
ins  secandi  ligna  in  prcfata  habnerant  silua.  aequcatrauinins  obtinendam.  ex- 
ccptia  ctiam  quibiiJ^dam  pibiis.  camprs  et  prntis  que  qutdam  ministerialis  no- 
stcr  Jjiinlterii,'*  de  paiatio  iam  pridem  übtinuerat  pro  dimidla  marca  nobis 
et  «uccessoribus  nostris  archiepiscopis  tm/irt  u.^f'hus  qiiotannis  exsolncnda.  TTt 
autem  Ista  eonstitutio  iiostia  in  facie  totius  fjcmre/ifiü  ecelcsie  ratiorial>ili 
omniuiu  cuuftilio  aolempnitcr  celebrata  et  approbata.  omni  calumpnla  nunc 
et  in  pofiterum  sopita.  rata  perpetuo  maiieat  et  iiicouuuiäa.  &igilli  nostri  im- 
preasiooc  eettfinnaninras  el  testhmi  subseriptione  eam  muniaimus.  Si  quia 
igitar  b«nc  noatre  eonfirmationis  paginam  ansn  temerario  infringere  ud  ali» 
qao  modo  labeÜBCtare  attemptsnerit.  Indignattonem  oranipotentts  dei  et  bb. 
apuatolermn  Petri  et  PanU  ineonnt.  et  in  extremo  examine  diatricte  oHiom 
snbiaeeat.  Testea.  RudUfia  maior  prepoaitas.  Joktmnea  decanns.  Qerar^ 
■Httel«|«lBi|#«  ntfnbtrta«.  XL  6 


82 


«Im  ptätoCoU  prcpositos.  lAidouieua  «bbaa  8.  Eocliarii.  ChdefMm  Mu 
Springirbaeentii,  Beinenu  Mu  s.  Hjurtini.  Qcdefrühu  abbw  ^  Uuad^ 
gtmngen*  Friderunu  de  airio,  OwUfiiduß  oapellainiB.  Magister  Emef^mro, 
magister  üuakeru»  bmmeims.  Theodmeus  capeUanns.  Badit^MB  a.  Padiiii 
oaDonicns.  et  lOBgister  Raduyv$  capeUani.  Avo  et  Bemenu  de  berge  mXh 
toB.  Ludouiem  de  ponie.  et  firater  tarn  Reüienm,  JaaAm$,  EmMoa*  Odo 
de  hesch.  Lodom'öus  de  helfinstem,  Henerieu»  de  dommddmgm,  Jaednu 
de  diunü.  Bcddeumnm  et  Ilereheriiu  de  florenges,  Odo  de  ur^.  jSAodb 
de  mtkUiiche.  Uvaltei-us,  Johannes,  Thomas  de  Listtra.  Oerhardus  ma- 
rescalcus.  Oode/ridua  de  ttifKele.  Acta  sunt  bec  Treueris  in  capelia  domiin 
ardiiepiscopi.  anno  ab  incarnatiofie  domüu  .M.C.LXXX.  epaota  JÜUL  con- 
comMDte  .Ii.  indiotione  .XIIL 

XiK  bm  lOiplmiKit  I.  bd  jrfeücre  4^<imit(nbe  tm  $r.«M(.  L.XXXin.  a.  Hr«.  SIT. 

40»  ^j^cfi'o  ton  3ntttid>  enicucvt  unb  bcftätic^t  bie  8d)enhing  feinem 
teii^  über  einen  ^dSib      ^itt^en  an  bie  älbtd  gen.  Claaatrum 
(^immevobe).   Stviet  1181. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Notum  sit  uniuersis  tarn  pre- 
sentibus  quam  futuris.  quod  ego  Ilesso  de  liuzheio  donationem  quam  p.iter 
meu8  pridem  coutuleral  iiiüiia.sterio  de  clcustro  de  quadam  uidelicet  portione 
siluc  apud  lidecha  quam  in  proprietatem  dedit.  et  de  succisionc  lignorum  ad 
omncm  usum.  et  de  communibus  pascuis  per  totam  territorium  de  UdsAa 
primnm  recognoui.  et  quod  &ctDm  foerat  Qt  tatmn  maueret  laodaiii.  Iwepcr 
et  de  iamdiota  ailua  ampliora  donani.  et  ut  melaa  apponerant  ruslieifl  ibmm- 
ratv  uill^  precepi.  PoBtea  oero  abbati  et  fratribm  de  dattstro  inatincta  «o« 
nmdem  matioonim  meni  queotioneni  super  eadem  donatione.  Sed  quonian 
nentaa  nalet.  uincit  et  optinet  in  ^ternnm.  attestatione  prioilegU«  et  tertim 
ainorum  aasertione  ipaa  neritate  tandem  micbi  manifestata.  i  nexatione  fia- 
tnuD  de  eianulro  oeaBani.  et  ooram  ecdesia  treuerenai,  qnicquid  in  prinflcjgio 
domini  häUni  anper  eadem  donatione  consoripto  oonttnetornemm  ease  reoogp- 
nooi  et  ratom  babni.  Et  ne  in  poaterum  nd  ego  tiel  aliqnis  sueoeBsamm 
mcorum  idem  monaaterium  moleatarc  atteraptet.  hoc  prinileginm  conscribi.  ci 
slgillo  maioris  ecoleai^  treverensis.  et  plurium  posonarum  confirmari  prelatos 
einadem  eoclesi9  rogaui  et  optinui.  Concessi  ctiam  nt  aconpto  domini  mei  tre- 
virorum  arobiepiaoopi  qoi  tone  in  expeditionc  erat  super  saxon^^  cum  redi- 
ret  hoc  ipanm  con6rmaretur.  Huius  antem  facti  te.stes  sunt.  Hoäoljus  ma* 
ior  prq^oaitns.  Johannes  dccanos.  Albertus  prepoeitus  s.  Paulini.  Lodewicus 
s.  Eucharü.  Reinhafdns  s.  Marie.  Rements  s,  Martini  abl)ato«.  fr^defridvi 
abbatls  s.  Eucharii  capelianus.  canonici.  Ma<2:ister  JiacinJftfs  s.  Paulini.  /n- 
dertruH  de  ys-Pinhurrh.  WillAmus  de  caneyw.  Wartiemii*  custos  s.  pvinooni?*. 
-  f^ihoth)  celleiariu'«  s'  f^ctri.  Ilartmannvs  decaniis  de  Ii  /.•*.  ArndtlnH  luagister 
«culai  uni.  (Mo  saccfdos  de  beäebiirch.  Milltcs.  Theoiienem  de  mreintrch, 
iynibi  ico.  Jacobua.    Boeiuundus,  et  Tkeodtncvs  frater  auus.   Thon^m  de  de- 


Digitized  by  Google 


citttn.    W'altrrnii  (3o  cmtffUo,    J  /letnUricun  de  cum.  et  Jlenrii-us  frnter  suufl. 
U  irriciia  st'Jteriii/.  Ueriod-dus.   Henricxts  de  rria.  Acta  sunt  hyc  tnoeris  in 
Cftpitulo  maioria  ccclosio  anno  ab  incarnatione  domini  .M.C.LXXX.l. 
ätu^  t>«ni  Original  im  '{>r.  ^^rt^.  j  öte  angehängt  <)r>ocjeiicti  fct;ieii. 


4t  ^^avft  ?ac>anbeT  III.  tcftatigt  bcr  3tl)tci  £aa(^  bw  Üc^utcn  gu 
(Ettift.   ^li^cttU     11.  9l)>nt  1181. 

Alfvander  episcopus  seriiii»  seinoiuui  dt'i.  Dilcctis  filiis  C.  abbat!  et 
fralribua  roonasterii  de  Inett  in  diocesi  treuerensi  sito.  saluteia  et  apostolicam 
beae^ctionein.  luetls  petentium  desiderm  dignum  est  nos  faeile  probei-e 
coveneiim.  et  ooto  qae  a  rationis  tramite  non  discordant.  effectu  proeequente 
complera.  £a  propter  dilecti  io  domino  fitii  uestriB  hutiB  poatolatiombiis 
grato  ooncarrentes  asseosu,  dedmam  salice  et  matricem  cum  dedma  in  uUla 
de  eröfta,  sicat  eam  inste  et  canonioe  poBMdetb.  aobU  et  per  uos  cidem  rao- 
nasterio  auctoritate  apostolica  confirmamus.  StatueiUcs.  ut  nulli  omnino 
homifiom  liceat  hanc  paginam  nostrc  confirmationis  ia^Dgere.  ael  ei  anra 
ternerario  contraire.  Si  quis  autem  hoc  attentare  presumpserit.  indignationem 
oninipotentis  dei  et  beatoruin  Pcti*i  et  I'anli  apoBtoloram  eins  ae  nouorit  in- 
eursuruni.  Dnhini  Tfisntlani  .111.  Id.  Apr. 

t(ui  bm  Original  im  ^c.-%c(^. 


4t.  4f  *  @TM4«f  9[niolb  «on  Ztin  Beft&tlßt  bte  IBtrMi^t  ha  Pfarrei« 
'%ifti9beri(!^  311  6<|letbibeifer  mit  bcm  Stt^ittt  gen.  Claustrum 
►ilJCvWnnwobe)  fi6cr  bcn  ^'•'^^^tcn      S^teibtoeifcr  unb  Orenhofen. 
uV.  ^rkv  llÖl  ,  um  |?iuig)tai,  (Snbc  SDtai;. 

[,i  jiln  nomine  aancte  et  indiuidae  trinitatis.  £go  amvUbts  dei  gratia  tr«* 
vitarum  arebiepiseopus.  uniuersis  9cele8if  filiie  paoem  imperpetaum.  None^ 
vint  omnea  Cbdoti  fideles  tarn  futari  quam  preeentee.  quod  theodefiew  peator 
Qoeicuf  de  SUtwäre.  coneeiMU  et  iaude  Jtoidulfi  maioris  domus  prepositi  et 
ar^idiacoDi.  per  niunum  nostram  eonces«^  Oäleherta  abbati  et  fratribus  de 
clauatro.  omnem  dedmatipaem  que  sul  iuris  erat,  tarn  peoofum  suorum  quam 
in  agricohura  eorum.  in  campis  uidclicct  et  pratis.  quo  prefati  fratres  La^ 
bent  in  parrochia  ecclcsl*;  de  Slettcärf  et  ecclesit;  de  oryianh.  sub  nniiuo 
censu  duorum  solidorum  in  festo  b.  Martini  ])ors()luendorum.  tali  inteiposita 
cüiiditionc.  ut  si  memorati  fratres  suas  ftnimodo  possessioncs  auginentauorint. 
exiiidc  deciiuas  plene  persoluaiit.  Nos  ucr«>  utilitati  eonnuieiu  tVatruni  \\\ 
postcrum  prouidentes.  ooiisilio  et  laude  trercrt  usut  ecclc.sie  et  maxiiuc  iani- 
dicti  Üodulß  arcliidiacüiii.  lioc  illud  perpetua  donatione  conccdiraus.  ut  tarn 
pastori  Th^derico  quam  mue  saecessoriboa  .XU.  deDarioapro  m  qu^  pnesi- 
dent  In  parrocbia  de  Sktwüre  et  .XII.  denarios  pro  ds  qne  Babent  mfta 

6» 


84 


terminos  ccclesio  de  omauia,  annuatim  pcrsoluant.  illia  tarnen  terris  sicut 
supra  duximus  exceptis.  quas  post  forte  in  eisdern  tcrmlnis  adquisieritit. 
Quod  ut  ratum  in  perpetuum  et  inconuulBum  permaneat  sci'ipto  iliud  com- 
mendare.  tigilli  npatd  impres^ne  firnuQs  robori^  ii4e«88iMriui»  diugmits. 
Si  qois  igitur  hanc  nostnun  oonfirmationem  infringere  uel  quoquo  modo  ini' 
minuere  presumpserit.  anatlicma  ait.  et  omnipotontis  dei  iram  incurrat.  et  i 
partictpatione  corporis  et  sanguinis  dommi  et  salnatoris  noatri.  et  i  liminibtis 
eodesie  alienus  existat.  et  in  tremendo  dei  ezamind  ae  - dampnaadum  sciat 
nisi  cum  plemssima  redditione  et  congrua  satisfactione  ucniam  adipisd  me- 
reatur.  Huius  rei  testes  sunt.  Bcdotfa»  maior  prepositus.  Johmnest  decaona» 
LodeudcM  abbas  s.  £ticharii.  Öerardua  prepoaitos- 8.  Symeonis.  ErberQ 
magister  scolarum  s.  Symeonis.    Wameru$  custos  s.  Synieonis. 

Acta  sunt  Iiec  trereris.  aimo  ab  incarnallonc  clomini  .^I.C.LXXXl.  circa 
penteooflten.   Epacta  .III.  concurrente  .111.  indictione  .XIUI. 

fbie  bcm  Origtaal  im  9r.«9r<^  IDoe  an  einem  Si«)i)»(Iriniicn  ipeilcn  SfM  angc^lail 
gmefnie  6i<sel  von  T9t|U(|<ni         litgt  gftiti  4n(n<|cn  ba  Uthtnk  b«l 

n.  ol^ne  Saturn. 

In  nomine  sanote  et  infliiiidiir'  trinltatls.  Ego  arnnfdu.^  dol  g^ratla  treui- 
rorvm  archiepiscopus.  uuiiicr.sLs  Chiisti  fidclihus  paceni  In  pcrpctuuni.  No- 
uerint  unincrsi  Christi  fidclos  quod  Tlifoderinifi  puhtur  ceelcsi^  de  6let- 
ißilrt.  post  diutinani  contcntioncm  habitam  cum  Güleberto  abbate  de  rlav»- 
trn  de  dociniatlone  sua  de  K>Utwilrti  et  hvrmme.  ammonitus  tauUern  ab  ip^xj 
abbate  ucnit  ad  nos  in  daustrum  saiicti  Symeonls  treueris.  et  tani  no- 
stro  quam  iladidjt  arcliidiaconi  et  maioris  domus  prepositi.  conscnsu  et  lauiie. 
diuinc  rcmimerationis  iutuitu  concessit  meniorato  abbati  et  fratribus  de  dau- 
stro.  quatiniu-  portioncm  dccimc  siio  tarn  de  nutiiiuenti.^  pccoruiii  suonim 
quam  de  agricultura  corum  in  tcrritorio  ccclesi^  de  Sletwilre  et  ecclesi^  de 
homaue.  sab  eodem  iure  et  eadcm  conditione  ex  tunc  et  deinceps  quiete  ia 
perpetmioi  posaiderent  quo  eam  in  temporibiis  anteccBSOfum  saonuii  diu  poe- 
sederant.  ista  tarnen  interposita  conditione.  ut  de  agrioultnra  eorum  quam 
apud  8Uiw^  uel  apud  härmme  ex  quo  memoratns  Theodericiu  euram  pe> 
storalem  miscepit  adquiaienmt  uel«  postroodum  forte  adquirere  poterani 
et  suis  snooessoribns  dectmam  padfiee  soluant.  Qaod  ut  ratsm  et  inuiolabile 
maneat  in  perpetunm.  sepedieti  ^«>d9rin  petitione.  et  radu^  arohicKiConi 
noluntario  assensu.  acripto  illnd  confimtari.  et  sigilli  nostri  muDtmenio 
mm  eonolHyrari.  Testes.  Ludournau.  s.  eucbarii.  OUuerw.  s.  Martini*  *b> 
bates.  Radulfits,  maioris  domus  prepositus  et  arcbidiaconns.  Jehamtea  deca- 
nuB.   Weedo  eantor.  Fndentnts  de  a0rn>. 

fLu€  bem  OHginftI  im  ^n^Vr^.  mit  hm  Sicgcf  m  fot^  SBa^«  an  4  lauern 
fSrbtm  teinrnm  @4l^nftrrn. 


Digitized  by  Google  I 


85 


U.  3ircranbcv  TIT.  Beftätigt  bic  «PritUegien  bc«  Stift«  ^^^au^ 

lin  bei  %xia.  Sttt^cttlani  bat  3,  Sunl  1171—1181. 

Alexander  cpiscopus  seruus  seraoram  dilectis  filiis  Alberto  pr^Kisito 
et  ODDoentiii  s.  PauKni  Balatem  et  «poitoJicam  benddictioBein.  iustls  peteattum 
dcnderi»  dignuin  est  im»  ftcilem  jamhme  conseosum.  et  uote  que  ft  rstÜHns 
Inunite  non  disooHüit  et  «Aeotu  prosequente  ooiii|»Iet!e.  Eä  propier  dUeoli  m 

domino  filii.  uestriB  itutis  postulationibus  grato  concorrentes  consensn.  priui- 
k|gia  ecdedtt  oeitre  a  ielkia  memorito  ÜMtf«  nl  JCngenio  Uomanis  pontilMr 
bu8.  predecesBoribvs  nostris  indulta.  pcrpctuls  teniporihui^  clccrcuimiiB  uelitur». 
priuilegiiun  quoque  ab  Egherto  arehiepiscopo  Treuirenn  ooHatum  aobis  ues- 
(riiq«o  guccessorlbus  anctorttate  apottolit-a  confirmamus.  et  prwtotis  scriptl 
patroeimo  munimus.  statuentds.  at  qoia  eadem  eccieeia  fait  a  predicto  patre 
nostro  papa  Mugenio  pridi«  kal.  febr.  dedicata.  quicunque  dies  anniucrsarlns 
({»iicationis  euenerit.  cum  gloria  in  excelsis  deo  inissarum  in  ea  solemnia 
oelebrentur.  nalli  ergo  omnino  hominum  liceat  haue  paglnam  no«tro  oonfir- 
mationi«  et  ronstitutTonie  infringere.  vel  er  ausu  temerario  contraire.  quis 
ÄQtem  hoc  attoiitarc  prefiimpscrit  indignationfm  rmnipfi^'^iiti'^  dfi  rt  beato- 
niin  I'etri  et  Pauli  apostolorutn  eiuA  se  nooerit  incursuruin.  Datum  Tiwow- 
imi  .111.  Jany. 

tiii)elnc  Wfi^cift  au«  bm  XVU.  :3a$r^unbcct  im  ^L-^äf, 

15»  SS>a       (S«itfab  au  ^otuBai!^  bcmMel^  fein  <Sfttt  ^  iKotBa^ 
imt  Bube^5r  m  bU         Sßabe<^affni.  1181« 

Tn  nomine  patris.  et  filii.  et  spirituü  saucti.  Ego  Cunradus  dei  gratia 
Hornhafeiish  abbas  licet  indignus.  notum  facio  omnibns  tarn  futuris  (juain 
pnsentibus.  quod  allodium  nostnim  in  Ttorhaeli.  cui  (Kiüno^t  Slzwilre  et  dimi- 
«üug  mansQS  in  wemehacli  omnium  fratrum  nostrorum  consilio  et  assensti 
«bbati  Godefrido  ucnerabili  de  ]Vadegozingeii,  et  successoribus  eins  integre 
rt  omni  ivrc  quo  nostriim  est.  possidendura.  et  perpctvaliter  utcndum 
concfösimus.  ca  racione.  ut  aiuiuatini  in  festo  8.  Pinnitui  qvinque  solides 
Mensis  monet^  hereditario  ivre  nobi^  »oluaut.  Et  ut  boc  tocius  capituli 
noitri  decretum  et  in  cspitalo  factum  nalla  posterum  nostrornm  oecasione 
violtti  ualeat.  kaftakm  baue  Mtro  dgillo  firmatem  eins  iii  pcAamt  teati- 
monivm  seroandam  donanimw.  Acta  aunt  h^c  atano  ab  incai^natione  ^omini 
.M.CXXXXL  ÄUxandro  Papa  sedem  apostolicam  regente.  regnante  glorio- 
«rimo  imperaton  Fridmit»,  Mitttnn  ^od^i^  B€r§i»tmmo  epiecopo  dignis- 
M  preaidente.  Testes  bofiim  twi,  Eriderknu  deeantii.  AittrAwa  came- 
nrioi.  Hmfrükts  aemor.  Theoderieua  eantor.  Ood^idm  ontoe  ^cdesif * 
iZM^oZdua  cappelianos.  Hemediew  prepoeitus.  Hemi.  Sgmon,  CItnradua» 
monachi.  Hi  aant  derici  et  latoi  qui  ae  buic  testimomo  ässcribi  rogauerimi 
Bekia$  eanomconuD  ptepositns.  Vdalincm,  item  Vdalrioiu.  Hdifas  derici. 
Lmdolfiu^  casttdieas.  Henticus  pincerna.  AmMt$  dapifior.  Emest  ma- 
Moakos»  Fridiritm,   Gern»  mtlHw.   Büshart  et  m  dos.  LmMf  et 


Digitized  by  Google 


86 


Biohart,  De  Wadegonn^  qm  h«<ic  h«redil»teni  siiMseperani  OodefridüB 
abbu.  OerhardM  prior.  EngHMtt  prcpoaituB,  Heinriau  canoolcus.  Oo^ 
deäcalau.   Oeiiach,   Folcwin.   Frowm,  frfttrcs. 

Hu«  hm  Oriflin«!  im  ^r^lTl^.  mit  an^anftenkm  GUflet,  »el^tf  ha^  2  t)erf(^trbme 

Ccffimngm  mit  H.Micn  Tcinrnnt  'itf'm'irfn  bffefttflt  xft;      c\r.  ru:ib  ,  \^cn  rctf^cr  tttcnartifjfr 
TOofff,  \(\c\,t  «!■  tax  Jlbt  Ino  au  bie  Miiti\   mit  bcm  t?tib  ir  her  -i^fd^tm :  bU  Um^lift 
2)0i{(^(n  Jiim«lmim|  Ultb  tautet:  Cuuruduit  Uui  gtm.  liurub&ceuitii»  iibbaA. 

fen  dlac^folgait     6.  SOtarün  in  ii^onl^eim  bie  bafi^e  Stix^c,  1181. 

In  nomine  sancte  el  indiiiidae  trioitetb.  «go  OßnraA»  dd  gnrtie  aUms 
Maximni.  sieat  «k  benefido  pvedeceesorom  nottaroram  noble  pronSniBi  eet. 
«I  de  eie  qne  ante  nos  geete  ennt  non  dnbitennu.  ite  Aimirum  filiw  aoeirie 
oquoin  est  ut  prouidt^annu«.  notumquo  faciruus  presentibve  et  faiuris*  q^icxl 
petkaone  dilecti  nostri  Gerardi  silueatri»  comitis  et  aliorum  amicorum  noetro- 
rum  non  sine  asscnsu  capitull  nostri  ecclesiam  in  Flanheim.  cum  dofuncto  , 
pastore  uacassc  contigisset.  nam  ius  patronatus  cum  abbatc  s.  Albaiii  altei 
natim  possidcanus.  Weremhulilo  preposito  ecelesie  b.  Marie,  que  est  m  llnii- 
hftiH.  omnibusque  succrssoribus  eius  in  perpetuuni  iure  paatoris  habiiaUm 
conoessimus.  Et  quia  prcUictus  comes  decimam  eiusdem  ecelesie  de  uobis  in 
feodo  habet,  ne  aliquam  ipse  uel  successores  sui  de  iure  iüucsticndi  questio- 
ncm  mouere  poflsent.  manam  suam  adbibuit.  et  orane  iuris  aui  ai  quod  babuerat 
una  nobiaatm  ipsis  cootolit.  !Bt  qnoniam  in  anfiquioribtie  printlegiis  eedeaie 
nostre  eiusdem  eodeiie  mentio  fi(.  at  omnem  super  boo  dubiiadoBem  rae- 
oeaaoribue  noetrii  nec  minus  beredibus  pre^cti  eomitis  auforremoe  Imprenione 
sigilli  Dostri  atque  dusdem  comitis  presentem  cartulam  communlniinus.  fii 
qua  i^tur  laiculis  uel  ecclcsiastica  persona  huic  nostre  attostationi  ueritsiis 
i  1  fracücere  uoluerit  anathonia  sit.  Huius  rd  testes  sunt  de  Moguntina  ee- 
desia.  UoLpertim  abbas  s.  Jacobi.  ArnoLdus  prepositus  maioris  ecelesie.  Het^ 
ricus  deeanuB.  Ifeniirtyimfn  onntor.  De  ecclcsia  s.  ^luximini.  Walramtis 
prior.  GerrrnhiM  prcpoeitu.s.  Kzeh'nnf^  cnntor.  De  hominibus  comilis.  JI*'r- 
vianniis  de  llnftfnhnrh.  Wfrnpy'V^<  de  llvite.  Ifcrebordus  dapifer  ot  quanipiu- 
r©l  aJii.  Acta  suat  hoc  ab  incarnatione  iloniini  .M.C.LXXX.I.  indictione  XIV. 

@in)elnc  ^b{<^rift  aui  bcm  XVIU.  ^^r^uubert  im  ^c^3tt($.  See  ^biftl^f  (Sotnob  Mit 
2)iainj  beftätifltc  bicjcn  Uebntrag.  1186. 

47,  (frgbild^oj  2lniclb  t^ou  Zxkx  fdicnft  bcr  2{6tci  gen.  Claustrum 
(^hnmerobc)  bac^ ,  t^on  tfMit  bcn  (^cbrfibevn  @crtfld)  imb  .^"^einri* 
\)on  ;3f<^n^^^'d  abgciauftc  @ut  £ang[(^eib,  frei  ^on  aUec  ^o^tei. 
3:rierll81. 

• 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trimtatis.  AntUdt»  dd  gratia  Ireuirorum 
kwmilis  ministar  dilecto  filio  Oiüeberio  abbvti  de  dm^OriK  omnibusque  suo- 
eessonbus  dus*  Ibidem  eanonice  substünendis.  fratrlbusque  illic  deo  miütBB> 

.  j  .^  d  by  Google 


87 


tibuB  imperpetuum.  Qaum  quo  in  tempore  fiunt  plerumque  uari&titur  cam 
tempore.  oeoeMe  «1  hominum  factis  que  ad  perpetaam  stebilitoiem  fiant 
sflriplnre  fidem  adhibere.  ne  loii^ioris  prooeisa  temporis  nel  ab  hmiiaiia  me- 
moria poMmt  deleri.  aiae  arte  nel  ioguiio  alieuiiu  in  itritam  renocMun. 
NoiMril  igitor  omniom  fideUum  tarn  fatoi«  quam  preMDS  etea.  quod  nea 
alloduun  quorundam  nobUhun.  Omiad  nideUcet  et  hemnd  de  üeuAoreh 
fratmm.  in  langemihtit  et  in  lods  iUao  pertin*  Mtibus.  ab  omni  iure  aduocatie 
liberom  et  absolntom.  et  oniueFnim  ins  quod  iilic  habebant.  in  agns.  in  pra- 
tis.  in  sUuis.  in  aqais.  et  ntriusqtie  sexoa  mancipiis.  proprik  rebus  nostris 
iusta  emptiono  oomparauimns.  et  codcm  proprictAtis  iure  quo  ipsi  illud  pos- 
sidehant.  IiIhiuiii  ah  eis  rcccpirnus.  Cuiikjuc  decein  aimis  sine  ull."  mlrr- 
ruptiono  quieUb  in  no^uu  usu  vi  dominio  ideni  allodium  libcro  iit  )  l  ojUiuni 
po8sedi38emu8.  nob  pro  salute  anim^^  noetr^  et  in  spc  rctrlbutiuiiis  cteui«;  mw 
iiaöterio  saiicte  Marie  de  clauatro  libera  et  perpetua  dunatlüiic  illud  trudidi- 
muB.  quatinuä  coUidiaua  uostri  memoria  et  dum  iu  Lac  uiüi  uiuimus.  et  poat 
flUHrteiii  noatram  in  benedictione  et  fratrum  oratione  iilic  perpetuo  habeatm?« 
Yt  «atMU  donatio  itta  firma  inperpetonm  maneat  et  ineeneutta.  preaenti  aeripto 
eaaa  confiimamiia.  et  s^Oli  nostri  impremone  flignamos.  Si  quis  igitur  dein" 
eope  hane  nortram  oonfirmationan  iirfringeie  ud  quoquo  modo  unminnere 
pNMimpaerit  anathema  ait  et  omnipotentis  dei  iiam  incnfxai  et  i  partiei* 
patione  corponi  et  nangniaia  domini  et  aaluatoria  nostri.  et  4  liminibiis  eo* 
eleaie  alienus  existat.  et  in  tremendo  dei  examine  damnandum  sciat.  nin 
cum  plenkwima  ledditione  et  congma  aatiafaotione  ueniam  adipiaci  mereatur. 
Huitis  rei  testes  sunt.  Itodolfus  maior  preposititt.  Joltannes  decanus.  Fol- 
mants  magister  scolarum.  et  archidiaconus.  Lodetn'nis  abbas.  s.  Eucharii. 
Girardus  prepositus  s.  Synieonis.  Wiilelmits  de  cauene.  Iridericm  de 
atrlo.  Erbero  magister  scolarum  a.  Symeonis.  Tramer«»  custos  s.  Syraeo- 
nis.  Theodefycm  de  atrio  Laici.  Uwfjo  de  indogine.  Wcdteru»  de  yala- 
tio,    JacobuH.    Ueiueru»  de  jjalatio.    Albtrtiia  dapiter. 

Acta  sunt  b^c  treveri.  anno  ab  incarnatione  domini  .M.  c^tesimo. 
LyYYT.    Epacta  JH.  Goncorrente  .III.  Indictione  JQIII. 

%ui  bfm  Original  im  ^ßr.'Äre^.,  beffen  ^»ifgcl  öctloren  (S«  tt>ac  bem  unicrii  um^c 
{<|lagnn  SIftiifc  mit  dvcm  EefecnifiRfii  aufl^Mnfl^ 

48.  2)cr  ©r^bifcJiof  ?(motb  t)ott  Xriet  cntfc^eibet  in  @a(^cti  bei  %hici 
@.  äRattini  Ui  %twc  gegen  bcn  Pfarrer  $u  fdmtaftd  tocgeii  M 
^ai|er  ^tf^ntmi,  1181. 

In  nomine  sanctc  et  indiiiidiic  triiiitatis.  Ego  Arnoldu»  dei  gratia  sancte 
T revirewtia  occlesie  minister  huuiilib  dilccto  in  Christo  filio  lUinhcro  abbati 
g.  Martini  et  eure  sue  fratribus  ibidem  sacre  obäcruantie  regulam  profe&äis 
in  perpetuiim.  Qaoniam  ex  ininoete  nobia  adminiatratioDb  offido  eure  nos- 
tre  eommisna  promdere  tenemur,  et  eis  potissimum  quos  diiiiniB  onltibua  ata- 
dioflina  mandpari  nonimua.  ea  propter  ueatria  iuatia  postulationibiia  dflecti  in 


.  j  ^  d  by  Google 


88 


domino  filü  dementer  ranvimw.  el  ne  ueritaii  maite  pommirain  fnhitn 
iopoitenun  nouercari  uaieat.  presentis  foripti  tattimonio  futarorain  notilie 
transmittimuft.  quod  dommus  Fridericw  imperator  cr«l»ri8  pertastu  qumiBO- 
jiiiB  ooBtrouersiam  qua  pro  decimis  cnrie  ueatre  in  Cfrmoba  hatat  hob  ai  Jl- 
^ei^tum  de  Bpanheim  pastorim  acUicat  de  BerneaaieÜ  detenninaiidam  al  aar 
Bonioa  penitos  deoidendam  tttb  interminatione  nobia  commiBit  parttbos  igi- 
tnr  in  preaentia  nostra  eonatitittia.  Binc  et  inde  all^atioiiea  dUigntar  «mü* 
uamua  et  non  pauooxnm  antiquorum  ei  ueridioorum  atteataliona  «oa  in  hac 
oansa  indebite  uexatoe.  et  iaxu  dictam  curi'am  iicsti'aai  nalB  eBcleaia  aliquam 
deouDam  aliquando  solmsse  nd  aoluere  debere  didicimiis  candemquc  causa»  m 
preaentia  domini  et  predecessoris  nostri  Hiüini  uenerabilia  anbi^Hsoopi  neu- 
tiUtam  et  fine  canonico  decisam  pagina  ipBaa  inaignita  diaraotaie  teaMn. 
Koa  itaque  maturato  et  eatia  inter  nos  decocto  oonailiQ.  ex  decfato  onneBoa> 
tre  sententia  procedente  iam  dicto  Alberto  et  auecMnoribufl  eins,  pastoribus 
acüieet  de  Berenemtd,  auctoritate  qua  fm^imur  in  perpetoum  de  prediotia 
decimis  silmtiam  indiximus.  et  pacem  uestram.  ne  quis  ausn  teoMraiio  alfr- 
qnando  uexare  presumat.  uerltatem  uestram  sigilli  nostri  appensione  confir- 
mamns.  Si  qua  uero  ecclesiasticn  seculariMK-  persona  in  futurum  banc  nosti'e 
institutionls  paginani  sciens  contra  eam  irc  uoluerit.  secundo  teirlouc  com- 
monita.  nisi  crrorcm  suuni  correxcrit.  se  in  die  extreme  dij^cussioiii^  c\coni- 
municationis  uinculo  innodatum  e?«e  sentiat.  et  se  a  orremio  sancte  eccleaie 
segregatum  cum  sathana  et  auf^eiis  eius  locum  et  corainunionem  habere  sciat 
Huius  rei  testes  fuerunt  Ludowicus  abbaa  8.  Eucharii.  OodffridHn  abbas  de 
Sprenff^irsihach.  Bodvlpltv^  preposihis  de  s.  Petro.  Joannes  üci  üiuus  ci  urclii- 
diaconus.  Gerhardvs  prcpositus  s.  Siuieonis.  ministri  aulem  lieinherua.  Lu- 
dowicus. Walterv».  Enihricho.  Anno  dominice  incaruatiunis  M.C.L.XXXI. 
Indict  XIII I.  Epacta  III.  Concurr.  III.  Anno  uero  domini  Arnoidi  ue- 
nerabilis  arcbiepiscopi  .XIIII.  Amen. 

ttuö  einer  äU){($n|t  hti  XVU.  ^a^r^.  im  ^'.%xi^, 

49».  ^te  ^XRaingif^ett  dlt^ter  Bcurtttttben  bie  $eTcr())a(^tund  elticv  ^^lt 
owf  ber  ^dht  t?on  ©eiten  bc«  ^fter^  (B.  Itlbau  bei  ÜJioinj  an 
^xop\x  unb  Content  bc«  Äloftcr«  a^u^eit^becg  bei  ißingeiu  llöl. 

In  ncMi^ne  aanete  et  indinidiie  tnnitatis.  ludiees  a  domino  cMilmo. 
magmUinf  aadia  ardiiepiaeopo  delegatt  AmoUhi«  maipr  prapotitna.  Stfrülu» 
magister  acolarum.  Hennanitu»  cantor.  cain  uniuerso  capjtulo  maioni  fede- 
ai^  in  maguntta*  Scriptis  memorabilibus  annotanda  c^sc  decernimus  ea  qu^ 
in  nostra  preaentia  nel  aenditione  transferuntur  uei  koationa  oondoeuntur. 
aen  in  cnphitcosim.  qui  contractus  inter  oenditionem  et  locatlonem  medii» 
eonsiatit  xationabiliter  coneeduntnr  preeipiia  inter  danoa  religjioaaa  et  loea 
diuino  obsequio  maneipala.  et  hoc  tarn  in  recordatione.  ne  a  memoria  homi- 
num  clapsa  in  obliuionem  ueniant.  quam  etiom  ut  iirmitatis  8U9  robur  per* 
petaaHter  obtineant.  Quapropter  nouent  uniuena  preaena  ftaa  ao  auoaeMUim 


Digitized  by  Google 


89 


fiddium  Christi  posteritM  qiifcütw  Ueimbodo  de  |mm^mmi  et  filios  eius  eiuBdam 

noniinis  «uper  molendino  in  ripa  fluminis.  na.  sito  quod  ab  abbatc  p  alhani 
et  fratribu»  ipsiu?'  rrn  -hii  iure  enphitootico.  quod  in  linL'ua  theut uiiicft  uul- 
g^aritor  ervesraf  dicilur  lencbant  ocnnentlone  et  iif lulitiune  intt  r  j^im  s  et  ce- 
nobium  s.  Roborti  8ub  precio  centum  et  uig;inti  Enarcanini  ta  ta.  quicqnid  in 
ipso  molendino  iuris  babcbant.  abbati  ß.  albani  et  fratribub  Miib  preci»^  r»- 
«igiiÄbaiit.  abrcnuntiando  ot  exfe«tU4  juulo  siciit  moris  est  quod  habere  uid©« 
Waftor.  ita  quod  nec  ipsi  nec  berede»  illurum.  qvicunque  &tori  nitthU  vm» 
^WHB  d»  «etcro  in  eo  ribt  utndMure  contendtrait.  Qdo  &alo  abUfl  s.  •1*' 
kmik  «am  fntribi»  i]Miiif  cenebii.  molendiniim  ipfum  preposito  •.  Babcrti  et 
MMliiiiMlilibiii  iUdm  dao  fltmQlMDtflm.  nib  eodem  iure  «I  pftcto  quo  t» 
^  «Nanoisti^inllileB  Jl^n&Mfo  et  fiUui  «Sus  temerait  in  epphif  win  quod 
aolgui  nocabulo  eruiaehaf  noneiipelQr.  peipelQelil«  eoncesseruut.  ita  uid»- 
licet  ut  singulis  annis  in  feslo  s.  Martixii.  prenominalD  abbati  et  fratrlbm 
«JÜLV.  bmIi^  f üiginis  maffuntine  inensur^  penolnent  mmgufOt^,  et  si  aliquo 
impedimento  supemenientc  hoo  adiinplere  non  posaunt,  in  ttigilla  natiuitatig 
doraini  qu^  fp«tuni'  illud  subseqtiitnr.  omni  occasione  postposita  prefntam  an- 
nonam  cum  integritatc  pcrsoluant.  Si  nntoni  hoc  ah'quo  modo  neglexerint. 
de  o€?tero  niohil  ^ifn'  i^iri«  in  ip'«o  molendiTKi  i!f»n<b"onre  possunt.  sed  ad  po- 
testatem  et  usuni  fratrtün  cum  oiuni  redibii  intmi  itate.  Vt  auteni  byc  omm 
euo  rata  et  inconuuisa  permancant  cx  consensu  partium  et  omaiuia  aataor 
tium  tarn  clerioorum  quam  laicorum  distrietam  excommunicationis  sententtiBi 
ne  qw»  tcoMra  Iiis  qu^  rationabiHter  acta  sunt  coatntire  atlemplet.  imiaediiini 
pnoaulganinMU  et  häne  cartam  inde  oonscribi.  et  ntroque  tigiUo  b>  lUrtmi 
.#  b*  Albeni  iuMuntiii  iaeipiirl  et  Mei  rabeeribi,  qearoim  aoaüna  sunt  bfc. 
AtmMu  prepoeitiM.  Bäinnott$  decbenua.  Brnnrnmu  cantor.  8iff^firiiut  nm- 
giiter  scolftram.  Oodtfridtu  prepbeitiiB  in  Frankewrt,  Eogfirus  cantor  a.  Pe- 
tri.  FulbertUH  abbas  8.  Jacobi.  Ueinricus  oomea  de  äigt.  BÜdo  canifrarius. 
Amoldus  intfus  senior.  Theodericus  uioedoittDus.  Cunradus  officialis.  GV 
descalnts  et  Amoldm  officiales  et  frater  eorum  B«r^oidu§»  Harüibu»  diues. 
Di'ethertts  pcultetus.  Arnoldua  scultetus.  de  ohni'no.  Gt^tnrjvx  et  WalthehmiH 
et  ub'i  (pianiplures.  Acta  sunt  aatem  h^c  anno  domin.  incarn.  1I1.C.LXXX.1. 
Indictione  .XV. 

Hu«  bm  glra^icitMim  «fttcriw^       itloM  Miipcmbrrs  im  l^n^  Shtff.  etoat«* 

St.  5Dcr  Sdt  ^bfrib  gu  ®)mftdiet«ba^  ((i^cuft  beut  tieftet  gciu  Claiu- 
trum  (^hiwiicrobe)  bcn  i^e^ntctt  \u  Or«!i!>üfen,  tta^b^nt  bcr  Ife^tu 

mann  »on  2iUntci§fcoij  caiauf  tHn^icbut  l^at.  Wer  1181. 

In  nomine  sancte  et  mdioidae  trinitatis.  £go  Godtfridm  abbaa  9prm^ 
kyrnhacertsU*  uttiMnit  taoi  preacntibus  quam  futintt  pacem  in  perpetunm. 

Nouerint  omnes  Christi  fideles.  quod  i'hlUppva  de  Wi/tfer.-idurph  pro  sex 
mmm  qnaa  acoepit  4  GüUberto  abbate  et  üatribaa  de  ctatutro.  orane  iua  de> 


90 


oimatioius  quod  h  Dobit  iure  foodali  tenuit  tma  de  natrimentis  pecorum  qmm 
de  omni  agricultura  eoram  et  ID  omiubiM  quf  deciniari  solent  infra  termiiiM 
eedesio  de  onumia  integraliter.  excepta  unius  agri  decima  qui  titm  est 
iiixte  Umetutk  qae  didtur  DomeeheHMre  coB0e»tt  et  laude  nxoris  et  fillo- 
nun  in  manns  nostras  resignanit  Nos  oero  consensu  tocioB  eapituli  s.  Ma- 
rie de  orrfio.  pcticlonc  et  per  manuni  ipsius  Philippi  predictum  lus  decima- 
tionis  inm  dieto  abbat!  et  fratribus  de  rlaustro  perpetua  donatione  contulimus. 
Hod  qula  prctaxatus  philippus  prcdirtam  decimationcm  ä  nobis  iure  feodali 
tciiuit.  slcut  prenotatiim  est.  ad  recompensandam  possesaioDom  nostraui  de 
piedio  suo  quod  liabebat  apiid  WlnterAtlurph  tantum  nobis  reddidit.  et  item 
ä  nobis  in  benelicio  recepit.  quod  inajori.^  precii  e«se  dinoBcitur  qaod  nobis 
cuntulit  quam  quod  hatrü^us  de  ciaustro  donauit.  Nec  hoc  sileutto  pretere- 
undum.  quod  »epedicu  fratres  de  damtro.  si  quos  deinceps  acquisierint  agros 
iiitra  tcnninos  ecclesic  de  omania.  iam  dictu  jthi'lippo  et  suis  succefconbus 
decimnH  iiulc  pucifice  periulu» nt.  vi  autcai  rata  in  peipetuuin  et  inconuulsa 
permaneat  ista  tiaiisactio.  scripto  iioc  confirmare.  et  sigilli  nosüi  impie^sione 
firmiiM  roborare  neceaaarium  duximufi.  Testes.  Ludewicui  abbas  s.  Eucharii. 
et  oapellaous  eius  Erfo*  Ofrardus  9.  Sjmeonis.  et  palaeioU  prepoaitoa. 
Waruerm  aukm  a.  Symeonu.  Waedo  «iwctem  eedede  eeUenEkn.  St/bodo 
eanooieQ8  8.  Petri.  LaLcl  Beinenu  de  ptlaiio,  JJheHm  dapüer.  Henrimut 
wuoekekmA,  LndewieMB  adnoeatiis.  Weedo»  Amdchu.  Howm  aeafaini. 
Hmnmt$  de  dudddorph,  ErembeHue  de  heddinff^.  Ood^fridm  üommmm 
a.  Marie  de  Hotreo.  Aeta  aimt  fa^  trtmiru,  anne  ab  incarnatiene  donim. 
.M.O.LXXXI. 

Uni  bftn  Original  im  $r>9(r(^.  mit  jtvei  Riegeln,  tocf<^  tu  bcm  rnnsejc^tageiicii  ttntcnt 
Xanbe  mü  Un^  «wiftni  Wtmm  anf^t^lngt  fiab.  IboM  nfbt  Ifeiiu  inib  ItiMniabe  m  iact> 

|rnt  ^ad)d  in^t  bic  Butter  @otte«  mit  bem  ^^fudfinbe  auf  bcm  ^(^ooBe  m  f^lbtx  ^ur; 
bic  ni(^t  eiiuicfret^tc  Umf<^rift  laiüft:  S.  Maria  in  Horroo.  Trer.  T'a«?  grBferr«  oblongf, 
cbeiifaQö  c>cu  tcetBem  SBac^d  ^eigt  ben  Wit  in  gaiijer  ii^tgur  in  pontiticalibiu ;  beit  ^irtenitab 
ht  ha  fRtüjUn,  ht  hn  Sinfm  ein  Dut^,  kibc  Wmt  aaegrfitnrt  ^(  mit  flntr  bi^tm  Sbtif 
cingtftt^  ÜmMrif  foultt:  GodafMd»  doi  fiaMa  flpnnkirbaaanaia  ahbai. 

gm,  ClfM]8tniin  (i^immevobe)  euieii  (Sütortoufil^  in  ^OtMevonf  mit 
^etmatm  D.  diadjü^,  1170—1181. 

Tn  noniino  s.inrte  et  indiuidue  trinitntis.  PlnlifiniM  doi  i^ratia  Colo- 
vü'Uftt'y  ecclesie  humilis  minister  tarn  presentibu»  quam  tuturis  Christi  fide- 
lihus  pacem  in  perpetuum.  Nouerint  omnes  ad  quos  presens  scriptum  per- 
uenerit  ([  jod  Iltnuannxis  de  Itattch  duos  agellos  qui  sunt  in  Hnveranc  ad 
curiam  nostrum  pertinentes  ecelesie  de  Clanairo  uendidit.  qiiod  cum  ad  au- 
res  nostras  penienisset  et  euodcm  msticum  conuenissenius  tajidem  de  iniusta 
agrorum  nostiorum  uenditionc  nobis  satisfacien?  cquiualens  nobis  restituit. 
Coneanibium  ergo  illud  ralum  liabenius  et  predictorum  agrorum  posse^ssionera 
ecclebic  de  Ciaustro  conccHÜuiUä.  et  lioc  ipi>um  pre^cnti  scripto  attestautes  si- 


Digitized  by  Google 


91 


gilli  BOBiri  uDpreMioiie  robomnw.  Testet.  Wttdo  iirepoiilas  de  b.  Andrea* 
Oerartbu  adnocatne.   Q«rar^  teloneanue.   Vuiriem  piocenia.  Theoderif 
CM  de  Chniq)eiuch.    Qtrwrdu»  de  BlcmkwJteim.    AJhero  adaocatus  de  Ker- 
fmt,  et  Thioderieus  fratcr  eins.  Slhodt>  tufus.  JM^lfita,  OimceUnuB. 
9tdu9.    Uvarfunu  arniigeri.   Qiü^eriua  oeUerariui. 

Sue  hm  ^IcimaHax,  I.  htt  JHepn«  ^Ivtmervbe  Im  ^.»^»1*  LXXXnL  «.  tfit,  IIb. 

&t  Mcr  Sricbriil  L  U\m^i  bcr  Wietel  6.  a»a;iiniit  i^e  mux. 
m<mi  htn  31.  Wl<d  1182. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.    FrifWiniM  dluina  fauente  de- 
mentia Uomanorum  imperator  aiigustu.s.  Ad  eterni  regoi  merituni  et  iid  tcni' 
poraliß  imperii  incrementum  apud  regem  reguni  nobia  proficcre  noa  ambigi- 
mas.  si  ecclesiis  dei  possessiones  euas  ac  iura  conscruando  imperiali  demen- 
tia salubriter  prouideamua.  Ouius  rei  consideratione  uniuersa  bona,  que  pre- 
dece!»sor  noster  Heinriem  sorurtdu^  irnjurator  ecclesie  s.  Mfiximini  in  subur- 
bio  Trfin'rijriim  reliquit.  quanüo  sex  niiilia  sexcentos  quinquaginta  sex  man- 
Kt*  nomine  fcodi  inde  alienauit.  et  eandem  ecclesiani  ab  onere  expcditi(  iium 
liberault.  cidcm  ecclesie  et  abbati  Cunrado.  suisque  succe«sorilms  iiapeiiaJi 
auctoiUate  confirmamus.  in  biis  uidelicet  locis.   Friclnna  quod  in  pago  £"1«- 
rkhe  situm  est.    Giintereshusen  quod  in  pago  Drechtrt  iacet.  eum  suis  per- 
tinentüs.  que  ad  sagimen  fratrum  et  ad  infirmorum  curam  pertineot.  Snalh 
A«wi.  Heitinetikeiai,  Brieinkem*  Wüdetten.  Euemeaheim.  Bingin*  HoUshuta, 
SegringtBmdi.  HvXßhetMm'  B&kinhem,  AUomUa.  JpUa,  Furmwk,  ,8S^ 
menk  MemnendaL  Norheim,  FolmereMi»  Prviobuetderuoth,  Oketheim.  Ar- 
nolfoAere.  Meishraht,  Bateresäorf.  Ebeno,  Bikendorf,  Lietn^ia,  Vteima, 
FcKm.  Bumaaskak  ffmmteüere,  Merdiimäa,  Wimaritodtsm,  CrüfkL  S«r- 
mmm.  Luadenkirchtu  WHare,  Tauena,  Betaiaoo.  Brukdddmga»  M^mnir 
rvtga.  et  m  -eiuittte  Mttmti  et  dreomcirca  nineae.  doiiHMi  et  areelaa.  et  in 
pego  Balingfnoe,  DindaMe,  ludeurt,  Bimitgatm,  in  pago  MutoUnsL  uiU* 
qse  Qocatar  Lukesinga,  et  Loawia  et  BiueHcicka,  et  inter  MoMam  et  SSram 
Marchidith  et  Büliche  et  Kriske.  Item  ecclesias  ac  reditus  priullegio  proaai 
nostri  Heininci  imperatorie  quarti  prefiate  eccleeie  a.  Maximini  eoDiirmatoe, 
»bbatibus  ei  pro  tempore  presidentlbus  nostre  auctoritatis  robore  stabilimus. 
uidelicet  eodeaias  in  Gozohumheim.  Albwho.  WildiiteiH,  Wiuheim.  et  .XIT. 
taienta  ceneuum  in  Ajivla  cum  ecclesia.  et  uillam  qxMUidaiD  nocabulo  Fol- 
maresbaJi.  que  ad  uestituram  fratrum  et  ad  luminana  monasterii  ceteroeque 
DSU*  pertinent    Statuimus  itaqiie  et  auctoritate  nostra  firmisslnic  prccipimup. 
nt  nulli  regum  scu  imperatorum  seu  abbatum  nee  eul(|iiani  hominum  lieeat 
quippiara  de  eiadem  bonis  alicui  inbenefieiare  uel  nomine  pi^nmris  obüirnrr. 
sed  omnia  prenominata  ad  ucstiturani  alin-ifpie  usus  fratrum  et  ad  Inniitiariu 
conciimanda  et  ediücia  reparanda  ah.sijue  omm  inquietudine  onini  tempore 
peniianeant.    Si  quis  aiitem  (pnul  absit.  iiuiuö  preccpti  nof»tri  in  aüquo  uio- 
iatoc  extiterit  nostram  noatrorumque  c^uccesaorun^  uifeusionem  incurrat.  et 

Digitized  by  Google 


92 


pro  penft  XtX.  Ubrai  a«ri  oomponat.  qaaniiii  nna  medfetM  fino.  «Ilent  um 
ooelesie  et  «bbAti  imuriam  piMo  portoloattir.  Et  at  hec  in  onaie  euoin  nU 
penhaneant  et  titconunka.  presentem  paginam  eonserlbi  et  eigiUi  noatti  im* 
pfwakme  Mmoa  oommamri.  Huiua  m»  toatea  sunt*  PhiUpjMu  Vokniemit 
archiepiacopne.  Hermannus  ManaBterienaia  episcopua.  ülriew  Spirenaü  epia» 
copus.  CfinradM  abbas  JFWdietuu.  Amoldm  maior  prepositus  in  Maguntia. 
Rudolf  US  imperial  is  aule  prothonotarioa.  Benriem  decanus  tualcrls  ecdeaie 
in  Mc^fUia.  Sifn'du.^  niagUter  eoolarum.  HertmauHU»  cantor.  lutckertts  ar- 
ehipreabitef.  Jt'ridericus  dux  Suerie.  C?inraäu4  Cornea  pahtimuf  de  lihmo, 
Gerardus  comes  de  Lon.  }*opj)o  de  Werihem*  comcs  Suno7i  de  Sarebrucke. 
Heinricus  conies  de  ÜCetae.  Heinncus  marscalcus.  Cunrculus  phiccrna.  Kart- 
mannus  do  Budiftgin.  t^mradus  de  Bockedtetüh,  Vudo  caiuecaciiu.  Heimr 
hodo  de  Pinqvia  et  alii  quaraplures. 

Signum  domni  Friflfn'-'i  Rmnanomm  iiujuratoris  inuictisaimi. 

Ego  Gddefridus  inipcrmlis  auie  ranceUarius  uice  Christiani  MaguiUine 
acdis  archiepiscopi  et  (termanie  archicaiiccllniü  rccognoui. 

Acta  sunt  hcc  anno  dominicp  incarnatioüis  M.C.LXXX.IL  indictione  X\  . 
rcgnante  doraiiio  FrüUrico  liomanorum  imperatore  gloriosiseimo.  annu  rcgni 
eius  XXXI.  imperii  uero  XXVIU.  Datum  Maguntie  in  solempDi  curia  .11. 
Kai.  Juny. 

tctffer  ^aTtiTtiliand  tronffunU  ba  ^rMIcgim  ^er  Stbtri  6.  aRoxonin  ton  1S23,  ab* 
\^x\\Üi^  oor^anben  im  $T.«ICr(^. 

53.  Slrtiolb  (SrjBifc^of  i>on  %ntx  »ertragt  bai>  ^tift       SimcouU  ba= 
felbft  mit  ben  bürgern      ^cblen^  übet  ben^oli.  (^obleng  1182. 

In  nomine  aanela  et  indiiiidue  trinitalia.  AmMut  dei  grmtia 

tremromm  arehiepiacopoa«  YnineFaia  Ghriati  fidelibna  in  perpetwmi.  Omiam 
netenim  «ollen  deateak  pradaniia.  qvatbma  inter  lagitimea  kominsm  ooft- 
tnctiK.  qui  £gni  mümoria  repperirentnr.  tebaci  anctantate  UttararDm.  qaf 
fidelea  reram  aibi  oommiaianim  aunt-indioea.  ad  notieiam  poaleronini  trane- 
■Hfctarentnr.  inde  eat  quod  ipaornm  ueadgiia  inherenlea.  ea  qu^  inter  eccle- 
aiim  s.  Symeonis  est  in  trmeri,  et  vniaefBoa  oon/u^n/inoa.  tam  minißterialea 
quam  bnrgeMet«  nixta  im»  tenorem  et  etiam  anieabilem  oompositionein.  in 
eonapectn  nootro  geita  aunt.  ad  plenam  cognitioneni  tarn  pr^entium  quam 
futumnihi  eptaaf^  pernenim.  Nonerint  ei^  nniuorsi  in  Christo  fiddea.  ad 
qnoa  pwaeniia  pagine  teatunoniuB  peroenerit.  (juod  dotnnns  Pcppo  Yenerande 
memorie  tremrot'vm  ardüepiaoopDS  nostcr  prc^ecessor  theloneom  qaod  in 
conßuentin  tam  in  foro  qnnm  a  transeunribns  nauigio  uniaeriis.  et  a  so- 
mariis  persoluitur.  cum  in  manu  sua  liberc  nmi  omni  iure  suo  tenerel. 
ecclesie  8,  Sjnieonis  fratribus.  picter  aiios  reUitus  quo?:  in  nsum  prebenda- 
mm  ©18  cootulit.  imjieriali  c.onco.'-^ione  intcgraliter  contradidit.  Öed  ne  ht;c 
tam  sancta  tamqiio  douota  donatio  nllimi  umnino  postcritatis  fimeret  con- 
eussom.  imperiatorie  maiestatis  priuiicgio.  uecaon  apotitolice  sedis  ommumque 


Digitized  by  Google 


8d 


jnitB&mnm  nostroim.  i  tanpore  venenibÜMi  prefiati  JPiippomm  arohiepi»- 
eopl  Qsqne  ad  tempora  noBtrm  tigilanti  studio  repperitur  oommunita.  Frtr 
tm  itique  s.  Symeonis  eam  lam  dictum  th^ooenm  multia  retroactia  tempo- 
libai  quiete  tcnuisscnt  sicut  predccesBorum  nostrorum  priuilegia  aerc  tentan- 
tnr.  scabini  conßucvfinortun  in  annuis  placitls  suis,  quorimoniam  qualenicun- 
(jue  super  fratrurn  theloneo  cornm  aduocato  suo  et  uiiiico.  cum  tainen  Ira- 
iros  numquam  usqun  ad  terapora  nostra  in  ius  tracti  fuerint.  deposuerunt. 
dicentef  quandani  portioncm  ad  ciuitatls  ydificia  pertinere.  Ulis  itaque  in- 
iiirie  su^"  ucrho  inliprentibus.  et  uiolcntas  nianus  iu  iura  ip.sius  tlielonci  tan 
teui  initiondibus.  utriqun  parti  diom  prdiximus.  ad  qnom  tarn  fratrcs  quam 
eorum  aduersarii  ucnientos.  et  liiiic  inde  pro  alley-antes.  ipsi  fratres  coiuiu 
iiohis  utpote  qui  a  prima  donatione  u.iquü  ad  iii,«>  iheloneuni  suum  quiete 
et  inconciii<se  possederant.  per  sententiani  obtinuerunt.  Nos  igitur  indempni- 
t»ti  ecciosie  prouideiites.  iiitei-  ipsos  fratroj?  ot  mnßueiitinos.  ex  utrorunique 
coDseoau  partes  oostcaa  iuterpooentes.  perpetuam  paoem  et  coocor^tam  fir* 
mumm,  Preterea  9A  jiiMorem  eeeleaift  et  fintnun  canteUn  «onmunioftto 
ymieoSämm  conpUio,  ipai  cmflu^mmi  d^ta  fide  in  mm»  «nMnvi»  pro  «9  et 
po  pwtm  vm  compnNiuMniiit  qnod  nimmiuHn  fimtrlliiis  in  rnftn^M 
IhelttMi  «Uqiiod  MiMitwenl  impedimentam.  imno  etUm  quanto  poflfenl  ai»< 
«rios  fratmiD  ntiliUtl  IniiigjUdräiit.  pro.qR»  tan»  aBncAlHU  lei  aittcem  «ompo* 
atwn«,  ürfttres  ad  oeneiKandiun  aibi  pooteiitatis  ipMriwi  fMiMeai  pevpetwim» 
(t  ad  eompweadoe  piedü  elioiuiis  i^dHos.  ob  ivilo  ooiwpiMitionNi  mfimoriaiot 
«pcdjcti  eof^neiifMoru»  cliilbHa  .LX*  marearum  peeanien  dedenut  Ad 
^  etiaiB  omoes  eoi  qui  aliquo  iu«ria  scrupulo«  fratMA'  snpev  ado  theloneo 
«HO  temerario  deincepi  attendarent  ^it^iara.  snb  «tola  corum  petietone  «x- 
mmimiiHcauimoa,  et  eudcm  aano  quo  £Mta  est.  quam  diximus  traneactio.  per 
tuei  totiua  anni  domiiiieai*  Üaidmo  pastori  parocbi^  s.  Mari^  in  cwßv'- 
tüM  preeepinius.  nt  excommniucatoa  denunoiaret  Ad  maiom  etieoi  atabn 
^'^tis  vagiottm  laieaie  pcetorium  ingressi»  ubi  conflueHtinorum  ciaea  coDae< 
nrrant  nmaersi.  ex  Ipaorum  communi  asseusu  ot  p<»tieione  instanti  iterato 
"miie.s  COS.  qui  fratres  in  tlielonci  stii  possessione  aliquo  modo  grauare  pro- 
i-umorcnt.  vinculo  anatlicmatis  innodauimus.  Ipsc  quoque  liobcrtit^  eoniea 
üe  masoH'a  cunßat^ntiiwrmH  aduocatus.  8ub  pena  baoni  sui  districte  inhibnit, 
^  umquam  aliquis  in  postcrum,  super  scpedieto  fratrum  theloueo  aliquara 
QM^ueret  querimoniani,  Uyc  autem  ut  pcrpetua  tiroiitate  tarn  futuri  qoam 
presentes  sciant  roloraia.  nostri  sigilJi  imprcssione  tccimus  commuiiiii.  Acta 
tonßuentt'e  aiiiiü  dominice  iucaruatiouis  .M.CLXXXIl.  Indiotione  ,XV, 
Ep^tta  .XIIII.  Coneurrento  .IUI.  Regnante  1-  rUlenco  imperatore  anno  im« 
pttii  tm  .XXV,  Anno  ucro  pontificatua  nostri  .Xlll.  sub  Iiis  tcstibvs  Hi>' 
^/o  maioris  ecclesie  preposito  et  archidiacono.  Johanne  maioris  ecclesie 
^Mmo  et  archidiacono.  Fo/tnaro  archidiacono.  Gcx^ma  archidiacono.  Gerarda 
Mtkne  8.  Sjmeoius  preposito.  Alberto  preposito  a.  PanUni.  Oumrado  abbate 
%.  MaiTmiiii  ImSowißo  abbate  a.  Ettoharii.  BeMMo  abbale  a.  Marie.  Bd* 
«a«  abbate  a«  llartiBi.  Imtkero  prepoefto  u.  Floiiai.  Chrutdo  deeano  eint* 
dcni  eedeiie.   Brwume  prepoaito  s.  Castoris.    WiUdmo  deeano  eiusdem 


Digitized  by  Google 


94 


ccciesle.  Minkterialibus.  Ludewieo,  liemero  fratre  suo.  Waltero.  Rein- 
Ixddo  et  ßrunone  de  umburch.  De  miniBteriaiibus  conßuentwvu  Lvdewieo. 
ßf^gäberio.  Henrico.  Cunrado.  Cunone,  Henrico  Warnero.  Oertaco. 
Alberto.  Sihodone.  De  ciuibns.  Wikmtdo^  Diediuo.  Theoderico,  hertolfo. 
Wideehone»   Gedaoo.    Uudolfo  fratre  rao.    Vonome.   Herebordo,  Bentu»» 

Ktt<  bcm  OrifltnaT  in  brr  6tabtbiU»t^ff  {u  Xttfr. 


54.  ©vgbifc^of  KrrtoTb  Don  5Cner  ttitter«ttM  We  berfonttnenc  ^tVit  |u 

In  noiniue  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Armldns  del  gialia  Tre- 
uironim  archiepiscopus  dilecto  in  doniino  (rddffrido  Wate^jotim^i  ubbati  eiu^- 
que  successoribus  in  perpctuuni.  Ex  iuiuncto  nobis  officio  compclliujur  ut 
Omnibus  nobis  in  doraino  creditis  pia  solb'citudine  prouideamur.  et  ad-  inera' 
mcntum  religioniB  oonfoueamus.  lüde  est  quod  bone  conaerMtioiuB  tos  m 
eirctimipexitniM ,  edlam  in  MareHo  aaetoritste  pradeoeesonim  noetrornft  i^ 
henmit  et  BHUiU  archiepiecoporum  .per  Bodo^um  miinstfltialem  1».  Pein  et 
noetri  toiMtracluD,  sed  moribut  et  'dndplina  pene  deBtttotam,  es  eooBilio  re- 
Ugieeoram  et  aaeensa  ▼enerabOk  O^defridi  abbatia  de  Sp^nkindMek  uobii 
aeitrisqve  raeeetioribua  tum  appendioSa'  eins  iure  paatoraii  perpetuo  tegm- 
dam  oomoHtimfiia.  Ipaam  videlieet  eellam  in  predio  iamdicti  Hodt^  situa 
paatoralem  enram  in  Maroeto  com  teroia  parte  deeimei  et  ecdesiam  de  Vüt 
lari  emn  omni  integritate  sua,  quaa  predi^ti  predeeenores  noatri  «dem  looo 
aasignaueruDt;  ecclesiam  deEaldingeii  cum  inoeatitnra,  In  Marcelo  piscariun 
et  molendinum ;  item  RarldingeH,  Vüxe,  Frmetttorf  .O.XZ.  iomaleB.  bona 
in  Hmeusi,  que  idem  Rodolfus  pro  remedio  am'me  sue  et  uxona  aue  Ge^ 
ibidem  tumulate  prefate  eoclesie  contuUt;  predium  in  Kestenten^  capeUam  in 
Flaintorf  cum  ambitu  buo  et  dimidium  massum ;  predium  in  üolmen.  Non 
floium  autem  predicta  que  possidetis,  uerum  cdam  que  possessuri  cstis  sicnt 
prelibauimus ,  sub  tutelam  et  dcfonsioncm  nostram  et  omnium  snccessoruni 
nostrorum  susccpunns:  super  hoc  nulli  aduocato  vci  ulli  *,'cncraliter  cccIr- 
siastice  uol  secuJaii  peraone  lieeat,  in  prcfata  ecclesia  aut  in  prciioraiiiatis 
posscsAionibiis  \m  aliquod  aut  diuinuni  aut  humanuni  sibi  uendicarc.  Ut  au- 
tem hec  rata  et  inconuulsa  pcrnianeant,  ne  quis  de  cetcro  hec  infringerc  uol 
temerare  presumat ,  sub  contii  niatione  cpiscopalis  banni  prcsentis  scripti  pa- 
gina,  et  sigilh'  nostri  impressione  roboraulmus,  et  subseriptione  tcstium  niu- 
nioimus.  Nomina  te.stiuni  sunt  hec.  Jvhomie»  decanus  et  arcliidiaconus.  He 
dolfu»  maioris  cccicsie  prcpositus.  Folmarna  arcLidiac,  Conrndvs  abba»  s. 
Maximini.  Ludeicicus  abbas  s.  Eucharii.  lieipiboldvs  abbas  s.  Maiie.  militn 
liberi.  ReifnhokktB  de  Ytemhtwg.  Hugo  de  Hagau,  ministcriales.  Fttnu, 
lUMfllm,  FridirioKs.  BeinherUB  de  FdMo.  AJheriM  dapifer.  WMerm 


Digitized  by  Google 


95 


AeU  sollt  hec  anno  dominke  incBrn»  lf.C.LXXX.II.  tndiet  XV. 
ooocorrente  Uli.  cpacte  .XVUII. 

%ntt  Wc  ^-^I  jc  311  9i^cn«,  ecn^cim,  SHaci^tlg  imb  3ct«ti<|€n  fir  232 
Tlaxl  e^lncT  ^Denaren  unb  ftcttt  iöüvgfc^aft  für  biefc  emnmc,  1182. 

In  nomine  patris  et  fiüi  et  Spiritus  sancti.  PlnUppus  dei  gratia  VoUmim' 
sis  ecclesi^  bumiüs  minister.  Omniboi  Christi  fidelibus  futuris  et  prescotio 
bus.  Cum  omnis  bon^  fidei  oontractus.  sua  debeat  firmitate  sabaiBtere.  nm- 

xime  inter  ecclesiasticas  pcrsonas.  immo  intcr  9cclesiarum  prelatos  et  reoto- 
res  Habitus,  firmissimc  stabilitatis  robiir  immobile  dcbct  habere.  Eapropter 
DOtum  sit  omnibus  futuris  et  prcsentibus.  fpiod  karissinius  fratcr  et  amicua 
Doster.  dominus  Arnoldt's  TrenironnH  ai ( liieplscopus.  uostio  ductus  aniore. 
nostrisque  prccibus  bcui^uuni  prcstans  asseasuui.  ad  releuandas  necessitatCH 
ecclesic  nostr^  et  ad  rediniendas  curias  nostras.  dueentaa  et  triginta  duas 
raarcas  Coloniensium  denariorum  uobis  commodaiiit.  nos  uero  de  solußudo 
soliciti.  et  dampnum  preeauriites  umiei.  curias  no.stras  uidelicet  Remise.  Sigen- 
fmiii.  lUi/ifcche.  Celtanc.  ei  pro  hac  pecunia  ubpii^norauimus.  tali  uidelicet 
pacto  et  conditione.  ut  easdcm  curias  in  pignore  liabcat.  et  in  sua  sasione. 
u&t^uc  ad  £olutioncm  pccuniy.  Pecuniani  ucro  totam  rcddere  tencmur  intra 
tenninum  huius  anni  qui  sumpsit  initiuin  u  feato«.  G«2JI.  et  terminabttur  in 
proximo  festo  eioBdem  aaucti.  poat  leuolationeiii  anni.  Interim  antem.  om- 
ues  redditaa  harum  cnrianu»  tarn  in  annona  quam  in  uino*  sine  in  censibiML 
teo  et  aliis  pronentibns.  nuntius  noster.  nna  cum  nnntio  TreuerenaiB  arohie* 
piscopi.  noetris  snmptibiu  et  ezpensis  con<;rcgabit.  congregati  redditus  statim 
aeadentor.  et  peennia  inde  aoeepta  Trmerenai  arehicpiscopo  nel  eui  ifise  as- 
tigDanerit  dabitor.  Vemmtamen  si  infra  bdas  anni  tcnniniun.  oel  in  ipso 
tenntno.  de  iam  dictis  curlarum  redditibns.  pecunia  ad  plenmn  sokita  non 
ioerit  obsides  sabscripti  tarn  clerici  quam  laici.  dcfectum  pretaxat^  pecanif 
snppkre  debent  osqne  ad  festum  omniom  sandormn  quod  proziine  subse- 
qmtmr.  post  tenninum  huius  anni.  et  hoe  fide  interporita  pvooiiserunt  nee 
tliquis  obsidum.  ab  hac  promissione  absointas  erit.  doncc  tota  summa  pecu- 
ni^  soluta  sit.  In  hoe  etiam  pacto  expressum  est.  ut  si  quod  absit.  interim 
dominus  archiepiseopits  Trtuerenais  deccsaerit»  et  aaior  piepeehns  Tremmm" 
*u  dominus  Rodulfua  superstes  fuerit  ipse  simill  modo,  cum  malorl  decano. 
et  fratribus  maioris  ecclesie  TrenerP7isL'<.  etiam  bas  curias  In  pignore  habe- 
bit.  et  pecuniani  recipiet.  et  de  ea  iuxta  ordinationem  arclnepiscopi  ordinabit 
H  disponet.  Si  uero  et  raaior  prcpositus  nnn  supererit.  ntaior  ecclesia  hrati 
IVtri  Trenerensis.  fraties  sriücct  maiori?^  (tclesiy.  easdem  curias  in  pi^rnire 
lial  I  l  iint  ot  pecuniani  accipient  et  de  ea  quem;tdmodum  arcbiepisropus  do- 
miQUü  Armdäue  ordiaauit  agont.   Igitur  ad  babundantem  cautdam  lacti  ho« 


Digitized  by 


96 


ii»  et  pActi  firttiitaitein.  oinnes  prelfttoe  etelesi^  Chiofdmm»  snbmnpti 
saat  aftshiepiBOOpo  Treueretui  obiidos  dedimiis.  ut  quioquid  de  nobis  eaeaiit 
ipsi  preafiaiiiiAtün  pecuniam  solannt  uei  reddi  iftoiaiii  wque  ad  (enninum 

prefinitum.  et  hoc  data  fide  eompromiserunt  Nichüommiu  etiam  hominea  ec* 
desi^  Cdoniensi'«.  liberos  et  mlnistcriales.  qQoriim  noinina  Bubecribi  fedmus. 
sttb  eadem  conditione  obsides  dedimiis.  qui  iiuupcr  data  fide  compromiseroDt. 
nt  Bi  paetnm  istud  non  üaerit  seruatnni.  usque  ad  feetiuitateni  omniuDi  saiie> 
toram  quod  pnmo  oeourrot  post  huiiis  aimi  terminum.  uti  predictuni  eet  ipsi 
tunc  confiueiiticnn  uenient.  et  donoc  tota  pecunia  suluta  sit.  inde  non  recc- 
dent.  In  argumentum  igitur  ucntatis  et  facti  liuius.  Imnc  sccdulam  inde  con- 
Hcriptam.  sigillo  nostro  insi;!*!!!!  !  Iccimus.  Hec  autcm  sunt  noniina  persona- 
rum  ecclesir  (JoUmiensis.  (juas  obsides  dcdimni?.  Bruno  niaior  prepositus 
lvnuii»i»  rhe  tderirits  niaior  dccaiius.  Loffiarin!^  hnnnen:<in  prepositus.  >Stf- 
man  pre|>oisitü8  8.  Gereonis.  Cunradfis  pn  positns  s.  Senerini  O (,'ielherhii 
prepositus  s.  Andrej.  TlifoderieuH  ss.  apostohuuin  prepositus.  Unrn,.  pirjio- 
Situs  ö.  Marie  de  Gradibus.  et  prepositus  s.  Castoris  in  ro/ißuetihn.  Utxie- 
fridm  decanu»  e.  Gereonis.  Johannen  prej^wiius  SfßiWnsis.  l'lrinrn  preposi- 
tus Eesensis.  Nomina  uero  laicorum  uobilium  et  miuisterialium  hec  sunt 
Kobertus  comes  de  Tiasaowe.  Henrims  comes  de  aeina.  et  frater  eins  Euer* 
hardu$,  pro  quibus  frater  corum  Bruno  pr^ositus  spospondit  Renerm  da 
fraiahret,  Miniatorialia.  OeramAu  adnoeatoa,  Oodefriehs  de  Weikmbmr. 
OmUdmm  jc&iSuic.  OomomuB  de  afftre  Hicholfue  aqKengie,  Ootuianiiinti 
de  mofKe.  Oerardus  pinceme.  Jekaames  de  hdae*  OerarAte  de  kerne.  Jo- 
kmmea  fifim  burgrauii  (jhdefriii.  Aiolnm  est  hoe  anno  donunSe^  inearoalio- 
nia  .M.CXXXXJL  Mieiter. 

3luß  bem  Original  im  "^jr.sSlrt^.  mit  äciluHV"um,  au  jicujamcutftrcifen  ^5nöeiii)en 
gel  mt  iDri^tm  Oa^. 

51.  ^o^fi  2ucM  HL  Ikfratiftt  in  ^eloftl^iilt^ev  ^tm  beut  etift  e. 
^dttfin  Stier  alk  feine  lOefl^nnsen  nnb  füt^fc.  S^etfetn  bei 
22»  0eBniat  1183. 

Lucma  epBBcepna  Beruus  f^eruorem  dei.  dileotis  filiis  Alberto  ecciesie  s. 
Paulini  preposito  dasque  fratribus  tarn  prcsentibus  quam  futuris  canonioc 
substitaendis  in  perpetuuni.  Pie  postulatio  rohintatis  eftectu  debet  prose- 
quente  complcri.  ut  d  k'uotionis  sinccritn''  lautlahilitcr  cnitcscat  et  utilitas 
postulata  uires  indnbitantrr  assuinat.  Eapropter  dilceti  in  domino  fih'i.  uestrn 
iostis  postulatiouibus  i  lruientt  r  aniinimus  et  prcfatam  eeclesiam  in  qua  diuiDO 
roimdpati  estis  obsf  iuio  ad  rxriujilar  felicis  rccordationis  Leonis  et  Kvfjenii 
f^edcciÄSorum  ni  stiDruin  Iio,nntiuri(Tn  pontifioum.  sub  b.  Petri  et  nostra  pro- 
tfctione  snscipinius  et  prcsentis  scripti  patrocinio  conimnnimus.  statuentcs.  i)t 
qua.'^t'unqnc  possessiones.  (ju<  (  utKjiio  bona  eadem  eecle^ia  in  prescntiarum 
i liste  et  ennoiiice  po.ssidct  a.ut  in  l'uturam  concessione  poatitieiini  hirgitione 
re^uui  uei  priiicipuoi.  obiatioue  tidclium  seu  aliis  iuslis  niodi.s  prestante  do- 

Digitized  by  Google 


9« 


miiio  puterit  adipisci.  iiiuia  uobis  ucsti'isque  succcasoribus  et  iliibata  pcrmar 
neant.  iu  qulbus  licc  propriiä  (luximus  cxpriiucnda  uocabulis.  locum  ipsum 
In  quo  prefkto  eodesj«  sita  est  cum  omnibus  pertüientiis  suis,  quccunque 
ab  JCkherto  bone  memorie  quoD^ani  Tremretut  archiepiscopo  ecdeBie  ues- 
bre  ooncewa  sant.  aicut  m  eimdem  «rehiepiacopi  scripto  authenfioo  exinda 
bcto  contineri  dinoacitur  auctoritate  uobia  apoatoUca  confirmamiiB.  Que- 
cunqne  etfnni  ;ab  ^berhardo  quondam  Trmt'remi  arcbiepiicD|io  eidem 
clcfiic  resignata  sunt  uidclicct  uillam  Grimolde^rode  cum  occiesia.  piscutioncs 
in  Wadcrola  et  in  Ceruia.  mel  et  medemam  in  slliia  et  ulia  omnia  siout  in 
ipeios  arobiepiscopi  scripto  autcntico  cx  bis  facto  noecitur  contineri.  nihilo- 
minüs  uobis  ot  aacccssoribös  uestns  auctoritate  apo^^tolica  duximits  contir- 
mnnda.  Ff)no  anniuersaria  dodloatioins  fvrb'sio  iiostro  die«  ucnoratioiie  de- 
bita  celebreiur.  et  quicuiKjue  illiic  die  lUo  (ii'uota  mcnte  conuciicriiU.  intcr- 
cedente  b.  Panlino  nmrtyrc  benedictionem  oninipotcntis  doi  vt  graliarn  con- 
&cquuutur.  Cum  autciu  generale  interdictum  terru  tucrit.  iiccui  uvltiu  iuiiui» 
dausis.  non  puUatis  cainpauis.  exclugis  exeomraunicutis  et  interdictia  sonh 
Misa  iMioe  diiims  oAida  <MMn»9..  Scpultanm  pretqrea  ipslnt  loci  libcrimi 
MW  daeernimoa.  «t  eonun  dmotion  «t  exirtiiM  uohmtafti  qiü  ae  ll^ie  sepe- 
liri  delibeimiiariiiti  luai  forlo  exaomniiintcati  iBterdidt  aiat«  nnlliia  obai« 
stat  lalaa  tarnen  iatlieia  iUanm  eoelerianfm  a  quibnt  mortuonim  coapoi»  aa^ 
awDUAtar.  Inblbemos  inaaper  «t  cum  in  malefactorea  eeclosio  santentia  fue* 
nt  promulgata  oaaiimoe  absquc  satisfaotione  congraa  non  relaxaiur.  Daoar« 
nimus  orgo  ut  miUi  aiBiiino  honitnam  liceat  prcfatera  ecalcMam  temere  petv 
turbare.  aut  eius  possessiones  anferre.  uel  al)lata8  rctinere.  nninuerc.  scu  qui- 
btjslibft  iinxafioi»il)U8  fatigaro.  «cd  orania  integra  ronscrucntur  ooruin  pro 
qaorutu  ^'^ubcrnatione  ac  sustentacione  conccssa  Mint,  nsütus  omnimodis  pro- 
fatura.  saiua  »edis  apostolic^  auctorit«tp  et  dioce.sani  epiecopi  «inoni<'a  iusti- 
tia,  et  dcbita  reuercutia.  Si  qua  igitur  in  futurum  ecclesitt.stica  socularisuo 
pci-sona  iiunc  nostr^  conhrniatiouis  pagiiiam  sciens.  contra  eam  tenicre  uenire 
temptauerit;  secundo  tavtiouo  eommonita  pisi  reatum  suum  digna  sati^&ctione 
aorrezent.  poteBtatit  honor^que  äui  dignUate  eamt.  rcamqae  se  diuino  ia* 
dioo  oxifltere  de  perpetrata  iniqaitato  cognoseat  et  a  saeratisBimo  cer^ove  1^ 
aangoHie  dai  et  donini  redeonptoria  noilri  Jbesu  ObiMti  aliena  fiat.  aique  iit 
«Jttnm»  estMAme  dirtrtcte  «Itieid  anblaeoat  Omefaa  antem  cidem  loco  atia 
rata  aeroantibtiB.  sit  pax  damini  noitri  Jhesu  Christi.  Qnatinua  et  bie  fmt^ 
tum  bone  actionis  percipiant.  et  apud  districtom  iudicem  premia  etern^  pa^ 
da  inueniant.  Amen.  Amen.  Baue  valeta. 
yj^j^Ego  Lucius  cat!)oh'cc  eccicsic  episcopus.  s.  ,  ,      .,        •  i 

if>..i  Eg-o  Theodinxts  Forttieiisia  et  8.  Jhtßne  sedis  episoopoa.  8,  ' 

Ego  Henricus  Albanensis  episcopua.  g.  • 
Ego  JHnherhis  prcsb,  CÄfdinab's  tt.  s.  Laurcntii  in  Damnso.  a. 
Ego  Arditio  diac.  cardin.  s.  Tbcodori.  s. 

Datum  VeLlttri.  pci"  nianum  Alberti  s.  Jutinniie  ecclesic  presbitcri  car- 
dinalis  et  cancellarii  .YIII.  Kaiend.  Martii.  iudictionc  .1.  incarnationis  uero 


■ttlflT|«i«iMlf  »llWltltflMl.  iL 


7 


98 


(lominico  «auo  puotiticatus  uero  domioi  Iahcü  |Mipe  .IIL 

aoQO  .II, 

9114  bew  fttfttfi|m  C^i^Iomoter  im  pv. « ün^.  C.XVIL  Hra  17. 


57.   ^cß  Stifts  ju  Farben  vi^tatut  iuccjcu  bcv  -(jaluil.  1183. 

In  nomioe  sanetf  et  indiuidv^  irinitatis.  Sicut  adhnc  ex  sUta  pranintL 
maiufeste  poteet  pcrpondi.  ecclcsia  Cardonmm»  a  prima  fundacionc  sua  in 
possessionlbus  pauper.  in  redidbus  tenuis.  in  constructione  tompli  et  cetera- 
rum  ofHcinarum  multrint  fuit  Jebilis.  unde  iam  multis  q^ms^ionibus  patct  et 
ruinis.  Cum  uero  p(  r]);iiici  et  penitus  insufficientes  a  primordiis  «uis  ad 
edificationem  et  repara*  ionem  eiusdoni  ecclesie  fuisseiit  recHtua  deputati.  et 
ideni  ab  ipsa  prelatoruoi  presuiajUiruic  cs.sc;iit  alienati.  caiioiiici  ecciesie  sii- 
pradicte.  suo  cum  eis  coiiscntieiite  prcposito  domiuo  Fubnaro  uidolicct  latio- 
nabili  et  Icgitima  compulsi  necessitate.  stipendiam  onioBdam  que  apud  eoa 
iMcabat  piebiiide.  honevto  et  pia  iDi«iioi(in«L  fiimo  iM»to  eteonimiiii  ooneeiMMi 
«neenqiie  «oapromimione.  nnbas  seraire  •tatqoniDt  eoelesie.  «d  ipniw  mel^ 
oimcionem  et  Cabriee  coUapse  reedificadonem.  et  non  aolmn  ee  tone  preflon* 
tw*  sed  et  aibi  in  poBterom  aaccedentes  in  iwe  obHgandoa  et  obligates  caae 
oeaaentea.  molto  meliiia  eaae  deliberauenint.  ut  ipsi  oommuiiiter  defeetum 
nniua  aupplerent  penone.  quam  quod  eccieaia  naetacioiii  subiaceret  inhoneate. 
Specialiter  tarnen  ad  consummacionem  cuiusdam  noui  edificii.  ibidem  ad  ho- 
norem dei  et  ampüficationem  tempH  nuper  incboati.  eadem  est  prolx^iuln 
deputata.  Ne  qiiis  autcin  nunc  ilii  niancntiuni  uel  et  Buccedcntinn}.  r.iuiiu 
et  lionostuni  inunutare  ualeat  Cüiisilium  et  factum,  scnpto  est  nolalum.  et 
sijü^lllo  düuiini  Fidmari  prepositi  nostri  et  ecclesie  nostre  corrobuiatum. 
Nomina  quoque  personarum.  et  canonicuium  in  hoc  facto  concordaiitium. 
&ubäcripta  sunt.  Fulmarm  nofiter  prepositus  et  Treueremii  et  MHerutu  ec- 
clesie arebidiaconua.  Stepkanm  deeHius.  Bodengerut  seelaitioiia»  Budaljv*» 
Bwtkarduß,  Jämbriety,  Theoderüme,  jl<fo{/iMu  Cono,  Friderieus,  Oake* 
rtM.  Theoderiw».  Si^^hanm,  Mareumut,  Frideriem.  eanonici.  Aota  amt 
bee  anno  dorainiee  ineataalieiiia  .H.G.LXXXJII.  Indietione  X  eoncoBraBte 
.V.  Imperatore  rommimtm  Friderko  augnsto.  afebipresido  kremrorwm  An» 
mUfo,  Amen.- 

Vtt«  hm  OngmaT  {m  $r.:9(r<^.  mit  jtvei  an  ^fr^tamentHretfen  t>Snc)rnb(n  6ifflrtii  D»n 
locilnn  9Ba<^0.  IBeibc  oblong  unb  von  flenn<)rr  &tl^t,  rrc^t«  ein  (^tifHi^tr  in  ganjn  t^igur, 

mit  ^(•i^''n  .ViSnben  ftn  ^ucfi  vor  fid)  l^attenb  inib  mit  ber  IlmfArift:  8.  Caator  Cardoui; 
UnU  (in  Qiti)üi<ifn  im  c^^orrocf,  in  bcr  iXrc^tm  fin(  "^Im,  in  ber  Sinftn  ein  quer  fUegenbed 
99anbi  bie  Um{<^n|t  i{)  unieebar. 


d  by  Google 


99 


Farben  1183. 

In  riüjuine  saiicte  et  indiuidue  triaitatis.  Ego  Cunradv.'^  dei  gratia  Pa- 
lailnus  comes  de  Ueno  recognoscens.  admlnistrationis  nostre  officium  quud 
diuino  instinctu  suscepimus  agendum  paupere«  iiidclicct  Christi,  quosciinque 
ab  Incursibus  malignorum  dcfensarc  et  protcgert  uiaterinli  <j;ladiü  quem  feri- 
niUL  quod  iufitum  et  ^^quum  est  anime  nostre  salutare  duxiaius.  uidelicet  pro- 
jwdioate  mfirmitatis  Impotcntia  gladius  ipse  iadiolalis  finem  debito  non  attin- 
git  oec  prodewe  omnibva  qQtbus  uolwniu  pouiimiis.  apeoudi  affectione  in  fr*- 
m«  canoniooB  iS^rUgersha^nn»  ecdeiM  tttecemi  predtcte  ecdeste  utilitetibiiB 
<l  li  quod  «bsit  moleBtam  ingcstam  aliquid  ad  ineonunoduro  iuerit  in  i|>sO' 
nun  defeoaiooe  noe  totos  exponsre  non  ])igcbit  pro  anime  nostre  salttatione. 
quin  {ironierari  aperamns.  ipsoram  auffinganlibi»  meritis  et  orationibus. 
Gi^  notmn  en»  uoliuniis  Um  preBeatibos  quam  poatena,  qood  ficatrea  pre- 
tcripte  eccleaie  cartem  qiandam  in  uiUa  ISrmem  iustiasime  posaidentea 

a  Qodefrido  eomite  de  Sponheim  auslmentea  pro  eo 
tuitam  quod  eiosdem  cortis  quedam  bona  ipaiua  aduo<^tie  terminia  indude- 
reotor.  qui  tantarum  iniuriarum  caurtas  sepiiu  ad  aores  noatnu  afferentea 
DM  pro  ipais  sollicitauerunt*  quibua  oondolentea  enndem  comitem  et  iilios  et 
ooHMa  parentes  iniustitiis  conaentientei.  et  de  nno  eodemque  ubere  sogentef 
■venuinuBb  et  ipaoa  ut  üratribos  pro  iusto  et  equo  responderent  monuimua« 
Com  itaque  cauais  ntriisqae  in  sententia  dcfinitionis  contcndcntibus  multorum 
prudenlium  nobiseum  csscntium  meditatio  laborarct.  in  hoc  tandem  coiHieuire 
uisum  est  placito.  ut  uidelicet  fratrcs  prcmcmorati  licet  sccus  iustum  agnos- 
cant.  pro  dcteriore  nialo  uitaudo.  et  ne  ecolesia  de  occasiope  huius  ulteiius 
fluctuaret.  et  quod  in  surculum  iaiu  •  xortuni  tuorat.  grassaret  in  arboreiu. 
ipsi  comiti  et  tiliis  sois  .XXV.  nian  as  pro  omnunoda  curtis  eiusdem  et  om- 
Diom  ad  ipsam  perfinontium  de  ccteru  Übertäte  donarunt.  eo  interdicto.  ue 
»bba»  uel  de  sui»  alu^uis  aliquem  de  eiusdem  aduocstie  advocariis  aut  de  ip- 
soruiu  bonis  ulterius  sibi  attruliere  teutaret  ipso  iuconsulto  ucl  cnntradicente. 
Ut  igitur  buius  pactioiiis  sententia  uel  ronfirmatio  iuste  taiiiijiiani  de  bonis  a 
Doetra  donatione  detiuentibus  exspcctatui  a  nobis  petitioiic  aitbatis  et  Ira- 
trum  suorum.  comitis  et  fiiiorum  suoruin  et  utriusque  partis  amicorum  prc- 
tuatam  constitutionem  sigilii  nostri  attestatione  uerificantes  conürmamus.  ut 
dooMpB  in  perpetuum  predicta  caria  cam  omnibus  ad  ipsam  perünentibna 
maiieipiis.  agiia.  nineia.  pratia.  a  modo  ab  omni  iure  aduocatie  libera  tonea- 
lar.  nec  aliqoatenae  exactionibos  uel  noeftoalibuB  a  eomite  neL  a  qvouia  aibi 
ia  adoocatia  sncoedeiite  nexetur.  Si  quia  itaqoe  prauo  ingenio  deinceps  contra 
btt  agere  tentauerit  et  ecclesiam  dictam  Snfeatare  preBumpserit.  tunc  ma- 
itttMit  reua  imperialia  iadicii  gladio.  quem  ferimus  sobiaceat  et  etemaliter 
^Dtarni«  gehennalibua  flammia  niai  reaipiacat  ineludatnr.  anathema  aemper 
uQtnoatba.  dicta  aunt  hee  Kardoni  «nno  dominice  incamationia  M.CLXXX 
4U.  r^gnanle  fridtrico  imperatore.  Trewirtim  eccleaie  preaidente  ArwMo 

7» 

Digitized  by  Google 


100 


fluis.  preBcntibus  b»  testibus  clericiB:  i^non^  de  Loejfe,  Stq^aao  doctno. 
Hudmgero  magistro  scholaram.  Burchardo.  Laicis:  Gerlaco  conute  de 
denze.  domino  henrico.  Simeone,  Jjudovtco  de  Spanheiia.  Bertholfo  de  Hon- 
rat.  Fohnaro  de  jl/fs^.  Jlermanno  de  PTaWeiocA.  Menrico  de  Dirka.  Mi- 
nistcrialibus  bis:  Theodericv  de  Klotlene.  Julmnne  de  daVieim.  Jiichardo  äe 
Ihina.  Petro  de  Marcelo,  henrico.  Conrado*  Mppone  de  Z^o^.  fdrico  de 
iSor«?!«*  8iberto  de  Kardene  et  aliis  muitis. 

i(u<  einer  i»iMmirtcn  <Sopic  ^  ZVm.  ^A^t^un^^^  im  tpr.«9[n|. 

59*  ©rjBtfd^of  9lmolb  ton  Mcr  bciuiuubct  bem  ^loftcv  c\cn.  Cluustrum 
(.^immcrobc)  ba^  ?Äcd^t  ber  äSovlefc  in  ^tt>ci  SSingcrtcn  gu  Seubc^s 
borf,  llG9-;-1183. 

In  nomine  sancte  et  indhiidue  trinitaiis.  ego  Amctdm  fretemrmm  tf^ 
cbiepiscopus  in  perpetuam.  Notam  esse  uohmnis.  tarn  pfesentibiifl  quam  fn- 
taris.  quod  ffüeUterius  de  ludeneuhrp  Henriei  filiiis.  et  ftoleteitttmw  adooea- 
tos  ludomiei  filins.  Godefridiii»  de  cro/^  jfttwamw  et  (Aomo^.  et  oitricw  eo* 
mm  CmraäiM,  aed  et  reliqni  dusdem  nille  tarn  milhes  quam  inferiocis  grir 
dos  parochi&ni  unfuerri.  connderanteB  dampnum  et  fatSgattonea  fratmm  dob- 
trorom  de  dcmslro  in  irindemns  quos  eis  ante  bannt  oommtintB  edktdm  hac- 
tenus  mchoare  non  licebat.  pro  remedio  animarmn  Boarmn  pari  noluntate  et 
unanim!  oonaeDBU  per  mamim  Tioitram  eit  peipetaalitar  coneesaerant  nt  dnas 
nmeaa  snas  qnas  habent  in  eadem  parocbia.  in  loco  qui  didtor  md  rvpm* 
quandocunque  eis  opportunum  et  commodum  iiisitm  fuertt  pro  iiolnntate  ana 
nuila  impediente  contradictioue  naleant  uindemiare.  Hanc  igitur  predTctam 
oonoessionem  intaita  pietatis  memoratia  fratribus  indultam  aucturitatc  dei  pa* 
tris.  et  noatra  nt  in  perpetuum  rata  maneat  et  inconaulaa  acripto  nostro  con- 
firmamus.  et  ne  qnia  eam  infringere.  uel  contra  eam  temptet  uenire.  anb 
anathematia  aententia  prohibemna.   Teatea.  (ftl^tai.) 

Kud  bem  Original  im  ^i.  ;!rvifK  ^ag  Sieget  btö  Ch-3tif(^of^  »on  rotl^em  ^-actt^  ijl  an 
bem  uiRfi(f(^la()eiicti  untern  Siatibe  bei:  Ucfunbe  mit  einem  5Do|))}eInrmen  »eilen  £eterd  bcfcfHgt 

60.  (l:vsHlrf)c[  5(rnolb  bon  %xkx  bcuvhmbet  bcn  i^cr^ic^t  (^•mcrdjo'^^  bon 
ÜRaiaiui  pbcr  S^cueibuvg  auf  bic  angefod^tenc  8d)cnfuncj  (einer  5(cl= 
tetn,  ta)cld)c  i^re  ßan^c  ^abc  umfagtc,  an  bad  bloßer  gen.  Claas- 
tram  (^imwctobe).  1169—83. 

Im  nomine  sancte  et  indiiiidae  trinitatis.  cgo  arnoldus  trmirorvin  arclue- 
piscopus  uniuersis  ecclesi9  filiis  paccm  in  poi  potuiim.  Noscant  omncs  Christi 
fidelcs.  quod  chriMianus  de  maraw^h  et  uxor  eins  mtiiJiiMis  per  manun;  nos- 
tram  contulerunt  ecclcf^ie  de  clausfro  sc  et  bona  sua  onniia  tarn  mobilia  fjuam 
immobilia  cum  Uuubu;^  lilüs  nins.  (^ma  super  altarc  clusdcm  monastcrii  oblu- 


V 


Digitized  by  Google 


101 


lerunt.  Demum  uero  euolutis  non  paiicis  diebus  mortuo  memorato  chriMmno, 
et  iino  riiionim  siiuruiu.  Kmmercho  de  iiouo  nostro  cainmpniain  iiioiiit  ad- 
uersua  donatioiiciii  tjuam  meinoratus  i-hrt\stianu.s  fecerat  ccclei?Ie  de  davstm. 
Qui  oostro  consilio  ad  so  tandcm  roucrsus  in  man  um  iioätrnin  refiituuit  ea- 
lonpoMm»  quam  habere  uidcbatur  el  in  prcscntia  noetra  recognuuit  se  niohil 
Hm  Mone  in  bonis  lUk.  qu9  oftmetofitM  ok  wuar  «im  eoatulerrait  sepediot^ 
MdeBi^  ao  clanstm.  lllod  etiam  soiondom  qiiod  memomtua  tmtrdw  fide  data 
pvomiui  nobia.  ai  qnis  forte  in  postenini  aÜqoam  adaeKBiiB  fratrcs  de  donubro 
BMDflrit  qaerimoniaiii  de  avpradietia  bonia.  quoil  ipse  bona  fide  media  omni-* 
hm  qaiboa  potent  adiunace  eoa  atndehit.  nt  in  quieta  maoeant  poaieietene* 
^uid  ot  intam  manealia  perpetaina  et  inooneoiaiim.  pimeiitt  aoripto.  etat* 
gpiU  noatri  anudmenio  fiiciniiia  iUvd  eonroboran.  Teates  bornm  aiml  Kih 
iidfitB  mteie  ^otnua  pr^positoa»  Joktamea  deeanna.  Fobiumu»  JMvJlfua 
aidydlaoom. ,  Oewdm  ptiaiioU  pnpoaitua.  Lndfmiwm  a.  malfaie  abbaa.  CKono 
^  mgJherA,    Wühdmm  de  fofwiato«. 

%mM  hm  Ori0ittal  im  ^r^Vii^,  hm  ho»  6lcsel  bc<  ^bif(^of«  m\  arüncm  ®ad^a  wtt 

äSer  bat  ^ftü  imb  bie  ÄtSel^cn^t^cr^ttiiiffe  «net  l^ttrs  <n^f  ®^ 
iiitb  fiber  fHne  9hd^te  im  ^faotgait.   i  169— 83. 

lu  ii<)in}j\p  sancty  et  indiuiduy  trinitatis.  ArvrJdxs  dei  p:!"«!!*/!  imnrurnm 
bamiiis  nüiiii^tor,  omnibus  tarn  futuris  quam  prcsentibus  ucnt.itüra  scii"c  uo- 
leotibus.  salutem  ni  eo.  qui  est  ueritas  et  salus.  Quoniaiu  nicinorl^  bciieii- 
ciuru  fiiifHx  est  et  labile.  )itt€«urum  sutfragium  neceaaario  inuentiuii  cognosci- 
tur.  ui  quod  uei  diuturnitate  teniporls  a  memoria  aboleri.  uei  iniqua  oialo- 
ruiQ  tei-giucrsationo  a  nui  status  rcctitudine  seiet  inmutari.  iittcraruiii  tcätimo- 
oio  cemmendarctur.  et  scripturc  indi(  io  posteroruin  iiütici^  transmissum  inc^n- 
Qalsum  in  perpetuaui  scruaiotm.  iiidc  est.  quod  prcßcnti  scripto  ad  cogni- 
lioiieni  tarn  prcseutiuni  tiuam  luturorum  transmittimuiä.  qualitcr  Amtdphus  de 
waUcui  t.  uduucalus  in  curia  nostra  marceto.  cum  non  esset  nobis  ita  familiaris 
lieot  ei  expedirct.  propter  iniurias  quas  in  eadem  curia  nobia  inferebat.  noe  per 
leat  per  aoucos  saoa  bniniUler  adlit  et  qI  ei  in  proprietate  eedeaif  noatr^  ni- 
Uioet  in  loce  qni  dieitnr  admte  cattmm  edtfieare  permttteremna.  diligenter 
lagrait  Noe  anlem  aceepto  connlio.  caatrnm  in  partibni  iUis  proprium  babere 
propfetr  tneiinna  raptomm  neoeaaarinm  animadaeftantea.  et  controoaniam  il- 
bm.  qu9  inter  noa  et  ipaum  cacat.  de  pelidonibua  qu^  in  eadem  coiia  fiebant 
otiDgiMve  uolentea.  aub  expranione  «wnditioiuB.  qu^  anbaeripta  est.  id  fien 
flineMimnai  Noatr^  itaqne  pactionia  est  eaatmm  ibidem  edifieatum.  qnod  ipee 
i  naUs  et  aneeenovea  eina  in  beneficio  babebnnt*  ad  tnidonem  terr^  noatr^ 
(t  ad  emnes  uana  et  necoaiitatOB  noatras.  contra  omniom  hominum  incursus 
■eaiper  paratem  eaae  debere.  et  tam  iptam  turrim  cum  caetellanis.  qaam  ip^ 
laai  totam  ambitnm  ceetri  eontn  queiblibet  bominwn.  ad  mandaUim  noatrom* 


Digitized  by  Google 


103 


aperlenduni  fore.  Firmissiiiiani  (juoquc  noble  per  se  et  per  amicos  suos  secvh 
ritati'fii  piestilit.  quod  de  codcm  Castro  nuilatcnus  ipso  nubis.  uci  ecclcsi^ 
nostry.  uel  aliquis  successorum  suorum  snccessoribus  nostriti  non  solum  noa 
nocebit.  sed  pretatum  Castrum  nobis  et  sucooBsoHbos  absque  omni  oootrafc 
üonc  patebit  Cavtum  quoque  est  et  fideliter  promiasnin.  qaod  casteHtni  ifA> 
hv»  owtodia  tunia  oommista  erit  nobis  et  Baoeeaaoribiifl  nostris  6delHalga 
lorabmit  et  loniiuento  et  fidditate  nobis  tanqmm  ei  estrieli  eniiit.  ita  vt  li 
forte  inter  dos  aliqua  diiaeBeio  qaod  «btit  ort»  luerit.  de  eodem  eastro  nee 
enm  contra  noa.  neo  noe  contra  eum  inuabanti  led  nee  ipee  eontr»  noe  gim^ 
ram  inde  exeroebit  £t  ai  forte  contra  liginm  domimim 
licet  Lotharinffif,  in  pereona  sua  not  immie  non  poterit  reKdo  nobii  caaW» 
cum  caiieUanjt.  qai  noi  iauabnnt  Inde  esibit  et  ai  uoiiierit  ad  dominnm 
aanm  liginm  ibit  nee  tamen  ad  dampnnm  neetram  neniet  «bi  enm  homce 
M  exdpere  poterit.  immo  etiam  ai  damponm  noitmm  preraerit.  nos  inde 
premnniet  si  poterit  Keddetorque  ei  eeonueieo.  securitäs  sioe  malo  ingenb. 
per  DOS  et  successores  nOBtroi.  apondentibus  pro  nobis  eccle8i9  luiitr^  peno- 
nis.  maiore  uidelicet  preposito.  decano  et  arohidiaconis.  abbatiboi  qnoqne  d- 
nitatis.  aut  etiam  hominibns  et  ministerialibiia  noatris.  qni  prcscntes  emni 
quod  conamnmata  inter  nos  et  inimicos  nostros  guerra.  uel  sedata  inter  noi 
et  cum  per  oomposttioncm.  uel  per  iudicium  discordia.  ad  eandem  doroom. 
aieut  ad  beneficium  suum.  liberum  reditum  habebit.  Infra  ambitum  autem 
castri.  arcam  idoncam  ad  edificandam  nobis  domum  propriam  et  capellam. 
ad  arbitrium  nostrum  nobis  rc^icruiiuimus.  quam  iure  frodi.  nnlli  obligabimas. 
et  lioniinera  conucnientein  ad  custodinm  domus  nos^tn  et  uictualinni  si  ea 
ibi  habuerimus  preiiciemus.  Peticioiu  s  ucro  siue  exactiones.  quocunque  modo 
in  prefata  curla  f?ant.  uel  in  ualle  iila.  siue  in  annona,  m\o  in  nnirtmis.  ex 
^(jii<>  (liuiiemuJ*.  et  quod  de  dimidia  pai'te.  terci^  parti  quanj  ci  rocoi^nosc*- 
baniiis  KUpcrcrit.  ad  augmentum  t'codi.  et  noniinatim  ad  custodiam  castri  ha- 
bebit. De  placitis  autem  terciam  solummodo  partcm  accipict.  et  ncc  in  pla- 
citis.  nec  in  peticionibus  uel  per  se  uel  per  nuntios  suos  nos  aliquo  modo 
circumueniüt.  Ministerialcs  autem  nostri  et  officiales.  scolteti.  forestarii.  ba- 
bnlci.  piscatorcs.  et  alii  ad  cotucluiman  scruicium  noetrum  Bpocialiler  depu- 
•  tati.  ab  omni  cxactione  liberi  erunt.  et  ante  idcm  Castrum,  nulluni  a  descefr 
dentibu8  uel  asccndentibus  per  Saroam  theloneum  exigetur.  neo  eis  aliqoa 
molestia  uel  dampnmn  bferetur.  Dedit  autem  ipae  «oUa  qaeada»  de  •»»• 
da  suis,  qui  nobis  pro  eo  inranenint  qnod  heo  omni»  obseroabit  et  d  con- 
monitos  ab  ds  nd  a  nobis.  infra  .XV.  dies  non  obaenmient.  noeali  ex  parte 
noatra  Trmerm  uentent  ncc  fnde  exibnnt.  quousque  omnia  qn^  nobis  ex  oon* 
dicto  faeere  teoetor.  integraliter  perfidat  Qnod  ai  ipso  idem.  od  aliquis  ei 
parte  sna.  in  pre&ta  onrie  marüeto,  nd  aUbi  contra  noe  nd  anuamaorei  nos- 
tros excesserit  ud  connentiones  qu^  dccaatro  conacript^  et  oondiet^  simt  in 
aliqno  dolanerit.  si  de  omnibns  seeondiim  fonoam  pnscriptam  .non  satisfe' 
oerit  hanc  in  se  et  in  snos  beredes  lagern  excepit  qnod  exeomnranieatos  ha* 
bebitnr.  et  tota  terra  ana  svb  exeommunicatione  tenebitur.  feodmn  quoque 
■onm  eadem  condicti  lege,  dne  omni  tndido  tamqoam  vss^natim  nd  drin* 

Digitized  by  Google 


108 


diMtam.  nttbb  Jitem  «rii  Bt  nt  ho»  iftte  et  lo  pailcmm  tarn  ex-  notte» 
^«UB  €x  Ml»  pwto  iMOfiauka  pcauneftnt  |»feiQDteiD  ptguiam  tade  eonMiribk 
«I  aigiUo  Dotffcro  liwimui  iosigoiri.  adhibitis  twtibiis  et  fidfliuMorib«.  tam  pro 
parte  8W.  ^Bam  pro  parte  noilra.  qvoniBi  nomui«  hee  Bant.  Pro  aoa.  eo» 
mm  Sifmm  da  aoneftm^  QadiefinAf  ooomb  de  qNHiAaNi»  «k  fiUi  am.  (TucS' 
Mm  de  mMkd.  el  filitta  anwu  Btirtkdomm*  JmmIAm  de  merafteyv. 
daaMttarai  Gern  et  Jnmjpiifajde  Kr«.  J^tero  et  Th&)dm4m  deataMcfeyvcAcäL 
(FMbiii.  Motr^dm»,  Ainoandfr.  Hmnem  de  muna^  üod^jAiM  et  Hm- 
fin»  de  lr«k  Pro  parte  aeetva.  BodUfhiu  laMor  preposiius.  Johannes  dee»» 
aek  Fohnarus  arehidiafionue.  Lodowicus  abbaa  a  Eaebarii*  Oerardus  pre- 
po sitos.  IlVreZö  cantor.  Fridericus  subcustos.  magister  Jvo*  Thtodsriem, 
Wüidmus  de  helphenatein.  Theoderiwa  de  acbrehurc,  Walterug  et  Renerus  de 
jwfirtM»  jLaijamoiu  et  ^rMtsriisMa  de  irantei  Jacobua,  Itenbarduta  de  lao^^raoA» 

Mü  Im  CrlgiRal  im  flr.*9M|.  mit  bem  gani  s(t^(|aRa  6iC8cf      tiilif^efi  aea 

96fm  m<i(^s  au  iner  ffibcnm  6(^nfir(n,  bmn  2  ^fOorftig  2  «M^  ftafet.  ^1li!knike  iftitc» 
^  q^ro^fg^vt  tati  bca  Soden:  C^cgtayhaw 

It,  ^^Bifd^of  Knto(b  l)on  Itriet  BeittVitnbet  ben  SSet^ic^t  ^t^atb^  i>on 

^ßiirregl^citn  auf  ein,  hm  .Ulcftcr  ßcn.  Claiistrum  (.^■^iuuucicbi:) 
trn  (^Tifa^et^  i^on  ®toc^  t)ermad)tcö  SlUob  3U  Ucv^iÄ;  iinb  U\ih 
tic^t  einen  alten  ^aii^ttoerttag  ber  Pfarrer  in  ^«cbcl  mit  bcin  gen. 
mfUt  über  beit  ^t^nUn  bafelbft  1169---83. 

In  nomine  saiicte  et  indluidue  trinitatis.  Ego  Amoldica  dei  gratia  Tr^- 
»irefists  ecclcsie  apchiepi.scopus  uuiuersis  Christi  fidclibiis  paccm  in  perpetuuiu. 
Ex  iiiiuncto  uoh'm  officio  p;ici  et  quicti  uiiiueiborum  jjjaximc  ucro  religioso- 
ruin  uirorum.  (jul  nui>tiu  diuiiiituö  committuntur  rcgimijii  sollicitius  nos  pi'O- 
ukiere  deoet.  £a  proptcr  quedam  quc  in  nostra  presentia  gesta  sunt  ne  far 
dk  labantur  a  memoria  notitie  posterorum  scripto  duximus  commendaieu 
Mocaat-igitar  tarn  preaeotea  quem  fiMwri»  quod  .ßWranlii»  de  Bm^rntthem 
friaMm  Sl^fm»o  deeano  d«  Cardew  cowfaeori  a«o«  ddade  mihi  et  mtUtia 
Im  derioia  quam  iaiois  qui  mecom  erant  apud  Tria  aeleD^witei^  iNOOflnouit. 
qaod  allodiun  qnoddam.  nineaa  videlieet  de  Umdks*  quea  Mütßbät  de  Bro^ 
•oofette  de  tUm^  pro  lemedjo  anime  aue  coAtttlenL  «Udenter  aibi  oaurpar 
attat  et  per  fluiea  aniMM  ininita  posaederat  demque  graiu  infimutate  leoto 
tentaa  peoiteolia  dnatna  mammtutn  aUodiom  onm  onm  integiitate  per 
mtmm  noatraoi  iralribiia  de  doifitro  absque  uUa  letmtiojie  xetignaiut  et  de 
iaiaria  et  dampno  sibi  Ulate  eatiafecit.  Sed  otsi  quam  super  cisdem  bonia 
«akopniam  habere  uidebaiitnr  ipae  et.filii  sui  HodvJfm  et  Hemrimu  in  mar 
aiun  nostram  refiilaiittrunt  et  data  fide  abbati  de  Clamtto  oonceMeroot  qiiod 
d  ^ya  inde  adiHtaiia  eccleßiam  suam  aliquam  postmodum  mouerit  quotdam. 
^  tMiquam  eaa  propria  sibi  itu  fideJiter  et  constanter  ad  utilitatem  et  pa- 
cero  ccclesie  de  damtro  hec  eadom  bona  tuebuntur.  hoc  ipsum  Ckono  de 
Mtibmh  ae-  &ot«tnuii  omioeerii  Teatea.  i^anua  decaona  de  Oardm»  Mei- 


Digitized  by  Google 


104 


iMriM prior.  Armtl^^)\er$nvu^ffimütod^  Ckmo^iialbmik  Emmtn 
eH  Hudulfo»  de  Burgenesheim.  sororiiw  eorom  Ueik«^  de  üetmhtreh.  Htmi- 
an  CoAnamU,  Sibreektmd»  ülmene,  Thetderkmidit  Nvmagiä*  Addkardm 
A&MtOhureh,  JMmiem  JMetmdt  Hetmöiu  JtMJmtA^mi 
dieluB.  lllad  etMin  niemorie  coninMAdandttm.  qiiod  Btrewkm^uiAM eeelcBted« 
Cordula  deamaloiii  pB^tfooem.  quam  pTwtecmüiwu»  dui  feoerimt 
abbate  iet  fratribm  de  dcMetro  oormi  no^is  reeognonit  et  ut  i4ita  in  ftKfh- 
tuum  permaoe&t.  quentum  ad  cum  specUre  nidebeter  conoeMlt  qaetkiv  iR- 
delicet  memoratl  fratres  .VI.  den.  sibi  et  suis  «eoeessoribue  «bmwtiiD  soluant 
pro  hiis  que  oi  dedmari  debent.  apud  graiigiain  de  WtjUirhack.  Ita  ean 
antiquitus  statatum  fuent.  qoie  ioeot  ille  ex  toto  desortas  erat,  et  uasta  mh 
litudo.  antcquam  fhitrei  em  excolerent.  Kos  autem  ut  hoo  ipsiim  incoenl» 
tum  senjotnr  omni  tempore  beatonun  Imtoomtü  et  Mvgenü  apostolieomiB. 
sed  et  Hiüini  Treuiromm  archiepiscopi  neatigns  inhcrcntes.  scripto  illud  con> 
fimari  et  sigilH  nostri  inuoimento  fecimus  corroboriri.  Si  qua  igitur  eccle- 
ßiastica  secularisue  persona  luiic  pagiiii  contrarre  .  .  .  atteraptaiimt  .  ,  .  .  in- 
dignationem  dei  .  .  .  incurrat.  et  in  extreme  examine  distiicte  uitiuui  gubiacett. 
km  fi^octttloc  iL  iba  «»(ö  4>imnciob«  ia  bn  etabtNbttal|ir  tu  SUiic. 

^c«  5!>cmca^>itcle  311  %x'm  Cvibjiuehicf  ffu'  baö  ^(oftev  gen.  Claus- 
trum (^^imineio^e)  übet  eiftige  äJ^ngettm  im  ü^aitindberg 
Stricr.  1169-^83. 

■  In  nomine  sancto  et  incliuiduc  tiinitatis.  Kgo  llodidfu.^  sanctc  treviren.v's 
ecclesi^  maior  prepositus.  Johanneg  dccanus.  1- olmarm  archidiaconus.  Gerar' 
du8  palacioli  prepositus.  et  uniuersitas  capituli  noetri.  Notum  esae  uolumus 
tarn  prosentibns  quam  futuris  quod  intuitu  piotatU  et  diuii^  remuneratMi. 
tres  uineas  in  mmt$  mmcU  Martini  sitas  OilUberto  abbati  et.  ftslribi»  d» 
dauatro  et  eoram  tMceMocibos  sab  eadfiit  peniiooe  ^  WeeA»  bdof  v» 
mori^  oeneaBonim  et  ceUeierioe  nesler  ft  iiel»i  tenoit.  niddieat  triim  nto- 
lafum  üiiil.  et  eanpam  mam  puloo  et  nhno  adiamntem.  qoem  fralves  bi 
«Itteain  exooluertiit.  aub  eeiiaa  odo  4eiiariotfuiii  imperpctutmi  eeiteeintDiiii 
ll^.  atttem  pebeio  deiiarioriim  m  £toto  ».  Marlani  iUi  qui  proeet  elemonai^ 
nun  efficie  aanaadm  Bolaeoda  est.  iiinum  ueM  ataHm  poat  aindeiBias.  qnod 
apud  torenla^  fretram  m  pre&to  monte  aasignabitar  ei  qid  effieiiim  filiginii 
administrat.  Yt  aetem  hec  noatra  coaeeMRo  Imperpetaam  mta  et  IneoDQiilaft 
pennaneat.  dominua  noater  ünrnjoUiw  trtmaritnm  arcliiepiaec^os  ifigialii 
impreseione  sigilli  sm  ipsam  oorrobomit.  et  ut  emn»  scrupulw  qtieKieiiM 
et  ambigoitatia  de  medio  teUator.  munimiiio  qiieqne  sigilli  eccle^^io  nostre  oMh 
ifiranamilB.  Si  qala  uero  hanc  eoncessioncm  nostram  intuitu  pietatis  factaa. 
aiiau  temerario  uiolare  temptauerit.  dei  omnipoteDtia  et  beati  Petri  apostolo- 
nim  principis.  indignationem  {ncatrat.  Tertee.  P€tfu$  tuUensis  efieeopas 
Boduyu»  maior  pMpositus.  Jokcttmes  dccanus.  Folmancs  nrchidiaesniM*  Oer- 
ardnu  ptepo&itM.    Wecdo  eantor.   (Jonradut  de  pt^tra,  Ltuherm,  QM^ 

Digitized  by  Google 


105 

flriiitet. 

n?«ir,  bif  abfr  terlomi  fmb.  *.'luf  bn-  .Hurfifitf  ift  bcmerft:  Karthu  de  aineis  qua«  TreMerl 
habeuiwt  a,  tuüioci  prepoüto  et  uuüori  eccl««w.  430H  Q)(it  {pitaa  ^iib:  «4  longuiu  Cooteo* 

M.  ^Bifd^of  $crtratn  l^on  9(e|  Icfthnnit;  bag  miv  bm  antoefcttbcn  unb 
BkKenben  Qtationifetn  (mansiouariis)  bcd  6tiftö  @.  Arnual  i^r 
@lt)Wttbtitm  au  ^^eil  tocrbm  foO.  1183. 

lltrlnannH  (lei  gratia  Metct.sis  cpi^-copu»  eeciesic  h.  Arnuald  in  pcrpe- 
tuum.  Commissi  nobis  officii  raliu  nos  hurtatur  et  fidmunet,  unllicitfMu  ad 
hoc  impcnderc  oporam.  ut  in  cornmisgia  nobis  eccleBÜs  diuinun)  cre«cat  pu- 
Ih»  6t  «ogMiar  seraitimm  quam  «liqaid  per  noilnua  qaod  ibiit  iBcurism 
aentiat  detrimentiim.  Oam  iteqae  ad  Dottrta  sepivime  penieniflseC  anree.  qaod 
pleriqne  fraires-  «ooleiie  s.  ./£^wi2w  de  lacte  potios  et  lana  et  peroeptioae 
ftipendionim  quttn  da  adote  Mllfain  OaM  loi^ooibiii  et  «lemotiinB.  qiit^ 
rom  eandem  fandatem  OMe  «seilet  eodeaiam  «<dUchi  aie  prinafia  uacaroDt 
eommodis  et  negotiis.  ut  ex  negligeniia  atque  absentia  ipsormn  et  religio 
deperiret  interius  et  bona  temporaHa  exterius  pcriditarentur.  Tandem  huic 
male  snliibre  prouicfimns  remedfum  cleri  nostri  communicato  consilio  ordi» 
nantes  et  multo  rop^atii  frafrum  loci  illlus  nostra  tirniiter  auctorltatc  stntuen- 
tes.  ut  illis  foh'-^  fratrihii^  rlr-  retcro  in  totie.s  dicta  occIoMia  «  f  .v???^?//-.-  sti- 
pendium  exhibentur.  qui  ibi  mangjnnarii  fiim?it  et  sciuitio  eeciesic  ^  ■  iul  t  et 
deuote  uacauerint.  Hanc  ergo  nostram  constitiirionem.  ut  niilla  poMniodum 
leuitate  reseindi  conting-at.  et  ütteris  eommcndai  t  focimus  et  »igilü  nustri  ini- 
pressione  coninnmiri.  nottia  insupcr  auctoritute  saneiente«.  ut  si  quis  forte 
procesf'u  tcmporis  d  contraire  ipsamque  infirinj^re  attcmptauerit.  donec  oon- 
digne  resipoerit  anadiematie  uincalo  pemaneat  innodataa.  Acta  sunt  bee 
anno  domfnioe  nieamatlonis  M.O.LXXXJII.  indlettone  .1.  epaota  XXV*  con- 
carrente ....  anno  ponlSfieatUB  nostri  .Ifll.  Domino  Friderieo  romanorvm 
imperatore  fbücSter  imperante  et  cfins  filio  Hentuso  regnante. 

9tt<  bm  !Di|pToin<itar  bc<  6fift6  <5.  Kntitdl  Im  ^.«Xn^.  CXLUT.  Uro  39. 

CS'*  ^cv  51bt  ©obfvib  p  ©^tiui^taiSSadb  beurhinbct  bif  (^duMifuiu3  be^ 
mß\Ux  aut  etubeit.  11S4. 

In  no«me  aanetf  et  indiuiduf  IrimtaliB.  Noa  Ocdefndu»  dei  gratia  licet 
indignus  abbas  in  l^rmgir€9bmek  vniaenit  praoena  leEiptnm  inspecturia  in 
porpetmmi.  Ne  gestitem  rermn  memoria  proocmo  tempom  aenwt  in  oUv> 
okmem  Beriptarf  teetimoiiio  roboeari  aeoene  est.  Hbe  noaerint  lam  praen» 


106 


tte  qaiDi  ftitari  Christi  fMm,  qvod  oobilb  vir  Qermim  ^onilüiis  ck  Hd- 
ßnaien  et  uxor  tu«  Ägm»  ob  tnerMi  4eootUMMiii  qtUMi  oeoobittm  i. 
Nicolai  in  Stupa  ioxta  Motdtam  h«ctcntis  gOMcrnot  ob  det  et  b.  Mari^  stin» 
per  iiii^nia  amorem  dederunt  et  ooatnleruQt  reiigioiia  domioabw  «■Bdem 
cenobü  pro  reeepllone  filif  Oertrudu  eoriaai  sunn  in  Lmmmdtt  oon 
duobus  mancipüst  domibiia.  agris.  siluis.  pratis.  paacnis.  aquis.  et  omnibm 
suis  attincntüs  In  perpetQum  possidendam.  £t  nt  hee  traditio  pia  mente  facta 
io  omne  euum  fima  sit  et  inoonuulsa  presens  scriptam  stgiiii  nostci  muaa- 
mine  dedimus  roboraturo.  Testes  huius  rei  sunt.  Sibertiis  prepositus  cios- 
dctn  ccnobii.  Fn'dtj-tcus  conies  de  Uia/ie.  Wäldmus  frater  predicti  Gerardi. 
Walteins  de  Manderscheid.  Henriem  de  Ulmena»  Johannes  de  Kucheme 
liichardus  de  Düna,  et  alü  quam  plores.  Datum  anno  dominic^  incurnatio« 
nis  .M  C.LXXX.IIII.  indiotionc  11.  rcgnante'  Friderieo  Imperators  et  ^ 
ntddo  TrmiremU  ^^cdesif  cwrriun  aurigaate* 

6«|n(|tc  Wi\ö(im  ati  bcm  X?iIL  d«^.  im  9t.«IIn|. 

■  ■ 

M*  ^qlbtfd^of  ^^Ui|}^  m\  (£öln  bcurfunbct,  toie  it)in  unb  feiner  ^it^ 
^ie  SBogtei  be«  ^loftcrd  £aii4  übcttttt^n  tootben  i(t*  1184. 

In  nomine  öaucte  et  indiuidae  tnnitatia.  rhUippii^  diuina  fauciite  de- 
liieiitia  Siincte  Cotonienais  ccclesic  archiepiscopua.  uuiucjsis  Cliristi  lideiibu* 
ad.  quos  piescas  pagiiia  periiciicrit  in  pcrpetuum.  Cum  iuxta  dominicc  aan^ 
tionis  cxhortationeni  et  suöcepti  rcginiinis  officio  omnium  ecclesianun  in* 
dempnitatibiu  prouidcre.  et  eas  in  sui  iuris  conseruatione  clemtnlcr.  oonfouere 
et  detoosare  debeamus.  maaume  eorum  pa4si  et  salntt  inteodere  ipigsque  ma* 
nutenere  et  protegere  teneamr.  qui  desideriis  et  dolicüs  spretit  aeeiiüiuibiis* 
sab  regola  monastica  milites  Chtisti  fieri  decreaenmt,  et  pro  eiqs  nomioe» 
usque  ad  effusionem  sanguinis  intcepidi  dimicace.  Ne  qua  igitur  üetustslis 
posteritas  ea  qae  in  Jan^em  dei  prouida  moderoonun  agnnftor  dispositions* 
ualeat  aliqua  pertnrbare  oalomnia  nsl  in&ingere..  omaibus  tarn  futori  quam 
presentis  eui  Christi  fideübus  onpimus  per  scripta  preseotis  dedarescere.  quod 
monasterium  qaod  2acM  nnnonpatur  ab  üliulri  Utmrieo  oomite  palatimo  Bern 
eins  fnndatore  iniliattun  felicitor.  et  a  comite  Sißrido  berede  suo  legitimo  et 
SQCoeisore  in  magna  honorificentia  et  largis  possessionibus  gloriose  sublima- 
tam  tempore  untcccssoris  nostri  felicis  memorie  domoi  Friderici  Colontensis 
archiepiscopi  b.  Pctro  et  eodesie  OoUmieMi  per  ainom  Wilkehn  fllü  SifriM 
iaradicti  contradituni  est  et  subiugatiun.  Postea  ucro  coroes  Otto  de  Hynecken 
qui  prefatis  principibua  in  dignituto  suooessit  ad  piam  et  uniformem  Oüelherti 
abbatis  ciusdem  monasterii  et  confratrom  suorum  petitioncm.  propria  ductus 
ooluntate  cum  uxore  sua  Ga  tnide  et  filio  suo  Ottone  qui  dcum  diligcnt(^ 
ad  omne  bontim  proni  assensum  corum  ridliibebant.  monnj^torluni  prenoraiaa- 
tum  in  prespntia  domni  Jr/JoWt  iienerabiiis  ( 'olomensis  archu  jH^-c  npi  ab  omni 
suü  horedunique  suorimi  iure  prc<  i«c  nbsoiuit.  et  b.  Petro  et  eccleeie 
nitmi  commuaicata  manu  predicti  abbatis  l^liter  oontradidit  et  subiecit 


Digitized  by  Google 


107 


nb  m  «ondHaoM.  qmd  fratres  post  obHna  OUonis  prememorati  libcram  ha» 
beult  pokitatem  adnocttoiii  m  capitulo  eoram  eügendi.  qm  im  uiilgari  dici- 
tur  cUitcuoghet.  qui  pro  remedio  animc  suo  seeandum  tcnorem  priailegii  ab 

Henri/^o  oiusdcm  loci  fundatorc  ipsis  liberaliter  indulti  ad  hitelam  nionastcrii 
sepcdicli  lianc  humerl.s  suis  inipon-it  "ftirjnam.  prouisionem  eani  de  inunu 
al'i'iitis  suscipiens.  IJt  etif^m  maiori  IiIk  t  tatc  inonastf^riifni  perfruatur  supra- 
dictum,  adieotum  est  et  priuilegio  conhrmatum,  fjuixl  uuiMjuam  archiepisco- 
puji  LuiuHietioi^  a]ioui  persone  aduocatiam  piedii  tam  in  trcilo  concodere  pre- 
samat.  que  constitutio  illibata  usque  in  diem  permansit  liudicrnuin.  et  do- 
mino fraeolB  iMOSfitilsa  perdurabit  igitor  hoc  &ol«m  piun  «k  ntionl 
comentanenm  «b  diqao  m  pottamm  poüil  infnngt.  ofrum  oame  in  euum 
fobm  perpetoo  refclgwl  et  eUbile  peneoeret.  presenti  pagine  tigiUam  not- 
tRun  lecinMiB  apponi  sab  eiwtbemato  dietricte  predpienteB.  ae  aliqnis'  baie 
ftMto  oontnire  lemere  piceninet  Hniw  rei  tesles  iiitit  Bntm  syuor  pra- 
poaitQB.  Ado^m  mtior  decanaa.  Lo^iarim  BemiMM  prepeaitua.  Öonradua 
prepoaitoa  XarUensut.  Theoderioim  piepoiitiia  aanctoram  apostolorum.  Sigil- 
bertus  prepoflitufl  s.  Androe.  Brvno  prepoaftus  a.  Marie  ad  gradoa.  Ulricua 
capellarius.  Otto  comcs  Gelrtmi».  Heinricus  Cornea  8eynensis.  Euerhardus 
frater  suus.  Simon  comcs  de  Telenhiirch.  ThfOflericus  comcK  de  Ho^tnden. 
Ueinerus  de  Vroinzh<»rvh.  Gerhaftlufi  fi'luocatus  (JoionieiuU.  GosiripvH  de 
Aluetre.  Wühdmus  iSckillinek.  HerimaHHus  camcrarius.  Wenemarnti  pin- 
cema.  Henricus  de  Volmitutfin.  Get'harclu^  Suam.  Jleinric^ts  de  Alpheim 
et  aiii  quampkirc«.  Ac(a  sani  hec  anno  iiicarnatiuniH  dumioice  M.C.LXW. 
IUI.  regnanto  Frideruso  impoiatoic  limuumrwm  aereoisainio.  indictione  .11. 
attDO  pontifieataB  noatri  .XVI. 

%VLi  bcm  $rocr|:  tn^i^  c.  (iolti  puucto  iurisdictioota  io  Craft 

Wl*  $a)»ft  SttciuS  III.  Beftatißt  hm  Softer  gnt  Olanstrum  (^irnme« 
tobe)  ale  feine  ^efit^un^en  «nb  dted^te.  S^mna  bcn  14.  Ott  1 184'. 

■ 

Lucius  episeopns  seruus  seruorum  dei  dilectis  filii»  .  .  ^  abbati  et  fra- 
tribus  monasterii  de  Clnunfra  tam  prosentibiis  quam  tutmls  regulärem  ui- 
tam profpJ'sis  in  perpetuuni.  Keltüiiossam  uitam  eligcntibus  flpostoliourn  do-  . 
bet  ade^se  presidium.  ne  forte  cuiusübet  temeritatis  incursus  aut  eos  a  propo- 
sito  reuocet  aut  robur.  quod  absit.  sacre  religionis  infrin^ut.  Eapropter  dilecti 
in  domino  fiiii.  uestris  iustis  po^^tuiatioilibus  clementer  anuuiiijuä  et  prefatum 
monasterium  de  daustro.  in  quo  diuino  cstis  mancipaii  obsequio.  sub  b.  Pe- 
trt  et  noatra  protaetione  auaoipiBBm  et  pieaentia  acrlpti  priuilegio  oommtmi- 
maa*  la  pnmia  aiqtndem  stataentea.  nt  ordo  moaaatieaa  qui  aeoBadam  dean 
et  b.  fiemedieli  regolaia  in  eodem  monasterio  dinoadtur  eaae  inaiitutaa.  atqae 
iaelitalioaeai  Gatefdennam  fratrum  perpetaia  ibidem  temportbaa  inaidabiliter 
obaerueter.  PMevea  qnaaoiinqae  poaaeaaioaea.  quecunqae  bona  idem  monaala- 
finm  in  presentiaram  ioate  et  canonioe  poatidet.  aut  in  futurum  conceaaione  ponlifi- 
oaBi»  kfgüfcme  tegam  wl  princapam.  oblatione  fideliom  aea  «Hia  iuatia  med»  pet>- 

.  j  .^  .d  by  Google 


108 


sitfite  domino  poterit  adipbci.  firma  uobb  iNB4ri8C|ve  MidMiioiibniellKtilMite.paw 

mancant.  inquib»»  hec  piopriis  dHximuteKprimeadb  DocabuliH.  Locum  ipsumui 
quo  prcfatuin  nionasterium  aitom  est  cum  omnlbus  pcrtincntiia  suis.  Decimaloi 
CC08UUI1I  p.u'tiones,  a  Treuirorum  archicpiscopis  Atherom.  Hülüut,  Amoldo  uo- 
bis  rationaljjlitrr  eonfirmatas.  archidiaconoruni  et  pa^^torum  <}ui  tunc  tcmporis  il- 
li.s  ccclo.sij.s  prefdi  i  unt  communi  et  uüluntariu  mBQom.  sicut  caDonice  factc  sunt 
ratuii  habonius  rroflinm  in  fj(iHfft>^<-/i£U.  et  tjuioquid  habotis  iu  iocis  iliic  pcr- 
tiiiüntibu.^.  cum  capclla  s.  Kiciiolal.  quod  mcmonitus  aichicpiscopus  ArjioUluu 
A  quibusdam  noltilibus*  Gi^rl^co  et  iltnruu  do  Isenburch.  lusta  eiuptionc  re- 
bus propriis  coniparuuit  et  pro  taluto  animo  auc  mouaatcriu  uci?t.ro  pia  et  per^ 
petu«  doDAlkmo  libernm  oonoMUk  «t  scnpto  proprio  conficmauit.  Torram  et 
iMuam  quo  Oeratd»»  de  Bototio  per  totum  temtonuiD  de  J^äekf  uob»  dov 
dit  et  Biloein  quam  fiKw  eins  Hemo  uobU  doqeuit  et  Mfianeuit  p«r  wh 
Bum  A,  «roluepisoopi  rapndidi.  GreogSam  de  Wiattrhadk  eom  pieoatioiie 
eua  mquo  in  Mc9elimn,  et  oanubw  appeaditiia  mm  ex  utnque  parte  J£f[i^ 
GnkDgiam  qiie  Harth  appeUatur.  odm  partem  bone  memorie  Jlbtro  et  BiUmm 
Tremirenae»  ärohi^HSOopi  «obiB  eontulerunt.  usque  ad  stratam  Trämrfmm^  reli* 
quam  aero  partem  ultra  stratam  atdelioet  Stuppefbeteh  com  omnibiii  appendi- 
cils  suis,  quo  prcdictns  archiepiscopus  .1.  sub  annuo  ccnsu  triginta  maldro- 
runi  silig-inis  et  XXX.  nucne.  «ibi  rt  suis  successoribus  pcrsolucndis.  de  as- 
sensu  ecclesie  Treuiremis  uobis  donauit  pcrpctuo  possidcnda.  f'irut  \\\  autea- 
tico  scripto  ipsius  archicpiscopi  plenios  contiuetur.  Gran^ias  de  J  '^floccmpo. 
de  Molhach.  de  Oeuelendorp.  de  V-  soicen.  de  Uode/ihoscit.  de  Ueinmtiirvik, 
de  ValLäyus.  da  Sepfemfontt'hus  cum  oinnibuis  appuiiditiis  earutii.  Tcrras  quas 
sepedictus  archiepiscoput»  Amoldua  rebus  propriis  comparauU.  cuuj  i^uotituii 
molendino  apnd  Mmimk.  et  alio  apod  Jhirk^  qua  pro  ai^me  «le  aalute  mo- 
naaterio  ueetro  donauit  Terrta  et  ailuaa  qoas  Hermannü»  de  Käme  aobn  de- 
dit  apud  ViVare.  predium  qaod  Ulriow  de  Hemersbach  uobü  dedit.  ultra  itte> 
mm.  apod  iiiUaa  qu^  i^&^tf  nominator.  et  allem  qu^  Wiüud/eäm  appeltap 
tnr.  cum  omni  inti^tate  et  iure  quo  ipae  Ülud  pOMcdcrat.  Vincas  quas  ha* 
betis  in  Ludensdorp.  et  Confluentie.  Logeristtn.  MeUerick,  Vrxeke,  Üactike, 
Celtanc.  Grtxc^e.  KesUnde,  Kemetfiam.  IVetcerü.  et  domoa.  et  tmaa.  quas 
ibidem  habetis  intra  ciuitatem.  et  extra.  Prefatas  uero  grangias  et  possessio» 
ncs  uobis  libcras  confirmamns.  co  cxcepto.  quod  de  ^^raugia  de  Wwterbach 
pastori  sex  denarios  aimuatim  oxs«  hjitis  et  de  grangia  de  Hemmenruth  pas- 
tori  ecclesio  de  T/ifdeche  sex  denarios.  de  g^raugia  de  llodtnijuifah  pastori  sex 
denarios.  de  g^ranii^ia  tieptemfofitium  tres  anms  uini.  de  grangia  de  Harth 
pastori  maidrum  unum  siliginis  et  aliud  aucno.  de  graugia  de  I  aUibua  pas- 
tori maldrum  unum  siliginis.  et  aliud  aueiie.  et  unam  amam  uini.  De  bis 
qne  in  tenmno  et  panroebia  do  Orandeatorp  babefia.  paatori  tna  matdra  ai^ 
liginis.  de  grangia  de  Bdlocampo  et  qnibosdam  campia  apud  Ww^baek 
paatori  dnoa  aolidoa.  Predidam  antem  predinm  in  Lmgeaektit  wm  uillaa  et 
ioeis  eidem  perttnentibua.  '8iettt  memontua  archtepiaoopua  ilmo^cftta  pia  ooUe 
liberalitate  liberum  et  abaolatnm  donanit  et  deoem  aunia  liberum  abeque  ad« 
nooatia  quiete  posaedit  Sane  laborum  ueatromm  qliie  proiNnia  itaaBÜina  Mit 


d  by  Google 


109 


sumptiboB  Colitis,  tarn  in  terris  cultis  qatm  iocultis.  siuo  de  nutrimeot«»  animar 
lifun  neaitronim.  nullus  a  uobis  dccimas  cxigcre  ucl  cxtorqucre  prcsumat.  Paci 
qüoquc  et  tranqaiIHtati  uostre  patema  in  postcinim  sollioltudinc  prouidere  uolen- 
ff^  auctoritate  apostolica  prohibcmu?.  ut  infra  claiisuras  domonim  scu  ^rangia- 
nim  uestrarum  nullus  uiolentiarn  tacere.  furtum  uel  rapinam  comniittere  scu  lio- 
minem  capcrc  aiit  intcrfice rc  uel  igncni  apponere  audcat.  Lic«at  rjuoquc  uo- 
bis  clericos  ucl  laicos  Hberos  et  ahsolutos  e  seculo  fugientes  ad  oomicrsiunom 
uesti^m  rooipicerc  et  eos  absquc  uUius  contradictionc  in  nestro  collegio  rcti- 
nrro.  Prohibemus  insuper  ut  nuUi  fratrum  aestrorum  post  factam  in  eodem 
loco  professioncm  aliqua  leuitato  sine  abbatis  sui  liccntia  fas  sit  de  claustro 
dUcedere.  discedciitcm  ncro  absque  communium  littcrarum  cautionc  nullus 
«ideit  retinere.  Decanimus  ergo  ut  nnUi  oomino  honnntiui  Uceat  pre&tum 
ttflfButeriina  temero  pertorbarOi  «vt  eil»  poBBeBsiones  «liefre  ael  «blatas  re- 
tiiMR;  minuer«.  sea  quibudibet  aexationibia  fittigate.  sed  omnia  integra 
epttwueator  eomm  pro  quomm  gubematiime  tt  snsteotatiene  oonoeasa  sunt 
mbns  ommmodis  pro  fatan.  sahia  tedts  apoatolito  auetoritate.  8i  qua  tgi- 
lor  in  fbtitnim  ooclesiaatica  aiocidariflne  persona  Kane  nostre  oonstitiitio- 
in  paginam  adens  eontm  eam  temore  nenire  temptikuent;  secundo  tertioae 
conmoiiiCa  nisi  presumptionein  auam  digna  satisfactione  corrcxcrit.  potestatis 
bonorisquc  rai  dignttate  careat.  rcamqne  ae  diahio  in^ieio  existerb  de  pcrpe- 
tnta  iaiqaitatc  coq-noscat  et  a  sacratissimo  corpore' ac  sangnlne  dei  et  domini 
redemptoris  nostri  Jesu  Christi  aliena  fiat.  atque  in  cxtrcmo  cxamine  distriete 
ultioni  subiaceat.  Ounctis  autcm  eidem  loco  8ua  iura  seruantibus  sit  pax  do- 
mini nostri  Jesu  Christi  quaft^nus  et  hic  fructum  bone  nctionis  pcrcipiant  et 
apud  districtum  iudteem  prcmia  etcriic  pacis  ioueiiiaut.  Ainen.  Amco.  Amcu. 
fiene  valetc. 

Ego  Lucius  catholice  erclcsic  episcopus  s. 

Ego  Theodimis  Portuen^is  et  s.  Untinensis  scdis  episcop,  s, 

Ego  Henricus  Alhnnensis  episc.  s. 

Ego  Theohaldus  lIoafieiii<is  et  Velletmisis  episc.  s. 

Ego  Johannes  prcsb.  cnvdin.  tt.  s.  ^larci  s. 

Ego  Lahorans  picsb.  caiU.  &.  Marie  Irans  Tibcrim  tt.  Calixti 

Ego  Hubertus  presb.  cardin.  8.  Laurentii  ia  Damaso  s. 

Ego  PaMdulfm  prcsb.  cardin.  tt.  basilice  XII.  apostolomm.  s. 

Ego  ArdUto  diaoon.  cardin.  8.  Theodori  s. 

Ego  Oraiiamta  u.  Cosme  et  Damian!  diac  cardin.  s. 

Ego  SoffredM  s.  Uarie  in  tiia  lata  diacon.  cardin.  s. 

Ego  Alhimta  s.  Marie  noue  diac  cardin.  s. 

Datum  Verone  per  manum  Hugonit  s.  R.  ecclesio  notarii  .IT.  Idiu  Oc> 
lobtifl.  indictione  .III.  Incamationia  domitilce  anno  M.CLXSX.UII.  ponü- 
ficatos  aero  domini  lateü  pape  III.  anno  .IUI. 

9lue  bm  Ori^tiAl  im  '^t.--%ol^ 


110 


•8.       ®obfrteb  t>on  SSabgaffeti  l^euvVutibet  bm  f^ieb^gend^tU^nt 
trag  mit  bent  Softer  ^f[ertl)al  fibor  i(te  bciberfeittßen  Otec^te  im 

^od^ivalb.    2oibm  1184. 

In  Domlne  sanote  et  indinidue  trinitetis.  pati»  6t  fiUi  «t  a|»«ntiis  imcü. 
£!go  Oodefiridvs  monasterii  Wadegoeenaia  uocitiu  «bbas.  omnibiia  eedwlailioe 
pietat»  ordlDibos  seu  secubris  poientie  dignitatibiiB  ia  Christo  dotnino  d«o 
eterno  perp^ne  pacis  et  beatitudiiiM  Bilatem.  Siout  aatiqttisuiDi  uirorom  fadt 
SU*  forda  et  nobilia  aoriptararam  relatu  ad  Dostrornm  tempomm  cogoitioBeni 
transferro  stndueroDt  ita  ctiam  aostrorum  temporum  gesta  future  geaerilMNU 
litterarum  monumcntis  plerique  nundari  soloat.  Hano  itaque  iormam  ini- 
tantfis  ttniuersis  Christi  üdelibuB  presentlum  relatu  notum  facimus.  quod 
cum  fratra  de  Virittal  totum  allodium  inculti  nemoris*  quod  uulgo  dici> 
tur  Howald  in  lobüs  sibi  indebite  uendicassent.  et  econtra  fratres  nostri 
quartam  ciusdcm  allodii  parteni  sui  iuris  esse  legittime  probare  uolulsscnt. 
et  i.sta  contentio  contrfi  MiunasUcc  discipiine  honestatem  multis  seuicns  annU 
iicquaquam  per  laicas  pcrsonas.  quas  sepe  uumero  pro  reformanda  pooe  oon- 
uucauimus  debito  finc  terniinari  potuisset.  nntu  diuino  rcll<  tis  srccuiaris  lui- 
licio  uirU  tani  no.s  quam  \  in'iyUiUlense.i  ad  rcligiosarum  conuolauimus  iudicis 
personarum.  id  est.  domni  Alhertl  l'Uarensis  et  donini  lialdmnL  monti*  s. 
Marie  abbatum.  qui  pari  conseiisu  iudiccs  electi  cum  ipsam  causam  seiiiotiui 
8ub  cquitatis  libramine  subtiiiter  examinassent  pro  diutina  discordia  sopienda 
et  pacts  atqne  conoerdle  nnkuie  inlroduoenda.  tres  ^upraiati  allodü  partes  fstr- 
trilius  de  VtrML  et  nobis  quartam  assignauenmi  pastnre  uere  commmula- 
tcm  et  wamcnta  per  totum  allodium  nobiscam  habere  ilUs  mdnJaenmt  ita 
saue,  ut  saluo  reliquo  iure  nostro  ecusum  sex  denarioram  in  euriam  nostniD 
Bwgaüttn  amiuatim  in  festo  s.  Martini  peipetua  l^e  solu^  teneantnr.  Poiro 
de  arhoribus  talis  lata  est  lex.  quod  nentra  scilicet  partium  sine  alterius  eoo- 
niuentia  arborem  nel  magnam  uel  modkam  dare  poterit  nee  promittere  nec 
aliquam  prorsus  iamiliam  ad  manendum  ibidem  introducere  nec  uiciniora 
trinsecus  habitacula  quaodoque  instanrsM.  conuersi  etiam  de  lobiis  ad  nostrs 
se  pascua  depascenda  extendcie  ex  eonditione  non  potuerunt  sed  paseois 
sepius  dicti  aliodii  content!  esse  debebunt.  Et  sciendum  quod  quicunque 
utriuslibet  pfirtls  conucrsiis  sc«  familiaris  legem  huius  pacti  quoquo  modo 
trausgresäus  fuerit.  cx  prcoppto  Rl>hati?  ?ui  ad  nlterius  partis  monasterii  lores 
cultans  tamdlu  satlsfacturus  iaccbit  donce  de  reatu  suo  congrue  indulgenciam 
conscquatur.  Ut  igilur  contractus  istc  diuino  muncre  inter  monasterium  nostruna 
et  Vlrisfalden^e  cenohiuin  procuratus  inuiolabile  robur  obtincat.  cyrographuni 
cum  te^^tiunl  annot^itlone  fieri  lussimus.  cnius  pilmani  partem  sigillo  ViUjrien' 
sis  et  Vir  (Molden  ^ii  iiipressam  abbatum  penea  nus  conseiuaulmus,  altcram  Vr 
gillo  nostro  et  item  VUariensis  abbatis  communitam  VtritUüdenn  monasto- 
rio  in  teslimoDium  rei  gcste  tranwnunmus.  Testes.  QtrwdM»  eamersriw 
noster.  /oA.  de  LueeUnburg  clerid.  Seubardiu,  Volei^imu,  et  Mbertut 
conuersi.  Dominus  Beedimt$  ahhas  de  FlnSifat.  Mogerut  senior  et  Hernnm 
eeUerarios.  monachi.  NiuH$tnpu,  Htmfrtditi  et  Wincm  wanenL  domimw 


Googl 


Iii 


ÄLbei  tm  abbas  Vilarienms.  Uttouerinis.  Job  de  lijistingeti  monachns.  Slfinar- 
dus  et  Fietrinu.s  conucrsi.  dominus  ßalJoinujt  ahbas  de  monte  8.  Marie.  Si- 
fridus  conuersus  et  aiti  luulti.  Landol^hva  scultctuB.  et  Oerwinus  milites  de 
WüemUin,  Acta  snoi  heo  »pnd  Leihen,  anno  uerbi  incarDAti  M.C  octoge- 
nmo  qvsrto^ 

Sit«  bm  2/il}Iomatai  bti  '4btci  im  |>r.i3(r(^.  .C.XLII  Nro.  229. 


^iciTtrid)  ©raj  Den  .Uanuiv  uub  Siixctubuvß  Ijcuvfuubct  bic  burd^ 
(SjLCOuuuunication  cr^^üuugcnc  Slucfgabc  bc«  3^^)"*^"  3"  X^ionbitlc 
t)on  eaten  ©obfrib«  )).  Rc^n^cim  an  bic  mui  e.  äßa;:tiiiiti.  1184. 

In  nomine  sanote  et  indlulduc  trinitatls.  P]go  Jlenricua  dri  ü:ratia  eomo.';  Nu- 
mucensi'g  et  Ijuzenhu)-(}en.sis .  0»um  ex  rcuulutione  temporum  obliuionoin  ple- 
nimque  patitur  buniana  iiiiiriniUiä.  quecutiquu  digua  auul  ad  noticiain  po&tero- 
rum  transmitti.  iramortali  apud  mortalcs  litterarum  mcmori^  debent  commcn- 
dari.  Notom  igitur  fadmuti  preientilius  et  fotaris.  qualker  dilectus  noBtor  Ofin- 
radH»  abbas  ecdeaif  b.  Maxlmim.  decinam  de  TAco^ontwilUa.  quam  Chdefnduä 
de  Keth^em»  et  filii  «us  Oodefridus  et  Petrus  Bub  specte  ieodi.  maltiB  diebus 
iniuBte  sibi  uendicanerant.  ^leBiwfic^  diatrictioniB  aofiragio  noetro  qooqae  coihh« 
Co  et  atixHio  recnperanit  Nam  predictus  Pefrtw  ad  ecdeBiatn  b.  Maxinu'ni  eam 
auis  amicis  ucnicns.  pro  sc.  pro  patre  suo.  pro  fratre  suo.  nam  ipae  et  illi  ex- 
communicationia  uinculo  tenebantiir.  lacrimabililer  miscricordiam  qucsinit.  et 
ad  pedes  cruclfixi.  qui  proptcr  ipsum.  aliosqnc  malefactores  eodcm  tempore 
in  pulucrc  positus  fiicrat.  dccimnm  resignauit.  et  quod  iniustc  ipsaiu  dccimam 
rapuissct.  loiani  omnibus  confessus.  ut  absolutiunem  excommunicationis  me- 
reretur  rogauit.  et  impetrauit.  Postea  ucro  in  presentia  nostri  coram  homi- 
nibus  nostris  ordincrn  facti  idem  Petrus  rccitauit.  et  quod  nicliil  feodalis  iu- 
ris ipse  uel  predeccsäoies  sui.  uel  quisquam  liouiiauni  babuorit  in  predicla 
decinia.  pix)6teri  non  erabuit.  Noa  uero  peticione  abbatis.  »ec  minus  ipsiua 
PeirL  habito  consüio  fideliitm  noatrorum.  ordmem  facti  preaenti  pagine  com- 
miaimua.  et  poateria  ndatria  non  ignorandiiin  tranamisimua.  Huiua  ret  teatea 
auDt,  Oodefridm  abbaa  Epttmaeen»».  Everwimi*  abbaa  TAusenhurgentia, 
Wi^elmuß.  Ciinradus.  Teodericus  canonici  maioria  ecclesie  in  Treuen.  H&- 
rima'nnvs  et  Stg^fridus  capellani  nostri.  Laiei  uero.  Ilesso  et  Godefridus 
frater  eins,  Cüno  de  Hören  et  fratcr  eius  Amtdfus  et  filii  Cunonis.  Arnvl- 
fus  et  Wiricifs.  Wirictis  de  Lucenburg.  Hoduyue,  Anselmits  de  Kaueire, 
Wecelo  et  liohertus  de  Bretingm.  Herein  de  Jiirsingen.  et  Philippus  fillua 
eius.  Lodeinn'nui.  Hereman.  et  quaniplures  alii.  Acta  aunt  anno  ab 
incarnatione  domini  .M.C.LXXX.IIII. 

%nS  h(m  Criflinar  bn  StabttiMicttuf  ju  Trier,  bem  bat  \4^t  KtttnflCgel  bc9  (Stftfen 
9on  xii^vn  3Ba(^9  an  breiter  Seberfd^nur  anael^augm 


112 


70.  fiubiüig  Flitter  ^on  $)mbei8fclb  unb  feine  .^^anefiaii  fd^cttfen 
ber  Jlivc^c  <S.  ^^r^oinac  au  bcr  £\)U  ifn-  Vanb  ju  ^'nflbeurcn,  bie 
.1ilird)e  5U  !I)eubc«fctb  unb  einen  2i>ülb.  ^?tuc^  XT)coberid)  l^on  »Ru; 
tanb,  feine  3)2uttet  unb  @efd^)oi|tet  fc^enfcn  bem  ^lofter  SU(!er  unb 
Sßicfen.   3:ncv  bes  27.  ^uni  1186. 

Iti  in  iiiinc  Süiicte  et  in(liuidu9  trinitatis.  Notum  in  postcruin  uoliiinus 
preRcatiüii.s  et  futuris  cunotis  fidelibus  qiiod  üiilhewicus  niiI(S  qiiidam  de 
Dudensutlt.  et  uxor  sua  Ida  totiuii  j>uaiu  terram  (^uam  habebant  m  Idco  qni 
dicitur  ErnUthure  9CCICSI9  beati  Thom^  absc[uc  omni  contradictiouc  contule- 
runt.  filin  et  filUbus.  et  onmibos  heredibus  consentientibus  et  ^yl^tq^nwt  pmi- 
<neado  ut  mos  est  in  popalo.  se  in  eadem  tm«  quicquam  iuris  ulCerius  ha- 
bituros  omnimodo  respuenint  Ibidem  etiam  duaa  filias  induendo  in  habita 
et  in  ordine  sanctimonialium  deo  et  beato  Tbom^  ad  serniendum  deBfinaue» 
rnnt  Insaper  cttam  placult  eis.  quod  ^cclesiam  in  dutdemudt  quf  fnodata 
erat  super  terram  ipsorum  qn^  lier^itarlo  iure  ipsos  oontingebat  beato  Thom^ 
cum  omni  iure  sno  et  appendiciis  suis  in  perpetuum  possidendam  donarent 
quod  fccerunt  assistentibus  bis  pcrsonis.  abbate  scilicet  Qiselberto  dohmtm'n- 
rodke.  Radolfo  de  Mathelherch.  Nicoiao  de  hettingin.  et  allis  quam  pluri- 
bus  ratioitabilibus  pmonis.  ita  tarnen  quod  quando  ludhewicus  clcricus  filiua 
eius  dccederct.  ^cclesia  illa  qua  ille^  inuestitus  erat  in  perpetuum  ad  bcatum 
Thomam  pertineret.  Nomus  quoddam  quod  dicitur  irilriso^rin  siiper  altare 
])ratl  Thonu;  donaucrunt  pro  candeiis  quas  in  nicnsa  sua  et  in  domo  sua  ferc 
per  annuni  conibusscrunt.  Notum  ctiuni  ])cr  has  ipsas  littcras  licrl  uolurau* 
quod  T^ndtrinis  de  livJant  et  niater  sua  et  fratrcs  sui  cum  sororibu.s.  pro 
remciiio  ipiuruin  et  parcntuni  vSuorum.  agros  et  prata  ibidem  iiiter  duos  man- 
tos  iacentia.  bcnto  Tli  -mo  et  deo  ibi  seruicntibus  oontulerunt.  Sed  quia  h^c 
omnia  rata  et  inconuulsa  absquc  bonorum  uiroruni  tcstinmnio  tencri  ncquirent 
conununi  dccrcuimus  conscnf'u  et  cuiisilio  ucncrabiles  adducerc  persona»,  ab- 
baten scilicet.  ministeriaics.  burgense  in  capitulum  maioris  ^cclesi^  treveremi»* 
qoomm  eonsuitu  et  tcstimonio  rem  nostram  scripto  et  sigillo  eiusdem 
sif  trwertmi»  muninimus.  Aetuni  est  hoc  publice  anno  incamationis  domioi 
nostri  Jhesn  Übristi  .M.O.LXXX.V.  V.  Kai.  JoJii.  in  preiato  eapitoliol  as- 
sistentibus bis  personis,  JMn5af*0(b  sdlioet  prepostto.  et  stnictori  fcidesi^  besti 
Thom^  qui  predictas  donattonum  elemosinaa  de  manu  lAdSi^neiei  et  uxoris 
eins  Id^  ibidem  suscepit  cum  consensu  beredum  ntriuique.  Ocdsfrido  abbate 
Kptemanensi.  Vdone  abbate  medidacengL  HsinAtddo  abbate  beat9  Mari^  ad 
martj'res.  Citrardo  preposito  sancfl  Symeonis.  Frid<riro  custodc  ^cclesij 
maioris.  WiUielmo  de  kalre.  Cunrado  de  hvrst^iekh,  Petro  de  wUenze. 
Sibodone  de  ponte.  Amoldo  scabino*  et  c^teris  quam  pluribus.  de  quibos 
modo  longum  esset  numerare. 

?riu^  bfin  ClifliTial  im  ^^'r.  Hrdv,  brffcn  luitrrn"  fTfaub  in  eis^-iUknulidui  l^^aic  mit  rinmi 
511  cchnur  (H't'vcbtcii  ^■^rroatnriitftreitcn  fcmäht  ift.  ?(u(fi  biiü*  vcifcrfu  ■if.vsM.irnf  'Zif^}ä  vcxt 
uj  biejrr  äßfijf  bfffjiigl.   »tte  ^erganwntpüdc  jnib  ou«  fincm  SCuplicat  Hex  «itunfcc  jfltp  if- 


wiyui^Lu  cy  Google  I 


113 


iBic^avb  unb  [ciiicv  ^xan  .^clotoinbc  ^ottcii3,  tvebuv6  Cr^crbad^ 
m  jcbem  bafe((ft  frei  toirb,  natl^beiu  bo^  <^tift  ^.  ^imco- 
Iii«  gii  ZxuXf  M  Scfi^n  be«  3eac0,  be^l^K  «ttfd^abtdt  lootben 
ift.  1185. 

In  nomme  aancte  et  mdhiidite  trimtat»  Amen.  Frater  Amoldiu  dictos 
abbsB  HKHiasterii  eberhttrmaia  et  uniueraaa  eiusdom  loci  conuentus  omnibiis 
Chriati  fidelibuR  saloteiD  et  deuotaa  onitioneB  in  doiuino.  Cum  uniaeraa  hu> 
mcne  colidiliolUB  opera  et  instituta  temporuin  mutabilitati  subiaccant.  opere 
fndnm  est  qacmniKbet  negotiorum  coutractus  littcraruni  monimentis  et  cau- 
tionibufi  consignare.  nc  res  ratioriabiliter  ge«te  aut  obliuionis  uitio.  aut  ma- 
iignitatis  studio  dcpratirntur.  Nouerit  igitur  omnis  gencratio  lain  prcKeiitinm 
qüam  foturoiuiu  (juod  II  irfiarduif  thfloncaruis  in  oonßuenlt'a  tunc  tcmporis. 
coopcittiite  iixore  sua  HfUvinde  pro  rcniedio  aiiimc  suc  et  fraterna  orationum 
nostrarum  oommunione  in  ecelesin  sancti  Sxnieonis  'rrfueriH.  ad  quam  ins 
tlitlonei  ip^ins  spcotat.  id  clalxiraic  stiiduii.  ut  fratrc«  no.stri  luonastorii  in 
Uilla  (•'•nßutntie  ab  uiiiiii  dcbito  ihcUiiiei  oximeret,  lliiiu>  rei  gratia  uir  pr<*- 
fatus  de  libcro  predio  mu>  uinec  porlioiiem  scilioet  iiicdktatem  iugeris  sitan» 
in  lUnowe^  hcredibui«  »ui»  una  äccuin  rcnunciantibus  ccclesic  sancti  Symeouis 
eentolrt.  in  rccompen»ationcm  thclonei  quod  IVutrca  nostri  apud  confiuenHiam 
soliier«  CMMueaerant.  Testiiicati»  est  autem  fideliter  am^äiorem  ntilitatem 
eedcrie  predicte  ex  proprietate  uinec  pronenturain  quam  si  thdonei  consacta 
iutioia  a  fratribm  nostris  solueretur.  Vincam  vero  predictam  ab  eccleaia  he- 
feditario  iure  poesidendam  snscepit  sub  censo  duorum  solidorum  cdonien^ 
•wm.  in  nigilia  omnimn  sanctorom  annoatim  soluendorum.  hoc  condicto.  ut 
quieonque  censam  prescriptam  in  predicto  terraino  aolnere  tardauerit.  in  pe- 
Dam  negligentie.  in  spatio  octo  dienim  sequentluin  censum  duplicabit.  Si 
uero  et  hoc  tempus  pretcrgrcssus  fuprit.  J»ine  ulla  litis  contestatione  USUS  Ul- 
oee  ecdesie  s  bymeonh  cedet  et  bcredes  suo  iure  priuabuntur.  Hn;  (>  enim 
le^m  pene  uir  prenomioatns  ultro  in  se  et  in  suos  accepit  htM  edos.  Census 
quidem  de  uinea  ei  prci^rntabitur  qui  thclonco  prcfucrit  conßufntie.  Annexa 
p'st  fjiiorjue  hniüsmodi  coiiditit).  nt  si  fr.itros  nc^tri  quod  nlisit  alicnann  sub- 
^tantiani  rebus  suis  ninniixlani  transpnrtnrt'  tiolucrint  dcprchcusi.  communem 
pcnani  que  pro  tah  oxccsmi  dobctur  cxripiiiiit. 

Huius  rei  te«;t08  sunt,  S(^i'jt(f/itf.^  jucpubitUi.  Tlieodericm  deeanui».  ilart- 
libvs  caiitur.  Lndeirtvn.'i  cauunii  ii;*.  Lmhi  ico  de  8.  ( V^.v^)/v  et  CUiiitHH.  yl/- 
b^rtun  de  porta  rhiitatis.  UV/  /«Arri/.s  Cullf)iai)tiinicli.  Orttröiti.-i  milo?.  «SV- 
warduB.  Goiffridus  de  Ohfraforf.  Hodolfus  de  Oltersforf.  ikttwadus  Cftt$- 
fke,  JSm/riäm  do  tor^hidorf.  Acta  sunt  hec  anno  ab  ioiQaraatioue  doiuiui 
.11  C.LXXXV.   Indictioue  .III.   Imperante  Frederico  impevatore. 

•MteblcMMcl  Biftai»citii#.  U.  8 


cy  Google 


114 


72.         Sttftdla^ttel  toon  ®.  isintiptt  gn  Stritt  genc^uiii^t  b<m 
Ätoftcr  GSctbad^  ettoitftc  ^^HcUfvei^cit  \n  (JoHen^  llö8. 

In  nomine  sanete  et  indiuiduc  trinitatls.  f!.  dei  gratia  ccciesie  s.  Synieo- 
iiis  dictup  prcpopitiis.  et  uniiicrsus  oiii-<i< m  loci  conueutus  omuihm  ('fin<stt 
fideli1>ii«!  ^aliitf  iu  in  domiiio.  <  'um  uiiiuci'J^a  IniniMnc  cutiditioiiifE  opera  et  in- 
stituta  temporum  niutahilit-iti  tul  i.nceant,  opcro  j»i(  <  iun;  t  ,-t  ijiu-rnmlibet  ne- 
gociorum  contraotus  litteraruin  muniinoiitl.'  et  oauiiuiiiUus  consi^uaro.  ne  res 
ratiouabilitor  geste  aut  obliuioui^  uiciu  uut  uioli^uitatis  studio  dcptaucutur. 
Noucrit  igttur  omuis  gcucratio  tarn  prc^cutium  (juain  futuiorum.  quod  JV^ 
eitofdus  touc  temporia  iHMter  thclonearim  oooperaote  laxore  aiM  HeUwmdt 
pro  remedio  Mume  aue  in  nostra  ecdcsU  hoc  elaWare  atadnit  ut  fiwtre» 
£berbacen»es  de  auhatanUa  mooaaterii  atii  in  «itia  conßueutt^  ab  cmvi  debito 
thelonei  extmoret  Uuiua  rei  gratia  de  libeio  predio  iiine^  pansiontai 
licet  mcdietatem  iugcris  sitani  in  Rinnotee  ecdeaio  ncatre  contuh't  «andeiii» 
que  a  uobi»  hereditario  iure  sub  censu  duorum  8oUd<»'um  foloniemi*  monete 
possidendam  suscepit  hoc  quidem  aub  Hdclitate  qua  Celeste  iioetre  teoebar 
tor  affiriuana  prcfatam  summani  ccnsus  utiJitatl.  que  eccb«ie  ex  ofHcio  the- 
lonei  prouonire  c  ^nsueuit  prt poliere.  Prcfixus  est  autem  terminu*  |><'rsul- 
nendl  C(^n?\'nt  in  ui^piia  oumium  sanctorum.  hoc  condicto  ut  quinniiqiie  ui- 
neam  tenutnil  s^i  in  preseripto  termino  ceusum  noii  s  iliKi  it  g^niinaie  huniiiio 
in  pcnani  ncirlii^cntic  intVa  .VIII.  dios  scquente*  ilicluiieaiiü  uu-liu  dt'l»itor 
t«  Ii.  ;ifur.  i>iiiaüt«.m  et  .Vlli.  dies  transgrcsöUß  foerit  et  thelunearium  cen^mu 
trauilaucnt.  sino  ttlla  litis  contcetatione  usus  uinearuio  illiua  ccdeaae  oedat  et 
berodes  suo  iure  priucntur.  Uaiic  entm  legem  peoe  tarn  ipae  tcithw^us  quam 
aui  bercdcs  in  se  uitro  exccpeniat  Huiusmodi  autcni  negligentia  uel  oeoaoa 
detentio  in  dampnum  uel  in  incommodnm  fratrum  /■Siti'hacetuuvm  noUatenua 
fedondabit  Uoc  etiam  eonditioni  «tnesiuai  est.  ut  si  quis  fratrum  Lberbth 
rtnsitim  alieuani  aubstanUajn  elam  rebna  monasterü  admiscuerit.  inlvDCione 
fraudctudi  theionei  penam  conununou  qne  pro  tali  exces»tt  debetiir  eoicipiat. 

Huiua  ra  testes  sunt.  Strj,/onius  proposiuis.  IVffW«  rin/.«»  dccanus«.  Hart- 

IthUM  cantor.     Kmhrüo  de  S.  casturf.     f  /(mens.    ^\lh>^rtujs  de  itoita  riuitafts. 
Warnerns.    Orttriut's  milcs.   Sticuidm.    Godfj'rüius  de  QbeirUort\  i'amruäu* 
gouch*'.     Kusfridti^  ilo  f'-itTt-udort. 

Actum  anno  domiiü  M.CLXXX.V.    Ijidictiüue  .III.    Kegnaute  impe- 
ratore  FridcrioK 

tim  Ctidtndl  in  fr  na  ^cr^ccil.  ^«ii.  «^ta«t4ar<bit>  ju  Allein. 

73*  Skr  9(bt  ©obfrib     S^abgaffen  l&^t  jid^  Ho«  bcm  Scrfiufar  Sftii< 
hilf  bcn  Te^tltd^en  ^mon^  Mii  Saitb      ^^bc^m  kHTfutibfit. 

117^—1185. 

In  nomine  aancte  et  indmdve  IrinilatiV.  Quum  <reneratio  pretorit  et  aJia 
•duenit.  et  quedim  posteris  ntilia  n  memoria  faeUe  labuntur  mortnlium.  ali- 

^  .  ^  .^  .dby  Google 


• 


115 


^ua  nostrih  teuipuribus  lacionabiliter  acU.  et  nostris  isucccssoribus  neccssaria. 
seripto  comHaendnre  üignum  duximus.  Noucriut  itaquc  tarn  preseutes  quam 
futuri.  presentiB  pagine  lectorcs.  <|nod  ego.  G.  Wadegocenaü  dictus  abbas. 
don  temm  de  hande^iim  a  domioo  Umd^lfo,  qiii  tune  temporit  domiuua 
lerre  illitia  eise  uidebatur.  aMcnsn  filiorum  raonim  emore  debni.  eandem  t«r- 
nun  domini  de  Flanhtim  in  elemosinam  raeionabiliter  eis  datam  ealumpnian- 
tea  ne  emereDiua  comtradixcnint.  Noa  nero  eccleaie  nostre  m  poaterum  pro* 
Hidentei  quadam  parte  pacte  pccunic  retcnta.  domiuam  londHftm  ut  pi*»- 
dirtan  ealaiDpiuatn  «icut  de  iure  dcb«  i>at  sopirc-t  rogatiimtis  Rogatti  igitur 
noatro  motOB.  eoin  pieposito  et  prcdicte  dotnat  domtnis  amicübiliter  compo- 
Boit  et  ut  eonun  in  hoc  facto  aBBensus  calumpnicque  depoai^to  si  expcdirot 
probareliir.  presentis  cartule  scripta  oorunt  sigillo  muniro  loguiiit.  Iluius 
lestCB  f^unt.  ]  ollK-r/v.H  abba«  b.  iaoobi  AIhtro  nbbas  de  ottt^'hiirrh.  ]IVr- 
boldv.f  prepositus.  Lotan'vg  prior.  Gerwräm  comea  aduocatUB.  JL&demoa^ 
eomes  et  frater  de  armtein. 

Hwi  bfm  Criginol  im  $r.»3(r(l^.   Taö  cimIc,  2'/«"  ''^''''r  ^^^'^c  \iii\^cl  von  rol^m 

•f^-uitö  !>'iiu-;t  r.ii  Tn'rAammtnrcifcn,  inib  ^i'icjt  bic  lilülln'  r^'ottco  auf  cr.n  '2ofii't,  iii  bvv  anö.^f- 

<iuiftcn  iKtt^un  iincu  ^Ivfel,  in  ber  ifinUnV  öer  iroiid^cii  Vinicn  ftrt^möm  Umjc^rift  ift 
nut  iu)(^  ^u.  Irfm:  «ie  FJunheiD. 


74-  ?ö^jft  Suciuö  III.  erlaubt  bcm  Vitt  uub  (^oni^cnt  .^u  Vadd;,  bi« 
Pfarrei  (^ruft  buvd)  ^oni>eiitual€n  be)ov{(€n  la|i<tu  liBcrona  bm 
16.  JOctotn-  1184—1180. 

Lv/'im  epiacopus  senius  Bcruoruni  dei.  Diloctis  liliia  . . .  abbati  et  frn- 
tritius  de  Loch,  salutem  et  apostoUcam  bcacilictioncm.  CSum  aabditorum  uita 

prelatorurn  moribus  iii^truatur.  dignum  C£t  et  consonum  latloni.  ut  cum  ple- 
bis  dcuütio  rcligiosos  uiros  sibi  piTfici  pobtubit  in  pn'^toros.  eius  piis  desidc- 
riis  couRcnsus  facilis  prebratiir.  Viule  <|iija  ad  aiuiicjillajii  apostolatiis  no.stri 
pcruenit  »^uud  qucdam  pnmu  bi.-ili'^  vcrlf  ^a  ^ ad  ucstrum  moiifistci  luiu 
pcrtiacns.  per  uos  uel  aiios  rcli^iuju?.  uuoj^  postulat  gubcinnii,  auctoritate 
uol>h  pii'SCiUium  indulgemu».  ut  uacaiite  Ipsa  ccclesia  liceat  uul/Is  in  ea  üey 
uel  (jii.iiiic)r  de  fratiilms  iirstris  statucre.  fjuonun  uiui.s  C})iscojio  prosentetur, 
qui  ab  episcopo  curaui  aniiuarum  rccipiens.  oi  de  spiritualibus.  uobis  autcin  de 
tcmporalibus  debeat  respondere.  NuUi  ei^o  omnino  hominum  liceat  haue  pagi- 
nam  noatre  confirmationiB  Inüingero.  uel  ei  auau  temecario  contrairo.  Si  quia 
aatem  hoc  attentare  preBumpserit.  indignationeni  oninipoteDtis  dei  et  beato* 
mm  Petri  et  Pauli  apoatolornm  elua  so  nouerit  inciarsttram.  Datum  Verone, 
XVU.  Kai.  Noverabr. 


8« 

Google 


• 


116 


75.  I^nnft  ßttciii«  m.  irfimnt  bo«  ÄTofffr  fllhi^jertSbcrg  in  feinen  8^u^ 

imt  hfiStigt  i^>m  jiinc  @ütcr.  'Xhxowü  ocn  22.  1184—1185. 

Lucma  episcupus  scraus  seruorum  ilei.  Diiectis  in  Christo  üliabus.  (owl« 
TAtetrt) .  .  sorortbus  de  Monte  s.  Uoberti  salutem  et  apostolicam  benedietioncni. 
iSacrosanctA  Hoinann  eccicsla  dcuotas  et  InimÜcs  in  C^hiisto  filia?.  e\  n<»stiete 
pietatis  officio  diligcre  propcnpius  consueuit.  et  nc  prauornm  lionniiuni  mo- 
lestiis  agitcntur.  taiuquam  pia  matcr  sue  protcctionis  imininiiiie  confouere. 
Kapiopter  dilccte  in  Cl»rish>  tiüa  uotris  iu.-tis  po>tuIatioiiiljii.s  donicntcr  aniiiii- 
muH  et  ecclcsiam  uc-stiam  in  qua  (iiuino  e^tis  obsüquio  niaucipatc.  cum  omuibiu 
quc  Iii  presentiarum  iuetc  et  cauoiiiec  possidet.  aut  in  iuturuoi  iastis  modis 
deo  propitiu  puterit  adlpisd.  sab  b.  Petri  et  nosti»  protectione  suMapimas,. 
Specialiter  Mton  poesenioneB  Brannehem,  Appenhem,  Bermersheim.  WUre* 
(tebkt)  et  molendinum  in  flauio  qut  dicitnr.  Na»  super  Ping^iiam.  uotiis  et 
per  noA  sicut  ea  ioste  sc  paeifice  possidet».  eidem  ecelesie  ueetre  anctoritate 
•poetolica  confirmamus.  et  presentis  scripti  patroeiDlo  communimus.  NnUi 
ergo  oninino  hominnm  liceat  Iianc  paginam  nostro  confirmationis  infringece. 
HC  1  61  aus«  temerario  contrairc.  Si  quis  aotqm  hoc  attrntarc  prcsiunpserit. 
indignationom  omnipoteutis  dci  et  beutorum  Petri  et  Pauli  apoetolorani  diw 
m  nouerit  incursurum.   Dat.  Verone  .X.  Kai.  Deccnibrts. 

S(u«  bm  Ortghiaf  mit  htt  QuK«  iit  bem        tRaff.  ®taat<ar(|it)  Sbftrln. 

unb  ^.  ^abox  ü&cv  bic  (^i^cbmii)  bct  fleiueu  ^c^iitcn.  1185. 

Bertrammus -dsA  gratia  Mettenaia  episcopus.  Omnibus  Christi  fidelibas 
ad  quorum  noticiam  presens  scriptnni  peraenire  contingwit.  salntem  in  do- 
mino.  Uniuersis  iustict^  amatoribns  notum  fieri  uolumus.  quod  inter  trade* 
goztensem  et  8.  Naboris  abbates.  super  minutls  nutrimentoram  dedmis  con* 
tronersta  diu  uentilata  est.  que  ad  petitionem  wadegocienalA  abbatis  tandem 
domino  TuUend  episcopo  eommissa  est  ab  apo^toh'ca  sede  fine  canonico  de- 
cidenda.  Ad  cuius  scitsitloncm  quia  s.  Snhni-is  abbas  uenirc  et  responsalcra 
niltterc  contempsit.  aduersc  partis  ijuc  sui  oopinm  cxliibiiit  allegatlünes  au- 
diens«  ot  asfcrtiones.  et  eas  procul  a  fal-o  residere.  per  sufHcieiiteiu  probatio- 
ncra  illi  online  iudiciario  adiudieatain  ricognoscon«?.  ecelesie  s.  Nnhori»  et 
sententia  ^ilenliuoi  iniposuit.  et  in  abhatem  auctoiitatc  (idegationis  sibi  eorn- 
misse.  sententiani  suspcnsionis  doncc  rcsipisceret  promulg«uit.  Hac  ita  do- 
miiü  pape  coinmissione  pleno  ab  episcopo  prcnominato  iu.xta  tenorcm  aposto- 
licarum  litterarum  execnta.  nos  ad  bonnm  pacis  et  ad  pacem  et  ntilitaCem 
ecclesianiin  intendentes.  predictos  abbates  ad  componcndum  et  eoncordiani 
inter  ipsos  reformandam  nocauimus.  et  ausilio  diuino  talem  inter  eos  6eri 
tninsactionem.  in  faeic  Mettenai»  ecdesie  fecimus.  viddicet  quod  abbas  s.  Na- 
hori$  miniitas  deeimas  in  perpetunm  resignauit.  et  nobis  quod  nee  per  pro< 
priam  nec  per  diam  pmonam  saper  hoc  de  ceteoro  toadegoetensem  inquieta» 


d  by  Google 


117 


ret  eccl(>iaiii  pronuVit.  nbbas  uero  iradegocitri.'^tH  f|uod  m.'inus  ad  alias  non 
extcnderct  iltoimas  i:iiiiirer  afHrnuiuit.  Hoc  auteiit  ut  tatuiit  et  iiicotiuulsum 
omni  cuo  peiii tauen t.  (am  iiostru  4uaui  ccciesie  nostrc  sigillo  et  testium  sub* 
acripdoue  fecimus  commuuiri.  Testes.  Hugo  primicenus.  Odo  maior  archi" 
diaeoniii.  WülAm»  tattaStot,  Frtmeo  s.  Vioottitii.  Dämel  b.  Sympbomni. 
Alherieu»  Kactiiii.  Menjfotu8  Nouäaretuu  abbiUes.  Acte  Bunt  Imc  anno 
domink^  incamatiofiiB  .M.CJjXXX.V. 

tbif  hm  DrHtiiiftI  im  ^.«Kn^  tAt  Sitocl  warn  an  gribi  unh  fnüb  ormifi^tni  6<^ttft' 
ICH  Iftcfcfb^t» 

ba§  dcnrab  »on  i.'citc|tcv  imb  feine  gia"  ^V^^^w^ti)^  bem  kio\Ux  din^ 
^ert^berc^  i^re  naha  baki  unb  im  ü^üttfUtt^l  gelegene  8ütet 
gefd^titt  ^a^n.  11Ö6. 

In  nomine  wncte  et  iodliudue  binitatia.  (Mnradus  dei  gratia  mibmemtt 
episcopua  et  magunÜM  aedia  arcbiepiscopua.  nniuersis  Christi  fiddibos  hanc 
paginam  inqiectiim  aalutem  in  auctore  aalutis.  Hnmane  fragilitatis  oondicio 
oariia  aetionibos  ac  desideriiB  occupata  facta  snorom  tempornm  acriplo  eon* 
sgenit  autentioo  commendare*  ne  lapsu  tentporis  in  obliuiooem  et  altcrationem 
tranaeat  inimicam.  Notum  sit  omnibiis  tarn  pmentibua  quam  Cutoria.  quod 
domniH  Cunradm  de  leUceatre  et  uxor  elua  hazzecha  bona  sua  que  babebaat 
circumiacentia  claustro  sancti  Buperti  et  in  mum  edal  pro  rcmedio  aiiime  sue 
et  parcDtum  snonim  sine  omni  contradictionc  ccclcsic  s.  linpcrft  contulei'unt. 
\jt  autom  lioc  latuia  habeatur  pre^entcm  pnginam  conscribi  et  inpressionc 
feigiiii  nustri  tecimu-s  roborari.  Testes  sunt,  llti  inannua  aduocatus.  Reinhvilo. 
Meingotii!*  et  fratres  eius.  Arnohliff.  Dragebodo  et  fratrcs  sui  Kniherclto  et 
Eigeh/inrus.  llarilibint  eschero  et  liaires  sui  Geniodus  et  \\  albtrtus,  et  alii 
quam  plures.  Acta  sunt  hec  anno  dominice  incarnationiä  .M.C.LXXX.VI. 
indictione  IUI. 

Sua  hm  OTiginal  im  6ro|^  ^e{(.  ^taAt4*llt(^iv(  ju  Damßabt.  f)a<  oeaU  ®irge(  Den 
üKt^rai  k^M/fß  «n  |Sff|«meitl1ltcifcn  unb  i{l  fonft  bcn  frfl^  {jlrii^  gilbilbct.  nmfi^iifl: 
Cunradoj  del  gratis  •.  Mognalin«  f^s  «rchiepitcopns, 

78.  ^et  9lel6tiffinn  ^nbetanb  au  Ü^emnfinftcr  Utfuttbe  üBcv  bie  Gefrier 
Wgung  jtoeicr  Ißfl^cttteute,  bereit  Sellen  ciitgqogen  hjorcn.  1186. 

In  nomine  taoete  et  indiuidue  trinitatis.  £go  Hadewidia  diuina  propi- 
tiante  dementia  ecciesie  beati  Thcrcntii  in  y<>vn  Mopfrsffrto  abbati^^^n.  Si 
ecclcsie  dei  nobis  commissc  pre  eetoi  is  curam  gerere  ut  utilitati  ipsiu;^  aut  in- 
«]uisitioni  ätuduerimus  consulcre  i  l  procul  dubio  ad  cterne  reniuncrationis 
augmentum  nobis  perfuturiim  nun  dcbennis  ambi<rcre  Quapropter  omni 
sancte  ecciesie  dei  nostrique  iidcliuQi  tum  pro.scntium  quam  futuroruni  uui- 
uersitati  notum  fieri  decreuimus.  qualiter  nos  ex  communi  uostri  conuentua 


.  ij     d  by  Google 


118 


consciiPH.  rctcroi  Mrni|U<'  nc»8tronini  ti(lr>]:uni  taiii  clcricorum  quam  laicoiura 
conKÜio  cum  Anseliuit  et  fratro  ipsiiis  St, jilittiin  pro  !itr.iriini<|UO  partitiin  opur- 
tunitatibus.  controuersiam  iuter  uos  diu  a»;ita(ura  descidiinus.  cuius  tale  tuit 
initiiim.^  Veneruut  ad  nos  idem  AiiHelmm  et  StephanMB  et  de  uniuersis  eo 
clesic  nostre  curiis  trnns  fliimen  Sm-e  iacentibus  quednm  l)ciieficiu  ad  nien- 
s.'im  süioruin  iiostranim  pertiiientia.  u  nobis  iure  feodnii  rocipvic  uülueiunt. 
1108  uoro  de  rebus  ewkt-ie  adbuc  ignarc  existentes  quod  super  hoc  nobls 
•gendum  foret.  conueutum  nostrum  ceterosque  nosti'os  Hdcles.  cousuluiniuti. 
Ut  atltem  ab  eisdem  petitionem  predictornm  fratmm  illicitam  esse  di^imiiiB. 
uoluntati  i|Morum  non  acquiescentcs.  quod  petiaenint  oninino  eis  iK^ainmu». 
Ipsi  uero  quanto  eia  negauimus.  tanto  magia  institerunt  et  utolentaa  nia»ui 
in  na  noatre  eccieaie  miaerant.  Qaa  de  re  excommunicatjonis  aententiam  al 
episcopo  Meterui  in  sancto  aynodo  aubieront.  Hae  igitur  damnatione  oon- 
aioli.  eodeaie  noetre  et  nobia  Batiafeoenint  «it  quioqod  in  prelatia  cnvUs  ooi- 
tria  iuris  habere  ueluerunt  ipBorum  nzoribuB  et  fiKia  oonaentientibiiB.  in  ma- 
niim  noatram  reaignanmt.  Eoontra  autem  noa  ex  rebus  ecciesie.  cui  nos  deo 
tuftore  preaidere  uidemiir.  capituli  noetri  okb^o  et  Sitnonis  eomit»  Sarf- 
ponte^miH  censüio.  qui  noster  maior  adiiocatos  tenetur.  ipsis  deccm  talenta 
metenais  monete  dedimna.  hac  conditiune.  ne  uel  ipsi  uel  ipaorum  uxoreü. 
uel  aliqui  corum  hcrrdes  ceelcslam  nostrani  in  hac  cuusa  de  cetero  niolet-- 
tare  presumant.  Tlniiis  rei  sunt  te.^tc?.  Lorf^trifus  pastor  eiiifdem  ef^lfftp 
et  reliqui  sacerdotes.  Theodor if"^'--  et  Vohnarux.  MathiiJi.s  deeana.  (Mäia 
ccllaria.  Martn  custos  ecciesie.  onuii>que  coiuientus  eiusdeui  ecclcslo.  Si- 
mon eomes  SarejwnUiisis.  Et  nt  hec  actio  btabilis  et  incunuuiaa  perroa- 
neat  iianc  cartnlnm  iiisslmun  inde  couscribi  et  ut  subtus  cemitiir  »igilli 
nostri  et  comiti«  Sipnnnis  Sar^pant^isi^  eani  dignuni  duxiniui»  irnpi-fssioiie  in- 
signiri.  Acta  sunt  l»cc  anno  ab  incurnatione  doniini  M.CL.XXXVJ.  indic- 
tione  .IUI,  regnaiite  domiao  Urbano  papa  .III.  et  impcratore  Fi^edericü  primo 
et  episcopo  Bertramo  feliciter.  Amen. 

»fj^tift  au«  hm  XVIII.  ^<x^xf).  im  ^pr.^ilrd). 

I 

m 

79.         UtBan  III.  Befitatist  bem  etift  ^avbm  attc  ferne  fftti^tt  unb 
<S)ütev.   SBcroita  1186. 

UrhamiH  episcopus  scruus  serudrum  dei.  dilectis  üliia. . .  decanu  eccieaie 
Vasiort»  (^ardonensus  ciasque  frati  ibus  tam  prcaenübus  quam  tuturis  canonioe 
snbatituendia  in  perpetuum.    Quotiens  a  nobis  pctitur  quod  religioni  et  iio- 
nestati  conaenire  dinoscitur.  aninfio  no5  deoct  libenti  concedcrc.  et  petcntium 

dcsid«Tiis  foiii,'-niuni  Buffrnjrinni  impcrtiii.  I''npr(»pter  dilcrti  in  dontino  filii 
ue.^tris  iustis  postulationibus  clementer  annuinui^.  et  prcfatain  ecdc^iain  in 
qua  diuino  niancipati  ostis  obsequio.  snb  b,  Petri  et  nostra  protcctione  siis- 
cipiinus.  et  prescnti«  scripti  priuilegio  cuuiniunimus.  Statuentes.  ut  (jua.sciira- 
que  poesessionof .  (piectuinjue  bona,  cadem  cedi'siu  ioprc>entiarum  iuute  et  ca- 
nonice  poswiidet.  aut  in  futurum  concessione  poniiticum.  iargitione  regum  uel 


Google 


119 


piincipuü).  übiatiune  fideliuni,  scu  aliis  iustJ^  modü^  presUüiie  iluiiuno  poterit 
adipisci.  firma  uobis  uestrisque  successonbus  et  iliibaU  peimaiicant.  In  qui- 
hiis  hpc  propiliij  duxiniiis  ex[Minu'iulA  uoeabulis.  Fiooiim  ipsum  in  f^uo  pre- 
fata  ccclciiia  sita  est  cum  oniuibus  pcrtinuntiia  suis,  iutatn  dccjmam  de 
Ctu'ävrtio  sicut  pertinct  ad  prebondam  tt  usus  fratruni.  Decimaä  do  Trw 
4|iianim  dae  partes  ad  caooBiooa  pectiiieol.  et  tama  ad  prepoaitum.  Deel- 
maa  de  uillis  drca  loaun  qni  uooatiir  Vostra.  quaram  uiUarom  due  ad  prel- 
positam.  et  alie  ad  caaooiooa  pertioent  et  curtem  eiiudem  loei  cum  perti' 
Dcntüs  suis,  de  q»a  curte  dintidiam  marcam  et  unam  hoapitationem  debct 
perdpere  prepositus  anooatim.  Loeom  qui  dioftur  M(t8$enpret,  Ecdeaiani 
de  Affxme.  cum  carte  et  appendttiia  avis.  de  qua  prepoaitua  decem  aolidoa 
[x  i-oipit  annuatim.  JOeolesjam  de  Bucha  cum  pertinwtiia  suis.  Locum  qui 
dicitur  Itode,  Locum  qui  dicitur  SauMiu^^n.  Maekena,  Limetui,  Kocle- 
«tam  de  Beltema  in  qua  prepoaituä  tantom  habet  quantum  eanonioi.  Eccle- 
aiam  de  Kirrieha  cum  pertinentiis  suis  que  perttnet  ad  ius  prepoaiti.  Deci- 
maa  de  Elenze  qoanun  dae  partea  ad  aeolaaticutu  pertinent.  et  teroia  ad  iU 
lum  presbiterum  qui  serult  in  ecclesia.  villam  de  BittellesdorJ.  cum  appendi- 
tiis  suis,  in  qua  prepositus  habet  man  am  dimidiam  annuatim.  Possessiones 
i{ua8  habetia  iii  Dichetet.  in  Piimera.  et  Otimdeda,  cum  iure  et  libei'tate  quam 
prepositus  seu  decanus.  scolasticu?  seu  «npitulum  in  his  habent  ex  antiifua 
et  rationabili  constitutiüne  ecclesic  hactt-uut*  ub.seruuta.  Preterea  iiouas  ei  in- 
debitajj  exactlones  ab  archicj)iöCopiis.  t'pii«cupi<.  aicljidiaronis.  seu  decanis  alii^ijue 
oiuiiibus  ccclcfciiasticia  sccuiaribusuc  pcrsoiiis  otunluo  ficri  prohibemus.  Llbcita- 
teä  etiauj  et  imniunitatcs  ecclesic  iiiistro  iubtc  coUatas.  sicut  hucteuus  obser- 
uate  sunt  ratas  habemuä.  et  cas  pcipetuis  temporibus  illibatas  pcrmanerc  sanc- 
eiiBua,  Prohibemus  iu&uper  ue  mfira  fines  paj:rodue  ueatre  uUua  aine  aaaeoau 
dioeeaani  episcopi  et  neetro  capellam  aea  Oratorium  de  nouo  coDatruere  au- 
deat  sal«B  pciuUegüa  Rwtanorum  pontifioum.  Auetoritate  quoque  apoatoliea 
iDterdleunna.  ne  quia  in  uoe  uel  ecdeaiam  uestram  excommonicationia  aua* 
pendoDia  ant  ioterdicti  aentendam  nne  manifeata  et  rationabili  eanaa  pco- 
molgare  pieaamat  Cumautem  generale  interdtctum  terre  fuerit  lioeat  uobia 
danaia  ianuta  exdoua  excommonicatia  et  interdietia  non  pnlsatia  campania 
suppreaaa  uoee  diuina  ofüicia  celebraie.  Decemimus  ergo,  ut  nulli  omnino 
bominnm  prefatam  ecciesiam  liceat  temere  perturbare.  aut  eius  poaaesaionea 
aoferre.  ud  ablataa  retinere.  minuere.  uel  aliqaibua  uexationibus  fatigare.  aed 
omnia  integra  consenientur.  corum  pro  quomm  gubcrnatione  concessa  sunt, 
usibus  ouinimodis  profutura.  Salua  in  omnibus  npostolice  scciis  auetoritate. 
et  dioce.«ani  ppiscopi  canonica  iustitia.  Si  qua  i^Htur  in  futurum  ccelesiastica 
»eciifarisuc  peiisoua  hanc  nustre  coni^titutionip  pagmam  sciens.  contra  eani  uc- 
nire  tcinptaiK-rit.  seoundo.  tertiuue  coniinoiiita.  nttn  sati.«fai-fionc  cuugrua  id 
emeudauerit.  potcsiatis  }u»noris(}ue  -sui  caieat  dignltatc.  ix'ani(|ue  se  diuino  iu- 
dicio  cxistere  de  pcipetiata  iniquitate  cognoscat.  et  a  sacrati&simo  corpore  et 
»anguine  dei  et  domini  leilemptoris  nostri  JheüU  Chrit^ti  aljcna  liat.  atquc  in 
extrerao  examinc  diuinc  ultioni  subiaccat.  Cunctis  autem  eidcm  ioco  sua  iura 
integra  seruantibus.  sit  pax  domini  noatri  Jbesu  Christi,  quatioua  et  bic  frue- 


Google 


120 


tarn  bone  «cttonii  pcrcipiAni  et  apnd  diitrietuiii  radieem  premm  etenie  pa* 
c»  inueniMit  Amen.  Amen.   Bene  ralete. 

£!go  UrbemuB  catbolicf  ecdesie  epMcopus.  8. 

Ego  Henn'cm  Älhanam$  episeopiM. 

Ego  Faniht  PrtnuHm»  epiBOopiB.  s. 

Ego  Petrus  presb.  oardin.  tt.  s.  Susanne,  b. 
i      Ego  Lahorans  presb.  card.  0.  Mari^  trang  Tiberim  tt.  C^iixti.  s. 

Ego  Pandtdjfts  presb.  card.  tt  XII.  apostolorum.  s. 

Ego  Melior  presb.  card.  ss.  Job.  et  Pauli  tt.  Pamacbii.  8. 

Kp;o  Adelardus  tt.  g.  Marrolli  presb.  card.  s. 

Ego  Jacintus      MMrio  in  Cosmvclin  diac.  card,  s. 

Ego  Gratiann.H       (  o.sme  et  Damiani  diac.  cardin.  a. 

Ego  Boho  8.  Angeli  diac.  card.  s. 

Ego  ^offredua  s.  Marie  in  via  lata  diac.  card.  8. 

Ego  liollandus  8.  Marie  in  Porticu  diac.  card.  s. 

Ego  Fetnis  s.  Nichuiai  in  carcere  Tulliano  dinc.  card.  s. 

Ego  Radulfus  s.  Gcorgii  ad  uelum  aureum  diac.  card.  *>. 

Datum  Verone  per  manum  Alberti  s.  Rom.  eccicsie  preabiteri  cardhudit 
et  canoellarii  Oer  £ag  i\t  aui^gef^nitten)  H.C.I1XXX.  VI.  Pontifiieatas  vero  denmi 
Urbam  pape  III.  anno  .1. 

Sil«  bem  Original  im 

80.  ^^ei\)(ci*  bcv  Slbtci  ü^ctlad^  mit  bcm  Pfarrer  3U  iöenjtovf  üBcr  ben 
ih^a^ienev  ^e^ntm.  liS6. 

B,  det  gratia  Metentis  epieoopos  noiiienia  ad  qnos  piesMis  soriptam  per* 
uenerit  aalntem  ab  eo  qui  mandat  aalutes  Jacob  uniuenitati  uestr^  notan 
esse  nolumus.  quod  causa  qu^  inter  ccclesiain  Mediolacentem  et  BanUum  sa- 
cevdotcm  de  Benstorf  super  decima  de  Wales  uentilabatur.  in  presentia  nos- 
tra.  auditifl  biiic  inde  utriusque  partis  allegationibus  decisa  et  determinata  est 
ita.  ut  in  postposito  litis  discidio  inter  prcdictam  ecclesiam  et  sacerdotem  transt- 
actio  in  hiine  modnm  facta  est.  ut  qnicquid  iam  sepe  dictus  sacerdos  in  de- 
cima illa  queiimoni«;  liahuit  et  sibi  iuris  liaberc  uidebatur.  rennnrianit.  Ifoc 
autem  ut  stabile  et  inconunlsnm  permanent.  Htteris  nostre  auctoritatis  sigillo 
sij^natis  muniuimus.  Testes  huius  rei  sunt.  JIojo  Metensis  primicerius.  Si- 
moii  dccanus.  Odo  archidiaconus.  abbas  s.  Vincentii.  IhirrlinrdMx  abba?  8. 
Arnolplii,  Sohfrtus  abbas  s.  Clementis.  Alibas  llfut'lvujs  de  /no/tte  .s.  JUtri. 
Reineras  abba«  Basoni^uUle.  Bcdduimti*  abba^  de  Freistorf.  Albertus  abbas 
de  Wilers.  Wälelmvs  curator.  Gerhardts  sacerdos  de  Freittorf,  T^eMb- 
rißM  aacerdos  de  fhrangef,  Cuno  de  G^^'^^otide  deeanua.  WiM&nu  de 
Broü^»  WaUkeru»  de  Dose*  Godefridits  de  Orun,  Martmu»  de  Barmtoi^' 
EahddfM  decanos  de  Mettala.  Cimradua  de  Benttorf»  Cono  de  Mm^erek 
et  alii  quamplnres.  Factum  est  isfud  anno  domin.  incarn.  H.O.LXXX.VI. 
anno  episcopatiw  noetri  .VII. 

IUt4  bcm  nencrn  <Sl^artit!(ir  bcr  Wbtn  8Kct1a((  hn  |lT.sKt^.  CfTO.  c  Hro.  S46. 


Google 


121 


■ 


S5orfo^r  Salier  »ot  16  S<*^wti  mfmblid;  c^cfc^el^enen  $ctfaitf  eis 
(BttteS  3u  dtameSSad^  an  bte  ^6tei  ^abegaffeti.  1186. 

Heinerti»  de!  gmi*  i^u^omtwtUe.  OocUfrido  Wadegudemi  abbati  et  ee»- 
clesie  eiusdem  loci  in  perpetuam.  Quoniam  pro  lapsu  temponim  tiarietatc 
per>unnn!r?i  niiitabilitate  rrrurn  solct  drpcrirc  nicmorin  actioniim.  si  non  fue- 
rit  ifcripto  maiulata  memorir«.  postcrorum  ea  propter  et  presentium  et  post 
nos  fnturonim  paci  prouidentes  scripto  curauimus  eternare.  <jue  rata  et  In- 
comuilf^n  uoluriius  pcrmancrc.  Xotnm  sit  igitur  presentibus  et  futiiris  prescii- 
tia  .«oripia  looturi^.  (jiiod  ecck'sia  in  iusend'o-f  totiim  allodiuiii  suum  in  Ha- 
vttfpnrh  quud  eidem  tum  propter  raritatem  incolcntium.  tum  propter  dium'- 
»06  eoiitiaiios  eucntus  minus  utile  fuernt  consilio  anteceasoris  nostri  pie  nie- 
oiorie  abbatis  Walteri.  assensu  quoque  totiua  capituli.  ecclesic  toadegotiensi 
precio  XX.  et  octo  talentorum  cum  omni  integritate  et  iure  quo  iilud  ipM 
jMrioi  poiMteat  in  perpetnum  oontalit  possidendum.  Sane  fQom  wte'  atiiiir 
que  eeclesie  tnuuactio  snb  recolende  memorie  patribus.  WalUro  abbate  iv- 
mmimtide.  Henrieo  abbate  wadegoziente  cdebrata.  per  ipsos  ex  negligentia 
BOB  fbit  scripto  niMidata.  ad  roborationem  totma  que  gesta  sunt,  industria 
«I  «Biensa  prioinm  prouidentea  in  perpetaum  paei  «t  oonoordie  ntriuaqiie  eo- 
den«  scripta  bee  eommciidare.  et  proprio  et  eeelesie  noüre  rigillo 

com  testium  qnoqae  annotatlone.  qni  et  in  prima  actione  et  in  sequenti  con- 
firniatione  interfueinnt  studuimus  confirmare.  Hentniis  abbas  JhmmumilU. 
Lmdewieutt  abbas  s.  ETcharii  Treverü,  Bermmnu$  prior.  GaraUius  ccllera- 
rin.  Amohbis  sacerdos.  Oßno  saoerdos.  Symon  sacerdoe.  Qode/riditB  dia- 
conos.    f^onntantinu»  subdiaconus. 

Anno  dominice  incamationis  M  C.LXX.  celebrata  est  hec  actio.  Anno 
oero  dominice  incarnntionis  .M.C.LXXX.VI.  cflohrato  actionis  ronfirmatio. 

?lu?  fein  Criijiiial  im  pr.^?rvcfi.  ^^on  ben  fceibcn,  an  btcfen  (uufonen  ^«bfnbünbflu  banf^enben 
Ciegeln  tfl  nur  bod  cr^r  ninbe  &on  tot^em  93a<^  o.  2"  gr.  gebli«bm,  okti  bie  llmt^nft  fe^U. 

8t.  SObt  Sbmbolb  §tt  6.  Wimm  bri  ^rier  bt))utttt  etnic^c  gu  biefem 

^njccf  tom  Cu]tcy  .^eiinaiui  ^^icjdjcnttc  Si^in^aitu  jum  JOffidum  ber 
^üfterei  jeinecl  ^io[terd.  llöti. 

In  nomine  sancte  et  individue  trinitatts.  Ego  ranMdes  dei  gratta  in 
monasterio  s.  Mari^  ad  martyres  dictus  abbas.  ad  notidam  tarn  Ibturontm 
quam  presentiam  transmittere  aoiut.  qttod  Hermamu»  custos  monasterii  nos- 
tri ▼ineas  quasdam  inter  riuulum  et  villam  noKtram  »itas.  a  rusücis  quibus^ 
dam  videücet  Hermanno.  Ihmimco.  Henrico.  qui  eaadem  vineas  iure  he- 
reditario  a  nobis  receperant  sao  studio  et  suis  rebus  nostro  monasterio  cam- 
parauit.  et  eas  ad  officium  custodie  iugiter  ordinandas  pia  detiotione  a  nobis 
expoatnlain't,  Nüs  i^itur  catitc  pictatis  Studium  cffootui  manripare  uolerites 
iam  predictas  vineas  a  prememoratis  rusticis  in  manus  nostras  resignatas.  ad 


122 


peticioneni  pi'enominati  llermcami,  in  coniieiitu  fratmm  nostrurum  et  eorum- 
«Icni  consensu.  officio  ciistodie  ca  cousideratione  licpiitauiinus.  ut  exii)dp  >iiie 
luiiiinaria  »iuc  alia  ni^ccssarla  ad  usus  Imius  üfifieii  pertinontia.  plcrilus  admi- 
iiistriiri  pofsint.  E'silom  otiam  usibus  X.  et  VIII.  dcnarioä  de  huspitali  s. 
Janibi  in  die  Pt  tii  porsolueudos  coucessiimus.  Iiis  quoque  adnecti  dignam 
iudicauium*.  quod  si  j)ret'atu.s  Ilf-nnfiniws  in  cjsdiüii  poäsesäionibus  plura  coa- 
quisii'rit.  pisdem  Ufiibus  astimiuro  nuatra  com-cssiMno  ei  liccat.  Ut  igilui'  k^c 
ncc  nouitas  cucllcrc  nec  antiquitoü  immutarc  jiosüit.  presenti  scripto  inunire. 
et  sigilloruiu  no&trorum  improssiunc  couüriuarc  curauiuau».  Acta  anno  io' 
caruAtiop]«  domini  .M.C.LXXX.VI.  Testes.  H,  abbas,  //.  |>rior.  iT.  cwtot. 
Q.  caDt<Mr  eeterique  fratrcs  capitoli.  Cr.  Jhrkwmmut,  Fetrwu  Conrad»». 
Manäiiu.  Lodomcm.  S^fridm»  cetoriqae  mioorak  Laid.  WilLervM»,  l^ngii, 
Bot^wut*  Syhodo» 

Mm  6cm  Orifiail  im  9r.4(M(  ;  yaüm  mit  A-N.  ct;rogra)>t|irt  wi>  tH  «M«^  ktfu^tli  gmctdk 

83.  2)cr  Stifte?  §cnnanit  ^ii  *3.  Ü}iancn  bei  Xricv  kutfuubet  tbm 
faß«  aJovjtc(;cnbe«.  1186. 

Notum  Sit  oumibti»  Clu'isti  iidcllbua  taiu  futurls  quam  prennfiibiiv.  qai» 
ego  Ilermamm  custoä  in  ccclesia  beaty  Mari^  ad  martyrcs  in  eroada  nostif 
ecclcsi^  ceosuali  iure  aioioolit»  loc&ta  integrum  diuruaio  Uermamu,  dimidiUB 

diurnale  IlenrU-i,  do  dimidium  diurnale  Dotulnlci.  ad  custodiam  Im 

perpctuum  pcrtlncre.  per  manum  doniiii  abbatiti  Uemlmldl  tali  tciiore  conqui- 
>Iui,  ut  »^^o  ot  sufMC-sores  nioi  dimidium  fcnsum  solaanitts  Aiitniiuiali  ueiv 
tempore  de  cüiiigeLnJo  ud  quulibct  couslarnjuis  frt'auaniiiu;  üben  siraus.  hoc 
c\cepto  ut  de  commum  uino  situla  ad  commune  praiidmm  sumatur.  Si  uero 
nuritio  nostru  cunt  tliit»  prämiere  non  placuertt  suu»  .III.  scxtarios  uiui.  u))i 
uoluerit  expendat.  illi  suis  tribus  pro  uelle  puo  fruantur.  Scd  ne  ijuod  titri 
üülct  aliquid  ccclesia  scrupuiuHitatis  uei  inpedimenti  ammodo  in  hoc  lucto  pa- 
tiatur.  prcdictarum  iuiit;urutn  possesaores  in  omni  iure  ip»aä  ueuditas  eoclcaie 
contulerunt.  hoc  solo  cxcepto  ut  si  bereditarium  ius  uendere  udlent.  in  sno 
foret  arbitrio.    Acta  sunt  hec  anno  inearnalionis  donrinice  .M.O.LXXX.VI> 

3tu«  btm  bffitöflt  gewffcnen  itnb  mit  Ä-N.  ojroflrftp^irteu  Original  im  i^.^Sr^. 

H\.  85.  J^iibtvia  39ftrj^er  imb        p  Xviev,  fein  ©ruber  i^n'^d  G^cUciai 
6.  Simeon,  Obiiie  bie  grau  eines*  33vubcvö  bcvfelbcn  ^^crncft, 
geit.  iBräber  ©d^lceftcr  mit  ij>um  ÜJfann  '^Ibclbcrt,  gcto&^nlic^  2;ruc^)c« 
genffttttt,  uRb  kalter  WAXtt  ml  iEafteft  »ertoiifen  i\ft  ct^iic«  a^* 
Äadbtie  bcm  JWopcr  6.  X^^mo»  m  bcr  ÄIH.  3ti  l^f^  3Cirtfetttfluiiscii, 
1186. 

L 

In  nomine  snncte  et  indiuidue  trinitatis.    Notum  facimus  umuersii»  taui 
presentibus  4iuiro  futans.  quod  LvätwicM  treutrensium  koueslus  ctaia.  et 


Google 


13$ 


«eabmuB.  qui  etiam  dicitur  «duccatu».  et  icezHo  frat^r  tstius  cMionicus  et  eo- 
dem  tempore  cetlerarlus  in  ^clesia  bcati  Symeonis.  et  Ida  suror  oorum  cum 
marito  mo  aibefto,  et  waUenu  miles  de  cmtello,  et  Odäia  uxw  Ilerneittoni» 
fiMXM  eorum  conscnsu  uniucrsoruni  coheredum  ipsoram.  et  coinmuni  manu 
eorum.  nullo  contradiceiite.  uendiclcrunt  aniiicrsura  allodiuin  cjuod  habucrunt 
in  iiilla  qae  dieitiir /»T^^rAfr.  sanetis  nioniftlibu.s  (sie  I ;  iiabitaiitibus  apud  sanc- 
luni  Tbuiiinin.  in  kllin<df.   pro  et  XXX  niarcis.    Iluius  rei  teste»  sunt. 

Lvd^tc  i's  abbas  iu  ^ccletsia  s.  Euchuiii.  Qudejridm  abbas  Ljfit  rnaf:«'nsia. 
G-rardiif  prepostitus  In  ecclesia  beati  iSinieonls.  ('onradus  du  licrsclieit. 
iVtlUmiiiKs  de  rawilre.  L*rnhardt/.s  prior  in  prescripta  ecclcsia  «>.  Tliom^. 
Gozzelo  et  Fridericus  sacejdute.s.  (otlnii  Vuttc)  Herbort  seultetiut.  AnUMt»* 
«duocatus.  Anwld  hvwaa  scahmus.  Ludewicm  atinbitkus.  SiuwH  miies.  HoH- 

n. 

In  nomine  eanctf  et  mdiuidii^  trinitetk.  Vniucnm  tun  preaentibns  quam 
hilam  lidolibue  notificire  uolnmui.  qnod  Lißtl^üm»,  treu^femmtfh  dak  et 
adnocatw  et  firater  tnos  Weulo  cancwieus  et  celerartm  in  9oel«Ma  beeti  Sy> 
meooui  et  odüia  uxor  Uemttkmu  frttrie  eorum  et  Ida  gueor  ipsorum  com 
marilo  sao  ^Mberto  d«piforo  a  plnribiie  eppellato  et  Waltervs  miles  de  ea- 
atelio  cum  OMttmvni  con-sensu  omnium  heradum  suui-um  et  conmiuui  manu, 
eenim  omni  remotti  cuntradictlouc.  uniuerfrum  allodium  quod  habuerunt  in 
oüla  que  dicitur  Hntecha  fratribus  et  sororibus  apud  beatum  Tjioniam  in  fnj- 
Umalt  comniorantibus  nendidcrunt.  Hnic  etoiiini  rei  rationabiiiter  peract^. 
Pfn/I'ppus  f.lf,v'\-  uonerabiii.s  areiuepigixjpus  supcrucniens  (juam  ipae  baniio 
suo  et  eigill)  -^ui  tof^tinionio  eunr  omni  iure  libcrtatis  pretaty  ecelesi^  confir- 
mauit.  ut  si  qua  cleritvilis  iaicalisuc  persona  teuierario  ausu  ius  iibertalib  eius 
infrin^ere  uel  uiolare  prcäumeret  anathemati»  uincnlo  sc  innodiituni  lore  non 
dubitaret.  Actum  est  hoe  publice  «uper  litu«  MmeUe  ante  curiani  dotoini  ar- 
chiepiscopi  quam  habet  Hateche,  Jiadolfo  de  Alaütelbei'ck,  et  iieinrico  fra- 
tre  eius  de  imrensheün,  et  omnibus  uillanifi  eorum  quo«  habuerunt  rateehe 
et  eeUanc  ««isteDtibus.  quiboi  etiam  adnoeatiaiii  ibidem  aimut  tenendo  wm^ 
mmiiler  dominabaotur.  et  bii  omnea  dietia  et  factts  omntboa  domini  arthia- 
piaeopi  aaeeoBom  eommanem  prebueront.  Scripta  et  acta  sunt  li^  anno  do- 
minier Incarnationis  Mitlesimo  centeaimo  XXXX.VI. 

^tibt  äu^fcitigutifien  au6  bin  bfiicjjelt  aftt>f|fneti  Oriaiiiolien  im  Tic  frflf  ift 

am  imtcni  <Snbe  umA<(<^(a}^eii  unb  mit  mtx  Nifcn,  au«  'Pergament  cir^i^^t^^^i^  (Sc^nuv  DernS^t ; 
kkt  «cfefHuang  brf  Giqctt  vm  nid^t  bfo^        einen  ilinfi|Ritt,  feiibertt  ftu^  hv«<^  itac  frat« 


124 


86.  rcr  (h-,^bifdBof  C^onvab  leu  Iiiani^  bcftätii^l  bcm  ^llcftcr  :iüi|;cvtß: 
bcvg  bd  ^^Hiu^cn  bic  gvei^eit  J)en  bijd^öjlic^cn  Steuern,  alic  ^uttXf 
me(^tc  unb  ^^lUileeten.  1187* 

In  nomine  sancte  et  indluidue  trinitatis.  Cunrad«^  dei  gratia  8  magun- 
tine  sedis  arohiepiscopub  et  apostolicü  bcdis  log^atus.  omnibus  L^liri^ti  fidelibus 
taiii  t'uturis  quam  prosentibus.  Si  quid  ueneralulibus  locis.  ad  subsidia  dco  in- 
ibi  seruientiuiii,  de  Iiiü  qiic  iuris  nostri  sunt  coatiiUriuius.  sperujtuujs  et  uobifi  et 
nostris  succossoribus  ad  perpetuaiu  saiutcm  profuturum.  (juibus  inde  memoria 
debetur  orationuni.  Nouerint  igitur  fidelos  tun  oottr^  quam  pont  fiitur^  cu- 
tis qaalHer  ego  O&nrmäua  maguntinf  metropoUt  hamüis  protusor  pio  homn 
lancto  dei  genitricis  ad  ecdesiam  eins  que  sita  est  pinguie  m  murnte  a.  rfämiL 
talem  iuria  nostri  uaam.  propria  mana  ex  consensii  et  hortatu  priorum  meo» 
rum  cpnfradidi.  ut  in  })ago  rheni  et  in  omnibus  locis  qui  nostre  attinent 
ecdesi^.  de  coriis  aliisne  possessionibus  sanctimonialium  in  pre&t^  eoele* 
si^  c«aebio  deo  fkmulantium.  nollum  ddnoeps  aupplmentum  episcopali 
nostre  pedcioni.  a  nostris  dispensatoribus  ezigatnr.  sed  ab  Jmiiis  peDsionis 
debito.  libera  prorsus  uiania  qae  illic  ad  eas  spectant  ex  auotoritate  nostr^ 
traditioois  perpetuo  iure  habeantur.  £t  quoniam  licet  episcopis.  ut  de  facuir 
tatibos  oapitane^  ecole^^.  paoperiores  adiuuent  eociesias.  hortatu  et  peticioiie 
maiorum  ecclesi^  nostr^.  hanc  donationem  fecimus.  et  in  hac  carta  conscribi 
rnandauimus.  Preterca  ipsum  locum  ßub  patrocinium  6.  Martini,  ac  sub  tu- 
telam  uostrani  succossorurnque  nostronim  sii-^ripimus.  cum  possessionibus  mo- 
bilibns  et  immobilibus  et  predii«  et  curiis.  quaruin  nomina  sunt  Iiec.  /ypr^/i^ry- 
httm.  liriiniit/thrL.'/t.  ! hiengeshemi .  fsi?ihtim.  .i^penheim.  Beryt.  L<jjnjtshtim. 
Basenheim.  L  oikexhtim,  Wertärrshelru,  Scrinne.  llodr.  Ej)ilen}(heim.  ^\  el- 
lengesheim  et  in  Hinge,  et  Ockenheim.  HtideiKxh^im.  et  duobus  inolenditii^  in 
ripa.  A'a.  sitis.  necnon  omuibus  rebus  ad  prcdictuiu  locum  pertinentibus. 
quas  nunc  habent  uel  in  posterum  deo  donaute  poteruut  adipisd.  sub  nostra 
tttieione  suscipimus.  atque  omoes  iusticias  quas  alia  monasleria  qu^  aub 
gimine  nostro  sunt,  in  nniiieniB  spiritualiboa  oansis  babent.  el  bnio  eonoedi- 
rons.  nee  ei  oUiim  adooeatnm  pieter  nos  et  eos  qoi  nobia  in  nostro  officio 
.auoeednnt.  a  auocessoribos  nostris  prepooi  eonoedimus.  Statuimns  etiam  ut 
sorons  eiusdem  oenobii  post  obitum  ^iritualis  matris  eararo  aliam  tarn  in 
exterioribus  quam  in  interioribns  utilem  et  idoneam  commum  et  salubri  eoo- 
ailio  sibi  in  sptritualem  matrem  secundum  regulam  b.  Beuedicti  oligant  libera 
electione.  cui  omnes  per  omnia  digoam  obedientlam  exhibeant.  et  ad  quam 
cuncta  qn^  in  prefato  loco  disponenda  sunt,  respidant.  Adieimus  etiam  ul 
quicimqiie  in  vMnte  s.  Dijsihoäl  nunc  et  in  futurum  abbas  fucrit.  curam  aoi- 
marum  carum  gerat,  ita  ut  monachos  boni  testimonii  qui  eas  in  omnibus  pro- 
curent.  sectnidum  pcticioneni  et  utilitate  carnm  eis  prouideat.  ncc  iterum  il- 
los  sine  uoluntatc  earuni  amoucat.  bencdic  tionem  monastic^  professionis  se- 
cuihIuiii  regulam  b.  Beuedicti  eis  per  se  cotu  i  lat.  atque  in  omnibus  causis 
ad  quas  ipsum  aduocaueriut.  ds  benigne  assijstat.  ita  sane  dum  talis  religio 


cy  Google 


125 


in  utroque  prclato  monnsterio  iiiguerit.  quod  hec  dig:ne  ab  hi«  quori  et  ab 
illis  concedi  potuerit.  Si  autem  ex  aliquo  defcctu  monackos  idoucos  qui  eas 
procnrare  poMint.  in  prefato  motiuterio  s.  Dysibodi  non  inuenerint.  au<>lori« 
fite  nostn  prefatis  soforibna  conoedimoi  et  confiimaimu.  qaod  de  tliis  ec- 
desns  viroe  honeetos  qnt  eis  in  regimine  monastico  preosse  sdant  et  possint. 
aine  eontradictione  prefati  abbatis  et  fratram  a.  Djsibodi  aibi  Kbere  eligant. 
acqnifant  Omnem  etiam  andoritatem  et  poteatatem  in  rebos  et  poesesrio» 
nibaa  predictanmi  sovümm  abbati  et  fratribiia  s.  D^bodi  inlnbemus  et  in- 
terdidmus.  ne  fai  poeteriim  aliqua  eontrouenia  inter  predictaa  eecleeiaa  onV 
tnr.  Ut  autem  hoc  noiooabiie  factom  noatnim  apod  omnem  poal^totem  ra- 
tum  et  inconualsnm  omni  euo  pennaneat.  presentem  pnginam  impresaione  si- 
gilli  nostri  fecimus  insigniri.  et  auctoritate  nostra  eorroborari.  facto  nc^tro 
testcs  adicient08  et  statuentes.  ex  uirtate  dei.  et  auctoritate  b.  Petri.  et  no^' 
tra.  nt  quicunqiip  hr-r  inA-Ing'Pre  attemptjinorit.  porpctui;  anatlicniatis  peny  nrsi 
re-sipiscat.  suhclatur.  iSunt  autem  her  tt^tium  noniina.  AmoIdtiH  maior  pre- 
pn.*itus  llf^nriems  abba.s  %.  albnni.  Foljtertus  abbas  s.  Jar'«b!.  Butehafdun  pie- 
positii-  s.  petri.  Ihitin'cu.i  maior  (If-rnnus.  Iluggerua  custos.  Petrus  scolasti- 
c*u.«.  "//Ao  cantor.  i/« i/i/v propositus  pingvienms.  Eherhardns  ccllcrarius. 
IVitjena/iduii  subcustOS.  Jlt  nnrus  cajjrn.  Godt  frulus  de  {(nrt  hmkk&it.  Kit- 
Utardus.  Walthertis.  maioiisü  ccclesi^,  Magitntine  canonici.  Laici.  WtnieruH 
de  hoviandeiu  Tbudo  comerarius.  Üeimbotho  de  ^tmguia,.  llennamms  ad- 
nocatoa.  Meingotku»  de  güinheim.  et  Arnoieha  frater  eins.  AmoldMB  de  $e- 
Uhmien.  CSnradMs  winxo,  Dießems  acultbetua.  et  alii  quamplurea.  Acta 
annt  bec  anno  domin.  incarnat.  M.C.LXXXYII.  indictione  V. 

ni^  <mf9«pt(tt  ift. 

87.  S)eT  ^X6p\t  (Btxaxh  Dmt  eimcon     Imx  itol&gt  fernem  (^a? 

einen  jnm  Bc^ntener  $of  gestrigen  S9e¥g  jnt  Slnlegimg  1991t 
aSBittgcrten.  1187. 

In  noiuiue  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  e^o  (lerardus  ])rcpüsitua  cccle- 
fic  s.  Siniconis  Ivf-uirm.  omnihus  In  Cliristo  fiilrülms  salufeni  rth  oo  qui  est 
salu.s  oninium.  Cum  ea  que  a  fidelibus  prouihioue  salubri  tiisponuntur  obli- 
uionis  tcnebria  aoleant  plorunnjue  inuolui  et  piwcssii  temporis  eali^ino  ue- 
t««»tatis  a  memoria  homiuuiii  aiienari  iieteruin  prudentia  scriptis  huiusceinodi 
conimcndari  consiieuit.  Noa  igitur  conun  in  inis  ue-stigia  s^equcntep  que  cum 
iiauibuä  ecclc»ie  s.  Simeonis  utilitcr  ordinauimus  scriptis  commcndata  ad  no- 
tidam  uniuersorum  peruenire  cupimua.  Nonmnt  ei^o  tarn  preaentes  quam 
fiitari  in  Cbriato  fidelca.  quod  montem  queadam  ad  ras  pioprietatia  carda 
noaiitt  que  eat  Lyemene  portinentem.  et  tarn  nobii  quam  ecdesie  pretoiaite 
inotilem  mebora  pronidentes.  a  iore  ipeioa  enrtis  abflolnuniia^  et  fratribna  pie« 
&ti  eapituli.  ut  de  ipso  monte  tamquam  de  alUa  leboa»  ad  eltmoeiamB  eerum 
perÜDentibus  dispommt  eoneesrimiis.  ut  in  eo  nicea  propagantes  nineas  ex- 


i^iyui^Lu  üy  Google 


m 


ool«ent  et  Dobw  et  sttooessoribiu  uostrif*  ijpiorQin  uädelioet  prepodlStp  4|Qi> 
taor  amM  uint  et  dimidiaiB  mensnre  illtw  loci  aingu]»  amiis  Trewri  ]»er> 
soluiiot.  Scahiois  oiusdem  eurtis  sub  ncnmento  fidelitutii  coaipiehentibtti 
hee  pre|>onto  «t  prepoBiture  magis  expedire.  Quem  quldeoi  multiB  laboribui 
et  expemis  pluriuiis  predicti  &Atr«8  a  potcsUte  eorum  qui  in  ipso  montc  iat 
banui  feraruiu  imbere  uidebantor  rediincntes.  uioeis  plantnuerunt.  donationeiii 
a  Dobia  ratiooabUiter  et  atiiitar  ut  dictam  eBt  füctam  scripto  eoniinnamus.  et 
ne  quis  8uccesiu>runt  nostrorum  allquo  modo  moUi  leuitatia  uel  Uotostande 
cupiiiitatis.  factum  tum  rationabilc  uttemptet  immutai'C  cx'  parte  dci  i-t  b.  Si- 
mennis  proliibentes  sigilli  nostri  appositicnc  rommuniraus.  Hoc  autem  acU 
sunt  anno  iucarnatioDis  dominlco  M  (v.LXXX.VH.  indictione  .V.  epncta, 
\  IllJ.  eonciirronte  .III.  in  eccicäla  beaü  Sinieouis  suli  papa  Vrh<j/u>  ill. 
regnum  Jiomation'm  glonoßissimo  imperatore /*'/•/</<?/•/<  (<  -  il  inantr.  anno  regiii 
8ui  .XXX. VI.  Cum  autem  scabini  per  gacramentum  liiKliiüiis  do  {»nulicfo 
negotiü  cornmonereiittir.  Pt(,iuf  suucli  Simconis  decanns  affuit  a  prcpo&iW 
et  fiatiibus  ciusdcm  cccic&ie  pro  codcm  ocgotio  spocialiter  tliuc  dcf^tinatua. 
Nomina  uero  sculteti  et  vlceaduocad  et  acabinoruai.  qui  buic  commoiiiciooi 
interfuerunt  bec  sunt.  Gerardnu  acultetna.  Ast'tuMm  Ticoaduooatua.  Friäe- 
riem  aoibini».  Lu4Ußu  scab.  Meingvch  scab.  Hw^erus  scab.  Conrads 
acab.   8t0phanu4  scab.   Ordulfits  acabimu. 

beut  fteiiuvu  X:4UoiRatar  be«  lotifti»  im      -ilv^.  C.XJX.  Nro.  96. 


HH,  S)er  ('^•v^bijt^Dj  '^^iiipp  i^on  {>6in  be|tätic\t  Ccr  9lbtci  (ctcinjelb  alle 
t^re  ^cfi jungen,  itatnentUc^  aber  bic  au  ber  WU\d  unb  ^br  iiub 
in  beten  m%t,   Uln  li87. 

In  nomine  sancte  et  indmduo  (rinitatia.  PhiUpjniM  dci  gratin  sancte  (V 
ImienBi»  ecc^ic  archiepiMcopus  et  apostoiicc  sedia  Icgatus  fidclibu«:  doi  inper 
petuum.  Notom  sit  dci  Hdelibus.  quod  domus  Steivfdd^'nsiM  a  multia  anni.« 
in  quietc  omnimoda  liec  bona  posspdcrit.  1)a{){iNninl(>ni  vidcÜcct  eocicsiam  in 
Htrio  suo  aitam  cum  omnilms  dc-cimis  suis  .  .  .  vineaa  iuxt^i  MoseUam  in  bis 
villi»  ('rovf,  H^ape,  f'Mff/^rn.  Fiijttrs(h/rp  et  in  aliis  vilfis  .\r<rilrt-\  fffiinhin 
fjislioren^  W  rulialienii,  Layitirslniren,  Bwht^iiu  .  .  .  J^ia  «pic  sunt  enumerata 
religlosa  domus  nominata  in  sua  pot*scssione  »juieia  a  multis  anni«  habuit,  et 
ideo  auctorltato  patris  et  Hlii  et  spintiis  sanoti.  Petri  et  Pauli  et  nostra  dis- 
trictc  prccipimus,  ne  aliquiü  pr^umat  hcc  usurpare.  Si  vero  aliquis  salulis 
aue  immemor  et  iusticie  inioiicaa  contra  nostrum  preccptnm  venerit,  ooele- 
■an  »  bonis  nik  ledoDdo,  aDatfaanaüi  vioeiilo  ait  ligatns  .  .  .  Hee  cardis 
ad  anbaidiem  reUgieae  deo  aenrientinn  noetra  «netontate  eat  oonscripta  at 
date  in  a^nodo  (Momami  In  pveaentia  pnoram  et  totitn  eleri,  nobiliom  et 
anno  ikm»  inear.  M.'CXXXXVU. 

Mtm^\vn     ^b  bei  etfinfrlbfr  Wri^iaarl  %v,  ^l«fRt,  im  ^.«Mn^.  |U  QflR^lbetf. 


Google 


127 


89*  Oferatb  mt  a»  ^runi  mttotift  hm  HoJUm^i^  bafcHft  ba< 
trenot  bcr  ^rd^c  311  9(If  unb  befttmnit  bie  SDeriveitbung  i^rer  (Stm 

fünjk.  1187. 

In  nomine  sancte  et  indiuidoe  trinitatis.  Omnibus  tarn  fiiturt  quirm  pre- 
fientis  temporis  fidel  bua.  eternam  in  Christo  salntero.  Cum  huins  uit^  breuin 
H  incertus  nC  uideri  polest  sit  tennmua.  nt  qut  nnne  diaes  nullius  indigens, 
nunc  nndecunque  pauper  indigest  auxiltou  uidetv  et  est  congnram.  'tempts* 
tiue  ad  aliquod  qucmcuuque  eonfugere  patrocinium;  ne  subita  oocupatus  ne> 
cestsitate.  ioops  eonsilii.  inope  snlTnigü.  scro  quidcm  doleat.  non  precauisse. 
Inde  Cflt  qnod  ego  Gera,  du»  prumiemis  eecJesii*  abbas.  glorios^  uirginis  Ma- 
ri^ patrociuium.  et  in  omni  neccssitate  mca  snbsidium  deuotissime  eligens. 
inuestiturani  ecclesl^  quo  est  in  alue,  prelatis  et  canoniris  in  suburbio  nostro. 
eidcm  reginy  celi  et  terro  siib  obedicntia  nostra  scrnicntlbus,  contradidi.  Hanc 
urro  Inucstituram  coniL.s  ninnfnsis  ffülf-rir^t»  imiit>r  Hlius  fVatris  inci  friihri'ci 
«  nriiitis.  frcquenti  aniuionitiüne  nustra.  et  ililigeuti  pctitionc  nobilispiniy  uxo- 
lis  siii-  MntilfJv.  in  mantis  nostras  rosignauit.  et  ius  hereditarium  beneficii, 
quod  et  ipsc  et  anteccüijoie*  .sul  ii  nobis  nostrisque  prcdecessoribiis  legitime 
possedoiaiit.  uoluntarie  exfc-stucaiiit.  ea  quidcni  conditione.  (jUütl  tt  nostro  et 
Ruo  uxoriaque  ipsiu^  consilio  prelatorum  ofticia.  et  fratriim  prcbcndy  augmen- 
tarciitur.  Congruo  itaquc  consilio  fiddium  nosti'oruin  statuimus  quod  decano 
quem  Jegitimum  inuestitorem  ecclesi^  lam  predict«^^  preordinadmus.  siugulis 
«nnis  .X.  media  siligints  prumiensi»  mensur^  persoluantur.  scolastleo  a  fra* 
tribus  canonicc  electo  .X.  modia.  cuatodi  ad  augmentanda  luminaria  eoeIesi9. 
X.  modia.  et  quod  maximum  et  deo  acoeptius  est  eleinosinario  .X.  modia. 
qui  In  hoapitsH  consilio  fratrum  seruire  debet  pauperibusj  ad  eommunem 
fratrum  prebcndam  quinquaginta  media  persoluantur.  De  cetero  quiequid 
res^idaura  est.  in  decimis  magiiis  uel  paruis.  et  omni  uttlitate  ad  eandem  ec- 
elesiam  pertinente.  pnstor  A  decano  cun^ordi  fratrum  assensu  inucstitns  eX 
iut^pro  suscipiat.  Ynde  parrocI)iam  sibi  commiasom  Jaudabiliter  gubwnet; 
et  prelati«  suis,  cplscopo  uidelioet  et  arcbidiacono.  atquc  decano.  sine  omni 
grauaDiine  fratrum  honestc  pcrsoluat  iura  dcbita.  De  cetero  quidam  nir  no- 
bilis  nomine  hecffrnus,  allodium  suum  in  latujes^rhf  it.  quod  iure  hereditario  a 
patre.  auo.  et  attauo.  sexaginta  annis  quietc  |>o.c«odorat  s.  Marie  tradidit.  ut 
pauperes  Christi  in  Kospitali  cgrotantes.  intle  su^tf nian ntur  in  perpctuinn. 
Hec  autem  in  pnneipali  (jCelcsia  sancli  Saluatoris  iuiliciali  ordine  ratio- 
nabiliter  preordinata,  ante  altare  gloriose  Virginis  firmissimo  anatbema- 
li*  ujiieulu  nuilo  rcelaniantc  confii'raauimus.  et  sigillo  s.  Saluutoria  et  s.  Ma- 
ri.;, nostro.  et  fridtrici  comitis.  signari  iussimus.  in  prcsentia  multorum  de 
fauiilla  nostra  hec  pcracta  sunt  monachorum.  clcricoruni.  nobilifUn  iaycorum. 
quorum  nomioa  in  testimoniom  snbscripta  sunt  crUficemu  cellerarius.  Lofha- 
rtV<  prepoeitus.  Theofridm  scolastictis.  Heremannvt  decanus  s.  Marie,  her- 
tolfit$  prcpositus.  fterlrornKs  eustos.  fiidenc»»  ooraes.  hftviMMiHut  frater  etus. 
Hvgo,  Theofin'dv$.  Hinisteriales.  Oodrfridv*  de  hatenkem»  Loiharws,  Wi* 


Google 


128 


rieus  ot  (rater  eins  iheodKritm*  Anno  ab  incamatione  domini  .M.C.LXXX.yiI. 
Re^nante  glorioso  ioiperatore  noetro  F.  et  filio  eins  rege  H. 

Tfti  aitfle^ftngt  flnb;  Ted^M  ba«  SüfleE  bc«  <Safite(e  mit  SnWator  nanill;  fnift  bae  Siegel  M 
<9rafen,  t?oii  bcm  j(b«<^  nur  dit  9t(itfr  )u  nfmnni  ifl,  mit  bn»  (g(bUb  )>or  ber  9titfl  wib  Hat« 
fiaOapitiiib. 


M.  5t)cd  etift«  jti  «0^ünftcTUtat(cIb  (Srif^a^td^rief  «er  Salb,  WSHit 
unb  aitber€«  bafcteft  für  SRabutf  ^-^uiib.  1187. 

In  nomme  aanete  et  indraidue  trinitatis.  Hicolfii«  .decanus  uniuerausque 
monasterietisis  ecciesie  coniicntus  tsm  presentibus  quam  futuris  in  perpetuam. 
Qtium  uetera  nouia  auperuenientibus  obliulonis  caligine  frequenctus  sopiuutur. 
m  ijuc  in  futuro  memotltcr  buberi  cnpintus.  scripto  commendare  digouD 
duxinius.  £a  propter  scripti  attcstatione  ooofirmantefl.  notum  faeimus.  quod 
Badulfo  cani  siluam  sancti  Martini  et  terram  attinentero  et  dimidiara  partem 
molondini  in  eodcm  prcdio  constlHiti  hcreditario  iure  conccssimus.  Tnde  quo 
libf't  anno  .XVI.  nialtra  spcltc  clau>'trali8  nicnsurc  in  fcsto  s.  Remigii  ab« 
quo  onnii  labuils  leconponsatione  persoluere  tcnetui'.  iSI  ucro  in  pn-fahi  die 
mm  pensoiucrit,  summa  XX.  dcnariuruui  Icuis  nioiu  te  oxorssns  sui  neclip'ii- 
ciam  cmendct.  et  si  ad  XV.  dies  in  eadcm  tenKritate  jire^titerit.  totidoni  [»er- 
soluat.  et  sie  deinceps  quoadusquc  satisfactionem  plenuriam  de  debito  opiu- 
h'rit.  Nobis  autcin  et  »ucccssonluj!  liü5tri^  iu  posterum  prccauentes.  staiui- 
mus  quod  mortuo  Radulfo  tantum  duo  heredes  sui  stmul  ci  et  nun  plures 
auccederent  et  tantum  duo  paritcr  poasiderent.  Decreuimus  etiam  quod.  abe- 
que  omni  mercedis  Inpensione  feodum  suum  sincipere  deberent.  Pratum  uero 
quoddam  'et  dimidiom  diurnale.  ad  coromunes  usus  Badulf  et  noatros  exce- 
pimuB.'  Ad  opus  autem  molondini  partem  terrc.  Rndulfm  censu  III.  dena- 
riorum  leuis  monete.  et  obulo  comparauit.  cuiua  eensus  medietatem  anouatim 
persoluere  tenemur.  Si  quki  uero  istud  mntaucrit.'  anathema  sit.  Datum  est 
hoc  cvrographum  anno  dominice  incarnationis  .M.O.LXXX.yU.  Testes  ha- 
iua  rei  sunt  fratrcs  prcnoniinate  ccclcsie.  Heseelo,  Lavtmcius  cantor.  Ahsr^ 
dttS*  Oodescalrus.  Jacahu»^  Henricvs.  Reimaru»*  AUjrander.  Walferus. 
Gregorhis.  et  laici.  IL-rmannus  scoltetus.  Hermcmnv*  de  merdelarlie.  AI- 
hejo  de  uietfn'co  et  Kchertua.  Sifn'dt(s.  Arnoldit9  de  nionasterw,  Uetihtmi- 
nv8  de  tneUricQ.  .  Johannes  de  curia  prcpositi. 

tfni  hm'06ffmi  im  ^.'«r^*  bo«  n^cosn^irt  iftv  vvb  aü  mU^  M  ei^d  ata 

ipei^tni  ^ac^  an  «inrr  bunten  9iunbf(^nnr  hSngt.   (^i  ift  nuib,  2'/4"  ^t.  unb  ^rigt  bfn  ^. 

Wattin  al«  '?tfcfTcf  mit  i)3allium,  iUb  unb  *Pn(^  unter  eiiicin  Vo^cn  mit  3  ^^üpntbcni  in 
falber  <^ijjur,    llinjd^rifl  \id)i  fici:   f  Sigiilum  eccle«ie  »HiH  ti  Martioi.. 


cy  Google , 


129 


ttcn      Stnbmad^  ft^ev  einen  B^^nten  bafelbft.  1187. 

Erleboldus  dei  gratia  tlictu.s  abbas.  succe*«sorlbiis  suis  In  perpctuum.  Vd- 
liter  et  prouldc  coDscribuntur  oa  ijue  a  nobis  de  posscssionlbus  monasterii 
nofitri  geruntur.  ut  in  stngulis  quibusque  x^has  quid  quu  utiiilate  poscente. 
uel  qua  neceesiutc  cogeute  actum  bit.  a  successoribus  nostris  non  ignoretur. 
iddrco  quo  utilitatis  fiunt  intuitu  et  pacis  respectu  tanto  nos  diligentius  ob- 
Keruare.  et  postei-orun»  coinaiejulHie  aicmorie  atlcntius  oportet,   quanto  et 
commis&a  pa^tuialitofi.   et  dicrum  malitia  soliicitudinU  hmus  nos  admonet. 
Huius  ergo  respecta  rationis  tacceflMrilms  et  posteris  noitris  notum  facimus. 
in  dominicAtaris  serenisaimi  impostork  nostri  et  uenenuidi  patris  noetri  Co- 
UnUenna  archiepiscopi  decimam  In  Andemaeo  noe  habere,  super  qua  fratres 
et  aorores  ecclesie  b.  Ifarie  ante  daastrum  euriam  unam  habeut.  cuius  de* 
eima  ad  ecclesiam  noetram  Meämondariensem  pertinere  dignosdtur.  Conuea-* 
tione  itaqoe  intar  fratres  prefate  eoderie  uidelioet  b.  Marie,  et  fratrea  nostroa 
M^dmtmdariemes  habita.  ueoerabili  abbate  Qodefrido  de  Sp-lngirshaeK  me* 
diante  in  hanc  fiaem  deucncrunt.  quod  pro  prelate  curic  decima  fratrea  no8' 
tri  dimidiam  marcam  coloniemU  raonete  in  natiuitate  s.  Job.  B.  et  agnum 
Qoum  in  nocte  resurreGtionia  domioi  a  fratribus  b.  Marie  accipiant.  Nos  ei^ 
coramunicato  fratrura  ecclesie  nostre  conäiÜo  statuiraus  et  irrefragablliter  or- 
dinamus.  et  finuitcr  interdioimus.  ne  quis  per  f^u'-rcdciitlH  tempora  immutare. 
et  aliter  <\\mn\  a  nobis  dctiiiitum  est  ordinäre  presuiuat.  et  ut  hec  rata  et 
iuconuuba  maneant.  carUuii  harn  liili^pnter  conscribi  et  sigilio  nostro  et  ec- 
clesie muniri  fecinju«.  siihter  auiiutatis  fratrum  iiostrorum  nominibus  et  qui- 
busdam  AndernarensU  ville  tidelibus.  testes  hü  sunt,  de  fratribus  nostris  Phi- 
lippus decaiius.    Juhaiuiea  custos.    Mauritius  prepositus.    Heiiricus  c^llera- 
rius  et  ceteri  omnes.  ülq  ^^i^xhxxs  Andcnmcensüim  testes  fuerunt.  come»  Vdd- 
ricus  de  Wiäa^  Benriem  Lenhero,  Oitd^ridua  et  frater  etw  Wicardus  filü 
JHtkwiffU.   Engdberhu  de  JBitchiriga»   Meäach  de  Wida.   Damd  adaoca- 
tua.    Comrodm  Wolff.  Frideriau*    Mathold,   BertdfiM  CaUride»^.  Benoi' 
evs.  Bruno.  Am/Udut  villicua  r^;i8.  Enfiridm,   Richwinu$  de  Ouergpurch, 
Hec  Caeta  sunt  anno  domin.  incam.  M.C.LXXX.V1I. 

Sa«  bim  C^actalor  ht$  Stlo^tt^  6.  X^vaiAf  Ui  WxbtxMiS},  in  ^rivatbeft^. 

92.  SDft«  ^omca))itel  in  mxt  erfauft  m  feinem  (Svabiff^of  um  500 
^«tt  IB^n^erte     ecn^eim  an  bet  SOiofel.  1188. 

Xotuni  pit  dei  ßdeÜbus  quod  dtimini  inaioris  ecclesie  ([uinMontas  niarcaa 
dcdenint  domino  archiepiscopo  et  ipsc  dedit  ecclesie  super  altarc  b.  Petri  ui- 
neas  quas  habult  in  Sijfjerfhfiivi.  qiias  ipse  »uo  tempore  de  pr(i])rii»  bonis  ac- 
quisierat.  post  f  u  (am  ab  eo  doiiationcm  ipse  banno  8U0  in  niultorum  presen- 
tia  iiios  ligauit  quicunque^uineas  predictas  aut'errent  ecclesie  uel  in  eis  iniu- 
jiam  ecclesie  inferrent.    Antequani  hee  tierent.  cuuie»  de  livstaden  quicquid 

WmU%tiM\W$  UrtHXbtftbH«^.  IL  9 


130 


iaris  in  Uli  s  habuit  sind  in  teodo  siue  in  uadio  totum  resignatiit  in  maiiw 

episGopi  et  eftiestucauit  coram  multis.  Dominus  arcliiepiscopus  dulu  fide  in 
manu  prepositi  maioris.  decani  maiom.  subdecani.  clioriepiscopi.  magistri  et 
domini  ütHonis  fideliter  promisit  qaod  omnem  querimoniam  que  moacretur 

de  uincis  prcdictis  contra  ccclcsiam  peuitus  depoui  faceret  prooneit  etiam  per 
Hdem  intcrpositam  quod  wsque  ad  festum  b.  Thome  domam  illam  ante  pa- 
latium  suiim  quam  )  ko  in  pignore  habet,  ecclesie  darct  lihpre  ciiiiliu*^  pre- 
sentibus  et  conseutieatibus  uel  in  ipsa  die  h.  T!)omc  intrai<  T  ciuitftteiii  nec 
iude  cxiret.  donec  redderet  doniinis  luaions  ecclesie  ü.  marcas.  In  oatloin 
prüiiiissione  etiani  compreiiensum  est  quod  indude  ncc  petcrentut  iii<"  liaren- 
tur  ad  protrahi  uUum  quod  promissum  est.  Aota  sunt  liec  anno  dominioe  iii- 
carnationis  .M.C.LXXXA'Ill. 

bcm  ^^iar  A  btß  6«hia  ^omßiftO.  Z^mt  nur  ein  3lu0iU(^  ^ct  Urfunbc. 

93«  ^te  soviel      fIRairistttit  i^ev^id^tct  aitf  hk  boit  il^  ftl^otoen  Sbtp 
f)»i;üd^e  aitf  <Shtt  git  S)mdferati,  ba«  ble  ©fMber  t».  i».  S9frßm 

gm  imb  t).  2)iatl;cu  clU  ii)x  Slttob  nad^^ciiucjcu  l^ftl&ett.  S'*^ 
Waxi  1189. 

Nos  Canradus  bumilis  prouisor  eoeleaie  sancti  Haxinimi  treuerensu  to- 
tiiaque  eonueDtus  ibidon.  Notum  facimus  TniucrBis.  quod  cum  mouerpmtia 
queationem  bonestis  Tins.  TT.  de  Beriengen.  et  II,  tU  matthene  fratribus. 
super  decimis  de  boDis  eorum  in  nwickeroth,  eo  qaod  in  torminis  »fundi  nos- 
tri  ipaa  bona  niderentur  esae  aita*  ipaia  uero  dicontibus  quod  uerum  aDodium 
eorum  esset,  et  salica  terra,  et  nunquam  alicui  alitjua  iura  uel  deetmam  dp- 
dissent.  Tandem  instructi  consilio  bonorum  et  testibus  idoneis  super  hoc 
examinatis  quod  illorum  allodium  cspct  et  nichil  inris  nobis  in  illis  bonis 
conipetcro  uideretur,  Vndc  rcnuntiaiiiinus  et  ett'estucaiiimus  omni  qnerolc» 
contra  prediotos  fratres  habentc?  rntioiic  predirtorum  bonorum,  et  contra  om- 
ncs  in  püf«teriini  illa  possidcntcs.  Prrftestantcs  nichil  iuris  in  eisdeni  nos  ha- 
bere et  nunquam  eis  nec  alicui  (juebtionem  de  cetero  de  j)rodicti.s  bonis  nio- 
uere.  Vt  igitur  hcc  iinpcrpetunm  Hrma  permaneant.  higillo  nostro  ad  pcti- 
tionem  predieforuni  l'iutium  et  conueutus  nostii.  presens  pagina  est  niuaita. 
Datum  anno  doniini  .M.C.LXXX.  nono.    Mcnse  Martii. 

9{ud  im  Crigiuai  im  ^r.:9l;-(^.,  bad  ^ie^iel  von  braunrotem  'Ua^i  ift  mulornfomug 
iitib  3ei<)t  bm  9ht        mit  km  etaft  in  b<r  ^aub ;  llmfc^rift  ganj  »«^rftA. 

(SLmM  IlL  cittfej^t  ben  (hit>&^lten  a«  ^viet  Colmar 
tDegen  fritted  ^Kfi^tcrft^einettS  in  ffim*  Sfttcrait  beti  26.  ^uni 
1189. 

CUmfUB  episcopus  .«teninR  sernorani  dei.  dileftis  filHs.  Bninerso  capitalo 
Trtwirenti*  eccleaie.  et  omni  elero  et  popalo.  per  Trenertnaem  arcbiepiaco- 


Google 


ISl 


patum  oonsistoniihus.  salutem.  ot  n]i(iMoli(  uiu  hciieilictlonfTn.  Mirltiplioibus 
pertiirltatioiiuiii  ^Tuuaxiiinibus.  (juc  uccasionc  diääcnsionis  in  ciectione  aichic- 
pisco]>i  'rrf'fin-fiisin  incurrit  cccicsia  patonio  compatientes  affcctu.  coiisidcraa- 
tes  etiam  (jUüt  et  t|uaiiiu  unmersali  ccclosic.  ux  diissensione  que  inter  Ruma- 
nam  eoclesiam  et  imperium  proptcr  boc  emcrserat  dispcndia  potcrant  cuc- 
nire.  ab  ipso  nostre  promotionit  initb.  quanto  aladio  qvantaque  toUicitudine 
potnitnus  ne  ulterius  dIcU  mala  prooedercnt  et  qne  excitata  faerant  aopiren- 
tor.  per  noa  et  fraCres.  et  legatoa  nostros  w'ne  iatecmisBione  euraninm»  labo- 
rare.  £t  quoniam  ipsius  pacb  traetatus,  et  totius  negotii  consuiiMitio  venera- 
Ulia  fratria  noatri  Fuknari  arcbiepisoopi  ueatri  preaenti'am  exigebat  ipsum 
ad  BOB  impefrata  sibi  a  karlesimia  in  Cbristo  füiis  Doetris  illustribua.  F*  tm- 
peratore*  et  //.  ülio  eius  reg^  Ronianorum  aemper  aogiMtis  omnimoda  secu- 
ritate.  apostoiiei  aui  toritate  prccrpti.  curauinuis  euooare.    DilcctI  ctiam  iilii 
nostri.  F.  titiili  s.  Petri  ad  uincula.  et  J,  a.  Pudcntiane  presbitcri  cardina- 
les.  apoatolice  aedis  iegati.  Iioc  ipsum  ei  ex  parte  nostra  et  sua  missis  b'tte- 
ris.  cum  quanta  potncrc  districtione  iniungcre  curauerunt.  Adlcctum  est  ctium 
quod  nisi  pridie.  Idus.  Frbruarii  iam  prrtcriti   nostro  po  coiispectul  presen- 
taret.  nicbüoniinus  ad  negotii  eon.'^iinimationt'ni  de  tVatnini  nostrnrum  oonsi- 
lio  procedere  curaremus.    Quoniam  i^itiir  luirtonus  ncBciniUB  qua  intentioue 
»eo  animositate  nobis  suan»  «oluit  preicntiam  oxhibere.  ipsum  de  rummuni 
fmtninj  consillo.  ceu  contiimacem  et  inobedieutem.  aucturitatc  qua  fungimur. 
illu  quani  in  uu*  eocle.siain  Treverensf^n.  siiffraganeos.  et  totuiii  archiepißco- 
patuni  de  iure  arcbicpiücupali  luicteuus  babuit.  j)ote8tat€  priuamus.  statuentes. 
nt  tarn  ab  Ipsius.  quam  a  .U.  pi^positi  obedi^tia  tarn  uos.  quam  aniiierMiB 
arebi^iscopatos.  aitis  detocepa  in  spiritiialibas  et  temporalibus  qnantom  ad 
\m  arcbiepiscopalc  pertinet.  pcrpetuo  penitoa  absoluti.  sicut  dmn  Vercne  es- 
aeoms  uivente  adbuo  bone  memmie  Yrhrnto  predeoessore  nostro  inter  ipsvm 
et  impenales  nuitios  oondictum  fuerat  et  statutam.  prent  in  littena  compo- 
ationia  apparet.  dtctoram  cardtnalium  legatoram  nofttronim.  et  Tenerabiiium 
fratrum  noetromm  .  .  Bauenhei-fjennis.  et  ö.  Met-bipolensü  episcoporum.  et 
dilecti  filii.  S,  Herfddenw  abbatis  aigiilorum  testimonto  consignatis.  Preben- 
das  tarnen  et  b^neficia  qne  utcrquo  et  clerici  (jui  pro  Fulmaro  decti  fuerant 
•paim  electionia  tempore  posaidebant.  omnibus  uolumus  et  mandamna  sine 
aliqua  diminutionc  persolui.    Nos  c^enim  lulmaro  iam  dicto  alicubi  per  se- 
dem  apostolieam  bonestc  uolunuis  prouideri.    Interdioimtis  etiam  nc  idcra 
Fulffmrn^  iiüo  uiKjuam  tempore  in  tota  Tn m         dioeesi  b^iratioT^r  funga- 
tor.  aut  cum  pontitiralibus  debeat  insignilnis  niinistrare.    Si  quos  aulcm  oc- 
c^ionc  non  impense  sibi  obedientie.  moinuratus  FvlntaruA  deposuit.  cxomn- 
niunicauit.  ofticioquc  uuspendit  aut  beneHcio.   in  intcgnmi  e^so  deccrniutuH 
i^titutos.    NuUi  ergo  omnino  honiinnm  liceat  banc  pagiuaui  nostre  coiisti- 
tutionis  infringere.  uel  ei  ausu  tcmerario  contraire.    Si  quis  autem  bot-  at- 
itmptarc  presumpserit.  indignationcm  omnipotentis  dei.  et  beatorum  Petri  et 
Pauli  apostolorum  eiua.  ae  noucrit  ineoTtoram.  Bene  Talete» 
£^  Clemem  catbolioe  eeclesie  cpiscopus.  a. 
ASbinuM  AlhanentU  episeopua.  a. 

9* 


132 


Ego  Boho  Fortuensis  et  8.  Itußne  sedis  episoopas.  s. 

Ego  Octaxnamis  Uosttensii<  opiscopus  et  TJelUtrensh.  s. 

Ego  LaOui-aas  picsb.  card.  s.  Marie  trans  Tiberiiii.  tit.  Calixti.  s. 

Ego  JorcUmm  s.  Pudentiano.  tt.  Pastoris  presb.  cftrd.  s. 

Ego  Johan»e$  tit     Glementis  cardin.  et  TwocmaMi«  e|H8c  s. 

Ego  /aeoitta  diAc.  ctrd.  b.  Marie  in  Cosniidya.  b. 

Ego  8offred/nt8  s.  Marie  in  uia  lata  diac.  card.  s. 

Ego  Berfutrdus  8.  Marie  noue  diac.  card.  b. 

Ego  Oreg&rius  b.  Marie  in  Aquino  diac.  card.  s. 

Datnm  LateroMi.  per  inanum  Moffti  a  Kcmane  eodeeie  snbdiaconi.  Ticnem 
agentis  canccllarii  .VI.  Kai.  Juljr,  indictione  VII.  incarnationia  domioice  anno 
.M.C.LXXX.1X.  pontificatOB  ttero  domni  Clementü.  pape  .III.  anno  .11. 

Hu«  brm  Original  im  ^.«Vti^ 

95*  ^i»-'  ^U^tci  ^Siecjlnu^  oieftct)t  ben  3^^"*^^^  ^^^^  ^"»^^^^  ^^)^^^^  33cii^un= 
gen  im  .^ir(J^fpicI  ©ülö  tem  (Stifte  3U  Wa|tvid>t  ^11,  trcciec^eti  te^- 
tered  jid)  t'er^fiict^tct;  tev  ^tci  jä^vUc^  fünf  gubcr  ^ein  Ue:: 
fem.  1189. 

C  Iii  nomine  patils.  ot  Hlii.  et  Spiritus  sancti.  Amen.  CouU'ouersia 
diu  ueutilata  inter  nos  uidelicet  fratres  SygebergemU  monasterii.  et  canooi- 
cos  beati  Servatii  in  Irmecto.  super  decima  proueniente  de  terra  noBtra  inxla 
«lOMttam  In  ailla  que  dicitor  gvka.  decisa  est  tali  tranaactione.  Noa  enim 
de  omni  terra  noatra  sine  salica  sine  non  aalica  qne  continetnr  infira  tprrito- 
rium  parrochi^  diisdcm  uill^.  tarn  proprio  sumptti  et  proprio  nostro  labore 
culta  Bino  in  poatenim  oolenda.  quam  de  ea  quam  alüa  colendam  diatribui- 
muB  uel  adhnc  diatribuemuB  totam  dedmam  eia  recognoBcimuB  et  ooncessi- 
moB.  tarn  de  uino  quam  de  frugibuB  et  de  animaUboB.  et  de  omnibus  de 
quibus  homines  dedmam  darc  solent  Ipsi  uero  ceontra  de  suo  torcolari  aei 
oellario  qninqne  carrataa  uini  nec  optiroi  nec  deterrioii  omni  anno  in  an* 
tumpno  nobis  uel  noncio  noetro  promisenint  persolucre.  sectmdnm  arbitriiim 
noßtr^  et  8U9  fami1i9  si  ad  hoc  tuerint  iuuitat^.  Vt  autem  hoc  in  perpetuum 
iHibatum  firmumqne  prrmannat.  ox  parte  monasterii  nostri  confirmatuni  wt 
iuramento  abbatis  Oerlaci.  Willehebn!  prioris.  ceterorumque  fratrum  qni  rf>- 
lonie  compositioni  intcrerant.  Ex  parte  uero  (^cclesir  b.  S«  i  vatii  iuramento 
decani  Godefridi.  QittilbfrtL  Ade.  liicholß  caiionicorum  eiu-tl*  rii  ecclesi^. 
Hyc  acta  8unt  eolonie  in  capitolio  b.  Petri  sub  tcstimonio  et  presentia  pre- 
dictorum  canonicorum.  et  de  canonicis  b.  Petri  Magistri  Ruddß,  Johannis. 
Bezelini.  Herimannt.  Ltideuuüu.  W  irCci.  Jleinn'ci.  Magistri  Juonis  de 
ßanctis  apostolia.  De  capitulo  Sygebergen»i  predicti  abbatis.  et  priori»  Lam- 
herti.  IJildegerL  Phüippi.  De  laids.  QerhtvtU  adoocati  de  oo^oiim.  Rieholfi 
Aquenti».  Heinrici  nepotiB  Ha»mi$,  Anno  ineaniationiB  dominie^  Müleeimo. 
CenteBimo.   Oetogesimo  Nono.  Indictione  aepllma. 

tu«  km  OftginaT  im  $r.«Kr(^.  311  ^uffdborf. 


Google 


133 


mai)l\n  i^rmentrub  itnb  beten  Zod^itv  ^gnc0  mit  bei;  ®urg  ^taUd 
unb  ber  SBsgtei  $u  Sad^evad^.  1189. 

In  nomine  sanoto  ot  iiidluidue  trinitatis.  PhUlppm  diuina  dißpensalione 
9.  Colonietutis  ecclcsic  urchicpl.scopti.s.  unitjcrsis  Cfiristi  tidelihus  tarn  presen- 
tibus  «|uaoi  futuris  in  perpefmim.  Scirc  uoiunius  omncä  in  Christo  renatos. 
4Uod  Castrum  Ütalielecke  et  aduocatiam  in  Bacherache  a  manu  domini  pala- 
(im  comitis  Cktouradi  cum  aliis.  quo  Illic  a  nobü  in  benefido  tonoit.  ipso 
rogante  et  heo  nobis  mSgnata  auscepimiiB.  et  m  eodem  momoito  ipsi  et 
eins  togftli  domine  Irmeniritdi,  eiasqne  filie  Agneti  Iure  feodali  concessimiM. 
aoeepto  ab  ipais  dommabns  hoimnio.  statoentes  ut  dsm  nixerint  hee  pariter 
poandeaDt.  et  »i  am»  ant  duo  deecBaerint.  quiennque  illorom  ropentes  faerit. 
sme  omni  contradictione  benefidnm  idcm  babeat.  qnod  quia  pna  eorum  pre- 
oboi  amraentes  sie  lostitaimiui.  nee  ab  aliquo  interitnra  reuocarl  potent  in 
presenti  ebarta  oonscribi  et  hanc  impressionc  sigilli  nostri  muniri  fedmufl. 
Facta  evmt  bee  anno  domin.  incarn.  .M.C.LXXX.YIIU.  ind  .VU.  ClmmU 
JII.  ».  Rutnane  sedU  antiitite.  regnante  Friderico  Homonorwin  imperatore 
dusqoe  Hlio  Henrieo  rege,  sub  teatibus  bis.  Johanne  Treueretm  archiepis- 
copo.  Brnnone  preposito  s.  Marie  in  (\>fonia.  eiusque  frntrc  Fverhardo  co- 
mite  de  Scjfnf.  Theodenco  comite  de  Widhe.  et  filio  eine  TlieoJen'co  clerico. 
Regiiihere  coiiiitc  de  Froi^hrecht.  Ulrico  comite  de  Nnrherg.  et  eins  filio 
Gerharde  comite  do  Are.  (lerliardo  comite  de  Dietsa.  ßertholdo  comite  de 
Knzniflpnhnge.  f.iu/^xico  comitc  de  Spanheim.  Simone  comite  de  San^brac-ke. 
Htm  ICO  comite  de  Kti-mele.  Heginfxtliln  de  Isenburch.  öerlaco  de  Couerna. 
Friderico  de  Ertnherij  et  eius  filio  Fruien'co.  Henrieo  de  Mileicalt.  Wer- 
mero  de  Bruneshorn.  Henrieo  de  Dikke  eiustjue  filio  Aleaandro.  Hennanno 
de  Walebach  et  diu  fratre  Friderico.  Wwanäo,  Ä^tero,  Hmeihono, 
Htr^berto.  fratribus  de  Sigenheün,  Friderico  de  Kirberg.  Humberto  de 
Seonenhur^A.  Cunrado  de  BojMtrde.  Bifßiardo  de  Dutm,  Oerhardo  pinoema 
episcopi  CoUmienei»  qui  didter  Swtr.  Hermanne  aduocato  Finguenei.  Tkc 
oderico  de  Clattene.   Johanne  de  Dalekeim  et  alile  quam  pluritnie. 

einjcluc  abfc^rift  auö  bem  XVIIl.  3a^r^.  -im  ^r.  =  9(rc^. 

n.  ^ud«  StBt  au  @.  ä^iton  in  SBevbutt  mUu\t  htx  mui  e.  ÜRat^ei« 
bei  Strtev  ein  ®ut  gu  ^^TiwerSbDrf.   SBei^un  1189. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  amen.  Ego  Hnfjo  per  dri  mi- 
«-^rioordian)  t=ancti  Uitoni  Virdunfni^is  abbas  dictiip.  cum  uniucrsis  eiu^dem 
nionasterii  fratribus.  omnium  Christi  et  ccrlesiy  dei  fideliuni  uniucrsitnti.  nunc 
et  in  per|  otut;m.  Quoniam  fortiii  a  rutiulax  et  uolubih's  in  contractibus  et 
jrestis  liomiiium  (antum  sihi  nouiicauiL  Iuris,  quod  eorum  nicnioria  tabescit 
Je  tacüi.  littcrarum  inditiis  ac  tcötimonio  debent  perennari.  Pluius  itaque  ra- 
tionis  prospecta  omnibi»  prcscntibua  et  futnrii  notnm  eaae  cupimus.  qaod 


Google 


134 


quodflam  allodiiim  monasterii  nostri  in  willa  <jU9  dicitur  Frutnertdorf  sitiim 
in  pago  Snrof.  rcclcsi^  s.mcti  Eucharii  sanctifjTic  Mathic  Treueremiff.  pro  ui- 
giiiti  libris  meteusiinn  uendiilimus.  et  in  pcrpetuuni  quicte  possidendum  con- 
cessimus.  Huius  autem  uenditionis  causa  fuit  priiuipalis  et  prccipua.  quod 
predictuMi  allodiuni  propter  sui  remotioneni  uoIhs  niinus  fuit  utile  et  omnino 
iiit'ructuo^iuui.  re-tluionio  siquidein  scriiitui^.  moiiastcriis  et  jbculcöiis  peruiit- 
titiu'  minus  utilia  ucndere  ut  utilior.i  prospiciantur.  Ut  igitur  pre^sentem  liu- 
1118  uenditionis  cariam  tcstinionialciu.  raaiorls  roboris  et  Hnnitati.s  rcddamus. 
et  ut  omoiB  ttenuti9  caluuipuiam  excludamus.  appeasioDc  ^Igilli  nostri  et  cmt 
pituli  noBtri  eatidem  cartam  oommuniiiiinuB.  Acta  sunt  aatem  in  cnpi- 
tulo  aancti  Uitoni  incarnatianis  dominio^  anno  .11.C.LXXX.VI1II.  presenii- 
\m  abbalibus  et  alüa  bojMttis  viria  F«r«2i<«»  oonatitutia.  Ad  maionm  etiam  hu* 
ins  tteritatis  roborationem  in  presentia  sanct^  matrie  noatrf  ireuermm  eedm^ 
haue  cartam  relegi  fecnniia.  ut  eiua  mietoritate  et  testiiuomo  in  perpetonm  i»* 
eonuulsa  permaneat.  TeBles  autem  confirmationia  huiua  bü  sunt.  Arnmi^s  poor 
B.  Vitoni.  Fetrua  prepositttS.  Gerbodo  et  totus  conueutus.  WwAenu  abbaa 
a.  Pauli  et  oonoentus  suna.  Heinriew  abbaa  s.  Agerici  et  ooQuontue  auu». 
et  alU  qaamplurea  Virdunensium*  De  ^ccleata  autem  Treueren«i.  Johanne» 
malor  decanus.  cum  uniuerso  conuentu  maioris  9cclesit,\  Lairi  autem.  iio- 
dulfuH  de  Marrei  maior  aduocatus  ciufldeni  allodii.  Sibodo  dt  Ponte.  Johan- 
nes de  Gerleviitgen,  Väo  äe  UoLingen,  Gerardm  äe  Fruinenäorf  et  «Iii 
quaraplures. 

%ia  hm  Original  in  ktc  €toHl^i(liot^  }tt  Zdtf, 

98»  ^cr  ^pricv  l'.  tu  isiücnbai  tifatift  vcm  .'Kitta  43citbiMb  bon  60= 
t>crn  bc|Ku  'l^ogt-  iinb  Ü}^eicrrcc^tc  am  Jftlcfteil)üf  ii^ounic^  mit 
einem  ^ingei^t,  ben  et  ii)m  etbU(^  berlei^t.  1189. 

In  nomine  patria  et  filH  et  »piritus  saneti.  Ego  L,  humilis  prior  in  «o- 
leHdra,  uniuerBiB  Christi  fidelibua  presratem  cartulam  uiauria  sdutem  in  per- 
petuum.  Auribus  uniuorsitatis  ucstre  manifestum  fiat.  quod  herioldM  miks 
de  kohruna  ius  adnocationis  et  uilllcationis  BU9.  quam  ipse  auique  antecesso- 

res  iure  hereditario  super  curti  nostra.  que  est  in  Lvnnecho  poBsederat.  ^ 
clcsio  nostr^  valmdrensi  cum  uincu  quc  ci^t  in  sinisto  latcrc  ui^  qua  dcscen- 
ditur  kobrunam,  publice,  absque  alicuius  uel  alirjuorum  heredum  suorum  con- 
tradictionc  precio  .1111.  marcarum  coloHteuais  nionct«;  uendidit.  videlicet  hac 
conucntionc.  ut  dictus  .B.  et  hcrrdrs  sui.  iure  boreditario  uinc^  prcfaty  pos- 
5cs><»rc?  cxisterent.  Sic  uero.  ut  ncc  eam  ucnderont.  nee  apud  allqnnni  pro 
pignore  colloonroiit.  8i  autem  facult«ti.s  defectu  seu  sui  pos.Hcs.sori.s  exilio 
inciilta  pcrniaiirret.  in  t,r'''<'^i'^  uoft m! rtii.'<is  rediret  po!».«esf!Oiiem.  veruntanien 
DC  predietub  Ji.  et  litrede«  sui  minub  iubto  dicte  cintis  noslr^'  utilitate  tVue- 
rentur.  annuali  iure,  nomine  census.  dicto  .B.  uei  beiedibus  suis,  prenomi- 
naia  ciirtis  .XVII 1.  nummos  monetr  riyhmiemiii  reddere  tcnctur.  Vt  ergo 
istiuti  couuentioniti  actio  BtabiÜB  et  rata  iii  perpetuum  permaneat.  nec  eam 


v^oogle 


yftTTi  Mpoltem  poeti&odiim  maiiaolonmi  presumptio  luolftn  temptauerit ,  pre- 

sem  seriptum  sigilli  nostrl  imprcBsIonc.  et  tcstluiii  fidclium  annoUlione  cor- 
roborandunt  dlixmira  duxlnius.  Iluius  ita([uc  rei  tcstos.  donilntis  Orrlacu»  ko- 
fcrwM^j.fM  eiuäquc  filius  .0.  iuuenis.  Reipnann^  ritis  capollanus.  Dominus 
Hritno.  de  tfsmburcy.  Datjemai'Us  de  heifmboff.  henricus^ue  fratci*  eins.  7'Aro- 
dm'rn'i  de  hoijngtn.  Godffridns  de  waidorp.  Hirhardus  de  Ri/mnarhr.  Jifin- 
fridii-i  de  LetJieche.  Tluodertcua  de  hoi'tijluyui.  plut'c>i]ue  (|Uoruni  uuiuina 
i^norsumj.^.  Acta  sunt  autcm  hec  ab  incarnationo  duiniiii  anno  M.C  oeto- 
^[Gsimo  .Villi,  venera bilifc  Ji  idtrict  iaiperutoilb  tenijjoie.  tuüc  temporis  ihe- 
romdimcun  pcrcgrinantis. 

«Cü?  bm  rnntnnl  im  ^r.r«(r*.  5?iMt  Km  mit  Oicrfa^  Idnencit  Jii^oi  l^cffft^ttn  6ies 
lyel  au«  tDei|ein  ^ot^d  tft  nur  ein  6tüct  rrdaltou 

99.  2iM  i8iibh)i(j  311  ©t.  (Su^av  bei  3;ricr  ijcrtvagt  feinen  ^T^ienftntann 
^m^ctt  mit  beffen  Sc^eitmaim  9Rai:(|ttarb  über  ein  ^(ü<t  £attbed  bei 
SOboiL  1164—1189. 

Notum  Bit  tan  fotiiris  quiun  praMotibiw.  qwid  tigo  iMdmmioM  abbis  ecdttie 
aancti  Eucharii.  coatroHMBiatD  qu^  uembator  iater  aJhertum  oottidkniini  ini- 
aistemletn  cccMe.  et  mar^^Mrdmn  de  s.  albam*  comilio  fidelium  noetrorum 
Jta  terroioaaimiia.  vt  de  oeta^.  nitUa  ex  inde  questio  oriatar.  Predictus  esim 
albertua  qnaodaia  part^  terre  a  ndUb  tomiit  at  tonet,  que  ad  benefidum 
cottidiani  seruitii  srii  spcctabat.  sitam  juxta  uineam  nostram  ad  s.  alhanum.  qnaro 
mnrffuardus  a  tenij)orc  antecessoruau  iani  dicti  alherti  iure  quo  inter  se  con- 
vencraut  se  tenul^so  dicebat.  et  per  hoc  eum  ab  utilitate  eiusdem  tone  ali- 
quantubim  rcmoueie  conatus  est.  Cum  igitur  ex  hoc  inter  eos  questio  orta 
esset.  laTHlcm  cum  ad  audientiam  nostram  peruenisset.  sub  hac  forma  Pos 
conuenire  tecimus  utriusquc  tarnen  aj^sensu,  nt  vidclicct  inar<]vardm  oaiidcm 
tcrraui  ab  alitrto  tcncut  jvre  colondl.  et  tliuiidictaLciu  iiuctuum  exinde  pro- 
nenientium  ei  fideh*ter  assignare  studeat.  dimidictatem  etiam  totlus  iuris  inde 
persoloeiidi  «ine  oontradictione  penolaat.  Et  ut  fiddiw  et  diiigcnthis  eandem 
ttvimm  in  nioMiii  exeokt  qninqiie  aimofl  ei  ad  subsidimn  laboris  sui  oonsü- 
toH  De  aliqnid  ab  eo  exigat  aUhertus.  postea  ex  integro  suam  peircepturus  di- 
nmUelslem.  Poet  nortem  antem  marguttrdx,  Sibodo  priuigntie  eiiu  eodem 
iure  quo  ipae^  predietam  vineam  tenebit.  Vt  antem  bec  omnia  inconualsa 
permaioerant  pwwBtena  pAginaiti  eonaeribi  feeimus«  et  snbscriptorum  teitiom 
testimonio  muniuimiM.  bii  sunt  testes.  Anthonius  prior«  Oerhardus  cantor« 
HM^fim  eeUerams»  et  alii  fratres  nostri.  Petrus  de  marciaco,  i^f/hodo  de 
ptmte.  Hermanmis  de  biez.  Mkiisteriales  nostri.  AnselimtB  et  Henricut» 
ei  ÜHnilia  eoolettf  -nostr^  affiiit. 

M  htm  priginal  im  $r.>Sr^.;  bo«  ^te^el  ifl  MtloteiL 


Google 


136 


106*  f)ct  IK(t  iBttbtoig  gtt  ®.  ^ii^ar  Bei  2;nrv  «»ctctllel^iit  M  M 
^o^ann  311  ^e^c  ge|(^en(te  (Sut  an  bcffcn  9^(ff(n  iStocratb.  J164 — 

1189. 

Nottim  esse  uolunius  tarn  fatnris  quam  prcsentibtis.  quod  quidani  de  f«- 
milia  saiicti  Eucharii.  Johannes  nomine  de  Leto.  instinctu  diuino  dooium 
suam  et  uineam  s.  Euchariu  sibiquc  in  ecdeua  sua  famulantibus.  podt  obi- 
tum  suum  possidrndam  contradidit.  ut  eius  memoria  et  in  uita  et  post  mor- 
tem iugiter  habcatur.  Pf>Rto;i  ;nitcni  aliquanto  transacto  tempore,  idcm 
ivhanneni.  ad  nos  ucnicns  rugauit.  ut  eandoni  düruum  et  nineam.  cuidan;  filio 
fratris  eui  F.ufrnrdo  nomine,  beredltario  iure  a  uobii»  teneiidam  coüci dere 
uellemus.  ita  uidelicet  ut  aingulis  aoniii.  de  domo  .VI.  denariüs  pcrsolueret 
uineam  auteni  coleret.  et  dimidietatem  ecclesi9  prcscntarct.  Ego  aut<?m  Lu- 
douuiciis  dei  erratin  uocatus  abbas  ccclesie  s.  Eucharii.  conimuiii  consilio  et 
conseiLsu  üatrum  lioitu  ruin.  predicto  lohanni  quod  pctiuit  concesäi.  et  iaiu 
dictum  nepotem  suum  ^^ub  condiLione  pacti  quod  prcscriptum  cbt.  heredem 
iUioa  domos  et  uine^  constitiii.  Si  autem  ittn  dtctus  cognatus  suua  a  pre- 
fato  pMto  renlire  uoliiont.  ooDcedimuB  ddem  it^otmL  tit  «livm  amicam  suom 
qui  fiddu  sit  fccl«sif.  in  lociun  suvm  heredem  asBumat.  sah  prenomiiialo 
tarnen  pacto  qaod  GonatitninniB.  Yt  aatem  hßo  rala  et  fe*  pennaneant 
presentem  paginam.  sigüli  noatri  inpreBrione.  et  snlMcriplofam  tesCniin  mnni* 
mine  oonfinnauimna.  Hi  aunt  testes  AfUkoimt  prior.  Albent  elamtralii 
prior«  Bemuardv^  hospitilariiM.  BudUfiu  oeUerariot.  Oodefrithu  Cappel* 
hmu,  MiniaterialeB  ^edeaif.  A^udmms,  IMartcii».  Otto,  et  alU  qiiifii 
pluree. 

Vai  bcat  Orlglivf  iai  9r.>lfr4.  ho$  c9i»gca)i^  t$  unft  «»4  t(f(csett  «»ir. 

101.  '3)cö  ^DemcapitcUi  Iricr  $?ci\3lad)  mit  berv  <56bncn  bcS  ^tif= 
tere  bn  (^a^ellc  ©.  51bruncuU  bafelbft  über  bcren  ^etUi^uitg  unb 
bcn  (ä^ottedbienfi  in  betfclbcm  1173—1189. 

In  nomine  sancle  et  indititdne  trinitatis.  Jokatmu  dd  gnü^  eooleaaa 
beati  Petri  Treverentia  maior  decanua  cum  reliquifl  peraonia.  et  «niiiemM 
doadem  eccleaie  conuentoa.  omnibiu  Quisti  fidelibus  tarn  fiitiiria  quam  pre> 
aentibua  aaiutrm  in  domino.  notum  eeae  cupinma  omniiuB  fidoUum  Bokievai- 
lati.  quod  qoidem  fidelis  Imcm  Wtwdo  nomine  mia  cum  deuotiaeima  uiora 
ana  MUwine  in  ape  retributionia  eteme  et  ad  aalulem  tarn  preoedentium  p«- 
rentum  auorum  quam  aubaeqnentium  heredum  capeUam  aancki  Abmnouli  n 
domino  Alherone  aenerabili  Treuirvntm  arehiepiacopo  poetef  coiiaecralani. 
qua  est  ad  parietes  ecclesie  beati  Petri  suis  propriis  expenaia  oonatru^cerant. 
et  que  ad  peragendum  illuc  iii|pter  diuinum  officium  prcuenti  morte  uniua 
plene  ordinauerant  fib'is  suis  ad  implendum  rclinquerunt.  Cunnjue  succe&su 
tonnporis  n)t«'r  (1o<'Arium  ccclcsIe  iiostrc  et  filios  prefutorum  tidelium  IVetz^lo- 
nem  uidelicet  cellerahum  eccleaie  s.  Symeouia  et  fratrem  eius  Lodoicum  die- 


Google 


137 


tum  aduoccUum  de  subHtituciido  illic  saceidote  (jucstio  ccpisset  uriri.  dicente  de- 
eanu  saccrdotem  sine  electionc  alicuius  a  se  illic  institucndum  fore.  illis  uero  ccon- 
Imio  dkantibiii  inmtitnniii  quidem  «d  ipeum  pertinare.  nuUmn  ftatem  abseile 
dctftioiie  cotam  elfciirfsenlatkme  iniMtliTi  debere.  T«ndein  mediaatibi»  parao* 
DM  eetWe  noalre  tUonm^  fidclinni  et  pradeDtmn  conslHo.  subkto  qneMioiiis 
toln»  ionipalo  percnpiiiler  uutitiiluiii  est  m  pvdkti  fraires  Wndo  et  Im* 
rfatwfg  qwmdhi  trixerint  et  pott  iiioii0n#eotiiiii  In  perpetuum  duo  senper 
nmoies  nAttt  vd»  derioos  et  alter  Iciens  de  inius  generu  parentda  et  pro* 
ytiMoie»  ins  etigesdi  aeowdotem  ad  illam  eapellani  habeant.  Decanua  nero 
DoUiBB  aJMm  Olli  quem  ipsi  ele^rint  et  prosontnuerint.  si  tarnen  ^unenm 
et  digmuB  petBonam  oblolerint  inuestii*e  debct  et  sie  illorum  crit  elfgcrc.  sie 
ftd  decanum  apectabit  personam  si  digna  uel  ydonea  $*it  cxaminare.  Ad  hec 
pronida  et  coromuni  ordtnatione  eternaliter  atatutum  est.  ut  sacerdos  taliter 
inetltutus  pro  redditibus  iUi  Capelle  assignatis  non  ^iolunf  Capelle  qiiemadnio- 
dum  ordinatuni  est  debltum  niinistret.  id  exhibeat.  missam  uideÜrct  pro  de- 
functis  cuttiiiie  dum  lit  ( t  illic  celebrando.  sed  etinm  ol  rtlientia  decani 
existenä  tamquam  unus  cnii  jnicoruiii  choruiu  ex  debito  trequeiitct  et  in  choro 
iocü  vicarii  deseruiat.  Quo*i  si  sacerdos  \n  »eruicio  Capelle  uei  chori  nebli- 
gem fucrit.  et  tcrcio  aut  sepius  a  deciino  cuncptus  n«>^'-li|;^entiHm  nun  emen- 
dauerit.  licitum  erit  hiis  (jui  ius  eiij^eruli  liabuerint  Aliiiin  eligere  quem  de- 
canus  prioi'e  amoto  muentiet.  Igitur  prefati  duo  fratres  Wczelo  et  Ludoicu4  • 
inila  eom  decaao  et  fratribus  capitoli  tali  eompoaitione  ad  inperfectnm  patrii 
ac  matrla  filiali  afleetioBe  feapidentea.  et  qood  inorte  preueoiente  illb  adlni* 
plere  oegatoni  eat  optato  et  felioi  Ane  conaiimiDatileB  aUodiam  auttm.  deea 
teilieet  nineea  in  UaAe^  €$fe\h  prius  assignatu  oontelenmt.  de  qull>ai  .XV. 
•elidi  seeerdeti,  tni  aeo  aeelari.  qvem  aibi  ad  oelebiattoneoi  dinini  offieii  es* 
nmpeerit  qvotaoms  dari  conititaeniiit  qoaa  nlneaa  per  aoeeeMorea  beredom 
et  ipacniB  illi  d«o  de  quiboa  prelali  anmna  maloiea  natu  illitu  parentele  in 
pnmidentia  aenper  habebact  et  colent.  et  etatutam  penaioBem  annualim  inde 
persohient.  Prcterea  prenomroati  duo  fratres  TT'',  et  L.  quotuor  anniuorsaria 
aing^lis  annia  iü  eadem  capeUa  haben  sollempniter  in  memoria  inatituerunt. 
petria  nidelioet  ac  matris.  a  quibu^  hec  reli|^o  primum  habuit  initium  Wetze- 
lonts  «cilicet  et  Druhivin«.  aui  quoque  et  auie.  Hnnoldi  uidcltcct  et  Fro- 
uuete.  In  qunlifjct  autem  anniuersario  preter  predictam  summam  dcnariorum 
.X.  dtnar.  >a<  eiduti  et  duo  suo  Scolari  .XII.  pro  panc  <'h1  uf-us  pauperum 
de  f-i-ileni  iiini  i>  aiimiatim  solucntur.  Quin  iieru  non  t*einpcr  berede«  bono- 
rum liereUes  sunt  et  inoruni.  si  duo  illi  maiores  natu  generis  huiua  in  hc- 
ctpta  eligeudi  et  amroiniötrandi  poteatate  animo  njalignandi  discordes  fuerint. 
siue  per  negligentiam  aut  desidiam  oineas  non  bcne  coluerint  et  pensioncni 
atatutum  non  bene  aoiuuntur.  a'i  muniti  a  decaao  et  sacerdote  et  a  cognatia 
uoorrigibUes  appanrint  li^eat  cognatia  duos  alioa  ydoneos  uiroa  de  eadem 
cogoatione  eligere.  qui  in  onwe  iua  eligendi  et  amnuDiatrandi  anccedant. 
Qaod  al  eegiatt  inier  ae  qnod  abatt  dieerardei  flieriDt  iiofat  aacerdoä  cum 
prudeaHorilMM  de  cognattone  lineaa  ad  auum  ae  anceMaomm  avoram  aaoer* 
dotoB  ceaunodom  locare.  Frelerea  aepedielo  W,  et  L.  VII.  aolidea  eenauun 


138 


ift  duitaia  soliieiidos  et  piiilopliis  ad  lumionw  ctpeUd«  ptMnfeibiw  •«!■  cBm 
dcpntaitw  flidem  Capelle  oontulernntt  Prefalns  etiain  Wetäo  eeUernniu  vir 
Beam  qiiandam  a  aoroM  sua  Drutioine  Capelle  prius  assignatam.  quam  ekia 
ordioationi  relinquerat  Capelle  soUcnipniter  ^adiUit  de  qaa  aftamennuno 

sororis  situla  uini  fratnbus  soluetur.  tres  donarii  ad  panem  in  proprnatione. 
\vc»  cuätcHÜ  ».  Mario  (lnfim;hir.  Ifcc  oninia  Wfzflo  eeHemnus  dum  uiuet 
amministrabit.  et  post  moiteiu  ipaiu  saeerdu.s  Capelle.  S«  tjuid  superfuerit 
ad  emolumentuiii  cedet  »ncerdoti,  Interim  autein  <)iiain  diu  uixerit  pro  cop- 
lutioiic  düuatiüiiife  huius  bcx  deuarios  siiiiculis  aiiiiis  W'etzfln  de  uiiifu  soro- 
liü  dabit  sacerdotl  Pro  Ulis  uoro  sex  deiiarii.  de  quibuä  tr^a  paues  ot  tres 
eoatadi  k.  Mona  dabäntar.  Idem  W49elQ  sex  dcnarios  ceoraum  aitigiiauit 
^ui  raddaolur  aiogidia  «nnia  a  filiis  et  kttiediliaa.  Menrioi.  ZMMt.'  de>  «»< 
«ee  quadam  apud  s.  cm««»  iiata  mUmm  poHmu  AA  hee  idem  W,  taiäq—m 
nir  ei^eiiastieua  adaaagmeiitum  diaui  euUw  ia  iam  diof»  oapella  ei  ainflaai 
qaaadain  apud  Kaaule  muro  ciuitatis  adtaeeotem  tradidit  quam  ipse  dum 
nUecit  babebik,  et  ad  reeognitioiiem  deaejignii  sex  deitarioe  ouigulis  aniua 
aaovdoli  dabit;  poai  morteia  »ero  euam  tota  cedet  iu  usus  saoerdotis.  Seien* 
dum  preterea  quod  Henricu»  sacerdos  qui  priuios  post  factam  talem  compo* 
sitionem  a  prcdictis  fratribus  W.  et  L.  ad  baue  capellani  clectus  est  et  a 
decano  ioueslitii^  uineam  <{uandam  in  foribus  oiuitatis.  quam  de  douo  ipso 
plantauit  ad  lumlnarc  cripte.  (jue  sub  cuUeüi  capella  C8t.  ubi  ossa  !i<l<  ljiiiti 
repüsita  i^nrrectionis  diein  exspectant  .'  ^^ij^nauit.  do  qiiu  ipse  dum  uixerit. 
iioctil)us  düiuinicis  et  iu  magnU  fustiuri  uibus  sanctonmi  luinio&ria  iiiHiüiäiR- 
trabit;  post  mortem  ucro  suam  berede«  siu^ai.quos  dimisent  ^inea^I  it^cresU^ 
tario  iure  colest  mediain  finetHum  ip«i  labore  »uo  pei!eipieDl.!dleiiMi 
partan  aaeerdoa  eapella  qui  poet  eHm  utiotiabiliter  iji0tituetiir*.'bebflbil#  ;ek 
wi^dis  uoetibua  luiuea  oripte  aaunfolitrabit.  nee  iguoraiiduviMqpodi'lMfciia.« 
peanuD  eapeUe  aa^goataram  et  loea  cetaeuom  plettius  et  fNtoifiaHoau:i»«|iua* 
sali  libro  Capelle  annotata  sunt  Huittl  rei  tOKtC!»  auat  peneaua  et  fratres  ea- 
pituH.  donioas  Öodinvs  arcbidiaconiis.  Qetatdm  prepoaittie  i^.  SyDieonia. 
Wtzdo  cantor.  Fridericm  custos.  Cono  sacerdos.  L(uh<<i:n.-<  de  Lalkenvtein. 
TheoderivuA  do  Lniczenburch.  Co/irddus  de  luo  tsf  ln-t.  W  Ultlmu:*  de  Cha- 
uene.  Fridericus  de  Uenhurch  et  alii  fratTfSs  et  cauouitit.  iaici  teatei.  üm^ 
IfHardu«*    Üi^ta^pug,    Albertus  dapifer. 

?TTt^  bftti  tcmpomle  bt$  <h}bifi|8f6  0alb(ttin  v«it  tkiet  ht  bet  dr&fl.  iteffelfhibtif«^ 

.        .  ,'  III-    ■•Af^j'ion  lai'  ■ 

102»  iSontab  ^folsdraf  Id  SR^eitt  orbnct  bie  ©tnifvslBeriSrtttige  M 
[Robenfl|iT«6urf^cr  ^Icftcv^of^  Set  !S)te6ad^  itnb  SKemiebaö^  §«  bcn 

baiicjcn  ecutcmbcn.    etalcd  bcn  1.  9lpYil  1190.  -'uu^rt^^yj^ 

Kea  Vonradu»  dei  gratia  ctm»  palatinm  reni  oomibUB  et  aiogolis.  ad 
^uea  pieaeoles  iitlere  perueneriot  cuptmus  esse  notum.  quod  cum  curtis  et 
bona  nona^erii  s,  .Ohrktefferi  in  .fieiwN^trs^^^i'^pttd  uiilaa«  ooftKtmDitkack 

.  j     d  by  Google 


199 


et  Jdwinenbark  sita  do  manu  ilhistrls  Bertholdi  comitiß  fundatoris  dicta  mo- 
naötorii  ad  ipsiini  mona-stcriuin  dinoscuntur  iure  libcrrliiio   dcuolnta.  imnio 
etlani  iure  pleno  sibi  suluo.  tarn  in  aquis  et  pascuis.  quam  in  uüö  et  inuiis. 
ailuis  et  nexnoribus  uillarum  noslrarum  prcdietarum.  quoad  omnes  usus  cur- 
tis  et  bonoram  eorondem  xdigio«  niri  ]>iepositii8  et  eoiraentas  monuterii 
pre&ti  curtem  ipsam  et  bon*  contribottoni  aimne  procarie  uniuenitati  dicta- 
mm  'ttfllaraiB  noatimin  ab  antiqno  impolite  ail  alleuiandum  da  omis  hviua- 
nodi  |ifr  boc  neD  aolmn  dicfta  muiuHUtati  iod  nobip  et  noatna  bsfedibm 
oomplacere  speranteB  anb  certa  attmma  ^taoc  marearum  deaariornm 
uolnotafe  apontanea  aabmiaeniiit  tali  eondicione.  qnod  ai  quid  de  curte  et 
boda  bna  alieuMri  eontigerit  in  faturam.  al  füerit  in  ualore  xmm  matee  dooa 
daoaeioa  pcfitabit  dicte  precarie  ab  huiusroodi  allenati  possessore.  queem- 
ifiie  in  antea  exiatente  ame  nobilis  »iue  alteriva  eonditionis  extitarit  ammodo 
pcTBoIuendoa.  eorti  iiero  et  bonis  predielia  de  summa  (juatoer  marcarum  pre* 
fatarum  in  perpetuum  defaleandos.  eodcm  modo  de  reliquis  que  alienari  con- 
ti^ent  oh«;eruando  proportionuHter.  nee  non  dtiobus   donariis  Trf^t^ifnsihw 
»ei  altera  moneta  equiualente  pro  tempore  computandis  pro  denario  quoübet 
de  prcdictis.    Nos  autem  cames  palatmus  prefatus  considerantes  in  premissis 
di(  toruni   religiüsonua   aflPcctuoi^am   circa  nostra    et  nostrorum   ben(  [>lacita 
uoiuniatem  et  precipue  fauoreni  nionastpriis  impensum  dco  fore  acceptabilem 
intuentes.  ipsum  monasterium  cura    ii  uibus  suis  in  nostraiii  et  hcredum  nos- 
trorum protectionenv  perpetuaiu  assumpsimus  bona  fidc.    Veruntameii  quam- 
k  itaque  nea  et  nosbri  berede«  nostrique  et  eorom  oi£ciati  ac  tota  universi- 
taa  twte  iioette  dietinii'  monaateriuiii  ni  peKBonia  et  rebus  debeaavta  deeetan» 
lidelitar  defanaaie.  anhwnitaB  tauen  tnUaram  Dupaek  t^Mmmnkmok  piedipp 
taram  raüoae  eontribntioina  pranotaia  dabit  «A  hoc  et  wataatM  ed  oanaiui 
ticnem  turia  et  Hbertatia  enrlis  et  bononiin  prefatoram  eperain  pre  dwi  «m- 
pHoram  edam  ootttn  omiMMi  bonrineoi  dictia  iari  et  Kberfati  cMnnum  kr 
cientem.  ad  qnod  ae  diota  miraersttw  apimte  aacringk  pvo  a«  et  ania  aaeeea» 
aonbos  onunbua  fide  eorporalt  dictia  religiosis  loco  inraiMOtt  prestita  ebiiam 
oobia.  diela  enitn  cartis  et  bona  in  omnibiM  aliis  preter  cointribetieneBa  me* 
moratam  libara  sunt  penhua  et  exempta.  ita  qnod  etiam  nobia  et  neatria  he* 
redibus  ncc  non  dictarum  nillaraa  Diqjack  et  Manninhack  uBiBttnitati.  ex- 
ccpta  duntaxat  contributione  cadom    nichil  iuris  seu  potestatis  cuiuscumque 
ft)nipetit  in  cisdem  ac  in  eorum  incremcntis.  emolumentis  ot  proncntibus 
uniuei^is  nec  nun  in  diote  curti«  incoiinis.  faniilia.  iumentis.  u<  (  tuij8.  hospi- 
Lationibus  ac  rebus   aliis   quibuscunquc.    Ne   igitur   iuri  et  libcrtati  huius- 
modi  per  aliqucra  niortalium  in  pot^terum  aliqualiter  dero^etur.    dictum  cur- 
tem et  bona  in  nostre  et  hereduni  nostrorum  prüteotiuuib  ti  pacis  eratiam 
rccepimn«  specialem,  liante«  eisdem  religiosis  prt^eutcs  iitteras  8U|»t'i  iure  et 
tibertate  predictis  ac  super  omnibus  premiaais  nostri  sigUli  appensione  firaoiler 
roboratas.    Acta  sunt  hec  presentibiia  ona  cam  apeetabUi  eMmWaas  feäatima 
Jrm*Mdrud^  noatra  eotuuge  legitima  teatibya  aobootatia.   Henrieo  dapifero 
DoatFo.   Henrieo  de  DScke,  Dudone  de  Lorch.   Friderico  de  Kenhergk. 
eedeaiaatico  de  Ba^Utraco*  eodeBiaadco  de  Dü^i^  et  aliia  quamplaribua 


Google 


140 


Mo  dignis.  Dalum  anno  domlni  .M.O.XC.  Kalendts  Apriiis  in  CMtro  oofttro 


103«  '^oUnw  (^rtoafyltev  p  Sttkt  t>er^f&iibct  feinf«  2)onK0^Uel  für  bit 
I0ef(^affttii9  bor  ^ttiumfle^iber  gclbcnett  ^nnfftoetfm  He 
bret  ^i^t  pi  ^JfaT^er,  (5^r<incj  unb  (JorbcT.  1190. 

In  nomine  gaiutc  et  iudiuidue  triuitiiti.s  amen,  h  ftamies  dci  gratiu  tnvf- 
rijntm  clcitus  .uiiaibus  Christi  fidelibuis  ueritateni  ain|)Ioofentibus  sJalutoii  ip. 
domino.  Cautum  fuit  et  prouisum  a  uiri?  prndontihns  ( t  ilifcretib.  ut  ca  ipn- 
rliutiuj»  et  stabilius  permaüere  uolebant  iudioio  iiltcrarum  perhennabant.  Huius 
igitur  npprobate  con^iderationis  intiiltu.  »jue  ob  antiquis  sapiontil>us  ad  nos 
usque  (ieriuxit.  prcäsentis  scripti  testiinonio  uiiiuereitati  Ulirieü  litlelium  notum 
facimus.  quod  cum  ad  regimen  eccleäie  TreuaeHnis  nouiter  assumpd  fuisse- 
tmw.  honeatae  9fi  aenerabiles  persona«  pro  pallio  potendo  ad  curiam  liom€^ 
tum  dcatiatturi.  quod  qnia  noo  magnfe  fieri  D<m  polerat  e«qien8ia.  in  peemiift 
prepamta  mimia  aufficleoter  habiuMjantai  et  enrtaa  cpiseopatos  aoMlo  fnifiri 
danpnoae  exponeve  Ibrmidantca.  daaa  imagmcs  aureaa  operoii  tk  laudabilia 
artiÄeü.  undecim  marcsaa  auri  et  dlntdiam.  qnarla  parte  firtoms  mittOB.  qve 
dieitur.  pveter  gemmaa  ponderantea  in  quadam  tabfda  ^te  matna  al- 
tare  b.  Pctri  rialietai  a  iratribaa  eapfiub'  nobsa  aeoomaodandaa  reqnimiimiia. 
Qoi  petfokmi  nottre  bemgohia  ooonrentea  aunim  nobia  oominiserunt.  pro 
auro  aatem  ex  iotegro  quantum  ad  pondiia  quantum  ad  opus  rcstitaeodo« 
trea  caitea.  uidelicet  P4diatiohm.  Iranc  et  Cordulam  eis  obligauimus.  sab 
huius  eondilionis  tcnore.  qiiod  onrlea  predktaa  iure  obligati  tarn  diu  peeside' 
rent  et  uniucrsos  fructus  in  omni  prouentu  perciperent  donec  atinim  cum 
omni  integritatc  pondorie  et  operis  et  puritatis.  ruius  est  circiihis  in  tabula 
rrlictus  reparatnm  liaberent;  quatuor  auteni  de  fratril  iT'^  capituii  fuerunt  as- 
signati.  scilicet  maxister  ''/Vrar6//^'<  sc-ola«ti(Mis.  Frt'deri ry ^  cuntor.  Cuno.  tiibodo 
cellcrarius.  (|uj  fructus  obliL'^atnriun  cuitiuiu  in  unum  colli'.'-erciit.  data  fide 
promittentes  nobia  in  iden)  ueritnin  conäsentientibus.  qiiod  de  fructibus  per- 
ccptis  neque  per  se  neque  per  alios  in  aliis  iisibns  aliquot  expcndcntnr.  sed 
tummodo  ad  reparatiouem  auri  omuia  conscruarcnt.  lata  iiero  obligatio 
Uiti»,  pr^ntibuä  niaiori  preposito.  decano.  arobidiaconis.  et  uniuersis  capitiali 
fralribna  in  anno  doniniee  ineamalmna  .M.G.L.XXXX.  no  In  puatenim  tm- 
dater  oUiaioni  preaentein  pnginam  hntus  otdinationia  testimouiideiti  aigillt 
aoatri  appeoaton«  cottimnniirimiiK.  a  predieta  tarnen  uniuenilale  proneaftuam 
totem  aemNiani  ei  iura  minuta  exoipimoa»  qne  per  minietn»  neetroa.  qui 
Bobia  fideUcätem  turaueniDt  peccipiemut. 

ttne  bent  t^emfe  bfi  (^}t>if(^of0  9albmtn  Mn  Zrict  in  bn  grSflid^  jtrffdftabtifdfim 
«iftlM^  bof. 


Google 


141 


104.  $a)>ft  Ulmtni  IIT.  (eftatigt  bem  er^Bifd^of  gol^atin  Don  Strier 
oQe  9te(!^te  unb  ^efij^ungeu  feiner  ^ird^c,  3lin  Saterati  ben  4» 
3uiti  1190. 

C(mwm  cplwsi^in  aenias  «enionnn  den  ctiletto  fiKo  Johamn  ^Vmmnrt 
eleeto.  eiusqae  saecOMoribas  canonioe  snl»tituendifi  in  perpetaum.  Ineflkbt- 
lifl  prottidentia  imuMtetit  ideo  nos  in  apostolioe  ledt»  tabiimiute  constitait.  et 
ooiuttRMiruin  ecclesianim  nobis  gubernationem  euninque  commisit.  ut  coi^MMri 
eiufl  qaod  est  eccletU  prouidere  utiliter  debeamus.  et  fratres  ncwtro«  epii<co- 
pas.  aliosque  prclatos  ccclcsiarum  in  iure  suo  nos  oportout  attontnrs  coiif(V 
uero.  Ip.si  oiiini  tle  suoruni  t-ubiectorunj  süliite  et  rpj'iniire  «iibiiitoruni  non 
ueie  poici  uMi  ess-  solüciti.  ncc  officil  j^ui  ]u  »socutioiü  poterunt  ci'Hcacius  im- 
minerc.  nisi  lius  liaburulantiorcni  sibi  senseiHit  iionorem  impendere.  et  since- 
riori  attectu  diligero  caritatis.  Intcr  ceteros  auteni  ecclesiaruni  prelatos  eos 
€ODueuit  nofl  amplion  affectioae  Uilig;or«.  maiof^qoe  illit  honorem  lugiter 
et  grstitm  exbibere.  quoa  hoMBtate  ao  religionc  premiMti}  oonapidinua.  et 
quo8  amplioreoi  dt«o4NMin  ailqve  fideUtatem  Mcroaancte  Bomane  eedeeie  in 
•CM  BeoeiBitotib«  •  mm  promotionb  tempore  cognoecimittP  preetttiaee.  Qooh 
ciroa  dileeto  in  domino  fiU.  ttue  inttis  poetnladoiübtiB  grato  eoneanentes  aa- 
aenau.  penoDam  tuam  et  Trmeren$m  eocletiam  cni  deo  aticCofe  preeese  di* 
noaoans.  aub  beati  Petri  et  noatra  proteetioneapeciali  qua  dam  prerogatiua  etae 
censemus.  et  digoitates  omnes.  seu  honores.  ac  libertates  ipsius.  a  predeeea- 
soribus  nostris  Johanne  .Xlll.  Bcriedicto  .VII.  Leone  .Villi.  V>'efore  AI. 
Iiinnirufto.  J-Airjfrn'r,  of  A  lrinno.  fcliciH  nicniorie  llonifinis  pontiHribu".  aut  im- 
peratoriliu-  uei  regibus  cidem  ccclosie  coucessa.s.  tibi  tiiisfjuo  siicoes^oribiif  auo- 
toiilate  apubtolica  confirmanius.  et  prcsentis  scripti  priuilegiu  couHnunirr.iis.  Sta- 
tueutea.  ut  nuascuntiuc  posscasiunes.  quccunquo  bona  eadem  ccclesia  inipresenti- 
arum  iuate  et  canonicc  possidet.  aot  in  futurum  concessione  pontificum.  largiti- 
one  regum  ucl  principum.  oblatione  Bdelium.  aeu  aliia  iualiamodji  preatante  do^ 
mbo  potent  adipiad.  finna  tibi  taisque  tneooeaoribiM  ei  tllibata  pennaneant  Wh 
mtoalini  ecdeBiam  de  Logentten,  castram  de  JÜviuiier,  cattnm»  7Vm  appd- 
latum.  cum  banao  et  appendidie  aiiia  qnod  nobilia  air  eomea  Otto  aaaenni 
ei  noluntate  nxoria  aue  Q^rtmdta  palatme  comifiaae  prediotc  eedeaie  ratio- 
nabUiter  noadtur  contoliaaeb  Sancdmus  etiam  ut  iuxta  quod  in  saero  Chice- 
donenn  oondlio  atatotttm  eat.  null!  regi  uel  imperatori  aea  adnocsto.  miUi 
ecclesiastiee  aeculariue  porsono  liceat.  deecdentium  arehicpiseoporum.  seu  pre«- 
byteronnu.  uei  reliquornm  clerleonim  Tr^verensis  ccclcsie  bona  peniadere. 
8CU  diripere.  sed  potius  bec  ipsa  ad  opus  cligeiidi  antistitis  luxta  dispositio- 
nem  yconomi  et  clericoruni  liberc.  consenientur.  Ob  majorem  quoque  reue- 
rentiam  et  decoicin  commi.s.««  tibi  eociesie  tani  de  cquitando  per  stationc« 
cum  nacco.  quam  etiam  de  cruce  ante  te  defercnda.  quod  a  predecossoribua 
nostris  apoatolice  roeroorie  niria  7VmMvw«t^f#  archicpiseopis  est  concessum. 
et  antentida  priuitegiis  roboratam.  no«  quoque  tibi  apoaloliea  au^loritate  con- 
eediaana.   lUad  prelerea  iuris  quod  illaatria  memorie  ihnrach»  Itomanorum 


.  j     d  by  Google 


142 


rcx.  siue  ipsius  antecessorcs  in  abhatia  s.  Maximini  habuisse  noscuritar.  pre- 
decessori  tuo  bone  recordationis  Alberoni  et  per  euni  Tj-euereiisi  ecclesie  ab 
eodem  Conraäo  collatum  scu  restitutum  est.  quemadmodum  in  eiusdcm  regia 
Scripte  de  reBtitatione  et  coofiEiiiatioue  radoii«bilitQr  conlineiar.  üIm  taisqne 
suocessoribus.  confirmamua.  GariMinraa  uero  filius  noster  Frederieut  iUnatria 
Uovumorvm  imperator  «andern  abbatiam  a.  Maiwrini  cum  waii  wre  proprie* 
tatia  habendikm.  ordinaadam.  et  ea  lateigritate  et  «in  powidandam^  pre- 
deeeiaores  aui  eui  babuiise  noacantar.  at  Tremttnd  eBoiem  aiiia  prinilegiia 
oonfirmaase  reoogooseena  ipeam  abbatian  ad  dum  eaalaaiam  mtioiMbilstar 
paartiiicre.  et  ipaiaa  inria  eHN^  emnem  de  ea  calompniam*  monem  qaerimo^ 
niam  fi^uria  tetnporibaa  rescjadeiia.  per  Jllinum  predecessorem  tnm  ZWue* 
rMWt  eotdesie.  sicut  in  aeripto  enia  oaottnetur.  concessit.  atqae  in  perpetoati 
conBrmauit.  Predictuni  quoque  Castrum  quod  Trta  dicitur.  cum  omni  banno 
et  districto  suo.  et  cum  omnibus  ad  ipsum  pertincntibus.  omnem  similiter  ca- 
lumpiiiam  et  omnem  quorin/oniam  (juam  de  eodem  Castro  et  pertineTitii?  piiis 
aduer^us  Treuereiisem  ccciesiam  u^debatur  habere,  oinnino  re8CJiJi(]oii>.  i  icius- 
dem  ecclesie  iuf*titiani  uidens  et  recognosceus.    Trfnert  nai  erc  iusie  penitus 
refutauit.  suufjue  |  iiuilegio  couliniiauit.    Omnia  etiam  cabtra.  oiimes  uiUas. 
atquc  possessioncs  uJ  Luum  episcopium  pcriineiites,  eo  modo  et  tenore  quo 
uä(|ue  ad  tcmpora  tua  eccleäia  Treuerensis  posi^edtt.  cidem  ecclesie  libere  in 
perpeiuum  babeada  conoessiL  et  anetoritatia  annimine  roborauit.   Nos  qu»* 
qne  eoeleii«  tne  sicnt  spacMdi  aaensaanele  lUmmm  eedaaie  filie  i«  aaa  üli- 
bata  uekotea  et  iiuu^ru  eonseruare.  quicquid  predietna  iiliaa  noeter  Frederi- 
4Mt  illoatria  Rcmtmorum  Jmperalor  aicnt  aoperioaidictiini  eit  et  quicquid  pr^ 
deoeMores  aui  T^s»  een  etiam  iraperatores  TrtMtrenti  eodeeie  eoneeaaennt 
et  eonfirmaneront.  apoetoliee  aedla  auotoritate  ratum  ene  deceEMmua.  et  tarn 
tibi  quam  aneoetsoribua  toia  pceaeati  priuileipio  in  perpctanm  eoBfirmanoB. 
Paeem  queqne  atque  «onoofdiam  aine  transaoftieAem.  qn^  intar  predictmn  pfe> 
deoasBoreiB  taam  Aßteronem,  et  nobilem  airum  Hmiriaiim  Namvc^nser» 
nikem  in  preientia  memorati  rcgis  Conradi  per  aanete  recordartania  Jiet  mmr 
dum  qnondam  ClareuaÜensern  abbalem.  et  principe«  Teutonid  regni.  rati^ 
nabili  prouidentia  sicut  infcrius  coiitiiietur  facta  est.  etcJu.^drm  rcgie  Scripte  con- 
Brmata.  ratam  et  inconuulsfini  futnris  tenijiortbus  deccrnimus  permancrf.  Co- 
nifs  siquidem  autedicto  arcliiepiscopo  per  omnia  satusfucienK.  hdeiitatem 
iterato  iurauit.  at(jue  de  predicta  ubbatia  eidom  archiejiiacopo  omnem  calunip- 
niam  omnimodo  refutauit.  Sic  itaque  absolutionem  ab  archiepisLH»{>f)  jni|unra- 
uit.  et  excepto  i-abUo  i.le  Maudrenheit  cum  suis  pertincntiis  Lciiciiciuni  ^nuoi 
cum  iütcgritatc  rccepit.    Jurauit  etiam  idem  com  es  quod  liuduluisbereh  no- 
quc  reedificaret  neque  aliquem  reedificare  iuuarct.  Quod  m  adnersus  ista  prc- 
sumeret  et  infiem  deoem  et  oeto  ff^«»*«*«  eongroam  emendalkniem  eorbibere 
Bttiteo  nellet  terram  auiun  ita  in  manu  ardbiepiscopi  obligauit  nt  benifiniati 
deincepg  benefieia  ana  ex  ilU  terra  ab  4uvljiepiäcopo.  libere  leoiperant.  atqva 
tenerent.  Decemunua  eigo  ut  nulli  omnino  hommto  lieeat  piefiitaBi  eeole> 
Slam  tenere  pertutbare.  aut  eine  poaseaiionea  anfeire.  nel  abUitaa  ratisera. 
minnen.  aen  quibuslibet  ii^xationibua  &t{gare  aed  omnia  iatagra  oonsimen» 


Google 


143 


tir  eonm  pro  qtiorüm  gaberitatioiie  ae  siuteBtatione  eoncesBa  ^unt  usibns 
omnimodis  profutura.    Salua  in  omnibus  apostolicc  sedis  auctotitate.  Si  qua 

igihir  in  fntnrntn  ccclosia«?tica  semlarisue  persona,  hanc  nostre  constitutionis 
pa*2piiam  sciens  contra  eam  tenicre  uenire  tcniptaucrit.  pccumlo  tcrtlonc  pom- 
niociita  ni?i  ivatuni  pinim  oongriia  satiffactione  correxcrit.  potcstatis  honoris- 
qwe  mi  drgniUte  careat.  reamque  sc  diuiuo  iudicio  cxistere.  de  pcrpetrata 
iuiquitate  Cognoscat  et  a  sacratissimo  corpore,  ac  sanguine  dei  et  domnl  re- 
dcmptoris  no*«tri  Jhcsu  Christi  alK  ua  fint.  atque  In  extrcmo  cxainine  distrlcte 
ultioiii  bubiaceat.  Cunctis  autcm  eitlem  loco  sua  iura  scruantibiis.  sit  pax 
domhii  ttostri  Jbesv  Christi,  quatinus  et  hic  frnctum  bonc  actionis  pcrcipiuut. 
et  «päd  distfktam  iadiceni  promi»  eton«  pAch  Ittneniant  Amen.  Amcu. 
Amen,  ßene  valete. 

i{gQ  Ctemtm  eatliolioe  ecdesie  episcopi».  8. 

Ego  jäßtiMu  Jihttneniü  episcopus.  8. 

Ego  (hUtiMtnus  Hottiemis  et  VdletrentU  episcopus.  a. 

Ego  Johanne»  presb.  cardin.  tt  s.  Mam.  s. 

Kgo  Panäutfn»' hmiicQ  .KU.  apostolorum  prosb.  cardin.  a. 

Ego  Fetrm  prari}.  eardin.  tt.  s.  Oecilic  s. 

Kgo  Petrns  prttb.  eard.  tt.  s.  Laurentii  in  Damaso.  s. 

Ego  Petrm  preab.  card.  s.  Pctri  ad  uincula  tt.  Eudoxie.  a. 

Ego  Jordaims  9.  Pudcntianc  tt.  Pastoris  prcsb.  card.  8. 

Eg-o  Johannen  tt.  s.  Cl^^n-ientis  cardin.  Titsrrmus  cpi.scop.  8. 

Ego  Joha/i)i'.s  FAix  tt.  s.  Susanne  prcsb.  cardin.  s. 

Ego  Jw'ohu.i  diac,  cardin.  s.  Marie  in  Cosmidin,  s. 

Ego  Graftnnus  ss.  Co^me  ct  Damiani  diac.  cardin.,  8. 

Ego  Soß'rt'dffa  8.  Maria  in  via  lata  diac.  cnrdin.  s. 

Ego  Grtycrii/fi  8.  Marie  in  porticu  diacon.  cardin.  8. 

Ego  Johanuf  s  s.  ihcüilcrici  diac.  cardin.  s. 

Ego  Oregot'ivs  s.  Marie  in  Aqtrino  diac.  cardin.  s. 

Data  Laierani  per  mantmt  Mm/d  s.  Rom.  ecelesie  anbdiaconi.  oicem 
•geotis  «aneellarii  .II.  Non.  Juny.  indict.  Till,  incarnatioms  dominice  anno 
.M.C.XG.  pontifi<!ato8  oero  dontni  Clementi».  papc  .III.  anno  .III. 

MM.  fß9Sß  mtmM  III.  Uftm^i  aQc  aeft^uitsen^  Siedete  itnb  ^ritu 
legten  bed  iM^flerd  gen.  Claustrum  (^tmmerobe).  2|ni  Lateran 
ben  4  2^m\)  1190. 

Clemens  cpiscopus  scnins  scruoriim  dei.  dilcctis  filiis  Tlenncmno  abbali 
monasterii  de  Cfnusfro  eiiisque  fratrlbns  tnm  prcscntibua  quam  futuris  logu- 
larera  uitim  professis  in  pcrpetuuni.  Reliniosam  uitam  eligcntibus  apostoli- 
enm  debet  atlesse  prcsidium.  ne  forte  cuiunlibot  tenicritati.s  incursus  aut  cos 
u  proposito  reiiocet  aut  robur.  (piod  ab.sit.  san-o  reliLnfuiis  infHngat.  Eaprop- 
ter  dilecli  in  duniinu  iilii.  ue^^triä  iu^ti^  posiulationibu8  dementer  annuimiu) 


144 


et  prefatum  monasterium  de  Claustro,  in  quo  dioino  estia  obsequio  uutndptti. 
ad  instar  felicis  recordatioinB  Ludi  pape  prcdeoeesom  iMtflri.  tuh  b.  Petri 
et  nostfa  protectioDe  «ludpiiniu  et  presentia  scripti  prinilegio  comiMiiAiii». 
In  primis  Biquidem  statoentes.  ut  ordo  monaaticns  qui  iecundun  detm  et  h, 
Benedict!  regulam  atqne  InstitutioBem  Cistereieiiaiiuii  fratram  in  eoden  mo- 
naaterio  dinoacitor  eese  inatitutus.  perpetuis  ibidem  temperibw  iniuolabititer 
obseruetur.  Preterea  quascunque  posMMioncs.  quecunquo  bona  idem  monaa- 
terium  in  prescntloram  iitste  et  canonice  poendct.  ant  in  futunun  eonoesaione 
ponttßcam.  largitiono  xegmn  uel  prindpum.  oblataone  lideliam  eea  «Iiis  imtia 
modifi  prestante  domtno  potent  adipisd.  firm«  uobis  ueatriiqiie  suoccftsoribus 
et  illibata  perniancant.  In  quibus  hoc  propriis  duxJmus  exprimenda  nocabuHs. 
Locum  ipsum  in  quo  prefatum  nionasterium  situm*  est  cum   omnibus  perti- 
nentiis  stiis.    Üecimales  censuum  pactiones.  a  Treuirorvm  archiepiscopis  Al- 
berone.    JUliiint.    Anioldo  uobis  contirmatas,   arcbidiaconorum  et  pa.^tl'^um 
qui  tunc  tcniporis  iiiig  ccclesiis  preiuerunt.  communi  et  uoluntaiio  assensu. 
gicut  canonice  facte  sunt  rata.'^  habemu?.    Frcdiuin  in  Langeseheit  cum  iure 
patronatus  in  Grandestorp  et  quicquid   Imbetis  in   loeis  iilic  pertiuentibus 
cum  capella  s.  Nicbolai.  quo  memoratus  archiepi&copu«  Amoldm  a  quibas- 
dam  nobilibns  Qedaco  et  Heniico  do  Uenhorck,  iusta  emptione  rebus  pro- 
priie  eoupaiatiit  et  pro  ealnte  «nime  lae  monasterio  neitro  pia  et  pcrpetua 
donatione  libemm  oonoessit  et  acripto  proprio  eonlinnaiiit  deot  ipae  illnd 
ante  donationem  nobis  &ctam  .X.  annia  liberum  et  ebaolntam  abaqve  advo- 
eatia  qniete  possedit.   Terras  et  uauaria  qne  Oerttrdtu  6q  Boeei  per  totam 
territorium  de  Iddeka  uobie  dedit  et  uluam  quam  fiHoB  dos  Heuo  qoUs 
donauit.  et  confirmauit  per  manum  A.  arcbiepiscopi  anpradicti.  Grangiaro 
de  Winierhach  cum  piscationc  sua  usque  in  Motdlam.  et  omnibus  appendi* 
tiis  suis  ex  utraque  parte  Kiele.    Grangiam  qoe  Harth  appellatur.  coius 
partem  bone  meuorle  Albero  et  MdUnua  Trtuirentet  arcbiepiscopi  nobis  con- 
tulerunt.  usque  ad  stratam  Trenerensem.  reliqnam  uero  partem  ultra  stratam 
iiideliect  Stnjjhelenberch  cum  omnibus  appcndiciis  suis,  quo  predictus  archi« 
cpiscopus  A'mohhs  sub  annuo  ccnsu  trif^inta  modiorum  f-iliginis  et  .XXX. 
aueue.  sibi  et  suis  successorlbos  pcrsolucndis.  de  assensu  ecclesic  Treuiretisis 
uobis  donauit  perpetuo  possidenda.  sirut  in  antentico  scripto  Ipsius  arcbiepi.s- 
copi  picnius  continetui'.    Grangiaö  de  Bdlociviipo.  de  Mvlha>h,  de  Gf'Vfle^i- 
dorp.  de  Vrsowe.  de  liodenhoach.  de  Hemenrod.  de  Vallihus.  de  Septein  fn/iti- 
tibtts  cum  omnibus  appeuditiis  carum.  terras  quas  sepedictu^  archiepiscopus 
Armidiu  rebus  propriis  comparauit  cum  roolendinis  apud  Marank  et  Burck. 
quo«  monasterio  uostro  donauit,  Terras  et  siluas  quas  Bermanmus  de  Gn^ 
uobie  dedit  apud  VUare,  vineas.  terms,  domoe  agros.  que  babetis  JBüno^. 
JMiiuäorp,    Oonßutntie,  Logemten,   MHitrieke,   Emkerka,    Vruha.  At- 
teha.    Cdteme,    Oraka,   KeaietOe,   KtmeUm.    TVeiwm.  domos.  et  terraa. 
quas  ibidem  habetia  intra  eiuitatem.  et  extra.  Prefatas  uero  grangias  et  poe- 
sesdones  enm  omnibus  pertinentiis  eamm  in  bosco  et  pl4no.  in  pratia  et  paa- 
cuis  et  omnibus  aliis  libertatibas  ad  eas  pertinentibus.  uobis  Übens  confir. 
mamus.  eo  excepto.  quod  de  grangia  de  Winttrhad^  psstori  sex  deaerios 


Google 


i4ö 


annuMliia  exsoluiliii.  de  *^ran;;'in  de  I lti,t*-)iri><i  pastori  occle-^lo  de  Luh/cf  sex 
<]enario.s.  de  grangiA  de  iiodtnhvn  pAbluii  sex  dunario«.  de  grajigia  Sefitt-m- 
/(uUium  trcs  «mas  uiiii.  de  graiigia  de  Htut  pastori  modiom  imam  filijgro» 
«t  «Uiim  aaene.  de  if^rangt«  de.  Tol/t^  pastoti  modiom  imam  eiligiim.  «t 
•liimi  eniaf  et  iummi  emtm  ttini«  De  ■hie  qua  in  tominte  de  Oitmifeidiorp  har 
iMilia  ^lori  Mplem  ntodios  »iligiiiifl.  de  grengie  de  ßeUoetmp»  et  <|wiNiidiun 
eMüptis  epnd  FF<»liw6a4)^  ]iMtori  duoi  sottdoe.  Sme  labonmi  natronim  quee 
IHDfNdjf  DUinil^is  aiit  auinpiibu*  ootitk.  aiiie  de  Mtnmenia»Miimaimm  neslraram. 
ii«11A8  «  uobU  deduia«  exigorc  uei  eitoM|ucre  preamnet  iofCeat^llOfoe  ooUa 
olericos  uel  laicus  libcros  et  nWoiatos  e  scculo  fuglehte«  ad  conuer«ioncm  re- 
ciperc  et  eos  sine  conti  adietinnn  alic|Tia  rclinerc.  Prohibemus  iusuper  ut 
nulli  fiatrum  nestjoiimi  post  faetaui  in  codcm  lo<*o  profcasimiein  aliqun  leui- 
täte  «i!\e  aldnitin  sui  ijcontia  fp>^  --il  de  nodciij  Inco  diaccdcre.  dlHCcdeoteui 
uejt*  .'^aje  littenirum  comiituniiuu  lan^ione  huIiuh  audeat  retiuere.  Auctoritate 
4M04ue  npa»u»iiia  districUua  piuliibeuiui».  no  tcrras  biuc  aliquüii  bQor:tiviuu 
oedeaie  uesti«.  QdtUaiuuii  lieaat  alioul  pemwatitHr  dari.  eine  alio  medo  alitnart. 
abaqvke  eoAseiiao  neatro  ual  amoria  partia  oapitaH  iiesftii  j9i  qne  «ero  doaap 
tknaea  uel  «li|»nationea  «litor  quam  dictum  est  facte  fuerint.  eaa  arritaa  aaae 
aeoaemua-  A4  Ueo  etiam  prokibemva.  ne  aliqvia  aBonadii»  iine  oonnecsq« 
sftb  profewieive  dumus  ucstre  astrictaa  ainc  aascnsu  abbatis  et  lioentia  et  iita 
i<tina  fMirtiti  capituli  uestri  pro  aliquu  fid<-  iiibeat  uel  nli  aliquo  pecuniam 
mVlnftf  #^<'ipint  ultra-  pcctium  capituli  ueatri  prouidanti*  eonatituftum,  nisi  prop- 
taf  manifcstam  domus  uc8irc  utilitatom.  Quod  «i  facero  presumpRerit.  noa 
taneatur  conueiitus  pro  his  aliquatenus  reapoudere.  Ltcituni  jnoti k/i  nohis 
»It  Iii  i'jiusls  proprii»  »iuc  ciuilem  ^'inc  ciinaimU'ni  continoant  (jutslioiicm  tra- 
truin  ue.>troiunj  te-Htimoiiüb  uti.  ne  pro  üitcctu  tesdiim  iiM  uestruni  poBsit  iu 
allquo  dppcriie.  lusuper  auctontaie  apostcüca  probibcniu.s.  ut  nuUuü  cpia- 
copus  nec^ue  ^uylibct  alia  persona  ad  sinodos  uci  conucntiu  fareoflcs  uoa  ire 
ud  iudicio  sectilari  de  pi-opiia  aubatantia  uel  poawaakubiaa  aubiacore  com- 
pellat.  nee  ad  domua  ucatraa  causa  ordtnea  eelobrandi.  cauaaa  tractandi  uel 
aliquoa  publicoa  conuentui  eenuoeandi  uemre  preaomai  nee  regulärem  electi- 
oncm  abbatia  uestri  impedial.  aut  de  inatitucnde  aat  vemouendo  eo  qoi  pro 
tempore  fuerit  eootim  intilDtaiiCiatereiepais  ordinia.  et  aaetorttatcm  priuilfgi- 
orum  ucstrorum  80  nllatcnns  Inttümittat.  8i  nero  episoopva  in  cultB  pan  oebia 
fundata  domus  uestra  cum  hundlitatc  et  deuotione  qua  ooBuenit  reqoisitus. 
anbstitutum  abbatem  bcnedicerc.  et  alia  que  ad  officium  epiacopalc  pcrtincnt 
uobis  confc  rrc  rcmicrit.  licittim  fit  eidem  abbati  si  tarnen  Pacerdos  fiierit. 
proprios  noultio.s  benedleere.  cf  alia  quo  ad  ttltiriiini  ßiiuni  pertinent  cxercere. 
et  uobis  omnia  ab  alio  epi>ci;po  pii tipt.-rc.  que  a  uci^tro  indebite  fuerint  de- 
negata.  Preterea  adiclt-ntcs  htatuituus  ut  in  reeipicncils  professionibus  (jue  a 
bcnodictis  uel  beuedicendi«  abbatibua  ea  *-int  cpiscopi  foriiiu  et  fxpressione 
c^ntcnti.  que  ab  origincordiBis  neecitvr  inetituta.  et  hactenua  obaoruata.  ut 
scilicct  abbatca.  saluo  efdSiie  auo  profitcri  debeant.  .et  contni  ataluta  ordinia 
apostolic9  sedis  priuilegio  roborata.  nuUam  pffoünaioficn  laeei«  eompeUantttr. 
Quod  ai  sedea  dioceaani  epiaeopi  forte  uficauerit.  inferim  omaia  ercleaiaatica 


d  by  Google 


146 


sacramenta  a  uicinls  cpiscopis  lihere  rcdpere  et  absque  contiadii  tjoiic  icti}>ere 
possitis.  sie  tamcii  ut  ex  iioc  in  postcruta  piopriis  cpiscopis  nulluni  preiudi- 
cium  generetur.  Quia  uero  interdum  proprionun  epiftooporum  copiam  non 
poteitia  habera.  ai  quem  epitoopMOi  «te  «jua  pleoam  B«litiamiial»eiti8  per 
tvanalre  contigerit  *b  illo  bmdktMDes  iiaMmm.  amiiwni.  wamenfioom 
$ltuvm,  moiiMlionam  erdinea  recipei«  uaiealia.  Furo  m  episoopl  «1  M 
«eetosiarom  reetores  in  moMstem  MStr«  nel  pwfaii«  inibi  oonilHirtM.  ahM 
in  mereaiiaRoa  ueatroa  pco  co  qaod  deoBaa  noo  aolntlb  anl  'diq«*  oe*- 
caaione  aocwD*  que  ab  apostolica  banigaiteto  «obb  indttHi  ewat  sca  boM» 
fitctores  uaalroa  ao  quod  aliqua  uobis  bcncficia  uel  obaeqnia  ptaalHarial.  na- 
penaioiiia.  excommmiacafcioiiia.  uel  intordicti  sontcntiain  pranulganerint.  m»* 
dem  seut^tiani  tanquam  contra  sedis  apostolioe  indulta  prolatam  deoernioMia 
irritandam.  nec  littere  ulle  fimutatem  habeant  qua«  tacil»  ordine  Cwtertienai 
eonstiterit  impetratas.  Decernimus  er«:o  ut  null!  omnino  liominum  lioeat  prcfaUra 
ooclesiam  tcmerc  pcrturbare.  auf  oius  posscssiones  auforrf .  iicl  alilntns  roHn(»r6. 
rninuci*«.  scu  quibuslibet  ucvadouibus  fatigarc  sed  omiiia  iiitf  i^ra  röiiseiueii- 
tur  eorum  pro  quoiuiu  ^ubcrnationc  ac  eustentationo  conceesa  sunt  usibus 
omuimodis  profuttira.  Salim  iii  oinuibus  apostolice  scdis  auctoritate.  Si  qna. 
iifittir  in  futurum  ccclc.sia:?tica  secularisue  persona,  hanc  nostre  constituiioiuH 
p;ii;iiiaiii  sciens  contra  eam  temero  ucnire  temptauciit.  secundo  tertiouc  coni- 
ni(»ikita  nisi  reatuiu  aumn  congrua  satisfacdonc  correxerit.  poi^tatis  honoris- 
(juc  sui  dignitate  careat  reamqqe  ae  diaino  iadido  exi^are.  de  perpctrata 
iniquUate  cognoacat.  et  a  aacnMmo  coipora.  ae  sanguine  dei  et  domni  re> 
demptoria  nostri  JhcsQ  Ghntlt  alien«  fiat.  alqne  in  extrano  examfae  diatricto 
Motu  aubiaeeat.  Conetia  «uAeaa  cidem  leoo  am  Mm  aamastibiMi.  ait  pax 
domim  noatri  Jliear  Chiiati.  qaatinua  et  bio  frueium  bone  aetioiiia  percipiaat* 
et  apiid  diatnetum  MieaiD  pteaM  alene  pada  mveiiiatit.  Amm*  Amttu 
Amem  Ben«  vaUl». 

Ego  Clemens  catboHce  eccleaie  epiacop».  a. 

Ego  Albintu  Albanensis  episcopus.  s. 

£go  Octamiamti  Motiimms  et  Velleirensi»  epiacopw,  a. 

£go  Johanne»  presb.  cardin.  tt.  s.  Marci.  s. 

Ego  PanduifuM  basüicc  .XII.  apoatolorum  praab.  eardUl.  a. 

Ego  Petrus  presb.  cardin.  tt.  s.  l^ecilie  s. 

Ego  Petrus  prosb.  card.  tt.  8.  Laurentii  in  I>ama80.  s. 

Ego  PetruH  presb.  lanl.  s.  Pctri  ad  uincula  tt.  Kndoxie. 

Eg^  Jordonus  s.  Pudi  ntiane  tt.  Pa.«tori8  presb.  card.  8. 

Ego  Johannes  tt.  s,  Clenu  iiLis  tardin.  Tuscnnvft  episcop.  a. 
•  Ego  Jühanneg  Felt.r  tt.  s.  Susanne  presb.  cardin.  s» 

Ego  Jacobus  diac.  cardin.  s.  Marie  in  Coamidin.  s. 

Ego  Gtatiamm  aa.  Goanie  et  Dantani  diac^  eafdki.  ». 

Ego  Boffr*dm9  a.  Ifaria  in  via  lato  diac.  eardin.  a. 

Ego  Orfigorim  a.  Marie  in  poHieii  diaean.  eaadin. 

Bgo  Johmme$  a.  Theadariai  diae»  caidin.  a. 

^jd-Orefunus  a.  Marie  in*  Aqnino  diae.  eardiov  a. 


147 


Dati  Laterani  per  nwnQm  Moysi  s.  llum.  «odene  subdiaooni.'  aiocni 
«gentis  canoellarü  .Ii«  Non.  Juny.  indict.  VlIL  inciu-nalioiMi  domiiiiee  asB* 
.M.C.XG.  poatifictttit  iiero  dcnni  OUmenti»,  pape  .III.  aano  .III. 

IM.  $a^ft  Siemen«  III.  nimmt  bad  ^lofter  @.  Stl^omaQ  an  ber  ^tt 
in' feinen  ®d^ut^  ctt^elU  i|m  toctfi^lebene  ^m^ten  unb  IfeflAtigi 
t^m  otlc  feine  Sefi^ungen.   %xi\  Sateran  ben  4.  ;3unt  1190. 

I  It^imnn  .'^cruas  seruoi-um  dei.  dllectis  iu  Christo  tiliubus  .  .  prioiiKse  mo- 
'Bastern  s.  T/iomf  de  Erltshvren.  eiufcjn©  sororlbus  Uim  prcsentibos  quam  (n- 
ttiris  rogiiiaieiii  uitam  protVssis  in  pcrpctuum.  Prudentibus  uirginibus  que 
sub  habitu  rcUgionis  accciisis  lampadibus  per  opera  sanctitatis  ingiter  se  pre- 
]iankot  'ire  obulam  sponso.  sedes  apostoliea  debel  pr^idiiini  imparliri-.i  ne  Ibrta 
enioaliWl  leoierilatiB  meanua  atit  e<0  a  proposatö  reuocot.  ant  n>bur  qimd 
aftth  Mor«  tdigionit  Infnngftt  Eaprople»  dileete  in  Chiuto  tiie.  iieitm  in*- 
fh  fiMtakilionibiu  «lementer  annmoiw.  ekpte&tiiH»  monaMiom  >s;.  I%ii>Meie 
.&iai^i«ren.  in  qöo  diiiino  estis  obaeqnio  monoipate.  sut»  b.  Pbtri  et  tiostra 
pf««0ctH»ne  sudpimiiB.  ee  pment»  acripli  ptHiilegio  «bmmiiniiiiiis.  in  prinift 
atqnid^m  lialuentes.  ut  ordo  moDasticus  qui  sccundum  detun  et  b.  Bcnedieti 
regulam  atquc  inßtilutioBCin  CbtcrcicMium  fratrum  in  codein  monasterio  rti- 
•^ItutM  ewa  dinoiottar.  perpetuis  ibidem  temporibas  inuiolabiüter  obfieruetur. 
Pt-eterea  qnascünque  pbi«HC9S)onos.  quecunquo  bona  idem  monasleritim  in  pre^ 
sentiafnm  iu^tc  et  canonlcc  popsidot.  aut  in  fotimim  concessionc  pontificiim. 
larjj;-itione  logum  iiol  piiiK-ipum.  oblatioiK!  tidclium  seu  aliis  iustis  nutdis  te- 
sUntr  doniino  potRrit  adipisci.  firnia  Uijhis  et  ois  (|iie  uobis  PucressiTiTit  et  ü- 
libata  pcrmancant.  in  qiiibiis  lioc  piopriis  duxiinus  exp:  inin^da  uorabulis.  lo- 
cum  ippum  in  quo  prcfatuni  nionastenum  sifuni  est.  cum  omnil)US  suis  per- 
tinentäs.  tcrras  et  ugaaria  quc  L\i<inin',:iis  loci  ucstri  fnndator  apiid  Krf^'^htf' 
t-eii  monasterio  uestro  duiiauit  cum  onmibus  carum  pertlüentiis.  ios  patroua- 
tus  ecclesie  de  Ihidensvdu  et  quicquid  habeüs  in  locis  ad  ipsam  pcrtinenti> 
bus.  nemus  qaod  ^vAf^  Wißtitmetmen  cum  pertinentiki  aaSs.  poase^ionM  quaa 
Tkeoäerums  de  Ktdant  uila  tum'  matr«  et  oohchredibi»  mm  uobb  donaiit  in 
agri.s.  in  piatia.'  iÄ  piano  et'  bcMto.-  et  älüs  suis  j^rtincntUs.  terras;  domos. 
ulneas.  agros  qua  habetia  in  Ralkhca.  '  Uredea,  Withliet,  EnAHdet,^  cum 
omnibna  pertinenttis  suis.  8ane  kboirani  oieetronitti  'quos  propr)!8''tnAnibua 
ant  anmptibuB  e&Ktie  tarn  de  tefr»  etlt»  quam  intthle.  iSne  de  et  uir- 
giiltia.  uel  de  nntrinlentis'  animalium  ttestrormii  nullua  -a  uobia  c1ecSl»R8  c\I- 
geare  nel  extorquere  presumnt.  Liceat  quoque  uobis  pewonas  li^eras  et  ab- 
■olutaa  e  seculo  fugientes  ad  conuersionem  recipere  et  eaa  absque  oootradic- 
tkme  alJqua  retinerc.  frohibemin  insuper.  ut  nulli  ^orornm  ue.<(trRnini  seu 
conuersorum  pa«t  faotam  in  monaftcrio  ncstro  conücrsioncm  fns  sit.  ahsque 
priori-ise  sue  liccntia  de  eodcrn  locn  '«nn  fli?;crden\  discedcntcm  aero  ahf^que 
communiuni  littcrarum  cautlone  nullus  audeat  retinerc.  Statuontcj^  ut  prop- 
ter  conuuunia  iuterdicta  terrarum  monastcrium.  excommuuicatis  et  iDterdic- 

10  ♦ 


^ly  u^Lu  cy  Google 


148 


ÜB  «scluBii  a  dittiiiis.  non  oompellatur  oflioiii  abRtiiMre.  Pro  cx>nsccration!- 
bvfl  uero  altariam  ucl  ecclcsiarum.  siue  pro  oleo  nncto  ud  quolibct  ec^le* 

sinstico  sacrnmento.  niillus  aut  sub  obtentu  consußtudfnis  aut  alio  modo  quio- 
quam  audcaf  cxtorqucrc.  sed  Iioc  omiüa  gratis  uohis  epiflcop«?  (lif>ccf niiiH 
impcndat.  alicujuin  liceat  uobis  (jiicimunqtie  maliimtls  cafbolionm  adire  an- 
Uatitom  gratiani  atquo  romniunionem  gj;.  lumtmip  sodis  liabcntein.  qui  npütan 
fretus  aiictoritate  uobis  (jiKul  pu^tulatur  Inipciidat.  Paci  qiioqwo  atque  tran- 
quillitati  ucstrc  patorna  injiostcruni  .süllicitiidine  pnnildcrc  iioloiites.  anctori- 
tato  apostolioa  prohibcniu>.  ut  infra  clausura.^  looimini  ucstroruni  nuHiis  uio- 
lentiam  uel  rapiuam  seu  furtum  facere.  igneüi  appuucre.  i^aaguineui  fundere. 
bominem  eapere  u«l  interficere  tomere  andeat  uel  prcsumat  Pktijteret  i^m^ 
nea  UberUtoa  et  immanitates  a  predeceBaoriVoa  ooatm  UomanU  poniificibm 
erdint  oeatro  conrnsBas.  necnon  Ubortotos  et  exemptionea  aecularimn  exaetio- 
nma  a  reigpibua  et  prioeipibvs  uel  alüa  fidelibua  ratienabiliter  uobia  iodultaa 
Mctontate  apoatolica  cofiBrmainiift.  et  preaentis  aoripä  priwfogio  coaimiiiii- 
mna.  Ddcemmw  ergo  ut  nulli  omDino  bommuin  iieeat  prefintuin  nonaate- 
rium  temere  pertorbaie  aut  eins  possessionea  anfarre.  ucl  abktM  cttiiiere. 
minuere  seu  quibuslibet  uexationibus  ktigare.  aed  omnia  integta  ctuMiernen- 
tur.  eoniro  pro  quoruni  gubeinatione  ac  sustcntacione  conces^a  sunt.  unibuH 
•onnimodis  profutura.  salua  sedii«  apostolice  auctoritate.  ßi  qua  igitur  in  fu- 
turum ecclesiastica  scculans\ic  ])Cisi)na  banc  nofitrc  constlditionis  papnam 
sciens  contra  eam  tomero  ueiiire  tcniptuuorit,  socuiido  toi  tlou*'  «  omnionita.  ni»i 
reatum  finnn  conG:nia  ßatisfactiono  corrcxrrit.  potesintls  lioiioriaque  sui  digni- 
tate  oareat.  rcajiiquc  sc  diiiino  iudicio  cxistcre.  de  perpetrata  iniquitatc  cog- 
noscat.  et  a  sacratisäliuo  corpore  ot  sanguiiie  di-i  et  (I  rnn;!  redeiTiptori^  no- 
»tri  Josu  Cbristi  aliena  fiat.  atfjuc  in  cxtrcmo  oxaniiiu'  duiiue  ullioiu  .*-iil>i«- 
ceat.  Cuuctiä  auteiii  eidoiii  ioco  iura  sua  iscruantibas  bit  pax  doniiiii  uoetri 
Jesu  Christi,  quataoua  et  hie  fructum  bone  actionis  perdpkQt  et  apud  di- 
atrietum  iudieem  premia  eteme  pocia  inueniant  Atueii. 

Ego  Clemem  catboliee  eodeaie  episcopua.  a* 

£go  AXbim^  AVbanenm  eooleaie  epia^pua.  a. 
,  Ego  OcUttUanm  Hottientu  et  VeliUirtmi$  cpiscop.  s. 

Ego  Johannes  praab.  cardio,  tt  a.  Man»,  a.  - 

Ego  Pandu^us  basilice  XII.  apostoloram  punb.  Card.  a. 

Ego  Petrus  presb.  card.  tt  a..  Cecilie.  .s. 

Ego  Pfitnis  presb.  card.  s.  Laurentii  in  Damaso.  s. 

Ego  Petnin  pr^b.  card.  s.  Pctri  ad  aincula  tt  P^idoxie.  a. 

Ego  Jordanni  prosb.  card.  8.  Pudcntiane  tt,  Paßtoria.  s.  >, 

T^ro  Johannes  tt.  s.  (ylcinontig  cardin.  Tv^cnm'e  episoQp.>a« 

Ego  Johanuea  Fdir  tt.      Susanne  presb,  card  .s. 

Ego  Jncrihvx  diacon.  card.  s.  Marie  in  Cosmydin.  ».     "    ,  . 

Ego  OrnfianuH  SS.  Ccsme  et  r>amiani  diac.  cardio,  a.-  - 

E^o  Soßretlus  8.  Marie  in  via  lata  diac.  cnrd.  s. 

Ego  Uregorivii  a.  Marie  in  porticu  diac.  card.  s.    .  •  . 


149 


-  Sg»  Johamm  «.  TJieodeiki  diae.  eud.  s. 

EgQ  Qngvnta     Mari«  in  Aquino  diac.  cardin.  s. 

Datum  Laterani  per  inanuiu  Moifui  s.  Ii.  cccleaie  aabiliaconi.  uicem  agw- 
tis  caiiceilarii  II.  Nun.  tfimv.  indictioiic  VIII.  iucaroationis  domioiea  anno 
M.C.XC.   Poatificatais  um  ilomni  Clementi»  pape  HI.  aono  III. 

hm  l^i)»faiMttr  kt»  MU^itit     t|«aia4  «n  brr  it^n  Ha  f)r.tXt4.  XCVnL  Hm.  1* 

107.  2)cir  (£T^M)c^cf  i^cii  CSöhi  bcurtuubct,  \inc  C^Hof  X()Cübeiicl^ 

»ou  äBicb  feine  ©urg  Oibrürf  bcm  (Eiraftift  (£öCn  3U  Üc^cn  aufs 
■  tt^t  1190. 

In  nomine  «uicle  et  indnudae  trinititii.  Ego  Phü£pßm§  6m  gtatia  a. 
tötuenm»  eoBkaio  Kuaulia  minisler  nnmersk  Christi  fideUbn«  in  perpetenm. 
Ke  ea  que  intcr  homines  udliter  aguntar  dinoloat  obUnio.  comniMaidmn  eil 
•oriptnre  bene&ao.  Notum  facimaa  itaque  presentts  pagine  annotatione  tarn 
presentibus  quam  futuris.  quod  comes  Thtodortcu*  de  Widht  Castrum  suum 
Hohhrirhc  in  patrimonio  siio  fiindatuni.  rt  quou8(|uc  fossatum  eiusdem  cai>tri 
pi*oteiiditur.  et  solo  et  jiditu  ca-sti  l.  cci  losio  s.  Petri  in  Cohm'a  sub  hoc  pucto 
eoutulit.  ut  idciii  conie»  et  uxor  sua  icodnli  Iure  a  nobis  et  succcssoribus 
nostris  receptuin  poHsideant.  et  oöines  succcssores  heretlitarii  eiusdem  cumitis 
utriusijue  sexu^  firmiter  tanquaui  alludium.  uxcepta  ülia  sua  uxore  ßriinv^tiU 
de  Uenbureh,  quam  ikoh'xh  presentibus  statuta  et  data  pecuiiia.  ab  omni  SttO< 
cenione  beitditBcia  tarn  mobili  quam  inmolnli  exelnnt  et  qnod  idem  caatnni 
a  anoocMoribüB  ania  nnlla  powit  eccasione  alienaii.  et  in  eoiui  heiedum  wo- 
nun  partem  beraditatis  deaanarit.  a  oobit  nel  aneeetioribni  neatria  abaqoe 
omni  mnmria  donatione,  et  eo  qood  uulgariter  het^twedä  dioitar  redpiai  £t 
si  forte  is  cui  idem  beneficimn  eastri  eeliatum  est  propter  aliqnem  excessum 
iUnd  fdumre  demaruerit  qui  proKunns  iiii  in  cognationia  linea  fuerit>  lino 
aaina  exceptione.  sieut  predictum  est.  in  dominium  prcnominati  casti-i  sucoe- 
dat,  (Jt  auteni  hec  rata  et  inconuulsa  stabilitor  pcrmancaiit.  sigilli  m>Htn 
impreswione  munnnmiis.  et  si  quis  ausu  toraerario  infringcrc  attemptauerit. 
et  contra  boc  y<  1  ipiuni  nostnim  quicquam  niali  machinatus  fucrit.  odium  dci 
et  SS.  apostoloruin  Petri  et  Pauli  incurrat  et  uinculo  anatlieuiatis  astrictus. 
a  conirnunione  fideliuiii  u^tpio  ad  dignaia  &atii>iactioncm  segregatus  »it.  Acta 
sunt  hoc  anno  Uoiuinicc  incaruationis.  .M.C.L.XXXX.  loco  taii.  sttb  testimo- 
nio  iatomm.  ego  Phili^jjUi  s.  CoionieimB  eodeuf  arebiepisoopua.  üinem 
tttnm  de  Nwrbereh.  Oerardus  fiUus  inua.  oomca  de  Jre»  Memitm  HBita- 
mrdnt  comitae  de  Set/ne,  Bühertm  eomea  de  Nmtawt  et  FFaZnnmw.  FUh 
rtniim»  de  Doi^enderf»  Remerus  oomea  de  Vroiihre^.  FloretiUM  de  Ertitr 
hreehieHeine.  Fridericus  de  Vimehurch.  Ilenrieut  de  Jamfrw^  et  Jtdmbol- 
dua.  GumperiHM  de  Dollendorp,  et  Geranlm  fratcr  suus.  Rorieiti  de  Reck^ 
doi'f.  Heimannua  rujm  de  JIoingeH.  Wetzel  de  Vruckte,  et  frater  suus 
Ämoklu».  Widekindus  de  Vvoutberg.  Volculdiu^  de  Bure.  TheocUricus  de 
Q^rcheii,    üerm<amu»  de  ilamerstetM,    Adtd/us  de  Mugimciie,  Godefri- 


150 


du8  et  Johannes  de  Rineke.  Otk>  osmcrMni».  Enigidhmitiä  4e  C(MifiknHa 
et  alii  quamplures.  regiuiite  Friderictf- Bmikamtrmn  Imperalofe  «Bgpiito, 

♦ 

108*  (Bor^ftvb       3u  ^vAm  ftiftet  M  obüge  i»ottnettll»{le( 
bet^Tfim.  1190. 

In  nomine  sauet»;  et  indiuitiiu;  tiiiiitatis.  Ego  (terarduH  diuina  fauenle  mi- 
sericordia  .«ftnctc  Frrwi>/it>is  coclesir  linniilis  miniwter.  \'iiiuer8is  Christi  fide- 
libus  tarn  tuturis.  <juaiu  |)ic.sciitibus  j>uluUiii  tjU»;  est  in  Cbristo  Jbcsu.  Quod 
ad  liuiiorciii  dei  et  ad  utiiitatcm  dcü  scruientiuiu  pie  a  uobit»  et  ratlonabiliter 
factum  est.  juemori^  litterarum  commendare  di^um  duximus.  quatiniu  per 
boe  et  ret  geeia  neeeuari^  mhi  fitiaitatk  robiir  in.  pr^senli  obikmt.  et  om« 
IIS  Mlompuiaiidi  occano  in  latiiso  conqnieicat  Oum  eoim-  eertnA  ail.  bnucm 
cae  et  BUMBentaneiim  preaentw  mt^  etetanu  ^[iiMidoquideia  »oix  bebemi»  liia 
■■iwiltem  eioitatem.  competit  nobw  operibnt  boo«  u^tttnter  mmidtn.  nft 
cfiertem  patriaot.  et  cnütetem  ^tenudittr  maneoieBi  peraeuraiMlflamu«.  PU- 
eoit  iteqae  nostr^  diecretionL  deo  aevoieiiteB  cttuieviique  am»  eodinism  kMi* 
täte  Den  iicta  diligcre.  et  in  neoMaitate  rerum  tempocaliam  in  quantutn  po«- 
snnius  dornino  avxiliante  sustentare.  Inde  eit  qnod  quaadatn  nolvlem  mülie- 
rem.  linea  oonaaiiguixiitatis  nobia  pcoximam.  habitu.  uoto  ei  oOHiMiiatMMie 
honestam  moniakiii.  JSopAym  nonme  abbatissam  dictam  ot  conaeoMiam.  in 
partes  nostras  cum  paucia  sororibus  eidem  subditis  uenieotem  benigne  saa- 
ocpimus.  qM*;"  rellctis  cognatia  et  aniicis.  terraque  nationis  gu^.  in  terra  sibl 
äuisf^iie  aliquantum  aliena  in  pace  et  quietc  omnibus  dlebus  uitt;  sut;  deo 
seruire  deuotissime  desiderans.  nostrc  nostrorumquu  amicorum  prouideati\\ 
tvitioni.  consilio  ut()ue  aiixiiio  liumiliter  se  supposuit.  Nos  iicro  tani  dcuo- 
tum  meutis  eiuä  coiisiderant^  desiderium.  et  immutabile  in  fexii  tra^iili  pro- 
poaitum  ammirantes.  situm  uoluntati  eins  satis  con-iuuni.  juxu  capellain 
coitftdani  curit^'  (|U^  inferior  Frvnäa  nimcupatur.  et  eaudeni  capcllani  iiostraui 
cimi  appendicüs  ex  integro.  et  beneficiiun  atque  allodiuni  cuiugdam  hominis 
noatri  ab  berediboa  legitimia  in  manua  noalraa  uoluntarif  reaignatum.  eonailio 
fidlfon  neitPQrdni  ei  perpetualiCer  dowHräiiia.  Ipaa  uero  Int  «ufgiaw  oalda 
pamaa.  iam  ^od  benefidi  et  aUodii  hcredea  aolita  petate  nU  adimiiit»  qiaa 
«Mtinif  dileolioxiia  affeetn.  sab  regulari  diadpliiia  eui  ordinit  ad  aendendani 
deo  enidire  atadkwe  curauit.  eapeflan  quoque  in  eotidiano  dei  aervHib  du 
negiectam  nenefabiUter  refonaaiiit.  Koa  igitur  beoia  eiiiadem  anciU^  Cbriati 
principiis  congaudentea.  cum  predido  loeo  duaa  matres  ecoleaiaa  nidelieet 
Merräee  et  Sumerskeim  eum  filiaboa  earum.  prefat^  abbatissy.  et  hiis  qv^ 
poat  ipaam  &tur^  aont.  perpetuo  jure  possidendas  tradidioma«  saiuo  per  om- 
Uta  et  intacto  jure.  quod.  ad  prebendafli  FriMentmm  monacborum  ex  anfi- 
qxm  eonstitutione  pertinere  cognoscitur.  sii^ulque  seruitio  quod  abbati  de  utira- 
f\\m  ecclesia  debetnr.  de  cetcro  nbbatisisa  qiiicqnid  ad  comniodltatem  Ruam 
inde  ordinäre  potuerit.  suia  et  c^obü  sui  usibus  accresoet.   NiobUominiia  et 


Google 


161 


•itote.  qa^  «wl  in  eoUa  ikk&r  Ckmimrwont  «■  egiiflciaiinin.  fta  Qt  iot 
ä&mmo»  mi»  ■B—iiii  aohMit  Uftnaa  quo^oe  molflndiiio  MMtraaBdo  idonevin 
ci  teMWMM.  <|iiod  «an  edMMlMn  hint,  qninqu»  maUfaros  MÜgiDv  es  Me 
pir  «BOOS  «Ingiifes  M$A  rMät  Do  cuteto  Mror  mm  A^tkidi»  ommdI- 
lim  4e  MiUiA  iMDorabilis  vidiuu  de  allodio  c|«od  •  pi-oauo.  auo  et  patre 
iBgitilM  potw^rt.  partem  nnam  uidelioeC  uillulam  qu^  Hm^erode  appellatur 
cum  oniniboa  apptudictk.  ma&d^.  agria  pratis  et  siluia.  exceptis  inbenefi- 
ciatis.  pro  salute  ;»nim«^  stip  sniqnc  mariti  et  natorum  omniumquc  fjnrco««r.- 
rum  Fnornni  ad  seniiendum  deo  nlnrins««iji}f»  tn'rp-mi  Mario,  et  5s.  ni;u't\ i il>u3 
Gordiftuo  et  Kpvniacho  in  jur[>etuurn  (ieuotr.«».'-irito  Icrd  ctdrtii  doiiaiut.  et  mo 
»ucce^J'Or^qiic  moos  s.  Hrrnuensis  coclesi^*  abbate«  aduocatob  ac  dofcnsorea 
auctorrtate  et  gratia  uauiipou'ntis  dei  sollempniter  instituit.  Tretcrca  de  de* 
cioia  m  Nhtktfrken,  quatuor  modios  trttid.  sex  luodios  siligpnis.  uigtnti  mo» 
aiMDf .  nMNualflnM  ia  csdem  copella  domioo  a«iiiien<ibu0.  «bgoKi  mak 
Mit«  dktn  ntftilis  doinini  nMi  Jhmw  Obrirtl  «Im  omni  inpediiMnto  ptmhi 
ürmitir  et  mllem  deoole  iDalltmt.  Kos  igittir  com  prediete  oemlliiie  «i 
pluilNB  bonevlii  iilrit.  ante  elttfe  snpmdieflDinuii  nertjniii  iMiiSeiilos*  seb 
sliiis  viaeiilo  «naAcrnttiB  eenflnuairiiini«.  qfubd  imlii  omqvun  honiann 
imtate  ud  mfrioger«  liceat.  sed  rata  et  jnoonmilBa  jnpcrpetuaai  peiiDaiieaiit 
$  qva  eetom  baue  nostr^  institutionis  confirmatSoDaii  eiolare.  mutare.  aea 
tnfringeie  proBninpserit  uel  attemptauerit.  perpetao  anatfaema  sit.  inmque  tl 
iiidfornatlonem  beatiVsim«'  iiirginis  Marir  mciirrat.  et  ineuitabilcm  fiHi  ci'us  do- 
mini  nostri  Jhesv  (^!nj.^ti  nindictam  rteriialitor  .sontiat.  ni»!  huniiliter  et  tem- 
pestiue  resipisc  at.  K\  nmltis  DÄsistentibiis  (juorundam  nomina  in  tcstinionium 
conscribi  ftxiiiius.  (trmrdu»  ^cclesii;  s.  Saluataris  decanus.  BertrammuM  cu* 
stoB.  Cl/no  cantor.  Beftoldm  prcpositus  eocl^i^  s.  Marie.  Herimanntm  de- 
canos.  Theoderictis  scolaaticns.  Bertinmmu»  costo«.  et  plurea  ccclcsi^  mi- 
inteiialet.  Hfo  acta  aont  et  sigUlo  s.  Saluatoris.  nostro  quoque  et  oomitiisf 
iongmla.  attne  domiBief  inoainalkiiibi  .U.C.LXXXX.  IncBetioiie  leptfatia« 
£paota  dsadediiHi.  legnaiile  demne  Beintico,  glorioai  imperateris  FrUhmd 
ttio.  feüdter. 

*        bmf^       in  ^  <3labtb&Iict^ef  tÄvc. 

9licberi^tfiin.  1190. 

In  nomine  saucly  et  iitüiuiduc  tiiaitatis.  Egt).  Johannts.  dd  gratia.  2r*- 
uirurum  arohiepiacopus.  dilcctis  in  Chriäiu.  uniuersis.  sanct^  matria  nostr^ 
tremre»0i$  fcdesi^  filiia  ia  perpetatun.  Offieü  noalri  fado  postnlat  et  citea 
onmei  qei  noWa  in  deo  crediti  tenl  pii  paitoeia  eieea  agamoa.  apeoialiler  ta- 
Mi  pro  hia  qei  monaaleriem  et  «Dgehrva  eitam  ynimi  optimeni  pertvn 
M  elagerent  piopcnnoreei  eonun  habeaoras.  qaetam»  ea  qee  ad  aetieaBi 
pevliiieBtia  heanaia  wibea  espedinnt.  qoentem  in  noini  «et.  atadaamea  eii 
proBSdere.  ne  pie  temporaliBm  inopia  oompaUurter  a  ipiritoali  eontempla- 


152 


lioiie  rotardari.   £a  propter  ad  jnataatiMi  cA  pcticionem  vawrabiKi  Üb  ao» 

Btri.'  Citrardi,  abbatls  pr^mitnai»,  alioruinqac  rcligiosorum  ainmuik  qoa»* 
dam  Dobiiem  uirginem.  üdm  oonsunguinitalia  sibi  uroaumtai.  castimooi^  aoto 
et  eonuenatione  hoAeBtam  aauetimoniALein.  qve  ob  «tnoMiii  Obdati  vaUelit 

parentibus  et  amicis.  insupcr  et  oranibus  que  pos«idoi>e  uidebatur.  ad  predic- 
tuni  ahlnttcm  confiigcrftt.  et  per  cum  ad  ])rcscntiai»- nostram  dcducta  est.  bo* 
nigiie  ro(  e))iniu.s.  et  propositum  eins  in  religiunis  deuotioiie  ooiisideranteh. 
petitionibu»  eius  lioncstis  asseiip^niu  nofitrum  aecomodauimus.  Siquidcm  iücum 
(jueudam  «jtieni  i[i.sa  sihi  ad  >c'i  iiieiiUura  Christo  cum  sororibus  suis  olegerat, 
et  ((ueiii  iain  dietiis  abbas  ooiisensii  fratrum  suuiuin  nihi  suisqiie  saeccasori- 
hm  ijiperpetuuii)  düiiuuerat.  »|ui  inftrio?'  J'nimia  iiuiicuj>atiir.  cum  eapella  el 
atunenciis  eius.  aucLuxitaie  i^ua  tVuigimur  ei  uidelicet  venerabiii  virgiai.  64 
omoibub  äibi  regulär! ter  in  proiessione  regolajri  et  uoto  oastitatis  sucoedenti- 
bu8  coofirmamuB.  Ad  b^  etiam  f coletiaa  dvaa  da  Bvmerdttym,  et  Merrehi* 
quaa  predicto»  abbaa  per  nuuniiiii  noatram  d  perpctoalitar  contalit  poaside»- 
das.  ipai  et  looo  eiua  iam  dicto.  iub  tili  detommatiMie  ooninaamua,  «t  qw^ 
amqae  per  ocdinatiMiem  eiuB.pfoworaa.  imI  prepoaiti  Umu  UlSoa  ftitriat«  aiM 
pfanea»  aiüe  eoloa.  uice  pastona  uel  paatorum.  eiuam  aiiinara«i  iam  didanini  ^ 
dMurun,  de  Bumerdte^  et  Mwreke.  gewkt.  Oaieatnr  tarnen  hoc  «oripto.  na 
•liquod  preiudiciom  abbatias^  et  ioco  eius  fiat.  uel  locia.  in  eo  qued  eufa  anim»' 
nun  pxepoaito  auA  commlttltur.  qoi  ai  tUe  fidelia  et  prudeoa  diapenaator  inaentus 
DOn  faerit  Hberam  babebit  potestatem  fdibtttistuu  eum  ab  amministratMNie  iU« 
d(|»eiiendi>  et  aliom  ad  hoc  sibi  idoneum  »uWUtuendi.  qui  slmiliter  euvam 
animamm  m  predictis  ecGlesiia  babeat.  fructus  uero  decimationum.  in  u«aa 
münasterü.  et  sanctimonialium  cedet  Preterea  allodium  quoddain  Uonerode 
dictum,  quod  comitissa  de  MoUxxh  ioco  ilH  pro  remodio  aniniy  sue.  et  ma- 
riti  8U1.  cum  omnibus  appendiciis  suis,  maucipiis.  agris  pratis.  f^ilnit-.  ei  ]>as- 
euis.  culiis  et  incultis.  c.xccptis  infeodatis.  lee-itime  contulerat.  (  um  juadam 
pai'ie  deciiu»;  de  Ncnkir/rin.  sicut  in  scripto  predicti  abbatis  e£  cuiiiiti&s^  de 
Molbiich  contiiu'tur.  eidem  Ioco  perpctualiter  confirnianuw.  AddiuLuius  etiain 
quod  iam  dictus  abbas  et  ümnes  succcs.sorcs  hui.  regulariter  sibi  äub&tiluendi 
patrouatum  et  defcnsioneiu  predicti  loci  tciieaut.  ea  tarnen  lege  intcrposita. 
ne  de  rebus  eiusdem  loci  uel  honesta  institutione  pret^  uoluntatem  abbatissf 
et  aoromm  auarum.  aliquid  commutandi  uel  alienandi  poteetatem  baibeat  niai 
Horte  qitod  «bait,  abbatisa»  uel  sorores  bu^  a  regulär!  tramit»  deuiaiilea.  mw> 
tarn  lod  aui  oonauetudinem  (|uatn  a  prim^  mntria  au^  uberibua  auxemnt  dc- 
relinquant  quod  ei  feccrint  «bbaa  'conailio  et  aasenau  aucoeBsorte  noatri  trt- 
mirimiB  arohi^iaoopi.  eaa  ad  priatioam  couauetudinem  -reuocabit.  «t  ea  que 
ad  honorem  dei  et  cultura  dintnum  apeelant.  eia  paterua  dileelkme.  el  oaato 
conailio  prouidobit.  Ordinamus  etiam  atque  constituimus.  ut  claufltmm  et 
ambitus  sanotimoniab'um  ibidem  deo  »eruientium  aub  firma  clausura  et  cuf>to* 
dia  seruetur.  nee  paieat  introitus  uiris  eninseunque  cwiditaoDia.  vel  emitoa 
eanctimonialibus  niai  summ^  et  ineuitabilis  intoiueniat  causa  neccssitatis.  Ab- 
batissa  qtioqwe  curam  ji^rat  p^eps  sibi  commisf?!.  et  poteetatem  habeat  con- 
atituendi  aibi  magiatrum  ordinia  aui  et  custodem.  cum  conailio  tarnen  religio» 


Google 


15S 


Hmin  pmonnmk  «lue  ooairadktitne  otnyalibet  rnagu^  uel  paru^  persoii^ 
Hane  «ntam  nottre  coiMtkutioiib  pagiaam  ae  •  .(mncdeiiliitiii  ««1  moeeden- 
tfioi  eUbi  poMit  raemorn.  ngilli  nMtri  imprewioDe  corrotxHSiuiiniiB.  et  ne 
qab  flMi  infringote  iaparpeCuvm  codcttt  tnh  ioBliiiio&ie  ^Um^  noslr^  banno 
«piMopati  coDfirmauiiuiM.  Qaod  qnia  considerationc  pm  pro  soli  ftonti  pire- 
nii  manmCMtHme  ÜBcimas.  onMi  q[iii  hot  weimtet  infnn^ere  attcmpteoeKnii. 
«qoe  ad  debitam  Ratlsi'actioncm.  auolocitate.  doi  omiupoteotb  efc  beaftoraiD 
i^MStokniB  Peiri  «i  -Pauli  et  domini  pap^  et  nostru  eos  excotnmunicamn;«. 
et  a  communlone  corporis  et  sanguinis  domini  nostH  Jheev  Cliristi.  et  k  Ii- 
minibus  g.  matris  rcclc*'*«^  ?p<j;i*ogamU¥.  Oninlhns  antPHi  qui  Irl  cuii'üborHre. 
H  illibatum  conscniaro  studuciiiit.  salvs-  et  perpetua  bwiedictid  a  tlpo  pati*' 
et  hiio  eiua  et  spiritii  saticto  prestctur.  srd  et  cum  omnibus  buou»  eummu* 
nionem  oplineaot  perpetu^  iiereditatis.   Amen.   Ameo.  Amen. 

IM  bciit'9rigma(  in  ktt  ^tobt^iiUot^  |lt  %xm* 

IM.  $aHt  iSUmM  III.  Beft&tigt  beut  «tfd^of  iHNt  9^mi  «uf  fi^kiHi 
©e^tcmbcv  1190. 

Cletnefis  episcopus  seruus  seniorum  doi.  uenerabili  (ratri  W'onnntien^L 
episcopo  salutem  et  apü&toiicam  bencdlctioticiii.  Quanto  lualorcm  yiatiam 
BMruisti.  taiito  libcntius  petitiouibus  tuis  in  Im  <jue  iui>te  rec^uiris  annuimuB. 
et  promptiori  tibi  deferimua  earitate.  -  Eapropter  toiä'  noleiitei  petitiomboa 
quantniD  cum  iosticia  possomcn.  benigniua  oondeBoendere  et  aestigiia  fdida 
focordalioiiia  Alexandri  pupc  predeceatoriB  notti  detiberatione  cungruac 
httcre.  prepoeituram  de  Bopardia  que  s.  Jtfarrtn»  dtcitur.  tibi  aicut  ueneite'bili 
fiiiri  Boatro  aolentea  proinplo  «aimo  promdere  ineliorandain  cum  omnibna 
pertinentiia  ania.  dam  nixena  retlnendl  liberaan'oimeedimiia  fii^ltatttii.  arctioa 
inhibentea.  ne  qnia  tibi,  quominus  eam  in  uita  tua  retinere  ualcas.  molestiam 
Inferat  nel  grauamen.  ea  nimirum  lege  appoaita.  ut  tibi  nun  liceat.  de  bonis 
prepositurc  s.  Martini  aliqua  in  feudum  dare  uel  alio  quolibet  modo  aüe- 
nare.  Statuimos  insuper.  ut  stipendia  prcbcndariim.  quas  uaeare  con^ngerit. 
öcc  in  priiiatos  tisns  ctjiuslibct  hominis  transferantur.  sed  edificüs  et  orna- 
mentis  eiusdem  errle^ie  }farttni.  qiiamdin  prcbcnde  uncaucrint.  deputentur. 
Nulli  ergo  hominum  liceat  haue  paginani  not^trc  confltniatiunls  Infringcrc. 
od  ei  au»u  tcmcrano  contraire.  Si  quis  autem  lioc  attejitare  pTCSumserit. 
indi^natiüiiciu  oniriipotentl^  dei  et  boatorum  Petri  et  Pauli  apostoloruni  eins 
se  nouerit  incursurum.  Datum  Lntcrani  .111.  IVun.  Sept.  pontitieatus 
nostri  anno  .III. 

«bt4ci|l  au«       XVUl.  M^lwibtct  iai  i|tr.»3li:(|. 


III«   Si^of  IBcitram  t>t>n  miti^  Beftftttgt  ber  ^C^tiffiit  ^^cmibtl  9« 
9lettmiittfteT  il^re  IRc^te  $tt  äRorfaf.  1190. 

Bertraiiiu.f  dei  ^lutiu  Metensis  episcupus  dilecte  in  Giiristo  liiic  Hertcidi 
ttl>batiij«e  '<o«<i'  monaxterii  et  uuiuersis  CiOisdcm  loci  buroribuf  in  perpctuutu. 
Quoeiens  a  nobiä  aliquid  petitur.  quod  a  raUouis  tramitc  uuu  diäcord*t.  U> 
beoter  prebemus  asaensum  el  quantum  in  nobis  eet  effectu  prosequeiU»  «MA« 
pUmiii.  £a  propfer  dUeela  ia  Gbikto  filit.  tak  intcvi  p^stycioiiibvi  mwm 
fiatis  4iu»  pi«t»UM.6t  JMMi  eiraa*  «{Mid  JloridliM»  tutoätwom  ntitri 
nMmMtedo  tuo  liberat  SMemnt  tibit  et  «mnetiariba«  t«M  hrtwidu  in  otifam 
«onoedmiiis  libwtetci  »mtontato  .|Nr«Miiitiaiii  dacwaciilai.  «I  «b  mub  tarn 
eocAclioae  ^mun  «aiiiu  inununw.sbt  el  «wmt  thtolate«  ifmtmmim  AhInm 
aliis  pttelltt  et  seMibu»  ««k.  quas  in  ea4««  niU*  powim  »Inta  dfli  «I 
sius  monasteni  fauore.  cui  preBides.  hoc  institDiimia»  ut  solnto  nobb  censu  quem 
debenl  «b  omni  exactionis  gimiumine  liberentor.  Uf  autcm  hee  inititatioiui 
nostre  ordinatio  firma  in  perpetuam  obaeruatar,  piMWlii  munimine  ptgu» 
tibi  tradimus.  quam  sigilli  nostri  impreasio  roboraoit  Si  quis  super  hoe 
fiaeto  no0tro  tibi  postmodum  aut  monasterio  tue  cootik)uennaiu  fecerit  indigna- 
tiüneni  omnipotentis  dci  sc  iioucrii  incursarc.  Facta  sunt  hcc  anno  ab  in- 
caiuatiuiie  doniini  .M.C.XC.  unno  cpiseopatuä  no«tri  uudecimo.    Tentes  sunt 

huius  lei.   Hugo  primiceriuß  A.  decaniis.    G,  maior  arcLidiaconus.  W  

W.  iunior  et  tarn  canonici  quam  clerici  ain  quanipluies.  De  laicis.  Ho- 
dolpliuii  dapifcr  noster.  Anselmm  tVater  eius.  Uudoi^lnu  pinccrna  et  Jere- 
mim  et  Sit'ridm  militeä  nnui  ca»tr{. 

3tbi($ti|l  au«  Hv,  XVUI..3A^utii»tct  int  ^(.^«c^. 

112«  (5r3ljifc^o[  3®^^^*  IBciitfunbft,  bo|  er  Me  Jütd^e  ^uc 

(Stuben  geloeil^t;  i^v  bic  Jüia)c  ^ün(^cui;cim  3q'(;^i:ntt  unb 
<mbm  (SiUcr  beft&iidt  i^obe.  1190. 

In  n<)tniae  sanet^  al  indinidu^  trinitalis.  Ego  Jolmimc$  trtwtrenmB  eo« 
desi^  minister  bnmilip  tarn  piesantibus  quam  futpris  in  perpjBtamn.  Dum 
«or^e  attento  d«aider«iem.  qoie  eaaet  finiB  renim  tempondium.  jiroepezi  nnt* 
nersa  in  uankatem  uorgere.  ipsamque  uiuentium  memoriam  üciit  iiaibiaD 
cum  DOrte  preterire.  et  intellexi  potius  debece  manentibiB  quam  timmitorti» 
adheren-  Hae  igttur  ammonitione  expergefactus.  rdigiosonun  oongre^tio> 
sibttB  pro  modnlo  nostre  poesibilitatis  placait  subuenire.  et  eorum  possesaio- 
nes  ut  seonrius  diuinis  insistant  mlnisteriis  augendo  stabilire.  Cum  itaque 
"  pro  dispensatione  credit!  nobJ«  a  domino  patrisfaniilias  talcnti.  episcopatus 
nostri  eccicsias  uipitaremus  rogatus  a  düccto  tratrc  noßtro  (iodrfrtdo  abbate 
de  Hpre/tkirhach.  :ul  ceiiulam  que  sue  8ubiaccb.it  ecclesio  que  vulgo  shipa  a 
nobis  autcm  vcciesia  s.  Nicholai  uocata  est  vieniinus.  ipsamque  nondurn  con- 
secratam  ipK<»  priino  anno  d  ).-trc  ordinatlünl^  piimitus  in  honone  s.  Mariy  el« 
s.  Nicholai  aiiorumque  piurmioi  um  sanctorun»  quorum  reliquias  ibidem  condidi- 


Google 


155 


iM»  e— eirnninniB.  OpitulaliiMk»  dkiM  soHwMitlar  didiettiott«  pameta.  quo- 
akuk  iftäm  etdmam  rebus  tenuem  nidiiniif.  nec  auU  poMwitonibm  «ufli^ 
cere.  ad  neoesutatou  deo  fiunulanttiiai.  exMnplum  booum  sumentes  a  felkjt 

meniorie  predecessoribus  nostris.  Treuere n-in's  ecclesi^  arcliypresulibus.  AI- 
h^rmi^.  HfUf'n'^.  Am'tfrlfi  f|n{  capellas  in  laoute  s.  I'Hr'  Pt  ur.imadi'''  oulom 
i  «.1.  lc.-i<;  iiriiiÄiieruiit .  in>-  r;uieni  tonna  capellani  \n  ttint< Jit^nijen.  piTi  imu  iiio 
;i[;!jjie  iii>«trp  cum  unüi  iiitpo-ritate  coQtulimus.  ut  sicut  hacteuu8  pieiat«^?  ca- 
p^l^  de  iiac  Ucüiuttuiii  iuutiauu.  sie  de  cetero  j)astOiäli»  eure  ad  utilitatctu 
■■■rtjiunniaJJum  deaerDiat  soUicitudü.  nec  excipiatui*  cuilibei  pi^prium.  «^UO^ 
boBAMifdaiiMlMi  la  wmm  redigimw  oonnnuBeriiv  «alno  tMoeu  parv>i9iii#  no: 
ili»}«LjiMli7)due4Mtt  iuiMui  PpMm-  deoimMioii«  mimll W  -  <lldim  f  KffW^W 
mÜMlifti  qaMi|vteBripti  predoeshiorM  oottri  iptis  finlEibn»^  et  .lOMriUn 

ofFerimus.  et  conBraianMiB.  itmeaenlas  omaMn  maligiHNTtm  «iolttoliain  a  quicto 
(ideUum.injgMiiiüf  saactc  ycokeif  quictcantiliiD»  Vt  iUtqv»  pr«$<eiif  paglna  inuio- 
k^fliiftooinmilBa  eleriuüitee  ftoMout  pruta^hm  testibuf  qui  lübse^pti  sunt 
eam  ^rpIH  nostri  Inpressione  feeimua  «iirnari.  tradcntes  perpetue  dampnationi 
contra  li.uu  moHentes.  uel  quod  Iii»  obsistero  possit  presunientcj^.  Testibus 
bis  Vilm  ai  ta  ^unt  ^/•'»'/«»/rtV/o  abbate  s.  ICucliarii.  (h-'^^rfruh^  nbbate  de  »prtn- 
kirüa<h.  '  '""i-ituv  nblnate  de  lacv.  iJunracf"  »•n'-iodt  ineuuu»  occle^if.  i\  i(' 
helmo  üct^iiy  8.  Castoris,  Libcris.  Cttm-ado  //uiuUuo  »eni.  Llricv  ci^uiiU*  de 
fiurbercJi.  LPnleiuco  coniite  de  spanhfim.'  iJenrico  coniitc  de  kei*»ele.  Cor 
mite  Jkim¥to  Mluisterialibub  icgui.  Theudericv  dü  doUne*  Johanne  49 
rfaftnut  i  FoUtumdo  de  rupe.  2'heoderieo  intre  auo.  MmwtwiaUbiia  a.  Petn. 
Fälthß]S$'^  vMeMe,  Friderico  de  mtrU*  Henrieo  de  Enkttvke.  Kenrtco./ifaoo. 
ThßtÜmtO'  de  kerpene.  et  aliia  miiltia* 

\^  WIMI  Cvigtütiif  im  ^.*%t^.  t>«»  ^ic^tl  br<?  (hjbifc^e^  wn  rot^  ttM^«  ^ngt 

113.  Sei-  C^r^^btftj^of  Gonvob  tjon  DJ^ain;;,  39tf(^o{  ton  ©a^bitiutn  Bcjewgt 

iinb  !^eftdti^t  feer  9lbtci  (S.  5)?Qii]nm  bcn  an9c{orf)tcncu  33efi^  bcr 

1191. 

In  nomine  sancte  et  iodiuidue  trinitatis.  Ego  Cunradus  dei  gratia  iäia- 
himmA  ipieeopiis.  Magmutin^  sedi*  arohieptbcopas.  Quotieo«  aliquid  per 
nei  nel  per  delegfttoe  a  aobie  indiceB  agilur.  quod  a  pottont  noa  «ne  peri- 

nee  mima  latnronm 

quam  pfeseiitiiun  päd  prooidflfeb  Notem  igilnr -fiMHiniiB  pMaentibiw-et  liiCa.  - 
m.  de  paftronatu  ^ccleaiarom  de  Wüihem,  de  AJM^  de  ChmaoheMm^ 
que  in  noetra  dioeen  aite  Runt  quid  c<^Deverimu8  et  quo  ordine  ueritatem 
inuesiig^are  cnrauimiia.  God&fridus  de  Cmcenaoho  et  frater  eiiia  Emhricho 
patronatum  ecclesie  de  Gozzoluesheim.  Godefridus  de  Schelkevena  et  frater 
eius  Beinricm  patronatum  ecdesiamm  de  Albecho  et  de  Winheim  aibi  ven- 


.  j     d  by  Google 


dMue  ditebBotar.  de  qoe  InlBr  ipsoi  «I  wMtan»  •»  HasdaiH  dutmu^.  «t 
iKMi  modiea  «pestio  ueiMlntar.  Kmi  CMkfiridm  OMmma  ecolenuB  dte 
WinCim  mebotem  JMncAoiu  d»  iittiflAo  «»An«  piimyiWiU  qaaiii  te> 

n^en  id«in  Emht  icho  optinere  non  potttit  donee  qaöd  nting  gBOftfWWt  r»» 
»ip^nrit  et  mtettieiiientibuä  araicis  suis  do  manu  S^eri  predicte  eocUne  tfaba 
Iis  sicut  iustum  ci*at  eandcni  ecctemm  recipcre  morail.   Cwus  petitione  et 
CDfiditcta  «amm  ammaiiim  de  imm  ^rMo(^  makiis  pnpoolt  et  aiMhidiec—i 

canonice  suscepit.  et  predictam  ecoleitlom  usqne  ad  tcropora  noetra  in  p^ee 
possedit.  Kcele^iani  de  Albecho  uacantetn  Conradu»  abbas  predicti  loci  Hein- 
,•>'•*!  filio  J.r<Tid'i[fi  de  WiUtem  ooiitidit  et  ^iniolfti.^  maior  prepositus  et  ar- 
chidiacti!,!!':  (  uiani  aiiiiuaruin  prtitiom'  oiTj^dpin  nbbatis  ipsi  concesfiit.  <|Uod 
cum  Gv<i'-f'ri:-lii^  S  -ethmena  e  t  ttüti  r  eius  Henricun  contradicere  ei  impedire 
oelleDt.  aoii  potueriint.  et  corain  codeni  inaiore  prcposito  coteriaque  deleg-atia 
iudieibus  constitiiti  a  iure  qtjod  sibi  ucndicai-e  presumebant  defecerunt.  Ee- 
clasiaiü  i^uoque  de  (joszolutsheüu  dum  uacaret  pi'cdictua  abbaä  peüiioue  lioeua 
llrioo  filio  Merhodam«  de  Sowelnhean  indolait.  Godefind»  el  Mmbrickone  de 
(Jtwfm&^  ittliiste  reolamatittbuB*  Neu  Ue»  ebhet  entlDiifetii  fciiafagiomai 
aaamn  nee  mimui  emminleaki  nmorom  Mio»  eotmi  eoatfidiettoni  oeauxift. 
et  qvod  '^eelesie  aae  U8<iiie*id  tenporis  in  pece  poasedent  eenm  aieion  pi» 
potito  et  'delegetie  ivdidftii«  erdine  quo  vatUmm.  erat  optimnl.  Ne  aera  de 
petroBMii  iem  dictaram  eeisMenntt  «liqae  m  poktevim  qoeado  omi  poeik» 
prdati»  abbaa  €on9wht  ed  mW  ncnit  el  de  aeritaito  eodeaif  auf  ntdiiigw^ 
tha  eogndaeeie  iielleiiiua*  aepiea  noa  ngaait.  Koa  evtem  iuate  pelilioai  mtf 
fliintieiitea.  «bbatetn  e,*  Alban! .  abbatem  a.  «Taeobi.  maiorein  prqioßitum  oel»> 
foeque  prelalos  Mogunüne  ecclcaiv.  nam  eoadetn  acritatia  su^  testes  inuitabat. 
quid  anper  boc  ipaia  notum  eaaet  interrogauanua.  et  in  uirlate  obedieiilif  ut 
de  B^ritate  aibt  cogiiita,  nobig  Consta re  facerent  cammonuimoa,  qui  onaea  uno 
orc.  uno  assensu.  de  patronatu  carundeni  ccclesiarnm  ab)>atl  testimonium  perbi- 
biieni!it.  et  «^uod  ita  iiiderint  et  andterliit.  slcitt  supcrius  dictum  est.  fidoHter  co- 
rain nobis  asserucrunt.  Xos  igitur  uontatiMii  predictr  cccicsiy  priuilegiiaxorrobo- 
ratam.  et  totiiis  pcno  Magv/itin>'  ecclrsiy  att(\statit)ne  firniitcr  et  lideliter  con- 
firmatam.  noptrn  ([uuqiie  aueturitate  forroborandani  estiniaiiiiiius.  et  super  hoc 
preaentem  pagiiuiui  imprcssionc  sitjilli  nostrl  insigniri  tociiiius.  liuius  rel 
teates  buiit.  litinricux  ('orUn^U  cpisco])iKs.  (Jtritariludi  abbas  I*rutnitnai.s. 
Ileinriam  abbus  s.  Albaui.  Kzekinu»  abbaa  4>.  Jacobi.  At  Huljua  luaior  pre- 
poaitua.  Burcftaräus  prepoaitus  s.  Petri.  OrttMUtt»  prepositus  a.  Victoris. 
Hmnom  deeaaua  ihaioria  eoolene.  Huthirn»  eaatoa.  Peirva  »eolaatieufc. 
OodfiM^  eantor.*  BeHoUku  deeaoua  a.  Petri.  Eidkmdfßf  decanaa  a. 
phani«  Wertutu»  aoolaatieue.  Conradm  eanonicua  eivadem  eeoleae»  Frtie- 
ricm  eomea  de  WkdingertSMek*  Uubetiua  eomea  de  Nut§cm,  WahrammuM 
eeoMa*  Ihido  eamerairae.  Amvlfitg  rufiu.  OonraiM  H^Miae  et  filii  eine. 
Emfr^  irioedoiiiHiinn.  IHtherm  acoltetm  et  qaanpiutee  alih  Acta  aut 
heo  anno  dominiof  moaniationia  .BC.O.XCJ.  indietiime  JL  .VII.  ^^HiJTff 


Google 


16V 


Jolii.  aniMi  reueisknio  noittr9  in  .«tcdem  Mn^ntmam  .VlU.  ifgniiMa  ümm 
rico  ßomancrvm  impcratore  inuictisaimo  anoo  imperii  sui  J. 

MnMiimcvi  $MMMhiii0  am  lfm  bcfkfiiftcit  Oii^liKf« ' 

S9l)4of  >Hourab  II.  )}on  ^^onii^  kftatt^t  bk  ^unbatiou  füiiftiitt 
Ü^Miottkal^  mMv  ^iv^i  ^.  g^ttti.    ^o|>$(ut.  ^m^itü»  1191. 

CWftTfw/tr«.  8«cundti8.  Sei*  gratw.  Tromofi«mtfV.  ccclcsic.  ipiscopoM.  E« 
s^w  ntioQtbilijter.  genintur.  sf^pti  et  tatium  ipwitjoDe  roborand*.  si^it  se 
ueritatis  et  inemQrie  statuoi,  falUcie  dolus,  ignornntie  «ituf  infirmet  Pra- 
^entifl  ijgitiir  pi^'f  e  «eripto  ad  nQtioUun  preneDtt»  etatis.  et  aue^seafure  potte- 
ritatis  deduc^re  Qara|iijnfv.  qQali^  quatuor  fratres  eeclewe  Petri  in  Mo- 
bardüu  Vunrat.  Pi'u,tiotn*  Bevleirin,  Volrmav.  coosideraotes  paucitutt  porr 
sonarani  oirca  exeoutioncm  ccdesiasticorum  offuioruoi  importabilcm  Jaborem 
incumberc.  'le  propriis  stipcndii?  quiiitam  canoiilcani  institucrc  congrua  de- 
libcrutionc  decreucrunt.  ac  iiustro  consen>u.  et  conriatniiii  suonini  cuiionico- 
rum  s.  Martini  in  Wuniiftln  adhibito.  houcstum  '  !<  ridirn.  llenimnnum  de 
alcaiin  in  concanoiiicuin  a'^^^uIups('^^nt.  porcoptKtm  la  ceii^^uuni  cl  oblationun» 
suarum  equa  lance  sibi  commuiiicantcs.  et  fiuctus  «j^iuauindaiu  uiiu-ariun  ludli 
adliuc  stipendio  spccialiter  pcrtiucutium.  (^uas  in  prcsi^tiarum  possidebant. 
pa'bende  ipsius  awii^^anti».  co  qmdent.  pretastu.  ut  iutenm  de  annuis  oJb.lar 
UonibuB  uii^eanitD>  quc  lecclesie  in  futurum  ainc  cciwu  acpoweriul.  ip^am  pre- 
bendam  tamditt  aagare  ßon,  dcaioant.  donoc  ccrta.  ^tttpatjono  reliq^ia  ado* 
quari  dcprehfitidatiir.  Pooro  dictus  MerttUMm^  bracuolcntiQ  iititruip  pro  poa- 
aibilitata  sua.  dcbita  stodeas  dcuotione  roepoudcrc.  aUodiitfn  tu^i^ti  marcls 
jpoinparatum  ccciesic  oontulit.  De  cuius  aan«  fruetibua  ätmuis  ia,  cqin»  quio- 
quc  portioncs  distributis  tantum  ipsc  «j^uantum  quiiibct  aliüruni  fratrum'faOi- 
cct  quintani  parteni  dfbct  porcipcro.  At  si  piTtiieniornlus  Ilt-nminnvi*  priuf 
in  fata  concesseilt.  (juod  prebciitia  suu  ad  statuni  rrlu^waiiiiu  co)iu:t!oscat. 
alius  in  lopum  suum  assumatur.  et  ]>rcbcnda  nichilomiuus  ad  equalitatem  prio- 
rum  augcatiir.  Nc»8  jgilur  ratioiiabilem  prebende  illius  institutionon)  appro- 
bantes.  et  oblatum  uobis  a  fratiibus  buniilitor  postulamlbus.  sepcdKluiii  Ua  - 
ma/nwm  iouc^ticjptcs.  cum.  pfpposjtur^ijii  Uobardte^  traditi^ne  et  confirroatiopf 
trium  I^fmaHormn  pootificum  Alwandri,  f^ucä  et  C(ement£ti  poseideaiattf. 
auctoriliäte  bb.  P<Qtr|  et  l|a«\i  apostolorufi)  ^t  dyfniiji^  popo  Vek»tj^ni^  et  nofltr^. 
artius  iDhibevus.  ne  quia,  Itoitia  prebende  .instituticüDcip,  caaparOk.spu  prefatum 
Sermantivi**  aut  aibi  su^qcflaures  iu  ca.ujcxarc  pmuniaj^.  .$i  quif  .ai|tem  awd 
teinerario  hoc  attcmpt|ire/pi^unipscrit  i])dtgne(K)iit  in  oii^|i{^ff Dtifl| i  el}lfb. 
Petri  et  Pauli  apostplon^n^  et  doinipi  ^apc  (^ehstini  et  uos^afn  qoucrit 
incunnrum.  Vt  autem  hcc  nostrc  confirmalionis  ,pagina  rata  et  inconuulsa 
permancat.  testca  bubscribi  et  slgillo  nostro  comniuniri  fecimus.  Acta  sunt 
!iec  nnno  domhn'cc  Iiicainationis  ■\^.(^XC.  mcnse  iulio.  indictionc  .Villi. 
Testes.  lltrholduA  docanus  cathedrah's  ecclesic.  hherai  dits  cantor.  CiOiraJns 
decaDUS  sancti  C^'riaci.    ßei-toldm  scola^ticus.    Ueinriaig.    Friderievn  dcca- 


168 


nus  fancti  Martini«-  Wie^frn»  Cfdtor.  Jcfridua*  Vmnrmdt».  Üi itimm.  JS«^ 

Uwin.  VoUntw* 

9biM  bm  Orifliital  In  hm  Otai^.  M<  fM^tfoa^  p  1)A|n|||iMr  NN» 

nd  9^co>Ulanl  an  ter  iSiqxSe  |a  9Riiilcf«$ilaMi  mib  htxtn 
Sßtx^mtd^t  lux  Wtmti^t  in  mmax.  1191. 

Tn  nomme  sanctc  et  indiaidut;  trinitatlg.  cgo  (Tofhfridns  humiKs  ecclpsi^ 
8.  Kvcarii  in  T rrvfri  abbas.  Ne  sana  clbpenBatio  predcccssoris  nostri  fcli- 
cls  mfmnri^  doniiii  Johannix  circa  capollam  in  mivnri  1  ilnifre  ohliuionis 
ncuo  deieretur.  placuit  iiobis  cam  cx  nobilissimi  cornitls  Fj  iflert'ri  de  Lrjniiigt. 
et  ftliorum  prudentum  consilio  presenti  pagina  coüfinaaie.  Contigit  cnim 
maiorcm  cccicsiam  et  matrcm  in  Vihnere  pluribus  gloriuri  capcllis  qulbus 
non  paterat  uuicus  sufHccrc  plcbanus.  Cum  igitur  parrochiani  de  minxn^ 
Vilmere  sapcr  hoc  sepcnumero  conquererentur.  dicti  predecessoris  nostri  con- 
silio et  eonteittu  plobätiiift  präsenter  diapeasaaii  nfeeplebuidtii  1a  mimori  TÜ- 
mert  oonstitoi. '  cm  soUtiam  .YL  solHoram  ad  iA>bftl6ni  pertioentinm  idem 
iblMw'  Indnlsit  et  cetera  de  capelk  ad  ptebanum  de  Vämere  attnieiitia 
eidetn  plebeDiis  ooneeesil.  loteroepit  tuBcn  radobe  sabiectioidis«  food  par- 
rochiani de  min&ri  ^Umere  sommis  tempoinm  sonemptitatibas*  aicot  m  n»- 
tiiiitate  domim.  in  piseha.  in  pentecosten.  in  ieäio  omnitmi  Bandoram.  et 
itf  dedleattone  se  ad  ifaatrem  trinafecrent.  pr^etiBa  baptüsmum  et  confea> 
Rioaem  in  ca  suscipcrcnt.  illac  cruccs  ferrent.  et  qui  ueücnt  ibi  scpulta- 
ram  haberent  8i  quis  autem  cx  eis  in  cymiterio  capc%  intomulari  uei« 
let.  possct  hoc  sine  contradictionc.  tarnen  ita  quod  plcbanus  sibi  deputatam 
haberct  lusticiam.  qui  cclobrarct  ibi  missanl  ?i  uollot.  et  rnortmim  scpelirot. 
Verum  uiceplebanus  oblationcm  ctiam  (jue  ad  nianuin  plebani  ucnirct  omnino 
susclpcrct,  et  cantaret  ipso  si  ucllct  pro  rrmrdio  defuncti  missam.  Ut  autem 
huius  pagin^  uigor  inconuiilsus  manoret.  ei  nostrum  appondcre  uoluimus.  et 
supradicti  coniitis  appcndi  impetrauimus  sigillnm.  Huius  rci  testes  subscripti 
sunt.  Comcs  Friderirns  de  Lyninge:  Sifridtts  de  liunchde.  Craßo  de 
Bilegtein.  Godtbertm  de  Lyningen.  et  bii  uiinisteriales.  Conrndn.H  de  Hn- 
gene.  Uenuannus,  et  H^uinU»  de  Elkerhuten,  Hemricus  de  JJ deute m. 
FMetieui  et  Si/ridua  WaUmeOkniKhmah  ^Conraduk  d^canos  in  Lyyn- 
füre,  "SmiMo  custo«  et  eoolasticitt.  U6didfkf$  oetfeiariiw.  Crafto  ibidem 
eaabnieoiB.  et  oeteri  quamplut^s.  Acte  saut  annö  dominic^  incarpationk, 
;lf.CXG.I. '  Itodictione  .VUtt.  regnante'  «ietoriotiasiino  twnanorum  iJtapen.' 
iore.  doauM' fieinnco*  annp  ebnäeäiatlonis  eins  .L  Keneten^Mmo  Trevtrtmi 
arebiepiseoito  ^^oänt  pvesidente. 

!ciec»fl  6f«  »rafm.  IDifff«  tfk  rimb,  W  1%  3oQ  ^urAmener  mit  5fr  Um((^rift:  Fredeiicui 
eomes  de  Unidg»%  ifigt  ^him  t((^<  [thtxi^ti  9bfnr  ttnb  ^(lm|t  an  oYiitrt  fridenft  fkti^ 


Google 


169 


]1§»  IhjHfc^cf  3<^^Äntt  \?on  %nac  BefHitigt  bic  3(ttorbtntitctnT  bct  5CcWc 
ton  ^(|or  (et  ^riet  toegen  bet  ^a)>en(  S^linbcvsSiUmar; 
1191. 

Jti  nomine  sanctr  et  inditiidur  trii)jt;itis.  Es^o  Johnnupf  dei  ^ratia  tre- 
nirort/m  archicpiscopus.  Ne  saiia  dispensatio  abhatum  i;ocIesit;  s.  Kucharii 
Johannis  et  Godefridi  circa  capcllam  in  minori  vümere  obliuiouis  neuo  dcle- 
ittnr.  placaH  hoHb'  eam  ex  prclatoram  noBtrorum  et  nobHissiini  comitb  Fr(- 
deriei  de  UningeiL  et  «Ronrin  procletitiim  consilb  presenü  pagina  codfirtnare. 
OoBl^t  Olim  feclethim  maioirein.  et  RiEtrem  in  Vümere  plorfbiu  gloriarf 
cepeilifl  qm%iis  noo  poterat  ynleus  sofficere  plebaniu.  Cum  igltitf  parrochian! 
de  ntincrtt  tümert  super  hoc  siepe  nnfnero  conquererentar.  dictoinm  abbatum 
c<miiiJi€>  eC  oonsensn.  plebanus  prudentcr  di^pensaint  viceplebanuin  in  nanori 
rdmere  constltni.  cni  solatium  .VI.  solidormn  ad  abbates  pcrtincntium  idem 
a^bates  indulserunt.  et  cetera  de  capclla  ad  plobanun»  de  vilmere  attincntia 
idem  plchaiin?  f^oncrfpit.  sahio  tarnen  per  oinnia  iure  et  dc  lma  abbati.^;  et 
^K^l<^»^>  s.  Kni  harii  quam  in  eadem  iiilla  bartenus  pn?scdit.  Intcrcepit  hinien 
ratione  »tibirrtionj««.  (piod  parrocbiani  de  mhinre  riltnfrf  siunmis  temponiin 
soltempnitatibu.s.  sinit  in  natiaitnto  domini.  in  pascha.  in  pcntecoßtcn.  in  testo 
oraninm  sanctorum.  et  in  dcUic^tionc  sc  ad  matrcm  transfcrrcut.  prctcrca 
bapf&mnm  ift  eonitnsioAcm  m  ea  suscipercnt.  tOiie  eroccs  ferrent  et  qni  uel^ 
lent  ibi  aepnltiiram  haberent  8t  quii  autem  ex  eis  iil  cimiterio  eap(^  in* 
ttumdari  vellet  poaset  boe  sine  contradictione.  tarnen  ita  quod  plebanus  sibl 
depQtaitam  baberet  fosticiain.  qnl  cetebraret  ibt  missam  st  vcUet  et'mortuam 
sepeliret.  et  oblationes  ad  manus  stia»  iicnicntcs  rcciporet  Üenim  uiceple- 
büio»  elfam  ipee  si  vellet.  pro  remedio  defnncti  missam  cantarct  et  oblatio- 
nem  qtif  ad  ininiim  snam  ucnirct  susciperet*  Si  quis  autem  huius  nostr^ 
cnnfirmationis  uiolator  exstiterit  gi  correpftis  cmandarc  nolucrit  pf^rpctuo  cum 
excommunicatlom's  iiinrulo  subicientp?  a  communione  s.  ocelcsi^  segrcganms. 
Vt  autem  l)uins  pa<;inc  uiiror  inconuuisus  mutieat.  cum  sigilli  noJitri  inipwa- 
siono  corrob  »laiiimus.  Huius  rei  testen  8ubK<'rifiti  sunt.  Willehrimtts  ei  (  wn- 
ladtta  arcliidiaeom'.  dmletridm  abbas  s.  Kucharii.  Friderims  comes  de  U- 
ningen.    Sifridvs  de  rtmcheh    Ileinricits.  et  oeteri  quamplures. 

Äu«  bein  Cn^uul  in  bcra  ^tcrjogl.  Jiajj.  ctaalö=  ilt<^i»?e      ^biitin,  ba«  bfi'iegftt  utib 

Ätoflcr«  «tÄfi^liefelidfi  ^unÄifvft  ^uv  iPcffrcitwng  ber  heften  cittct 
'    "  S)^(id^bc({nn9  ttn  iBfei  <mf  bie  SÜti^t  %tx  bann  3ttTga(nf. 

2)en  19.  Sanuat  1185,  Beftatigt  ben  Ö3.  Omr.  1191. 

In  nomine  sanotif*  et  iinliuidue  trinitati?.  patiis  ot  HHi  et  spiritiw  «aneti. 
Notuiii  sit  amnibus  taiu  {uturis  quam  prcsenlibus.  quod  ego  Godefridus 
^maoemis  ei^elesie  dictu»  abbas  consiKo  et  communi  assensu  fratrnm  noitro- 


160 


ruf«  fiibricani  tectoruni  ccclosie  nohtre  pie  uotustate  penc  lAm  follapsatn  ile 
pinmbo  cüopcrirc  ileo  iuuaalc  proposui.  Iiido  delcgaui  ad  hoc  upus  siiiguii> 
(aiiiiis?)  quousque  perficiatur  Jecluiam  marcam  argenti  quod  de  Wuhrhraut 
vel  de  infcrioribus  partibus  teuandri'^  nobis  peruenit.  et  bona  nf  .  üa  apua 
HaterUe  et  tidenen  et  nie  et  in  enchrerhe.  unacuiu  decima.  Salicam  qiio- 
quc  in  MtrkUu  et  in  Oateilre  et  quicquid  allodiorurn  interdum  datum  fucrit 
eocksie.  hec  oDinift  fideliter  «>Iligen^fi  et  sagacitcr  ad  idem  opn  dwp«iuS«nd« 
tradidunus  ib  maniu  pnobabilium  uiroram  Walteri  eimtodi«.  -H'jrac»  8«cer^ 
dotla.  IJtnnanni  coei  ot  oiiiiiatorklia  nosiri,  et  ita  eSß  ia  r«amumeiß  peoca- 
tonim  oomnusirous.  ut  nec  pro  Umorc  jiec  pro  amore  noatri  uel  aacooia^rum 
noatronim  ab  hoc  opqre  un^uam  ifeaiatiuit.  quouaqae  illud  ad  konorom  dei 
et  tttilitatem  in  hoc  loeo  deo  seruieDtium  perficiatur.  et  poatmodum  eadetn 
booa  ad  ediBcia  eccleaie  intos  et  exteriua  mdioraiida  iu|  ^ep4^1lA4a  oouii 
tempore  permanearit  Ut  autem  haue  noalram  ordinationeiii  preuentat  et 
subätB^iiatur  ac  iugiter  coniitetur  saneta  karkaa.  quo  ereatnria  omniints  qu<y 
dam  est  ut  ita  dixerim  diulnitus  infusa  suauitas.  ordinaaimus  de  cisdem  bo- 
nis  iu  die  s.  Mathie  siiiguli«  annis  fratrilms  et  clericis  decem  solidos  ad  ka- 
titatis  rcfectionem.  unde  et  ipsl  deo  dilccti  fiatre»  iiostri  atVectu  bcneuolentip 
pue  ex  asscn^■ll  communi  compl{»lnl^^eruat  uobis,  sc  et  posteros  suos  po«t  obi- 
tuni  nostruiii  sicut  apud  ipsos  mos  est.  solcmpniter  Semper  acturos  aaniuor- 
»arii  uostri  roininemoi-atloiioji).  Itatpie  ut  libontiiis  et  seiiirliis  possiiit  et  ue- 
lint  proposito  iiuiu»  operis  hec  ita  scmper  administraic  et  uirilite.r  ad  dec*i- 
reoi  et  profcctum  domuB  dei  laborare  hoc  honestum  et  utile  communis  deuo- 
tionia  nöatro  decretnin  baiino  et  aigillo  nosfro  ita  placuit  eoniumaro.  ut 
quicunqu^  poathac.  uel  nos  ipai  quod  ab»it.  uel  qi^iÜbet  socoeiiamm  nattra- 
rum  biia  eoptraire  uoluerit  et  de  predktb  aliquid  alieaaiiorit  ai^  aaathema 
niai  i^ipiaoat.  et  quod  anbtraxerit  intqjre  reatitaat.  Ajcta  aai|t  hec  mpri- 
mja  anno  domiu.  ineatn.  M.C.LXXXV.  Indietw  III.  JCltll.  lUL  Febr.  et 
poDtmoduto  plenarie  oonfirmata  anao  .M.C.XCX  Indiet.  IX;  decimo  Kai. 

«M  loa  fattaea  9iu^  let  WM  aM(lmM#.  ' 

•         ;.  « 

^oblcti^  tergleid^en  fid^  mit  bem  (Sanoniaid  ^9^,  to.  ^in^i^c  tot« 
j^en  IcBen^Utisltd^cn  i^rlaffe»  bcr  SReftbena.  1191. 

In  nomine  suncte  et  individuo  trinitatif.  EgO  Tk^oderun»  in  ecolosii 
»ancti  Florini  iu  cvitjiuciiiia  dictut»  decaiius.  et  totus  ciusdem  loci  conuoiitus. 
Licet  qui  eiusdem  ec^lesic  stipondii^  iiiilitaüt  in  ea  cottidiani  seruitii  eque 
debitores  es«e  uoscantur.  ratione  tanieu  itecei>äitati3  eonsiderata  speci^lius  eo- 
rura  abaentia  a  fMtribos  supportari  meretur.  qui  ceele«ie  et  confratribua  suis 
Ifonaf»  »iM|in  iiol|ii)tatcBi  frequenter  opernni  exhibitio— . eatendewmt.  Huiua 
itoque  conalderatioiiia  iotuita  enm  eoiifti|treio  ^oatnn|i.f/oift<pfitf4«a  de  toe<yr 
es,tpartf^eiw  bfiMWolentta  .«rga  noa  .et  eedeiiain.icuiiia  £Ihm  ipae  aiwil  ao« 


Google 


Ui 


btscum  esse  dinoacitur.  pro  sui  disoretione  beniuolo  et  fraterne  absentem  sup- 
portauerimoB.  ipve  Uaum  vir  booe  ditcrettodb.  pAstocaliB  eore  neoessitete  de- 
tentiii.  «lim  pobiiGiiin  tkiUlomodo  «ottidUiuw  «aee  pMMt  timens  hob  grauari. 
<l  ^Qod  giMtiiM  emL  .adpoMdiiuii  pco.  quo  non  seruiret  «cctpore*  fraterne  a 
mÜb  postnlauil.  quod  oomiderate  aaa  neoesBitale.  pro  semitio  ad  quod  in 
«ootaeia  noitra  tenebattir  compeautioDfiai  admitteiites  .XL.  marcaa  acoipera- 
rat  in  neGwwriitft  umv  accMe  flxpenddndaa.  ut  ipse  ab  omni  onera  ohori 
alnolatNB  quoad  oineral  atipeiidium  tuain  plsnarie  perciperat.  post  obituin 
uro  Ipaiua  iü  oaiis  eoolane  continuo  cedcret.  Dioiidiuni  etuin  inmalem  ui« 
im  qae  iita  a»t  in  floro  qood  di^tur  üaUkeim  eoclesio  nostre  contulit  qua 
(0  uiaente  in  auppkinentum  sue  septiniaiie.  at  poist  obitum  tpsius  sui  memo- 
riale  ab  ecciesia  possideretor.  Libi't»  mm  etiam  eodasia  Boatra  teBtamenta- 
liter  legauit.  Missalco]  uidelicet  et  matutinalem  et  alios  qu08cun<}ue  habere 
poterit.  Nüs  itariue  corunmnicato  conailio  talem  compensationem  admisimus. 
enidenti^.sima  etiain  iicccssitate  inducti.  cuni  ad  curtini  nostram  kerleche 
CüOilm.sta  erat  quasi  de  noiio  rcformandam.  et  ad  domum  no-^tram  hrtsrht' 
edifieaudam  eccle«ia  iiostra  niaxliiie  indigeret  pecunia.  Arfunj  c^t  aimo  ab 
tQcarnatione  doaiiuicu  -M.C.XC.I.  presontibus  fratribus  ecclesie.  Th&oderico 
decano.  St-t-j^hano.  Ih  lnrlco  cuatode.  Gujühti-o  caiitüi*e.  Gadefrido.  H  olf- 
ranut.  Locletcic«.  Maglätro  Heiirtco.  Wichero.  Kngelberto.  Chunoiw,  Cuii- 
rtido.    Dithartlo.  H 

äXLS  ccm  Ociginal  im  'jjt.sävt^.,  au  Wel(^(m  2  ©ugel  »cu  ivcißfm  ii>ac^e  mu  ^licigamcn^ 
ImM  M«1Hflt  flnb.  ^<  ft^h  ifl  ntnb,  IVt"  i<ro§  «nb  jdgt  ein  UrHg««  9nt^bift,  mit 
€4irftbt  UU&  iCud)  in  tcn  ^Snbcn  (s.  Potruj);  oon  bev  Umfi^rift  ifl  nur  bcr  9(nfang:  Do- 
■ine  ne(f)  Icöitar.  T5ci5  :(Knitc  ifl  eirunb,  3"  breit,  'V  ho* ,  nnb  \nc\X  bie  ^TJuttfr  @ottc«  auf 
tinna  6<iftl  mit  au«äffuccftcii  ;>Iiin£ii,  m  Der  9te(^teri  öic  'ißelifujjei,  in  fctr  2infm  ein  Silicn»  ' 
ftnOrdttf  bcm  ^(^oc^e  ft^i  txxi  ^^\k9V\x\jt>  tie  dtec^te  fcgnmb  ergeben,  bie  üinfe  rn^t  im  ^C^oo^r; 

imb  Knf«  (airn  i»d  ^eUt9e;  «He  tOngl^  ^ben  6^nr.  ttmf^dft  im  «(cm  ^nKfreU: 
8.  If«rfa  GoaflmiititMi;  umtfit  tf^M:  8.  liiiiocwiliM;  Ifaifi:  S.  FlorUiM. 

119.  Urfuitfcc,  Ca^  buvd)  i^emittelung  bc»5  ©vafcn  ^einric^  bei  ®obn 
te^  tcrftcrbencu  C^^rafen  Sikvt  feine  ?{nfi>vüd>c  an  ba^,  t?on  bic- 
fem  bcm  Jiloftev  äi^abga|jeu  gcjc^enftc  (init  (iurbert  uiib  ocn 
teffeti  iDhitter  bemfclben  ^(ofter  betfauftc  ^r&biuni  iSerbac^ 
l^abe  fattcn  (äffen.  1191. 

Qaoniani  rar^cente  in  terris  tidc  et  iusticia  uerburum  et  factoruiu  taula 
sequitur  iiiooustantia.  ut  dopereat  utilium  memoria  actionum.  si  non  fueril 
cominunita  bciiptu  et  tcstimonio  illiistrium  uirorum.  Eapropter  studuimus 
scripti  contirmatiüue  et  prubüruim  uirorum  testiiicatione  ad  posteros  transferre. 
que  sopita  omiü  de  cetero  querela  pacilice  cupimus  in  perpetuum  posi»idere. 
XovAriiit  igitur  tun  |ire8anleB  quam  fotari.  quud  dara  memorie  comes  Biher- 
<M  aitenmi  coniogb.  filto  eias  adhuc  coiutitalo  infi«  annot  discretlonia.  omna 
pndiam  aanni  in  (hwhero  deo  et  mncte  Marie  in  Wadegozingen  pro  ramedio 
i&iiDa  tue  obtuüt  et  com  omoi  bt^gritate  qua  illad  ipse  posaederat  fratri- 

■üMftAcWiatt  Bikife^aa.  IL  11 


boB  ^60  ibid«iii  fiuDiilaatibuB  posaidendani  donauit.  PreterM  pre^ct!  frirtrcs 
a  bupradiete  iD«^na  aliud  prodium  in  Berhaeh  emernnt  cnm  omni  iure  quo 
iliud  ipia  posaedttrat  potaidendnin.  Euoluto  ergo  roolto  tempore  prediolt  co- 
nitia  iam  d«AiDcti  filina  quomodain  nuU^uorani  oiroumvoitua  et  deprauatue 
oonailio  super  hü«,  qua  pater  pro  remedio  anime  sae  obtolenit  et  hlis.  que 
Hiatar  uendident  prcdictos  fratres  cnlumpniari  cepit  et  tarn  patria  obiatio- 
nem  quam  hoc  «juod  mater  uendidit.  in  irritum  uoieTt««  reduoere.  sm  dhioai 
stibicerr»  tcmptauit.  Super  hac  cr<za  tniurin  n  comitc  lU/inrn  cngnatd  eiii!» 
et  alii.s  uiris  illustribuB  conucntun.  deo  quorjMf»  Tiiiscraiite  (  (»npunctus  ul)  omni 
de  cetero  calumpniandi  oocaaione  mediante  ])redict()  coniite  llentwu  so  ahfäti- 
nere  firmiter  promisit.  et  quicquid  pntcr  ohtulit  aut  matoi"  uendidit.  cum  omni 
iure  et  tenoro.  quo  illud  posscdcrant  de  cctcro  in  omni  quiete  predictis  tVa- 
tribus  pouidendum  priuilcgii  aui  munitione.  sigiüi  ^uoque  eius  apposittooe 
eom  teitiuiD  anaotatioiia  oon&mauit.  Acta  «unt  bec  anno  ab  incamatiow 
domini  ILCXXXXXJ.  iMettino  papa  Mdem  apcatoHeaiii  regente.  regnaate 
Hmrico  ^oriosiniaio  imperaftora.  Btrtrammo  Mttemi  eodeaie  preaidenle.  do- 
mino  Qodefrido  abbate  Wadegwieim»  cenobii  cunun  arnnshiiatraiito.  TeatOB 
herum  sunt,  ffmneus  comos  de  Zweinhrudceii.  Rorints  et  Uvffo  de  Alhe. 
Sifirtdvs  de  Oencelmga*  Foimamä,  Beedinui  de  Forpofh,  et  BeceUnut  iunior. 


laO.  $a)){l  S^Icfltn  UI.  beftattgt  beut  ettfi  (Tatbett  beit  Scfi^  bcr 

Äird^c      Sc(;mcn.   3'«  ^fttw««  ^«tt  16.  ^ccembcr  1191. 

Cde^mut  epiicopus  aeraus  serttorum  dd.  Dilectis  filiia.  derida  ecelcflie 

Cardonemis,  salutem  et  apostolicani  benedicttonem.  Cum  ab  ecclcsiaaticis  ui- 
ria  a  nobis  requiritur  quod  a  ratione  non  deuiat.  tanto  c    faciliorem  debe* 

raus  prebcre  consonsum,  qnnnto  corum  cura  nobis  specialius  est  eominissa. 
Eaproptcr  dilccti  in  doraino  filii.  uestris  iustis  postulationibus  ^rnto  concur- 
rcntos  assonsu.  ecciesian»  de  Liemoyie  s'icut  enm  ....  luetropoiitanus  uester 
rationabilitcr  uohis  conoessit.  et  uos  caii)  pacitico  popsidctis.  uobis  et  ecclesie 
uestre  aucturitate  apüstolica  ront)rniamu'<.  ot  jirosentis  scripti  pati'ocinio  com- 
munimuH.  Xiilü  erg^o  onmiuu  hominum  liceat.  haue  paginam  nostre  confir- 
mationiä  inüiugcrc.  ucl  ci  ausu  temerario  contrairc.  Si  quis  autem  hoc  at- 
temptare  presumpaerit.  indigoationeiD  omnipoteDtn  dei  et  beatorum  Petri  et 
Pauli  apostolorum  eiua  ae  nouerit  incunurmn.  Datum  Latmmi  .XVII.  B^. 
Jauuarii.  pontificatua  nostri  anno  .1. 

%ü9  brm  Original  im  ^x.-Hxd^. 


d  by  Google 


163 


IttU  55cr  ^fctf(^of  3^1**1"  ^öJi  '^^i^^'  bcftätigt  bcm  Äloftev  genannt 
ClauBtram  (^tmmetobe)  auf  dicfiguation  bcr  trafen  ton  Sflaffon 
bie  ^Tci^t  bn  im  (Sollender  ^nld^t  gelegenen  <$fiter  toen  jebev 
iBogteu  1190—1192. 

JohamutB  dti  grftti«.  tri^inrorHm  immilb  mini-stcr.  uuiuci-sis  Christi  fidc- 
Ubus  ad  quos  prcaeiis  pa^in«  deucncrit  salutcni  in  duniiuo.  Cum  in  eo  8U- 
mus  officio  licet  indigni  diuina  pnticntia  constituti.  ut  iuxta  apostolum  com- 
moaeamiir  op^'niri  bonum  .iil  omnc?!  jn  <)pensi{)ri  iii  curum  <  t  operam  le- 
nomur  inipfndL'ie.  »jui  in  arctiori  iiilu  et  uittii  laborantCi<.  et  moliori  redo- 
Ifiit  upinione.  et  sumfidri  .spIciuliM' l  ('nnu<'r>;i)iiiiie.  Fluins  roi  Kiatiri.  ncocs- 
sitati  et  »juieti  paii|)cruiii  liatniia  •■InuHtro  pit^uidi-rr  iioleiitcN.  ad  üutiiiani 
tarn  proscntiun»  quuiii  luiuruiuni  piiöt  atis  scriptl  auiainiculo  tiansiuittori:  dig 
iiuu)  duximuä.  qualitor  iidcm  ft'ati*c»  super  umnibus  büuis  suis,  siue  in  domibus. 
MQ«  m  areis.  sme  in  ninds.  que  In  aduocatja  uel  ittrisdictioiie  cmßuentiua  habere 
noscnntur.  ab  omni  iure  uel  oonsuetudine  aduocatie  sint  exempti.  et  Hbertatem 
et  imtnunitatein  perpctuam  consccuti.  Siquidcm  comes  Hermann»»  de  Nrnnowe, 
sicut  et  pater  .eius  bonc  memorie  Jltßb^rtua  conics  priua  ordinaucrai  «t  IfV 
lernrnmu*  co^natus  eins  .',,)<i!>irnt:,  In  n,.-!ia  prL'.*^entia  constituti.  oiunc  iua 
aduocatie  quod  habere  uidebantur  in  boniü  iam  dictoram  fi  iti  uni  in  manua 
nobilis  uiri  Cunradi  pnintim  cumitis  do  reno.  a  quo  illud  beneficiuni  tene- 
banl  rcsignauenuit.  Qu.)  in  manus  nostras  per  j,<r}oiun(in  rcsionato.  ut  hoc 
bono  uohintatis  eoi uiu  lioiirficitmi  cf  nübid  pr<-dirt»tiuni  fVatrnni  ('(»nflnnare- 
nius  Cüüimunitei"  po>>iil;iiunt.  Nu-  i^iUn'  eoniin  (It  iioiioni  i^rato  eoncurren- 
te^  asscnsu.  hanc  (>uruni  (■(>nces>ioii('in  (t  tloiialiuncm  rütiiiii  et  aceoptam  ha- 
buiuius.  et  aueturitate  nustra  sub  iateiniiiiunoiic  anathematis  coatirmauinius. 
statuentes  ut  si  »j^ua.  in  posterum  eeeUfeiastiea  secularisuc  persona  hanc  coruju 
libcrtatem  et  nostraiu  voniimatioo^  scicna  aliquatcnus  uiolare  attemptauerit. 
indignatioDcm  omniputentis  dei  et  bb.  Petri  et  Pauli  apostolorum  eins  incuiv 
rat  et  in  cxtremo  c-xamine.  niai  reatuin  suuui  celeri  satisfiictione  correxerit. 
diaine  subiaceat  ultioni.  Vt  auteni  hec  rata  et  inconuulsa  permaucaut  pre- 
sentem  indc  paginam  conscribi  et  aigillo  noMru  lecimus  iosigniri.  adiiibitts 
idoneis  testibus.  quorum  nomina  sunt  hec.  ilmlulüis  h  t^idremia  eeelesie  ma- 
ior  preposltns.  An>erti(ii  areliidiaconus.  ]\'i)/t/i>uis  arebidiaconus.  Conradv» 
custos.  God(fridv>i  abbas  s.  Euebarii.  C<>iii  nduH  abl  a.s  .s.  ]\Iaximini.  Iteinf-rtis 
abbas  8.  Martini,  (]r.,J,fruh>s  nbhas  de  sj>n  itJctr.-<ht'rh.  IJer)nfuiHtis  ald)a8 
de  rlni'üh'o.  (!e?'hr!/-iuis  j)rep(>;-itiis  s.  Siuieonis.  U  d/i/mits  deranus  do  cou- 
ßv.pvtiit.  ('it/iradiiH  j^xilnti liiis  ctinjcs  de  /v««>.  (hrlm'it-i  i'iiin<'s  de  nddunzi'. 
Viril  US  Cümcs  de  Sorhoi'tli.  et  filius  eins  (t'trdriiiis.  Ivtuiv  ho  de 
Hoimenburoh.  Ilmvicvs  comes  de  .SV///^  et  frau  r  eins  KurrlKh  daa.  l'Dlnia- 
rua  comes  de  Caatelf.  Geraräus  comes  de  Ih'fsc.  Gerlacm  de  Koioua. 
KevttAddu»  et  frater  eins  Brune  de  hinlntrcK  HaHmanuu»  de  Budingtn, 
Qodefridu»  de  Kppenatein,    Cvno  de  Miwmherg.  Henrieu»,  JtortcuB  et  Kth 


11* 


164 


bertm  de  Sa*»awe,  Htnriem  et  firater  Cünn  de  Cin^heftiM,  WaUerüH 
pincema. 


122*  C^rgbifc^of  ^ol^autt  t>on  '^tiet  reftihitrt  beui  8ti(t  Horben  bie  bcm= 
felb€ii  ctitfornmene  unb  ^tf^nUn  3«  ktl^mtn,  unb  bcftimmt, 
toie  biefetbe  bcrfe^cn  iDcrbcn  foQ.  1192. 

Johannen  del  grmtia  treueren.'^ is  eccleaio  «rchieiMScopus  omnibus  Chriati 
fidelibufl  tarn  futuris  quam  presentibus  in  perpetaum.   Quotiens  a  nobia  pe- 
titur.  qaod  rationi  et  eqiütati  consentancum  esse  dinoscitur.  congruum  e«t  et 
decet  Qos  iustis  petentium  prccibus  annurrc  et  spoutAnco  atque  libenti  animo 
incuDCtanter  occumTo.    Eapropter  notum  esse  cupimus  tarn  futuris  quam 
presentihu?.  <jiioil  cum  ecclesia  de  Liiiw-uf  culu»  ju^  patrouatus  ad  Cardontn- 
.-itm  pt  itim  t  t<  (  les»iäm.  ab  eiusüeni  cccie.-le  ulilitatibuü  luugi  tractu  tenipofi» 
subtracta.  et  pine  fiiisset  alicnata.  uacta  congrui  temporis  oportunitate.  de 
eonsiliu  pioiatoi  uui  üu^Uurum.  et  pctitiune  et  cunseniiU  archidiacoui  ipöam  ec- 
clesia  in  *)  cum  omni  iotegritate  d«*iroatioi)nm.  et  jiir»  ad  eani  pertiuentia.  Obtio- 
nen»  restitiiimiis  ecclesie.  Statuentes  quatinns  ▼icaritu  saoerdoa  de  ipsiua  eede- 
aie  de  L^tnene  prouentibus  stipcadiiun  eqmvalens  stipciidio  canonici  pcrcipicna. 
sab  obedientia  decani  in  Cardonenai  ecclesia  deseruiat  et  in  nuUo  ab  uno 
canonicorum  diffcrat.  eo  tatitura  excepto  quod  eorum  noii  intcrerit  capitolo. 
cuius  vicarii  institutio  ad  noa  et  nostroi»  auccessores  archiepiacopos  spectare 
debebit.  aed  prepo^ittia  et  decanus  Cixrdimen»e$  vicariiun  in  Ljfmtne  inatitoent. 
conueniens  et  vdoneuni  Ribi  assignantes  Stipendium.    Stutuinius  etiam  ul  in 
anniuerfario  obitiis  noftri  die.  de  residuis  ciusdem  eioiesie  triictilMi';  dut»  mal- 
dra  frunioiiti.  uiiuru  nialdrum  piso.  hania  uini.  ob  remodiußi  jh  r(  ,it  .irmn  no- 
stroniia  ct;f'iii>  eiogontur.  <  t  unit'ui«jue  tVatrum  eo  die  prcseiiti  u^quc  atl  con- 
summationciu  niifso  ,\  T,  inimini  trcrt^rensfs  ti'ibuentur.  et  si  qne  de  eisdem 
prouentibus  .supcrluoiint.  tarn  presentibus  <|uaüi  Hbbeiitibu>  fiatiibus  equaliter 
distribuentur.  Quicuni]u<i  i^itur  hanc  nostrc  conatitutionis  paginam  aliquo  te- 
merario  ausu  uiolare  aut  infringere  attemptaucrit.  anathematta  nineolo  inno- 
datua.  indignationm  dei  omnipotentia.  eiu.o(|ue  genitrida.  necnon  et  apoeto- 
lonim  Petii  et  Pauli,  eanctique  Castoria.  ac  omnium  stmul  Mnctoram  ae  pio> 
cal  dubio  nouerit  incufaurum.  Acta  ucro  sunt  heo  anno  .M.C.XGII.  ooram 
biia  teatibus.  HcJul^iho  preposito.  Johanne  decano.  Gerordo  seolaatico.  Prt> 
deriro  cantore.    ('tnnado  custode.  ac  aliis  tunc  maiorls  ceclesie  c&aonieia. 
Laicis  quoqup  Godfj'riilo  couiite  de  vindutrch.  Heinhaldo  et  Gerlaco  de  ysen- 
hurch.  fiud<>lj'^'"  de  tiinlberrh.  Ministerialibus  etiam  Jacoho  dapifero  de  di'ne. 
et  Daniele  fratre  auo.   Fetro  de  tnerceche,   Nicoiao  de  arras»    WiUdmo  de 


*)  3m  tDu^Iicttt  jle^t  ^in  m^:  «ab»  jW«  tmkiefi$e»fi  il  wnkiiiacmL 


d  by  Google 


165 


h^yiinttem.  Frideneo  de  Herle.  m  «Iim  quampluribiu  tarn  clericw  quam  Iai- 
d»  Tiris  veaenbilibi». 

^nbfitfc^nnr  bffefitflt  tft,  55fmfrffn«»cTt^  ifi  bet  »OK  |ier  an  oft  »orfornmcnö«  ©ebraudj  bf« 
▼  tttib  j.  1^.  (Sdciliit  ITT.  umi^t  Mtfe  Xnotbnung  ia  gcttB^nlt^et  ^onii,  d.  Latemoi,  XVIL 
Kai.  Janoarii.  pont.  a  I.  1 192. 

123.  '^^m  (^efeftin  III.  6cft5tigt  bcm  ^rp^?ft  <B.  ^nxiin  in  Sorm« 
(uiib  ii?op^)aib)  in  bicfcv  ^i^iirbe  unb  ftellt  biefclBc  toiebcr  her  ges 
grn  bie  ^notbnung  i93i{4ofd  €onrab  »on  Sotni«.  9tmit  bm 
15.  3um  1192. 

Cel^invs  episcopus  seruiu«  seruorunj  dei  dilectis  fiKi'g  F.  decano  et  ca- 
pitulo  B.  Martioi  TTaf-wiatirafiff  s«lnt«ni  et  apoetoUcam  benedictionem.  Gtog 
rwume  aedis  auctoritu  in  eeeleeiarom  negt^iis  ad  ipaorom  miuiimen  neoes^ 
•ario  requiratur.  equam  eat  et  eonaooam  rationi.  ut  robur  aaaequantor  pei^ 
petue  fimiHatis.  qua  ipsa  in  snia  dilfinitiooiboa  defibarattona  prooida  duzerit 
fCatoemla.  «tiua  atique  aaactioni  tanto  dfiaotiai  quilibet  obedire  tenetnr.  quanto 
es  maiori  niaturitatr  procedit  et  bia  qua  aenuuida  decernit  de  prorogatiua  re- 
ocpte  a  doraino  di>^nitati8  in  ipso  apo<;toloni]n  principe  muniraentum  potest 
fortius  adhihcre.  Accedens  slquidem  ad  pmentiam  nostram  dilectus  filiui 
noster  Sifri^h'-'  occlesie  uestrc  prepo?itus  tum  iicrbis  tum  litteris«.  r\x\as  in  te- 
Btimoniuni  atfcrchat  pxprcssiiis  ostendeie  prooiiraiiit.  qualiter  fucrit  in  nego- 
rio  preposituro  ipsius  ccclesie  heati  Martini  procosMim.  Nop  autom  üisis  Ht- 
teriö  iliiij  et  iiitclleoto.  «juod  prcpositura  ipsa  per  malitiam  CoHntfl»  (njorulam 
Wormafie?}iia  cpisfopi  et  pcrnitiosam  ati|ue  inutilem  adnainistrationcm  ipsius 
graue  nimium  dispcndiuiii  incurrisset.  i^uum  utiquc  prepositurani  idcm  epie- 
copus  primo  per  conceesionem  bona  mcniorie  Mexandri  et  poatmodum  Lu- 
dani  et  Clement^  predeoeMonini  noBtrorum  fuerat  coiuecutus  et  cognito  etiam 
eaadem  prepoaitam  a  maiori  et  «aniori  parte  aeatri  capttidi  in  prcpositnram 
ipaam  deliberatione  pradeati  electum  commiiojcBto  fratmm  nostronini  eonsi- 
lio  electionem  ipsain  dusimua  ratam  et  firmam  babendam  et  littem  conees- 
aionU  episcopo  factis  eam  prescripti  prodeeeHoris  noatri  Lvcmni.  qui  perpe^ 
tne  quam  alionim.  quI  pernonallter  tantoinmodo  eam  scpedicto  episcopo  con* 
ces.<>orunt.  peiiitiu  vacuatia  candem  prepoaitiirain  dccreuimus  nunqunm  de  ce- 
tero  iroi  //iaf/>;w/*  episcopo  assignandam.  sed  curam  et  administrationem  ipsius 
per  proprium  sempcr  prepositum  exercendam.  Verum  quia  multa  de  bonis 
ipsiuA  prepositure  per  eniuleni  rpi>eoj)um  alienata  iioscuntur.  statuimus  ab 
eodera  preposito  prepofsituram  ipsam  in  oa  intcgritate  dignitatis  et  rcddituum 
possidendani.  ijua  Sifn'dtts  ultiuuis  eiuü  prepositus  eam  noscitur  babiiisse.  ei- 
deni  preposito  iudulgoutes.  ut  revocandi  ea,  que  de  bonis  ipsiu.s  prepositure 
alienata  constitent.  nullius  contradietione  uel  appcllationc  obstante.  pleiiaoi 
et  Kberam  babeat  facoltatem.  Qaocirca  uniuenitalein  ueBtnm  moneinufl  at« 
tentiaa  et  per  apostolica  scripta  precipieiido  mandamus.  qnatenua  eum  tan- 
quam  nertrom  prepesitom  diljgere  ac  bonorare  earetia  ot  eo  ipsum  fenien- 


I 


106 


tMti  eiritete  compl^flti.  quo  idetn  «t  morum  unplftttdiiie  et  gieneri»  noWlitate 
resplendet.  et  ecdesie  uestre  commodis  dü^entius  et  ettltefiii9  ppoposnh  im- 
firinere.  diligenter  ergo  ei  et  efficAcHor  «mstatiB.  nt  iNitni  «uxilfo  eoaailio- 

que  munitus  prascrljttum  prepofiifuram  fkcilius  ad  statum  tialeat  pristinutn 
reuoeare.   Ceterum  quia  is.  qui  Wormfxtiensejn  se  gcrit  episeopum  in  electo- 

res  presoripti  prepositi  et  amicos  suspensionis  ab  offii'üs  et  beocficiis  senten- 
tiam  pn  niuliiauit.  uolumu';  nirhilnmitnis  ot  maiiflanius.  nt  cadoin  sontcntia 
nTillntPiiu^"  ohsrniefiir.  sc«!  auotoi  it;i(r  r:r^tra  nuncietnr  penitus  irrita  et  ina- 
nls.  Datum  h'oif,-  apud  sanctuni  Petrum  .XVII.  Kid.  Julii,  PoDtifioatus 
nosti'i  äuiio  secundo. 

bcm  (^rjftift  2:riiv  fia  1600  ^^finu^  iiicv.  rcnarcn  i(nc  (%affc^aft 
unb  ^t\u  äJimburg  p  ^iic^en  ou{.   ^cn  9.  Sluguft  1192. 

Koe  Ottiefriäui  et  fWiiiimom  fratres  comites  de  Veirmhor^  notum  fk> 
cimus  muucrsis.  qiiorl  nos  unaninii  uoluntate  et  coDsensu  pro  mSUe  fl&xcentis 

libris  treKirt'niiiuu'  denariorum  loi;aIium  et  bonorum  nobis  a'  rcucrendo  in 
Christo  patre  ac  d^niino  nostro  domino  Johanne  tt'eneren$is  ccclcsio  arcUi- 
eplscopo  anto  contectioncm  prescntium  intcgraliter  persolutis.  et  ob  pluria 
alia  beneficia  tu  »bis  per  prcdictinn  dominum  nostnira  arcbiepiseopuni  impon^a. 
cflstrnm  nostnnu  Verrenburf/h  una  cum  romttatu  a<'  nniarr»!«  eorundem  iuria- 
dictionibus.  pcrtliicntiis  et  npp<  ndiciis.  que  omnia  allodialltrr  bactcnus  ad  uos 
pertinucnuit  siipor  qiioruni  ciiictioiic  no?  et  hcredcs  nostros  in  pcrpctnum 
übligauius.  in  majius  prefati  doniini  nostri  aiobiepiscopi  totaliter  resignauimuiä. 
ac  prescntium  tenore  resi^narous.  et  ab  eodcm  domino  archtepiscopo.  suo  et 
aiiccessoriini  siiorum  necnon  ecdcsi^  6U(  tr^u^tmia  nomine  predictos  oomi' 
tatum  et  Castrum  VetTenhurcU  una  cum  omni  iurisdietione  eorundem.  necnon 
atagnis.  aquis  aquarumtie  decnrsibos.  pratis.  pascois.  siliiia.  nemoribtts.  tcrria 
cultis  et  jncultia.  agris.  molendinis.  censlbus.  exaetionibua.  incibus  et  perti- 
nentiia  uniuersis  recc])Imns  et  recipimuj*.  ac  recepissc  nos  rccognoscimua  per 
presentcs.  iure  feudi  li^ii  et  recti.  cum  onerc.  üdclitate.  iuramoitia  et  aerui- 
tÜ8.  in  tallbus  feudi«  debitis.  consuetudino  et  de  iure,  per  nos  et  hcredcs  no- 
stros  legitimoä  perpclno  recipiciidos  et  tenendos.  ut  est  dictum  Promittimus 
in=up«n*.  (juod  nos  et  bercdrs  nncfn  prefata  bonn.  quc  ab  ccclesia  treverettiti 
tencM  alii  \  ol  aliis  in  totu  uei  in  parte  abs<|ue  arciiiepiscopi  pro  tentporc 
consriK-u  et  li(  rntia  non  infeudabimus  nec  alienabimus  «^uomodolibet.  et  quod 
ipP!  (Idniiiio  ai cbippiscopo  elosquc  succcssoribus.  ac  ccclcsi^- suy  fre«<?r#7i5i  noii 
rcbellabimus  in  futurum.  Acta  sunt  bcc  in  presentia  illustris  Henrici  comi« 
tis  palatini  renL  adaocati  ecclosi^-  predict^.  necnon  nobiHum  uirorum  Wei- 
rami  comitis  in  Spankeim,  Conradi  de  BUmkfnhehn  et  WilkHmt  domini  in 
Dhuna.  et  aliis  quampluribna  Üdedignu.  In  quorom  omnium  tertimonlum 
Oodefiridu»  et  Früieincua  comites  et  fratrea  predicti  sigilla  noatra  hiis  litteris 


d  by  Google 


16T 


tffanAmm,  d  ftö  umm  boram  fifmitete  «t  robove.  ro§«iiiiiiiii  pradMios 
dorn  Hm«  Hmunmm  oonuttm  jm^Mumm  rem.  WtirammiL  V^nradum  et  fFtt> 
helmmii.  ut  sigilla  sua  iiostns  ecoutingi  et  bis  appendi  &daitt.  Et  nos  Hm- 

riVuf.i  coDies  palatinvit.  Wabrammu  oomcs  in  Spanhe^*  Vonradua  de  Blan- 
ktttktim.  et  Wähebnua  dominus  in  Dyna,  recognoscimus  ad  prccea  predicto- 
nim  fratruiu  et  comituui  in  Verrtnbur^k,  sigiJIa  nostra  bis  littcrie  appendssie 
in  promissoruR)  omnium  tcstimonium  ueritatb.  Datum  anno  domini  .M.0* 
liXXXX.Ii.  die  noua  mcnsis  augusti. 

.^adurag  (lue  htm  XVI.  ^a^r^anbfrt  in  hm  lu  Berlin  vmMl^rtcn  Mttcit  extniilM  M 

IJrei^citen  unb  ^c)i^ung€n.    ^eifi'enau  hm  24.  Sliigitft  1192. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  triuitatis.   H^nrimu  aextua  dinina  br 
Mte  dementia  HmaHorum  Imperator  et  aemper  augpuatus.  Imperatorie  ma- 
'  ieatatia  eonnenit  eqnitati.  eodesüa  et  eemm  rectoribus  ad  iustidam  preeese  et 
pacem.  quatenua  nostre  toieioma  munere  gandeant*  qui  ad  ainum  noatre  aub- 
IteritsCia  eonfagfaiirt.  et  a  pranornm  bomiDun  moleatiia  et  pertarbatiooe  noetro 
«tadio  protcgantor.  quibna  noa  diuiniun  nidioiiun  in  insticia  aua  oonalituit  de- 
Intoraa.   Uolentea  igitur.  ea  que  aereniaBimi  anteeeseores  noatri  Bomam  aolü 
TMtoree  ad  bonorem  dei  oenaura  imperiali  alatuenmt.  pre  oculis  omnium  fide- 
lium  nostrorum  memoiiler  teneri.  ne  proecaau  temporia  in  aliquem  reeidlue 
iofinnitatis  scrupnlum  rolabantor.  notom  eaaa  ottpimus  et  ^tatl  presentium  et 
aooeeaaioni  futorornm.  qood  dos  ob  prouierendam  diuia^  retiibutionis  laigi- 
taltB.  et  piana  apud  deum  sancti  Ciementis  Willibrordi  interccssionem.  nee- 
Don  ob  interaentuin  Godefridi  abbatis  uiri  uenerabilis.  abbatiam  Efteimacen- 
m  loci,  quam  idriri  j>.  Clomcns  Willibrordirs  in  lionorc  s.  Irinitatis  constru- 
xit.  eodeni  iure  et  rndem  lilxTtafo,   qua  ab  autcee.->suribus  nostris  usque  ad 
teiupora  iata  extitit.  perpetua  stal  ilitate  firinamus.  et  presentis  scripti  patro- 
cinio  rohoramws.  o;i  uid<>Hcet  radone,  ut  cadem  ahbatia  in  nostro  nostrorum- 
<|ue      tfssuruni  njundÜMinlio  et  dcfensione  subsistat.  libora  semper  et  secuta 
t  tiii!<  legalis  seiuii  ii    juujuiiitjue  cetcrarum  persoiiarum  nisl  .solius  dei.  Öanc- 
eiijjus  etiaüi   ut  prcuieta  Uftfrixicfmi»  abbatia.  ncc  a  iiübis  uec  a  successori- 
bas  nustris  ab  iniperio  proccäsu  teinporis  alit^uo  ütulo  ficri  debeat  alicna. 
Gonfirmamus  ctiuni  eidem  monasterio  quicqmd  ibi  timqiiam  per  regea  et  im- 
peratoi^es  preceptoriu  \vpi  sine  per  dneee.  nel  alioa  fideles  Gbriati  in  qnoeomqve 
ptgo  uel  GoontatD.  ab<]ua  traditam  eat  uel  eonoeaaum  oblatione.  onm  eurtibua 
ei  cettilib«.  9difidie.  mancipSa.  eeaan.  aquia  aquarumne  decnraibua.  piacatieni* 
btti.  molcndinia.  protis.  paacuie.  et  omnibos  pertinenAüa.  utenailiboa  et  appen- 
toa  locomm  ibi  attinentinm.  Statnentes  et  imperiaJi  edicto  preoipientea.  ut 
nvlla  oronino  peraona  alta  nel  bumilia.  eedeaiaatioa  ud  aecdaria.  banc  nostre 
WOwaioms  confirmationem  aiideat  infringere.  nd  eam  aliquo  modo  pertur- 
iMie.  Quod  qui  fccpn»  attemptanerit.  in  dtionem  aue  temeritatia  oeatiuu  U- 


Google 


166 


brai  auri  oomponat.  quarum  medietatcm  camere  noetre.  reiiquain  uero  pre- 
memorat^  Efternacend  ecclesi^  peraolui  censemus.  (juod  ut  ueriufc  credatur 
preeoDteni  indc  cartam  eooseribi  iuttunus.  et  mdcstetifl  nostre  «igiJlo  insig- 
diri.  HiiiuB  rei  iestes  «mit  Bermammui  monatteriekMf  «pisoopus.  Bemri- 
du  abbas  s.  Albani.  -Pelnu  deoanut  s.  Symaonia.  Crnntadtu  oomw  jMiIti- 
etMitt  de  Beno,  Oerardun  oomea  de  DynUt.  Godtfriäm  eomea  de  VekU^m 
Beriholdtut  oomea  de  Calze»dUuboff€n.  Wemerm  de  Roamte.  Cuno  de  Min^ 
zenberc  et  filius  auua  Cuno.  8ifridu$  de  Petra,  Hermamm»  de  Numayem 
et  alii  quam  plum. 

Signum  domini  Heinrici  sexti  Romanorum  imperatoiia  iottictiMimi. 

Ego  CUnraduB  MoffUfUtne  aedis  archiepisGopiia.  ^«niMisitlp  archicancel- 
Uriua  recognoui. 

Aete  auat  hec  anno  dominice  inoarnaiioaia  .M.G  XU.lJu  indiclione  JC; 
regnaate  domoo  ifeuinoo  aeito  Romanorum  imperatore  gluriof^lmmio.  anno 
ngDi  eins  XXIIT.  impern  aemmdo.  Patam  Wizenowe  iu\U  Moguntiam, 
VUU.  Kai.  Septembr. 

Kiti  b<m  Original  in  bn  ^tabtti&Iiatldf  ttier. 

126.  ^jbifd^of  ^'■i'^i  fcf>enft  bcm  bciiica^)it«lan(d)cn  Cfelterar 

©iBobo  einen  beim  hofier       Sl'^öt'ien  ki  'irier  oiccien  ei= 

nen  3in«  Don  2  a)2alter  ^orn  an  bic  ^attai^cttnevel  1192. 

In  nomine  aaacte  et  mdiuidoe  trinitatis  amen.  Johannes  dei  gratis  tre- 
mrorum  archicpiacopus.  omnibna  Gluiati  fidelibua  ad  quos  proaeaa  pagina 
peruenerit  in  domino  ualere  el  taatimoniiim  neritatia  8eoq>tan.  Offiflii  poo- 
tiftcalia  expostulat  aoUidtado.  nt  iila  qu^  ad  eplaoopetiim  pcrtiiMt«  dmoacoa- 
tat.  et  maxime  ea  qu^  nnlliua  aant  ntilitalifi.  m  meliua  commatare.  Qgia  ai- 
ent  scriptum  est  präato  Hoet  non  deleriorem.  aed  eocleai^  sn^  meliorem  red- 
dere  oondiciooem.  huius  r»tionia  intuhu  et  maturo  diuque  deeoeto  fidefian 
noetromm  et  ^cclesi^  trtnermuu  oonatKo.  atagnum  quoddam.  m  uicima  mo< 
naslerit  s.  Siari^  ad  martyre«  situm.  cum  banno  et  cuiisu  aqu^  eiusdem  loci 
naque  ad  moaellam,  dilccto  filio  noatco.  Stbodoni  s.  petn  cellerario.  ut  «qof 
memorat^  carsum  ad  omnea  miKi  auos  et  illorum  quibna  poat  deeeaawm  annm 
asstgnaret.  in  perpetunm  contulimus.  Kt  hoc  quidcm  ei  sub  annna  penaione 
duoniin  maldrorura  kfirne.  in  fcsto  s  RennVii  in  palatio  nostro  persoluendo- 
runi  iiidubimus.  ut  cx  hac  donatione  aliqui.s  «altem  c\  luco  stcrili  et  infruc- 
tnoso.  nobis  siiocG??5nnbusque  nostris  tr»irfns  cliceretiir.  unde  nullum  prins 
fimohiitiontiini  percipiebatur.  Quirn  ueio  hanc  nostnnn  douutioueo)  onmiiijode 
firmitatis  uis-orem  pt  stabilitateni  habere  decreuiniui*.  presentem  paginam  *i- 
gilli  nostri  apjiei.siono  niunimus.  et  oinnes  qui  hoc  nostrum  infirmare  factum 
attcmptnuerint.  mu  toiitiite  doi  patris  omnipotentis  et  s.  Marii;  scmper  uirgi- 
nis.  et  b.  Pctii  apostulonini  priucipis.  et  pote^^tatc  u  deo  iiubU  conceasa.  uin- 
culo  excommunicatiunis  innodauimos.  Facta  est  autvm  i  nobis  bec  donatio* 
anno  domink^  incarnaHonia  .M.G.XGIL  epaela  JIIL  eoacvrreiite  ,111.  iih 


Google 


dictionp  .X.  anno  pontificahis  nostri  II!.  Test^  huins  rci  sunt:  Ttadolfa.f 
raaior  prepositus.  Willielmns  malor  decanus.  Albertus  arcliiHiacontis.  Wü- 
lielmiis  arrhiduiconus.  Lhinradu^^  fir  liidiacomis.  Gerat'dm  prcpositus  8.  Sy- 
meonis.  Iruiericus  cantor.  Cunradu»  thesaurariu».  Magister  Albertun.  Ma- 
gister BartholotneH^.  Milites  Fridericm  de  merla.  KudolfuB  de  ponte.  Ja- 
cohus  de  dune.  Boemvvdua.  Burgenses.  Siuta^^m  scultetus.  Herbordu$, 
Cunraätu  de  «vre.    Waktrut  de  pdeehe. 

Xue  bcm  OriQUial  im  ^.^Ib;«^.  mit  bnn  an  rot^  <  btau « gelber  Sribr  f^ait^oi^n 
»eil  ttSitnlt^em  Sa^«.  Suf  bcr  SUltffeitc  ber  Utfkmtc  fle^tt:  De  augno,  inxta  &'jfiirlm« 
•d  «MfÜne  ejrad  Trererim* 

In  Dumine  sanctc  et  indiuidue  trinitatis.  Noueilnt  uniuersi  tans  future 
quam  prescntis  etatiä  hüeles.  quod  cum  dominus  (rrrlacuM  de  ki-ut-nu-  eci'lc- 
siam  de  lacu  in  curtibus  suis,  et  precipue  in  H^inbach  et  Bedendorp.  fre- 
(^ueutor  grauaret.  in  lioc  coiiuenerunt  abbas  et  dominus  .G.  pariterquc  uiii- 
aevri  «asdem  eod^^^  fratrcs.  quod  nec  ipee  n«c  filiu«  euoe.  neque  miles. 
ueqae  eenrai  taus  in  hoepicio  tiue  in  alüe  qmbus  ledi  poHent  predictie  <«iv 
libQi  quict^uam  mdestif  inferrent  Siquideni  4oinmo  O,  in  propria  penoa* 
in  predieth  caztilrai  ^iiandoeunque  cmm  naeenitAt»  ieoere  debet  hoe  tSbmfiit 
omni  dsmpno  ^cdesi^  &ceret.  Item  ei  eliquod  IkeneÜcHiQi  qyod  £«b^  dif 
«itar.  necere  contiDgat.  abbas  liberum  poteeti^leBi  habaet  iUttd'lecandi  cul- 
cumqiie  euo  placuerit  arbitrio»  Nec  hoc  pretereundwn.  ^nod  csn  dvffliiiuil 
CMamM  geneeaU  plaeito  4|iaod  appelUtar  tmddinc  presideat  abbes.  uel  ip- 
sius  legatus  quicunque.  seruitinm  quod  appellatur  uoiddinüt  super  sedein  tri- 
petiam  ponat.  no  ?iHr|iift  ex.ictio  ciiisdem  seruitii  In  abbatem  amplius  cadat 
quicquid  indc  accidat.  Hoc  pretcrea  conscquenter  et  memoriter  appositu. 
quod  domino  abbat!  omni  contra dictione  reniotii.  plane  iiceat  forcstuin  Miunj 
inddere.  lig^naque  indc  ad  quecunquc  uoluerit  liccnter  deducere.  Si  quid 
caubc  emerserit  qua  ycciesia  grauari  potcet.  liomiuua  0.  neclecta  ucceptione 
pmonarum.  ujndicare  debet.  et  uacante  bcneficJo  probibebit  ue  quis  contra 
jUitidiBi  intnre  poeait  B^c  quidem  intacte  et  inconwilsA  da«pJiiiw  ,0.  «e 
msliiniin  fide  data  finniter  promwit  et  avper  boo  tdoseoa  fidennaorea' 
pDaait  «idelieet  ßrvnoMem  prcpositom  de  grädibiia  m  eol&ma*  Btnriaum  et. 
Eußtwdum  eonutea  4e  Seyn«.  JUidenferum  et  Tkooderieum  qoi  duo  lali 
aoto  ae  obligaiMraiit.  ei  aliqiiod  preindicilpin  in  prescripta  fonna  fieret  ae 
wi^lufniiam  itwoa.  nec  inde  exituros.  donec  ecclcsi^  aatialactum  esgct.  Infcer 
oeteea  quoque  memorie  inprimi  expedit.  qood  abbi^  et  alü  fratres  Oerlw- 
m».  Stbolduft.  et  Albertm  constanter  pron'isrruot.  quod  numquam  prefatuni 
predium  uendcnt  uel  alicnarmt.  sl  dominus  (7  hoc  raanuxcriptum  illi- 
batnm  custodiat.  et  niei  iniperi«)!«  niaieetas  extorqueat.  Vt  ergo  hoc  n  per- 
petuum  rata  et  intcmerata  seruentur.  placuit  ut  sigiüa  prtdicionim  domino- 


170 


ram  api^endentur.  Acta  sunt  kad  anio  doniaio^  iMiOMiliouft  .M.C.XIL(0.) 
Rcgtiftote  impenitor»  Htntiao» 

5fue  bcm  Oriftinat  im  'iU.»9lt(^.  S)a€  ruitfte,  «ili  einem  ieberrienteu  anc\ft)anfitf  c.2f 
<^rll%(  Birgel  tmt  weitem  ®a(^«  ^ri<tt  j»fi  (\aMj  gf^^mtifd«^^  Wttn-  itcti'n  cinanber  auf  xv^ti 
Mtdim,  Itiifd  ft^rritrnbm  Stoffen;  ^ec  am  dtc(|t«n  mn  em  et^rrt  an  Oer  6(^er.  Um« 
f^c^  )»if(^in  bitfm  ^reidlinioi :  CMtM  H«iHi<»t  «I  Bvamvd««  4«  Mm, 

5tntt  mit  htn  Sßbgten  gu  SUtingeu  aecr       Sdbm^  U$ 

$>ofc«  ^cvmcvotl^.  1192. 

In  ndiikiiie  sMite  «t  iftdlitfaM  trüllitii.  Jithamtet.  gmtb.  SHtmato^ 
/-um  Irchltyilpoynifc  'IimMi  «it.  ^a«  «mmrt  vmomqui  qiiAd  surnu  est 

Sed  quid  cui  conseruari  de  iure  debett.  sine  veritatis  cognitione  nulli  liquido 
ooaMit.  Igitar  defectui  buirtane  mcnnoHe.  qui  veritetii  ignorancism  tndncere. 
et  per  hoc  juaticie  solet  abrogare.  scripti  huius  perpetuitatem  opponentee. 
Vr!iner?«iR  pm«pn'5  -^cripfnm  intnenHbus  notum  facfmtis.  qttod  cum  causa  dtt- 
dum  vertorctiir  inter  viroi^  >  c^ifriosos  .  .  abbntciii  ot  coQueutum  »aiicti  Evcha- 
rii  Tn-ift'rf'Vft's  ex  vna  ptutc  et  dominum  JierbrniuJuui  de  FaJroms  j/etra. 
HevncuiH  najrinu.  et  Wtzflunem.  aduooatos  de  Wiltinr  milites.  et  eoroni 
homines.  super  quibuf?dam  pascuis  ouium  et  peoorum  sitis  infra  ternünos. 
Bermenroht  ourtein  abbntia  predieti  et  villam  Wiltinc.  ex  altera.  Tandem  ex 
viraque  pArfee  iß  Nw  üttt  M  «Ito  et  bano  rnaminiter  corapromissum.  Per- 
mittenles  eedem  paites.  Ilde  data,  quod  nostre  dHfinteloni.  prononciMioiii.  et 
offdiiMelDiii  fluper  premiieiB  stabunt  per  omnia.  et  ipaa  inuiolfttaliter  obaerna- 
bunt  perpetoo«  Nos  rwi  diaoepitlioneiii  htiinsmodi.  Tolenfes  aiiie  alrepita  ter- 
nrilMti.  iiiqMeioiiein  nedtalis  de  eomenaof.paftßiiim  ODnniiamiis  Um  fidedlgnie. 
Tlmden60  de  fiMmW«.  et  Fndirieö  de  Orinherrh  noblUbuB'fidelibus  nostris 
jniiMibiie.  n  ipsi  swper  hniaamedi  dkeeptaeionc  inquirereot.  a  Tifii  Hdedignii 
ticenaram  vilianmi  et  etim  ä  Bobilibm  vioittiA  per  iunmentom.  Ipsi  vero 
post  examinatum  ne^octnm  et  reritiitem  dib'geneiuß  inquisitam.  coram  nobis. 
et  in  prescnrin  parcinni  retuleruut.  quod  ti  tempore,  quo  nnn  oxtat  nicmoria, 
dicta  pascua.  prehitum  dominom  .  .  abbaten!  et  auum  eontientum  pacificr  pos- 
sedisse.  uscjue  ad  siluaiu  niagnam  Wütirw.  ot  ad  arborem.  que  dicitnr  vul« 
garitor  Melbovm.  Hiis  relatis.  partes  promisei  unt  se  vellc  stare  proniincia- 
tiüui  predictoruin  inquisilonim  et  quod  ea  in  posterum  firmiter  vclJeiit  ob* 
seruare.  No8  vcro  Jokanne»  dei  gratia  Tt  euitcrum  archiej^aei^fnu.  anditavA- 
fhate.  a  pfedictiB  iaqiiintoribne  4ieta  pasoua.  e*  tenniBoe  eMniodem  pascua» 
nHü  , .  abbat!  et  fMibm  b.  BvelMurii  adittdicamus.  el  itioiiüMtiviD  m  dlite- 
ram  paacaanim  mifehnas  posscaiioneni.  In  caiiis  ret  memoriaiii.  preeena  araffh 
tam  de  oonMOsa  pardirai  inde  «onfactiiib.  sigilli  noetd  omniiDiife.  neeaen 
mgillff  religioeomiti  virontm  a.  Maximiiii.  et  s.  Eveharü.  abbatum.  duxioras 
loboitonduln.  Et  testee  qwt  -iuterftienmt  annotari  preoepimtis.  Testes  bii  Btfiit 
dim^ath»»  maser  pt^poeitois.    Wiihtkiw»  maior  decimaf .  AUt^rt^u  prefoeftus 


d  by  Google 


171 


8.  Paaiini.  Odomnu»  ai^cbidiacoiius  et  Jöhmne$  cantör.  Ingebfandnä  cufetos, 
Cino  oapellanus.  Item  nobileii  viri.  Ääelinvs  do  Meyxenhnrch.  Gerardw 
de  l{-u$»^to.  Armldxta  de  Hod^nntächet-n.  Menfridns  de  Svinarf&n.  Hvffo  et 
HV;v/f )•?/.<.  de  Hiinolsten.  Everardtis  de  j)etrn  Gerlarvs  de  /rj'/^ro  monte: 
iTiiiiÄterialcs.  Syhodo  r,vdoicin's  ot  TWo.  trat  res  miütcs  de  Ponte.  Hrr- 
ntonn'K^  et-  Andrenn  tiiitis  eins  de  talavio.  FriderktiH  et  Hutnerns  fratres 
roiittes  de  Vonte.  —  Mathias  sctdtetni«  Trmt^rf-n^i!^.  Herhordus.  Si.'<fappfr!f. 
Alexander.  Vugel.  Phütpptts.  \Vi. fs  llnffacias.  Wezelo.  Thtoderi- 
rm.  Wernervs.  Oodffridus.  scabini  Trcuereiiaes.  Datum  aQDO  domini 
.M.C.LXXXX.  aecundo. 

Slu6  bm  ein^thliä^m  Original  im  ^r.^Stv^.  t>it  btü  ©iegrt  »on  bluttolbft  t^onartifler 
W^t  Jansen  tm»  M  €r)Mf(^öf4  tmb  ktf  WM  dstU^vtMhllt«  vvtt  SItfrImm  ati  tM^ä» 
Nrci  8liM*f#ni»  Id*  lei  «AI*  ««Ifilib  m     <M|Ar  «n  AMumiM*,  ^rfibcc,  lämmt 

itiu  w  grot><T.  $rfltf^«HV.  .  ,f  ,  • 

tn.  Äfttfer  $d«rt#  VI.  l&ef^ÄHgt '  ber        e^)rmgievei<a(^  tl^rt  ißti 
fi^ungen    ©op^javb  ben  28.  2(»)nt  1J93.  ;  *. 

In  nomine  smmA^  dt  indiuidu^  farrrtitaMa.  limriffk»  diaina  faa^nte  d«>- 
mentia  ^nanomm  imperator  AVffmtf*».  Imperatone  majestatia  a  deo  nobw 
creditum  est  offieium.  nt  quod  auum  eat  uniotiique  in  iure  suo  cönsenienliia.  et 
'ineeumqtie  pfedeceMorea  noflri  diu!  rep^es  atque  impOTtotorpf?  ^oelesn*  crmtui 
lerunt.  ot  collata  cotiflimnnernnt.  in  mbiir  perpetnltatis  renononniH  1 1  aiu  to- 
ritate  no^tra  conHrmenHiR.  l-^ftprcpter  iinpcrfttoi'ie  pietatis  aiiimum  reolc- 
üiaiii  de  i>fr^/ikirsha''h  cleiiicntt  r  adiiertentes.  priuiiegium  quod  pr«  dei  (•^'«oi' 
noiter  feli^is  mertiorie  rex  (h'vmdvH  eidem  ^cleai^  contulit.  fefofniamu^  et 
auctoritate  nostra  ^«iln  ( oiiHniianiUK.  t^uod  i»t  cttidfsnthi«  innoteäcät.  dmin^. 
retriljuiioüis  inriiiiu.  et  ;ili'eeluo«!0  venorabili»  cinsdeni  loci  abbatia  AhHCtloni» 
interuentu.  sermtim  subscriberidum  cciisuimus.  cuius  forma  hec  e*t  et  con» 
tinentia.  Justici^  diffimtio  est  constaiitem  ac  perpetotm  lulbeM  aolunttMItt 
triteendi  onieuiqfne  qvod  ftibi  hire  oomp«til  ^am  eam  ottine  homldtito  g«* 
M»  «»lere  flemj^.  et  exerMte  ^porttut  pr^ipoe  taiMn  Mglid  digttitali 
cmiiienit  tslem  imiini  habitmn  ImmutebiUter  hidiiere»  oi  eam  hünaiif  Mvci*> 
taiat  portioUeBi  tingalin  protectlnsi*  gcitii  dcfboBfcre.  qn^  «pretä  mvadl  ha- 
rne proptietark- poiMitioiie.  elegH  siib  regttieri  inedtato  eomnuiMli  «ItMl 
iaMde.  tewem  tihientfiim  possidei«.  Proinde  MflÜem  noitrMiim  tarn  fticarf 
quam  preeentie  ^tatia  indikitr'^  nokam  eeae  uohtmus.  ijuod  ueuieue  ad  aoi 
Ätc&or«^  venerabilis  abbäs  monaitMÜ  Hprenkiribaeh  dicti.  quod  moiu^te- 
rrum  mat«r  eiuadem  abbalia  Btnigna  nomine,  ot  preseolia  abbatia  Oodefriäi 
ailia  in  propria  herecHtatia  aw;  poa^^essiune  be^iicare  e^pit.  et  ad  Trentrett- 
9fm  epiaoopatum  ex  consensu  Sajifridi  ^ahilni  comiti?  ctiiua  ministeriali« 
erat,  öine  ulla  censiia  uel  cuiii-slibet  «j«  n<»ris  penf^ioiu'  cnntnlrt.  a  nostr«  sere- 
nitafe  rnfcnicntu  domni  Wihnfdi  rei)ernbilrs  Sfahv/^f/si.-<  erelefije  nbhatia  ob- 
tinint   quatinua  idem  monaatcrium  mm  auia  pertinentSia  anb  noatry  et  om* 


17^ 


Tiiuni  successonim  nostroruni  regum  videlicet  aeu  impcratorum  ditionc.  ac 
spcciaii  protectionc  accipcre.  et  collatas  ibidem  pofißessioiios  re^'m  maiestatis 
auctoritate  coüfinimre.  atquc  aurtPiitica  prccepti  nostri  pagina  comniuTiire 
dignareiDur.  Quorum  piam  ao  roligiosam  potitioncm  olcniontrr  atlmittentcs. 
euudcm  locum  Sprenkimhach  cum  suo  arubitu  acocptis  liiaiiibus  sub  rcgi»^ 
sublimitatis  manu  et  dcfcmionc.  in  onnic  tciiipuä  ätabilimu».  ita  scUicet.  ut 
nulius  arciiiepiacopuä.  nuUus  episcopua.  uuUu»  dux.  aut  comes.  seu  vioeoo- 
mm.  mfU  ^cMwticf  toealariBae  dignitRtifl  penoB«.  mtaätm  locum  hoepi- 
U^MÜbui-  uel  cxMÜooibin  slue  aliquo  prorsus  iaoomnuido  inqni^tiie.  ««1 
molestare  pi'CsumAt  ted  pacc  pcrpetua.  et  commod«  libecUte  smi^ndm 
deo  perenoiter  einadem  lad  hnUtatorcB  fnumtuc.  Qnpd  eo  i  oobii  «tiMD 
preler  ragiu  eK^dleDtiam  firmiori»  rationis  oomUnita  ital«itar.  ^od  Mmtto 
hm^  moMmf  WüUImo  JPidaim»  «auta,  onuü*  ein  aUodw  iwib  modii  in 
ttgat  pfopii«tat4?m  iur«  deomeniiit  Etm  igHur  parteib  nemm»  Ctmtd  pi«' 
fato  monaiterio  adiacontis.  quam  predictus  Wülelmus  ptästtmu  comee  ibidem 
oontalit  id  «tt  In  longitudine  a  fönte  ElueriehuimmeH  usque  ad  agros  sn- 
pranonunaC^'  ^lesi^  perttngentem.  in  latitudiDC)  cx  transueno  i  liuulo  £[pNf»> 
kirihaich  Qtque  ad  riutüom  Vüirubadu  cum  siluis.  agriB.  et  Omnibus  utUit»' 
tibus  acquisitis  uel  acquirendis.  memorat^  ^cclesi^  confirmamus.  Preterea 
fundoa  tr^s  qnoB  sepedictus  Vnloft'nvf  manuscripto  sun  ab  omni  placito.  seu 
neniitio.  et  exactiono  aduocatoruin  ucl  uillici  nnt  publiconim  officialium  cnian- 
t  ipauit.  aciiicet  eurtem  unam  in  iiilla  ^'rovin  cum  capella  qu^  ibidem  hedi- 
ficata  est.  et  alia»  du88  in  uilla  lUle.  unarn  iuxta  ^cclcsiani.  alteram  in  ex- 
trerao  uille  sitam  sub  plene  libertatie  ut  prescrlptuni  est  immunitate,  ab  om* 
niuro  hoininuju  dominio  et  iiiquietatione  a!)  oluimus.  Insuper  theloneuin 
quod  in  rastello  Cocfterna  eadem  constitutione  prefatis  öratribua  remissiim  est. 

perpetua  donatione  remittimus.  ut  naues  iam  sepedicto  monaaterio  perti- 
nentes.  et  res  fratrum  uel  uictualia  uehentcs.  nuUum  in  descensu  udi  io 
eensu  fluminia  sea  rip^.  theloneum.  aut  publi«am  soa  prioatam  penttOiMB 
pawolnant  Pom»  unineria  qu^  eidem  uenecabili  loeo  luMtaniis  itotis  idelmiB 
«MlmdHa.  ud  diiDoepa  imlii  modi«  tndenda  sunt,  pari  defestionis  et  patan»» 
omii  priuilegio  eommunimus.  agroa.  ridcilicet  quos  prediotua  jpiäatüim  in  mar» 
lia  Mf  artioola.  pro  «niin^  0119  renedio  largitua  eat.  io  nilU  BaingiM  didA. 
im  daroanro  «quo  ad  agroa  ^lon^*  vioeaa  et  agroa  in  «illa  Cnmia,  vineas 
in  lUtfo,  In  Trauendrebae^  «urten  unam.  ügcos.  uineaa.  pcata.  In  ifa^ 
kircha  uineaa^  In  Ber^a  curtem.  agros.  ninoas.  et  pcata.  In  aolitudine  su- 
pm:  Mouellam  in  loco  qui  dicitor  MoUm  af^s.  vinnas.  cum.eiutibiM  et  ia* 
grtaaibos  suis.  In  Hila  vineas  et  agros.  In  Pondreka  curtem-  unam.  Ttaeas» 
^  agraa.  lu  BrieUd.  in  Keimetam  uineas.  In  Speia  domum  et  uineas.  In 
Bitccwesaluen  uineaf^.  Apud  sanctom  Aldegund^n  domum  et  uineas.  la 
Bremhn.  in  Nogp/'a  uinoas.  In  (loihma:  domum.  agros.  et  uineas.  In  W- 
kebach  domum  cura  uineit4.  agris.  pratis.  In  WitheUka  domum  agros.  prat» 
K  uineas.  In  Nouiri^ntn  uineas  In  Alßn  curtem.  agros.  molcndina  duo. 
siiuas.  prata.  In  J^ifijriiiiirnrode  curtem.  agn)S.  prata.  molendinniu  ununi.  et 
ailuam.    In  Winkeln  curtem.  agros  et  prata.  moiendiuuui  unum.  et  siluaro. 


Ie  beo  Sckdda  ourtem  eam  agro.  pratis.  In  loco  Bntaa  carteni  citin  Agfh 
et  pntiB.  In  Doch  wäre  cartcm.  ngros..  oft  prili*  In  Uunresdorf»-  mantot 
persolnentei  letdocim  .MÜdos«  coLouitmiwu  denwifirttpii«  et  qfiolMdviiifn  nnnm. 
In  i/om  curtem.  agros.  et  prata.  In  Lozzebura  curtem.  agrae.  et  prata.  In 
loco  Summtmt'cmiem  et  agraa.  Jn  loco  Wercin»  domuni.  ugros  et  pnrta. 
In  Othtn^oL  que  ibidem  possldcre  uidcntur.  Ad  hec  ut  ycclcsift  in  Kf^'me- 
tam  i  pi^  recordationi'*  Adelhfroiw  Rrcliieplscopo  7V*'"^tv  m.-*/*  contradItÄ  prt»- 
dict»;  ccrlf^j^iy.  robur  Hrajuni  et  iiKoncußeuni  ohtineat.  injperiaiis  nostrc  ?Bnc- 
tiooi:»  pa^ma.  cidem  traditionl  aiKtoritÄtem  udhibrnin«^  Pretcr  hec  etiam  im- 
oerialJ  aucttrit^to  couhrmÄmuH  eideni  (;cclcsi<,'.  h\  ( 'vH'^h,-rfh  cuitem  unam 
et  molendiiiuiii  uiiuiii.  In  StK/nennrh  curtem  unarn.  In  Sademirf  curtem 
iinan».  In  Wolmernd'  et  ]\  afjttenhyiseii  ourtem  unam.  In  Dructsievck  cuf*- 
leui  uiuun.  In  Frenke  curtoin  unam.  In  Sttitna  et  ücheitewilre  ^vo». 
prata  et  mancipia.  In  Mtäeeheix  ourlem  onan.  et  molendinum  unum.  In 
Huntmrn  eenan  qnoe  ibi  poaeideve  iMMMiitur*  Hee  uiunili  qu^  supm'  soripla 
Mnt  et  eonela  qu^  postMOdam  legilSmii  rallvnibiia  ihtlrea  aej^etl'  m«- 
naatern  ßpf^ei^MaiA  aeqvireve-  quantmciioqoe  peraotiarum  deuetione  'cum 
inria  euffragio  poderunt  in  mMtrom  ndelieet  regttm  et'  imperatonim  p^ 
tradmon.  hi  onine  twipi»  aeeipimt».  nee  )iee«t  alSeuiiiB  conditienlB  per- 
ton^  in  ttiifia  oel  leoia  vkn  pDaMesiotieB  lubiiermt,  intreitiM  ad  t/tiUm  tm 
(nterdaoerei  mm  aquani  uel  aihinn  oommunem.  uel  paacna  aine  pubTicnm 
rceum  nsum.  uUiktöius  pruhibere.  non  trun^itum.  hon  pontaticum.  ab  ip- 
sia  uet  ab  ipserum'  rebui  exigcre  »p6  buU  iiiipentfoiic  tuitionis  beiiefi- 
eio.  ^iiiet4im  eis  uUam  cum  omni  libertatH»  pi-crogntina  Wvcnt  agere.    Et  ut 

omni  ddncepe  tempore  rata  et  in(*oncu>9a  pcrniancant.  hanc  carUun  inde 
eonscriptiini  ^rgilli  nostri  imprc-SMonc  insigniri  infif*iirHts.  rt  teste«  qui  prc- 
»ente«  adcrant.  eubternotari  fftinnis.  quomni  nonuna  liec  Buni.  foltnnne.i  Tr&- 
ver&n^is*  aif  hiepiflCüpiis.  fiertrttmn's  Mf-fff-itsi'-*  »«pi^ff-HpUh.  Jlennrtin  Ii  f^rmaciert- 
3i* episoopiis  (  'u7iriiiiii>  ([Qvixnyy!^  Aijiit  s  <.  11  j//fV///^^s  ilecanus  J rfticrcnsw.  Von- 
radvn  (  iiuo'»  palattnas  de  Wenn.  Alhertnn  oonic*»  de  Da.^borch.  Gerardus  comes 
de  Djh.  i  inmecho  coincä  de  Liniutjve.  Thf^od^^r C4)nies  de  Ilo-rtade.  Vlrinm 
comes  de  Nnrberch.  Gerardm  comes  de  Are.  Htthertus  de  Dnrne.  (Juno  de 
Mincetnberck,  Marvkuardm  dapifer.  Si/rtäm  munsicalcus.  hermannus  de 
Nuimme,  Hmtiim  de  Dum.  FtederieuB  de  MerU,  •  FMiiiimä**  de  Mg. 
Qmnrwt$  61  NuAoku  de  Ama,  Rodulpkui  de  Fmte.   fit  «IH  quamplurea. 

SigiiQU  donuni  Henrioi  aexti  Uomimorfm  imperstoria  iiraictiflrinn. 

Aelft  mmt  hee  «nno  dooiinioe  ineernatioua  «M^CJCCIIL  Indictiane 
.XL  Rc^puuite  domino  Htnrißo  lento  ifoewnennw  impefalore  glorieaMinl». 
aiiQO  regni  dna  .XXIIIL  imperii  uero  .III.  Oatum  apiid  Ihpirdiam  .IUI. 
.Kai.  Kay. 

Äiw  Of m  Criginal  im  '^r.  ilrd;. 


v^ooole 


17.4 


m>a  ^ftn  sefttmmted  ftO^bium  m.  3.  %tiet  1193. 

in  nomine  saoct\f  et  iudiuidu^  uriniutis.  Ego  tlei  gxatia.  Treoü  orum 
Iwmiiliii  mifliMer.  vniaapiis  Chru4t  fideUbua.  Um  pr^aeotibus.  ^aiun  futuris. 
p«ise«k  «t  wbtm  in  depiino.  mmnumo  nobie  dimnilw.  pwlifiraios  «f- 
^  debitore»  iKit  .«pse  reocigno«(iiBiw  aaMqw  pro  poH«  noslpo  ra«  im 
tlffOf^«  P«d  quoque  «t.qtiiali  onmtBm  pfwiHbc«  um  eonaflnit.  «onun  pre- 
mfm  qui  ia  sftncto  profisHione.  sub  eara  iiotla  rigSwinii  dM  •*  aoete  di- 
^i]|wi  -pbi«q4»ii«  maofipantw*  lud»  mt  ^nod  renim  .geataniin  oerilaa.  ^ueiMl 
mMtimn .  »udieoti»»  preferuntur.  ne  par  oUUiuoaein  diuturnitate  tritipwiim 
sapprimatur.  ea  qu^  Bub  nostra  fiunt  presentia.  ad  notMÜUBD  po^terorum  ßcripto 
düximus  trauAiiiitteada.  Nouerit  Igltur  tarn  presentiiim  quam  fututorum  fide- 
jjs  uwiucr»it»s.  (|Uüd  Loffewicus.  tiiius  Lodeteui  de  dinif Hundt,  paterno  reli- 
gionis  pius  iiuiutur  et  heree  deuotug.  unluersuiu  allodium  suuni  sieut  iure 
!>ue('cä.3iuiiiä  cum  cuiitiagebat.  pro  iralutc  aniiu^  su^.  pia  et  perpetua  dona- 
tiauc  luuuaätürio  s.  Thuine,  in  tkcic  U  ircrmai^  90Qlc&i9.  libere  et  absque  omni 
coptradictione  per  maoum  itostrum  cuutuiit.  cum  omnibus  portiuenciie  suii* 
nbicuB^  imeuuwt.  m  uIhm.  iu  pnHiiu  m  jfumB*  m.  agris.  in  nqnä»,  et 
«qwNmoi  d«oartttw.  in  maiwipiti  irtriHBqiM  «okiul  ia  vMMis>  iß  fdiuaii«.  in 
pen^  cultft  iocultBii  0t  onoiUw  diii  libeitatibiis  ad  «im.  pertinenlibui.  ^«e 
propriis  duzimvB  expi'imenda  «ocebiili».  Qvicqiiid  liabebai  «fud  WUt^.  Clu- 
perte,  Suwult,  fHäinffiu.  Jlmlngian*  it^lL^tMgmt  Btrgtrltem.  2fiurcingw, 
}Scauen.  ItfHitnUturm.  ÜMlemuelL  N«fl  vcro  tttilitati  ot  quieti  memotate  9«- 
oifai^  prouidere  uolcutca.  vt  h^c  pia  donatio,  iuüte  et  canonloe  c^lebmtft. 
omni  calumpiiln  iinnc  et  in  puMtorum  supita-  lirma  perpctuo  maneat  et  in- 
convuiBa.  umtv'i  siglJli  inipi'eisäiono  cain  luuniuiuius.  et  testiuiu  >iiWcriptiaue 
feciiuus  lüiifinnari.  (juünini  norninu  liec  sunt:  JuhauHta  tru/rtiruin  archie- 
|>»sco[)US,  IioJddfn4.  niäior  prepuitiilitö.  H  Jitl itnis.  demnus.  Uodrjrtdns.  ab- 
lia.s  tittfmacenüi'*.  llermammit.  abbas  de  rtfututro.  II  iUelmim  et  < '<>,n-(fdvn 
an  liidiacuui.  HtxitjUjiu*.  de  maibo'hv.  et  .ile.ra)uitr.  Si  qua  igitur  in  lutii- 
rum  9^ie«ias^ica  aoculariau«  pcmoA«  li^i«  iioftr^  OMifirmationi  aciens  wa- 
tnui«  #^teiBptiiii«cit.  janatb«!!»  «it  Ot  |l  luiauiibua  «tnotv  ^cdesi^  alioaua  tarn- 
UHk  nipi  mtwB  «wm  congm  wtisfiMtiotie  eorageu$^  a  aw  ioiqiiitate  reai- 
piscat*  Actii       b9c  <>««<y*iv.  anno  ab  mcnfnatione  domi«!  Jtf-CJuXXX^CJII. 

VM'bcm  Crifthial  hn  ^t.'Mx^.,  m  iaeI4«R  tot  Sicftfl '  Sa^  «n  riner 

131.  ^tet  iÖiWof        Imuhim,  VapftHduv  l'cc^at,  ^cftatic^t  ber  UMei 
311m  Saail  ben  ^eelael^nten      (Stuft,    j  177— 1194. 

Fetrtt»  dci  gratia  Tasrulanu.H  cpiscopus.  apostolice  »edis  legatiis.  Dilec- 
ii«  in  Cbri»to  Hüls  Cottraäo  abbati  de  Lact/  ciusque  fratribus  tani  prc«enti' 


d  by  Google 


176 


k»  quem  fotarn.  in  pevpelmiiii.  'RüionaWiibw  pcteatSvm  vuult  müim 
fom  «ODoenil  obsteoolinD  tardidalii.  et  hims  imumne  ijiiAiitfo  ÜM  «  nobiii 
nqiiiritinr.  tfooA  id  twtontttioiieai  religiöse  iifocttCiiim  iMMitar  pertineM. 
Eapropttr  MmA  m  dcNofo»  ülii  rcKgi^b  feruoran  in  qiu  um  «innipotevli 

domino  audiaimus  et  iridimu»  nllitare.  studioaiiiB  atlNidentcs.  decinnun  salice 
oel  dominic^  tcrre  qinm  in  uilla  Crafthe  per  sententiam  bone  mamorie 
Uüiim  qnondam  Treueremia  archiepisoopi.  apostolioe  sedis  Icgati.  Ftilhet*hi$ 
qnondam  abbaa  ecclesie  nestrt»  contra  Oimrdum  tuiic  teinporis  pafitorera  ec- 
elc^le  de  (Tofthe.  (\\\\  oam  ml  so  iure  pastoris  coustanter  a^erucrat  pertinere. 
asseiisu  Fvlinnrl  arclmliaconi  et  eiusdoni  (lirardi  optinnis^se  dinoscitur.  sicut 
in  autentic-o  seripto  predicti  arcluopiscopi  exiufie  factu  expressius  continetur. 
deuotioni  uettre  auctorltate  le^ationis  qua  fungimur  Ccnhriiiflmus.  et  presen- 
tis  prripti  patrocinlo  commurniiiUK.  Statuerxtes.  ut  nulli  v)iiiniiio  hominum  li- 
c  af  liani;  pagiiiam  nostre  confirmatiüuia  infriugeie  aul  ei  au^u  ttuierario 
ciiuiraire.  Si  quis  autcm  hoc  attemptare  pi-csumpscrit.  iudignationem  umui- 
potentia  dei  et  beaton»  Poiri  et  PaaU  epoelibinuB  wm,  ee  noiiantiiocur- 

Vul  bem  Original  im  %x.-%x^.  mit  bcm  an  ^eroamentfireiftn  bcfe^igten  ^it^t\  »on 

* 

lim  (et  üttbcmiid^  ndt  1Ett«9  toim  ^3  ftber  bte  9h>std  \ 
bell  27.  Wki  1194. 

In  nomine  sanctc  et  indiuidue  trinitatia.  Ego  Johanne»  Cm  fgnüUk  7rf- 
■uironnn  archicpificopus.  hono^to  rei  laudabile  fertur  esse  indiciwm.  quod  qaan- 
doquc  si  neccssitas  compuleut  jH»r  scripta  prohari  potcrit  testimonium.  Mn- 
iua  prospcctu  rationis  prcsentrs  (  ai  tulo  sui  srriprione  taiu  pi  (i.sentiuni  quam 
(uturorum  dignum  duximus  memorie  comniendaro.  quod  doutiDn«  Hflynx  ca- 
«t^fHanns  dp  Llze  operi«  doi  instiiictii.  H  qiionindnm  aniicoruin  snoruni  ro 
jiatu  uuurie  sue  reatUTM  (jinni  P('olet»ic  Marie  in  Aiulfrnnro  sopiuH  intule- 
rai.  taudem  pciiitentia  Uik  tus  recugtiuuit  et  Uiguitatem  aduoeutie.  quam  in 
honunibus  et  curte  quadam  prefale  eccleiie  in  uilla  Trimpze  se  dixerat  Im 
bcre.  filiifl  et  nepotibiis  eunctisque  sm  hcKodibus  hoc  fiictiiiii  cum  ipeo  ap- 
probfentibas.  deo  et  b.  Marie  ex  Integro  remisit.  ^  si  que  forent  patris  de- 
fimcti  eommisfla  et  {»tris  pro  hac  re  diutiua  iniuste  reteuta.  sibi  remitti  hu- 
nititir  popoecil.  AAtamen  ut  ipae  et  berodce  aui  «olttUUffim  bnie  fiteto^ft- 
«MQiB  piebflMiit  .Xini.  mareaa.  quinis  Mn  aatia  eiute  aceafcril,  aoroiea 
IM  pereolaeniKt.  nillani  q«oqne  ad  peraoliiandiun  biiiua  peeonie  aununam  ad 
praeni.  quia  nil  eonfiarro  poteraet.  ceoaum  quatuor  solidorum.  quem  domiiio 
iw  bactenus  kuoele  persoluorant.  quatcnoe  ia  pace  et  sine  omni  esictione 
ädneeps  dcgeoe  poesent.  aingHÜs  annis  sororum  coniientui  reddere  pfiMie- 
runt.  Ut  ««btH  hoc  fSeu^tum  ratam  de  cetero  et  inconuulsuin  ol^ereetir.  pve- 
Muten  pagiami  iade  coMoribi  et  aigiüi  noiiri  iaiprmioiie  iaaeimiu  eonuM- 


IM 


nln.    Huiiis  facti  testes  sumus  nos.  ngo  Johannes  dei  gratift  Treuii'orntn  ar- 

chiepiscopuB.  et  Theorlerims  oomes  de  Wide,  et  Fridericua  de  Heretnherffi. 
H*'nrt4>u$  et  lohannf^s  de  Hinecke.  Ämoldns  et  Knqf1hf'rt¥Ji  et  Godefridva 
de  J»ti«7';jo<:o.  et  alii  quam  plures.  *]uos  louguiu  esset  hic  euumcrare.  A.cta 
sunt  hec  ab  incarnatione  domini  nofiti-i  Jhesu  Christi  anno  .M.C.XC.III. 
VT.  Kai.  Apr.  die  doitiinK  a}!  et  in  media  quadragesima.  sororibua  fere  Om- 
nibus assisteiitibuH  ooiauj  ultare  b.  Marse. 

Mit  Sa^nfteiii  imb  feiitti  grau  ^rmtnib  I9erf<iitf        WoH  |ii 

fifüMborf  unb  gal^r  <m  ba«  tieftet      3:^oina«  %fk  9[nbenia^, 

imi  ilbweijun^  bcr  flagcnbcu  ßrben.    2)cii  27.  ^vX  il9r4. 

Ia  nomine  suusla  et  imihridae  Irinitetie.  ^  Jetaimci  del  gnti«  IVm- 
roinm  «rehiepiscopus.  cunctis  iidelibus  tarn  presentibus  quam  fiituris  in  booo 
eonlTACttt  Semper  fidel  babere  coustiuitiiiiiu  QuoiUAm  igitur  preeentiiiin  eta» 
•d  inforendum  pro  iustioia  iniurias  semper  prona  et  laaciua  esse  eonsueoit. 
rem  gestam  et  ad  presentiam  nostri  demuni  perlatRni  nostri  sigilli  munimine 
et  presentis  tesdmonio  pagine  confirmaraus.  quod  ItHinhvrfjn  scilicet  de  La- 
genstetM  cum  uxorc  sua  h^mtrvde  unanimi  consensu  et  oonfederata  mann, 
cunctisque  heiedil)ii.s  utriusqne  eoui^en^um  prcbentibu».  omnc  aliudium  quod 
babebant  in  Läidrusdorjdi  et  in  loco  qni  dlcitur  l  are  supra  ripani  ^ili^^nt.  ^ 
eccle«ie  b.  Marie  prope  And»  i  iin'-i)  ad  panctimoninles  uendiderunt.  et  pro  €0 
LXXXX.  marca8  r«!oepcrunt  Post  hoc  ucr<t  orta  est  quedam  contradictio  » 
(ioniint»  l)id<fne.  tiatrc  iit-^ubuiyunis.  ijtu  »e  in  tali  contiactu  aliquid  iuris  lie- 
bere dicebat.  cum  tamon  non  habcrct.  scd  quem  de  iniusticia  aigui  poterst. 
propter  pauca  muttuscula.  bpc  est  solam  marcsm.  ipse  com  anico  filie  et  le- 
iiquo  fitttre  ««>  AMUmi»  eb  rami  qoerimoDia  dceiitebant  •  Acte  smt  hflc 
pvbHee  anno  M.O.LXXXX.U]!.  V.  Kai  Maii.  asskteotibaB  fflüs  Mt^if 
de  Atfiedb.  Henrik»  (^nrmlo.  lAtd/rüi&.  ArmoltU,  et  filüs  demif .... 
Joamme,  ^Tkeoderiei^»  et  do  jE^MÜmstorp  HeUa  et  Mem^ero,  et  aliis  qiiampli- 
Rbm  miUtibiiB  et  vflianis*  oiris  bonestis  et  neridieiB. 

fUtS  mm  (S^artiifsr  brr  96t«l  @.  t^oma«  in  9riP0((<|i|. 

IM«  ^aifer  ^änrit^  VI.  bcurhmbct  einen  (^uUrttttt)^  ^if<i^en  m 
WMm  SBeiffenbiitg  imb  ^immerebe,  loebur^  crfterc  emen  fB^ 
gert  SU  (Snftr^  on  bcr  Wti>\d  t^m.   ^rifel«  bm  9.  Wtai  1194. 

In  nomine  sancte  et  indinidue  tiiiiitatis.  Fleinrinm  .sextus  diuina  fauente 
clemcncia  /^w(fT?;orj/;?i  imperator  et  Semper  aiigustus.  Ea  que  in  pri^encia  cua- 
icHtatiH  no8trt'  iuste  et  racionabiliter  termiuuntur.  ne  proceBs^T!  temporis  et  pie- 
dencium  molicia  uyl  successorum  ignorancia  nliquatenus  immutari  debesst  ue) 


• 

L^iyui^Lü  Ly  Google 


177 


afrifi.  MCtoritatis  noslra  BHUinune  dignvm  dnimiii  ecmfirmare  predpue. 
oatteftqueail  lAeeqiiiiim  M  «tilitatem  peMOMrum  deo  miiitancium  con- 
dac«re  eegnoteamus.  Qtiapropttr  notum  facimas  nninersis  imperii  nostri  fide> 
Ubua  presentibus  et  iutum.  fjnod  dilectiis  nr.ster  (rodefndns  abbas  Wicem' 
burgemis  cum  confratribus  et  ministcrialibus  suis  prcdium  illud  in  Mette- 
menhmn  et  Kt'chJiolz.  quod  Eberhardm  de  lledf'  al)  co  tennit  in  feodo.  di- 
le^to  nostrü  Hermatiiut  abbati  de  Hemntenrode  et  raonasterio  eius  per  manus 
üostras  dedit  in  proprietatem  in  paludibus.  molendini».  aqui«  aquarumque 
üeturhibus.  canij)is.  agrii.  eultis  et  incultis.  pratis.  silui.s  et  omnibus  ntilitati- 
bus.  ^uaä  ia  eodeui  prcdio  puteruiit  habero.  cconuei'so  iamdictos  abbas  de 
Emmumrode  at  confratres  sui  predicto  abbati  Wicemi^urgen^i  et  HKmasteiio 
«Ol  dediwmt  per  Banns  noalrai  in  proprietatem  idneam  «päd  EtMrke  in 
iviidietkiM  neatea  propo  Omm.  quam  emenint  pio  eentam  raare».  haae 
igptar  donacioiMoi  et  eoBcambinm.  quod  per  dob  et  in  presenda  neatra  &c- 
tm  (it  catDUi  habemna  et  preaenti  pagina  dinalr  confirmanraa«  statoentea. 
et  impflffiali  aafto^efUea  edietOb  vt  nulla  oouiino  peraona  bnmiKa  nd  alta,  se- 
colaro  uel  ecclesiaatica.  pEcdictani  coneambiuiii  aliquatenus  immutare  presn- 
mit  uel  predictos  fralrea  de  Hemm^mwU  in  predio.  quod  eis  datum  est.  et 
«m  udlitatibus  anolestare  aadeat  nd  grauare.  quod  qui  facere  attemptau«nt 
nginti  libras  auri  pro  peiia  oomponat.  dimidium  eamere  nostre  et  reiiqmiin 
pft-*fiis  iniuriam.  T^t  nutem  hec  imperpctuum  rata  permaneant.  et  n  nnllo 
uncjuani  iinmutentur.  presenteni  pag-inam  ii:dc  conscribi  iussimus  et  inaiesta- 
Oüstre  sigillo  conitimniri.  Huius  rei  te^^tes  sunt.  Otto  Spiren^'s  opiseo- 
pn^.  Siif/i<-//  (lux  Lofhan'ngie.  (Jtlo  ii>tlntifiiis  comes  livrgundie.  Pliilippvg 
frater  noster.  Sibertus  cumes  de  Franciceubnrch.  JierthoUlus  comes  de  Jii^r- 
gw.  BerthüUlm  comes  de  2sueinborch.  Bopu  comes  de  ln^yphe,  Hinjo  dic- 
tUB  Luncwig  Vüle.  Crodefrüius  de  W^neäen.  Rudolfus  de  KUdat.  Mar- 
fi»du$  de  Wäre.  Btmriem  de  Wüden^ein.  WaUerua  de  Eichelhei-g. 
(^Mo  de  Mineenherek,  Wesdo  de  Bergue,  ü&nradus  de  Rotembwe^.  Oun- 
rtdiu  de  Anmmbre,  Hmttneu$  de  Tanna.  Asuehmu  de  Spira.  Sifridut 
«ttMtaealieuB  de  Hugewupe.  Euerkardm  jnarescaloua  de  AnAw  et  alii  qnam* 
plttres.  Sigpttm  demm  Bemtiei  aexti  Bomamnm  imperatoria  innictiBsinii. 
%o  ^^otti  ifflperiaUf  a«le  oaneetlariiia  uioe  domni  Vonradi  Mogmimeim» 
MÜS  ardiieplacopi.  todus  Oermame  archicancelf  u  ii  recognoui.  Acta  sunt  bee 
aano  incarnacioDis  doroinice.  müiesimo  .U.2kdlll.  indictioae  XiJ.  regnante 
Domino  ifeuiru»  sexto  Homanwum  imperatore  gloriosissimo.  anno  regni  eiw 
XXÜI.  imponi  wro  lia  datum  apvd  TrmeU  VII.   Idoa  Maü. 

m.  4$a^ft  i^ölejUnud  IIL  beftätigt  bem  Mo\m  ^i^ihtxpum  feine  i@e? 
#^01.   9tm  bcn  11.  1194. 

iklestiniM  episcopus  botuqs  seruoruin  dei.    Dilecte  in  Christo  filie.  So- 
pkU  abbatisse  ctmubii  de  infwwn  Pruvua.  salutem  et  apo»toücam  benedic- 
Maifi|<tRif#(i  iMMImM'  n.  12 


178 


tioneoi.  loftis  petentium  d^deriis  dignum  ert  hob  fteileni  pretMi«  eoBM- 
Biim.  et  iiota  qne  «Tationls  tnunite  non  discordant.  effeetu  prosequenle  com- 
plere.  Sicnt  Aut^m  TenerabOu  frater  noeter  /.  TremrentiiM  ardiiepiBeopiM. 
suis  nobis  litteris  intimauit.  et  ceiiis  est  quonrndBin  aliomra  ralAioiiibus  dle- 

notatum.  creatoris  obsequiis  omoino  te  mancipans.  bona  que  ad  te  iure  ker^ 
ditario  pertiDebant.  ei  eai  nunc  preei  e^obio  deputasti.  cupicns  in  eo  cum 
boncstnrnm  sororum  conuentu  dignum  creatori  domino  dependere  iamulatum. 
Vt  igitur  hec  tua  oblatio  firma  debcat.  et  illibata  manerc.  Ipsam  prout  a  te 
rntlonabilitcr  facta  est.  auctoritatc  apostolica  coufirmamus.  et  prc^cnti«!  «eripti 
patrocinio  conimunlmus.  locnm  jpsum  et  persona»  in  eo  doniino  famuiaiite». 
cum  omnibiis  bonis  Uini  ccolcsiastids  quam  mundanis  que  iustc  pofsidere 
noscuntur  apostolica  statueutea  protectione  gauderc.  Specialitor  nutem  occ-le 
»las  de  Mti'reke.  et  de  limne»hem  cum  pcrtineutiis  suis  sicut  eas  nionasteriuiu 
ipsum  ex  concessioiic  dilccti  tiiii  nostri  .0.  abbatis  Pruiniensis.  rationabiliter 
est  adcptum.  et  ipsas  iubte.  ac  sine  contradietione  possidet.  et  in  scnptis  ex- 
inde  factis  plenarie  oontinetor.  «»dem  oanobw  dozumis  eonfirmandas.  et  pre- 
•entis  acripti  patrociDio  muni^daa.  Kolli  erg:o  omnino  bommum  lioeat  bane 
paginam  nostre  protectionia  et  confiraiatioD»  infinngere.  uel  d  aoau  teoM- 
ratio  oontraire.  Si  qoia  aatem  boc  aitemptare  preaampeerit.  indignaiioncin 
omiupotentia  dei.  et  beatomm  Petri  et  Pauli  apoetolorom  eim  ae  nouerit-  in- 
cunurum.  Data  Bom^  iqiud  a.  Petnmi.  Idoa  Man.  pontiflealiia  miBtri 
aono  IV. 

Kita  tcm  Orismal  m  brr  Stabtbibnotlcr  in  X^tt» 

138«  (lonvab  (^:v3bii(^ot  üon  ^ain^^  ^ifdiof  Dou  i&abmitm^  ^et^ügt  au 
$&A\t^  9la)>engiv66tttg,  ba|  unb  XcXt  ^  beffer  ta>ic 
bie  (SeelfoTge  itnb  ^ßfanflTd^e  in  Sl'^eitgevfd^ieb  ^fCegcn  foOf.  1194. 

In  Tiomlne  sancte  et  iml i  iidue  trniitatls  (\inradus  dei  gratis  6ain'?t^n- 
sui  episcopus  et  s.  scdis  Mm/u /if}>i&  arcliicjiiscopu.s.  Ad  paptoralom  officii  no- 
stri spectat,  sollicitiidincni  saluti  onmiiini  tidelium.  quonim  cum  nobis  a  deo 
commissa  est,  pro  possc  iiivi^nlare.  ne  culpa  aut  negligentia  nostra  jacturam 
animarum  suaruni  patiantur  sempiternam.  Nouerint  igitur  uniuersi  tarn  prc- 
sentes  quam  futuri;  qualiter  quedam  comitisa^  Frülerv»  nomine  dittina  In- 
spiration e  admonita  pro  remedio  anime  soe  et  mariti  ani  St^^am  eedeaiam 
in  Mi  .tijc.^t-od  In  bonorem  aa.  trinilatiB  et  as.  apoatolonm  Pbilippi  et  Jaoobi 
Tirginiaque  Walpurgis  aatia  venuatam  exatmziti  et  ipaam  proprietelia  iure 
eccleaie  a.  CbriBtopbori  Rauengereshurgk  com  dote  uniua  manai  et  qDoran* 
dam  mandpioram  liberali  manu  tradidit  perpetuo  poBBidendam,  sicat  bviiia 
donationia  largitas  in  litteria  a  dinnino  8ifndo  anteoessore  nostro  desnper 
confcctis  pleniua  continetur.  EJapao  autem  aliquanti  temporis  spatio  dominoa 
Addberhia  etiam  antecessor  noater  eandcm  ecciesiam  rogatu  villanorum  loei- 
que  arcliidiaconi  in  ecdcsiam  parroehialem  subiectis  sibi  quibusdam  in  cir- 
cuitu  iillabuB  inaignioit  et  prepoaitam  dicti  mooaatBni  Haöan^eretburek  qui 


Google 


I 


179 


pro  tempore  fuerit,  in  parrochianum  consHtuit  eique  ficaltetem  toticB  ne^ 
«etntaa  exi^t  inibi  bapfctzandi,  sepeliendi  et  o^ra  divinorum  solcmpnia  ad- 

muuBtimiidt  indulait  Amoldo  maiore  preposito  eiufdem  loci  ai-chi« 

diacono  aliisque  ecciesic  nostre  fidclibus  dolenter  percepimuS}  quod  dicti  pre* 
positi  .«alutem  oviuni  sibi  crcditanim  vilipcndentcs  hactenus  sacerdütes  minus 
idoueos  ad  sacia  ibidem  cclebraiulu  institueruut ,  per  quorum  ignaviam  plu- 
rima  in  spintualibus  detriiiicntn  rvencrunt  et  in  postcrum  ut  apparet  eve- 
nlre  potennit  ....  de  pontificaiua  no.stri  officio,  quod  a  deo  susccpimus  cx- 
pc»iuiat  soUertia,  ut  bis  luaJis  ,  nc  ultra  invile^cant  salubritcr  occurrere  stu- 
deamus.  Ilinc  liubiu>  predicti  ArnMdi  niaioiis  prepositi  aliurum(|ue  prelato- 
nim  aostroruia  coasiJio  districte  prccipiiiius  atque  iiiaiaiamus,  ut  e\  nunc  et 
in  poslerum,  quoties  prcdicta  parrochialis  cccicaia  in  Meugeresrod  uel  ex 
ohitu  preporiti  vel  -  das  vkftrii  pMtore  wwe  «o&tigerit^  sdoflns  et  Idoiiei» 
tMerdoe  «x  capitnlo  in  Bamng^m^r^  com  oonsensa  prcpositi,  si  ipaemet 
amnMnoD  euraai  siucipere  Doluerit,  in  rectonin  pn&te  eedesie  eUgatur,  elce* 
to»  «b  «lehidiAeoDO  ut  iuria  «st  benefido  investiatur,  «t  de  ddnceps  alt«r 
dtari  in  tectontn  com  competente  stipendio  lubrogetur.  Ut  «otem  buius 
otdinationiä  nostre  proceptttOi  omni  tempore  inconTolaom  permaneat ,  hano 
pagimmi  inde  describi  et  auctoritatiä  nostre  sigillo  iossimus  roborari.  Testet 
sunt,  ^h-noldti»  maior  prepositus.  Heuiricv«  decanus.  Htinricu»  abbas  8« 
Aibani.  Hezekimia  abbas  s.  Jacobi.  Theodet-wus  prepositus;.  (s.  Petri)  Hein* 
ncm  decanus  s.  Mauritii.  Wernhems  scolasticus.  Godefridus  maior  eantor. 
Heinririis  de  Dtkke.  Waltei'us.  Ruthardns.  Ocrhodo.  canonici  maioris  ec- 
dcsie.  Laiii.  Embricho  irsvtvs  romes  et  iiiius  oius  t'unradu».  Lünradu» 
rfijne^  siliie.'itn's.  lltinririts  couies  de  Spankeim.  (Jodtjridvs  de  Epjjiin'fcln. 
\V jljramiis  ringranu:!,  iiariraduB  de  Merinherg  et  fih'us  suus.  Hermannus 
et  Gerlacus  de  Büdingen.  \Ver?iheru.s  riagrauius.  Dudo  de  M  izzenowe. 
Henricua  rujua.  iierdegenus  de  WitUtmheim  et  alii  quamplurcs.  Acta  sunt 
hcc  anuo  domin.  incarnat.  M.C.XOJiII.  indict.  XII.  reguunte  gloriosiääimo 
imperatore  Heinrieo  buius  nominis  sexto,  pontificali»  yero  nostri  anno  XXIill. 
poat  exilii  mtftri  roditum,  quod  pro  rtmana  paad  sumns  ecdesia  anno  .XI. 
MM  ltiitbUng«r6  ^atnmliuig. 

137«  ^einnd^  ^bt  $u  @.  ällban  bei  ^SRam^  beurhmbet  unb  gencl^migt 
einen  Don  ©ütent  |tt  S)emrriS|ciin  iinb  SUbi^  dtoif<i^ett 

bem  (Elerifer  (Snunertd^  itnb  beut  StUfttx  9ht^rt4(er$  bd  IBtngen. 
1194. 

In  nomine  aancte  et  indiuidue  trinitatls.  Jleinricva  dei  gratia  abbas  8. 
Aibani   in  maguntia.    Gcncratio  prcterit  et  geueratio  aducnit  unde  cautum 

est  ut  sc.ipto  nmuiantur  ea  que  intcr  mortales  ininutabiliter  )H>rniansura  con- 
trahuntur.  Nouerint  igttur  uniuersi  Cluisti  fideles  tani  futuri  quam  presen- 
te«  cjuod  cum  Embricho  cliütus  (iJui>  J ] rr/inrdi  in  cUbifho  qucdam  bona 
(Quorum  proprietas  ^desi^  ngt>U:^  uideiicet  s.  Aibani  iu  Maguntia  pei'tinuit. 

12»  * 


180 


In  iiiik  Btmtrtkem  hemütMio  mtt  «d  iptiuü  douolute  pewidttret  plMoil 
iym  et  sanotimomalibus  cenobii  s.  Rnberti  *pud  pin^tua»  qu^  eortim  miani 
et  .LX.VfiII.  iqg«ra  ab  omni  eensa  lib«ni«  in  uiUa  olbtoko  posederant  de 
concambio  oonnemre.  hoc  modo  ut  EHUrticho  dericas  bona  stia  cemalU  qn^ 
in  Bermersheim  poflsedit.  in  predinm  et  pvoprietttem  sanctimoninlibni  et  ^ 
cifiei^  8.  Ruberti  per  nostram  uoluntatem  traderet.  et  conuentus  sanctimonia- 
liura  predicti  predü  am  in  albeeho  proprietatem  uidelicet  unius  curtis  et 
.iiX.VilU.  iugcruDi,  tml>i8  et  9ccl^i^  nostr^  c<mfbiTet.  hoc  ordine  «t  prefi^ 
tus  clericus  Embricho  iam  dictam  curtim  et  iugera  hereditaric  possidea^ 
annuum  ccnsnm  .IUI.  uiidas  et  .X.  deiiarios  quem  ccnsum  de  prcninnora 
tis  boniB  suis  in  ßenntrsheim  qiie  iam  per  commutationcm  ad  -ancriniüii  alf^ 
et  ycclesiam  s.  Roberti  dcuencrant  solucbat.  nobis  quo4ue  et  ycciesi^'  nostry 
scilicet  s.  Albaiii  cum  integritate  annuatim  persolueret.  Qu^  bonorum  com- 
mutatio  quia  absque  lauore  et  conseiu^n  iiustro  et  nostri  capituH  eftectum  ha- 
bere non  potuit.  precibus  Ranctimonialium  et  Embnchonm  hinc  inde  iacli- 
iiuti.  commutationem  hanc  sub  iamUicta  forma  tieri  concessiiuus.  Ut  igitiir 
iste  contractus  et  horum  bonoram  oommntirtio  iouiolata  rstiabitiene  gaudenL 
preeentem  paginam  super  bie  conaeribi  et  imprcailoDe  noetri  aigilli  voborari 
fedmns.  Testes  apponentea  quorum  nomina  sant  b^.  BiUmmtB  prieir. 
HarfämmgM,  WoifraiimB,  HemutHmu*  Owuteliimta  cnetos.  Hmthardm  oel- 
leranus.  et  reliqni  omnei  ^oeleaif  noetr^  fratrei.  Laici  Hemriaut  de  «i6M&«. 
Hugo,  Ocmoinwi.  HertwicuB,  Udo  de  hudM»heim»  Bfumcko  de  Shet^otk 
et^  plures  alii.  Acta  mmt  h^e  anno  domin.  inearnat.  M.O.XGJIII.  In- 
dictiono  .XI. 

fkia  bcm  f)Iei(^)ritigen  Ofttnbu^e  bc«  $Xt^^  liRiipnttiCKg  in  bm  ^tcio^t  9taffantf^ 
6t(l<it«ftT^li»  )it  dbjlciit 

138.  6r^bijd}of  ,3p^QT^i^  J?ou  %x\tx  i^ev(^Ieicf)t  ba«  iKoftet  §inimeiot>c 
mit  bcn  ©auern  ju  üJ^e^ringen  uub  9bbiont  trecken  einiget  ^nlc« 
^5rben  bed  $ofed  6i€benbom.   IDiel^nitgcn  1194. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  triiiiUiiis.  -luhanit,  0  dci  giatia  tretiiruruM 
humilis  minister.  omnibuB  Christi  fidelibus  tarn  pie^cntibu^  quam  futuris.  In 
perpetuum.  Uniaersis  ueritatem  scire  uolentibos  notam  esse  nolumui.  quod 
oontrovenia  que  longo  tempore  uertebetur  inter  fimfrae  eenobü  de  Hemmte- 
r^df,  et  nntiooB  de  Metnmo  et  de  mouiani*  aoper  quibnsdam  tenammntia  at> 
tinentibns  grangie  se^um  fontium,  bono  pacis  interaeniente  terminata  eat.  ite 
mdelioet.  qnod  quicquid  questtonis.  contra  iam  dietoa  fratrai  et  utrioaqtie  nOle 
nutiooe  nidebatar  oompeAere.  diuine  retribatioaiB  Intttita«  eommtinl  «olimtate 
el  asieiian  omnivm  dimiserant,  £x  hie  qoedam  dnximva  nmuiMatan  ezpri* 
mere.  qoioqnid  iiiria  eis  debebatur.  pro  tonte  ante  grangiam  cmanaute.  Öm* 
ccBwrunt  etiam  qnod  eiusdem  fontis  rinnlnm  ad  omncs  coiumoditaftai  snas 
per  fotfata.  aeu  alio«  qnoscunque  conductus.  libere  possint  dedeiSM  biobI 
sibi  peiBpexerint  expadire.  item  qnicqnid  babebaat  quereie  anper  clnnran 


Google 


181 


iuB  cleto  gnmgSe.  et  loois  «sm  ex  omni  parte  oontiogeatibiit.  Loo»  quoque 
doiiorum  autumpiuJium.  et  quioquid  Ivan  w  ezlnde  proaenin  debeÜat 
bere  diiniaeniDt.  com  indagine  de  ultra  pontem.  dual  uias  per  qnas  ex  «all- 
quo  nt  aaiereibant  oiaram  diapositlone.  in  owribiis  et  equis  minure  poteient. 

vnam  scilicet  per  ulneaa  eorum  in  buuerane*  aUam  quo  per  terram  q)8oruili 
diicit  ab  ecciesia  de  Nouiant  usqae  Mm^anc.  in  duabus  seoiitis  restrinxcrunt. 
▼nam  ctiam  quo  ducoljat  a  pfanfirs.  nsquc  ad  magnum  htpuleiiK  et  uiam  in 
gr^i'j*  per  pratuni  prccludi  statuerunt.  Ad  liec  dederunt  eisdem  fratrihns  ter- 
rani  que  iacef  iiitor  dccursimi  h^urp  et  «fpcni  eoruin.  pretcrca  quiitjriid  iu- 
ru»  uol  qurn  ii*km  rusti«  i  lial  ere  polcrant  in  eadem  grangia  acptem  Jun- 
tiunt.  et  in  uiiijubus  suiä  pertinentüs.  iu  nostra  prcsnntia  per  pcahinos  suos 
et  meliores  utrinsqu«^  uiJle.  quos  ad  lioc  efficientluat  ad  nos  traii^iiUbeiuiii. 
libeif  ae  diniississe  lecogTiouerunt.  et  iu  mauus  nostras  per  eosdcin  dcnuo 
xefiitarunt  üerum  ne  predicti  tratres.  ad  tante  dcuotioDU  eiTcctum  apparc- 
rent  ingnii.  ad  firmandam  perpetuo  in^er  eos  pacia  et  dQeetionis  custodiam* 
aso  labofe  et  aumptibus  api»d  Marone  poirtetn  eia  l%Qeum  Qua.  tantum  aiee 
eonalniere  promtaerunt  tarn  oommodiiiii  quam  neoeaaeriam  tranaenntibi»  eqao 
tetam  et  pede  et  n<m  oorribiw.  quod  et  feoenmt.  Ut  autem  cuinalibet  qvaa- 
lioiiii  Booereaeena  eocaaio.  inter  eoa  in  perpetaum  pieeidi  ualeat.  nonunatim 
faae  loit  cxpceianm  et  colkndatam  a  partibna.  ut  nee  oceaaioiie  poatB  inafean- 
rati  ex  kiritate.  nee  de  ommbua  tone  ibidem  danairnm  peaaidelMt.  pre- 
SeA  frattea  et  eorwn  auccessores.  aliqua  in  posterum  exactione  uel  moleetta 
gTBoentar.  Nee  uero  quie  debito  pontifiealis  ofßcü.  futuris  caaibna  tenemur 
oeeurrerei.  ne  ea  qoe  in  preaentiii  noatr»  rationabiliter  acta  sunt,  aut  nieio 
obliuionis  possint  ftupprimi.  aut  a  quoquam  studio  malignitatis  aliquateniM 
infirniari.  ea  que  prenominatis  fratribus  dimissa  et  donata  sunt,  banno  epis- 
copali  oonfirmauinuis.  et  redactam  iu  presenti  paf^-ina  ueritatis  luilus  conti- 
nentiam.  slt^llli  DOJitri  impressione  fecinuis  eomniuniri.  annotatis  testibus  qui 
hoc  iiideruiit  et  audienuit.  quorum  noniina  liec  sunt.  Velrmi  de  rpft^flnee. 
J(u:vbnA  de  Dune.  Bui^uiwndm  de  Hupe.  WaUei-m  pineerna.  StOodo  de 
triflitha.  ArnolduM  de  CHUet*(t.  Teod^ricu^  de  okmh^lm.  Thcodericm  custofl 
de  cnrdoHe.  Hect/o  de  allreta.  WiUelmv.f  notarius.  et  alii  quaiupiures.  Aeta 
•MUt  bec  apud  Maranc.  anno  domini  .M.C.XC.IIII. 

Sfaia  ^ftn  Original  im  $t.'  :iiri^tD  £)a«  3ied)el  »on  ivei|fm  ^(^4  m  tig^tnif^ümU' 
4|if  e<fff  hm  unfffttt  Stande  «ngcliiiat.  «ia  Ma  ii«  Iitoattliicr  f)i<|t|cit  intt  mtU  lufcinu 

mmgrtoebte«,  fe^r  breite«  weifeleiunie«  53anb  ifl  Vi  Sc'H  mxiex  bm  oberen  (^nbe  ber  25u<jc  nac^ 
<^ft!ieill,  Mc  inhtn  ^bfn  burcfi  (^inicfinitte  tti  bem  umgcfd^Iaflenen  jRanbe  itnb  bouit  bucd^  ha$ 
ffftc  jroi?ffnbe  aejoften,  uub  nun  erp  ba«  <£ieflel  an  bie|<  freien  ©finber  befefHgt. 

I3j|.  Sbtx  m  ^crl^acb  tmt  taufet  mit  hm  Softer  ^unntevobe 
bte  fSHÜd  ^taen^^eim  ^ecjen  b»  ^Vft  ÜRutterftobt.  fSSkm»  bcn 
19.  3uli  1195. 

In  nomine  aanctc;  et  indiuidue  tfinitatis.  Ego  Gerkardus  divioa  proni- 
4aDai»  Prfnmm§u  abbaa  notum  fiaek»  aniuetaia  «bdati  fideliboa  tarn  pxcaesti- 


Goo 


182 


hm  quam  futuris.  quod  oenobium  de  Heminrode  per  emptionem  «b  HeUfn- 
gero  de  Franekenstein  et  colieredibus  euis  Hellengero  et  Wamero  «cqubinit 
nillam.  qiie  vocant  Hülenshevm  attioeiitein  feodo.  quod  dux  Fridericv»  quon- 
dam  auQs  domini  Heairm  sexti  üfomanorwm  imperatoris  touuit  ab  eoclena 
Pnimiemi.  ser!  qiiia  eandem  villam  de  manti  iam  dicti  imperatoris  iure  feo- 
dali  coines  habuit  de  Tjyjvingen.  a  comitp  autem  de  Lynirifje?)  iam  dicti  niri 
JJfiV  'vqfnni.  de  Franrkf>}i<fein  et  no])(ites  elus  H^lhnt/'  n's-  ot  U  ut 
firmam  facerent  prefato  renobio  de  ISeminrode  hanc  doiiatioiK^rn  oportuit.  ut 
supradictam  uillam  HelUngerm  et  nepotes  sui  in  manu  resignurent  comitii 
de  Liiningm.  eomef»  uero  in  manus  imperatoris.  fjiiod  quidem  factuiu  c»t. 
Imperator  auteni  quod  siinin  erat  per  Frlderirvin  de  hirhtrg  et  Amhelmum 
de  Petrn  Prumieihfi  coclesie  et  ihk  iii  abbati  illud  resignaiido  transniiiiit  as 
signandum  cenobio  de  Heminrode.  ego  uero  ex  consensu  toeius  eapituli  mei 
et  de  codmIIo  tarn  noUUum  quam  plurinm  minlaltriaKiiiD  FrmKittmk  eccie* 
■ie  proprietatem  sepediete  uiUe  in  ffülensheim  omnt  eo  Iure  et  Kbertate.  qua 
prodieti  nobflea  iMam  poBsedebant.  cum  omnibns  appendiciia  boib  in  eamp». 
in  pratia.  m  teiria.  caltia  et  inoolCiB.  in  piacariia.  in  aqttia.  in  aquaram  de- 
ennibuB.  in  nemoribns.  monaaterio  de  Bemuirode  libere  donani  et  «ontradidi. 
prefiitia  nfria  nobilibna  Friderico  et  Anakdma  ex  anctoritate  domini  intperi' 
toria,  et  aub  nomine  oenobii  de  HenUnrede  donaeionera  que  uulgo  sah  dien 
tar  recipientibu«.  econtra  Gerardo  et  Ph'Hppo  de  lÜfertfAeU  niria  nobilib« 
eK  parte  Prvmien»i$  eoelesie  curtim.  que  MutertUA  Tooatnr  in  concanibio  le- 
cipientibus.  sed  iptia  prcdicfca  cnrtia  de  Muterüai  uinua  qnani  preftta  nilla 
Hillensheim  ualere  uidebatur.  centum  iumaUbus  et  quinquaginta  marci?  afl 
allodium  Prumitnsin  eccicsie  emendum.  ut  ex  omni  parte  concambium  oqiia- 
retur  ab  Hdlingero  v^f  rocompensata.  prenoniinati  uero  uiri  i  rid^wirO)  et 
jh^^hphiius  coneambium  approbatum  ab  omni  ecclesia  Fmimien^i  imperatori 
detuierunt  ut  sicut  prius  erat  de  HiVms}}f^'m  comcs  de  f/ffningen  ab  impe- 
ratoro  Hillengents  et  sui  coheredes  a  comite  reoiperent  in  feodo  enrtiin  do 
Miit^rMat  cum  prcdicto  additamento  pro  cijjicariibiü.  quod  Pr^rmifiKsi  ocdcaie 
est  reconipensatum.  Ut  autem  prcfatum  concambium  lactuui  de  iiie*  uoluB* 
täte  et  consonsu  toeius  conuentue  Prumiensis  et  aliorum  predictomni  ratani 
perpctuo  et  firmum  monatterio  in  ffennnrode  obBemetnr*  preaena  iode  ptrn- 
legimn  oonacribi  et  aigillo  meo  fed  oomnransri.  Acta  avnt  hee  apod  Ww- 
maeiam  .XIIII.  Kai.  Aug.  anno  dominiee  incarnatioDia  M.C.XO.V.  ind.  XIU' 
regnante  domino  Hemtieo  aexto  FUmanorum  imperatore.  Haioa  rei  festes 
annt  JoKmiMs  Treuirends  arcbiepiscopua.  Uvialem  Auffunttemü  epiac.  HeM' 
rtcua  Wircenhurgenais  epiae.  Otto  Spiremi»  epiac.  HeinricuB  WonnacieTttii^ 
episc.  Bertranmtua  Metensls  epiac  lAffKildw  maior  prepoattua  in  Wormatia- 
Gerardtu  monacliua  et  doeanus  de  Pmme  et  totus  monachorum  einsdem  loci 
oonuentua.  Fprtholdus  prepositus  et  totus  clericomm  Prvmietmmn  cooiien- 
tna.  Conr€ulus  dux  Sueuie.  Ludonicm  dux  Bnuarie.  Adolfvs  eomes  de 
Scoirenhnrg.  Burrgrauim  de  Nuremhei'g.  Geuardus  burggrau lus  de  Mndel- 
herg.  Wezfih*  de  Berge.  Trtissardus  de  KestfiTrherg.  Cono  de  }h/)renhfr<j. 
Fridericm  comes  de  Vitama.    Oerkcaxki^  de  Hiferacheit*  tt,  PhiUitpm  frater 


Ly  Google 


188 


mm,  Frid^iem  de  Kitburg.  Atuhdnm  de  Petra,  Johanntt  de  BittsM«« 
Acm.    WermtmB  eemerariue.    WcUheru»  dapifer  et  alü  quamplures. 

Ufi^fi  Ott«  bm  XIX.  dal^r^uttbm  im  ^r.^^rc^. 

140»  ^hr»%  S^mdii^  VL  l&efrcit  bo«  ^of^et  %l^wS^  bev  (gntnd^« 
ttttig  b€0  Sll^emaoIId  gu  i@o^)>arb.  ^ngel^eim  beti  23.  1195. 

if*  dei  gratia.  romanoi'um  rex.  Semper  Augustus  in  perpetuum.  Cum 
oniDeB  romami  imperii  iideles.  ex  oolku  nobis  a  deo  potestate.  dementi 
Semper  respectu.  defensare  debeamus.  rcligiosos  maxime  uiros.  ob  cultum  re- 
ligionis.  ut  liheriiis  tloo  famulari  ualoaiit.  siib  alis  protcctionis  nostre  fouere. 
et  in  temporalibus  ]vrc  rnr>uere  uolunius.  <!!iate!iu.s  eorum  orationibus  adiuti* 
misericordiam  et  gratiam  apud  rogein  regum  obtiiiore  mereamur.  Noucriiit 
er^o  presentes  et  futuri  scriptum  hoc  audituri.  quod  nos  audita  benignitate 
?pecinli  quam  p«tor  noster  F.  rovwnorvm  imperator  niultis  modis  sepius  ex- 
hibuit  ehf^rhncfmsi  eoclesie.  pari  den otionis  aflfectu  liispirati.  indulgcntiam  pa- 
tris  noetri  prescnti  scripto  contirniaiiius.  concedentes  omnibus  fratribus  ciiisdem 
cenobii.  ut  cum  nauibus  et  substantia  sua  per  alucum  rheni  descendentcä  et  as- 
eeodentes  liberi  sint  peuitus  et  immunes  apud  hobardiam,  et  in  omnibus  locis 
qniiMStre  ssDtiiirifldiclioiiie.  ab  omni  theleneo  et  exacttone.  qne  ab  alns  traue- 
«notiboB  eolent  postolari.  hoc  adidentes.  ai  fbrte  fhdoneum  hohtardU  alieui 
facrit  eommisBiiiD  ud  expositum.  ne  aliquam  potestatem  habeat  prebtos  fra- 
tnt  granandf.  aut  qmequaiD  ab  da  exigendi.  predpue  cum  eos  ante  talem 
eonwiiwonem  ab  omni  granamioe  intuito  dd  et  pro  aalttte  aoime  nostre  ab- 
sdoerimui.  et  contra  factnm  nostrum  nichil  ad  ipsorum  dispendium  fieri  de» 
cnoerimus.  Datum  apod  Ingdnhem  .X.  Kai.  Septembris.  Anno  imperii 
Mitri  qdnlo. 

Ibrt  km  Original  im  ^09!.  9kff.  GtanMav^i]»  }tt  ^ftfleiiL 

MI.  5?QifcT  c^einvid)  VT.  Beftativ;^t  bem  6tift  3.  (Süiiecui^  %r\tx 
alle  nantcnt(i^  aufgeführten  ^efi^ungen.  ^i^outctn  bcti  17.  ^e)>s 
tcmbev  1195. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis  Henrieus  dei  graüa  sextus  Ho- 
memonm  imperator  Semper  angostut.  et  res  Sieäie»  Garn  omn^  etM  ab 
addcNentia  m  malum  prona  nt.  et  dum  nbi  fiMsiat  laeram  qulsque  non  ue- 
Nter  alH  ingorere  detrimentam.  ex  imperialle  dignitatia  offido  ad  qnod.  om- 
■potentis  dei  gratia  aublimauit  noB.  tenemnr  iura  ecdeaif  dd  conseraare 
«t  ne  ad  diNoliiendom  ea  Uber  sit  impetoa  a  seenlari  potentia  defenaare. 
Qnod  enm  omnibus  noetro  imperio  aabiectis  debeamns.  ecdesif  beati  aymeo- 
ms  pHs  inducti  commonitionibus  non  n^iamns.  ISIomorata  dqoidem  eodeaia. 
ietaeedentibus  Johanne  uenerabili  Trevirarum  arcfaiepiscopo.  et  Cunrado  dnce 
Amimtmu.  licet  multia  annia  saa  bona  ciuiele  poseederit  ut  ud  sola  tempo- 


1S4 


EH  pveveriptione  tat*  esse  nalett  tNom  «t  fimut  uMiam  finnttalii  ndbur  «b- 
tineant.  super  omnibiis  cartäuB  et  piedüs  suis.  necBOB  «I  «nivenis  ad  eean 

spectantibuB  nostrf  imperialiB  auctoritatu  oonfirmAtioneD»  poitnUtivn  i  oobis. 
impetrauit.   Sunt  autem  lieo  sub  bonis  wu  coniprebensA.  Tbdoneum  quod 

Conßuentie  tarn  de  nauibuB  quam  de  summanis.  et  alüs  rebus  ucnalibus  dari 
coosoeuit.  Et  eurtcs  elus.  uidelicet  Hoiwjen.  Oladeback.  Merihelac,  Leir 
men$,  iMu-gene,  Edegrm*  Enckerche.  Pundirche.  Hespe,  Croue.  Orache. 
Bcrencastel.  Kvvese.  Lesere.  Kestente.  Emhrlde.  Piezjtort.  Mfinstre.  Mo- 
räne. Noui'ant.  OJl-^jiharh .  f'!(fen{shenn.  Egla.  Winchra.  cum  omüH'US 
appenditiis.  Nnhar/i  cum  oiiuiihu.s  appciiditiis.  Deciina  eins  iiitcgraliler  in 
Musclu'bach.  Allrxlinm  cius  in  S(}ter»tfin.  Ourtis  eius  in  Mtrkesheim.  Bona 
ad  usom  elemosißai  ioruin  biiic  ad  quodcunque  officiuni  ciusdeui  ccdesie  apec- 
tantia.  ubicumque  siiit  sita.  Hec  itaque  i^muia  bicut  posscdit  liactenub  cuhj 
omni  iure  siio  profate  ecclcsie  in  posteruni  possidenda  confimamus ;  et  »ub 
iM)stram  prutcctionGni  speciulitcr  ajssujiiimus.  statuoutoä.  ut  quis  frütre^  eiua- 
dem.  ecclesie  in  predicti»  bonis.  ucl  in  aliquu  suo  iure  iudeUte  iu^uietare  uel 
gr»u«re  prerampeflorit.  tanqiuiii  eontra  nostrum  edictoj»  agena.  imperuJeia  00- 
fesflam  se  aonerit  meiurarttm.  Ut  ergo  omiiis  elidatar  calumiMiia.  et  iioe 
noetva  eonfimiAtio  nue  conatitatio  finniter  teneatur.  hoc  acriptam  noitri  li- 
gilH  inpresnoiiA  duximiu  mborandom. 

Signum  domni  Hemißi  aexti  Uomanorum  imperatons  et  regb  SiciLie, 
Ego  Ounradua  cancelknaa  uice  dowoi  CumwU  MogwUmi  MchiepiseoiM 
et  arcbicancclliu  ii  l  ecognoui. 

Data  .XV.  Kai.  Octobr.  anno  ab  incaroatlune  domni  .M.0.J1(.}*V.  la- 
dictione  .XIII.  Kegnante  domno  Hem-ieo  aexto  Homanorvm  impentore  an- 
gusto.  anno  regni  elus  .XXVI.  Imperii  autcui  ipsius  anno  V.  rc^9l  S^eiUf 
anno  .IL   Actum  est  Lutkere  in  dei  nomine  felidter.  Ampa. 

9(iK  bcm  Original  in  bcr  6tabtbtbltct^ef  jtt  trier.  Do«  SUgd  »en  rot^  Sa^f  Mafft 

Alt  bt(fdr  ficllb  unb  rottet  6i|aiK  tun  ^ei^r. 

142,  iiaijcr  .^einvic^  VI.  bcftätigt  bem  ©tift  3.  ©imconi«  p  5W0r 
bett;  in  alter  Sf^ctfe  ^ergefteUtea  ^oU  ^  £«iUeni  bot 

17.  ee))tembei*  1195.  -  . 

In  Boroine  aanete  et  In^uidiie  trinitatii.  Bentieu«  diiiua  ÜMieiile  de- 
nentia  seixtiia  Bomanomm  imperater  aemper  augujstqa.  £i  lez  8{eiU$»  Com 
dd  omnipoteDliB  nuBflnoordia  ad  imperalis  dignitatia  Ivatigium  aobltnali  bi- 
iHUib.  flummopere  nobi«  fwoiiSdendiim  est.  ut  e«m.  cuiuB  Imperium  aicul  omni 
earet  prindpio.  sie  omnem  a  ae  exdndit  terminttm  recognnacenleB«  et  ipaina 
miliiee  honoranies.  diqua  nostr^  pietatia  Indida  posteria  reUnquamva,  Qood 
non  eolum  tunc  fiori  inteUigitur  cum  noua  benefida  per  noaUram  munifieaii- 
tlam  ecdeBÜa  dd  coi^ernntur.  uerura  etiam.  oom  anteeeflaoram  noatrornm  c«- 
ritatis  Opera  per  approbationem  renouantes.  nostre  auetoritatia  robur  eis  im- 
partumir.  Nolum  itaque  fieri  uoluaina  tarn  futurie  quam  preBentibiia  GhnBta 


Google 


185 


iiilfti  fi»d  antaettWMMi  OMiri  dhi9  memoi^  kipttwIÖNS  «t  ngw  pi- 

titioDem  uenerabilkim  ^««MtiorM»  arthif^ne^ponntt  iodueii.  tbelaneHuii  qvod 
CStMi^fnailitf  tarn  de  oauibuB  quam  de  anmmariia  et  rebus  ueoaKbus  deberi 
CDgnosdtar.  pleoe  et  cum  omni  inm  exeepto  eo  qtiod  Beoltetiu  erobMpiaoopi 

in  dnabus  fesduitatibtis  beat^  Mari^  ex  conraetodiiie  aatiqaa.  dimidium  elus- 
dem  theloTiei  ronpueuit  acdpere.  ob  eterna  eni  mcrooria.  eccietie  beati  Sy- 
meonis  et  ibidem  Christo  niilitantibu!?.  in  temporaJin  uitc  subsidia  contule- 
rant.  et  coUatum  suis  prluilf^iis  contiroiauerunt.  üerum  thelonoum  qncd  ni- 
delic^t  inercAtorc»  de  quolibet  summario.  fjuatuor  leues  denarios,  aut  diiou 
ccdonifHseg  pcreolnere  dehnernnt.  diu  negiettuui  tuit  et  intcrmissum.  Noe  ita- 
€[xn  ut  elemosine  ooruiii  t|ui  ßit  ut  tempore,  eio  et  deuotione  precesBenint. 
participes  inueniamur.  ad  peticioneni  Johannis  uonerabilk  Trevtrorum  archie- 
piacopi.  neciiOQ  et  dilecti  fratris  nostri  Cunradi  ducis  aueuontm  commoniti. 
rtieluiär.iiiu  de  ammtuunia  diu  neglectum  et  intermiesam  iinperiiH  tuctoritate 

cpiMn  tlkid  de  nautbut  et  reboi 
WMdünii  tteariiiaie  eodesieeMu  moä»  ouafireaamiia.  ttalaeDtotw  m  ^ue 
«iBidmi  «oeWe  fnttm*  m  lue  mokslwe  prM—ipaerit  jieut-  etorni  i^gie  i» 
mmak  edfineaai.  ne  nupenaiii  eenecÜMiB  enbieeene  indide.  grawler  pwuelnr. 
3P!wtwee  cm  incneloffei  de  qnibiieden  leeis  vcmcotei  eeeendiiBt  teMnple 
«■toceMmin  noetrorum  quedaa  in  ikdeaei  aolilione  dave  tanenler*  pro  qei- 
boB  eos  qoi  nuBiis  aibi  pgowideint '  naeodegue  accidit  uexari.  aepe  Doeoiiuite 
eederie  frilEia.  ed  petitiene«  mereatoroiii  w^lenm  knie  ia  oertam  tmh 
■HB  dMii  I  lorum  prout  eoBgruuro  eis  uiaum  6it  pro  eorum  coainiodil««B  eott- 
mittancrant.  Uelati  ot  omnes  de  ultra  Mosam  uenientes  de  qaacunqae  cioi- 
tate  ucl  oppido  nel  uil!n  pro  calrlarii?.  f»t  baeriniig  siue  pellibiis  ucl  aliis  que 
dare  consucuerant.  fertonem  et  denariatam  uinl  Cohmimäis  inonete  persol- 
upntes.  non  ampliiw  dare  exi<rcrentur.  Similiter  et  omnes  de  ultra  Wale»- 
gcmi^fid"  pro  iaudabiü  palmone  quem  dare  consueuorant  persoluerent.  In 
alHs  (juoque  uiciuioribus  iocis  cojiif)f»tenti  cum  mercatoribus  fact.t  taxatione. 
(jue  dare  consucuerant  in  denarios  cuaiiüutÄuaruat.  Quy  omnia  ail  iiostram 
perlata  noticiam.  cum  rationi  innitereDtur.  rata  habuimus.  eis  similiter  auctu- 
riteiHii  noetram  adhibentes.  Ut  ergo  super  bb  omnlbua  noatra  imperialia 
ecMifiiwitiD  peq^etulilir  Arme  pameiieil.  bne  oertue  Me  aeneo^taoi'dl- 
giUi  pOBtri  iflipreaaieiie  iaavnae  folwreri* 

Signum  domoi  BtnM  mti  B/omamgimm  imperetoris  et  regia  &ieiUi6, 
Ego  Cmwmduta  eeneeOeriiia  ttlee  domtii  OmiNnÜ  McfmitM  «nhiepiaeepi 
el  efdiieeneeUeifi  feeegnouf. 

Deta  .XV.  KaL  Ocftobria.  aniio  laeeraalienia  dombii  M.C.XC.V.  indie- 
lioM  .XHI.  R^gnente  domno  Henrieo  aexfo.  Bt/mmorum  imperatote  An^ 
goatow  Inperil  anteitt  .T.  Bcgni  BieSUf  .11.  Aelum  eat  X^iiftoy.  In  dei  ao* 
BuftDie  ftfieilei'.  Aneii« 

Kai  hm,  Criginat  bl  Ut  6ta^tbiblt«t^cf  $ri«.  je^r  ^ut  er^oltenc  a^IaieflStefic' 
0ct  aan  rot^tm  SBa^  ^Ait^jt  aa  cuuir  Utfot  ^ctbs  anfc  totl^m  felbenm  6i^nitr. 


Google 


143»  i^t^Sifd^of  boii  ^  Mt  auf  lotfcdM^  «nm^iiittid  Wtt 

M  iti  (SoHcns  fcfl.  <l!>ett  17;  ®n»tcittBer  1195.) 

In.  nomine,  pancte.  et.  indiaidue.  trinitatis.  J.  d«  ?ratia  Tr^^n front m  ar» 
clur],[Fcop!js  vniuersis  Christi  fidelibus  ad  qiios  presons  scriptuni  perucnerit. 
m  perpetuum.  Cupientes  vt  per  boni  cxcmplum  opcris.  postororuin  uirtus 
excitetur.  et  id  qnod  rncmoriter  tencri  oportet,  ubiiiiioniis  iiube  ne  obsciu:©- 
tvr.  digiiuin  duxinius.  per  ueracem  scripti  huiiis  continentiara.  tum  presen- 
tium  meniotiain  finiiaii.  tum  futurorum  noticiam  preparari.  Notuni  itat^ue 
ait  imiuersis.  tatu  presentibus  quam  futuris.  quod  gloriosus  domiüua  noster 
romanorum  Imperator,  et  semper  auerustws.  et  inclytus  rex  Sicilte  HeitiricM». 
diflloMiiBi  acilioet  de  singulis  mercatiirum  saumariU  per  eot^ueatiam  tamh 
Mtibm.  qvtiaor  denarios  o(»ifiumUinoa.  aut  duoa  oohmeiuea.  m  domiiw  MBr 
pwatete  beal^  memoria  Smmieo  prodepawore  ino.  ^eai^  belli  Symoonia 
iD  Trewri,  in  ebnuifliiiam  oollatoni.  et  «am  per  ivperi«lift  qom  per  ipoete 
liea  acixpte  memorat^  ^eoleaif  eonfinnateBi.  Sed  ätv  negleelMi.  aleoMolar 
Iflttoiyniit  el  vt  tarn  imperatorif  maieeliilia  aoetoritate  qwan  Boebm.  piefiiif 
eeoleiif  peeeaa  in  ana  pöaseniond  a  nnHo  tnrbari  predperean»^  nolaa  nieen 
ioeii  et  aucton'tatem  plen«  avignaiiit  Nea  igitvr  domnu  impentoria  aift- 
mentiam  benigne  adtendentea.  et  ulds  su^  eomneakiBfln  lenewptoi  suaa»" 
pientea«  et  predict^  elemosin^  reatitiMioiii  oongamdentea.  et  eam  ratam  Jinbea- 
tea.  Imperatori^  maiealatis  aaetorkaile.  et  noetra.  anpn^ictnm  «heloneam  iri- 
delfcet  de  singulis  inercat(»niin  saeroariis  per  «ai^iientiai»  tranaeantibos.  4|«a- 
tüor  '•nnßn^tinoü  ant  duos  colonienfes  dmarios.  ^cclesi^  beati  B^-meonis  con- 
tirnutiiiu.s.  et  sigilli  nostn  vmar^^ine  corrobnramMS.  et  fidülib\  ■>  ]lo.^tds  hoc  ab 
omni  eontradictione.  et  infestacione  .  .  .  ohsoruari  distncte  precipimus.  Et  si 
quia  hia  t&ni  rationabiliter  actis  ausu  tcmcrario  obuiare  adtemptauerit.  odium 
dei  et  indignationcm  et  sanctissimi  Symeonis  et  omnium  sanctorum  se  incur- 
aurum  non  dubitet.  ipsumque  anuthemati  perpetuo  donec  re&ipiscat  aubidmoa. 

Xu4  bm  Drigmol  in  t>tx  Stabt&ibliotl^rt  ga  £riet. 

ptxtibtx^  hd  iBinaen  einen  bem)cf6en  m^c  gelegenen  SGßingcrt.  1195. 

In  nomine  aanote  ei  individae  trinitatia.  Oonuentua  da  a.  Senintio  in 

Iraiecto.  Cum  in  omni  genere  hominum  commendetor.  et  neecwam  eit  cqb- 
oovdia  in  ^edefliaatSda  tarn  apiritualibus  personis.  ut  omnis  Ktinm  adimatur 
«»ocasio  et  controuersla  summa  adhibenda  est  dil^i^tia.  Notum  »it  igitar 
ennetii  in  Christo  fid^boa  tarn  futuris  quam  proKnlibiis.  qnod  fratrea  a.  Ser- 
uatii  in  iraiecto  quandam  particulam  uinc^  qu^  contermina  claustm  s.  Ro- 
berti  adiacebat  in  pingnia.  de  qua  sororos  oiii^don^  conobii  iam  dictis  fratri- 
bu8  annuatim  hamam  franconici  et  scxtarium  hunici  uini  pcn^ohinnint.  dun- 
bu8  marci?  iam  prcfatis  uendiderunt  sororibiis.  Üt  autcra  hoc  ratum  hatu  a- 
tor.  predictiB^ue  fratribus  et  sororibut»  intringcre  non  sit  lidtum  constitutum 


Google 


187 


i8t  utriusqu«  consentii  fcelCB^  ipsam  hutc  eMlun  fiDMOri  et  imprenion«^ 
gilli  ^cc]e8i9  b.  Seniatii  maniri.  Iluius  rei  testes  sunt  Winricus  dechamii. 
magistcr  Winandus.  Simon  cantor.  Alewinus.  Stephanus.  Gerhardus.  Lam- 
hrrtvs.  Kiehoffuf<.  WirirtiM.  Bniduxnus.  Oim'lberfus.  Franca.  Arn«Jdv$. 
Ueinrictts.  Willelmu».  lltinrü-vs.  GUilh&i'hts  prepoa.  Ilezelo.  Gerlachu». 
Fridericua.    Acta  sunt  autera  hec  anno  domin.  incarnat.  M.C.XC.V. 

?(ud  brnt  f^Ifii^irtHgat  (|}iUtrtii<^  bei  J^Ioficci  9iu)^tl<6a9  hn  |>er}«0{.  Siaff.  ^taati« 
on^io  au  3^<iR* 


145.  ^et  9nt  ^bfric^  ^  Sab^offen  t^ertra^t  ft«^  mit  beut  #«tfni 

^^\hr  'j^^^^9  ^-  wbcv  bic  3?05tci     Sfiertac^,  unb  empfingt 

i»!^  J)e|ni>lSef|  cimg^c^^  Stiftung  jemcr  ^cmprie, ,  119p. 


^  ^  dei  gratia  dictus  abbas  WadegoaienM  pr«8eoti|>ui  «t  ftituns  paceis 
mligere  et  aaritetam.  Qoum  rerum  g«staniiD  leriet  aliquando  mpilft  tesipo- 
nun  antiqiiitate  aliquando  pnnoruin  hommum  ainistn  interpretetiODe  solet 
obnvbUari.  immutari  atque  peruwti.  ne  iocum  ueritatis  folsitaa  gbtiiieatqiie 
formitla«  qvibus  prasenttbuB  et  a  quibus  uoetris  temporibua  facta  sit  litteris 
commendare  duximus  nocenariuni.  Accidit  quibusdam  caosia  cxigentibua. 
comlteiu  L&deuicum  de  Sarwerde  aduocutiani  de  Ii<"-h(xrh  cum  quadam  terra 
allodii  m\.  quf  in  confinio  rinsdcm  uille  sita  est.  ouidam  militi  uidelicet  //er- 
tnanno  de  s.  Engelhertr»  Innmlirtsse.  iius  iicro  ad  if^  lirnoiidain  eandeni  aduo- 
catiam  datis  .XV.  taleiiti.s  |»rc(lict()  coniiti  fociiuu.s  .sustentamcn  cum  tali  pacto 
suhsequente.  ut  eandem  adtiocaliam  null!  in  posterum  uel  ip*e  uel  berede« 
8Ui  inuadiarent.  uül  quuquü  aiio  modo  a  propriis  manibus  alicimrent.  Ipse 
uero  intuitu  dei  et  ut  sui  et  nxoris  sue  et  beredum  suorum  inperpetuum  ani- 
mamm  haberemiu  meixiori*m.  quoddam  allodiuin  soiim  aciUcet  manaiim  anum 
apad  ^pue  fwilrefj.  dimidmm  manBum  Horhadk.  qnartam  paitem  manBi  haue 
M  oetanam  partem  nemorie  qnod  dieitor  Puaertc«^  per  mamis  patronl  nostri 
Symam»  eomitis  de  Sarbruche  in  elemoainam  nobi«  contradidit.  Ut  igitur 
preeens  contractns  ratus  et  Dübatus  tani  nobia  quam  posteris  nostri»  perma- 
neat  dig'num  cluximus  presena  Bcriptum  tarn  noatri  quam  ipsius  comitis  uide- 
licet Ludtwiri  de  Sancerde  appositione  sigilü  quam  testium  subscriptione 
communiri.  Teste*  t^unt.  AJhertus  abha^s  ]  UcirienMs.  Odo  abbas  Medioln- 
cenaiif.  (ladefridns  prior  \\  ail'^O"-' >^'f>f>s  Jlafiriem  comes  Getuiniponfis.  Ar- 
noldus  de  MoncUr  et  Johannfs  liliu.s  eius.  Bm/itcho  de  \Jafh*'rch  et  Merbodo 
ürater  eius.  Aruuldua  de  Bechingen.  Juhanaes  et  Uoricus  filü  Boemundi. 
Bartoldtu  de  Vechingtn.    Hermannm  de  s.  Engdberto.    Huckerus  de  Ode- 

notpen.  Sewaldus  de  B&i.  Lodewicus,  WHkdnm»  de  Mcrthärck,  Acta  auot 

'  .  .  i  . '    .  .  >  

bec  anno  ab  mcarnatioiie  demml  .M.C.  noDagesImo.  V*** 
«u«  bcm  f>t)>loinotttx  bct  übtet  im  ^.^^rt^.  .GJLUl.  Iba.  144^ 


Digitized  by  Google 


m 


146.  f)er  #rttf  f^mnüi^  i»oit  l^c^utci  unb  ^^otmtr  erlB^t  hm  $5fen 

3tt  Sciniiißcn  luib  i^cuvcn  alle  ii;c^ii.ividni\  iiad>bcm  bae  jDomca^ 
)}itcl  gu  ^riev  biefelt^en  ton  ben  ^c^eutvä^crn  mit  a6geI5f t 
1136—1196. 

In  nomiue  saacte  et  inUiuidue  ti'initatis.  Henricus  dei  gratla  Lvcdbur- 
fj&UffiH  conies  et  Namurcemis,  Vniuorsis  Christi  fidelibus  tarn  presenlibue 
quam  futuris.  ad  ijuos  presens  scriptum  peruenerit  in  perpetimm.  Uniuenii- 
tatl  uestre  presenti  scripto  sigilli  nostri  vinag^ine  roborato  notum  et  certuui 
ease  uulumu».  curtes  de  Lende^igen.  et  de  Bure,  cum  omnibus  appendidu 
(lauu  iBMori  eodflfie  tnm^Hmi  übQrii&  et  ab  omni  titulo  aduocatie.  et  ex«di<l- 
Ais.  et  seniieu  deluto  temper  ^AmüalM  iuisse.  Sed  cum  diDtomm  looomm  ineole 
teiupore  predeoenomin  nostronim.  .W4ldm  et  CMracf»  ooniitum.  a  pre^onibos. 
raptotibuft.  uenatoribitt.  aiolestiain  M  inHaetätioneoi  iniiiste  ft^uenter  peten»- 
tar.  prefikta  eodeiia.  mamoratie  pradecessoribiiB  noetrie.  ouiatuii  nini  de  cel* 
lario  suo  46  Lendenge»  annuatim  dandain  ooneeBSit  ita  tarnen.  q[aod  iidem 
predeoeBtotee  'nostii.  dictas  curtoe  et  ineolas  earum.  ab  omni  predonnm.  nsp" 
toram,  ueDAtorumque  mfeatotione.  efc-  ab  omni  alio  ^uamine  et  inqnielafioDe 
fiberare  et  abaolnere  tencrentur.  Et  enm  hanc  uini  carratam.  a  predeceeeo- 
ribus  nÖBtri».  quidam  ministerialis  eoram;  Qod^fridu^i  de  h'ud^nhime  in  h^^ 
neficium  snscepisset.  memorate  curtes.  et  bomines  eiusdem  loci,  pace  sua  et 
iure  suo  et  libertate  sua  diu  gauise  fuerunt.  Postmodum  uero  WiUelmus  de 
AldengpH  sollercie  sue  studio,  de  consensu  nostro.  a  Conane  de  Kotf^nhume 
.eu<TCP?orc  predicti  Godcfridi  obtinuit.  ut  picdictum  beneficiuni.  sciHcet  car- 
ratani  uini  i^^ono  in  nianiis  nostras  rcsig-naret.  et  Wülelmus  a  nobis.  ipse 
uero  Cono  a  WiUelmo  in  beneficium  recipeiet.  quod  et  factum  ost  Tempore 
uero  precedente.  et  mallcia  hominum  excrescente.  cum  prctiictub  1^  illelrmut. 
supiiulit  torum  locorum  incoIas  paulatim.  primo  cquorum  pabulo  et  hospita- 
cioiiibus  grauasset.  et  tandem  exactionibus  et  iniuiia  inmodcrata  opjaiineret. 
nec  ab  iniuria  sua.  et  uiolencia  a  ireueremi  ecclesia.  et  a  nobis  sepe  com- 
monitns  desietere  nolnkset  ipee  tandem  a  tiMuetwsi  eedeeia  de  paeieneia 
neeCra  poet  midtaa  citacioneB  legittime  fiitt  exeommmikatna.  et  DQÜatenai 
poetea  reaipiaoens,  extra  dmiterium  est  eepultae.  In  bac  quoque  malieia. 
diclo  WSldmo  filina  eine  Hugo  .Uxf^  est  sueceaBor.  et  aupFadicterom  cnrdiim 
deuaatator  et  incolarom  granlaafmaa  Infeatator.  benefidümqtie  quod  a  nobia 
anaoeperat.  adlicet  earratam  uini.  Widtero  de  Hoifoibiiume*  qni  Vmomi  herea 
saeoeaserat.  babendum  oonceaait  Vnde  treueremU  ecclesia.  de  bonorum  aao- 
Tum  amiaaione  et  hominom  anoram  tribulatione.  et  deatrociiooe  dolena.  et 
memoratam  malieiam  in  eoaanetQdinem  dnci.  et  quasi  pro  qoedam  iure  re- 
patari  attendens.  paoem  suaro  et  auorum  comparanit.  et  curtes  suas  de  Z^n- 
denges  et  de  Bhvps  a  carrata  uini.  quam  niagis  ex  uoluntate  quam  ex  iure 
reddebat.  pt  ab  omni  potestatf'  et  uiolencia.  quam  dictiis  Tlvqn.  et  pater  eins 
nomine  aduocatie  in  prcdictis  curtibus  oxercere  conßueverat.  ccntuni  et  dua- 
buB  iibria  Metetmmn.  sepedicto  Hugoni,  pro  bac  absoiutioiie  coliaiis  absoluit 


Google 


189 


m  lune  nodom.  fnAAM  Wulttrw  nmmnUmm  huMMm  im  maam  ipiaw 
ÜM^omB  rnigBaiiit  Mitff^  ctMm  idem  bcDefidmii.  «I  qmdquid  la  fmdkiiü 
enrtibiu  it  «min  «ppeiidicilii  inüo  uel  iniusto  sibi  «endicaibaL  in  wamm 
aottn*  omn  omnibos  kMredibua  et  coheredibus  utriusque  tttauß  nMÖgiMuiit.  et 
a  ae  et  *  auia  «Uetaa  enrtea  esse  absolataa.  et  incolas  similitor  Merqoa  eenun 
recognouit.  Nos  anlem  mal^Mitoribus  sepedicte  ecolesie  nuUam  inalignandi 
anetoritÄtem  prestare  uolentes.  accepta  ab  Hvgone  parte  predii  m\  ad  esti- 
macioncm  prcdicte  pecunie.  et  ei  in  benefioiuni  rcddita  pro  qua  tamquani 
pix>  diclo  beneticio.  nobis  et  succewioribu^  nostrif.  spruire  tenetur.  Intuitu 
lüuini  amoris.  oarratRin  w'un  cxic&xQ  trßurrt  fi^i  'iw  perpctuum  reinisimus.  eam- 
(pie  ab  omni  grauamine.  quütl  ratione  nieiiiorate  carrate.  uel  occaaione  ad- 
uacatie  in  prediotis  cnrtibuB  fieii  solebat,  Jluff&ne  et  Walitro  preaentibus  et 
causencicutibus  per  sentcnciam  lionuauni  uostrorum  penitus  absoluimuä.  'l*^- 
tes  hii  aimt  (Ttriot^^  de  WcUecui^  et  filios  eiua  Theoduien».  Adnocalus  de 
iii»  et  filBi  eim  Jäkrnim  de  Mmektk.  WaUtmt  de  Meysenbtu^.  Aw- 
Mm  d«  RidmmtttktM  et  fimter  warn,  Jmdmm  de  KaUrt.  Tkmdmeum 
da  VuAmek.  de  demo  oomide.  Thmdmeiu  de  HnfaliB.  Agffo  de  Mrlm^ 
mrt,  Waimmu  de  itmiMiiii.  Qodefi'iduB  de  Judmcara.  Bdbirtn»  d^  ütr^ 
IM^.  WaUmu  de  Jutpdt,  Gadefridt»  de  Bris.  Fkä^pfUB  de  J^^üanftaivA^ 
JmMu  de  iloneAeym  GapeUaiii.  Bdbertm  aetarius.  Sifridu».  Bece- 
Imm*   ßurgeuMS.    Hiezenumwus**),    Cunraäus,    Theodenem»  KortfA«^ 

fCM  rtncm  tvanffM  mtcr  ton  Gfcgel  M  «Mi«  l^ambert  von  ^«(flni^ttfcn  |14S9-^)' 
o^ne  Oatum;  unb  (b)  (incr  1568  imt  2  tfieff#CR  9l«laitii  dtiifiB*  mH  kern  OiliiiRal  fifmiiP 

147»  ©t^Btl'd^ct  i^bülf  öon  6ßlu  beuvfunbct  feine  unb  feine«  (Sr^fuit») 
^S^t^t  in  ^e^ug  auf  ^o^i  unb  iöcft&ttgung  eine^  ^bt«  ^u  ^aaefy. 
1196. 

In  ooinme  eeaete  «t  iadioidue  trinitatia.  Adol;phm  diuiae  fiiueete  de* 
Mlie  s.  CS^IomifMia  eeoloKe  «fchiepiäcopua.  hd.  Botieiem  tan  preaentiiioi 
qeani  fillwcioiiim  peraeniie  nolttmaa.  qvod  noiiaetfiiiim  qiiod  od  Unnm-  «o» 
atfnr.  «b  iUnatri  eonite  ^miZMu»  Anribo  fanditere  eine  pie  inilialan.  et  a 
«Muti  jjglott'np  Sigfffrido  lierede  enooeBafweqve  eins  tdaedniw  liberaliter  pro- 
'  motum  tempore  predeeesaoris  nostri  äxebieplscopi  bcatc  mcmorie  Friderid. 
b.  Petro  et  CDlofitcMt-metropoli  per  menum  Wühelwi  filii  eiusdem  Sigifridi 
ttsignatma  est  et  salueetiim.  Processu  uero  temporia  comes  Otto  de  Eimcke 
prefatomm  p*«««pM«*  eaeeeaBor  QUdberto  eioadcm  cenobü  abbate  et  uniuer-i 
sift  fratribos  e^us  pari  douotione  petentibus  propria  spoute  cum  uxore  ^ua 
Gertrude  et  filio  suo  Ottotie  idem  monasterium  ab  omni  iure  suo  et  potestate 
beredum^ue  auoram  peaitus  abaoluit  absolutumc^ue  b.  Petro  l^aliter  coa- 


190 


tmdicKt  ac  subiugaait.  hoc  pacto.  ut  dcfuncto  abbate  eiusdem  roonasterü  ab- 
baa  electus  ad  Colon/ensem  archiepiscopum  accederet  et  inuestituram  prefate 
abbatie  ab  eo  rcciperet.  nihil  oraniDo  vi  ucl  aiicui  capellanoruin  uel  ofüciit- 
torum  suorum  prot<'r  orati  uios  oxhil  itui  iis.  et  mc  jier  sc  non  udhiblto  con- 
duclu  taii  qualeni  alh  abbatcB  qtii  nme&tiiutuh  ^ua»  a  Culonifusi  uiciiiepis- 
oc^o  recipiimt  solent  habere,  ad  cceleaiam  6uani  rc^ndam  libcre  rediret.  Ad 
▼obwtiteni  igitvr  uencnibilb  ftvtris  noilfi  MamritH  iamdieti  nooMtarii  ab* 
bfttM  «I  petiGioiieiii  qui  cupieiu  libeitali.  quicti  et  iBdemoltali  BMoaatarii  wu 
m  poslenmi  praapioero  montli.  eti«in  jpiA  deaoiioiie  «asdem  wonaaterii  qua 
ae  oircft  lUcMMiuMn  «odenain  et  ettam  «rea  omnein  honiiiifliii  qui  «d  ipun 
dealiniMRl  gerit.  spccialiter  ad  h»e  indaeti  Hbcrtotem  suam  mim.  moiMate> 
rio  consenni  et  eoaäUio  prionun  eonfirmaiiiniit.  ito  «t  eloetuB  a  ooaiMiitii 
iaui  dicti  mouaaterii  ad  nos  rel  ad  nostros  succeasores  aeoedat  et  innestitii- 
ram  sne  abbatie  recipiat.  et  nullam  obsequii  exactionem  uel  ias  aliquod  no- 
bis  ne!  surcosponbu«  tuistris  uel  capellanifi  uel  officiatis  no«trIs  uel  successo- 
rum  iiüsLioi  iini  ä>eu  ttiaui  r  uKjuaoi  honiiiium  niai  orationes  exhibcat.  Et  ut 
Uec  nctötra  conErmatio  iusta  et  ratiotiabilis  rata  et  inconuulsa  permaneat 
haoc  pagioani  comcnbi  et  aigilli  noätii  imprcääioue  feciaiu^  commuuiri.  i»ta- 
tjieatei  «t  sab  dittpclo  dei  olnuipotantis  et  bb.  apoatolorum  P«tri  et  Pauli 
el  oostn»  amthymate  iaUbenlei.  ne  aliqua  persona  secolam  «el  ecclaiiailica 
eam  aoHi  teneniio  infUngere  andeat  nal  imouilare.  Quod  ü  qiua  inaliiMta 
diaboU  fiMce  presumpaerit  icaai  et  indKgnatkMiem  d«i  emnipoteotia  ^  totMR 
milltio  celestis  iucuiTat.  Actum  anno  dominice  mcaniatUMUe  M.C.XC.V1.  in- 
dietieiie  .XIIAL  presidento  dumino  CeUntino  ammno  pootifiee.  anno  pcmtifi> 
catus  sui  V.  reg^anto  domino  Htnrico  Hoinanorum  iniperatore  8einp<a'  aa- 
gusto  et  rege  Vicilie  inuictissimo.  auno  regiii  sui  .XX. VII.  anno  nostri  pon- 
tificatus  .11.  Huius  rci  testes  sunt.  Lodewicm  maior  prepositiis.  Uln'cits 
nattior  decatius.  Bruno  hvHiinu'*is  prcpoaitUH.  Cunraduts  Äanteuats  preposi« 
tua  8.  Gereunis.  Thtodericus  pi'cpositus  s.  Andree.  Thewlericun  prepositus 
M.  apostolorum.  Thtodericm  decauuä  b.  Marie  ad  graduä.  Guzwintm  abbaä 
de  Monte,  W^ddeweru«  abbas  s.  Panthaleonia.  Oevi^Aanim  abbaa  de  Bei^ 
«terftodk  OodifndiM  eapeUariua  aotter.  Oerlacu»  onstoa  a.  OMtons^in  Cbm* 
ßnmitia,  Ood^ridm  aeriptar  noater.  BmrieM  eomee  de  /Seyne.  Gerhantn» 
oomee  de  Are.  fratre»  aottri  ooiMe  Amotdm  et  oooieB  füdeneui  4»Jitemu 
Rekihokku  de  /«eniwrefc.  HefmmamM  adaoeatus  Colomium9*  Otto  eamen^ 
riaa  noBter.   Sei^manmu  mambaleoa  noater  de  Altera  et  alii  quamplune. 

Ku<  hm  ft(tcUii|m  9ntff{«  8«a4  contra        »(gfii  tSnift. 

UH»  .^aijei  ^^euul(^  VI.  Bc|iätij^t  unb  ^Mif^licivt  bie  ©entcu^,  ra^  c^ev 
(Jrjbifc^cf  i>on  Mer  bic  ^ebenleutc  vedbtlid)  nur  3  'Mal,  \i  in 
14  Siageu,      citiren  haui^t.   SBo)}^atb  ben  3.  3^iti  1196. 

BenricM§  dei  gratia  Homanomm  iinperator  «emper  augusttta  et  res  SieUie. 
Uniuenis  baminibitt  2*reueretuis  acebiepiscoputus  ^ratiam  auam  et  oinne  bo* 


Digitized  by  Google 


191 


hbdi.  Qflki  qo^flio  apnd  iios  fuity  qnod  dileelus  noster  Johannes  Treu^ren- 
«M  aidiitpitoopai  hominet  nioe  super  feodo  uä  iiu  per  XIIII.  dies  debebtt 
nooerB.  quidam  illlraMibMit  per  sex  septimanas  per  triosm  uocatbnem  curi^ 
noBtr^  dictaait  sentcntb.  ^piod  idcm  archiepiscopus  hominefl  suos  super  feodo 
ad  XIV.  di«  tantum  per  trinam  iiocationem  iiel  ad  sex  scptiroanas  peremp- 
toriter  teneatur  oitare.  >IanrLimu«  ij^itur  et  districte  precipimus.  ut  nullus 
oinniiio  contrn  hanc  sententiaiu  uenirc  prcnumat.  Dtttum  apud  Bopardiam 
.Iii.    Nonas.  Juny. 

«US  fem  Baldaiaeo  dito.  167  im  ft«^. 

149.  ^a^ift^^f  0bo(^^  tooti  (S5(n  ^cVunbet  bcm  ^(ofter  Saad^  b«s 

bei  [icun  3>Dijt^^üal)l.  1196. 

In  nomine  sanctc  et  indiuidue  tHnitetis*  AdiUfhv^a  dim'na  faucnte  clemeil- 
tU  s.  eMnitmU  eodesie  archiepiseopus  omnibus  Christi  fideübus  ad  quo« 
pr^cns  pagina  peruenerit  in  pcrpctuum.    Dignum  est  et  a  rationis  traoiite 

non  discordat.  ut  pa  qne  per  ohUuionpm  uel  ullam  fjiiamcnnque  occaffioneni 
a  ueritatc  toinport'^  inttTiiallo  po^-^unt  defiocti  per  scripture  Heriem  linmimim 
meroorie  conimcndeutur.  Indc  est.  quod  a<!  noficiain  tain  futuroruni  luaiu 
presentinm  cupimus  scripti  prepciitls  attcstÄtiuiu-iu  pcrucnire.  rjuod  uionaste- 
rium  quod  lacua  appcljalur  ab  illustri  hettnco  coiuitc  palatiiiu  rtm  iundatore 
eins  feliciter  iniciatum  et  a  comite  Sigifrido  berede  ac  succc^sorc  suo  glo- 
riose admodum  et  liboraliter  promotum  tempore  predeoessoris  nostri  pie  re> 
oordallonis  Jrideriei  eoiomennn  archiepiscopi  b.  Petro  et  eoclesie  cotonünn 
per  manum  WWtekni  filii  eitisdem  SiffifrüU  eontivditum  est  et  subscriptum» 
temporis  uero  processu  coines  Olfo  de  Rinei^  prefatoruni  principum  sucocs- 
sor.  Oisdberio  eiusdem  nionasterii  abbate  et  uniuersis  eonfratribu»  ml»  pari 
deuotione  postulantibus.  de  propria  iioluntatc  sua  cum  uxorc  Otrhude  ci  filio 
9U0  Ottonr  Idcm  monastcrium  nh  omni  iure  f»no  liercdtiniquc  !;iiomm  penJtiJS 
abiioluit.  absolutiiraqiic  bento  Petro  coiumunicata  niaiiu  abbntif  predicti  Icga- 
liter  contradidit  et  eubiugauit.  ea  forma  coiiditlonls  liitcrjiositü.  quod  fratres 
Ottone  prcnomiuato  defuncto.  In  capitulo  conini  lilicraui  lifll»ercnt  pote^ta- 
tem.  aduocaium  eligeudi  qui  piopric  in  uulgan  dinckuoit  dicitur.  qui  btcun- 
dam  tenorem  priuilegii  lieiii'ici  fundatoris  eiusdcin  loci  hanc  prouisionem  de 
manu  abbatis  susdptat  ad  tuitionein  monasterii  sepedicti  pro  salute  anjine  sue. 
ad  muorem  quoque  übertatem  mootsterii  prescripti  firmitate  adiunctom  est 
et  priailegiatam;  qaod  nollus  aaleeessomm  nostrorum  siue  nos  seu  aliquoa 
sneeesaonini  nostronun  alicoi  homini  adnocatiam  premenioratam  in  feudo  con- 
eedere  presmneret.  quod  usqno  in  hodiernum  diem  firmiter  est  obseniatam 
tarn  ab  anteoeMoribns  nostris  quam  n  nobis.  Ut  autem  hoc  rationabile  fac- 
tum ratum  in  perpetuum  roaneat  et  stabile,  prescntcm  paginam  iiide  eon- 
scribi  et  sigilli  nostri  appositione  iussimus  coniinuniri  sub  anatiierjiate  districte 
prtcipieiites.  ne  aliquis  hoc  infringere  au«u  tenierario  presumat  lIuiiiR  rei 
teäteg  sunt.    Ludowicus  maior  prepoöituä.    Lii  iciM  decaous  maior.  Bruno 


pigitized  by  Google 


m 


prapoiito*  Bcimmsis  Conrad»»  |irfpoaBtD8  Xantenns.  TheodeHtm  fnfmt 
tiui  8.  Gereonis.  Tkeoderictu  prcfoiätitf  s»  AadBM.  TheocUr%cu$  prepoaitus 
B.  Cuniberti.  Godefridus  capellariu«.  Heiiricut  oomes  Seynemi»  et  firater 
eius  Kuefhardm.    Otto  cotucs  Gelrefi^ü.    comes  ArnoUitig  de  Altena,  Her- 

niajinus  rnirmie-tutüf  aduocatus  WrrlJewerun  abbuB  s.  Pautlialconis  Gfiz>ri- 
nvs  nbbas  ile  Mimfe.  Hf/  ma/uiua  riiars*  halcus.  OWo  canierarius  et  alii  ijuani- 
piures.  Acta  suut  hüc  aonu  domin  incaniauums  M.C.XCVl  indictione  .Xiill. 
auiiü  pdPtificatua  nostri  11.  regnante  Hertrieo  romanorum  iniperatore  sereBift' 
siuio.  anno  regni  sui  XXVII. 

9(u4  ^infelingert  Sammlung. 

IM.  S)a  $(Ti|ibiacotnit  unb  ^top\t  ilToittab  3U  (Earbcn  be|l&ttgt  bet 
IKtci  8aa(^  bie  9efugnig;  bte  Pfarrei  <Sruft  burc^  i^rc  d^tniMiis 
timUtl  HMiUcti  $11  Inffciu  1196. 

lo.  nomine,  sancte.  et  indiuldue.  trinitatu.  C&nradug  dei  grata»  Treu/t- 
i'ensi/f  ecclesi^  areliidiaconus.  et  in  knrodono  prepositus.  Notum  fieri  copi- 
nuis  tarn  presenti  etati  quam  successure  postcritati  quod  domnu.^  L'-dtis  sa 
crosancte  Romane  sedis  summus  pontifcx.  audicns  dcuotionem  monabt«  i  li  fjuod 
ad  Lacifm  dicitur.  attendens  ctiain  karitatem.  et  liM^[titalitatcm  eiusdi  ui  mo- 
Tiasterii.  (jue  omni  liomini  est  paratum  et  obscquiosum.  dccrcuit  ipsuin  mo 
nasterium  tarn  emoluiuentis  temporalibus.  quam  douis  spiiiiualibus  pio  n  pu- 
terne  promoucrc.  Et  ut  ad  etlectum  perducerct  quod  mentc  concepciat.  ei- 
dem  monasterio  indulsit  et  confirmauit.  ut  uacaute  ccclcsia  in  Crcfie-  «bbas 
litndieti  monasterii.  ad  quem  ins  patrooatas  etiiMlein  oodeai«  liWe  perttnet. 
coram  animanuii  diele  eodeiie  in  perpekuum  habeat  et  de  apirilualtbitt 
domno  nostro  Johamu  renerendo  Tremrartun  archiepiscopo.  eiQiqae  aaeoea^ 
aoribos.  nobia.  efc  noatria  anceeaaoribua  reapondeat  nnnmque  de  firätribua  auia 
Goneenau  ei  conailio  eapituli  aut.  eidem  eodette  pceficiat  qqi  ai  in  ali^no  net* 
gligenter  egerit  aliuni  idonenm  loco  auo  aobatitoat.  Noa  igitur  banc  eonfir- 
mationem  et  pietate.  et  ratione  conditam.  zeio  dei  dacti.  ratam  et  finnatt 
babentea.  com  consilio  uniaeiaa  coninentia  fratrom  capituH  decanatna  in 
quo  eadem  eodeaia  conatitata  eat.  quatinua  anniuenaria  dies  obitua  neetEi. 
ibidem  rite  peragatur.  preaentem  paginam  conscribi.  et  sigilU  nostri  impres- 
sione  commnniri.  et  corroborari  fccimus.  et  Pub  dlstricto  dei  omnipotentis.  et 
bb.  apnstolomni  Pctri  et  Pauli  nnalhemate  iuhibuimus.  nc  aliquia  ipj?8ni 
ausu  temerario  infringcre  presumat.  ucl  inmutarc.  Quod  si  quis  instinctu 
diaboli  presumpserit.  iram  summi  regis.  et  totius  militie  ceiestis  incurrat  Ac- 
tum anuo  doininioc  incarnationia  .M.G.XC.VI.  Indictione  .XlIU.  Huius  rei 
testes  suüt.  Rudclfua  prepositus  maior.  WiLhdmm  decanus  maior.  WüM- 
mus  de  Kaueire  archidiaconus.  Albertus  archidiaconus.  Cunraäus  de  Bur- 
$ceä  archidiaconus.  Gerhardus  s.  Symeonü  prepositus.  Godefridus  abbas  s. 
Eu^arn,  Otinradu»  abbaa  a.  Maximmu  Biboldua  abbas  b.  laUwini  m  Met- 
2aco.  Serhwimvf  abbaa  a.  J/er<e  od  Martire»,  Reinerus  abbia  a.  Martimi, 


Google 


193 


WenieruB  «bbas  Sprt^nkirbmcemü.    Gisdbertm  deoanat  et  pMtor  in  GWmj 

tierünannvs  pastar  in  W'ere,  j€Uobu»  pulor  in  anluniaco.  Jaeobus  m»- 
natiteiitHaU  canonioos,  IV^runM  comos  de  tttir&ero4.  Gerardus  conies  de 
are.  Uemriom  antumaceiuia,  c4  «Iii  tani  pastoras  quam,  vioarii  lolivs  oapitvü. 

Slu«  bcm  Oriciiiial.  T>ai  <Bi(i}t\  von  rof^em  9Ba^8  ^finßt  au  eiitcm  SDüiibcl  töf^er  fiis 
b<ntT  i^SK-it,  tu  ninb,  1"  V'  avcv,  itiib  ;t'iv)t  ein  vccf^löfcfunbf?  ^'niftl'ilb  in  (inftficfior  ,fj1i-ibimci, 
m  ter  ;Hra;teit  riii  i^tidikM'idu-o  VnA\,  in  c er  hülfen  cnic  >4>ainic.  Um((^ü|t  ^i(^cn  {(hiut  JinU 
Uli:   t  C'uuiuü.  tii.  giu.  u«-v.  uiiliid.  et  C'urdou. 

1^1.    üijlnji^of  ^ol)auii  von  Xvicr  Kftätißt  ckufall^  bei  iHlici  £aa4 
bic  ijovftcljcnbc  ^öejugni^.  1196. 

In  nomino  maeto^  et  indinidue  (rinitetis.  i^gu  JohtmuB  dei  graäa  ir«- 
uirorum  archiepiscopus.  dilectts  in  Christo  filiis.  mattritüf  ablMiti«.  et  «uniucr- 
•is  fratriboa  in  eodefiia  a.  Marie,  in  Zacu.  aecnndum  r^ulam  b.  Benedict! 
deo  militantibuB.  In  pcrpetQQm.  Offioii  noitri  ratio  poitulat.  ut  circa  om- 
nca  qui  nobis  in  dco  crcditi  sunt.  }>ii  paatoris  uiccs  agamns.  apecialiter  ta- 
rnen pro  biis.  qui  monasticam  et  singuUrem  uitam  ptx)fessi  sunt,  propciisio- 
rem  coram  liubeanius.  qnatenus  ea  que  ad  aetiuatn  pertinentio.  huitiania  tun* 
boa  expediuui.  quantum  in  nobis  e»t  ita  studeajnus  eis  prouid(;re.  ne  pro 
tcmporaliuni  inopin  compellantur  a  spiriuli  conteruplatione  retardari.  Ea 
propttT  cuni  donntiüue  niagiioruni  principum.  et  multonini  rcligiosorum  ui- 
TOrmii  j»rcdicti^  lacfu^n  rrclcsiy  plura  collatu  dicliciiimu.«  ufi^  (|Uoqne  CDnim 
imTUaiti's  ('XJ-mpluni.  (■ans^iliu^^  filiis  imstris  liati'ibus  olusilcm  i;<'<icsiy  prup- 
ler  lioDcMaiuai  cuiHiei^atioiuK  eonini  uoui  aliquid  cx  nu.'-tra  parte  super  ad- 
dere  uolumus.  Vndc  cuiu  iüüciipto  sancty  meiuoii«^  donini  Lnrü  pap^j!  com- 
pcrifisotuu».  quuuta  beniuolcntia  cidein  ^cclcsi«^'  contulerit  et  cunüiiiiauerit 
qoandani  ecclcäiam  quo  dioitur  Critßte,  ita  ut  pasturalom  curam.  quam  «nl^ 
■«««rdoteB  deriei  de  ntaniy  a]»batis  recepowit  ipae  abbaa  et  omneB  aucoes- 
wpea  aui  regularker  eubstitaendi.  et  ipaa  laoensta  eeeleii.i  in  perpetuvm  tum. 
muÄ  inle^tate  pusaidcrettt.  noa  quoquc  pro  remedio  aaim^  nöatn^.  et  ut 
aHiimnaim  obttoe  noatri  diea  in  proiaia  ^ocleii»  celebiotor.  neenon  et  jpto 
anittabwi  pivdeeeBaonnn  noatrermn  et  attbäcqnentinm  epifoopofwa  pmdietua 
paatonden  earam  de  Vrufte,  aam  omni  inlegritatc  Mavrioüi  abbat!  et  md^ 
BÜMM  aneceasoribra  suis,  et  firatribus  Inrensu»  «ccleaif  in  perpetaum  pofslden- 
ämML  oontulimuft.  ot  boc  rogatu  et  beniuolo  aasensu  C^ntmAi  arahidiaconi.  in 
caivB  arciüdiaconatu  cadem  parrocliia  sita  est.  coDfirmauinHiB.  aaluo  tameft 
per  onnia  jure  nostro  episcopali  et  arcliidiaconi.  Ordinamus  nutem  atque 
eonatiliiiniaa.  ut  abbas  et  conucntus  lactusis  sacciilotcin  de  {ratribus  stjis. 
qtti  cidein  occlesi«;  deHeniire  debeat.  et  populo  [joiKste  prcofsp  posait  et  pro- 
coiJstitiTant.  et  si  ali(jua  nep^ligciitia  inueuta  tuerit  in  illo.  il!o  aiuoto 
aiiuiii  item  do  tVatribus  .suis  seciiiHliiin  tiiiiurein  dei  sub.stituuut.  Haue  ij^i- 
tur  ilonatioiiera  et  tiaililioncm  rogjilu  et  aä<i»cas5v  i  'thtra'l»'  ardiidiaruiii.  «^t 
ex  (.»iisillo  reüqnonmi  arohidiacoDoruni.  abbatvui.   et  relii^uaruni  perr^oiia- 

13 


Google 


194 


mm  nostramm  publice  promulgatam.  nc  cam  infringero  vel  mutarc  quis- 
piam  in  perpetuvm  audeat  ox  totivs  deri  et  populi  «asenau.  per  aontontiaiii 

banno  episcopall  coufirmavimvs.  et  scripti  nostri  muiiimeuto.  ncc  non  et  si- 
gilli  nostri  iiiprcssionc.  diligenter  eorrobüiavimus.  sul»  hac  niclulomiuv.s  iu- 
tluj^tria.  nc  nostro  beni^iiitatls  concessio  a  preseiiliuiü  vcl  u  -ucccilontiuin 
aiiquatciius  olabi  possit  luemüria.  Acta  sunt  hyc  anno  duniinici.  ia(  arnationis 
.M.(/.XC.VI.  in  prcsentia  pubseriptorviu  te&tium.  Tentes  liii  sunt.  liudoljUH 
luaior  prepositus.  H'ilh<lii(r.s  ilecanus.  Albertus  s.  pauliiii  jucpositus  <t  ar- 
cbidiaconus.  Cunmdus  ((inlujieiisis  propositus  et  arcbiUiucunuß.  W  ilhtltnu-t 
archidiucuüub.  Cu/iradus  de  hursrei  archidiacouus.  Gf  rhanlm  prepositus  &. 
Symoouis.  Godefridus  ablas  s.  Evcharii.  Cunradm  abbas  s.  Maximini.  XT^ 
rimannut  abbas  de  dau^ro»  U&rimanntts  abbas  8.  liario  ad  martiros.  Wem- 
henu  abbas  IS^renkirbadtensia,  Fridericua  monat^eriejuin  prepositus.  Vir 
rious  eomes  de  Ntfrbereh.  Oerhardiu  oomes  de  are,  Hemriev9  de  lutdemoho. 
et  alii  qaam  plvres. 

%M  t»nR  DridinftI  hn  $r.<9M^  mit  bcnt  an  (^rünfeibcnm  t^Sbnt  l^Sn^ien^  wieset  tcs 

td$  ü^^ünfter-^cittfiib  (^egcu  bcn  ^(o)>ft  ba|clb)t  koegcn  )}af(^ifi< 
bener  iiBefii^toerben.   ÜJ^^nftev  1196. 

J'jftnnnt.3  dei  gratia  Trtuirurti m  artluepiscupu?.  omnibus  in  C'hristü 
Hdelibus  in  pcrpetuum.  FJt  ea  qnc  nostiis  ^eruntnr  unjjKJiibus  llnniura  per- 
mancant.  litterarum  debeut  indiciis  ctcrnan.  Sciant  ergo  prebcule**  et  poisKTi. 
quüd  uacantc  prcpositura  monanteriensi.  cum  ad  locum  iUum  accessisacinus. 
fratres  eiusdem  lod  saam  de  iniuria  sibi  a  quibuadam  eonim  prepoaHis  illala 
qoerimoniam  deposaenint  uidelioct  de  ooria  in  Ounäetce*  et  de  curia  de  rore. 
et  de  anneoa  de  Met-tda^,  et  de  auena  quam  pactarii  reddunt  prcpoaito 
aonnatim.  in  quibos  idem  fratres  diu  per  nielentiam  querundam  prepositgrum 
snorum  iure  suo  iiierant  spoliati.  Nos  uero  statu  rei  düigenter  Inquisitor  et 
eomm  ueritate  prout  asserebant  eognita«  querimonie  isti  finem  debitmn  uo- 
knies  imponare  talcm  et  tarn  firm  um.  quod  iater  ebs  et  prepositum  nnlla  de 
oetero  controuersia  siuc  discordia  oriri  debcat.  talem  cause  finem  imposui- 
mus.  quod  uinum  de  curia  in  (Jundeze  in  ccllarium  fratrum  singuli?  aiinis 
totaliter  dedncctur.  et  intcr  omncs  fratres  cqualiter  diuidetur.  ita  quideni  quod 
de  eodem  ccllario  fratnim  babebit  VJ.  carrata«  claustralia  mensure.  uel  sta- 
tutam  redomptionem  prepositus  annuatim.  Curiam  autcm  de  rore.  licet  in 
ea  tratres  multuni  iuris  haberent.  pro  pacc  tarnen  prepoüito  lihcrani  adiudi- 
cauimus.  exeepto  «juod  si  fratres  ntonasterii  ad  ordine*  uel  s\  nodum.  seu  pro 
negocüs  ecciesio  titnerin)  adien'nt.  in  uilla  de  mrt'  jirepusitiis  eis  in  neces- 
sariis  pronidcbit.  i>e  Mtiiiiatht  uero  ubi  .V .  nuKlirtü  silif^ini.s  nd  editicium 
eceleaic  et  claustri  uel  ad  alias  otiicmas  renaraii  iaA  pciiUKic*  asserebant.  ta- 
liter  deercuinius.  (juod  predicii  IruUet»  de  iiUi>  .C.  iiiodii»  .L.  recipiani  au- 


Google 


195 


noAtiin.  qui  per  minmii  deeani.  cantoris.  et  soolatdci  duobus  firatribus  distri* 
fauendi  oommittantar.  et  iUi  anno  completo  reddant  coram  fratribiu  compo* 
tum  qaomodo  talentom  illia  commissuin  fueiit  diatribvitam.  et  ne  uideantur 
offidmn  ialud  perpetuo  poasidere.  lioeat  decano.  oaatori  et  acolastico  eoa  aania 
singHlia  immntare.  Auenam  aiiteai  quam  reddaat  pactarii  qne  ad  ceniisiaiii 
fratram  fadendam  ordinata  iuerat  ab  aotiqno.  prepoaito  remitti  voluimus.  Sane 
qnia  uisnm  est  nobia  fratr&s  in  iure  suo  nintis  graaari.  pro  salute  amme 
nostre  ooncessiinus  illis  ccciesiam  de  jjolecke  defbncto  paatore  qui  aapereat 
perpetuo  possidendam.  ius  paatorale  in  liberam  eonun  potcstatcm  penitns 
commutantes.  et  eis  tarn  uicarium  ponendi.  mutandi.  quam  de  alüa  ecdinan- 
dis  potestatem  liberam  concedentes.  taii  quidem  Diodo  quod  anno  bissextili 
iiiarcum  uiiam  aicliitliacouo.  scqucnti  uero  duas  cpiseopo  pcr.soluant.  et  ron- 
suni.  Ceteiuin  (|uia  prefato  ecciesie  monasteriensi  iiiniis  teiuiia  nobls  uide- 
bantur  ofticia.  de  annoua  pertinentc  ad  ccclosiaui  de  jtoleche  ordinauiinus, 
quod  decaiius  liabtat  iiido  .XX.  iiioulüi'.  aculasticus  .X.  custos  .XX.  iu  qui- 
dem quod  iu  t'cileaia  Maitiui  luiiicn  per])etuum  die  scilicet  et  nocte  dare 
teueaiur.  et  in  puiiiicatione  singulis  tVatribus  candclas  ilimidie  iibrc  quo  non 
rcddcntur.  6cpcdicti  uoii>  Iratieö  piu  tali  douü  dicni  ubitus  nostri  soUcmp- 
niter  cdebrabunU  cuneum  et  panem  iuxta  modum  eorum  et  dimidintii  aeoL- 
tariom  nini  aingulia  tribnentea.  et  in  die  obitus  magistri  Oerardi  prcpoaiti 
5.  Symeonia  et  eiuadem  eccleaie  paatoris  qui  ad  hoc  effidendum  curam  appo* 
aoit  diligcntem.  Vt  autem  faetam  iatad  peraeoeret  immobüe.  ordinationem 
iatam  acripto  tradendam  deereuimua.  et  aigilli  noatri  munimine  eonfimiandani. 
Actam  Mouasterii  aniio  domimce  jocarnationia  M.GJCC.VI.  preeentibus  pre> 
latia  treuereiaui  eccleaie.  WiUdmo  acilicet  maiori  decano.  Wiüelmo  archi- 
diacono.  (Mnraäo  archidiacono.  et  altera  Ounrado  archidiacono.  Qodefrido 
ftbbate  8.  Eueharii.  et  magiatro  Oerardo  a.  Petri  acolastico  et  a.  Symeonia 
preposito  cum  multis  aliis. 

Crigiiial  im  ^r.^^lrd).  ^«a  eUftd  brt  <ST}(if<^ofa  m  tot|nn  j^Aafll 
an  einer  jiaxfea  (tünfeibtnm  8hmbf<^nnr. 


153,  ©iition  @raf  »on  ©aarbrÜrfe«  unb  fiuwtfci«,  feine  ig^aitiSfcaii, 

f(!^cnfen  bcr  5(btci  Söabßaffcn  bo«  ^atronat  bei  Kiid;c  <B.  9Wi= 
c^aeli«  511  ^odcu^cim,  wo^cacu  Kloftcr  sUnnitoexjanctt  feiern 
föO,  (1196.) 

In  nomine  sanctc  trinitatls  et  indiaidae  unitatia.  Qaoniam  generatio  al- 
tera adnenit  altera  procerit.  et  lapsu  temporia  septiia  labuntur  plarlma  a  men- 
tibus  mortalicuD.  digna  memorie  aoUcmpnibua  apidboa  exarare  et  scripto  po-  • 
stemm  innoteacere  industria  plcrumqne  conaueuit  nobiHum.  Eapropter  ego 
tSfjiiton  Cornea  iizSarhrw^een  una  cum  eoniuge  mcs  Lvkardu  de  cutua  patri- 
monio  ius  patronatua  ecciesie  a.  Midbididia  in  BuckeHkevm  nobis  succcssit.  il- 
lud  enangeUcum  attendontes  quod  didtur.  sicut  ignem  aqua  sie  clemosina 
extioguit  peccatum.  ius  patronatua  cum  ecclcsia  pretaxata  abbati  Godefriäo 

Google 


196 


efuBqve  tmoeosforibtu  omnique  conucntui  Wadegonnge  eeeiceln  rr»gatu  Bi^ 
berli  tunc  tomporis  eiusdcm  ecc'r^-ic  j>lcbani.  diaine  remtmorationii»  intiiitu  et 

Uac  conditionc  intcrposita.  ut  uidclicet  ^InirnHfl  annia  annluersarius  dies  noster 
et  patris  mei  et  matris  mee.  et  anniueisariu?*  dies  ooniitis  ICmmerhom^  de 
Lin^ng''  ot  ciu8  uxoris.  filioruin  filiarunKjue  suarum  sollenipnitcr  in  eadeni 
ec*  let'ia  <  eJebretur.  in  perpetiuim  p<».-^i(l('ii(lu  ni  uiclpauiinüP.  L  t  vr^a  prej^en- 
tis  pitgiuo  tcnor  ratus  et  iliibaius  uiu  uubi^  cpiaai  posteris  ucstri.*»  peiiuaiicut 
Uiguuui  diiximujs  tarn  appositionc  ai^illi  nostri  quam  Hulisiu'iptione  testiuni 
communiri.   Nomina  testium  sunt  hec  .... 

^(^lup  fe^U   ?tu«ä  kein  abtciUt^n  l^ivlomcitai  im  ^"r.sJlK^.  ( .XLII.  Nr^.  M. 

htng,  bcn  17.  SuU  1196. 

In  notnino  panctr  et  indiuirlue  triniUitis.  Lupp  f<l>'.<  diuina  faticnte  cle- 
UK'jitia  II  ur»M<ih'  //n/.s  rcolcßic  episc-opii>.  l'^celcsiaruiu  iii-to  ciHHjiii.-^ltiujics  uel 
«jui  i  iiiii juc  pic  dunaüuucti.  '|U0  iliulni  iiinitris  Hunt,  ijiiuiin.  m»-  tiini  «cripto 
<juam  »igiilo  corroboraudc  äuhI.  »ic  U^üuin  MiL.'>criptiont5  lii  iiiaudc.  mo  tt  autle 
utalcticorum  a  sancta  dei  ecdosia  ualcant  aiicnan.  aut  a  postororum  luemo- 
rift  pottint  aboleri.  Nouerit  igitor  onminin  Cbmti  fidelium  tarn  presens  et«« 
quam  sttcceasura  poatentaii.  i|uod  doininuB  SfftnöA  comc»  de  Sarhi-uükf,  ufia 
cum  oobili  uxore  sua  Lvliatäi.  de  cuius  pstrimojuo  ius  patroiiatus  ecclcsie 
B.  MIchahelis  lu  Bikfnhnm  ei  siieccsserat.  idem  ius  patronatuA  cociesio  b. 
Bfarie  in  WaAigozingen  libcralitcr  cootulit^  xios  qaoque  auctoritate  cpiscopali 
archidiaconatusqnc  iure  freti.  cuiu«  potestas  tunc  tcmporis  in  UAStris  erat  cnn> 
Btituta  manibus.  ad  petitioiiem  lam  dicli  roinitis  et  lu^pfirti  einsdem  ccciosie 
CO  tempore  plebani  «"«enstt  et  bona  tiolnütafc.  (jodfriifo  prcfati  cenobii  ab- 
bat). (]uia  uiiuni  religio- um  et  lionc^tc  ('(umcr-ationis  ipsum  esse  non  dubi- 
tanius.  sui.s  <|uuque  suixc^äOi il'us  cnram  anini.uiin.  e<vle.*>ie  b.  ^fichahclis  in 
l'/Mit-nheiin  et  omnia  iura  taiu  in  tleoinus  (juum  in  nblatiuniliu.s  tamquani 
plebano  plcnai'ie  conccssinius  in  pcrpctuum  habitora.  cpiscopi  et  arcbidiaconi 
iore  quidein  tbtvo.  Ut  tiec  igitar  rata  et  inMniralsa  permaneast  baue  dcuuip 
tionem  pie  et  caoonicc  factam  sig-illi  nostri  monimitto  m  preseoti  pagina  itia- 
aimiis  commuojri  sab  anathemate  diatricte  precipientcs.  oe  aliqnia  hiiie  noatre 
Constitution!  ausu  presumnt  temerario  contraire.  Huius  rei  testes  sunt.  Euer- 
hardus  cantor  maioris  eccle^ie.  llenrioji*  Limezelin.  liarttmgus.  Bahlema- 
j'H.^.  Titerm.  Itudijlpkus.  Godebertvs,  Rud^geru»,  Wemheru»  de  IVor- 
thoilM'ry.  ConrndiM  mpore.  Vfj'td'.'*  de  Uii^etn.  Ilenricm  Adeh'ni  filius. 
Wi/.rainUH  deranus    A7)Äf  Conradus  custüs.     Btrtdiftts  scolasticus. 

IJerinanjiiis  c-iritor.  hb^rhnnlaH  can^^f.  f ri.-«'!herft!^  s  i'auli  docann?.  ll^i- 
rit'Uft  cu*to>.  \anti,ijns  cantor.  Qr^tj>>rius  scoJiisticu^.  Ii«  /■noUiiin,  lliuh  l- 
jjhvs  s,  Andree  liocanu?.  l.bfrhanlns  custos.  ('rnftv  scolasticus.  hadfijtrus 
H.  Martini  custos.  VoLi:iiiuidus  äcoiasücus.  Wifhenui  v.mtor.  Khcrhardus  de 
Durneberg.    Hertnldut  Bdeh,    Henricut  aduocatus  de  Jlejjjjfenfiehn,  (Jeruo- 


Digltlzed  by  Google 


197 


d%Uf  et  Gerardus  tiiii  UichezonU.  Sifridua  iilius  Oeruodi.  AlheHm  cömes. 
IWälerns  tlc  Nickf.  (lozmaru».  ( 1  istfhertus.  Act^i  sunt  hec  anno  *l)  incar- 
natioiic  tloiiiiiii  M.C.XCVI.  Indicduou  .XIIL  XVI.  K;il.  An<rwir.  pontjfi- 
cahts   nostri   anno  ptiiiio.    Regnante  glorioaiäsiiuu  Koiitanoram  iiuperatore 

HtHrico  i»euij)er  aii<.:;u.''to. 

bm  5Di))lomat<ii  btt  mä  im  $r.s9ln^.  C  .XLII.  Nro.  314.     '  ' 

155*  5^fv  (iv^biidji^j  ^V'^wni  tocn  %xkx  ucvf  faucd  ccu  §of  in  ^öiUiu 
^cim  an  '^anix  t>on  ©olanbcn.    1191— 14  96. 

Johtmmef  dd  gratia  Treuirorum  ai'chiepiscopua.  notnm  esBC  uoiimiw  tam 
IMTMeotiB  quam  fa&ri  cnl  fiddibus.  qao^  nos  düecto  nostro  TFcmA^fo  de 
BonUrndtn  cariam  nostrstn  in  JpMüefAeim  per  manns  domm  dostri  Ü.  ^Ic^ 
rioaieaDt  Üemanontm  iroperatona  pro  .0.  marda  edaniemHan  denariocam 
.XU.  soUdis  pro  marea  computatb.  obllgfauimüs.  hoc  pacto  intenieDr6ato.'iit  in 
lesto  purificationis  a.  Marie  nos  nel  saccessoreB  nostri  eam  redanimiis.  qttod 
81  tunc  redempta  aon  fiierit.  predielue  W.  froetes  eiusdem  ernte  usque  ad 
aec|ucntis  festuui  purifioationis  percipint  et  aic  de  anno  ad  annnm  fcstum  pu« 
rificakioni»  ad  huius  pccunic  solutioiicni  expcctctur.  Testes  sunt.  Godefrirfvs 
abtae  s.  Mathie.  WiUehdinus  freitir&nsts  arehidiaconus.  Rudolfun  de  Mnl- 
herc.  DidericHa  de  Bruch.  Heinricus  de  Bmie*  Fridericus  de  Uede.  Ja- 
robuft  de  Vune.  Qodefridus  de  ßoffardia.  Ihnricus  Lehenere  de  Andemaco* 
FtU  m  de  Marceio.    Gerhardm  de  £se.  et  BoemuMva  de  Hxtpe. 

%ta  bem  Baldainco  in  bc\r  orafTt^  ITrffrtflabtifc^m  8i1»liotl^er  in  Slrier. 

156.  ©ifc^rf  ieertTaiu  i^eu         kftätigt  bcv  ?I6tci  Sabvjaffen  bcn®e(i| 
bct  Äird^c  ©.  moxiji      3«amc^l6ad^.  1196. 

• 

ifetiramtHU»  dei  gfalia  Mtkmis  epiäcopüa.  Qvde^riäo  abbati  et  uoittor-  ' 
aia  a.  Marie  de  Wadegoeenges  finatribus  eorumque  aiioceiaoribua  in  perpotaum. 
Cara  ausoepti  regiminiB  noa  menet  propenNus  et  iinpelik.  ut  ea  que  a  noet^s 

ad  propagandimi  siie  religioDts  augnicntum  a  nobis  expetuntur.  per  nos  m 
eifectum  feliciter  dedueaDtur.  Proindc  dilccti  ia  Ciiriflo  filii  qui  in  ecclesia 
b  Marie  de  \Va<lego<:en<jeH  diuino  esti«  obBequio  niancipati.  cum  ad  niiJitan- 
dem  deo  uix  uobis  stipondia  aiiÖioiant  nccessaria.  loco  uestro  et  iiohis  nosUani 
üpcri?«  rxhibitionc  uolentes  mohstrare  deuotioncni  ])iis  po»tiilationibiis  uestrifr 
rioi^tniiii  benigne  inrlinauinuif^  aßsensuni.  Vnde  j>arrochralcm  ecciosiaui  e. 
Mario  de  iiaiMsspach  <juc  ael  uos  iure  fundationis  pertinerc  «linos-eitur.  uobis 
ue5*tn!<quc  smcco.Hsoribus  j)ro  nc^tra  nostroruniquo  prcdcc(Mssüi  uoi  ac  j^iucc&üo- 
rum  hulute  (juitle,  lil»ere.  et  iure  pruprii  pastoris  integre  tarn  in  ublationi- 
biiJ«  ipjanj  dociniii»  et  uliis  pcrtinentiis  suis,  nostro  taiuen  et  arclüdiacoiii  no- 
Htruruinquc  successorura  iure  sahiu.  de  conacnsu  et  uoluntate  Bertt'iAiumi  ar- 
cbidiacoDi  camerarii  et  uepotia  nostri  pcrpetuo  teiieodam  coii^csNaMie  fit  li^- 


.  j     .  >  y  Google 


198 


bendam.  floo  iphir  a  nohi«:  et  archidiacono  predirto  iuslo  et  rRt'OTiabili^ 
actum,  ut  ad  postcronini  notlrlaiii  si  uvcpssü  fiicrit  contra  ruali^naiiduni  uer- 
suiia»  transmittalur  ot  littcraruiu  ti"a«ii  nuMiimoiitis  et  t^im  testiiun  subscrip- 
tionc  ijuani  noslri  appo&itione  sigUU  corroborari  feciinuä  et  inuairi.  sigillum 
etiam  archidiaconi  ad  hmwi  robar  donttdonu  ap|>oiii  fiMsienCes.  Noatrs  el  ip' 
sioB  archidiMoni  stetnentos  «udtoritate.  qood  quisqu»  hoie  noetre  sanclioiii 
tiontraire.  ncwquc  super  hUs  iniiuta  nexatione  ioquietare  preeompscrit  donec 
resipisoene  ad  emendatJonein  uenerit  com  Juda  proditoro  et  Nemne  impil«- 
fltno  tjmuino  diuine  sabiaceat  ulrioni.  Huhu  rei  fett»  mnt.  Hvtjo  MtiUn- 
a»  ecclerie  primicerius  «t  archidiaconiv.  Gerardu»  cireator.  Ukkardm»  cano- 
nicum et  sacerdos  eiusdem  eeclesie.  Bertoldvn  roaior  capellaans  noater«  Feims 
Oorriemi*  et  IIu/jo  h.  cmris  abbatcs.  Jnffo  dceaniis.  Ifaffueno  cantor  et  ma- 
nflstor.  J^rommus  scoiasticiis  s.  Saluntoris.  Radulpht/.^  dapifer  Ansflmus 
frater  elus.  Jiodtdphvs  pincerna  et  Simrm  filiiis  eins  et  alii  <juomplures.  Da- 
tum Metis  per  manus  Walram*  eancellaiü  nof«tri.  anno  douiinice  in«  amaiio- 
nis  .M.C.XC.TI.  Indictionc  XIIII.  cpaeta  XVIIJ.  coucurrcatc  Y.  pontifi- 
catns  nubtri  anno  XVII.  Amen. 

btm  S}t)}IomataK  ha  VbUi  hn  ^x.*%x^.  CJLLU.  Nro.  297. 

137.  ChigBif^of  C^onrab  teit  Ttm^,  SBifd^f  toott  ^alfttnuni;  l^mifuM« 
bct  He  ^tiftuitd  hdi  ^lofitc«  i&mlh  hn  SOtenftimnctit  binr^ 
^citttid^  bon        iittb  beffeit  JMnber  unb  9rflber.  1196. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  triiiitatls.  Cii/iro/In.'*  dei  gratia  Mnqvn- 
tine  scdis  arrbicpispopiis.  Srr}>tnensi<i  cpiseopns  in  pcrpotuum.  Pontificalis  dc- 
bitum  oflicii  cxif^it  et  piotas  persuadet.  fidcbuin  dei  e<]U'!«  petitionibus  acqui- 
caccre  et  iusta  dcot^ue  placita  desideria  ut  ofticaciter  promouoantur  annaere. 
ünde  notum  faciiaus  tarn  futuris  quam  pici>cntibus  quod  IlenncvH  de  Dicke 
cum  fiüo  8U0  Alexandro  et  filia  Misaheth  et  fratribus  Benrki.  Frtderieo  ui- 
delioet  et  Jiutkaeto  cum  eekeris  raie  eoheredibi»  respceta  dinine  remttiicra> 
lloiUB  el  pro  petatione  pahuim  eomAü  Conradi.  ooniagiB  eqe  IrmSngm^U  plv- 
rimorumque  nobilimn  et  nligioftoniiii  capdlam  que  Comtäa  appdlatar  in 
epiKopatD  Dostro.  prcdecessoram  noBtromm  et  nostra  penuiBBiODe  fandalam. 
frntri  Fherhardo  et  UDioenk  in  perpetomn  ibi  deo  seruicntibüB  totumquc  ter- 
ritorii  11  lins  prcdium  sine  ?pe  qucstus  ud  adyocatie  insto  donationis  titulo 
tradidit.  Cum  autem  baue  pietatis  traditionera  nostra  auctoritate  roborari  tc- 
neamiir.  ita  nt  licet  inhabitantibus  bec  que  nd  ea  pcrtineant.  iuste  lep*^ime 
posgidcre  auctoritate  qua  fungimur  confirmantes  statulnius.  quatenus  niona- 
»tice  religionis  ordo  sccuudum  regulam  b.  patrls  Beiiedicti  atque  institutio- 
ncni  CiRtcrcicnsium  fratrum  ab  ibidem  conunanentibus  scmper  et  iuuiolabili- 
tet  obäeruetur.  illud  quoque  ipsi«  firmitcr  stabib'cntes,  quod  et  ipsis  et  orani- 
boB  ene  religtonis  et  profeMionis  a  domino  papa  Altsrandro  pIwibviqDe  Eth 
tnane  sedtt  poofifieibiis  indultum  et  conceraom  «sie  dinoseitiir.  uidelieet  nt  de 
noiialibiie  et  de  locnt  sno  kbore  ipnsqae  impenos  ad  enltoram  redactis  nee 


Digitized  by  Google 


199 


Don  de  ortls.  aninialhimqiic  suorum  nutrlmcntls  nemiiii  deciiuas  nliquns  oxäoI- 
iiiitit.  sed  liec  sibi  co..-  .-ss;!  «^audeant  incliilgcntia.  Instttnimiis  ctlam  ut  protaxati 
proiiisor  rcnobii  in  iieiidciidis  et  cmondis  ccclesic  rebus,  siuc  in  sortitibiis  siuf» 
in  f^nscipicndi«'  conuersis  sine  abbati^^sc  couscnsu  romuM)tu>'(jue  c-oiisibo  per  so 
uullaui  bubeat  potcstateiii.  ncc  sine  conuentui»  comiliu  editicia  uel  crigat  uel 
dcstnttt  oblationeB  quorjuc  quc  ad  manus  sacerdotum  oifenmtur.  eft  que  de 
remotia  aot  aiditis  psrtibiis  eoclene  supradiete  diferantnr  uel  mitfamtur.  ia 
looo  ad  hcc  depntato  sub  abbatine.  prepoati  «t  seiliortim  nurtx)dia  z«MraeB- 
tur.  Dornas  utensOit  cum  appenditÜB  sana  adliiset  et  lactidniit  svb  dcHnio»- 
rum  custodia  toneantiir.   Abbatieiia  tt  eonaentos  süne  prepoiiti  consUio  in 
predietis  nibil  ordinei  prcpositus  quoqae  sioe  illia  nihil  disponat.  Obeunte 
aatem  abbatissn  sine  prepoetto  non  ibi  quacanqae  sttbreptionis  aatuda  uel 
uiolcntia  abbatissu  iicl  prepositus  institnatur.  nisi  quem  aut  quam  oonuentus 
commnni  ronsf^nsu  no!  pars  fanioris  ron.«ini  snciindum  doi  timorcm  et  b.  ße- 
netlicti  ti  L'iiInm  olof'-print     Rtntinmuf«  etiam  ut  non  nw        iUarum  ordino 
abbas  ab  eodr-m  rni:tM  iidi  ]\rn   v'iiroro   nrdini«  cojiHeriiamlo  aut  que«tionibuB 
ad  qua«  sibi  iiidfibitm  fonuentu.s  non  sufficere  deci<lendis  eb'gatiir ,   et  ilie 
iuxtu  maudatuni  nostre  institutioius  non  debet  cloctioni  in  cum  facto  contra- 
dieere.  Oonnerai  prcposito,  8oix>res  ucro  abbatisse  obedientiam  promittant,  et 
sine  mmmaratioiie  secundum  b.  Benedict!  regidam  penoluaiit.  Precipimns 
etiam  ne  connerei  a  predieto  loco  sine  licentia  debita  cseunles  in  ab'quo  lo- 
eoram  redpiantor.  Qnicunque  igitor  eontra  nostre  eonstitutionis  haao  pagi- 
nam  aliqno  temerario  aosu  qu^d  absit  uenire  atlemtanerit  et  ordinatiottein 
pupra  notatam  sigilli  nostri  imprrssionc  munitam  ot  corroboratani  ullateiuis 
infringere  aut  pcrtnrbare  stodoerit.  indignationem  dci  omnipotcntis  et  bb.  apo- 
stolorum  Pctri  et  Pauli  perenni  dampnatus  anatlicmate  auctoritate  domini 
papo  ('elentini  et  nostra  sc  incursurum  nisi  resipnerit  cognoscat.    Aeta  sunt 
hec  anno  doniitiioo  •n'^arnationis  M.H  X(^.VI.  indiif.  XTV.  domino  ('Aestmo 
apostolice  tirtli  prosidt-nfo.     Tlenrim  Sf.Mo  I!(wion'>r>nii  Jniperatore  gloriosia- 
simo  iniperium  et  regnuni  Sieifi^  felicitor  gubernaute.  anno  quoque  nostre 
eleotionis  in  Maguutiutusem  nrcbiepisoopum  tricesimo  sexto.  cxilü  triccsimo 
secundo.  rcnerBionis  nero  qnarto  dedmo.  sab  bis  tcstibns.  Lupctdo  WaruM-  • 
tietm  et  Ottone  ßpirenai  episcopis.    Tkeohcddo  S^cnaugie  abbate.  Hennbo 
decano.  Godefrido  cantore.  Prepo»it%no  scholastico«   Rwthardo  eellario.  Rur 
chero,  EmuAone  et  aliis  quam  plaribns  majoris  ecdesie  Mogtmtine  eanonids. 
Sifrulo  in  ecciesia  b.  Peiri  Mo'junfinieiwi».  Gerione  in  llrirmgiresburch  pro- 
positia.    tienrico  pastore  in  Barheraco.    Carolo  fratre  de  JJemivrode.  Jo- 
hanne prcposito  et  Berfa  ejusdem  loci  abbatissa.  ad  quorum  instantiam  hec 
pag^ina  consrripta  est.    Laicis  ncro.    Poppone  connte  de  Wertlifim.  Wer- 
nero  dr  Brunislivrn .    Oodefrido  Bf^merothe.   Hfnr>''o  dc  Mflewald.  Ausfhiu) 
de  II  (lidrcke.    Uenricu  de  Stalerhc  advocnto.     Matiriti't  et  Ansfrido  fratri- 
bu»  de  Dille.   Heiirico  de  Als/tetm  et  aliis  quam  pluribus  honestis  et  disoretis. 

Iftud  fafl  9lri(^}ntigec  älbft^rift  in  ^rioatbeftl. 


Digitized  by  Google 


900 


158.  (Scj6ii'(i§of  (Sonrab  bott  ^aiitj,  Sifd^of  t)cn  Sabtnum,  a(«  »om 
^atfcv  etitannter  ©c^uj^l^err  be£  ^lonncnnoftcr«  ®.  ^etri  511  ^reu$s 
md),  i^eflattet  biefem  bie  freie  Sul^l  em«B  $to)7)'tc9  u.  o.  SHe^te. 
2«am5  be«  18.  Stobember  1196. 

In  nomine  «uiete  efc  indraidtte  trinitatis.  Conrctdu»  dei  iiiiTeats  gnÜA  a. 
MoffitnHnB  aedifl  arohfepiseopus..  j8a6»n^nMui  episcopus.  aniTiRtib  ChriBti  fide- 
bui  in  perpetttom.  Ex  credita  nobis  a  deo  paatoraltt  offidi  aoUiottudiiic.  lo- 
da  aaeris  et  peraonis  Christo  fanralantibua  päterne  conaidoratioDia  vigilantia 
tenennr  intondore.  vt  ipsorum  «pud  deum  proficiamus  meritis.  de  quorum 
trancfuillitAtG  et  prospero  statu  nostre  Rollidtatur  aft'ectus  caritatis.  Hinc  est 
quod  cirea  cenobium  b.  ]*orri  in  Cruzcnarho  situin  in  patrimonio  noV»iliuTn 
virortim  WoJfranü  rpiondam  de  Lnpide  et  Sifridi  iilii  aus  ob  relifrioncm  Pt 
vitom  Ifuidaliilem  sanctimonialium  snb  canonica  profeasione  ibidem  deo  mi- 
litantiuiii  pie  volimtatis  curam  extendeutes.  lomm  H  pirsonas  cum  ßois  per- 
ttncntiiä.  bicut  iniperialis  privilegii  tuitione  vnllata  dinoecuntur.  ita  et  no6  di- 
rine  remuneraAMNUi  mtattn  ea  maantenere  proponirous.  et  ut  pace  gaiideant 
et  temporaliam  augmentia  fdicitor  convalaaoant  auxilii  panter  et  conailH  aab- 
ri^mn  damealer  impenderei  gratnm  pre  ommbat  habeatee  et  aceeptom.  quod 
ab  advoeatie  iure  abaohiiam  •«10  apeciallter  ptotecfiom  Iccum  ipanni  aaofeofi- 
taa  imperialis  addixit  Unde  et  noa  lamulanim  GhiMii  iaatia  pelitiombm  pä- 
terne seduKtati»  tävvn  aoeedentes.  boc  ipsia  noftra  auctoritato  concedimua. 
ot  decedente  pr^podto  afium  sibi  cligendi  quem  voluerint.  bone  iame  et  eo^ 
nitc  rclio^Tonis  vimm  infra  terrainos  tanicn  pcpl(»!?i(^  Mtt,jiinHn*>.  liboram  f>ra- 
nino  habeant  pcitcstatem.  Elrcto  nntr^m  tarn  sorores  qnani  fVntrcH  perliaen- 
tes  intus  et  fori»  c\  univenso  ohedicntiam  faciant.  salvis  quideni  per  omnia 
possessionibus  suis,  pro  vite  continontia  ot  babitus  inodestia  nierito  ipsi  per- 
mittendis.  Similitcr  et  magistre.  quam  ad  dlvini  cultus  et  saerc  diiiciplinc  re- 
gimon  ipsius  eollcrtia  convenine  erexerit.  aororee  introrsns  obediant.  Quibi» 
hoc  qnoquo  premaitis  pririlegii  yigore  indtdgendnm  dnximua.  ut  pcrsooaa 
qwtlibet  ibldäin  deo  militare  vdentes.  seo  ob  aBimamm  reqwero  sepultunim 
expostalantea  maa  et  defiwctae.  non  obstante  ooiuacvnqiie  eontradicdone  col> 
Itgenda  babeant  libertatem.  salvo  tarnen  iure  atriuaqne  tarn  parroehialk  eo- 
dede  quam  predictl  cenobii.  Ut  antem  hec  rata  et  omni  ovo  inconvuba  Hbp 
baantnr.  preaentem  inde  paginam  conaeribi  feeunus  et  sigilli  nostri  imprea- 
Rjone  muniri.  statucntcs  et  ea  qna  funpfimiir  anctuiitate  firmitor  ^anciciitce«. 
wi  nnlli  omnino  hominiitn  presetis  [uivilegium  iafriogere  liceat  aut  quovis 
teineritatis  ausu  libere  concessis  contr.iire. 

Hiiius  rei  testes  sunt.  LfUpuldiu  W  nnnatiennta  episcopiis.  ()tto  >Spireniti,>( 
episcüpuö.  Sfyanii<if  LavrensU  abbas.  lltiaricni»  maioi  is  ecciosie  in  Maguntia 
docanus  Jtcberta«  custoa.  Sifrtdn.s  prcpositus  s.  Petri.  6'.  scoJaruni  magister. 
Godefridut  CBMktOT.  Wortwinns  pn'i\mitm  in  Aachaßmburch.  Godrfridvs  Wir' 
a«&tM^«nm9  uituor  prepositua.  Johanne»  Fritdanemis  pt  t  positus.  Ö«-i»MV«pre- 
poaitos  8.  Severi  in  Erfordia.  iMtheru»  decanua  ecdesic  a.  Marie.  Heinrieu»  ab* 


Digitized  by  Google 


201 


iyjwM  abbn  s.  Difibodi.  Ditühut  «bbai  de  £jpadl«MiK  Lani«  oom«  ÜDfipo  . 

de  Wertheim.  WaieromuB  oomes  de  Ntmoive.  Ueinricus  de  Hagmtm»  Oih 
d^rkkta  de  Eppinntein.  Wemhen»9  de  Bonlande.  Wolfranm^  Htngravius. 
Emhrirho  Ticedominus.  Dudo  caroerarius.  Conrads  vioedoiMDiH  in  Atch^ 
ftmbmrch.  Bembodo  de  Finguia.  Armldus  rufua.  DitUtut  scultctns.  Tm- 
dewicm  de  alta  domo.  ICmbricho  et  Arnoldus  filii  Winzonis.  Giselherttm  et 
Emhricho  de  Rftdemhf'im.  et  alii  quAm  plurc^s.  Actum  aniia  domlnicc  incar- 
nadonis  .M.C.XCIVI.  indict  XV.  »uiio  clecticmis  nofilro  in  cpiHcopatu  Mo- 
piDitino  .XXXVI.  exilii  XXXIll.  reveciiouui  noatre  .XiUi*  DaU  Hagun- 
tie  .XIIIl.  Kh\.  Dercmbns. 

9lu6  jtinbüngec  «  Sammlung. 

(Safttbrü^mt  tmb  fdne  ^emel^(hm  Sucorbt^;  fdvie  beren  6(^to€fter 

9Ctbcrüctx^  i^on  Cleeberg  bcm  Iticftev  Sabgaifen  bic  Äird^c 
^octen^eim  üfccrgcbcn  ^abcn.  1196. 

Zflrteus  in  W&rmatia  maior  prepositus . .  netam  feeimm ,  quod  comee 
Simon  de  Saarhrucken  et  nxor  eins  Lutffordüt  oontalenint'  ecclesiom  s.  Mi- 
chaelis in  Bo^enkem,  qoe  eis  hereditarie  iure  aveeenenit.  cenobio  8.  Mariae 
ia  WM^^tngm  pvo  lettedio  animarum  suaruro.  aeeooil  eliam  jtarentiim 
siionim.  Preterea  comitiflsa  Alberaäi«  de  Cleherc  seiQr  prenoainM^e  comi- 
ti'ssc.  marito  et  liberis  orbata  zelo  pietatis  agitata  ius  patronatos  ecclesie  s. 
Martini  cum  omni  iure  in  eadem  uilla  Bockenheim  supra  dicto  cenobio  con- 
tuJit . . .   Anno  ab  ineunatbne  domini  M.G.  nonageumo  sexto. 

Xu«  bem  ^tpIpmatoT      ll^tci  fffiabnaffen  im  $T.>1lr(^.  C.XLII.  Nro.  34. 

164).  fieo^5el^  ^ifc^of  bcn  ili^crmö  be|iätic\t  bie  ^d}cnhing  bcr  i^ircbc 
@.  ^J^artitti  311  ©ccfciibcim  an  baö  ^Ucfler  S5^<tb(^a|*[cn  biird^  bic 
Ü^rajinn  3(I^er(;abU  Müw  Cleeberg,    ^en  24.  ^lo^cmbcv  11 9  ü. 

In  nomine  Mncte  et  indioidne  trinitatis.  LujfpolduB  diiiina  fancnte  de- 
nentia  wonnatien9u  ecckiie  episeopttB.  PacHe  per  dtütrmnitatem  et  rettola- 
tionem  temporum  a  memeria  labitnr  hominum.  qnod  nec  seripto.  nee  sab^ 
fcriptioae  testitun  perbennalttr*  Nooerit  igiter  OMniwa  ChiEiMi  fidetiaai  tarn 
lneuBU»  etes.  qHUD  euecenora  potteritaa.  qaod  liberhadis  nobilis  comitissa  de 
tUberc»  nanto  et  liberis  orbata.  ina  patronalw  eecleaie  b.  marliin  in  bidcM- 
heim,  qnod  abi  koredilario  iure  succosserat.  pro  romedio  anitne  sue  et  pra- 
deeeteeroB»  Mornm.  de  eonuüo  etiam  fralris  aui  fruietna  comitis  de  Immigen, 
eccle^iie  s.  marie  in  wadegozinge.  eiusdomque  loci  abbati  Godefrido  uiro  ro- 
itpopo  sTn8(|no  ^ucccasoribuf .  vxjm  omni  iure  rt  appcnditiis  in  pcrpctunm 
iibecalitar  donauik.    Vlrieua  quoque  matoria  oooletie  in  wormaUa  prepoaitiM. 


202 


outiun  aiumanitn  prefate  ecolesie  cum  deciwuB'at' oUattonibus  fidalioiD.  mm- 
tegotiemi  eocleäie  et  iam  dicto  abbati  mueque  raocMBonbna  in  usus  fratrum 
doo  ibidem  fainulaatjuni.  per  manum  nottram  canoiitce  coniulit    Hoe  adr 

iuncto.  ut  cidcm  ecclesie  per  fratres  suos  quos  ad  hoc  idoneoe  esse  cognone- 
rit.  allVctuose  prouide<at.  aaluo  iure  nostrc  dioccsis.  Si  quis  autcm  luiJc  do- 
nationi  pic  Qt  caiionice  facto  rontrnrni.s  esse  presunipaerit.  indignntii mein  om- 
niputcutis  doi  et  nostram.  oxcoiimiuuicationisqtie  sontcntiani  sc  noiicj  ii  incui^ 
suruQj.  Teätiuiii  aulcm  nomina  in  quonim  picf^cntia  ista  st.ibilita  fuernnt. 
sunt  hcc,  Sigehardus  abbas  lavrisseim'.s.  Iii  im  icus  dccami?  niaion.^  ei  clei>ic- 
W  ücyaiuus  dccanus  ecclesie  in  nuhvuieii.  L'unrudcs  cuütoä  nithuaeiiai».  Jitt^ 
dengerus  cdlcrarius.  H'enie/iiji  de  wartenherc.  livdUßn»  de  dre^itai.  äf/r*- 
das  vriteuh,  Hodolfim  archiprcsbiter  do  kolgfstem,  Oerardm  et  gamodm 
filii  rieheascni»,  Eriemmt»  et  frater  Bona  godefridua,  Erkenbertue.  Alberiiu 
come$.  Eddwinua*  Aetm  sunt  hee  «nna  «b  Jncamatioiie  doroinl  BülleBimo. 
MCattlne.  nomgcsiibo  sexto.  Indietione 'XIL  Till.  EM.  Deoenbria.  PM> 
tifioMvi  noHri  anno  primo.  ftegnante  glortoakumo  ätimrüo  Bomanormm 
hapmiUm^-  aemper  auguato.  et  nge  ataZw. 

Sbii  bm  OtigÜMl  im  ^.*lb,-4»  Itm  €iQ(el  toar  an  hüa,  gtfin  itnb  t«t^  c^ebtc^lct 
6(ibcitf4iinr  Bffc^gt 

181..  ?>a^)ft  (Tcreftin  TTT.  Beftatigt  bnn  etift  311  9T?ünftcv=^J)Jcinfelb  fad 
Uxti^iii  be^  (^r^Mfc^of^  ^o^ann  Don  Zvkx  übet  bU  ^w|^|"Ui  bos 
feibft.   ;äin  IB«terAn  ben  21.  SDcecmbcr  1196. 

Celesti7iu<i  cpiscopus  seiuus  bcnjonirn  dci.  Diicctis  filiis.  Capitulo  Mo- 
naaleriemi.  Salutem  et  apostoüeam  benedictiouem.  Justis  petonüum  deaide^ 
riis  dignnm  est  nos  fiicilem  pnbtte  consenaimi.  et  uota  qne  a  ratioiua  tf*- 
mite  Don  disoordaoL  effecta  proseqqente  complere.  Ea  propter  dilecti  in  do- 
laino  filu  uestria  ioatia  postalationibua  gratum  impertientea  aflaenaum.  deeioias 
quaadam  et  aliA  bona  que  oobk  ad  prebeadarum  ueatrarum  aqgoieiitatioifeiii. 
TenerabUiB  frater  noater  t/.  Trtutireim»  arduepiacopus  libenJiter  oeooeaBiaae 
dinosc  Itur.  sicut  ea  iuaie  ac  pacifice  possidetia.  et  in  inatronieato  oonfeeto 
exinde  coDtiiietuir.  uobia  et  per  hob  ecclesie  uestre  auctoritate  apcatoUca  ccm- 
firmamus.  et  presentis  scripti  patrociiuo  oomuiunimu!^.  Ad  maiorcm  aataro 
huius  rei  eaidentiam.  prcdictum  instrunientuin  de  uerbo  ad  uerbum  huic  no» 
atre  pagine  duximus  infercnduiu.    Cuiu^  tenor  talis  existit. 

Ji  ^dei  gratia  Trmt«rmui$  arohiepiecopua.  Omnibus  in  Cliriato  fidetifana. 
in  Perpetuum.  Ut  ea  que  nostris  goruntur  temporibua  £nniora  pennanerat. 
litterarum  debcnt  indioüa  etemari.    Sdant  ei^  preaentes  et  poaleri.  qvod 

tiacante  prepositura  Monasterienm.  cum  ad  locum  illum  accessisscmu?.  fratr«» 
ciiisdeni  loci  stiam  c^ram  nobiK  qncrimoniam  deposnernnt.  nidclicet  de  inju- 
ria sibi  qnondam  a  qnihusdam  coruiii  prepositis  illata.  ut  de  curia  in  Cun- 
dezf.  et  de  curia  de  Höre,  et  de  annon.i  de  MrrtJielacke.  et  de  auena.  quam 
pactarii  reddont  Monaateriensi  prepofiito  annuatim.  in  quibua  idem  äratrea  die 


.  j     .  >  y  Google 


p«r  nioloDtiaiB  quonindam  pi«pcsitorum  iBorani  iore  mo  Aieniit  tp#lniil.  Ati 

fiec  uero.  qiiod  ♦|iiidani  laici  qiii  bona  ecciesie  que  pacta  nocantur.  et  ad 
prebendam  eonini  pertincnt  n\h  rjuadam  tencnt  pciifionc.  non  taiitum  ca  sibi 
heredifario  iure  uolunt  Uiuiparc.  ucruui  etiam  intcr  licrodes  pucj*  flinidrro. 
et  inde  lilia«  sua,-^  inaritöre  presumunt  Nos  autem  Mntu  lei  diUt-eriter  inqui- 
aito.  et  eorußi  ucritatc  prout  afisoiebfliit  cognita.  fjucmnoinin  istis  fineni  ta- 
leok  et  Um  finnum  uolcntes  imponere.  quod  inter  cos  et  prepositum  nulla 
dt  eeftero  sqper  hitt  powit  oriri  diieofdia  ita  tenuinauimus.  quod  vinum  de 
oorm  in  Ckmdeke  in  oeUtriom  fratrum  Bingulw  aanit  totalitär  d«daeetar.  et 
iAter  ottiBaa  t^ttam  eqiatiter  dinidetur.  ita  qaidein  quod  da  aodem  cellario 
tiatram  habetiit  acx  oarralas  «ini  m1  ttatotom  reden^onem  prapoeitus  aoi- 
nnatiiu.  Gamm  uero  de  Nore  licet  in  oa  fratrea  mnltam  faria  haberent.  prd 
paqe  taaen  prepoaito  Übcfam  adiudiiDaaimaa.  excepto  qaod  ai  fratrea  Monast^' 
ritim»  ad  ordinea  uel  aynodum»  aeu  pro  n^tüa  aookaie  sue  Treuerim  adie- 
rint.  in  villa  de  liore  preposihis  eis  in  necessariia  prouidebit.  De  Merthe- 
lache  quidriii  ubi  iaindicti  fratres  centuni  modin«!  sill^Inis  ad  sartatectn  eo- 
nim  eeclesie  uel  claustri.  et  alias  oificinas  reparandas  ««'^orr^  aTit  pcrtinfro, 
taliter  deereuimus.  qnod  pietaü  fratres  de  iHis  cenlum  niodiis  ((ulii<iuagmta 
recipiant  annuatim.  qui  per  maniun  dccani.  caiitoriti  et  tscliulastici  duobu« 
fratriboa  distribnendi  committantur.  et  illi  anno  conipleto  de  illis  reddant  ra- 
tioDem  et'oompotnm.  quid  inde  fiierit  ordinatum.  Sed  ne  uideantur  eomDuV 
iienein' iaüi»  pcrpetuo  possidere.  lioeat- dictiB  deeano.  oantofi  et  acfaolaatieo 
cntt  'aMenoo'-firiirom  eoa  annia  aingnlb  imnafare.  Anenam  antem  quam  red- 
dsnt  paetarii  que  ad  eennatam  fratnun  fiidfliidam  ordinata  fiierat  ab  antiquo. 
pMposito  remitti  ooAninraa.  Sana  qnia  triram  eat  nobis  sepedietoa  fratres  in 
iure  8U0  nirois  grauari.  pro  aalute  anime  noatre  concesahnaa  illie  eedesiam 
de  Foleche  poat  dccesaum  pastoris  qai  aupereat  pacifice  et  qniete  perpetoo 
possidendam.  ius  pastorale  in  Hberam  eorum  possespionem  penitus  coinmtitan- 
te«  rt  eis  tam  uicarium  ibi  ponendi.  mutandi.  quam  de  aliis  ibidem  ordinan- 
diö  potostatcm  oranimodani  concedentes.  taJi  quidem  modo,  quod  nnrio  bis- 
»extili  man  liriiii  lui  tm  üit  huhueoMo.  sequenti  uero  duar^  arcluepiseup«)  sfduere 
tencaniur.  cl  tertiam  parteiu  census.  jUaiii  :scilicct  parteui  que  ad  curam  per- 
tinet  paatoralem.  Ceterum  quia  prenoaninate  eeclesie  MoiMstenemi  nimia  te- 
nsia  nobia  eaa  nidobintar  oflßeia.  de  annona  pertineiite  ad  illam  eodeeiam 
de  PoMm.  deeanie  tuginti  modoa.  danatraln  menanre.  arehiaoolie  deoem. 
euBtodie  niginti  adindicauinina.  ReÜqmim  autem  quod  supnreBt  inter  omnes 
fratres  eqoaliter  dinidetur.  CaUoe  aotem  inde  tenebitnr  in  ecdeaia  a.  Mar- 
tini die  et  noete  Inmen  pcipetuum  n-iniatraie.  Decrenimua  etiam  ut  in  pn- 
rifieatione  s.  Marie  aingolia  fratribaa  eandelae  dinudii  libre  dare  aimüiter  ter 
neatur.  Hec  qm'deni  acta  sunt,  dum  prepositurnm  uaeantem  in  manu  noatra 
teneremus.  Post  modicuni  uero  temporis  pretaxati  fratres  Cunradum  arcbi- 
diaconum  TrenerfT^sein  et  prepositum  Lardomense/n  in  propositum  smini  ele- 
gerunt.  et  postea  coram  eo  nobis  preaentibus  de  pactii»  qtiorinioniam  imk  ua- 
runt.  Ipse  autfem  C  archidiaconus  et  prepositus  pietatc  conunotus,  cum  inde 
uideret  magnum  eeclesie  danipnum  et  periculum  imminere.  non  rogatus.  non 


Digitized  by  Google 


sm 


UACAre  dum  uioeKet.  ad  oommtnu»  mm  firatrum  reduccrct  «t  quo  non  ua- 
caut.  pro  possc  suo  et  bona  fide  reuocare  studercl.  IirFsupor  iiliu»  dorn  h<*- 
lUKs  cmiilutor  exihtons.  quod  supracliotU  iVatribus  leceraniHs  <le  ecrlcsia  de 
J'olechf  uh'i  ipse  archidiaconus  erat,  suprascriptam  mnrclvam  ijuarn  prenorai- 
uati  fratres  inxta  superioreiii  ordinatloneni  anno  bisaextili  de  eadeiü  ecclesi* 
debcbant  iiii  per.suluere.  Ipsi.s  de  asseosu  uoätro  et  prelfttorum  ccck-j^ic  Vre- 
uereiisi,^  amore  dei  perpetuo  diinlsii.  ita  ut  omniiio  de  cetero  ab  illius  luar- 
che  soJutioiLC  libeii  sunt  et  innmnes.  Kc  ucru  sepedictus  C.  ai'diidiacMUU» 
et  prcpositxis  alicuiu»  pt^ua  äuggestJooe  posset  a  taxa  boBO  {uroposito  nmO' 
ueri«  mDoittodam  preacriptam  fmäm$l&wm  M  fiimitar  obnEoatonm  aacn^ 
oai^nto  firma^i  et  sigilli  aui  robiire  coiiiiqittiiiiut»  Sepenonninati  «atem  fieulroa 
pro  talt  dotM>.  diem  tarn  obitaB  aoatci  quam  memorttl  G*  aieludiaeeiii  et  ppe- 
poitti  iBBaiiatim  «ellea^^iilter  eelebrabiiDt.  euneum  et  panemjuxta  modym  eo- 
rttm  et  dinidiiim  acKtariiUD  iiiiu  aiDgQlia  fratvibaa  tnbiMiitea.  Noa  uero  q«i 
ex  iniiiBoA)  nobia  officio  oniueniB  oocIesUa  twemur  adease  et  coiuraleM.  fii0- 
tum  iatucl  oniiupiodiiiD  ratum  babenna*  et  aigilli  no«tri  jnuoimiae  confiom- 
mua.  aub  »nathematw  peoa  firmiler  infaibetttea.  no  iandictua  arebidiaeonwi 
et  preposiloa  ueL  allquls  sucoes^orum  suorum  sine  quiouA^  aliaa  ordinati»- 
nem  Istam  attemptet  infriaif^w»  nel  ei  ausu  teroerario  contraire.  SI  ffU»  äs- 
ten) hoc  attemptare  preaumpscrit.  una  cum  Jiida  rocipiat  portloncm. 

Decemimns  ergo  ut  null!  oranino  homiDuiii  liceat  iianc  paginaiu  nostre 
confirmatioiiis  iiüriügere.  ueJ  ei  auau  temei'ario  cüntraiio.  Si  «j'iis  autem  Loc 
attemptare  prosunapserit.  iadigiiatiunem  oiiinijMitontis  dei,  .1  beatoruiu  Peuri 
et  1'  auli  apostoloruni  oius  t<e  iiüuerit  incurburum.    i>atuui  Laieromi  .Xll^ 
Kai.  Januarii.    Poutiticatu«  nustri  anno  Sexto. 

Xu«  bem  Original  Hu  $r.s9lt(^.  . 

162.  ^cv  i£i:5tn)d;üf  Don  ßöln  beftätigt  bm  Älcftcv  ^^äcbet<}ruitt 

bic  ©^enhingen  bcr  ©räfinn  Slbcll^cib  Don  SWolbad^.  1193—1196. 

In  nomine  aaaete  et  indniidue  trimtatSa.  AUoljjhm  diuiaa  ianeote  gra- 
tta  a.  OolmieHM  eeolen^  arehiepiaeopttB.  uotaafsis  Gfadsti.fidBlibiia.  tarn  Ah 
tuna  quam  pceeentiboa  in  perpetmm.  Scnueotiutn  domino  in  timore  et  cat> 
ultantiiini  ei  eom  tremoce  inatia  petitieiHbaa.  tanto  libeainia  amem  dement 

deberous  iBdinara.  quanto  eertius  constat  pro  tale  atudium  sincei-a  dano- 
lione  ndimpktnip.  nobia  pariter  cum  ipfia  fructum  beat^  remuneradonis  accres^ 
oera»  fvoumttente  ipeo  domino  ac  di^ente.  Qoi  racipit  prophctam  nel  iustam  in 
nomine  propbe(9aiae  iueti.  mcrcedem  iusti  seu  propbet^  accipiet.  lüde  est  quod 
noi^  bumilia  anoiliy  Christi  Sophye  dict^  abbalispo.  qu^  in  Inco  dioto  iii  fertöt-i 

dco  cum  suis  uirginibus  scruire  doloi^it.  douot«;  pc  ■tii!ntioni  satisifacere  cupksQ- 
li'-.  pif^senti  scripto  contirmamus.  et  tarn  sigilli  nostn  iniprp«sione.  quam  et  tC8- 
tiuni  idüiieorum  astipuhitione  roljoranius  tiaditionem  cuiti-(l;iiii  post^essluiical^ 
factam  ad  mouostedum  cdosdem  abbatisay  in  prenomiuato  loco  sub  hoaoro  ae. 


.  j     .  >  y  Google 


205 


MBTtyram  Qordiani  et  Kpymachi  confrtractnm.  Scinnt  fgitur  pi^ntea  ^üm- 
cant  pofitcri.  quod  AäMeüUs  comiti.HOA  r)c  M^Mach  ueneni)>ÜtB  m&uM.  de  aU 
lodio.  quod  ab  attmo.  itiio  et  patrc  legitime  p0886<lefttt  partetn  nn«ra  nide- 
licet  uillulnm  quc  Hmtci'ncie  nppf'll.itur.  cum  omnil)!Js  ftppf^ndToiis.  mancipii^. 
ag;ris  et  prutis  af  sibii^.  exco]>ti.s  in l)cikcHciatw.  pro  saliito  anini«;  sii^'  stii<|ue 
Qiaritt  ac  iil)croriini.  oinniuiiH|Uti  successorum  suonnu.  n<l  «rnnendum  deo 
glorios^que  uirgini  dt  i  gonitrici  Mari<;'.  ot  bh.  rnartyi  ibus  <  lorrliauo  et  Kpy- 
niachu  in  perpotuuin  donatiit.  Pretor«'a  de  deoinia  in  Nuf'/iktfrkr.  c|uatuor 
Riodiioe  tritäci.  sex  raodios  ^iliginis.  uiginti  modios  mieny.  raoinalibus  in  ec- 
deiB  cenobiö  deo  senientibiw.  aingulf«  uam  «nie  -diein  mitelM  dommi  iitwtrt 
Jhcan  OhriBti.  »ne  omni  impedimflnto  peivolw.  firmiter  et  muHum  deaote 
eonstitait.  Noa  itaijue  tarn  comidaif  oonferaitia  detiotioncm.  quam  abbutisa^ 
siweipientis  atqn»  aorürum  ipaiuB  iltilitatetD  grata  nti  animo  amplertettten.  quam 
quidcm  prediotam  beneficium  TD  dyoeeai  pa^toralitatia  woatr^  aitam  c»\.  sitb 
Stola,  lUBcalo  anathcmatis  interposito.  coirfirmanimcis  factum,  et  pontificaKs 
banni  atirtoritatc  intrrdiximus.  \it  nulli  iimquam  hominnm  donationeni  banc 
mutare  uei  int'riii<z;cro  Hwat.  scd  tit  rata,  j^tahilrs  H  iiii><inuulsa  in  poppctuum 
peimaDeat.  Si  quis  nutctn  Itaiic  n(«ätiy>  contirniationis  pagiiiaiii  uiulare.  niu- 
ta»'0.  ttol  ii>f  !  1  -  ITC  ipiod  absit  aiiau  temorario  nttemptaiM»rit.  perpctuo  anathcniato 
iuiiodatus.  iiaiii  et  iiidignationem  beatisfim*-  dci  gi'uouici«  semperrjue  uirginis 
Mari^  incurrat  et  iaeokabilcm  fitii  eius  domini  noatri  Jhesn  Cbristi  salnatoria 
nrandi  uindialan  fternaliter  aentiat.  nin  hamilHep  et  tempeatieo  reaipnc^tdo  ta* 
tbfaciat.  Yiiiuanna  anton  tam  noatram  coaiimiaiwmein.  qvani  predtctartim  fn- 
■Aulanm  Chriati  pacem  et  qiö^ein  oonaeraantiboB.  nt  pax.  aalaa  et  miseri- 
eofdia  a  dco  patre  nostro  et  domino  Jhosti  Chriato.  et  ab  omnlbu»  satictia 
eius.  Test<»  hutua  fai  sunt.  Lidntokm  maior  pi*epo8itiis  et  arehidiaconui«. 
ytricus  niaior  docanns  et  archidiaconus.  ('n/irf><!tis  Xantengig  et  h.  Soiiermi 
prcpositu«  et  arclildiaconns.  T/norl^^-ioM  et  limokarditu  cMieniei  a.  Gareoim 
fratrea  «iias.  et  aiii  quam  piure». 

^ud  brm  Crrc)tital  im  ipr.«ttt<^.  mit  hm  an  rinem  ^ir(|amraHiTfifcii  BcfdKgtcu  @lfflrl 
«Ott  weitem  i3«f|0. 

i' 

l(;ic  Gütev.    6obkn5  bcu  20.  ^^^i^^i^v  1197. 

■  i 

JCoftanfM»  dei  graitia  Trmtirorum  archiflpiaea]nt8.  univanSa  ObtiatI  iideli' 
btifi  taaa  pnacniibiia  qaam  fiatana  in  pcTpelann.  Ad  hoe  nobia  cm  paafo- 
ralis  a.  proumore  omnium  br^norurn  doo  aommiisa  e»t.  ut  pcisonaa  religiosa» 
diligamus.  Proinde  dilecti  in  Chriato  filii  TTerhordi  abbatie  AmetHneiysis  ee- 
clefiie  totiusque  coniicntns  lusti»  postulationibuH  climpntcr  nnnuentcs.  run- 
dem Antsteinentein  <  Ii  sinm  b.  dei  genitricia  s«mponpio  uirf^inis  Marie  et 
irlorio.«!  confessoria  ("Imsii  Nikolai  nomine  fnndntam.  sni»  t>  iVtri  et  nostra 
prott  «  tiruif  (  uiiipliH'ieules.  et  presentis  scripti  priuilegio  inuniontes  statuimus. 
ut  qua.^cunque  possessioaea.  t^ueounqno  bona  tam  ex  dono  quam  ex  conces- 


Digitized  by  Google 


206 


siooe  illustris  uiri.  comitis  iMdeumci  fundatoris  uidfllicofc  iptiufl  eccic»ie.  tam 
aJioruni  Christi  iidcIiuDi  In  presentiarum  iuste  et  canonice  sapradictii  posst-  • 
det  ecclcsia.  uel  In  tnturuDi  .  .  .  poterit  adiplsei.  firma  fratribus  in  perpctaum 
et  i)iibat&  pcrmaaeaiit.  in  quibus  hec  propriiä  tluxunns  cx]>r)mcnf!a  uocabn- 
lis.  ccclesiani  s.  Margottthe  cum  omni  docima  i*ua.  quam  em  un  ij  atani  v&&e 
ab  omni  iure  archiepiscopi.  archidiaconi.  deiani  ae  sinodali  prcdeeeKsonim 
aubtroruin  nci^tigia  sequentcs  decerninius.  ecclesiam  in  Kirchtorf  cum  omni 
decima  sua  uiüclicct  ipbius  uillc.  et  cum  mansis  ibidem  iacentibus.  molendino. 
Qi  mildk  Qormeroth  cum  .XIII.  maui>is  et  oumi  dcciuia.  Chinemo  cum  omni  de- 
dinu.  et  mmuam  qui  Uicitur  Chud^uäm,  Bedelentrohi  emn  .XXX.  mansia  et 
omni  deuitn».  VderaUk,  SUUtenhuiein,  Br%meiUmre,  Bmme»ha<^.  Chtdemuker 
cum  Berhaek.  Werentrüth  com  omni  dooima.  eeclmiam  in  DiffenbcK^  com  omni 
decima.  totamque  deciim«n  in  Jkttendorf,  el  mediun  parlem  dooime  in  Smren, 
et  qaandam  fomtem  qne  dicitur  CMMrvortt  qne  Apeotnt  ad  «andern  oillaai.  et 
ailnam  toiam  quo  Bru&tenhat^  dioilur.  preler  qvintam  arborem  qua  perlinet  Cla- 
mindehogeti.  ipeam  etiam  nillam  cum  bomimbue  ad  ilain  pcrtincntibus.  siluU.  agris 
et  pratis  omnibue«  atramque  etiam  iaindictarmn  eccieeiarum  ab  orani  iorear- 
chiepiacopi.  archidiaGOni.  decani  emaucipatam  esse  oonfitemur.  Prateiea  sif 
pradicte  ecdeeie  confiraiamus  uillom  quo  dicitur  Monasttrmvi.  cum  eeclesia 
ciusdcm  uille.  annu(!ntc  archidiacono  Adelbirto.  et  cum  l'undo  elusdem  iiillc 
et  tüta  decima  et  tota  deciuia  uiiie  in  Hrnnchmen.  et  Wnifhvsen,  et  Hen- 
gtubach.  et  W iUtmanneshagen.  et  HutLelifishmen.  et  insuper  omuom  decimam 
noualium.  ipsam  quoquc  uillaui  cuoi  omnibuB  sui^  appeudicii«.  cum  bomini- 
bus  ad  eam  peitinentibus.  siluis.  pratis  agris  et  nudendinis  .Uli.  mausen  et 
dimidium  in  Wilre.  et  IUI,  in  Krimh^/-''.  kStaltiimu^  Ltiani  ul  nuilus  tu  ea- 
dem  ecclej»ia  diuina  CA^Icbrarc  presumat.  aiat  quem  abbas  de  Arenstein  eidem 
eoeiesie  de  suis  fratribus  prefccerit.  uilbuu  insuper  quo  dicitur  ßelebaeh  cmn 
omni  posseisifme.  et  duas  cnriaa  Salet^^U  et  ^oUmriMla»  caiiam  in  Hfimh 
ladt,  cum  uineia  et  agris  et  pratis.  Cttriam  in  Oam^  com  mneia.  niriai  in 
ßrubaek  cum  uineis  et  a^is.  curiam  in  inferiori  Loffemtem,  cum  molendi- 
nis  et  locia.  ubi  molendina  fieri  debent.  cum  uineis  et  agris.  curiam  in  Jfo- 
ricketm  cum  uinda  in  Wvm,  curiam  in  Kduske  cum  molendino.  uineia  et 
agris.  totam  uilJam  in  Blidtnharh  cum  omni  decima.  siluis.  agris  et  pratis.' 
cum  molendino.  curiam  in  We^endal  cum  appBDdiciie  sihb.  curiam  in  Ikt- 
benheim  cum  eeclesia  et  cum  omni  decima.  et  agris  et  pcatta  et  J^Mninibus 
ad  cam  pwtinentibus.  Prcterea  Gvmerskeim  cum  omnibus  suis  appcndicüa. 
uideiicet.  curiam  in  Bertolueaheim  liudoluen1t€im  et  Qimemlieim,  Precipi- 
mus  etiam.  ut  clcrici  fratrcs  et  sorores  ibidem  maaontcs.  obedientcs  sint  ab- 
bati  in  Arevsteüt.  Befiel  ich  etiam  cum  onmibus  appendicüs  suis,  ibidem  ma- 
QCntes  obedientcs  slnt  aLibati  in  ^liensttin. 

Teste«»  buius  rei  sunt.  li^niAfus  maiuris  dunui's  prepe>8itus.  H  Aiiriinu.< 
decanus.  AlbeHm  areliidiac.  et  s.  Pavlini  piepos.  Cunradu:s  artliiUiae.  ia 
Voi'd^ne.  CuHriulii-i  de  liurthxclieit  arcliidiac.  WiUielmH»  archidiac.  Jinmo 
prepositus  s.  (JcuIchLh.  Uodefridm  abbas  s.  Evckarti.  Htirbordua  abbas  iii 
ArfHatein.  Ueliatf  abbas  in  Bumenftorf.  Üimüa  abbas  in  Scenmt^ia,  Eituir 


.  j     .  >  y  Google 


207 


rietta  d^canns  ft.  Oattorit*  Oerhardu.^  oantor,  tokminn  sdiolaiitieufl.  Oft^ 
laeHM  custos.  Wements  canonicus.  W'nlrmto  comcs  de  Nansowen*  Kmherho 
comes  de  Liningen.  Fhnricus  et  Kb^hnnluM  coinites  de  Scipie.  Relnhol- 
dua  et  ßnino  de  Isemburch.  Wei-Tifrus  de  liulamie/i.  Fridtrim^  de  M&rl*^. 
WiUieii/ii'.'*  de  Ileljen.^ff'in.  l'tfnui  de  Marvfto.  lUtJnndnK  de  Papendorf. 
Henritv^  et  Alhn-fus  ministoriale».  Acta  .'unt  hoc  apud  Confn^-nf/aut  .XIII. 
Kai.  Fcitr.  anno  <]on)in.  iiicarn.  M.(\X(IV1T.  ind.  XV.  coiuMir.  II.  epat-ta 
uulla.  prcf^idente  a]  i  h  licc  sodi  deUntino.  anno  pontificatus  ucnprahilis  ./o- 
hanuis  Tt-euiroruiH  aroiuepiscopi  .VUl  Henricn  inipcratoro  Jiomnvoi'um  im- 
perium  gubornante  feliciter.  Amen. 

äbii^rifl  aud  b<nt  XVUI.  ^a^r^unbert  im  ^v.^ätic^.  Die  Urfunbe  ij)  jc^r  ab|)rfftrjL 


164.  ^a^jft  (5:clcftm  III.  id}ü^t  ba$  jHoftcr  f@  ^ftcmaO  ^ei  ^Inbcv. 
nac^  Wi  einem,  mit  bcm  ^tift  gtorin  in  (ioWcii^  gctrcjjcnen 
^üte(tau((^.   3m  Lateran  ben  23.  ^9lx^  1197. 

Celt.Ht''»iis  episcopus  seruus  semoiuni  doi  dil(>ctis  liliis  s.  Paulini  et  Mo- 
»a^feriensi  jjrepoüitls.  et  W.  de  Vnldrt  aic  hidiacunu  TmiirenHi  saluteoi  et 
apostoiicam  bencdictioucm.  Signitk-aruiit  nobis  dilecte  in  Chrieto  filie  suro; 
res  mooastoni  in  Andemaco.  quod  cum  ab  ecclesia  a.  Florini  in  Cvnßweuiüt 
agroa  quoadain  in  commutationeiD  pro  quibusdam  iiineis  recepisscut  et  hec 
commntatio  a  ueneraMli  iratre  noBtro  archiepiscopo  Treuirenn  approbata  fui»r 
aet  canonici  s.  Florini  Treuerenai$'  dioccsis  nidentes.  agroa  iUos  laboribns  et 
autoptibua '  monialium  solito  fertilius  abundare.  eandem  commutationem  irri- 
tare  nituntur.  super  hoc  presumentes  ipsas  media  pluribus  molestare.  Quo- 
circa  discretioni  uestre  per  apostolica  acripta  mandamus.  qwatenus  sl  uobia 
eonatilerit  de  premiaaja.  ipaam  con>nuitationciu  facicntes  in  debita  firmitate 
peratatexe.  predictoa  canoniooB  a  monialium  iudebita  molestatione  per  censuram 
eoclesia-sticam.  appellatione  remota.  dos-istere  compcllatis.  uullis  littcris  ueritati 
et  iusticie  prciudicantibus  a  scdc  apostolica  iriiprtratif*.  quod  omnes  hi;* 
cxequendl.s  ncqniiic!  ifi^  iiiteres.«se.  dtio  iicstrorum  ca  nichiloDiinoa  exequantur. 
datum  Laterani  .X.  Jval.  April,  pontif.  nostri  a.  VI. 

183*  ^pcuivic^  ^faljgraf  bei  Oü;ein  t)ci'^id)tet  ©unften  bed  ikx^hU 
f(^of«  ^1^^^^  ^■'^  '^^'^^^  ^^if  V^"^^  SDogteit^te  über  ^trd^  nttb 
©tobt  %ntx,   SDeti  6.  glpri(  1197. 

Notuni  Hit  tarn  pre-'^ontiluis  quam  t'uturit^.  quud  Ih  /trinr<^  pafatmu.s  comos 
rheni.  qui  t  hani  jiKMicoesHoris  sui  Conrad»'  pfd'tiini  ooniitis  lo<riti?narn  duxe- 
rat.  resign  iu;1  1».  IVtro  et  uenerahili  Trivronnn  arclin  imm  <  j  n  .l,,hanvi  die 
pascbe  in  curia  cpiscopali  apud  Tretiej-iin  adaoealian»  eiusdcui  cum  oranibus 


.  j     .  >  y  Google 


20b 


appciuliciis  (am  ieodatiB  <]Viani  non  foodatis.  necnon  antiuaUa  seruitia.  ijuc  pre 
diM'jfs.sur  siiuH  .supradiotds  habiiit  in  uilliR  nrrhiepisco|>l.  .^iti.s  in  pajjo  t^ui  '/V«?- 
rheif  liicitur.  iji  «.nuiubuä  uiilif*  aliiti  arcliiepi&cupi  Mtis  -  ^jir.'i  Musrllam.  sub 
tali  forma,  quod  idoji)  eomes  jtidtthnus  iuraiiit  super  iliuiuui  uoiüini  vi  su- 
per omiics  reliquias  in  cudciu  cupi^idc  c'oitteutiu.  i^uud  ii€c  .  ipse  iicc  ^ü^uis 
hci^dum  euorum  candcm  aduooiUiaiu  et  prodicia  fcuda  DunquAin  repoterct. 
Arehiepktcopus  .^lu  ^ue  siib  pena  exeommunicfttioniB  ioliiUiit.  quod  nee  ipM 
nee  aliquiti  succeaBoruin  suoruin  predictam  «daoctttam  et  eadam  fimda  im- 
poaterum  alicu»  homiaiun  infeudaret.  vm  indignatknem  dei  omaipotentia  ei 
aeDtenciam  exoommunicationis  incarrcre  iieUet.  Aeta  sunt  hao  anno  damin« 
incaro.  M.O.XG.VII  tostea  aoot.  Ocrhardua  abbaa  Frumienw.  Kudoljtu 
maior  prepositus.  WäUhnu.i  maior  dccunus  et  omncs  arebidiaconi.  uccnoa 
qnatuor  ciuitatis  abbates.  uidelicet  s.  Kiicharii  Godofridus,  8.  Maximini  Von- 
radw*  l^heodericu»  a.  Morne,  WiUelmm  a.  Um-tini,  Friderictt»  cantor.  Cow- 
rculn»  custos  ecolcsie  2'reuirensiif.  Laici.  Iltnricus  dux  de  Lemhurdi.  l'ri- 
df^Hciitf  conios  de  Liningen.  Simon  eonics  de  Sarthnirlce  et  frater  eins  JJein- 
ricus  comes  de  Xif^it^zhmi-^k«*.  CuHradiLs  comes  A/rsw/M-s  FruJf>ricuH  comc-"* 
df  ]'if(itih'n.  Heuriru.s  comcs  de  Sp  yu/fPim.  Gerardvs  corms  V^  fi/^nz*^. 
\  '>>l}nnrUH  comes  de  Castn's.  L  Inciia  tKjmcs  <1q  Xucr/jurt/  et  üliu.s  riu;>  (t-^rar- 
de  Are.  Eu( 4ii/'äu.f  de  I^eh-a  et  frater  eius  Wi-r/ihrrns.  Miniskilales. 
J't/rit.s  de  Marcptn.  l  do  de  Läcli.  Jacobut  de  Don*'  et  fraU^r  eius 
Xicolautt  do  Arm::.  Friderlcm  dc  Merle.  GeAncu^  de  Schwarzinbt^rrli  et  IVa- 
ter  das  Httgo  de  Ilunoldestetn.  Hugo  de  Uagene  et  filius  ciuä  1  keodericu^. 
Hudolphus  de  Maäberek,  Wiricui  de  Kumagen  et  filü  eins  Th(mM$  et  vi^an- 
<{pr.  Thomas  de  Kfrpene*  Theodericua  de  Bruche,  et  aJli  qnnmplurcj»  tam 
laici  quam  derlei,  et  totus  clerus  &  populus  ciultatis. 

Slb{j^rift  au«  bcm  XVIII.  ^a^t^iuiibert  im  ?Jr.=  «rc$. 

(et  9{l^ein  <SrjMf(^of  3^^^^"»  ton  ^tur  utib  feiner  ^iri^e 
tefignivte.   jJJen  6.  sii^Jt«  1197. 

liic  rcsigiiat  llenrif^v^  f^omcs  palafimi»  revi  b.  Petro  et  Johanni  uene- 
rabili  Trouirurum  archicpjscopo.  aduoratiam  Treuertmis  ciuitatis  eiim  Omni- 
bus eius  appcndiciis  tam  fpodatis  quam  non  leodatia  omnia  annualia  soriiitiu 
qu9  prcdcc-e.«.sor  »um  eomcs  palatnuis  rtni  ('i'nr<uliif<  habuit  in  uillis  arrhio- 
piacopi  sitib  m  pago  qui  J're/igere  didtur.  et  ia  oiünibus  uillis  archit;pij»copi 
»hl»  ^uper  Mu^Uam  sub  liac  forma,  quod  idem  imlatimts  iurauit  super  cla- 
uum  domini  'et  super  omnes  reliqviaa  in  oadcm  capaide  coateutaa«  quod  nec 
ipae  nec  aliquis  heredam  suonim  predicta  feoda  nunquam  repeteret  Arehic- 
piKopus  quoque  sub  peaa  6xc<»iiiaitiDieatiootf  iahibuit,  quod  nec  \\m  mbc  all- 
qoia  succeMorum  morum  ea^em  feoda  in  po»tenim  aliout  bofnini  infoodaret^ 
niai  indignatiooew  d^i  omnapotentis  et  sente^iam  excominpnieatioiiiB  ineunra* 
ret.  Acut  aunt  bec  anno  donunkf  incamatlonia  M,C.LXXXX,VII-  preaen- 


.  j     .  >  y  Google 


tibus  hÜP  lestibus.  abltatc  Prumiensi  Ger/iardo.  -^084^0  maiore  prcpoBito. 
Wtffi4nto  decano.  et  arohidiaconis  IV.  abbatihus  clintatls  uidclioet  s.  Eucha- 
rü  (rnilfifrüh.  s.  Maxiniini  Conrado.  s.  Mari^";  iheoderico.  8.  Martini  Wd- 
littiHo.  Fridii-icv  caiitoro.  (Tntraäo  custodc.  T.aici  qtioque.  Hetin'nis  dux 
de  Liiiilnirrh.  Fridtricuti  »onifs  de  hinitujta.  et  biuwu  conics  du  Sa/thntg. 
et  irater  eiu»  lletiricus  comefi  de  Zwciuhrucke,  Conradus  cotncs  Irsutua. 
FrideruMs  oomes  de  Viiimien.  Sutrums  de  SpankeHm,  Qerarim  oomes  de 
Vddeuze,  VUmaru»  oomce  de  Caatri$,  Vlricu*  ceniee  de  iiurbertk  et  filius 
ejus  Oerardut  comes  de  Are,  EuerhardM  de  Petra  et  frater  eiiu  XVemhe- 
ru9,   Minütemln  quoque.   Petrus  de  Marcelo,  Udo  de  Jacohu*  de 

Z^t/«^  et  frater  elus  Daniel,  Nich/olaus  de  Arratz.  Fn'derirus  de  Merle, 
Gerlacus  de  Swarzenht^nj.  et  fr«ter  eius  i^i/^o  de  JlunoUtcin.  Hugo  du  //a- 
y«w  et  filius  eiua  Theodericm.  RudolphuM  do  Mailbf^h,  Wiricus  de  A'/% 
matff^  et  filii  eins  Thomms  et  Aft.randfr.  T/ieodpnmn  de  Kerpen^'.  Tfi^o 
dericm  de  Brtige  et  alü  quampluroa  tarn  clorici  quam  laici  et  totiui  cieiua 
et  popuUis  ciiiitatis. 

9ul  5em  Balduiueo  im.^r.^^Arc^.  ^'ro.  179. 

/IÖ7.  ^^vH^ft  (?Mc)tiu  III.  Ibcftätigt  bcm  iiloficv  Jßabßciffcu  alle  (eine  iia- 
mcKtUd;  aufgcfü^cten  (^ütcr  uQb  ^Kvc^tc.   «jni  Xlotcrau  t>m 
't&pxil  1197. 

Celestinu»  episcopus  seruus  scraoram  dei.  dileetis  filiis  Oodefrido  abbati 
de  Wadegagen  eiusque  fratribiia  tarn  presentibus  quam  futuris.  regulärem 

uitam  professis.  Rcliglosam  uitam  cligentibiis  apostolicuni  conuenit  adcssc  pro- 
^idium.  ne  forte  cuiuslibet  tCDieriatis  incui'sus  aut  eos  a  proposito  reuocct. 
aut  robur  quud  absit  sucrc  reli«jiofu?«  infriiigat.  Eaproptcr  diiecti  ii»  dutnino 
filii.  uestris  iustrs  postulationilms  clenicnti'r  anriuiiiuis  et  prefatam  c^rlc^iain 
de  Wadegozen  in  qua  Uiuinu  mancipati  c^üs  obiscqulü.  auh  b.  Tetfl  et  nostra  pro- 
teetione  snseipimus.  et  prescntis  scripti  priuilcgio  communimus.  In  primis  si- 
quidem  stataentes  nt  ordo  eanomcus  i|iu  secundum  deum  et  b*  AugusCini  re- 
gulam  atque  institutionem  f^remonstratonBium  fratram  in  eodem  loco  ioatitatus 

.''ease  dlnoecitar.  perpctuis  ibidem  temporibus  inuiolabilitcr  obseructar.  Preterea 
quaaconque  poneeaiones.  quecunque  bona  eadem  ecclesia  inpr&sentiarum  iuste 
et  canonice  posBidct  aut  in  futuram  concc8»ionü  pontiHcum.  largitionc  rcgum 
uel*  principum.  oblatione  fidcÜam  seu  aliia  instia  modis  prestante  domino  pcH 
terit  adiplsci.  firraa  uobis  uestrisque  successoribus  et  ilÜbata  permancan^.  in 
quibus  hec  propriis  diiximas  cxprimcnda  uocabulis.    Locum  ipsum  in  quo 

^prcfata  ecclc^ia  sita  est  cum  omnibus  pertinentiis  suis,  in  Wdre  allodlum 
quod  fuit  Gu/itraiH/ii  cum  a«^ris  et  sliuis.   in  IJniustdJ   alK»dium  quod  fuit 

'  Erfoiiis.  et  aliud  alludiuni  ibidem  eiuptuni.  allodium  ia  Ih  tdtbatli.  ia  illit- 
derhure  allodium  quod  lud  Gerualci.  \n  IlonUhtim  alludiuin  quod  fuit  comt- 
tia  Friderin.  allodium  fratram  de  a.  gepulero.  allodium  quod  fuit  DitiharL 
et  alia  qae  ibidem  babetia.  In  }Vopen9würe  allodium  quod  fuit  Vdonis, 
allodiuib  quod  fuit  JtaricL  allodium  quod  fuit  comitis  Stffeberti  cum  pcrti- 
imtciffiaiif<H«  tt«AnA«BH#^  14 


Digitized  by  Google 


210 


nentiis  suis,  in  duitate  Treuerenn  exaiam.  domum  et  ninestn  ci  contiguam 
et  aiia  que  ibidem  habetis.  In  Uageninge»  manstini  unuoi.  in  Vvrbet'e  al- 
lodium  quod  habctis  u  coniitc  Si,itherfo  cum  decimis  et  umiii  iusticia.  Mar- 
9eta  aream.  aUodium  in  Uor^MtcU.  uliodiuni  in  JJrucJterbacii,  allodium  in  Fre- 
mertdorf  cum  pcrtinentiis  f-uia.  allodium  Dihnari  in  i/oea  In  ciuitat»;  Me- 
tensi  curiam  et  uinca?.  Jn  K>-rnj,fa)n  curiarn  et  uincas.  in  Eneifforf  allodium 
lioeitunidi .  in  J!'nnsjHi'  Ji  alioiliiiin  (juod  habctis  a  coii^rtgalionc  li?ii<ttiifhi>'f 
et  aliud  ab  ccclcsia  Jl'nhm  ft.  aliud  ibidem  ab  l^hrm'/iu  niiiite.  in  Mu/tevii- 
irilre.  in  Cald^nbai  h  (|ue  bubctis  ab  cc»  lesia  JlerLuJtiihtun.  allodium  Albe- 
ronis  in  KirwUre.  In  Woj^traawilre  mausum  unum.  in  Horbach  pratum 
Wfäi/eri,  Jus  patronatos  et  coram  animarum  ecclesie  s.  MichohdU  in  Btk- 
keRheim,  jus  patronatos  ecdesie  s.  Jlartini  in  eadem  oiUa  cum  oninibi»  ap- 
pcndiciis  suis,  ecdcsiam  s.  i/ort«  in  Hamapach.  cum  decimis.  joblationibus  et 
aliis  pertincDtils  suis.  Cellam  in  MarcHo  cum  agrta.  pratis.  uinels.  molcn- 
dlni».  decimis.  oblationibus  et  aliis  apjicndidis  suis,  ecdesiam  de  Vtüari  cum 
omni  integritatc.  ecdesiam  de  liaidingf^  com  dedmu  et  aliis  pertinenttia 
suis.  In  Marctto  piscariam  et  mnlnndinum.  item  in  Mnrfffo.  in  IlarUe/i^e. 
in  JiiTte.  in  Fma^mdorf  centum  uiginli  diurnaics  jiretliuin  in  //i/sfad.  ter- 
rain  domiiticalcni  de  ('epjjffyihfrrfi.  et  fjiiod  a|aui  litstt/itt  pt».<s,i(l(  liat  allo- 
dium in  fhtrf/alben.  eccloöiani  .s.  Adt/ji  in  eadcin  uilla  cum  deciniin.  aduuca- 
tia  et  aliis  pcrtinentiis  suis,  dei-imam  in  l' urca^.  in  JI( /n'sheiin  quuttam  par- 
tcni  allodii  cum  omnibus  pertinenttis  suis,  et  aüam  t^uartam  partcm  ^uam  a 
tempiariis  accjuisitis.  allodium  in  SmgeKheit.  aUodium  in  Jhrehach,  et;dtmi- 
diom  mansum.  Neue  quartam  partcm  mansi.  octauam  partem  nemoris  quod 
didtur  Fuezeruttalt,  mansum  uuum  apnd  Spize,  bona  omnia  quc  habctis  in 
SimoUre.  Sane  noualium  uestrorom  quos  propriis  manibus  aut  somplibas 
Colitis  siue  de  nutrim<mtis  animalium  uestrorum  uullus  a  uobi«  dccimas  exi- 
gere  nel  extorqooe  presumat.  Liceat  quoque  uobis  clcricos  uel  laicos  iib«- 
ros  et  absolutes  e  seculo  fugientes  ad  conuersioncm  reclpcrc.  et  cos  absque 
contradictione  aliqua  rctinere.  Prohibenius  insupcr  ut  null!  fratrum  uestro- 
rum post  factam  in  eadem  eccle?ia  profcsgionem  fns  <it.  de  rudrni  loco  tii^i 
arcioris  religionii«  obtentu  di.scedcrc.  di&tcdenteni  u<  j  o  absquo  communiuni  lit- 
terarum  cautiuuc  nullus  audcat  rctinere.  «Vdhcc  ciiain  inhibcnuif?.  ne  eui 
cpiscopo  uel  aliis  plus  a  uobis  pro  ucstris  decimiä  pcteie  et  reclpcrc  liccat. 
quam  fucrit  a  predccessoribiis  ooram  usquc  ad  hoc  tempora  requisitum.  Cum 
aatcni  generale  interdlctum  terro  fuerit  üceat  uobis  clausis.  ianuis.  exdusis 
exGommunicatiB  et  interdictis.  non  pulsatis  campania.  suppressa  noce  diuina 
offida  cdebrare.  Criama  uero.  oleum  sanctum.  consocrationcs  altarium  seu 
baMlicamm.  ordinationea  oanonicorum  aeu  dericorum  uestrorum  qui  ftd  sa- 
cros  ordincs  fucrlnt  promouendi  a  dioccsano  susdpiatis  cpiscopo.  b\  quidem 
catholicus  fucrit.  gratiam  atquc  communionem  apo^tolicc  sedis  habuerit.  et  ea 
gratis  uobis  et  alisrque  prauitato  aliqua  uolucrit  cxhibcrc.  alioquin  liceat  uo- 
bis (jucmcunquc  mulueritis  adirc  antistitem  gratiam  et  communionem  aposto- 
lice  sedis  babcntcm.  qui  ncv^tra  tultus  auctoritatc  uubi.s  quod  postuiatur  im- 
peudat.    rroiiibcmus  insupcr  ut  iufm  liucfi  parrocliic  ucstx'c  nulius  siue  as- 


Digitized  by  Google 


211 


aeora  dioceiAni  epitcopl  ei  nestro  capeilam  ßea  Oratorium  de  noao  coiutruere 
aacleaL  saliuB  priuUe^is  Romanorvm  pontifictun.  Ad  hoc  noius  et  indebitas 
exactioiiee  ab  archicpiscopis.  cpii<copis.  arehidiaconia  seu  decania  aliis  quam 
oranibos  ecdeaiasticiii  sccularisue  peifionis  omnino  fieri  probibemus.  Sepultu- 
ram  preterea  ipsius  loci  liberam  csae  disceraimus.  ut  oorum  deaotloni  extreme 
uoiuntati  qui  sc  illic  sepelirl  Ueliberauennt.  nisi  forte  excoii  üt  lücali  ttel  in« 
terdkti  aiot  nuiltis  obsistat  salua  tarnen  iusticia  illaram  ecdeeiarum  a  qmbua 
mortiioram  corpora  assumuntur.  Decimas  preterea  et  possessloues  ad  ius  ec- 
cleslarum  ucstrarum  »pectantes.  quc  a  laicis  dctincntur  redimendi  et  legittlme 
[iberandi  de  nianibus  eorum  et  ad  ecclesias  ad  quas  pertincnt  reuocandi  Ii- 
bera  sit  uobis  de  auctt>iitute  nostra  facultas.  Obeuiite  iiero  te  nunc  eiusdeni 
loci  abbatc  uel  tuorurn  (^uulibet  ^uecessorum  nullu.«»  ibi  quaiibct  surreptiunis 
.vtuoia  seu  uiolentia  prepoimtur  nisi  quem  fratres  communi  confenfu  uel  fra- 
truju  pars  consiiii  fianioris  sc(un(iuni  dci  timortm  et  b.  Au^u>tini  regulam 
prouidcriut  cligcnduin.  Deecniimus  erg-o  ut  iiuUi  uuinino  huminuni  liecat 
prcfatain  eeck'siam  teniere  perturbare.  aut  cius  po.^dc^aioncs  aulcrre.  uel  ab- 
latas  retinere.  minuere.  seu  quibuslibct  ncxationibus  fatigare.  sed  omnia  in- 
t^a  consenientur  corum  pro  quorum  gubernatione  ac  auatentacione  concessa 
sunt  usibua  omnimodis  profutura.  aalua  sedia  apostoUce  auctorilate  et  dioce* 
sani  epi-Hcopi  caoonica  iuatitia.  Si  qua  igitur  in  fttiarum  eccicsiastica  aecula- 
rtsue  persona  banc  nostre  oonatitutionia  pagioam  sciens.  contra  eam  temere 
uenire  temptauerit.  secondo  tcrtioue  commonita  nisi  reatom  auum  digna  aar 
tbfactione  correxerit.  potestatis  lionorisquc  sui  dignitate  careat.  reamque  se 
dinino  iudicio  cxistere  de  pcrpetrutc  iniquitate  cognoscat.  et  a  sacratisaimo 
corpore  ac  ganguioo  dei  et  domini  rcderaptoris  nosti'i  Jhesu  Christi  aliena 
fiat.  atque  In  extremo  examinc  districto  ultioni  aubiaceat.  Cunctis  autcm  ei- 
dem  loco  sua  iura  seruantibus.  sit  pax  domini  uostri  Jhesu  Christi.  Quati- 
nus  ot  liic  fructum  bnnc  aotionis  percipiant.  et  apud  districtum  iudiccm  prc- 
mia  ctcrne  pacis  iinuiiiant.    Amen.   Amen.    Bene  valete. 

Datum  Lattrani  per  nianum  Cenril  s.  Lucic  in  Orllica  diaeoni  eardina- 
Us  domini  pape  camcratii  .XIIII.  Kai.  Maji.  Indirtionc  XV.  InrarnatioiuH 
d»»niiiiice  anno  .MoC.XC.Yll.  pontiiieatu.s  uero  domini  Cdestini  pape  tercii 
anno  ?<eptimo. 

•Au«  bm  grolm  ^i)>(omatai;  bcc  Übui  im  ^r.^äbt^  C.XLIl.  Xro.  160. 

M8*  ^cvaog  ^mxlö^  bttpf&nbet  belauf«  einer  ^it:: 

gerfal^rt  bm  <Stafen  ^dntid^,  ^tbctt  itnb  ^obfrteb  i)on  @)»an$eim 
.  ber  ®r<iff(^aft  (SinrUnfte  im  SReincfclb,  fo  toie  ble  brei  <^^xftt 

(Sngelftatt,  ^cbbcö^eim  unb  6icfcnba(^.  Etalcct  hm  27.  iPiai  lll>7. 

Henricuä  dei  gratia  dux  et  coraea  j^alatinm  rheni.  Omnia  facta  tempora- 

lium  temporalem  sequttntur  motum  et  pereantibus  hominibus  ipsorum  facta  si* 

mul  intereunt  im  de  necesse  est.  ut  qua  sua  natura  tendunt  ad  interitum.  littera- 

nim  admioiculo  fulciantur.  et  ab  obiiuionis  intcritu  defcudautur.  Noticie  igitur 

14» 

.  j     . :  y  Google 


^12 


tarn  prescmtiiim  quam  fiitiirorum  presentSa  scripti  tesd'monio  'tnin»iniitiiniiB 
quod  cum  ad  implendum  pcrcgrinationis  noatrc  propositum  peeumia  nobis  de- 
est  nos  a  comitibus  de  Spanhem.  Heinru»  ecHieet.  AVbetio  let  €häffrido, 
BCL.  roarcas  mutuo  accepimus.  et  pro  hac  poeunia  eomitiam  in  Meiiuniflde 
ex  Ula  parte  Moidle.  super  peticione  annone  et  denariorom  et  aliorom  quo- 
'  stutim  eis  in  pignore  dcdimus  sub  hac  forma,  ut  quandocttnque*  noa  Iam  dieta 
bona  redimere  uolucrimus.  libera  nobis  et  uxori  nustro  et  pueris  nostiis  uel 
aliis  heredibus  nostria  redimcndi  detur  facultas.  Impignorauimus  nichilomi- 
nus  eisdem  comitibus  pro  cadem  pccunfa  siib  eodem  tenoro  uillas  quasdam 
'Engfhfad  et  JTedenesheim.  hns  diins  iiülnp  ciim  coniitia  pro  .D.  et  .L.  mar- 
cls  et  uillam  Sirkcnharh  pro  .C  marcis.  Huius  rei  tcstes  sunt,  propositus 
Geueno  de  liaiiengeresbuvk.  Emicho  imutua  come^.  M  cniernn  de  lii  vves- 
hüru.  Jltinrietis  de  Di'fka.  Alfjntmlrts  filias  Ihuu-iri.  fVideriniif  d(  (tal- 
hach.  Gerlarus  de  ISeut^nlcU.  Dieiuianis  de  Mfuj^lintje.  Ilenrtnn^  de  C  t- 
tesheim.  Godefn'diis  de  Svmersvhtiihunj.  hbet  hardus  liere.  Wal jn  rti'!*  de 
liinqe  liertramtuus  de  Bickenbach.  Friderictis  de  Kre^iherch.  GtHhlridua 
de  Enckerich,  Wilhelmm  de  Glane.  Emericiig  de  Dille.  GerlarxiH  de  Bom- 
menkirchen, et  alii  quam  plures  liberi  et  ministcriales  nostri.  Facta  sunt  hec 
anno  dominl  H.C.XG.yiI.  indict  XV.  Ke  autem  in  posterum  alia  super 
hac  impignoratione  oriatnr  dubictas.  hoc  brone  rccordatioms  inde  conscribi 
et  sigUlo  noetro  insigniri  iussimus.  Datum  Sialecke  .VI.  Kai.  JunK* 
%\)\i^xi\t  fttt«  hm  XIX.  ;Sa(;r^unbrrt  im  ftr.>9(V4^. 

m*  ^aifet  ^cittrid^  VI.  Mtffut  toteberl^olt  bett  <ShrAfen  boit  ©panl^dm 
ntlt  feinem  $r&bium  fEyiongingen.  Stitav  ben'l2.  6€)}tem)&ev  1197. 

Heinricits  dei  gratia  lUmanorum  irnpfrator  senipcr  Augustus  et  rex  Si- 
eilie.  Inipcralis  cxccllentie  noetro  deeot  tlomcntinm  dcnofa  fideliiim  suornni 
obseijuia  nicntc  attcnta  respicere  ii>(|uc  pro  beuc  mcritis  liherali  inunilicen- 
tia  dignc  rcspondere.  Qua  sanc  t  on.sith  ratione  pre  oeulis  liabcntes  purara 
lidem  <'t  Indefessa  obscquia  (|ue  fidelis  diicetus  noster  yl/6rr/«.^  cotnea  de  tS/<fin- 
htiin  per  niultüs  laliorcs  ail  exaliationeni  iiostram  et  honorem  impcrii  con- 
stantcr  nobis  cxliiliuit  et  irequenter.  de  consueU  niaicbtatis  nostre  ctcmentia 
conccdimus  ei  in  fcodum  et  heredibus  suis  predium  nostrum  Muvziche.  in 
qua  iam  pnus  ante  hanc  noBtram  ctmeessionem  ins  eum  et  fratres  suos  ha- 
bere cognouimus  et  ipsum  predium  ei  et  heredibus  suis  presenti  pagioa  in 
perpctuum  eoxifirmamus.  statu^ntes  et  diatricte  precipienfes.  ut  nee  Icarustmus 

.  fiUna  n oster  Friderieus  Ulustris  Romanonm  rex.  nuUaaque  fifater  noster.  nul- 
la^e  omnino  persona  parua  nd  magna  predietum  Addern  nostrnm  oomitem 
et  heredea  suos  in  hac  maiestatis  noatre  conocsaiono  audeat  grauare  uel  ali- 

'  quo  modo  perturbare.  Ad  cuius  rei  noticiam  prcsentem  paginam  inde  con- 
scribi iussimus  et  maiestatis  nostre  Sigillo  communiri.  Iluins  rei  testes  sunt. 
GuiU^mua  du«  8j)oleti.  Marquurdus  senchcalcus  marchio  Aneonen:fis  et  duz 
Ravennemtia,  comos  ßertuläv»  de  Lescittmvnder*   Hermannv»  de  Sfriperf, 

.  j     .  >  y  Google 


213 


ülriiHs  de  Tanne,  Euerat'didi  cainei-arius  Aquensis.  FoleninniH  oanierarlus 
de  /inpardia.  et  alii  (jiiamplurc^?.  Datum  in  T.itinria.  anno  domini  .M.C.XC.VII. 
duodrcirau  die  nicii&ib  SeptembrLs.    Iiidict.  prima. 

170.  Subtotg  3)o«l^To)>fl  GHn  l^erlet^t  bcr  mhi  gum  £aai$  auf 
Stcfidnatioii  feinet  ü^el^enmatim^  2t9  beffcn  £eT;cn5Ütetr  gu  SRetbcti. 
1197. 

To  nomine,  saocte*  ct.  iadiuiduo.  trinitatis.  Ego  Lodewicua  diuiua  fa- 
uciitc  clpmfntia  malor  in  colonin  prcpositiis  et  arcMdiarnntis,  Vniuersis 
Christi  fideÜbtu  ad  quos  prcscns  scriptum  penif^nerit  sinn;iutico.  «|Uod  qtiidarri 
uir  nomine  Leo.  bona  ijucdanj  in  ll>  ide  a  mo  tenuit.  suh  tali  forma,  ut  quo- 
libct  anno  quadraginta  quatuor  denarios  et  sex  sumbrinos  auenc.  et  tres  pul- 
los iudc  micbi  pcrsoluorot.  Prcdictus  uero  Leo  ad  me  ucniciis  rogauit.  ut 
emleni  bona  ccdc^ie  de  Ijache  conferrem  in  hunc  tnoduni.  ut  quicunque  ibi- 
dem cajnanrius  exialeret  predicüi  bona  ad  mua  auos  in  perpetuum  baberct. 
et  ea  jara  que  alia  booa  istia  aunilia  ibi  persoluuni  deinceps  miclu  peraol- 
ueret.  Haac  antem  ordinationem  ratam  et  6craaro>  tenens.  camenrio  eiusdem 
eocleaie.  bona  isfa  Leone  mingnaote  ita  conoesai.  Et  nt  hec  ordinatio  rata 
et  ineonqulsa  permaneat.  hanc  |»aginain  scribi.  et  impreMione  sigilli  mel  com« 
mttniri  ied.  Hec  ordinatio  facta  est  anno  dominice  incarnatioma  .M<C.  no< 
nagcaimo  .VII.  indickione  quinta  decima 

?rud  bm  Criiiinat  im  ^r.^Strt^.  Do«  Giffttf  wn  lpel|m  Sat^t,  «it  (|cl6<(|rim«tol^fa 

171.  ©«tfltb  All  %x^m  Bcftatii^t  Me  Um  trafen  fiotl^ar  teoti  ^oA^ 
\u\U\\  ficiunUic^  3cfd)e]^cnc  '-?(ufc^cit>c  n\m  ^J^cileö  feiner  a3ü9tei- 
rcd^tc  an  baS  eti[t      Ü}üin|tcv  =  (Sifcl.  1107. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Oeraräus  dei  gratfa  prumien- 
«ui  ^cclesi^  abbaa.  Noaerint  preaentea.  et  non  ignorent  futari  tempons  fide- 
1».  qnod  noB  oppfeaaioouiD  aemina.  taiuquam  inutUo  gcrmen  d  nobis  com» 
missis  auelli  c^entet.  tranquillitatem  pacis  pariterqoe  firugalitatis  ipsis  pro- 
uidcri  gaudemua  et  confirman.  Notum  autem  est  oinnibus  in  Christo  fide< 
Illnis  POS  quos  uocant  aduocatos.  in  annis  rrtroactis  rcclesiarMm  cxtitisse  tu- 
tures.  Unus  autcni  c\  ipsis  T oihnrivH  nomine  conics  de  honindin.  pcrpendens 
lalicntif*  secuh*  spucia  brouia  e!<.«e  et  incerta.  et  aliquid  rctVi^^erlum  slbi  pro-- 
«pici«ni.s  in  futurum,  ca  que  äubscripta  äunt  que  anliiio  concepit.  diuina  in- 
spiruntc  gratia  compieuit.  Ipse  namijuc  cum  maior  esset  aduocatus  uülc  vw- 
nasttriemi»  quy  est  in  eiphlia  annuali  exactioni.  et  omni  opcri  quod  dicitur 
bvrchcerc  (|uv  sui  ponedieae  uidebantor  aotoceaaoies.  nutu  dei  dnctua.  acce> 
dena  ad  altare  bb.  apoatotoroQi  Petri  et  Pauli.  Crisanti  et  Dariy.  fostucando 


Digitized  by  Google 


214 


libere  renuDcinint.  picfer  iusticiam  XXIIII.  lolidorum  quod  dicitur  mhdde. 
ijuia  aIÜ8  erat  infcodAtuni.  in  regio  foro.  coram  bominibus  liberis  et  mtniste- 
rialibus.  ea  oonfirmanclo.  tactis  reliquiia  Mnctorum  iurauit.  Budclfua  nutem 
aecundus  adaocatus  5119  rcnuncians  exactioni  similitor  iurauit.  Impcrante  au- 
tem  prefato  comitc  quamplurcs  quomm  nomina  subscribentur.  id  ipgum  ia> 
rauernnt.  Me  aiitcm  prcf>ente.  et  alibate  Steinvelchyise  Erinfrido  cum  suis 
capcllanii».  prefatiis  coiiios  eadcni  coufirmauit  et  statuit.  ut  nulhi.«:  piio-il  prfv 
cio  Conductus,  nec  aliquis  ciuiiim  nirn  ciuc.  nisi  de  niortifcris  ijcl  manifesris 
uuliiorlbus  monomachiam  ingrcdiiatur,  Maueipia  qn^  in  prepliuta  (siel)  uilla  annl 
spaciuia  compleucrint.  ad  extcra  placita  nec  ucniant  ikc  citentur.  domno  >uo 
annuatiin.  cl  in  niorto  sua.  dcbitam  persoluant  iusticiani.  Nullus  iudicuni 
de  aliqua  aJicuius  rei  emptionc  uel  incnsura  prcsumant  iudicarc.  cxcepto  con- 
turione  cum  scabinis.  nisi  forte  ad  cum  deferatar.  propter  alicuius  importu« 
nitatem.  Prefatiu  itaque  comes  summopere  i  nobia  petebat  ut  htuua  rei  oon- 
firmationem.  seripto  memorlalem  sigillique  noatri  presentia  inuiolabilein.  Icsti- 
busquc  probatam  redderenraa.  quod  et  fecimua.  inaaper  ipsiua  conitia.  aigil« 
lumque  aooesait  ^desi^  MonoMteriemiB,  Cuius  rei  testca  aunt  Ermfruhta 
abl>a8  ^inuädemU  cum  auia  capdlanit.  Bdym  decanua  cum  cetcria  cano' 
nid»  moiug^erien&Sbm.  Cunradus  de  hlankinhem.  Lambertun  et  frater  auua 
W{dterU8  de  nuhenburch.  Volcoldm  de  hure.  Uelnrims  de  calmumthe.  Theip- 
derieua,  Wewholdua»  Xicolaut,  F.kehertUS*  Gerard  hs.  Johanne»,  lleri- 
«mmfliM.  Johann' s.  WiUielmut  iiuhenha^en.  Hcinricus  de  toitinAe,  Heinf 
rtctis  latro.  Mar^i'n/s.  preterea  incole  et  acabini  eiusdem  iiill»;.  Reinnerus, 
Heinricus.  Sihoda.  Gerardns.  Wiricus.  Cunradus.  Godt^gcaldvs.  Kuer- 
hardiiA.  et  octcri  r\x\am  plnrof.  F?i  ([uh  aiitom  lioc  ninlauent  quod  ab^it.  uel 
in  irritum  duccro  tcmptauerit.  anatliematizatiini  sc  auctoritatc  patris.  et  tiiii. 
et  Spiritus  sancti  in  pcrpetiuini  nouerit.  ita  ut  a  ucra  liif^o  soparatus  et  cx- 
torris  a  übertäte  Hiiorura  dei.  tenebrosani  abissum  possideat  in  ^ternum. 
Acta  autem  sunt  h«,^c.  anno  doiiiinior  incaniationis  .M.C.XC.VII.  Indictionc 
.XV.  Rognantc  fcliciter  glurioi?i>i5iuiü  lUinrivo  lionianorum  imperatorc  au- 
gusto.  arcliiepiscopo  cohn lerne  Adolphe.  '  - 

%iA  b(m  Dciginal  im  ^xr-%xii.\  bo«  (Siegel  {c^U. 

17t*  %^  9titterd  ^eter  tooti  Sßetbcnj,  ^cnaimt  l»on  ^evgig  Scl^enre^ 
gegen  bcn  (Sr^bifd^of  3^^«*^        ^"^^  ^^'^  fei"«  ©Jltcr  jtt 

iViCci^ig.  1197. 

Ego  Ptftnta  miles  de  Veld^m€  dictus  de  Marpfio  omnibus  (^riati  fide> 
libua  futuris  et  presentibus  notum  esse  cupio.  quod  ooinia  bona  qne  prede- 
cesBores  mei  habucrunt.  tenucnmt  et  pasHcderunt  in  uilla  de  Marceio.  et  que 

ego  nunc  teneo  ibidem,  habeo  et  possideo  ab  eccicsia  Treuerejisi  et  ab  ar- 
c!itepi?copo  tcntiinius  et  po?srdinius  iure  fcodali.  Et  ne  ali(|ua  discordia  uel 
Iis  in  posterum  oriatur  inter  succes;?ore.s  nieos  scriptum  istiid  ?ip;illari  pracu- 
raui  sigillis  uenerabilium  domlnorum  meorum  Johannis  dei  gratia  Tretiiro- 


.  j     .  >  y  Google 


2in 

rum  nrchiVpiscopi  et  nohili«  nirr  Gerlaci  comitis  de  Wldmze.    Et  nos  Jo- 
hannis del  gratia  TrenintriDn  archicpjVcopus  et  cgo  Gerlan/s  Ao  Vehhitzt» 
ad  pctitioncni  dicti  Petri  niilitis  fig-iDn  nostra  liuic  scripto  appoöuimuö.  Da- 
anno  domini  M.C.  nonagosinio.  scptinio, 

9(u4  txm  Batduiuco  im  ^r,.-9[r<^.  9tro.  89.  , 

« 

118.  2)ie  trafen  ißeiitti^  iittb  SRoBett  toott  97off(ni  ettüffeti  fcct  HBtet 
9{omer«borf  bic  $09iciab$abeit  $Bcig  9013^1  eine  &ttfd^äbt0tttt3 
t»oit  48  tDtftif  @ilbet9.   IBal^uftctit  beit  20»  Wx^  1198. 

Tn  nomine  s«nctc  et  indiiiidno  triiiitatis.  Ilmriats  et  liohertus  comitcs 
de  XnMiowe.  et  Konefjnndin  mator  oomm.  (^um  homincs  de  suis  npfrnrü« 
tractatiis  intor  sc  ccichratos  littoranim  hcncficio  contra  oWinionis  interitum 
c<insiicvrrint  roiiorarc  cn.  fjiio  dco  jironiltfuntnr  tantn  ma^is  expedit  mcmo- 
rie  comniciidnri.  <|uanti)  pcriculo.'^iii.«  est  si  quod  abislt  in  irritiim  rcuoccntur. 
et  uouentiura  uuta  suuni  non  scquantur  effectura.  Ilinc  est  (|uod  notitic  po- 
sterorum  prceonti«  scripti  testimonlo  transmittimiu  firniitor  tencnduni.  quod 
cum  cx  quadam  conmietudino  in  bona  ecdesie  de  Utm&Morph  quc  apod 
WUe  stta  annt.  ratione  aduocatie  annae  fierent  exactiones.  nos  BenrioM  et 
Hoberiua  comitea  de  Xastowe  una  cum  matre  nostra  communicala  mann  fide- 
Iram  et  mimaterialinm  nostrorum.  ammonitioni  domipi  noatri  Johanms  TVtf- 
uirorum  archiepresulis.  et  alionim  bonorum  niromm  conailio  acquiescentes. 
pro  remedio  animo  patri^  noi^tri  Walraveni,  necnon  et  noetrarom.  quiequid 
iuris  uel  consuetndinia  nobis  uidebatur  competcrc  reralsimus.  et  in  perpetuum 
tarn  pro  nobis  quam  pro  nnisfrls  surrcssoribtjs  rcpip^nauimiis.  cadem  bona  ab 
omni  cxactionls  onore  p\iiiifntos.  factum  iiostruni  ctiarii  a  prcfato  domino 
nostro  Tre^it  retisi  archicpiscopo  per  anatheiuatii^  oonclii.sionem  postiilauimus 
roborari  IhJiiajf  prctcrca  supramemorate  ccciosio  ahhas.  ut  oiniils  caulllandi 
occAsio  uoäti'is  aniputarctur  postcris.  bona  sua  uoluntiUe  .XVllI.  niaicas  ar- 
genti  nobis  tradidit.  pro  aliqua  poKsessione  in  recompenutionem  reflignatorum 
compiminda.  Hee  itaquc  multorom  roborata  teattmonio.  suppositis  aliquibua 
qul  ioterfiierant  aigilli  noatri  impresalone  signamns.  Quod  si  quis  aueeeaso« 
rum  noatrorum  uel  aliua  per  so  uel  per  quamcanque  auppositam  personam 
quocnnqiie  uaua  ingenio  rescindere  attemptaucrit.  nosti  is  statutis  nichilominua 
in  8110  tenorc  pcrmancntibns  oranipotcntis  dei  sentiat  ultioncm.  Actum  est 
Loyinstein  .Xlll.  Kai.  Aprilis.  indjctione  .1.  anno  doniinico  incamationt^ 
.M.C.XC.\  III.  Testes  huius  rcl  sunt.  Brvnh  de  TsfiifiK,-;/!/.  IVeiiternft  do 
Bonland.  M  ignndus  de  Hinge.  Henriru^  do  f)rhti)}ieiin.  Ilenrims  de  Atrio 
in  Cotifiuetttia.  et  Alhertvs  fratcr  cius.  Fri'l^rii-nx  de  Mrrle.  Uenrinis  Leu- 
hf  i-re.  DithardnH  de  i'rtjfh'  ndorf.  Cuui}  aduocatui»  in  L'unfhientia.  Ilenri- 
cua  Durch  den  «caldt.  Cnnradne  Mundinc.  Ilenricas  scultctus.  Wilhetmus 
filius  Eugelherti.  HeidenricMS  de  Ifctta«.  Hec  sunt  quoquo  nomina  ministc- 
nalium  noatrorum  qni  interfucruDt  Roricu»,  Egenolfm  et  Htwrieua  iiliua 
Egenolß.    Kgemlfu»  loiigns,  Antdtnus,  Theoderieua  et  Hmriem  filius  dus. 


Digitized  by  Google 


2ie 


Sifridvs  pincerna.  Hirhwinus  Tineke»  ßobertua  matschailoM.  et  BoricuM  pi- 
ner  diu.   Henricm  filius  8ifridL 

Mu€  bcm  aiomnlioTfff  9R<mttfcrii»t.  9tro,  43. 

174»  $)ie  ©ürc^cr  in  GoHcng  übcvToffm  bcn  Dccnncn  33örffnbav  einen 
3;:^eil  i^rct  3J2arf  bei  ©icbciibi>rii  (jc^t  ^iinTiievn)  gc^cn  einen 
etUt^m  äin«  t)4>n  8  Uln.  ©^ilUiigcn.        SO^oi  1198. 

In  Domine  BÜcte  et  mdiufdue  trimtatis.  dnes  CVm/lbt^iif«^.  Cäni  omnw 
facta  mortalittin  temporalem  sequantiir  motom  et  bominibos  pereuntSbos  n> 
mul  eorum  facta  intereant  necease  est  ut  que  sai  natura  lubrlca  sunt  et  ca- 
duca.  litteranim  adminiculo  fuloiantar.  et  ab  oblioionis  Interitn  defendantnr. 
Hinc  est  qttod.presentis  scripli  aoflVagio  tarn  fiiturorum  quam  presentium  no- 
ticie  tranamittimiu.  quod  commoni  inter  nos  babito  oonailio  et  bona  dclibe- 
ratione.  an  noetre  relpublice  expcdiret.  partem  marchie  nostre  inxta  Seu^* 
htrneti  a  totali  aeparantes  sororibus  in  Valendre  deo  dicatis  in  perpetuum 
concessimus  snb  pcnsione  octo  solidoruni  col<nien.st7frn  dcnariornni  singulis 
annis  in  festo  b.  Martini  nobis  ucl  certo  nuutio  iiof^tco  ad  hoc  a  nobis  dc- 
putato  pcrsülueiulfnum.  üt  auteni  ürniior  esset  contractus  inter  nos  (•el(4)ra- 
tm  proprictatein  cuiuhUiim  uincc  Wyse  in  Irleyesetze  sitc.  que  in  i|uaiiutatc 
iurnalem  unum  cciitiuct  et  fuit  quondam  Mengavdi  qui  marcravim  agnomi> 
nabatiir.  ad  cautelam  nobia  contuleront.  nt  ad  Ulam  de  pensione  nobie  per^ 
aoluenda  baberemua  retpectum.  Extenditar  itaquc  prefata  poBseasio.  quam  ä 
mardiia  nostra  supradictis  sororibuB  tradidimus.  ex  una  parte  ad  uiam  qoe 
Qocatur  Hericheidet'  Berg  scilicet  Suterse»  ex  alla  parte  ad  uiam  de  if««5acft. 
et  tangit  quodammodo  Hanechesdal,  Latitudo  eiusdem  ex  una  parte  tangit 
oampoe  Seuenbumm*  ex  alia  parte  continuatur  Boluetirodt  nh\  curtis  est  ea- 
rundem  dominarum.  siciit  per  lapides  clrcumpositos  satis  deterniinatur.  Sicut 
ergo  fjuidfjinti  infni  pro^^criptos  termlnos  ad  nos  npcctarc  dignosccbatnr  <'is 
in  legitimam  posse.«sioncm  sub  nicmorata  pensione  eoniniuni  consilio  trai  11*11 
nuis.  bic  firmum  immobile  factum  nostnim  fore  ciipientes.  ut  oninis  eliilatur 
calunmia  hoc  scriptum  eis  tradidimus  cum  sigilli  nustri  inipressione.  Actum 
Cbt  bolcmniter  Confluentie  anno  dominice  incarnationis  .M.C.XCYJll.  iudic- 
fione  primä.  mense  maio»  anno  cpiscopatus  domni  nostri  JoAattnui  Treuiro- 
rum  archiepiaoDpi  .VIII.  nobia  omnibua  tarn  de  n^quo  ConftueMia  quam 
de  Wiu  ministerialibus  et  burgenaibus  preaeiitibua.  .e  quibus  quorundam  ho- 
mina  huic  acripto  inaeremos.  et  primo  eorum  qu!  limitaodoa  termmos  sunt 
destinati  uel  qui  euin  eis  profecti  sunt,  quönun  htc  nomina  sunt.  Albertus 
de  Porta.  Conraäus  Mundinc.  Cuno  aduocatus.  Wilhelmu»  filtus  Engtl' 
hertL  Henriens  rufus.  Lt/dev  icus  Zani.  TJlriciis  de  Cleiiarde.  Henricua 
filius  T.f'drwici.  Kngelberfvs  fr.iter  Wdhelmi.  Wnlferv»  filius  Alherti.  Alio- 
ruui  lieo  sunt  nomina.  cx  coniiciitu  b.  Fiorini.  Ovnlerv»  cantor.  Wil^^-mn 
et  (ierardu.-<  raiujriici.  Laici  prfter  supradictos.  Ht/irictut  de  Atrio.  (Jun- 
traminm  aduocatus.    Conradua  scuitetus.    Guntramus  tiliua  Harllim,  Ludo- 


Digitized  by  Google 


21T 


nidis  de  Polieka  et  Henrious  frater  elus.   Albertus  filius  Srunrdi,  Theode'^ 

ricm  filius  Orf&nü.    Godfscrdcus.    Johannes.    J^itolfns.    Arnoldm.  Jlucfce- 
et  alii  onincs  de  Conßuentiri.    De  Wlse  aiitcm  Gnntrnmits.  Rudgerm. 
liurcarfh's.     Theodericnn.    llenricus  Nuneswin.    Ilenriciis  rujus.  Gisolarus, 

Gwitkerus  et  UenrivUa  £rfttrefi.  LudewuMn.   Qemn^u»  et  «Lü  «moef.    '  ' 

3ue  bcm  (Bütcvh^  bcfiTfollE^^  «.BslMMie  )U  «o6fai|»  tM  fStUllt^  LSI^VIt  ft.  fol 
1     ^ft^nttt«  eimwoii. 


flopcr«  |tt  jtaufim^ett  mit  ^em  9lütttteii0oftev  6.  SKamn  ^ei 

In  JMunme  sancle  el  indlaidue  trlultatls.  Ega  Johanne»  del  gratU  Jr»' 
tttrorttm  ardiiepisoOpUt  omnibte  Christi  fiddübw  ttm  prasentibus  quam  jfnta- 
w  in  perpetatim.  offieü  nostri  oommoaeiiiur  cenanr*.  si  honesta  patu^ 
rit  occasfo.  amplificarc  refa'gioaorom  loca.  nam  rocmbria  patientibus  caput  Sem- 
per compatietur.  Indc  est  cum  in  dilcctas  fillaK  nostras  safictimoniales  scili- 
cct  apud  Andernadim  forJs  muros  commorantos  per  abbatissam  et  coniioii- 
tum  s.  f^r-nris  in  KouJ^ngin  cessio  quedaiu  facta  super  iure  patronatns  cccie- 
we  in  uilla  »jue  dicAtar  Trimerze  et  totius  dominii  cum  homiuibus,  terris  ml- 
tis  et  incultis.  uineis.  pratis.  pascuis.  decimis.  tributis.  uenationibus.  aquis. 
tqoarufn  dccursibus.  piöcationibus.  et  oiunibus  iiiribus  et  appenditiis  consue- 
ia  et  iiit|uiieiitii8.  que  est  tcnoris  scquentis.  Lucardü  dei  ^ratia  abbatissa 
totusque  counentus  s.  cruoü  in  Kouffungin  uaiuersis  Christi  fidelibus  presen* 
tib«  et  IntBrift  ufiriiBli  tsetimotiiiiiii  perbibere.  Notata  eese  nolumi»  qnod 
vm  iäU»  BOB  et  magietrtai  eoconmi  8.  Mttrie  «päd  Ändemaeim  raper  iure 
petnmatui  eeelene  ia  Trimene  alnsque  dominns  et  turibus  in  tote  iiilU  olini 
«mtentio  eiaet  Ut  Mtem  litia  toUetor  oecaaio  suAoaaaoribiia  tnediante  uene- 
fibifi  in  Gliriato  patre  Jokaume  dei  greti«  treuwwum  «rohlepiacopa.  ed  takn 
leem  tdem  eit  negothm  prodoctiim.  ut  luatia  dB  caieia  pcnnote  erga  con- 
(%num  eccleeiam  dietam  totamque  uillam  cum  hominibus.  terris  cultia  etln> 
col^.  uineis.  pratis.  paacuia.  deeimis.  tribatia.  uenationibiia.  aquis.  oquaniu 
decursibus.  piscationibus.  omnibna  iuribos  et  appenditiia.  toto  districtu  qaonio^ 
dolibet  poaaideadia.  gaudondia.  u^urpandis  et  exercendis  contulerimus  iu  ma- 
gistram  sororam  predictariim  cum  pleno  fundi  dominio.  itn  tarnen,  ut  liec  be- 
neficia  tarn  nobis  quam  nostris  siicccs'^oribus  d  cüi  mng-istr;i  vrirt)  sua  eccJesia 
in  po'steniiii  recoirnoscat.  Sclotito,-'  igitnr  rjuod  ex  df'tido  paterno  charkatls 
frequens  benelicium  prrstaie  teneamur  üliabua  rie^titutif.  per  presentes  c-es- 
»ionem  preinsertam  ommno  validam  et  perpetuam  esse  uoiumus.  Deccrni- 
nius  ergo  ut  nulli  omnino  liominum  liceat  dictam  ecclesiam  snnctiiiiunialium 
tarn  in  dicta  uiiia  quam  aiibi  temcrc  perturbarc.  Si  quis  autem  hoc  tcntare 
preBompserit  rcom  sc  diuino  iadicio  cxistere  de  pcrpetmta  v^iquitate  cognos- 


.  j     .  >  y  Google 


21B 
1 1 . 


cat.  Data  sunt  licc  dilectis  filiabiis  nostriB  predictis  anoo  dominica  mcaniAp 
tiODis  .M.C  nonajß^csimo  octavo. 

176.  ^cr  (^rjBifd^of  ^ol^onn  ton  Stricr  mcüt^wtht  beut  ßlofter  bei 
SCnbemad^  btc  (S<i|)dlc  in  Stttttb«.  1198. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  ogo  Jolianues  dei  gratia  Tr*^ii- 
rori/nt  arolucpiscopus  omnibus  Christi  fi  1  Ili  us  tarn  presentibns  quam  fiitu- 
ris  in  perpetuum.  Ex  officii  nostri  coniniunt  uiur  ccnsura.  si  hüncistu  patue- 
rit  occaaio  ampli6care  reb'giosorum  loea.  nam  membris  pationtibus  caput  sem^ 
per  compattetar,  si  afifectauerit  ut  ipsis  quandoquc  conglorificetur.  Inde  est 
qiiöd  dileetu  in  Christo  fiUabns  DOitria  aaiudmoimllbi»  Bdfieel  wpaäAmder' 
naeum  fori«  iniiroB  «wnunanentibaB  aaüatia  patecno  aflbola  et  iaime  ooodo* 
lemns.  nidentes  angustiaa  non  tam  animarom  auarum.  quam  corporuro.  quoa 
in  mstanti  bellonim  diasidio  in  domiboa  destrtteftia  eft  «zaTOB.  in  onitibai  ex- 
apoIiatM  et  penitua  inouHia  reliotu.  et  per  aHa  qnamplnrinia  reran  ammn 
dfapendia  aibi  contruterunt;  et  ne  ipaaa  inter  tot  et  tantas  adnenitates  mi- 
aerabOrter  deficere  patfamur.  mgenti  earum  necessitati  per  qqedani  bentficia 
apiritualia  subueniendum  eis  esfc  censemus.  in  alio  aiqttideni  i^uo  proprio^ 
qnod  habent  in  uilla  qae  didtur  Trimzn.  fundata  est  quedam  capellala  qnam 
ipaaram  rogatu  et  pia  meorum  interuentione  priorum  cum  onmi  dote  et  om- 
nibus appenditfis  suis  integraliter  eis  possidenda  concedimus.  et  Otuinas  tre- 
Hirensi'ff  eccloslo  arrliidiaronns  pnri  nohisrum  affoctn  et  compassionc  ipsanim 
comniisortiis  sue  saiuti  per  oninln  folicius  coi»«fi!r»ns  id  ipcnm  mi^-pricorditer 
eis  conpontit.  Prefatif»  uero  prinrihus  bis  dietis  et  t'a<  tis  interoxistentibu.s.  et  ea 
que  a  nobis  sunt  tam  g^esta  quam  ordinnta  fiii eliter  cunctis  approbantibus. 
saluo  tnmon  por  omnia  iure  nostro  et  archidiaconi.  quod  et  nobis  et  succes- 
Roribns  nostrls  aiitlqua  institntio  pcrsoluendum  hactenus  reltqiiit.  Üt  hcc  si- 
quidem  nostro  pictatis  opera  tam  futuris  quam  presentibus  rata  habeantur 
per  omnia  et  inconuulsa.  factum  tfltud  amboram  nos^orum  munimino  et  ai- 
gillorum  impressione  corfoboramus.  Si  quia  uero  auati  teinersRo  boc  fretnm 
nostrum  infringcre  ud  niolare  presumpserit.  anatbeoiatls  eom  lotiboa  pema- 
itum  et  damnatvm  a  aommo  et  omnium  pastoro  esse  promnlganoB.  Data  aont 
hee  filiabns  noatria  iamdodum  sineero  alfeetn  a  Dobia  ptenotatia.  ainio  donin. 
incam.  M.O.XC.Vm. 

!ltt<  beut  Sl^arfulftr  htt  XUfM     XfymM,  in  ^riiHtttefit» 

177.  ©ctl^arb  ^ro^ft  ^ii  <2cf(macn  lUcrtrSf^t  baö  (^ut  letitev  .Hird^ 
5U  9l5^tett  an  bie  ^btci  ^aac^  gegen  b  ^(^ittingt  ^imS.  1194 — 
1199. 

In  nomine  aancto  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Otrardiu  prcpoaitns  ;Se- 
ßi^mm  eodesi^.  tam  presenllbua  quam  iuturis  etemam  in  domino  aalutem. 


.  j    .  I  y  Googl 


219 


Quoniam  aliquotiens  iura  ^cclesiarum  per  succeseionefi  alioram  mmns  integre 
di<cernuntur.  plannt  nobis  qnc  noptro  gcfta  sunt  tempore,  ad  posterorum 
noticiam  transmittere.  Siquidpm  qucdam  bona  qiie  ex  antiquo  jure  in  Xore 
po-vsedimus.  eum  consensu  totius  nostri  capituli.  Lacensi  ecclesic  contulimus. 
cum  integritatc  nrntii  juris  tani  in  agris.  quam  in  uiueis  et  reditibus  et 
POüionibög.  qiiia  prefate  ^cclesi^  uiciniora  sunt,  et  ampliorem  frtictum  con- 
«iqui  possunt.  hac  taincji  raciune  ut  sex  solidos  unniiatim  in  fcsto  8.  Mar- 
dni  ^(«19  nostr^  pcrsoluant.  Si  quis  autem  eisdem  fratribus  quicquam 
mofeiti^  in  collaitt  bonis  intulerit  ta  obtinenda  uisticiA  eorom  iteut  nofiti^ 
(ccicsif  aaristere  debemus.  antom  nt  rata  et  inconvalaa  pennaneant.  ai* 
gillo  BOBtr^  ancteritatia.  et  totlna  oonnoDtita  roboramus.  testtbos  decano  Teo» 
iaw,  cantore  (offcnt  BM).  luagistro  eoolaram  JoHwme,  abbate  Mtntriew  La- 
«ua  ^cderi^    Friderioo  priore.  Hmtrico,  aeoundo  priore  et  aliia  fimtribiia. 

Sbt«  bem  Original  im  ^r.tflrt^.,  an  toelt^  ^  mid^nförmige  6i(()el  oon  »eifern 

178.  Slic&tevTi^e  (5ittfd)cihnui  bee  8ü€itei§  5toif(^cii  bcni  2(H  (Bevarb 
au  $tüm  uitb  hm  etift  6.  9Rarim  bafelbft  übet  bic  SBcrlci^itns 
ber  ^tfiBenben.   5Deti  10.  Wt<a  1199. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Otho  dei  permiBBione  s,  Lau- 
rcntii  dicfii«  abbas.  Waltems  maior  decänua  et  Üuerardris  decflnus  s.  Mar- 
tini in  Leodio.  omnibus  ad  quos  presens  pagina  peruenerit  suiutcra  in  j>ahi- 
tis  anctore.  Geste  rei  niuax  momoria  et  litium  sopitaiun»  recordatio  scmpi- 
terna  tanto  debet  sollicitius  procurari.  quanto  in  biis  diebuB  malis  utilius  esse 
wn  ambigitur  et  pacis  ac  tranquiUitatia  benefido  perfrui  benegestaruoi  rcrum 
etaapbribaa  eradm.  Nonerit  itaqiie  miiiiermtae  naetra.  qnod  cum  uenera- 
Um  pater  tnnoeetdm  papa  terciuB  nobia  'caasAm  qne  iater  domimim  Qer* 
Mm  FrmmienMm  «bbstem  et  capitnlmn  a.  Marie  PrunUam  auper  dan»- 
(rane  prebendamm  eiosdem  eooleaie.  qaam  abbaa  aibi  competere  proponebat 
et  «leetioiie  eaiuHucoruD.  quam  ad  ae  dicebat  idcin  capitolum  ptttinera.  no- 
bis  comanaaiflBet  appellatbne  remota  ßne  debito  tcrmiDandam  partes  debita 
aoUempiiitate  dtauimt».  Saue  dictus  abbas  qui  litteraa  ooBiiiriaaionia  tinpe* 
tnucrat  et  procunitorea  capituli  littera»  de  rato  monstrantea  in  noatra  poat 
Hictuin  tercium  preaenlia  constituti  legitime  conteatati  sunt  litem.  et  noa  otri- 
quc  parti  super  assertioiie  sua  teste«  adiudicauinius.  Et  dominus  abbaa  twtea 
tercio  produxit.  sed  canonici  ntillos  penitus  prodnxcnmt.  licet  ad  testium  pro- 
'^nctionciü  eis  quatuor  dies  CTim  intcrsticiis  conipetentibus  fiicrint  assignati. 
'indem  Bertraninus  custos.  llermannm.  Orffforius  matristpr  Friderimts.  ca- 
nonici s.  Marie  FrumienitL'i  lilteras.  capituli  &ui  »igiJio  signatas  die  sibi  pre- 
fi^o  et  prcscnte  Prumienai  abbate  Jiübis  pc)rrexenjnt.  in  quibuö  coutinebatur 
i^uöd  prcpositus  et  ceteri  fratres  ccclcsie  sue  ratum  liaberent.  quidquid  isti 
super  eadem  caa»a  «e!  causam  ageado  uel  componendo  uel  (juocunque  alio 
iDOdo  ducerent  ad  exequendum.    lidem  aero  domini  nbbatis  et  ecci^ie  sue 

j      l  y  Google 


paeem  et  gratlam  sibi  et  liatiibuß  suis  recuperai-e  uolentes.  cum  codem  ab- 
IwUe  ftmicabileiü  coaipositionem  iiobis  mcdiautibus  inierunt  in  h«c  forma.  Ipsi 
in  iure  cocam  nohis  ex  parte  sua  et  prepositi  ot  fcairum  suorum  oixiui  iuii 
eligendt  «mcaiMkiuco«  ouoi.  quod-  so  li«jb«r6  dixflnwit.  ai  c^uod  habuecaat.  pro-, 
pria  noluntele  ranindiaiiQKttnl  domiDO  Maid  benigne  cMkoedentei.  «it  et 
saooesieMe  mvm  in  perpetuum  prebenda»  eoeUsie  b.  tfavia  FrvnUenw  Uhofi^ 
poaient  eukunqve  uellent  ydmiee  penose  «t  obicunque  uelleiit  ooofecre.  el 
Qa|iiliiliUQ  8.  Marie  eos.  quibnaoiinqiit  prebendaa  jprvmßiue»  al^batet  oonfiiB- 
rant  in  oanoniooe  sine  aliqua  eleetume  et  contrAdictIone  redperet.  ncc  un^* 
quam  in  posterum  electionem  occaBione  uel  loci,  in  quo  prebouifa  daratac* 
aliquatcnus  roolanmrot.  Super  elcctione  def^ani  in  ccrlcsia  b.  ^farie  postino- 
duni  talfter  cunuenciiiiit.  c|uod  cum  decnin«  in  rr»flom  ccclcsia  cllgcndus  es- 
set, dies  eiectionis  preligeretur  et  eligeretur  decanus  de  coinmunl  abbati» 
Pnmuemüi  qui  pro  tempore  m^ei  capitulique  consensu.  et  ablias  de  cura 
animarum  et  decauia  ipsa  prout  moris  est.  inuestiret  elcctuin.  debita  sibi  ab 
codem  fidelitate  recepta.  Prcterea  ab  utraquc  parte  ad  Loc  iudices  fuituus 
eeoslituti.  ut  ai  qua  partium  ab  aJjcaius  prodictorum  omniam  articolonmi  oV 
aetvantia  reBiloret  not  retülenAaii  parte«  ad  obfoniatipDeii^  n^miiipn  pr^ist- 
aofiim  aina  aKeniiw  apptUatienja  obataeulo  pcs  diatrielionem  ecdeaiaattcam  oo- 
geremus.  Ad  maiorem  etiam  firmitatem  pred{cti  piociiratQrea  coi^iaot^r  pro- 
mtaemiit.  quod  litteraa  auper  hoc  testimoniales  capituH  sui  aigillo  aignatas  do- 
auno  abbat!  conferrent;  na  igitor  in  poetttnino  tarn  solenipniter  niticmabi- 
liter  ree  dedaa  in  dubium  aUqua  poaset  occasione  reUbl  nomina  peraonamp, 
f\ue  prcscntes  fucrunt  duximufl  subtiotaiida.  ot  paginam  istiu.s  cirographi  sl- 
gilloruni  nostrnrnni  iiopretisionibttg  robur&udain.  sigilla  etiani  ( oolcsiaruiii  no- 
alraruni  appendi  t'ccimus.  Fucrunt  autem  preseutcs  Jienricus  cantor,  Hdym 
Bnllon  ,  Lamhertvs  de  ^^  ahart ,  Wilhthnus  de  Lier»  et  cetei*i  canonici  b. 
Lamberti.  Jlobertujf  prior,  llturim«  capellÄnus,  ilenricua  caiu^ariu&  a.  Lau- 
reutii,  Umriem  caotor,  Johamte$  de  V/eff,  canonici  s.  Martini  AkmoI/ms 
doeanoa  a.  fiartholomei  ol  «Iii  mnlti  olerici  Imdimm»  AjaHm-mM  domioiee 
inearMiieaia  U.G.XG.IX;  VI.  Idiia  Uaii. 

fijiem  neuem  ^türncr  ^aitHtot  im  ^Mc^.  LXY*-  Nro.  179.  3n  bfni(elb<n  fm« 
btt  fU^  ml»  Nfo.  in  Me  ttiMfftiHaii  Mcft«  8ei|lffl^  »on  ^  tfa^ilcto  ban  Ck  «a« 
ricn  in  ^dlta,  dl  II.  Neu.  Jiwy.  1190,  miö  sab  Nro.  193  b«r  c«mmiflfiÜ(|e  «ciü^  aa  \kt 

ikmt,  s.  d. 

17§.  (^T^btfd)of  ^ol^oTttt  t>oit  %i\vc  Bettvftinbct  bie  ^fttd^t  b€T  9IS<^q1N 

einer  14))fünbiacn  Oftevferge  toon  Seiten  bcv  2(Mfi  ^^"^"^f^^'^'^^ 
an  ba^  Stift  S.  ßaftcv  s^i  Cvobkn^  ^-it^vn  bic  3^^«*f^«il>cit  bei 
abteüidicu  @üter      a)iiejenl?eim,  too  boiS  genannte  <ötijt 
^)ctr  ift.   SDcn  2.  Sluauft  1199. 

In  BMuane  Mmcte  efc  iBdinidiM  trinitalia.  «/oAoiw^a  dei  giratw  fewiVwnai 
aoPchiepiBCQpiia.  QMUiiam  qne  in  teapofe  gerantur  lubwc»  ami  el  tcropora- 


Digitized  by  Google 


281 


iem  fleqamitDrm  otom.  tte  hominibt»  pereaatibtn.  Bionil  eonim  f«eta  inter- 

«tfit.  qM  sah  DOst»  «eta  sott  presentia  hon»  scripti  saffragio  ttudttiitaua 
'etttnare.   Ndtam  Itaqne  sit  tarn  presentibus  quam  faturia  ^uod  fratres  de 

hmnnemnode  ecciesie  b.  caston's  quatuordccim  libras  otte  sicnt  Mmgandus 
^qm  margramu»  dicebatnr.  et  patcr  ipsiiis  in  eorum  mentoriam  ordinaaerant. 

de  qnadam  uinea  que  in  boudf  sita  est.  nd  cereum  pasclialera  se  debere  boI- 

iiore  m  T  O  ti'T  prcscntia  rcco^notn  T-nnt.  et  in  postoriim  se  soluturos  singalis 
'önnij*  bj)üpoiuierunt.  Fratros  (juo(iue  sancti  castoris  iuxta  generale  priuile- 
^giuni  suü  üidiiii  apostolica  auotitritate  indultuni.  curtim  prcdictorura  mona- 

chonim  in  mettenheim.  a,  niinutlH  decimis.  iure  exemptani  esse,  bona  sua  uo- 
^'luntate  coufcsai.  ab  cxaetione  «amm  tarn  in  ortis  quam  in  nutriincntis  ani- 
'tDfclium.  et  alils  miiradB  ae  in  perpctiram  attpeiveraoroe  promisenint;  et  nt 
'liec  OBriria.maiorn  finnttatis  robor  habereot  cooaeribi  et  &  nobts  rigillari 
'  petienmt  Testes  rant  fratrea  prbfate  ecdeaie.   Alhtro  capeHanus  noster.  et 

Joharmeä  netaritia.  Jacöbus  saoerdoB.  Laici.  He»rictt$  de  atrio,  A^ertus 
''firater  eius.    Henn'eOB  rufva.    Cunradus  ffJindmc,    Actum  est  anno  ab  in- 

carna^tione  dottini  .M.C.XU.ViIlL  Uli.  Nonas  Augurti.  Indictione  secunda. 

t(ud  bm  Original  im  ^v.  :?(rcf).  mit  an  biannrv  {fibcner  Stun^fc^nur  (cfr^gtm  Siegel 
'tön  Trdfum  fSäi^S.  S>ic  boVpoIt  i>ov(ianbciu-n  (hciiiptaif  fhib  ot^rtl  mit  bcm  @]9nt^  CI^TP" 
^ra{>i^trt:  .  Fides  dicitur  i^aia  sit  ut  die  itur. 

i»ciioiv#hR^  citicfi  ^atrtm      ec«ba^.   119d— 1199. 

In  nomine  iloiuhii.  l'liilipiin-i  (lictvH  abbas  in  vwnte.  a.  Dmhadi.  Notum 
esse  uoiuiiiii.-i.  tain  presentibiis  quam  &upcruentiin"s  cocicsio  nostry  filiis.  quo- 
niam  nos  vi  iratres  noetri.  dilectis  uüsü'is  frahibus  in  Utvitigerslmrrli.  ai-bu- 
stum  nostrum  iuxta  Stininsbach.  intuitu  magiä  familiaritatis  quam  precio  in- 
dttcti..  pro  duobua  talentia  in  pcrpetnam  babendam  indubimue.  Et  boc  ut 
ratnm  et  tnconoiUsum  in  posterum  permaneat  hanc  eis  kartam  porngiiniis. 
aigiUi  noatri  impreastone  munitam. 

'  •  «Rl>;kim<ßTi9iiMiriniii^!b^,  lOa«  Siegel  j^ängt  ar  inmtt  >^n-^<nnaitflr(iffli  un^  ici^^t 

'181. '*^af^«3^of  Sor^ann  ^l0tt'  '$T!n 'Wcot^rfrM  be« 

Oicfcctmium^  \a\m\i  2)omcapUcl  bie  iiivdjeu       ''■^ixl  uub  ^^^^ 

In  notnine  sancte  et  Indiuidue  trinitatis.  Johanne»  dei  grfttia  Treviro- 
rum  arcbiepiscopua,  vniuerais  Christi  fidelibna  in  perpetnum.  Antiquonun 
ac  prudcntum  adinuenit  industria  uirorum.  ut  ea  qn^  in  perpctua  desiderun- 
tur  baberi  memoria,  beneficio  .scriptur^  ad  prcsentiam  posterorumquc  noti- 
cfam  tran&mittantur.  Huiusitaque  raüunis  iutuitu  preat^ati  scriptu  sigiJio  no- 


Digitized  by  Google 


222 


stro  commmiito  notnm  facjnmi.  oeiHtm  etiAm  et  iadulntotam  hahm  nolumvi. 
quod  uacante  niaioris  ^cdesi^  Treveremis  prcpositura.  dum  uices  prepOttÜ 
giureremuB.    Mekjridus  pastor  9cclesi^  de  Feiria,  cuiiu  donatio  ad  prepoM' 
tarn  pertlnet.  eandom  fodcsiani  in  mantu  noitras  et  Cönradi  areliidiäooni 

rcsignauit.  Nos  uero  $cclesi9  utilitati  prospicerc  desidcrantes.  persozutaiD 
^cclesie  prefat^  cum  omni  intci^iitatti  porcionis.  que  le^^ittimum  contingit  pa- 
Htorcm.  capitulo  b.  Petri  tanuiuam  uni  person^.  et  iegitiino  pa-slori  ad  cmcn- 
dationcm  et  mcliorationem  rutcctorii  in  poipctuura  contuliiuus.  Ipsa  autom 
cccicsia  uidclieet  fratruin  uniuorsitas  in  raemorala  ^cclesia  proprium  uicaiium 
ponet  et  iucubit.  Öaluo  tarnen  per  omn/a  iure  arcludiacoui.  Adhoc  cum  lu^ 
patronatUB  ^cclesic  de  Ofhtendinc  ad  noa  deuolutuiii  fuisset.  uacante  cadim 
ycciesia  ipsam  eodtüii  modo  sicut  et  prcdictam  scilicct.  c^uaniuni  ad  persoaa- 
tum  habeadam  in  pcrpetuum.  et  uicarium  pouendum.  saluo  per  oumia  iure 
arehldiaconi.  dilecüa  filiis  fratribua  maioria  fcdeai^  Treiferem»i$,  bae  ocdtoa' 
tione  aubiuncta  et  permanenter  obaeraanda  in  remedium  animf  noatr^  eon> 
tuHmiia.  ttidelicet  qaod  de  fructibus,  emolumentia.  et  obaentionibas  iam  dktf 
^iesif  raaier  ^lesia  qu^  peraonatnm  eiusdem  ^\en^  in  perpetaum  reii- 
uebit.  in  purlficatione  b.  uirginia.  in  qua  fratres  0.  PauHni.  ae  b.  Simeonis. 
cum  candelis  suis  ad  maiorem  conuenient  ^cclesiam.  suis  et  iam  dictls  fratri- 
bua duarum  ^cclesiaruni  tros  libras  et  dimidiam  diatribuet  ita  ut  maiuriafc- 
clesi^  et  aliarum  duarum  quiiibet  canonicoa  de  consolatione  laboria  et  acm 
8U8  sui  ad  maiorem  9ceiesiam  sex  dcnarios  percipiet.  et  rcsiduum  quod  üc 
ti'il)us  libris  et  dlmidia  siiporcrescet.  minister  ialibus  trnim  cc-eJcsiarnm  preHic- 
laiuin  coiiferetur.  tt  iiiter  eo.^  debito  itiorf  et  C(jua  proporcione  distribuetur. 
De  fructitius  etiam  eiusdem  ^ccfesi^  tantr  cl  riusdcm  summe  tn'um  soilicot 
librarum  et  dimidi^  eodem  modo  inter  fratres  et  niiiiistcrialcs  maioria  et  ai»»- 
rum  duarum  ecclesiarum.  duahus  anni  uicil>us.  scilicot  in  dedicatione  raaioris 
rocleRie.  que  in  Kalendis  Mali,  in  festo  üidelicet  l'bilippi  et  .Jucobi  celt'bra- 
tur.  et  in  anniuersariu  nostro  in  quo  et  in  dedieationc  pretaxata  de  duabus 
sccundariis  yeelesiis  sepedictls.  fratres  ad  maiorem  conuenient  ^ccleaiam.  leicul 
dictum  eat  «  maiori  ecdcsia  fiet  distributio.  Si  autem  fbrtasse  oontingeret 
quod  frttctus  ^cclesif  non  aui&cerent  ad  faciendam  tribua  nieibiv  momontis 
predietam  distiibutionem.  uolumus  et  statnimaa  ut  ordintlio  aoatra  de  distri- 
butione  frcienda  in  dedicatione  fceleaif  pocius  omittatnr.  et  in  alüs  duebos 
uidbus.  in  pnrifieatione  et  in  anniuersario  nostro  finnitw  obaenietar.  Ncs 
tarnen  deo  opitulante  de  proprio  tantum  adieiemus.  quod  dicta  ordinatio  tri- 
bns  uieiboB  prefati^  auffieienter  potent  adimpleri»  Sed  in  uita  nostra  cum 
annluersarium  noi<trum  celcbrari  non  sit  nceessc.  quiequid  in  duabus  soUetup* 
nitatibus  purificationc  uideb'cet  et  dedicatione  de  obuentionibus  predicC^  fC' 
clesi9  superexcrcuerit.  ad  meliorationcm  cedat  refcctorii.  insuper  eam  ab  onere 
catbedratici  esse  uolumus  cxcniptani.  Hanc  Ordinationen!  sub  interminationc 
anathematis  auctoritate  dci  onmipoimtis  et  apostoluiuni  Petri  et  Pauli,  et 
omnium  sanctorum.  siin»nii(juc  potitihtis.  et  noNtra  ab  oninibus  successoribus 
no^tris  inuiolabib'ter  precipinius  obscrn.ui.  ita  ul  si  (|ui.s  (|Uod  deus  auertat 
eam  iufringere  attemptauerit.  maiori  anatlieniate  sc  nouerit  iuBodatutu.  Acta 


223 


anno  dömimce  mcarnationtt  .M.CC.  Epaeta  .III.  Indictione  .III.  Concur* 
rente  aexto.  PonU6catu8  nöstri  .XI.  Testes.  Conradus  maior  prepositus. 
WMelmu»  iriaior  decanus.  Tirtieu»  archidiaconus*  MbeHut  prepositus  sancti 

Panlilu.  Otwinm  Caidonensls  prepositus  et  ardbidiaconus.  et  Johannes  can- 
tor.  Ingebrmkdus  Tesaurarius.  (Jonradm  abba«  s.  Maximini.  Qwiefridus 
abbsfl  s.  Euchaiü.    Utrmannut  abbas  saiict^  Marie.  Rt  iHfru^H  abbas  s.  Mar> 

tiiii.    Nobilos.    Jxhattnea  (Ic  Moncl*'ir.     Undvlfus  ilo  Malht^rrh.     Tirn'ruH  de 

Itrurhp.     Miiiisterialcs.            de  K.^rli.     Nirofmts  r!o   Jrrnz.     F/t>f*^^rinis  de 

Alettia.  JJtiD-i'  Usi  Lenktrro.  Ciuoä.  lierOoräus.  iSaitaji^us.  Matiiim.  We- 
ztlu.  et  M  (dttruM. 

?(itö  bcm  mit  bvci  an  rcthicibmm  <E.cl^iiihfti  luius^cnbcn  'cir^iflii  vcrfffinifii  Oriflinal  im 

9l«|lfn  kßaM  {i<^  boS  ninbe  br«  Mn^lMoncti  OlttHi;  iur  fitnint  bo«  Id^lic^^rnnbc  brS 

9lrd>ibiacouen  (lunrab.  3'"'^^'*  runt',  2"  ^roH  unb  dum  (i^rifilii^fn  im  Jtnicbilb 
nac^  rec^tö  getpatibt,  in  bcr  Viurcii  au  i-ii''*l'-'iT^iu^  T'ud),  bie  ;H\*ti'  heilt  rinfti  ^«(m^n^eijj. 
Umf(^rift  j»oif«l?at  ÄreioUnieii:  f  Otwinus  lUi  ^vhüh  Trevircusis  imhidiaconus.  Vit\<i  tjt 
cht  Obfongum,  jeigt  ctiun  @ri)lli(4rn  iit  ganjtr  i^tgtnr,  in  brr  9t«^tm  «in«  9a(Wf,  in  b«r  tfn» 
!m  ein  (|«f4(e{|nies  Qu^.  ^ie  fintificbnibt  Umf^rift  ('oaradiw  det  giatia  srabUia- 

eontts  Trer. 

;^d^iiuu.  1200. 

Quod  facta  homiuuui  prcscutium  ad  noticiam  poit^iiiit  pe4*uenu:c  futuro- 
rnm.  cauari  solet  beneficio  scriptorum.  Ea  propter  ego  grt-yoi'iut  deS  patiMi* 
tia  Mmuuterienna  ecdosifr  dietns  decanus.  ac  itniueni  fratres  ibidem  deo  .fii- 
mulaotes.  notnm  no  indubi^kbite  esse  cupimva  faoi  fulnris  quam  pratentibw. 
-  9uod  cum  Hennoo  agnomeoto  iöcuUuore.  »uper  ^uiidam  uinea  ecdesie  noatre 
in  medio  uille  que  dicitur  Lnu'ne  in  hae  foxma  contraximus.  quod  Jlenrums 
pfedictun  Qioeam  fideliter  ac  diiigenter  cxcolcret.  et  tempore  uindemiarum 
pronisorem  nostrum  qucmcuraquc  sibi  illiic  d(  stinarcnius.  in  uictu  sicut  ex- 
podircr  procuraret.  ac  dimidii-tntrni  uini  indc  prouonientis.  suis  cxpciisi«  no- 
ijis  ibtdeni  fidollter  absque  dimiiiiitioiui  pre«ciit^irct.  Ködern  quoquc  tempore 
C4illcrario'  no&tro  quartalc  uini.  suinbiiüum  aucuc.  octu  nummos  ieuis  ino- 
nete  ad  expenaam  persoluet.  Preterea  in  domo  eccicsie  nostre  torculai-  et 
dolia  sufticicütia.  tarn  ad  nostram  quam  ad  suam  uini  portionem  rccipiendam 
pi  ociirabü  et  peraelD  uindemiarnm  tempore,  daues  doniiis  .ceilerario  oostro 
restitoet.  et  durante  autampiio.  uioo  DOitro  tarn  nodo  prcseptato.  si  quid  uti> 
litatis  sibi  ex  usu  torenlaris  proaenire  poterit.  de  .perinissione  oostra  perei- 
pere  potest.  Si  uero  uel  ipse  i/.  aat  uxor  eius  iWeiotrA  decesserit  qoi  stt* 
perstes  fuerit.  predicto  gaudeat  jure*  Simüiter  si  prolem  habuorint.  unus  ta- 
rnen iiliorum  integraliter  et  iudiuisara  cxcolet  uineara.  et  pretaxato  gaudebit 
iure.  Si  autcm  prole  deccsserint.  uullus  hercdum  in  bis  bonis  optineiulis.  se 
aliquo  jure  tueri  poterit.  Ad  istius  igitur  coutiactuH  robur  conlirDiatioiieiii 
prcseiia  sctiptum  impressione  sigilii  uosiri  muDiri  et  roborari  fecimus  coram 


Digitized  by  Google 


224 


bis  tcstibus.  Gregorio  decauo.  Jacuho.  Waltei'O,  ekeberto  custode.  ceteris- 
que  ciusdtiii  ccdcsie  ranonicis.  Laicia  uero.  Hentnco  de  ^lendich.  Halde- 
wi'no.    liiß'rido  de  Limine  et  Syholdo.  anno  dominire  incarnat.  M.CC 

9Ui«  6nii  oben  c|iPfltftt>|tYtciw .tttttm  ^ugel^  gmcfciiM  ^|(^gUaOrifliii«(ini4te4^^ 

183.  eUf«  ©tapim  §u  ©öttn  WetgfBt  bcm  ÄTofter  fHeber^jrüm  bo« 

^ßatuMiat  bcv  ilivcl;c       cciuctq  (im  Göluijii^cuj.  1200. 

In  nomine  summe  et  indioidue  trioitetts.  Elysa  de!  gratia  comitissa  «Sa/- 
mensis.  Omnibus  prcsentem  paginam  inspecturis  in  perpetnnm.  Humanf 
.mf<nori^  imbecüliUtem  Bcriptare.8ulm4iO:fi]i«are  cupientes.  quod  pia  et  ho- 
nesta conaideratione  ordinauimus.  scripto  oommcndare  decreaimus.  Hinc  est 
quod  pref?enti  cartula  ad  omnium  notic^am  tarn  prcsentium  quam  futurorum 
jteruonirc  uulumus.  videlicct  quod  nos  ob  salutcm  anim^  nostn;  et  antfcesso- 
riiiii  et  sucecssorum  noBtrorujn  iua  patronatus  ecclesi^  Sigefidorf  in  allodio 
iioütru  sity  ßaiictimoniftlibus  in  loco  qui  in  ferior  Pfitmia  nuncupatar  sab  rc- 
puln  militantibus.  cum  eonsensii  üliorum  nostiuiuin  libcrc  et  absolute  con- 
tuljiiiu».  ita  scilicüt  ut  abbatissa  oiusJcm  lue!  ad  libitum  et  placitum  ipsius 
prouläurciu  in  prefata  eccleaia  instituat.  qui  sibi  terciam  partem  dccimatiouiii 
reseruet.  rellquis  doabuB  partibus  in  usus  aanctimoniaiium  cedentibus.  Ip^ 
-autem  prouisor  episcopo  et  arabidiaoouo  iura  aua  petraolu««  teneator.  Si  oeio 
iB  non  satis  tdoneus  nec  utilia  eodeai^  reperiatur.  ipso  ainoto  .alter  ad  nolan- 
tatem  abbattssc  prcdict^  institutionis  idoneus  seruatur.  aubrogetar.  Ne  antem 
anper  Ibeto  noatro  in  poaterum  aliqua  dnbitatio.  emergai  presentem  paginam 
•coiweribi  iaasimus.  et  sigilli  no^tri  impressione  corroborandam  dnximus.  Ae* 
itim  est  hoc  anno  dorainice  incarnationis  .M.CC.  hiis  testibus.  Tideiicet:  Oer- 
ardo  Jt^rumiensi  abbate.  IVillelmo  decano  maioRS  eceiesif  Treuerensis.  Fri- 
derieo  oMnite  Vümnensi.  cuius  aigillum  etiaoi  appensam  est.  Mtkthü4i  eo- 
mitiasa  Vwmenri,  et  oliis  plerisque. 

titt«  btm  Otiginat  in  ber  @t(ibt6ibUoi^<(  |u  Xricr, 

184.  5(H  Ste^bftn      (Slingctimiinftev  t)evc|letd^t  ft^  mit  bm  Woi 
frieb  311  3Babga(|ctt  ütcr  ciwcn  3"^*  ^^u  bcr  ^ja^rci  SKattini 
gtt  ^ocfen^dm.  1200. 

In  nomine  sanctc  et  indiuiduc  trinitatis,  ego  Stephanus  muna.sff^rii  rlin- 
gensis  abbas  tarn  proseuti  (juam  fiitnre  generationi  in  Christo  perpetuam  pa- 
cem  et  beatudinem.  Sicut  fructucsa  discretione  aiitiquisslnü  sapicntiuui  facta 
8ua  nieraoric  digna  ad  cognitioncm  futurorum  soliditatc  h'tterarum  oommcn- 
dare atudumint  ita  ctiam  modemorum  gcsta  anncnimi  uetustate  uel  per- 
aonarum  mutatione  Snfringaotar  cautione  acripturarum.  annotatione  testium 
perhennantur.  Hac  igitur  forma  imtructi  uniuersis  CbHati  fidelibus  notum 
fieri  uolumus.  quod  pastor  eeclesie  s.  Martini  in  ßdekwhnm  octo  unceaa  us- 

.  j     .  >  y  Google 


825 


fv  mI  tniipofa  OodefinÜ  aVbatis  in  Wadegmm.  qia  im  pABt^nU  eaadioi 

ttdmm  nsgcDdan»  «iiocpi^.  cwiciwi«  nwire  «nnuatim  tei^lwtnr  iierpoluere. 
Venun  lam  dictos  abbiis  dum  censum  DotDin«taui  se  non  datumm  «aaererot 
et  coDtrouersm  contra  monastice  discipline  honestatem  inter  nos  sculrct.  ad 
iudio«  delcgatos  Magitntin^-  sodis  conuolauimus.  qai  pari  assensu  iudices  fide- 
les  Heinricutu  abbatcm  b.  Albaiu.  Oodefridum  cantoreut  maiona  ccclesie 
sutuimus.  qui  ip^Am  causam  sub  equit^  libenuniue  examinanteB.  pro  dis- 
rordla  sopieoda  et  pacis  unionc  rcformauda  co  tcnore.  ut  ccciesia  prcnomi- 
iiaU  a  supradicto  censu  liborn  (juieta  perpetuo  mancat.  qiiinquc  marcas 
nhniftL^iii  iiioncte  ad  ooinparanduivi  niansum  nnuni  in  Jiolbach  in  mm  ee- 
desie  nostre  dari  dccrcucruiit.  Nc  igitur  aliquis  tcmerarius  zelo  prcnariea- 
tiuüis  Stirn ulatus  uel  pi'iuilegio  otxicüic  nosttf  tciuerarie  i'oboratus  factum 
in^truiii  attomptet  infringere.  pruseiitem  pnt;inaui  tuätiura  subscriptione.  sigilli 
liuötri  impressioue  ruburaii  fecimus.  liistiuiu  nomina  sunt  Iiec.  llei/wicus 
ibbfts  g.  AlbajiL  Conradu»  prcpoä/tus.  Fridericus  dccanus.  Godefridu»  can- 
lor  maioria  eederie  Jüt^ntine»  iSvrcharda»  prior.  Walt&rm  custoe.  Ber- 
Mu  eellerarioa«  £ckfharduB  subcelleFarii».  Maddhoto  oapeUaous.  dt  alii 
fiütrw  Doatri*  de  laicis.  Beinmu.  Crafta.  mUites.  Acta  sunt  hec  ab  in- 
csunattanc  domioj  .M.OC.I.  prcaidente  tcdi  Moguntine  Camrodo  aTchiepiscopu. 

au9  bfin  t)tplomatar  brr  VbXtx  föa^o(f(n  im  |)r.<9(rf^.  C.XLIl.  Kru.  27». 


185.  ^cr^arb  ipcrr  t?cn  ^retijau  i^cr^iAtet      (S^imftcn  ber  bittet  ßaad^ 
auf  eine  8cbu^abgabc  au^  bcm  §o[c.      43cuborf.  ^Dcu  25. 
ccmber  1200. 

Xos  Enerlinrdujt  dominus  de  Qt'en»au  tenore  presoiitium  publice  proH- 
tcaiur.  qiiod  curn  nos  ex  cui  ti  (loiiiinoiuüi  de  lam  m  bedendor^  habucriniua 
aoouatim  duo  paiia  cothurnorum  ratinne  aduocatic.  quam  nobis  dominus  et 
|«ter  noater  pie  roemorie.  dum  adhac  uiueret  eonfS&r<^t.  dielSa  cothumis  re- 
nnetuMia  et  renttBCiavimuB  pvo  nobis  aostritque  liberia  et  suwOBSoribus  pure 
et  «iDpliciter  prapter  denm*  ptonnttautcc  bm  fide  oosden  ounquam  lequi- 
rare,  non  repcrtere.  nee  repeti  proenrare  per  noa  ucl  per  «lios  aJiqna  ratione. 
nigaiio.  aiiae  causa,  munciantes  tarn  omni  esceptioni.  quam  breuitor  omni 
OMptiMii  iuris  et  hdSi  quod  nostiam  reaignationem.  eoUatlenem  et  felaxa- 
tiancn  prcdielas  poaaet  in  postcrum  uvolaro»  Jn  coiiM  rei  (eatimonium  da- 
aras  et  dodimas  ....  domino  abbat!  et  conuontui  prescns  scriptum  sigillorum 
Mita  uidelicet  ac  domioi  ImcLmici  de  Chherg  fraktris  nostri  munimine  jrobo- 
lata.  Afltnm  at  dataiaa  mono  d(Hnini  M>GO.  in  natiuitate  domin i. 


.  j     .  I  y  Google 


226 


(^Qitl»ettt  de  Ciaustro  ba9  il^tim  iitmfillid^c  Sanb  gittit  Kitbati. 
1187—1200. 

In  nomine  sancte  et  indiaidue  trinitatis.  Oei-ardits  doi  grati»  ecelesic  s. 
Stmeonia  prcpositus.  Petitis  dccam»  ei  totas  eiusdcm  loci  conncntiis  dilectis 
in  Christo  fratribiis  de  rlnu^^fro  In  pcrpctuum.  Pacta  et  conuehtion(^  que 
utiliter  et  fidclitcr  tiori  noscuutur.  crrtitudinis  et  firinitatis  dcbent  toTif-re  ro- 
bur  immobile,  et  ne  malicie  5*tinlio  uel  obliuionis  uicio  a  t>u»'  statu  rcctitudi- 
nis  ualeant  immutari.  solcnt  ad  noticium  postcronmi  littiMarum  t.uiiVa;^io  trans- 
niitti.  Eupropter  scripto  prescntis  itduJt'  iiujstoc  uulunjuiv  tum  prcscules  quam 
t'uturoä  quosque  fideles.  quod  nos  terram  quandam  a  sempcr  retroactis  dicbira 
nobis  et  ptedecessoribiiB  Bostns  omnino  tnutilon  frstribos  de  dau$ito  crcdcn- 
tibus.  fliam  aibi  fore  atilem  et  maiime  eam  iUa  nobi»  et  fllis  eommonift  esse 
DoecatQr.  delib^ato  coDsilio  rab  annuo  cenen  eoDcesaSmiis.  ita  uiddioet.  quod 
pro  qnolibet  inrnali  tres  obuka  treverenn»  monete.  qnantum  ad  noatram  per- 
tinet  dimidietatem.  singolis  annn  in  festo  b.  Martini  redderc  tenebuntur. 
Summa  ucro  iurnalhun  estimata  et  mensurata  ab  homintbus  nostria  bec  sub 
iuramcnto  fidelitatis.  qua  nobis  tenentur.  comptehendentibus  .XL.III.  sunt 
Vi  autem  hcc  rata  et  tutun's  temporibus  iiiconuuU>a  tcncantur.  prcscntcm  inde 
j)a<^iiuini  conscribi  et  si^allo  nostro  feeitnus  iiisigniri  adhibitis  idoncis  testi- 
bus.  quoruiii  nomiua  sunt  hec.  Oerardtts  preposiius  Petrus  defaims.  l^t- 
dcir/rti.s.     Ludowicus    CUStüS.      Wezfilo.     hrjridtis.     hrntsto.     Latrhtru  sco- 

itkälicua.  UtHricus,  Gerardus.  Berwicuü.  Oode/ridm  ubbas  de  fiukario. 
Wähdnms  eiuadm  lod  monachuB,  Hermannm  abbas  de  HemmUrod^,  War- 
neru«  eiosdem  loci  prior.   Johannis.    Oaufridu«  monaohi. 

181.  Zft  (^a^if<^of  Sol^ann  bon  ^ttict  cirfctmt  bte  ^f^t^U  ht9  mH 
(Blabbd^  in  ®efe|ttn0  bct  Pfarrei  ^^Umgcn  audbrüiifti^  an,  nwS^- 
bem  bevfclbe  ftuft  StUcffit^tett  bie  i»tr«^t«i&gige  ^e)MuKd  berfdkn 
mit  betn  trterifi|en  $(r^tbidceiicn  ^tirab  genehmigt  ^at    1190 — 
j200. 

/.  dei  gratia  Treuwomm  aicbiepiicopoa  dilecto  H.  abbat!  de  ötoJgt» 
totiqne  ooniNntu]  salutem  et  aineero  düeottoius  pJenitndinem«  Umomitad 
neatoe  notum  esse  uolaianas  ^od  honeatatem  ueetram  omnibm  modis  quibw 
possaraus  intcndimas  Honorare  et  itiri  ucstix)  nallatenus  derogare.  Inde  est 
quod  cum  ecclcsia  de  Celtan  ultra  tempus  definitum  et  exprcj^um  in  cano*^ 
nibus  post  obituni  pastoris  sui  uaeare  crcdidissimus  et  enni  dürrto  fi!?o  f^, 
Treiferensi  arcliidiacoiio  intuitu  honestatls  '^iio  (X)ntuli.s.semu3.  po  tiiiodum  in- 
telligentes quod  caruiem  ecclcsiani  cuidani  t  uro  uc^tro  clcrico  borjcsto  Mat- 
theo  pastori  de  Kernpene  infra  paucorum  dicrum  spatium  post  moi  ttui  sui 


Digitized  by  Google 


227 


pastoriK  cüntullsseti.s  U'stiiuoniuni  prctati  M.  clcrici  adiuisimus  et  doimtioni 
ijuam  r\  n ccratis.  dctmo  tlignum  «luximus  et  doiiationom  quam  Inm  dieto 
Tri'tit^rrttsi  arcliidiacoiio  feceraimis.  in  irrituni  roiiocantes  oiiine  ins  patrona- 
tus  in  inomorata  eccleaia  de  (.eltau  vobis  et  auctoritati  uostrc  integre  recog- 
m^^mufl  et  in  testinionio  prelatorum  nü.'-tronim  et  aobilium  noetrorum  quo- 
r^l^  Homina  subsc«j[uuntur.  rt  <  ognouimoiB.  Qiiia  üero  liberaytatem  uestram 
in  hoc  plqdi^iiiD  coromeadabilom  esse  sensimus  quod  supradictum  Conradtim 
ff-«p^rf^<^n  «rohidiaconum  in  deuotam  ucstrum  adoptar^  et  honcstatein  suam 
9j^lf|9fP%tpf|^  ob^  redde^  QohMii  et  prenotatam  eco|ei|ain^  de  Cd- 
predictum  M.  clericnm  ucstnira  testimonio  iil^nurap^  uestra- 
rfim  conta'i<^tis.  donatione  eidem  M.  clerico  a  wM\<  facta  per  aoctoritateni 
q^trani  penitus  irritata  et  irrifationo  ist.i  ab  codem  A/.  coram  nobis  et  8ub- 
Rcriptis  testibiis  rccoi^nlta  bencuolcutiiiin  nosfrani  et  presidii  nostri  fauorem 
in  Omnibus  rjuc  poterinius  et  tjnbis  e\|u'diiH'  vidchuntur.  haljcbitls  seniper 
proniptiorem.  Nomina  t''.stlum  .sunt  bcc.  prelatorum  (>.  abbas  a  Euebarii. 
Conr/t({i(s  abba.s  s.  Maxiniini.  Albcrfiis  Trcuerenxis  anbidiaconus  et  s.  Pau- 
lini prepo.situs.  WUhehniia  arehidiaoonus.  Freder ictm  cantor.  Cpno  Treue- 
rensis  canonicus  et  noster  capellaiius.  Johannpt  ^it  "tto^np  IVcMAvnn«  oano^ 
nici»  et  reliqui  fratre»  mMons  ''QOi|iI(j»pihi^^    llomina  Werricua  dt 

l^fB^e«^  et  filii  ei!;^.,^  ./oÄiiif«  dt  jfcnteeioro.    Rwlulphus  de  Malherc. 


■  w 


[  «Mi  be»  mfwMax  ^  «btei  01«b»a(^  im  in  X>fifftn!9if  9.  I.  fol.  5. 


188*  i^a«  Xoiiicavitcl  in  ^vicr  bcuvfuiiCict  ^^cta^  t>o\\  SScIbcn^  uub 
fetuec  ^auöfvau  ^ba  Qd^ntun^  ü^er  ein  $(ui4  unb  SBingertc 
gtt  JNfteti  an  M  Mfter  ^tnmi  Olaustram.   1168— 1200* 

('.  dei  gratia  niaior  prepo-^ilus  11  .  decauus.  totuscjue  luaioris  ecclesie 
tr(  xicrenaiH  cunuentUB.  \  niversis  Cbristi  lidelibus  ad  quos  pre.sens  scriptum 
pervenerit.  tcstiniouiuiu  vciitatib  acceptaru.  Vuiuex'sitaU  vestre  notuiu  cs.se 
voluDw  ^vniBwn  jMinmi  d»  mUmmm  ^  azorem  diu  doiouaiu  idam,  do- 
mim  «i  vineta«  ^um  jubebaot  «pud  kaiwU  cum  omni  intcgritate  soa  pro 
MDodio  animanmi  ■ourum.  monatterio  et  «oottentoi  de  c2atc«(ro.  in  elemou- 
nun  eonfealiite  «t  donalionem  ittam  per  teetimonivm  tarn  cierisomm  quam 
MHiMiehofnin.  et  milttum  qui  preMUtee  aderant.  et  convooati  fiienmt  aoUemp- 
niter  «OftolMMveBe.  Tcatium  nomina  sunt  haoi  Conradm  maior  prepusitus. 
Johanmt»  eaator.  C'ono.  Lamkn  <in.  Mermannus.  Heuricus.  Thomas.  WiL- 
ieUnvs  canonici,  et  alii  quam  plures.  Godtfridun  s.  Eucharii  abbas.  C^v- 
radm  s.  Maximini  abbas.  TheodericuH  s.  Mario  ad  martires.  Rduerus  r. 
Martini,  in  treueri  abbates.  liichardns  abbas  de  ruide,  Fridericua  do  j^onte 
miies.  et  lieinerua  frater  eius  et  alii  quam  plurcs. 

Vn«  bem  Original  im  !pr.<Xn(.  mit  an^angenbem  <Sle(|C{  «on  loci^rm 

16* 

^  Digitized  by  Google 


228 


189.  ^e«  (StjMf^ofd  Sol^ann  i)on  5ttUv  S^ntRig  mit  >em  @rafm 

mar  ))oti  Haftel;  bag  fem  5£l^dl  (d  Semcaftel  193ttrgcti  (aueii 
fott.  1199—1200. 

Notum  sit  tarn  presentibus  quam  futiiris.  ad  quos  sciiptiim  htuA  poriie- 
ncrit.  ucnciabllcin  tretn'rorvm  arcl)icpi.scoi)iira  Jokannnn  ad  pcticioncm  et  con- 
siÜum.  ot  cünscn.->i]m  pielatorurn.  nobilium  et  nilnisterialiuni.  ad  trnferennem 
auctoritatem  et  ecclesiain  spcctantium.  et  nobilcm  uiriim  Folmarvni  comltem 
de  rastele  in  hoc  conuenis^c.  ^uod  in  niontc  de  hariuicnstrl,  scu  in  ali(pio 
ulio  montc  infra  teriniuos  aduocati^  dicti  cumitis  ucl  fratris  siii  in  Oi>dem 
banuu  nulla  m  perpctuiiin  a  domino  ujcmorato  arclileplscnpo.  scu  aliquo  aiio- 
runi  succcssorum.  seu  nobiliuoi.  uel  ministciiulium  tiuuruni.  uel  dicio  cujnite. 
seu  aliquo  suorum  heredom  muuitio  coi.struatur.   Et  ut  huius  rei  obscroan- 
tia  debitum  habeat  tenorem.  placuit  utrinquc  talem  peoam  aupponi.  quod  si 
a  domino  treuirensi  qaem  prodixiaius.  aeu  aliquo  auoram  aacceBaoram  in  pre< 
notato  monto.  aen  in  quoeimque  alio  moate. infra  tarmuioa  memorate  adao- 
cati^  tnunitio  constniatur.  uniuofBum  aUodtum  suum  infra  eoadcm  terminoe 
conetitatum  dominus  tremrenu»  archiepiscopus  in  ieudain  comiti  de  easide 
habendam  conoeasit.  Similiter  ai  a  prcdicto  comite  de  casieU*  acu  aliquo  ano 
mm  heredum  in  prcfalo  monto  de  banfncnMeL  aeu  infra  memorate  aduocati^ 
terminoa  in  monte  aliquo  quecunquc  municio  eonstruatur.  Universum  feodum 
quod  pre&tuB  eomea  a  domino  treitiremi  archicpiscopo.  et  treuirensi  habot 
^«elesia.  ad  liberum  ius.  et  liberam  potcstatem  domini  treuirensü  archrepis* 
copi.  et  treicereJtsis  ^cclcsir.  idcin  conies  de  cantefe.  et  filii  aui   reuului  con- 
ccssonmt,    Dominus  etiani  arcliiepisritpus  trer{ren-<(.'i  prenominatuni  tuonteni 
UV  (jiia  iti  eü  munitio  eonstruatur.  .sub  Intf^nuinatutnc  anathcmati«  conclu&It. 
bi  quin  rti  n»i  infra  terminos  pretate  aduocatic  nuiiiitioneni  <]iiamcunque  cdi- 
ficarc  prcsuiiipserit.  ex  comproniisso  domini  archiepiscopi  et  comitife  auxilio 
dcfendetur.    Et  hec  eonstitutio  iuraaieatis  utrinquc  intcipo.siti!>.  et  appcnsis 
sigillorum  imaginibus  domini  irevirenais  archtepiscopi.  et  comitis  de  anstele. 
qui  hoc  statuerunt.  est  oorroborata.  Pro  parte  domini  traUrmsu  iurauenint. 
tkmraduB  maior  prepeaitae  trevir€nm»,  ardiidiaeoiri»  Tkeodaiau  et^Ottmmm, 
Ingebrandua  nMtnttttenmn»  prepoiitus.  Jvikcamt9  cantor.  (J«m  capelUnna  et 
eanonieuv*  XrofnftuffM  oanoBioua.  Coturadn  abbaa  a»  Haxinüni»  iStioUiia  ab- 
baa  medvAa/oenn»,   Jiberim  abUs  laeentü»   The^dtriam  aUias  a.  Haiif  ad 
mar^rea.  Hemerve  abbaa  a.  Martini.   €Mefriibtit  «omea  de  yjaeiw,  JBm" 
hicho  contes  AtrsuMw.   JchmneB  de  üumle  daro.    Ministeriales.  WtüdmMM 
de  hdfintUin*   Petru»  de  «wrcetü.  Henricm  Unherre.  Fridericiu  da  wtmie» 
Odö  de  ponte.    Ingebrandu»  de  diüe.  Mmseto  do  wmUtaehe*   Pro  parte  au- 
'fem  comitis  de  otutteU  iuraaerunt.  ipsc  comos  primus.  poat  ueeo  Q^d^ridm 
eomea  de  sj^aneim.    Conradns  filiu«  himuti  ooinitis.    Johanftm  dt  MOnle 
daro.   Tkeodencu»  de  hagene.   Hugo  aduocatus  de  kmoUiein* 

bm  Criiiinal  im  ^r.  ?ti*.  Tic  Z\<:^,i\  i^on  v^tf>ciii  ©ad^«  Rannen,  ba?  bf*  OTjti= 
Kiiofei  au  ^iclber.  b<k^  bcö  ö'iafcn  au  blau ovci^ici  tcdMtur.  Vc^tm«  tp  an  ni<-iirvfif^<l  unb 
jn^t  fincn  ^m^  äc^rnij(^tfn  M\{\<\,  ui  bei  iiac^  rüdu'ärlo  auegcjtrfdten  irc^ini  vaiit)  h^i 

.  j     .  y  Google 


229 


Q^Vfrt,  bat  €4pH>  üor  ber  Sbvn\t,  ba^  brr  i  i.it  quer  gct^eUt  fd^chiL  S)U  llmfc^rift  lautet: 
^^iim  Yolnuuri  comiUs  de  C«8tele.  ®ie  Uif uu^c  i{i  auc^  cijwgrapl^irt  mit:  Cjnrografium. 

IM.  8B.  SfHttfV  gfitoitiit  m  Serftn^cn  iit  bet  SIM  «itb  feine  groK 

©cilev  uiib  ginfiotfe.   3«  5l^>ril  1201. 

Ii)  nomine  dotnmi  amen.  Nos  fF.  miles  didus  de  Bedingm,  in  <4^ta. 
et  vxor  6ua  iiotum  fadtnus  vtiltienis  preMna  seriptom  riBans.  quod  noa 
pro  animanim  Dostmium  ae  parontum  nostroram  aalvtc  sani  mente  et  eor- 
pore.  pari  consensn  et  manu  sociata.  de  conaenan  omnium  heredum  nostro- 
ram omnia  bona  nostni  aalica  qtie  inter  duas  niilaa  sdlicet  wilre  et  fincrotk 
Sita  sunt  et  clroumqaaxnqoe  marcata  et  signata.  sed  incalta  et  deserta  habe- 
muß  et  !»ahprp  dinosoinmr.  virii»  religiosis  abbat!  et  conncntui  dp  Uymerode 
dan)us  et  coiiferlinus  libcrc  et  nbfolufc  possidcnda.  donatione  f;ifta  inter  vi- 
uos.  possessiiuum  et  dominium  ipsonini  bononim  statim  in  cosdcm  transfe- 
rcndo.  sie  uidclicet  ut  nulH  p^trono  nulli  adnocato  dccinias.  census.  exactio- 
nes.  ncque  aliqua  alia  iura  de  eisdcm  bonrs  soluere  teneantur.  sed  b'bere  et 
quicte  posf:idere  sicut  et  nos  quiete  posfedinius  Vt  ig^'tur  hanc  clcmosinam 
noatram  nulla  persona  ratione  Leriditatis  feodalis  uel  cuiUFCiinquc  alterius 
obügatMMiis  predictifi  religiosis  poasit  suscitare  quereiam  sigillum  capituii  ma- 
ioria  eceleaie  Trewrenai»  ad  petitionem  nostram  prcsentibus  est  appenanm. 
Datum  anno  domiui  M.CC.I.  menae  aprfli. 

Viul  bcm  Original  im  ißr.s^r(^.  mit  bcm  «Siegel  bea  l^omcopiteld  in  Xrier  )>on  (raunm 
iBa^  «M  ^l^amcitfflnlfcn. 

Uli.   ^v^bijc^of  3)tiev  eutjc^eioct  einen  8tveit  bcr  5(^»tci 

(Ä'iKjiar  bei  'Girier  mit  bem  %\tUx  3n<^ebraitb  t)Ott  SWftntcvnoc^ 
lt.  3(.  ü^ct  B^^ntcn  tti  b€r  $arod)ie  bon  Sßinii^ctlngen.  1201. 

^»us  Joanne«  dei  ^ratia  Irfvironim  arcliiopiscopus  oiiiiaLuö  ad  quofi  pre- 
Bcns  .scriptum  peruonerit  ucritati  tostimouiuoi  periiibcrc.  xiotum  esse  uolumus 
latn  ftitutia  «juam  prcsentibus.  quod  uif  rcligioaus  Qodofridus  abbas  et  ft%r 

a  Eocharü  de  IgmbmAt  de  Mimtimaiken  niilita  et  de  Bmikmimm 
armigero  et  eaaCreoai  de  ßarkuMrA  noatro  eo  .qnod  ipai  eoa  qoedam  deeima 
apud  Bozede  in  parroehta  de  Wmdtere  iu  tenia  ilUa  videlieet  qiiaa  dietna 
uBei  et  dictna  armiger  et  eornra  predeoceaoMa  poBaedcrant  el  eMma^  in 
dieta  oiUa  in  lerria  illta  que  anlgo  appellaotwr.  una  area  in  gnnuk  alia  qne 
appeliatur  armte.  alia  qve  didtur  in  Assleif.  alia  qne  Jaoet  ia  ailna  ioxta  oa- 
•tram.  et  in  omnibm  alna  terria.  noualibus  ailttia.  nemMibM.  piatia.  qoas 
dietuB  abbaa.et  oonoentva  longo  preacriptionit  tempore  possederant.  spolias- 
aeat.  «Ofam  oobia  grauem  querimoniam  doposucrant  anper  legitima  eiusdem  de- 
dme  possessionc  prubationem  assercntes.  quam  causam  eandem  predictus  miles 
et  armiger  noatre  conadentie  tandem  terminandaoa  eoamiaemnt.  unde  soatiis 


280 


et  religioaorum  tarn  dericonun  quam  luooniin  aclmonitionibiis  prafmti  mile« 
et  armiger  admoniti  coram  nohn  in  iudicio  alias  rocognoueraot  iniiiaticiaa.  et 
de  ablatia  satäsfacientos  oonquerenttbus.  ddem  decime  cum  oohcredibus  eorum 
ia  perpetoom  cenuaciauenmi  Noa  nero  qi^i^tonun  bononim  aaaertiouibas 
et  testium  qui  produoti  et  iurati  et  diligenter  examinati  faerant.  depositiunl- 
bus.  et  inaxime  ex  ipsorum  rai^itis  et  urmigcrl  recognitione  satis  et  sufficien- 
ter  iDstructi.  quod  ecelesia  s.  Eucliaiii  predictam  dccimam  legi'tinio  prescrip- 
tionis  tempore  possedisset.  eam  ecclesle  a.  Eucliarii  auctoritatc  n^  strn  per 
sententiam  dnximus  rcsti  tuen  dam.  ^upQr  oadoin  dccitna  prcdictis  nuliti  ot  ar- 
migero  et  cohercdibus  ipsorum  pcrpetuum  silentinni  impoiientcs.  et  sub  pena 
cxcummuuicationiä  proliilicates.  iie  ipsi  de  cetcro  presuniant  ccclesiam  ?*.  Eu- 
cbarii  in  ipsa  Jeeinia  perlurbare.  Vt  autem  hcc  rata  et  tirma  permaneaut. 
seriptum  istud  sigillo  nostro  muniri  fecimu^.  et  testes  qui  iuterfuerunt  anno- 
tari  precepimus.  Testes  bii  sunt.  Co7irad>'i*  uuufiV  prcpositus.  Albertus  pre- 
positus  s.  Taulnji.  Vdowinu^  archidiaconus  et  ui.ipstcr  scoUnim.  Joanne» 
cantor.  Engehrandus  custos.  Cuno  capellanuä  et  alii  quam  pliirea  clerici 
X^uci.  Menfriduß  de  Numageti,  Jacohm  dapifer.  Sihodo  et  Fiio  frater  ciua 
de  j^onU*  Mathüß»  acultetna.  militee.  Her^borduB, .  Siataßpua,  Wesdo.  Wal- 
Xenu  de  Pidche.  BarthqUmeiM.  scabini.  Tre»£ren»es*  Datam  anno  duiaini 
.K.CC.  priffio. 

tbU  htm  SDi^Iomatox  A.  btx  %btti  6.  9Rat^ele  im  $t.(S(n(.  CJCXTni.  Kl«;  304. 

ntib  Oerm  %xits  ftber  il^re  Siedete  girni  Stwn^  obtx  f£ii£p9tt, 
1201. 

Johannis  dt^i  gratia  '}\-rniri>rv,ii  arrbiopiscopu.s  uinuibuB  presens  scrip- 
tum inspecturis  voluiuuä  üs.so  notum.  quod  cum  causa  vertcretur  inter  abha- 
teia  ( rodffrkhtm  et  conuentum  u.  Evcharii  Tr(n'ert*n^if<  ex  parte  vna.  et  iim- 
gistram  et  conuentum  sanctimonialium  in  Idorreo  ex  ultrra  snper  eo  videli- 
cet  f[ue  et  gcneralia  seruitia  vel  iura  recepissent.  hactenus  et  per  cons€<jUi  ns 
in  postcrum  reciporo  deberent  ab  hominibuB  uianentibus  in  loco  qui  vuiga> 
riter  dicitur  Wizpoi't  in  manao  ipsarum  dominarum.  hqiuaoMdt  dtsoeptatio- 
aem  volentea  sine  strepita  teiminari  inqulntioiiem  veritatt»  de  pariiiim  coa- 
aenaii  oomnMBiniiui  vivo  religiosa  Barihdomeo  abbiti  i.  Maximtni  TVepermiaur. 
et  Vdom'mM  de  Ponte,  nobis  postraodam  refeiende  Ipet  vere  post  exa- 
minatam  negoebm  el  veritatem  dUigeiitiiia  iiiquiaitam.  coram  nobia  et  in  pre- 
■entia  paniimi  retuleniDt  quod  ootmeiitua  dominarom  in  prcdicto  looo  habe* 
bat  maosam  et  qood  ab  eiusdem  mauaionariis  reoeperant  bactenus  eenawod 
debitom  ex  ipao  manao.  Beferebant  ctiam  quod  eiusdem  raansi  ratione  mim- 
sionarü  veniebant  qnelibet  anno  ad  plaeitum  obaernatanim  aped  Horteum 
ante  fenestrara  Magiitre  et  qai  satia  feeerat  do  censn  qui  aoini  consueuit  in 
feste  8.  Martini  absqae  omni  grauamine  reeedcbat.  alioquin  satis  faciebat  ma- 
gistre  pro  cenao  neglecto  emende  nomine  aeoundom  sentendam  scabinonna. 


.  j       .  I  y  GoOgl 


2ai 


Ueterebant  etiaui  »juod  cum  dominc  liabcbant  torculur  in  loco  äupradicto  pielum 
ipöiii>  procuraro  debcbant  aböijuc  omni  labore  et  expcnsis  hominum  preiato- 
nira.  Referentes  insiiper  quod  omnem  rcliquuiii  mattiiatn  ciiisdem  toreula- 
m  procararc  debcbat  conuentus  dominarum  sed  eandcm  deferre  debebat  pro- 
prib  IftboribuH  et  expennis  ad  locum  dicti  torcuUris  bomines  momurati.  Pro 
piurte  vero  abbatis  efe  conuentas  s.  Evcbarii  retvlerunt  quod  idem  honrioeB 
abbüti  profidseoDti  «d  conciliam  generale  «t.aircbiepiscopo  2VeMr«NM  rabn* 
diuin  facienti.  iaoto  inter  m  collect»  c|UAndaiii  miinfflam  peeimio  sabaidü  no- 
mine Gonferre  tenentur.  nichil  ex  Hac  causa  dominabus  oonferentes.  In  summa 
retttlerant  qnod  preter  ca  qae  snperius  narrata  sunt  domine  nidul  recipere 
debcbant  neo  baeten»  receperunt  ab  bominiboa  Mpedictia  nee  habebant  etiam 
iorBdiationen.  cum  abbaa  et  eonuentus  «am  baberent.  Hiis  relatis  partes 
promiaerunt  se  veilc  stare  et  quod  ea  in  postenun  .firmiter  obseruarcnt.  In 
cniin  rei  memoriam  presens  scriptum  de  consensu  partiam  inde  confcctum 
siplli  nostri  munimino  nec  non  sigillis  virorum  religiosorum  s.  Maximini  et 
9.  E^'charii  n! »Latum  predictorom  daximu3  roborandum.  Datum  anno  domini 
.M.CC.  priiüü. 

^na  hm  Cr\ci[m\  in  brr  etabtbibliot^ef  ju  Zvitx.  htt  «uffM^  1^1*  «:  Friri- 
kfiau  de  Kaact»  cruce  ville  naatrs  que  dicitur  Wigport* 

* 

in.  Sbtx  @v3Bi)d^ef  ^fi^om  t»on  %xitt  Bcutfunbet  bot  fBac^ln^  bed 
Itlefler«  ^itntncrcbe  mit  S^l^eoberid^  ^crm  t>on  ÜÄanbii|d)cib  n^egcn 

1201. 

Johamie$  dd  gratia  Trmiirorwn  arcbiepiseopus  omnibw  Chiisti  fidelibua 
tun  presentibiia  qoam  fatoris.  ad  quos  bee  carte  peruencodt  otemam  in  do- 
ming  salutem.  Notum  ossc  uolumos  nniuersitati  uestre.  qnod  Theodericus  do> 
otiniis  minoris  castri  de  Mauib  i-srJu  !t  r  irji  aliquando  prescdisset  annuo  pla- 
citu  rusticonim  ip  nilja  sua  de  Kpäle.  Uomincs  curic  illias  iratiibna  de  Uem- 
wilrode  questioncs  mouenint  super  terns  et  poitsct'sionibns.  quas  idcm  ccno- 
biom  possidebat  in  banno  et  tcrritoriu  prcfate  uille.  Quum  itaque  diligenti 
satls  npuH  esset  inquisitionc.  tit  tarn  ccclcsie  uidclicet  quam  rußticis  iusficiam 
suam  coiiscruaret  intellexit  plane  quod  possessiones.  quas  ibidem  prcdictl 
frutre-s  liabeltant.  uhicunque  sito  es^^ciit  in  cAmpis  et  pratis.  in  afjuis  et  aqua- 
ruiii  dcciirsibus.  in  terris  cuJtis  et  inculti>.  h  longo  eas  tenucrant  et  iuste 
fuerant  adeptl.  unde  ut  bonorum  iam  dicti  cenobii  de  cetero  paiticeps  tam 
in  iiita  .su;t  qu.mi  in  tnoitf  extstcret.  bona  ipsorum.  quc  tunc  liababant.  in 
euiuii  defcusiuncm  suscepit  et  eonccis^iit  eis  consensu  rusticorum  per  totum 
bannum  suum  communcs  assentias  tam  in  pascuis  quam  in  siluis  perpetuo 
possidendas  ita  sane  quod  de  cetero  nnllas  ibi  amplius  adipisei  poesent  sine 
sna  eooniuentia  uel  succeasoram  soonim  possessiones.  Huic  antem  pie  do- 
Dstioni  predicti  Theoderiei  nxor  Qertru4i»  prebuit  asscnsum  cum  filits  snis 
Ucnrioo  et  Wiildmo  postdantes.  ut  quod  &ctnro  est.  eenobio  digna  firmetor 


.  j     .  >  y  Google 


$92 


sUbilitate.  iie  in  posterura  malignantium  cou^ilio  poMit  aliquatenus  müi-iuAri. 
Ul  autem  hec  ruta  et  inoonaulM  permsMiiL  pivsentem  pagioau  et  noBlro 
et  ftupradieti  Tke^ri^  sigillo  feoimus  comitiiuim.  T«fliB»  hiiiiis  mdI. 
JuHacme  Jamdied  oenobii  abbas.  AdSlfiiB  pnw.  Juatamtu,  Com».  Be/^ 
wardu»,  et  quampluns  monaobi.  WaUeru»  de  J}udtUhd»f*  FUooltI«»  de 
Ma»iirtieheit  et  AlberUis  iniles  de  MandirMJmt,  et  alii  quamplutei.  Acta 
Bunt  beo  anno  ab  ineaniationc  domini  >lf.(X/.L 

Üttf  hm  ^Xmt^tn  U$  iMvfieit  ^inminttc  im  ftr^lln^  CXXXJn.  a.  Nra.  88. 

IM.  ^TO^^fi  Hüb  Üt^m  gtt  @.  ^«ftov  in  MUn^  U^fim  m<% 
SD^ofelVDcig.  1201. 

In  nomine  sanctc  et  indiuidiie  trinitati».  Bruno  dci  gratia  prepoi^rtus  s. 
eaatoris  in  Conßuentia  omnibus  boc  scriptum  inspecturis  aalatoni  in  ilomino. 
Ordinata  feliciter  in  nostris  temporibus  ad  dei  honorem  et  aa^  sanctissime 
roatris  Marie  laudem.  ne  per  exorUim  obliuionis  cali^nem  euan«Bcant  et  pc- 

reaiit.  uiuaci  sülent  iitterarum  to^timonio  confirmaii.  Innotcscat  pirspntibus 
et  sciant  posteri.  quod  cum  VM  de  Wise  remotl  e^sent  a  Vonßvetuio .  ita  ut 
sacerdotcm  Icnipore  necessituti-  iiou  »emper  habere  possent.  et  idco  tarn  in 
coiifessionibiis  (^uatu  ia  baptismatibus  et  aliis  saciainentis  froquenter  perloii- 
luin  incurrerent.  Iimniliter  pccierunt  a  iiobis  ut  saconlotem  ris  conrederemus 
qui  cum  eis  eotidinnus  retsidcret.  et  ip^i  ei  de  proprio  ad  Mjitem  iuareas  in 
certis  reditibus  shaul  et  oblationes  assignai'ent.  Nüs  Igitur  eoruci  iiuentio- 
nem  piam  attcndentes.  prcces  eorum  admittendas  decreuimus  Statuimus  ita- 
qne  cum  consensu  capitoß  noatri  nt  babcant  ibl  sacetdotem  penes  ee  reri- 
dentem.  qni  eü  in  officio  ditiino  et  in  confeBsione  et  in  bi^isniate  et  alfti 
aacramentis  prout  neeesse  est.  prouidcat  ita  ut  si  qnando  enm  ant  mqii  cnt 
alio  modo  inde  amooeri  contigerit.  ant  nos  ant  snccessor  noater  com  capitalo 
alinm  ibi  statuant  successorem.  Ne  antem  a  panocbiali  ecciesta  extmi  ui- 
deantor.  ordinauimus  ut  in  pascba  et  in  pentecosten  aliquoa  parauloa  bapti- 
x.andos  Conßuentiam  deferant.  Ttem  io  rogationibu»  et  aliis  processionibus  et 
sinodis  oelebrandia  prout  antiquitus  consucuerunt  illue  conucniant.  uero 
qu^  usqoe  ad  li-^c  tomporn  rominc  elemo.sinc  ecclesie  b.  Marie  coUata  sunt 
que  uiilgo  Helegcf'fde  dicuntur  uolunius  ut  integralitcr  ei  permaneanl.  Iii 
autem  res  ista  m-inerct  stabilis  placuit  prescntem  conscribi  cardnlam  et  si- 
gillo  nostro  et  ^'cclesi^  confirmaii.  Acta  f^inif  bec  anno  doiniiiic«;  incarna- 
tionis  .M.CC.I.  Presentibus.  Johannt  scobi'^tico.  OtIucu  cmt<  de.  Lud*- 
wiro  ceüerario.  Emhricoiie.  Bormvnd<t.  Jlmrirv.  IVernero  eanoniri«  s. 
ca^^M  is,  IL  Hnrn  comitc  de  S  tpie.  Henrico.  l^hyli^^o.  Hennco,  tHrtujne 
nulitibus  et  ulil-^  tjuanjplurlbu.s. 

bem  Crit^inal  im  H^c^ri^.,  mit  )tori  an  rctl^(grün(u  feibiiim  ^abeiibünbrtn  befe> 
iti^tm  Siegeln.  1Da$  bee  ^rop^cd  Don  nxi^em  Sad^«  jrigt  benfelben  in  ganzer  ^ignt  anf  ei^ 
aem  6cff(f  11^^  la  bcr  SMIm  fht  On^,  In  b<r  Steint  eine  9i(ir.  Itntf^rift:  Bnmo  pa»> 


.  j     .  >  y  Google 


P?itus  s.  rastoris  oonflucnrir.    Da?  |ii>eite  oon  bunWbraiittew  MMß  jHdt  ^  ^• 

'vr'rcr  ficbcnb,  in  bei  l'inffii  fiu  iMicfi,  bic  Dichte  fi\incnb  erf^obeu,  UUl  ba4  CtQCtl  j^C 

uu«g<vi^<>B'"i  ^(^ein.   Umjc^rift:  8ca,  Castor  in  coudueatia. 

1*3.  5Dcr  m  ak>tfvteb  gu  SBM^cti  f««ft  «uf  »iibciilftnis  gtoci 

2:^eile  be«  3el^ntcii  311  ^ul^lcicj  öoti  bem  ^fro^ft  gu  €ell.  1171— 
1201. 

Egro  G.  dictus  ahhim  Wadegocemü  eoclesie  iinriiiu  esse  uolo  taiii  prc- 
sentibub  «juaiu  luturis  prcacntm  scripta  lecturis.  quoci  ego  una  cum  capiLulu 
meo  Symoni  prcposito  ctUmsi  .XV.  libias  euper  duas  partes  decime  de  HuU- 
pereh.  ^oas  nobis  in  tttdiandi  ab  abbate  i.  Dionysii  libertatem  aceeperat  ea 
eoo^tbne  «eeomodaiitnina.  ut  idem  prepoeitus  pre&tae  dedmas  infra  qnatuor 
■DUOS  redbneiid!  mm  habeat  fiicnltatoD.  quorom  niddlcel  annorum  emoIii> 
menta  lotoitit  pietaf»  abbaa  s.  Dionysü  noatre  eodesie  conoeraHr.  deeatab 
qoatoor  amia  anpra  mamonifaia  prepoaitna  decimaa  anaa  reditnnidi  qiundo- 
eniiqne  tiolaerit  poteatatatn  babebH.  in  itestoonhim  liiiiita  eontraetionla  ab* 
baa  8.  Dionysii  litteras  haiaa  UttiUitia  ootttentfuas  anctoritate  sigÜU  ni  ibii' 
nitaa  per  dominum  S.  cellemem  prepositnm  nobra  direxit.    Aotiim  ort  hoc 

anno  uerbi  iDcamati  .M.O  qaod  nt  titum  permaneat  aSgfllo  nostro  tnn- 

Biri  feouBtia. 

9rud  bftn  T'ipTomatav  ber  ffttti  SBo^affra  hn  ißr^r^  O.XLII.  Nio.  924.  tM 

IM.  iDit  Slbtiffttm  |tt  ^etbobai^eim  isnabj^a^tet  bem  Xloftex  SSi(^a«ff^ 
i|te  (Bilto  31t  Seimen,  ^otteiibd^  mtb  TObU^ifct.  1171^1201. 

Quia  pleruiiK^ue  digna  memorie  a  cordlbus  mortalium  facile  labiintur 
iiisi  8cri]»to  ad  postcros  transferantur.  qucdam  qiie  nobis  snccedcntibus  posgc 
prodcbsc  band  ditüiliimis  prc>enti  pagine  cümmcndarc  digjiuni  duxinuL^.  Nu- 
uerint  itaquc  tarn  presentcs  (|uam  futuri  presentium  inspcctores.  quod  cgo 
Sophia  dei  patiends  s.  Marid  in  Berhodemkiim  dicta  abbatissa  domino  Oo- 
defiidQ.  abbati  Wadegozensü  eeeleaie  omnibnsqne  ibidem '  nunc  et  in  pcrpc- 
tno  dcgentibw  allodinm  de  Leminen.  üholdehack  et  Mvnißhwt:dre.  quod 
ptraa  mimiB  rationabiliter.  ut  noater  oonuenttia  aiebat.  multo  tempore  tene» 
bat.  GonaUio  et  aaaenau  totiua  capituli  noetri.  in  omni  iure,  quo  predicta  al* 
Aodia  JI»hodd»emi$  ecoksia  poasidebati  e«  coodittone  ooncesaimQB.  quaMaua 
^uotanni»  in  medio  «naio  .XXXII.  agnos.  et  in  aastunplione  b.  Marie  .XIII. 
solides  metensM  monete.  in  decimaa  omnia  annone.  quaa  in  predictis  locta 
ÜRalvei  de  Wcukgoxingtn  adquirerent.  prediote  ecclesic  noötre  aine  ratarda- 
taeoe  darent.  £t  preterea.  si  aliqaia  heres  in  aUquo  predictorum  allodioram 
iure  bcrcditario  suam  portionem  a  curia  et  fratribus  querens  posaedeiit  quid- 
quid  ccnsiTs  de  sua  hcrcditftte  debuerit.  fratribus  pi*edictis  persoluere  debcbit. 
IJt  i^ntiii-  preöentiö  p«giiie  sciipta  tlriiiiL>ia  pei^i-tant.  sigilli  nostri  ini]>re8- 
aione  et  (estinm  qui  affuerimt  Bubecriptioue.  ut  df^mmus  munice  ciui^uimus. 


.  j     .  >  y  Google 


2U 


Hiiiis  rei  teetes  sunt.    HvnycUu  rtn.s  prepositne.    Oeranht»  prior.  Rodolfum 

sacerdos  de  Waäfgozinfje.  lieafrür  dcoana.  TjV't '■'!':-  sicrista.  KunegundU, 
Juliana.  Mathildis.  AdfUidU.  capellaiii.  GuHthdm.  l'Anmo.  Kandv»  de 
Uerhodtneskeim.  miiiisteriales.   Folmams.   Hermannus.    Alheru,  Gvdefndum, 

'  ■ 

197.  8etttam  9Bif(^of  ton  iD^c^  imtetfa^t  unter  ftrettßcr  8frafanbro« 

buu3  bie  Bctjnt'^^forbwttttg  bon  ben  9t0baUen  uuto  bcm  Sdtclanb 

bei  ^Ibtei  aBaOaaijcn.  1180—1201. 

JJertramnns  dei  gratia  Meiteiim  epMoopoB.  Oodefindo  wadeffodenM 
ffibbati  et,  eiuedeiii  loci  firatribus  in  perpetmun.  Justicia  est  qu^  conamMt 
uniculque  quod  suum  est.  Sed  quid  cui  oonaoniaji  debeat.  sine  ueritatis  oo^ 
.lutione  nulli  liquido  OQiWtat  Igitur  aduer»tis  eos  qui  iustint^  aolttit  irrogm. 
Bcripti  htiius  remodium  opponcntcs.  nutum  facimus  taJOQ  futun's  quam  pr^en- 
tibus  totum  ordiiiom  premonstrateusom  solulione  dccluiarum  de  nouaübus  et 
nutrinientiF.  nuotoritatc  sedis  apostolicy  nun  tofieri.  Cum  igitur  ad  «nlutio- 
iioiii  (  artHideui  wadego<'ien»iui  rrrlcnia  que  premonstratensom  prolcisa  c.'^t  or- 
djncin  uiulenta  quoruDdam  exa«  tiuno  ucxarctur.  sedeni  apostoiicara  ut  .--uper 
hoc  grauamine  iusticiam  consequuiui.  cxpctere  compellitur.  Ab  ipso  ergo 
domno  apostolico  super  hoc  in  mandatis  accepimus.  ut  liuiuscemodi  attenip- 
tantea  clericoH.  ab  officio  et  ecclc^ia.stico  beneficio  suspendentes.  loca  ip.sa 
etiam  interdioto  snpponamas.  laicos  uero  exoommuDicatioms  sententia  pcrcd- 
larnns.  Preceptum  igitur  apostoUcum  cui  contnu'ro  ut  ne&s  iurami».  in  oqn- 
nibi»  obsemäre  et  obieniari'  nolnmnsi  et  ae  quisquim  in  ttostni  dioceri  pio- 
Uelun  ^<*»in  eKMtioliO  '4ediiianiin  HtttrimeaCdMiii  et  DouUnm  inquietere 
presiimet.  sab  aenteiitta  excoaununicationie  et  interdicti.  apoAtoLcC»  iittetoritete 
mterdicimus.  Et  ut  acripti  nostri  pagina  irrefragabiliter  ab  omnibos  in 
e|H8copatQ  ttostro  d^^tibus  teoeatur.  sigilli  nostri  impressione  eam  corrobo- 
rari  fecimus  et  muniri.  quis  aatem  instinctu  diaboH  huius  apostolici  do> 
creti  conteraptor  extiterit  nUi  ijondigna  satisfacttone  reisipuerit.  a  tidelium 
cominanione  separatom.  sortem  aus  cum  Juda  proditore.  et  aliis  infidelibus 
deputamus. 

%xA  brat  Otigfnsl  im  |k«>l(i4.  HU  fi^tn  cr^flltene         ^ftag^  a«  gsfimc  €cttc. 

199.  19Eßicftrb  f(^en(t  bent  attft  ^um  1^.  (Simeon  lel  l^tict  ebtcn 

gcrt  bei  (Toblens  jur  <Bi\\\m%  ferner  ^cmovle.  a)en  24.  fKSvg  1202. 

Quottiam  uarius  rerom  enentus  Lumank  eepe  pvopontis  aolet  oftmiare. 
et  dum  maior  tempoHs  coromoditas  uel  rerum  facultas  exspectatiir.  expec- 

tans  plorumqne  minus  idoneuH  inuenitur.  IIuIuh  rei  proppectu  ego  Wrfcar- 
r/i'A  adluif^  nif^iitis  mcc  compos.  corpore  inroltimi??.  iiiiitam  meam  Confttit^H- 
frp  in  der  iuzf/i.  nulli  aliqno  censn  obnoxiani.  contra  monfem  s.  He^yf!  uor- 
Bu»  onentem  sitam.  ccdesie  s.  Symeo^  in  Treueri  totam  et  jnt^ram  tnulo 


.  j     .  >  y  Google 


m 


poBt  obitum  neotn  qualemcaiiqae  tunc  muenorlt  Hbere  pOMkleiid«in.  quoii^ 
«|De  com  Qiitero  uel  retinere  nohieio.  mihi  rtseniMis  wnmfraotiini.  Ho« 
ettUD  adteeto  qaod  si  quandoque  BAoiore  deliberatioDe  halnto  afiqaid 
iU«  uittM  in  etdem  ecdesta  fieri  statuero  ad  quwiiniD^  nnim  oidinaiMro 
Ana  omni  aoiitraditlione  ratom  habeatar.  Qnod  si  nlohil  alind  disposuero. 
BM  alJqttid  apecificando  exprassero.  ftatribns  in  anniuersario  moo  secundnm 
qnod  ipai  ordinanennt  et  rerum  iinantitas  patiaiiii^.  aliquid  inde  caritatis  in- 
pandator.  M  itaqne  in  hoc  facto  oinnis  eessat  cauillatio  sigillo  ecclesic  a. 
Florini.  qnia  qoidam  ex  fratribus  eiusdem  huic  ordinationi  interaunt.  et  si- 
gillo  burgenslum  liec  postulo  roborari.  Actum  est  anno  iiicarnationis  dorninice 
.M.CC.II.  .IX.  Kai.  Aprilis,  Conßnentie.  Teste»  huius  rei  sunt,  fratron  s. 
Floriiii.  dominus  Werfrulas  (?)  decanua.  Cono  cantor.  Engelht-Hm  et  Gerar- 
dus.  laici.  üenvicus  scultetus.  Cwio.  Ctuntramus  de  Wüse,  Jacobua,  Jo- 
hanne» de  Clotene.    Uenricus  steilleiocdt.  HicolfK.'*. 

«u«  htm  Hnacccn  ^l)^lomatar  ht$  etift«  im  !ih^>8(r^  C.XIX.  Mro.  83. 

IN.  e^ifb«r{(i|ttrl^er  ^ergleid^  ber  9(Het  e.  ^^ar  iei  ^tiet  mit 

bcm  SRittcr  (^c^ib  toon  93crge  genannt  i?en  SBatccuvt  ükr  M  lc^= 
tevn  Steckte  m  bm  ^of      ein^is*         30.  ^uni  1202, 

NoB  Henrieus  nobilis  nir  de  BtriM  et  Joanmt  adnoeaint  de  Bidtiinffen 
nulfls  omniuni  Cbröti  et  eodesie  dd  fidelium  uttinenitali  aalntem  nnne  et  in 
perpetnom.  Qnoniam  'fortuoa  mendax  et  nolnbHis  in  faelis  et  gestiii  homi- 
nam  taotdm  aibi  iura  nendiciiuit.  quod  eortiin  maiDoria  tabcscit  de  facili. 
ideo  litteramm  indioüa  ae  teatimonio  debent  perhcmlari.  Huiaa  itaque  vatieniB 
ponpectu  omnibuB  prOBontibus  et  futuris  notum  jMae  uolumua.  quod  cum  nir 
tMoerabiJia  dominus  Oodojridus  dei  gratia  abbas  monaaterii  s.  Eucharii  (re- 
uirenns  pro  se  et  conuentu  suo  ex  una  parte,  et  dominus  Egidiust  uir  nobi- 
Ks  de  Berfjfi  dictus  de  WaJentrf  ex  altera,  snper  omnibns  controiicrsiis.  dis- 
urnsionibas  et  querclis.  (juas  hahebant  ad  inuiceni  occasione  quorumdam  iu- 
riuni  et  iurisdictionis  de  Si/izir/ie  curtis  dictonmi  aldj&lis  et  conuentu?.  ubi 
diclu.s  nobilis  uir  dominus  Eqidivs  aduoeatus  existit  in  nos  de  alto  et  de 
b;LS8ü  commisernnt.  nt  quicquid  super  premi^sis  ürdinauerimus.  statuerinms  et 
diffinierimus  concorditer.  latum  et  firmum  compromisemnt  fide  data,  liinc 
iode  se  perpetuo  inuiolabiliter  obseruaturos.  Nos  itaque  diligenti  prehabita 
eötnideratione  et  deliberationis  industria.  comnunicatoque  consilio  fidedigno- 
rom.  qni  aoper  talibns  ezperientiam  et  notidaln  oenlatam  habctit  Mcimdnni 
Im  et  ttiriiB  coDsnetodinem  in  dei  nomine  pronunciamaa.  et  pronnnciando 
dilßaimiB.  quod  ad  dictam  seu  reportttionem  scal^inomro  eortiti  de  Swmu^ 
uterqne.  nfdelicet  dominna  abbaa  et  Bgidint  nir  nobilis  gandebunt  iofe  sno 
et  eo  coniend  crunt  apnd  Sinzitik»  et  ai  dicti  scabini  forte  disoovdarent  anper 
pranissis.  nec  ueltent  concorditcr  reporture.  recttrsaa  liabebitnr  eodem  modo 
et  sententia  ad  scablnos  de  Nmniehe  et  Palzdf.  quomm  dicto  et  reportadoni 
•tabitnr  nt  soperins  est  expreasum  de  aeabinia  de  Sinaieke,   Et  ai  lioe  tsüm 


236 


fieret  de  bis  softbiow.  domitiiu  abbps  predMstw'm  aolaseu  domicilto  bvo  tpud 
monastüriiini  ipsum  cttabit  prcdictos  scabiaos  omueB.  et  ad  dictmii  et  repor- 
tationcm  scabinorum  Booroni  ibidom  ad  boc  liocatorum  et  inqiinitorain  more 
debito  et  consueto  omoiboB  pi'omissis  libcre  gaudebit  paoifice  et  quictc.  Hee 
pronnncifttio  facta  est  in  preeentia  uenerabiliam  donunorum  Joatini»  dei  gn- 
tia  Treuirorum  arcbicpiscopi.  et  iJjiistris  uiri  Fridenot  ducis  Lothai'iHgie  et 
marcliioni.s.  prescntibus  etiom  multis  prelatis.  clericis  et  laicis  in  marcha  et 
in  loco  inter  Sarburch  et  Sirket'ä  iuxta  eoclemam  s.  Mcwtim.  ubi  priucipos 
dicti  sua  plaeita  Rolent  obseruarc.  Vt  autem  predicta  pronunciatio  rata,  et 
tirma  pcrnianeat.  nos  et  coilega  noster.  (juia  si^illa  propria  et  autentica  non 
habemus.  Bcnptum  i^tud  sigillo  uciiCiiibilis  domlni  Joarmis  dei  gratia  Trevi- 
roruiti  archiepiacopi  sigillari  procurauimiii.  et  tcstcs  qui  interfuerunt  anno- 
tari  fecimus.  Et  dos  Joannes  dei  graiia  archiepiscüpus  Treuirensis  ad  pcti 
tionem  iK^ilis  uiri  Henrid  de  Sirkeut  et  Jbamm  adaocati  de  Bidelingeu  mi- 
Jitis.  oecoon  ad  petitionem  religiös!  uiri  abbatia  a.  Enoharii  predicti.  et  no* 
bUis  Tiiri  Egidn  de  Berge  sigillum  noatnim  liuic  scripto  apposaioraa  et  ap- 
ponl  precepimas.  Testes  hü  sunt  Cinradu»  maior  prepositns.  WiUdimu 
maior  decamiB.  Aüurtm  prepositua  t.  PanKsi.  Odowum  arcbidiie.  el  wk* 
ipater  aoolanim  Joatmea  caator.  l00ebrandMs  coatoa.  (Mno  eapellaoua.  item 
nobilis  uir  Joannes  de  SiePiherch,  Menfridua  de  Numagen.  Mnerkardu»  de 
Petra.  FridencHe  de  Grimberch.  item  Joannen.  Heinerm^  AddUiMU  fratrea 
nobilia  uiri  de  Bei^ge.  Garadius.  Aj-noldus  de  WoUcringm  milites  de  Sir- 
keU.  Beinoldua.  Wüldmiut  de  Helfeli  xnilttes  de  Sideli^ffn,  Mathia» 
scultctos  TretUremeie.  Jlerbordue*  Bittapym'  ^Vezelo.  Waltents  de  FoUßhe. 
gcabini  Ti-mirensei^  et  alii  quamplurea  cleria  «t  laia  fidedigni.  Dalum  anno 
4aittim.  M.CC.II.  pridia  Cal.  Julj.  . 

««a  hm  SDIptsaiotttt  bcr  »Mi  e.  !DM^  Int  eJCXVm.  Min».  Mi. 

6c^n.    1202.  ' 

In  oooune  tanote  eb  indiuidue  trinitatia.  Qvido  dei  miaeratione  PremeeH- 
nm  epi&copoa.  apoatoU«6  aedia  kgatnsp  uninecaia  boc  scriptum  inspectuiaa  aa- 
lutem  m  donuao.  Cum  aoUioitodinis  nostce  requirait  officium,  noa  omntum 
Chriati  fidelium  insndace  profeotibns.  tarnen  tenemur  eot  debito  fiuiorem  so- 
atnim  propeoaitta  bis  ioeUnave  et  eorum  eommodia  atudioiiaa  et  deootaua  oe- 
leria  inuigilare.  quoa  rdigio  aanota  et  deuotio  pia  Ohrtato  ooDiunnt,  Koiae 
iteqne  uoliunus  tarn  raodemomm  quam  foturorum  etatero.  nos  bona  unioersa 
deootionia  iatnitn  coilata  monastttrio.  quod  uir  nobilis  Jlcnricvs  eomea  de 
Seyne  ob  spem  retributionis  etorne  a  pvimis  exetiuxit  fundamentia.  ipsi  mo» 
nasterio  C4:)nfirmas8e.  uidelicet  curtim  in  Witershergh  cum  omnibus  appendi- 
ciis  suis,  ciirtea  in  Onnun-p  et  Thf/re.  bona  in  Kn(jtrs  que  fuerunt  Rorid. 
bona  in  UeimhiMsh  et  ualie  iSeine  que  üuecunt  Armidi  Merü^gs*  bona  in  Ar- 

.  j     .  >  y  Google 


^7 


mitrf  et  Htminigith0»en.  urncns  in  Btdmdoff^  bona  warn,  qtie  |>nuH  «ttin«- 
Unt  Capelle  in  mrbe  vcdtensi.  cum  nmow  ex  utraqnc  pfirte  u*liis  ti«que  in 
Bnrrjrndfd.  dwimnm  in  Mentutlt.  decimaiu  in  Mettriehe.  Decrcoimas  etiam 
mediaute  consensu  ucncrahilis  hatvh  Johannis  archiepifwpi  Ti  evirenaiSi  eon- 
senttentibns  Hrunone  j)astoi***  et  patronis  e^rlesie.  (pKx)  tarn  coniinajientfs  in 
caMro  ^V^?{('  quam  in  uallc  prefato  fuliunxit  munasterio.  ut  baptiMei  lurii, 
Mpuliurani.  confesaionem  et  omnia  spiritnalia  ibidem  ^'x^pec'tcnt.  PivtiMca 
ut  niatri  cccicaie  in  Enger'*  rccog^nofccrtte«  hoc  ins  debitum  et  lioiiorem  j*v- 
noduni  cum  alüs  parrochiani^»  obscniabunt.  et  opus  cimiterii  sicut  al»  antii^uo 
consueuernnt  perogere  non  omittent.  Verum  ne  ist«  fierent  in  damnum  ei 
grauMoeD  eoelene  m  Engtn.  in  recomptiiiMtifHMni  con<Hgnani  et  sirffictena 
iwiiiiram  alkidiwtt  .VI.  amnBte  ab  ipso  eotnite  oomparaNitt  ipal  eedeiie  est 
assignataiD.  Flacdt  eCfftm- hulo- scripi»  annotari  qaod  idem  «Maafleriam  per' 
peloD  reeogiMwek  im  filiatioiüs  et  debitun  eabieetiofiis  ctnobio  io  Steineudtt 
de  ^00  ooMKptBi  primo  exioit  et  teHipe  in  predietam  «alieai  emanatrit.  Vi 
MiM  isla  etdniatio  maneret  stibilis  et  int^ni  in  perpetitam.  eirea  ipeam 
mütvimn.  quod  neu  eooperante  domino.  dum  iegatioob  fungeremnr  ofii« 
eto  consecraaimas.  prese&tcm  pi^;inaBt  etlnMoibi  «hiximns.  ctsigilli  nostitmti- 
nimine  confirmari.  et  nt  omnia  eoram  bona  nanc  babita  et  babenda  de  ee» 
tCTo  nostre  ccnHriiiatloni;;  auctoritutc  ei  in  perpotuum  conscruentur.  Sf  qoitf 
afir*»m  ausu  tenierario  l)nnc  nostrc  confii  niationis  paginiilam  infringere  attpmp- 
tauent.  indignationem  omnipotentis  dei  ot  sanctc  huc  matrif.  et  bb.  aposto- 
loruni  Petri  et  Pauli,  et  anathematis  scntentiani  so  inourrissc  nouerit  donec 
rpjiipi«cat.  Acta  sunt  bec  publice  anno  dominice  incaruationis  .M.CC.II.  fn- 
dk't.  V.  Testes  sunt.  AdtAfu^  Cvlouietixin  arehiopiacopus.  Vdo  inaiür  de- 
csnus.  ßrinio  IivntU'7i^i}>  prcp«.>8itus.  GerardiLs  Xanfenvis  prcpositus.  Theo- 
doms  prcpositus  s.  Gereonis.  Hermannus  prepositu»  b.  Seuoriui.  Theoderi- 
««•  prepositns  a.  Coniberli.  2%ANMeM  prepoeitiia  ts.  epostolorum.  Engdbertua 
preporitna  a.  Qeorgii.  Oermthu  deoeinii  s.  Oereo&ls.  Lodomau  deeantu  ».  8e> 
MriaE.  BüMmthe  deeanoa  e.  Conibeiü.  Oüthtrhu  decaau  s.  Andt«e. 
ia»  m,  apostokrani  deeannt.  Oodetodm»  e.  Geoiigii  decanat.  Hmr(cw§  de- 
ctmit  B,  Marie  ad  gfadua.  HmrieM  dux  de  Limpnrch,  AtMp/tut  eomei  de 
Moaie.  Oerardu$  eomee  de  Are.  Loihariva  eottee  de  ßotUule.  W^idmma 
comes  JnMacensis.  Otto  de  WicJcnd.  JJermannuif  aduocatus  Cotoniensis. 
Omlberhu,  Amoldus  burggranius.  Ämoldus  Vinceldorp.  Amoldus  de  Wol- 
ftendorp.  OonratkiB  PcUkamer»  Henrieut  de  Sekonrod,  Wibertut  «k  Otto 
et  alä  quam  plnres. 

Ibii  bcnt  S)t^tomatar  bet  Mbtti  Gafit  Ivt  |}r.«9T<$.  CXY,  Km.  i. 

ML  2)cr  (^r^bijd^of  S^^ft^ti  i)on  3:vicr  bcftätigt  bic  Btiftung  be$ 
ftct^  ^e^n  buT^  bcn  (Stafen  ^einn^  )>Ptt  0€))n.  1202. 

In  nomine  sanete  H  iticbtiidiie  trinitatis.  Johonnfs  dei  gratia  treuiren- 
ti«  ecdesie  archiepiscopus  uniuei'siB  Cbristi  Hdelibtis  tarn  prcaentibus  quam 

j        y  Google 


2313 


futviriä  inperpfituutn.  Que  iiostiis  temporibus  prudcnti  geruntur  couKilio.  ul 
uti  dtii  cultuiii  tclioiter  ordiimutur  littoraruni  uluaci  tftsh'raonio  p«rhennari  dcH 
crcuiiiJUK).  ut  iii  posterum  litiä  et  coiitruucri»!^  umtüa  occa&io  amputetur.  De\ 
clttr^tur  ergo  prc&entibus  et  sciaut  posteri  qaod  Henricua  coiues  de  seme, 
mr  iMH»  ob  spem  eterne  retrIbntioiilB  ^iMtnim  to  ualb  $emt «  pnmk  «x* 
slrozit  ffiiidAJiieiitja,  quocl  picdüs  et  allodus  oopiqiiA  dottn».  Kiheat,  -curiad^ 
wäertbti^  vsaa  omniboa  appoadiiÜB  ww.  curia  in  ormunze*  boai?  in  enger- 
»tJt£  que  fo«nukt  domini  UoricL  boois .  in  kemback,  boois  jn  uaUe  aant  que^ 
iueiriint  doinim  ylnu)i«f«  htr.mg\$,  ouria  »b  tifii*.  I^dM  ip.^ri^p!6r«f;<^<«Mi^«h 
h9MU,  ttineis.in,  hwUndorp,  bonia  omuibus  que  .prius  attincb&nt  c«|idl«  mo^- 
Zetuii  cum  ncmure  ex  utraque  parte  uallis  uaque  m  hurgendtd.  .^eßm^  ja  «««^ 
ntmttU,  decima  in  mtiUru^  conseDsu  nostro  niediant» / cppwBianeiit»  tan  ii^ 
caatro  seine  qui^  in  ualle  prcfato  adiucxit  monastcrio.  ut  baptistemun.  Mr. 
palturam.  coufesslouem  et  otnnia  spiritualia  ibidem  cxspcctcnt  preter  ea.  qiio4 
rnatri  ecelesie  in  r/igefsrhe  iccogno8C4'iiteä  hoc  ins  debituni  et  hcnoif-m  stno- 
duin  cum  alii.s  parüchianie  ohscruabuiit.  et  opui»  cimiterii  sicut  ab  aixtiquo 
contiueueruot  peiuguro  iioii  omittcMit.  \'eruni  ne  ista  tiercnt  in  dampaum  et 
gi'ttuaniPn  ccciesie  in  ( ut/tmche.  ui  m  ompciisationein  coudignam  et  öufficiens 
rcstauvuiti  piudentuni  uirorutti  coiusiliu  allodiuiii  ab  ipso  coiiiito  sex  marciä 
eoüipaiatuiu  eidcaj  cccluaie  est  aö-sigualum.  Tiacuit  etiarn  de  coiisilio  ruligiu- 
»uvani  uiiuruoi  buic  ^crlpto  auuutari.  quod  eadem  ecclesia  perpetuo  reeoguo«- 
cet  ius  filiatioDiB  ^  debitom  auUeetionii  matri  eede«io  in  Htimtili,  qua 
coAuetitwi.  priuKi  exiuit.  et  religio  tn.pEediotam  uallem  emiinaait  ,Vt  aataui 
ista  ordioatio  stabilii  et,  integra  uaoeret  in  perpeCwim.  placoit  prfscntem  oodt 
»cribi  cartnlam  et  sigilli  nostri  maniaiine  oonfirmari.  Si  quia  aeio  diecosdie 
aeminator  et  pacia  et  concordie  turbator  hanc  nostre  confirmatienia  pfgiaam 
iofringeve  attemptauedt  indignationem  umniputentiä  dei  et  adfliioneni  matrii 
eeeleme  ae  incurrisse  noucrlt.  et  borribili  anathcmatis  sententia  ae  percusBUBi 
seotiat.  donec  reaipiscat.  \i  etiam  digaiori  rebore  bce  pagina  conqaJ^ecat 
dominus  Guido  cardinalls  qui  ipaam  oeciesiam  eenaocrauit.  auctocitate  banni 
sui  eam  coofirraauit  et  sigilli  sul  impressionc  niuniuit.  testes  quoquc  aanotari 
statulnius  quonim  bee  sunt  iiomina.  Bruno  prepositus  hTinnensU.  et  Gerlor 
cm  trater  eins,  (/'ttnradus  luaioris  ocelosie  prepositus  in  tveueri.  Ereinfri 
dm  abbati  iftainatiden.sis,  Chaaräu»  abbaä  de  sfrutuburch.  lieinerus  abbas 
de  romersiorph .  Laice  persoiie  et  nobilf^.  KutratduA  comcs  de  seine.  IJeu- 
riai9  eoiuea  iuuior.  GuiUfriduH  comeä  de  spaneim.  G(;rarduH  eouics  de  are, 
Adolf  im  conics  de  bt-rf/he.  ICneravdua  burgrauius  de  arberch.  et  Otto  frater 
eius.  Emicho  comes  de  ILninge,  et  hirsuius  comes.  item  ministcriales  eonii- 
tis  de  seine,  At-noldus  burgrauiua  et  Lodomeu$  filius  eius.  Gilbertua  pin- 
cema.  Wij^fertua  et  frater  eioa  (?wo.  AmoLdm  Vineddorp.  Henriats  de 
9^<mrade<  ArwfldMt  de  wolfUndorph,  Oähertua  rufiut.  Item  ei^iellam  de 
hlankmihen^  Theodericus  bui^auiuB  et  frater  eius  HenricH».  Lodtmiat* 
de  mendene.  Conradu»  de  h^enecke,  et  filjus  eius  Henricua,  Borieui*  Wir 
nandue.  lUaaunvt,  Lmdotf.  item  domini  et  miniateriales  de . /«Mi&vreA. 
Gerlaau  et  filiua  eius  Qerlaeue,   Henricua  et  frater  eius  £utrardua,  Hen- 


.  j     .  >  y  Google 


2ä9 


ricUH  f)iir^rauiu8.  Wesflo.  Dainan/.i  et  H&nrintH  trater  eins.  'i'heodet*iou* 
de  Ilolnf^t  n.    Acta  mnt  iiec  unim  ab  Iik  arnntiono  domini  .M.UC.Ii. 

•^2.  Ä^ftnig  ?P^i(i^)^  titmnit  ba«  (^jftift  Stricv  in  feinen  ©(^u^  unb 
terbünb'ct  fi(i  mit  i§m.    SDcn  11.  Octobcv  1202.  " 

imw  ^imrsis  preventcin  pagintm  intucntibuw  quod  nm  p«r|i«i«a>  äileetione 
ftiquc  bcaefieio  ecclesi^  Trev^'mn  Fmlatis.  clericia.  «bbatifam  neiHion  mini- 
sterialibos.  et  yniuereis  oiuibin  ^reuiWnsibus  obligati  mraius.  et  ut  etiam  ipsi 

cum  «niuersali  occlcsia  prompte  atque  pe»^Huo  nostrr  maicBtatif  «icc  acraa 
obligati  sint  ob-^rcjuio.  de  consiliu  htloliiii."  n<  strüruni  et  »ana  .sup<M-  hoc  ha- 
bita  deiiberatione  in  hanc  formani  com  ip^i>:  L-unueniinus.  Priniuni  id  de  no- 
str^  larg^itaiis  miinerc  prcdict«^'  ^.cclej«i9  iiidulgcntos.  quod  fios  omnes  prclato«*. 
clericoB.  abbates  et  eorum  doinos.  luinistcriales  quoquc  et  coi  um  honiincs.  et 

altineotibua.  eum  unincffliB  quoque  ipsorum  possea- 
aknlbttS  'feQb'  ipeeitleiii  noitre  iiMn<atatiV  tnidoneiKi  rt<ie}»imii8.  aelentoe.  ut 
anioeni.  ^locsnqae  j«rinl.  tine  io>flainiiubi]»  reu»  uel  moteüe.  aursam.  acu 
deonom.  »ine  per  torras  uniocrsi  noalro  tuti  pataocnifo.  d  aub  noAtro  con- 
dncto  aaliiia  et  penonia  et  rebus  ubicunqoe  locorum  eaut.  et  i'edeant.  Item 
ad  peticionem  qaoqiie  ipaeram-  thdoaeinn  quod  npud  kot^ttmf  quasi  de  nuuo 
fdcrat  i[i>titiituiii.  omninu  reraisimtis.  scraato  tarnen  iure  antiqui  thelonei. 
quod  temporibus  predece^sorura  nostronim  din^*  niemorio  rmnannntm  impe- 
ratoruuj  illric  solebat  lialicri.   Mxactinn^'ni  qiiurjuo  iti'l  'Mtain  apud  finmfr.Htpin 
omnino  ipsis  in  pcrpctunm  reniiöimus.  et  ut  hec  ipsis  inuiolabiliter  ex  parte 
üüstra  obsementiir.   ujiaucmnt  de  parte  nostra.    Phüipptof  de  bonlandtm. 
WoLframmva  de  lapide.    henrieu»  de  rctndeke.   Conradus  de  hobardia.  hen- 
rtotta  de  dime,  arnoldua  burgrauws.  et  Jokamtt  fnrter  aant.  kmddw  et 
jSernMMmtca  ffaler  warn  db  kamtniein.   llem  bii  quoque  ex  pari«  ocüBtr»  in- 
ranenint  quod  ipai  tiiia.eum  onmibus  fiddibaa  et  miniaterialibu»  noairis  i 
aofMto  memort  infra  iouabunt.  et  fideliter  awiatont  ia  omnibua  agendJa  ants 
aep«  dkt^  ianifi^  ^cclcsi^  «r^MrMwta.  qwBcieiiacunqiie  tpii  oonailiuni  sluc  anxi* 
KiiiD  ip8(Mrum  reqdaieriiil  4t  si  per  ipsos  non  poterunt  ad  pleonm  hiaari. 
nea  in  fin^aa  penona  ouin  oinnibus  uiriboa  nostris  ad  ipsorum  parati  osae 
tencmur  auxilium.  quoadiisquo  de  suis  iniuriis  et  grannmiuibus  ad  plcnum 
pfltisfnciat.  et  ut  bmiitcr  dicanius.   ipsani  treverc)}<*'*ni  ocr]r^'^,nm  et  eius 
antistitein.  in  omnilm«»  nc'f'T^dis  suis  pro  possc  nostro  et  uiribus  no8tn>  firmi- 
ter  atquc  fidoiitcr  piomisiiDus  toto  tempore  uite  nostre  defensare.  hori(  rare, 
manutcnere.  et  per  omnia  promouere.    Econtra  ipsi  omncs  cum  uiiiucrsitate 
ciuiom  Treverensium,  fideliter  atquo  firmiter  proniiserunt.  toto  tempore  uit^ 
noalr^  fideKter  nobia  asBieterei  et  quocienacQnque  a  nobia  niqoisitf  fuerint. 
eontm  iainicfla  imperä  fidele  nobia  per  omnia  eue  peasibilHati  obsequium 
prcatare.  et  ai  tpamn  Johanntm  qoi  nane  ibfi  prendet  decedere  contingerit. 


Digitized  by  Google 


240 


firmiter  promiserunt.  fjuod  nunquam  aliquis  gibi  sul>f>titiiclar.  ni.si  qui  fidelis 
nobis  fdorit.  et  qui  in  cftUeni  proiuissione  nobU  iucta  pcrpetuo  reoianebit.  K 
ut  inde  maioi*  nobis  foret  securitas.  cx  poite  ipsius  «cclesi^  iurau^imt.  WH" 
UltMu  de  helfenaiem,  Pelrug  de  marceta,  Vdo  de  eadk.  Nieda  de 
Firfderinu  de  merU,  WiÜAmvs  de  dvne.  lioemtmäuB  de  rvpe.  Johamu» 
ei  }Väfälmm  de  Hmriew  leuktrre,  Jawhä.do  ^im«.,  £UM9^  et  M» 
de  j»o«l«.  Ingehrandua  de  J>iiU«.  et  alü  quam  plpres  pum  unioieiinlfte  eittinm 
treperennum.  Si  autem  aliqoia  siue  ofericoB.  aitie  laicna  in  (retten  ciaitate 
oel  in  cvi^ßMMtia  r^iertus  fiierit.  qui  contra  bane  forma ni  et  securitatem  ue- 
niie  atfeomptauerit.  et  seruare  nelaerit»  kemuiee  aoitrL  i*h*lif;pm*  de  bonla»' 
dm,  llenricm  de  dune.  Fridm-imu  dft  jHmie.  Heifuma  el  Bkhanku  ft»- 
|er  8IMIB  de  ptdatio.  quos  ad  hoc  constituimus  ipai  tarn  in  persona  quam  re- 
btta  ipsius  noetra  auctoritate  et  mandAto  uindioabutit.  et  extra  diocesim  tre- 
rermsf^i  peintus  eifient.  et  ad  hoc  tarn  niiiueU'rialos  quam  eiuo3  trcrertma 
au^^iiium.  pi^f^babuDt.    Datum  Trtetrü  V.  idus  octobna.  ifidictioDe  Vi. 

203.  ^cnrab  ^ifd)of  t)on  ^|)eter  bept%t  bie  ^ncor^oriTung  unb  <£in: 
jkl^ung  ber  ^^anci  ^uigalbcn  in  fcae  Äloftcr  Söabgaffen.  2)eii 
18.  JDctober  1202.  "  "    "   .  ' 

In  nMiiiie  aeacle  el  indiuidue  fainilitft  (Jmuwim  tpimmi  totkmn  epi»» 
mpot»  Qiiia  ex  inifibetQ  nobie  oflieio  eeekNanim  .et  ttiifpmmm  üinrnmi 
inroAuoditatibiia  coudolerie.  eoihiDiqife  beneri.  et  prefedm  intendere.  neenon 
loopte  ipsorum  ruitiam  loGo  et  tempore  pro  posae  ttöatro  folcire  teMnnr. 
nniuersi«  CJuitti  fideübui  peftom  esse  deiidiramuB.  qnod  aase  babito  conailio 
OUonis  prepoaiti.  Alherti  decani  et  Mies  ecekiie  Spitentia  -eapitiilL  aeio  pie- 
tati^  duofci  .eootesiam  in  WtideffozmffeH  rehus  atenuatam  oegaeacmlie  indul- 
aimua  ac  libcre  conc^gsimus.  ut  iam  dicti  loci  ablias  IIAwicus.  ipaiusque  sar- 
ceBsores  inperpetuum  pvoutMitus  ocrlcsie  parrochialiij  iji  BurraJhn.  ciiios  itis 
patronatfis  ad  ipsos  apectat  in  integrum  percipinnf.  et  ij)8ornm  ordinia  sacer- 
üotcs  m  cadem  parrocliia  diuina  celebrantes  curain  ibi<ien>  crerant  aatniaitim. 
et  In  Omnibus  iure  gaudeaut  pasturali.  saiuo  fatneii  et  indmuiiuto  in  omnibu;* 
iuie  katlieiü-alis  eccleale.  videücet  in  frequentiuidis  sinodis  ojt  aliis.  quo  ad 
curara  ukicntur  spectarc  paituraleni.  Uuoi  itaquc  hoc  pie  oidiautiunis  et  dis- 
pcnsatiom«  noetviS  -iiotuni  in  .generali  ae  solcmpni  sinodo  predicaluni  et  pub- 
lieataiD  foiaMt.  et  diseretis  ac  iieiMarabUtbiu"ab]MtilMiA  prepoaitis  et  pralatii 
eodfl^e  nortre.  lotique  elero  ine|M!«li«DsibUiter  ,pkeuisset.  «t  perherailer  «t 
uHwuiulnuB  peraMoeat.  preseotem  paginam  aigUti  nurtri  nniiiimlne  dvximoi 
eprvobonodaip.  et  testunonium  preiabtliom  ulrecan  induxuiiiis.  .qMnni  w»- 
mi«a  hec  sunt,  abbas  Wniframm  de  WMhwrg.  abbaa  iSMAm  de  (Mb» 
tifiim.  abbaa  Conradm  de  SunTteaheim.  abbas  P€hm$  dä  IfumUmrf,  i^bas 
Becdimts  itterine  uaUis.  abbae  EvHtarhiu»  de  ümm^wodt»  itouiüm  Jhtioh' 
dm  d«  ^'»n^e,  CMrodu»  ^repeaitiwi  9.  Andt^  Aete  aast  hee  anno  ineuv 


j  .  ci  by  Googl 


lijttiuiiiM  domiiii  .M.CC.II.  indictione  .V.  roucurrcnte  ,1.  epacta  .XXV.  Wor- 
matü.  Ulricuü  picpobilui)  s.  Stüpliuni  Je  Wicenbttrg.  Sibodo  canoiiicus.  Dy- 
marm  de  Lettmr^akeim  et  filtus  eius.   Bodulphu»  de  KieelSwe.  Jatselmua, 
•duoMtus.   Mbertua  ftmerariiM.  et  toU  »toodos.  date  S^e  per  nutim»  CV. 
«Mü  notarit  .XV.  Kai»  Nouembrb. 

mit  bem-  flitttei  ^cinvit^  i»on  Seig  tüegcn  eine«  ^itigertS  <m  bet 

'  ÜJ'lojcl,  ber  bcm  jttofter  l'ou  einem  35cv\vanbtcn  bc3  iKittci^S  »ev- 

•  ♦ 

Johannes  dd  gratia  2V«mron(m  hnmilis  mimster  omDibus  Christi  fiddh* 
bos  tarn  presentibaB  quam  futuris  pacem  ci  salutem  in  domino.  VoiticorBitafi ' 
neatre  notum  esse  nolumus  quod  Theoderiev^  citdB  confi»eiiUinu$  cum  de^' 
combmf  in  Jecto  ru:ritadinis  et  uideret  sibi  imminere  diem  eiitua  soi  umcam 
qnandam  quam  habebat  in  moseUtad  fratrlbus  de  liimmtnrode  pro  reniedio 
anime  suc  assignauit  et  tradidit  per  rtiamis  Httulim  plcbani  sacerdotis  et  ^1?- 
htrti  ministeriales  nnstrl.  Ko  itaquo  uiani  uiiiuerse  cai  nis  inj^rcsso  Hairini» 
miles  filius  (i  n Htnnniui  (Ic  irisHi  laiixürtis  fratfibns  ^iijicr  eatlem  uinca  niuiiit 
(picfstioni  ML  a-8PreTis  quüd  pt'efati  fit'  "flfrici  piopinquus  cäscI  et  hcrcs.  et  ad 
ipsuni  deuulm  tk4>eret  hec  uiuea  raiiuue  propiuquiutis  et  iure  hucccssii.nLs. 
vnde  parlibuii  iti  nostra  presentia  constitutis.  cum  iain  causii  dcduecnda  iuret 
ad  iudicium.  intercepta  est  consilio.  et  de  consensu  parciuiu  per  compositlo- 
Dem  termiuata  ita  quod  fratrcs  prcfato  H.  sex  mareas  dedciniat.  et  ipsc  A. 
omni  iiiri  aiio  quod  habere  ^idebabir  in  tUa  utoea  abveoaotiaait.  et  huii  die- 
los  fratres  elemoamani  soam  sil^t.oa  a^gonU  fn^^^t  in  puce  ppBSviero  per- 
ntbit.  Fromisit  etiam  ^cpedictus  H.  fide  data  quod  si  neceese  fuerit  ad  ob* 
wdionea  et  calumpnias  miuste  malignantittm  de  eadem  umea  pr^  Iratribus 
stabit  et  eis  waraudiam  portabh.  Acta  sunt  hce  Oonßutntie  anno  .lf.CO.fI. 
Tentes  qui  hec  aiderunt  et  andiärunt  sunt  hü  Oonradua  prepositos.  Wvlf" 
rmmßu  decaous.  (Jona  eantor.  s.  Florini*  Mitiistcriales.  WiUelmus  de  ket' 
pemtein.  HenrieuB  patconus  de  lAtdfn^my.  HenricM  de  airio  et  alherttts 
frater  eius. 

?tu«  bcm  Originftl  im  9T.*t(T^.  tSiegfl  bes  iET)btf^«f6  ^oA  ^tfhm  W^^ff  an  toei|n ' 
€4nKt.  • 

»      •  I 

HS*  S)er  &'5l)i[c^cf  ^o^Aitti  ton  %ntx  beurlunbU  ben  SSer^icj^t  (Berotb^. 
Äelc  auf  ade  an  bo«  ^io\Ux  §)immerebt  gemachten  3luf^>rü4fi 
tocgcu  einiger  angeblich  i^m  gc^i^vigev  i'änbercieu.  1202. 

Ego  Jokeumet  dd  gratia  Treuuronm  archiepiscopue.  Vniuersis  Christi 
fiielibai  writataoi  •ctrc  oeloDlibus  notum.  faciains  quod  Qtmtd^  de  KeU 


j        y  Google 


343 


Güiibtitutus  in  prcsentia  noetra  apnd  claustrum  de  HHtimerod^  abbati  et  tra- 
tribus  loci  illias  super  quibusdam  icrris.  quas  de  allodiu  suo  cme  diccbat. 
moiiit  qoestioiieiiii  afierens  quod  predicti  fratres  prcfatas  terra«  iniuste  possi- 
derent.  Econtr«  cqm  predioli  fratres  parali  eneiit  in  prmutui  nosti»  MBpim- 
dere  et  parere  iudido.  iam  dictos  .0.  causam  istam  ultro  posuit  m  ooafxnen- 
tÜB  trinm  fratnuu  quos  tpw  ad  hoc  ezccpit  ita  nidelicet.  quod  iUi  quicquid 
ammoniti  per  obedientiam  de  bona  conscientia  reportarent  ipse  ratom  habe- 
ret  et  numquam  de  eetero  de  aliquo  allodio  suo  uel  aliquibiaa  bonw  cenobium 
inquietaret  quod  et  factum  ett  nam  predieli  frattca  sdUcet  Ädolfk»  prior. 
Com  vcstaarins.  Sifrtdus  qucndain  fleUerarius  ab  abbato  suo  commoniti  per 
obedientiam  reportarunt.  tcrras  illas  pro  quibus  iam  dictus.  O»  eos  inquie- 
tanerat.  et  iuste  adepti  sunt  et  bcne  po^sideant.  Postmodum  vero  admoni- 
tione  prudentum  tiirorum  ad  hoc  inductus  est.  quod  de  omnibus  poss(»»ioiii> 
bu»  quas  dicebat  esse  suas  siue  iure  feodi  siue  iure  allodll  cas  tenuis«ct.  quie- 
quid  qucstionis  contra  prcdictos  fratres  tunc  habere  uidcbatur.  libere  exfcstu- 
cauit.  Nos  itaque  quia  in  prcsentia  nostra  gcsta  sunt,  liec  uolcntos  sicut  te- 
ncmur  cenobio  prouidere  in  posterum  ne  quisquam  audcat  ri  Mtra  hoc  rna- 
lignari  factum  istud  conscribi  fccimus  et  .sigilli  nostri  numiuiine  roboi'ari. 
Acta  buuL  liüc  auno  ab  incanial.ioiie  dunuiii  .M.CC.Il.  Testes  auteni  horum 
abbas  Justacius.  Adolfus  prior.  Qodefridus  subprior.  Sijridus  graugiarius. 
Jacobus  capellanus  archiepiscopt  Jaecibus  piucerna.  Vdo  de  Aach  et  quam 
alii  honesti  uiri. 

Vu4  ^em  Dn9inal  in  \>tx  <5t(U>tbibUot^ct  p  £ncc. 

206*  ^et  @rg6if(i^of  ^o^aim  t)on  %mx  f(i^eti(t  bem  M^\\tx  beö  1^.  (Su^ 
^ar  H  ^i^er  bte  ^td^en  gu  ^ottcm,  Dettingen  ittib  !0itb«vb 
|UV  Stiftung  feinet  aRcmoflc.   1190*— 1202« 

In  nomine  patria  et  filü  et  spIritus  sancti.  Ego  Johannes  dei  gratia  Tre- 
v-vroruni  arcbiepiscopus  omnibus  Christi  fidelibus  in  perpctuum.  Notum  esse 
uolumus  tam  futuris  quam  prescntü  us  quod  ob  honorem  ijanoti  ac  gloriosi 
Mathie  apostoli  et  propter  debitani  rcuercnclam  bcati  Kucharii  patris  et  pa- 
troni  nostri  uenerabiliumque  sociorum  eins  Valerii  et  Materni.  pie  prospiccre 
uolentes  utilitati  fratrum  in  ccclc.sia  predictorum  sanctoruni  dco  et  sanctis 
CJtis  deuotc  scruiencium  contulimus  trcs  ecclcsias  pastoralcs.  uiiara  que  dici- 
tur  jjellinc.  aliam  que  dicitur  hem^tre.  tcrciam  ad  sanctum  Medardum  pre- 
dicte  ecclesie  s.  Eucharii  dono  perpetuo  possidendam.  Eo  modo  et  forma, 
quod  abbaa  illias  loci  locet  ibi  uicarios  discr^os  et  ydoneos.  salno  tarnen 
iure  «robiepiaoopl  et  arehidyacom  ipsisque  Tkarüs  eompetens  Stipendium  .4M- 
algnabit  mde  ipsi  oompelentw  et  honnle  powot  vostöntaisu  4luiiaeiBariuiD 
quoque  noflmin  fratires  eioadem  ecdosie  de  pronentibos  iUarpm  ecdeaiarom 
sollempniter  et  deaote  celebrabunt  et  in  ipso  anniuersario  die  abbas  lefeclio- 
nem  firatribns  in  rdeetorio  de  eisdem  prouentibiB  dabit  et  diio  auldi»  si& 
ginis  pauperibns  erog»bit.  iMm  com  ^dem  uonaMtrio  sit  eeoemiB  n  bcM 


.  j     .  >  y  Google 


243 


mrmone  ndelherone  nato  Wilhelmi  comiti.s  de  lucenhurch  preposito  8.  paulim 
(f  Stabiii  tCBtainento  confirmatnm  ut  nullu.s  herediim  seu  succcssorum  suoruni 
m  uiUis  Hemptre  et  Lampeidi lu  et  ipsarum  attiiicntiia  uci  pertiuentiis  aiitj^uid 
inm  uel  aliquam  iurisdictioncm  uel  ctiam  infra  tcrminoa  bann!  sibi  ualcat 
onitpare.  ant  «endieai^  pmiiiiiAt.  Hoc  solam  «xeepto.  quod  qneÜbel  domos 
pndietanim  uiUsrom  aidais  exclusis  dimidinni  maldrom  A110116  ad  Castrum 
noHrmn  in  8arhwth  ei'ngolitf  annis  dare  teneatar.  Licet  uenerabilis  prede- 
emor  noaler  Alhero  arelifepiseoiras  TrwertMis  in  dictia  liillis  e(  earam  at* 
tiaeittii  de  qnalibet  domo  tarn  uldaanim  qnam  comugatoram  dimidinm  mal- 
tlram  anene  propter  malta  bella  et  guerras  grauissimas  quas  tunc  faabebat' 
io  dyoeeri  Trevettmi.  abbäte  BeriKolfo  mro  rciigioso  et  sanctissimo  contra- 
(licente.  et  parum  proficicnte  receperit  contra  iusticiam.    Nos  ucro  dcum  ha- 
beates  pre  ocuiis  et  iusticiam.  et  propter  merita  glorioaa  b.  Eucharii  et  socio- 
rum  oins  Vnicrii  et  Materni.  et  propter  gloriosa  mcrita  h.  Matlile  apostoli. 
qui  erit  consessor  et  iudex  nim  Christo,  cum  alii«  rli:  ripul's  Christi  in  dio 
iuiiifii  restituirnus  et  reniittimus  dimidium  maldrum  aucnc  de  qualibet  domo 
uiduarum.  ita  *.|Uod  de  cetcro  aliqna  uidua  in  uilH«^  prrdiotis.   et  eanim  atti- 
neiiciis  uicliil  persolnat.    Oidinauinuis  etiam  de  nostro  proprio  duas  anipul- 
ie«  oiei.  unam  corarn  aJtari  h.  Mathic  apostoli.  et  aliam  in  cripta  coram  al- 
t»ri  bb.  Evctiarii  Valerii  et  Matcrui  et  aliorum  sanctorum  ibi  quiesccntium. 
trt  indeeinentcr  ardeant.   Eo  modo  et  forma,  quod  quicumquc  prior  ciusdem 
loci  (norit  pronideat  bonia  ad  idem  oleum  p^rtinenttbns  el  inde  amministra- 
Ut  oleam.  quod  iM  ardeat  in  perpetcram.   Eldem  etiam  eoclesie  de  proprio 
oöBtro  oontnlimua.  unde  empta  est  dornt»  in  citiitate  treuerenti.  de  cuius  censa 
CBMtap  oteom.  nnde  predicte  ampalle  luceant  in  perpetnum.   Ne  uero  iam 
(Keta  eodeaia  a.  Evcbarii  anper  reatitntione.  donactone.  et  ordioatione  lata  ä 
Bostris  ancotaBoribn  uel  ab  arehidiaconfbua  et^auceeMoribus  eorum  aeuapra- 
Dorum  inqiitetari  possit  uersucia.  presentem  paginam  noatri  «gilli  inpresaione 
et  episeopalia  banni  eonfirmatione  coitoborauimiiB. 

bcm  acrtS^tigm  Original  im  jpr.«1lr^.  KM  ^teQtl  l^ing  an  rinnit  nrnfdftmm 

tn,  JDet  etjHfiJ^of  ;^c^ann  ten  Zvicx  beftätigt  unb  etncuert  bem  Älo* 
fler  @.  (^^arii  bei  ^ner  bie  ©d^enfuitgen  {citieiK  SBovgftngnft  u* 
SL  1202. 

lu  nomine  sancte  et  indioidae'trlnitatis.  Johannes  de\  gr&tiR.  treuirorum 
archiepiscopuö  omuibus  Christi  fidclibus  in  pcrpetuum.  .Quocicns  ad  utilita- 
tent  dea  aenkfiBntium  quicquam  salnbritcr  ordinatur  nc  labsa  temporis  ab  ho« 
ndam  labili  meinotia  ireeedat  expedit  ut  perfaenni  lilterarum  testimonio  com- 
nittilnr.  Kob  igitiir  ' Jbftoictt«»  dei  gratia  ireutrorum  archiepiaoopus  ad  un!- 
wnoffttm  tarn  preaeneium  quam  ftituronim  noticiam  volumus  peruenire.  quod 
can  reoeMndui  pater  doiAtÄi»  poppo  quondam  treutrarwm  arehiepieoopna  pre- 
daeenor'ttoaler 'monasterio  Sanofi  £ucharli  extra  muroa  trmirentw  tres  uÖIaa 

com  campia,  silanB«  areis.  edlfidia.  pas*' 

16» 


2U 


cois.  uuicis.  HÜB.  iiDiitui.  exitibus  et  reditibus.  pJsqvtioaibus  in  flaiiio  Bawfr^A 
diclo  a  loco  qui  dicitur  ad  oIdoi  ii«|U6  ad  hüdinami'  pontem  6t  in  Jlftf^üa  ^,  ■. 
sQperioii  insola  iwta  duäeehini  moleodinnm  aita  ex  utroquß  liltore  fluoii  vü^, 
que  nbi  <Aeuia  Mfia^lam  infloit  rcstituere  curauorik  super  cmm  mmMtem. 
nniaeraain  familiam  ut  ab  antecessonibuB  snis  skatutum  est  nuUi  iil»!  soll  aV 
bati  ttd  eiusdem  monaaterU  piouisori  iuatitiaia  ccminram  oxigeodam  diatrioT, 
tioncn  placitumuc  tenenduin.  onincnKiuc  omni  tempore  potestatem  exeMea-,i 
dam.  Cxcepto  thclonci  lucro  de  mercato  dumtaxat  in  prefati  s.  Eucharii  ioibi 
constituto  natalt;  bannltjuc  iure  de  hoinicidio  eoncessi  cuius  liomicidii  rcdemp- 
ciüueni  abbati  pcrsoluCLidam  iiulluinniic  ctnturioncm  absquc  eiusdem  abbatis 
fratruaiuc  con&oiisum  ac  legaii  t";miili(>  clectionc  prctieiendum  esse  censjicrit. 
Item  cum  ucnerabilis  prcdeccssoi  nuster  Hälinus  dei  gratia  nuondaiii  ireui- 
rorum  archiepiscopuf  picdictos  rcsütutioncs.  concessionca  et  oensuraiu  et  .eai 
omnia  quo  per  qacodam  aanctittiiiii  patria  H  dßToim  ßttgmii  pape.  et  domini  i 
pojppoma  prod^oÖMMria  noetn  prcdkti  priuilcgia  ^unt  uobta  confimitata  »aid>;c- 
rit  eoRoborare  et  si^Ili  aoi  inpreMlone  yobk  cMmfiriDaufirit  vidd^Mt,  lällMi 
Lampa^am*  p^inch.  Ivücho  com  caropU.  siluia.  areta.  edifieiia.  paaeuw.  ti-i 
neis.  viis.  invüs.  agria.  c|iltia  et  incaltia»  ingrchsibus  et  exittbw,  «tiftte  pinea- 
tionibas  io  iluuio  £k>ff^a  nominato  a  loco  qui  dicitur  ad  ainoa  wqae  ad  i/tit- ; 
dimanni  pontem  et  in  Moseüa  a  supcriori  insola  iuxta  dvdechini  müIendiQum 
sita  ex  utroquo  littorc  fluuü  nsquc  vbi  oletn'n  Mnsfffam  infinit  cum  aliis  »u- 
[icrliis  (\\j)re.'*?is.    Item  cum  vciicrabili.s  preiioceiisor  no^tel•  Hnmo  bonc  m©-: 
nioi  ie  I  /•<  iin-oriiiii  quoiitlan»  epincupus  viruiu  reiigiosum  abbatem  Ecertoinum  et 
t  onucntum  sancti  Kucbarii  de  cunsilio  prelatorum  et  6deb"um  ecciesie  treiieren- 
.HiH  qui  tcpporibus  pic  rcoordationia  EgiUbtrU  et  Vdonis  pi  edcceijäoruui  naätiu- 
rum  quondam  episcoporum  qui  iivpa  eodeaie  tt'euertnM  rexerunt  et  manu 
tenaeraj^t  qoibas  etiam  plene  coDatabat  da:iiiribH8  et  .innadictionibna  eooleaie, 
predicte  nec;  noe  etlam.  super  iuribus  nuHiastcfrii  a.  Eucbarü  Jn  pncatcura  in: 
Rouera  a  loco  qui  dicitur  ad  alnpa  usqne  ad  Büdimami  pontem  et  in  ifo- 
sella  a  superiori  insula  iuxta  duderhiw'  moleiidinum-sila  cx  utroque  littore 
ilaaii  usque  vbi  oleuia  JUoseiiam  influit  et  in  banno  venatico  villarwn  s.  Ku-r. 
charii  Hemptre.  Lampaida.    Baldertngin  et  earum  attincntiis  munasterium 
predictum  s.  Kucliarii  et  vilias  superius  cxprcssas  ab  iniusta  impnticione  ab- 
soluerit  sicut  in  ipsius  doniini  Hrunonis  pnuiicgio  coiitinctur.   Item  cum  pie- 
dicto  monasterio  s,  Encharii  sit  concP8*!um  a  bonc  mcmorio  adeJbcrone  pro- 
posito       paulini  ot  stabili    tc^tamcnto   cuiiiirmatiim  ut  iinllus  hercHuni  .^-ni 
successorum  suuruiu  in  villiß  Jlemjjlf  t.    Lmnpaidain  et  ßoLderingin  auL  ip- 
sanun  attinentiia  vel  pertinentiis  «liquid  iuna  -vel  aliquam  iansdictio&eQi  sibi 
▼uleat  usurpare  aut  .?endicare  presumai  boe  solam  ezcepto  quod  quelibeti 
doipius  predictamm  Tillar^oi  yiduls  exelusia  dunidium  '|Da|di:um  a^fene  ad« 
Castrum  Sarhurdi  stngulis  aiuua  dare  teneatur.  ratione  cuiw  nos  <t  aueoeakhi 
ces  nostri  de  Castro  predieto  easdem  iriUaa  ab  Omnibus  aibi  violfliitiain  ani 
inlnriam  fiwaentibus  defensare  teuebuntar  et  tfinentur.  pretor  abbatem  et  ooor 
uentmn  monasterii  supradicti.  Nos  iteqoe  patemo  a&etu  ioAlioati  et  special, 
lif^^^ade     fauoris  anuniaiculo  glorioaum  pradljetiun  mpnaitanna^  a.  Üao^rui 


Digitized  by  Google 


245 


Mfictiquc  Mathie  aposioH  tanquam  nostiTini  mcnihruni  speciale  aclploctcntes 
et  SÄnctissiniorum  patrum  et  dominorum  romanorvm  pontificuni  ac  predeoes- 
eonim  nostrorom  archiepiscoporam  Treuererunvm  prcdictorum  vcstigia  ut  con- 
deeet  imitantes  supradictas'restttutiones.  donationes.  concessiones.  absolutio- 
tm.  libertele«.  potMarioiiee.  iaht  et.  inrisdicttones  prout  superius  sunt  expressa. 
grata  liaboifecr  per  oimiia  atque  rata  tibi  Oodefrido  abiäti  taiique  fratriBne 
mooavtern  antedfed  tem  presentibus  quam  foturis  regalaron  vitain  profbBsis 
in  perpetnum  conroboramiis.  oonfirmamua.  ac  ipsa  Tolunras.  et  statuimua  i*h« 
lioialiäiler  obrarnari.  Si  qua  rtto  persona  huiwinodi  restitudonnm.  dona- 
ODBuni  ef  concesimmiiin  noatram  corrobo^ociöneiri  et  conßnnacioiietn  aut  qitic- 
^  antiquaria  tradicione  Ab  abbate  et  fratribua  eiuacicni  monastei^i  ». 
diarii  sanctiqne  Mathie  afjostol!  posäjderi  Ytdctur  perinutare  teil  temeräna  pd- 
t'^itAte  infringere  prcsumpserit  uel  attemptaucrit  fpiofniomodo  anathcmatis 
dampnacione  p^masa  in  perpetoum  luat  et  lügeat.  £t  ut  hec  firmiora  pelr- 
msneant  ipsa  omnia  et  singola  no?tri  sigilli  impressione  manu  propria  firmJ- 
ter  ct.nimunimus.  et  tcstcs  quJ  interfucnint  nnnofnri  prccepimus.  Trstcs  hii 
sunt  eonfirni.'icionls-  nostre  Bartholom nrs  abbas  ^  ^^<^ximini.  Tf/codor/'rus  ab- 
bas  8.  Marie  ad  martires.  J'ulnrdus  abbas  Hartini.  Wi'lhfhims  maior  de- 
eanus.  Theoihrims  inaior  archidiacomis.  Alhertvs  prcpositus  k.  PaiiHni.  Odo- 
tcinus  arehidiaronus  et  magister  sc(jlariim.  Johanne«  cantof.  Ingchrandvs 
costos.  Cuno  capellanus  canonici  Troerenses  Item  nobilcs  viri  Gerlacus 
comes  de  reldencia.  H^nnannvs  comes  de  viriimhurch.  Gerlacm  nobilis 
Tir  de  coiiema.  M^ßridim  et  Thomas  nobiles  viri  de  Nvmagen.  JRnerardus 
de  petra.  et  friderieus  de  grtmherch  nobiles  viri.  Item  Maüiiaa  »cuitetus 
Tftit€ren»%9*  BerborSu»,  Si/stap^tm.  Wezdo,  WtdUmt  de  polühe  scabini 
Treuerenees  et  alü  quam  plnrea  äerid  ao  Uid  -ßä»  digni.  ■  Dätam  «nno  do< 
Buni  M.OC  aecundo. 

fbi$  beut  »erbSi^tiocn  Originftl  im  t|}t.*t[rc^v  an  grfliun  fetb€n«ti^$ftben 

M8.  ^TsBifd^of  Sodann      ttiev  cnff^eibd  enim  ettdt  ^  (SrafHfi« 
mit  ber  ^Ui  6.  ^^mi  Ui  %xivf  ittjer  bereit  {^tfd^eteived^te  in 

bcr  mQ\cl  1202. 

In  nomine  »ancte  et  indinidno  trlnltntls,  Amf^n.    Nos  rff>}ia<>t'*<  dei 
tia  Tnrirari'in  nrcliicpiscopus.    Ümninm  et  ecolcf-ic  dci  üdeiinni  viil- 

Qcrsitati  nunc  in  perpetiuim.  Quuin  fortuna  mcndax  et  volnWlis.  in  fac- 
ti« pt  gesti.M  liorainuni  tantuni  pibi  juris  vendicaiiit,  ipiod  cOiiim  memoria  (a- 
bescit  de  facili.  ideo  litteraruni  indioüp  ac  tcj^timoinis  dcbent  pcrhennari.  IIu- 
ius  itaqne  rationis  per?;pcctn  omnil)ii?  presentibus  et  futiiris  notum  esfc  cupi- 
mus.  quod  cum  inter  nos  et  piscatores  nostros  Trevtrennes  ex  parte  vna. 
et  religiosos  viro«.  abbateni  et  comientum  monasterii  s.  Eucharii  Trererert' 
m-ex  altera,  super  piseai'ia  M^idle  ex  vfroque  littore  finwi  a  supeHör«  m< 
laTa  iQxta  Dud^im  afoleiidinttni-  srte.  Tsquc  vbl  (Heuia  Mhtdhm  infloit,  et 
h  flanrine  Hmtera  noninate.  ä-Ioeo  qni  dfcitör  a<l  ofno«.  fique  ad  Häd^- 

.  j     .  I  y  Google 


246 


manm  pontetn.  quedam  questio  Twtaratur.  poat  multea  et  HamtM  thtntt 
iioocs.  Tin  rdigioei . .  abbas  et  conuentos  prädicti  ia  nos  ooapixiBiiaannit  et 
Boatre  oonacloiitie  taliter  oommiseniiit  Tt  priuüegiis  ipaorum  düjgantar  ÜMpea- 
ti8.  a  Boatria  etuun  fidelibua  ««ritatem  ioTattigan  faoieiitea  ipsoa  aecnnduD 
deam  axpedire  dignaremur.  Nos  igitur  priuilcgia  predactwaoniiE  noatronam 
patrum  Popponis  et  Hülini  archiepiscoporum  TreutrenMvm  et  aanoti  pAtfia 
Bumnii  pontificis  ExigenU  papo.  diligonter  inspiciente»  at  anrammantga  Mo  jpaa 
revücarc  Toleates  vel  infirmare.  sod  pooiiia  confiimara  proponeotea  de  can^ 
Ho  prelatorum  nostronim  . .  decanorum.  prepoeitorum.  arcliidlacononim.  ac 
etiam  iurisperitorum  scabinorum  Treverensium  et  fidelium  nostrorum.  ipsoe 
expediulmus  in  liiinc  modum  vidclicet,  quod  «cpedieti  abbas  et  conuentus 
pisoariam  in  tiumiüe  MuaelU  ex  vtroque  litture  lluuii.  a  f?uperiori  ui&ula  luxU 
Dvdekini  moleüdinum  sita.  vsque  vbi  Olttiia  MuseUam  ioflult  et  In  Huuio 
llonern  nooliüato.  a  loco  qui  dicitur  ad  aliws  vsque  ad  Uildrinanni  j/onUin. 
filcut  eam  hactenus  pacilice  et  quletc  tcnuerunt  et  püsscderurü  ita  t'niu  dein- 
ccps  pacifice  et  quictc  tcncant  et  possideant!  ncc  ipsos  abbateui  et  coiiueji- 
tum  a  baliuis  nosiris.  et  burcbgrauiis.  vcl  ab  aliquibua  ofBciatis  no^tria.  super 
dictia  pjacariia  rolnmas  inquietarL  parturban  tqL  in  aliquo  molestari.  Vt  an- 
tarn  hee  lata  et  firma  permanemt  aoriptam  ntad  aigillo  aoatro  nraniri  feeir 
maa  et  teBtes  qui  intefiaanint  ansotari  precepiiniia,  Taitca  bü  annt  WA- 
heUmu  maior  deoam».  Ätbertvs  prepositaa  a^  PauUoL  Othmmu  arehidM- 
oonm  et  xnagistor  ecolarttin.  Jdkmme»  canipr.  Xngebrandt»  •cwtoa.  CÜmo 
capellaniis.  Item  Henßridm  de-Ntmagm,  Eperardiu  de  Pelra.  Fnderiau 
de  Qnmhurch.  MaJttkia»  aisaltetua.  Herhordn»,  Sffttappus.  W€::elo.  Wal- 
tet de  Fulicke,  aciibuu  Treverenee».  et  alü  quamplurai  clerid  ae  laiei  fidedigni. 

«na  bon  Ctiginfil  in  b(c.«takttttIiolM  I«  fester. 

209«  5Dcr  ®rof  ©erlad;  l^cii  i^c(bcu,5  untcvtvivft  fic^  einem  j^cbdric^ 
tctlid^en  ^udf)>tud^  übet  feine  $unf(]^aftdred^te  in  ben  ^(Tfcm  bet 
e.  (Sttil^erit  fm  ^icr.  1202. 

Nos  Gerl<ici(s  comos  de  Veldence.  Uniuersis  tarn  presentlbus  (piam  po- 
steris  prcscDs  scriptum  uisuris  sen  lepl  audituris  iiolumus  esse  iiottnu  quod 
cum  Iis  et  q^eriraonia  inter  iios  ex  mm  parte  et  roli^ioso5  uiros  Godefn- 
dum  abbatcm  et  conucütum  e.  KiKharü  Treueremis  uerteretur  ex  altera,  su- 
per iaribus  seu  iurisdictionibus  que  uulgariter  dicuntur  hanria  villartun  cd- 
deEeet  £f«Mp6w  et  Lampaiden  et  aarum  attmaiitlwi.  a  qap  aea*  a  qnibw  im>- 
mine  bomagii  buiiumodi  iuia  et  inriscliclionea  eNeDt*  leoepta  et  redpienda. 
tandem  per  «iam  eompromiiai  inoedantea'  Tnanimiter  4soiiipromtfimiia-  in  ao- 
blies  ulroa  Menßndnm  de  Numagei»»  JEitetardum  d»  peira,  FruimoiiLm  de 
grmhertk,  Fridertcum  de  Jtf«r2e  in  buao  mo4niD.  nt  päredioti  nobilea  a  fide> 
Hbos  nostris  nee  nen  J&  prinilugUa  pgedietornm  obbalia  et  eonntttaa  narita- 
lem  diligentcr  inquirereot  ae  acroiarentur.  a  qno  nel  a  quibos  bmuamodi  iafa 
et  inxMdictioneB  baberent  ertum  .leu  dciKWvniw.  et  eoi  odL  quibna  bcni^^iim 


.  j     . :  y  Google 


247 


it  pvpdielii  iuriboa  «C  itti»dM)ttibii§  tot  Mendiiin.  Qu  noliilM  Mmm- 
iam  tenMn  oompromlsn  in  Ipaos  facti  luHUiinodi  n«riftiito  diligontor  inqiii- 
■la.  Bcvatendoqae  iDoeDU  in  pretent!»  ranerendi  pAtna  ao  .domini  JokanmU 
dfli  gratk  IWutronem  ardudpisoopi  por  inmncittuni  /»nim  depowMniot  pro- 
«flIgMido  pnmimcMnteB  huiaiiniodi  iura  «t  iuritdielioDas'  predicUrüm  uilb- 
nim  nb  abbnto  et  eonuantu  »ocastcrli  prcdicti  tanqium  a  ueris  dommis  ba- 
b<n  ortvBi  eeu  descensum«  ei  ipsit  de  dictia  iMriboa  et  iurisdiotioBibua  bo- 
maginm  litwe  fadendum.  et  petru^  de  Marc^o.  qui  nunc  tcnet  et  possidet 
Hum  predicU  et  antecessores  eins  tenucrunt  et  receperant  in  ÜBodo  ab  abbate 
^  conuentu  monasterii  predicti.  Igitur  buiusmodi  ucritato  inuenta  et  proniiil- 
gando  pronniiolata.  no  de  cetcro  intcr  nos  scu  successorcs  nostros  et  uiros 
reüiriosos  ah)!);itcni  et  coniienturn  moiiaiitorii  prcdicti  discordia  seu  Iis  aliqua 
super  dictif*  iuribiip  «cii  InrisdictiombuB  possit  orirl.  scriptum  istud  sigtllo  no- 
»tro  muniri  feciniii^  rt  testes  qui  interfiiprnnt  annotari  prcccpimua.  Testes 
hü  sunt  i'onradus  niaiur  prepositus.  WiJh  imm  maior  decaiius.  Albertus  pre- 
püsitus  s.  paulini.  Odotoinus  arclüdiacrnüs  et  magiator  scolarum.  Johannes 
caator.  Kngebrandus  custos.  Cuno  capcllHnus  et  alii  quam  plures  clorici. 
Lttoi.  Menfriduü  de  Numagen.  Euerardus  de  petra,  FriderUMs  de  ffrith 
herA.  Ffidericm  de  JKMe.  Jaeo^  dapifer.  Sibodo  et  Vdo  frater  eiiis 
ie  pomte,  Mathm  aoultetu«.  H^hordiu,  Sutappw.  Wado,  WmUerua  de 
jpolä«L  acabini  Trmi/irenies,  8tMo  de  vddenoe,  The^tdenetu  de  Nwtw^ 
et  alii  quam  plurea.  Datum  anno  domini  .M.CO.  secundo.  -  <j 

'  «u«  btm  htpptU  i^cv^mihtntn  Original  im  ^|it.»3tr<^.   5)a«  6ifa«I  Wf^  ^) 
|cB  nnb  6ttitfelfinni  gc^niftcn  Mnmm  9nilfc|niu|  hd  h)  an  cinrm  flrftn«9c(6fii  fd^w  9a> 

810.  ®raf  (Verlad)  ^cn  ^tlhcn^,  tcuvfimbct  ^ctcrS  Ur\  2]ev^ 
^fäirbung  feiner  $im{(i^aft  in  beu  S)^rf€ni.  bei*  ^tei  ^.  ^c^arii 
«n  btefe.  1202. 

Ego  Qerlacus  comcs  de  veldeme.  Kotum  facio  onmibus.  tani  futuiis. 
<)uajii  pre&eutibus.  quod  peims  de  nh(»rceio.  assentiente  Frideriro  fiiio  fi.itriß 
8ui.  et  ceteris  fratribug  eius.  iurisdictionem  suam  qu«,'  uulgo  uocatur  hunna. 
quam  iiahu't  ia  uillis  s.  cvcharii.  obligauit  abbat!  Godefridu.  et  conuentui  eius- 
dem  ycdesi^.  pro  ceutum  libris  treuirensin  monet^.  et  hoc  fecit  per  man  um 
domini  arcbiepiscopi.  et  per  manum  meam.  ea  uideHcet  eonditiooe.  ut  nee 
ipe.  nec  nnndi  eine,  aliqtiun  potertatem  de  eetero  in  eipdem  nilliB  exerceant' 
wd  qoicqaid  inns.  nel  ininstiei^  ipM  uel  nuncü  eiua  ibi  exerenerunt.  totam 
in  manne  abbatis  et  foderi^  reddidit  ita  qnod  abbas  anncittm  auum  in  ea<> 
doD  innidiottone  jbabebit  qui  «eoundum  seoteatiam  eeirturionum  iodicablt 
qiucqnid  ibi  nidieattdum  est  Si  fiir  ibi  depcebenBUB  faerit  nuntiw  abbatii 
enm  per  aententiam  eentanciiiini.  et  populi  swpendi  faciet.  Si  autem  tale 
Mgotinm  ^t.  quod  se  redimeve  potOit  redempiio  erit  ebbatis.  U^c  ita  dili- 
gMv-eiiiiotari  M.  ut  otowB»  eeiiHit  qnodjMüfnia.  uel  nonoü  mii«  miUam  ivt- 


.  j     .  >  y  Google 


248 


risdicttoiieDt.  in  uiUib  abbatis.  et  eoeleal^  haibeiie  ponant.  qao  nsque  ipse  ei 
btt^edea  sui.  reddairt  fcclesi^  tseniDm  librM  treuvretui»  mccnet^.  uaro  jm- 
tnu  dampnum  patiatur  in  iure  suo  in  allis  uillis.  <|U9  non  «unt  de  {»otestsle 
abbatis.  hoc  et  indulsi.  quod  teroio  anno  qiiandb  exire  seiet  ad  pledta  ane. 
niindaft  abbatii  addnoat  illac  centuriones.  com  aliia  qui  ei  ibi  neceaaegn  sunt 
ne  oocasione  absenti^  eonim.  alti  qui  non  tmi  de  potente  eeden^.  ae  iie> 
Unt  Bubtruhere  A  iunBdictione  sua.  et  cum  hoc  perfecennt.  redibunt  ad  pro- 
pria  sine  dampno  ano.  Si  autem  ipse  ucl  berede«  sui  redimere  Hölnerint  in* 
risi^ictioneni  istam.  in  purifioatione  b.  Mari^  Tirginis  redimere  tenentur.  et  si 
in  illa  septimana  non  redemerint.  usque  ad  annim)  iti  manu  ^ccleei^  stabit. 
et  sie  per  singulos  annof.  Si  autcm  petrus.  uel  alirjuis  heredum  cius.  ea 
quo  predictn  sunt  infroixcriiit.  et  ammoniti  non  micndancrint.  fstatim  '/»ino  oj- 
tacione  excommiinionluintur.  Ut  autem  liyc  rata,  et  in^^onuulsa  pcrnKineant 
scriptum  istud  .«if'-illo  meo  muniri  feci,  et  to?t'^«!  qui  intcituerunt  annotari  pr^ 
fcpi.  Testes  hü  sunt  l'Hnntdu^  niaior  prepositus.  \V\Uif4mus  maior  deca- 
nus.  Alberius  prepositiis  s.  paulini.  Odcmimis  arciiitiiaconus  et  roagister  eco- 
Ifii  um.  JohanneH  caiitor.  Engehvandvs  custos.  Cuno  capcllnntis.  et  alii  quam 
plurcs  clcrici.  Laici.  Euerhardns  de  petra.  fridericiis  de  grimherrh.  fride- 
riciis  de  merle.  Jacobm  dapiter.  Sibodo  et  Vdo  frater  eius  de  ponte.  Ma- 
thiaa scnltetus.  Herbordna..  SiHapptu.  Wendo.  WeäUherui  de  poliahe,  aca- 
iMdi  duitatia.  Sibodo  de  veldenze.  Thiodericu»  de  Tmnagen,  et  alü  quam 
ptnres. 

tba  bm  Ocisiiwl  im  tm  eUgiA  W*-  ^  tttfunbe  ü|t  <a^  «tt  A  B  C  D 

211.  5)eir  (^r^Mfd^of  So^nn.  »Ott  Zxitt  Beft&tißt  toorftcl^enbc  ©et^wibs 

luiieeu.    1202.  '  r  •      .  ■  ■ 

In'nomnie  sancie  ot  indiiiidue  trinitatiK.  Johamifs  dei  |^r£tia  Treuinh 
rr/w  archi(  jTiscopus.  Omnibus  Christi  fidolibus  hanc  littcrara  intuentibus  ac 
legi  audirntibus  In  domino  Jesu  Christo  .«salntcm.  Qiioniam  transeuntc  ac 
flucccdente  tempore  quecunque  fiunt  aut  facta  Kunt.  Ipsa  a  memoria  hominimi 
reccdunt.  scripto  annotarc  et  non  soUim  preeenciura  sed  etiam  ad  noticiam 
futiirorum  tranj»mitt<»rn  curauimus.  Qualiter  Pefrn»  de  Marffio  miles  dirtus 
de  Veldfinrin  jirot-entibus  filiis  fratris  sui  Uvdolß.  Frldfriro  et  Jieinero  mtli- 
tlbus.  iu  noi^tra  constitutiis  presencia  iura  et  iurisdictiones  que  uulgariter  di- 
cantur  hunria.  quc  hubuit  in  uillis  Heintre  et  Lainpeijden  et  eonim  atiinen 
eiis.  abbalia  et  eonnenttu'e.  £y«harii  recognouit  predicta  iura  et  iurisdic 
ttonei  ae  babere  et  roc^me  in  feodo  ab  abbate  et  conuentu  monastcrii  prc- 
dieti.  seoundaoi  qnod  nobilee  niri  Menß^duta'  de  Nnmagm,  EtttrarduM  de 
Petra,  Endirieub  de  ftvnherth.  Fridietiena  de  MerU.  m  qnoe  etiper  bfis 
inribos  et  loriBdiöÜoiiibiia  ten  px  parte  -Oedaei  eemtde  de  Vddeneia.  quam 
ex  parte  abbatis  Godefridi  .elr  connenlus  predlelorum  eirtittt  compreteissfini 
per  inramentum  snum  Iii  iM»stra  presontia  et  eomitie  furedieti  ac-älionim  flde* 
dignoiM  pn^niinoiaaeiittnt.- bninsniodiMW  et-MsdiUtioiiee  Ml  abbatem  et 


.  j     .  >  y  Google 


249 


conuenttiiit  monaiterä  prcdicti  pertinere.  et  ipais  de  talibus  iuribtn  et  hins- 
dictionibus  homagtum  forc  faclcndunl.  quo  iura  sen  iurisdictumcs  in  fitrti» 
liillis.  a  predlcto  Fetrn  tlc  Marcelo  hahitÄ  et  po^sessa  ac  recugiiitione  facta, 
«bb&ti  et  couucntui  predictis,  idciti  Pf'friL-<  Je  consensu  coiisanjruliieorum 
?Qonim  Fnderici  et  lieineri  statirn  obligauit  pro  ducentis  lilnis  Im  iiürum  et 
legalium  dcnarioruni  Treiiiremmm  per  manum  iiostram.  Ea  riwidicione.  ut 
neo  ipse  uel  nuncii  &ui  seu  quisquam  heredum  8ii< mrn  hIj  juaiii  potcstatein 
siue  iun'sdictioiu'ui  in  dictls  uilHs  excrcere  presumanl  uut  uHleaut  usurpare. 
qnomque  dicte  duccute  libre  pleoarie  fuerbt  6olute  abbati  et  conuentui  pre- 
did».  8i  Mtem  ipse  uel  heredes  Bit  rediiiiei«  voIiNrint  iiuMietioiMB  pre- 
dictes.  infica  odaws  pqrificationis  b.  Vifginit  rodiiMra  tenoilnr.  et  ti  in  iU* 
«ptinans  noD  redimeiuit.  luqae  ad  annom  in  mann  aecloiie  ttabit  et  kic  p«r 
■■([iiloB  aatfos.  Adidenltt  nt  abbe«  per  se  im1  per  mmdam  taoin  eeeofr' 
im  qood  muaa  pio  ten^re  «i%et  omDem  ivriidictioiiein  et  omne  indioiMoi 
•eouidDiB  peaam  corpofaien.  nel  peenniariam  pro  nt  eemtenoia  eentiirionis  ei 
MiMnoram  predieterum  vlllanmi  pro  tempore  eorret  habet  et  habebit  iudip 
eue  et  enieJoiaentain  de  talibus  proueniens  jteriiDei  ad  abbattm  et  conucn- 
tom  prcdictum.  Si  uero  fvr  ibi  ieerit  deprebensus.  per  nundim  abbatia  «ab 
BeoteiiGta  debka  erit  dampnandua.  Redemptione  ig^tiir  facta  per  solucionem 
pleuariam  Rumme  predicte.  eedem  iurisdictiones  recipi  debent  in  foodo  de 
manu  al>l>atis  pi  rdicti  Ut  «utom  hcc  rata  et  firma  pcrmancant.  scriptum  is- 
tud  sigiJlo  iiüstKj  riiuniri  fecimns.  et  testes  qui  intcrfuerunt  annotari  precepi- 
IDII8.  Totc^  iiri  sunt.  Cmrutiif.'^  maior  prepoeitn?«.  ]VühImns  niaior  deca- 
Dus,  Albertu»  prepositus  8,  Pauiini.  Odowinua  arciiidiaconus  et  magister  sco- 
ktiun.  Johannes  cantor.  Knfjfbramius  custos.  Cunv  capellanus  et  alii  quam 
plures  clerici.  Laicj.  Menfridva  de  ^utnagen.  E'-evardut,  tlc  pttra.  Pride- 
rieus  de  (/rinberch.  Fridericua  de  merle-  Jaoobun  dapifer.  Syboäo  et  Vd& 
frMer  eins  de  pontt.  Matten  se«)lettif .  Berhord/us,  Sisk^jms.  WtaAo, 
IFe&enw  ^  fAAe  aoibim  Ttmwmw»,  S^bodo  4t  Vdimee,  TAcedeiintt 
d»  mima^m  et  alii  quamplures.   Datum  anno  domini  M.GG.  seenndo. 

Sue  rem  Criginol  im  ^r.--äi(^.,  an  aclc^cm  caö  vt«e$fl  mit  rtt^:»«!  mdimr  ©reit* 
f|nr  tcfrftigt  ^doffea  aMf.  •     >  '  -  "        .  . 

Suf  Iii  SRüctfeite  biefn  Urfunb<  fle^t  noc^  folgende  (Srflärung: 

Nos  Johannea  archiep.  Treiurorum  notuni  facimus  omnibus  quod  si  jura 
et  jurisdictiones  in  villis  infrascriptis  descendissent  a  comite  jure  fecdali.  a  no- 

bis  dIctuK  conves  tpnerctur  recipere  in  feoduin.  (junrc  nullo  modo  consefislesc- 
luus  propter  poi  lcuiura  animaruni  viro  taiii  religiöse  dare  vol  r(>n(  t  dci  pö- 
CQDtan!  gjiaui  pru  feodo  alieno.  quia  spccios  est  u&urc.  Iteiu  (juia  cognoui- 
uimos  per  depositioiu m  tideüum  et  nobilium  et  etiam  quia  vidiiuuä  in  pri- 
uilegiis  abbatis  et  conuentus  nos  nichil  juris  habere  in  villis  predictis  exccpto 
quod  qoeh'bet  domus  in  villis  predictis  tenctur  nubls  dare  dimidiuni  malürum 
•oene  ad  cajjtrum  in  Sarbvrch.  sed  comes  nulla  iura.  nuUas  jurbdictiones 
biboit  in  TÜlis  predictis  et  idcirco  pennisiniiu  abbatem  redimiere  vexaclonem 


vXkr^m  pfodifilwim  contra  j^^tr^  mül^  ^  9d(kf»^  Bogniüt  tm 
oomp^  et  dictwi  »j>.  mUfli  haoc  cwctam  «%iUiui, 

iit.  Sbtt  <N^tMpf  3f)^Min  topn        ftifttt  feine  fKRentMU  .im  ^ft 
^wi    3>tn  58.  UeBtrtftt  läOS.  •  : 

In  nomme  «aiiote  ci  iiidiuidne  trinitatis.  Johannen  dei  gratia  Trmmih 
niiti  archiepiscopiis.  ueritatem  diligentibus  in  perpetuum.  Qaoniaoi  facta  mor- 
taliiitn  teinporaleni  srqmintur  mutiim  et  eis  non  cxistentiKnf!  5p.«on!n!  «inml 
faot«.  sun  natnrn  t^riHnnt  ntl  intrtitmii  nnrff^sc  Cf^t  ut  liltornrum  ammuiiruio 
fulcianuir  ut  sie  saltem  ab  obüuioniH  iuiiu^ioiio  dotVndantur.  Noticie  it^ue 
tam  prc'aeiitiuin  quam  futorortim  prchcntis  scripti  toüuiuiiiu  transmittiBiua 
<jUod  ecclesie  l>.  Marie  sauctiquc  florini  in  conß^vtntia.  partem  areo  iuxta 
ooquiMm  noetram  illbm  nideUctt  loonm  qui  inftm  mari  propugnaouk  et  do- 
mvm  conliBeler.  quantuta  In  Istimi:  ioin  pmeriptoe  teminee:  et  in  longoa 
Oique  in  eoaunine  fonpi  ezlenditiir.  «kpote  noÜi  non  uttlem.  preiate  nero 
«col€M«r  fintribnt  nooetiiaiiin  in  peffpel&am  öantoljmiui  in  Biioi  mos  ooum^ 
tenduBii.  boc  Immon  onera  omtus  eidem  lodo  impMito.  quod  shignlit  txam 
iMi  nobif- quam  nostns  snocoisOFilNlB '  in  meoMi-  maio  uol  in  proximo  aduentn 
neeteo  'diio-igallinatii  siue  cappone«  ex  parte  eorundem  fnitrutn  ad  ooquiaun 
nostram  presententurv  IIoc  etiam  haic  oensui  ndiecit  fratrum  deuotlo.  ut  ma- 
sollcmpnis  i'n  prcfata  ccdcsia  nostrl  pcrlieniictur  memoria,  quod  uiiienui 
8tjis  ( omparatam  denariis.  ad  lioo  onlinarunt  ut  ox  ea  due  propinatioiies  fra- 
tnbus  üant.  vna  uidelicet  in  anninersarlu  nooUo  die.  et  altera  in  oespcra  pro- 
«cdente.  Hoc  itaque  tactum  aostruui  stabile  et  ßrmum  pcrmanere  cupieutes. 
suecessores  eUan»  nostroe  hoc  ratum  haftere  commohemua  ut  iram  omoipo- 
ientis'  dci  quam  iikdniVent  oimtrs  hoc  «ententeB  naüetnt  ^edinaiie.  No  nevo 
quo  per  nos  gcstA  '«ttiit  4e^ipflnim  aneo^one'  n  meMuriai  netaatetn  abradaii' 
tur-  ea  acrihi  et  ^Ui  oeatri  ioipMaiMmo  fedniiia  vobpjcari.  Aetqm  eai  anno 
incarnationifl  domini  M  CC.III.  Indictione  .YI.  PoutificatW  «eairi  UMt 
.XlIIl.  Cyclo  lunart  .Yll.  Epacfa  A'I.  Pridie  kalendaa  martü.  TestoB 
huius  rei  sunt  Cunrad»«  maiori«  eccLeaie  in  freoeri  prcpositiis.  Wüldmia 
maior  decanus.  John/inen  eccicj'ie  euisdem  cantor.  Ingehrandus  ibidem  cu- 
stos.  et  monasteriensis  propo?itus  Ocxf^fridus  abhas  s.  mathie.  fowo  prior 
de  claii.«tro.  JnroliHs  <>a}>i*llainis  frator  maions  ooolosl^,  I\rni'sto  et  Orrhfri' 
dus  fratres  '^vu  eonis.  Lalci  uero  Hti^nrui*  tt-vherre.  Jaeohvf  de  dune. 
Hefniannus  de  jtalatio.  Qodefridv.-*  de  Heterude.  Henricm  de  «^7^0.  ALber- 
tM9  frater  eius.  tlenricus  scultetus  in  conßuentia.  Com  aduocatus.  et  alii 
qoamplur»-  tam  «Icrioi  qmitr  laioi  nfinistmatet  noetri» 

■  3lu«  t>cm  jDrigmal  in^  ^(.»^cd^.  £)a«.  @U$c(  fc^It.  •  .  , 


Digitized  by  Google 


'HS.'  2)ct  Sr^Sifd^of  ;3^1^ann  ^on  Xtler  toetglel^t  M  jHbftev  genaititt 
Claustrum  (.^immerobe)  mit  bell  SBaucrji  511  ß^^rang  über  einen 
m<At>  bei  2öintcrba(i^.   1203.    '  ' 

f 

Johannes  dei  o^ratia  J reuirorum  humllis  uiinißler,  ouiiiibus  Chi  fiiio- 
libus  tniij  pre^eotibuä  i[unm  futurLs  ad  quüß  liec  carta  p^nienerit  pei  p(  tuinii 
in  duüiino  salutem.  Vniüoi sit;iti  uiA-iie  notuni  es&e  uuiuüius.  (juud  contro- 
uersia  quc  liiu  muta  et  uentilaU*  esl  nnei  iVaUen  de  riaustro  et  rij?ticx>ß  oü- 
«tros  de  Yranc  super  fcilua  attineute  grangie  de  WüUerbacÄ  ad  nostram  au- 
dieotiaiu  est  dcducta.  Itaquc  coiiuocatis  pärtibus  et  audiUs  allc^atioDibas  utro- 
mnqiM  tUutm  ipvuii  aeomiiDiiii.  uU  dil^tuler  in^wila  uorilalB  *  cir- 
cimikofntibiis  tom  aöbillbi»  quam  müwMnulibiv.  im  nop  M  ifm^at  4e  fion- 
iOio  prodentom  nironun.  quos  ad  :hoe  deenfuioiiilf  oMoiMuidos  in  biiiw  bui^ 
dum  Ktem  detwaiinaniniiis«  quod  predkutiB  'ÜMtribtii  oivrtes  -Ulas  (M^iMMHK^ip 
eoDcessimiii'  «I  eonfimaiumit».  qm  a  yctiak  ftind^tione  grao|^  .d«  fi^iwlcr- 
ioeft  A  pcedeooBflore  noslco.  fcliciB^  möidalioins.  damiso  Attirone  «rchiq»U- 
fiopo  obfeiaiuwaot  iibicuoque  iacuii«t  in  ailiiia«  in  tatris  e«i|w'  et  iMevltii. 
Plroeorauimus  ctiara  precidi  arbores  ei  ai^^oari  DOUia  «quoqqft  e^^exprcitsaa  per 
loc»  diaponi  ad  .babeiidam  in  pmt^nna  pUmam  et  pei  pctuam  noticJam  teriwi- 
noram.  qno  tameii  loca  et  per  naaiina  ei  fer.  ciircuoiatiintias  euidentcs  duxi- 
mus  exprimenda.  uidclicet  a  lapidc  illo  signato  qui  iacct  in  summitate  mon- 
tis.  sicut  seniita  que  dicitur  loolfpspat  per  directum  ducit  ad  lapklcni  qui  po- 
situ5  o.«t  in  strafa  iuxta  scpteiu  fagos.  et  ab  iilo  iapidc  usfjiie  ad  imincnsiirp 
qucndam  lapideni.  qui  iteiw  biguatus  est.  et  inde  item  pn  ilitccLuiii  ad  ru- 
pera  quandam  quc;  etiam  ßignata  ^t.  et  ab  illa  ad  foueiim  carbouum.  et  inde 
usque  ad  riuulum  i[tn  uocatur  QuoUa.  Oinncj>  inijuain  posee&siones  illas.  quo 
ultra  laitidictab  inetas  iacciit  uersus  Winterbach  et  contingcntot^  tcrnuaos  de 
Hodf  et  Sletwilre  memoratis  fratribus  conccsein^us  perpctuo  possideiitcs.  Nc 
igttur  hec  nostra  osdinatib  aut  obliuioni?  uitio  aut  duuspiam  maliguitatjs  stvir 
dio  infirmari  posnt  Id  po^terum.  haso  caituo  fiHnrauB  ocKnsaribi  at  sigUli  ao- 
•tri  moBUDine  roborari.  annotatis  quoquo  Mibus  quoram  nomma  boe  aont. 
OSmradvs  maior  prepositus.  Wüidmua  maior  decantis.  Oodefridw  abbas 
a.  Enebarii.  Jwmnea  cantor«  TheoderieuB  a.  Marie  ad  martirea  abbaa.  WVr- 
rkm  de  Iflvma/gen.  Thtodmevt  'de  Brüehe.  '  Vda  4e  MtiSk:  ' 
Shms.  Petrus  de  Vddenoe.  FriderUuH  de  Mtrie»  Wernervt  de'Vieime,  *7o- 
(uuif^s  de  hacnmne.  Hehnhohlus  uillicus  de  Cordde»  Ada  sunt  bec  anno 
ab  ineamatione  domini  .M.CC.III.  -  -  r.i 

■  ff 

Uli  bqa  ^fnaalat  n  bcr       ^materebcnn  LX2UC|V.  Kro.,1B.  ,  , 


.  j     .  >  y  Google 


092 


814»  $)cr  C:i3biic^cf  ^on  ZxUx  Bcfütivjr  bic  ©cntcn^  in  beut 

^re^cffc  bor  .t^'tcftcr  genannt  Claustram  (^iiiimcvobc)^  Uti^  iOcreii 
^lier  übcc  ^^änbcrcun  Ui  ^(i^5n[elb.  1203. 

Johannes  dei  gratia  treuiraruin  huinilia  müiister  omnibus  Christi  fideli- 
biifl  a6  ^aÖB  hoc  Beriptam  deneaerit  perpeitum  In  dotnino  Mlittttn.  TOtnerti- 
-lati  veatre  nolstn  CKa  nolumi»  qnod  diebus  noatris  orta  est  aliquando  cön- 
tronenia  inter  frMrea  da  dawtro  et  sanetiiiioiiialet  de  Aorreo  anpei'  qaibm- 
danr  terria  qne  iacent  inter  gran^aiti  de  Bekmeudt  et  atratam  quo  dueit  ad 
«Mtfcttom.  Tilde  partibm  eonatitotis  in  prcecntia  conradi  tunc  maioris  prepo* 
aiti.  QwiU^lmi  decani.  Jchmm»  eaBtom  quibus  uices  noBtras  in  hac  caitta 
cognoseenda  et  terminanda  comnnWramus.  auditis  qwoque  allegationibiis  que 
hinc  inde  proponi  potcrarit  ro^;  deducta  fuit  in  iudiclum  et  prcdicti  fratrcs 
coram  niomorntis  cognitoribus  opÜmienint  per  pontentiaüi  ft  tcstibu»  idoneis 
comprobarunt  quod  a  niultis  retroaotis  tcmpüribus  bcrm  iJla  fuisscnt  de  pro- 
prietato  ecclesit»  siir*  et  L.  amiis  et  niDpüus  quicte  ca  et  pacificc  posscdis- 
f  sent.    Ipsi  tarnen  prenuniinati  fratrcs  iain  dictis  sanctimoiiialibus  de  sua  li- 

boralitate  dederunt  tre«  libraa  ireiierensU  nionete.  ut  cum  pace  et  uoluntate 
omnium  bona  am  iMytufaMilt  opliiiere.  Nob  itaqao  cognoseentei  veiflateai 
faeti  boiitB  latani  acntenliain  confimaaimna  et  uolenfa  alcut  tencmttr  iiiiieui- 
que  raatidam  auam  conaeruare  nt  'prtidieti  fratuea'  ab  hinc  et  ddacepa  iure 
auo  gaudeant  et  In  pace  booia  aula  in  poaterani  perfruantur  carfaun  hane  fe- 
eiliiltt 'cooaeribi  et  Bigilli  noetrl  munimine  roborari.  appOBitia  etiam  sigitfiB 
predictortim  oognitomm.  et  sigillo  pr(  dicte  eccicsiy  de  hon-eo.  subscriptia  quo* 
que  teBttboB  quorain  n^ina  sunt  hec  Qodefridu»  abbas  s.  Eucharii.  Conn 
eanonfeUB  s.  petri.  Eme»to  s.  sj-meorn's.  henrlcm.  alardiis.  karolvs.  Ei- 
cftrdvü.  ConraJn,^.  Bureardu»,  confratrcs  de  horreo.  Acta  sunt  hcc  anno 
domin.  incamat.  M.CC.lIl. 

bctn  Cri.^inal  Im  ^r. :2lr(^.,  mit  5  cii\^fln  von  flclbfin  9E&a(^«  an  Vfbrrfirflffn. 
t^it  Orbnunq  berjtlbm  Ifi:  3.  2.  J.  4.  5.  i.hjbiict)of,  ^vopjl  unb  T>c(S)anX  in  gonjer  gujur, 
bann  4.  S.  Maria  In  horreo  r.  unb  6.  ciitf  fd^Bnc  anttfc  ®«mmc  (Äopf)  mit  fett  Umft^rifr: 
t  Aogdhit  paoii. 

215.  jDet  C^iaf  l'ctljai:  am  ^o\tahm  feefc^ranft  mit  dc\nm  5ßcrji(^t  bic 
3a|l  htx  m^Un     SKfln(icr«(^fcl  auf  bie  fttfti{^n  btci.  1203. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  tnintatis.  Omnibus  pre^enteni  cartulam 
legend bu8  preaentia  uite  aubsidia  et  poBt  banc  uitam  eterne  beatitudinia  pre- 
niia.  Longinquitate  tetnporain  et  uagis  diernm  defluxionibna  a^e  conting;it 
ut  rerum  laiidabiliter  gestaram  ntBi  scripto  eomprebendantor.  inatitutio  noB 
oompareat  vel  origo.  Propterea  ^go  Lotharius  oomes  de  ho$tade  quantum 
deo  perinittente  et  prudentom  uirorani  conailio  suggerente  potm.  controuer- 
siarum  et  lidum  occa«ioneB  de  molendinia  qae  in  banne  MonatUrie/uiü  vilie 
in  E^Ua  aita  aunt  per  presena  Bcriptum  amputaro  penitoa  et  ladicitiia  ex^ 


Digitized  by  Google 


2üa 


stirpare  curaui.  In  tcrritorio  uaiüquc  Mona^riemi  non  debent  esse  nisi  que- 
dam  If^ilima  molendina  do  quibuiv  ec4dfiMa  JliMioiterwfimi  necDMi  ot  eed^ai«' 
8.  Mwrif  m  Prvma  MiiMaaa  et  oMtouetM  dtobent  vee^re  pcMioDes.  Tnr^ 
enirn  molendiiiani  nire  lieivditMio' ibidem 'Btabilüi  prouetatnm  et  enelvmefrJ 
tum  (Alme  moleodiiieruiii  oquftiiter  el  ft9  Mt»  pevoipieiii  ei  ]»rodictie  eede* 
ftiie  .»beque  omm  iuv'is  sui  dimiootione  debitu  peraoliMiit  pciisiones.  et  fratii» 
bue  Mimf^itiiM  eeokeif  omnoln  «moiianl  quam  de  prebondiB  Miis  haben*' 
eb>qQC  aiKdomento^aliquo  molcrc  debent.  verum  hoc  idcm  por  sententiam 
pie  mcmorie  domiii!  Grfgorn  abfiatis  pntmiemti»  et  patris  niei  TheoHeriM  co- 
mltlsi  oiiisileru  villc  aduociiti.  et  iudiciu  scabii;orum  ibidem  tunc  commoran- 
tiuiii  approbatuni  et  cunlirniatum  tuerat.  a  domino  etiani  Philippo  tunc  C(t- 
lonie/isi  archiepiscopo  ȟb  interrainatione  anatbomatis  pidhiliituiii  erat,  ne  qui*" 
in  pago  Monasterienni  prcter  ilU  quy  Icgitima  de  iure  OBko  dobciit  aliquod 
molcndin^^  c^^truqre  attefnptaret^  sicut  «dl^ue  hodio  ex  priMilegio  ipaiua 
episcopi  roanifcBte  declaratnr.   Huic  itaqae  tarn  euidei^fi  jueritati  et  ,iiuticie 
ego  Lathariut  comce  de  haüttde  Buggestionc  quoruiioam  contnüre  uolens. 
duo.iDoleiidiDa  in  banno  Jod  jUim  edifieare  |>ni|>oinieramj<  Denwa  ueritate 
et  iusticia  pjredfiqtf^rum  Molcaiarum  oognila  propendi  quod  aine  gfavi  M  in- 
tollerabili  carum  iacitar»  et  anim9  mö^  pmriculo  taiia  edificaitio.eon6ammatio-i 
njifn        haberct..  et  peniteneia  diictus  nou  solum  ab  eo  quod  male  inciMMt* 
tum  fuerat  destiti.  sed  ctiam  etR  predicta  molendina  cum  on^ntbus  succeaso* 
rihufl  moia  absque  ulla  heredum  mcorum  roelamatione  libore  et  qoicte  cum 
omni  iuris  sul  Ifitegritate  possidviula  rcliqui.  pro   me  et  pro   h^Tcdibus  lueia 
renuiii  luiis  quod  in  l>anno  loci  iilius.  nee  per  al!)Htrin  /To/ftii  uec  per 

me  uec  per  heredea  meoa  nec  per  aiiqueiii  ijoinnuim  uliquud  de  cctero  edi-  i 
fieabi^ar,  molendiuum  nisi  ecclesia  montuitrHnsia  ucl  l^runtiemi»  aliquod  de"' 
crenerit  ibi4em  constpuendiuii.  Id*  «utem  eub  oevlis  mulcomm  faetam  est* 
tarn  clero.  qjoain  populo  .etMsbinia  lod  iUio»  attoitantilNiB  aob  quorani  pre^' 
s^ntia  hec  ,acta.8Uftti  :]io  aliqua  vetractatid  postmodiim  eaiqoam.  oel  Bcrupa-: 
lus  contradictioniB  reinaiieai  ei  ne  quid  in  posterun  lieeat  inmutari.  aed  muUi 
tiplieatia  teetimooiiB  rei  uoritas  roboratfir.'  Sed  quum  testes  fatis  urgcntibus* 
der  OMtdio.  toUuntur  raUonabile  et  neecBBarinm  eiae  duxi«  ut  sigilii  nostri  im*'' 
preaeionc  preeens  scriptum  firmaretur.  Hanc  etiam  piam  ordinatlonem  domi>' 
nus  adolphua  dei  gratia  s.  coLurdensia  eccicsie  renerabilis  archiepiscopus  8t»i 
gilli  sui  impresslone  me  petentc  et  Impetrantc  et  priomm  cinsdem  ceele«re 
sigtllü  sigiiauit.  et  banno  domini  no«tri  Jhe«u  Christi  et  b.  Petri  et  oniinum 
apohtoiwruui  et  suo  confirmauit.   vt  bi  quis  ausu  tcmcrario  huic  scripto  eon- 
traire.  presumerct.  duuec  deu  et  cccleaiis  ciua  satistaciat  uincuio  anathematir^ 
i^lfpfMi,te^tur»  fitiio  ordinalioiH  niterfnenrnt.^  G^pdm  abbat  pnmitW  ' 
9^,;pp;iiQrea.iWi^^«naea'iquoraBi  nomiBä  liio.8ttba«»ipta  mmt  Vd»  eoIcHiieit-^ 
aif ,l9pq|9iefM«(eff  rd^oanuii  Tkmdmieu»  prepositua  «.  GaMtouia.  B€iimmMa\ 
preipoaitua.a.  Beuerioi.  ^Th^odmitm  prefMiitua'««  Konibaiti*  TImdtfiem  prei 
pusitus  s.  Andrej.    (^erar^UB. ideoanua  s.  Gereouia.    Ludeuntui  dMailUA  8*^ 
Sofierini.    HileUbtWfätta  d^eanuB' b.  Kuniberü.    OueUnerH»  docanus  s.  An-< 
di9Bi|.  riaia  .deeamw  aa.  vpmkikKmä,  Mti^imJtHm»  ilocaniia     Geotgti.  he^' 


Digitized  by  Google 


254 


rimcuinus  decanus  s.  Georgii.  Heritnannua  cfaiorqnscoptu.  OliufrtM  inaioris 
ccclesic  scola&Ucus.  Heurkm  »colatticii»  %,  OmoBÜ.  Q^Mnim*  aotflMioiii  «. 
Seuerioi*  Remm^  MolasliciiB  a.  Aiidf«^.  LaM^eHiM  MQlasticiit  n.  «postolmiD. 
Lftid.  GferanAw  aeJBMM^tm.  MinitieriAiet.  SwdttheHw^kmrt.  Wäkd^ 
nat$  de  Nuhenkoffe*  Henrieiu  de  üFtcMrcA«.  Scebini'  if oiunlfrfQmMt.  Oodeted' 
cu$»..  WtrieuM,  (Mnrtdit»*  iWonlit«!  Qwu^dtui,  B^fftrUm  ClrMmm 
et'idU  qtttin  plures*  Acta  ernit  hec  «ddo  domimce  iBoern.  M.0G.11I. 

t»(i|tei  9B«^  l^ftüfl^  an  einem  tAM  nt^t  fribener  9lbcn. 

neu  ber  ^fürrfird)e      <£nget^  bcicilUgte  @e)>aration  bcr  ^a)?cUc 
:  in  ^enboif,  unb  beftAHgt  ble  S)otatton  bei^  ^eneficten.  S}m 
6.  mti  1204. 

In  nomine  sancte  trinitatiß.  Johmi/us  liei  grarin  /miiretixi^  eoclepie 
archiepifcopus  unluei>ls  Christi  titlelibns  in  perpetuun»  tum  presentibus  quam 
futuris.  Quo  iio^tris  tciuporibus  prudenti  geruntnr  eonsilio  et  ad  dei  cultuni 
feliciter  orduiantuv.  littenmHii  «mm»  tectimonio  perfaenimri  decnoiimis.  vt 
tmpoetenim  litis  et  contronenie  onniii  oceasio  anpvletar.  Dederetnr  ergo  pre- 
eeotibos.  iit  Mtaat  posteri.  qodd  Hmnem  cotuee  de  Sepia.  Brun»  (rater 
eius.  prepoeitiu  Bonnenn»  et  pestor  in  £ngtf9,  LifdemikuM  de  HammersUin, 
uiri  lUDbiies.,  Thtodericm  de  Matkanagy,  Wfper^  de  BmammA  milites.  mii 
patroal  perrodiialis  ecdeue  En^ets,  dura  adlivc  in  carnc  uiaerent.  eb  tpem 
eteme  retributionis  noetro  de  oonaeDait  eapellam  in  uilia  Bedendorf  a  primis 
ejcitruxerlnt  fiindamentit  attente  considerantea  paatom  abaenliani  in  otihim 
ueirtj  pemulum  ,ac  rapacitatem  lupi  fugaia  caosare  mereennrii;  -  ueratn  qnia 
ptitroDOs  laicos  in  pastorcs  conlingit  presentare  mintia  idön^os.  ordinauerunt 
perpetuum  uicarium  in  mcmorata  ecclesia  Engern.  qni  tarn  matrici.  (|iiam 
Capelle  preesnet  ccclcsiis.  una  eaedeinque  dofaiites  nidolicet  duodecim  jiigeri- 
buB  terre  arabilis  in  Encjtrs  dl^tnctu.  cieciraa  in  monto  Stromherg.  decima  in 
Bedendorf  dicta  6dtenck/.'  ittmi.  quc  C58t  media  pars  decirae  ejiisdem  cüm 
pamis  decimis  animaliuin.  oiturum.  lu muliuni.  duubus  ju^eribws  uinearum  ac 
quatuor  niaidris  siiigiuis  et  ttibud  uiui»  uini  singuiis  uiuiis  in  Bfidendorf  do 
decipiis  paatoris  Capelle  ibidem  applicandis  cum  oblationibus  uniuersis  per 
totiaro  .parochiam  Engers., et  limiteB  cjpsdei»  in  perpetuum  aino  paatores  pre- 
m/ifA  4ut  (ibaei^tei}  ion^  co^gak  ,  üttope»  diapoMemt.  qiiod  atndniiw  el 
emwIHildia  de  creaoeniiia  ettdeoiiiiia  fimiMiitavum  et'vtftearoib  pMMÜiManitt 
eootepiarttm  proufnttaDtja:  w  eiurtibilB ..dotia. tatn  in. Ennert  quam  Bedtndwff 
panDmure^. qiMa.flwetea  .paaleveaii»  perpeMiiHn  in  deeettt»iteiib<ftt  «tnfdnm. 
qil9fq;«a.«icario.petipettto  oaniiidbia  .pcoteiiamm  lieclat  buMi«  ifi  «ida  predfe-c 
tia  eiictibus  habere  et  cum  euis  akiiaialibna  infra  limitav  paMebie^  meoionita* 
rum  ecclesiarum  Ibu- pasouiB  sine  contradiotiom  cejiiaeitnqiie/SDpplicant^ 
bi^^iliainili^  •t.cum.JiiataiKMk  debita.  \qua*iinia^  tnkpemoiHia  eoeieiiaa  aotv 


.  j     .  >  y  Google 


255 


toritatc  nostra  ordinaria  in  tinum  boneficium  ecdesiasticum  erig^re  ac  insti-'' 
toere.  separatiancni  uicaric  a  pastoria  fundationem  Capelle  cum  legatione  seu 
dotuttione  bonoram  ad  cas  quemadoiodum  fteds  approb«r6  tt  coliftrttftre.  nec 
noD  endcm  haoM  cum  justo  titalo  äcqaireAdi  Infra  liinitea  ccclesiarum  preba» 
bibnim  ascribtt«  dignaremur  etiolesiastiee  libertati  et  ab  -onere  noslri  atqtie' 
neoctfonini  n<tetronmi.  etiam  quorumeonque  tSM  im  in  sabaldmr  aot  decMa 
de  jdr6  Bin  !fiiclo  nendicantlQia  Kb«ra  dncernenda.  prout  bec  et  aKa  in  pab- 
licö  iiutnmiento.  ctti  preseiltes  ISittre  tran6fixe  sunt,  plemos  cotttin^tiir.  Noi 
ergo  supplicationibas  ac  aüth  bajustnodi  eo  lavonibiHus  anmieDtOt'  qno  ma-* 
gu  in  diuini  cultoif  augmentum  tendere  cognoufmus  de  bonorom  prefatorum 
B&SktlßM  iocatorum  uälotö  annuo  studiosa  fecinmd  mdagatione  pcrcuodain.  in*- 
fmulSqQc  sufficlenter.  quod  eadcni  bona  pto  kompetent!  sustentatione  ptwt 
bitm  in  dietls  ccolesiis  diulna  cdebraturi  ac  ouram  e''^'**^"tls  raiumque  pro 
tempore  ^^tiflicere  possent.  ulcariam   nun  cnppüa  in  unum  hrncHciurn  occl^-' 
sitBticum  erigendi  duximus  et  erigimu!*  iumla*  ioncni  et  dolationeni.  ut  pre- 
scrihitur  factas  approbaiiimiis  et  confit  nKuiimus.  nec  non  approbamus  et  con- 
fimiamus  in  dei  nomine  auctoritate  no^tr.i  ordinaria  per  prosente«.  bona  ad 
ipsum  b^neficium  jain  quesita  cum  acquirtiidi  justo  titulu  in  tuturuni  eccJc- 
bia^^ticc  libtitali  oscribenda  et  ab  omni  onerc  imposterum  a  nobis  seu  no- 
•stris  iacccssoribus  racione  »ubsidiomm.  dedmatiiiii  aat  pniAoruin  fructuum 
imponenda  Ubera  diseemeikda.  qiiia  do  his  omnibus  nosin  ecolesie  pro'  nd- 
bis  ac  oostrit  «ncceasoribua  par  nobilem  Henficum,  comitem  Seynenutn  s\v 
pleoarie  aatbfiMtoin.  In  quontm  lestittionioin  et  gM>niiii  leoidenflain  jossi- 
mos  haue  paginam  notftri  agilli  appensione  eommmiiri.  Datum  Cknßueniie 
lotto  domini  uillesimo  ducenfeflimo  qnaito.  t^tä  die  mcnsii -Mardi. 

Alf  einer  »lUintTtnt  S[6|(^nft      XYIII.  3a^rl^unberl«  im  ¥t.<«n^. 

tu*  SDcr  ^jbifd^cf  ;i30^anti  i>on  ^licr  bcjreit  nac^  Um  ^öergatii^e  ber 
trafen  t»on  iRaffou  bie  ©fiter  ber  ^btci  ^tommcrdborf  in  fS^nf^ 
atten  ©teiiern.   S)«tt  10.  gul«  1204. 

In  nomine  sanctc  et  indiuidue  trinitatis.  Johnnms  doi  LT/itla  trem'ro- 
ruvi  archiepiscopus.  ecclcsi^  s.  Mari9  \n  rom€rstorj[)h  in  pcrpctuiini.  Cum  eo-' 
nim  qui  diuinarum  scripturarum  notitiam  non  habent.  pietatis  opcribus  in- 
tendens  deuotio  religiosas  domo»  ueneretur  ac  diligat.  et  in  ei»  manentibiis 
pro  cius  amore  in  cuius  comparcnt  obscquio.  sua  frcqucnter  inipcndat  bene- 
fida.  exenjipli  in  sc  habet  pernitiem.  si  uos  quibus  diuiua  disponentc  gratia 
ecdcsiarnm  iopumbit  prouuiqw  minus  eis  ad  toll^nda  ^^auamina  siue  onera 
ttram  inaeiumiir  Studiosi.  Binc'  est  quod  isni'  sex  aiinii 'tränsactis  postquanl 
kont^mdü  conniisiia '  et  fiÜi  ithh  'eonxiteB'  d«'  lioMnoe»  -  detbdctO'  domino  wiär 
rmmd  patf«'«ongu-j|]iitDoafitioaMrriio«tii  mciiaiite/  lafaili  piiodieti  taia^tis  eon- 
sdeDtes.  eommunieata  manu  ministerialium  suorum  bona  sua  uoluntate  ex- 
icHonem  qtif  'eit  'qtiadäm  eonsuetudftie  Introdneta.  in  bona  ^iMf  ro- 
merttofph,  cpif*  iii  uiUa.  'qti^  didtur        isiUi  Mintf/  siMt-in' rd}^[aikni']p<>pn* 


256 


hm  ipsioft  iifll^  rmtioa^  aclapc«tif  exercebatar«  oquuqo  rdasMMiit  et  pro  M 
suiaquc  sncoesBoribiia  in  perpetoum  migiutfseiit  et  at  littenunun  memoria 
eomimitercraus  supplicasscat  «d  pefitioncni  et  iiwUintiain  Ueiaeri^  co  tempore 
prcdict^  *9ccle8i^  abbatis.  nc  taataun  iicrbo  hortatorai  et  nonfsclorcs  uidere- 
mur.  iio9  slmlllter  qiiod  adbue  noDioe  nostro  sub  pretcxtu  iam  dict^  consue- 
tudioiB  a  fratribus  prcnominat^  ^cclc»]^  exigcbanL  do  bonis  tuiic  habitis  in 
totum  ac  in  pcrpetuum  rcmisimiis.  ut  memoria  nostrf  nostrorunique  succes- 
soruni  in  illn  rccto.sia  ?5rnipcr  liabcrctur.  Siiprailicti*  etinm  fratribus  promlt- 
tcntitiii-,  nu«Hi  Ue  cctoro  in  ilia  uiiiu  uuUa  bona  (xrirtH  ui  oLnoxia.  titulo 
emptjumh  sibi  coinpararcnt.  ut  l  si  aliqua  .supra  exprcssani  consuetutlinem  per- 
hoiucütia  in  clcniot'ina  eis  cout'oi  rentur.  quud  alicnarent.  hoc  indulftimus. 
quud  si  aliijua  in  elemoainu  aJ  cos  dcuenirent.  qiiy  priui^  niohii  persoluis*cnt. 
ipäi  quoquc  fratres  oadem  gaudetent  libcrtato.  Quia  igitur  quorunicuuque 
foctoruin  notitia  oix  ad  posteres  transm^ttitur.  niai  litterarum  amminicnlo  fuJ- 
dantur.  bfc  scripta  sigilli  nostri  impresatooe  dnxiniiiB  roborare.  Si  ^nie  so- 
tem  huic  conoeaBiom  tarn  a  oobia  quam  «  juipradictts  eomitibos  legitim^  factf 
inimica  temeritate  cootraire  preaumpscrit  excommwucationiB  et  perpetu^  damp- 
nationis  aenteotiam  ac  nouerit  inoinunim,  Teates  oeatri  facti  aunt  eleriet. 
JüßgehranävB  montuttwiemU  prepositus.  et  maioria  eedeaie  in  ireueri  canooi- 
cua.  (^roi^  ^,  f]lorioi  in  confluentia-  prepoaitfia.  Meffridm  maioris  ^cde- 
fi^  in  treueri  canonicus.  EngelberW«  oanonicoB  8.  florlni.  Godefridm  de 
vteiaenhwrc^,  canonicus  r.  Symcon»^.  Heinricus  custos  s.  Florini.  Laici.  Gu- 
defridui  comes  de  ^anhetm.  Gerlacvs  de  ysynburoM.  et  cius  filiuH  Gerlor 
nm»  Heinricu»  de  ijuinburch.  Fri<Lricus  fratcr  comitis  de  rinieburcJi.  Vun" 
raäu-g  fratcr  comitis  de  wiede.  Ileinricux  de  milwalt.  .Ministoriales  b.  Petri. 
Wtlhelmrt»  de  lltljenstein.  lieitiriro»  Unherre.  Jacobus  de  duna.  Jleinri- 
eus  de  atrio  et  Alberhis  frater  eins.  (^Dno  aduocatus.  Heinricm  scfilthctus. 
Wtlhelmus  do  archa  H  hngelbertiia  fratcr  eins.  LodA^irimts  de  j/olf^ije.  et 
Cunradus  tiatcr  eius.  G untrammva  et  Alhei-imt  oogn«taa  eius.  Cunradv» 
mundinc  et  aibodo  frater  eias.  Wilhelmya  cauieiarius.  De  tcise.  Heinrinu 
huneawin,  l^eodencuä  de  ni^edlg,  Guntruwm  et  Heinricui  firater  eiua. 
H^nricn»  filiua  OhUranu.  ßertrammiiM^  PkiUfpvs  de' IfMeenhem*  Bymom* 
KhM  et  vcUaiidm*  Actaro  eat  anno  incarn.  domini  .M.CC.IIII.  Indlct  YIL 
Epeeta  J^VXI.  Deeem  nouenali  ddo  VIII.  VI,  idna  JtIü  Pontificetoa 
atttem  nostri  .XV, 

Ibü  bcm  Ofiüiaal  im  fr^llnl*  ^a«  et«|d  «on  tpt^flm  sSki^e  ^iSngt  an  «Ulai  fette« 

818.  $)aö  ^cncvolca^jitct  3U  Pr^montr^  bev9(ei(3^t  bic  RXb\itx  iKcm^ 
m^dboirf  unb  ©tctnfclb  ülev  bie  $crl^$(titiffe  bcö  bcm  erpcm  att= 
alMifti^ctt  ^ioft(«B  ^etfo,  iiiib  bcgn^Mct  lU  Qcai^  kiber.  1204« 

In  nomine  sanctc  et  indiuidue  trinltatLs.  Nc  quod  salubritcr  factum  esse 
ot^iataJU  ,^4ittü>  .in  posterum  pbJjtteret.  t^o  %  \\\  dei  ;niseratione  ^remtmUrati 


.  j     .  >  y  Google 


257 


ibW.  «t  gencnle  AbbatumjprMndiMliYtfflMft  otdmw  c#pikaliim.  presenti  soriplö 
ttni  pfesentittm  qvam  fiitaroram  tradia»»  memori^.  ^od  litein  qn^  inter  ^ 
dfntm  de  lionutstorph.  et  ^eelemam  de  BteinueU.  pro  nmiM  uidnitate  loci 
de  Sifine,  qneoi  prefata  ^cclesiA  de  tteinuelt,  sine  amensi]  ^den^  de  Homer*' 
tot|iA  smceperat.  et  in  abbatiam  promouore  intendebat.  acrtcbatar.  de  com- 
muni  otriusque  parÜB  assensu  tali  coraposttione  teroiinandam  decreninnu*  Eo* 
desia  de  Hmnerstotyh  susceptioni  loci  de  s^jne.  et  promotioni  eius  in  abba- 
tiam  fauorabileni  prehcUlt  össcnaum.  Verum  iio  prioris  abbatic  coranioda  per 
postprioris  et  nimiuni  uicino  propagationcm  iiiij)cdiantur,  ^'cclesia  de»  Seyne 
nn  hil  intra  teriiiinos  cceiesi^  de  HoTneratfnyh  et  powespionibiis  cius  cfniti^os, 
.«(illrf^t  in  tüta  piirrorldn  dp  ll^-imhack,  in  tota  pHrrocliia  covßi/f^nfif^.  in  tota 
parrociiia  »nse  —  *)  /nmerjit.  —  winnrngen.  ■  kHüje.  —  hotjtnjen.  —  bride. 
—  vtUkirfjen.  —  Itv  iinem-H.  —  hanhtis^n.  —  Urbach.  —  dyi'dorph.  —  va- 
Itndra  intra  liuulun)  Mtnnbaiit.  in  parte  ipsi  valmdra  contigua.  cum  in  al- 
tera parte  ipsius  riuuli  Merenhach  aequirendi  et  possidendi  iiiB  nmul  com  eo- 
dcna  de  Hömeratcrqjh  obüneat  in  tota  panocfai«.  kedtnUorf.  ~*  hiuerne,  » 
üfCtelM.  — >  horehcü».  nlohil  tnqnam  intra  prcmisso«  terminoe.  in  terris  eul- 
Hi  nel  immllis.  aineia.  «tlnv^.  pt  utis.  ortis.  donibus.  molendinis.  tcmgiie. 
eeara.  redkibw.  oe)  in  qnaeonqtie  omnioo  alia  poesenione.  aiiquo  empiionia 
ml  oommntationia  contractu,  aiue  alio  quocnnqne  modo,  per  se  iiel  per  alkia 
deineepe  acqnirot.  uel  haetenus  acquisita  retinebit  noo  domnoi  aliquam.  noü 
molendininn.  sine  qoediibet  aliud  edificimn  ibi  oonstruel.  ud  eonstmi  foeiei 
Do  }ui>  autem  qaf  intra  predictos  termlnos  per  elcmosinas  ei  prouencrint» 
»ue  de  hfis  qu^  ante  hanc  compositionem  acqtiiMcrat.  talis  de  paotionia  jure 
seruabitnr  ratin.  Ecflc8i9  de* liomfrstoi-ph .  ea  sub  conipctrntis  prccii  ta-^a- 
lione  inprimi»  ucnalt.i  cmittitiue  ottrrrrt.  Qnod  ipsa  sepe  dirta  occlcsia  de 
H'm^i'ittorpk  ea  conipai*are  sibi  oportunum  uoJ  commodiim  niinirnc  duxciit. 
tt  lonoparare  pcnitu«  rf  tinuorlt.  fratrea  de  >*ft«e  cum  aliis  perHunin  cccJetsia^^ti- 
ei?  U(  l  seculuribus.  neu  (ai  icn  cum  aJia  ^cclesia.  indo  quo  citiu?»  oportunitas 
sr  i.btulerit.  Jibera  toiitiahcnt  facultatc.  Pretcrca  huius  compositionis  pngin^ 
aiiucctciidum  dtiximiKS.  quod  antcdicti^  ^•cck'si(j'  de  :>iÖ!f'.  nec  oucs  ncc  alia 
ipi^libet  animuliu  sui  uci  alicni  iuriü.  siue  in  propria  cura  et  sumptibus.  siue 
atiis  hominibus  secularibus.  uel  cuiuscunquc  religionis.  ad  curam  et  custodiam 
pro  parte  firaetonm  alio  quoltbct  preeio  eommissa.  intra  aupradietos  ter- 
niniM,  ttlUte»  habere  Keebit.  doperaddimiiB  etiam.  qnod  aliaram  ecclcsia^ 
rum  neJ  eedesiastioamm.  sni  etiam  laiearom  pcrsonamm  ad  censnm  sen  pro 
qnotalibet  fructnnm  parte  ucl  alia  quacunque  ratione  molendina  teuere,  ter- 
ns  od  poesessionea  eolere.  intra  anpra  nominatos  terminos.  predict^  ecclesi^ 
de  aqfiie  mlnime  licitum  erit  cni  etiam  intra  ipsoa  qoot  premisimus  termi- 
nos. partiiehialeB  ^leaiaa*  et  ^clesiarum  pntronatum.  altaria  uel  quascunque 
capellas.  dolSB.  deciniaa  aequirere.  uel  ettam  sponte  oblata  suacipcre.  ani 
ipssa  in  dinfno  officio  procnrare.  uel  animarum  cnrnm  ibi  gerore.  sine  per 
diqnem  anomm  eanonieorom.  sine  per  alinm  quemlifaet  undeounque  condnc- 
  / 

•)  etat!  bcr  SBtfbcr^cIiini  her  fiorte:  in  tota  parrochia. 
nittticIciaiM««  Ut{«RlKRba<^.  U.  17 


j        y  Google 


258 


4tuQ.  de  compositiotiis  pacto. '  pcnitus  iulcrdkitiir.  Cctcrum  ut  in  omaibltf 
qu9  bic  utiliter  et  ratiouabilileir  couetituta  sunt,  tiah  rnc  karitatis  non  uiolc- 
tat  afibctus.  domul  de  seyne  cautioue  pruuida  Hdciiu-i  oLseruandum  nuiiel- 
mus.  ne  ad  ^ruuuDieu  ycclesly  dv  Jiotntr.storjJL  (jny  in  poriculosnm  i^ul  uici- 
nitatcm  caiii  kailtntiue  admiMt.  alias  eccle^iHs*.  neu  codcsiasticas  penioim^.  iii 
terniiiiOH.  de  (^uibus  proprio  asHensu  et  scntoiititt  coninmni  rcmota  est.  tom- 
poraÜH  (jiiestus  gratia  per  nl!(jiiaiii  coiuiiiutationis  palJiationcm.  ueJ  per  aliam 
malv  tldci  quod  absit  subtilitatt  in  intruilucat.  C^etcrum  cum  de  ^quitati>  iure 
aiiti(j[uitati3  et  primy  l'undatioiii^  vuiiu.  f>c}>ediclam  (^cilusiaiu  de  f'otHet'»lorpli 
piiuilegiaret  acc  sub  pariä  iuterdicti  cuuditiüQe  aiiti^ua  eius  Jibeftis  colli» 
benda.  iuäticia  diotaate  uideretar.  ipsa  tamen  ^eelesia  de  Jiantentorph,  cari- 
tatia  lAtaitiL'in  hoc  articulo  ecdesi^  nouv  de  neyne  eondeacendens.  aimiiia  in' 
terdicti  aibi  ipu  legem  imposuit.  Jgitur  in  parroeliüa  iiifira  nomioandk.  qua- 
rum  teiumini  alicuius  posscaaionia  tituto.  iam  a  tempore  hoius  conpositioiüa. 
ad  ins-  ^eeleai^  de  8eyne,  de  ordiius  sententia  et  dispetiaatione  «peetant.  ^ 
desia  de  Homerstwf  eam  per  oninia  tencbit.  conditiunis  et  ioterdietx  obaer- 
nantiam.  quam  ipsi  ecclesi9  de  «^//ite  in  ternunis  sui  iuris  tenendam  preaori|i- 
sit.  cxoepto  quod  ninras  hedindorph.  qua»  ante  fundationein  aepe  diet^  €)ccle- 
si^  de  Seijue  acquisierat-  retincbit.  Noniina  uero  pnrrocbiarum  qu9  in  hoc 
caus^  articulo  Icco  de  Heyne  atti<l<'iaiitur.  h^c  sunt.  Engerache.  bfMnilurph. 
Oiitiu/fze.  Metteriche.  Tore.  Aiendidi.  \\'<id<  /(heim.  Are  wäre.  Altinesfvelt. 
iiuuf  t' .  Salua  igitur  generalis  capituli  auctoritate  mh  pona  c\Ci>iuniunica- 
tioni»  iiiliilienu];:.  nc  aliquis  nostri  ordinis  prelaius  huo  äubditus  contra  bu- 
iu»  ooraposiiioins  et  nostre  coiistitiitioTii»*  paginam  uonirc.  uel  eaiu  rontuiua- 
citor  ininiigt'ic  pitsuniat.  Iiii;ii|H  r  ad  ]>(  r|)<'tinim  ruhur.  sigilli  a«l  -j^cnorale 
capituluni  pertimiiiii<  appt  nsiuiH-  i|»>am  |uigiiiuiii  niuniri.  generali  dclibira 
tione  et  fauorc  coiiäouu  di^uuüi  duxium«.  Acta  sunt  b^c  aimo  dominicy  iu- 
carnat.  M.CC.IIII.    Jndict,  V. 

Sluö  bcm  Oriätnal  im  >jjr.-^i<^.  mit  fem  jft^oc^enen  »^iegfl  be«  (J*<iuraie  in  rctbm 
ia>ac^e  an  leinen  gtfia*  rot^  =  gellten  «^&bM. 

vobe  mit  bcn  ^xUu  ^ibeto'i^  Don  <&en^€im  übev  bo»  @ut 
Scttl^eiiit/  ba«  btefcr  Dov  feiner  Steife  tttii^  ^tx\x\^m  beut  ^(opcc 
gab.  1204. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis.  Ego  Johannes  dci  gratia  tre- 
uirontm  archiepIscopUF.  omnibus  Christi  hdclihus  tain  prc^cntibtis  quam  fu- 
tiiris  in  pcrpctuuDi.  Ea  quy  perpctu«;  firniilatis  robur  halmc  dclicnt,  lu'  per 
ühliuionis  uicium.  uel  cniu^ühet  lualignitatis  Studium  a  siatu  .sue  rectitiidini> 
pusäint  immutari.  scripto  .-«ilont  coninieiKlari.  liuiuB  rei  grali«  uiiiuciaitaLi 
ucstre  notuiu  lacimus.  quod  alien>  de  Stynilo  i'ni  uir  infjcnuc  cuuJiUünls.  pro- 
ficisceiu^  ufiMh-r  partes  iher<mil'mifanati.  alkniiuia  *j[UuU  iiabt'Lat  in  Sii;t  tiheitn. 
in  uiuciä.  Iii  dumibuä.  in  aruib.  pro  rcmcdio  anime  suy  coutulit  ^ccleeie  de 


.  j     .  >  y  Google 


259  . 


Utmminrod^.  Quo  defuncto  In  iiia  per^irinatioiut  sae.  Henhertus  cognt- 
tus  eins  abbati  et  fratrihus  clusilem  niüii«storH  mouit  qnestioncm.  (licena  sibi 
competcrc  ius  aduocatie  in  prcdictis  bonis.  viido  cum  ad  iiostram  audicntiam 
res  dcducta  t'uiisset.  arbitratu  bonorum  uirorum  fjui  partes  suas  iiiterposucrunt. 
predictus  h^-iherttts  et  (juatuor  fdii  eius.  scilicet.  1  [erhertu&.  wittaiulus.  Jri- 
deru'us  et  Albero  ad  hoc  inducti  Hde  data  couiproniiscrunt.  quod  quamdin 
predictc  posscssiones  cssont  do  proprietale  ccciosifi  de  hemmenrode,  nidla  ex- 
«ctione  uei  cuiumpnia  de  cctcro  prctataiii  ycclcsiant  giauaiont.  sed  in  bona 
pace  pcrmittercnt  eos  gaudere  bonis  illis.  siue  fratres  aepedicti  raonastorü 
odtm  boaa  propriis  mniubas  ocl  sumptibus  ttdlnt  iouH>lere:  iiue  ah'is  oolce- 
ui  «xcolieB^  diatribuere.  Vt  «vtem  hec  rata  et  ftttnrk  qnibiisque  tempori- 
boB  oMonmla«  permanfiant  hanc  kartam  fecimoB  «onacribi.  «t  aigilU  noitei 
mimimme  roborari.  anootatis  quoqne  teetibv  qnonim  nonuna  hee  atint.  Qer- 
ardm  abbas  de  Siromhere*  domiDQS  Ounnttdu»  h.  florini  in  eov^ueriHa  prepo- 
ötus.  Oomea  Cfodefridus  de  spainhetm.  Cornea  Gerlaais  de  veldence.  Hen- 
rieus  de  cimUerio.  et  frater  eius  albertvs.  Hemncu»  lemhart,  Fnderieu» 
de  Meit'Le.  Nycolo  de  nn-alz.  Jarnhim  daplfer  et  alii  quamplures.  Acta  sunt 
bec  anno  inearnat.  dominiee  .M.CCilll.  Indict.  VII.  Epacta  .XVIJ.  Con- 
currente  .IUI.  Kegnante  domino  nostro  Jhesu  Christo  in  secula  aecalonioii 
Ameo* 

brm  Cri.vitat  im  'l>t.  -  ?llc^.,  beffm  ^icflcl  m  ^nfclbtüttncm  Vki^  mit  eittOK 

SM»  ^eir  4Sr$(ifd§of  Soi^atm  Don  Zxivc  Befiftttgt  bU  ©d^mfuitdeit  fftu? 
belf«  i^ttm      SRoIberc^  iinb  feiner  gvau  3^«        f^i*  TOobhim 

3"  «i^ld;  uub  bae  '^^atvouat  bcv  SWvdjc  iJieibiiil)a(^  au  ba^ 
tieftet      X^oma0  att  bec  ^^U.  120i. 

■ 

JokanMt  dei  gratia  !ri-€Mrorum  hnmilis  mimater.  omnibns  Christi  Üde- 
liba»  tarn  prescDtibos  quam  futnria.  paeem  et  aaluteoi  i'n  domino.  Ex  io- 
iondo  nobia  dimnitus  pontificatus  officio,  paci  et  qineti  subditomm  noatro> 
nun  ooinimodia  tcaemvir  intendere.  eis  tarnen  preeiptte  nostrum  noa  debct 
deeaae  anbaidiom.  qui  in  sancta  religiono  et  ancicHn  uita  eonalitiitL  et  meliori 
radoleat  opinione.  et  sanetiori  re6<plendent  conueraalione.  Eapropter  uniuersi- 
tati  «o»tre  notum  facimus.  quod  Hudtdfua  dominus  castri  de  Malberck.  uir 
ingenae  conditionis.  et  «xor  eius  Tda.  allodlum  quod  hnbebant  in  Yraowe. 
sicnt  iuste  et  pacificc  raulto  tempore  possederant.  cum  omnibus  appendiciis 
suis,  cx  utraque  parte  ki/e.  in  siluis.  in  pratis,  in  ag;ris.  in  aquis  et  a  juarura 
doctir.Kjbus.  in  tcrris  cultis  et  incultis.  ecclcsie  b.  Thoinc  et  pauperilni^  Cbrl- 
iti  ibidem  deo  seruientibus  in  elemosina  contulerunt.  prcsentibus  et  collaudan- 
tibus  hanc  donationem  gencro  siio.  llieoderiro  de  are.  et  iilia  sua  fujucte 
uxure  prefati  Th.  Dederunt  etiam  picfati  nubiles  .it.  et  /.  iam  diele  eccle- 
sie  ius  patronatus  in  cccieeia  de  Nidenblich.  ut  semper  in  posterum  uaoante 
eadem  eccieaia  de  NidmhitnK  abbatiasa  et  conuentus  aanctinioiiiAlium  de  a. 

17* 


.  260 


Thoma  iua  liabcant  ibidem  instituendi  pastorem.  et  hoc  quoquc  factum  est. 
de  asseiisu  et  bona  uoluutate  preiati  generi  sui  .7'.  et  lilie  php  A.  No»  ita- 
que  nocessitati  et  quieti  pauperum  Clui.sti  de  s.  Tliüinu  in  fuiuiuiu  prouidere 
nolciite«.  «t  hec  donatio  üriua  seuiper  et  inconuulsa  perniapcaT  haue  kartam 
conscribi  fccinius.  et  sigilli  nostri  tniinimine  roborari,  annotaiis  quoque  testi- 
bws.  quoriim  iioiiiiu«A  liOC  sunt.  CuHj-advs  inaior  Trtnärensin  prcpositus.  WH" 
Itliitus  maiüi'  dccanus.  Johannen  cautor  maiüris  ccciesic.  Justacim  abbtu«  de 
Eetnmenrode,  et  Cono  prior..  Wakenu  manderscheii  et  fratcr  buim  Ri^ 
emvhu.  De  mtUbtreh  Dudo,  Theoderiott$  «t  fnttor  «ras  Chäefriim  4e  Ida- 
heim.  WaUerw  et  fimter  stius  Ludewicus  de  Demdrodt,  Si  igil«r«e- 
deniastica  seenlariaue  pcnona  buic  uontre  «onfirmationie  paginam  acmeit  ati^ 
qmleiius  woiwe  altcmptaiMrit.  indigsutioiieni  dei  «ronipotanlii  el  baalonHB 
Petri  et  Pavli  apeetckioruai  ineunat  et  ia  eztremo  escamins  vm  ftatani  somb 
ederi  aalisfactionc  carrexeiit.  diuine  siihiaoeat  ultioni.  Cunctis  antam  nürw 
loco  benenolentalMis  et  sua  iun  seruantibiis  diuina  nüaerioordia  eternam  pre- 
paret  et  coneeraet  retrilmtioiiem.   Acta  sunt  hee  aane  denunioe  meamaC. 

M.cumi. 

Hu«  b(m  Origlnat  tm  9r^9T^.,  mtt  bH  <lr$i(^oft  6ifg((  in  (Toimem  Üffac^«  an  china 
^rrgAmentfkrctfni. 

821.  3^c§  ^cmca^itcfo  511  j^rier  (^vblei^cbricf  ü6ev  ein  C-lüdE  ^nkö 
ba|elb[t  ^ur  ^^nlegung  bon  ^slBingerUn.  1204 

C  dci  gratia  maior  preposituf.  W.  decanus.  totii^quc  maioris  ecciesie 
ireeermns  coouentuB.  Tnluenris  Christi  tidellbiis.  ad  qUot«  ecriptam  istud  per> 
neiierit.  laoA  fiitaHs  (|uani  preaentibus.  in  perpetttum.  Maioram  ooetmniin 
prudentiam  ünitati.  dignom  duximaa  Teritotia  notam  scripto  caiQmitlere.  quam 
ad  posteromm  noBtrorum  aotitiam  decreuimus  reseruare.  Notam  itaque  nt 
nniuenitati  tuelre  qnod  nos  die  communi  capitali  nostri  coneenao.  dmtnrioQ 
tm,  treueren»  quandam  tarram  fncaltam  in  rumtu^remf,.  ad  nostrui  eodd> 
siam  spectantem  ad  uincani  plantandam  et  excolendam.  et  NOB  poit  em  fae^ 
redibuB  jur»  hereditario  babeadam  aub  aimuali  oensii  cooeessbnoi.  Hane  an- 
•tem  inter  eodoeiaDi  nostram  et  prefatum  daem  aea  aiiain  hcredem  erdiaatM- 
Dem  obeentandam  statuiiutew.  qnod  annaatim  nsqae  ad  quataor  annoe.  iam 
dictus  ciuis  elmenricus  siuc  suus  herei?  quinqiie  solides  in  ff«sto  b.  martim 
super  memorata  terra  refoctorii  nostri  administratori  teddcrc  tciicdir.  In 
f|iimtn  uero  anno  et  deiooops  a  prcfato  ciue  sine  mo  berede  ama  una  uini 
cum  claustrali  mensura  super  cadeni  terra  prcnotato  anirainistratori  annuatim 
reddctur.  aut  si  uiiuini  defccerit  .X.  8uJidi  pro  ama  uini  in  fest*»  b.  inartini 
»oluentur.  IIoc  etiam  adneckre  curauimus.  quod  pretaxau  licretiiias  non  in 
plures  heredcfi  diuidetur.  sed  integra  a  sola  persona  raenioratus  censa.s  pcr- 
Boluctur.  iii&uper  si  sepcdietua  ehtenncus  siue  saus  hercs  prenotatam  here- 
ditatem  aibi  aliepare  et  aendere  nolet.  hoc  primmn  eeeleaie  noalre  ^uidcider 
deamtiabü  et  al  nee  ad  ojraa  «eooleaie  noHm  nee  ad  epoa  eniiwqiMni  fitateva 


.  j     .  >  y  Google 


261 


MtroffM  intte  frilr«i  oapitnli  nottri  emptoMm  ianeufrit  eaioimqlie  alit  no« 
let  oeodMidj  libema  potestatem  habcibit  «d  hec  prefatos  ^hmmem  uiuiimb 
iam  qiiod  m  tDe||Boralm  iem  habebat.  genero  «oo  godefrü»  ei  fiU»  sue  ei»* 
M&e^A  tiontilil  intogritatem.  Ad  Iiwiib  «ntem  hf&  veritatMo  «Mrtiw  memo* 
nadaiii.  tigiifi  noatri  et  aigiUi  ouiain  trwurtHtmm  tmagiaeiii  huk  asripto 
ttttfnMniiill  fecImuB  appfnidi.  et  nemtna  tostium  coram  qmbiis  lioe  tractatum 
et  appiflabaten  fait  aunOtari.  Testes.  Conradm  maior  prepouti».  WülA- 
1MU  deoanot.  Jt^annes  cantor.  Ctmo.  Tleuriettn.  Lamjyerlvs.  hmmämm». 
Tkomtu.  TitmatHj).  et  alii  qutiniplurcs.  Scubini.  herbordvs.  Bistapptts.  We* 
zeio,  Wctrneru».  Bartholomem.  Ministeriales  eccicsic.  Wtsielo.  Qermgiu. 
he»rünts  hatn,  alexmider,  factim  est  antem  hoc  domin.  Incaniat.  äimo 
.M.CC.U1L 

?{uö  bem  Orifiiiwl  im  <ßr.«lÄrc^.  ntit  betn  6wr4fd^mttftifm  Cyrogmftiiii  atff  ^etn  Ii»fcn 
:Hano<,  unb  bm  an  ^itftftmctilftRifni  ^&ngm6ftt  Siegel  hti  Dotncapikl«  ooit  bmninii  Sa^pl, 
6a«  onixre  ft^lt 

nS.  9btt  iSv^li\ä)o\  2^^(m  bon  tmx  iticor^orivt  bent  Itteflct  6. 
5t]^oin<t9  tttt  bnrÄt)ll  gut  53crBeffcrttng  ferner  ?Pr&bettben  bic  ^farts 

tud)c  5u  SDcubeSfcIb.  120Ö. 

Im  notaue.  patris.  et  filii.  et  tpiritoi  sancti.  Johamea  det  gcada  treui' 
ronm»  anliepitcepim.  inwieEiM  tarn  presenllbtta  quam  faturie.  in  perpetuom. 
Antiqua  et  prudentum  adiauenit  indiwtria  uirerum.  iil  ea  quf  in  perpetua 
desiderantor  haben  memoria,  benefido  acriptur^.  ad  preaentium.  posterorom* 
qaa  Dotioiam  trammitlantur.  Huius  itaque  rntlonis  intuita.  preieiitl  idripto 
ncftom  faclmufi.  certum  etiam.  et  indubitatum  haberi  uoltmnu.  qnod  hidomm* 
ma  pastor  ^ooleM^  de  dttdemweU,  ovioa  donatio  ad  domom  a.  tboire  speotare 
dinoßcitur.  ipsam  ^cclesiam  in  maoiM  noatraa  Iib<»e  reaignaoit  et  absolute. 
Et  quoniam  in  reKglono  locus  ille  per  patrcm  suum  pio  rocordationis  initia- 
tua  fuerat.  et  soror  sua.  mindern  deuote  ac  relicriosc  rr\ciat  cupicns  per  ip- 
sum  aliquid  subsidii  eidcra  domui  nrrpdrrc.  liumilitcr  uiia  cum  prelatis.  et 
prioribus  ^ccl^ic  nopfro  a  nobls  po.stulauit.  ut  fructus  predict^  ^ccle8i9.  et 
uniuersas  obueuticitn  rjui;  Icgitiiiiuiii  rontingere  dcbercnt  pastorcm.  prefal^ 
domui  ad  SMtentatiuneni  sororuni  ibidem  deo  seniientium  confcrrenius.  Licet 
enira  decim^.  et  oblationcs.  speeialitcr  clericali  dubeaDtur  miiiti^.  polest  ta- 
men  ^cclesia  omne  quod  habet,  cum  ümnibus  pauperibus  habere  commune. 
qoaDio  magia  cum  Iiiis  pauperibus.  qui  relictis  faoultatibiia  proprüa.  non  In 
aagaria  bavSantei  enicem  Chnatt  toeontur  paupcren  Gbriatnm.  Noa  itaqua 
tMn  pi^  petitioni  iacilem  aaaenaam  prcbenlea.  ape  remnneralioiiia  fteni^  frno- 
ta»  ^floleai^  aepadietQ  et  liniaeraaa  obuentionea.  quo  piepnom  coDto^ere  de* 
benst  paBtoreD.  ad  emendatioiieiii  et  roelioraiNneBi  prebendamm  dornt»  pre- 
nonSoat^.  Iheadtrißo  arefaidiaooDO  lod  illina  eonaentieiite.  perpetua  indol- 
auDQB.  et  eoneteaimw.  et  preaenli  aeripto  aigilli  noatri  et  prelatonim  ^eai^ 
noUrf  impnaMiai»  eonuunnito  confirnHatiimiiB.  ita  ut  lioeat  domoi  pM&tf. 


1 


262 


unotn  de  ^tribus  suis,  «d  eanun  ammaraiii  reaipi«ndtm  Ardilditeono  pre- 
aenttre.  saluo  tarnen  per  omni«  iure  arduepisoopi-et  Ateyditeoni.  Htoc  igi- 
tiir  ordinatiooie  nostre  (  onfirraationeiii.  sub  iDtermitiatioiie  enathcmatis  statui* 
mus.  ut  qaicunque  quod  deus  auertat  eain  infringero  atteraptauerit.  indign»- 
tionem  dei  omnipotcntis.  et  beatorum  apoatolornm  potrt  et  pauli.  et  domini 
pape.  et  noetram.  et  excommunicationcm  se  noucrit  incurrisse.  Hü  sunt  tcs 
tes.  CirnTndnH  maior  prcpositns  et  arcUidiacontis.  Wifhelmw*  niaior  decanus 
et  urchidiao.  TJifoderteus  arcliid.  Alherfr/s  prcpositns  s.  paulin!.  Oftrintts 
archifl  ot  rardi/tensig  prcpositus.  l  >utfl}*randun  oustos  et  monasteni  jiropo'»!- 
tus,  Juhan/ies  cautor.  Ctmo.  Jacohns.  W ilhfbnus  dpcnn.  Cuno.  Ernestus 
et  alii  quam  plurcs.  Acta  sunt  bcc  anno  domin.  incarnat.  M.CC.V.  indict. 
VIII.  epacta  XXVIH. 

Ku«  bem  Dnginal  im  %x.i%x^.  mit  ficben  Siegeln  oon  cctl^em  Sa(f|9  an  gctb«totf»m 
feiteurn  ^abcnbünbeln.  3^  ber  Witte  |Si^t  ba«  bed  (Srjbijd^of« ;  bann  folgen  Mn  ^er  Stitle 
ttod^  K^tt;  i2)  bft«  t>emco^it«(;  3t  GvUlelnius  trerir.  cboveplM.  in  flanser  ^iottr;  4>  bec  üb» 

lec  bf«  t).  Johanne«,  in  ben  jtlauen  einf  Scftdft.  Umfci^rift:  .\lhertus  trevirensis  anhidta- 
conus.  Tfmxi  folf^en  »ett  brr  Witte  iiat^  XmU.  5)  runradus  dei  gnitia  archidiaconus;  6) 
Tbiodericus  dei  gratia  archidiac.  . beibe  in  gait^ei:  (^igut;  7)  Utwinus  d«i  gratia  uvri* 
ramis  ardiid.,  ihiUfKitf.  tM  SUng^rbnung  ift  alfo :  5.  4.  3.  1.  2,  ^  7. 

223.  ^or  (^^Bifd^cf  ^ol^^^^n  Doit  ^rict  bciiifimbct  bic  t)on  ^gcitcn 
f&mintti(|er  ^ctrm  SKettemc^  erfolgte  ©li^eitfuitQ  M  Ibtöl^et 
ttttde^auten  Sanbe«  a^^f^^^  ^ettemi^  unb  siote  an  Me  QD5tei 
^intmctobe.  1206. 

In  nomine  snnctc  et  indiuidiic  trinitatis.  Johannes  dei  gratia  humilis 
Tre>tirr,rifi7f  ininif?tcr.  omnibiis  C^hrj.sti  fiilclilius  tarn  prcsentibus  quam  fnturis. 
pcrpetuam  in  dumino  sahitem.  Yniuersitati  uestre  notum  esse  uolumus.  quod 
domini  uille  de  Melricha.  iiidelicet  Henricvs  comcs  rle  Heine,  et  frater  eius 
EuerhardiHf.  Jlvhertus  couies  de  Nansowe  et  nepos  suus  Walerommm,  An- 
selmus  de  Mohu.sherf^.  Saloimna  nobiiis  et  deuota  iDatrona  cum  filia  sua 
Maihädi.  et  genero  suo  Uudolfo  palatino  romite  de  Thuingen.  Hermannv* 
etiam  miles  eiusdem  loci  indigena.  rusticoruni  quoque  tota  comniuiiio.  qui 
hcreditate  poeridebant  osaaria.  Omnes  isti  unanimi  uoluntate  et  pari  eon- 
sensu,  sicot  quemlibet  pro  parte  sue  proprietatis  et  hereditalis  eontiiigclML 
teiram  quaodam  iacentem  in  ano  territorio  super  ripam  M<t8dU  In  loeo  qol 
uocatnr  Rore»  monasterio  de  Hemmmrode  in  elemosmam  eontnlernnt  lam  a 
dectma  quam  a  euiuslibet  seniitiitis  debito  liberam  et  prorsus  absolntam.  Ban> 
dem  autem  terram  tunc  pe&e  desertam.  et  ab  antiquo  Semper  inonham.  pro- 
dicti  featres  suis  manibus  et  sumptibos  excoluenmt  et  in  ea  uineam  planta- 
uerunt.  quf  extenditsr  per  desoensum  MoMÜe  usque  ad  ierminoe  mmoru 
C&nßuentie,  Hanc  autem  donationcni  quam  predicti  nobiics  contulemnt  pre» 
fato  monasterio  de  Hemmenrode.  bercdes  eorum  uidclicct  prefatus  Rudolßt$ 
jialaiimts  comes  de  Thvi'ngen.  et  filii  sui  Hugo,  hvdolfkis  et  Wühelmus, 
Menricu»  iunior  comes  de  Beitke,  Muhertm  et  HmricuB  filü  predicti  FFde- 


.  j     .  >  y  Google 


26a 


rammi  comitis  de  NaM9we,  Euerardtis  hureffranius  de  Arbet^  et  nxor  sua 
Addeüiü  de  Mcluü^erg  prompia  deuotione  oollnudaucrunt.  et  appensia  aigil- 
In  suis  eam  confinnettorant   Verona  quio  noatr«  interesse  dmosoitnr  fnci  et 

(jiiieti  omnium  prouiderc.  eoruni  tamon  maxime.  <]\u  noctc  ac  die  diiiiniK  snnt 
oKseqtiiis  nianclpati:  ne  predioti  t"r;ilro>  iifl  per  ohUirionis  iiinuni.  iiH  ruins- 
libet  onaiigiiltatiV  "^tutllinn  nUfjnam  in  postcruni  <'ahjmpniani  iiido  siistirsonU. 
hanc  karfam  feciniuä  ii  iiscribi  et  .«iirilli  n*>strl  luniiiinine  roborari.  Qnn  uti- 
ijiie  i<;itur  (.'cclesiastica  socularisue  persona  luiic  nostre  confirmati'oni  scicns 
cüfitmire  prf.'-iinij>soiit  iii^i  rito  ro.«ipiKrat.  et  reatiini  f^iiuni  celcri  satisfactione 
corrigat.  intli^^nationi m  dci  (*iiiiiipotci»tis  se  sciat  inoursiirnm.  et  in  extromo 
examinc  cum  diaLolo  tt  aii^eiis  eins  digna  nltionc  plectcndaiu.  Testes  liii- 
ias  rei  sunt.  Cmradu»  prcpositus.  Willelmus  decanus  maioris  yccieaio.  Theo- 
derieuä  arohidiaeonm,  Albertns  wnAudwomm*  OdewimtB  arefaidiaconiis.  /o- 
imMea  canlor.  Ingt^€mdtts  preporifus  Monatimentiä.  Conradus  prepontee 
a.  Florini  in  Conßmntia»  Mbiateriales.  Odo  de  £9eA.  Jacohu»  de  Ihnim 
fk  fttter  eioa  D&md.  Petrug  de  Veldenze  et  Odo  de  Ponie,  Fhrentius  de 
MMetg,  et  W^tdmu  de  Hdfmttein.  Dithardtu  de  P^endotf,  Lodern" 
im$  de  BtrenbrettUin.  Hmncu»  de  Atrio  et  Albertiis  finater  eiua.  WtBd' 
9tu»  de  Confhtentia.  öitulhirtva  de  M(9mhtvm.  Oodefridm  de  TFoZdarf. 
De  N<ui90Wfi  IJenriciiH  et  EjimvoJfvs  ftater  cius.  Tlenricus.  Hildeger.  et 
Htnricus  filius  Sfifridi.  De  Seine,  Meinwitrdus.  Gistilhertus  de  Engendke. 
Wiperius  fitiua  IK^p^rli'.  Arnoldi/.i  vt  filius  suus  Lodewievs.  Acta  sunt  hec. 
anno  dominice  incarnationis  .M.Ct'.Vl.  Indirtinne  .VIII.  Epacta  .IX.  Con- 
ctirrrntc  .VI.  Rog-nante  dnniino  nostro  .Tliosii  Chnato.  cniua  rognam  et  im* 
pehiun  perinanct  ia  sccvla  sccvloruro.  Amea. 

Xu«  bem  fai  brr  6ta^tMMiat^cf  iU  Xder  btflnMi^cn  Oii^tnat 

3^9^^^^^^^^  <Sftd)cn  be«  ^loftcve  ,r>iiumevobc  gegen  {^viebri* 
t>en  ?[l?albcrg  tinb  Öenoffcn  tvcgcn  bct  SJogtci  in  bcn  4)avbt, 
eUbenibom  unb  gaild.  1206. 

In  Domiiie  patiia  et  filii  et  apiritw  aancti.  Amoidm  de  Atipe.  TA<o. 
dmmt  de  BrutJie,  Henricu$  do  Mandenchtk.  omnibua  Chriati  fideliboa  tarn 
lutaria  quam  preeeDtibua.  ad  qaoa  hec  karta  pcruenerit  pacem  et  aalutem  in 
domino.  Yniueraitati  neatre  notam  eaae  uolomos.  quod  dtebua  noatria  orta 
cat  diaeeneio  inter  fratrea  de  BevMnenrode  et  Ftidenetm  filium  Brvmeoma 
de  M<dberg,  propter  boe.  qood  iamdictua  Fr,  et  patraua  Sana  Merhodo  dlce- 
baut  sc  habere  ina  adaocatie  anper  tres  grangiaa  ipaontm  sdHcet  de  Hart 
et  de  Vidltbus.  et  de  S^emfo  '1  .  Econtra  asßcrcbant  fratrcs.  quod  ni- 
dul  prorana  iuria  babercnt  prefuti  et  F,  in  omnibns  bonia  auis.  presertim 
com  a  multis  retro  annis  prcdictaa  granglas  cum  omnibus  appendicHs  auis 
et  juste  adepti  fuerint.  et  quietc  semper  iure  proprietatis  pos.scderint  uniurrsn 
Cum  jtaqtio  jamdicti  fratrcs  et  Fr.  inter  se  ccnuenire  n^n  potuifsciit.  res  tan- 
dem  perducta  cat  ad  audicntiam  domini  Theobalde  comitis  ßarrensis  et  de 


264 


Luzelhurg.  a  quo  idem  F.  tcnebttt  in  fcodo  aduocatiam  super  i-usticoB  qua- 
nindara  circumiacentinni  villnruni.  Comes  autom  uolcna  scire  iusticiam  et 
Moritatcin  partium,  nobis  tiilnis  coiiuiu^it.  \it  ad  partes  illns  accederenm*-.  et  de 
iure  partium  dili<>;cutciji  liiac  inde  faccroiuus  iiiquisitioncni.  Ad  huüc  cuam 
diem  dominus  Johannes  T retnrorxnu  archiepißcopiis  ufficialcs  suoa  transmisit. 
scilicet.  Oodcfridiim  abbatem  s.  Evcharii.  et  Ingebrandum  MonasterienMm 
prepositnni  et  Johanntiu.  moiom  ccclcsi^  cantorcm.  Noa  itaque  del^gati  • 
oomite  cognttores.  simul  cum  ofikialibut  predicti  arcliiupiscopi.  veniflütOB  ad 
diem  psrtibiis  apad  Wi&ieke  constitutum,  mdiores  et  prudentioore»  militei  d« 
cireummanentibui  eonuoeauimus.  qui  super  hoo  adiurati  fiEO  testimonio  rata* 
lerani  quod  Semper  uiderint  et  andierini  pvebtoe  fratree  iam  dictis  giaDgue 
cum  Omnibus  attineatiiB  wiia  iure  proprietatia  tenuiiee»  et  qniete  poesedint. 
et  quod  Aumqiiam  uiderint  uel  aadieriiit.  qned  aliquis  pifdeoewer  predicti  F, 
quioqnam  turii  aliquando  habuerit  in  bonia  fratmm  de  Bemmmr^'  Ad 
maiorem  etiam  ueritatis  huius  euidentiam  dizecont  quod  tempore  letipia 
reeordationis  Ar?whH  accbieplscopi.  Com  cognomento  m&0mu.  qui  erat 
pater  Brumeomt  et  a»  huiua  I^rideriei  predictis  fratribus  mouit  qucstio- 
nem  ooram  mcmorato  arcbiepiscopo.  vnde  idem  bone  memorie  arciiiepi*- 
copus  conuocault  Trenerim.  ministerialcs  et  prudcntiorcs  a  Kemta  usqiic  ad 
ciuitatcm  mancntcs.  qui  ab  eo  adiurati  et  saernmeiito  tidciititis  ft  fytulo 
chriRtianitatis  dixerunt.  quod  pret'atus  f 'onu  uichii  iuris  baberct  iu  Omni- 
bus bonis  mona?»torli  de  Ilemmenrodf.  IVooedentc  tempore  cum  scpedio- 
tus  (Jono  prefatiä  fratribus  itcruni  mouiseot  questionem.  prefatus  archiepisco- 
pus  conuocnnit  secundo  apud  ilundn-ctrod^.  meüores  et  )ii  uJcntioKs  de  tota 
illa  uicinia.  qui  dixcruut  sicut  prius  dixerant  quod  nicbil  iuris  haberet  ad- 
uocatus  in  bonis  fratruju  do  Ilemm^iirode,  Ynde  iam  dictuB  Cono,  tot  ettaa- 
tis  testimoniie  ad  pleunm  de  uentate  instmctus.  iam  dicto  dauatro  remuH 
perpctoo  omnem  questionem.  quam  ei  mouerat  occanone  aduoealie.  Poetmo- 
dnm  defimcto  Arnaido  archiepiioopo.  Brumnioa  filius  predicli  OtmmU  et  pa- 
ter biutu  Fr,  Qccasione  Item  aduocatie  et  maxime  quia  aciama  tanc  erat  in 
^eclesia  Treuerenti,  et  non  wat  ad  qntm  monaBterium  tunc  habrael  recorsum. 
aepedictos  firatres  uezare  cepit  et  dampnia  et  iniuriia  eoe  affecit  qui  tarnen 
inspirante  diuin«  cletnentia  ante  mortem  auam  renputl.  et  de  dampma  et  in- 
iuriis  monasterio  satisfccit.  IIco  omnia  retulerunt  qui  a  nobis  fuerant  requi* 
aitt.  et  a  uenerabilibus  uiris  Qodefriäo  abbate  a«  Evcharü  et  Ingthrmido 
MonaMerienn  preposilo  et  Jolio/me  mdore  cantore.  qui  uioes  arcbiepisoopi 
gcrebant  comnioniti  in  ea  fidelitato.  qua  ei  tenebantur  et  in  salutem  anima* 
rum  sunruni.  quorum  nominn  sunt  hoc.  Oodefr.  abba£i  s.  Eucharii.  Theo- 
dericns  abbuft  s.  Marie  ad  ,Uartyre*>.  Itij^bratrdug  Motiasterünsis  prcpositus. 
Joh.  majorii)  ecclc^ic  cantor.  WtUehehnm  de  ilemnie zeher g.  Udo  de  E$ch. 
Daniel  de  Ihnn:  Jaeohus  dapifer.  Sibodo  et  Odo  de  Ponte.  Wi'lheimm 
do  Helpei^.strin.  l'ttrus  de  \  rldtme.  Theodfricux  de  Sinnage.  Thomas  de 
Liiture.  ßaldewinus  do  Maranc.  (Jodtfridvs  KumtL  Gerardus  de  Bürge, 
Hewißua  de  Lideche.  Ysetihardus  de  AUreia,  Christiamts,  B<ddemnu4,  Ja- 
colm  de  WiAUhe,   Walihtrm  de  Ma/ndkrtikeiit,  Dudo  de  Malhr^  Yh^ 


.  j       .  I  y  GoOgl 


260 


hardiu  de  Wüliche.  Jaeobu»  fiüus  CkmeL  Akwtm^»'  «i  Theoieifimm  if$ 
NouioML  Htmmm»  ät  Enhirk«,  Hmhrmd  et  Tktodmtm  4a  VtHm^km* 
IfarMTM  de  J^ntcft«.  Nee  Ifta^ue  qui»  de  iieritate  tratrom  plene  nobn  ocni- 
lilit  ad  petleieneei  eonind«m  fratroai.  ut  id  posterum  sua  libertale  et  per- 
paliia  fttmitiile  gradeirt  ^oelene.  bano  kertam  ÜoeiBiiia  eoaacnbi.  et  ad  BotU 
ftam  poateronun  trmiiBiiiHli.  Acta  sunt  bee  anao  ab  ineafnalioBe  domini  no* 
«Iii  Jbestt  Cbriati  .M.GG.VI.  indiotione  .VIIU.  Begoante  domno  nostro  Jbeni 
Chzulo  cuios  r^nrnn  et  imperiiuu  permanet  in  aeenU  aecnlonun^  Ameo. 

Sni  bem  mit  3  eil atfn  i>(rf<|nim  Original  in  bcr  $tabtbi61iot|ct  ju  !i:ricr. 

125.  2)0«  S)omca)>itel     Xtter  nerev^ii^tct  {dit  ©ut  gu  $evlc  1206. 

.  .  doi  gratia  prepositub.  W.  dccanus  totumque  capliulum  mÄioris  eccle- 
äiö  1  teuirefisis  omnibus  presous  scriptum  !ns])L'(  tiiris  subscqucntibus  fidem  ad- 
hibere.  riotum  tacauus  uniaersU.  quod  nos  .l/idn.e  de  l'erle  et  Ba^tiano  filio 
ip«iuä  doteu  ecclesic  nostre  in  uiila  de  Vtrie  iaccutem  a  »oio  hcrcdum  suo- 
im  fiusoei0ore  iure  liereditario  in  perpetuum  pro  quatuor  maldris  ü-uxnieoti 
TfWNr.  menaore  anauatiBii  nobi»  In  Mo  b*  Slavtmi  Trmm,  panatoadb  poa- 
iidwidain  eoneenimoa.  adieienCesw  qood  dieti»  jMdreot  et  Bartiamu  fiUoa 
M.  lel  nnna  beradum  anonun  ia  ipaa  dole  Hci^  phmtare  potenint  at  edi- 
iicaie.  eaodem  tarnen  dotem  noa  in  plana  beredea  dinidere  oec  inuadiare 
nai  a  ae  qnocnnqua  modo  alienare  nalebunt  et  ne  quia  ipaoa  aaper  pmaia- 
aii  presnmat  molestarei  Uttacaa  piesentea  s^llo  nostro  monitaa  Mem  in  te- 
iliiBoninip  eoatolimua.  Aetoat  anno  gratie  ,M.OC.yi. 

Ali  Hm  ltm€i)rfiKl«HH|cii  (|n|ni  flMj^Ignifltat  (n  9i;«lfr#.  LIX.  a.  Cd.  ML 

IM.  SDer  Sfil^cingraf  BeftSttgt  eine  @(^enhing  fetner  ^ema^n  ©uba 
Aber  bm  SBUigett  ed^iitbc^citgft  bei  9a)^t>arb  «tt  bo«  JHtftcr 
aScilcT.  1206. 

In  flei  nomine..  E^O  U''.  Uingrauim.  l*er  jjfcsontls  srripti  testinio- 
niiUD  notici«;  ümiuum  trani?mittifcur  pro  tempore  constitutni  um  .[uum  vxor  naea 
G&da.  et  coUered^  cIus.  dominus  Wemherun  de  Bonianikn.  et  frater  suus 
dominus  phitippus.  Puer  de  r^nlkp-nsfeirt.  cum  cetcns.  vineam  cjuandain  in 
fiaibus  iliorum  de  Bobardta  »itarn.  quo  vu]go  appcUaUir  K>cinndthen(jist.  ad 
ipflo»  iure  liereditario  deuolutam.  monasterio  b.  Mariy  in  vilari  legarunt  in 
acaMtfiaie  sempitornum  proanorum  omniom  et  parentum  suorum.  necnon  et 
•wnaa  ^peQcmn.  nt  diiinen  9a.  boo  ibidem  eelabcetar  aaonficiuai.  Poat  d»* 
Biwanem  amtew  beredifataai  intor  ipaoa  beredea  faeftam.  tota  iUabeMfmbaa 
aidaB  ^nea  pertiaebat  in  pertionein  vxoria  ina^  oadebant  Noa  nero.  dmo» 
tiana  doeü  qna  bMedaa  ipai  pro  xemedio  animaiom  noatmui  ei  anteomao* 
nun  MMtranim  aapedictaia  vineam  prelat^  eooleri^  läge  qoa  sepra.  paaBiden 
dam  eai^iwaa.  notiiilaa  qiiod  lafltem  emt  in  uritam  Moaeaire.  aed  aaagia 


366. 


tam  habere.  P'ropter  quod  iptan  Muni,  ei  een^  et  UffXUmUa  Boaliety 
comikiiiiiiri  {edmiMr  teatimotiio.  «nno  dominice  mciinl.  M.GO.'VI. 

SIu«  bfm  Criainal  im  JJiir  Don  bfin  »Sicj^fl  bei  X^amc  ifi  ne(^  em  Siüd  «■or- 

baitNn;  BtntfVmitg,  Mit  f«^  toei|em  SS<u^4  )fif|t  f<  in  iiidfln1|«fler  9rrMt  Me  Mfimi  ftfVfl 
in  hn  Hte^ten  eine  93[ume ;  mit  brr  Sinfen  ben  WantrI  »or  ber  ^rufi  fcf^ifftcifc.  i!« 

227.  Oil}ciUijvaf  3i}cnier  bcr  3"wgcvc  iibcvivcii't  bcm  jlloftci  j)hipcno; 
bcro[  Bei  ^Bingen  i?cr  bcm  eintritt  jcincv  ilvcu^fal^vt  feinen  |>cf  in 
^cm^jtcn  ^um  Söeften  feiner  in'ö  (genannte  ^(ofter  gettetoten  ^^tßts 
'   ftet  9lbcl|cit^.  ^eti  1.  3»<n  1207.  • 

In  dei  nomine.  E<ro  ]Vcrnh''n':<  Iu'n(p-a>u'ns  tvrn'or  umaibus  Cliri^ti  litle- 
libäs  notnni  cssc  cupiu.  qualitor  e^'o  ^iirno  cru^^is  (lc>igiiatus  et  in  procinctu 
thnnsfrctaic  constitutus  pro  rcmedio  yiiiinc  mrv  ccclcsie  s.  RtfpcrH  apiid  Pin- 
guiam  et  sororibus  ibidem  deo  sei  vientibus  curia  tu  ujcam  in  huif'ie  ah  omni 
Bcrvitio  et  cxactionibus  liberani  cum  agris.  vincis.  pratis.  domibus  et  pis«^- 
riis  contradidi  perpetuo  posBldcndaro.  hoc  apposltu.  iit  sorori  mee  Äddkeidi 
ibidem  reduse  siogulit  ennis  due  inar6e  eolon,  denar.  um  in  nifiTitate  do- 
mini  et  altert  ie  fcsto  Johannis  in  meliorem  sastentttronctn  persolveiihtr  de 
eadem.  8i  antem  ego  de  peregrinatione.  quod  deos  pndkibeat  non  rediero. 
aonirenariam  pro  quiete  anime  mee  in  pradieta  eociesia  babeatur  io  perpe* 
tunm.  et  ut  hoe  semper  atabile  et  firmiini  sit.  preaenles  litten»  sigiHt  mei 
munimine  roboravi.  Datum  anno  domini  Jf.CC.Vn.  in  die  bb.  I^ilippi  et 
Jacob!  apost.  Testes  huius  rei  »unt:  Oiselhertm  ytier  de  Hvdensheim.  Kiu- 
hricho  Crifirclowe.  iJenricus  Suse  de  Appinheim,  Emhricho  de  Loricho. 
Wcriihtnif.  de  Waltafen.  Franca  de  WfdUi^en.  Sifridus  dictus  SuUe,  Vun- 
radtt»  de  Albecho  et  ceteri  hominea  noetri.  qui  in  hanc  traditioueBi  auum  ad- 
ivbaerant  assenawn. 

In«  JHnblingcte  6amntlvn{). 

2t8.  2)ie  (viräfinn  5ni>ciabtö  i^cn  SO^olt«*  fc^enft  bem  Mh^itx  9tU^- 
$Tum  i^r  %m  au  ^»ieuntir^en.    ^en  22.  ^uU  1207. 

In  nomine  sancte  et  indiuiduo  triaitAtifl.  Qiianto  maiur  et  altior  est  per- 
aona  tuto  debet  curare  oautiut.  ut  quc  gerit  negotia  nalli«  poesit  proceitM 
ttttporia  infiimaDeb  Inde  eat*  quod  ego  alueradk  diuina  elemeatia  oomitiMa 
de  vMadi  pro  msoram  cemianone  peoeaminum.  et  eterni  patria  miMneor- 
die-  ooiueqfeenda.  allodiam  ibeum  in  miinkerchm  quod  ad  me  ab  ano.  et  ma> 
tre  mea  perttenerat  legitime,  eom  omnibw  a}^>eRdieil8.  «Meptia  Mdis  minNO' 
riaiftraa  et  Iwaiaibna.  eceleue  de  nOetpfwne  in  qua  et  maier  noetra  aepvi' 
tvram  habet,-  et  monialibiia  ibidem  deo  militantibaa  in  perpetuwn  donaai.  et 
ne  ftfltim  Boatnim  aliqtia  petnt  uetnBtateebAMoaii  rogatii  demimm  et  amm- 


.  j     .  >  y  Google 


267: 


ruluui  nostium  abbatem  prwniemetn,  ut  eleinosinam  nosüvm  Utteris  auis.  et«*; 
gilii  sui.  et  eeclesie  te^timonio.  confirmaret.  huius  rei  lunl  ftwtei.  Q^nxfdm  ab- 
bas  prunuensis.  Pridericiu  seolasticut  s.  marie  mprumia,  ikeodericu9  SBoerdoa 
de  luend^.  Godefrüiua  clerieus  et  noerdoa.  Oerardus  clericus  filius  comitb 
de  wonn^  JWefert«ir«  et  Gerardvs  clerici  filii  eomitis  de  «oJmeN^.  P&v- 
(^ipw  moDMliiie  et  Mcerdos.  OmSUrn  dericus.  werantdiu  dericoi  et  aln 
^umplnns.  Actam  publice  in  oedena  ea.  martinini  gordiani  et  epymuchi. 
XL  kaL  angaati  in  die  a.  marie  magdatone.  anno  ab  incarnatione  dem.  M*0G.  Viiv 
iiMÜctione  aeptima. 

due  öcm  Crifliiial  im  ijir.*3lt(^.i  bi«  ^ifQ^l  Idingen  an  ä'Jl'f"t>f»«»  <S(^nuren,  ftub  a^er 
tMifncn  gtgttit(|fii* 


^l^Ui^^)  in  bem  ^ro^e^  ^Heinbolb^J  i>on  3fcni»wr9  gegen  bc.^  Äbs 
fter  ^hntnetobe  loegoi  bet  @ätcv  im  ^Utoalb.  (1207.) 

Screuissimo  domitio  suo.  PÄ.  illustri  romanorum  regi  et  Semper  augu- 
^to.  J.  dei  ij^ratia  trexa'rorvvi  humilis  minister,  deuotas  m  Christo  orationes 
et  fidclc  suc  deuotionis  obscquium.  Conqucrcutc  Tiemholdo  de  I^f^nlmrc]  de 
abbate  de  hemmenrode  et  conuciitu  ciu«.  quud  bona  saa  de  kdwalt  abstulis- 
lent  ei.  et  ablata  ulolenter  possidercnt.  operani  dcdi  ut  de  iustlcia  titriusque 
pmie  ioquiaita  iieritate  possem  eogaoecere.  et  secondum  doam  etbonam  con-* 
BdeDtiam  inde  iudtearem.  Tocani  itaqne  nobilem  nimm  Qedaßum  de  Konumt 
patmelen  Bmboidi.  et  tnnltia  tu  neo  anditorio  conetitiitis  tarn  ecdeaiaetida 
^ttim  BecnUribuB  penonli.  adliintil  enndem  Q,  per  eacramentnm  fideHtstie  qnod 
anbi  feooat*  et  per  fidnu  chriatianam.  ut  dioefet  quo  iure  monaaterinm  de  hemr 
itenrode  predieta  bona  poerideret.  Ipae  nero  tamquani  uir  fidelia  et  deuotus  ad' 
iaterrogata  aic  respondit  Pater  meus  et  pater  rewAdU  cognati  nei  bereditatein 
mm  fioiserant  inter  se.  et  bee  bona  de  kUwcdt  ceaserant  patri  inao.  et  quiete 
poaedit  ea  .XL.  annia.  Patre  roeo  sublato  de  medio  ego  erazn  quatuor  anna- 
rum  ei  frater  meus  iunior.  Postmodnm  patraus  meus  prepositus  Brnno  ea- 
(lem  bona  aliquo  tempore  in  usu  suo  tenuit  perraissione  fratris  aai.  qai  erat 
patr^ius  of  tutor  nostcr.  Procednntc  tempore  cum  adiiltl  fnissomus  ego  et  fra 
tT  mcus.  defuncto  patmo  nostro  qni  tutor  nostcr  fiierat.  bona  illa  in  nostram 
potestateiu  et  usum  deuenerunt.  V.u  t( mporo  comcs  alhprtus  de  Molhach  uo- 
Icns  emere  bona  illa.  pactum  de  emptione  feccrat  pro  centum  et  dcccm  Mar- 
os. Quod  audiens  pie  memurie  nmoldus  Trevirorum  archiepiscopus  conue- 
nit  nos-  et  sibi  rogauit  uendi  iianc  posscssionem.  et  hoc  obtinuit  a  prefato 
oomite  de  Molbach  quod  ipse  recessit  a  paoto  suo.  et  d  emptionem  conces- 
ttt  Itaquc  ego  et  frater  meoa  et  mater  mea  hec  bona  archiepiscopo  .A.  sine 
MBoi  oontradictione  aendidimua.  et  com  ipse  ea  libere  et  quiete  per  sex  an* 
Boe  poaeediiMl  pro  remedio  anime  ane  ipaa  monaaterio  de  hmnmimrade  con< 


tüfit  H  anwurtariiMi  hmn  edkm  ptus  qti«m  JLX..  mnk  KiMi»  et  qmtib^fß»' 
aedit   Hm  prefiite  CMtums  de  AmierfM  adinratiia  ntoUi 

)^n^  bcm  Crtfiiiial  im  ^r.^atc^.,  mit  bem  an  '^ergammttltrtfen  l[^&ngeitben  S\t^e\  hti 
^r^Mfd^cfd  tu  gelbem  Sac^e. 


SSO.  '6nitntj  M  Jt^nig«  in  €a^en  bet  SIBtei  ^mmctobe 

gecjcu  :luim6o(b  tjon  3ffnbitrg  tvegcn  eine«  @ulc3  fiangfc^eib 
im  jl^aujalb.   moxm&  t>m  8.  ^uguft  (1207). 

rhilippua  dei  gratia  Homamrum  rex  scmpcr  augustus.  vniuersis  fideli- 
bu8  suis  ad  qnos  hee  littere  pcrueneriiit.  ^ratinm  puam  et  orone  bonum.  Ae- 
oeseit  ad  prebGutjain  nostram  abba»  de  hernmeni  ode.  et  siia  nohis  intiinuatiMDö 
8U^;e8j»it.  quod  ipsc  et  lieimboldus  de  laewhurch.  cot  aui  dikilu  iidele  nostro 
Jchowne  treuerwi  arcldepiscopo  stetorint  in  iudido  de  quadam  cauaa.  que 
inter  eos  nertebatur  super  allodio  de  Um^ttkeü,  in  qua  caiwa  cum  idem 
BtMiolduB  uidcorek  le  Gadeie.  et  qnod  eontis  ijunni  fi>cet(  ferenda  aentontia. 
ad  Aoatram  pccsendam  ab.  audioiitia  prefiiti  CnmereNm  «lohiepiscopi  appellar 
uit.  el  diem  sae  prefizit  appellationu  In  quo  die  emn  dietua  abbu  de  km^ 
minroda  ooma  nobia  ceaponinfna  companiiaiet  reMoUtci  de  itemtmrA  oec 
uenlL  nec  reapoasalem  miait  qui  eim  abaentiam  legitime,  immo  nee  etiam 
aliquQ  modo  ezcuauret  Paatmoduiii  sepedictuB  abbaa  qved  fccit  in  aeottti- 
cia  si  ipso  pro  sc  et  pro  sua  ecdcsia  iuste  ioret  abaolntOB.  tJb  impelitioiie 
iam  dicti  reimboläi  de  üimbureh.  qui  eum  ad  piwentiain  neflttiatt  appdlane- 
rat  ab  audientia  treuerensis  archiepiscopi.  cum  nec  ipse  die  pEoeequende  ap- 
pcllationis  comparuissot.  nec  aliquem  misisset  responsalem.  qui  suam  abseti- 
i'mm  allegasset.  Tunr  Tiero  scntenciatuin  est  corani  nobi?  quod  idcrn  abbas 
de  heinmenrode  recte  dcbcrct  esse  absolutus  ab  omni  impetitioiie  ipsius  rtim- 
boLdi  de  tseiithurch.  in  illa  causa  que  inter  eum  et  prenominatum  abbatcni 
de  hrm :n<  ii r<><lf  uertebatur  de  bonis  de  l'n/'^;r>i:It>^it.  qiiia  ipse  de  illa  cauj^ 
dittideiib.  €orum  nobi.s  non  eomparaueiat-  Ilano  scntenciam  ut  iuste  et  ra- 
tionabilitcr  lata  est  fonfirinamus.  et  ipsuni  abbatem  ab  impetitione  ipsius 
reimholdi  quantum  ad  banc  caui>am  perünel  iadicamas  absolutum.  Supradicta 
quoque  bona  ipsi  eceleaie  de  htvmumrode  adiudicamua.  et  sab  noalra  redpi- 
mw  protecttone,  mandantea  et  prccipieute»  ut  prefatum  monaalenum  in  es* 
pnadictb  bonis  nemo  molmtare  pseBumat  nec  aliquam  ntolentiam  inBot^  oei 
grauamen.  Quod  qui  facere  presnmpsent  iram  et  indignatioiiem  noetnm  ae 
grauiter  sciat  inourriaae.   Datum  Wormaiie  .VI.  idua  augnati.  Indict  X. 

Hui  bm  Oridiiiai  im  $r.  *9{r(^.;  bat  v^ttgd  frl^It. 


.  j     .  >  y  Google 


131.  i>.tx  (Sixfii\6^t>l  Si^f^nn  t>9n  Zxm  )»er$Iei4t      bloßer  ^. 
not     Weit  Ui  %ntx  mit  (Svclaü^      (Solvent  ilicr  beffen  SSog« 
tdre^te  in  be^  etfieren  $of     €ot>eni.  1207« 

1»  Bomitte  tancte  «t  MraUkif  trinitatis.  Ego  Matme$  dci  gmKh  tre- 
wkomm  «rehiepjaQopus.  OompoaUiootm  qua»  doQ  «oopoBAnta  difil«ittaiua  e»- 
f&c  dSaMOtioiie  kü^ite  ialer  abb»tein  s.  MAii^  «4  nuurtn«!  Immt^  6i  ikmir 
IM  ^IctcHm  de  tfoutfrnei»  que  ipitim  abbatem  et  suos  predeccseores  iamdih 
Am  twrbMiit:  «d  tttotelam  prcdict^  «eolcsi^  «C  fratrnm  ibidem  deo  leraien* 
«iini.  Omnibus  ratam  uolentes  oseendare.  scripta  eommendaiuiniM.  AgnoMMut 
itsque  unitiersttas  chrtvtl  fidcHnm.  tam  presentium  quam  futuroram.  quod  cur- 
\cm  in  cotterne  cum  uineis  et  ngris  ci  Rt^iacentibut.  ab  omni  iugo  aduo- 
ctti  lilcrftm.  nd  solum  treuiremtm  aiciiiepisoopum  uespicientem.  ekkeber- 
in»  pi»^  menioiiy  prudecessor  noster  titm'rtnsLf  arcl)iepi»copU3  iam  dicte 
«le<ip  liberc  po^isidcndai»  contuiir  Memoratu«  autem  dominuä  t/.  predicte 
ti%  *duocatus.  in  bona  fraUuiu  ibi  iacentia  uianum  uioieutani  extendens. 
II  la  se  juB  Labere  aflirmuuit.  Nqs  ucro  errorem  illiua  cognosceutos  cum  st- 
piM  nm  Mpper  hii  argueremus.  ipse  nichiloxiiinus  in  errurc  am  pcrücuerauä. 
pRfirtim  ablwlui  «t  fiitrei  «noi  mdefaila  di«  iojoria  mol^stauit.  Tandem 
•nUiit  DOflCri  MMMnidwie  «i  ipnis  abbatia  preca  dtuiottia.  Jti  fort«  diuioa 
■napisilione  oompnoetttB.  qukqnid  ibi  de  iuie  uel  «te  eitwatladiiie  in  jw  diicta 
I«  habitnrum  dieebat.  omntdo  rciigiuiirit  el  omnibiu  eis  ipie  eum  fiUis  fpiq. 
f^laeo  uidaiioet  et  htnrieo  renandana.  «bma  abbali  et  fratrtbva  suk.  aioo.ali- 
qua  infestacione  possideoda  intogimliter  reatitait  daaa  tarnen  ama&  uini  coa- 
liilanorum  inri  prioa  deputatai.  de  bis  bonia  nnnuatim  percipiet.  quod  ideo 
a  fratrtbai  ^XMIQSMam  e^t.  ut  ipso  uincai  soai  uindcmiaute.  ipsi  nicbiiominus 
aindcmiare  suas  p«  rraittanttir.  Hii»  ita  conipositis  eiordinatis.  doniai  fferh^i 
tiiiua  iuninr  scilioct  ^erlacm  ad  sepedictam  eccJcsiam  s.  Mari^  perucnit.  ibi- 
^)ae  coinnmnionpm  irateroitatis  df^uoto  suseipionrs.  uotuni  quod  antn  pater  suus 
''t  ipso  cum  patre  uoaorut.  coram  altari  s.  Marit;.  et  cuuctis  fratribue  eiusdcni 
«Ci'lceie.  iterando  confiimauit.  Hoc  iüfitnr  «»iper^n  iptam  sigilli  nostri  impres- 
aone  signauiraus.  et  ut  hec  ntriiini  niiuugere  liccat.  »ub  auatbcmatc  cunfir- 
mauiisus.  Acta  »uüt  hec  ann^  iucüi natiouls  duminic9  .M.CC.VIl.  iluluji 
Wi  teetes  sunt  Cunradim  prepositu^  uiaiuiis  ecclesi^\  Willelmus  dccanus 
noidein  ^cclesi^.  Johannes  cantor.  TngebranJus  custos.  Cuno  canonicus 
fn&te  ^cciesif .  Irndt^vifw  poiNC  9.  iWift  et  (otus  oonaen|iit.  Laid  narow 
M^ridm  4»  9»M»rgkm  hmrkms  hmdL  .  CSnradv$  de  veoUcene,  Balde- 
nwiii»  (rater  dqa.   Siboldm.  aduoeatas. 


,  Aul  i>tvgi  wit  3  @i<0elii  iii  ro^m  S&cu^ji  Dtriel^rncn  Original  in  txt  i)»mbi(^liot^ 
tntt 


270 


23^.  ^tv  (i5caf  iBcxiciä)  m\  iBclbcti^  6curfunbet  unb  gencfnnigt  leiten«; 

(cbttt  «Ott  ©eiten  Ißetetd  (von  tD2tt|is)  an  baS  0.  ^attlitt 
(ci  %xitt.  1207. 

In  nomine  dominl.    K<^(j  (rorLncus.  eoiUL'^  de  ueldenee.    Quociens  int^^r 
evilcßiaHticiw  uel  iaicales  perh<juim  alit^uitl  contraiitiulo.  uel  tran^igcado.  uei 
quocunqiie  modo  agitur.  quud  pufitciurum  noticie  exigcre  uidetur.  nec€^e  est. 
ut  litterarum  metnorie  conuucndctur.  Notum  igitur  eeee  uoiumu&  pi-eg€ntjbufl 
et  flttaris.  quod  Petru§  ÖB  rnetreeto  hunriam»  et  qnicqidd  iuiis  «pnd  oerue.  eius- 
que  Appendkiis.  «päd  QrimUderode:  et  Mederiekntde,  in  ftodim  da  miui« 
aoBtn  ee  hebere  fiiieliir.  habito  eomeiiao  heraduin  aneinim.  iMlroqifee  ninrmm 
a,  uencrebili  prepoeito  t.  Piuilmi  in  ätetm,  pt»  eeolam  Jibde  iteiterenm 
nete  obpignorauit    Igitur  predictus  .p.  nec  per  M.  Me  pe^  .ouMkie  4fioe  m 
eifldem  uiIIIr  placitabit.  nollus  inibi  maumtiom  ad  eundem  .ji.  TWiwy^Bt  ba* 
bebit.  ad  nallam  placitum  quocunque  in  loco  eclebrandum  ipaoe  oompelleC 
fcd  id«M!i  |>ropbsituf  quiequid  sibi  iuris  predictus  .]).  uendicabat  in  etsdem  b#- 
iiis  sine  omni  contradictione  tenebit  et  pro  sua  uoluntato  ordiuabii.  donec 
predictam  pecuniani  nl-  ipso  uel  ab  hereililm»  ei^is  cum  umm  integrltfite  rc- 
cipiat.  (jiutd  si  mediü  tempore  ipsuui  prcpoajtum  obirc  wntigerit.  oaiiem  pe- 
c'unia  iVurribus  s.  Paulioi  persoiuetur.    Terminus  uero  dande  ual  rccipt«iude 
pecunte  .VIII  ^eB  rate  iwl  poet  pnrificetloiien.  b.  Mirie.  uel  in  ipao  die. 
Hliiai  rei  teitos  eunt.   iJÜntradtts  propentue.    WUldmm  deoeniit.  JohtMm 
centor  meieris  fcelette.  toUim<|iie  <e|titaliim  .6^.  «bbae  a.  Encherii,  Ing^brm^ 
das  eustoe  •maiom  eccieeie.   Omo  cenouifua  eioedum  ecKsiesio«   Decemw  a. 
Pauiini  Hvrrhardus.   H.  leoUaticO».    Uugo  cantui*.    Laici  uero.  Teodericua 
de  brücke.   Teodericm  de  nmnage.  Godttfridm  de  bom,  Dragehodo  de  dUU. 
tStbodo  dapifer.  Ricitardus  de  palcUio.   Ttodericus  de  croue.    Heinetim  de  e. 
alhano.    Tfodf'riru.i  t(yh  et  scabitii  ireairen^tit.    Siataj}pii'<.     Harlalomeus.  v(h 
tnc&r.  et  quam  plurcs  nlri      Acm  sunt  tiec  anno  ab  incarnatione  domini 
.M.CC.VII.  Et  «ciendiuii  (juoU      kiuporc  quo  bcc  pecunia  data  est  .XXVFl. 
flul.  et  Uli.  den.  fni-ei-ernüf  uiouetc  pro  niarca  pun  argeati  Uabantur.  ut  cuw 
uoiuenda  erit  eadem  estimatione  persoiuetur. 

9Ui«  htm  beic^Sbigteu  Oiiaiual  im  |^r.<%n^.  Da«  Siegel  fc^U.     '  ■ 

« 

tu,  S)e<  (j^q^f^of«  So^Atitt  «Oft  tticr  (Sittfd^bitiig  Aber  bie  @trd? 
tigfeit  bcv  ?(bt«      ^Wojfitnml,  SCbeKn«  «oti  Ql^r^ftnlur^  unb  ib^ 

rer  ficute  Gunnet,  mit  bei  IHHci  6.  ^uc^ar  Bct  5:iicv  ivc^cn 
bcr  2Bcibcied;tc  im  ^amc  Don  €mtncl  uub  ^cmcrot^.  (1201  — 
1207.) 

In  nomine  aencte  et  indiuidue  triDitetls.  J<tkannea  dei  grelie  treuirorum 
•rdkiepiecopnB.  InaticjA  est.  que  couseruat  rnicuique  quod  iniim  eet.  Sed 


Digitized  by  Google 


'njftoi  cui  conseruan  de  itive '  debeat '  nne  ?eritati8  cbgnükMfte  finHi  liquid 

constat.  Igitur  defcctui  humane  inemorie  qai  veritatis  ignoranclam  induccre. 
et  per  hoc  justlclc  solot  ahrogaiv,  scripti  hiiitis  pcrpetuitatom  opponcntcs.  uiiiucr- 
sis  scriptum  prosens  intuentibii"  ndluin  facimus  ((uod  cum  Iis  et  diöcorilia  ver- 
terotur  (.liulum  iuter  viioa  religiosos  barikolouietnn  abbateni  et  comientuin 
8.  Maximiiii  trtiter.  et  nobilem  viruni  adelimtm  düminum  de  MeyseHbui'chr  et 
eorura  homines  de  anmelde  ex  vna  parte  et  virnra  rcligiosum  Oodefridum 
abbatem  s.  Evcharii  et  conueDtum  ipsius  super  q^uibusdam  pascais  ovium  et 
pecoram  aitis  infra  t^tnmos  de  emmdde  et  bermerotk  eurtem  predicti  abbatb 
8.  Eveharii  ex  altera.  Tandon  ex  vtraqoe  parte  in  Noe  fuit  de  alto  et  bano 
^«iigliiila^-jQQiiiproiiiiMjii^  Fermitlenka  «ödete  paitea.  fide  data,  lfuo4w^ 
jrtre  dlfßnicioni.  pronunciacioni.  et  ordiiuioi<Hii  «uper  premiaa»  »t^bunt  per 
omnia.  et  ipsa  inuiolabilitcr  obseruabunt  perpetuo.  Noa  v^ro  diacepiationem 
huiitömodi.  volcntes  sine  strepitu  terminari.  iiujiiisicionem  uentatis  de  con- 
sensu  parcium  conmisiraus  viris  fidodignis  et  nobilibus  predictorum  abbatuni 
oonsanguineig  videiicet  M^ffriJ"  nTimafjfn  et  fri^lr'rirn  de  fjrüihercJi  Hdo- 
libtis  nostris  ut  ipsi  super  huui^^motli  disceptacioiie  inijuirerent.  u  viri.s  lide- 
diguiis  viccMHriim  villorum  et  etiani  n  nobilibus  vicinis  per  iuiauiontuni.  Ipsi 
Vfiro  postt  cxaminatuiu  uegociuui  et  vetiUUem  diligcncius  inquisitaiii.  corani 
iiobM.j  et  in  prmucia  parcium  retulerniit.  quod  a  tempore,  quo  non  extat  me- 
moria, dieta  ipaitcua  prefatum  dominuip  abltatem  b.  ETobarii  ^t  suum  conaen- 
tum  pa^ifice  poeaedisse  vaque  ad  ripaip  que  fluit  de  monte  pdlinch  In  valle 
iüKla  iHneaa.  Jlloriim  de  e9nmHde,  mediante  otiam  eensu  quem  curia  pr^icta 
t>ermeroih>i:9^'9SKtiqüO  aolebat  forestarii^  et  paBtoribus  in  emuiAde  peräolüere. 
Uüa  reli^tia  parte»  premiaerunt  ae  velle  stare  pronuntiacioui  predictorum  in 
qaifiitorum  et  qiiod  ea  in  postenini  firmiter  vellcnt  obseruare.  Nü«  vorn  ./o- 
fifTvn^s  Hol  gratia  frevirorum  nrchicpisr'opiH  utidita  veritatc  ab  infjuisitoribus 
prc(li(.'iis.  jifiuilogiis  etiam  voncrabiiis  doniiiii  nmoldi  dci  j^ralia  ti-^-riro/nm 
archiepi^copf  j>redecesßori8  noätri  et  viri  honorabilis  ad^lbti-'on.-i  prcp()>iii  ec- 
clesie  ».  pauliiü  tre'ier.  tjui  pascua  predict«  cu»a  iuribus  et  iurisilictiniiibus 
et  aliis  bonia  eontulit  Diunasterlo  predicto  inspcctb  et  diligcutcr  exauiiiiati» 
de  eonsiüo  prelatorum  aduooatorum  et  fidelium  noatrorum  dicta  poscua  et 
temiiioB  earundem  paacnamm  . abbati  et  fratribua  a,  Evdiarii  itdiudieamua. 
et  monaaterium  in  dietamtn  paseoamm  mjaimoa  posaeisBionem«  In  cuiua  rei 
floiemenam*  preaena  seriptam  de  conaenen  parcium  inde  confcetam.  sigil^t 
jnostri  muntmine  necnon  Agillis  religiosorurp  TiKfftim  a.  Haximini.  .et  a.  Et; 
jcharii*  abbatom.  duwmiis  roborandem.  Et  tealea  qni  Interfuerunt  annttari 
pcecipimuf^.  Wühdmu:f  maior  decanuSb  Albertus  prepositus  s.  Paulini.  Odo- 
iBi'nus  aichidiaeonua  et  Johannes  cantor.  Ingebrandus  custos.  Cuno  de  lio- 
demarherf.  Mf^'ridns  de  nvmag^K  Adelimm  de  meysenburch .  Gerhardus 
de  li'vttrw.    1' ruirricufi  de  Grimbei  c/i .  fnirit  de  nigra  muit(e  nobiks  viri. 

MinisteriaJcs.  Fi  idericvs  et  Iteinnevus  militcs  fratrcs  de  ponte.  I  do.  Lu- 
dewicus.  iSibodo  ntilites  de  ponte  HetTtiannu^  de  pidacio.  Mathiaa  sculte- 
tus  Treuirensiä,    Htvbordus.  Sütappus,  Ale.rander.    VSgÜ,  FlUUpjnis.  FFi- 

 ^  .     i     .      I  :  ■        " .  ■  ■ 


Digitized  by  Google 


272 


TVtftuiiMilJMii 

Hui  bell  aiTAftttifien  rric^inaTfiT  im  ^r.»ar<^.  mit  3  3io^eln  tn  vot^cill  X^n.  3Da«  M 
tftjbifjf'O''?      r^tbn ,  bie  bcr  beibcn  Mtbtt  an  blaunt  cc^iwien. 

3m  ^uplitat  bfgmiKH  bit  ^tu^tn  mit  Vunradus  maior  piepositas.  S>te  Mbikl  tM 

4ciMiAr«.    Hugo  et  WtrwAtfnw  de  Hunoldestdn.   Frid.  de  Grimherc.  Gerl  de  ni^jro 

mon«f.  Ministeriales .  .  .  IJerwannm  et  Atidreaa  filius  eins  d»^  2)al(tc{o.  MathtM  &c.  Ac. 
^iet  ^äiiflcn  bic  abtcK.  Sieget  ait  tori6>9(lti'bri-.un  melirter  !9reit{4iiur. 


tßo^fl  Simocentttt«  III.  niimiit  ^fter  in  fcuien  ®^ut 
itnb  Bcft&tist  beffen  €(ftteT,  9tcd$te  mh  ^^\ltf^    fiatfrott  tot 

■  '  ^nuocentius  episcopus  seruus  seruorum  dei.  dileetis  fiHis  IJermanno  ab- 
bat! et  fratribus  ccclr^ie  n.  Marie  in  «^»twa.  tarn  presentibus  quam  futuris 
regulärem  uitam  professis.  in  perpetuum.  Rcligii>8ain  uitiuu  eHg«ntibu8 
apösttilit'uni  conuenit  ade.sso  prc-idiuiu.  ne  forte  cuiufilibet  teraeritatiß  incur- 
SU8  aut  eos  a  pi*oposito  reuocct.  aut  robur  quod  abeit  sacre  religionis  infritt- 
gat.  Eapropter  dilecU  in  domtiM»  Ulli.  uMlili  i«tla  poBtalttioilibiiS  ekmenter 
anuuimns.  et  pr«fataiD  eceleBiam  b.  HüHnt  tft  8ei9kt  m  qua  divino  estia  oImw- 
qüio  mancipati.  aub  b.  Petri  et  nosttm  protectioiie  aaed|yiiiiua.  et  preseotia 
Bcripti  priuilegio  cohmnoniniiis.  Iit  primia  aiqutdem  atatueutee.  ut  ordo  eano- 
nicnB  qui  aeeondum  deoni  et  b.  Augustini  regulam.  atqne  htatHiitioiiem  Pre- 
monatratensium  fratnim  in  eodem  loco  institutus  eise  dinoscitnr  perpctuis  ibi- 
dem temporibu»  inuiolabiliter  obsei-uetur.  Preferea  fumscunrjne  possessioiies. 
quecunquo  bona  cadcm  ccHesfa  in  prc?oiitiaruoi  iuste  et  cauomin  possidot, 
aut  in  futurum  conccasiono  pontificum.  lartritionc  regum  ucl  pruicijium.  ob- 
latione  tideliuni.  seu  aliis  iustls  moflis  pre^tante  domino  polerit  adipisci.  fii  ma 
uobiß  uestrisque  suecofsoribuf  et  iiiibaiu  permuneant.  In  quibus  hec  prupriis 
duximus  exprinienda  uucabuli«.  Locuni  ipeam  in  quo  prdlrf»  eodeBia  Uta 
est  cum  oninibua  pertinenciiB  aa».  CapeUam  in  easftfo  Seine  ctm  qaiboa» 
ilam  vineis  io  Talle,  et  decimbi  !n  Metirii^e.  et  in  Mmmdden,  e«m  omnibus 
aliiä  pertinentiia  Bub.  et  decrmea  noualium  in  QvtUnotk^,  et  Strumktrg.  quaa 
b.  mein.  Henrictu  et  Euerttrdm  oomitCB  de  Seine  de  oonseneo  dioccsani  epis- 
copi  ccdesie  acatre  pietatia  intuitu  contulerunt.  ßilunni  quc  dicitur  Burgholz. 
et  allodiain  in  Withirnherg.  allodium  in  JSngerscJte.  allodium  in  Heimbach, 
»llodium  in  pnrrochia  Yaiendere.  allodium  m  Th^'^re.  allodium  in  Ormunzr, 
et  allodium  in  Hetnrtthqhhovm.  Sano  noualium  ucstrorum  quo  propriis  ma- 
nibus  et  snmptibns  Colitis,  sine  de  uestrorum  animalium  nutriin cutis,  nullus 
a  uobis  decinias  e\if;erc  uel  extorquere  presumtit.  Liceat  quoquc  uobis  cle- 
rico^  ucl  laieo!;  libero«  et  absokitos  e  seculo  fugieiit^  ad  conucrsionem  reei- 
pere.  et  eos  absque  contradictione  ali«|ua  rctinere.  PfohibeBitta  inauper  ttt 
nuUi  iVatium  ueatroruro  post  faetam  in  eeeieaia  uestra  profeaBioiMai  iha  att 
sine  abbatis  sui  lieontia  de  eodem  loeo  discedere.  Diaoedentem  ncr»  abaqiie 


Digitized  by  Google 


27a 


commaniDm  litterarmn  nettramm  oautknie.  nullus  tndeal  retlnere.   Qaod  ri 
qais  retinere  forte  presumpscrit.  llnttim  nobis  sit  in  ipsos  fratres  uel  conuer- 
?f)s.  regulärem  senteotiain  promuigare.   U\u<]  rlitstrictius  inhibcntcs,  nc  terrns 
*eu  quodlibet  beneficium  ecclesie  uestro  oolhauiu.  liccat  alicui  personaliter  daro 
siue  aüo  modo  alionare.  absque  coiisciihu  totius  capituli  nel  niaioris  aut  sa- 
nioris  partis  ipsiiis.    Si  que  uero  donationcs  uel  alicnatioues  aliter  quam  dic- 
luii»  e*t  iacte  tueriiit.  cas  irritas  ossc  oenseniua.    Ad  Uec  etiam  inbibcmus. 
ne  cui  cpiscopo  uel  alii  plus  a  uobis  pro   uestris  deciuiis  petcro  et  recipere 
liceat  quaui  fuerit  a  prcdecessoribus  eorum  usque  ad  hcc  tempora  rcquisitum. 
Cm  autem  geDorale  intardictiim  terre  fnerit  liceat  aobk  cUusis  lanuis.  ex- 
flbMB  CKflommmikatw  et  intodiet».  non  pukttiB  euapasoB.  suppresB*  uooe 
«ÜBtta  cl&ow  oekbme»  CriBm»  uero  oleom  sanotank.  oonseentioiiea  «llariam. 
am  .Usilkemm*  OfdiiuitHniet  elerieonim  qui  ad  wcros  ovdmes  loeriDt  promo- 
Modi.  •  dioceNuio  aaedpietis  episeopo.  tü  qnidera  catholicoB  fiierit.  et  gratiam 
et  conmaniaDeiD  aacniBaiMle  Homam  aed»  habnerit  et  ea  uobie  noluerit 
linc  prauitate  aliqua  exhibere.  Alioquin  liceat  nobis  quemconqiie  malucritia 
eatholidun  adire  aatistitem.  gfatUm  et  communionem  apostolice  eedis  baben- 
tem.  qui  noatra  .firetoc  anctoritate  uobis  quod  postulatur  impendat»   Quod  ai 
aedes  dioceeani  epiacopi  forte  uacaucrit.  iuterim  omiua  eccicsiastica  sacramenta. 
a  uiriiits  cpiscopis  acciperc  !ll)crc  et  absque  eontradictione  possitis.  sie  tarnen 
ut  ex  hoc  in  posteruin  piopriis  episcopis  nuiium  prciudiciuni  generetur.  Pro- 
bibeniu.s  etiam.  ut  intVa  fines  purrocbie  ucstre  nullus  sine  assensu  diocefiani 
epi8coj)i  et  uestro.  capellam  seu  üratui  iuin  de  üouo  construere  audeat.  saluis 
priuik-^iis  Itomamriun  pontificum.   Ad  bec  nouae  et  indebitas  cxactioncs  ab 
artliicpiöcupis.  episcopis.  archidiaconibus   seu  decanis  aliisrjue  oninibus  eccle- 
üttticis  sccularibusue  personis.  omnino  ücii  prohibemus.  Öcpulturam  quoque 
ipnoB  loci  liberam  esse  decemimaa.  ut  eorum  deuotioni  et  extreme  uoluntad 
qat  80  illic  a^Jiri  ddiberanerint  oiai  forte  excomiDumoati  ud  interdicti  «nt. 
Dollttt  obabtat.   Salua  tarnen  luaticia  illarum  eoclesiarum  a  quibus  mdrtuo- 
nim  Corpora  assnmuntur.  Dediaas  preterea  et  possesaiones  ad  ius  ecdesia- 
ram  nestrarum  apectantes  que  a  laicia  detiuentar.  redlmeudi  et  legitime 
berandi  de  maniboa  eorum.  et  ad  ecdesiaa  ad  quaa  pertinent  reuocandi.  Ii* 
bera  ait  uobi^  de  nostra  aactoritatc  facultas.  In  parrochialibus  autem  ecde- 
nis  qaas  habetis.  liceat  uobis  ^acerdot^  eligere.  et  dioccBano  episcopo  pre- 
itentare.  quibus  si  ydonei  fuerint.  episcopus  curara  aDimarnm  commtttat.  ut  ci 
spiritualibus.  uobis  uero  de  temporaliboa  debeent  respondere«  Obeunte 
uero  te  nunc  ciusdem  loci  abbatc.  uel  tuorum  quolibet  successorum.  nullus 
ibi  qualibet  subreptionis  astutia  seu  uiolentia  preponatur,  nisi  quem  f:atres 
PODiinuni  conscnsu.   nel   fratrum  pars  maioris  et  sanioris  cousilii  secundura 
•it  um  et  b,  Augustini  regulam  prouiderunt  eligendnm.  Paci  quoque  et  tran- 
quillitati  uestre  patonm  in  posterum  &ollicitudine  prouidere  uoleutcs.  auctori- 
tate  apostolica  proliiljeuius.  ut  infra  clausuras  locoruin  seu  grangiarum  ue- 
»traruüi  nullus  rapinam  seu  furtum  lacerc.  igneni  ajiponoro.  honiineni  teniero 
capero.  uel  interficere.  sanguincni  fundcre.  seu  uiolentiani  audeat  cxcrcere. 
Preferea  omnes  libertates  et  immunitates  a  prcdecessoribus  nostris  liinnanU 

n.  18 


2U 


pontificibus  orilini  iie«lro  ( onccssas.  nnc  non  et  libcrtafc»  et  exemptionos  se- 
cui&t'iuiu  exactiouum  a  reuihus  vt  pi  iticipil  us  uel  aliis  fideliöu»  rational»iliter 
uobis  indultas.  auctoritate  apostuiie-a  cuniimiamus.  et  preaentis  scripti  pnuiie- 
gio  communinnius.  Decerniniu»  ergo  ut  miili  omnino  hommum  lioeat  prefii- 
tum  lu  iiästerium  tomere  perturbare.  mit  eins  possessioiics  aufeir«  iicl  abia- 
tab  letiiiüie.  inuiucrc.  scu  quibuslibet  uexationibus  fatigarc.  sed  omnia  inte- 
gv&  conscruentur  corum  pro  quonim  gubernatioBe  et  suatwitatione  conoessa 
»mit  ustbos  omnifflodb  pio  fatara.  mIoa  sed»  epoetoKee  ioctontete.  Si  qaa 
igitur  in  futiinin  ecelesiMtiiMi  seiwlanne  penone  bene  ralre-  ewwtitaliwiie 
pagioani  acieae  eontnt.  eam  tonere  iieiike  temptimrit  MsaDdo  Mieve  ceoi' 
vomta  niiri  presumptioMiB  tmm,  digiuu  sattifiMtuiiie  eermeni  polesletia  ho- 
ooüisque  siiii  diguteie  carait.  reunqoe  ae  dimao  iodioio  exiitefe  de  perpe- 
tnkte  iniquiteie  oogiUMBcat  et  a  sacratissiiiio  ooipore  eo  aangme  dd  et  de- 
QUni  redemptoria  nostri  Jesu  Ckriali  aBon»  fiat.  atqoe  iii'  extvenio  excHrim 
diatricte  ultioni  subiaccat.  Cunctis  asteon  etdem  ioco  sua  iam  aeruantibus  sit 
pax  domini  nostri  Jesu  Chriati  qaatBiqa  eft  hie  fructam  bone  actionie  perei- 
piant  et  apud  districtiim  iudicem  pieina  etwoe  paeia  ioaeniant.  Amen, 
figo  Ifmocentius  caUiolice  ecctesie  episooptia  subacr.  Bene  Taletoi 
£^  Petrus  Fortuetm»  et  s.  Rufine  epise.  aa. 

Johannes  ^llhanensi.f  cpisc.  sj». 
Ego  Johanms  Sabinenais  episc. 
Ego  Ni'rfiolavs  TutfculanuH  ppisc.  as« 
Ego  Uuido  prtntstinuH  eplsc.  ss. 
Ego  Hugo  Hontiensts  et  IWI/efi-emt^i  episc.  88. 
Ego  Gvithvs  tt.  8.  i.auieiiiii  in  Luoina  prrsbitor  c^rdinaJis.  ss. 
Ego  Solß'edus  tt.  s.  Praxedis  prcsb.  card.  ss. 
Ego  Cencius  ss.  Job.  et  Pauli  preab.  card.  tt*  pamachi.  ss. 

Bmidietim  tb  a.  Snaaniie  pmb.  eaxd.  aa. 
Ego  Leo  tt.  a.  crocia  in  iemaalem  preab.  card.  aa. 
Ego  Rogerius  tt.  a,  Aoaataaie  preab.  eard.  aa. 
Ego  PcfrtM  a.  PDdeutiane  tt.  paafeoris  preab.  eard.  aa. 
Ego  Gr4gonus  a*  georgü  ad  tieliim  auream  diac.  eard.  n. 
Ego  Onido  9»  Ntebolai  in  earoere  Tulliano  diae.  card.  aa. 

Joh.  8.  Marie  in  via  lata  diac.  card.  aa.  • 
Ego  Oualo  8.  Murie  in  portieu  diac.  card.  sa. 
Ego  OcUmanua  ss.  Sergii  et  Bachi  diae.  eard.  aa. 
ijgo  Joh,  ss.  Cosme  et  Damiani  diac.  card.  ss. 
Ego  PdoQvm  8.  Ladne  in  aepta  aolis  diac.  card.  ss. 
Datum  Lnterani,  per  manum  Johnmiis  s.  Marie  in  Cosniidin  diacon! 
Card.  8.  ßdn.  ccclcsie  canf^ellnril  .1111.    Non.  Maii.    Indict.  XI.  Incarnat. 
domin.  anno  .M.CO.VI.  PoQtilicatua  uero  domini /nnocenfu  pape  .HL  auno 
▼ndedmo. 

«tt«  kern  Oristnal  im  ipr.>f(ri(.  mit  brv  Qtttlf  an  geHaMt^ct  $nbe. 


j        y  Google 


275 


US*  ^eitiric^  t^on  Uhmn  fd^cnft  bem  Äloftcr  ^tuku  bcic  Sanctua- 
rium  8.  Crucis  u,  a.  öicUquien  mib  ftiftet  fciucv  iinb  [ciucc  grau 
Snttgacb  aOf^etnonen  t>a\t\h\U   (^en  9.  ^uauft  120aj 

FeÜaHfir  terrena  possidet  qui  de  tenenis  eelealia  poandere  intendit.  Hu- 
100  ifpunr  MidtelSB  «onridertttione  mottii.  et  dimiia  inspiratlone  commonitos 
lSg&  Hemnm»  de  Umene  super  omnei  terrenaB  poMessiones  oordi  meo  sem* 
per  dokifleuBU».  videlieet  SandMtariam  «.  CVtiei>  et  plure»  raliqQias 
nibas  pertmentüs.  liben  "voluntate.  et  eommum  mann  heredom  nleoram  ^ 
etceiy  Ik  Ntkohi  in  BtvjM  pro  remedto  aniiBf  mef  et  Txoris  me^  IrmffardiB. 
•ab  teil  pacto  contiili.  ut  nuUa  alicdas  occasione  neeesahatii.  ab  fcderia  alic- 
BilQr.  aut  impig^oretnr.  statai  etiam  ut  de  allodio  meo  apad  seaictam  Aide- 
jßmdem  dknidia  kanata  Tini  Bororibos  ecolen^  prcfat^  annuatim  ad  rciedao- 
neni  ia  anniuefsatio  meo  et  rxom  me^  Irmgardis.  patris  mei  et  matris  mee 
tmtninislretur.  quatenus  ipsum  cum  debita  deuotione  et  oratlonc  peragiure 
neu  omittant.    Conwentiia  itaque  mper  collato  bencficio  non  ingratus 

Uufi  htm.  unvcllonbct  oie^'f'ift'fncu  Cri;iiiial  im  ^x.'^X(i).  Tc\i  i^rurfifliicf  ftc[)t  auf  einem 
gtS^em  ^eniament^üd,  bae  an  btiben  ^inktn  mit  je  givet  Siei^eUi  oon  toet^cm  ^a(^«>,  2/^^ — 
2"  gr.,  an  Tünnen  Qmbf&bcn  verfemen  ifl.  £ia4  eißc  ^igt  im  freien  ^leidraum  \t^6  gerate  ^ 
{Mltt  Scdm  anb  bic  Umf^tift:  tSigiSuoi  Siberti  de  bolmene;  ba<  i/ntüu  dnm  bt«i<tfif}ca, 
et»eiafaQ4  gerabe  geioecften  8(^ilb  mit  einer  nic^t  me^r  erfcnnbaren  Umfc^rlft.  Offenbar  foCite 
bif  UrfMtibf  bc5?VfIt  <\ef*rifben  imb  ano{\rafihirt  »vaben;  crfl  nac^  bcr  Seflrgdung  icigte  fi(^ 
H«  »petäomentftücf     fletn  unb  blieb  unverÄnbert  (tegrn. 

r 

UH.  S>e«  ^itis«  ^f^iJ^p  ©d^u^bmf  fftt  bU  ^iird^e  au  diolatibttoert^. 
(1198—1208.) 

P/i.  dv'i  p:ratia  Uumanomnt  rex  et  Semper  au^u.stus.  yniucrsis  quibus  hoc 
scrifitum  prtsciilatvni  fuciit  gratiam  siiaiu  et  omiie  bonum.  Aducrtentea  et 
rccoguoi>centes.  ad  quem  vsuni  re<^na  potcstas  nostra  materiali  immx  tenentur 
gladio  ....*)  cetera  genera  hominvm.  specialiu»  tarnen  bus  quos  ja  dininis 
übficquiis  iiovimus  iuiriter  occupatos  manvtenere  et  dcfeudcre.  Semper  \ulu- 
mus.  et  «OS  bcutvm  et  ^aleam  pro  ipals  contra  jnimicos  ipsoriun  oppouere. 
Semper  parati  eriiam  Omnibm»  itaque  jn  regno  uostro  coostitutiEi.  ex  serie 
prcsendiim  liquere  ndumos.  quod  noa  ecdeBiam  jn  RUiehetwerde  eum  om- 
ajbm  pertinenciia  suis  eub  noetra  protectione  recepimiis.  et  in  teatünoBirm 
btiius  proteetioaie  noati'e  preaentem  paginam  eonacribj.  et  noatre  bnlle  karao» 
tere  aignari  jasaimna.  regio  edicto  noatro  atatuentea  et  firaiiter  precipientea! 
ne  qniaquam  jn  regno,  noatro  cooatttutua.  pre&te  oodeaie  jn  bonia  auia  Tni- 
venia,  nlla  dampna.  nel  grauamina  inferre  preanmat.  quod  ai  qiua  aoav  te- 
merario  contra  boc  preoeptrm  nostmm  ipeia  nocendo  yenire  preanmpeerit 
pretamptionia  ane  penam  nos  ab  ipao  aeoeriua  nnHatenua  dubltet  ezaeturoa. 

Hwi  bem  mit  an  '^ergamentflreifen  ^angenbent  Ctigd  mf<|mfn  Original  im  9r.*lf^ 
Son  bem  (cir^e(  ^at  ft(^  nar  bn  niittclfU  Zi^eit  n^oltitt. 

*)  Scgm  cinca  %^  anldbar. 

18* 

j        y  Google 


276 


237.  Der  ©r^Sifci^of  ©nino  »ou  (Söln  ibcutfunbet  [cmc  ^ogteirci^tc  üfccr 
Ue  ^btei  :i^aa4.  1208. 

La  nomine  sancte  et  indiiiidite  trimtatis.  Bruno  diuina  faueote  domcn- 
tia  a.  öolonieiuis  ecclesle  arduepiscopua  onnibiw  fidsUtnia  in  perpetonm.  Sieut 
ea  que  irrationabiliter  statuta  esBe  noaciutor  nuUam  debeol  fimitatem  ha- 
bere.  ita  et  qne  rationabili  sunt  prouidentia  diffimta  in  aua  coottenU  atabiü- 
tate  conaiatere  et  firmitatiB  robur  in  poateruin  optinere.  Inda  eat  quod  no^ 
tum  eaae  volumua  omnibus  ad  quoscunque  presentia  pagine  tenor  peruenerit. 
quod  ex  scripto  fratris  nostri  pie  memorie  domiü  Arnoldi  iiitelieximss.  ad- 
licet  quod  pie  reoordationis  jUustris  isomts  palatimm  Jtlenricus  in  predlo  ano 
monasterium  Laceiue  in  bonore  deä  geuitiieis  Mario  funduult.  quod  de  aoo 
patrimonio  et  rebus  propriis  in  presentla  Iledherti  venera bilis  Treoirorwm 
archiepiscopi  copiose  dotauit  virosquc  rtllgiosos  Dionachicani  vitam  sequcn- 
tes.  in  CO  ordinaviit  Procedentibus  ita(jue  tempoiuni  inteiualiis  cum  idem 
lltnricus  comes  paiatinus  humane  sortis  cicbituni  cxolui»set.  Si/riduj*  e:  suc- 
cessit  et  vniuersa  ad  utilitatcni  La<-(-/(si.i  cenohii  inchoata  libcraiiter  piüino- 
uit.  que  ouiuia  Wä}ielinu.->  clusdciu  Sifridi  filius  de  bona  uoluntate  sua  tem- 
poribus  predecessoriö  nostii  bouc  lücnioiic  Friderici  archiepiscopi  b.  Petro 
apostolorum  principi  et  Vohmiemi  ccclesie  titulo  *)  comniisit  et  assignauit. 
Oeterum  quia  ipsum  ccaübium  b.  Petri  patrociiiio  tcnacius  et  fidelius  astringi 
oportuit  procedcute  tempore  comes  de  Rinecke  auccessor  predictoTum  prind» 
pum  Oiadberti  eiusdem  mouaaterii  abbatia  et  uniueraorom  fratram  petitioni> 
bua  summa  deuotione  acquieseens.  cum  oxore  sua  OerMuk  et  Ott&ne  filio 
ejus  ab  omni  iure  suo  et  poteatate  b<aodumque  suonirii  memoratn»)  pcnitiMi 
abaoluit  oenobium  aolotumque  b.  Petro  legaliter  sub  liao  conditionia  forma 
contradidit  et  aubiugauit  ut  ipso  Ottone  dduncto  fratres  in  capitulo  suo  Ii* 
beram  babeant  poteatatem  eligcndi  aduocatum  qui  dicitur  Dinck-voht  qni  ip- 
sam  prouisionein  de  manu  abbatis  iuxta  scriptum  Henrißi  sopedicti  cenobü 
fimdatoria*  ad  dciensionem  monasterii  pro  salute  anime  sue  soscipiat  ueruni 
si  aduocatue  qui  fucrit  pro  tempore  ex  constitutione  Henrtcl  cmnitis  palati'ni 
aliquid  egerit  et  quos  fouere  dcbucrat  grauaucrit  et  nmmonitus  crrorcni  suum 
infra  sex  hcbdomadas  non  correxorit  anathematls  uinciilo  iiinodatus  conimissani 
sibi  aduücatic  ruiam  pciiitus  ainittat  et  de  comrmit;i  frn(rum  clecdonc  aliu? 
qui  i'ebu«  ccclesie  tideliter  et  etlficaciter  cum  omni  strcnuitate  prouideat  se- 
cundum  pre^criptani  formara //enrfri  fundatoris  siibstituatur.  Hoc  etiara  digne 
adhibito  mcmoriaii  ut  nulüs  ColoiuensiuDt  metropolltanis  alicui  homlni  luuic 
aduocatiam  in  iure  fcodali  liccat  coiicederc.  Nos  igitur  huius  attcjstatiünis 
paginam  a  bcatc  nienioric  Arnoldo  prcdceessore  nostro  conscriptam  et  ratam 
et  inconuulsam  hactenus  consematam  approbamus  et  preeentis  pagine  scripto 
eorroboramns.  anatbematia  uinculo  predpientes  ne  qnis  auccessorum  nostro* 
rum  monasterii  Laeetms  iura  minnere  aut  infringere  uila  temeritate  presa* 
mat   Ut  autem  bcc  futuris  temporibus  permaneant  rata  et  iDeonmdia  faaac 


*)  9f|lt  ein  fioit:  doDStumis?  sdniaisttationis? 

.  j     .  y  Google 


27T 


paginam  sigilli  nostri  appcnsione  duximus  roborandam.  Acta  sunt  hec  anno 
inoarnationis  domiuicc  millcslmu  duccutc^imo  octauo.  indict.  XI.  anno  ponti- 
ficatus  nostri  tertio.  Huios  cotntitotionw  tett«  sunt  Ctmrada»  major  deca* 
AUS  \ik  Coioma.  Theodencus  prepositua  aa.  apoBtolorom.  Godefiüu»  capel- 
larius.  Qtrhardus  prepositua  Ketyene,  Bruno  ablMS  Tuttünurta.  Simon 
abbas  a.  Martini.  Hennanms  abbaa  Oladebaeensi»,  THeodorim*  de  BrUle 
et  Lampei-tits  de  Ihlh  lulorj/.  cnnonici  raaioris  ecdesie.  Hermannw  pleba- 
luts  s.  Hartini.   üeaulo  canonicus  ad  Qradm, 

238.  D^^cingraf  Söolfram  ftiftct  feinem  C^eim  mUxo,  cinft  5lbt 
©bcrbad^,  ein  SccU-jerSt^ie  in  bev  Hi\d)c  ,511  .'oii^'iuii).  3^  5tanf= 
furt  am  Stagc  bcr  ^a^l  be«  Äöitige  Otto  IV.  {Ii,  9^oi?.)  1208. 

In  nomine  domini  Amen.  Wolframtts  Ringravivs  omnlbus  CLristi  iide- 
JiUus  notum  esse  «upio.  qualiter  eterne  felicttatis  memor  ecclesio  in  JJirzze- 
notre  cx  .CC.L.  marcis  rolon.  dcnar.  quas  railii  dominus  noster  Otto  hotlie 
in  re^'oni  electus  ex  tliolonio  in  Bopnnfni  in  solutionom  servitiorinn  mro- 
riuTi  lihere  assitrnavit  percipiendas  .XXV.  njaroas  dictc  mouete  le'iitima  do- 
natione coiitradidi.  ea  videlicet  rationc.  ut  ibidem  singulis  annia  pro  salute 
anioje  Albervnis.  quondam  abbatis  in  Ehirharh  avunculi  luei.  uninucrfariuin 
cum  dcbitls  vigiliis  et  misäaruiu  oftieiis  devotisaime  celebietur.  lu  uiajorem 
ig;ttttr  premiasonim  evidentiam  sigillum  meum  una  cum  sigillo  Philippi  de 
Bclanden  sororii  mei  prcsentibos  est  appenaum.  Datum  apnd  Franktnfiuri, 
anno  domini  M.CCYlil.  Testes  sunt  Th&jhtddua  abbaa  de  JShMnu^,  0er- 
bodo  canonicua  Moguntmug,  Oodeb<ddu9  de  Wterhaeh,  Simon  de  Bopurdia, 
Emhricho  de  Heppmkefte,  Güdbertu»  dictus  «v^pes.  Hdfriem  dapifer  et 
ceteri  famuli  nostri. 

SbiS  JHnbfingcrt  Ganunluns»  na4  bm  Dviflinal. 

239.  I'c^  (iapitcU  <S.  5pctti  in  ^Un  ^^Sad^thicj  übcv  [ein  @ut 
iHentagcn.    (3)eceuiki  1208.) 

In  nomine»  sanctc  et  indiuiduo  trinitatis.  Capitulum  8.  Petri  in  VolomtL 
Omnibus  (^hristi  fidelibiis  tarn  fiitnris  quam  presentibus  innotcscere  oupimus 
iiniiirrHis  s,  niatris  ecclesie  fdiis.  quoruin  conspectibus  buius  annotationis  pa- 
pn;i  fiiciit  oldata.  quod  allodiiim  ccclesie  nostre  in  Beimn^o  situni  ^Volframo 
et  suis  lieredibus  locauiraus  eo  pacto.  ut  annnatlni  sex  carratas  uini  indc  per» 
soluat.  Si  uero  uindomiaruni  storib'tas  euenerit.  tantum  uiui.  quantum  in  ui- 
neia  nostris  creucrit  persoluat.  pro  reliquo  uero  .XVIII.  solides  pro  qualibet 
cairata  soluat.  Hanc  locationem  pnifiito  wdfram  et  tnis  sueceaaonbus  fir- 
mem esse  nohimuB.  quam  diu  allodii  nostri  diligena  cnltor  exstiterit.  et  an- 
noum  uini  canonem  p«rsoluerit  Sin  antero.  liberum  erit  nobis  aUodiom  no- 
atmm  loeare  alteri.  Acta  sunt  hee  presentibus  eanonieia  maioris  eedeeie. 


Dlgltized  by  Google 


276 


B4rimmM  ««bdeotno.  Bmmamm  diorejwKNipo.  Etifiii»  ai  BtHei^ 
Mrdotibns.   Herimaimo.    Oerard»,  0&nr«äto.  Jlru».  G^rordb.  «t  «Iiis  dui- 
oombi»  «t  flubduiooAfbui.  et  impressione  sigiUi  b.  Petri  commiimU.  regnMiis 
gloriofio  Romanorum  nge  OttoHo.  et  T^ocIm^  ooMcmm  archielecto  flacütente, 

Iii«  bcm  Drinhia!  lim  9c.sf[td^.  X>a<  Sichel  fr^It 

m 

240.  2)cr  GvjHfd^of  S'^^ö"**  '^^^^  [d^enft  bcm  Äloftcv  1>.  AT^riae 
ad  MartiroB  iei  %vitt  bie  g)fami  'ju  ®^im3;  mit  l93Kb<]^aU 
bct  ^itfleUund  eine«  aSiconS.  1208. 

In  nomine  fnncte  et  indiuiduo  trinitatis.  Ego  Johannes  dei  gratia  Tre- 
uirorum  arcliiepiscopus  omnibus  Christi  fidelibu«  salutcm  in  perpetuum.  Cum 
uiri  religiosi  monachi  acilicet  et  deo  deuoti  diuinis  oiüeiis  et  eancte  contem- 
pkciom  iu^ter  uacaie  debeant.  ctuendum  est  a  ams  bone  actioni  dcditis  et 
maxime  in  regimiae  ecclesiarum  sabKmatis.  ne  penaria  rei  domestiee  et  oc- 
casio  inBaifidentie  elaustrales  et  aitam  coatemplstiaam  professos  a  medita- 
tioae  dei  et  ab  oratioae  iogi  xeuocet.  lade  est  gaod  pontificum  largitioae 
et  boaorum  liberalitate  fratribas  ia*  conimuDi  et  de  coniniuni  uiucntibus  nc- 
cessaria  sabmiaistraatnr.  et  aite  caraalis  solatia  pro  mercede  spiritualb  aite 
eis  recompensantur.  quorum  excmplis  iiv^tructi  et  auctorltato  confirmati  con- 
sldcrantes  buniilitateni  et  paupertatem  fratrum  in  cccle.'-ia  b  virgiüi«  Mane 
dei  ironitricis  ad  niartirwi  in  Treufiri  dco  seruieutium  pro  remedio  peccato- 
rum  nostroruni.  dilecto  fiho  nostro  Theo(UriLo  eiusdem  ooclesie  abbat!  et  fra- 
tribiiR  illiua  loci  nobls  supplicantilms.  et  temiitatcni  rcium  suarum  conque- 
rentlbus.  cnram  pastoralem  ecclcslc  de  >/ranrh  et  bona  ci  anncxa  ef  inde  pro- 
uenientia  tenore  subücripto  concessiiiius.  Possidebit  slquideiu  prcdictus  abbas 
J%eoder£eua  et  sai  sacceBsores  ad  asus  fratram  saoram  pre&tam  ecdiesiam 
cam  oara  pastorali  et  proaeatibns  eim  liberam  ab  omai  impetiiioDe.  ia  ea 
qaoqae  de  eonsilio  fratrum  saoram  jdoaeam  et  boaestom  vicarium  siae  alla 
ooatradictioae  coUocabit  qai  popalo  ibi  degeati  diaiaa  exbibeat  of&da.  ar^ 
diidiacoiio  qno^ae  sao  et  reü^ia  prelatis  suis  obodlens  existat.  synodam  tani 
archidiaconi  quam  nostram  cum  ccteris  sacerdotibus  frcquentet.  cul  etiam  vi- 
c&rio  prebta  ecclesia  s.  Marie  in  stipendio  prouideblt.  hoc  uidelicet  modo, 
ut  dimidiam  partem  tercie  partis.  que  pastorem  contingcrct.  cum  oblationi- 
bus  et  con?n  rvmiterii  ipse  percipiat.  Huir  nutom  no.strc  concessioni  pro  re- 
medio animo  nostrc  facte.  dilectus  tilius  Iheodei-icvs  treverennüf  archuiinro- 
nus.  in  cuius  archidiaeonatu  predieta  ecclesia  sita  est  consensit  et  eam  ap- 
probauit.  liuius  igitm  bone  rei  tenorem  scriptis  mandari  et  sigillu  nostro 
mnniri  deoreuimus.  Et  ae  quod  pia  deliberatione  et  diaina  inspiratione  a 
aobb  &etoia  est  a  aoatris  saecesseribus  ad  srehidiacoao  et  poeteris  eins, 
ad  a  quoquaiB  bominam  inqaietari  poasit  ad  iafinngi.  auotoritate  dei  patr« 
cmaipoteatis.  domiai  pape  et  aostra  31ad  coBfinaaniua.  exeofamuaieatioBis 
senteada  taaodaptes  et  a  oonuaaaioae  fideliam  et  sacFaraeatonua  diaiaoram 
separaates  omaea)  bomiaeni.  qai  baae  aostraaa  coafinnatioBcm  mfinaare  at- 


Digitized  by  Google 


279 


lim|»laiient  ^ookiiuafiM  pfoftctam  s.  Haeie  ot  frttres  in  «o  lonutatat 

in  cura  pastorali  prefftte  «oelAue  de  yroneA  et  prouentibus  mm  mdgotancrit 
lUad  dti&m  annotare  dignimi  duximus.  quod  aUmb  «t  ooraeotm  predicie  «o> 
clpslc  anniuersariam  nostrum  celebrare.  et  pro  remedio  anime  nostrc  dcum 
exorare  proniisit  et  tenctur.  Huiws  vo]  teste«  sunt.  Atii<elnnn<  abbas  8.  Ma- 
ximini, (rof^^f'rt'fin»  al)lias  s.  P^uciiarii.  Heneras  abbas  8.  Martini.  Cf^nra- 
dn$  prepo^ituB  inaiuiiä  ecclesie  et  archid.  IViUelmus  decanuB  eiusdem  eccle- 
bic  et  arcliid.  Albertus  prepositus  s.  Paaliiii  et  archid.  Otwinun  archidiac. 
Joh^mnett  maioris  ecciesie  cantor.  Intftbrandu^  custos  eiusdem  ecdesie  et 
prep<iHtii0  fmmmterii  io  Meneiuit,  BrntAm^dm  dMftniiB  s.  Panliai.  Om$ 
capeliamn.  Rodolpku»  Leodimvia  arehi^M.  et  pirefrtB  eeclMio  caiitnioat. 
Lamherim,  Cono.  Benrusua.  Thoma$  oellerftrius.  el  eeltien  CMionid  miiio- 
rit  ecdesie.  Aeta  sunt  hec  »nno  dominioe  incunat.  H.CC.VIII.  anno  pon« 

Kitt  «incm  ^dalatf^HMniKl  »ok  1286  im  pr^4.  ffivi/fi  ^wmüM  m.  btfUUisI 
btcfc  e^^rahntfi  s.  d.  Lateran!  .IT.  Idu«  Norembr.  ponk  a.  XTII.  (bm  10. 9l«Mntct  1215). 

Der  C^TJbif^cf  ^ifrib  Von  Waiii^  bcurfiinbet  ben  S3crglci(^  ^em? 
vid^  ^ebo^  mit  bem  (Stift  ©tmconiö  in  Syrier  über  bie  Söogs 
tei  b€d  i^of€«     ©(i^terfteitt   ^eit  26.  Sebniai;  1209. 

SifrithB  dei  gratift  a.  Magumtim  aedit  arehiapiaeopiia  omnibiia  ad 
preaena  acripinm  peraenerit  ealntein  in  domtno.  Quoniam  gweraik»  aduanh 
et  gcneratid  pfennrit  seriptora  «ero  in  eternam  alat.  neeeiae  aat.  iit  aa  ^ua 
perpetva  eaae  iiolwnm  aotiptnra  teatimoiiio  committanw.  Sa  propter  pro- 
aantibts  Jitteris  notam  fiMmraa  preaentiboa  et  Ibtiiria.  qnod  cum  Henn'om 
B&do  Im  adaocatie  nU  wunpavet  in  kurte  cabonieoniro  a.  Simeonia  Tttm- 
rtmi»  apnd  ßoentein.  que  lÄ»  moni  aduocato  aeraper  fint  libera  et  immunis. 
pnsf  multos  ipsorom  canonicorum  labores  et  expensa«.  ad  ammonitionem  no- 
strani  meinor?»tns  lleniinfn  ooi-sm  nobis  inturiam  yu  rni  reeo£rnoRer*Ti«.  ins  qnod 
bibi  in  eadem  aJu  icatia  cumpotcro  dixerat.  in  munus  nostras  resiguauit.  iido 
nohis  data  repruniittens.  (juod  de  cctero  nec  in  aduocatia  ipsa.  nec  in  ali^uo 
aiio  tam  ipse  quam  berede«  eius  aliquam  fpsis  canünicis  in  curtc  supradicta 
Kiolestiam  inferrent  aut  grauaitien.  Memoratj  uero  canonici  omnem  actionem« 
quam  contra  ipsum  U.  babebant  tam  in  dampnia  illaÜe  quam  in  expanna 
proptor  hee  ftctia  pemtna  Kmiaenmt.  tali  eondHioiie  apposita.  ut  ai  predietiia  < 
H,  oel  bfltee  suoa  contra  paotom  uenerit  pretaialom.  ai  ad  primam  ammo- 
nHioBflni  noMm  oel  ameeMomm  noatromm.  hoI  iodiciiiti  noatve  oodeale  do- 
kgotortm  non  aaliafeeont  nnlla  alia  dtatione  ftela  «el  ittdido  exopminitm- 
eatns  denoncictur.  ipsa  etiam  ecclosia  pro  dampnb  qua  eoram  noble  remiait. 
contra  ipamn  H,  ud  ho^edem  eius  .XL.  marcarum  actionem  habebit.  (Jt  an- 
tem  que  in  noetra  audientia  gesta  sunt  et  partibus  plnruerunt  permaneant 
m  perpotnnm  mrnnnu!<jn  contraclum  ipsum  si^lli  nostri  <:t  ?ip-i!H  maioris  ec- 
deaie  Mogimtine  munimine  ioBdroos  reborari.  cum  testibus  annotatis.  qui 


Digitized  by  Google 


280 


iamdiGte  siuiD  adhibere  cannenuit  preseatiun  uerilati,   ComrmeUtt  abbts  «. 

Jaoobi.  Cvvradtta  uMuor  prepoeltus.  Frideriemi  maior  decanus.  Qi»defridm 
cantor.  Ihnrün»  prepositus  s.  Marie  in  campo.  QodefrUlus  archipresbiter. 
Hoiariius  cellciarius.    Wühelmug  prepositus  ntjnemis.    MeffruiuB  oanonicus 

treuerensis.  Burchardus  canonicas  eolomientu,  Laici  ucro.  Oameru»  et  Phi- 
lippus flc  Bola7uhn.  Wülframus  rtngranCus.  Giselhertus  de  rudeti$hfim*  (/i- 
berfus  frater  prcdicti  Uenrici  et  alil  quaniplurcs.  tarn  derlei  quam  laicI  sunt 
huius  rei  testce.  Acta  sunt  hec  auiio  ab  incarnatiunc  doinini  M.CT.IX.  in- 
dict.  XII.  Data  Maguntie  .IUI.  KaJ  Martii.  puntitic.  doiuiui  InivrentU 
pape  .III.  anno  ,XI.  regnante  domino  Otfo/te  Homanorum  reg^  auguato. 

SItt«  hm  Onginal  in  brat  ^ogL  9{aff.  etaai«*Slc(^U>  ^bfldn. 

3>e«  ©ttft«  e.  eiweoitl«  in  Xtlct  äoHrotte  fftt  (Soblcna.  SDcn 
13.  Suni  1209. 

Qaia  bominizin  memoria  labitiir  cum  tempore  ut  in  hoc  casu  eodcsie  s. 
Symetmia  predpne  prouideatur  preaenti  acripfo.  sab  eiuBdem  ecdesie  et  d* 
mtatiB  ConßuentU  sigiüoram  munimine.  juia  thelonS  predieta  duitatit»  ad  dio> 
tarn  ecciesiam  pcrtiuentia  sunt  annotata  et  aubscripta  et  in  biinc  modum  de- 
clarata.  De  nauibus  Conßuentie»  Henum  ucl  Mvsellam  adseendentibus  ve> 
nientes  ultra  Wnlegenumde  de  vnaqttaque  TÜla  dabunt  feitonem  et  I.  dena« 
rinm.  isti  solebant  dare  tnaximum  salmonem.  De  nuvnago  reffiam  as&atu* 
ram  bubunibli  Id  est  magni  bouis.  Que  posita  super  ftistom.  coIHs  duoruni 
Tiroriim.  puperpo.'^lto.  ex  vtraque  parte  dcpcnden?;  terrn?ii  attlngat.  ucl  theo- 
lonano  pro  ista  assatiira  cum  denariis  satisfacient.  Ünitics  de  Nvsia  et  jn- 
fra  Nusi'aj/i  et  walegenumde  I.  loyth.  preter  uenientes  de  Dusburch  qui  da- 
bunt leuoüi  denariuro  et  duas  tabulns  cere.  que  ponderabunt  itiarcam  et  dimi- 
diain.  Abbatissa  de  Nirsio  dabit  tria  talenta  cere.  alii  ^  (  lJic^ltC!^  de  epi&co- 
patu  colonienM  ab  assuKiptitnc  s.  Marie  usque  ad  fc.-tum  .s.  ^lartini  VII. 
den.  coloniemcs.  A  festo  s.  Martini  usque  ad  asceusioncui  domini  IX.  den. 
et  obolum.  ab  aBcensione  vero  usque  ad  assumpUonem  ».  Marie  tres  den. 
eeHm.  Qui  sunt  de  a,  Comelio,  dabunt  dooa  eaaeoa  angUeots»  quorum  vterque 
a  Tiro  vix  ona  manu  leoari  posait  Venientea  de  (?«r<c«ti^  album  anaerem 
et  duaa  tabuUa  cere.  que  ponderabunt  tria  tälenta.  pro  quibna  illia  aestta» 
nun  opium  vini  xeddetör*  quod  tunc  Tenditor  in  TÜla  M<m<uk%*  Qui  annt  de 
i>fiM  tantum.  dant  IX.  den.  coUm,  Clauatram  de  Sybei-eh  dat  II.  bottonea. 
Monadhi  de  Ourveia  I.  porcum  trium  annorum  et  magnam  oUam  cemiaie. 
ant  pro  Iiiis  fertonem.  lUi  de  a.  SerwUio  aaeendendo  niehil  dabunt.  eed  X6- 
deundo  duoe  denar.  oohn»  preterea  tenendo  unum  pcdcm  in  naoi  alterum 
in  littore.  juramento  confirmabunt.  quicquid  in  ana  neue  de&raat.  a  bonaa 
ipsorum  in  Guhe  perceperiut.  Omnia  loca  circa  llenvm  in  epiaeopatu  tre- 
uereiisi  vel  ultra  Uenutn  .V.  den.  librales.  vel  .III.  den.  rolmi.  —  (>nmia  de 
cpiscopatu  Vaguntinensi  preter  in  Duringia.  a  fcsto  s.  Martini  usque  ad  a«i- 
ceoBionem  domini  C.XX.  allecia  et  ieuom  den.  —  ab  aacensione  dni.  usque 


.  IJ  .  Li  by  Google 


281 


id  ftttaiD  1.  Marlam  .Y.  te^  UbndM  yd  JH.  den.  col,  Qai  innt  de  enu- 
tele  WorntaiM  daiit  vt  MagwutmL  OmneB  «lieiii  qui  Mlebtot  dare  O.XX* 
iUmm  et  lenen  den.  dant  pro  hiia  .IX.  den.  ei  obdani.  Omnes  de  Spiria 
XL  den.  libral«§  ant  JIII.  den.  coL  Omnea  de  ßtrazMrth  .Vlll.  den.  Ii« 
hailm  vel  .V.  den.  ocXon,  —  Oninea  de  epueopatu  treuü^enti  a  flairio  qni  to- 
catur  £Za0.  naqne  ad  Palatiolum  .X.  den.  Ubrfclea  Tel  .VI.  den.  edon,  a  Pa- 
UmUo  nsqae  ad  poniem  Kunz  .VIII.  dan.  treuer,  a  ponte  Küns  wpM  Tul- 
Um  JL  den.  Hbrales  vel  .VI.  den.  cd.  Omnea  de  Jhmngia  et  omnea  de 
epiioopata  Womiattenn,  Sj^iWusi  et  StraMrgensi  preler  de  ipak  tribus  d- 
totatibu  et  omnes  de  ßauenberch.  et  omnes  BasdemeB  et  omnes  de  Baua» 
ria.  Sitew'a.  Zurc^a  <\m  vnlgaliter  dJcuntur  zvlchere.  nsque  Rcmiam  .XII. 
den.  libralof  vel  .VT.  den.  rol.  Hnmn*fi  tiorn  .IV.  den.  librnics  rrl  .W  den. 
col.  —  Tulle/ists  et  a  Tuilo  guperius.  iufra  confinia  huius  regiii  maucntes. 
XU.  den.  Hbrales  vel  .VIII.  den.  colon.  Aquenaea  mVhil  dabunt.  sed  tan- 
tum  thelone&rium  teneiido  unum  pedcm  in  naui.  alterum  in  littorc  certifica. 
bunt,  quod  in  sua  nane  deferant  eornm  sit  tentum.  Venieiites  de  vltra  Mo- 
s(m  de  vnaquaquani  mansloiie.  et  oniiies  de  liege^iesperch.  et  oninefi  qui  non 
manent  infira  confinid  hujub  regni.  siue  sint  iudei  siue  christiani.  dabunt  fer 
tonem  et  .L  den.  Judea  vero  si  portauorit  puenim  in  ventre.  soluet  pro  eo. 
dieloneDm.  Jndetia  de  lato  regno  debit  .IX.  den.  Hbrales  yel  .VI.  eolon.  De 
TOoquoqae  sdamo  emptioio  et  de  qnolibet  aeoiphre  venali.  et  de  qnolibet 
Mceiniario  .IUI.  den.  fibralee.  De  .X.  eentenariia  atagni.  dimidinm  Hartoneitt. 
De  vnaquaque  eazrata  enpri  qsod  aont'  .IIIL  oentenarii.  ftrtonem.  4e  oen- 
tmn  gladiia  dinudiiim  Hortonem.  de  eentenario  phmbi  leuem  denariam.  de 
nadbiiB  deeoendentibaa  niehil  dator.  aed  ai  hifin  teraunnm  wi^tieiuim  jodieii 
moiam  iaeientea»  aliquam  portionem  reram  ex  nanibaa  vel  in  nanea.  rd  veii- 
dentea  t«1  ementea.  vel  de  nani  in  neuem,  vel  de  nauibna  in  nauea  tranafe» 
lenlas.  de  qnot  nanibiu.  vel  in  qaot  naues  hec  fecerint.  tot  tiielonea  aeenn« 
dum  suaa  nanaionea.  sicut  predietom  eat.  dare  tenentur.  de  nauicula.  quo 
vulgariter  vocatur  Woleahif.  que  regitnr  remigio  de  manu  vrri.  dep(»ndente 
in  aqua  non  ligato  ad  nauiculam.  dimi'diura  theloneum  secnndura  suam  man- 
lionem  daliitur.  de  nauicula.  ex  boIo  ligno  excisa.  que  vulgaliter  Narho  vo- 
catur (lat  itur  vnus  den.  coUm.  De  quallbet  massa  Hgnorum.  que  vulgariter 
vocatur  i  ioze  dabltur  integrum  theloneum  sicut  de  nauibas  ascendentibu»  et 
deecendentibas  aquam.  «ecundum  suam  mansioncm.  sicut  supra  dictum  est. 
Si  quis  vero  Renum  ex  ist«  parte  littoris  ascendit  vltra  lapidera  qui  vocatur 
ZoUteyn  sine  licentia  tbeolonarii.  satisfaciet  theolonario.  Si  quis  vero  Mosel- 
lam  aine  licentia  tbeolonarii  ex  ista  parte  vltra  qoam  ad  aadvlum  aaemde- 
rit  theolonario  aatiafaciet  ^  qois  ex  altera  parte  Beni  vel  MoMe  aacen- 
dnit  rine  lioentia  theoloaarii.  aatialaeiet  theolonario.  6i  etiam  theolonariiii 
aoUet  credere  aaoendentibua  per  nanea.  mai  pltun  sint  in  nexiibuB.  thelo- 
neun  peraolntora.  quam  leferant  aaeendentea.  aaanmet  aibi  nnntinm  villid 
coii|lM«nlMMrMm.  qei  preoo  ville  nuneapalor.  et  cum  iUo  temptabit  na- 
nes.  Si  plura  innenerit  theloneum  penolutiira.  qnam  retnlerit  aatiafildet 
theloneario  et  villieo*  Keo  eliqnia  oeoennet  euin  biga.  nel  eam  mediim 


28S 


pUteiiD.  ^«e  Tocatur  retro  htren.  trlmflgrc^tt  foerit  aatis&cere  debel 

theolonario.  Est  autcm  quelibet  SAtialactio  debita  supradicU  persolutlo  .LX. 
8ol,  rolitn.  et  vnius  den.  theolonario  facienda.  Her  vrro  sunt  jura  thelonei 
rcnifii  vcnaliuni  super  forum  Conßutntie.  De  quolibet  teutorio.  <|uocl  vul^a- 
li(ei  dioitur  ormüi.  sub  quo  m  habentur  venales  n  fe^^to  s.  Remigii  usque 
ati  ft'ijtuTn  8.  Martini  in  qualibet  feria  fori  obolua  diibitur.  a  fcsto  s.  Martini 
usqcie  ad  feetum  a.  Heniigii  quadraiis  daLiiur.  De  qualibet  nienba  et  quoli- 
bet mragom.  in  qiiibua  bab«ntor  res  renales  a  fb»to  s.  üemigii  u&que  «d 
ÜMtOB  tfaxtim  m  qiMlibek  lima  fiMri  quadnoa. «  festo  MaMuü  inqüe  mk  fiwtan 
s.  fittnigii-  iB  daaboB  üeriit  ^ri.  ^«idrtnft.  Dt  coclii  riiie  4»  de  Immi 
Blee  de  {»eiiiio.  eiiie  de  eeto^  eme  de  fanna.  qiie  nee  avpire  menaaiii«  nee  an* 
pi»  acragotum.  Uec  aub  tmtofio  ^vendant;.  dimiliter  dabitur.  De  qualibet  au- 
laa  re  aeoliU.  ^ue  auper  terram  ponitur.  aiue  de  casois.  siua  de  ouis.  ako 
de  Irnetibua  arboruin.  aiue  herbis  oleruni.  alve  de  alüa  ^nibneelliiqiie  rebua 
vena^bus.  parvula  portio  jaxta  quantitatcm  rerum  venalium.  quaä  veDdeus 
apud  se  liubnerit.  tbeolouario  ap.<iigiiabit.  De  quolibet  equo  duoe  denar.  co- 
lon.  de  ujulö  tnntum.  de  mmo  tantum.  de  boue  aiue  vRCca  obolum.  de  porco 
aiue  de  aniin.i])  poK  ium  gcneris.  qnadrans.  de  oue.  ßiue  de  aßiniali  oiiiuni 
geiieriH  uiiius  quadiaiiB  dabitur.  De  qualibet  rota  currua  portantil  i"«t>  vena- 
lea.  üiue  bige.  leuem  duuar.  de  quolibet  bodmtoae  vaäia.  quod  itnplcdir  Com- 
ßumtif*  v«i  (Tue.  Tel  Collen,  vel  in  j^ama  -Cai^ftietaÜL  eb  «ztoaaaia  be- 
mmiboa  dabitur  oolm.  Aenar.  Ovnea  toiiud  eiiieiilea  üonßmtti»  aiue  in 
Wi$a  aat  altn  Moaelkm.  «Bceptia  embua.  aelattit  iheloneBn  Poat  ÜMtain 
^noqve  n*  HertiiiL  dtedeMorio  M  viUuso  dabunt  autoffOi  CanßtmUe  eia  et  aca* 
binia  Bernitittin  laudabile.  villioo  ae<»m  babenlto  mUitem  Dt  aarwun*  Qood  ai 
la«dabile  non  fucrit  semitiom.  satisfaoient  theloneario  el  Tillioo.  aecwidiani 
qnod  scabiiii  judiaaaeriiit.  theolenarius  autem  dabit  eis  cairalaBi  lignoram« 
diiuidiuui  octariiim  snlis.  dimidinm  talentum  piperis.  scutellas.  rasa  viniuria. 
.nd  siifficientiam.  Mensalia  et  manuterg^a  ad  sufticientiam.  Si  uero  ftutorea 
aliquam  scuteUam  vel  aliquid  vae  viiiarium.  vcl  aliquid  mentale,  ve)  manu- 
tcrpnm  ruperiiit.  tencutur  sati^facere  thcolenario,  Coiüplelu  t^iruitio.  dabit 
quilibet  oijiuui  theolonario  .V.  den.  exceptxs  duobus  magistris  ooruui  et  piu- 
cerna.  Theolenariuü  quideui  dabit  dimidium  cadum  vini  et  taotum  eaaei. 
quantam  fortiaakniia  eorum  vBa  maou  leuaUB  poterit.  Itam  aob  qatEtenteUiiiB 
|«dioaiD  in  aUqwbiia  oauaia  teaetandia.  quam  tketdanariiim.  niai  eiteedtitt  Uta^ 
que  irulgaritai'  duiliir  fi%edebretke,   Datiun  a.  dnL  K.CCJX.   Idaa  Janii. 

9ba  bcm  C|«iWlar  bt»  «Hftt  in  htt  CfabfMUiot^ef  au  Zntx. 

MS.  Mng  Otto  iV.  befreit  ba4  illvfief  ai«aniKt«biyrf  un  hm^mm 
attf  Stfeiti  imb  ÜRatiu   Bpdtx  bcn  80.  Sitilt  1209. 

In  nomine  snncte  et  indiuidue  trinitati«.  Otto  dei  «rra^cin  qnnrtns  n}ma- 
noniin  rex  et  Semper  aiiß-iistn<;.  Pi  fjuipti  utilitati  et  [jix.itectilius  ecclesiarum 
det  pio  studio,  ^cacique  (diligentia  intendimua.  ab  illo  nofeie  iu  oteroa  qoiele. 


Digitized  by  Google 


ei  ia  luultiplioi  iructu  rerum  temporaliuiu  respaitideri  coofidimus.  apud  quem 
mlliiDi  ixmiiiti  xttmiaflt  inramimerahMD.  De  9110  «lina  speranraa.  «I  tpw 

■116  pMM  OPdl* 

Dflt  «I  idiipoMt.  B«  crnot  ctiun  in  effiibili  mitwimriB»  pramnutinB.  vt  i|wt 
CK  «oi  anpariuibiuDdABti  fmk  äo  aebia  iwintitnlw  ia  culäuie  lapiMii.  «I  in 
aulino  lenw  »fMia.  conoodat  tcwro  p«r  baoa  temparalm.  «o  ^^Manla 
ooDsequamur  eteroa.  Hino  aal  jqwnä  noa  «edeaiaiii  Rumet$tOrf  ob  nudtaaa 
italigioiiflBi  qua  iliam  iiorere  oagnouimus  et  ob  dilectk)iien.  el  ab  nultam 
precum  instantlam.  Ueinheri  ueoerabilifi  abbatia  illius  loci,  cum  persocis  deo 
ibi  famulantibus.  et  cum  Omnibus  bonits  ip«orum  que  nunc  possitlent.  uel  in 
poeteruiü  poteruut  adipuoi.  sub  regiaiu  iiu&lraiu  rocipimus  piotei  tionom.  ut 
ipsi  tut)  nustra  defensione.  et  a  strepitu.  et  in  cumi  Becularium  aducröiutum. 
liberiuä  dtum  pro  nobis  ualeant  exorare.  Concedinius  etiaui  iumdicte  cwle- 
fiie.  ad  maiorem  »ustenttttiuuem  pcrsonarum  dao  ibi  seruientium.  ut  omnia 
bonft  eoeum  ^  dacte  foarint  per  alttean  £01^  aun  M»$i.  lunm  et  im&t^ 
awn.  in  büa  Imu.  obi  Bobia  et  Imperio  tfadooeom  eolet  eiadoi.  et  precipw 
•piid  Wtrdam,  Ubena  ainl  ab  enm  Ifalonei  aofailiaie.  ata  iamcn  <qiK»d  batii« 
nea  ^«i  iamdioto  eocMa  beaa  daftorant.  noUa  «lia  inmiBoeanl  ml  apymaflt 
ne  sub  speoie  boAenini  «pnfrfte  enidiaie,  aliqna  aüa  bona  ipM  inaibcta.  aba 
theloneo  delerantor.  Vt  aotem  hec  naatoa  aonccssio.  rabor  obtiaeat  perpe- 
tuitatia  baue  jpnaentem  paginam  inde  conseribi  iusaimua.  et  aigiUo  nofini 
coromuniri.  Hulus  rei  testes  sunt.  Sifridm  Moguntmua  arcbiepiacopus.  Theo- 
dericus  coloniensis  archiepiscopus.  Johannis  Trmiiren»is  archicpiscopus.  ab- 
baa  8.  Corneln  Imicn-^'s.  aMjns  LfteniacefwCn.  Thederürw^  prepoHtus  im-- 
densii.  (Jerhardua  prepositiis  Carpensis.  Comes  Adolf m  de  montibus.  i  vn- 
radus  de  dikka.  Sifriäus  de  Hnnkflla.  Wemhent»  et  FhUi^jnu  de  Bvn- 
landen.    Reinardua  de  Lutra.  et  alii  quam  plure^. 

Sigiuun  damini  OUtnua  quarti  Ramanorum  regia  ümictiaaimi. 

Omrmdm  ^^mrmma  episcopus.   Kcgalia  aul»  canaallariua.  «ioe  do- 
mini  nfrtdi  Moguntmi  archiepiscopi.  todoa  Oermame  arcbicancellarii  reeog> 

BINli. 

Aeta  sont  hec  anno  domiii.  iaaam.  M.CC.IX.  Ragnantn  doroiaa  Otkme 
RomoMorum  rege  glonoao.  anno  regm  eiw  .XL  Datum  ayad  ifnriem.  prid. 
kaiendaa  JoUL  I&diet  XU. 

thia  bon  Original  fnt  ^'.«Si^.f  nttt  Qicgfl  In  xoHl^m  fiNM^  an  fribis^fllMti  Whn 
fdkcaca  {jabfliUkabcte* 

S44«  $Dc0  ^otTtcni>itcT^  \}\  (^Mn  wcuce  ^taiwi  fibcr  bic  Obebien^ 
9^emagen,  genannt  ^elamt    $)en  22.  ^ugu(t  1209. 

£,  prepositus  G.  decanus  totuuique  capituluni  maioris  ecclesie  in  Cki»- 
nia  mtu  wawa  preBentos  liUeraa  iospeotaria  iioIdib  eaie  toIiiiiiiis  ^od««8n  obe- 
diantiaimde  Rtmage  qai  ofBdiim  q«od  valfa  d&Ltmtt  dieitor  a  oobta  tenuit- 
propter  defeetma  qnen»  in  eodem  otteio  habuit  ad  plemim  nobia  ammiiu- 


Digitized  by  Google 


284 


strare  non  TAlerat  cIa  eodem  offeio  ttUtor  doxlmus  ordinaDdum.  qaod  ob9- 
dtoatiarios  qui  Aonc  est  vel  qui  prb  tMipm  faerit  dictam  obedientiam  quam* 
diu  ipsum  viaere  contigorit  obseruet  noc  eam  aliquo  modo  resignet.  hoc  ad« 
ieefto.  quod  idem  obedieatiariiw  qui  de  dicto  officio  ddamt  cuilibet  doinuio> 
rum  nostronim  duas  amas  vini  singulis  annis  dare  consucuit.  dictas  amas  uini 
retineat  et  do  cctero  pro  qualibct  ama  quntnor  «;o!idos  donariorum  (^oh*n>^n- 
sium  in  festo  b.  Tiioinc  aniniinistrot.  I  hilniiiii'^  cliam  cidcm  obcdicntiari*i  s:n- 
gulis  auuis  quatuor  marca.s  denniionun  Loioniomum  in  subsidiuni  animini- 
strationis  predicte  secuntlum  l  uuditioüem  quam  in  subscriptis  videbitls  conti- 
neri.  Et  saluuiii  erit  (ipsi  omnc)  ius  quod  peusioiiauis  quibuBCunque  saluam 
est  secuiidiiin  eoabuetudincm  terre  generalem.  Incorporauimus  insuper  et 
uniuimus  dictum  ofäcium  delamt  cum  obedientia  de  Monte  s.  Walburgi^  ita 
ut  qaandocimque  diotam  obedientUm  Montis  s.  Walburgis  vacare  contigerit 
qoHi  perpelaftlitar  aot  uram  et  imadmnt  indiutft  et  tmc  deooluatiir  obe» 
dientu  iiMBlit  s.  Walbuigie  ad  obedientiftrinin  dielt  Delamt,  Ha  quod  tun  de 
aae  qoem  de  alU  pre&tus  obedienHarii»  dicli  Ddamt  wub  temporibiM  eepi^ 
tnlo  modo  debito  amnunietret  Cum  «ero  premina  ad  pleaum  fiicta  idernit 
et  muta.  tone  qniti  et  abeolali  erimna  a  aolutioBe  qnalvor  marearvm  predio- 
tanun.  In  cni«  rei  testuneoiiim  piewalam  paginam  aigillo  capHnli  nostri 
duximus  roborandam.  Datum  et  aotom  anno  dorn.  1I«C0>1X.  octam  ammp- 
tioiua  bt  Virginia. 

tu«  bcm  Orlgracil  im  fSr.*>t4.  )tt  IDftjfelbmf  mit  bem  Sicgd  bt$  ^omjHfMl  In  htt 
ebii^enatnmrrten,  burc^  (Sonjectut  na«^  ben  »orbonbrnm  ©pKlta  ICKgcjMlMl  GlflllV  f»  »ie  gt" 
im  Oabc     btc  ttifank  in  SOftc  iwn  WUaafßol^  Zi^. 

*  245.  §eimicJ)  ^fal^v^raf  Ki  9Rbciu  nimmt  ba«  illcftcr  §immerpbc  unb 

bcffcn  ^^o^  ^licicit^cim  in  feinen  befonbern  <£d^u^  unb  Befreit 
baffelbe  tom  ^utoner  ^od  un^  einer  grud^tobgabe,  1209. 

//.  dei  gratia  palatinim  comes  reni.  tara  nobilibus  quam  ministcrialibua 
per  totam  terram  saam  constitutia.  salutem  et  omne  bomim.  Voitienitali 
oestve  notm  laeimuB.  quod  noa  domnm  iUam  de  hemmenrode,  aicst  eam  epe- 
ciali  deootione  diligimns.  et  semper  uolumns  promeaere.  tu  noatre  tmtionia 
deCeniionem  com  auia  attmeotÜB  aiuoepimua.  maxime  graugiam  ipwnun  de 
Mieenheim,  et  qoieunque  eos  in  aliqno  eine  cauaa  moleetare  intenderet  aon 
pomemua  inde  non  moueri.  Bemisimua  etiam  eia  theloneum  apvd  thurun  et 
a  awaitio  annone  quam  rastid  predicte  uillo  de  Misenheim  nobis  annnatim 
teneatmr  persoluere.  eoa  pronus  nolumua  ease  liberos  et  absolutos.  Ut  autan 
hec  rata  deinoefM  et  inconuulsa  perinaneant.  hanc  kartam  fecimus  sigilli  no- 
stri Impressione  signari.  Datum  anno  dominice  incarnationia  «M-üO. Villi. 
indictioBe  «XU« 

Xüt  bem  Orifitnal  Im  ^r.»ar(^.  mit  f(^8n<m  Stdterfifgel  an  ^Tgamentftrnfm,  Mhn  frtt 
)<cta«c^  «nf  bem  €kpb  2  itt^tiAtn,  ta  bor  ^o^nc  ein  Stoe;  bev  et»ff  i|l  a)ci|ci  tt«^. 


.  j     .  >  y  Google 


« 


285 


£46*  2)er  (vr^l)ifd)cf  <iol)ann  lu>n  Xvicr  bcftätic^t  bcii  "laufd)  bc5  8tifW 
vcniironici  511  Striev  mit  bcr  5lbtei  l^iciinncvvbovf  über  einen 
$of  311    labbac^  gegen  äßingeite  ^  Mojcltoictg.   S>tn  8.  iDc^ 
to^cv  1208. 

In  nomifii   saucte  et  indluiduo  trinitatis.  Johannes  dei  gratia  treverorvin 
archiepiscopus.  omnibus  Christi  iidolibuf«  iraperpetuum.    Quam  coriini  quo 
g<;runtur  ab  huniinibutt  meinüria  scpc  pcrit  ipnis   muiiciitibus.  01  Uiutariiilas 
teiupuriä  äuper  biia  que  aliquaudo  certa  fueiuut.  poltet iutciu  io  dubium  tra- 
hit  antiqmtas  fdici  prouiiione  modatii  adiniMBit  per  quam  teiliiiiii  morlali* 
tati  per  icripttinuii  immortelem  subiifliiiraliir.  ut  idlioet  in  loenm  tMÜam  da- 
fidentium  ad  rei  geiie  Seriem  probendam  snocedat  fides  inftnimeiiitonnD.  Prs' 
aeoti  igitur  seripto  qniocovis  Christi  fiddibus  tarn  Aituris  quam  prowntibH 
notum  esBO  uolumu.s    quod  cum  ecclcsia  a.  Syitteonis  ourtim  quandam  qua 
dicitur  gladebach  bahei  t  t  sibi  minus  utllem.  utpoto  ab  eadem  ^odesia  leaao* 
tarn,  et  monastcrio  s.  Marie  In  rimeratorph  proximam.  cum  eodcm  monasle- 
rio  pro  qnibusdam  aineis  apud  ^r/,s>v-  «upra  nvyfieUnm  iiixta  confluentlam  con* 
stitutis.  cani  cmii  omnibus  appcnditiis  su'-  perniutauit.  eo  <juod  et  oideui  mo- 
nasteriü  curtis  prcdicta  foret  utiJiur.  et  j)rouentus  uincaruiii  predictc  ecelesio 
aptior  ef«set  et  fructum  maiorcni  afterrot.    V  inra.s  aiitem  casdem  pro  supra- 
dicta  curte  permutataä.  ecclcsia      Sjuieoiiis  uiuiiaüttriu  b.  Marie  ia  tomers* 
iorph.  sub  aimuo  cenfiU  sex  marcarum  iiupcrpetuum  contulit  iure  beveditario 
posaidaidaa.  qaamm  marearom  solutio  medio  tempore  a  leato  a.  remigii  iw 
que  ad  festiim  8.  Martini  fieri  debel  treueri  in  manu  eellerani  a.  aymeonb. 
si  presena  fuerit  si  aut^  contigerit  cum  abesse,  decani.  qni  si  abfuerit  eu- 
stodts.  quorom  si  nullus  presens  fuerit  cuieonquc  eanomco  presbitero  uel  diar 
cono.  qui  presens  inoemtur.  fiat  solutio  sub  tcsttmonio.       vero  census  iste 
aupradicto  tomp<»is  spatio  persoluttis  .YI.  septitnanis  a  festo  8.  Martini  elap- 
sIs.  scpcdictum  monasterium  in  duplo  scilicet  in  .XII.  marcis  illo  anno  quo 
cessatum  est.  tcnebltiir  sopedicto  cccicsi*'  s  symeoiJ?.  ita  scilicet.  si  ncc  in- 
fra  predlctas  f<'x  scptiniunas  t;olutjo  sex  marcarum  facta  fuerit.  Si  vero  pre- 
diclab  .XII.  mai'      ultra  annum  et  dicni  preter  spi  iu  i-c-luere  distulerlt.  ab 
omni  iure  prcdicturuni  uincarum  in  pcrpetuum  idem  nKuiasierium  sc  cccidisse 
cogDuäcat.   Quod  si  uiue^  ad  piedictuni  cenöum  äolucndum  non  fucriat  suf- 
fidentcs.  nicbilominas  tarnen  idem  monasterium  eidcm  ecdcsie  enndem  cen- 
fium  persoluet  in  perpotuum.  Gensua  antem  preteiatos  ai  statuto  tcwporo 
fuerit  pcraolutus.  nuilo  unquam  tempore  nulloque  casa  intemenieftte*  uel  a 
monaaterio  minui  uel  ab  ecdesia  debet  augeri.  Hee  sunt  uinea  eum  predicts 
curte  permutatc.  una  drdter  quatuor  iugera  estiffiata.  et  aiie  portkaiea  nt^ 
aearum  ad  estimationem  duorum  iugcrum.  qu^  sex  iugera  wi$ife  supra  mo* 
»tüam  iuxta  conßventiam  in  vlure  qui  dicitur  Ivzzelen  wUueUhurch  sunt  sita. 
Uec  itaque  ordinatio  tali  soUempnitatc  ceJebrata  est.  (juod  scilicet  ecolesia  s, 
symeonis  eiusdem  prcnonunatp  curti.s  <juc  dicitur  giadebuclt.  cum  omnibus  ap- 
peoditiis  sui»  vonasterio  s.  Marie  in  rumer»totjfh  ius  et  proprietatem  iotegra- 


Digitized  by  Google 


286 


lites  Buper  altare  resjgnauit  mittcns  idcm  mODtsterhini  m  posses^lonem  ehii- 
dem  cartks  debita  sollempnitatc.  simiJiter  et  moowterinm  allodiiun  lunearum 
predTctaniin  flociarie  s.  syiueonis  supra  alurc  resignauit.  mittens  eandem  ec- 

clesiam  in  posscssionem  earum  sfcut  d'ebuit.  Et  ut  res  acta  maiorem  8ortia> 
tur  efTectum  et  miitua  Caritas  inter  fralrcs  predictonim  locorum  rcparctur  in 
perpetuum.  plaruit  uti'inujue  iit  ecclesia  et  mnnastf^rium  so  ifUMooni  roclpe- 
rent  rcgulariter  in  fratcrnitntis  plenitiidinciii  et  conimunionem  oratiinium. 
Quia  ig^itur  quonmicumquo  factorum  noticia.  uix  ad  posterorum  transrnittitur 
nisi  litteraruin  aiaiiiijiiculü  fulciatur.  hunc  prciiictum  perniutaUoni>  lontruc- 
tuni  tarn  sollfinpniter  celebralum.  poiitiiicali  auctoritate  daxiraus  coiilirmaiuium 
et  sigilii  aosti'i  iiupressioue  roborandum.  ut  si  quis  umquani  hüniinum  ean<l«»ni 
confirmationia  no8ti*c  pagmaiu  auau  temerario  infringere  attcmptauerit.  indig- 
nationem  dei  omnipolentiB  se  noiierit  ioonrrine.  €t  excommuiiicatioDb  uhiciilo 
ittnodatiuii  ena.  Hü  nnt  testet  hviv»  faeti.  06nr&ehu  preposita».  et  Wil- 
hdmuB  doaamit  nudoria.  eedane.  Chdefridv»  abbas  s.  eodlarii.  Engwhran 
im  prepoattm  momuttfiemw*  Fridmeua  prepo«itii8  de  monmtem  in  ^jßia. 
BmMfm  arohidiaeooua  Uadioemi».  üttno  de  ntdlornttein,  Wolfrtmtmm  «m- 
nenioBs  s.  florini.  VorUmiu  aeolaatieuB  s,  caat^is.  Bemricuji  hwrgfmiiHs 
de  ysenburck.  Dudo  de  hüUtgenr^),  He£)frirm  de  hacftem  Ileinriem  de 
atrio.  (Juno  aduocatus.  Chtntrarmnvs  et  Heinricus  de  wisse.  Damarus  de 
heimbadi*  Crafto  et  fratcr  eiua  Theoderinis  de  heimharh.  Acta  i*unt  hee 
anno  incarnat-  domin.  M.CC.  nono.  Indict.  XIII.  domino  iwnocetitM  tercio 
apostolicam  sedeni  »ubernantc.  pontificatus  tpsins  .XIII.  Iniperante  glorio- 
si&sinio  domino  ottone  impemtore.  anno-  impcrii  eius  phoKK  Datum  0O9^ttfn' 
tie  .VIII.  itius  octobm. 

9lue  bfm  Criginal  im  ipr.^^vd).  T^a^^  'Z'Ui^d  ihmi  rctf^i-m  IS^ac^ö  l^Snc^t  an  roil) 'griium 
feibfiifn  »v^'bt'Ti  ;  mififrbcTii  ift  bir  UrfitTib?  f^n'^ri^rl  i;  t  nut;  Dens  est  tcstis  veni>;.  T'er 
%au{(|c(>uiract  \ti\i\i  iauist  tcricnUic^  gan^  gu-ic^  uiio  i)i  mu  i  ^ievjeln  in  rot^cm 
Tc|ni :  1)  bt$  9>vms9lfiUU  in  %wx:  ordinatw  «omilio  maiotia  fodealf  et  pMtataiaa 
treuerensiwH  consunimata  est  2)  Sig.  s.  Symeonis  grcci.  3)  Sig.  abbatte  et  ecciesie 
Homersturph ;  alle  3  an  ^rrgameutßreifen  befeßigt  Sui^  bicfe  Urfunbc  ifi  c^rogia^i^rt  Mit: 
Deus  est  veritas. 

MI«  ®t«f  9eri^it  Dilt  9Cfe  »er^tci^tct  «mf  blt  angeinagte  Sßogtet  Mft 
ba«  ^loftcT  fiaad^.    2)cu  15.  ^Dcccmber  1209. 

Iii  neMine  sancte  et  indinidee  trinitatia.  Oerkaträtm  eomes'  de  Are 
nnSaersit  CEristi  fideUbns  tarn  Aitnria  quam  pnaentibui  ia  pcvpetmuii.  Sieol 
bonarum  nentiom  est.  ibi  oalpan  ageoeoere  ebi  culpa  non  est  ita  meNofii 
ert  anmri  et  mentis.  ibi  culpam  recognoscere.  ubi  manifeata  est  et  incorrecta, 
Hinc  est  quod  domioia  raeia  Joanm  treuirenifi  archiepiscopo  iudici  spirituali 
et  domino  Theoderico  archiepiscopo  coUmiensi  temporali  patrono  laettum  ee* 
deaie  conüteor  me  inioate  et  iniurioBo  contra  statuta'  domini  hmiriei.  eemitia 


0      ®>M>liMt :  hoge^,  UeruMHHut,  *)  3m  Sauf(|^  folgt  l^icr  w^:  AU>«rtu9  d«  oirio. 

.  j     .  >  y  Google 


287 


palatini  fun^ntofis  clusdem  loci  et  priulleg'ii  sui  a\ictoritatein  aduocatiam.  qTlR^^l- 
citur  Dincuoidie  predicte  ecclosie  niilii  usurpasse.  cum  egt>  do  electione  tantunj 
abbatis  et  fratrum  ibidem  deo  faniuiuntiuiu  aduocntns  qui  in  uulgari  Dtvntoit 
dicitur  in  prememorata  ecelcsia  esse  deberem.  uec  in  curtlbus  et  huminibiia 
etdeni  ecclesie  atiinenlibuä  alit^uid  ordinäre,  nisi  de  eorum  rogatu  et  uoiun- 
telt.  nes  non  oliun  b«i»  comobsq  aduocarct.  quod  si  in  aliquo  isla  ordina* 
tioM  aboteror  coimniaMun  mihi  adminiatnitionoiti  demertmü  Kben  IkevM  • 
me  reoedara  ek  aliuiii  aib»  qv^nMmiquo  neUmt  eligerc.  aicat  •  pradtoto  eo- 
mite  ptiatm»  reni  primo  fimdatore  fnit  inalHiitam  et  poatmodum  priuÜegtia 
romanorttm  pontificum  JnnocentiL  Eugenii.  Ilenrici  inipcratoria  qvarti  at 
archiepiscoporum  colonit-nsium  Arnoldi.  PhUipjii.  Adolphi,  Urununit  fuit 
confirmatura.  Cumque  itaqoe  bac  admioistratione  mihi  oommissa  abutendo 
tarn  in  possesaiones  quam  in  homines  scpedictc  ecclesie  manus  uiolentas  prc- 
tcr  debitum  frequentiim  immitterern.  ab  AlhetHo  abbate  iiniuersoquc  eonuentu 
laceiud  coram  domino  Joanne,  frtuivf  arcln("piscQpo  üt  donnno  I  ht  cxierico 
coluniensi  archiepiscopo  in  causam  tnulus  scpius  tandem  post  niultas  alterca- 
tiones  rccognosccns.  me  commi&sam  mihi  administrationem  dcmeruissc.  in 
manua  pr^Üctorum  archiepiscoporum  aduocatiam  eandem.  quc  dicitur  Dinc- 
uoidie, entt  omtu  ioM«  ^«od  in  pvaacrtpta  eodeeia  nee  non  in  anrtibiM  e| 
hemiBibna  ei  afttnMitibiia  habet«  indebar.  una  com  ujcom  me»  et  nmuenia 
liberia  mela  rangnaw  et  in-  perpetoum  remmciani.  firmtter  promitteap.  me 
hecedeaqve  mooa  et  mioenoa  auooeaaorea  meoa  mraqnam*  aliqmd  iuris  in 
eadem  aduocatia.  que  dicitur  DvMvmdie  vepeCituroa.  Quaproptor  eepedieUim 
pttOaaeteriiMn  In  facti  huius  commemorationem  et  firmum  teatimoniam  allo* 
dium  auwm  in  Wadenhevm.  in  L(yr»d4>rp.  in  Curie,  in  Hemingeshouen.  in  Ar» 
wilre.  in  Watpretishone.  ecclesie  ('dlnnieyisi  in  manus  Th^oderfri  colontensis 
archiepiäcopi  contradidit.  que  ipse  arcbicpiscopus  mihi  in  feudo  conoe«8it  a 
coloni^si  ecciesia  in  perpetuum  iure  feudali  tenendum.  Insnper  prefatuR  ro- 
loniemis  archiepisco]tu^  aliodiuju  im  um  in  Ihiiijtnsheim  pccuniu  l(irt)isis  mo* 
nasterü  uidelicet  .CC.LX.  marcai  um  u  nie  coluniensi  ecclesie  coiuparauit.  hoc 
eläam  mihi  in  feodo  cooeesait  «imiJiter  a  coUmiensi  eceleaia  in  pcrpetnom  mtt 
ÜBiidaU  tanendon).  per  iatia  mihi  recompentando  f?pedictam  aduoeatiam.  que 
didtnc  Uinaundii,  eulpa  mea  amiaaam  et  aponte  poeimodum  renmitiatara. 
Hoo  fiMtam.  ne  aliqtw  herednm  nostromm  uel  quonimeiinqae  Btteeeaeonim  meo* 
nun  aliqua  nnquam  ooeaaione  infringere  naleat  In  poatOTmi.  et  nt  maiorem 
obtineat  firmitatcm.  presentem  ebttrtttm  conscribi  feci  et  In  foturi  temporia 
tostimoninm  sigilü  mei  impresBione  corroboraui.  et  aigilKa  notnlium  qtu  haie 
facto  Intcrerant  communiri.  Acta  sunt  bec  apud  Laaim  et  consummata  apud 
Andemacwn  infra  umbitnm  pcclo^ir  s.  Marie  anno  dominicc  incarnationif. 
M.CC.IX.  XVIII.  kalendas  Januarii.  indietiono  .Xli.  legnaiite  scrorlssimo 
rmnanorum  impcratore  (JtfMie  IV.  anno  uero  impcrii  sui  primo.  hiiiua  facti 
te&tca  sunt  quorum  hec  sunt  nomina  Engelhtrin!^  prepositua  raaioris  ecclesie 
in  coloTtia,  Conradm  oiaior  decanus  eiusdem  ecclesie.  Theoderiai^  prepoai* 
tna  aw  G«veoiiia.  Thtoderieus  prepoeitus  a.  Onniberti.  CWoeiv»  prepositua 
a  fkmm  in  ConßttettHa;,  fftnmu  abbaa  a.  Panthaleonia  in  «ofonux.  Itrvnö 


Digitized  by  Google 


288 


abbas  Tuitumma.    Godefridus  abbas  s.  Euchaiii  Trevfri.  Reinervs  abbaa  de 

Romet-sdorp.  Hetiricus  coracs  de  Seyne.  Adolphtut  comea  de  monte.  Wil- 
kelmits  comes  hdiaceml».  Gerardxts  et  Htitrin/s  comites  de  Dieze.  Her- 
mannusi  comes  de  Vinienhiirf/h  Kverhnrdus  burgrauius  de  Arhergh.  Reim- 
bolduii  de  Kempenich.  Ktu rhardux  de  Ilf^ngebarth.  Albertus  de  Saßenberglt. 
Hmricua  et  Qerlacus  de  heuburgh.  i  heoderirrm  de  Ditrendorp.  Florrnfinm 
dt;  MoLurtiittrgh .  Sigijridus  de  \\  eaierbergh.  Joannps  de  Reinerke,  Theo- 
dericvs  dapifcr  de  Coelar*  Joltannea  de  Ciue,  Com-adM  de  ßopat-dm.  JJtm- 
rteuB  de  ülmene,  Amoldiu  buigraniiis  de  Bmamemem.  WUhdmm  de  A«£- 
prngtein.   Johannes  de  Elze, 

a;Men<i^  i£rabifii^f  Don  (&51n  kfunbct  bic  S^eraid^tlctftottg  bc« 
(Btafcn  ikr^rb  Don  SC«  auf  bte  SBogtei  ü(et  boiS  ^ßet  Saa^. 
SDeti  15,  S)eccmBet  1209. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatifl.  Theodericm  de!  gratia  coZonun»' 
sis  archicpiscopus.  cunctis  tum  prcsoiitlbus  quam  futuris  in  pcrppluiim  Cum 
auf'tore  deo  in  s[KMMi!a  pa^torali»  eure  positi  ßuniiis  digiium  est.  ut  cura  ec- 
clesiaium  et  moTia^-t«  i  i  n  um  firmiter  ooiifirmemus  et  humilea  spiritu  et  deo 
soniientes  def«  tiMijnis  nustrc  clipco  muniti  (|uicto  temponmi  perfniantur.  Que 
i^itur  ]MHililicatus  uu  tri  tempore  aeta  siuit  prescntibus  dceluranius  et  pujite- 
liiLctis  commeiulau  tEaiit-miiiiiiiu.'s.  Est  locus,  qui  dlcitur  Innis.  quo  feli- 
cis  meuioriu  Jlturicua  comes  palatiitus  reni  constltuit  monasterlum  bbertate. 
ot  abbas  et  conuentoa  eiuBdem  monasterii  eli^reot  quem  uellent  defensorem 
bominiiin  et  bonorum  auonim.  qui  ntügo  üinimoü  appellatur.  ^qm  ndliua 
lua  exactiotus  in  eoa  baberet  aed  'ai  aliquando  Boeus  agcrct  ipsos  graaendo 
uel  non  uiriliter  defendeodo  liberajn  ramonciidi  eundem  aliumqoe  instituoiidi 
baberet  facaltatcm«  Qaod  et  jpriuil^s  romanorum  pobtificiim  Itmoemtii  et  * 
Eugenü  et  Uennei  IV.  romanorum  imperatoris  oonfinBatam  est  snb  hao  igi- 
tur  proecripta  forma  aduocaudi.  uubilem  uirom  Oerardmm  oonutom  de  Are 
olegerant  in  Dinkuoit.  qui  cum  lege  aibi  atatuta  oon  ae  cohiboret.  scd  freoa 
inaoleatie  lazaret  in  homines.  cnrtes  et  bona  monasterii.  ab  administimttODe 
tali  amoucri  meruit.  unde  abbas  et  oonuentus  ipsnm  coram  nobia  tanquam 
iudice  scculari.  quia  idem  locus  cum  sit  in  diocesi  treuii-ensi  tarnen  b.  Petco 
et  mctropoli  eociesic  cohnievsi  Icgalltcr  contraditus  est,  sicut  scripta  testan- 
tur  predcccijsorum  nostrorum  ^Ir/ioldi  Philij^pi.  Adolphi.  Bnmonis.  qui- 
bus  fulcitur  Inct/i.sis  ccclesia  ubi  dictus  comes  in  Iure  confessus  est.  adcp- 
tum  fuisse  admiuistratloneöi  ipsani  bub  conditione  suprascripta.  sedquc  iniu- 
riosum.  negligentem  et  grauem  usquc  a  deo  in  ca  cxtitisse.  ut  ab  ea  romo- 
ueri  penitus  deberet,  tarn  ipse.  quam  sui  bcredes.  sine  spe  recuperaüdi  et 
quod  liceret  abbati  et  couucntui  aliara  quamcunque  uellcnt  personam  ad  Ijoc 
eiigcic.  ipsamque  aduoeatiam  dmgvoyde  cum  omni  iure  quod  in  ipso  mouu- 
■terio-  nfc  noa  in  cortibut  et  bomiDibtM  oidebatiir  hebere,  uiia  eum  usorm 


.  j     .  >  y  Google 


289 


ras  et  uninen»  fibm  diu  migiumt  in  msniis  nostriii  puiter  et  domini 
Joannü  archicpiscopi  treuirensia.  ^ui  tan  quam  iudex  spirituAlis  huic  düfini- 
tioni  ißterfait.  promittens  fide  interpoeita.  86  saos^ue  hen^es  num^nam  io 
jvelata  aduocatia  que  Dinguodia  dicitur.  aliquod  repetituros.  quod  si  fidei 
date  obliti  prcdictus  com  es  et  $ui  hcredes  contra  tarn  solemncm  resignatio* 
ncm  et  priuilegpi  noatri  libertatcm  uenire  prcsumpserint  ucI  ccclesiam  uel  ho* 
mines  ecdcsie  grauauerint  onmia  beneficia  et  feuda  que  a  b.  Potro  et  a  Do- 
bia tenent  tarn  diu  in  manibus  nostris  siue  sucoePAOnim  uostrorum  seruabi- 
mus.  quousquc  ab  inhiria  illata  monasterio  rcstaurauerint  et  nobis  et  cceiesie 
condigne  satisfcccrint.  Quaproptcr  monasteriura  scpe  dictum  in  facti  huius 
coinnieiDoratioiK  iii  et  corroboratiuiu  ni  allodium  mum  in  Wadtnhtvi.  bona 
tiua  iu  Lorsdarpe  et  in  curto  hnnnie^hovp.  in  Anrilre  et  in  Wal^pt'etishoue 
colontf^!<ts  ecciesie  in  manus  no^tras  coiitradidit.  que  ego  comiti  in  feudo 
conccjjsi  a  nie  et  a  niois  Miccrssoiilius  in  ]>crp'^tuuni  iure  feudali  tenendum. 
lasiiper  allodium  eiuf^iicm  coiüitj^  in  liuhjtnsheim  pccunia  lar/^Hsit  monastc- 
rii.  uidelicct  ducentis  et  sexagiiita  marcis  ab  ipso  coniite  ecclt^öie  cvlu/tit/isi 
comparaui  et  hoc  etiam  iu  feudo  coucessi.  similitcr  a  colonienai  ccclesia  iure 
feudali  in  pcrpetoom  tenendum.  hiis  recompenaando  comiti  aduocatiam  Dlay- 
vodk  culpa  sua  amieaam.  Ne  igitor  reddiuom  grauamen  ualeat  ortri  de  elee- 
tione  aduocati  DmguoidU  ex  pctitione  Alherii  abbatis  et  totiua  capituli  in- 
hibemna  ipsi  albbad  et  omnibua  sacoesaoribua  eius  aub  pena  amissionia  uel 
priuatiönia  officii  et  beneficii.  ne  de  cetero  aliquem  eligant  ailuocatum.  aed 
liabeant  totum  refugium  ad  coloniemem  metropolitanum.  quia  tenetur  defen- 
derc  ipsam  monasterium.  noa  autem  iura  monastcrii  laeensi»  nee  minuere  nec 
i'nfnngere  uolcntcs  prccipimus  sub  uinculo  anathematis.  ne  quis  successorum 
nostiorum  hanc  Dinkwoidiam  aiicui  bomini  in  iure  feudali  conccdore  ucl  8ub- 
aduocatuiu  constituere  presumat.  ut  omnis  nialignandi  occaslo  auferatur.  Ad 
euidentiam  huius  facti  nc  ab  aliquo  pos^sit  infringi.  sod  oltineat  pcrpetuam 
tirniitateni.  hanc  paginain  cunscrihi  fccimus  et  sigilli  nostri  iniprossione  coni- 
muuiri.  Acta  sunt  heo  ucrbi  incarnati  anno  .M  (J'C.IX.  Indirtione  .XIII. 
imperante  .scrcnisaimo  romanoruni  inipcratore  Ottoiu  (junr'to.  anno  imperii  sui 
primo.  pontiticatus  nostri  anno  primo.  iiuius  rci  tobtes  sunt.  J(ßu>ints  trt-iii- 
rorum  arcbiepiscopus.  Engelbertus  prepusitus  maioriü  cceiesie  in  nl'.-/<ui. 
Vonraäun  maior  dcoanus  ciusdcm  ccclcüie.  Theodoricus  preposituä  ü.  Gcreu- 
nia.  Theodoricua  piepositus  s.  Cuniberti.  Conradua  prcpositus  s.  Florini  in 
wnfiaenHa,  Henrieit»  abbas  a.  Panthaleonia.  Simon  abbaa  a.  Martini  in  co- 
lonia,  Bruno  abbaa  TuäienHS,  Oodefridua  afbaa  a.  Eucharii  TreuirttuU. 
Beinen»  abbaa  de  Eumerstorjp.  Henricm  comes  de  Seifne.  Adolphua  comea 
de  M&iUe.  WüheUnus  comea  JulMoenais,  Omtrdua  et  Henrku»  comitea 
d€^  DieiBt.  Hermannua  comes  de  Vimenburgh,  Euet^hardm  burgrauiua  de 
Ax^)ergh,  Beimboldtis  de  Kempeni^. .  Euerhanlua  de  Hengehaeh.  Albet^tu» 
de  Seffenhergh,  Henrichs  et  Gerlacus  de  henburgh.  Theodericus  de  Dv- 
rendorp,  Florentinus  de  MoUherg.  Sifriduv  de  Westerburg.  Joannes  de 
Reinecke.  Theodericus  dapifcr  de  Ckular.  Joannes  de  Cissen.  Conradm  de 
Hoj^ardia.  Henrichs  de  Ulmene,  Cuno  de  üchonenbergL  Amoldua  burgra* 
«Müilctoif  M  IMmkMlM.  IL  19 


290 


uius  de  Hammfiratetn.  Cftrkardus  Sehmeege.  Wähelmus  de  HHpensleM. 
Johmme$  de  £{m.  BenHcus  Lmkeim»,    WühdwM  de  Ar<^, 

M9.  Xheobcrid^  Slrc^ibiacßnuö  gu  Girier  gcncbiiiic^t  bic        äüTt  (iJcr: 
UKib  ä^e^cins  an  bad  ^(oftcr  ^licbn^tüm.  1209. 

In  nomine  ^asicte  et  indiuidue  trinitatis,  Ego  Theodericun  dei  gratia  ar- 
chldiaconus  trefirr  usis  dilectia  in  Christo  uniuersis  sancte  niatn's  ccclcsie  iio- 
stre  trmeren^i.H  ülüs  in  perpetuuni.  atl  notitiam  oninium  tarn  prosentiuni  quam 
i'ulurorum  hoc  scripto  pcrtingcre  uülumuis.  uidelicet  quod  dos  ad  instamiani 
ac  petitionem  uenerabiÜB  domini  Qyrhardi  prumienM  abbatis  et  ceteronim 
raligioeonim  oirornm.  doBationem  quanmdam  eocleuaram  oidelicet  lUmen- 
heim,  et  MermA.  quas  iam  dictus  abbaa  sanctimonialibiis  in  looo  qoi  wferior 
Prwma  nuncapatur  sab  regolari  dmticme  deo  militaatibas  per  manum  ar^ 
ehi^iioopi  oontulit  perp^oaliter  ponidendas.  ntpole  pia  et  booeata  eonaide- 
ratioae  fiieta  pro  £uiore  proaequimur  et  assensum  prebarntts.  conoedimus  ctlam. 
ut  qoicanqne  per  ordinationem  aanctimonialiura.  prouisores  ael  prepoaiti  loci 
illius  extiterint.  sine  phires.  sitif»  golus  uicc  pastorum  siue  pastoris  curam  anl- 
marum  antedictaruni  eccleaiarum  gerant  no.  antem  alifj[Uod  prciudieium  nanc- 
timonialibus  in  ioco  ipsarum  fiat.  in  eo  quod  cuia  aninuuuni  preposito  siio 
coramittitur.  stahiimus  ut  si  ille  iidelis  et  prudcns  dispeiic ati  t  mueutus  iion 
fuerit  liberaui  iiabeaut  potcstatem  eum  administrationc  amoueiuli  et  aliiim  in- 
atituendi  ad  hoc  idoncum  qui  similiter  curam  animarum  in  prefatis  ecclc»iis 
habeat.  fructoa  uero  decimationiuii  in  usus  monaaterii  et  aanctimomallttin  ce- 
dent.  buins  antem  asaeiuQs  paginam  ne  a  preoedentium  uel  subtequentium 
elabi  possit  memoria  aigiüi  aoatri  impressioiie  eorroborairimua.  Aetom  est 
anno  ab  mcamatiODe  domml  .M.CC.ViiII. 

250«  ^oÄ  ©tijt  in  Söcibcn  Dcrglcid^t       mit  bcu  anbevn  3<^I^»tr)crrcn 
ü^cc  bcn  atteiniden  ^vl^  be«  Seutael^ntcn«    Dl^eiiibrol^l.  1209, 

Theodmeua  dei  gratia  leerdensü  ^cclesie  prepositus.  Engelbertus  dcca- 
nva.  qm  et  plebamn  in  hrhla.  totusquc  ^c^k.  b.  Sviberti  int  werda  con> 
nentos*  Notuin  ait  tarn  fatoris  quam  presentibos.  quod  noa  canonici  werden- 
se9  nninenam  dedmam  ninL  percipiendam  de  nineis  sitis  in  taminia  de  ht^da, 
quo  decima  attinet  in  hoingen.  illam  uidelicet  dccimam.  que  Goramimis  est 
9ccle8i9  b.  Symeonia  in  Treueri,  et  fodesj^  b.  Georgii  in  hoingen.  et  ple< 
bani  in  hoingen,  de  eommnni  coneensu  omnium  eorum  qni  ins  aiiqood  ba« 
beut  in  lila  decima.  aocepimus  sub  certo  pncto  .VI.  solidorum  col(mien»ium, 
ita.  quod  ecclesia  nostra  werdfntFts,  ül&m  decimam  in  perpetanm  absque  oon- 


Digitized  by  Goögle 


291 


tradictione  obCbdbit.  6l  HOB  sine  iiioeeiBores  nostri.  annuatim  in  Mrtmi^^« 
iiide  persolucmus  Ulis  ad  quo;;  pertinet  decima  prcdicta  .YL  aoUdos  edonienr 
tet.  et  nichU  «mplius.  Ufc  autem  hee  ozdisatio  firma  in  enam  et  inconuulsa 
pflnnaaeat  paginam  prcsentem  super  ipsa  conscripsimus  ordinatione.  et  si- 

gillo  t'wlesi^  nostr^  communimus.  Huic  ordinatiool  interfiicrunt  bii.  conca- 
lionici  nostri.  Ueinricus  scolasticus.  Ileidenricus  arciiipres biter.  Geruan- 
Uns.  Hvffffnis.  Mamilim.  Leo.  Leonins.  NiuelunfftLs.  et  alii.  T^äieales 
etiam  personi^.  Dodo  de  hrula.  Gtrlarus  aduocntus.  (i Utlbtu-tiu.  UtrUi- 
cu».  tmffelhert.us.  Pippinm  villicus.  CPnifadua.  et  alii  quampluros.  Acta 
siiut  hec  anno  duiiiiiiic*^  incarnatlonis  .M.CC.IX. 

fimt  ktn  U^t^tÜt»  uub  oben  mit  bem  ^ttl^^abet  c^rogroy^icten  Origiiuilni  im  ^t.i%x^ 

Utrct^t  mit  bcn  OcBrübcrn  toon  §amincrftcin  imb  t?wi  9iühti 
nac^  ühix  ba^  ^atronat  ber  ^ir^e  in  (Sngetd.  1209. 

In  nomiiie  sancte  et  mdinidae  trinitatis.  Johamm  dei  gnti»  Treutro^ 
rum  archiepisoopiiB.  Omnibiis  Clicuti  fidelibvB  imperpetauni*  JuBtom  est. 
el  ntioDi  conaetiit  equitatiB.  at  quf  tnfta  terminoB  äyoeem  umtr^  reoie  ge- 
ntDtnr*  si  auctoritatc  nostra  funguntur.  iure  mcritoque  cftectum  maiorcm  sor- 
liantur.  et  firmitatem  obtineant.  Notam  igitur  faeimiiB  omniboB  Christi  üdelibus 
tarn  futuris  qaam  presentibus.  quod  procnralora  legitiino  fcoIeBi^  e.  Ilari^  ia 
IVmeeto  de  communi  omnium  fratrum  conaeoBa  ad  ea  qu^  conscquenler  subi- 
ciuntur  specialitcr  clestinata  et  anioldo  de  Ilamiratein.  et  fratre  suo  Johanne. 
similiterque  Klchivinu  cum  fratre  suo  Hennfnntn  iHt-)iarn,    in  prcscntia 

nostra  constitutis.  post  multas  altercationcs.  liciunKjUC  uarictatca.  super  iure 
patronatns  ^celesiy  in  Kn(jirsc!i<  inter  coh  liahitRs.  taadeni  romplacuit.  ut 
patröliatua  eiusdcm  ^ccle8i9  in  Uuas  duiiitaxat  diuideretur  partes,  unanifjue 
babereut  intcgram  predicti  fratres  de  Hmenaco.  et  reliquam  communem  pos- 
sidercnt  prefata  ccclesia  cum  prelibatis  fratribus  de  Uaiuivaiein.  ita  uidelicot. 
üt  premcmorata  Traiectenais  occlesia.  et  fratr^  do  llamirstein.  uiia  uice  com- 
muniter.  et  fiwtrefi  de  B^maeo  alter»  niee.  peraonain  ad  eodeiiam  Engit- 
fcA«  preBedtBient  et  eie  TrakoUnm»  eeelena  yuA  emn  frctribw  de  Htuwir- 
Bfem  iratfeeqve  de  Bimumeo  per  se  «Iternis  vicibaB  g«aderaDt  emdem  eosk* 
819  pTeatDtatione.  sioqw  imperpotmiDi  promiBenmt  se  SBoecpie  eaoceBBores  in 
dediBft  oiidem  feeleBif  aibi  Bnooedenfees  wniolabiliter  obBematmioB.  Ad  m*- 
lOfem  eliaiB  Iniiwi  OTdiMtioiiiB  enidentiam*  et  geste  rei  probetioiiem.  ei  «mf 
tingeret  preter  spem.  super  fai'is  beben  qneetwnm.  oonuenit  Tt  tria  avper 
endem  Ordination«  fierent  instrumenta,  sub  eadem  fonna  <ff  parte  nostra.  et 
nanm  baberet  Ttakctensia  eeclesia.  alterum  tenercnt  fratne  de  IlamnHtm, 
akarani  peneB  ee  esatodtrent  fratrea  de  Miuenaeo,  emnibaBqae  succcssoribot 
BtUB  usque  In  mfinitum  eadem  instrumenta  relinqnerent  custodienda.  Uanc 
fgitur  aitctoritatis  nostr^  paginam  invpcrpetuum  sanceimus  ualituram,  nec  cui- 
c|aaai  bemipnm  liceat  ioiriBgere  eam.   iSi  «^uib  uero  iuinc  Ordinationen!  no- 

19  • 


292 


stram  femenuno  aosii  aljquo  modo  «ttemptauerit  uioJare,  omiupoteotis  dei  in- 
dignalumeiii  se  nonerit  incurris.«e.  et  nocUtum  excommunicationc.  Acta  mal 
b^c  anno  domin.  incarnat.  M.CO. Villi,  et  tanc  aepedicti  frntrc«  de  Uiuenaco. 
uice  sua  fungcbantiir.  presentando  liichwimm  maioria  fceleai^  in  Treveri 
canonicum,  filium  JLrmamn  de  Hiuenaco.  Presentia  tiero  cancionis  teatea  hi 
sunt.  Otuinus  arcliidiaconus  Treiiirenst's.  T-ngelrandus  prepositus  Monaste- 
riensis.  (\mradv,-i  s.  Florini  in  (\<nßuentia  prcpo-^itup.  Wolfmntnff  eiii^dem 
ecclesie  canonicu.s.  Vortlivm  scolasticus.  Wat^neruH  cantor.  Ücdacm  eustos 
8.  Castoris  in  Conßumtia.  Boemuadus  et  Hugo  ibidem  canonici.  Hazechi- 
nus  canonicus  s.  Florini,  SauUnv^  plebanus  in  Conßuentia.  Henricn^  co- 
naes  de  Seiua.  lieinüioldus  et  Henricus  de  Y^enhurch.  Hturicu»  de  Dnne 
et  WiSMmmu  cognatua  suus.  Wälelmm  de  Heljemten.  Johannts  de  Elze. 
Omraiiiu  pner  de  Bobardia,  Henrieu»  Uttherre*  Henrieut  de  atrio  et  AU 
heriu»  fnter  eina.  Oerardua  de  am8ieh€.  Düardt»  de  PtcgßwUnf.  Witid- 
«MW  de  ar«Aa.  Eit^übertm  firater  eina.  AXbeufM  henni.  Ctmo  de  Bo&or- 
dia.  Hemictu  rufiu,  OwOraiinua,  Q*Ȋberiut  pincerna  de  iSema.  Lode- 
wicm  fiaier  eina.  AmMu  bargrauiiia  de  Seina.  Hertwinm  et  Amoldus 
de  Smmaeo.  et  alii  qnamplurea. 

Vtti  bfm  Ortflinftl  fm  ^.»Vt^.  mit  hm  Gic^c!  bei  Gri^lf^of«  in  fot^rni  O«^  aa 

toon  (ftttittgcti  auf  feine  ^Cnf^jriid^c  an  ben  3<|nteit  }tt  8oimtd^ 
@imften  beS  ^(öftere  ba{e(bft  1209. 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trinitatis,  Johannes  dei  gratia  Trtuü'Q- 
runi.  arcliicpiscopus  omnibus  prcsenteiii  kai  Umi  iiitucntibus  in  perpetunm.  lu- 
atum  est  et  rationi  conaenianeum.  ut  quod  in  preseutia  uostra  gcritur.  auc* 
toritatia  noatro  tastünonio  ita  maniatur.  ut  iure  meritoque  effiectu  uiti  d^>eat 
et  ne  qnia  in  poateram  lüde  iia]eat  oocaaionem  anmere  nialigiiandi.  inno- 
teacat  ei^  omnibna  fideUbua  tarn  futaris  quam  preacntibaa.  qnod  8mm  de 
mt  nebilia.  ouiii  eodeaiam  de  Lonmehe  frequeoter  uesaret.  exjgpeodo 
deeiiiiaa  animalinm  et  aliarnm  renun  que  in&a  ambitiim.  mnroa  et  aepta  eiat- 
dem  ecdeaie  continentiir.  emaque  eadem  eceleeia  aeenre  aUegaret  ae  ezemp» 
tarn  esae  ab  huinamodi  ezaettonibiia«  et  priuUeg^  miiDrtam  summi  pontifieb 
Ifmocentn  .IL  ae  noatrorom  prcdeccssorum  treuüwmt  arebieptaeoponiiB.  AI" 
heronia  adlioet  et  aliorum.  que  etiam  in  prcsentia  nostra  mopstrata  fuenmt. 
taatem  post  multaa  aitercatieiiea  idem  Simon  ad  nostre  ammonitioilia  inatan- 
tiam  et  nobilium  uirortim  naua  oonailio  penitentia  ductus  suam  coram  nobia 
in  indicio  rccognouit  iniuriam.  ins  quod  in  scpedicta  decima  sibi  dicebat 
competerc  tarn  ipse  quam  liercdcs  sui  et  doniina  Agnes  de  Malberch.  quam 
ipse  Sinwn  hmm  foodi  laudabat  auctorem.  resiü^nantf^'*  et  penitus  exfostucan- 
tes.  Kos  uei  o  ex  ofHcü  nostri  debito  uolentes  ipsi  ( (  lopie  de  Lonmcht  et 
fratribus  iu  poaterum  per  omma  prouidere.  cartulam  baue  couacribi  iusaimua. 


.  j     .  >  y  Google 


293 


et  sigilli  nostri  ac  subscriptorum  testiam  miiiuinine  eonummiri.  statuentes  el 

sub  anatlicmatis  uinculo  firmilcr  inhihcntes.  ne  aliquifi  predictorum  heredum 
aliauf  persona  ccclcsiastica  uel  laicalis  ecclcsiam  ipsam  in  iam  dicta  dccima 
prcßumat  j^lifiiuitenus  riiolcstarc.  Si  quis  autcm  instinctu  diaboli  hör  nttrmp- 
tare  piT'^unipj?erit  aucturitate  üiiiiiipotentis   dei  et  suc  inatris  Ixatojiniujue 
apoatoiorum  Petri  et  Pauli  et  nostra  cum  excommunicatioDi  pcrpctue  et  nisi 
rcsipiscat.  diuinc  8iibiicliiiu>^  ultiuni.    Acta  sunt  hec  anno  domin.  incarnat. 
M.CC.IX.    Iluius  rei  testos  sunt  Otuinun  ü-euirunnu  archidiaconus  et  car- 
denensi»  prepositus     Conradvs  a  Florini  in  conßuentia  prepositus.  Johan-' 
nea  decanus.    Vorüwm  Bcolastici».   CMaeut  onstoa.    Wemerus  cantor  co- 
deeie  9.  Caatoris  in  conßuetüüu  Laid  uero.  Qwrgwä  oomct  de  TFäAe.  de 
Vimämrg  Eenwumua  eomes  et  Friderieut  patroiu  diia.  Emulo  et  Meitti' 
au  frfttra  de  Covema*  Oerkunu  cum  -filiis  Gerlaeo  f^Hemieo  de  lämburg, 
Htnrieua  et  EvLerhardutB  firatrea.  de  Malher<^,  Theoderieua  predicte  AffnOü 
jnadntua.   Ministeriaics  etiam.   de  Helfenstein  WüUSmm,   Hmrieut  Lenktr 
i'iu^    Dittardus  de  Paffendorf,  de  conßuentta  Henricus  et  ASbertu»  fratres* 
Wüldmm.    Henricu8  et  Cono  aduocatua  de  poliche.    Henricus  et  Vdo  fici- 
trcs.    Lodouiciis.    Conradm  et  Henricus  ira^es  de  Wisse.  Henrims  Ihmz- 
win  de  Waldorf.    Godefridua  et  Menriciui.    HumUd  de  Kirriche,  Isfridua 
de  ^eigene    Conradm.   JHemumnus  et  üermamm^  de  CaU&aheim,  et  alü 
quam  piurimi. 

Ib^rtft  Oll«  ^  ZVIIl.  ^ol^iitikrt  im  $v.«»c<lft. 

Sßcrncr  ^\\\m  bcS  ©tiftö  ©.  6iui£om«  Girier  ftiftet  bftfcftft 
(citie  äRetnoYie.  (1173—1209.) 

In  nomine  sancte  et  indfuidue  trinitatis.  Ego  Gemrdus  ecclesie  b.  sy- 
meonifi  prepositus.  totuscjue  eiusdem  loci  conuentuB  ommLus  Christi  fideübua 
in  perpetuum.  Quum  breues  sunt  dies  bominis  quibus  militat  super  terram 
«I  firagilis  memom,  expedit  yt  que  digna  memoria  agaator  ne  obliuio  vel 
ignonrntM  que  mater  eat  errona  ea  valeat  obfuscare.  vt  per  acripturas  ad 
peateromm  netidam'tratwmHtaiitfir  «eterum  aagadtaa  Ttüiler  adiniienit  No- 
neriot  eigo  unineni  fidelea  tarn  pmentea  quam  futuri  quod  wammu  eoatos 
eedene  b.  aymeoiiis  ob  remediam  anime  eue  et  dbi  eonianclonmi  ddem  eo- 
dene  pia  donatione  ad  pfedinm  eemparandnm  .XXVU.  mareas  eontolit  Or- 
dinans  Tt  inde  aingulis  aoou  ftatam  oonnenionia  &  Pauli  ap.  in  ecclesia  pre- 
dicta  aolempfliter  celel  ictur.  et  in  prima  uespera  propinatio  fiat  et  in  ipso 
die  qttiaia  fralnin  .lill.  denarios  recipiat.  et  dimidinm  sextarium  uini  dau- 
atralia  mensore.  miniatenalia  'JL  den.  et  staupnm  uini.  Postmodum  autem 
communi  et  utüiori  consilio  nos  frati'es  predictum  argentum  collocantes  in 
monte  apud  limene  expensis  eiusdem  argenti  .XVJTT.  mnrcis  uineam  utilem 
excoli  fecimus.  et  .Villi,  marcas  que  supcreraiit  de  predicto  argeuto  ad  ui- 
nea.s  riuasdam  comparanda*  in  graca  et  doinum  edificandam  assignauiraus. 
Statueutea  vt  pretaxata  solempnitas  vt  dictum  est  celebretur.  et  de  communi 


^4 


compatatorum  elemosina  frairibus  wt  atatatmn  «sl  «üspöuietur.   8i  qnia 
tcm  1ianc  dotmtionom  et  ordinationem  aasu  temerario  peitarbttre  attemptar 
uerit  odium  üei  et  b.  s^eonis  incumt 

Vtt«  hm  Odflinal  im  $r.'Xn(.  6icge[  fel^teti. 
254.  ^efkmcnt  hi^  ^tmi  iBbegcig  in  %ütx,  1174—1209. 

Notum  sit  Omnibus  taiii  futuris  ijuam  presentibus.  ([uod  in  digrcssu  do- 
mint  Uitezeizi  apud  s.  jacobum  consilio  amicorum  suorum.  intei'  uxoreni  suam. 
et  frfttres  aiios  et  sororam.  qaia  aaa  uxor  prole  heredlteria  carnit.  de  relnB 
sttia  bIc  ordinauit.  Quia  neto  predicta  iixor  sua  superezistenta  xdoneo  iesti- 
momo  omnem  hereditatem  suam  sibi  donanerat  ad  enitandaa  mter  amieos 
atrimque  partit  eontentioiiw.  de  omnibns  iimcb  ae  domibiu  suis  rebiu  aie 
dfoposiiit.  Vzori  tfD^  dedit  domnitt  in  qiia  manau  erat  £t  dpmiim  retro 
mensas  carnificam.  Et  mensam  ad  eandem  damnin  pertineDtem.  Et  domam 
que  fuit  hunoldi  super  fossatnm.  Et  domura  furni  in  noaa  platea.  Et  daaa 
domancolas  in  beheim.  Et  ortum  in  heheim.  Et  locum  domus  in  heheim.  Et  here- 
ditatem suam  apud  i^me.  Et  nadimonium  quod  tenuit  de  domino  Oarsilio  apud 
«mr.  Ad  hcc  autera  omnia  rcstaiirancia  quc  pcne  ad  nichilum  redacta  fuorant 
multam  pcciunani  consumpsit.  propter  quam  corisuuiptioneni  dimldiam  partem 
tutius  suprudictr  hereditatis.  quacunque  die  uxorsua  decoderet.  frntre?  suoa  etso- 
rorem  suam  habere  constituit.  De  altera  uero  parte  ipsa  domina.  pro  suo  disponat 
arbitriü.  Super  hoc  omnia  optimam  uineam.  nullum  bonorum  suorum  cqueua- 
lens.  uidolicct  superiorcm  uineam  .^uam  ex  integro  sibi  resigiiauit,  ad  uit^  p«^  con- 
ditioneni.  laii  pactu.  ut  quacuiique  die  ipaa  ddcederet.  post  ucto  dicö  ti'atribuä  suis 
et  sorori  su^  absoluta  remaneret.  et  eandem  uineam  nec  ucndere  nee  inoadiare 
poeset.  sed  finctam  mde  prouenientem  quoUbet  anno  aetaiperet.  «Keepla  «lemo- 
rina  quam  pro  remedio  anhn^  su^  ex  ea  dandam  oonsCifoii  Poalea 
800  hemewino  dedit  domam  in  qua  hetewiem  manaii  ante  et  retva  S^mrü» 
avlem  dedit  domam  qu^  erat  dornini  %ino9im.  Cetera  aulem  remaaeiitk. 
smt  domu».  uine^.  agri.  qu^nque  sint  ipai  tros  fratree  et  aoror  eoram  aav^ 
cabiliter  diuidant.  Elemoeinam  antem  quam  p(0  remedio  amm^  dandam 
constituit  in  anniucrsario  suo  quoqiie  anno  in  perpetunm  agendo.  sie  ipaam 
dandam  institoit.    De  superiori  uinea  sua  in  qua  nxor  sua  conditioncm  tlil^ 

habet,  fratribns  p.  pefri  nmam  nmi  et  cnstodi  8  ^lari^  daos  denanos  in 
pulsandis  campanis.  De  cadem  uine^  tratribns  s.  Syinriuiis  dimnliam  Hmam 
iiini  et  duos  denar'o«  in  pulsandis  campanis  cugtodi.  De  eadcm  uinca  tra- 
tribus  H.  paulini  diiiiidiam  amam  «ini.  et  .TT.  don.  cuj^todi.  De  inferiori  au- 
tem  uinca  sua  frntribus  s.  Maximini  dlmid.  amam  uini.  et  .IT.  den.  custodi. 
De  eadcm  uinca  tVatribus  ?.  Marie  ad  Martires.  dimid.  amam  uini  et  .11.  d<»n. 
eustodi.  De  omnibus  uineiä  suis  apud  sccUbede.  frati'iUus  s.  Martini  dimid. 
amam  uini.  et  .II.  den.  eustodf.  l>e  ninea  in  moMe  $  JUüti^  dominabua  a. 
Mari^  apud  Wrewm.  dnnid.  amam  uini.  et  .IL  den*  eu^todi.  De  allodio  suo 
apud  e.  Becharium.  ftatribw  ^dem  eoeM^.  dimid.  amam  «ai.  et  .II.  den. 


Digitized  by  Google 


«utodi.  S.  GaogoUb  dedft  nineim  tmu  riwiliiaL  nuintm  auf  ulne^.  et  Jl 
dan.  cuBlo^.  qww  d«luri  snnt  Iteradet  giuiimImii  qni  0<me  nomiiMtHr  de  bn«^ 
«Ptdk.  de  ioco  domuB  in  media  idlla.  '•roictnu»  autem  de  horreo  debet  .XII, 
den,  oeMunin  de  oampo  ante  jjortcmi  domini  mfmum  laeenti.  De  eisdem  dena- 
riis  gacerdoti  qui  diulna  celebrauerit  apud  s.  i^rum  trans  pontem  .V.  den.  et 
unum  castodi  darl  con-titnit.  Sacerdotl  autem  qui  diuina  celebraucrit  apud 
s.  victorem  de  eisdem  cjennrii«  \.  et  .1.  custodi.  flaue  autcni  clcniosiuam 
daadam  iuatituit  pro  remediu  unlmy  sno  et  aiiim^'  u.xoris  su^.  et  aium^  p»- 
trig  et  matris  su^^  et  aninud»uf;  orunlum  tidelium  defuuctorum.  Deindc  qui- 
cunque  ienuciiut  supradictam  iK-rüditatem.  sohuuii  ccusus  indc  pruucnicatcs. 
quibus  iure  soluendi  &UQt.  Postca  autem  precatur  uxoreui  6uam  et  {rrntrom 
snam  imIormwi  el  hemmiMwau  et  tonurea  aum.  ut  qnUibet  eerom  dei  qain- 
qne  firtan«*  et  lunc  BonuDam  argenti  deot  oognatis  ania.  iüis  nidelicet  qu 
per  optinfie  indigeot  ITanrMD  autrai  fratri  auo  denominatam  hcteditatwi  et 
quiequid  aibi  attiguerit  cannuait  in  maniia  anltowU  et  henrnnm  ficmtnun  aoo- 
nun.  vt  nee  aendere  nee  innadiare  poaait  led  frnctum  iden  prouenieotem 
mmeret  quoadusque  sibi  caute  et  sapientcr  prouidere  ponet.  Omnein  au- 
tem  supradictam  bercditatem  sie  dcJit.  ut  A  quis  firatnuB  anerum  sine  prolo 
hercditaria  deecrct.  alii  post  octo  tlios  absoiutam  tenerenf.  Nunc  autem  pre- 
dictus  Livezeizus  monet  et  prccatux'  in  doniinu  et  ol>  amoi  rni  jacobi.  ut  ad 
quoscunque  litter^  ist9  perueuerint.  uv  srniinator  zlüani^  diabolus  inter  hoc 
pi^  dcuotionis  factum  quippiani  pcminaie  possit.  sctl  coruni  iuuamine  ßrmura 
et  rtitum  teucatur.  Ad  continiiandam  autem  buius  iaeti  ueritatcm.  quataut' 
cartis  inacripsimus.  voa  domino  wamero  custodi  s.  sjmeonia  aeruaadam  com- 
ninmiia.  Seenndam  dommo  arnUfo,  et  domino  herdnirdo,  et  domiiio  Aeii^ 
rieo  dedimna.  Terdam  autem  nxori  me^  tdiUe  dedi.  Qoartam  nero  finatri- 
bna  meia  cnatodieodam  eommiaimna. 

«nf  btm  OviQhfol  fm            CMtfttf  ff^;  «Acr  am  8bm^  M  «iocttflgi 
«mf^aittt, 

255»  Sba  @tift«  @.  ©imeont«  au  %tmx  IBetdUi^  mit  tdeHfd^eti 
ftWen  5Pforwi  ÜÄo«5«e§.  (1180—1209.) 

In  nomine  patris  et  fibi  et  Spiritus  saneti.  in  rardus  dci  gratia  prepo- 
eitus  ecclcfiie  s.  Öymconis  treuirensü,  Petra»  decanua  cum  reliquia  fratribua 
eiusdcm  ecclesie.  omnibus  Christi  fidelibua  aalntem  in  eo.  qni  eat  omniiun 
Belm  aicitt  bone  fidei  aotb  uerititiB  anbaiatit  fiindamento.  aie  ad  aue  finnitfr- 
'  t»  xobnr  neritatiB  quoquc  gaudefe  teBtimenio.  et  ne  ab  bominnm  memoria  vet 
laeiie  ]abi  vel  Blicmiia  miü%mtate  poaait  inunntari.  scriptore  anffiragio  Indiget 
adionari*  £e  propter  noaerit  omniom  fidelium  uniueraitaB.  qnod  Theoderietu 
eapellanus  de  Lucelenhurc  maioris  ecolesio  treuirensi»  canonieaB«  enm  eode- 
ijam  de  Mtischehach.  quo  sita  eat  in  arohiepisoopatu  maguntino,  cuins  patro- 
natua  et  investitura  ad  ecclesie  nostrc  prepositum  pertinere  dinoscitur.  dona- 
tieiie  ecddrie  noatte  poaaideret.  et  propter  loci  inoommoditatem  minus  quam 


Digitized  by  Google 


296 

«        I  III 


Ipee  TeUftt  nsA  neoessitM  ezigerei  ilii  eodeaie  providere  poatet  et  exlnde.  non 
■olutii  ipee  mini»  utilitatis  quam  deberet  perelperefc.  nerom  etiam  nolils  damp> 
nom  proueniret.  Ipse  etiam  soam  insufificientiain  metieiiB  et  eodesie  noetre 
dampnis  ftaterne  compatlens.  eandem  ("cclcsiam  in  praiattia  firatrom  nostro- 
mtn  in  maiiiis  deoaDi  et  WeceioniU  ceUevarii.  quibus  ego  O.  prepositus  vleea 
meas  in  hac  parte  coromiseram.  uice  prepositi  liberc  et  absque  conditione  re- 
Rignaiiit.  et  stio  (^ampno  crcleslp  d.impna  lotiauit.  Erolo.^m  ncro  de  ingrati- 
tudlnc  pnssot  icdargui.  ad  retribuenduni  in  hnno  pari  carit-atis  igne  succensa 
gratinm  rcddens  pro  gratia.  sponte  se  orga  i:lMii)  ;nMi\iali  bcncfirio  obligauit. 
elque  gratuite  voluntate  et  de  mera  liberalitate  singiiHs  annis  in  festo  s. 
Martini  duas  libras  Trevir.  denariorum.  qno  duarum  niarcanim  efitimationem 
habeant.  se  dattiram  bona  fide  spospoiuÜt.  quas  quicunque  fratrvim  collera- 
rius  extiterit.  de  communi  fratrum  prebeuda.  quotaimis  dabit.  üt  igltur  hu- 
ius  promissi  spontanea  obligatio  a  fratribus  qui  nunc  sunt  et  postmodum  in 
ecdeaia  fntari  sunt  prefato  TIL  ommbi»  diebua  ^te  aue  per  singulos  annoa 
nraiolabiOter  et  bona  fide  seroetur.  preeentem  cartnlam  inde  conacribl  et 
deaie  noetr^  prepositi  quoque  sigillb  eam  fecimua  inaignni  adnotctia  iratrom 
noBtrorQtn  nominibiis.  qui  so  m  bae  promisakme  obligarunt  et  qnornndam 
csnonicoram  nudoiis  eodeaie  qu  interftierunt.  Canonici  de  a.  Süneoiu.  Ger^ 
ardtu  prepositus.  P.  decanus.  Litdowicm  presbjter.  hudowicus  dytcoaua 
et  CQStos.  Wezelo  cellerarios.  .  Erenfridus.  Ernestus.  Erhemvs  magister 
socrfamm.  Henricua.  Qerardut,  Robertu»  et  Theoderinta  de  FrUheim.  Hor 
tdo.  Wemettta.  Canonici  maioris  eodene.  Fridericu»  de  Ifenbure.  Ctmo 
de  Nouiant*    Cmwadua  de  Petra. 

9m  bem  Oti^iinol  im  i^vc^  9la{f.  etOAtM^toe  i«  Sbfliiti. 

256.  -Dci?  8ti|K^  '3.  cimccn  v^i  Irin  9?crgtcid^  mit  bcm  ^anonicuß 
(SnjjcBianb  bafel&ft  tocgcn  5lnna^iuc  bei  $[ami  SWos&Ud^.  (1 180 — 
12090 

.Ne  ea  que  a  preaentibaa  ob  eedenanun  aalntem  et  poMeerioniim  eoii- 
aemationem  aguntnr  et  utilitef  statanntor  per  temponun  diutnitatem  et  pcr- 
aonarum  mutationem  ullia  in  posteram  malorum  hominnm  inaidüa  ualeant  in- 
firmari.  ego  G,  prepoaitiis.   P,  decanus  cetcrique  fratrea  ocdeaie  b,  Symeo- 

nis  notiiicari  desideramus  omuibus  Cbristi  fiddibi»  tarn  futuris  quam  preeenti- 
bu8.  quod  frater  nostrr  Fn^^brandua  post  susceptionem  eeclesie  de  Mmt:h?h€tck 
nobis  üde  data  hoc  iirmiter  promisit.  quod  de  eadem  eccle.^ia  nolli  hominum 
qniequam  infcodaret.  et  quod  eandem  ecclesiam  nulli  railiti  in  pcnsione  t«-  ' 
nendam  tradcret.  quod  ctiani  duns  marcas  pro  quibus  ccclcsia  nostra  domino 
Theodertrö  do  Aftno  tenetur  obligntn  rinnuatim  in  fcsto  b.  Marti?!!  solneret. 
preterca  nuf^d  si  ouriam  nostram  in  bt^rstfin  nrl  diias  partes  decinie  ecclcsic 
de  Mufii^lubarh  orra?ione  tcrcie  partis.  que  pa^t>  ri  cpt  doputata.  ut  aliquando 
accidit  nialornoi  lioininnm  rircuniuentionibus  occnpari  uvi  uiolentor  imi.iili  ( r»n- 
tingeret.  ip^e  cam  suis  expeusii»  et  laboribufi  liberaret.    Ut  uutem  bec  hrm& 


Digitized  by  Google 


297 


et  rata  Imbcrcmus.  ideni  rnbi<  picl  rridam  auam  ot  (](>rnuni  ad  i)ai)un(lantio- 
rem  sonint.ttpm  inpiffnorauH.  Nos  uero  ea.  ut  illtbHta  et  inconcussa  mnncnnt 
in  fiHuiuin.  preseiitis,  scripti  patrocinio  ot  sigiiii  ccciesie  noetre  iinpressione 
muniri  di^num  duxinnis. 

tn.  t>eT  @v3^if(|rf  ^o^ann  t»on  ^ficr  fc^enft  beut  Stftfttt  ^ei^n  btc 
3c5ntctt  au  ®ir«nad^  uub  ©tromlbera.    SDcn  12.  Sl^jril  1210. 

In  nomine  sancle  et  indimdne  trinitatis.         Joanne»  Treninmnn  ar- 
chiepiscoptis-  omnibus  in  perpetuum.    Quia  cuncta  htiiiu  miin^  transitoria  . 

dignoscuntur.  neque  hic  manentem  habemus  ciuitatem.  operibtis  miserii^ir- 
die  prccaucndam  nobia  est.  ut  in  eterna  tabernaculu  n\m  beutis  recipiamur. 
quia  quantuni  qni«  in  hac  ulta  sciuinat.  tantuni  in  iiiia  ('{c-vv.n  metot.  Notnrn 
itaque  fieri  uoJumus  tam  poi^teris  quam  presentjhus.  (juod  nos  intuitu  diuiiio 
retributionis.  necnon  ad  instaiitiain  precum  abbatis  et  totiu?  comientus  eecle- 
sie  b.  Marie  in  Seine,  quicquid  iuris  habcnms  in  noualibut«.  que  ipsi  fratr«« 
homines  comitu  in  montibua  scUicet  aut  ualJibus  quo  dicuntur  Qirsnakke 
et  Siroenherdi.  et  in  nonali  «rfti  oMlifiM  adbeeDÜ  4e  now)  in  asam  agro- 
rum  ant  ninearani  in  allodio  ipniu  eomitis  excoluerint.  ipsw  oonferim»  et 
aveloritate  noetra  in  domino  copfirmamua.  9i  qvie  AUtem  boo  Inetm  nestnim 
infinaare  nel  infringere  ansn  temerario  attemptaiterit  omnipotentia  dei  indig- 
nationem  et  nostram  ae  sciat  Ineursuram  et  uinculo  analiieiiia.tis  se  noacat 
innodatum.  Vt  autem  huius  faoti  rata  permaneat  exeeatio  et  ioooncusaa. 
Bcripti  nostri  munimine  et  sigilli  nostri  imprcssione  fcdmus  coramuniri.  Facta 
sunt  hcc  anno  domin.  incarn.  M.CO.X.  pridie  Idus  Aprilis.  Testes  sunt  hü. 
uenerabili?  yfnguntin^  ureliicpiscopiis     (hinmäu^  prepnsiitus  h.  Florini 

in  Confrientia.  Jm-obua  docaiius  eiusdern  eeclcsie.  Joannen  decaiius  s.  Ka- 
atoris.    Qerlacm  custos.    Laioi.    Ilenrims  Lfn/urrUH.    ]'olinarv4  de  Wenele. 

Ku«  bem  tttplmaiax  btx  Stbtei  im  ipr.'Srt^.  .C.XY.  unter  Gc^a. 

HS*  i^oifer  Otte  IV.  (cftatigt  bet  SIbtei  {Reiniiitr«bovf  bot  but^  StouH 
mit  bem  €tift  @.  Simeon  in  %dtt  eil90irbenen  (Srnbla^. 

Saubc  ben  2.  Wlai  1210, 

In  nomine  «anete  et  indiuidue  trinitatia.  Otto  dei  gratia  Homammtm 
Imperator  s«mpor  augnstus.  omnibus  Homano  imperio  subiectis  inaperpetnott. 

Quüniam  rofrnnuimus  ex  relatione  abbatis  «s.  Marie  in  Hvmerstorph.  et  ex 
tenorc  cuiusdain  instnimenti.  ad  etcrnam  rci  gestc  memoriam  conferti  «ipl- 
lis  etiam  niaioris  eccIoi>ie  in  Trfuevi  et  infra  scriptÄruni  ceclesiarum  muniti 
atque  corroborati.  etclesiam  s.  Svmeonis  in  Treueri  per  eiusdem  j>rop<usituiii 
et  decanuni.  atque  couueutuDi  cum  predicta  eccle^ia  s  Marie  per  prcdictum 
abbatem  eiusquc  similiter  conuentom  talem  permntationein  febnte.  iridolieet 


Digitized  by  Google 


296 


q«od  eodeaiA  a.  Symeonis  dedit  eobleiie  s.  Hark  quamimb  ciuMu  que  di> 
dtor  (?2aK20i«M&.  com  ommbus  auis  «ppendicÜB.  proximatii  ddan  UMMUMletki 
«.  Muteii      remotom  ab  eadem  eocleaiii  s.  Sjmeoo».  et  «eekaiA  a.  Maiid 

dedit  eccicsie  s.  Symeonia  ^uasdam  uineaa  apiid  Wue  ebnatitataa  nfept» 
«eZ^m  iuxta  CJiott/^tt^nltam.  ^aditia  Line  inde  possessionibus.  ne  unquam  ullo 
in  tempore  super  eadcm  permutatione  alicuius  iuris  uel  facti  occaaione  dabi* 
tacio  emergat  ud  questio  oriatur.  et  ne  in  eadem  ecclesia  seu  monasterio  8. 
Marie  pro  tempore  deo  seraientes  abbas  et  fratrea  in  poeterum  occasione  pre- 
dictc  perniutfttionis  aJiquibiis  uexationibus  ?cu  inquletationibus  perturbcntur 
uel  fatiVeiitur.  candem  permutatlonoin  nostra  imperiali  auctoritate  confirma- 
mus  atquo  corroborainiis.  perpctuam  ei  attrihnentes  tiriuitatein.  SantxM'mua 
etiam  atque  deceniiinus  ut  nullus  hoininuni  uaicat  de  cctcro  ccclcaiam  s.  Ma- 
rie super  predicta  curte  cum  suig  appeiidiciis  seu  pertincnciis.  occasione  pie- 
tatü  perniutationis  molcstare  uel  inquietare.  aul  tjuoquo  uiodo  fatigare.  aed  po- 
«  ciu8  eandem  eccleaiam  s.  Marie  [)ietHUiiii  cartem  cum  omoibaa  tliia  pcrtinea- 
tita  tfimqiiMii  rem  propriam  et  ex  iusto  titulo  perffiutationM  ei  acqnintain. 
et  noatca  «uotoritata  corroboratain.  libere  et  paeifi€e  «tquo  qiuete  tcnere  «e 
potridere  permlttat  8i  quia  aatem  huiua  noatre  aerenitatia  confinufttioneni 
awtt  temeracic»  quoquo  modo  inCnngera  ant  eontEauenlre  preaumpaeril  uel 
altemptauerit  aoiat  ae  noitni  mdeatatia  iDdigoatioiiem  incnnere  Datum  apnd 
Xottdm  .TL  Noo.  Uaü.  Indict  Zm. 

SM»  ^cx  C^ij^bifd^of  Sodann  toon  Ixitx  tcft&tijt  bie  etiftuna  bcr  6as 
^ae  Osmlb«  auf  bem  Cbctmi^l  buT^  Bil^lm  ben  ^ 
fcnflem.   ^  ^tptmhtt  1210. 

In  nomino  sancte  et  iiKHuiduc  trinitatis.  Johannes  dei  gratia  treniro^ 
i'um  arcliirpls(  opus,  cunctis  tani  preseutis  eui.  quam  futuri  Cbnsti  cultoribus. 
imperpetuuni.  Apici  prclationis  prouidcntia  dluic«.  onus  accumuiani^.  in  ensi- 
nenti  ordinauit  spccula.  ut  non  fjoliiiu  ncrbo  exhortationis  opera  caritatis 
plautemus  in  Christi  nicmbris.  ucruni  cDam  ad  hoc  acicm  nostre  coii&idera- 
tionis  uigilanter  dirigamus.  ut  cultus  diuinus  crcscat  et  honor  ampUetur.  Yodb 
A,  ßi^wok  qviapMm  pia  devolioiift  duetna.  offid}  donniiid  atadaerit  niere- 
mento.  bonia  notb  grataoter  tenemur  asaiu^ce.  et  quantam  in  nobia  eat 
qoantodiiB  effectoi  mandpare.  ne  aliquo  temeritatis  iacuFsu  nd  ineqitam  im* 
pediatnr.  ud  lam  eooaummatom  in  irritom  dedueatur.  Hioo  eat  quod  om- 
mmtk  qni  pnacBAem  pmapexermt  paginam  notide  tmnamiiiimiH.  qood  Wi|> 
hdrnm  £liu8  Lodewüsi  de  heljJn'nifif  iv.  saai  eonaulta  aptatu«.  ob  suam  suo- 
romqoe  affinlum  perpelnam  in  Ghriato  memoiiam.  oapellam  in  iimUa  domi' 
narum.  funditus  propriia  aomptibua  exstruxit.  quam  in  dua  eonaearalione  ank 
facuUatibus  sicut  subsequonter  perpendi  potest  dotauit.  vascula  i<acrata.  pal- 
las  allarii^.  coteraque  usui  dinino  nccessaria  conferen«.  In  dotem  itnquc  tra- 
didit.  quolibi^  in>  «uio  carratam  uini*  quod  uinum  suimtur  de  uitt«&  ipaiaa  in 


Digitized  by  Google 


999 


9ruare  qnf  nta  est  ioxte  rmi  litat.  et  de  oine»  qof  est  lablus  caateUnm  hd' 
ßmmem.  etiam  rent  in  Uttore^  Oultor  iatenua  uineAnim  «onbit  muMimn  do- 
nunaruBD  in  unuU  tnapore  aindcmiariiin.  et  eo  praenle  exiis  impensis  hoc 
idem  uinum  deducet  usque  «d  intuUuo.  et  ibidem  leponet  in  u«e  doiiiina> 

mm.  Idem  etiam  cultor  simul  cum  uino  representabH  daas  libras  cerf.  qoo- 
libet  anno.  Istud  uinuiu  sie  di^trihiintur  .V.  nmc  fissig-nabnntur  saccrdoli 
qui  iJiam  officiat  capellani.  pro  nutrimento  suo.  de  nma  uero  soxta  in  aoni- 
uersario  predicti  Wi/Jttlmi  in  Rcro  prnpinabitur  doiuii  film«  Keliquum  uini 
ccdet  relcctioni  ipsarura  in  raano.  Eotiem  tempore  de  uiia  libra  cere  fient 
dye  caod/^I^  qu^  incendi  debeiit  iu  sero.  et  ardebunt  tota  nocte  iuxta  sepul- 
tunun  iisqiM  ad  consnmtiiBtiofleiii  diuini  ofiBcä.  Keliqua  uero  libra  cer^  «i- 
millter  in  diu»  redigetur  candelas.  que  ardebunt  in  uigilia  dedicationn  (cele- 
aie.  tnque  ad  eonBnmmationein  etiam  offidi  diorni.  Preter  hec  in  dotem  do- 
■aait  medietattiii  ymptlf  cortii  la^  in  «mßutntüu  de  oonaeosa  pneroram 
Quorum  quorum  intereat.  De  qaa  eortif  medietate  aoleitor  peeeio.  sdlicet 
.XXVn.  solidi  eoUm,  in  fttto  b.  Martini,  de  illis  numuia  percipiet  .XII.  so- 
lidofl  predictus  «aeerdoi.  ad  opiia  nestimentorum  snorum.  De  .VIII.  solidia 
ordinahltur  lampas.  dif>  nocteque  nrdens  in  fronte  altaris  Capelle.  De  .VI. 
solidis  coniparabiintiir  cilulm  fiumiuabua  in  die  anniuersarii  predicti  .\V.  De 
reliquo  solido  nummürum  ementur  natule  spartjcndo  per  donnim  mpituli  do- 
miaarum.  tempore  hycmis  et  algoris.  Si  uero  idem  .W.  uel  aliquis  guorum 
successorum  propriet&tem  istiu»  curtis  rediiiiore  u(  Iii.  hoe  faciet  .XXX.  mar- 
eis.  do  quibus  oiuctur  prodium.  cuius  predii  pensio  disttibuctur  tsicut  dictum 
est  Item  pro  dote  assignauit  medietatem  nolendini  qaod  est  sittim  in  mlla 
Mihie  tnh  km^irtcktuin,  de  qiiu  paotarina  ipaii»  moiendini  qvoübet  antio 
in  Mo  b.  Martin!  lolaet  dominabva  in  inaola  .V.  maldra  tiUiei«  eonßugmü 
menaor^  et  tn»  Kbrae  eer^  Bepaiatio  uero  ialias  meleiidini  et  aK»  molen* 
dini  iura  et  onera.  spectabit  ad  aolum  paetariem.  De  kle  grano  recipiet  ao- 
pradictns  sacerdos  .IUI.  maldra.  Quintün  maldmm  ordtaabitur  leiaolioni  do- 
minanim  in  anniuersario  .W.  sieitt  dictum  est.  Tres  uero  libr^  cer^  conoer- 
tintur  ad  Inminaria  altaris.  per  Bpatium  totius  anni  ardenda  Bicut  neccwe  fuc- 
rit.  Statutum  preter  hec.  quod  omni  die  in  hac  capeila  mlesa  deoantabitur. 
bis  pro  defunctis  in  cbdomada.  et  semcl  de  b.  uirgine  In  qualibct  niiftsu 
dicetur  collecta.  in  qua  babti)iiur  memoria  sepo  noniinati  fundaturis.  Missis 
istis  etiam  intererunt  domine  sicut  scpius  et  nunicrt»8iu8  posaunt.  Iluuc  uero 
sacordotem.  eliget  et  inucstiet  pro  suo  arbitrio  conuentus  in  insola.  Alterum 
iftorofD  pximkgionim  repontnm  cet  apud  kdjßhimtem,  lefiqnom  apnd  demf- 
naa.  Ne  ergo  hmua  aalutiferi  fecti  tenor  aliodaa  nel  in  preaena  iieil  in  po- 
aleroni  nielentia.  aut  qnonia  ingenio  praoo  letraetetor.  preeentiB  aeripti  pri- 
nilegio  aub  anatiienetia  InlorpoaitioDe  decenimei.  ipnim  qnoqne  aicnt  pse- , 
ooneeptvm  eat.  firmun  et  inuiolabilem  perpetunm  habere  uigorem  In  «erbe 
domini.  Acta  sunt  hee  anno  incafnati  uerbi  .H.CÜ.X.  Indict  XII.  mense 
septembri.  Data  Conßuentif  testtum  talium  in  presontia.  quorom  nomma  sunt 
bee.  Altu^fns  abbas  de  lacv.  Cfmradvf*  prepositus  p.  florini.  Jncühus  de- 
canos.    Wolframu»  de  kwtgtn,  et  Theoäeriom  cantor  fraies  suua.  Magister 


Digitized  by  Google 


300 


A«KBMft«MM.  Johannei  deeaoua  s.  Castorts.  Oerlaeua  coiitos.  Wamerm  euh 
to^,  et  alii  derlei  quamplares.  Fridericm  comes  de  virneburcJi  et  frater  suus. 

Ernestus  et  Heinriem  fratres  de  vimeburch.  "Bnmo  de  t/si/iburch  et  Ty<ii9- 
rjctw  frater  suus.  Heifiricus  Lenherre.  Ditardtu  de  pqfetidorph.  Heinricu* 
iuuenia  de  cimiterio.  Cunradus  de  Rudenksheim.  Johannes  de  eite  et  Pe- 
tru»  frater  suus.  Wilhdmus  de  archa.  Cuno  aduocatus.  Guntramvs  miles. 
Ffeinricus  kunzwin.  Bruno  scabinus  in  confinentia.  Heinriem  de  andernarhe 
et  [jvdtwiom  de  scabiui.  et  alii  quamplure»  de  eonflu^ntia.    Tros  £i»- 

ties  de  }J°lne.     Co'iiraJm.     Wähdmus.    lioricu^.    iSihodo  iauiidef/ni. 

Viu^  bcm  Cnginal  im  $r.s9Ir(^.,  brat  ba«  &t^tl  «oit  rot^em  S(U^<  «tt  nt^elben  feU 
bellen  0&ben  angej^ngt  i^. 

MO.  ^et  iSra^ifd^of  So^atm  Don  Sttier  l&etttftonbet  bot  8kt:^t  bei 
trafen  ©erwarb  ton  9lre  auf  blc  ©ogtelted^te  üBer  bic  9(btci 

Vaac^.  1210. 

In  nomine  sanete  et  indinidue  triiiitatis.  Joktmnet  dei  gratia  Trmtü*em 
9i$  arehiepiwopm.  ontniboi  Christi  fidelibus  in  perpetuum.  Nowrit  tarn  pre- 
■ens  ^aa  quam  aoccesstirm  posteritas.  quod  cum  olim  Lacenae  monasteriom 

a  bone  mcmorie  Henriro  comite  palatino  Reni  fuisaet  fundatum  et  institu- 
tum  pa  libertato.  nt  abbas  et  conuentus  eitisdem  monasterii  defensorem  ho- 
minum  et  bonorum  suorum  qui  uulgo  Dinkroit  appellatur.  quem  uellenr  eii- 
ger<^i5t.  qui  niillum  ius  exactioni?  in  eos  uel  in  bona  eorum  haberet.  sed  si 
qiiando  grauanien  eis  inferret  lilt*  i  atn  reiiioucndl  eundem  aliumque  iuätituendi 
haberent  facultatcm.  sicut  eis  priuilcgiis  romanorum  pontificum  I/uiocentdi  et 
Ejugenii  nec  non  Henrici  quarti  romanorum  imperatoris  et  Colo7U€?isium  ar- 
chi^iscoporum  Amoldi.  Fhilippi.  Adolß,  Brunonia  confirmatum  fmt,  no- 
bilem  ninini  Qtrardum  comitem  de  Are  mh  oonditione  predii^  in  «Umkooä 
eleganinl  Qd  eum  bomines.  eortes  et  bona  monaalerii  contra  itistitntbnem 
memoimtain  Mpins  gnuiaaset  et  «b  amminutratione  tali  remouerl  menuHet. 
abfaaa  et  eonnentos  ipaom  eonm  nobia  tanquam  indiee  apiritaalt  el  cocam 
CoUmimri  archiepiaoopo  tanqnam  indiee  seeulari  et  patrono  trazenint  ia  ea«- 
aam.  ub!  dictus  comes  in  iure  confeflans  est  et  non  nc^gauit  sc  adeptnm  fiiiase 
ammittistrationem  ipsam  sub  oonditiooe  anpradiota  aeqae  iniuriosum  negligen- 
tem  graueai  naqne  adeo  in  ea  exIvtiBfle.  ut  ab  ea  remoueri  deberet  penitus 
tam  ipse  quam  sui  hcredes  sine  spe  rccuperandi.  et  quod  liceret  abbati  et 
conuentui  liboro  aliam  quamcunqnc  uellcnt  personam  ad  boe  eb'gcrc.  ipsam- 
que  adiicK  itiain  f/irh^koüdie  cum  omni  iure  quod  in  ipso  monasteriü  nec  non 
in  curtil)us  et  in  liominlbiis  r]u>  nidobatur  habere  vna  cum  uxore  sua  et 
vniuersis  iiberis  eius  in  inanus  nostras  paritcr  et  memorati  Colonicnst-i  arcliie- 
plscopi  rosignauit  fide  interposita  proraittens  se  suotique  hercdos  nuufjuarn 
HÜquid  in  prefata  aduocatia  que  dinkvcKÜe  dicitur  recepturos.  Quod  bi  lidei 
date  obliti  predictus  comes  et  sui  heredc^^  contra  tam  solempnem  rcsigoa- 
tionftn  et  priuilegii  noalri  läeHitai  line  GöUmmuiU  aidiiepiscopi  naniiie 


Digitized  by  Google 


presumpserint  ucl  ecclop-am  uel  hominojs  ccclcsic  g-raiiatjerint,  f^mnia  bf^nofi- 
cifl  et  fcoda  a  b.  i'etro  et  CoUmiemi  arciiiepiscopo  tenent  tiimdiu  in  ina- 
nilju!^  ar<  hiepiscopi  sine  succcssorum  ipsius  cmnt.  quouöt|ue  ab  ill&ta  iniui-ia 
monasterio  cogantur  cessare  et  arcliieplscopo  et  ecciesio  condigno  ».kti.sfacere. 
Quapropter  monasterium  sepedictum  iu  facti  liuius  conimemorationem  et  cor- 
roboHnüoBeiD  «llodiam  säum  m  JfV^adenkeym.  in  Curie,  in  Lor9€hrf.  in  He- 
ndngtihsuen.  in  Arwär«,  in  Wäipretühoum  eocl«sie  Oohmmti  et  in  mann« 
aopraBMmorati  Colomefui»  wchiepiscopi  conlradidit  qwA  ipM  oomiti  «dem 
in  ieodo  cancenit  $h  ecc]c8ia  Cohmetui  in  ptrpetoiun  iure  feodali  teDendotn. 
Insupcr  ipee  Oolonieiuü  *rdüe|n8copai  allodium  eiusdom  conitis  in  AtiC^i» 
keim  pecunia  Lacensis  BMKMileni.  oidelioet  ducentis  .LX.  marcis  ab  ipso  co- 
mito  (Jolomensi  ecdesie  comparanit  et  iioo  etiam  in  feodo  coneenit  nmiliter 
a  Colcniensi  ccclesia  iure  feodali  in  perpctmim  tenendum.  hia  rccompensando 
scpf'dicto  comiti  aduocatinm  fjue  dicitur  dfr,k>-<>die  gua  culpa  amissam.  Ad 
euidcntiam  igitur  huius  facti  ne  aÜquis  iieredum  suomra  uel  quorumcunqne 
succesaorum  ipsorum  aijf|iia  uuquuiii  ocoasione  infnngere  ualeat  inposteruiu. 
sed  pcipetuam  habeat  iiiuiiuitem  et  ue  aliquod  grauamen  possit  oriri  de  elcc- 
tioiie  aduocati  dindevodie.  ex  petitione  et  consensu  domini  Theoderici  Colo- 
mtnm  «rohiepiaeopi  et  J&erti  abbatb  et  totiue  eapitnU  Laeenn»  bhibemua 
ipat  ebbati  et  fratribna  et  onnibiu  saceeMOiibiis  eonun  sab  distrieto  anathe^ 
pata  et  pena  ef&cii.  ne  de  eetoro  aliqnem  eligant  adaoeatom.  aed  habeant 
tat»  refoginm  ad  Oohniimaem  mietropolitannm.  qnia  tdeni  locw  dim  sit  in 
dioccsi  Treuirensi  Ujg^Uter  b.  Petro  est  contradietot  et  ecclesio  Caionieim, 
Hane  inde  paginam  conscribi  iedmus  et  sigilli  nostri  impressione  comtnuniri. 
Acta  sunt  hcc  anno  uerbi  incarnati.  millesimo.  ducentcsimo.  decimo.  indictione 
XIII.  impcrantc  sercniRsimo  Rumanorum  impcratorc  Ottone  qiiarto.  anno  ira- 
peni  ^^ui  primo.  pontiücatus  uero  noötri  anno  tricesimo  primo.  Teste«  huiu» 
rei  sunt,  Conradm  prepositus  maioris  ecclcsic  Tremrensü.  Wilhclmus  maior 
decanus  eiusdem  ecclesie.  Ingehrandvs  prepositus  Mfmasterü.  (hfirinvn  ar- 
cliidiaconufl.  Theodericm  arcliidiaconus.  JoUaniies  cantor  maioris  ccclesie. 
Qodefridm»  abbas  s.  Eucharü.  Aiiaehnm  abbas  s.  Maximini.  Theodericus  ab- 
bas  0.  Marie.  Jtoynenu  abbas  de  Hmam'Btorp.  Otmradua  prepositus  s.  Fto- 
rini  in  Cimßuentia.  Henricm  comes  de  8eyne*  Hermanmu  eome»  de  F«r- 
ftenhvrgk,  QerkaräM  et  Benrteua  eomites  de  JXe»,  Bemhold«»  de  limlmrgh, 
Hmrieus  et  Qetlaeiiu  de  ImnJmirg,  Aütertu»  de  Saßenherg.  Euirhardia  de 
Arbet-g.  Wenierus  et  Theodericus.  Vohnarnn  de  Brule.  HeinricM  et  Sl- 
htrlMB  de  Vimine.  Wilhehmts  de  Helfeiistein.  Conrndus  de  HopOrdMt,  i/b- 
hmuMB  de  jfi^te.  M^nticm  Lehnherre,  et  alü  quam  plures. 

Wnü  ittii^Iiii0itS  Gsmiiituno.  >  : 

■  I.  i  :  !      •  ■    '■  • 


Digitized  by  Google 


302 


mit  brutto  t)on  ^f^nburg  übet  bcffm  IS^ogteited^te  im  ^ofe  (^lob? 
bad^.   ^cn  8.  Octobei:  1210. 

In  nomino  ttacte  et  indiuidae  trinititis.  Mannet  d«i  gntk  ZVmwt»- 
mm  archiq»iBcopiu  ommbos  Cbrieti  BdoUbiis  i]ip«q>elauiii.  Qaia  labeiU»  tem- 
pore, memoria  homimam  Ubitmr  et  qne  nunc  a  preeentiiras  ovtiteime  leitn- 
tar.  tempore  proeedeate  a  posterii  lignoraiitar.  necowaria  est  in  relma  gcwtt 
die  aeriptaca.  euii»  oon  £wule  perlt  memoria,  et  qa»  in  fatnram  lescraati. 
com  aaper  re  gesta  aliqua  fuerit  dubitatio  exorla.  pavera  uSm  optinet.  eam 
testibni.  in  rei  dubie  fide  facienda.   Qnaproptor  ommbw  Ghritti  fideübi» 
tam  presentlbus  quam  futuris  notum  ewe  uoltimaB.  quod  cum  moilaBterium 
s.  Mario  in  Rümerstorpk  curtlm  cjuandara.  que  dlcitur  Qladebag.  ipsi  mona- 
stcrio  uicinam  ab  ecclesia.  s.  Synieonis  in  Treueri  pro  quibusdam  uincis  apud 
Wijae  supra  Moaellavi  permutationis  titulo  sibi  comparaaset  awctoritate  iiostra 
acccdcnte  et  coiifiiniatione.  nobilis  vir  Bruno  do  fsejiburg  eiusdom  c.urtis  ad- 
uocatus.  cidcni  monnsterio  indipnans.  eamdcui  permutationem  oinnihus  niodis 
conabatur  irritai'e.  susplcaiis  pcuuutationem  eaudem  in  posterum  min  in  iure 
siio  fure  nocituram.  propter  quud  partes  aostras  duximus  iiitorponendas.  do^ 
biaque  mediantibiis  taj»  iotepceimt  composiiäo  amicabilia.  scUioet  quod  pre- 
dictum  moDasterinm  eidem  Brvnonii  JXU,  mareaa  contalit  qiiib«a  aliodivm . 
aliqaod  sibi  oomparare  debutt«  in  recognitkUiem  ÜMtti  aeqnentia.  Oenaoqup* 
ter  er|;o  Bruno  omnem  mneorem  qacm  adoetsni  monaileriimi  conoepent.  et 
indjgnationem  remiBit  pMdietamqne  permutationem  latam  habuit  et  appro- 
bavit.  et  ad  rcmouendas  omaea  moleadaa  que  occasione  permvIatieMB  ciae-. 
dem  hioc  inde  timebantur  future^  oonucnit  quod  idem  monasterimn  nullam 
bonmn  de  bonU  ad  eandem  curiim  pertinentibiiB.  da  quo  soluitar  eenaos.  niai 
de  oonsensu  ipsius  Brufionia  a  eemai  liberum  curti  acqmrat  noc  ipse  ß.  uel 
aliquis  mllitum  suorum  ullo  umquam  tempore  aliquid  de  eisdem  bonis.  quod 
ante  prcfatani  porniutationem  nun  linbuit.  sibi  aliqno  modo  dcbcat  cnnjpa- 
rare.    Monasterium  »juoqnc  siluani  quandum  iut^  r  riuuluin  qui  dicitur  ö/^m- 
iag,  <  t  iiiiur  dccursum  funtls  qui  est  in  ualle  que  diciiur  ekseif  sitam.  Z>Vm- 
noni  coaliadidit    Consuctudinas   et  iura  prefate  curtis  ab  aotiquo  <  b.^Ci  iia- 
U»ö  Bruno  non  mutabit.  neo  possessioneo  tiusdem  curtis  indebitis  et  insolitis 
exactionibus  grauabit    Abba^  ctiaui  fellcis  memorie  eiusdem  monasterii 
2ya«.. permotatienis  titalo  uineam  que  dicitur  Iddenhufe.  que  noao  terra  am- 
bUia  est  prope  Jjangmdorf  aita»  ipai  mooasloria  fee^perat  a  ßrmome  patie 
predicti  Brummia  pro  mente  et  ailiia  dioa  moiitem  in  qno  BnaMerf  qo»> 
stractom  esi  quam  permutationem  idem  monasteriitm  consequentw  ratam  ha- 
buit  et  Bruno  firmiter  promisit.  se  terram  eandem  arabilem.  cutus  eomme- 
moratio  precessit.  liberam  et  absolutem  ab  omni  impetitione  facturum.  Hanc 
ergo  nostre  mediationis  ordinationem  ratam  habentes  pontifieali  auctoritate 
confirmamus.  ut  nuilus  umquam  iiominura  ncnire  audeat  in  contrarium.  quod 
Bi  quis  contrairc  presumpserit  indignationem  omnipotentis  dei  et  nostram  se 
noucrit  incurrisse.  et  oxoommunicationis  senteadam  meruiase.  Uii  sunt  testea 


Digitized  by  Google 


308 


hin  faeli.  AlUrlm  Mw  de  20011.  Cänn^  prepoMtw  s.  Florini.  Jaeöiui 
dteaaiB  s.  ilorini.  U^ffridm  canoniotts  maiom  eodcne  TtemireMM,  Bembcl- 
du»  de  Isinburch  et  filhis  eins  Salatinw,  Oerißciis  et  Heimime  frater  eiui 
4e  XMü^ttrcA.  Heinrictts  de  Isenhwch  et  Euerardw  frater  eios.  Htinriouä 
Imrgrauius  de  Isenburch.  Theodericus  de  Oeresceit.  WiüeUnus  de  Helpen- 
äem*  Heinrim»  Leinherre.  Cuno  aduocatuB  de  CoyiflueT^tia.  WiUi^mm  de 
nrrÄcr.  Damanis  de  Hembach,  Hermannvs  do  Stedebach,  et  liorictis  ntger. 
Htrhicinii^  de  Hivmnrhe  et  Hetmannvs  frater  eius.  HnJfJjrhus  winkeiche. 
Acta  Flirt t  liec  anno  in^nationis  dommice  .M,GO.X.  Datum  C^^t/i^Men^te 
.Vlll.  idu8  Octobris. 

t!)cil  bie  C^anonifcr       Farben  mit  bcr  ©cmcinbe  iveuS  g(eic^c 
^oi^'  unb  onbnc  ^e(i^tc  ^betu  1210. 

Mwmes  gratk  IVfiMreiMf«  eocleiie  archiepiscopos.  omnibaB  ObriBti 
fidefiboB.  tom  {btoris  quam  presentibua  in  pcrpctuum.  Cum  memoria  prima 
tit  m  quam  senectns  ineidit.  ne  illa  que  utiliter  gerantar  ad  oblinio  scpe- 
Sai.  nd  Gdiimpma  hominmn  miqaorum  subnertat.  neecasario  taU  morbo  per 
scriptaye  remedhim  proulJctur.  Notum  igitur  dt  tarn  preaenfibtia  quam  fu- 
toiia.  qiiod  fratres  eedeaie  eardonetuU.  nobts  et  multiplicl  et  aupplici  coq* 
questione  monstrarunt  qaod  cum  per  rniraeraos  terminos  et  communitatem 
de  thris  iu8  haberent  secandi  ligna  ad  comrauncs  ccclcsic  suc  titilitatcs,  et 
speciales  ßingniorum  canonicorum,  sccundum  quod  Ipsi  incoic  de  th?'L^.  tarn 
militp?  quam  alii  jure  hereditario  possident.  et  possederuüt.  jure  suo  uti  non 
potjcruiit  pioptcr  prohibitionem  et  uiolentiam  inc^larum.  mde  nos  qui  ex 
debito  noi?tre  öollicitudiniß  jurisdictioni  nostrc  subiectos.  et  prccipue  ccclesias 
dci  in  suo  jure,  et  debemus  et  uolumus  cun:3cruarc.  diem  partibus  diffiniti- 
uuiu  coüötituiiaus  Trtae?'i  in  synodo  generali  obscruandum.  Pars  autem  utra- 
qne  tarn  diem  quam  locum  acceptauit.  ubi  in  nostra  audientia.  ac  prdatorom . 
ooalroram.  et  w>bi]iam*  et  totias  aynodi.  lata  M%  aententia.  et  ab  omniboa 
approbata.  quod  eodaaia  eardonensi»  intentioma  ane  aaaertioiiem  canonica  pro- 
liatioiie  finoaret.  Probauenmt  itaqoe  eedesie  diete  fratrea.  qnod  ad  comma- 
iHB  Qsiia  eedflde  el  fratrom.  pretavea  et  ad  apeddea  em&ium  iUanim  perao- 
aarom  que  doadem  ecdede  aunt  in  preaenti.  nd-  fiituri  eanonid  ONDpetere 
debeat  plena  libortaa  per  aUuam  de  thris.  eo  iure,  ca  eonditlone.  eodem  In 
I0C0  et  tempore,  prout  sibi  attrlbmmt  ipdna  loa  incole.  in  lignonim  ineidone. 
beta  eat  autem  probatio  per  testea  omni  flKcepfione  mdores.  preterea  per  In- 
Btrnmenta  in  quibus  contincbatur  cuius  super  hoc  iure  habiicrit  ccclesia  me- 
morata  donrvtiouem.  et  quod  non  tantiim  in  ccdcndis  siluis.  cum  inhabltan-  - 
tibas  liabcret  commercium,  uerum  etiam  in  pascuis.  fluminibus.  et  ab'is  quo 
ad  commuuem  ipsius  popnii  nsum  pcrtincnt  et  utilitatcni,  nee  extra  bannum 
preter  cardonum  tantum.  msi  de  Ikcntia  coberednm  ügna  deferri  debent 

■  ^ 

Digitized  by  GoogW 


304 


Communicato  itaquc  consilio  cum  preintts  qui  nobia  assidebanl.  in  audientia 
totius  synodi  judicatum  est.  intcntioiK  ni  rcclesie  eardonensis.  tum  tcstibu» 
tum  instrumentis  satis  esse  probatani  \  t  ergo  diffinitiua  sententia  tam  sul- 
k'iui)nitc'r  et  iustc  lata  debitum  sortii  etur  clicctum.  canonicos  nu  luoratos  cum 
ipsii  ecck'sia  in  cuipoiiilein  ipsius  iuris  possessioucm  mtiiuliuus,  et  ipsam 
rciitltutionem  auctoritatc  dti  uninipotODtie.  et  sk.  apostoloruru  Petri  et  Pauli, 
et  uuiuium  sanctorum.  nee  non  suiumi  pontificis  InnocefUii  tertii.  «^ui  tuiic 
scdi  romane  prcsidebat  et  nostr».  sub  pen*  aoftthepifttis  confirmauimua.  et 
ad  maiorem  huius  rel  confirmationein  prcaentem  paginam  slgiüi  nottri  im- 
pressione  insigniri  fedmus.  QuicuDqao  itaque  contra  huiiia  coDttituCioiüa  saae- 
tionem  aliquo  auBit  temerario  ueniro  attemptauerit.  indignationem  Jheau  Chri- 
»ti.  ac  omniam  sanctorum  Buorum.  ac  anathematii  iooodationeni  bo  procul 
dubio  nouerit'  incursunun  Acta  sunt  autcm  hoc  in  facie  generalis  ajnodi 
Mino  dominice  incarnationis  .M.CC.X.  comn  bis  (estibus.  prelatig  Hid^oel. 
Cow-ado  maiore  preposi^o.  et  archidiacono.  WMeUno  maiore  decano.  et  ar- 
chidiacono.  Theoderico  maiore  archidiacono.  Alberto  preposito  s.  Paulini.  et 
arehidiacono.  Otwino  cardonensi  prcpofito.  et  archidiacono.  Johanne  can- 
torc.  Ingthrando  monasteriensi  preposito.  et  maiore  custodc.  Anselmo  ». 
Maxim ini.  Uudtfridu  s.  Eucharii.  Tlitodei-ico  s.  Marie  ad  Martyrcs.  Wil- 
lelmo  s.  Moitiiii.  Alberto  de  lacu.  Wamero  de  tS^jrenkereshach.  Ju^tatio 
de  (iaiintro  abbatibus.  Burchardo  decano.  hugone  cantorc  8.  Paulini.  Klya 
duaiio.  Warntiü  scolastico.  Johanne  custude  s.  Sjmconis.  Conrado  pre- 
posito. et  Jacobo  decano  a.  florini.  Johannt  decano.  Gerlaco  custode.  War- 
mro  cantore  s.  CastcaiB  in  confiuentia»  Gregorio  decano  mtmatteriiniu  Lai- 
eis  nobilibua.  WiUdiM  comito  de  «a2m«n«.  et  htnrieo  filio  eius.  WüiUero 
aduocato  de  ArUt»  henrieo  de  eick»  Egidio  de  ore.  £gid£o  de  berge,  Ar- 
tuido  de  rodemackerm,  M^ido  de  numagin,  Lamberto  de.iiova  eoslr». 
MiniaterialibuB  aero.  Dapifero  Jacobo  do  dftne.  Pincerna  hermanno  de  jta- 
laiio,  Camcrario  vdone  de  each.  Jiichardo  et  Mituero  de  ^alalio,  et  aliia 
quam  pluribiu  tarn  eierids  quam  laiciB* 

ilnb  an  ftcKrot^  OfinMn  ftibencr  ^fiben  «n|c|ftimL 

* 

goi  ^tt  ^lUiünftcrstl^kinfelt  betoirUe  (Lüftung  (einec  Witi 

«tone«  1210. 

Johannes  dei  gratia  treuirorum  archicplscopus.  Omnibus  Christi  fidclibus 
tani  futuria  quam  prceentibus  in  perpetuom.  Mcmorabile  dignvmqne  memo- 
ria et  salutiferum  celebrat  commercium,  qui  per  largitioaem  temponüütim. 
eteme  diuineque  remunerationis  lucrifadt  premium.  bonestas  quoque  pie  ge- 
ntorum  non  inmerlto  cautione  litterarum  aenit  in  piam  recordationem  poate> 
ronuD.  JElapropter  prouidam  et  felicem  ordinatiouem  dilect»  filii  Aoatii  6W 
^gorii  M^natteriemü  eccleiie  decani  diligenter  coDsiderantcs.  et  non  inatiÜter 


Digitized  by  Google 


305 


^oimidaflrtentci.  d^om  rt  neceHatinm  dmcinras  Mm  iciiptl  nottgi  iuotari* 
täte  eonrobönure.  ne  in  postcram  cuiquam  malignari.  aiit  probis  Mtibue  in- 
saltara  conanti  Hceat.  aat  fiMultas  ait  bene  gcsta  molare,  ant  qiioqQo  modo 
lafirmare.  Memoratot  itaque  deeanna  ctmi  dedmam  qnandam  in  wlla  Nveth 
•  heim,  eeelciM  Monattmemi  ittiiieiitem.  a  laicii  qniboadam  quaat  horeditario. 
Bub  certa  tamen  penaioae  detaiktam.  propria  pecunia  sua.  non  sine  graui  et 
niulta  difßciiltate.  a  pote»tate  et  manu  laicali  liberasset.  eandem  deciinam 
de  uoluntate  et  consensu  nostro  per  manuni  dilecti  filii  nostri  htgcbrandi 
tuiic  Mouasteriensia  ecclcsie  prepositi.  ad  quem  spccialtter  ?pectabat  iam  dicto 
deciaic  porrrfctio  et  institut.'o.  nltaii  b.  Job.  bapt.  in  eadem  ecclesia  iri  .lucr. 
Diciitum  diuini  Qiiniaterii  assigoauit.  ita  tamen  ut  fratres  ecclcsie  in  nuUo 
ipriona  et  anii«|uc  pensionis  dimioationem  sentirent.  Sac«rdo8  uero  in  eodeni 
'«altari  diuina  ceiebraus.  <|uicquid  in  eadem  decima  priüii  peiii>iüiü  buperfue« 
<jrit  ant  exoreuerit;  com  pogaeaatombaa  qnaa  pretaxatus  decanus  .XXX.  Mar^ 
da  eomparaoit  uaibiu  ania  habebit.  et  ibidem  deo  limnlanlibiia  fratribua  in 
natioitate  b.  Job.  bapt.  nona  cantata  rite  propinabit.  In  anniuenario  quo* 
qne  «epe  dicti  decam  in  memoriam  ipaius.  oailibet  prebcndarum  aimilam  cum 
oenali  libo  et  .metretam  nini.  aicut  consnetudinis  illlus  est  ecciesio  penolnet 
Idem  etiain  presbitar  de  ooatra  nobiaqoe  anccedcntiuin  perniisjionc.  ncc  non 
^prepoaiti  fratrumquo  coucoeaioM  in  maiori  eaatabit  alUri.  et  sub  obcdientia 
deoaui  constltutus  utpotc  unus  ex  canoniois  choro  tcntbitur.  et  in  prebcnda 
quo  fJ'citur  saccrdotalis  iicl  ebdonindalis  ut  canonicus  saccrdos  participium 
Ciipicus.  ius  ligna  sccaiidi  iu  ncniore  (jnod  dicitnr  ('(nnif.  euni  canonicis  eius- 
dem  ecclesie  liabebit.  et  memorlani  noi-tri  sin^ulis  dabu.s  in  nltnri  cum  spe- 
ciali  coUecta  faciet  Ipso  quoque  defuncto  de  consilio  cnpituli.  alium  idoncum 
prepositus  et  decanus  iuätitueot.  iicc  propter  prepositi  alterationcni  iterabitur 
inneatitora  aemd  IQ  aepe  dieto  aaoerdote  facta,  neo  alieui  prepodto.  in  aliqoo 
«eocaaa  ad  paetnm  qnod  «ulgo  dieitar  vMu/r^  uoqoam  nunistrabit.  Ad  Üu^ 
iua  .itaqve  ordinalionia  et  oonatitutionia  robnr  et  munimen  paginam  pieaea* 
tttn  aigilli  noatri  impreaBione  roboifari  et  eonfirmari  fecimna  a  gremio  aacro- 
aancto  matria  eedeaie.  avcloritate  dci  omnipotentis.  eiusdeab  genitricis  pefpe- 
tae-  nifginia.  neeaon  apoatolonim  Pctri  et  Pauli,  omninmqne  aamstoram  et 
nostra.  sequestrantea  eoa  et  anatematixantoi.  qui  aliquo  ausu  iomerarlo  con-> 
tra  hanc  Ordinationen  uentrc  altcniptauerint.  aut  eam  infringere  machinati 
fucrint.  Acta  sunt  hec  anno  domin.  inrarn.  M.CO.X.  sub  hiis  tostibus.  (V%<- 
rndo  niaiüre  preposito.  WiUitlino  niaiure  decano.  Theodericu  niaiore  arcbi- 
diae*  10.  Alberto  s.  Pauiini  preposito.  Otwino  cardonemi  prcpoi^ito  et  ai- 
cbidiaconis.  Johanne  raaiore  cantore.  IngehraJtdo  monoäUriensi  propositn 
et  custode  maiorc.  Cvnrado  preposito  s.  Florini  in  confiumtia.  Qregorio  de- 
cano. Ounrado  scolaatico.  EkAmio  cantore.  Jaedbo,  Ehfo.  Wühdmo, 
QiJEbaio,  'Zaehw^fh.  Btmneo^  Älberone,  Sibodone.  Kadvlfo,  Wükdmo, 
Qcdetedoo, .  (Xtto'ßäo*  fratribna  monoMUrietmi  ecclesie  eum  aliia  pluriba». 

tili  km  Qnginal  im  ^.«3lr(^.  mit  bm  Glc^elh  M  <Si|bif(^ofi  tttib  ka  SaiacA|>H«la 
fa  roli^  Qa^S;  inua  an  ^ßtt^wX^,  Ucfta  aa  flifin'nt|m  fcikam  9«b«nMnkfH. 

mMffritiM«  IMnif  »4.  IL  20 

Digitized  by  Google 


306 


264*  5ltt  (^cravb      ^rfim  fc^cnft  bcm  Stritt  iWlcba-^Jiilm  bic  neu 
l^cv^cftcUtcn  Jöattuöjcu  in  ^rünt.  1210, 

In  nomine  toncte  et  Indinidne  tridiist».  Ne  presentis  elatii  nogotia  con- 
sumflt  obHuio.  littemmtn  indicUs.  et  tettium  imetoritaite  solent  etsernari.  8ctint 
haqae  presontes  ao  posteri  qaod  ego  Gerarth»  dJaina  faneirte  gratia  pm- 
fnienM  ccdesie  abhos  fumos  mcos  banndoB  per  aHteoenBonim  nertrenmi  ne- 
gligentiam  deletos  Inboribus  mcis  et  expensis  re^dificaui.  et  ccteros  farnos  in 
noBtra  uilU  non  iore  ab  bemtttibna  babitos  iusticia  dictante  penitus  destroxi. 
et  pro  meonim  reniissionc  pcccarainum.  et  cterni  patrle  miserioordia  consc- 
qnenda  funios  qnos  reqtiislui  pariotimonialibua  dco  m  mitiori  prvmra  militan- 
tiliiiR  pcrlicnnitcr  donnui.  ttkIp  nc  qua  post$it  ab  ollqno  in  postenim  suboriri 
calumpnia.  feci  mandari  Jittcris.  et  sigilli  mei  munimine  friderico  comit<c 
nstantf^.  roborari.  Acta  sunt  hec  anno  dcmin.  incarn.  M.CC.X.  regnante 
glorioso  et  sempcr  angusto  romanorvm  rege  ottone. 

Ktt«  bcm  Original  im  lßr.>9lr^.  S)a9  &tq<l  mangelt. 

.M5>  ®Tiino  ^ert     SBrandbct^  berfauft  bcm  j^eftev  8li»iiiiieT«boif  bk 

guttcrbcbc  jtt  5Dicrborf  wiib  empfangt  baßcgcn  bic  i^iubbcbc  tcn 
einigen  cmgctaujd;tcn  £cuteiu  1210. 

Brvm  doniDUB  de  Hmnesherck  omnibns  prescns  scriptem  mqieelem 
salutem  in  oronitim  aaluatorc.  Ad  ueritatcm  deelarandam  et  scripti  euide» 
tiam  prcsentibus  protcstnndam  notum  facimue«  qvod  abbia  et  eOBventaa  de 

B^mei-sdorph  quandam  inrisdi«tionein  sine  annualein  petitionero.  qne  in  li<4- 
gari  dicitur  u&derheide  in  parrochla  Dyrdorp  ratione  quoramdam  bonomm 
antiquitus  posJ'esBa.  nobis  iicnclentibiis  omnlbus  compnr.TnPnmt  hprcditario  iure 
qnicto  de  ct;tcro  possicicndun»  sine  cuiusiibet  nostmi  uiu  iicrcdum  impetitiorir', 
Insuper  quoedam  homincs  nobiscum  et  cum  dictis  consanguincis  nostris  il, 
et  Th.  dominis  de  henhurch  penmitati«,  qui  qnoddam  ius  annuaJis  petitro- 
nis.  quod  uülgariter  kmtJxütie  dicittir  pcrsoliicntcs  quieto  iure  nobis  contulo- 
runt.  ammodo  coJlig-cndos.  In  cuiiis  rci  tc^^timonium  nostrum  eigiiium  duxi- 
miis  apponcndum.    Actum  anno  domini  .M.CO.X. 

lOibimiite  (So^U  im  2)i{)Iomatai:  Ui  Sl&tci  9iommer«bor(  im  ^^r.^Sln^.  CJiLIII.  b.  Nro.  12. 

266.  Itf t  (^obfvteb  %vi  ^tertta^  Bctitf unbet  bie  Sttafe  iaxit^  grlebeiifs 

l:icd)cit>.    (Saecul.  XII— 1210.)    '  . 

In  nomine  domni.  Oodefndm  EptetiiaeetMi»  ^edesif  abbaa.  notnni 
facio  tarn  fatnris  qaam  presentibes.  qnod  Hezd^mem  de  ßttge.  q«  bannnm 
nostium  frogorat.  Hupettatn  molendinarhim  noatmm  inaidioao  percuticndo.  ei 
pluribna  nnlneifibils  usque  ad  debib'tatem  mcknbrorum  aanfiando.  ad  talee  eon* 
dtlionea  eo^i  eom  iadidali  aententia  eaaet  adgrauatns.  qaod  in  gratiam  no* 


Digitized  by  Google 


1 


307 


stram  se  dedidit,  et  ci  quem  lesornt  sin^ulis  auiiis  dlinidinm  in  fosto  s.  He- 
migii  modluin  tritici.  ipse  et  uxor  «iia  cummdin  aheiutcr  eoruni  uixorit  so 
soluturos  cssc  compioxiiisit.  de  qua  rc  aie  ctiam  fideiiissorcni  ipso  idem  7?*"- 
pertua  acoepit  it»  ut  si  aliqiuuldo  hoc  pactum  infregerint.  doraus  sua  ot  om- 
11»  poMirio  äonuB  in  potesitttn  nostrioi  eadat  Tcftw  hniiM  rei  de  fira- 
tnbm  JSm^man,  Frithm».  Tiderieu§.  UtlUmu,  Wiricm  moerdcw.  et 
i2rMMif0Mk  De  laioM.  FrideHaiu  teolletaB.  Ood^frühu.  Wirirus  de  Kt*fnea. 
HuiHberiv4f.  Hermamm$  in  foro.  .  iSfariMiiMiiM  ante  portam.  et  emnoi  rpA' 
biai.  el  de  cinibva  noitrii  ploriaMi  pars. 

UM  km  OciginM  in  9r.>CM|.  nit  (m^nQfii(«iii  €tfj|ct. 

267.  ©obfiicb  .Übt  311  3.  @iid)av  tci  Ivicr  c^iii  .liandf  l^cn 

(1187—1210.) 

Godefridu»  dd  gratia  abbas  eookaie  a.  eucharü.  tarn  fufcum.  quam  pre- 
seDlibua.  in  perpetuun.  QQoniam  g«Btanim  mcoKiiia  renn».  lengilnrnUale 
iemporis  a  poeterotam  eognitione  solet  alicnari.  Idcirco  Ilttoraruin  suffragio. 

ad  succcssorum  reuocamus  uotleiani.  quod  liadulßt»  knuitllo»  Tineam  qu.nin 
a  nobis  in  fcodo  poasidcbaL  uobis  conccdcnto  comniunicnta.  manti  ecclcsic 
nostre.  cflndcin  vlnonm  ccclesic  8.  ilarie  de  riferlo  contradidit.  sed  «e  ccclc- 
siu  nostra  suo  fraudarctur  bcneficio.  vincaiii  suarn  cquo  hoiif«ni  jiixta  fönten» 
bahtisnii  Mtam.  eodcm  jure  quo  superlu.s  dlt  tain  uincaiu  a  nubi^  j)Os>-edt  rat. 
a  nobis  in  fcodum  rcccpit.  Igitur  nc  maJoi  nni  torgiucrsationo  iicc  "qwonnt 
imnjutari.  sigilli  nostri.  et  ca  le&ic  de  ^•^/o•/o  iuipicööione  corroborauimus.  llu- 
ius  rei  tcstcs  sunt.  Abbas  de  vileyio.  et  ciusdcm  loci  prior.  Albero  prior 
eodesie  Mnctt  ETcliarii.  Anstlmm  prcpositas  ciusdem  ccclesic.  Wtdter^a 
sooltefin  ■.  evcbarii  et  ccteri  qunmplurcs. 

atu«  bm  Criginal  im  ^x.i^x^.  Sie  Urfuubf  ift  an  6er  rcd;tcu  ^tite  an oaiai'biU  mti 
btn  fttcrrtnatibcT^r^tni  9n<^{lai(ii  MfSotliCjrograftiia;  im  «n^  (efirgrlt.  9iif  bcrUtftct» 
fritt:  Garta  de  feodo  Badnlfl. 

268»  ^et  (ir^bijc^of  ^o^^"*^  ^^^^^  beuituiibct  bic  <Sd)cnfititc\cn 
J  -:'    SBaltcv^  ton  '^^c(d)  uiib  jciucr  ^^vau  ^AVatI)i(be  on  ^ic  ^^(btci 

©ud)av  Ijci  %v\(x  ilK'v  .C^atiö  iinb  ÖYMnvjcit  tun'  bcni  .rtfrftcv  imlD 

;,,,,Ji4t?sPfnriw^  v^^^^         ,(119)^^1^10.).  . 

'  Iii  nuininc  sancte  et  indiuidue  trinitatis.    Jvhnir>ifi^  drl  nratiji  arclMoj)is 
ci'pus  tyeun'oyum  omnibn.s  fldelibns  in  peipctmnn,    Nc  ifnini  licstaruni  me- 
morinm  abolcrc  po&sit  oblluio.  prcscuti  v^^cripto  ad  notlclam  txfn»  pi^erttiutn 
qunm  futororam  traiwmiitimin.  quod  fidelis  noster  lealt^a  de  pohcJiK  ttoiri' 
monicafo  esneUJo  com  nxore'atii^fiiarMdSp.  d<lnvnm  suadi  iu  iqUa  tlabitat  cum 

20^ 


Digltized  by  Google 


308 


Ottini  ambitn  sno.  cedon^  s.  e^duuii  fjHQ  icnnedio  aiiim^  sof  tt  moHt  mt^ 
mathildia  eontradidit.  Siniiliter  etiam  uincani  quandani.  qu^  est  aale  poftain 
eiusdem  ^oolcsi^  aita.  cadem  dosationo  predict^  9cclesi9  contulit.  Ad 
etiam  ad  candcm  ecclesiam  aUodium  quod  didtar  diergw'den,  ab  herediboa 
mbriehcni»  quondam  i-iiß.  pro  centum  niarcis  comparaaeet.  iam  dicttis  wtA- 
tefua.  et  uxor  sua  MathilUs  dimidictateni  Illlus  pccunio  persolucrunt.  et  90- 
clesie  ]>re<licff'  pro  remetlio  nnim»^  siio  coutulciunt.  Pro  hac  itn']uc  bcnouo- 
lenlia.  iam  tlieta  ^cclct^ia  uon  iiimeraor  acccpti  bcncficii.  nnguliä  annis  pre- 
dieto  ituilttro  et  uxori  su^  inathildi.  promisit  so  daturaui  quonduiucrcnt  duo- 
dcciin  inalJros  siliginis.  et  trcs  tritici  t,enereHS\9  mcittur^.  Acta  ^uat  autem 
licc  in  presentia  nostra  et  piclatoruiu  nüstrorum.  per  sentenciani  scabinorum 
treutrtiusiatn.  ila  quod  iunidlctus  walterus  omni  Uereditatc.  et  possc&fcioiie  du- 
iiiud  su^.  et  uinearani.  et  omnnim  iam  dict^  ^cclc^iy  cootuiorat.  sc  cxuit. 
et  in  manos  dHecti  nostri  Qodefridi  abbatis  eiiudem  ^ckai^  eantradidit  ita 
qaod  iam  de  cetero  abbaa  et  9ccleBja  sua  ccnaum  teptem  denariorum  de 
domo  BQa  in  palatium  nostrum  solaat.  Coücessit  autem  predictua  abbaa  widf 
Uro  et  Qxori  suf  nattiUU,  nt  inhabitarent  iu  domo  illa  qoemdiu  uiaerent. 
non  aicut  faeredcfl.  scd  aieat  euloni.  et  aineas  de  dCergarden,  com  (cdeala  ad 
dimidietatcin  colant.  et  medtetatem  finetoum.  usqae  ad  exitum  nit^  sof  re- 
cipiant.  Vi  igitur  ista  donatio,  firma  it  incnrtmiisa  permaacat.  potente  eo- 
dcni  waltero  ad  cavteUm  predici^  ^cclcf^i^  placuit  nobis  prcsentem  cartam 
Bigilli  nostri  iniprcssione  et  tcstiiim  qui  interfucnmt  subscripttone  corroboräre. 
llii  sunt  tcstes.  Willtelmvs  maior  dccani;«!.  Afbei'tus  archidiaconus  et  prcposi- 
tus  s.  paulini.  Cunradrrs  et  Wilhtliniis  archidiacorii.  Orrhanhis  prepositu«. 
Cuno  de  noviant  caiuxllarius.  Ministcrialos.  Sihin/u  et  IWo.  de  ponte.  Ki- 
chardtis  et  luinhfriiK.  de  prUatto.  Scabini  ciuitnti^.  llerhurdm.  Sisfappus. 
Alexander.  Mathuu^.  V"'(jd.  l'hUippiis^  Wiricvs.  Bofiefacius.  Wezeto, 
Thtvdtrirus.     Wei^nents.    (ivd*f  ridrts. 

MV.  $cinn(^  mxUvx  l>ev[itst  Um  Slntatt  einer  ^euifaljfrt  «ecr  ^tas 
fcn  iw  ©unftcn  be«  ^.  (Softer  in  (SoBrenj.  (1196—1210.) 

Notum  sit  omnibuH  ClirLsti  lidolihus  tain  prcscntibua  f|TiMii  t'uturis.  quod 
ego  JJtinriens  agnumiiic  Mirk-Llimi.-^.  dum  itcr  crucis  airipciem  statui.  tjuod 
hercdes  mci  colcntcs  viucain  quandam  in  Geseze  post  obituni  meiim  <!abunt 
annuatiin  in  fcsto  I).  Martini  dcccin  et  octo  denarios  rolonu  tun's  ihoik  fc  b. 
Castori.  ifa  (juud  duoducini  dcnarii  dentur  in  anmuer^-ai'io  mcü  pro  putu  ha- 
tribus.  et  uiiua  dclur  pro  ccra.  ut  alius  detiir  canipanarils  et  obulus  sacrifi- 
cctur  sacerdoti  ceiebranti  misaam.  et  scptom  residui  obali  dcntar  aeptem  al- 
taribua  in  conueuta  beati  Caatoris.  Vt  igitur  Boc  factum  ratum  et  firmam 
habeatur.  aigiiium  domini  nostri  .0,  cuatodia  et  sigiiluni  capituli  b.  Caatorti 
ad  prescntca  litteraa  appoui  rogaui. 


Digitized  by  Google 


309 


?Webarb.  (1198—1210.) 

In  nomine  sancte  fi  indiuidue  trinitatis.  Ego  Johannes  dei  gratla  Tre- 
vn-'^nnn  arcliicpiscopüs.  omnibus  Cliristi  fidclibns  in  prrpctiuim.  Nolum  sit 
tnm  luturis  fjunin  proecntibn?.  qiiofl  ad  in^tanciam  et  prtirioncm  dilcrti  filü 
nostn  Go'hfrifli  nbbatis  ecdef^ir  Evcharii.  ciirnm  pastoraiem  rcrlcjii^?  s. 
Medardi.  (]ue  in  sn})urLio  treuereuifi.  ante  portam  pi  f  dict9  9cclcsi9  g.  Evclia- 
rii  conpjstil,  cum  coiiscnsu  et  manu  archidiaconi  noptri  Theoderici.  in  cuiiis 
•rcludincünatu  cndcm  sita  est  ^cdesia.  ipsi  Gudtfridi>  alibati  et  suis  sucoesso- 
ribus.  liberam  et  ab  omni  iinpctieiono  cxcnijdaiu.  in  pcrpctuuiii  eontulinius 
poasidendam.  atatucntes.  ut  abbas  pro  suo  fratruniquo  suorum  consillo  ido- 
neom  et  honeBtom  in  eadetn  ^cclesia  s.  Medardi  collocent  uicarium.  qui  ibt* 
dem  (fi^ne  deo  dssenriat^  quique  synodum  iam  dieti  «n^idiaeoni.  et  sDceea* 
Mtnm  «iu8  Olim  eeteri*  aaqerdotibtis  freqfiientot  -  coi  etiam  ab  abbate  et  aufs 
laoocBaorlbus  in  stipendio  compctenter  et  boncste  pronideatwr.  Ne  nero  iam 
dicta  ^cdesia  s.  Evcharti  snper  eadcm  cura  paatorati.  a  ncatris  aucceaaoribua 
uel  ^b  nrebidiacono  et  aucecaaoribua  eins,  aea  a  pranonim  inquietari  poBsit 
oenatia.  preaentem  pag^naiA  tjgPII  nostri  imprcasione  confirmanimna*  et  te- 
stet qui  Interfiioniiit  annotari  prceepintna.  Hii  Funt  testes.  Cunradu$  mator 
prepoeittis.  fFt7Ae?7n7f5  maior  dccnnus.  Odowirms  archidiaconns*  Johanna 
matoris  ccciesio  cantor.  Engeh-anätis  cnaloa.  Jacobut  capeUanos  et  s.  pe- 
Iri  canonici»  et  cetcri  qnaroplnrca. 

Hüi  bem  Cri^iual  im  '^Jr.^Jlrc^.    T/wodcrki  s  I  i  Tii'urrtfnsia  archidiacouus 

Vit  fdnm  donfcu«  {n  b^onbmr  fa{)  gldi^Iautdibec  Uitünta  sm^  o^ue  2)atttm.  IDte  ®icgc( 

(Soitr«b  ^om)n:o^ft  imb  Slvd^iblacDtt  ^  Striev  gcitel^midt  bie  gtu 
.  <£tmcttft(i^  fit  ble  min  e.  (^iid^ar.  (1198—1210.) 

• 

In  nomine  pntria  et  filii  et  apiritna  aancti.  Ego  Cunradua  dei  gratia 
nuMHr  prepeaittia.  et  archidiaconna  treiierenm.  omnibua  Chrisd  fidetibus.  in 
pi^Mtiiinfi.  Notum  sit  omaiboa  tarn  futnria  quam  pieaentibus.  quod  domi- 
im«  mena  Johannrs  trevironim  archicpiscopoa.  eoram  pastoralem  de  Hendrfi. 
de  Lampeyde.  de  peUinc.  et  de  kritteiiache.  qti^.  in  archidiaconatu  nostro 
oonsijftunt.  Oodefndo  abbati  suisqne  succcs5oribus  ipsiquo  ^cclesi^  s.  Evcha- 
rii.  cum  confenpu  et  manu  ncstra  contulit  in  perpctuum  liboro  po.'-piflrndam. 
cxcejito  quod  census  qui  de  eisdem  eocIesÜR  solebant  dari.  pinguliH  annis  pcr- 
Boluant.  Nof  uero  uolentcs  parrcic  oxpensis  prrdict^  ^cciesi^  ».  Evcliarii. 
cum  conscnsu  don)ini  nostri  aroliicpiscojii.  et  prclntonim  trevireTisiuut  ordina- 
uimus.  ut  pro  scruitio  quarti  anni.  quando  synodalis  cxitus  nostcr  solet  pro- 
uenire.  singulis  annis  nobis  persoluant  quiuque  solides  tretterenaia  monet^. 


Digitized  by  Google 


310 


Abbiii>  ctiaui  pro  öUü  fratruititiuc  äuuiuih  conaillu.  id()neum  in  oisdein  Cücle- 
tili«  cullocct  vicanuiu.  (|ui  nu^Uuiu  et  succcssoLUin  uostrorunj  firc^ucAtct  ch- 
|>itiiIuiH.  cui  ciiani  nb  ubbato.  et  su»  Aucoessorjbua  ja  stipondb  competentor 
et  boocsle  prouidcatur.  No  uofo  iam  dicta  9Ccle8ia  a.  Eudiiim.  super  earun- 
dcDi  9Gclesiaiiim  libcrtute  qunai  pieBcripumvi«  a  aoitrii  tmetmnhm  Yel  « 
prauoruni  possit  inquictai'i  uorsotia.  preBenlcm  p&gioAin  ngilK  aoatri  impreft» 
8iouo  cauHinifttthuus.  et  icstcs  qoi  intcrfuerant  annotaii  fcclmus.  Hu  uuit  le» 
8U».  IFtMe^;<(/s  nioior  dcaiiius  et  archidiaconus.  Theodeneu$  archidiaconua. 
O'.futcinHs  arcliidiaconu$.  Jvliaunes  inmoris  ^cclcäie  cantor*  KngenhranduB^ 
i.tis(us.  t/actf6u« capcJlauus  cts.  petri  canonicus.  et  tolus  luaioris fpclasi^ eon- 
vcnlus. 

neu  ^icitj(^iuii  angft^im^t. 

272#  5lMci  ^.  Ü)ia villi  ad  Martvrea  ^ricv  iJCVcvB^ad^tct  ^ilcs 
cter  3u  Kobern  au  ben  9Uttev  ^cinrid^,  au^  ^unolb  geturnnt. 
(1198—1210.) 

In  nomine  sancte  et  indiuidue  trimtatit.  ega  TAccxicrKwa  abb«s  a.  Mati« 
ad  niartires  <y  e{ (       et  totus  eniadem  eodesie  connentus  notnm  esse  ndop 

iims  unlucrsis  Christi  üdclibus  tarn  ftitaris  quam  presectibus.  quod  cum  eo* 
clesia  noatra  duoe  agros  in  Cobruno  secus  piscinam  domioi  Otrlaci  posside- 
rct.  railes  quidsm  Ileni-icua  nomine,  qui  et  Uunoldvs  nos  conuenit  et  ut  eibi 
buisquc  sucor«<?orilnif  eo^dom  ngros  pro  ccnsu  annuali  conccdeiemus  cxpetiit. 
Nos  autcm  confilio  apiid  nos  habito  et  dcmum  dcliberato  prefati  niilitis  pre- 
cibu.s  taiulcm  aniiuiinus  et  agros  iam  dictos  eidem  Uenrico  suisque  succcsso- 
Vihm  hereditario  iure  po8stdcndos  coutradidimus.  ea  uidelicet  conditione.  qua- 
tcniis  prcfatus  Ilenricua  sui(|uc  eucccsßores  singulis  aimis  tres  modios  sili- 
glnis  AndemacensU  mcnsure  In  aasumpUone  b.  Marie  V.  nel  in  hebdomada 
proxima  preeedente  nel  iperan  f^tom  asaumpfienia  sobflequeiite  proximif  !n 
cnria  vosm  in  Qunimm  aao  oomtnnin«  adMCti»  pxo  cenao  oeitimiBe  per- 
soluant.  Si  uerob  quod  absit  eenBum  dcnominatu»  qoaainqQe  aeoedente  ca- 
sus oocasione  infra  terminum  diffinitdin  minime  persoluerit  ab  Hereditario 
iure  prorsus  dectdant.  et  ccclcela  nostra  i^froa  suptadietos  ut  proprium  fun- 
dum  libcrc  poäsident.  Quod  si  dcnuo  agrc»  preaeriptOt  ausu  temerario  HMh 
Icutcr  inuaserint.  iudi&.'^ohilali  anathematis  uiuculo  ex  auctoritatc  domini  no* 
blri  Jesu  Christi  et  b.  Marie  perpetue  uirginis  et  ss.  apostolurum  Petri  et 
Pauli  et  uniniuiu  sanctorum  astricti.  nisi  ccnsum  supradictum  ucl  reccntuni 
peivüiuciidü  loaipi-pant.  in  perpetuum  obligcntur.  l^ta  bunt  uero  tcatiuin  no- 
niina.  Ctna  adm  prepositus  maior.  Wiüteliims  dccaiius.  Joannes  cantor  in a- 
iorisi  eeclesie.  Kiig^hrandns  pit'pobitus.  Ui  egorius  dccanus  MQuaaterU min  ec- 
clesie.  (Jtdncus  Ctibrunensig  esstellanufu  Gerlacua  filius  cius.  Wemeru» 
de  UuMttxmia,  Qvdtj'riä/M  de  Waldwf,  Hübcidus  MimaiUmtmB  tduocatw 
et  ceteri  quamplurca. 

«fn«  bfm  SDi^lomatat  Ut  Kttei  hn  9r.»lfr^,  .CXXI7.  INkdl  9a 


Digitized  by  Google 


311 


273.  $>cv  (£vaBifd^f  So^oiui  fon  %mx  uUx^ht  hm  Ätoftcv  Dcvcu  in 
^Hcr  3tti  ^Hvl^cffcruno  feinet  ^(anfctil^attfciS  bie  ^ir^  3U  ^cm« 

In  iKiiüne  s^incte  et  indiuiduc  trlnitatisr  Johannes  dei  p^ratia  Treutro- 
ruin  aicliiepiscopus  oiitnihuB  tarn  fiitmis  quam  presentibus  in  perpetuum. 
Quum  ea  quc  ucritatc  subgihtunt  cl  a  honis  discrclij>(jUO  uiris  caritatiuc  ge- 
nnitor  firmitAtis  robur  debent  babcrc.  digninn  duximos  6a  que  pietatis  CMlft 
gescHDOi  pcrpcrtm  tulHone  firmari.  Notum  i<,ntur  eise  volnmitt  tarn  fotam 
Qsam  pvesentibiw.  quod  ^leelanim  jtoBtninim  fitiaram  rdatu  Mmettmoniaitom 
da  icmo  intetkxjniiis.  qnod  earum  iDflrm^  nnllo  reram  temporalium  preter 
sola  sua  prebendula  mtentarehtur  solatio.  unde  miBedooidie  moti  uicoribui, 
preaertim  cum  iuMm  jiH  dignitali»  olSdi  iDfinnattliaiB  enniu  gerert.  discre- 
tionl  nostre  de  oottsenaii  uenerabilis  ao  dileeti  in  Christo  filii  WUhdm  ma- 
ioria  Treuirorum  dccani  6t  archidiaoofii  cimctorimu|ue  nostrorum  prelatorum 
placuit  consilio.  ccclcsiani  do  Hmmhigestal.  cuius  ius  patronattts  od  preflitM 
pertinebat  dominas  adbenignam  peticionis  earundcm  dominanim  diligentiam 
infirmarie  pro  r^fedione  figrotsgäivan  oflbm  et  sub  interminata  anatheniatis 
scDtentia  confirmari.  profecto  cum  non  solum  temporallbiis  8cd  potius  ani- 
marnm  remedlis  prccssc  et  prodcsse  teneamur.  ad!!in\inii!>^  \it  in  prelaia  cc- 
desia  uicarius  prosbitor  qni  nirfim  nnirnnrum  rnnt  a  conuentn  sanctimouia- 
lium  perpetualitrr  instituatur.  torcir<ni  pailcra  redituum  et  proucntuura  ecclc- 
sie  pearcepturus.  et  terciam  pariCDi  archicpißcopaliß  iuris  et  aicliidiaconi  et 
ciiisdcm  ccf  losic  cdificii  com  tentpus  ingruerit  soluturus.  qui  euam  negotia 
dictaruni  ilorniii;irum  üiniijuarii  sua  in  Omnibus  ßdclitcr  agat.  Ut  autem  iata 
inconcus&a  et  rata  perniaiieant.  eigiiii  noatn  et  maioris  eccleaio  ct  domini  Wf^ 
hdmi  aafimorate  ecdesie  archidiaconi  et  maioris  decani  app«ni<NM  sunt  mu- 
niU  cfc  iioiiuM  testiom  qui  interfumnaiit'  sunt  apporit».  Conrodus  midor  pM* 
poaÜMB.  WiBtimus  maior  docaa«^  Tkeoderiew  s.  Pstilini  prcposttas.  Jo* 
kaimeg  awitMHsaoaas.  Ouumm»  arehiduiooDUB.  Oun^  oa&lor.  EmfArmaAu 
wmoA  «nleBio  <uit«i  et  canonlcus.  Ministeriales.  Petru»  de  marotto,  Her^ 
mmmim  de  paUoith  Jfaechw  dapifer  demSiii  afobie^isoopi.  iLotft  snni  hae 
woo  ab  jarsomalunie  .M.CO.X. 

Hits  bm  OH0fnaI  Int  ^r^lln^*  ^  %itc^d  fcBtcit 
«)ctt  18.  Octol«  1214. 

Notum  sit  Omnibus  tarn  tuturis  quam  preaentibaB.  quod  cp:o  Ji.  dei  gra- 
tis abbiis-  efter naceiUiis.  assensu  et  consilio  conoenius  oiusdcni  loci,  moicndi- 
Diiui  apud  Overekeii.  pertincns  ad  clcniosiiiam  paupcrura.  couccssimus  wal- 
tero  sub  ccrta  pactione.  annuatim  persolucnda.  Possidebit  6iiiia  molendiiium 
f&r  .¥111.  aanoe.  ei  prirao  asno  soluet  Y.  autldtof.  dunidietotem  tnlifli.  ..et 
diiiiidietBte»  aiügiwi,  idiie  vero  septttsnannvi.  ^ooHbet  anno  soluet  YI.  mal- 


Digitized  by  Google 


312 


Siros  .III.  triticf.  et  III.  siliginis.  Hcc  autcm  pactio  ßoluenda  est  a  fcsto  t. 
niartiiii  u.'^(]UO  cpyphaniara  domini.  Picilictus  quoquo  tvalierus  lapides  et 
iitciibilia  et  edifuia  molendini  taüi  uiUinsccus  quam  cxtriusccus  suo  labux'O 
suisquc  cxpcnsie  binc  supplcmento  ccclcfiic  ud  fratris  qui  prcfuerit  elcmosine. 
per  VIII.  anuus  procuraÜiit  Explelifl  YUL  aimla.  odiBoii  et  utenailibi»  mo- 
Icndioi  aatiii.  üu^oribiuqa«  qmm  m  iouenerit  lib«re  in  potartaieni  ooilna 
idcm  moleiidiDum  redibii.  Si  «ero  pactionem  Biq[>im  deMKipteni.  stetato  iMn* 
pora  idem  woZtentf  dod  aoluerit  *  potsesnoiie  mokodiiii  per  not  ramoyeD- 
du8  erit.  Ad»  ioat  heo  anno  mcarn.  dorn.  M.GC.XL  Initiimi  «mMmn, 
Laoe  crangelifto.  Testet  huiiu  rci  sunt.  HilUntu  d«ennuB,  BemMn,  WA*^ 
hdmu9  cftinenuriiui.  Becelinus  clcrlcus.  Uenrkm  ecolteto«.  Wirieui  &tEr* 
rwMa.  BtrmmmiM»  m  /oro«  Qodrfridm  de  Mdudoffh» 
«M  Nm  iili^l  kt^in^ifkn,      c^tognät^Mm  driahuf  Im  ^.t«M|« 

273»  S)n*  (£i^bi[^of  3^^)^"^^  ^^^^^  ^^'^f^  Bcurfuubct  bic  S9ctl>f5nbiii^ 
bcr  .^unj^aft  gu  ^lutoig  t)on  leiten  be^  S^Uter«  griebrid^  i>en  bet 
IBrfi^c  an  ben  ^ont^ro^f^  (Sonrab  Siticr  unb  bit  (S^ecftettuitg 
bet  Sflcd^te  bctfclbett.  1211. 

Ego  Johannes  dci  juratia  fma"ro;-eo/t  arcliicplscopus,  notunj  facio  tani  futuris 
quam  preeeiitibus.  quud  jrtdcn.cm  milcs  de puuie.  conscntientilius  Beinero  tValrc 
suo.  et  ptti-ü  do  mai  octo  patruo  äuu  iuiidictioucm  suaiu  quo  uu%ü  uocatur  hun^ 
ria,  quam  babebftt  in  eorti  de  dilectoin  Ciirlßto  fiiio  eunrado  inaiorU  tre- 

iMTMiti  eodMie  prepostto  et  «rduduuMiKk  pro  X!iL3L  ISkrk  trtmttimi»  moncte 
oU^nii  et  hoc  ÜMStom  eit  per  ooniensam  et  mnanm  noUfii  niii  fidcUt  aertri  eo- 
mitb  de««U!aiMt»  a  quo  ip«e/.iui  illud  tenei  «ondilioM  teil  inietpeiita.qiH»d  nne 
ipee  nee  moeeBvores  eioi.  vA  eorum  nnntü  «liqiiem  potertirtem  de  eetero  tn 
predicin  corti  de  ^^iSmei  exercebnnt  oum  idem  ./«  qnlequld  iodB  nel  cenwo 
tndinie  iuste  ud  imnete.  per  ee  ucl  per  nontios  nioe  eiKereen  idebat.  in 
manoB  Beiona  pnipositi  contulerit»  Si  nero  tele  sit  negotium,  ^gmi  aiiqwi 
rena  ibi  captuB.  se  possit  rcdimere.  redcmpUo  maiori  prqpeaito  aooedet  nan 
ut  predietom  est.  in  pactionc  ista  diligcntcr  est  expreBsura  et  ptomiaaiiin. 
quod  nec  ipse  ./.  ncc  hcredcs  cluß.  uel  nuntii  eorum  ullam  iuridictionem  uel 
qualcmcumque  consuetudinem  in  predicta  curti  habebunt.  uel  fibi  usurpabunt, 
donec  ab  ipso  .F.  uel  hcredibus  suis  prcdicte  .XXX.  libre  fueriiit  ad  plo- 
num  rcstitute.  Ne  ucix)  prcdictus  .F.  dampnum  aliquod  patlatur  in  !uro  suo. 
super  aliis  uillis  quc  non  sunt  de  potcstatc  maioris  prepositi.  iiulultmn  esst 
ci.  quod  tcrcio  anno  juando  cxlie  solct  ad  phicita  sua.  omncs  liuiuincs  nia- 
iurlü  prepositi  ad  priuiuiu  et  ad  eceuuduia  ueuieni  placitum.  ad  Icrcium  au- 
tem  ucnict  cenUirio  cum  quatuor  hominibus  quos  ibi  putat  attn  i^cessaiioa. 
ne  ooQwone  abeentie  conua.  alfi  qni  mm  mnt  de  poteatale  naiofis  prepoeiti 
Be  nelint  abatndwre.  a  iondictione  -ana.  et  cum  hoc  feoerint.  xodUmat  ad  pro> 
pria  aine  dampno.  S  uero  ipse  J?.  nel  faeradea  ani  inridiclioneBi  btam  i»> 
dimere  noloennt  in  pniifieatione  W  Ifarie  nii^pnia  potctü  ledimi,  qnttd  ni 


Digitized  by  Google 


BIS 


in  septiinana  illa  purificationis  non  fucrit  rcdemptii  toto  nnno  In  nire  mn'o. 
rU  prcpüsiti  ponnanebit.  et  mdem  leui  rcdimendi  per  singiilos  oduo»  Milnfl- 
ccbit.  Hunimam  uero  illam  (Icnariuruin  niaior  prepositiis  )  of(  ctorlo  iVntrum 
inaioriä  utdcöiL;  treütreima  iegauit.  Vt  igitur  hcc  promissio  ii.cci  uiilsa  pcr- 
zuaneal.  ädeiuaaoritai  catttioncm  pretaxatus  .F.  cm'mi.  et  fi.itrcm  suum  Bei' 
MMMib  «wnioibt  fOM.  Bekunm  el  Eidimtdum»  et  «ognatoa  8000.  Sibodo- 
mm  et  V4mm»  Jaeohmm  de  ftfnte.  et  Thepdmctm  de  CVotM  niilit«s  fideiui* 
feiee  eenatitait  ita  «t  potk  ointam . vkih.  alii  in  teton  teneantur.  (jui  pro 
ipe  apependefWBt  emMm  IdeBpelCatem  st  adeentti  ea  quo  promista  snot 
faif  m  ibuit  nudoit  peepeeito  promittentes.  8i  mko  pfcdictna  *F.  uel  aliqiili 
heredatH  seoim  predjdaa  pactranem  infregcrit.  et  aminonitus  non  cmcnda« 
nerit.  jpee  .F.  soper  «0  nccepit  quod  sine  citatione  eMCt  exconunnnfcandtn, 
et  pnUiee  deimpciatoe  uitandoi*  Vt  autem  hcc  rata  permaneant  et  incon* 
tmm,  pteMmtem  eartam  aigillo  noitre.  et  «igillo  capitali  maioris  cccksie  2Ve> 
utreims.  et  sig-illo  predicti  comitis  de  reldence  fidelis  nostri.  corroborouimug. 
Facta  est  autom  hcc  conucntio  anno  dominico  incarnationis  M  CCXT.  pon- 
tificAtus  nostxi  anno  .XXlIl.  Huius  rei  tcstcs  sunt.  Fridericus  de  grimherch 
et  Koduiphua  filius  suus.  ^fß'ridm  de  Kinnagen.  aduocatus  do  liunoUtein,' 
WilUlmn»  de  hfinrenbcrrh.  Ministcrialcs.  tluoderlrji»  de  Croue.  Odo  do 
poiite.  JÜchardus  et  lltitKrus  de  palatio.  burgenscs  et  äcabiiii  Slatappus, 
AUxander.    hartholomeus.     Wnrntruis  et  (juampliircs  ülii.  ** 

9(ud  bcm  Cri,viial  im  ^n-.^9(r(i).  mit  t>cn  3  <;£tfgeln  in  tvet^em  ^ad^  an  ^agameulfltcU 
feiL   Cö«  bc«  (Broten  ifi  ein  fc^öne«  igfiterf fgel 

S7f  «  SD«  (8i96if4of  ^f^rnx  m  S:vlct  fd^cnft  beut  bloßer  ^tmmcvebc 
He  (r^mtfd^en)  8hiineit  im  ^allrtter  lei  $rier,  um  (ScfSubc  ^te^ 
fcaft  Sil  erraten.  1211. 

nemhie  aancte  et  indiulduc  trinitatis.  Johemnet  dei  gratia  Tnuinh 
rum  hmmliB  mfmster.  omnibas  Christi  fid^libus  tarn  preeentlbus  quam  fütu« 
rii.  in  perpetaam»  UoioeraHati  ucstre  notum  facimiu.  quod  diebna  oostrii 
fratMS  de  üemmmrode,  cmcrunt  uincam  iacentom  in  auburbio  ciuitatis  no- 
Strc.  in  loco  qoi  dicittir  ad  longvm  fonfem.  nt  ibidem  cdificarent  domuni  et 
mansiones  suis  nccessitatibus  conipctrntcs  (\ini  igitur  in  enden  tTinea.  in 
loco  qui  du  iliir  CafoJdi  solnnn.  starr  nt  muri  uctcres  et  ruinosi  parietes  anti- 
qaissiniorum  cditiciorum.  pro  nimia  netusinte  niatrna  iam  cx  parte  collapsi 
et  diruti.  rogauerunt  nos  predicti  fratrcs.  ut  easdcm  uetercs  ruinas.  qxiia  no- 
stri  iuris  crant.  eis  confcrrcmus  ad  amminiculum  none  suc  edificationis.  Kos 
itaque  considerantes.  quod  per  illos  muios  paruni  uel  nicliil  utilitatis  in  po- 
atcnim  üniucrsitati  possct  acccdere.  sicut  a  niultis  rctro  secuh's  Semper  crant 
inotiloB.  predieijs  tarnen  frafribtts  in  Kae  parte  poisent  este  neccssarii.  ddi- 
berate  eanolio  nostre  eedeste.  de  assenau  quor^ue  et  bona'  nolnntate  homi- 
mok  BoetniviiM  tarn  minittcrialKim  quam  burgeoamn.  pre&laB  ruinafl  et  mn- 
ramm  relifuias.  abicunquc  eaa  in  lao  fondo  ibidem  inncniront  ipsis  intuitu 


Digitized  by  Google 


314 


■ 


pie  dfluotionii  contaUimis.  nt  in  mn  mos  eas  libera  «mocttirettt  iloat  idrent 

sibi  potissiiuutn  evpediro.  Vt  autam  Imnovlra  doo«d»lutttra  qifbiüqwtempo»- 
hü».  Bnua  cit>  et  incoocu  :t ;  enmincflt.  praMolta  Judo karlaB  oonaotibi  fMioiiia. 

et  sigilii  iiostrl  iiuininiino  robcrari.  adootutU  quoqae  tntilMH.  qaoran  nomii» 
sunt  Ucc.  Couradua  m&iov  prcpositus.  WiUdtnug  decanos.  TkeoderiougJih 
hannes  Otwtnua  arcliidiaconi.  Cono  cantor.  Ingebrandn»  cuatoa  ot  Momaai^ 

rünsüf  prcpopiltis.  Bnrehardu^  decanua  s.  Paulini.  Hdyas  decanns  s.  Sy- 
niconis.  II  umtrus  sculasticus  et  Johanne»  cmtos  ibidem.  Jacohu^  dccanua 
B.  riuiiui  iu  ( 'onßutntia.    Sifholdtts  abbas  8,  Kucliarii.    ^liigebnvs  abbon  s. 

uximini.  'J  hcuilericus  abb.i.s  s.  AIüi'ic.  \\^illd'mvs  nbbiis  s.  Martini.  (  otio 
Lüiubevtvs  Frncfitiis  canonici  nuiiorifl  ccclcsie.  Uobnarus  conics  de  CfUitflc 
TheodericHä  de  Bruche.  Thomas  de  ^>'umn(jen.  Ministcnaica  ()d:j  de  Ironie. 
et  nepotcs  eius.  Lodewicutt  et  Sibodo.  Thomas  et  Jacohm  do  Tonte,  et  Hi^ 
ckardut  r^äamo,  Scabiai.  Systa^pva  Wamerm  ot  frator  cioa  Jgcotm. 
y^g^*  AlatoMdtr  et  alii  quam  phirei.  Aflta  siwt  hm  mao  ab-  immiMp 
tiun«  dojniniea  .M.GCJI1I. 

fciteacn  0Min. 


877.  4^cvi'  ^dcv  tcv  Gleitete  ki'täti^t  bic  8d}culunv3  cimö  §{iujc§  in 
%vkv  toon  leiten  feiner  tcrftovbencii  §au^fvau  *Ott  SJcibcu^ 
an  bad  ^(oftcv  e.  ^I^omad  an  ha  1211. 

In  nomine  saccte  et  indiuiduo  trinitatia.  Noturn  sit  omnibus  tani  futu- 
ria  i^mm  prc^entibus,  t^uod  nobilis  fcmii-ü.  b.*ne  mcmorie.  ida  de  ueldence. 
vxor  domini  pttri  senioris.  sauctiaiunialibus  de  s.  thoma.  pro  rcmedio  aoime 
aue  leguuit  domum  treuei'i.  quam  emit  a  theodrico  saccrdote  de  hUdeboß»  cam 
area  ei  adiacoat&  qaod  legatum  domiaus  |Mitrtei  uaritoa  eiua  ntam  liabmt. 
et  tmtri  in  clauAtro  maioria  eodene»  wem.  miiltia.  qiieruift  itmioA  mb- 
seripta  Bunt.  haue  donationem  cooficmauit  maim  propna  daisiiii^  et  pn^nan 
prodictam.  in  nianua  abbalis  de  dauatro  et  prioria  do  i.  thoma  ad  opuapro- 
dictarum  aanetimonialiiini  contradeDa.  et  eoa  mittena  in  eoEpoMlein.posaeBaio- 
nem  ipflarum  rcrum.  Quod  «t  .Dotam  et  atabile  pennaneat  testimonio  aub- 
acripto.  tarn  clcrteerum  quam  militum  est  foboratum.  et  sigillis  qaocondam 
munituni.  Testes  autcm  qui  interfuerunt  aunt  hü.  abbates.  de  clau^Uro^  ets. 
niartini  treueroknU»  Ouumua  arcbidiaconus.  Cmo  cautoc.  Cono  de  n&uiani. 
lamhcrtus.  canonici  maioriß  ecclcsie.  bochardm  decanus,  iheodrCcus.  hngo. 
canonici  s.  paulini.  Helias  decanus.  wescelo  cantor.  Johamies  custos  s.  sy- 
niconis.  ^lilitcs.  frederictfn  de  pvnte  et  rcincrus  tVatcr  ipaius.  ThonHua  et 
laruhiis  iVatics,  liianiliis  de  palntio.  !(nl(uiuci(s  de  ponie.  Item  custos  Jn- 
ytbrandas  maiori»  ecclcsie.  Anno  iacaniat.  dumin.  M.CC.XI.  liec  sunt  acta. 

Im«  bm  Orifliaal  im  9r.4ltt|.  ttnc  ci»  n«tica  %wsA  ^  timußM  ^agt  »M|  mu 


Digitized  by  Google 


315 


^tvcitcö  mit  bcn  (^k'hiibcvu  S^ocnuinb/  ^i'ciucv  unb  gvicbvi(i^  übcv 
eiucit  ^a)fei'ku[  unb  chun  gugtoc^     f^ui,  1211. 

Iii  jiüuiiue  saiicte  et  iadiuiJuc  triaitatis.  l'aconi  dilijEJ^re  ot  ucrititcm 
^ula  qucstionibus  probabilUer  decisis.  pro  habuudanti  cautela  littcrarum  cu- 
slodi»  credittur  neoeeaaiift.  £a  propter  preecntibos  littoris.  cgo  ^eregrinua 
difitas  ablm  wadegozemU  eodesie.  noium  fiel*!  nolo  tarn  prcseoübas  quam 
foturis.  qmod  pMt  explotam  lUam  cslumpniam  quam  ft  tetittro  de  sygMerk 
flvper  tttoario  aquo  pertinentis  ad  litos  uille  de  hta  et  libcro  tninaita  per 
pratani  ad  moleadiimm  aoper  lifcaa  aitum  auslinttiiuiia  sicut  aiztenticam  anU«- 
qunin  inde  hctxm  ostandit.  candcm  litem  leaiiacüare  ToJentea.  Jioj/wMaidu$^ 
et  fratrea  sul  Beiaerm  et  Fridericm  post  multas  mulestiat  m  noa  factaa  lau« 
dem  in  capitulum  nos^m  uenientea.  peoiteniia  ducti.  prcaente  domino  ay- 
ma$  comile  de  $arhrucke,  et  umueraa  xMMstm  niuidtudme  iof  ecclesic  nostre, 
Becondum  tenorem  antiqui  instrumenti  nobia  recognouerunt.  et  ab  inpatitaone 
nostra  d(»istere  quieuerunt.  Nc  autem  sepius  sopitum  ultcrius  nobia  crcscat 
ifi  Bcrupulum  huius  facti  memoriam  etcrnauiniu3.  tarn  per  infitrumenti  ccn- 
scriptionem  quam  per  tcstium  iiiscriptionen),  Quod  fattiiin  presens  carliila 
sigiilLs  comitum.  domini  Henrici  gemini  pcnüis.  et  doniiiii  JSymvnia  coiuiti» 
de  mrhrucke  notata  tcstatur.  testibus  subscriptis.  lioricus  de  wartisherk.  et 
filius  8UU8  Isenbardus.  iunior  rüricua.  Johannes  de  Irukke.  liodidfm  de 
warHübtrk.  ludewuus  de  weüinge,  et  alii  i^uumplurcs.  FacU  &nnt  iiec  anuo 
dorn.  incarB.  M.CC.XI. 

iLu<  ban  Origmal  im  tj^LfSlrc^.  mit  ;ioet  6it^In  uon  ivri^cm  iBac^iS  an  ^ero^amciitftiti« 
fm;  ^eibe  futb  bimf&rmig  unb  ^eigm  ciiun  uuflefrünkn  bo)))?c^^(^))^äl^i^ql  Uwm.  S)te  Um« 

nt*  <Swf  ^dnri^  bon  äloeibmrfcii,  5ll6cvt  «pvo^ft  gu  ^auliii  bei 
5l«tev  imb  (Svaf  ^inm  i»9ti  ^aavbiMcn  mit  fdttev  älRitttcv  £11« 
cirbt«  Moifm  ber  ail&ta  SBab^ffen  beit  Sptt^erQ.  0208^1211.) 

Notum  ölt  omnibua  hoc  scriptum  intuentibus.  quod  Hnnricua  comce  do 
duobvs  potitilus  et  Albertus  g.  Paulini  in  2'reueri  prcpo*itus  et  Sgvion  co- 
mes  in  Sarhn'iJ^rfi  et  mator  elus  Lucardis  comitissa  quandam  terrani  Pmz<;;'- 
hfc/-g  subiaceiitem  iiospitaJi  b.  Marie  in  ]\'adego^iHga  teniporibus  abbatis  Pe- 
rtgi  ini  et  llaUri-tci  Hazen  ciusdcm  hospitalis  procuratoris  intuitu  diuine  rc- 
maDerationJa  ei  pro  aalute  animaimn  auarum  et  predeceasorum  auorum  eo- 
dem  iura  qmeta  peaaeMioma.  quo  ipai  et  pvedeoefsorcs  eerum  eam  per  mul- 
toram  anuorum  apatia  poaaedenmt.  contulerunt  et  in  teatimoDtum  ueritatia 
bane  cartam  dgiUomm  auorain  impreaaiombna  munire  euraueraut  Nomina 
autem  tealium  bee  aunt.  (fd^kn.) 

WH  hm  Z)i))lciiMlat  Ht  fOM  im  |)r^|[r0.  .C.XLIL  Kro.  14S. 


Digitized  by  Google 


die 


280.  ©d)U'b%vuc{i  jiii|iiKu  bcm  StU^kt  ®.  iWartin  in  C?6Tn  unb  bcui 
ilBinumgcn.   SDcn  6.  gcbntat  11^12. 

In  noiiiino  pancte  ot  imliuiduc  trinitatis.  Conradvs  dci  crntin  maior  ia 
folönin  dooamis  et  nrchidiaconus.  et  Uvtchervs  ubb.is  de  /i'<>t/<^.  oninibus  Chri- 
sti fidclibus  imporpottium.  Cum  csFct  controucrsia  intcr  mona.stcrium  s.  Mur- 
tSnl  in  eo2o»»0  et  ccclcsiam  b.  Mario  aquenns  super  dccima  ciirtls.  quam  ha- 
bet idem  moDasterium  in  Wmn'hghtn,  post  multos  laborc^  et  cxpengas  pro- 
cumtores  drctarnm  domorum  habentes  speciale  mandaium  iam  componendi 
quam  Htigandi.  tandem  in  noa;  qüi  indicca  cninitis  ox  pari«  domin!  pape  coro* 
proraiacrunt.  ita  qnod  titraque  pars  ntfiTationcm  Ihctt  secundom  opmionem 
aoam.  bona  Üdo  nobia  acribere  deberet  et  qnicquid  nos  utrfnsqne  parüs  nar^ 
rttiono  et  attestatiom'bus  aliiequd  fnstmroentis  inspectis  Btatoereibiia  aine  oom- 
poncndo.  aiuo  dtlfinicndo.  Btue  quodlibet  aliud  ordinando.  fpel  piocuratorea 
dicte  domns  ratum  habcrcnt  appcllatione  rcmota.  Cumquc  factum  ipaonua 
procnratorum  domibus  prctaxatis  atgnifoatuin  fuifsct.  factum  ipaonmi  ratum 
et  ffratnm  habcntcs.  et  per  Htteras  suas  hoc  nobis  significantes.  narratlöncs 
facti  srcundum  form  am  promissam  in  scrlpll?  por  oosdcm  procuratores  nobis 
transiuiscrunt.  ad  lialnind.intcni  ctiain  caiitclam  utratjnc  pars,  qiiod  »icut  dic- 
tum est.  per  omnia  iiostrc  ßtarct  ordinationi  Hde  data  promisit  fub  penn  .LX. 
marcarum  colontmsis  monrte  per  sHpulatloncni  promissarum.  et  «ub  pcriculo 
tocius  cause  et  mih  pena  exct  mmunicationis.  Nos  fsptiir  inntnimentis  et  nar- 
rutionibus  pnrtluni  diligenter  inspectis  de  consilio  prudcntum  uironim  sie  ar- 
biti'ati  Bumus.  quod  monastcrium  s.  Martini  ecclesic  aquenti  f>oluat  iiiipcrpc- 
taom  aingalis  annis  duas  carratua  uini  de  uineia  curtis  in  Winnmghen.  dd 
quibui  badcnua  aoluebat  nonem  amaa.  da  terrk  uero  caltb  daidem  eortia. 
de  quibua  aquefuis  eeeleeia  bactenna  perccpit  dedmaa.  ai  in  eiadem  plantaCe 
fuerint  nioee.  xtqvensis  ecciesia  aimiliter  ox  cia  decimaa  aedpiat.  do  t«v«ii 
edam  cultts  eiuadem  cnrtia.  de  quibna  monaatcnam  a.  Hartint  hactcnvi  ao^ 
cepit  dedmaa.  ai  in  endcm  plantate  fiicrint  ninee.  tnonaaterhini  aVlbrtini  ai- 
militer  ex  eis  deciroas  accipiat  Pdblicalo  autcm  arbitrio  nwtto  ntraquc  pars 
illud  ratum  Iiabuit.  et  processum  noatnim  in  scriptum  redtgi  petiuit.  igi- 
tur  hee  nostra  ordinatio  In  dubium  deupcari  possit  in  posterum  hanc  pegi" 
nam  conscnbl  et  sigillis  nostria  fccimns  communiri.  Acta  sunt  hec  anno  do- 
niinicc  mrarnatIoni*5  M.COXIT.  npud  s.  Petrum  in  colonüu  Vlll.  idus  Fe- 
bniarli.  piT>idrn(Il>iis  ninuistro  (Hotem  rt  Gozurno  dc  mllne  s.  Pctri  canoni- 
ci» ('t  (liiioruni  apostoloruin  caiitmicis.  iiin<^islro  Gerarf'if)  et  Ulrico  canonicis 
aqtt(  /tsihiis,  m??gistro  Elia.  Sihoäone  et  T/k  uchricu  et  JJfnrt'ro  cnnonico  s. 
Marie  maioris.  et  abbatc  s.  Martini  Brunone.  et  frati*ibus  suis  Giselbcrto  et 
VorlUuo, 

Vua  km  OriftiiMl  im  |)csKt^  )u  ^lifftlborf. 


Digitized  by  Google 


■ 


317 


881—282.  SDeS  ühu^  £)tto  IV.  @(^ti^^  iinb  ec^imbrUfc  für  bie 
etabt  $m(.   ^agcnatt  ben  18,  3l)>ra  1212. 

1 

Dci  gra^  C^tfo  liomanorum  inipcrator  et  scmpor  «oguatas.  Univem 
iropbni  /idojübus  prcscntibus  et  futuris  quibus  Iic  littcre  ostcnae  iuerint  gru- 
tiam  sifam  «t  <mitio  bonom.  Notum  uobis  facimus  quod  nos  pre  oculis  ba- 
bcntcs  sinccrnm  dcuotioncm  dilcctoium  ßdclium  nustroruni  tani  ministcria- 
Jiiim  ijuara  eluinm  Trein'rfnshfm.  (juuin  luibrnt  rrga  imporiuiu  et  nos.  rocc- 
pinius  ct)5  cum  pcrsoiiis  et  uiiiuersis  rebua  ipsotuai  iiiubilibtis  et  linmobiJibus 
5nl)  lUKSüiim  et  impcrii  specialem  dofcnsionem.  ab  omni  cos  grauatuine  et  in- 
iuriu  immunes  esse  dcccrncntcs.  et  quia  nicmoruti  ministcrialcü  et  ciucs  qucin- 
admodum  i^b  iis  postulandum  duximus.  iiiandatum  uuütruiii  in  oiuuibus  ad- 
implcre  cnraront.  et  ^  8eraitio  suo  ad  boaorcm  imperii  contra  omncm  lio- 
niincm  uiacntcm  aecuros  nos  rcdiiidorunt.  nca  quoquo  uoraa  uice  ipsia  mini* 
aterialibus  et  ciuibua  fidelibtia  nostria  pronuaimtia*  et  noa  ip»ia  obligpauimua. 
^tiod  ncque  cum  papa.  ncquo  cum  aJio  aliquo  homine  üiucaie  10  nqgotiia. 
quo  ipsos  tnngcrc  uidoantur.  compoailiontni  aliquam  scu  concordiam  lacia- 
mua«  mai  ipsip  in  ea  compoaitiono  et  coneordiu  inciu»iis.  uolentcs  cos  in  Om- 
nibus Semper  manutcnere  et  bonorcm  ciuitatis  U-tuirensh  et  eoinmodum  co- 
niin  diltg{  titcr  et  ubiquc  promoncrc.  Ad  cuius  rci  certitudincm  hanc  pagi- 
nara  exindo  eonscrijitam  >igilli  nostri  impicsflioiio  jtJ^^si^mfs  contmuniri.  Da- 
tum apud  liof/tHou  i  .  an  HO  domin.  incarn.  M.CCXII.    Xllll.  lud.  Mail. 

n. 

Dci  eratia  0.  'Rr.mnTiomm  impcrator  et  sempcr  Augusms.  Lniuerais 
impci  ii  fuiclilms  prcsciitcm  p.iginam- iiispecturis  grntiam  suam  ot  omne  bo- 
nuu).  Nouerit  uniuci^itas  ueetra  quod  cum  iidelium  no^trorum  tarn  mini^tc- 
naH«fla  quam  ciuhim  TrweteMotm  douocionem  et  aineeram  Kdem  operia  exe- 
cutiene  «epius  oegneoerimuB.  non  indignum  reputamua.  at  et  noa  eoa  tam- 
qnam  apeciakt  imperii  fidelea  Semper  honorcmiia.  et  in  omnibas  tkctb  auh 
ipaos  maauteiMamiia.  «crumque  aperieli  deoo  munificentfe  imperialia  cos  ad  sei»- 
wtiinB  nostrum  oUigaic  uohunos  ommlius  presentis  pagtne  mnotescci*e  uolumua 
inapectoribns.  qaod  noa  tarn  miütea  quam  bargenses  memorato  ciuitatis  tnib 
protcctiouc  noatra  Bccepimua  et  quocunqne  per  totum  imperiam  nostrum  ine« 
nnt.  aub  patrocinio  nostro  salnis  rebus  et  pereonis  eo«  Ire  et  redire  uolumus 
in  Omnibus  negotladonibus  suis  sccuiitate  dcfcuRionis  nostre  cos  gaiidrrc  un- 
lenteä.  QuicuiKj  ie  igitur  nioniüiatis  militibus  siue  burgonsilius  sub  nostro 
cou^uctu  euiitibu8  tlampnum  .?cu  grauamcn  aliquid  inferre  presumpsorit.  sr^a 
aliquod  in  nogotiutlonibus  ipaorum  impedimciiiuiii  eis  intnlerit.  imperialem 
ißdignutioncm  sc  nouerit  grauiter  incurriase  et  in  corum  molestatione.  pciat 
se  pnpillam  ocuU  noslD  teiigiwe*  nee  dabitet  ae  tamquam  temeratorem  im* 


Digitized  by  Google 


318 


periaUs  euliiiihis  grauisslmam  pcnam  reportaiunim*   Datum  apud  Hageiüi. 
Xllll.  Kai.  Mail.    Indictionc  .XIV. 

Aue  fiutm  Jiouafunit  vcn  1374  in  bfc  Stabtbibliotl^cf  ju  Xütx. 

189.  t>tt  ^tjlbif^of  So^aftit  tooit  Stier  iiicov))odtt  bem  6ttft  in  $fals 
3cl  3UV  ^cffcrung  (einer  ^tSBcnbcn  bie  ?Pfanfir(^e  auSttel.  1212. 

In  nomine  simcte  et  indiuidue  trinitatls.  Ego  Johannes  dci  gratU  tre- 
uu'Orum  archicpiscopus  omntbus  Cliristi  fidelibus  in  pcrpctuum.  Kt  si  cunc- 
torum  incuiiihat  dcuotloiil  fidclium.  t.nmcn  prelatorum  ecclcsie  quorum  saga- 
citati  nauis  Pctri  gubcrnacula  disponentc  dei  prouidentia  deputata  sunt,  spe- 
cialius  interest  caritatls  pcnurlc  pauperum  Christi  seruitio  deditorum  miseri- 
corditcr  subucnirc.  ut  qui  uariis  occupationibus  prcpcditi.  dcbitum  domino 
famulatum  cxsolucrc  non  ualciit.  rcligiosorum  saltem  quos  sustcntant  prcci- 
t>08  adianentnr.  Hmus  itaqne  ni  gratia  tonoitato  atip<aidioraiii  eanoniconim 
in  palatiolo  pictatn  studio  pensata.  Ipsorum  ^llegio'noatre  paternitatia  affeo-  . 
tom  homitlter  exoranti.  plaeuit  in  subBidiam  alimooie  cmram  pastoralem  ee- 
derie  in  Ttde  coneedcrc.  dHceto  filio  Otnmo  trtuerenn  archidiacono  et  pra- 
fiiti  GoUcgii  prcposito.  cui  ius  patronatus  iam  dictc  ecclcsie  ratlone  iHlus  pro- 
positure  competebat  eoUationcm  hanc  approbante.  dilecti  quoque  filii.  Thwde- 
rici  ecclcsie  Ireuerensia  arcliidiaconi  maioris.  in  cuius  archidiaconatu  paiTOchia 
mcmorata  sita  est.  asscnsu  paritcr  ncccdcntc.  ut  tarnen  tarn  nobis  quam  no- 
ßtris  succcssoribus.  quam  arcliidiacono  et  succcssoribus.  qni  pro  trmporc 
fueiiut.  per  oninia  sua  iura  illibata  pcrniancant.  deccruentes.  Ötatuinius  etiara 
ut  idcm  fratrcs  nostrc  dicm  agentcs  memorie.  anniuorsarium  nostinim  cum 
dcbita  ccicbrent  sollcmpuitatc.  Placuil  hoc  quoque  pia  deiiberatione  subncc- 
tcre.  ut  pcrpetao  ibi  nicario  prcpositi  prcaentatione  inatituto  ab  archidiacono. 
in  doto  totiiis  parrodue  ipsi  prouidestor.  Addiim  etiam  ad  procarationem 
IpMBi  aacordeiia.  dednoam  ciniHqiie  r«i  in  triboa  uillia.  aeUieet  Htm»  Würe, 
et  ÜTtZe.  Sint  etiain  ad  aektiam  ipni»  mearie  ^mnqae  aolidi.  qd  dantar  in 
Iledemheim  cum  quatuor  modib  apdte  adlicet  et  aneoe.  qninqve  Inaipcr  ao- 
lidi in  Jledentkevm  et  Gdme,  quo  menia  tempore  per  totan  parrochiam  ab 
agricalUMribtts  persoluuntiir.  et  oboli  quos  qveltbet  domus  parrochialis  in  do- 
minicA  qna  cantatur  Lctare  Jcnisalcni  huc  iisquc  pcrsoluit.  perpetno  cedant 
ad  utilitatom  nioarli,  pretcroa  rtinjn  prouentus  alii  si  qui  sunt  oblatlonnm  uel 
etiam  Icgatoruni.  Cathcdratici  iiero  duas  partes  ipso  conuentus  arcludiacono 
pcvsi  luat.  et  ad  tercie  §ohitioncm  se  uicarius  obligatum  agnoscat.  Nc  igituc. 
quud  pia  deiiberatione  et  diuina  inRpii'atione  a  nobis  tactinii  est.  a  nostrta 
successoribus  uel  ab  archidiacono  et  posteris  oius.  ucl  a  quocumque  homiaum 
ivqaietari  poaait  uel  udriogi.  preaentem  paginan  oommiuiiri  aigiUo  nostro  do* 
«teoimiii«  et  supradietam  donationeDi  andoritate  dei  emnipotcikilv*  ODumi  pon^ 
tifios  et  noettft  eonfinMioiva.  exeonunwiieatioiiis  aentontiinb  innodntaa.  * 
flommiiiiioBe  fideüum  et  aaerameatia  dhrinia  a^psrantoa  omnen  IioaiiMai.  q« 
Udo  iMMtDMn  4omltknm  et  cootoatioiieni  infiingepi  «ttoDiptaiHiüi  Mdt» 


Digitized  by  Google 


319 


aJaraqno  prcdictam  s.  Marie  in  paiahvlo.  et  fratres  in  ca  dco  scrnicntos  in 
cura  pastorali  ecelefsic  in  It^le  et  proucntibus  dus  moleslnuent.  Uuins  autcm 
facti  tcstcs  sunt.  Coui'adus  niaioris  coclcsic  treuerensis  prcpositus  et  nrchi- 
dtacomia.  Wilielmus  ciusdem  occltn«  decura»  et  treblduicomn.  TheoderiatM 
nwior  wkiÜnoomu,  Jekanne$  ovcfaidiaooiHn.  (Jtmo  esator.  IngthrandM 
ottiM«  AntdmM»  abbas  fl.  Muximim.  2%Mtkneii9  abbas  a.  Maria  ad  inar< 
tirCs.  WiUdmm  abbaa  a.  MartiBi.  CW«ebca  prepoaitiis  «.  Florini  in  am- 
ßumUtt»  Vouo  do  lYotiumi.  ^molcfcf«  ccJIcrarius.  jPmnM).  Mfffridns  de 
n'ü/i?.  canoniai  maieda  aoalnie  tveueretmt,  Bwchardus  decanos  s.  Paulini. 
llelyas  decanua  a.  Simeonia.  JmefAw  deeaaus  a.  Fiorioi  in  eonflnentia.  WH- 
lelmiu  decnnus  Lcodietisis.  Lnici  (]UoqMe.  Folmnt-n.t  eomcs  de  casiria.  et 
Henricxii  Blius  suus.  Theoderiins  de  M(dber<li.  Mttfridua  de  Nvincfj^fi. 
TheodericHn  de  Bnuhe.  JJenvictta  de  Mandtracheit*).  et  H  Vi/rÄ'i"/?f's  fintpr 
Sims.  Mini:itcriales.  Tt/o  do  >l.<f.  liV/^*»^Tn«s  de  HeJfeiuttein.  Henrichs  Len- 
herre  ct  filiua  8UU9  JItnricud.  Jacvbiis  dc  Vuiia  dapit'er.  et  Daniel  fratcr 
suus.  HeiDiannu»  et  Ilicliardfiß  de  paUitio.  Frid&'icua  de  powfe  ct  Heineitta 
frater  soaa.  et  allt  qoamplorea.  Acta  aont  boo  anno  domioiee  uioanistionia 
.M.GG.XII.  epaeta  .XY.  IndictioDe  .XV.  concorreote  .VU. 

Ktt«  btm  Qriginaf  in  btt  €(abt(i(Iiot^ef  ju  Xtlrr,  «n  lo(t<$«m  eicr  €{egrf  m  rot^brau« 
nm  Skkl^4  mit  1cl)r  bidcn  onlifrot^ru  fribeatn  Qdibfnbfmbcfn  brfrf)tiit  flii6.  l^on  brr  rcc^tni 
jitr  Itnfcn  erttc  gqaf)!!  fcigm  fi<^:  1)  ba«  ^»ntcavittf;  2J  irc^ibwc.  ^cobcri«^;  8}  brr  <h)* 
k{(^of;  4)  3(t($ibiac.  Dtn>in. 

284«  ^ev  <£)e)l&if4«f  ;i50^tt  Don  stritt  befOttgt  bem  ^lofter  e.  5t^e« 
vMl  an  bcr       attc  fehle  Stfi^imgett.  1213. 

In  nomine  sanclc  ct  indiuiduc  trinitatls.  Johannes  dei  gratia  treuirorvm 
humilis  minister,  omnibus  C'hristi  njcllhus  tani  proscntibus  quam  futiiris.  pcr- 
pctuam  in  domino  saliiiuni.  i  ucUi  quc  pcrpctuu  .-Labilitato  uigere  debent.  ne 
uel  uicio  obliuionis.  ucl  studio  cuiuslibct  malig;nitaU9.  a  statu  rectitudinis  poa- 
aiot  tsmutari.  scripto  solent  commendari.  Inda  cat.  qood  vninanitati  neatre 
notom  esse  uolumus.  qnod  aororoa  eccleaie  de  a.  tbeom  diebua  noatria  et  per 
mantiB  noatraa  adepte  aimt  tenras  et  posteasinoeiL  qaaa  proprib  lummubna 
duximiiB  exprimendaa.  nincaa  et  domoa.  qiiaa  babent  cum  appendiciia  aiii. 
Kemiwn.  Mtrh.  Speie,  domos  et  uincaa  qvm  dedennt  eia  MaMdü  de  • 
arraz  ct  filii  sui.  apud  a.  aldegunditn,  uiaeaa  et  domea  quaa  babent  in  vr^ 
ceka.  Bona  que  Ilermannns  et  adeleidis  uxor  sua  eis  contulerunt  per  mantU 
Ptfj-i  de  irldenze.  a  (juo  in  bencficio  llh  tonobnnt.  qiic  lacont  in  Marrank  et  «o- 
uiaiit.  itcni  bona  Ihldewini.  quo  in  Cüdcm  territorio  iaccnt.  Demos,  terras  et 
uincai^.  quas  babent  in  ]Vitlicha  et  Plattena.  grangiam  quam  liabcnt  in  malholz 
cum  attincncüs  sui.s.  et  bona  quc  Iiabent  in  sweicha.  Dornum  quam  dedcrnnt  eis 
rttriis  ct  ida  uxor  eius  in  ciuiUiic  trcuircwi  iuxta  iiiaiorem  ccdeslam.  Ilaa 
omncs  posscssionea  tamquam  iustc  et  legitime  acquiaitas  eia  oonfirroamue.  et 
afgilli  noatri  mnnimine  roboramofl^  adbibitia  etiam  teatibus.  quomm  nomin« 

•)  3m  üvifUidi;  da  Kerpen** 

Digitized  by  Google 


320 


hcc  sunt.  Cum'odus  maior  prcpositus.  WiUelmxis  maior  dcc&nus.  Theo- 
derictis  prcposlius  9*  pauiini.  Johannes  arcbidiaconus.  Cono  cantor.  Cono 
de  nouiant.  Amelmus  abbat  8.  llaximini.  Theodericiia  abbas  a.  Marie. 
\Viüdm\u  abbas  a.  Martini.  FridtricHt  ^  frimberth,  TkesdericuM^hrWke* 
NycoUm»  de  Duädendorp»  Jmobm  dapifer.  P<«r«(a  de  ««Uniet.  ÜliMr- 
dtts  de  |Ki(<il(o.  Uftnriaui  de  I'mnIo.  et  BodolfvM  fliter  eios.  Hcmthüm 
»eheUui,  Warnerua  aduooafua.  De  cmtßitmUia,  Conr9i»$  prepositos  a.  Pl*- 
riot.  Jwoobua  decanUB.  Witl^rmimm  oanonieaa.  JJlBiflterialeB.  Htimiem 
do  atrio.  WciUrw.  Cum  aduoeahis.  WUUhmtM  de  oreAa  el  «tS  quam- 
plorci«.  Quecanque  igitur  eceUeiaatica  aecslariaiie  penona  predietaa  aorores 
aopcr  Juis  ncxaro.  ucl  in  aliquo  perturbare  prcsumpserit  a  corpore  et  san- 
guiiio  domini  nostri  Jesu  CbrUtl  alienus  existat  et  in  die  extremi  iudicii 
diuinc  ulcionl  subiaccat.  nisi  rcatum  siium  condigna  satisfactionc  corrigat. 
Acta  »\ir\%  licc  et  eontimiata  anno  domiu.  incarn.  M.C0.X1L  indict.  XV. 
epact.i  .XV^.  concurrcntc  .VII. 

9(ue  einem  Dtficta(at4»3:raii«iumt  oon  i37ö  im  ^r.-Vrc^. 

283.  ^Bt  uitb  <Sptttoent  3U  @.  (Sud^ar  bei  Stiicr  bctf^reiem  ttntt  äBo((« 
t^tevin,  bcv  $rati  Sbcleib,  ein  (c(cnM&noind)(<  e%ttbiu«.  (1212.) 

J.  dci  mlsericordia  electus.  totupquc  conucntus  ci:o]esi9  8.  cvcharü  tre- 
uirensui  archiepiscopi.  oninibus  ucrltaiciu  scirc  uülcutibus.  saluUm  in  eo  ^ui 
ucritas  est  et  aalua.  Nc  pretcritorum  memoria  aliqua  ucl  piauorum  boini* 
num  uel  netnatatia.  naleat  obaearitele  cooueUL  Üttoramm  tufira^iü  eonaiileB- 
diuD  eBt  ut  quod  diutoriiiUite  tiirbari  po«M  nidebater.  aenpü  ainleritafe  xo- 
boretiir.  Inde  est  quod  ad  notidam  tarn  preaeotiiiin  qaam  ftttureraai  pre- 
aoDti  acripto  transmittiiiraa.  quod  domina  Addei^  anSm^  8U9  conaulere  vo- 
lene.  ad  noa  magno  denetioniB  atudio  a«eeBflit  fratemitattan  et  communkman 
orationum  neatnumm  expetooe.  quam  nos  libcntl  animo  communione  oratio- 
num  noetnunim  et  benelaeforam  in  Tigiliia.  misai».  ac  ieiunüs  donauimiie.  In 
ipa«  autem  sua  peticione  tres  domos  fodeaif  dedit,  ac  picnam  traMenem 
feeit  eo  ficiiicet  paotow  ut  duaiiim  quoad  uluerct  usum  sibi  fractuariam  ro- 
seruorct.  de  torcia  wero  qn^  maior  est  c^'tcrls  ccclesia  quolibct  modo  libuis- 
'  8ct.  dciiK'cps  libere  (!i'^[>ojii:nft.  habita  tarnen  piius  diligenti  sollempniter  in- 
•  qulsitione.  iitruin  suprudi'  1:1  dojuii.a  prcfutas  domos  absque  contiadictione  tra- 
doie  passet,  quod  ei  a  jucsontibus.  scolteto  ffevereusi  et  scabiiiiö  adiudicatum 
at<|ue  dctcrniinatuni  est.  Nos  autem  bunetit  iu/n  bcneficio  rccompcnsantes.  pic- 
nuiü  ci  prebeiid^  stipcndiuni  adsignauimus.  quod  iu  .summaiu  rcdi^cijtes.  sex 
modios  anDOu<^.  tres  tritici.  tres  siii^iiiin.  carradam  uini.  ac  X.  80I.  treuir, 
mooet^  qttooaqoe  «ixerit  quotannis  dabimus.  Haiaa  nero  nd  festes  annt 
domtnna  Oeratdus  preposittta  s.  Sjmcofiis.  FTeeeb  oellcrarius.  Lodewiewt 
et  Sibtdo  esooniei.  Stem.  H€rhodtt$  seoltetm.  Wirkm  teherlink.  Sittaj/^ms, 
Anihonnu  «I  ftmler  eins  ßernwttnn,  Ortmmu  et  alii  quam  plures. 

«Hl  Um  CHfiliiftf  im  fr  («c<|.,  M  m  Testen  dtmht  mil  MaOUas  c^^rogrof ^irt  wA 


Digitized  by  Google 


331 


186.  ^er  ^vjbil't^of  ;^o()anu  i'cn  '^Ivicr  mUi\)i  cvhü^  ein  $au#  ht 
Zxitt  att  feinen  ^aUafhuciftci  (^t>to.  12i2. 

lo  nomine  ^aucto  et  indiuiduc  trinitatis.  cgo  Johannes  dci  gratia  /;•«'<•- 
roncm  atoiif^MeopiB  omaibus  ttd  qui»  prcMM  pagina  porvenerit  {&  pcrpo- 
taim/  Scantitit  fiddis  exhibitio  digna  est  rotribntionni  beneficio.  Ad  rccom- 
pensationem  tarn,  dei  tenemar  «zemplo.  qui  rMlt  •  nniouiqiie  iuxta  opcm 
.äna.  Notttoi  Igitar  fiiciiBiia  lan  iiittiris-  qvam  preadkltbus  quod  oom  Jir^ 
fl«niieii0  nostcr  et  magi^tcr  palatii,'  fidfdlter  ot  diligenier  multo  tempore  suum 
nobb  exbibuilMUit  oUequian*  nolentci  pro  mcrito  ano  sibt  et  auw  hcredibua 
in  poaterum  prouidcrc.  domum  quandcm  ante  pomcrlum  noatram  aitom  ati- 
pör  riuulum.  iuxta  molciullnum  jure  licrcditario  possitlciulnm  ponttilimus.  »ub 
annuo  censu  .VI.  dtnnrioriim.  quos  I<lem  Erpho  et  sucoc^fiOl•  suu.s.  persoluet 
ccclt^ie  b.  Marie  ireiu rtusU.  (juc  sita  est  iuxta  inaiorcin  ccclesiam.  in  noti- 
uitate  ipniiis  |L;;lüi'ius5isi<iujo  (loi  j^ouiti'icis.  JJniic  itaqne  donatidnem  cornm  pre- 
pcsito  iiiuion.  Uocano.  et  capitulo.  et  muhis  uliis  factum,  et  curum  cuu- 
seofiu  approbatam  rcdegimus  in  scriptum,  et  sigilli  noslri  appcnsionc  cor- 
roboraaimas.  adnotantea  etiam  nomina  tcaliait.  qui  aldem  bcto  inteHii«> 
rant  AbbaCes.  Ai^mm  8.  Haximioi.  /aeofttt«  a.  Mathyc.  Tirvica$  a. 
Marie  ad  marlyres.  WUlehntu  s.  Hartini.  Eostaeki»»  de  dauttro,  Bar- 
^clometu  eptemaeenBii,  Hiduirdus  de  roUde,  Clcrici  quoque.  CunraduB 
maior  prepontus.  Wäldim»  dccanus.  Tlrricus  ptopoaitiu  b.  paalioi  et  ar> 
cbidiaconua.  Johannen  archldlaconus.  Otwimis  archidiaconus.  Cuno  enntor. 
li^ehrandus  custos.  Ccno  de  noiu'ant.  Fridtricih<i  pr^Oftltus  de  Hankenheim, 
Jamhvs  de  aildemachen.  GHihertus  de  zolcere.  franro.  arnoldm  ccllerarius. 
Meffridns.  Tf>}-fiinfs.  Tittnantfi.  Erneslo.  Ministcriflies  etiani.  JtT^ohir.^  dü- 
vdo  (Ir  csrh.  Ptfr)'^  de  rddenre.  Ihrmnnmfs  de  palntü».  et  lli'-iinr- 
du9,  Fri'dericv.'i  et  Ueuiei'us  de  ponle.  Thouias  et  ddctdius  ctiain  de  ponte. 
Tim'ni:*  et  jinselilius  de  castello.  Ilec  auteni  acta  sunt  anno  incamat.  do- 
niin.  ^r.CC.XII.  pontificutus  nostii  anno  .XXIII. 

?lud  bitn  CviaifMt  im  $r.<^r<j^  mit  >m  ^i^dcf.  «oh  (»t^em         an  ^cl^rctl^ 
fctiihl«6clit.      '      ■  '   

287«  SDcc  ^r^bifi^of  3^^^^       ^^^ev  fibctgi^t  bem  @ti[t  Farben  ein 
"i   ='b(ifefbft  in  ber  -{^e%tt  ' 0eT€()«ne9  If^'antf  gut  SBol^mtng  ffit  einen 
*  ■  (tanonffer,  mit*  SorBe^alt  einer  ^cvt^crgc  für  fid;  fclt^ft.  1212. 

Johannen  dci  gratia  tre^terensin  ccclesic  archiepisoopus  omnilus  (JIiHsti 
fidelibus  tarn  fntnrlfi  f]uam  prcscntj]»!?«;  in  prrpetnum.  Vt  bene  gesta  prescn- 
tinm  ni\  noticiam  peruenli'o  ualcai.t  t  iruronim  et  Bnccedentium.  caueri  polet 
beneiitio  littcnrrotn.  Innotcscat  \'j:\x\\v  ftitiiris  ac  presentibus.  quod  cum  quc- 
dam  domus  in  fundo  emunitatin  cayduHimis  ccolcsie  tnrri  opposita.  a  fvide^ 
rico  ibidem  caiiunico  fuigsct  construota,  et  proceBsu  teniporis  ab  eodem  nobis 
esset  ooQtradita.  nc  per  aliquam  laicoruni  malignuii  uolentium  callidam  oc- 
«ltt(cl((ctnif#f«  llifMiliili#.  IL  21 


Digitized  by  Google 


9 


322 


cupationcra.  prcdicta  forte  peilclitnri  J)o^-^^L•t  ecclcsia.  ipsam  domuni  cu  quo 
posscdimus  iure  iamdicto  logauimus  ccclctiic.  i^tatulmus  quoquc  sub  pcna 
anathematis.  nc  candcm  domuin  al:(jiiil)us  laicis  lioeat  inhabitarc.  aut  violcn- 
tcr  occuparc.  scd  de  consciisu  et  coiiiuentla  capltuli  unua  canonicoium  cam 
inhabitabit.  pensioncm  priorem  ccclcslo  duplicando.  duas  uldelicct  sarcinas 
uini  annuattm  sotnendo.  et  nos  nobisque  Buceewan»  «rcfaicpiscopos  honesto 
hospitio  rccipietido.  Quiconquo  igitnr  hanc  nostre  oonatHutioBis  paginam  alt- 
quo  temererio  ansu  uidlare  «ut  infringero  attcmptauent  anathciiuitti  tiinealo 
innodatns.  indignationcm  dei  omnipotentli.  eiosqve  genitrids.  neoiioii  et  apo- 
stolorom  pctri  et  pauli.  sanctiqae  castoris.  ac  ommnm  Btnml  sanctoram  so 
procul  dubio  noacrit  Incnrsiinini.  Acta  antem  sunt  hee  anno  dominice  in- 
camationis  .^I.CC.XII.  snb  hiis  tcstibus.  Ctmrado  prcposho.  Wtädmo  de- 
cano.  Theodtrico.  Johanne.  Ottrino*  archidiaoonis  maloris  ecdesie  treverem- 
813.  Ingebrando  custode.  Citnone  cantore.  CStnonä  de  nouiant.  Wiüelmo, 
Qiselherto.  Ernestone.  ciiisdcm  maioris  ccclcßic  canonicis.  Ihr-manno  dß- 
cano.  Marcmno.  Waltere,  Sfephano.  Fn'drrico.  Oi'selherfit.  Clfnrado  ca- 
?to(lr'.  Tiirh(u-(h.  God^fr!'>l>K  cat'donemis  ocdosie  canonida.  ac  aliia  quam-, 
pluribus  tarn  clcricis  quam  laicis. 

Xu«  bnii  OTlgind  im  l^k.silr^.  3«  ^  ctcKfalTi  SifUgfltm  ^plicat  finfr  fotgcak 
Snt0cn  a«ft)cftt^tt. 

(^mradM  tnaior  prcpositus  et  arcbidiacoiuis.   Tirricu9  ardiidiaeomia. 
Wiüdmu9  deoaniia  et  arehidiaconas.  Joh.  archidiaconua.  Otwinus  arcbtdia- 
conus.    Cxmo  cautor.   Ingehrandm  eusto?.  Cuno.  Gäherhis.  Ernesto. 
Ulmus  raaioris  ecdesie  canonici.  Laici  quoquc  Jacohns  dapifer  et  Danid  fira- 

tcr  ein?.  Fridericvs  et  Iteinerits  mllites  de  povte.  lluliardus  et  Hermotum» 
milites  de  j^tUatio,  ac  alü  quam  plurimi  tarn  derlei  quam  laid* 

9In  leiben  Urfunbm  i|l      6icfld  Mn  flB«|«  tm  ücfbm  «a^  xntfym  frittMn 


ins.  ^cv  C5:r3Hfd)cf  3^^;«""  ^«^w  ^^'^^^  f(]^cnTt  bic  jlirrf^c  ?u  Waohiv 3 
bcm  (Stift  3U  (Laiben  ^um  bcfi'crm  Unterl^aU  bec  ^anonifec  ba{cib}t. 
1212. 

In  Dominc  .«nncte  et  indiuidae  trinitatis.  E<^o  Johannes  dci  gratia  Tre- 
veronu/i  arcbiepiscopuä  oninibus  Chrbti  liddibus  in  perpetuum.  Quo  pro  sa- 
luto  largiuutur  animarum.  et  utilitatc  dco  scruiontium.  pcrpctua  dcbent  con- 
•istere  firmitaie.  xie  dettotio  largieiifis  «ue  priaetar  efiiMstu.  et  spea  accipieutia 
BOG  deatitoatur  prouentu.  CnpieoteB  igitnr  miseneordiam  eanoborara  et  es- 
-lampniain  euitare.  aotam  faeimus  tarn  fotuRS  quam  pveBevtHraa  qood  q^^ntft 
ecdesia  de  maspret^  (Afospres  Dupl.)  uolebfes  conralere  anime  neelre,  et  aap- 
plere  tenaitatem  stipendionim  eedesic  Vanümen$i$,  pfedkAam  ecdenufr.  cni 
omnibua  bonts  que  ad  paatorcm  ipdiia  pertinere  aolebantk  coDtaUmiis  caoooi^ 
^  Car<knen9thi*$,  ad  siiateDtiitioncm  ipemm»  oonaenlieiife  et  id  ipanoi 


Digitized  by  Google 


323 


lente  dilecto  in  Christo  filio  Otwino.  trevereiui  archidiaoono.  et  predicte  ee- 
detie  prepoeito.  qnt  ius  patronatns  m  BOpradicta  eccloi«  de  Maspret  (Mas- 
pres)  obtinebat.  ad  quem  ctiani  et  suos  &uccc5sor(^  pcrpetui  victrü  ipsiiiB^ 
puTochic  pertiiicbit  institutio.  qui  vicarius  ab  ipso  institatiu*  pro  jKnrtione 
aua  tcrtiam  partem  dccime  ipslus  villo  Maspret.  et  tertiam  partcm  decime 
curtis  sororum  de  Martildal.  pcrcipict.  ipsarum  cenobio  adiacentis.  (im  Du- 
plicat :  tutam  decimam  curtis  de  Moi-fhedat  in  omnibuis  bonia  peicipiet.') 
Reliquc  antem  dccime  undecumque  cx  ipsa  parrocliia  proucnientes.  sicut 
due  pnrtps  ex  anliquo  iure  iiitcgralitcr  ccdent  canonicis  Cardonenifibiis.  qui 
pro  iüie  cailiedratlci.  archiepiacopo.  et  archiJiacono  unani  taiitiimmodo  raar- 
cam.  tempore  eaecdoois  ipsorum  persolucut.  Vi  autcm  nostra  donatio  rata 
et  inconeiNBa  penaancat.  hanc  paginam  scribi  itiasimua.  et  aigiUi  noatri  ro- 
bore  comnramri«  Si  qua  autcm  inatinetu  diaboU  hnic  &eto  aoatro  con- 
traire  pieaumpaerit  iram  dei  omnipotentia.  et  sue  matris.  et  beatorum  apo* 
atolfMrum  Peiri  et  Pauli,  et  noatram  se  nouerit  ineaiaiurum.  Testes  buiua 
donatioiua  sunt.  Cuf^adm»  maior  treveretisis  prepontos.  Willelmus  maioT 
decanus.  Tirricu»  et  Johannes  arcludiaconi.  Cuno  cantor»  Ii^ebrandm  m- 
8tos.  Ci  no  de  nouiani  et  Wüldmu»  eanonid.  Actam  anno  incarnationis 
dominice  .M.CG.XIJ. 

cinciirarbirt  mit  öinegrap^um ,  Imt  im  In  t  b=?  otcu  an;V'iübrtcu  3lbti)et(^uiiflm.  S(u  M^CU 
^ättgt  bui  €te0el  toqii  rot^cin  !Ü:ad/e  au  ^cUi'u  uuo  vot^m  jcibmcii  traben. 

289.  3ol)annö  (5rjlbi[(^of$  bon  Zuizt  SScrhag  mit  (Berfa^  Don  SN^^rg 

üha  cic  iiui^ciL  ha  HoiHuu    (1190 — 1212.) 

Notnm  ait  omntbufi  tarn  presentibiis  quam  futoria.  qnod  dominas  JbAon- 
ne$  TrfUeromm  ardnepiscopu^  r  nti  Getiaoo  de  Isenburg  ivpcr  eontrouersta 
que  nwtebatur  inter  ipsos  de  ediHcationc  castri  in  Aldenburg  enb  Iiac  forma 
conuenerunt.  ita  uideiicct.  quod  prefatus  Qerlacus  de  Isenburg  proprietatem 

rn.«tri  de  Aldenhurg  et  eastri  de  Centerna  inferioris  domino  Johanni  nrcbie- 
pisoopo  et  eeclcsie  Trevcrensi  recognouit.  et  prcfatiini  Castrum  Aldenhvrg  \\- 
beraiiter  et  absolute  in  mauus  eins  assignauit.  et  preterca  omuia  bona  pro- 
prletaria.  rjuc  ulcm  Gerlacus  in  iurisdictione  uille  de  CoKema  possedit.  per 
manus  uidelicet  uxuriä  et  filioruni  suorura  archiepiscopo  et  ecclesie  Treue- 
rfnii  in  pcrpetnam  contiilit  proprietatem.  Quo  facto  dominus  Johannes  ar- 
ehiepiscopua  de  conaenientia.  et  deliberato  con&iUo  fideliom  suonim  idem  ca- 
stnim  de  Aldenhwff  aimul  com  Castro  Cauerna  inferion  et  omnibiis  bonia 
predictia  Oerlaeo  et  eins  filio  aeniori  et  heredibns  filii  aonions  fieodali  iure 
conoestjt.  sub  ea  iimcn  conditionis  forma,  quod  prenominatue  Oerlaeui  et 
herea  eins  possidens  iiliid  feodum  domino  Johanni  archiepiacopo  et  ecclcHio 
Treueren»{  contra  omnem  hominem  in  eisdem  et  de  eisdem  castris  fidelia  ob- 
seqnia  prestare  dehoant.  idque  pacraniento  solenni  confirmauerunt.  Quod  si  ' 
cpotigerit  dominum  Jreuerenwn  wntra  aliquem  guerram  inire.  cui  Qei  Lacvs 

81  • 

Digitized  by  Google 


324 


et  eias  hercs  prcdictom  fcodum  tenons  mIua  ineuitabiK  faonestatis  oft  neoen^ 
tatis  fido  aasistcro  non  possit.  castram  cum  tarri  in  Alättifmrg  domino  Trt- 
wrtnsi  «wignabit.  ut  finite  gwnra  sepcdicto  Qeriaeo  cnaftruDi  realiloat.  81 
autem.  qao4  deaa  auortot.  int^  J^vuerentem  wcbieptsdöpiim  et  Qeriaamm 
nel  eius  hci-edcs  Iis  et  controoeni»  aliqna  emcrset-it.  eo  catu  auperii»  «tttmni 
et  omncs  illnd  inhabitantes  neutri  ^sonim  presidium  uel  aaxiliara  oonlemit 
ucl  dnmnum  facicnt.  idquo  iuramtolo  fimauenuBt.  Sab  prcdicto  etlam  aar 
erflmento  a  Gevlaco  et  cius  filiis  comprehensum  est  qnod  si  ipi  mortQ  pro- 
nenti  fiierint.  et  feodnics  hcrcdes  non  rcliqucrint,  castra  et  omnia  bona  »»- 
prnrlicta  nrl  ccclesiam  prcdiotam  siiiü  omni  impcdimcnto  lihcrc  rcucrtentur 
Adicotum  e>^t  etiam  nd  robur  funauä  .^iinerioriim.  quod  si  U'vlncvs  ot  eius 
heiedes  licc  infVogonnt.  ooinc  feodum  fjuod  ab  ipsa  ccclcsia  t<?nont  Trt  ue^ 
renal,  libcic  ad  cius  aicliicpiscopiim  rpucrtcntur,  Prctcr  liec  quc  snpra  dicta 
sunt,  lidelitcr  promlserunt.  prestita  lidu  in  manus  domini  Treueren» archio- 
piscopi  Jolumnis,  Qodefridus  comes  de  ISpanheim.  Gerlaous  comes  de  \  A- 
den».  QodfridiM  eomei.  ^  Vimeh%trg  et  fbiter  cius  FrUericm.  Reinhcldu« 
et  Hetmett»  de  Isenburg,  quod  n  heo  a  Otrlaoo  et  «i»  beredibas  obaeniata 
neu  foerint.  ipsi  domino  arebiepiscopo  Trweretmi  eontra  eoadem  oonsUittfli 
et  auxilium  in  omnibus  prestare  non  omittenf.  Ut  autoK  bee  bmnia  que  ath 
lennitor  preordinata  sunt  firraa  et  inconaulsa  teneaptor  in  perpetttoa.  pre- 
Bens  cautio  preaentibtv  aignaciilis  aaetorabilibus  signata  refolgcL 

W}\<S)xm  m»  tritt  XVm.  :3a]^r]^mibcrt  im'  Vr.'trrc^. 


baö  ^atroÄftt  Ircir  StMjc  gu  Dd)tenbwng  mit-  cltieitt 'JÖrtttcT  oUcr 

(^•infüuftc  bcvfcltcn.  ^Wci  ^viUcl  bcr  (elftem  a(a  vcrlci(;t  er  bcm 
ßvbcn  bt«  Icfctcn  ^cji^jcviS  ^mh,  Qkxmx  ^on  ^ouWrj.  (1190 — 
12120  '  • 

Johannes  dci  gr&iiA  Ireutrormn^  arclsii^oopus.  TuiuorHU  Christi  Hdeli- 
hm*  «d  quos  prosena  .aeriptuni  pernenent  in  perpeftonriB.  ICaptenles  t|im  in 
presQOti  etato  quam  In  poatcra  eontra  aaemorie'  humane ^Mtniitaltin  ro/t-  uo- 
lignanträm  calumpnianticoKte  ot  firme  patrodhhim  cantcle  prcpafari 
dm'nius  preaenti  acriptb.  ädnofari.  qnod  c«m  patronatias  do  Of^entefltme 
eobo  ireuirensia  ecdetie  mmiat^aH  eine  bei^ode  defiinete.  quia  ina  foeäale  ad 
üHas  transferri  non  solet.  nobia  libeie  naeet»  et  in  usua  proprioe  nel  tteiHM 
«el  aiiee  diote  ecdeete  reditos  conuertero  poescmaa.  noa  anime  nostro  eailüti 
prouidere  curaulmus  et  prcfatc  ccclcaio  patronatuni  et  tertiam  omnium  fmc- 
tuum  ciu!«  pnrtcm  et  quicquid  ad  ius  pastoria  apectat  maieri  eccieaie  tr^i* 
r^Tiffi  contulimus  et  ab  omni  onerc  oxnctlonis  qiie  arcliippi^copo  reddi  soleC. 
rc-tcntn  tantnm  ronsu  aiinnali  •^n]iinr|:rr»  inrn  archidiaconali.  oandom  ccclrsiam 
Cxeiiiiinus,  ut  exindc  duo  pcruitia.  imitin  m  pnrifioadonp  b  '^■'ririiiis.  nlitifl  in 

^iuersario  nostro  a.  Paulini  et  e.  öimconis  Iratribus  ad  maiorcm  ecdeaiam 


Digitized  by  Google 


eoiiiieo!entfbi]t  prout  res  extendi  potent  exhlbeantar.  aIios  aiitem  duas  de- 
amo  partes  Oamero  do  Ountreue/qva  commcmorali  JcuxtU  ncptcm  duxcrai 
in  nsorem  bmltum  rogatt  p^  Indulgentlani  concessimus.  hoe  tarnen  firmitor 
Mdioata  quod  idem  Oamertu  qaicqtdd  iuris  in  bac  eoelesia  Imbere  uideba- 
tur  sab  testimonlo  comparium  snorum  et  multis  aliis  presentibOB  vos^nauit. 
Nos  ucro  quod  pie  statuimns  perpetaum  csso  uolcntcs  suh  anatbematis  pena 
diatricte  iutcrdicitnus.  ne  quisquam  contra  id  ueoko  andeat  neo  iUud  immu- 
tare  ant  ab  assignato  bonelicio  alienare  p^esumat. 


S91.  t>tx  ^13!  [  r  of  Scr^anlt  botr  %xict  Bcftaticjt  beut  @tifi  6,  ©imcott 

ju  Zxkx  Un  (£cbicu3cv  ^f>\l  i^cii  üicucm.  (1190—1212.) 

Iii  nomine  stncte  et  indinidae  trinitiktis.  JohanneB  dei  gm^a  Treuir^ 
rum  arofaiepiäcopin.  dilceti4  in  Christo  fiiis.  canoniciB  eeelesie  s.  Bjmeonls 
in  porpetanro.  Jn  eo  anmus  loco  licet  indigni  disponcnte  domino  eonstituti« 
tti  posaesuones  et  iura  eedesianim  noetro  sollioitudini  cotamisBanmi.  quanto 
pominp  dttigeotin  et  studio  ibanntenere  et  feuere  ex  eredtto  neb»  effieip 
debeemiUL'et  nd  fntarata  ^earnai  paeem  et  perpetuam  qiilet^  qnanto  meliiM 
naleonw  auetoritalis  nostre  munimine  eis  benigne  et  prouide  ecmfirmaro  cw 
rcnius.  Inde  est  quod  karissimi  in  dotnino  fiiU  preciun  uestrarum  bumilitete 
loeUnatL  istis  postulationibus  ucstris  dementer  annuimue.  et  tbetonemn  co^ 
ßitmtic  quod  tain  uuiuersaliter  de  nauibus  quam  de  ipso  foro.  a  vm^rabiU* 
bu8  b.  recoidationis  predeccssoribus  nostris  treuerensihus  arcbioplscopis  con- 
ccspum  uobis  et  coiifiimatum.  legitime  et  quietc  iusto  titulp  et  nbsquc  ca- 
lumpnia  cum  intejjLiitate  pof^s^cdissc  coLrnosciinini.  uobis  et  succcssoribus  ue- 
strls  ad  omnem  usum  et  utilltatein  ucstram  Ii  bore  habentlum  conccdiimis  et 
in  perpctuuia  cüiitiriii.'uiius.  et  ut  succcssoribiis  iiostris  siiniliter  facieudi  for- 
iiiani  presteimis.  illiid  iilcni  iiubi.s  prc.seiitis  scripti  pntrociniu.  et  t^igilli  nostri 
iiiprcisüiouc  eomnmuiuiuä.  öub  liac  uimlruni  niodica  et  sola  exeeptione.  quod 
iD  fcstiuitate  b.  Mario  ekououius  avcUiepiäcopi  dimidictatein  thclonei  babcbit 
per  unttm  diem  Integrum  et  daoe  dimidios.  Deoeminms  Itaque  omntno  ^ 
firmlter  »tatulmus.  ut  si  aliqiia  oCciesiastiea  seeulatisue  persona,  bano  nottre 
confivnuitionjs  paginam  sciene  contra  eam  temere  iro  attemptmecit.  et  aeeondo 
tereiove  commonita.  nisi  reatum  suum  celeri  satisfiietlone  oorrexetit  indig- 
natienem  omnipotentis  doi  et  beatorom  Potri  et  Pauli  apoetolonan.  et  s. 
Sjrmeonii  eonfiwsoris  incurrat.  et  in  extremo  'eoiamine  distncte  nUioitti  iitb* 
iaoeei. 

9(11«  bm  Orioinol  im  %Xjf%x4i.  bcm  M  Siegel  )>ou  tot^cm  3Sa^d  au  gcl&nc((;cu  (cci' 


Digitized  by  Google 


826 


292.  S^cY  (^r^Hid'cf  3^^^""  fi^ftnimmt  für  [\^  imb  feine 

Siadjjolcjci  bic  IHujjid^t  ukv  ba§  itlojtcv  Ocvcu  in  :^iia-,  be|Ummt 
bie  cnt)>vc(!^cnbc  Dvbnung  uttb  fd^enft  i^m  bie  Mit^t  @.  ^mU 
bofcieft.  (1190—1212.) 

In  nomine  sancte  et  indiulduc  trinitatls.  t/oAannei  dei  gratia  Treuii-o* 
rwn  archieplscopus  omnibua  Christi  fidelibus  imperpctuum.  Quoniam  tem- 
porum  mutubilitatcm  rerum  quoquc  uarictas  solct  iniitari.  uccessc  est  ca  que 
ud  pci'pctuam  ßtabilitHttiii  Hunt  Itlterarum  suflrngio  ctcni^  mcmoriy  coinmen- 
dari.  Nouerit  itaquc  oniniuin  fidcliuiii  taiu  futuroruni  (]uniji  presci.llunt  uni- 
uersita«.  qiiod  sanctimonialea  ccclcsi^  s.  mari9  treuen  in  horreo.  cum  quon- 
dam  8ub  rugimino  abbutias^  uiuerent  tempore  beatissimi  pap^  Evgena  factum 
est.  iit  quo  prius  clausi,'  non  fuciant.  de  cetcro  sub  sora  osscnt.  et  ßub  obe- 
dientia  Richardi  abbatiü  äjjrencherhaceHaU.  rcligiüsi  et  sanct^  coim<'t>atlunia 
utri  uitam  rcligiosam  duccrciit.  quüd  quidcrn  factuui  Cöt  conäideratioDC  per- 
Bonf.  non  ut  h^c  ^cclesia  Uli  ^cclesif  pcrpctuo  fluttet  addicU  aed  pro  tem- 
pore, qnla  nir  8anct9  reb'gion»  erat  et  pirobat^  uitf.  Guoiquo  tocoearareB  U* 
liua  abbatcfl.  conaensn  predeeettorom  nottronim  treuirenmm  archiepiscopo* 
mm  ehttdem  ^odoai^  regimen  aibi  poat  mortoni  ipaius  uendicarent.  ex  fre- 
quenti  mnlaeione  prepoBitomni.  quoa  jpai  etsdem  aanotimoniaiflMU  ft^&atF- 
bant  qiiia  omnea  ni.igis  sna  quam  qu^  Jheau  Christi  erant  querebant  oepit 
locus  ille  in  exterioribua  nimia  aporiari.  ita  ut  ex  hm,  q«e  ad  maltoni» 
usus  aoppetebant.  ui\  pauois  pcaset  prouideri.  Itaque  cum  locus  ille  allquam- 
ditt  reotore  carcrct.  taudem  consillo  prclatomm  nostrorom  et  deliberato  oonh 
Bcns«  dominarum  sanctimoninlium  scilicct  predict^  9ccle8i9  huius  regiininia 
onus  nobis  assumptimus.  itu  uidelicot.  ut  do  cetcro  nos  nostrique  guccetjsorcs 
Trcin'rf  fLsft^  aichiepiscopi.  post  nos  canonicc  Fuhi«titucndi  oninistruni  eiclrrn  ^c- 
clesu,'  preliciamus  qui  ^cclcsu;  utilis  et  nobis  uideatur  idoncus  et  duuiiuabus 
gratis  sit.  et  acecptus.  qui  et  in  cxtenoiibus  eis  seint  utiliter  prouidcre.  et  in 
liiia  qu9  ad  auiiiuuuni  spectant  sulutcm  diuiiiam  uüscatur  habere  tKiientiam- 
Qui  tarnen  ea  lege  sc  institucndum  esse  cognoseut.  «t  si  post  institutionem 
suam  fflinos  idoneos  esse  domioabus  et  ^cclcsiy.  illi  uidetur.  sine  aliqu»  con- 
tradietione  deponatnr.  et  altns  in  locum  eius  magls  utilis  et  idoneus  aubsti- 
toatur*  De  commiini  quuque  consensu  dominarum  <NrdiiMitam  est.  nt  magi- 
stram  que  ceteria  presii  aliasquo  in  diaciplinä  sancia  erudiat  int«r  se  eom- 
mnniter  ab  omnibas  deetam  intrinaccus  liabeant.  et  preter  illam  generakm 
obcdientiam.  quam  nobis  nostrisque  sucocssoribus  ex  officio  et  dignitate  pon- 
tificali  debent.  sicut  eam  abbali  exhiberi  aolebant.  nobis  nestrisque  aaoeesao- 
ribus  faeient.  Quia  uero  sunt  quidam  qui  ab  eadem  ecelesia  iure  et  lege 
hominii  fcoda  habere  noscuntur.  statutum  est.  ut  homines  fcodati  archiepia- 
copo  in  loco  illo  nidcllcet  apud  horreum  hominium  faciant.  et  fcoda  sua  de 
manu  aixhii  pi^cnpi  in  prescntia  coiuientus  illius  rccipiant.  et  fidclitatcm  ec- 
clcsi^  iuront.  In  qua  ordinatione  hoc  cautuni  est.  ut  si  fcodum  absquc  le- 
gittimo  berede  uacarc  cootigerit.  ipsum  liberum  et  libere  ad  usum  et  ad  «ti- 


Digitized  by  Google 


327 


jMidiam  dominaram  ccdat.  S!  uero  in  coDfercndo  feodo  lu&tis  hercdibus  qiilo« 
qwm  Ibodati  isro  dui  ooatigerü  quod  nulgari  appeUatlono  hevwtde  dicitur. 
ä  ipBoni  quoquo  ad  communcm  ulilitatem  et  usum  dominarum  debet  träne* 
ire.  Si  ecclesiaiii  enios  iniMititiira  ad  .ocdesiam  s  Mari^  apeetat  uacare  con- 
tigerit.  archicpiscopus  cam  non  alicui  suorum  faniiiinrium  uel  pnuntoriim.  nc 
qucmquam  cxinclc  rcnnincrarc  uidcatur  da]>;l-.  seil  commtmicato  dono  cum 
manu  mnglstre.  cam  alicui  idone^  Cünfeict  |  i  r>nT>f;  qm>  In  eadt'iu  ccclcsia 
uoHt  et  possit  in  propria  persona  seruire.  Cautum  quoqiic  est.  ut  si  domi- 
narum aliquam  iubento  domino  ab  iinc  nita  mio-rare  coatigerit.  iiulla  per  auc- 
toritatcm  uc!  potestatem  archiepiscopi  intioduc4itur.  uel  assumi  cogatur.  sed 
ca  tantuin  uiodu  assumatiir.  communi  consensu  oninibus  dominabus 
cllgctur.  nec  cogcnd^  sunt  domin^  nuuierum  .XL.  sororum  exccdcrc.  nisi 
fiat  cum  bona  dominarum  uoluntatc.  aut  de  magna  nccessitate.  aut  cum  magna 
^lesi^  ntifitate.  Ad  h9c.  quoniam  ex  officii  noatri  debito  paci  et  quieti  ea» 
nndem  dommamni  paterna  eollldtiidme  promdevetenemur.  foderiam  s.  Paali* 
qiif  est  in  ambita  eioadem  loci  enm  omnibitt  eaia  appendieiii.  decimis  et  ob* 
litiradbite  prememonttf  fccleeif  s.  Mari^  communi  astipulatlone  penonarmn 
^ۥ1^  TteuettmU  coofirmaoras.  atatuentea.  ne  quisquam  de  cetero  iua  uel 
Domen  paatorale  aibi  in  iUa  ecdcaia  uanrpare  presumat  immo  capellanua  do- 
minarom.  quem  ips^  ad  hoc  elcgeriot.  quique  in  babitu  rcIigJonia  ae  perpe- 
tuo  illic  cum  eis  mansurum  profiteatiir.  in  diainornm  celebratione  niccs  pa- 
Btoris  expleat  et  parrocbianis  qu^  ad  anlmarum  apectant  salutem  sollicite 
exhibcat.  quique  a  dominabua  uictum  et  ucstituni  pcrcipiens  fructum  laboris 
sai  hiuc  In  obLitionibus  slue  in  elcmosinarum  largitionibus  dominalms  fidcli- 
tcr  roportct.  Hunc  igitur  traditioncm  et  donatloncm  consilio  et  auxilio  ar- 
chidiaconoium.  abbatum  et  reüqnarum  pcrsonarum  nostrarum.  in  generali  si- 
nodo  nostra  promulgatam.  ne  eam  infringere  uel  mutaro  quispinm  in  perpc- 
tuum  audeat.  cx  tociiis  cleri  et  populi  assensu  et  iudicio.  banno  cpiscopali 
confinnauiüiu.H.  et  lioii  .sulum  btiijiti  nostri  nninimento.  ucrum  etiani  sigilli 
impre^iooe  diligenter  corroborauimu^.  sub  Lac  nichilominus  industria.  ne  h^c 
ao8tr9  benignitalt*  concenio  a  prcsentium  uel  a  aaceedontiam  aÜquatenua 
clabi  poaait  memoria,  quod  quia  oonaiderationo  pia  et  oculo  simpUci  pre&t^ 
fcekaif  pro  aola  eterni  premii  vemuneratione  contttUmus.  omnes  qui  hoc  «cicn- 
ter  temerare  nel  aliter  Immntare  attemptauerint.  pcrpetuo  anaäiemati  tradi- 
mos  et  osqne  ad  debitam  satisfactionem  auctoritato  d<9  omnipotcntb.  et  bea« 
toruni  apoetolomm  Petri  et  Pauli,  et  domini  papf  et  noatra.  eoa  excommu- 
aioiuiinus.  et  a  eommunionc  eorpoiia  et  aangninit  ChriBti  et  a  limiaibi»  a. 
BMtria  ecciesie  segregamua.  Eos  aotoin  (|ui  id  corroborare  et  illibatum  con- 
seruarc  studuerint.  salus  et  perpetua  benedictio  a  deo  patre  et  filio  eins  et 
^ptritu  sancto  prestetur.  sed  et  cum  omnibus  boois  oomDinnioitcm  et  parttcl- 
jMUionam  obtineant  perpetu^  here^tatia.  Amen. 

Xtti      Original  im  ^MKn^.  fe^ft. 


Digitized  by  Google 


328 


Attf  hm  ^Mmtt^  Iti  Zxitt  Icfrcffenb.   (1190*-i(Sfl2.)  ■ 

Predilecto  doniiuo  suo  /.  venerabili  treuereuAi  archicpiscopo.  //.  doi  gra- 
tia dux  de  Lemhurg.  Marcbio  do  Arlo.  paratiini  sue  poF.'^ibilitatls  ultettjuium. 
l'cllit  a  mo  dilcetuR  et  deuotus  iiicus  mniristcr  W.  sancti  Dionisii  in  Leodio 
decanujv.  quatcnus  liiis  (|U0  a  Uübis  et  ob  uliis  religiosis  uim  ad  lionurcm  dci 
po&sunt  ordinär!  iu  ccclosia  s.  Martini  de  montc.  cuius  patrquatum  a  uobis 
Ot  eeclwia  irwet'&m  habeo.  et  WiOtdmw  do  Udfmuten  tenek  a  me.  udlein 
conseMwm  adbibcr«.  Quum  igitur  piis  pctitipnibui  et  prccipue  bii|S  qae  «d 
honorem  dei  inatituuntur.  facilem,  ol  aolo  et  debeo  adbibere  eqiwciBaom.  ut 
meroedom  reöpiam  in  retributione  iustorum.  consentio  et  ratamb||beo.'qiiio- 
quid  per  uoa  et  m^idiaeonom  «t  Wühdmm  do  E^tntUfk  ad  bndetn  et 
obiequiam  dei  poteet  ia  predicta  ecclesi^  .ordinari*  it»  ut  ibt  meL  et  parea< 
tum  nueorum  fiat  nemeria.  . 

IL 

TT.  dci  gratia  dux  de  Lemhuro.  Marchio  de  Arlo.  dilc<'to  suo  TT",  de 
lldfensitn  salutcm  et  sinceram  diiectionem.  Petilt  a  nobis  dileclus  et  deuo- 
tus  nußtcr.  inngi.'itcr  W.  sancti  Dionvsii  in  Tjeadio  dccanus.  quatcnus  hiis  fjue 
a  to  et  d<*nniio  treverensl  archiepiscujio.  et  archidiacono  ad  honorciu  dci  pos- 
Bunt  oivhiiaii  in  ccclci^iu  s.  Martini  de  vionte.  cuius  a  nubis  habcs  patrona- 
tum  ucllemus  adUibcre  conscusura.  Quum  igitur  ad  pias  preces  cxaudiendas 
parati  ewe  uolumoa  et  debcmus.  consontimus  et  Vatupi  habcmos  quic^nid  per 
te  ^t  dominum'  trettereiuein  archicpiscopum  et  archidiacbnum.  ad  laudem  et 
obscquium  dei  in  predicta  ecdcsla  potest  urdinari.  ita  ut  nostri  et  parcntum 
])08trorum  ibidem  fiat  memoria. 

IBcibe  Buft^riftra  aud  bcn  Crigiiialm  im  leiten  bae  OlciUrfitdd  M  ^ay^fß 

aiiSt|aii6cii  ifl* 

295.  ^cv  Gr3Hfdr}of  Sot;aiin  t?cu  STvicv  mMjt  auf  5^it(cn  bcö 

SCufelm  ^  @.  SÖ^axitniti  bcn  ®5|ncit^  M  ^dt^  ^^nnö  in  ^ob« 
(ett)  bte  eteiierftetl^cU;  im  ^gvsfüft,  tote      bie  ait{mtflcriaUli 
f),  %kixv»  getiiegen.  (1203—12120 

la  iBOttine  emcto  et  indiuidue  trontatia.'  JcJümna  dci  gratia  Tremur»' 
rum  archicpiscopus.  onmibus  pnobcntem  paginam  iiite<|ntibuB  iaipecpctuoiii» 
Quoniam  üneta  mortalium  cx  proccssu  temporis  ncenon  succcssiua  uariation« 

goncrnttonuMi  ncbulu  oblluiunis  solent  ubfuscari.  rcnirdio  quo  possunms  obli- 
uioni  nbuianuis.  statucntcs.  ut  ea  <]U("  ratlonabilitcr  a  nolii-j  facta  fucrint.  au- 
teiitici  sa'ipti  munimine  ad  posterorum  noticiam  pcrucjQiant.   Vnde  notum 


Digitized  by  Google 


329 


ficB>  a«lfttaiiii:tirfi  Mm  qäuD  pnämdäbm»  am  ad  pteok  4tteeti  no^ 
ttMh.JnMhii  abbat«  J.  Maximini.  puoris  Cumtmü  dkld  adwmM  ia  mtißum* 
tia.  qvi  minitfefiakHt'fiHlt.ls  Muximiui.  de  coDsensu  fidelium  BQiCroMnilrii& 

ibiniaterialium  quam  ciUium  in  eönßuetttia  et  circa  ^emßuenttam  ihanralkttBi. 

tale  iu8  et  libertiitcm  concesßmius.  ut  ubicunquc  ipsi  infra  tern>»no8  no«tro 
iurisdictionis  fiicrlnt,  ab  omni  pcticlonc  et  exafhonc.  sicnt  minigterinlcs  b. 
Petri  siat  exempti.  et  omni  iure  gaudcaut  vi  utfintur.  quo  luinifiterialcs  b. 
Petri  gaudenC  et  uti  cousueuerunt.  Ke  autcm  iiuic  noäti^  ordinationi  alii^uis 
Cüuti'aiie.  et  prcdictos  pucros  indebite  prosumnt  mole^tarc.  prcsentefn  pflgi* 
nam  coaseiibi.  et  tarn  aigiUi  nostri  impre^ioue.  quam  ipskis  abbatis.  necnoa 
U»$mm » inavtatlötie  f  feeiraua  mBigMjri.  qmmua  >  liurtiM  ■  «üftft  beci .  ^iiiiriiiii 
«jbbM    lltidminl    WßUtru»  pviov.    Wwnmimt.  BeHotfiui  t  äMm  mikm^iOBL* 

sillilialtii.;  WiOdlrm  4«  ktfßmiän,  ifwüM«  lenkemm-  NtäBimn  4m  mMd 

et'Afriter  eius  Albertut.  Emrieui  ilinior  de  «Mriiph  Walierv^  filius  u?tii<6 
Ditfardm  de  FaffiMkrf*"  'ütm'icu»  antiquua  .vHllinife*  d««iRrdb«  M 

fratec  eiOs  Kngilheriu».  AlktHm  herme,  CfawtrwwBÜt».  j .  ^i'tf <t<in  otHDfiiBMHia 

8ud  bem  aRaHminer  SRannfcri^t  in  Sedto.  9i<  ff«))ic  UnbÜit^ct^ '  aud  brat  mit  ben 
rinjctum  u^nei^:.n^^r  qnlcntm  ^ut^fNilci      Stoff«  gygpfnyAf»!  fyi«SQ4ri|lltni  .«Hb  (c* 

fiegdtm  Cris]iital  fä^rt  bfi  •)  fort: 

Conradvs  et  liort'rvH,  Sibodo  immäinr.  Jlenrinis  do  polliche  et  frater  eius 
Frfo.  Cü/iraJus  lic  FUiiche  .H  fruti  c.',  ?ui.  Ludewicns  et  Hmrkm^  Metir. 
mamiKs  kohl c.spe/ni ine.  et  frater  ciu»  H  j/(/fVi'cj/.s'.  Henrirvs  IJiivesimn,  Hen- 
ricus  üiius  Guntrammi  et  frater  eiue.  Svmon.  Henricxt^  ntfus  do  H'<j*5t. 
VdkcidUa,    Amoidus  roice,   Oodifridus  iriiter  ('o^o^».  FhiUpf^*  de  i^im» 

Hanl».  ^ifAtfriw  ft^wn.  J(I*«niÜ9  fiüiH  &mUM'  «t:  Mer  cte  JiüoIAmi 

lirttMiMl«  de  Wu^d.  Enijßbertttä  'd»  CHUm.  Heivticm  paf&uus.  et  >fratar  mmh 
Hertw{»m9,  Bärolfu».  et  fiiius  euua.  Thkodetidua.  Oftfeiffm.  Didagmä.  äi* 
fiuku.  Theoderic\u  iiHa£^  Hoäldfi,  Henricus  scheUetiMtU.  Godetoakit^.  Jo- 
hannes  de  Ci^o<4«nf.  et  ftlrus  buus  Mbero,  et  fratct  suus  Henri'^us.  £UMb 
toheßene:    Theodancus  Beheim  et  filius  suus  JoAaMicefi  oetari^ae  &Q* 

.  ■  -  •  :     ■   •  '  '  >  M    ... ;.; 

■'  !     ntcon  au^rift  bt^  ^tfuetfrH^cü  ifemer  ^fttei  311  Wlik  tm  f&im%* 
ftel  9;c0cn  Hc  ?lti|>nüd;c  ocö  (JJtftfcn  »Ott  €a[tel  alö  Sßc^t  au  bcv 

ii.  -  jCs»  Jchatmt»  ähanA  gntk' ITrMMrtuHfnf  archiepisoepttf.  omblbus  baue 
pigttAik  iD«pttrtilrid/in  pcRpeUmin.  'vttiueifeitall  Mt*»  mMu»  &«imw  ^|o4 

Digitized  by  Google 


330 


muB  mtm  de  ttukßia.  a  4}aifaudui  haak  oeoMft  8/tiiiieoi4k  itt  nSNi  wOI*' 
cct.  groehe^  hernecmteL   üome§e.  Liwre,  ketkmlt,  sab  adoooitf«  sua  sapi» 

MMeüixm  coDstItutis.  graues  et  inluriosas  exoglssct  exRctIonet.  Not  ad  eorum 
ijMe^ak  iostonowni  sepisaimo  fatigati.  hsiua  rci  ueritatem -^iiiBifliHies  niai 
nimua  pcrscnitari.  veritate  igitur.  pn'mo  per  iheodtriewin  de  «i*M(«>  pott  per 

liieardvm  de  palatio  fidcles  noetroß.  ad  ultimum  per  proprinm  pmonam.  bis 
uel  ampiius.  a  rusticis  ot  nropinquis  diücifntin??  inqtitfita.  prellbatam  j«.  sy- 
mconlg  Gcclesiam  ab  omni  exactinnc  Iit  otain  inuenimiis  et  nbRolntam.  ITnne 
autcni  Tcritatcm  quam  omiiibua  cupimus  esse  notariarn.  np  ijni,^  tciucrc  pre- 
Bumnt  infriiigcrc.  sub  ilistricta  aiiatlicmatis  scutcncia  liUeraiuni  no^nnnun  tc- 
•timonio.  et  giplli  mimiininc  confirmamws.  Huius  vcritatis  testcs  ^unt  hü. 
(Abiiwjwfl  maiork  ccclcsie  prepositus  et  archidiaconus.  Theodericus  maior 
Hnkmsmtü  MohidiaconoB  et  s.  pauliui  prepoeitos.  Johannes  archidiaconus. 
OAmimm  äMiSkßmm  et  acolwtioiii.  maSork  eedeue  oantor.  J«^ 

hmnäm  tbenumuliM.  GuMafoi.  ONo  de  mumtiä,  OtSbaim-  de  coImim. 
«Mte.^  BmhmdH^  •»  penliDi'decMiw.   ITiij^o  etnior.  FriitricM  onetoi»  Mt- 
BMtaBnbiw  PdHif  de  JUemiltf.»  ilbeodw  de  idiMA  (TlepiMnia  de  cnme, 

ci(<»0M<iM  in  ept^heiUicu 
'    M  tew  Cridüml  im  ^x.t%x^.  M  Giesel  fe^It. 

Ego  Jokatmt»  diaii»  nuterante  dementia  Treuirorum  arcbiepUcopoa. 
vniiirnfs  f^ni  prcscntem  perspcxerint  paginam  salutem  in  doniino.  Cum  na- 
tiirnli  nieliil  eerttus  sit  iiioitc  hora  tamen  diuino  reseruata  iudtcio.  oycie  pre- 
tium  e^t  snlutis  contcmplatione  it  hus  ordinaadis  iocombcre.  Hinc  eat  (jiiod 
per  ahibäiou  grutiam  sani  et  incuiuines  tale  condlmus  tcstanicntiuii.  Conuen- 
tui  soronini  in  (Jvmmode  Icganius  .X.  libras,  ut  de  ipsis  ordinetar.  quod  la- 
men  ante  iiiains  altare  die  aoctuque  ince^santc!-  aideat.  et  similitcr  iial  in 
omnibQs  ecclesiis  quibus  .X.  libra^^  legamuä.  quarum  notüinu  hec  sunt.  Gccie- 
■ie  t.  FlociiM  im  d^^memUa  .X.  libras.  ccdcsie  a.  Gastoris  ifaidem  JL.  lihne* 
Bmmindoff  X  UbiM.  F«Mv«  X  libnM.  eonifibt»  in.Amimmo  X  Ii- 
bres.  toimbm  in  BobmÜa  X  Üfaraa.  Brunübtri  X  Iifans.  aorotibee  in 
Cattro  a.  Marie  supra  ifoscOem  .X.  libm.  eeaobio  s.  Martim  Tremrü  .X. 
Itbns.  Wadegotutgm  X  libras.  IFtZre  spad  Metim  .X.  libfis.  ed  Aurtam 
uaUem  X  Jibns.  Stemudt  .X.  libras.  item  ad  s«  STmeonem  Treuiris  .Y. 
l?bras  et  lumen  ardeat  ante  maiös^altare  omeibiii  hM  et  slmiTitcr  fiel  i» 
omaibus  ecclema  quibus  .Y.  Icgamos  Wanm,  ed  Horremn  .Y.  Mbraa.  ad  e. 
lUrberam  .Y.  libras.  Falcele  .V.  Ubiie.  Metlach  .Y.  libras.  ccnobium  so- 
forum  in  Lutra  .V.  libras.  ad  Stupam  supra  Moeellam  .V.  libras.  L'-ntuche 
.Y.  libras.  Mardirdal  X .  libras.  ecdcsie  Hardt ifi^^ffi  .Y.  libras.  e<  <  Icsie  3/o- 
fifitf^rtfvn  V.  lü  rns  /üw/t  Y.  libras.  rederiia<  Jie  .Y.  librn?.  sorDribus  in 
J>ir0tein  .V.  übraa.   ilnmteiM  .V.  Übraa«   Qrum^e  .Y«  Übxas.  3eib«ave 


Digitized  by  Google 


3:M 


.V.  ISbm.  DiScbMeii  .V.  übn».  BeaUA  .Y.  fibnf.  il2fft;fiher0  .V.  libra«. 
SAiftnherc  .Y.  libras.  ccDoblo  sororum  prope  Kerpen  e  .V.  Hbrw.  J^n<c^i- 
frtit  .V.  libras.  Freisdorf  .V,  libros.  FFtwoitc  .V.  libras.  claustro  sororum 
prope  Achen  .V.  librsg,  iOTorlbus  cic  IJouen  .V.  libras.  soroiiblis  de  Honte 
I.  Walpurgis  .Y.  librat.  fororibus  in  Wulßrsberc  .V.  libras.  ccclcsie  Justi* 
montia  .V.  libras.  Kuningisdorf  .V.  libras,  confratribus  in  >?fi/"^  -V.  libras, 
Lvnniche  .V.  libras.  Prcter  hcc  leganius  .C.  libras  diiKisonuii  loeorum  in- 
clusls  ncc  non  pauperibus  et  cgenis  in  domibus  suis  iaiitaritibiis.  qui  puncm 
et  nects^aria  cx  nunc  querere  non  ualent.  Item  ad  rtniuiieräuda  fumilic  no- 
stre  obBijquia  incntcm  decrcuinius  (liiis:cre.  Legamns  itoquo  Jaeobo  decano 
.X.  libras.  Uetnrico  capcUano  .X.  libias.  Helie  .X.  libras.  Godefrtdo  .VI. 
libras.  Folmoio  ,X,  übra».  Ottoni  .VI.  Jibras.  Mathie  .V.  libras.  üenrico 
€oco  JC.  llbiii.   Qerha^  de  BlatMikfm  .VI.  libni«.   Walmr&  ^  For»- 

hm  .V.  libnt.  Magill«  X.  JibM  MmbMoni  plfbMW  In 

dmuM»  JL  KbiM.  WiüAdmo  -plAMo  in  Gntflmnitia  .V^itiM;  nmtM 
iitJErMreMaem  X  el  dänid.  librat.  nagiiCfo  Eugoni  4t  t.  Oaatora  illv  fl 
dim.  Hhna*  Pjirodem  autao  JL  et  dia.  HbiM;  Viuimi  «taoctlo  il>iiiii 
fiio.X.libnB.  ifcira»  de  Beilaide^  WtfiüUlß^ 
d0  ßoklmdi  .VI.  libras.  Qodefndo  ot  Alberto  de  Ptdatio  utrique  .1.  librMHV 
Rvdegero  janitori  .V.  libras.  Gerbodoni  fitio  aios  .V.  libnMU  Oodeßndo  p9in» 
.Y.  übns.  Oerardo  de  FofiiMir«  .Y.  libras.  Rudolfo  OMwratio  .V.  libraa. 
tfortoMintio  .V.  libras.  et  sorori  ejus  Adelheid*  .1.  et  dim.  libras.  Oodefrtdo 
de  Loginsiein  et  fratri  ejus  Diderico  utrique  .11.  et  dim.  libras.  Etnmudo 
de  Lnqrnstein  .11.  et  dim.  lihras.  Ueinriro  de  Insida  .11.  libras.  Ariwldn  de 
nVy.st^  .11.  et  dim.  libra.s.  L'dv.rndo  de  H'i>«<?  .11.  et  dim.  libras.  t'vnmdo 
tacuxn  .II.  et  dim.  libras.  Johanni  capellario  .IL  et  dim  libras.  HeinricO 
Btrahuch  .II.  et  dim.  libras.  Sibodoni  .\\.  et  dim.  libras.  Ounrado  rufo  .11. 
et  dim.  libras.  Joicobo  jmruo  M.  ot  dim.  libras  Johanni  de  Andemaco  .11.  et 
diiD.  libras.  Bifrido  de  Mnkirche^  .11.  et  dim.  libras.  Lodewieo  de  Spit-a  .11.  et 
dmi.lib«M.  6i«iZaiM0  Ol.  6t  dim.  Jibr«.  FIribo  de  i^«/^^  .V.  libras.  Jvüm 
.1«  Übrutt. .  AmdUo  nondad '  .II.  eft  di'n.  übne.  duobiis  gcrdaBibba  «wMnt 
JUtf  et  Niedaü  utnfae  J.  et  dim.  lifacai.  cetm  gitfdcHipbi»dQbbdi  iridd»- 
cet  de  eemera  et  tribiu  de  coqotiia  coilibet  .1.  libism.  BUdeiKtni^^  .IvISump« 
Septem  naois  aenni  de  pdat»o  edUbet'  .1.  libnm.  Engäberto  J;  et  di».  fibrai. 
S^rido  «n.  et  dim.  libras.  Htnrico  fratri  ejoi  .11.  et  dim.  iibras.  Ditmd^  JI< 
et  dim.  libras.  WoUfenmi  .II.  et  dim.  libfaa.  m^S^ridi  .U.0tdkn.  Jibns. 
alüs  .VI.  libras.  Item  in  exequiia  BOStrii  pro  ccra  et  aliis  neeessariis  et  WM» 
dotiboB  .XX.  libras.  ad  iqfectioilim  pu|»iRiin  midtm  Iritia  et  «X.  pemaa  et 
.1.  carratam  uini.  Equum  nostrom  ambulantem  soronbua  s.  Thome.  doxtarium 
nostmm  soronbus  in  Commode..  ncpotl  noptro  O.  npcbidiacono  on^n^s  culritras 
nn5tr3H.  et  suojj^aniani  nioflernam.  Huius  itafjue  tot;\n:io])ti  rxecutionoin  pt  pern- 
nie  difetributioneni  ahhatibus  de  Hemnierode  et  de  l^nh'e  s.  Vetri.  et  do  Nuenburc 
In  AUacia.  et  de  bchimemmc  in  Fraticia,  et  Karolo  abbati  s.  Agathe  tan- 
quam  fideicommissariis  committimus.  ut  ipst  in  obitu  nostro  de  pecunia  no- 
atra  aiogolia  singuia  diatribuant.    Ad  habendas  quoque  expcosas  in  couue' 


Digitized  by  Google 


nicndo  et  ista  pcragcndo  legnmns  abbati  de  Hpimerode.  qul  eos  conuocabH 
.X.  libras.  abbati  de  Valle  s.  Petri  .V.  llbras.  rcliquis  ucro  tribiis,  quia  re- 
oioti  sunt,  cuilibct  .X.  Übras.  Siimraa  huius  carte  iiubet  .D.OC  übra«.  item 
l^aitjus  Otfirhac  .X.  libras.  nt  iuinen  ardeat  autc  malus  altaro  incessantcr. 
Mulne  .X.  libras  similiter.  Nueiihvrc  in  ÄUv^  .X,  libras  similiter.  Item 
ad  .s.  raiiliiiuiu  pro  prcbciula  .XXX.  libras. 

53cv^ld;iuS  bcr  bom  ßr^Uf^of  [einem  ^i^fiiit  Züu  ei> 

.  o.'^i  idam .  ftrdii«|MM»pilft '  cocqueslnil  4  üM^  de  Yuulburg  caateam 
C(WftfWa.<t  «AMran.  totiAn  albclhmi  Mmn  U  tImIs  «t  in  t««!» 

IMlU«i.'«im:CM4riAii*l»  «mloisjjaUia  ättfi  «Im  «viiibiM  mE«  aftpeadidui 
•»  iUpdo.  6t  «ft  .loftait..  .qiM»d  •  {lerfauKt'  et  nii  <fwe«M>«i.  «piM^io.  iÜil 
Olilioit  attooes^boi  dcbcnt  nWiattii^  flt  ab  hüa  oattBk  flom  iM&ara  ak  4ontn 
MUhem  bomiaeMt  anXiliiiBi  ferre.  et  ti  MclufipiMbp«»  «onlm  «liqiiem  g^w* 
mmrilübjteni.  oentra;  qttCfUi  ^«rioolM  non  potent  eiim  Jaano.  salaa  fide  sn» 
caetrum  de  AlcUnbwg  <sum  turre  ei  roprcsentabit.  et  qnos  voluerit  miUtea  HA 
loeabit.  Militca  qttoque  ibidoDi  babitantcÄ  simul  cum  aliia  arcbiopiscopum  im- 
uabant,  qunmdiu  eins  pwcrra  durabit.  gvrerra  uero  finita,  castrtim  ippTim  ipai 
doniiiK!  r;i:-tri  bona  hdc  rCKtituet.  Si  uero  aliqua  discordia  inter  rii'cliit'j^isco- 
pum  et  ipsuMi  donünum  caötri  orta  fuerit.  ipsum  Castrum  de  Altlinbarg  sta^ 
bit  cuui  pace.  ita  quod  neo '  ipbu  aichicpifieopus'  dorniQUlu.  castri  iudc  offcn- 
det  ncc  ipse  dominus  castri  archiepiscopum  inde  ofiendct.  nec  mlLites  ibidem 
liabitaiitcij  ureliiepißcopum  offcndent.  Si  uero  filii  Geriuci.  Gerlacus  adlioei 
et  BenriouH.  sine  berede  üUo  dcoeBserint  ipsa  castra  uacabunt  et  Treuer^»* 
tm  BkckaäpiMpm  m4iuä  bsMfitfo  attooedeL'  imo  tdiqu»  hmävai  .iUonim  fl- 
U.«ftep«teaidia^  H)iiiii.k«i.  tatlai  «ddI.  edmitw  de  fisuie  Bmt>iem  ife&ir* 
Mm.  'JikiiiHMii,tOMiita  de  Spmbtheim.  -  Tkebderimm^üm^  de^.YTydc.  JZcmi> 
WHdm  ^\I$tmh»if*  G*  edian  de  -flcriaciis  eenei-de  Vdieim.  ]&• 
mrtttfitlflk  ^uoqito  O^nriom  de  iC^MSrndD  CDi^foailiA  £eiaernfK  .Jihermf 
^'JflMm-^^flieniie^^  GodefindmMWMorf  et  alii  ^pini!  ^weeit  Vdnm 
rUs  «iMM»'de  -Ctoru«   (äMorcbn'  comes  de  Veldenae. 

u  Hio  idon  Jicfaiepiecop«  eoaperaoit  tk  MtkHco  oomite  de  Lenutufm  to>* 
ttim  allodium  euun.  (jimd  habuit  in  Hademar.  qaod  ille  etcleBie  Treuerensi 
tradidit.  et  ab  a'rchiepiscöpo  idem  in  bonoiicio  reccpit.  Hic  idem  arehiepis- 
oopus  comparauit  a  Qerhardo  comite  de  Är€  viilam  qnc  dlcitur  Bol^f  cnra 
Omnibus  suis  appendieiis  et  liominibus  ad  cum  pertin( i  tibus.  et  villain  quc 
dicitur  Thirhe  iiixtn  Cochme  cum  suis  appcndiciie.  qua*  idcm  comoa  ocdbue 
TretiercRäi  coutradidit  et  ab  eodem  arc)»ie|nsc()po  in  beneficio  recepit. 

•  liie  idcm  arcbiopiacopus  conqucbiuit  Castrum  Starkinb&rg  supra  Mo?el- 
Icmt'  &  comite  Ileitrüio  de  Sptunheim.  et  Castrum  de  Haytn  (Harn),  et  m&> 
dietetem  icaetp  F«fre.:>fif  mpdietätftnl  wäoL  de  O'^efietfoi.  et      mansos  in  L»- 


Digitized  by  Google 


nienhach,  qne  omnia  conccssit  <»  in  feodo.  Haius  rei  festes  saut  oomeB  I^W* 
derieUB  do  Lyningen.    Oerhtci's  comcs  de  Veldenze.    Wainmm  comcs  do 

riales  quo^ne  Vdo  de  Petrus  de  Marctto.    Jacohm  de  Z)i/w^  et  fra- 

ter.  Ollis  AiniV.  tTenric^s  do  VMerxo.  Mb^Uvi  Jm^efioh^.i.^Wd^  de 
Helfenstein.    Lenerius  et  alii  quam  plures. 

Ilic  Idein  archicplscopus  roiipni  aiiit  a  God'  f  riih>  coniltc  de  Virncidm rg 
el  (ratre  cius  Frideriro  idcm  cuslruia  cum  omnibus  cius  appendiciia.  quud  et 
ijp^i  ecclesie  Treuirensi  tradiderant  et  ftb  M  in  benefiflio  wcq^iBt  sub  d«- 


cas^ra  i^n«      Dudelendorf.  et  Castrum  ffmyi  ^1  Qfi'»ti>iiM^ai"'tf<>i»if  IPta>MM 

■jr^/^^rf/j.st  tradidit.  ot  fiil^„^^^in  f^PplU  ,mnm 

Hic  idcm  arcliiepiscopus  conqubiuit  f^^  CIpn^i^  oovfiiiß^  f^  Kaleu>«^^^ 

^j^lrpm  quod  dicitur  Knrehevfj.  qiiod  situm  est  in  pago  quod  dicitur  Crez- 

^wue  in  cpiscopatu  6>t:/ft/J.st  iHi!fj^.7,jj||«8,,gHfii.VP««^"f 

jjg^c^nceasit  in  foodo.  '..j-o«,«!-. 
iHc  idem  .iroliiopiscopus  compaiault  al)  Lucritardu  de  Vttra  et  frttro 

suo  Wvrnheru  i<lcin  castiiiin.  quod  et  ipai  eccleaio  IV'i'^e/Wt  tradidcFU^t. 

ab  CO  in  bencficiu  rcccperunt  sub  ^cbito  ligii  bominuL     ^j,  ,  ,  ■       \  \ 

^  .^|llc.i^d<jr][^  y^rchicpiscop\i3  cpjapara^it  doiniim  htU^as  Jfffj^t^^Lfi  j^jj^ 

^iiäimdm'iiik^  quam  Wemkero  d«  BrÄfe^ ffgi^pc^^  in>o^9,  .y^. 

Hic  idenf  'ldpdüepiscopus  conj^arauit  domos  et  uincas  ultra  pontcm  Tre- 
itxrensem  sitas.  quas  contulit  Artwido  do  Hupe  et  Anioldo  de  ^  re  in  feodo. 
iffoiri'jpitiiideni^^archicfkiscopvs;  öbnpnrauit  in  Lff$mB,^  Gbttmptfi^ GUiSerefia^ 
n^  qwas  concessit  JImric4>  de  Ksch  in  feodo.  ' 

Ilic  idcm  ar(  !iicpiscoj)U.s  conparauit  tcrram  in  Brutdorf,  ^uam  conoewit 
■Fruhrirn  dc  Knophn-g  in  foodo.  '""^  ofriim.ir  nf 

•    Hic  idem  archiepi^copus  conparauit  domum  in  Andtrnaco  li^rito 
bnrgraiiio  do  Hini6kt  quam  concessifc  ieMnf'f66^/ ♦*^*^  «•  «*mio^H?1  •« 
idcm  archiepi8C0f»t8!ebn|ilii«Mi^WlrtmiMmi^W^ 

flri»iiHfcftfmrit'iii  iffiinitfii^ 'Mir  ■H'^nl^fniihnr  iiim'ti^Tmlliri  '^'o^tfbib. 
tife '^iirtiii'fiidiiijiN^aiiliüMi^iili^       uwumui".  iV>^h»u^«\  ^i^  'jiiuii<(  üir.b 

3ilr  lilRii|ln^Wlliii|liBcft{»b^  «onqtiMurt  ci^am  in  NCd^rnlerrj  cntH  otii/nihiA 
-iilg^lj^pendldli'tiSin  'fcodatis  qaam  noh  fcodatis  scilicet  agris.  vineis.  prnfis. 
-MIolliliAritn'  agnarom  dccursibas.  qae  omnia  ad  tiRis  contulit  cjiiMdi^i««. 

*m)S^Hti  .!>   u-  '.'-     <i  im  f\  II  I  im  I  iilKiiij  >i'i  1^  V'-"--''^  .!i5)nort 


1  ■  1 1 4;  Ii 


Digitized 


334 


Naeblrag  von  iiiclit  dalirlen,  scliwci  besliiu- 
laeiideu  llrkuudc»  und  Güterverzelcbuisseu. 

♦ 

t  t     •     •  _  '  • 

1.  gricbric!)  iSraf  l>ott'"8*lttln9cn  ft^fttrÄjjt  bcm  ^o^ann 

■  jii  ©.  9Jtatl)ci5  Bei  Xt-icv  [ein  ^^.Hccaiu  :)icd^t  au  ^»cvlobiö  ©ut 
.  .  ©Umar^  auf  be[jcn  fiekHd^cit.    (c.  1191.0 

-  In  nooihie  Sftfici^  et  radloiduf  trinitatis.  '  .Kotuin  fieri  uolumus  fam  pre- 
•entibos  quam  iatQri«.  quod  Fridericus  ßuudto  gratia  'comes  Li^ 
ninga.  ius  procari9  mc^  qaod  ad  me  de  liohts  Herlouuis  in  Vtlmre  pertinch 
bat  iiiteroedente  karitmBia  mati^  mea  tum  pro  delictis  mcis  tum  pro  rcincdib 
tfirimarum  omnium  antcccssoram  hieorum.  abbäti  Johanni  9cc1csi9  8.  Mathif 
apostoli.  sanctique  Evcharii.  qu^  est  Tremrls.  libcro  et  absolute  in  uita  aoa 
possiJendnm  conccssi.  Qiiod  iit  ratum  habcatur.  sigillo  mco  signari  precepi. 
€ft  in  prescntia  cornm  qui  subßcripti  sunt  confirniari.  Testes  huius  facti.  C!c- 
riei.  Cunrndvs  decanns  in  Limburch.  Itudegents  plebanus  de  Velmre.  Bo- 
bertiis  capcllatuis  comitls.  Laie?.  Higolfu».  Jimardus.  ilenricu»,  Frat^ 
ßifridus.    Stephanus.  Winandus. 

aRat^eU  «MT  mtn  nnbtfannt.  ^  < 

;  ^  %nBf^M^  «Itfei  M|iie  mit  ftinem 

iBogt  Übcd^vt  )ti  fkr  ^tn  fMfit}  (1192—1200.) 

In  nomine  sanctc  et  indiuidue  trinitatis.  Ad  memoriani  tarn  presentiom 
quam  futurorum  rcuocare  cupieiites.  notum  facimus  qunlitcr  iiüs  iiatres  ec- 
clesi^  8.  Sjraeonis  in  trcveri  cum  aduocato  nostro  ad<:ibtrto  de  Nagilbach  su- 
per discordia  rcbcUtonis  quf.  inter  noa  fuit.  ad  pacia  concordiam  conueneri- 
,inus.  Mcdia.n^*baa  igitur  uiria  ho^esIlB  OtoHUikdmo  nuiHire  JVwTi^wmm  eockaif 
deqano,  .Qmrado  .arciMdieoooo.  &90üiehämo  «ichidiMWie*  .IFardAen»  ^ftm^ 
dam  piiore  de  hemdrode  statatom  epi.  vt  qiiisquia  Un  TiUiciM'iiwtilvtni  Im- 
rit*  4Hiim  eocaotioii«  «t  ^lofpitiuieiie  adroeali  Über  Int  emi  ttmpaoa  TiUi- 
cationia  8Ufi>  Temm.  v^titi  dcmrioe  de  rebus  fodesif  s.  SjtBmim  idesi  vü- 
)ieiia  'a|G||Bipiais  )ii#l<9m  poiefit  porcum  indo  oooparabib  et  inpiiiguatiiBi  dftre* 
bna  aoja  propriia  id  iwttvitate  domioi  aduocato  dabit.  qnem  si  aduocataa  re- 
Ibtatterit.  quinque  solides  pro  porco  illi  dabit.  Preterie*  si  qiiis  admimsfn- 
tioBem  predict^  eortis  a  pieposito  iam  dict^  eoolesif  Me^triC,  wUkiim  duUo 


Digitized  by  Google 


m 

rttpcctu  habito  ad  aduocAtom.  sine  electione  institont  '^ttemadmodam  4ottll^ 

nus  Wfrnhf^i'ttg  mr  rcHgiosus  de  hem^Irode  quondam  ecclesi^  s.  S^^eonis  ca- 
iioni«  US  et  cu?toP.  qin"  clusdcm  rui  tia  aJministrotionorn  dcconi  annis  ttniiorat 
villicoa  se  inslituipbe  ad  uoluntatcm  suani  sine  omni  uit?«  ekrlionc  jiiibßce 
asseruit.  sed  si  liominca  eiusdcm  curtis  cleotioncin  in  inatitutionc  villioi  se 
habere  contenderint.  ipsi  autem  docom  aut  pliircs  cx  fpsia.  qui  Üdcliorcs  aut 
maioris  auctontatis  invcnti  fuerint  Trevterim  acccdaiit  aponte  siue  inWti  ab 
aduocato  ooopidsi.  eonun  piepoaito  ptdatf  eodesif  cxperientur.  Innipcr  in 
ipl«eit9  anmiiU.  quod  iol«t  c«Iebrari  posi  mteU.  dWitti.  Ikec  dabuutur  aduo- 
cato. nidelicct  qoatuor  mensur^  auen^.  quo  faciMt  doo  mMam  ti-evertmiB 
mensor^  et  qoatiior  mcnsoraa  tritici.  qoaa  idcm  do  Nagi&ae  uoeaat  sexta- 
rioa.  qnorum  tredccim  trewrense  maldcrnm  peificiiuit.  et  octo  aoxtaifos  ■tlt. 
I^inis.  et  diK^dcdn»  sextarios  yini  treuermtü  menanr^  «limj^ttai  Jlbnim  piue- 
ris.  8ex''Märiata^  piaclnm  habcbit.  In  alSfi  autem 'diibV^  iniii^  fit^ 
eitis.  nullum  aliud  aduocato  dabitur  seruicium.  nis!  sex  de&ariate  pbciom. 
quos  si  forte  pisces  accipcro  rccusaucrit.  »ex  denarü  eidem  pro  piioibiie  da- 
buutur.  quorum  trcs  dcbent  esse  nietenseiß.  tres  tr€upre7ii4fis,  Piscatores  autem 
eiusdem  curtis  duobus  diebus  in  cbdomada.  nidelicet  quai tn  fprfa.  et  sabbato 
seruient  preposito  in  piscibus.  sexta  tciia  aduocato.  Sed  ai  contigcilt.  man- 
sum  qui  pertinet  ad  piscadonem  uucai-e.  primo  anno  aduocAtiis  tcrti.^n  pnr- 
tem  fructuum  aoctpiet  et  nieliilr  amplius  pcctcr  piscca  illos.  qui  sicut  dictum 
est  annnis  pladtis  ipri  debentur.  veryuB  ai  oiUpa  aduocati  aiue  prepositi  pre- 
dietna  mansos  piscatorom  aine  cultore  nidelioet  piseatore  lucuus  rcmanaerit. 
iua  quod  tunc  preposito  ael  aduocato  de  oodem  manso  acabini  Tel  ministe- 
nalea  sine  firaude  et  malo  Ingenio  conpelero  iodieanerini  a  pnpoii^  oom- 
hioniti.  ineonnutram  sei-uabitur.  In  nemofo  -  antent  et  bcnna  nemorii  e^*ia 
ideevailNis  mpmnm  et  banno  ipsarum  aduocatos  nkhil  iurii  luäMt,  lernet»- 
rioB  vcro  prepositus  constiluct.  prout  udnerit  ai4w|e|ltes  etiam  in  eis  nuUam 
exactionom.  nijüam  liospitationcm  fnriot.  sed  personale  seruicium  illi  facient. 
secundum  quod  C(  nsiu  tuJo  curtia  iiuc  usqiie  obtinuit.  In  mansioeario  domus 
prepositi.  nuiluui  jus  ntluoratua  dcbct  Imberc.  J luius  rci  teste«  sunt  hli.  'Laiei* 
Arnoldm  de  h'^chni.  Liugu  de  hage.  et  eorum  mini^tteriales.  he^iedia.  8imth 
ru§.    Öoczo.    Jl^inrimis.  niilea.  -  ■•»!!  <» 

""  "  au3  km  cprcflra)ji;irtm  Oriamd  im^..-ar(^.,  bcm  fibecbi(|  2  Sichel  an  |S(nflm(ai> 
an^rl^ftngt  mun.  -••,/.  i 

ji  .//./•."  {         '  •  i'''  '.  '  ' 

q«  "    I    .       .  r   !•  t  ••      •  . 

«antra»  i^dil  Sctfftttf  ehiee- Wob«     tfloDUnt  imif  Wcthts  «in  bat 

Äfoftn  Benannt  Cfatostntm:''  C^^^  ' 


Vniuersis  ucritatcm  scirc  tioleiitiluf«.  conuentOB  maioril 
sis.  salutpfn  in  en  qirt  of^t  uera  salus  Vcnlente«  in  presentiam  nostmnn  Be- 
verwinxK  lUn-'^harduH.  saoerdotes.  frater  Teoderints  laicus.  allodium  quod 
babebant  apud  muiant  el  maranck,  fratribus  de  äauttro  sub  nomine  auf  fo* 


Digitized  by  Google 


de  lutre.  titu|o  iustc  uondicionls  contulerant.  et  aiictorltalera  huius  do- 
nationis.  si  ncccssc  fucrit.  so  ornuiinodis  preslituros  promiseruuU  Yerum. 
quia  ium  dicta  ycclesia  de  ItUt'e.  sigillum  uon  hubuit.  rog.iucrunfc  nos.  quati- 
um  ucntatcm  huius  co^ti'actufi.  aigillo  9cciesi^  nostre  confirinoi-emus.  Quorum 
peticioniljus  libeat^r  aiiinumua.  Prctcrca  fuüto  huic  uiterfiicruiit.  milli^^i;^ia- 
Jcs.  lodeiüicu-i  de  ponte,  Ueneni.i  iVatcr  suus.  Fridericm  do  tuei'le.  Jiodol- 
Jua      pontt.   Jacübm  4c  f^we.  civcß.  Atfr^(^t3b<4  floulteUis»   Loilewicin^  ad- 

■  ^ui  trm  Orrdinol  im  t^r.^  m-($.,  mit  bmt  Ott  einem '^d<tme»t{)reifcn  Ufk^ttn  %i*fßl 
be4^QUicAl^itfiI#  in  mi^m  ^M^.  ".   ^i..*  : 

$;r;cobm(i^  öou  itcvpcu  (jeCoH,  ,nad)  bcm  ^obc  feinet  iPef}ciimauncS 

Tkeoäericita  do  Kerpena  Omnibus  boc  scriptum  inapccturla.  Natum  uo- 
bls  esse  uolumus.  quod  nos  fpodum  quod  domimiR  Wineniarus  de  Maudir' 
echeit  teilet  a  nobls.  conC€«8imug  donüuG  lliläf ff ardi  uxorl  eius.  M,di(8tUS  IF. 
jj^ai'iUis  ciuä  ante  ipsaiu  abicrit.  por        uitQ  ipäius  teuoi^duoi. 

:  M  fiwp  ^iwniHWlw  <l|arti|tof  in  2Mer.  '       '  - 

.i-..  ".II  l-.v  ■      -       - '  •       •         •     'I '  :    .  • 

M  ^ä\i9  B.  ^intcmii^  eine  kbcu^län^nd^e  ißeufUii  \kx  feine 

.MiKfii^^pMOtifiliPivn'^HosikiiiiM  uedilt « |gfc»tolwa»^it  -timumiMÄ'  icniiifc.  palj- 
49,,l«m.i^Mlil(9Kaii>-  ^litM-ipivfiPliiii»  ionptp  4l«il8■^ttii[l1M•  ^|iMd'<domi^^ 
Mfo  cellerarius  ^oelesi^  8.  symeonis.  saluti  su^  prospioiait.  41  iiLlotuiiiin  pre- 
caiiens.  occicsio  s.  cyditt^  )Hj|ii«^id|9p,;;fii|p^;  PM^  nietlU>n«,doiniii0 

ftbbate  JokoMne  JCX.  mnrcas  et  trcs  domos  contulit.  scimadt  ^üVtem.  in 
probationem  cxcrescentis  diicetionis.  siib  domino  Oodejndo  abbate  .XXX.  Ii» 
bras  donoiitt.  Ecclesia  nero  cxbibitionom  bf^nluolcntic  eins  ncccptans  et  ap- 
probanf.  pari  uicissitudinc  dntin.uii  manuni  df'liriinit.  cumqiH}  in  plenariam 
fratoniltatcm  sufdpiens.  aniiuatim  sex  uial  li  M  ti  liici.  H  XL),  pilpginis.  et  fruc- 
tua  dc<  inu;  do  nole  quoad  uiuorct  ei  ex  iatc^ro  a^ülgDt^uit.  Vt  antem  bec 
inconuiil^a  mancant.  sygiili  iinpressione  domini  abbatis.  ^cclcsi^uc  confir- 
matu  sunt   ' .      '    '  -  I  nt  I 

•    Haldem  DrfÄlnal  m  ^.'%v^  ,  bt\\tn  eie0(t  fc§(<n.  '  '  '  '  ' 


Digitized  by  Google 


337 


C  Skid  Ä'foftci'  (''■'ucf^av  Bei  Zxicv  vecognoocirt  bic  3Wcmovicnftiftutt2 
gcrt  bc6  SelTevavö  äBcscl  Don  <B,  ©iniccn,  iinb  »?crf<f)rciM  i^tn  ein 
U&endl4itdl^€d  ®%nbtutn.   S.  d.  (1181—1212.) 

Notum  0.S50  iiolumus.  taiii  futinls  <|uain  preseiitibiis.  quod  dominus  We- 
seio  ccllcrarius  s.  syinconis.  uiiicani  quandam  que  sita  est  iuxta  dvde^nolen. 
pro  rcmcdio  ftnimc  suc.  et  parentum  suoruni.  ecclcsie  s.  eucharii  contulit.  et 
eonm  scabinis  eituttiti»  «linque  honestis  niris.  per  mtm^mtibodonis  placHi  «dao- 
eati.  raper  altaro  noUo  conträdicente  deposQtt.  ea  nidelieet  oonditione  interponta. 
nt  fratres  ciosdem  ecclesie  anniuersarium  pafris  au!  et  matris.  insaper  etiam 
aaimieraariiim  snam  aingolia  aniris  oondi'gna  excquiaram  aeneratione  peraol> 
iiant.  ito  Ht  de  quoiibel  toniaenano  horum  trinm  ad  refectionem  fratrum  a 
procuratore  einsdem  alnec  .VI.  sol.  assignentnr.  Ecciesia  igitur.  et  firatres 
iiabi  dco  eemlcnfo?.  nccepti  beneficii  non  inimemores.  singalis  annis  quo  ad 
nsqoe  iam  dietus  dominas  toeaelo  nixerit  .YI.  modios  tritici  et  carratam  uini. 
ipsi  se  datiiros  promlscrant.  Eterne  etiam  memorio  infii^cndom  rst.  quod 
bcncficinrn  hcneficio  adicicris  .XX.  Tnnrcn?.  (jiins  flliqiiaiulo  ccclosio  prcdirfo 
pro  rodcniptionc  culusdam  prctiosi  allodii  prcstitorat.  ccclesic  contulit.  Pro 
<jua  bcniuolentia  fratrcs  ei  singulis  anni-^  quoad  iiixorit.  carratam  uini.  et  .XIT. 
mr.dio.s  ?iligiiiis  et  .X.  boI.  tretn'r.  se  daturos  conij)rornisonint.  Vt  aiitom  hcc 
firiTin  pcrmancant.  sigillo  eiusdcra  ccclesic  pieseutein  pnginani  luuairi  fratrcs 
et  dominus  abbas  proccpcrunt. 

3lud  ban  Original  int  '^r.s9lr«$.  SDie  Riegel  fehlen. 

fcnl^eim  »Ott  ^tm  (3nt.   (Anfang  M  XIII.  gol^t^.) 

]\'(  ?->iIti  rus  Jii/if/raifiif^i.  vuiucrhis  prcscns  .'^i'riptuni  intuciUilnis  iniiüte.'^cat 
quod  bona  inonai  horiini  de  Ifunmeuvodc  pcnitu.s  absoluta  dinii.'ii  ab  omni 

f  xaotioiic  que  ßület  bcii  L' Lseu/ituu.  tibiquc  runntdu  de  ubhtnlttiiu  et  cunctis 
nicis  lidciibus  hoc  obseruaro  districtc  prccipiu.  ita  scilicet  ut  siuc  renum  de- 
accodendo  aiue  asccndcndo  nichil  pcnttus  ab  eis  exigati.«i. 

%\x9  brat  Oriäiital  int  ^r.eSIr^.  Da«  aut^anaenbe  bieget  ifl  biiufoimig,  unb  jci<jl  t»n 
€4llb  rinnt  £c9)KicbM  fl^ec  «innn^lftflcl;  bicSegmbe  ^|t:  SigUinni  Wemkeri  eomit»  Real. 

8.  3^"9^'B  "i^ci  einen  rMiitcvtauf(|  5i\>i[d;ctt  bcn  Älßftevu  \Jou  2)Jac^cm 
unb  ^immerobc.   S.  d. 

Notum  sit  Omnibus  hoc  scriptum  Icgcntibns.  quod  cocicsia  de  Macra 
eoucambium  quod  fecit  cum  ecdosia  de  Hanrodin  quibutdam  uineis  in  Ke- 
Stenden  sitis.  sab  testimonio  iuratorum  in  pcrpetuum  ratum  habebit  et  no 
hoc  factum  in  poaterum  aliquia  infringere  presumat  sigillo  ecolesie  nostra  du- 
zimns  xoteondum. 

fCn«  hm  Original  im  '13r.«Vri(.  IDa«  ^Uijct  fe^fi. 

« 

Digitized  by  Google 


338 


9.  2)cv  '^Um^  gvanfo  frf;cnft  beut  9? cntien Softer  @.  SWaricn  M  9(ns 
^ernad)  einen  SBin^eit  S3obcnborf  unb  bcftimmt  beffen  (Ertrag 
gtt  Derf^iebenen  ^cftcn.   (1194  hi»  ^fftng  be«  XIIL  ^al^r^.) 

Quoniam  per  obliuionem.  qua  mater  est  ignorantio.  nota  picrumque  ne- 
<^uiia  humane  exddunt  memorie.  plene  ntique  rfttton»  est  ac  prudeiitie.  wä. 
litteraram  mowimentiB  committere.  quod  oternum  uelis  permaiMiw.  Eliweeett 
igitur  tarn  presentis  quam  £ature  cognatioiua  fiUia.  quod  ego  Franca  motuf 
dbus  de  meanim  conquiaitione  olcmoaularuin  comparaui  quandam  mneam  lo 
banno  de  Budenthrph.  m  monte  qui  dioitar  Bölingen,  quam  pro  remedlo 
anim^  me^  contuU  conucntioali  eeciesie  b.  ^lan'o  in  Andemaco.  co  uiddiMt 
paeto.  ut  conuentaB  doruinarum  proxima  dominica  post  iflftnm  b.  Lnoe  acm- 
per  uencrationcm  aa.  trinitatiB  ad  omnea  boras  et  ad  puplieam  -iftnin  pflr- 
agat  sollempnitcr.  ipso  quoque  die  tarn  principalia  altaria.  suminain  seil,  et 
8.  crucis.  et  quod  est  in  choro  dominarura  tribus  candelis  ex  talento  cere 
factis.  quamdiu  duraucilnt.  illuminabunt.  in  crastino  autcm  omnes  domine  et 
Borores  corporali  disciplina  rcccpta  uigilias  et  puplieam  missam  pro  fidelibus 
defunctis  propensiori  ^^tudio  celebrabunt.  Preterea  ut  iu  nataliliis  bb.  mar- 
tTiuin  lieiiigiü  et  l^ha^nii  noucm  lectiones  Semper  babeant  apud  cundem  con- 
uentum.  ab  ipso  nicbiluiuinus  obtinui.  de  uinea  prcscripta  ita  siquidem  statu- 
tum  est.  et  quisquis  frater  precator  curtis  in  Budendorf  extitit.  ipsam  uioeam 
cum  quatuor  plaustriV  £mt  excolat  annaatim.  et  dtmidiain  paitem  Bini  do- 
znine  magistre  resjgnabit  ex  quo  In  preseriptis  quatuor  feriis.  dominica  aeÜ. 
et  aecunda  feria  et  in  natalitiis  martyrum  quidpiam  caritatia  untueno  oon- 
nentui  pro  reoompensatioDe  aui  laboria  adminiatrabit  Acta  aunt  autem  bec 
tempore  domini  Warnen  abbatis  SprinkirehaeenM  eccleaie  coram  hia  tttli- 
bna.  Texwinde  magist ra.  Ida  priorissa.  Ottone  preposito.  Oerardo  sacer- 
dotc.  fratribus  Oa'ardo.  Godefrido.  Herümio*  Nicolone  milite  de  Buden' 
dorf  et  aliia  quampluribus.  et  sigillo  tarn  prenominati  abbatis  Warneri  quam 
antedicte  ccclcsic  roborata.  ut  quisquam  hoc  statotum  uiolare  attemtauent. 
anathematis  nltione  percutiatur. 

10.  ©ütcv5  3S«v5cicl)uiß  bcv  Slbtci  SKctlaci^,  bom  X.— XII,  Saculum. 

Es  besteht  dasselbe  aas  einer  12  Fw»  langen,  6  Zoll  breitan  PezgunentroUe,  auf  bei- 
den Seiten,  jedoch  nur  in  einzelnen  8&ti6n  mit  ireitea  Zwisdienrftiimen  beschrieben.  Dia 
Bandschrift  ist  sehr  Terschiedcn  in  der  Form  uml  ira  Alter,  reicht  aber  nicht  Ober  das 

X.  Saec.  zurftck.  Das  \>rzoichni<3  zelchuct  sich  tliirch  die  Kürze  seiner  Nachweise  aus ; 
sn  licträrliflirh  di«'  /ii  «Mitriihtcndr'n  fJoIdsuminfn  sind,  so  ■wfrdeii  uurli  die  Frohnden 
njeist  nach  Monan  n  und  Woclu'n  hestiiiUMt,  und  die  Fruhndäibtitcu  suibst  gcneralibirt. 
Der  Beaitx  aerftllt  in  «eefe«»a,  «tHa,  terra  ortMi»,  vinea,  P^Oer»,  i^orrief  prahm, 
siha  nnd  nemWt  i^«r,  orhu.  An  Wohnsitsen  erBchdaea  AaUmms  aÖboHt,  domus,  Mon- 
sio,  sedeSf  curtili«,  curtkulum,  moUndinum  nnd  arcn.  Der  t^riindbesit«  serfiUlt  nach 
dem  fetande  des  üesitsen  in  manem  imgeHmlis,  dommcaUe  und  iersiUti  emrmiot 


Digitized  by  Google 


339 


croada  ist  terra  domniealis.  Der  ftrme  Mann  hciist  mancipium  [dessen  Angehörige  als  nniine 
gezilih  vttdai)»  nuttoutf  d«r  ftftnti»  aveh  Mmu».  Dm  belMatft  Land  wiid  bcmohaei  iimIi 
MMMit,  Bßbe  oder  Oha,  jußman  oder  die«,  öfter  nach  quarta^  stxtapar»  abe.  Part  mid 

mcMura  sind  wie  frusfrum  »nhfsttinmte  Maasse.  An  Gctrcidcartcu  werden  unterschieden: 
tritifio)!.  siliijrn,  arma,  fruinentum,  frumention  /iror»/ fc»'<i»,  anuona.  Sie  werdfii  jTf>fnos- 
8tn  iiiicU  ttmldrum,  maUler ,  owdius,  Virdd  und  nt  jlurius.  Das  Maas  ist  nu  nsiiiratiis 
oder  r«ta<MS.  Der  Wein  wird  besttmmt  imch  carrarf«,  ampkora,  Bhiure,  sextarius,  ein- 
mal anek  nach  vtodiu»,  wahrscheinlidi  alt  Gewicht  gebraucht  Gohlzinsen  und  Abgaben 
berechnen  «ich  na<  h  Jibra  (=  136  nii/wiit),  taUntnm,  uncta,  HoUduH,  dennrius,  oholm  und 
mtmtmts.  In  Hozna  anf  soastim'  Loistmifron  ist  zu  bemerken  dif  nvrjnritt.  acaria,  Frohnd- 
iahrt  in  oft  weite  Knitcruung.  bie  gtseichali  mit  einem  piaustrum,  d.  h.  viers|)üuuigeui  Wa- 
gen und  liattc  je  nach  der  Entfernung  zu  laden:  80  modia$  Hafer,  1  earradam  «im,  lo 
modia  Wein  oder  Fracht,  5  modia  Salz. 

Von  Amt-  und  Dienstlouten  w('rd<'n  nur  prnnnnt  der  r/?^V«s  und  die  opcrartiy  letz- 
tere imrh  dfn  vrrschiedencn  Feldarliritoii  sjh  i  iti(  irt.  lUmiTkcii-wcrth  ist  der  huhifator, 
baiutor  oder  nuncinx.  Die  Besrhäftigung  der  operuni  iot  in  der  Hegel  nur  allgemein  he- 
aaidMCt:  opm  uritis,  /HwieirtMm  parare,  9«9l>kiwn  facere,  pergere  inhotkmf  nuSMmdtt» 
«mtt  MUßtartt  pnparnn,  «tnmmam  iaborare ;  von  £inaelahelteA  aind  m  bemerlcen:  die 
Beiachafinog  der  furca  und  des  Sucingeh  in  den  sedea  zu  Wieb  (Moyenric  bei  Dien*e)y 
noch  beute  Salzwerke  sind;  das  rigarc  et  mundare  pmtn  et  mrssrs'^  pnfjinarn  facrre 
circa  pratUf  vineas,  horrca,  mta  oder  ckutdcrc.  Die  Gegcnütunde  du  Al>>ialjeu  sind  aus- 
ser den  gewöhnlichen  Producta  dca  Aclcer-  und  Weinbaues  j>ru-(r/'m//,^>orc<i,  vklima,  ot  cs, 
puJIif  wa^  eoriMf,  pane»,  ligna,  fitwhf  tt^k,  äeindele,  ItHtm  in  poHdw,  lintu»  cami- 
iiah'st  narh  cubitus ;  allgemeinere  Abgaben -Bezeichnunßen  sind:  gnUtnacntm ,  Ihnvina, 
Tf^rtmal  oder  Jie9thauj>t,  ccenia,  die  iura  molendini,  fian's-,  risitficionnn  fncrre.  Au  (ic- 
genleiaiujigea  von  Seiten  der  Ilerrsdiaft  erscheinen  als  Mahlzeit  cQucitiim,  sonst  nur 
vilum  et  pam». 

In  uilla  iradcr&Ua  haliemns  ccclesiam  cum  decimncionc  .X,  uillariim.  di- 
tatam  cum  uno  manso.  ad  no.«tras  manu«  .XL. VIII.  niansos  et  diniidiiim  ha- 
bcmus.  In  pasca  solnit  unaqueijuc  aut  .X.  uenaiiufi.  aut  oucs  eiusdem  pre- 
cii.  et  .11.  pullos.  et  .XXX.  oua.  In  medio  raaio  .X.  dcnarios.  In  natale 
domni  .III.  piillov.  et  pro  ligno  .II.  modi«  domink^  «aeiif.  et  sccundo  amio 
JIII.  denarios  pro  porcm.  In  octobri  angariant  ad  monllam,  de  tribufl  obis 
plaastram  .1.  facimit.  In  aprili  seraiunt  J.  epdomftdam.  in  ma:o  .IL  in 
nio  .1.  Insoper  debent  .III.  dies  de  nnaqusqiie  domo  onnm  ad  urbis  opus, 
•lium  «d  fenum.  tcrcium  ad  araturam.  McVsom  ducunt  ad  monastcrium  quan« 
tomcunqne  sit.  Ante  fcstiuitntcm  .s.  liutwini  .1.  cpdoniadam  scrulimt.  In 
noaembre  seruitmt  .II.  epdomadaa.  In  dccembre  .1.  in  ianuario  .II.  In  fe* 
bruario  .1.  Diraidia  oba  in  ladacheKroth.  soluit  in  festluitatc  s.  andrc^^  im- 
ciani  unam.  De  dnniinicali  terra  habemus  .ITH,  carruadcf  .IT.  aranfnr  ex 
nostro  aratro.  et  aliy  .II.  cum  familia.  Prctor  ipsas  in  bcncficio  sunt  dato 
.XII.  et  dimidia.  qu^  omncs  similiter  soluuat  et  scruiunt.  Insu  per  ibi  .sunt 
.11.  ob9.  quas  tcnent  baiulatores.  et  soluunt  .X.  dcnarios.  Area  quoquc  mm 
soluit  .II.  dcnarios.  et  dimidinm.  Ruocho  habet  unam  obam  ibi  qu^  sohut 
unciam  .1.  et  angarias  .II.  nnam  sibi.  aliam  nobis. 

Wadef^*  annt.  XXZ.IIII.  et  dimidii»  manstls.  qnonim  unnsquisque  ' 
Soloit  «d  festtim  s.  Reuigü  .IL  modioe  anene.  In  oetobre  JIL  mansi  ad- 
dacttDt  cumdam  vini»  poetea  BeqocntI  mcnse  JIIL  mansi  earradam  .1.  ai  ui« 

22* 

Digitized  by  Google 


340 


nnin  habctar.  ti  noD.  VIII.  Dummos  imusquisquo  mamtu  soltiit.  In  natala 
domim  nnusquisqne  mansiiB  JIJ.  polloa.  In  pascha  AIUI.  oua;  in  mcdio 
maio  .Y.  namtnoa.  et  octo  fleptimanantm  oomptet  serutcinm.  absqae  astiuia 
diebus.  Sohuint  nutom  cx  Intcgro  .XXX.II,  solldos  pro  sccunda  angaria  si 
ttinam  non  hnbcnt.  In  pnsclia  unu?quisque  mansus  .XII.  nummos.  In  Quo- 
rum summa  inucniuntur  .III.  librc.  et  .VI.  numral. 

In  villa  Wnimfionafiffi'ii  habemus  pcclcsinm  ,1.  et  de  terra  dominicall 

r 

.VI.  corruadas.  Mnnaos  ingenuilos  .V.  fjue  oriincs  soliniiit  in  paJJfha  dcnarios 
.X.  pullum  .1.  Olm  .X.    In  maio  denarius  si  non  pergit  in  hoetom.  In 

fe^tiuitnle  .s.  Marfiai  dcnaiio'^  .XII.  In  natale  domiui  dcnarios  .XXX. II.  V. 
uidclioot  solidüs  per  niinuiu.  piillos  .11.  oua  .X.  Scruit  in  kalendis  ianuarü 
cbdoniadas  .II.  in  kalcndis  fcbruarii  .1.  faciunt  angariam  iutcr  .III.  mansos. 
treuere  siuo  mettte.  aine  ,ieichn  Incipinnt  araturam  suam  in  capite  marcii.  et 
perficiunt  in  fine  ipaioa«  In  aprill  daudunt  corruadas.  mensuras.  et  prata. 
In  maio  serniunt  epdomadam  X.  at  iscivnt  angariam  aodem  modo  ut  in  fo» 
brtiario.  In  iunio  excotnnt  aratunm.  et  poat  maridicm  operantar  quod  eie 
intnngitur.  In  infio  sccant  fennm.  et  introducunt.  In  augrnto  circa  mcooera 
occupantur.  In  soptcmbrc  similiter  circa  mcsscm  occupantar.  et  scruiunt  ep- 
domadam .1.  In  odubrc  araturam  cxcolunt  In  ncuenibre  scrulunt  .II.  cp- 
domada.'^.  Kst  cciain  ibi  sexta  oba  ingcniiilis  qne  per  omnia  scruit  sicut  su- 
periorcs.  soluit  tarnen  uncia  miuua.  ISaui  per  annum  .solnit  duas  tantum  iin- 
cia?.  Sunt  ili  abi  .XXX. VIII.  mansi.  qui  eodem  modo  .seruiunl  et  .«oluunt 
eicut  supcriorcij.  niäi  quod  in  nutale  domiui^on  soiuunt  .XXX.  dcnarios.  nee 
in  fcstiuitatc  -s.  martini  .XII.  scruiunt  tarnen  in  decembre  cpdomadani  .1. 
Sont  alie  tms  oba  quarnm  nnaquaquo  äoluit  patn&adini);.  ant  .VI.  aoKdoa. 
S^oicium  aKad  non  faeiuiit  neo  aoluunt. .  nisi  trca  dies  ad  araturam  XI,  ad 
messem.  et  .1.  ad  fonum*  Visiradonem  faciunt  in  natalo  domini  .V.  pancs. 
modium  ancn^  .1.  et  .L  seaLtarium  uini.  et  porcam  nalentem  .VI.  deoarioa. 
Kst  ibi  area  .1.  quo  aoluit  tantuin  in  natalc  domini  .XXX.  dcnarios.  Est 
ibi  alia  quo  {^oluit  tantum  .XV»  dcnarios  in  festiuitatc  .s.  martini.  Kst  ibi 
alia  quo  soluit  in  fcstiuitatc  .s.  martini  .XX.  dcnarios.  B'^st  ibi  alia  quoque 
que  «olnit  .11.  dcnarios.  Debciit  aut(ni  onincs  prcdictc  übe  scoundo  Semper 
anno  &\  eis  dominus  conniuium  t'cc(M-it  .soliicre  porcuni  ualentcm  .VT.  dcna- 
rios. Ad  conuiuiuni  tarnen  f|Uülcunque  scdcrint  in  oba  non  ucnirc  debcnt 
ex  ca  nisi  unus.  Quoü  si  dominus  eis  conuiuium  non  fcccrit  .IIII.  tantum 
dcnarios  soluant. 

In  vdera  habcmus  ^cclcsiam  cum  «na  oba  dotatam.  et  cum  dccimatione 
nillarom.  Laimmenestorf»  BrunUtorf.  Jhtcdwhof*  Heüinga.  Munddar,  Hun,' 
tingO'  Wrentüingä,  Corruadas  «VI.  tfansoa  J^XX.VI.  et  .III.  qnartas  pat^ 
tes  obe.  alie  .Uli.  in  bene£do  dat^  sunt  Omnes  in  fcatiuitate  s,  martini 
soiuunt  .XU.  dcnarios.  excoptis  tribus  ingennilibus  quarum  unaquaque  soluit 
.XXX.  denarios.  In  natale  domini  soiuunt  omncs  iino  anno  .VI.  dcnarios. 
altero  anno  .II.  dcnarios.  In  maio  .V.  dcnarios.  In  natale  domini  goluit 
unaqucque  .11.  pullos.  in  pascba  .1.  pnllum.  et  X\".  oua.  Operatac  una- 
qncf|ue  in  dccembro  trcs  cbtlomadas.  in  iauuaiio  .11.  epdomadaa.  in  februa* 


Digitized  by  Google 


I 


841 


rio  .1.  epdümadam.  In  apiili  .II.  cpdomadas.  in  uiaio  .1.  epdomadam.  insu- 
per  de  unaquaque  domo  .III.  dies  ad  sublcmentum.  In  augusto  unaqueque 
lAft  ADgariam  &oit  eum  suo  pkwtro  ad  monasMom  eam  fromeoto.  In  oo- 
tobro  »ganun  uiDi.  ffiter  .III.  obas  plaustrom  ad  monasterium.  Ex  illia 
edam  JIII.  parafecdom  singule  solaiiDt 

Iii  ■  Wtda  babemui  ^cdosiam  cum  djinidia  oba  dotetami  com  dodmacione 
Tillarum.  JUnaOorf,  Munehinhard*  CarinadaB  .VI.  Maosoa  «XV.  Oomea 
in  modio  maio  soluunt  ,X.  dcoarios.  et  inler  .II.  obas  angaisam  com  J.  plaa» 
itoa.  X.  modia  uini.  aut  .X.  media  frumentt  ad  monasterinm  duccre.  et  sta- 
tim  operaotur  .U.  epdomadaa.  In  fi^tiuitate  .8.  martioi  uno  anno  .IUI.  pol* 
los.  altcro  anno  .VI.  In  natale  domini  aut  uisitacionem.  auf  .VI.  dcnarios. 
In  februario  iternn^  nngariam  intcr  .11.  obas  unnm  plaustrum  aut  ,X.  dcna- 
rios. et  operantui  .11.  epdomadaf.  In  pagcha  unaqueque  oba  .XXX.  oua  sol- 
ttit.  Et  de  unaquaquo  oba  ,11.  honiines  haiutores  uo!  nundos  mittere  ubi- 
cumque  neccsse  est.  Do  mansionibus  quoque  .JI.  solidi  soiuuntur  in  maio. 
et  unusqui.squc  qui  illns  habet,  in  festiiiitate  .9.  martini  nno  anno  .II.  pullos. 
alter©  .1.  ia  pasclia  .XW  oua  soluunt.  Alieni  ctiam  qui  utuntur  noatra 
aiUia  ^  pascuis  .XL.  pullos  et  imum  siniul  soluunt. 

In  iiftdtna  sunt  .XII.  maiuus.  ex  quibus  proueniunt  libra  .1.  et  .XXX. 
deoarn  iure  oemus.  PoHob  quoqu^  JSXX.  et  cma  .G.XX.IIII.  iolvntnt.  ac 
ia  natale  domüri  ni  uiaitacioae  aua  JLI.  aolidoa.  et  JUj.  panoa  ae  .XX.  mo* 
dia  aaene  reddnot  Pfo  ügnacio  ,XTT.  denarioa  sinriliter  feddunt.  et  de  van 
■anium  .XT.  iDodia  aiiene  ueBioat; 

In  Tilikwrtbeha.  babcnius  qoartam  partem  feelcBi^.  et  quarte  partis  ter* 
ciam  partem.  De  domiiiicaii  terra  .XII.  dies.  De  })rato  ad  .Yill.  carradaa, 
Xns  staeaa.  Tres  parita  sila^.  ^Manaoa  «XY«  et  dinudimn.  In  pascba  sol- 
uit  uaaqiicqne  oba  .11.  pulloB  «t  .XV.  oua.  In  maio  unaqueqac  aoluit  .X. 
denarios.  et  inter  .II.  obas  faclunt  ang^nam  com  sale  .VI.  modiorum  de 
iwcÄ.  ad  monasterium  F;uiunt  paginam  suam  circa  prnta.  nineas.  horrea. 
In  fpstiiiitatc  .s.  ilartini  unaqueque  ßoluit  .1.  pulluni,  et  illarum  ,V  übe. 
qiKiruai  unaqueque  soluit  .XVIII.  deuarioB.  et  äexta  .111.  denarius.  ^optima 
VI.  denarios.  Uctauu  X.  Lknarios,  et  sex  alie  obo  unaqueque  soluit  .II. 
aoiidos.  et  .VI.  denarios.  Vua  diniidia  oba  .VI.  denarios.  Est  ibi  adhuc 
nna  oba  quo  »oiuit  .11.  sulidus.  et  nulium  seruiciuui  iacit.  Itcrum  altcram 
•ngartam  de  Uipkracha  ad  momifitcrium  inter  .II.  obas  cum  .VI.  modiis  sa- 
lb. £x  oeatra  aoteiD  prooitratiooe.  idem  com  JIL  denarib  debet  oeDite  de 
wie^.  ad  Unkara^ki,  Yinom  quoqne  ä  ibi  est  intet  toreiam  dimidiam  obam 
mm  «YUL  modüa  uini  debeat  dooere  ad  monaaieritun  X£«  etiam  moiSa 
£roineali  iiDax|tt€C|tie  oba  debet  paura  in  honeo.  In  febnroario  operantor 
XJI.  diea.  et  de' unaqmqne  domo  .L  diem  ad  aublementmn.  De  ligno  etiam 
■aaqaeque  oba.  .IL  carndaa  debei  solaero.  excepta  .1.  oba  que  nigüat.  Er 
nostra  ctiam  proeeralicme.  qiiando  opus  fuerit.  deportabitur  furca.  et  de^uper 
dependem  lignuin.  qood  nocatur  mtimgeL  ad  puteum  aalia  in  wich,  Ibi  ha« 
bemus  .\\.  scdes.  Quas  qui  a  nobis  susceperint.  tempore  Statute,  responde- 
buiit  Qobis  ifk  tinkirei,  de  iure  no8tro*quioquid  negiexennt*  De  predieta  f area 


Digitized  by  Google 


B43 


•oluimtttr  8U0  tempore  .V.  sotidl  et  «IIIL  sextiria  nini.  Ex  hii  .XXX.  de^ 
narü  nobis  dabuntur.  et  nmniii  in  comuuni  com  oUeDtibue  aoetris  bibetor. 
Dabuntiir  nobis  de  unaquaqae  aede  .V.  media  salia.  oiun  tribiu  tonnia.  et 
inter  omnea  .1.  modina  uillico  de  Unkiraiaa.  Qui  com  pro  anicipiendo  aalt 
die  Statute  aduenerlt.  qaotqaot  diebiu  eum  rctnrdaucriiit.  de  auo  ewn  pascent. 

In  treueri  ad  a.  Joha^nem.  octo  mansi.  Unusqulsque  illorum  .VI.  dat 
unom  opcrarium  $d  peragenda  .III.  seruicia  colend^  uioef  .IUI.  ex  ilUa  de 
.IUI.  pihteren.  unusquisquo  soluit  JLllI.  eimera  uini  si  crcscit.  si  non  .II. 
aolidos  ad  festiuitatcm  .s.  martini.  quorum  summa  octo  sunt  solidi.  Adhuc 
iina  piehteri  .XII.  der  arios.  cum  illis  denariis  (jui  soluUQtur  de  .XI III.  cur- 
ticulis.  ad  .s.  pertinciitibus  ad  festiuitütotn  potri.  quorum  summa  .VI.  so- 
lidi et  .III.  denarii.  ad  uineam  colendam.  do  aludorf  et  de  intrare  ia  betgve 
.Vill.  modii  siligiois.    De  betgöe  .11.  solidi.  ad  f(»tum  .&.  Andi  ce. 

In  WiltingtJh  sunt  .X.  mansi.  et  illi  oolunt  uineam  ad  JXI.  seruicia.  et 
metunt.  trituraut.  f^nuni  secant.  et  illis  datur  prebenda. 

In.  villa.  Menneche,  ihi  .VII.  mansi.  quo  uiila  pcrtinet  ad  wt2ti»geiL 
Illi  .VIL  mansi  soluunt  .XX.  modioa.  imum  de  ^Ugioe.  «t  aneoa.  in  ftele 
jL  Remigü.  et  tone  aanaqnia^iio  manana  de  Wüting,  et  Mtimk^  tdoit  »Y» 
pulloa. 

In*  vilift  Dod(m{$  viUar6  inneDimaa  de  Im»  domiDicali  aaMoieoter  JKL. 
manaoa.  Quarom  .1.  tenet  UedaU,  et  aolnit  es  ea  ia  epiphania  domini  de- 
narioa  .X.  pullum  .1.  ona  .Y.  de  ligno  c&rradam  .1.  loter  fefaniarium  et  mn^ 

tiam  .YII.  dies,  aut  .II.  denarios.  In  pascha  pulluin  .1.  ova  .Y.  de  ligno 
eatradum  .1.  In  maio  medio  JLX.  denarios.  et  .VII.  dies  operatur.  aut  JUL 
denarios.  In  natiuitate  iohannis  donarium  .1.  aut  seindolas  .C.  si  ci  lignum 
datur.  In  festiuitatc  .s.  renugii.  soluit  denarios  .VIII.  aut  scariam  inter  tres 
mansos  ad  monastcrium.  ucl  ad  treveris  .XXX,  modios.  siue  mettts.  uel  fhie- 
donis  uiLLam  iuter  duos  mansos  carradam  .1.  In  fcötiuitate  .s.  martini  pul- 
lum .1.  oua  .V.  de  iigno  carradam  .1.  Claudit  circa  curtem  paginam  suani 
circa  pratum.  et  circa  sata.  Arat  croadam.  et  menburani  suam.  £t  in  teroio 
anno  ducit  ümum  .III.  dies  si  opus  est.  aut  denaiium  dabit. 

In  tvotwilre.  sunt  .XL.  mansi.  et  .IUI.  pars.  In  medio  maio.  soluunt  .IJ I.  ta 
Icuta.  cxccptia  .XX.  dcnariis.  de  uocte.  in  maio  .VI.  solidos.  cxccptis  .11.  dcuarii«. 
In  festo  .s.  iohannis.  pro  tc^lis  .III.  solidos.  cxcepto  .1.  denacio»  In  festo  3.  Be- 
migii  .XX.IIL  aolidos.  et  .1111.  nommoa.  In  epiphania  .XXX.  aolidoa.  ezoqitia 
.X.den8riia.  Infebruario.YLaolidoa.  cKceptis.II.deiMiriia.  Deenw.iXXX.lIL 
denarioa.  Summa  bttina  oenaus  .VL  talenta.  et  .VUI.  aoHdi.  et  .II.  denarii.  Ad 
iZadk^aunt  .XV.  maoai.  qaoram  aniim  ntUieoa  poaaidet.  De  «eteria  iuniBqiiiaq«e 
manaiia  ad  fcatom  .a.  Beosigü  aoliiit  .YUI.  denanoa.  In  medio  maio  X. 
Pro  angaria  .VL  denaiioa.  in  aatalc  domint  JH.  pnllos.  in  paacha  .1.  ona. 
XV.  Ad  fcstum  .s.  martini  pondus  iini*  aat  soliduia  .1,  •  Si  autem  lianaa 
dederiot.  addet  .II.  denarios.  et  modium  aucne.  Soluuntiir  autem  iUdem  ad 
festum  .s.  andreo  .XIII.  solidi.  In  medio  maio.  solidum  .1.  absque  mansis 
qnos  siipra  posiiimn^.  Faoiunt  angariam  pco  aaaoaa  idem  pro  frumeuto  ad 
waloinoiuuttrium»  ot  Uoc  semel. 


Digitized  by  Google 


84S 


Wtiimu  et  frater  dus  Ardo.  filii  Oisdheffü  de  mrew.  imcKdettuit  in« 
per  altere  .t.  Uatwini  .11.  cortUia.  pro  saluto  animf  malris  su^.  qu^  sunt 
ioxte  propo  palacleiii. 

Rdstiein  quidam  de  BuMinga,  Qehüo  nomine,  üradidit  JT.  iogera.  qo^  . 
BODt  in  cadän  nilla.  In  loeo  qvi  dicitar.  Cvdinagker,  pro  remedio  anim^  suf . 

Himo  de  Boaemeäinga»  tradidit  anper  altere  Liutwini  .IL  iugera. 
pro  Salute  aniro^  fili^  su^  Gertmrg^*  qni  sunt  inter  meh»,  et  Jhtdingam  in 
loeo  qui  dicltur.  kvndesdale. 

In  Hodena  sunt  .XV.  obo.  quo  soliiunt  in  festo  .8.  Martini  .Xlll.  soli- 
doK.  In  fcsto  a.  Andree  .III.  denarios.  In  natale  domini  .IUI.  solidos.  et 
dimidium.  Porcum  ualcntcm  .XU.  nummos  .XII.  pancs  .III.  scxtarios  ulni. 
modium  aucne  .XII.  pullos  .XL.  oua.  Itcra  in  natalc  domini  .XIIL  dio- 
dia  auene.  In  pascha  .C.LXX.VI.  oua  .XX.IITT.  pullos.  Jn  maio  .Villi. 
soHdos  .III.  nummorum  minus.  In  ultima  ebdoraada  maii  .XVIIl.  denarios. 
In  natalc  .s.  ioliannis  .Villi,  äenarlos.  In  natalo  .s.  Petri  et  Pauli  .XXX. 
denarios.  In  mcdio  augusto  .XIII  solidos.  et  .Till  nummos.  Pro  opnre 
.III.  bolidos.  et  hoc  bi.s  in  anno.  De  iaie  niolendnii  .T.  njoJiam  tritici  .1111. 
eiliginis  .Uli.  auene.  De  iure  nauis  .XII.  modia  auenc.  bec  omnia  ad  in- 
tegritetem  todua  iorie  compatete  aoni  qood  dicitur  .DarciiM.  Ad  aeruicium 
adnocati  de  predicte  uilla  ,Bf>äena,  In  natele  domini.  porcum  nalentem  .XII. 
nvmmoa.  modium  .1.  fromeoti.  tritiei  et  aOiginia  pariter.  Amphoram  uini. 
modnim  attene  ad  pabala  eqaorom.  In  pascha  amphoram  laini  .Tl.  denario- 
rom  carnes.  dimidiom  medium  fnmienti.  tritici  et  äliginia  in  aimnl.  pabnlom 
JIII.  equis.  In  pentecoste.  ouem  .1.  ualentem  .Tl.  nommos.  panea  JCII» 
tritici  et  nliginis.  III.  aexterioa  nini.  H.  aextaria  pabuli.  et  cnstodes  eqao- 
rom per  noctcm. 

De  uilla  Jfina  soluuntur  in  maio  .X.  denarii.  in  feeto  .s.  martini  .X.  de 
TOO  uidelicet  raanso.  Do  eadem  uilla  aolunntur  etiam  .XVIIL  denarii  in  fc- 
sto s.  Andrej.  De  hiammtorf  de  nno  manao  in  festo  a.  Martini  .XV.  in 
medio  maio  .XV. 

Reginiciz  de  losnui  tradidit  8.  Livlwino  in  Znringa.  iiiaiisDin  et  dimi- 
dium. in  CO  ipüo  iure  (juo  ipsa  tenebat.  In  festo  s.  Martini  niunsus  suluit 
,TI.  denarios  et  drccm  sextarios  tritici.  et  .XX.  sextarios  aucne.  et  IT.  pul- 
los, et  .Uli  pancs.  et  in  nutali  domini  II.  pullos.  In  pascha  X.  uua.  in 
medio  maio  .III.  denarios. 

In  Tilla  BUesa»  tont  .VI.  obe^  qoe  aolirant  In  medio  maio  .VliU.  soli« 
doa.  In  feeto  .a.  martini  .XYUI.  modia  auen^.  JPro  opero  .VI  nummoa.  In 
natali'dommi  pörcom  nalentem  JUI.  nummos.  et  .VI.  pancs.  com  .H.  aex- 
tatua  nini.  ant  predo. 

Notam  dt  aanet^  dei  ^leai^  fideUbna  tarn  prcsentibna  quam  fotons. 
quod  fcdeaif  oonaeciacionis  dedieacio  in  mUa  uidelicet  udera  acta  est  .V.  ka- 
lendaa  mardi.  gerente  Bcohiperto  archiopiseopo  consecracionis  ministerium. 
in  konorc  .s.  Livtvini  archiepiacopi.  cuius  cciam  res  ipaiua  uill9  e9sc  noscun- 
tnr.  et  doteta  uno  manao  cum  mancipiis  prcsencinlitor  super  sedontiboa,  Kam 
et  oronem  dedmadcmem  ipsius  uUl^  determinatam  ibi  oum  largidone  Bvo^ 


Digitized  by 


344 


perti  arcliicpi'scopl  scitote.  Simlllter  et  de  iiilla  Leim^rsthorf.  In  siluU.  in 
pratis.  et  ucnols.  et  flgri.s.  et  ouiüibus  illuc  ascipientibua.  et  de  aliis  uillis  sl- 
militcr.  sciiicct  hm /umjf'sdorf/i.  änodtnliofli.  L'nutrstarf.  lltitiiign.  hmHiiiga. 
et  immdtlar.  m-'  nJ'Unqn .  et  qilicquid  de  dcciinacioiio  ad  iioi^traui  parrorliiam 
pcrtincrc  noscitur.  totam  cum  intcgritato  ad  prcfatam  i;ccl(  ?iam  pcrtinontcra 
scltoto.  Kt  qui  hoc  irritare  aiupliiis  studucrlt.  ideni  l»eate  nienunie  Cj)iscu- 
pus  Roitjjertus  anatheniatizauit.  Stiaiit  ergo  sc  ßub  aiiatliciuatc  c^üü.  i^uicun- 
qao  hoo  studuerint  adnilülarc.  Ucc  autem  gesta  sunt  tcmporibus  Ueinrid 
regis.  ducift  QiaÜberU,  et  aduocati  Oodterti.  et  prepositi  kegUonis*  et  de> 
cani  Oaganhardi,  et  JmrgümtiL  et  vvolmundL  fratran  de  monaatorio  mediih 
laeenai,  et  presbiteri  BuozperU.  dusdcm  ^cdesi^. 

Lohaonte  sunt  «XX^IH.  maim.  Ex  iQia  «VII.  et  .X*  aont  quonun  imua- 
qvisque  aoluit  «XL  nummoa.  Ja  pascha  .YL  in  feato  maximini  .V.  m 
quorum  summa  iiiuemuQtur  .XY.  solidi.  et  TU.  denaril.  Hcliqiu  »y»  Bclr 
unnt  .XTFII.  solidos.  et  .m.  dcnarios.  Ex  iliis  .VIL  ot  .X.  unusquiaque 
uanaua  aoluit  in  feato  s,  martini  .II.  pullos.  in  pascha  unum.  oqa  .XII.  unua- 
quisquc.  Ynusquisquc  autem  manaus  .VI.  scptimannrum  coQiplet  scrui- 
cium,  absque  dlebus  quibus  in  estate  seruiunt.  In  ootobrc  addueunt  V.  car- 
radaa  uini.  et  dimidium.  In  mcdio  maio  similiter  faciunt.  si  uinum  habetur. 
Si  non.  soluit  unusquisqne  mansus  .III.  Duramoe.  Faciunt  nngariam  pro  an- 
nona.  scilicet  unusquisque  mansus  plaustrum  .1.  ad  vdei'am  pro  frumcuto.  et 
hoc  semel  in  anno. 

laucnimus  in  lohsma  ecclcsiara  cum  dccimacione  .XI.  uillarum.  De  terra 
dominicali  mansura  .1.  mansos  scrulles  .XVi.  et  diiuidium.  Quai  uui  .1.  ha- 
hct  drudo.  et  soluit  ox  ea  in  festo  .b.  maiiini  pullos  .II.  seruit  ebdomadaa 
.n.  In  natale  domini  earradam  .1.  de  iigoo.  la  febraario.  Operator  aliaa 
.n.  ebdomadaa.  et  .VI.  «arradaa  de  ligno.  Tone  arat  menaoram  auam.  et 
croad»  facit  JI.  diea.  et  perfidt  ante  finem  mardi.  Claudit  cicea  meaaem. 
et  prata.  Ante  pascha  camisilem  .1.  lin^um.  cubitorom  .^V.  in  loitgitudin« 
JI.  et  acniia  in  latltudine.  ai  linum  dominua  habuit.  Si  non  .VL  deoarioa. 
puUum  .1.  et  ouA  .XII.  In  maio  .XIIII  dtea.  si  opua  est  prata  ri^are  ^ 
mundare  .V.  deoarioa  reddere.  In  iunio.  cdificare.  preparare.  quod  iubetur. 
et  unuaqaiaque  earradam  .1.  de  scindclis  daro.  mesaea  mundare.  In  iulio.  fe- 
num  aecare.  parnre.  et  induccrc.  similiter  et  mc!^srs.  In  auguato  ^MOkturam  io- 
dp^.  et  ante  fcstum  s.  niartiiu  pcrficcrc.  In  autmnno  ani^arifim  .1.  quo 
precipitur.  aliam  in  nmio.  Similiter  unusquisque  maii^us  seruit  et  soluit.  De 
silua  ubi  sagiuari  possunt.  DCCCC.  porci  et  hnc  de  ycciesia.  De  unaqa*- 
quc  hoba  .0.  porei.    Census  unci^  .Villi,  et  unus  dcnarius  et  obolu«. 

De  infdAiitija  .V.  solidi.  De  mincü'he  .V.  polidi.  partim  in  iunio.  par- 
tim iu  fcsto  .s.  inartmi.  De  WintiricJie  in  festo  ..s.  Liutwlni  .\  I.  sulidi.  et 
dua  eolidi  de  daleadurjh.  Vdo  de  jirumia  cciam  tunc  soluerc  debet  -XJI.  so- 
lidos de  Aoinaerufft.   De  vwda  .X.  solid!,  et  .XXX.  denarii. 

In  Kirchesch  est  allodiom  quod  aoluit  annuatim  in  festo  .a.  Hartini  .XIL 
denarioB  et  dimidium  maldrvm  tritici.  et  dimidium  maldrum  auona.  Medio- 
lacensia  menaure.  quod  prcsentabit  iii  thalamo  abbatis.  . 


Digitized  by  Google 


345 


Iq  huoddinga  mn%  ma^i  .VUII.  dimidius.  et  ^VL  p«yr^  iwius  mansi. 
qiDiim  ceosas  talis  est  In  maio  BQluJt  unusquisque  jonrnfi  »VUI.  denfprioft. 
excepto  DUO.  qai  soliiit  plus  ceteris.  uidelicet  .III.  a^lidos  ciusdcm:  ocfisufu 
Ppmatur  .III.  ebdomadoa'in  eodcm  monse,,  aug^r*ulnl'4ctwBMIl  cudcm  mcnao. 

^na  aoIuifQt  .VUII.  nuipipos.  In  äuguato  unaqiipjquo  obu  stAv^it  .^LL-iuioir 
mos.  dnos  homincs  ad  secandttm.  fetmi».  In.naUlc  .s.  martini.  £oltiit  wia» 
quequc  oba  .XU.  ddiarioi.  (accpta  .1.  aoluit  JIJ.  solido».  Jii  fc#tO:»a» 
LiutwinL  uicüiuani  iiunm.  aut  .XII.  ouuidius.  de  bei  uiiliuus.  et  .IUI.  pauefl^ 
€t  .U.  scxtaria  uini,  lu.  deceiubre  operaotBr  JU-  ebdoniudas.  la  &a(alc  ilO' 
mini  soluunt  lignaria.  pro  q^uibua  soluit  unaqucque  oba  .11.  nummoB.  o:(copp 
tis  duabua.  que  soluunt  .V.  solides.  Item  in  natalc  dornfni  soluit  iinnqucquo 
oba  .Uli,  pullos.  utiaqucquc  .XV.  faculns.  Post  iiatalcm  clumiiii  op<u'autiir 
JII.  ebJuiiiudas.  Iii  jiaacha  boluit  uiiaqucque  oba  .XV.  oua.  uuyqucquc  .1, 
pallum.  Villicus  et  Diinistcr  cius  soluunt  in  uotale  don.ini  .1111.  (jalliitaciaa, 
et  .Villi,  paiu's.  et  .IIIL  sextaria  ulni.  et  .11.  nioiUa  auenc,  Umjiptrtt'a  de 
theäna.  lancea  perfossus  a  quodHm  fridchardu.  ita  uuliiLratuö  ad  iio^  deuc- 
nit.  et  tribus  dicbus  in  magno  dolure  corporis  apud  nos  m  lecto  rccubauit. 
lotcrim  oko  unctua  est  et  commaotOAiem  susc^pit.wdc^sque siU  «dcssft  fyma 
Qtt^  finttres  conoo^utt  et  alladiaro  A)}um  quod  in  Uäna  p<)88Gdera^  sopfar  «It^e 
b.  liTtwint  pro  salute  «Dinif  su^  tradidit  co^titucos  -iitda  dari  qmtii  aniio 
•YIII.  spUdoe«  tq  feato  .s.  Andrej  JUI.  et  m  medio  siaio  .Uli.  eteuoi  ^v^m 
eomm  qni  eandem  terram  incQliuit  de  bac  uito  decedcret.  opti^oun  ^niiiul. 
qnod  uulgo  dicitur  herhnal  ecclesie  dari  <*0D8titttJt»  Hoo  factv  ttitARi  finlttit. 
et  ia§n  monasterium  h.  LU  t  w  lm  scpultur^  traditus  cät.  Suui.  antem  teft^ 
biutts  rei.  dominus  lioi-icm  de  Loma^  ^  ministcrialis  ^iua  £i^ai-w.  Engezo. 
Siereith,  llartpern.  Actum  primo  anno  Lutheri,  regit».  tci|iporibiia  Oodt-fridi 
aroliiepiscopi.  et  Adalbertl  abbatls.  Ego  Lamberlus  decanus,  ex  prccepto  do- 
Diiiu  iJiei  rorcpi.'^copi  et  pelicioiie  donini  abbatis.  et  fratrura.  coram  predictis 
testibus.  et  liomlnibus  eosdem  duos  mansos  incolcntibus  traditicncm  istam. 
auctoritatp  bcatorum  apoätoiorum  Pctri  et  Paidi.  et  b.  I.ivtviid.  et  doniiii 
p.ijie.  et  dumiii  ar('lilepi.*<copi  .(/.  banuo  confiniiaui.  Si  qul.^  uliquaiii  iiiiuiiam 
iü  hac  traUitione  uei  conhtitutlonc  Cüclcsif  vitdivlaceiuii  iiaulcrit.  lianno  sub- 
jaceat.  et  alienus  a  regno  dci  fiat.  donec  plcnitcr  et  digne  rcfeipiscat. 

In  tvntiniifiorflit  ei  Kuriedarf  k.  et  Warhinga^  et  Bun4end(h.  et  Bizxm^ 
dorfh.  et  Nitersdcrfh.  et  Nofton  .VI.  mao^i,  fuQt.  et  ^luu'ta  pars  uniua.pbf. 
qaorom  cenaiis  .talis  est.  In  majo  .X.  deaarios  apliiuot.  In  eodm  idchbo 
iopriam  dcbei^tt  pro  qua  soluunt . IG!«  numiDoa,  In.natale  a  nwitiDi  »IUI* 
aolidoe»  et  ^Vl.  puUo«.  In  feato  .a^  Andrej  JX.  djsiiaxjio^^  et..yiH.  aolidos- 
In  natalc  domini  it'enia  .Xll.  deuanovum  et  oboH  solu^nt^  ct-.YI.  ,mod4a 
auebeJ  et  .VI.  oua  et  dimidium.  In  pascha  aoluit  oba  Jl.  oua.  et  illa  quarta 
pars  X  ebdoinadatii  operatfir.-  ,£^t:  a^  nohon.  et  ad  huntendde  quatuor  cbdo- 
madas  operantur.  dttaa.  ebdomadas  iu  maio  .II.  in  fcbruario.  In  cadcm  uiUa 
Umtinisdorf  est  mansus  .1.  quem  trndidit  super  altare  .s.  LIvtwIni.  Bernewi- 
nus  de  vah.  pro  salute  sororia  su^  JiiHdegvitä^* ,ß  quo  ^olifuntu^  VJXl»  et  .X,. 
'  deoarii.  in  fe^t^  ^4  AJEukeff  .    _        .      ,  >.  ,[  ..,  \  .  .. 


Digitized  by  Google 


846 


Malier  quedem.  ava.  nomine,  de  Fvohta.  tradidlt  super  aitaro  .8.  Livt- 
wini.  curtile  unum.  in  cadcm  villa.  o[uod  soiuit  in  festo  .s.  andre^  Jili.  de- 
narios.  in  curiam  Reche. 

Quam  g«o«ratio  nenit  et  generalio  pretetit  inde  est  quod  notom  fuä- 
mna  tun  lotiiri»  quem  presentibns.  Heiuonem  de  horreo  bone  memorie  ici- 
lilm.  omne  allodfotm  snain  com  foeleaw  in  BnmaAaeh  pro  peccatis  an»  abs- 
qae  omni  relbgatione  s.  Petro  et  a.  LiYtvino  tradid^.  Poet  cuina  obi- 
tum  qutdam  caraalis  frater  eius.  Amulßu  nomine  pro  ipso  tllodio  ^cdeeiam 
medüüaoeruem  nimis  infestauit.  Vnde  consilio  inito  convenfus  hoc  deereiut 
nt  prefato  militi  arntd/o,  funrhim  allodii  dimittcrent.  et  donuQi  ydeaiae  com 
dccima  siM  rctinerent.  ea  uidclicet  conditione.  ut  nullus  postcronim  snonim 
pro  fiac  re.  iniurjam  facoret  ^cclesi^  quod  et  ipse  arnoldvs  libcnti  animo  spo- 
spondit.  Nec  silentio  pretereundum  est.  qaod  decima  lini  de  oavk'm  t  cclesia. 
Qxori  predjcti  militi«.  atnoldi  pre  familiaritate  tantom  qnotannis  traditur. 
Hec  omiiia  supra  meraorata  temporibus  Hüh'ni  archlepiscopi» ^r«MiVort^m.  et 
temporibus  abbatis  niediolacensium  Adelhelmi  esse  pcracta.  cog^oscat  omnia 
poeteritas.  Notificamoa  et  hoc  quod  idcm  abbas  adelhelmuB  omnla  prefata 
sie  onm  enetfaemate  eoDfimuiiit  m  preaentni  Ipeiiw  amulß,  nt  quieunque  po- 
Bierenini  pro  hac  re  fcdeBiam  inftataaerit  eKOomnumication!  se  aabditom 
eiae  aeiat  Hahm  lei  teatea  sont '  Johannei  arehidiaooaiia  treuirorum,  olfrar* 
tu«  de  hcrrto.  Egüolfm  elericiB.  Th^dericm  de  Vtmen,  et  alü  plnrea  laicL 
Nam  et  totus  Mediolaceims  connentiia  rei  neritatcm  cegnoadt. 

Bewdo  de  pakta  tradidit  auper  altare  .s.  Petri.  prescnto  domno  lihone 
nltbatc.  pro  tixore  sua  b^da.  qn^  iacet  sepulta  in  monastcrio  .8.  livtwmi.  una 
cum  filiis  suis  Frfone  et  Bezelino  (\nm  mansos  et  dimidium.  in  Rinnine^torf. 
(Tuntinestorf?).  Una  cum  mancipiis  euperscdentibus  libere  et  absolute,  si- 
cut  ipse  eog  posscderat.  quorum  nomina  hcc  sunt,  Williman  .et  uxor  eius 
Imita.  Bermcho  et  Ooltwif,  Euerhero  et  Engiza.  Rlthart  et  Bvimilt.  We- 
xelo.  Bencelo.  Et  oranes  qui  de  corum  progcnie  proucnturi  esseut.  Fucrunt 
autem  eadem  die  de  progenie  supradicte  (famiÜ^?)  XXXIII.  anim9.  de  qcd- 
bna  idem  domnna  Sexdo  iSbi  daoa  exce^it.  WüUman  et  Manta.  WÜliman 
lieentb  donni  aoi  postea  acoepit  nxorem  de  ftmüla  ja,  PetrL  et  permanait 
com  eeteris.  Ezcepit  etiam  aibi  aimiliter  adaocadam.  hoc  uiddieet  iure,  at 
omni  anno  m  ^arto  .a.  Thom^  qu^ae  domiia  aibi  aolaerct  quartam  partem  X 
unum  virdel  anen^.  et  unum  denarinm.  Siue  autem  unua  homo  totam  poa- 
siderct  hcreditatem  non  plus  aolneret  quam  .1.  denarium,  et  tantum  auen^. 
Si  autem  mtilti.  unusquisquo  eorum  tantum  soluet.  Qu^  si  non  solucrint  in 
festo  .s.  Tlionit;.  solucnt  in  prima  die  natalis  domini.  Quod  si  tunc  non  aol- 
ucririt  postea  culpabües  erunt.  I^ichil  ampliua  est  corum  iuris  quam  quod 
dictum  est 

ßernewinus  custos  monasterii  .8.  Petri  emit  in  ulllu  Walfinf^a  .IIU.  obas 
de  Uezdone.  et  patrc  eius.  Heimone  .VII.  talentis.  quas  et  ipsi  apud  futram, 
ooram  acabinia  et  omni  &nulia  b.  Petci  In  oommuni  placito  preaente  Wirieo 
aduocato.  domno  L^oni  abbati.  debde  per  manoa  einsdem  Winei  adaocali. 
auper  altaie  b.  Petii  tradiderunt.  Testaa  httiua  traditionia.  eat  ipse  domnne 


Digitized  by  Google 


847 


TTcrtew  adnoeatoi.  Oirordn»  el  Vdo  ünter  ms.  d«  OimwAt.  WuMim 

et  Wemerm  de'  Btzzeringn.  Heinrkm  de  TeiUa,  ASberivs  de  Bardel^ 
horch,  Beringema.  de  Tkeüa.  Manne.  Burchatdu»  de  l'ci»».  Actum. 
•QUO  ab  incarnatione  domai  .M.XC.V.  In  eadera  uilU  idem  Btrnetcinu$ 
custos.  emit  eüam  obam  «  daobns  fiatribw  SÜleodertbo  el  Xam6«rK»  takntii 
daobiiB. 

Hec  sunt  que  ex  parte  fratris  miriree  livic  loro  <  ontradita  sunt.  In  monto 
qai  dicitur  speriberrh  q\n  adiacet  uilJc  que  uocatur  merlle.  trndidit  .III.  par- 
tes uineo.  in  uno  liuiite  (.1.  raarch.),  *)  In  puzchnrt  .11.  pnrtps  In  illo  limitc. 
In  bihz  .VI.  partes  iu  illo  limite.  In  hudrnnn  .IUI.  paitt^.  item  in  illo 
limite  qui  in  media  tUU  (merüe)  asccndit  .III.  partes  uince.  In  fllo  limitO 
fü  dieitur  mmsI  JIIL  |i«rtes.  In  illo  Ümite  (marcon)  qui  didtor.  Strtmte 
Jn.  pertei*  In  illo  lünite  qui  hmrla,  inxta  moleBdlnnm  .V.  partee»  lo  Wo 
Unite  q«i  dioitar.  mtkmntk  JÜL  partae.  In  lUo  limite  qui  dkitsr  UniMr§ 
X  ptHee.  In  Illo  limite  qni  diator.  pUmtM  X  partem.  In  Ob  fimite  qol 
dicttor  baserdroth  .II.  parte«  vinee*  Soperiim  .tt  iAannü,  in  ilk»  limite  .VI. 
partes.  In  illo  limite.  qui  dicitar.  viUirs  III.  pertee.  In  illo  limite  qai  di* 
oitor.  coUout»  in  villa  que  dicitur  cella  .1111.  partes.  In  illo  limite  qui  est 
tnxta  .8.  petrum  .V.  partes.  In  |ilIo  limite  qui  dicitur  pumeros  .Y.  partoa. 
In  illo  limite  qui  dicitur  holis  .Y.  partes.  In  illo  Ilmitc  (marchon)  qui  jni»- 
ri/nr  .V.  partes.  In  illo  limite»  qui  dicitur  merttal  .1111.  partes.  In  illo  li- 
mite qui  dicitur.  buri  .1.  partem.  Ex  parte  rinuH  illo  in  loeo  qui  dicitur 
Nuderi  .II.  partes,  et  ab  codem  loco  ultra  moseliam  .1.  partem.  qu9  aimul 
sunt  .LXXX.IIII.  exceptio  duabus  domibus.  que  in  cadem  villa  que  ^Beitor 
edla  site  sunt  una  quam  uulgo  kelterhus  uocant.  altera  in  qua  ipae  firater 
mtdreoB  com  fiuailia  mw  habitaiiit.  loniper  hee  ImieDimoi  de  boBo  cii»  fnr 
im  JI.  parae  vinee  inzta  molendbum.  et  mferioi  Aorret  JL  Item  in  looo 
qni  dicitur  wübmmeita  .Y.  et  iezta  fonttm  j»,  pehi  .HE.  partes.  Svpttina 
fontefn  in  loco  qtn  didtar  Im^nmM  JJL  et  in  loco  qui  dieitor  hüfHwmd 
JL  et  ioxti  eoadem  loenm  .IUI.  Wemerua  de  Merlle  .11.  nineaa  dedit  no» 
bia.  pro  uno  orto  optimo.  qoi  lirit  eiusdem  fretris  mtdree.  (qoe)  TAe  oinea 
iacet  inferius  uille  chemptam.  supen'us  uiom.  Duo  eciam  iugera  agri  dedit 
idora  frater  in  loco  qui  dicitur  huochon.  et  .IUI.  partes  in  looo.  rjui  di- 
citur prd  iuxta  Jontetn  aluini.  et  .1.  partem  prati.  in  loco  <]\n  dicitur  hnin- 
rumpridel  et  iuxta  cundcm  locum  alteram  partem  prati.  Inferius  horum  est 
pratuni  maiud  in  iuco  qui  dicitur  grihenneva.  et  iuxta  quercum  .1  pars  prati. 
lufcrius  uillo  neUeche  .1.  pars  prati.  et  .111.  agri.  et  in  loco  qui  dicitur  ge- 
necrUt  .III.  partes  agri.    In  villa  burgun  .III.  curtilia. 

Hec  £rater  WinecKo»  looo  boic.  tradidH.  Li  eilla  punteri^  .1.  oloeam 
dedit  in  löeo  qui  didtm  leüa  et  alteram  in  loco  qoi  didtu^  orünou.  Ter> 
ciam  qooqae  oineam  iuxta  wmeM  ad  portom*  et  JIII.  eciam  ioxte  portom. 
qoe  fuit  m4emanm  .V.  nineam  dedit  in  loco  qoi  dicttor  meatevvri.  et  .VI.  in 
looo  qvi  dicitur  lodern  .VII.  uineam  loxta  ibntem  qoE  dicitar  fiintenevd.  iA 


*)  M  in  JMsaincm  9cigcfet|t('t|i  im  Ori({itiaI  ktaSbn  ijcfi^tleSciu 


Digitized  by  Google 


348 


«VIII.  iuxta  eiusdcni  fDiitls  flucnta  .VTTTT.  uincam  detlit  in  loco  qui  dicitur 
het^nmUeiii  et  .X.  in  loco  qui  dicitur  leidä  .XI.  ninea  est  in?rta  domiim  /iV 
jHci  senis.  et  .XII.  superii.s  uillain  qoe  d'mtur  hurf^a.  iuxta  ecclesiam  .s.  Ger- 
U'udis.  lik  eadcin  u;!ut  tlcdil  Jumum  suuiii  buiiuin.  cum  orto.  Piutum  .1. 
^eiül  ittxt^  tiiiiam  quy  dicitur  lorcibura^  in  loca  qui  dicitur  NorkirsL  ad  .III. 
carradaa.  Alterum  pratum  in  Dieedün  liuulo  ad  .DI.  carradaa.  Ad  kag^m 
4adit  pnitttmi  cuitia  diie  partds'aunt  t^iwnecioiiw' .III.  pan  tat  paerorum  aoe 
afW^ria  JIU.  prativn  in  Äaa«l»lftMA.  quod  amuh  et  aue  aorona  eat. '  V.  pni«' 
tuoi  dodit  i&  Wo  qtil,  dieitur-  wUhii,  ad  .L  carradam.  et  «VI.  ^  didtnr 

'  Fcimartui  oi  äerfo.  filli  Maanonis  do  Vd^ra.  contcadii^nint  super  alitert 
.a«  petH  . YIII.  iugera  (uel  dies)  ailodü.  io  t  uilla  qve  dloitulr  Budtnga,  qqt 
iuxta  supradictnm  uillain  vderaml  et  prattim  UBlUtt  ad  .T. '  carradiis  feoL 

i^oZmarii«  filius  Fcltnari  de  f^rtnoAe»*«.  tradidit  raper  altare  .s.  Livtvrini 
JITI.  iugora  (ucl  dies)  qui  adiacent  hono  monasterii  quod  est  in  bolcinga.  et 
vineam  unam  que  iacet  in  supradicta  uillu  Wincht^ra.  in  vallc.  (que  soluit 
omni  ai)no  .XV  I.  denarios.)  pro  salute  aiiiiuv  uxoris  su^  Thi'^derade.  I Otcs. 
liuodvlfuj  de  )tterr-ia  pater  eiufldom  doom^.  et  Mitgo  frater  eiiw.  Ar/ioidM 
Ot  JlenrifHs  frator  siiu8.  .    .  , 

Walte)'U9  et  Ardu  iVatcr  eiu.s.  fiUi  Guäberti  do  A/e/cia.  TraJideruut 
super  altare  .s.  i'ttri.  pratum  unum.  quod  adiaeet  curi^  iiostr^  Hecke,  roccp- 
^  U.  aoJidia.  ab  heiiBrluapdOi  hßrhato.  proeiirttore  tune  «hiadeni  enri^.  jPo^- 
Mmcm  iBtiam  pro  boe  JBa«2«K«a  prior  etadaab  .dcdit.  In  pvato  atttem  plua 
quam  .QH.  «airrad^  feni.  aeeari  poteat,  ' 

Gtutkoit^  do.  hma,  tradidit  auper  «Itaie  .a«  «HrtFrini  dimidium  flaut- 
auln^  qui  iaoet  Jo  4^d«Bi  uüla.  pro  aaluto  abin^  i)lii  tui  Oimmmii^  Tettn. 
\W^d  g^ner  jfiiiua.  Boricu$  dQ  2(>«nm(.  at  Oerardvs  et  ^olma^  minlstri  eiua. 

iiMAiarfftM  filiuB  Irom^re»  da  lomtL  tradidit  aupar  aitare  .a.  Xiivtvvuu* 
tDaamiin  unum  ndhuc  uiuenfi.  pro  rexiiedio  anim9  SU9.  quam  Qoztlo  pos«- 
4ant  Heruit.  qui  defunctus  posiius  io  mmmsterio  .s.  liutuuini  i^uicscit.  in 
mobumeato  patris  sui.  Idcm  niausus  est  ia  uilia  loimtat  Actum  temporibtia 
ßoäefridi  episoopi.  et  Adalberte  abbatib. 

Gerardus  de  lioteche.  in.*;tiiictu  diuiiii  amoris.  5iniul<inc  adalfu-idt'  su^ 
uxoris.  tradidit  monastcrio  hu'ic  dirnidit  tatoiu  nioleudini  ciim  cuminodu  ciiis- 
-dcm  ad  sc  peitinentcm.  quod  e^t  in  uilla  l]'ihsf.  iuxta  uillam  Mnv<Hi(ndvi'f. 
Froficuuiii  diii)idiotali.^  est.  Singulis  annis  buluii  iuAxio  mülcudiiiaiius"  .V. 
iiialdros  tn-uerens^s  frumcnti  pronmcui  geiicria,  Jn  pascha  .MII.  panes  .11. 
sextaiios  uini.  ties  numoiatas  carnis.  Pani«  uni||qui$que  lanty.  magoitüdinb 
esse  debct.  qai  ad  «ton  Ulf;  rufilieiB  apperhabundet  Porcu*  vnom  »XK-inuin- 
il>o|fum  preeii  a  udI^  eodem-molendiiiario  dctar.  <yii  aA^iilatiu  »VI.  «bdooiAr 
ti|)W  «yiil«  Bq]idt»um  predi  ^tituatvfr. 

./  ;  fyginßfdw,  iij?iia.  Bntfri^,  da  »idilMifa,  ti»dldit  .  aupar  altrne  .s.  Lin- 
fviviai  duo  iugor«  (duna  dks)  pro  ealiite  anim^  uxoris  SU9.  Soenehild^^.  qua 
iacent  in  mtrjea  iuxta  bezzeringam.  ultra  fluuium.  Testes.  Oito  fratcr  ciua- 
dem  Reginoidi,   H(cd,.dß  pore,   AdaUf&rtut  et  JUgmdiilm  fiUoa  «ioa. 


Digitized  by  Google 


349 


MJmost  clcncus  qui  pcefuit  9ccIoi>i9  .s.  Lvgcri.  adhuo  paer.  ante  -ordhiap 
tionem  suam  sacerdotit  in  lioc  loco  prebendftm  ii»buit.'  Ppospitiv'factift  dctt- 
nutionem  in  uiUa  cramtara  pix>  prebend^  mh\  datam  pMaedik.  Ablto  paacoa 
diea  mortis  aoo  huc  ueniana.  aliodium  euum  qwA  in  uiUa  numaMeno,  ■  vbir 
eüaia  miasa»  celAbrauit.  hua  sttpei;  altarc  4.  pötci  tBididi&  4Mt^e  in  Jioc  loco 
nioriri  mansit.  Familia  autem  nostra  ibi  ccmsistcns.  dimidium  Maoaom  ex^eo« 
dem  allodio  mcriti  sunt,  quod  huc  pertincna  deieniit*  .Hectemparibaaifntft' 
mmis  episoopi.  et  ailallxrjii  abb^is  aeta  sunt. 

Bernewimis  eu»(os  Uuius  moiiastcril  commutationcm  fecit  crga  WoLtiera- 
dum.  tiinc  ccllcrarium.  dans  ei  .Ii.  iugera  et  dimklium.  qui  iaccnt  in  hezzf- 
ringa.  pro  uno   quod  cs^t  in  Waeldinga,.  quod  iuit  alue^-ici.   de  htz-eringa, 
T<>t(s.    Erchuiberfus.  uillicus.    Wichmaujiita.   JUeiminildm,  adiutoc  ciit»d£ni. 
herntuu  (Iii.  qui  auctorcs  Luiua  rci  cxtiterunt. 

Hm  ktruä.  filius  Ituok^'i  do  lioteche  in  cxtrciijit^tc  uite  iacens.  accersi- 
ult  ücrardiim  de  licteche.  et  Geuehardum  4e  heteaheim,  Uixitquc  ei.s.  uolun- 
tatein  suam  in  eo  esse,  ut  IcrciaiQ  part^mjecclesi^.  (^wi^  wiiu-ii^uiiringa.  qu^. 
ad  se  pcrtineEet.  pro  saliito  anunfi^sttf  ^4i^M*^^  «odi^i^  si»  tGsdm  ucjjti^ 
et  insupee  .Vlllj.  iug^a  a|^.  et  cqHttin  8iiam..Bi  siji^roMur.'  qui,  stbl  <^n^ 
placero  hoc  dixeront,  «t  nobia  illnc  cum  reliqaÜR.  sogaitt  .auo  jaenics  qwinto- 
cius  mandancimt.  In  «pacio  autom  cuniitiin  9t  c^dmntiui^.  finwfti  ii«t^  s9w 
adcsse  sentiens.  eundon  Qerardum  roganit  ut  mcmorstam  partem  ^ccIcm^, 
cum  agro.  manu  sua  super  roliquiu  iAPctoruia»  quia  oqiialis  sibi  in  libartato 
niundana  esset  contraderct.  si  ipso.noe  iciqut  possot^  «nee  uiuecet.  Quod  et 
ita  fitctum  est.  Cum  enim  adueoissemus  cum  reliqulis.  Qeraidu»  tradidit. 
firmauit.  indcquc  idcm  Ttdkents  sublutus.  et  huc  allatus.  honorifico  siisceptus. 
in  horatoiiü  .s.  Liutwini.  nonis  Maii.  rcquiescit  sepultus.  Testes,  idem  Oey^ 
aril'i.s  cum  niinlstrls  suis,  lieinbolilo.  Kvencino.  Walteru.  Geuehardvs  de 
k'  f>^)i/ifi'm.  llar{h(rnv»  ncpos  cius.  Suitt  udi^  iiK'uiatüi'.  JJuuno.  et  fralec  eius.j 
Adf^fi'i.  et  .111.  cleiici.    ^\)i(lr((is.    HagaiM  et  filius  cius  Stephanus. 

I!"ricui>  de  biz-erdorf.    quoJidam  caii^-a  oratioiii.s  in  palmiü  liuc  vtcdtlo- 
cum  ucuit.  lucquc  cgrutans.  nioritur  (Vi.  i(^^s  ^prUiß)       e^n^i  dQ^ini  a4' 
ucspcrani.  Qui  ante  .IQ.  diem  obitus  sul  m  l«€to  iaoena.  tradidit  super  ,cajH, 
sam  sanctarnm  roU^oiarum.  qpiequid  posscdit  aUodü  ii)  ^ai)^i)  uiUa  5t!n«rt-. 
torf.  pro  Salute  anini9  su^.   Absquo  liberis  anim  eri^i»>idcbxo  Gbristqm  ho-, 
redein  fecerat  Actum,  anno  incamationis  domini.  HilletimOf  c^ntesmo  JUj^VL. 
indictiono  .IUI.  in  presentia  adalherti  abbatts.  et  fratrum  suomin  .II.  mp, 
Jjutteri  regia  .111.  anno.    Godefridi  episcopi  trenirorvm    Testes.  hezeL  fra- 
ter  uxoris  eiusdem  Hovlci.    Uazzechp  Begincldus,  Otto  de  aidelinga.  Ruo- 
doljus  -de  luca.  et  filius  eius  Waltenis.  JIermüni[$.  et  Gerard^»*  uas^in^A' 
BOcati  na'itri  Wi$'icL    Jierncutuniis  de  vali.    Lamherius  clencus. 

Ht'o  «tmt  quc  pcrtinent  ad  s.  Johnnnem  Trereris.  In  fcsto  s.  Pctri  .VI. 
solidi  et  dimidins.  lu  fcsto  .s.  Paulini  .1111.  soiidi.  In  fcsto  .s.  Andrej  .11. 
solldi.  Sifj']fridn.-<  (lat  illof.  DiefriduH  do  .s.  Euchariu  .soliduni  uuum.  Do 
meniiiflin  .11.  solidu?.  ad  uincas  excolendas  .III.  sol^dos.  Pro  Eolutione  uini 

soUdus.  In  festo  .s«  Paulini.  ad  li^apdas  tuAOfui  .YIUX..  dcnjirijQfi,  De. 


Digitized  by  Google 


350 


uilU  mertsca  dao  nuUder  tritici.  et  duo  siligiois.  et  uaum  auen^  Summa  hec 
Ott  .XXX.  solidi.  et  ,111.  dcnnrii. 

Dominus  folrnnrua  de  furpnch  dcdit  .8.  Hutwino.  in  blichwäre  .II.  solidos. 
anouatini  pro  rcinedio  nnime  suc.  ßtzelinuii  filius  ciusdciii  deUit  in  huue- 
fcili'e  .XXX.  denarios.  annuatim.  et  .11.  mancipia.  Hanricum  et  icetiddmut, 
et  luonaebtis  frctm  ap«d  not  obüt. 

DomiM  kadewip  de  sigertibertA,  et  fhüi^pu*  filios  chu  dedenint  s.  L. 
1.  mansnin  in  lomna  pro  ranedio  anime  ane.  ek  .V.  mancipia,  Bessdin.  et 
Inrtnm  Baem  BoAdfim,  et  matrem  ipsoram  cum  duabna  fiiiabns  suis. 

Nooerit  uniuersitas  fidelram  qiiod  qnidam  milei  nomine  Vdelin  de  hd- 
Imiiorf.  aeenk»  abronuntians.  allodiom  anrnn.  scilicet  tcrram  arabilem  ci  prata. 
et  qnecanque  possederat  in  ailla  qu^  dicitor  Ettetha  monastcrio  wedida' 
cenn  et  s.  Livt%vIno.  fratribusque  inibi  dco  scruicntibus  donanit.  ipse  ucro 
fjuamdiu  ulxit  in  eo<1om  loco  dco  niilitan?  Fiib  obcdicntm.  iM  ult-ini  finluit. 
Item  de  fhU^r^dorf  quedam  matrona  friJervn  nomine,  allodium  sunm  quod 
in  ipsa  uilia  possederat.  prenominato  monastcrio.  et  fratribus  ibi  deo  famu- 
lantibus  pro  salute  anini^  sh^  tradidit  ca  uidclioct  conditionc  ut  post  mortem 
itn  sepeliretur.  et  memoria  eiua  in  perpetuuni  habcrctur.  Quas  donatione» 
aett  tnuÜtionee.  Oiulbertw  abbas.  qai  timc  temporls  predicto  monasterio  prec- 
i»t  anelerilate  dei  emnipotentia.  et  aa.  apoatolornm  Pctri  et  Pauli,  et  confir- 
matiene  Tenenbilia  MeMeri  Ireumo^  sedis  arcfaicpiscopi  auactpiena.  ad  cen> 
anm  persoltendom  annnatitn  adlieet  .VHIL  aoUdoa  in  kuetka  qnibusdam  tra- 
ifidit.  et  in  HdUdorf  .VI.  solidos  omni  anno  dari  constitueiu  aeruitio  pau- 
.peram  in  ecna  domini  assignauit.  Si  quis  ucro  has  donatione»  uel  oonatita* 
'  tiones  racionabiliter  et  ab  stipulatione  heredum  eedeiif  dei  collatas.  et  an- 
pndicti  preeulis  auctoritate  confirm&tas  ausn  tctncrnno  iniia5;ent.  uel  alicnare 
ab  ^cclesia  tcmptanerit.  iudicio  doi  oninipotcntis.  et  auctoritate  apostoloruni 
retri  et  Pauli,  et  s.  Liutwini  et  omnium  aanctonun  uinculo  anathematia  per- 
petualitcr  et  sine  finc  fcriatur.  Amen. 

A  I  beringe  mnt  obe.  ad  redimendam  angariam  ad  Wahnonasferium 
ona<iutquc  .1111.  dies,  ad  festum  ^8.  Martini,  uuaqueque  in  ccnsu  debet  .XI. 
denarios.  ad  annonam  laborandam  unaqueque  JL  dies,  ad  purgandam  aano» 
nam  singule  .TTTT.  dies,  fnaqueque  In  «prili  ,V.  dies  sioe  in  campia  uel  in 
pratis  uel  ni  ailtiis.  SimiHter  et  in  Haio.  late  ad  adnoeatiam  pertinent.  et 
solnotit  JCXX.  sextaiios  soene  de  illis  adoocato  XDIL  aeztarioe  JL  men- 
surati.  et  .XII.  raaati. 

Ketom  Sit  tarn  rotniia  quam  prcsentibus.  domnmn  adalberonem  treueren^- 
§etn  archiepiscopam.  aduocatiam  in  uilla  cumnga.  et.  holcinga*  super  bona 
jl.  Livtvvini.  iusto  iudicio  ministerialium  .8.  Pctri.  sibi  suisquo  posteris  peiv 
potualiter  uendicasse.  ca  gcilicet  racionc.  ut  nullus  posterum  suorum  illam  in 
fpofltmi  uili  hominum  dcbcat  prcstarc.  et  boc  sub  anathcmote  firmasse.  Ilanc 
enmi  quidam  Folmarus  do  Wiiiecho-a.  fih'us  Folinari  sibi  al)sque  ullius  do- 
natione usurpauit.  rusticosquc  ibi  dcgcntcs.  censumquc  mtdiolaceji^i  monaste- 
rio ut  iure  debebaiit  darc  uolcntcs.  multis  infestacionibus  ciccit,  et  hoc  dcuic- 
tos.  iusto  ut  diximu»  hac  est  iudicio  priuatus.  Actum  temporibus  innocencü 


Digitized  by  Google 


851 


pape.  et  .l^IH.  inno  ordiiiatiolus  tapnunemonti  «rehiniaadrito  booe  meiiMK 
rie  odalberomB.  et  JL  aono  Cu^nradi  regia,  indietioiie  JH.  Testes.  Engil- 
haiiu,  FriderieuB  fester  eins.  Beremanm».  Wedterut  freter  eins»  OrlA- 
wftnu«.  Heinricus.  item  heinriats,  Herenumnu»  de  (Mei,  Wiricm»  Chr^ 
ardtu,  fmter  eins,  de  wweeAe.  Folmams  uicedomoos.  Eueruuinus  Hcc&nm 
de  eroKO.  Eeremannus  de  goHandcL,  Qi  quis  h^o  imits  üseerit  irritet  sd« 
versarius  nomcn  eins  in  fincnu  Amen. 

Notum  Sit  tarn  presentis  quam  postcris.  quod  Erni$t  et  Luczo  gener  sai». 
nomus  In  pmfuvrJo  Inm  positum  est  licreditario  iure  sibi  et  succcFsoribus  suis 
a  fratribus  luiius  loci  suscepissc.  A  quo  longo  tompore  rrricpin  niilium  usum 
acccpit.  Sccl  de  cetcro  dccimationcs  et  Keptimum  mnnipulum  congruo  tem- 
pore persoluant.   Testes  abbas  iy^boidm.    Wemerus,  ^te^kanm,  Diderieus, 

\h   SBcrjcic^ni§  Don  ©ütciit,  dUnkn  unb  ^cfättcn  t>t9  S)omca|)it€U  gu 
aricr,   (c.  980—1180.) 

Nach  den  Vermächtnissen  nnd  Scbenkimgen  (elemoima)  aufgestellt ,  urofasst  dieses 
alle  OftteifigtitBr,  denen  (MgiMl  in  An»r.>AfdiiTe  bsrnkti  mr  ^nen  geringen  TheQ  de» 
vWSdieD  BesitiBlMidet  «nd  ier  Bflneilungfii  cor  BeaHMUniig  des  Cnltentsadts  iliiid 
Bv  wenige  ehige6ossen.  Auffallend  kt  bSKMdtn  die  äbwMmde  Bedeutung  eieiNtesr 

"Worte.  Pf r  Bf'silz  hosttht  auch  hier  aus  ager  und  eampum,  vinea  und  ulea,  ortu«,  pfO^ 
tum,  silra.  Sfine  Mause  hestthcn  iin  matiHiis ,  diumnlin  oder  Morgen,  Juch;  für  Win- 
gerte  uur  in  dtr  j^articuki  uud  frustmm  ohue  bebtiiuuiteu  Uuifuug.  An  FelUproducten 
cmbeinen  nur  avena  vsaü  firumeitttim  nadi  nmlärwn  ^anufralü  menatfre.  Der  Wein  wird 
bcredmet  nach  oimti  äesttariumf  Seicier,  und  sitiihi.  Die  Oeldwcrtbc  sind  lÜ5rtt,  MÜMftf», 
dmarhu,  Obolus  et  nunmus.  Die  hurii^t  n  Leute  hoisscn  srrri,  sie  haben  nur  acapula 
nnd  pant'ii  m  liefern.  Die  Wohnungen  isedallen  in  die  curia  epi^'^vnpi,  ffot»»«»  am  rurte 
oder  uica  »ua,  beide  letiiere  Worte  hier  für  area  gebraucht,  domiciitumf  tummio,  curtM, 
ptutertui  vaä  mokndümm»  Sehr  Interansat  Bind  die  «ngegeboitn  Ocrtlidikeiteii  in 
VB  Trier.  Die  eingeUintmerten  Znaltss  sind  im  Originsl  ▼€&  spiterer  Band  «berge* 
ackriebea. 

ElGmoBAtUkSug^ttü  boB^  memoria  metenaii  nagislri.  et  in.  haseUis  prepositi 
JL  librf.  ElenMieina  lufridi  siilitii.  m  campo  m  der  kerräee  JH.  diinudes  et 
dinidii«.  10  campo  emem«  JL*  et  dsaiidiBS.  inxt»  «Miefia.  ipa  ooeatn  höge- 
morgem»  et  JL  dimidii*  qui  pertingnnt  usque  ad  tilllam  A  siDislra  oi^  ad  so- 
lam  fossam  JL  diuniales.  In  riuira  JJÜl,  divmaWs.  inxl»  ttliam  ümkardC 
pciton  dtmidins  diurittlb.  et  eimpiita  duui^as  dinalis»  In  yrfasesw  uut» 
ram  ^midivs  dinmalis.  Pieterea  donsnin  enm  enrti  soa.  et  .VL  froste 
neamm.  qoamm  dn^  sunt  communes  cum  doto  ecclcsi^.  ad  hec  mansam 
annm  unde  ama  uini  solmtiir«  euivs  raansi  diornales  sunt  inxta  ropem  hruns- 
conis  .11.  et  dimidius.  dcsuper  in  ttaile  .IUI.  ad  cnicem.  onus,  in  loco  qui 
fvndrvnga  dicitur  .T.  et  super  montcm  .III.  in  scarta  dimidius.  Prctcrea  de 
alii.<;  po^sc^sionibus  eiusdem  heinezo  debet  singnüs  annis  amam  uini  decano 

et  fratribus. 

Allodiom  godejridi  in  ztuem  XL  diurnales.  et  dimidius,  intor  utrum> 


Digitized  by  Goqgle 


363 


quo-  k^rkh^  ditiitdias.  super  Unktit  .11.  ad  crncem  .IF.  m  sarta  .11.  in  nkat 
diaiilius.  snbtos  tillam  dimidius.  tk  dcsertam  domum-  com  t6ta  atca  et  man- 
sionc.  quo  cs^t  ante  turrim.  super  uinain  pratum.  et  paricm  »In^  dedit  pre- 
tera  .111.  maAs&s  dcbcntes  JH.  acapuloa  .VI.  panea  .III.  aextaria  uini  .III. 
maldra         in  tiatali  domni. 

FJenK  siiia  itiagitstri  Winrtci*)  in  Keuetia  .11.  frufltra  vinearnin.  in  »im 
.1.  in  ulca  iuxta  et  oxtia  porlam  uersus  s,  «fCÄotwi»  ,1.  (de  uctcri  clcmo- 
»inu)  in  monte  egelf  Jll.  diunialcs.  in  »emena  tuper  fo^^sara  .11.  diarnales.  et 
.II.  fnisti-a  nineamm  qaamm  altera  m  «grum  redacta  est.  in  niderkertehe 
.III.  diiirnnlr«. 

Kkniosina  mnrlivi  de  h!~  ot  y>'ulvr(ii<i  iixon«  oitis  in  noua  platca  do- 
iTins  .1.  rijtu  ortn.  pcitra  pontcni  di  itnis  nli.'».  in  porta  media  .III.  fni«fni  nt- 
ncai  um.  et  retio  tli)niuni  (Uk  us  es!)  f  i'niräi  .1.  (vndc  sin<^ulis  annli^  .VI. 
nummi  dabiintur  in  fcsto  s.  martini.  quorutn  noniinii  'l  }i>  odfrinnt.  Jupurt/is. 
beren^tr.  liii  solucnt  hos  nummof.)  preterea  AA  .  dimraales.  <j[uorum  uriuä 
apud  8.  fftmutnum»  et  in  dmjwH  .1.  in  biz  .1.  i(i.Tta  camminum  eaUis*  apud 
9.  alhamtm  iuxta  tiliam  .11.  diurnalcs.  ultra  moseUam  sub  molendino  dude- 
dumis  .1.  et'  auperin»  J.  tn  loco  qui  dicitur  lafiffemiein  .III.  in  kfrrkhm  di- 
mklius  quod  dioitur  vjujra*  in  campenna  iuxta  atratan  .L  et  dimidiva.  iQxt* 
aUodiiitn  a.  aimeonü  in  oadcm  utlia  X  rbtdeni  .1.  tfpA  Aiit  fniegeri.  item  ibi- 
dem  «I.  et  dimidiua.  de  eadcm  olcmo^ina.  cenaua  de  ortis  in  I>^hi»tm  in  natali 
8.  petri  üuntrammvs  debet  .XV.  flenarios.  frtdericus  gmd  .VI.  et  in  natali 
8.  stephani  .VI.  lamberhts  super  fossatnm  el.«?dom  teniiinis  .XII.  azeUnug  icip- 
sccida  eisdcra  tcrminis  .XTI.  henricxis  barbat us  .XV.  Wiricus  sdlator  .VlIJ, 
In  festo  s.  stephani  alhero  .IX,  denarios.  et  lioduljas  .Villi,  in  epiphaniA 
Meiriardtfs  (Gerlacus  de  rore)  .VII].  et  in  fcsto  s.  iohannis  ^VIII.  —  (ra«« 
btrte  Äücft.)  In  festo  s.  st<"pliani  de  domieilio  qiiod  est  iuxta  hiHempr^,  con- 
»tanU'nus  .V.  denarioj*.  Udmerufi  .VI.  de  orto  in^ta  bavdfnhoue  lIn<Ul><-lt 
.VII.  dennrios.  Predicta  stt^nhurcji^  post  mortem  inurtuU  addidit  his  diurna- 
lls  partes  .11.  in  kern'cha  sitas  .XVI.  solidis  cmptaa. 

Klcmosiua  lodowict  burgmm't**)  ulca  in  pontc  a  muro  circumdata.  et 

ibadem  domm.  i»  qua' «XU.  pauperei'in  anntttcraario  en»  dbare  debet  ele- 

*  * 
umibiumii^ 

EltaiMiim  frfom*  de  meitt^  «lodhim  aiMim  in  «äetVa  et  domom  ««& 
Offio  -in  mtudun, 

■  SiomoriM  luadfwiH  adnoofiti  do  <mederw,  trmUt^a  in  agrla.  pratia.'  aiU 
uia»  et  «eraia  eum  adoocalia  eorvm  «mnium  h.  petro  deditis. 

Elenosina'  h^Hrmmi,  ttinea  in  omfrUo  (in  .11^  miliario  ab  ufbe  meteum,) 
.GL  soUdia-  empta. 

'Elemosina  WuI&jm  de  llaanno  de  qua  dobcntur  .V.  »olidi.  in  annioer- 
pario  ein«.  auDt- .11.  manii.  de  Wit^iche  .11.  eoKdt.  (f  et  .XV.  fhiatra  vinea- 
ruju.  t). 


Winrinis  archiscrilnst.  et  liil-liotlio  .u-in>.  107'.  T.  4^!". 


Digitized  by  Google 


353 


Etemodnft  warnen  de  »araburk  .IH.  diiini*les  (snpttr  iuiiom)  in  nur- 

keäet. 

Henrici's  miles  interfcctus  dociit  .11.  uincas  in  logenstein*  de  qaibus  fr»-' 
ter  giselbtrtits  in  anniuois.uio  cius  suluit  .X.  solides. 

Elcmosiiia  Theodtnci  canonici  in  ura  .M.  uiue^  (de  ueteri  elemoainft)* 
in  inontc  du^.  et  infra  uillani  unam  cum  domo. 

Eiemosiaa  barkardi  de  stalle  .XXX.  deiiuiü  in  hanberck. 

Elemofltu  FridericL  iilce  ultra  pontem  et  .im.  leMdi  oeMiiam  in 
«riet. 

ElemeMiM  Biffridi  .11.  diaraaloe  in  niderkeriAe.  et  .1.  ioxta  Upidem  aer- 
Bos  «mm. 

De  widemariibacli  dcbentur  .XXXX.  dcnarii  ad  rcfioicndum  ciniltcrium. 
Eleniosina  mafridi  in  Nidinlmeh  (nxor  JrideUmis  soJuit)  eolueiit  .IL  eo- 
lidoe  in  feste  s.  pctri. 

In  ura  habontur  .X.  diurnulcs  ad  elemosinam  pertinentee.  qaorum  hee 
•ant  nomina.  (et  loca.)  in  ingrau  .II.  diurnalcs.  in  langewara  Jll.  diurna- 
nales.  ibidem  .II.  conimunes.  in  oposito  hasenwingar  .11.  in  durlnderstal  .1. 
uci*!*ii8  frerten'm  .II.  conimunes.  — .  Anselvivx.  in  vrn  .1.  in  scalhedn  .III. 
in  paleyenna  .1.  apud  iranrh  .IUI.  fniftra  fjuc  faciunt  .1.  et  diniidiuin.  In 
monte  aerritrtrhi  .1.  (arnulfust  iial)ct.).  —  litirieiiH  in  Würa  .1.  loeo  drin- 
bruniiun.  [h^nrico  commissum.)  Item  ir)  munte  a.  marie  .1111.  uinc^.  In  ri- 
uirs  .IUI.  In  machera.  (curia  cpi^copi)  .11.  uiney.  —  .  apud  s.  eucharium, 
diroidiasdiarnalis.  (nuWatenct.)  J uxta»tf tta^ono.  (nnUabona,  dn^ac^.)  particuta 
.L  Juxt»  ttlcam  geraldi  particula  .L  quam  siboäo  dedit  Jnxta  »UuamfrO' 
irum  JIII.  diumaleB.  In  kameckul  .Ym.  quoa  euerwanu  presbiter  dedit 
In  rttaelinMr^tea  J.  in  rotir  X  In  brHenbäch  JL  In  i^euerm<tnt  (quod 
didtur  geaherfA)  .YIU.  In  monte  «.  martini  J.  retro  menwriam  .III.  diur- 
nalcs.  et  ante  memoriatn  .1.  (inde  debentur  .III.  solidi.  llenricus  et  Herne- 
ttto  debent)  Inter  maros  .IUI.  Jnxta  scpcs  .1.  Juxta  ortum  cellerarii  .II. 
(in  pusterna  niram  montis)  (dominus  prepositus  debet  .III.  solides).  In  cur- 
ueza  .1.  in  uaile  et  in  monte  .11.  In  ttpiza  .III.  diurnalo.s.  in  muro  iudeo- 
rxini  .1.  De  ninois  citra  mtiHtilnm  sitis.  ante  portam  f.  euchnrii  qund  omcern 
dicitur  .1.  retro  (lucicurn  J.,  in  iutroitu  ii>siua  uille  .1.  (juaiu  ricliardm  tenet. 
versus  aibam  portam  iu  Leia  .II.  citra  iiiani  .11.  In  eaatello  .Villi,  preter 
uicam.  In  monte  «.  martini^  .VI.  de  quibua  Wamerm  tenet  .IUI.  Wincni 
quintam.  Fetnu  sextim.  In  euriM»»  .IL  De  cennbns  infra  nallem.  in  fe- 
ste s.  martini  aUodinm  hemuami  in  muadm,  et  eirca  paladum  Boluit  »VI. 
Stades,  et  .VI.  denarios.  0nde  redditar  sezter  uini.)  Beraurnmu  eeindmt 
.YI.  4enarii.  (super  molendinnm  s*  symeonis  in  ktZa)  Heretnannu»  textor 
JCXX.  denarii  (in  uia  s.  eucarii  infra  mumm).  Meinardus  .XII.  denarii.  In 
uia  ucrsus  pontem  .VII.  solidi  et  JI.  dcnarii.  In  spiee  de  alodio  domn^ 
lanof  .V.  solidi  et  JH.  denarii  — > ..  In  feste  s.  Andrce  ibidem  •VIXI.  so- 

♦)  1059—71.  I.  732. 


Digitized  by  Google 


354 


lidi  .^  J.  denarii.  lAttherns  irirhrv^r  .\'! I.  Honarii.  In  fosto  s.  pctri  .X.  den. 
In  feüto  .s.  btepliani  fratei"  rri/iMtruö  vl^iati  doiiarii.  de  ort.»  in  in-unflttn, 
et  .XII.  denorii  de  silua  ia  anticd.  Krfo  .VI.  den.  de  diurttali  quem  inelii- 
sit  iuxta  inurum  urbis.  In  fcßto  s.  maiiim  htrebeiins  .111.  srd.  LcJoicus  .UJl. 

£mtC68  de  feinp7o  .VIU.  den.  In  fosto  luci^  de  niokndino  in  ura 
JCII..  dcnarü.  Item  quatuoc  aoUdi  «oluontur  in  fc'^to  s.  mtirtini  de  .VII. 
frustxis  uincarum  et  doobns  diomAlibus  et  prato  qu^  »unt  in  fvalttacha.  In 
]pQnfifiatioiie  &,  mai  de  soeide  .1X1  üoHdi  et  cJaustraUs  monsiire  .11.  maldra 
frumonti,  'Eodem  termino  de  pilirkn  tantiimdcni  frumciiti  et  .III  solidi.  De 
täla  .VI.  Boltdi  in  nutili  domini  .quod  dedit  cv  er  in  Inns  de  greiHÜt.  Gadefri- 
(Ins  de  .stnlla  .X\  1.  d  ii.  in  gotüfrsffrf.  —  .  Klrnio>ina  Gtfnrdl  in  mamUn^ 
sckfld  de  qua  suluuntui  .XVJ.  .<«oI.  in  nat..!!  s.  peiri.  —  .  De  turri  in  in- 
troitu  t'»ri  .11.  sol.  —  .  limjdherhis  dedit  unum  qiiod  dieitur  itfch  iuxta  l^u- 
(Irrltiii nullen  ci  curlim  pro  filia.  Itöririis  iti  LUUrlta  .XVI.  diurnulcs. 
Ih  xn'rii.'i  de  /iO«rt  dedit  uini  ain  .1,  quani  i*  uet  c}irisl>'<i»ti:i  lilius  eius.  i/e/i- 
riCMj»  de  rinicha  tcnet  pi.uuin  .1.  inter  puntcni  et  rtnultum. 

Elemosina  Ileinrm  et  cononis  ü'atrb  cius  .11.  diurnaics.  //»««a  dueiMa 
dedit  fratribus  domum  in  foro  sitam.  de  qua  constituit  solui  jo  anniueraario 
8U0.  quod  est  in  feste  b.  Gerlrudis  .IUI.  solides.  In  anniuersario  eliorepis- 
eopi  brun<nii9**)  soiuuütur  .IIL  solidi.  de  quadam  uiiioa  ia  tuinneheim.  Valco. 
pistor  dedit  fratribus  uineari)  pro  Salute  aulmc  suc  ultra  pontem.  ArnfteianuM 
dedit  ccclcsif  dues  diurnab.s  iuxta  arciun.  in  uilla  vra  .X  diurnaics  et  di- 
midius  quos  AoHa&'/jf^N  cutit.  la  Ugrau  Ah  Langevora  .III.  ibidi  in  .11.  eoni- 
muncs.  per  0|>posltuni  hitst  inruKjart.  quarnm  Ijisc  eulit  .11.  DHi'iind<-»dfd  .1. 
uorsii;-  (reiitiuii  .11.  commune«.  Intrr  omne*  cvniJ-idera  diiij'cliuni,  Lrbci^ 
fVatvr  itgis  entrliurdl  dcbct  .sjtuiarn  uini  de  «^[U.'ulam  uinea  in  dnntf^lberch 
quam  tii:dit  Ixd'/.  'r,,/o.<  fratcr  hnUiric!  rirji  Tj  cdi' :u>  frater  ludtwieus  de 
quculam  uijiea  iuxt.i  nicuionaiu  in  festu  s.  t^u  phaui  .\  1.  den.  sohlet,  in  lestu 
peiri  et  pauli  tautum.  —  *  De  diuuo  iuxta  ponteni  quc  cdiiicata  est  in  arca 
qoe  data  fuit  Lodowico  monocvlo  ,VI.  den.  in  parifieatione.  Isentlwdut  /o- 
hei-  g;encr  Etwstonie  ^intoris,  uiodo  tenct.  — .  Johannes  de  s»  maxitnüio 
.IUI.  den.  in  feste  s.  8tef«ni.  Apot  paltjenJie  soluuntur  .XII.  den.  in  feste 
s.  Stepliani  de  eampo  qui  modo  est  stagnum.  £x  büs  soluit  godrfridus 
halbenifien.f  {fdin.^)  .VI.  den.  In  feste  8.  martini  dabil  Itucherus  presbi- 
ter  .Vi,  den.  de  uno  divrnali  iuxta  fjuleni  j/orti/nrhin.  In  feste  8,  andref 
dabunt  pneri  L^dfirifi  monocHÜ  .XVllI.  den.  Fohrujrus  de  ueterf  foro  .^illh 
den.  oboli  ininiis.  In  fri^to  ^.  Luejr  soluuntur  XU.  den.  in  i^-i'o  de  nio- 
leudino  8.  Matli!«;.  In  festo  s.  Andrce.  in  platea  tpia  itiir  ad  pontcni  (Jo- 
defridus  faber  suluit  ,XX.  den.  in  eodeni  lesto  pueri  oidaiji  X».  dew.  £o- 
dcni  fe.sto  Conradtis    gvidsitm  ..\II.  den.  et  obolum. 

Ad  vineuia  b.  Pctri  soluuniur  .X\  1.  den.  aput  Lden»he;/m.  de  quudani 
prato.  quod  dedit  kenricua  de  kastele  n-iyti-  et  uxor  oiu^  ad  elcmo&iiiara.  pro 


*)  liege iwrus  ardiid.  981.  I.  3!  4. 
•♦)  Brum  chorepiscopas  1063— 1102.  I.  731. 


I 


Digitized  by  Google 


355 


«nninoiwio  Mrom.  Qula  codcm  die  celebrabitur  uel  in  uigilia  eiiisdcm 
dioi.  In  passionc  apostuloruni  l*ctri  et  pauli.  soluont  monaclu  de  mettC' 
lach  .VI.  den.  de  p.^rticnlA  uinc^  ivxta  curtcm  corum  aput  s.  Johannem 
soper  litm  Tretterf,  In  fi»to  ».  Stephan!  solnunt  ivdei  .VI.  den.  de  ciniite- 
rio  conim. 


12.  Jura  prepositi  s.  Castoris  iu  Contiuentia,  3(nfang  bcS  XIIL 

Ecclp,Mla        ti  ('astnris.  iion  ?inc  magno  cünsiü'j  fuiidatorum  .«u*>runi.  priiil- 
le«r;o  tali  al)  anti*|Uu  u^a  ^^crnjicr  Iwisse  oogncsritur.  ut  in  drclinaticnc  uel  dippcnsa- 
tioiic  stipoiulim'um  suoruui.  fratrc.';  noii  ( um  liabcrciit  rcsiicctum  ad  prci)o>itum 
suuni  qul  in  plciisfjvic  ecclci-iis  oanonlcoi  tun  habcrl  s(t!('t.  liocquc  antifiuitas  ip.sa 
confirraauit.  et  niaiii(c.-*tmn  oninibus  icdldit.    Cuius  libcrtatis  sie  tradity  frar 
tribus  a  piouidis  statua  ^cclesi^  ordinatoribus.  hec  fuit  causa,  ut  ueraciter  ex 
antiqwHiini  relationc  coinpcrimus.  Vidcrant  siquidcm  atqae  audicrant  et  co- 
mm  deo  et  horoinibiis  indccons  esse  uon  inmcrito  cstimaucrant  ^celcai^  hu- 
ius  fandatores.  ac  ptim?  scipondiornni  ordlnatorcs.  quod  qoamplnrca  aJiarum 
eccicetarum  prepositi.  iure  dispcnsutoiio  qnod  habcbant.  sopc  et  nimis  abusi 
soat.  Bona  namque  ycciesi^  distraxcrunt.  plurima  in  alicnos  usus,  residuum- 
qUC  ad  usum  proprium  conurrtr^runt,    SI  quid  qnoquc  ujctiialluin  aliqnando 
re>tituoniiit.  id  dcmum  quod  uiliiis.  ot  Icuioris  prccii  inucnicbatur.  fratri- 
bu8  ienuiter  et  minus  iuslo  dcdenint.  Viule  cum  sio  (pilc!;  oornm  in  qua  di- 
uino  mlnistcrio  iiacare  dobcbant.  inlolorabiiitor  ab  illis  turbarctur.  alii  ooram 
inJ  i^p  rr»ntrn  p!'op()?itum  sinnii  qnci'clani  moucre.  ox  ncorssitate  coacti.  pnst 
nuntas  uexationos  suns  et  dclr  inicuta  ( ock>ir.  uix  tandcm  iu-t-ri;ini  consccuti 
sunt    alii  u<tü  cori5(  <pji  illam  uon  uab  iitc.^.   tanquani  in  bmiiMiiudi  negotiis 
minus   oxenitati.   diirlo  in  cau«ani    prrpo^ito.   ((xpic  utpotn  foitiorc  in  sua 
uiolontin  pei  dui  anto.  a  <liuinis  co^saL^uit.  rncrornu  i-uuiu  1 1  dt  !<  t  tnm   tani  i  i'C- 
torÜMi?  quam  niiinoi.so  populo  fidoliuni  tali  modo.  C(.nipa'^>ioni,s  yratia  signi- 
ficantcs.  sie  ergo  quod  ad  commoditateni  et  quictcm  fratrum  institutum  fuc- 
rat.  finem  intentioni  inucntoris  eontrariuin  habuit   Nc  igitur  occasiono  po- 
testatis  dispnii^atorl^  posset  in  hac  ^cclcsia  cultus  diuinorum  inquictudinc  tali 
nnquam  a  preposito  impediri.  hoc  a  prcfatis  hnius  ^cclesi^  dispositonbus  sa- 
labrtter  inuentum  est  rcmcdiuni.  prccauend9  scilicct  mcmorat9  distractioni  et 
inde  cmergenti  disccptationi  cffieacissimum.  Tei'oiam  quippc  partem  fcrcpcr 
omnia  quo  tunc  poSFidebat  ^cclc^ia    d(  putauoi  nnt  prr  positur^  libere  habcn- 
dam.  tarn  in  precliis  qnam  in  qnibnsdam  dccimis.  lieliquum  uoro.  id  est  da* 
^um  eornm.  cum  bis  oninibus  quo  poi:tmodum  deuotio  Hdcliuin  in  awgmcn- 
tnm  prebendarUm  adiccrct,  stipendiis  fratrum  sub  tali  libertato  assignaucuint. 
vt  i;>*i.-  CA  ad  ronimodam  et  ntilitntcm  suam  tantum.  et  honorem  dci.  et  cc- 
cle.'iy.  ordinäre  picnis.sinie  liccret.  r.' <•  uüuni  mijk  t  hoc  rcspcctuni  rid  prepo- 
aitum  liabereal.  nisi  quautum  opus  tunc  cäsct  eis.  quaudo  ad  consiliuiu  et 

Digitized  by  Google 


356 


auxiliuoi  ipsiQS  confugere  necesse  habereni  qu^  omni«  deineeps  plenit»  et 

distinctias  per  ordinem  dicemiiB. 

Ilabot  itaquo  occlcsia  sancti  (\n?t()n?  villas  quinquc  cum  appendiciis  sui.«. 
qua.^  usnaütor  ( urins  appellarc  solnmis.  uidolicot  Wt  idenhagen.  cum  omni 
appendi'nte  s^il»!  predio;  Onneze.  \\ a'/rr.iheim  cum  liria,  (■rtfir/w.  W'^rie, 
et  (leriinnni  quandiun  npwl  J' offen  diu- f .  (jnatuor  (i^'"'»  oxistis.  id  est  U  <"/•/' 
h<i(/<  n.  <Jiunezf.  Cuttirhe.  W  aUrri^ln  im  cum  ;ij>i)'>ii(icnte  sibi  curticula  de 
liria.  stipeiuliia  fratrnm  libcre  dcputatc  ^uut.  Quinta  uero.  id  est  Werla.  cl 
dccima  iani  dicta  de  Fafftndorf.  codcm  modo  ad  usus  prcpositi  tan  tun»  spec- 
tant.  quasi  tercia  pars  nel  panlo  plus  minus ve.  ad  ea  qu9  fratruro  osibus  at> 
tinerc  dixiiKUS.  Pretcrca  uint  c  qucdam.  cum  ccnsibns  ctiam  quibnsdam  ngro- 
rum.  vinearum.  ud  9difitiorttm.  scu  mancipiorum.  ad  prebeodas  fratram  tan- 
tum  pertinent.  Hoc  autem  prcpositus  habet  cx  dignitate  prclationis.  ut  ab 
ipao  officium  suum  susdpiant.  tarn  ccilentrius  qui  exlerioribos  negotiis  et  «n- 
oonf  Beruand9.  quanj  subcellerarius  qui  uino  niaions  prcbeud^  adminiatrando 
preficluntur.  prccodcntc  tniticn  fratrum  electione.  Prouisores  uero  minoris 
prebcMid^.  id  est  clerooain^.  uel  dccimarum  illariim  quas  de  salica  terra  pif 
recordationis  Jt^oppo  trtuirormn  ucnerabiiis  arcbicpiscopus  eontulit  buic  co- 
clesi^  qii9  a  potcstatc  et  pnrticipio  prejiositi  oninimodis  secluduntur.  et  ou- 
stodcs  nutiimjmnlcs  nmiics  do  mniiu  dccani  proiiidentic  su^  curairi  acdpiunt. 
f.)ccim;iturcs  (juorjue  ct  uillici.  cum  oiHriis  pistorum.  coci.  et  carpentnrii.  ad 
Dianum  celkiMiii  spcctant.  qui  nog*u  iis  IVatrum  prcfcctus  est.  Sed  nec  de- 
cano  ncc  cellciaiit)  llbcra  adco  in  Iiis  concessa  est  pote^tus.  ut  sine  consilio 
et  preordiautionc  tutias  conuentus.  ab'quam  in  eo  iure  uini  luibeant.  Nec  in- 
congruuin  uidetur.  quod  otlicialcä  isti.  qui  ccilerario  stipcndiurum  ainmini- 
atratori  subministrant  per  manum  ipsius  ad  commodum  ot  arbitrium  fratmm 
ponuntur  et  deponuntur.  Scmpci  «juippe  et  ttbiquc  eis.  qui  pleDitodiDe  po- 
testatis  dispensatori^  fun<;untur.  subiciuntur  non  immerito  hü  qui  in  partem 
BoUicitudinis  ipsorum  assumuntur.  Nc  igitur  auccedentium  prepoeitorum  ali- 
quia.  aliarum  fcclesiarnm  consnctudines  attendens.  huiusmodi  libertatcm  fra- 
trum. ponendorum  et  deponendorum  officialiom  dissoluere  unquam  poaaet 
atatutom  est.  pei  petii^  confirmationia  et  certi  teatimonü  gratia.  nt  qaolteiia> 
cunquo  a  treuirensi  mctropoli  c<mßuentiam  prepoaitns  deacenderet  ataruire- 
tur  ei  cum  sna  tantum  familia.  in  exhibitiODe  praudü  uniu8  et  cen^.  et  ia 
procuratinnf  cqnormn  Quorum  nocto  unn.  a  dispensatorc  fratrum  ccilerario. 
de  communi  ipsorum  fratrum  exp«'nsa.  qnoruni  potcstnti  ct  nrl)itrii>  suhicitur 
officiorum  dispositio.  que  ficut  di\imu>'  iv-  disj)Oii>atonum  comitaiur.  Qund 
ßcilicet  ius  disponsationiis.  al  quaudu  prcpit>ito  alnisiutmi.  et  minus  iusümi  ui- 
sura  fuerit.  ad  tVatrcs  et  ccÜerarium  pertiiicrc  dcbcre.  eaquc  (»ccasloup  >uy 
prelationi.s  lionorcni.  ljuius  honoris  usurpatione  conteudcrit  ampliticare.  licet 
ad  munimcntum  iilorum  sufficcrc  dcbcant  antiqu9  institutionis  auctoritaa.  ct 
iustitutorum  laudabilis  intcnüo.  loDgnque  et  quieta  huius  consaetodinis  obacr- 
uatio.  tarnen  hae  qooquo  rationc  ille  retundi  et  conoinci  poterib  qaod  in  qvSt- 
buscunquc  9€c]esiis  plcn.im  habet  prcpositus  potestatom  diap<aisandi  atipendü. 
in  bis  etiam  tlium  etatut^  quantitatis  defoctaro.  ipse  merito  suppleblt  qaem 


Digitized  by  Google 


357 


ucl  sterrlitas  nntiuiuiii.  uel  ncglectus  agricuUur^.  uel  qullilet  casus  attulerit. 
quoniaiii  et  in  annis  ubeitatis  pari  lop^c  quod  supcrcrcuorit.  ad  usum  pro- 
prium rctiiicrc  potmt.  Quod  qu^a  iate  aliarum  ^cclesianini  iure  faccre  noii 
o(^tar.  restat  ut  et  illi  a  coiutuetudine  quam  diximue.  et  picniuä  dicturi  su- 
miis.  ad  paottn  et  ntiliUtem  9celesi^>  dato  est.  eodere  uon  compellantur. 
kleoqiie  netit  detrimeDtum  memorati  defectns  eqnanimiter  sustmebunt.  ita  quo- 
qae  usuxD  ereoieoti  pcrcipii  ntes.  nichilominus  ex  gratia  diuioitos  collata  gau- 
debuDt  Satis  jgitur  dictum  est.  qualiler  et  quare  stipendiorum  ordinatio.  et 
offiomlivm  poeitio.  negontur  prepoeito.  et  quibus  fratres  ionitaiitar  munimen- 
tw.  Sed  hio  subnectcre  non  superfluum  duximus.  quod  pastus  Ule  quem  pre- 
posito  a  scdc  metropolitana  aenienti  dcbt  rl  o\  rHtiunc  iam  o  ten>a  predixi- 
raus,  com  aliquamdiu  ei  iuxta  btatutuin  aotiquitatis  exbibentor.  placait  poet- 
modnm  siiocedeutibas  ^cletsi^  prouisoribus.  commoditatem  et  quielem  com 
certa  et  determinata  utilitatc  fiinc  indo  attcndentibua.  hoc  seruitium  redimi 
per  sinpulüB  annos  murci.s  siiigulis  argenti  publiH.  bis  dnabiis  dp  causi«.  quas 
tr.iiKjuillitati  ycdesi^  aiiquaiulo  posse  obuiare  prcMideruut.  hinc  fecilici-t.  quia 
id  quud  pacitj  et  karitatis  intuitu  piiojitus  factum  esst,  tuue  fierct  grauaminis 
occa&io  et  qucrele.  fratrlbus  seruituris.  quuiulo  uel  sopius  a  prefata  fede  pre- 
positu.«  in  breui  redirct.  uel  coniitatum  suum  supia  niodum  multiplicaret,  11- 
linc  quuque  quia  hoc  seruitium.  quod  est  quaai  reconipeusatio  iiiius  seruitii. 
quod  aliarum  ^cclcsiarum  prcpositi  ab  officialibus  suis  cxigcie  soicut.  ipse 
quod«m  modo  ex  ntione  io  anno  illo  omnino  perderet.  quo  ab  eadem  eede 
nuUo  f»rte  tempore  oonßuenUam  ueniret.  Ad  quod  utrobique  intercipieii- 
dum.  par  eonsensus  perpotuam  stabüitatom  butc  rcdcmptioni  quam  diximue 
ürmaDit.  qu^  tamen  pabalum  equorum  noii  iiicludit.  Qualtter  autem  et  hoe 
redimatar.  in  eequontibus  dieemoB.  com  de  modo  diuidendf  decim^  ecnßuen^ 
iine  traetabimiu.  Scieodam  quoqne  est  de  iam  dictis  officialibos.  quod  si 
quid  qucstu  ox  <^oti  susceptiuno.  u(;I  transmutatioQe.  a  uiliicis.  sou  dedma^ 
toribos.  Qt  fieri  quandoqoe  seiet,  forte  })i'()uenerit.  toreiam  eius  partem  cello* 
farii»  dabit  pr^Kmto.  et  duas  reliquas  fratribus.  quod  tunc  plenius  oatcnde- 
mus.  cum  de  omnium  negotiorum  ^cclepie  quc^^tihus  latius  nfremn«.  vnde  hoc 
pnruni  prepo^^ito  coiiferre  iiidcretu!'.  si  niainim  ipse  illis  porri^'erct.  quorum 
.'•eruitnim  tali  rnoiL)  fratribus  pureienduni  e>set.  ühesse  uero  i]t>i.s  idem  pos- 
t-ct.  quonium  ad  quos  r(.sppefun»  de  oJHeii  dono  iiii  nou  lialn-rent.  eus  iiimi- 
rum  minus  uerendos  estimarciit  in  stalutis  rt  dditibus  pci.-olucndii?.  et  consue- 
ti*;  niini«tenis  dehita  cum  diHf»-entia  perticicndis.  Sunt  ergo  merito  uitanda. 
hiiu  niuliuuj  nücitura  iiliuc  ucru  inodicum  profutura.  quin  potius  perpctuo 
silentio.  prefata  mcdiante  recompeosatione.  iudicantur  sopicnda.  Pistoras  quo- 
que  ^cclesif.  eocus  et  carpentartus.  aioguli  in  opere  siii  ofifieti  se  paratoe  Sem- 
per exbibebont  ad  seraieinm  prepositi.  atcnt  fratram.  dum  tantum  eorum  aer- 
uilio  noa  inpediantor.  Hfo  de  officialibus  edlerano  aübiectis.  quid  honoris 
uel  seroitu  sit  exhibendum  preposito  dicta  sufficiant.  Hinc  ad  dedmam  oo7\r 
ßuentmorum*  trinam  in  oa  qnoque  partilionem  ostensuri  transeamus.  In  con- 
ßwntia  igitur  nunort  et  minore,  et  in  wüm.  tripartienda  est  deeima  fccie- 
.  ea  tsmen  exeepta  quam  supradiximus.  et  hic  dieemus  a  potestate  et  par- 


Digitized  by  Googl^ 


358 


ticipio  prcpositi  scciudondam.  Trlpartlt^  autem  deciai9.  duas  partes  accipiuai 
frati-cs.  tei'cJain  prepui^Itus.  excisis  pnus  indo  dcdotii  ciuium  ecx.  «^ui  iuta* 
omncs  ]iai  rocLianvs  estininntur  linUintlantlorcs  in  vmc»  et  «gris,  nel  altili* 
bns.  quy  i'ic  exci^c.  superadduntur  prcposito.  Qaod  ideo  fit.  tmn  qui«  Imh» 
9cclesi^  infra  terminos  parrocbif  conßuentinf  eonte&ta.  Qnde  pan  terci«  d»> 
cim^  debebatur  prcpoaito.  non  preposito.  icd  tautum  üratribus  decimaot.  Um 
quia  cisdom  fratribus  taiuquam  üliis  ^dosif  concessa  eat  ex  niaicnia  gratia 
taJis  ab  anti<|Uo  libeitos.  ut  s\  aliqui  coruni.  ucl  etiani  ipse  prepositus  qiiio> 
quam  in  culturis  ucl  nutrlturi»  propriiä  licciinandum  babeant.  dcciiiias  do auo 
qulsquc  sibi  (Ictiiicat.  Kaücm  indulgcutia  utuotur  etiam  niinis>tri  tVatnim  an« 
pradicti  in  bcueficiis  tantum  .siio  niinistcrio  deputatls,  (juia  hunt  in  luniio 
cie8i9.  alioqnin  libcrtas  ca  qua  Iratrcs  Juraiu'«  utuntur.  iilis  ouiiiino  iioj^arc- 
tur.  Hec  itaque  decimatio  fratribus  siue  uuiuoisls  siuc  singulis  iudtiha.  quia 
terciam  preposiii  partcm  attcnimt.  inde  est  quod  a«]  lianc  rcdintcgrandan«.  de 
communi  sex  decini9  excipiuiitur.  ut  dictum  o.st.  de  quibus  prepoüitns  «jui 
pastor  est  parrocbit;  c-^vfueniriyi.  et  nreliidlacuiiali  ibüleiii  et  in  pnfirU'i'.'rf 
fungitur  potcstutc.  a:?^••^llalc  tleLel  sacerdoti  suo  tantum  pivbeiiüc.  ut  ^uaun- 
tari  possit  honeste.  Scicnduni  quoquc  e^t.  quüd  si  predictorum  sex  ciuium 
prediis  aliqutd  lael  fortuna  addidcrit.  ucl  infojrtttniuin  denipserit  de  «ddito 
utilitatem.  de  dcmpio  dampnum  uterque  uel  alter  iüorum  pari  icgc  hnbobit. 
in  accipiendia  ucl  pluribus  uel  paucioribus  deciDus.  Si  uoro  ael  uaoi  uel 
plure«  ex  illis  oblerinC.  et  bona  eorum  in  plures  partea  per  «uoe  herodo»  dt- 
iiisa  faerint.  prepositus  uel  saoerdos  qui  uicem  gerit  pastoria.  tK>n  per  singu- 
las  partes  sequentur  deoimam.  ßcd  loco  dofuncti.  eUgent  alium  qucui  uolue- 
rint*  Cttius  deinccps  dccimam  accipiant 'ita  ut  nou  »int  uisi  sex  nuniern.  qui 
deciment  eis.  Postremo  reticcndum  non  e&t.  quud  supra  prouiL^lmus  bic  di- 
cendum  de  asaignanda  redemptione  pabuiL  quod  prepoeito  in  aducntu  suo 
tunc  debebatur.  quando  a  cellerarlo  ci  iuxtu  prinuim  institutum  seruit-batur. 
Iluius  autem  redimendi  ;::ratia.  dccinia  andu;.  ^pelty.  et  ordt  i.  ^clTlai^quo  le- 
guminis  per  medium  diulditur.  p;tr''quo  alicru  preposito.  et  altera  cetlcrariu 
datur.  hac  uidelicet  raliuue.  ut  id  quod  tereiy  parti  prepositi  hie  accres.cit. 
sit  ei  pro  redemptionc  liuius  pabuli.  nam  terciam  partim  e\  iure  suo  p\.»*gi- 
det.  (^i'llcrai io  uero  eo  quod  pro  exterioribus  <  ec)c>ii;  iiri;(aij.^  tuU»  üuno  per- 
tractaiulib.  cquitatura  earcre  ncui  potest.  paii,  alura  piu  {»uLulo  quoque  con- 
cessa  est.  cum  ea  decima  quy  apud  esch  iutegraliter  ci  assiguata  est.  04>- 
loiso  hactenus  modo  particionis  in  possesiionibus  fcdesi^  et  dediais  c(m>- 
finentinwvm»  conscqucnter  hie  de  qucsübu.'«  qui  circa  ca  in  quibuacunquo  iie> 
gotiis  prouencrint  dicemus.  qua  rationo.  qualiter.  uel  quibua  siot  etl^im  par- 
tiendi.  et  prtmo  loco  de  synodali  questu. 

Omnes  itaque  synodales  cau»^  qu^  per  prepositum  in  cwfimentia  et  in 
pafendorf  ti  nctantur.  ubi  potestutc  archidiacouali  otitur.  non  sine  cellerario 
uel  fratribus  ipsis  tract;m<lv  uel  tcrniinand9  sunt.  Nam  hic  quoquo  scjKiii(  ta 
paiticiuric  utcndum  est.  duabus  scilicet  partilius  que&ftiutn  sioodalium  ad  ix»^ 
trcs.  tercia  ad  prepositum  pertiuentibus.  liie  quer!  potest  qn«  rttiono  fratres 
aliquam  partem  synodalis  questua  obtineant.  ad  quoa  auÜ*  pan  uel  «rclu> 


Digitized  by  Google 


dkooMl»  uel  pastonHa.  «ar^  peilbiet  tad  tonimn'  sd'  persönam  prepositi.  ad 
^»od  re8)»«ndetiir.  quod  de  qucatibos  fratrum  pi  cposito  draidendta-  liiie  dioe- 
nas.  i}uoram  aidiUomiuiui  ex  per»  esso  debtut  ipse»  to  qaod  in  rebus '^ol*- 
«9  icteodictis.  »  friktribiis  ita  fuerU  s^gregtttiw.  iit  ana  ieroia  paia  ipsi;  et  tt- 
üqo^  duf  iUia  liboM  in  eoneii»  uttbaa  aubaermrcnt  Qq^  aegregado  taip  «rU. 
»6  quasi  qycdftsi  «lienatiö  pr^dato  dedecofOM  forte  Dtderotor  in '  poatenni. 
pJürint  untiquis  ^ccl«»!^  ordinatoribus  tnJe  fim  coDcäinbiani.  müto^  fimifiari- 
tatis  intiiitu.  ut  picpomttts  i^yiK  dale»  quc»tua  Buoa  in  ecnflnhitia  et  in  paf- 
fendorf  ikmi  dictum  rat  fratribua  partiretur^  et  ipsi  econtra  fuos  prepofiito  di- 
uidciMJt.  qui  Iii  Hupra  nfißtnoratis  qimtuttr  mrm  suis  Oo  placilis  et  potitioiii> 
bus.  et  Iii»  ^«inl^libus  ne^otiia.  per  imlubtriam  ccllerarii  et  co(»porntoruiii  sUo- 
ruui  proucnirci;t.  eieque  particio  altera,  ahoii  i*'spt»ruleret.  Vndo  sicut  ibi 
preposituä  iion  siiie  cellerario  ut  diximus.  ita  iiic  ctlltraiius  noii  sine  nuntio 
prepositi.  uel  ipso  picjut^iio  si  iiecc-f^e  t'uerit  cnu^am  nlifjUiini  traotHblt  uel 
Uiiutiiubit.  de  qua  iuui  aiiqukl  expcck-tur.  l  iticbiquc*  eaiiu  Urciiuii  iilius 
purtc'ui  prepositus.  et  reliquas  dua«  fratics  Labcbuut.  Nunc  de  üiunibiis  aliis 
quoque  parrochiaUbud  ^ocle^it^  s.  Ca^^toris  subiectiä  dicumua.  quid  iuris  pre- 
poaitug.  qiiidae  Sn^t»  in^da  hubepot  allter  quam  \u' wnfltimiumum  ^ax- 

Oonddetua  eteniih  earabdem  ^lesiartinir  qu^/in'«kcimi8.  taia  fdeloBif  i. 
Castorie  ae^uiMAi  «Mb  potcatate  prqxwiti  tautum  eaya  debet  ^t  ^ttiA  paalo- 
raa  eoriuD  partcio-  mediam  deoimirum  uei  terciaiii  lulbeiit^  ^uiw!  ex  gralia  et 
benfrücitf  odndactovis  aui.  reliqua  atipqudiis  fratnin^  Hbera  deputaCUr.  Tilde 
bic  notai*i  potft^t  i  t  im  «jiKMlMiuniodo  parlicioni». 'ntodiia.  iolor  prepo>situlD''et 
fira^^cs.  qui  supcriu>.  ubi  terciam  p.-iftcin  in  p-'i-sistivuibus  ^ccleöivi  preposite. 
et  rsUqua»  duaa  fratribua  asai^^iiifuioins.  Constat  eaiin  t^rcif  partis  dooiiaupn 
qDodamniodo  illuui  e«»^.  in  cuius  arbitriu  est.  qücmuiö  pastorem  et  posBds- 
forein  iliiuü  constituorc.  nulia  i'H|>ituli  siii  prce<?dentc  clectiono.  quam  ex  pri- 
uilegio  l»abejit  quanuidiini  v;rc!«,-!?iMnini  cat.nnici.  qiu  etiaui  in  dispensatione 
stiponiiioiMiii  a  prt  po.->iio  >uo  uwn  bt-jcriiuiilur.  Ixon  iacon^^ruo  igitur  rerum 
qiuu  ijiucumqiif  duiniiiUiu  einn  iudicuiini?  hu!»  ouin.-s  duniiiilü  r<  s  ijisy  tali  re- 
-juviu  jt<).v~i»li'iilur  ah  ;iji>.  If  jc  inquam  iju  d  '  pii  |>u.Mtui<.  cui  üuli  taiKjuam 
leiupuLiliA  ciiiuiuitu  üü  (iunatori.  «upor  krci.uu  paitoiü  deciniarum  tstaruin 
dominium,  ex  ItuIuAUiüdi  iure  cundueloriu  rccu^uo^ciinu^  diiiisus  uidctur  ctiutn 
hic  «  fratribtla  in  uaibus  docimaruin  ut  «uperiits.  ubj  fere  pes  omniii  il)i  •  ter- 
oiam.piBrtoni  eorun)  quy  v<^^^''>'  antiqnu  pob^ii^/Bt^  tarn'  in  decimia  quatp 
in  paredlia  deiputauimus.  et  iatia  duplum.  In  w€fla  ucro  prepositua  ta&tum« 
et  in  ürd^eim  m|i|$iiter  scoiaran»  deciinain  qu^  a  paatoria  parte  diuiaa  eat 
lAcipioiit.  iratrea.  Cum  igitur  ob  eonfirmandam  ti^tediotia  irat'^ibua  Ii* 
berom  diapenaandi  atipendii  aui  arbitriun«  tercie  pars  sit  de  ouinibos  aupni 
ii0;4itk  cxcisfi  prtpoaito.  dignum'  eise  et  iu^tum  proouldubio  credirous.  ut  tev^ 
iiünia  auifi  ebnteutiLs  pcruumeat  coaquc  iu  deputatia  .aibi  atipendiia  0rdinan- 
d:s  ad  coniiiiuduni  et  utliitiitcm  suani.  et  Uonorem  dol.  nuitquam  uexare  iO- 
lendat.  Solet  quOque  Heri  ut  a^!^ig^laty  coi'unnUin  fi'atrum  usibus  decini^  su- 
pradictaram  .occi^iacum*  contiuetui  propoaiti  subicct«jrum.  certa  sab  penBione 


Digitizedby  Google  J 


860 


opud  «liquos  probat^  fidei  niroa  qnaodoqiie  loeoitiir.  quam  paefeum  tmalilflr 
nocamos.  paetariam  noro  eom  qni  oertam  summam  eetto  tempofe  de  eom- 
mmo  se  redditurum  paciadtut«  Quotienacanqne  autwn  hoc  den  opoftet  te- 
Ub  aeniaodua  est  ordo.  nt  primo  ptiotarius  a  fratribna  cui  crodere  leoora  poa- 
aint  quarator.  et  ab  ebdem  avmma  pacti  iuxta  estimationem  oompetentem  do* 
BOminetur.  deinde  a  manu  prepositi  pactio  ilH  oonfimietar.  ai  h  tem- 
pos  uit9  ipsius  prepositi  stabiliendoa  est.  sicut  de  quibusdam  tantam  dectraiB 
nana  habel  aotiquitatis.  Ybi  uero  annaalis  fit  mutatio.  uel  pauconim  anno- 
rum  ccrtus  statuitur  tcrminus.  ibi  rcspcctus  ad  prclatum  non  habetur,  scd 
fratrcs  tantuni  ad  hoc  pcrfiriendiim  sufficcre  debcnt.  Cum  i]Lritiir  pro  tri! 
etabilitnte  qu(;  a  manu  ])ropositi  su.scipiliir  quandotpio  ei  muiioni  rrpendan- 
tur.  queetusquc  huiuRmodi  supradicto  modo  tripartiri  soloant  oa  soJun  inodo 
excipiuniur.  et  indiuisa  illi  hac  ratione  rolinquuutur.  quia  frntt  il  iis  quaf^i  pro 
muncre  non  leui  hoc  reputatur.  quod  hic  eorum  commoditas  et  utiiita:*  ita 
omnimodo  attenditur.  ut  per  concessam  prcpowto  stabiliendi  potestatem.  nul- 
latexiuä  impodiatur.  Yniuersalitcr  quoque  de  omnibus  bis  decimie  seiend  um 
est  quod  quotienscunque  earum  aliqua  a  pactario  uacauerit  lieebit  fratribua 
eam  ad  mmn  proprium  totam  oolligere.  ti  eb  ezpedierit  nel  paolwio  novo 
peniionia  aummam  intendere  et  remittere.  pro  temporia  qoaUtate.  Inde  eat 
quod  ai  ea  Q«!  tota.  nel  ex  parte  a  paotariia  niolenter  detlnctnr  aine  caau  ali- 
quo  perditnr.  rcatitatio  a  prepottto  non  exigitor.  «ed  aient  tarn  ipaom  quam 
ftatrea  tangit  ininria.  ita  ntrisqne  coUabonoidam  eat  pro  eoDaeqoeiida  in- 
aticia.  Haeteous  qualiter.  quare.  et  quibw  ait  ooncessa  yconomia  huius  ^ 
eletif.  pro^t  pleniua  potoimna  iuxta  teoorem  prepoMti  noatri  explicauimoa. 
G^terum  non  inntile  reputanimua  hoc  quoque  subnectere.  ad  quoniro  uel  qooa 
usus  beneBeia  peraonamm  ^oderi^.  uel  fratnun  stipendia  uacantia.  conuertt 
dcbeant.  quia  diucrs^  in  diuersis  ^cclcfiis  conpiictudincs  habentur.  qu^  auo- 
toritate  antiquitatis  roboranttir.  Cum  igitur  archiepiscopus  prcpositum.  pre- 
posjfns  deoanum.  mfiiristt  um  scolnnim.  et  cflntorcm.  (juus  canonice  fratres  ele- 
gerint.  inucstirp  dfl  punt.  Ixmw  H<  ia  quoqiio  e< nira  quando  uacaucrint.  ad  in- 
uestitorefi  redibuut.  donec  locu  earum  perrfonarum  ordinc  iam  dicto  ali^  snb- 
Btituantur.  Custodia  ucro  ita  appendet  prcpositur^.  ut  cam  sompcr  couiite- 
t«r.  Ne  auteni  uol  in  luunero  personarum  ycclesiy.  uel  in  seruitio  cjuod  ei- 
dem  a  singulis  earum  debetur.  ullus  unquam  apparcat  aut  sentiatur  defectua. 
hoc  de  ipsa  custodia  ab  antiquo  institatum  toietur.  ut  prepositua  nnvm  ex 
^altibua  tali  officio  competentem  querat  qoi  huius  aoliicitudinis  pondus  looo 
et  uice  aua.  aiue  amoie  ben^oii.  seo  gratta  ipsius  suscipere  uelit  et  aub  iio> 
mine  custodia  ministret.  Ynde  constat  hoc  c^ciom  com  bcDeficio  auo  quo- 
deacumque  uacanertt.  quodammodo  apedaltua  ceteris  iam  dietiB  ad  prepoci- 
tum  redire.  donec  item  ab  ipso  per  consilium  tantum  fratrum.  quoniam  cIeo> 
tione  opus  non  est.  alius  statuatnr.  De  huiusmodi  itaque  benefidia  qualtter 
uacantia  ad  inuestitoris  usum  cedant  satis  diximua.  aliter  uero  de  uacanlibua 
fratrum  stipeodüa  fiori  aoiet. 

Frater  namque  quiuis.  sJue  in  e^ctremis  po=!tu'<.  scu  liabitum  et  uitam 
uoleoa  mutare.  si  testsmentum  £acere  uoluerit«  do  probcnda  sua  pro  uoloa- 


Digitized  by  Google 


861 


fale  Ipsiiif  odltnaDda  aeü  d«nda.  plcntm  potcstatem  hftbebit.  uaqoe  «d  diom 
annmenarinm  ab  obitus  uel  couuersionia  die.  exelasis  tarnen  omiiimodo  a  tali 
lioentia.  bis  qni  ea  indalgentia  utuntur.  nt  in  propria  persona  presentea  et 
eottidiani  non  seruiant  In  ^cdesia  cuius  bonis  fniuntar.  fit  autem  cum  detor^ 
minatione  tali.  talia  ordinatio.  Fratri  decedenti  conceditm*  ad  opus  carorum 
anonnn.  aeu  ad  nsiia  qnosuis  prebenda  .2^X.  dieram  ab  obitu.  tarn  maiar 
quam  minor  cum  omni  inte^itate.  deinccp»  uero  usquc  dum  dies  illius  an- 
Tiincn-nrins  recolitur.  iM  tantura  quod  cottidinnum  »tipendiura  uocamus.  do 
mairri  [nrbcnd:i  soilioot  paiic«  cuttidiani  outn  ])ulniento.  et  e;v  pütiJS  menMira 
fju«;  singulis  di"!;u>  dcputari  solct.  et  cum  s(M-uicii8  ßollcmpiiitatum  dempt« 
jnirto  tereia.  Ktlitpitim  prebend^'.  canonicum  loco  illius  clcctum  comitfltur. 
ii  a  preposito  inuestitus  est.  8in  autem.  tantum  minor  prebri  du.  id  est  cle- 
motiina  electo  contingit.  post  receptani  a  dcoano  canonicum,  u^^quo  dum  io» 
uestitus  sit.  siue  infra.  siuo  pOEt  tcrminum  istum  annualcm.  Licet  eoim  eon* 
ilet  qnod  ab  anoiuenano  die  firatris  defuncti  deinceps  tota  prebenda  fine  ex* 
eeptiooe  nk  daoda  iratri  locam  illios  noniter  ingrcsao.  tomen  n  k  oeettiona 
aliqoa  iürta  uel  neectsarla  adhuo  oaret  inneatitura.  earebit  et  prebenda  tota 
preter  demcainau.  qu^  de  mann  decam  com  canonica  euscipitur.  Hoe  quo» 
qve  Dotandum  est  qnod  et  ai  iateatatua  sepedictos  frater  motte  fuerit  preuwi- 
tos.  proxtmns  berea  ipiins  bi  certua  habetur,  obtinebit  Stipendium  iuxta  tc- 
norem  supradictum.  gi  tarnen  et  crcdatnr.  nt  et  frmili^  tlliua  sercritiia.  etde- 
bitia  peraoluendis.  ei  forte  aliquibus  occupatoa  deocssit.  c\  ^qpo  rcapondeat 
et  pcreoluat.  Qui  ai  dehierit.  redibit  iiiud  ad  usna  omnibua  qu^ 

superates  ille  possederat.  cruntque  oa  in  manu  dccani.  et  fratnum  tai.tnm. 
qu!  ctiam  de  eisdcm  tcnentur  redderc  dcbitum  crcditorlbus  et  faniiliv  <\wh] 
ijiiiiu?  factum  couötübit  Nee  hoc  rcticrndum  est  quod  eudem  libertus  ordi* 
naii'Ü  stipendii  qu^  fratri  in  extremis  pcj^lto  datur.  mutanti  etiam  habitum 
non  no*^atur.  nisi  quod  intcjf^ritns  prebcndy  daiid*;  .XXX.  diebns  ineipicnfis 
amii  ist!  non  Keruatur.  ut  iiii.  scd  eadcnj  f«ubtractio  tit  in  eis.  (|U(;  et  in  •'■e- 
qucntibus  ciu.'-dem  anni  diebus.  Quod  si  is  non  ordinato  pfipoidio  suo  ad 
babitum  illum  trunsierit.  merebitur  u  iure  huius  ordmationis  dcinccpü  excludi. 
qnia  aui  oompos  fuit  quando  a  fratiibus  suis  discessit.  et  concesaam  gratiam 
saper  ordinando  hoc  stipendio  prosequi  neglezit  sicqae  sab  prcdicta  deter- 
Buna^ne  ad  usus  fcclesi^  per  maous  fi-atrom  iUud  redibit.  PoBtremo  hoc 
diltgentins  attendendum  est.  quod  quantocunque  tempore  prebenda  electione 
protelata  naeauerit.  nkhil  umquam  ex  ea  ad  innestitorem  prepositnm  redibit 
ex  rare  prelationis.  nee  infra  scilioel.  nco  post  terminum  anni.  aed  quieqnid 
nel  electo  nouiter  uel  innesttto.  m  qais  esset  assignanimus.  totnm  hoc  ad  usum 
^clcsi^  deputabitar.'usque  ad  successoris  noni  introitum.  eritque  in  potestate 
et  diapoeitione  iratmm  et  ccllerarii.  inde  reparare  oiBcioas  ^cclesi^  ubi  hhs^ 
sunt,  uel  nouas  ^dificare  ubi  dcsunt.  Quod  si  necesse  non  est.  ad  quoslibct 
mm  eo<  lt  sie  ncces?ano8  conuertatur.  Eodem  modo  per  eiusdcm  cellcrarii 
manum  cxpenduntur  -tip'  iidia  fratnmi  inobcdicntum  suspensa  a  die  suspcn- 
aioniH.  usque  nd  dlrm  e\liibitr  ob«'dicntie.  et  satisfactioniß.  Talis  autcni  eon- 
saetudo  non  inutiliter  discrepat  ab  iostitutis  aliarum  ecclesiarum.  in  quibus  u&* 


Digitized  by  GoQgle  , 


flanlla.  wa  auapcnsa  8tip«nd'a.  ad  cum  de  culiis  mimu  ipsorum  p«n^ 
nuin  ixfdiiw  aolciit  iom  quin  dum  ^ccletia  \hi\v  iunatur.  abusjo  sie  uitatur. 
tum  etwm  quod  cupiditui»  itla.  «pio  uel  prutraUuiidy  inuLstitur^,  ud  iuiiuode- 
rnti  «^rauaniiuis  Ciiu-n  r  po-sct.  tut.c  propusitis  niiipiUaUJi*.  quando  in  Iiis 
nulltis  ab  eis  fru<  tus  pi  iuutus  cxpectatur.  De  hubiuculis!  quoquo  iittiruin  de- 
cedentiiMii  uHCiiijtibu.>  m  if  udiini  «pt  (]uid  iuris  prcp(J!~ini>  iiubcat  ßi  e^unt  la 
fuiuiu  txiiesi^'.  De  yililitiis  ijuippc  coniin  quouiani  iiuilus  ad  cum  habetur 
respectug.  tacduu^«,  tiiiidus  in-\o  a  manu  ipsiu^  >\uv  <  nmi  exru  tioiic  uel  cun- 
tiadietiune  pui  i  igciiiliij»  cs>t  iVatri  illi.  qui  asseuhu  cypituli  pi  iiiüLUÄ  uLiiimcrit. 
ttttuuicu  ad  u&m  iVutium  ccdel  duui  uuinbit.  Quud  si  ceiisuali^  est  fuiiduä. 
A  manu  de&uu  ctfnsensutn  itcin  tmU'um  ftiiecipitur.  qugd  sit  «üb  iure 
olcinosinali.  ,  UacU'Uus  quuntuni  poHuiiUMs.  jKuposito  aatiafbcimuitw  Idco  «utem 
«atiquitfuip  (^leai^  liuiii3  pr^uisorjoni  statuija  Mri)i(o  cooHnfodmiiiiaiii.  ne 
forte  fjipenieoln  dubitatiODii.  tcnninoruii)  pr^scriptorunt  ^«Hquand^;  fiwet  ezr 
ceflsioki  et  »io  paci»  intemiptip. .  ConaUt  quippo  CX' discordia  icomnaoqntimii 
i'fa  maxlm^s' tlcor/ceccre.' sicut  lk«b€t  eniusdaiQ  aapicDtis.aifjrtorhaa..  miiiünaa* 
qu«  per  coDjCordjaia  ecoDtrario  crc&cera.  Quod  p^treiofaiitiUaB  baotuoliim.  pro- 
uiduDi.  et  in  commisso  ■  fidaleixi.  deoet  a^per  attcnd^i'e.  Ua-  inliüttt  pcioali 
mioliimenti  aliquid  eorum  ultra  atatatun  antiquitatis  apyfiUstp,  quonuu  uaur- 
patione.  seditioids  occasio  cmergat.  qu^  tutam  domuiD.  illi  CTüditaui.  in  sto- 
Uun  deteriorem  permutet.  qnod  deiis  ab  9cclcsift  sua  scmpor  auert;it.  Anien. 

Original  im  ^r.s9lrd).  (&s  fmb  fiebcn  531&ttev  in  ftciii  ^elic.  T^ic  fdimudlofe,  ahn  fere^» 
fA(ti{)^  nur  wcni^  abc^cfurjt«  Schrift  bcguint  cnif  öer  nuurn  criic  bid  crucn  ißlaUcd,  jpö  tiue 
^4ni)  auö  beul  XV.  ^faeculo  Lumcrft  I)at :  Episcopiis  lüi^uitur,  .  liiuc  iUcu^e  antcrcr  3"!^"il?' 
Auf  bftn  9i«tubc  f(^cmrii  für  ^Sufti)«»  @e&r<m<^  fprrii^nT.  Sn^crc  ^«ti  b(4  crilcn  '^Haf« 
!i'  ifl  mebrf.ic^  mit  ?luffd?rtftfn  ton  ri'rf*icbfiu-v  ^ctnb  iinb  oiu*  rTn'diicbfr.cr  ^t'ü  f»«f (^rirint ; 
bie  Sltcpf  fagt:  Compositio  int^r  fr  ifrf-j  h.  Kastorts  in  fVtiifl! '<ntin  ft  pnnjm  j>!viin«itnm ; 
diu  )tt)nt(  OHä  bcni  XUL  Baociüo  l>Mpt :  Kock^ia  i.  Castoris  ia  l  onüueucia  petit  a  üaoc- 
til«it«  umtra.  ^uatentis  rattmabUe»  coosvetudioes  in  cartala  subKryrtaa.awtcaaoctO' 
i-itau»  confirvuure  dignemiiit. ' 

13,  ScUt^um  bcv  Üicc^tc  M  etijt«  e.  einiccnic  in  Zxkv  Sinn-' 

Hcc  .NUiii  iura  super  turiain  de  Wiiielii';i. 
II  .•,■-.]' 

'     Dm  M^eadtf  ITeiallnua  'd«p  IMhie  äes  tri«l«Hieik'-8tlfti     iSüliMiils  stt  WJncfcerf«- 

ppn  ^»ei  JSaartmrj  hat  in  tojioffniphischfr  B<'zifhnnfr  ein  bcsondi'ii  >  Intere«so.  da  at  %m 
riiifiiD'J:  liii^er  curia  doininiettU't*  und  zugleidi  tlic  Uestandtheilc  dti- <  llit  ii  .tu-führllch .m^ 
gibt.  Die  Uezeiclmuugen  i-uxtimlia  phbs,  incolc  scbeinpn  auf  q'iva-,  jung"  /.eit  der  Eat- 
i>teliiMtg  dtiä  ^yui.stLums  zu  deuten,  vidleiclit  gchürt  aber  nur  die  Kinkkulaug  cinur  kl- 
eben an,  nrährend  die  NaBienformen  der  Oite  und  Maui-ipien  der  Mitte  de»  XU.  Saec. 
entitprcrhe»  \  wie  aucli  die  Kinlhcil&ng  dos  Laudos  in  utatuti  plc:  tn'ms  crmtam  itoh*'ntf$, 
SraT',  Kiri'e-,  Visirre-  yxnd  DinittcJt^ mi ;  .*ti!ira  terra.  Pit'T  «  '-'^  sIikI  i?»?r  Mcnt|re: 
twifti'tf.  fh»rnri!>8  *inart(l  pftrsi  i'f\r  (Vif  Kf-^i  lif^.  nuiln'rirhi.  Octorn  nf-r);  t^<'T  piaa<ii  ,'n  fjrftnil- 
rit  o(i«r  fiomitiivifliü.  Für  den  wird  nur  ttäuio  fjfnuünt.    An  (»etreidearten  pibt  es 

f(wiif:nt»mj  menu  und  animna.  Alles  Geld  wiid  natüi  noUdi»  j^crevlmet.  Von  den  Lei$Uuir 


Digitized  by  Google 


863 


gen  sind  nur  die  Anlegung  steinerner  Clausurcn,  die  Lieferung  «jltpr  ujjd  Ju^r  Hfiboer,r 

d«T  I^att  ni'Miliditer  zu  1iriii<  rkeu ;  von  DienstJeuteu :  sculkttua^  wamtontmitSf  tlccimciUh 
ri'tf,  mohndiiiurn  und  fhrvMnrH. 

Simoottis  in  Treueri  fratros  oontra  humune  memoria  lufiiuiitatem  ro* 
medium  qacrent^.  et  oontra  raram  r^slicaiis  piebis  fidclitatoui  et  frequentee 
officialium  suorum  rarit  tatcm  sibi  et  pucccssoribus  suis  prouidcrc  studentcs 
opcre  preciuiii  credidci  unt  bona  et  jura  ud  ccclcsinni  suain  spcctantia.  c|ue 
apiid  villani  ((iic  dicitur  tciutchra  et  in  aliis  viliis  ad  banmin»  ciusdeui  wi* 
iitrlirc  spcctaiitihijs  hnbentur  prcscuti  scrijdo  adnotm  i  et  sciij>tiini  pvcFcn«  ad 
iii.-ttu«  ti(ui(.jii  ccTtitudiiiis  suc  ot  Euoi'uni  ptistcrfiuni  caute  rrsciiuiri.  Ad  baU' 
nuiii  prctulu  viilc  \icu:lii('t  winechre  isto  villc  sp^ctaat.  viache,  i miltiUyrf.  Ue' 
linffe»    JCeriki.    Kafiie.  llamdcetuje,  Uvoluenge.   wen-,    in  icineciim  hübet 
Simeon  duas  purtai  decuue.  et  in  »ucke.  et  in  hukinge  similiter  duas  par* 
tes.  ad  corttin  de  wintgikm  spcoU^l  .]^XX*  manii  iileurium  «eoMip)  aal* 
nexitee.  vnnsquiaque  DutDst»  a^tät  aDnuatim  .IUI.  nuÜros  ad  mfinitirain  gra? 
mtiu  dimidiam  parkem  da  fnuoeato.  altnrora  dunidiam  puHcm  da.  atiaaa.  actr 
Ueet  diioa  maldroa  de  fruroento  ad  ÜMtudi  a*  Ramigii  afc  dvoa  waldroa  da 
aoeoa  ad  naftale,  Solnir  etiam  aniiM|Bisqua  maaeitaaBiiaatin  tr«a  gellinaa.  duae 
ad  carnipriuium.  tertiam  nd  pasca.  f)o  predicla  aninpQa  tonetur  qoUibet  Oinn* 
ßionariu^  id  qaod  debot  ferre  ad  granariHm  fratrum  proprüe  fxponait.  Qui« 
übet  etiam  supradictorum  mansorum  tenctur  aoluere  annUatim  quatuor  toli* 
dos  Treuerense»  .III.  sol.  ad  oatiJe.  quartum  in  medio  maio.  Quilibet  maOf 
sionariiis  teuotur  eoluere  parteni  prenominati  iuris  iuxta  portionem  mc  pos- 
sessionis.   Quilibet  uniu.«»  maiisi  possessor  debt^t  dauderc  octo  podes  in  curia 
dominicali.  si  fratres  s.  Simoonis  volunt  haue  ciausurüm  Ii«  li  de  vimiae.  moii- 
sionarii  dcbcnt  quicquid  in  hoc  ncccssariuni  C!>t  ainc  auxiiit.>  diotui  um  frati  uin 
ministrarc  et  opus  facero.  Si  v^ro  Uiideni  fratres  de  lapideo  muio  ciatK^iinini 
niciiioratAni  ßcri  vohmt    ipsi  dtbcnt  calorin  et  harcuani  tHntiim.  maiisiynarii 
autem  totuoi  quod  supciaddcnduin  est  laborem  et  lapidcs.  In  clau^ura  venn^ 
tenetur  <|uilib«t  unius  mnoa  posscsacu-  JsLIl.  paJoa  pcmiiiarQ.. «!(  ifMeiiKSt  ew 
in  venna  comcntare.  m  piscatorem  oam  naQt  Ma  pamrtmn  ad  .vennaA  inii^ 
niet.  ti  veru  piscatorem  paratum  ad  renoam  non  inuaiierit  palioa  sub>boiHl 
testtmpnio  in  ripa  dindttet.  et  über  reocdet.  Freier  snpredicto*  .«XXX.  man» 
«ea  lont  .VII*  alii  mansi.  qvi  dicuntuc  90wrphu»e  ad  .menstm  pF^peeiti  apee» 
tantee^  quonun  quüibet  debiet  .VI.  aolidM  in  ncdio  mardo  et  oaum  maldrum 
frumenti  b.  Remigii  ad  treuertiwm  nansuratn  et  maldrum  anenc  ad  fealpm 
b,  Andree.  Sunt  aiii  tres  Tnand  et  dimidius  qui  dicuntur'^iV^^/</ru«.  quarum 
quilibet  tenctur  soluere  ad  irtatr.  nion^urani  dimidinni  maldrum  frunieiUl-el 
dimidium  maldrum  auene  in  fe&to  b.  Kemigii  et  duos  solidos.  £«t  alius  man- 
sus  qui  dioitur  uisrerthfme.  solucns  ad  natalc  domini  .XX.  dcnar.  ad  officium 
scultetii.  Sunt  a!ü.X\'.  nians^i  dhvfi'Jiuvc  <juortini  quilibet  .«ioluit  .1 1 1.  den.ir. 
in  mcdii)  nuiio  et  ihju.'*  inuenes  *,^•ll]iila!^l  ad  ojiM.ijuiuiuni  .IH.  ^allii::i>  adul- 
ta*  ad  pa^clia.  quiiibet  .XXX.  oua.   in  nudi  »  juiiio  .XXX.  teguhtt  ad  Uc- 
tiiiu  duiuiuicalis  curio.  soluti?  blis  tc^uli»  Uc!m  lit  lionnn  mnMBoruro  pojäses5^t>- 
r^b  dominicult'iu  doinum  et  horrcuui  detcgcie.  et  teguia»  tcctonuii  et  urcaa 


Digitized  by  Google  , 


864 


intenm  pargaro.  Hn  etiam  debent  in  pralo  fcnnm  falcare.  aie^are  et  «d  hor- 
rcum  fratnim  cum  suis  laboribus  et  expeosis  ducere.  nocriiutn  ununi  de  feno 
incdioercm  ncc  nieliorem  ncc  pdoram  debeot  post  coopletoe  labores  habereu 

Idcm  mansionarii  debent  ft  segetibns  fratrum  tum  a  frumcntia  tum  ab  auo- 
nis  inutilfs  herbas  ex^tirparo  et  eicere.  Ex  biis  JCV.  mansis  .Xllll.  de- 
bent sin^uli  singiilos  roaldros  domlnicalea  de  annona.  si  tantum  opn":  de  ca> 
ria  (lominicali  accipcrc.  et  si  prcocptura  eis  fucnt  panem  est  exliibeiidus 
laborantibus  in  uersatione  tcnc  et  tempore  nic?.-^is  et  tempore  seminationis 
preparare.  quintus  deeimus  vcro  niansus  debet  custodia m  vincarum  et  cum 
unus  it»torum  mansorum  uno  aimo  i-ii<todiani  expleueiit.  alius  man^UB  ei  vi- 
el nior  sequei  tt  anno  eamdom  c\jtlel»i(.  et  ille  <jui  prioi  i  unno  expleucrat  ad 
commimes  ftliorum  laborce  redihit  et  ita  per  omnes  isto»  .XV,  monsos  cu- 
stodia lata  transibit  Incolc  quotjuc  omnes  qui  sunt  in  baniio  predicto  de- 
beot  noucm  dies  fn  anno  in  aerutcio  frstrum.  waum  dicm  ad  iaiea&dam  f»* 
num.  dooa  ad  eolbgeodom  aegetes.  et  ai  dao  isti  non  auffieiiint  dies  JiV» 
memoratt  mansi  laborem  istam  porficere  debent  alios  sex  ncmorati  incole 
»oluent  in  opere  qnod  eis  iniooctam  foerit  sine  circa  domum  et  hotream  aine 
eirea  vennan  et  melendinam  eom  «nis  expenaSs  pn>  «mnittnibos  pascuia  et  covk 
niunibuR  aquis.  Quilibet  iatorum  .£V.  mansornm  debet  nnam  maldrom  do- 
tniuicalem  in  horreo  tiatmni  tritorare.  ad  campum  ferre.  aeminare.  occaroet 
totora  laborem  qui  ad  hoc  spectat  cum  proprüs  explere  expenais.  eonindem 
mansorum  possessores  debent  oua  et  res  fratrum  Treuiris  fcrre  et  animalia 
siuc  porcos  siue  alia  ducere.    Ex  eisdcm  mansionarii:^  debent  tres  prc]iogito. 

illic  vcnerit  seruire.  duo  C(|uos  eius  reciperc  et  eos  et  res  alias  serunrc. 
tertin'*  vero  Hfbet  vigilare  et  doinun»  [)ro  iru'eTi'lio  v\  aliis  easibus  custodire. 
et  si  \in  perditum  fuerit  debot  liiud  restituere.   ( t  ista  seruieia  debent 

per  omnes  suis  vieibiis  et  »uo  ordine  transire.  Quilibet  etuim  mansvis  debet 
in  fliiiK)  .XXX.  faces  ad  luccniam  prcpusiti.  e\  biis  riiani  (Kbct  prepositus 
nualium  ad  tria  miliaria  habere.  Si  quis  contumax  vel  negligens  aliquid 
oaaiserit  quod  ei  fiMtendom  Aierit.  aecundum  iodioiam  scabinorum  pnniendos 
erit.  £st  et  alioa  minaoa  qni  dieitur  viacerhftu«  aoluena-  cellerario  .VE.  aol. 
in  medio  nmio  ad  piseea  emendos  quando  iHir  7^tmdnn  et  tfitmacum,  m 
Bupra  dicta  vilia  oadetn  snnt  .X.  aree  de  mdioa  terra,  quo  simul  et  eonuna- 
oiter  debent  daoa  aoHdos.  Sunt  etiam  in  eadem  villa  «luo  diurnaleB  aolucn- 
tea  singnli  ringulos  denarios  et  duo  aiii  singuli  soluentrm  unam  octanam  an- 
none  elusdem.  qui  eam  tolerit  nichil  soluere  tonebitur.  Apud  eame  est  »nlica 
terrtt  solnens  quatuor  denarios  in  maio.  apnd  Idelorf  est  area  de  saLioa 
Um  aolneiis  qnatnor  denarios.  haruni  autem  arearum  inucstitare  pendent  « 
mann  prcpositi.  sed  censns  e?t  fmtrum.  Debent  autem  fratres  aduocato  tria 
ßcruiela  in  anno,  in  qtioliliet  seruicio  unnni  maldrum  (b  niiniralem  de  ancna. 
et  dfmidiuni  inabirum  de  frumento.  et  .>e.\  (biiatios  ad  fTiu-ndimi  camc.s  vel 
pi.Hc«'.-,.  ( t  f>i  nnntiug  aduoeati  earnes  vel  pisccs  nun  «cct  piau»  rit.  ei  dabuntur 
dcnaiii.  et  una  gailina.  et  unum  dpi'Aiium  ad  ceram.  et  I,  den.  a<l  gab^ni. 
ef  unam  situlam  vini.  Pro  hii.s  .scru'tiis  debet  aduocatns  Mipradicte  eccle&ie 
iustieiam  acere.  et  ubi  potent  subueu're.  In  liuolmnge  sunt  duo  mansi  ple- 


Digitized  by  Google 


865 


nnm  ccnsum  soluentcs  et  dimidlus.  apud  vere  tret  nMiiui  plaram  oeoeom 

solaentcs  et  quartus  qiii  tlicitur  viacere/inKe.  in  huJrhige  unus  mansns  plenum 
censnin  solucns.  in  Käme  Ires  niimsi  pletinTn  censuni  solucnttf.  Jn  Uamfl- 
uetifje  dijiiifliii.s  mnnsns  plenum  oonsum  soluens.  in  Käme  diniiMius  niaiif^u;! 
soluons  .iL  den  scultetio.  in  L>tf'>rf  unus  mansus  soluens  plemiin  cetisuiü. 
in  üdfce  quatuor  niansi  pli  iiuin  ccnsum  solucntes.  in  heleudl  tjuarta  pars 
mMMi  plenum  ceusum  soluens.  alii  .XV.  mansi  plonum  ccusuoi  soluentcs  et 
qaarta  pars  maosi.  Sunt  apud  Wütehram  mansi  eliam  qai  dtcmtur  dmBU' 
h&tte.  Bunt  in  Win^era  .X.  et  dinud.  in  liuduen^  awnt  JIII.  ek  dimid.  et 
diniid.  in  Heddenge  et  vietcht  et  kenhe  rant  .VII.  mansi-  qui  diouninr  tMr- 
h(tv€.  item  in  Windtra  sunt  tres  tnansi  et  dim.  qui  dieontur  kirlu^ihie.  Seul- 
tctius  dclx  t  proposito  porcum  vel  V.  sul.  ad  natale.  Tres  dccimatores  de- 
beot  scultetio  ad  emendum  poreiun  .XVUI.  den.  quilibit  eorum  .VI^  den. 
Duo  molendinarii  unus  dominorum.  alter  prepositi  .Xii.  den.  utcrque  eonim 
.VI.  Tres  fore.starii  .XVill.  den.  quilibet  conini  sex.  Sunt  ctiam  loca  .V. 
in  quibus  tu«  runt  niolendina.  in  quibus  qnod  coustiuatur  mnlendinum  a 
manu  scultctii  pendet  inuestitura.  auctoiitato  Uimon  prepo.«Ifi  facienda.  6i  in 
aliiä  loeis  eonstruitur  niolcndinum  ubi  niuiijuain  Uirrit.  ;i  manu  prepositi  pen- 
det inucstitUra.  borurn  molendinorum  iauc^titiira  e.st  prepositi.  ccnsus  vero 
firatrum. 

Nomina  manciptoram  apud  Windieram  que  Folinanu  tradidit  s.  Simeoni. 
Lamprwh,  Weztd  et  oxor  eius.  item  Rm^r. '  Iläda  et  filia  eins  et  filii« 
Albreeh.  OermrL  Heed  et  filit  filieque  eorum.  Summa  agrorum.  Yincanim. 
pratornm.  arearum  einsd< m  prcdii.  quod/o^marua  dedit  a.  Simeoni  .LXXIUI. 
diumalia.  rel  plus  .Uli.  vinec.  prata  ad  earradsm  feni.  areo  tres.  et  silua 
et  pars  lapsus  in  moselta.  et  medictas  loci  duorum  molendinorum. 

Her  predia  sitn  sunt  in  Winech-a.  lk>lru}ga.  Hudhtingn.  que  emerunt 

fratrcs  a  FoLmaro  et  sororio  eins  Simavo  fcre  cum  .XIll.  luarcis.  prwcnti- 

bus  clericis.  ministerialibus  et  burgcnsibu?. 

bem  Original  in  hn  eiabtHbliot^ef  ju  Imx.  ?Papfl  ?lbrian  IV.  bejiStigt  1154  bm 
\f.  «bimton  )U  Xrirr  unUr  Stubcrtm:  curtem  in  Winecbra  et  allodium  Folouuri.  (I.  634). 

14.  (^ütcrbev^iid)iitjj  beS  abliefen  iBencbtctiuecs^Jlouncuflojtet:^  2Ku)?erti&2 
berg  l&ü  fingen.  1200. 

Das  Güterbiich  des  ««leligen  Notuieiiklusters  Ruperlsbcrg  b«'otclit  in  fiiicm  gebundc- 
oea  Volumen,  hoch  Quart,  6&  Bl&tter  Perfament)  cwiscben  denen  sich  einige  mit  bsBchrie* 
benen  Pcrgamentsti eifen  beklebte  von  Papier,  auch  einsetne  Pergameotstüclie  befinden, 

und  trägt  die  .\ufs<liiift :  Tu  (/isfratio  rrrum  et  ce»fifitit}i  nintinstfrü  ,s.  JRupcrii  ab  anno 
1147  m^qup  1J70.  Die  Blaitcr  sind  liniirt ,  jede  Seite  z:Uilt  27  ZeiUMi  mul  ist  mit  brei- 
ten Käiuldu  vergehen.  Die  ursprxknglkhe,  älteste  Schrift  von  1198—1212  iht  eine  fettOi 
sehr  gleicbmiissige  und  soiffiütige  Gursiv;  Initiftlen  und  Uebertdiriften  sind  glftnsend  rath; 
die  jcaUreicheu  Ablcansnogen  die  gewöbiilicbsten  mid  kicht  ku  1ö8cu.  Wo  Locken  and 
leere  Seiten  geblieben ,  wurcb'n  von  verschictb'nen  fpiltoren  Händen  Nachträge  gemacht 
meist  l'achllrriefr  bis  zum  Jahr  1270  herauf;  weiter  dngcst reute  Bemerkungen  gehen  bis 
1630.  Die  altem  Handschriften  rühren  offenbar  von  Frauen  her,  wie  nicht  nur  io\,  26 


Digitized  by  Google 


866 


die  Msdriteletklie  Beseldiiiaiig  einer  seriptrüe  huins  tetttmeiiti  beweist,  sooieni  aack  die 

Naii'ität  in  dem  Kampfe  mit  der  unxureichcndcn  Kenutniss  des  liatciniBChen,  welche  gltck» 
IkbiT  Weise  die  Vc-rderluiug  der  so  iiitercssuDteu  deutsjclicu  Fluruameii  vpihiiKUirte. 

Die.  luJg«»nde  Ahschrift  bosoluaiikt  s'u  h  auf  den  iUtestcn  ursiirüuylii  In  n  Text  und 
ist  iu  äu  fern  abgekürzt,  ul^  blu.säo  Autzuliluug  vuu  GrujiUcitückeu  uhue  l-liuiiauicu  uud 
die  Öftcrc  WiciderholiiDg  der  letztem  vermieden  wurden;  zur  tFebcrsiciit  ist  aber  fllierall 
die  l^ammi'  der  Ormid-stüi  ke  am  Sdiliisse  des  Sjil/.es  zwisiheii  Ivlanimorn  aii>:ei;elteii.  Da- 
geir^  n  mtli  ilt  dir  r'.ptp  jode  Flurbezetchnniig,  jedes  Maas  und  jede  Bemerkung,  die  sich 
Wif  den  Krweri)  bezieht. 

Die  Güter  des  Klosters  zerfallen  in  mit  Fracht  bebj^utes  Ackerland:  agri,  Aeherlandf 
AUuTf  Gürten:  horiiuf  Wingerte:  vmee,  letztere  einigemal  als  tneulti  beieichiet; 
Oedland,  I^fetdt}  Warlattd;  Mühlen;  eierfo«,  cwriiUa;  Eove^ede»,  äret,  ebenfiüls  et- 
nit'cinal  iuculta  iiufgetüliri ;  domus  mir  iu  Biuj^en;  liacküfcn:  prütrina  und  einen 
lüllri:  cili'tri'ttii.  Gülten  uiul  Zins>eM  fallen  in  Geld:  marca ,  uncia ,  .«'(/üV/«s  oder 

Schiliinc,  einmal  nusdincklich  in  trierischer  Wahning;  drnan'us  oder  Penning;  Jffilhe- 
liiic,  obolus,  niinmus,  firdo.  Die  Fruihtgfllten  bestehen  iu  Weizen,  Korn  und  Hafer;  de- 
ren  Vsaae  im  IfaMA*.'  uMtldnm;  modm«;  ^«rtofe  oder  VirieÜHfft  Viiimalef  Fentetul; 
der  Wein  wird  geiMssen  uach  der  hauui,  quattaria  oder  qmrtaU,  und  dem  sextariMf 
an  Sorteu  kommt  nur  eiooial  vimm  hunkiim  vor.  Feruer  werden  dem  Kloster  entrich- 
tet: Hou  in  llaujt  n:  acervi;  ("apjtcn:  capponcs,  cajiuui;  einmal  mü>fpn  qulliHarii  ge- 
titelU  werden.  Von  deu  ^iw;htvt•rhallni^^eu  kummca  nur  geleycniliihe  iiemcrkuugcu  vor, 
es  werden'llalb-  und  Drittelgfiter  angefahrt;  andere  Füchte  wechselten  in  ihrer  Hübe. 

Die  Landmaase,  welche  fttr  alle  Ländercten  gelten,  sind  von  unbestinimter  Grdsse. 
Die  JTube  oder  Hitba,  ««wi»m.<  enthiUt  im  DUrchschnitt  zwar  80  Morgen:  jufjrra ,  jurua- 
les,  aber  niriiinh  trenan:  so  werden  dafür  gerechnet:  32  Jnriern  und  5'/i  Z/r,iririI,  d  b. 
'66%  Ju/fera.  Die  haVfe  Ilube  zählt  15»/,,  l5'/j,  14'/,,,  W/m,  l^Vi»  14'/,  ^w</t,ra.  Eiße 
Vierteümhe  euthiilt:  7'/,;  ü'/,  Juntaks  aud  4,  particuie.  Der  Mprgme,  Aklcr,  Juyerum, 
jumalis  wird  in  der  R^el  nach  der  Dreitlieüuug  zersetzt;  Zwetdeil,  Zweiätly  dwdtf  Ist 
Vj  c\\w^  Jiujcri;  es  kommen  daiSU  vor:  II  ilh',  Drittel  und  \  ierlel  des  Zweitheils;  einmal 
ein  Viertel  eiuf^s  li.ilbm.  Ferner  finden  sich:  Drittd,  tcrciii  und  .'<f',f//r  pars  jugtri.  Aber 
auch  die  Zweitbeilniip  des  Ji'gt  ri  ist  liiuifi'/:  Vfirtdeil,  Vinhl.  qntirtalc  KleiiifM-e  Maase 
sind  rirga  und  pcdcs,  purtictthi,  AHcrsthckc.  VAuc  genauere  IJerechuuug  ist  nicht  mr»^- 
lich,  weil  die  im  (jfitcrbttclie  angegebenen  Summen  niemals  mit  dem  eia«lavirteii  wirfc^ 
Unken  Krgjdmiss  der  Additioa  aberehiBtimmen. 

Allgemeine,  Laj:*'  mul  lieschaÜeuheit  dor  Laudercien  bezeichnende  Benennungen  sind: 
Ober-  tHid  y>>  fln-fi  ]'! :  lUimhi  Vdti  10™.  |2  Moriren  rmfang  (,]5euml'\  vri-zi;.!li' Ins  Acker- 
land nuch  jetzt).  Anciccudcrc,  triainde:  üannus.  Sttegda  ist  wohl  ein  schmaler  Strri- 
fen,  Zitgel.  Die  Flnmamstt  sind  von  gumnaa  luUieaBe  and  sprechen  fOr  sich  selbst ;  ouf- 
fiUlead  ist  die  öftere  Wiederkdir  der  BexeiebnnngeB  Gkpp  und  FaBikor.  Letztere«  war 
eine  Vorrichtung  zur  Absperrung  des  Zugangs  zu  einzelnen  Feldern  oder  Wegen.  jCm 
nachzuweisen,  wie  schnell  sii^h  diese  Namen  im  Miindf  tUsl  >  veränderten,  sind  «Ue 
Formen,  wie  sie  iu  den  llegisteru  bis  1270  vorkommcu,  iu  Klauimcru  beige^etiit. 

Anno  incarnationis  'dontmicc.  Mnicsimo.  ccntcsimo.  qundragcstmo  .TU. 
ppiritu  sftDcto  bcat^  matn  nostr^  HUdegardi  rcuclatitc.  cio  monte  ».  Dinibodi 
od  iocum  patroni  nostri  seil.  b.  lltiberti  transiuimus.  ia  quo  loco  cadem  beat« 
mater  nostra  .XXX,.  anDis  felicit^T  uixit  Et  cum  ibi\kiu  nichil  onwiino  pos- 
ficitsionis  habererous.  primum  fundum  a  doinino  ßerttftardo  comite  de  //</- 
denskeim  .XX.  marcis  emimu?.  Ea  iicro  qu^  modo  possidemus  aliqva  emU 
tnua.  aliqua  pro  animabus  iideliam  collata  sunt. 


Digitized  by  Google 


• 


367 


Frrdiom  nermtimi  palattnl  nimUfs. 

Preditjm  quod  iidbis  ilrdit  in  pijifjm'ff  Il< nuainms  palntii  ns  c(.nH*s  et 
UMT  eins  (Jrrth  vilis.  fv  fli  f'^t  hn ,  ihn  iiiNta  uailcni  duo  iu^cra  siiiiul.  In 
bntiifpiiadt  (lintidium  iu^<iuiij.  In  qnj'U  iltr  Leu  n  ohtutiuLn.ii  J/-t.<i  iuwn- 
7ifn  uni:ni  zuwcideil,  lu  vmdtin  dimid.  iiig.  item  in  icträun  nna  paiticuU. 
In  dimA  nmn  dim.  ing-.  In  lert^un  neaie  o5ewfnd?«VA  brunnenpoäe»  X  au- 
vreideil.  In  daßun  obewcndieA  akenkeimer  wff/f^n  .1.  iag.  in  runderw^ 
nnum  suweideiL  et  ibi  ^roipo  dim.  iu^.  In  der  leiun  di».  iug.  In  »rmcAeid 
.1.  euweideiU  In  ethd^rt  JI.  «tiw^deil  »militör.  la  aekenke  .1,  Buwpicleili 
In  fiffeser  fuiiediin  tpnrti  Y^ra  inj;.  In  nu'dei-na  dim.  iug.  Ibi  propc  widtnm 
T  ing.  In  «ünno  «r/<^'>/no  fnunm/o^  dim.  iug.  lu  i(rrH^r<ir(/u/;  dno  iugcra  suduU 
In  hormre  dim.  iiig.  In  Mtnrteo  mnriVn  leiun  .1.  znwfidoil  et  ibi  prope  tri* 
der  rin  ze  lu  rewe  .1.  iug.  In  ^ptttderun  dim.  iug.  et  ibi  prope  in  futkif^ 
ru»  .1.  zuwoideil. 

BerncresbeioL 

In  }>f  ni<(reshewi  ilcdoi  iint  dorninabiis  nostris  Hngo  et  fi  atrcjs  eins  7?or/- 
I  f.s  et  Trviu-iniia  cmtini  lumni  cinn  rdiiii'iis  it  iuxlu  i^t.im  (juatuor  alias  iii- 
cullas.  In  (UiN  ni  iiilla  dodit  noMs  idrni  trvtirnnf.o  in  spize.-:hf-i/un'  ireg^  in 
uiio  locü  .II.  iu^.  et  dim.  In  alhtrcfier  vtldf  umuii  iuy;.  In  htldun  ing.  I. 
Propc  uillam  luxta  kerestrazvn  in  ono  loco  octo  iag.  In  ffeh^b'^cke  in  nno 
loco  dcccro  iug.  Propc  nillara  in  valledwe  in  uno  loco  .II.  iug.  In  ileit- 
dun  in  uno  loco  tria  iug.  In  codem  loco  iug.  umim  aeparatim.  Ibidem  in 
richin  in  uno  loco  .II.  iug.  lA  Happrei  Je.idrulen  in  uno  locb  .II.  iug.  Ih 
caldtnleich  simul  .II.  iug.  In  su|)(Miorc  parte  ceddenhick  simill  .IL  iug.  In 
lontakeimer  Meigun  .1.  zuwcideil.  In  lonesheümr  ndde  .11.  iug.  et  dimid.  et 
.1.  suMreid^ii  simul.  Ibidem  dimid.  zuwcidcil.  In  irihfre  sex  tdg.  et  dim. 
in  uno  loco.  In  ifiP'->->'.-*  vlsini  .II.  lupf.  prat^  siniid.  In  inforiom  parfc  un- 
hr')'r>:  dim.  inc^.  sinnil  prati^*.  In  geren  duo  iug.  vinrr  ftnud.  In  kirphadf 
ing.  unum.  In  iir<Iio  muutis  uincarum  iug.  unum  et  dim.  scparatim.  l'rope 
uiilnm  uiuariuni  unum. 

iu  catlctn  uilla  dcdit  nobis  luefatus  JJvgo.  in  lonf.-^lieimer  vdde  in  uno 
loco  tria  iug.  ,ct  dim.  Ibidem  .II.  zuvreidcil  scparatim.  In  hrttcite  iug.  I. 
In  »pvseaheaner  trtge  .II.  iug.  et  dim.  slmul:  In  creehen  eruee  unum  et  dim. 
ing.  fimul.  In  herestmzun  sex  iug.  simul.  In  alhrrdter  ttelde  .II.  lug.  si* 
mal.  In  hdedvn  fug.  I.  et  dimid.  In  wUre  .1.  tag.  In  gfhdireeke  octo  si» 
mul.  In  aundeiuien  diui.  iug.  In  ttalledore  II.  iug.  simul.  In  dntdtin  ntg. 
I  et  dim.  Juxta  sezelinge  iug.  I.  scparatim.  In  geren  tria  iug.  et  dim.  si- 
mul. In  pret  des  dvrlennt  .Ii,  iug.  et  dim.  .«;fmul.  In  ebennofhe  iug.  F. 
et  dim.  In  holriftrcavn  iug.  unum.  In  emt^chendole  .11.  iug.  siniu!  et  unnni 
scparatim.  In  gn'nfhvsse  .II.  Iug.  simul.  In  Io7n<<firnner  .^friijwn  iug.  I.  et 
dim.  In  d>f<-'n  rirhe  .1.  zmvcideil  In  piizzp  dim.  iug.  In  iri'hrrfi  .11.  iug. 
pratc  sinuil.  In  gucn  .II.  iug.  uinenrum  .««ininl.  In  Invf^hphnfr  •ftinjun  iug. 
I.  et  dim.    lu  lonesheimerphade  .1.  zuwcideil.    In  medio  montii*  uincarum 


Digitized  by  Google 


368 


(lim  zuwcldril.  Uctro  ooolcslani  (lim.  lug.  Retro  uineas  campus  qui  incul- 
tuä  iacet  et  adliuc  cum  alliä  communis  idcst  Innengarih,  OdUia»  Judda  et 
iodiuisus. 

in  eaüeiu  uiiiu  licdii  tiobiä  pixi'ütuä  lioricu»  m  geren  .II.  iug.  uiuc^  si- 
mul.  in  Icirphade  dini.  iug.  Itcin  in  oadem  uilla  pro  dementia  sorore  do- 
•tim  data  est  nobti  cnrtis  una.  In  ebennotde  htg,  1.  aeparatim.  In  soM^nt- 
hun  I.  snvrddeil.  In  heimeres  tct  f/e  .11,  saweideil  aimoL  In  ketewmgwt  JI. 
mg*  ainiul.  In  pu^erwege  IL  iug.  aimuL  In  lonethemer  anewandvn  .11. 
iog.  ot  dim.  In  crechenoruce  .11.  aawoideil  aimul.  In  albercheimer  udde  .1. 
iug.  In  Luzdtoutun  diru.  iu<^.  In  stt'OiOfaii  tria  iug.  simul.  lu  hogfre  .1.  iug. 
In  hMk  .1.  iu^.  in  tuudtrbe  diniiü.  zuweidcii.  In  Ueithdtui  .11  iu^^  siinul. 
In  leazzerlari'le  .1.  zuwcideil.  lu  aUifbuhele  unum  zuvreideil.  lu  paLerwinr^ 
garfhe  .1.  zinvoiMcil.  In  gochftethde  dim.  zuweideii.  Juxta  kitrchpade  dim. 
auwfidcil.    In  l'ildt'wiyifi  hig.  unum  et  dim. 

Predium  (au  vatirt;  in  bemut-Jitiui  in  unu  campo  an  demo  högere  .1. 
iug.  et  dim.  snnui.  A/i  der  herstraznii  .1.  iug.  Ze  sunderse  .II.  iug.  simul. 
Vnder  demo  riche  quinquc  iugera  simul.  In  aWedier  wtye  .1.  iug.  tt  dim. 
et  ibi  prope  in  alheeker  toege  ste  <arumbm  on^erun  .1.  iug.  ÜJfe  demo  def- 
IMe  .11.  iug.  aitnnl.  Ohewendiek  des  seatimgea  .II.  iug.  simnl  et  In  illa  ner- 
git  una  parte  .1.  euweideil  et  in  alia  parte  .1.  auwdddl  et  ibi  pi-opc  dim. 
wweideU.  In  hfimenkeimer  wege  .1.  iug.  et  ibi  prope  uhenwendidi  .1.  au- 
w^eil.  In  tmic^en  dale  .1.  iug.  In  alio  campo.  zegoclisUthJe  .1.  iug.  üfft 
demo  riebe  dim.  auweidcii.  Ze  beldewine  .11.  iug.  Ze  stalbuele  (lAalhokie) 
•L  iug.  Ze  puzze  .1.  iug.  An  der  herstrazun  .1.  zuwcideil.  Juxta  sewiawt 
.11.  iug.  simul.  Ze  langengewandttn  .1.  iug.  et  ibi  prope  oh^w^ndirk  .1.  zu- 
wcideil. In  spizesheimer  wege  .1.  iuu*.  Niilewendich  bibelheinur  irege  .1.  iug. 
Ze  clittt'n  hfiele  .1.  zuweidcii.  gthrucke  .1.  iug.  Prat^  an  demo  wigere, 
tria  iugcia  sinuil.    Juxta  crenrruee  .1.  zuweidcii. 

Predium  quod  duminus  dttriti  tcu»  de  ßaiduim  in  bermerslieim  babuit  cum 
conscnsu  uxoris  et  filioruni  auorum  pro  quini^uaginta  quinquc  marcis  cml- 
mus.  et  ot  traditio  ista  firniior  ewct  per  manum  domini  sui  inuti  oimki»  no> 
bis  eam  tradidit  8uper  quo  tesCea  sunt  Emkko  trgtUibs  eome»  et  filii  eiua 
C&»radHa*  Mpetiu»,  Qtrhardm  et  Emlhrieihü  frater  eiusdem  DiethericL  Die- 
terieu»,  DteUrieus  iiiius  adeUwdis.  Tragthodo.  Hüd^cld.  Cvnradm  scul* 
tetii8.    WolframtM.   llartunc.   Jietikoldus.  et  ccteri  omnca  qui  in  uilla  sunt. 

Predium  Qothberti  de  adttun.  quod  triginta  Septem  marcis  emimus  in 
Bermeraheim  in  uno  campo.  In  a-encrure  .1.  zuweidcii.  et  ibi  prope  .1  zu- 
weideil  et  ibi  prope  dim.  iug.  et  item  in  crencrvce  .II.  iug.  et  diinid.  simul. 
lo  hibehfhet'mer  irege.  dim.  iug  et  ibi  prope  ze  langt rgtvdudun  dim.  iug. 
Item  ibi  in  crusleuhdun  .11.  iug.  et  dim.  simul.  In  gtbrucbe  .1.  iug.  .4« 
der  hersiraztu  .1,  zweideil.  In  crudtähdun  iuxta  creiicruce  .1.  zweideil.  Xide^ 
wendieh  gebelriches  .111.  iug.  simul.  Under  den  loidun  .III.  iug.  et  dimid.  si- 
mul. Ze  hoigerc  .1.  iug.  An  der  eicJie  .III.  iug.  et  ibi  iuxta  an  der  eantgruhen 
•III.  iug.  In  Icnnedumer  vdde  .1.  ing.  et  ibi  prope  Nidevendick  megenMer' 
'  mgee  •UI*  lug«  eimul.  An  der  etrazen  loneahemer  veide$  X  ivg.  et  ibi  prope 


Digitized  by  Google 


369 


»h  sweidell.  Zu  leidm  hechtn  .1.  zuaeideil.  la  pwtte  wege  Septem  iugera 
simul.  In  alio  caropo  roZ  heldttn  .III.  iug.  ?imiil.  Ze  gebelriche  .11.  iug. 
An  detno  rnlledore  .11.  iug.  Nidewendich  des  sezelinges  dimonis  .III,  iug. 
In  albecher  tcege  .VI.  lug  simul.  qiiorum  unum  et  diraidium  mmhfuimu!* 
cum  einherchone  de  flanhriin.  li^tro  !<ezeltnf/e  UiimtHifi  .TIT.  iug.  .»iuiul.  In 
der  hültn  sirazen  .1.  iug.  Vffe  demo  berge  .1.  zweideil.  Ze  pJuL  wingarthde 
dim.  iug.  Rctro  ^cclesiam  .II.  iug.  simul.  Ze  beiden  heckun  Jll.  iug.  Ze 
jmsstf  .L  sviMdeiL  Ze  hirchgaswa  .1.  iug. 

Halm  Btimnoi  canonici  de  a.  Martino  ^aam  decem  mards  emimos  in 
Btrmtrtkim,  Ohewenduk  wnderme  .1.  iug.  vnder  d/mo  UiiAe  .II  iug.  An 
demo  ätgeiUn^  .1.  zweidoil.  Ze  nmdenue  .III.  iag*  nmul.  Nidewendiek  $lal- 
bueUx  .1.  rwcideil  (u.  b.  v.  Sununa:  ICXXU.  iug.  et  .V,  et  dim.  aweideU 
.a>a5Va  Mgn.)- 

AJlodium  quod  comes  idalricus  el  uxor  eiua  cunegunt  nobis  in  bemiera- 
heim  dcdcrunt.  et  pro  quo  etiam  Gerlibo  de  Sobernheim  duas  marcjia  dedi- 
mu>»  iu  J'r-rruf'rsliftm.  Vjfeii  dej'bude  .1.  zwcideil.  vnder  den  edechen  ditu.  iug. 
Über  albtehrrtcege  dini.  iug.  "tI«  dei-  Juresirazen  .1.  zweideil.  An  kursLeit- 
dun  .1.  aweideil.  Bi  dtmo  geren  .III.  iug.  simul.  Ze  gochstede  dim.  zwei- 
deiL  Obewendich  des  iceges  ze  gochstede  dim.  zweideil.  buut  uiue^.  vn- 
der  dem»  rieke  .1,  swcideiL  it.  parun  particula.  et  envtia. 

Prodinm  Hermtmni  in  hermeraheim  quod  decem  et  octo  marda  emimaa. 
In  nno  campo  se  kOugerun  J.  iurnalem.  Ze  würe  dim.  ium.  An  der  htl' 
den  vnder  der  hedeun  .II.  inrn.  aimnl.  An  demo  koUwege  diio  ium.  a:mu]. 
^e  dflmo  ehe/iothde  .1.  iurn.  Ze  baldewiite  .11.  iurn.  Ze  kestwingcurthde  AI, 
inrn.  Ze  kasuienhumdMn  ,11.  iura.  Ze  stalbuhele  .III.  iura.  Ze  k&gerwn  .1. 
inveideil  (u.  s.  vr.  Summa:  XXX VUL  inrn.  et  V.  nweideil.) 

Arnoldus  dedit  nobis  iugerum  unum  in  bermersheim.  Ida  dedit  nobia  .1. 
iug.  in  bermersheim.  Kinbercho  (fc^It  etir»a6)  pro  quo  data  est  huba  et  dimi- 
dia  ja  bermenkeim  et  fuodus  domus  cum  odificio  ipsiua  ^ingui^  in  saizgcusun, 

Predium  quod  lUchardis  marchioniasa  nobis  in  ekenheim  dedit.  11^0  cat 
proprietaa  einadem  prcdii.  vine^.  in  demo  ^hade  .1.  aveideil.  In  huelnbaA 
.1.  cnmdoil.  In  mxtddwege  una  parliealä.  In  uertioe  montia  in  huelinbae^ 
dim.  ing.  In  »emerhe  (se  mereke)  .1.  iug.  In  keuuenloche  JI.  aaireideil  ai* 
mnl.  Iten»  ibi  .L  saweidetl  ineoltnm.  et  ibi  auperius  JL  iug.  inenlta  aimul. 
In  hapenbucle  tercia  pars  itigm.  Agri  Memeidce  dim.  iug.  In  niderwisun  .1, 
snweideil.  ]n  foiwHekeimer  tcege  tercia  pars  iug.  Item  in  goiwelsheimer 
markun  .1.  zuweiddl.  In  hohen-ege  {hoUewe)  .II.  iug.  simul.  Ze  horwUtm 
dim.  iug.  vß'encruce  .1.  zuweideil.  Vber  darf  in  der  strazeh  tercia  pars  iug. 
in  dimo  slitdeicege  .1,  iug.  Nider  sh'tddrrge  .1.  zu"weidcil.  (zc  hind^rdorf, 
Ketro  uillam  in  platca  blasegazze.)  H^c  est  hercditas  eiusdem  predü.  vine^. 
In  fmticege  dim.  iug.  In  nchieege  .II.  zuweideil  simul  unde  persoluimus 
quartariam  .  .  .  (otfen)  et  uLuIuni,  In  demo  dämme  una  particula.  Item  in  ober 
dämme  (In  ine  dämmt)  una  particula.  agri  zc  Uidenagkerun  {lendeticiggerin.) 
inMi|ttiiif4i«  aiMflN«.  IL  24 


Digitized  by  Google 


870 


J.  iug.  ct'dim.  sitntil.  In  ^puM^ceHhemfr  fcege  {apurhtrwege)  dim.  lOg.  In  Iw- 
wender  wege  .II.  suwddcil.  et  in  fllnd  uergtt  dim.  iug.  vher  lernend  wtgv  (k^ 
merwege.)  .1.  zuvreiddl.  vffen  cruce  .1.  snweiddl.  Hoe  est  piediina  iiroe*rniii 
quod  babcmus  in  ohenheim.  in  fu^wege  dim.  ing.  In  richwegt  daas  partictiliis 
Separatini.   Hinder  nos^im^n  vna  paiticola.  In  nUtddwege  vao»  particula. 

Vine^  quas  domina  Gepa  ecclesi^  nottr^  tradidit. 

Hco  sunt  particnle  uiiioaiuii)  ([iins-  tradidit  domnn  f/ryia  occIepTP  h.  Rfi- 
bcrti  pro  rccordatinno  aninn;  siic  ot  inariti  >ui  Stfplutni  aliornniquc  |Kirriitum 
snoriiin.  In  o]cl'(^)i}t<  nu  .111,  inriifil.  siimil.  ex  quorum  iino  persoluiniun  >cx 
nummüs.  zu  under  din-f.  zu  dannuf  .1.  iiim.  quos  .XV.  inarcis  comparaiiit. 
In  pintjma  zu  morfsfrfdm  partem  unam  pro  .IUI.  marcis  comparatain.  lü 
egeaer  kelden  uineaiu  pro  .V.  marcis  et  dira.  Zu  muyenen  .11.  particulas  pro 
noucm  inarcis  et  dim.  (V  qvederen  particulam  pro  marcis.  Ct  mun- 
are  in  frone  hanm  In  der  leigen  particulam  pro.^^ex  mards  «t  dim.  In  «fi- 
hdetherge  iomalcm  pro  sox  marcis.  Ce  angden  [Zu  den  angelin,")  particn* 
lam  pro  JIII.  marcis  et  ferdone.  Ad  cmtodlam  ^cdesi^.  pro  ooncimiandis 
Inminanbns  particalam  pro  .VI.  marcis.  Pro  caKce  deaurato  .1111.  mareas. 
Constitnit  etiam  ut  in  oigilia  apostolorum  Fhilippi  et  Jacobt.  in  annineraurio 
mariti  sui  persoloantur  quinqne  soliifi  m  refcctionc  sororum.  Pretcrca  eon- 
stitnit  at  ab  intrante  maio  mcnse  nsqne  ad  kalendas  octobris  singtüis  men- 
sibus  persoluantur  .X.  solidi  pro  emendis  caseis  et  onis  ad  rcfectioncm  soro- 
rom  ad  ccnam.  Constituit  etiam  ut  in  anniucrsario  suo  persoluantur  .V.  so- 
lidi in  rcfff^tionom  soronim.  in  annincrsario  domini  sigehodi.  in  rcfectionera 
.V.  .?ol.  ötatuit  ctiani  ut  .\T^IIJ.  poI.  drntur  in  .VflTI.  anniuoi-sariis.  in  uno- 
quoque  aniiiuersario.  sol.  I.  Constituit  quoqtie  ut  in  anniuersario 
Hdd{<]ftrdi>i  duo  Rolidi  pei"soInantnr.  et  in  aniiiuersario  mnrqnardi.  de  Tttei-s- 
dal  sol.  1.  in  rofcotioncni  surorum.  Volenmidv^  de  ohh-Mih^ivi  qui  dcdit  no- 
bis  .II.  iiirnales  ct  dim.  ofe  dnne  gehouwentn  /regt.  Lrtikardis  quo  dedit 
nobis  iugerum  uinc^  in  okkenhem.  vffe  demo  recke.  Judda  pro  qua  data 
est  uinea  in  okfcenhem,  Oemotk  qui  dcdit  nobis  dim.  ing.  uine^  in  okkm- 
%eim,  ßermmmi»  dedit  nobis  nnnm  zoweideil  nine^  in  <^enhetm  in  Xirhwege. 

IteiheiB. 

Prediom  qviod  qnadraginta  marcis  emirans  in  Isenheim,  gemunden 
mticin  .XII.  iug.  simul.  /r  ha:zen$teine  vnder  den  mngf»idt!Hn  .1.  ing.  Xe 
hrwukelnne  .11.  ium.  simul.  Ze  eng^nwege  .1,  iugw.  rffe  irestderherge  .11. 
iug.  simul.  2e  tagde  .1.  ing.  An  des  abbede»  bundun  .Villi,  iug.  »innil 
et  ibi  prope  diraid.  iug.  Vßen  sif>ed>ehe{mer  icege  .Tl.  iug.  simul.  .^i«  in- 
gelheimer  trege  Iug.  An  fmrngiHlvv  rrne/'-hidfirr  .II.  ing.  pfmul.  Ze  kirrh- 
hrftnnun  .1.  zeweidcil.  Itcni  an  irniHji^lun  rr/u /rt'ndere  .1.  ing.  \  h*'r  drtm> 
huhele  .TT.  iurn.  simul.  ct  ibi  jn  npo  iuxta  agrum  prcfecti  .1.  iug.  et  ibi  prope 
.1.  iurn.  ct  item  ibi  prope  .1.  iuin.  Ze  trelkelduncli  .1.  iug.  An  der  heidvn 
.1.  iug.  Quod  sunt  .XL,  iugera  ct  dim.  (39  Jug.  6  Jwrn.  I  ZwHd.)  In 
alto  campo  an  bimdtnsheimer  wege  .111.  iug.  simul.  -i/«  d^^mo  nxletcegt-  .1111. 


Digitized  by  Google 


371 


iog.  et  dim.   Item  o»  budenkeimer         L  aaweidsil.  Ze  gewieke  .IL  i«^ 

Rimul.  ,Ze  hemetiheimer  wege  dim.  iug.  Zmsen  den  wegen  .1.  iug.  et  .1,  zu- 
weideil  Minul.  }[ffe  deino  holzirege.  .IJ.  iug;.  An  kurz^en  aMwindere  X.  zu- 
weldeil.  Ze  di^^n  brannen  .1.  zuweiJcil.  Vlh  der  tnegenzersf razen  .1.  zu- 
weideii.  Ze  ItoUlcre  .1.  zuwci<leil.  lictro  cmtim  .IUI.  iug.  »iinul.  Zc  sa- 
lecheii  heckuii  .1.  zuwcideil.  Jiixia  baiidan  Dädonis  .1.  iu«;.  Vß'e  s<U^ti  wege. 
dim.  iug.  Ze  muLdun  .1.  iog.  An  deino  muUnicege  ,11.  iug.  ocnnbtrge  Ii. 
«Ig^.  Biiniil.  Qnod  raat  .XXXJII.  iug.  et  .1.  saweideiL  (25  Jug.  11  Zweid.  ^ 
d2y».)  H(  auDt  ainef  w  AroMeniABwe  X  suwddeU.  Item  ibi  in  hethdenetheimer 
wigt  X  iog.  et  dim.  Ze  mgm  teeg«  X  iug.  et  dim.  An  demo  gthovwenge  wege 
diBk  soweideU*  Jincta  uiocam  s.  Maii^  dim.  auwcideil.  An  demo  grünt  win- 
gartde  dim.  iug.  Ze  hrunkde  .1.  zmveideiL  et  ibi  prope  dim..  iog.  Yffe  ndk- 
deidferge  .L  iug.  An  oatemdale  dim.  iug.  Uffe  vnm^erge  dim.  iug.  Zende 
deiwf  ostmmdaie  .1.  zuweideÜ.  An  olmannarkun  dim.  xaweideil.  Qnod  Bunt 
4eeem  iugera.    Prat^  ze  oherwisen  dim.  iug.   (O'/a  Jug.) 

Aliodiuni  llfinn'r.i  et  fVaUum  eius  Ue  geMitbuthdet^heirn.  quod  .L.il.  H- 
brisi  argeuti  emxmus  in  Istnheim.  In  uuo  campo  an  der  heiden  tercia  pars 
ftttweidcilefl.  Ober  ingdheimer  wege  .III.  iurn.  simul.  Bi  buthdenheimer  wege 
JLL  iura,  simul.  «4»  ciuuamrcicher  wege  tercia  para  üuweidcilcs.  .^In  iw^A- 
d^enekeiuur'  to^gesceiden  .III.  iuru.  simul.  Ze  kurtenanewendere  .1.  iurn.  ife 
ftwiehß  X  «iw«dflü«  Zu  «mn^  wegen  X  iunii  et  dim.  Ze  kirebhrunnen 
X  ioEik..  Fj^  demo  halmeege  XIIL  iurn.  et  dimid.  tiaaL  An  den  tmewinden 
dim.  «iweideil*  Ze  dißmbrtmnen  .L  iurn.  et  dim.  Ze  aaiehen  hecken  X 
iura.  et. dim.  An  demo  graben  .1.  «iweideiL  An  den  Ilubagkeren  X  iura. 
,  et  dim.  Am  der  seUun  .1.  iurn.  et  dim.  Ze  »calkendaU  X  iura.  An  tkern^ 
ikimaf\  mejfe  X  iurn.  Nidewendich  an  demo  mülenwege  .1.  iurn.  et  ibi  prope 
tercia  pars  zjiwoideiles.  Ze  hreithwisen  .11.  iurn.  simul.  An  dm  luxzen  «Vb 
iurn.  siraul.  Ze  hrmtkmle  .1.  iurn.  In  alio  campu  zc  lanckwinun  .111.  iurn, 
simul,  Ze  brunckeie  A.  2u\veidcil.  Ze  förtde  .III.  iui  n.  Ze  vumdes  vwen  X. 
iurn.  -l«  der  helden  .1.  iurn.  et  dim.  An  hethdtnet^/<einier  wege  T.  iurn.  et 
ibi  prope  an  dam  zagele  .1.  iurn.  An  dir  aneuiindun  iuxta  uilJaiii  tercia  pars 
zuwudieileB.  Ojfe  westtrberge  dim.  üuweidcil.  igdt.^ittÜHtr  ölnatu  X.  iurn. 
Am'iagelkeimer  wgeBeeiden  d,  Iurn.  V Je  demo  bueU  dim.  zuwddeil.  ßi  der 
heuim  Inteia  pers  «vwcidcil.  An  demo  gr&nde-  mmmcm  demo  hireherm'  JXIL 
imn..  tmvL  Vjfe  ewaberheünet  wege  van  igdekem»  iMe  .XX. VII.  iura. 
Yinef  in  oeUrndtde  .1.  iurn.  An  den  gatthden  dim.  iurn.  Binder  den  mh 
mm  .1.  zuwdidelL  Iber  bereÄ  .L  iurn.  et  dim.  Prat»  se  breitkifikemn  .1. 
itam.  Ze  i^terwienn  .1.  iura. 

Longeslicln. 

In  longeslieim  ciusdcni  incola  ulUe  curtim  cum  cdificiis  iuxta  ccciesiam 
B.  Nicolai  dedit  et  iugerum  uiiicy  /,c  honex-ingurtditn  iuxta  fluulum  nmiam. 
Ze  Utdengazzvm  dim.  iug.  et  tautuiu.  Ze  beigentlaL  (JJtuidal)  quartam  par- 
tetn  Ingeri  iuxta  buiulain  presbiteri.  Zo  diu/tH  Ju  nnnfn,  ze  gremeze  simili- 
tei'.  Zo  mlechenrodt  dim.  iuiwcideil.  Ibideiu  dedil  GudtbUt  de  jjinguia  taor 

Digitized  by  Google 


372 


tttra.  Ze  rodin  octauam  partem  iugeri.  füe<Aenpfmde  dedit  dammo  de 
fingnia  patticulam  uiney.  /e  crumben  mngtiart€ktH  qiiartuD  partem.  J^e  bere- 
hiimien  particulam.  In  iiallc  rodm  quartana  partem.  In  media  gemmda 
tantum.    In  abechheldun  particulam. 

Ibidem  quoquc  Berteart  dedit  hos  agroa.  /»'  sanfnhrvnntn  dim.  iug. 
Ze  bra^hh'lme  iugerum.  Ze  ucdle  dore  (juarta  parte  minus  iugero.  in  sU- 
iietcege  dim.  zuweideil.  In  »ewendiciu  diin  iug.  In  qt-ä-nn  quartam  partem 
iugeri.  Ze  clriin  uiium  zuwcideil.  lliiddu  <lcdit  Godtbolt  dim.  iug.  Tran.« 
nauam  dim.  iug.  Ze  kunengeüicingarttn  dim.  iug.  In  didttcege  ununi  une- 
icendere.  In  uia  hricceheim  quartam  purtcm.  In  atdzelndal  lug.  Ze  clokß'en 
(doh)  iug.  Ze  diß'enwege  dim.  Vffm  lotin  dim.  iug.  ennemJuim  q«uu> 
tarn  partem  uine^  Ze  hmgtragkmtn  niram  BUimdeiL  Ibidem  inÜBnus  ioxiii 
plateam  quartam  paitem.  Z«  drvm  dedit  QoiAoU  dim«  iug.  agri. 

In  contiguo  morwn  hetdentheim  dim.  Wiegerua  dedit  in  difmumege' ^m* 
iug«  et  in  uaüedore  unum  suweideil  et  prope  nnam  paHiculam.  Woyram 
dedit  in  huneg&wingartden  (kung^Hhec.)  iug.  et  in  mareun  UtktMkeim  «e  ro- 
4enbvhele  iug.  et  dim.  Jikhelo  et  BerUteh  dederunt  bfc  Retro  hohen  berge 
iug.  et  dim.  agri.  Ibidem  in  Uingefigtoofidun  prope  arborem  iug.  Prope 
ofptt»  unum.  l^enensheim  ing.  Juxta  2>i/7}?f im  quartam  j  rtrfcm.  Vffenbergitm 
iug*  rf^fhflenaghenin  (in  reiclnna^kt  r.)  iug.  et  dim.  Prope  hundam  co- 
mltla  dim.  \ j^'enhenshdm  unum  zuwcideil  uine\*  et  ibidem  '.^  ro'Un  quaitam 
partem.    Dedeiunt  ctiam  dimidium  molendinum  iuxta  nauam  Huuium. 

Ebernant  et  Llvppnrch  atquc  Gerunc  eiusdcm  nille,  incoly  seil.  LongeS' 
heim  dederunt  ourtim  cum  rdificii»  Zt^  letM^  quartam  partem  uiiie^.  Ze 
leiniKn  particulam.  Zc  rodm  dim  iug.  vor  rodui  (juariam  partem.  Ze  bein- 
dal  dim.  iug.  in  duabus  partibus.  Zt  hujjenmuldun  quartam  parlciu.  In 
monte  graweUheim  (grtilet^tmw  herg.)  particulam.  Vber  dStde/tihrmmmem  v^. 
agri  in  tribua  partibus.  Vjfe  iteine  sie  heinM  dim.  Ze  reAelmaggeruH  quar^ 
tim  partem.  Ze  9<miienbrUuneH  unum  suwetdeil.  Juzta  plateam  pinguemtem 
dim.  iug.  Juxta  cruoem  in  heltbtn  dim.  iug.  Ze  bohde  quartam  partei 
Vnderherge»  dim.  iug.  Ze  en$bem  in  buuo  iug.  üßm  htage  quartam  par- 
tem. Jug.  et  dim.  an  eneenhemer  wege*  qu^  de  Ilemtieo  de  dikke  fm'F^fle 
et  de  ineulta  area  ooluimus.  liudegerut  et  Si^ehart  habuemnt  iug«  et  dim. 
in  deAun  quf  pignus  Bmdegeri  et  propria  Sigehardi  emnt  qui  cum  aoluere 
non  possent  eommunieato  conailio  pro  remedio  animarum  auarum  nobia  de- 
derunt 

Predium  quod  hubemus  in  l4jnge»keim.  In  eadem  uilla  curtis  cum  f^di- 
ficiis.  Ze  seweadiche  ununj  zuNveideil.  In  dtmo  hndeme  an  demo  uare  .1. 
iug.  et  ibi  prope  an  der  owen  .1.  iug.  An  dtmo  hhujenctaf'  dim.  iug.  Vher 
na  fluuium  dim  iug.  Vffen  shtdiin  an  dpino  <inttriiidrrt  iiuwni  zuwcideil. 
Zf  Htorches/ifistt  dim.  iug.  Ze  ku ntntjtsir ingartde  vßtn  sletdan  .1.  iug.  -1« 
bt  i(  enltotner  wege  vffe  dehtdvn  dini.  iug.  -4«  demo  slüitdewege  iißen  btrgun 
dim.  iug.  Ah  den  pfyden  unum  suwttdeil.  Ze  elrun  dim.  iug.  Ze  ensen*- 
keim  demo  reine  duo  iug.  aamul.  Oße  dogpe  qoarta  pan  iiigcri.  Ibi 
prope  in  Mwie^en  den  wegen  unum  iug.   In  tukmdtde  X  iug.  Jn  dem» 


Digitized  by  Google 


373 


f$t€n  iuxta  oMin  .1.  log.  Ze  difen  tcege  dim.  lug.  Vffe  loze  quarta  pars 
jagcri    Ze  gmnt  al-kertm  hiuder  hohen  bärge  .1.  soweideit.  Vßm  den  win- 

gai'tdvn  ze  irlUnbounic  Jim.  Jug.  An  dnno  cruce  dim.  iug.  Uingruben 
tlim.  zii-weideii.  H^c  sunt  uine^.  d^'denherge  .1.  iup.  An  friderichea  bun- 
dun  dim.  iug.  Zf  ffremezze  quarta  pars  iugeri.  Zf  b-rclthruiint^n  quarta  para 
iugeri.  Minder  l  ulhdun  difii.  iug.  Xidewendich  nn  demo  dtvhe  purticula  una. 
Obewendich  an  demo  ^ifadt  dim.  iug.  Ze  leithdegazznn  dim.  iug.  An  der 
haljy  des  wegea  dim.  zuwcideil.  Ze  haue  icmgai'tde  .1.  iug.   V^e  heme/uheim 

(ieaziBgai. 

Alkkdium  qnod  Fremoo  et  nzo^  eins  in  gemmgun  nobis  dedenint.  Retro  ^ 
closiam  in  uno  caropo  .II.  ioniftlla  simuL  X^bingergemmtdun Ä»\van,  et  dim.  5t- 
mul.  Item  nidetcendich  des  iceget  in  hütgergeirandun  dim.  iura.  u.  8.  vt.  Juxta 
kpidem  .1.  suweideil.  Zf  Jangen  aggemn  ,11.  iuru.  Ze  aandun  .1.  iurn.  et  ibi 
prope  in  osterlangvn  .IUI.  pars  iumalia.  Ober'  dale  .1.  iarn.  Ze  wargesberge 
(  Warshfrg.)  ,111,  iurji.  eimui.  Juxta  itellegeshtim.  vber  den  vfch  .1.  iurn.  Obe- 
trendirfi  megezerivegp  ze  sandnn  quarta  pars  iurnalis.  In  alio  caiiipo  ze  bm- 
chen  gewandun  dim.  iurn.  Ob^'r  demo  sieine  (iffemo  »teine.j  dim.  iurn.  Ze 
strenge  J.  iurn.  Ober  ttfh  dfv&s  huele  .1  iurn.  Vor  drmo  htirge  iuxta  ui- 
neas  dim.  iurn.  Juxta  brunnun  zusgen  zeirein  wegen  dim.  iurn.  «rfÄ- 
mäum  X  mweidcü.  Ze  riehen  .1.  iurn.  Item  tn  hmnnungewandun  dim.  tiurn. 
^  engen  naMm  (engen  magen.  Engeinnden  )  J.  «aweideil.  Vnder  reiden 
•L  suveideit  la  ippUntheimergeicandvn  X  mro.  Ober  den  dieft  X  iarn. 
Juxta  egdpfide  .1.  imn.  In  d^ren  thoen  dini  inrn.  Gegen  rixeHbrumum 
quarta  pars  iarn.  Item  ioxta  hippUmhemer  lenm  .1.  iurn.  Pratam  iuxta 
uillam  nidewendudt  X  turn  An  den  genm  (an  der  ieren.)  dim.  iurn.  In 
gegen  den  sezelingen  quarta  pars  iurn.  Xideieendieh  det  U€iehea  quarta  pars 
iurn.  In  der  ßheweidun  ober  der  back  dim.  iurn.  quem  nonduui  liiibcmua 
ablatuni  nobi.s.  Juxta  pontcm  (an  der  wlthrucken.)  quarta  pars  iurnalis.  Ze 
horbrttnmnt  dim.  iurn.  Sideirendich  egeljpfvh  in  d^-r  (»wen  heinricus  dedit 
uubih  .1    Iiijj:.  et  ndfUtfid  «iidit  nobin  .T.  zuweideil  vinci^'. 

Prt'diuni  quod  nobis  in  gtncin»jvn  dittuni  c^l.  pro  prcdio  quod  est  in 
ledjfi'heim.  in  langenaulzen  .VII.  iug.  simul.  Zt  sandun  (in  dm  Mauden.) 
.11.  iug.  simnl.  Ia  langen  akkerun  .II.  fug.  In  Riehe  .1.  iug.  In  holdere 
wen  iug.  simiL  Ünder  fifeden  XL*  iug.  In  gegen  nwUn  JH.  iug.  In  bar* 
eken  .Iii.  iug.  In  rtcAe  t«  der  hedcen  X  iog.  oine^.  Juxta  quercnm  dim. 
inrn  agri. 

VtfkesheiDi. 

AUodinm  quod  doiaina  Qepa  nobis  dedit  in  voMwa^m  ze  mitddbmtkm 
.1111.  iurn.  et  dim.  simid.  Ze  kalnbfntiege  .1.  iurn.  Hindei-  howun  .H. 
iuni  Vffe  denio  berrje  .T.  iurn.  Oß'e  dnnn  holen  icege  .11.  iurn.  f\ffen  btich- 
kfhe  (birkehej  .VII.  iuin.  siiuul.  An  ivilrmyer  tr^(jf  .1.  iurn.  /■'-  lotichsteine 
.1.  iurn.    An  hackenheimer  irege  .1.  zuweideil.    An  deino  »Uthdtwege  .10. 


Digitized  by  Google 


zu 


Iura.  An  der  ^nen  .1111.  iurn.  An  bunnenheimir  foege  .1.  iura.  An  den 
hrailiun  1.  zmvcideil.  Hindu-  >r!thdf>nrAth  .VlI.  iurn.  Vfe  Icuchelherge  .11, 
zinveideil.  Bi  klopjw  dim.  zuweidcil.  TVr  Moppe  .1111.  iurn.  Juxta  pülam 
.11.  iurn.  Zende  heckun  .11.  iurn.  Ä21  dtmo  anewindere  dim.  tium.  Qj^e 
demo  berge  .11.  iurn.  simul. 

Uine^.  Oß^e  kloppe  .1.  iurn.  R*>{ro  uillam  .1.  larn.  Prata  ze  bigun  6\m. 
zuwoidcil.  an  dfnto  bruvele  ad  kairadum  feni  quia  idem  bruwel  iudiuisus 
6it  et  aljornm  commanit«  »e  «äre  .IQ.  iarn. 

Yine^-  ujf'e  tcasegen  J.  zuveideii  Prata  xe  »olvn  X  sn'weideü.  Betro 
hdnherge  dim.  suyreideil.  In  alio  campo  an  demo  muleHw^e  .1.  iorn.  Ofe 
welder^eimer  tpingarthm  .1.  «uweidcH.  In  alio  campo  an  der  hohe  .1.  lam. 
In  biinnenheimer  wege  .1.  inrn.  An  basenheimer  wege  .1.  iorn.  Pimbt  se  Wf 
hm  dim.  zu-weideii.  In  cadem  uilla  dedit  nobis  Methildis  pro  filia  sua  h^t* 
Oft  der  keldun  Jl.  iurn.  aimul.  An  leibersheimer  velde  .1.  iurn.  An  crvf 
ceiiheimir  wege  .1.  iurn.  Vinr^  f\ffe  klop]?e  .1.  iurnalie  incultus.  ZendeA 
der  heujhvn  parficula  nna.  Itom  in  cadem  nilla  aüodinni  Gözwini  quod 
.Uli.  librls  et  dinifflia  argcnti  cminius.  Jn  rhr  nrrv.n  .1.  iurn.  1??  d'-'v  hf>r^ 
strazun  .1.  zuweidcil.  Vber  swabeheimer  wege  .1.  mrn.  An  biithdersheiiner 
wege  .1.  iura.  Ze  nCmmorgenun  dim.  iurn.  An  demo  loche.  .1.  zuweideil. 
^4?!  demo  rinne  phfade  .1.  iurn.  Item  in  eadoni  uilla  allodiuiu  berngtri  niili- 
tis  quod  .Vm.  libris  et  dim.  argenti  emimus.  Offe  birMehe  (hirhAe,)  J; 
ittrn.  Ze  boUtteimtn  .1.  sowaidcil.  A»  htnnenkemer  wegfe  iuxta  poilten  J* 
cuweideil.  Offe  withderndde  (wtdmtkuhe)  .1.  iura.  An  dm  erwn&en  gewann 
dun  din.  iurn.  Rctro  hw^dberge  .II.  iurn.  Retro  Hoppe  X  loni.  Ze  buth- 
deuoüle  .1.  Iurn.    Vor  Moppe  an  des  c&neges  atrazun  J.  lu^iuddL^^  f.^.ml. 

Appenbeioi. 

Predium  quod  hahemns  m  apppiiheim.  In  muldun  (134B:  tiefe  Teile.) 
.III.  log.  simul.  In  medio  hilhf^rffifimer  wege  IT.  ztnveidcil.  In  -T^»t,•^(^?  ÄiZ- 
bersheimer  wege  nnde  cn'ceffrrjfl  .VTIT.  iurn.  in  sc  iierg'entia.  Itfin  nidfU- 
icendich  crvcetcege  .II.  iug.  Item  ibi  prope  in  oherhilbers/ieimer  ireq'^  .  \  IUI 
iuff.  8?mul.  in  quos  unum  zu^vci(^eil  uergit.  Item  ibi  prope  in  momtre  ,L 
eu weideil.  Item  in  pluehwege  AI.  iug.  Itcni  in  mor.icns  gewandun  .V.  iug. 
•imul.  Item  in  obennorseres  g€v'andu7i  6im.  iug.  Item  in  vashe  (1343:  Vadtee.') 
.III.  iug.  ainml.  Item  in  hipbelee  ^«mtMi  .II.  iurn.  Uem  ibi  prope  In  dum- 
haeh  plus  quam  XX.  iug.  ainm).  Item  ibi  in  herger  igege  .VI.  iug.  Ilpm 
ibi  so  gardun  .LX.1III.  iug.  aiDiul.  Vine^.  In  wüligoz  XHL-nim.  In  ge^ 
udte  .1.  iura.  In  frethdun  J.  zoweideil.  Pratum.  Jurnalis  .L  pvopu  frone 
molcndinum.  Hos  iurnalcs  dedit  nobis  hecloj'hnnlue  in  proprletatcm  in  con* 
cambio  pro  hereditate  EmhricJionia  in  appenheim.  In  nider  kübersheiyner 
fpege  .1.  zimeideil.  In  eriteetfiege  .II.  iurn.  simul.  In  nanzenbrvnnvn  .1.  iura. 
Nidewendich  wulfdes  reehes  (1343:  ibf  untlßngesriehe.)  «e  ateeA«  .ii.  suwei- 
deil  Ptmnl. 

Ailodium  amoldi  do  souwdnheim  quod  JQÜL.Xl.  marcis  in  appenheim 
«nimua. 


Digitized  by  Google 


375 


Ze  vtendtbmU»  X  ia$,  Zvmen  hUheniheimer  teege  m  iug.  sionil.  Vfe 
dmtf  rfdW  retro  curtira  noatram  .XV.  iug.  siinul.  Zo  oh  wisim  .X.  iug.  si- 
muL  lo  de»  crummm  ggioanim  .1.  snweidctl  &c.  quod  sunt  .XL.  iug.  et  X 
ng.  et  diiQ*  (42  «Tog.  4  Zweidcil.) 

Id  der  la»ge»  gewandim  .11.  iurn.  ot  diin.  Ze  vcuhe  oh  detno  hoetisteine 
J.  rariL  In  kursunhuaduH  .IX.  suweideii.  Zu  liibpäenhnnmini  .1.  zu^vcidcil.  An 
dumo  holzivege  .XV.  iuj^'.  siniul.  rctro  s.  IJartholomci  Jucchuu  dlni.  ztiwcideil. 
Ze  kal/ienbn/nnen  .J.  zuwcidcil.  A  itifr  rffe  wefjfi/izenrfge  .1.  j>articula.  /■•//^'^ 
frone  inultn  tercia  pars  unius  zuwcideik«.  Quod  sunt  .XXX A  .  iug.  et  dim. 
(18'/a  '/ug.  4'/a  Zw.)  et  uinoatuin  umim  m^.  et  dim.  (1  Puit.  '  3  Zw.) 
Item  iuxta  curtim  no8tj*ani  in  nj)p' nht  im  sitiis  csf  ii^er  Einbriclwnis  de  cr^»- 
gtakeim  q^uem  ui^inti  tiiLub  uiarcib  cuiiiuuä  iu  uiio  luco  .XXX.ill.  iug.  ^imul 
habens..  Prediwn  quod  dedit  nobis  domitiA  Ouda  pro  fiJi*  sua*  In  «ftot^oM 
vXXX.III.  ivg.  Ja  000  looo  aunol.  Iq  gwanekeÜeun  .II.  iurn.  aiinuL  Id 
fotidun  JUI.  inrn,  ainui]. 

Dolengcsheta. 

Allodium  domini  Ha/^m  de  Ad«»»  quod  pro  remedio  anim^  su^  soro- 
ribus  de  s.  Ruperto  in  doLgethtm  una  cum  Addkeide  uxore  sua  et  Friderioo 
6iio  8U0  dedit.  In  uno  campo  ane  wintersheitner  iceye  .1.  iurn.  -1/*  &mps- 
heimer  wege  ,1.  iurn.  An  (•tuershenner  rnarkun  .1,  iurn.  An  der  utitdelge* 
waudun  .IUI.  iurn.  An  demo  mf'lenwege  .11.  iurn.  An  milechhrunntn  .1. 
iurn.  An  selber  Ivhele  .1.  zuweidcil.  An  der  ßhetreldnn  dini.  iurn.  et  ibi 
propc  nnder  demo  ni/te  .1.  iurn.  Zt  Innithvr'j^  .1.  iurn.  siniul.  \ffe  demo 
'  reine  .11.  zuwaideii.  quod  sunt  .XL.  iurn.  et  .1.  zusvoideil.  {21%  Jurn.  16  Zw,) 
lo  alio  campo  an  kildeth^üner  weffe  .1.  iura.  Ze  m^edrnne  .1.  iurn. 
Ober  odemhemer  teege  .V.  tnni.  Qfe  emcebvrge  J.  iurn.  et  ibi  prope  ««- 
d^r  demo  reine  JL  iurii.  Än  mUenhra&lL  iurn.  An  uider  odemkeimgrwege  .II. 
iurn.  Zu  neehkuu  .II.  iurn.  Item  a»  pdemhemer  marchun  .11.  zuweideil. 
Ze  aalzen  quarta  pai-s  iurnalis.  An  bertholfesheimer  wege  .III.  iurn.  Tjfe 
d<r  wiißun  ,1.  im-n.  Ze  ludeujse  .VII.  iurn.  Ze  inathensdale  (kn"t(JnlntaU€.) 
.tlU-  iurn.  An  demo  herthwege  .II-  zuweideil  simul  et  nidetcendich  nechun 
dim.  iurn.  quod  sunt  .L.VH  Iurn.  et  dim.  Iurn.  (öO'/a  Jurn.  9  Zw.  =56'/a.) 
\  in«  i-  ad  liortrisvn  .11.  iurn.  simul.  .In  elemo  hercitjjiade  una  pn'  ticula  et 
ihi  j)i()pe  una  particula  8cil.  tercia  pars  iurnalis  uinc»;  et  curtis  tnun  cdificiis. 
}*rv  Hüiiua  domn^  adelhetdLs  uxoris  pupradicti  donini  »rniteri  Frideric>is  liiius 
Curuui  ücdit  in  dinenhtim  .11  uineas  (|iiaruiu  una  c>t  in  loco  (jiu  dieitur  aid- 
«»dtt^-rttÄ  contineus  .II.  iugera.  alia  in  fraileHbururu  similiter  duorum  iugerum. 
(0]pAtn  Eommcn  in  biffft  (&emarluug  iioc^  tor:  mdir  deme  riche.  —  au  Ifiuwi' 
»en.  —  »ül^gnAen*  eUbMeeg*  -^  ludentee,  an  dem  irregangt.  —  an  dem 
Vtgirbaiimeh 

'  '  Wrltdersta elm. 

Hoc  est  prcdium  quod  nobis  Wendeln  dedit  in  weildersheim,  latud  eat 
qaod  dioitor  edegv**  Hinder  demo  eewe  Mß,  iug.  aimul.  Item  m  leurzen 


Digitized  by  Google 


976 


hundun  J.  ing.  htm  an  der  bundun  in  J2oet«aMner  we^  .II.  ivg.  Item 

an  d^no  langen  rode  .1.  iug.  Item  in  der  ünetaaiubin  an  der  hindun  .II. 
iag.  Item  «n  watdenerhusun  anewandm  .IL  mg.  item  iuzta  hübersheimer 
wege  an  detno  geren  .11.  iug.  Item  iuxta  hilbersheimer  wege  ein  warlant, 
»eil.  1.  iurn.  Itcni  drr  owun  ."V.  iiipf.  simol.  Item  iuxta  holmwege  J. 
zuweideil.  quod  sunt  .XXX.  iug.  ot  .111  rt  dini.  iug.  (29V2  Jug.  3  Z"w.) 
Ilyc  sunt  uine^  in  bet'chenholewege  .1.  iug.  Ot  quarta  pars  ius:.  Item  in  ha- 
nechevhf  r^/t:  dim.  iug.  Item  in  demo  gründe ^  in  remezejiberge  .III.  iug.  si- 
mul.  et  retro  ccclesiam  dim.  iug.  Item  an  demo  aldenwingaride  dim.  iuger. 
Hyc  sunt  prat^.  hi  demo  hmwele  .II.  iug.  et  dim.  simul.  Meyinboldi  .1.  iug. 
qttod  emimns  .XIII.  ttneiia  nnrnmonim  et  tribu8  mahris  fhimenlL 

Hube  integra  wienandi,  «m  demo  vaUedore  1.  snveideU.  Item  in  me^ 
dio  de»  ihres  .1.  iag.  et  giurta  pan  ingeri.  Item  m  der  nMun  ofiawa«- 
dun  .L  ing.  et  quarta  pan  iogeri.  Item  mi  demo  letngenrode  JI.  rag.  nmvl. 
Item  in  bingergruhun  an  der  heädun  .VI.  iugera  simul.  Et  ibi  iuxta  an 
demo  hagene  .1.  iug.  Et  item  ibi  iuxta  .1.  zuweideil.  Item  iuxta  hoige  .X. 
lüg.  simul*  Item  a»  demo  lache  .11.  ing.  aimiiL  Item  obeieendick  demo 
hingericege  .Uli.  iug.  simul.  Item  an  demo  steine  .V.  iug.  et  dhn.  simol. 
H^c  sunt  uine^.  nn  dfmo  gründe  .1.  iug.    ^35  Jug.  2  Z\r.) 

Dimidia  Jinpperti  hinder  dn}  zvnini  in  dmio  ßure  dim.  iug.  Item 

iuxta  der  bundvn  iv  demo  ebeuothe  .11.  iug.  simul.  Item  an  demo  ladie  .XII. 
iug.  simul.    Hyc  e^t  uinea  .1.  iug.    (15 '/a  J^'g"*) 

Dimidia  huba  wolfrmnrni.  An  demo  mulenjjhade  .1.  iug.  et  dim.  Et  ibi 
in  demo  steine  .Y.  iug.  Item  ohewendick  de»  holeweges  .II.  iug.  simul. 
saut  ninef  in  der  binger  grufnm  J.  sQif»de3.  Item  <m  d»i>  lani^  hefdeun 
dim.  ing.  (U  Jug.  2  Zw.) 

Dimidia  fanba  wemheri,  Jn  langen  rode  dim.  log.  Ze  wddenkneener 
marktin  .1.  zuweideil.  Et  oheteendieih  demo  eddenwingwrde  dim.  iug.  An  den 
gründen  .1.  iug.  Et  in  of  langen  aggere  .1.  iag.  et  qasrta  pan  iug.  Et 
nidewendich  tcindenethevmer  wege  dim.  iug.  et  iuxta  aquam  .1.  iug  Et  ibi 
inzta  molendinuro  dim.  iug.  Et  iuxta  velse  dim.  iug.  H^c  sunt  uine^.  an 
demo  banech^nherge  .1.  jsaweideil.  Et  in  langen  kekken  X  iug.  et  dim. 
(11 Jug.  2  Zw.) 

Dimidia  buba  TtTtdolß  mef^^phe.  In  demo  ßure  iuxta  waldeHhuifun  ßvre 
dim.  iug.  Et  iu  hanenbach  .1.  iug.  Et  in  stiffatere  .1.  zuweideil.  Et  iuxta 
sigtbarthes  gründe  dim.  iug.  Et  hinder  demo  sevve  .1.  iug.  (13 '/^  Jug.  2  Zw.) 

Bascihtl». 

Allodiom  quod  wenddmvih  b,  Rupperto  dcdit  pro  remedio  aium^  ra^ 
in  hatmheim*   Quarta  pars  bub^  wUffiimi  in  uno  campo.  Obewendiek  gru- 

her  tceges  .1.  zuweideil.  Ze  birlöche  .1.  zuweideil.  An  demo  gruber  wege  .1. 
Sttweideil.  Vffe  hulzelhfiele  ,1.  zuweideil.  Ze  luzen  .1.  iurn.  In  alio  carapo 
an  deyrio  f^mre  .1.  zuweideil.  An  de»  hersögen  hundan  .1.  zuweideil.  Ze  eth' 
d^-rhp  (]int,  inni,  vtTioa  in  "irahcimpr  »rege  in  crt'mhentrege  .1.  zuweideil.  Pra- 
tum  bi  der  brucchun  S.  iurn.   ('/^  Uube:  2  Vi  iom.  7'/«  Zw.)  Quarta  pars 


Digitized  by  Google 


377 


Imkt^ektm^i  in  uno  c.o.po.  ^c^  J.  t^MtUcü.'  In  Arno  1 
W/mAAeti.  An  dei"  hekehun  .1.  CQWddeil.  In  «lio  cAmpo  vor  demö  'berge 
dhn  mvreideil.  Zussen  den  stroBvn  (Knr.  etNreidcil.  Vber  hechelheimer  werfe 
J.  zuweideH.  An  bUthersheimer  wege  dim.  zuweideil.  Ohewendich  dtr  owun 
dim.  zuweifieil.  Nidewendirh  Imnnenlieimer  icege  an  dnno  rode  dim,  zuweideil. 
Vine^  znssen  wegen  ,1.  zuweideil.  ife  gewizze  particula.  Supcrius  der  mti- 
len.  particula.  An  blenercher  marchmi  dim.  zuweideil.  Stiperlus  den  h^mes 
.1.  srnweideil.  Prat^  zuseen  toazei-un  p«rtica!a.  An  bienecher  fnardtvn  par- 
ticda.  (»A  Hube:  '/a  Jurn.  9  Zw.  4  Part.)  ' 
AUodium  in  batenhtim  quod  simm  et  wendelmuth  uobis  ibi  dedei'unt. 
H  esdetsi  «üb  eattik.  pi  Semo  mUenwege  .1.  znwetddl.  C^e  demo  rük§ 
X  jmweicML  ^  aUMberi»  kntei^m  o»  4et  BoM  X  ing.  ^  dl&i;  Ze  ha» 
wenlmmmm  ,i  lug.  Ofedema  iMinrveMi  X  simdddl.  (J^fk  demo  rieh» 
imdu^  eler  ktcA  «lim.  mamfiätSL  An  Herzogen  hümhm  dinr*  h»g;  Ah 
äem»  dkieteeffB  imnnee»  dm  tMwein  wegen  J.  nmei^eil.  '  An  deiko  wdier^ 
wege  X  Binraideil.  An  der  he^  hi-  dkt  dim.  Kig.  Xe  tt^fd» 

hrunnm  X  foitddfliL  An  demo  rade  X  wiuwfML  An  hmminheiiikii^  iiegt 
dim.  htg.  An  m^eeeimaelker  ^»ekk  J.  ing; 

■.  BttBBenhfifu. 

Ze  hunnenheim.  mi  der  wimtn  .1,  iiig,  et  dim.  et  ib?  prope  und<»r  dalun 
.11.  iug.  An  der  heldun  dioi.  ing.  et  ibi  propo  .1.  zuweideil.  Offe  demo  hu- 
hele  .1.  iug.  An  demo  sezeUnge  .1.  iug.  /^u  demo  dorf  sp  buntteuhewi  .1. 
zuweideil.  Ohewendich  demo  dorf  an  der  heldun  .1.  zuwtnleil  et  in  illud  uer- 
gens  .1.  zuwddeil.  An  dero  hirzero  gewandnn  in  hunnenheimer  velde  .1. 
zuweideil.  An  den  aneicandun  zu  demo  holdere  .II.  iug.  et  dim.  simu).  Aa 
crucenheimer  wege  .1.  zuweideil.  Obewendieh  den  teingartdun  .1.  SQirddcil, 
hctn  an  hwmenkeimer  "wej/e  :1,  um^deSl  et  ibi  propc  ehewtnduA  X.  sowei» 
Mf.  Uem  offe  demo  rM^  om  htminh^mer  uekk  JL  iug.  «V  dim  türnH.  'An 
hMenheimet  tiidde  .Iii  mg,  silliiil.  heHHn  hmenkeim  m  etmemhe^ter  wet^ 
X  sow;'«!  iUipMpe  wÄAdMA  dim:  cuw«idlft9:  An  dim&'i'adi  Wm' 
weideil.  Ah  demo  «mm  .1.  it^.  Öhemmibsk  Umei^mUfemn  .1.  itig.'k  dU; 
Ntdemmduih  hUmetherttratUm  X  kig.  Ze-mee  .1.  zuiireideü.  Ze  Iwzzen  .1.  iug. 
An  azzensteine  .1.  iug.  Ze  hiselettpade  dim.  iug.  An  demo  graben  L  zuwci- 
diSii  Ntäewendich'  ge  geren  .1.  «oweideil.  Ojfe  dero  wisun  dim.  IraWadeii. 
Ober  bienecher  etramn  M'  gtrem  dim.  iug.  An  den  tifingaiihdm'  i^nekalf 
der  hadk  X  lag.  Vine^.  an  demo' nuzbovrne  .1.  tuweldeil.  Ze  ateaherhemer 
marJevn  ditn.  ünwcideil.  Ze  dnfeles  rechen  dim  zuweideil.  An  demo  rethden 
wege  dim  Tsuweideil.  An  demo  rrrmhen  -fr-ffffl  (juarta  pars  dimidii  zuTTCidei» 
1«.   Prat^   BMena  an  der  back  .1.  iug.  et  dim.  simui.       • '  ■  '  "  ■" 

Baseiliela. 

In  hasenheim.  an  demo  gehurforste  .IIJ.  iug.  simul.  Juxta  uillam  an 
demo  gartden  .1.  iug.  dim.  Ze  hehelnhuatdie  .II.  iug.  aimal.  In  ojfenhei- 
mer  toege  .VI.  iug.  simul  et  ibi  »e  hebMuoM  .XL.  log.   Jttxt»  hortMi 

Digitized  by  Google  J 


.lUL  iug.  aimul.  In  wizerwege  .1,  iug.  et  dim.  Zt  rmun  .1.  iug.  Prata. 
ze  nakke  particuLa.  El  duc  curtes.  Vine^.  »vhun  T.  in-  et  il  j  prope 
.1.  zuwcidcil.  Ze  kazzeitl>rit,(.'i>ia  .TL  iug.  sijuul.  Ze  nakke  an  d'^n  !jart>u/H, 
dina.  zuweideiJ.  Ze  fro>ie  qutL<U  X\.  iug.  simul  Kt  curtie  retro  <juaia  UDum 
aowflMcil  Äre^  eet  et  alia  curiit*. 

Dimidw  buba  fratrum  de  nuhtmi».  In  cUbecher  toege  .U.  iura,  »ioiul.  Itom 
«26ec&«r  leege  J.  et  dini.  ilini.  aimul  et  X  zuvreideil.  In  der  kmitramm 
J.  jum.  iTe  kaldeiileeh  dim.  wrn.     iH  frope  dini.  Im  -ifMcaMfiuP;  wf^c 
.1.  iarn.  Retro  umeas  J.  iuro.   Q6^««(l^  «sa^Ai^  .11.  iorp.  amiil» 
(iemo  lemu^  JX,  anwddeil.  Et  iurna)«  pqMi.  (XO»/»  Juni,  3  Zsw.) 

^)'tu«jmit&  de  emmtnhetm,  Ofen.hßtenkeimet  oHemmdm  J.  iunu  iln 

AU^um  qupd  Baldtmarv^  de  ^n»dM«*m  pro  .VIILL  li^rii  «igenll  in 

hasenhevm  04^bis  dedit  In  uno  campo  t»irfgicwmAirt  'bleite^er  M/razun  an  detno 

pfule  .1.  zuvreideil.  Nidfonendirh  crucenpcher  strmm .^kd.  zuweideil.  i/»»- 
nanxvnh'uniiun  .T.  iurn.  et  dim.  .4?»  blenecker  wege  ober  der  sirazun  J. 
zuweidcil.  An  demo  bruchercege  dim.  iurn.  Än  grvber  wege  .1.  zu>veideil. 
An  cmzenerher  irege  .1.  iurn.  et  dim.  simul.  Tor  detnu  berge  .1.  iurn. 
/en  haaenhtiiner  anewindere.  inrn.  ^'/?>  tcargesreche  .1.  zuwcidcil.  -1»  f/^^J 
hfrzogeubii lididi  .1.  iurn.  >  o>rpj)phade  .1.  iurn.         f^<mo  slitdewege 

.i.  iurn.  et  diiu,  simul.  Pj^at*  /v^  iu^thpi^H  X  auwftidoU.  -cU  citf^iw  bigen 
•I^  ntweid^   ilt  curti«, 

'  Briiiiejikeiiit-' 

.  ^nmMMAtfw»  de^t  nebi»  «MifparCtM  ei)iuwa«m,. . .  Imb«  qiuruvi  cmit 
» • . .  «tu«  fl«fqreii»  atüiD  lif^UM^  pKO.iBAnw  ex  quibu«  um  vV.  .dediinpB. 
Et  be9  hubf  ip  eadon  uU»  in.bn  btgjf  auntsit^.  IiKmew«i(^jMrf^  .VJiig. 
flinml«  |n/niA«MMir  fl|«,lii|^,)iMnpL  In  ^iMCM^^uMer  fi«2(ie  ^  Infi- 
Trennen  irh  iug..^iil«  lÄ  m^Mm^XL  lüg.  Item  in  denio  dale  quatoor 
iug.  8imaL  Item  iioto  ^andern  uillam  in  der  heickmX  iug.  et  diio.  Itcm  in 
oberdüle  .YU,  et  ditt.  ii««»,  JSt  in  Uimgruhun  (Ujfmgruftu.)  prope,  uUlam  .|* 
iug.  Item  in  Jealwenherg^  JIL  iug..  aimul.  Ul  e^e  Xl  kfgf  aiipiul.  Item 
super  brunnenkeimer  berge  ^m.  iug.  Item  in  nuwdheiiHer  wege  X  zuwci- 
deil.  Ifcpin  in  stneHtboime  dim.  iug.  Itera  m  flanheivier  /rege  .1.  iug.  U»i 
iuxta  in  ßanheimer  uelde  in  hehfv  morgun  .1.  iug.  Itcm  retro  kouun  .\  JIJI. 
et  dim.  iug.  Item  in  uno  uaUeäore  dim,  iug.  et  in  allu  vallt'dore  dim-  iug. 
Item  in  mulmwege  J.  iug.  Itrm  in  aulzun  fof  der  sulzen.j  .1.  zuweideil. 
Itooi  piupe  candem  nillam  in  lethden  foffcin<  ietthin.)  II.  iug.  Kt  in  d^itw 
dämme  .1.  iug.  Item  ibi  iuxtÄ  in  demo  leimen  (an  dtme  leun^n.j  J.  iug. 
separatim.  et  in  kalioenberge  X  iug.  et  ia  Imlenvege  J..  iug.  uine^ 
lacibctt  {II  Burnkeim  no(^  genannt:  iuxto  wetbamm,  in  der  mMni.  eehenMerge, 

Wilre. 

AUodium  IV^nkm  cefipnici  in  wlre  fqod  «X-YIII,  libria  aigenti  enii- 
aww>.  Zi^Usiigrubtin  JJX*  iuKiL  et  dtm.  aininl.  Ze  nmncn  X  mm»,  vor  köne 


Digitized  by  Google 


dini.  iurn.  Ze  heche  .1.  iurn.  Ohewendich  ze  he^fie  ^fh& )  II.  invn.  «Imol. 
Zq  mugf>ne  hmnnuti  dim.  iurn.  Ze  hiccnn  .11.  iurn.  mmn\.  Et  ibi  prope  an 
demn  an^ '•ri,i<h're  .1.  iurn.  Pratum  ee  hegeuf  quart«  pai-^;  iurn.  brurhun 
(juaita  pars  iurn.  Vine^  in  mvnzedal  .11.  iurn.  öimul.  Juxta  uillain  .1.  Iufd. 
et  curtim.  In  huthdene*heiin  . . .  iofjm).  H\c  dederuat  «obis  qui  sunt  in  wäre. 

atneizere  .1.  iurn.  Ze  nidaneiaun  Othwieh  dim.  iurn.  vßen 

vom»  Otmiremim  m  «lAnm'  dink  km.  iqnam  In  caviiio  lotepfaum  ab  ftir^cM«. 
Itera  M  «wriMi  ChrhO^  dim.  im».  Vimb  m  Mlk«.  Oidb  din.  im.  Um 

,  ;  Allodium  in  wilte  qiiod  ad  eaipalkMn  «.  figidS  in  piit^«^'.:«  sitam  rei|iida^ 
bat.  qnod  uineis  in  «onMmbio  im  Jwiwyiii  dMBfanimaiat.  Theoderico  sacer- 
dote  ot  amoldo  «duocato  eiuadero  on^idl^  conaentientibuB.  Ze  lengruhvn  .1. 
iurn.  An  d^o  averrhid^r^  dim  iurn.  Ze  langmhechun  dim  hrrn  ,4n 
wi^mm  quarta  pars  iurn.  Juxta  hnnrAp  dim.  iaro.  J?«  kf^rchcicnvn  .1.  iurn. 
i^e  hagene  dim.  iurn.  htthagq^rv n  «lim.  inrn.  if«  dizeiisbuhde  ,1.  iurn. 
For  £/«;/o  Äfz/ze  dim.  iura,  c^io  ieimen  ze  beche  dira.  iurn.  der  leV' 
kun  .1.  iurn.  An  demo  hagene  .IIII.  pars  iurn.  An  der  heldun  .II.  iurn. 
iinral.  Ze  grize  (an  dem  grize)  dim.  iurn.  Ze  hardowitun  particula  ctmiBa* 
lifibuB  et  ibi  prope  item  particula  ctim  aafiabm«'  Am  kfiinhherge  diwl  loro. 
Ze  htAvm  X  iaro«'  Pkatiiin  nixta  hagwe  paitieola. 
vi  J$oe  flfl  aUedilmi  qao^  tigAdim  da  M^t  pro  .  .<.  libiii  argortf  in- 
dam  wUa  »obii  dadlt  Hii  annt  imeiMleB  aittadaoataUodii  de  qnibtis  cenram 
non  Boluimna  qaia  ad  proprietatem  nostt'am  respiotunt.  heehk  dini.  iant* 
Ze  lechkun  (Lecken.)  dUm.  iurn.  Ze  herthdenbundun  Äini.  iurn.  Z&  Himer' 
herge  JIII.  iurn.  timul.  Ofen  etmemere  (imtm&re.t)  dim.  iam.  Hii  auteni 
sunt  iurnales  etupdcm  «llodii  de  quibns  censtim  sine  pläa'do  persolm'mu».  Ze 
langenhechm  .1111.  pars  iurnalis  de  quo  dabimuu  canonicis  pingufH.nbvs  .III. 
den.  in  fosto  s  Martini.  Isti  autetn  iurnalcs  n«i  okkenbeim  respiciunt.  Ze 
gerthdenherge  .11.  iurn.  et  ibi  prope  ze  gei-ihdetibt-rge  .11.  iuh*ji.  simul.  De 
bis  in  festo  s.  Martini  uillko  abbatiss^  de  neteri  nionasterh  .XX.  den.  per- 
soluimus.  et  in  feato  a.  Walpur^  aduocato  quartam  partem  maltri  auen^  et 
X  denaxiam..  lali  auimi  mii.'itilhdmgeehu^  teepk^^ 
im*  Zh  flNirNi#  dim«  iimi;-'  Hitidet  dir  Acttbrn  X  kba^  ek  ibi  prope  em  4it 
hmeetede  X  ian,  Ze  üete  X  mau-  Z& wIMmr^  imte  w^wMi  ^pirom  ^iHok 
ioni.  Juxta  eeelanam  dim.' iaro.'  Ze  ttfihoege  tfamx\k  pan^fara.-  -''Ze  genm 
dim.  iurn.  Prata.  B\  demo  hagene  aexta  pam  imraiB  iiirri.  Ze  hruckun  .YL 
pars  dimidü'  iam.  lei^m  diroidia  curtis  etidnonÜdia  dbrnuB.  De  im  in ieiA6 
8.  Remi^  in  troihdingeshießw^  ^ttiiÜea  abbatia  %n4tkn  'dimidiam  nudtMi 
siljgimi  el  dimidiam  maltraav aooi^  pamoMmiik  >  '"i 

H  a  r  e  s  Ii  e  1  in. 

Prcdium  quod  babenius  m  Hareshexm.  In  eadem  uiiia  curtis.  Item  offe 
demo  riche  dim.  iug.  Vnd&r  heldun  dim.  iug.  In  rathdolfetdal  hi  der  baoh 
dim.  iug.    Ofe  demo  hcMtHade  dim.  iag.    Ofe  wüberge  .1.  iug.    ^e  der 


Digitized  by  Google 


380 


tteUe  .1.  iiig.  Da  htndena  ofe  wiseberge  dim.  iug.  Oß'en  hartreche  .11.  iug. 
rimol.  ßinier  den  toingartkduM  offe  hartreekf  dim.  iug.  In  demo  dale  dim. 
iug.  In  dem»  mtewiitder  wt  hoHe  J.  tag.  Ze  slitieke  .1.  iug.  Z«  «nu- 
•  hfkiiif»  rode  dinik  ing.  &  A«MUk<  dim.  iug.  Ze  »nmbem  ag^entn  dilti,  iug. 
FdM»  m^gvkr  gruhmm  Oau.mgi .  Vißt  t/Mde  dim.  rag.  hitämeaheCmei^ 
wegt  dim.  iug.-  Z«  bntmum  dim.  ivg.  iln  Aeineerkeimer  herge  dim.  iug.  ^< 
ßrmeathl  .1.  iug.  Oft«r  ivmcärhfimer  wepe  .1.  iug.  Binder  dojppe  dam.  iag. 
Vioea  dophe  dim.  iug.  ^t/  shabemakJcen  .1.  pars  uine^  Obewendich 
muUnhruniien  J.  iug.  Bi  demo  herenw^ge  .1.  iug.    Duo  iugcra  <»i  tfcr 

Tl.  iup.  irn/Z^T  wüiUii.  dim.  iug.  cum  tritico.  et  iug.  et  dim.  cum 
auena.  leckf^n  ,1.  iug.  An  demo  grabt^i  .1.  iug.  /e  beche  .11.  prat^.  An 
tleiHo  Uivitii  f^iin.  iug.  Jug.  et  dim.  an  dt-mo  ß?ire  an  det*  tav^len.  Obewen- 
Jtrh  (UiiM  htreu-f^ge  .1.  iug.  Zu  »tokkehe  .1.  iug.  Zu  berthe  bunden  .1.  iug. 
Jn  aiengesheimer  wege  .1.  iug. 

HermmHHut  de  gegenkexm  et  uxor  cius  addheidi»  dabunt  nobis  ad  cen- 
evm  in'  feKo  e.  Martini  JOL  deiuvief.  ei  neglezerint  oportet  eoe  penolaere 
jMütei*  Ummtß^.ta  m^-er  m  dmge  nk  gern  m  JMt, 

WclieifeslieiM. 

PrtdiQm  8.  Rupert!^  qnod  »tÜkMt  cd  prcposituram  m  wdienye^im.  Itk 
leimgrt^en  .1.  iug.  In  roi*e  nnum  et  dim.  In  Ixtchbrunnen  unam.  In  ebe' 
node  unuro  et  dim.  In  wolfgruben  dim.  In  herpdcu  .11.  et  dim.  iug.  In 
<:rurt>^n(]*>ff>nndu7i  .1.  iug.  In  oddendnl  tria  iugera  iimoo.  In  mnnt^cerche  unum 
auweiUeil.  duo  zuweidcil  in  profunda  uia  .1.  zuweideil  iuxta  cerasara  arbo- 
rem.  In  hansherge  .1  ino».  In  ueteri  uia  .1.  iu^-.  et  dim  In  <]enzenreche 
.1.  -£(i'Weideil.  In  ride  .1.  iw^.  Hcc  Oodefr'du.s  in  let'Utng'  :<lu:i,u  nobis  de- 
dit.  Ze  rore  I.  ium,  et  dim.  Ja.xta  uiilaa»  .1.  zuv>cideil.  Hy^c  piopria  sunt 
proprium  JI.  zuweideil  aimiil  ze  rkhe  qu^  Isenbreth  erat  et  emit  godefridm 
ift  o<«filc^  «I  ihidwn  tce  rieke  -IL  soweldeil  scparatim  propria.  inno 
«o^ttemAflv^  X  Inn.  et  dim*  mniil  qnod  minea  fett  proprii.  laot  ei 
benediMi.  Item  isMi  nillam  .1.  im.  Ze  otkdendaU  .11.  sirweideU.  An 
demo  haelißdme  äm,  wamMäl  Pmam.  he  h^wütm  J.  ium.  De  his 
nichil  datur  sed-  »eognatar-ibre  JL  «ndaa  dabimus.  Ccnsum  ab  dähone  de 
algeaheim  emit  pro  ledBcim  unciis.  Adelheidi»  de  teelltngmheim  dedit  (?o<i<^ 
/r*^  pro  .VIII.  marcis.  Heinricus  dodit  nobis  .1.  ium.  uinc^  in  trellenges- 
heim  ze  hamenherge:  Oiedburoh  de^t  nobifl  .1  inrn   ibidem  ze  bachbrn nnttn. 

Vv<^him  quoä  doTninus  Ditfherus  pro  .X.  marcis  coniparsnit  a  Ht>'i'h<ino 
in  u'tllrnqfsht-'im  his  loci«  Bitnni  est.  In  agro  qui  dicitur  »teingeirande  .i.  iug. 
Juxta  hrntwi.mn  1.  iug.  Juxta  breithwege  .11.  iug.  In  loco  qui  dicitnr  her- 
pelcu  .II.  iug  Juxta  n'de  .i,  zuweideil.  Juxta  wolfg^uben  .1.  iug,  uine^  et 
sub  loco  qui  dicitur  htudebvchel  .1.  zuweideil.  An  demo  mitdelme  pkade  JL 
iug.  agri.  Ultra  uiam  qua  itni'  fbilre  .11.  lug.  Li  loco  qni  dicitur  othden- 
dal  «jdv  .iug.  Joztk  pralim  denms  MeUmkem  Ä,  «ivreidcil  Sexta  pars 
ma|;iH  prati  qood  cel  neniii  geHcütgmt.  Qniikqve  pedes  et  aifgit  imrta  latmn 
piat«m.<  uiiga  liia  mxl»  pontem.   Wia  edrti^  eeeoe  «imiterinm. ' 


Digitized  by  Google 


Allodium  quod  auxilio  domini  LT/dewici  ahhRth  comparttum  est  in  wA- 
ieiigesheim.  et  tu  expensas  ecHcraii^*  rtmstitutiim  c«t.  tiTs  habet  curtes.  qua- 
rum  prima  adiacot  capellr.  secunda  est  ibi  iuxta  qu^  cioriiinicalis  uel  pubiica 
dicitur.  tertia  ibidem  ex  altera  parte  ui»;.  Do  terra  arnbili  sunt  ht/c.  Juxta 
piiUtem  duy  buned^  quaiuin  uaa  .Xü.  iu^eia  cuntiaot.  ahcra  decem.  \  nder 
äeim  keUwege  .X.  iu^.  et  iii  ipsa  oia  ulterius  quataor  iqg.  et  dim.  lo  ^rata 
hmguentwm  Jlll.  iqg.  dem»  tmtmmdttt  Ina  ing.  JvsHi  pratmii  i.  Pe* 
tri  X  s|iw«i4eU.  Supra  otllam  mi»  iiiMiBtei  .X.  tugertim.  et  Jost«  dotaicm 
iB«iMin  J.  svweiddL  An  dm»  ßtm^eX  ii^.  M  dia.  in  MMHJbdberMI- 
teege  IL  luweidcil.  Juxta  JAf  vmgmde  .1.  img,-  Stellt  Aaryrfol  supm  X. 
iog.  In  wol/grahen  .II.  iug.  Ja  iMgtlangen  .11.  zoweideU.  In  iMMfiM  .If. 
illg.  1q  rS^ieUku  J.  iug.  Super  «(«aoc/e  X  iog.  In  wUrewege  inferius  X 
iog.  In  asceoHo  Ipsiua  uty  .1.  iug.  An  demo  gerin  iuxta  uiam  bihfmetimMi^ 
tVL  iug.  et  iuxta  in  eampo  (jmzxn(jeiiAixim  «ex  iug. 

De  pratis  \^^;c  sunt,  ir»  supcriori  prato  X  Villi,  iiirgaä.  in  inferiori  .VI. 
uirgas.  Itcni  pratum  quod  hoitus  dicitur.  bupra  pratum  s.  petri  .1.  uirga. 
Juxta  Stege  .1.  uirga.  Secii^  uirgas  s.  Mari^  habeinus  .V.  uirgas.  Ibidem 
inferius  duas  uirgas  et  decem  pedc».  Juxla  bunedam  .VI.  uirgaa.  In  der 
owen'dnas  uirgas.  In  prato  getuingemimm  unifli  uiigani.  In  pittlo  magno 
.VI.  aceroi  de  fene  fiuai  ex  aecipiDins  .IL-  e*  dim.  In  pMto  a.  pe* 

tri  diroidium  aoerumn  accipimoe.  Vi»e^  eunt  k^-  In  ädilMidt  trit'logi'et 
dim.  In  aldenberge  .IIIL  iug.  et  dim.  In  tüol/gi-uhen  .II,  iug.  In  difm 
wegt  X  iug.  In  buneda  .III.  rag.  In  hattseherge  dim.  zuweideil.  In  huh 
nenburfien  .1.  iug.  et  dim.  la  areUmhelden  dim.  iug.  In  /firtbormen  doo  zo- 
weideil.  In  marka  mlremtüm  Mper  ktideH  Ji.  iugi^  •  Im  ktUäMtn  X^  tag. 
Ja  wa»ebudieh  dim.  iug. 

Do  ipfo  allodiü  sunt  h^c  ccusualia  Juxta  breitioüen  J.  iug.  in  tftrata 
hlnqvievsi mit  lü.  iiip^.  .Juxta  wegdangun  .1.  iug.  Ju\ta  tcailandc  .1.  iug. 
Juxtu  d'AaUtii  manöHiii  .T,  iug.  In  hahtitdieimt nsmin  uia  .1.  iug.  In  oica 
dim.  iug.  iSub  leimgi-ttben  .1.  iug.  In  baehbrumten  ßuzze  .1.  iug.  6t  .111. 
eortili«. 

JH  maaao  dinudio  quem'  tenent  Gir*»n^  dt  ^iderim  .1;  xttwdden-M 
in  introitu  uill^  Juxta  pratum  noitrom  .1.  MuweideS:'  In  haekßoue'iSiä, 
snwddeiJ.  In  ro^  diio  iiig.,.8Bb  nie  mogonlüim  Irk  iag.  Sopra  hinger  redke 
dim.  iag.  In  hrei^mm  d«^  nirg^.  '-'r 

..►i. 

Hey  sunt  oinef  %aai  ^  fing  uia  Iub«intta. 

sunt  particuJy  uinearum  qo^  nob»  in  pingnia  apud  ncs  in  dioertts 

locis  tradile  sunt  In  mvgmv'n  pars  uinc^  in  barhlanguA  unde  .VI II.  kalen- 
daa  iunli  cullor  eiu^dem  uine»,^  dat  nobis  .V'I.  nummos.  Item  in  niderswa- 
lechxin  dim  iug.  Item  in  pletizere  particula  uua.  Xe  rolrtihtlf  particula  una. 
In  luunzfdal  particula  et  in  tcalze  .1.  iuij.  Item  in  s.  manenbittnnun  parU 
una.  Item  ibi  prope  in  8.  marierürmn  iugerum  uine^  unde  eiusdem  uinef 
cuitor  pcrsoluit  nobis  .XVI.  Kai.  octobris  .XU.  numiiKM.  Xtcan  inJliMlr*in« 
iug.  simul  W^ihtrii  aduocatL  et  ibi  prope  in  hMtAm  ahken  X  ing/  <l 


Digitized  by  Google 


dim.  wmnl.  Itesa  in  nidereffeseberffe  Jh  rag.  NidewnuliA  dnmweg0t  wider 

rm  (lün.  iug.    Vffe  drmebrunnen  .1.  iug.   In  akkentn  .1.  iug.  In 

jfUthdfrueshd'mer  berge  .III  iuj»;.  siniul.  Itcm  tiinc^  quas  iii  pitt^ia  habemas. 
In  (U'iino  banuo  iuxta  /fi7M  Huuiiim.  et  ee  etrhe  .VI  partioult;.  In  spoiiKio 
hanno  ze  lungen  akk'-rr  .W.  patt.  In  tercio  b<^mo  duf  part.  In  qunrto 
huHHO  -HU.  In  <j|Uinto  baniio  h&jl.  In  sexto  A<bwwo  quatuor.  In  septimo 
hanno  ze  mugenuti  noueni.  In  oetauo  ba/inn  nonein.  In  nono  hanno  .XVI. 
Walbertm  aduocatuü  dedit  nobis  umeain  in  yuujaia.  Iteiu  (eS  folgen  luiii  l'xt 
älaoKR      ®eber,  o^nc  glcic^n  ^ufa^:  dedit  nobis  uintam)  ßezzecha. 

AUmmder^  (khmek  EoArkko  de  hm^.  Eddmdia.  Muff».  BO- 
kmffu*  dodit  Qobb.^vod^fe^QB  mokmSiomai  m  jjinffuia*  LiMa,  Wfilpmn 
dedit  -dim<  iug.  uine^  in  pingiita  iuxito  •*  Mmrienleim  de  qoo  hcredw  mm 
pmdattBft  in  «nniacitMio  ipw»  JCIJL  dcmr.  JMtm^  vineun  t»  keutm- 
hier.  Wemherus  dedit  nolÄi  «ttan  ivzte  ponleiii  fiimgydf.  OdegAa* 
mdxis  dericus  dcdlt  nobis  luncani  in  walze  ot  in  boAededkea  oMwre.  Godt" 
fridute  et  /perlte  dedenmt  aobie  oioeuii  in  pim^Mieu 

4 

Item  vme^  ^oa»  ia  Wilre  habemiu. 

Gei'lachu$  dedit  nobi.s  iugcrum  uine^  tn  wi/re  ze  hnnerhtrch.  Item  i^e- 
deicich  do  piMguia.    Gerhilt.    Meihild  pro        datttSk  ert  dim.  iag.  agri 
et  M  «tudlMf^   item  Bertha  do  watkeiin, 

Tiiie9  quas  in  Longesheim  habeanuL 

■  ^  HeAoch  pro  qua  data  ebt  ujiiea  in  longe^iieim.  WolfraDnis  et  Adelhei' 
die  pro  quibus  datus  est  iurnalis  in  longe$h^m.  VdaLricus  (de  hnmeshore) 
qoi  dedit  nobis  .IL  iug.  ai&eaniai.  Item  Haddoch  de  longeskem.  Embrieko 
de  AfdMkMH»  •  DmcK».   ßmbriekit  d»>{mye$keim. 

Item  Tiae^  in  Okkenheiv. 

Judda  do  okkenh^im  pro  qua  data  est  uinea  Item  WicJtertu.  Hermannue. 
qia  dedit  nobis  .1.  zu%vcideil.  in  rickwege.  It.  lÄukardia  de  okkenheim.  ui- 
neam  u^e  «fmo  r^cAe.  lt.  GemoUi  do  pingttia^  VoUmemih»  de  akitettheim 
qui  dedit  duos  iuruales  q/Te  <;^r»|o  ^unue^u^  inege^t 

Nachtrag  auf  eise«  Pmgmmxtatitit  ven  lersdlb^iD  Hand. 

De  uineis  quas  habemus  in  occhenheim  ze  -merche  .II.  iug.  ze  hirgew^ge 
.II.  iug.  ze  inittflewege  .III.  iug.  ze  aldelant  r>'n  zweideL  ze  howeniceij>  ein 
uirdel.  quod  doniinn  Gt'pa  etnit  sant  .III.  m^r.  In'nderdr>rfe  .1.  iug.  Lt  uiui 
et  fifUtoenti  »III.  iug.  aekerla/uies.  ze  ringuifesktln'Di  .III.  hig.  zf  g«'p^id&  zt 
fuMe  vir  ztoetdei  .1.  iug.  etozzet  gegen  den  freuijisrlienU-rye  .[.  zweideil.  ze 
cnimbelaJiden  .1.  zweideiL  m  lemgrvbm  .11.  iug.  au  tieino  holzgetce  .11.  iug-, 
ae  kemerwegß  iug.  ze  horavlzm  an  budensfieinvu'  annetcmdin  .1.  zuwei- 
dcü.  tWMÜsr  dar  eirmeen  ae.  amoe  ein  Mpddd  etoezel  daringene  otnik  in  kmrnm* 
diKmgeit.Mn  moeideH  Memui  -am  hingen  X  heg,  aleaset  em  gölgeJitimier  wtg, 
ein  drSM  m  dem»  ieinrne»  •  dhn.  in(f,  em  dir  hoA  Ji  weg,  on  tHedher 
fde^  mim.  atsfitfrf  es  Unden  lae^erin  diim  iug.  geginipir^inkeiHur  megfe.  «ms 


Digitized  by  Google 


»weiM  an  irolfispad  .IUI.  ing.  quü  emlt  domina  Ida.  «£n  sioeüteä  uinee 
M  /wM  .L  iiig.  <e  «fAn^nr^ik'  da«  Ug^  «pi  etferdun  .III.  tag.  m  caztenloeke 
vbmmeindkh,  lUfli.  tag.  «e  keäden  hrummn  .1.  s««idflil.  fti  «püfft. 
xweided  dt$e  mtte  de»  teeges  ze  interwUen, 

Itm  viae^  in  drehtingethusen. 

Woibtirrh  pro  qua  datn  est  nobis  uinca  in  drhetirigffthusen  retro  cccle- 
pjam  r<p  ff/ miuIp  hcredru  persolnunt  .Xllf.  nummos.  Adelheidi»  aduorata 
pro  (jUA  data  est  uinea  ze  fj^^^ntn.  '/p  prlcv^^frln^e  an  d^nu  hetujc  Indc  pnr- 
soliiunt  lieatn'x  et  Uerhardua  filius  suus  et  tiik  SUA  Mitlnld  uiiuni  aolidum 
in  festo  s.  Martini  '  '  '  ' 

Amcldus  dedit  nobiü  J.  iug.  i!ihhridi&  de  BVn^uta  pro  quo  data  cät 
kuha  et  dim.  et  iiindus  domf»  cbm  ecKÜdor  ipihis  pinguie  in  i^lzgaxtun. 

Tliüf  In  WelliafMkti«. 

AdeBkeid  de  »eO^M^eaAifiiii  de<fit  nobis  m  ttdem  dtla  vhleim  ttnam  et 

■        '  t 

Frtden't^is  pro  C[uo  data  est  ainet  iD  appenheia^  Hemrietm  de  wintder*' 
A«rif»  qui  dedit  nobik^  .11.  iug. 

Viüd^  in  Eiidenaheim. 

Wolfrttuivs  de  nidfn>^hei7n  pro  quo  data  est  uinea  in  plenzei^e.  It. 
noldxLs  de  i'udennfieim.    JUinru^is  de  oZ/-dedIt  nobis  duas  u!ncas.  unain  in 
lintgruhun.  alteram  in  steine.    Enfjfhralms  dedit  nobis  uinrani  sitam  in  dcia 
lucherun.  de  qua  per  singulos  anuos  iiamam  uini  persuluexxiuä.  ' 

TIm^  In  0eaiimgm& 

IHtHhetkutrpfA  d^t  nobis  dSm.  iug.  gencingnn  in  eiehmbtunnun*  R-anko 
de  hdehihhem  q«!  dedH  -nobis  dnoe  mansos  in  genxhgun.  H&Mufgit  de 
4reüeH  dedit  nobis  tras  iomales  ninef  in  haitenhem  et  JI.  ing.  agri  iü  «»- 
meUtehm.  Meütgost  de  lir^M«»  d^  nObis  .IUI.  'ing.  ninearnm  fn  crvce- 
nath&n.  Margatetha  de  sconenhirS  pro  qna  data  lest  nhiea  in  lüüdon.  Eigd 
et  (7ir<:^a  pro  qnorum  animabtis  datns  est  manstis  in  »narhach,  TVutlindis  de 
tembenk^m  pro  qua  dntos  est  itiger  aine9  tromersheim  in  chelun,  Sophia  pro 
qua  datus  est  iuger  uine^  in  Tramershetm  ze  li-nt.  Diethericiis  de  hekkeln- 
k^'m  qni  dcdit  nobis  in  eadcm  niHa  .ITH.  inrn.  Fmbricho  comes  reni  qui 
dedit  no!i;<  prrt^njm  in  iroJfesgnthe/i  et  Agnim  .XV  III.  iii^rurti  iiixta  gfftni' 
hfii".  I:  herh<i/<(tis  de  rrxvdf'ftMfit  qui  dodit  nobis  unarn  htibain  in  toindeitifen. 
Hef  fiburgiti  qu^  dedit  nobts  dilti,  iug.  uinc^  in  k-emmeduiu  Birhhnt  qu^  de- 
dit nobi*  dirr.idiftm  hubam  in  bvrgeMat.  AIrfhildi.t  de  pingriia  pro  qua  data 
eei  uinea  in  butdetifkrim.    Ufrmanmts  qui  dedit  nobi»  doniuni  in  mvmterp. 


Digitized  by  Google 


364 


Hudnlfva  de  mimstere  qui  dcdit  nobis  fnndam  et  locnm  molendini  superiiu 
dUe/'g/tetm  et  C(juuin.  Waltf-nis  de  Unsi-n  pro  ^uo  dat^  sunt  tres  hübe  et 
.VI.  iurn.  agtotum  et  curtiä  cum  L'diüciiä  in  dolgeiJteim,  Detfiodis  dQ  Urum- 
burch  dcdit  nobis  uineam  in  pinguia* 

Hl  nal  tm^m  g«i  jpmibittlw. 

Hos  oonraB  dfiueni  poMeswnei,  [»«poiiliD  nottro  poEiclqiiol;  2k  ittmcr- 
^OcA««  Yo/t  /r  margenen  Juxi*  tetriflf.  Pe  tribui  iiuie*li|  qßu  tmidtQ  ckh 
ricus  de  hettnslieim  ibidem  Dobls  contulit  possesaoret  ctroiii  omni  aimb  in 
fe.sto  8.  Martini  .VI.  denar.  peraotuOoL  In  vclkethem  ntcm  zuoein  houesteten 
.XVllI.  den.  et  duos  j;allinario8.  mn  ein&r  anderen  houettete  JCIili.  den. 
In  hancesfieim  persoluuntur  nobls  .11.  unci^  et  XV.  den.  De  predio  quod 
babemus  in  Rode  persoluuntur  nobis  in  tcsto  s.  Martini  .XI.  unci^  et  .VT. 
den.  In  leihrrsheim  .XIIII.  den.  De  predio  <{iiod  habcnius  in  marbach  in 
feato  8.  Martini  JLU.  uncif  et  dixn.  et  iu  mcdiu  maio  tantuin. 

Nutani  sit  oninibus  tarn  presentibuji  quam  futuriö  quod  pastor  dauid  de 
tnarhach  dedit  hnic  ^cclesi^  iwwii  ih.matiaek,  ftndo  dantnr  den.  ia 
jpaio  et  ip  feilo.  b,  lUitiol  H  «x  vicw  oorum  n  mm  beredii»  .moritur 
Qt  beredet  sui  penoIiiaDt  dimidiam  firdoDem  et  doniiia  pietcft  berediiii^ 
iure  aJii  concedat 

In  irilre  uon  eintr  hmmk4t  dnn    In  wettdier^keim  tum  einer  ho- 

ve$tede  .XII.  den.  ifu  »ancte  Martjen  Ui^tn  .XIl«  ^Iml  ^fpft  ekutme  wiftgarde. 
Zu  liipoUeskirchf^n  .XII.  den.  Zu  «Uttnerlachen  uon  .IUI.  morg^nei^,  JUV 
den.  Zu  hfrfjfu  bi  klrcld»'r'-h  von  ^iuer  houedt-Je  tres  den.  In  w^jyensheifn 
de  dimidin  iufjcio  uno  anno  dabitur  nobis  modiu«  siliginis  et  in  allere  anno 
nichil.  In  d i oin^rsh.tim  dabitur  modius  irumenti  de  diraidio  iugcro.  et  de  duo- 
bus  paitil  US  iugeii  dauidiuni  nisltruiu.  In  horicUre  de  trlbus  partibua  iu- 
gen  tcrtiam  partcm.  Zu  okktulieitti  de  ,X.  iug.  dabitur  nobis  in  uno  anno 
.VIII.  maltra.  ii^  a|t<^Oi  apqo  4e  .V.  iug.  qujituur  maUi:».  At-iufldm  autor 
dabit  oobis  in  feeto  a.  petri  ad  Macula  quatoor  vnciaa«  Mtrtwim  in  ftato  a. 
Jaeobi  .1111.  vne.  Qcäefrüm  iw'ßedmvengert  SL  ▼ne*  Jl£€tc^ßft  »IX«  ▼nc» 
Hartn^  de  ciueiili  X  den.  Sk^tow  de  pnetdno  JÜJU  wie.  Wernktm^  de 
borto  .VI.  den.  Scuitetiu  de  cnrtili  JÜI.  4en.  De.  «»ol^dino  dantur  .V. 
aolidi  sacerdoti  ad  lumon  vccleei^  nt  djiuna  jbi  (ae.  in  wcddaffun)  celebrct 
Et  nos  damus  do  eodem  allodio  ad  rfeil^  a.  Martini  (ad  5üÄ«riiei«)  JCVL 
den.  abbati  de  s.  Cornelio  duas  hamak  Pro  Heinrico  e$  matre  sua  tram»- 
truda  eniimu'?  uineam  .XTIIF.  sol.  li-eutr.  et  in  capitc  iciunü  .VI.  deo.  Ire- 
uir.  indc  8olucntur.  Preposito  de  domo  .IIL  linnias  et  .II.  ijuacUciaa . oini 
et  .XXVI.  den.  uno  anno,  altcro  anno  .XVI.  obolo  minus. 

Godescalcus  orlaz  omni  anno  dabit  nobis  .X.  den.  JLdewigÜH  uxur  ste- 
jfhani  .V.  den.  et  quida^i  in  wäre  .Iii.  ueu.  Istos  .X.  et  .Vlil.  den.  cauo- 
ijiicis  pinguemiln^*  in  festo  8.  Gregorii  dabimua.  Eodem  die  cclleraria  isdem 
c^opicw  de.  uinea  deptn^  Mefhil^  de  Uw4b  .X-  et  .YUI.  c|co.  dabiL  Ab> 
batiss^  de  ^Kt^ri  mowtßftut  .XZ»  den.  I>e  mqlendiDO  4 nod  nobin  UmHoym 
de  matßttere  dedit  d«bbnii#  .Y.  •oj.,fratiib«9  ^  s.  JambQ« 


Digitized  by  Google 


385 


YjUmo  4e  «Ui^egkeim'  von  eineiM  akhere  zu  hergrni  .XII.  den.  Sacer^ 
doti  de  droiii^rslrehn  .XII.  den.  To  hergm  ad  altarc  .11.  den.  Scalteto  de 
pingnia  .Xii.  den.  de  nnu'a  quam  nobis  arnoUbtt  de  giaenheim  pro  anima 
eoniugis  su^  tradidit.  In  okkenlieim  damus  sacerdoti  modiiim  Biliginis  et  .III, 
obttloa.  In  festo  s.  Kemigü  dabimus  .111.  den.  in  hudenstieini.  Zu  houeufifif 
ffnrd*'  uineam  quam  omimus  a  werendnul»  et  filio  oius  Hewrtco  damus  sa- 
cerdoti in  >ri/)u'  .\  1.  den.  in  epijilvii]in  dnniiiii  II.  den  et  in  capite  ieiunii 
.II.  et  in  inucntiune  s.  crucis  .Ii.  Üq  cuitili  in  ba^nhtim  dabuntar  nobis 
in  festo  s.  Martini  .XX.  et  .Villi,  nummi.  • 

Teile»  vnper  icedim  It«fridi  et  Begelindii. 

Predium  quod  doiminus  Luf'ridm  et  domina  liegelindis  uxor  eins  in  h»- 
detuheim  nobis  dederant  et  nineem  in  hnnerherek.  De  prcdio  in  hvden^eim 
persoluimos  scnlteto  .XI.  maltra  pinguensi»  mensur^  et  (juurtam  park^  mal- 
dri.  et  .III.  den.  ad  ferendum  mnguntiam.  In  mense  martio  persolnitnus  ei- 
dem  scolteto  .III.  ßemeztda  et  dim.  auen^.  In  festo  s.  Martim  dabimos 
JSLXX.Y.  den.  ad  eensum.  et  in  purificatione  s.  Mari^  tantrnidem.  et  JCTUI. 
sexfarios  hunici  liinl.  ze  rekde, 

ßaldemar  et  ßlius  eius  herbort.  Ihido  do  lorechen,  Beter  filins  fimhri' 
conis.  ]Vectl  der  sctffene.  Ueinricm  aduocatus.  Wasmnf  de  pingnia.  Die' 
tfiericvs  de  hudennheim.  Hetnricv^  filius  etahrieonis  de  alengesheim.  Tjiifri- 
du».  Sigefridm.  Lodeuurus  drr  hidfl.  HdnrirvH  sconeherro.  Hü  omncs  fuc- 
runt  ubi  dominus  Lufridus  et  domina  Ilegdiiidis  bona  sua  in  budensheim 
nobis  dederunt 

leitte  Bypntf  ie. 

liii  sunt  tcstes  de  domibus  et  dp  uinea  duniin^^  Dipinirgis.  Aduocatus 
de  pinguia.  ReinOoldus.  Cunradm  der  leitlceatere.  Hungeru^»  Dragebodo. 
Hwkb»tu8  enudpennie.  Hartlip  et  frater  eins  Oemodm»  AdeUeriua  de  mei- 
»enhemert,  Ortlip  grin»  Hü  omnes  in  priori  dinge  affiierant  Et  item  po- 
«tee  ante  diem  obitus  sui  eollcgit  istoe.  üertwim^  der  meier.  Qodtaeaüm 
adooeatoe.  Wdframm*  VnAenandu»  der  houenunL  Oodefridus  urhano  et 
fratree  noetii  Friderüma»   0«idacu$,  Mmhrioo, 

Testes  super  Volke slieim. 

MegiidwAo  et  Hug&ni  et  filüs  eorom  dcdimus  lirdonem  et  duas  maiees 

qui  querimonlam  habuerunt  de  predio  quod  habenius  in  volkesheim,  cuius  rei 
testes  hl  siint.  higehrant.  Di^marns.  Gicilhfrfvs.  filii  Ilugonis.  Megitda- 
cus  et  filii  eins  Hugo  pt  Oiitviarv«  et  filie  eius  JudJa  vt  Demodi^.  Pnr- 
rochifmun.  li'olfraitivs.  Helewick.  sndf^'fn  TJvtra.  \\  int/terun.  Lmicho. 
gaonin,    Liutrat»    Emicho,    Embrico.    Otto.  Folmanäus, 

Teitet. 

Super  allüdium  quod,  dominus  heinrtctfs  de  olf  et  uxor  eius  oapem  Wh 
bis  dcdemnt  in  Hud^i^eim  H  m  mdäafen  hi  teste»  intedoevimi  ffeitiri' 
«tticfiVHrtf#ci  itfiMftnH«.  n.  25 


Digitized  by  Google 


386 


CH3  de  LoiftMtin.  Hut/o  et  /ii/nhvti  trau-r  tiuis.  iiemru^t^  iuiicf/owa.  H'-iffä- 
^oi'dv.-i  par-rodiianU'H,  LoL:nandus  inmjn-t-  et  trater  eiua  }%ibUungm,  VuU' 
radu»  sebili«.  ArnaUim  gutma».  HartwinuM  de  brunnengazzvn,  G&rlacu* 
haM80ekf.  OunraduB  in  mdtrtioH>.  SeUwiev»  proxisiw  ohit.  Jleimrum»  htii' 
kH.    ^ido^u»,    Lindolfu»,  Amfiricu». 

Pristi'inuiii  quod  luibeiiiiis  ib  ptnguia  «  .domina  litinbod**  .XL.  marcis 
eniimus.  hü  tntß»  interfnerunt    lierMitmntim  «duoMtmi  de  pingma.  Remboi- 

du*  Pt  filiu«  eius.  lifi'nrtnttt  meitjf^re.  Ileinricvs  der  meigere.  Diethericus 
dt  drehtingeshmen.  Jhi/u  ifiis  s'mstfi'n.  Hvmb^Utn.  Arnoldu.-i  de  gisenhetm. 

6^(tt|      UTf^rAngai^en  ^anbfi^rift  fti  fMgt  (tae  Ulla»  f^tne  4). 

Heo  snnt  bona  eoclesie  9.  Rapttti  apad  hudentheim  sita.  In  spoHshei- 
mer  wtgt  vir  xveideiL  In  hftn  haUentaresgartin  ein  zueideil.  Ein  halb 
morgtn  hmdir  dtn  wide»,  Xu  rnnrcuektre  «im»«  morgen.  Zu  nortadieere  an 
dromertkeimer  wege  ein  meided.    An  ockeiiheimer  irege  zml  ZHfideiL  Ohe- 

icmdich  der  mortgrnht  n  ut'r  morgen.  An  ostirUnger  ackere  zuene  morgen. 
Mm  ztieideä  bi  der  Inngtn'sen.  Xn  bruce»iriatn  andirtwlb  morgin.  Ein 
zueided  an  der  idnthfrmftr  irigt.  Aii  /cseidtu/nh  uudir  drtbihheim  iinett 
morgen.  dfr  !il{rdftfisf)i  tti'r'/f^ffflh  murf/»».    F.hi  zvit'dffi  vdewendf'r  d^a 

yulin.  In  (In/k  JltiT'ii  iiii/i  hhtH'i'lic  »m  halb  ::ii<id<il  lufft  in  n/^kflnJu'U/ii-r 
wegt.  Lin  kalb  nun-tjen  undir  ktiatbarntii.  ein  ZHtUUii  tagtyiit  dtm  uundd- 
tietne»  Ein  halb  tnorge»  an  blngir  wege.  Zaene  morgen  iij^e  den  steinen 
hi  der  hddein.  An  der  kaamt^raxeH  zwene  morgen.  An  astirlingerm  ok' 
Itere  snene  nunyen.  An  der  ditä^piten  vknf  morgen.  Ein  morgen  hi  d^ 
hilfin»  an  dem  oetirpade  ein  kalb  morgin,  Ingegin  htm  hoMeharie  heken 
ein  wueühü*). 

^(intf^rih  \>m  c.  1210  -20. 

Hr«'  sunt  l'öna  ccilcsio  n<istrc  ap»!«l  (i'tningin  sifa  (jue  colit  Jhlfn'cus. 
Zi  tchudnjrntn  duo  iugcia.  da  hi  utiutn  ing-,  et  dim.  hinder  der  htl.-km  .11. 
iug.  tcsrlten  den  weg'n  II.  iuji;.  rher  htngen  .tu/rcn  .II.  iug.  rpunu  »feine 
•L  iug.  tu  oüteiiandt  J.  iug.  ///  den  mnden  .11.  iug.  in  langen  akJcereii  .11. 
ivg.  (£ix  hi  ofbaz  .II.  iug.  in  demo  ßueze  (mme  etd^e  .V.  iog.  quartale  mi- 
nus, hinder  dem  berge  ,1,  duale,  daz  gvt  Uget  in  demo  »iderwlde  md  »int 
JlSlSL  tria  iuger».  (30 V<  Jug.  1  Duale,  9  virge.)  An  der  höbe»  »eile»  me 
an  der  hecken  .IT.  iug.  vfbaz  an  der  ueltbrveken  .II.  iug.  trf  der  ba^  J.  * 
iug,  et  dim.  drin  »tozende  .1,  iug.  tfharbomen  .1111.  iog.  <wi  drin  »tit^Jeen 
vnder  demo  »tafeUteine  dim.  iug.  gegen  der  itieen  .1.  duale,  m»  den  riehen 


•)  3m  XIV.  3a^r^unbfrt  ^«ifeeii  t>\t  $l\atn:  fortackir.  —  oMetModtir.  —  bruimite, 
briifinciw.  brniswiiscn.  —  tn'lMlshn'm.  -  nff  stheineckere.  an  me  steinpade.  -  an 
me  aewe.  in  aewe  —  i>ee.  —  antiquum  Castrum.  —  dorch  den  pf'l  —  apud  longum 
Up^bm.     rla  kemmedim.  —  Kewerbere,  Kenerenberge,  —  Osterberc.  Otterberge. 

'  ^*  Ottaenadbee»     AyNNb*     in  ofe»taa» 


Digitized  by  Google 


387 


X  Sog.  an  der  reren  X  ittg,  tW  en^m  ma^  .Vit.  uirgaa.  dleifr»  6fb0m  .IL 

imü  wege  der  da  get  tt  ipetuheim  X  mg,  Bi  wUMmte  tnden  .1.  ing.  I» 

rff.«  nhhatis  elren  .1.  iug.  ft»  clev*  brvckm  .1111.  uirgM.    Oegm  demo  alden 
bnie  .1;  ing.  t/aAi  niderbaz  rf  der  hole  .1.  iug.  in  der  pafen  wise  dim. 
gam.      winkele  .1.  ing.  N*derbaz  imder  pedennen  .UI.  iug.  6t  rthmtger»- 
horperfi  mrlen  .III.  iug.        kinder  gewanden  .1,  daftk).       t^üm  .VIII.  r»* 
ci^n  Jnxta  uillam  zv  brvckin  .1.  iug.  pnti.      jgninA^M»  .illL  iug* 

prati.  tlaz  grt  lirjet  an  demo  obei'"'fffh'. 

Hec  sunt  bona  ccclcsie  nostre  que  colit  ^ff'Jn.  «pu  l  irenzingm  sita.  yJ« 
<^rti  hinger  wege  .III.  iug.  f»/*  demo  kei»e  .1.  iug.   '/t  5"'i7'*"^  .HI.  iug. 

piw/«*  wingarien  .111.  iug.  hemido-baz  .1.  iug.  ?e  m&lden  A.  duale,  daz  gvt 
höret  ZV  demo  nidere  velde.  An  der  hrckken  gewanden  .III.  iii^;.  da  na  .1111. 
iag.  pber  den  etrengen  dim.  iog.  rber  den  teelteret^chele  .11.  iug.  (h(/m  den 
I.  iog.  Oft  flfe>*  «M&^«re^i»n  m  bomengewonde  .1*  iug.  </a  gene 
itvthbomen  .IUI.  iog.  &b  demo  setben  ofbax  X  ittg.  In  fpeneem»  leren 
dim.  iug.  in  ypenek^ner  di^e  X  dntle.  an  MewUn  «Cmsümii  fti  (iw  hfwdten 
an  der  owen  .Uli.  uirgu.  «bi  t»  dorren  Owen  .II.  ittg.  et  dim« 
rieelhomen  .1.  iug.  <m  <2nno  ^ae&e  nn  geredte  iN«  ^<zf  obene  .Xl.  nii^ 
gflt.  0«d!e  mdena  nouem  virgas.  aber  niderba»  eine  wiea  di  hat  noaem  uir- 
gM. daz  gvt  höret  zr  demo  oberweide.  Nidena  Oft  wetrentherge  X  iog.  n* 
nee.  ofba»  JI.  iog.  Oela  eolit  eentum  iBgem  agri  .IIH.  mimie.  Mclesit  ri. 
Hnperti. 

Hec  sunt  bona  ecolesie  8.  Huperti  apiul  .hnhp7i<}frfj>ii  pita.  quc  habiieniftt 
olim  rdo  et  Gerdi-vfis  soror  sua  a  doniinp  wilheiino  de  bnrfiir^h  ot  uxme 
G( r'Ir>'<!e.  of  d'^mr»  sfDide  dim.  iug.  gfcff-rnno  höhe  .11,  particulas.  obenwen- 
dirh  des  weges  in  der  grrben  .III.  part.  cretenpuU  eine  stregela  hinder 
deme  hus.   roi'  demo  kirchdore  ein  witten  plez, 

Daz  gut  liget  in  demo  nidep'uelde.  Nitlewendt(^  bi  uachwiBen  eine  Stre- 
gda, ofbaz  gegen  den  dornen  XI.  parUc.  daa  iet  ein  morgen^  Slv  im  ef^ 
genden  /retten  X  iug.  gegen  den  frethen  cfkole  an  der  hdden  . . ,  hi  h^en 
M»n  JC  htg.  Oegen  weeea  lotht  .VI.  log.^  Oegtn  kamdbumm  eme  heida 
SL  iog, 

JHa  ist  dag  mwe  gm  da»  die  kirtogen  mfde  an  longesheim  s,  Uaperto, 
In  cloppe  dnale.  an  deine  selbe  ofbaz  .V.  quartaKa.  zu  heehene  qaartale  H 
duo  iugera.  in  um'  qtM  ^xadi  h^dennheim  duale,  zu  heldenpade  dao  ingtm 
in  daoboB  iociB.  zu  wUen  Idiome  duale.  mkäeHne  nnder  den  bergen  ai^der* 

hdp  morgen,  zu  p/ule  .V.  quartalia.  an  der  raeengnzzen  qnnttior  ingera.  zn 
cvm'ggfshecl-en  ein  morgen,  nff^  fdefene  drittehedp  morgen,  zu  tttege  anderhcdp 
morgen,  diz  gvt  h'get  in  deme  oberen  velde. 

J}iz  ijff  daz  aide  f]nt  daz  da  h'f/ft  zu  longesheim  s.  Ihipf-rti.  -rw  Hoppe 
in  oia  que  ducit  hetdensheim  andeidtalp  iw>rgen.  an  deme  rethe?t  vege  qu6 
dacit  hetdensheim  quatuor  dimidia  iuffera.  zv  endesheim  tria  iugora  of  me 
•teine.  über  ioxe  anderhalp  morgen,  an  der  holen  duale,  bi  me  stege  duale. 

25* 

Digitized  by  Google 


888 


in  WA  qtic  diicit  wmeenkfim  .V.  iug.  nidenicendick  dea»elben  weges  henceri- 
dere  ein  halben  morgen  &c.  diz  gut  liget  avhc  in  deme  oberen  uelde.  In 
denie  oberen  ueUl^  b'gH  /upffftalj)  morgen  rnd  Hihi-nzirlt  morn^yi*-. 

An  deme  vrill>'lorr  aiiilffiail ji  morrffn.  zit  bolnle  duale.  Iiinder  d^u  zn- 
nm  duale,  dar  in</')U/  ein  ino>'gen.  an  d^iue  aindt  nidnu-  .VII.  iug.  m  S'- 
dtclie  duü  iugera,  an  drm*'  weg^  der  da  geit  zv  lingiu  under  dt-n  dorjifn 
ein  mirrg^t.  an  leibenJi-eimtr  ricJte  duo  iugei'ii.  an  gra/t^hlieinkcr  berge  duo 
iugera.  zu  ^aUnennlilt  driUeUalp  piorgen.  t-nd^r  Udden  anäerhalp  nwrgjen. 
eu  tmmenhomm  drklMlip  morgen,  deme  koUtwtge  .V.  qnwtaln«  o» 
tibe  gütt  amtiU  einen  M^äUne-  pennta^  «m  einte,  au  Imndalt  duale  etiam 
dabit  amoldu0  .VL  don,  ad  eensuin.  Uemü^  tmderMp  morgm,  m  dn- 
dmhome  duale,  an  deme  reehenackere  ein  morffen.  w  $9hen  driUeMp  mor- 
gen: an  deme  edhem  ofioeHdere  bi  der  kolen  duale,  mittene  in  den  wingaH- 
den  wtt  dm  herben  duale,  der  anewinden  u^r  den  bergen  duale,  da  in- 
iVBtene  qoartale.  an  deme  legere  wtge  ein  halb  inwgen.  frÖ  OerpnU  »on  beckel- 
heim  cor  den  bergen  hat  ein  sweid>^il  dan  abe  giht  si  •cwene  tappen.  Hndir 
keldenpade  k«t  knrtbem  ein  zweideä  dun  aite  gikk  er  einen  capjjen.  O^mot 
gibt  von  eineine  hall"  n  zrceidtil  liget  himltn'  der  Capellen  dun  abe  giht  fr  ein 
cappen  rnde  haip  nuze  «Jcc.  Diz  !sf  daz  nn>'-f-  gut  daz  di  hirzogen  agnes 
roufde  zu  longesheim.  rnde  liget  in  drme  nidri  tn  ueld' .  Diz  isf  daz  ahh  gi/t 
zu  longeshetni  d<u  och  Ugtt  in  deme  nidtren  ue  nidr^ne  an  denn  rall'  du,  r 
duale,  nin  r  na  ai'derhalp  morgen,  in  den  >riu-d'-  duale,  oße  den  stein'  n  Li 
deme  unn-  .11.  iui^.  Inivie  sediche  duale,  an  df/uf^  crucp  ein  morgt^n.  an 
deme  apisze  ein  morgen,  an  de^nie  diffen  wege  duale,  zu  ueltwingarde  ein 
morgen,  an  deme -^de  wege  in  siglickt  duale,  vher  den  Ugere  tcege  em  ewei- 
deü*  Mndene  mn-dtf  AtKnm  .11.  uig.  Dia  gvd«»  itt  in  deme  nideren  velde 
im««  minre  dan  oetoglntiu 

Hm  sunt  iMHaa  eooleäe  iwstreapnd  ffteenheiminU^  Nidene  em  detfie  rvuAeU- 

heimer  wege,  quatuor  iugera.  da  hi  ein  anetnindere.  anderhedp  tnorgen*  «orbu 
mn  di  selee  gendeu,  jb-itde^fialj)  tncrffen,  doi'ch  ne  id>er  d^it  n  ec:  aifderholp  morgeH» 
em  kmgewisen  an  ewein  piew^i.  vnmf  uirideiL  da  ufwei-t  of  eießenren  .1. 
iuger.  zu  brunchele.  iug.  of  crthenhomen  .V.  quartalia.  ebene  an  talchejt- 
dale  duale,  an  denie  ael.'terfrpnf^.  nnderhalp  morgen,  rnder  selserheitnfr  fcege 
•  III.  iug.  an  ■wijrinbcrgt.  iUger.  dabi  niderrrertdere  offe  der  leiHtn.  ander- 
halp  morgen,  oße  /•ardcnberge,  duoLe.  in  d^^r.-^elben  gewanden  ope  deme  ab- 
bede  anderhalp  morgtn.  mder  des  hole /ideresbunden  duale,  z^i  f,'orzen 
tmnden  bi  deme  hahelcjmce  .Villi.  quuiUija.  Dar  ingene  uor  den  iclngart- 
den  ein  halp  zwtideil.  Lber  tberJieimer  tcec  gtnde  .H.  iug.  Lber  nunzer 
wec  onderhalp  morgen.  a>A  deute  selben  niderbaz  oße  diffenbornen  and&-Jiaip 
morgen,  offe  kirhbomen  .III.  iug.  Under  he^M^gem  JÖ.  ii^  em  dem  bei- 
ainbeimer  vißjfe  ein  zweideä^  an  deme  JtageJcmee  .duale,  birkirwee  an- 
derbalp  morgen,  an  bmiMU  duale.  &e.  Bite  n^orgem  Ugiat  i^tegene  ataleki- 
nitFbeeken»  vmde  »int  fttedeoini  iugerfu .et  centam  iqgv^^vwle  ein  Aofp  morgen^ 


Digitized  by  Google 


589 


An  hemnh&imer  wegß  .1.  ioger.  xu  wi^Medmute»  mmderhtdf  morgen,  her 
ofhaz  tln  siehelde  .V.  qiiartale.  vorbaz  .1.  mger.  aber  ttorhaz  über  den  bo- 
hef.  drkti'halp  rnfhuj^n.  Uber  syrahthfimfr  wer  zihende  .11.  iug.  an  .XC. 
morginiii  .III.  vnde  flit  ha/p  m'^r'ien.     l       gsinkeimfr  ueUlp  q^nde  in 

di  X\.  luori/^ite  p>'n  -ngfl  lein  monjtit /.  ojferne  dttrff  .\  II.  (|uaMalia.  Oße 
kazeiititeinn'  bofiiefi  .JJIJ.  iug.  An  deitw  dorj  an  tter  haUUn  anderhalp  mor- 
gen, chegene  der  munche  boirne  .J.  iug.  zu  kaztiuUein  .III.  iug.  eihint  in 
der  rnmi^  «iJttke.  VoMennleSn  tnie  dAenheeke  .VlII.  iug.  J3«  mmmmikg* 
uen  .III:  ing.  5»  dm  zmttn  wideH,  an  dum  h-^ehe  Ji.  iug.  Oße  d§t  hrwAr 
wirin  anderhalp  morgen.  Ein  morgin  i>bm  her  ingende*  w»  minniievffeH 
dmile  6e.  Diue  morgem  Ugmt  ingene  tgMeüner  udde,  vndß  eint  JCIIT* 
morgene  md  .C.  lugw». 

THz  üint  die  wingarde  zu  ysinhelm.  Zu  kawemtn/m  am  gwendeilem  Ji, 
iug.  Obene  drane  duale,  ein  egerde  duale.  In  mamieercke  anda-halb  mor- 
gen, an  rnvdetibet'che  .1.  iug.  In  hohewingarde  ein  morgen.  In  wormberge 
.1.  morgen.  In  ho.-^t^i-dale  .1.  iug.  da  hi  duale.  &c.  Diz  .nnt  .IIIIXX.  (iicl) 
iugera.    JJiz  aint  die  wisen.  Zu  oberwisen  uirdehedf  morgen  wwifM. 

Hec  sunt  bona  ccciesie  s.  Ruperti  apud  dolingesheim  »iia.  An  wintere' 
Hemer  wege.  iugcr.  Zu  mizenren  quatuor  dualia.  Offe  hildenütemer  teinr 
garde  dude.  an  der  arumbei'geatanätn  dtto  iugen«  mn  dem  odmtüktimer  wege 
.VI.  iug.  Zu  muleiArat  doo  ingen  «AhMnf  m  ein  ^n»\e,  hinder  ktedwiten, 
ioger.  «I»  aUtdenbirgen  dno  iug«».  Uber  eakengraken  doo  tngem.  m  Vke^ 
deneee  .VII.  iug.  zu  pawenkeöken  .V.  rag.  au  deme  herUife$keimer  teege 
doo  dualia.  dahi  ein  tereia  pus.  In  der  guhen  duo  dualia.  ofe  cruceberg^ 
rtfger.  7}iz  gut  liget  gegen  edemheim  in  deme  niderveide,  nnde  sint  quill" 
quaginta  .V.  iugera. 

Uzene  an  dr-tite  hnoie  duo  iu^.  uher  irinterheimer  free  t\uo  dualia.  hin- 
der irertdere  duo  iug.  ff>  de  nters  duale,  henrertdere  bi  tdutrsheuiier  icege. 
ingpr.  nn  deme  winvlverskfim«'r  fpege  iuger.  a»  der  mitdeige^randKn  ebene 
an  wmtßivei'sheimer  tcege  (juatuor  iugera.  cß'e  deme  berge  duo  dualia  ikc.  an 
der  keckrn  (juatuor  dualia.  Zu  niden  duo  iugera.  an  deme  %mUnwege  duo 
iugera.  ^fe  «eUe  btthde  duale,  bi  der  widemehoben  duo  dualia  mi  ein  awe»* 
deil  genär.  Die  gut  Uget  m  deme  oberenudde  gegene  uluenAeim.  unde  awM 
f|uitiquagiiita  iugera  et  terda  pars  inmalis. 

DiM  iet  ipingari.'  zu  ibetale.  iuger.  rnde  meene  morgene  di  sint  /tMCfl 
(wiiale?)  vnde  eint  geeoriben  in  de  uordersorit.  Eine  wise  die  heisit  bretwif 
WA.  zu  mane  toieen  ein  ecalhe  vnd  odk  eine  wiee  di  Uget  esn  der  uorder» 
mfrifde. 

Ho  (sie!)  sunt  ceusus  eoolosie  s,  Rupert)  apud  in  mcrakeiin.  \\  emeriiif  de 
Monte  dabit  de  domo  et  de  oifo  .V.  sol.  et  .IUI.  capunos.  si  non  dabit  so  Jioi 
er  zu  underpaude  gtsazt  dini.  iug.  uinec  dirr  atozet  an  endeeheimer  wec.  Cun- 
radue  earmfex  daUt.  de  domo  et  de  ackere  Uget  hi  der  weiden  uße  der  etei' 


Digitized  by  Google 


gen  .XXV,  (lew.  et  obuluni  et  maldnim  silli:;iiiis  et  dimid.  et  .V.  capunos. 
DidericuM  iilius  n/p^rfi  dabit  de  diuiidio  domo  et  de  oellario  et  de  iugero 
uin66  lig^t  hindeiif  an  der  marktn  .VI.  düii.  (?t  obulum  vnd  aiiderhalhe  ui- 
renzcdle.  Godtfiidua  dtr  lutdere  vad  nints  erben  dabuut  do  .liL.  iug.  LigetU 
deme  »ieinhavfe  .XXU.  den.  et  tres  GJ4>aAM.  Ud/riem  de  bvh^skeim 
iMA  de  «ao  iugefo  «iiiee  m  tmidkenit^  ,¥111.  den.  üdm«nu  debit 
^putnor  deoar.  de  dim.  Sog.  ninee  Uget  ktildmUdi,  Cimmdieh  da|»it  de 
deebvi  iug.  uSneo  Ugene  an  d«t  diuewegm  hchetitde  tMn  üi^ßtMie  X  aoL  fta 
'  Hee  «ttiit  eamß  eockae  e.  Reperti  i'a  oohtnkem.  Irmmärud  nzor.  fn- 
dtriei  ffU  von  em^ni«  morgene  winga$rde  Ueget  zu  atengrubeu  ^  pännütfft. 
HäiniKf  VSOr  cunrttdi  git  von  einenie  ztceidtÜ  vinffttrde  ligit  zu  atengnthen 
.VL  denar.  Offe  einir  hobestede  säzent  dri  man.  daz  ist  Cmtrad  eimde  dat 
XVIIT  denar.  rndfi  von  einetue  stuke  ligit  oße  kii^ele  git  auch  IUI  den.  ^'nd^ 
wicnant  poße  von  der  selben  hobestede  XV  den.  dabh  ende  heinrich  kfizfiltre 
von  derselben  hobestede  mde  mezze  dabunt  XVI  den.  Uer  dudtnkiut  von 
time  halben  morgene  ligit  au  (i'-mr  qehoicene  trege  II  den.  ArnUt  dapifer 
gU  i^Qu  eiim  ziceideil  winyardt  iigil  zu  luzeUeubach  einen  heUbeüinc.  Iridtr 
rieh  von  bergen  ein  egerde  da  a^e  git  er  VII  den.  et  obolum.  &c. 

Neditrftg  su  IfOngeftheim  pag.  371« 

Heo  «ut  bone  donynamia  de  monte  Babarti  ^  domne  agne$  diteiem 
emit  in  longeeheim  pro  domino  Eemhardo  de  eißa  el  uxoce  eius  domine  Ott4*t* 
dimi(Uiiin  teroiom  iogerum  üi  steMe  hingnemi.  et  dira.  terchim  m  strata  &em- 
dal.  contra  spinaa  X  mg.  In  monte  gralesheitn  duo  dam.,  iug.  In  leibe»' 
heimer  reehe  .II.  iug.  in  eewendic^.  tria  zweideil.  In  aqua  naha  ,YIL  iug. 
Iletro  uillam  inxta  aquam  .1.  iug.  in  hohele  .1.  zweideil.  Juxta  uillßm  in- 
ferius  aJterum  dimidiimi  iiip^eriim  sub  colle  helde  aJterum  dim.  iug-.  Itoru  in 
strata  binguensi  beindai  .ü.  iug.  rüder  sn/fffehirueji  .II,  iuj^  in  uia  eiiue 
.V.  quartaiia.  In  reichenäcker  .1.  iu^.  In  'iäffUstaJ  alterum  dijn.  iug.  In  silua 
.11.  iug.  äub  aito  monte  aiu;ium  dim.  iug.  in  roidt  dim.  lüg.  et  .II.  zweideil 
et  X  qoartele.  In  eiob  JL.  iug.  In  d'^e^iwec  X  zweideil.  In  uia  hetdetk- 
Mn  JH.  iiig.  In  hirff*m  JL  ieg«  «um  ^tMttale.  mper  herye  .V.  qnafte- 
lie.  Snbtw  herff9  eil.  dim.  ieg.  hi  uia  hrwenhem  JIH.  Iug.  Super  Mie 
Imem  dim.  iug.  A»  bungmüe  ,h  iug.  lateiui  in  eampo  dim.  iug«  Juxte 
]»rata  comilia  .L  sweideil. 

Hec  sunt  ninee  que  pertinent  ad  eadem  bona.  In  heindal  alterum  dim. 
iug.  In  huUebuU  (hmttebuhele)  .1.  zweideil.  In  der  absitdetm  .1.  aweideil. 
Apud  montem  graleeheim  .1.  quart.  In  gründe  an  der  hdde  J.  zweideil. 
In  rotde  .1,  zweideil.  Sub  grenze  f'qreTnize)  .1.  zweideil.  In  crttmbentcingart 
.m.  iug.  In  mcdio  raontis  .1.  zweideil.  In  qnmde  .1.  quart.  Ante  montem 
dim.  iug.  In  uilla  .11,  inir  hnhel.  In  havimen  dim.  iug-  Fabrica  domus 
soluit  in  cenBu  dominabus  de  nionte  s.  liuberti  .XVI.  den.  Item  altetsa  cu- 
ria Boluit  scdidum  denar.  et  duos  capponea. 

Predinm  qued  heh—im  in  tj/^eln^keim*  In  mtdden  Jin.  iug.  »»  etiler- 
«NV«  ew  «M  et.TI.  ing.  eor  hiegeJül,  iug;  c* dim.  Ufeimm  hUme^ 

Digitized  by  Google 


391 


.JUi.  iug.  zu  iewe  .1111.  et  dim.  ztt  schonenh^H^  *^  -  ^^S-  ^'^^^^^  alc«itt- 
wege  .X.  et  dim.  «m  der  aantgrvhen  .III.  iug.  An  demo  geren  ing.  an 
kundetbad^  ,Yl.  iug.  au  demo  «fodMffÜMr  .1111.  purlem  iugcri.  et 
«mi.  iug.  Jn  <f£»  «tftleeA«»  .VI.  »u  erucen,  .II.  el  dim*  an  oderetäteimera 
wge  JL  iog.  jsk  er«te»mN«  .ITH,  iug.  «w  ft«r«tfviM»  JUI.  iug.  et  dim.  «ü 
iUM<foiMMi«t  JI.  iqg.  au  2o  .XL  et  dimid,  tfi  diMMAaftawiera  we^e 
Um.  p«rteiii  Ingeln. 

^ftnbf  ^Tift  1210. 

In  RinMde  JL  vtorgena  (iagan).  In  }Uth^r»ffarden  unam  |>ftrtiai* 
laro.  Zu  Urnen  .L  tugl  Zu  etrigden  .II.  perde.  grabewiten  JL  pert. 
2rtK  <i^o  ff  arten  retro  dMDUB.  geuMden  .1.  part.  in  o6«nm2r«.  quartan 
partem  tugeri.    In  d^r  Jrhiden  .III*  jmrt.  In  der  lachen  .1.  part.  Nideweth 

dich  der  gezzelen  .1.  part.  In  der  nuwen  htlden  .11.  part.  Zu  kuaen  JI. 
akkerstuk'ke.  Oj^e  demo  berge  .II.  part.  Off  ap>pelrode  Jll.  part.  Zu  breit- 
den  wege  .1.  part  Zn  muldm  .1.  part.  Zu  lintgriiben  .]  part.  Zu  liame- 
stein  JI.  iu^.  l>i  h^T  r^^feriche»  phade  .1.  part.  Zu  itzzdmgen  X  pact. 
In  Uorakkere  dim.  iug.    Zu  eantgrube»  .1.  part. 

15.  Liber  annfttiam  inrinin  archiepiscopi  et  eeclesie  Trenireiuiii. 

c*  1220. 

Obj(leich  dieses  uml'a»seude  Weisthum  io  Dr.  Lu(  omblets  Archiv  für  dit'  GtscluV hte 
de«  Nlederrbeins ,  I.  297  &c.  bereits  abgedruckt* ist,  forderte  d-jch  die  Wi(  htigkeit  des- 
selben die  Aufnabiiie  an  dieser  SteUe  iiin  fto  mehr,  als  es  eine  MtMi^rr  ErKuiterungen  für 
die  Qbrigeti  Stücke  Uiti^er  Art  euthült,  und  die  stete  Vergleichuug  mit  einer  etwa  100 
Jalir  tj^Tü  Erneuerung  intei-waante  AnfscUflsse  fllier  die  Fortschritte  4er  Cultnr  bringt. 

Das  ursprftnglicbe  MaDttfleript  ist  in  klein  Folio,  PeicHneitt,  mit  idir  abgdtfirater 
enger  Schrift  geKchrieben ,  kennt  nur  den  Punkt  itls  Scheidung  der  WOrter»  nicht  der 
RedetheOe,  auch  für  v  nur  u,  hat  ein  lan^^es  s  nm  Knde  der  Wörtr.r  und  stellt  alle  Zahl- 
reichen zwischen  Puncte.  Die  gelegentlich  genannten  FersönJichkeiteu  fallen  in  die  üeit 
vuo  IIUO — 1220,  und  darf  daher  letzteret»  Jahr  annähernd  als  die  Zeit  der  Entstehung 
des  Werikee  aogenommen  werden.  Eine  aweite  Ausfertigung  desselben  nrnfesst  24  Perga- 
nwntbtfttter  in  gros»  und  ist  gnnx  In  demlben  Weise  geschrieben  und  verziert,  wie 
das  grosse  Balduiu'sche  Urktiudeiibiu  b  unnores  Arrhivp,  mit  dem  es  ohne  Zweifel  gleirhea 
Urspning  hat.  Nach  anc«'fiilii-tt'ii  .Tabrzablt  n  entstand  es  etwa  1348.  Es  beweist  durch 
seine  hier  soi^fiUtig  bcfuerkten  enclaviitea  Vunaiiteii,  wie  schnell  in  der  amtlichen  Fra« 
zii  die  Benennungen  iwd  Becbtsbegriffe  der  firOhem  Zeit  verschwanden,  denn  es  ist  of* 
ftnhMT,  dass  der  Sclweiber  schon  viele  Ansdrttdce  des  Originals  nicht  mehr  kannte  und 
sie  daher  in  unverständlicher  Weihe  wiedergab.  Auch  die  Reihenfolge  der  Abtheilliogen 
ist  eine  ^anz  andere ,  vermuthlich  der  neuern  Eintheihjnp  des  L'rzstifts  anf^emessenerc ; 
der  Woiüaul  aber,  selbst  in  den  Namen  der  Zinsleute,  mit  geringen  Auh.nabmeu  oder 
Zus&tsen,  derselbe,  wie  in  der  Urscbrüt,  Die  neuere  Ausfertigung  trägt  die  Aufschrift: 
Jura  domini  ortM^ßiw^  JVeoeremie,  seiUe^  atUiftuim  re^islfum  (»rdine  fuandoqne 
mutato. 

Das  Mitabare  Land  «sdiUi  m  die  ifftflf  als  aUgemaina  Beaaishaiu«  dis  aaltlvir- 


Digitized  by  Google  ' 


h$n&  Bodeuft,  üc^  hom  fofiea,  9aUei  agri,  jndU;  IkAi,  hMiu»  hmäi,  Mmm»,  4«Ii 

plenaria  dem  ITof  (cum  arm  et  orfis)  entsprach;  prata ,  hrtiU;  vinee,  ah  regclmässigei 
Znhohör  zum  mumsu!^ :  pihfrn' .  pichfn-r  fnni^li  mit  r{rm\ns  und  orto  versehen),  peetren, 
manewerc,  silva,  n^tuHif,  Hilvn  alta,  fnresi ton  s.  neiitu^  camcre,  kttutervarstf  tußtalia,  rura 
in  nhfa;  artus,  pomerium;  venne^  pkeorief  vivaria;  endlich  tHolendina.  Die  manti  sind 
aehudea  vetere»  et  immm*  oder  inadü.  Die  ad  «mm*  proprio»  epüeopi  TorbflhftHenen  lona 
fahca,  mansi  dnminiKth^,  BO  irie  die  mannt  b.  Pftri  d  doUtles  eechnie  stehen  gegenflber 
den  ad  feodum  oder  ad  sercicium  ausgethanen  lunum'i*,  dinesthuveu,  deren  eine  presse  Zahl 
nach  der  siiecielien  VerjiAichtiuig  oder  dem  Amte  ihres  Inhaberij  besondere  Namen  trägt. 
Wir  finden:  bardent^rin ;  berinhute;  bueeVarie;  budeUtuve  fflr  den  Buttel;  capellarie, 
de  qm  eoMuftantni»  mvitium  debehtr  ardu^püeepo}  ceUarii  in  palatio;  dde^uven  ftr 
den  Honigsammler ;  coftidie  gtri  it  tifes  ad  quodcunque^  fterricium  ei»  mperahitur ;  eotti' 
difittt  tiunfii,  quem  Obere  frnrt  tiuutius  archifpiicopi ;  dolabri  officii,  5«'  >'>  mfanhir 
en  ffuud  ad  e<U(\citm  perUmnui :  draseUtuve,  fflr  den  Drechsler?  ad  fabricundum  anhte- 
püeopo  pertiuentes  ad  quodcunque  ^pse  voluerit  edificiim,  aed  fabris  ferrum  damium  e«^f 
fHtkigmmt,  ttat  den FleisdiUeferer;  jIm^mw,  imm«i  vikri,  «OMterral  cA^rap.jOil  »flhuyp^ 
liflfttm^flie  vünm  portenano  ad  maioreM  ecciesimn,  ad  dotuum  ar<Mq^it»oopi  €t  ciua  c<ft< 
peUani;  granan'f'^}  in  palatio;  iseiüuive,  de  quo  prepambuntur  ferramrufa  archiepist- 
Cfijii,  std  ipne  dahit  ferramentnni ;  kolhurr  fflr  den  Köhler;  mauHU»  ruari^ralco  ilrputü' 
tuf;  tnilitares  maust,  qui  proprio  sumjitu  mque  ad  montes  debent  ire  &c.  molendim; 
mmui  nmofVMt  fMrtgknriorum,  vort^mK,  mit  tdiirereii  ond  weitliaftig^  Verpflieiltiuigeii, 
irOiVüber  die  Abschnitte  de  officio  fimtM  vmd  Bpurginberch  nachzulesen  sind;  mansi  pis- 
Catorunt ,  piscunf .  ris<  hirhurr ,  manffitü  tmru.'i  de  risxt  ric  i  t  sueirie  (Pahi/dum) ;  Peri- 
minthttrru  (Udmut  jtri  finmmium  mUario  artliii  /K  :  purtitor  uero  dahit  orino/t  pellen :  man' 
xiM  pomurii-  parnel-,  panUlishuceti ;  ridehuce^j,  qud  tet^iur  dttre  aervum  ducentem  (rpp 
maritm  irana  aJpes,  rel  neee^Mrium  re?  pannicuh$  ad  eoetura»  ardtiep,f^9fiafkhuve,  für 
den  Schaafhalter;  gcar  =  scharhurett^  dabunt  anhiepiMopo  nouiariot^  qwmdbihtrwt  eH 
adcuriam  impcrnturis  1  i  l  in  expeditione  trausaljuuti .  s/'Jrirsun'dehure :  viaiisi.  qui  fh  hnif 
unum  stipenilidrium  in  liuifjundiain :  nwnxH'^  lir  Kt')c)ir  (Stock.  Ff*?>»'l)  :  lonhelrin,  rura 
siiva  cuüa  de  quibus  dantur  III  iibre  ccmas  unnuatim  et  nichil  plm,  quod  dicitur 
beUn;  mtfhMSbinf  de  hi»  tmentur  a/nhiep.  venari  et  pieeari,  guando  t/ciuerit 

Wdche^Bewandniss  es  mit  Bezeichnungen  hat,  wie  »tansm  insule,  YsaCf  gisilis  = 
gchus  =  scurhme.  Steht  zu  untemclken;  es  scheinen  nurFlnr-  oder  £igenn«men  der  Be* 
sitzer  tax  sein. 

Der  Haupt&itx  des  Er7.biäihofs  heisst  douius.  Das  paUUium  in  i  rier  erscheint  nur 
jd^  Sitt  eines  Hofenipfängers.  Auswirts  hat  der  Landesherr  nur  eurie  oder  tmie»  auch 
in  Stftdlen  wie  Coblcnz  und  Andernach ;  doch  werden  alle  diese  Bezeichnungen ,  eben  so 
wie  arca,  hovestede  in  der  verschiedensten  Bedeutung  abwechselnd  gebraucht.  Die  ofßcia- 
les,  offieiati,  ytiittistri,  ministeriifft:?  bc^telipu  aus  dem  filWeus,  maior,  mriir,  oder  dem  of- 
ficiutti  rillicationm  mit  genau  bestimmten  J!linkUnften  und  Anthcilen  an  den  Erträgnis&en 
des  Landes  ^  dem  eeiMetiUt  der  noch  20  persAnlichen  Dienatleistnngen,  Ftsserbinden,  vw^ 
pfliditet  Ist,  aher  wieder  eigne  oflkiati  hat;  dem  advoeaiuSf  bidellm,  budel^  den  ecabi' 
nis,  Centcnere,  Cin^rr/  :  dorn  uimfiiix  rii/i.  qui  rintnn  co«</r^'/7a<  (Windelhot) ;  (\om  scu:;en, 
den  mansioturrii*:.  Die  iSilrL^tr  in  'l'ricr  luis^fn  hiirffrn^rif.  Die  Ilöri^ren  und  Hauern  im 
Allgemeinen:  in  bauuo  mnnentes,  qui  nec  habeid  alloditim  neque  herediUttem ,  coloHtf 
rmtici,  po89e89ore$,  moofe,  mrteofe,  homineSf  endlich  eivee.  Dem  Landesherm  persönlich 
sind  zn  Diensten  verpflichtet  die  camerarii,  foreetarii,  Vorstere,  veitatores,  pieeaior^, 
m'ftfnn^frrr.  Im  Palaste  zu  Trier  finden  wir  den  crVerarius ;  in  der  Mflnzc  die  tuon^a^ 
rii,  Husgcmssen'f  in  den  Burgen  die  servif  vigikSf  cuetodes,  portenarii  et  a^imrii, 

I)  Mu&s  einen  Mitter  darauf  halten. 

^  Seil  spil«r  anr  «in  Bitler  oder  Wepaling  beittmn  htaaen. 


Digitized  by  Google 


Itte  JPMtbpflege  gmlialiaitf  deu  festvoi  pcschrieb^^ncn  plmti«,  Dinkt  dertn  .jedem 
Kunge  und  Budinch  folgten,  zur  liosnndcrn  ßcaufstihtiguDg  der  Arbeiten  und  Leistungen. 
I>fr  Landeeherr  besitzt  das  im«  snhi  nDi,  den  hanutm  mit  «einen  Aiisflttgseu:  bannumflit' 
mmif,  Vroindef  bandachr,  haiuMlh  »etricia,  Baute  in.  Zum  Strafrecht  sind  «i  bewiMr« 
Icen  dM  htdieium  aque  frigide  als  Beweismittet;  die  BcfitiniiDtiiig  d«s  Straflgeldea  nadi  dem 
panäM  KatoKf  «o  wie  die  Httrte  gegen  Jagd-  und  FontfreTel.  Die  Leistungen  an  den 
Gttindherm  bestehen  zuerst  in  i»ers6nl  iehen  Arbeiten  in  und  mit  alb  ni.  was  Ackor-, 
Wingert  -  rmd  Wip>^t'TihHii  so  wie  dio  Waldbcnutziuiu;  frfm-df  rt  •  <tiud  ferner  bestmder» 
henrorziiliebeu :  mognts  diebuft  arme:  m'perf;  tt/wi/wwrr«-  furnum  valci» ;  fahricarc,  ci- 
MMN  Mulare  V>  legationem  ire  ;  Xachscilde;  hospiciuin  prebere,  kctos  prejiQrüre;  W- 
äe»  «Mwdal»  afflsm,  pheOa  prestartt  a  poitidere,  StoeSt  faeere.  Zveiiens  in  Abgt^ 
ben  »n  Frflcli  t  (  u  trifieum,  Kernet  aiKgenf  ai-eim,  ordram,  frimuntm»,  ntnwitaf  annona 
tnixta ;  pisc :  besonder««  «'ntsprerhende  Abgubcn  sind  da^  Mr.clorn.  Jlmtitru,  yf-  ilnncorn, 
Hnlzrnni,  Jurhcnr)!  fanrh  ITnfer  boi«-t  Wii^nirrir.  Ahtrnbfn  an  K  iiiistprnducten: 
limm,  tegule,  circuli  snlicfs,  caxei,  pnnes,  rinnm,  panmaili,  fpatule,  rasa  rinaria,  rirgf, 
mht,  «eiiMfe,  «AMwffui,  «copa,  f\trce,  Stelke;  von  nfttflrlichen  Erxettgnitten  waide» 
««iMbrt:  j^irW  dpaRtee»  oHate),  «Mtf»«,  ova,  pcitei,  flritektge,  tmnm  (H0»iia,  p9ma); 
Jll'ieii,  äOletiä,  oees,  agni,  lapide»,  Jigna ,  /ocMfc,  coriiceo,  Ijihden  (Louste) ;  mellis,  ccm, 
pttte»,  pt'prr.  A  I !  g  e  m  e  i  n  e  A  b  u  e  n  sind :  mr/h'rhfs,  tertia.  iininfa.  rlrrimn  pa ri :  ficpf'- 
m?/.«  nuiiiipulits  jH'r  omniu  rura,  qu€  tu  silra  coianiur:  Medintr,  Medimiti,  Mf (Innen  ;  quin- 
/m«  mumpulm;  rurehurtf  si  quis  moritur  in  manso,  ei  gitccedens  in  co  dat  tantum  quartum 
tMent$us;  hredefenke:  Hnovm  arddep.  eUrtw  vel  iiMtifufu»fi»erUf  iohent  rusUei  pro 
hite  fuodam  ($c.  pro  redempUone  nemartm}^  qwd  hred^lmkt  äMtur,  ipsi  (trdikp  »oUd^ : 
dehtde  reddent  idem  im  in  septimo  antw:  DftWf  si  fhititts  ^uereuum  et  fagortm  habuitda- 
errit:  HtrlmH.  optimum  pecns.  meTinr  h^stia  vel  melius  restimentiwi  mortui  nMnmonarii, 
qut  habei  äomuM;  Cupemiinyr;  p^titio  in  Ueld  und  Frftchten;  tlieloneum.  Die  Uerrachaft 
dagegen  gab  dieila  üirett  Dienern,  tibelk  den  Arbdtern  die  nftAigen  groeBen  GerBÜie  und 
'  Kleider»  Sala,  Nahmngamittel  und  Getrftnke,  daranter  dareium.  Interessant  ist  das  Sei- 
com»  das  hundertste  Malter  von  der  Aemte  des  Enbuchob,  das  derselbe  den  manaio- 
narüt  zu  geben  h 

Die  Ländereii'n  aller  Art  werdt-u  L't-rpchnet  nach  dem  manaus,  Hnce .  dumäitmy 
qvarta  (quartale),  octava  par»  mansi :  Jugerumf  Jugarium,  Jucb,  iurnalis:  eiiunal  beisst 
ea:  X.  Migeru,  eomtkientia  iatidem  itumatiai  aueh  wird  der  Umfang  dee  Beaitcea  mit  gau' 
aea  und  halben  aratrit  bezeicbnet  Die  Frnditmaase  zerfallen  in  die  mcMura  palatii, 
tmii^jr,  (hiinitiiciiHs,  futcemaze :  trerir.  undcrnuc.  mandrrstceid.  cutnulata  s.  uon  cumulata : 
und  b<'>t<  ht'ii  im  innhhtim,  ir>nrsnra  —  qifnrtfih.  Virdril  mädri;  wodiM,  mmbrimmf  9cx- 
tarim,  octava  par.s,  gtlinia,  manipulut  =  30  Bozen. 

Wdn  und  Honig  werden  gemessen  mit  earrata^  mm^  quarUäet  wma,  anetortif«» 
Info;  die  menmnn  mot^eMi»  wird  ausdraclklich  genannt  Die  GewitfttslMatiBlmnttgea 
aiod  meist  nur  ungcwiBBC:  ausser  Uäf,  marca,  uncia,  fffrto  erscheinen  currv)*,  plamtrum, 
rarr'i.  fttmlruhiH,  onan  nitini.  Dic  vorkODimendon  Gcldwei*the  endlich  beschränken  sich 
HUl  hbra  {marcu,  uncia,  ferio  auri) ,  tulcntutn,  solid ,  dengriu«,  qunrtale  «.  quadrans 
denarii.  Ais  liesondere  Wähnuigen  unterscheiden  sich  levi«  tnon^u,  travir.  et  colon.  Auch 
hier  werden  die  ZaUungen  oft  nach  ihrm  Ursprünge  oder  Zweck  genannt:  demtrü  frif 

Hec  sant  iura  Mrchiepiaoopi  apnd  Maroetuio. 

In  mercehe  habet  domiiius  archiepiscopiis  (Trerirenni^)  .XX.  mansos  ex 
quibua  habet  in  beueBcio  aduocatas  .X.  et  dominua  Fetms  de  mtrehe  (habet 

*)  Uml*86t  den  ganzen  Kelkrdieust. 


Digitized  by  Google 


304 


pi'oprios. 

UoQS  nianftus  soluit  dimidium  maldrum  slligiuis  et  .11.  maldra  «ttene  et 
.1.  sumbrinuni  in  natali  domini.  et  iu  iesto  s.  Martini  .VIII.  denarios  et  II- 
biuni  lini  ucl  .VI.  dcnarios'.  et  in  natali  domini  .XTT.  denarios  et  .11.  pul- 
ioB.  et  in  pai^iha  .VIIJ.  denar.  et  pulhini  et  XVJ.  oua.  in  medio  m*io  XII. 
deiiar.  et  tcrtiu  anno  in  niedio  niaio  IJ.  solidos  et  .1.  dt  n.ir.  ad  secanduin 
prata  in  iulio.  et  metit  .11.  dies  et  imo  die  eueliit  carduos  et  uno  die  coed- 
ccruat  (choacervat)  fenum. 

Kt  (juilibet  in  banno  manens  dat  banimleui  deniirium  et  .III.  diebus  ban- 
imlilms  wraiet  ardbiepiscopo.  qui  ncc  habet  allodium  nequc  hercditatera  .XVIII. 
inami  araot  dorn,  arebiepiscopo  .III.  diebus  in  hattis  (agris)  arcbiepiscopi. 

.V.  manai  ex  ilÜB  .YIII.  manaia  qni  manenl  arebtepiscopo  sduiiDt  mnk 
mpfHcriptum  eat  aestai  uero  mansiu  aebit  per  omnia  .V.  lolidea  JL  aami 
reeidat  idaant  idem  per  emnia  quod  üli  .Y.  «xoeple  hoe  qood  nieUl  eii* 
none  tolannt.  pro  qna  annona  aeniiQnt  dorn.  arehiepiseDpo  .XXXII.  ^Beboa 
cum  8U0  uictu. 

Si  aliquis  colonua  habuerit  .II.  uel  .III.  uel  .IUI.  mausos  uel  partem 
nanu  quantuUmcunque.  si  nir  moritur  in  maoso  uzor  eiiu  uel  beredca  ip 
sius  primo  aeeipinni  optimum  pecas  quod  relinquitar  a  mortno  optiinam 

Hippel Icctiiem  si  nou  habet  pecus.  deiode  dorn,  archiepiseopas  accipit  quod 
melius  est.  si  nee  peeiis  nec  aliqua  suppcllcif  iniienitnr  in  domo  mortui  uxor 
uel  berede»  niA\ifnn?ii  pensioncm  dcnt  pro  peecro  uci  suppeliectile  ^uam  sol- 
mint  de  nianso  innj  tcnijn  re. 

Quarta  pars  niaus>i  e^t  ibi  (jui  dioitur  btn'nhvae  ('beri/icl*"'Ut /.  nude  &ol- 
ntintur  .VI.  denar.  in  natali  domini  et  in  medio  maio  .VI.  denar.  (de  uoa 
quorta  tiunt  noDcio  arcliiepiscopi). 

Piacatores  babent  dimidium  mansum  qui  erunt  .IUI.  qut  ueete  «Ueqiie 
Semper  parati  erunt  ad  seniitium  dorn,  arebiepiscopi.  i|ui  cnmt  Kberi  ab 
omni  rdiqno  iure  et  ezaetione.  et  eniuseanque  bona  teneant  qut  in  banne 
arcbiepiscopi  unt  nullam  alicni  inde  aoluent  exactionem.  due  neues  dabontar 
eis  et  duo  pillei  noni^et  .IUI.  cjroteoe  et  .IUI.  calcd  et  .XXXII.  fiuKicoli 
mdia  Hnl  jfaneicuUß»  erst  tantns  quantus  potent  eontineri  sab  aaeella  naann 
ceplicata  ad  itia. 

.VlU.  kaUkm  (agros)*)  habet  archiepiscopus  in  Mtreeke  et  .11.  bnile 
et  .VI.  nemorn  camcrc.  in  Himngtu  fltitnegro)  .1.  in  VnkHm  fVucktinß  J. 
in  Metelache  .1.  in  Wilre.  .1.  in  Mercehe  .L  in  Buzin  .1. 

Vnlucrj^um  tlieloneum  tarn  de  foro  quam  de  nauibus  est  arcbiepiscopi, 
Nnnim  dabit  arcliiopiseopus  ad  transuebendum  homines.  inde  dautur  maldra 
auene  ,XV.  uel  amplius  si  potcst  haberi. 

Habet  etiaia  aroluepiscupus  in  Jferr^'Ae  molandinum  unde  ^ 'hmi  tur  ITl. 
maldra  tritici.  .III.  maldra  siliginis  .VI.  maldra  mixte  annone.  et  A.  porcu« 
ucl  .V.  «ulidi. 


*)  ^üt  hatthin  \u^t  in  bm  (üiigmi  ^X^iaitufaiix  )t  e  ti  agci,  mat  ^ier  aul^rätfUc^  braicrfl  vnxt. 


Digitized  by  Google 


m 

r 


Samma  deoMrii^rain  est  .XXXIXII.  BoUdi  excepti«  .II.  denariia  pcftwr 
bannales  denarios  et  preter  Y.  solidos  qui  dabuntur  de  moleadino«  Siunnu 
pidlonrn  tot  JLXiXU*  puUi  et  ouorum  .O.XX.II. 

Eeo  sunt  iiuä  archiepisoopi  in  Yuclithe. 

]n  Vuclite  (  Vuohtej  uuut  .XI.  mansi.  de  quolibet  soloitur  in  fof  >  s. 
liemigii  maldruiii  tritici.  in  feste  s.  Martini  .X.  soxtaria  auene.  libra  liui  aut- 
.XII.  deuar.  et  preterea  .1111.  dcDar.  in  natalo  domini  .II.  piilli  et  II.  de. 
narii  iu  pascha  .11.  pulli  et  .XIJII.  oua.  in  iiiedio  maio  .\JI.  deiiarii.  tei* 
cio  auiio  i»euiper  de  quuiibet  mauäo  ^»oluuutur  .IL  solidi  in  mediu  maio.  Man- 
sos  sduit  in  iolio  JUI.  den.  »d  soean^wm  pcata,  6i  uir  pooritiur  in.  mvcm 
fioloitnr  inde  quod  de  iqpradiptie  iuansis.  maiwus  nietit  «rchiepiscopo  ilU. 
dies  et  .im.  diebuB  eardyoi  «mHH.  et  .lIU.  diebut  tiitnnt-  et  mwA  cm- 
eemabimt  fennm  prati  arcbiepiscopi.  ceteri  rnttid  banno  arcbiepiscopi  uten- 
tea  ibidem  JIL  diebaa  Id^  anno  uaaleat  ad  düfttki  «vehki^iacbpi  ad  arandon. 

Iba  «tuun  «unt  .V.  $oorhߥm  ftewrUhm)  et  X  jj^a$kuue  (glwMn$)*  ar- 
fkiepiscopuB  habet  ibi  .TU.  aühin  ]  jonariat  (agixia  plttUHnos).  quilibet  «ca»*- 
lmt€  sdait  .IL  maldra  tritici  et  .III.  atieae.  et  twöio  anno  .X.  denar.  (in 
feste  s.  Eemigü  triticom,  in  feste  a.  Martini  ay^nam).  plaahuue  soluit  .V.  so- 
lides. Habet  etiam  ibi  arcbiepiscopus  .11.  prata  que  dicuntuv  brule  (brule). 
ibI  ctiam  sunt  .III.  haipdmhuuin  (bardauhttvin)  qai  seiaupt  JCY.  aolidoa  JI* 
uicibus  in  anuo. 

Msior  (vlllicus)  in  Vnchte  dabit  in  natalc  douiini  porcuin  i^ui  iialcat  .V. 
solidos.  et  mtulam  uini  et  .Mil.  panes.  in  paacka  .Uli.  panets.  bextariom 
uini.  cetere  curtes  idem  fadunt  ubi  inaioic^  liabentur  (villicos  iiabent). 

Ubicumque  in  isto  banno  comiiiuücb  canipi  coliuitur.  »eiupcr  luanipulus 
septimuä  (quod  Medmae  dicitut)  ai chiepiacopo  soluitur. 

Stunma  denariorum  est  .L.V.  solidi  et  .Uli.  donarii.  suuuua  pulloram 
.XLJIII.  ouonim  .C.XL.IIII. 

Hao  Mint  iun  anihiepiMafi  in  Wilre. 

la  Würe  habet  archiepiseopns  .V.  manBoa  et  dimidinm.  illi  .V.  aaluniit 
•XV.  solidos.  dimidius  soluit  .XXX.  denar. 
Ibi  etiuin  habet  .III.  atthin  et  .1.  hruU. 

Qwdqaid  est  ibi  in  agris  uel  siluis  quod  art^epiaoopi  ett  «iceptia  man- 
sis  terra  salica  est.   Habet  etiam  ibidem  .UI.  roansoe  quomm  pensiones  te- 

nentur  in  beneficio.  hoc  excepto  quod  tribus  diebus  ueniunt  in  atthin  arcbi- 
episcopi. Omnes  nnancatea  in  BMUDaja  lUis.  aiuali^r  omnes  oommorantes  in 
baiwo  illo  idem  faciunt. 

Si  quis  moritur  in  mansis  idem  aoluiiur  inde  arehieptaeopo  quod  de  au- 
pradictis  mansis  et  eodem  modo. 

Bae  Bonft  inm  anliiepisoopl  in  Beiiering es. 

In  Btzzeriuge»  ( Ilesjierinffen}  babet  arcbiepiscopus  II  iiiaiibüß  de  qui- 
bua  ciistoditur  ailua  et  und«  (inde)  aoluuntur  in  naule  domini  JL  .maldra 


Digitized  by  G(> 


396 


«tiene  et  .IUI.  scapule  non  excofitte  et  iill,  pvncs  trJtim  «t  .Ulf.  «iguli- 

nei  fsih'urinfi)  et  .11.  scxtaria  uini. 

Li  inediü  niarciu  ueniunt  nmncntcs  in  man»!»  ilii«  uü  palatiutn  arcluc- 
piscopi  et  scruiuiit  et  pro  pytise  et  facuUfttc  6uu  et  Jibcii  »uiit  ab  omni  aii« 

C'xuctione. 

8i  «juiö  ijioritur  in  ninnsis  idera  «oluitar  inde  arobicpiscopo.  <jui>d  de  au- 
pradjcti«  luansis  et  cotlem  uiuUo. 

r 

.  Hae  iwt  im  aidrifilfaifl  In  BtftlU. 

In  fittUie  iiiaiicfilai  omiie  iua  suam  solimni  arakiepiscopo  mc  Blhm  Iw- 
bent  «luocitiim  .IHI.  sölido«  soluunt  et  .III.  deoario».  lumbrimim  aaene  .III« 
paiice  .III.  jMjlloB.  tria  iata  preMntantor  m  fMdatinm. 

Pnieroa  senimit  et  pro  posse  et  facaltale  toa. 

See  Munt  ioia  arcJüepiM^pi  ia  fiaze. 

Jn  liv^f  n^Tizfi)  habet  arch!<»pi!»oopUfi  .Vllf.  mansos  et  diniidinni.  QmI- 
Hl>et  niHiL-us  .solnit  in  festo  8.  Remigii  .1.  niahlium  et  dimidiuni  tritici  et 
tautuui  aueno.  et  in  tVsto  8.  Martini  .XU.  denar.  et  .IUI  pulkts  in  luedio 
maio  .X.  den.  in  pa.sciia  .Jlll.  denar.  in  inlio  .iJII.  den.  .IIU.  diebu»  car- 
ddoe  ouellit  ex  annoiia  et  totidem  tnturat  et  totideni  fenuin  coadceruat  (rhoad- 
cervat)  et  totidem  metit  .1111.  ex  Ulis  mansis  in  natale  doroini  selaunt  .V. 
aol.  plus  pre  aliia. 

Qmllbet  manena  in  banno  illo  fiiicit  troa  dies  ad  atthw,  exeeptia  illis  qui 
manent  in  manto  domini  Petri.  et  in  dotidi  terra  eeelesio.  Habet  etiam  ibi 
,\'{.  atfhin  et  .II.  hi-ule  (MUeJ,  liaior  (villieus)  dat  poream  il.  eextaria 
irini  .VI.  panes  triticeoa. 

Somma  dcoariorum  cet  .XXXV.  sol.  piiUorom  .XX (1. 

Hec  saut  mra  archiepuoopi  in  Barbar^- 

In  suburhiü  de  Snrh)ir//  episeopi  fr^'^ir^n^is  est  iuri^diotio.  rnedietas  tbe- 
lonei  aquc  et  fori  sj>ct.  tat  ad  (archi)e|»i»copuni.  In  eodim  !<m1>iii  liio  sunt  .VT. 
donnis  qoe  dant  niiDuatim  .XU.  den.  de  foro  ibidem  1 1  censibus  euluuntur 
.XII.  solidi  (quoruni)  .VI.  sol.  debentur  arehiepiscopo. 

fiannus  illiua  flominis  qui  dieitur  Luea  (lAikf)  est  archiepiseopi  a  Sarah 
nsquo  ad  »tm^Hattin,  in  bamio  ieto  habet  arcbiepiscopua  .11.  piaeaiorea  fco- 
datos.  qui  pi8eabQDt(ur)  arehiepiscopo  quando  aoloorit.  et  euatodient  Ipsuib 
fluoien. 

Item  ibidetn  est  molandinus  (molendiflom)  qui  (quod)  dat  nrehiepiseopo 
.XIL  maldra  siliginis  et  .XII.  maldra  fhimenti  et  porcom  .V.  solidonim. 
Ad  ea»tnim  pr^etsm  pertinent  de  archidiaoonata  aare  .V.  talenta.  horum 
nicdirtas  est  archiepifiropi.  et  .V.  carrate  uini  emsualea  in  Lttia  et  liarum  m9> 

dictatem  reeipit  aicliiopiscopus. 

In  tercid  annu  in  Sarlnn-q  eompnni  del>ct  arrlilopisedpo  pro  deeoqucnda 
calcc  ftimns.  iiu  uic  de  Kavnr  preparahimt  ftn  ruuü  nsijue  ad  impositloneni 
robot'Uiu.  curia  de  Winrchet'e  ad  eundeni  iuruum  ducet  iapidea  et  lignu  ti'i- 


Digitized  by  Google 


^7 


bus  dicbui».  similiter  Uli  de.  Mannetihach  Uuceiit  ad  euntlem  furntim  Upides 
et  ligna  tribus  diebuK.  *)  Similiter  homincs  curiarum  s.  Matliio  de  Lftmpeäe. 
ppUinc.  et  J/f^ntre  ucnicnt  nd  edificium  eiusdem  castri  .111.  tiit'iiua  cum  piXK 
prii8  expeuais  tcrcio  aauo. 

Item  homines  carte  de  BUowgm  (BuUingm)  de  littore  ID  cutnun  pre> 
dictum  superportabuat  iiiDam  et  ennonam  episcopi. 

Item  bominet  de  inleriori  latta  qiiotiei»  lu^tepiflcopus  oeaerit  Sattnirg, 
preparabant  lectos  io  cAmera  (ad  cameram)  erehiepiacopi  el  eia  pcopinandttm  ' 
eat  io  appertoodo  et  deportando  koloe.  et  liberi  budI  de  iheloneo. 

Hee  sunt  iura  archiepiBcopi  in  Heueae  (Eueich). 

In  curia  hev^sr  fEnetfch)  habet  archiepiscopiis  .XI f.  «t  (Um.  roanso.«. 
ij<ti  solumii  m  iVsto  apostolorum  Petri  et  Pauli  .XII.  gailiiias.  el  .XXX.  mia. 
ikin  ia  t'cbto  3.  Rcmi^ii  .Xll.  €t  diin.  ntuldra  .^iliginia.  U.  mQiandiuum  quod- 
dani  foluit  pro  ctiisu  .1.  et  dini   nialdrum  siliginis. 

K.v  eisdem  mansis  sunt  .VUl.  «Quorum  quibbct  äoluit  .XU.  d^u.  in  fe- 
Ho  a.  Andrea.  reli<iui  .IIIL  manai  dieantar  liberi  et  soluit  quilibet  «XXX 
den.  qnarta  pars  dimidii  manai  soloit  .VII,  den.  et  ebobim*  et  de  alii^  qaaflii 
parte  daatar  .III.  den.  de  eiadem  «umaia  dantur  in  natale  domiai  JCU»  gal- 
Hm,  et  JCXX.  01».  et  »XG.  üiciile  id  eat  «mve»  (»d^urcen),  It  ia  foal»  a. 
Siepbani  ex  cisdcm  manwa  dantur  Jv.ll.  et  dim*  maldra  aaene*  et  ^XV. 
den.  et  »XXV.  gaUincL  et  quilibet  manaua  codem  die  .IUI«  pauee  et  diml- 
dius  Dinn?;u8  .II.  panes.  It.  ex  eiadem  manais  dantur  in  paschiN  .XII.  gal- 
line  et  .XXX  oua.  it.  solutntttir  uno  anno  in  mcdio  maio  ÄII.  aolidi  et  .VI. 
dien,  alio  nnno  .\  T.  ?o!,  et  JII.  den. 

lt.  tjuisque  poa^essor  mansi  triturabit  arcliiepiscopo  .XII.  diiibus,  iuter 
f^tuni  s.  Martini  et  s.  Marie  puritiiationis  et  cum  propria  expcnitn.  >  t  bI  ni- 
cbii  ibidem  fucrit  ad  triturandura  .XII.  dominicalcfi  dies  iu  pi'edicta  curia 
qnilibfit  maiiaus  poragat  cum  propna  expfiiiea. 

iL  de  eia^lem  manaia  in  febräario^  diintar  .Xlli.  eenta  tegubirum  et  «L« 
Icgttle  4id  borrentn  areliiepiscopi  t^endum.  \. 

I»  BtnUeke  aunt  .III.  manai  piaeatoribua  eoneeaai  prepavatia  triboa  na^ 
ntbuB,  iste  naiea  sinaliter  dabunt  per  singulas  quindenas  dierum  .L.XXVIl. 
ptsoes  reti  adUerentes.  £  mtrario  dabitur  piscatoribna  hoc ius.  uidelicet  .Villi, 
maidia  aüi^ni»  cem  meniaca  palatii  et  pciiia  in  carnisfM-iuio  et  .Villi,  pel- 
le« tterueclnaa  et  nouas  naues.  sed  arobiepbeopua  cecipiot  uetwea.naoea  «t 
manipuluni  continens  .XXX.  hrtzm. 

It.  ibidem  suut  .11.  raan.^i  et  dimidiuü  ad  fabricandiim  arduepiscopo  per- 
tincntes  nd  quodcunque  ipse  uoluerit  edificium.  i^vd  fabri»  (fabiü)  ieiTum 
dandum  est.  et  ai  forte  aicbiepiscopuß  iturus  Cbt  in  expcditionem.  coloni  pro- 
dictürum  mfinsoura  (mafiaorom)  ex  ipeis  unom  (animn  ?)' flbU»- et  mido  poh- 
frido  preparatnn  arebiepiaeopo  miltent.  ut  ferratnram  equorum  auoraip  pro- 
csret  eft  Ipae  afdiiepiscopua  leUqusm  apparatum  fabro  protiidebit.  , 


«)  IMifR       (k^tt.iflr  tfaflini  «ftiRirtar. 


Digitized  by  Google 


898 


It.  ibidem  est  dimidhis  tnansus  pi«o«toribus  riaalorum  toüotmoä.  Irii 
piscabuntiir  in  rluulis  qoando  aoluerlt  Archiepwcopas.  et  iNistiMlienr  nuiilo» 
ab  aIÜs  prscatorihus. 

lt.  ibidem  sunt  .11.  niansi  ncmorum.  nterque  '^oluit  in  festo  «.  Bt6pliftiü 
maldruni  aut'nr  .11    «»'.'ipiilas  .11.  doii.  .IUI.  paiie". 

lt.  ibidfrn  est  dmiuliu.s  mansus  mariscalco  dcputiitus. 

lt.  de  man.sis  ncmoinim  dantar  in  festo  Petri  et  Pauli  ire^  soiidi  et  in 
festo  8.  Martini  .XV] II.  denarii. 

In  Sodk^  et  Ocfikent  fSehüyde  et  iMheumtj  ad  pemociatioiieiiii  «rclriepi»* 
copi  daot  siDgmle  domus  quaitam  partem  ....  aoene  .1.  panein,  gallinaiii  et 
denarimn» 

It;  ibidem'  ftunt  .1111.  manai  de  oiSeio  dolabri. 

It.  in  ftttto  8.  Andr^  de  Müieia  tewis  -Krthiepiwopi  dftbtirtiir  .VH.  «ol. 

Ii.  per  (otaih  tufiem  queKbet  deimia  in  tüitele  deimili  d«Mt  denerimt 

proter  scabinoB. 

It.  ibidem  iii  ikiediö  nmto  dabnotor  .Vlll.  solidi  qui  dieuntur  denarii 
ffistngontm  uno  anno,  alio  .XU.  solidi  pnv  frkmgia,  it  in  feste  Peiri  et 
Pauli  .VI.  den.  de  snliea  terra. 

It.  n>!dem  habet  anhicpiscopns  .VITIT.  nHn.9  (agros).  Üiia  concessa  fumta 
concesisus)  cj^t  ad  medietatem  eolenda(us).  s<^(l  potorit  reuoc.iri  qiuuido  udlucrit 
archiepipcopiiw.  de  reliquia  .VIII.  recipit  archiepiscnpus  qiiintam  et  docinpara 
partem.  umnes  iste  hntte  conti nent  in  se  circa  .C.  im  nalia. 

It.  C8t  ibidena  pratuni  id  eet  bntie,  de  quo  poieruut  proucuire  .XX.  car- 
rate  feni;  <  , 

It  quiQis  mansionarius  In  banne  eioideai  euiie  debet  .Vllü.  dettnnie»- 
)M  die»  «rebiepiscope  c»m  aratart>  ^'«f«tiNim  babuetfi*  et  q<ii  non  eqm  ligone, 

It  babe*  lb2dfliti\afQbiepiio«pi]»-  leliim  üema«  dMMM.  d*qa^Teci|ll  iiitf 
nmDD  ^o«Iee«nque.  ' 

Eiusdenn  curie  nilUeuB  dabtt  in  natate  dMnittS  afobiepinoavo  potetml  .Y« 
ftdUdorum  .111.  scxtdHa  lüfaT  et»  ;1H.  denaHatM  panis.'  Ad  tna  ammalia  pla- 
dta  rccipict  idem  uillicus  scultctum  se  qulnto  et  procurabit  cum  illie  trtbos 
uocttbus.  in  matte  scultetos  sibi  ipsi  prouideat  Keontrario  habet  idem  Qiili> 
eue  iJimidium  rnanynm  cum  omni  iure  »no  et  .IUI.  iurnalia  et  pratum. 

,\rchirpT?oopijs  est  patronus  in  Hmese  (Kue.trhe)  et  recipit  ibidem  duaa 
partes  decime  de  matrice  eccle»ia  in  tieruiche.  incole  eiusdem  uille  rcciptmit 
annuatim  decimam  unins  hominis  ibidem  manentis  qui  fnerit  dirior  post  di- 
tiorem.  ut  ipsi  preter  expcnsam  archiepiscopi  cdificicnt  rnndem  ecciesiam. 
'  Ad  peticionem  apud  hme»9  (Euesc^e)  et  Servicht  dantur  im  in  anno 
.XII.  libre. 

Hm  mfc  im  asdiiiiiMDpi  «ttfaiatu  paUli«  treiMrf  n^i. 

Ad  paiatiüm  in  trm^ri  .XXX. V.  Manfli  peftinent  qae^vm  qtriHbet  d« 
.XXX.  par  est  'altcri  in  iure,  ied  .IUI.  perlment  ad  eelkuimn.  qoorom  dn- 
minuB  Wtätenu  de  j^eMo  bebet  unum.  et  .1.  mansus  pertinet  ad  grsnarioBS 
nbi  annona  reponitor.  quem  dominus  TFai(«Ni»  comraaeql  babel  am  ttm- 


Digitized  by  Google 


399 


trude  suo  Hetmanno.  et  dicitnr  (dicit)  ilhim  communem  esic  smim  et  ne- 
potis  8ui  beneficiuiu  et  lil»rt  im  ab  cxactione.  U'n  autem  .V.  ruAHfil  excipiun- 
tur  ab  boncrc  .XX \.  muik8<»rutu.  quod  (quia)  suut  oflicialiuffl  qui  ligaut  ton- 
nas  et  mutUHl  (iiiittniit)  /  luinn. 

l*redictoruin  iiuteiu  .XXX.  maiusorum  i^uiais  dcbct  tres  uiros  a  fcsto  s. 
Mai  tini  deinceps  ad  tnturanUuni  per  triduum  aimonam  firchiepiscopi.  et  in 
autumpno  debet  qailibet  XXX.  manBoram  tres  uiros  per  triduum  ad  appor* 
taodttin  niBum  afishiepiscopi.  et  iu  oatale  domioi  debet  qailibet  unam  (salU- 
nam  et  ,V.  oua.  et  in  ieeto  8.  .Job.  bapt.  debet  quilibet  .1.  pullum. 
«  Add  hos  quideoL  raansoe  »XXX.  pertinent  JCXIUI.  ninee  que  pißthere 
( Pirhttre)  «oeantor.  quaruan  .XVII.  site  sunt  in  Qtrueee  et  .VII.  apud  FtV 
eaan  (i.  e,  ^uwenber^).  Ex  biw  datur  -medietas  Iructvum  arebiepiacopo  (ex 
hiia  medietas  frnetuum  est  archiepiscopi). 

Pt«torea  .V.  sculteü,  scilicet  ille  de  Witlich.  ille  de  Hirkemtät,  ille  de 
Maöhere.  ille  de  Waltracit.  ilie  de  Wintriehf.  quilibet  coram  debet  in  mi- 
tunipDO  in  palatio  .1.  tonntim  ligare  eum  suis  circalis  saliqbus  c^.  auniptu. 
ael  qnilibet  redlniat  sc  .111.  solidi'^. 

rict«>rpa  .JlTl.  ofticiales  cellatij  debent  ligare  rcliquas  toanas  »iae  8Ua 
expen^a.  qiiod  i«i  pci  eoniivi  oulpain  cifusum  fucrit  ip.**i  solucnt. 

Proturca  babot  an luepi-'icopus  .XL.  iuj^cra  iti  loco  ubi  uiiianuiu  (uiua- 
riinii)  liiit  aichiepiscupi  quod  mar  dicebaiur.  iiide  aimuatim  solu^ntur  .XL. 
iwaidia  i^ihgiiiis  in  ceiisu. 

liii  (VI.)  Kuut  liculteti  qui  daot  maDdatwii.  aeilic^t  deBirkenitdt,  de  WiUt- 
t-ache,  de  WinineU  de  PMkke.  de  PahMo,  de  WiUkfi,  quoram  ,  quilibet 
dat  JL  Duddra  Iritict  et  uiwim  maldrum  pise.  et  »CG.  alleeii^  e^  .C.  «oa  e^ 
JC.  denarialae  caBeonim  «t  «IUI.  deuariorum  viensilia.  jcitieet.sctttellas.  cal- 
dvria.  ligoa.  et  aalem.  .et  portiteri  X  denaiinin. 

lu  monte  retfo  Treverm  prope  tumbam  dantur  de  quodani  agro  qui 
atka  (oAUi)  dicitnr  i(eoDtiaM8  .XLII.  iurualia)  annuatim  in  feste  Hartini  .X, 
solidi  in  censu.  ^i  nger  in  nullo  futt  atjlis  ^«sbiepiscopo  asque  ad  tempore 
arebicpiscopi  Theoderiei.  qui  eundem  agrum  coneessit  ad  oolendum. 

■ 

Heo  sont  pertinencia  ad  caiaeram  archiepiscopi. 

Her  sunt  iura  canieic  aichiepiscüpi  Ueueremii,  Arclüep.  {'Irtmr.)  con- 
sUio  priorum  tr^tf^rtn.ii-i  eceleüie.  miiu.strrialiunj  et  burj^cnsium.  nuitabrt  mo- 
netam  treue$^iAcm  quando  rantanda  c-^t.  et  cani  camerario  suo  in-  (non)  bc- 
ncficiato  custodiendani  in  pondeie  et  pmitatc  committct.  et  unam  libram  no» 
uorum  dcuanorum  aigillatam  i^sigiilatiiu)  faciet  reponere  in  eustodia  maioris 
ecclesie.  ad  probaudum  postca  cuiTentes  deoarios  si  depranati  eint  non. 

Tiini»  quidem  die  qua  dandi  sunt  nout  denarü.  dabuntur  .V.  solidi  seui- 
teto  tPtimtmL  «t  JCXX.  den.  eeulteto  de  Wi&Sch.  et  .XXX,  den.  seulteto 
de  üerMBeoita^.  et  JCXX.  scnlteio  de  Mareeio,  ut  eomm  studio  et  labore 
aoni  tearü  eonfinmtur  et  «tabitiantar.  Et  a  die  üla  et  deino^ps  non  da- 
hnnlnr  neqne  ncipieatar  «eterea  denariL  qui  autem  eos  dsie  uel  recipcre 
puMminiiiil  (tarn  in  piKsOna  qua»  aeraitia?).  quwi  isantwoax  puniendus 


Digitized  by  ^-^J^ogle^j 


400 


est.  Judi'i  tcnetitur  ilare  singiilis  annis  .V.L.  nisro»s  nd  nionctani  et  de 
qualibet  tnarea  uiu'iam  nlrij^^ii-:.  st^x  (li.>ici|)uli  siail  in  imnitti  et  soptiinus 
est  magistcr  niouote.  Isti  nun  da  bunt  tholonoum  in  *  inii.iiUjiJs  que  libcre 
sunt  archiej>ls:eopi  tr^'K-n  >i^'s.  Ivontra  omno  atgentuin  quod  de  rationc  uel 
reditibiiü  arobicpiscoj»!  jiioufiiit.  sine  mercede  scd  in  archiepiscopi  expcnsa  in 
dcnaiio»  fabrit  abuiit  v\  .XX\.  niarcas  eamcrario  similitcr  sino  mcrvedc  sed 
in  cius  expensa. 

Oaroeniriiis  Mt  niAgistor  mdoonim.  ^iioticiisotiiiqiie  iiideiB  pn»  aU^oo  «k- 
cesBU  aut  containacia  camorario  aaduiierii.  uadiabh  .XXX.  den.  ciin»llbet 
monete  currentis  in  ar^fatepisoopatu  liru/r^M.  ei  uera  eontuaiax  tiadiare  (re- 
culeitiaaerit '  et  tandem  coactus  uadiai*e)  oportobit  nadiabit  dimidiani  ferto- 
nem  auri  oamcmrio  et  iudeorum  epfecopo.  et  erik  auram  illnd  arohlepiiieopi 
dabiturque  ei. 

Jndeua  qni  paccm  uiolauerit  infra  (extra)  domos  iudcorum.  pro  uioUta 
paoe  C4iptus  fuerit  et  tcntos  stabit  iudido  scalloti.  el  si  «uaaerit  redte«  in 
doRios  iudeoruni.  rmlli  n:«pondcbit  nisi  camerario. 

Judvi  dabunt  singulla  annis  arcliicpiscopo  .VI  libias  piperis  in  natale 
domini  et  in  paschu.  et  .IT.  Itbtvt'f  camerario  eisdeni  teiiiporibii«* 

EpiscopuH  iudcorum  tcnelur  crederc  singuiiü  anriis  archiepi.vcopo  .X.  mar- 
cas  sine  usura.  et  archiepiscopus  dabit  ©piscopo  iudeoruni  uaccam.  amum  uini 
et  .11.  modioä  tritiei  et  mantellum  «etus.  quo  abiecto  doinoepH  indui  non ^uit. 

Judei  dabunt  aiviiiepiscopo  et  cius  capellauo  in  (iiOJi>  bcneficio.  et  ea- 
mcrario et  uxori  äuc  zonas  et  sericum  ad  ucstes  curum  nouas  .A'I.  sunt  pel- 
üfices  et  septimi»  est  ma^iter  eorum.  qui  periinente»  *d  «amenun  archie- 
piscopi  uettee  tencntnr  eönsuere.  eamerariue  att(soiiK>d«rt  Met  equam  ma^i- 
stro  pelliiiciiin.  at  prdieitcaiB  (Jdomam  ael  Diapartum  (Düparatmm)  tutA 
ad  um  archieplacopi  uariaa  peiles  enida«  fl«m  teetimomo  eamnnü  uei  ip- 
BIOS  Duncii  Üdelis.  allatu  uero  pellea  eradae  preparabuot  pelHfieea  et  magt- 
ster  eorum  «ne  mercede  sed  ia  eKpeAM  eamcrarii.  Omnos  peUifieea  irmrri 
mancnies.  quando  fnerit  oportunum.  hoa  aepiem  pellifieea  npidwol  aut  ae 
dtmeut. 

Satorum  iura  cadera  ^nt  quam  pellificum.  magutria  satorum  et  pellifi- 
cum  dabuntur  .II.  sextarin  inni  .11.  .spatulc  m  quinqiingc-^ima.  discipulifi  au* 
torum  et  pcllificuni  dabitur  nrna  uini  et  perna  .V.  «olidci'?  ualons. 

Kadeiii  die  fabri  tcncntur  facerc  omne  opus  laln  ile  ai  ('biepis(M)po  nc<M>s- 
sarium  ad  curias  impcratoruin  uel  cxpeditiones  aut  urbes.  ubi  arclue|M8eupus 
habet  uigiles  aut  portitorcs  sine  mercede. 

Scultetus  ti'euirr>isii  conf?tItuct  magistrum  carnificum  qui  oamerarii  disci- 
pulus  cst.  et  ipBC  ibit  ex  prccepto  camerarii  in  legationeu  archiepiscopi  ad 
sex  railiaria  circa  Tr^ftrtm. 

Camerarioa  est  iudex  monetariorum.  peUifienm.  iutoram.  fiibrorMm.  eC 
eamificum  in  omai  causa  preter  eam  (cauaam)  aeUioet  uiokre  paeen. 

Gamerarius  est  'magister  ommum  »eai4imun  (»carhhwej.  glaakmtm^  p«u 
rminihuuere*  Seorhmtre  dabunt  «rchiepitoopo  aomarAw  ex  mandate  cauMm* 
rii.  quando  Stnrui  est  ad  curiam  imperitarit  ml  in  expedilM»e  trwalpiwa. 


Dlgitized  by  Google 


401 


ubi  si  sofriarius  moritur.  capuU  ot  caiula  iiuh;  reducta  redditur  r?\merf^rio  et 
ipso  \.  solidos  de  dcnariis  archiepiscopi  d.ibit  illis  qiiorum  fuit  somarius.  si 
II  in  I  IS  re^ucitur  redditur  acarhuuei-ea  et  ipsi  pascuiit  eum  quousque  iterum 
rcij^Uirctur  ab  eis. 

GVodkiHMM  oomlwrenl  eincMt  «d  uitnim  d6  sicew  ügnis  et  üniiiKbiia. 
dabimtqoe  mtnuD  portenirio  el  ipie  ikbit  illiid  ex  mudAfo  eementrii  tA 
■Mdoreni  eeofemam  el  ad  donmra  «rehiepiacopi  et  dos  cepdUiii. 

F§rtmmÜu»M»'€  dAbunt  peigamestom  pertitori  (porteoerio)  et  ipse  dabit 

II  lud  ex  precepto  cnmoi  uii  notario  areliiepiscopi.  Perltlor  (porteDariiw)  ttero 
dabit  ooiM»  palles  que  diebus  lune  et  martia  per  totom  raensein  meiam  pro* 
Heniunt  de  seruitio  illius  scultetl.  qiii  illo  nienfc  sennre  tenetui*. 

Uusffmomen  imiereiw««  JkL.  MÜdo»  aunuatim  tenootur  domino  arclii* 
epiaeopo. 

Hee  wtjA  im  anbiafiieopi  de  elBelo  Unrerti  0m  tuM>. 

Uec  auDt  iura  magUtri  CbresUriorum.  quelibet  area  ia  qqa  fit  ignis  per 
singnlaa  niilaa  ad  bec  apeetantea  debet  (arebi)epif6opo  dimidimn  maUrum 
anene  «nnoatim* 

Tecaaiiiiia  aatem  huiiM  officü  iodfut  in  TrttA^iim  in  ripa  ubi  nauea 
teaoaeant*  et  tranait  moatem  per  uiam  que  uulgo  can'ol  dicitur.  et  per  aquam 
que  dirogeiie  didtur  mqqe  ad  mediam  predicti  riui.  et  de  per  aacensum  riui 
illlus  proteoditur  in  itla  ripa  que  ucrsua  uillam  /tW  porrigitar  usqne  in  uil- 
lam  iTranHf'  I  Drtiiitf)  et  inde  usque  in  nillam  HiaUn-a  fMafhrff^'i)  et  in  atritim 
usqiie  ad  purtc  medium,  et  inde  proteiiditur  in  uillam  diit-ndtlU  et  indc  ad 
pratum  quod  uuljt^o  (If-st-rtum  <  WxMtfflfUe/  uocatur.  et  ibi  de^condit  per  aquam 
que  brtinze  uocatur  usque  ad  locum  qui  traf  appcllatur.  et  inde  ad  uillam 
que  uilla  epUcopi  (Bustudt)  nuncupatiu'.  ubi  duä  foi:^tarii  sunt,  el  inde  ad 
rioom  qui  lummige  didtur.  et  per  ascenaum  illtua  riui  porrigitur  usque  ad 
aillam  (in  yitU)  loitmt^,  et  ultra  eam  uaqne  ad  locuoi  qui  gadere  (/mrtgctrde) 
appellatur.  et  lüde  ad  riuum  qui  9tff«n^  didtur.  et  per  deaoeoaum  illioa  riui 
naque  ed  mare^m^  et  ultra  beekmgin  et  uaqne  ad  flnuium  aarom.  et  per 
dcsceDanm  aare  uaque  in  uMsellam»  et  per  deaeenanm  numÜe  naque  ad  tri^ 
Unheim  ad  portum  unde  incepinius. 

Infra  hunc  ambitnm  nemo  dcLet  uenari.  piscari  uel  in  alta  silua  nouale 
facerc  nisi  permi.<^s!oTi«'  episoopi  ud  dua  cui  ipse  hoc  oCäciam  comniaeiit. 
uon  est  enim  benebcjum. 

Omnes  apes  et  md  quod  infra  hunc  ambitum  inuenitur  in  alta  silua.  magt- 
stro  forestamrum  medietas  oorum  exbibeatur.  Qui  «utem  nouale  feeerit  alitcr. 
mnt  pucatuma  ant  neoatuma  (piacatua^venatua)  fuerit.  aut  md  totom  detinnent 
.III.  libnis  et  obolum  alK^episcopo  componet  ad  pondm  KaroU,  adlicet  «VI. 
roarcaa.  ai  ibi  deprebeoaua  fuerit.  Si  autem  inde  (in  die)  enaaerit  et  n  foreela- 
riia  aeenaatus  fuerit.  aut  .III.  Ilbras.  ut  dictum  ^  componet  ant  ipae  iW»> 
däftfi  ßfiu  Jri§ide  «ubibit.  et  dolium  ipse  acquiiet  et  addncot  snum  aaoerdo- 
tem  ad  locum  quemcumque  officialis  archiopiscopi  in^  prediotum  ambitiun 
d  prefixerit  in  manso  tum  (taoMa)  liDreatarii  iuda. 


Digitized  by  Google 


40« 


htm  a  nwdio  vptSm  mqae  ad  mcdhun  hm  Tomao  daoot  CMMm  m  «1- 
lim  filHaai  uri  in  oondemt  fnrticani  propter  tcBeritetani  hyoMdorpm.  qiMd 
II  qiw  «am  ctne  ibi  dcprehensat  ftierit  .III.  libras  et  obolum  m  jnmmIii*« 
KwrdU  exsoluet  aut  iMdieium  aque  frigide  «ttbibit  ut  dictam.    Si  autem 

uonator  aut  forestarius  ar<'lnopiacopi  nüuni  quempiam  nenntorCTn  ant  piscato- 
rem  in  recenti  tartn  dcpipltfiiderit.  uel  otiain  finmmn  ucl  fos-soriimi  ue!  fu- 
nern  de  in  l  i^^inc  noi  aiit^uod  conim  instrunientum  rapuerit  et  in  ea  tidelit*te 
qua  (archi  M']u>c»>pM  debct  requisitus  dixcrit.  iiec  (hoc)  se  ilH  in  uenando  uel 
in  piscaiido  lustc  abshiliesc.  deinde  reus  iudiciuni  aque  non  cxbibcbit  acd 
.111.  libras  et  obolum  ut  dictum  est  componct.  uenatores  enim  sicvt  forest»- 
rii  aadia  simtaat  > 

Ina  aalHfi  Moatoram  tala  est.  qnoCienscunqua  nagiatar  foNrtariaran  ali> 
qoeoti  in-  (non)  ben^datnm  ueDatoFem  ad  aeraidun  ardiiq^ioopi  noflanerit» 
nnnm  eanem  quem  ad  inuestigandaa  feras  in  fune  ducat.  et  alios  .VIL  eanea 
mouentea  feras  adducerc  tonctur.  quod  si  ipsc  ucnator  ceruum  moaere  neeeie- 
rit.  ibidem  ipsi  uenatore«  in  siiua  iUi  bene6cium  saam  abiadicabunt.  nenator 
autom  qui  militis  officio  fungitur,  et  pqtnim  in  quo  sedeat  et  de"xtrarium  ad- 
ducere  tenetur.  In  prtlfrfn'Jo  ceruum  moue^it  et  (aJ)  dextrrtrinm  ad  insidias 
pro(prclmittft.  ut  num  receiitein  inuonist  et  iidelitcr  feram  sequatur. 

bi  autcm  uenator  ucl  fuiestarius  aiiquem  dopreiienderit  qui  eippum  aut 
l&qucum  tendat.  poliicem  ei  aniputabit. 

It  magistor  forestariorum  .XII.  uacoas  congregabit  de  aitimallbfi«  mor* 
toerom  qne  kertmal  ßereinalj  uoeantur.  el  de  caaeis  illoa  uonaloree  paeeti, 
et  ai  qui  anpefefenerint  inde  eis  vinmn  aeqairel.  Preterea  in  Uue  est  manew 
qni  diä  eanratam  mni  magistro  fereatariorum  ad  eosdcm  nsiw« 

Ii.  ferestarii  .VIL  eattdoe  arcfaiepiMopo  annuatim  nutrire  lenentar.  «a* 
natorea  antun  matres  catnlemm  fbreetariis  committere  debent.  ne  post  nobi- 
lem  conecptionom  adulterina  comixtione  degeneres  catulos  producant.  Post- 
quam  autem  catuii  adulti  fuerint.  foreÄtarii  reddcnt  matres  renatoribBS.  et 
qoilibet  .VII.  forestariorum  dumuni  oani  suo  aptabit  pro  custodia. 

It.  ille  ofticialii«  qui  earnbus  molet  auenam  et  pulnicntÄ  faciet.  tenetur 
lantum  farine  ncn  eri brate  reddere  quantuin  auenc  cl  datur. 

It.  in  quolibct  manso  huius  iuris  equus  paratus  eme  <iebet  ad  uenatio- 
MOi  ardü^iscopo  deportaadam* 

It.  si  vir  hnios  inria  meritur.  non  eqnom  Ulom  sed  aliara  beetiam  opü- 
nam  quam  habet  nel  nestem  ai  bestiam  non  babneril  peei|net  aagialar 
leatanonun* 

It  infra  pvedietom  banniun  niiUi  licet  sine  pemiariene  atckiepiaoolii  ne^ 
lendiDau  «tafaucre.  * 

Ii.  aque  non  debent  ad  moiendiiia  ad  ad  liganda  prata  abdaci  ila  quod 

piadbus  absit. 

It.  conde!>«n  fruticum  ubi  sunt  lustra  ferarum,  non  debent  excidi. 

It.  u  fcislo  K,  Rpmigii  u.'^que  ad  epvphaniani  debont  ferestarii  Tnf/i-rndwht 
perrurnpere  ut  pi«;ibus  patcat  ascensus.  quo«  j»i  quis  ciaudere  et  reparare  (in- 
terim)  prcsumpeerit.  rous  erit  et  .111.  libras  et  obdum  componet.  Si  quis  in 

■ 

Digitized  by  Google 


409 


MO«  WM  mmhm  imü  TtuSkm  «iMtur.  Ikarai  mit  «st.  St  qais  wtm  extMr 
»tat  iuxte  t«mii««s  huim  ^mni  atmtluv  et  caok  etoi  tonauK»  inlrMMCii 
dominm  «iiii  capnk  eqiii  stu  &  temio«  biani  MMrltoe  «omn  cnnon  maooii» 

bit  tt  autem  et  ipse  tcrminuni  intnir«  imeompserit.  equum  et  oornu  mittet 

It.  uenatores  a  fwlo  t.  Romigü  usque  in  feetum  r.  Audree  epros  ad  usus 
archicpiscopi  tenentur  H^itarc.  (|)K>d  s!  aper  cqaaiD  neaalonti  oeciderit.  ionr 
stariorum  magi«ter  aliuni  ei  reddeip  tcnctur. 

It.  dum  uenatorcs  uenanlur.  piscatorcs  in(non)Ltencfici8ti  ot  eis  et  fore- 
Btarils  piscarl  tcnontur.  de  .V.  uero  manijuilo  (pii  de  nouiilibus  prouenit  pas- 
ceutur  uenatores.  It  in  messe  et  dum  tenuia  scuatur.  magister  fbre.stariai  üm 
umm  ani  none  dtwi  aeiMtlQB  KnwiliM»  .VU.  dienim  mdulgebit  uleissim. 
Q«i«iiiid  tttro  de  iure  kuüii  bMmi  toto  «ano  ncgligitor.  w  pkeko  quod  ^ 
itfTiMmo  ntrmctari  debd.  ArehiepiMopue  autem  m  fetto  •  Pa«liiu  ceraani 
debtt  frelribvt  eiuedem  ooditie.  sed  ipei  fr»tm  teneiitiir  joenatorilnt  JI.  nud- 
dra  aueae  «t  .XIL  tibds  paiiee  megnos  et  imeni  wimid  vim  et  unem  aex- 
tarium  elartli  dare. 

It,  81  quis  fibllaiulü  uel  alio  modo  uoJucrem  iJlum  cepcrit  qiil  luil^o 
fiMwe  naneupatur.  Imiini  rdi«  »rit.  It.  si  quis  «apittn.^  in  frtns  niistrit  .suffi» 
c»t  srl  cum  comiinctwulimi  8ii»^'iüa  ei  at^lata.  dum  tatiiei)  u('i:;itor  nel  tnrr?-ta- 
nm  qui  huac  ddpreheaderit  per  tideiitateiu  quam  aroyepiscupo  deUet.  lurct 
sie  fuisse. 

Preterea  maoai  qai  xMmtkuuen  (-Jkmere)  et  cideUmuen  (-huvere)  uocan* 
tor  iB  potertaie.  sant  aicbiepiaoopi. 

Iti  in  apri  iaaeatjgalioao  quilibel  forottani»  debet  .1.  »anabrliiMD  »uene 
J.  gallinam  et  .1.  panero. 

Heo  sub scripta  etiam  ad  oi&dom  forest!  pertinent. 

Tn  c«rm  Bunt  .lill.  maosi.  quilibot  maiiaas  soluit  in  f  to  Homigii  .11. 
maldra  auene  eumulato  magistro  forc.starionim.  in  fe.'=to  Steplinui  .1.  maldrura 
aueno  non  ctuuuUtu  quod  dicitur  uui»uu</i-.  et  .11.  si-apulas  iiol  .X.  denarios. 
eodem  die  .1.  frisch in(/utn  i'fi'u'htngiim)  ucl  .111.  solidüs  et  mttü-  f  inllicus) 
accipit  .1.  acapulam.  It  de  quolibet  manso  soluuntur  .IUI.  .«olidi.  It.  illc  qui 
dicitur  meUr  (it.  villicus)  quando  recipit  ufiicium.  soluct  .V.  äuliduä,  et  in 
feeto  Paulmi  »IL  anserea  et  Jl.  puUoa«  In  nackaeilde  (mümUd^j  queUbot 
danuia  dinudiom  maldnun  mene  (qviennqM  ecperii  .Z.  .Ata^e.  medicitw  est 
acehiepiscopi).  In  festo  Petri  et  Pauli  qniuiB  meür  (villicQs)  soIult  ^rmngwBi^ 
(fnekmgmm)  agnianm  uet  .XVIII.  des.  It.  n  q«ia  in  bome  iUia  deecfserit. 
wdoa  aooipiat  meliii»  oestinaentum  (iuaeotiuii)  et  poatea  dabit  atobiopiioop« 
tteKw»  et  per  annum  erit  ab  amni  iwe  exempta. 

In  ßUinh^rch  .IUI.  manai.  quorum  quilibet  aohiit  forcstario  io  feaio 
migii  .IUI.  m].  et  .11.  maldra  auene  cumulate  (&c.  ut  supra.). 

In  h'fin.ni-dlt  .11.  mansi  eiusdem  iuris.  Iii  Heru*anins  kt-lUde  .1.  munsus 
qui  boiuit  ut  supra.  in  .1.  mansus  ipii  soluit  .1,  kurratam  uiui  et  in  natale 
domini  .II.  »capulaa.  iu  kdiede  .11-  maiwi  ut  supra.  Ibidem  .1.  inansus  qui  di- 
citur uUckirkum  (t>i9chifrhitv<$^  qw  eoluit  in  natale  domini  Jl,  sumbrinura  auene 

26* 


Digitized  by  Google 


404 


non  cumulate  et  .1.  acapokn.  iMtm  .1.  wunam  qm  didttw  e^MMme  (mf- 
ddhüuej  qui  solttit  .1.  maldrum  uu«ne  non  omnulate  et  .11.  Mspahi.  m  iih 
slo  MartiBi  .1.  amam  mellis.  ibidom  in  nadkteäde  (imUtikk)  ut  tupn.  ibi- 
dem meür  (vilUcufl)  de  officio  mio  «t  mpnu 

In  anrhulsbach  .VIII.  mansi  qaoram  quiuis  solnit  .IUI.  tolidos  nt  ?*u 
pra   et  .IL  maldra  auene.   inter  hos  .VIll.  manaos  .1.  mansas  aolak  .IILL 
«itulaa  seimmü  et  .IUI.  libras  cer«.   Meür  (vülieua)  de  ofiieio  «t  «apni. 

Hee  tuit  inn  MoihiejiMOj^  In  Waltraoh». 

Apud  WaUr€icke  habet  urcliiepiscopus  .XVIIII.  et  ditnidiurn  itiaiiBus. 
pireter  manoin  qni  dicttor  ptrimmthuue  (-hiwerej,  £x  büs  .XVII.  et  dimid. 
manti  «olmt  ^iÜbet  ammatim  .VII.  lol.  el  .VI.  dvn.  «Iii  .IL  mn»  «olimBt 
.XVL  8ol.  Mediefaui  «muam  pndioCorum  ceiwwmm  sdnoiida  «it  in  fiMi»  b. 
£aeh«rii.  «Ii«  medietes  in  üwto  8.  Sjmeonti.  qaomm  totalis  muma  aal  .VIL 
libra  et  .YII.  eoMi  et  .III.  den. 

It.  predictorum  mansomm  .XVII.  et  dimid.  edoit  qailibel  ananatim  ad 
officium  dolabri  .VI.  den.  eodam  termino.  Jionim  oeiiiirom  auinn  a  e^t  .Villi, 
eol.  minus  .III.  den.  Soluuiit  et  quilibet  maaeomra  annuatim  .VllL  aitilia 
i.  e.  (et)  pullos.  et  cum  quolibet  alttli  .V.  ooa.  raddnnt  at  .Us  paUna  atngsU 
in  festo  apostolorum  Pctri  ot  Pauli. 

It.  de  perinu'nthmie  (-haverej  annuatim  JI.  soHdJ  de  arei.s.  orns  et  pra- 
tis  in  wnltracJie  in  niinutis  ccn55ibup  dantur  aniiuatini  .XXX.Illi.  «olidi  cl 
.II.  denarli.  pretcrea  in  censibus  de  aiiis  udiia  qui  pertineot  ad  curiara  widt- 
räche  dantur  .XXXIIII.  Pol. 

Totalis  summa  censuum  arcliicpiscopi  .Xi.  libie  preter  .XXXI.  deoarioi«. 
exoeptis  cennbua  dolabri. 

It  fapradietoram  maaaoram  JLV.  at  dimid.  lokaDt  imwmlim  .XV.  et 
dimid.  maldva  eiliginii.  et  .1.  maldrum  aolmtnr  de  tumbi,  da  moleDdino  wait- 
nwAtf  .VI.  maldra  et  qnandoque  plua.  smama  eiliginii  JÜÜI.  nmldra  et  din^d. 

Bx  eepins  dictie  maosie  eolannt  .VII.  quilibet  .IL  maldia  anena.  m  lifit 
et  .VnU.  mansi  reddnnt  singvli-  .1.  medium  attena.  Apad  phmei  debetor 
etisia  in  euiiam  Wt^itw^  modtOB  et  dimidius.  et  apud  nmimt  dimidiya 
ttodiua  auene.  summa  aoeoe  .XXV.  maldra. 

Preterea  sunt  .X.  aree  in  wdiraohe  de  quilws  annuatim  daniur  .XXX. 
(.X.)  puHi. 

Habet  etiam  nirliiepiscopus  in  faltradie  .XV.  uineas  que  appellantur 
pichtere.  quarum  uinearum  fruftus  dditiir  archicpiscopo  dimidius.  cuitoresi 
autem  Harum  uineanim  trni]>ure  ujndemianun  pascftut  et  nuntinra  archiepis> 
copi  et  equuni  si  forte  habuerit.  ucl  dahit  quilibct  III  ilcivar.  et  XVL  sum- 
brina  auene  et  pascent  .1.  maioretn  uillicuni.  (maiorein  fe^lt.) 

Sunt  etiam  in  eadcm  uilla  JIII.  j^Utrin  (pioktet'e).  que  perlinent  ad  of- 
fidom  etosdem  uille.  Est  pomeriwm  ibidem,  quod  ei  afcfaiepieeoptta  eoamut- 
tere  «oluerit.  ille  eui  oomminvm  fuerit  reddet  fruotaaiii  medielatem. 

Qnidam  da  «as«0a  qui  in  plaeito  waltNU^  CMe  teaentor.  ecnal  aana 


Digitized  by  Google 


406 


MulMo  de  waUraclke  boipitioiii  iura  praMont  Eit  «tiMi  ibi  pirmmthm» 
qne  soluit  dinudietatam  «im. 

Igitor  qateoaqiM  iD*net  tcaUrache  .III.  bandach  arohiepiflcopo  Nroir« 
tenetor  eoiuscunqoe  homo  ait  ille.  Ad  uennaitt  ibidem  episcopi.  si  forte  ne» 
ce»se  fuerit.  homines  arcbicpiscopi  de  ozburrh  audca  ferre  debebunt  et  homi- 
nes  de  waltrac/ie  terre  affijjent.  et  illis  in  iure  e«  die  qua  l«buraiir»rint  d»- 
bitiir  maldruni  siligiiiis.  c:  [lerticere  non  ualueritit.  pruprii  mausionArü  qiu>d 
»Hperest  eupplebunt  et  pauis  et  uinum  illis  üiiuistrabitur, 

Apud  waltracht  quilibet  aiauuj  um  ilobet  t«r  in  aimo  archiepiscopo  .11X1. 
denarios.  in  wedtrache  ctiatu  ucadetui  uit«  kartata  bannalis  uini.  iu  petitioae 
daDtnr  ■nnmtiin  apud  wtdtrttAe  mnität/pMopi^  .1111.  lilwe  ^  dinidia.  nedi^ 
ta«  in  Btlale  domioi.  «Im  in  fiosto  «posi  P«fcri  ot  Pauü.  Sumn»  puBoram 
.CG.  poOi. 

Hec  sunt  iura  arohiapiioopi  in  Piiliche. 

In  püliche  sunt  .XVIL  mansi  ueteres  quoram  quiiibet  soluit  .VI.  dan. 
«enfsalei  in  die  s  Andree  et  .XX.  den.  in  natale  domini.  et  .VI.  den.  in 
mcdio  martio.  et  XXX.  den.  in  medio  maio.  et  .XX.  den.  in  uinculis  s. 
Petri,  B!C>|ue  soluit  quiiibet  man«us  .TU.  sol.  II.  den.  minus,  F.t  soluit  .IL 
pttilub  1 1  ,X.  oua  in  die  s.  Andi-ee.  et  .11.  pullos  et  .X.  oua  in  paschs  et 
.II.  pullos  et  .X.  oua  in  uinculis  ?.  Pctri.  et  fio  .soluit  quiiibet  niaasus  .VI. 
pulloB  et  .XXX.  uua.  Et  äoluit  utium  modium  kernen,  et  unuui  modium 
auene  que  dicitur  Jvchkom  in  die  a.  Andrae.  et  solait  unum  modimn  anen« 
qoe  dieitar-  wuuMpt  in  die  s.  Stophani. 

Sciendum  est  quod  quando  aoluitur  wieunge.  soluit  quaübet  pars  mansi 
diniii  qmalum  'manana  integer  et  indiuinis.  eoontra  aliqoia  diuai  agiieeb  pln- 
rc«  habens  manaos  non  de  multis  roansia  plus  (pinra)  soloit  quam  panpar 
»oluit  de  solo  manso  ucl  de  parte  mausi. 

Preterea  sunt  iliidem  Jill.  noui  mansi  nrtvnhs  dicd  ab  acto  acehiepis« 
copi  treiierensU.  qiiorum  quiiibet  soluit  .1111  s^ol.  Uli.  den.  minus  in  dies. 
Paulini.  et  in  die  s.  Mnitini.  et  sie  soluit  quiiibet  ninii.-up  nouus  .VIL  sol. 
et  .1111.  den.  ot  pulluH  vi  oua  et  hrmm  et  aucnum  ut  .supra. 

Preterea  esst  ibi  jic*ifhfiuu^  f-hvrtrf  i  soluens  .V.  sol.  (tantumj  et  p<  titiünein. 

Et  .'<unt  ibi  .III.  manfli  et  dimidius  qui  uocantur  jtar^elhuuen  bulueutes 
.XXI.  so\.  et  reliqua  ut  supra.  Et  est  ibi  kolhuu^  fkothiwerej^  soluens  .X. 
den.  et  reliqua.  Et  sunt  ibi  .V.  9carhuven  (-hut^erej  qoi  feenaotaK  dare  aa- 
tnorMMi  cum  senio  trans  alpaa  et  aiinnatim  petitienem.  et  est  iU  inliHrsmMio* 
huue( 'h&uere ^  seloMw  petitionem  annuatim  delnitam.  Summa  mansorom  «XXU. 
et  dim.  summa  denanormn  est  .VIII.  libro  et  .XII.  solidi  et  .II.  den.  summa 
puUoruin  est  .C.LIII.  ouorum  .DCC.LXV.  kernen  .XXV.  modü  et  dimidioa. 
auene  .XXV.  modil  et  dim.  qne  dieitar  juchkoni.  aucnc  .XXV.  et  dim.  qne 
dicitur  tpisunge  uel  forte  inaior  propter  particioneni  (divlsionem)  mansorum. 

In  stdmen^  fSnlme)  »uut  .XVITI.  ninn'-i  mderes  preter  c1iii!i(]ium  quem 
habet  Meiere  (viüicus).  querom  quiiibet  bolujt  ut  supra  in  deuariis.  puilis. 


Digitized  by  Google 


m 


MHi.  ■Dom.  ftuena»  jiefHione.  Pretam  awit  ibi  XL  mwA  tmotik  ^ß$nm 
quilibot  soluit  ot  supra  nooi  mansi. 

Et  eat  ibi  acmfhuwt  (-hmere)  Boluens  JII.  lol.  el  [lOtUuMMiD  «t  idBqiia. 
Et  est  ibi  dnudkM»$  (-Mkoe)  wAnam  .T.  soL  «I  p«lition«m  «I  nli^u».  Et 
Mft  ibi  scarhvme  ('hmm)  u>ltt«iM  .VIII.  sol.  et  p«(ilioB«iii  et  ntiqua.  fit 
eit  ibi  ridthmu  ('h&ue)  qui  tenetur  daro  aeraum  Jucentem  »owmnmn  tma 
al^  ael  Moassarium  uel  panniculoa  ad  ooctucaa  aivhiepiscopi. 

In  rtt2e  sant  .Xlll.  manai  ueteres.  qnanim  qailtbet  soluit  ut  Hupra.  Pre- 
terea  est  ibi  (Hmidius  mansus  ot  octaua  pars  mansi  noui  sohicns  .Uli.  sol. 
et  .XU.  (Ion,  et  .III.  puUoa  et  XV.  otia.  et  .V.  vird^il  krrnen  et  .V.  vtr- 
deU  auLiif  jiirl'i:',rn  oi  .V.  vlrdeil  wwowv.  irUmiffen.  ucl  forte  [tlus. 

Et  eät  ibi  äcajhuue  {-huvej  et  itUtuue  (-huvej  solueiis  ut  supra. 

Seo  iimt  iniE  anihiapiMOii  in  Kiaiia. 

In  miene  (Mijeaej  sunt  .XII.  mansi  uetcrcs  quorum  quilibet  soluit  nt 
lOpMt. 

Pceteraa  ast  ibi  MvßuMB  (Mve)  et  aant  ibi  .11.  mui  q«i  Mmtkim 
ckhwten  aoIwentcB  ut  aupra. 

fit  aant  ibi  .II.  manii  de  qnibas  aeoltetiia  inuentuu  aocipit  qnioqiM 
proaemt  preter  petitionem  quam  omnes  maMi  daat  aichiepiteope.  eniiiMMp 

que  Bint  aiti  in  banno  pUUeeHBu 

Qtticanqne  pertinet  ad  euriam  in  piUJte  ant  habena  bona  cnrtis.  non  dal 
teloneum  Ireueria.  redemptia  finielibttB  mantonim  in  miim«.  quoa  aocipit  acul- 
tctuB  treueremis.  Et  est  ibi  maoaua  pertineni  ad  eameram  agehiepiampi.  pe> 
tiftionem  soluit  et  nil  aliud. 

Summ«  —  in  petitione  annuatim  .Xll.  libre  et  de  quolibet  aratro  .XII. 
den.  Pieterea  sunt  ibi  JUX.  molendina  et  dantut*  in  petitione  annuatim  .C. 
maldra  kerntn. 

Mansum  receplt  kO  inerm  ooram  Johanne  archidiacono.  caniore  Ounone. 
SGubiais  et  curia  in  i'alaciolo. 

Eee  nat  im  aiduigiieofi  in  Pnlfteiele. 

In  fdaMo  aant  XXXIL  manai.  ex  liia  JCXV.  manai  aotnnnt  in  ftato 
a.  Paditti  X.  maUsa  silig^inia  (<fVvtV.  menaure).  de  quiboa  oanoniei  anadera 
loci  JK.  maldra  leeipiant.  alia  JSIL.  aiebiepiscopus.  De  omnibiia  mnnaia  pie- 
dietia  aolmmtor  in  feato  a.  tfarUni  .XVII.  aolidi.  it.  de  tribua  nmmna  lK»nun 
in  feato  a.  Andrte  de  aingaUa  .XX.  den^  it.  (id  eat)  .V.  solidi.  de  eiadem  tri- 
bot  mansis  Jn  paacha  tantuadem  soluitur.  it  de  predictis  .XXV.  manaia  in 
nateta  domini  .XXV.  denarii.  de  roliquia  .VII.  inansis  .XIII.  den. 

It.  de  omuibul  predicds  .XXXII.  manels  singulis  in  medio  maio  .XX. 
den.  (cuiiw  -summa  erit  .LflT.  sol.  et  .TV.  den.  hoc  erit)  uno  anno  scd  atto 
pro  illis  dennriis  soluuntiir  dno  millia  .Ü.  tegule  (eolvunt  .  .  .  tegulas). 

Preterea  de  areia  et  salici-^  aij:;ris  et  pratis  in  fcc^to  s.  Peiti  «nluuntur  .X. 
solidi  et  .1111.  den.  De  molendino  in  hibetf  (ßtfeiien  /  in  natale  doiiiitii 
sol.  et  .VI.  den*  in  pascba  tantundem.   It.  de  qualibet  domo  in  pfUtginm 


Digitized  by  Google 


407 


fPcUigene)  soiuuntur  .11.  deo.  Horum  deuariorum  summa  est  .V.  übre  et 
.XII.  äolidi. 

It  de  predictis  .XXXII.  vom»  rnngulu  in  natile  domini  sohiitar  id  ctl 
(idem)  hamumaldnm  «aene.  It  pndicti  .XXV.  (XVI.)  m«D>i  solaont  in 
natale  domim  X.  panes.  alit  .VU.  manu  JCXYL  panes.  It.  quiHbet  maiuna 
«aaoiiun  aoMl  in  anno  ,71.  imlloB  aal  gallina«  et  .XY.  ona.  It  de  molen* 
dine  in  paUuiolo  «XVIII.  maldr»  siligtnia  (<r«i>ir.  mensure)« 

Pnüerea  «nnt  ibi  .III.  hatt^  fagr!  qui)  qne  babent  .LI.  iugera.  Prete- 
rea  de  mlüs  agris  sunt  ibi  .XXXV'III.  iugera.  sunt  etiam  ibi  II.  prata.  It. 
JCXVUil.  maoai  de  supradictis  totaro  annonam  archiepiscopi  que  in  agris 
eins  creuerit.  sino  sumptibus  eius  tritvrabuDt.  eandem  cdam  metent.  sed  sin- 
galia  raessoribus  singiilis  dif'hii«  qiiibus  metunt  dominus  arcliiepigcopu»  sin- 
gulo«  pancs  dabit.  tales  iit  .XXXI.  panes  de  iino  maldro  dominicali  iiant. 
Eodem  iure  fecum  archiepiscopi  coaceruabunt.  tarn  Uli  de  curäele  quam  Uli 
de  yranc.  quam  et  isti  de  paiacado. 

Preterea  in  mostlla  bnnnum  liabet  a  8.  Maria  seniore  usque  ad  üumen 
illud  quod  kilan  dicunt.  in  quo  quicunque  pi'scator  uel  salmonem  uel  lucium 
uel  silurum  uel  carponem  prenderit.  qui  .VI.  den.  ucl  amplius  ualet.  dimi- 
toatem  arehiepiaoopo  dabit  aed  «rebiepiseopaa  ei  ad  prandium  panem  et  ui- 
nnm  dabit  uel  X  den.  eoinet  Piraterea  ai  rethe  annm  in  eo  banne  prim« 
iamiierit  (intneiaerit).  u  pcedictorom  piaduro  aliqnem  abieunqoe  extra  ban- 
Dom  lUom  prenderit  idem  iua  arehiepiscopo  inde  aoluet.  sed  arebiepiscopne 
per  anonm  dabit  ew  JCL.  manipules  anen^  et  .XXX.  üKginia  et  .XXX.  faa- 
ciculoa  lioi  et  In  pnrifioatione  s.  Marie  .IUI.  maldi'a  sÜiginis.  Horum  do- 
minicaliam  piaoatorom  erunt  et  .IL  naaea  habebunt  ad  bee.  babent  etiam 
feoda  aoa. 

Summa  denariorum  \.  libre  et  .XI.  so),  summa  putlorum  .OC.VIII. 
summa  ouoruni  .C(/CC.LXXX. 

It.  anno  duiiiini  .M.CC.XV.  nouum  fecit  ibi  manPum  arcblcpiscopus  de 
vi«$erie  et  HUtirie.  quem  contulit  »teinfro  et  suis  heredibuß.  qui  soluit  cum 
.XXV.  niaiisis  et  est  Intcgraliter  ibte  cenaii-s  archiepiscopi  .II.  maldra  siligi- 
nis  et  dimidiuin  auene  .11  pullos  et  .XV".  oua  et  .XI.  panös  et  .VI.  dena- 
rioe  in  feeto  Martini,  in  aaäumptione       den.  in  natale  dorn.  I.  den. 

Ose  sunt  iut»  weMepiieopi  in  Trane. 

In  Yrmm  bebet  areluepisoopua  ,XX.  niansos.  de  quibus  sohrnntar  .V. 
libve.  (medietes  in  fetto  a.  Andree.  medietas  in  paeeba.)  Preterea  sunt  ibi  «in« 
Mem  fvmbelem).  de  quibus  in  aatale  domini  soiuuntur  .II.  libre  et  .VIII. 
solidi.  predicti  manai  per  annum  soluunt  .CGC.  ona  et  .0.  galUnas.  et  in  na^» 
tele  domini  JLh.  panes  et  JCX.  maldra  dominiealia  auene. 

Est  etiam  ibi  molcndinum  de  quo  per  annum  soiuuntur  (ardki^useopo) 
•XII.  maldra  sUiginis  et  .II.  maldra  frumenti. 

De  iuchis  per  .1.  annum  soiuuntur  (archiepii»copo)  .XII.  maldra  et  di- 
mid.  silig-inis.  secundo  anno  tantunidcm  auene.  tercio  anno  nirbil.  it.  de  .VL 
iuckü  qui  etiam  ibi  aunt  medietas  fructuum  arehiepiscopo  aoluitur.  ^ 


Digitized  by  Google  ' 


408 


It  de  quodam  benelieio  X  mildnini  itUgiMi* 

It  per  omnM  rura  que  in  silua  coluntur.  omncs  medimm  (medemm)  mnt 
«rdiiepjscopi. 

Sunt  ctiam  ibi  .111.  JhUU  quoroon  estimatiu  est  .XXV.  iugfTft.  et  all« 
sunt  ibi  .XVIIII.  iugera.  de  quibus  omnibus  raedietas  iructuutn  archiepiscopo 
soluitur.  Cüdcni  iure  liabet  ibi  .IT.  iug-era  prati.  ]>ictcrea  de  qualibct  domo 
aoluitur  octaua  pars  uiiius  uialdri  aucne.  «juani  sctilt'tus  et  scabiui  recipiunt. 

Iteai  iili  de  Yratic  tribus  dicbu^  iti  anno  utn/iain  piscaric  parabimt  in 
proprio  uictu.  it.  de  uenna  tnolendimim  faeere  tenentur. 

Preterea  habet  ibi  aichiepiücopus  .11.  piscatore«».  qui  in  qualibet  ebdo- 
nada  soluent  .XL.  piacea  aat  .IIIL  denarioe.  aed  archiepiacopus  dabit  eis  per 
aonuni  JCXX.  manipulea  auene  et  totideu  ailiguiiB.  et  in  pvriSc  a.  Marie 
.Uli.  maldra  aiHginia.  Sed  in  Küa  nulla  nauk  erit  piacattoois  niai  quaa  iaii 
«II.  piieatorea  hi^ent  preterea  udem  piaeatona  liabent  Isoda  aua.    ^  -t 

Summa  deoarionim  .Yll.  libre  et  .VUL  >o1.  C.  pulli  et  .CCC.  ooa.  »i< 

Bm  mmt  bm  aiehiepücopi  In  Oordele.  •*  ' ' ' 

In  cordele  habet  ai chiepiscopu«  .Vltll.  mansos  minus  octaua  parte,  »ed 
quarta  unius  inbem  ticiata  est.  Horum  singuli  soluiint  in  testo  Petri  .II.  sol. 
in  tcsto  ouinium  sauctorum  .T.  huv*>ii((t1dnint  (hai'f — i  tritici  et  J.  aucne.  in 
natale  d^mini  .IJ.  duraiuicalia  lualiJia  autiie  et  .VI.  panes  .II.  ßol.  V  i.  pul- 
lei  et  '.XXX.  ona.  el  .XXX.  corticcs  quod  luhtin  (luchtinj  appeUaai^.u^  u  • 

Fneleifta  est  ibi  dimidiiu  meauu*  pitceuie  qoi  de  ompl  iura  idliH  ilU. 
aoL '^^Eii  tti'eliam'l.  f^a$dmue  (hmet^J  que  (qui).  aeloit  per!  jtotaflfe«»IUJw 
flol  tit  dimidtnm  dominicale  maldnim  tritici.  et  .1.  et  dim.  auene  et  JiII».^|ii^ 
lot  et  .XV.  oua.  Est  ibi  parBÜlikmta  (—  käoe),  £at  etiam  ibi  X  vorttt- 
hntie  ( tcorathuvere). 

Preterea  in  eadera  uillu  de  singulis  domibus  in  quibna  ignia  fit.  iu  na- 
tale  domini  .1.  den.  De  una  liuua  1iuva)  que  est  in  miene  in  fealo  Petri  ael' 
uuntur  .XXllI.  den.  in  natale  duniini  tantundem. 

Habet  eüam  in  L'videU  f  Curd^-l'^  II.  haitas  quurum  estimatio  est  .XX. 
iugera.  quorum  fructuum  medietas  sine  expensa  episcopi  ei  colligitur.  eodcm 
iure  habet  tnienf  .11.  iugera  agri  et  in  curdde  .11.  iugera  agri.  In  jjtilche  est 
pratum  pertincus  ad  cordele  de  quo  —  soluuntur  .YIII.  den. 

Prefewea  de  arda  aaKcw  in  Mride  in  natale  domini  aoluuntur  JCL.  den. 
et  oboltia.  preterea  per  omnia  mra  que  colontur  in  ailua  qne  kävttU  dicttor. 
medemm  sunt  omnea  arebiepiacopi.  per  iila  uero  que  fiunt  in  nlua  que  lorehe 
dicitur.  medieb^  est  arclüepiscopi.  medietas  abbatia  u*  Marie. 

Quicunque  in  piUkhe  et  in  micue  babet  aratrum  unum.  in  nicdio  mar- 
cio  soluet  .1.  nialdruin  dominicale  aueoe  ad  curiam  in  cordfJe  (curdeU).  qui 
uero  dimidiiini  liabet  ditnidium  soluet  qui  .1.  bestiam  traben tem  ligoa  habet 
quartani  soluet  ])arteni. 

Sunmia  dcnariorum  «LV.  solidi  et  .VII.  den.  summa  pullorum  .LX.VX. 
euorum  .CC.LXX. 


Digitized  by  Google 


409 


Hm  Milim  iwMmiiiiiipl  in         Blrkti««It  «t  Im  IriA^tdk 

in  Imobo  htrkemteU  lutbet  archiepiscopm  JC.  inansof.  quomni  quilibet 

V.  maldra  oliginw  et  JL  maldra  auene  mensure 
paiatif.  et  bee  in  paUtHo  trenerenai  preMntebuDtnr  a  nuticis. 

Preterea  quiübet  ma&Biis  «Avii  .YI.  soliäos  et  HU.  den.  qui  attinent 
officio  uiUicatiooia.  in  terüo  autem  anno  quilii  rt  aolmt  pretar  predietoa  de- 
narios  .11.  8ol.  pro  porco  et  hoc  attinel  niÜicationi. 

It  cb  ommbos  maosis  istis  aoloitur  annaatim  ad  ofiKium  dolabri  .1*  Ii- 
bra  cum  mansis  infeodatis. 

It  ibidem  sunt  .IUI.  mansi  preter  quartam  partem.  quoram  quilibet  bo1< 
oil  ad  ofhcium  uillicationis  V.  solidüs. 

It.  apud  Shotere  (S,,t^rfj  r^t  T.  raansuis  ^ui  teuetur  annimti'm  archiepiH- 
Cüpo  in  palatium  V.  muldra  siiiginig  et  .X.  auene  (mcusure  palacii).  prete- 
rea ad  üfficium  uillitationis  .VI.  solidos  et  .III.  den.  et  in  tertio  aano  .II. 
solidoa.  sed  lioc  negiectum  est  multo  tempore*).  Ibidem  etiam  sunt  .II.  man»! 
et  quarta  pars  qoi  attineot  offidatis  tcultett  et  ei  inde  scruinnt. 

It.  in  banno  apud  hramitaok  (JhmtbaehJ  habet  arehiepieoopai  JCXXVl. 
ihHineoe  wl  ampHoi.  qnoram  .XX.  mami  sohinut  pl  ennni  loa  in  palftlhitn  ar* 
ehiepiscopo  et  ad  nSlieationeni  «cot  aop^rius  acriptQm  est  sex  nero  solonnt 
.XXX.  aoUdoe.  Ex  Ma  mn»  eotoit  .V.  maldra  aiHginiB  et  .X.  anene  ad  olBeiani. 
afit  autem  manai  solnnnt  scaltefo  plenum  Ina  aieat  aaperina  (prina  dictum  est). 
It.  apud  branharh  sunt  .11.  maust  et  quarta  pars  manai,  bü  attinent  officia-' 
tia  SQulteti  et  ei  inde  seruiunt. 

It  apud  Malehru  (Malehruch)  de  nemore  quod  dicitar  Idcre  (yäere) 
dantur  annuatim  sculteto  de  birkenuelt  .XX.  sol.  it.  de  eodem  nemore  scul- 
tcto  .X.  solid?  ex  altera  pf^rte  nemoris.  it.  in  banno  apud  hirkenmlt  (juilibct 
manens  soluit  scuiteto  de  uronJ^  nnnm  mcnsuram  siliginis  et  .1  aiiono.  qua- 
nim  .IUI,  faciunt  nialdruni  quod  dicitur  haccom.  in  banno  uoiu  hranhnch 
tantum  ujia  mcnsuia  siliginis  soliiitur  de  vronde.  lt.  de  toto  nemore  quod 
dicitur  Lltrc.  de  medencotn  septima  geluM  soluitur  gcultctü  de  birkenuelt. 
Illud  nemus  incipit  in  looo  qui  dicitur  Wizuloz  (Wtzvlorj  et  protenditur  in 
loDgitudine  naqne  ad  locnm  qui  dKdtor  Sföwthime.  hk  latHafine  ineipit  iftt- 
UfirtA  (Bulenherch)  et  protendltar  usque  mtübtnt  (MtäMg),  In  boe  ne^ 
more  nnttoa  aliquod  faciet  nouale  nisi  de  licentia  arebiejMseopi  uel  sui  offi- 
ciati.  nnÜna  edam  in  eodem  uenabitur  neque  piacabitor  nisi  de  peruussione 
aMUepbeopi.  si  qnis  autem  confiregeiit  eomponet  arehiepiaeopo  aeenndom 
^üM  aetitentia  dederit.  Cornea  de  Spanheim  qm  aduoeatus  eat  einsdem  ne- 
mona  ipciim  defendere  tenetur.  De  eodem  nemore  soluit  scuketw  de  6»^ 
kani^  an^iiepisoopo  in  pialatium  unam  araam  meliis  {trevir.  moianre). 
'  "  Ii.  de  silua  que  dicitur  Cantirror.'^t  uniiuatini  sohiuntur  Bculteto  .XX. 
ai4idi>        atiqua  ligna  in  ea  .secanda  sunt  ni<^!  inntilia  et  arida. 

It.  notfuidum   «jijod  torrniruis  bonorum  archicpiscopi  de   bonnit  de  hir- 
kenuek  et  bta/ibach  utcipit  in  lirtinichenburne  et  protenditur  in  huhefilmch 

 ^  _     j  j  ^ ,  -I      _      ■  1  .  ■ 

1 

*)  tlicfc  fkft^tMc^e  fe^It  im  ifingetn  6reiii)»lar. 


Digitized  by  Gopgle 


410 


et  do  illo  tteqne  «d  (in)  mlhn  <]fm  ikktat  AUfena  fMimumß  «I  ftt  •Haam 
qi|e  dicitur  dnreholz  et  UB(^ue  htna  (Yuen)  aU  poutem. 

It.  scultetus  de  bi'rktnuelt  soluet  annuatim  ad  maodatum  in  pala.tiuiu  .II. 
lualdra  triticr  et  ,1.  roaldrum  pise.  et  .CO.  anccia.  et  ,C.  oua  pt  ,X.  dena- 
riattts  caaeorum  et  .Uli.  denariatas  lUenBiUuiii  scii.  acutella.  oUdariAk  ligQ** 
wlem  (sal)  et  portitori  I.  dcuaiium. 

It.  notnnduiii.  L|Uüd  arcliiepiscopuö  aauuatim  dabit  conriiti  de  Spanheim. 
^ui  aduucatuä  est  per  totuiu  bannum  hirkenvelt  in  tcblu  b.  Rcmig^ii  uci  post 
diem  iUnm  pro  seruitio  .II.  maldra  tritici  et  .1.  am&m  uiui  de  measura  mo- 
tdU  et  JI.  porooB.  ueL  »VI.  foltdoB.  et  JL  caseot  et  .Y.  pulloa  «I  X  ierto^ 
ncm  piperis  et  X  libram  eere  et  .VIIIL  maldra  aiiene.  eom«  aero  iudioar 
bit  arobiepiacopo  de  omni  iniustltia  qae  defsEtar  ad  i|»siin.  De  omni  iodi- 
eio  de  banao  hiriemiuU  et  bratihaeh  arcfaiepbcopiia  xed]^  «IL  pwtes  et  eo» 
ines  tertiam«  totom  etiam  indioium  de  banno  diihbmMb  ü  brtai^  ipedit 
ad  archiepiioppiim»  tmde  «oulteliie  fSm  aemper  iiidicabit  nisi  de  aduntite  mm 
•duoeet  aduocatom.  Aduoflitw  «ero  ür  in  tfluto  indioio  pmidebit  di* 
oitpr  cUfik  (dinch). 

Preterea  si  quis  doprehensus  fiierit  in  ailiia  archiepuMMpi  que  dii^iir 
cameruoi'st.  in  qua  aduocatus  habet  niclill  iuris,  ita  quod  incident  Ugoa 
tjuc  incidcnda  noii  sunt  coniponet  archiepiücapo  uel  «^uo  officiato  .LX.  soU- 
dos.  in  quibus  nduocatus  nullam  habebit  partem.  si  autcm  siluain  exierit  ul- 
•tra  riuuni  aiuc-quam  depreheDd|itttr.  quicqjiid  poatmoduni  dederit.  in  tertia 
paitc  crit  aduocati. 

\n  Inglinheim  flngenlheina  rannent  quatuor  pißcatores.  qai  tenentur  pis- 
oari  ai'chiepiäcöpo  ouiui  leuipoie  (^uo  uoluerit  in  aqua  que  dicilur  drogene 
et  Na.  et  nemo  debet  piscan  in  büs  doabu«  aquis  nisi  de  Ikentia  ardhiepia^ 
eopi  ael  predictonmi  piacaionim.  FSsealio  aatmi  arahiepiscopi  indplt  iavir- 
m«rMi<Ki&  et  protenditnr  usque  «bi  wwnftgd^  (SnMadiJ  floit  Ib.  «•  <i  inde 
iiBqne  kametawüre,  item  ex  altera  parte  ineipit  io  dUnwätt  et  ptiotenditiir 
Qsqne  dagebreMeewac. 

It.  arehiepiMopoB  debet  habere  in  Iranhach  et  birktßmU  JUL  officia- 
tot  qni  dieontor  ciTuere  et  oewtciMfa.  et  bü  .Uli.  debent  ene  «xeepli  «b 
omni  csactione  et  petitione. 

Heo  sunt  iura  arohi^itoopi  que  pertinent  ad  officium  dolabri. 

Ad  officium  dolabri  pertinent  apud  marcetvm  XVIJ.  sol.  et  .XVI.  den. 
(trein renne»)  de  mansis  quos  habet  hftzo  et  uteinii  n  h  oX  voUnorUi  de  r^o&<e 
ei  apud  eueche  et  »euechf  est  pars  eorundera  iiian.Mjnitji. 

Apud  cerue  .VII.  den.  et  ubulu.^  ((uo.s  dal  qucdam  uiulier  (uoniine  Minia). 

Apud  uumnam  prope  s.  Euehanum  .Xll.  denanos  Uat  LPaietiicuji  aduo- 
catus et  .VIII.  deaarioa  dant  ibidem  .IL  ruricolo.  preterea  est  ibi  quidam  pi- 
JIM  ad  hoc  ^)eetan9. 

Apud  ßälidie  et  ndtm  et  umieb  et  mtM  (CMUte)  dmktnr  *2^XIL  ao» 
lidi.  quo«  nniiB  miniater  aiae  officialis  ooUigit  aed  notandam  qnod  preterea 
in  predietia  qnataor  niUis  JU^VIU.  aeiidi  mntifoitai-  dtfceninr. 


Digitized  by  Google 


411 


.Aptid  witUch  M  olMi  .XX.  aolidi  dantar.  Mpnd  Mitiant  dalttr  diiäl^k 

aini  quaadoquo.  Apud  berinecuieie  (BerHcoMtl)  «i  mmaimäe  et  lonmmp 
et  clenniche  (deynicke)  .L.  solidi  antiquittis  dabaMfev  led  lum  4uiA«r.  A|Hi4 
ltranhn*;h  ot  fwcet  .XII.  Bolidi  daiitur. 

Apud  hirkenv.eh  .XX.  sol.  dantnr.  Apad  waltrach  et  embeiäe  (ÜMeldf) 
4^  so),  antiquitus  dsbantor  et  adlmc  partim  dantur. 

Apud  live  (hßte)  (juot  sunt  ibi  aree  leg'itinac.  idcin  ad  s.  Petmm  perti- 
ueutes.  tot.  unie  uim  dautur.  apud  winttich  .11.  oarrate  uini  dantur  utoaelleH- 
»U  mensure.  '    •  •  •'" " 

Apud  pthMim     yrcm«  aool  .II.  BMiiai.  dö  qintMi  duitur  .VUI. 
ltdi  0|  .IUI.  dm*  eft  noto  quod  prelor  prediolum  paotam-  iehuter  AarfNuil 
f'A<!r(MM;  .L  meiitr  bMli»  qoHB  habet  gait  m  hmkU.  qiMDqiM  kiibM  do- 
Hütt  1d  predictia  bonii  dolilm*  quj  Mtlan  dAmnn     «ii  iim  halü.  AartMot 
fj^cma()  noQ  solwt.  ' 

Preterea  in  f<wto  i.  JoJi;  bapt  dantür  de  plancetie  omom  ligbti#s  •!  fbr- 
rei  tridentes  iliioB  uille  ad  parandum  clauos  tectorum.  preterea  de  lin^uliä 
raan!4is  talibua  dant  magnam  ^pstulam  porci  et  .1.  sumbrinum  auane.  i^r^a- 
raa  de  alue  dantur  tot  ligones  quot  sunt  ibi  maneuverr.. 

It.  ad  otlicium  doiabri  pertinet  uuus  ruansuB  apud  s  i^ucliaiium  situ», 
quem  habeilt  duo  lapicide  aiue  latomi  qui  Luttidie  seruiuiit  inde  (seil.  ArnU- 
duB  et  Türicue).  It.  in  e^ls  est  itnus  mc»8U8  et  irmeris  iuxta  pontein  est 
J:.  maWMi  nnde  oollidiaiia  ddMtttar  sevaitfa.  Psalefta  miede  de  fftMrkk 
debent  aedaa  itiodalei  «flEina 

.  fit  iiote  qeed  dicwitor  XXXIL  ene  dakbnu  id  ^it.  leddüua  qiii  aia 
jteaiitiir  ee  quod  ad  edifiaiaaa  partiaeüBt* 

'%\\  '  •  ' 

'    (A  u  n  i  &  c  1-  u  0  r  u  m.) 

Annus  eeniorum  in  mnndirsceü  incipit  in  festo  apoat  PetrI  et  Pauli,  in 
turri  sunt  .TT.  pfnii.  quorum  (quilibet)  cuilibet  .1.  libr»  t?t  Vf.  maldra  sili- 
ginis.  medictatem  in  tcsto  apostol.  et  aliani  partem  in  uatiuit^te  dorn.  it.  II. 
ujgiles.  utrique  .XV.  sol.  et  .VJ.  maldra  siljginis  lisdem  teinporibus.  porte- 
nario  .XV.  sol.  et  .M.  maldra  siügiiiis  (eodeia  tempore),  aäiuario  .VUI.  so- 
lidi  et  .V.  maldia  aU^;inis  eisdem  temporibus.  cuilibet  horum  .1.  awmhiiwm 
•atiB. 

Aeni»  BerDorum  de  Arrm  iaoipk  ia  fiaeto  a»  Bflloigii  JI*  eigUla  et  X 
]f<MtMiiriua  (quUibet)  ceilibat  .YL  lealdra  ajUgiaii  ei       uiL  mmitmm. 

Annna  aemonun  u  Barhmrg  ineipit  in  fcatt)  Wilpwrgil  in  tarn  «oat 
JUII.  Sarai,  quoram  euilibet  dantur  .XVII.  aol.  ei  .VL  maldra  ailiginis.  mcdie- 
talem  m-ftata  Walpnrgis.  in  festo  s.  Remigii  aliam  (ptrtem)  il.  uigiiea  (aunt). 
quomm  cuilibet  dantur  .V.  sol.  et  .VI.  maldra  siliginis.  uni  portcnario  .V. 
sol.  et  .VI.  maldra  siliisrinis.  asiaario  .A  solidi  et  .VI.  maldra  siliü^inis  et 
auene  .VT  maldra.  uiliico  .X.  maldra  siii^ims  et  .X.  maldra  auene.  oel^a- 
rio  .VI.  maldra  äiliginis.  onuiibas  .1.  maldrum  salia  uol  .YIH.  solidi. 

Annus  aeruorum  in  grimherch  incipit  in  feato  Remigii.  in  tarri  .III.  botiü 
quorum  coäibet  daator  (in  denariis)  .1.  liWa  ei  (ia  süig^)  .VI.  maldra. 


Digitized  by  Google 


418 


.IUI.  uigü«i  qaoram  cuilibet  dantur  .V.  solidi  et  .VI.  tairii  et  .V.  m&ldr« 
ailigiiiis.  portenario  taiHondfiiii.  oellecwk»  X  übm  et  .VI.  Bildr»  vligimi. 
lUHfiario  .V.  nialdra  sili^nis. 

AnnuB  seruorum  in  piUirh^  inoipit  in  festo  Walpurgis.  in  turri  .IIIL 
Bcmi  quorum  cuillbot  .T.  lihra  datur  et  .VI.  maldra  de  molendino.  et  dimi- 
dium  maldi  uiu  |>ise.  omnibus  hiis  in  f?alp  datur  dimid.  maldnilD.  it.  doobOB 
uigilihus  et  uuü  portenario  cuilibet  .\  I.  sol.  et  .VJ.  maldra. 

AnnuÄ  seruoi-um  in  nouo  rastn<  iiu  ipit  in  festo  8.  Marci.  in  turri  JIII. 
■erui.  coOibet  datur  .1.  libra  et  .VI.  maidra  siliginis  .TT.  uigiles  et  .1.  por- 
WnanttS.  cuilibet  dantur  .VIII.  maldra  siliginis  et  .VI.  solidi  (trerirensesj  et 
dimidiiim  uuddrum  nUi. 

Aaam  teraonun  In  etmiredttütem  (£^6.)  inoipit  in  fosto  s.  Reoiigii. 
b  toni  JIIL  aenai.  enfibet  duilnr  .VIIL  aol.  et,VI.  niBiatB  a^bte  .Uli. 
nigilibus  cuilibet  .III.  ad.  eohidente»  et  .VI.  maldra  nligfaik  pertenario  JSL 
aoL  et  .VI.  aaMi»  aifigimB.  annario  .VI.  nwldra  aUigiiiia  et  dimidiiim.  et 
Till.  ttSmk  ^nalHMt  lepttMana  .III.  oetaae  aaeae.  dnoboa  fugilibia  «xl«rrai 
.II.  JDaraaa. 

(Nota,  quod  illo  tempore  eodesia  2V«wr«  habebat  solnmmodo  .VIL  m- 
■tm  et  «rat  oonwa  paUomm  Bern  adoeeatw  ecdesie  Trmertmi$,) 

Hec  sunt  iura  archiepitoopi  m  Andernaeo. 

Hec  sunt  bona  que  doni.  archiep.  habet  i?i  .htfJ^rnaco  et  homines  qui 
sue  ibidem  attinent  curie.  dom.  archiep.  hai)et  curia m  m  Andf^rtmrü  quam 
Unhermn  expo«uit  homiiiibus  pro  cen.«u.  Quidnm  dat  de  toicularl  in  eadem 
curia  constructo  .IUI.  sol.  et  IT.  pullos.  it.  quidam  de  alio  torcuiari  ibidcui 
dat  III.  J*o].  it.  quidam  de  area  in  qua  horreum  archiepiscopi  situni  erat 
dat  .III.  sol.  et  quidam  ibidem  de  alia  arca  dat.  XVIII.  denanos.  Quidam 
•tiaiii  d«  quodam  orlo  dat  .IH.  denar.  Preterea  TK  de  mm0iiM»  dat  JI. 
solidea  de  quibufldam  bcnii  ciiMdem  ctirie  (attinenlilKia).  bö  oeasua  preacriptl 
Hbere  el  abaol«te  «nt  den.  webiepiDcopi. 

It.  qiidaai  mcmikmnm  de  miderma»  toluit  aichiqiiBcepo  in  ccnM  aiMUift- 
fäm  JfXVnil.  denarioa  et  obolimi.  a^miiMi  .XL  den.  nütiegam'JL  den.  in 
iHdenadoff  (LudänHorf)  nhOdm  .XX.Vmi.  den.  godefridit*  .XV.  deB.  «1* 
Ileus  de  herleche  .XIHI.  den.  et  obolum.  in  miMheim  {Müecheim)  alheHm 
.XII.  den.  iohaiM^  .VI.  den.  rv/telmtis  .VI.  den.  rucJumu  .VIII.  den.  ar- 
nolduä  .IUI.  den.  gutta  (Oirtia)  .XII.  den.  Summa  (XVI.  sol.  coloit.)  .XVIIl. 
»olidi  .TTT.  obuKs  minus.  Tstonim  denarioi-um  habet  f*>nhertv>*  in  foodo  .X. 
eoiidos  .1.  denarJo  minus,  arnoldug  de  o/ta  iloj/m  ei  tiatrc«  sui  et  A r-- 
de  ae  'helhewi  .VTf  solides  et  .VI.  den.  quicqnid  c-st  ret^idui  cedit  archiepiP- 
copo.  hil  censas  soiuuntur  .IUI  feria  in  diebus  pasche,  in  festo  s.  Martini 
iterum  iamdicti  bominea  tot  soiidos  soiuunt  ut  supra  in  censu.  (quo«  iterum 
redpitmt  Levherius  &c.) 

Preterea  quedam  petido  ex  antiquo  constituta  datur  annuatim  eidon  «o* 
rie  in  festo  Remigii  que  nulK  infiMdat*  dorn,  arohiepiaeopi  hbtn  «it  et  ab- 
•ohile.  (U  Aniemm»  Tiddiett  HüMwf  da«v  III.  sol.  JTmsMm  JL 


Digitized  by  Google 


4J8 


OeriruiiB  .IL  aalu  teytegam  .VIII.  öoi.  et  ipm^nuVem.  Agikkm  JX.  den. 
In  Ludenatorf  ftc.  io  KmÜeke  aillioM  J.  «öl.  ttil  de  JIA«»JI«iiii  ut  supre.) 
SoviM  ieliiu  petitionie  .XV.  sol.  et  .V.  den.  et  qnednun. 

Dom.  aeehiepiscopns  (Treuere7t»üj  fandetor  «it  fittdeeie  pftiroefalalii  hi 
andernaco  et  habet  daa«  partes  de  deoimii  eaiiODe  ibMeoi.  lectia  pen  eil 
peiioriB   docima  uini  infencintn  p«t. 

Protei  ea  attinent  curio  archiepisoopi  ihidem  .XL.  iurnalcs  quarum  ^emi 
nantur  un  )  auao  JlV.  altero  .XX V\  Pretcrc«  sunt  ibi  agri  qoi  cum  auetut 
üduinantui'. 

Preterea  habet  arclücpiscopus  andetimci  .VII.  ameaü  paruulai;.  in  qui- 
bs»  aliqneod»  cmcinl  JIII.  anc  iiiBi  «iit  .III.  hee  omnia  abaqae  ulle  itt- 
feftdaliftne  wak  erthifpiieopi  {Tr6ifitmm$)t  in  nrnmM  «km  mnniiin  locaUf 
«ehiepiMopM  .1.  teuMen  qui  dnbit  tpii  erehiepiacopo  de  teli  officio  .XII.  deol^ 
eolomemei.  «rchiepiscopiis  etian  habet  ibidem  agram  .1.' 

Hec  aimt  iura  arcbiepisoopi  in  Kejieai&ail. 

In  rtnesxieli  (Apud  Jieinefpelt)  sunt  .11  IL  mansi  qnonim  singuli  iioluunt 
annufltin^  archiepi8co]>o  ,V.  solide«,  in  tWtn  Pflulii^i  medinm  pnr^f»in.  reli- 
quam  in  ii-^to  s.  Maxtniini.  »oluunt  etiam  lioruni  irian'vdriun  Hi.  singuli  IL 
maldra  sili^'iuis  archiepi«copn  ot  dimid  ninMtuin  ui;:llllii]s  paintii  in  fV.^to  a. 
Reonigii.  i'retcrea  soluunt  iidem  iLan."!  quiiibft  maldrurn  nuene  in  natale  do- 
mmi.  preter  hec  (Boluunt)  idem  .111.  maitsi  singnli  JIIl.  den.  et  quilibct 
.im,  altUia.  et  enm  quulibet  aMlt  .V.  oua  in  paaeha  et  in  natale  domini  Ui- 
tidem  alülia  eiun  emi.  8im4- etiam  ibi  .Uli.  maofi  doariiueilea  qia  cioadem 
inria  annt  euiM  et  inperiona.  Eit  adhne  ibi  dinridiaa  manaoB  qot  eiaadem 
inrii  est.  Debentnr  et  ibi  .11.  solidi  ea  die  qua  pntun  aiefaie|iiteopi  metitor. 

Apud  huncenroth  (H^ncenrod)  est  roansus  qui  apectat  ad  rmmwiU  qui 
solnit  .XII.  den.  in  fcsto  f.  Mai'tini.  ei  in  polroth  (polrod)  est  mnnsus  qui 
»oluit  tantum  in  eodem  terraino.  Pratum  quod  est  ibidem  archtcpi^oopi 
mines  ibidem,  cuiu.scunque  aint.  nictero.  con^rogaro  v\  in  liorrcum  dncoro 
tenentur.  et  illis  in  iure  dabitur.  hoc  scilicet  .11.  modh  eiiiginie  et  dimidtua 
et  cuilibet  faici  dabitur  obulutii. 

Apud  reintäudt.  huneemroih.  j/olroth  et  bure  dabil  quilibet  amtrorum 
ter  in  anno  .IUI.  den.  et  eedem  uiUe  im  quoddam  qnod  uoeatnr  Jeme» 
{deme)  «dnera '  debittt.  m  hwibm  querenum  et  fi^am  fanbnndanerit  Pre-' 
ter  haa  aolnit  idem  im  qnedam  idUa  que  appelktar  hme$tth  (Bmeteß), 

Qnod  ai  nonoa  awhiepiwopua  eleetaa  «el  inatltatoa  Iberil  aolnmmodo 
nmici  de  remmitdt  ]>ro  quodam  iure  qtK>d  dicitur  br&defenke  (Bvnclofnike) 
ipn  aMbiapimapoi  .Villi,  adiidoa  aolMOl  iMiide  reddent  idem  iu»  in  lep* 
thao  anno. 

Decin-.n  qtndam  ante  aihnm  (attma)  andiicfiacopo  prbcul  dubio  dari  cog-' 
noasitnr  ^•catur). 

.  Iba  fiofe  im  nrahiepiaeopi  in  Bagbwdu 

In  hoximrch  aunt  .VI.  mansi  quorum  quilibet  loloit  in  ftsto  a.  Eucharii 


Digitized  by  Google 


414 


.m,  wlidai  et  .VL  iko,  «ir  iatara  (inlv)  Mau  Bymmmb  «1  s.  Ffltii  «I- 
nuliter  .Hl.  vil,  at  .Vi.  4qp<  «Uqiie  alU  satiafiMHoiM, 

Item  quilibet  oonim.  munsorum  ^at  in  fiesto  s.  fiemign  J[t.  iMl4ni  sili* 
ginis  et  «II.  raaldra  aueno.  it.  in  natel*  dorn,  quilibet  maldrum  auene.  (it. 
in  Marcio  similitev  quilibet  maldrum  auene  )  Cu^todibus  ctiam  palatii  quili- 
bet soluit  dimid.  maldrum  siliginis  in  festo  s.  Martini,  lt.  ex  nis'dem  m«T>- 
s\3  quili!)Ot  dat  in  natnle  doni.  IUI,  g-nliinaa  et  totiens  ,Y.  oua.  siiniUter  in 
jj|j|3cUis  loti<lem  gaUiaas  cum  totidein  oui?. 

In  niaitio  dantur  ibidem  .IUI.  n»akhu  siüginis  de  molendino.  it.  de  .V. 
iScarJiut/cH  {-hüve»'e)  dantur  in  festo  9.  Keniigii  X.  lualdra  äiliginis  ot  .X. 
maI4i'a  auene.  et  in  iiat.  dum.  \  .  niaidra  auene  et  JlV.  (X)  den«  et  .X.  pa> 
1^109.  £>e  iflhw  iQ«OiSia  in  hozbuich  et  4iimdi«  in  kmhm  dsatnv  .IIL  oMldis 
aiMtte  ft  dimi^Qn)  da  tMmf^  in  nntela  donini.  It  de  dknidio  aeneo  m 
rouerüa  dimidium  m^ldrann  enene  m  nel  dem. 

It.  de  teai4tuMen  (-kiverej  deninr  in  tertio  anno  .XXV«  iolidi.  si  eatto- 
ribua  datum  liierit  iMBdimn^  si  nen.  tanlaiBBiedo  dantur  .XX.  solidt 

Ii  il^«deni  in  fc.^to  s.  Pein  et  Paolt  dabwitur  de  pratis  et  mioutis  cen» 
si^  III.  aelidi*  it  de  niaD9o  ytuxo  dabnotar  in  eadem  feste  .Xil.  daa. 

In  bau  na  do  koabmvk  qiiodUbet  aratrum  pro  redemptioae  daibit  aaawa- 
tim  .Xn.  denaiios.  it.  in  ro%i4>ristte  de  quibu.^dam  arcis  dantur  annuatiin  JCXIIll. 
den.  Villlcus  eiusdcm  uille  dabit  an^hiepiscopo  in  aat.  dem.  II.  icapuias  ot 
.1111.  denariatas  paiiis  et  .JJ.  sextaria  uini.  in  pasehis  .II.  «gnos  .1111  de- 
nariataf»  pauis  et  .11.  sextaria  uim.  Kcontrario  quioquid  iuri.n  pioucrnt  de 
.,^11.  (juartis  uniuR  mansi  recipit  ipse  uillicus.  in  uellf  datur  uaa  ania  uiiii. 

Archiepiticupu.'i  luudaU>r  ecclesie  in  hosburok.  unde  ibidem  reoipit  duas 

See  mt  im  «Äi^lieQpi  tu  Kellede. 

iCHgdB  aaat  .V<  tnaiiai  ^WNnim  quilibet  aelait  in  Ivta  Andsea  JUL  dan. 
i»  feilo  f.  Gertrodie  —  •  a.  Ifazimim  —  •  a.  Peiri  MaMBUg  qaiKbet  am— > 

dem  manaorum  .XX.  den.  It.  quisque  dat  in  Ctita  a.  fiemipi  .II.  iniHba  al- 
liginis.  aimüiter  dant  in  natale  domini  et  in  media  mairtü  aingati  mumm  »II. 
mi|14ra  auene.  It.  qaiaia  aalnit  in  temunis  noinaicunmi  .VIII.  gallinaa»  et  in 
fe8(p  8.  Paulini  .IL  paUos.  et  quot  dant  g^linas  totiens  dabont  .V.  oua.  It. 
eorundem  mapMOiw  oataje  dorn,  dahit  q|«ieqiie  irspatam  et  doaarium  at 
ja.  paiies 

lt.  ibidi  ni  sunt  .VI.  mÄnsi,  it.  U,  ({uorum  unus  est  eccl<^ie  et  alter  per- 
tinet  aii  uitiiun.  niansus  uitri  aoluit  .Iii.  den.  censualei  .Vi.  manai  qui  con- 
ceasi  sunt  feoiiaii  iure  et  niansus  uitri  dat  archiepiscopo  in  natale  douiiai  pro 
wisvnga  .VII.  niaJdra  auene.  saipulam.  dcnariuni  et  .11.  panes.  Üranea  de 
baaQq.i^PQdem  i^iUe  ^iui«  räd^n^ptieae  asatri dabit aanuatim  JCU.  den. 
qui  non  baboerit  aratram  .III.  dominicalm  fiidet  diea  arcbiepiacopo  ad  qaad> 
eonque  opus  uoeatua  faerit  It  piadietorum  .V.  maDSonim  qailibet  dabit  in 
ftato  a.  Job.  Bapt  LX.  ■  Iqgataii  «r-  Ii.  cel  Ibi'  )N«lam^  ärebiepiseopi.  id  eat. 


Digitized  by  Google 


41§ 


krUe  %QoA  netnil  honuo«  de  onria  ftrahiepiMpi  i*^  compMMMit  twun  €l 
dneent  in  horrea. 

ViUiiMM  «Nudem  mlk  dftbil  in  BsUle  domini  .11.  sextaria  uini  et  .IUI. 
denariatAs  panis  et  .II.  soapula.s.  simTlitpr  dabit  in  panea  .II.  «extaria  uini  et 
.IUI.  (lonariatn^  pnnis  et  .II.  a<j;no.i  uel  .VI iL  den.  pro  redcmptionc  iflnrum. 
Simili  inoilo  dabit  in  testo  Joh.  Bapt  11.  scxUu'ia  uiui  .1X1.  denariataa  panis 
et  ou€iu  uel  rediniat  sc  .Tllf.  denariifl. 

Cum  iiuuus  iuerit  institutus  at ckiepiseopu«.  dabuntur  ibidem  pro  rederap- 
tioBe  nemonun  archiepiscopo  XYIL^ioKili.  datar  iMiMii  «tdcm  redeinptio 
MB]Mr  Mptimo  «UM  :oiiid  ieHtAmikr  MÜdii.   In  mim  oilk  «mt  .VII:  aiM 

iohmnt  .V.  g»ttnu»  «t  .YIUI.  den.  it.  Ibidmi  dtbnntur  mtldra  ri« 
liginia  dn  nuknän*.  (Snnunft  pidkram  .LV.) 

■ 

£ec  ao&t  inra  arduepiu^  df  curta  ixk  Coafiuaatia. 

Episcopalis  conßuentine  curti.s  nsus  est  ist«,  nt  per  singtiloe  aniiM  ^ 
.aXIUI.  mansia  ad  hanc  ciirtem  pertinentibiifi  peifoluanttir  .V.  »nlidi  III. 
deaaxiis  minus,  et  .11.  nme  tiiiii  et  .1.  porcuj^  flut  pro  poroo  .XII.  don.  III!« 
autena  anno  quo  pa-^oluuiitur  porri  mldnnt  man^i  .V.  solidos  .11.  den.  minus. 

It.  IUI.  rnansi  debent  uiiuin  .^ttipeudiarium  in  burgundiani  et  alii  .IUI. 
bommem  ujuim  oom  naui  quantum  .Xliil.  diebu«  ire  potest.  et  tria  itinera 
«m  'MMttbna  nsque  trmm'im  tarn  »no  et  «onona.  Sex  nuuui  «etlidi«  mt» 
ikntw  nd  ^piodonn^  wmva/ämnk  eia  imperaMtar.  «iiin8q«iM|iie  de  ipeia  man« 
aia  penofant  JCCX.  den.  et  X  uas  ulnariuRi» 

Dno  mäA&rm  mann  pmpiio  sumpte  ot^e  ad  monlea  dcbent  fre. 
aed  ultra  progredientes  arehiepiscopi  donaria  eoa  debent  sustentare.  81  ad 
mt^lo»  uel  tentdo»  sunt  mittendi  prooideant  interim  sibimetipsia  (in  erpen- 
•as)  impensas  «sqne  irnhufjmiu'nrfi.  ultra  protiidoat  archiepiscopus. 

81  de  rrmiiuentin  treuenm  crit  itor  Rfchtprc^ulis.  piscatores  rrrn-ffi/i^ntie 
d(  liont  >^*'cum  piscando  irc  usquc  ad  pontem  trfnericHin.  »ed  unicuiqu«>  iinni 
dabuntur  .11.  paiics  cum  ulno.  pulmento  seil,  pisa  uel  alio.  et  intcr  omni^ 
naue»  dabitur  una  urnu  uini.  ud  purtuin  uero  dabitur  ad  ineiiHafit  Hrchiepi8> 
copi  qaod  melius  pUcuerit.  aut  pisoia  decimus  uol  iaefus.  Si  sturio  ibi  com- 
pmlNBÜlnr.  araU«|weepi  «it  aed  piMsaterea  habebant  .1.  modittm  paiiii  et* 
X  medaun  ttini  et  X  pcrnam. 

Qgando  anfaiepiaeopaa  in  expeditioMin  est  knnis.  dabnniar  avtofibitf 
pellei  et  adeps  ac  sal  atqoe  iinom  ad  eonaattda  et  prepafanda  Moeri  ne> 
o«Man«.  aed  inter  dnes  sutores  dabnotor  .II.  panes  et  pnimentum  vinm.  et 
inter  omnes  una  urna  nini.  Similiter  pelletarii  debent  ooneüere  cum  suis  dis> 
dpali.9  que  necesBana  aiinl.  et  eandem  eonaeoontor  oietoa  ^aantitatem  quam 
»ötore». 

Archiepiscopus  si  rcedificarc  uult  ronßventmm.  omnes  qui  de  j/inga  sunt 
er  utraqne  re>ii  parte  debent  ndiunare  et  ob  hoc  nulluni  unquam  ab  ei«  ex- 
igitur  uadimoniuju.  Simili  modo  debent  adiuvara  qni  de  ooehekme  (CoehfneJ 
aont  et  qoi  de  to  i .  w  enm  eiaadem  «adhaonit  intwrmhaiene,  IIH  qol  de  tw^ 
twuM  el  de  tuMmf  (IMMrgj.  qai  aatiqaitaa  pietbelMHil  m^h^tHm.  illi 


Digitized  by  Google 


416 


|>oterunt  reu«rti  si  quun  pattHniar  iniuriani.  sed.  ex  dcbito  »i  impertbilMr 
eis.  debent  cdifieare  tumm  imani  cum  dausur«  intemiptionis  tmiu«. 

]VimHngetuifis  debent  semper  in  fi^tinitate  s.  Martini  dimidium  talentum 
ftd  curtcm.  et  exactoris  tria  sedore  placita.  et  ei  dcbont  obsonia  tri».  «I  tri- 
bufl  tcmporibus  arnre.  et  duas  niessiono«  meiere  et  tres  lii^ni  ductus. 

G i'ltKCH'it s  debent  .C  niodios  et  gaüiiias   L.  et  ngriculturas  tres.  rnf-s 
piones  cluas.   tres  ligni  ductus  de  eurte  dominica  A  III.  denariorum  carnes. 
et  .1111.  denariorum  poiies.  et  urnani  uini  et  auenc  n.uniptilos  .VIII. 

De  8.  Seniatio  debentur  auene  uiauipuli  .Uli.  et  .Uli.  tienartoruin  car- 
nes.  et  'II.  deoariorum  panes.  et  dimidia  urna  uini  et  obsonium  unum  et  ae- 
d«r«  tria.  pladt«.  De  itl«  nfSitete  ü  ^id  contradizerhil  contndioendft  Mi 
eis  utüitaa  ailue.  et  nemoriB  auiltoa  habat  eoa  ooDatringere  «qua  dam  qne- 
rant  muerieordbm. 

Uli  qni-  m«<irM&e'lre8  ddient  agribttkons  et  duaa  meBafonaB  et  trea  ligni 
ductus.  oontradictoree  eoaatringendi  sunt  HB  qui  de  huohenheim  (Vkobem' 
heim)  sunt  debent  de  oarro  duos  modios  auane  et  tria  plaoit»  sedcre.  et  obae- 
quium  unum  daro.  tres  agriculturas  et  duas  messionea  iecMe.  et  gallinam  uiuaa 
dare.  Uli  de  waUrtsfteim  tres  debent  agrieulturas.  duas  mession^  et  unum  duc- 
tum  paloruni,  (Jarrus  illorum  de  vaU/itra  ad  alteruni  annuni  debet  carratam  uini 
et  asinu.s  duo  onera  iigni.  Carrus  de  Thinedorf  {Ihmedorf )  debet  .IUI.  modioH 
auene  et  .1.  niaiiipulum  et  .1.  j^ailiiiuiii  et  .Hl.  agrieulturas  et  .11,  m^iones. 
De  ut'Oitt  siiptriort  .111.  asrriculturÄS  cum  duobus  me-s-^ioiabus.  De  jmfendt'rf 
{^Pnjßndi,  f )  unam  agriculturaui  debent  et  iiiodium  uini  et  unum  duetum  pa- 
luruni.  Uli  de  horcheim  debent  dimidium  talentum  et  unam  pellem  byrci  et 
«Dum  plscitoiD  »edero  et  dara  umai  obaequinm. 

fiae  aaiit  inia  arehiaijiaapi  in  Xid  eieabera. 

Manaoa  JCIL  et  qttafta]e.habeC  arduepiacopiia  in  nidenmbei^  bornm  maii- 
seram  JL  cjvUibet  in  £wto  lUitini  aoUit  .XVIIL  den.  edl»tiietisei  H  thobua* 
et  uniia  maoana  in  eodem  fcsto  pro  tote  .III.  »olidoe  et  .VI.  den.  et  item 
onus  mansQS  in  eodem  festo  .IJl.  aol.  et  .Vlll.  situlas  uini  in  uindemiis.  lt. 
predieti  .X.  manai  quilibet  in  cpiphania  .II.  den.  et  oboium.  et  quartale  Mar- 
tini .IUI.  den.  et  oboium.  !t.  in  pasca  predieti  .X.  mansi  quilibet  .«loluit 
.VIII.  don  foloit.  et  .11.  puilos  et  .Xil.  (X.)  Qua.  in  festo  s.  Joh.  Bspt.lli» 
BMinHi  quiiibet  sobiit  .X.  den.  coloti. 

Omnes  nianentes  in  banno  mdetettberc  meieni  doni.  arehiepiscopo  in 
hatti»  (agris)  suis  .II.  diebu»  in  anno  preter  mansionarioe.  arebiepiscopus  da- 
bit  cuilibet  ipsurum  uuuiu  puuem  quorum  .XXX II.  üunt  de  maldro. 

Pre^ea  est  ibi  dimidius  raansos  qni  dioitor  hwUUwhg,  Fketarea  ap«d 
wäitndoff  eat  dimidiua  maosus  qni  teaetnr  omne  ins  quod  tenentnr  aü  JL 
pvadieti  tnaMi.  aed  4hi  negleetom  aaU  i 

Ii  apud  mufiw^  «t  vmm  niMMw  qni  Met  aiwie  aaniiliwi  «ad  iMbI 
aeruit  ii  dimidiaa.malia«i  q«  diailttr  ^iHtMe  (MOMe)  qiii  .iHclHl  aarait 
It.  eat  ibi  mansQs-.qiii  diieitur  volkenandeahube  ^vi  niehtl  aoluit. 

Pripr  da  noMbt*  aolHit  XUL  den,  .de  Miiitii  <inf«f%  It  de  pradio- 


Digitized  by  Google 


417 


ti»  .XU.  mMBM  .Vlil.  fohiunt  qiiilibet  .VITl.  «itiilai  umi.  et  tuiw  niAiiMa 
•  Vi.  eitutag.  ot  unum  c|DartAlo  .11.  ^ituins.  it.  apud  orf/nv  sunt  .XXVUl.  nrce 
que  soluunt  in  (qü\o  Martini  .XXVIJI.  den.  colon.  it.  VJIII.  aree  apud  ni- 
tferefiberc  soluunt  fodoin  tcrmino  XVJII.  den.  rr,l,»i.  et  oholum.  In  maUler- 
lutr  (M nlend^'bacli)  quedam  uincfi  i^olint  .YI.  den.  colo».  do  pindani  ae:«) 
qui  dicitur  (ft'rhfnpnz  .VI.  den.  do  eodcm  agro  ecolesi«  moaiaiium  in  caleu- 
dar      olf-txlrfi)  .1.  denuriuin. 

It.  liiirnnliis  dc  quodiim  molandino  apuU  luolrnc  hA\\\\  .V.  den.  it.  duo 
mansi  huiit  apud  oiuzt  attinoites  cijrio^in  iiider^nberr.  quoium  unu«  soluit 
in  feato  M&rtiui  JlV.  deu.  alius  inieodatus  est. 

Ii.  d«  qnodam  bpide  in  transH«  apud  nudene  in  qiio  cnkeiiA  religaliir 
foKmninr  tr»  d«iukrü<  et  de  qnadam  neue  artuilduM  Roliait  ibidem  .XII.  denar. 

Ii  lieimiiet  ettinealfle  cvrie  nidertttbetv  (NjfdtrenberekJ  quilibet  uir  sol- 
uit m  eeos«  in  Aisio  Mff&ii  .VI.  dea.  mulier  .III.  den.  io  fiwto  Andrce. 

It  ^bot  •rclnepiioopui  mJermbav  unum  cankernorsL  in  quo  adooeelpi 
ai^^  iwns  bebet,  et  ente  cestram  er^nbreiskti^ein  ( Ert  nibretsiein  >  nnum  ea* 
meruorst  qat  crueebercfgj  dicitur.  qut  attinet  eurie  md«rmiierc*  it.  habet  av- 
«biej^oopus  curiam  niderenberr  et  quatuor  ortoe.  quorum  unum  habet  que- 
dam  hÜdegvmdU,  et  keritoinuM  .1.  et  htrtUfuM  .1.  de  q<iibu&  datur  mediet» 
iwctunm. 

Onuies  iiinee  in  rmUtKif'rhnrnt)  sunt  aiTliiepiscopi  ot  fsfilniuit  tertinnj 
partem.  (et  trofs  vi'nce  in  i\ jf(/f^r»/»'rr/t  (juaruni  dno  solimnt  mcdietatom.  ti*r- 
eia.  aut^m  tirclani  parte-ni.)  Üjnnc?^  uinee  in  iiinli  ultath  iX  omncR  qua»  habet 
archiepiicopu.s  m-noi'  üoiuiint  tertiaui  paium.  |(jot/»r  .1.  quam  habet  (fodefri- 
dm.  que  i«oiuit  medictateni.  iVetcrca  huKct  ibidem  in  agri.s  III.  hattaA.  in  ei»- 
dero  haitU  (agria)  habet  capclhiniis  uille  toreular  quod  bunde  dicitur.  et.  rao- 
lasdioom  apud  wnlent  et  unam  aream  ptope  niolendintim  quam  habet  wi- 
Ukwtf  eamerariuB  in  £todo. 

h»  apud  pauemiovf  (Fvfwiarfß  bebet  anehiepiiseopue  .1.  uineain  qae  aol- 
uift  medietatem  atüncoa  mdetenbere(h),  it,  habet  arehiejMscopus  mtüme  .1. 
mrtma  tt  Aimum  propa  ortam. 

Summa  deoarionim  .1111.  marce  miiiua  .IUI.  aoHdie.  preter  censua 
oiiium  (borum).  ex  bii«  iniiodati  JLXV.  aolidi. 

'  Eec  suQt  mra  archiepisoopi  apud  Ofdemedine. 

(Arefai)£pi8Copus  (  Trerir.)  habet  apud  Ofdemfffhic  ( Orlitindinv j  curiam 
ad  quam  pcrtincnt  .XXXA'IIl.  man^i.  rx  hii.s  .Xlf.  et  dimidiuR  quilibet  aol- 
trit  in  fei^o  Rxiniig'ü  porctim  ucl  .Xliil.  den.  rolon.  lt.  omno«  ]M'ndI(ii  tnansi 
quilibet  soluit  in  festo  Andrre  .VIII.  don.  roJan.  it.  prcdicti  .XI 1.  niansi  et 
diinidiuB  quiiibct  aoiuit  in  medio  maio  .XII.  denar.  Summa  dcnarioinim  .XII. 
aol.  et  .VI.  den. 

It.  ideni  .Xll.  mansi  et  Hinndins  quilibet  soluit  in  fosfo  Petri  et  Pauli 
.X.  doD.  et  oboliDm  pro  anseribuR.   It.  XXV.  mancii  et  dimidiui«  quilibet  sol- 
uit in  eodem  festo  .III.  den.  col^n.  It.  in  natale  dorn,  omues  manni  »oluiint 
.Y.  ouddra  anaiie  preter  Jp.  MHimam  d  q«SUbct/.l.  dtn.  €tkn.  It.  in  feeto 
flnMi|ttBif#tf  a«fMalM»a#.  u.  27 

Digitized  by  Google 


418 


Martini  onmos  m&m'i  quilibet  soluit  .11.  puUoB  et  quUibet  mansxiA  in  palm« 
.XV.  oua.  it.  de  salicA  terra  in  festo  Martini  JC.  aol.  et  JIU.  den.  et  obo- 

lum  {colan.). 

It.  predicti  .XII,  maiiJ^i  et  illmiil.  qnilibet  arabil  arcliieplscopo  trihus  die- 
bus  iü  auno  qui  uocantui"  itiagni.  äus.  alii  .XXV.  manni  et  diiuicl.  arabunt 
quatuor  diebus  .H.  uidelieet  lonpos  et  allos  in  utre.  et  preterea  idem  iaoi 
dicti  mau>i  arabunt  in  autunipno  duobus  diebus  cum  .II.  e4ui8. 

it.  omnes  ia  baimo  ofdeniedina  (Ochtindingj  lucteut  ai'chiepi§copo  quin- 
quo  diebus  in  anno,  archiepiscopus  ucro  dabit  ipeif  cuUlbet  Dimm  panem  qiu>> 
mm  .XL.  fiimt  de  aaldro  *).  Jt  iUi  äe  tooUw/.  »aheHkeim  et  weaoM  motent 
tribo»  dieboB  et  üdem  panes  reddentur  eia.  It.  quicumquo  maneionariiia  est. 
aine  habcat  plus  uel  mmus  .V.  duet«  csminm  oum  s^gpete  lusiet  in  ommm 
de  agris  in  horreum  archiepisoopi.  Ii  quanob  nontii  «rebie|nMopi  aeniunt 
ad  eongregandam  meaaem.  ai  primo  ad  panem  meiere  noluerint  (volurcint). 
qulibet  drc*  mediam  dtem  usqne  noctem  ipsis  mctct  ad  faeiendum  penen. 
Per  totam  messom  seruient  votiere  (vonidere)  et  bidellut  arobiepiBCttpo  et 
mctna  ministrabitur  eis. 

Archiepiscopus  habet  u/Jemnlitir  '  Ocktindiucj  .XI.  ogros  qui  dtcuiitur 
bufiden  quorum  segetcs  mansionarli  trltiirabunt  totaliter.  quilibet  mnti«-ti?t  tri- 
tiirubil  .11.  maldra  ad  -ciiiinnTidum  ante  festum  s.  lieniigii.  et  reliquani  par- 
tem  tiiturabunt  postea  (|iiHiKioeumque  nuiitii  archiepiscopi  eos  comaonuerint. 
it,  mansionnrii  habebmil  uuiitios  suo.s  in  mes.se  in  horreo  archiepisropi  ad 
poneiidaiii  se^eteni.  it.  mansionarü  habeiit  «jUuUdani  ius  uidelicet  »firorn.  een- 
tesimunt  uialdrum  de  M-getibub  archicpiscopi.  de  pieUietiö  agris  qui  banden 
dicuntur.  ducent  xuansiouarii  omnera  annonam  conßumtieun  prcter  .1111.  mal- 
dim. quilibet  manaiis.  qoe  ad  aeminaiidmn  vemam^nt  in.  eiria. 

ArchiepiäcopuB  habet  .1.  eameroorH  ofdemeeUne  (Ochtmämgj  in  quo  «i- 
uoeatus  nichil  inria  habet  et  imum  moleDdinum.  habet  etiam  ibidem  hon»- 
Bfa  aitinentes  curie  qui'  bona  non  habent  de  caria.  aoluunt  cenamn  anno»* 
tim.  aliqui  .VI.  deor  aei  minua.  mollerea  .V.  den.  uel  circa  hoe  (in  feato  a. 
Martini).  It.  quelibet  douius  in  ofdemedinc  dat  anmiatim  dimidium  maldrum 
aueno  in  festo  Gertrudis,  quod  dicitur  holMo^m*  Proter  ministerialeB  aarcfaie- 
piacopi  omnis  iurisdictio  apud  ofdemedinc.  est  atchiepif^copi.  sed  adaoQatna  pci> 
cipit  terciam  partem  de  iudicio.  et  archiepiaeopua  debet  adaocato  in  amio  tri* 
amraalia  aeruitta. 

Hec  8imt  iura  arclüepiscopi  apud  Eethirrode. 

In  banno  rethirrode  habet  archiepiscopus  fTreoirensh)  .LXXV.  man.HOä 
quorum  quilibet  in  festo  s.  Martini  soluit  .Xiiii.  denar.  colon,  iu  festo  f. 
Äiidree  quilibet  soluit  unum  maldrum  aucne  andem/re.  mensure.  codem  ter- 
mino  uel  postca  quandocumque  uoiuerit  archiepiscopus.  soluet  .Li.  gaiüoaa. 
n  paschis  .XXX.  oua. 

Omnea  mmiionarii  in  iato  banne,  ezoeptb  eeabinia  et  miniftvriatilMn. 


*)  ^icfe         Qcfttmvnmd  fe^tt  in  bcr  iingcm  ftttfcttigung. 


Digitized  by  Google 


419 


tenentur  un«  uice  in  anno  domino  arehiepiscopo  cum  plaustris  unnm  her  fa> 

oore  nol  ftd  ohtrmedmc  (Ochtindiit<j )  uel  monn<>tt>y'ivm  uel  cnrdon.  qui  uero 
jioluciit  Iti  1  t"ac(  re.  rodimot  quatiior  den.  leuis  monete  uel  H.  rolfmimsi}>uB 
(ieiiatiis.  it.  qujlil)et  inanj»ionnriiis  qui  aratnim  habet  duobu^  diebus  in  «uno 
in  hattis  fapris)  arcliicpiscopi  aiabit.  «ed  archieyviscopus  cuilibot  aratro  dabtt 
quAtuor  paues.  quurum  .XXX.  Haut  de  uao  luaidro*).  It.  eorundeni  maik* 
lionarionnn  qniUbel  fbibit  arehiepiscopo  primo  die  .II.  mMeores.  quibiu  «r- 
«liiepiBcopua  dtbit  «mmi  parnem.  it.  qniUbet  friturabil  tma  die.  aed  dvolMp 
dtbttnr  puia^ 

Frcitge»  de  aalieia  bonia  eiogoli«  «nnia  debentor  ftrchiepnoopo  in  cenM 
•XV.  iolida  kaii  moiMle.  it.  arehiepiscopus  habet  ibi  tri«  molendiiia  de  qai> 
baa  per  aniinni  dMrtar  archiepiaoopo  .YHIl.  maldra  annone  mixte,  borum 
trium  molendbieruin  .1.  soluit  trrs  denarios  rdW.  aliorom  .II.  utrumque  »ol- 
uit  .X.  den.  ccinn.  et  .III.  denariata«  panis  et  unum  maldnim  nuene.  pretf»- 
rea  scabinis  .VIL  den.  coUm.  aculteto  .1.  den.  adoocato  .1.  den.  forestariia 
.11.  den.  hudele  obolum. 

Item  ari'hiepiscopuä  habet  ibi  .Iii,  haftan  (agro.^),  haruni  .1.  ^-oluit  .XII. 
den.  cuLj/i.  aiic  JI.  contincnt  .XL.  iurnaüa.  It.  habet  ibidem  .III.  prata 
AtkcI  (hrfde).  de  qilibus  prouenict  circa  .X.  carratc  feni.  It.  forestarii  arohie* 
piscopi  eottidiano  aamilio  Imntw  ei.  el  lettltela  dabwit  JL  deo.  eotm.  et 
JI,  Buddra  aneae.  et  .11.  denariatM  pania  et  dintdiain 

Ii  quieomqne  manaieiMriaa  in  eedon  baano  noritiir.  acultetos  «edpil 
aNliofim  beatiam.  aed  qtii  nailaa  beatiaa  habuorit.  boredea  eioa  .VI.  den.  co» 
Ion.  soluent.  It.  aivbiepiacopua  habet  ibidem  .VI.  foreata  camere.  it.  babel 
ibidem  curiam.  ad  qnam  pertinent  .LVI.  iugaria  agri  cum  aratro  aoo  aranda. 

Summa  denariorum  .VITT,  marcc  et  .IITI.  solidi  et  ,V.  denarii.  summa 
auene  .LXX.  mnldm  minu.s  uno  maldro.  et  de  raolendinia  .Villi,  maidra. 
I^allinanioi  auinma  est  .<JX.  ovorum.  duo  miliia  .GU.L. 

fiac  sont  iura  archiepiacopi  in  Mandilaoekifc. 

In  curtc  mnndfhchpi  arebiepia<sopus..JCI.  manaaiii  borum  X.  qui- 
übet  in  maio  piimo  anno  soluet  .III.  i*olido#.  aecnndo  anno  .XX.  den.  It. 
quilibet  in  feslo  Remigii  soluit  .XVI.  sumberina  nnene  et  .111.  (Uli.)  houea 
üinr  prestabit  et  nuntium  ad  fittercnduni  uinum  arcliiej)i<coj)i.  It  (juilibet 
dabit  duo«  den.  ad  ua.«»a  liganda.  lt.  in  aduentii  domini  quilibet  dnl)it  .1111. 
carratas  li^uonim  et  .XL,  corticcs  quud  louatH  /Inchtin)  appeilantur.  It.  in 
festo  8.  Stephaiii  quilibet  soluet  quntuor  maldra  auene  mensure  illiu»  uillc  et 
.XVI.  panes  (quoruni  .LX.  faciunt  moldrum)  in  pascia  .IIIL  gallinas  et 
.XX.  oua.  * 

Preterea  bominnm  in  Ulo  banne  manentiuio  quilibet  qui  aratrsm  babet. 
tribna  dieboa  in  aano  agroa  archiepiaeopi  avatHt.  Item  quilibet  in  eodem 
basBo  maneoa  ad  metendiim  et  ad  femim  eoadeemandam  triboa  diebua  aer- 


*)        t>i()e  e<^iinmuna  \t^t  im  iuitgmt  Qremi^tar. 

Digitized  by  Google 


i^kA.       iria  plfM)ito  in  «bdo  powidebuot.   U.  ^(uütlifit  qui  benefioium  tml 

^  minus  uel  maiqs  .1.  d«n.  aoluet  ad  secandum  fcnum  archiepiAcopi. 

Item  prcdl<^tnrum  rnftiiwtruni  (piUib^^t  iaier  fesium  Keraisril  er  narnlr- 
UkUu  dabit  Fcnutjum   unius   hoinini-    XTl.  tlicHuK  in  prf)pt'i.i  expcixBa  iiitra 
t^mioos  bamii.  «cd  w  f*\tra  tfinilm»  illos  arcliic'])i^c<.fius  uvc^^e  hAhueric 
T^fij^l  eos.    In  februai'iu  U)i  OieJ?  si  iuire  twentur.  in  innid  idpni  liiofni. 

In  eodcni  banuo  lialn  i  archiepigcopus  .U.  haUna  (auioto)  de  tjuiLu«  uiujd« 
pavios  hümiiiibi^A  tüluc^ua  üiibut»  conc^i>o  «»uut.  uiUelieet  orcc  et  orti.  uud«  ia 
cen»u  per  annum  soluumur  in  feato  t.  MarUai  .XL  denarii.  protM««  ImIhI 
ibi  .II.  prata  ^u«  diwniiir.  It.  quic^nM  «n  RowMt  cü.  diM.  Mx^bie- 
piacop^s  totm»  •g^H»  «hj^  «cmi.  4«I  anle  twu^em  mt  JL  MBBi  ^aonn 

loliiiliur.  uid«Ij4set  J.  «wiiptito  «veUopiiMpik.  it-ia  m^in4tmi  fUmm 
4ahAnt)  4«  arw  ot  prMta  Mlaiwiiir  »rBhiffWOHpot  JCXX.  4<n.  et  .OH.  «m^ 
brin»  jmene. 

Samma  denariorum  est  »III.  libre  et  .V.  aol.  fit  «VI.  den.  cum  uillia 
pUhieqoeDtibiiB  .XL.  galline.  ouoniio  .CC.  • 

In  lanoffimcheit  lotius  aliodji  tertja  pafs  cum  omni  iure  Riinui  «um  ho- 
minibus  est  s.  Petri.  &Cfl  nulluB  c«»nsus  ind*>  floluitiir  archiepi'rnpo  Prriore* 
quidam  lioiniücs  ibiderit  ti'iient  froda.  uiide  in  expeditionr  jirchieptscopi  tm- 
uentur  s(,viHCin'o$  suns  duccre  fjuiitaiu  ItiDCiU  ibidem  tcod;!.  unde  arriut-pia- 
Ijopo  ud  »jue^'u/Hjue  teiuitia  uoiuerit  seruire  ttii^üiui.  in  it<u/teim  est  dirui- 
dius  fluauäua.  unde  .JUwX.  ^m»  »oiuuiitur.  m  mdir^'«  nifdicta«  tomü  eat 
^^biepifcopi. 

9t0  lUKt  im  Mthinpiaagpi  in  ••p«nie«4«» 

In  gejit/ni'vde  liabet  nrciiiepiseopufi  .IIL  manso»  qui  in  fp«to  s.  Mnrtini  ««o)- 
uunt  V'llIL  ßolidoa  ftrfn  iy.J  minus  .IIIL  denarin.  Eiusdcm  uille  scxta  pai-s 
decime  est  arcbiepiscopi.  Prctcrea  de  bonia  s.  Symeonia  in  eadao»  uiUa  «d- 
Qocatia  ett  «rcKi^piiicopi. 

«mt  im  «nU«pitoop  in  Vffiningin. 

In  uffnitijfin  a.  Adtrudi»  (Yffinintj^'n)  b«bet  «rcbiepiscopuui  .UL  niMi' 
fOB.  quofvm  quilibet  in  fcato  a.  Marrioi  so^^  .V.  9(^id(w>  lt.  bitbet  ibidem 
Iffi,  jv^^  06  quibua  prediQtQ  termino  «olqvntnr  .V.  aoUdi  ^  .V.  denmii, 
Ii  ibidem  de  agris  quoa  uhirhnde  diount.  soluuntur  JCVJL  den.  It.  ib)d#ii 
Ina  patrotiatiis  eceicaie  est  archi^iscopi  »ed  de^tipn  dividitur  in  tfV»  pwlo» 
vniua  partia  *)  dae  partes  dcbentur  «rehiepiscapo. 

Kec  innt  iura  arebiepiaeopi  in  Witlich. 

Jura  de  (in)  trlUicIt  sie  coguoscuntur.  ibi  aunt  .VIUL  nmuL  quonn 
quilibet  dat  in  festo  a.  Martini  .XXX.  den.  aimäütor  in  feslo  t.  Job.  Btqß, 
XXX,  den.   Ex  istia  manaibua  .IUI.  ducent  uinum  trtuerim  et  si  non  dn- 

*)  t)i«fe  bribra  SQotte  fehlen  im  ifinQcm  tfmtq»Iar. 

*  > 

Digitized  by  Google 


4» 


xerint  dabunt  pro  rederaptionc  .IUI.  soHdos  intei*  fMtum  omnium  »anctorom 
et  s.  Martini  ]  eliqui  .V.  similiter  ueheot  Hiniun  tmta%m  m  ti  Bon  oßienak 
d«buiit  in  fcstu  8.  Martini  .X.  solidos. 

U.  Ohl  ibidem  maiktus,  qui  in  tet*ii>  s.  Martini  suluit  .X.  sulidoti.  hos  rt- 
oi|)it  oelieiarius  de  huuo  castro  ad  preparauduni  oecmaria  arcbiepiscopi.  iL 
^^bli  QUUi^ug  ct^  dimid.  ^uii  aiatro  arclilepiacupi.  iu  l'cstu  Maitiui  dazitut 
.W'       nii  dtainHif  miuMi-^qiB  ditott^  .Quitaii^Mi  ittora» 

QMNMWnini  poi<aM9fttr^  «rt/j  daUt  m  mitaim  dotttbi'  X  ^«tt«.  ■Imilittr  iiat  Uiuii* 
JHIf>plHii«tft>?ti iwflii<i>  dabit  quisqM' anaibraiiUki  ilKgiiii»  in  Mti4fWiiliv-v  fl 

THvnfk^(JKtlpriDmh)t.'0lihmmwt  nicipii  «rdiiipiwwpiM!  tertinm  t>Itulam  uini.  D« 
uimk  qne  dlcvmtüv  peeiren  detur  mcdietas.  uiiuiui  de  eis^dem  häb^  expib 
Diotur  iu  torculari  or<|hi«pis<»f>ik  IMn(  qitiiiis  ciiltor  de  ciädcm  uinci^  hum- 
briniim  niinic  nm  tlo  archlepiacopi  (jui  uiniim  ofO^fpcegß^  Dit , Ikuftt  i<>tt<iii^i<# 

d«  titcloueo  ii'i  ipit  arcliiepiscopus  dun*  parte». 

Afl  ruiiaiii  |fii!(i?n'  in  ."itUch  priti:;rnt  .II.  mnnf*i.  (jiivniui  utrVijuc  iti 
ftutmapuo  ifoiuii  arrlji''|KM'i,]hi  .XIL  ui'uao  ima.  m  feöto  s.  Andri  c  uroiXjUfr 
.Xll.  den.  et  ia  nauJü  doui.  II.  maldra  aueue.  boniinoe»  <|ui  teneoi  hos  dkui- 
»o«  J'ejtmm  {U'u|uepi8copi  sccabunt  et  coadcci'uabuut  aed  «^uatuoi*  boniiiiCa  «j^ui 

mtl^fm  mnvtim  nterqm  d»bii  J^Nh  liomim  atirqii» 

qnolibet  meiuo  JCII.  diebas  BCraitiiiin- «ihiu»  bwiiiiia  pteitebitr  .ii  r  -m.  \ 

.iAltdbi^iiii^opus  «si  ^MiidMii  eocieiie  toadtiHibt  in  tßüUch  «nd»  fMiffc  ibi- 
dün.  dM^rte»  decinie;  boc  iure  te^j/ei  eandcm  .eecleeiMl«   ' '  i. 

H6d  nnt  hiM  snAiepiieopi  iik  illtr«ft.  if 

Jitm  de  curia  aitrem  hic  cognobcuntur.  in  qua  s-unl  .VIJl.  mansi  qoft- 
nioi  quiiibct  suluit  in  festo  b.  Martini  .XXX.  den  et  iu  fesio  ».  J4)ii.  Bapt. 
siniiliter.  It.  de  quolibet  ifltorum  mansorum  du*  rutur  .IUI.  ."»me  uini  de  wit- 
lick  u»que  tretterim.  lt.  dü  qiiolibet  ii»k»i'uiii  iiiaiij»<'i  um  secabuatur  .IIII. 
pkaelra  onernta  uirgis  ad  sepicudam  hattam  episcopalem.  sed  currus  arohie- 
pi»oopl  deduoent  uirg;«»  ilUs.  Quicunqud  planus  ueßtnnim  ad  aehdad'um  ui- 
niim  noii  baboerit  pro  rcdcmpfione  anie  u^bendo  dablt  .VX.  den.  £t  sS  toiU 
dum  uiiium  dtK»tur  per  iiifortumuni  currus  eiiertatur  nt  uliium  effundatttt. 
qui  CQnuiu  illufu  regere  debeat  uinum  illud  8oluat.  st  uero  Mne  euersiofUI 
plaiasftri  uinum  effiumn  fucrit  nichil  dabit.  Gcontrario  aeoiiDdimi  numerum 
maiMcaiim  dabuntnr  .Vlll.  aeztarii  uActoribua  in  wMich  et  irwerim  pania  et 
uinuiQ  in  prandio. 

lt.  qiiicunque  feodatus  fuerit  nmnsihns  kth  XIUl.  dies  dominicales  an- 
fiifHtwn  i'ac'iet.  ceteri  üinnes  de  banno  predicte  curie  siue  in  aratri«  hIuo  ligo- 
nibite  uel  aliquo  alio  instruniento  .Vlll.  dies  singuii  peragent.  In  uere  quando 
aratur  episcopaliö  hatta  aratro.  aranti  ibidem  dabuntur  .II.  pauet».  dimidiu$  sea- 
tariuB  uini.  et  .11.  allecia.  trabe  ponis.  allecia.  et  teroia  pa»  atstaurü.  idmi« 
Hri»!  ibidem  paftie.  aUcoia  ei  tertte.  fos  wstM»,  mtoiidiB  ibidem  dabüdf 


Digitized  by  Google 


428 


aboranti  cum  ligonc.  It.  in  ieiuiuo  dabantur  aratro  aranti  ibidem  dao8  |M' 
mes  et  r-A^^m  ohnli.  laboranti  ibidem  alto  modo  panis  et  dtmidius  caseus. 

lt.  ibidem  est  nianstis  in^ule  qui  dat  in  tWto  Martini  archiepiscopo 
.XX.  solidu*«.  It.  ^unt  iluileii)  .ITH.  iiiini  i  <iuüriuii  ijuiuis  .«oluit  in  fc?to  s. 
Mariioi  A'l.  sol.  It.  mamsus  de  p<>ieHbin:!i  dat  in  Ichto  s,  Martiui  .X.  8ol.  et 
.III.  den.  It.  ineultus  mansus  de  poleHbaeh  est  aichiepi^copi.  It.  eet  ib'dem 
maTisus  frisingwum  ^fusingorumj  qui  dftt  in  fetto  s.  Martini  .IUI.  sol.  It. 
€0t  tWdaai  mammu  eouatani  nrntOÜ  uobiepiscopi  quem  lsl»a»  «Met  mmliM. 
It.  eit  ibideBi  mmmu  eapeßane  de  qw>  coUifEuiiiDi  MeriMpfli  Metiir  uekt- 
Ii  est  ibidem  idmim»  hMBarit.  Ic  eit  ibidem  ftMMm  molmimi. 
It  moNMM  jNMMTM.  it  mmus  de  9h^.  h,  eet  miaeiii  Iii  ingerib«.  It 
«nte  epi8co|Ndein  curiam  nMiwae.  it.  inxte  fkma  mansoe. 

It.  qokimqiie  bemimmi  ed  predictam  curiam  pertinet  abicomque  roan- 
gioiHuriiis  sit  menauram  triam  pednm  et  dimidii  de  curia  epiacopdi  aepiet. 
De  monte  qui  dloitiir  .«fuphfiJenhft'^h  dantnr  annnitim  .XXX.  maldra  siligi- 
tm  et  .XXX.  maldra  aueoe.  Ciucs  de  Nouiajit  et  de  maranc.  qiiis  in  eodem 
moTito  itjs  luibent  secandi  Kgna.  quiuta  eorum  de  cum?  d«bit  situlnin  uinl. 
Quilibet  ciuium  de  platem  prcter  ministcriales  dabit  in  manio  de  banno  m- 
lum  d^ariom.  Bi  archiepiacopus  ibidem  edificaiierit  molendii\um.  omnes  de 
banno  illo  homiues  ueoiunt  illuc  molere.  et  quicunque  po&tquam  illuo  uene- 
rit.  n  infr»  tridnmii  meiere  non  petaiit  neo  expeditre  iioliierit  quoesque  mo- 
kt  debit  tsmea  emolamentiiiii  et  abire  potent. 

Glnce  de  ^efte  trifaoe  dieboa  in  hi^a  «vebiepiieopi  «nbost  «ni6ne  et 
Ugonibtie.  et  .0.  diebns  annoiMOi  arefaie|MBeopi  netant.  It.  arcbiepiaoopae 
habet  ibidem  pratum.  i.  e.  hrud.  Item  quiuis  hominum  de  bauno  istius  cu- 
rie  dabit  (a  natali  usque  ad  caput  ieiunii)  denariimi  et  in  martio  .III.  obn- 
loa  pro  calcis  redemptione.  De  feodo  quodam  (|uod  est  in  wülich.  prep«n- 
buTitur  ferramenta  aicfaiepieoopi  aed  ipee  dftbit  fiomm.  It  eet  abidräa  omuI' 
am  in  paffeaircth, 

• 

Heo  tont  iura  arehiepiioopi  in  Iis  er  e. 

Omnia  bona  aita  in  H^n  tenentur  aeniire  archiepiaoopo  (Trevir.)  pre- 
tttr  tree  areas.  quaruro  una  cät  dominorom  de  s.  Hupcrto.  nna  e^i  Thome  de 

lisere  et  Theoden'n'  (lo  Sarhnrij.  Adehidis  in  curia  cunomx  de  rvlant  habi- 
tnnn  in  cadem  uill«.  babot  dc  hoü'iß  ad  seruitium  archiepiacopi  pertincntibua 
ad  carratam  uini. 

Hee  sunt  eurie  comiti  de  Castro  conoeaae. 

Hec  sunt  curie  que  in  libcro  feodo  comiti  dc  rcutro  concesse  sunt,  idco 
ut  aliis  rnrii^  et  bonis  arcbicpiscopatus  trenerensis.  quorum  ipso  adnorafn^ 
68t.  libf'itas  sit  tali.s.  ut  nirbi)  in  eis  e.xigat  niai  quod  stricto  iure  ;n!uo<ncie 
sne  debt'tur.  üna  nidelicet  curia  in  morschfit.  curia  in  r/nmin/i  ( nnulavej. 
curia  in  suarzträin.  curia  in  merschtd.  ruiiu  in  manhach.  curia  iu  Würe. 
Preterea  eidem  comiti  conoease  sunt  quedam  h%ihe  in  grache  et  in  loeüen« 


Digitized  by  Google 


423 


ate.  ilc  (juit'u>  iilnum  habere  dcbct.  sie  nmi  placita  suu  de  iure  aduoCAcie 
teoct.  homiueci  aut  biiua  predicta  in  expeosie  suis  grauet. 

■ 

Oeuoa  inhiepiscopi  (in  Treuer i)  qui  daatnr  in  flrato  loh.  Bapt. 

Heiiriciisde  Age.  VllI  denarios.  WalpurgU  .Uli.  Jwii.  Ingtbranduä  .1111. 
den.  Couradus  Mmniyv  .1.  deu.  llerbfandm  luagister  polatii.  .III.  den.  de 
platon  paktä  dtH^on^freA  .XII.  den.  Htrhronäm  magitfter  palatü  de  domo 
aoo  iwito  Bjtrmmmm»  .Ylil.  den.  alie  dae  domus  prope  ilUm  .III,  den. 
doDMt  Wtäieri  de  polige  supra  rimm  qne  modo  eet  domiiMMnim  maioris  ec- 
okeie  .Vlll.  den.  (Smnnw  .XXXI.  den.  (ra&.)  De  eurmize  Vohnarut  .II. 
den.  Bmnttt»  kpioidA  .II.  den.  Bttmtm  fiUu»  awtap  JI.  den.  Fratres  de 
Milario  JL  den.  7%.  de  hUchnbopk  JL  den.  Wallen»  .1.  den.  Hetirtm- 
duä  mag.  palatli  .1.  den.  Hellewif  .III.  obulos.  canonici  Paulini  .L  den. 
i^hi.  uigil  .1.  den.  Qinlberhis  kt'ndnflieJtn  (Kindtmlen)  .1.  den.  Matheus 
Jl,  den.  Mecktildii  .1.  den.  Gerardu»  Meire  .1.  den.  Jacohm  de  s.  Eucba- 
Ho  .11.  den.  Lodewicus  WeherUtig  .III.  obul.  de  utrkan  Lodeioicm  oetHUna- 
riuM  «VI.  den.  Jaooibm  ekrieiiB  X  den«   Lodemieu»  §ßm»  .III.  den.  ftc. 

Hec  8uat  iura  arckiepiieqii  in  banno  uiUe  de  HimbaoL  (Jura  m  Montabar.) 

Ad  curiam  in  himhach  (Humhachj  pertinent  .LXV.  mansi.  honim  dicun- 
tur  .XXXVIII.  seharhvben  fscarhutierf  ).  lioruni  quilibet  per  aunum  soluet 
I.  .^ulidos  leuis  monete  5px  uicibas  in  anno,  uidclicct  in  festo  s.  Martini, 
in  natole  den),  in  puriücatione.  in  media  quadragesima.  in  inido  maii.  in 
festo  8.  Petri.  : 

It.  eonindcra  qiiilibet  soluit  inter  festuni  s.  Kemi<i,li  et  s.  Martini  .IUI. 
modios  auenc.  exceptis  tribus  qufvruin  quilibet  tantum  duo«  soluit*).  It.  corun- 
deu  quilibet  in  anno  .V.  dicbus  succidot  ligna  archiepiscopo  et  sexta  die  du- 
e^  ea  aot  erMteMtteiii  fEnbrtateyn)  ant  cm^humiiam,  H.  ewimdeBi  qidK- 
beC  aolnet  .III.  gaWnas. 

Tt.  eorum  qnUibet  habebit  nnntinin.  (equitem)  paratom  preatare  arehie- 
pieeopo  quando  o|Nie  haboeiit  enndo  ad  enriaa  ptktcipum.  eed  quamdiu  illum 
arebiepiacopoe  tenet.  interim  de  manao  nidiil  eohiitor.  et  ei  perierit  (equns). 
arcbiepiecopus  estimationcn')  cius  rccompen.oabit  illi  qui  eum  prostiterit.  it.  d- 
dem  manci  feniira  arcbiepisoopi  de  duobna  pratia  que  babet  ibidem  eoadeer- 
oabunt  ot  introducent. 

Alii  XXVII.  man.'^i  quilibet  per  annum  soluet  .V.  solidos  predicte  mo- 
ncte  pt  fl.Hdeni  terniini.';.  ^^t  TTTT.  modios  auene  et  .III.  (.1111.)  f^alUnas. 

PretcrcÄ  sepes  circum  prata  parabunt  et  fonum  in  horron  oon^riT'j-abunt. 
et  honiinos  qtti  istüP  hnhont.  tenentur  arrbiei  iscopo  aernire  ad  quell bet  serui' 
lia  quando  nocessc  e.'«t.  sed  nrchiopiscopus  eus  pascet. 

Iteiu  de  cmia  in  btrenacheit  dantur  ,XXX,  modii  auene.  de  curia  enchü- 
hach  .XXV.  in  aUlendorf  de  curia  .\  1.  in  hi/nbach  fHumbachj  .VII.  et  di- 
mid.  in  hildigerode  .IUI.  in  dfrinhach  .11.  in  sigarshagen  ,1.  et  dimid.  in 

•)  flNi^  ea|  m  frfttir. 


Digitized  by  Google 


ntokin  .11.  in  uiäi/tiff.i  >  Widrigiaj  .III.  in  d^ili/ufbur^  .1,  io  §$iAimb€keh  <ie 
moleuJinu  .X.  niodii.  in  l>täiine  do  inuk'mljiio  .X. 

•  lt.  archicpiscopub  habet  ibi  .M.  iuiosta  camorc.  horuui  .II.  guccisa  sunt, 
de  altcrü  honim  in  ohditno  fOhdimej  dantui*  .X.  iliftldia  auene.  de  altero  .XL. 
modo  (et  quiu^uo  plya  dAbatur).  lt.  m  §lökmdi»f  uuus  maofiiu  soliiit.DC. 
seuttelkB.  b  o^tM»  dimid.  mansii»  .GGC.  scvtteUa«.  in  hetmtduä  dimidit 
maiunu  .CCC*  »catdlas.  it  in  Uei^-thdingin  (LetmydUgin)  iuAet  X  wMA- 
bin.  in  detvarohU  .II.  in  wize  (Oimte)  .1.  in  tihinhrmiimm  X  de  Ivi  .V. 
tenentur  ei  uenari  et  piacari.  %iiaikdo  a«olu6pii«o|»ii»  iioluint  Pfttoraa  in 
eodem  banno  ad  petitioiMin  .CO.  modia  aueae. 

gamma  denariorujii  est  XVIU.  libre  et  .III.  lulidi  leuis  mouela.  ai&SD4 
MNDma  mi  .DQ.XI.  modii.  gallUiatfoin  .CC.  minus  .V.  Ii.  da  daoblia  Ihtü* 
tia  nouiter  attoeki«  «khittiitar  awlMtepiaoqpo  .LY.  modu  inaiorii  ff*^«nrt 

Bm  ituit  Im  «lehiepisoopi  de  lOiift  Bpntglnb^rdi'  (Spurklmb^rg). 

Silua  de  apurquihercJi  iuüi|»it  '■■ijinsti-in.  ubi  Ißgima  i&k'at  et  ton- 

ditur  siirsum  super  loginam  usque  in  tiuuiuni  qui  dicitur  anra.  et  ab  anra 
asceiidit  ad  fluuium  isena  et  uadit  usquc  mvede  ad  ocoidentalem  pai  letem  6o- 
clesic.  Jeiiide  ab  ecclcsia  ynuede  usque  htl j.»*  rsh'i rrln  it  ad  occidcni.ilt'iii  paric- 
tcjn  iUius  cccle^io.  et  pur  tiauioluüi  iliius  uillc  de^ci-üdit  u^^i^ue  m  «ütiquaiu 
stinam.  et  per  seinam  descondit  usque  in  ttmim»  iudc  per  renum  ascendit 
usque  ad  loginanu 

In  hao  ailua  quemcamque  forestarius  accuaauerit  aub  (ab)  imeniBi 
illf  nuUam  offemi  potent  ianooentiaBi.  aed  conpooel  .LX.  aolido«.  et  bmi  li- 
cet alicai  in  et  uenari  aliquo  moda  niai  cum  licentia  adaooatocum  qui  tcMat 
ab  af<dut|naoopo.  et  qaaado  aeeuaatoa  oonpoaaeDt  «LX.  .aeüdoa;  iliee  preaea 
tabit  in  (ad)  euriam  arcldepiMopi  eitcheletibaeh»  Et  ai  pignua  alicoim  aocap 
tum  fuerit  pro  uiolatione  banni.  illud  in  eandem  curiam  ÜBretv»  et  4i  qwn 
captiuafur.  etiav  illwi  ducetur. 

Si  quia  aueepa  hanc  aiiiiam  iutcaucrit  pro  auUo  genece  uolucrum  con- 
pooet.  niai  capiat  meisam  que  didtiu*  banmeüte.  et  pro  illa  conponct  .LX. 
sei.  tanquaoi  pro  ccnio.  Quicquid  in  Ivac  ailua  conpositum  t'uerit.  due  partaa 
avnt  archiepiscopi  et  tercia  pan»  aduomti. 

It.  ius  archiepiscopi  e>st  qiiod  <i(uandocun<|ue  uencrit  erüibrehti^ttut  {  Ei  in- 
berMein ).  si  istnbiir<j  miacrit.  omues  uenaturcs  et  canc.-^  cjiii  ibi  sunt  ei  niir- 
tontur.  et  ani*mi>te  sinn'liter.  Tt.  si  arcluepiscopus  ante  natiuitatem  uel  aute 
lUHJiipriuiuui  ud  quundo  nnnutui>  tuerit  triubfehtiUnH.  LoicoUtJUs  ».jui  dicitur 
ttätfornUre.  Ueoetur  ibi  c^c  cum  cane  et  func  si  atcbiepiäcupub  ci  luandaue* 
rit.  et  capiet  arcbiepiacopo  feram  iUie  unam  uel  duaa.  et  atatim  indagineai 
cioalnn^t.  fones  eooboret.  ne  inpo^terom  illic  aliqua  fera  capia&nr. 

In  omnthoa  riunlia  buiua  ailoo  nemo  dabei  piaoari  uiw  de  liccatia  ar«iua* 
piäcopi  uel  adoocatoiruai.  ei  ai  aliquia  aine  lieentia  ipaoruni  fiMedt  itat  pm 
minimo  piace  componet  XX.  aotidoa  aicui  pro  oerao  inicauerii»  De  quoBbet 
inairumento  quod        didinr.  dabii  .1.  den.  ei'ai  tan  aagiwuB  lifjMm  in- 


Digitized  by  Google 


425 


cidarit  q«i*d  securlni»  Aj^fioMiefit.  do  qiulibel  tmn  ^tkU  »TL  d«D.  «I  j)e  hii 
di»«ak  oedenl  4u#  partes  aralu«piiio»pa  d  loroift  adiMM«te. 

It.  (juicunqiie  a  .A  ll.  dicbii»  ante  iniiiuBi  VM^m  ad  .VII.  dktf.pttitMp 

inni  cum  uliqiio  canc  liaiu'  ^iluani  Inti'aiicrit.  qtinüsciintjUf  cnuh  tuorlt  um 
(\uci\t  euni  in  manu.  conpoiHt  .J^X.  PoMdos.  cv  (piictiiMHK*  inf'f:!  ♦undeni  tct- 
luuiuMi  cum  cum]  candeui  silunin  intraueni.  omnia  iunieiita  quc  sunt  ante 
cun  uni  et  quicquid  est  in  curiru.  uut^retur  ei  et  ipso  pr^rM  eottp4li0t  .LX. 
twltdo«. 

It»  a  teab)  a.  JLainUeiü  us4|ue  ad  epipltuniuni  uetno  mujendiiuu'ltt«  de 
noete  eofii  ndtnditio  molm  debet  na  tmpedkt  coauMiditlteio  piMiitHi.  H 
qnioun^oe  ho«  feoarit  qMtimiMBiiqiie  SmnM.  todfiM  Mil  .XII.  den»  It  hoa 
in  ÜBilo  hm  JLftioberti  iD^  OBiallMift  ewtewi»  In  bae  tttua  ttUtentibi»  piwifi 

FoKSteriiif  redpiet  adttoottnm  uIlU  bis  ia  anno  «iiii  ano  militc  et  eo- 
nm  imHe«  cum  uno  u^iatore  «1  doobus  eeruis  paditibua.  «m  .XII.  «Mkubiia 
et  uno  oano  leidehvMät.  et  beut  proutdebitur  «ms  in  uietualibiis.  in  ^wo.  m 
luune.  in  prnndio.  Poetniodum  idem  forcstarjiis  cum  eis  ibit  cum  .11.  cani- 
bu«  ad  (rartain.  et  si  ceruua  ueuorit.  illos  catics  dimittet  et  cum  ei»  ceruttm 
sequetur.  et  ei  captus  fuerit  ii^-^c  accipiet  ius  suum  quoil  dicitur  fvrduih.  Kt 
ei  aduocatua  poateu  moram  tucere  uoluertt.  forefitariu.s  nichil  ci  niinistr»- 
bit  nt»i  ignem  et  saleni  et  ^tl-äm€u.  in  aliii»  onuiii'U'^  uduucatus  torc^turiuiii 
^  eius  fiimiiiam  procurabit.  el  iCerum  cottidie  cum  aduocato  intrabit  aikuuM 
slcBl  prio».  8i  nero  adoocalna  'amn  nm  proonniiieirit  ipte  cm  ao  wImbi 
wteabit  aed  dimmia  aambw  ai  «oliierit  domw»  reuertetiir  laal  quo  oolutrik* 
•fe  eopnlam  in  arbavan  aoaptadet.  qnia  non  pvocoiauit  euro.  ai  ai  aanw  par- 
ditda  fiiarit.  fomalariiia  qucvat  au«  per  tokim  baa&nni. 

ft.  si  foreatarilia  inaolonlta«  facci-It  (|uod  in  uut^ari  dicitur  tucaut,  hoc 
ai4,  ai  ipao  nel  feras  ucl  caprcolum  «d  piscca  sine  acitu  ai'chicptiico|M  al  ad* 
uocntiaruni  cepcrit  uel  alteri  licentiauerit.  ipao  citabitur  tribua  uicibuB.  quali' 
het  iiico  ad.  XFllT  dies,  et  i-tim  uenci'it.  (et)  »i  per  iili('>  tre«  foreftario»»  de 
iioc  conuictiib  tueiil  ue!  pt'i'  aduocato«.  conponet  rcHigMutiunem  aui  tVodi, 
Et  *\  ab  alüa  (Iniö)  aiccusatus  t'u<a-it  et  conuinci  non  jH>ttiit  (potent),  »rjifrnia 
manu  so  expurgabit.  It.  m  nliquis  Riue  Jicontiu  eaibune^  cuinbujsÄertt.  iliö 
oouipouct  de  quuübct  fuuea  .1.  soiidiim.  Kt  litvcntiaui  forefitarii  habuerit. 
■on  conbitret  niai  arida  ligna.  et  si  aliquani  arbomn  fartilani  cgaabiwae>i>. 
ftarnm  oanponat  XX.  autidoti. 

It.  eilua  qua  didtar  cmntt'uwrgL  Boliua  ai^ieplacopi  aal  u\  ipaa  naliieni 
eam  incidi.  fociet.  et  decimain  et  medtmtti  «olua  redpiet  »od  ad  •asua  aratri 
terram  illam  sine  coiiaDio  adBoeatoroni  noik  eoftiMrM«  ee^  »ilnani  recroscere 
sinet  n  tiolaerit.  It  per  toiaui  »ibain  duc  partes  de  medtmen  sunt  alxshie- 
pitcopi  et  tertia  adaocatoruin.  Si  uero  aliquia  t^ine  lieentia  ai  tbiepiscopi  nu- 
uale  in  »ihia  feeerit.  ips«  archiepiacopu?*  prwipiet  ndiiocati!«.  quod  sc^t  te^-  il- 
l«3  de»truant  of  tnnioti  illf  t|ui  focit.  conponct  .FjX.  swlidoe.  »i  uero  ae^etei 
uaqtie  ad  niatuntatom  ttetenut.  arrhiopiacopus  aoeipiet  lüde  duas  parle»  at 
aduocati  tertiam.  et  iiiuhiloiiiittua  die  conppoet  .LX.  i»oi. 


Digitized  by  Google 


<)iiiiliior  tMiwi  MBi  fwesterMnun.  um»  sktti  nbmikmMn,  «Her  I^prdk- 
tingin,  teroius  dew^iin.  qutrtos  owiM^e  (Onüimv).  Hm  BMiiao»  poriig«!  ar- 
chwpMtopw  de  ednmlio  «daocatoniiii. 

Hec  saat  iiug  arcMepiMopi  in  ouriA  Monaiteiiansi 

Ad  curtim  illam  rm > na^terii gpecttkni  JUll.  curtes.  ipsa  decinic  qUAfti. 
ilie  .XIU.  curtes  fanuiit  ununi  placitum  vuma»t^t'i*^ni*i  curti  »erael  in  anno, 
in  tVhto  s  ,T<'Ii  l»;i|it.  Si  (|uis  lu^niinurii  atl  Ims  ourtes  pertlnentiuni  ab  h«>c 
piacito  sine  ieptiiua  oocasione  uoI  iioocssitatc  dcfuerit.  satit^fnottoncrti  pro  "«ua 
«b«enti«  f.iciot  In  istis  curtihiis  nulliis  erit  iiillicus  mt-\  sit  ex  earundem  i ur- 
tiuiij  iioniinibus.  qui  fidelitatcm  forennt  uel  de  proprio  corpore  uel  de  bonis 
curtiiini.  8i  aliqHiR  eoruni  huminuij]  Luntuiiiaciter  abtuetit.  fi  quid  siib  tig« 
»i«  domus»  eiuij  iuiionitui-.  dii<^  partes  nionaaUritnjfi  eurti  daatur.  tercia  iUi 
curti  relinquitui'  ud  quum  ille  portiact. 

Villiein  Met  iostitiain  in  ioro.  aduooalue  in  e«?ia.<  et  qmcqoid  ia  bu* 
MHmodi  luonti  Itiennt  «qeniher  pertiuntiir.  BeuDttin  uendeii^  uuMim  habe! 
utlNtD»  mmamisrii  .XV.  dies  ante  fBstam  «.  MarM  .XY.  diea  intw  ualala 
dMttiiii  et  fertun  purifioat.  %,  Marie,  ei  JCV»  dies  inter  paseha  et  iggatiiw. 
H  bonum  «Snum  uefidr  Mat  ot  si  bonum'foerit,  «irius  uno  M  deMrio 
uendi  fiiciet  quartale  quam  leliquam  uendatur. 

Ipsc  uililons  habet  nnun  hvdiwh  »ine  aduocuto  proxima  die  poet  füiitiaii 
Martmi  in  flirte  monatttfi'ii.  qaed  nliqtiia  hominun)  ad  curtim  iUam  cen- 
•um  9i)on)  pertinena  ilia  die  non  drderit.  indutta«  liabet  dandi  ccoauin  .VI, 
obdomada«  antequam  publ'cotm  81  infro  pubiicationem  honio  nioritiir.  qnic- 
quid  ad  ipsiiia  n  ]mrciiiil«n>-  li<  r(  ditarto  iure  deuolutura  est.  qnicquid  ha- 
bet allodii.  exeeptn  doto  uxori«  -^nr.  traasit  in  saÜroin  if-rmtn  rurtis  archic- 
piscopi.  Curtis  scarapaa  et  sodilia  et  sed^  pararc  liebet  in  «juibu-s  ad  placi- 
tum uemcntes  sedeaat.  et  (  Ippiua  siue  8to<*h  siniililer  facier.  in  quibua  homi- 
nea  cuitis  seruentnr  fjui  tideiussure»  habere  non  possuat.  uulli  aiii  rei  ia  boc 
acruandi  »unt.  qui  muh  (ni.>*l  hinn  fuie^  u«*l  latruae*^. 

Honetam  luibebit  hic  arcliiepiecopus.  denarii  istiua  tnonete  eruiit  eiua  pon- 
deria  et  eiua  examinaftioim  cmm  erant  (m^eultim  dcMrii,  Quaadaeunque 
bie  fit  ntatatio  monete.  monetaWit*  dabit  uillioo  .V.  aolidos  leuia  moaele  ni 
fooiat  ei  iusticiam.  tWum  aiiuin  qnod  colitur  ibi  feria  .III.  babet  bannam 
«aroumquaqne  miUaro  onum.  quem  bannunt  si  qui»  uiobuicrit  iafra  apattwn 
istud.  uel  feriendu  uol  captiuaüdo  aliquem  ad  foruai  iatid  tcndentem.  rena 
cet  baoni  arcbtepncopi. 

fi«9  ioat  iura  aroMopitoopi  in  Oersinaohe. 

fii  g&vBinntH^t  snaf  .VII.  maiiai.  quilibet  soluit  \^  solides  et  Uli.  den. 
et  obolum  leiiis  nionetf.  hü  .\\\.  man«i  soluuat  .VJ,  laaldra  «li^iais  in  fe- 
8to  s.  Martini,  et  .VI  maldra  oi(l«*i  in  nietlio  martir».  hovmaz^  in  ui^lia  s. 
Wartiju  ^nUxmt  luoDo^t^-i'H  nd  (';-iiier.ini  nrchiepifsndpi  .VlI,  |il;iu^trn  liimonim. 
Matisiif«  etinia  out  in  inti,-i<;h<  iji  i  >oluit  oninin  iura  C(iu  xijtraciicti  niansi  »oi- 
laint  et  plaut«trum  lignonmi.  oxcepto  quod  iiichii  soluit  aaaone. 


Digitized  by  Google 


427 


Ulis  qui  tenoDi  istoa  «VUl.  «MOiot  dmtur  ex  carte  arohiepifcopi  anum 
(▼innm!)  *ticA«  cum  taena  et  unum  (vuiuiu ' j  iuche  cum  siligioe  in  mewc.  Si 
quis  moritur  in  manso.  ei  succedens  in  eodem  dat  toaCam  ad  v^nhurt  (vurchi 

terre'ß.  qnantum  dat  census  seil.  V.  ?ol. 

Septem  sunt  dln*  sthimeu  .1.  (  'vticiu'.  nutnatfifvii  .11.  metrkii^  .111.  Um- 
sarie  fLi><ä(trf'i  .1.  (jiiilibet  ex  i^tis  suluit  .1111.  m\.  Icuk  nionete.  in  luci-so 
Cluillbet  istorum  üoluit  .IIII.  inuencs  [lullos  iiel  .II.  nfttier<.  In  hviij>-)if  e«t 
.1.  L)iun»us  qui  soluit  .XV.  den.  in  fc&tu  b.  Martini.  .Ii.  acopati  et  .iL  l'urcaii 
et  anum  reche  in  messe.  In  lis»arie  est  .1.  maasuii  qui  Mliik  .Uli.  tol.  in 
«MfrtiBitf  siiiit  .XVJn.  rnanti  ex  qnilnia  .11-  solmint  .VlIL  tol.  omnmiiniter 
in  ÜBfto  e.  ICartbi.  trat  «x  tlllt  aehmiit  .XY.  tol.  ooiiiim«iter.  Ifolandhrain 
ibidem  eolmt  JSJL  deD.  el  maoraB  .1.  ad  qoeoD  apeotit  inoiaidinttm  aoloil 
.Hl.  aol.  it.  I.  manstts  .III.  lol.  Ii  mamos  .11.  eol.  leuia  monet«. 

Qiiiiibet  omnium  Bapradietonun  mansoi-ain  solult  in  medio  mai-tio  .1.  el 
dimid.  Bombriniiai  aneiMt  exoeptiB  .Du  masaia.  curtis  in  mtlieke  .1.  et  dim. 
maldrum  aaene.  curtis  de  ccdeach  (Callesch)  dat  in  medio  martio  .1.  et  di- 
mid, mnlflnmi  auene.  una  curtis  in  gersinnivhe  fOtrsmaohe)  .W.  sunibrinoa 
auene.  altera  ibidem  .VTI.  houemazen.  lioueatede  in  nionasteriit  .XXI.  sol. 
in  iticdio  martio  soluit  ieuis  inonete.  In  chdeaun  (chelem'n)  6.st  .1.  nuiriMj.s 
qui  dicitur  hüenhutie.  unde  uillicus  percipit  .VIII.  sol.  Icuib  uiuucU*.  »dliuc 
.II.  mansi  ibi.  unuü  dicitur  aohmhuut  (saJiuthtiL'Kj.  ulter  acurhuue.  isti  s^i}- 
uiunt  ittj  curiapi  monasteriewein  epiacopalem.  \     ,,,,{.    i  /  ^, 

.  ,  enria  lata  aiiia  (ecOieel)  numattmi  hMt  arcbiepiacopiis  .111.  kumde 
u  e.  kaikui  quo  oontiiienk  In  ae  drea  «C.LXX«V.  inrnalia.  habet  eliain  ibi> 
dem  .XL.VI11I.  iog;en  centinentia  totidem  iamalla.  fireteroa  habet  .LX*  lor- 
nalia.  habet  etiam  ibidem  .H.  prata  dantta  dreit  .V^III.  karrataa  feni. 

Habet  ibidem  archtepiscopus  nemus  camere  quud  dicitur  faich.  de  aqu% 
per  idem  nemus  decurrente  dantur  arcbiepiscopo  .VI.  »uuibrina  .III.  siligi» 
nis  et  .III.  ordci.  in  feato  8.  Martini,  in  gertUmiche  quedam  area  aoluit  .VI. 
d^.  ieuia  monetc. 

Cen.sus  }nvn(i^tcritnist£4  itacendunt  ad  .VII.  libra«  et  .XX.  den.  Ieuis  niu- 
nete.  et  alia  iura  qoe  debent  faoere  curic  positasunt  pro  .11.  marcis  et  .III. 
sol.  et  .Vm.  den,  omne«  ascendunt  ad  .VIII.  marcas  minus  .VI.  denariiö.  ' 

►  '  ,         .        .  ■■       ..  .1     •  •  •  .         .  .  .  :•       .  1         ,1        •     -  t  ^- 

Ale  giil  im  iMUqplMepi  In  deeuiH 'keimt m  de  im  «alMnllie.  ^ 

,     .  Jf'iWKre  ,ViII,  nneie  et  ^y|.,  marce.  i        .  ,r 


■  »  • 

■  « 

.m 

ff           ••       .                      1  ;  1 

ff 

m. 

ff 

C^nda  .im. 

■ 

ff 

ff 

.1. 

,     et  dloiidia. 

Prodeeha  .VlIL 

II 

ff 

.m. 

n 

Sigenheim  „ 

ff 

ff 

.VI. 

» 

Norf^n  .XII. 

9 

Edegrei  .VUl. 

n 

ff 

.VI. 

ff 

Alue  „ 

» 

» 

.n. 

m 

Celle          „  ■ 

a 

ff 

.VI. 

ff 

Digitized  by  Google 


m 

BrM  JUI.  und«  tl  -UL  auMdi  .  . 

Emhrigm  nidiil. 

Traacnu  ^      „  »Vi,, 

IlutUk^ün  .111  r.  4 

/voue/i««'// .ViiJ.   ,9      ff    .Üi.  ^ 

IU/»/.^/W   ,      »     »      •      »  . 
butnayt  luciiü. 
Alflo  iiichii. 

belU  .lUJ.  uücie  et  .UJ.  m»rce. 

M€htHmbeu:h  .VIIL  uiicie. 

K^Uem^       .IUI.    ip    «t  Ml  mtkiM. 

lim  JUI.  •  n 

^Otmtei'httm  .QU.    •     «    »  » 


Hao  MBft         ifaüii«  fei  Kwltni 

Ktenza  JL  doRftrÜ  ir«tter6iiM«.  ^«um  .11.  uncie.  Mreme  ilicMI.  Ko^^* 
.11.  dneie.  l/VetcA»  .11.  uncle.  Bumuhrf  .1.  uncit.  dhrinuideroä  .XII.  il«tt. 
Gepenrod  .VT.  den,  UfeiUngen  .XfT.  den.  Ad  «.  ll«i*(rirNM  nidifl. 
'v>;iro</  Ii.-  uncie.  Stmtfenlnt^  .VllI,  den.  GiUenhnreit  .X.  deo.  UrMtitda 
.VIII.  den.  Flt  enurhrt  .11,  uncfe.  3/<nteniAt(jieii  nlchil.  /^«cAa  .1.  nnria. 
Mcfvesdorf  .1.  niifiu  liCt/t^a  .1.  mic.  Saut-rshusen  .1.  onc.  Lidlo  iiichil. 
derghvueR  nichü.  Dnmmehihu$en  rticbil.  8evi*meh  .1.  nnc.  Ltmpach  .II  ur' 
de;   Bonren  «X.  den. 


16.  ^iltetril^et^cic^niB  tcv  ^bki  ^.  SRajiimmu  'Anfang  bcö  XUi.  Sa^c. 

Um  BuMuhtirie  QtterwwBoiAniio      <wr.(i»iil»  du  UM        ▼oi  AI» 
Heun  c.  1689  tesorgt,  in  der  StedttoiMMhek  /u  Triur,  Fol.  79-125,  isttilr  die  Culturge- 

bchirhte  dps  tri(*r-;u(l*  itni>cheii  LaiHl»'>  vou  iltThelbtMi  I?e<lcutuii'_'-  \^i<'  \\:\-  til  rr  .Tuhr  .il- 
tcre  (U^r  AllUei  Prüm,  und  ciitiiiWM'kt  (l<<in^olb«u  a«)  )i  in  dtfi*  AuuKiiiitnu  und  di  m  rmt&ugf- 
Doch  K>^>ss  ist  bereits  »i«T  l  literschied  in  den  VcrhÄltniöseu  des  (inuidlierni  und  dea»Leibeig- 
Mn  gegen  jene  fHlhere  Zeit.  Wie  die  Rechte  de»  «vten  Ii»  beMiauntnter Wdse  feKfwtdh 
bind,  sind  «s  Midi  die  AitB|iraclifl  des  letalere  io  eineoi  r^ufenge,  weldwe  d«»Fiirteciiiltt  der 
Zeiten  in  fiedit  und  MeiiBchlichkeit  Zeugekt  gibt.  Zwar  ist  iiacli  den  B<*1>auer  des  P"- 
^enü  Tnancbiiiül  kanni  etn  Drittel  d<'^  Krtrays  -ij-iiH-r  \rli«'it  voi'behaltftii ;  r>lit'r  aber  sinkt 
die  Abgabi?  schon  auf  ein  Diiiti  i.  und  «eiüge  perhunliche  JitPiratleistiiogeu  iiud  ubue  ent- 
sprechende ,  hw  in  des  Kleinste  geregelte  Ergötzlicblieit.  Deutlirh  findet  man  hier  die 
^nindlegeii  der  spfttera,  oft  M  chM«cteriiitii»chen  Weistheniet. 

Die  6<lter  sind  eingetheilt  nach  «  Nme,  deren  aach  dmidiae  niid  qHOirtw  r^eikim- 
men ;  cttrtrs.  curtifhts:  nffflli.  An  WHliitun'-r''n  ;.Mbf  c-j  iVw  ilnnm*  Tfrrm,  wf»»«»V» 

et  cam  tür  dt^n  Batiern :  iin  Min^t  itHtxbureit,  von  Höngen  zu  unterhaltenden  Baulichkei- 
ten die  tmUrHdma^  ctHttae.  et  narr«. 


Digitized  by  Google 


42U 


T>t»  Ackerlfti»d.  cultmra,  affer.  wird  ff#Bi*»f»«<»n  n»cli  umnius,  kurf ;  rurnftf  oi!/*r  »m- 
gU  HHi,  änctie  vo.  dur  Xaitegep^uil;  quui  tarium  \  uubestiramteb  l'oUAug«iH  »md  ft'nstum,  p*- 
$m  IMmI  «lifa.  Pi«  Wingurte  «erfilltci  nujiwt  ip  petüwra,  &k  «iU  «am  maMtM  fuh^^rtf«  Paiw 

•eist  niKhim^lBti^nm  «juismar  «adi  itett  viempauaiffcn  pkHtßthiM,  inWv  dam  gwm- 
spilnnigon  rurrus,  carrtt  Vnr  Kriiiiial  »iid  zwar  im  Metzisrhrn.  hi  dfi  t'niMclicria  ^w- 
«[«■n  b«>»tiuuut(t  Vrrbühiiissf  »HMt'iif  ben :  v%  hat  durt  ilnr  ^Mfx.yN  f  4  qHortana ,  dH«  <^uar- 
^(ir«ft*M  1^  vtgefü;  d^r  MmMKuii  »iti«  4M  itigem.  ihrer  recLtliilieu  Stvihtiig  uacii  2«fi»t- 
4i*  WWMI  i»  ingemuik»,  Hberi,  immißah»,  oder  MmmMbiiI»;  mtktkttrmtm,  miv^ 
(fi^  iMimiPiKilM;  i»»ii«Mrtt»  uuU  xwar  oder  MMMOiMiale«;  in  moämlu,  ««oit- 

fTi&Khf  .  riiii;h^Ihupfn ;  nmh  iioerkUrl  ist  «Iri*  »«-(InitnitJtf«.    Andere  CrmndRtflck«  iura  un- 
miueib*reÄ  (j^ebruucJi  dt'r  Herrsdiüft  Bind  die  nhtef*,  enntrt'.  ntnnnf  mh*v  rr/mdr  .  «ie  ir*r- 
tm  s^Mm  g«auM4MU       AUMewciuen  wertleu  Ufiu  mi  etrrätum  »dtr  uä  fto4%m  r«r- 
flbeoM  OnmdiltflC^W  i«dier  An  ^  iaminMi»  l«rr#,  uKittf«,  doMwr  4it  M&bn  fetr<, 
^^ibfit^H^  ^^^^^^^^^  p  ^b^Ää^^i  ^^^^  ^^JJ^i^fc^ttÄ  ^y^fpoQt^li^y  ^pOÄt^H^* 

lJUl4ereteii  wfKdoi  wdk  ihns  Krtr^^i  BestkMituiir  tMuget heilt  in  die  mlhirm, 
terrn  arnbffu,  ajfdh^'^    n'nfia .  rlneUd,  pffä^oa,  olcu;  prottt .  hortu»  i  t  pnmfnd :  tit'lra 
^ftii  uUif  ifiita  uiinuttt,  nemui,  lurmtum,  küm/sn  oitit,  twUmarchrn,  sthevtris  ierra,  noeeiia; 
ilie  hQ9  r(fc«nUn  UMd  Hunderuf^Hf  que  (f'eüien  dictmtur  bedar£en  nocli  di'r  Krkl«»ru9f 

ÄaFriicb|g«t(«ii^«n  ir«i4eii  wigalUiit:  ^riiieimtpdf^  tüi^»  mJtum,  mm« 
IIDA  xviür  iKKsb  beu^erer:  couihusta  fttr  «U«  Hände,  grammi,  f\rimentiimy  mmmm,  )mi^ 
tercr  p)bt  es :  htmalif,  eUktüi»  imd  w^irtifl^i ;  eadlicli  pi9ß,  ohewn  (icd  nttte».  Sie  werden 
gemessen  jiach  mahhum;  quarturium,  qnwirttm  oder  qunrtn  :  mrtnriuw:  nmdtttft,  Su- 
mera;  firttUuui  und  memura.  J>ie  Miiaüe  siud  douiitikulen ,  cluHntratex  oder  iocete  xa 
Trier,  Andemwdi,  Bingen,  Metx  in  Frandieria,  Wcio  nnd  Bier  werden  berechne  umIi 
4er  eMftttkh  «der  dem  imw  mit  4  Odieeii  geftbren;  «m«,  betondert  die  muuiOdna}  ftutr- 
tak*  qwirtaritm;  aexktrium,  »esfterciä;  ftitttUi,  ttopni  oder  »copa.;  ne«^  dem  /week  deh* 
Akigftbe  werdi'U.  wio  früher  La-hte»ifr,  hier  iri>ww<7  «uid  AYf^rÄrMW  f^enannt.  Sun  Laf»- 
genqiaa^en  tindeu  wir  nur  den  pts,  die  u/»m  nnd  juilumj  run  Ge wi<;h  teu  nur  iibm; 
der  cumuhis,  die  tarcma,  da»  oni««  «ind  uiijr  nngewi>>6e  Beatiinniungeu.  Von  Geldwef- 
then  erscbeiDen:  «MTrcfta,  nncmi,  libra,  9oUdu»  und  d^fiiM,  nnch  Zweck  oder  Gnrnd 
der  Allgabe  tennäU»,  tmaU$t  vuntaUs,  puuperum  Kpeeificirt :  elien  so  firling;  a^ 

bestimmten  W&hntogen  die  ii^tirfntis  ^  eohmicMiH,  meteim'*^  leodieusiäf  fu4hah»iemii»f 
fFancherie. 

dvm^  die  Zahl  der  J)ieu8tJeiue  und  Arbeiter,  du-  mich  ihrer  J kutiptkeit  henn 
FeldtMUi,  d^f  Frucht-,  Heu-  und  VVeinkuicu  ^utjiiieXalirl  werdon.  An  der  bjiiuc  dai-  Dienftr 
lerne  steht  der  «Mieoeo^^  al»  Vertreter  des  emnee  (niplieh  vwx  Locoemburg)  Vogt»  dw 
b.  Ibu^imln,  der  die  PoUMi  flbt  und  den  Scbnli  des  Klcntergut«.  Die  Aufeicfat  «nf  die 
Artveit  im  Ganzen  ftihrt  der  villicits,  der  zugleich  den  scabinis  im  Gerieht  vorsteht.  Der 
hfidrlJ}(i^  di'^tribTiirt  di^'  hon-arhaftlifhfii  1  ;rt!idfrei<'n  7M?n  limi.  }<»>s»>nrt  den  H^n-pn  dsi^  Hott- 
mig,  ihren  Pleidcn  die  >^t«Hnng.  l>er  carpettartus  beaiitsichtigt  die  Grussdiiiitter,  die 
Ackerer  tmd  ä&dftte,  und  die  Arbeiter  ssr  Arbeit  Er  bestimmt  ibueu  dea  Begim 
a«r  fti>chWl>  nnd  biK«  Am  VeM  vUrad  4sr  ^Ktm.  im  Wag  tbeat  er  den  des 
^ti^ßß».  Im  Beriet  bindet  er  die  F&iser,  trägt  mit  dem  Uöbner  dien  Wein  aus  dem  Wm 
ffui  snr  Kelter,  bewneht  den  Wcdn  Ja      Setd^Sop  bis  svr  s^acklifi^en  AUiiilemiig  j|| 

 f  

^  WaA  niM^  ipUem  WMmü  der  Seebti  «Ines  VrefsM  m  MtaUr-MeMrid  Und 

•  Jfcinunfmri  änindstOAk^nJinr  Art  (Wingert«,  Aecker,  Wie^^en,  Driesch  mit  Bftamen, 

Häuser,  wilche  einem  andern  Grundstücke  beigegeben  vsordon  und  keine  Lasten 
tragen,  au  denen  sich  aber  der  Grundlierr  schadlos  hält,  wenn  letzteren  schlecht 
gebmt  «M. 


Digitized  by  Google 


430 


Trier.  Oer  fißft^rm*  probiri  die  zu  IM^M'udeii  Bixxle,  mw»i  die  Früdite,  nüt  di«  Schuit^ 
m  wm  JuMt,  mdl  «rigt  Bateduift  Mit  8  IMltB  W4f  «tk  Dir  vmd  wmOkm  <WinMM^ 
4«itMMt  i^aiknm  abbutü,  pmtinariu»  «.  j»nMiiMrt»r  (miMttiM,  ianüor,  eutto»  tineantm, 

molcndinartHS  bedürlcn  k^-iuer  Krkliimnp.  rnter  den  Kupchteii  sind  be'sionflrrs  m  ho- 
merken  fatuu«  Ulf.  prohibet  ruHi»  catUare  (t.  Mjunbre)  und  die  comekide,  dtuiereM 
uimone ,  m  der  Mosd.  / 

hia^  nt  dfo  icfte  d«r  Pcodycte  des  AckerbrnM,  «tar  ▼MnM*t  «nd  det  gvfüigM 
KoBstfleisses.  «reb  he  der  amie  Ifami  m  entrichten  hatte.  Aiissor  nWen  Krtrignissen 
cigrentHehcit  Feld-  und  Weiubatte^.  so  wie  dos  GobUs  zui?i  Tliril  aU  Krsatümittpls  föt 
Produkt«'  oder  Arbeit  erscbeiiieu :  Lkbter,  Salz.  Wachs,  Pfeß'er,  dfcnciim  uu-lUn:  Mctb, 
H&ringe,  halmen,  Keifen,  ^^rhindein,  Scoawc^  brenn-  luid  Natzhoiz  in  Stämmen  von  7 
nd  M  Pom  Uaf»,  WeiBpfthte.  L«ltflBde,  Toimra,  LMtm,  HindewBideti,  BiiMm/Hcls> 
fockeln  ,  [>anb«erk  zum  riit«rlefeea  niiter  das  Hen,  f^trolneilef  HonriöM  und  Letotndk. 
Es  falb'ii  dein  finuidbcmi  dir  f'orhiwh,  dfr  I^ritto.  PllnftP.  Siebente  um!  Neunte,  der 
Ihn-cifiH.  wiiitiis  iitoiiM,  thehnettm.  Ausser  allen  Frohndiensten ,  welche  der  Landt>an 
iii  wbiiciiier  Auftdfhuuag  erfordert,  (hibei  iiurh  dwngare,  Dflnger,  sind  noch  hervorzuhe' 
.kM  die  V«rf4Uditiiiig  Mr  BdiMbergung  uttd  BMdiafltang  iOM  Nftthigen  imd  fie^fenni 
itt  d«r  Wohümai,  Herstellimg  der  2flune,  MtdileBwege,  Fisdiieielie  und  d«r  Mdier;  dM 
Tragen  der  Kahiirn .  liotendien'^te  und  Fahrten  jeder  Art.  Was  die  ArMter  daftlr  Ctt 
frrnies^^'n  hshe?).  lM'>*felit  in  «iinzen  Mahlzeiten:  prfindium,  gentnculttm ,  eatNpagium  *. 
compuuattcum,  udci  lu  Hnnleii  von  verschiedener  Uröj<!*e  und  Güte,  Häringtm,  Käsen,  Biw 
4Bid  Wein}  nnür  den  mberettetan  apeieen  aiAd  Erbeen  und  Speck  da«  HauptgeridiL  - 

Bo^  Tiel  anr  Itebenickt  deis  an  krtariManten  INaaehiheilflii  «kerrei^fett  ÜtMnef 
«fli«kttieiei. . 

lo  «rchiepiäcopatu  ^^tttmi  iiabemiu  ecelew^m  «•  Miekakelta  intm  tm- 
Utam.  Mclenam  de  JEmeUU.  eccloaiam  de  Timena,  eeolennan  de  j&imwrfpiyjL 

JE^eaeA.  ^  Wilre.  —  Martini  tfttH^ia*  —  XMImri*  —  Mudemim,  ~  Stki- 
tWf^ltgK  —  Momibm.  —  U^ii>i<-ht^.       Sconfherch,  —  Mersch.  —  K/y*»/*na. '— . 
Voete.  —  ihinxrun.  —  Bidtche.  —  MenAecU^o,  —  Rotersdorjph.  —  Kiue- 
Unfjfi.  —  LttHCUitivh,  —  Deciinn.  —  Tcäfuaitc.  —  Ffisinga.  —  St€iftte(€,  — 
CIm:».  —  Flwsffi*;/.  —  -Inrnrnf--:.  —  Givcm'cJi.  .  . 

In  epiacopatu  Uodiensi  ecsdeaiam  de  AsteUnim^. 

In  archiepiscopatu  mogiuttinenni.  ecclesiam  s.  Vhristophort  cum  dofmilMia 
et  areolis  in  ipsa  ciuitate.  ccclesinm  de  S^taphpim.  —  AptUa,  —  Gozöhiet- 

heiw.  —  Afbi'cha.  —  ]Vi>ipheim.  —  Si/mfirn,  —  liodt. 

In  arcbie^Iscopatu  colonienai,  eccleaiaiu  de  Okisheim,  occl(^iaiii  do  Le- 

In  epiücop&iu  tttcteusi.  ecclesiam  Je  Ihtod'jutäuäla  cum  .  \ .  uiausis.  eo> 
/Ektiam  de  Lugärnkiri^i,  ^  Bmmfe»  ^  WiMreikA  *-  Tmereif. 

•  MmMiot»  nitre  t^m»  IttBenttt  0dtmm  .XXX.  fagemn.  et  cal- 
tonnt  duoran  iiig^m  .VL  inamios.  de  .IUI.  mÄniis  qvtlibet  soloit  in  fe- 
lito  i.  Andree  .III.  solidoa.  et  maldrum  fromenti.  et  meldrom  «uene.  et  in 
meio  .III.  doieriof.  Quiutus  aatem  soluit  .V.  solidoi.  et  maidmin  frunieoU. 
et  mildnim  mmm.  in  iaUß  &  fiemigii  et  nioUl  e^ontar.  nli^»  Miliin  ope- 
raater.  MKtos  aatem  eamtiM  aini  etanatnlii  mmmtan  «l  mwvf&Mft».  He> 


•)  tUhmt,  Si^emt,  «MiiqHilM  hßHorwm,  WeUe,  Beialf  kftndei  WeMlMa  mm  1B40. 


Digitized  by  Google 


431 


bcrauR  etiam  ibi  Icgitimum  «ituni  niolen^tni.  In  ip^a  laitcin  uilla  Mercheditk 
habenius  quatuor  cultutas.  in  compenna  Awm.  iuxta  domiun  nustiani  umwii. 
et  unam  iuxfa  liUus.  qu»!  aliquaado  pratuiu  fnit.  Habcnms  ttiain  .VL  cur- 
tes.  queliU't  sdluit  galliuani  .1.  et  .XV.  oua.  et  lect»  nol)i-s  pre-stant.  Et  hoc 
4scleu(iuui  quoil  quicuuquc  in  carnipriuio  galUnani  solaerit  uu«  iioii  ^abit, 
m.  fttttem.  OM  cum  galUiM  dftbit  in  Pudi».  item  .XI.  ourtei  et  dimUMUb. 
quelibefc  aohilt  JU.  dciMurios  in  Janio.  dimidia  uero  JQ.  obtiloi.  efc  nciM*^ 
tibi»  nobis  cquiit  DOttros  recipere  dobent.  \k.  V.  cnrtes  iuxia  Bkate,  qnelibet 
adwt  .VL  den»  tt  nnam  curtiin  qne  aokiit  gtUinam  .1.  et  .XY.  oue«  et  uk' 
Htm  eccleate  nostre  vsquc  Jh-edene»  de  iure  ducit.  et  a  uillico  /urentaculura  re- 
Uabemus  etitm  .XII.  manHoa  Eeruilcs.  qnilibft  »olyit  X.  den.  iu  feeto 
8.  Andree.  mnldrum  tritici  in  iesto  6.  Uetnigii.  inaldrum  aiu  no  in  nniitio.-  qoi 
autem  non  dedorit.  uadium  ei  sltio  contradictione  ttdiitur.  »olait  etiam  in  pa- 
^•clla  .1111,  gaiiina»  et  X.\.  oua.  et  in  f'-vfo  s.  JohanniK  .C.  («'^^ulas.  ooto 
dies  luanöus  nubl>  opeiaüii.  fi  ox^til•[)alHli^  tH  il.!«  in  JiL'nrm.  nrl  nd  mctcn- 
dum  mittitui'.  intnittiUm  paiM-ni  tccipit.  »i  atl  l'odieadmn  iitl  amputanduni  ui- 
ueÄiu  uui  ail  ilagvliaiiduiii  u  m  jnan».  gcntacultim  rocipif.  quis  reqtusitus 
prinoA  die  id  fodktuduin  unuHni  non  uenent.  iard«  de  iure  carebit.  Qiiis- 
qttit  manepB  fa*ber\pelftaram  que  tolnit  amam  oini.  H«b«»iiei  etiein-  tree  in* 
gcnuilea.naMos.. qiioiuni  quisque  eokiit  .V.  Milido«  in  letto  e.  Androe.  et 
niddraffi  tritiei  in  festo  e.  Renigü.  jniddnim  «ueue  in  uinütitr. 

Apad  Lelikw  est  maustts.  qui  eoluit  pituskram  In  fetCn  »w  Jehannie  et 
maldrum  tritici  iu  feato  a.  Ronigii. 

In  Dundfun  ent  niansu».  qui  söhnt  .Xil.  denerio«  in  festo  ».  Andreei 
aeldnini  tiitioi  in  festo  8.  llemigii.  tantundetn  auene  in  martio. 

Habomus  et  Ufiche  .V.  maneoa  et  dimidiutn.  <|<m  soluunt  idem  quod  au* 
pcrioros   Xll  prcter  uimini. 

Siaanui  ccnsiui  ultra  bmam  .XYIII.  solidi.  V.  nioldra  trutuenti.  V.  auenek 
carrata  uini.  .  - 

Summa  ceosus  in  uilla  Mareh^dUk  .XXXVI.  aoUdi.  obulo  minn».  gal- 
line  .LXXII.  oua  .D.  triginta  minna  (470).  XV.  maldra  finmenü  iXIUC 
aaeDe.  X.  atnc  aini.  Uilfiena  debet  V.  aoÜdoa  ad  inenanale  aernftiiiii  .11. 
aBaldrQa.,piae  ({uoe  aoeifit -de  nno  togere.  de  enltpfa  noatsa  .III.  eeGdoa  inSia- 
Udes  m  aatiuitate  dbmini^  tria  semitia  fratribus.  ipso  autem  ante'  qnoflibet 
aeniHnitb  .habebit  ncnnajn  .XlIU.  diebos.  Rccipit  etiam  minutam  annonam 
da  anneaa  que  in  molmdino  preparatur  fratribuf^.  de  duobua  molendinia 
dnos  solidos  uisitalea,  recipit  de  quolibet  seniitio  .XI].  panes  claustralea  .VI. 
»extaiia  uini.  in  t'e^to  e.  Maximini  oiiem  onatn.  de  prato  de  üeich«  carratam 
unatii.  et  adqui.sitiones  de  placitii«. 

lata  bona  pertincnt  ad  prioratum  s.  Maxiniini  in  Merchedith.  Prinio  in 
campo  superiori  ante  uineas  unnni  iurnaic  terre  arabilis.  it.  in  campo  iniC' 
riori  duo  iurnalia.  it  in  lit^ore  tree  petie  continentes  duo.  iornalia  nel  circi-^ 
ter.i  ii  in  aaiiqiH>  niun»  dne  pelie  ooBtinentee  JL  imnalla.  it»  ia  laao  dkto 
üaU  .n.  petie  oontinentea  .III.  iaroalia.  it  uf  Wtfre  JL  peUe  eonüneiitts  dno 
iurnalia.  nel  eireüar.  it.  in  Knine  .II.  immdla.  it.  dna  ninee  in  paroo  Mita 


Digitized  by  Google 


m 


Rttuati^.  it.  H(»mufl  com  aitinentiis  profu»  <)omum  Phüipjn  wpßBA  lliiMii. 
it.  (ieciraani  iu  ßifren.  it.  in  Mnnznrkfr  unum  nialdrum  p:rf»ni. 

In  Glvftn'rh  Pttnt  XITl.  man»  .IUI.  Mbcri  eiint,  rjtiintns  est  «iHlci  de 
Btilicfi».  roli<jui  iiifeodah  .«uiu. 

Iti  Linit-Arlii  habenuiR  -tuuai  ilinninicalcni.  torcular  et  iiiiieai«.  baJ»enius 
etittiu  aoadiuii  .1111.  iiigcruni.  liabeinu.s  ibi  .IUI.  m«nM>8.  »oiiiit  mflnsu.«  dinii- 
dimn  ma^dmiii  framtnli  et  ditnidinm  miüdruro  ou^c  doniinicalifi  m^isui^. 
tu  imtiniteto  doiD.  gtlKnaiii  et  V.  (nia.  In  paMhüi  tftnoiiii.  In  pafinitafe  dorn. 
ÜIL  den«  Habenwi  ultra  MwUmn  politoroni  ad  quam  p6rtine«t  quatnor 
iiigtra  larfe.  soiuem  dmiidi»m  iiinum.  liiabaiiHM  etlam  tbi  tria  frusta  uiiMaram. 

Geoaoa  vam*  HmrnMnHm  dim  amas.  V^dni  «liiaa  amaa.  Ovno  qua. 
tuor  fittalaa.  04rlacn$  d«aa  atnaa  at  da  holaa  quam  «mil.  iiiiain  litulaiii.  JUr- 
<u//'ut  Septem  AeztertM.  Chrardujt  (phctitor*)  am&m  at  diinldiain.  fWarmfiMt 
«lo  IWimV»  dijoidifiin  amtjn.  Philippus  de  Lüsche  quataor  aitabs.  de 
«t^«  naiiem  situlas.   Thfodfri^.nM  de  BerUdinge  ntula«,  Htttriom  de  ^''iMh 

situlflm.  /«ISO  de  Merchtdith  sitiilam.  Uuffo  de.  qnerca  s«i  aa»tori>  et 
diniidinni  lierdimiM  de  Lrtnffesvrp  diina  gittilas.  r//;/f;  de  Fffrhur^  aroam. 
y/»f/o  «je  Hültlf'qifirjHii  aiiiani.  do  hoiiis  carpentarii  et  det'flni  tres  amaK.  de 
bonis  clmici  aniÄm  de  carrada  ultra  ^^nram  Alhero  dr  HiVichr  et  Tk^oder^ 
CV8  {Ce»gele)  amam.    Lwdewtctt»  de  uiont&  et  ilii  de  AV  - ><  / ^  nmam. 

In  Billiche  habcmus  .V.  culturn».  L\XX.  in>f(TA  et  ampliua. 

In  Moiit^'HocUe  habeuiu«  culluras  qualuor  .XXX.  iiigenim.  filkam  unani. 
Diolendina  dtio.  mansos  .V.  et  dimidium.  quilibet  soluit  maldmon  fromenti  in 
Inlo  a.  Beniip«,  at  maldram  auen«  in  leain  a.  Andaae  ^aiMiaai  mMiaare. 
in  festo  s.  Äadm  trea  gaHinaa.  XV.  oaa.  m  feato  a.  Kartiiii  .XXX.  4m. 
Iniar  has  ournaoa  eil  qai  aolnit  .V.  aal.  efe  niafai)  «mpKiiaL  faitamia  ibidem 
eurtillaa  .XVT.  qiieUbet  soluit  gallinam  et  unum  danar.  et  .V.  oua.  Molm- 
Üaam  quod  habet  Ing^hrrnttim  nüea  aolaU  doo  maldra  fnmonli  INm«*;  men- 
aiire.  quedam  cm-tilla  ."-oluit  situlam  nini  iuxla  culturam,  Operator  naAMa  in 
«aoe  tvaa  dica.  in  maio  trea*  in  aHlumpno  tres,  raetpit  lucijrlaB.  pv»  «oiiua 
Jatiaüi  paHem  ccnsiM. 

In  Lfitrhf  liubemas  «vrtiUas  .Xlll.  et  dimidiam.  eurtilla  soiuit  gnHrnaai 
et  donaiittfii  et  .V.  oun.  qncdain  onrtilla  n^neni  denar.  est  ibi  iPanaiMI«  qvl 
aoiiiit  in  curiam  Mt-frlit-iHilt  plaustruin.  ei  Dinliinnn  tritioi. 

In  Srhiirünia  gunt  .XXJIIl  raansi.  uiius»  ailinv^ato  int'oodnUi<>.  et 
liftliemus  Hir<i  .ilinrnm.  8(vlnit  mansug  in  festo  s.  Maitiiii  maldnini  frii- 
iiifuti  douiliuiaieui  et  in  ic%,io  b.  Miuliui  nialdinui  aucne  H  quatuor  ^all*- 
oaa.  ia  Paadwi  tot  uu^  quut  denarios  soiuit  per  annum.  in  nmio  .XII. 
dcnar.  de  salica  terra  sex  dcnar.  et  obolum.  in  Paacba  qaatuor  galli- 
MUb  inaDSionainH  ami  nobia  im.  nare  d«oi  dSca  aiant  anataalMB  «at  radpit  de 
im  Um  aoitaEcfl  panch  »  ind«  dnoa  4äm  «laiaytaiini  raaipil  in  «itiipfa 
4m»  dwa  et  'vmpit  Ivaa  panei.  Genampiil»  aamota  in^nov»  el  m  eMmpM». 
«ilBaoB  «on  .^buab  an  benb  erniaia  aü  ppobebnnii  at  habebwO  a«  Jcmt. 
..■■i*   ■'. 

'.^  M  «wjfHiBimtirijl  l>€HifiHlllHL  M-^m  SM^    MtriHli  Hafiii«  %t^tkm. 


Digitized  by  Google 


4M 


Operaiur  mansioQarlus  trcs  dies  in  Juoio  et  Uuos  dies  ad  dvo  molendiiui. 
>r3n«ionarii  secant  fcoum  nostniin.  recipi't  sceans  de  die  duos  panes  et  obo- 
li>rn,  deducuut  ia  iioneuin  nostruni  et  cuuipoiumt.  anru  nam  nosünui  nietunt. 
liabct  mcssor  panem  uiium  (jnalcs  fiuiit  .V.  de  sextario.  (ieducuat  in  lior  rcuiii 
et  componunt.    Man>>i(»nurii  lliigcUaut  nobib  rnaldiuuj  duuiinlcalcm  ad  srrcn- 
diun.   de  rcHqnu  inunsiüuarii  anuonain  fing*  ihait.    Idibus  Februarii  iubtute 
uüUco  cLiiiuram  nostram  dungant  et  ivcipiunt  a  uillicu  .\  L  denar.  Nec  hof 
prctcretiudiuD.  quod  censualem  aimononi  Trtuerim  dcducuDt.  redduutur  du 
,maldro  4iio8  paiios.  Mler«jii  «dmimiii  ad  pvoxiniHRi  nmdk.  ^niJibet  luanaiuii 
pUii9tnitain  dedme  d««lueit.  in  horraaitt  nmtnim.  Sunt  in  bac  «arli  noaeoi 
.^Itnre  .G.XXV.  iiigeram  uel  paulo  plas.  piratum  dttorum  lugerum.  aliud 
aeplem.  aliud  dimidü.  mansns  unos  de  superioribva  qni  est  8era«twL  wMt 
MX  deoar.  pro  minuto  opere«  Viüieoa  habet  duaa  partca  deeime  uoius  mansi* 
afx  deoarion  do  qaoUbet  ceosu.  de  quolibet  molem^no  duo  sextaria  fritmeitö. 
duo  sextaria  uini.  duu^  gallinas.  da  duobua  forcatis  recipit idem.  A  nilourikt 
vobia  in  naliuitale  dum.  XII.  denar.  ad  carnea.  quatoar  sextariu  frinnaBii. 
quatuor  sextaria  uint.  in  iiocte  s.  Maximini  dnas  oue«*.  recipit  dimidiam  ooedi. 
textanum  aini.  duas  galliuus.  et  paucni  uiiuni.   Furestarii  duo  sunt,  foreata- 
rius  habet  ])lHU6ti'uni  teni  cum  quatuor  bobuB.  si  in  chiccndo  |>lau-t!o  fiangi- 
tur  emcndatiüui  tcnetur.     In  cullura  in^tra  ,X\'.  gerb««  hienii  li  -   -t  .XY. 
estiuaies.    Cnrpcntarius»  liabtt  iura  diüiiuii  duuim  prcter  eciisualciii  aiinonam. 
Aduoratu.s   in  placito  Kpiphanie  habet  .XII.  denar.  ad  carne.s  .Xil.  ad  ui 
uuHt.  UuiiiUiuiii  jualdruiii  tiumciiti  duajinicalis.  du(>ä  aiione.  idi. m  in  tc^tu  ti. 
Joaiiuib  preter  auenaoo.  bnniiua  uini  noister  est  Si  qui»"  uinuni  nustrum  emeec 
.  neglexerit.  domum  ei  mittetav  et  dcnani  nobis  aoluentui*.  i 
,^,[;.^^,i^feiue  6ft  bonom  quod  aolvit  tn  feato    Hartiiii  .V.  adlid.  ntHemi»  am- 
niqle,  et  donino  abbati  .boipitiuin. 

,iIq  MutfdmHri  babemoa  oetodeoini  nanaea.  «olnit  maBSM  in  fcsto  8.  Mar- 
,tioi  maldriim  frumenti  donuDiealia  et  duoa  aneue.  in  ^le  s.  Andree  duos 
.denar.  in  Paacbs  gallinam.  et  *V.  ona.  in  feeto  a.  Maximini  .V.  dcnar.  Ope^ 
ratur  iu  Febr.-  tras  dies  uel  dat  quatuor  Uenar.  pro  reckoiptione.  in  Janio 
similiter.  et  preter  boc  mauslonariu»  in  Junio  qnatnor  denar.  dabit.  manaiia 
..^t  nobis  duoa  aeeantee  ad  fennni.  quod  et  manaionarü  deducunt  et  oompo> 
nunt.  mci«?^eni  quoque  noAtraro  colligunt.  recipit  mcssor  panem  meridie.  Car- 
pentariu"?  et  bubulcus  in  Ijorreum  deducunt.  manslonariu»  arat  nobis  in  ucre 
sicut  aratratus  est  uno  die.  recipit  quatuor  panes  qualcs  .XL.  tiunt  de  maldro 
doiuiaicali.  in  Jiinio  duos  panes.  in  autuiiipuu  quatuor.  mansus  flagellat  nobia 
maldrum  et  in  culturam  detert.  Hageliat  iinum  inaldrum  liumenti  et  duos  aucnc 
et  hos  tros  maldros  et  trcs  censuales  Ireneriin  in  natiuilnte  donjiui  detert.  red- 
duntur  piausuu  quatuor  panes  et  sextanuiii  uini.-' batiemus  ctiani  .V.  cuUu- 
ras  JCVIIL  lugerum.  duo  prata  et  molendiuum  .1.  XI III.  iugera.  Aduoca- 
.tna  bftbct  in  quolibet  pladto  dnoa'Soltdos.  comea  .XVIII*  maldroa  auene  et 
tres  qo^  sont  cannoL  dimidium  maldrum  framenti  ,XII.  denar.  ad  oarnea 
aextaria  .II,  denar.  ad  lamea  JI.  denar.  ad  salem.  Sani  in  bae  n||a 
•V^  eortfle.  qttcUbet  «oluit«*!.  deair.  et  gattinam  in  nalittitilt  dorn«  ViUi«p« 

mmmm*9  ttrtMbwti».  TL  28 


Digitized  by  Google 


434 


habet  tlcnnrinm  de  dimidio  manso.  reciplt  a  carpenUrio  m  natiuitat«  dorn. 

quatuoi*  panos  .11,  denar.  soxtarium  nini  n  dnobiis  forestariis  et  molon^Jn?»- 
rin  iflern.  Dat  nobis  inUirus  in  natiuitate  .AVITI.  d(Mi«r  nd  oarne-  XII,  ?d 
uinum.  et  aimultat  (juai  de  maldro  frumenti  pote«t  facere.  quod  debet  at« 
ciperc. 

In  Dcähetin  Iiaberuiis  cnhinas  ...  in  bac  uilU  tMtti  .XXXIIli.  manti. 
Cuntre  tluo  et  sunt  iniluniiimnti. 

In  Vildesdorph  babemus  tres  monsos  et  sunt  infeodati.  arat  nobi»  niaa« 
ttonarios  mram  diem  In  medio  martio  mirt  ■mtnrtot  «rt.  in  tt«dio  mi«  niraMi 
cU«in.  in  ratoiapiio  tmmn  diem,  ad  itnam 

diem.  ad  anenam  mmai  diem.  S^xh  reoepit  in  hereditatem  praCam  iti 
Fttterdak  et  libi  et  postens  aoia. 

In  Fmm^Mi  habemus  .V.  eultauM  .G.  lagenun.  et  aiint  in  bae  dilla 
•XYI.  nian^i.  mantOB  soloit  in  festo  s.  Reaiigii  maldnim  Ihunenli  et  maldram 
anene  dominicalis  mensnre.  dnaa  gallinas  et  .X.  nua.  Ifansoi  dedncft  daos 
naldroB  irwer,  menanre  oel  pro  redemptiono  .X.  deoar.  freiirf.  In  mai»  .V. 
denar.  treuer,  in  festo  s.  Martini  .Vi.  denar.  treuer*  operatur  mann»  tne 
dies  ucl  pro  oporibus  X.  denar.  typifet*. 

In  Mamh/  f  nimt  .XLII.  inansi.  nouom  sunt  infeodati.  noueni  codunt  no- 
h'm.  8oluit  autcm  niansus  duo»  soliflA«?  in  fc»to  f.  Andreo  diios  in  niedio  mafo. 
octo  maldra  auene  in  festo  n.  Martini.  (*ed  auena  inteodata  est.  M.mn.sioiianu;^ 
icruit  nobis  ^icut  aiatratus  est.  in  ucre  duo?  dies,  et  recipit  niovt;ile[n  panem 
et  sextajiiira  seruisie.  in  iunio  duos  dies  et  nlchil  reeipit.  in  autvunpno  dnos 
et  recipit  sicut  in  aci"e.  Operatur  raansionarius  infra  festum  s.  Martini  et  na- 
tiuitatem  doraini  .XVI.  dies,  «el  pro  die  dat  eboium.  dat  ooHs  mansiu  acte 
meflsores  hiemalea  et  oeto  eatiaalee.  qnelibet  domaa  dat  nobis  nniim  deaarium 
ad  aeeandnm  fennm.  mansionarii  lamee  fenö  supponant  ^^nod  etiam  in  hor^ 
teom  dedneunt  et  eomponnnt  naiuae  dat  qnatnor  gallinas  et  .XX.  e«ia.  in 
maio  .LX.  tegnlas  et  «fnatoor  aepes.  fianmia  eoeleiie  est  tarn  de  fiiribve  quam 
de  aliie  emendationiboa.  qnilibet  homo  epeitttur  mio  die  ad  melendinum  no* 
etnim.  pro  etipitibw  et  aliis  minutis  iuribiis  duos  solides  treuirensei*  Foresta- 
riiia  recipit  camon  ieni  quam  duo  bonos  trahvnt  Garpentarios  recipit  de 
eami  geiiniam  unam.  Villieus  habet  diroidinm  maldmm.  earptntarias  qoar- 
tara  partem.  fatuus  ille  qui  prohibet  ranis  cantiim  carum  quartana  partero. 
Omnia  nemorn  snnt  ecclesie  preter  eommnnitatem  que  uocatur  MorfscJitk. 
tmuni  nemn?  est  ibi.  quod  uocatnr  Vikl'en$berg  et  est  kameruor^.  ai  qius 
hoc  intraucrit  duof  «olidos  pro  eensu  d.ibit. 

Voeh.  in  hac.  euitc  sunt  .XXVI.  mansi.  sex  sunt  intonilnti.  soluit  man- 
Bu»  in  festo  s.  Androe  .XXX.  denarios  et  totidem  in  mcdio  maio.  mansiona- 
riu»  ncruit  nobif.  sicnt  aratratus  est.  in  uerc  uno  die  et  recipit  sextarium  si- 
liginis.  in  iunio  uno  dic  et  recipit  nichil.  in  autumpno  uno  die  et  recipit  sex- 
tarium  siÜginis.  mansioaarios  dat  nobis  messorem  hieinalem  et  eatimilem.  ad 
fenum  autem  mansus  duos  aeoantes.  qui  et  reeipiant  «omedere.  Eabemns 
itiam  trea  oultms  J^V.  iu|;eniin  uel  paulo  plus,  et  pntom  «eptem  iagenim. 
qood  nee  eat  anOiili»  teita.  VfDieus  habet  de  im  debitnm  dimidn  bmmL 


Digitized  by  Google 


4^6 


«dwealM  Met  mi  qndibel  pkMito  .XII.  aeitana  mni  .XII.  d«iiariof  ad  eut- 
MPK.  dnot  nuddroi  wmik 

lo  iSoMf^erfll  svnt  umasi  itm  et  dimidiiu.  Boluit  mansos  in  feato  «. 
migti  quatoor  Mstam  »iliginis  et  qwitaor  auen«.  deuetut  nobis  duos  maldroa 

dDIwainleg  in  «utuoipoo  Trenerim.  quod  si  in  autumpno  non  monemus.  U9- 
fpe  in  malo  über  eril.  nal  q«ataor  denwiof  pro  rodcnptionc  dabit.  in  feilo 
8.  Martini  iibram  lini.  in  natiuitate  domini  maldmm  auene  domiDioalis.  do9S 
denarios.  duas  gallinas.  in  pascba  quatuor  gallinas  et  .XX.  ona.  oporntiir 
mansiH  Xll.  dies  in  februario  XIT.  in  maio.  uel  dat  obulum  pro  die.  ser- 
ttit  mansionaritis,  sicut  arati'atus  est.  nno  Hie  in  uere.  et  rocipit  trc«  muyta- 
ie»  panCB.  in  iuuio  duo.«;  et  reoipit  duos  muitalc»  panes.  in  autumpno  duos  et 
rccipit  duos  moytoies  panes.  3iIan8ionarii  secant  nics^eni  no.«*t»'ani  et  habent 
»e  iuiii  cum  uillico.  mansus  ducit  in  hürreuin  nostrum  plaustra  duu  icni  dc- 
«imaiia.  et  duo  plaustra  ligni  cum  quatuor  bobus  in  domum  nostram.  Man- 
«OBwfi  niiwuiii  Boatnuu  colligunt  et  in  borreym  noeti-um  deducunt.  et  geJ- 
ham  da  pknviM  Mdpimt  Bant  tliaiii  in  hac  mlla  duo  curte«.  cuHii  flagel- 
lal  Mfeä»  acK  diea.  nofät  mmm  panem  ia  die.  sohk  in  paeeh«  f^alÜnani  et 
•V»  4MM.  Sunt  qooqne  acK  alie  oortaa.  mmli*  noatra  Trmerm  ferQnf . 
al  predieia  dca  eortea  nimftia  noatra  T^retlenm  fanint  bb  in  anno.  Est  uaro 
q^Mddam  bonum.  qnod  soIoH  tares  denar.  eat  qnoque  et  aliud  bonum.  quod 
aolwt  a«x  denar,  et  tria  piaailft  nabia  oelebrat  Quicunquc  in  banno  noatvo 
avnt  at  ai  anper  allodium  suum  morentur.  tria  nobia  placita  uel  cetera  quando 
precipimua  eelebrant.  Viilicus  dat  aobia  in  nattuitate  domini  .XII.  denar. 
quntuor  g^llinas  .VI.  panea.  aextariwm  iiini.  in  nortu  f».  >!axiniini  .VI.  de- 
nar. uel  ouem  .VI.  panc«  .VIIJ.  eascos  ticI  quarnor  denar.  pro  caseo.  red- 
dituv  el  cjuarta  parn  oiiis.  dno  pane^^.  j-cxtarium  uini.  \  iiiicus  habet  ded- 
mauj  buaiii  et  alteriuH  uicini  pui.  qup  m  n  optima  sit  de  iiilHci  iure,  uillicus 
eoUigit  ouiiiiui  decioiani  nostram.  re<  ipir  poroellum.  ouem,  et  plaustrum  teni. 
de  cultura  cumitis  quc  est  Steimel*'  uinuilirt  dccinia  sua  e.*t.  Xumevne  est 
aalicum  bouum.  Luäeiiger  est  salieum  bunum.  de  utrisque  deciiuam  habet. 
AduocatQs  habet  in  pladto  Epipbanic  maldrum  frumenti  dominiealia  .XU. 
danar.  ad  aaniea.  XlC  ad  «inain.  tria  maMr»  auane.  in  rdiqnia  nicfail.  co> 
■MB  babel  9m.  aagUaria  niili.  dinidioai  maldmm  (romenti  domioicalia.  tria 
•mUM  anaiaa  doninioalia,  XII,  denar.  ad  «anifia.  daca  ad  Innen,  at  lexta- 
BQOi  aallik 

Nokandam. 

He  sunt  curic.  que  eomiti  Lmcoelhurgensi  debent  seruiclum.  MvdtimH» 
Mctmbre.  Socntberch,  Euerlinge.  Mersch.  Liitdieh«.  Mekkeseforph,  BuneS' 
dorph.  OUlingf.  aoluunt  autem  .XXIIIJ.  aexlaria  auene.  quatuor  scttana  fru- 
menti dominicaliä  mensurc  .XII.  denar.  trfver.  pro  cnrne.  dimidium  sexta- 
rium  sali«,  pro  piperc  et  cera  sex  denar  rathalonunses.  Helckesdorph  sol- 
uit  medietatem  predic^i  aeruitii.  quia  quaria  pa»  CQrie  uocatur.  et  alie  curie 
tümidia  uocantur. 

In  jSoiptU  sunt  o«to  manai.  quorum  quiaqoe  aoluit  in  iesto  «.  ßemigv 

88» 


Digitized  by  Google 


436 


qiiatoor  sumeras  auene.  «t  meBeom.  et  qmtaor  denarios  pro  vectionew  fc* 
Bto  8.  Andrec  .XII.  douar.  metfnfea.  Noipdt  in  aüliuitatc  domini  dua»  gal- 
tinas.  in  pascha  duas  gallinaa.  op«r«tiir  mansus  proprio  stipendio  .XV.  die> 
bus  in  februario.  ei  .XV.  in  maio.  quicquid  ininngitor.  oe)  s<^iiit  qoatnor 

denariofi.  ot  itcrum  quatuor  donar.  arat  ctiam  raansus  nobis.  mcxtt  aratratus 
«St.  seminat  ...  et  iafeit.  pnftum  »ecant  maDSÜ»iiarii  et  ioferunt  w  liorrewu 
et  recipiuut  ius. 

In  Stein^teU  habeimis  culruras  tref  .XXX  !uy;cnim  et  pratuni  ad  dua* 
camdas  feni.  Sunt  in  \\nc  uilla  tron  maiipi.  M  liilt  mon^us  .XllJI.  donar.  in 
festo  s.  Andr«^.  duas  •^ailinas  et  .X.  ouu.  dat  niansus  ad  annonam  liv. ma 
lern  opexatorem  uiiuui.  ad  cstlualcm  uniim.  pro  moitua  manu  .XIIIl.  denai. 
Curtille  sunt  ibi  .Xilll.  solait  curtilla  gallinam  et  .Y.  oua  et  tres  denar. 
Ooltonim  etiam  habcmi»  .X.  iugcmm  «4  Seimig, 

In  Eunesdorph  habcmaa  coltnn» ...  in  bac  wU»  tnui  ttcMMm  mtmi. 
ioluit  mansua  in  festo  ».  Andrec  .XII.  densr.  pro  consn.  efc  libnon  ISmL  ad 
«ehendam  annoiiain  noatram  TrramW  ires  boties«  dat  naaniOB  fpmttm  mci- 
aorei  ad  pratom.  quatoor  flagellatorei.  qaataor  adnnatorea.  quatoor  amaoru 
aDDone.  ad  culturam  nc«tram  sennt  nobia  mtmm  in  acre  uno  die.  aieat  «n« 
tratua  eat.  in  iunio  ono  die.  in  autumpno  imo  die.  et  reeipit  iua  moytale. 
mansiiB  in  pascba  dnaa  gallinns  et  .X.  oua.  pro  mortaa  maM  .X.  aelidea 
mHenses,  Est  ibi  fnansus  s.  Pctii  do  (|iio  Iiabeoius  annuathn  quatuor  gatlK- 
n»H  et  .XX.  oua.  ad  culturam  nostium  tres  dies  in  anno,  «oluit  rtianaua  do- 
ininic^iteni  nialdium  t'nimenti.  duos  maMm*  nufnc.  dcuohit  mansns  Trtwuttm 
daoB  nialdros  fruiiicnti.  uel  pro  redcmptionc  quatuor  donar.  /r»*^^* 

In  Ilechesdorph  sunt  .XIl.  tnansi.  ex  Iiis  duo  sunt  inteodati  Rv<I.  de 
S((insr/^.  duo  PhHippo  de  Luccdbnrcha.  dinddiiis  Jhfrtdo  de  Jhtppe.  septem 
et  dirtiidius  iura  tjüluunt.    Soluit  manHU»  quatuor  solidos  in  festo  9.  Andreo 
et  imum  donar.  qui  est  uUlioi.  et  tres  gallinaa.  o|H.ratur  mansus  in  februario 
.XII.  dies,  in  maio  .XII.  di^.  propriis  exponsf«.  nel  pro  redemptioDe  unum 
denar.   Soluit  manana  .C.  tcguiaB.   Sunt  ibi  iugera  attiAentia  manaia.  tgm 
aohiunt  medietatem.  rant  ibi  octo  Iugera  cultore.  eant  ibi  eartille  .XVI.  que 
aolnunt  .XXVIII.  gallinaa.  et  qaeque  gallina  .T.  oua.  adnoeatoa  lubet  tri- 
bus  nicibuB  ses  soUdot.  duoa.  duoe.  duoa.  Quoddam  pratim  qnod  tenetifi»^ 
tha  tres  galliM.  de  atftbili  terra  quam  habet  WirieM  quatoor  gslÜDae  m 
octo  denarios.  pro  mortno  manu  tnntuni  pro  redemptione.  qaantum  cenaoa 
aoluit  mansiunarius.  pratum  de  .XII.  carris  feni  in  feodo  babent  iUi  de  I^- 
mddinge,  de  Rokiuge,  de  MercheJitho  Daniel  et  Odo. 

Summa  eensoB  .XL.  aoiidi.  es  bis  tencnt  üb  de  HMtffen  JL*  aotidoa 
in  feodo. 

In  Lindi'-hf  hal»Pimi.'^  culturas  sex  .XXXIIl.  iugorum.  duo  prata  XII. 
iugoruin.  inoleudinum  m^m^^  pt  duo  loea  uaeantia.  in  hac  uilla  sunt  XXIlIl. 
uiansi.  sunt  autem  sex  huius  iuris  et  uocantur  hrttinger  m.m«!!.  soluit  man- 
8U8  in  festo  s.  Andrec  .XX.  denar  et  librani  iini.  in  nafiuftate  dorn,  qn.-ituor 
gallinas.  opcratur  maü.sus  in  februario  .V.  dies,  in  maio  .V.  seruil  iiobis 
maoBionarius  stcut  aratratua  eit.  in  ucre  ,  .  diea.  et  recipit  tres  luovtaies  pa- 


Digitized  by  Google 


437 


oes  et  duo  sextaria  sercuisie.  frtjr^'r.  mensure.  in  iunio  paiicm  tantum.  in  au-, 
tnmpno  panem  et  pisam  et  m  ueopero  duos  paiitv   «lat  mansus  duos  myo- 
pes hiemales  et  duus  cstluales.  recipit  inp>sor  unuiu  panem.  dat  mansus  ad 
fcßum  äcauutuui  quatuur  deuani;i>  it  (^u&tuoi  luturcas.  maiihionarii  in  hor- 
reuni  nostrum  deducunt  et  .componunt.  Sunt  alii  sex  niansi  huius  iuris,  sol- . 
uit  mamot  io  fiesto  b.  Maximiiu  .XII.  denax.  opemtitr  manslonariuB  sicot  su-  ' 
p«rias  et  ictondni.  quod  linviii  ^ood  superiores  msl  maiui  aolount  isti  wx 
opcnnlnr*  ei  ^  übir«  dat  nobia  manaua  .XII.  ulaaa  paoni.  dnaram  et  dmi- 
die  latitodiiua  et  nnius  |>aline.  ieti  antcm  sex  mansi  uoeaotur  LintAer  et  Oo- 
aäadtnmer  mtniii 

Habemiis  in  laHmhet  J^IX.  eurtei.-  que  soluiuit  in  festo  s.  Maximiiu  .XII. 
gmllmaa.  alii  .XII.  uiansi  qui  eunt  Scozt  et  Dukkerer  9unt  huii»  iiim.  Boluit 
«•um. in  leito  a..MaxuMDi  .VI.  dcnav.  qperalnr  «leut  superlus.  recipit  man- 
BMmariiia  .YII.  libras  lini  de  Mersch  et  opfwntur  .VIL  fruata  pauni  oam»- 
mik.  bnutum  est  .XJI.  ulB^tm&.trfii^^iV?/;. 

In  Mersch  habemus  culturas  quinquc  .XXXI IT.  iugcnim.  duo  magna 
ptata  .XII.  iugeriiiii.  habctnus  ununi  molendiuuni  et  duo  loca  uacautia.  In 
Mersch  .XXX.  sunt  niansi.  \m\ia  infeodatus  est.  XV  sunt  huius  iuris,  soluit 
manFu«  libram  lini  in  testo  Aiidree  .\.  libras  operantur  mansionarii  de 
Berihtjtr  et  de  MtttiHgtr.  tres  de  lltidofiih.  VII.  de  Sooze.  soluit  mansus  in 
naiiuiiate  doni.  11  gallina».  in  pat^dm  uiiajii  ».'.illi]  ini  et  .X.  oua.  operatur 
^  inansiis  .V.  dies  in  febr.  V.  dies  in  inaio.  tlut  uiaiisufc  .11.  Ueiiar.  ad  feuum 
secanduui  .II.  bilurcas  ad  c(>uipoQeudum  t'cnum.  quod  et  mRosionarii  in  bor- 
team  metgum  dedqeunt.  et  oonponimt.  dat  mausus  duo£  messore«  Uenalee. 
dnoa  eatiualea.  recipraiit  oomedere.  carpeDtariiu  aDnonain  dedudt  in  horreimi. 
4e  plaiitlft  gelWum  .nnam  lecipit.  mansna  deuebJt  tria  nuiJdra  domt- 
aiealM  T«M*ldA>1o  .festpi9^  Remigü  et  in  maio  tria.  uel  dat  pro  redemptiime 
waHri  dmm  denar.  ineiur.  redditur  deuehentibiis  de  .XL.  maldnt  unum  et 
«ü^flMi^as..  ?8ant  ^oatuor  alii  man«  altedua  luria.  eoluit  qaieque  .V.  soll— 
dos  in  feato  Reniigii.  uuus  eat  Glahach.  alter  Beringe,  duo  sunt  Mersch. 
AAü  «XII.  sunt  huius  iuria.  mansus  »ohiit  .Villi,  dcuar.  et  obolum.  et  Uli. 
denar.  uennalea  in  feste  ».  Andcee.  in  festo  s.  Maximini  A  .  obuioa.  in  na- 
tiiiilate  doin.  .1.  gallinam.  in  pnsclu  .1.  et  JC.  oua.  De  reliquo  sunt  «Ue- 
dem iuris  cum  superioril*ti>.  Ilabcnju^  etium  curtes  sex.  quelibet  soluit  qua- 
tuor  denar.  in  festo  s.  ^Laximini.  de  <|uil)us  uiliicus  duas  oues  eniet  et  nobis 
Ty^t^ri/ii  detert.  in  na tini täte  dura,  dat  nol'is  uiliicus  .XVIII.  denar.  duo  sex - 
taria  uini  .VI.  galliiia>  et  .VIII.  panes.  ilabeiuus  quoque  quatuor  foixsta- 
rioi  et  duos  carpeutarics.  aticrt  üobis  in  natiuitate  dorn,  duo  sextaria  uini. 
dnos  paneij.  duas  gaUinas.  et  qnilibet  ni  tldruni  aiiene.  unnonam  undc  panes 
Üuiit  de  moleudino  accipiuni.  \  illituo  i  um  uillieatiouem  recipit.  dat  uobis 
.V.  sülidos.  tWeötariuji  et  carpeotarius  .XV III.  denar.  XII.  sunt  no&tri  .VI. 
ttiUici.  Habet  quilibet  piauetnmi  feni  quod  quatuor  boues  trahunt.  si  plau- 
ikOTt-fttnytTTt  iliiiendatiom.  tenetur.  habent  de  uno  iugero  tres  gclbaa.  Ad- 
ttoaatoa  biiel  in  quolibet  plaeito  .II.  sol.  et  naldrum  frumend  dominicalia. 
Ü  JL  imUmw  aiwBft.  sed  in  festo  e.  Joannia  auena  non  datur*  Conea  bap 


Digitized  by  Google 


48S 


bet  maldrum  frnmenti.  ti^ia  maldrs  aueoe  .VI.  sexttri*  moi.  XU.  dttar.  iA 

carncm  ,TI   denarios  ad  Inmrn  .fl.  dcMinr.  ad  galeni. 

Jn  i.nerh'nq^  mni  XU.  niiinsi.  quilibet  polnit  in  t>sto  8.  Andrew  XXX. 
dduar.  in  iiio<li(>  niaio  .XXX.  denai'.  iü  uatiuitate  dorn.  iL  galünas.  io  pa- 
acha  .1.  «^'uHinanj  et  .X.  ooa. 

In  I  sji'r/tn  sunt  .XVI.  maiisi.  unus  soluit  .V.  solidos.  unm  est  infe6- 
datus.  unus  fMoit  K'gationeni.  de  .XH.  quilibet  soluit  in  festo  s.  Andre«  .XX. 
denar.  in  medio  niaio  .XX.  dcnar.  in  natiuitule  dotn.  duas  galinas.  in  paacha 
uiiAtn  gallinam  et  .X.  oua. 

In  Seifuh  sunt  .YIUI.  mann,  nniu  est  infeodatua.  de  düa  qtiUibeft  iol- 
trit  Io  ftsio  8.  Andtee  .XX.  denar.  el  in  mtÜo  ayuo  JDC«  Matt.  (gitÜoam 
et  oaa  sseai  »uperioreB. 

In  Widd$  sunt  qualnor  mand.  nntis  soloit  4wm  eol.  ^  nliii  qdibl 
.XXXn.  den.  gallinam  et  ooa  ut  snpM. 

In  Flaiena  sunt  duo  mansi  et  dimidius.  In  FtUa  quatoor  m&ßd  iolMh' 
tfB  idem  quod  Uli  de  Vtpeme, 

In  EverUnga  sunt  JSII.  mansi.  In  MMin^t  sex.  de  tMI  arabili  .IUI« 
iugenu  nolendina  duo.  In  PiOa  demn»  donhiieaKs  eudi  apptadlsiie  aoii. 
^natxior  mansi.  de  feno  .C.L.  carrada. 

In  Vapeme  .XVI.  mansi;  in  Elle  unus.  in  Hou^sted  sex.  in  Walde  .IUI, 
in  Widp7irod  duo.  in  Praf^s  .VII.  et  dimidius.  in  FUUMa  duo  et  dim.  in 
Sci/ido  noucfn.  in  Marcheto  unus.  in  Vouvel"  mni«. 

Summa  .LXX.JI.  Sexto  nnno  io  Sdnda  (IcKcr  in  tebto  s.  Maximini 
pertns  quatuor  denar.   Amoläm  quatuor.  AdeUit  sex.  et  aex  in  tüUu  AI- 
stein  y.  et  .V. 

In  Oldinffm  sunt  nouem  mansi.  mauäus  soluit  octo  sextaria  tritici.  octo 
scxtaria  auene.  octo  denar.  quatuor  gallinas  .XXVIll.  oua.  XXIIII.  cortices. 
croadas  .VII.  salice  terrc.  duo  prata  in  quibns  molcndinum  esse  deberet.  |k>- 
metium  quod  dicHur  Waldonia,  et  due  hckmafehen  ncai  Mdeeie.  M  bct* 
Petri  duos  denar.  Tkewimeut  de  orto  duos  denarios.  Mbtr^  trea  obolos.  «t 
galfinam  de  minsione  et  duos  denar.  de  orlo.  nenatoribos  wmHk  tiia  »exto- 
rta  uioi.  nt  in  ipsa  uilla  uel  sibi  proxima  vendantnr.  duo  lexluia  panii.  I. 
den.  ad  panem  J.  den.  ad  lomen.  maldmin  eembuste  anene  eaaiboa.  AdWK 
catus  ad  tria  placita  emn  tribits  equis  nenü  In  natioHafte  doiiini  pabohttl 
Ikabebit.  in  aliis  non.  Quimqite  bona  noetra  inbabitat  duos  dies  tabMI 
qnod  sibi  iniungitur.  in  noctc  panem  aedpit  fenum  oön|;i«|gat  Ol  In  bonranh 
ponunt.  trea  dies  aratro.  aiait  aratratus  est.  sentit,  in  MM  ad  meiymi  av- 
tarii  frumenti.  in  autumpno  et  iunio  panem  recipit. 

In  Afttelbnrnn.  in  hnc  curtp  hubcmus  .VIII.  mansop.  dimidiimi  quartario 
minus.  In  HimdiiKje  .Uli.  niaji^o«  et  .V.  sunt  infeodati.  et  pratum  soluens 
.III.  den.  in  Domgtn  unnm  mansum.  m  Htockehn  .1.  mansum.  in  Miy*-her- 
udt  .1.  mansum  et  quarterimn  et  .'»Ilodium  poluens  in  festo  s.  Andreo  ?c»y 
denar.  in  Jimnerlfc  h  f.  man.sum.  in  ih'.rore  .1111.  ot  dimid.  \n  SmeM' >]  tivs 
mansos  suluentea  .XXX.  solidos.  quartarium  .XXX.  denar.  dimidium  ^uaitn- 
riam  .XV.  denar.   Summa  XXVIIII.  mansi.  soluit  manaua  quatuor  a«lidM 


Digitized  by  Google 


439 


Uodientit  monete.  quatuor  deMrioB  nliitif.  Aül  miaiioiiarivi  in  mm  tnbai 
dMNUk  in  iunio  tribm.  in  autumpno  tnbus.  sioat  mtratw  et«t.  Seminat  in 
ooltara  maneioiuuniis  quartarium  de  maldru.  dat  mausirtnnriut«  ad  metendum 
fenum  hominem  iinum.    Mausionarii  deducuiU  in  bort-^m.  flagellant  nobia 

ununi  iliom  de  annona  hicmali  et  unum  diem  de  e^tiuoli.  Uabeiniis  ibidem 
duo  iiiuiciKljiin.  uiiuu  mulendiiii  maiiaiuiiarii  parabiuit.  dat  manaua  duoa  xuai- 
droö  auenc  d*. miiiicalis  uiensure. 

lu  Jluntittedtii  et  Onue  snnt  oeiu  niansi.  et  dimidius.  ex  tjuibus  V.  qui- 
libet  soluit  in  feto  s.  Martini  tres  donarios.  in  festo  s.  Maximini  duos  deimr. 
et  o1k>1ijiii.  r.\  alii.-  iribiia  quilibot  soluit  in  iVbto  ».  Mattiai  .XXVlll.  denar. 
et  m  JLCötu  ».  Alaximini  .1X11.  dcnar.  ot  oboluin.  Ex  octo  auieiü  quilibct  maQ> 
«olnit  ia  feato  a.  Ueougii  uiodiutu  grajii.  et  in  paaoha  duaa  galUnaa.  et 
4»  ^ni^dan  aUodio  aolttiuitar  duo  aolidi. 

In  f^miehe*  Feodan  Jkutüm  «p«d  Buepe^ingen  qaod  lutbut  «nui  anHi 
Bm§»  «t  iMter  am»  rAoma».  in  But^mdal  oct»  minaiiB  tun  in  «beis  qnam 
tem  arabili.  qui  numms  indpiimt  in  eampo  HuihmiHi  Vretpe  et  fininnt  in 
MaHmi»  «I  petituram  qne  hui  Cimrixdi  de  jBocCflniacAarf,  que  taoent  X 
maoaum.  item  oato  manaiiB  tarn  in  nineis  qaMn  campis.  qoe  oocantor  JtftfiHw» 
Me  luxta  Bmche.  et  duos  manaoa  qni  noototttr  Sdlami,  Hec  omni*  leneft 
idem  Ä  ab  ecclesin  iu  feodo*  et  ad  recognitionem  istius  feodi  tenetnr  idm 
B.  et  aoi  poateri  in  perpctaam  domiiM  abbati.  qui  (aent  pro  tempore,  hvh 
pitiun  aoum  in  festo  b.  Remigii  uel  .X.  sol.  treuer. 

In  Svepesinrjc  ccnsiis.  Thumm  et  Th^^^viUrioM  dimidinm  maldrum  siii- 
gini».  et  tantum  aucne.  et  sextarium  utriusquc.  TiffhraduM  tria  sextaria  «ili- 
ginis.  tritt  aiieuc.  JUctliiiu.i  et  Armldua  .II.  soxtaria  et  dimidium  siligima 
et  tantum  aueiie.  iUchanlus  aextanum  silig'iniü  et  tantum  aucne.  &c.  Cen- 
8U8  denarioram  .II.  buiidi  et  .IIIJ.  deuar.  XI.  ^alüno.  ad  galiiiiam  in  patscba 
,V.  ooa,  et  iugerum  ([uod  soluit  dimifliuni  maldruni  Ii  uinenti  et  tantum  auene. 

Büsdorf  cenfcus  .V.  firtellc  siliginis  ei  tantuin  uucne.  iioucoi  dcuaiii  .VI. 
gmliine.  et  pratum  octo  iugerum  tcrre.  hec  pertineut  ad  officium  cantoria. 

In  Nospelt  annt  »VlI.  oMoaL  quoram  quisque  aoluit  in  feato  a.  Bemigü 
qnatnor  aommi  auene.  et  nwwoom.  et  .QU*  den.  pro  neetione.  in  feato 
Andree  JCII.  denar.  {n  nativ.  dorn,  daoa  i^eUinaa.  in  paacha  diiaa  gaUinaa« 
et  opontor  pn^ptio  atipendio  .XV.  diebna  in  fabr.  et  .XV.  dieboa  in  |naio. 
qnicqidd  ei  iniangitar.  uel  aoluit  IUI.  denar.  «rat  etiam.  aeminat  croadaa  et 
infett  aecat  kBum  et  infert 

In  Dwndeue  sunt  .XlilL  mant>i.  quorum  quisque  soluit  in  faito  s. 
gqgü  dominieale  maldrum  anene.  in  feato  a.  Aodree  .XVUl.  denar.  in  pn- 
aeha  .1.  g&llinam  et  JC  oua.  pro  .aeeetione  feni  dat  mansua  .1.  den.  secatun 
tart  pro  uoluntate  cMiierarii  Treuerim  eeu  proprio  uclu'culo  ad  littus  Varhere. 
idem  iaciunt  de  annona  et  uino  ud  soluit  .1X11  den.  pro  redemptiooe  uebi- 
dldi.  quando  uero  uehitui*  datur  cunui  sextarium  uini. 

In  MeJet  narh  snnt  octo  inansi.  qiinrum  (juiH(|ue  soluit  in  teMu  s.  Andree 
.XX.  den.  libram  Jini,  mudium  graai.  ia  nativ.  dorn,  iluaa  gaUiuaa.  in  pasclia  dua» 
gailina«  et  Jük.  oua.  in  maio  .XX.  den.  in  i:e«tu  s.  Job.  Bapt  C.  tegulaa  ud  trea 


Digitized  bv 


440 


denar.  operatur  propriis  expends  «ex  dMn»  in  febr.  et  sex  tu  miiio.  quodrfbi  in- 
ioDgitur.  Sunt  etiam  ibi  trea  dfMde  habentes  .XVIir.  iugcn».  ijnis  ooimit  me- 
toat  et  conuehunt  in  borrcnm.  triturant  dominioileitt  annonani  et  neliinit  «d 

eoolosi'aiu.  facirntr.^  Intvr  diios  maDsiw  cuirutu  onam.  Habentur  Uiie  €ft  tria 
prata.  que  sccunt  et  coiiferuiit.  recipienlcs  im.  vUitali»  uillici  porcus  ucl 
.XiJ.  den.  neuem  aHn  cunei  et  duo  aextaria  utni.  est  et  moiesdinum  aol- 
Uens  sex  moflifts  iirjuii. 

In  Heticii  amü  ..Xlll.  nLifi"^!  .\1H.  mi\i  huiiis  inri?.  soluit  man.sus  .V. 
deo.  in  fet*to  .«  Maitini.  »iiid»  in  nativ.  ddin.  «jiiatuor  in  medio  febr.  unum 
in  paftclia.  quatüni'  in  inediu  raaio  .V.  in  t'esto  s.  Maxiniini.  quatuor  in  iu- 
nio  ad  secjinduni  ftMiuni,  in  fe»to  s.  Remigii  maldnim  et  dimiiiiinn  siliginia 
trwi^,  men&ure.  Mnnsionarius  arut  uobis  uno  die  in  uere.  sicut  aratratus  est. 
tecipit  arator  ties  pancs  niovta^e«.  in  iunio  duos  panes.  in  autumpno  duos 
dies  et  reeipit  tres  panea.  pisam  et  dimidiuiD  aextiriam  umL  liaiiiiii  fla^- 
lal  nobit  .XU.  maldroa  dominiealee.  ot  ia  natioitate  iaelum  eit  VI.  mMtm 
Treutrim  deaehit  Dat  mannie  ad  eolligendom  fMum  quatuor  hamines.  maa- 
aioiMrü  in  horrevm  dadaeuot  et  eomponunt  dat  aobia  manaoa  duo«  piohho 
m  biemaks  et  duo§  «tiaales.  dedneont  in  boReim  noetnia  du»  plcastr»- 
taa  meaaia.  Operator  noble  dnoa  dies.  In  M&hereh  eut  mansoa  qm  wAwü  frei 
aol.  In  Arhhach  sunt  doo  mansi.  mansns  aoiuit  .XVIII.  denat.  aex  a«x- 
tan'a  fnimenli.  totidem  auene  in  festo  s.  Andree.  In  Besch  est  manena  qni 
süluit  duos  sol.  Bitm  sex  denarioe  habet  in  feodo.  fiet  alter  mansus  qtü 
soluit  V.  soi.  in  fe^to  s  .\ndree.  nialdrum  et  dimidiuni  ....  in  feste  s.  Re- 
nii/4;ii.  In  hac  uilla  sunt  tres  culturo  .XXVIll.  ingernra.  sallci  boni  .XV. 
iui^era  et  in  insnla  pratnm  .V'T.  iugerum.  Stint  due  curtes.  qne  -^olnnrit  .XII. 
denctr  »mir  (|ne  soluit  duos  flf^nnn'os.  VüJicus  habet  ius  diniidii  luanÄi,  fo- 
re.'^Utiiu.<  dimidii.  earpentnriii-^  ilimidii.  Dat  noVijrf  uillicus  , XVIII.  denar.  ad 
carnem  XIJ.  ad  panem.  qn«tiior  sextaria  vnni.  Omuis  pisrator  qui  in  banno 
nostro  piseatur.  dat  nobis  singulis  annie  duos  solidoa  in  nativ.  dorn,  duo«  in 
«pascha.  duos  in  festo  s.  Maximini. 

In  Hüdinge  V.  solidoe.  duo  sextaria  anene  Irviier.  meoanre. 

«t  duo  aextaria  nmi.  et  dne  deoariate  panie.  dimidietaten  in  fioeto  t.  Walpur> 
gia.  el  aliam  diinidietatcin  in  fiwto  a.  Andree. 

In  Käme  babemoa  culturas  .XXIIJI.  iugorom  et  prattno  .V.  iugietiia. 
tria  ingera  »alid  boni  .IX.  ingtra  aJlodK.  qnod  Votcnamdut»  emit.  In  hac 
nilla  aont  .XVII.  manai  et  dimidioa  .VII.  et  dinidiaa  wat  Modati  .IX.  el 
dinidius  sunt  medhnann  et  hee  iura  eoruni.  In  die  s.  Brietii  soluit  naaeaa 
dao  maidra  siliginis  quaHnria  niinns.  nialdroni  auene.  ia  ualiT.  data,  aaav 
gallinam  et  .V.  oua.  in  paeeba  (antiindem.  et  septimam  gerbam.  Operator  in 
febr.  aex  dies  eum  suis  expensis  in  maio  similiter.  erat  oobia  roaaaioDarius. 
«»iont  aratrntus  est.  tribus  diebus  in  nere.  reeipit  arntrum  quatuor  nioytalea 
e<  sriit<  llam  pipr.  in  iunio  nboluni  pro  f^n^pn.  in  antimipno  pisam  et  dimi- 
niuni  8extarium  uiiii.  in  niaio  «soluit  .V .  tognla-*.  A  fosto  Thome  usquc  in 
fefctum  «.  Mane  purif.  »ex  sardnas  ligiiorum  et  reeipit  panem  nuntaleni.  sol- 
uit etiani  altere  auuo  truncum  aepteon  pedum  .VIII.  sunt  mo^taUs  mansi  et 


Digitized  by  Google 


441 


hm  for»  eorwn.  in  4m  s.  Bri«tii  t^lvit  mmi»  tnaldravi  siligiifiii  el  maldititt 
a«eM  Irmm  fnawiiiie.  4«  refiqno  ivre  rimSI»  Bant  luperionboi.  preter  qoed 
ligOM  Htm  Mlnint  nee  trancom.  M  sepiwittin  g<erbaiu.  soluuot  etiam  nobli 
dmtoam.  Qulibct  mai«k>nMn'u8  da.i  nob«  nraMOMHi  hicmalem  et  estiiidtio. 
mmmm  dat  nobb  deiuuriaiii  ad  Meaiidum  fcnum.  raatntioiiaritM  oolltgit  «t  In 
borremn  dedodt.  operatur  oiansioDAriiiB  ad  moAendinain.  si  a<|iiaro  iDtrauerint 
redpiuDt  qnatoor  sextaria  uini.  dat  medimaimi9  pro  corinntde  .Y.  solidof. 
moytaii»  mamot  .XXX.  den.  habet  quilibot  maiwos  p^toiram.  —  ViUicai 
habet  ioe  dimidii  manHi,  sernit  scolteto  in  tribus  placitfs  cum  tribue  erpii». 
in  natir.  dorn,  flat  nnhi'?  süx  (Jenarios  uwitaUn  pro  ourrio  «cv  pro  nino.  9ex 
pro  pane.  fore.stariiifi  lialirt  riialrlrum  silitrinis  et  maidnini  nuenc.  dat  uillicui 
in  nativ.  dorn,  tros  denar.  pro  (ftnie.  tvf'H  pro  uino.  et  treM  pro  pane.  Est 
ibi  renJimi  eeruiie  uniim  et  ditfiifitiiin,  i|ue  soliiunt  uiiüco  noueni  denar.  E«t 
cortilla  quedam.  que  eoluit  ad  tunnö&  Ii  unienti  sex  d^oar.  i^it  mansu»  cirea 
cultnram  nostram  .XV.  pedes.    ßannus  noster  e?t. 

In  Luncvich  babemus  euituraa  sex  et  dimidiam  salici  buni.  In  hac  uilla 
flttnt  .XYII.  mansi.  et  quatuor  ak  dlmidiaa  mnt  infeodati.  et  hec  iura  .XV. 
nimaenias.  quilibef  sduit  (ria  qnaitaria  fiUgini»  et  tria  anana  tn  'laita  a.  Mar- 
tfni.  in  natiT.  dorn,  doas  galUn«"  ^.  o«a.  Im  paaeha  tralwidciii.  in  mala 
.C*  tegnlas.  a  festo  a.  Thoma  tuqve  in  purtf.  s.  lUrie  aez  saiamai  iignorani. 
et  Miendfiiii  qnod  qnataor  maiiai  at  diaidhn  aont  tMoytabt.  naa  ligna  sokraot. 
aHno  airao  soloit  mansiia  «ronaaiD  aaptcm  padom.  babat  quJlibat  patiturHi. 
da  qua  habemus  eeptem  partai  et  mansionarins  tertiam.  de  eoinmuDi  dat  wooir 
teto  doas  situlos.  da  proptio  castodi  sitalam,  Radpit  edara  mansionariua  mt" 
tamm  «nii  de  eommani.  In  Febr.  eoluit  mansus  trea  danar.  in  maia  trat 
dnar.  arat  nebis  manaionarias.  rnoat  aratratus  est.  unum  diem  in  nere.  in 
innio  anuni.  in  aututnpno  unum.  recipit  aratrura  sieut  de  Kenne,  idem  de 
prato.  In  hf\o  nilla  Imbenni.«  duo  molendina.  Iiabeinn««  et  nmn?uni  de  nniis 
.  .  .  .  «olait  mansionarius  duas  partes,  de  sua  tertia  dat  amam  pro  censu.  Eat 
aiter  Wolcosi  (?)  mansi.  qui  8oluit  ,X.  sol.  ad  seruitimn  fratrum  in  annunc. 
b.  Marie.  Vinee  in  fy^f{prHfi  soliiunt  dinudiiim  iiiriuni.  item  in  donn'nico 
inonte  tres  uinco.  (juo  dlmidiiim  soluunt.  Habemus  petitiirani  quam  ihiehal' 
du8  nobis  contulit.  que  ad  anniucrsarium  Buum  spectat  iteni  due  uinelle  que 
dimidium  soluunt.  VilUcus  unam  coUigit  at  arantibua  det  mustum.  alteram  • 
aarpantarii»  det  toreolarfa  prepatairtibiiB.  In  ktnito  monte  .XII.  ninelle  que 
«ardaaa  aaHNmi  Üen  dne.  qnaUbat  aolait  aitsh»  et  daanam.  Eat  ibi  aliaai 
manana  damini  Tkom«,  qui  lolvit  maldnun  «ßginis.  at  .VID.  acxtaria  ami. 
art  altar  manioa.  qn  aolnit  amam  tnoi  in  Kttälurherch,  BerUifiu,  Brnbor- 
im  ai  HVoel».  aniNqQis^e  dabit  «lliaa  in  nati?.  dum.  III.  panes.  nil.  da* 
nar.  earnis.  doo  saxtaria  nini.  galbam  recipiant  in  craada  qoia  Kgamina 
dabnnt. 

Kyrache. 

Vallü.  ad  hane  uiliam  partinant  Jj.  mansi  «na  nrnraa  JCVIII.  infeo* 
dati  sunt. 

In  Lmch4  sunt  .YIU.  mann  .V.  sant  inÜBodati  .III.  anat  in  mann  ao> 


Digitized  by  Google, 


442 


«te  6t  bee  iiir»  eonua.  Maos»  soluit  JQDL  tmm  vM.  mMcwm  müf^m, 
nuMniiii  Meae  Ib  ftito  Martiiu.  «Hho  taaö  ium  titIHtt  ad  fuitam  m 
iMto  s.  Bemigii*  in  nativ.  dom.  duas  gallio«  et  «X.  «hml  in  ftifllift  taataB> 
dfloi.  in  (et^  «.  Job,  C  tqinks.  in  pa^^ha  quatnor  mmdam  ISgßunm*  wt^h 

pit  mansus  panem  secunilum  de  farin&.  dut  uobk  wmmm  hi  maio  unam  tnua- 
cum  de  .AUlf.  podum.  nrut  nobis  niansionarius  «icat  aratratu»  e*t.  reei^it 
aratrun«  in  iiero  (juattior  pane».  pkaru  et  dcrinr''i!n  uini,  in  iunio  quataor 
panet»  et  ca«)euui.  inmlc>  «{UJitu^>r  i^imintur  pro  (iciiario.  in  a'ittinipno  sicut  in 
nere.  ad  pwandim»  tenuin  duo?  üeuar.  luaiiaioiiarii  colli  mint  et  m  iiorrewi 
dedneuiit.  Quicunque  in  baiiiio  noatro  pa-sciiis  et  Ujna  utiitir.  ad  n»o1eiidi- 
nrnn  et  pratuni  ncwstruui  ue  teuetur.  m  coliiL^iH'-i"  U-uq  t'uica  »juariiuiuiM  pa- 
ni».  rastrum  dimidiiim  poucm.  cumulator  inte^iuiii  paBem  reciptt.  m^^oc 
moytalem  paoem.  flageUat  nobii  manBoa  uao  die. 

Ib  Büim  tmt  XIIII  nmi.  oeCo  «I  dnUvt  mt  'whodaä  .Y.  ot  di^ 
mid.  simt  noatri.  et  tont  bmot  inriii,  Belait  mavaii  ^«od  el  wpaäor*  meiil» 
^•öd  SMiMM  aoliit  ttes  «IM»  ». 

Iq  I^aüi^  aimt  .VIL  meMt  et  danu  doo  iwi  lafcodalL  V.  et  dinid. 
Mnl  nqalri  et  de  Mi  dno  teni  qvonni  tfmqt»  aolidt  emnidBiii  vinl»  «Iii  dm 
qeOibet  qnelaor  aoy»  tUab  Min«,  alter  trw  amei.  diaidii  maiiei  mmm 
el  dimidiam.  rtliqn»  iQra.ctini   uperioribv»  seliMHit. 

I»  VoBe  seilt  dodoii  ck«  im  manai.  ties  et  ctim.  sunt  iofeodati  •X.VJ«  efc 
diaiid.  Mmt  BOttri.  mansus  aebiit  dimidiain  carradam  uini.  reliqua  een  wof^ 
rinribü»  lolunnt  Soluit  mansus  pro  cot'inmk  .V.  ael.  In  bac  uilla  sani 
.XX.  VI  III.  curtes.  flagellant  ncbia  curtillani  annonam  noetram  et  recipinni 
moTtam.  fornnt  nnntia  nostrn.  si  Tr*everim.  8f;oM^}>'>,ch.  Dect'mam  euut  moy- 
taüi  recipiunt.  inha  non.  fodit  uel  aliud  (juoJ«  uijqiie  opus  tacit  in  cultora 
DOetra.  pro  coriin*'(h  .VI.  denar.  liabemug  et  lue  inoieijtlinöüi  rnlturas  .VII, 
.XLVTIl.  iuß'ornni  preter  saii(  um  bonum.  altaro  unno  (juaddu  pa>tuju  soiuii 
mausui«.  Cf^t  ibi  t|uad<iaui  buiiuui  (^uuU  Ual  uuutio  noatiu  treä  buuteras  tritici. 

Lu/irs/ifif.  in  hac  uilla  nunt  .XXIli.  maiud.  et  quaita  pars,  tret  et  quarta 
pars  sunt  intcodati  .XX,  buius  iuris  sunt,  soluit  mansus  in  festo  s.  Brictü 
BuMrum  ai%ioia  et  raaUnm  MMBe  frcMr,  nMonm  et  dinidiiiBi  MeldniB 
•oene  ad  pabulnm.  m  Bat  dorn,  dnas  galÜBai  el  Ji^  ooa.  in  piariia  tatttMa» 
•  dam.  b  aMlwnpno  pi-e  oiiio  dedBceade  qnatvor  den.  in  «laio  traaeam  JUHL 
pednni.  uel  ai  abba»  aolaeiH.  pro  redemptioiie  «inallMir  denar.  Ib  bbI.  de»» 
el  parit  Marie  aex  aardaaa  ggneniip  «ol  pra  fedeiHptiai»  d«ea  danar.  in 
mala  .0.  tegnlas.  in  festo  s.  Maxtnuai  pro  teoau  mansua  aatnifc  .XVIU.  de* 
Bar.  aHaro  auBO  cam  illis  de  Vnll^  in  ÜBito  a.  Bandgü  manaas  d«aa  aaL  ad 
partoka.  pro  mortaa  bmbu  .V«  lol.  BMuaas.  Baiigaa  ofana  ad  eatlwaMi  ai 
pcatft  adnaDt  cum  aapeiioribas. 

In  BtfdeU'ch  habemus  culturas  ....  in  hac  uilla  sunt  .XX IUI.  man«, 
solnit  manfius  in  festo  k.  Martini  duop  denar.  et  obolnm.  in  t'esto  ü.  ßrictii 
maldniin  siliginit».  in  tosto  s.  Andrce  maidrum  auene  trf-utr.  mcn?Tmi  infra 
nntiv  <]<>nt.  (iimidinm  nialdruni  auenc  ad  pabulutn.  duos  denar.  et  tJuoc.  pa> 
nes.  quatugr  gaUiiia«  et  »XJi.  oua.  Operator  in  fehr.  Vi.  dies,  in  maio  sex 


Digitized  by  Google 


0 


44» 


dtau  in  Hwao  .C.  tegvln^  Bntt  iW  f  Midafei  ^cnrtiUe  #  terre  ^  *>ltmiit  w 
feste  s.  \UxiiD.  .VI.  sei.  pro  ceiiM  ittipMllo.  quod  e»i  dvix'in».  altero  aoBd 
»  fMto  s.  BiiiMgä  .Vi.  des.  «d  paitnii.  in  Mt  dorn.  VL  Mroini*  ligno» 
mm.  fMro  mortuft  manu  .Y.  so),  fieiiul  Bobb  mansus»  aiüit  ara^tw  «H  ad 
cttltnram  im  fioMefrerci  itt  Itbr.  ura  difli  in  mne  udo  die.  ia  «itanipiMi 
mo  die. 

In  Sci'Hfbei'ch  habonins  cultiiras  ....  in  hac  uilla  sunt  .XXlllI.  mansi. 
trca  et  diiuidius  »unt  infeoduti  .XX  et  diin.  sunt  huius  iuris,  soliiit  mHiiHUs  in 
festo  . . .  maldt  um  bili^nis.  in  festo  e.  Jbrictii.  maldrum  et  dimid.  aut  iu'  frei/er, 
mensure.  g-alima«  .V.  per  annuni  et  .XXV.  oua.  pro  censu  .XlJl.  «Itn,  in 
maio  tnmcos  .XIIII.  pedum.  in  nat.  dorn.  VII.  s^arcinas  li^norum.  iu  maio 
.C.  tegulas.  Upeiatur  mansu»  iu  febr.  VI.  dies,  in  maio  sex  propriia  expeii« 
tk,  Scruit  nobis  maoflionarius.  sicut  aratratus  est.  in  hhr,  udo  die.  et  rect* 
fit  mtfttkn  penem.  in  insio  quo  die.  in  autampno  imo  die.  Dtt  nebit 
naaiai  nionm  imiiiii  kjanilem  «t  eHMeni  nniim,  ncipit  meiier  moy* 
friim  ff.  ad  htaam  mm  dianii  pro'  martm  muA  .V.  «eL  tk&n  tm«r 
.^L  teuw  ad  pattam.  IM  aat  fMdüm  quod  dtot  lAuMit  ttpai 
th  ccdiwa.  daoMBD  et  nBam  daeiauun  apad  Z^Mwe.  «Mm  kirredaBi  aini 
ipud  Ayoiflm.  et  apnd  ZuM^e  diimdimL  amam  «im  da  JUmptpeNM  moümh 
itko  sno  apud  Bndelidk,  daolNia  maldris  tam  tiHgiiUfl  quam  anefte  apwd  Ntt' 
mrilre  JLXK,  deaania  ocnnumi  apud  Breit,  una  textario  olei.  et  qqatttor  df* 
naiSi  apod  Waltracum,  et  .V.  soHdii  denarionim  apud  Jiuutnmt,  atea  vm 
tfod  BemiansMitde  eum  psato  qood  dicitur  ytlei9is$e.  et  cum  monte  qui 
dicitur  Wth  t'gherg  cum  suis  appendieüs.  monte  qai  dieitnr  M^mertUÜe  apee^ 
taale  apud  Bur^ff'pJt.  et  Xommrüre  et  Ortcürf^ 

Decima.  In  huc  uilla  habcmus  .XX.  mansos  cum  .XX.  petiiuri».  soJuit 
peritura  in  autumpno  de  prcsprio  .VJJ.  situlas  uiiii.  item  \u\i\m  situlani  do 
propiiü.  que  uuig^o  wismitfrinfr  uoaitnr.  soluit  etittiu  unani  suulitia  de  wm- 
iriuni  sooltelo  nostru  que  dicitur  xtokftn^r.  uillious  habet  ccnsun»  unins  peti- 
tur€.  soliiio  oensu  omni,  quicijuiii  de  potitura  i<u|iorcreaerit.  mcdiet^  uosUra 
arit  Dat  uininuntio  noatro  in  autumpno  quatuor  sarcinaa  lignorum.  galli- 
aam  J*  «t  teKtarinin  aneiie.  fiiealaa  tna.  Ilabenwa  et  Wi  laiaaaa  que  lol* 
«ml  DMdiotaleol.  Habemat  iU  uiocaa  que  aolmuil  tertiau  partero.  Ja  mar* 
ti»  manaaa  dat  ad  oloun  noatnm  .O.  atipileB.  ja  maio  .C  tegulaa.  pro  wmntSi 
JLXZ.  denariw  imamk  Habamns  aliam  d»  qm'bmdam  mamioniboe  dilpotiiMm 
etnaam  XXYt  donrionm*  qai  ta  feMo  §.  Ilartiai  daadi  Mnt  thncim, 
Dt  alea  aoatm  daaa  amaa.  de  Lmi^htngarde  Angnei  amam*  in  Ar$h§da 
Japiifwu.  A^herttf,  Waltmu»  afimm*  WatMmt  lA§man  d^  Sletkarhuck 
amam.  Wecelo  de  grandi  ainea  et  de  Elker  dtmidtam  amaili.  de  mansiooe 
am  aitulam  et  prandiam.  Wamerui  Losmau  da  mansione  Bua  custodi  situ- 
lan.  TheöderwM  de  prato  sextarium  ^DtderichesueU).  liichtMa  de  HdBohek 
duad  situlas  ia  curia  torqtiebit  et  dabit.  Cttno  situiam  de  iugero  in  Pltncett. 
Andreas  orto  puo  5itti!a?n.  Wnllerm  de  niiperiore  uilla  dnns  situlas*  de 
Vnm^^Umert  et  UtrvUiutit,  Ünä,  isuuaidere  et  aui  duac  aituUa  de  mansiotte 


Digitized  by  Google 


444 


et  DDAm  »itulam  do  arbore  uiicum  iuxta  Vtkkerkh  .1.  de  pnlo  ioxta  Sco- 
ntbiteh  .1.  depnto  ib  Tr§äe,  Odo  dtias  sitolM  fl«  .Lato.  Sepit  bwosus  .XVI. 
pedes  circa  olcam  nostram.  carpentarius  et  mai»ionanu8  titnum  de  petitura 
in  dclouni  defeiunt.  si  cffunduiit  ipsi  solimnt.  dat  nobis  mnnsus  uno  die  nii- 
iiisti  iini  III  coHigendo  uiiio  in  olca.  recipit  in  die  quod  comcdat.  in  nocte  pa- 
nem.  (jualc?  octrig:inta  finnt  de  maldro.  dat  obolum  carpentario  noatro  id 
eniend»»};  eiicuiofi  in  U'>\o  s.  «Toh.  Bapt.  sin  autem.  sext.Ti ühi i  uini  de  com- 
roani  in  autuuipno.    E/bt  nutcm  ibi  uiuca  pertincns  ad  cu  tudiam.  qae  soluit 
dirnkKoni  uwum.   Sani  qiiatii^  agelli  et  aUuula.  de  quibus  cnaloe  quaitMV 
gortem  fc«bct.   £il  H  «nftiUii  qw  dü  omikM  mtahm  uiiiL  tafinai  bonMil 
tri»  Mg«m  4t  dimidiiim  «|i  panlo  ploi.  Habcmt  .VIL'CwtetövtiiDJiTMlBfti 
Irn  «ttrias  umi.iwhft^duas^  reK^ttanmi  qndibei  J.  ntabnl.'  «t/äg«lhH  qwiii 
Mtait  dms  ritala»  .V.  eortw.  q«elib«t  adait  dm  dnsr.  >tt<?fiMtoidv Jfc^ 
mini.    £•(  ibi  quedam  uinea  que  soluit  sex  dao.  in  nat:4lQliiiui£Vitn((itodam 
«inelU  qtM  BOlait  duos  denar.  &c.  Roopnut  maniionarii  eqaos  no6tr«kidMife| 
nobia  fenum  uel  ftramen.  iectistemia  prtstant.  iiillicua  habet  iua  nniits  maiidi 
tie  qualibet  pctitmn  »Inn  «^oxUiria  uini.  serait  preposifo  in  tiibus  placitis.  dat 
etiam  .Xll.  denar.  in  nativ.  dorn.    Bannus  nostcr  c^t:  theloncnm  nostram.. 
•i  Bcabinns  o(>n<^titnitur  ,VI.  den.  dabit.  tres  no«tri  .<imt   tre-?  aduocati. 

In  Pidiilit  liabcmuä  culturam  triam  iugeruni.  piatum  .  .  .  iugenim.  Est 
et  alind  pratum.  qnod  soluit  pro  comu  daas  amns  uini.  Sunt  in  hac  uilla 
.XX.  mansi  cum  .XX.  petituris.  Suluit  maDi»us  primo  de  communi  uino 
ttnim  tiiiilMii  qoe  est  titokemmr.  de  proprio  .VIL  ntoUa  aim  et  mam  e&UB; 
de  proprio,  qne  uoe&tar  winiiKjaner»  Dal  Cftiam  nnam  dtalaiii'<  eii«Udi»id^ 
proprio  ad  \nmeä  eodeaic.  poat  aobtiim  oeiran  medktaa  uini  de  petitmAti 
ii  snperiiabondaaerit.  nobi»  dabitar.  nininmitM)  Ja  Aoldmpiio  aaMinam  ligno« 
rom.  pancm  unum.  et  sextarium  uini.  gallinam.  et  trai  fiMttlaa  daiRt  ia  mar« 
tio  ad  olkam  .0.  atipttea.  in  maio  .0.  teg:ulas.  sepit  manaut  ditt  oikam  aoatnnr 
.XVI.  pedea.  pro  mortua  manu  .XXX.  denarioa.  dat  nwnfoa  ob<^ara  pro«hv 
culis  ad  uasa  in  fcsto  ».  Job.  8i  noji  dederit.  in  antnmpno  sextarium  uini 
dabit  de  comninni.  In  hac  parte  mv^fUt-  sex  uinee  «unt.  de  quibus  geptinia 
pars  cedit  fratribus.  item  tres  uinee.  de  fjuibiis  septima  par«  e^'t  cnstodi';  et 
nna  nine?  que  terciani  pniten)  söluit.  nec  dat  decimam.  trauj?  auiöflUiiu  ui- 
nee Miiit.  »jue  fjuintani  partcni  soluunt.  nec  dant  decimam.  Elemodna  etiam 
habet  tves  uinellas.  que  dintidium  ßoluunt.  est  etiam  ibi  curtis  que  aolait  trea 
denar.  dat  nob»  quiiibat  manaos  daoa  miniatroe  in  deiSei«ndo'ainOi>dafilpGBh 
emnedere  et  Ubere.  reeedentiboa  doo  paaea  et  qnarta(rian»)  aiaL  Mmmodf 
bua  niDum  dator  muMÜana  an».  Dat  Dobia  maBaoa  hombkem  mmoi  ad 
paianda  tonmlaria.  recipit  in  maae  gentaealam.  in  nocie  qaiaqae  paneaa  VBmA 
recipit  uillicus  iua  oniu».       l*  -  ifr.mr. 

In  Keitf^rrht  sunt  duo  manei  ad  l:^mitZda  päMnentea.  in  Tritttenhean  4n(k 
taaliai  ad  Embddf  pertinentea.  in  Emhdde  tiva  aunt  maaai.  aolait  maaeaa  in  tm* 
tumpno  dna.«  amas  uini  de  petitura  pro  ccnsn  de  reliquo  uino  petiture  medieta- 
ten>  pctIp*;!;),  medictatem  manfionaiius  recipit.  ulninuntio  noatro  in  autiimpno 
idem  ius  debetur*  quod  Uli  de  Decima,  pro  mortua  manu  atmiliter.  et  de  emen- 


Digitized  by  Google 


445 

4»|iaDibuD  et  petitura  edificanda.  de  omni  i«tai  wtktm  i»  euBia  apoil  Jkei- 
mttm*  »  in  aliquo  duhitauerint  iuquirent. 

In  Erlon  sunt  .XX Uli.  mariHi.  niansns  solult  in  festo  s.  Martini  mai- 
4rum  biliürinis  et  nialdruiQ  auene  altoro  anuo  in  feato  »«.  Heniigii  duos  »ol. 
ad  patituni.  in  nativ.  rioni.  ciuaä  ^aiünus  .XX.  oua.  et  tliniidium  maldrum 
auene.  iu  pascha  duas  -  lUinaf»  et  .X  owa.  in  festo  ».  Job.  C  togulas.  in 
nativ.  dorn,  quatuor  .-aninai  liguoium.  recipit  nuui.su8  .1.  paneni.  iu  maio 
imociuiL  .Xllil.  peduiu.  et  rcoipit  duos  paiMS.  arat  uian«iuuariu8.  sicut  ara- 
j|ntiUi«»t.itcr..iii< Janno.  r«cipit  «iopt  «pwl  V^lkm*  ii4  tdetniliMi  pvaAoai  im- 
»ea^iiMknBioiMriM  euocat.  quos  iivit  «Ugit.  dOiir  in  tu«M  pmia  et  ot- 

••ftHwi  recodenti  oio^rta  et  deiwrins.  qni  %olcnw  feocU  )iit»ent  cm  rMoa  ve- 
flimit.  manitonarii  cum  liuroR  Umm  oottigunt  et  ennurienl.  Amui  qmHeriiHHi. 

Lieoca  diiiiidumi  panein<  reciph.  mansionarii  m  Jicmwi  dcducunt.  pinuittun 
mi^pil*|)fti)eti)  unuin.  quicunqve  in  banno  nostix)  t<unt  nrnnsioDarä  mmum 
no»tram  inoidunt  me«6or  rccipit  paocni.  UgcUarii  flagcllant.  mausionarii  suc- 
oedunt.  recipit  quisque  nioytanv  munsus  operatur  nobi«  quatuor  dirp  in  inaio. 
«i  in  silua.  paneni  et  caseun»  retipit.  »juintuiu  dit-ni  operantnr  tani  nmn«iü- 
nurii.  quam  liii  qui  in  banno  nostro  sunt,  rei'iptijnt  [)ancin  et  oa^roni.  SoJ- 
uii  niansus  iu  ftsto  8.  Martini  sex  ücüarius.   in  \  \.  tion.  xu  luajo  .VI. 

d(»Qar.  3oluuntur  duo  soüdi  iu  feato      Martini  de  ou^Aende.  uiilicu8  hab«t 

.hifi  dimidil  raanai.  d«t  ei  qnilibei  mansm  4iiqb  dsBar.  uiaitalea  in  n«l.  4ofli. 
nobia  in  nut..  dorn,  duoa  aoUdos  watel«i.  fnlribu»  sex  gaUina»  .V.  et- 

iBeoe.jin  tpe9cita  idewk  in  feato     Miuninini  idem  preler  gaUinM.  reeipit  .V. 

.pan<t,.;6eKl»rinm  uini  et  dimtdiom.  Jkddlm  habet  ins  qaatterü.  carprätariw 
idam^idat  iiiUtce  btUdlm  sex  deAar»  Cirpentariua  sex  dcnar»  niaitnlea.  haba- 
Muk  hie  tria.  taolendina.  quatnoc  ctilturaa  •XXVl.  ingerum.  et  saliet  boni 

•^V.  prata. 

In  Xuu-ilTt  sunt  .XXIIII.  mansl.  man«us  soluit  in  f«'«to  s.  Martini  ,V. 
obolos  in  feste  s.  Brictii  maldrom  siligiuia.  in  festu  ».  Audree  nialdrum  auene. 
in  leistü  nat.  dorn,  maldrum  auene  uisitalis  .11.  den.  II.  gallinaa  .XX.  oua. 
eporatur  in  febr.  sex  diebus  suis  expensis.  in  pascha  duas  g-allinas.  .X,  oua. 
accundo  anuo  .\  I.  den.  ad  pastuui  in  medio  maio.  in  lesto  f-.  Maximiui  trun- 
.oum  ael  .V.  obolo8.  plauatrum  quod  truncos  deducit  .II.  panes  aecipik.  car- 
penteiMS  ederit  et  idem  veei^  Qperatur  in  maio  aex  diea  sota  ezpciuMs.  in 
.Mo  t.  Job.  L.  tegolae.  in  medio  mnrtio  .L.  atipitea  ad  olkam.  aeniit  nobia 
mansionariiw.  siciit  arttrata»  cat.  ter  in  anno,  recipit  «ntnim  vmim  panem 
hk  mn  in  lanoe.  in  neipw»  dnos  pnnos  et  diaUdiam  et  trea  oboloa  ad  po- 
tum.  qni  inoMatUtt  dncit.  bebet  dimidinm  panem  in*mane.  in  uespera  inte- 
gram  panem  et  denar.  ad  potwn.  et  sextarium  aaene«  Seabinua  et  fi>r«8ta- 
riua.  serent.  de  quo'seruicio  recipit  uterquc  den.nnum.  et  »oiendum  quod  idem 
icabinus  et  onincs  scabini  qui  adsunt.  liabont  de  scabinatu  singuli  panrm  et 
denar.  in  ue-spora  ouni  uillico  comedunt.  de  proprio  uinuni  crauut,  Bedeiius 
habet  panem  et  denar.  et  cun»  scabino  in  uespera  coiinnlit.  Iii  iunio  recipit 
aratrum  tre?  punes  et  deuarium  et  caseum.  quales  quatuor  en.uijtur  pro  de- 
naiio.  »cabiui.  bedeiius.  forestariua  panem  et  caseum  in  mane.  recedeates  .m- 


Digitized  by  Google 


446 


cipimit  nmguä  paw».  in  «utuniino  trac  panes  ei  dimid.  dac«  deoMr.  a4 
uuoK  iamentum  ducit.  duo«  paiiM  tl  fKnoid.  deoMrium  «d  iiinum  et  sex- 
teriiim  auene.  Scabinns  et  fortttariu»  qui  serunt,  pancm  et  climid.  et  cetera 
»icut  in  uore.  nflUens  habet  his  trtbus  dielnif?  ins  utiiti*!  arati'i.  et  acieodam 
<juo<l  onjno5  (^\\'\  in  banno  nostro  sxmt.  tribii.^  diohus  nobJs  »cruii*o  debent. 
Cum  ueiicrit  tempus  gocandi  tenum.  uüliciis  oinncs  qui  in  f  aimo  noetro  sunt, 
coniiaoflie  debet.  de  quibas  aptos  ad  »ecanduin  eligit.  reiiqnos  dimitlit.  r»ci- 
pit  9c<^aitö  in  roaue  panem  et  caaeum.  in  uesp^ra  panem  et  danariom.  idem 
^tnr  «mhiiImb  dinmüt,  ad  aoHigeBdoni  ümmub.  qit  in  buoo  iMMiro  fMt 
ninislH»  miMiiiit.  nobfH  fnraua  ftmm  quartuMfi  ftaik,  rmnm  Imh»  di> 
ntt^imi}  pMi«m.  eitninkim  dioridkiiD.  In  horrMn  nostrom  Muenttt  Miipt 
pteotCrun  p«oMi  wsmm.  Osiiics  tpn  in  banao  oetlr»  saht  ummob  noitMMi 
toMigiUit  tfetipit  quitque  panem  «nvm.  «Mblui.  bedellus.  foTeetirim  panem 
fwipMiiiI  m  aespera.  simul  eomedunt.  post  kec  twdeUiM  et  fofcstanue  qois- 
qoe  gerbam  recipit.  Sciendum  qnod  tt-e«  solidi.  qaatoor  denarii.  et  obolos 
sohnmtur  iiillico  in  fest©  s.  Maxiniini.  dat  mansiis  ,V.  üolidos  pro  rorr'me^^. 
uüliciis  Imbet  ins  unius  iiiarisi.  in  die  quo  fenum  nof?truni  secatur.  habet  ioa 
»ecantis.  quando  annonx  nostr«  inciditur.  iu«  incidrnfi'.  in  nat.  dorn.  p«nea 
»ex  fratrum.  duo  .sextnria  uini.  lu  paAciui  taiitundeiii.  in  festo  ».  Maximini  si- 
militer.  in  nativ.  dorn,  carpeiitarius.  fore«tariua.  duo  molendinarii.  ainguii  euni 
«iaitant.  et  eex  denar.  lasttelee  dani  In  nadv.  4om.  da*  noMa  mSAom  cKmm 
mI.  ttimtolee.  lenilt  in  CrUrai  pMliB  pi  cposilo  Mi  ixikm  equfo,  io  ntit  doii. 
dat  frftribM  .X,  eMem  .V.  galliiiM»  (X).  oua.  dimidiMOi  mkMvh  deeoalj 
meliit.  in  p«ebit  tuitandam.  in  f»tD  s.  Mazinmi  aiwiBto  -pMlw  gaHioai. 
ChrpentariiM  habet  Ins  dtmidU  maati»  io  «Kequo  tenum  «oslniBi  eaeatnr  a4a> 
Vit.  faicantratoMi  cotrig^t  et  ioa  eeeantiB  i'eeipiet  in  cnltora  aranda  uol 
renda  aderit.  panem  accipiet.  cum  scabinis  comedet.  operarios  nostroe  ad  optit 
ducet.  Redcllns  habet  ius  diniidii  nian«i.  dominicalia  nostra  ad  colendura 
Hi?5tril)in't,  habet  dr  cnnjnk»  teni.  quantum  dms  t'urce  iongus  est.  lectisternia 
nobi.s  cuiabit.  equ'<s  •^tahnlabit.  IfjibctTiu-  ine  duo  niolendina.  duas  etiam  rul- 
turas  .XXX. III.  Intrertun  uel  paulu  pius.  pratuni  sex  iugerum.  in  nativ.  ?. 
.Marie  de  ineidtMidiM  «  irculis  prccipietnr  cnrpeutarii*  du  Suwilre  et  Scoftehei^ck. 
recipiuut  diuiidiuni  muldruni  siligini«  et  .VI.  denai'.  ad  carnes.  uuo  anno  Uli 
de  Soomhet^  preeJpienle  earpenlario  de  nliia  adacant  et  Numirt  anahaij» 
lUi  de  Nmwäite  Trentrim  dadneant.  carpentariaa  otflrqaa  mderit  epecaUliir. 
et  pnbwdani  Ihrtria  oedpiet. 

In  Meninge  kabeaae  eaitoras  trea  JCXIUI.  rogamm.  itaai  mdierai  be* 
am  .LXX.Vl.  itigemm.  aihw  qua'  oocatur  kameruomt»  Memii^  et  Vreetke 
aom  doe  iMfieL  qaiaqno  tolnit  amoin  oiai«  «f^ratur  anator  tribua  dieboa.  fm- 
«er  htm  diea  manMis  colot  uobin  tantum  agri.  nbi  dimidium  sextarhm  siKgi* 
ni».  et  sextaritmi  auene  «erat,  semrntum  dnbimus.  S<»lnit  etiain  dominicale 
maldmrn  anrtin  nisitali-  in  nat  dorn,  et  ji^uiliuani.  in  pascha  g-allinnm  et  .X. 
nun.  dat  ni  I  is  niiui"«uj»  tjuatuor  moMores.  qui  messorcp  fiaheut  arietem  unum. 
et  duo  ^rxtMria  uini.  in  nat.  dorn.  .X\  .  facula^.  in  t'esto  s.  Joh  C.  tcj<ul*d 
a«i  duo»  deaar.  ad  pratum  secandum  umuu  ministrum«  ad  eoiügendum  dooi. 

»  Digitized  by  Google 


447 


ia  bmtmm  mostmin  omnos  dedaoiwt.  üRiuiit  .XXX.  pedes  circn  cnU 

Mnun.  circa  curiam  .XXX.  redpit  «Mtrum  in  MVt  tres  p*nefi.  qvaitt  JkX^. 
int  de  autkiro  domiiiieilj«  akM  panfndo.  cum  panifndo  «otem  quatuor  |M- 
nee  et  quatuor  alietia.  in  ianlo  tre?  panes  et  caseuni.  qualcs  tres  dantar  pro 

denario.  in  autoinpiio  tres  panos  sine  equo.  rmn  f^fjno  autem  quatiior  panes 
et  scutcUa  pisc.  Mfvinqe  sunt  duo  mansi  eiufdeni  iuris.  Dortih^  sunt  tres 
man&i  et  dim.  eiusdem  iuris,  iu  Lnkfshiq^  unus.  Flosbarh  unus.  Ilasdn/'f 
roansus  et  dim.  Be»vke  tres  mansi.  horuin  quisfjno  «oluit  .XU.  deaar,  in  tV 
sto  s.  Remigü  J^il.  in  toeto  s.  Andrw.  in  nat.  dorn,  inaldrum  auene  ui- 
flitaliR. 

In  LvJc€$vnffe  e«t  bonum  quod  solnit  .XX  deoar.  do  hoo  quet^tiü  est  au 
Mi  «insdcm  inis  cum  uuptriteaa,  im  MÜeaai  boMmt.  In  Fioeb&eh  duo  «oMi 
de  qnodam  -bone.  in  Dorpke  XII.  demirii.  Id  Memnge  .IUI.  deeerii.  in  Vr- 
iicke  eet  eeKoiim  beiiiim  qtaod  soloit  duae  «Ctdas  uiiii.  «ine»  pleniaria.  quc 
aelnit  dHBidiom  niavni.  diie  petitore.  de  qnibos  babemne  dma  partee.  ni«!- 
tori  earundem  demw  dno  meldrt  Biiiginis  in  feirto  s.  Job.  8i  uon  dedctt" 
mw.  dimidinm  uinum  recipit  Tres  ibidem  sunt  uinelle.  qiie  ioluiinft  dimi- 
dium  uinum.  item  uinee  que  eoolteto  eedit.  it.  saliei  boni  due  partes  iugeri. 
in  Limnge  saliciun  bomnn.  quod  sohiit  dimidiam  amam  uini.  it.  situU,  in 
Floabach  quarta  pars  silne^  it.  silna  qne  nocatnr  B«mart.  rt.  V.  atnee  qoe 
solaunt  dimidinm  uinuni. 

.  In  liHC  uilla  haUeiiuis  .X.  manso«.  »oluit  inansns  dumiuicum  niaf- 
druni  trunii  iiti.  domin.  maldr.  siligini».  in  fe^to  s.  Remigü  .X.  denar.  in  fe- 
ste s.  Maximiiii  .X.  dcnar.  in  nat.  dorn,  tres  gaiünas  .XV.  ona.  tros  panos. 
fextariuni  auene.  et  sciendum  quod  de  gallinis  et  ouis  et  panil>us  et  auena 
recipit  aduocatus  terciam  partem  pro  ioäticia  occiesio  facienda,  et  nichil  am- 
plius  eeruitü  aimualie. 

Iß  BMeHn^  balMmoi  evltun«  quinque  .XXX.Vni.  iagemm.  in  'hao 
iBÜn  quAteor  sunt  menai  el  dimidias  et  oetaina  psn.  söhnt  uaneoe  qnatuer 
sieldni  -dennmcalla  fromenti'  et  dwM  selidos  in  fistte  8.  Andree  et  notuitei 
quod  «sque  in-  fettnm  a.  Ewsberii  debiteres  emendationi  non  tenentir.  ipeaei 
eticm  umonam  de  ieie  IS^emerm  deoebnnt  -Reeipit  niiinsSonarnis  penea. 
qmlee  finnt  .XXX.  de  maldro.  in  ipM  eniia  «  nilfieo*  antoqanm  ttatmm  toi* 
Kgel.  aeluit  manmis  fi  atrtbua  qniCaor  gaUinas  in  nat.  dorn,  ei  non.  in  pnha 
qoataor  gallinas  ot  .XX.  ona.  Operator  nobis  nansus  qnatnor  dies  in  me- 
die  martio.  qnatuor  in  medio  iunio.  suis  cxpensis.  uel  dat  octo  denar.  pro 
redemptionc.  Metit  nobis  mansns  qnatuor  dies  in  hiemali  annona.  in  estiuali 
qxiatuor.  recipit  fiieH*»f*r  panem  moytalfm.  '^eriiit  nobis  inanslonarius  tribus 
dicbus.  sicut  aratratus  est.  recipit  aratrum  in  iunio  tres  panes  nioytales  et 
caseum.  quales  tre«  einuntnr  pro  dcnario.  in  autumpno  .V.  panes  et  sca- 
tellani  fh<^,  traJm  duos  panes  et  denarium.  in  nerc  .V.  panes  et  dimid. 
«extar.  ceruisie.  et  scutellam  pise,  Dant  nubis  mansionarii  .XI.  talcef.  X. 
FCcant.  undecima  corrigit.  recipit  falx  in  niane  panem  moytalem  et  quartam 
pai  tem  onis.  et  denarium  uini.  in  mcridie  panem  unum  et  caseum.  qualaa 
lr«B  emnoitnr  pro  denario.  et  denariam  uini.   CoUlgont  ienoiB  noitran  ea- 


Digitized  by  Google 


448 


116»  qu)  in  bftnoo  Aoetro  raBt.  Mt  ins  aillici  emam  riimiiii  amuisi  et  duo  iu- 

gera.  qwe  uocnntur  schvjtwaztr.  De  molendino  nostro.  quod  est  KyU.  ImUmI 
uillious  .XIIII.  pauea.  qui  Hunt  de  m&ldro  domiulcali.  de  utraque  citrti 
pulam  et  soxtnriiini  uiiii.  dat  nobis  in  die  s  Stephan!  porcum  ucl  .XVllL 
douar.  sextiriuni  uini.  duus  paiirs  de  eodeni  nioiendino,  &eruit  prcposlto  in 
tiibuvS  placilis.  omni»  doiuus  quc  in  jiostro  bauuo  c*t.  dat  nobis  in  die  Ste- 
phan! trc«!  panfs  et  dins  -«ürnoras  nuenc.  forcptarius  ipsos  panes  pixl-ot  uel 
reprobat,  du*,»  paneü  de  ipsis  haltet,  aünyuaui  int  iif-ur  at  idera.  couuocat  mes- 
aores  idem.  recipit  duas  gcrb«6  ^e.  ^tura  iiostra  et  niojtalem  p&oem.  fert 
nuDti«  noKira  tribw  miliMribuB*  coli«cto  feao  eligit  «liqttem'medie  aUtee 
ttirum,  et  io  loonm  ciuhqU  itaqne  a^i  polüonram  cubitom  •  tofia  «ttUftli  ao- 
perpanit.  ot  quod  ille  diatenaia  brftebäa'anpleetitur.  redpit.  uiUtoO'  in  ntf. 
dorn,  dcsanoa  . . .  aex  panca.  diioa deu*r..iiiDi.  duaa  vcapola»  et  «lai  «o  €0- 
medlt.  Habemua  in  bac  curte  molendinum.  Defuiuito  nanrianaiMi  tertio  «iie 
bftrea  eoriiwdem  in  cutti  no^tra  coram  ulUico  addudt.  et  quanti  ualeat  com- 
.putatttr.  ai  in  prcsenti  uult.  dat.  ai  dod.  in  domam  rodueit  et  trigeaiaao  die 
HOB  deteriorrm  dabit. 

lu  W'l/,t,ili,flf>  habemup  molendinum  ad  quod  Uli  de  EnttUngen  naolere 
debent.  et  man)  molendini  adinoniti  i'C)>at'ure  tcnvftiMr.  UnbCflltM  ei  ibidsfit 
de  inanfkionibiis  et  tervis  .VII.  fw>l.  pro  censu  annuatiiii. 

In  $i>^<lf}it  im  habenius  eulturas  tres  .XXI III.  ingerun»  et  «(iiod  aliquaudo 
pratum  tuil.  nunc  est  ager  diioruin  iugeriun.  et  iuxta  illuti  ununi  ingeruni. 
In  bac  uilla  sunt  .X.  maofii  et  diond.  tres  sunt  fjUnictiuualttt  .\II.  et 
ilim.  sfnticfinstialefi.  Soluit  auteni  plfutccmuali«  in  fe«to  s.  Job.  C.  t^u- 
la».  in  festo  s.  Ilemigü  .XVL  ^ewxv,  in  feato  a.  Andrea  .1>  denar.  Jn  f<dir. 
•U.  denv.  in  rnftio  .11.  denar.  in  leato  a.  Maximni  »Tl.  denar.  Smiem- 
iuaUtt  in  festo  a.  Job.  L.  tegiilaa.  in  festo  a.  BemigU  .VtUL  d«nar«  in 
.feHo  a.  Andree  obcloiu«  in  febr.  I.  denar.  in  maio  .1.  den.  in  fitalo  a,  Max. 
Ire»  denar.  Solout  mansu«  utriiuqne  ioris  In  fiasto  a.  Bcmi^  qualnor 
.neldra  domiuioalia  fhimenti.  in  nat.  doni.  duaa  g^linaa  et  .Vin.  ooa,  in 
•paacha  teotundem.  et  tertio  anno  in  feato  a.  Maximini  onem  nei  .VI.  dena- 
rioa  pro  ooe  et  diiea  denar*.  pro  lana.  Dat  nobia  manßus  messores  octo.  re- 
«tpit  me^^ar  panem  mojtalcm.  feuuni  ncetnun  uillicus  secat.  oianaionarii 
ooUi^unt  et  in  horreum  deducuut.  Est  ettam  mansus  in  hac  carti.  qui  solnit 
quatnor  solidos.  et  scieodiun.  quod  quelibet  domus  dat  nobia  J.  denar.  ad 
mandatnm  pa  ipenim. 

In  Metriche  liabemufe  i\Ci>  eulturas  .XV.  iiiprcnim  et  tri  mm  doniinica- 
lem.  sunt  ibi  man«!  .V.  soluii  mansus  tria  maldra  tnimenti.  dominic.  meu- 
•ure.  et  nouoni  someras  auene  donnn.  mensure.  soluit  etiam  .V.  ^o\.  ITH. 
gallinas  .XXXIIll.  oua  uillico  .VII.  panes  in  nat.  dorn,  in  fcstu  s.  Kemigii 
.V.  denarios  uinalfs.  in  nat.  dorn.  I.  denar.  pro  lignis.  in  fdbr.  Uli.  denar. 
pro  opere.  io  feito  a.  Andree  .XXX.  denar.  in  fcato  a.  Ifaxiniüit  nno  anno 
.^boe  aol  altero  .XVII.  denar.  in  nudo  .XIL  boniottm  opna  dil  aMBaoB.  mm 
•d  domnm  doninieakm  tarn  ad  molendinum*  in  feato  b.  Job.  C.  tcgolie. 
arat  nobii  maamaj«  ivnio.  aicu^  MraUntBa  eet  vedpit  mtor  tmfmm^  fNt- 


Digitized  by  Google 


449 


Im  .XXX.  fiunt  de  nialdro  dominicali.  in  Autumpno  .Vi.  pane«.  traha  .TIT. 
panes.  in  uore  .VI.  panes.  tt-aha  quatuor  pancs.    •  ' 

In  lteier»(U»'ph  hab^miiH  cuituras  .XII.  LXVI.  iagcnim.  fuit  pratutn 
quod  nunc  terra  arabiiis  est  .XI.  iugerurn.  et  quatuor  iugora  alterius  salici 
boni.    Sunt  in  liac  uilla  .Vlll   niansi  et  dimid.  fohiit  niansus  in  fpsto  8. 
Andree  .Iii.  solido».  in  fe^to  s.  Maximini  .XVIIl.  den.  in  festo  s.  Roniigii 
.VI.  den.  uinales.  duo  maidra  frunienti  doininicalis.   altero  anno  in  festo  9. 
Maximini  ouem  ucl  .VII.  den.  pro  oue.  in  nat.  dorn,  IUI.  galiinas  et  .XX. 
ou«.  in  festo  s.  Job.  O.  tegulat*.  et  qui  dant  ipsi  o^mperient.    Arat  nobis 
manaionarius  sicut  aratratus  est.  et  quicunque  in  banno  nustro  est    ter  in 
anno,  recipit  aratruin  in  ucre  .VI.  pan^s.  trohn  tre«  panes  et  pisam.  Dat 
nobis  mansus  .]III.  inessore»  bieniaJes  et  .IUI.  estiuales.   recipit  messor  pa- 
nem  quales  .XXX.  fiunt  de  mnidro.  Dediioit  manHionnriuH  quntuor  plau^tra* 
tas  Begetie  in  borreutn  nostruui.  quatuor  estiuaies  et  quatuor  biomaleff.  fla- 
gellat  nobifi  quatuor  dien  estiuaies  et  quatuor  liiemalet^.  iiic  moient  annonam. 
recipit  flag^ellum  pancm  quales  fiunt  .XXX.  de  maldro.    Deuebit  nobis  man- 
wm  Treuerim  .IUI.  nialdra  Inimenti.  recipit  do  «piolibet  nialdro  panem  unum. 
Sunt  hie  .XVIll.  curtes.  de  illis  .XI III.  <juelibrt  soluit  tre«  denftr.  in  nativ. 
dorn,  et  gallinam.  in  pascba  unum  denar.  et  tros  somcras  auene.  rclique  au-- 
tem  tre«  ferunt  lejs^atione»  nostras  Ti'^^icn'w  uel  infra.  i'ccipit  leo^atu^  panom. 
Habemo«  quoquc  niolendinum  et  locum  molondini.    Scienduni  quod  de  sa- 
iico  bono  tantuoi  excoptum  est.  quod  soltiit  -\II.  denarios.    Hi  sunt  man»i 
alii  »d  candcm  curiani  portinentes.  qui  «lonariuni  tantuni  et  nicbil  aliud  aol- 
uunt.   In  Bntchf  est  mansus.  qui  in  festo  s.  Andree  soliiit  .V.  sol.  in  feato 
».  Maximini  .XII.  denar.  In  liarffonlf  est  niansu:^  qui  soluit  tanttindem.  In* 
MmiCr)le  est  man.'«UA  qui  soluit  tantuni.  In  IIV/»r  est  niansus  qui  soluit  treu 
solidoa  .Vil.  denar.  et  oboluni.  it.  bortus  .VIII.  den.  In  Wfr^sdorf  est  man-' 
BUS  soiaens  tres  sol.  VII.  den.  et  obolum.    .luxta  WhfTibet'fi  .IUI.  den.  in 
uilla  duos  «ol.  it.  in  Wfrifdorf  .XVIII.  dennr,  it.  iuxta  Htffft^  .VI.  denar. 
operatur  mansus  quatuor  dies  in  febr.   in  inaio  quatuor  prupriis  expeiisi». 
Quicunque  in  lianno  iiostro  sunt  uel  super  snlicuin  bonum  manent.  operan- 
tor  unum  diein.  qui  dicitiir  centenarii.  in  Hivzfi  man^u-^  et  dim.  qui  soluit 
idem  quod  Hater»dovf,  iwi»  n  »k.  .  t*^.»    .....4  •  .ii./u.u 

In  Mnzena.  Evenha  habemus  cuituras  ...  in  Kac  uilla  sunt  .VII.  mansi. 
soluit  mansus  in  festo  s.  Ilemie^ii  quatuor   maidra  frunienti  et  quatuor  mal*' 
dra  auenc.  doniinicalis  modii  .VI.  den.  ad  mamnalf  seruieium.  in  festo 
Martini  .L.  assiias.  in  nativ.  dorn,  quatuor  gallinas  et  .XX.  oua.  et  duos  d*-' 
narios  pro  rcdomptiune  lignorum.  et  scolteto  dominicale  nialdrurti  auene.  in' 
fetto  8.  Maximini  .XVI II.  denar.  pro  censu  altero  anno,  in  predicto  anno' 
uucni  uel  .VII.  denar.  in  festo  s.  Job  C.  togulas.   Pal  n<»bis  mansus  quatuor' 
i««eante«  et  quatuor  colligentes  fenuin.  reddimus  messori  panem.  quäle»  .XXXI. 
tiunt  de  dominicali  maidro.  et  donarium  uel  quartam  partem  ouis.  et  caseum.i 
qnales  duo  emuntur  pro  danario.  et  sricndum  quod  .X.  easei  dantur  nobis  d^* 
cemu  salici  boni.  Dat  mansus  duos  denar.  pro  raniis  qui  feno  supponnntur.  dal< 
uobia  manioa  .illl.  meesores  biemales  et  .Uli.  estiuaies.  recipit  messor  pa-' 

mutt(T|«i«if4(l  UitBiibcnba^.  n.  29 


DigitizedJ^ Google 


450 


Dem  qualis  supcrius.  Operatur  in  fcl»r.  tics  dies  uel  dat  pro  redemptione 
.IUI.  denar.  similitcr  in  maio.  Quicunque  in  banno  iiostro  moiatur  ?eruit 
nobis  ter  in  anno,  sicnt  aratratus  est.  recipit  in  uero  arairum  .VI.  pancs. 
traha  trcs  panes.  in  itinio  UQi<  ])anva  et  ca.«icuin.  quales  duo  emuntur  pro  de- 
nario.  in  autuiiipno  ^icut  in  uere  et  scutelluiii  piae.  sepit  mansus  .C.  pcdes 
uno  niiaus.  circa  culturam  Dostram  uel  pratum.  Operantur  ouinskniarü.  uel 
quicunqne  Baliciun  bontim  tentat  noo  die  opus  quod  aotttar  «MMnaiü.  tn» 
expeosis.  dat  Dobis  mansuB  quatuor  ex8tir]Mintes  berbaa  noottM  de  f^gtUi 
nostra.  deduclt  naanstts  quatuor  plauatra  fem.  oeto  segetiB  ja  honreum  iMifcruBi. 

In  Barmlve,  Okiieim  habemns  coltarsn  .XL  togermiu  qve  iaoet  in 
Wegeiog,  et  pratum  unnm»  in  bac  uiU«  tant  JÜCX.  waaam.  qdUbet  Mlait 
trcs  solides  coton,  nionete.  in  feste  s.  Andrea  in  üealo  s.  HartiDi  .V.  gdü* 
nas  et  «XXX.  faeulas.  .VI.  »omcras  auene  in  nat.  dem.  in  p«6clia  .XIL  ous. 
Summa  denariorum:  .Vll.  marohe  et  dimidia.  äomma 
dra  et  dimid.  Summa  gallinarum  .C.L.  Summa  ouorum  .CCC.LX.  fiomma 
facularum :  .DCCCC.  Qullibct  mansionariiis  seruit  nobis  aratro  in  uere.  sicut 
aratrahis  c^t.  recipit  aratruui  trcs  j^anec.  quale.s  .XXX.  fiunt  de  maldro  nn- 
lier/uicetisi.  duo  sextaria  mvsellana  ctruisi*',  duas  öcutcilas  pise  .^^  nlK'ces. 
In  (H:>^h'!in  .sunt  due  cui'tcs.  que  .solmint  duos  denar.  liabemus  iiiidt'iu  do- 
miDicaicia  curum  et  mansinii  salici  boni.  in  Oß'tU  quartariuni  sain  i  ln>ni. 

Symoni^ueU.  in  hac  curia  sunt  noueni  mun.si  et  dmiitliuö.  in  uilla  byuio- 
niaiielt  sunt  duo  mansi.  soluit  maiisu»  in  fc&to  Andreo  duo  maldra.  «ligi- 
nis  dominiealis  mensure.  et  tres  sol.  tretur,  in  oat  dorn,  duo  maldca  aaetie. 
qaataor  gallinas  et  ,XL.  oaa  et  .XII.  panes.  in  paaeba  .dw  gaUinaa  ^  iXX. 
aoa,  in  maio  .IHL  denar.  Seruit  oobia  mansns  sient  aratrütus  eat  tribiia 
diebns  in  anno,  in  feste  a.  Joli.  O.LX«.  tegolas.  Operatur  maiiswi  qnatMr 
dies  in  maio.  et  qaatuor  in  fcibr.  .qvodeanqve  opv»  aibi  ininniptAr.  snia  ex« 
pensis.  maasionarii  tencntur  ire  ad  rndteadinum  in  Metricke,  Habemos  in 
bac  uilla  dünium  dominicalem.  habemns  etiam  ibi  .VL  iugcrä.  In  Lizheim 
sunt  .\  I.  mansi.  unum  habet  l'/teoäer,  teefftvoz.  qiii  söhnt  .V.  aoL  et  mcbsl 
amplius.  in  Ovendorf  habcmus  unum  roansum.  in  C/m«2dbt/dimidiiim  m«B- 
anm.  qui  soluit  tro.s  solidus  et  quntuor  denar.  Mansionarii  de  TJzheim  et 
Quendorf  «oluunt  in  festo  s,  Audreo  dyo  maldrn  friimenti  et  .Ii I.  sol.  cetei-a 
iura  soluunt  aicut  illi  de  Lizht  hn.  Est  pratinii  luxta  SSijmonisneli .  quod  .iH- 
quando  fuit  silua.  que  uucatur  Cameruarst  abbatls.  quod  homines  eiii.sdera 
uille  iure  rr-ripiunt  hcreditario  ab  ceclesia.  illud  pratum  aquabmii,  taleabunt. 
congrcgabuni.  cunjulabunt.  et  tertiam  partem  feni  in  boneum  ecciesie  dcda- 
cent.  Sunt  etiam  .V.  casc  supra  pratum  ecciesie.  quarum  quoque  soluit  .V. 
denar.  que  ante  soluit  daos  denar.  Aetom  de  prato  .anno  donani  .H.CG.ZIX. 
in  die  a.  Job.  Bapt 

In  Louma,  Muderce  babemus  cuttaFaa'  .y.  ^  bidieni  iLXXX.VI.  Hh 
gera*  babemus  et  alia  .T.  ingera»  dito  peaibi-  diioram  ingcmm  #  dwiidii. 
Seoltetna  babet  pratnm.  In  bac  eott  ennt  .XXITIT.  oMnai.  noam  mhH  in 
mlla.  soluit  quisqae  quatuor  denarios  in  festo  a.  Remigü.  &t  .0*  ■iiwpBlw. 
et  .VII.  den.  oiaitales  soolteto  post  oollMtnm  ninam.  sed  tamtn  eeiedit  mm 


Digitized  by  Google 


451 


f<K  n'}  n«m.  n es  tlennr.  et  oboluiii  tlMbit.    Habet  quisque  petituram.   de  qua. 
liui  t  nius  quatinti  situlns  pro  cenfeii.   et  diinidiam   portionem  uini  pro  f'indo  . 
upiul  OrMf^ftH</<  »abouiii  bonum.  (juod  ?iolint  tres  ilt  iiiir.  et  obolum.  Ilnbe». 
la^ä  et  ibideu)  qualuur  uiau^idf«.  qui>quc  äoluit  .V.  aol.  in  fcsto  s.  Martini., 
^^lijfc  tribii4  dk'bu«  «ratro.  ntetit  duolnu»  difibu-^.  nulkun  aliud  opus  facit.  gal-. 
linuDiVel  «HM  ]ioa,.d»i.  Sont  «lU  .XJ..jhaMi  in  iMmA  Swttteht^  KiU£ 
dt  av^eiriofibus  Aonom  nMinsit  aoiemifiiniest.  «piod  niMvioiMm  com»  sonlteto'. 
e%m0deDlw  «tomn  de  oonunuai  acripient.  in  nikU  dom.  djiaa  gaSUBa«.  in  p«-« 
Bell*  .11.,  giUiiM»  el.XX.  oa*.  dabunt«!  lertto  «nrio-iiiiiiqiie  auuitns  «VL  -dev^^ 
d*)Ht  in  ISMO,  operalor  .niansut  ,V1.  dies  in  muo  iieque  «d  meridtem.  wl. 
tnbpi  diebus  mqvfi  «d  ueppexiin.  lewit  trilHis  dieUi(|-anitrob  ricnt  »r»trus  est», 
ii|.  iiai^  leoipit  arutrum  p«neui  moytaleni.  scuteUam-plae  .V.  aUect^.  quarfar, 
ifiu»  eenilsie.  ia  iunio  cuseuui  de  ^buJo.  in  eutuvpiio  ^mnieio.  qtM  utraqu^ 
parte  Bcutellani  excedat.  et  dimidium  quartale  uini.    Si  quis  tantiim  biberit. 
i||  sociuin  suum  u«  I  aiiqtiem  incontinenter  otFendat.  cmendationi  tenetur.  Me- 
tit  mansus  .VI,  du  I  ns.  Aiium  uofitrum  scoltotus  sccari  fac-f.  nmitpionarii  colli 
gont  et  in  hori  '  uui  no-ti  um  dcdorijnt.  scultctus  primurn  cuiniiiiini  tVni  habet, 
niansiofiai  ji  ;>(  juiniuiii    iin  >>oi-('!<  novo  babeni  tres  panes  üi n \  t j ]<  «s  in  die.  man- 
siQua.im»  in  hagellantLi.  .umon.i  nubtra  recipii  (iitnüiiuiu  inodiurn  dc  .V.  mal^. 
dris  siliginis.  deciiuuai  niodium  dc  äpultu.    De  illiß  .Xl.  mansis  est  uni)^  in- 
ValUf,  qui  Boluit  ..^IL  ;deßaj.%  tautuni.  et  dimidium  uinum.  «X.  alii  loliMIlil. 
qijni»^/a%iilk^£w^  jlt  Renigii  .Yl.  denar.  ei  .0.  manipulo«.  et  tereio.Attno  .VI« 
«leneK«  in  .uaio.  el  mctditfiB  «pelto.  ei.  dlmtdiiun  modium  siHgiiiie.  Nanim  oo-^ 
•MfiltMMiloparii'tium;  qIdo  TV^wetti»  deduennt  datar -autein  eia  primo  ai-. 
tiila  maL  qq^jt^tbibunA^  let  Tttuiri  «ma  uini.  «t  fnitoaiu  bibwii.  «  aotem  ab. 
hoc  labore  eoa  abeohümiia.  qwatuor  denarv  a  quoUbet  nanao  accipimuB.  In, 
Bn*lfi  »Y.  inanii  mut,  et  pratuni.  quisqute  aoltiit  «modtJi^  ei  rduMid.  eitiginial, 
iftjM»  ».  Martini  .11.  djßn.  «isitaiea.  in  .nei.  .dooi.igiiUiiiaiD  et  V.  oua.  in, 
ntedto  roariiQ  »Vu  den.    Messern  nostram  iidem  mansionarii  cuUiguut.  colli- 
getites  auteni  rccipiuDt  duas  gerbus  sibgiiiis.  i\ua^  5p<  lt<\  diuis  ordci.  et  .V. 
auenc.    In  nativ.  s.  Marir  inodium  spelte  habet,  et  metentiuni  quisqnc  nioy- 
taleni  panem.   Vm  nn'leuüiuuni  in  Ihüli'rhe.  quotl  ioluit  .X.  niodios  siligtni» 
et  ordei.    i!^st  nioiendinimi  in  Jh  vie.  (juod  M>luit  .11.  n»odio.s  sili^inis  et  di- 
midret  .iL  uiaitalcs  in  nativ.  doni.  Kst  nioleudinum  \u  Sn'iiihj>tr.  quod  sol- 
uit  .XII.  denar.  in  fr^to  s.  Martini.    Est  mülendniuni  in  Kalte,  quod  soluit 
4l<f.äoL  in  fe»to  s.  xMarie  et  in  nativ.  dom.  £st  uinea  in  AUcene.  que  soluit 
.XIU^.  denar.   Atternpos»  wdmvt  Jlll.  den.   Mburfu  ei  Gada  .11.  dcvu* 
^  Chmüt  .YL  den. .  Oardon^  «YL  oiaeUe.  in  Burgta  X  in  JUcfm»  .1.  it.: 
i^aM^idmu^uMdmeMo^iti^.Mmwka'  JCIIIl.  denar.  operaatiir  .in  mewe  qua-, 
tilWfl  j^.^ft^lttVyTi<fa»  »mi^ '         in  BniU  operatur  quiaqae  mansna  ti^ 
Wittalv»         iidmio  X  •dicTOw  ia  antiunipoo  X  dicm.  recipii  amtram 
i<inTU|JwMi»ilmiqrtidem.  -.Si  aeoltetua  dat  seeibtBtem.  unum  ein  ante«,  ptvi« 
ailüriiia  jbr^iliadMflMMt  Hb^  erit  Mannionarii  meas^'m  nostram  eoltiguiit.  q«ii-, 
liMyiMiiihni^'IMiF^  quabai,  Ji.t».  tiunt  de  roodie.  in  iugere  quod  man- 

4liliiiilM»äMitil  i#<*'P>tig«Mi>>in  p<>lMi.  o»tligwi  in  bite^tari  i««».^  äi 

29* 


Digitized 


imxoß  ia  spatio  ciusdem  iugeris  suiuitur.  gerba  nobiB  d«  iure  redditor.  Foai 
f«stwi  B,  Remigii  flagdUnt  aMKUMun  rmMod.  reoif  it  iigelltuii  pMiem  taoy-^ 
takai.  iptMi  tui«u»  (kNuUmi  draeliasl.  Modittiii  litt^Bis  et  MBtablNai 
iimii  EMi^  In  piiHAeati«iM  i.  Mftiii  reeipit  üiMloiiiili  nnmin  ifdle^' 

B4I1I6WD  IWMIiniBi  ui^pv  MI  MBIIui  CQBWnmnL  IBMItSi  Mpfl  Hl  nOM  WMni 

.XXllTT.  pdtei    Srt  moleiidiinmi  in  HtiMe*  qtiod  «cliiit  «solM»  JL  Mli 
»  com  60  comedH.  iin  aaten  JUI«  denar.  in  feste  s.  Maximini  et  in  pa-^ 
•eha.  Est  salicum  l»onaRi  in  Muntenieh.  qood  soloit  .II.  so),  in  feato  b.-  Mar- 
tini, et  tre»  obalos  iiisitales  in  nat.  dorn.    In  Louene  attibent  .XXXl.  man- 
BU*   in  Mvderce  ri  Snnr-srfw.  et  Kaffr   XV    qniljbot  iptonim  niftr*««ftnim  ^1- 
ttit  in  fcsto  s.  Rcnii^ni  (juatunr  laensuras  sjteltp.    et  dnas  nionjuras  »iiiginis. 
qu&mm  .X.  eonstituiint  niocliuni  A/idt-rnavens'  m.  taleai  etiam  tenentuf  mefl* 
fturum  iurauieuto  cont^tituere.  ad  recipiendam  antionam  censiialcm.  et  quatuef 
gailinal.  .11.  in  paacha  JI.  in  nat.  dorn,  et  .X.  oüa  in  pascha.  et  in  feste  s. 
Remigü  .0.  Mompr.  «•  X  denar.  eekm,  tt  ki  mamh  .1.  dte.  Hü  tMMtt.  II- 
aada  non  aiandit  IWiMrim.  ti  vmö  amMÜL  nm  ttolML  Md  liiWUtt'  dluW 
niraai  ad  tndioMhm.  ot  .IUI.  cbuMm  fimi  tnpm  dka»,  «l  (ViI«mn4  cdH»' 
in  Mud9tc$^  el  .VI.  muro.  M  iiivte  ioll.  «t  tn»  miNeMi.  et  Htm 
Mte  (ductorcs  anaoiM).  idm  Iwwluy  nansi  in  Lamm,  pntitt  «MMir 
et  fimum.    In  Lcuene  .XU.  mansi.  qailibet  istormn  manaerum  preti^  pr^' 
dieta  iura  et  Jimidiam  decrmam  soltiit  dimidietatem  fructtis.  et  de  commun} 
ujno   lITl.  situlas.  et  nontio  eccle.«ie  «omrl   panem.  et  campAnnc^ium  (mit- 
brode)   rt  manipulum.  nuntiis  uero  fcclenie  dabit  ninum  nd  .sufticientiarii,  In 
Cruppt(in(/f  treg  sunt  mansus.  quiiibot  istonnn  ^oluit  in  testo  s,  Martini  .V. 
9cl.  trf-Uf^-.  et  in  eetate  .ITH.  messore«!.  si  nauis  uostra  aseendit.  hominibuB 
quos  mansi  dabunt.  piopinabitnr  situla  uini  in  liitore  L&uene  tantum.  et  ama 
«hii  mmire  poiietnr  in  mm,  de  qua  ipsi  bominM  Ubort  ifl  vSk^  ^Vi^ 

MTea  enm  apud  Btt^äe  panmaerint.  da  dabiMt  paaia  «I  ttiniMi  prMctf^ttM^- 
diotaiB  amam.  «k  oMam  propinabiiiir  aektariom  niiii  ad  qQoliliel'idiiD-niiilll^^ 
ria.  aliaBi  pntar  pradiclam  aaam  apad  JSremrim  dabitar  m  de  Ml»  paull.' 
et  oampaBagiimi  (■iiitbtod^)^  4t  ninutt.  in  mma  avten  ytKuB  et  uinum  tanttt».« 

Censtn.  procnrator  tcanaitas  aoltiit  annuatim  amam  uini.  ki  UacelpeH^ 
Htnnctta  habet  dimidium  manewerch,  quod  Boluit  diniidiam  decimam  tantmn. 
medietas  uini  et  census  rantata  «at  pro  terra  in  Mud^rce.    In  Alkfnf-  Wni^ 
theru»  de  hUrtlachf  habet  unum  fntgtum.  qaod  soluit  .1.  den,  et  iutegraa 
deciroam.    Frider.  de  OwUre  et  Mcßn'dvs  de  Kalte  hal)ent  duo  frastä.  qüA 
Boiuunt  tres  ßrlinfjoi^  et  integram  dcciniam.    Garpeiitarius  tenctur  nunüara 
hominibos.  qui  babent  inansos.  ut  arent  terram  ecclebie.  in  meaee  nun^bit* 
eisdem  de  maMoribm.  et  ipae  vldeblt  «t  anflhiant  ad  laboniid«m.  et  «l^iBitt^' 
pasthie  MOianl.  in  diei  qua  ineidita»  ailfgpo.  ipae  babet  8«x  gtibaa  ritginiü 
d«  aKa  Met  idem.  q^aado  inaiditiff>epilta«>  Met'  aec  gwban  ajNlMk  e» aMMI* 
att  fartio  die.  iatia  tribna  dMw  cnitodiil  «mpttn  et  MiM'4abi0nMt"'4li' 
pladto  qooque  omni«  pfoeaarabit.  licot  bedclli»  It^  atttUlpiO  - llgAbit  vaa* 
acaleaie  cirenlis  ftuis.  et  a  feato  s.  Remigii  otque  ad  f^ttnin  s.  IfaMd.^  ii^ 
«pQa  feitit.  aoatodiai  waa  in  naii.  «t  Ii  nioia  awwidit  TmmHitt»  «te  ift  m  . 


Digitized  by  Google 


md«  fnwi  lifili«!  miUQ  uni.  tiseiisi  otmd«  vini.  pcetor  prioiAsi  iÄiaior 
JUNI.  Ginii  Mileip  «iiiaa  2V«iMriiM  perooneiü  foo«  predlctorimi  iiasonim 
«rant  4|oti  OAfpentftni.  uel  remanelittikt  «i|b  gratia  ipaitp  oeUenirü.  BftMt 
UMm  censum  «niw  mann. .  Si  •■tem  Mvia  <leiooiidit  Qon  teQflCqr  cuaiodifi 
M«»  habebit  kom* 

Sundmmgm  qm  dicuntur  geUm.  Berioif  habet  muiiii  quo  soluit  obo* 
him  coUmien«etn  in  frato  s.  Martini.  Gerfncus  unam  et  »oluit  .VI.  deoar. 
rolon.  EvHtnrhf'tta  unam  et  soluit  tres  ßAingos.  Isla  goluunt  tantum  Inte- 
grad  (iecimam.  qni  e<^t  s^lica  terra.  In  Budeneim  .1.  friutum.  quod  habeiit 
puer»  Karij<s>me.  et  t>uluit  .Ii.  den.  et  integram  decinaara.  Omnia  frusta  sol- 
«uot  dimulictiiteiu  fructus  et  integram  deciraani.  In  Alkene  sub  peti  ;i  est  .1. 
frustum.  quüU  ftttinet  Cechen  et  soluit  diinietatem  fructus.  In  Kardtne  habfr 
luus  .Vn.  Irusta  uinearum.  quarum  medietas  fractui)  cat  tantum  noetra.  «t 
ipae  qui  habet  uineaa.  Meancu^  $c.  ceoientariu»  bftbet  ipjnjflaiUQ  Austum  sep« 
tunoin,  de  quo  «eruiet  wMtro  niiBtip  in  fwto  4.  MklMielia.  «I  ddhit  ei  anseieia. 

In  VdU  MBft  .V*  fivtA  uiikBAriiBi*  qw  «olwiiBt  Ip  ftit»  «.  MtrtiBt  .Tl. 

Jm  Rmmußke  hahmv$,  JüOUl*  mmm,  .V.  mann  4iiiud*  Mp»^ 
iafaodati.  prefer  «lia  bona.  ^  liip  siiot  JUL  ministeriales.  soluit  majuuiB  m 
fmto  6.  Martini  .XI L  dflBwr*  eclon»  in  m^dip  mikio  ^*  den.  in  medio 
ata>  .V.  den.  lioe  poloit  mansus  qui  uocatur  ut$ebilhuue.  ministeriaUa  maiiaiif 
toluil  in  feato  a.  Ifarljoi  JCVU-  den.  colo7i.  m  maio  .V.  den.  in  auguato 
.jm.  den.  dat  mansus  communie  .1111.  racfisore^  hycmales  .IUI.  estiualea. 
daducit  mansus  in  horreum  nostrum  .VL  plaustratati  anuonc.  arat  etiam  no- 
Ws  tcr  in  anno,  sicut  aratratus  est  denciut  .VIII.  maklra  annone  apiid  Met- 
trichg.  gi  plauötrum  frangitur.  emendationi  tenetur.  annotiani  eccieeie  luansio- 
iiarit  'I  /mei'iin  deducunt.  Ilecipit,  äcybinus  de  auauaa  bitulam  uini.  deuehit 
manbus  ad  littus  MusfUe  s'iuc  Rheni  carratam  uini-  Si  plaußtru  quicquam 
iiitortunii  acciderit.  munsus  &oluet.  et  si  uas  ampliua  quam  carratam  capiat. 
ecciesia  dampnum  habebit.  In  uino  deduoendo  aoabiniia  Mcipjt  aeKtarium 
BinL  ai  vero  XawMo  in  liMiofe  nltim  wiin  üem  «»annoiuuriiui  eom  iimo  ia- 
üfiiV  eadflüa  alipendivoi  dabit  nanaioiiarii  in  am4o  aitulam  njni  in  com- 
iBuai  bibabnnt  oetopa  in  nfno  dedvaando  Tr^Mrim,  aieal  llli  de  Xouam  m- 
eipianl  «t  aoloam»  De  wdßvl»  caau  efftonun  «t  amiopum  .XV.  aoL  acte, 
de  gadeaptie^a  arntiaiiD  .VIII.  aolr  aa^an^  de  cenHi  nlue  .VIU.  aet.  üoibii. 
et  .VI.  deeariea. 

im  Mop9>Htia  habftnnM  enriai»  elc^^am.  ha  sunt  curtille  in  <iidMaoi- 
nitaie.  que  solounI  npbja  »omam*  rntttSU  Meriwigi  Jfll.  daoer«  dsa.  aanmi»: 

.VI.  8ol.  IL  den. 

In  Evf^i^heint.  Hwnethfi'm  duo  sunt  raarsi.  qui  soluunt  .X.  sol.  in  feato 
8.  Martini,  et  .XTI.  den.  uisitales.  in  Tyneitheim  et  Uvdolheini.  tres  mansi, 
qui  »olunnt  .XV.  sol.  in  Nßchem  .VII.  quartana,  quo  foluunt  .XIIT.  unciaa 
et  dünidiam.  et  .V.  den.  modium  ailiginis  quartano  roipus.  In  Batfideneheim 


Digitized  by  Google 


454 


.II.  BMnri.  qai  «oldtmt  .T.  toi.  in  ht/to  b,  Ihfünl  in  oltMo  tM&a  ,lSi3L 
in  fettD  B.  Mftrtifii  mdinm  sifigioii.  in  nai  denk  qMtoor  gaUinai.  ia  p«Nba 
.11 JL  gallinas  et  .XXUII.  ooa  in  bräzenheim  du»  m«iMl  qiii  solottnt  diMB 
iMkeiiiB  i»i  festo  s.  Martioj.  et  modmin  siligin».  in  toiedie  ntM  .1.'  gdlinaai 
«t  .V.  Oll«,  in  iSumt  qiurtKriiini.  qaod  söhnt  .XV.  d«ii.  m  foto  lC«rtMil. 
et  gallinam.  et  triu  oua.  et  diiiiidium  qcwrtarium  siliginis.  in  Wet'sUk  djni^ 
dim  AMbmis.  qui  solalt  .XL.  den.  et  duos  c  ipp^nes.  inf  Ooaolueskeim  quar- 
tMrkifn  quod  soluit  .XV.  den.  in  Buekenheim  dimid.  mansas.  qai  soluit  JCXT. 
denar  m^-Hesf^hfim  dimid.  mansiis.  de  qüo  dantur  .XXX.  den  in  liertol-- 
feaheim  .VJl.  fjiuirtarift.  que  soluunt  .V.  iincias.  et  V.  dcnar.  in  festo  s. 
Martini,  et  .A  ll.  cappones.  in  Lftehwilrt  trin  t|na! tarla.  que  »ol'iunt  fiua?  un- 
«iaji  et  .\ ,  (Ifii.  trc8  galiinas  et  noui-ni  cua.  et  (juarinriuni  et  diinidiiim  at» 
ligiTiis,  In  Hurnheim  nmnsus  et  dlni.  qui  solnuiit  .\ .  sol.  in  Hv-r.Jttm,  .K, 
maiisi  et  dimid.  quisque  soluit  duab  unciafe  in  t>j<to  s.  Martini  et  .X.  denar. 
in  niedio  maio.  in  nat.  dorn,  dua«*  p^allinai.  in  paiscim  daa«  gallinas.  et  .XU. 
oua.    E«t  etiam  in  Munhach  n)aii&ut>.  qui  soluit  duas  uncias. 

Istft  auut  bona  s.  Maximini,  que  babemua  in  JJriz^mkeim  ante  trbem 
M^gwmHmm.  nixta  boA*  domini  Arnulfi  rußdw>  mgn*  &e.*)  iqzta  «eAeoAt^- 
jrfWMN  .VI.  iugera.  in  Zagdba^erMeigen  tria  datli«.  infra  Pa/Ummg  J3IL 
hgera.  In  ^ftaviaAeim«*  «ft*oMn  iuxta  «M/^A^^  X  higenim.  in  Bmmdnkei- 
merstrcem  J.  tugemm'.  iti  IHt'zefeU  .XXV.  iugeri.  it.  pi'ope  enMem  «YI.  m- 
g«ra.  in  O(t«^cr(/%»itfol  .X.  iugera.  in  ItenheünettirmM  4m  iugera  j&eiilis. 
4tt nia  que  ducit  Difi$en  .111.  iu<i;-.  in  gründe  prope  siluam  donäol  BtriMi 
nonetaiü  .III.  iag.  iuxta  bona  Wignandi  H^tfiOHtvchel  .1.  iug.  et  dim.  ia 
rapeiiori  HUzw^ge>i  .X.  iug.  in  AlJenbery^  III.  iug,  in  Okket'st^letctge 
.II.  iug.  ibidem  in  Wt-gescheden  .III.  iugera.  Ober  dt  Qnakkeren  .1.  duale, 
iuxta  Olmefierstrazen  .11.  iug.  ultra  Olmenerwtge  que  ducil  Brizenheim  .11. 
ing.  in  Ohergraaewtgf'  .VIII.  iugera.  In  altrro  anno  Itixta  jilft'S  maroa  in 
lialcrwege  .111  lug.  i'txtn  Ageduth  contra  ecclesiam  iifizenhexm  .1.  ing. 
iuxta  uillani  propc  Hrr-^f"»!/''  im  .  \  .  tu«;,  in  Mitr^  n-figf  .III.  iug.  in  Ea^wekkf 
IIIL  iug.  in  Ktmpt'vkcut  .].  iug.  in  biga'Dtal  .X.  iug.  retro  Agedutk  .III. 
iug.    Summa  iugerum  t^unt  .C.LX. 

In  Suapkeim  sunt  .LXI.  iugera  et  duo  uinearuni  et  quatuor  pratorum. 
in  H^uertheim  rant  octo  manii.  qui  Mluont  doae  I^as  et  dooi  solidoe  .Vin. 
inatdn  wliginia.  tötidem  auene.  aex  amae  uini.  ifBum  niniain  Mog¥initiam  nat 
Bvngam  däueunr.  gentaealmn  redpiimt  ri  nen  JlIII.  IdeA.  dalnnt.  Mtano- 
narnu  dat  nob!»  oiesflorein*  ipsom  pascimue.  peiÄ  colleelini  OMMem  »eiiil«ti» 
|>]acitani  proponit.  a  mansionario.  ai  non  meaaorcm  dederii  exigit  onmeaqM 
maMtonaiioa  paaeü  Fratrea  d«  moato  s.  Joh.  .11.  roansea.  in  "Bmmemlkeim 
mansua  q[ii4tn  OrtMa  liabet.  mAnsum  et  dimid.  «Iterioa  iuria.  nam  manaas  sol- 
uit doaa  nnciaa  et  dimid.  et  cetera  gient  supenu><.  Wolrai  mansum  et  dimid. 
Mfngetim  .YHI.  uneiaa  tribaa  obolia  minna.  ftc.  (Untn  Un  CmfHm  trfij^ctani 


*)  6«  fntb  flbrraK  nm  bie  Hngabm  iiiifflft^Htl,  ml^t  mit  Sltttnamm  brid^ttft  aab  bt* 


Digitized  by  Google 


455 


teil  9{amftt:  Edelmt.  Adelof.  Hüäetntit.  Berta.  Herdegm.  Mmicko.  Herot- 
duM.  Fridelist.  Oernot.  Petrma.  Even.)  In  Suelnet'm  mansm  rjiii  soliiit  .V.  sol. 

Monasierium  in  Apula.  Hic  eet  census  qui  soliiitur  nobis  de  curtibus 
in  hac  imHb.  JixidrtUi'  .IUI.  dcnar.  gailinam  et  .X.  oun.  et  de  alia  curti  tan- 
tundciji.  Demui  tre»  den.  «ralünam  et  .X.  oiia.  etc.  {Mudi  l^ier  crfctjeineu  fol" 
grabt  9?amen:  Beru  ich.  dud'i.  ^ilbricuä.  ^l/*o.  Albt-rö.  LibunjU.  (\'iapina. 
Ooanutr.  Matküdis.  lldrtioinus.  Mathoit.)  Sumiu.i  donariorum:  .XII.  so- 
Jidi  et  .IUI.  den.  gallinarum:  .XXX.VIl.  üua:  CCC.LXXX.       f  ' 

U»  Mt  census  qai  pertioet  ad  MoiM«Cm»m  in  Apida,  Swäc^rw  Erhu. 
•VIL  dm,  (Mitf&täi».  OdtUa,  Meriwdo,  Ottdo,  Ruderw»  Mathoti.  Nmdatuh 
Hmdetoiek,  Addtmtdit,  Aua,  Oreko,  Aro.)  in  Ouer^Mten  Ewrtmdü  .V.  obv- 
1«.  (Arm^,  Betweif,  Iitgenbrand,  Tauida,  KaHuma.  Juäit,  Eütlff, 
üerhn».  BarmM.  ßngehmt,)  b  Winterhure  Oodefrid  .III.  denar.  (H4' 
kerne,  Tydemmm*  HeeierUnt,  Rudengerus.  entrid^ten  mrif)  .X.  deoarios  et 
onum  uisäalem.)  Weldestew  \)ro  pacto  .XIIJ.  eol.  et  .1111.  den.  Engelo 
.V.  col.  Alue^e:  Ber^berd  :XL.  donar.  in  Bukheiihexm  Folkerus  .XXIII. 
4m,  Qdfr<tt  quataor  denar.  in  Wasnekeim  Erfo  .XXX.  den.  Uerhodo  de 
Valkmsfein  .XIX.  den.  Sweche  duos  denar.  Hagenarma  .XV.  so!»  .in  Wir 
neheim  Bickäinvs  .V.  sol.    Ofcnheim  idem  .XXX.  den. 

Sifmem.  m  l^ac  curti  bannu.s  noster  e^t.  et  tres  cultiira.«  habemus.  si 
aratra  habemus.  ip.«;i  serimii.«.  niaiipfonarii  •loUigurit  et  in  borreum  nostrum 
conuciiunt.  qui  collipt  accipit  pajiein.  quales  .XXX.  Hunt  ex  maldro  Big- 
neiUfi.  si  atitem  aratris  caremus.  (juilibet  mansionarius  aratrum  suuni  presta- 
bit  nobis  uno  die  tor  in  anno,  recipit  aratrum  tre»  paues.  qualcs  superius 
poeuimus.  et  sextariuDi  uiui.  et  scutoUain  Ic^umiDis.  in  uere  troa  alleces.  in 
lUDio  CMemn  quales  tree  emuntur  pro  denario.  fanum  noatntm  in  pratia  eol- 
lif^Dfc  et  in  homum  componaiii  Dao  habemus  ibi  molendina.  que  solmmt 
•XU.  modios  aonone.  tuodlns  et  dtmid.  tritteum  est  reliqoi  ailigo  et  anena. 
moleadlirom  eüam  quod  aolnit  .XL  sol.  HabemnB  ibidem  XII.  manBos.  qni- 
libct  ipsonim  soluit  in  festo  s.  Martini  .XXIII.  denar.  NotaDdum  noro  quod 
ex  Ipfiia  oet»  et  dimidioa  nocantor  ecarmanei.  trea  et  dimid.  seruÜee  mansi. 
eolnmt  autem  a  se  diuer^a  iura,  uain  prcterea  quo  superius  dicta  sunt,  sd- 
litt  eeofmamvs  .XXI JI.  denar.  in  epiphania  dorn,  in  medio  inaio  tantundum. 
m^mlie  ucro  in  epiphania  doos  denar.  in  modio  niaio  .Y.  denar.  in  pascha 
iKHtrmfinmjis  gailinam  et  X.  oua.  sefvili»  aiiteni  duas  gallina«  et  .XX.  oua. 
ä-epit  fo'arinnnmi)*  .XT..!!!!.  pede^  in  rnltura  nostra.  spruiUs  ucro  ....  In 
festo  8  Pfuilini  pcoltetUM  debet  .X.  sol.  et  duos  modios  pisu,  in  circunifinione 
domini  .X.  so!,  et  ^almonem  ucl  ,V.  sol.  et  libram  piperis.  Eet  igitur  ccnsu« 
ia  lesto  ».  Martini  .XXIIl.  bol.  in  epiphania  XVTLT.  sol,  tribus  obolis  minus, 
in  medio  maio  .XVJIJ.  gol.  tribus  denar.  nunus.  Summa:  ties  libre  .XXVIIT. 
denar.  obulo  minus.  Sunmia  gHÜinarum  .XV.  et  dimidia.  Summa  ouorum 
.OXV.  — . 

In  Tauitna  babemw  duaa  coltana.  iinam  .XII.  iugeram.  altenun  trinm. 
et  pratmn.  m  natiaitate  dem.  scoltetoe  debet  nobis  poroam  nd  .XII.  den.  et 
.XU.  panea  de  fnunenta  et  .  .  .  sili§;iiie.  et  tria  sextaria  uini.  Not  auleai 


Digitized  by  Google 


d*ini)5  ci  rarratam  feni.  et  ornne  debitum  uniii?  mansi.  iiabet  etiam  .VI.  den. 
de  niolendiiii).  it  .VI.  gerbaä  in  iiiaioii  tuitura  de  Ii  in  luinori  quafuor. 
iii  iR»utllite  ^uiituor.  Uabeniuii  i|Uoquc  in  cadtm  uiJlu  .XXiii.  curtili&b.  tjue- 
iitet  opcratur  nubiü  .XII.  diep  dinnitUcalea,  »ex  cum  »uk  expensia  tit  sex  cum 
aostris,  «eac  dies  ctoadale»,  et  «num  diem  tute  festam  a*  ^^Jimcfi  ad  quo^ 
bct  opot.  in  «eDDft  .XV.  pedes.  quicanqqe  est  in  buno  aoitro.  jywrfur  wty 
bis  «nnm  dimn  alten  ex  fwrte  m  tiea&ii.  iwcipi't  oporatov  «Aum  panaM.  qutt- 
les  .XXXI.  fiiint  ex  modio.  et  obolum  corvisie.  H  intor  duo«  ecotell«  piM. 
Quicnnque  est  ht^bitator  uille.  dabit  ad  pratm»  obolim..  «iiiilaao»iB9t<iditur. 
denariunj.  fenuiii  colligunt  et  in  faorMttm  noatnim  eompomut.  ad  eseaatihb- 
bent  doniiiticalein  modiuni.  m  nie^^em  nostrum  et  decimam  in  pactum  däi^ik 
partor  colllfff^t  sin  uutem.  inansionarii  colligunt  et  in  liorrciini  noßtnim  com- 
ponnnt  l^^^nnu^  b^wp'  Jiostcr  est  a  Treifritl  usque  WtinebacJt,  infra  quos  ter- 
minos  nenu»  pii-cabit ur  <iini  nostra  licentia.  Manaua  de  MurswUrt  idcin  (le- 
bet nobiÄ.  fjiiod  UHU  ciutiila.  et  .V,  den.  in  fcj^tu  s,  Maxiniiui.  quos  uiliicua 
dat  pisces  Uetereuubus.  Est  ibidciu  ieoduin.  quod  qui  liabent.  debent  trana- 
ponere  omnes  uöleotes  ßaram  tranaire  pro  nostris  ncgotiiis.  £»t  et  molendi- 
Bim.  qaod  lolitit  modiim  aUigiDia.  Quidam  «liam  (anipiii  qiti  ttocelar  W> 
neator,  aolnit  .II.  den.  ad  piatiiiii.  item  alter  qui  «ocatvr  UMtva^x  qüeda»^^ 
'tmo  prati  trea  denar.  ilen  ioxta  pomeriu«  qnedem  curtiUa  trea  «Moa.  it. 
Molemidt  iieamum*  it  Rode  curtilJa.  qne  devehit  ntnum  nostimm'deiTtbiiMi. 
oel  trea  obulea  dat  pro  rvdeoiptiano.  quievnqiie  ailiia  aoetra  utitur.  debet 
•obi«  in  nat  dorn,  tres  tiuncos.  In  Wedingen  eat  mansus.  qui  sciuifc  JULX. 
denar.  de  quibus  tiiliicus  habet  sex  denar.  In  Iteppedingen  est  Diansu«.  qiri 
soluit  .XXX.  den.  In  nilla  «jue  uocatur  J'crffHt'a  .s,  Martini  est  manam.  qui 
solwit  .V.  sol.  ti'ibus  oboÜK  luinut).  Tria  [>lacita  annulia  aduocatua  ibi  aale- 
brnt.  proxinia  die  pOf?t  pa«cba  unnm.  proxiina  die  pu.^t  tcBtum  s.  Quiriaoi 
Hijiuji.  in  octaua  epiphanie  tertiunj.  Solet  nuteni  et  jion  e8t  inetum.  cxigere 
in  quolibet  placito  .XII.  panea  et  JQI.  denar.  ad  itompanalicuju.  et  tria  aex- 
taria  uioi  et  dominicalem  modiun  auoiei  .    .  :  i 

In  Wüte  habemiia  nooem  manaoa»  de  qiiubua  ununi  bebet  uitticoa,  dimt- 
4i«n  ierestariiw.  qnilifaet  manana  apliiit  libraiD  Um  nel  qnatiier  denar.  et 
daoa  denar.  in  ftsto  s.  lUertini.  et  duobiia  annia  .X.  denar.  terM»  anteni 
.XI«  den.  in  feste  ».  Kaximtni.  in  AprUi  ad  ueonam  noatrain  .II.  den.  et 
in  nat.  dorn.  I.  gallinam  et  .V.  oua,  in  pascha  tautundem.  in  fceto  a»  Qoi- 
liaci  tantundem.  Dat  nobia  manma  .C.  tegulas  .XiUI.  acctilea  oii*ciiloa.  ope- 
ratur  man«!us  .XTI.  diebus  in  ma!o.  et  fi  non  operatur.  dat  .  .  .  denar.  pro 
redemptione.  in  deccmbri  idcm  lacit.  in  fcbr.  similiter.  ante  festum  s,  Qiil- 
Maci  operatur  tre^  die8.  ter  in  anno  nobis  arat.  recipit  arati'uiu  ticö  paues  et 
companaticuni.  «juair*  dies  c\i<ü:it  .1.  denar.  ad  potuin.  Idera  iua  nobis  debent 
naan^iuuarii  de  colligendo  feno  et  tneetie  noatra.  et  decinia.  quod  illi  de  2a- 
uena.  Duas  ibi  cnltaraa  babemw.  una  habet  quatuor  iugera.  altwa  dne. 
Tria  prata.  quodlibet  eoleit  .II.  den.  de  nno  habemn«  dodmaa.  de  duobua 
partem  arptitDani.  it  aliud  pratum.  quod  in  neefae  a.  Qtnriaoi  aelnit  .YU, 
den.  ad  eenam.  quea  et  peiaeasor  prati  in  eadem  jmrte  aon  eolnarit;  prelo 


^ 


Digitized  by  Google 


467 


de  iore  ctrefait  Habtsus  aalicum  booiiai.  fand  Nullit  hg«<ioMii  ii«lvt  W 

bei  preter  deciraam.  ibit  autoiu  Treiterim.  et  termini  ipsfus  cnrtis  ex*#n- 
dnatur.  fbrcstarius  ter  in  auoo  Mtt  hühti  deiuurigt.  ^ikm  dabwttt  ^ai  opus 
prosequi  aon  po<^stiMt. 

•  Ib  Machere  habemus  tre»  mansos  »lUitiUiiiu  minus,  quilibet  nia)iöU8  sol- 
lst' dominiealem  modiuni  frumeati  et  uueu£  t't  iibruiu  Iliii.  iloI  quatuur  den. 
•i  camtam  fimi.  et  lercio  anno  .C.  ti^las.  it.  in  feito  s.  Hartim  .IUI.  den. 
k^>inäp  anni».  YL  .dADi  fiat  ibi  potendiiwiii»  qaod  8«liiit  dind«  «odnm 
«UMlw.' .iUanaMato  4uo.  ^ellbek  Ml«it  JIU.  dm.  «fltani  wm  JII.  in^ 
mmu-  ^Mrcntron  penienin»  mr  p0l0it  «Umi  flst»  in  MMte  §cori»  tri«  i»- 
giMb  Ui  AndiorAart  tria  iug^a«  iuxl»  Af«rad9i]»&  JI.  iogwa  tt  diia.  i«  i»> 
■iläv«a>«'>UMiiii<  ftpiid  Kelukume  pmliini  unum.  apud  3ibtehee  hall— 
äkuUm  mnmvamäi  in  q«*  «dM  ^auite  gorba  doIwi  «edit»  nlnoMB  tAm 
terram  in  qua  seruntiir  quatuor  modii.  CuirtilUm  quoqae.  de  qua  deciinani 
tantam  habemus.  quatuor  etiam  n^ansofi.  qui  soluunt  idem  quod  nian^i  de 
Baeheim.  Seit  ucJum  quod  Frtdfricu»  de  Merrirhf  in  ieodo  habet  tk'  eiödero 
maoaia  linum.  denario».  ^allinas  et  ouu.  et  «.oriniedes.  quod  reliquuni  iuii« 
debent.  nostrum  est.  Sunt  ibi  noaeiu  incU?.  de  quibus  habemus  deciiuam. 
Villicüfi  dcbet  uobia  lu  uat.  dum.  quatuor  pan^  et  .\  L  uidii&i«e»  deiiar.  et 
Beztarium  uini.  bebet  autcm  a  uobie  iun  uoiue  manei.  Apud  Niwlgingtu 
babeidiu  Binetim  nnam. 

Ib  Bmekem  babemie  diu»  enltarei  et  prataiw.  vumo$  Hat  irt  diiold.  qfür 
VhtA  DMiMiie  eoIiiit  in  fiwio  e.  Martbii  übreai  ISnl  ««1  quai— r  dan.  ik  Iwmi- 
^.  /JIII.  deik  in  uigilU  e.  Uaximini  .IUI.  den.  terolo  anno  in  miio  tmm- 
nel  m  denar.  Operatur  manem  sfx  bebdomadae  dominicale  optu  soi«  es,- 
ptBiia.  et  tree  dies  ante  festum  9.  Qniriad.  et  tree  ätea  oroadaU$  nostris  es- 
pentis.  in  aprili  dat  duos  denar.  ad  uennam  nostram.  in  feste  s.  Job.  C.  ta- 
gulas.  in  nat  dorn,  galiiaam  et  .V.  oua  in  paHciiu  tanlunditn.  in  ff.nto  k. 
Quiriaci  tantundem.  CoUiguut  mant^ionaini  j)Ȁtun)  in  lUtrlif-im  et  prHtuni  in 
Tauena.  de  prato  in  Jta^hewn  liuL^t  .XVIIJ.  den.  et  mothunj  .•-i]i|^inif'.  de 
prato  in  Tauena  .\  LI.  den.  et  dimidiuni  incKÜunt  /süigini^.  re<:jpH  aiairuni 
in  die  quo  nobis  scruit.  tres  nioytalee  paned.  et  in  »uturopno  sextariont  cer- 
«me  c«  dimid.  et  duaa  icatattafi  pise.  In  eadant  uiUa  rant  «lytiUe.  q«0  m- 
bia  eeoauBi  aolupnt.  in  aunioa  XXX.  den,  obvl«  miam,  Sunt  iinidam  ma- 
aantoe  trat»  riirain.  qui  pro  mw  pmewi  naalva  lotanal  nobie  gaUinaBB.  opa- 
rator  quilibat  tiw  dJes  croadaki  at  rtoipit  moyUdee*  ncnt  pfadiotwi  aat^  wi 
Bat  doni.  uillieu«  dat  nobb  quatuor  plmee  et  .VI.  den.  uiailalMb  ^  P€ttlti- 
rium  uini.  habet  auteiD  a  nobid  iura  dimidii  maa«,  «t  d^ciinura  cumulum 
feni  in  prato  nostro.  Sunt  hiter  Batihnim  et  Losmene  due  »ilue.  Valkenart 
43t  TJndmari*  de  quibus  babemiia  quartana  arbortm.  et  de  «arte  quairtaaoi 
gerbam. 

In  LüHine>i4f  httl)€mu8  inHn*>ot5.  de  tjulbus  uiilicufa  liHt  ct  .1.  et  unut» 

ex  iilis  soluit  duoe  solidos.  et  hex^  iniH  aliorum.  quilibct  niänsu.'^  xoluit  nobis 
in  feelo  e.  Martini  oeto  deuaiio«  et  d<;pinicalem  niodium  siliguu»  et  auene. 
in  aprili  daoa  daaarioe  ad  laaniiai».  in  feata  0.  MasUnani  .UUL  den.  ftarüo 


Digitized  by  Google 


458 


•nn«  M  warnt  qmm  oel  MK  denarius.  in  mi  dorn.  yliiBim  ai  iF«  ona.  in 
pMch«  tantamdeou.  in  foitu  a.  Quiriaci  t&ntaradem.  operatur  '■■iiitiii  in  do- 
oeaibri  doaa  hcbdumadat.  in  fobruam  tantom.  In  maio  tanttim.  ante  festtiin 

9.  Quiriaci  tios  die«  cum  sm?  exprnsi«.  et  tr&s  die«  cum  nostris  expensi* 
in  fegtr»  Johajinin  dat  .(>.  to^ulas.  arntnim  hahot  trcs  raoytale«  jKiiicÄ.  ra^ 
truilJ  unuin  paooiii.  ('olÜL'^unt  mfiir^ionarii  pt'atuni  uostruiii  in  Tnuena.  el  in 
horrcuiii  Lüiupuiiuut.  rocij>iuiji  d  iiiinu  alcni  modium.  St'pit  mansus  cux:»  pm- 
lum  uostruiu  et  luic  in  die  ra^^utiunuui.  iiec  protereuiiduiu  quod  ubique  coii- 
■wdbs  hfcbawM.  in  ^iiibits  ueates  excipiuntur.  Sunt  goaihm  -miSXle,  idfimii 
^  Qaum^  qoe  dmt  mk  daoama.  inl»  MKaim' iiMii«iqnMi^iifliln^[>ii^^ 
4tiMriiiai,  tm  p«rtioneiilo  pvatf  .11.  dm,  it  .1.  portiiitciik  '«iiiiiii\iAeM  iMh^ 
«UN  in  irOre  et  TTo^^  aaliotm  aiiiuiiD.  de  balMti|itf  quMrtfeai  gwta«. 
Mftnaionwii  nMo  ««ii«ote  »Uwte  iMre^Utet'  MiuirempiflDCuiUMBViaiMitti 
■•litt  boMi  ad  eta4|M  «iOiBi  Bpcotantia.      !  '  t  ,>  ni  mnii;>i 

In  Mandre  rant  octo  roanai.  Solnit  manain»  Hl- Uftt  t  dcMnu  nöuem  dfioa- 
riot,  in  festo  s  Stephaai  maldrnm  auene  et  duop  nfln<»R  qnalcs  fiunt  .XXX. Tl. 
de  maldro  frf}itW}iv.  in  pascha  sex  dop  ft  .X\'.  oua  in  festo  s.  Maximini 
octo  den  in  tV«to  Paulini  duos  den.  in  tV-sto  s.  Martini  sex  den.  in  festo 
•.  Andrew  nouem  nialdr«  aneno  df  prati«  n  <  adis.  in  teste  s.  Petri  .XXXIl. 
den.  in  C^to  s.  Maximini  septeni  den.  ad  lum.  n  eccieaie  s.  Maxiaiim.    .y  >^ 

In  Emhehlf'  habemiiM  sex  culturas.  iinam  ante  domum  noatraoiw^udiiaii w 
mtnpmna.  uuam  anpra  Onuart.  duas  aupra  J*ruterim9eh,  '^  hmhtiaHli^  itlstltci 
boni  ia  MM^N«  .XL.VII.  vognn,  perlineiit  ad  doiainicakm'^mmniNdMMi 
i^W»  MKd  boni  habtmva  M  eaScob  bonon.  quod  «ooator  WäekiihlSSi,im- 
garam.  ik.  ■dieimi  bonvm.  q«od  vooitiir  . . .  JÜC. ingenimi  \t>mMwmihm 
dao  MHoB*  et  quatuor  wperiu«.  it  .IUI.  «alici  boni.  quod  uoeattir 
Lamp^fieig^,  it.  ÄnAmfpUa  qaoA ....  tria  iugeva.  it.  iuxta  Wiminmgiutwd^ 

He  sunt  «Im.  qua.«  habenius.  Auen,  Carmoid.  Cardois.  fuernnt  et  due 
»ilue<  in  quibna  non  alÜB  quam  ilüs  de  Bvsrhir  secare  licel^at.  C<<iU,'eit  et 
AJasmh.  <[nnd  ant^Mn  de  cifis  silui»  f«alici  boni.  nosimni  est.  cnnj«  ibi 
.XVllI.  mnns.  -  -  iiait  quisque  eornm  in  puritioationc  g.  Marie  quaiuuj  den 
in  iesto  n.  Maxiniini  .X.  den.  in  tcfeto  h.  Juhanni«  .  .  .  in  festo  a.  Pauliui 
9e\  den.  in  festo  Uenn'gii  quttuor  den.  in  fento  s.  Andi-ec  .XUl.  dcn^.J» 
paseba  duab  gallinai«  et  decein  oua.  in  festo  s.  Maitini  duas  gail)iii«l4.«li4eoali 
(NMi.  in  natr  dorn,  duas  gallinai  eC  dwem  oua.  operatar  «ex  >diea.  Tnir.'AajA. 
MX  diea  iti  febtitario  propriiit  etpesaii.  habet  quisque  manaua  patifaipin*t^fe 
qua  babena»  terttam  ftÄdm  et  deoiniaiD.  et  toxvslarie  nostro-ide  iaiil«cilM> 
■bitar.'aiin«  alü  inanit  ti«i  et  dimidius.'  quorum  quisqne -edltiit  IXXX.  den. 

ftato  «.  Bfaximioi  .XXX.  den.  in  festo  s.  Andree.  Sunt  alii^tree  maali 
ei  qvartarhim.  qui  nocantnr  Manai  s.  Banini.  sohiit  quisque  in  pnriiicalione 
B.  Marie  quatuor  den.  in  festo  s.  Maximini  decem  den.  in  festo  s.  Remig^i 
■qeatuor  den.  in  festo  k.  Andree  pex  den.  et  obuluni-  in  pascba  dnas  gailinas 
et  .X.  oua.  in  raartio  medio  duos  den  et  dnos  pane«  mstodi.  in  die  s.  Ma- 
ximini quatuor  wircina.«*  lij^Miorum.  Est  ibi  dimidius  uittiisus.  qui  soluit  tri- 
g^inta  ooelearia  Cornea.  K»t  alter  dimidius  manBus.  qui  soluit  lampadcin  (iu- 


Digitized  by  Google 


458 


©ernam).  in  featu  s.  Andree.  Ksi  üher  dunidiu**  inansus  qnr  5ohiel)at  mensam 
abbati.  pru  qua  nunc  soluit  so\  dcti.  in  iebto  s.  MaNiniini  et  sex  den.  in 
fttto  s.  Andree.  Sunt  et  alü  ties  luanai.  qui  uocaiitur  a.  Basini  qui  soluunt 
■ifiik»  «aiii«  «eto>  6ol.  el'  tkm  vMm.  Vbm  qncttioi:^  wum.  qui  solmiiit  taih 
imb  it.  XZ«  maa«  quoton  «üio  -tmii  officMlonm«  ^iUlMt  anmroBi  qol  Mmt 
oatafchiBi.  wM^^  \xm  aoKdot  «t  Ikb  iwurio».  sex  giülioas  ek  triginfh  otift. 
4qoilwüin  diei  dotBiniwhi,  lMb«oiiti'«liMli  in^Mdoin  aflia  ddo  pral«  .1.  m»- 

la  itotdbtt*  hAfatmus  octo  cdIIbN».  "naam  mptt-Bönhe  ot^  ingitinm,  4ii 
Cämd  tem.  uoa  habot  ,XIL  iugcra.  alltr»  (Mtto.  tercia  deoan.  mprtL  Ih- 
ma4  uiiain  JÜC  iugoroat  «apra  A/m/m  tres.  qu«  kabent  s0pCna|^ntä  duo 
iiigera.  habemus  saliemn  bonutn  in  Hart  viginti  quatuor  iugcrum.       \  il- 

licuH  dat  nobis  .XVIII.  den.  dao  ^"orcstarii  tantumdcni.  Habet  uillicug  a-  n»- 
bis  dimidium  mansuDi  et  pratum.  quod  üocatur  uillici.  et  sex  iogera, 

Forctani  habent  inaDsum  et  duos  cumi?lo8  fcni.  Cnrpenturiiis  hnbet  di- 
tnidium  nianhum  et  in  hcbdoraada  qua  jiof)is  Hcniit.  morliuin  domi- 
nicalis  niensure.  et  scienduni  quo<]  ta<l(  lu  uilla  nuliuni  liabet  aduocatiim  ]>ro- 
tei  abbatein  s,  Maxiniini.  Si  quis  in  cadern  uilla  carradam  aini  dcfert.  uel 
uendiderit.  aex  dcnarioa  pro  tbelonco  dabit.  .  . 

Hl  «mt  qoi  oensiun  dcbeol  in  RHoelini  foaaa.  Ordulßu  tres  (l«ik  in 
km  m  MnäUDi.  Uuimüm9'  WredemaH  tret  den.  filHn  Waüeri  de  iMde 
JokoMüH  daoe  den.  ThomoB  VUminc  obulom.  Qodefridua  obokm.  Domlii» 
^  p.  Beitel»  Hflma  den.  IMomtt  de  W^Um  tres  den.  Brbet6  qeetuer 
des.  ei  obolimi.  Btpkui  imo  enno  deeeri«»  et'ieeqveikti  obuiom.-  lUgtvm 
mediem  tree  den.  gintafyiit  qMiaiNr  den.  'ItMai^  tU^Jm  q«et«ev  den. 
FrtderieH$  Saate  qoatuor  den.    Wtub  paganu»  eepiom  deneriot. 

Ccnsus  de  Anual.   MmAiüi  qnaloor  denerios  &c. 

CensQs  ad  ofHdum  elemosyne  pertinenles.  qui  soluentur  in  die  Maxi- 
mini.  —  Theotierinig  de  tilfdevbo'h  quatuor  den.  in  Ihimet'hnth.  ('uno  de 
Tvmbn  fiex  den.  Otto  nille.s  de  UutemhfUi  sex  den.  de  niolendino  iti  Auttal 
ocio  den.  et  .Xll.  njaldra.  sine  inoltnra  nobls  molit.  de  dimldio  nuin.'-o  in 
Mertineödi-rjJi  .V,  solidos  in  fej»to  f^.  Martini,  \i\or  Iii Ulraili  Pitis  .x^'pteni  iTen. 
de  rnirte  d^'d^rult.  (jfMn  de  liuvern  octo  den  de  Jiianso  in  Mei  tniesäorph 
in  die  paliuiu  um  .XU.  den.  Cuno  canonicus  inaioris  eccleeie  octo  den.  sol- 
uit in  die  f*.  Martini. 

Ue  sont  uinee  de  demosina.  letro  douium  tratris  Uiläebrandi.  duo  horti. 
hl  pUmtm  doo/  in  '(kruatia  via  petflm.  et  in  eodem  loeo  «M.  in  Amai 
mn.  itan  iB  ^«nmZ  doe.  ■ 

•  Itt  Mattem  »mem  .-snal  menel  nd '  costoden  pertiaenlea*  quisque  lelvt 
nfNMi  deneriei.  in  fotto^s.-  Andrte' qmtoorf  in  nat  den.  mnn.  hi  ywi 
eeiibDe''e,  Mane  qiMlnor.  in'<iB8lo  e;  ReeiigH«  aoleit  nianaea  dinddiiMi  qua- 
dncon  siliginin  In^ifeato-  e.  Ifardnl  tria  quartana  auone.  pretcrca  inansas  vnm 
eet  «pud  Ontca^bmrg  eoliiena-  in  festo  t.  Beniigü  maldram  siliginia.  in  fealo 
a.  Hailim  maldrum  aueno  h'^uivensis  inen^ure.  in  nat  dorn,  qaiaqne  mansoe 
gaUinatt.  «k      ona.  'in  Jpaeeba  tentnaddem.  Ad  fenrni  ^aeoaadeMi  'danfc  oem- 


Digitized  by  Google 


m 


»iwitar  ^ivttuor  AniAiBioi.  Ad  umrteiidiim  «t  ooDgMgftttdttoi  «l  foiMwaiii 
4it  quiBquf  iMiiifii  famnlirai  wo».  qvHnn  «MftlwitfM  V4k  ^tim 
fMW     iiM4d(«>  «iligiiiii  ft^<r<ii|yi  tet  jiMenifi  da»  piMMiM 

ffimoi  iii«ilieiu|iiin  Trmmm  ad;  Mirtiwitf.  «d  »m  (OQl%aidit  dbt 
^«t  Kuuia«»  ^olwlwi.  In  Mo  t.  IbxiMnii  «  pliMt  üMtedL  ifliwiint  «i  m 
fanwtio  moQiwtorli.  quo  4ie  diutl  hwmib  oAeni  ioMon».  qoihai  Kiililiiiür 
noiieq)  piMMP.  QiiQftiei)s  nottm  C9L  adminwtouil  nipM  H  lam  ■odüii  fi»* 
liii  Hanf  et  itopu«  aiai.  in  rogationibus  preterunt  aexlNa.  quibns  tatet  ^pm- 
lnor  d»tar  pänU  utiuf  et  stopq»  uini.  In  C«n<ar2>«i«  laal  duo  mtoat  et  ^ 
nSdiuB.  qui  solunnt  duoß  solidog  in  fcsto  8.  Martini,  in  pascha  tantumd«n. 

In  Marlim'sdot'ph  est  curtüln  iina  et  torra  soluen?  in  festo  s.  EncViarn 
.XII.  den,  apud  uillam  liot/ei  i  est  luokiulimim  pertinens  ad  curiam  Mati^^. 
iolueol  OUttodie  «XVI.  maldra  eidiniaicaliä  mensuife.  Y.  uidelicet  frumeDti  iu 
pentecMten.  et  .V.  siligini«  in  Ichto  s.  Reini^ü  et  sex  oommum«  annoce  iu 
nat,  doniini.  Ciwtodits  et  nioloudinHrii  est  moleiidinuiii  reparare.  In  singulis 
ia»ü&  apUdtolurum  dat  nioluiiUiimiÄu^  quindeiiiu  pane^  truiueoti  et  totidetu  iu 
eena  dorn  et  uenit  Ad  pMtum  McUtene.  YiJlko  de  M^eMtM  snboenM*  ad  wm- 
uitium  ewtodi»  Un  ki  imoo  td  plMton  aeaiflüti«  de  «Uih  panikii.  Jaa  jflaa 
noaalor  reditai  el  dedm*  euitodjp  ott  «YL  mtnt&m»  taat  in  Ummm,  ifm' 
fue  dftoe  (apMurniia  aaa  die  in  pfüa.  ano  in  Jioniio.  aao  In  agae  ai  aega* 
iai  anlUgeadOk     {KinrißG«tim.4«t  quisque  naaaai  a^  Ugaanaa  al  laal- 

In  Cmkxrher$  octo  sauft  mMiai,  aolait  numaus  in  finto  a.  Andoee  itm 
AileUae  siligimf  «t  aiddwia.  aaane  at  iei'dan.  kiiito  poriflaatianj«  sak  deo. 
ja  natali  doDiini  galliuam.  Ü  «V.  oua.  in  paaelui  tantum.  in  iiato  9.  ÜHaigii 
.  .  .  .  Est  ibi  salieuiu  bouum.  quod  qoi  c^lit  qointam  gelaaaM'eaetaaa  per* 
soiuit.  in  feste  s.  Andrec  .XVIII.  den.  de  censn  dispopito. 

In  ourti  Tujsela  nunt  hvx  maiwi  et  diuiidiu«*.  sed  dimidiua  uet^i  ind«»- 
lüiiiicafiüne  iam  in  salicuin  terrani  ceasit.  quiiibct  nianHue  «oliiit  In  fe^to  a. 
MiixHiiii)!  sex  den.  i"  ft's»to  Aiidree  septem  den.  it  eodcm  die  ad  tritaran 
dum  duos  den.  it.  eodem  die  tves^  ^allina«  et  atl  quamJibet  galliaßoi  .V.  oua 
in  paecba.  it.  quilibül  raansue  ud  .secüiidum  i&uuxa  uxiuni  denarium.  In  uere. 
in  lunio.  in  autumpuo  arat  nohk  wauj^ue  quatuor  U>bu«»  in  dimidio  anttru. 
reeipit  moKtryni  in  uere  trea  inoytalea  panee.  qwdai  triginla  aaaa  fiaal  da 
maldro  dominicdi,  et  scutenein  piae.  in  iunio  trat  m^jUikm  «t  OMaaai  «al 
abdnn  |Hro  mm.  in  antavipflQ  .im  muyUilm  at  diaidM  Mmtmnm  mai- 
ai  alaiun  «ntian  Mmat  aama  dwairiain  pva  diadlh)  aastaifo  aadfit  k. 
in  mak>  doea  deoarioa  ad  tcgolaa.  qoilibet  oManonanna  aiae  plaa.  «aa  a»- 
nnijiabeat.  de  naaao  §dwm  daWt  eima  aallaiim  qua  iaBEta  «Üiam  est.  man- 
tionarii  «t  eortillaii  at  qai  aaoem  in  paola  habent.  aapem  Maat  in  aepi. 
m  daa^pnum  imiente  paoore  uel  ^aaenaqoe  modo  laaWarit.  epwidatiawi  ia» 
aentur.  wm'^^^y  da  eeteri«.  in  uere  quUibet  manaus  arabit  annm  iogeram 
ante  finem  mardi.  nihil  inde  redpit.  in  iunio  arahit.  et  nnt«  t>«tiini  a.  Jo- 
hanna, in  autnmpifo.  et  «nte  festom  y.  R^^mipfii.  scmeritem  4  curia  reeipient. 
Sunt  in  eadam  curia  due  eurtiüe  at  dioiidia»  f  ti4ib«t  aohiit  in  leala  a.  Aw 


Digitized  by  Google 


itm  iiiwtwt  tai  mtMtf  duo»  den*  «it  fßMim       «#d*in  dtoMl- 

pMlift'lMt  ttfi»'iii|rdn  Mlk»lOTe,  etilotat  ^)»»kKi  «IkMtto  m.  diOiiditfaB  düfri 
sas  indoniinicAtus  eii.  «{ui  «CMitUr  m&tlM'Beitltjftt'L  it^hgehkto  uatttt  #1 

in  Monella  eex  iiig-eruiti.  qiic  aliqiiando  fiiit  pratünit  et  |irftliltll.  hlil)^lliii  )^ 

titnrnm  in  Kirtfrbf'rch  et  docem  niueas.  liAbemiis  s^x  petitiirnd  et  ditnidiam 
in  iiiontp  oppmttf  Litncii'ii'h.  nohi«?  dfniirlffjfi!  iitnnm  <*rilijnnt.  tarnnti, 
po*!tci'ior<''-  v\  (liiiiiflm  in  toreuluri  t'«it'iiii  ilt  Uent.  ei  srienuuiii.  quod 

bi  qui  peuturiii&  jiali>^nt.  singulis  iuuius  ."^inguli  tlebcut  .V.  noiifllns  plahtü-f- 
taccrrc.  et  .V.  plaustiüUis  Hmi  impoiipre.  haheniU«  ctintn  Uincain  iu  Kathereith 
«l<WUl  vtaMk  LunpM,  et  nnam  iuxta  Ue^jhemtoch.  que  »iuiilit^r  di^miditmi 
wumai  wtAnnM,  pr«Mr  mol  sa^elknf  «c  fbmiditttti  iMtfiiiM.  tsi  tnaoBttf* 
iio«atar*iltoM@l/.  qni  sdiHt  M  sdmfUM  i^ligfnls.  et  trea  aiMrne  }ii  Mft»  i, 
MiflMik  piaeha  iqiwtuar  ^ftiluM»  ei  .XX.  <ma.  tnfti«  daM  denai^  nd 
fl|gl«Li».  et  sex  denarios  ad  edjficiiim.  hftbrt  Mainaus  petiturnfii*  qoe  soluit  qu#> 
tver  aitttioM  in  prirnis.  de  roliquo  neu  dma  pe^tett.  mansionariuB  tertkni«  Hdett 
mansionarii  in  curia  de  Lunowich  aemprr  scponi  faciiint.  ad  ]>lneituni  aduocati 
ueniünt.  cetera  on^nia  iura  in  curia  de  iuHfln  pcrsolnunt.  Jus  uillici.  uiliima 
rrcipit  im  dtmidi'  mansi.  et  uinmn  nostrinn  de  uiih  pefitnrn.  et  de  qu8lib«*t 
{H'tiuiiÄ  duu  »cxtaria  »lin!  do  quolibct  niaii>»ionali  «uum  deonrinm  in  nnt. 
«i<^üi,  it.  iu».  qMod  recqMüius  ft  uillico  in  trihns  placiti^.  in  quoiil»<_t  quaiuio 
üenirc  uoiueriniuH.  dal>it  liühis  duo  sextarin  iiini.  et  sunierani  auene.  et  cetera, 
et  lii^lieiie' HO«  rcciplat.  iu  oat.  dorn.  XII.  den.  uisiti^.  de  Da-mi  dantui' 
«Mdl'jXV«  d«i.  in  MHar.  «i  Feiri  .VII.  dofl»  ^  obdlus;  in  purif.  w^  MMiAt 
iJilideMt' 

Hec  saot  inra  que  custoe  debet  &inifie  apvd  nilMm.  qne  dttftof  ImeUi, 
is  f^ito  8.  Maximini  tri«  Motfartä  ulni  .VI.  pan^s  .1111.  caaeoa.  roatid  aMem 

dabunt  in  ipao  (c^to  eiistodi  tr<^  «ol.  in  uig-ilia  h.  Andree  dat  ei«  etistoS  dö* 
minicale  maidrnni  siliginie«  «itulani  uini  .VJ.  «leii.  earnis.  ipsi  autcm  eadent 
nocte  dabiint  cnstodi  pro  eensu  tres  .«loi.  et  .\  1.  den.  et  .XV.  <;-nllina8.  in 
ipto  dir  8.  Andre*»  dne  (iirf  llr'  > ol  mt  odo  den.  et  diniidiii?  mansns  soluit 
dn<j^  «1(  Ii.  Pratum  e.<t  nupor  insulaui.  quud  .soluit  tres  den.  in  purif.  Ma- 
tte dtibet  custo8  taniilie  .VI.  ulnaä  et  diiuidiaoi  iumiuia.  in  pascha  quilibet 
mamus  »oluit  .XV,  ona.  •      >  . ,  i 

Heo  'Mmt  ttlra  qbe  castoa  debet  foreetariis  in  Sueiche.  iu  fcstu  s.  JAttxi^ 
mat  hoMUB'  deiMhi^^r«  411«/  «ria  MULtairia  vM  .VI.  paiiea.  diM«  dM.  eltMa- 
nM.  ia  pMktiiMi  doiAiitiea  piMt'fwIoni  a.  Mattiiil  dabtt  eii  pro  prandib' trai 
aoL  et  «VI.  deo.  maldmn  et  galihiaiii  .1.  hi  pttrifie»  s.  Maricf  'trai 

eiuiddas  iMdeoMe  trea  def^.  < 

In  luUa  que  didtor  Vdle  habet  cuatoe  .XJl.  bencficia.  duodeciinum  aicK 
uUlicationem  pertiMÜi  'utNiittqaodqiie'aliorunt  «oluit  doaa  situleA  uini.  in  festo 
s.  Martini  dimidium  quartariuni  auene.  et  .111.  den.  in  f-^^to  s.  Andree  .tl. 
den.  'II  f'-^i'^       Thotn*-    n  ik-I  Ad,^'  -Mrc'nHx  I .-i-  -Mni.  cen-'nm  nini  ft 

quod  creuarit  iu  uineia.  custodia  famüia  itüim«  debet  avia  aapim  Tmmrm. 


Digitized  by  Google 


463 


custosqiio  Uat  QUB  aü  comedendum.  quotl  ai  uinum  n<»ii  tulciiiit.  iimisquifquo 
.1.  den,  pro  itincre  sdliu  t.  f|U()<l  ?i  denaripuj,  pro  uino  dederint.  taoien  pre- 
dictO!»  deuMiius  yvv  itin(M(>  soluciit.   Villlctjs  ciiatodi.s  nb  .XI.  Keneficiutis 
denariüs  r(K'i]»iet.  uiidc  It  tiuni  cu!^todb  sfcari  tuoiat,  quod  ?i  aiii|uid  Uijiuent, 
piupi  ii^   ex|»cui»ih  .  per6ciet.   ^UAt  ctjain  in  eadeni  uiJla  lu&usiüues  due  ad 
cast(»deiu  pcrtinent^s*  manwanarii  ciiniodeni  .jnanaionum  uuus  fenum  uertat. 
dffVQ«  iioeetor,  .  et  panom  QojitikUiii)  a  luUHeo  iMopii   Quando  ftnuoi  aitiMi' 
Ulm  (v/ent  aaibo.  ucfu^nt  et.  oum  eeteria  ülad  ciunulabant.  .notiii^mn  Mitm. 
quod  ia^  duo  nuBtia  citttodi^.  quoticns  ii^Uerit*  fcruDt  apud  Dmmm««!,  FU- 
6t  Im«^.  solnrnt  »tian  Jnb  due  hmumiom»  in  fest»     Mailifii  diiaa  gal* 
livafi  «t  .X.  ou«.  acißndum  ucro.  .quu»d  4}eteri  qlii  .oum  b»  ö«ali|n  fpaurn  con-- 
gHC^ant.  prandiiim  a  uilJieo  recipient.  «ut  mt«p  duoa  pania  mnb  Adbiincv 
41iao<l#  fenum  cumulatum  fuerit.  uillicns  cu^todj  niiutium  mittet,  nt  fienuni] 
sinni  auferri  faciat.  Guslos  autein  illis  de  Mattirtm  predpiet.  ut  illi  aftermnt  qui 
cum  bol'us  suis  apud  Vati*     ilmiit.  et  fcntim  custodi  dcferent.  unumquodquc 
plausü:um  a  uillico  moytalfiii  paiuni  rrclpit.   U  caseum  uuum.  quules  tres 
ijniuntuv  pro  denario.  et  sextariiui)  uiui.  quod  &i  uinum  defuerit.  duol  ii-^  de- 
HarÜH  rodimctur.   Sciendum  niiteni.  ifuod  cusios  bin  in  anno  placitum  toDi're 
debct.  unuiii  pioxinia  die  pu^t  ItMiuti  s.  Martini,  alterum  pK  xinia  die  posi 
punhiat.  js.  Marie,  tuac  nou  uocati  ticnicnt,  aisi  custt^j  ditttTic  noluerit.  6* 
distult^rit  postea.,  cum  uoluerit,t<2ucbit.  iu  puriticat.  dat  uiilicua  expooßaa  aMta 
ot  iiMiie.tde  plactto  dabujoitur«  cNiclelam  -.tex  ^piilHWram  .da1»t  cattoa  fainilai 
in  purificationa.   Qvi  boiiA  OMlcne  .  tvoADl  ^pud  £omA#  et  Foalm»  «p«d 
Vßiln^  placitivn  ciutocUt  qnevf vA  dbeMnts.n«:  .«Iii  oilHd  ibi  babfiiitMb  anycr 
bona  ettttc»^  qtiani  iUe.  ^mi  in  Y'oM^'iiijUfBM  est  Sunt  protarea  irfpaa 
todis  proprie.  qtie  eius  ditioni  subdite  sunt  qoaa  ipse  oporatur  nd  djiitwbiat, 
ikd  operaudum  ad.utiUUtoih  eeoIeBie. 

^  lati  sunt  censualcS:  mi^iiai.iA-  VfMf  ad  abbatiam.  non  ad  cuetodem  apr<>i 
tantes.  Primus  dicitur  inapeus  CuHra4i  de  i^mt.  de  %w  id^  ^''"-iwftif 
apluit  trcs  lageiias.  Jianricus  molc^idinarius  de  FoftrOt*  WMUR.fitdiaB.  Mmt¥t^. 
t^t»  de  1 7< "  et  ArMobhii*  de  K/o/a  trcs  lagenas. 

Sioyiuliis  dicitur  AeiserJiuut.   quem  Uenrff^}is  Keiner  hahf^t  dmiidiuDt 
indouiiniratuin.    Aimoldm  ülius  ü/aum  ^oluid  amfuu.    H^mertf«  ei  l  äa^ti^ 
]^ia{a  djmid  ainuni. 

Tertius  dicitur  Hiu Uhuue,  quem  Ilfn'ma/tuiis  liulant  hab6t  diuiid.  in^. 
doiuiuieatum.    Uei  fmmmv.'<  inlU«  amaiu.    Folmarvt  Geldre  lageuaiu.  i 

Quartu»  dicitur  Mvini^'iftefhme^  de  quo  soiuuntur  .1111,  atne.  &e.  *). 

niM.fki&0Br  aiiwiamaBa.  tBrcta  pam  indomBMinla.gtt.  • 
Bextt»  dioittir  mansm  Sttj^umi,  de  quo  a^pJbfliiit  ,ßlMa.(Mil»a  eolal 

>  €«ptiiBiia         Mßtkmefimt^  .  ümtniem  tKey*  heb«!-  «iceiwk  farttü 

IffleHlnkutiMt  .  r"  •    <tl  'II' 


Digitized  by  Google 


4«^ 


Octamt  dUSUm  ^I*l€mtii'*ktiüe,  "tarria'  fut ;  mfloMhucaift  -eil.  Ütf» 

Hmrit  terdam  partera.  &c.  .    »  ■. 

Nontn;  cttaDi  didtiir  FlarUi4nhume»  IngetMvmdu»  L'mmau'^Mimm*  DA*" 
Uich  amani  iiulomiiiicatHm  &c.  .-  <' 

DooiriJU-s  i]icitiir  7  n nhf^ihllf^hwe.     (J oitetr>du»  tlf  Losr/ip  aniam  «Itc. 

XI.  (licitur  I'iimcheruHtiikuue.  <^m  suluit  quatuor  amas.  Arnoldm  Maekt- 
rovrh  aiiiaui  &r. 

XII.  dioitui  FoLiiwrtskvur.  Artttdäu»  $oalni)Ui4  tret)  lageiias.  Qerewif 
ütiilaiD.'  Mutau)  scabmus  Urea  Jagenas  &o.  .   ■  . 

XUI.  ^MÜtur  BteeimükmiB,   JHtmneuä  trm  \»fgtmB  A«.  / 
X\lil.  ikSlntFrMtti«$h9ue.  Herimmnimdimitnt  «mam  imlomiiiicafMi^« 

XV.  «Uflitiir  Mtan>une$ktnt€t,'  X^fMdk  aoiain 'io^onin.  '  Bermon^  8mjf* 
h^dm  dinrid.  amam  &e.     •  .  '  * 

XVI.  didtur  Folmarta  Cautrouiceshüve,  Oodefi\  de  Vastrou  trm  h^ft'^ 
DM.  Mmrie^a  hMlut  H  WUriom  Oaine»  irm-  lagcaas;  tiimvhmnki^'Eyiä- 
«opm$  tres  lagcnas.  &c. 

XVn.  dioitur  Kenehmiealwwt,    Thendcf.  Ltochf  trea  lageoas  &o. 

XVI II.  dioitur*  Colc'Aumi^ve*  l>F«««j«tiW  dinid. -amain.  LHdtmieu^ivaä^ 
dir  Lr>ive7i  dimid.  aniam  See.  i 

XIX.  dicitur  miiiiBus  Hetumnnm  Tabt^mif'./i.  qiii  U)tus  iadominicatMH  «ati« 

XX.  dicitur  iiwkardühwie,    Vuwadu«.  Longu--*  amam  4^.  * 

I  '  ■  •    ,  ,         ,      .  .>..•,•• 

De  tttrc  cvalf Hlü. 

(Jeasus  m  SeruucU.  qui  damlus  est  proxima  die  post  featttm  s.  Martini 
Mt  ipsa  die.  .IIll  denarrin  Chtmune  Q0defridm  .£  denar.  in  iSeru*> 

uml  iabdt  edBtoff  tot  frmta  vAMunm..  Büderatku  Jl.  frnla.  iwMwmn  Htm* 
tiBm  Pmüm  daa  fruita.  in  VaUd  RiehOdid  .L  fnistam.  hi  €adfnah  Mumt 
Oreue  dao  finista.  in  PUmtüv  Btea»  S,  tnontem  per  sc  coli!  einloa..  in 
CMMtf  Beriram  .1.  in  Canetk  ühlardm  .1,  fruatuiii.  de  insnla  In  Lotch«  «Ar 
uentnr  custodi  siimulls  nnnis  in  die  s.  Maximini  IT.  sulidi  et  recipieiit  ipai 
tii»- sestaria  uini.  et  .VI.  panes.  .et  ai  deAarii  eodt  m  die  solnti  aon  feirint. 
amam  uioi  pro  denaiio  in  autompno  seJiient.  et  nihil  iuris  acdpient.  ^ 

Hec  est  conuentlo  quo  facta  est  in  pri^eutia  AruoiJi  abbatia  s.  Maxi- 
nöini  et  fratrum  suorum.  uidelicet  (io'ardi  prepo?.  Alardi  mntoris.  Anwldi 
pyppQy  inter  ICr/ihonem  et  Drutwiinn»/  in  Ijosehe  de  bouis  ad  custodiam  por- 
tinentibus.  De  domo,  in  qua  habitat.  et  de  torculari  et  de  arubitu  ;id  domiim 
pertinente.  amani  uini  soluet  in  auttinipno.  De  uinei**  !am  in  montibus  quam' 
in  uallibus  ad  custodiam  pci'tTneiit ibus  dimidiain  parieni  dabit  ccdesie.  Ter- 
minata  .^unt  liec  ante  scabinos  et  rtliquum  populutn  de  1  alle  et  Lo»cke.  No- 
tanduui  etiam.  quod  cmtoa  quando  uenerit  in  aatuinpno.  rodpiet  uinnm  suain. 
iiei  jranfiaa  ab  eo  siiMaa. «idtoi  Drmtwimt»  «t  sin  tHoeuaaw»  :iio<te*et.awiB'*- 
tin.daVaoL- Htfvandiam'JiiaDetaiailltttE,  ibi  «iliaBit  iDim  mmb  «MonqQeri; 
&det  et  quieanque  uineas  habent  ad  coatodiam  perlinentea.  ad  idem  torea- 
Ur  «s  iwr»  -aonieoi.'  ei-  eoalioa  paitom  nam  ioifa»  ledfiel.  el  ia-  «adem  domo 
qoamdin  aoluerit.  earaari  preoipiet 


Digitized  by  Google 


464 


In  K%r§erbfrek  ha  bei  cottos  tot  frnsU  ninearum.  MatkUAif 
tria.    /'V'v  unflim  petitur.im.    J'^A.  tria.    6ifridn4  t^uo     Isti  rxcf.rguebuat 
apud  Luttrfirh  uiii4Jeniia.s  «ua».  ubi  eoitos  iMkiCfit.  |iar»  tvioiiemit  übera  est. 
i|>si  auU-m  decim-tKuüt  partum  «uarn. 

In  Vfwtriu  liikl>6t  rusios  tot  frupta  uincaiuiit 

In  Hitjla  Labet  ciiataa  .V.  friuta  iiineanam.  que  tenet  Tkeoä,  ta»U*r  et 
»oluuut  dimidiom. 

Bm  SM»  tna  «Mtodk  in  FMke.  nt  m 
HD«  ia  omni  Iure  est  oilUd  eeelMM.  nlif« 
todi  .V.  sextim  U  Immm.  Ff»tn«w  Iwbot  iW  .V.  fiMs  ■iannm  qae 

qa»i  «iaHUUr  dftt  cnalodi  aeptHHUH  mtMiuiii.  «t  iMMitoi  qatd  .V.  fra«te 

qve  partinoit  ad  faitcniititttii.  et  hoc  qood  dicHor  Lcml  «d  laMiil» 


MmI  petitnre  in  Lvncwich.  Arno!<lun  de  PtUceU  aoain  &e.  Her  sunA 
iura  qae  pertinent  ad  transitum  MotlU  apnd  Su^i*^h*-.  Doraini  do  s.  tfir« 
dant  apud  Kemptnm  anam  ?itulam  nini.  apod  Plzyort  .1.  ni8tici  de  lindal 
.1.  illi  de  Vfin'Urrh,  .].  ÜÜ  de  Enkri'h^  .1.  Docnitii  de  Spr&nk'.^lnch  dant 
.1.  apufl  /^'r'f^  '  f  ;i]H)ii  ' '/  '  M«^  illi  de  Cr">ie  AI.  Domini  de  Kpi  r}mcfj  danl 
apud  h'tthfiH'  unarii.  i  ustiii  eiusdtu.  «lillc  .1  Uli  de  Celfttw  JI.  Domini 
de  s.  yjiit-tiuo  dam  apud  CracU  .L  et  UKiiiiiu  ue  ft.  K^tfuttour  .1.  et  ru^sici  in 
eadem  uiila  .1.  illi  de  Beren^^astel  .1,  Domini  de  s».  Enchario  J.  apad  Cm- 
wem.  et  roslid  Mmdaii  oiUe  J.  )tli  de  Ke^MuHi  .L  illi  de  WmbriA  X  OB 
dt  Mütk^mi  X  aK  dt  EmeUg  .L  Dvniai  d«  MMmm  X  ÜMierf. 
UM  de  X  iW  de  Nimttfm  X   Don  d«  «.  JI«eA«i«)  X  afHMi 

TrOledMi  «t  niriMi  de  tadcM  nflla  X  Htt  deObttM X  ilK  deJ^MfeX 
DMUftt  dt  «.  Mm  (hI  ifortyrc»  dtM  «fMid  AlAiedb«  X  Im»  im» 
pMtiBMrii  H  6m  «wtodi  in  die  s.  Hartim  XXV.  eetidtiL 


io  HimiHpe  sunt  tree  eraede  de  mligiilt.  toni  habet  JU.1.  iagera.  seoanda 
.XII.  tertia  .VIIL  et  doo  ragen  iuxta  pratum.  et  ana  de  tritico  haben» 
.XXIX  !Ug«ra.  it.  alia  de  .XII.  iogreribn«  et  tria  in*rera  iuxta  ^f''-~.  et  .IV. 
iug<^ra.  (lita  donitnicaiia  et  duo  eensnnüfl  t.  orciilu  rle  .XIT,  tu^ribu«.  et 
ibi  iuxia  duo  iui^t  i  a.  it.  iuxta  .«iiluurri  et  terrani  aral^il'  m  ,FV  insrera.  it.  ioxta 
(Mluam  .IV.  iiiücra.  et  intra  terram  titiuci  .VI.  iuena  ila";  <  roa  la.«  ccdunt 
et  sepiuiu  ei  iiiCidunt  Itonane^  de  uilla.  Habemus  cüani  pidtuui  de  .Xü. 
oarrftdis  fcni.  Est  ibi  iiomue  ad  .C.  porom.  in  quo  custodiet  quilibet  tnAUUfi 
dMAinictUs  pomM  per  XU.  Um,  Hafaimiis  ibi  .VII.  imiwob  mmmm  wMä  m 
tmÜm  nmm  .IT.  den.  in  net  dem.  gidliiiMn*  in  pinthe  gnHfann  et  Jk,,  ea^  m 
tee»  e.  Bemigfi  daie  mediot  trMd  epMIiv  elkai  eet  wnitwiieiii  m  mam 
propne  Hifwdw  el  irib«  dUraft  «nie  Mein    Qoimii.  qeod  ei  preeipilv. 


Digitized  by  Google 


■Mlit  et.  dag«ila|  aDBonaiii  doiwttiflalfliii  et  Mliit  Timmen,  redpit  aeHiioiie- 
not.  qxkod  iUi  de  ߀uAeim, 

la  Cmine  eil  maiMHB  loliieM  X  den.  ia  B^mmfe  eet  aeiieve  el  dim. 
eolneatet  in  faste  s.  Andiee  JtIL  iol,  et  JV.  den. 

In  Kirimge  est  menaoB  aoluens  J^IV.  den.  in  $irtjfmifa  «ree  .1.  ed- 
mas  in  finlo  t.  Kwtini  .II.  den.  et  pratum  de  carrau  X  feni. 

In  Widäeniingfi  mansus  aoluens  JUL  den.  in  Hvdmdorph  fonvoß  sol- 
uens  de  feno  ad  VI.  cAn-ates^  uinee  de  camte  nini. 

In  JUtersdorjth  ecdesia  unu^  sdnens  »V.  sei.  in  Keraeoke  est  nanata 
aolueas  .XXX.  den.  et  una  uinea. 

V'^illicua  habet  dimidiiim  mausuni.  und«'  soruit  prepn^itn  in  tribus  piaci- 
XiB  cum  tribu.s  sooiis.  et  uisitat.  in  l'csto  Quinaci  }H»)X'eiiuia  de  sex  dena- 
rÜB.  duo  »estana  uini.  »%x  panea.  in  nat.  dom.  taiUum  et  seruit  in  maio  pr^ 
poeito  cum  ceji^ura  congregat. 

Id  Ratiche  soluit  Cutio  et  Ji&maharduH  duas  amas  et  se^turium  uitu  et 
sumeram  auene.  in  Vrciche  volqt  Diecdini  duas  situlas.  Godefridm  de  Uecite 
JI.  attilM.  beres  EMbet  J.V.  ait  herea  Heinäe  aomeram  anene.  denariupi 
pnaia.  et  seittadum  uini  de  manvali  nino.  snmeraa  aoene  et  JCU.  dep. 
IrsirireMcs» 

In  Sinei  babemoa  duas  cnlturas  JV.  iugertun  et  dimidü.  et  pratiun 
ad  duas  cairataa  foni,  Sani  in  hac  uiila  .XX  VIII.  quartana,  aolnit  i|0^ 
tariurn  doo  frm^uiria  ftjMienti  et  duo  auDne  .VIII.  den.  uel  gallinam.  et 
.VI.  den.  et  wa4t«Unm>  erat  nobia  quartariuF.  sicut  aratratus  est.  ter  in  anno. 
Maosionarü  annonam  ...  et  Uno  die  flageliaut.  fenuni  Recant  &t  in  borfemn 
dedueunt.  Imiestitus  ecclc^ie  oüHigit  omncm  decimam.  preter  illam  quain 
accipiinus  supia  rjuartarin  nostra  duas  partes, 

Apud  Finnareiaiüe  est  quwldani  l»(»num.  quod  uocntur  Sciueremunt. 
vjuod  liumines  de  Scineo  quandoquc  bartabunt.  et  terra  arabilis.  quam  modo 
ioiiuut  iiüDiineß  terre  illius  cum  Semerfinvuf. 

In  Ilans  babemus  tres  cultura«  et  teiraui  Uuuiinionlem,  et  .VlJl.  mau- 
0oa.  sex  et  Uiia.  indominicati  mni.  de  quibus  Im  tet^mle  reccpimus.  mansua 
aoloit  tria  quartaria.  quartarium  aoluit  .VII.  den.  iuti^r  manaua  soluit  dijo 
aextaiia  frnmenti.  oeto  a«ene  .XXIL  den.  operatnr  miwana  ut  Jamem^ 

In  Jqme»  habemqa  troi  enltliraa  e;t  tetram  dominiealem  ad  aratnun.  aiiat 
ibi  mnnsi.lV.  teaet  manaua  JV.  qnartaria.  ^Init  quartarium  ds»o  frtmtke- 
ria  inmHsi^ti  et  JV.  anene,  el  .XVUI.  deo,  illiua  mofie^.  dnaa  eti^  ga^i- 
naa.  teaet  qnartarium  .XVI,  imgera*  Habemns  ibl  pratum  ad  octo  carra^M 
fipL  ,aint  inansionarius  in  oere,  unum  di^*  jn  maio  unum.  In  aulpmpnn 
unva  diem  auia  expensis.  aecant  fennm  et  in  hjonrenm  ded^cunt,  baimua  teicre 
et  aqu«>et  hpninfis  aunt  fiedieaie  nostrc. 

Alba  eccUsia  iuxta  Marsrtf.  in  hac  inlla  habet  ecclesia  .XVI.  quartana 
terre.  ex  bis  sunt  octo  quartana,  duo  soluunt  .XI.  den.  et  sie  de  reliquis. 
alia  octo  quartana  sunt  alterlua  iuris,  soluunt  duo  quartana  .VI.  den.  et 
ubulum  et  sic  i>eiiqua.  domm^i  epiicopua  in  Maraai  .VL  den.  Hugo  .XI.  den. 
Xheod.  de  BerqLH  .II.  den.  ► 


Digitized  by  Google 


obolum.   Samiua:  .2XXII.  den,  et  oboliu. 

Frttras  dt  8alimw9  de  «ampM  «I  pMtis  in  UuAmcmi  .XXK.1L  den. 
Apttd  Biaange  .XXVI.  qaattari».  dia  .VI.  den,  et  «bol.  el  «o  de  reliqvli. 
SlUDlliat  .Vll.  sol.  et  obolus. 

De  minnds  dluis.  de  iugeribus  et  pratie  in  Biam^  .V.  aol.  HU.  dcnt- 
«m  minus.    Fratres  de  CrUta  .X.  solidos. 

In  Bisanges  habemus  tres  croadas  XLV.  iugerum.  <[UäB  menltioDarii  cö- 
lunt  aralro.  et  serunt  et  mftunt.  iugum  bonra  rooipit  paiu^.  hnbomus  tbi 
duo  piAta  ad  V.  iicl  ,\  1.  cnrratn-  fciii.  iKihemus  etiam  ilMrJom  .XXUl.  quar- 
tana terre.  <|uc  lioinni' iialitnt  et  rcddunt  annnntim  ad  pratuin  .IV.  sol. 
Ci'iibUf.  de  inedio  maio  apud  Bi^ftuge»  .XX III.  solidi  it  obolu;*.  I  ratre?  de 
Crista  .X.  "ol.  in  medio  aii^usto  .XX IJ.  sol.  quatuor  denariis  minus,  in  festu 
s.  Martini  et  ä.  Andicc  .XXV.  sol.  et  tiea  obulos  hei'edes  domioi  Tirrict 
tid  if>tum  8.  Martiai  JCXIV.  den.  in  nat.  dorn,  ad  Marsal  .XX.  den.  et  X.. 
cappoues.  Ex  h»  desirite  disnns  in  feodum  Falkmi  de  Tmkerei  .V.  wdH.  et 
«d  medium  Midwm  JUV.  d«ii.  pro  eeneu.  W^i^m»  de  Manmtfnt  tinbet  .tV. 
quirlana.  pio  cofttodi«  benni  Burnnffts  et  Alke  eecUwie,  Si  idem  Wmwm§ 
iiedm  «coeperic.  reddet  e*  oillico  ecdeete.  et  oillicos  utilitatem  pvepeiHi  inde 
pnKmräbit.  niUicns  bis  in  anno  debet  pveptaite  seriiitifiln.  pro  qualibet  nii« 
.XKVm.  denarioi. 

In  Tittktrei  et  Fr^neewi  et  Mcmü  habemus  .L.i.  qoaitarla  terre.  irilfi- 

•eus  bab^  qnataor.  decanus  unum.  forestarii  dtio.  reliqua  pert*ohiunt  iura.  » 
festo  8.  Martini  soluit  quartarium  dimidiam  quartam  fruroonti.  dimidiam  atfene 
¥netemi8  mensure.  hümines  qui  babent  qtraiiaria.  soluunt  in  teRto  p.  MftrHni 
.XXX. V.  gallinas.  in  maio  .XX.  solid,  et  .XXlJil.  den.  it.  in  codom  f**<^ 
.Xllll.  f^ol.  et  .VJII.  den.  .sceant  fenum  ecdesic  et  recipiunt  <>eiiiarnUim.  »jui 
aecare  nescit,  dut  denarium  et  nihil  recipit.  cumulant  fenum  uel  (jui^  jup  dal 
pro  sebomiiKiij.  amii  nain  hiemalem  sifinlitei.  ad  aiiitonain  eptiunlen»  iaem. 
ad  uindemiaiiUuai  uirujm  idem.  Habcmuä  ibidem  et  in  Mcmim  et  Olmes  et 
l'rcntfriirt  prata  ad  .X\'.  carrata«  feni.  in  O^riMtcurt  habemus  JlXIV.  qnar- 

■  tatia.  uillicus  habet  JIU.  de  quibaa  nobia  airat  in  Unbn«  annadb«  pboüla. 
sero  et  in  mane  com  tribns  equis  et  ^otcwom«.   VHlieas  de  TinlMrfi  ainifi- 

-ter.  deeanns  babet  tmum  quairtarlitin.  Bollilt  qnaitkriDtn'  idem  ^qood  iOnd  in 
Ttkkr^  in  fetto  a.  Martin!  .VU.  sofid.  'et  ;VlIi.  denaife«.  in 'maio  .VL  eol. 
et  Jm.  den,  ü.  in  eodem  fbite  .XXUII.  gallinas.  tel/Ak  «damit  eicut  iiii 
tie  TViM^'.  babemna  «tiam  ifetdem  pratum  ad  .Vi.  camtas  ibitf: 
.   In  Tkeodomsuäla  habemus  pätreniUiHn  «edetie  et  tima  paH^s  dcciiae. 

'babcmus  etiani  ibidem  .V.  mausos.  Hi  s^mt  eensoa  eockaie  ooatre  in  TJno- 
doma  uiUa.  Amoldii»  MiUs  tiiius  Ottmis  nouem  den.  et  fria  se\taria  fr«- 
menti.  pneri  domini  T]ito(hr'''i  quatuor  den.  et  !?cxtariuni  frumenti  de  tena 
Oucxni.  iidem  pueri  de  terra  LicanherH  et  i^kdir^^  tree  den.  et  aeziarkua 
irumentt  &c. 

'  In  ciuitate  'rrfif^-inHt.  in  Cutttatta  babeffitis  .XX.  potituras.  suluit  pcti* 
iura  acoLtet«.»  »ituiam  uiui.  uimountio  duo  sextaha.  custodi  uioearum  tna  ««ol- 


Digitized  by  Google 


tai'ia.  bcUt^llo  .1.  sexrariuin.  (llfnidlum  uinnin  dant  ecflfsii;  iiastrc.  et  de  sna 
iOä^t«iai#  dcoiiiianj  dunl.  bui\i  ibj  uiiu'o  .-alirr.  ijue  daiit  ijuiiita/ii  M-\t;u'iiiUJ 
liiie  dficinia.  suluii  potiuiia  i.u-iiKli  eci-l(,'sic  (Jcuai  ium  iu  .di^5  a.  Suu6i)»nii9u 

sunt  dies  doiulniciUes      ammoü^tim  et  pctituri«.    Jiartholomeus  .1. 
4i6iq^  jDibiBioalein.  Qinlhertm  .1.  diem.  MtAkioB  de  CWwo^  J».  MenrUm» 

y#nwoiiibiiB.   ttHmarm  de  Fo^  .1.  diein.   Älhwreh  J.  4if^dMio 
iJbM'iMP '^^^  ^^^^^^^^^    ''"'V-  '         <  -^'"'i  -  ii 

Ue  b^wjmitiftffcTyMniJa.  boni»  Tobte,  i'iAmmrx  M<fijimHMonim^  'J^\^- 
bw  .V.  dies,  de  bunis  Beruugi  .11.   licatrix  de  büiji»  domiui  H't^WuwiV  .(I. 

4e  Ponte  .11.  i/a^><:a  »»/a  .Ii.  JiädMü  .^ngeiomfe  Ai.  iJJ.  ca- 
mefiiriu»  et  ffiiiftiii])f'  jI    h'nhat\lus  de  Vihlngt  .11.  quidam  NOta-^j^  jpifpli' 
Lmdemcu^  de  Cuim  .11.  2'äo»um  »S410  «U.  4Uw       <  blii^r>f;;p 


büii^  In  MerchPdiÜQ  i^o^LA,  %'htüdetfim8  4^  kMitM»^  cunUMiji  Ilipi. 

9«uiuWi  {t^eisai'  mmdi-  ti  iai^enim  .tusee  m  hawahii  nde  idebwtiiwiiwifin 

-dHHpK^^nlv  euu»  if'-,"»  '    .  r.'.\   -n  ii-f  .  »■■►.rj 

Udmkdxngm  'hdbetuV. '  puwmmw'  tnm  ^adnoetfai  tip  .itrtWlH 

-^i^bf  tres  ntfronia^lit  dini.  et  vVv  eol.  de  6uliou  terra  in  Mertesdorfs  aliee 
eoL  habet  cantor  «Mleiie/neelaw.  qui  dantur  iu  festo  0.  llAximjpii  fetita^- 
MIM  .1.  io  Merrhedicto.      MlBfttn  ec<'losie  iMeiB  ea»todve  tenetur  pro  ter- 
-«1^  arbope.  Mathia»  de  Umkütffen  diiaj  nuHoamn  «t  -eenaiim  de/ iuffDaitrÄ^iyi- 
•lioÄt.  4e  quo  decima  datur  eociesic. 

^  In  Onziff-nqp.  Offr,  fürij^  f.srnhnrft'  rt  Hf/.-'-'^f  ludiriii  tria.Mi|^'a  terr«  8^- 
..|^ie,  de  i^iiiltiis  nniitiiiiii  detiCMiL  ecoietiie  m  piii'k;«*  Ahi'/'r<f. 

In  M o itsvhni:!:>  r.  AimoDain  oonsualcm  ibidem  Labeat  iu  itr»>di»  U»  ! n^ri^H 
.iöt  aÜ4M^  ^ilitc^  de       rrhuiffn.  Hiiiit  et  ihi  .XI.  ame  uini  cenfeus.  «t^uiduiu 
de  Movh  hab^^nt  iu  ieudo  <ju<ii  lam  pai  Lern  prc^iicti  eonsuA.  et  ab  ipsp 
dem  quartam  jM^teni' i^^i^o^^  d^^tetmde.  aliaizi  quajrtain  par^tus  If[a2tenM 
perUdm00  igi^  in  feodo.  aliaiii  medietatem  IWMfKMi  .d«oiFif|mrf^  liabet 
/f^i#Miii  aafeatidatiiltfjlrtiHiiMl  »te^i  iin  4M4a  Mmim  i  |le  oe&- 

•  .iOOitai^    Iflüt-JnlJ^)  Ii       •»   ..;iiif(    J'l  .  i  •  i        f,i  M'J  Jo 

.:ij  ftll»>|  illiiUr  ■  .   '      '  .         .   '1   '  S    .  '  j   .^i  vtt. 

3ü» 


In  Mer»dorj/h.  Alexander  de  Zolitere  censuaicm  annonam  cum  decima 
et  cariam  totaliter  habet  preter  salicaiu  decimaut.  i^uam  habet  Joh,  de  Hd- 
medingen  .Y.  toi.  isdelieot  «t  Cintar  eederie  alioB  .V.  toi.  in  die  s.  BfcximiM. 

In  OwmM  dnos  maoftot  Ingehrondm,  Jtk  ^  Bdmedin^  duot  alao«. 

In  JfimlanuMAe  koda.  /ii^i^Am  iMbei 

In  Ldicke, 

In  Sokümnge  Stodtu  Sinmukm  de  Santtoüere  dim.  mansum  kabol.  Jdk. 
de  Hdmedinyem  .1.  molendunun.  Bmd(Afu9  filioa  Banhdamm  de  LMdbrn^fo 

In  Muderrrt  feoda.  iuxta  banc  uillain  apud  Ih-vr/ie  habet  Wäletmus  de 
Tr^ttir^ga  .1.  niansutn.  apud  Trutinaf  .1.  mansum.  raedietateiQ  decime  apud 
Hi^e»irc»f^A  et  mt'dictas  est  ianitons  abbatis 

In  Dalheim  feoda  i/oA.  de  Ildmedinqt'/i  et  nouem  raansos.  Thfode- 
ricm  de  l  isbaeit  decimaia  de  A»ptU  et  uiilam  de  ßunntrtnytn  totaliter.  et 
^uic^iiid  circa  T^tMMacik  habet 

In  WtUetdorph  WiUdmiu  de  TVitfui^  habet  medietatem  deeüne. 

In  Wädeidorph  feoda.  Oemrdit*  de  J«}'^  ^  ^^^^  ^  ianitor  domini 
abba^.  in  eadem  decima  habet  Geraränu  de  AMpdt  nngntis  annis  .VIII. 
modioa  sUiginis  et  dnos  modioe  finiaienli  «en^dfe  TVeteer.  et  .X.  capponee. 
et  est  homo  ecclcsic. 

In  Frusitigen  feoda. 

In  Mambre  feoda.  Hobertvs  de.  Beftingen  habet  bannum  de  Qosh^rch 
qui  pertinct  ad  Lohimn  comitem,  de  iliü  nmiqunni  placitant  nif-i  ibi.  apud 
Holcenhfim  dua^  partes  decimo,  apud  LuiUlt/igt  n  b(  xtam  partem  dociiiie  et 
.  quartam  parteni  iurispntronatus  ecciesie,  apud  Eua-iugfii  «ieemiarn  cJausure 
uinee.  ubi  modo  ajuiona  rolitiir.  apud  i^uepj/esiiigf  clausuras  uinee.  tiiii  ilu' 
manm  de  Jjucceletiburch  habent  fcodum  Luäewioi  Clauäi  et  Hugonis  de  Am- 
mde  et  Ottmiß  de  MUmAre  et  FTonm  de  jTmlMij^e. 

Feodnm  Comradi  MmAre  tenet  Thomas  de  Lueedenbmre*  foodun  Kk- 
4o^  de  ßmmdde  habet  «»ror  ems  Margateia.  feodoni  2%ame  de  Oeama  ha* 
bet  dorn,  abbts  de  LmtdmAvrA,  Iteithardtu  de  LuMtHmhiirek  oeDsaalfloi  an* 
nniain  de  .VJI.  mansis  et  dimidie  habet  in  feodo»  Cunradna  de  PrUch  ha- 
bet salicam  dccimam  ibidem,  de  qua  dut  in  festo  s.  Joh.  B.  duas  lagenat  de 
-■extario  Lutdenburgensi.  Nicholaus  iiliut  TieeUni  debet  aaiMiatim ,  anum 
fUfuntn  et  .ifragi'lem  et  onum  «iortdUim* 

In  Hvderchingp  teoda. 

In  Straze.  duniriuis  /  /<  ic  f-^sch  oeuäualem  annonam  et  de&ahoi.  croa- 
dai  et  salicam  terraiu  iiabct  in  feodo. 

In  Lvddinge.   Kuberhts  de  Uertinge  sextam  paitcm  decime. 

In  Wimat'iekirche.  i     .   .  1  ' 

In  DmudiUnffe  leoda.  quicquid  habenina  In  Im  niKa  in  eeniu.  in  jirüis 
et  croadis.  habest  (ratres  de  BÖekingen  quartam  partem. .  ßpÜMt  ai  Htim 
ru*  de  Mer^edido  quartam  partem.  Beodmua  ei  -Od»,  ^nartam  iffcartem. 
Senricus  de  Dumddingen  quartam  partem. 

In  Seknennge  feoda.  Jok.  de  Mtilemht^  et  vA  pmieipea  habfltot  ter> 


Digitized  by  Google 


469.- 


ciam  partum  (!rc!mc  (\p  dnabiif  partiKu««  ecciosie.  alura  terci'am  p«rt6lli  habet 
Hizernannm.  et  aiiam  tomiD  partem  The<idtricm*  milet  d«  i*rüek  lÜdt  ae* 
habere  in  feodo. 

Tn  Sconeherch,  Matricur  de  Heluragtn  habet  luansos  circa  Arian, 

In  ^oitptU. 

In  Steinsele  feoda. 

In  Berledinge  feoda.  duas  partes  dednie  habet  Uudolfus  de  Stetmel^.  et 
n  quid  plus  habet  eccleeia  ibidem,  est  Uloinm  de  Durnddinge, 
In  Walferdinge, 
In  Hwtadorf  Ibeda. 
Iii  0^adAin$t, 

In  Prtttmgm,  duas  partes  dedme  habet  HenoM'tM  de  Dwmm. 
In  Meehe$derf  feoda.  G'erarAM  de  J^p«b  habet  qoertam  partem  deoiine. 
Ocd^ridm  de  PrittA  qnartam  partem.  dimidtain  partem  decime  Kmiak«  de 

Bdmesinffe.  Itudolfus  de  Stemidt  dooa  mansos.  Fhüippus  de  LnccellenhuFA 
doos.  Tkiefridus  de  Uuj/pe  dim.  mansom.  lUi  de  Dxnneldingen.  de  Rockinge. 
de  Merchedi'cio.  Danihel  et  0(/o  habent  ptetnm  de  .XU.  earratia  feoi.  LJi 
d#  Hückingen  habent  .X.  sol.  de  denariis  censuum. 

In  mUa  que  uocatur  Lif ringe  iuxta  Esch  in  .Ir^/^/rwa  habet  dorn.  Ade^ 
lürne  de  Metmenhu'ch  ab  ccciosia  quatuor  homines  cum  bonis  eon^m 

In  Umlichp  fpofla.  feoduoi  dorn.  Arnnldi  de  Hnpe.  ins  patronatus  de 
Af^mÄfherrh  cniii  <iecima.  et  ins  patronatus  de  Ment4t.  et  Iuh  patronatus  de 
Keüe.  et  .V.  sol.  «[uos  Jo}>  <lo  IhlmHÜitge.  et  uillam  de  tiikt  nhure  quam 
ni?  de  Lf  if  tcnent  ab  ipso,  et  partem  feodi  illiu»  de  Bertinge  uideiioet  Oo%u- 
bercii  cum  banno. 

In  Mersch  feodu.  Mathias  de  Biringen  habet  pratum  iuxta  pratum  ab- 
batia.  et  .1.  mansum.  quem  Beinenu  de  eo  tenet  Beinmu  manaim. 

In  Vspemf  feoda.  Pi^a««#  de  Afiom  et  Witieiu  frater  eins,  et  AleoMm- 
det  habent  apvd  Prates  .1.  mantam.  ReinbMm  de  Arion  JI.  manaos.  Odo 
.1.  Pmtif?  et  }l<ithia»  .11.  7%<^^«»r.  de  l>iraM^Vi^  .11.  numsoe.  omnes 
apod  PraUB* 

In  Oldingen  feoda.  — ,   In  Ast^lbume  feoda.  — 

In  Hemiehe  feoda.  Qermrdm  d«  ^apeb  habet  decimam  salice  teKre.  et 
dcrinr>Ani  di-  <  ulturis  c^miniinibuB.  et  quartam  partem  deeime  in  Eüinge. 

In  Martini  tedusin.  —  In  W^'rhere.  Barlhulorneus  dttOS  partes  deeime 
in  Wuchere.  ~-  .  In  B^rhe.  Lvdf^nnts  milea  de  Berge  uennam  in  banne 
eccle.«iic  in  Besch,  ot  arabUem  terram  ad  aratrnm.  prata  et  nemua  quod  u(H 
cniur  Ifoni'rhtntrh.  ^t  uiiiesm  »<*ru«  on?*ti  in>t  Hetge.  Insuper  in  uilla /^t/&tn^«  et 
in  iiilla  Wilj  f-  mansos  .XIV.  o?  anipliii'^  tenet.  Duaa  partes  decime  in  WUre 
et  iJilmere.    WilMnoi.  de  Jiei/eh  ab  abbatc  tenet. 

In  yifdernrirli  ftoda.  Joh.  do  Hfilmfidrjiq^n  habet  .IV.  mansos.  Hum- 
bertv9  de  Wiere  habet  apud  Stlr^ejieith  .11.  mansos.  Ingelbert  .II.  Lutdiche 
.1.  mansom.  Würe  et  Prettinge  dim.  mansum.  Bruche  dim.  mansum.  Sco- 
Mafttfndl  .1.  Lmeere  JI.  ex  hia  dttobos  mansis  habet  TA.  prepoaitna  quartam 
partem  et  mofenuKnitm  et  pratum  «pvd  natv«  Lmomn,  . 


Digitized  by  Google 


470 


Ih  Thind^u^.  —  .  In  Kenne.  —  .  It.  In  Kenne  feoda.  Henriru»  fittt«  ffere- 
höriJi  .Ii.  manÄos  tonet.  Johfrnni.^  Pnnrjfirun.  Gnt^f^fridna  .T.  et  dira,  qni  fuit 
Bertrammi  clo  T'o//  nh'nni  mun^um  et  dlm.  tonet  ccolosia.  Tdcni  On^/fr-i'/Ju» 
mancnni  qui  pcrtinct  ail  canierariam  dominorum.  Ecclosia  tria  fmsfa.  quo  nun- 
tiuni  debont.  liiulolfu.-i  linliet  maiisioncni  suain  et  tVustum  terre  trinm  iuge- 
rum.  et  aliani  mansioneni  cottidiani  seiuitii.  Theoder.  III.  fi*U8ta.  qua  fnerunt 
feodum  lludolß  scolteti.  Item  F.  dim.  mnnstim  cottidiani  ««rnitii.  qnl  fuit 
Ottonis.  Thomas  de  Vecima  .1.  niauäum.  Hem-kus  de  Bettt'ngen  salicam 
decimam. 

XttfttfwteA  feoda,  Jaeolnu  de  Ncuo  ocwfro  habet  .1.  maiieiim.  l%&ma» 
de  Vieima  J.  et  dlm.  WHUrnnwa  ^'Hdfettein  deoinum.  Jeih,  TtL  Imo- 
MB.  Joh,  Pmgtnm  doas  ereadas  de  .X.  ittgeifba.  qoas  tenet  Betirieuä  filim 
Mdif^ordL  et  petitimiin.  et  mneam  qve  aoeatur  Hodendeii.  Isenbar^s  pet»- 
toran.  BerAordtu  ^  Bmfotfits  habent  eottfdiamim  feodum.  qood  nnothmt 
eedeafe  facient  niqne  Ridenhereh  et  fnfra.  it  tuque  Itetersdorpk,  0!  pontetti 
de  th^ffene.  Bi  pontem  Treveri  tmnsi^rint.  mMftam  vtultn  t^dpieat  Isttaset 
^«frftta  ad  torcular  et  molendinum  eceleeie  tegenduni  dnhnnt.  et  moHam  re^ 
eSpient.  Erpho  et  Mukele  feodum  habent.  qoo  torcular  cccle^e  et  moloedl- 
nom  tcgi  facient.  et  lagamina  in  croadam  dabunt,  et  moytam  recipient. 

In  lasele  feoda.  Ctoflrfridiifi.  Afhrrhfs  et  Tjtdmint<i  Tiabent  feodum  cot- 
tidinnum.  qnod  dobot  abbat!  hospitiuiii.  iiol  in  f^sto  p.  Andrco  V,  «^ol.  pro 
rßdemptioiie.  Fridericus  de  I^onte  dira,  inansum  et  apud  Fuse  dim.  mansrnn. 
qiios  tenet  Joh.  de  Lvnnrirh. 

In  Valle  fcodn.     f\/a  de  Euch  habet  patronatuni  eoelesie  cum  decim«. 

In  Kiola  feoda.  Joh.  de  Luncwtch  habet  uiansum  c^ui  dicitur  Sarhnuf'. 
qui  est  heredum  dom.  Cunorttn  de  Rulttnt  Theoder.  de  C^iur  duos  mansof. 
qui  sunt  Phülppi  de  Cmidle.  Joh.  de  CkutdU  .1.  taftlieam.  fiH(  8ulappi  .11. 
maiitos  et  ampHoB.  ^T^cwAia  de  TTti^frotfA«  X  ttaniaiA.  Joh.  de  £«ii<N9»rA 
.i  manaam.  feodwA  eameritrid  habent  filll  BStMpfi  et  aKf,  i^Nd^M  de  C\m- 
<*y)  dlihid.  mansnm. 

In  Lunaekh  feoda.  Heme$ht»  mansom  et  dimid.  it.  mansum  qui  did- 
tnr  Widtenhereh.  Otto  Decima  H  siH  mifiaum  apud  Met^oth.  qtri  diri- 
ttalr  MiAfrfi.  Wamems  de  Deema  X.  mafiatoffi.  BeddiKäu  de  tuneumiek 
maosmn  et  dim. 

Pudeh'ch  feoda.  due  partes  dccime  .«unt  ecclesie.  cuius  medietatem  habet 
Joh.  filius  Becdini.  aliam  fllius  Rudolf  de  VnlJ^  idpni  habet  .1.  mansam  kl 
Nuwüre.    Doraina  TTadfifridjf  de  Df^rima  dim   mansum  ibidem. 

In  Sennphfrrh  feoda   Joh.  «liniid   mansum  habet,  et  .ITTT.  den.  de  cenfu 
Hernfshin   de  Wnlfrirhp  mansum  ntmtium  debens  '1  vf-vf-rtm.   et  Stfn*4>riam. 
Otto  de  Vecima  et  sui  mansum  et  bonum  quodduoi.  ^uod  uocatur  Herihord». 
Qohohi  .IT.  den. 

Dfrnne  feoda.  Otto  habet  uineam  in  croada  eedetie.  Hmri&tts  de  Sm- 
mage  uineam  in  croada.  et  ipse  et  Otto  et  aUl  tebent  iimitam  de  .TIIL  io- 
gcribös  «el  ampKuB.  et  pntirti.  An^otihs  dttaa  tiiiieaa.  hendet  m* 
Utia  partem  inaale.  et  mii«im  ifi  eroada  et  idiM  ti*eai.  DomiM  AdMAä 


Digitized  by  Google 


iiinearn  in  floada.  aj^ros  et  prala  de  manso  et  ilimidio.  molendinum  iu  Pro- 
gem.  et  prata  ibidem  et  dim  d.  mansuin  in  Nvwäy^. 

In  PolicJie  feoüa.  Dominus  de  Bettiiufeii  habet  mansuui  Dietfridi  de 
Leif.  Joh,  de  Castcle  maDSum  HeHrici  de  II  ü</a'<cÄ^.  Qisäberius  dimid.  man- 
sum.    Walterm  de  KemUe  düQ  frtiBta  terrc. 

UeinitKji  feod«.  TAw<2en  de  CVtwe  manauy  J.  in  JlfaMiie  ivxte  Biit- 
bmtok*  W^Utrm  4«  iVbtfiwwCro  nünsiiiD  cjuem  |)ftb«t  OMmCmcw«.  euii»  de*- 
oküft-  eetloBie  neitre  est. 

CHikt  feoda.  —  ,  JWM{%e  feede.  Stedehem  feoda.  Homm^.  ßimih 
fiteak  feoda.  Fourtisiw  FTa!«*  Vi^n  liehet  meneym. 

In  Eeiermlorf  ieoda.  U^odo  hebet  .XX.  lugera  arabilis  lerfe.  C^mro- 
<2m  de  IFtfifc  .XX.  iuf[;rre.  Joflste  de  Luuea^  .XV.  iugera.  Dom. 
ricu9  de  Bettingen  habet  patronatnm  ecdesie  cum  decima  in  Frajücimgm» 
patroneftim  eocleeie  eiun  dedma  in  Bustta»  et  in  Crufia,  et  lalueni  deeimem 
in  Kenne,  et  booiim  qnoddam  iuxta  Elze. 

Hi  sunt  in  Jiancilre  infeodati.  Birhnrdvs  de  MandfiytteifJi  duas  partei 
deciine  de  Xotte  ei  d»»  Jln-ß'eh.  et  .VIII.  mansos,  et  iiiuoptitiiram  ecclesio  in 
Hifencheit.  molendinum  in  Mui>se.  duas  partes  decime  in  lieiore.  et  .III.  man- 
Bm  in  eadem  uilla.  Petnm  de  Breüsceit  in  Bepinge  .IUI.  mansos  et  dim. 
G>^rardm  de  IFwe?^»  duas  partes  decime  in  Burlctt.  et  .1.  maiisum  in  Pone- 
pmteii'f.  et  terciam  parteni  dccirae.  Ileninannm  Bernemre  dtias  part«i  de- 
cime in  Bure  et  tcii^iaiu  in  Foueposteir.  Hud^ngeru»  de  Ktrpene  duas  par- 
tes decime  de  Aredorf.  et  salicam  decimam  de  eadem  iiiJU.  de  qua  soluun- 
tor  aedeeie  noetre  .XU.  den.  GdImi.  Ctermräm  de  H<riie(er«&  .11.  maBAis  et 
dim.  in  Lempmdi^  decimam  et  teroiam  fMxtem  deme  in  Vlktem  et  in 
IndL  Qerm4u9  de  LSrAadh  tardam  parlMi  dedme  in  PümpctUir,  Aßtmi,^ 
dB  Hn^fdt  qnieqnid  habel  m  eadem  niÜa  de  cedesia.  prefer  aUodinm  et  man* 
um  in  LeaAen^  Hemrwi»  Meie  manram  in  BeiAe  et  quicqnid  hahet  in 
BefieU.  LmhardHs  salicam  dedmam  in  Mhrwäre,  et  manmim  de  quo  dat 
p<rje^i<»  nostre  .XII.  den.  fotcn*  it.  ininunm  quartario  minus  in  eadem  uilla. 
Thrfulfr.  de  Tjudertidoef  mrdendinnm  in  Derhach.  et  quicqnid  habet  in  Qu' 
dtfMt  et  Hoder.  preter  allodium  suum.  Henriais  de  Buche  quartam  partem 
mansi  in  Leimhach.  et  duas  partf^s  dncimo  in  bono  »yo  Burhp.  Bald,  de 
Ür> nmuleim  duji^  pHrt«^';  <!o<'!nie  do  cn'leni  uilla.  terciani  Vlostfiim  et  lAidera- 
dorj  umnein  declutaiu  tb.'  arca  su.i  Geffirdxt^  Un-^cohu  decimam  de  bono 
8U0  Lud^'y-sdorf.  Sifridit/i  de  Wegf-^ozen  quicquid  habet  in  eadem  uUla  de 
ecclesia  no.stiH  hübet.    Jieinerus  de  Srkonou  .  .  . 

Feoduiu  in  Ltiachn.  it.  feoduin  ThtH>d^.  de  Dunti  dicti  cou  b<m  3Rart 
duiuuin  in  Lifitche,  et  .VJJ.  petias  uinearum  pertioentes  ad  dictam  domum. 
cnoi  di^  .sesiiiia  olei»  qaod  idem  aeeeptauit  a  dem.  LmAtrio  de  iSmiaii- 
hwen  abbate.  a.  1417. 

Cornea  de  JHtmke  habet  adnoeatiam  in  Ptn^iSot  in  feodo.  et  ins  patro- 
ontae  enm  deoima  in  Rmm<H^4,  «ed  pro  nnne  demieellne  Qodrfr,  dorn,  de 
BpjfMUitm  kabet  predictom  feodum  qnod  aeoeptanit  facto  lufamento  eiga 
dorn.  LtmliBrhkm  abbet^  a*  Maximini  a.  1438. . 


Digitized  by  Google  i 


472 


In  LöK^  feod«.  nie  de  Elce  habet  aduoeatiain  cuni  uillis  iilic  adperti- 
nenlibui.  JuMülas  duo  frusta  uinearum  et  .XX.  iug^era  arabili»  tertt  in  eo- 
dtm  banno.  Henrictts  de  Bettinge  quodilam  boiiuiu  iuxta  AY^?.  et  hoo  do- 
mhnu  de  .£2m  habet  de  ipso.  ArcUidiaoonus  de  iUirdotui  patronatuni  eocic* 
aie  iD  Zone.  U.  dorn,  de  TmAam.  UeidMr,  de  M«mutmo  Mewewk 
bebet  ag^min  iuxte  Metriehe  .11  lugeram.  qut  dicttur  OmNO«»*.  it  egmn  m 
Kufieimerdten  .III.  iugerom.  CifnroAi«  de  CWm  habet  nuummi  m  Alkeite. 

In  Biytnacke  feode.  Remholdue  de  leenlnitrg  .VUI.  »trcti  ewne  4e 
cum  in  ünr«n<»?^.  et  .C.XX1V.  gtlliiMie.  letud  ^Mdmii  in  Ummtuke  ee- 
eeptauit  domicellua  SäUntmue  'de  Iaenhur§  a  dorn.  Lom^erto  abbale  a.  14SII. 

Ito^uiaie  et  Betimmnuif  .V.  mansofl  et  tiineaaii  in  Oot^kt^tia.  man- 
Bionetn  et  manaBoi  in  nilla  Erckeim.  et  boniim  qaed  \iioeatnr  Petek,  et  mI- 
uetn  et  .X.  lugera  de  croadls  ccdesie. 

Tn  Magontia  feoda.  Baldecinu»  de  Magontia  .XV.  sol.  mqgomtm,  de 
quibusdam  hortis  in  Magontia.  Dtido  cainersrius  de  Mag.  XX.  ?oI.  magüni. 
pro  duabus  carratis  uioi*  et  dim.  maoMim  ultra  Hhenum  contra  M(ßg<i%üiam 
m  uilla  Agupthele. 

In  Euersheim  feoda.  U  arneyua  de  HoiUatuk  habet  curiam  totaüter.  naoe 
habet  Henricu»  de  St^ge, 

Brizenheim  fcoda. 

Suaphfiim  feoda  ....  habet  aduueatiam.  Uingrauim  JH.  manaoa.  Ber^ 
wn^due  Suajth  .IV.  niauaos.  Merhodo  Jl.  i^nirtiDO  X  filii  Ärnfridi  de  O^er^  ' 
«i«A«im  .IL  maneoa. 

In  WinUirkeiin  BinffrauM»  habet  daas  perlea  deoune  praler  quattam 
partem.  et  hane  habet  Duih  de  Mafontia»  SibchUe  Jl,  iogera  dneenm. 
qm  nocantor  Manuwer^,  Fecdnni  in'  WvUet^Mm»  Piimo  H«lfeHtit9  et 
TTiZA.  firatres  dielt  Jwim  ^  Lapide  quintam  et  aextan  paitem  deeioM  groaee 
in  ailla  Vffn^eim,  it.  tn  Winterkorn  tarciam  decime  in  uino  et  blado.  it^ 
ibidem  quartam  partem  iiinee  apud  siluam  dictam  Schade traU  iuxta  WiÜrl' 
mtim  Flache,  it.  ibidem  dim.  iurnalc  uince.  &c.  it.  de  cenaibus  in  Sur^Suab- 
heim  .1.  florenum  annuatim.  it.  in  Ketnbde  inxta  Fingiiiani  .1.  lurnale  et  dim. 
ninee  dicte  btr  3u(^er.  dcc.  Säueeter  ctmeithehei  oaatnim  de  Dume  in  leode. 
it  habet  Kempenveit, 

Monn<*ff'rium  in  \p>tln.  Sihit-stn-  ronwa  habet  aduocatiarn  tt  cunam  in 
AUenze.  patronatuni  eccie.sle  in  Flonheim  com  parte  decime.  et  Ihgehramiiu 
de  Monn.'<tfrio  terciam  partem  decime. 

In  Wildesteiii  patronatum  eccleaie  cum  deciuia  imbet  rornes  hirsntus. 

In  Ftirnextelt.  uxor  Ilemnci  de  Dale  habet  patronatum  ^clesie  et  .VII. 
mansos.  Herimannu»  de  Bvkmheim  terciam  piurtem  decime  et  .VII.  manaof. 
De  qno  ftodo  in  F«0m«K«2c  Jok.  ßooe  de  Waldedt  iunior  hebet  .XV.  par- 
tem. et  alia  bona  ibidem,  que  Hermannve  Boo»  frater  siiob  peeaidebat  143^. 

In  Symera  feoda.  SUueeier  tHmet  habet  adaocatbm  et  .XXV.  ael.  in 
Rode  pro  ädnoeatia  einadem  uille.  it.  dimid.  emiam  eeelerie  nostre  in  Or^eke, 
et  Oodefr,  de  Rune  aliam  medietatem.  it.  ipse  eomee  habet  aduoealiam  ie 
Mamiendai»  iL  adnoeatiam  de  .XV.  eartibue  dre»  partes  de  AMyemrr. 


Digitized  by  Google 


478 


Feoduni  Syboäonü  de  Simera  et  decimam  in  Wäre  habet  WUUmmus 

de  Hf  UZt  nbtrrh. 

Petrus  de  I  dcUnct  habet  putruuatuni  ecclesie  in  Husen,  et  uillam  Pro- 
iMiltfrolA.  JmmInim  de  Petra  bebet  in  iC«re  .V.  sol.  et  pratum  ioart»  Kert 
quod  ei  abbee  (^mmcfcw  |nni  JDDU  mMde  redemit  (XfmrtliM  filiut  JBugomi$ 
i%  Pttra  .V.  a«l.  ^  liiro  in  KeN.  "et  advoeeliMii  de  tmiarauire, 
nw  Ovfte  et  Jl^geuhrakdui  bebent  .VI.  inansoe  In  JSCemfMiitiMfl 

TVnieiM  ieodi. 

In  Uunmgm  aduocatitm  teoet  a  dorn,  abbate  Henricu»  de  Jn$M.  Almr- 

dus  de  Qulsinffe  niolendinuni  «miiih  in  Bi-^fe  habet  ab  abbate. 

In  'ihheUe  fcoda    Sifhodo  de  f'o/ff^'  habet  dimidmm  nemos  in  fowto* 
pratum  de  quatuor  carratis  feni  .XXX.  iiip^era  de  croada    Gerar(Jt'!<  de  1  >- 
lei  habet  diinidiutu  neiuus  in  titrobto.  et  aliu  ut  supia.   ll'^uihr.  de  Lidieschf 
hdbct  (juaitaiii  paiteui  iiiansi.    WiUrlmi's  de  Ixinidit  diniid.  lu^p^uu).  bifn- 
dm  duas  uineas  et  quid  habet  in  Mäzene  iuxta  ßuleburch.  ■'fX  A""^     '  ' 
Richaräu.'i  de  Prt/a<*t>  .  .  .     ' :  '^''V*^^ 
In  Mmdre  feoda.  d^  iWUe  ä  Maf^tm  itteM^ 

pifk  ^Avdä  mit^  Mm\mi^  spt.  quoe  eedesiV  medU^^^^ 

Qeritate  contia  dorn.   Rwhßrdüm^  '^  Pamo  öbmM     '  'V ,      ..iT  ^ 

«|nd  JMiwfaüi  «MWM  .XIA^.  <d^.  .|Sn>  eenso.  TTanVtu«  de  ifarr^rliMvBt 
JIU.  quartana  pro  custodia  banni  Bitange$  «t  eedene. 

Ttnkerei,  Come»  de  Viuira  habet  adoocatiani  de  Tinkrei.  de  Oriuncurt. 

fr.  T""-        I..'.,  -  :  .!■  ■  .■;  .■>-A  \    ■  -  ■\ 


Flazvngei.  r,  s  7:p'     ,                    ut    ^  ' 

Smey.                   .  'I  -Tj 

i*Vi;    1,'':  /*.(■»-'.       ,.'/|  ..  -u^*.        '        1  :-Lln'ti  »•  ♦ ')(!! /,>  . . ' 

iM.';  [..j; 


.  .  •  ■  i :  I    f  1 1  /  v.v>\. 

Uf  ,  M  •  1*^    iWW  .Iii  ,'  V.V.*-.»*'^ 


.  .  »  .  .       ...  ".-L    ;»!':    H«:  .Iii     »'»:  CA 


I 


Digitized  by  Google 


474 


A.  Personeii-ßegister ). 


M^  J^H^imiAli^i^^^^  und  IMmluf  he  JUMitee 

ffetnrif^  lU.  1089.  KSnSg.  Sl.  Kid- 

!«cr.  24. 

£f€i»rioA  ly.  1095.  iuiMr.  23.24. 


Chldehert.  101  Komg.  I. 
ChdnrCrh.  115-16.  KHni^.  2. 
Carf  Martel.  718.  2.     -      •  * 
i^i>tn.  2. 

Ofl4,>iiia|or  donras.  715-Ji.  8. 

Chlotar.  718.  3.  ^ 
Pipin  ,  major  domus. '741-1.  3.  K(Si- 
nig.  759.62.  4.  ' 


186.  287-8Ö.  300. 
Laüiar.  \VKkM.  846. 849. 

Ckmroil  III.  IU9.  König.  29.  39. 

141-42.  171.  351. 
Fridri'rh  I.  1158-90.  Kaiser.  32.  35. 


Carl  der  Grosse.  TTO-814.  König.  5.  37.  39.  40.  44-48  50.  52.  59.  62. 
j^K^.M  ^«.r  ,.;f    r  '  •    76.  80.  86.  88.  91.  9».  90. 


Lndwt'g  der  Frommer  ttlJlS.  Kaiser. 

8.  9'.  10. 
Lothar  I.  892-63.  Kaij^er.  11. 
Lothar  Tl.  86U67.  König.  12.  13. 14. 
Ludwig  II.  876-82.  Konl^.  15. 

Arnrdf.  895.  Kimi^?.  16. 

Carl  III  der  Einfältige,  916.  König. 

17.  18. 
Heinrich  I.  344. 

Omo  m.  99t.l090.  König.  17.  18. 
Kaiser.  19.  Seine  Oemahlinn  ÄdtH- 

heid.  18. 

Heinrich  Tl.  1023.  Kaiser.  19-21.91. 
Conradj  Kaiser.  22. 


Johann  XIJL  141* 
BeneeUet  VIT.  141. 
Benedict  VTH.  102$.  21. 
Leo  IX.  85.  141. 
Paschah'fi.  7 1 . 
Victor  II.  141. 
Eugen  IQ.  1148-9.  27.  29. 
&.  104.  141.  244.  246. 


99L 

105-7. 113.14.  118.  12&  188. 181, 

133.  135.  142.  151. 
Ihinrich  VI.  1183-97.  Kiinig.  105. 

128.  131.  133.  151.  Kaiser.  157-8. 

162. 167-8. 170-1. 173. 176-7. 179. 

182-5.  190.  192.  197.  199.  202. 

207.  212.  214. 
thilipp.  1202-8.  König,  m  267- 

8.  275. 

Otto  IV.  1208-12.  König.  277-8.  280. 
282.3.  Kaiser.  286^7.  289.  297. 

301.  306.  317. 
Fridrich  II.  1197.  König.  2l2. 


78. 
287.8. 


300.  326. 
Airum  IV.  1188.  32.  141. 

Innocentivs  II.  27.  71.  104.  141. 

287-8.  292.  m)  3.50. 
Alexander  HI.  im-81.-  62.  67-73. 

75.  78.  80.  83-6.  157.  165.  198. 
Liiciiu  III.  U8i-6.  96.  107.  116-6. 

144.  167.  166.  192.3. 


«ttbcMcitig  fe^flilfa. 


Digitized  by  Google 


t7H>tfw  III.  11811-7.  118.  126.  13!. 
ClmemlU.  118»-»0.  130-3.  141-9. 

m  107.  IM. 


CWe«A't{  III  mUr  157.  162.  Idö. 

177.  190.  199.  202.  2()7.  309. 
JimaoMlMto  III.  1199-1215.  219.279- 

4.  S79Lao.  386.  304. 


WaUgim»  archiepiscopus.  M2.  18.        8t.  99.  92. 

Afiho  archiotpiUmni».  MM.  91*  Cunradus  Moffont.  arehiap.  flftl*ft. 

Portio.  1039.  22.  168.  177.  184-5. 

OkttitiiaMu  Mogant  «rchiep.  IHU  <Si/ViM2tf«  Blogoat.  archiep.  1909.  283. 

iV.  rnitslcr  iinil  Motnre  de»  kafpierllelieii  H oft*». 


Hildihaldus  episc.  et  CAnc.  992.  18. 
Ovnfhrri'^-  cnnc.  1023.  21, 
Tbeoderiaia  cane.  Utät).  22.  . 
OMMiooMf.  IIU  S9.  40. 
Ghdiftiäiu  icaMi  IM.  92* 


Hudoiphus  protliouot.  1182.  92. 
Sigelov»  cäuc.  1194.  177. 
(.'unradu*  cane.  1195-1999.  I{54~5. 
Spircnsii  cpisc.  283.  ."/V: 


.(  'i 


Bra-  im« 


Jtftanefiiw  epi«e.  Guaiterioa.  1177. 64. 
,0ti|p|Mk  m9-86.  IX  109. 

120.  .VIMnns.  1189-90.  lai.  U3. 

146.  148.  Johannes.  1206  274. 
AuüUsfensU  episc.  UntalcuB.  119^-  1B2. 
B(Bmnh*rffmi%»efAt6.  Ebei'hardiw.tlSH. 

31.  —  .  131. 
Curif'/isiH  episc.  Ilolnrlcis.  1191.  156. 
CUoniensis  at'oliiep.  Fili«>riinu8.  1023. 

20.  Ueieniannus,  1039.  22.  Fridc- 
rieaa.  1110.  24.  106. 189. 191.  976, 
Arnoldua.  1131-43.  26.  58.  106. 
276.  287-8.  300.  Philippus.  1169- 
90.  3ö.  39.  41.  46.  h2.  5f^  90. 

.  123.  J26.  180.  133.  149.  189.  191. 

204.  214.  237.  258.  287.8.  800. 

Adottb».  1203.  253.  287-8.  300. 

Bninn    130M    276.  287-8.  300, 
'Thcodericus,  1208-10.  278.  283. 

286-8.  300.  301. 
R^rUpäetm»  epiec.  G(o<ifi^).  1189. 

131.  Heinricus.  1195.  182. 
LeofJifH.-<i's  episf.  RoHnlphus.  Uli.  4<). 
Mettnais  episc.  Theo(leric«H.  1155  30. 

BertramoB.  11BU1201.  85. 105. 116. 

118.  120.  154. 162. 173. 182. 197. 

284. 

MöguiUinv4  aivhitp.  Ariho   1028.  2<». 

21.  ßardo.  1039.  2i.  ÖiCridu».  178. 
Adelbertus.  178.  Henna».  74.  Ar 


ufilfoa  teu  Arnoldiw.  lljHÜ8.  29. 
31.  74.  Ci  is|ianii9.  ttl|Ml4  87.  46f 

-  88.  Conradus  episc,  Sabinensi«.  llll- 

1200  ^^4.  117.  124.  155.  Germanic 

arcKicauccilariui».  108.  177-8.  184- 

5.  198-201.  225.  Sifridm».  I209.19. 

279.  283.  297. 
Mona.«tert'etm's  epmt*  Hormanout.  1182- 

92.  i»2.  168. 
Oatiemüs  epi.«c.  Hnbaldus.  1111-9.  64. 

68.  70.  73.  'IkooUldm.  1164*  109* 

Octavianufl.  1189-90. 132. 143.146. 

148.  Hugo.  1206.  274. 
J'urtttetLtiK  ojiisc.  ^^Iiiilldnuis.  1117.  64. 

Theodinus.  1119-84.  73.  97.  109. 

Bobo.ll89.  im  Petraa  liOO.  274. 

Manfredua.  UTTl 

^4  Berneredus.  U19.  73.  Pauiu«. 

Üb6.  120.  Guido.  1202-6.  236. 

238.  274.  . 
».  Hufine  episc.  Thdodinua.  tlfitni. 

97.  109.  Bob(K  .1189.  132.  PeMV 

1206  274. 

SnbinrHötn   opisc.   (juiiiadus  MogUDt. 

and'iiep.  1111-96.  64.  117. 155. 178. 

198.  200.  Johanpes.  1206.  2741; 
S<tljiAHrffa»tii»  archiep.  1189.  70. 
Spt'rennscpUi:.  Ulriciis,  1182  i'2.  Otto. 

1194-6  177.  182.  199-200.  Cod. 

radus.  1202-9.  240.  283. 


Digitized  by  Google 


476 


Trajecte/ff-f  ("pisc.GoSffndn».  1171. 39. 
TrevireRsii  archicp.  Hetti.  M82-8.  8. 

9.  11.  Ruotpertus.  i)3ö-56.  343-4. 

Egbert  85.  97.  269.  Poopo.  1088. 

20.  92.  93.  243-6.  .^^56.  Eberhard. 

97.  Udo.  244.  EKilbfit.  244.  276. 

Bruno.  244.  349.  tJodfrldus.  1124-7. 

345.  348-9.  Albero  »eu  Adalbero. 

.6a  Bl.  94.  108.  186.  142.  144. 

155.  173.  243-4.  251.  292.  350. 

Hillinus.  1155.  30-40.  63.  78-0. 

81-2.  88.  94.  104.  108.  142.  144. 

155.  244.  349.  Meinherui».  1127-30. 

350.  Araoldua  I.  1169-84.  35-40. 

48.  &a  52.8.  65.7.  59.  62-6.  75. 

80.  82-3.  86.8.  92.  94-5.  98-101. 

103-4.  106.  108.  144.  155.  175. 

246.264.  267.  Folinarus.  UHU.  130- 

2.  Johannes  I.  U90-1212.  140-1. 

151.  154.  158-9. 163-4.  166.  168. 

170. 174-6.  178.  180.  182.3.  185- 

6. 191-4. 197. 202. 205. 207-8. 214. 


8.  220-1.  226.  228-81.  236-7.  239. 
241-5.  247-52.  254-5. 258-9.  261- 
2.  264.  267-71.  278.  283.  285-9. 
291-2.  297-8.  800.  302-4.  307-9. 
311-13  318-19  321-33.  Theode- 
ricus.  1212-42.  399. 
Tullemis  cpisc.  Petrus.  1169-83.  104. 
116. 

Tvscamemik  ^iao.  Joh^rnntB.  1189-* 

90.  132.  143.  146.  148. 
TusetilantM  epiac.  Petrus.  1179-94*  78» 

174.  Mcolnn".  120«.  274. 
]  eüt^i'etuini  cpisc.  Theobaldu.s.  11B4* 

109.0ctavianus.  1189-90. 132. 143. 

146:  148.  HafpiK  1888.  274. 
}Vnr)nntiVn»ts  episc.  Hildibaldus.  992. 

18.  15:5.  Conradus  II.  U91.  157. 

165-6.  Henricus.  1193-5.  17,B.  182. 

Luppoldua.  1196.^  196.  199.  200-1. 
Wireenlmr^eimM  episc.  vide  Berfnpth 
.  . /f««*»  ejpisc. 


iV.-  Cielslliche  Periioneii  olme  Aii|snl»<^  iler  Mlrclief 

welcher  sie  anselidren. 


Ädalherua  capell.  1149.  28.  20 
Alh-rn  of,po]!  Trevir.  1199  221. 
Andreas  frater.  .347.  der.  349. 
Amoldua  sacerd.  1212.  831. 
Beeditnm  capell.  1190.  189. 
Conratlvs  der.  382. 
Eqnolfus  der.  11.52-69.  3-16. 
Elywi  D^a^.  1212.  .^16. 
Embricho  dericus.  1194.  X79-80. 
Bmoet  der.  849. 

ISeerwkttu  decan.  351.  presb.  3.53. 
Franca  monachus.  1196-1810.  838. 
Fnden'nus.  1174.  60. 
Godffn'dits   capell.  Culen.  arcbiep. 

1196.  i9c>. 
OodejriduB  aeriptor  ej.  1198.  190. 
God^f^üu».  1812.  331. 
Hagnno  der.  cum  filio  Stepkano.  349. 
HHnrinr..  1212.  B  ll. 
Helmgaudm  preeb.  866-7-  14. 
B^teamdMB  pretb.  otpell.  reg».  tl85- 

33.  25. 

üereman,  capol).  COinilia  IiMMIlb.1184. 

111 

liethi  diac.  852-3.  11. 
Mwneio  fttA,  IM.  t. 


Jacohus  cnpdl.  Trov.  1202.  242.  250. 
Jacühu«  gac.  1199-1212.  221.331. 423. 
Johannes  not.  1199.  221. 
Johaniue,  1212.  331. 
Lamhertm  eaodl.  1118. 56.  te.  Il8i. 

30.  345.  S49.  der. 
Fetrv,.  1212.  331. 

HohertiK^  not.  r.uzelb.  1136-96.  189. 
Uoberiu*  capell.  comitis  de  Lininireii. 

1191?  334. 
Buckents  «rahipKtb.  1188»  98.  MSb. 

354. 

hvdengerus  eacerd.  U89-69.  34. 
SHodo.  1212.  316. 

Sigefrtdus  espell.  Luzenbunr.  tl84. 
Iii.  189. 

Theoderictis  cumH.  Twr.  1171-4^  48* 

56.  60. 

Cb'ÜHtf  cupelL  Colon.  1184.  1"7. 
Wab-amu;!  caoo.  Metenaia.  1196.  198. 
Warenbtrtu»  pretb.  184.  1. 
Wernhervs  canon.  378. 
Wilhf'hmis  not.  Trevir.  1194.  I8l. 
Winandus  mag.  1171-3.  49.  dl.  56. 
Wincmannv9  preab.  864'5.  13. 
WinHho  fi«kr.  847. 


Digitized  by  Google 


m  aiuwr 


417 


'  TO«  mammr 

Aachen,  cUoekum  fiororum  juropo  A. 
S.  Agaik«  «blM»  Ktfolus.  381. 

JUenmilmierf  f>etm  mancMefitim^  379. 

384.  * 

Andernach m :  ecclcsia  b.  ALarie  ia  &eu 
prope  A. ,  oiti.  b.  August.  34.  129. 
175-6.  207.  217*16.  -930.  338.  ma- 
giMhra  Texwtlldli,  prior.  Ida;  pre- 
jg$3.  Odo;  sacerd.  Gerardns;  fra- 
tres  Gcrardus,  (lodefriduB,  lieribor- 

ti»s.  ii9<»-i2io.  m. 

Afviensia  eode«.  colleg.  prepo».  Wil- 

helnius.  1209.  280.  decan.  Cunra- 

dus.  1193.  173.  ccmon»  Geranlus, 

riricus.  1212  HU;. 
Arnntein  ord.  i'rcuiuu&tr.  nioiuu^tt't  ium. 

330.  abbu  Hefb^rdus.  1197. 2U5.6. 
dL  ArmuiM  «od.  ooUeg.  1C5. 
A$chaß'evburg   cod.    coUeg«  prfpo», 

Wortwinus.  1196.  2<)0. 
.»•hofa  ra//<.s  monast.  330. 
JjoseU^.  jtrej/o«.  liugo.  (V)  351* 
Berga,  de  numte  monast  68*9.  *tfih. 

Qmwixtm,  II»«.  190.  192. 
tietiUch  monast.  $31* 
ßiHQetutU  ccd.  collcp.  prcjjCK^, 

Heinricus.  H87  12i|.  ilcnncus  can. 

1109.  TboodcricuB  «aoerd.  379. 

jMMiilM(<l«4l£6<MJot&H»dlll.  I1M.  201. 

Bonnemis  ecd.  rolleg,  35.  j>rfpoa. 

(Jeiharduf.  1131-43.  27.  Luther, 

Lotliariua.  1169-84.  ^iö.  39.  42.  47. 

Bruno.  1196.1201.  190. 192.  237.8. 
.  ftb4,  detm-  Uorlftcus.  1169.  35; 

mag,  scol,  W»rOecu4 11111^35»  Ma|:. 

Waltcrus.  1186.  82. 
liopard.  ecd.  colleg.  prepm.  Sifridus. 

1170^  it.  1192.  38.  1(>6.  Conradus 
.    BpiML  Woi»at.  UiO^L  163.  167; 

canon: 

lewinu8,  VolcnianiS;  Hemaiiniii  de 

Alf^Hita.  1191.  157. 
Brnmub^rg  inonafst.  330.  * 
Br^wür*  ord.  a.  Benod.  u^.  Ami- 

li«.  lll<0.«4. 

tus.  1039  22 


Waltorus.  121.  K*  lncru8. 1106. 120- 
1.  prior:  Beriiewiü.  cellerar.  Gar- 
siiiua,  aacerd.  Amoldna,  Cuno,  Sy- 
mon;  diac.  GodefriduSi*  evMiar. 
Constantinus.  1186.  121. 

de  (Jampf^  r7Ä?>flw  Theodcricua.  1173.57. 

(  'ardvncnsis  fccl.  coHeg.  67.  Ö8,  118. 
1Ü2.  iU.  303.  321-2.  3.S0.  prtpoi^. 
FoMtiM.  m8-88.  67.  98.  Ood- 
radpi.  1196-7.  192.  194.  2(J6.  Ot 
vlnua.  1200-12.  223.  262.  293. 
304-5.  323.  dHian.  Stf'|»!ian.  1171- 

'  83.  50.  98.  103.  UennaiiuuH.  1212. 
322.  üMt.  Theodmcas.  UM.  181. 
Cattmdus.  1212.  322.  teolast.  Ro 
.  dengerus.  1183.  98.  canoii.  Rudoi- 
fufi,  HurcKardu.H,  Kmlirlco,  Thaode- 
jicu-s,  AdohuH^  Oono.  1188.  98.  Fri- 

•  dfricus,  Gaultemti.  Stcphanus,  Mar* 
danas.  1183-1212.  98.  822:  OisU- 
bcrtus,  Rjehardttt«  QiMlefiridiia.  Iftll. 
.-^22. 

(Jarfmttits  cod.  vide  Kerpen. 
Cfiltmis  jjrtpof.  Sytnoii.  1171*1201. 
233.  . 

tOtofHirtMih  8eu  IJ imniHi'odf,  ord.  Git- 
tert. 49-.')  l.  .■)r>-7.  h9.  7H.84.  86- 

0<>.  i<H».    JlimUrod^.  11H3.  103-4. 

107.  Iü3.  i7ii-7. 180.»2.  221.  226. 
229.  231.  241*2.  251*21  2BB.9. 
262-4.  267-8.284  313.  331-2.837. 
abb.  IUnulfu>.  78-9.  Gillcbert  ». 
üisijibertus.  1173-H3.  5H-7.  62.  66. 
78-9.  81.  83-4  «6.  89.  104.  112. 
üeimaanus.  1190-1200.  143.  103. 
•  174.  177. 194.  226.  Juatadwi,  £n- 
stachius.  Il01*lt..  232.  240.  242. 
260.  304.  321.  prior.  :Mdneni8. 
1183  1U3-4.  Warncrus.  1200.  226. 
Adoifus.  1201>2.  232.  2i2.  Cono. 
;  lS«8-4.  200.  flßO;  mbpriorz  'Go- 
d«frtdiiB.  1202.  242.  ceU^rar.  Ar- 
nulfn?.  1188.  104.  Sifridus  qnon- 
duni  rellor.  1202.  242.  fp-an/jiar. 
Siiridus.  ventiar.  Guiio.  1202.  242. 
MMMWM^t:  fr.  Carolas.  llMi  199: 

•  •  dbm.  Wornerus ,  quondam  -  c«w> 
.  tos  8,  8yinnoTiis.  335  Johalinea. 

Gaufndos.  1200.  226.  JuBtÄcius', 
Cono,  Berewardus.  1201.232.  Wem- 


Digitized  by  Google 


herus,  auondam  finot  3a  HoM^ 

rode.  1192-1200  m\-ö. 

ClijujfUiyLs  moittiHirrn  abU.  StepiiAllUH. 

1200.  224.  £}  ior:  Bnrcliardus,  cus- 
to$  Wtaltwatf  ettUrttr.  BcrtoMiifl. 
wubcfitter.  ßckclindiit ;  Madelboto 
oapell.  1200.  225. 
tWwi«.  End.  inett'Oi^oL  129.  280.284. 
prei>.  Aruoldus.  1110.  24.  Brnno. 
im-B4.  Sa.  39.  42.  47.  &9.  96. 
107    Ludcwicus.  1196-7.  190-1. 
205.  213.  Engclbd-tuß.  1209  283. 
287.  28i)    d^roM.  JolmiinoH.  lUO. 
'M.  Hugo.  1109-14.  35.  42.  59. 
. .  Jheodenm».  118t.  96.  Adolfo*.  tt84. 
107.  ülnoi...  1196.  190.  »)5.  üdo. 
1202-3.  2.'^7.  253.  Conrad.  I2t>8-12. 
277.  i>s:i  i'R7.  289.  316;  subtUca- 
juta  Hcnm»uuus.  12^.  278.  «rdii- 
dmc.  litidcwiow.  11M.T  306.  f  13. 
Ulrieus.  1196.  205.  Conr»d.  1196- 
1212.  2<»."^.  Heri- 
maiinus.  1203-8  254.  278;  scoinnt. 
OliveruF.  1203.  254.  ranon.  Wen- 
xelo  pr«p.  fienricus  pi^p.  1U0<  24. 
•   (Jdow  ilto.  130;  mag.  kiMt,  Jo- 
hannes. Bezelinus.  IIoriraannuB.  Lu- 
■dewicus,  \\  irictis.  Ffcinricn.«?.  1189. 
132.   The€>dei'icii8  de  liiole,  Lam- 
.   bertus  de  Dolletulorf.  1208  277. 
MMrd.  ijofiitdw,  Berlolfiw^  diac. 
Heriiaiinnu-s,  Gerardue,  Uutirailu», 
.    riricuK.  0,.rardus.  1208.  278. 
s.  A*ifJn''  C'CcI.  «•ollo^.  pr^i>tts.  \\  e- 
zelinui».  1169-H].  '6b.  57.  59.  91.  Gi- 
•  «elbertiis.  96.  H)?.  IHieo- 

(lericus.  1196-ltQ8.  190.  192.  253. 
ilecan.  Kn^^clbertii.".  1174.  59.  (Ji- 
selbertus.  1202-^  237.  25.^.  tuag. 
acol.  KvGraidu.s.  U74*  59.  Heine- 
<         tt08.  i  <•  . 

— -  BS.  apostohrvm  eccl.  colieg.  prev. 

TheodcricQS.  1174-1208. 59.  m  107. 
:    190.  237.  277.  d^can.  Theodericus. 
U74.  59.  Ivo.  1202-8.  237.  253. 
99dimi.  hMmhmQ^  1203.  254.  can, 
.   mag.  Tto.  089.  132.  mag.  <3^ 

kaniiil  et  UlricuB.  1212.  3i6. 
—  s.  Cwniberti  ece],  coUt^.  prrp.  Theo 
dericns.  1196-1)^.  192.  237.  287. 
289.  dt^n.  SifVädH«.  1194. 59.  HU- 


iebntndui.  If03.3.  237.  253.  mag, 

xpof.  Oorvasiii^.  1174.  59. 
(Jolonia.  P.  (jtfiorqi'i  eccl.  coli,  prepoii. 
£n^elbertu8.  1202.  237.  decan.  He- 
rtoMWios.  tl74.  50.  GojeBCfcloQ». 
1202*  237.  Herimannti?^.  IMS*  908. 
vut4^.  srnf.  Hellas,  1174.  59. 

—  8  G'-rtonui  eccl.  coile^.  jirtpog.  Sv- 
inon.  1169-82  35.  39  42.  47  i^. 
96.  Oonfvdm.  tlOf.  IBO.  Thcode- 
ricus.  1196-1200.  192.  237.  9&3. 
287.  289.  d^.  Hwgro  1174.  59.  Go- 
«lefndut«.  1182  96.  Gerhardu8.Üe02- 
3.  2ö7.  253.  /»<'*a.  -■«^o/.  Pjramu«. 
1174.  59.  Henrieoa.  IM.  ^4.  ea- 
tiort.  ThcudertriHijBitrchardai.  lÜt* 
6.  205. 

—  s.  Muri*'  ad pratins  ecvi.  oolteg.^«"- 
po8.  Bruno.  Il82.  96. 107. 133. 169. 
de«m,  QtencfitM.  1174.  59.  Th«o- 
demiM.  1106.  190.  Henricus.  120t. 
237.  inny.  srol.  Roiniboldiis.  1174* 
.59.  cft-noH.  Hozolo.  1208. 272.  Uea- 
ricua.  1212.  316. 

^  «.  MmümM.  Wüfcekmw.  1140. 26. 
AdAlhai^.  1149. 28.  Simon.  It0§- 
11.-  277.  289.  Bruno.  1212  31^. 
m-rtiftriHfi  AdMlhardus.  1140.  26  cW- 
ler.  OrtwiiiU8.  1140  26.  capeli.  Ti- 
polduB.  1140.  26.  imott.  Giseibertua^, 
VortiiTm.  121t.  :SI6. 

—  g.  }*n/i(h(dmniafU>b.G( rHi\lus.  1137- 
43.  27.  VVicmannns.  1169.  35.  WäI- 
ria^v<>ru».  1196.  190.  192  Uenricua. 
1209.  287.  289. 

* —  «.  Severim  ebd.  «oflteir.  prepos, 

Tlpaldii.s.  1137-43.  fl.  Connätti. 

1171-96.  39.  59.  06.  205.  Hemian- 

nu«.  1202-3.  237.  25B.  d^can.  VV al- 

terus.  1174. 59.  Ludovicue.  1202-8. 

^7. 258.  «MM.  4eol.  i^ldaiLtl74. 

59.  Godefridua.  1200.  254. 
iJomeihi.  oiiiOtNiMn  oi'd.  ».  Benedu  ti. 

1196.  19^  $30-1.  p^enm.  Jobao- 

nc8j  aOhni.  Berta.  1186.  199. 
Conßu^üt.  a.  aodl.  «Jalicg*.  b.  tkuto" 

rjV».  308.  330.  365-62.  fn-^.  Braso. 

1182-1201.  93.  96.  206.  d^^i. 

Willcl.elmus  UH2-92.93. 156.  Iti3. 

Einelricus.  1197.  2iX)-7.  JohaDoes. 

1209-10.  293.  297.  300.  S04. 

Qmrto.  m  207,  Wmsim. 


Digitized  by  Google 


4?9 


tM9-10.  292-3.  304.  r-ert^w.  Lu- 
doWcuf  1201.  232.  r?/jrf.  GeHxcQS. 
im-1210.  m.  207.  232.  292-3. 
297.  300.  3(  4.  308.  ticölagt.  Johan- 
nes, iin-im.  sor.  vordü- 

IHM.  18W.  28t>.  292-3.  canon.Vfet- 
nerus.  1197-1210.  2o7.  3(M).  Em- 
brioo,  IlerinCus.  12(H    232.  Boo- 

*  mundus.  120U9.  262.  2\)i.  Hugo. 

Vonfheiuia, '  b.  ei?di  colleg^.  ».  Flonni. 
MVl  212.  330.  y//-/.  .s.  L^iHimis. 
IIH2.  1>3.  Coiira.lus  1202-12.241. 
256. 25ü.  203. 287.  289. 2i)2-3.  297. 
^  299. 301^3^6.  fM9iflÖ.e29.  Awwi. 
H<inrrcu8.  |U0-9  2*^.  29.  Gerar- 
das.  llSt'  Theodcricus.  1191. 
160.  Wcrfridii.s.  (?)  Wolframus. 
\  119)8.  23r>.  241.  .Iiicübus.  121^.12. 

fe97.  299.  3<r3.4.  314.  319-20.831. 
^''ktptt.  Gunthenre.  1191-8.  161.  216. 
'yypno.  1202.  235.  21 1 .  Iheodeficus 
Höingen.  1210.  2tH».  nif>f.  Hen- 
J^<'H6öi(.  1191-1204.  161.  2o6.  tYmo«. 
^'  Hudewintt8.1U9.  29.  Step(mi»,Ood- 
"'^Iridos,  Lodevicqti,  Ttiftg.  Henflciis, 
-  Wichcras,  Ouno.  ( 'unrailus.  Ditfaar- 
Warncrn^    IHH.  h.l.  Wolf- 
^'  ramas  de  Höingen.  1191-1212.  161. 
'<^SB6.  292.  299.  320.  Engelbertus. 
Wfe'IBW.  461.  Mf.  ^enis, 
'  emfMns.  119S  216.  mag.  Hase- 
vhlnw.  1209-10  292. 
t'f'vsilitrm  t/e,iV 'cell»  '  iu  Dornhcini. 

"    1179    71.  'i'"")*  •    »;t"  -f"k 

's.  CortteHi  tnciiüiiMkm.  jßO. 
Corvn  motUfti^'fmy.  "'  

Crista.  466.  ^ 

_Cr«ze/iacA,  eenobimn  b,  IfoCri.  1196. 
f«fe3€?«'' 

j.^Arike.  abh,  Ouno. 

74.  Heingcni.".  115H.  32.  74.  (\.n- 
tadus.  1119.  74.  Philippus.  1196-9. 

.  j>r/o/*  Albe ro;  iiimi.  Clino, 
•W«rnirba,  Tbietmai^us,  in9.  74-5. 

£ft«*acA  ord.  Cistert.  114.  ISS.  a66. 
•  AnwWAs.  «85.  113.  Albcro.  277. 

•  ThÄ)l>ÄlcKi8. 1208.  277. 
'iiehtemach,  Epttmacum,  ord.  «.  Be- 

wü;  I.  9-17.  32-4.  38.  >62.  te4. 


ohh.  ^.  WilKbrordus.  1l5.  2.  Adel- 
•  bei-tu8.7'?0. 5.  Ado.  798.  6-8.  Hetti. 
832-8.  8.  U.  Hattho.  861-8  12. 
18.  AegHlerfas  comes,  abbas  et  rec- 
tor.  8f4.  18.  14.  €k)defHdw.  88. 
(S^eraitfiB.  1144-68.  33.  Ludovicus. 
1175-9.  61.  75.  77.  Godrfridus. 
1184-1210.  111-12.  123.  159.  167. 
174.  283.  306.  Bartholomeus.  1211- 
12.311. 821.  rfftyw.Oorardus.  1144- 
68.  33.  TbcoderIcu.H.  U15-9.  62. 
76.  Hillinus.  1211.  'dV2.  jn-f^pos.  Hart 
tuannus,  Ludowicn.'*,  l'oppo.  1179 
76.  camtrar.  Wiihelni.  Il79-12il- 
76-.  312.  ettnt.  Hartmanniu.  tl^. 
76.  ceUerar.  Ebroinu.s.  1179.  76.  rus- 
foa  Walterus.  1179.  76.  scolasf.  Theo- 
dcricus. 1179.  76.  f'ratr.  Hartman, 
Fridcricus,  Tiedoricus,  Hillinus,  Wi- 
ricoB  sao.  et  fimiBteb.  IBlt.  307. 
Rcinoldu.  1811.  312.  döm.  fläteo. 
II».  75. 

Erfordit  cccI.  colleg.  s.  Severi  pi^poa. 

Uerwicuß.  1196-  200.  s.  Martt  äe- 

6011.  Luthenn.  1196.  200. 
EHw^rtkrrl,  ütrütnlj  •  üterine  ifalUa, 

ahh.  Bccelinus.  lljd4-!202.  110. 

240.   Roj^erus  senior  et  Hrnricua 

eetlerarivit,  Nivolunuu.><.  liunitidua« 

1J84.  HO. 
FUnkheim  eeci.  07*^790».  Weremboldua. 

1181.  86. 
Frandujm'it  ocd.  ."131. 
FranJeenfort.  jn-ej/us.  Godefnilu8.1158- 

81.  32.  89.  • 
•  FttMtorf.-^l'f  abbaa  Bakhnniia.  1186. 

120." 

Frit=(rrr.  2'repos  Johannes.  1196.  2<Hj. 
yuldensis  ahb.  Cunradus.  1182.  92. 
/.Ttir/ieburg  jn-ej^os.  Burchardus.  U58. 

32.  .  • 

'iHadSHieh.  ahh.  Hermannas;  UM- 

1208.  226.  277. 
».  Goaris  eccl.  colleg.  cf^rn n." Baajg^gter 

Theodericus.  1171.  45. 
Oorrten^A  Mas  Petras.  1196.  198. 
"Grunowe  ecdee.  330. 
HeUtevhach,  ahb,  Gkvehardok.  UN. 
•190. 

Herhodesheim  eeci.  69.  210.  abbat. 
Sophia;  decaiMt  Beatrix/  »iätei^ma 
LutevUsi  Kvneg^odiay  0^waitt,'1ia- 


Digitized  by  Google 


4&0  A.  P«r«» 

thildi«,  Adel<*idis ;  capellani  Gunt- 
hclm,  Bjuido,  Karolus, .  inUi^Ol. 

Uenfddem$U  abbas  S.  118».  181. 

Bimmermlr  vide  Claustrum. 

Hornhm  h.  69.  a66.  Cjuvadiw.  U8L  85. 

Hoctn  eccl.  331. 

8.  Hu^trti  duiuiiii.  422* 

inden»ia  s.  Comelii  abba$.  280.  283. 

379.  381.  Henricus,  473. 
ituida  s.  Sici'lai,  Stiij>a.  Sttil/m  eccl. 

106.  154  275.  330.  jjrinr  lienrichui*. 

in9.75.j>/e^ui(  6ibcmi?.llb4. 1^)0. 
Jwtipumiu  cccI.  331. 
J^0vfungen  monist  a66a<.  Lucfurdis. 

1198.  217. 

Kerpens  preptm,  Gerhardus.  1208-9. 

277.  283.  . 
Kfirpen»  eBoobiDfln  sororum.  331. 
JCvitii^ffUdorf  eccl  .331. 
Itacdisin  eccl.  Loftcfi,  ord,  s.  lioncd. 

U)6.  J15  169.  189-94..  213  225. 

276.  286-90.  3(X)-1.  abb.  Giselber- 

tuB.  1140.  26.  191.  276.  Fulbertus. 

\m  37.  CaamaiM.  1119-94.  80. 

155.  174.  Mauiitiu.s.  1196-9.  UM». 

193.  219.  .\lbcrtus.  1200-10.  228. 

287.  2b9.  299.  3U1.  3Uä-4.  orw,- 

Fridericusj  jtrU/r  secumlua  llcnri- 

etis.  1I94..9.  219.  man.  Rorious  et 
.    Cierlaeus.  U40.  26.  (Jorlacug,  Si- 

l.oiaus.  Albortu.>*.  1192.  1(59. 
Laurrfi.o's,  LnutuKHenHU  ahb.  SigArd^H. 

119Ö.  21KJ.  202. 
Leoäiewiit  eecl.  maj.  decnn.  WalttViw. 

1199.  219.  ar^idiac.  Rudolphi^B. 
1208-9.  279.  286. 

—  s.  liarfhohuiei  d^can,  Amolph^B. 
.  1199.^220.  .... 

I.  Dwnytii  ikran,  WilledmiB.  tZVt* 
'  319.  328.  • 
•t-  i.  Lambn'tl  caiit.  Henricus;  caw. 

Helyas  de  Bullon,  Lanibertus  de 
. .,  Waiuurti  Wilbolmus  de  Her«.  1199. 
220. 

^  .8.  JjtmrewtU  yrkr  BQb€rtQS,.,O0- 
pell  Itenrlci»,  eamer»  Heoricpa. 
,1199.  220. 
8.  Martini  decan,  Everardu^  1199. 

hmimrg  aee^  coUi^.  deoim.  Conra- 
.  diu,  U9|.  15a  334.  oMü^.  01  tcfh 


Imt.  Emmicbo.  reU^.  Rodalpfu»* 

ca/um.  Craito.  1191.  168. 
Lonmicke  ecd.  292.  331. 
LmtHuAe  eod.  330. 
Lutra,  eanobram.  330.  386 
Luzenbiirgcmi»  M.  £venmm*  1184. 

III.  468.     '  _ 
Marhra  eccl.  337. 

Magvntinä  meiropU.  eeel.  38.  48.  74. 
88.  179  prtpw,  Arnulf UH.  1155.  30. 
llartinannus.  1158.  32.  Aruuidu». 
1169-94.  38.  48.  86.  88-9.  92.  125. 
156.  179.  Cuiiradua.  1200.  225. 
</c«am.  Sigelom.  119&  32.  Heideii- 
ricu»,  Henricus.  1170-96.  38.  74. 

A9.  92.  125.  156.  179.  199. 
200.  Fridcricus.  1200-9.  225.  28ü. 
rayi/0''.Hei'iniaiums.ll55.  30.  Hugo. 
U58  32.  HermaniMis.  1179-89.  74. 
86.  88-9.  92.  Ottho  1181.  125. 
Godcfridus.  1191-1209.  156.  179. 
199.  2U).  225.  280.  ceUerar.  Eber- 
iiardus.  U87.  125.  liothardus  11»6- 
1209. 199. 28<i.cMa<.  AruQldus.  1158. 
33.  Buggenw.  1187-91.  125.  IM. 
Bobtrtiu.  1196.  200^  »ubau*v\K%' 

genniidus  1187.  12.5.  sculaxt.  Sigc- 
tridu-s.  1179-82  74.  88-9.  92.  Pe- 
tra«. 1187-91.  125.  156.  Werühe- 
raa.  1194.  179.  PrtpoalHiaa.  U9t. 
rJ9.  S.  1196  20<).  canonici,  mag. 
Coiuadus.  1170.  38.  Dra^bodo  ca- 
poll.  1158.  32.  Emicho.  1196.  199. 
Ücrbodo.  1194-1208.  179.  277. 
Gernotos  capell.  1198.  82.  Gode- 
fridua  de  Sanbriickci).  1187.  125. 
Godcfridus  archiprcsb.  1209  28i». 
Henricus  Capra.  Ilb7.  125.  Hcu- 

,  rjcuü  do  Dikka.  1194.  179.  Ortwi- 
11U8,  Rudingus  capell.  1158«  32. 
Ruchcrua.  1196.  199.  Rpthaidna, 
Waltherus.  1187-94. 12&.179.ni«. 
Wilhclmu.s.  H58.  32. 

Maguntie  s.  ^ilbani  ahb.  Baldemar. 
1158. 32.  Uenricua.  1187.1200. 125. 
1561  1^.  179^80.  200.t  22^. 

—  8.  GangUphi  wmi$..  Oaiupb|a. 
1158.  32. 

—  s.  Jarubi.  384.  atkt  Godcfridus. 
'    1158.  32.  Fulbertua.  1179-87.  74. 

. ,  {86. 89.  Il6.m  ftKkii»^  1191-4. 
:  .156.179:201. 0oBtfaikjN«.2db. 


Digitized  by  Google 


m  MfMr  nni  ««Mw. 


491 


tt«e.  B2.  SIühSIus.  mi.  48. 

Auseirau3.  1158.  32. 
s.  Metrie  ad  GrmdttH  m'epoa.  Üer- 
Ktite.  fltl.  48.  r 

—  8.  Marie  -in  cemipo  prepo».  W«Pn- 

'  h^T^^^.  ItTO.t  ad.  48.  Menricns. 

<  3t.       Heinrieu».  1194.  17#. 
s.  F<pfr/  o/-'y).  Bui'chardus.  tlS5- 
ül.  30.  4H.  ^^9.  12o.  ir>H  Thoodc- 
rici».  \\U.   179.   Sittidus.  11%. 
19».  2<X).  rf#<yi?*.  Bertoldus.  1191. 
'  IW.  ^5oii«or  Uugerue.  1181.  89. 

—  s.  S^«i0Aaiit4j0esimrBiehardni.tl91. 
156. 

—  8.  Fviom  jir^jM».  Ortwiftus.  1191. 
156. 

4MmoiitiärifnHi9  «t6A<M  BMeboMm ; 

•dttxOMA  Philippus,  oHnios  tfohAfuies, 

^•ufi.  1187.  129.  ' 

1184,  iia 

M^rienhurg,  ('mfrviH  n,  Mari«  «Opm 

Martüikä,  MaHlmlai,  Mm*dtpdfd  me- 

ii«8t  1212.  823.  380. 
MoiArvaAt,  Tra^ertHm.  monAst.  s.  iSc;*- 

v^itn'.  4!«.  v^'/'.  (  Jodofridus.  1189. 

1.32.  1195.  186-7.  280. 

Merzig,  M-arcf^um^  celltt.  1182«  94. 
Mtimch,  M^didacum,  ord.  r.  fiened. 
■  M.  55.  120.  3ao.  388-51.  355. 464. 

M.  Libo.  1#95.  34(>.  AdnlUoptuJ*. 

ll«l-7.  :Ur>.   .H48-9.  G'wdbertus. 

1127-99^  350.  Theodci-icus.  1155. 

30.  AMiehBM.  ItM-tS.  346.  üdo. 

tm^Vi  112. 187.  SiboMh».  1196. 

1200.  19Ö.  238.  351.  /)/v7;o^.  -Rc- 

ßurginradus,  W'olmundus.  936-56. 

344.  deeanus  Lumberlofl.  1121-7. 

345.  Kamhertus,  prior.  348. 
Mefensi.H    errl.    eatnedralin  primirer. 

Uu^-o.  1155-99.  30.  U7.  120.  154. 
198.  deoan.  Symon.  11S5^.  30. 
190.  A.  nm.  m.  »Mlime,  Ber. 
Iramut.n96.  197.  Fridericue.  1155. 
30.  G.  1199.  1^.  Odo. 
mtmu^fi^  ttfbnii«iAi#.  XL 


117.  m  «TMC.  AymeiiMf.  ii8S. 

117.  Oemdu».  1196.  101.  catuidi- 
^«  LÄöddfu.s.  1181.  B.Ö.  miM«.  Ber- 
toldus, Richardu8.  1196.  198.  W. 
et  W.  jumor.  U99. 154.  raag.  Hugo. 
(?)  »i. 

Metemis  menaet.  s.  Jrn«|p4»  Bur- 

rhardti?.  11H6.  120. 
— •  H.  LlemcutiH  alib.  120. 
^  a.  (irmu  abbas  Hugo.  Ii96.  198. 
8.  Martini  aibba*  Alborici».  1189« 

117. 

—  s.  Salratnrig  a^okM,  JeroWBWiO. 

U96.  19^. 
•--■a.jät^a>WMt»i4i&AarDuii«l.  1185. 
117. 

—  8.  I'mmmmHV  4iUm  FttUMo.  um* 

117.  120. 

^We^/tjce«  decici:  ii)go  deeavus,  iiag- 

neno  canUjr  et  mamster.  1199. 198. 
MwüHfrieHiUs  in  Meynfdd  eool.  daJ- 

leg.  195.  202.  207.*  330.  prcpos. 

Godiuua.  1119  77.  Kridericus.  üfß. 

194.  Conradus.  U96.?  202^.  In- 

^^ebcrnndna.  11119.11.  2S9.  SSO.  256. 

262-4.  279.  286.  292.  30i.  304-5. 

310.  314.  detKinl.  Riidolfus.  1187. 

128.  Giegorius.  i;2#9-19.  223-4. 
304-5.^^10.  ca»tor  LaumituiB.  1187. 

129.  oiMo*  fidkcboDtoi.  tti940. 
234.  305.  acUmi.  Cuoradm.  1219. 
305.  cation.  Alardns,  Alexander, 
1187.  12?^.  Alboro,  Cunmdus.  Elias, 
Gilbeclus.  iZ^.  äü5.  Uodescaicus. 
1187.1219.  tö8.  305.  Gregorh». 
1187.  128.  llenricu.s.  11874219. 
128.  :^.<'5.  \\  >Mo.  1187.  128.  Ja- 
cobui>.  I1S1-I2I0.  128.  19a.  224. 
305.  Üaduiliui.  1219.  3C^.  Reiina- 

.  Yiu.  im  128.  SiMo.  1»9. 305. 
WaUenis.  1187-12(».  128.  224. 
Wilhelmus  et  WUbelmM,  'diBtht^" 
rlas.  1219.  305. 

—  in  Eiiiia  ecci.  coil^  46^7.  253. 
prepos.  JobtniM».  ifti.  30.  ikk' 
tianu.s.  IHl.  45.  Fridcricu.«.  1299. 
28Ü.  decam.  Al-crur^.  1155.  31.  Ru- 
doifus.  1171.  4i).  Elia«.  1197.  214. 
caii.  Albertus,  Amelrtcua,  Airnoi- 
das;  Becetiatti,  Ouno,  OvMwdiu, 
Gerard  US  (2),  Giselbcrtue,  Godeln- 
du»  (d)y  GodM»Ltus,  Hjyrpmaiis, 


Digitized  by  Google 


482 


:   HeAseoB' (2))  Uermaimus,  Reinar- 

dus,  Rencrus  (2).  Rudolfus  (2).  Si- 
fridus,  Tkeodericus.  li§a.  31.  iuag. 

Hbnastmrntm  noomi,  NetmänUtr  bti 

Ottweilcr.  abbat.  Hadcitidis.  JEIer- 
widis.  1186.90.  117.  154:  d^cana 
Matliildis,  (cHeraria  Ottilia,  mmtos 
Maiia:  pastor  Ludovicus,  eacordo- 
tcs  Tkeodeiious  et  Folmarus. 

2Ionii»  «.  Johannis  fratros.  454i ! 
Motu  i,  Marie  v.  ^rarienborg. 
Montin  s.  Mai  titii  t  cc  l.  (Noniiooklostcr 
'.    si  Oatiiannen  bei  Trier.)  11^12.  328. 
Mcnti»  t.  Michadia  ceUa.  1119.  71. 
^Moittis  a.  Pdri  abha$  Htnriciis.  1186. 
120. 

Monfis  «.  Walburgis  aororsa.  hs^, 

331. . : 

Mvlne  monaat.  1219.  333. 

H.  Nabori»  ccol.  .69.  116. 
J^ovilaraun»  Ma§  Mtngotin.  1189. 

!17. 

^uciuön/  f^ensis  in  AUaoia  abk<ns  P©« 
.  trus.  1202.  240.  331-2- 
^ntkuMmi»  Womiatie  deean«»  Wi- 

kramas,  niiif".i  Cuncadwi,  scolaat. 

Bertoldus,  cantor  I  [<m  mnnnus,  El)er- 

liarduP  Cancer.  1196.  196.  202. 378. 
Äusaie  abbatissa.  2dO. 
ObertMF^f  UmaA»  doainsraiD  (ober> 

lialb  Coblonzj.  1210.  298-9. 
Othnh^im,  ablas  Sivndim .  1202.  "-Mi'. 
Oit^burg,  ahhaa  Albcro.  Il?4-b0. 

115.  . 

Ottirbae  eccL  1919.  382. 

JPalatioUnsi» ebd. colicg.  Fa^<-^lt.  Ffnl- 

zel.AOß.  pi  ppos.  Giraidus.  1171-83. 

49;  5L  53.  öö.  Ö7.  60.  65-6.  77- 

9.  82.  101.  104.  Otwinua.  1212. 

316-19.  330. 
Fedemaek.  1212.  330.  - 
Porcehtm  r.  Burtsclicit. 
Frf^anstrati  aJibax  \\  .  12(^4.  2.">6-7. 
Fmviiefi^is  mouaist.  j*.  Saivatoris  ab- 

bottes,  Rathei-us.  U55.  30.  43.  Bot- 
.  bcrtw.  Rupertua.  IfH;  42-3.  51. 

ÖwgoriuB.  1171-2   44-6.  öl.  253. 

Gerardus.  1187-1210.  127.  150-2. 
.  156  17S  181-2.  2U8-9.  213.  219- 
.  20.  -m.        m.  290.  306.  ^re- 


poa.  Lotbtrius.  118T  127.  / 

Hcnricus.  1171.  43.  Oerardus.  1190- 

5.  151. 1 82.  cawÄi'flr.  Bertram.  1171. 

43 ;  cantor  Gont*.  1|90.  löl.  otiier. 

:Thmdericaa.  1171.  48.  OriatUna». 

1181.  \3^»eustod.  Uenricus.  1171. 43. 

Bcrtramus.  1190.  löl.  eUtno».  Lo- 

tbarius.  1171.  43.  »coloir  \ViIb»l- 

miis.ll71.43.Tbcofridus.  11^7  L27. 

canm:  Th«9^cncu8.  1171.  4:^-3. 
Frtmiemik  lelDcL  «oU.  b.  jUori«.  46. 
■  127  .  253.  pitpos.  Jobanues.  1171. 

4ö.  Bertolfus.  1187-dO.   !27  lr»I. 

decan.  lieremannus.  11^1-90  IJ7. 

löl.  cito/.  BertiauiUb.  Ubi-99.  1:^7. 

151.  319.  90oh»t.:  aagp  TiModeri- 
;  qua.  1171-90  42.4.  151.  Friden 

CU8.  1207.  267.   ranon.  mag.  Fri- 

doiicu.s,   Gragoriua,  üermannBa. 

im.  219. 
/Vnm^aM^  inferiorts  IBQMt  1199. 

204-5.  224  266.  290.  306.  Mat. 

Sophia.  1190-6.  150-3.  177-8. 
Uavenf/irsburff  inoDAst.  138.  178.  221. 

prep08.  Kichardu8.  1169.  ti7.  Gevio, 

tleyenua.  1199-7.  199.  212. 
ReAen^is  prepon.  Ulricos.  1182-  96w 
*liode,  abba^  Rutcbems.  1212.  -MCk 
Hüde,  cccl.  (Marienrode?)  1919.^. 
Huliclieswerde  ecd.  275. 
Himmersdorf,  Rum^remlorf  momster. 

306.  330.  M.  Engellnrtai.  1119. 

71.  Holias.  U97-a  206.  215.  302. 

Reineros.  1202-10.  238.255-8.283- 

3.  285-6.  288-9.  297-8.  301-2. 
IliipertsberOf  lioberti  maus  bei  Bingen. 

iH.  4a.  74.  88.  119-7.  134.  179. 

186.  266.  365.  abhat,  HOd^^wdia. 

74.  366.  inclusn:  Adclheidi«?  soror 

Wernhori   Ringravii.    1207.  266. 

Clcmeutia  »oror.  368.  Fruucs :  Fri- 

•dericoa,  Oeriacoi,  EüMoik  386. 
RutiUfisis  aUMRiolMrdM.  11984919. 

227.  321. 
Salin  ms.  466. 
6cbtjtmberg.  331. 
^kinienntw  in  Fraada.  331. 
Sehihuxu,  8o(maugia,mi  M.  Tbeo- 

baldiuLll99. 199.  Simoa;  1191. 307. 
äefßioensi'*  nionfi«!.  prep.  ^t\\\n\^v.(^ 

1182.96.  Gcrariius.  1194-9.210-19, 

a  %wi/tr«««.  69. 2oa. 


Digitized  by  Google 


89gm  laoMMi  ord.  MnmiiiMfc'  IM. 

236-8.  -251  272  297.  3Sl.  M, 

tyt4)tbetq«Hst;  moi\ta&\  L'S".  (^no. 

UtOl43. 24.  26.  27.  Nkolaue.  U«9. 

ni.  136.  4».  O^riwüi.  I18*i'l82. 

^ü>f  Wilhelmwß  1IS7.89.  27.  13i>. 
Üpemktimensis  ftbba»  OiddbuB,  UM. 

2(a. 

6pu'€k)m  ecrl.  Mtheilr.  jßrejn>.3.  Otto, 
Albertus.  1203.  240. 

240. 

6prin^ier$lHu^t,  ord.  b.  Augastini  csn. 
regul.  36.  55  99. 464.  M.  RrtOutr- 
du8  II.  30.  33^.  '8T1. 

S36.  Ood<tfridii^  1171-KI.  39.  4K). 

66.'  82.  88-9.  94.  1()5.  ISfiL  164^. 

171.  Ahsal  n    1193.  171.  Werne- 

rus.  1196-1210.  193-4.  304.  326. 

338;  fßeMg.  Sibertus.  Itd4v  106. 

Damm,  BadAlfoK  il^i  7gv  ' 
ähkMnMw  4ittä«*'WibalduB.  171. 
Sk'mfeideiist's   monaat.    12H.  257-8. 

380.  ahb.  Erinfridas.  11971202. 
.  214.  238.  prepos.  Ulricus.  1155.  50. 
Shwnburff.  abbt»  Gevirdwi  1202-4. 

288.  259.  i  • 
Si^Oteh  V.  Insoia. 

SunfiesheitnemtH    ktöm  '  Cimiwdi«. 

1202.  240. 
Tenmli  fratws.  354.  ■  i    •  « 
a  2!&<»iMi^<»i£«Uamec(4.1t85.  112. 

123.  147.  1T4.  259-62.  314.  319- 

20   ?*U.  jjrfjHiff.  J  cnbardus,  struc- 

tor  cccl.  1185.  112. 
Traiecltt^i  (v.  Mastrichtj^/ Vm7</.  291. 
Tr^iperemi»  eed.'  metropol^.in  gepere. 

,54.  70  81-2.  155.  IP.^.  222.  227. 

239.  360.  265.  294:  a24-ü.  335-6. 


«.  preposlti. 

Rudolfus.  lliO^Ol.  36.  39.  49.  53- 

5.  77-9.  81-4-.  87-8.  93-4.  101. 
103-4.  16.U4.  169-70.  174.  192. 
194.  206.  208-9.  (\.nraclus.  1200- 
12.  223.  227-8.  2;;u.  236.  238. 
247-52.  260-3.  209-70.  .279.  286. 
301.  .304-5.  m  311-12.  314. 319- 
23.  330. 


^Jcdianiiei  oö^fiialm  Qodeliidi  de 

Civele.  tl69-92  3^,.  49-51.  54-5. 
57.  60.  65.  77-8.  81-2.:  84.  37. 
93-4.  101.  103-4.  134.  m.  164. 
%Yiihelmus.  1192-1212.  169-70. 
173-4,  192.  I94i.5.  206.  208-9. 
228-4. 217.  236.  245."247-52.  260- 
H.  2^5.  ?r>9-71.  279.  286.  ÖDI. 
^4-5.  308-11.314.  319-23.  ^594. 
.Johannes.  1U3-63.  346.  406.  Ke- 
generus.  954.  Bruno.  354. 

0.   j»  r  cli  i  (1  i  a  c  0  Jl  i. 

Albertii?  1191-1210.  163.  169. 192. 
194.  (  nrep.  »..Paulini.)  206.9.  223. 
227.  268.  279.  304.  308.  Amul- 
M  im/m  Bnrno.  nUh-JO. 
Cunradus.  1191-1212.  159.  169.174. 
192-5.  (prep.  Cardon.)  206-9.  222. 
226-7.  262.  Tprep.  raaj.)  279.  304. 
md.  312.  319.  322.  330. '  üimradus 
aeBaneeiC  ItMLlMOi  192^  194l5, 
20619.  222.  226-7.  .^08.  334.  Fol- 
marus.  1169-83.  36..  50-1.  :>1.  66. 
77  «7  (magr.  scoU93-4.  1»8.  (prep. 
C;.idon.)  101.  103-4.  175.  (jodiiuw. 
1173-89.  54.  93.  138.  Johamiee 
(deean.  mal.)  1181-2.  88.  93-4.  Jo- 
hannes. 12Ukia.  au.  314.  319.23. 

Odüwinnf.  Ot\vinü.i  1192- 
1212.  171.  214.  222.  (nrepos.  Car- 
don.) 228.  (mag.  scol.)  230.  236, 
m-0: 262.3. 271. 279.293-8. 801. 

'  804-5.  .309-14.  (prep.  Palat.)  318, 
321-3.  (prep  Cardon.)  3.10^!.  Ro- 
Uult'us.  in3-H:5.  57.  78.  (map  prep.) 
83-4.  Rüdulfua.  U83.  101.  Theo- 

■  deHe«0,TirHeiiii.  1M0l12.  2231 228. 
245.  261-3.  278.  290.  301.  304-5. 
..W-10.  314  319.  321-3.  (prep.  s. 
Paulini.)  330.  Wilhelmus  de  Ca^ 
velre.  1101-1210.  159.  163.  169. 
(maj.  deeamn.)  174.  192.  194.5. 

aOS^  906-9.  *227  .  262.  279.  304. 
310-1 1.  319. 322.  WUkdmiiB.  1110. 
308.  334. 

d.  eantores.  « 

Wezelo.  1172-89.  53.  55.  57.  60. 
66.  7S.0.  84.  103-4.  1.18.  Frlderi- 
CU8.  1190-1.  I4ü.  164.  X69.  Iii. 


Digitized  by  Google 


206-9.  Jobannes.  1*00-10.  223. 
227-8.  230.  236.  245-52.  26U.4. 
m9^7].  270.  3ul.  304-5.  309-10. 
luno.  1210-12.  au.  314.  319-23. 
m  406. 

e.  t  e  11  e  V  a  r  i  L 

Wozdf».  im-4.  53.  60.  Sibodo. 

1181-9S.  89.  140.  168.  Thon«». 

■  Vm.  279.  AiRolduB.ltH.  aiü.  a21. 

.1 

t  scolastici. 

Winnens  1015  352.  Baldricus. 
1155.  30.  r^erhardns.  1172.  53.  Ar- 
uoldu».  ?U81.  82.  Fokoarti»  awhi- 
dUc  U9t  97.  Gertfdiw.  I19t46. 
14a  164.  195.  Otwinus  AvMdi, 
m%M,  880t  m  245^».  330« 

g.  cQttodeB. 

BerA6winu8.  (?)  IMS.  34«. 
VfUbrietit.  tllMil  79.  K».  112. 

138.  Conradus.  tllOL*}.  155  1Ö8- 
4.209-^-  Tnpebrattdas.  f?li92  pag. 
171V  1201-12.  230.  236.  24&-50. 
263.  269-71.  279.  304-5.  309-tl. 
814.  819.  821-8. 


Cuurados.  lltö.  169.  IngebraacUs. 
nOO-U.  m  330.  • 

i.  canonici. 

Tlu  otlf  liciM.  353.  mag.  Albertos. 
U92. 169.  mag.  Bartholomews  1192. 
169.  Conradus  de  Bursoeit.  UÖS- 
».  lüö.  112.  123.  138.  194.  Gon- 
nOüB  de  Fett».  tm-lM'  104. 
III.  296.  Cm»  daMalbcFg.  1174. 
60.  459.  Cuno  saccrd.  et  capcll. 
11Ö»-128«.  138.  14!0.  171.  227- 
8.  230.  236.  245u9.  252.  261. 
289 279.  (Dom.  4N.  Nvmit. 
cftntellar.  120H-12.  279.  296.  .308. 
314.  319-23.  330  DitöMinis.  Ö04- 
12.  261.  321.  EvDCM.  121141.  314. 
321-2.  330.  Diaff.  i.verb«ro.  1179- 
80.  78.9.  87.  Franco.  1218.  319. 
321.  Fridcricus  de  Atrio.  1173-80. 
55.  60.  66.  77.  82.  84.  87.  Frldc- 
rie\J«  T^^T^ibnvd?  filiu«;  1174.  6u. 
FriUericu«  de  laemburg.  Ubl-1299. 


§2.  105.  138.  996.  Friderieti»  prep. 
de  ßlankeuheim.  1212.  321.  Oh- 
lebertus  d«  Zolver^  1212.  321-2. 
330;  OodefrMi»  capdl.  im  83« 
HclfricuH.  1212.  321.  Henricus  df 
NiDiiagia.  1174.  60.  Ilenricns  1200- 
8.227.261.  t?79  Ilennannuj«.  1200- 
,4,  227.  261.  Jueobuö  de  AikUü- 
oachen  oapell.  1210-12.  309^. 
321.  JoliMiDc.s  de  Uoeeio.  1200. 227. 
mag.  Ivo.  1179^83.  51.  56-7.  %6. 
78-9.  103.  Lttinbertu».  117^1211. 
56.  227-8.  261.  279.  314.  Juadu- 
tIcus  de  Falkenst«Mi  ]n4<«00*-  00r 
186u  Lulbentt.  1183.  104.  ^rafri 
dus  de  Numagia.  1174.  Co.  Metli 
dus  de  Wide.  1204-12  t?56  2rfO. 
.303,  319.  .^1.  Keuierua  de  iimi. 
1109.  36.  lücb^viuufi  de  lÜveoAeb. 
1209t  292;  It(»dul8n  4e;i9urg«ii«>- 
l»eim,in4.60.Hadolfus.  1208.279. 
Sibodo,  ini-83.  51.  79.  90.  104. 
Theodcricus.  1171-77.  51.  56. 
66.   TUeoderiei»  de  Lucc^juburg. 
1180-1209.  188.  29&.  TlModeifeus 
de  Mimo.  1174-84.  60.  66.  77. 
lfK3.  111.  Tliomas.  1209-4.  227. 
261.  AVillclmus.  1171.  51.  WiUei- 
mm  de  Üavenc,  Caveire,  üawiite. 
Kairo.  1181-1212.  82.  87.  111-12* 
123.  138.  207.  227.  322-3.  nitg. 
Winandw.  in8uft.  56w^  39.,. \ 

TreoirU  s,  Pantm  eccl.  coli.  294. 
-  3124.  332.  423. 


Adelbero.  66.  243.  271.  Albertus, 
1181-1210.  82.  93. 90. 170-1. 194. 
206.  223.  227.  2.30.  236.  245-9. 
262.  270-1.  279.  304-5.  308.  315. 
Theodericiw,  1210-12.  311.  320-1, 
330. 

b.  il  6  e  it  M  n  s. 

Üm-cbai-dus.  1207-12.  270.  279. 
304.  314.  319.  330. 


Biig«H  tm-Vt.  270.  304. 

d.  ctiatoft. 

Fndeijcüs.  1212.  330. 


Digitized  by  Google 


m.  «Ute  Mit 


e.  sc ol A»>|i«at. 
Ri  mr  270. 

-  J  <»  I       ^-  <^  a   0  n  i  c  II  s. 

Tr^irlt  8.  SifnieonCs  eooL  ooti.  113. 

^8ä-<;.        279.FO.  285-6. 

n.  p  r «'  (1  o  <»  i  t  u  «J. 

rreranlus.  1181-1212.  84.  87.H.  90. 
03.  112.  114.  123.  12:').  13y.  163. 
,  169.  192.  194-5.  220.  293.  29ü-6. 

b    d  f  0  a  u  i. 
Walterus.  1172-4.  Ö2.  61.  Kulma- 

*'<f6  108  226.  29016.  ETim.  |||0> 

Ii      ■       u  A  •    , fi  .  .  • 
c  cell erarltii.  . 

yfMib:  muvnz.  90.  iifS.  i3«-8. 

,       )  d.  cnstodes.  i 

WarMru8i  'tir74>.120».  61.  82.  84. 

87.  90.  293.  mon.  in  Himmerod«! 
.^35.  LodovIciM.  120(1-1309.  226. 
m  Jobannes.  121i.U«  i3ü4i  M4. 

ÜV.W     it'iM   '  .'o  ■     «•    -       — .' 
e.  m:  u  I  a  s  t  i  c  i. 

'.Erbero,  Everbero,  Krliemu».  1181« 
1209  8i.  ST  22»i  29^.  Warmrui«. 
mO-U.  ii04. 

.^1, ,     X  eanonicL 

I'(r!vi>  u«.  1200.  22f».  Knixebraiiduj«. 

1209.  2!i(;.  r;t'fri(iu>.  1200-9.  226. 

2'X>.  KiniMris.  1200-9.  226.  250. 
1^52.  2i»ö.  (inardiKS.  1200*9-220. 
296.  Godefridus  de  Meiseribttr«:. 
1203-1.  2.")4.  2.-,i;  H  i.rlu.  1209. 
29(5.  II(>iiii.  11».  dl).  Ilrniiniv.  1200- 
9.  226.  i'lKi.  uiaf;.  .Joi  ilijiu.s.  11*4. 

61.  Lodovicu-s.  1200-12.  220.  290. 
.320.  Robcrtiw:'WMr.'W'SilH>^o. 
1212.  32().  I  hncxieiicas  de  Fiislicini. 
1209  2!m;.  Wcniorns.  1209.  296. 
W  ezeio.  tm-UOt.  61.  226. 


Trenrw^  ^  MSank  tto  IW  294. 

—  8.  Ma.rimini  niou.  ord,  s,  Bcn^. 
79.  17U.  294.  abh,  O^tetidufl.  lOfJO- 

'  >'9.  ^Haricho.  ¥M.  'fO.  '1$g^. 
114^-9  27  29.  156.  Arnalftg. 
1169.  3t>.  ■U\?K  ?Aii«lroas?  ItIT 
65.  Cunradus.  1171-1200.  65-6.  86. 
91. 93-4.  III.  130.  Ift6-Ö. Ü63.Ö2. 
194"  208-9.  '22«>:  227-8.  473.  %- 
tbolomeu5.  (71192?)  170-Majll- 
7  23(»-l  .245.271.  An8elnHis.l2#- 
12.  279.  294.  301.  314.  319- 
21.  329.  '  • 

ii.  prepositus. 

Uerartli».  .1181.  86.  463.     -  -  . 

I».   p  r  1  o  r  0  !». 

Waleram.  1199.^.3^ 

da«.  .463.  ,      .  '!  , 

- '     '    r.  (•  n  II  t  o  1*  s. 

lieelimi.«.  1181.  86.  jUi^^ui^  46?. 

—  b.  Mariae  ad  Mnrtvros.  ordj 

.  ned.  168.  269.        464.      ■  .  > 

11.  n  b  f)  a  re  i  , 

Reinbayus.  1169-86.  36.  53-5.  60. 
65-6.  77.  79.  82.  93-4.  112.  121- 
2.  llermanrnLs.  1196.  192.  194-^3. 
.TUeodeiicM«.  1107-1212.  26Mt 
. 2i^.  2Ü1.  2^ir  1209.  09. 
.301.  3Ö4.  aiO.  min  319.,2X.^:. , 

ü.  p  r  i  o  r  e  »r  ■  ^  ' 

f.  i'  a  n  t  o  r.  i !  1 

G.  et  ■  \-  ' 

^•^i  TOO.  122.  /ra/r.]BfrtoMiC!'S^^ 
;liiai||f^^exelo ,  prvsbifcrL'  u12.  m. 

84  Afaif*m  Inioii.  ord.  .s.  ßetiad. 
294.  .330.  464.  fhl'.  olivcius.  1173- 
79.  5.5.  57.  02.  04  0^"..  77.  79.  84." 
Kciuir.is.  118U9,6.  1200.  1208.  82. 
y-'jf'^rhmH^.  223.  227-8. 
279.  Willirlnui».  1197?  1211^12. 
2<>s-t».  319-21.  Bi^ltar- 

di.s?  1202?  245. 

B.  MaLhit:  (»,  Jimharuj  nioD.  ord. 


Digitized  by  Google 


s.  Bencd:  134.  170,  242-6.  250. 
294.  3U8-9.  a.^6-7.  4<U.  ahh.  Bor- 
.thuJffis.  243.  Kverwimis.  244.  Lu- 
•dovicus.  inU89.  49.  öl.  55.  57. 
6u.  65.  7S.9.  8^.  84.  Hlr^.  90. 
93-4.  101.  103.  121.  12.')-  135-6. 
Johannes.  1189-90.  SU.  336.  i}o- 
Mndm.  llöO-iäiO.  155.  158-0. 
163.  192.  l94-i>,  197.  2UG.  208  9. 
223.  226-7.  229-31.  235.  245-8. 
mO-2.  264.  270-1.  279.  286.  288- 
9.  301.  304.  .336.  Siboldns. 

lÄll.  314.  JacoUi.«».,  1212.  320.1. 
jji'ior  Antonius,  clanntraitn  ißt^vr 
Albero,  canter  Gerhardin,  e^jUr. 
Rödolfus,  hoihUdJ  Berwardu8.1189. 
135-6.  cnnrll.  Eifiy.-!n8l.  90.  Go- 
defiidus.  IIHÖ.  136.  mon.  Wilhel- 
mua.  1200.  226.    •  ,  ' 

Tm^eirisin  Uürr^,  s.  rniiniemotL,  öro. 
8.  Bened.  60.  230.  294.  811.-  826. 
330.  alhat.  Irmina.  704.  1.  maak- 
tra'i  Offiri  i?  1174.  Cl.  conrietit.  Lu- 
purgis,  liadewi^is,  ricrtrudia,  Ber- 
Iraois,  Beatrix.  U74.  öl.  conversus 
Godefridos.  1191.  '  90.  eottfitOret, 
Alardus,  Burkardus,  Conradus,  llen- 
ricus,  Karohis.  Klrurdus.  1208.252. 

—  '8.  BfTrhare  dominp.  159. 

s.  Trudoitis  cccl.  can.  Einmo.  1171. 
•  80.     ■  * 

Tviti<  Hsis  inoii.  rthh.  Rudolfus.  1137- 

43.27.  Bruno.  1208-9.  277.  287-9. 
Tunaei-lf-iuis   mon.  abb,  Wibertua. 

U75.  61-2. 
YaUnänt^ü  ■prior  L,  1189.  X3^  4l6- 

17.  conv.  sorontm.  tt08.  216.^30. 

417. 

VndL^  9.  Petri  ahhas,  331-2 
Vilariense  monast  apud  Metini.  307. 
330.  423.  abb.  Albertus..  1184-95. 

•ll()4^^'l20. 187.  .; 

filarien^is  ecd.  b.  Marie.  120 fi.  365. 
Vmiuneniti»  ecd,      Vikmi»  133-4. 


Wadego::zin<jfi,  Winh-tn^^^pn.  ord.  Pre- 
monatr.  330.  abb.  Hcnricsia  121. 
GodefriduB.  1179-1201.  68-9.  82. 
85-«.  94.  im  I15'i6.  121.161-2. 
187.  19aL6,^Wl.  209.  225.  2W- 
4.  Ilclwicus.  ItOt.  240^  Percffri- 
nus.  1211.  315.  f>rtor.  Oerliaraus. 
U81.  85-6.  G,odefriduh.'ll9d.  187. 
2'1'ejto.t.  Kagelheitus ,  canon.  Hein- 
vic  ff ratre»:  Godetcülicus,  G^ach^ 
Fülcwtn,  F«!WMi.  1181.  85-6. 

2^3..2yo_l.  -  ':. 
Wici^Mjbiirgemi^  ahb,  Godc  fridu.-^.  1194. 
■  1^6-7.'  aTO.'WöJfrtmus,  t 

Sibodo.  12M.  240-1. 
Winoice  eccl.  330. 

Upoidu9.  U95.  182.  Ulrirus.  1196. 
201.  decan.  ütstholdm,  1191.  157. 
Heinricus.  1196.  202.  eam*  Eber- 
liardu.^,  f'ellei'ai'.  l{udeofierm\Vk9^ 

6.  mi.  202. 
H.  Jndree  eccl.  df(;.  iiqdoilus,  cd^t. 
Eberhardus,  ncolatt.  Crafto.  1196. 
196. 

Wi^rmatie  s.  Civiaci  dmon.  Canradns, 

.l^ota.s/.  Bertoldu.^.  1191  157. 

T—  s.  Martini  decan.  Kridericu^i.  1191- 

2. 157.^»  165.  i^ritl.  Wicgeiu», 
:  tonih'llil^i  158.  196.  So- 

degenn,  seolaH.  VolcnMidas.  ItM. 

196. 

IV^rrtiafie  8.  Fault  dec.  (rineibertus, 
.  cust.  Henricoa,  cant.  Nantogtis,  jfco- 

kut.  Gr^riuB,  BernoldiiB.  -  Mi. 

196. 

Wirzebxirgemi»  prep.  major  Godefri- 

duF.  1196.  200. 
VVuljershfrc  nionu«t.  71.  331.  ' 
Xantensia  prep^^Qoundm.  11H4-96. 

107M99..393i  80&.  GmrAQ8.im. 
'287. 


VI F Airflifen^  Gmfen^  FdEe,  Freie  inid  »iitlerc  Per- 
'  '      üiosic^ti  ohne  ft<'»uill1eu-x%auieti. 

AdaTh»iug  ^.B4igmoidw  £liu«  mm,  1212.  320.  ««oror  Hartmanni.  1212. 

348.  331.  cum  Hiio  Dietfricf».  .W.  Adel- 

AdeUidis,  uxor  liartlivi.  1174.  58.  heid.  373.  379.  adv<»€Hta.  383.  422. 

VXOF  HenraaDi.  121je.  019»donii]ui»  43a  464. 


Digitized  by  Google 


VULlVttrM«,  Onita ,  Bdl»,  Sfeato  uUL  MiflW  F«noaM  «hu«  ir«mltl«ii  •  Kmm.  487 


Adelin.  349.  '        '    .  .   <  ' 

Aäeii'f,  455.    '  . 
Addcgi'*.  69. 
Add^udU.  455. 

Adulfue  e|  WemerUft  4r»(r6B' in  Bet- 
tendorf. 1169.  37.  ^ 
Agnen  ducissa,  die  Hirzo^en :  387-8. 

390.  — .  Agni^a,  4iiJ«l  3.  — .  443. 
Älhero,  pAter  Justine  ox^ria  S%ifn'di 

idlitki.  UtO-69.  33.  acabinitöTIor- 

rocnsLs.  1174.  61    te»t.  .ininlSOi. 

by.  234.  352.  436.  455.  .  m 
Albericus  comes.  835.  10.  — .«.4&5. 
Alim4m9  «08t^  IIH«  49.  knmister.  Con- 

fluent.  1182.  94.  maritus  Idc,  soio 

ris  Ludewici  .scablni  Trcvlj'.  1186. 

12.3.  cottidiamiH  mniisteriaJis  eccl. 

8.  Eudjarii.  Ilti4-b9.  135.  minist. 

Coofloent.  1197.  207.  (^uadem  fiUi» 

Walten».  216.  filiua  Sewardi.  217. 

iDiDiBter.  archiep.  Trevcr^  1202. 241 . 

cognatus   Gnntr.f\nin)l   1204.  256. 
.  412.  443.  4jö.  4«0. 
Alburgis.  451..  467. 
Ald»i<m.  789^1«.  5. 
Alexander.  63..  test.  1169.83-  103. 

scabin.  TiTrM^ron.«»i8. 1192-1211. 171. 

174.  271.  31^8.  ni3~14.  mini.ster. 

eccl.  Trever.  1204,  261.  —  .  382. 

Amdrieiu.  386. 
Amdvng^ts.  Uli,  43.  46. 
Antfzo.  451. 

AmiLius  et  llu^O;  fraucä.  3ö6. 
AndreoB.  443. 

Anselmus  filiusRadalfi-BCftbini.  63.  — . 
llHfi.  118.  minister,  s.  Eucbarii. 
U64-b9.  l'dijJi.  Ü98.  215.  . 
353-4. 

AfUannu  fnter  donum  Liveieüi  apud 
B.  Jacebm  Ti«nr.  U74^18tt.  295. 

320.  i 

Äpecha.  370. 

Amol  dun  1158.  32.  äcabin.  Trever. 
1112-81.  53.  77.  90.  463.  otfi- 
ciali«  Magunt.  1181-86.  69.  117. 
acultet.  de  Olmino.  1181.  89.  vicc- 
advocatus  Trever.  1187.  126.  villi- 
cuH  rc^is  in  Andernacb.  1187.  129. 
tiliut»  \\  inzoBiS. ,  1196.  201.  test. 
CoBfluem. .  m8-1818.  217.  329. 
348L  -p .  369.m.Mton  384^ . 


411-12.  417.  advocatus?.  379.  438- 
.  9.  liitps.Miiiie.  462.  467.  470. 
Armdfiu  dux,  filius  Drogune  qnon* 

dam  ducis.  713.16. 2,  doinim»-.Ar- 

nolfus  in  TreverL  117i.im  995. 

— .  353.  456.    .         1    .  ■  . 
Aro.  455. 

Aca.  832-38.  8.  10.  —  .  346.  4ö5. 
Baläenuw  cum  filio  Harbort.  335. 

Baldewinns  tost.  MioAsst.  in  MoMüP- 
feld.  1200.  2lM,  -  .  319. 

ßartholouifus  lest.  Trevlr.  1169-83. 
103.  Bcabiu.  Trerci.  iäOl-ü.  230. 

'  261.  370.  318:  467.  469; 

Bastianu9.  439; 

Beafri.r  cum  filio  Ucrbnrdo  .tt  <filia 

Mctbild.  383.  -  .  467. 
Becdinu»  vir  nobili».  1181.  127.  iu- 

nior  (de  FerUcb?).  UM.  162.  ~  . 

439.  468.  470.  : 
Bfttiffna,  abbatuin  de  Springirsbacb 

Hicbardi  mator.  ( Sotlefridi  avia  ;  fun- 

datrix  eju^dem  inuiutstdrii.  1107. 171. 
iBeneHo  mancip.  346. 
Bercirudis  vidua  Waltiieri^  flom  .filio 

Heginboldü.  895.  15. 
liereufffv.  352.  Bcrngerun  miles.  37  I. 
BerficicM»  Tre\'ir.  U74-1209.  294. 

455.        ;  .    ♦        ,  • 
Bertas  t72. 
iMH/..453. 
■Btmacrus,  1000.  19. 
Benücho  mnncip.  ;M6. 
Berneieimia  scab.  Trever.  1114.  Iii. 

frater  Li^ezeisi  apud  •.  Jecobfun 

Tre  .  11-4  12».  294-5.  820. 

Bero.  1119.  69. 
Beriha.  382.  436.  455. 
ßetiholdnü  teat.  1000.  19.  oomes  in 
pago  Trechere.  1M9.  22.  freier 

.  :  Amoldi  officlalis.  U81.  89.  Bertol- 
fm  civls  C.  nfluent.  1182.  94.  /^r- 
tholdus  illustris  comes,  fundator  nao- 
naätcrii  Bavengiersburg.  139.  — '  . 
368.  417.  432.  441.  47a  moneU- 
rios  MoguDt.  454. 

Bertradü  in  Heimbacb.  1179.  80. 

Bertramm  comefl,  defensor  eeclesiae 
Ecbternach.  22.  test  1204. 266.  — . 
353. 

Bmw^t,  463^  467. 


Digitized  by  Google 


iierK-elf.  455. 

Berte ie^iai:is'iH  (Jouilueut.ll^i-  i*4.  —  . 

U87.  IM. 
iktedmus.  IIU  49. 

lÄtfro.  410. 
/ieMmo.  1110.  24. 
Bezelin  maiicio.  350. 

Billungm.  ä82. 

y^;/,Vr;/..  tost.  Goafl.  -a»^  217.  A- 

trolfus. 

Jkiemmcltis.  69.         nt  Tiieodeneus 
il^l.  ^3.  niifeii.  im.  169. 

tilii  ejiM  Job.  öt  RoricuH.  UÜo  1  ^7. 
/;<.//^/acl'i^H  scab.  Trever.  .liM^l^M. 

Iii.  27Ö.  .308. 
ßusichü.  iOm.  19. 

^riL-Sd.  ÜKO^-o  CttHi  fraUc  ;i49.  44iK 
i^ru/io    1!M7.  129.  «oftb.  ConihKat 

121Ü.  auu.  329. 
SuUo.  10»5.  23. 

ChrlHtiamis  scab.  MooARter.  MI  BHK«. 

12§3.  251.  —  471. 
Cmmeltch.  39U. 

•CbMi'Offiür.  dlK»  99t.  li^.  c'oraos  Hlius 
Bertraini,  cum  filio  Henru  o.  1095. 
2?  188.  comes.  62.  officiaii«  Mo- 
gunt.  1181.  89.  minister.  118;i.  100. 
miles.  UB3.  100.  acab.  Tuever. 
118T  126.  254.  12<»9.  291.  m 
329.  8G8.  386.  389-90.  461. 

(  'on<^nrifinus.  352. 

(Va/b  iiiiles.  12tfllL  225. 

iJriifj)ina.  455. 

CPtnegtint,  nxor  üdalrici  comiiis.  369, 
Ctmo.  CD.  minister.  Confluent.  1182. 
94.  tcst  I2«2.  285.  256.  et  Hcin- 
ricus  iraUf».  354.  —  .  4d2J.  443. 
465. 

JMgomim,  104.  1. 

Damafiis  et  Hemxcua  fvatrmj  Wiavh 
ter.  Isenbfir^.  1202.  239, 

Uaniel.  436.  407.  469. 

Demndh,  385.  iMmui.  463. 

i)t</a^  Confl.  1203.1S.  8S^. 

Dtecdinus.  464.  468. 

DiedeHms  minister.  Mogunt.  1158.  32. 
Theodericu»  vicedomous,  Diethervs 

scilltetiu  Moguot.  U81'91.  89.  125. 


156.  fiKus  Adelbeidiä.  domiuui 
DUüitru«,  380.  383.  Öiu8  Kupmi. 
390.  ^ 
Diedo.  382. 

/>iV>a4''  u«  oiviB  Ooiii.  1182.  94. 

Dtjjertvs.  438.  • 
Dtppuivitt  domiriH.  ööä.    •  *' 
Diardus.  mt  391. 
Oitdeich.  468. 

i)ifJnri'rji\-  <nl'u  :  <Jadofri<luf  et  WieUP- 
iki»  .tViideriiaf.  IIHT.  129. 

Üitmarm.  69.  2U^.  fiUys  Megiaiaci. 
«85. 

I)rfig«:bodo,  Eroberdio  et  Eigtßimanis 
fratre8.  Mogunt.  1186. 1 17.  368.  S8Ö. 

Ihxigunis  «^uundacn  dmcm  tiliu»  Ar- 
BulfuB  dax.  71546.  2. 
344. 

Dru9m.  464. 

l)rufi(nn$*«  fratcr  ilugouis  -cantoris  de 

dumo.  1168.  32.  — .  367.  463. 
Ihnitiaina  uxor  Weaolonia  Trrper.  el 

aoror  WezeiooiB  «ellettfÜ  Sy* 

meonit.  1173-89.  136^. 
Puäechnii  molenditiiim  apud  Trent, 

vid.  s.  Ettebarii  manasterium. 
DadäakmL  390. 

JMb  auDiater.  MoguDt  1198.9L  32. 

camcrarlus.  38.  48. 
EheriKiDt  iiK-(3la  Lougesheiiii.  -372. 

Eberaandvs.  377. 
Ebruinua  mllcs.  210. 
ßoWta«.  U40.  26.  1187.  128. 

6er/?/N.  1197.  214. 

( II  )r<^!:<;r!i(!  )■>' i's.  374. 

LdeUndu.  45.'». 
ßiMioMtt«.  1196.  202. 

tcr.  Nassov.  1198.  216. 

383. 

Ki'jebnarvi,  Dragchodo  et  Eisbeiebo 

traUes  xMogunt.  1186.  117. 
KUolf.  455. 

EMericM  min  teter.  diiCMi  de  lAukmfg. 

1120>69.  34. 
hlUabeth.  465. 

minerieits  filius  Gudiui.  762.  4. 
Ematdn»  Prämien«.  Ifll.  46. 

Embrioo  et  Meingotfis,  fratres  miuia- 
ter.  Mogunt.  1158.  32.  Embricfio 
minist.  Trevir.  1177-81  65.miles. 
82.  88.  Ettibetstho,  Dragebodo  et 


Digitized  by  Google 


«Am  rtBlllw' 


489 


!  iEigelmaras,  fratres,  Mogunt  H8f  . 
.    117.  fillus  Winzoni».  HtNk  201.  —  . 

369.  374. 382.  Kmbrieonis  fiiius  P«- 

trua.  385.  — .  472. 
MmukäOdiki.  «87-43.  27.  -  .  385. 

455.  l 
Enfrldm,  1187.  129. 
Enqcia  doo  sacrata.  104.  1;  Hmgela 

lixor  Marthei,  168-814.  7.  '  •  ■  ) 
Engelburffü.  467^'^  '  • 

Engdinut.  455^   IT-^'r»  ■  .'^ 

irt^Npio.  455. 

Engelncalcm  minister.  Ma§fUbti  32. 

383.  -       H'<-^ir.     tM  ■> 
i:.R^«zo.  1125-6.  945.<MMi) 
Engübertus.  1139.  351.  «'vis  ConÄ. 
^  1188-)^  94.  215.19.  126».  29f. 

—  .  331.  35t.  .354. 
E^iza  maxicip.  346.       '  ' 
Emo  frater  oarnalia  Ulrioi  prepositi 

de  ßtenvelt,  II».  BOi- 
Erhero.  459. 

JEiV/b.  209.  Erpho  serncns  nrchicp.  et 
'•iinagistcr  palatii  Trevir.  1212.  321. 
364.  466«'filiii»  MMe.  463.^70. 

chinherfvs  villicus.  349.'  • 
Erleniannus.  347. 

Erlewinus  el  Goc^cfridus  fratres,  Wor- 

luvi  IIM.  m*  N 

Erneato  filius  Lifraudis;  Erneaio  sct^ 
bin.  Trever.  1172. 52-3.  liber  Homo. 
1174-86.  fin.  cum  tixore  Odilia. 
123.  ~  .  351.  353.  Hementm.  470. 

Euttathiii»,  463. 

Evtn.  466.  \t 

Ererardn^i  comv'<  in  pago  Meinfclt  17; 

scabin.  Monruster.  in  Kiflia.  120S. 

254.  civia  Trovir.  352. 
.@Mrkr#i  liHEDoip.  '346; 

i-W^a.  4Ü3.  ' 

scabinus;  463. 
.&*o  pd4tiaiit  eonies. 'MISS.  1<^. 
P  o^o  pistok*. 

Vogel,  Volürer,  Bcab.  Trever.  119S- 

1211.  171.  270-1.  308.  -314. 
Eoleherius,  704.  1.  i'T  ! ' 

V^kmamdtu  4kr  Boimaii/  386:  440. 
FottM  466^ 


1M4.  266.  Oonfl.  329. 

Folmarus,  Volmarus  minist  Colon. 

1137-43.  26. 1191-1212.  162.  234. 

331.  nuniater.  345.  365.  — .  390. 

467. 
Frafu»,  873. 
Erideaer.  352. 
Fridetiardu9,  345. 
Fridelist,  455. 
frtrfc^o.  353. 

FriderioM,  mmitt  Atogimt.  1158.  32. 
ad  vocatus  eod.  RAvengir.<»burg.  in#. 

37-8.    Trovf^r    Uli.    49.  villicus. 

1174.  61.  comes.  üH.  miles.  1181. 

85.  minist.  Trevir.  1182.  94.  •scab. 

Trever.  1187.  186.  eooies.  1187. 

127.  129.  dux  quondam,  »▼usHein- 

ri^i  TT.  inip^rat.  182.  comes.  209. 

comes.  1210.  30G.  .scuttetus.  307, 

351.  — .  353.  381.  383. 
Ftidemn  Goiiiiti8s«.''ir8. 
Frowata  aria  Wozelonis  ciTis  Trerir. 
^1173-89.  137.       '  •• 
Vrowinm  Trever.  295.     '  ' 
Oarsäius  minister.  Trevir.  1177.  66. 

294. 

Oautehertus.  704.  1.  ' 

Gehilo  rusticus.  343.  '  ^ 

GeUmizHs.  1212.  331. 

ö^i<r.  387.    ■  ' 

ö*l/r<tti- 466.ä »    '  ■  ■  ■■■ 

Qepa  uxor  Rudolphi  minister,  s.  Pe- 

tri.  1182.  94.  domina  Gepa,  vidua 

Stcphani.  370.  373.  382. 
Oeraldvs.  353. 

Chrard^tä  comea  advocatus.  iliF4-83. 

115.   scultet.  Trevir.    1187.  126. 
filius  Richezonis.  UOf?    197.  202. 
scabin.  Monaat.  in  Kiriia.  1197-1203 
^4.  254.  minist.  1126.  349.  —  . 
354.  432.  ' *N» 

Gerhodo  Trever.  1186.  123.  filius  Ru- 
degeri  janitoris  Trev.  ISIS.  331. 

Gereicif.  463.  '  = 

Oerhüt.  379.  382.  • 

Qerlacus  (2)  minkler.  et  eivw  Confl. 
1182.  94.  cum  fiüo  Gerlaoo .  mi- 
nist. Isenburg.  1202.  23  R  1209. 
291.  —  .  382.  filius  Uazaeche.  386^ 
.  432.  453. 

Chmoduß;  61ius  ejus  Sifrid«.  USS. 
197.  filiui  Biobesoins.  1191  902. 

81a 


Digitized  by  Google 


490 


Gernoth.  370.  et  U«rdq»  fiair«!. 

385.  —  .  455. 
Qeroldm  et  irmuntruda  conii^« 
10. 

OeHruda  uxor  Hennanni  päUtim  de 
Reno.  1158.  31.    Gertrudi»  ttxcvr 
Ottonis  coniltis,  palntina  comitisMI,. 
1190.  141.  soror  üdonis.  387.—. 
413. 

Gerunffua  Moeunt.  1181.  89*  minist 
Teem.ldOl-  261.  GmMta.d72.38L 

Qetüalcuii.  69.  209. 
Genoin  miies.  1181.  85. 
Gesramua.  861-2-  X2»  i 
Qevardus.  458.       .  : 
«Mmanniw.  IIÜ.  80. 
iüehertics  cellerar.  1170-81.  91. 
Gig('Ihe)-tu.^  diix  et  uxor  Gociilda.  c. 
900-1)50.  17.  344.  Thibolti  tilius. 
1095.  23.  -  ,  69.  ^Vürmat.  1196. 
197.  Colon.  1202.  287.  1202. 291. 
frater.  353.  385.  —  .  467.  471. 
Giselhurch.  380. 

Gisilleri  filius  Jobaonos,  Conti.  1202» 
'  12.  329. 

Öüol  1202.  237*8. 

Gobolo.  470. 

Goda.  451. 

GodphnJf.  '»,72.  383. 

Godefridus  frater  canialis  Ulrici  pre- 
positi  de  Stenyeld.  U55.  30.  mi- 
nist. Prüm.  1171-  44.  et  Heseo  fra- 
tm,  Lucccnb.  1184.  III.  et  Wi- 
cardus  fiUi  Dithwigis.  1187.  129. 
.«oab.  Trcvir.  1192.  I7l.  272.  308. 
lii>6.  mmist.  234.  Trevir.  i2üi*. 
293. 907.  Oonfl.  1208-12. 329.  — . 
331.  351.  380.  382. 412.  417. 465. 
459.  463.  470. 

Godescalcvs  officialis  Mogunt.  1181. 
89.  civis  Conti.  1198.  217.  329. 
acftb.  MoiiaBt«.  £ifl.  1202.  254. 

Godüda  ^Ror  uieelberti  diioii.  e»  200. 
50.  17. 

Golticif  maneip.  346. 

1170.^1.  91. 

Goimar.  455.  '  : 

Qo^ertvs  «dvocAtos.  344. 

aoze.  1174-1209.  295. 

Gozelo.  ;548. 

Gozmariu  Woini.  1196.  197. 
Gozo.  Trevir.  1192-1200.  335. 


GcNsvtniM  Mogunt.  1194  1^0.  — .  374. 
Guda  dorainn.  .".70.  :579..'^;83.  —  .  455. 
Gfidinus  cum  tilio  Kknerico.  122.  4. 
Giido.  455. 

Qwiirammm.  09.  209.  ttwIMluii 
(HarUivi).  1128.  216.  minist  Trev. 
1204-10  256.  292.  mUcs.  300. 
Conti.  1201.12.329.*..  352. 379. 

Hadeholt,  3Ö2. 
ßadewieh,  455.  467. 
Uangüents.  770-74.  5. 
Har'd.nrictM.  780-4. 5.  BorfMmCo^ 

Ion.  1187-4«.  27. 
liarduwinus.  768 -bl4.  6.  7. 
Ewkerua.  1000.  19. 
Scmmui,  455. 

Haräüma  et  axor  eins  Adeleadia.  11T4. 

.08.  Hartlivi  (Uarllioi)  filius  Gun- 

tramus,  Confl.  U28.  216.  UarÜio, 

385.  / 
Hm*0init9.  455.  . 
Hartpem,  345. 
HaHrons  Mogunt.  1158.  :12. 
Hartntattnua   cum  sorore  AdeUittd. 

1212.  331.  Martimn.  384. 
HamurUB.  I2M,  19. 
Hartune.  368. 

Ea-zecha  uxor  Roricl  349,  386^ 

Hedevngis  uxor  Stephani.  384. 

Heimo  patcr  Heaeliitfiis.  1295.  346. 

H«wiavo.  351.  . 

HeUwtch.  385-6. 

HeUntsu».  386. 

HelÜM,  1212.  331. 

Helinburr/L-<.  383. 

HeUcerus.  455. 

HdUw^,  423. 

Helprtem  TieedonuMU  «t  Hermannus 

fratres,  minister.  Mo^^rmt  II58.  3- 

Mdjswindis  uxor  Wichardi  tiielouea* 
Iii  Confl.  1185.  113-14. 

SeiMdk  minisler.  HMenrie»  UM- 
1200.  335. 

(H)engela  uxor  Marthei.  768-814.  7. 

i7f  /o-i>?/<?  com 08  in  pago  Arrelcnsi. 
1000.  18.  dux.  1023.  19.  comitts 
Cooradi  filius.  1095.  22.  pak^itn» 
oomes.  1095.  22.  23.  scabin.  Tre- 
▼er.  1172.  53.  Trever.  117$.  56.  57. 
minist.  Confl.  1182.  94.  minist.  Pa- 
lat.  1183.  la>.  ijcpos  lUzonis.  1189. 
132.  minist,  monasterii  s.  Kuciiarii. 


Digitized  by  Google 


TUL  fünl«!!,  Or«£ea»  Edlei  Vnl«       «adart  Pmonta  ohae  rifflUiUi<N«in«a.  ^91 


IIS«.  läo-Ö.  UÖl.  159.  Cornea.  Itül. 
.  162.  Adelixu  filius  -Wommt.  {[^(i. 

rici  filius  Algrandus  Palat.  1197. 

212.  scult.  Confl  t!n8-12«4.  215. 
.1256.  filiua  Rg^m  lti  .  t  filiu«  'Vhf^c^^ 

derici  et  iilius  biliiili  uiiniijt.  ire- 
1198.  215.ia.  filMitLodewid 
X'onfl  1198.  216-17.  nillos  Confl. 

1201.  232.  et  CuntraniuF  fratro^. 

tilius  Guntrnmi    IVf^rir.  1204-12. 

256.  329.  iniiiiaitii.  iivvit. 

293.  ftAtt»  la^ttriiTievif.  294^ 
"Hhi  iWlItet  Epternac.  1211    U2.  un- 

tiqnn^  vllllrus  Confl  120^-12.  329. 

331.    i-i Illing.    H^l.  Ö34.  milos. 

im.  aaä.      .  348,  351.  milos. 

tApp.  423«.;459^.  4631  47a  ^ 

Herbo.  69. 

Mtrhrnmlun  mafristf  r  paiatii«  423«  . 
.  4ö<.  miiea.  473.      ; '  4'    '  ! 

Htr^ertus.  854. 

MertJhTiJ}!-  -cnh.   rt  bürgcnsis  8.  ci- 

vis  irever.  1112-1210.  53.  77.  83. 

123.  138.  169. 171.  223.  230.  236. 

S45.B.  26L  271/ii95.  806.  ci«« 

Confl.  11H2.  91    Ihrl.rJ-  filius 

Embri  In-  In  Albich.  1194.  179. 
t  Bcuit.  I  icvif.  1212.  a2<J.  336.  filius 
^  Beairicin  in  TrecbUDgefihuMlv^3. 

mm  Baldeman.  44]«'466. 

470.  ' 
Uericho.  IITr  ni.       :  ■■  -,> 
iltricua.  80h-12.  6.  ' 
Uerimannus  paiat.  coiiies.  992«  18. 

367.  .Hmma9i4t\adüitn  6li«»«l  fi^ 
i  ilar  M  initoaei4<Htti  il09.5  23.  vi- 
/■^dua  paTöi.  com.  f Ii  rtnulis  1158.  31. 

367.  Colon.  1131-43.  27.  Mourant. 

iW^IV.  32.  38.  48.  Lucccib.  1184. 

III.  fniter  comitis  Priderici,  1187. 

127.  scolt.  Monait.  Meinfcid.  Il^^T. 

128.  Prüm.  1197.  214.  luiniat.  Her- 
-ibode?^.  234.  et  Adeicidis  uxor  sun. 

1212.  319.  Trever.  1025.  361.  -  . 
353. 369.70.  379.  382.3.426. 432. 

E^rloch. 

Herlori,.  1191V  334. 
Ileroldus.  455. 

UtHwkus.  1194.  18U-  — '  .  453, 


HertiüiHue  der  Meier.  385.  -i-  .  417. 

455. 

Herwarduä.  1000.  19. 

Herwinns  et  Ileginbertos  fntnt,  817* 

8.  112«  849. 
//^.s..oLuccclb.  109.5.  23.  et  GodeCnd. 

fratre»,  Luccelb.  1184.  Hl. 
Hezdo  et  |>ater  ejus  Heimo.  IMS. 

346.  frater  uxoris  Rorici  de  Bis- 

Dersdorf.  1126.  349.;i'.^v434i  ^  ' 
Hilda  mancip.  365.  *t  • 

IhLdtbold.  368.  •  .»^ 

HUdehrandu»,  WZ,  33t:  450.  <  -  V 
HÜdelurg.  412.  ■■  '1^^^ 

Büdrgarda.  759-  i. 
Hildrgardi.i  tiiia  domiae  .(acßpe.  37(X 
Ilüdegundis,  417.     i-<'fM  -■  \ 

HüAtmwt*  455. 
JKflkiercu/tM.  463.  ^ : '  ■ ' : ' 

iDoniit;i  0.'  ',Gu^ 

charii.  244-6.  ...t  i 

Hw-mtVitit/w.  110-4.  5.1' I.r  I    1».*  .  \ 
Trevir.  1189. 188.  'm^  l  354 
(H)o^erUnU  455. 

/foTra.-?  scab.  Trevir.  118l.fi  PO.  123. 

//«(/o  Luccelb.  1095.  23.  Prüm.  1187. 
127.  Mogunt.  1194.  180,  et  fratre» 
ejus  BoricuB  et  TilfttliiHMu  ^6(^ 
379.  382(»'385-6..^M46&. 

Humbertus.  c.  1200.  307.  886; 

Hnnhahhts.  1000.  19. 'T     wo^ *■ 

Hu/tfjtruii.  385^  I        i  «'  ■  »  ' 

HupertuB  8cab.  Monaafeir«  In  Eifl.  IMH. 

254.  .  ■ 

JIvnf.hluH  Trevir.  ettm  ^''tixöre  '  Fro- 

weta.  137.  294.  ' 
Huznuinnus.  1119.  80.      -i  .7  Mi 
Jiteobus  Beultet.  Trtket.  -ItW^V-??. 

Trev.  1180-1.  82j  87.  103.  283. 

scab.  et  minist.  Trevir.  181t*12. 

314.  324.  —  .  467. 
Ida,  uxor  Petri  Trerir.  1212.  319.  — . 

id69.>  383.  4641'         ^  • 
Lmaa  mmicip.  346*  /»mmi  dnfitoa. 

354.      .  382. '  .-  .Ä  ■  :  ■■  --u  ■ 
Iko.  1188.  130. 

Ingebrant.  385.  423'.  milea.  432.  —  . 

455.»  468*  473. 
/oAafim« Luccelb.  1095.  23.  Bcab.  Tre- 

vir.  1174-80.  61.  82.  filiu.s  burg- 

gravii  Colon.  1182.  96.  IMonast. 

Mcinfeld.  1187.  128.  1194.  176. 


Digitized  by  Google 


4921  A.  Ftnoa 

filius  Boeraundi.  U9a.  187.  Prüm. 
im.  214.  Confl.  1198.  217.  329. 
-  .  412.  469.  464.  470. 
Irwegartk  368. 

Irrtn.n}frJ"hr,   iixoi"  Geroldi.  886*  10» 

uxor  Fndcrici.  39ü. 
haibardus.  351.  laenbretk  380.  —  . 

467.  470. 
/«o.  388. 

Judda.  868.  370.  386. 

/«rfif.  455.  ■ 

Jupurgis.  352.  ..." 

Juttetma.  472*     :  "      ' ' 

Ju»Hna  uxor  Sigefridi  militia.  11011« 

69.  33-4. 
Iwanus.  1169-88.  100. 
Lamlertvs.  1095*  347. .  352. 466. 
LoMca,  353.  ' 
Landolfut  cauBidicas  MetoMH»  118t. 

85.  donnmii  LamUdiu».  tili^ 

115. 

Leardu8  Colon.  1110-81.  91. 
Leo.  1197.  213. 
Leodefridus.  876-82.  14. 
Xt^Aei^A.  879.  XtMa^:383. 
Liburgia,  455.     T     ■    '  •  ■  •  '    *  .  i\ 
Znerfd«.  342.  * '  ■  • . 

Lifmudis.  1172.  52. 
Lmgerus  tideiu660ff.  lOOih  19. 
£iAMr«ulK«.  417. 
Ltukardis.  '70. 

Liutfridus.  862-3.  12.  " 
Liuppvarch.  372.  ^ 
Livezeiziua  apud  s.  Jacobum  Trerir. 

1174-1209.294^..  . 
Loiharius.  IIH.  60;  nuAifet.  Pfwn. 

1187.  127. 

Luchnrdüa.  471.  ' 

scab.  IVffs'ir.  1187.  126.  —  . 

386.  r 
LttdovicHsVLo^ilLlVU^  38.  duo  scab. 
.  civis  ef  mioist.  Trever.  1171-86. 

53.  65.  J7.  88.  94  122-3.  Lucelb. 
.   1184.  III.  fundator  monasteni  s. 

Thome  ad  Kilam.  147.  1195.  iS7. 

eomes  fundAtor  moiMt.'^kHsttSA, 

206.  Confl.  1198-1212.  216.  293. 

329.  -  .  354.  385.  centeoal-iiu.  423. 

-.470. 

lA^ridtM  miles.  351.  dominus  Lvfri- 
dnu  et  domina  llegolindis,  uxor  sua. 
386^ 


ü«a*).  351.  i^lil  . '  1  i-^H 
McUiharim.  412.  u.  .1  j  :     ■/.  l 

86a.  Im 
Magnuhertiis.  704.  1. 
Maha  gardo  arciäep.  Xr«vir.  DIUL  331. 
Mania  mancip.  346.    .  • 
JfowMt.  IStt.  347;  ' 
Marbwarim  nUniittt;  Mc^iluit.  11S8. 

3L 

Mareckcu.  451.    '    um,     '  • 
Maria.  463. 

MarBiUvs  Prüm.  1197.  214li:  . 
üorift«««  et  J^GDgeU  «AoT'^äuu  UB- 
614;  7.  ifoeAMM^  423. 

Mart%nu9,  439. 

JiafAr(WSCult.  Trever.  1192-1262. 171. 

246-8.  civis  Trever.  223. 

6cab.  010. 308.  -  .1331. 469. 489. 
Ma^iädia  Hlia  nobilis  matrone  Salo- 
.  meno.  1206.  262.  MetJn'Jdi^  374. 

ßoror  Walperti  advocaü.  578-.9.-J— . 

382-3.  —  .  MechtUdi«.  423.  .t-  . 

466.  464.  .1.'.:: 
Mathdld.  im  129..if(».l  466. 
Megingau'^i     comeTiin  p«go.  Magi- 

nensi.  895.  15.     :  '       I  / 
Meginlatkna,  dt^b.'  i :  .  .«  J-L 

Meinardut,  "  \,  ' 

JftliigWt«4>,  £rater  Embnoonä,  ayBist. 
Mogont.  1158-86.  $2. 112.  ^  .  4^4. 

Metbaddi.  455.  472.         '  ■! 
Meregqrt.  384.  MetgardU.  455.  ■  < 
JUipTtfi^m.  384.  .«I  •• 

Minia.  353.  410;t4fla^'-:}  • 
Miikete.  470. 
itfü»mm>^»MM.  704.  1. 
Nebiüktiigmt*  770-44  5.  JSiibiiungm  tra- 

tQ^TQlciiäBdtMeigtm.  386/ -^...465. 
NicoUms  Prüm.  1197.  214j>'-^.;;«Mr- 

clo  ardiii|>i  Tmr.  .ltt2.iBdi:  . 

4(>8. 

J\tf/mrt/M4j.  1000.  ly.:  .  * 

Oe^öefca.  382.  Ti». 
(^(fi£»;iixojr  Tresir.  U14. 

1209.  295.  -  .  368.  466.  Ott. 

Odo.  13r,.  444. 

Otleigns  civis  Conti.  1203-12.  329. 
Orcho.  455.  '  '  *  .  ' 

CWuMMScab.  Tr«v]r.li87.  1».^ . 
364  460.       !  :f.'ll 


Digitized  by  Google 


491 


Mo  (?)  Gonfl.  lite^  917.     :  > 

Ortwinu«  miles  Confl.  1185.  113-14, 
Trevir.  1212.  330.  1186.  361.  • 

{ HjosterUnt.  455. 

Otto  Cornea.  1083.  19.  —  L  63.  mi- 
nister. IVerir.  1194-98.  166.  c(A 
litos  «wn  üköife  <jSWtraile  palat  coi- 
mitisw.  141.  — .  331.  365.  4ffl- 

70.  •  . 

Otwich.  37d..38aiJ»Ä'>ovl»i:  v  v  -'' 
OtiriZtM.  e0i  .Kl:l  .v't  .  V  II 

iMMH456. 

P^tryfn  Vnintst.  Mog-unt.  11.5M.  .H2.  nii- 
nl.-t.  Trcvir.  11H2.  94  et  Ida  uxor 

e^ua.  l^i^  jig'  —  A^^'  438. 
£Mllll)Nii^iQtliCMMtffl9lllkWI8(^53» 

63.  77. 171.  271.  308.  nllles  Cbofl. 

1201.  232.  vigil.  423.  4:'.2.     .  46Ö. 
Pipjn'nua  vi  Ulcus.  1209.  291. 
i^u^ii  <,Vugü?).Trov.  1186.  122. 

Uarehis.  69:  '  -^..l  Ii  .10  f.  i'^ll 
Hczo.  im  I32sr  .!?♦<-  IT'  S'lfl 
üeiörfb.  471^  .l'>r.  .OlS-f  ("r.Vr 
iZe^dttf  taetfidooM' LiMdil^m 

Heninarius  comcs  illüsti*is.  919-  16. 
KeffmfTvs.  1000.  19. 

iitgikioldus  filius  ^Valthori  et  Berc- 
tradia;  dompnoa  R.  et  nitilMtiita 
conjunx  eiü«  üda.  895.  lÖi«*'^'^  '^ 

ReffinolduLs.  1126.  34a  ' 

UmMberm  et  Henrantis  fiatres.  817. 

.-/•Ä3'  ^.'t;-  l:7«j 

BMbäio  niniat.  Mogdnt  119^^. 
aSil 48:^1(7. -'It.-..  v!m. 

Meiuhertfs  minist.   Trjivir.  IIT^^I. 

65.  88.  1200.  225.  —  .  469. 
Reinza.  465.  ••*'''  " 
jB«i}iarAar(/t<«.  465.  '  '  •  - 
BmMdm,  60|aitOi  96(16.      A;  M 
Heniisar.  365.  V  .  ..VT 

B^^/inrdns  Linin^c.  1191.  384. 
Jiir/ifrri/'S  marchionissa.  31.  3691  ' 
Hichardua  scab.  Trever.  1174'.' "61. 

«an  618fMiWe£RlelMrt.nfl9t. 

85-0.  ^  .  353.  489..^>*«»»»>*«^->"'n 
JtuiielmMa.  4:1S»  •tfUutun  ■».v^>M^\fy\  \  \ 
BMeU.  372.       '        .OTP.  .Cr. 


IMhmo  WfmMUtim  iei.  909. 

Kichildis.  468.     •        *  '  . 
Uichäinus.  455. 
riirhh'nf.  383. 

lUoinoinm  et  Sigebodo  iratres  fideles 
impermt.  998.  18.  oomes  in  pago 
Miginense.  1185*98.  25.  —  .  384; 

1191.  334. 
Rüindia  üxor  Gonradi.  390.  .  «  '  '  ' 
Üo/tcu^.'  69.  209.  filius  BoemiiÄdt. 
.11198' 187.  mbiater.  Naaäov.  1198. 
215.      .'236.=  238.  Confl;  1803- 
12.  329.  -  •  348.  353-4.  367-8. 

Rr^bertus.  470. 

RucheruB  6cab.  Trever.  1187.  126. 
Oonflo«!  1196.  817.  419.  < 

ütudengeiMs.  1108.  169.  Cotifl.  1903- 
."18.  '329.  ianiter  iTvbr.  1818.  381. 

-  .  372.  459.      !':■«        >  : 
Rfüderm,  465.        •  >  » 
i{u(^2/ua  acibfaL  «.  llYOjeO.  91.  d- 

vis  OonO.  rniniat..  IVeTir;  1168.  94. 

et  nxor  sua  Gcpaj  '94^  seouodua 

advocatus   Mona^terii    in  Elphiia. 

1197  214.  Confl.  1288-18.  m  — 

352.  386.  4*0.      •  ..••t«'»ll 
Afifl4Ri*iaMip«»34ft  .irii 

Eukela.  467..  ..' ^Til  .i        '  i* 

Ru<k\o.  339.         ;  .r 
Rupertns.  306-7.  876.  39Ü.  448«: 
ii« ^/j ort  mancip.  ü46.       -n//'  '  • 
8al6m«l&t  limnB  mstfonar  €uita'*ilw 
«'•l^duldi  et ji^nero  RudoIpho'lMUL 

comite  d6  TlmiAgaii.  1808^  ^ 
SmUa,  386.  •   '  ' 

Seieardu»  Confl.  1185.  113-14.  217. 

acab.. Trever.  1186.  123. 
SibertUB  oomes.  161. '  " 
Sibodo,  minister.  Confl.  1182.  94.  Tre- 
.  vir.  1186.  122.  135.  —  .  331.  353. 
Siboldus.  1200.  224.  —  .  412.  472. 
Siereith.  3^0.  v^v  ma'V 

SifriäuB  comes.  in4«.-  60.  Monni 
.  Meinfeld.  1187. 128.  Wormat.  1196. 

197.  Nassov.  1198.  216.  civis  (^onfl. 

1203-12.  329.  —  .  331.  Frater  5w 

fridm.  Leining.  HOL  334J  ^  .  353. 

464.  473.  .\ 
8igehertU8,  comitcs.  69.  20Ä-10. 
Bigebodo  et  Ricbiviniiit  friires;  998. 

18.  —  .  370.  '  l  .c":  •     !  d,i:: 


Digitized  by  Google 


Sigefridw  doUKb  et  ingenüus  rnttei^ 
cum  uxore  JustiiiA.  lljM.4§.88.->**« 

32y.  349.  385, 
Siaehnrdii.i.  372. 

6ivuiruä  Trevir.  in4>1209. 295.  3;i5. 
865. 

Simeon.  1183.  100. 

Simon  miles  Trevir.  1180.  12^^  ISM» 

256.  294.  —  .  377. 
Siätapp.  Trever.  inS-8f>.  138.  scult 

Timr.  litt.  169.  scab.  1192.1212. 

171.  223.  230.  236.  245J^.  %1. 
•  WO-1.  308.  313-14.  m  469. 470. 
8o2)hia.  69.  383.  469. 
Steinerus.  4l)6-7. 
Steininoh.  410.  ' 
StepAofM».  69.  et  Airtdim  frttNt. 

^mL  na  Mb.  iMr.  im  126 

maritas  Frideninis  comitisse.  178. 
Lcining.  1191.  334.  —  .  851.  raa- 
ritus  doDme  Gepe.  37u.  —  .  380. 

884.  mm  oem,  ^ 

BttUmberck.  ?  423.         ..i  ■  •  > 
Suwendi  ioculator.  349. 

Tavida.  455. 

Theodericus  fideiussor.  1000.  19.  fra- 
ter  HcrimaDDi  comitis.  1095'  23. 
Prüm,  im  44w  eaum.  UHk  6U 
2.  Trever.  1173-83.  56:  108.  int 
ter  Boemundi.  1181  82.  cives  Confl. 
1182-1202.  94.  217.  241.  329.  fra- 
ter  Wirici  Prüm.  US?.  128.  — . 
16a  '»ctJbi  Twwr.  Ittl^lül.  171;* 
272.  308.  Ludencsdorf.  1194.  t76. 
minist.  NassoT.  1198.  216.  Trever. 
1210.  aOl.  Fratcr  Th.  laicus.  1210. 
33Ö.  —  .  847.  351-2.  438-9.  443. 
466-7.  470.  '  i 

Tkmgerua.  780-4.  5. 

Thiathera.  16. 

Thiholt  iiobilis  eoin  filio  OtieIb«rto. 

1095.  23.  ' 
Thiebddm.  441. 

Tknum,  \m  49.  1188.  100.  ^ . 

439.  441.  : 

j^Vrrt>t<j».  411, 

Tobi^.  467, 
Trutwinw.  867. 

Tyderadm,  439. 

ifda  TObiliaaima  conjux  doffipni  fie> 
ginboldi.  895.  15..      .  -  -  .  : 


Vdo  Vram,  1171.  45.  -~  .  69.  90t: 

Trever.  1209.  293.  —  .  387. 
Udelncim  minist.  Limbtli^.  1120-fii>, 

34.  comcö.  51.  — .  Caalricu*  cum 

nxore  Cunegiint.  369. 
üfUardHs.  468.  ^ 

802.  6. 

Waldo.  438. 

Walpertus  advocatus.  378." 
Walimrgis.  423.  '  .• 

Watthdnmt  Moeant  11^.  00^ 
Waltherus  et  ßerctrudi»,  qnondam 

«oitjogee  cain  filio  Beginböldo.  B95. 

15.  dvi»  Trerer.  1177-1200.  65. 

09. 82.  223.  minist' 88.v-^  .  fiL  Al- 
ben«! Cotifl^  UM;  210.  — .  Sil** 

12.  349.  351.  428.  443. 
W<xtiinaui.  1000.  19. 
Warholdua  Pxum.  1197  ?14. 
Wamerus, '^{emerus,  1000.  18.  mi- 

Bist.  Mogant  Vn^.     <  IMH 

87.  80.  ciTtt  Trev.  1177.  05.  «z^ 

miger.  1170-81.  91.  lümistei*.  Confl. 

1182-5.  94. 114.8cab.  Trever.  ll»2- 

1212.  171.  261.  272.  308.  313-14. 

Trever.  1210.  301.     .  351-3. 

376.  382.  384.  imlee.  470. 
Wecelwind.  463:"  -  7'  ' 
W^ndelUt.  32v  m 
Wenddmut.  360.  376-7. 
Wei-emhcldm  minist.  Limburg.  1120- 

09.  34.  . 
Weremtmdit  matir  •Ilewrici.  384-5. 
Wezelo  8oab.  Twver.  1172-1212  53. 
171.  223.  230.  236.  245-9. 

2tii.  272.  308.  fidelis  laicus  Tr«v. 
.».«iiiri^fikoTODniNri^ 

8.   milcs  advocatus  de  Wiltin^^en. 

1192.  170.  minifter.  Licoburg.  1202. 

239.  miniat.  Trever;  1204.  261. 

mandp.  346.  — .  der  Sceffsoe.  385. 

— .  441.  448.  4«?. 
Wileruis.  1202.  237-8. 
WicardvSf  Wickanh  s.  civis  et  Oiel» 

ncar.  Coüfl  1189_1203.  94.  113- 

14.  284.  tiiius  Dithwigia  Anderoac 

1187.  129. 
Wia^m.'  372.  909L 
Wiaiwanmu.  849. 

Wiaiandm  minister.  M^gonl.  UM. 

32.  376. 


Digitized  by  Google 


496 


Wideakc  civia  Confl.  1182.  94. 
Wilhelmus,  WiUe^'yuF^  Trevir.  U86. 
-iij^.  miniat.  LucelUig.  1136-96. 
1I8&.  jilHB  fiB^berd  Conü.  1198- 

Wüliman  mancip.  293. 
TTtbortw.  704.  JUi>  ' 

Winandua  IMti  U7t  49. 
1191.  334.  t 

H  tnianwj.  bSä-  9.  —  .  385. 
TfiiiM.,lki^   UM.  fiOl. 


fVmcuji  ministcr^Pepati.  ll71i#V^<43. 

103.  l?7-8.  scab.  Trever.  1192- 
1210.  171.  271.  3U8.  ßcab.  Monast. 
in  EiEk.  1203.  254.      .  346.7. 

436.  ■  '  > 

Tr;V-<7,T?7...  412-13.  ' 
itW^e/xj.^l.  äl^.  3Ä2^t      •  - 
fFoÄiiro*.  886.^  '  .     ■  .1       . .  '  ^ 
Mo/j^an^  civis  Coiifl.  .ttOt4t;  3^. 
Wolfi-amtis,  civi«  Remagen.  1208.279lj 

— .      3?2.  m  m-m- 

■ .i:      ■:■.]  ■ 


nU  MiMiMiV  CSrafeii,  fleireii,  Wre^  %n%0  ^uMk^ 

166.'  130.  Omhidos , 


Adv9eähur  Amktwtö:  'Daniel.  Il87. 

124.  ' 
Bm(j'  <s.  lIciTnannus.  1189.  133. 
386.  A<kikeiii.  3Sd.  Heorict«)  Crp- 
dcscalcuÄ.  385.    i-l  -.»  ^<    -...1,  .^^ 
^  i^.  Gkd&dM.  UM/  391- ^  ' 

Oolonie.  Gcrardus  miniBter.  b.  Pc- 
tri.  1169-89.  42  Ml  91.  96. 
107.  1?^?  HcrnKwmus.  1196..1202. 
190.  V^-d.  237.    ^  ■ 

^  OiW^iiu^fi^  ii^diM.  1140.  ^. 

ruinitanuiii.is.  1198.  216.  Ciino. 
U98.12I2.  215-1«.  250.256.286. 
m).  3U3.  320.  .^30. 

  Moguniie,  Gciardus  conics.  1185. 

115.  Hemuinnus.  118*7.  125. 

^    )f    'i  terü -  Mem^reit.  Siboldtlfl. 

1207-1(1  269.  '^Afi 

  SiuietiSis.  Ansehuus.  ['dUZ.  241. 

_  Trevet:  Ludowicus.  1181-9.  90. 

136.R.  336.^4  Antoif.  118«:123. 

AtneWus  viceadvoc.  1187. 1 26.  War- 
nern- 1212.  320.  SHukIo.  1212.  337. 

TTuiialdus  adv.  b.  Potri.  1173.  53. 
de  -^g^  liearicu«.  423.  ' 
d«  B.:  j4l&tmo  Mar«fi]itrdvl8  et  privig^ 

nus  eiu»  Bibodo.  1164-89.  135. 

ReineruB.  1207.  270. 
de  Alf>f  Iloricua  et  Uw^o.  1191.  102. 
de  Alhccho  Embriclio  clcricus.  1191-4. 

^^'0«  ivirb  irirbtrf>c(t  brmnft,  ba|  4a,  Ivo  ^a^taa^Ien  frl^l<ii/  bic  ^«bt  W  frA^' 


grtvü.  1207.  2G6. 
JJTnf  .  .  354.  Lodewiciis.  423. 
de  Alonna  ilermannua  eierioitt  Bo- 

pjud.  1190.  157.  /  :  ■ 

w  J^enijf'!^  ^{Mmw  et^lOjiu'iBiin 

HiiLro.  1136.96.  188-9. 
de  AideBfhrph  Ghdefridiu  Jßpt^ni.  lüll. 

de  Alen^eifheim  Euibricho.  375-  Hcn- 
'  ncu^mo»  Efflbrioonli. 

(]v  Vfi'...  -4//v/m  (lozwinus  Colon. 
inU^I   I?.  rnfnist.  Colon.  58.  96. 

'■•>1U7.  I  l«TiiJL;;iinu8  marf(c»lciUl  Co- 
lon. Ü9U.  ii<0.  192.    "  ' 

de  J/</r.sÄ^Mn^bkho.  ^.y^'--^''^'- 

d^'Mpheim  ricnncu.s  minister.  •  Cd'- 

Ion.  1174-84.  59.  107. 

de  Alsheim  llenricus  Mogunt  1196. 
199.     ■  '"  -! ^   »  .       tMi'I  . 

de  altadwik  Ltflewictt^' tfogiitfi;1fM. 
201.  Arnoldae  Andenuo.  419i'^ 

rjfn  rnmr«?  Arnoldü''  f-t  cnme.i 
FriderkjuH  li  uUes  Adolfi  archiepisc. 
Colon.  1196.  190.  192. 
Aiimtk- Hugo.  468. 
de-'Attrem  llecelo.  1194. 'i^.  hta- 

bdrdns.  1206.  264.  ' 
Anconensis  marchio  Mar^t^i^iis  |e- 

'  *  Ufr 


Digitized  by  Google 


496 


7t 


X  iie^cAle«  rit  jfhPb'Bavttmeosis.  UM. 

'212. 

de  Aiulenuic/itnf  AiUurjiact/uns  Ar- 

;  imUus  et  Eagemm  .etllQoda&i- 
.  dus.  1193. 17G.  HflnäMrMN.  193. 

4.  Iloiiriciis  I.olioiin-(\  197.  Tfcnrl- 
cus  .scabinus  Conti.  12ii>  ;'.<•*).  .To- 
baniie».  1212.  331.  .MaciiaiiU!».  412. 

de  Ameboä  ETei4ierd«Lf«MMoetoV  uU- 
perfi  U94.  177. 

d<ß  Aftnetri/n^  ( 'oiiiMdiis.  1194.  177. 

de  Appüihciiii  lleiiiicus  Suse.  1207. 
266.  CoDiaduä  de  Abbi/üiem  tidc- 
Ui  lUngn^ü.  337. 

Agtteii--<'s  rucholfiis .  nunister.  Colon. 


de  Jffspdt  Walterus.  113«-9«.  189. 

do  Aspe/t  (  lerardus.  4G8-9.  ' 
de.  ...1^44  Xl^eodecicus  clencus.  llbl- 
-  ^mm»^mmmiUsmm  AUkr- 
tus  fi  atroR  minister.  1>.  PtNItI  m 
Conti.  119S-1212.  215-16.  221. 24f. 
25M.         2Ü3.  286.  292.  32<>.  .^29. 
ilenricus  jun.  1212.  329.  iiideri- 
ona  Tide  eod.  mäj.  3Hhrw^'«*r«ti4  ll 
Attenipoz  Wasmut,  451.  \»  H 

A»hnnl  lladulfus.  1169-83.  ](>4.  ^ 
Ai'r(i'>  Fridcricu.s  Trcvcr.  1177.  06. 
de  ßacunnue  Jo&üuo^  ^ii'i.  251. 
de  Baeheni  <Heiiiiley  i  M»/ 
de  Txi'hiriga  En«;elbertu8.  1187-  129. 


.-WM-  '•♦O.  132.  Jiri'^t^''  iMuienheim  D^BUDQt-dliWi.  115^ 

M  Ärhcrch  Evciliardus   buic^ravius  .      32«  Go^cfridus.  03.  ||  , 

et  Otto,  frater  äuuä.  1202  238;^  et    Bcffwrutiem  (jodefiidus.  354. 
nxor  warn,  Adeleidii  de  MolvilberM  HeberluirdiiB  proconlira. 

.p  1200.  203.  EvcrhardusliW|i^gPf|ii8.         *    "   '  "  ' 

1209-10.  288.i».  .".(»l. 


de  Arrha  WiUi^wus  et  Kni^elbenils 

.„tralie^  wiiiistCffn.^iKfti»-  1204-12. 
S56.  290.  292.  S^iSC^A^a  329. 

329.  : 
d^^orj^re  coroes  Theodcricus,  advoca- 
tus  ville  Monasterii  m  EiHia.  1171. 
44-5. -OerbardoS)  filiu«  ülrici  oo- 
niitis  de  Nurberg.  1189-1210.  133. 
.149.  163.  17;;.  VM\  193-4.208-9. 
i,^37-8.  286-9.  .>(Ki_l.  332.  Theo- 
■„de^ilf  ^,  .Hxor  fcua  iVgne8,7,  lÖia 
Rodalfi  domlni  «dailfftllmpB  «ti^e. 
1204-9.  259-00.  293. 
d^  u^Hoif  «^^^^  BceeliniKs.  1095-  23. 

Reimboldus.  1179.  bO.  advocatus  et 
^,^)yi8  _ei^8.  189.  >Va)^ru8  advoca-    de  Uedei^^f  üj^f^am.  1212.,  331  _ 
liiB.  im.  304.  Paffanns  et  Wirifu    M4»m'^¥i^m9m.\mai  fiUoAJolu 
^^jfnp^^j^  chc8  Confi.  1203-12.  329. 

469.  de  ÖfA7iW€»|^f|».f'jcanit«{/DieUiericus. 

de  Arnstem  cooios  Ludovicus.  UIO.       3f?3.     ,  .1  ,:  '-i^, 

24. 115.  coni^  a  ifatcr.  115.  BdeU,  B^ldut  Womat.  Üi6<  196. 
206.  M(|f  r>'>M     :  />      de  Bauiorf  Conradair4ilft^ 

de  Arm:  Ilerimannufi  cum  fratfibi^»   ^  ßpi^IxKh  Qerbardus  ox>mes  et  ^finij^ 
pguls.  1179.  75.   Nicolais  rainisten        tei*  sou.«?  Rnp»^rtus.  11.58.  32.  i  , 
Trever.   1192-1204^^ j^l^.  2Ub-9.    Bere  Eberhardus.  1197.  1>12. 
.,223,,^4p.  ^9.  .CTaiwiiuia  et  Nicho-    de,»^<^^«^,  de  Monte,  de  AIoHtib 
kfl.  Iiis.  173.  MathUdis  et  filii  J^ngelbertua.  U1l44. '  47^ 

8ui.  319.  Ado^^n8. 1202-9. 237.8.283. 288-9. 

^<ijiß      ÜMiik't  >   I.    I!  de  Bergue  ßertholdus  comes.  1194. 

.   177. '\Ve2el0.  1194-9.  177.  m 


rie  Rcche^  318.  llenricus.  352. 
de  J'>ar>/'  nixn-rli  Albertus.  1095.  347. 
de  Jjiirt ml' >/•  I  \\  altcvnii  cum  rilio  ()U 

yfllo,  6y.  Atartiuu8.  .UblK.  J2a 
Barrensü  et  de  LuaelfeHH^  cenfeeTheo- 

balduft-         263.4...,  J  .N>  .\ 
de    Bas^uhpim  Godefrldus,  minisC 

Prüm.  1171-87.  4:5.  127. 
de  BaUi^^/fem  XAiiihiivtus..  U40.  26. 
Pbib'ppus  de  Baattmhm^tM^h. 
Potri  Confl.  1204^1B;.«2Mtlt^  4l 
llozzinhtiiK.  329. 
Barnrie  dux  Ludovicus.  1195.  182. 
de  Btche  Godcfiidu^.  465, 
dpHiM«P«faii>  JMm^ämmilM» 

187.  335.  .-.mwl!  . 

l'ndtUiis  ITenncu.«.  403. 
de  luddimjin  Erembcrtu^.  ll8l.  9ü. 


Digitized  by  Google 


4i.  Berge  £)|p|lnt  vir  Jiobiiis  dictOi 

de  U  alecort  et  fratrcs  sui  Johan- 
vm,  lieinerus,  Adulinus.  1^2. 2^15. 
6.  £gidiu8.  1210,  304. 

4»  Serge,  de  Mcmte,  Bavo  el  Keine- 
rus  militee  l^rever.  1180.  82.  Q«tt«, 
LudoTicuB.  432i.  9ul«a  IM*  Thech 
dcricus.  465. 

de  Pßrgii,  de  Monte  Cuiiätantiuus  mi- 
nister. Colon.  1182.  96.  Adolfus 

op^-^jppryi^.de  ifo7^^  (Moguutt  dioc.) 
Wemerus,  Frietlcndi.  5^9-90. 
Bergestat  Marcwai'dus  Über  Mo- 

terus.  ^7«. 
de    Berlinde,    ii'rlenfjfn  Hesoolinua 
^euni  sororio  suo  I^n^^rlberio.  1171. 
'49.  AV.  cum  ii .itro  U.  «ic  Muthcnc. 
'im  130.  tW;  miles,  in  Eiflia  et 
J.  uxor  so«.  1201.  229. 
BernecotJm  Qodfijl^duft  AtoRunt  Uttl^ 

liemesure  lleno^aimus.  471. 
de  BerUnge,  Bretinge  llobertm  de 
domo  comitis  Liicclb  ,  Wccclo  et 
.ilobeitiiB  Lncelb.  U84.  lU.  189k 

468. 

de  i^ef/e/t6»-c/(  Phi|j{mu8  Lncclb.  189. 
de  iK«tl«f(i9f7iij^.0^|d(ürf.)  Wcrncrus 
et  alii.  Ulf.  lO. 

de  Betiingen,  Uettenqe,  Ihtlunijt  Wir- 
.  ricus.  1174.       t'lV  'riu-obaldus.  Gl\ 

Nicolaus.  U!t<y  112.  iiobertuö.  40Ö. 

Henricus.  47U-2.  ^  .  i , 

dm  Bes^erimga  Wieeliuus  et  Warne- 

ru-s.  1095.  347.  Alvericii>.  349. 
de  Bickenbach  \^c\•U'^m^\\>.  1197.  212. 
de  Biez  Hermaiinm  Trcvcr.  1104- 

89.  135.  Martinus  et  Sttinburgisj 

ooninges.  852.  , 
dp  'BUktUm  C:  fro  noblli.s  ft.  Henrih 

cus,  ministe     1191.  l&^.u,,  .. 
de  BiUidie  Albcio.  432. 
de  Binge,  l'inauia  Xiciubodu  cum  hiiu 

JNiib^#^.fNI.  89.  92.  125.  201. 

,  Hcrmannus  advocatu.s.  1189.  133. 

?.\Vnlpertus.  1197.  212.  Wigandus. 
1198.  215.  Embricho  e(  «Iii.  371- 
2..  3b2rß.  iiöö.  , 
d9  JBMm^  miEi|D0B.  IUI.  381. 


de  Biriwgen  Hecelo  et  filioi  eja» 

Philippus.  1184.  III. 
de  ßütcein  Ulricus  Wormat.  1196.  196. 
de  Bizzerdwf  lioricus  1126.  349. 
de  Blamkink€im  G«ttdva,  1170-1212. 

91.  254.  331.  Conrados  nobiUs  Tir. 

1192-7. 166.7.  2U.  Frldericwvtd» 

eccl.  maj.  Trcvcr. 
de  Blidenhaeh  Tiieoderiou»,  423.  459» 
de  Bockesberg  Cünradu«.  1182.  92. 
Bodo  Henrik  ei  .Albertus  fratree. 

1209.  279-80. 
4f9  BuiiHfurhurch  Emicho.  1I5H-92. 

32.  comes.  163.  Cunradua  comes 

de  Bvumiiüjurc,  1171.  48. 
de  BommenkircheH  Gerieeoe.  1117.21 2. 
de  Bonland fn  Wcrnherus.  1170*98. 

38.  40.  48.  125.  197.  201.  2n7. 

215.  472.  IMulippus  homo  iniporat. 

1202.   239-40.  sororius  .ringrHvii 

WoUr.  ms.  277.  Wetnera^  et 

PhilipiMB  fntrce.  lSOi.9. 266. 280. 

283. 

de  Bo^)arden ,  Buuaräia  Kngclbertus 
et  J:*  ülcmarus.  u40.  26.  Cunradus, 
U70.1210.  38.  133.  289.  28&.9. 

301.  Godefridus.  1191-6.  197.  8i* 
mun.  120S  277.  Conradiia  puer  et 
Cono.  1209.  21»2. 

de  BrtdesOach  Godefiidus  et  Eppe. 

U«9.  34. 
de  Breit  Cunradm,  462. 
de  Breitsceit  Petrus.  471. 
de  J i röche ,  Broich,  linirhf  Theode* 

rictis,  Girardus  et  Frideio  fratres. 

1171.60.  Theodericus  nobilis. 

1212.  51. 197.  223.  251.  268.  270. 

314.  319-20.  Joliannea.  1171.  51. 

Ellzabet.  1U;5.  Waltenis.  1186. 120l 

Waruei'UB.  1206.  2G5. 
de  Brücke,  Bruge,  Brucken  TKoo^e- 

rieof  aiiiialer.  Itm.  206^.  Theo« 

dericus  nobilis.  120^  227.  Jebam 

noa.J2ll.  315. 

de  Bride  Tlieodericus  cnnon.  Colon. 
1208.  277.  Düdo.  1209.  291.  Vol- 
roanui.  12W.  301.  WenlieniB.  383. 

de  Bi-uneahmth  domimui  Bruno.  1210. 

302.  306. 

de  Bruneshom  Wcrncni.'*.  1189-97. 

133.  199.  212.  üdalricus.  382. 
de  Bnmnengazgm  HfftwiniM.  880* 


Digitized  by  Google 


m 


de  BttheUhem  Helfi^^us.  990. '  ■ ' 
de  Buche  Henricus.  471. 
de  Bndmdnrf  Nicolo  milos.  338. 
de  Bxiätnsheim  Johannes  et  fratree 
.  «NM.  miirist.  Pni^.  inl-95.  48. 
183. 

dfr  Budensheim  Udo  Mogont.  1194. 

18f).  Diothericus.  385. 
de  Budinnen,  Bfitingen  llartmannus. 

1171.91  48.  92.  163.  Heimmnutf 

et  QerlB«i».  1194.  179.  •  • 
de  Bxihenheim  Heriraannus.  472. 
de  Brire  Cuno  nobilis.  1172.  52.  Vöfr 

coldus.  1190-1  149.  214. 
de  BurenveU  Wilhelmus  et  uxor  sua 

GerAttd.  887.     •  ' 
de  Bnrffe  Gerardüs.  1296.  264. 
de  Burgenesfieim  Kverardiis   et  filii 

eius  Kodulfus  et  Henricus.  1173- 

88.  57.  103-4.  Kodulfus  nobilis. 
lim  6q."Haaoirii8  de  Mallielberg 
'  el  Henricus  frater  eius  de  Burevs- 

heim.  1186.  123.  Bodulphiw  vide 
e<Jcl.  maj.  Trcvcr. 
Burggravius  de  Blankenberg.  Theo- 
'  dencm  et  frater  ejus  Henrieos.  1892. 
238. 

(hlonie.  JohaADes  filius  Godeftidi. 
1182.  96.  •  . 

lainburg.  Uenricua.  1202.  239. 

—  Beine,  Arnoldns  cum  fiHo  Lode- 
wico.  1202-9.  287-8.  292. 

—  Trevir,  Ludowicus.  352. 
Jhu^lumUe  palatinus  comea  Otto.  1194. 

der  B&vefteft  Johannes,  c.  1199.  189. 

'  Gonradua  v.  maj.  eocl.  Tre^. 
de        Sei^dtts.  1195.  187. 
de  Bmn-HM  Wamenis.  c.  1196.  189. 
de  Calmvnte,  Cahmmthe  Uenricus. 

1169-97.  104.  214. 
6MMMlg»«  BerCeMiii.  llQi.  129, 
(hiuprariue  AjubeMi»  Evenrdni.  llftl. 
213. 

—  Bopard.  Folmarus.  1197.  213. 

—  Cvian.   Uerimannus.  1184.  107. 
Ott<y.'  1199-9.  160.  190.  199. 

—  Ccynfluent,  WilhelllllB.  1294-19. 

266.  329.  417. 

Mo^nit'  Dud'o.  1170-96.  «S.  48. 

89.  92.  126.  156.  201.  472. 

119t.  241; 


Camei-an'ns  Treoir,  ^udolfrn.  tUlt' 

831.  Henricus.  462.  467. 
-j-  Wormaf.  Wcrnerus.  1199*  183. 
Cam^  liaduifus.  1187.  128.  "-^-^  ^ 

de  Gardenie  Sitous.  1188.  100. 

de  Carpene  vide  Kerpenc. 

de  (  hsiar  TheodcricoB  dapifer  Colon. 

1209.  289,    '»^    "^^'^  ' 
de  Cäüir^HMäiie,  OoseHj^fiM»  Vol- 

m.trus  (vt  frater  eius  Hugo).  1173- 
1212.  56.  163.  208-9.  228.  314. 
319.  332.  et  filius  suus  Henricus. 
1212.  319.  422.  —  .  Jtadöllu8.J70. 

dß  OaeMe,  Gmm  'msmit  itwm 

tcrus.  1177-86.  66.  459.  niüeii;«3. 
Kadulftis.  1210.  307.  Tirricus 
ATisclniiis   niirii.stor.  Trevir.  1212. 

Jlcnricus  niger.  354.  Philip- 
pus, Johann«*  47Öil.  i 

f'üinrau  Ingebrandus.  463, 

de  ('<ir&rrr.  Kalrf,  Knüre  \n^o\m\v». 
1144-96.  33.  111-12.  189.  Henri- 
cus et  Fridericus  fratres.  1190-1200. 
227.  Withdnk.  "^de W^'lid^f^^ 
ver. 

de  rella  Kudolphus^miki.  um -V& 

Rcinhartlus.  390. 
CW/e  Theodericu?.  432.  "    ^     -  • 
de  Cerintfen  dox  IMiadaa,  flTI.  8#^  481' 
de  Chevipen  ich  V.  BMl^ch. 
Chireche  v,  Kirriche. 

de  dmüerio  (Confl.)  HäuMi"^  Al- 
bertus fratres  uniiSBtl  vlffi.  259. 

332-3.  Hcinricus  juvcnis.  1219. 300. 
de  Ci'vele  Godefridus.  1169.  36.  Jo- 
hannes coirnatus  ei.  vide  decan.  mat. 
Trever.     '       '  J  l'm' 

daudu»  Lndewicos.  ^68.  ' 

de  Cleherc  nobilis  comitissa  Albcrha- 
dis  cum  fratre  Prider.  com.  de  Li- 
ningen  et  sororc  Lutgart  coi 
de  Saarbr.  1196.  201. 

de  Oleberg  LnÄyricos,  ÜitelP  _  . 
hardi  domini  de  0  rensau.  1299.  ^5. 

de  Clevarde  Ulnous  ConH.  1198.  216. 

de  (^It  re  come.«  Theoderions.  1171.  47. 

de  Cloäenbach  Kichardub.  1173* 

dfi  Chaen^ntlMmiM 


Digitized  by  Google 


a.  rinUB,  Graten,  Uan«a,  Sni^  &i,  mit  Sumtn-,  Summ-  a.  Amu-Nunen. 


„  1120-90.  34.  100.  133.  155.  Jo- 
,u  li^oe».  JIM*.  235.  et^ius  juus 

OoUetupennich,  Kolnespenninc  (de  de- 
nario  Coloniensi)  A\'ernherus  Confl. 
,  .118».        HerinuumH^.  1)^03-12.  . 

329.  . 
'  (Johni€nn8  «dvooitiis  Goportdus.  1187- 
43.  27.  advocatus  Gerardus.  1169- 
36,  42.  59.  91.  96.  107.  132. 
urbis  comes  Ilcnricus.  1174-  59. 
:.G«rlAcus  de  Colodia.  1179.  80. 
Comes  Mhetüm  ^civmal  1196.  197. 
(KMS..hWFQew.  462.3.  (?£iii«rQho 

CVm««  urbis  Colon.  Heinricus.  ll7-l.  59. 
4e  Coi^ttentta  Segc>vini]ä.  1140.  26. 
Engelbertua  Colon.  IIUO.  150.  Ucn- 

.t.       WiUiamoa  minister.  1206. 26^. 

Henricua  et  Albertus  fratres  ininis- 
. ,  ter.  1209.  293.  Ouno  advocatus,  mir 

Mfter.  b.  Petüi  et  s,  ^(fuuiniDi.  1198- 
^  iftÄ.  3^-1.6.  260.  256.  mm 
r^ü^.  330.  mlnijit  et  eiT«i  iBiilti. 

216.  329. 

Coslar  T\f$o46maß  d^^ifer.  1209. 
288. 

d9  Ofitt4nh»m  HernuiiDiiiu  et  Herman- 

null,  minist.  1209.  293. 
-^\()p'pernß,  \Kobri/na  Getlacus  nobi- 
.,  Iis.  cum  filiis  Gcrlaco  et  Henrico. 
'    U89nU07.  133.  135.  163.  169. 

345,  J&7-9.  310,  Bertolc\us  ^liles. 

il8i.  134.  EriMftiM  et.HearicQs 
...„^tve^t  1209.  293.  Ilcnncua  Julies 

qul  et  Hunoldus;  Gerlacus  castcl- 
, ,  Uiüiiß  et  tilius  suu»  Gerlacus.  1198- 

.:.1216..i^l0,:.  „ 
i;Wij»e(,Bichmiia8.  439. 

de  i^r^chelheim  Henricus.  412. 

CW/?rcio/ce  Enibriclio.^12074  266. 

Crobe  Herimannus  473. 

de  Crove  Tbeodericus.  1207-12.  27M. 

|Di|€i.iium8t.  Trevir.  813^  830.  47^. 
i^.Qmoenacho  GodefridQtetKmbricho 

fratres.  HOL  155-6. 
4e  Crfifi<*  Giselberttis  oX  Conradus. 

1140.  26.  Godefiiilu«.  1169-83. 100. 
de  Cochem  iJobanuo«.  1184.  10&. 
^(WQo^f^dos.  1119^1206. 55. 264. 

Jacobw  ALivf  gtim^,..1906.  26^. 


4e  Cu2u  Tbeodericus  et  ilcnricus 
tf«8.  li8)|4W^  470.  Ll^dQwicus. 

467.  ib 
de  Cuuesa  Arnoldus.  1194.  181. 
de  Dale  Eppo ,  luinister.  1183.  lOO. 
.  Henricus.  472.  „, 
^B'Valheim  Jobaoues  ^i^naater.  tffpA. 

U83-90.  IWü  ,l3Ätnl5o 

Dapifrr     ('mperotorh?,  MfOfhlt^fU. 

^  1193.  173.  "       5  ^ 

coinitU  9i^vestn»:,Hetthord\a,tl}ßi» 
86.  n  oi, 

^  Metens.  ArnoltH^B.  1191.  85.  Ko- 
dolplius  et  frator  sutts  J^fO^üßva. 
U90-6.  104.  198. 

—  i'alat,  Ueurkus.  1190.  139. 
Pr^m.  Wtr&Ri».  U95.  iQß.; 

ft^/fiimgt^vii:  .£[dfricus..t|20^<^ 

'-  Tremr.  Albertus.  1181-9.  87  .  90. 
94.  123.  138,  Jacobi48  (^e^.P,Hne) 

lt3*f<t'<(«'^.<  :  I 

de  Decima  Thomas  mileft  118t  82. 
,.  ,83.  468.  470.  Rcnoldas^ .46p.  Otto, 

Wainerus  milcä,  domina  Hadewi- 

dis.  470-1.        .  > 
de  Desselrode  WaltcrurjtiiBlWPWM 

fratres.  1204.  260. 
de  Vietze,  Jh'gt ,  Ditsf  comes  ilcnri- 
cus. 1171- 1210.  40.  89.  92.  288. 

801.  Gcrliardus  comes.,  1189*1210. 

133.  163.  168.  288.9.  801.  471,, 
de  Dikka  Ilcnricus  Uber.  11H3-97. 

loM  i;',9.  212.  372.  Alexander  liliu^i 
,üius.  lM=P"*v  ^^^^^A98.  (Al^aui^. 

düs^)  fl2fEJl|8iibeih  filia,  F^deri- 

CVS  e|(Justadt9  fratres  licinrici. 
■  '1196.  *198.   (,\niradus.  1209.283. 

Henricus  canon.  Me,-unt.  1194.  171). 
de  Dille  Mauritiu.s  et  Anst'ridui»  iVa- 

trcä.  1196.  199.  Emericus.  1197. 

212.  Ingebrandus  minist.  1200-2. 

228.-240.  Dra-ebodo.  1207.  270. 
nivp.^  Ilartlibus  M^-unt.  1181.  89. 
de  !>olh  rulorp  Gumpcrtufj  ,et,  fratcr 

buus  Gcrai'dus,  119Q.  (149.  < 

bertus  can.  Colon.  tfOft. 
de  D'  itmMinffei^^imgn^ 


Digitized  by  Google 


500 


A.  PtnaiMa'B«|ialiaw 


de  Dortiuiorf  Florentias  Colon.  1190. 
'  149.  Theodencns.  IM.  288-91 

de  Dose  Wnltherus  Met.  1186.  120. 

de  Drfhtirifj'  sinist  Ii  Dlcthoricus.  386. 
de  Ih  eiaen  llildcburp?,  Mcingoz.  383. 
de  1/rmmulemi  Balde wiuus.  471.  '  ' 
de  DudeUlorph,  Duddendorph  RadoU 

fus.  1144-68    33.  Henricus.  1181. 

90.  Walterus.  1301.  ^2  Niehp- 

laus.  1212.  320. 
de  Dudendorp  riiiiippus  et  AnselmuB 

^  tktr^  m  Kadom  ins.  66. 

de.  Dudenerfdd,  Dudenvdt  Ludövi- 

'  feu8  Trever.  117149.  104.  railcs, 
Ida  uxor  sua  et  filius  eoruni  Lud- 
hevicua  clericus.  1185-93.  112.  174. 

de  Dvikeldi,ngm  Henricus.  468-9. 
The<id«lr^bb.  469. 

de  Ditnd,  Dtinis,  Dhvne  dominus  Wil- 
helmus.  1192-1209.  166-7.  240. 
292  et  Henricus  cognatus  suus. 
1193-1209.  173.  197.  239-40.  Ru- 
dolfus.  I12i|-6f 34.  fUelmdiis  ini- 

^  'iiist.  Trever.  1118-1203.  56.  75. 
100.  106.  1.33.  251.  Daniel  et  mi- 
les  Jacobus  dapifer,  fratres  minis- 
ter. ,1179^1212  75.  82.  164.  169. 
18ll  197.  2Ö8-9.  280.  210. 247— 
250.  256.  259.  263-4.  304.  3U. 
319-22.  330.  833.  336. 

de  duobits  pontibus  rideZwcinbruckeu. 

DxirchdenwaJU  Henricus  Qonfl.  1198. 
215.      '  ■•■]  ij;. 

de  />unte  Robertus.  UtS.  173. 

de  DTirnebcrg  £beriiw4u8  "Wodbl^t 

1196.  196. 
de  Eberbach  Brunicho.  1194.  IBO. 
d6  Edinga  Ansei nius  Luccelb.  1095. 
''Ä '  '  •  ■  ' 

de  Eichelberg  Walten».  177. 
Einode  Cunrad.  390. 
de  Elkcrhvsen  Ilcrmannus  et  iiiitui- 

nus.  U9i.  158. 
M  Elrestai  Rudolfos  Wbrmat.  1196. 

202. 

de  Eba  Elyas  caslcllanus.  1194-  175. 

472.  Johann-^.M  et  Wilhcinnis.  1202 

240.  Johannes.  1209-10.  288.  290. 

292.  900.1.  ei  Petrns  frater  snus. 

1210.  300. 
de  Emeldt,  Embclde  Rodulftis,  fidelis 

8.  Maxim.  1155-69.  30.  37.  et  so- 


ror  Marnretha.  468.  Methiidia  cum 
^^'  filio  Niäolao,  et  dof^M«  et  Acela, 

filie  e|u8.  473. 
de  Eyirtberg  Fridericus.  333. 
de  Enkirlx  P.  E/icrirhe,  Enkerchr,  Encke- 

rich.  Henricus.  1171-1266.  50.  75. 

minister,  b.  Petri.  155. 265.  Gode- 

fridus  1197  212.  Sifridos.  1212. 33t. 
de  E7ige  Hezelo  Eptern.  306. 
de  s.  Engelberio  Hermannus  aules. 

1195.  187.  '  i 
de  EngeUnga  Adelbertns  et  fiaeeli- 

nus  Lucelb.  1095.  23. 
de  Engirsche  .\dolfus  Ck)lon. '  1190. 

149.  Güsilbertus  arinialer.  Sein.  1806. 

263.     '  •«     V.  ' 

Episcopua  Burchardufi.  463.  Buchef. 

467.  l-rf,db^...i 

de  E)ppAHikeint  Baldemarus.  378. 

de  i^»en^<^  Godefiridua.  U92-6. 163. 
179.  201.  • 

de  Erenberg  Fridericus  cum  filio  Fri- 

•  derieo.  ltaO.97.  163:  176.  91». 

i^Erenhrechlgteine,  HerenhretsteinTXo- 
'  i^entioa.  1190. 149.  Lodewicua.  ttOO. 
263.  '~ 

de  Eriiua,  Errema  Wkicoa.  119S. 
307.  312.  ^     ,  - 

de  BAenctirt  Stepno.  c.  ttTO.  1891' 

ErJoji  Swikerus.  455. 

de  Esch,  Hesch,  Esc,  Asch^  As  Hen- 
ricus nobilis.  1210.  304.  333.  Odo, 
■  Udo  minialer.  et  camenirius  Tre- 
ver. 1180-1212.  82.  206-9.  883. 
240.  242.  251.  963-4.  304.  319. 
^  321.  333.  468.  470.  G^hardiv. 
119U6.  197.  • 

Esdiero  Hartlibus,  Gernodua  -et  Wai- 
bertus  fratrea  Mognnt.  118Ö.  117. 

de  Ettt  ring  vir  nobilis  Simon.  1209.298. 

de  s.  Eitchario  Diefridua.  349.  Jmeth 
bus.  423.  '  .  •  •  '.'\' 

Eabtr  Iscmburdus.  354.      '^^     ^  •-.  > 

Faeian  Conradmi.  8^1. 
■9it  FaleHmtfh>.  Falconis  petra,  Vcd- 
kerufein  (a.  Luccelb.)  Ludoviciw. 
1174-89.  00.  138.  Hcrbrandus  et 
Theodericus.  1177-1206.  t>5.  170. 
2^.  rb.  "Mo^runt )  Paer  de  Va|. 
kenetein.  1206.  265.  Ladovicus  vide 
cccl.  maj.  Trever.  —  Herbodo.  456. 

Flockt  WiUeimua.  472. 


Digitized  by  Google 


Ml 


Wfßß^'^^im  dominus.  115.  DietMi- 
c. log' et  iVater  «uns  l^nil.iirlio.  868. 
Flahifmengere  Godeliitluh.  Jh4. 

tos  Trevcr.  1)60.  82. 

in  Foro  Hermiihnas  EchierD.  1211. 

307.  312. 
^  FvrjHick  BeceJinus  et  Beceliuus  iu- 

nk>r.  m  leS.  FolmaHK  Minus 
filiua  ejuf.  350.  - '^■^ 
de   Franckenborch  -temeb  Sib<irti]A. 

\m.  177.  f 

de  Franckemtein  HcltiD^crus  et  nc- 
potes  eioB  Heliingerflv^^'lflinril- 
vw.  1105.  182. 

de  hnn'sbret,  Vroinzherrh ,  Froishrecht, 
\  roiabrech.  Vrciisherrj  Heiner,  Ue- 

•''■ginlÄhl»,'  Reinhcruö.^  1182-90.  96. 
107.  comes.  133.  149.  WideUitdiiB 
Colon.  1190.  149.        ' ! 

de  Frvinfrstnrf  Gerardus.  1189.  104. 

de  Fuolita  Ava.  346.  ' 

^  (M^Fridericus  palat.  1197. 212. 

ItHMitiNMto'HeMteki^  351. 

de  Crj.nh^nn  Herttia(nlHlff!«w 
Adel  ei  (Iis.  380.  • 

Geldre  Folraarus.  462. 

de  Qelre  comes  ilenricuß.  1171.  47. 

'  ON0;  ^tmim^'imm:  ^m^^: 

Oeminipontis  comes  vidi^HüreMbni» 

eken. 

de  GtHcelvtiga^  Silridus  Metens.  1191. 

•^'•4Äjfijpiiill||>J^^  303.  333. 
de  OA-Jrrniqf  n  Johanncs.  1189  134. 
de  UeatbutUiylitnii  Henricus.  371. 
lti''0%8enheim  (lüda  cum  Osbirna  tilia 
i  et  Amoldo  filio.  UM.  89;'  Aibol- 
•  du8  et  Mein^^otus  tiatres  Mogunt. 

1171-87.  48.  125.  ;{S5-<;. 
de  UlaUebarh  Henri»  uj*.   1172  53-4. 
4t  Ohne  Wahelmus  palat.  1197.  212. 
^MdeUSuf^i^bnn^xm  Tr^.  354.' 
'Gouehe,  Chr,che  Conradus.  1185.  113- 

de  Grania  Evenvinus.  354     '  - 
cletMitoau  ^oijftiBitt  Everharda«.1200. 

225.  «'üutiiwa  «/'ii:  mu  ' 

6';Yy^*EVe«i.  463. 

de  Orinh&rrh  ,  (i rimhurr/i  Friderlcus 
'  nobilis  Yir  et  miles.  1192-1212. 170. 


236.  245.9.  271.  330.^IttAi(» 

filius  suQS.  1211.  313. 
Grutl  Fridericus.  352.  ' 
de  Cfulte  Engilbertus,  civisOnfl.  1212. 

329.  Conradus.  473.      <  rrii 
de  QuUmgen  Alardus.  473. 
de  Gvntrarm  Wernerus.  1198-1212. 

310.  (jrarnerus  de  Gunireve.  325. 
Chtiman  Arnoldos.  390. 
do  Uahchircha  Gerardus.  1212.  ' 
de  Hadaman*  ThMderMU  iwt.  1201. 

251. 

de  Hagena,  Indagtne,  Hage,  Hagano 
^!#9lberj  lllii.1000.  56.  77.  87. 

94.  335.  et  Hlius  dus  Tbcodericua. 
1197-1200.  208-9.  228.  Wido.  3ÖÄ. 
Conradus  minister.  1191.  158. 
de  Hagenowe  äifridus  luarescalcus  im- 
*itor:^4.  177.  Hc 


Hoffuot. 

ItoOi  m. 

Hain  Henrieus  minitt.  b.  P«tiL  i|i04. 

261. 

de  Hameratein  Henrioos  scabin.  in  Be- 
dendorfl  im;805'H4hiUbmM.  1190. 
149.  Araoldtai  boiig^graviiM.  i2M>- 
9.  239.  288w90.  et  Johannes  fra- 
tres;  Arnoldus  et  Uermannus  fra- 
ü-es.  1202-9.  239.  291.  Ludewicus 
•Tir  noUlis.'tm.  254. 

de  Hart  lleckebertiM,  mnoiitar.  Ooion. 
1208.254. 

de  JJofelxrrh  Gerardus.  471. 

üazen  Pcregriuus  et  Hanricua.  1208- 
1«.  81»     '  '*  r;. 

de  Ilebia  Rainerus.  69. 

de  Ueimbach  Sibodo  Sein.  1179.  80. 
Dagemarus  et  Heinricu.s  fnitres. 
1189.  135.  Damarus,  it.  Gräfte  et 
TheoderietM  fratrca.  1009. 286.  8(^. 

de  HeimiriHberg,  Jle/mnezeberg,  HeiU' 
ce^ibervh,  Ilei}zenhcrch  nobiles  Go- 
dcfridu.s.  1169.  35.  Fridericus.  1170. 
37-8.  Wilhelmus.  1206-11.  264. 
813.478. 

de  UdfeU  Willeimtie  milcs  do  Sido- 
lingen.  12«2.  2.^6.  469. 

de  IJ elU  tiJorf  \dviinj  et  matrona  Fri- 
derun.  350.  '• 

de  HehnnUngen  Johannes.  467.9.  ' 

de  Ihlinf Hingen  Reim-rus.  469. 

de  11  elf  enstein,  Elfen  fiten,  Helpenstein 
Wiihelmus  minister,  b.  Potri.  1169- 


Digitized  by  Google 


m    4. 


•  im  37.  77.  m  164-^.  207.  828. 
240.1.  256.  263u4  28«.  390«  892- 
3.  Blius  Ludev,'ici.  296.9.301.303. 
Ö19.  328^9.  333.  et  Otto,  fratreü. 
1177.  66.  et  tilius  ejusdem  Wiibelmi 
Johanaes.  1179. 7  7.  Ludovicus.  1180. 
\  ifi^.'  €(«rardiu  nohilw  domiinis  6t 
>  Agoct  oxor  8iia,  et  Wilhclnuw  fra« 
tcr  SUDS.  1184..  lOfii  i  WiUemmiii. 

47a 

4^  MeUchät  liicheza.  443. 

de  Helvragm  Henricus.  469.  . 

de  Heviersback  Ulrious.  108. 

49  H^MOf^i&EttlMv^lSOOwSBS. 

89. 

de  litpen^cke  C^onrnrlns  mm  filio  Hen- 
ricoy  c^stellüui  Ju  Üknkeübcrch. 
:i110ft..O38L.; 
de  Hep/;«<Ä<!/*tf  Embricho,  1308.277. 
de  Ileppenheim  Henricu»  '.ndüwiiftu«* 

i^mi.  196. 

de  Hrrbure  CuDo.  432. 
BermgAraMm.  t36^3.  Albertm  mi- 
;  oister.  1200^12.  292.  329.  ^ 
4o  Bf  rlingesthöi-p  Ueiimrd\i8  miDis- 

tei'.  Prüm.  1171.  43. 
de  Uerfie  Gcrorduä  Aiioiet.  (Joion. 
,  U82.  96.      .  •  'i 
de  Hildene^tm  'BdruhardM  rioedo- 
minue.  32..mt&eB.  366. 
irsutv^  f^nniPH.  3^.  165.  28Ö.  472. 
nibricho  et  tiiiu.^  eins  (/onrafUis. 
-    UB4^1200.    179.  22t).  Cuurtuluß. 
im.  206-9.  Emicho.  1107.  212. 
et  filii  8ui  GfinraduB,  Hflpertua.  360. 
Noihit  Henricus.  386. 
de  Iloiitgf  /i,  JJogp/i  Tlicüdericu.s.  1189- 
1202.  liio,  iiiiutst.  iseub.  23i>.  Her- 
niamni«  ftifus.  1100.  149.  Dfido. 
1209.  286.  Wolfruiuus  canon  8.  Flu- 
rini C,  nil   1191-1212.  161.  286. 
292.         320.  "  ^  , 

de  HvitUgi.H(fun  Hugo.  432. 
do  HoUbach  Wernhcnis.  1012..  331. 
de  IlolfeU  Aübertw.  471.      v.  .; 
do  Jlonratk  BertoKus»;  Miiiister.  p^iat 

com.  1183..  100. 
de  JJoreghtijm  Theodcricuis.  1 189. 1 36. 
do  Uwreo  Jucobus  Trevcr.  1177.  66. 
Vr«ii(vintt».  1200.  295.  Heino  im> 
les  et  Arnolfos  s.  .Arnoldus,  fim- 
-♦'."Jteea.  346.!  ...  ■  .ri.. 


08.  50.  107.  173.  333.  Lo 
tharius.  1197.1i«3.8ia  237.252-8. 

4e  Uoibenkack  HcrmaBnai,  hent  eor 

niitis  silvcstris.  1181.  86. 
d^*  iic!(>«  He^»ric4w  Xw.  1173.  bl. 
de  Hufalia  Tbeoderieus.  189.  ;  . 
de  ^tUae  Johennee  iBiffater.  Gelea^ 

1182.  96. 

Uuneswin  Uem*icu8  de  Wisse  Confl. 
.   1198-1212..  217.  256.  329.  Henrir 

cuB  Uufuswin  de  Waldorf,  mioist. 

Trevir.  1200-  293.  300.  .1. 
de  UunoUtetii  Hvmldejitem  Hago  et 

Wernenis,  nobile«  viri.  1102- &07. 

17X.  272.  Hugo  (et  GcrUcos  de 

Scliwar^fuberg    irtitrc^O  minist 

ItOI-Uff .  mo.  ««Toeetw. 

Uunolt  Henricus.  120|.  269, . . 

de  //6>«ö(vide  Ouren, 

de  JJuaen  Waiterus  oobiiU  Mogtm^ 

-  IlTOut  30,45.  Adeleidte UMTi»» 
et  Fridcricus  mius  nw.  375. -OH- 

do  liulagine  vide  Haeene. 

de  Induuers  Godefridus.  1170.  189. 

de  Insula  Henricus.  1212.  331^^  -.« 

/o6  Thcodericus.  1207»  27a  . . .  t . 

Joculator  Heoncas.  vinator  Ii<wiieB> 
•is.  1200.  223, 

de  T>enhfrq  comes  GerUcus  et  freter 
CJU.H  iiemboldus  (*).  1110.  24. 

de  Isenburg  nobiles  Geriacus.  1179- 
1112.  80.     filiuB  GorliWP^  laOi. 
12.  J3R  256.  et  Heuricu»  ßlius, 
,  1209-12.  293.  323.  332.  Keinbül- 
dos  et  Hl  utio  tVatiCs,  minister.  Tre- 
,  .vir.  Illö-Ul.  80.  94.  ICa.  2ui. 

'   Gerlaeqs  et  Henrieits  Icüres,  nobi- 
le« (fiJii  GcrUci).  1181-1210.  87.  * 
ins.  144.  2^8.9.  301.  Bruno  do- 
niinu^s.  cuius  uxor  est  tiliu  Tbe^. 

,  cvvm     Widlie.  U89-mo.  M- 

ter  et  filtus  eittsdem  aemtiin.  135. 

149.  215.  267.  302.  Henricus  et 
Keinboldus.  1190-1212.  '149.  e'>->. 
324.  Keinboldus  über  milee.  1100- 
1210  190-4.  loa.  267.8.  301.  472. 
cum  filio  Solatino.  1210.  303.  332. 
Reinboldus  et  Gerfecus.  1102.  104. 
.    Heinricus.  1179(?)-1204. 356.  Bnano 

,r  et  xi>id4Hin8imtoM.am  m.  h. 


Digitized  by  Google 


IX.  Fantm,  Grafen,  Herren,  Tn\t  &t.  n(t  rrtnilfes-,  SUmm»  a.  AmU-NameB. 


et  T!i.  dömini.  1210.  306.  Fridcri- 
,  cas  vide  eccl.  maj.  Trcver.   •  \ 
de  Tsenhurg  ministenalcs  Henriciis  et 

Everardus  fratres.  1202-10.  238. 
'  303.  Henriens  burggravius.  1202- 
"10.  238.  286.  303.  Wezclo;  Da- 

marus  et  frater  suus  Ilcnricus.  1202. 

dfe  Jttliaro,  Jnh'a(^}n.9  ^cörtihs  WiUol- 

mus.  ini-1209.  47.  237.  288-9. 
Junefrotra  Ileinricus.  386. 
de  Kalre  vide  Catelrc.  •      '     *' * 
de  KaUire  comea  Conradns.  035.  * 
de  Kalte  Mcffridus.  452. 
de  Karne  Hermannua,  108.  144. 
de  Kazinelenboge  comcs  Bertlioldus. 

!189-92.  133.  168.    •  •  -"-^ 
Keiser  Henricus.  462. 
de  Kelnelotce  Gcrardii.«'  über.  1158.  32. 
de  Kele  Gerardu.s.  1202.  241. 
de  Kempenirh,  Vhempenirh  Tlicodc- 
Vficus.  inO-81.  91.  Kcimbuidti.-'. 
'  1209.  288-9;  •  ' 
de  Kemta  IToinriciiÄ  et  fladolfu»  fia- 

tres.  1212.  320. 
de  Kenne  Waltcrus.  471.  ' 
de  Kerptne,  Carpene,  Albero  advo- 
*•  catas  et  Tbeoderieus.  1171-Hl.  49. 
"  62.  91.   Thcodericus  minister.  1). 
fPctn.  1113-1200.  56.  155.  336. 

Henriens  (nl.  de  Mandersclicit)  et 

Willekinus  fratres.  1212  (62.)  310. 

Eppo  miles  Theoderici.  1171-3.  4i>. 
•f-56.  Thomas  minister.  119".  208.9. 

Rudengcms.  471. 
de  Kessele  comes  Henricus.  1189-90- 

133.  Ih^:"  ^^  .H  i.M.Mi 
de  Kestenberg  Trussanlus  Wormnt. 
'  1195.  182. 

de  AV/Ä^'r^rRcinfridus.  1189.  135. 
de  Ketheheim  Godefridus  cum  üliis 
Godefrido  et  Petro.  1184.  III.  Gc- 
vehardus  et  Hartpernus  nepos  eius. 

*'Ö49.  •'•  ■  ••  *  

tC^dUre  Heinrieb.  "SÄ).  "«•» 
Ktnd^len  Gisiibertus.  423.    ♦  ' 
de  Kirherch,  comcs  Conradus  et  fra- 
ter  eius  (Emicho  de  BoimeneburcliV ) 
•*"il58.  32.  Friderietifl  de  Kirberg, 
^  Kerebergk,  minist,  paintin.  1189- 
'W.  133.  139.  182-3. 
de  Chirtche  Henricus  Trcver.  1169- 


88.  104.  Hunold  de  Kirriche  tni- 

nirter.  1209.  293. 
de  Kiselae,  Kinelowe  Rudolfus.  1194- 

1*08.  177.  Spir.  241. 
de  Kobruna  vide  Oovtrne. 
de  Kona  Henricus.  %4.  ^ 
de  Langetnira  Becelinns.  432. 
de  Laptde  Hugt>  über  horao.  1118. 

81.   Wolframus  nobilis  vir  qnon- 

dam,  et  filius  eius  Sifridus.  1196. 

200.  Wolfnimmus.  1202.  239.  Hel- 
fi'icus  et  Wilhelmus  fratres  dioti  Ju- 
den. 472. 

/rortro  Heinricus,  Mcmei^r.  in  Etflia. 
1197.  214. 

de  Lerhesgmnnde ,  Leechemunder  co- 
mes Theobaldus.  1171.  40.  Bertol- 
dus.  1197.  212. 

de  Leia  Johannes,  de  familia  s.  Eu- 
charii.  11H9.  136.  Fulchnandu.n  ti«(. 
imper.  1193.  173.  —  .  469.  Diet- 
fridus.  471.  '  ' 

de  Leitgest ere,  Leike»tre  Oünradiift 
Mogunt.  1171.  48.  et  uxor  sna  Hhz- 
zeeha.  1186.  117.  385. 

de  Leimeresheim  Dymarus  Spir.  1202. 
241. 

de  Lemene,  Limene  Riftridus,  Monost. 
Meynef.  1200.  224. 

Lenhervs,  Lehenere  de  Andemaehy 
Lenherre,  Leinhere,  Lenerim  Hen- 
ricus minister,  b.  Petri.  1187-1212. 
129.  197.  215.  223.  228.  240.  25o. 
256.  259.  290.  292-3.  297.  300-1. 
303.  et  filius  suas  Henricus.  319. 
329-30.  332-3.  412. 

de  Leubenheim  Trutlindis.  383. '  •  ■> 

de  Lideeke  Ascciinus.  1171.  49.  Hen- 
ricus. 1206.  264. 

de  Lilrebarh  Gerardus.  471. 

do  Limburch,  Lemlt^trch  dux  H'Cfiri- 
cus.  (1120-69-1212.  84.208-9.237. 
328. 

Limezelin  Henricus  Wormiit.  1196. 
196. 

de  Lininge  come»  Emmecho,  Embe-^ 
cho,  Emicho.  1171-1202.  39.  173. 
182.  196.  207.  238.  nobilissimos 
comes  Friderieus.  1191-7.  158-JJ. 

201.  208-9.  332-3.  Friderieus  Emi- 
cho comcs.  1191?  334.  Godebertus. 
1191.  158. 


Digitized  by  Google 


de  Idsura,  J^MTtf'Wido  et  filias  saus 
Svmon  Trevcr.  1172.  54.  Thm^s. 
1(80-1206.  82.  2(j4.  422.       '  j 

de  Lizheim  Theodecicus  et,  Oto^ffl^x- 
dm  fratrw.  UM.  .260.  \  '  . 

Lizzehoh  JohaaMBt«.{4l8. 

de  Loeffe  Bruno  clericus.  1183.  ICKX 

ran  dir  Loiben  Ludovicus.  463. 

do  Loiphe  comes  iioppq.  IIH.  177. 

dp  hogesteiu,  Lqme^itvn,  LogifuUim 
I  WiIhelino»et  Emercho  fratrcs.  1171. 
..49.  Willelnius.  1174-83.  m.  HJl. 
1()5.  llenibiiigü  cum  uxorc  Irm- 
;|ruile,  ,ct  Dido,  fratres.  119^.  17(>. 
GodelHcliis  et  Didericnsfrutrep,  E^n- 
inudii|»,.|212.  331.  Henricus.  38(>w 

deXof«  cpi!^es:i3kai«rdiM.  IJfi^ftg.  92. 
173. 

de  Lon(f€»ltpim  liadelocli,  £)mbricha. 
•  382«  i  I   •  I .  i  ' 

Long%t»  £genolfu8/  nibiisi  Nikpiwv» 

1198.  215.  Conradiu.  463. 
de  Lt  rch,   fA>richOf  Li  rechen  Dudo.^ 

mO.  lau.  385.  £mbA7cho.  U07. 

266. 

de  .  Lotm%'  Regin-wiz.  343.  Rori^iML 
1133.  345.  348.  Ocvi-Iiardiis-  own 
iiiio  Cuunrado;  Adftlbardus  i)liua 
Lamberti.  348.  / 
Lowtan  Wanieru».  443.,;  A 
Lotkarmgie  d«x.  108.  Otdafiridtts  dnx. 
•1175.  62.  Svmon  dux.  1194.  177. 
Fridericua^ j,ux  ^t.niarcliif.  12(12. 
236. 

do  Xt'ca  liuodnlfuä  et  iiliu»  aiua  W  al- 
ten». 1184.  849.  '  :  - 

de  jAulenesdorp  Gisclbci  tus  filius  Ilen^. 
rici ;  Baldcwinus  advocatns  ,  filius 
Lodewici.  1169-83.  HHJ.  ilclias  et 
Reingerus.  1194.  17C.  iiuoiicus  pa- 
trooiK«  1802.  241.\  - '  , 

Lunaris  viJlo  Hugo.  1194.  177. 
de  Lüdersdorf  Theodcricus.  471. 
de  lAincwich' Goze.  1174-1200.  295« 

Johannes;  Becclinus.  470. 
Lwft»'  EogilbartOB,  minister.  Confl. 

1203-12.  329. 
de  Lusche,  Luvesche  Philippus.  432. 
^  OodefriduB.  463.  Theodericus^  463. 

473.  Jacobus.  471. 
Lusco  UenrieuB  minip^  b.  Petri. 

UOO.  155.  ..1  .H!.l 


de  I^Ora  Wnßvßm.  1200.  283. 

Lvzelburgenna  comes.  50.  435.  Hen- 
ricus com  es  Namuceusis  et  L.  1184. 
III.  188.  WilleUnua  e^  Conradus 
imnim.  188.  Adftlbcm,  iptot  WU- 
Jelmi  comitis  de  Lucenbürch,  pre- 
pos.  s.  Paulini.  243.  'J'licobaKlus 
comes  Bnrronsis  et  de  Luzelburch. 
1206. 263.4.  Theodoricua  vidc  ecc). 
fiiaj*  Xraw« " ;  •  »i'n 

de  Luzsenhurch  Wiricus;  Johamocs 
clcricus.  1184.  110-11.  Theoderi- 
CU9.  1190.  138.  Phib'ppus  de  L>.r- 
celburcha.  436.  469.  iiartbQiomcu& 
filifif  Rodotfi ;  Hismaanw ;  ^Diaaias^ 
Isenbardns.  468. 

de  Lurzinc  Jolianncs  Colon.  ll^Lf^^- 

Mcicliervurh  Arnoldus.  4G3. 

de  Macene  Si^rld^s  tidelia  8.  M^xi^. 
mini.  1155.  30.  .\ 

do  JU albere,  Malhelbercfi,  MaiU^^rd^ 
Madtlberg  Fulco.  62.  ^qno,  mag- 
nu8,  niaior.  senior  dictoa.  ll'}i>83. 
40.  43.  49.  51.  57.  60.,,62^4Ca^ 
103-4.  264.  Rndolftw,  ^amm  m- 
tri,  vir  ingenue  conditionis.  IkÜI^ 
07.  112.  123.  164.  174.  197.  (mi- 
nister?) 208-9.  223.  227.  et  Ida 
uxor  8ua.  1204.  259.  et  ülia  eorum 
Agnes  uxor  Tj)iD&der^,  de  Are. 
im.  26a  Agnes  donisa  daAM- 
(eroft.120»-  2i>2-3.  GcvardiWj^urc- 
gravias.  1195.  182.  Brunicbo  et 
Morbodo,  filii  Cononis  magni.  1105. 
187.  264.  Dudo.  1204^6.  260.  264. 
Frideriou  filina  iBniDi«oniiw.Htt. 
263-4.  Adclhardus.  1183. 104.  Hen- 
ricus et  Evcrliardus  fratres.  1200. 
293.  Tbeodericus.  1212.  319.  Uioo 
yide  occi.  maj.  Trevor.  , 

de  MwAre  Otto,  Oonrados.  468^ 

de  Mandersceith,  Malderi*cheid  lUcar- 
dus  et  Hclcwid,  coniuges.  1171.  49. 
Ii3.  ci  Hlii  corum  Ilicardus  et  Wai- 
tcrus.  1171-1206. 4^.  106.  260.  264^ 
471.  Th«oderi«H.  illS-mU  ll^ 
108.  dominus  minoris  castri  cubl 
oxoro  Gertnidc  et  filiis  Hcnrico  et 
WiUeJmo.  1201.  231-2.  Fulmarus. 
1171.  49.  Albero.  1160-83.  ^03. 
Fdlooldna  et  Albiertwi.milfla.  ML 


Digitized  by  Google 


DL  FIntM»  Gnta,  Bm»,  »Mto  ^  aU  MnlUar,  Buaam-  n.  Imta4fuua.  505 


Kei]penc).  319.  et  Wilickinus  fra- 

tres.  1212.  319.  dominuß  Winema- 

ru8  et  Uiidegardis  coniugcs.  1200. 

386;  'GenrdiiB.  854. 
de  Mnntirnachen  Ignibfündos  milea. 

1201.  229.  467. 
de  Marang  Cristianu^«  tt  uxor  eins 

Magaldis  seu  Mathiidis.  1111.  63. 
'  ■  100-1.  ^  ülitu  eontm  Emeraho  de  No> 
!   vo(\.8tro.  1183.  101.  Baldewitius. 

1206.  264. 

de  Marcei,  Mar^eio,  Marrpfn,  Mrrre- 
•     che,  MatHiiaco  Thcoiiericus.  1114-1. 
6a  66.  PctruB.  1183-1218.  minis- 
te. Trcver.  miles,  dictus  de  Vel- 
denze.  10().  105.  135.  164.  197. 
2^)7-9.  214-15.  228.  240.  247-9. 
270.  311-12.  patiuus  Fridcrici  do 
Ponte.  330.  333«  Rodulfns,  frater 
Petti.  11H9-1202.  134.  248.  Fridc- 
ricus.  1169.  37.  filius  Hudolli.  fra- 
.     tris  Potri,  ruilos  do  Ponte.  1202- 
11.  247-9.  312-13.  4ö7.  Ueiueius 
mflec«,  fraterFriderici.  1202-11.247. 
9.  312-13.  Theodericus  vide  eecl. 
maj.  Trever. 
Marcrnrhti  Mengaudiis  civis  Confl. 
1108.  216.  221.  Coiio  hlius  mar- 
ffraviL  1210.  329. 
de  Marimmt  Worinus.  466.  473. 
Mnntrhalnts    imperatoris  lIcnricUB* 

1182.  92.  Sifiidus.  1193.  173. 
Metens.  Erjiestus.  1181.  85. 

—  Ntttsop.  Robertus  et  Korlcut  go- 
ncr  ejus.  1198.  216. 

—  Tref^r.  Engclhrrtu-s.  1173.  57.  Gcr- 
hardiis.  1180.  82.  Albertus  njileö. 

1183.  105. 

de  Matkelbereh  vido  Malberg. 

de  Mathen«  II.  et  fmtoi  saus  W,  do 

Berlengen.  1189  VM). 
de  s.  Maorimino  Johaimcs,  354. 
de  Mederiz  Erfo,  Ludowicua  advoca- 

tue.  352. 
Medien 8  Ilogerus.  459. 
Meter  Hcrtwinus.  385-  Vnlcnanflns  et 

Nibclungiis  fratrcs.  380.  licinricus. 

dSQ.  Gcrardus.  423. 
de  Meiffene  Mridi»  minister.  1209. 

293. 

de  MeiMtikurek  AdetiDOB»  vir  nobilis. 


1192-1201.  171.  271.469,  Walte- 

ni3.  1196.  189. 
de  MeUtnh&tnei'e  Adelbertua. 
de  Mendme  Lodovicw,  minist  de 

Blankctibcrcli.  1202.  238. 
de  Mpmlich  Ilenricus.  1200.  224. 
Mennige  Conradus.  423. 
do  Merceche  vidc  Marcei. 
de  Mfrehe  Petrus.  393. 
de  Merchedith  lmz&,  482.  Retnen» 

et  Gllius  milircs  467-9. 
de  Mercin  Waltcrus  et  Ardo,  filii  6i- 

üilbcrti.  343.  348.  Tbicdradis  (uxor 

Foimeri  de  WincheriBgeii)  filie  Ru- 

dolfi,  et  frater  eius  Hugo.  348. 
de  Mer'lrirrrh'-  lTern[MU»tt8. 1187.  l28. 

Waltiierus.  452. 
de  Merinherg  Hartradus  cum  filio. 

im.  179. 

de  Merle,  Meirla  Fridoricus  minister, 
b.  X'etri,  milea.  1179-1204  75.  155. 
165.  169.  173.  197.  207.9.  215. 
223.  228.  240.  247-9.  261.  259. 
336.  Womcn»  et  Andreas  fmtres. 
347. 

de  Mertlach  vide  Mordeladke. 

Messehe  Radolftts.  376. 

de  Meiriche,  MeUrieü  HeidoUbi.  1140* 

26.  Albcro.  1187.  128.  Hermennns 

miles.  1206.  262. 
de  M^i-.  Meti  Volmarus  nobilis.  1171- 

83.  48.  lOÜ. 
Mite»  Bertrennis.  462.  Amoldas,  filhis 

Ottonis.  466. 
dtMxlewalt  Uenrions.  1189.1204. 133. 

199.  256. 
de  MinchwiUe  Ebruiuus  miles.  69. 
de  Mtnntihem  Otio  miles.  1112.  54. 
de  Miminbere,  Müumbertk,  JlmcMi- 

herch  Cuno  et  filins  suus  Cuno. 

1192-5.  163.  m.  173.  177.  182. 
de  Mircd>d  Giseibcitus  et  tiiius  suus 

Bar^oloroeoB.  1160-83  108. 
Mirkelinus  Heinricus.  1196-1210. 308. 
de  Misinhet'm,  Mesnthevm  Heinricus. 

1140  26.  Gisilbcrtus  minister.  Tre- 
ver. 1206.  263.  (412.) 
de  Moguntia  Baldewinus,  Dndo.  47S. 
de  Moirsberch  Cono.  118«.  190.  Wil- 

helmus.  1195,  187. 

Molburh  comcH  Albertus  1171.  47. 

Adheleidis  comitissa  vidua.  soror 

38» 


Digitized  by  Google 


.506 


Gcrhardi  abbatis  Pnimiensis.  1190. 

1Ö1.2.  2U5.  Alveradis  comitütsa. 

im  266.7. 
MoU  lleuricus.  471. 
de  MoLveaherg,   MoUherg  Anstlmup. 

1206.  262.  Adeleidis,  uxor  Ever- 

ardi  burcgravii  de  Aibcrcb.  120d. 

263.  Florentinm  minister  ? 

9.  203.  288-9. 
de  Momi^tii-io  Arnoldus.  1187.  128. 

Ileiddnicu.s,  Ingebrandu«.  472. 
de  Alvuvlir,  MvncLeirf  MoiUecUiro  Ar- 
nold« et  filiw  eiut  Johannes.  1195. 

187.  Johtancs  nobilis.  1800.  223. 

227-8. 

Mo^romltfs  Ltidewirus.  354. 

de  Monte  v.  de  Üergc. 

de  AfofK«  dato  vido  Monclir. 

de  Mnurhtim,  Mcvenheim  Anukldns. 

1136^90.  189.  , 
de  Mnhiidi'rf  Johannes.  468. 
MundiHc,  M'tuidegin  Cooradus  Coufl. 

tt98.im.  215-16.  221.  et  Sibodo 
.    ftatrcs.  1204.  256.  Sibodo  Gonfl. 

de  Jij'^/t/mrA;  Gei'ardus.  1131*43.  27. 

de  Muhle  trcs  fratrc«:  Cunrad.  Wilb. 
Roricos.  ttlO.  300. 

de  MumUere  Kudolfus.  384. 

Naganc  Gcrhardus.  467. 

de  Nagilbach  Adclbcrtus ,  advocatus 
8.  Simconis.  1192-1200.  334-5. 

ütmMemtM  eomes  Henneos.  1111-84^ 
40.  III.  142. 

de  Na»KOwe,  Nassoir,  Nassaioe  comi- 
tcs:  Rüberlus.  ilH2-1206.  96.  158. 
163.  262-3.  llermannus  ftlius  ßo- 
berti  b.  mem.  1192.  163.  Wale- 
rammus,  Walravo,  Walravenus  et 
Kuoegundis;  coniuges  cum  filiis  Ilcn- 

.  rico  et  Roberto.  1192-1206.  163. 
201.  207.  215.  255.  262-3.  333. 
Minister.  Ilenncus,  Koricus  et  Ro- 
bertus.  1190.  163-4.  Hcnricus  et 
Engenolf  fratres,  Hcnricus,  Hilde- 
|er  et  Henricus  fiiius  Sifridi.  1^06. 

de  Nemmite  Boro  liber.  1179.  77. 
de  Ntthee,  Nidda  comes  Bertoldiis. 

1158.  32. 
de  Nicht  Waltcrua.  U96.  197. 
4e  Hidindorb  Oonndas.  386. 


Niger  llenricu.s  mile«,  advocatus  do 
\Viltmc.  1192.  170.  Roricus.  1210. 
803.  Henricus  de  Emde,  354. 

de  Nikedig  TheodericiiSy  mimst,  b. 
Petri.  1204.  256. 

de  \'<>rrc/nrh  Adalbertus  e?t  Audolfus 
iiliui»  ejut».  1110.  2-^. 

de  Nomaat  Herems&nosy  Rodnlfi  UhUf 
cum  fi«tre  Bodulfo  et  Fulcnando 
nepote  suo.  1173.  56-7.  Alexander 
et  l1icodcricu8.  1206.  265.  Ueno 
vidc  eccl.  maj.  Trevcr. 

de  Novo  ccutro  (Wikdich)  Tbeoderi- 
citt  nilcs;  UcrawnniiB  et  ß-ntres 
ciuö;  Godcfridus;  Paganus.  1173. 
55-7.  Einmeroho  filius  Chrlstiani 
de  Maiaudi.  1169-83.  101.  Lam- 
bertne  nobüis.  1210. 304.  «Üaeobus. 
4T0.  Waltcrua.  471.        ^  , 

de  No'-n  Castro  (Metz)  Jeremies  etSi- 
Indas  militcs.  1190.  154. 

de  Ntiemborck  comcä  Üertoidus.  1194. 
177. 

de  Niüienburch  Lambcrtus  et  Welte- 

rus  fintrcs.  1197.  214. 

de  Nuheiihrt(/eH  \Viiheimu8  minist 
1197-1203.  214.  254. 

de  Nütnagia,  Nuimaie  Msfredns  no- 
bilis. 1171-1202.49.  57.  103.  171. 
230. 2:36. 246-9.  llcrcmannus.  1173- 
93.  Ö6-7.  16Ö.  173.  Wiricu».  1173- 
1203.  57.  66.  103.  251.  et  filii  eius 
Tbomas  et  Alexander  minist.  1197. 
208.  Uenricu«.  1173-83.  57.  103. 
470.  Alexander.  1177-83.  66.  103. 
Volknandus.  1177.  75.  Everbardus, 
1179.  78.  Thcodcricua.  1183-1207. 
104.  248.  264.  270.  Meffridus  et 
Tbomas  nobilcs.  1202-12.  245. 271. 
304.  313-14.  319.  Hem-icus,  Ma- 
fridus:  vid©  eccl.  maj.  Trever. 

de  Nurher<A  eomes  Uaalricos,  Ulri- 
cus.  1171-96.  39.  45.  et  filius  eius 
Gerhardus  comes  de  Are.  133.  149. 
155.  163.  173.  193-4.  2ü8-9. 

de  Nurenberc  Conradus  burc^raviua. 
1171.  40.  182, 

de  Ii&ringe$  eomes  Gerfaardns.  1171. 
48.^ 

de  Nuawtlre  Hcnricus.  69. 

de  Nuvde  Godefiridus.  llbO.  82. 


Digitized  by  Google 


S.  fIniM,  OmIm»  Hhmi  VMU  äii,  wäk  iwalllut  8liam>  i.  AmMKmm.  50f  • 


de  Oheradorf  Gotefridus,  RtidolA». 

1185.113-14 
de  Ochüheim,  Okisheim  Thcoilcricus. 

HM.  181.  HeoricDB.  1198.  315. 

VolcnanduB  eC  alii.  870.  382. 
de  Odenowen  Ruekorus.  1195.  I87w 
de  Odemhetm  Ansfiklua.  472. 
de  Odeatoilrt  Gerardus  et  Udo  fra- 

de  Olflleirvdei^  et  0»p  ornf  eoDiiiffQs, 

^83.  385.  -1      .  ! 

Oriac  Goflescalctis.  384.  '■'> 
de  Ortt/t  vidc  Ouren.         ^  •-' ■  ' 
de  6i0«n9Nipdi:16clnvSM.>418l:  129j 
de  Our««,  Utire,  Vre,  Ort/ /i/ÖlreOodo. 
iniwB4.  43.  et  Arnulphus.  lief.' 
103.  frntrM  et  filii  Cünon»»:  Ar- 
■  iiuiius  et  Wiricas.  1184  III.  Go- 
dofridhsMlMlrilSOi  Egidiüs;  1119. 
304.  Arnoldw.  333.  '  ' 

de  Owüre  Fridericns.  452. 
de  Pachta,  Pahta  Hozolo  et  Rftda  con- 
iaees  cum  filiis  Erfoue  et  liezciino. 


IV^«  Wien«fid.  890. 

Paffamis  Henricus  et  HcrtM-lnus  fra- 
tres  Confl.  12U3-12.  57.  32^.  We- 
zelo.  459.  • 

•^IIÄ.  113-14.  Dithardus  minister. 

119711213.  807.  215^  363^  392-3. 

300.  329.^ 
Palatini  comües  de  Kitcno.  412.  Hen* 
^ndttttf!  eed.  L«cf>nBis;  Sf- 

fridoB  licros  ejus  I  I  Wil'i  iiclrtiUB 

filiti«  Sifridi.  10<,_7.  171-2.  189. 
^'191.276.  286-8.  3()0.  GortrudI», 
'  uxor  Ottonis  comitiä  de  liineckcii. 

106-7.  141.  1«9.  191.  276.  Her- 
- 'Umn^a  et  ^1  i  'i  uJis  conjug^es.  367. 

Coni^adus.  11H2-93.  92.  99.  133. 

138-9.  155.  m.  168.  173.  198. 
^207.  Irmentrutlis  u.Kor  et  iVgncs 
Jlia  ejue.  1189.  183.  198.  HiDri- 

cus.  1192.1M9. 166-7. 207-8. 911- 

12.  284. 

de  Palafio  Walterus  fi  ater  Herrnaniii. 

1169-83.  37.  57.  60.  75.  miles.  77. 

8L  87.  108.  898.  Keinerus  frater 

Ludüvici.  im-83.57.  60.  66.  77. 

87.  9U.  94.  103.  Ludowicus  fra- 
''-icK  Beiaeii,  dictus  de  PoDtc.  60. 


66.  Hermannus,  fi*ater  Walten,  pin- 
1192-1212  171  250. 
271-2.  3114.  311.  319.  32i-2.  398. 
491.  Androas  filioa  Hertnaiiiii.  119t- 

1207.  171.  272.  Reiner  frater  Ri- 
chai  di.  1202-11.  240.  301.  308.  313. 
llichardus  frater  Uoinrn",  miies. 
1202-13.  240.  270.  3(>4.  308.  313- 
14.  819.22.  880.  478.  GoddtMna 
et  Albertus.  1212.  331. 

de  Palcele  ArnolduJi.  464. 

de  Parva  ConHuentta  (Liilzeloobleos). 
Godcbertus.  1212-  329. 

Potftoi*  Tbeod<yricii6.  464. 

de  Petra  Wilhelmus.  1171.  50.  Sifri- 
dos.  1192.  lOH.  Everhardns,  frater 
Wrrnbcri,  nobiles.  1192-1202.  171. 
2U8-9. 236. 24Ö-9.  333.  Anshelmus. 
1195. 182.8.  478.  Wernho-ut,  fira- 
ter  Everbaifli  nob.  1197.  208-9. 
333.  Conrad,  vide  eccl.  iiiaj.  Tre- 
ver.  Gorhardus  Ulius  llugonis.  473. 

Pincerna  itnjjeratons  Cünradus.  1182. 


^  Colon.  Wiricus.  1170-81.  91.  Ge»- 
ardua.  1182.  96.  qui  dicitur  Suar. 
1189.  133.  Wenemarus.  1184.  107. 

—  Metens.  Henricus.  1181.  85.  liu- 
dolphiu.  1190^9.  164.  com  fiUo 
Simpne.  198. 

^  Nassov.  Sifridos.  119>^.  216. 

—  S«/n.  Gill.crtu»,  Giselbertus.  1202- 
9.  238.  292. 

—  Tr€t>iK  Walthcnia  miles.  1189- 
94.  94-5.  105.  164.  IHl.  Jacobua. 
1202.  242.  (Uenu.  do  Palaüo.  1910. 
3ü4.) 

do  Pinmiia  v.  Bingen. 

PüU  UUdradaa  469. 

de  Polche,  Pulche,  PoU  vhr .  Policha, 
Pol.<j,.  Ktithardu.^.  1140.  26.  Wal- 
terub  scubin.  Trever.  1192-1212. 
169.  230.  236.  245-9.  et  uxor  sua 
Mathildis.  307-8.  Lvdovieaa,  Heu* 
ricas,  Cunradus  fratres  Confl.  1196- 
1812.  217.  256.  329.  IIenricu.«i  ttii- 
uist.  et  Cono  advocat.  Confl.  1209. 
293.  Henricus  et  Udo  fi'atrcs  Confl. 
1212.  329. 

de  Ponte  1  rcvcr.  Ludovicvjs,  fiater 
Reineri,  liber  homo.  1173-1212.  57- 
60.  66.  82.  103.  336.  Fiidericus. 


Digitized  by  Google 


ins.  57-8.  103.  Reinenis,  frater 
Ludovioi,  HKfr  Komo.  1174-1212. 
6U  82.  ooi).  TLcodcncuä  ülius 
Fridoriei.  1174.  69.  Sibodo  milcs, 
frater  üdonis.  1183-1212.  112. 134- 
5.  230.  240.  247-9,  263-4.  271. 

.  308.  B13-14.  473.  Kudolfus  iniics. 

.  1192-3.  ii>y.  173.  336.  Udo,  Odo 
buIm,  frater  Ludovid.  1192-1212. 
171.  228.  23U.  240.  247-9.  263- 
4.  271.  3U8.  31ß-14.  Ludovicus  mi- 
Im,  tVatcr  Udonis.  1192-1212.  171. 
271.  314.  Fridericuö  uiiles,  et  liei- 
neru8  fratrcs.  1192-1212.  171.  227. 
840.  271.  312.13.  319.  98U3,470. 
Richoi'dus;  Jacobus  railoe;  Thomas. 
1211.  313-14.  321.  Godcfridii8.  467. 

de  Forta  civitatis  OoiiH.  AH(rtu.s. 
1185-98.  113-14.  216.  üü2.  ante 

.  Portam  Friderieas.  467.  1 

ante  Partam  fiptoin.  HuiMniiiis.  807. 

de  Porz  Ilccei.  348. 

de  Porzluivi  Walteru.s.  331. 

Potzhamer  Com- fkdm  Colon.  1202. 237. 

dft  FriB,  JMiteh  QMnüm.  1170. 
188.  Cunradus,  4^-9.  XbaodiBri- 
cus  miles.  469. 

do  Prirmia  Udo.  344. 

de  PuUclie  vide  Polohe. 

Fungerun  Johannes.  470. 

PusiUn  Henricm.  463. 

de  Queren  Hugo.  432. 

de  Kandeke  Honricus.  1202-  239. 

de  Hatech  PIcrmaiiuus.  1170-81  90. 

Uavemiensis  dux  Mai-quardus,  soiies- 
««aleus,  nurchio  Aneoneoris.  1197. 
212. 

Hphm.sfurhel  Wignamlu."^.  454. 

do  Hfchdorf  liov\Q\xi>.  1190.  149. 

de  Hedt  Ebei4iai*dub.  1194.  177. 

JteiU  <^om««  'i^do  BingraTius. 

de  Herne  Ht'idcnricus.  1198.  215. 

do  lieterode  fJodcfridus.  1203.  250. 

Ueo'  Everhurdaa  et  Erbero  Iratrcs 
Trovor.  354. 

de  HmedetHt  ReMeck  Otto  comos  cum 
nxorc  Geitrudo  et  filio  Ottono.  1137- 
48.  27.  106-7.  189.  191.  1>7(;.  Hen- 
ricus  burcgrnvius.  'V.V.].  Jdhaiinrs. 
1190-1209  149.  176.  289.  Godo- 
.  findus.  1190.  149.  Ileuiicus.  1193. 


176.  Mcthüdis  cum  filiisHewr.Ooiir. 
I.udfj-ido,  Arnoldo.  J76. 

du  LUjerscheii  GcrurduH  et  Philippua 
nobil«  yiri,  Irokwp  im.  188. 

Jiin(/raiHVs,  eomet  Jieni  Kmbrtoo.  32. 
.H83.  472.  eiiior  oljunior.  48.  Wolf- 
rnmmns.  1194-1209-  179.201.  277. 
28U.  WeriiUorus.  1194.  179.  337 
W.  et  Gfida,  coniuges.  1206.  865. 
Wenihcrus  junior  et  Aiddlhtid.  flo> 
ror  8ua.  1207.  266. 

de  Hinicha  Umnow*  364>  WiUet 
mu3.  473. 

4e  i{i<^  Arnold  uü.  462.  licincriis  et 
Üde.462. 

dir  Sivenaci*e  Hermacnus  et  Riohwi- 
nu8  fratres.  1169-1210-  37.  291. 
303.  472.  HicUardua.  11H9.  135. 
Wipertub  inileB.  1204.  2i>4.  iiert- 
ytinvßt  Arnoldiit.  ttOi.  898.  Bieh- 
'winuB  Tide  cccl.  maj.  Trew« 

de  Rocei  vide  Uui>Frin. 

de  liochmfjin  llug-ü  tideliÄ  a.  Maxi- 
mini. 1155.  30.  Mathias.  467-9. 

de  Hockte  Betso,  StelUflVMls  -Voh&a- 
m.  410. 

do  Uodenhitrne  Godcfridtis,CoilO,  Wil- 
terus  Lucelb.  188-9. 

de  Bodenmachern  Arnold  os.  1192- 
1210.  171.  189.  272.  301.  Cuno. 
lSOl-7.  271.  Ouonidatf.  4t9. 

Ifoto*' Arnoldus  Co  .f1  1 203-12.  329. 

de  Itvliiufen  Udo.  1189.  134. 

de  Hure  Cunradus,  bur^euais  Trever. 
1192.  169.  Gcilaoub.  352. 

de  Hoswao  Wornerni.  lliS.  168. 

de  Hoteche  Gcrnrdus  et  Adalheida 
coniu^^o.^\  348-9.  Rvokeru«,  ^ms 
liuokori.  .'U9. 

do  liotetnborck  Couradus.  1104<  il7. 

de  Hudinsheim^  Uüdmkaheim  Goiwa- 
das.  1171-1210.  48.  300.  Giseiber- 
tus  et  Embrlcho.  1196.  201.  582. 
G^e!l,ortus  pucr.  1207.  266.  280. 
."W  olframus;  Arnoldug.  383. 

R«fw8  Arnoldus  Mogunt.  1170-96. 
38.  48.  89.  156.  80L  454.  Em^ 
biico  Trevcr.  1173.  55.  308.  Si- 
bodo ('iolon.  1170  81.  91.  Iler- 
niannus  de  lioin^cu.  1190.  149. 
llenricus  Mog.  U94.  179.  Heim- 
eua  Cofifl.  Vm4m.  216.17. 888. 


Digitized  by  Google 


IX. 


t  de  Wisse.  IZVi.  329.  Gilbortus  mi- 
nister. Seyn.  1202.  2*58.  Oonradus. 
331.  Baldewimis    fratcr  Lutlttwloi 
,  Trcv.  354.  iäcuibarduä.  4üU.  Maria 
Mufm  467.-    <•    '  r  •  '  ' 
de  livlant  Thooclericus.  1171-90.  43. 
112.  147.  Cuno.  422.  470.  Heri- 
juaimus.  462-3. 
de  Jiune  W'crneruM,  homo  eom.  sil- 
^fBatrie.  1161  €l6.  QaAetääm,  472. 

1209.  158-9.  283.  ;  ^ 

de  Hupe  Folciiandus  minist,  rcj^ni. 

1190.  155.  Bojniundus.  1194.1202. 

181.  197.  240.  Arooldus.  1206. 

263.  333.  469.  Thifridiia.  436. 469,. 
Huaca\Q$dcindüs.  69. 
litt^colve  Gerald  US.  471. 
de  lins!<eio,  liozeiv,  Ru~heio,  UuscfLO, 
tßocei  Güi>rUus.  Ü2.  lUb.  144.  Jiciwo 

m»  ejus.  lllBi.  82.  144.  Qerar- 

dus  nobilii.ll9t.1207.  171.  871- 

2.  Johannes  vidc  cccl.  maj.  Trovcr. 
Iivi<te  lioduli'us,  civia  Uq£«ti,  J 20^12. 

32^. 

de  Kutemlme  Otto  miles.  459. 
de  Bmwm  <3tkh.  459. 
Sac  Thomas.  467. 

de  Saffenherg  Adolfus  et  filius  ejtis 
Adolt'us.  1110.  24.  Ilcinricus  coues. 
1174. 58.9.  Albertus.  120940. 288. 
301. 

de  Stdimmis,  Salmene  comoB.  50.  Fri- 
dericns,  frater  coraitis  Sifridi  de 
Vicnna.  1171.  43.  52.  Elisa  comi- 
tissa.  1200.  224.  Fridcricus  et  Ger- 
«idaa  olerid,  fllü  comitis.  1807. 267. 
AVillekMM  eum  filio  Heaneo.  1210. 
3U4. 

de  äanfit'i'lre  Sinaiulus.  46S. 

de  Öarbrucken,  iSareOruge  Gisela  re- 
licta  Friderici  opraitis  «um  filio  Sj* 
monc.  69.  SyiBMi  COOK»  «tLnear* 
dis  couiuges  et  Symon  filius  co- 
rum.  1182-1211.  92.  103.  118.  133. 
187.  19Ö-G.  201.  et  frater  llenri- 
eus  comcs  de  Zweinbrucken.  208- 
9.  615.  Qodefndv»  ctnon.  Mogimt. 
1187.  125. 

de  SarJnirq  Theo<iericus  miles  nobi- 
Ua.  1177-92.  60-6.  77.  82.  103« 


17O.40ti  HeoohcmannoB  castreosis 
armigor.  1201  220.  Warnrruf.  353. 

de  Sannrr.^heim  Ciumlciath.  37H. 

de  Üarwerde  coincs  LüdcAvicut».  1195. 
187. 

Sasse  Fridcrieu».  459. 

de  SawehiheijH  Illj-icus  cloricus,  filius 

Mci'bodoiÜB.  1191.  156.  Araoldus. 

374. 

8e^9i  Trevirensw.  Alezander.  ItOS.* 

1211.  171.  271.  30«.  313.  Aniol- 
dus  (Howas).  1181-6.  90.  112.  123. 
Bartholomcus.  1201-11.  230.  261.. 
27U.  313.  Bonefacius.  1192-1210. 
171.  272.  308.  Conrwlus  (deRore). 
1197.92. 126. 169.  iFVidericQs.  1187. 
136.  Oodefridu».  11924210.  171., 
272.  308.  Ilorbordus.  1189-1210. 
138.  169.  171.  223.  230.  236.  245- 
Ö.  261.  271.  308.  Jacobuö.  lÄll. 
.914.  UdewioH»  (L  II.)  im- 
3.  Ludulfiis.  1187.  126.  Mathias. 
1200-10.  223.  308.  Moingoch.  U87. 
126.  OrduHus.  1187.  126.  Philippus. 
•  119;^1210. 171.271.  308.  Ruchenis. 
1187.  126.  Sistappus.  1180-121t 
188.  171.  223  230.  236.  245-9. 
261.  270-1.  308.  313-14.  320.  Ste- 
phanus.  1187.  126.  Theodericus. 
1192-1210.  171.  272.  308.  Vogel, 
Volucer.  U92-1210.  171.  270-1. 
808.  Wafteras  (de  Poliobe).  1192- 
1210.  169.  328.  230  236.  245-9. 
307-8.  Warnorua.  1192-1211.  171. 
271-2.  308.  313-14.  Wozel.  1181- 
1210.  90.  171.  223.  230.  236.  246- 
9.  36L  873.  808.  Wirieiw  (Seher- 
linc ).  U92-1211.  171.  272.  808. 
320. 

Soei'stein  Ilcinricus.  386. 

Schefftne  Rudtci'us,  Sibodo,  .Coofl. 

1203-12.  929. 
Sckelart  Honricus  Trovcr.  1212  .  320. 
de  Schelhevena  Godefridus  et  üeo- 

rions,  fratros.  1191.  155-6. 
SckelU  x-alt  licuricus  üenti.  1212.  329. 
Scherluj,  SeherUnk  Wiricin  acab.  Tre- 

ver.  1181-U12.  88.  830. 
Schmink  Willelniusy  miiiiater.  Colon. 

11H2-4.  96.  1U7. 
de  Schinddzem  Gisolbci'tus.  1144-68. 

33. 


Digitized  by  Google 


510 


1 


de  Schmefffe  Qeriiardus.  fiMl.  SdO. 

Srindcsu  Ufirnanmis.  853. 

de  <S'/ionof/  Ivpirionip.  471. 

de  Üclwnrod  Hemious.  1202.  237-8. 

de  Sehwarzenherg ,  niqro  monte  Ger- 

lacas  nobili«  vir  ll92-1208.  171. 

ot  frator  oius  Hu;_(>  <Io  ilunoldo* 

etcin  (V)  111)1.  2<'S-<>.  271.2. 
Sconeherro  lleinricus.  385. 

SconenlMrek,  8ch<menherg%  Hrnn- 

ber^.  1189  133.  Cdbo.1001^.  989. 

Margaretlia. 
de  ticowenfntrg  coiBca  AdolftiB«  1195. 

182. 

SmtMi.  Binpm.  885.  Gmißwitlie.  Coih 
"rad.  1198.  216.  llrnricus.  1118- 
1202.  215.  235.  250.  25fl  I-rhfem. 
Fridericus.  3U7.  Honricus.  1211312. 
Moguntie.  Dictcricus.   1196.  201. 
9Wri>*.  Arnold.  1161.  89.  HerböH. 
ttöi.  123.  GerorduF.  1187.  136. 
Sistappus.  1192.  169.  Mathias  mi- 
lee.  1192-1207. 171.  230.  23(5.  246- 
9.  271.  Hcibodo*.  1210-12.  320. 
889.  t.  Edcluirfit- Walter.  VM,  307. 
—  .  Bttdolftw.  467.  470. 
Sfftim  fontihuM,  Siebenbi^  Thie- 
d.  i  icus.  '32-3. 

do  tieine  oumites,  Everardus.  1189* 
84.  '85.  89.  '42.  et  llennens,  fra- 
tvcB.  1182-1206.  96.  107.  133.  149. 
163.  169.  100.  192.207.232.2.36. 
238-9.  254-5  262.  272. 332.  Bruno, 
prcpos.  ».  Maiic  Colon,  et  Bonn. 
nm^Vm.  (tei^s  frater)  183. 254. 
Honricus  junior  co?nos  1202-12. 
'j3H.  262  2.^f^-9.  i*:i2  3n|.  Minis- 
lorialo.'^:  Mrinwardus.  in«-1200. 
80.  263.  Arnuidus  burggravius  et 
filitts  ejus  Ludewiciw;  GilEcrtiis  pm- 
ccrna  et  Ludt'wicus,  fi  atrcs.  12dS- 
9.  239.  263.  292. '  \Vip.Ttn.«  cuni 
iiiio  Wipurto;  Giso.  1202-6.  239. 
263. 

SeU  Emeat  1140.  98. 

db  BeUhoveu  Arnoldoi  Hoe.  1181. 

12.5. 

de  SeL^UH  Gndebertus.  1158.  32.  368. 
Senffehoch»  Heriman.  463. 
do  Seoemeh  Gcrlacua.  1187.  212. 
d6  •Siddingeti.  Sidt^Hnfja  Reinoldus; 
Joluuiiies  advocatus,  militea.  1M2. 


236.  Rcpinoldas  Ensfirldi  et 

SuenchiMis  coniuf!:p.s  et  Otto,  fr»r 
'  ter  Ho^nnoldi.  318.  Otto.  349. 

de  tiiersperc,  tiigeUherky  Bigeraberc 
Arnulfoa.  118!fl83.  103.  Joanoea 
nobilia.  1202.  236.  Walterus;  Bof^' 
miindus,  Rcincitis  et  Fridoricas, 
tics  fratrcs.  1211.  315,  lladcwip  et 
•filiu*  ejus  Philipp.  350.  ' 

d4>  8iff«imim  ^ihandus,  Albero,  He- 
metho,  Herobcrtus  fratres.  1189.* 
133.  Alhoro  vir  inpfpnuc  conditio- 
nis  et  coL,niatiis  «uns  Hcribcrtus  cum 
filiia:  lierberto,  Wiuando,  Fridc- 
Tieo  ot  Alb«r^iio.  ItH.  !M-9.  > 

de  8.  Sykeö^'Uentrix.  467. 

Süvestris  comes  Cfinradua.  1170-  38. 
Gerardu.s.  imi-94.  86.  179.  47?. 

de  Stvi^ra  Sibodo.  473.        •  ''^  jb 

rini  Confl.  1191.  '^80.  ■"Öerardös. 

12(19.  292. 
de  Sirkein  Ilonricus  nobUis;  G^rsilku^ 

miles.  1202.  236.  • 
SUzeweche  Lodewieufl  Trerir.  HlOf 

336.  '  " 

de  Soheryiheiin  Gerlibus.  369.  ' 
de  Sorene  Ulricus  minister.  1183.  94. 

Godefridus.  1207.  270. 
de  ßpankeiiH  ^hmti  ^ilO.  Godo- 

fridu«.  1158-1212.  32.  99.  100. 

103.  —  .  212.  228.  238.  256.  259. 

324.  Albertus  pastf>r  in  Borencas- 

tel.  1181.  88.  cou.es.  1197.  212. 

HehriomeomeB.  1188U9t.  100. 119. 

208-9.  212.  832.  Siinön.  1183.  100. 

Ludevicus  conie.^.  1183-90.  100. 

155.  "\Vfdramu8  comes.  1192.  166-7. 
d^  tipira  Anseimus.  1194.  177.  Lo-. 

dowicos.  831. 
apätü  duz  Guillcimus.  1197. 
Spore  Conradn.".  1196.  196. 
de  Stalt'cke  comos  Herimannuf.  1137- 

43.  27.  Henricus  advocatus.  1196. 

199.  ■  ' 

de  Statu  Bnrkardua.  853.  Godofridto. 

354. 

de  titedehach  Uermannus,  Confl.  1210. 

303.  '''l' 
de         Henricua.  472.  ' 
Siemewalt  Hcnricaa  Codi  IM.  885. 


Digitized  by  Google 


do  SteiTiade  Bvdolfiuis.  436.  467. 

otradici  Ucinricus.  331. 

da  Striperc  HeruMniuas.  IWt,  213». 

de  Strurnhurch  Domodis,  984> 

Suabl&re  Rudolf.  443.  i 

de  Suawedin^a  licinio.  343. 

Suam  Gerhardua  Colon.  ilb4.  IU4. 

5«apft  Ber  wardos.  472. 

Bttar  G  erhtfdiu,  pinoerna  Colon.  1180. 

133.  • 
Suecie,  tSueiorum  dux  Fi  idericus.  1182. 

92.  fratrca  llourici  .VI.  imper. 

lippus.  UM.  177.  et  C&Drados. 

1195.  182.3.  185. 
SuUe  Sifridus  Mog.  1207.  266. 
de  Sumerachenburg  Godefridus.  1197. 

212.         .jT      ...  :  •         .  ..^ 
Suse  Henricns  de  .Appinbeiin.  1207. 
.  266. 

de  Bweche  QenMrdo»  fnt- 

tros.  .351,  .  ^ 

Tabernariua  llcrlmannus.  4C3. 

de  Tome  Heinricus.  1194.  177.  Ül- 

ricw.  U97.  213. 
de  TeilLa  Henricusy  Bermgerus.  1099. 

347. 

de  Tehtnburg  comos  Simon.  1184«  107. 

de  Theilna  iiumpertus.  345. 

de  Thmingen  palatinna  comes  Rudol- 

fu8.  1206.  262-3. 
de  Tinkerfij  Folco.  4GG.  473. 
de  Trereri  Ludovicus.  432. 
de  Tris  licmicus.  1140.  26.  Kodul- 

phiiB  et  HenricsuB.  1100-83.  100. 
de  Trirels  dojnina  Methiidis.  384. 
de  s.  Trndone  Emmo.  1171.  5<K 
de  Trutingen  Willelmus.  46Ö.  Wa- 

rinus.  468. 
de  TviUz  Bernardos.  1171.  42. 
de  Tuviba  Oono.  459. 
Turingie  lantgnmns  Lndovicoi.  1171- 

40. 

de  Turri  lieinerus  vide  eocl«  maj. 
Trever. 

de  üden  Burefaardni.  1000.  347. 
de  Vdera  Fulnuatnis  et  Erfo,  filii 

I^fannonis.  348. 
<le  ülen  Mcinardus.  462. 
de  Lren  v.  Ouren. 
de  ülmima  Heoneos  et  Budulphoa 

fiaiiM.  34.  Ueoriew  filius  Badol- 


phi.  1184-1209.  34.  106.  et  uxor 
sua  Irmgardis.  1208.  275.  288-9. 
301.  Sibeitus.  1183-1210. 104.3UJI. 

Unfeifnu  Ad^eidis.  467. 
lano  Godefridus.  385. 

de  rVia  Henricus.  1181.  83. 

de  ('rlei  Odo.  1180.  82.  Ileicmajume. 

.    1183.  351.  GeiarduB.  473. 

de  üstntbere  Borchardiis.  1171.  40. 

de  Usinen  Tlicodoricua.  346. 

de  ihtesheiin  IJenricus.  1197.  212. 

de  ]  ah  Hcrncwiuu.s  vi  soror  8ua  jUil- 
dcgunda.  1126.  345.  349.     .  ' 

de  FatteFolmanu.467.Bado:fo>».470. 

de  VaUndre  TheoderiouB.  1171«  49. 
(jrcrardus.  331. 

de  Vastron  Godofridus.  463..  Ber- 
tram us.  470. 

de  Fcoft^^  Bartoldw.  1100.  187. 

de  Veingen  comes  Gedo^ridus.  IIOO. 
168. 

de  Veldenze,  Vrldnme,  Vddunze.H  co- 
mes Gerlacus.  1170-1212.  38.  48. 
lUO.  163.  215.  245-7.  259.  270. 
312.8.  324  382.  Gerbardi».  1107. 

•  208-9.  332.  Pcü-us  senior,  milea, 
dictüs  do  Marccto.  1185-1212.  112. 
niini.^lcr.  b.  Tetri.  158.  181.  et  uxor 
eua  Ida.  227.  248-9.  et  Rudoltus 
frater  tuas  cum  filiis  Frideru»  et 
Reincro.  251.263-4.  314.  319-21. 
473.  Sibodo  acabin.  Xrever.  1^0. 
248-9. 

de  Vetere  foro  Folmaius  Trcivcr.  254. 

FiMommi:  HelprUnu  Mog.  et  fi% 
ter  eins  Ilcrmannus.  1158.  32.  Theo- 
dericus  Mogunt.  1181.  89.  Emer- 
cho  ^logunt.  1191.  156.  Embricho 
Mog.  Conrad  US  AsühaÖcnb.  1196* 
201.  Folmanis  Trever.  1188.  851. 

de  Vtenna,  Viane,  Vianeima,  Ftofi- 
den  comes  Sifridus  et  frater  eji» 
Fridcricus  comes  de  Salmis.  1171. 
43.  Ludülfus  nobilis.  1172.  52.  Fri- 
dericus  comes.  1184-1200.  106.  ja- 
nior,  filinsFriderici.  127. 182.  2U6^ 
9.  224.  333.  Mctliildis  comitissa. 
1200.  2-4.  Gcrardus  clericus,  filii^s 
coinitis.  1207.  267.  —  .  Ludevicus. 
467. 

de  VUemge»  iMnlNurdi».  467. 
FtWci»  Riehwloi»  minister.  1108k.216k 


Digitized  by  Google 


Vincfldorp  ArnoI(3u8,  mipfater.  Sei- 
nem i^.  1202.  287.8. 

Virneburg,  Vemeburcky  Verrem- 
horch  Qomei  Hermanni».  IHl-ttlS. 

49.  —  .  245.  288-9.  293.  301.  Go- 
clefritliis  et  Fiidcrleua  fratrc^,  pn- 
trui  IJcrmanni  com.  1192-1212.  H>4. 
16ü-7.  256.  293.  'diXK  624. 
HiDiBlorialceRotb«r«(?>.  104. 
FridericuB.  11»0.  149. 
de  FMtl^eK*^  Theoderici»  Lnoelb.  UIO. 

189.  468. 

da  Vivirs  comes.  473. 

de  Viagelinge  Dietmanm.  1197.  218. 

VUminc  Thomas.  459. 

de   Volmn(lt)ife>i ,  l'olmittstein  Hoari- 

CU8.  1174-84.  59.  107. 
Vräach  ßilridus  \\oini.  li»6.  202. 
de  Vinvhle  Weted  et  Arnoldna  fra- 

trc^.  1190.  149. 
Vulpes  Giscll)crtus  Mo^^.  1208.  277. 
de  Vfime  W  ernerus.  1208.  251. 
de  WaUecice  Ausclraus.  IlöC.  199. 
de  WaUorf  Godetridus  Cotifl.  1169. 

1210.  135   263.  2eil    Mn.  332. 

Ifruricus  Hunzwin.  12(11).  i.^3. 
do  ii'ahhack  WeniliLTus.  Ü5H.  32. 

Hcrmnniius.  1183.  100.  et  ejus  fru- 

ter  Fridcricaa.  1189.  138. 
de  WaUcurt  Arnoldus,  Arnulfus.  1173. 

57  1(  »I.  Wiricu8  et  filius  ejus  Theo- 

deiicus.  189.  227.  Egidiiis  vir  no- 

biiis  de  Berge,  dictus  de  W.  1202. 

236. 

de   Waltaffen  Wenihcrusy  Franeo. 

1207.  266. 
de    Waltrarh    Lscnbardus.  U69-83. 

Einest.  UÖÜ.  228.  470. 
de  Wabmemnethttm  Fredciiei»  et 

Sifridus.  1191.  158. 
de  Wamsherk  Roricu-s  et  filius  suus 

Tsenhardus ;  junior  liorlcus}  liodul- 

pbus.  1211.  315. 
de  War^enberg  Wernhen».  1196. 

190.  202, 

de  WatBf^  Henricus.  432. 

de  W azennache  iinao\\>\mn.  1140.26« 

de  Wegesazen  Sifridus.  471. 

Theodcrieos.  450.  Henricm 

Weier  Vuz.  471. 
Wekcep  Heoricns  in  Bettendorph.  U19. 

80. 


Wekerling  Lodowicus.  42?!. 
de  WeUinge  Ludowicus.  1211.  315. 
de  WeUengesheim  Adelhcidis.  380. 382. 
de  Wermwm  eomes  Poppo.  t188-9t. 

92.  199.  201. 
de  WeMe  Volmarus.  1210.  297. 
de  We8terhirgB\^xit\AvL%.  1209.  288-9. 
de  Wethdendorp  Peregrinus.  1171.  43. 
de  Wkh  Cunntdos.  471. 
de  Wido,   Widhe  comes  Udoltleiis. 

1187.  120.'  Theodericus  cum  filio 

Theodn  ico  clerico.  1189-94.  133. 

149.  176.  832-3.  Conradus  fratcr 

eomitis.  1904.-  256.  Georgius.  1909. 

293.  :MinL<teiMale8:  Meilach.  1187. 

129.  MeiriduB  vde  eed.  maj.  Tre- 

ver. 

Wkhener  Luthoi'Uä  Trcvci*.  354. 
de  Widerwl  Otto.  1999.  287. 

de  Wierhach  Godeboldus.  1296.  277. 
de  W!>7'e  Ilumberlus.  469. 
de  Wildt  ntiU  in  Ileinricus.  1194  177. 
de  \\  ürnstevn  Landulius  scultelus  et 

Gisnrinaa  milite«.  1184.  III. 
de  Wilre  SigeboMas.  379. 
de  Wüsiein  HetAricosy  fiüns  LandoM. 

1191.  156. 
de  Wütinctt,  advocati:  Tbeodcricus 

et  Henrieofl.  1177.  6^-6.  Henriciia 

niger  et  "VVezelo  milites.  1199. 170. 
de   Winchera  Foinianiai  filius  Fol- 

mari.  348.  350. 
de  Wineden  Üodfiidus.  U94.  177. 
de  Windenaen  Eberiiardin.  883. 
Wtnkelch,  Kiidolfos.  1210.  306. 
do  Winkriiv  Bertha.  382. 
de  \V interenheimWevdQQ&a.  1194.  179. 

lleinricua.  383. 
de  Wifaentwj^  Philippus.  1181. 89- 

90. 

Wintir  Cunradus  et  Warneros  fea- 
trea  Confl.  1203-12.  329. 

de  Wintriche  lleni-icus.  471. 

WinM  Conradus  Hog.  1181-91.  125. 
156. 

\y ipfi'^-^iJa  Azcliluis.  352. 

de  \\  isehe  Gerardus.  471. 

de  Wisse,  Wüai  Gunli'amos  iDÜtli. 
1208-10.  235.  300.  Henricus  mi- 
Icäfilias  ejus.  1802.  241.  256.  Gun- 
tiarrms  et  fleinricus  fratres;  Ber- 
tramus.  1204.  Oonrados  et 


Digitized  by  Google 


I,  Oftta,  Bcnmi,  tMto  Ae.  alt  HmiUm^  Si 


Henricus  fratro3.  12(>9   293.  331. 

LudewicTis  scab.  1210-12.  300. 329. 

Heuricuä  ruiiu.  1212.  329.  Arnol- 

duB.  881. 
de   Witdidie  Sibodo.  1171-94.  49. 

181.  Cono.  1173.  57.  Christianus, 

BaJdewious,  Jucobas,  Iseubardus. 

1206.  264^ 
de  Wttd£Mer$haeh  oomes  Fridericus. 

1191.  166. 
de  W'itirche,    IVicterche  miiuflk.  Co- 
lon. 1191-1203.  214.  254. 
de  Wäre  Marquardus.  1194.  177. 
de  WtwdSmskoife»  übristisniit.  1137- 

43.  97.  . 
de  Wizzenowe  Dudo.  1194.  179. 
IFo^^  Conrad  asAndemao.  1181. 139. 

Henricus.  462.  ■  ' 

de  W(^e  Enkerus.  459. 


de  Wolknilmtch  Godcfridns  nuaiBter« 

Colon.  1171-82.  42  96. 
de  WoLkeue  Gum-adus.  1207.  269. 
de  WoUceringen  Amoldus.  miles  de 

Silk.  1202.  236. . 
de  Woh-endorp  i^riMn^.  1202.237.8. 
Wredeman  Liidcwicu"  159. 
Zant  Ludcvicus  Cond.  U98.  216. 
de  Zeüe  Rudolfos  miles.  1179.  75. 

Reiriliardufi.  390.    '  : . 
deZisse,  C\m<>  Johannes.  1209.  288-9. 
.de  ZoLoere  Tide  cccl.  mi^.  T4»var. 

Aiexaxkder.  46ö. 
Zwxh^vih  Henriom  Trever.  1181-  90. 

138. 

de  Zwembrucken*  Geminiponiis,deduo- 
hus  ponttbua  comes  lienrious.  1)91« 
.  7.  162.  1^7.  208-9.  315.  333. 


•1"  BifartialHi  IL 


83 


Digitized  by  Google 


Ii 


B.  TopographiscliQs  ße^isler. 


Accha  moiis;  hohe  Acbt  bii  AäeMn. 

18. 

Achbaeh  (im  Luxemburgischen?),  440. 
Adenoua  fluvius,  mUndet  in  die  Ahr, 

Kr.  AdoDM.  tm.  18. 
J\fflone,  Aflone,  Alfio,  Alflen  bei  Lutsc- 

rafh,  Kr.  OodMin.  1118.  67.  119. 

172.  428. 
Aaupthele  viLia  coaua  Maguiit.  (?)  472. 
jlba  eedesia,  vidt  Wei&ircfaeo. 

Alhanu$,  Flur  bei  Trier?  1110- 

80.  135. 

AXh'f^^f^ ,  Alveke,  Alhucho,  Alhecho, 
Aibicho,  Alueche,  Albich  bei  Alzei 
in  Kheinhessen.  20.  27.  29.  91. 
166.6.  179-8a  430.  455. 

Älcana,  Alkena,  AJkeO)  Kr.  8.  €bar. 
17.  451-3.  472. 

Aicter.ulorf ,  Alsdorf,  Kr.  Bitbuig. 
739-76.  5. 

8.  Äldeawidüt  S.  Aldegund,  Kr.  Zell. 
172.  275.  319. 

Äldena,  Aldt/iau  villa  zwischen  Blr- 
kenfcld  und  Brombach,  ausgegan- 
gen? 410. 

ASenburg  caetnim  (CoTern),  Kr.  Gob- 
ienz. 333-4.  332. 

Aldendorf,  ausgegangenes  Dorf  bei 
Bladernheim,  A.  MonUbaar,  Nas- 
sau. 423. 

Aldmstede,  ohem.  ein  der  Abtd  Ro- 

mei-sdorif  susehörlger  Hof.  71. 
Alengeaheim,  Algesheini  bei  BiiigeD} 

RheinhcRsen,  3^5. 
Alemiorf,  Olsdorf  bei  Böttingen,  Kr. 

Bitburg.  467. 
Alfetm,  Alpen,  Kr.  Bheinberg?  61, 
AMo  V.  Anlone. 
Ahacia,  Elsass.  331-2. 
AUojitia,  Allenz  (?),  Alsenz  in  Khein- 

baiern.  20.  ül.  4ü7.  472. 
Ahetthrf  in  Betgoe,  Alsdorf,  Kr.  BiIp 

bttrg.  342. 


Althasa  (?)  in  mco 
814.  7. 

Altrea,  Jhreia,  Altricli  b^  Wittiieh. 

57.  öa.  78.  4U.  422^. 
Ahe,  Bleielf,  Kr.  Prüm.  127. 
Alve,  Alf  an  der  Moeel^  Kr.  Zell. 

411.  427. 
Andemacum,  vl«^ur>naci»ia^  Andemaeh 

am  Rhein.  41.  129. 193.  287.  310. 

331.  333.  412^.  41&.  450.  452. 
AngK  Volk.  415. 

Aftra  fluvius,  jetzt  die  Gelbedk,  A. 

Montabaur,  Nassau.  424. 
Appenkeim  in  Rheinhessen.  32.  116. 

124.  374-5.  383. 
Aovla,  MOaeteFappel  in  Rheinbeiem. 

20.  91.  430.  455.  472. 
Afptens*'-'.  ans  Aaciicn.  281.  316. 
^Irtt  fluMn  11.  tluvius,  die  Ahr.  18.34. 
Ardenna,  die  Ardennen.  469. 
Arde»hem,  Anhdm  bei  Ehroibreit* 

stein.  859. 
Ardinensis  pagus.  780-1.  5. 
Aredo7'fhc\  (  Irnünd,  Kr. Gemünd.  471. 
Ar&ma,  Ernzen  bei  Mejrach,  Laxemb. 
-  16. 

Arlon  in  Belgien.  469. 

Aj-raz  Castrum,  bei  Alf  «.  d.  Hoael. 

411. 

AmolJ'e^herg  ^  bei  Hilleshdm,  Kr. 

Dann.  20.  9t.  469. 
ArrelenM»  pagus.  Luxcnib.  1000.  18. 
Artrilre,  AretoUre ,  AhrNvoilcr,  Kr. 

dieses  Namens.  126.  236^.  258. 

287.  289.  301. 
Aspdt  bei  Frisin^n,  Lnxerobg.  468. 
Asvetiakeim,  Aepishetm,  BheHBubweu. 

384. 

AssUUf  Flur  bei  Wincheringen.  229. 
AsteU)U}'ne ,  Asst  lburn  bei  derraux, 

Luxcuib.  43U.  438.  469. 
ÄUünamm  palatinm,  Attigny  in  da 

Champagne,  Frtnkreidi.  itS.  17. 


Digitized  by  Google 


Babenberch,  BamU^ig.  231«  . 
Batharaeha'f  Ba^ttaAi  toi  fihain,- 

Kr.  S  Goar.  24.  27.  123.  139. 
Bar  he  im,  fi«Ghem  bei  Bonn  oder  Ctila. 

Bachem^,  J^dbfim  .  l^ei  ^  Besürnngim, 
.J2r.f]fetwgi'.4Gk7ii40&:.  ...  .     ~  A 
Bddackenroth,  FIoT'.W  WadoU,  Kr. 

Meretg.  339. 
Badeiüieim ,  Bathdenfh^irn  in  lUl^i^- 

li0S6ej2,  bei  Oeui&nach.  453.  < 
i^o^ta,  Benkel,  Kr;  WitHMi. 
Bauieringin,  Kr.  fiMfburg.  244. 
BaLketiinfjin ,  Bolling-en  bei  äpeicll^ri 

Kr.  üitburs??  nm.  174. 
Barwäre,  Bar  Weiler  bei  Aremberg, 

Batenheim,  Bosenhoim  in  RbeiDhes- 

»en  f'oi  Creuznach.  124.  376-8.  385. 
Baseaeth,  Baseseth,  Bescheidj  Laadlu*. 

T«er.  413..;..;-..        .■   ••  ^\:.\ 
Bcmaria,  Bayern.  ^8il.  .  f        •  >!: 
8.^Jj^*  jfnoT)«,  jetaf  GehhauM  hm\ 

Coblenz.  234. 
Becke  bei  Bemicb  in  Luxemb.  13*. 23. 
BtscJte  im  C6ln*8choii.  471.  ■.■■\ 
Ikdeingim  im*  iKf ;  Hendg.  40li  1  /  / 
Bedel^ntroht,  B6lUenro4»  A,  Nabw«. 

1197.  2(»6. 
Bedendorf,  Bendorf,  Kr  Coblenz.  225. 
Bedeme  oatttrmn,  Buburg  in  der  £i<- 

fei.  715-16.  2.  471. 
Bedeutii^  j)a//ua,  Beigove,  Bi%aili.i|l. 

der  EitVl.'4   6-11  :H2. 
Beheim,  Flur  in  d.  r  8tadt  Trier.  294. 
Belcanip,  BeUum  eam^>Hm,  Schüiifel- 

,der  Hof  bei  Zemttior,  Landkr.  Trier. 

62.  108.  144-5. 
Belle,  bei  CafiteUauOy  Kr,  Simmenok 

428. 

Mttmtif  Beltheim,  Kr.  Simmern.  67. 

m,  428. 

BenesUyff,  ^  Bünstorf ,  Guenstroff  bei 
DieuÄB,  Frankreich.  118R  120.  341^. 

Bepinge'i  um  Adenau.  471. 

BmHteh,  Hof  im  A.  Dietz,  Nasaau. 
1W7.  206. 

Berbach,  im  Elsass  ?  1191.  162. 

Berencaatel,  Barvnc€utel,  Bemtcasifl, 
88.  184.  330.  339.  411.  464. 


6U 


Birenscheit,  Bannberscheid»  A.  Mon- 
tabaur, Nassau.  423.   i       .  ' 
Btrgerhm  ?  1193.  174.    .       .  , 
Berge  an  der  Mosd,  Kr.  Satrbwig;^. 

16.  Castrum,  469. 
Bergen  bei  Kirchberg?  bei  Kirn  an 

der  Nahe,  Birkenfeld  ?  oder  boi 
.  Bingen  ?  31.  124..  364-5. 
Beringe  bei  Mersch,  Luxembivs* 

487. 

Berledingen  bei  W«lferdiiig«0|  lawem- 

bürg.  469. 
Berlingen  bei  Eocke&kYil,  Kr.  Ju^aun. 

ml  399.  .  \ 
Benneroth,  Benratll>  Liodkr»  TritT. 

65-6.  170.  271. 
BermtrsJitim  bei  Alzei,  Rbeinhessen. 
31-2.  116.  124.  180.  367-9.  3öö. 
389. 

Berteringe,  Bertrli^  bdl'avlqttaBioal^ 

Frankreich.  349- 
Bertolvatfieim  in  der  Biaiz.  1197.  ^06. 
451. 

fl.  Bminemf  Bectrioh  b«i  Alf,  Er. 
GociMm.  428. 

Btstente,  Bieten  bei  U'  bprberm,  Kr. 

Saorlouis  oder  Bissen  bei  Mersch» 

Luxemburg,  liyi.  210.  473. 
Beedidi,  A.  Hadamar,  NaBsan.  206. 
Betmaeum,  Baeiaco,  Besch  bei  Perl, 

Kr.  Saarbarg.  20.  91.  480.  440. 

447.  469. 
Betensäort,  Bettendort  bei  Diuiurch, 

liusembaig.  467. 
Bettend(hrf,  A.  Nastetten,  Nassau.  206. 
Bettingen,  Kr.  Bitburg.  467. 
Beihenreh  ,    l^ettonl'üld   bei  Mander- 

sobeia,  Kr,  VVittUcU.  1117.  63.  ^ 
Bezaeringa,  Besseringeo,  Kr.  JA/mg, 

348-9.  395. 
Bihere,  Bt'erere,  Bi^pv^er  bei  Trier.  406. 
Bichfeendorf,  Bicendorf,  Bickendorf, 

Kl'.  Bitbmg.  832-Ö.  11.  20.  91. 
Bidbur^,  Bedeme  caHmm,  2.  471. 

473. 

Bikenlntre  ?  Bttobaabearen,  Kr.  Zell. 

469. 

BilUof'o,  Büliche,  Welschbillich  bfll 
Trier  und  WasserbUlich  in  Lmem> 
bürg.  7.  20.  91.  430.  432.  467. 

Bingin,  Pinguia,  Bingen,  Rheiohes« 
sen.  20.  31-2.  48.  91.  Ii6,..i?4. 


Digitized  by  Google 


m.  186.  266.  mn.  ddl.6.  416k 

454-5.  471-2. 
BirkenveU,  Füratenth.  Birkenfeld.  399; 

409-11.  • 
BitangiSf  BisangcUtny  Bisattge;  Btt- 

iringmf  Bisingen  bei  Bouzonville, 

Frankreich.  20.91.  430.  465-6.  473. 
Biscovesalven,  Alf  an  der  Mosel,  Kr. 

Zell  172. 
BüiUt  Btsze,  Biflseo  bei  Mendi,  Lu- 

xembarg.  431.  473;  vide  Bestente, 
BittrUf^durf,  Botelesclorf  hg  beiWfl^ 

whem,  Kr.  Mayen.  67.  119. 
Biverctf    Biwcr   bei  GrcTcmacbem, 
'  liiiiteinbvnr  t%. 
Bweme,  Biebern  beiK^in«!.  UM. 

257. 

Bitte,  Biste,  Bisson  bei  Meiscb,  LtH- 

xeinbg.  431.  473. 
»Miudorf,  BÜHimdwf,  BbM  bei^ 

Sarreguemineii  Frimkreieh.  345. 
-  34i9* 

Blansenwilare,  Blasweiler  bei  Königs^ 

feld,  Kr.  Ahrweiler.  992..  17. 
Bleide,  Flaida,  in  pago  M(^iun8e- 

•  Heiiifelty  Plai^  bei  Andemaehi  Kr. 
Ifaj-en.  995  15.  17. 

Bli'^hyrtlr^,  Blickwciler  bei  filieMMitaly 

Eheiobain  n.  350. 
Blidenhack,  Bleidenbach,  A.  Nassau. 

•  mi.  906.  S14. 

BUeaa,  Bliesen  bei  Alsweiler^  Kr.  8. 

Wondel.  343. 
Bloheim  in  pn^o  Bodonsi  ?  832-8.  11. 
Bodershttaen  ?  Capelle  im  Decanat 

KAimt  oder  ZoH,  Petoiiiainen  bei 

Tni»t  Kr.  Cochem.  428. 
Bodime,  BodeD,  A.  MoDtebaor,  Nes- 

sau.  424. 

Bolcinga,  Bilzingen  bei  Meurichi  Kr. 
Saarburg.  348.  350. 

Boley,  Bailay,  gegeirttber  Alf,  Kr. 
Zell.  333.  428. 

Boüana  viUa,  Bollendorf,  Kr»  BhblUVy 
715-16.  2.  16.  23. 

Bclvenrotdt,  Hof  bei  Simmern,  A,  Mon- 
tabftor,  Naanii.  llOa  216. 

Bopardia,  Bthe^rty  Bobardxa,  Bop- 
pard nm  Rhem,  Kr.  S.  Goer.  22. 
173.         191.  265.  277. 

B&rga,  Burg  bei  Trarbach,  Kr.  Zell. 


B<f»f  Boa,  Bu$,  Buem,  Btute,  Bbm 
bei  Schwalbach,  Kr.Sflarlouil.lii#, 
69.  210.  315.  4^94.  3Ü6. 

BoteUsdorf  vide  BituUeadorf. 

Braiibdeh,  EntAM  bei  Birkenfald. 
409-11. 

Brechest,  Frichina  in  pago  Einriebe, 
A.  Limbarg,  Naiwau.  20  91. 

Bredaif  Bridal,  Briedel  an  der  Mo- 
«el,  «Kr.  ZeU.'  60.  172.  423  4M. 

Bredthach,  Brebach  bei  Seerbttehen. 
1179.  69  209. 

ih-fdeneH,  Brcdinius  bei  Kemich|  Lu- 
xemburg. 431.  t 

Breit  bei  HeMeiibarg.  Lendkr.  Trier. 
443.  462. 

Bremba.  Breme,  Bremm  an  der  Mo- 
sel,  Kr.  Cochem.  172.  428. 

Brenize  aqua,  PrUiQsbacb)  fällt  in  die 
Thron.  401. 

Brey  beLIUifliiMw  Kr/&G«ar. 
356.  » 

Bricinheitn,  Britzenhdm  bei  Mite. 

20  91.  454.  472. 
Briaclie,  Breisig  bei  Sinzig,  Kr.  Ahr- 

heiler.  161. 
Brubadh,  Braubach,  Nassau.  206- 
Brut  ' '    im  Luxemburg.  ?  oder  bei 

Witthch.  439.  449.  468-9. 
Bruchrorbachj  Brttcherhacli,  bei  S*r- 

r^aeminee,  Frankreieh.  Uli-  09. 

210. 

Brfde,  HhQinbn»U,-Kr.Neiiwied.]iM. 

257.  290. 
Bruie,  Brolü  bei  Carden,  Kr.  Cochenj. 
451. 

Branchusen  lag  bei  Miiasler,  A.  Rm- 

kel,  Nassau.  1197  206. 
Brwnenhach,  jetzt  Hof  »m»  Uew^  Ar 

Nassau.  206. 
Brufwnburc,  A.  Nassau.  206. 
Brwnickenimtne ,  Breangenbom  bei 

Beumholder,  Kr.  8  Wendet.  409. 
Brunike  in  pago  Muslense  ?  (Boro 

auf  der  8auer  ?^  808-lt.  6. 
Brunütberg  cai^li  um ,  Braunsberg  bei 

Nenwied.  VOKk  301 
Brunüttorf,  Bmningestorfh,  Breisdorf 

bei  Oudern.  Frankreich.  340.  3  t4. 
Brunnarha  ?  Bcvren  bei  TilioOTiUet| 

Frankreich  ? 


Digitized  by  Google 


511 


them,  Bornheim  bei  Alzei,  RiMia«^ 
1184.  116.  124.  37R. 
BruBt^hach.  Wald  bei  KatzeacieDbo- 
.  g«D,  Nassau.  1191.  206. 
Brutdorf,  Bro«torf.  :Kr.  Henig.*  618. 
Aligidiirflit  Ug-  \m  Kifbttg,  namii.- 

206.  '  . 

Bübenhetm ,  Bihohenheim  hm  •  JEUAc- 

nach,  Kr.  Ooblent.  416. 
JkmmM»  böi  Iog«lbain ,  Rlieinbe»- 

•te.  4M.'  • 
BuU^  btt  K6lUlM^  Kr.  SMrbwg. 
•  469. 

Bvrrn,  Bucha,  Buch  bei  CastolUiin, 

Kr.  Simmern.  67.  119.  428. 
BmA«?  mn  AdflMuV  471. 
BudeUok,  Bfiaiiab,  Ldkr«  Trier.  448- 

3.  470. 

Bldendorf  an  cler  Ahr,  Kr.  Alirwei» 

kr.  34.  338. 
i(iHl0iMwii  ?  mtt  te  «iletD  MoMl  ?  4113. 
BmkMeimy  Bitedeneaheim,  BiUkd^ 

neshei'm,  Büdesheim,  BlieiDlMHMll. 

81.  379.  388.  385-6. 
Budin  ga,  Büdingen  bei,OiMiern,  Frank- 
reich. 343.  348. 
BUtmh€im}9gM  Hartenburg,  Wonn- 

por  Bisthum.  195-6.  201.  210.  224. 
Bukifiheim,  BockieiÜMiBi  bei  Umuo. 

20.  91.  454-5. 
Bukkerer  cartifl,  Buchcrimf  bei  Bre- 

iSrnwy  Lmemb«.  437; 
B^lcinge,  Bilzingen  bei  Memeh,  Kr. 

Saarburg.  363-5.  397. 
Bvlenherch,  Bohleoberg  bei  Birken- 
feld. 409. 
BMt0,  Bmilfeh  bei  GondenfaraMD, 

Kr.  S.  Goar.  428. 
Bvlgensh^m,  BUlieshciniy  Kr^  AbflBlr 

bkch.  287.  289.  301. 
Bumage,  Bombogen  bei  Wittiich.  428. 
BmiämidB,  BmUemM»,  Penlai  hü. 

Besseringen,  Kr.  Herzig.  345. 
Buodelinga,  Badelingen  bei  Meüwr- 

wiess,  Frankreich.  345. 
Bvvsinga,  Bisinge,  bei  Nennkircben, 

Frankreich.  343. 
Bure,  Beyren  bei  Oükenom,  Fmak- 

reich.  188. 
Bure,  Beuren,  Ldkr.  Trier.  413. 


Jktre,  Buir  bei  HbliiilittMABy-^Q«.' 

münd.  471. 
Bureveit,    Biorfcld    bot  Hefllle8t^eU/ 

-Ldkr.  Trier.  443.  •  t  '  '  •  '  -  * 
Bmrgdha,  Burgdben 

60.  11(K  910.  240. 
Burgare  mens,  m  paf^  IVecbeTe. 

168».  22 

Bürge,  ultra  Rhenum,  A.  Uerborni 

l^ima.  1184.  108. 
Burgene,  Bwgim,  «a  der  Mowly  -Kr. 

8^  Goar.  184.  427.  461. 
Burgertdal,  Flur  zwischen  8ejll  Wüd 

Vallendar.  1802.  237-8. 
Burgeetat,  Flur  um  Bingen  Und  Cktt«' 

singen  ?  888. 
Burgholz,  Wald  bei  Seyn.  1268.  272. 
Burk,  Bureh,  bei  Landscheid,  Kr«' 

Wittlich.  1184.  108  144. 
ßurgw*,  Burg  an  der  Moael  bei  Zeil. 

847-8.  '  . 

Burgundia-  415.  ' 
BurUd,  Borler  bei-Mui,  Kr.  A4mii. 

471. 

Bunneringen,  Burmeranj^e,  Laxem- 

borg;  468w. 
Bume,  Harienbom  bei  Mainz?  454; 
Bvrnacha,  Bomy  bei  Meti?  91» 

Bus  vide  Bos. 
Bu^hir  9  469. 

BusdorJ,  Buschdorf  bei  Bewingen 
liuenibiiiB'.  439.  '    '  .  ^ 

Bübingen  vide  V^isangi8  ? 

Bttsejiflorf,  Bausendorf  bei  Neuerbergi' 
Kr.  Wittlich.  428. 

Bustat,  Beisten  bei  jSomnjern,  Luxem- 
burg. 471. 

Bustrelt,  ttäla  episcopi,  Btischfeld  bei 
Nunkirehen,  Kr.  Mersig.  401. 

Buwelel  221. 

Buveranc,  Flur  bei  Noviant  und  Ma- 
fing,  Er.  Bemeaatel.  66.  90.  161; 

Buae,  Buzin  vide  Bos. 

Buccore,  Boxhorn  bei  Okmnx^  Ltt-* 
xembiirg.  438. 

*)  Camberc,  A.  Idstein,  Nassau.  1191. 
906.- 

CatdaAmek,  Kevlbaeh  bei  WoUrteiii 
in  Rheiobuem.  III».  69.  8ia  888. 


Digitized  by  Google 


feld.  427. 
(MmpeUß,  Berg  M  WittUcb.  421. 
Campo,  Camp  am  liheMl,  A«  Aw* 

bfOU,  ^ttü^au.  206. 
Cnmpenna,  Flur  ,in  vr'rsokiedcnBQ  Or- 

leu  ?  3&2.  4^1.  4Dd. 
CBftf«fiae&,  CuMch  bei  Lennhig;on, 

Lux<»oiburg.  467. 
Capeilm  oberhalb  Ooblion  m  JUi«lii. 

272. 

Cardon,  K<tr4o7it,  CardotuuM,  Kay- 
4tnß  ea  der  ÜMel,  Kr.  Coobenu 
99.  119.  m  321.  419.  451^. 

QueUa,  Casel,  La.idkr.  Trier.  404. 

Ca^tellmn  bei  Mctis,  Fimokrei«^  362. 

Vaihalimia,  435. 

(M^  «olttMii,  KMkeUer,  Flur  bei 
Trier, 

805. 

LatMinelehogen y  Katzenel/t bogen,  ^ 
KüMteo,  Nmmu.  Uttl.  21)0. 

GiU«,  Zell  an  der  Mosel.  427. 

Celtanc,  t'ehan,  Zeltingon  an  der  Mo- 
sel, K)-.  Boi  ncastel.  95.  108,  1^. 
144.  226-7.  464. 

CenUufber»,  Tarforst,  Ldkr.  Trier. 
459.60. 

Vepmviherch  ?  Flur  bd  HMUfitty-Kr. 

Merdg.  1197.  210. 
Cervta,  Cerve,  Zerf,  Kr.  Saarbuiv. 

97.  270.  403.  410. 
(JMdAmoh  Tide  Uddenbacb. 
CheJfsvv,  CMesm'i  Kcldui^ bei  Hüll- 

ster-Mciiifeld  487. 
Cheiiipta  vidc  K. 

m  llentoffthnm  JMenea 

1197.  20(5. 
Clenniche,  Gleinieh  bei  Bemfieatel« 

411.  428 

(Xerevai  caetium ,  Glerf  in  Luxetn- 

biirg.  832. 
Oots  ?  Fr»DkNkk  430.  473. 
Clothena,  Klotena,  CIolleB  beiCoehem. 

172.  427. 
Cochema  ca9teliuin,  Koc/ieme,  Cogeane, 

Goebem  an  der  Moeel.  172.  289. 

aS2.  416.  427. 
Colmen  bei  Bujendorf,  Frankreich.  94. 
Cluzerte,  ^  'hitaercze,  Clneere ,  Clüsse- 

i-ath,  Ldki-.  Trici-.  174.  333.  464. 


Cbloftfö.  Cöln.  19.  24.  38.  85-6. 39.48.- 

126.   154.  173.  185-6.  Iä7.  216. 

226.  280-2.  284.  290.  299.  308. 

816.  400.  412-1&  416^.  480. 

450.  462^.  471. 
Conda,  Cvmdeda,  Cond  btt  Xk^  Kc 

Cochem.  119.  427. 
Ovtm,  Kunz,  Ömumm,  okerhftlb  Trier. 

1209.  281.  294.  430.  , 
Vonfluentia,  Coblenx.  59.  92.3.  96.\ 

108.  113-14.  144.  163.  184.6.  2<?7. 

216.17.  232.  284^.  241.  250. 

267.  280.2.  286-6.  298-9.  Md. 

826.  329.  381.  8664».  415.<4ia« 

423.  426.  472. 
Conßuentia  minoi',  panya,  Lützel-Cob- 

lene,  Cobleoz  gegeuüber  auf  der 

Moselseite.  1206.  262.  282.  829. 
Con^l^\ak&  an  Mosel  und  Alf.  172. 
CarduUxy  CMele,  Cordel  bei  Twir. 

59.  m.  140.  407-8.  410. 
8.  Cornelius,  Gomeli-Münster  bei  A*r 

eben.  280. 
Cavemft  Cobrumo  an  der  Mosel,  Burg 
^    und  Ort.  40.  26j7<  269^  810u  d2ä. 

4.  332. 

Costae,  Ouvete,  Cues  gegenüber  Bern' 
eMtel  «n  der  Mosel,  lai  8801464. 
Ghifli  rid«  Grracbe. 
Cramsara  villa,  Craoies  bei  £lebleai» 

Kr.  WittHrh.  M9 
Crezgowe,  Kraichgau,  liadau.  34^3. 
Onapv»uMimt  Kinpinioh»  Kr.  Bhei>^ 

bach.  11.  . 

Crittenach,  Ldkr.  Trier.  309. 
Crovia,  Crorc,  Cröv,  Kr.  Wittüch  3. 
.  16.  2S).  40.  77. 126.  172.  177.  184 
464. 

Cmother^  camer^ent,  jetzt  ein  gm- 

ser  ^^'ln^Mn-t  Crcutsbei^  bintST  Eh- 

roDbrottBtoin.  417. 
ad  Crucem,  ll^gkreue  oder  Wispert 

bei  Trier.  WL  1.  188.  28t  858. 
Vnuienachm,  GreamMh  an  der  Naba 

383. 

Cnuie.  Fiur  b«M  Wincheringen.  229. 
Cruftaf  Crucbten  bei  Nofiimern,  Lu- 
Miibitfg>.  lOtt.  20.  91.  471. 

CrTifta,  Cruft  bei  Aiidomasfa.  26.  83. 

115.  175.  192-3. 
Crupelinge,  Xripiiiip;or  Höfe  b.  Uci'SGb'' 
wiesen,  Kr.  S.  Goar,  4^1*^. 


Digitized  by  Google 


rVutne  ?  CouA«r\>lMi  ^onky^  iVaiik- 

■  teich.  465. 

Ottt'sin/ja,    fruiningCQ  bei  IhBf  Kl'. 

ßaiu-louia.  350»  ,  ^'**^*tr»V\.\ 

Vumdeda  yide  Onids.  "^^ 

Icr.  991  18. 
Caniaberch'i  eingegaiigei>^  llof,  lilfS* 

171. 

CAir6«r«^Helim  £iaaM»169. 161. 210. 
ttirfc  ?  287;  301. 

Ourmirxjiffe,  im  Biatlaim  Tvilttich.  2(>. 
Owrveza,  Cu/oeca,  Citrcatia,  Kürei>z 
bei  IVier?  863.  899.  466  " 

Trier.  1U4-6H  33. 

Cuitiche,  Küttig  bei  Mttuffler^Memfel^. 
356.  427.  v-  ^ 

Dagebrechduwac,  WiAeHwAeide  in 
der  Tramibaok,  SklMbfeld.  410. 

.'Obüheim^,  Dahlem  bei  IleaM^vLli- 
Xcmbur^r  AM)    l.U.  468. 

VaUhelm,  Flur  bei  Ci.l.lcnz,  Höl.  U;i. 

Dalheim,  Duhlciii  bei  6pane,  Kr. 

h  mtmA:r4».    ■  >  -  ^  ' 

I^ecima,  Dotzcrt)  an  der  Moprl.  L«lkr. 

Trier.  20.  91.  4ao.  442-6.  462. 

470.     '  ')..!> 
Dedinshurch,  ausgegangener VOl^^bd 

Wirges,  A.  Montebaur,  NiMMNft\4l4. 
Dtrhach'i  nra  Adenau.  471. 
Derinbach,  Dörnbach^  Av  M«ntebaui> 
'   NtMwnii  42Ü.       •    '  <  ' 

^1)MM  ißB6ik»KaJMM^  bei  Schweich. 

461. 

,-£hche8et,  Dickcnschinl  bei  Klrchber^, 

Kr.  Siniin«  TM  V  viclli-iclit  nuvU  iin- 
'    teJ'g^augenor  Ort  bei  Car<l«Mi.  Iii). 

am  lUiein. 

^K^denJumtn,  TheodonisriUa ,  Thjon- 
ville,  Frankreich.  20.4Ud..842.  430. 
466. 

SHtrymxUn,  Crut  im  btaiitkr.  Trier. 

IM: '808.  O'ii  .r.«'  rrti 

.^PifendflU  vilhi  zwischen  Malbont  Ünd 
it>4e»  Prüms,  Ldkr.  Trier.  401.^ 

rM^:  ...  -.1         i^.:.., .  .    ■  > 


hiffenbach,  b^^^BMu  

Kr.  Wetzlar.  119T  206.  ' 
DUmere,  DfItiiaJ*  bei  Sinsy  Kt.  Sf^- 

bnrfi:.  469.  • 
t>klMt^  fikM^  Tvkktoixi^a,  Tin- 

kiraoa,  ViaSt^v  EU*  der 'Mtorthe. 
<    Frankreteh.  SO.-  #0«  M.'Ml.S.  490. 

466.  473. 
Pirdarph,  Dierdorf,  Kr.  Nenwied. 

1204.  257.  3oa.  •  • 

IMHirm»  filla  ef  Mar««  hi  pa<n)  ße- 

dcnsi?  832-8.  11. 
Dt'spartum,  Duisburg?  400, 
Dt»tA,  Flurname  bei  Littgen,  Kr. 

Wittlich.  49.       •        .  : 
IPämheim  b<^  Oeneingen  iA  HiMt^k- 

heißen.  384. 
Dovhwüre,  Dockweiler,  Kr.  Daun-.  I7ß. 
Dvlenge^heim,  Dolgc-'hoini  bei  OppliA- 

heira,  Kbeinhessen.  U81.  124.  375. 

884.  860.  V 
Domgett,  DoniiingMi  bei  Olerf,  t«- 

xembtttig.  438. 
Dornheim  cum  ecclosiu?  1179.  71. 
Dorphe,  Dorf  bei  Neuerbure,  Kr.  Witl- 

lich.  447. 
Drachef^,'  Drechen,  tVet^-e  pngos, 

Trechirwau.  ÄO.  22.  91.  208. 
DrfhHngeahmen,  Tret/tdingeshusim, 

Trothdingeshmen,  Trechtingshausen 
-  unter  Bingen  am  Khein,  Kr.  8. 

Genar.  om  863. 
Dreisen,  Drais  bei  MaidHi  404.  " 
(T)Dromer»heim  be>  Blng^h  ,'4tebm* 

hewen.  383-5. 
Drogene,  Traun baoh  bei  BM^Mkild, 

mit  in  die  Nabe.  410.      •  ' 
Vrogene  eqiM,  Ttiroiiba(  h ,  fHkll  nÄ- 

ter  Neuraagen  in  die  Mxml.  401. 
Droune,  Droine  villa,  Thi*on  bei'l^eu- 

magen.  401.  47<^1. 
Drueahereh,  T^ntebcrg  bei  Strohn, 

Kr.  Daum  H^Sl  173.  ' 
Druhddin^a,   Drühtieldingä  h^;  bei 

Burmenng^n,  Luxemburg.  2<>.  91. 
DmteimUn,  Dudechoyns  molendinum, 

Ihiiei^^^mulm  bei  Trier.  337.  352. 

355.  •       .  • 

ihuktttvek,  DeadeiM'd  bd  W«k^. 


*)  9t«i  »rrglcii^e  D  mit  T. 


I  i  N  .  I 
'.'II  . 


\  I 


Digitized  by  Google 


.  bach ,  Krw  Dmm.  im.  lU  147. 

•  174. 

Dwüendorf,  Dodonis  villca-e,  Dudel- 

dorf,  Kr.  BHburg.  7.  333.  342. 
JhKmddmife,  DummeMlngm  b«i  Lm- 

xemburg.  4üö.  4  ! ^-9. 
JM^nifirshvsen ,  D  himh*  r*haui?t'ii  bei 

Gondeibhaiuieii,  Ki.  S.  Goar.  428. 
Jhmdeaa,  Dtmph&ahm  GireTemaobcm, 

Luxemburg.  431.  439,  470. 
.  caatruBy  Daum  an  li«^. 

472. 

(ThjDuneehingitif  Tuiiecfiyftgeii,  Diia- 
xmenheiin  bä  KaisencMii,  Kr.  Co- 
chem. 1190.  75.  155. 

J)uo</knhof,  Duodetihofh,  Düdeiiliofcii 
bei  Kodemachorii,  Fnuüu'ptcU,  i}4Ü. 

;-.344. 

JhirehoU,  Wald  bei  Aldensu,  Birkt^- 

fcld.  410. 
Dutke  iuicta  Cochem,  Dohr.  3^2. 
Diringia,  Ththingcn.  280-1. 
Dushurchf  Turiaburg,  Dxmhxo^g.  28U. 

Tuitio^  Deute  gegenüber  CSln. 

280.  415. 
MhenOf  Evenha  lag  bei  Rittoradorf» 

Kr.  Bitburg.  20.  91.  449. 
EctUernack,  Ljtcrnacum,  Luxeiubuig. 

306.7.  364. 
JSdigifeia,  Ethegreia,  in  pago  Mfigi- 

ninse,  Juir/jtm.  Edttjri/i ,  Edegrei, 

Edegcr  an  der  Mosel,  Jvr.  Cochem. 
15.  12Ü.  184.  4i>7. 
Edetii^etm,  Uedetuk^m,  Edmtkem, 
.  Idesheim,  Kr.  Bitburir.  184.  318. 

354. 

Mdinc/n}  in  pagu  ricden^i,  Idgea  bei 
Eciiua  nach,  Ldkr.  liier.  Ö64. 12- 
,14. 

Egla,  Egda,  Igei^.  ^dkr«  Tffier.  <184 

352»  411. 
Etlza  rivus,  Elz4  1^y\my  die  £ls. 

33.  281.  471-2. 
Ei-nricht  pAgua.  20.  91. 
"Mipi^  i^M,  fiifd.213.  .229.2(e. 
Mkseii,  Mm  bei  Glodbi^»  Kr.  Sfeu- 
12UV 

EU-iinuL.fj,  Eigeudurf,  A,  Montabaur, 

IsasiMu.  424. 
Metuee,  Eleime,  KUeos  an  der  Me- 

ael,  Kr.  CkMbem.  67.  119.  4S8. 


EUw^rchin,  Elewärthi,  Oberelbert, 
A.  Muutabaui',  Nassau.  424.  426. 

Elle  bei  Kedingen,  Luxemburg.  43ti. 

EOmwilrt,  Mweiler  bei  Birtafield. 
410. 

Ellinge  bei  Mondorf,  Luxemburg.  469. 
Elia,  Eller  an  der  Mosel,  Kh,  Co- 

ehem.  75.: 
El»enehi»lmmeH,  Baeh  im  Cettet- 

wald.  172, 
Embäda,  Emlnldf,  Emehie,  Kiederem- 

mcl  bei  Neumagen,  Kr.  Betncaa- 

tei.  147,  184.  4U.  444. 
Jimmdidß,  Oberemmel,  Ldkr.  IVier. 

65-6.  271.  430.  464.  473. 
Efiiniroth,  üdwbeimtb  bei  ficnwaefel. 

im.  62. 

Ern^tre  vide  Uemptre. 

Etuxhetg  in  der  Plabs.  338. 

Mn^tkUd,  bei  Obeiiii^elheim,  Bhein- 
heasen.  1197.  212. 

Engeracke,  Engera  am  Rhein,  Kr. 
^^euwiod.  29.  236-3,  254-5.  258. 
272.  291. 

E^k«k  Mneheed)^  MhMm,  Sm- 
kirke,  Enckerche,  Erücrtga,  Enk  ri- 
ebe an  der  Mosel  unter  Trarhnch. 
144.  160.  172.  177.  184.  428.  464. 

Engrßi/imet'ade,  Greimei^atii  V  bei  Nie- 
der-Oeffb*ngen,  Kr.  WittUeb.  Ulf. 
56.  172. 

(H Jf  'UshtiuL,  (ll  'jomheiin,  HonisJteivi, 

Eiusiu'lm  bei  iiiicscastel,  Bhftinbai- 

ern.  a79.  69.  ;J09-10. 
Enuke,  bei  Mebring,  Ldkr.Trtv.464. 
JSmaddi^  Esslingen  bei  Meckel,  Er. 

Bitburg.  430.  447-8.  471. 
Eimtorf,   Knestorf  bei  LiBdurf,  Kr. 

Sa«rioui£.  1179.  69.  21  a 
Epdtniikeitn,  Eppdnshekn,  Eppelalaeim 
.  itt'Blaeinheasen.  1187.  124.  39a 
Erang,  Yranch,  Iranc,  Ehrang  bei 

Trier.  62.  140.  251.  27&^.  363. 

407-8.  411. 
Ercheim  villa?  Horchheim?  472. 
Srdene,  :bet  Zellbgen  ,  Kr. 

tel.  1177.  63.  160. 
( H )eri$tbrechsfein ,      Kr  in  hrerh  tistnUf 

EremhrHifteiH ,  ErihnaAeiH ,  EhiTU* 

breitstein,  g^nüber  Coblena.  299. 

331.  413.  417.  483-4 


Digitized  by  Google 


ö2i 


Brüma  TiHolp^  Ertßtze,  Emsen  bei 
Felz,  Luxemburg;  1093.  23.  433. 

Erle?  23. 

Erle.fhvrm^  ist  das  Kiostor  S.  Tho- 

iniis  an  der  fCjll.  147. 
Erloni  445. 

Emütbure  ?  viellelcbt  gldeh  mit  £r- 

Icgborn  ?  112. 
Jüch,  Hegt,  in  Ardcnna  im  Luxem- 

bure.  TIO.  5.  469. 
i'scA.  W'aldesch  bei  Coblcnz.  358. 
BwAeringa,  Esoberingen  bei  Blioscas- 

tel,  Kheinbaiem.  69. 
Egchilbach  ciirin,  !l:<i'hiviharh,  J- 

lenbach,  A,,   Montabaur,  Ihuskuu. 

423-4. 

Esaingin  bei  Bocketkyll,  Kr.  Dann* 
1193.  174. 

Evche,  Ilevese,  Evesch,  Ii^iohy  Kr, 
Saaiburg.  397-8.  410. 

Eteiüta  viUe  Ebeno. 

^m^ii»ga  bei  Useldingen,  Luxem- 
burg. 19.  435.  438.  468. 

Evfrneaheiin,  Ebershcim  bei  Nicder- 
Oim  iu  Klioiuhosson.  20.  ^1.  453- 
4.  472. 

ßvetha,  Eft  bei  Orscbbobs,  Kr.  Saar- 
burg. 350. 
F^rich  in  pago  ^ruslens©?  JTlidelicb, 

Ldkr.  Trier.  808.  6. 
Felison  in  pago  Kiuuchcim  ?  Eilzoo, 

Kr.  Bmeastel.  115.  3. 
KnerolA?  1201.  229. 
Firmareivüle,  Fr^merdville  bei  Com- 

morcy,  Ernnkrolch.  405.  47^.. 
FLaustorf,    1  iüidorf    bei  i>UÄcadorf, 

Frankrcicb,  1182.  94. 
FUmhem,  Flonheim  in  Rbembeesen. 

36.  115.  472. 
FlazeMy,   Flazingei,  Flassiopiy  bei 

Hontmedy,  Frankieicli.  430.  473. 
Flo»bach  bei  Neuciburg,  Ki'.  Witt-, 

lieh.  447. 
Fotemare^HU^FUmereHbah,  Vollmem- 

baeli  bei  Idar,  Birkeiifeld.  20.  91. 
Fvv^  longm,  Flur  bei  Trier.  1211. 

315. 
Franeia.  332. 
Frankenfurt*  T277. 

Franhingen,  Frnnkingon  lag  b^  Bet- 

tingcn,  Kr.  liitburg.  471. 
Fremerstorf,  Fri-  Fruiner»dvrJ)  Fi*em- 


niersdorf  bei  Beblfngen,  Kr.  Saar- 

louis.  69.  94.  134.  210. 

Frismga  bei  £soh-AJaig,  Lüxembg; 
430.  468. 

Fudttctf  Vichten  bei  Useldingoo,  Lu- 
xemburg. 346. 

-Fiireop?  210. 

Fute  i  Fisch  bei  Nittel,  Kr.  Boarburg. 

470. 

Furnicelt,    Fürfold    bei  Wöllstein, 

Rheinhenen.  91.  472. 
Fvtra'i  Wadern?  bei  Merjiig.  346. 
Oadere,  Hargarden  Ijei  Ilavatatt,  Kr. 

Merzig.  4r'l. 
Gandanc,  Gandane  curia  ?  422. 
Qeihe  fluvius  in  pago  Ardiiiense,  Gui- 

baeh  im  Kr.  Bitburg,  fUlt  in  die 

Our.  180.  5. 
Geina  in  j[>ago  Ardinense,  Gegen  bei 

Kiirpench,  Kr.  Bithuro;.  5. 
Gdime'i  um  iitcl,  Ldkr.  Trier.  1212. 

318. 

Genzingun,  Genzingen  bei  Bingen, 
llbeinhessen.  373.  383.  386-7. 

Gepe^trode ,  Gfircrodc,  Gipperiitli  bei 
M.-Uct Hingen,  Ki*.  Wittlicb.  77. 
420.  429. 

Qtrkmt  casti'um ,  .Luxemburg.  333. 

Germania.  177. 

GerHinnche,  Gerf^fenache ,  Gij-s^'Hfrrhf. 
Girisnake,  Girsnakke ,  Girt^cimacli 
bei  Manster-Meinfeld.  1208.  272. 
297.  426-7. 

Gerstingeii'i  280. 

(ref'filesdorpy  Gelsdorler  Hof  bei  Grans- 
dorf, ICr,  Wittlicb.  IUI.  62.  108. 
144. 

Qeverode  vide  Gopenrode. 
Qillenburen  bei  Lutceiwth,  Kr.  Co- 

ehem.  428. 
Gdlenvelt  bei  Daun  in  der  Eifel.  428. 
Gimensheim'i  in  dci*  Pfalz.  206. 
Qimendorp,  Oindorf  bei  Ordorf,  JUt. 

Bitburg.  78-9. 
Girifnrahe  Tide  Ocrslnachc. 
Gisenheim,  ( Iciscnhoiin  im  lüiejugau, 

Nassau.  337.  383. 
(TtVentcA,  bei  Hombach,  Luxemburg. 

430.  432.  468. 
Olabaoh,  bei  Nommem,  Ijttxemburg. 

437. 


Digitized  by  Google 


533 


CfkMtuk  bei  Eetdwdl«!',  Kr.  Witlr 

lieh.  16. 

Oladebach  bei  Engers,  Kr.  Neirwied. 

71.  184.  285.  298.  302. 
Ooderdorf,  Uodcndorl  bei  Ilahiingen, 

Ldlcr.  Trier.  863.  12. 
Oortneroth  lag  bei  Kirdorf,  A.  Nm^ 

sau.  1197.  206. 
Qosberch  bei  Mamer,  Laxemborg. 
-  468-9. 

GoveUhuaen,  Hof,  lag  bei  Kirdorf,  A, 

Nassau.  1197.  206. 
QimtTtAorß  Gonncradorj^  Kr.  Dann? 

354. 

Qozdiruje,  Gostingen  bei  Fiaxweilei', 

Luxemburg.  467. 
Gwtddinge,  doflseldiiigeii  bei  Lintgen, 

Luxemburg.  469. 
Gozolrrsheim,  Gozolkeim,  Gaulsheira 

über  Bingen,  Hhcinhcssen.  20.  27. 

29.  30.  91.  156-6.  430.  454. 
QrtuAo,  QfwAe,  Cfraeha,  Oriieke, 

Chraka,  Craeh,  Graacb  bei  Bern- 

castel.  20.  63.  65.  72.  88.  108. 

144.  184.  293  330.  422.  464.  472. 
Urandestorj^f  Grendetdorf^  Oramdorf, 

aiansdorf,  Kr.  Wittlidi.  63.  73. 

108.  144-6.  460. 
Ör/  '".s,  Qreves,  Flur  bei  Novlant  lind 

Maring.  1194.  5(3.  181. 
Gretia,  Kretz  bei  Andernach,  Kr.' 

tfavon.  451. 
QrinAerdi,  Grimbui«',  Ldkr.  IVier. 

411. 

QrivwMmmde ,  Grimolderode ,  Gi*ei- 
merath,  Kr.  W  itüich.  (981. 1.  312.) 
97.  270.  428. 

Qrinderich,  Grenderieh  bei  Senbeim, 
Kr.  Zell.  411. 

Qruva.  V\nv  hi'x  Wincheringen.  229. 

Oudenacker,  A.  Nassau.  1197.  206. 

Guderscit  ?  um  Bai  weiler,  Kr.  Ade- 
nau. 471. 

€hiendorf,  Gindorf  bei  Ordorf,  Kr. 
Bltbur^^  450. 

Giifsrr,  (rif!«?  an  (Icr  Mosel  bH  Cob- 
lenz.  2i).  132.  193.  280.  416. 

Gumersheim  in  der  Pfiil».  206. 

Quntereshtuen  in  pago  Dreehere,  Gon- 
dershaQsen,  Kr.  S.  Goar.  20.  91. 
428. 


Övnirametf  Qüt»ä<nf  ao  der  Moeel, 

Kr.  Mayen.  .^10. 
llnhechestnl ,    llartstafi   wat  ZtWSt' 

brüekisch.  1179.  69.  209. 
Ilacelport,  Hat2:cmport  an  der  Moeel, 

Kr.  Mayen.  453. 
M^»dtmar,  Nassau.  333. 
üagenet  Hahn  bei  Sofaren;  Kr.  Zell. 

348. 

Ilagenotce.,  Hagenau  im  filsass.  317- 

18.  455. 
HaH'fsdorf  vlde  HMetdoffi 
II  am,  Haimp  Hamm  bei  Lnxembofg. 

o  *>  o 

ILuinf^-stcin  nm  Rhein ,  unter  Neu- 
wied. 239. 

Himermäre^  um  Bit^enfeld.  410. 

IlamviUeri,  Hanetcilere,  HannmOer, 
Kr.  Saarbrücken.  20.  91. 

Ha))lnisen.  Animuseoj  Kr.  Neuiried. 
1204.  257. 

Harn,  Han  bei  Fanlquemont,  Frank« 
reich.  465. 

Haregarde,  Oadere ,  Hargarden  bei 
Ilaustatt,  Kr.  Mor/ig.  401. 

harganie  bei  Waxweiler,  Kr.  Prüm. 
449. 

IJarldi/ißen  ,  J I aridenge ,  HaiÜBgen 

bei  Mensig.  94.  210. 
Hart,  Hof  l.oi  Wittlich.  49.  Ö7.  63. 

81.  108.  144-5.  263-4. 
Hartcd,  Flur  bei  Littgen,  Kr.  Wltt- 

Ueh.  49. 

Hargesheim  j  Harenheim,  Hamheimf 
Harxheim  bei  Ni*»der-0]m,  Rliein- 
hesscn.  82.  379-80.  384.  454. 

Hasdorf  bei  Grcvemachem,  Luxem- 
burg. 447. 

na.slniUgm,  HaaemnffH^f  09. 
210. 

Hattenheim,  A.  Eltville,  Nassau.  .^83. 
Hedenesheimf  Hetensheim,  bei  Oreruz- 

naefa.  1197.  212.  884. 
Hedensheim  vide  Edenishclm. 
Hedenehrade,  Hedert,  Ldkr.  Trier. 

270. 

Uedimtorfj  Ueddesdorf  bei  JS'euwied. 

Vm,  267. 
Hegt  vide  Esch  in  Ardennen. 
JJeteke  lag  bei  Dieinrch»  Laxembng*. 

431. 


Digitized  by  Google 


523 


Undiche,  HeiilgcrmOUe  bei  Kalt,  Kr. 
,    Mtyen.  451-2. 

Heiore,  HayerUof  bei  .Nohiii  Kr.  Ade- 
nau. 471. 

Heimhach  bei  Neuwied.  80.  169.  206. 
236.  238.  2&7.  2T2. 

ü^dketdorph,  Hakkt^dorf,  II  ecket' 
dorph,  Ueidovf.  FT^iiadoif  im  Mer- 
scher Thal,  iiu^Lemburg.  436-7. 
467.  469. 

UdtotU,  Helfimt  bei  Sin»)  Kr.  Saar- 
burg. 365. 

He/fi^HNfn  owtellum   1210.  299. 

llf'JftndorJ  bei  Orschhol?!  Ki',  &iar- 
biu'g.  350. 

Hdmmnge  bei  BleiiiBo),  Lux«ttbunr. 
418. 

Helperakirchen ,   Helfcrakirchfl©»  A, 

Seltefiiy  Nasatao.  424. 
MeUete7  Hüjü&ehea  WachawoUer. 

449. 

Memenroth,  Heinmenroth,  Uemenrod, 
Hemmeroth  bei  Manderscheid,  Kr. 
WittHob.  50.  108  144-5. 

üeminvmgeatai  in  pago  Wabraccnsi, 
Hemmingettal,  Hemstal  bei  Bech, 
Luxemburg.  89S^  1&  3U« 

Uerumge  rivus  ?  Xjoaheimerbtclii  Kr. 

Mf'r^ic^.  401. 
iienimingiällQven ,       Tleminge:<}ioven , 

Ilemnieshovey  Hemnicöbeai  bei  Alu  - 

iRrefl«r.  im  m  237-8.  272. 387. 

289.301. 
He^njttrp .  H"ivtrf\  Ih  nifre,  Hentern 

bei  Zerf,  Kr.  öaai  burg,  242-4. 

246.  248.  309.  397.  .  ■ 
Hengethaeh  lag  bei  tf  ÜnBter,  A.  RuQ- 

kel,  Nassau.  1197.  206. 
Hentmnnl'^kelledc ,  JIen/ian.fkeUede, 

HornuÄkej],  Ldkr.  Trier.  403.  443. 
iie^enitemi^  Essenheim  bei  Niederolm, 

Rheintoil«.  464. 
'Jlfameöheitii,  Heasbeim  bei  Frankoft- 

tbal,  Rheinhessen.  20.  91. 
Mettiaga  bei  KlHiigsmacherni  Frank* 

reiftli.  340.  344. 
Müdemanstoilrer  U7».  69. 
JfildigfTode,  UeibgenrcMle  bei  Uotnta> 

baur,  Nassau.  423. 
/Hjildmge?  Kllingen  bei  Moodoif, 

Lttxembuig  ?  440. 


Eälenaheim,  jetzt  Ifottttstadt  b  Rhein- 

baiern.  1195.  182. 
}JUvtish(  im  in  Uheinhcsscn.  464. 
llimbach  vide  Humbach. 
Himmerstorf,  Hemmersdorf  bei  über- 

eadiy  Kr.  Saarlonie.  343. 
Hirzenawe,  Jlirzzenowe ,  Hirzenach 

am  Rhein,  Kr.  S.  Goar.  UIO.  24. 

26.  277. 
(ll)hs^enacha  vide  i. 
Hojfeü  bei  Arembeiv,  Kr.  Adenao. 

471. 

Uohenegga,  Bohenfiichiy  Hohenberg, 
Fluren  um  Adenau.  992.  18. 

Uomgueit,  Höingen,  Hönningen  am 
Bh^,  Kr.  Nevtriedt  72. 184. 957. 
290-1. 

MoinsceUh,  Hoccheid  bd*  DMkirok, 

Luxembui-g.  344. 
MMßJirvche,  HoUericb,  A.  NastMia. 

206. 

Bulebriche  castium,  Olbrück  bei  K5- 

nigsfeld.  Kr.  Ahrweiler.  1190.  149. 
Ilolzheim  in  pago  Rr  d^^nse;  HoUthum 

bei  Bidburg.  880.  14. 
Holcenkeim,  ttidcinesheim,  Holzem  bei 

Mamer,  Laxemburg.  91«  468. 
Hdzhuaa  lag  bei  Ci  ondarriuuwfliii  Kr. 

S.  Goar.  20.  9L 
Eonhercli"i  353. 

Honren,  Horn  bei  Simmera.  428. 
E^MehejOt,  Wald  bei  Wittliah.  62. 

Homheim  vide  Enisbeim. 

IlorlarJt  ccolcfia  ?  Hornbach?  210. 

Horicheim,  Horrheim,  oberhalb  Gob- 

len/.  am  Rhein.  1197.  206.  257.416. 
Honoür«,'  Horwetler  bd  DraoMn- 

heim,  Rheinbeasen.  '384i 
Höre  gehört  mit  Wilre  zusammen, 

Hofweiier  bei  WclschblUig,  Ldkr. 
,    Trier,  1212.  318.  3öO. 
Hcverode  villula?  ansgegai^u?  1190. 

15U2.  205. 
Hori.-ittde,  Hostert  bei  Osper&t  Xm- 

xemburg.  438-9. 
Hovewüre  vide  Hove. 
Bowtdd,  der  fioeh'waJd,  Reg.-Bcaurk 

Trier.  1184.  110. 
Howi^KUme,  Greiue  des  Idai'waldee. 

409. 

Hncchchole  ?  Flui'  um  Wittiich  ?  1177. 
62. 


Digitized  by  Google 


Huderchingen'i  Luxemburg.  468. 
Huk  ineaheim,  Ockenheim  bei  Bingen. 

20. 

Uulciiiesheim  vide  llolccnheim. 
Huhperch  ?  233. 

Humhaeh,  Hin^aeh,  jetzl  Hontebaur, 

Nassau.  423. 
Hu inbrecterode ,   Hnmhrctmdp ,  Ilnp- 

peiath  bei  Wittlich.  1113.  ö().  2»M. 
iluncettrodf  Uinzct't  bei  Beuren,  Ldkr. 

Trier.  413. 
Hwndeahurn'i  115, 
Hunefe,  Iloimof  am  Biebengebirge. 

1204.  258. 
Hunesdorph,  Honsdorf  im  Merscber- 

tiial,  Lmtembnrg.  435-6.  469. 

Jlnne^hfim  ?  im  Krzstift  Mainz.  453. 
Hwi  tnge,  Hei  1 1  i  1 1  b.  Buseodorf,  Frank- 

roich.  464.  473. 
Hunnecelt,  Honnefeld  bei  Anhausen, 

Kr.  Neuwied.  1204.  257. 
HrnnreBdorfi  173« 

Buntem,  Hontheim  bei  Lutzeratii^ 

Kr.  WittHch.  1198.  173.  428. 
Uuntinga  bei  Sirk,  Frankreich«  340. 
344. 

Husen,  Hansen  bei  Rhaimeni  Er.  Bern- 
.  «astel.  473. 

mtsaeil  Haustatt»' Kr.  Moaag?  1182. 

94. 

Umsa'i  Usch  bei  Kilburg?  173. 
Htutad,  Haustatt  bei  Menig.  210. 

Jammez,  Jamez  bei  Montmcc^,  Frank- 
reich. 430.  465.  173. 

Ibinedorf,  Ibmedorf,  Immendorf  bei 
Ehrenbreitstein.  416. 

Iddemhufe,  \\'in&;ert  bei  Langendorf 
(Neuwied).  1210.  302. 

Idet^,  Idarwald  im  Nahegel^t  409. 

Jentsaletn.  29.  135.  2.'SR. 

Innelbert,  S.  Ingbert  bei  BliescastcJ, 
Kheinbaiern.  469, 

Ingelnheim,  unter  Mains.  18^.*  >' 

Inqf  iiflorf  bei  Stbmmoln  tind  G6ln. 
IllO.  24. 

l /ifjlinheim        bei  Birkenfold.  410. 

Inyie,  Ebnen  bei  Wolmeldingen,  Lu- 
xemburg. 343. 

Ituntla  dcmmeo'um,  Insel  OberweHii 
l.ri  Coblenz.  1210.  298.  * 

Iranoh  Tide  £raQg. 


Irsowe,  Iraäi  bei'BMiiiiff.'ttN'  259. 

Isena,  Yseu,  Eisen  bei  Adildabnch, 

BirkrniVld.  410. 
Isena  iluvius,  Eisonbach  im  A.  Wal- 

rocrode,  Nas!?au.  424. 
Itenburg,  Kr.  Neuwied.  41^ 
Innkeun,  laenheim,  Eeienbeim  W 

Niederolm.  Rheioheiaen»  1187. 124. 

370-1.  .388-9. 
Issenacha,  IlUsenacha,  Eisenach  bei 

WelaefabiUioh,  Ldkr.  Trier,  m 

4-10. 

Issela,  Issel  bei  Sokweieh,  Ldkr.  Trier. 

460-2.  470. 
Itele,  Ittel  bei  WelschbiUigy  Ldkr. 

Trfer.  1211.  dlM: 
Iviscoy  lüiadio,  Jxaehf  Ldkr.  Trier. 
. '  243-4. 

luolcurt  in  pago  Salingowe,  Julv^- 
conrt  bei  Souill^,  Frankreicli.  11^ 
20.  91. 

jMtAm»,  Güsten  bei- Jttliolk.  ^.  46. 

Kalenionth,  KdomontJi,  Üerg  b.  Witt- 
lich. 421. 
KaUe  bei  Mtfflstet^MeinMd.  451-2. 

Karchernl   Kersch   bei  Trionreiler, 

Ldkr.  Trier?  915  1^. 
Käme,  Gabron  bei  öaarbucg.  363-^' 

396. 

HeSUh,  Kail»  Kr.  Witdidh.  IMl.  231. 
bei  Esch  a.  d.  AJsette,  Lttxenbnrg. 

469. 

Kdrebwnef  Flur  bei  Maohern.  457. 
Kelberg,  Kr.  Adenau.  333. 
KeUche  curia?  1191.  206. 
KeUede,  KeUide,  Kell,  Ukr,  Trier. 

403.  414-15. 
Kemhdp,   K&med^,  Kemmedun  iu-cta 

Pinguiam,  Kempten  bei  Bingen, 

llheinhessen.  266.  383.  472. 
KempHte^  Kamjien  im  Kr.  BrQm? 

12<I0.  226. 

Keinetn,  KeiriytOy  Ketwfhn.  Kfi'tnfin, 
Kemta,  (^lifmpta ,  Kaimt  an  der 
Mosel  bei  Zell.  63.  69.  108.  144. 
172^.  210.  m  319.  S47.  427- 
8.  464. 

K'  fnjr'^nrfff .  Kempfeld  bd  Bluinneily 
Kr.  Bcrncastei.  472-3. 


Digitized  by  Google 


635 


Kenne  bei  Longuich,  Ldkr.  Tlier. 

431.  440_1.  461.  469.  471. 

Kere  ?  Kirn  an  d.  Nahe,  Kiv  Cretus- 
'  Dacht  478. 
Kl  r.- lere,  KirKperg,  Klrehberg  l>ei 

Siramem.  1170.  38. 
Kerikif  K^ke,  Körrich  bei  Meurich^ 

Kr.  Saarburg.  363-6. 
.KetUeke,  CSrliä  bei  BsMenhefan, 

Gobienz.  litt.  161.  412.13. 
Kerriche  utnimque,  Ob^rikirch  and 

Monaiso  bei  Trier.  851-3. 
Kerseche,  Kersch  bei  TrierNveüer,  Ldkr. 

Trier.  465.  ^ 
KtUendit  Kutenten,  Ketimomf  Ken- 
ten bei  Lieser,  Kr.  Berncastol.  63. 

94.  m  144.  184.  227.  360.  337. 

464. 

Ketioki  in  pago  Meinfeltj  Ketige,  Ket- 
lig  bei  bassenbeim,  Kr.  CoblteB. 
17.  257. 

Kevenich  la^  bei  Longiiioli  an  der 

Mosel.  461. 
Keverche,  Käworich  bei  Leiwen,  Ldkr. 

Trier.  444. 
Kile,  Kyle,  Kiele,  Kilan  flumen,  die 

Kill  im  Reg.  BeB^  Trii6r-  62.  108. 

144.  259.  407-8. 
Kile,  Kill  bei  Welschbiilich,  Ldkr. 

Trier.  1212.  318. 
Küe,  Steatkyll»  Kr.  Pratn.  448. 
Kämotäbt,  Forst  an  der  KiU.  128. 26t. 

408. 

Kinderimra .  Ivindcrbeureu  bei  Bon- 
zel, Kl.  W  ittlich.  69. 

Kinneheim  pagus,  Kinhrim  im  OH- 
verreich  an  der  Mosel.  715-  3.  464. 

Kirchesch^  Kktefa  bei  Trierweiler? 
344. 

Kii-chiorf,  Kii-dorf,  A.  Nassau.  206. 

Kirieamfh  ?  Riif  bei  iMedridi^  Er. 
SMrbarg  ?  345. 

KirJlnf)fi,  Kerlin«?  bei  Hin,  Kr.  Saar- 
louis, oder  boi  ►Sirk,  Frankreich.  465. 

Kirricha,  Kcbrig  bei  Mayen.  67.  119. 

Ktnuehe  bei  Lienguich,  Ldkr.  Trier. 

432.  441. 

Kona,  Conen  bei  WaBserüesch,'  Ldkr. 

Trier.  354. 
Kri^ho ,  Kriske,   Girst  bei  Ilosport, 

Luxemburg.  20.  91. 
Locus  proftmäi»  iiBl  einem  WaM.  851« 


Laimmevpstnrf,  Laaiiftlorf  bei  Birk, 
Frankreit  h  340. 

Lampeden,  Lampeiden,  Lampaida, 
lisntptdien  bei  Oberemmel,  Ldkr. 
Trier.  66.  248-4.  246-8.  309.  897. 

Langindorf,  Langendorf  lag,  wo  jetit 
Neuwied  stellt.  71.  302, 

Langescheit,  Lancginscheii ,  Land- 
scheid, Kr.  Wittüch.  87. 108.  127. 
144.  268.  420. 

Lantirshoven  bei  Gelidoi^  Kr.  Ahr- 
weiler. 1187.  126. 

Laude,  Lodi.  298. 

läetankin  in  pago  Mualeose  ?  Heltuiu, 

Kl*.  Saarbiug?  808.  6. 
Lehmen,  IdoMHUi  iit  pago  Meiofelk, 

Lirina,  Liemena,  Limena,  Lnemone, 

Leirnene,   Litnine,   an   der  Mosel 

oberhalb  Covern.  17.  67.  72.  IIÖ. 

125.  162;  164.  184.  223.  296: 
Leia  Castrum  bei  Gondorf?  333. 
Leia  an  der  Mosel,  über  Coblenz.  136. 
Leihersheim,  Laubenheim  bei  Nieder- 

oltu,  Kheinh<«sen.  384. 
Leimeniharph,  LümesdÖrf  bei  Oudern, 

Frankmch.  344. 
LeliUey  Lellich  bei  Mantemaeb,  Lv> 

xemburg.  431-2.  468. 
Leinback,  Leimbach  bei  Adenau.  471, 
Leminenl  im  Oberland?  Uli.  233. 
Lendengm,  Lenningen  bei  Bemiob, 

Luxemburg.  188. 
Lf'odii,  Lüttieli.  430.  439. 
Lessen iche ,  Lüseiiich  bei  Zeltingeo, 

Kr.  Berncastel.  1184.  106. 
.  ^Leaemdk,  JUmM,  LievinkB^  Leefae- 

nich  im  Ldkr.  Odin.  1083.  20.  86. 

91.  430. 

Licha,  Lieg  bei  Treis,  Kr.  Codiem. 
42g.     "  '  ■ 

Lideeha,  Lydeke,  Lideka,  Lidike,  Li- 
*i  dicha,  Littgen,  Kr.  Wittlieh.  49. 
62-3.  82.  108.  144-5.  354. 

Lieprehdingin,  Liprehtingiv ,  Leimu- 
dingtn  Jag  bei  Welsehncudorf,  A. 
>  Montabaur,  NawaH.  424.  426. 

Lierades  adenove  bei  Adenau.  992.  18. 

Liethdorf,  Lietorf,  Littoff  bei  Nittel, 
Kr   Sanrburp.  'lf>ß_5. 

Lifriiujt  luxta  Esch  in  Ardcnna,  Lif- 
franee  bei  Elsch  auf  der  Sauer,  Lu- 
xemburg. 469. 


Digitized  by  Google 


I 

I 


526 


,jfltnmr  vide  Lelunon.  ^ 
Lincere,  Linster,  Luxemburg.  469. 
Linaria.  1191.  218.  \ 
Linchtr,  bei  Nietlorkerseheu,  Luxcru- 

Lindiche,  Lintgen  bei  Mersch,  Laxcra- 

burg.  435.(J.  469. 
l^i^ern,  Lestira,  die  Lieserbach,  Kr. 
7<  Wittlich  und  Berncastd.  33.  181. 
Lisura,  Lesere,  Ltsere,  Licscr  bei 
,  Berncjastel.  53.  184.  330.  333.  422. 
Lissarie,  Liiisare,  Laseerg  bei  Müns- 

tcr-Meinfcld.  427. 
Liva,  Live,  Leiwen,  Ldkr.  Trier.  396. 

401-3.  411.       i  .iii.itr«j.r  ./i 
Livina  vide  Lehmen. 
Lizheiin ,  Liesscm  bei  Biersdorf,  Kr. 

Bitburg.  4ÖU. 
Jjoaria,  Lore,  Lovene,  Lot  an  der 

Mosel,  Kr.  Mayen.  20.  9 L  450. 

452-3.  472. 
Lochwilre  ?  Löi-zwcJler  bei  Niederolm, 

Rhcinbessen?  454. 
Lofjennten,  inferior  Logenstein,  Lahn- 

Stein  am  Rhein,  Na.sBau.  108.  141. 

144.  206.  215.  353.  424. 
Logina,  die  Laiin,  Nassau.  424. 
Lugeyi.Hhdi/i,  Langculoiißlicini  b.  Creuz- 

nach  oder  Lohusheim  bei  Alzoi. 

.>    1158.  33.  f.  rri.  .i   .  . 

Lohenstein,  domus  fortis  supra  L<rn€- 

tarn  ?  .333.  .•  • 

Lohet,  Flur  bei  Wittlich.  49.  / 
Laiben.  III.  ^<  ^ 

Lwneratw'f?  Läniisdorf  oder  Launs- 
.  torf  bei  Oudern,  Krankreich.  344. 
Lonkainp,  UA  Bcrncastcl.  411. 
Loufta  'i  333, 

Lonqesheiin,  Langcnlonslieinj  b.  Crcuz- 
nach.  1187.  124.  371-2.  382.  U87. 

,   389.  .\  \  -A 

Long  in,  Longen  bei  Schweich,  Ldkr. 
Trier.  T70.  5.  , 

Lonienha  c/i?  332-3. 

Liingun,  Flurname  bei  Longuich.  461. 

Lvnniche  bei  M  ü  uhter- Mein  fei  d.  1209. 

.  292. 

.Lorche,  Wald  bei  Gordcl,  Ldkr.  Tncj-. 
408. 

Lorcibura,  Lozzehura,  LöUbi.uicn  bei 
,   Sohren,  Kr.  Zell.  173.  348.  ,i 

.'.'üi  -Uli' »i •»•.»/. 


Lortdorp,  Lohradorf  bei  Ahrweiler. 

287.  289.  301. 
Lo»che^  Lttvescfie,  Liusche,  Lörscli  bei 

Schweich,  Ldkr.  Trier.  432.  441. 

443.  462-3.  471. 
Losnhine,    Lohsina,  Losina,  Loisine^ 

Loamene,  Losbeiui,  Kr.  Morzig.  344. 

348.  350.  401.  457. 
LoKpacJt,  Laabach  bei  Kaiaewesch, 

Ivr.  Cochem.  428. 
Lore,  Lovene  vide  Loavio.  ' 

cell,  Laufeld,  Kr.  Wittlich.  428. 
Lozzcbura  vide  Lorciburc.  A 
Lvcn,  Luke,  Leucken  bei  Saarburg. 

396-7. 

Lucei'i  um  Birkonfeld  ?  411. 
Lucewode,  Lutzerath,  Ivr.  Cochem. 
428. 

Ludelingen,  Lullingen  bei  Clervaiw, 
Loxomburg.  468. 

Ludenendorph,  Leudesdorf  bei  Ander- 
nach am  Rhein.  63.  100.  108.  144. 
176.  412-13. 

Luden/jer'i  bei  Meracli,  Luxemburg. 

435. 

Lüdersdorf,  Leudersdorf  bei  Uexheioi, 

Kr.  Daun.  471. 
Lukesinga,  Luxem  bei  Wittlich.  91. 

447.  ,1  .-'r;.!,}.  j,»7/ 
Luncsheit,  Lorscheid  bei  Farschwei- 
ler, Ldkr.  Trier.  442.  470. 
Lvnrwich ,   Longuich,  Ldkr.  Trier. 

295  430.  441.  461.  464.  470. 
Lune»dorjjh  ?  Launsdorf  bei  Oudcrn, 

Frankreich  ?  430. 
Lusche  vide  Loarhe. 
Lusingen  '}  Lukeaingen  ?  447. 
Ijutarstarre,  Lausdorn  bei  Clerf,  La- 

xeniburg.  473. 
Luterburna,  Lauterborn  bei  Grcve- 

niacherivy  Lu.xemburg.  23. 
Luthtr*',  Kaiserslautem.  184-5. 
Lmye^che  vide  Lösche. 
Luzelenburg,  Luxemburg.  468. 
Liizeieukiricha,  Usselskirch  bei  Thion- 

villo,  Frankmch.  20.  91.  430. 
Lnzze,  Lütz  bei  Treis,  lir.  Cochem. 

LuzzeUencoblenz  vide  Confluentui  mi- 
nor. 

Luzzelen  loteveishirch,  Flur  zwiechen 
i-  Coblenz  und  Moselweiss.  1209.  285. 


Digitized  by  Google 


527 


Mmehena,  &iaoken  bei  Grädenbaoseii) 

Kr.  S.  Goar.  67.  119. 
Mmchem,  Macliern  hei  Lioaer,  Kr. 

Berncastel.  1111.  40.  358.  399. 
Maehere,  Grev^maehern,  Luxembg. 

439.  457. 
MaeherwU^  Meober  bei  'Olemax, 

Luxemburff?  438. 
Ma  rhto  H  >•  iila  h*  i  n  pago  Bede  me,  Ma  teen 
-    bei  Rittersdorf,  Kr.  Bittburg.  882. 9. 
Mac^ilOf  MakeLen,  Alekel^  in  pago 

BedhMi.  Medtek,  Ky.  Bil^urg. 

7.  IL  16.  160. 
Maffuntia,  Mainz.  19.  89.  92.  168. 

280-1. 295-6.385.  430.  453-4.  472. 
Maibm,  MaUbr^,  MaLbt*ucg,  Malhntg, 

Mdboni  bei  ThaKang,  Kr.  Bern- 
castel. 401.  409. 
MnUt-rhac,  Malend frlna,  Mallendaret 

Bnrh  bei  Vallendar.  417. 
Mmiibraf  Manier  bei  C/apellen,  Lu- 

xemburs.  430.  434-5.  468. 
ifaM&Msi^  Mombaoh  bei  BlwiiDeiiy  Kr. 

Berncastel.  422. 
Mnffdi^-ftcheid,  Mandilscheit ,  \fn/df>*- 

»cheuif   Matuir^heit,  Ma/uiirscttit, 

castrom  et  yiUa,  Manderscheid,  Kr. 

Witmdk  4$.  60.  14fi.  2dl.  954. 

411.  419-20. 
Mandi'p,   Mandern  b«  Kell,  Ldkr. 

Trier.  458.  473. 
Maneldalt  Mannendal,  Mandel  bei 

GrevziMieh,  90.  91.  472. 
Monis,  Meinis,  MancebefBriey^,  Frank- 

reich.  466.  473. 
Mannenbaeh  bei  Saarburt^:.  397. 
Man7ienbach  bei  CastcUaun,  Kr.  bint- 

meni.  428« 
Manninbach,  Manubach  biei  BMbe* 

räch.  1190.  139. 
Mamepret  vide  Masscnprct. 
Mantem4xche,  Maodemach  bei  Gre* 

▼emnachern,  Laxemburg^.  432. 468. 
MäranCf  Marandi,  Maring  bei  Lie- 
ser,  Kr.  BornrriRteL  63.  72.  79. 

81.  108.  144.  180-1.  184.  dl9. 

835-6.  422f. 
Marcetum,  Merzig  im  Saargaa.  94. 

101.2.  210.  214.  89SU.  399.  401. 

410. 

Marchidith,  Merkedet,  Merokfdictftf 
Merchece,  Marchs,  Mersch,  Lu- 


xemburg. 20.  91.  353.  430.2.  435- 
8.  457.  467.  469. 
B,  Marie  mVa,  Kloster  bei  Trier.  121. 

Marf^aln ,   ^Jffr^nll^nn.   ^t^rsel^,  Mar- 

8iil  bei  Dieuüe,  f  ranki-eich.  69. 154. 
210.  465-6. 
Mmthteadfyrph,  MerM^f  bd  Rir«v«r, 

Ldkr.  Trier.  459-60. 
Martini  ecrlesm,  Mi^  zkirohen  bei  Meu- 
rich, Kr.  Saarburg.  236.  430.  456. 
469. 

Martini  motu,  Flor  bei  Trfer.  69.' 

Massenpret,  Masprtt,  Mamepret^  Mes- 
burg  bei  Kaisersesch.  67. 119. 322-3. 

Mmter8ku»en  bei  Biankeratb,  Kr.  ZeU. 
428.  , 

MäUMfy  MaAeaer  &of  bei  Irsdi,  Kr. 

Saarbar^.  459-60.  462. 
Mazenn,  luxta  Bidburg,  Matzen  bei 

Kittersdorf,  Kr.  Bitburg  449.  471. 

473.  Vide  Machtonvillare. 
t,  Medaräi  eode»ia,  S.  Medai-d  im 

Stadtkreise  Trier.  1199.  242. 
Meddinsa^  MeHich,  Kr.  Wittlich? 

344. 

Medemach  bei  Diekirch,  Luxemburg, 

439.  469.  '  • 

MedicmHf  892.  11. 

Medixuf  riciis,  Moycnvic  hei  Chfiteau- 

Salir-^   Frankreich.  466.  47.3. 
Mpfj  m  hiii'li:<()\irnt',V\\\r  bei  Rhens,  ober- 

balb  Cublenz.  1174.  59. 
Meffinentis,  MiginensM  pagu»,  Meii^ 

feit,  Meinfrdde,  daa  Meinfeld.  15. 

17.  25.  21? 
Meisbrot h ,  Meisj)elt  bei  Kehlen,  Lu- 

xombnre.  20.  91. 
Mutete  Tim  Maeqiüla. 
Meliche,  Mellich,  Kr.  Wittlich.  430. 
Menityelt,  Menüveit,  Meinesrelt,  Mernt- 

velden,  Mensfelden,  A,  Limburg, 

Nassau.  1202.  237-8.  258.  27^. 
Mendidi  bei  S.  Johann,  Kr.  Häven. 

26S. 

Mengesröd,  Mm^j^^resrod,  Mengersclded 
bei  Ohlweiler,  Kr.  Simmern.  1194* 
178-9. 

Menmgen,  Mefineehe,  Mennit^aj  Me- 
ninge,  Meitrmge,  Menningen  bei 
Rahlingon ,  Ldkr.  Triet.  m  7. 
342.  349.  446-7.  471. 

Merchedith  vide  Marchidith. 


Digitized  by  Google 


257. 

Merkesheim,  Marxheim,  A.  ilochhoim, 

Nassau.  1195.  184. 
MeiU  bei  ZeU  w  der  Mosel  819. 

347. 

üerMorff  bei  Meneh,  LaxemkNug. 

467. 

Merd4wiUa,  Merl  bei  Uollericli,  La* 
zembofff.  SO.  91. 

Menike,  lierreke,  Merink,  Mchrilgy 
Ldkr.  Trier.  150.  152.  290. 

Merroseä,  Wiese  bei  .ReinboldweileTi 
56. 

Metmse,  Mettaoa,  M Meeh  bei  Bidbing. 

342.  350. 
Merscheit  bei  Morbeoh,  Kr.  Beioetf- 

tel.  422. 

Mersdorph,  Mörsdorf  bei  Moiiipach, 

Luxemburg.  467.  468. 
Merthelnche,  Merthdae,  Mertloch  bei 

Polch,  Kr.  Mayen.  29.  128.  184. 

194.  2U2-3. 
Merveltf  Mcerfeld  bei  Manderscheid, 

Kr.  Wittlich.  469. 
Megenlieiin,  il/Zfe/iAtfunbei  Andenutch* 

221.  2H4.  412-13. 
MeursUide,  Flur  bei  Brucb|  Luxem- 

bui^.  439. 
Meti»,  Mete.  19.  20.  69.  85.  91. 134. 

188.  210.  233.  334-5.  340.  842, 

4on.  \':V^.  136.  464.  466. 
MetelacJie,  Metüach,  Kr.  Merzig.  120. 

394. 

Mettn'chef  Metterick,  Metternich  bei 

Coblenz.  1140.  26.  29.  108.  144. 

237-8.  258.  262.  272.  416.  453. 
Mettrico,  Metternich  bciMUnster-Mein- 

feld.  im  128.  426-7.  472. 
Mttrü^,  Mettrieh,  £r.  Bitbuig.  448. 

450. 

Metscheit,  Maischeid  bei  Apbaoeen, 

Kr.  Neuwied.  257. 
MeUetMTiheifnf  Mettenheim  bei  Oitbo- 

fcn,  Rheinhessen.  1194.  177. 
Metthujcii,  Medinge»  bei  üauleniy  Lu> 

xciiiburg.  437. 
Miene,  Möhn  bei  Welschbillicb,  Ldkr. 

Trier.  4i06.  408.  410. 
Jf^iersl?  nm  Beacb»  Kr. Soerboig? 

440. 


Minciche,  Mufiibgen  bei  Sina,  Kr. 

Saarburg.  344. 
Minneheim,  Minheim  boi  Osaao,  Ks, 

Witthch.  354.  464. 
Modena,  ^udeM,  Muden  bei  Cerdea, 

Kr.  Cochem.  67.  451, 
Mogua,  der  Main.  283. 
Mulharh,  Mülbach  bei  Niederjkiul^  Kr. 

\VitüiGh.  62.  108.  144»> 
Molm^di,  Mfihifeld  bei  OteenheiHeD,*- 

Ldkr.  Trier.  456. 
Mclun,  MUhllieim  bei  Berncaetel.  172. 
Monaehil  München?  280. 
Monasterivm  in  Mcinevclt ,  Müostec- 

Meinfeld.  188.  195.  419.  426.7. 
Monasterium  in  Eiflia,  MUnstcr-EifiBl. 

30-1.  43-7.  51.  213.  252-3. 
Monasterivin  ad  MoBcUam,  Mustevif, 

Munstre,  Münstei"  bei  Neuiuagt»n| 

Kr.  Bcrnewtai.  1119. 72. 184.  464. 
Monatkrium.  Miiustor,  A.  Bimkeli 

Nassau.  1197.  206. 
Monasterium,  Münster  bei  Heidw^* 

1er,  Kr.  Wittlich.  349. 
Monasterium  in  Appula,  KUnplei^sp- 

pel;  Rbeinbeiern.  455.  472.  vide 

Miinstre. 

MancelcUe,  Moozelfeld  bei  BernoajMel. 
411. 

Möns  8.  Marie,  Flm*  bei  Trier.  294. 
Möns  «.  Petri,  ftpliter  Maricsiberg  bd 
Alf.  155. 

Möns  superior,  Arenberg  bei  üluen- 

breitstein.  416. 
Montabur,  Montabaur,  Nassau.  423. 
Moresdorf,  Möi-sdfiRrf  bei  Treie^  Kr. 

Cochem.  428. 
Morscheit  bei  Wirschweilpr,  Kr.Be^a- 

castel.  422. 
Mor8wilre9  KU  Taben.  Kr.  Saarburg. 

456. 

Morfsceit,  Morftoheid  bei  Kuwer,  Ldkr. 
Trier.  404. 

lioiiaoheii,  Wald  bei  Hamer,  Luxem- 
burg.  434. 

Mosehtad,  Flur  bei  Cobicnz.  241. 

Mouh?  Morl  bei  llolierich|  Luxem- 
burg ?  467. 

MonrU^  Merl  bei  Zell?  449,,  . 

Muderee,  Möra  bei  MUnster-Meiofeld. 
460 JJ. 


Digitized  by  Google 


520 


IMbMi^  Matford  ho\  Coniern,  ha* 

xemhur^  430.  433.  435.  468. 

8ftu.  424. 

ifvMluv  kttUiefaeid  bei  Kell,  Ldkr. 
IVier.  1108.  117. 

Mvhnhnch, Hof  h.Ehr<^t)hreit&tcin  All. 
Muliw  8ub  Herinbrech tslein,  jctat  Thal- 

Eiureabreitetem.  1210.  ^^99.  416.17. 
Jliili^.  IfonOiaeh  bei  Obw^lngcl- 

heim,  Kbeinhesficn.  454. 
Mmcedal,  MUarttilkaif  Flor  bei  Bin- 
gen. 117. 
Mmchinhard?  bei  VVaiii,  Luxem- 
burg? 341.  , 
Munder  Castrum,  Mottcler  bei  Mett« 

loch,  Kr.  M.vTf^r.  1190,  14!. 
Mundelar,  Montielftnge  bei  iüoiiemoiity 

Frankreich.  340.  344. 
Munichwilre,  MSoobweiler,  Rbeinbel- 

ern.  1191  210.  233. 
Munntre,  Münster  bei  Bingen.  11§8. 

32.  383-4. 
Mifuire,  Mustere,  Münster  bei  Nru- 

ma^en,  Er.  Bemoutel.  184.  464. 

Vide  Mouastcrium  et  Mustere. 
Muntenirh ,   ^löntenieh  bei  Gerden, 

Kr.  Cochem.  452. 
MMnaaeker,"  Afunaeha&ßc^ ,  Mensch- 

eeker  bei  Irrevemeebera,  Loxem- 

burg.  432.  467. 
Uunzickt,  MMusingen.  Kr.  Ck'eaeiMeb« 

212. 

Mmomtnuhff,  Mendorf  bei  Remich, 

Luxemburg.  348. 
Mvrminn^a,  ßui'mcringcn ,  bei  Be* 

mich,  Luxemburg.  2<).  9L 
Mu8Öack,  b  iux'  bei  Öimmeru,  A.  Mon- 

tbefaenr,  NnHe«.  216.  • 
Mttsckebach,  Mosbach  bei  Bieberfoh) 

Nassau.  184.  295-6. 
Musella,  Mosella,  die  Mosel.  15-17. 

28.  35.  64.  91.  108.  123.  126.  132. 

144. 168. 171  208.  212.  339.  244. 
•  Ik  25S.  262.  280.2.  285.  296.  302. 

365.  401.  407.  410-11.  432.  450. 

4r)3.  461.  464. 
Miioeiun'i  Franicreich.  352. 
Mu^entis,  Musaifmns  pagus,  Ifeiiel- 

gen.  6.  91. 
Müsse,  MUsck  bei  Axewberg,  Kr. 

A<]<'nnn.  47  L 


Mustere  vide  Munstre. 

Muterstat,  Muttentedt  in  iUieinbeiom. 

1195  182. 
Aa,  i\ava,  NaJui,  der  NalicUuss.  89. 

124.  87U2.  382.  388.  380.  410. 
NachetHy  Üiadcenheim  bei  Oppenheim, 

Rheinhessen.  453. 
NachfjnuTCfi,  der  Nuhegau  472. 

bech,  Kr.  Saarionis.  72. 184.  884*5. 
Namedy  Nemedr  nnler  AndeniMb. 

413. 

Narheim,  Noriieim,.  Kr.  CreuzuAch« 

20.  91. 
Nai§ame,  Naaaeu.  424. 

Nathnmm  in  pegft  Bedcnse.  Naüen- 
bcim  bei  Blekendorf  Kr.  Biburg. 
115.  4. 

NMeeh»  Villa?  TeUig  bei  ZcU.  347. 
Nemus  sanetum.  120l.  239. 
Newniche,  Ncnnig,  Kr.  Saarburg.  886. 
Neren.  Neef,  Kr.  Z.'ll.  428. 
Nidemberg,  Ni(Ui  tuUet'Cf  jNiederbera; 

hinter  Ehrenbreitstein.  333. 416.17. 
Nidenbudi ,  Nidinbuck,  Neidenbach 

bei  Matberg,  Kr.  Bitbm^.  1117. 

63.  25y.  ;J53. 
Nimisa  in  pago  Bedeusc,  die  ^ims- 

baeb  in  den  'Kreisen  PrOm  und 

Biiburg.  798.  6. 
Nitersdarfh  ?  um  Saarburg  V  345. 
Ni'rulffirtfjen  ?  um  Bachem,  Kr.  üLet^ 

aig  V  457. 
NMretvninn  bei  Mtlneter  Eifd.  1171. 

44. 

Nogcrn ,  Norfn,  Nehren  bei  isUler, 

Kr.  Uochem.  172.  427. 
iVoAoWr  NorWf  Nohn  bei  Orschhol«, 

Kr.  Sharbur^  XM.  210.  645. 
Umtä,  Nohn  bei  Aremberg,  Kr.  Ade^ 

nau.  471. 
Nmneicüre,  Nonnweiler  bei  ütnen-^ 

hausen,  Ldkr.  Tiier.  443. 
Normngen,  NSrtttttgen  bd  BeMM!* 

bur^,  Luxettibnig.  174. 
Noren  vitle  Xogcra. 
Nospelt  bei  Kehlen,  Luxemburg«  435.. 

6.  439.  469. 
None  vide  Nohen. 

Swiant  bei  Lioser,  Kr.  Berncastd^ 
63.  79.  8L  X72. 180*1.  819. 
411.  422. 

34 


Digitized  by  Google 


630 


Äo'uotnaguiH,  Nvmage,  Ktnmegm,  40. 

NuciväLa  palatium.  IB. 
Norum  ea$tniun,  NeMrbarg- bei  Witt- 

lieh.  66.  411'.  421. 
Anmheim,  Naunheim  bei  Pokhf  Kr. 

Mayen.  1210.  _ 
XuUa  Uma,  Bnch  bei  Trier.  353. 
Nvmeme,  Nommcrn  beiMeneb,  La« 

xembttrg.  435. 
j\vma{jr.  Noviomoffum,  NtmiregeD. 

40.  "2^1  ►. 

Numa^en,  >»euiijagen,  Kr.  Bernca-itel. 
464. 

NeuDkh  cbrn  bei  Dm.  UIMI.  15U 

2.  2^  f).  L>Gl5. 
Xitsia,  JSeuss  unter  Cöln.  28U. 
Air««^  Ncwal  bei  Aacb,  Ldkr.  Trier. 

4H>. 

NvirÜrc.  jrt/t  Naurath  bei  Büdlieh^ 
Ldkr.  iVicr  44.H.  445-6.  471. 

Obdtme,  Obdimf,  Wald  bei  Munta- 
bftur.  424. 

Od^^M,  Ockfen  bei  irBcb,  Kr.  Saar- 
}mr^,  398. 

Ocktniieim,  Uukinesheim,  bfri  Bingen, 
RJ»cinhcssen.  20.  31.  91.  124.  369- 
70.  979.  m  384.^.  390. 

Oeküheim,  Uxheini  bei  Kerpen,  Kr. 
Daun,  m  91.  430.  450. 

OjhtetuUnc,  Ofthemedunc,  Ujätfifiedinc, 
OchtindinCf  Ohiimtdinc,  Ochtcn- 
daii^»  Kr.  Heyen.  222. 324. 417-19. 

Offelt,  Hoffeh  bei  Aremberg,  Kr. 
Adenau  450. 

Off^ikf  ini  1)01  Alzey,  Itbemiie^scu.  4öö. 

OidingtUf  Oldinge,  Oliogeu  bei  Beta- 
dorf; Lttxonbg.  174.05.  m  469. 

OUcia,  Ol^ivMMb  öbetiuab.  Trier. 
244-0.  : 

Olke,  Olk  bei  Aach,  Ldkr.  Trier. 
447.  471. 

OlkinMkf  UlMaek  bei  Neuorbviv, 
Kr.  WittHeb.  172.  184. 

(Hmnffi.  Olm.  Rheinb^sen.  8ö. 

Ohmes  f  i' rankj'cich.  466. 

OiMBhdnt  vide  Enesheim. 

Orimwrt,  Frankreich.  466.  473. 

Ortnume,  Ui  niitz,  Kr.  CoUeils.  IMS. 
236.  238.  258.  273. 

Oma  ?  342. 


Orna/nOy  Orenhofen  bei  8cbiekhrei>- 
h'r,  Ldkr.  Trier.  83-4.  90. 

Oj*vat/Ä,  liorrescu,  A.  ALontabaurj  Nas- 
eaa.  424. 

OroQt,  Urbar  bei  Vallendar.  416-17, 

(h-trili-e,  T^rweilei"  bei  Oberkircben, 
Kr.  S.  Wendel.  44.'^ 

iimnna,  Osauu,  Kr.  Witiiich.  81. 

OmfWtkre  in  pago  Sareauw;  Omtta&rt, 
Otmürtf  Osirciler  bei  Rosport^  La- 
xemburg.  835.  9.  lö.  W\ 

()ttm*^f.  (fmt^.-rr.  (Jmize,  Oinue,  Kmfi, 

Nassau.  3Ö6.  417.  424.  42G.  • 
iMingal  Etgert liei  Tbalfitng,  Kr. 

Berncafttel.  1193.  173. 
Oui^y  Auw,  Kr  Bitburg.  4.S9. 
(Jvorek  en,  Oberecken  bei  AUdorf,  Kr. 

Bitburg.  mi.  311. 
Overahusen,  Oberhausen  bei  Mtlnster- 

appel,  Ilheiiibaiern.  45.5. 
OzburcJt,  liozhurch.  Osburg  beiFarf;cli 

wciler,  Ldkr.  Trier.  405  413-14. 
rafßndorj ,   l'fiiib  ndorf  bei  Eliren- 

breitotc^in. 388.356.  858..9.  416-17. 
J'afcnroth,  Fiur  bei  Wittlich.  422. 
PaUgenna.  Palgenhe,  Poh'tjinne,  Pa- 

ligene.  Pallien  unter  Trier.  3d3*.4. 

406.7. 

PaHaüobtmf  PiaM  an  der  Meeol,  an* 
Cerbalb  Trier.  140. 261.  899. 406.7. 

411. 

PalzeU,  ValzL-m  bei  6uu5,  Kr.  Sa«r> 

bui-g.  235. 
Partemkeim  bei  Wörrstadt  in  Rhein> 

Im^hm.  197. 
Peiria,  Parte  im  Kr.  äaarborg.  222. 

205. 

Pellinc,  PeUineky  Pcllingen  bei  Obcr- 
emmd.  Kr.  Saarbwv.  66.  242^3. 
271.  309.  397. 

Petra  caatrum,  Obeistain  an  d.  Nahe. 

333. 

Ptezport,  Pizport,  Pißport  bei  Osann, 

Kl.  Wittlieh.  184.  464. 
Piltcha,  PUliche.  ^^  o Ischbillich,  Ldkr. 

Trier.  864.  899.  4Ü&.6.  408.  4ia 

412.  ' 
Pilla,  Biel  bei  W^adern,  Kr.  Mersie. 

438. 

Piaida,  Bleide,  Plaidt  bei  Andeimeh, 

Kr.  Mayen.  895.  15.  I7r  • 
Plancene  ?  Palzem  ?  411. 


1 


Digitized  by  Google 


.PUttana,  Platten  boi  Bettbm,  t4\- 

x^'nihurg.  1000.  IH.  43S. 
Jt^kuena,  Piatten  bfi  Osiiqn,  Kr. 
.  lieh.  49.  319.  422. 
Pavei,  Pluwig  bei  Scböndorf,  Ldkr^ 

Trier.  mV.  312.  404. 
Pluzei,  Phit.'^civoid  boi  Diogdor^  Kr, 

Prüm.  449. 
PUenbach,  PoMbairh  bei  Osann,  Kr. 

Wittlicli.  422. 
^oÜche,  Polch  bei  MUastor-Meinfelt 

195.  202-4. 
PolkJie,  P^icA«,  4*öcUch  hei  Meh- 
ring, Ldkr.  Trier.  444.  462.  464, 

471. 

Polroth,  Pölert  bei  llerineskfil,  ixikr. 

Trier.  413. 
Po^äreka  vide  I'undcrcho. 
P<mepo*teiref  Pomster  bei  Aremberg, 

Kr.  AdenjMJ.  471. 
P^rzheim,  Pforahoim  io  WUrlombcig. 

333. 

PrtUeSf  Pratz  boi  ii(?ttl>oin »  Luxem- 
burg; 488.  499. 
JPfenket  Brenk  bei  BorgbiolU,  K.r. 

Mayen.  173. 
Prettingen  bei  Liiitgcn,  Luxemburg. 

469.      ^  '    ..  • 

Pnc&tfUB  vido  B. 

PfV»f^  Spriuck  bei;  Gill^llfeU,  JKJT. 

DauD.  1(20.  33. 
prodeeha,  Bruttig  bei  'Jixm^  K«.  Co- 

ciiciu..  427.  ,     ,  . 

Pnaipeturty  Frtnkroich.  466;  473. 
Prihesderu&ihj  PruohutJidei''-ofh,  Pro- 

restfToih,  Prastwt  i)ei  Bf  uorii,  Xjdkr. 

Trier.  20.  Ol  473. 
Prumervbqa^,  i  lu;  be^  Littgon  iiniji 

Wittticb.  49. 
JRrvmia,  .PtOfti  zui*  Ley,  bei  KnufiSl» 

Kr.  B;t!nirg.  800.  G.  13. 
Prunua  tluviufl  jn,.j>ago  Bed£ju>e,  che 

Prüm.  6. 

Trmnia,  Prüm  in  der  Eifel  43.  46. 

806. 

Pultirsdorp  bei  iilUeri  Kr.  Cochem. 

1187.  126. 
Pumtm,  Poiimici'a,  Kr.  Cochem.  119. 

427. 

F'undtrche,  Pondreka^  Panfprchef  Pün- 
derich bei  Zell.  172.  184.  347.4(64. 
Puzerberchf  Flur,  wo?  3l5. 


PuzeriTidlh,  ein  Forst  bei  s.  Johann- 
Rohrbacli.  Rlioinbaicrn.  187.  210, 

i^vinba  rivulus,  bei  Ehrang  unter 
Trier.  25L 

Quintinaclta,  ild  Imsi- G«rWby  Kr. 
S.  Goar.  lUO.  24. 

llaldingen,  llaliagOD/  Ldkr..  Xri<^. 
1182.  94.  210. 

Rßmeh;eupe,  liunuiiel&ogen  bei  Mcuh 
rieh,  Kr.  Saarburg.  303-5. 

Untnerf  slxn  li  bei  Kdoigsfoldi  Kj*.  Ahr- 
weiler. 992.  18.  ; 

Jpjifi€yMicJt,  lieeken-iiavsbach  boi  Put^- 
telangc,  Fninkroieh.  U79.  69.  121. 
197.  210. 

liatheke,  Hnhteilif,  liarfik,,  Tuitfcha, 
Jiateka ,  Hnfirhe,  Kachtl^  bei  Zel- 
tingen,  Kr.  Bcrncaatel.  03.  95.  108. 
123.  144.  147.  160.  465. 

Jl(otfiere.<idorff    Jlatt  rsdorph ,  Uetert- 

äorph,  Rittorsdorf  boi  Bitburg.  20. 

91.  430.  44J».  465.  470-1. 
llavejigerabnrc  viila ,  Ilavengir^burg 

bei  Ohlweiler,  Kr.  Sinmern.  38, 
Uerhe  bei  Hilbringen,  l^r.  Jilovig. 

312-3.  34{).  348. 
Ueäi'ui.'iK  um  l>ioki^eh,  Lurnnburg. 

llöO.  33.  •  c  i 

Rtgfnnpm^,  BegenabuW-  381. 
Heide,  Rieden  hei  .B.  JoiMpo, 

Mayen.  213. 
lu  ininiii^  lu  i/iafj^,  Kr.  Ahr\Yeiler  am 

iaiciü.  144.  271.  283-4.  \ 
'  ttemholdmllnre^  Beraweilier  bei  Salm- 

rohi-,  Kl.  Wittlich,  im  49.  56-7;. 
Jleiv.-^r,  (t,  l,''  /}eü''t  ff,  Reinsfeld  bei  llcr- 

moskeil,  Ldkr.  Trier!  403.  413. 
JUUnge,  ßclviinjjcn  bei  Nittel,  Kr. 

Saarbnrg.  363^. 
ßifiUßk4A^hu^(X'^hurg,  430. 439. 469. 
/?r7?,«rr,  Jteme,  Rhens  a.  lihräl,  |Ober- 

halb  Coblcnz.  58.  95. 
Keppedingen  V  lüppingcu   bei  Bech, 

titixembürg.  4d6. 
Bespf,  Risbach  bei  Tkarbaeb.  126. 
.    172.  184. 

Itetersdoroh  vide  Ratheresdorf. 
liethirrode,  Hidetum  tca-tum,  Retteratli 

bei  Virneburg,  Kr.  Hajen.  895. 

lft.,418. 

IShmm,  Jiauta,  derBhein.  6.  48. 108. 


Digitized  by  Google 


• 


532  B. 


183.  2S9.  2ff0.3.  299.  887.  415. 

424.  453.  472. 
HJteni  pagus,  der  Kbeingau  bei  Mainz. 
124.  • 

Mi^uitmffe  bu  Redingen,  Laxcmbarg. 

438. 

Kiciienbach,  iieichen!>apli  bt»i  Baum« 

holder,  Kr.  S.  Wendel.  409. 
Kvekenewrt,  Rieheeointbei  Omnuercy, 

Frankreich.  466. 
RicUöh'i  Elsass?  177. 
liidfn'i'<  ."lartw  vm^c  Rethirrode. 
Hidetibtrcli '}  iiicdcnhurg,  Kr.  ßem- 

CMtel?  470. 
Riferackntf  Bdfenehdd  bei  Adenao. 

471 

litif,  Ik'il  hei  Bonp^ol ,  Kr.  Wittiich. 

160.  172.  428.  464. 
Rimaae  vide  Beumage. 
Bim 

buTf^.  438. 
Hinderbura,  Iftg       Blies -iUnsbacb. 

209. 

HmüAoy  Reinig  bei  Wattcrlieeeb, 

Ldkr.  Tincr.  364.  394. 
Jiinowe,  Flui  Im  !  ^^^Idon^.  !ir!_14. 
Hioh.  bei  l.on»ruieli,  Ldkr.  Trier.  336. 

442-3.  464.  470. 
Rtpokakirahm,  Reipoltokfrchen  fn 

Klieinbaicm.  384. 
Hivetiarlia,  Rubenach  bei  Ooblenz, 

20.  91.  Am.  471.2. 
llochealiemij  Iloxiieim  bei  Manilel,  Kr.  . 

'Craosiiadi.  88. 
Bode,  Gödenroth  oder  liotb  bei  Gaa* 

tcllaun.  (^7.  119.  428. 
Kode,  im  Kr,  Altrnkircbrn.  71. 
•   Bode  bei  Sü'omberx,  Kr.  Creuznacb. 

124.  380.  884. 
Bode  bei  Schlddwdier»  tdkr.  Tner. 

251.  456. 
Bodemarhkn-v,  ivodemacbern,  Frank- 
reich. 91d.  16. 
Bodena^  Rodoi  bei  Fnulautem,  Kr. 

Saarlouis.  341.  848.  471. 
Rodenhume,  Rodenbom  bei  Diekirchy 

Luxemburg.  1193.  174. 
Rodenbusch  bei  ßettenfeld,  Kr.  Witt- 

Iksh.  88.  108.  144^. 
Roder,  Rodder  bei  Adenau.  471. 
RoTbach?  im  Etmüü  Maina.  ti80. 

225. 


Belingen,  Bm  bti  Bo^fandorf  «B«det 

Ahr.  338. 
Homa.  6.  18.  71-3.  80.  132.  143. 

147.  149.  153.  162.  165-6.  178. 

204.  207.  21!.  274.  281. 
Rumersheim.  Romnicrebeim  bei  PrUm. 

150.  152.  ITH.  290. 
/iom,  VVingerohr,  Kr.  WittUdi.  173. 
Rorey  Rohrer  Hof  bei  Mettemieb,  Kr. 

Cobicnz.  1206.  262. 
Bore,  Salttenrobr,  Kr.  Wittlich.  194 

2«  »2-3. 

Horbach,  S.  Johann-Rorbach  bei  Uora- 
bvrg,  Rheinbaieni.  69. 86. 187. 210. 
Borbach  bei  Pottelaage,  üVanlcreicb. 

69.  210. 

Itosr/iei*  hei  F^schfcld,  Kr.  Prüm.  42(). 

Hovera  tiuviu.«*,  die  KuvcT  unterhalb 
Trier.  244-6. 

KotMns  villa,  Ruwer,  Ldkr.  Trier.  460. 

Raveri!(»r,  Jhtren'ssf ,  Riveris  bei  Ru- 
wer. Ldkr.  Trier.  414.  443. 

Ruddimhusen  lag  bei  Münster,  A. 
Runlcel,  Naraau.  1191.  908. 

Budendorph  ?  bei  Wallesülnngen,  Kr, 

Saarlouis  ?  4()5. 
Rndenesheiih.  livdenshi  im,  Riidesheim 
am  Rhein,  Nassau.  124.  383.  385. 
391. 

Iivdolhehn  ?  bei  Oppenbehn  ?  453. 
Rudolvishprrh .  Roulmont,  fine  Burg 

der  Grafen  von   Nanuir  an  der 

Grenze  des  Erzstiftfi  Trier.  142. 
Bvdt^m^em  lag  bei  MHnstar,  A.  Run- 
kel, Nassau.  1197:  206. 
Bvffindal,  Flur  bei  Remieh,  Luxem* 

bürg.  439. 
Ride,  Uühi  bei  Idenheim,  Kr.  Bii- 

biunt,  406. 
•Bim^liaM  Rimlingen  bei  AmmMMi, 

Luxcmbnr<r  4^8 
RumesbacUl  Kümmcibaich  bei  Ld^acb, 

Kr.  Saarlouis.  346. 
Brnrnmettorfi  346. 
Rvolvenge,  Rolinfjen  bei  Nemiigy  Kr, 

Saarburg.  363-5. 
linjjmrüde,  Flur  bei  liimmerodc.  i62. 
Ruselingrore,  Ruzeliniaffruva,  Flur  boi 

Trier.  260.  353. 
Sademlre^  Sebddwetler  bei  Nieder- 

OeffliDgen^Kr.  Wittüch.  lüg.  173. 


Digitized  by  Google 


B.  T«J 


Sak^nhem,  Hof  bei  Bamftnhmnii  Kr. 

Ooblenz.  418. 
iSaUadteU,  ilof  bei  Seibucii,  A«  NiS- 

WQ.  1197.  206. 
Salingowe,  der  BtJOan-  oder  Blieagw. 

2<».  91. 

Sara  ÜuviU3,  boi'oa,  die  äaur.  54. 

102. 118. 134.  396. 401.432-  436-7. 
M»6rchj  Saarburg.  66.  23&*6.  243- 

4,  m  396.7.  411. 
Sare,  Saroe  parpis,  der  Saargau.  134. 
SityhffL'hach ,  Saarhölzbacli  Vtei  Be»- 

seriiigen,  Kr.  Mer/,ig.  4U4. 
Smddmt  Sa«Ml  bei  Bi^xhorc,  Luxeio- 

bürg.  438. 
&imUiede,  Flur  bei  Tiier.  204.  363. 
Sau^'rrhftse^i ,  Sßuirthustft ,  Sanerahtt' 

seil,  iSabcrsbauaen  bei  Caäteliauii) 

Kr..Si«wera.  67.  119.  428, 
8ce»ena  Tide  Zevene. 
Sceringesvelt ,  Sclüerafeld  in  Khein- 

baiern.  20.  91. 
Schtida  cui'tiü  la^  bei  SaroiersbAch, 

Kr..Paun.  1183.  i^- 
Mekmlre  beiNleder-Oefflingcn,  Er. 

WItdidi.  173. 
Scherstrni,  Scerstein,  Serstei»,  Scbior- 

stcin  bei  A\'icsbadeB,  Nassau.  J.S4. 

g79.  296.  384. 
Schiltdeheng  isu  Finr  betBoBpoid.  265. 
Schindeice  e  Luxemburg.  4o6. 
^chiteringe,  Schttrinffa,  Scbuttringen 

bei  Luxemburg.  430.  432.  468. 
öcJuic,  heicacb  MoiicJcr  bei  2ülctti*cb,  ' 

Kr.  Merzig.  116Ü.  101. 
SehoHfioek,  Schönield  bei  Sclileidwei- 

ler,  Lflkr.  Trier.  1203.  252. 
Q/^iida  'i  Soben^en  bei  Kemicb»  Lu- 
xemburg. 43o. 
S€*nt:o  bei  Firmaray  vilic,  1  raukrcicb. 

465.  ,  , 

Sciveretnunt,   Chtvremoat ,  Gezberch, 

Flur  bei  Trier  und  andern  Orten. 

353.  465, 
Schenyis  viüa  V  i  i  uukreicb.  466. 
SconAerck,  Schonbeig  bei  Talling, 

Kr.  BerncafitcK  430.  435.  442^*4. 

446.  469-70. 
Scoze,  Scltoos  bei  Jb'iiKcbbadi,  Luxem- 
burg. 437. 
ßcrmnna,  Scbr«8eig  bei  Sehüttrlngcn, 


ihMBlfjMir.  533 

Scrinne'i  1187.  124. 
ScrumoertnühU  bei  ^Unster-Meiufeld. 
45L 

Sewren,  Sebeuren,  mit  Nassau  do 

Ort  tt»7.  206. 
Seßet^ne  rivus,  Seffcrsbach,  lällt  bei 

Mer/ig-  in  «Hc  Saar.  4()1. 
Stine  Castrum,  Burg  Sevw.  237-8. 

272.  . 
S'  ina  antiqua,  Seynbach.  424. 
Sih  fMfch.  Selbacli,  A.  Na.saau.  206. 
Sthuti,  Selzen  bei  Oppenboim,  ßUeift- 

iicääcn.  Ii  dB.  32* 
8emiih€K^,  Seesbadi  b^  Hennogep^ 
,  fi>.  Creuznaoh.  221. 
Srnrhfhtein,  Grew6  Tom  Sa^rburger 

Bann.  396. 
Septem  fQnteif  viUe  Siebenborn. 
Sereufiehi  mens,  Flur  bei  Trier.  353. 
s.  Servatii  Hof  zu  Gob  oberhalb  Cdb- 

Icuz.  416. 
Serviche,  Serrig  bei  Irscb»  lür«  Saar- 
burg. 397-8. 
Sevedie?  Söst,  lu-.  Saarburg?  410, 
Sevenich  bei  GaateUaun,  Kr.  Siramem. 

428.  ^  • 

Severihirne»,  Riramern,  K.  MontabaUTi 

Nasi-au.  1198.  216.  424.  426. 
Sibinöf^unnin  yide  Siebenborn. 
Sic^kekbaeh7  Siegelbaeh  in  Rbeinbai- 

ern?  1197.  212. 
Sitbenbom ,  Sejjtemfonk.s , ,  SibinhrUii- 

nin,  Hof  bei  Noviant,  Kr.  Bern- 

castel.  63. 108. 144-5. 1 80.  L  263-4. 
Siemerat   Simera,   Simmeni  iinter 

Dbaun,  Kr.  Crcuzaacb.  20.91.  430. 

455.  470.  472-3. 
Sigar.shaf/eii,  Sicrshan»  A.  MonUbaur, 

Naöi>au.  423. 
Sigeiidorfi  224.  ,  , 

Sigenlieim,  Scnbeim,  Kr.  Zell.  1]82. 

95.  129..30.  258-9.  427. 
Sigona  fluvitts  in  pago  Bedcme  ? 

14. 

Simonisvelt,  Sinspelt  bei  Outscheid^ 
Kr.  Bitburg.  450.  471. 

Sinei,  Signy,  (Kampagne,  Vrankreieb. 
465  47.1.  . 

Siiige^chtit .  Hof.  lag  auf  Kns^beiiner 
Bann.  U91.  210. 

SiHaneh,  Smaich  btt  TbionTi}Ie^  Frank- 
reich, ms.  235. 


Digitized  by  Google 


534 


B.  *ropognf  tiiidiM  Btgtoltr, 


Sireginga,  Scringcn  bd  NeunkircheO; 

FranKicich.  1(5.''. 
Siren  bei  Luxerubuij^.  432. 
Sirkem,  Sieik,  Frankicicli.  236. 
Sütwilrf,  Süsfüilre  lag  bd  S.  Johann- 

Bohrbach,  Rbdn&ienu  1181.  8&. 

210. 

Sleirhc,  Schicich  bei  Mehring,  Ldkr. 

Trier..  464. 
Sletwäre,  SchlbidmMler,  Ldlcr.  Trier. 

1181.  83-4.  251. 
Snarbach ,  Sehiiorbacü  bei  Kbombül-^ 

len,  Kr.  Simmern.  383-4. 
Socide  vidc  Sozcde. 
Sodhe,  Schmjde,  Schoden  bei  Irsch, 

Kr.  Saarburg.  398. 
Solr&shacli,  Bach  bei  Rhens.  1174  59. 
Sotercj  Shotere,  Sötern  bei  Nohfelden, 

Birlcenfeld.  409. 
Svzede,  Socide,  Süst  bei  Winehcrin- 

geji,  Kr.  ßaarburg.  12^  229. 354. 
Sotia;  Hof  bd  Merl,  Er.  Zdl.  85. 

172.  319. 
SjKriherch,  Belg  bd  ÄtcrJ,  Kr,  Zdl. 
■    347.     ' ' 

Äpira,  Spder.  241.  281.  283.' 

apize,  Spiesen  bei  Neunkirchcn,  Kr. 
OttAveiler.  1195.  187.  210. 

SürenkirähacJi.  bei  Bengd,  Kr.  "Witt- 
lich. 172. 

Sjiurginherch,  Sptirkkfkbey'g,  Forst  Und 
Burg  Spurkenberg,  Montabaur, 
Nassau  424-5. 

SMß  J.  bei  Brück,  Kr.  Adenau.  452. 

Staltcke.  Burg  bei  Bacherach.  212. 

Stalle,  Stahl  bd  Bitburg.  396. 

^arhinherg  caatrum  bd  xrarbadi  an 
der  Mosel.  332. 

Stafffuhnstf'^  Xassau.  1197.  206. 

ßtedeheim,  iStedtra  bei  Messej'icli,  Kr. 
Bitburg.  448.  471. 

Siemienacft,  Steiningen  bei  OfUenfeld, 
Kr.  Daun.  1193.  173. 

Steuiherch  bd  Wderweiler,  Kr.  Mer- 
zig. 403. 

Steineback  bei  Uebhardshaiiij  Kr.  AJ- 
tenkircbcoi.  U79.  71.  S02. 

^eimim.  Steinern,  Steiiiheim  bei  Pios- 
poit,  Luxemburg.  835.  9.  16.  23. 

Sieiiisele  bd  Luxemburg.  430.  435' 
6.  469. 


SHr^meith,  Sterpenicb  bd  Arlon,  Bel- 
gien. 469. 

StochetvK  Stockem  bd  Asaeibom,  Lu- 
xemburg. 438. 

Stockin  lag  bei  Wirges,  A.  Montir 
baur,  Nassau.  424. 

Straza:  Strassen  bd  Luzemlnn'g.  20. 
468. 

Strazburg,  Stratwborff  im  EUass.  281. 
ßtremit^^  8triinini«an  bd  SenlidiDy 

Kr.  Zeil.  428. 
8trovihi'r(/,  \.  SelterSi  l^aBsau.  1M4> 

254.  272.  297. 
Strttna,  Strolin  bei  Gilleofdd,  Kr. 

Daun.  1193.  173. 
Struverahus ,  StrotebüscK  ImS  Gffleo- 

fdd.  Kr.  Daun.  428. 
Qtuppilbfrch^  Shfphp!enherch,  Berg  und 

Flur  bei  Altrich  und  Witdich.  1180. 

81.  108.  144.  422. 
BuMeim,  Swtphemf  Sauer -Sdiv«- 

benheim  bei  Binolen,  Rhdnhesten. 
91.  430.  4.54.  472. 
Suarcenmle.  Flur  um  Adenau.  18. 
Suarzerdin,  Schwarzerden  bei  Gc- 

xnUnden,  Kr.  Simth^m.  423. 

Buburg?  U9a.  174. 

Spf^ifhe^  S/rf'rfiff.  Schweich,  Ldkr. 

Trier.  33.  3iy.  461.  464. 
Svelneim,  Saulheim  bd  Niederolm, 
' '  Rlidnbessen.  454.5. 
Suepettinge,  Scfawebsingcn  bei  VCcU 

IcrstHn,  Luxemburg.  439.  468. 
Svet'ia,  Schwaben.  281. 
Bulmenff  Sultne,  Sülm  bei  Idenheim, 

Kr.  Bitborg^  405. 
fliim«r2acftM,  Sommerlöeb  bd  Creoa- 

nach.  383-4. 
SuijiiiJiDif,  Sumniethof  bd  Treis,  Kr. 

Cochem.  173. 
Snra  iluviua,  die  Sauer.  Luxemburg. 

704.  1-2.  4.  8  9.  91.  450-2. 
Svrensis  pairu?,  Sauercrau.  835-  0. 
Siiushach  tlillt  in  die  Nahe,  ßirkcn- 
.  fdd.  410.  ^  • 

8uvesf^€j  MoeefsQradk  bd  Mtfnater- 

Mcinfeld.  451-2. 
Su-erht^ .  Schwdgen  in  Bbdnbaiem. 

455. 

Swickerotit,  Schwickerath  bd  Seins- 
fdd, Kr.  TVitttich.  1189.  IM. 


Digitized  by  Google 


B.  TopofrftpbiMii«*  lUgtaUr. 


l^aleoanc,  Thalfaug^  Kr.  Beriicabtel. 

48a- 

Tavena,  Tubett  bei  Freudenburg,  Kr. 
Saarbix^.  20. 91.  430.  455-8.  465. 

473. 

'lenielctu,   iemmoU  bei  Isittcl,  Kr. 
Burburg.  364. 

Tenedoa.  415. 

Ttutuutn.  142. 

'L''\randria  im  Nit'derland.  Ki.  1(>0. 
Theodoitüinlia  vidc  Diedeniioven. 
myamnzal  919.  16. 
Thure,  TorBf  Thür  bei  S.  Johann, 

Kr.  Mayen.  236.  238.  ^^8..  212. 
Thurm gia.  280ui. 
TiUa'i  354. 

Tinenlieim,  Dieoheim  bei  Oppenhdm, 

Rheinheeseu.  453. 
TMmicAa»  Tinori,  Ttnibefifly  vide  Diu- 

kriohe. 

Travene,  Traben  bei  Trarbach.  99. 
428. 

Travendn^MH^  Trarbach  an  der  Mo- 
sel. lt9Sw  172. 

Trtcltere  paguä  vide  Drachere. 
Trevirus,  Trier.  1.  9.  10.  27.  40.  43. 

52.  54.  58.  60.  63.  66-7.  69.  72. 

77^  82^  87. 92.3. 102. 104. 106. 

113-14.  122-4.  136-8.  144.  164. 

171.  174.  m.  207-8.  2l(t.  226. 

236.  239-40.  246-9.  252.  26U.  264- 

ö.  270.2.  280-2.  285.  290.  294- 

5.  302-4.  307-9. 813-14.  317.  319-* 

21.  326.  333.  335.  337.  340.  842. 

348-9.  351-6.  363-5   384.  398- 

401.  406-7.  409-12.  415.  419-23. 

430.  433-7.  439-42.  446-7.  449- 
;  68.  457-61.  465-6.  468  47u. 
TribunoB  Tilla  regia.  21. 
Trwmpze,    Trimbs   bei   Pokh,  Kr. 

Maien.  175.  217-lS. 
.Trig,  Treis  an  der  .Mosel,  Kr.  C'o- 

chera.  67.  103.  119.  141-2.  303-4. 
Trümuga  bei  Mwfy»  Fraakieieb.  352. 
TiiOenkeifm,  Ldkr.  Trier.  401.  444. 

464. 

Trwda  bei  Annweiler,  üiieinbaicrn. 
177. 

TrMmffe,  TruniiBge  bei  Waldbcedi- 

mus,  Luxemburg.  46& 
Tmiio  Tide  Dftao. 


Tnuiba,  Thomm  bei  Farschweiler, 
Ldkr.  Trier.  399.  404.  414.  47 * 

T^anshin^  ride  DaneohiDoeD. 

Tuiituundorph,  TUnsdoif,  Kr.  Saai'> 
bürg.  34ö-f>. 

Tnotirüre,  DudwoiJoT  bei 8aarIirüukeD. 
342.     •  ' 

Turisbur^  vide  Dusburcb. 

Ttticulanuin.  85. 

Udera,  Oudc ni  hei  Thiouville,  Frauk- 

rcich.  340.  343-4.  34«. 
Vßeniufje  in  pago  Bedenbo,  Onlflin- 

gen,  Kr.  Witaicb.  817.  8.  16.  77. 

420.  42H. 
Ulj'riiiheiiih  Wald- Uelv^alietm  bei  O^- 

peuhoitn.  472 
Ulkebach  vide  Olkenbach. 
Uro,  Eiurcn  bei  Trier.  352-5. 
Urbach  bei  Puderbacb,  Kx.  Neuwied. 

1204,  257. 
Urbs  antiqua,  Flur  bei  Seyn  '397 
Urley  lag  an  der  Mosoi  hei  lierncae- 

tel.  353. 

VrMsftld,  Omfeld  bei  KiUbnrg,  Klr. 
Bitburg.  1150.  33. 

Ur»madia,  Untmieda,  Urschmitt  bei 
Lutzeratliy  Kr.  Coehciu.  1190.  155. 
428. 

Uraa^  ümowe»  war  ein  Hof  bei  Witt- 
lieh? im  63.  X08.  144. 
Urrar,  l Mar  unter  Khrenbreitotttn. 

;1210.  2'.nj. 

UrzerJn ,  l  i'i  iche,  Urzeke,  Urceka^ 
Utiicig,  Kr.  Wittlich.  68. 103.  108. 
144.  147.  319.  428.  446-7.  465. 

UtpernOf  Oepern  hei  Redingcn,  Lu* 
xcnibnrg.  430.  438.  469. 

Vale  vide  WjUü. 

VaUndi-a.  Urbs  mlltu^^  VaMmtis^ 
Vallendar  unter  Coblens.  71.  237- 

8.  267.  272.  416. 

de  ]'(UUbus,  Failz  bei  Wittlich*  57. 
63.  1<)8.  144-5.  203 

{  ullctff  l  eile,  Fdi  hei  Longuich,  Ldki*. 
Trier.  20.  91.  414.  441.2.  445. 
460-3.  470. 

Valfis.  Vf  ifej  VtUin,  Fell  an  der  Mo- 
sel, Kr.  Goiir.,  900-50. 17.  451. 
453. 

VurCf  Fahr  am  Rhein  ^  Andernach 
-  gegenabec.  1194.  176,     '  . 


Digitized  by  Google 


VaatroUf  Fastrau  bei  LüDguich,  Ldkr. 

Trier.  442.  462.  464. 
Veickenobf  Flur  bd  Deteem»  444.  - 

Veleruthl  NantUL  206, 

Vdhtri  97. 

Vt  Ue  vide  \  allis. 

VeUkirgen,  i'eldkiielie  bei  Neuwied 

m4.  257. 
Veneiif  Yencticr.  64. 
Verona.  115-16.  120.  IIU. 
Verrenhi( rqh  ciistrum,  Virneburg,  Kr. 

Adenau!  11»^.  166.  503. 
Vicmnoy  Feyen  bei  S.  Mi^eis,  Stkr. 

Trier.  410. 
Vildesdorph,  Filsdorf  bei  Aipell^  Lä« 

xemburg.  434. 
Vileirs,  ein  Villcrs  in  Frankreich.  352. 
VäiriMW!^  im  Gootelwald.  Kr.  Witt- 

lieh.  172. 
Vülari»f  ein  Weiler  im  Kr.  Wittiich; 

oder  um  Jülich.  49.  56.  im.  144. 
Vilniere  ,  Vehnere ,  Vilmar,  A.  iiua- 

kel,  Nassau.  158-9.  334. 
VUaiMj  Milien  bei  Ootie,  Ldkr.  Triet*. 

456. 

Virva,  hiess  derNeoenberg  bei  Trier. 
399.  423. 

Vii'dunumj  Verdun,  Frankreich.  134. 

VirfMri$l«dk  vm  Birkenield.  410. 

Vücher  Fisch  bei  Nittel,  Kr.  Saac^ 
bürg.  363-5. 

Vischhach,  Fischbacb  bei  Mereeb,  Lu- 
xemburg. 468. 

VUsteinr,  VUsUinj  Flesten  bei  Ker- 
pen, Kr.  Daun.  471. 

Feeie,  Vowde,  Feulen  bei  Diekirck, 
Liixomburg.  VM.  438. 

Vollctshfi III,  \'o]xheini  bei  \\  öllstoin, 
Rheinhcöfien.  1187-  124.  373-4. 
384.6. 

Voscasitisy  Vostro,  F(MC9t  bei  Cai-dw, 

Kr.  Cochem.  1178.  67.  119. 
VoiL'i-lt'  vide  A'oi'lo 
Vrestnej    Fressen   bei    Polch,  Kr. 

HaieD.  418. 
Vrinngen,  FriBineen  bd  Eteh^Alsig, 

LuxcmhiTrp^.  4o4. 
■  Vuhtifi,  Vuctuifif  Fitten  bei  Mcrsi^ 

394-5. 
yflrf  eaglnun?  332. 
VTize,  TW?  Fiacb  bei  Nittel?  1188. 

94.  294. 


Wah/'ace)un'a  pagus.  895-  15. 
Wadegozen,  W  adgosseii  bei  M«vig.69. 
Wadenkeim  bei  Ahrweiler.  18.  126. 

258.  287.  289.  3Ül. 
Wtiderella,    Wa'lerola.   Wadrill  bei 

Wadern,  Kr.  i\ler/i|;.  97. 
Waderlu  im  Nicderland.  16.  61, 
Watff  Heithüsen,  Wagenhauaen  b.Lslie- 

rath,  Kr.  (\.(!!cm.  1193.  173 
Wo'^ll' Ilgen,  W  elliiv^vü  bei  Hilbrui- 

gci),  Kr.  Merzig.  349. 
Wala,  Valey  Walde '(  Wahl  bei  lie- 

dingen,  Luxetobuiv.  341. 344i.431. 

488.^ 

Wailamo n a.'^terin m ,  Walmojmstfriu m , 
Walmünstcr  bei  ßuscndeif)  Frank- 
reich. 340.  im.  550. 

WaHbachf  Zwatbech  oder  Wahlen  bei 
Losheim,  Kr.  Merzig.  468. 

Wald  vide  Wala? 

Waldafen,  Wallui,  A.  Eltville»  N«»- 
sau.  384*5. 

Walderadagiuelie.  i  lux*  bei  Uexhdm. 
18.- 

Waldercinge^  WalleiSfiHigeA,  Hr.  8mu> 

I Ollis.  46ö. 
Walferdinge  bei  Steinaei,  Luxeraburf. 
469. 

WüHa^tra,  WaleHem  im  NiedeHand. 

1191.  160. 
Walirish'utt,  Wallei'sheim  unter  Gob- 

Iciiz  um  Rhein.  366.  416. 
Wal^tretiiltovej  WUtpret Ikoven,  Wal- 

porshetm  bei  Ahrwtiler.  287.  289. 

301. 

Weddorf  hei  i»olch,  Kr.  Maien.  418. 
If^aZ^/Vul  bei  BialrolF,  Fnnkrach. 

120. 

WaieitQem&tide  im  Niederland.  1195. 

186.  280.  415. 
Waltersdorf  gekörte  au  Nlederteiiij 

hinter  Ehrenbreitstein.  416. 
Walttngaj  Welliogen,  Kr.  Meraig? 

346. 

Wattradiay  WaiirtUMmy  Weldndi 
bei  Ruwer,  Ldkr.  Trier.  354.  399. 

404-5.  411.  443. 
Warhi7ina,  Wohineron  bei  Tönadori^ 

Kr.  ijaurburg  V  345. 
TFoaiieMn  um  jEiiiaterappel  in  Rhein- 

bttem.  466. 


Digitized  by  Google 


m 


W^n0M,  Weidi^M»       Shbiifg. . 

.Weidenhage»y  WeiUeuhao,  A.  Wal- 
merode,  Nttwaa.  366. 

'WhUher$hei'm  ?    eingegangenes'  Ort 

zTrischen  Wallliausen,  Roxheim, 
Hübershdm.  \\&6.  32. 124. 376-6. 
^84.' 

jr«ftfeMiN»i   WOieittti,  W^lMn, 

.'.Hieilibefaen.  20.  91.  455.  472. 
WeVcenhße,  WeDkyU  \m  Aiiwy  &r. 

ßitburg.  448. 
WdUne,  Wehlen  bei  Benioastel.  422. 

Wercebach,  Würzbach  bei  BlkteiAtel, 
.   liheinbaiem.  IM.  85.  . 
Wiredmnih,  Wfinborg  in  F|jiüüc€lii61. 
Werda,  KüsenmwUt  «m  JUieiii.  IMt. 

283.  290-1. 
Wer*»,  Wehr  bei  WiDobeciiigtB}  Kr. 

Wire,  Wdur  bat '  finrifbl^hl  /  Kr. 

•  aiafaD.  1196.  193. 

Werentroth  In  ff  bei  AlleidMIllMI  i' A. 

NMsau.  1197.  206. 
Weresdorf,  Wersdorf,  W^idredorf  bei 

BiMfedUr^  Ei.  mim^,  449. 
Werkt,  WttiM  bei  S.  Goar.  356.  359. 
Wergtaf.  Wörstadt,  Rheinhessen.  454. 
Wertderahetm  vide  WeithersbeiDi. 
Wtsrwisf  WicrfüB  bei  Ponunem,  Kr. 

CochMn.  193.     '  • 
We;tde  in  jMffO  Einneheni  ?  Kr.  WiM- 

lich  oder  Bcmcastcl.  715.  3. 
Weymdfd  curia  V  Nassau.  1197-  206. 
Wich,  Movenvic,  Frankreich.  340-1. 
Wid^marOMdi^  Wetdentwob,  Kr. 

Daun?  353. 
Widtnrod'i  Luxemburg?  um  Ospeni. 

438.  

WidingUf  Widrigis,  Würges,  A.  Mon- 

tebftiirt  NuMa.  424. 
Wieks,  MelMT-WieBe  bei  Tbionville. 

843. 

Wihsi,  Aufwies  bei  Mendorf  Luxem- 
burg. 348. 

Wüa^  Greutsweiler  bd  Nennig,  Kr. 
Saarburg.  20.  91.  430-1.  469. 

Wildfistorphf  Fibdorf  bei  A«peity  Lu- 
xemburg. 468. 


sau.  1197.  206. 
irtiim?  ein  W^ eilet  Um  Trier.  353. 
Würe,  Hulsweiler  bei  Smlovie.  69. 

209-10. 

Würe,  Weiler  bei  UilbnngbD,  Kr. 

Mecug.  3«94.ö. 
Würe,  WeUer  bei  Biogen^  itUeinhes- 

MA..  1)16;  »876  J».  363^. 
Iftartf,  Weiler  bei  Moanngi»«  Kr. 

Creuznach.  473. 
Wäre,  Weiler  bei  BiersdoH,  Jxx.  Bit- 

burg.  174.  229.  449.      .  .  ' 
fir«lnv<  Weyer,  A.  Bokel,  iNaMU. 

206. 

Würe,  HotVcücr  bli  WoiinhhiH^gj 

Ldkr.  Trier.  318. 
Würe,  ein  Weiler  in  dem  Kreise 
.  BwiMtel  odfr  Witdidi.  422.  : 

bürg.  431 
Würf.  Münchweiler  bei  W*iiJAn|  Kr* 
.   Mersug.  456.  .  -  <  . 
Würmwin,  W4k^»im»9^,  .WiM  bei 

DendcMd,  Kr.flftbufg.  1181.  IIS. 

147.' 

Wüsehach,  Bach  bei  T«beily  Kr.  ISaar- 

burg.  456. 
WütMi,^  Wiltingen  bd  Ghdiien,.Kr. 

Saarburg.  66.  170.  342. 

Wimereskiricha,  Wivinri  prcltmi,  Wi- 

inanitfdrche,  Weinier$lvirch  beiKidi^ 

Luxumbutjp,  20.  91.  468. 
Wmtdingis^'  Winiiingen  «n  derHoftel, 

Kr.  Coblena.  90.  25.  28.9.  257. 

316.  416. 
WineheiiUy  Weiiiheim  in  Kheinhcsöen. 

27-30.  91.  155-6.  430.  455. 
Wisudemn,  Windesheim  bei  Creus- 

nach.  383. 
Wtnihchere,  Winchra.  Winchere,  Wt- 

nekra,  Winerhra,  Winchra,  Wine- 

ckere,  Wiuciieringen  bd  Nittel,  Kr. 

Sawrburr.  72. 184.  229.  348.  362- 

5.  396. 

Winkeln  bei  Gilleuleld,  Kr.  Daiiii. 

1193.  172 
Winterhach  bei  Pfalzel,  Ldkr.  Trier. 

62-3.  104.  108.  144-5.  251. 
Winterhure,  Winterbom,  Rbeinbeiem. 

455. 


Digitized  by  Google 


Winterheim  bei  Oppsnbeiffif  BheiU- 

he&sen.  472. 
WiiUersdor^k  bei  liahlingcii;  Ldkr. 

Trier.  9ü* 
Wüitiriche ,  Wintrich  bei  Müblheim, 

Kr.  Bemca«tel  399  tll.  \H. 
\Vi!<.   Nicdorwcis   bei  Aisdorf |  Kr. 

ßitburg.  ÖOO.  6.  7.  14  

Wi»don,  Weisel,  A.  8.  CrOMshaiMeD, 
•   Kassau.  383. 

Wiissa.  Weiss  bei  'AdnuBreiacML  '71. 

255-7. 

\Vis»e  in  pc^o  Mublenw,  Wihn^  Alt- 
■>  >ifiee  bct  Mendorf  Lnvmburg.  HIU. 

6.  348. 

JFws^,  tV'/.sT,  Mosclwcis?«  bei  Coblene. 

206.  215-17.  m  m'28&.  398. 

802.  357. 
WUsera  marca  in  IMigo  B«deo8i  su- 
"per  fluvSt^  8igon?  ^iberw  oder  Nlt- 

der  weis?  860.  12-14. 
Witet»heri]h .    Witfrshnrrh.  WiikirM- 

berr/ ,   W  eltersburg  bei  VaileiMiar. 

1202.  236.  238.  272.  < 
im«etalMf  im  WBt-    '  t 
in/fp,  Weiten  bei  Oncbhols",  Kr. 

Raarburg.  456. 
WittLicli,    Witelic,   WithVra.  Wühe- 

lika,   Witlicke,  WittHci».  4U.  63. 

147.  172.  264.  319.  859  89^  411. 

420-22. 
Wiäen^g '?  Kr.  Bitl>urg.  449. 
Wizeaoioc  \^'eis8enau  bei  Mainz.  168. 
Wiakirokej  Alba  ecdeitici,  Weiskircbcn 


.  bei  Manil,  Fkwkneieh.  48Üi  4ML 

6.  473. 

Wüport,  jelat  Ileiligkreua  bei  Trier. 
tSOl.  230. 

Wiznltmi  Gvem  des  UtwiMbi,  Bir- 
kenfeld. 409. 

Wolfenjxtl,  Fiur  bei  Winterbach.  251. 

WolßiuiU  in  pago  Bedensi,  W  oi^eld 
.lieiBoQkeiidofr.Kr.Bitburg.BM.«. 

lVo{fim»tm\'  WoltViibaiiaen,  A*  Boa- 
kel,  Nassau.  1191.  20r>. 

Wolruerode,  WüUmcrath  bei  Lutze- 
rath, Kr.  Cocliem.  1150.  33.  173. 

.  488.  - • 

210. 

MVopeswüvf,  Wopemwilrc,  Folperseh- 
w eilet  bei  Sarrgoemmes ,  Fraukr. 

69.  209. 

WelteMgrühuny  Ftw  M  Appeohflimy 

RheinbesscD.  1158-  32. 
Wormntfa,  Worms.  182.  268- 
Wrentiiinga  gehört  zu  OudfiRli  Frank» 
.  reich.  340.  344. 
FTiSdktfr«,  Wocherft  Iwi  Peuly  Kr. 

Saarburg.  469.  * 
Zeltnnr,  ZeltijiMa,  Kr.^  BcoMMtai. 

63.  vide  C. 
Zevena,  Zewen  bei  Trier.  351*2. 
Skuihe7  gehörte  M  Wiadieringen.  363. 
Zvringa  ?  343. 

Zurchaf  Ziriob  in  der  8chwebi.  281. 
Znffffffje  in  pago  Beden^i.  Zittick  bei 
Bech,  Luxemburg.  Uli.  S. 


1/1 


1 1.  k  I 


  .  >  I 

1  ...  A      ■  . 


I         •  I 


Digitized  by  Google 


6S0 


C.  Wortregister. 


A€k»4nn4{.  382. 

Akk^r  389. 

AüodiuM.  2.  439^ 

Alte  sihe  43.  * 

Amphora,  $4dl  .     >  ^ 

Anewandun,  Anetevub*':M^l  871^2. 

374-6.  379-R2.  38B. 
Angaria.  339^8.  344-6.  3dO. 
Areale.  22- 

Aithin,  Hatte.  395.  plenaria.  396.  ^«c. 

^8.9.  4&8.  • 
Batviator.  339: 

Baivhis.  457.  * 
Bfiivtor.  341.    •  ' 
Baiuiach,  405        '  '  • 

Bosmh«!««.  424. 

BoiwMtfe  mnum.  405.  ^fffiit»  nn».  488. 

Bamnts.  382.  394-6.  398.  402-3. 

406-7.  409-10.  419.  422-6.  434. 

440-1  444-6.  455-6. 46.'5.  16'j.473. 
Bidellm.  4i8.  Budde.  419.  Beddlm. 

445.6  J|#7; 
JBo<i«ne.  282.  '  - 


4  * 


Bo  rar  ins.  3* 
Boz^.  397.       '  •  • 
Bredefenke.  413. 

BHiwfi^  B^.  374.  376.  379.  894-6. 

398.  415.  419-20.  422: 
Buhulciis.  433.-      •  * 
Bildete.  419.  •    '  ' 

Budinch.  426.     -  •  • 

Bunda,  Btmeda.  370-2.  875-8.  380- 

1.  4^7-18.  • 
Stfr9iitM.''23.  ■ 
hvrgmses.  399.  ' 
Burgwerk.  213. 

Cappen,  capunm.  388.  389-90.  454. 
468. 

Oiwerrors«.  206.  forestom,  ncmns  ca- 
mere.  394.  398. 409.  417-19. 424-5. 
427.  434.  446.  480.  . 


CarpentanuB.  433-4.  487.'  441.  444^ 

6.  452-3.  459. 
Carral  via.  401 .  " 
Varruadi*.  339|  oorrmdU,  340-1. 
Casatm.  3. 


•  t 


OMtendom.  56. 

Caatusia.  15.  _  . 

Cf/jffw^?'*'.  410,-  449-50. 

Chorris.  347. 
Cinsere,  410. 
Clartftam.  408. 

Claumra.  468. 

6%).  372.  374.  380.  387.  390 
Cortnied^  441-3.  446.  448.  457-8- 
Corneleide.  452. 
OomA,  282. 

ChNMio,  843.  344.  432.  488-41.  458. 

4R4.  466.  468.  470.9.- 

Cultura.  430-2.  &Ci  ••• 
Cnnfra.  434.  ' 
Cunneine.  4ö2.  •  " 

Oupmuut^.  421. 
iku'tUlani  442.    -  ' 
Deme^'.  413. 

Denarius  bannalis.  394-6. 


Jrismgonnn.  398. 
t>mn<Mt».  437. 


vinah\t.  448-9. 
miüaUs.    431.  441.  445. 
450-3.  455.  457.  461. 
Dickengriz  ager.  417. 
lHe$  yd  wofr.  348. 
Dt««  5o7)n^».  394. 
„  croadmlis.  4.56-7. 
,  d&nii'niralh.  397-8.  414;  421. 

456  467. 
„   magmis.  418. 
DwkJ.  410. 

Dinrvoqf.  50.  107.  19!.  276.  287-9. 

300-1. 

Düpontnn  reiiHUH.  443. 
Dominica  avena.  359. 


Digitized  by  Google 


640 


Duale,  Zweideil  386-90. 

Dvrcins.  343.  443. 

Eaerde.  390. 

mmera.  342. 

Erueaeaf,  «ruüchaf,  89. 

Facule,  auree»,  345. 1 397.  448.  446i  • 

450. 
Fanciculu».  394. 
Feoda  Ugaiwia*  445. 

tinitzala.  385. 

Firdo.  384-5.     s  •  ■ 

Firling.  452-3. 

iJ^irftf/Za.  439.  4ÖU. 

Forestmiua,  433^  437.  441.  440-6. 

448.  466.  459,  461. 
Francheria.  465.     '  *  .    ,  , 
Friedehrech.  282. 

Friainga,  Früchmgm.  403-  422. 
Furdag,  425.  '    .  ♦ 

<?aZ2MM0ui.  845. 

Garcio.  466. 

Geisen,  Snndmiinge,  45d>.  .v        '  t 
Gelima.  409. 

GßWQMäa.  3ß8.  3T2^.  3?6-7.  388-9. 
Ifotieom.  409.  , 
iiaffe,  394.406.' 41^11^  419. 

421,2.  427.  -    '  .  •  , 

HeilheUnr.  yOo.  ,  . 

//eAia.  387.  390.      •  . .  :      '  •  . 
lle^ta.  424.  '     ,  ' 

BereairaeeH,  herweg,  367.^.  374. 37^«- 

9.  391. 
HertmaL.  345-  402.  41Xf 
lierwede.  327.  ♦  • 

Hirtibe.  403.  . 
Jlospäivm,  433.  439.  470. 
iic*2>a,  o6<z,  An6a.  339Ui7.  369.  376- 

8.  38.-^-4.  408.'  422. 
HoLzcorn.  418. 
JIvU>t/iurckc.  438. 
B^sgenoam.  40}; 
ühfCf  Bairlenkuue,  395. 

9      BerdiniühiMe.  462.. 

„      BeritiJiuvf.  394. 

0     JJtoiimatfrhuue.  462. 

,     Bim2«2A«i(«.  416i. 

0      CauwaueshuMte.  462- 

,9      Ciddhuue.  403-4. 

p      Colihune^hnve.  462- 

„     DineatehHue.  363.  365.  4^7- 

9     Dntadkme,  406. 

,     folmoru^  462,    ,  , 


JSnSf»>,  Fnuah$huue.  462. 
Gmli.-<fnme.  416. 
„     Glanhuue,  395.  400-1.  408. 

/«enAvv«.  ^7. 
^  f  ^  Keiserskwie.  462. 
f   'j, .    Keneltoüesfimic.  462. 
„     Kirkehuue.  363.  366. 
0     KoÜmue.  405. 
y     IforritfMiAtfKe.  462. 
,     Olkenhuue.  462. 
Par«e^^.  406> 
408. 

^      FeremintMmu>  400-1.  404-Ö. 

]f      Plant irslnive.  462. 
I  ^  ,,\HiakardÜhnat.  462«' 

Bifhlnnie.  4*  Mi.  ■ 

^     Uadahupe.  462. 
„     Scafhhuue.  405-6. 

^^^oraAfMie.  .303.  M^Mne. 

365.  395.  400.1.  405.  414. 
423.  455.  470. 

^     Schftktfieshwiie.  46& 

jp     ISeurlmue.  427. 

„     Bdkvme.  406.  . 

^  Siluirsmidelninei,4ff^ 
• '  ^      SohiisJiuuc.  427. 
,       ;  lunbfdelle^huue.  462. 
;  j*      Viacerehuue.  36^..Ö.  l'i«^«'^ 

,  ,     i«ikf.408;  FMdMUiNif*  458. 

^'    T"or^^;t."uf.  403.T4i8.- 

„     WiUh&bm,  424. 
iioue.  187. 
Bfmemaidtvm,  407-8. 
Houemase.  426-7.  i 
Hma^  384.  390.  427.:. 
Hiinicttin  mnitw,  385. 
//u«ru».  246-9.  270.  312. 
JoctUator.  349. 
JucA.  854.  420.  427.  . 

Juchkur^K  405-6.  .  >  .'i 

Juchuin  107. 

Judicium  aquc  frigide.  4ül-2* 
Jugarium.  419.  •<•• 
Jim  iNO^critf.  486. 

;  Dt  MI^CitTn.  420. 

jj    terraJfi.  465. 

,    välici.  461-  • 
^((U^imtt.  347.  .   I  • 

iL«m«.  168.  406^6.;i  «. 
JTäit&eMb.  306. 


Digitized  by  Google 


641 


Kuntde.  427.  .  '  .» 

Kuniges  straze.  374*     .  >  .  >  >  ^ 
Lagena.  462-3.       .1".    .".  ♦      .  » 
Legotarii.  446.  •  •     >    •  • 

Leidekmd.  ^ 

Mfr/j.  408.  419. 

Mni^>r,  menr,  vUUcms,  ß&it^S^  403-^ 
Midder.  860. 

Mmietmei-c.  411.  Manru  erck.  452-3« 
Manipulus.  351.  395.  387.  403*  416. 

490.  451-2.  ■ 
Mamio  saUca.  45^.  .  I 
Mwdanariiu.  105.  363.  ti).  4S3. 

432.  &a-  V  I 

Mansucde  servidum.  44ft 
Idansus  achtalis.  405. 

«.  Baaini,  458-9. 
«      hwsdUttü,  422. 
^      eapeüarie,  422L-  '  •  ■  * 
^      cenmcdia.  462. 

cottidiam  nnntii.  422. 
^       dolairi  ofjicd.  398. 
frisiugonim,  422. 
tM9«mtt«2t«.  9.  la  340.  4df. 

inmde.  422,..  ■ 
iiZ^rr.  432.         •  . 
leäalü.  IL 

loTigus.  418.   ■  _   •  ' 
«MmMMWiMc«.  440ul. 

militaris.  41').  .  . 
molenäini.  422.      •  .  , 

moytab'H.  440-1.  ..  .  • 

,      fMWM.  406;  . 
9      pücatorum,    898.  pMMri«. 

407-8. 
„      plenicmmali».  448. 

v^wm     ceiisum  Holvens, 

9      ponuzrü.  422. 
Reniegeri.  461. 
Ä^s/o//?.  461. 
scarmansm.  455. 
aemicenmcdis,  448. 
«m^w.  9.  10. 11. 344. 431. 
455. 
,      «foc/*.  422. 

„  aufirit'.  407. 

„       oetitttus,  10.  11. 
de  v»«MrM.  407. 


Maimis  vitri.  414.     '  ' 
i/anno^  vmKlik  466. 
Mar.  399. 

JtforcoHjwarcÄttn.  347.  372.  377.  390. 
Martdln»,  468. 

Medemc.  895.  JfftiMfil.  408.  ifeiHiiii«. 

420.  425. 

Medencürn.  Ihm.     .  »  •        •        <  ■ 
Mtdinuimi.  44u.  -  ' 

J£€dM>.  401.  494.    •  M 

Melboum.  170.  '  ' 

Mensuale  servitivm.  431. 
i/«(a,  457. 

Uezcom.  409.  436.  439, 
Mübrode.  452.  ^ .  ' 

Moltura.  459.  '  - 

J/or<7e/«.  386-91. 
Mortua  inrmv!^.  436.  442-4. 
M4Hft<d**  pani4.  431.  möyta,  432.  434- 
8.  440.  442.  447-8.  457.8.  460-2. 
Mvyta  vadeti.  470.         ' " 
Mulendiche.  402.» 

Muahtm.  441. 

A'ocAo.  281.  •       .  .    1 ' 

Nachseilde,  403-4.  ' 

Niederi-Hd.  387*9.  cam>ai&  ioMUf. 

4.31. 

0^.  Wca.  852-3.  Äu^^a.  432.  443-5. 
Overveld.  387-9.  campum  superius.431. 
Jfctj^uNi«  841^  :  '  i  .«  . 

Palma.  437. 

Farafridus,  PalafredttSf  Fmf&fv^diM^ 
340-1.  397.  402.  447.'- •  t 

Fania  moytoLU.  431.        '"       ••  ' 
f,    dmutralig,  431.  >  >  -  ' 

Pedttura,  9.  petitura.  15.  431-2.  439. 
441.443-4.451.459-61.464.466-7. 

Pictura.  17. 

Piiitere,  Piehtere.  342.  Picktere.  399. 

404.  P(MCr«n.  421. 
P/^-em  388.  Pieneer.  443. 
PoUidoma.  348. 
P<wk/?/5  A'aroit.  401-2. 
i^«nzMM.  468. 
Ittfoca.  445-6. 
AecAtf.  427. 
Saccus.  447.  453. 
SoZe.  182. 
Salica  mamio.  450. 

^     ferra.  364. 398.  421.  426.  432. 
488.  453.  460.  467-72. 


Digitized  by  Google 


0. 


Snh'ra  tiinea.  4Q7. 

Saliru/H  />onum.  .439-51«  467-61. 

iScaria.  342. 

Schuzwaz&r.  448.  '• 
Scmdele.  342.  UL, 
ISclatnis.  281. 
Soouwe.  430.  462. 
Serago,  Soreiner.  281-2; 
S<metu^,  441.  443.  447*  460.  .465. 
Scuzen.  41P>.  . 
Seicorti.  418.  v  « 

Seütimui.  404.  •  * 

SeU^erede.  2S24 
Seleguet.  26.  376. 
SäZZöw«.  439.  ... 
Sicheide.  389.  .     .  . 

Simvla.  434. 

SMa.  395.  417.  432.  443.4.  451. 
i  45B.  461.Ö.  .  r  .  . 

Siegetaz,  400. 

Softdm  visttalvt.  4«^1. 

tiomariujt.  400-1.  405->6.  «OMmorMM. 

420. 
Seoe^.  422.  426. 
Stokemer.  443-4. 

Straffilü.  468-        »'.*.••    .  . 

tytrcfjt-la.  387. 

^m6riwi«».  394.  396.  403.  411-12. 

4tA.  421.  487f    .  t;  . 
/SwMro.  436.  439.  442.448^.  461. 

465.  . .'  «11»» 

Sundrunga.  351.  453.  .  '\ 
Surcen,  facule.  397.  ■  .  ■      .  • 
Steingd,  340.     1  -    .         ..   -  \ 
Stoma.  425.     ^  . 
2%<ina.  380. '441.  *  ' 


Traha.  447.  449.  451.  . . 
Ubirlende.  420.  446. 
XJlna.  437.  461. 
UmMem.  407. 

Vma.  400.  415-10  419.  421. 
VaUMor.         368.  d72.  376.  37^ 

388.  •  . 

da*  \art.  ^12.  388. 

Venna,  363. 405.  408.  431.^7. 469. 

Vtctinux.  345. 

VjnM.  346.  382.  r«^ftjea;m  ^ 
Virenzctäe.  390,   .    .    .    .  • 
Visitacio.  340-1.         ^* . .  -  ' 
Vüitalis  poreui.  4¥k 
lloz,  281.  ■ 

I75r^  i7ur.  285.  376.  380.  - 
Vottdinesi.  16SL  . 
V oraler.  418.  • 
Vronde,  409.  . 
VnderheidB,  8Q& 
T  MrÄwr*?.  305.  427. 
Warhwt.  376.  381, 
Warta.  425. 
iroste/^um.  465. 
W^flfrtiiegptMw>  9»  10. 
Wergßlduni.  23. 
Tr*7f/ors;jr<',  424. 
\Vi.'<inifje.  403.  405-6.  414. 
Wiau/tgemer,  443-4. 
Wole^if.  281. 

Xrnia.  345. 
^aftwZ.  281. 
^aöe«.  366.  370.  389. 
Zomeiiu  28  L- ' 
•msftere.  281. 
Zumdea.  367-91. 


.  I 


Digitized  by  Google 


2Uin 

ersten  und  zweiten  IBaiide 

des 

millelrbeiniscbeii  Irkuiideubuclis 

▼QU 

Adam  Goen. 


I 


i  i 


t        *         t  *   l  •  . 

.»  ■Ii    j.. . .  •' Ii  • 


Digitized  by  Google 


&4fi 


x.i  fl    r.  U 


I   M  «! 


Vergtei€lM»de  lebccsicht 


.ciH 


der  Xieihc^b^e  de^,  Urkunden         der  ji^it^^ 
stunm\ingen  in;  dfon  "CJrktmdenbucjiie 

mici  dt 'Ii  nachstelicixdc  ii  i^c^cüstcn. . 


t 

Die  mit  eini 


S|fa^fficl»«iv  (*)  ver^enen 


Nummi^  s^^jaifC^  ftn^||i|^ftrta  gedn^f|rt»c 

II    1  Jni 


Des  Urkundenim«!»  I .  Batides  j       D  e  t^:  Buß  giS  b  t 


Hro. 


Datum. 


TT 


IV 


26. 
1. 


•1, 
♦2. 
♦3. 
♦4. 
♦5. 
•6. 
•7. 
*  7  a.. 
•8. 
•0. 
10. 

•12. 

13. 

14. 
•15. 
•16. 
•17. 
•18, 

*20. 

21. 
*22. 
•23. 

24. 

25. 


t>a4. .  i . 

706  fcbr. 
720  j!in.  2:5. 
« jan. 
752  mai  27. 
T  .:7&2  miti  b. 
760.jimM7. 
:763h-8Q4.  . 
•  '76^804  . 

7eai>juUio. 

.  "769  «tii^  13^ 
.<]76»)<ai:l|.'2. 

176Ö  feW,  14. 

7G6  jahi'^  . 
767  jun.  1. 
<..770  mw. 
>77i  iepi  ü. 

772  fipf.  1 . 
772  jun.  29. 


1'^ 


■  V 

Ii 


I  •'\ 

■  » 


i-  - 


e  n.<i^; 


l. 

Anh.  1. 

4. 

o 

5. 
G. 

.  3. 
8. 
11. 
12. 
10. 
15. 
.  18. 

50. 
.  57. 

19. 
.  §0. 
22. 
2$. 
25. 
24. 
26. 
27. 
33. 
30. 
31. 


314-335.     .  My. 

saec.  XIII.    I  <H  * 

633  apr.  4.    *  J 1-  ' 

623  nov.  11./  <:) 

633.  r.i 

633  tlec.  30.  ,  .U-  ^ 

<>30  aug.  26.  .dt.  * 

707  iiihr.  1.  .ru- *^ 

720  jun.  23.  I  Tr  ' 

729  jan.  .y.l  ^ 

752  (762?)  mai  27. 

7ö^  C754  V)  liiai  ßdü  * 

^7eOJitflI^7.  t  Jo* 

:768rAii)^.18. 
;/768<ai%iH3.  ! 
768  .adg;  3.  ' 
765  fol»fcr;14.1 
765  ja*. . 
767  jun.  4.  i 
770  mai.  | 
772  sept.  6. 
772  apr.  1. 
«72  juil.  29.  ^ 

35 


.To* 

.10  ^ 


Digitized  by  Google 


Des Urkimdenbiiclis  1. Bandes ||       Der  EegetteD 


*a5. 
*3G. 
*37. 
*38. 

39. 
♦40. 
♦41. 
•42. 

43. 
•44. 
•45. 
•46. 
•47. 
♦48. 

•5a 

•61. 
•52. 
•53. 
«5411 
•65. 
•56. 
•57. 
58. 

•5i>. 

*  f^j  \ 

'    1 . 

*  ü2. 

*  63 
*Ü4. 


•^:< 
♦29. 

30. 
31. 

32. 
•33. 


•T 


r 

:  I 

775  QOV. 


I  > . 


•     •  f 

Ii-  »1 


776-777.  .  . 

777  nov.  27.  ". 

778  fcl.r.  24.  . 
7S6^787  jktt.  25. 

-         OTg.  1^  T" 

>  7dQ  jn^i  L 

c.  794.        .  . 

797  lebr.  17.  . 
8<«»  (loc.  10. 
801  apr.  13. 

802.  a&fti  is  * 

8<  >4  jul.  25. 

806  jan.  20.  . 

807  apr.  28. 
809  Hagi  . 

:  <js.  8i4.  L  V  L 
815 -febic.  3. 
Hl6  :iiiä».  22L 

i  816>      <  27.  . 

'  >81#Fno¥t  8.  . 

820jair.m  . 

82t  jiiL  16.  . 

•Bar  2. 

823  aug.  29. 
823  oct.  15.  ^ 
826  jan.  26.  ; 
826  nov.  12. 
831  jan.  7. 

834  jul.  20. 

835  mai  25. 
8.35  fcbr.  6. 
835  sopt.  V 

j     Üa6  jan,.  10.  i 


,  32. 
'46. 
.34J 

3^ 
38. 
39. 
40. 
44. 
ül. 
'  45. 
42. 
47. 
155. 
61. 
52. 
53. 
54.  55.  56. 
I  58. 
60. 
61. 
41. 
88, 
67. 
181. 
68. 
69. 
71. 
72. 
73. 
74. 
75. 
76. 
94. 
i  < . 
79. 
81. 
8U. 
82. 
85. 


*  /2  sept  1, 


,    _  _  ' ;  I  r  i  n ;  i  - 

f     <  4.>  nov. 

V  .... 


•  1  r 


770 


i  i  t   nov.  Jt . 
77.S  febr.  24. 
786  jun.  25. 
777  aug.  i:%r 


7. 


790  jun.         ,  i'  \ 
779—780. 
797  fobr.  17. 
887  dec.  K». 

801  apr.  13. 

802  sop]L  1. 

804  apr.  8. 

804  jul.  25. 

806  jan.  20. 

807  mpn  28. 
.779.(783?)  aug. 
£14^84a 
8l5rrebcT3. 
9(Ä.ittittsL'  22. 
816.  ailg.  27. 
81i6  pav;  8. 

820  jun.' 30. 

821  jul.  16. 

822  apr.  2. 

823  aug.  29. 
823  üct.  15. 
826  jan.  26. 
844  nov.  12. 
831  jan.  7. 

834  juL  20. 

835  niai  25. 
835  fcbr.  6. 
835  sept.  10. 
iJ36  jaa.  AO. 


il 


-I  I 

■|  I  * 

. :  ]  • 

I 


Digitized  by  Google 


^7 


De8<Ur^U9^^l)U4li4  blandes 


Kro«  .tulu  j    Gl  Datum,  .«nlt 


6r>. 

*67. 
*6S. 
*69. 

*  70. 
*71. 
♦72. 
♦73. 
♦74. 
♦75. 
♦76. 
♦77. 

78. 

79. 
♦80. 
♦81. 
♦82. 
♦83. 
♦84. 
*Sf). 

*87. 
*88. 

*  89. 

*  90. 

*  91. 
*92. 

*m. 

04. 

*  95. 

*9t^. 
97. 


838  jun.  18.  -r.i 

839  jun,  26.  .uu 

841  febr.  17.  .  .vi 

842  fcbr.  5.  v 
842  -  844  aug.  29. 
842  nov.  12.  . 

,    845  febr.  17.  . 
■_  i  845  apr.  18. 
T  !  845  mai  25. 
8(4&rapg.  12. 

4  de?*- 6. 
h  Ul  mti.  7. 
ti:  847r»jol*.25. 

. ;:8i49j«i«;.  25. 
:  I  B4U^ß6»  «lg. 


.4  t 

V.4 : 


<         a^r.  19. 

.*:e3t51<ron  20. 
l:<rmi|ffw^l. 


853  jul.  3. 


I 

98.  ^ 


854  fcbr.  25. 

854  jui»-10. 

c.  8.55. 

855  jujl.   20.      t;v.  ; 

842    855.    .     ,  ; 
855  hcpt.  19.  ■ 
i  856  fcbr    11.  . 
85C  jim.  28.  , 

859  jan.  18.    ^,  ^ 

860  oct.  7. 

861  jui.  28. 


*  99.  m  jm.  13. 

♦100.  ^  864  inat21. 

♦101.  .  864M.29. 

♦  102.  I     865  mn,  7. 

103.  M;i        1^1^  . 


114. 

87. 

89. 

90. 

91. 

93. 

95. 

96. 

97. 

99. 
100. 
101. 
102. 
103. 
104. 
124. 
105. 
106. 
107. 
109. 
110. 
III. 
112. 
116. 
113. 

98. 
115. 
117. 
118. 
119. 
120. 
1-Ji. 
153. 
154. 
141. 
1^6. 
127. 
128. 

92. 


855  jun.  18. 

839  jun.  26. 

841  frhr.  17.  li^, 

842  fcbr,  5.  .7-1 
842  aog.  29.  HiJ 
842  nov.  12.  i>; 
80  febr.  17^ 

■  845,a^r^i8,|  n 

845^np«t.,26.j 
f  8i46  aug.  12.i     v  \ 

.  S^^JMr'l.   !  41 

f;d^i^,^26:  .1 

85  t  apr.  19, 
851  raai  20. 

858ljirr3. 

854  febr.  25. 

854  jnl  10. 
853  jun.— 855  sept 

855  jau.  28 


''1: 
11: 


inai  25. 


855  sept.  19. 

856  febr.  11. 
856  jun.  28. 
859 Jan.  18.! 
§ga<KÄ^7. 
861  }»DiIv>28. 

I  860— :^ju|. 

871  juö.  13. 
864KMa^^21. 
86i  juL  29. 
865  mm  7. 
I  I  m  vfpu  12, 


.(.( . 
.St.. 

)  V  • 


Digitized  by  Google 


« 


-  1 

Dq&  Urkuiidcubueiia  i.  Büudes 

r-^ —  , 
Der  Eegt^iiireii  " 

Vi».  ' 

•    1 

Datum. 

104. 

865  oct.  20.      .  . 

138. 

870  oot  20. 

*105. 

866  dcc  20.  •  '.  . 

131. 

866  deo.  20. 

♦  106. 

866jAii.l7.     .  . 

.  130. 

866  jaa.  17. 

*  107. 

0.  867  

123. 

863  apr. 

*  108. 

867  jao.  20.   •  1  . 

132. 

867  jaa.  20. 

*109. 

868  apr,  16,     .  . 

134. 

868  apr.  16. 

♦  110. 

868  a)ig.  21.    .     .   j!  135. 

868  aug.  21. 

*  111. 

870  apr.  12.   •  /  . 

136. 

870  apr.  12.  . 

*  112. 

870  oct.  17.      .  , 

137. 

870  oct.  17. 

*113. 

871  ffbr.  15.    .  . 

140. 

871  febr.  15.  . 

114. 

871  nov.  1. 

139. 

870  nor.  1.      •  ' 

♦115. 

873  mrz.  9.         "  . 

142. 

878  mrz.  9.  % 

♦116. 

'  878  mrz.  24.     .  , 

143. 

878  mrz.  24. 

117. 

880  mrz.  23.     .  . 

144. 

880  mrz.  23.     •  • 

118. 

880  mai  3.       ■.  '  . 

145. 

880  mai  3.  '"■ 

119. 

m  febr.  17.  ■  .  , 

1  146. 

881  febr.  17. 

120. 

882  febr.  26.   • .  '  . 

'  152. 

886  febr.  26. 

♦121. 

882  mai  22.    -  .  •  . 

148. 

882  row  22. 

•122. 

884  mai  22.     »;  '  . 

149. 

884  mai  22. 

•123. 

884  jufi.  9;       .  . 

150. 

884  iun..  9.  ^ 

•124. 

885  oct  1.'     '  .' '  . 

151. 

885  oct.  1. 

•125. 

888  jan.  la     1.  . 

i  156. 

888  jaii.  2:1 

•126. 

888  jan.  U.     .  . 

158. 

888  juu.  11. 

•127. 

888  mai  1.       .  . 

157. 

888  mai  1. 

•128. 

888  oct.  22.      .  . 

159. 

888  oct.  22. 

•129. 

889  iul.  1.  .     .  . 

1  160. 

889  jul.  1. 

•13Ö. 

891  febr.  24.    .  . 

16L 

891  febr.  23.  ' 

•  181. 

'    891  oct.  1.   .   .  . 

162. 

891  oct.  1. 

•132. 

'  898  febr.  7.  *  «  • 

•  163. 

893  febr.  7. 

•133. 

'  898  febr.  11.     '  . 

164. 

893  febr.  11.  . 

•134; 

"  893  febr.  17. .  ,  . 

166. 

898*  febr.  17. 

•136. 

'-808i         .  .IV'  . 

Anb.  3. 

136. 

j  894  ajir.  Hß.   ^  .  l  . 

166. 

tfNr^  1^ 

•137. 

'  896jttn.  fil     ^  . 

'  167. 

896  jun.  6. ' 

•138. 

'  806  oct  26.    :. '  . 

168. 

896  oct.  26*  •** 

•139. 

896  dd.  2a  . 

•  169. 

!  895  oct  28. 

•140. 

896  jas.  28.  . 

171. 

~8d^  |ini.  28. 

•141. 

•  896i     ,    .  ".  . 

.  172. 

896l 

•142. 

'  i  897  jü.  13.     .    .  1 

1  •  178. 

897  Ju;  18. 

Digitized  by  Google 


Des  ürkundeiibiMih»  1.  Bimdes 

D  a  t  u  xa.  ' 

•143. 

174. 

898  fftbr.  5. 

898  Duu.  13.-    .  . 

176 

*145. 

176. 

\  898  nai  13. 

•146. 

899  oei  16. 

•  177. 

'"866oSi'l6. 

♦147. 

888  HOT.  18 

178. 

ftSft  HOT  iSl 
ovo  <ifV~r  Aw 

•148. 

888.     .  '. 

178. 

890  iftn  '93 ' 

149. 

900  xiM;  28.     *  . 

>  180. 

*  150. 

90®  se^i  18.  ' 

182. 

'  90t  seai!  18« 

♦151. 

90ft  oct  28.     ' .  ' 

183. 

905  ort  2ft 

*  152 

184 

lt7Ul  .  All 

*  153. 

909  ian  1.        .  ' 

185. 

A  v/v  • 

909  iMi.''l 

*  154 

186. 

909              '          '  * 

*  1.55 

187 

*  156. 

913  mn.  1 

188. 

Qt<>  iatv'.'l      i  ' 
Ulli    |<*Ii.    X.  , 

*  157. 

189 

913  aog.  13-     •    ;  " 

*  158. 

i7  1      —  t7  i  O .        «           .  * 

Xfi-O — ifCHJ. 

*  159. 

T'I''                  X«7»           «  « 

191 

01  ß    Inn  IQ 

♦  160. 

Q1Q  iun  lA 

192 

01*1    n  1  n      1  ' 

•  161. 

,  1 

•         •         .               •*  • 

193 

QT  U  iiil    0  ' 

rr  1  ,T    1 IJI.  J, 

*  162. 

920  auc.  20. 

194. 

qOO  anp-  20. 

»163. 

923  iun.            ■  . 

195. 

923  iun        '  ' 

164. 

924. 

196. 

9'^R       "      '  » 

*  165. 

936  ' 

197 

*  166. 

'  986  dcc.  30 

188. 

996  dt>c   .'lO        *  ' 

♦167. 

vBV*          #         .         *  • 

189. 

168. 

887,  sirfel  8. 

1036. 

1329  mra.  8. 

♦168. 

9B9i         ■  * 

200. 

9i>R  lal  —  aent 

♦170. 

201. 

O^KI  {Afli  ,    npr>f  * 

♦  171. 

ABU'  " 

909  . 

♦172. 

880^888.  .  i;  . 

»8. 

'  80t  aee.-.80ß  jmi.  ' 

♦173. 

9661  <  ;    .    .  . 

206. 

86(^  jwnV—  aog. 

♦174. 

c*  *836»  '    ■  '  • 

*  831. 

8S1-MM. 

♦175. 

940  jun.  4.     J'/  . 

207. 

940  iun.  3.  ^ 
942  .pm.  2.  • 

*  176. 

940  jufi.  10.     i  :  . 

208.. 

*  177. 

943  jan.  ik     Ii"  . 

209. 

943  Jan.  18.'       ■     -  ■ 

»  178. 

'    94a           .     .-•  . 

230. 

931-966  mai  1- 

♦179. 

9^».    ;   ,  %  . 

212. 

180. 
181.  \ 

;i  943  j^.  16.         .  II  - 

1   943  j[unjl5.     ,  . 

Digitized  by  Google 


Des  UrkimdeDbiiohs  1.  i^andes 


Vxo. 


De 

Vto. 


•182. 
•183. 

184. 
•185. 

186. 

187. 
•188. 

189. 

190. 

191. 
•192. 
•193. 

194. 
*195. 
•196. 
•197. 

198. 
-  199 
*  200. 
♦201. 

202. 
•208. 
♦204. 
♦205. 
♦206. 
♦2U7. 
•208. 
♦209. 
♦210. 
♦211. 
♦212. 
*213. 
♦214. 
•216. 
•216. 
•217. 
•218. 

219. 
•220. 


) 
) 


945  aM.  17. 
945  dec.  29. 
946.  .  . 
947  27. 


c  948. 

948  Joa  1. 
948  4. 
c,  948-^960.. 

m  Mr.  27. 

952  febr«  29. 
930-98#.  . 

953  aup.  20. 

953  aog.  30. 

954  febr.  28. 

955  sopt  0. 

955  nov.  21. 

956  moä  10. 

956  sept,  15. 

957  jtn.  8. 

958  a|ir.  29. 
959.     .  . 

959  nov.  l. 

960  a|»r.  8. 
9tj(). 

961  mm  29. 
962.  .  . 
962.      .  . 

963  apr,  17. 

96' '  niui  18. 

d6a  juD.  10. 

yu>  jut  21. 

964.     .  . 

964  apr.  29. 
964  jon. 
964  sept  17. 


213. 
214. 
215. 
216. 

263.  ) 

264.  1 
219. 
217. 
265. 
218. 
221. 
223. 
224. 
225. 
226. 
222. 
227. 

228 
2'^W 
220. 
232 
266. 
234. 
235. 
236. 
237 
238. 
239. 
240. 
241. 
242 
243. 
244. 
245. 
246. 
247. 
248. 
249. 
250. 


945  dwv  17- 

945  dec.  29. 

946  jao. 

947  jao.  27. 

949 -97a 

m.im^  1. 

948  M«-  4. 

949-m 
94(9  mn  15. 

'  960  Mr«  27. 

958  29. 

938^958. 
l958'M«r.  20. 

953  mg,  30. 

954  tW»^  28. 
956  sept  9. 

955  nov.  21. 

956  mrz.  10. 

949  aept  15. 

957  jan.  8. 

958  apr.  29. 
(959)  f<*r.  13. 

959  nov.  1. 

960  apr.  8. 

960  jtn.  -sept. 

961  mai  29. 

962  (lebr.). 

962  jftQ.  aug- 
968  apr.  17. 

963  üiai  18. 
963  juß.  10. 

m  yui.  21. 

963  wÄ.— daa. 

964  a^.  29« 
964  mai  29h 
964  Mpt  1% 


Digitized  by  Google 


Uro. 

jr  '    L  D  a  t  u  n. 

Nro. 

1  r  ♦  p     D  a  t  u  Ml. 

♦221. 

251. 

229. 

966.  '  . 

360. 

969 

♦223. 

■  252. 

1  f      ,       ;  ' 

♦224. 

253. 

♦225. 

960  feb^i'  4. 

4'*]*' 

254. 

* 

♦226. 

966  leb#.  6. 

''  ■  . 

255. 

:969?feWi''6. 

♦227. 

■Ii  ''  . 

■  256. 

^^^^  ^^»^ 

.elf!*.:  ♦ 

♦228. 

257. 

'96?Haii:'' 

♦229. 

966-97L  , 

285. 

973-977. 

*230. 

965—975.  , 

284. 

965—977. 

*2'6l. 

968  2. 

258. 

968  jan.  2. 

*  232. 

969  iaik  '22. 

259. 

969  ian  22 

>  ■ 

*  233. 

970.  . 

262. 

970  pept.~dec 

*  234. 

970  iiinL 

•■  1  I  ' 

261. 

970  mrz.  29. 

'  "  ".  '  * 

235. 

1 

-974.  . 

I" , 

9  « 

2G6. 

^71  Jan. 

"  t  *•; 

'  ■    '  r 

236.  ) 

237.  ) 

L  —  A.             i'  "'  •  ^ 

973  mn.  15. 

268.  ^ 

269  ' 

)  ^7^  mni,' 15. ; 

*  • 

P     J  w 

■  •  *  J  ■ 

*238. 

973  iun.  26. 

270. 

973  jun.  26.  i 

♦  239. 

973  iun.  27. 

■  • 

271. 

973  jun.  27.  ; 

*  >  ■ 

*  241). 

973  jul.  26. 

272. 

973  juJ.  26.  (' 

241. 

973  au«--  '^2. 

• 

1 
1 

973  aug.  22.1  * 

*  242.  ) 

*  243.  ) 

#"«1,27, 

.  II. 

•  • 

1     i75.  ^^^^-27. 

,V'' 

♦244. 

1  978i  '  V  .  ■  . 

276. 

♦245. 

976»  V  . 

1   •  ^ 

282.  ! 

' 

♦246. 

•  •11  .'-»'i 

l-  1  -  ; 

279. 

,♦247. 

976  iM»;  '18. 

•  *  .  ■  ' 

280. 

975  jdtt:  18. 

.<>.•■  ■■■ 

248. 

T  •       .'  ' 

281. 

249. 

'976.   'vi  . 

283. 

^»9t6  j^l-^j-sept. 

.7^*j  ■ 

250  a. 

''978'«iltfü<9. 

•  p       —  • 

286. 

'  9lit(aliif.  <9. 

♦b. 

•  288. 

■-97fv  -1 

♦251. 

978.  . 

287. 

978  jarii^sept. 

252. 

979  scpt.  12. 

.  290. 

980  80|»i  :12. 

.iii'j 

*  253. 

980  ju«.  1. 

289. 

980  jmki'l. 

*  2.54. 

980.    i . 

j:..  . 

291. 

980.    i  t 

*255. 

981.  . 

<-•••■ 
-i-  * 

292. 

981  a^^.  31. 

, :  < ^ 

*  256. 

k 

9i^l*     .  . 

293. 

981.  1 

*257. 

»  <  ■  *  ■  i 
*       '     *  1 

315. 

sopr.  X,  "' 

♦  258.  i 

9äl  JML  ?. 

! 

294.  ■ 

^  9^7  jaA.  7. 

Digitized  by  Google 


Des  Urkiuidßabuchs  i>  B^des 
Hro. 


•259. 
*280. 
•261. 
•262. 
•263. 
•264. 
•266. 
•266. 
•267. 
•268. 
•269. 

270. 
»271. 
»272. 
»273. 

274. 
»275. 
•276. 
♦277. 

278. 

279. 
»280. 
»281. 

282. 
»283. 
»284. 
»285. 
»286. 
»287. 

♦  289. 
»290. 
•291. 
»292. 
•296. 
•294. 
•295. 
•296. 
•297. 


ü  B  a  t  a  m. 

,0  f. 

.98$^4eQ.  28. 
989.  .'  ♦ 

.<> 

990  juD.  16.^ 

991  «ept:  13| 

)99aii9tei>;  . 

.J  ..V 

.!99lSi  «pr;  '8. 

*  992  iDlii»29. 

993  :Jipr.  J8. 

966  iiiii.l5., 

99P4  J 

995  nov.  19. 

993^990^  . 

996.    .  .  . 

997  oct.  26.f 

'998  apr.  14! 

lO0O^j*ll..  1. 

lOOb^  mai  30. 

1002  jul.  IQ. 

J  .  _• 

'  1(«>5  fipr.  9^ 

'     -  ( 
».  _ 

idUj  mai\31. 

.<.■ 

HK)5  no.Vi  22. 

nov.  27. 

iuu6.    .  J 

1009  oct.  .1 

1QQ8H1016. 

f  .  -  <: 

1011  mfü;  9. 

1016  apr,  8. 

1 ' 

1ÜI6  upr. —  mai^ 

^  ,1016  oct.  17, 

1017  doe.  17. 

1018  dMi!  . 

I  1019« 

r. 

1020  s«pt;  27. 

.1 

1021  nov«  II. 

lOtt  juiu  IB. 

Hro.  jBatum 


»<1 


295. 

296. 

297. 

298. 

299. 

800. 

802. 

306. 
.304. 

305. 

340. 

306. 

307. 

316. 
.306. 

309. 

310. 

311. 

324. 

312. 
.  31.3. 

317. 

319. 

320. 

321. 

322. 

323. 

325. 

326. 
.204. 

327. 

328. 

329. 

330. 

331. 

332. 

333. 

384. 

335. 


) 

) 


988  deo.  28. 
989. 

^  Jon.  16. 

991  aept  13.  < 
:992i6i»i 

992  «f». '8. 
99dmri'89. 

993  ap^  18. 
966  iiila  .l5. 
990'  jMi.«*^flepi 
aQQ4-.t626. 
W  lelir.  25. 

995  nov.  J9. 
993^1000. 

996  mür^^t 

997  oct. 

998  apr.  14. ; 
1000  jan.  1. 
d94r*-iai8. 

ioOO  mal  30. 

1(K)2  jul.  10. 
10()5  apr.  9.  , 
1005  mai  31. 
1005  nov.  22. 
lOÜö  nov.  274 


i 


1006.  • 

um  oct. 

1008-^1015. 
•930  Tnrz.  9. 
101i>  apr.  8. 
1016  feBr.  -  jun, 
1016  vcU  17. 
1016  dec.  17. 

1018  felar.-jun. 

1019  jun.— 8ept 

1020  tept  27. 
1022  HOT.  11. 
1028  jan.  18. 


Digitized  by  Google 


56d 


JU."'- -  ■-'      .■■■«■  .  II  ■  .1  Ii  iii.iiwi.miiiiii.nmu  "  '  'I  ' — .-„■--  i^^^gggwi^^^^^^B— — — — — - 

I' 


■ft.  J  f «  :  u  D  atnm.  ■■       D   Vro.  ni       .  Bat^m.  .>*  . 


*  298. 

336. 

1023  jun.— sept. 

•  299. 

3d8. 

1023—1047. 

*  ifX). 

1023  nov.  30.  ...  .  , 

0  0  T 

337. 

1023  nov.  30. 

*  301. 

1026  jno.  Ii,  ... 

339. 

1026  jan.  11. 

*  302. 

1030   • 

Oll 

341. 

1030  —sept  s 

*  303. 

1030.    .     .     ,  ■  •  . 

342. 

lOoü. 

*  o\M. 

t  j  in  1    «.-.1  or\ 

iOol  )al.:  2U.       •  . 

o4o. 

lOöl  JUl.  20. 

*  QfiK. 

C,  lOdo..  A     •      V  t. 

öd4. 

lOlD— 1U4<.  , 

•  JOb. 

1035.    ;     •     .  « 

Q  .1  /I 

344. 

1033  — If  1.36. 

•  307. 

i<..i;3f>.   .•   .    .  . 

Ol*' 

34y. 

1036  inrsä  — aept. 

Ik  DAO  T 

liMi)  llOY.  12'  . 

d4b. 

1036  non  12^ 
,^037,  ^ 

\                .  ti  .  .  i  1 

#  Tf  ' 

*  11. 

A  TTT 
'  III. 

l  \  mi.     .  :  . 

)  •  ■ 

Q/IQ 

.  o4y. 

0  J  0  • 

348. 

1037  jun.  12.  . 

347. 

1037  jun.  12. 

«flu. 

lUde  &epi.  2. 

oOU. 

'   IVW)  '8^t  2. 

352.  ' 

lOpO  M^t  13» 

Mi  a  lo 

351. 

1039  iutgL  8. 

'  ola. 

1040  jan.  0«    «  •  . 
loci        2i.    k  . 

3o3. 

1040  1  Uli,  5. 1 

1041  jan.  26|     -  . 

•ill4. 

354. 

*  0<K 
•olO. 

.  355. 

u  -l^^i-t^g^t  ' 

*  StA 

['.ti  '«.irM   1«  '       •     ...  • 

■  356. 

1041-  1ml  25. 

•317, 

.1     WVt^                .  .4 

357. 

[  KMl'dttei  25. 

•  318. 

.  359. 

10^-^«^t       .  . 

•  319. 

1042  aug.  29.  .    ..  . 

358. 

■A  i\  AC\  AA 

1042  ang.  29« 

320. 

1043  jul.  2.        :i  . 

360. 

1043  jul.  2.        ■  • 

^  oJl. 

1044  jui.  2o.     l  :  . 

0/^  f 

361. 

1044  25. 

*322.  1 

1045  aiig.  13.  »  •  . 

362. 

1045  ang.  13.  .i". 

*  323. 

Iii  KMp'iDai  25.    .  . 

0  0 

363. 

1046  man.  25. 

*  324. 

•  :  . 

365. 

*  OOS. 

366. 

r  -  lOlD— t1U47. 

\            '..1  i 

Qß7  1 

*327. 

1047  ocl.  1.    .  .  .  . 

369. 

1047  00t  1. 

♦328. 

1048.    ....  . 

371. 

1048  jul.— dec.   .  • 

♦329. 

1049  apr.  13.  ...  •  . 

372. 

1049  apr.  13. 

330.  ■ 
♦  331. 

1049  äpp.  17.    .  .  . 

373. 
1  374. 

j    1049  «pr.  17. 

♦  332. 

•      •      •                   «  • 

j  370. 

1042-1047. 

♦333. 

1061  jan.  16.  ... 

j  375. 

j    1051  jan.  16. 

♦  m 

ao5ii  Ii«.  21.  . 

il  376. 

1 .1IO54  jaii.  21. 

35a 


Digitized  by  Google 


Hro. 

1        .  D  a  t  n  m.  "  V 

Mto, 

-     Datum.  - 

♦336.  i  i 

1061}iiLl&    .  . 

Ol  i* 

lUDl*flU;' 18. 

♦836. 

1062  tpr.  29.  .  . 

o«o* 

lu&ss  apr.  sSm 

♦887. 

1068.  .... 

OfV. 

♦  888.    )  ^ 

♦339.   )           -fi  •    :  .  • 

doli. 
fkQI 

\ 

(  10ö2-8ept. 

♦  340. 

1053  augjl  6.     V'  •  • 

öa£. 

iU09>'a]igl.  0. 

♦341. 

1053.         ,  ... 

oo*>. 

lUDo — sept. 

342. 

1056.    .     .     .  . 

lUOD. 

IJoO  |uJ,  t>« 

*  343. 

1056  

«KP. 

ivoo  jun.  «• 

*344. 

1056  mai  16.    ,  •  . 

oo4. 

wob  mai  lo.  • 

*  345. 

.  106d  jun.  30.   .  •  . 

386. 

1056  joiii  30. 

*346. 

•      •      «                    •  • 

/107 

*347. 

1056  sept.  15.  .   ■  . 

Doi  . 

lUOO  scpi.   IQ.    •  • 

*348. 

1(J56  sept.  28.  .  . 

OOO, 

♦349. 

JOi)b  doc.  5. 

,)9U. 

lUK)  dcc.  5. 

♦  350. 

1057  apr.  25.  . 

'  ovL. 

iUa/  apr.  Jo. 

♦351. 

1058  

luoo — jun. 

1059  dec:  8.  . 

!                                ■  • 

864. 

.:1061  sept  3.    •  .  . 

luoi  scpi.  o. 

♦366. 

1061.    .    .    ,   . . 

090. 

luoi  jui.— sept.  "i 

♦366. 

.  .  11)63  nov.  1.    :  .. 

.  ov«. 

♦367. 

.  ?1065  apr.  3. 

Q.QQ 

1066  '.i^ti  8. 

368. 

.  1066  apr.  4.     .  *  . 

099.  . 

♦369. 

1066  JMi  1. 

'•  lAAK  nun  1 
-          Jim  x* 

♦860. 

10615  ftd.    .   .:  . 

4U1. 

Ulm«  inl  ._*M»       ^  ' 

♦861. 

1066.   .1   .    .V  . 

4u4. 

-   lUOD  -  jliL*—  BCpC.  - 

♦862. 

1066.  .... 

■  4USe. 

luoo  jm',*— aug. 

♦868. 

1065  aug.  30.  v'  ' . 

lUOil  aUg.  0\K 

♦364. 

1066  jmL  13(    .  . 

•  4U0. 

1Va>0  Jlll.  10.^ 

lUDö— aug. 

*  365. 

1067.    .     i     i  •  . 

4Uo. 

•366. 

1067  apr.  11.    .  ;  . 

406. 

lUo^  apn  Iii 

367. 

1068  jan.  29.    I .  . 

407. 

1068  jan.  29. 

368. 

1069  mai  5.      .  . 

409. 

1069  mai  5. 

369. 

1069  mai  6.  ... 

410. 

1069  mai  6. 

♦370. 

1071  dec.  U.   •  .  . 

414. 

1071  dcc.  Iii 

.371. 

1071  

413. 

1071  sopt. 

♦372. 

1072  mei  5. 

415. 

107:2  luai  5. 

♦373. 

1074  mai  6.     .  . 

416. 

1074  mai  6.  1 

Digitized  by  Google 


j «  a  D  a  t  n  ia«  ,otH 


Hw,  .ifj 

0}£aDatam. 

Vi». 

All 

«->  1 

1- V  f  f .  1  < '  }  J 

v.~  i 
.riii  • 

AU(  o.  />{  [  ,, 

1  >  '  1  1 

*  377 

,4 < ' !  . 

*  37  H 

1  '  1  < 

370 

V.    1  '.'Ork»  ^ 

3H(> 

i/i  1 

*  38 1 

iX/O'i    Uli.  ^. 

4'>4 

1(10») 

ITJC'  •    Juli.  tu. 

12.5 

384 

iVJOU  JUu.  1. 

*'  .  I  . 

•  38ö 

J, \_/0*J    JllJ  >  •     I  o  ■ 

«  . 

4'>8 

*  386. 

109'^  inn.  4. 

430. 

•  .387 

10Q2  nov  18 

4,31 

*  388 

!  ( )03 

43'^ 

389 

.■»,.[  • 

434 

•  390. 

,1096 

436 

391. 

ri097  4'fH  8. 

,:iiTi  • 

•392. 

lU^T  jul  1 1, 

♦ 

«top. 

393. 

♦394. 

395. 

44U* 

♦  • 

*396. 

4  • 

397. 

■  >;:  }0pß4^— dcc. 

• 

398.    )  T,j, 

/Lift 

^99.     ).|  .,.;„  .*| 

.  -1 

4  17 

*  mi 

c.  1100.  . 

1101.    .  . 

Ami.  4. 

4(M. 

r"  '.  ' 

*  402. 

1  101   Uli-/..  ^. 

"  403. 

1  101  ati;;.  3. 

• "  '  • 

A  14 

404. 

1  llOl  Quv.  13. 

4<  >5. 

1102.     .;  . 

451 

*  406.  i.| 

c.  11 03.  i  . 

>■  :  • 

454. 

*  407. 

1 103. 

452. 

*  408. 

1103  nov.  29. 

'.1  .  • 

453. 

*  409. 

1  104  jun.  5. 

.  4.'i5. 

410. 

.  1106  dce.  8. 

•  ■ 

456. 

411. 

1 103"  J 124. 

,  498. 

♦  412. 

^  t  liU7  .  jmjij  2. 

.  457. 

.J 


1075 — scpt. 
LOGG— 1078. 
IO80  .  H  t  — «lec, 
1084  bcpt.  ö.( 
saf'c.  XT.  ( 
1084  8Cpt. 
1084  oct.  4. 
U)51  — 1056  oct. 
10«5  ym,  16. 
K»bi»  jiiD.  1. 
1088  nov.  18. 
1092  jun.  4. 
1092  noy,  18. 

1093..,!  U 
1095.1  r  U  '■• 

1096  -sept. 

1097  .f«H  8. 
1097  Juli  11. 
8nec.  .^.1 

lp96:trlWl- 
lll)9f.i»IM 
lp79r*lUiPl. 

K179— llol. 


x.\\ 

.11 1  ^ 

.;oi' ' 

Tl^  * 
.f'.ll 

i-'-i  • 
«>1 

xi:i 

tl.l 

l.?:J  ' 


U0l-8ppt  j 


Hol  nn-z. 
Hol  aiij^. 


{  1 


3. 


i  I- 


1101  nov.  1.3t 

1 102  -.scpt. 
liU3. 

1102  dec— ll(^3  jiM}. 
I    llo3  nur.  29.  • 
I    1 104  jun.  5. 

1106  ilcc.  H.  (.^ 
llOG-1124.       .M.-.i- -K 

i  _  U07  |n»S  2.  .lr;| 


.  >  1 


Digitized  by  Google 


■y  i 


♦413. 
♦414. 

*415.  , 

I 

*  417.  ) 

418.  ) 

*  410,  ' 
'  420. 

*  421.  ' 
*422. 

*  423. 

*  424. 

*  425. 

*  426. 

428. 
•429. 
•430. 
•431. 

432. 
433. 
♦484. 
485. 

*  436.  ' 
♦437. 

438. 

*  430. 

*  440. 
^  441. 

*  442. 
443. 

*  444. 

*  445. 

*  446. 

*  447. 

*  448. 
140. 

*  45U. 
451. 


^llOT-'iiäil  25;.  ' 


•    .LI  1 

lllU  ang-.  1.  .{tl 

Uli  oot.  22. 

1112  apr.  25. 
H  1112  inn  lÖ. 
•i  1112  ang.  8. 


1112.    Jt  . 

0  lll*^  ' 

1  1  1 R  nnr 

X  X  1  O    fl.llf  «  II. 

1113  in!  M) 

j 

■  Ä' 

1  1  1  i 

• 

1114 

• 

"  lllö 

• 

• 

m 

iiieittiiii. 

•  f '11117.'  '^'i  . 

.'M  r 

« 

'  "111«  H^tl  30. 

.'Vi 

« 

• 

1119  J10V.  4L 

1 

-  *  ! 
« 

^  'n^>ji<  3. 

1120.     .1  , 

.ni 

m 

c.  1120J  . 
.    .  . 

1 

ff 

1121.  ••  . 

• 
■ 

1121.  . 

• 

.      1121.  . 

• 

'  1 J  '>'^  . 

» 

112^.  ' 

•■  1 

« 

1  123  ji.n.  3. 

« 

1123  oct.  2. 

Hro. 


i  i'd  B  a.  tu 


■  460. 
458. 
459. 
461. 

465. 
464. 
403. 
466. 
468. 
460. 
470. 
471. 
467. 
472. 
473. 
475. 
474. 
476. 
478. 
477. 

480. 
479. 
481. 
483. 
484. 
485. 
486. 
487. 
488. 
489. 
496. 
500. 
401. 
400. 
402. 
404. 
493. 
482. 
4UÖ. 


) 
) 


11O8-UI0  11. 
1107  mtfl  25. 
1107^iM^t 
11084^  15. 

1110  aiig.  1.  ' 
Uli  oct.  22. 
1112^.  25. 
1112  jun.  16., 

1112  ang.  8.  i 
1112-^t 
1112.  '  ' 
HIB  npr,  6. 

1113  jul.  20. 
1114.'     '  ' 

1 1 1 4—  5cpt. 
1 1  lö— sept. 

1115  apr.  —  .scpt. 

1115—  scpt. 

1116—  sept. 

1116  juU'  l. 
nlfiJ-  sept. 

1119-sopt  ( 

1119  nov.  4.< 

Ol.!  I 

im  jihi  3. 

.<i>'i  mm  : 

1120.^"'  I 
1102-1124. 
1122— 112Ö. 
1  121  apr.—  sept 

1121-  8^t. 
1121. 

1122  scpt.— (lec. 

1122-  sept. 
1118  jan.  2. 
1126  «oot^  12. 


.m  • 

.bin  * 

xm 

.'Hl  • 

■ ! 

.rw  * 

.fiiJi. 

.1:'  Ii-  * 

.i>4  ' 

.101 

.dl't  * 

.1  1^- 


Digitized  by  Google 


I  •  ■■   .   .„  . 


t.  j  1  •  •  D  a  t  tt  m. 

1 

1  Uro. 

1 

Datum. 

•    1126  mar  7. 

IT 25  mai  7 

•  • 

•  «<'1195.  i  . 

#  « 

1124—1127. 

VW* 

RAt 

1126. 

465. 

■ 

9  ■ 

- 1188. 

> 

458 

U27.  ; 

-  OirB* 

1127-^Mt 

♦ . 

.  ♦  • 

«457 

1127  febr.  2^. 

RAR 

1127  Mj.  24. 

*458  .1 

1196  niM.  25. 

1128  itof.  26k 

*459 

J1IB6  vpet  9. 

; '  . 

■ '  ll28  9. 

■ 

■  • 

460 

1198 'Mi  10. 

L 

>     t  k 

MI 

1198  n>r.  10. 

1128.    i»  . 

•  * 

1128.. 

1 

-inj. 

1128.    .  , 

Ol«. 

' '  1188  iMii 

^1129.^  i 

-  Ol". 

1129  ' 

* 

1129  mai,  2.i 

•  • 

Rl  A 
014. 

1129  mai  2, 

1129  iun.'  Ii, 

r  -  • 

OiO. 

1129  iun.  17.' 

*  Ii 

o. 

1139.    .  , 

OlO. 

1129-^8661 

1129.  '  »I  . 

•  • 

Oi  <  . 

1 

1 1 29  seilt. 

t 

* 

toi  • 

llf^O.'    .  . 

•  # 

DJ«« 

IIBO 

1130  dec  12 

"•      •  1 

r 

1130.     Li  i 

.1-  ; 

*  * 

1 1  .^0  mra  17. 

•  470 

■  1180  .1 

ff 

1t 80  hin  24- 

J  Xt'V'  JUIl. 

*  • 

•  471 

411. 

im-  .  ) 

•  • 

524. 

1131  mra.  22. 

♦  479 

1131  apr!  24. 

7.;-  i 

52o. 

ll.Sl  npr.  23. 

.1 ;.. 

473. 

1182  mri  11 

526. 

1132  mra.  11. 

■  m 

4i  4. 

c.  1 1  :]2.  ^ 

.  -  1 
*  • 

612. 

1144-1152. 

47 
•410. 

1132.    .  ^ 
1133  j'in.  8. 

527. 

1 132  mra.  —  sept. 

•  I 

*  49ft 

529. 

1133  jun.  8. 

*  4.77 

"  H84.  . 

■  • 

530. 

'  11.34- m*». 

4 

1  '   •  * 

*  4.7A 

■V  •  . 

636. 

1185.    =  i 

* 

*  470 

♦      •  • 

537. 

-  1185. 

*  4fln 

4fi1 
401  • 

j      ,lli35.,    .;  , 

•1135.    J  . 

.  >  .  >  • 

834.   )  "MI 
535.  )  ^^^11 

*482 

532. 

^'I195>n.-86|»t 

•488. 

»1135.    .  . 

531. 

1135  30. 

■ 

•484. 

1136  mcl  29. 

539. 

1136  mai  22.  » 

486. 

1136  jun.  7. 

540. 

1134-1136  iwri  7. 

486. 

1136  jun.  29. 

•  • 

541. 

1136  jan.  29. 

487. 

1136  aug.  1. 

« 

*  ■ 

542. 

1136  aug.  1. 

■ 

488. 

1136.  . 

546. 

1136  mm.-  dec. 

•489. 

1  iia6.  Vi  . 

-•.  ■  .  1  •  638. 

1135  jQOi— sei^t 

Digitized  by  Google 


m 


Des  Urkuadeiibucii»il»  Bandes 


aro. 

'  •  :'  Datum.  .. 

*490. 

U36.  , 

*491. 

;1136.   .1  , 

*492. 

1137  oet.  1. 

*49d. 

1137  oet..  2. 

1 
t 

494. 

4137.  ... 

r  f 

,» 

*496. 

U38.  «ffv. 

H  . 

♦497. 

.V  '  . 

498. 

:  11^  «pr,  2. 

i  !  " 

499. 

1138  oct.  15. 

*    •  • 

50(J. 

1138  dec.  5.' 

*501. 

1138  oel..  21. 

^  1.'. 

502.  ( 

*  503.  ! 

♦504. 

1138- 

*  505. 

1138.;,..,  , 

*Ö06. 

U39  nif.  28. 

»  507. 

1139  «pri  11^. 

508. 

.  1139.    .  . 

*509. 

1139  doc.  U, 

♦510. 

11  an  m»k  . 

511, 

1139.    .  . 

•612. 

1139  jup,  29. 

*513. 

1140.    .  . 

514. 

114P.    .  . 

515. 

1140.    .  . 

W  4 

^■516. 

114U  ii)ai  »j. 

♦517. 

1140  mai  8. 

*518. 

1140  dec.  2U. 

*519. 

114(1  dec.  2P. 

520. 

c.  1140. 

,  • 

521. 

c.  1140—1150. 

522. 

1141.    .  . 

•528.«. 

U41.    .  . 

524. 

1142.   .  . 

•525. 

.  1142  «ept.  30. 

•526.  ■ 

1142  0C*j  22. 

•527. 

Ii48..  ur  . 

Vio. 

m 

■  3  f>     Datum.  .  V 

544. 

4*1  pfeift   J  ■  ..»«.A. 

538. 

546. 

Il37.««rt.i  1. 

547. 

U87;«it4  2. 

548. 
549. 

J 

P 

H38.ror4.  ; 

559. 

u 

.553. 

i- 

U^j«t!l7. 

n  1130  •^fn  2. 

.565. 

11 ÄO       '  IFt  1 

IXOtf .  ilpl«.  XU.  ! 

55^. 

555. 

550. 

1    , 1 

113$  mn£.-apr.  '* 

651. 

« 

554. 

IIOO  (U^l^  •vp*' 

567. 

1139  j«i;-miB.  lllUi 

558. 

560. 

564. 

566. 

561. 
562. 

j 

1139  mar. 

563. 

i 

U39  jHii*  21. 

572. 

( 
\ 

575. 

U4(;.  i»n5.-»ept,. 

571. 

568. 

1140  mai  6. 

569. 

U40  mai  8. 

576. 

1140  dec.  19. 

577. 

1140  dec.  20i  ; 

573. 

1136-1140..  ; 

765. 

1135-  1179. 

58^. 

IHlr-'sept 

578. 
579. 

1141.  " 

♦ 

581. 

ll^l-r'-flept. 

584. 

1142  scpt.  30. 

.  585. 

lUa^ocit  22. 

,683. 

114Z  «n.— «pt 

Digitized  by  Google 


Des  UibiMideiibii^hs  1*  Buides I  -      U  elr  :B  e'g     te  u 


Jiro. 

^  ^'  ^  ^  B  a  t  a  m.  '  - 

Vro 
mSv,  ■ 

J 

II  a      n  m 

1 

•528. 

.  1148  lU*.  22. 

586. 

.  11434U>*.  22.  • 

•529. 

1143  OQt,  n. 

588. 

1143  od.  24. 

•530. 

1144  febr.  4. 

-  '  569. 

1144  febr.  4/ 

•581. 

«.  1144. '  . 

616. 

1145*-11152. 

•582,  ir; 

114441110.1. 

591. 

1144  -aiigi  1.      ' ' 

•588. 

1145.  l 

592. 

1145  jaD,  12i 

•584. 

1145.  i 

'  I 

580. 

1141.         1  . 

•585.<)<r 

.  1145.1  >;i  . 

1  j '  1 

694. 

1145^aept.        i  >  • 

•586. 

1145  mü  25. 

L 

593. 

1145  mai  25.  ' 

637. 

c.  1145. 

613. 

1144-1152. 

♦538. 

1145  doo,  81. 

'  1 

*    %            '  # 

595. 

1146  doc.  31. 

539. 

1145.  . 

628. 

1145^1152  dec.  di.> 

540. 

1120^1162. 

711. 

t 

1120-1169. 

541. 

1146  nov.  ^. 
1146. 4eoc  « 

1147  jan.  4/ 

596. 

1146  nov.  24^     ■  ■ 

*  542. 

590. 

1144  jtil.            .  . 

♦543. 

.  •..  ! 

'  597. 

1147  jan.  4.  '     .  •  '  ■ 

♦544. 

1147  jan.  20. 

■  •  . 

601. 

■  1148  Jan.  20. 

*545. 

1147  febf.  6. 

602. 

1118  fübr.  6. 

♦546. 

1147  febf.  13. 

603. 

1148  febr.  1.3. 

♦547. 

1147  mai  7. 

1 

'  1 

598. 

1147  m&i  7.        •  •". 

548. 

1147  mAi  13. 

* '  '  '  1 

1 

599. 

1147  mai  13. 

•549. 

1147.    V  ■  . 

600. 

1147— sept. 

550. 

•       .  • 

610. 

1138—1151. 

•551. 

c.  1148. 

611. 

U37-.n52. 

•652. 

1148  hht.  18. 

604. 

1148  febr.  13.  . 

•653. 

1148.    .  . 

60C. 

1148.  : 

654. 

Il5ü.  . 

609. 

llßO. 

•655. 

.... 

■V      .  j 

624. 

1127-IUS2. 

55C.  ( 
•557.  ä 

.  c.  IlOU.  t  • 

1  I 

.<»'••  1 

614. 
-612. 

^  ^  Ä  1      ^'^ 4  'e!ic\ 

•658. 

1160    ,1  , 

1      .  j 

608. 

llSO^ä^t 

559. 

'  o<  1150; !  i 

•  .   ■  . 

■  615. 

>  1144-»»D])52. 

560. 

1152-:*1^1&I. 

*  '  * 

.647. 

1165ijbD. 

•561. 

llfie  m^i  20. 

1  ■'. 

617. 

1152  *pi'.  20.       •  *  • 

•See. 

f 

^18. 

•563. 

619. 

)    .    :  .  •{ 

564. 

[    1152  ma  i  27. 

4 

•  .      ■  * 

620. 

\  1152jiifi27i 

•565. 

621. 

566. 

622. 

Digitized  by  Google 


öl&O 


Des  UrkniidenbaiahsJt  Bandes  |       Der  R.t  g  t  M.teu    •  f 


1 

9  » t  u  m. 

1 

. B«t«lll. 

5G7. 

1 

1152  mal  28. 

m. 

im  mü  28. 

568. 
*569. 

I 

1152.    .  . 

• 

626. 
627. 

1 

1152: 

5  TU. 

c.  1152, 

705. 

1139-1168.  ; 

*Ö71. 

1152.    .  , 

625. 

JUÖI2  ai^^scpt 

♦Ö72.  ) 
•  573.  ) 

11Ö8.  . 

• 

631.  ) 

632.  ) 

1163. '  : 

•674. 

630. 

1153  mn.~8€pt.  . 

575. 

1153.  .  . 

*  • 

629. 

1153. 

576. 

638. 

1154 —scpt. 

577. 

1154  mn.  11. 

641. 

1155  iiii^.  11 

578. 

H52-T-U69. 

• 

652. 

1152—1155. 

679. 

11.54..  . 

•  • 

634. 

1154. 

•680. 

( 

.  635. 

♦681. 

1164.  . 

636. 

[ 

•682. 

\ 

.1                         '  J 

'  * 

637. 

V 

683. 

1154  mal  13. 

4    ^  • 

633. 

1« 

U6^jMil3. 

684. 

1164.   .1  . 

*  * 

639 

Ii64'f^«pt 

686. 

1156  um.  4 

♦ 

•  <  • 

.  640.  . 

■ 

1156  um.  4. 

686. 

1156  JD».  13. 

.  643. 

• 
1 

1156  jun.  13. 

687. 

•  1156  M,  21. 

• 

.  644. 

1156  Jiirs.  21. 

688. 

.  1166  mta.  11. 

•*  • 

1166  JBM.  IL 

689. 

1156  apri  29. 

.'•  * 

646. 

1155  apr.  29. 

♦690. 

'  1166  Jim.  16. 

i  ■  •  . 

.646. 

1156  juo.  16. 

691. 

1156  jnl.  11. 

.  648. 

• 

i 

.U56  jul.'  11. 

♦592 

1155  jul.  13. 

• 

649. 

1156  jul.  13. 

♦593. 

1155  ocU  7. 

654. 

1166.  oct^  7. 

*  594. 

1155.  . 

. 

655. 

1155. 

*  595. 

1152-1157.^ 

744. 

1138  1176. 

♦596. 

1156  fobr.  15. 

*  • 

656. 

1156  febr.  15^  .7 

♦597. 

1156  od«  29. 

.  ■ 

657. 

UDO  OCt.             .  . 

♦598. 

1157  jaiJ  6. 

658. 

1167: 'jan.  6. 

♦599. 

c.  1157.  . 

653. 

1 

llö2 — 1155. 

♦6U0. 

1157  api*.  15. 

661. 

1157  apr.  15. 

♦601. 

11.^7  -1159  mai.  11. 

673. 

1157-1159.  mai  IL 

602. 

1157  Diai  2^. 

062. 

1157  mai  21.^ 

♦603.  ) 

1167.    .  ^ 

4 

9  « 

659.  ■ 

) 

1167— mrg.  ^ 

♦604.  ) 
1 

Ö6U.  ) 
J 

Digitized  by  Google 


80t 


Nro. 


-ti  ut  D  a  t  u  m.  oiV 


•605. 
•606. 

607. 
608. 
609. 

*610. 

*  (311. 
012. 
Ü13. 
014. 
(315. 
Uiti. 
617. 
018. 

^^019. 

iyjo. 

^  021. 

022. 
•623. 

624. 
•625. 
•626. 
•627. 
*628. 

629. 

*631. 

-  o;{2 
o;3;i. 

*  o;{  4. 

*  o:35. 

*630. 
*037. 
'  638. 

639. 
'  (>4«). 
^  ti41. 

*  642. 
♦643. 


) 
) 

1 


) 
) 


1158  mrp,  Ii, 


11581^  1. 

1158  apri  26. 

c.  niil '  . 

Ur>8  mni  22. 

OvM60,,, 

1160.  -^LJ  . 

1160.  . 

1160.     .  . 

1 161  juii.  9. 


,r  i  1 


1161.  ,  . 

1161  nor.  7. 

1 162  aiL.  . 

(1162.)!  ■'■•l' 

iu;2  sJ^tM 

1162.  t  . 
1162.    l  . 

1163  a 
1163. 
1163. 


-  i'/ 

LI  I 
•  i  ^ 


Ol 


*.ii>(jn)[ 


c.  1163. 
11#,  . 


18. 

..El 

«  i 

>! 

• 

«1 

• 

• 

« 

• 

•  \ 

iL 

667. 
668. 
669. 
670. 
671. 
672. 
663. 
664. 
687. 
688. 
665. 
674. 
702. 
701. 
675. 
676, 
677. 
678. 
681. 
679. 
680. 
682. 
683. 
684. 
686. 

-mr 

690. 

imC 

691. 
689. 
692. 
694. 
693. 
696. 
695. 
748. 
697. 
750. 
751. 


) 
) 


1159  ja^f^ 

llBeUpn  1. 
11581ikifel  26. 
115a^41iki. 

1143-U62. 

11,58  nmi22. 

1152rTll67. 


.TW 

.">do* 

•r» 


116(*  mr^.  fnn. 
116u  »HK.  —  8ept. 

1160  ■'^*Tt--de^4„^.,4/. 

1161  juü.  9.  , 

> . » ' 


116l^a25. 


t'  • 

sept  i. 

1161. 

1161  noT.  7. 

1162  augj 

1162  sepi  LKr 

1162  nna.— juD. 
1162— sejjt. 

1163  apr;  18, 
ll(>3-inia.' 
1163.         '  : 
1 163  juru— sept.  I 
1152-lljr7i'  ' 

1163.  ■  I  : 

Mi  i 
1152hrrlY74^  ! 


1152— 11^7^'''' \!*'*^, 


U"fT  I 

i 

.fr 


36 


Digitized  by  Google 


Det  Uffamtoiliiiciur  !•  BuideB 
In.    1  Batma. 


Bit.    I  B  a  t  u  BL. 


♦644. 

64». 
•646. 

647. 
•648. 
•6t». 
•660. 

661. 

668. 

668. 

664. 
•666. 
•666. 

657. 

658. 

666. 

m 

1. 

2. 
•6. 
4. 

6. 


) 


{  976. 


1071.  . 
c  1070. 


e.  1163.  , 
e.  1165.  » 
1166  mm 

1166.  . 

e.  1167* 

1167.  « 

1167.  « 

1168.  . 
1168.  . 


1169.  . 

c.  im 

U69.  . 
«.  1168. 


747. 
874. 
688. 


700. 
706. 
708. 
704. 
708. 
707. 
574. 
714. 
713. 
716. 
717. 
848. 

277. 
278. 
318. 
412. 
418. 


) 
) 


) 
) 


1152--1177. 
1180-1185. 

1166  mn  28. 

1166. 

1180-1168. 

1167  CU66). 


1168.. 

1168  läbr.— ] 
1188^U4a 

1169  -sept 

1167—1169. 
1169  (sept.) 
1164-1191. 


I  975  jM. 

1003  >n.-j«ii. 
1071— Mp«. 
1076-jiia. 


m 

4n  Ur- 

Ell 

der 

BAtma. 

1 

desUr- 

der 

knndh 

Rpges- 

4  1 

knadb. 

2.  Bds. 

tetu 

«                                                              *  1 

I  2.  Bds. 

len. 

Kach- 

j  Nacii- 

1.  IM. 

1 

L*fhS! 

1. 

7. 

704  BMu  8. 

2«. 

) 

770-771. 

•2. 

9. 

715-716. 

29. 

1 

•3. 

10. 

718  tebr.  23. 

10. 

36. 

739—776. 

4. 

13. 

716-739. 

11. 

43. 

980-78L 

6. 

14. 

741-751. 

12. 

48. 

) 

798  "**  798. 

6. 

17. 

759. 

13. 

49. 

) 

7. 

21. 

762. 

14. 

62.  1 

808—80^ 

Digitized  by  Google 


Nro. 


I"r- 

fipr 

kondb. 

Reges - 

2.  Bds. 

teo. 

1.  TheU. 

16. 

63. 

16. 

ßi. 

17. 

65. 

18. 

66. 

19. 

70. 

20. 

78. 

21. 

83. 

2-). 

84. 

8G. 

24. 

lOS. 

25. 

2G. 

122. 
I2r>. 

27. 

121>. 

133. 

2P. 

8(J. 

147. 

170. 

31. 

UK). 

:j2. 

207. 

*33. 

301. 

34. 

314. 

*35, 

■  33S. 

♦36. 

351. 

•37. 

4ii 

•38. 

46?. 

39. 

.528. 

*40. 

570. 

*4I. 

587. 

42. 

G()5. 

*  4n. 

G*>7. 

44. 

GöO. 

45. 

G51. 

*46. 

()GG. 

47. 
48. 

700. 
710. 

4y. 

712. 

T 

1 


«  .  Ii 


!  - 


"97^814*- 

•^17.  .... 

832. ;  . 
I 

835.  j 


832^S38,. 
^52—853. 
8G1— SG2. 
^SG2-8G3. 
8G4— 8G5. 
8GG-8G7.  ». 
87 G  -882. 
8S)5. 

d\5  jan.  16. 
aaec^'X— 973. V . 
992^ai  19. 
1000.  ' 
1023]  dec.  10.  ' 
lOSff  avg.  8. 
109^. 

1110;  mfd  4. 
1125L-U33.  . 

114<>! 

1137-1143. 
1148  apn.3. 
1149 


'  I 
1 


ll55| 


1158  mai  22.,,, j 
1144  -  11G8.  " 
1120-1161»    ,  j 
112ü-llüy.  ^ 


f 


I 


Nro, 


des  T  'r- 
kundb. 
■>.  lUls. 


2rThejL 

*  1.  , 

♦3. 

*4. 
•a„ 
*b. 

1  •  .5« 
6. 
7. 
8. 

*  <t. 
10. 
11. 

*  12. 
13. 
11. 
15. 
IG. 
17. 
18. 
19. 
20. 

*21. 

^< 
23. 
24. 
25. 

26. 

27. 

*  28. 

*  20. 
3<  K 
31. 
32. 
33. 
34. 

*  3,-.. 

3Ö. 


718, 
719. 
720. 

f731f 

732^, 

7m 

733. 
24t. 


725. 
72G. 
727. 
728. 
729. 
731. 
732. 
733. 
7.34. 
735. 
736. 
737. 
738. 
739. 
740. 
741. 
742. 
743. 
745. 
746. 
752. 
753. 
754. 
755. 
75G. 
757. 
758. 
7.59. 
760. 
761. 


iiG9j  [     '  ^r. 

i  1170j-öepl.  H 
I  -Jt71  jun..24. 
<rll71|jub.u-flepi< 

1171  sepi.l6. 

-ij  I  .1,; 

117li-itepi 


■  I  I 


^  117ll-a«pt. 

j  ini] 

I    1 1  72  -  sept. 

J  1172,  ' 
\  j 

1173 


ll7;)j— ^üp^. 


.Ol 

.Mo 

'.  r. 


117i 

1174) 

1174Ü  (loc;2Ö..!:f* 
n75Kfep)k. 
;  'U77|aug.:2*  .N> 
1177f— aap^. 

1178  mra.  30..';:> 
!  179  apr.  11.  > 

1179  apr.  22. 
U79ijM.»,.8. 

j  ai79L«iept. 
I    il7yjnQy.  , 

ril79l 

■  i  f  * 

36* 


Digitized  by  Google 


Hro. 

1  »ro. 

des  \W- 

der 

des  Ur- 

4er 

kuudb. 

kundb. 

R^ges- 

d.  £>as. 

trll. 

2,  Ulis. 

tcn. 

37. 

762. 

1169  —  1179. 

76. 

1 

802. 

1185. 

•38. 

764. 

1179  mr« — dec 

•77. 

803.  1 

;  ll86«-^Mpl 

39. 

766. 

1180  mm.«— tepi. 

•78. 

804. 

40. 

T67. 

1181« 

♦79. 

805. 

1186— 4ec. 

•4L 

7^ 

1181  aor.  11.  • 

80. 

806. 

42.. 

76». 

1181  mil  d4. 

81. 

807. 

43. 

76a. 

1169Ä-1179. 

82. 

808. 

1186» 

■ 

44. 

770. 

1171i-1181  joftb  8. 

88. 

809. 

45« 

771. 

llgl-^M«, 

84. 

810. 

•46, 

773» 

1 

86. 

811. 

•47, 

778.  1 

1 

♦86. 

819. 

1187— Mt 

48. 

774. 

♦87. 

818. 

4$. 

776. 

88. 

814. 

1187'  mn.— dee. 

60. 

776. 

118K 

89. 

816. 

\ 

51. 

777. 

1170-1181. 

90. 

816. 

f  1187. 

•52. 

778. 

ilOS  IfMW  Ol. 

91. 

817. 

♦53. 

779. 

1182~Bept 

92. 

818. 

1188. 

54. 

780. 

93. 

819. 

1189  mfB. 

♦55. 

781. 

1182. 

•94. 

820. 

1189  juD.  26. 

56. 
•57. 

782. 
783. 

118a  £Bbr.  20. 

95. 
♦96. 

821.  ' 

822.  ^ 

1 

1189— sept 

1189. 

•58. 

784. 

\  1183-aMia. 

97. 

823. 

59. 

785. 

-  1 

•98. 

824. 

1189  apr..-te; 

60. 
*61. 

786. 

787. 

\  1169—1183  mai. 

99. 
100. 

825. 

826.  ' 

1  1164-1189. 

62. 

768.  1 

101. 

827. 

63. 

789. 

•102. 

828. 

1190  apv,  1. 

•64. 

790. 

llSd—seot. 

103. 

829. 

1190— iuD. 

65. 

791. 

1184-M|it 

•104. 

830. 

♦66. 

792. 

105. 

831. 

1190  )UD.  4^  ' 

67. 

798. 

1184  06t  14. 

106. 

832. 

•  68. 

794. 

1184. 

*107. 

833. 

ll09~iun. 

•G9. 

795. 

♦  108. 

834. 

70. 

796. 

1185  iuii.  27. 

*109. 

835. 

•71. 

110. 

886.  ' 

1190. 

♦72. 

798. 

1186— aept 

♦III. 

837. 

78. 

799. 

1174--1186  <Mt 

♦112. 

839.  ' 

1 

♦74. 

800. 

1184—1186  oot  16. 

♦118. 

840.  1 

1191  Jan.  35. 

♦76. 

801. 

1184-U86iuyr.22. 

114v 

841.  1 

\  1191  JaL 

Digitized  by  Google 


665 


Vr». 

1           '  1 

desUr- 

der 

des  Ur- 

dar 

Kunai). 

Ininrih 

2.  Bds. 

ten. 

1 

2.  Bds. 

ten. 

in  ? 

1  1  >^ 

ft.<9 

1191  apr.-^aept 

870 

1196  jul.  17. 

1  Ifi 
1 10. 

1191. 

*  1.55 

880 

1191. 

-Ute. 

1  1  7 
1 1K 

ir.»i  oct.  23. 

J 191. 

*  1.57 

885 

}l9C^aept  ^. 

l  I 

ftj.fi 
0*40. 

ilOl  apr.— dec. 

1196 

noT.  1$. 

1191  dec.  16. 

*  159 

888. 

1196. 

*  1 0  1 

1190  1192. 

1 9A\ 

88Q 

1196 

nov.  24. 

l<i<s. 

1,1.  . 

1192. 

k\r  X.* 

890 

1196 

dec.  21. 

1192  jun.  15. 

891. 

U93 

^1196. 

1/4. 

1192  aug.  9. 

♦  163 

892. 

1197 

jan.  20. 

♦125. 

853. 

1192  aug.  24. 

164. 

893. 

1197 

nirz.  28..- 

o04.. 

1192  mra.  — scpt. 

♦  165 

894. 

H97 

a^.  6.: 

1192 

166, 

895. 

1197,  ^ 

19ft 

♦  167. 

All/  a  * 

.  AOH 

wir 

1197  apr«  18.  • 

1193  apr.  28. 

♦  168. 

897. 

imfiDii  27. 

130. 

853. 

1193,  . 

♦169. 

898. 

1197'  12. 

192». 

ttMk" 
oW. 

1194,  mnk  27. 

♦170. 

m.  •  Va 

♦  171. 

899. 
900. 

1197 

-aept. 

mit 

109« 

oDl. 

1194  apr.  27. 

*  172. 

901. 

1197.  " 

1194  mal  9. 

*  173. 

902. 

1198  mrs«  20. 

1194  mai  11. 

174 

903. 

1198.  mai. 

lOO* 

WM« 

\X^X  ~~  scnt 

*  175 
176 

904.  ■ 

905.  ■ 

^  1198. 

138. 

866. 

1194. 

*  177. 

906. 

1194 

—  li9U. 

oo  <  . 

1195  jul.  19. 

1 78 

907. 

1199 

mai  10.   ,  i 

ODO. 

1195  aug.  23. 

*  179. 

9<J8. 

1 1!>9 

niip:.  2.  1 

1  A  1 

141. 

180 

909. 

^  1  1 

1  4  O 

14J. 

ä7( » 

1XU5  sept  1?. 

*  181 

IUI« 

91*'. 

i20ü.fcl)r.-pept.  . 

*  |4»5. 

182 

144. 
14o. 

079 

1  1195 

*  183 
184 

912. 
913. 

1  12U0i   .  - 

14H. 

875. 

1136-1196. 

*  185. 
1  186. 

914. 

1200  dec.  25 

876. 

1196  -  apr. 

915. 

1187 

-1200. 

148. 

877. 

1 196  jun.  3. 

*  187. 

916. 

1190 

—  1200. 

*  149. 

881. 

1 196  au^. 

188. 

917. 

U9Ö 

-12U0. 

1 

»  150. 

882. 

n96-sept. 

♦189. 

918. 

1199m900. 

*  151. 

883. 

1196. 

1196  jul.  17. 

190. 

919. 

1201  apr. 

»  152. 
153. 

884. 
878. 

191. 
192. 

SS;  1, 

Digitized  by  Google 


566 


kaadb.  i  Keges- 
2.  Bdfi.  I  ten. 


•194. 

195. 
»  190. 

197, 

♦  198. 
199. 

•200, 
•201, 
•202. 
•203, 

204. 

205. 

206. 

207. 

208. 

209. 

210. 

211. 

212. 

213. 

214. 
»215. 

21(1. 
*217. 

218. 

*  219. 

•  220. 
221. 
'>'>2. 

•  22-3. 
•2>4. 

225. 
•226. 

227. 

228. 

229. 

230. 
•231. 


922. 
92;». 
921. 

926. 
927. 
936. 
*^929i= 
WO. 

938t 
934. 

I93ÖJ' 

93ri 

938. 

939. 

910. 

941. 

942. 

943. 

944. 

91.^ 

946. 

947. 

948. 

949. 

950. 

951. 

952. 

953. 


j  1^1 

I  iJ7i[>i^i 


Bro. 


IIMO^  12(H.  -  ' 
1202  i.nz.  24. 

1202  jurn  30,  • 

J202 -<ef|^. 
^)lt02:    1'"  V 
^'3202  ocH  11. 

1202  oa(j  18.  ^ 


j ,  1202, 


1190t- 120ß. 


j   iäOö  jlebr.  28.  ' 

12<>4  inrr..  (i. 

12<»4  iul.         '  . 

12()4  (1202). 

12' >4  (cbr.-öcpt 

I  12<)5-6cpt. 
ISoÖT-sept. 


9S7. 
968.- 
959. 
960. 


-"1207jmw  1. 

12071  jul.  22, 
'  (1207.)  • 

1307^  ang.  8. 

1207*  ' 


kuudli. 
2.  Bd^. 

*  232. 
233. 

*  234. 

*  235. 
236. 
237. 
li3S. 

*  239. 
240. 

♦241. 

242. 
•240. 

244. 
•245. 

246. 
•247. 
♦248. 

249. 

25<  >. 

251. 

252. 

253 

254. 

*  :?55. 

*  256. 
257 
258. 

*  259. 

*  26<  >. 
26 1 . 

262. 

263 

264 

265. 

266. 

267. 

268. 

269. 

270. 


I  der 
tni. 

I  961. 

962. 
\  963. 

964. 

965. 

966. 

967. 

96S. 

969. 

970. 

971i 

97«- 

973. 

974. 

975i 

976. 

977. 

978. 

979. 

980. 

981. 

982. 

98.3. 

984.  / 

985.  S 
986. 
987. 
988. 
989. 
990. 
991. 
992. 
993. 
994. 
995. 
996. 
999. 

1000. 

iooi. 


1207. 

12<'l  1207. 
120ö  mal  4. 
1208  aug.  9. 
1198^1208. 
1208^t<ept. 


v\l 
■0  l 
Ml 

>r  1 
•?{  r 


1208  nov.  11.4?!- 

1208  (dec).  ■ 

1208,    i'  '  -^^ 

1209  feür.-'26.4fci  ♦ 

•1309  jum  13.  * 
^309  jute.i80.  -H'l 

,t2p9  aag.'22.-^~i  ' 
i2to9^!^ 

':fi209|oet(^. 


.1  »ii^. 


1209.,  . 


*   f  -  1 


1173-  l!>*m.  .^f:: 

1174-  1209. 

U80I-I20Ö.  , 

1210  apr.  12.  ' 
1210  mai  2.  < 
1210  .'^ept.  I  . 

1210-  .sept. 
.1210  üot.  8.     '  ■ 


1210J  : 

*   !  -1 

6Aflc  XII:— 1210.! 

imj-im 

Il92f~l2t0. 
1196— 12K).  ■ 
ll98Lötl0.    :  :i 


Digitized  by  Google 


567 


9  a  1 1 B. 

1198—1210. 
1210. 

1311  oct.  18. 

1211. 

J  208 1210. 
121^  febr.  6. 

1212  apr.  18. 

1212  inr».~jiU. 
0212.) 

1212. 


1190-1212. 


1 

des  ür- 
S.  Bdf. 

der 

295. 

1026. 

♦296. 

1027. 

*  29H 

Anh  2 

(ras:. 

1  ■ 

9 

IQäO 

H 

1031  ^ 

4 

1033  \ 

5 

ii 

LI  • 

7 

1032  \ 

u 

o  • 

10.H4  S 

q 

A  Uli  ^ 

7 

12. 

n  8 

13. 

«  6 

14. 

«  9. 

♦15. 

"i 

1 

12(j3— 12)2. 
1211-J212. 
(1212.) 
saec.  XIH. 


1187-1190. 
1192-sMG.  im. 

SMC  XIII. 

1190—1210, 

eaoc,  XIII. 
im-Mae.  XIIL 

•MC.  X.  — XII. 

saec.  XU.-XUI. 

sacc,  XIII. 
■MO.  XII. 

saec  XIII. 


Digitized  by  Google 


■  -M  r 
' ;  *  /  ■ 


n  I 


>  I 


■  4 


■  t 


*  ■  •  ' 


I  4 


.  'I  ■ 


I« 


»  ■  ' 

■  4 

t 


1  ■  r 


:  .-./   


■  ■ 
j 


«  \ 


I: 


* 

Digitized  by  Godgle 


66a 


fiegesten. 


IMe  allgemein^  för  mMiA%  «Berkaanten  Urkunden  sind  mit  einem  *  bezeichnet. 

1. 

*  9t4— W.  Fibst  Si^resCer  I.  iMsült^t  dnrdi  Agriiias^  den  Patriarchen  Ton 
Antiochleto,  der  trierisehen  Kirche,  ztxr  Ehre  der  Vaterrtadt  der  Kaise- 
rin Hislena,  'welihe  diese  Kirche  mit  Tielen  Rannten  Reliquien  be- 
^scfaenlct  hat,  den  geiatlichen  Morat  Uber  Gallien  und  G^cmanien.  Ohne 
Datum.   (Ürkundenbuch  1,1  nro.  1.) 

Jajff^,  Jtegesta  Ponfif.  Rom.  8.  929  unter  den  Ikterts  apuriis  nro. 
136.  Gedruckt  mit  einzelnen  Abweichungen:  Broicer,  Ann.  Trev.  1,214 
und  b77.  Maseiiius,  Epitome  Ann.  Trev.  73.  Hontheim,  Bist.  Trev, 
dipl.  1,17.  minr,  Vxndiciae  hist.  Trev.  26.  Qestn  Trev.  ed.  Wyttenhnrh 
1,48  vnd  aj).  Fert-,  Script.  8,162.  Hugo  Flavin.  chron.  ap.  Pertz  8,298. 
Cloiitf ,  Hi.^t.  eccl.  de  Trh'es  1,342 — 344  in  der  A?imerkufig^  Bertholet, 
Hi'sf.  de  Lu.remh.  1,21;  inel.Htens  mit  hriti.^chen  Bemprkungen  gegen  die 
Aecht heit.  Zuletzt  ausführlich  hesprorhe/i  in  r.  Syhel.  der  heil.  Boele  2. 
Theil,  2.  Heft  S.  69,  tcoselhat  auch  S.  8  und  65  die  litt  er  ae  non  sigü- 
Icttae  des  Bcddeicins<^6n  Urhundenhucha  als  aus  den  Gestm  Trev.  entr 
nommen  ntuihgetoieien  'werden,  «7*  Pahst  Silvester  I  von 

^1123  ROY.  11.  König  Dagobert  1.  boststl)^  ivie  seine  Vorgüngcr,  dem  En> 
bischof  Modoald  von  Trier  die  Besitzongen  seiner  Kirche,  namentlich 
die  an  Rhein,  Loire  und  Mosel  gelegnen,  mit  der  Cella  des  heil.  Eu- 
charius (später  St.  Matheiskloster  genannt) ,  und  setzt  iiher  sie  seinen 
Erziolior,  den  aus-  koniirlidicm  Blute  entsproj^scnen  Amolf,  als  Vogt.  Dat. 
3  id.  rrov.  623.    (Urkb.  1,  3  nro.  4  zu  634.) 

Die  Urkunde  ist  ihrer  Form  vnd  ihrem  Inhalte  nach  falsch  und  wird 
bereits  1580  mit  einigen  Twecixdieniirheu  Einadudtungen  von  dem  bekann- 
ten ürkundeiifälscher  de  Kodieren  in  de-'<sen  Werk  .^Stemmatum  Lothes 
ringiae  ac  Barri  ducum  tomi  Septem"  fol.  1  verso,  angeblich  nach  dem 
OrigituA  mU  ß'Biegeln,  mitguheät.  SoStmn  a»9  dietem  mÖ  Naehwek  der 
.  Flätthung  in  de  Briquigny  et  la  PMe  cAk  Thei^  Diptome^  «fta  jPortf 
'  ST91  fol,  1,1^,  wi»kb8t  mt^  ProUgomena  iß  wnd  4^  a*  ver^eiehm. 

8. 

«miig.M.  JDwwibe  aiattat  exd  ^e  Bitte  9mam  GeinaWin  NaniWe  daa 


Digitized  by  Google 


B^gestea  Nro.  3. 


von  «einer  Tochter  Irmiim  erbaute  Kloster  Horreum  zu  Trier  niH  ver- 
schiedenen Dörfern  im  Moselgau  aus,  und  übergiebt  ihm  auc  h  die  von 
Irmina  theils  als  Eigciithuni  besessenen,  theils  als  dos  von  ihrem  Ver- 
lobten, Grafen  UerroaDn^  ihr  zugewiesenen,  fiir  das  Kloster  bestimmten 
BeNteongeD.  Trovoria  646  4  7  kal.  »ept  regn.  a.  3.  (UiU».  1,8 
nro.  7  BD  646  avg.  26.) 

Gedr.  Betudten,  Düanba  de  ttOme  Dagobertie,  Aniwerp,  1665.  4, 
pag.  108  mit  Andassung  des  Namen»  NcaUUde  ymd  für  Dagohert  II. 
Fapebroch,  Vropylaeum  in  Ad.  Sancttn:  Aprä  %  Fi"  (Wiederabdntck 
in  Jiaritig ,  (  'hwix  dipl.  pag.  24öJ.  Le  Cointe,  Ann.  eccL  3^793  und 
Berlholet,  Hist.  de  Lvxtmhovrg  2,21;  letzterer  mit  Weglattung  des  Da- 
tum.s,  zum  Jahr  fuSf»;  alle  aber  mit  der  im  L  rkb.  in  der  Annierkttng 
gegebenen  EimckaUumj  Dagegen  ohne  diese  EinschaltUHg  bei  Brower^ 
Ann.  Trer.  1,007.  (ahnet,  Hist.  de  Lorraine  I.  Ed.  1,2Ö2.  IL  Ed. 
2,71.  Brdquigny,  Diplvnuita  d'c.  1,274  und  Hontheim  1,86  zu  675;  letz- 
terer auch  mit  Auslassung  des  Datums.  Üodann  noch  in  einer  zu  End» 
<he. porigen  JfliMmndert»  in  Trier  gedruckten  Inaugnrid»JH»»eriation 
äber  diese  ürkiimk  iAne  Werth,    UAer  die  diplomoHeehen  JSireitigkei' 

^ien  Wfgen  di^et^^ prlamde  iei^3m  verffleieken,Liidewig,  Ueli^.  numnuer^. 
h  pmefy^^,  0^^^^  IM  Ammerk.  iMr.  FofemM^  Ser^  rer. 

Franc*  Bj^l^    Höring,  Claris  dipl.  pag.  41,    Breguigny,  loc.  ad^  nnd 

.\J?f^^.  pag.  100.    Marx,  (ir.rh.  des  Erzst.  Trier  3,139-^141,  ,  , 

Narjtdem  der  Jesuit  Menschen  in  seinen  gelehrten  Forschungen  #6er 

,  di^  Merotoinger  seile  Königsfatnäie  in  der  Diatriba  de  3  Dagobertis  und 
in  den  Analectis  §  1  der  AA.  SS.  Febr.  1,232,  wie  auch  sein  Mitar 
heiter  Fapebroch  in  der  Geneal.  reg.  Dagob.  pag.  21  der  Fraeitminar, 
AA,  SS.  Mnrt.  rol.  3  die  L  rkumle  dem  König  Dagobert  II.  (673— 
678)  zugeschrieben,  suchte  Maseniiis  in  Brower,  Ami,  Trev,  Additam, 
1,606-616  »ie  fOr  Dagelberi  I.  aujrecht  am  erhalten,  wmde  dber  AtVr- 
Papehrodt,  Prop^  2.  c  «y.  1—6  pag,  i-*20  (miedet  aJbgedrwffdt 
Baring,  OIm.  dipL  pag.  231-^)  mä  diglomiiiimAm  OrUmdm  wider- 
legt, lN^eA  wekhen  avcA  von  Henthekn  wnd  den  neuem  frier.  Qeeehieht- 
edtreibem  Oouet,  BieL  eed.  de  Treves  2,78.  Marm  l  c.  3,462  Dago- 
bert II.  angenommen  und  dit  Urkunde  in  675  gesetzt  wird.  VergU 
auch  noch  gegen  die  Aechtheit  Trier.  Chronik  1823  Seite  ^  und  Stei- 
ninger, Geschichte  der  Trem'rer  2,42  Aninerk.  —  Da  die  Unächtheit  der 
Urkunde  nU  einer  I >nij<  herf  sehen  überhaupt  feststeht,  so  ist  wegen  ihres 
etwaigen  chronistiHchen  Wertlies,  da  Dagobert'' s  1.  Öemahlin  Nanthilde 
ausdrilcklick  genannt  n  ird,  auch  dieser  hier  beibehalten  und  das  Jahr 
630  als  zweites  der  Alleinherrschaft  desselben  vorgezogen  worden.  Da» 
Jahr  646  fälU  weder  i»  die  BegiermgaaeU  DagoheH'»  J.  noek  Dago- 
here»  IL  Dagobert  L  wnrde  6SQ  vem  teinm  Vetler  CUolW  amn  Mt^ 
regenten  angenommen  und  ei»  König  ilber  Amtraeien  geaetet,  nodk  »ei- 
ne» Vater»  Tode  628  wurde  er  AUeinherradter,  Hess  »ich  von  »einer  Oe- 
mddm  Gnm&hmdt  adMen  mid  Ütfmrtl^to  dk  NemMie..  £r  HUhA.^ 


Digitized  by  Google 


16.  Jakr^  seiner  Herrschaft,  638,  jan.  Iß,  Die  ind.  4  fiÜU  in  das  Jahr 
631  und  646;  auch  mrd  erst  im  9.  JaMmnderi  t»  den  UrimmdM  nach 

Jahren  ChrtWi  ~u  zählen  annpfontjft) . 

Das  bieget  tsf  mi  f  dm  vn'rrn  Haud  im  fqpprä/ft,  rund  mit  3"  Durch- 
messer und  zeigt  ein  gekrvntin  ßrustbiläy  tln.^  dit'  Herht^  sf'fjnend  von 
sich  streckt,  in  der  Unken  al^  einen  Lilieiiscepttr  ßihrt.  i'un  der  Um- 
sßhriß  itU  nur  noch  zu  »ektn:  rechi»  oom  Kopfe ....  OiA.  link»  DAGOB  *)  . . 

«       .  <  *  ■  , 

4. 

apr.  4.  •  K»iig  Dagobert  I.  bestSitigt  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier 

•  ^  UiittittelbM-keit  «ad  Ma  von  Kaiser  GomteotiD  il^  gteehenktoii 
Hof  HeroMitho^  indem  er  Urr'  sogleieii  den  KQiiigahof  IMeiina  mit  de» 
neiia'dM^eliDrigon  Orlen,  iiiid  aliem  rinMheh  der  Rover  ttiid  den 
Iderwald  Gelegenem  .giebt,  und  die  Zahl  der  Mönche  Hundert  be- 
stimmt. Mogoneie  prid.  non.  apr.  regn.  a.  12.  (Urkb,  1,1  nro.  3  sa 
6S4  im  April ) 

0edr.  Zyllemts,  Defensio  abbat,  imp.  8.  Maximini  Iß  und  nach 
d^  angeblichen  Original.  Papehrochius,  Propylartm  anfiqnar.  in  Ao- 
Swtctor.  April.  2,5  rauch  Bnring,  Claris  dipl.  243).  Cahnet,  HüU 
de  Lorr.  T.  Ed.  1,261  und  II.  Ed.  %70.  Miraeus,  Opp.  dipl.  1,124, 
woraus  Hontheim  1.78.  Br&jvignij.  Diplomata  1,148.  Le  Cointe,  Ann. 
ecd.  3,6.  Bruschius,  Ann.  IJö.  Guden,  Cod.  dipl.  3J0JS  ans  dem 
goUnen  Buch  der  Abtei.  Lunig ,  Reichsarchir  16,254.  (Winkelmann) 
Hitt»  mccincta  hospital.  8.  Klimh^th.  23.  Bertholet,  JliM.  de  Luxeinb. 
IjSl'^md  mUtzt  Brower,  Metropolis  Trev.  ed.  v.  Stramberg  1,339;  alU 
9»  SSX  ^  Da  natA  Fredegar  Dagobert  622  von 'feinem  VaUr  C!9Uo- 
fhar  mm  MüregmUen  ongBi^ommm  wurde,  fiäU  regn,  a,  IS  63$-^ 
634,  -  Dü  hritüehm  ßeweue  gegen  die  AeMieif:  MaiOlm,  De  re 
dipl.  Pari»  1681,  8,  218,  Honm,  1,78,  Bri^igny  1^48  und  ProUg, 
1,46  und  264,  Anmale.  Oruber,  Lehi»y$Um  der  Diplomatie  ^ßiS-*  324, 

Vergl,  äueh  Marge,  Oeteh,  de»  Brut,  Trier  8,40  und  139  d», 

•         ,  .  ,  •  •. 

5. 

*633.  Derselbe  bestätigt  "wio  B&nc  Torgänger  dem  Biscbof  Modoald  von 
Trier  die  Besitzungen  sdner  Kirche  ,  namentUeh  die  um  Rhein  und 
Loire  gelegenen  mit  den  Cellen  der  heil.  Hilarius,  Paulinus  iin(1  Eu- 
charius, ferner  das  kurz  zuvor  von  gcnanntom  Modoald  gegründete  Ma- 
ri(*nk!ostcr  in  Orrea  nnd  die  St.  Martinskirchc  im  Maieno-an,  und  be- 
freit eie  von  aller  weltlichen  Gerichtsbarkeit.  Ohne  Dat.  (Urkb.  1,4 
nro.  5  zu  634.) 

•  '       Oedr.  Archiepiscopaius  et  Electoraius  Trev.  per  refractarios  monor 


Die  Beschreibung  der  Siegel,  welche  im  zweiten  Baude  unter  den  Urkunden  sellrat 
M^bea  iit,  wird  Uer  kn  denen  de«  enten  Sandel  Ton  d«ni  Heranigeber  dei  Ur- 
Inifldeiibwiii  liffcytwgdn«-  * ' 


Digitized  by  Google 


5T2 


cho»  Maximin,  aUasque  turhati.  1633  ä,  öö.  Zyüeüm,  Defer^s.  abb.  S. 
Metanm.  1,57.  Brvu^rr,  Aim.  Treo,  1,351.  Honth.  1.76.  Miraetis  1,-42, 
Calmct  I.  Ed.  1,249  und  IT.  Ed.  2,Ö7.  Lümg ,  UeirlL-^archw  16,19'2. 
lirfiquigny,  Dtplonmta  1,144.  Oesta  Trei\  ed.  WyiUMhacJi  1,65;  theän 
0kn€,  theüa  mit  Dat.  a.  dm.  inc.  643  regn.  12,  welche»  cmdi  «ine  von 
dm  kurftirwd,  Arekwew  Hammm'  nmok  dem  angebliehen  Original  vidi- 
mirU  Oyri$  in  der  Dmehtekrifi  „Vtr^tidigU  Mtdiem  mtd  lmd§^ 
tigheU  d^  ÄhUi  8l  Masßimm  mid  ihrer  ün  Breatift  gelegenen  CHUer, 
hemmdere  der  daom  e»  Lehen  gehenden  MedSaAerredie^ten  T€iem  wnd 
Frendenberg*'  1774^  MeOmgeU  *t  ^  Qegm  ^  AäMek X^fkmt  tJB» 
das,  Bontk.  t^Minerk.  Mabülon^  re  dipl.  S.  218  unten,  und  Br4- 
quigmf,  Difkmata,  Prokg.  Ö2,  —  fVjtgen  dm  m  den  AkdHksken,  welche 
nach  detn  sogen,  QriginnL  genmenm  eindp  etehenden  regtL  d.  JSl  Amt 
in  63^  geeetet, 

633  (Jcc.  30.  Testament  des  Diakonen  AdaJgypcl,  auch  Grimo  genannt, 
mit  bedeutenden  Legaten  aj»  die  Kirclien  V  eidua,  Longwy,  Tholey, 
SL  ICasuDiii  ba  Trier  und  andere.  Virdunom  3  kal.  Jan.  r^.  Dago- 
Iwrti  ft.  1^  (Urkb.  1,6  jiro.  6  sa  686.) 

Gedr.  M4mo^  de  la  eodM  jikOmitigm  de  Verde»  8^  dtc,  mä 
fm  dene^ben  Ufdee»  von  Abbi  Ckmet  ame  denk  Ardd»  m  Verdnmi  eo- 
dann  Jeantin,  Lee  dmmignes  de  VArdemne  et  dee  TFo^wreiu  Paru  et 
Nancy  1852.  8.  ^39.  Tm  .Umzug Steminger,  Qesclk.  der  Trevirer  2, 
40—41  Ann^rk.  3.  —  Vergleicht  auch  Clouet,  Unit,  de  V&^vn  und 
Jfisf.  .ad.  de  Treve»  1,680—689}  Mßrx,  Qeech.  des  Erzstifte  Trier  3, 
424-428.  —  Wegen  DagoberU  rfgn,  a,  J2.  in  633  geeeteL 

% 

MAi  8.  Die  Acbtissin  Irmina  sclirnkt  dem  Kloster  Echternach  «inen 
abgegrensten  Weinberg  zu  Heiligkreuz  bei  Trier,  welchen  ihr  (die  Nonn»  ) 
Engela  geschenkt  hatte.  Treben  8  id.  maj.  a.  10.  regn.  Obildeberti 
regia.    (Urkb.  2,  1  Nachtr.  i.) 

UegeeL  in  Puhlicat.  de  la.  aocOte  archioL  de  lAmemb,  16^,  —  (Mdf^ 
lert  IIL  regierte  v^n  ßOB-^TU, 

«. 

^  im  Mr.  1.  Ersbiscbof  Lutwin  vo»  Trier  «oheDlU  d«D  KUiit«r  YieäL 
Eudnrii»  (St  Maibei«kl«Bler)  lUselbrt  du  m  aeisem  TatarliclMB  Eriie 
herrührende  Dorf  Stain  im  Wabrenaiachen  6aa  (Etaiag  bo  Vecdwi). 
Trereris  kal.  fsbr.  vcign.  Gbüdebtfti  au  18.    (Urkb.  1,9  m  7  »  m 

706  fcb.  1.) 

Gedr.  im  Attsmge  Clouet,  Ii  ist.  eccL  de  Trkve»  2,66  Anmerk.  und 
Jeantin,  Lea  chroniquea  de  VAtdmne  et  des  Woepures  2, 178  —  Kfir-h 
den  Qeela  Franoorwn  folgte  (Jhiidebert  JIL  m  eemem  Mreder  Odod- 


Digitized  by  Google 


wijfin,  in  dbr  Iti^foiM^  fmd  fihf  dtitm  re^  a.  IS.  ^       1  Vier- 

9. 

115 — lö.  Ilemvg  Arnulf,  Sohn  des  verstorbenen  Her/og^s  Drog-o,  schenkt 
dem  Kloster  Kclitcrnach  seine  Hostt3rijn£?en  zu  Boiitndorf,  Omtro  Be- 
deofi  a.  1.  Chilprici  regis.    (Urkb.  Ii, 2  Nuchtr.  2.) 

Hegtiti  t  /i  i  't/W.  de  La  »oe.  arch^oL  dt  Lvctemb.  W,6.  Oedr.  Marti  tie, 
Coü.  amjjL.  Ißl;  hierau»  Honik*  1,110.  Calmet,  Hut.  de  Lorr.  I.  Ed. 
2^  md  IL  £d.  Bertluik,  Hut,  de  Liuemlb,  Bret^uiynif, 
DipUtm.  l,m.  *  Ohäfm^  IL  mrde  mmA  J[>a^lHu*.UL.ym  4U 
Stirn  det  Jahre»  715  KlMs-^vind  9twh  720,   Qmt»  FroMr, 

iO. 

118  Mb  n.  KmI  (der  Hammer)  scheokt  dem  Kloster  Echternach  sein  von 
seinem  Vater  Pippin  herrühreBdes  Theil  an  dem  Ort  BoUendorf.  In 
yilla  que  voeatur  Fidiacun  die  23.  febr.    (Urkb.  2.2  NacLtr.  3.) 

Gedr.  iirf^quignij  1,414  r»<  717  atu  dem  Uber  anrciifi.  —  VVeoen  des 
dieser  L  rkunde  itn  Kditfirnor.her  goldn&n  ßuehe  rorhrrge/if^ndt  n :  ^lunio 
ita<iue  j/rtJaii  Vlotharit  [c^uartlj  yruuo  Karolu4  hanc  dona/Uonts  (xirtam 
S,  WäUbrordo  comcripnit^  das  Jahr  718  angmoninien.  Vergl.  liegest 
M  Publicat,  de  la  socUti  archioL  de  Lvtcemh.  16,7  9U  717.  Honth.  1, 
110  ertoähait  dimer  Urkunde  in  der  Anmerk.  L  nUt  amo  Ohtatii  yuimp, 
—  Lothar  IV,  teä  717  a  «yir.  ^ 

V 

IL 

719  jlli  II.  Beirtrid%  joioh  Berta  geaaimli  und  jlir  Sohn  Ch&iibert  schen- 
ken dem  Ton  ihnen  erbauten  Kloster  Prüm,  wclcheaa  Angloald  vor- 
steht, einen  claspl]>pt  «relegenen  "Wald  innerhalb  heatinimter  Grenaen  und 
mehrere  Dörfer,  in  villa  Prumia  sab  tlie  quod  fecit  mensis  Juniui  dies 
23.  regn.  Theodcrici  a.  1.    (ITrkb.  1,10  nro  8.) 

Gedr.  iiartenef  Cdleri.  am^l.  1,23,  woraus  Honth.  1,112.  Gaintet 
1.  Ed.  1,269  und  II.  Ed.  2,91  zum  J,  722,  und  kierctus  Bertholet  2,29. 
GnOiaekfitLtSj^  br^iigity  l,4Slmm,  ^  Nach  den  Oett,  Prem- 
ODT.  mmrif  720  TkeodetiA,  der  Mm  VagoberU  III,  K9nig  dter  JWm- 
jfcni.  —  VergL  emdi  Honth,  L  e,  Anmerk»  Marx  Oeeeh.  dee  EnH,  Trier 
^ßtlf  und  Mdttmd,  Oemment,  de  reh,  fimne,  Orient,  1,385, 

12. 

*ltt  Jil.  Pabst  Gregor  II.  bestütigt  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier  das 
▼on  den  Königen  und  Kaisern  rerlielrene  Recht  der  freien  Abtswabl 
und  dio  Immunität,  indftm  er  deren  Aebten  zugleich  den<»ebrauch  der 
Mitra,  Dalmatika  und  Sandalen  gestattet.  In  mense  januario ,  ind.  12. 
(Urkb.  1,12  nro  9.) 

Jajfi,  Heg.  tmt,  Uoin.  8.  941  unter  den  Utteris  »jjuriis  nro.  299. 


Digitized  by  Google 


Ckdr,  Z^fietiM,  n^mu,  M.  8*  Mmun.  2,  10,  tommu  BeHÜtlkt,  Eint. 
delAuemh,  2,  31  su  723.  Mvraeiu,  Opp.  dipl.  1,139  kiMm$  Bmtth.  1, 
117,  Henschen,  AA.  SS.  zum  4.  März.  Le  Cointe,  Ann.  eccl.  4^49» 
Lünig,  Heichmrchiv  16/265.  Ma7i.n\  Concil.  ampl.  rollecL  V2j250.  Mor- 
fkd  l  |)qnW  d^-  4.  Briquigny  1,4Ö9  und  Ed,  Pardmm '2jS$8.  AlU 
wehr  oder  weniger  mit  Qriinden  gegen  die  AechÜveiL  "Gegen  die  Aecht' 
heit  vergl.  auch  Marx,  Gesch.  des  Erzsf.  Trier  3,60.  —  Von  dm  Regit' 
rvmgs^ahrm  Qregor'e  II.  710—731  hat  nur  729  die  M.  12. 

1«. 

715 — 139.  LX^i'  Majordomus  Karl  (der  Hammer)  »Sohn  Pippins,  J^clicnkt 
dem  Klostor  Kcliternach  die  Kirche  zu  i  clisun,  (welcher  der  Er/bischuf 
Wiüibrord  als  Pastor  voreteht.)  iui  (iau  Kinnehem  (im  Nicdei land),  mit 
Ländereien  und  Wald -Zehnten  (und  betätigt  deraselben  zugleich  die 
Kirche  Weaelc  in  demsülben  Gau).  Ohne  Dat,  (ürkb.  2,3  NacLtr.  4.) 

Hegest  in  PuH.  de  la  90ciit4  archM,  de  Imremb.  16,8.  Die  Zek 
igt  wm  Tode  P^n'e  (714  dee.)  bi$  mmm  Tode  de$  heiL  WtOib-ord  (739) 
ungenommen,  Karl  elarb  741  oef.-  21  auf  der  BMmrg  in  Oetfranken, 
oder  wie  Wmte,  Denleeihe  Verfaeeungageaah»  3ßO  Anmeifh.  vorzüht,  ««cift 
Fredegar.  Cent.      20,  (Hetober. 

14. 

lit-'IU*  Det  Hajordonras  I^pin  schenkt  dem  Kloster  Echternach  die  Kirche 
»     xa  CröT  mit  ihren  Gütern  und  den  fiskalischen  Zehnten  daselbst.  Ohne 

Dat    (ürkb.  2  3  Nachtr.  5.) 

Regest  in  Puhl,  de  la  socieU  arch^ol.  de  Luocemb.  16,8.  —  Die  Zeit 
'  ist  wm  Tode  Karl  MarteWe  741  ocfc  20  bis      Pippins  KiMigstteihe  ge- 
gen Ende  des  Jahr»  761  angenommen^  Vergl.  WaitZj  Deutsche  Verfae- 
enngegeseh,  3jß3»' 

*  752  (754)  Mi  5.  K»nig  Pippin  schenkt  den  Kloster  £efat«maeh  Ae  Kirche 
au  CrpT  mit  den  dasogehörigen  Ootem^  den^aehnteD  Tbeil  des  Wal- 
dai  Contel  mit  dem  Fi^ -Zehnten  and  ZollfreihlBit  Jm  gamen  Beidi. 
Gpnpendio  palalio  8  non.  mi^*  ^>^^*  >Q<1*  <4.  Pipptnl  reg;  a.  -3.  (Urkb. 
iiU  nra  It)  ^  . 

Böhmer,  Uegesta  Karolor.  S.  1  .«row  2.  Oedr.  Bro»er^  Altn,  Trer, 
1^1.  Miraeus,  Opp.  dipl.  1,641;  hieraus  Honth.  1,119.  CkUmet,  Hist, 
de  Lorraine  I.  Ed.  1/273  und  II.  Ed.  2ß6.  Bertholet,  Hist.  de  Luxemb. 
.  2^.  Le  CovUe,  Ann.  6,463.  Für  die  AieM^:^Pajp^ro<^,  P^^- 
laeum  antiguar.  in  AA.  SB.  April  2,16;  oder  Bariiig  Clav.  dipl.  277. 
Honth.  l.  r.  Anmerk.  Öegeii  dif  Aechtheit:  Böhmer  l.  e.  —  Da  752 
die  ind.  5  hat  und  das  erste  Jahr  der  lifqrenmg  Pippoi^a  ist,  so  möchte 
wegen  regn.  a.  3  das  Jahr  754  ror-rtziislu  yi.  ser-n  vjyj  irä'rc  alsdcnu  ind, 
Xm  ^ür  eisten  .üchreiUeJeiiLer  statt  ind,  VH  tmzmtehmen. 


Digitized  by  Google 


I«. 

Ht  (7€t)  Ml  n  Kbmg  PippSo  Mbenkft  lüT  Stiftung  ^ner  MentoH«  Air 
■icli  und  flrine  Gemahlin  Bertradft  dem  von  ihm  erbauten  Kloster  PHlm 
FSNiiereicta  In  der  Moad  ond  Drohn  innerhalb  bestimmter  Grenaen. 
Wcrestein  paliMie  rc^o  6  kal.  Jon.  regn.  a.  1.  (ürkb.  I43  nro.  10.) 

Nicht  bei  Bäkmer,  ~~  VtdleieJit  richtiger:  Berietal  reg,  a.  XI  (762)  f 
wdches  Jahr  wir  auch  annehmen  möchten  ioegeti  der  neuen  Sitfiiumge' 
Urhumde  von  7^  ang,  IS.  —  Die  ürhuuk  üt  interpcürt. 

'  n. 

IM.  Hildegard  schenkt  der  Abtei  Echternach  ihre  Güter  in  dem  Darf  Nat- 
tenheim im  Bedgaa  in  looo  Gamriago.  Actom  a.  8.  Xfgn.  Pippine  r^. 

(ürkb.  2,4  Nachtr.  6.) 

Hegest  in  Publ.  de  la  sori^^  an  heoL  df  Lv.remb.  16, lU.  —  Da  Pijh 
ptn^s  Königaweiitp  n^rff^  das  Ende  des  Jahre»  731  n)}(jenvmmen  ist,  »o 
werden  »eine  Hegierungajahre  von  752  jan.  1  an  berechnet. 

la 

•  lÄO  Jim.  n.  Köni^  Pippin  bestätigt  (fast  wörtlich  wie  ni^o.  5  Kr>n ig  Da- 
gobert dem  Ei'zbisc-ivof  Modoald)  dem  Erzbischof  Weomad  vnii  Trier 
die  Besitzungen  seiner  Kirche  mit  der  Immunitlit.  Tulpiacho  15  kal. 
jol.  iiid.  4.  regn.  a.  9.   (Urkb.  1,15  nro.  12.) 

Boikmer,  Heg.  KwroL  8,  3  nro.  16,  Oedt,  Le  Oointe,  Ann,  5,622 
wnd  hiermt»  BonOi  l,t20,  QMa  ehria,  13^,  Qeata  Tre»,  ed.  Wfft- 
tenbat^  1,76.  Gründe  gegen  die  AeMeä  hei  MeibÜUm,  De  re  di^L  8. 
71  und  H<ßn$h.  l,  e.  Anmerie.  In  da»  Jahr  760,  wdche»  regn,  a,  9  iub 
fSUt  ind,  13.  Diese  Urkunde  t»t  auch  gedruckt  mä  5  kal.  juL  und  vie- 
len  zweckdienlichen  Einschaltuiigen  nach  dem  vorgddic/ten  Original  mit 
2  Siegeln  in  de»  hereit»  erwähnten  de  Uoeiere»,  Stemm.  Lothar,  et  Barri 

19. 

üt  (764)  ili.  10.  Derselbe  schenkt  dem  Kloster  Casloaca  (Kessh'og  bei 
Sinzig)  den  Wald  Meliere  io  ang^ebencn  Grenzen  und  Ubergiebt  dies 
Kloster  der  Abtei  Prüm.  Sentiaoo  palatao  6  id.  jul.  regn.  a.'  11.  ind.  2. 
(ürkb.  1,18  nro.  15.) 

Böhmer,  Reg.  Karol.  S.  3  nro.  18.  Gedr.  Günther,  Cod.  dipl,  Jih(^ 
no' Mosel.  1,43.  —  Da»^a/tr  it}^  it^a,  regn,  II,  hat  aker  M.  iä;  ind, 
2  JälU  in  764, 

SO. 

102  aug.  13.  Derselbe  um\  «'eine  Oeraalilin  Ijortrada  dotiren  mit  Consens 
ihrer  Söbne  Karl  und  Karlomann  das  St.  ÖalvaJoisklostrr  7,u  Prüm  mit 
▼erschiedenen  DörCera  im  Charas-,  Mosel-|  Bed-  und  Ripuarier-Uau  und 


Digitized  by  Google 


bestätigen  demselben  die  firUhcrn  Schenkungen ,  namentlich  die  Celleo 
XU  Altrip  im  Speiergau ,  KcssJi^g  bei  Sinzig  un4  ß^rin  A^***, 
indem  sio  zugleich  dem  Abt  Assuer  die  Immunität  für  da«  Kloster  und 
I^oHtinimuiigeii  über  die  Abti^iN'alil  crtheiJcn.  Tiisgodrg^  vili*  pi|blica. 
Auguöti  die  13.  regn.  a.  11.    (I  rkb.  1,19  nro.  16.} 

Böhmer,  Heg,  Karol.  8.  3  m-o.  ID.    Gedr.  Mabt'llov ,  Ann.  Ben^d. 
'2,700;  hieram  HoiUh,  Knauß,  D*jhisiu  abi.       SalcatQrU  ty. 

49;  hieroM»  Memoire  Met,  c&mnem.  lea  droit»  du  rot  .«ui*  Ua  bourge  de 
Fumajf  et  Rerin  2,3,  Miraeua,  ()in>.  di^d.  3^.    Ccdmet,  HieU  de  hor- 
rmne  /.  Ed,  1;277  undll.  Ed,  tUOrwu  763.  BerihoUt,  EieL  de  £«- 
ooemb.  %40.   Lünia,  HeichsareM»  t8,17a,  (MUa  ,^mA,  13^4 
Marx,  Geeeh.  des  Erzet,  Trier  3^,  md  EMard,  Frßnc,  lj}74, 

IM.  Gudinoa  und  «eia  ßoLn  Klmcricli  schenken  ihr  AnUieil  dta  Ikub  Ei- 
senach  im  ßcdgau  an  die  Abtei  KchteruadL,  AiCÜN|i  ft.  XI«  tiBffi,  Pip* 
pino  rege.    (IJrkh.  2,4  Nachti.  7.) 

iiegett  i7i  Bubi,  de  La  »ocUU  arch^oL  de  Luxemb.  16,10, 

76$  AII9.  3.  König  Pippin  verküDilet,  dass  er  dem  Kloster  Ihnm  lur  &eine 
jetzigen  und  künftigen  Bcsitzuugicn  die  Immunität  ertheilt  upd  die  an 
dfloFiaktts  fiülenden  Baasen  demsolben  nur  Beleuehtung  UbecUtien  b*be. 
llaslario  paiacio  piiUieo  3  non.  aug.  regn.  i% .  (yrkk  )tS2  uro.  17 
sa  763  aug.  %) 

Bshmer,  lüg.  Karcl.  8.  4  nro.  20.    Gedr.  Knavff,  Defem.  Prvm. 
61  u»d  hieraus  Bmuk,  l,m,  iferthok^  Jdisi.  de  lAueamb,  2,43, 


23. 

  Derselbe  verkündet  die  dem  Kloster  Prüm  ertheilte  Befreiung  von 

den  Land-  und  WaäserzüUen  im  Reich.  Ohne  Datirung.  (Urkb.  1,23 
nro.  18  zu  752-768.) 

Nicht  hei  Bi/hnii'r.  —  Gedr.  MartfiW,  CoU.  anipl.  1^30.  Wetffji  d^ 
Aehnlichkeit  mif  rur/urraehender  L  rh  u  »de  und  dea  Abh  A»»uer  hierher 

.  ,  9^''*^'-  Ii  ,  ...  -:■    .  . 

24.    .  •  : 

las.  Derselbe  nimmt  das  Kloster  St.  Maximin  bei  Trier  nac^  der  Be- 
Btimmung'  d^»r  frühem  Könige  in  .«»^Inen  kfiniglichen  Schute  und  ertlieilt 
ihm  dns  Hecht  der  tVcieo  Abtswahl.  Moguntiae  in  publico  paiacio  mense 
januar.  regn.  a.  14.    (Urkb.  1,25  nro.  20  zu  766  jan.) 

Böhmer  S.  4  nro.  21  zu  7ij(t ,  da  er  die  Königsweihe  Bij/piU^jt  in 
den  Avjaug  de»  März  7i/2  jt^et.  Gedr.  ZifUenim  2,11  ncusk  detk  X)ri- 
fieud  mU  &iegH,  EasOmm  1^  an.  766  M  dii^Orümim,  wddke  das 
Origmtd  ttrÜMg  maehm.  Mirasas,  Opp.  dipl.  1,13».  VehiH,  Bist. 


Digitized  by  Google 


Begeeten  Nro»,  34—38. 


Ö77 


de  Lorraine  1,280  und  II.  Ed.  2,104  su  764  und  not^maU  2,281  zu 
765,  ßertholel,  llUt.  de  Luxemh.  2^44.  Lilmg ,  Jleir/'s -ArchtP  10,256. 
Le  Cointe,  Ann.  ö,686.  —  IVattz,  VerjMnungsye^rM.  4,200  Aiwi.  ö  m?c- 
gen  der  AetAtheü  zweifelhaft,  —  Die  Königsweihe  Pip^n^a  gegen  Ende 
7Ö1  angenommen,  ist  regn.  a,  14  dßt  JtJir  766.  , 

W  feb.  14.  Der  Möndi  ^idius  sn  PrOni  «dieii^t  diesem  KJoiter  seine 
sSmmUichen  I  sowohl  von  seinen  Aeltern  Bertrlgus  und  ViTeotiana  er- 
erbten, als  auch  sonst  erworbenen  Besitsungen,  namentlich  Tiele  Orte 
in'  dem  Celmanischen,  Bhone-  und  Angen^Gan,  mit  den  Dsdwn 

Celmanischon  Gau,   welche  seine  Söhne  Aginald  und  Bertrich  wie 
auch  Büticn  und  Paulus  vom  Kloster  in  Prekarie  haben.    Prumie  mo- 
naflterio  publico  16  kal.  martii.  regn.  Pippin,  a.  |4.  (ürkb.  1,23  nro.  19.) 
Qedr.  Martene,  CoU,  rni^.  1^  und  kierafut  Mimik  1^7  zu  764, 

1%1  iii.  L  Botlin's  Prekarie- Vertrag  mit  dem,  Abt  Assuer  von  Prüm  we- 
gen der  von  seinem  Vater  Egidius  diesem  Kloster  gescüenkt^n  Orte 
(vergl.  vorhergehende  Urkunde)  mit  der  Bestimmung,  das.««  dieser  Ver- 
trag auch  ohne  ninfjUlirigo  Erneuerung  in  Kraft  bleiben  solle.  Jj'acta 
kal.  jun.  regn.  Pippin,  a.  16.   (Urkb.  i|25  uro.  21.) 

110  Mfti.  König  Karlmann  rcstltuirt  seinem  Pfuizgrafen  Dirodoin  und  des- 
sen legitimer  Nachkommenschaft  einen  Wald  mit  der  Fischerei  in.  dem 
Wasser  zu  Benutzfeld  in  den  Ardcnnen ,  welche  beide  demselben  W 
rcit»  vun  seinem  \'ater,  KrtiiL'  Pippin,  geschenkt,  aber  später  streitig 
gcuiacht  worden  waren.  Brucmagad  palacio  publico  in  mcoj^e  majo  a. 
"  regn.  2.    (ürkb.  1,26  nro.  22.) 

ßi/hiHii-,  lieg.  Karol.  S.  6  nro.  Jö.  Utdr.  Martene,  Coli,  ampl.  1^ 
32  und  hieraus  Honth.  1,130,  Gallia  christ.  13,301,  —  Das  2.  iiegie- 
runysjaltr,  Kwimanv^e  beginnt  769  od,  0,  i 


770 — 771.    Mcbulungus  schenkt  dem  Kloster  Echternach  vier  Man«us  zu 
Hegt  (Esch?).  Actum  a.  3  r^n.  Korolo  rege.  (Urkb.  2,5  ISachti'.  8.) 

Begeet  in  PuhL  de  la  eoeiHi  wrdM,  de  Lmanb,  16,12  zu  774  we- 
gen Ziädnmg  der  BegierungejtAre  Keuf^e.  des  Qroeem  wm  ödesten  Bru- 
ders Karbnann  Tode  771  dee.  4  m;  dagegen  770^771  d^  dritte  Ue- 
giemngsjahr  KarVe  von  768  oet.  9  an  gerechnet,  von  wdt^^m  Tage  o» 
beide  BrUder  selbst  in  den  ihnen  zngefeälenen  Theüen  des  Frankenreichs 
ihre  Segienmgajahre  zählen.  Diese  JBerechnmg  icurde,<nteh  ifß  den*H0- 
getten  nach  Martene  wnd  Hontheim  beibAtditen,  dn  emz  keiner  der  md- 
«MltdftriMf^fl  IMnkaMI.  XL  57 


oiy  ii^uo  uy  Google 


578 


Reg««teji  Nro.  98—0. 


ftAeSm  Mdm^mmsk»  uni  IVifiniA*  Vrkwitden  die  ZMmg  vmi  771  dee. 
4  adtt  99m  Anfang  def  Jnikn  772  mit  Btttimntktit  hencrgeht, 

2». 

TYO— TTi.  Hirmenilde  flcKenkt  dem  KhMrter  Echternach  ihre  Goter  ta  Lon- 
gen, welche  tiaili  iloren  Tode  Ilangiler  dein  Kloster  ttbö^ebL  Actum 
«.  3.  regn,  Karolo  rogo.    (Urkb,  2,5  Nachtr.  9.) 

Begett  in  FuH,  de  la  weiä^  arnhid,  de  Lmxemb»  16^2  eu  774, 

30. 

fiZ  ftpr.  l.  König  Karl  (der  Grosse)  bostiitigt  dem  Blachof  Wcomad  von 
Trier  die  Immufiität  für  die  Besitzungen  seiner  Kirche  (des  heil.  Pe- 
trus und  [iril.  Maximiuj.  Dat.  Oresti  kal.  apr.  regn.  a.  4.  Actum 
Theodonovilla  palacio.    (Urkb.  1,28  nro.  24  ) 

Nicht  bei  Böhmer.  —  KarCs  d,  Qr»  Hegierungajahr  4.  beginnt  771 
Od.  9, 

im  UlO.  29.    Bcrtrude  und  dir  Solm  Wauing  schenken  der  dem  Abt  As- 

suer  (von  Prüm)  untergebenen  St.  Pcterskirchc  am  FIu.s«p  C;wicuc  (Kc>s- 
lingen)  üire  Besitzungea  zu  Adagauo  im  Eilelgau,  welche  erstere  von 
ihrtin  \  all  1  \\  ichär  und  Waning  von  seines  \  ateis  Si  liwostcr  Adal* 
drude  eilialteu  hatten.  Caaleuc  3  kid.  jul.  rega.  Karol.  a.  4.  (Urkb. 
1,30  nro.  25.) 

*Vt  Styt  t  König  Sari  (der  Grone)  bfütStigt  dem  Erzbischof  Weomad 
von  Trier  (wie  sein  Vorgänger  Pippin  760  jnn.  17)  die  Besitsungen  sei- 
ner Kirche  und  deren  Immunität.  Uaristalio  palatio  kal.  sept  r^;n.  e. 
6.  ind.  11.    (Urkb.  1,30  nro.  26.) 

Böhmer,  Heg.  Karol.  S.  8  nro.  ^6'.  Oedr.  Brower,  An/i.  1,SS0  und 
hieraus  ilonf/i  f.  l^i'J  mit  ind.  9  tu  77S ,  tr^ffher  aurji  nc'h  AlabiUon 
u.  A.  die  \  erdacht agrUiide  naehwtist.  Lünig,  lltithaurcjiü-  16,193.  Le 
Cointe  6,S3.  Ge»ta  Trev.  ed.  Wyttenbach  1,78.  —  Xach  Böhmer  we- 
gen des  Itinerctra  und  wegen  der  Indiction  11,  welche  aUo  am  1.  Sept. 
begann,  772  angenommen,  obgleich  regn»  a.  €  a»J774  tMw<.  Au£fallend 
die  fßeiAe  Meeognäienp  Ort,  Mcnat  und  Indiction  mit  der  Urkunde  wm 
B02  »ept,  1  (Begeet  Nr.  62),  VergL  uueh  JBekkaH,  JW.  orieni,  1, 
635,  In  de  RosiereB^  Stemm.  Lothar,  ao  Barri  ducwa  fol.  ö.  befindet 
eieh  eine  nach  die.^  Urkunde  fabrizirte  dAn^to&e  mit  glrichem  Datuvtf 
«mgMith  naok  dem  Original  weit  2  Siegdn  am  der  JJÜei  Maoeimin, 

SS. 

TIZ  Sfpt,  6.    l'rekarie  -  Verfrng  Sigfried's  mit  dem  Abt  Assuer  von  Prüm 
.    Uber  die  Orte  Erlinhof  und  Osa,  mit  Aa&ebaug  der  fünfjährigen  hjC' 


Digitized  by  Google 


579 


neueruDgspAiciit  dieBer  Prckaiio.  8  id.  «apt  tego,  Karttl.  a.  4.  (Urkb. 

1,27  nro.  23  zu  771  sept.  6.) 

Gedr.  Martene,  Coli.  ampl.  1,.')5  und  ftifrcmg  JJonth,  1,13 J  zu  771, 
D(i8  4,  liegieruHgsjaJir  Karls  endete  772  ocL  8. 

175  nov.  Krmip:  Karl  (Her  Grosse)  verltUndel ,  dass  er  dem  Kloster  Prüm 
di<'  injinuaitüt  verliehen  und  dciisen  Leute  von  der  Leistung  des  Heer- 
hftfiiM  befreit  habe.  Theodonis  vUla  publica  in  menBC  nov.  regn.  a.  8. 
et  2.   (Urkb.  1,33  nro.  28.) 

Böhmer,  Heg,  KetroL  B,  10  nto,  Cftdr,  KntHKf,  Skfeim»  Ptum, 
ö3  wid  hierauB  Honih,  1,134,  Bertkolet,  Hük  de  Luseemb,  ^,4$.  Ool- 
Ha  ckrüL  13,302.  —  Beg»,  8  (te^  Franeomm)  teU  775  wst,  9  tmd  regn,  2 
ftc  Langebard.)  seä  77^  jun,  &, 

S5. 

179  MT.  Dendbe  bestätigt  dem  Kloster  Prüm  die  von  seinem  Vater,  Kö- 
nig Pippin,  verliehenen  fiskalischen  Leute  mit  ihi*en  frühem  Rechten 
und  ffeMoImheiten  und  untergiebt  sie  ausschliesslicli  der  klösterlichen 
.Tnn«diktion.   Dat.  vie  vorheti  dft  da8  rega,  a.  6  «fieolMu:  ein  Sebraüjb^ 

feiiler.     Urkb.  1,34  nro.  29.) 

Jjl'hmer  S.  10  nro.  SJ.    Gedr.  Marlene,  CM.  ampl,  IJSlS  und  hier- 
aus Uonth.  1,130.    CidiHtt,  Hist.  de  Lorr.  I,  Ed,  1^  Wkd  II,  Ed,  \ 
2,110,    Berihglet,  UUt,  de  Luxenib.  2,4ö, 

S6. 

139-  IIa.  Alderich  schenkt  der  Abtei  Echternach  seinen  Antheil  deb  Dorfs 
Aladori    Ohne  Dat    (Urkb.  2,5  Nachtr.  10.) 

Hegeet  in  Puhl,  de  la  eooUti  atehid,  de  Luaeemh,  16,10,  Wegen 
Abu  Addbert  die  Zeit  von  739-^776  ongmmametn, 

S7. 

717  ailg.  IB.  Abt  Assuer  von  Prüm  sclienkt  seinem  Kloster  das  ihm  Ton 
König  Karl  (dem  Grossen)  urkundlich  bestätigte  Dorf  Caciaco  im  An* 
gersgau.  Prumia  monasteno  15  kal.  sept.  regn.  Karol.  a.  9.  (Urkb. 
1,38  nro.  34  zu  787  aug.  18.) 

(hdr.  Mdi'tenfi,  Coli.  ampl.  1,39  und  hieraun  Hontheim  1,137  zu 
776.  Cnhnet,  Hist.  de  Lorr.  I.  Ed.  1,267  und  TL  Ed.  2,111.  ßertho- 
ftf,  FI  ist.  de  Litx'mh.  2,47.  —  lieg»,  a.  0  ist  ah  das  Jahr  der  Regie- 
rung in  Francitn  von  7tj8  vct.  9,  also  777  ansunthmmt 

88. 

116-171.  Wa)ak*8  Prekarie-Vertnig  mit  dem  Abt  Atfner  Ton  PHIm  we- 
gen der  von  moma  Vater  Fmoko  und  Bntder  Waxunbold  ererbten 
Beritsmigen  im  Moee^au  an  der  Salm  und  iweier  Weinbeige  an  Porto 


oiyui^uo  uy  Google 


580 


R^^teu  ^ru.  88—42. 


Pingontio  (Pniport?).  Sugiaoo  villa.  Karol.  regn.  a.  9.  (Lrkb.  1,'db 
nro.  30.) 

Vau  9.  JaJtr  der  RetjLvrmiQ  Köniy  Karls  des  Grossen  in,  Francien 
776  oct.  9—777  oct.  8. 


1T7  fiiv.  27.  Gidebert  aehenkt  dem  Kloetor  PrOm  seine  von  edner  Hnfttar 
•  BertsaindMia  eradbten  Benteungen  ni  Wich  im  Bedgau  und  zu  Wal- 
.   .leraheim  im  CKeritfgvu.  Prumia  monaBterio  5  kaL  dea  KaroL  f^gn.  a. 

10.   (ürkb.  1,36  nro.  31.) 

Das  10,  Utgierungßjaht  KarU  dm  Qrottm     Frmimtn  hegmmt  777 

40. 

178  fcb.  24.  Tlplraoin  sclienkt  dem  Kloster  Prüm  die  von  seinen  Aeltern 
Trasuiüns  utid  Teodsinda  g^eerbtcn  Besitennf^rn  zu  ßiklcsheim  ira  Cha- 
labgau.  l'niiiiia  müiiasterio  6  kaL  mart.  ivarui.  re^D.  a.  10.  (Urkb. 
1,37  üiü. 

41. 

T79  (783)  an?.  König  Karl  (der  Grosse)  bestätigt  der  Abtei  St.  Maxirain 
bei  Trier  die  Immunität  und  das  Recht  der  freien  Abtswahl.  Padre> 
burna  fisco  mense  augusto  rcgn.  a.  40.  (ürkb.  1,52  nro.  46  zu  807  aug.) 

Nirht  hei  Böhmer.  —  Oedr.  Zyllesius  ''2yV2  ex  orig.  Lünig,  Reichs- 
ar'hir  16,256  zu  822.  Schafen,  Hisf.  Westfal.  466.  Mimnuf.  Opp.  dipl. 
1,130  zu  790.  Calmet,  Eist,  de  Lorr.  I.  Ed.  1,296  zu  Ö07  und  1.295 
mit  a.  regn.  11  zu  790:  II.  Ed.  2,121.  Bertholef .  Hi!^  d*>  Lv.^^m^'. 
'  2,51.  Le  r,>f,)f^.  A,ui.  errl  6,700  zu  799.  Jhmfhny,,  1,  Io9  zu  77b, 
woselb.tt  fcegtu  der  L  /läehfht  if  die  Amtierkmuj  zu  renjleirhen.  W  aiiz, 
Deutsche  VerfaxHvngsgesch.  1,246  Anm.  4  ebenfalls  gegen  die  Aechtheit; 
dagegen  Erhard,  Keg,  Westfal.  1,67  zu  779  für  die  Aeehtheit.  —  Das 
regn.  a.  XL  kaim  nur  em  Sf^reSbfehUr  eein  für  o.  XI,  tdeo  77$,  wie 
Hontheim  (vergl.  dasdbet  1,140  Anm.)  Erhard  L  e,  LeHmiz,  Anmd. 
Imp.  1J88  I«.  A.  annehmen,  adereiwafür  regn.  a.  XV  (783),  wo  Karl 
auch  in  Weetfiden  eich  aufhuHt* 

42. 

TJ9-7^0.  Derselbe  erneuert  und  bestätigt  6or  Abtei  Echtornflcli  die  Schen- 
kung seines  Bnulrr?  Karlmann  über  Dreis  an  der  Salm  und  Offictn  .tn 
der  Lieser,  da  diesi  ibe  zwar  bisher  im  ruhi^^en  Besitz  dicj^er  (>rt<-  i>t, 
aber  darüber  noch  keine  Urkunde  eihalten  hatte.  Ohne  Datining. 
(ürkb.  1,40  nro.  36  zu  c.  794.) 

Nicht  hei  Böhmer.  —  Gedr.  Martene,  Coli,  nmjil.  1,47;  hinaus  Honth.. 
1,143.  Gallia  chrint.  13,304  zu  c.  794.  Calmet,  II  ist.  de  Lorr.  I.  Ed, 
1,294  und  II.  Ed.  2,190  su  c.  790;  auch  BerthoUt,  Biet,  de  LuoemA. 
2,49,  —  Begett  in  FM»  de  Ul  todHi  archidog.  de  Luseemb,  16J4 


Digitized  by  Google 


I 


Bfig^iten  Nro.  42-47.  581 

Pnhnh  <i.  14.  regnante  KaroU)  rege  aus  dem  E<Memacker  goldenen 
Buche,  aJLio  779  oct.  9''780  oct.  8  fallend. 

■t  a 

43. 

TI80— 781.  Theuger  und  Ilarduwich  sciicnkrn  ^ov  Abtei  Echternach  ihre 
Güter  zu  Geine  am  Gcihc-Fluss  \m  Ardcnnen^jau.  Actum  a,  13.  regu. 
Karolo  reiEce.    (ürkl).        Nachtr.  11.) 

Uegcfft  in  Puhl,  de  ia  socittS  arch^ol.  de  Luxenib.  16,14  zu  784, 

44. 

186  Jim.  25.  Wichberts  Prckarie- Vortrag  mit  dem  Abt  Assuer  von  Prüm 
über  seine  BeBitziingen  in  den  Drii  fci  ii  Lüllingen,  Adderbach  und  Aca- 
liHiiij  im  Wabergau,  mit  Aufiicbung  der  füntjrdu  ipren  Erneuerungspflicht 
für  diesen  Vertrag.  Facta  7  kal.  jul,  Karol.  regn.  a.  18.  (Urkb.  1,73 
uro.  33  zn  786—787  jun.  25.) 

Oedr,  Uetrtene,  CoU,  ampl.  1,44  und  hieraue  Honih.  1,141  za  786  mtn 
S6,  —  Da»  18»  SegienmgsjaJir  Karl»  d,  Qr,  t»  FramtMn  endete  786  ocL  8. 

45. 

7i#  In*  9.  König  Karl  (der  Gronse)  sohenkt  dem  Kloster  PrUm  das  durch 

seine  Sendboten^  den  Abt  Assuer  von  Prüm  und  A.ebard,  dem  Aipad 
in  genannten  Orten  des  Lahn-,  Einrieb-  und  Engera-Gaus  gerichtlich 
Conflscirte  und  das  auferlegte  Bussgeld.  Magoiitia  civitate  5  id.  jun. 
regn.  a.  22  et  17.    (TTrkb.  1,39  nro.  35  ) 

Böhmer,  litg.  Karol.  S.  17  nro.  139.  Oedr.  Martene ,  Coli.  n;)>pl. 
l,4ö  tmd  hieraus  Ilonth.  1,142.  Krerner.  Origines  Nagsoic.  2,6.  Vaim*'f, 
Hist.  de  Lorr.  I.  Ed.  1,293  und  II.  Kd.  2,119.  B^>rfhdH,  Rist,  de 
Luixe/nb.  2,48.  —  Das  22.  Itegienoigsjahr  in  Francim  beginnt  789  oct. 
0  und  17,  in  Longvbnrdien  790  jun.  ö. 

46. 

774—191.  Derselbe  giebt  auf  einer  ReicfasTersammlang  za  Diedenbofen  nach 
Torheriger  Unterrachnng  die  Abtei  Metlach  dem  Erzetift  entzogen 
Vörden  zei,  und  in  Folge  eines  darauf  ergangenen  Rechtazpruehee,  dem 
Ensbizchof  Weomad  von  Trier  diese  Abtei  wieder  zurück.  Ohne  Da- 
tirnng.    (Crkb.  1,32  nro.  27  zu  775-776.) 

Nicht  bei  Böhmer.  —  Da  Karl  d.  Qr,  aekjun.  77-1  Ki'niig  der  Longo- 
barden,  vnd  Erzbischof  Weomcul  791  nov.  8  starb,  in  diese  Zeit  fallend* 
—  Gedr.  (h'  Iio»ieres,  Stemm.  Lothar,  ac  linrri  dumm  fol.  6  nach  dem 
roi'geblichen  Original  mit  2  Siegeln  in  der  Abtei  Metlach,  zweckdienlich 
znrecht  gemacht  wd  von  Karl  ah  Rom.  Kai'^r-r  d.  d  Thfodovi^rillae 
in  palatio  nostro  3  kal,  maji  a.  imp.  8.  regit,  vero  46  ausgestellt, 

47. 

TU  febr.  n.  Derselbe  schenkt  aufs  Neue  dem  Klobter  Prüm  die  Orte  Lau- 


Digitized  by  Google 


ÖS2  Rt^g«^(6u  Nio.  47— &2. 


riacum  und  Cfttiacuxu  ini  Angersgau,  imchdom  bclioa  Uuhei'  niehrniais 
Uber  deren  Eigenthum  geetritleii  irordon,  indeiD  sie  der  Abt  AsMer  als 
▼on  «einer  Mutter  Wilhanina  und  Gr ossmutter  Theodilhilde  herrtthrend 
in  Ansprucb  genommen  hstte,  aber  namentUch  ersterer  Ort  dem  Könige 
nach  der  lex  Boman«  durch  die  Schöfiea  sQgeaprochea  worden  war. 
Aquis  palatio  pnbUco.  13  kal.  mart  rcgn.  «.  39  et  2ß.  (Urkb.  1|41 
uro.  37.) 

Bö/nner,  Heg.  Karol.  S.  19  nro.  Iö6.  Utdr.  MnHenr  CoU.  ampL 
1,51  und  hierauf!  Ifnuif/.  1,1  i1,  -  Wffjen  rf(jn.  fx.  20  /'sc  Frmicor,), 
welchen  796  orf.  9  h,  ,j,',nii,  7'J7  augenoHiinen,  obgleich  reyu.  26  (sc.  Lon- 
ijobard,)  erat  7i^8  Juni  beginnt. 

48. 

7Ö8-  \N  alutridanus  sohcnkt  der  Abtei  Echternach  seine  Güter  im  Dorfe 

Prlim.   Actum  a.  31.  regn.  Karolo  rege.    (Urkb.  2,t»  Nachti*.  12.) 

t«  ^M,  de  la  woeiiti  oreA^t.  i$  Luxemb.  JS,17  w  802,  — 
.    lUg».  a.  31  tm  798  oet.  $^799  oel*  6. 

HB^IH.  Hardiwin  und  eeinft  GemaUin  Mhenken  der  Abtei  EcfalmMush 
ihre  Güter  flu  WoUTvilt  an  der  Nimi  and  zu  Wys  an  der  Prüm  im 
Bedgau.   Actum  a.  31.  regn.  Karolo  rege.    (Urkb.  2,6  Nachtr.  13.) 
Begmt.  Ml  jhtbL  de  la  eacM  orc^  de  Lumemb,  16,17  ev  802. 

50. 

dM  lirt.  16.  Elnifred  und  seine  Ehefrau  Doda  schenken  dem  Kloster  Prüm 
LändemVf)  bei  Killmrji^  und  Mainau  im  Bedgau.  Piumia  monaste- 
rio  7  kill.  aug.  Karol.  regn.  a.  Ü2.  (Urkb.  1,16  nro.  13  z\x  762 — 804.) 

Das  32.  iif  fjierunysjahr  KarU  d.  Gr.  in  hranckn  beginnt  799  oct, 
9  und  npricht  aucJi  für  diese  Zählung,  das»  Ka/ifi  hx^  noch  nuAt  Kai- 
ser genannt  wird,  wirrend  die»  doth  im  Datuim  der  folgenden  Urkunde 
getMJtt, 

-51. 

8(H  »pr.  13.  AValafrid  schenkt  mit  Consens  seines  Sohnes  der  Abtei  Prüm 
die  von  seiner  Mutter  Theodana  geerbten  und  vuü  seiner  Vater s-Sch wei- 
ter Bobaaa  gekauften  Besitzungen  zu  Didonevilja  (Dingdorf).  Prämie 
monastcrio  id.  apr.  irop.  Karol.  regn.  BS.   (Uricb.  1,44  nio.  39.) 

Mfi  t  Kaiser  Karl  (der  Groern)  veriittadct  den  Grafen  imd  Herzo- 
gen nm  Rhein  vaaä  Loire,  da»  er  dem  Erzstift  Trier  die  Orte  Gerria 
md  Serriacum  (Serf  und  Serrich)  mit  dem  küniglidir  n  Forst  nach  den 
angegebenen  Grenzen  und  mit  aus.schiio8sIichem  Jagdrecht  geschenkt 
habe.  HaiietaUo  paUtio  k«L  aept,  a.  34,  uM.  IL  (UrkU  1,45  nro.  4a) 


Digitized  by  Google 


5S3 


DMuMT,  JTa»^.  i8.  22  nro,  172,  Oedr,  Hon^,  2,268.  Dü 
ind,  11  he^mnlt  am  1.  8ept,  802, 


9ä. 


t^pt.  8.  Haruhich  acheokt  des  Abtei  Prüm,  wo  er  aeiae  Grabstätte  ge- 
wählt bat,  seine  Besitzungen  wn  Odane  im  Angomgau.  Andec  oivitate 
(Angers)  6  id.  apr.  Karol.  imp.  a.  4.    (Urkb.  1,46  nro.  41.) 

Gedr.  Marfenp.  Coli.  ampl.  I,ö4,  —  iha  4.  Jahr  da  Kaüterthuiita 
Karls  d,  Qr,  beginnt  ÖUÖ  deo,  25, 

M. 

»pr.  8.  Zweite  etwas  kürzere  Ausfertigung  vorhergehender  Urkunde 
mit  demselben  Datam.   (Urkb.  1,47  nro.  42.) 

Qtdir.  ManimM,  (kXL  tmpl.  1,66  tmd  kieram  Hontheim  1,164. 


8M  Apr.  8.  Bitte  des  Hmuhieh  tta  den  fr.  Aganbert  iwch  Angers  sm  kom- 
men, um  Toretehende  Urkunde  m'e  Oeriehtebaeh  einzntragen.  Von  detn- 
eelben  Datum.   (Urkb.  1,48.) 

Oedt,  Martene,  Coü.  am^.  Ifil, 

56. 

,  .  .  Die  durcli  Aganhcrt  veranlasste  gcnVbtliclio  Vfihandlung  zu  Angers 
vor  dem  (.Jrafen  und  den  t'entenern.    Ofino  Datum.    (Dikli.  l,4y.) 
Oedr,  Murtr-nfy  (JqU.  nmj)l,  l,dÖ  und  kiei'naek  IJonth,  J,löö. 

57. 

769— 8M.  Prekario- Vertrag  dea  Abt*«  Assiier  van  Prüm  mit  Weta  und  de- 
ren Gemahl  Auticarins  über  Güter  an  INngdorf  im  GiiaraagaiL  Ohne 
Datirung.    (Urkb.  1,17  nro.  14.) 

Der  Zeitraum  üt  nach  thm.  ur/cundlichen  Vorkommen  des  Abtn 
Assuer  angmomtnen,  welch ern  bereits  in  dienern  Jahre  der  Äbt  Tankrad 
folfjte  —  w^im  die  Xeif"/niahme  der  folgenden  Urkunde  rieht  lg  int.  Uro- 
ircr,  MefrojJ.  1,403  setzt  ztror  Assiif^rs  Torf  iv^n  Jnhr  ^VJ  rrher  af'<i  den 
Hdcli  folijtnden  Urkunden  von  öUO  und  ÖU7  geht  sicher  hervor,  dass  Tan- 
krad früher  Abt  geworden  ist. 

58. 

894  M.  itS.  TanBehvertrag  awiieben  dem  Abt  Tankrad  von  Pltiim  und  Be- 
rengar, wonach  Ersterer  Güter  zu  Wisibanium  im  Aquilensischen  Gau 
g^n  deren  zu  Oberwich  im  Bedgau  und  zu  Flicssem  (Flaistes  Hei- 
momarc) giebt.  Actum  8  kal.  aug.  Karol.  regn.  a.  30.  el  imp.  4.  (Urkb. 
1,49  nro.  43.) 

Das  Ja  Ii  r  Sf>4  int  al-<   J.  <lrs  l\  aisti-thirms  fjesetzt,  da  diefic^  auch  inil 
dem  30»  UegieruJigsjahr  in  Longoburdien,  wflches  Anfangs  Jnni  endete, 


Digitized  by  Google 


584 


6«M0r  $limmi,  während  798,  wefcAei  da»  SO,  Eeperung^akr  tn  Fron* 
c»en  urf,  nocA  «»bft<r  jülMMer       9»  Prlhn  fror. 

Si. 

*804  dec.  —  JM.  Pabtt  teo  m.  ertbeUt  dem  Nonnenklostar  Horimim 
so  Trier  das  Pririlegium ,  die  AebtHMin  auMcUiflsdkh  aus  des  Ellosten 
Mitte  w&hloD  2a  dOrfim.  Ohne  Datum.  (Urkb.  1^36  uro.  173  au  986--39.) 

Jaff^y  lieg,  Pont.  S.  94>i  nro.  3'29  vnter  den  litfevis  ftpiirits.  Gedr, 
Brower,  Ann.  l.HHi^  zu  79U.  Miraetts,  Opp.  dipL  1,243.  Maiisi,  Von- 
eil.  ampl.  i'ollf'rt.  7.V,.9<S,V.  Oesta  IWo.  cd.  Wyttenbach  1,69.  Umsehen^ 
De  tribus  DagobertU  11^.  Vt  rgl.  auch  v.  Sgbe!,  ITt  U.  Hork  'J/)€.  Lieh», 
Leben  und  Thaten  der  tnrr.  Ihiligen.  Trier  1661.  8.  lÖö  und  177. 
—  y^ach  Broicer  soll  Vabut  Leo  TU.  dieses  Privilegium  in  Fritm  er- 
theilt  haben,  vtid  ßele  also  dasselbe  entweder  in  dem  JaJir  799 ,  x-o  der 
Pabat  im  Sommer  oder  Uerbut  bei  Kaiser  Karl  dan  Grossen  in  Puder- 
bom  war,  oder  vidntdir  m  den  Winter  804—B(tö,  wo  der  Pahei  im 
Dezember  804  mU  Karl  dem  Greeaen  m  Bkeime  wammentraf^  Weih- 
noßhien  Cari»ia4m»  wnd  am  6,  Januar  80ö  au  Aai^en  mit. dem  Kai- 
ser verweilte  und  von  da  iiber  (Mn,  wo  er  mehrere  Altäre  im  8t,  Mar- 
tmskloster  weihte,  durch  Baiem  nork  Italien  muiiMehrte,  Vergl,  Jajf4, 
Heg.  Font»  218, 

60. 

806  Ulf.  20.  Kaiser  Karl  (der  (i rosse)  schenkt  der  Abtol  Prüm  einen  Maii- 
siis  luil  einem  Kiu  oht  zu  V\  alnuTsdoi'f.  Theodonc  villa  palacio  13  kal. 
folu.  a.  imp.  6.  et  i>8  regn.  in  Fraocia  et  33  (cigeutlicU  32)  in  Itoiia. 
ind.  14.    (Urkb.  1.50  nro.  44.) 

liöhmer,  lieg.  KaroL  6.  24  uro.  180.  Gedr.  Martene,  CulL  ampl. 
ljo9,  Honth,  1,166.  Bertholet,  liitt,  de  Luxenib.  2,50.  Imp,  a.  6 
eeit  80o  dee*  20;  regn.  in  Franeia  a  38  eeit  805  oct,  9  ;  regn,  in  Ital* 
a.  33  beginnt  806  jtm.  6  umd  ind,  14  mü  »ept.  805, 

61. 

807  apr.  28.  Derselbe  scbonkt  der  Abtei  Präm  das  dem  Godebert  vc^en 
Unzucbt  im  Angersgan  und  in  pago  Rodonico  gericbdidi  Con&eirle. 
Aquis  palacio  publioo  4  kal.  maj.  a.  7.  imp.  et  39.  regn.  in  Franda  et 

34  (eigentlich  33)  in  Itaba.  ind.  15.    (Urkb.  1,51  nro.  45.) 

Böhmer,  lieg.  KaroL  S,  24  nro*  183,  Gedr.  Martene,  CoiL  ampl, 
1,60,   Honth,  1,157, 

62. 

808—809.  llericus  pchenht  der  Abtei  Echternach  seine  Besitzungen  im 
Moselgau,  namentlich  zu  Wisse,  Brunike,  Fc.dricb  und  Lel'ankin,  wie 
überhaupt  AJlesi  was  er  diesseits       likeiues  hat,  und  70  Hörige  bei- 


Digitized  by  Google 


K  QeodUMtB.  Amm  a;  4L  rtgn.  Kinio  nge.  (Uricb.  !g,6  Nach- 
trag 14.) 

Beffett  m  Puhl,  de  la  sorM  mrckid.  de  Luaetnh.  16,1S  zu  81^.  — 
R^gn.  a.  41  wm  808  oet.  9  qm\ 
..  i  '  '  ■ 

-814.  Raglnildis  schenkt  der  Abtei  Kcliternach  ihre  rJüter  zw  Althasa 
im  Bedgau.    Rcgnante  K;uu!o  rf^«:c.    (Urkb.  2.G  Nachtr.  15.) 

ftfiifeat  in  f'i/hf.  iff  In  sncii't,'  nrrli^nl,  dt'  Lujumb.  16,11,  —  harU 
ä,  Urosstn  Httji*  '  umjHztU  ron  Ttiti  uct.  U  bU  Öl4  Jau,  28. 


768—814.  Mai'theus  und  seine  Khcfrau  IJcngcIa  .scli«  iikoii  drm  Kloster  KcU- 
ternach  ein  Feld  zwischen  WySf  Dudlendorf  und  Meniio^«  ü.  Act  a* 
regnante  Karolo  rege.   (Urkb.  %7  Nachtr.  16.) 

lifff€9t  in  PuU,  de  la  9oeiÄ4  mrchM,  de  Luacemh.  10^11, 

'      '    '  65. 

168~814.  ilarduwin  schenkt  dem  Kloster  ICchternach  srine  neflitaungen 
zu  Mekela  im  Bedgau,  namentlich  die  Kirche  daseihst.  Act  a  regnante 

Karolo  ro^'o.    (fTrkh.  2,1  Nachtr.  17.) 

'      Hegest  ui  I'ubl.  df  In  nooi^te  arcJti^ol.  de  Jjunttnh»  lG,t2, 

ifB^— 914*  Rc^nard  sclfaenkt  dem  Kloitcr  £clitcmach  sHlnc  Besitzungen  zu 
Btlltacum  im  Bedgau. '  Act.  a.  regnante  Saralo  regei  (Urkb.  2,7  Nach- 
trag 18.) 

Da  nach  ßffieCs  Hist.  Luccdinhurg,    Ado  t97  Alt  zu  Erht4>t'narh 

tüurdef  dir  X>-i(  mn  797 — >>14  Jan.  'JiS.  aLs  König  Karh  Todeatat]  ange- 
nnmmm,    Ht'fff>ttt  in  PuH.  de  la  »ociü^  areh4U,  de  lAuremb.  16,11. 

61 

trtJJ  TH>.  8.  Kai«H*  liuHwig  (der  l"  ntiiini*'t  itt^latii^t  der  Ahtei  Prüm  d<'n 
KfVnigsschotz  wrwl  die  fmmunität.  Aijuis-rani  paiacio  regio  3  non  febr. 
iinp.  s.  2.  ind.  8.    (Urkb.  1,53  nro.  48.)       i  ' 

BiOimer,  lieg.  Kord.  8,  80  nro,  24$,   Otdr,  Knmef,  Vefens.  ahb, 
•  JWn».  i.  0$,  üwth.  1466.  Serih^Uf,  Sit/t.  d^  LMPtmb.  ä^,  ^  Da» 
2.  Hegierungajahr  Kaüer  Ludwige  .heginnt  816  jan,  28,  und  ind»  8  mü 
aep«.  814,   Die  Urkunde  iet  inierpoUrt, 
.»  .  • 

•  .  6^^' 

gqy,  Jf?.  Dcrseihe  bc8töti<i::t  d«'r  tricrischcii  Kirche  den  Königssrliiit/. 
die  Tmmnnität  und  Abgabenfrei lieit  iluci-  Hesiuoingen  zwischen  iihein 
und  I.f^'re.  Aquisgrani  palatio  regio  ö  kol.  scpt.  imp.  a.  3.  ind.  10  (rieh- 
tigei  y.).    (Urkb.  1^5  aro.  ÖO.) 


'61  a 


Digitized  by  Google 


586 


Böhmer,  Heg.  Kar^L  8.  ^  im  284*  Qtdr,  Himth.  Ijl^-  ^MlSa 
chritt.  IS^. 

8lö  H«v.  8.  Kaiser  Ludwig  (der  Froninio)  restituiit  der  Abtei  Prüm  einen 
Wald  innerhalb  der  angegebenen  Grenzen,  welchen  ihr  bereits  König 
Pippin  gcaehenkt  iiatte,  aber  der  tod  den  Fiakal-Kneehten  in  Tomeft  . 
vom  Theil  in  Beschlag  genommen  vordm  war;  nachdem  er  die  Be- 
rechtigung der  Abtei  hat  ermitteln  ond  die  Grencen  dee  Waldes  abetd- 
nen  lassen.  Compendio  palatio  regio  6  id.  noT.  imp.  a,  3.  ind.  10. 
(IJrkb.  1,57  nro.  51.) 

Böhmer,  Heg.  KaroL  8,  32  KTO.  290,    Oedr,  Marten«,  CoU,  ampL 
1,66,   Himth,  1,170. 

817.    Die  Gebrtidcr  Keginhert  und  Herwin  schei;k(  n  dor  Abtei  Echternücli 
ihre  von  den  Aelteiii  ererbten  Besit/tuigen  zu  Ufteninge  und  Zuttinge 
im  Bedgao.  Act.  a.  4.  imperii  Ludowici  imp.  (Urkb.  2,8  Naohtr.  19.) 
Kffjest  in  PuhL  de  la  aocUU  ixf^hid,  de  lM<rewh,  16,18* 

U 

8tO  iu,  $4^.  Kaiser  Ludwig  (der  Fromme)  schenkt  der  sor  Abtei  PMIm 
gehörigen  Celle  St.  Goar  einen  Thcil  des  Waldes  zwischen  den  Fiskal- 
Oi-ten  Wesel  und  Boppard  mit  dem  darin  gelegenen  Dörfchen  Biebern- 
heim in  den  angegebenen  Qrenzoi.  Aquisgrani  palacio  regip  3  Jcal. 
febr.  imp.  a.  6.  (richtiger  7)  ind.  13.    (Urkb.  1,68  nro.  52.) 

Böhmer  ,  Heg.  KarU.  S,  3ö  nro,  ci2ö.    Oedr.  Martene,  CoU^  timpl* 
1,69,    Uonth.  1,17-2. 

7«. 

821  iul.  Mi.  Dei^clbe  restituirt  dem  Fukjuui  zu  Meinebur  im  Engersgau 
seine  Btiäiti&ungeD,  welche  derselbe,  als  er  fUr  Gott  und  Kaiser  gegen 
die  Slawen  in  Felde  wa^  dem  Verliehen  Ghartvlariiis  ThetAiid  Ma^ 
pfohlen  hatte  und  die  naeh  de»  LetaCecn  Xnde  wm  Fiakiis  geseUagen 
worden  waren.  Aquisgrani  palaeio  r^o  17  kaL  angi  Impb  a.  8.  ind. 
14.   (UriO).  1,59  nro.  5a) 

mimer,Be9.KßrqL8,369fo.S38.  Qedr,  MatUne,  Cqil  mtfL  1,78, 

78. 

*822  apr.  2.    Derselbe  vcrkUndet,  dass  er  das  von  seinem  Vater,  Kaiser 

Karl,  dpj-  Abtoi  St.  Maximin  bei  Trier  ertbpnto  Privilegium  der  Im- 
mumtüt  und  1  icihcit  vom  Schifl'szoll  betätigt  habe.  Longolane  4  noa; 
apr.  regn.  n.  9.    (Urkb.  1,60  nro.  64.) 

Nidit  bei  Böhmer.  —  Qedr.  ZyUenm  2,13  mit  Monogramm  und  Sie- 
gel, und  hieraus  Uonth.  1^174  mit  den  Bedenken  gegen  die  Aecktheit. 


Digitized  by  Google 


587 


Uiraeus,  Opp.  dipl.  1,132.  Calmet,  Hi^t.  de  Lorr.  1.  Ed.  1,299  und 
IT.  Ed.  2,120.  Berfhof  et,  Htst.  de  Laixemb,  2jöß,  LUnig,  lUichsanhw 
16,2ö7.  —  Das  Jahr  822  ist  als  .9.  hnjjerü  angenommen.  Vergl.  auch 
Hanth.,  Prodrom.  S.  1^2- Um  und  Brotcer,  Metrop.  1,342.  -  Lon- 
t/olane,  richtiger  Lougolurt .  in  dfn  Ardennen,  trährend  Ludwig  am  sel- 
ben Tage  zn  Aachen  für  das  tStiJl  Vaderborn  ^Ine  Urknndt  ausstellt. 
Vergl.  Böhmtr  iS.  36.  —  Waiiz,  Verjcuntungsgesch.  4,37ö  Amn,  1  we- 
gen der  Aechtheä  zweijdliaft. 

74. 

68t  iig:  8t.  Kaiser  Ludwig  (der  Promme)  besttttigt  ^D6n  Taiuch  von  bö- 
njgffln  Lenteit  Bwwcheri  dem  Abrt  Twakrcd  Ton  Prttm  und  einem  gewie- 
fe»  OptUo.  Construentes  (wohl  Confluenlee)  super  Mosellam  4  kal.  sept. 
illip.  ä.  10.    (TTrkb  1,61  nro.  66.) 

Böhmer,  Heg.  Kord.  8, 38  nro.  366,  Qedr,  Martene,  CoU,  ampL  IßO, 

75. 

88t  eet.  15.  Derselbe  bestätigt  einen  Gütertausch  zwischen  dem  Abt  Tan* 
krad  von  Prüm  und  einem  gevissen  Fulbert,  vronach  Letzterer  seine 

OlUer  7\\  niaolfcshpjm,  Weiler,  Leiwurdesheim  und  Buckcnbcim  g:cgen 
andere  zu  Flakonheim  im  Wormsg'au  giebt.  Aristallio  palacio  regio  id. 
oct.  imp.  a.  10.  ind.  1.  (richtiger  2.).    fTTrkb.  1,62  nro.  56.) 

Böhmer,  Reg,  Karol,  S.  3ö  nro.  367,  Gedr.  Martene,  CoU,  amjil,  1,79, 

7«. 

826  tan.  26.  Derselbe  und  sein  Sohn  Lotl)ai  bestätigen  mit  Königs  Lud- 
wig Unterschrift  dem  Abt  Taiikrad  die  Besitzungen,  Immunität  und 
BWbeiten  des  Klosters  PrOm.  Aquisgraui  palacio  regio  7  kal.  febr.  a. 
imp.   Htadonrict  13.  et  HIotbarii  4.  ind.  4.   (Urkb,  1,63  nro.  57.) 

hiihmer.  Heg,  Karol,  S,  39  nro,  380,   Gedr,  Knauf,  Defene.  ahb, 
Fnm,  8,  63  und  hieraus  H<»iih,  1,175, 

77. 

8tt  ilp.  7.  DersciJUb«  bestütigt  einen  Tauach  von  Gütern  und  hörigen  Las- 
ten im  Speier-  nnd  Charoasgan  svnschen  dem  Abt  Markuard  von  Priim 
tind  einem  gewissen  Liudold  nebst  dessen  Frau  Irmberga.  Aquisgrani 
palatio  regio  7  id.  jao.  a.  17.  Imp.  Hludowici  et  9.  Hlotbatüf  ind.  9. 

(Urkb.  1,66  nro.  59.) 

Böhmer,  Heg,  KaroL  8.  41  nro,  406.  Öedr,  Martene,  dM,  am^,  l^ö. 

78. 

888-    Prekarie-Vertrag  dce  Erzbischofe  Hetti  von  Trier,  als  Abt  zu  Echter« 
nach ,  mit  Ava  Uber  deren  Besitzungen  zu  Machtonvillare  (Matzen)  im 
Bedgau.    Actiin»  a.  19.  iniperii  I.udowici  imp.  (Urkb.  2,8  Nachtr.  2U.) 
Hegest      I*ubl,  de  la  tociHe  ctrchäoL  de  Luscemb.  Iö,W, 

Digitized  by  Google 


S88 


MtgmMi  Sah  79*4ML 


884  fol.  20.  Kaiser  Ludwig  (der  Fromme)  bestätigt  der  Abtei  Prfiin  die 
von  dem  kiSnigticlien  Vasdien  Baderich  geschenkte  Tilla  MaddlboÄ  spt- 
rarius.   Thcodotiis  Villa  palatio  regio  iH  kaT.  aug.  imp.  a.  21.  t^rkl». 

1,68  nro.  60.) 

Böhmer,  lieg,  K€trol.  8,  4S  nro,  445.  Oedr,  Martew,  Qdl.  mnpl^  IfiO, 

80. 

835  ffb.  6.  Tausch  Vortrag-  zwischen  dem  Aht  "Marcward  von  Prüm  und 
Agano,  dem  AnitiuaDu  (exactor)  des  kaiserlichen  Pall&iütes  ^  Ingelheim) 

wonach  Letzterer  mit  kaiserlicher  Genehmigung  Fi>kalgütcr  zu  Urken- 
heim  im  Worm?;gau  gf'pron  Giltor  <V>  Klosters  Pi  Um  zu  Creuznach  und 
Ingelheim  giebt     In  palaciu  Hiugilinheim  9  i4.  fobr.  a.  2!^.  JE«^ante 
Hludowico  iniperatore.    (ürkb.  1,70  uro.  62.) 
Gedr.  Martene,  Coli.  am^l.  1^2, 

81. 

835  Hiai  25.    Kaiser  Ludwig  (der  Fronmiu)  schenkt  der  Abtei  Prün»  ^tuie 
Kigcngütor  zu  Alvosheim,  (naverslieini  und  Statin  im  Wornisgau  neb>t 
,  der  Kirche  ia  cräterm  Orte.    Albulti  villa  palacio  reg^o  8  kal.  juu.  ü. 
imp.  22.  iud.  13.    (Urkb.  1,69  nro.  61.)  • 

Böhmer f  lieg.  Katyl.  8.  46  nro,  463.   Oedr,  Marime,  Coü,  amjd, 
lj93j  hieraus  H&nth,  1,178,    BerthdUt,  Hiat.  de  LvxenA, 

^. 

833  Sfpt-  10.  L)ei*sclbe  bestätigt  einen  Gjitci'tau.sch  des  Abts  Markward 
von  Prüm  mit  den  Oebrüdern  Heberar  und  Ileb^ard;  wonach  Enite- 
rer  KlostergUter  im  And^avensischen  und  Hothmen^ischeti  ijmi  gegen 
andere  im  Nahe-  und  Worrnngau  giebt.  Monnj^teno  Prumia  4  id.  sept. 
a.  imp  22.  ind.  l.'l.    (Urkb.  1,71  nro.  63.) 

BöhneTf  Heg.  Karol.  8.  46  nro.  4ö9.  Gedr.  MaHene,  Coli,  atnpl.  1,94. 

8S. 

83^.  Pirekarie-Vertrag  swisehen  Erxbisdiof  Hetli  von  Trier,  ah  Abir'tra  Beb- 
temach,  und  Wintarias  Uber  LSliidereten  zu  Oiwewilre  im  8iii|;aii  und 
Weinberge  zwisehefl  dtdnem  utid  Trier.  Act.  ü.  i^^gnante  Lndo- 
mrioo  imp.   (Ürkb.  2,d  Kcchtr.  Sl.) 

Hegest  in  PM  de  la  sodiU  ardiM,  de  tmarätib,  l$,i9,  , 

» 

84. 

835.  Irmuntruda  schenkt  der  Abtei  Echternach  die  V(jn  ihrem  (  «oniahl  Ge- 
rold -dh  dos  erhaltenen  Güter  zu  Osenvilre  in  der  <  irafsclrntt  Albcrichii, 
zu  Ili.^senadia  und  Tiicr.  Act.  a.  22.  Lodowici  imp.  (Urkb.  2»IU  Nach- 
trag 22.) 

Regsit  in  FubL  de  la  aoci^te  arcit^oL  de  Luxemb,  16,16» 


Digitized  by  Google 


■  81.  ... 

Im.  1#.  KaMer  Löchrige  (der  Fhvmtne)  m»dtki  satneni  IS^IreiMni  'Hmol- 
bert  mn^  MMiklnig  tott  mÜUMi  fi'gengUtem  -  su  WikriMiMte '  und 
GraiilMim  fin'  Edneo^ti  J  Rlpiiarfen  mH  58  Rnrig«n.  AqtingicAl  p*- 
ittliO  f^o  4  id.  jan.  a.  imp.  22;  indMi   (Urkb.  1,7^  nro.  64  ) 

832  ^88T  Ava  sf?her>kt  dor  Abtei  Ecbtoruach  <TÜter  im  i^idgaü  »u  Mac- 
qnUa,  Crispinii^cum  ,  Blolii'ini.f .  Bick^B^OI't^  un<i  U^rD^atOSi  .Ptinfl.Dat. 
lürkb.  2,10  Nachtr.  28.)  A       .   •  r 

Regest  in  Puhl,  de  Lu  »ociete  anh^oL  dt  LuxtnUt,  W,18'  'r-  Wegtfi  des 
genannten  Krzbiachofs  Uetti  als  Abt  zu  Kchtemcich  ztoitAm  832-^8S7 
fallend,  ' 

•  1  '87.  ' »    I  ^ 

ilM!-  26.  Kfli?t  r  Lnflwig^  (der  Fromme)  n'stituirt  nach  'lor  Ans'^^hnung 
mit  j^eineni  Sohne  Lothnr  seinem  ehenialitren  O'^tiai  iu**  Richard  d'-n  Ort 
Viilantia  in  den  Ardennen,  wefcher  demüelhen  entzogen  worden  "^ar, 
als  er  gegen  den  Kaiser  conspirirt  hatte  und  mit  Lothar  abgefiillen  vsar. 
Worniatia  civitate  ö  kal.  jnl.  a.  imp.  26.  ind  2.  (Ürkb.  1,74  nro.  66.) 
Böhmer,  Heg,  Karol,  8.  49  nro.  496,  Gedr.  Martene ,  Coli:  ampl. 
ignet,  Reeuett  des  historiens  dp  la  Fiwtee  '6,6i5, 

*flH  ftül  Ludwig,  Köllig  <lor  £Va^en  nod  Longobarden  und  röinkcher 
P«irieüa/(l4idwi§  4mt  Fieomtae)  hemügt  der  Jkhkü  8t.  Kaximia  bei 

^      Tpcr  di«  i«d  «einem  Vater^  Karl  dem  Grouek,  teükhma  Irobanität 

.     «ad  freie  Abtswahl.    Oboe  Dat.    (T Trieb.  1^58  nro.  47  zu  c.  ^14.1 

Nicfa  bei  Böhmer.  Honth.  1,164  zu  e,  814  mit  diM  Be- 

^  'denken  gpgen  die  Akclitheit  in  der  Aiimerkting,  Oaüia  christ.  I.H.SßÖ.  — 
Abt  Ueiysachar  ersr/ieinf  ah  Knn-rlfir  in  d^n  Urkunden  Lwirri/fH  des 
hrommen  SIT)  feb.  H.  und  Slß :  er  trurdt^  nvrh  nach  Finhard  .^  .  Iriw«- 
len  vom  hni:<er  827  zur  D('i)tiid^"'fJ  '^'''^  Avfmhrs  hl  di^  sjntni.*<ehe  Mark 
fthgesehickt.  Ueber  die  Xei't  ufint^r  nhtnh'rhen  Tiffji'cmnfj  zv  St.  Mn.ri- 
min  liegen  kerne  hesttmmie7i  l^nttn  ror.  doch  tcird  i^r  in  der  Urkunde 
von  822  ajtr.  2.  genannt:  dfil^r  die  Hegierting^s^'t  fjudtPigs' d.' Promr 
mete  dl4  jnn  29-^ÄK>  jnn.  SO  rmgAtonmen.    '  *  *•  '  ' 

89. 

84t  ffb.  17.    Kaiser  Lothar  T.  besttfigt  der  Abtei  Prüm  die  von  seinen 
•  VcMfabren  <  rtheillca  PHvilegieD,  Damentlich  die  ImiMldHIt  Qlid  «{«n 
otfts  der  FiskalrEinküulte,    Aquisgrani  palalio  13  kal.  mart.  m.  iüip.  in 
lUlia  21.  «t  in  Francia  1.  ind.  3  (richtiger  4).    (Urkb.  1.75  nro.  67.) 

Bt>h7ner,  Heg.  Kurol.  S.  o6  nro,  Ö68t  wo.ielbst  auch  »S.  61  über  die 
DQti0fWk$mme.,L«tkifr§  mutkxusßheti^  Qtdgr,  Mjw^^  J>i^<mH  Prüm, 


Digitized  by  Google 


S.  55  und  hieraus  Uonth.  1,179.    Bertholet,  Hütt.  <U  Luxemb.  2,57, 
,     Sununaria  Facti       Processus  Delineatiu  ad  cavmm  Electori»  Treo.  Wi%* 
.  tro,  ejpüc.  Lfodrens.  juriadict.  »»  Ävams  et  Lomiu  cvncern,  '2,57,  —  A. 
imp,  21  he<!nint  erst  842  avg.  und  a.  1.  in  Fratwia  840  jun.  2tJ  not 
deni'  Tode  ^autr  Juuflwig^a,  des  Frtmnpen.   Jnd,  3  t&tdet  64u  Mpt. 

•6. 

84^  fth.  5.  Kaiser  Lothar  I.  schenkt  dem  Alpcarius  Guter  im  Moeelgau 
und  in  ^er  Wabrensiichen  firafschaft.  Aquisgrani  palario  non.  febr.  a. 
imp.  in  Italia  23.  et  in  I'  rancia  3.  lud.  5.   (Urkb.  1,76  mo.  68.) 

Böhmer,  Heg.  KaroL  8,  56  nro.  573  in  das  Jahr  842  wegen  ind, 
•6i.  ^M-.  MtK^ieiUi  GoÜ,  mnpl. 

841  Mg.  ft.  Denelbe  mtiHiirt  dem  Enluaoliof  BM  vom  Trier,  auf  dot- 

.  ...  MB      Gedegenbei^,(U> SmpftBI^  4ar  ^pMkMfm  Qwfn<i<nh<ftd«wfc 

.  ' .  d«n  lüuMP  #.Xxi»  Torgetragm  Bitte  ud  vtdi  UnMNuhnif  det 
Xh»tlH»tiiiitoi  die  Abtii  Hetieohy  w^kkd  mit  Unredht  dem  HwMf  Guido 
fOD  Spdeta  veeUdMii  woidea  wir.  Mertieee  TÜla  8»  Selvitorii  de  Pnir 

/ :   mi«  4       eept  lu  imp.  in  Itelie  23.  el  in  Fniicie  3<  ind.  4^  (JÜAh, 

'    i,77  uro.  69  zu  842—844  «ug.  29.) 

Nicht  bei  Bthmi8i\  —  Qedr.  de  Bosieres,  SteTnm.  Loth,  ac  Bmri  du^ 
mm  fd.  7  veno,  mack  dem  angeblichen  Original  mit  2  Siegeln  in  €ler 
Abtei  Medach,  jedoch  mit  den  geicöhnlichen  zweckdienliche^i  Einschal- 
tungen  und  im  DtUum  a.  imp.  in  Italia  et  in  Francta  13  ^fatt  in  Ifn- 
Ha  23  ei  in  Franca  S.  —   W^gen  der  erwähnten  rjrifichiürhcJi  Oesandt' 

'.^■iBokaft,  tvrJchc  (itr  hoiser  nacii  den  Annalm  va»  St,  Bert  in  '  rtrgl.  auch 
Böhmer,   liegfsien.  *S.  57}  im  Sommtr  in  Trier  empfing ,  tn  diene» 

•  \   Jahr  ge$et2t.  da  auch  imp.  a.  3»  in  Franciu  hiemut  stimmt,  obgleich  ind. 
5  gtatt  ind,  4  richtiger  wäre.     V'ergL  Göm,  Heg,  der  Ereb.  von  Irier 

* >        32o*   "  'i    . ,  • 

.  *  V-  •  ZngKM  ttber  die  «möhdiebe  .Uebeq;i^  4«b  Qrti  ViUutia  und  d« 
übrigen  Güter  des  verstorben  Ghmfen  Bidierd  «a  die  Abtei  Fcttm. 
.    Obne  ]>ftt.  ^(üjckb.  1,107  uro.  103.) 

Wegen  ihrer  Bewiehung  «w  der  folgenden  Urkunde  und  dir  Ommm 
im,  Kaiser  Lotkar  und  AiU  Markmard  wm  Frilm,  hitrker  gmM, 

»s.  • 

848  M9y.  IE.    Kaiser  Lothar  I.  bestätigt  der  Abtei  Prüm  dsf  vom  Graten 

Richard  (rerg-l.  T"''rk,  8H9  jun.  26)  Gwchonktr.  namentlich  den  Ort  Vil- 
lantia  im  Aidennen^'-ui  Theodonis  (sc.  viUa)  paiatio  rep'o  2  id.  nov. 
n*  regn.  in  Itxilia  22.  et  imp.  in  Francia  4.  iml.  5.  (TTrkb.  1,78  uro.  7«».) 
V    Böhmer,  lieg,  Karoi.  8.  57  n^,  575  wegen  o.  %n  Fraiaim  3,  und 


Digitized  by  Google 


,  M.  S  im^$Jakr  842  naa'^0Um  MAmA  hn  JOrMf,        ampL  l,m 

vndHonth.  1,181,  wogegen  o5<>et  ■  Ajgtfum     .\22\^  iihtt^ 
eiatmf843  «omK.  Jnd,  ö  emlete  9aaL  8^, 

•Ii 

b44  liu\.  12.    Tausch- Vortrag  zwischen  dem  Abt  Murkuard  vun  Priini  und 
dem  Grafen  Sigard,   wonach  dieser  seine  Bcijit/.ungen   und  Leute*  zu 
^      Adensheim,  Lttingcn,  Mettrich  und  Isenaeh  im  Jiedgau  und  zu  Clüs- 
^    senth  im  Moselgau  gegcu  Gtt^  zu  UeriQun4esh^im,  D^ssepl^^i^  und 
tn  andern  Orten  des  Lobdengaaes  gicbt;  Pmmia  monasterio  IS  non. 
noT.  a.  6.  regnante  Hlotbario  im^iDratore.  (Urkb.  ißb  nro.  58  m  826 
_^  nov.  12,)        ^  ^    ^  I     ^ ,  .ji^ 

Do«  5/'>^0$l£»^i|f|i^P^^  o/«  <ia«  der  kaUerL  AUeinhe^ 

Schaft  t»  Francieii  nach  Üem  1tode  LudtcCgs  d.  iFrommen  zu  ndboMM. 
^iTitek  ßeffino  foUfte  829  Aht  Marctrard  dem  Tancrqd  und  starb  nach 
Ärofür,  Metaip,  1,464,  m  seine  Chrabsqhrifi  mut^ecft^^  Y^  86^  jjtfxi29. 

frb.  17.  Kaiser  Lothar  I.  schenkt  dem  Ful^r^  Gtitor  zu  Bettingca 
im  Eifelgau.    Aquisgrani  pahitio  1,'}  kal  mai*t.  a.  ipp.      I^l^.^^^.  et 

in  Francia  3.  Ind.  8.    (('rkh.  I.T'J  nio.  71.) 

Böhmer,  li*'g.  Kurol.  S.  .><S'  um.  J(S'.'y  /regen  ind.  S  i/i's  .Inhr  84Ö, 
indem  a.  imjj.  in  It'din  J.'),  mij  Sl»  v.nd  n.  i>nj>,  in  trancia  H.  auf 
843  hinweisen,  (rnlr.  Martent,  (  '(,{/.  aan^U,^  ^^Jif^,^  ^ße^th<^_iet^^ifit.  dt 
f^endf.  2,^J,    Uonih.  IJöU  zu  0^44.  ,,  ,  ,  ' 

845  apr   18.    Kiinig  Kail  ;^iler  kahU)  .schenkt  dem  Xithad  Güter  zu  lla- 
napia  im  Gau  von  Laon.   welche  derselbe  bisiier  als  Lehen  be^ieäsen 
hatte,  zu  freiem  Eigenthum.    Bclvaco  civitate  14  kal.  maj.  a.  regn.  5. 
ind.  8.   (Urkb.  1^  nro«  7%)    \  m         Ii  /  mü;-!.«!    r  um  r4->i 
,\  in^u  v^JikStw,  Reg,  JCmml.  Su  lö&        fJ5fi7i,  \GeA\  ^Umme^^i)Q^^ollnpl, 
;i  i^OSUu^'MiCfiiiquM^.  B^    8,476.  ^  Da»     Uegtärrngtiakh-Kmi»  des 

97.  V 

845  .WU  25.    Kaiser  Lothar  i.  pabJiidrt  das  der  Abtei  Prüm  bestätigte  Pri- 
▼ile^nm  der  ZoUfreibeit  im  ganzen  Keicb.  Tumbas  palatio  regio  8  kaL 
jnn.  a.  imp.  in  Italia  25.  et  in  PMncia  5.  ind.  8.  (Urkb.  1,80  nro.  73.) 
/  Bah/nßr,  Reg.  Karoi,  S.  öS  nro.  692  ohne  Ort  nach  Smth^,,l;ißfff 
,.yf^t{eu,  844)^,uMßa^i^^  Prunk;  &i  69  mt  Qntsdafpmfi^^A 

'  .1, 

,  .  .  .    Dossolben  Publikandum  an  die  (irafen  und  Beamten  (exactores)  des 
.Heifibs  de^b.   Obne  Dat.    (Urkb.  1,95  nro.  90  jsu  842—^5.) 


% 

'     .    ■  *       ■  . 

99. 

845  AINT.  12-  König  Karl  (der  Kahle)  bestKtigt  die  GUter  der  Abtei  Priim 
'     in  Mirttioi  (deni  'westff^änkischcn)  Reiche  un(!  deren  ImmunitSt' Mfedhiia 

vniä  5  id.  aug.  regn.  a.  6.  Ind.  9  (richtiger  8).  fürkb.  1,81  uro.  74.) 
iiöhmfr,  Hfg.  Korol.  S.  IdO  uro.  JöStß.  Gedr.  JUfartene,  Cell,  ampl, 

tJlO  mit  ind,       Uuuqmt,  Recueil  ii,477, 

■   •     '    .    •    100.  ' 

t!l46  Iau.  1.  Kaiser  Lothar  I.  be!5tJitigt  einen  GiWcrtausch  zwiscImmi  dem  Abt 
Markward  von  Prüm  unü  dt^ni  Erzbiscbof  Hctti  von  Trier,  wonarh  Kr- 
Bterer  das  nbteiliche  Gut  Eclcileivesroti»  jLj:egcn  Scindalaaceiz  bei  Kalden- 
bom  giebt.  A<^i]is«^raiii  palatio  regio  kai.  jan.  ind.  9.  a.  imp.  in  Italia 
26.  et  in  Francia  8.    (ürkb.  1,82  nro.  75.) 

Böhme}-,  Heg.  Karol.  S.  ö8  wo.  ö.Vo  wegen  ind.  9  ins  JaJir  S46, 
wogegen  die  Hegieruttgsjahre  in  Italien  vnd  Fratwien  avf  das  Jahr  ^4t< 
•  weüen,   (hdrl  Matfene,  VdU,' .mnj^l.  l,llB  vnä  hieraus  Uonth,  1,184. 
^alUa  dtritt.  l3JM: 

>      '  ' '  •     .  '  ■ 

BM  tee  0.  0ei<aelbe  schenkt  d^r  Abtei  PiUm  vierClialb  Mansm  sa  GmU- 
chesdorf  im  £ifelgäd  fttr  Liditer.  Fluttana  palatio  regio  8  Id.  dec.  «. 
imp.  in  Italia  27.  et  in  Francia  7.  ind.  8     (Urkb.  1,83  nro.  76.) 

JiöhnuT,  Heg.  Karol.  S,  ö8  nro.  097  wegen  a.  wijp.  7.  in  Fnmeiv 
in^a  Jahr  84f)  V7td  aUdann  tnd.  10  itatt  S  «w  letm.   Qedr,  Mmtfne, 
'i  Voll  ndpi.  1,114,  ' 

'••1    n     ■.■•■>      '  •  . 

m 

84*7  Wtl  1-    Derselbe  vejleiht  dem  Rotgai-,  dem  X  aäiiikn  des  Grtti'en  Mai 
.  ■  tVid ,  aut  Lebeuiizeil  die  Kapeilu  der  keil.  Justina  im  Ivtpuariergau  iu 
^er  tJrafoohaH  Jülich,  und  teetiltigt  diteer  Kirche  den  Zehnten  zu  Ro- 
diogu.   At^uisgrani  palatio  ngie  m»A.  mtj,  a.  mip.  ^ift  itilk  9?«  et  in 
Francia  7.  ind.  9.   (Ürkb.  1^  nro,  77.) 

Böhmer,  Heg,  Katd.  8,  68  «ro.  ö98  wegen,  a.  7,  m  Fk^meia  m's 

"  '       I '.Ji      '  Uli'     .  i  .      '  \  •■  . 

^     '    .»   '    -  i  .     j  •         .1    i  .  ■  *    il9Ji  .1    :  I  .f".*'  »  ■    I         .1    .   .  , 

Üh^MtHt/  fcMg  f^pl^A  (II.)  von  Aquitanien  b^tüigt      «e' Bitte  dm 
ErtMlchofB  fietfi        Trier  die  AqtdtaiMien  BlBijltfuugeTi  der  trier'- 
adicn  Kirche,  namentlich  Canciila  in  pago  Arvernico  und  Kbriaania  in 
pago  Lvnoeincino.    Fariaoo  firigilo  8  kai.  aug.  ind.  10.  a.  regn.  9. 
*(üritb  1^  n».  78.) 

IHfM  Ui  iilihm«/^  '-^  W$>jm  der  Uvb^mummm^       9,  HtgSe- 


Digitized  by  Google 


ftngiUMt  Tbo,  va^M  698 

r9m0ijahM9  Pippins  II.  vm  Aquitanien  mit  nid»  10,  (v^.  Böhmer,  Ka- 
rolü^ffer-Hegatten  8*  200j  das  Jahr  847  unffmommm,  ci^leieh  Ersitr 
§ehof  MeUi  bereita  am  27.  Mm  gettorben, 

m. 

848  ftO^.  26.  Bernarius  macht  seine  Hörige  Engelswinda  zu  einer  Froif'n. 
Publico  Castro  7  kni.  sept.  a.  regn.  9.  Laihano  imperatore.  4^rkb.  1,85 
uro.  79  zu  849  aug.  2Ö.) 

Wegen  a,  V.  imp,  (sc,  in  FranciaJ  LotJtar,  048  any^noinmen. 

m 

851  ayr.  19..  Kaiser  Lothar  1.  beurkundet  die  von  ihm  nach  aalischem  Ge- 
.   setB  geschehene  Freigebung  der  Magd  Dodaue  (seines  nachh^'gen  Kebs- 
veibe»),  und  Terleiht  ihr  eineii  Maosus  in  dem  Ort  £ralium  so  Eigen, 
den  schon  ihr  Vater  Ratbert  hatte*  Aquisgnini  palacio  18  kal.  maj.  a. 
imp.  in  Italia  31.  et  in  Fraucia  11.  ind.  14.    (Ürkb.  1^7  nro.  81.) 

Böhmei-,  lieg,  KaroL,  S.  Ö9  nro.  606.    Gedr.  Marlene,  Coli.  ampL 
1,126,  —  Wegtn  a.  IL  t»  Fra/neia  vnd  ind,  14,       Jakr  86L 

106. 

851  mai  20.  Derselbe  bestätigt  der  Abtei  Prüm  4  ilansus  zu  Borcido  (Burl- 
Hcheid)  am  Flusse  Solcio  in  pago  Condrustio,  welche  Hading  derselben 
geschenkt  hatte.  Aquisgroni  palacio  regio  13  kal.  juu.  a.  imp.  in  Italia 
31.  et  in  Frvicia  11.  ind.  14.    (ürkb.  1,87  nro.  82.) 

Böhmer,  Reg,  KaroL  ^.  59  nro,  607,  Qedr,  Martene,  CoU,  ampL  1,127, 

107. 

859  Ij^r.  !•  Die  Nonne  Erkanfrida  schenkt  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier 
die  ans  der  Schenkung  ihres  Gemahls  Nythald  herrührenden  Besitzun- 
gen zu  Marisch  im  Wnbergau.  Treveris  civitate  in  roonasterio  S.  Maxi- 
mini 853.  rcgnante  Lothaiio  InipcratorCj  kal.  apr.  (Urkb.  1,88  nro.  83.) 

Oedr.  MartfUf,  ColL  ampl.  1,130}  hieraus  Jlonth.  1,188.  ßeHholet, 
HisU  de  Luxemb,  2,59. 

108. 

89t*85S.  Dar  Diakon  Helhi  sahankt  dem  Kloster  Eohtemaoli  seine  Be- 
satsoBgeii  «1  Brvenk  oder  Medianns  mons.  Aet.  a,  13.  ngnnnte  Ijotha- 
rio  impeistore.  (Urkb.  2,11  Nachtr.  S4.) 

Da»  IS»  Jahr  der  Stgierung  Kaiter  JMof^s      FraneieH  beginnt 
862  jun.  20.   Regest  m  PuM.  de  la  soeiä4  ordM,  de  Umnb.  16 J9, 

100. 

8a5  iul-  3  Kaiser  Lothar  I.  schenkt  an  8igetrid,  den  Vasallen  des  Gra- 
ten Adalard,  z'vrei  innerhalb  der  Mauern  von  Trier  gelegene  Weinberge. 
Tlieodonisvilla  palacio  regio  5  non.  jul.  a.  imp.  in  Italia  34.  et  in  Fran- 
cia  14.  ind.  1.    (Urkb.  1,9U  nro.  84.) 

Digitized  by  Google 


594 


Begetten  Nn>.  100— lU. 


Böhmer,  Reg.  KaroL  60  mro.  613,  Gedr,  Mortem,  iioU.  ampl. 
1,132;  kienmt  BinUk,  Weftn  a,  14.  mi  F^mtout  mtd  ind.  1 

in*t  Jakr  853, 

UO. 

853  iul.  3.  Kaiser  Lotliar  I.  scijcnkt  aus  dem  Lclioii  des  Grafen  AdaiarU, 
dessen  Vasallen  Henrich  vier  Hörige.  Datum  wie  vorher.  (UrkL  1,90 
nro.  a&.) 

Böhmer,  lieg.  Karcl,  8,  60  nro.  615.  Oedt.  Martene,  Coli.  empl.  1,13t 

ni 

leb.  25.  Derselbe  schenkt  der  Ahtei  Prüm  achthalb  Manaus  zu  Wal- 
lertheim im  Chamxgau  in  den  Ardcnnen,  welche  früher  det  Graf  Rot- 
.  mar  und  de^-^eii  Solin  Altniar  vom  Fisku.s  gcbul»t  hatten.  Leodico  vico 
publice  5  kal.  uiart.  a.  imp.  in  Italia  34.  et  in  Franci«  14.  iad.  1. 
(L'rkb.  1,91  nro.  86.) 

Böhmer,  lieg.  Karol.  8.  00  nro.  610  wegen  d.  in  Fnim  ia  14,  iiPs 
Jahr  öo4,  toelchet  aber  ind,  2,  hoA,  Oedr.  Martens,  Cbtf,  ain,j)L  1,1  J9; 
hieraua  Hvnih.  1,187  zum  Jahr  853,  —  Da  Egit  aU  vierter  Abi  zu  PrUim 
dem  853  nun  29  vemlorhenen  AU  Markward  folgt*'  ( rergl.  Brower,  Me^ 
trc^.  l,464Jf  80  üt  c^oä  J.  854  wAer. 

11t. 

Ö54  iSl.  10.  Derselbe  vollzieht  die  liereit«  bei  meinem  frühern  Autcutlialt  zu 
Prüm  beschlossene  Sc)  nkim^  des  Orts  .\vans  im  liu.Hl)rni'ari  an  diese 
Abtei.  Manderfclt  palatio  regio  6  id.  jul.  a.  imp.  in  iuüiu  et  in 
Francia.  15.  ind.  2.    (Urkb.  1,92  nro.  87.) 

Böhmer,  Beg.  Kord.  8.  60  nro,  617.  Gedr.  Knoxtff,  Defen».  abb. 
Prüm.  8.  56.  Marlene,  CoU.  am^  1,133;  hierauf  HontÄ.  1,191.  Sum,' 
maria  Facti  et  Processm  Ddineatio  ad  cauaam  Electorie  Tree.  contra 
epterop.  Leodien»,  jurindict.  in  Avane  et  Lonein  concem,  Üß.,  —  Wegen 
a.  15.  in  Vrnncia  fam  ^.Juni  beginnend)  und  ind.  2.  (ieit  ^53  u^.) 
inU  Jahr  854. 

US. 

855  Im.  88b  Derselbe  verleiht  der  Abtei  Plrum  ku  Elgen^  was  sein  Vasall 
Albrioh  aa  Bninivilcr  aod  Huenfeld  in  llalftid*»  €hraAchaft'  im  ESM- 

gau  zu  Lehen  besemon  hatte.    Aquisgrani  palatio  regio  5  kal.  febr,  a. 
imp.  in  Italia  35.  et  in  Franda  lö.  ind.  3.    (Urkb.  1,93  nro.  89.) 
Bi^uner,  Beg.  Karol.  8.  60  nro.  622.  (^edr,  Marlene,  Voll,  omp^  1,136. 

114. 

855  Jw*  18.  TanscETertrag  awiecbeti  den  Aebten  Adalard  au  St  Maximin 
und  S^l  an  Prüm  über  Güter  im  EifsJgau.  TreYena  dnttfto.JA  Üt 
juL  in  mooasterio  8.  Maximini  a.  16.  Uletbarii  imperatotiti  (D^kb*  1,73 

Dro.  65  SU  838  jun.  18.) 

Dae  Jahr  16  ist  nicht  aU  in  Italia  (838),  eondeni  ta  Jrmma  (855) 


Digitized  by  Google 


t 


üuemi^meH,  ohgleUth  daweäfe  ent  jun»  20  hegimit,  da  ondk  Efd  963 
(nach  Hegitw)  Abt  zu  Pt-üm  wurde  uml  838  Markward  Ahl  danelbst 
wctr.  Der,  Alt  Adnlard  von  St.  Maximin  fehlt  in  den  gedruckten  Ahts- 
rerzeirhmjfsen  bei  Honth.  Prodrom.  8.  1(X)S  und  Prower,  Mttrop.  1,342 
vnd  i^t  dei'  ah  Latenaht  eingedntngene  Oraf  Alard,  welcher  863  apr^ 
1  mit  den  Maximer  Mönehett  als  Zemge  genmint  wird. 

115. 

9to  1^  19.  üakm  Lotiiftr  L  Kkenkt  der  Abtei  Prüm,  wo  er  begraben 
sdn  -viJJ,  den  Ort  AJbmiacum  Im  Ripoaner  Gau.  Soolinare  palado  re* 
gio  13  ktl.  oct  a.  imp.  in  Itali«  36  (lese  84)  et  in  Fnuida  16.  ind.  4. 
(Urkb.  1,95  nro,  91.) 

Böhmer,  Heg,  Kord.  B.  $0  uro.  €24»  Oedt,  Metrtene,  CoU»  ampl» 
1,189  und  hiereeue  Honth,  tWSl  Ctämet,  ffist.  de  L&rr.  L  Ed, 
und  TL  Ed.  2.m.  Bertholet,  Bist,  de  Lua^anh.  2,60.  Qaüia  christ. 
1S.S07,  —  Die  Indiktion  wechsHte  hier  am  1.  Sejytember.  Vergl.  awsh 
Erkhart,  Franc,  Orient.  2,-113 — 444,  —  Am  28.  Sept.  starb  Kn,WT  Lo- 
thar, nachdem  er  sechs  Tage  vorher  Mönch  geworden  war  im  Kloster 
Prüm  und  wurde  daseiest,  wie  er  bestimmt  haltte,  begraben, 

IIS». 

847 — 855.  Urkundo  Kaiser  Lotliar's  1.  über  die  von  ihm  dem  Kloster  Vriim 
geschenkten  Kostbarkeiten  und  Eeli<juien,  wie  auch  der  letztern  in  Ge- 
gen-wAtt  der  BnMecbSfe  Tietgaud  Ton  Trier  und  Rugnand  von  Arles 
geschehene  BeiMtenng  in  der  Klosterkirche  daselbst.  (Hme  Dat.  (Ürkb. 
1,717  in  nro.  3.) 

NieM  hei  Btffimer,  Gedr,  Brower,  Ann,  1,414;  vergL  nro,  318 
d^eeer  Regetften,  Wegen  TietganuPs  Anfemg  und  Lothat^s  Ende  847^ 
885  mgenommen, 

116. 

853 — 855.  Derselbe  erlägst  auf  die  Bitte  des  Abts  Egil  von  Prüm  die  Busse, 
vrclche  die  ehemals  fiskalischen  Leute  von  Awans  fiir  den  gotödteten 
CJeriker  Gozcliu  zahlen  sollten,  wie  auch  allcäs  andere,  was  jene  vor 
Schenkung  des  Orts  an  die  Abtei,  schuldeten.  Ohne  Dat  (Urkb. 
1,93  nro.  88  au  c.  855.) 

Nickt  hd  Böhmer,  Oedr,  Martern,  OoU,  ampl.  1,136)  kiermte 
JSonAeim  1,192  su  864,  —  Wegen  Mt  JSgÜ  und  Kmeer  Lothar  zwi- 
Hken  868  nuU  30^866  ee^,  28  faUend, 

117. 

856  fcb.  11.  König  Lothar  II.  (der  Jüngere)  bestätigt  gleich  seinen  Vor* 
gängern  die  Inmiunität  und  die  aiuleren  Privilegion  der  Abtei  Prüm. 
Aquisgrani  palatiu  regio  3  id.  febr.  regn.  a.  X.  ind»  4,   (Urkb.  1,96 

mo.  92.) 

Miihner,  Heg,  KaroL  S.  67  ,uro,  üöO*    O^r,  Ma^  ttne,  Coli,  ampl. 


Digitized  by  Google  j 


1J4S;  hieram  Honth.  1,294.  —  Dm  L  Uejfürmffi^  II.  he- 

gmiU  dö&  9ept»  22, 

118. 

8M  jn.  28.  König  Lodwr  n.  (der  JUngerc)  verleiht  dem  Otbert,  wum 
VaeaUen  des  Qnfen  Blatfind,  gcuannte  Leiwiigtttv  dieses  GiiIbd  in  den 
GraftcliAfteii  Zülpich  and  Bonn  eis  JSigea.   Neomeg»  pelalio  iegio^4 

U.  jul.  a.  reg.  1.  ind.  4.    (ürkb.  1,97  nro.  93  ) 

B8hmer,  Betf.  Kord,  8,  €8  nro,  688.   (hdr,  lirnnme,  OeH  <m^ 

859  Jai.  18.  .Denelbe  Terleiht  dem  Otberl,  einem  Vasallen  des  Oralen 
Matfrid,  auf  Lebenszeit»  wie  auch  dessen  Ehefrau,  fidls  denelbe  sieh  Ter- 
heirathen  wOrde,  und  einem  eeiaer  jOrben  nach  freier  WaU  ebenftllB 
auf  Lebeoaseit,  die  Kirche  8i  Justin  im  Ripuarier- Gau.  A^oi^iiani 
palatio  regio  15  kal.  febr.  a.  reg.  4.  ind.  7.    (Urkb.  1,98  nro.  94.) 

Nicht  hei  Böhmer,  —  Begn,  4.  Mnd  ind,  1,  wm  8ö8  a^  Mi 
8ö9  tept. 

860  Of!.  7-  Salomon,  dor  Herzog  der  Brittonen,  roatituirt  dem  Kloster  Prüiii 
ȟmmtlichc  ujilci  seiner  Jlcrrschuit  befindliche  Besitzungen  und  betreit 
sie  vom  Eberbann,  von  Abgaben  und  andern  Lasten.  Actum  villa  pub- 
lica sedis  nostre  Bedul<!ampo  non.  oet.  860.  ind.  7.  (richtiger  9.)  r^. 
nri.  a,  8.  (Urkb.  1,99  nro.  95.) 

Qedr,  Mariene,  OoU*  an^,  1^47,  —  Mknntergeidinet  vm  eeiner  Oe- 
maklin  Winbrit  und  »einem  Sohne  Biwalue.  —  Ueber  den  Herzog  Solo- 
mon vergl.  die  AmiaJ^'n  von  St.  Bertin  stnm  J.  857.  Nach  Regifiß  ent» 
eagU  860  EgA  freitoHJUg  der  Abtei  Fr&m  wnd  AnMd  folgte, 

121. 

861  iul.  28.  K?in!fr  Lothar  Ii.  (der  Jüngere)  ertheilt  dem  Abt  Ansbald  von 
Prüm  Markt-  und  Münzrecht  inauientlich  Denare  zu  schlagen)  für  den 
Ort  Romcrshcim.  AquihgiHni  palatio  regio  5  kui.  aug.  regu.  a.  6.  ind. 
9.   (ürkb.  1,100  nro.  96.) 

Böhmer,  Reg,  KarvL  8,  89  nro,  700.  Oedr.  Mar*ene,  OcXk  an^ 
1,158}  hieran»  Honth.  1^98.  BerthoUt,  tiiet.  de  Lnseemh.  'J^,  QaUia 
ehriit,  13ß09.    Vergl  omM  Edehart,  Franc,  orim.  2^,  ^ 

122 

861 — HH2.  ( Jcf^ram  schenkt  der  Abtei  Echternach  seine  Besitzungen  zu  Edin- 
jren  uih]  Wyss,  mit  Ausnahme  eines  Morgen  ^Land).  Acta.  7.  regnante 
LoHiari.    YQ^Q.    (Urkb.  2,11  Nachtr  9.5.) 

liegest  hi  Puhl,  de  La  aociH^  (irrJuoJ,  de  fjucremh.  16,19  zum  .Tahr 
8M,  —  Das  7.  Utgierungtjahr  Kimig  Lothars  II,  des  Jüngern,  60h- 


Digitized  by  Google 


MW  Kuim  loik<uf§  L  heg&ml  S$l  Mpt.  fS,  Det  Bitekaf  Hatto  war 
vom  866^-864  AH  m»  EtSttmuad^ 

128. 

(B63  Bpr)  Dekret  des  rab«tes  Nikolaus  I.  wegen  t  reiheit  der  Klöster  von 
der  biaehöflidieii  Jurisdiktion.  Ohne  Dat.  (Urkb.  1,112  nro.  107  zw  c.  867.) 

Otdr*  Mart$a€,  CdIL  ampL  1,162  m  880,  ^  Nadk  Jaff4,  Heg.  Ponf. 
8,242  a»^  der  Made  Afrüa  863  m  Btm  ffehaheam  S^nede  erloMfi. 

134. 

847-  H«3  auf.  29.  Er/bischof  Tietgaud  von  Trier  beschreibt  de  n  Zchnt- 
bezirk  des  St.  Castors  - Altars  im  Doif  Rengersdorf,  Facta  tcmporihus 
Tiudowici  regia,  iisdem  temporihus  Ruodger  comes  Franciae  pretuit.  4 
kal.  sept.    (ürkb.  1,86  nro.  80  m  847—868  aug.  29.) 

Ooere ,  Regent en  der  Ershh.  7Wi  Trier  S  1,  Otdr.  OHnfher ,  Cod. 
difl.  Rheno-MoselL  1,47.  —  ii«  ist  die  Uegierwngszeü  Erzhüchof  Tiet" 
gmd^s  angenommen  y  wdtAer  vom  Pabat  N^otaus  I  auf  dem  Ckmcü  m 
ISam  888  Emdt  Oetober  tAfmtm  wmdt, 

125. 

^—868.  Prekarie-Vertrag  zwischen  dem  Bivchof  Hatto  als  Abt  su  Ech- 
ternach, und  Liutfrid  Whor  Oüter  zu  Goderdorf,  Priim  und  Beoho.  Act. 
a.  8.  rc<rnantc  Lothario  rege  juniore.    fUrkh.  2,12  Nachtr.  26.) 

hegest  in  Puhl,  de  la  »oci4t4  areheol.  de  Luxeinh  16.19  rv  848.  — 
Z><»  8.  Kegm-rnrngsjalw  König  Lothctr^s  II,  de*  Jünger^n  begirmi  862 
aept.  ^2, 

12«. 

864  mal  21.  König  Lothar  TT.  (der  Jüngere)  vortjui'oht  mit  dem  Abt  Ans- 
baid  von  Prüm  ( iiiter  mi  Bonn-  und  Kölngati  gegen  deren  im  Ziilpich- 
gau.  Aquisgrani  palatio  12  kal.  jua  tud.  12.  a.  regia  9.  (Urkb.  1,104 
nro.  100.) 

Nicht  bei  Böhmer.  Gedr.  Martene,  Coli.  ampL  1^172.  —  Ind.  12 
und  regn.  a.  9.  von  863  sept. — 864  sept.  —  Am  18.  mai  slelU  LoAar 
m  doiMte  Lagdam  (Lgon  f)  eine  Urkunde  aus  (vergl.  ^ßmer  8*  89.) 

121. 

864  tll.  29.  KömV  Karl  II.  ( (Irr  Kahle]  publicirt  dn?  Hrm  frühem  Abt 
Eg^l  von  Prüm  nach  dem  Vorgange  Kaiser  Lud wig's  (1<  s  Frommen  er- 
theilte  Privilegium  der  ZolUreiheit  dieser  Abtei.  Kemis  4  kal.  aug.  ind. 
12.  regn.  a.  25.    (ürkb.  1,105  nro.  101.) 

Böhmer,  Reg.  Kard.  S,  159  nro.  1724  zum  JuL  19.  Oedr.  Knauf, 
Ikfim,  M,  Fnm,  8,  80;  himniB  Honth,  lß04.  QedSUa  ahritt.  18J8tO, 
Das  S5,  Kegierungsjahr  KarT»  leginnt  884  jun,  2Ö. 

128. 

815  an.  1.  Lothar  IL  (der  Jttiigere)  beitKtigt  der  Abtei  Prftai  die  v«n  den 


iien- Grafschaft.  AquUgraiii  palflio  r9gu>  Bo&i  OMirt.  V^gn.  «.  10.  ind. 
13.    (ürkb.  1,105  nro.  102.) 

Böh  tuer,  Heg.  Knrol.  S.  70  nro,  704*  Gedr,  HoHenef  Voü,  iwyt. 
1,174;  hieraus  Honth,  1,205. 


864- — 865.  Der  Priester  Wincnianu  schenkt  dem  Kloster  Echternach  »eine 
ßcsitzungen  zu  Edingen  und  Wisa,  vorbehaltHcli  des  lebenslänglichen 
Niessbrauchfl.  Act.  m.  10  regnante  Lothario  r^c.  (Urkb.  2,13  Nacbtr.  27.) 

HegHtt  in         de  la  «oeudfif  atehiol.  de  Lturemh,  IS^,  —  Do«  10. 
Jakr  der  Regierung  Kbntg  Lotio»* 9  11.  deä  JUnufem  heginnt  864  agil. 
und  in  demsdben  Jahre  teurde  Oraf  Ueginar  AM  sm  iSeftfemacA. 

180. 

8f6  ian.  17.  König  l^thar  IJ.  (der  JUugero)  besfatlgt  einen  Prekam-W 
trag  zwischen  der  Abtei  Prüm  und  der  Frau  (rerildis.  Stifterin  der 
Marienkirchr  7u  Bachem  im  Ripuarieig-au.  Aquiagf&ni  palatio  regio 
16  kal.  febr.  re-.  a.  11.  ind.  16.  (richtiger  14.)  (ürkb.  1,111  uro,  106. 

Böhwf-r.  Reg.  Karol.  S.  7H  nro.  706,    Oeär.  Marlene,  ColL  <m£i, 
1,176  mit  itid.  lö  die  mtf  867  wetst, 

'  lat 

6i6  te.  M  Abt  Aadiald  von  PHIm  gMte  MalraAe  HMMa  die  toq 
ihr  dm  Klotlor  ttberwüNenen  Qifter  in  ESht^  ZiilpidK  und  Bmtgu 
mit  d«r  von  ihren  TorfiilireD  gestifteten  Marienkirche  sa  fiMheni  oebit 

andern  ahteillchen  Gütern  in  obengenannten  und  in  den  Möbl-,  Ripai« 
rieri|  Mcien-  und  Mosei-Gaucn  in  Prekaric.    Facta  13  kal.  jan.  a.  13» 
■    regnante  Illothario.    (T^rkb.  1,109  nro.  105.) 

Gedr.  Martette,  V(AL  ompl.  1^84  «i»  867.  —  Hhthar.  regn.  o.  12. 
beginnt  866  eept,  22, 

Itt.  • 

807  tan.  20.  K?»nig  Lothar  II.  (der  JUn^^ere)  beurkundet  einen  bedeutenden 
Gütertauscli  zwischen  dem  Fi.^kns  und  ütbert,  einem  Vasallen  de«  Gra- 
fen Matfrid.  wonach  Ersterer  Gütör  im  Mosel-,  Zülpich-  und  Eifelgau 
und  in  der  Grafschaft  Julieh  gegen  andere  in  deieelben  OrnfcrliaO  ud 
in  Zülpich*  und  ßfcigau  giebt  Aqoiigriuii  palalio  xegio  13  kal.  febr. 
X9g».  «.  IS.  ind,  15.   (Urkb.  hlü  m«.  106.) 

Bithmerj  Heg.  KarvL  8a70  n^  TID.  (fednM^rtet^  Coli  «npi  1^. 

m. 

800—867.  Prekario- Vertrag  des  Priester»  Ueling^d  mit  dein  Abt  B^gi»' 
rius  von  Echternach  über  Güter  zu  Edingen  oder  in  Wisscr  marca  am 
Flusse  Si^^ona  im  Büd<,^au.  Act.  a.  12.  regnaote  Lothario  rege  juniore. 


Digitized  by  Google 


Regesten  Nro.  138—137. 


599 


Hegfst  m  Pull,  de  la  so/*i^t^  nrcht'id.  de  Luaemb.  IßJiO.  —  Da»  P2. 
Jcüir  der  lUffi^un^  König  Lothar^»  IL  de»  JUngem  beginnt  666  aejßt. 
^  Abt  l%wMr  m  Evkermitk  «d»  864, 

tpr.  15.  König  Lolhar  II.  (der,  Jüngere)  bestätigt  die  Privile^en  dot 
Klosters  St.  Maximlu  bei  Trier,  namentlich  die  Iiurauailfit.  Metis  ci- 
vitatc  17  k4.  ipiy.  m  I*  a.  15.  (riditi^  la«)  <UrU>,  i,ll4 
nro.  109.) 

Böhmer,  Hey.  Kcu-oL  S.  TO  nro.  71h  Gedr.  Xi/Uesitu  2, 14  cuig  dem 
Orig.  mit  Üiegd.  Ccdiuet.  Hisl.  dt'  Lorr.  l.  Ed.  1^0,9  und  II.  Ed.  2,139. 
LiertholH,  Ui»t.  de  LitwenU/.  2,64.  ßou(^uet,  Ilecueil  6,413.  Hontk.  1,21(K 
LOmg,  JUiehimakiß  ie>26T,  \^ 

m 

868  Itiu:-  21.    Ilrrerichi  im  Begrifife  eine  Wallfahrt  nacti  Rom  anzuti-eten» 

schenkt  mit  Consciis  und  !ii  Gegenwart  seines  Brudera,  de»  Bischof 
Ilunfrid  von  Therouunne,  dem  Klustcr  Prüm  zur  Mihk  riciistiftung  sei- 
ner gcnannteu  Ver\>'andten  das  Dorf  W  iniiindeshcini  am  Dierbach  im 
Nahgau  und  in  den  Grenzen  des  \\  orms-^uirs  mit  Gütern  zu  Bingen 
und  einem  Wald  im  Soon,  vorbehaltlicli  de»  Prekariegcnuj».se.s,  "Wi- 
iiiujidaslicim  12  kal.  scpt,  8(>8  ind.  1,  rcgnante  Illudowico  cum  fratre 
Karolo  a.  28.  EDotfaario  nepote  ipaortun.   (Urkb.  1,115  nro.  110.) 

Oedr,  Martene,  CtM,  imjd.  1,388.  —  Da»  Jahr  868  iH  das  28.  der 
Hegterung  König  Lvdwig*$  II.  de*  DeuUfcheUf  vom  Tode  «eine»  Voten 
Ludipigs  des  Fram^ien  840  jun.  SO  an  gerechnet,  da»  29.  (beginnend 
jun*  20)  seines  Bruders  Kimig  Karls  II.  des  Kahlen,  und  da»  Ä  (be' 
gvndend  867  sept.  22)  König  Lodtar'a  IL  des  Jüngern,  Neffen  '  beider 
vorigen,  Sohne»  de»  806  ver^OorJ^fnfn  Kaiser»  Lothar  L 

.  m. 

87ü  apf.  12.  König  Ludwig  II.  (der  Dcutscbc)  bestätigt  der  Abtei  Prüm 
die  Ton  dem  ISdelii  flwerieh  (vorgl.  868  ang.  2\)  gcscheDkien,  von 
denen  Neffen »  Ghrafbti  Werner,  ohne  'Gmnd  angdbehtenen  Güter  sn 
'  Olena,  WimnnderiieiiD,  in  G^endnger  and  Bmger  Geroarkmig.  Triba« 
rias  TiUa  regia  2  id.  apr.  a.  ST.  regu.  in  orientali  Franda»  Ind.  3. 
(ürkb.  1,117  nro.  III.) 

Böhmer,  Heg.  Karol.  S.  8o  uro.  827.    Gedr.  Martene,  (JoU,  ampl, 
1,191  i  hieraus  Honth.  1,211.    Vgl.  auch  Eckhart,  Franv.  orienL  2Mö. 

810  oct.  n.  Derselbe  übergiebt  dem  Kloster  Prüm  die  von  seinen  Aehern 
erbaute,  aber  aohön  WMlene  Kirchfaoftkirehft  su  Aaehei!»  indem  er  sie 
'  mit  8  tfantufl  dotirt»  nnd  swei  andere  Kirchen  wo.  Wormsalt  nnd  AK 
'  tenfdd.  'Aquisgrani  palitii  16  kal.  no?.  a.  34.  regn.  in  orienteK  Fran- 
da,  ind.  4.  (Urkb.  1,113  nto.  III) 


Digitized  by  Google 


600 


ftflgtüni  Mm.  wr— Ul. 


Böhmer,  Keg.  KaroL  8.  86  nro.  829  na&k  der  Indiktion  eingereiht. 
Ufär.  Marlene,  Coli.  ampl.  1,194.  Miraeus,  Opp,  dijU.  Sß,  Quw,  Cod, 
Aguemu  1^  und  die  Käm^  Kt^tik  auf  dm  &dMitrk»g,  &  75. 

139. 

ÖIO  »Ct.  20.  König  Ludwig  II.  (drr  Deutsche)  öbergiebt  dem  Kloster  Prüm 
die  beiden  Kapellen  der  heil.  Justina  und  der  heil.  Maria  zu  Bachem 
im  JUlichgau  mit  ihren  Bcsitzuugen  im  Jülich-,  Eifel-,  Bonn-  und  Maien- 
gau. Franconofurt  paiatio  regio  13  kal.  nov.  a.  33.  regii.  in  orientaii 
FWcia,JiMl.  4   (Urkb.  1,107  nto,  101  sn  805  «et.  20.) 

Ntekt  hei  Böhmer,  ^  Wegen  ind.  4,  wMe  am  24,  Sept.  870  he- 
gimiit,  dietee  Jeihr  angetummum,  dem  auch  mie^  da»  IHnerar  ivider- 
apTtdU;  dagegen  Siekd,  Beiträge  mtr  Biplomatik  2ßl  und  72  m  871, 
dem  auch  Dümmler,  Oeach,  des  oetfränk.  Reichs  1^9  Anmerke  S^*^ 
VergL  über  die  Chronologie  der  Urkunden  Ludtoig^s  des  Deutschen  Mber- 
haupt :  Sick-el,  Beitr.  zur  Diploinntik.   Wien  1861^62,  2  8vo.  — 

Hegn.  a.  33  begitint  86ö  jun,  29, 

139. 

ÖIO  II«*.  1.  Derscllie  bestätigt  die  Inimunitiit  des  Klwters  Prüm.  Franco- 
nofurt palatio  regio  kal.  nov.  a.  r^n.  in  Iraucm  39,  ind.  3.  (Urkb. 
1,119  nro.  114  zu  071  nov.  1.; 

Sichl  btt  Böhmer.  —  Wegen  der  ünterscht^t  ad  vicem  Ldvlberti 
ärchioapeUani  naeft  Sickel,  Bekr.  2,21  und  72  da»  /oib*  870  angemcm^ 
Ml.  VgL  auch  JDümmler,  Oeech,  des  ost/ränk.  Heieh»  1,740  Anmerk. 
u,  875.  —  Die  ind.  3  fim  in  869-870  »ept,  widregn,  a»  39.  heginat 
871  jun.  29. 

140. 

811  febr.  15.  Dereelbe  bestätigt  der  Abtei  Prüm  die  Flgolierel  zu  Neckarau 
im  Rhein.  Franconofort  palatio  regio  15  kal.  maxt.  a.  39.  rfigu.  in 
oneutali  Francia,  ind.  4.    (Urkb.  1,119  nro.  113.) 

llö/imer.  Heg.  KaroL.  S.  ^(J  luo.  Ö3U.    Gedr.  Marlene,  Coli.  ampl. 
1,193;  hieraus  Hontli.  1,-214.  Bertholet,  üüst.  de  Lusi^mb,  2,64,  Edchart, 
Franc',  o^rient.  2,000  Liest  ßaucravia  und  nimmt  daher  mit  Unreif  Ba- 
'  cftorocft  fifr  Neekata»  an, 

14L 

8*71  ilBi  18.  Derselbe  bestätigt  die  Stiftung  und  Dotirung  der  Zelle  Neu- 
münster  in  der  Blesinsischen  Grafschaft  durch  den  Biscbol  Adventiaa 
von  Metz.  Triburias  palacio  regio  id«  jun.  a.  31.  regn.  in  oneutali  Fmd^ 
da»  ind.  4.    (Urkb.  1,103  nro.  99  zu  863  jan.  13.) 

Böhmer,  Reg.  Karol.  S.  SO  nro.  832,  wegen  ind.  4  iV?'.«  Jahr  S71. 
Gedr,  Tahouillot,  Hi.ft.  dt-  Metz  4,35  -v  S71.  Kremrr,  i  j^.sc/i.  des  Ar- 
denn,  Geschl.  6.        mit  ind,  12,  zum  Jahr  ^04  wegen  u.  regn.  31, 


Digitized  by  Google 


601 


142. 

^1$  mn.  9.  Köoig  Ludwig  II.  (der  Deutacke)  beurkundet  (mit  Uotersobrilt 
leinea  Söhnet  Königs  (?)  Lndwig)  die  Dotirwg  sun  pfttnischen 
BUotter  Altrip  gebürigen  Kvohd  m  Neeikmtt.  FimnoonoCnrt  pdatb  re- 
gio  7  id.  mart  a.  86.  r^fo.  in  oiientali  Fnuicta»  iaidL  1$.  (Urkb.  1^20 
MCO.  115.) 

BjAmcr,  Reg.  Karai  8,  86  mro:  Otdr.  Jli&rtme,  ColL  mnpl, 

2487;  Aicrww  Hwik.  IßjüQ  «h  86&,  FTtts&NKm,  ifofNiMicim  PoU, 

143. 

818  WXL.  24.  König  Ludwig  IL  (der  Stammler)  bestätigt  die  von  seinen 
Vorfahren  der  Abtei  Prüm  erthdlten  Privilegieu.  Silncctis  civitate  9 
hal.  apr.  ind.  11.  a.  reg.  1.   (Urkb.  1»131  uro.  116.) 

Bi^mer,  Reg.  KaroL  8,  170  nro.  1831,  Gtdr.  Uatiene,  ColL  ampl. 
1^.  Bou^vet,  Recuea  9,400,  Calmet,  Eüi,  de  Lorr.  /.  EcL  IßU 
umd  II.  Ed,  2,145;  hüratu  Honth.  1^15.  Kopp,  Palaeograph.  1,4^, 
—  Lwdwig ,  der  fioA»  KarVe  dee  Kahlen,  wwie  8T7  dec  8  Cbm- 
fiegne  vom  Krebiichaf  Binkmar  wm  Rhema  «da  KSnig  der  Westjran- 
leen  geweiht  und  gekrönL 

144. 

880  mn,  S8.  König  Ludwig  III.  (der  JUngctc)  genehmigt  einen  Gttter- 
tausch  des  Grafen  Raodker  und  dessen  Oheima  Balduin  mit  dem  Abt 
Anabald  von  Prttm  Uber  Gttter  im  £inrich-  und  Engorsgau.  Franeo- 
nofurt  10  kal.  apr.  880.  ind.  11.  a.  reg.  4.    (Urkb.  1,122  nro,  117.) 

Nicht  bei  Böhmer.  —  Ludwig  III.  trat  in  Folge  des  Ablebeth^  seines 
Vaters,  Ludwig'»  de^  Deutschen,  870  aug,  28  die  Megientng  aU.  König 
iiher  Oet/ranken,  Sachsen  und  Thüringen  an. 

149. 

860  all  S»  Abi  Anabald  ▼on  PrQm  giebt  dem  Priester  Rodulf  genannte 
Guter  Im  RipaariBr-,  Ahr-  und  ZlUpichgaUj  mit  Ammabme  weniger  aca- 
rarS,  welche  er  iram  Dienst  König  Ludwig'a  des  jQngern  aurQekbebSlty 
in  Prakarie.  Facta  5  non.  maj.  a.  4.  raign.  Hlttdowioo  rege;  (Urkb. 
lyl2S  nro.  IIS.) 

Dae  4.  Jahr  K&nige  Ludwig  IIL  dee  Jüngern  hegimU  879  oMg.  28» 

im. 

881  fd».  n.  Abt  Ansbald  Ton  Prttm  giebt  dem  Priestar  Halprad  Gtttar  im 
obem  Labngau  nabat  2  Kirchen  au  Nassau  und  Flacht  und  einem  Wein- 
berg m  Eirintra  in  Prekarie.  Facta  13  kal.  mart  a.  6.  regn.  Htudo- 
wioo  rege  in  Francia,  a.  889.  ind.  U.  (Urkb.  1,123  nro.  119.) 

Ikt  8^  die  ind,  7,  hat,  auch  kein  K&ntg  Ludwig  in  Franeien  re. 
gierte,  »o  iet  881  genommen,  weil  in  diese*  Jahr  die  ind.  14.  und  auf 
den  28.  Auguat  der  Anfang  de^^  6.  liegiervngsjvJires  Köju'gn  Ludwig 
III.  des  Jungern,  fallen.  Aurk  »iarb  nnrh  Hegino  der  Aht  Anshald  88ß 
ini.  12  und  demteihen  JfolfU  am  6.  Aug.  der  Aht  Foraln^t  bi»  89U. 

asa 


602 


(870  -8ö2.)  Leodefrid  schenkt  dem  Kloster  Echternach  seine  Gilter  zu  Holz- 
heim im  Bedgaa.  Act.  a.  regnante  Lndewico  rege.  (Urkb.  2,14  Nachtr.  29.) 

Jtegett  m  PuU,  de  la  »ocM  <Ktfh4tA,  de  Luremb,  t6ßO  m  9^4,  wo 
aber  da»  aetmm  o.  10.  ein  Sehreibfehler  ül,  —  Die  Beffierungszeä  KSr 
nig  Ludwig^a  III,  dee  Jünger»  wm  876  avg,  28  hie  882  jem,  20  on- 
genovnmeH.  Kann  aber  auch  in  die  Zeit  KSnig  Ludwige  de»  DeuUdm 
twn  870^876  wie  in  die  König  Ludwig'»  IV,  dee  Kinde»  eo»  900- 
911  fallen,  da  »ich  am  der  ürhmde  »elbat  keine  nähere  Zeitbeätiummng 
.  feeUfdten  läset,  - 

148. 

882  BIäI  22.  Kaiser  Karl  (der  Diokc)  schenkt  der  von  den  Normannen  ver- 
wüsteten Abtei  Prüm  den  Königshof  ISeckarau  iin  Lobdengau.  In  Wor- 
tnMM  dvitete  il  kal.  jim.  882.  ind.  15.  a.  imp.  2.  (Orkb.  1^127  nro.  121.) 

mkmer,  lieg.  Karol.  $:      nro,  943,    Oedr,  Uartene,  CoU,  ompL 
1,216;  hio'aMa  H<mth,  1^,  WUrdlwein,  Monadicon  Palat,  1^4, 

884  Mti  22.  Derselbe  bestätigt  der  Abtei  Prüm  die  Privilegien  der  Immu- 
nität und  freien  Abtswahi.  W'ormaciti  II  kai.  jun.  884.  ind.  2.  a.  iu- 
roli  aug.  8.  imp.  4.    (Urkb.  1,128  nro.  122.) 

Ilnhmer,  Heg.  Karol.  S.  U9  nro,  070,    Gedr,  Knauj^,  D^'tm,  abb. 
Fmm,      öO;  hieraus  HmUh.  1,222, 

IM. 

884  in.  f  •  Dendbe  bestätigt  dcfr  trierischen  Kirche  die  von  EnbiMhof 
Ludwin  geschenkte  Abtei  Metlacb.  Data  5  id.  jun.  884.  ind,  2.  K*- 
roU  8.  (Urkb.  1,129  nro.  123.) 

Nieht  bei  Böhmer,  Oedr.  de  Botih^,  filwam.  LoA,  ae  Barri  dv- 
fol.  8  verso  nach  dem  anglichen  Original  mit  goldner  ßuilf  i» 
der  Abtei  Metlaeh,  mit  den  aweckdienlichen  Einschaltunge»  mnd  dem  Da- 
tum ö  id.  jun.  a.  imp.  1,  regn.  76,  ind.  2.  C^rn4  dem  Kahlen  zugeechri^- 
ben.  —  Ind.  2  von  883  »e0.—884  »ejH,  vnd  regn,  a,  ö,  van  889  aitg. 
^^•^884  aug. 

885  OCf.  1.  l>erc.elbe  ^iebt  dem  Kloster  St.  Maximin  bei  Trier  das  Recht 
der  freien  Abtswahl  wieder  zurück  ,  und  v(  1 1-  iht  ihm  einen  Fischteich 
unter  der  Brücke  zu  Trier.  \\  armatie  civitatc  kal.  oct.  885.  ind.  3.  a. 
regn.  9.  Crichtiger  10.)  imp.  5.    (ürkb.  1,130  nro.  124.) 

Börner,  Heg.  KaroL  S,  WO  «ro.         Oedr,  Marlene,  ColL  ampL 
1,216.    Bertholet,  Hi$t.  de  LiMPemb.  2,67.   Hanth,  J^3, 

152. 

88f  fH>.       Abt  Ansbald  van  Pri)m  giebt  dem  Hartmann  viele  GHlter  mit 


Digitized  by  Google 


Rfigestea  lüio,  152—166. 


603 


Hörigen  im  TV'ornis-,  Einrich-,  Laiiii-,  Auel-,  Odan-  und  Alii^au,  wel- 
che zum  Thcil  der  Kirche  der  lieil.  Jusfina  ^'ehören,  in  Prskarie.  Act. 
coraiu  altaro  S-  Salvatoris  (Pruniia<V)  4  kal.  mart.  a.  6.  Karolo  Caesare. 
(Urkb.  1,125  uro.  120  zu  882  febr.  26.) 

Nach  Heginos  Cltronik  war  Anshald  von  8$0~8S6  jul.  V2  Abt  zu 
¥i4tm  tmd  daher  886  al»  9edi»U»  JaJir  des'  Kai&ertkuitut  Kmfs  dei' 
Bteken,  vm  881  FtAr,  12  an  gerefhnH,  a/ttginümmm. 

153.  ■ 

860—886.  Abt  Ausbald  von  Prüm  bestimmt  auf  die  Bitte  der  Witt  wo  Er- 
kanfrida,  dass  die  Verthcilung  der  von  ilircm  verstorbenen  ( icumbi  Ni- 
thad  zu  einer  Meniorie  gemachten  Schenkung  aus  der  villa  Ilanapia  iähr- 
lich  zu  Ende  April  an  die  Mönche  stattlinden  solle.  Ohne  Dat.  (ürkb. 
1,101  nro.  97  zu  861-884.) 

Da  sich  aus  (Irr  Urkunde  keine  lUiliere  Ztitbtstimmung  eryiehi,  die 
Ahtitregiei'unff  Andndd^s  8fß)—886  Jul.  12  nach  Kegirw  aihgen0tm*en, 
VergL  auLch  Urkunde  vm  84ö  apr.  18  und  863  a^r,  U 

154. 

8f0— 888.  Tauschcontrakt  des  Abts  Ansbald  vpn  Prüm  mit  mehrci'n  Ge- 
nannten über  Guter  zu  Merning,  Carascom  und  Agflense.  Qbne  Dat. 
(ürkb.  1,101  nro.  98  zu  861-8,94.) 

Wegen  des  Abt»  Ambald  zioisciien  860—886  jul.  12  faüend. 

155.  ' 

*887  iCC.  Mvi  Kuter  Karl  (dir  Dicire)  batitaait  die  Rechte  imd  Pflichten 
der  Vögte  in  den  abteilich  prümischen  Orten  Kevin,  Furaay  und  Fep- 
pin  an  der  Maaas.    Triburia  regia  villa  4  id.  dec.  800  ind.  6.  imp« 

8.    (Urkb.  1,43  nro.  38  zu  800  dei-.  10.) 

Nicht  hei  ßökmer.  Gedr.  M^mdre  historifjtie  eometrn»  les  droits  du 
roi  sur  les  bmirgn  de  Fiimrry  et  Rerin  2,3  zu  8(X).  —  Die  Unächtheit 
derselben  als  einer  Urkunde  KarCs  des  Gr.  erhellt  aus  dnn  Stil  und 
histor.  W idff'sprilrhen.  Stutujjf,  Hi'ichsL'an'dfir ,  8.  42  Anmerk.  .sf/n-edit 
sie  Karl  dfin  Dirken  S^7  der.  fO  -n ,  imd  liit-rzu  '<fim)neu  niirli  der 
AujtitthaLttunrt  Trihur  und  die  ltidiLt><"t  Dtif/eytn  wäre  imp.  a.  7., 
welches  887  febr.  12  In  iiimd ,  statt  imp.  a.  8.  zu  lesen.  Es  macht  aber 
aifch  der  in  der  Urlcu/ide  genannte  Abt  Markwart  dieselbe  verdächtig, 
da  derselbe  nach  liegino  und  den  Urkuttden  829—853  lebte  und  88T 
Paraberi  Aht  VrUm  war.  Vgl.  awcÄ  Waitz,  Verfassungsgesch.  4ß99 
Änm.  4  für  die  VfiMtheU. 

15(5 

68*^  iau.  23.  Küuig  Arnulf  schenkt  der  Abtei  St  Maximin  bei  Trier  den 
Ort  Rübenach  im  Gau  Meinifeld  in  der  (Iratbchall  dch  (hafon  Megin- 
goz,  mit  der  Kirche,  die  Jagd  und  Fischerei  in  Winuiiiger  Gemarkung 
und  den  Wald  am  Conderbach  Civitate  regina  10  kal.  febr.  888  ind. 
6.  a.  regn.  1.    (ürkb.  1,131  nro.  125  «u  .388  jan..l3.) 


oiy  ii^uo  uy  Google 


604 


Begesten  Kro.  156—160. 


iiöltma;  h'f-;].  Karol.  S.  uro.  10^.  Gedr.  Marlene,  Coli.  amjA, 

1^23.  Catmet,  Wtft.  de  Lorr.  I.  Ed.  1,32(J  muL  II.  Ed.  2,U2.  B(>r- 
tkoUt,  HuU.  de  Luic&nb.  2ß9.  Honth.  1,226.  Günther^  Lkni.  difL  1,48. 

157. 

898  MAI  1  Statuten  der  io  der  Kirclie  des  heil.  Araalf  zu  Mctx  unter  Vor- 
sitz des  Erzbischofs  Ratbod  von  Trier  und  der  Bischöfe  Botbert  von 
Metz ,  Dado  VOM  Vordun  und  Arnold  von  Toul  gehaltenen  Provinzial- 

Kviiotle.   In  suburbio  Metrnsis  clvitatig  in  ecciesia  S.  Aroolpbi  $88.  r^pii 
Arnulfi  regis  kal.  maj.    (Urkb.  1.132  «ro.  127.) 

Gedr.  Hartzheim,  Conril.  Gennav.  2,380,  Blnttau ,  Statuta  si/nod, 
Trtv.  1,1.  Bouquet,  Recueil  9,314.  MeurUse,  Ilist.  des  eve^ues  de  Meiz 
283, 

IM. 

806  Im.  11.  Kbnig  Aranlf  bestätigt  dem  AM  Fantbert  von  Priba  die  Pri- 
vilegien dioMs  IQoeten.  Franoonofiirt  8  id.  jnn.  888.  Ind.  8.  regn.  a. 

1.    (Urkb.  1,138  »TO.  126.) 

Böhmer,  Reg.  KaroL  8.  103  nro.  104O,  Qedr,  Martene,  CoU.  anyL 
l,22Öi  hieraus  Honth.  1,227.  —  Farabert  vntrdc  vmeh  lUfmo  88$  aug. 
6  Abt  m  Prüf»  «Md  dankte  892  ab. 

I0i. 

888  ect  22.  Derselbe  bestätigt  der  trierischen  Kirche  den  Besitz  der  Ab- 
m  IMiflk  Dhti  11  ImL  HOT.  88a  M.  7.  (Urkb.  1,1»'  m.  m) 

Nickt  hd  Böhmer,  Qtir,  de  Beeüree,  Stemm,  Lothar,  ac  Bairri  dut- 
eam  foL  S  veno  nach  dem  ongMt^ten  Ortgwal  mA  geldner  MuUe  ^ 
der  Abtei  Medach,  jedoch  mä  aaderer  JSi»§mgeforaiel  vnd  den  geviih»- 
liehen  eweekdienUchen  Bineehaitungen,  Indäetion  vnd  Jahr  etimmea, 
itberein^ 

m, 

889  iul.  1.  Denelbe  acbenkt  dem  JSnstift  Trier  die  St.  Salvaton-Abtei  ni 
Mastricbt  in  der  Gmftcbaft  HaieUnt  Franchonofurt  palatio  regali  kal. 
Jnl.  889  ind.  7.  regn.  «.  2.   (ürkb.  1,136  nro.  129.) 

Böhmer,  Beg,  KaroL  8,  104  nro.  1068,  Qedr,  Meuri$9e,  Hi$t.  dee 
evequea  de  Metz  S.  22.  Miraetus ,  Opp.  dipl.  I,2d0:  hu- raus  Jlonth.  1, 
S39,  Qdmet,  Th'.st.  de  Lorr.  I.  K,l  1,321  und  11.  Ed.  2,154.  Browev, 
Ann.  Trer.  E43ü.  Lilnitj,  Beidisarchit'  lG,V.)ö.  Genta  Trevir.  ed.  Wyt- 
tenhach  1,91,  Kyriander,  Ann.  Aug.  Trtv.  S.  SO.  Sodann  de  ItoKieres, 
Sttin/n.  Loth.  nr  Harri  ducum  fol.  0  mit  seinen  falachen  Kin^rhaUnn- 
Qen,  nai'h  dem  angeblichen  Oricfitud  mit  (HoMhuUe  im  Kl.  Sl.  Mafthtm. 

Ih!<  sehr  fjtif  ei'hnjtene  m'  fgejyreiiHte  Siegel  >  <>n  ineiMtm  ffocA«  zeigt 
ein  links  tfchauendes,   baarhäuptigc.'i  liruHbild  mit  dem  auf  der  rechten 
Schulter  befestigten  Mantel,    Die  Vtnachriß  ARNOLFVS  HEX  steht 
frei  tm  obem  MMreit.  ImBattde  ein  JüttengUed  deatUah  abgedruckt. 

^  Digitized  by  Google 


m 

SM  flk  IS.  Sattig  Arnulf  ^ciliit  fdnem  gotreMn  Pikttor,  dm  bvllltti* 
«m  Ettmlier  Siginnod,  das  Nmeoklotlar  SMitm  in  Ifttalnnl  wit  te 
Badiagnng,  «§  «■  dm»  «ndom  Mlgen  Ort  yrtHat  m  lobmkai^  Ro- 
gnnesbing  7  fcnl.  nuuri  891.  ind.  ^  (rkditigw  9.)  Mgn.  4.  (Urkb. 
MST  afo.  130  zu  891  f^.  24.) 
j^jfftüMr,  Reg.  Km^ 8.mm^  tÖ&7.  €Mr,  Martmu^  «mpl. 

891  ftd  1.  Derselbe  bestätigt  dem  Klost<M-  Prüm  die  LmmunitUt  uini  andere 
Privilegien.  Trajecto,  tempore  r^iac  scssionis,  kal.  oct.  891.  ind.  9. 
(richtiger  10.)  regn.  a.  4.    (ürkb.  1,138  nro.  13L)  "    ,  . 

BSW,  Reg.  KaroL  B,  lOT  uro.  mt  Qedt.  Matime,  ColL  ffm^ 
lj238$  Mmim  Hmik  Gßma,  Hi$t,  de  Lorr.  I.  Ed.  1^  wtd 

JL  Ed,  31,166.  BerMet,  Eist.  ^  Uunemb.  2,70.  —  Wegen  Trajeeto, 
tempofe  reg,  emienit  ^»^M^  die  JtMlk^  det  Ktoetete  t^Mt  «mmT 
dü  OfktmAr  BegMe  mm  Jdkr  801  iAisr  dtn  Zug  JLmdf$  pegen  die 

1«8. 

891  fth'  7.  Dencibe  bestätigt  den  Canonikem  an  der  DoujLipphe  zu  Trier 
AJles,  was  seine  Vorfahren  und  die  dortigen  ßischöfe  ihnen  zum  Ün- 
terfaftlt  geschenkt  haben.  Treviris  7  id.  icbr.  893.  ind.  1 1.  regn.  a.  6. 
(ürkb.  1,139  nro.  132.) 

BAmer,  Reg.  Koni.  S.iOTmro.  110».  Oeth-.  OiMer,  Cod.  dipl.  IßO. 

164. 

898  tlk.  11.  Dei'selbe  verleiht  dem  Convent  von  St.  MMnnin  bei  Trier  zum 
aoss^hlieselichen  Uiltorhait  und  zur  Kleidung  22  genannte  Orte  und  eine 
Kapelle  zu  Mainz  nebst  allen  salischen  Zehnten  der  Abtei  für  das  Hos- 
pital.   Ingelinhcim  curtc  r^gali  3  id.  febr.  893.  ind.  U.  regn.  n.  6. 

(Urkb.  1,140  nro.  133.) 

Böhmer.  H^fj.  KaroL  8.  107  nro.  1  lOS,  Gedr.  Marte/ie,  Coli.  ampl. 
1,24(J.  Jouimiü,  lies  Mog.  1,418.  Calmt'i,  Hint.  iJ'-  Lorr.  I.  Ed.  t,S24 
und  II.  Ed.  2.158.  Bei-tholet ,  lIiM.  de  Lvxrmb.  2/1.  Gvden,  Cod. 
dipl.  1,4  und  3,1020.    Hmth.  l^Sl. 

165. 

898  fcb.  11.  Bisohnf  Rodbert  von  ttete  Terbenert  die  Einkibifte  des  Kloe- 

ters  St  Twentii  bei  'Wiebebkirchen  (NeumUnater)  mit  der  Kirche  nl 
Letoitingen  im  BlieesgHu  in  der  Grefccbalt  (leb  Grafen  Odaker,  und  de- 
ren Fiüaie  zu  Scufineeweiler,  mit  Gütern  zu  ikJiiri^iing  und  mit  Wein- 
renten zu  Briedel.    Metia  Id  kel.  »«Ft.  rtg».  AnnUo  e.  6.  ind.  11 

(ürkb.  1,141  nro.  184.) 

Oedr.  Kremer,  Oe^ch.  den  Ardenn.  Oeschl.  S.  282,  Begn.  a.  6, 
beginnt  892  dec.  10  und  ind.  ü.  am  24.  tept.  892. 


Digitized  by  Google 


IM. 

8M  ipr.  19.  K«mg  iinislf  wonrt  und  bestftigt  «in  vwi  BnbfKbtf  Itol- 

■  böd  von  Tkler  auf  dw  Bath  tiM  kSoi^lMibeii  Kandtts  Wiokutg  «orge- 

...  brachte«,  bei  dem  £in£ttll  der  Heiden  (Xomutunen)  beachädigtes  und  sei* 

■  uee  Siegels .  beraubtcü  Privil^inm  seines  Oheims ,  des  Königs  Ludwig 
(III.  des  Jüngern),  worin  derselbe  dem  trierischen  Donicapitcl  den 

'    Ort  Madarix  in  der  Gi'afscbaft  ^'erdaa  acbeikkt.    Eiboneoai  dvitate  16 
kal.  maj.  894.  ind.  12.    Arnalfi  fegn.  a.  io  Francia  7.  in  Xtolia  1. 
(Urkb.  1,201  nro.  IMf^  ) 
'    N^ichf  hfi  HöliiHir.  —  B&tner'kenswerfh  refjn.  !   in  Ifnlia;  rergl.  Höh- 
'  '^nier  Kamlitit/er- Iif:cfext*^n  ^.  1^ Wo.  1P>fi  umi  nro.  11<'7.  tn.iiarh  der 
König  fim  t7,  A^rü  in  äerseibtn  IStadt  Y^oregiae  (Icreaj  ttnt  Urkunde 
'      amatelit.  .  -  ^ 

.      -  \  16«  \ 

m  Iii.  I.  König  Zucutebold  bestätigt  der  Abtei  Prüm  das  KMer  8ues- 
,  tm  «nd  die  darüber  mit  dem  .Kttostler  Siginand  beatebende  Prekarie. 
Apud  monasterium  S.  Goaris  non.  jan.  895.  iod.  13.  reg.     1»  (Urkb. 

1,202  nro.  137.) 

Böhmer,  lieg.  Karol.  S.  11'J  nro.  Hol.    Oedr.  Miraetts,  Oj>p.  ^ijJ' 
o,29(>;  h'ercnts  Hnnth.  L'233.  Marfenf.  Coli,  ampl,  1^41.  CkiiMt,  Hisi. 

de  Lorr.  I.  Ed,  1,3'26  und  iL  Ed,  2,16t 

•   •  ■  -  <  .  f 


M^ML  tt<  DeiMlbe  bcetUigt  ifteb  fiiaiickt  der  PrMlegieA  eilner  Ver- 
gKoger  der  trieriaehen  Kirehe  d«in  Beaite  des  Eleeten  Horremn  la  Trier. 
Treveria  8  kal  nov.  895  ind.  13.  (riehtiger  14.)  a.  reg.  1.  (üffcb. 
1,206  nro.  188.)  ' 

Böhmer,  B^g,  Karol.  8,  IIS  nro.  1153,    Oedt.  04hiAir/Cod.  d^ 
IßS,       Von  einm  Sieget  fehlt  jede  8pitr:  - 

89*  oel.  28.    Ütrnlhe  bestUti^t  die  Besitzungen  der  Abtei  Eehternach.  In 
«      iirbc  Treviii  5  kal.  aov.  89Ö.  ind  14.  a.  reg.  1,  (Urkb.  1,2U4  nro.  139.) 
»       Böhmer,  lirg.  KaroL  8.  112  uro.  1154.    Gedr.  Miraxua,  (^pj*.  di^. 
1,651  i  hieratie  Hontk.  1^34,   BeMhoUi,  Mwi.  de  Luxemb*  2,72, 
Mü  nff,  impreaeo  in  Trier. 

m. 

Si&y'  ^Uii  ütene  Bei-ctrudis,  Wittwe  Waltbers,  schenkt  nach  der  Ermor- 
dung ibces)  einaigen  tiolmee  Aeginbold  dem  Kloatet*  ffOhlerDach  ihre  Gü- 
ter im  Mniengiu,  namentlich  in  der  Gra&chaft  Megingaud's  au  Rieden 

:  und  Bleiilf»;  8odann  mi  Ediger  an  der  Mosel  und  im  Wabergau  zn 
Hemstai  das,  wa??  lieginbold  und  dessen  edle  (Tomahlm  üda  ihr  in 
Niessbrauch  gegeben  haben.  Aet.  a.  8.  reguantc  Arauldo  rege.  (Urkb. 
2,15  Nachtr.  da) 


Digitized  by  Google 


Begett  m  FM.  de  la  toctäi  irehiciL  de  LiuBemb.  IB^  m  894,  — 

ni. 

iaii.  28.    Könio"  Zuentebold  macht  auf  Bitte  des  Erzbiscliofs  Ratbod 

von  Trier  und  des  Grafen  Odaker  aus  deu  Wäldern  der  Abtei  St. 
Maxiniin  und  des  liisthums  Trier  innerhalb  bestimmter  Grenzen  eineo 
Baniifort^t.  Apud  Pula/iolum  Hsco  nostro  in  Arduenna  (wohl  Paliaeul 
im  bcig.  Luxemburg)  5  kai.  febr.  895.  lud.  13.  reg.  a.  ^.  (Ufkb.  1,205 
uro.  14?).) 

Böhmer^  Heg.  Karol.  S.  11-  uro.  IIÖT^,  Gedr.  JIo7ith.  l,'J,12.  —  Da 
ZuentduAd  eret  89ö.  mai  zu  Worms  die  Regierung  al^  König  in  Bur- 
gund und  Lotharingen  ^nirat,  eo  tat  wm  Hcntkeii^  und  Börner  Hau 
89öj  obgleich  daxu  auth  ind.  13  ^aest,  ^96  angenommtn,  während  reg. 
a.  2,  erH  896  mai  heginiH.  ^ 

172. 

Rotger  beurkundet,  dafls  er  wf  soinem  Besitzthum  zu  Lindich,  mit 
Genehmigung  des  Klosters  St.  Maximin  als  Besitzer  der  Pfarrei  Ma- 
nsch, \vozu  der  genannte  Ort  gf  li.lrlt,'^  ist,  v'inc  Kirche  erbaut  und  durch 
Erzbischof  Katbod  von  Trier  hal)«  weihen  la.s8en,  und  besfin)mt  deren 
Zehnten  und  sonstige  Einkünfte'.  Ajcta  896  regnante  Ludewieq  r^e. 
(ürkb.  1,206  nro.  14L)  "  '  ' 

Oedr.  Marlene,  ('oll.  ampl.  I;2i2.  Uonth.  l,'2S4,  tca  awh  S.  235 
die  Anmerkung  Uber  die  auffallende  Datirung  regn.  Ludowiro  zu  rer- 
gleichen.   PuUieat,  de  la  eoeiiU  arehfyiL  de  laixemh*  U^JS, 

m. 

dWJ  iUD.  13-  König  Zoentebold  beitätigt  dem  Convoot  yon  St.  Mnximin  bei 
Trier  die  Schenkung  seines  Vat^ra^  Kaisers  Ajrnulf  (vergl.  893  febr.  11) 
und  ertbeilt  ihm  das  Recht  rur  freien  Wahl  des  Probstes.  In  villa  Hc- 
roJveßheim  id.  jun  897.  ind.  15.  reg.  a.  3.    (lirkb.  1,207  nro.  142.) 

Böhmer,  Rerf.  Karol.  S  112  nro.  1162.  Gedr.  MarUne,  Coli.  ampl. 
1/244.  (•ahnet,  llist.  de  Lurr.  I.  hl.  LS2H  und  11.  Ed.  2,m,  Honth. 

Iß3ö.    Bertholet,  Mist,  de  Luxemb.  2,73, 

i  '    ■  '       •      t.'i  .        t  "* 

m    .  .. .  . 

fdb.  9.  Demdbe  bepitttgft  die  BotoiiagMi  aer  triwkehen  Kirthe  der- 
g«0talt,  data  du  gtnse  Bistbum^  wal  eine  GnftelMiA  (?)  Atama  gemMht 
worden»  jährlich  dem  Könige  nar  Mob»  Pfinde  sd  •tollea  hat  Trere- 
ri«  non.  febr.  898.  ind.  1.  reg,  «.  $.  (Urkb.  1,206  nro.  143.) 

Böhmer,  Heg,  Karol.  8.  113  nro.  1166,   Qedr.  Moniheim  1,236. 

Das  eeufgep-esste  Siegel  von  fptieoem  Wofh»  war  nchon  im  14.  Jahrh. 
zur  grünaem  Hälfte  i^erloren  gegangen.  geigt  ein  Unk»  *mhendet, 

gekröiUes  Brustbild  in  ür/iarfer  Av^prifff^g.  '  Unuektifn  ,»'%.,, 
EBOLÜ  \  6  HEX  f  reieiehe^ul  im  obttm  Üalbkrei».         *  i 


oiy  ii^uo  uy  Google 


696  BMH  lt.  KSi^g  ZaentdboM  bnrkattd«*/  d«n  «r  mf  dem  Mehstage 
nach  erfolgtem  BechtMprach  den  Envtift  Trier  die  St  Semitiii8-A.b(tt 
so  Heatricht  «n  der  Mm»  im  Bfnabengeu  in  der  Onliduft  HoMlanty 
Welche  Bc^cnhar  unter  einer  vorgeschlitzten  Prekarie  iinreGhtmlwig  er- 
halten, restituirt  und  den  £rzbischof  Ralbod  am  letztern  Ort  fieieriich 
damit  belehnt  habe.  Aquisgreni  palatii  3.  id.  maj.  ipao  die  fcstiTitelis 
S.  Servatii.  898.  ind.  1.  reg.  a.  4.    (ürkb.  1,209  nro.  144.) 

Oedr.  Goldast,  Comiitnt.  Tinp.  1,'209.  Martene,  Coli.  ampl.  4,147. 
Lünicf,  Heiclisarchiv  lß,195.  Gesta  Trev.  ed.  Wifttenbach  1,94.  Kj/r-tan- 
der,  Ann.  Aug.  Trev.  8.  91.  Calmet,  lUst.  de  Lorr.  I.  £d.  1,329  und 
II.  Ed.  21.66  Extr.  Miraeus,  Opp.  dipl.  1,2Ö2  Extr,  Sodann  de  Ho- 
ti^re^,  Stern.  Loth.  aC  Barrl  ducum  fol.  10  nach  dem  angeblichen  Ori- 
ginal mit  GoldbnUe  im  Kl.  St,  Mattheit,  mit  den  ihm  ztceckiiitnitchen 
Einschaltungen  und  Auslassungen  und  Dal.  3  id.  maji,  ipsa  die  S.  Ser- 
vatii 899  ind.  2.,  a.  regn.  ö. 

m. 

St6  Bit  13.  Zweite,  etwas  andere  Aiufertigung  vorhergeheader  Ürkunde 
mit  gleichem  Datum  bis  auf  regn.  a.  3.    {Urkb.  1}210  nro.  145.) 

Böhmer,  Reg,  Karol.  S.  US  nro.  1168.  Oedr.  Martene,  Coli,  amj^ 
4,146.  Mirrreus,  Opp.  dipl.  1,232;  hieraus  HotUh.  1,237.  Brower,  AnM, 
1,441.  Gesta  Trer.  ed.  Wyttenb.  1,93.  Kyriandtr ,  Ann.  Aug.  Trer. 
S.  !H).  IJartzheim,  Conc.  Germ.  2,412.  Sodann  mit  gleichem  Datum  bii 
auf  regn.  a.  4.  und  mit  den  gewöhnlichtu  läUcliungen  gedr,  M^mhret, 
Stenm.  JoL.  9  verso, 

«Dt.  n.  K8&]g  ZnentMd  fldtönkt  der  Abtei  Prüm  die  Qttter,  welche 
Hadabald  an  Tontondorp  in  Albuins  Grafschaft  im  Eifclgaa  besaaa.  In 
▼nia  Suncar  17  kal.  nov.  898.  ind.  2.  reg.  a.  4.  (ürkb.  1,211  nro.  146.) 
Buhtner,  Reg,  KareL  8.  HS  nro,  im,  Gedr,  Martene,  CoU.  amfl, 

m 

898  lev.  IS.  Doaelbe  verleiht  dem  neuen  Klealer  St  OhiTBanthi  und  Da- 
rift  in  pago  Biwereon  (Mtinatcreifel)  Harkt-  und  Hfinneeht  Treverit 
oitüale  Id.  nov.  898«  r^.  a.  4.  ind.  2.  (Urkb.  IfifS  nro.  147.) 

Jftkmer,  A«^.  KatoL  8.  IIS  nro,  11?SI,  Qtir,  Martene,  OoO,  on^ 
1,348;  kierau»  Honih,  1^,  Mir&en$,  Opp.  d^,  3ß»t  COmH,  Mut, 
de  Lorr.  1.  Ed,  1,328  md  IL  Ed,  %m.   GMa  dtrut.  lSjS14. 

17». 

888  (Im.  UerBellte  hefrctt  dir  ory.^tiftischpn  Leute  zu  Trier  von  der 

ihnen  durch  »eine  häufige  Anwetieiiiieit  lüstig  gewordenen  ßeherber- 
guugspflicht  des  köoiglUhen  Hofes,  und  verordnet  xugieich,  daa»  keio 


Digitized  by  Google 


609 


kSnii^cihw  Richter  in  den  erzstiftischcn  Orten  Geriobtsbarkeit  austtben 
•oUe.    TreTeri  civitate  899.    (Urkb.  1,212  nro.  148.) 

Böhmer,  lieg.  Karol.  S.  113  nro.  1173.    Gedr.  Honfh.  1,239.  Gah 
lia  Christ.  13ßlö,  ohne  Tag.    Uro  wer .   Ann.  Trev.  1,442  mit  10  kal* 
J'ebr,  899.  —  Extr,  Fischer,  QeschlecJiUregiitter  2,38, 

180. 

K  ».  König  Utämg  IV.  (das  Kind)  bcalKSigt  dem  tricriachen  Dom- 
kapitel das  Privilegium  aeincB  nntorbenen  Vaters  Ainnlf  (vargl.  893 
febr.  7),  erlaubt,  daas  der  Zoll  aus  dem  domkapitolariscben  Ort  Matri- 
cls  (M^)  Dicbt  ^iter  als  «a  Diedenkofen  geaablt  an  werden  braucke 
und  verleikt  ikm 'einen  mansum  ingeoailem  mit  einem  Knecht  im  )ets- 
tem  Orte.  Li  Thendonisrilla  U  kal.  apr.  ind.  8.  reg,  a.  1.  (Urkb. 
1,213  nro.  149.) 

NielU  bei  Böhmer.  —  Da  Ludwig  fV.  nach  dem  899  dec^S  erfolgten 
Tode  seme.f  Vaters,  Kaiser  Arnulfs,  '^^^  i>n  Janvar  als  sechnjähriger 
Knabe  zum  König  erhoben  wvrdej  90  fäUt  die  Urkunde  in  900,  welches 
mtdt  mä  tnd»  3  Uhereinstivt'mL 

181. 

an.  28.  Derselbe  beatätigt  dem  Nonnenkloster  Horreum  an  Trier 
den  KffnigBsckuts  fUr  dessen  genannte  Besitsangen.  Aquisgrani  palatio 
r^o  tl  kal.  apr.'  Jmp.  Ludovici  piisaimt  r^gis  a.  d.  ind.  10.  (Urkb* 
1,64  nro.  49  an  816  mtz.  22.) 

Nicht  b^l  B!')h,)ier.  —  Der  in  der  Urkunde  gemannte  Erzbiaohof  Hat- 
hod  von  Trirr  rt'tjitrt^  SS3  apr.  8^^16  mrs.  30  und  kann  nie  daher 
nkkt  von  Kaiser  Ludwig  (hm  Frommen  aein.  Die  Aebtistfinnen- lieihe 
des  Klosters  Horreum  (auch  iyt.  Irmin  gt-nannt)  ist  sehr  lückenhaft  und 
vertoirrt;  nach  Fertz,  Script.  8,160  war  Anastasia  die  dritte  Aebtisstfi, 
muss  also  viel  früher  gelebt  haben;  Jahrr  die  Urkunde,  wie  rmrh  Waifz, 
Verfassungsgesch.  4,263  A7ini.  1  anniinint,  ftrhr  zicfifi  Ihnft.  Ih'oirer, 
^etrop.  1,060  erwähnt  diene  Urkunde  zvm  Ja/tr  liiKi,  H-tlthts  zum  drit- 
ten Jahr  des  Kai-nerthti in.-<  des  liurgundt.^'lttn  Königs  Ludwig  des  Blin- 
den (rergl,  Böhmer,  lugesien  S.  13SJ ,  aber  nicht  zu  ind.  10,  sond^'U 
ind.  6.  stiinriä.  Prof.  Stumpf  in  den  Reichskanzlern  ist  für  Ludwig  das 
Kind902,  wotu  auch  das  Itinerar  des  Königs  passt,  aber  ind,  5,  au  lesen  ist. 

Dos  sigijliiim  vm^rtsewn  geigt  eine  ainiike  Oemme  ohne  VmsdtrifL 

182. 

0cpi  10.  Derselbe  restituirt  mit  Consens  aller  anwesenden  Getreuen 
dem  Erzbischof  Batbod  von  Trier  die  Münze  in  Tri«»:,  Zoll,  Zinsen  und 
alle  Gefälle  in  und  ausserhalb  der  Stadt  durch  die  guiae  Grafschiity 

welche  zur  Zeit  Erzbischofs  Weomad  vom  Risthnm  getrennt  und  zur 
GntÜBchaft  gezogen  -svordcn  waren.  Jn  villu  \V adegoazioga  13  kal.  oct. 
902.  ind.  5  reg.  a.  .'5.    (Urkb.  1,214  nro.  150.) 

Böhmer.  Reg.  Karol.  8.  llö  tiro,  1187,  Gedr,  Brower,  Ami.  1,443, 

«tlt<ff|«(»if<^4  tttCuakeaftn^.  IL  39 


610 


fiflgwlMi  Uro.  168^167. 


iMntg,  Reichsarchw  16,196.  Tlnnth.  1,253.  Kremir,  Orr,  Natmie,  2,90, 
VergL  Leibmtü  Ann,  tmp,  ed  PerU  2,199, 

*  tiUä  ud.  28.  Wildruü  macht  mit  Consens  ihrr«  Gemahls  Hildiben  sicii 
und  ihre  NachkommenBchaflt  dem  St.  Martinsstift  (zu  MUnstermaifeld) 
wadissinapflichtig.  Act  in  pago  Meginovclt,  in  comitatn  Bnrcluurdi  eo- 
mitiii  in  ipeo  loco  monaaterii  S.  Kartini  905.  ind.  11. 5  kat».  noT.  ngtt. 
Amoilo  rege  3.   (Orkb.  1,215  nro.  151.) 

Qedt,  OHnOuT,  CotL <fc>l  2^.  iTtf/»-,  Zmtsekriß  1J36S,  Ind» Da- 
Hrwng  smd  hedeutemk  Wid^iprOdke;  denn  »n  dm  Oktober  9Q6fläk  rnd, 
9  vwd  Kaiser  Ämulf  war  btreita  899  der.  H  gestorben.  —  Der  Uf4eunde 
tat  0»  Ferffommtttreifen  doi  ältere  Capindeeiegd  wm  1187  angehängt, 

184. 

908  Ich.  Ii.  Köllig  Ludwig  IV.  (das  Kind)  schenkt  dem  Erzbiscbof  Rat- 
bod  von  Trier  die  Lehengiiter  zu  Enkirchen,  welche  bisher  Rotbard  be- 
sessen  hatte.  Franoonofort  3  id.  febr.  908.  ind  U.  regn.  a.  9.  (Urkb. 
1^16  nro.  152.) 

Bökmer,  Reg,  Kord,  8,  117  nro,  1219  zu  febr,  10.  üedr.  0«nAer, 
(Jod.  dipl,  1A6. 

185.  . 

Iii.  1.  Tanaeh-Vertrag  swiaeben  dem  Conv<*nt  der  Abtei  8t.  Maximin 
b^  Trier  und  Rorich,  einem  Vasallen  der  trierischen  Kirohei  wodurdi 
Sfiterer  mit  Consens  des  Abts  Kverard,  (TÜter  za  fisltngis  im  Bedgan 

in  der  Grafschaft  Widrichs,  g<'gen  de*;  Letzbvn  Besitzthum  zu  Bunne- 
ringaa  in  der  Grafschaft  Liutard's  im  Niedgau  vertauscht.  Troveris  kal. 
|an.  909.   Hludowici  reg.  a.  9.  ind.  12.   (Urkb.  1,216  nio.  153.) 
Gedr,  Mimth,  l,2öö, 

m 

$89.  Berich  beurkundet,  dass  er  den  giössten  Theil  der  Torstehend  ver- 
tauschten Guter  zu  Burmeringas  mit  denen  zu  Kn.silingc  von  dem  Klos- 
ter St.  Maximin  fUr  sich,  seine  Gem.'ihlin  Aiit^druda  uud  seinen  Sohn 
Wigerich  in  Prekarie  erhalten  habe.  Treveiis  in  monasterio  S.  Maxi- 
mini  909.  Karoli  (lese  Hludo^Tici)  regis  9.  ind.  12.  (Urkb.  1,218  nro.  104.) 
Qedr,  Honth,  1,266,    Oudenus.  Cod,  d^L  3,1022. 

187. 

918  f^b.  10.  König  Ludwig  IV.  (das  Kind)  schenkt  dem  Grafen  Konrad, 
Kberhard's  Sohn,  den  Königahof  Breciien  im  TrahngiM  zur  Doteiieo.  dtf 
Kirche,  welche  derselbe  auf  dem  Berge  Lintborg  an  der  Lahn  zu  er 
bauen  beabsichtigt.  Fmnkonofart  4  id.  iebr;  900.  ind.  15.  Mgn.  a.  IL 
(Urkb.  1,219  nro.  155.) 

Böhmer,  Heg.  Karol.  S.  117  -nro.  l'J'29  wegen  ind.  13  vnd  rtgn.  a. 
IL  Jahr  910.  Gedr.  MurttMt,  Voll,  amjil.  1,264.  Hmth,  1^ 
ex  ong.    Kremer,  Orr,  ^aua,  2,38, 


Digitized  by  Google 


SageBtea  Kxo.  188-181. 


itt  iai.  1.   König  Karl  III.  (der  Einfältige)  bestätigt  dem  Oonvent  des 

KloBteEB  St.  Maximin  bei  Trier  ge^^isse  demselben  theib  entzogen  ge- 
wesene, theils  von  König  Arnulf  (vergl.  893  feb.  11)  verliehene  Orte, 

im  Ganzen  21,  nebst  einer  Kapelle  zu  ^rainz,  ^vc]chc  zur  Kleidung  und 
Wim  T'riterhalt  der  Mönche  bestimmt  sind,  \m(}  die  salisdien  Zehnten 
ZQui  Nutzen  des  Hnspitnl«.  Meti;*  rivitate  kal.  Jan.  ind.  14.  (richtiger 
15.)  a.  regn.  19.  redintcgranie  14.  largiore  hereditate  iudepta  1.  (ürkb. 
1,219  nro.  156.) 

Böhmer,  Hefj,  Karol,  8.  18'J  nro.  193ü.  Gedr.  Martene,  Coli,  anipl. 
i,  267;  hieravs  llouth,  1,261.  ßerf holet,  Uint.  de  Luxemb.  2,74.  Bou- 
fm,  Heeueil  9,  514  Oaüia  ehrist.  13,316.  -  Kiim^  Karl  der  EtußUr 
tige  rteknet  1)  recfni  a$moa  von  jan*  ^  an,  detn  Tage  seiner  Kih 
nigswedte  zu  Rheims;  2)  redinttgrante»  anno$  seit  dem  Todettage  K&nig 
Od^$  998  jän»  1,  nach  den  Ann,  Vedatt ,  wddien  Böhnier  folgt,  wogegen 
nath  Regino  998  Jan.  3^  wekiker  Tag  enuk  tn  der  Urkunde  angenehmen " 
m  Mm  efßieint,  da  eengt  es  lö  etaU  14  heieten  mfissto;  3)  largiore  heredC- 
t&$emd«pki  rnino  naeh  dem  Tode  KJSnig  Lndmg'e  dee  Kinde§9]l amg^  20. 

189. 

iIiS  aitg.  13.  Deiiseibe  ti  jfft  Anordnungen  in  Bezug  auf  die  Art  und  Weise 
der  Wahl  der  trierischen  Erzbischöfe.  Tiedonisvüla  id.  aug.  ind.  1.  a. 
regn.  21.  redintegrante  16.  larg.  hered.  indepta  2.  (Uikb.  1,220  nro.  157.) 

B&»mer,  Reg,  Kord.  8.  183^  nro,  1941,  Oedr.  Brower,  Ann.  1,446 
mU  unriMgem  Datum,  Honth,  l^i,  Lünig,  Hekikeartkio  16,196, 
ßoufue9,  Reeueä  9,518,   QMa  ekriat,  13,316. 

190. 

9l9  Jan.  16.  Derselbe  bestätigt  dem  Kloetcr  Echtei'nach  die  Sclienkung  des 
Grafen  l(«giuar  über  Birg  an  der  Mosel.  Rddeinicliem  und  VVaderlo 
(letzteref«  im  Gatt  Tcxjuidria ! .  »odann  die  Schenk iinir  Thiatbern's  über 
Thriminka,  und  die  ähorri  genannten  Besitzungen.  Attiniaco  palatiu  17 
kaJ.  febr.  915.  a.  21.  (richtig^'  22.)  regOAnto  Karoio  rege.  (Urkb.  2,16 
Nachtr.  31.) 

Hegest  */»  l'uU.  de  la  soaUte  art-heU.  dt  Liixemb.  16,22  mit  7  kaL.  febr, 

191. 

91€  lAB.  19  Derselbe  restituirt  in  Folge  der  von  dem  Abt  Richarius  von 
Prüm  Torg^raehten  Urkunden  König  Arnulfs  und  dessen  Sohnes  Zuen- 
tebold,  sowie  eines  Rechtsspruches  genannter  Reichsfürsten  auf  dem 

Reichstag  bei  fleristall,  dem  Kloster  Prüm  die  Abtei  Snestra  Herlstal- 
liuni  palfifiuni  14  kal.  febr.  ind.  4.  a  regn.  22.  redint^grante  17.  larg. 
bored.  Didcpta  5.    (Urkb.  1.222  nro.  159.) 

Hvluiitr,  Heg.  Karol,  S.  183  nro.  1949  wegen  ind.  4  und  a.  ö.  larg. 
hn-td.  indeptn  zu  916,  während  regn,  a.  22.  und  redintegr.  17.  avf  914 
weist ti.    Gedr.  Martene,  Coli,  anipl.  1,270  und  hieraus  Honth.  1,263. 


612 


R«ISe»teii  Km.  101—194. 


BerthoUt,  Bist,  de  Luxenih.  2,76,  Büu^et,  Reeueü  Bondam, 
Vharterhock  11,60.  —  Bicharivs  tvwde  899  nach  Begüic  Aht  -mt  P^llm 
und  &21  naok  Richer  Bieckof  wm  T<mgem  (IdUM). 

192. 

•W  jliu.  13..  König  Karl  IM.  (d»  i  Einfältige)  restituii  t  auf  die  KUge  deB 
Erzbischofs  Rut^ci-  von  Trier  und  nach  dem  Urtheil  seines  Hofgerichto 
(genannter  Biscli<ife,  Grafen  und  Schöffen)  dem  Erzstifts  Trier  die  von 
König  Arnulf  geschenkte,  von  dem  Grafen  Ragener  und  destw^n  Sohn 
Gislebort  aber  entrissene  Abtei  St.  Servatii  zu  Mabtricbt  in  der  Graf- 
scbaft  MiBdant  Krtttnl  palutio  id.  jun.  ind.  7.  a.  regn.  27.  redmto- 
grante  22.  larg.  herad.  indepto  7.  (riciitiger  8).  (Urkb.  1^23  uro.  160.) 

Böhmer,  Reg.  Kartl  8,  184  nro.  J962.  Oedt,  Marlene,  GUt  ampl. 
4,148,  MireauM,  Opp.  dipL  lß66.  Bwquet,  Beeteil  9^41,  Utiig, 
Beu^earM)  16J37  %md  19^.  QMa  ehritL  13,317.  Getla  Tret>, 
ed.  Wyttenbwsh  1,98,  KgrioeUkr^  Am,  Aug,  Trw.  8,  92.  VergL  USh- 
nitU  Aam,  Imp.  —  8odmm  in  der  hdwmie»  verfBäedOm  Art 

de  Keeiäres,  Stemm.  fcL  12,  am.  Ende  mit  DaL  Herütcdi  id.  ju»,  9iS, 
a.  regn.  23  ind.  11. 

Von  dem  Siegel  in  weissem  Wachs  ist  nur  der  Kern  noch  rorÄoii- 
den,  der  mitten  in  das  Berngnitwm^'sefrhen  eingepresst  ist.  Hechts  sehmen- 
des  antikes  Bru^üd  mit  wndeutUcher  Knme,  Von  der  ümechrifi  m< 
nichte  mehr  m  erken$un, 

im. 

•10  tat.  9.  Derselbe  restifenirt  mit  Oonteaa  der  BiaohOfe  uod  nach  UrtiMil 
der  Grafen  dem  Erabischof  Böiger  von  Tiier  die  Abt«  St  Servatn  so 
Maatridit  an  der  Maass,  velche  Graf  Bagnenu  und  dessen  Sohn  Gisel- 
-  bert  an  sich  gerissen  batien  (Torgl;  irorhergehende  Urkunde).  In  v3ls 
Theodonis  7  id.  jnl.  ind.  7.  a.  regn.  97.  redintegraiiie  22.  larg.  beicd. 
indepta  8.    (Urkb.  1,224  nro.  161.) 

Börner.  Heg.  Karol.  S.  185  nro.  1964.  Gedr.  Meurisse ,  Hist.  de« 
ereqties  de  Metz  8.  21.  Marterte,  CoU.  ampl.  4.149.  Miraeus,  Opp.  dipl- 
lf'2o6;  hieraus  Honth.  1,264.  Brower ,  Ann.  1,448.  Bouquef .  H^y^ml 
9,546.  Lünig,  Beirhsarchiv  16,198  und  19,2.^).  GaUin  rhn\f.  13,3JÖ. 
Gesta  Trev.  ed.  Wyttenhach  1,96.  Kiiriniuhr' .  Avn.  Aug.  Tr^r.  S.  9H. 
L&ibmth  Ann.  Imp.  2,314.  Sodann  >'>  •  h^'h-nimitn  verfäUchtfn  H  ew^ 
de  Ilnsü^rfs,  Stemm,  fol.  12  nach  dt  t/i  (i>t<!<  iil>r}(tn  ()riginnf  w'f  -  5*^- 
geht  aun  Kl.  St.  Matheü<  mit  dnt.  7  id.  jui .  iÜO  regnor.  o.  19.  trmyi/rt 
noftre  congregaiionis  generalis  TlitijdoniüiUe  celtbrante. 

m. 

920  aug.  20.  Derselbe  bestätigt  die  Privilegien  der  Abtei  Prfim.  In  ptgü 
Arducnna,  in  villa  Longcanip  13  knl.  sept.  ind.  8.  a.  tega.  27.  redin- 
tegr.  22.  larg.  hercd.  9.    (Urkb.  1,225  mo.  162.) 

Blffmer,  Beg.  KaroL  8.  185  nro,  1966  wegen  ind,  8  und  largiort 


Digitized  by  Google 


613 


hered.  a.  9.  zu  920,  dn  regn.  a.  27.  und  redingr.  a.  22.  in  919  falU». 
Gedr.  Knauffy  Dejeti»,  ohh.  Friim.  S.  57;  hietoMS  Hontht  1^6a»  ßiit»r 
Uecueü  $,q4ö.    Gailia  christ.  iS^JB- 

IM. 

92S  Jim.  Pi^karie- Veitrag  GoiberlB  mit  der  Abtei  St.  llMdnin  bei  Triei' 
ttber  Guter  su  EaJlidiUi»  swiedieD  der  Rover  und  Ktoigibeeh,  eviteben 
der  Plombtoh  und  Fermanbacb  und  m  Nieder-Kaliidun.  TreTeris  928 
«.  KmoU  regia  12.  in  regno  qaondtm  HIotbarii  (aJeo  l«g.  bered,  in- 
depi)  ind.  11.  in  menee  jnnio.  (Urkb.  1,227  nro.  163.) 

196. 

9yK4.  Umänderang  de»  Prekarievcrtra^'^  Liutfried's  mit  Krzbischof  Ratbod 
von  Trier  durcli  dessen  Machfolger,  Ei-zbischof  iiotger.  für  das  St.  Eu- 
cbaviuskioster  (später  8t.  MatheiH),  wonach  Ersteror  diese  Prekarie  mit 
Gütern  zu  Ilolifclt  verbessert.    Ti-everis  924.  «.  Heinrici  reg.  2.  ind. 

12.  (Urkb.  1,228  uro.  164.) 

Ooert,  Beg.  der  Erzbb.  v.  Tner  8,  3,  ßrower»  Ann.  1,449  Extr. 
^  Wegen  M.  12  «or  Mpl.  24  faOmd,  J>ü  S€iiinek*$  KdiUgwftM  9W 
api^,  14  sMtfamd^  $o  üt  hier  dem  ^  '2,  ni^  wn  di$9er,  sondert  wm 
der  Niederlage  K9mg  Kar^e  dee  BwflätigeH  923  jun.  16  <mi  «w'  recA- 
men,  iindem  tiek  ihxel  dieeer  eti»  7%eil  Li^rütge»*»  dem  Seinrick  un- 
terwarj.  Vergl.  Waitz  in  Ranke,  Jahrbücher  des  deutschen  Reichs  I. 
U  B,  $1  wnd  67.  —  Die  ürhtnde  fäUt  <U$o  zunecken  Juni  hie  8e^  ^4, 

m. 

226.  Prekanevertrag  des  Brrnacn'us  mit  dem  K Inster  St.  Maximin  bei  Trier 
über  Güter  im  M«>tz<n-  Gau  in  Matfrid's  Grafschaft  und  im  Älsen/gaii 
in  ctmitatu  Metl  i i  gowinsi.  Treviri»  in  coenobio  S-  Maximini  926.  ind, 

13.  (  richtiger  14.  oder  15.)  rcgnante  Heinrieo  rege.   I  Vkb.  1,229  nro.  165.) 
Gedr.  Uonüi.  1,268    BerthoLti,  Hütt,  de  Luiremb.  2Jö. 

m 

226  dfC.  30.  T«i8obTertK«g  smaehen  dem  Kloster  St  Maximin  bei  Trier 
und  den  edela  MInnem  Kortpold '  und  Franlw,  wonach  Letsterer  Gü- 
ter in  Gofiiitata  Magnacenai  bu  Brohl  und  Garden»  Kortpold  denn  in 
oonitatu  Na^hcggyre  au  Beregon  dem  Kloeter  f^tht  und  daför  einen 
sur  Veate  geeigneten  Felaen  an  der  Kira  erhalten.  In  Trevirenai  civi- 
täte  in  monaaterio  memorati  patroui  (S.  Maximini)  3.  kal.  jan.  926.  pre^ 
sidentc  Rotgero  roetropolitanoy  ind.  4.  (liea  14.)  r^ante  Henrioo  rege, 
(ürkb.  1,230  nro.  166.) 

Oedr.  Marlene,  CoU.  ampl.  1,2tl2;  hieraus  Ilonth.  1,269.  ^'nh»pt. 
IJist.  de  Lorr.  T.  Ed.  1.S37  und  IL  Ed  2,174.  Bertkdet,  Uist.  de 
Luam^,  2,77,    Gudenits,  God.  dipL  3,1023, 


Digitized  by  Google 


m. 

1^26.  Nocbmalifre  Beurkundung  vorlicrgehendeu  Tausches,  mit  der  Nacb- 
rieht,  daiis  sich  Franko.  Norpold  and  üampert  926  wegen  der  V«rlMe- 

rungen  der  A^^arrnon  (Sarazent  H)  im  belgischen  GalL'en  die  Veate  an 
der  Kira  aii--f\\ iililt  lial.en.  Tn-viri  in  coenobio  memorati  anristitis  (S- 
Maximiuij  ^2i].  itid.  4   n"o^„antc  üciniioo  ro^'e.   (Jh-kh.  1.231  nro.  167.) 

Oedr,  Martenr,  (  oll.  ampl  1,280:  kieraits  Hcmtk.  1^0.  tkämet. 
Hin.  de  Lorr.  II.  Kd.  2,173.  ' 

m.  Der  HoRBog  Gyaelbert,  Rektor  der  St.  SenrAiuakirohe.a  Mastrieht, 
beurkundet  wie  er  Tor  dem  Kpnig  Heinrich  und  dessen  Flinten  von 
dem  Erzbisehof  Rntger  von  Trier  '£ese  Kirche  preksrieweise  erworben, 
und  welche  Guter  er  dsfiir  gegeben  habe.  In  Trajecto  909.  5.  Bn* 
riei  reg»  super  regn.  quondam  Lotharii,  ind.  1.  (Urkh.  1,868  nro.  169.) 

Gedr.  Hanth.  1,271.  ^  We^en  ind.  1.  und  «.  5.  in  refH,  LfOk^ 
m  (aiBO  wm  9^  jutK  lö  m)  Mwüchm  juL^-ßtft.  fiMend, 

20t 

m.  Prekarievertrag  Megingai^f's  mit  der  Abtei  St  Maximin  bei  Trier  über 
Guter  SQ  Gantsbrechtiugc .  Aguliia  und  Dundeba.  Treveria  929-  ind. 
2.  r^aiile  Heinrico.   (Urkb.  1,234  nro.  110.) 

Oedr,  ffoni^.  1,273,     .W^en  ind.  2  vor  gepL  24  faümd. 

922>    ßrsbisebof  Rutger  von  Trier  vertausclit  an  einen  gewissen  Alberi^ 
Guter  zu  Genebredde  im  fifsawfQjSQ  in  der  Grafichaft  Nordgau  wegen 
ihrer  Entlegen) hcit  gegen  tmdere  so  Beven  jn  cooiitsta  Bedensi.  Tre 
vens  020.  a    Henrici  reg^s  6,  soper  regn.  quondam  Loth«rii|  ind.  2. 

(ürkb.  1,235  uro.  17I.> 

Goerz  t  Rerj.  ((*^r  l.rzbb  c.  Trier  S.  3.  Hrower,  Ann.  l,4ö(J  E.rtr. 
Gfdr.  Honfh.  LJT.'l.  GaULa  chrutt.  13,320,  —  W^en^  .ret/u.  a.  6*.  tmd 
ifid,  2  zwUclu'i  JuL — 6e^t.  24  Jaiivnd. 

203. 

§19—290.  Prekarievertrag  zwischen  dem  Erftbischof  Rtilger  von  Trier  unA 
seinem  Vasallen  V^olmar  Uber  LUndereien  an  der  Kyll.  Ohne  Dnt. 
rürkb.  1,221  nro.  158  zti  915  923.) 

Goer»,  Heg.  der  AVs6&.  v<m  Trier  ^  6.  S.  Oedr,  HonA.  1^1  mm 
rirca  SST.  —  Da  eich  nun  der  Urkunde  eethet  kern  heatimmfes  J^kr  e»*» 
iniudn  lätett  die  Reffi^rungageä  Era^iedwfk  Huiger  915^990  /«tu.  3Z 
*v/tgeHo&tmeH. 

204. 

920  am.  9.  Bii^ehof  Wigerich  von  M.  tz  hcBtäti^^t  dem  St.  Teieiitiii5kloster 
(Neumttuater)  die  Güter,  welche  ei*  zmh  Zeit  b^ines  Epis<H)pat8  seinem 


Digitized  by  Google 


($16 


familiaris  Adelbold,  der  nach  ihodi  das  Stadtregimoat  führte,  übergeben 
«od  weUlie.dir  Pfobtt  Albtrieli  ton  duMin  .^ucdor  ftr  das  Siebter  a«r> 
g^ilA;  halte.  Httit  7  id.  nart  10,  ngai  Hfuini  -regia  in  regno 
Hlutbarii  quopcUn         ind.  a.  (Urkb.  1^0  sro.  288  «o  1011  mti.  9.) 

Oedt,  Kftmf^t  Qeaoh.  4m  Ardetm,  OetchL,  Mi«»  Jtthr  1011, 

vilkrtnd  «r  «i^  ürlaMd$  rüshüger  in  m>  Mtat,  Mtme,  Ztü- 

ä«hf0  JSJ^  will  am  JOll  da9  Jahr  1012  machn.  — ,  Da  nmek  Moo- 
ijer's  On&ntastücoH  Wigench  von  917 —  927  liUchof  eou  Metz  icur ,  das 
10,  Kegierungsjahr  Königs  Heinrich  1.  in  Lothringen  (von  923  der  Alh 
.netziing  KarVs  des  Einfältigen  gerechnet)  933  int  (denn  unter  dessen  vrtd 
der  Ottonen  Kegiemng  ist  diese  üatintng  gehräuchlirhj ,  das  Jahr  933 
aber  die  ind.  6  hat,  so  ist  wegen  der  ind.  3  das  Jahr  930t  vnd  927  als 
Todesjahr  Wigerich'«  für  unsicher,  angenommen, 

« 

(932  fdir.  88.)  Urkiinde  Uber  die  ESnweihang  uad.Dotirang  der  Kirche 
sa  üdera  dorch  den  Bnbisohol  Rotbert  von  Trier,  5  kal.  mart.  tempo- 
ribua  Heinrici  r^^ia  et  duds  GinilWti  et  advocati  Gocb^  et  prepotiti 
Regilonis  et  decani  Gaganhardi  &c.  &c.   (Urkb.  2,348  in  Naehtr.  10.) 

Ooere  Jiege$teH  6'.  3.  Gedr.  Höfer,  Zeitwkrifi  2,127,  ticUer,  De 
fn'oepisc.  Treo.  8,  4.  Anfang  dfr  Ii* gierung  Erxbisehofk  Rotbert  931 
«nd  Ende  König  Heinrich'$  1.  den  2.  Juli  936,  Ihn  S^-nntag  ah  Tag 
der  Kinweihung  angenommen ,  fällt  6  kal  nuwt,  in  detn  Xcitraum  r<>n 
931^936  im  Schaltjahre  932  auf  den  Honntag  vndztrar  auf  den  26,  Fehr, 

206. 

• 

938.  Prckarievertrag  des  £rz1»acho&  Kotbert  von  Trier  mit  Ada,  einer 
Nichte  des  TerstorbeDeii  Ersbischoia  Rotgor ,  Uber  die  Kirche  au  Die- 
drahofen  mit  zugebririgen  Gütern  und  LXndereien  aa  Bruch  im  Riao- 
gohenaiaeheD  Gau  in  der  ArdeniMNi-Gra6chafl.'  Treveria  986.  ind.  11. 
tu  2.  jrepwste  Ottone  lege  aupar  regn.  ^ondam  Lotharii;  (Urkb«  1,SB8 
■M>.  173  an  986  ) 

Omts  Regenten  »S.  3,  Gedr.  Honth.  1,27:,.  —  Dm§  Jahr  »38  int 
tfitftf  dee  w  der  Ui-kunäe  gegeUnen  Jahren  936  ttUgtnommm  worden, 
teeU  dazu  ind.  11  und  regn.  a.  2.  Off(>niH  stimmen,  auch  ein  Extrakt 
bei  Brotoer,  Avn.  1,453  das  Jahr  hS^S  /tat.  Da  933  aug.  8  das  dritte 
JUgitrmgyahr  Otto^s  begi^mi,  fieU  die  L'rkuude  war  den  Aug.  933, 

207. 

940  iutt.  3.  K5nig  Otto  1.  bestätigt  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier  den 
üririiniihntw  nnd  die  ^cntmakio  fiaaitBungcn.  Moganlie  '3  neA.  jan.  iMM. 
iod.  18.  a.  Ngn.  4.   (Urkb.  1,338  oro.  175  sa  940  jnn.  4.) 

Bläutier,  Btgnta  regtun  atgue  mpeMter,-  Bönumor,  S,  C  uro.  99, 
Gedr,  Zjftmm  Ü,16  W9  dem  Orig,  «ml  Monogr.  und  Biegd;  kieram 
Stmtk,  CWawt,  Hi$t.  de  Lorr.  L  Ed.  Iß46  uW  //.  Ed.  2,184, 

Beriholet,  3iH,  de  Liueemb,  2,79,   LUnig,  Beieht^rekw  IS^, 


Digitized  by  Google 


1Ug«MBa.  Nn.  906— MB. 


fl2  lili.  t,  KSnig  Otto  L  nimmt  das  ▼on  Atttk  OnÜNi  Oonnd  irsstift^te 
Kioetor  (Limburg  «i  der  Lahn)  in  seinen  SchntB  und  bestätigt  den  Er- 
ben des  GrOnders  die  Yogtoi  darüber.  In  Ifegmttit  4  non.  fm  regit 
'    a.  6.    (ürkb.  1,239  nro.  176  nach  Böhmer  zu  940  jun.  10.) 

Böhmer,  Reg.  reg,  Born.  8.  6  nro.  101.  Gedr.  Oiinther,  Cod.  dipl. 
1^.  —  Wegm  regn.  a.  6.,  tcelckea  &41  atig.  &  beginnt  m'«  Jahr  9^ 
guetzt,  da  diesem  auch  das  Itmerar  nicht  widerspriekt. 

MS  Im.  18.  Derselbe  eith«It  der  Abtei  St  Ma3ani&  bei  Tkisr  das  Reckt 
der  freien  Abtiivahl.  In  Witlara  16  kal*  febr.  943.  ind.  18  (riebtiger 
1.)  a.  r^.  7.  (Urkb.  1,240  ni».  177.) 

BsHmer,  Reg.  8,  7  wo.  114,  Oedr,  ZyUeeiu»  2,16  mä  Mimogramm; 
kieram  Honth.  l;278,  Berthdet,  Biet,  de  iMeeemb.  2JS0,  LUmig,  ReidU- 

210. 

943  inu  1$.  Prekarievertrag  des  Abts  Farabert  von  Prüm  mit  den  Ehelen* 
ten  Ramengar  und  Adalgarde  Ober  Guter  im  ßiedgpsu  und  in  gleieh- 
namiger  Graftcbaft^  im  Eifelgan  in  Zülpicher  Graiidiaft,  im  Hosdgao 
m  der  BiedensischeD  Oralscbaft,  im  Karasgaa  und  Ripnarier-Oan.  Pru- 
mleniii  monasterio  17  kaL  jul.  943  ind.  1.  rcgnante  Otlone  rege  a.  7. 
(Urkb.  1,242  nro.  180.) 

211. 

*  943  ien.  15.  Andere  Ausfertigung  vorstehenden  Prekai  levi-ruags  üüter 
demselben  Datum  ^  jedoch  von  dem  Abt  Hildrad,  welcher  1026  starb; 
daher  &lseh.   (Urkb.  1,248  nro.  181.) 

212. 

948.  Bericlit  über  die  von  dem  Ritter  (rozlin  vor  setncra  Tode  an  da5  Klo 
ster  St.  Maximin  gemachte  und  nach  «^cinor  Bestattung  daselbst  voo  der 
Wittwc  und  deren  Sohn  vollführte  Srln nknng  des  Ort^  Hunzeline^dorf. 
943.  regn.  Ottonis  7.  ind.  2'  temporibut»  Ogonia  abbatii».  (Ürkb.  1,241 
nro.  179.) 

Gedr.  Honth.  i,2*r<s.    Jeantin,  Le»  rhfonüjues  de  l\ii\it/ine  et  de« 
Woepures.    Varia  et  Nanr.g  lööl.  8vo.  1^54.  —  Dtm  regn.  a.  7.  tcevA 
vor  den  8,  Aug.,  wogegen  ind.  2  7iack         24  weiet. 

213. 

1I4§  4ec.  n.    König  Otto  I.  schenkt  seinem  Getreuen  Franko  sechs  Man* 

HU»  im  Königsforst  Lautem  K^vischen  Bascnhach  und  Riehenk>acb  im 
Nahgau  in  der  Graf^^oliaft  Conrad's.  In  Tarneburg  16  kal.  jan.  945. 
ind.  2.  (richtiger  4.)  regn.  a.  10.    (Urkb.  1,245  nro.  182.) 

Böhmer.  Reg.  reg.  Rom,  8,  d  nro,  129,  Qedr,  MarUne,  iM,  autfl. 
1^,   Mo7ith.' 1^60, 


I 


Digitized  by  Google 


•  .  äAÄ  .  *.  \ 

M  M.  'M.  Kftnig  Otto  I.  i^titufrt  dem  Emtift  Trier  die  St  SemtiiiB- 
'    Abtei  tu  Uistriebt  und  bestiUigt  die'  ÜdLQndeD  seiner  Toi^nger  Ar- 
iȟ(  Zbentebold,  Lud#ig  uiid  Karl  MeriAer.   In  Talahem  4  kal.  Jan. 
d45.  ind.  2.  (richtiger  4  )  a.  Oi($!U^  10.   (Urkb.  1,246  nro.  183.) 

Böhmer.  Ji^'>/*>iften  S.  8  «ro-  131,  ü'dr.  Mirnevs,  Oj)j).  Jipi.  i^^^^^j^ 
hierauf*  tionth,  1,2S1.  H'-crt^r,  Jnti.  tt-iCut.  t'almet,  II  int.  dt  Lort\ 
L  Bd.  1,361  und  II.  Kd.  2.191.  Liinig,  lieiehsm-rhic  16,l9t<.  Gesta 
'Pre'i'.  ed.  Wi/tftrnhach  IjLfiK  Ki/riamltry,  Ati».  Aikj.  Trer.  6'.  94,  So- 
dann mit  den  zia eckdienlich fn  bälHchungen  und  dtrtn  Datum  4  kal.  jnn. 
946  ind.  2.  regni  im^/triitjue  n.  9,  h^i  d^  Hosii^rps .  Sff  ntm.  Loth.  ac 
ßarri  ducum  j'ol.  12  verno.     I  ergi.  auch  i^ibüüiii  Ann.  Im}*.  2,0^, 

tl§.  Tamseh^ertrag  iviftcben  Goderamnus,  dem  frOfaem  Vogt  der  St.  Ser^ 
vathiskirche  so  Hastricht,  mit  dieser  Kirche  resp.  dem  Ersstift  i'rier 
Ober  Guter  zu  Lens  in  comitata  Avernas  und  au  Bovingas  in  oomitatu 
Hardinne.  946.  ind.  4.  a.  regnante  13:  Ottone  rege.  (ürkb.  1,246 
nro.  184.) 

Coerz  Hegesten  S.  4.  —  Wegen  ind.  4  mr  8ept  24  /aUenä,  .  946 
'    ist  big  Aug,  6  Ottoni»  regn,  a.  101  | 

216. 

947  iau.  21.    K<)nio:  Otto  I.  bestätigt  in  Folge  eines  ergangenen  Kcchts- 
epruches  dem  Eiübiscluif  Flotbert  von  Trier  das  Privilegium  Kaiser  Lud- 
wig'» in  Betrclf  der  Ininiunität  und  ZoUfreiheit  def  Erzstifts.  Frank^-^ 
fört  6  kal.  fcbr.  947.  ind.  5.  rcgn.  a.  11.   (tirkb.  1,247"  nro-  185.)'" 

Bi^mer.  Ih  gelten  8.  S  nrn.  f4ß.  Gedr.  iT<mtK1^82:  Ö<fUin  rkritil. 

21T  •   ^\       .  . 

948  ans:*  4.   Derselbe  nchenkt  der  Abtei  Echternach  den  Ort  Rinera  im 

Tubalgnn  in  dor  Grafschaft  des  fJrafen  Irinfried.  Ticzaeha  2  noo.  .aus^. 
948.  a.  reg.  11 .  (richtiger  12.)  ind.  3.  (ri<jhligßr  6.;.  CCrkb.,1,251  uro.  U^) 
Nicht  bei  Iföhmer.  ^ 

Mi  «il  lik  .  Denelbe  bwitttigt  d^  firastift  IVier  ^  (SisUikttng  Kaiser 
'  Btfrl^  bUr  Zerf  and  Serribh  mk  Sdm  Jagdtadit  in  beirtiiilmieti  Chren^ 
« tak   Aqoisgrani  palailo  id.  maj.  M9/  ind.  ^.  regn.  a.  14.  (richtiger 
18:)!   (Uvkb.  1,252  »TO.  1^1)/      AVMf  hei  /flf%mM 

.  ■  \>  ' 

219. 

§49  ilin    1    ner=-Rlbo  bej:tntigt  in  Fo!üc  Urthoils  der  an\vesenden  genannten 
HeichsiUrgten  der  Abtei  Prüm  das  Kloster  Süsteni.   Nininaga  kal.  jült'^ 
^  ind.  7.  regn.  a.  14.   (Urkb.  1,250  nro.  18»  zu  948  jun.  1.) 

39a 


618 


Böhmer,  Regesten  S.  9  lu  o.  W7  zu  948,  Qedr.  Martene,  Coli.  ampl. 
1,289:  hieraus  Honth.  1,283.  —  Kach  Küpkt  in  Ra/iA-e's  Jahrbüchern- 
des  deutschen  Reichs  1,  2  S,  77  wegen  ind.  7  und  regit,  a.  14.j  welches 
zwar  erst  am  8,  August  beginnt,  das  Jtikr  ^f^enomnßien* 

m 

(949  Sfpt  15.)  Erabischof  Rotbcrt  TOn'Trür  schrnkt  dem  MartinBkloster  im 
Mfticngau  ciiici)  Weinberg  und  den  Zehnten  in  den  umliegenden  Dör- 
fern. 956  ind.  7.  17  kal.  ort.  a.  reg.  Ottonis  22.  ».  Bodberü  29. 
(ürkb.  1,261  nro.  201  zu  956  scpt.  15.) 

Ooerz  Rege.tten  S.  4.  Gedr.  Q Untier,  Cod.  dipl.  1.63.  —  In  der 
Datirung  sind  bedeutende  Unrirhtifjkeifen  :  956  hat  ind.  14.  regn.  o. 
tonis  21  fam  S.  Avg.  hegin  it>  ml J  und  frar  ErzbiHchof  Roibert  bereit- 
ani  19.  Mdi  (ji-ntori^'u ,  Imtfe  id>Br/iaupt  keine  29  Pontißkafs- Jahre ,  do 
er  erst  KrzbiachvJ  am  Trier  wurde  .  Line  Xachlässigk^it  de.-*  Scfirei- 
bers  aundiinend,  »ind  wir  gf^neigt ,  die  Crkunde  aluo  zu  daitren:  949 
ind.  7,17  kal.  oct.  a.  tyg.  Ottoniit  14.  a.  Rudberti  aej/i.  19,  indem  uns 
die  ind.  7  vnd  Ponfißkatstjahrt!  fiotheirfis  auf  das  J^r  949  ifßnfHkren. 

Da»  unten  aufgepreute  Siegel  e<m  weiteem  {Vaeha  tet  mitd,  4"  m 
Üureknwser,  und  steigt  den  mä  der  Tiara  un^  dem  PälHum  hddMun 
En^iti^f  in  gmtzer  Figur  auf  aeinem  8es9d  mit  HundiktSffen  und 
Füssen;  in  den  ausgestreckten  Händen  rechts  den  Stab,  links  ein  ofenes 
Buch,  Von  der  freistehenden  üinsciirift  ist  nur  naek  wu  lesen:  .... 
8DM.  OMATJA.  ,TREVIBßäVM.  AHCHl.^^^  CVPyS,. 

•50  ffh.  21.  König  Otto  1.  restituirt  der  Aht<-i  St.  Maximin  bei  Trier  Kir- 
chen mit  Zehnten,  Widdum  und  Zrusiriitcn  Nometensi  civitate  3  k«L 
mart.  950.  ind.  7  (richtiger  8).  a.  reg.  14.    (l'rkb.  1,253  nro.  192.) 

Böhmer,  Regtsten  S.  10  nro.  171.  Gedr.  Martens,  Coli.  ampl.  1,291 : 
hieraus  Honth.  i,284,    Guden,  Cod.  dipl.  2J. 

MO  tth.  28.    Pabst  Agapet  II.  le&tätigt  uuf  die  £.Ui||^  der  Abtei  St.  Ma- 
'  ^imio  bei  Trier  gegen  den  EizbtBcbof  Rotbert  von  Trier  in  l  olge  des 
Aottpruchs  des  römischen  Clerus  die  Rcich.<:uumittelbarkcit  dieser  Ab- 
tei. Dat.  pridie  kal.  mai  t.  ind.  8.  (Urkb.  1,257  nro.  197  zu  954  febr.  28.) 

J<^^,  Reg.  Pontif.  Rom.  S  319  nro.  2799.    Gedr.  ZyUesim  '2.18^. 
J^raus  Honth.  1,284,  Calmet,  Eist,  de  Lvrr.  l.  Ed.  1,355  und  IL  Ei- 
2.196.    Bertholet,  Jlist  d^  Lirarfnib,  2,84.  IJmig,  Reichsa?'chir  16JÖ9: 
Lf'jl/m  Christ.  13,321,  theiU  stu&üU,  theHs  zj/k9ßt4. Wegen  ind.  8  ist 
9itU  amumhmen, 

Mii^r  Wido  pnd  Genowen  LSoderti^  an  d^  (lieMr  in  d«r  Mi- 


Digitized  by  Google 


«1» 


•  Mt  SIlMi  Ahvoi  im  tfcMelgtau  in  d«r  Bedebahdieii  OraAdhaft  ili  Erb- 
pacht um  Wdufceiyri  daraus  bq  mafheof .  IVevdtb  fn  domo  S.  Fein  t 
kal.  mart.  952  a.  reg.  OttonU  18  (lege  16)  auper  r^pn.  qtiondam  Lo- 
tharii,  ind.  10.    (ürkb.  1  iT- i  im..  193.) 

Goerz,  Hegettm  S.  4.    Qed»-,  Month.  '  '* 

224. 

tt6  -953-   Kiiiiig  Oito  I.  reäitituirt  dem  Erzstit't  Trier  d&a  Kloster  Horreum 
zu  Trier.    Ohne  Dat.    (Urkb.  1,255  nro.  194  zu  930—956.) 

Ufieht  hei  Horner.  —  Da  de»  Königs  Brudtr  Bruno  in  der  Urkunde 
Hoeh  fMhCsftf  Endmchof  genanmii  wird,  dte  Eegierungnzett  Ouo^i  /.  wm 
9S6  auff,  8  hü  963  aug.,  wo  Bruno  Erzbüchof  wurde  ^  angeiumme»; 
<loeA  ver^eiche  folgende  Urkunde ,  wo  dem  Kloster  noch  die  Heiehm: 
'mittdharkeit  gesieheri  wird;  da^er  'o^ixl^ 

225. 

aiiff-  30.    Derselbe  bestätigt  dem  Noonenkloeter  Horreom  zu  Trier  die 

namentlich  mifEreftlhrtcn  Besitzangen  zum  an«?ch!ie«?!i'chAn  TTnterlialt. 
sichert  deuisclben  die  lieich.su nraitt^Ibarkeit  und  die  tVcie  Aebtissinnen- 
wabl.  Moguittie  13  kai.  sept.  953.  ind.  7  (lege  11)  rego.  a.  18.  (Urkb. 
1,255  nro.  195.) 

Nicht  bei  Böhiuer.  —  Gedr.  IJoefer,  Zeitschrift  1,368  v,nd  Jc^^ 

Diplomata  quadraginta,    Berol.  1863.  S^o.  S.  7  ex  orig,  *'  ' 

.  ■    .   •  'p  1       .  I  .... 

ist  WS.  iO.>  "Dendbe  beütttigt  die  Uniiiiltetbtrk«}t  dtfr  Abtei' 8t  Maxi- 
.  mia  nid  dbr«n  Fiaoher«}ger«ditigkeit  m  der'  Rover  gegen  die  erhobe- 
nen Ansprüche  des  Et/bischofB  Rotbert  von  Trier.    Maguntie^'^  kal. 
aept;  953.  Ind.  7.  (richtiger  11.)  r«gn.  a.  18.    fürkb.  1.256  nro  196.) 

Böhmer  ,  Heg.  Imp,  8.  il  uro.  äÖS.  •  Gedr.  Zyllesius,  Üefem.  abb. 
S.  Maxim.  1,11  und  '2A7  mit  Monogramm  und  Siegel;  hieraus  Honih» 
.   1,286.    Calmet,  Bist,  de  L<yrr.  L  Ed.  1,354  und  II.  Ed.  2,194  zum 
■'  Jahr  949*    Bertholet,  Biet,  de  LuxenA,  2fi82.    Lünig,  Beichsarchit» 

srpt  9. .  firabisohof  fiotberi  virin  Trier  stiiEt  daa^  reptaiirirfea  und  am  8. 

aiognw^bte  MarienUoater  cd  Trier  (Si  Meigen  oder  8.  Mariae 
ad  martyroa)  wieder  in  Bents  der  Zinsen  nnd  des  Mednma  von  den 
Weinbergen  nnd  Aeekem  am  Tri^r  berom.  Dat.  5  id.  sept  958.  rag- 
nante  Ottone  rege  a.  regn.  21.  a*  pontif.  Robertl  aepi.  25.  eodem  a. 
'  glori^mt'  ro^c  Otto  et  imperator  Ungiros  Vicil  et  Romano^  !mf>erio  aub- 
-egH.    (Urkb.  1,258  nro.  198.) 

Goerz,  Üegeaten  8,  4,  —  Wegen  der  Ün^arMchla<*ht  am  Lech  956 
^aittg.  10  diesen  Jahr  vorgezogen,  indem  dazif  auch  a.  25.  aepi.  Itotperti. 
wdcAer  931  den  trier.  6tuhl  bestieg,  p<mt,    Dae  regn,  et.  21,  Ottoni» 


Digitized  by  Google 


i  ifittW  auf  966  und  dit  Bmei^kmung  mioe  Otto  et  iiiywKtffli'jvili  Qm  «nt 
r- .        /eb*\  :i  aU  I^mm  geleH/iU  wurde,  0Hf^  IttffitpiiUrmufm  wi  Ikitim, 

'  '  '  f28. 

955  MOV.  21.  Pr«  karicveiirai;  zwischen  Ki'zbiechot"  Rotbert  von  i  i  lej-  und 
Erembold,  elnrin  Rittei-  dvv  Kirclic  von  Verdün,  über  IJöri^^e  zu  liie- 
vra,  Janüergoiuiii,  Aduna  in  cumitatu  Ivutio  und  in  comitntu  Waprinsi. 
Dat.  il  kiU.  dec.  956.  reguaiite  Ottoue  rege  a.  21.  «oiitiii  a.  Otiu  r«x 
Ungru»  Ticil.    (üikb.  1,259  nro.  199.)  ■     .  ■  . 

^  Qoert,  Kege9fen  B.  ^   Oedt»  Hotttk  1^87,  dü  IkOmm 

m^ffl,  wrk^gehtnde  Urkmide* 

m. 

§56  Mt'i  10.  Kö\i\^  Otto  I.  rettituirt  det*  Abtei       Maximia  bei  Trier  die 
früher  dem  Reich  ^elu5rigeii  sali&clieu  Zehnten  von  den  Beneficialeo  der 
Abt«i.  behufs  der  ArmenpHege.  Fränconovurt  6  id.  niart.  956,  ind.  13. 
-    (A^e  14.)  regu,  ^.  21.  (lege  20.)    (Urkb.  l,2t)U  uro.  200.) 
1  .         Böhmer,   Reg.  Imp.  S.  11  uro.  'JH.    Qedr.  Marterte ^  Coli.  cmpL 
1,293  f  kieram  üonfh.  1,288.  Gaiinet^  Butt,       Lorr.  L  Ed,  1^362  tmd 
,U,  Md.  Gudeii,  (Jod,  di^.2,^  w  oMio^fk^ 

•st— 956  Hil  7.  ibsbisdioC  Botbwt  to«  Trier  boetltigt  bei  Qekgeiiheit 
der  EiaweUmng  der  Kirche  su  Welcfaenreih  mm  7.  Mu  deren  Ab- 
hängigkeit TOD  der  9f  utterkirch^'  m  Kacbteheini  und  die  von  ErslHeckof 
Hetti  bereits  festgeeeteten  Giesden  dieeer  Plerrei  tvie  «lieh  (deren  Inluir 
porationjnitdenSt  BCeHinekloeler  (MioiSermeifidd).  Ohn«Oet.  (Cikb. 
1,240  nro.  178  «u  943.) 

,  Qoere,  RrgeHteu  S,  4.  Gedr,  QUMke^r  CM.  dipLXßl.  DmJmkrt 

dm  Füwt^ßkaU  ürz^h  Metöer^B  an^tiwmeii* 

•  -  •  '  .  /  •  • 

231. 

99^— U56.  Prc'karievi-rtra^  des  Erzhi« 'hot-  Rotbert  von  Trier  mit  der  edeln 
Frau  Bertha  über  Ländereien  und  ilürige  zu  Prodaicrateo  und  ^Irloot 
in  pago  et  eomitatu  Wapensi.  /3hnc  Dat.  (Urkb.  1,237  mo,  174  zu 
c.  938.) 

€hfrtr  Uigettm  8.  4.    UeJt:  HtnaK  1,^6  mt  e.  938.  ^-  Dk 


617  iAB.  %.    Fabst  Johann  Xll.  übersende!  dem  fintieohel  H(einrielj  von 
Trier  das  Palliiim.    Dat.  6  id.  Jan.  a.  penl,  Jebennie'XU.  |iye  3. 
•  .  ilMl.  15.  967.    (Urkb.  1,262  nro.  202.) 

Jaffi,  Heg.  Horn.  Bimt.  6.  321  nro.  2m.  —  MaOnütt  OMtOk^  CW. 
.    d^i  1,127  J^Qte..  . 


Digitized  by  Google 


m 

4iB  .tfr.  29.  K«ing  Ott»  I.  liclieukt  der  Matrone  ReginUnde  Güter  im  VfüiS 
ge«  iui  Engertigau  ui  4to  Grafschaft  Wültbraohts.  Hingilinbtiit  3  kal. 
IDlij.  959  ind.  l.  regD.  a  23.    (Urkb.  1,263  uro.  203.) 

Böhmt,  Utgt  Imp,  Ü.  nro.  220  »um  Jahr  958,  wo»u  ind.  1  und 
da»  Itxnerar  pcust.  Dag^i^effn.  a.  23,  begmM  9ö8  Mig,  8*  Gedr. 
Günther,  QhL  dtpL  1,64. 

m. 

(959)  fck.  18.  £nb]flchof  Hdnrich  tqü  Trier  baaolirdbt  bei  Gelegenbeit 
der  jEäawdhiing  der  in  Stein  neu  an^eftlhilen  Kirehe  noter  dmCaiM 
HanbMli  (splter  BCooteb^qr),  welche  früher  m  Hob  erbeni  vd*  dem 
Gfib&Mhof  Botbert  bereite  geweiht  nnd  dem  Kloeter  (St  Florin)  M  Cob- 
koE  geichenkt  worden  '«ar,  deren  Zchntbesirk.  Ohne  Dat,  nur  mit 
id.  Iibr.  ^  Tag  der  Einweihung.    (Urkb.  1,264  nro.  204  zu  959.) 

ffMr«,  BegMten  8.  o.  (hdr.  Brower,  Metropolis  1,228.  Holzer,  De 
proepüoopis  Trev,  8,  eum  Jahr  AfiA  m§m  dee  m  diteem  Jeikr  €»J 
den  13.  Febr.  faüenden  Sonntags. 

Deut  Siegel  ron  wei^iem  Wachs  war  auf  die  liückstite  der  Urkunde 
^epra<jt  und  ist  bis  auf  ein  Stück  des  Matidee  verktreUf  au  eehen  sind 
mck  die  Buduitabeu  .  « .  ..^  V8J(PI.  •  ' 

95i  Mf  •  1.  BoTo  macht  das  seiner  Gemahlin  EngUa  ab  do»  Tenefariebene 

Gnt  zu  Dundeva  in  comitatu  Bedensi  mit  deren  Conaens  zu  einem  Le- 
ben doB  Kloeters  St.  Maximin  bei.  Trier«  .  Treviris  in  templo  S.  Maxi^ 
mini  kal.  jiov.  d5a.  ».  i!<egn.  OfctOMe  il^b  25  (i^  94).  (Urkb. 
1,266  nro.  206.) 

Oecfr  Bertholet,  Hut.  da  Luaemb.  2^0.  Honth,!^,  Gnden,'  Cod. 

ftM  ipr.  8.  Liutgarclc  schenkt  dem  Kloster  St.  Maximin  bei  Trier  ihr  Gut 
Mamern  nebst  Kirche  in  comitatu  Nithegowc  vorbebaltlich  lobenBlUng- 
licher  Nutzniessung.  Treviris  in  coenobio  S.  M«xiniirii  id.  apr.  960. 
ind.  3.  regn.  Ottonif  25  (lege  24)'    (Urkb.  1.2G0  uro.  2u6. 

Gedr.  ürrtholet ,  HUt  dt  Lvitemb.  ^,80.  Honlh.  1,291.  Oudenus, 
Cod.  dipl.  S,1027, 

MO.    Erabischof  Heinrich  vun  Trier  be^hreibt  auf's  Neue  den  Pfarrbezirk 

der  Kirchn  zu  Mersdi .  w»^Ichc  (irnf  Nithad  und  dess^en  Gemalilin  Er- 
keiifrida  dem  KiuoU^r  !m  ^Jaxiaii|l  bei  Trier  geschenkt  hutt^.  (Mariach) 
9&J  ind.  a.    (Urkb,  I.L'bZ  nro.  207.) 

Goera,  litqeaien  ii.  -v.   Grär.  Mm-tmt.  t.'oll.  nmpl.  I..)i4.  litniholet, 
.     Biet,  dp  Lvxtmb.  2,87.    Hontk.  1,29(J    Gidl»,  rhr.st.  13,322.  Fnhli- 
«cdl.  de  im  soeiet^  de  Lussernb.  11^  —  Wege»  ind.  3.  cor  h^.  24faUend. 

f 


Digitized  by  Google 


238. 

MI  Mi  M.  König  Otto  1.  sciienkt  dem  Miiiiizer  ProbM  TheodeHdi '  Ük 
tilher  in  den  Markpii  Kira,  Berg.  Hn«cnbach.  Wickcnrcxl  und  Purvi- 
laring.  welche  dem  f.atithert  and  Mi«;nit>t)?:  durch  den  Orafen  Emicho 
nach  Fratikrnrc«  Iii  iili<:<  s|>rorhcfi  ^oi  don  sind.  iDgilinbeiuj  4  kal.  jan. 
P61.  ind.  1.  H.  i.-giii.  2(>  (lege  2äj.    irrkK.  I,?fi7  nn».  208.) 

Böhmer,    hf-tj.  Imp.  S.  13  HiO.  246.    Grdr.  Marittif,   Coli.  ampL. 
1,315.    Honth.  1,292. 

289. 

Kuihei  (.hto  1.  bestimmt  die  Abtol  8t.  Maxitiiln  bei  Trier  zum  Wittum 
f^'-r  Ivab^crinnen .  di  ti  dnrtljieti  Abt  \Villihr>r  Hies  Wikor  und  dessen 
Natltiulger  zu  doreji  Knjdiincn .  nnd  bf  stHtift  znirlolob  die  Ininiuuität 
nnd  genannten  BositzuiiL'"*!!  der  Abtei.  Iv  iur  H62  ind.  o.  a  inip.  1. 
i-^u.  rogis  Ottoni.s  Hlii  2.  (richtigor  l.>    *1  ikb.  1,268  uro.  209.) 

Böhmer  j  Reg.  Irnji  iS.  14  ttro.  '>o4  Öedr.  ZyUfsiu»  2,19  mit  Mo- 
mffvmmtf  kimam  üomtk,  1^2.  CnlmH,  Hütt,  de  Lorr.  J.  Bd.  1^368 
und  IL  Kd,  -2,211.  Bmntann,  Ih  re  dvpi,ß.  110,  fWikkebmnm)  Hwt. 
hupikd,  &  Eliimabelk&.  29»  L»nuf,  Reiehmrckin  16^00/  QMa  t^ria, 
IB^.  —  We^  Horn,  W  9$^ /ehr,  2  dk  Kddätrkrmukg  tMtfmkd, 
Wold  m  den  Februar  faUeud.  Ott»*»  II,  K9mff»kr8mui^  961  «nh  26 
zu  Aachen.  Der  Abt  WÜler  war  Vereü»  9S7  gettorhen  und  ihm  folgte 
966  Wiker,  Vgl  Ann.  S.  Maximini  ap.  Vertz,  Script^  2^13  h.^^, 

Ml. 

Me.   Thiede  aebenkt  der  Abtei  St.  Maxiroia  bei  Trier  mSiA  Got  IMuam 

▼eri  m  btniica  S.  tfaximiiii  963  i&d.  6.  regn.  i^gis  Oftosk  88.  (tJrkb. 

M.»0  ora  210.) 

Gedr.  Marteue,  Coli.  awpL  Li  16,  Hanth,  1;294.     Wegen  tjegn,  eu 
26.  Our  den  8.  Auguef  faÜeud,  '  '* 

'  '  =  ■       '*       •  «41..  .       '  " 

^63  A^i  .  n  (12).  Tau^cbvertra^  zwiscboo  dem  Grafen  Sigfrid  und  der  Ab- 
tei St.  M«;ciiniii  bei  Jrier^  yanach  Ersterer  mit  GpiiMiis  des  £rsbiielioft 
Bruno  jl«  (lenEeitigem  .Itcichsverweier,  dae'  Castell  LaBelnburg  Im  Me- 
thingsu  gegen  anderthalb  Hanau«  eu  Viubui  im  Aipdeonengau  mtauadit. 
In  eivitate  TreTerensium  in  mooaatcrio  memorati^  patroni  (S.  Maximini) 
in  die  palniaruni  15  kal.  maj.  ^3.  ind.  6.  regu.  Ottonis  regia  et  pa- 
tsifi  tiui  caeaavia  priAei|)itun)  tenentis  2.  (Urkb.  1,271  nro.  211.) 
tH  .  Gedr.  Miraeu».  (tpp.  dipl.  1,142.  Honth.  1,295.  Valntet.  fl{><t.  de 
'  Uhr.  I.  hkL  1,371  und  11.  Ed.  2,214.  Hn  fhohf.  Hi^f.  de  Lu.r^wh.  3J. 
Uro  fr  fr.  yietr<ip(4in  2. .'96.  Ducheane,  Hifl.  genealog.  d^s  inot.^dH."  de 
Lv.r,inh.  4.  Tnhifr.  .\<l<l>'t.  >td  huft.  Haidt.  119.  Dv  MoM,  (.kh-j>!>  dipl 
1,37.  <inüiji  i-hrint.  13.324.  LUnt'ff,  TW.  Germ.  2,1591.  .Jeantin,  Les 
chroniqufn  de  VArdenne  et  de  Woej^ure»  2,561.    Leihrntn  A7M4  Imp. 


Digitized  by  Google 


3JS0,  —  Die  Jahruangahen  »ti^^m^fi  genau,  dagegen  fSEU  963  der  die» 

jpalmarutn  auf  den  1^  Äp^nl  (pr(d.  idj,  und  ao  verbessert  auch  Hirsch 
Jahrkäcker  jfkf  dtafttck  l^kefn^M^fnrifih      ^       Anm,  1  äae  Dau 

•  •  ir.i  I  ,.j  •    ;   .  > '  t  .'X     010      •*■■'  '     '■  •  '  '  t 

mili  18.  Die  Gräfin  Uda  hclu'iikt  der  Abtei  St.  Maximiu  bei  Trier  Gü- 
ter zu  Frisinga  ini  Riz/igÄU,  zu  Iladespelth,  Ebiringflj  und  Wiliinisdorf, 
vorbehaltlich  lebcnsbinglioher  Nutznicssyug.  Treviris  15  kal.  jun.  963. 
iod.  5.  (besser  6.)  a.  2.  re^n.  Ottone  fi|io  iiuperatori»  (Jttuuis.  (Urkb. 
1,272  nro.  212.)  .  ]        '    '  ' 

Qtd^^^Bmik,  OwUn,  Cod.  4ipL  3,1029,  Jeant^,  U»  dbro- 

243. 

•68  (MS)  iun.  10.  Graf  Hermann  Bctviilkt  dem  Öt.  Martiusklo«ter  (su  Müns- 
termaifdd)  einen  Weinbei^  zu  Eitba  im  Maiengau.  Ofdemodföge  |^#|h* 
tenduiigi  9^iB.  ind.  5.  4  id.  jun.  regn.  Ottone  rc^ulo  a.  2.  eiusqno  pa- 
Ire  iniperium  possidcnfe.    (Urkb.  1,272  nro.  213.) 

Gedr.  Gunther,  ('od.  dipl.  l,6ö.  —  Die  IfuUktitm  tia^  JUegierunga- 
jähre  Otto'a  Ii.  wenten  in  das  Jahr  ifii'J,   .  .       >  , 

214. 

''•••'M.  2t'  Kßiiig  Cito  iL  Mt  die  IMktt  tmd  Pfliehteft  ües  Vögli  4)lei<i 
'dit  d«r  Abtei  St  Maxfoim  bei  Trier  'gebSrlgfeb  Leute  lu  BebweieHbeeh 
ieit.  IfigdinheiiD  IS-U-  eu^.  963.  ind.  6.  «.  ivgn.  3.   (UriLb.  1^273 
nro.  214.) 

Nicht   bei   Böhmei\     Gedr,   Marlene,    ('oU.  amjjl.  1,319.  Honth, 
1^300.  —  Der  Äxiwteüungacrt  Jngelhrnn  is(  ardqchtig.  indet^  Otto  Jl„ 
damaU  in  Italien  wari  rergl,  aveh  die  fi^gende  J-rhund^., 

•  '     ^       .  k.i,  i   1  . 

iul.  21.    Derselbe  beatUtigt  dor  Abtei  St.  Maxiniin   bei  Trier  ^ie  Im- 
munität und  freie  Abt«wahl.    Solage  12  kni.  aug.  9G3.  ind.  6,  «.  inip. 
Ottonis  imperatorii  2.  regn.  Ottonis  regia  3.    (Urkb. '  1,274  *  nro.  2 15.) 
Böhmei  ,  Reg.  Imp.  '4?.  23  nro,  Qedr.  Zyllenins  2^X  mt  M§- 

und  Siegel;  hüniu»  Hw^h  i;2Sl^,.  tMnig,  Heicheart^e  l6;261, 

24«. 

♦•63  iBl.  21.    Derselbe  beurkundet  ein  jbm  tün  rf^m  Abt  WikÄ-  m  St. 

Maximin  bei  Trier  erzähltes  Wunder,  wonach  der  heil.  Maxim m  einen 
Knaben  gerettet  hatte,   welcher  Zinsleuten  der  Abtei  geranbt  worden 
war,  und  eximirt  deshalb  den  Cleretteten  urd  dmen  NachkommeD.'?clia|((> 
von  der  vogteilidieji  Gerichtsbarkeit.    Trev^ri»  12-,Jifti..  a,ug.  ^6^.  ind. 
6.  a.  regn.  B.    (Urkb.  1,275  nro.  216.)  •  - 

N'ifht   bei  Böhmer,     dedr.  Ih-ower .  Ann,  /^^6T;  hieraiu  Honth, 
1,299.  --   Wegen  ^den  .^^taa^eU^tngswrtes  Tr  i^r  verdiächtig. 


Digitized  by  Google 


634»  mtgmm  Jh6,  MMM. 

KttbiBchof  Heinrich  von  Trier  giebt  dem  St'  McrtinskKister,  gemmd 
Aniliitivuni,  (zu  MUTistermaiHefa^)  2  Ifftiuus  m  Xfdrtiodi  im  IfinimMiy 
weiche  Sigibodo  und  Arnold  von  ihm  zu  Lehen  hattODy  niid  dieten  hn- 

den  Rittern  rlagcgcn  einen  Mansus  zu  SürRch  und  einen  zu  Küttig  D^e- 
derum  zu  Lehen.  Treverica  civitate  964.  Ind.  7.  a.  regn.  OttOHis  27/ 
imperii  2.  a.  rieinr.  aepi.  7.    (Hrkb.  1.275  nto.  2l7  zu  964.) 

Goerz.  Ut(j>^sf>,}  S.  ö.  Gf'lr.  (iihithtr,  Cf>d.  dipl.  1,6^.  —  Da  Erz- 
bisrh<<f  Hniit  ii'h  üu  Nureuihfr  !ß(JJ  in  Italien  war  und  nnf  der  Rück- 
ktJtf  dort  964  JuL  3  starb,  »q  ist  dan  JaJir  963  kitr  »iftgenoinitien,  wo- 
mii  oMcft  ind,  f.  a.  imp,  2.  und  a.  aepi.  7l*  vAmme»^  WtgeH  üuL  7, , 
naek  dem  24,  8«^.  963  faÜend,  dagegen  ' itt  'a.  27,  regn,  Ottimis  962 
OMg.  8—963  aug.  7, 

944  ayr.  29.  Volpert  ichenkt  dem  St  Maitiuskloi^tei  (zu  M&Dsterauufeid) 
eiiMii  Hiarat  sa  Mertttofa.'  Id  pago  Megooovdle  ad  inolii«t«riaBir8.  Mar- 
tioi  in  «omitoto  Udobi  -  $  iciK  diftf.  964.  iod.  1,  fqgpwüt  Mg«  OttODe 
A.  18.  (Udcb.  1,876  lur«.  2ia) 

Qedr.  GUtOher,  Cod.  di^,  IßT, 

34)1. 

1^64  uwi  29     PioUanevQrtrag  Kberiiai  it  f>  aut  der  Abtei  Pi  um  über  liutei 
zu  ßüd^heiiii.    in  .PrUQueusi  munu^ieriu  die  kaleud.  jun.  4.  964.  a. 
.  imp.  OttoniB  caAiwia  2.   (Urkb.  1,277  nro.        isu^i54  ji)f).) 
Dan  a.  2,  ivtp.  wei$t  in'»  Jahr  963, 

850        ^  ^ 
MI  Sfpt  n.    PrekanV vertrag  zwischen  dem  Kjy.hisehof  Heinrich  von  Trier 
und  dem  Grafen  Siegfried  über  Ländereien  und  Hörige  zu  Odowinea- 
leuken  and  den  Berg  Charbelun,  jetzt  Saarburg  genannt,  im  SaMigau 
in  der  Bodenflisclien  Gfilichaft.  'Grevens  in  domo  8.  Fetri  15  kal.  oct.^ 
96l.  e.  Ottonu  r^a  supor  regn.  ^uondam  Lothani  ^9.  ind.  t,  (ürtb/ 
1,278  nro.  220.)    ,        '  '  . 

(tveti.  fitneMett  S.  ö.  Gedr.  Piichefiie.  Ilist  dt  Ijuxemb*  5.  Toi- 
tier,  Add.  Pal.  1'2().  Minmin,  Opp.  dipl.  1,142.  Calmet,  ttisi.  de  Lorr. 
1.  Ed.  1,^71.  Ilonth.  1,301.  B)  ftholetf  Müi-  de  Liwewb.  3,8.  Ihiniont, 
Corps  dijd.  1,37.  —  Obgleich  die  J a Ii resan gaben  genau  stimmen.  90  hat 
.  das  Datvm  dorh  Bedenken,  da  litkmnUiaft,  Jirdt*  Meirich,  964. Jit^ 
ifi  JtalitJi  ge^rben  icar.  •  :■.!'• 

•  *  251 
apr.  5.   Kaiser  Otto  1.  bestätigt  die  Privilegien  der  Abtei  St  Maximin 

bei  Trier,  namentlich  die  IromunitHt  und  frere  Abtawahl.  Ingilinheim 
palatio  non.  apr.  965  ind.  8.  regn.  60.  (le?e  29.")  (Ürkb.  1,279  nw».  221.) 

Böhmer,  lieg,  fmp   8   16  nro.  Gedr.  ZyÜeHU»  2fS^  mit  Mo- 

nogramm und  iSiegei.    lAitiig,  ReichsarcJtiv  16^261.  '  •  » 


Digitized  by  Google 


«26 


MI  iu.  *I.  E^uMf  Otto  I.  beslKtigt  dem  Kloster  St  Maximin  bei  Trier 
die  von  seinem  Vtter,  KSaig  Heinrieh,  geschehkto  Eirobe  so  Dleden- 
hoffla  mit  ihiem  Widdern.   Colonie  7  id.  jan.'  966  iod.  9.  a.  31 
'•  (Ic^  80)  ünp.  4.   (ürkb.  1,280  nro.  223.) 

BlAmet,  R$g.  imp.  &  16  uro.  310,   Qtdr,  H<mth,  1^, 

966  Im.  1.  Denelbe  reatitairt  dem  Consent  gn  St.  Maxiain  daa  tob  K6< 
nig  Dagobert  nm  Naehmittagitnmk  geeebenktoy  Ton  seinen  TorgUa* 
gern  aber  an  Andere  wa  Ldhen  g^gäene  Gut  ad  Yalles  bei  Trier. 

^      Dat  wie  Torber.  (Urkb.  1,281  nro. 

Böhmer  f  Reg.  Imp.  S.  16  nro,  311.  Chdt,  MübtUmb,  CbÜ,  «mpi. 
1321  i  Amtom.  a<mih,  IßOS. 

966  fcbr.  4.  Daciilbe  aobenkt  dem  fimbifobof  Tbeoderieh  tob  Tri«,  waa 
.  den  beiden  BrUdeni  lÜQgingald  und  Kiginio  In  genannten  Orten  der 
Gfm&obalt  Nabgan  oonfiseirt  worden  ist,  mit  Auanabme  einea  Drittels, 

welches  deren  älterer  Bruder  Lntulbert  erhalten  hat.  Noyiomago  2  non. 
lebr.  966.  ind.  9.  a.  regn.  31  (lege  30)  imp.  5.  (Urkb.  1,2B2  nro«  9S(K) 
Böhmer,  Heg,  Iw^.  8.  17  nro.  31ö.    Gedr.  Uonth.  1,304. 

Von  dem  Siegel  in  weissem  Wachs,  vor  der  Becognition  nnfgepresst, 
ist  nur  der  mittebte  Theü  erhalte»:  gekröHt&'  Kojif,  mü  tichnurr-, 
Bat^ceu-  und  Kinnbart,  vorwärts  geMeUt. 

255. 

§6f  fcb.  6.   Derselbe  schenkt  (in  derselben  Wdse  wie  am  4  Febr.  an  den 

Erzbischof  Theoderich  von  Trior)  die  obengenannten  confisclrten  Güter 
an  die  St  Gangolfskirche  (in  Mainz,  welche  der  Erzbischof  Theoderich 
erbaut  hat).    Dat.  8  id.  febr.  966  ind.  9.    {T  'rkb,  1.282  nro,  226.) 
Böhmer,  Heg.  Imp,  8,  17  nro.  316,  Gedr.  Günther,  (Jod,  dipl,  1,70, 

856. 

9i#  M^.  24.  Derselbe  schenkt  dem  Erzstift  Magdeburg  das  nach  Rechts- 
spruch der  frUnkischcn  Grossen  den  geächteten  Conrad  und  Eberbnrd 
confisdrte  Nonnenkloster  Kesselhf'im  im  Gau  und  in  der  Grafechaft  Mai- 

'  feld.  Siratborgo  9  kal.  sept  966.  ind.  9.  a.  imp.  5.  regn.  31.  (Urkb. 
1,283  nro.  227.) 

Böhmer j  Reg.  Imp.  S.  17  nro.  323.  Gedr.  Leuber,  Disquisitio  pU- 
naria  atapidae  Saxon.  1607.  Telher,  Büi,  Pol.  18.  Lünig,  Beichs- 
arekw  10,348.  Kremer,  Orr.  Naae.  2,74,  LetbnUü  Aim,  Imp.  3,178, 
utotelbtt  (nc cft  die  8dt€iiik»*itgturkiinde  von  WieäHa  etehi,  vdche»  deredbe 
ober  MU^teA  filr  Wiedodi  bei  Strang  hOt, 

251. 

§67.    Prekarier^trag  des  Priesters  Wi<^d  mit  dem  b^rzbischof  Theoderich 


/ 


Digitized  by  Google 


und  dem  Domkapitel  von  Trier  über  (iütor  zu  Buren  und  Lendingen 
im  Mo&elgftU  in  der  Bodcnsischeu  Qraiäci^&it.    Iq  eccjpsia  B.  Maj-i^ 
(Xreviris)  967  ind.  10.  a.  re^a,  pttonis  31.  iio^./ö.  ej^c.  i>^derici  2* 
•      (ürkb.  1,284  uro.  228.)         ' '        "     '  , 

Qoerz,  Jtf  <jesfe/i  S.  6.  (Jedr.  Git'nther,  Cod.  di^L  1^72,  W^en  a. 
imp.  OttonU  ö.  vor  den  2.  L  thr.  ÜOT  JalUnd. 

Die  Urkunde  tet  am  uniern  Hände       iinem  w  verlängerter  CW- 
MO  geaakrithenen,  wde^SHuren,  langen  Sprudte  cyrograpkiH,    V<m  emem 
■  Biigd  bemä  Sfmr..  t,.  -''"'i  <  \  ,   *  t 

,  .  .  ,  ,1  :•„;/  i.'.i :  V         «1  . 

1168  iao.  t   PabBt  Johann  XIU.  be^tädgt  ^cr  AUci  St  Maximin  Im  Thef 
.  diQ  freie  Abtswahl  und  Immunität,  -wie  sie  die  Abtei  Prüm  besitzt.  Rome 
in  synodo  a.  imp.  Ottoniä  majoiis  6.  iDffiprif  j^.  4        J4^L,8^7,  (l^ge 
968)  ind.  11.    (Urkb.  1,286  nro.  231.) * 

Jaße,  Heg.  Pont.  8,  328  nro.  2863.  Oedr.  Zyllesins  2/23.  (\iJm^t, 
Hist*  de  Lorr*  /.  Kd.  hS79  mtd  IT.  Ed.  2,223.  Mami,  CofitU.  aiujil. 
ceÜ,  18fö31.  LU»iig,  hmvhmrck^v  16,202.  iiarteheim,  Cone.  GerM.2,  OJö. 


I^amBltie .  1»fwtltttg(  4w  mAi  Aov:  gQkomniQii«  EnUsdior 
TheodariAh  von  Trier  sümmtJicIia  Priyilf^sa  Mod  iRaiilmgim  adaer 
Kirebe  nad  gifibt  ibm  4ea  Von^itz  nach  den  päbBÜicLen  Legaten,  den 
Kaisern  und  K(>nigQn  Mit  fbo  Synoden  in  Gallien  und  GemMnien. 
Dat.  11  kal.  febr.  pont.  a.  3.  infu  Ottonja  iBAjoEiB  7..  tumom  %  ind. 
12.    (Urkb.  1,288  nro.  232.) 

Jaff4,  Heg.  ront.  S.  3  2<S  nro.  2864.    Gedr.  Brower,  Ann,  1,-^72. 
UiUar,  Vindic.  küt.  Treu.  26.  Honth.  1,305  ex  Ihdlar.  Moni.  9,1. 
qnelineii,  Bnllar.  Coli.  1,264.    Lunig,  lieichsarchir  16,199.    Get^ta  Tr^r, 
ed.  Wyitenhach  1,107.  Kyriander,  Ann.  Aug.  Tr€i\  6'.  $7^  Hartzkeim, 
'Cojic.  Germ.  2,648,   Leihiüz,  Ann.  Imp.  3,26},  '  \  " 

m 

^7  iwi..  9  P^lwl  Jobm  ^  .4ein  £nbj«}M  HouNfid))  dM  PaUiiun, 
and  fi^  zu  deq  Fmtfoif  aq,4mn  &  ßßt  Scabpscbof  Ingf»  dN3(  «ncli 
das  des  heil.  LaurcQtiqa,  wegen  Kaiser  Otto'sSieg  {gßgfifk  die  Ungant}, 
hinzu.   Ohne  Scbluss  und  Datum.    (Urkb.  1,280  i^to.  222  ao  966.) 

Ja/f*,  Reg.  Pont.  9,  329  nro.  28ß6  nach  einem  Eatr^  bei  Gifm- 
ther,  (Jod,        ^7  in  der  Aw^erK  9mn  Jttbr 

nn-  29.  Kaiser  Otto  I.  verleiht  den  Aebten  von  St.  ilaximin  bei 
Trici  die  tieie  Wahl  der  Vügtc,  erlaubt  den  abteilichen  Angehörigen 
in  den  königlichen  Städten  unter  iler  abteUichen  Jurisdiktion  zu  wob> 
na»  nni  Baadd  aa  trdbcu,  und  Ii iiiiWii^li  lia  KtdJMW  dü.KloiNn. 


Digitized  by  Google 


<    <  RMmttäi»'  4  Uli.  ä]^^.  m       18;  ai  ngh.  '85  (1^'  94}'  irnju  9}  m- 

Böhmer,  Reg.  Imj).  8.  20  m^,  373  zn  mr».' 30  wegen  3  käL^tg^. 

263. 

970.    Ornf  Heinrich  schenkt  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier  die  Kirche 
I.    zu  rjkTsheim  mit  den  Kapellen  sfii  Banvciicr,  Nohn  und  Aedorf,  ver- 
iioiitct  auf  sein  von  dei  Abtei  zu  Lehen  gehendes  Patronaiswcht  über 
'  •  idiau  Kirche  und!  verordnot,  dass  die  Leute  dieses  Orte  unter  ihren  al- 
"  *<dte3Bei|pihiiMhtett':Qwrt>njn  verbleiben  «ollen.   Ttevtnt  in  ooenobio  S. 
Uazimiiu  970  ind.  4  (legt)  18  4Mt  14).   (Utkb.  1^9  M  988i> 

Bf^enofi  a.^.  M^.E^  1,319  mä  OW^umdM, 
4,  iMUaik  M.  Seyt  htgAmL  ing  Jakr  m  5»  sepL  U  üe 

ML  13:%md.von  <bM.  14  hiu,  wo  Mnm,  tomm370  heMäUa^md, 
^  -  fim^  mi.  4  em  SehrOffiikk^       ind.  14  aem,  «*r4  täw  die  ürkmdt 
Sept.  34  fallen. 

Mit  achtem  eig.  impr.  des  Erzlnschöß  Bgühmri  (ll373**<*mi}^^  daher 

919 — ^70.    Prek&rierertrag  des  Abts  Ingram  von  Prüm  mit  dem  Freien 
.    Arnulf  mid  dessen  Llieirau  Alvr»da  über  Eß'lcäburen  und  Öarim  im 
Bonngau.   OKno  Dat.    (Urkbv  1,348  uro.  186  zu  c,  948^} 

Wege»  des  AhU  Ingram,  tadeher  $ek  349  jun,  1  m  den  Urkimden 
vorkömmt  und  da  971  bereite  Sttn^iard  aU  Provisor  der  JHei  genannt 
.  wwd,  ewü(^€n.,94$-r^OJß(leiid0  aiiigenßnipte»,  obgUieh  nqoh  ßroieer$* 
Mfürppoli»  lp4ß$  .4kt  ,Inginm  «fvt  ^6  ^gff^alfetfi  9pi^  e^ ,  - 

''  r        :ii  ',«1    .1  .\  •  V     264.     ■  " 
949-^976.    Tausohvcttracf  5!^\nschen  dem  Abt  Ingram  •  von  P^üra  und  dem 
Kgibodo,  wonacii  Iiii>>terer  Lün<lereien  seines  Klosters  zu  Rossbach^  En-  ■ 
iineberg,  Rifenceburg  und  Cruciberg  gegen  andere  zu  HoonTelisnina, 
Birglinifl),  fiiija  oftd  ^^hM/tf  tmdmtM.  -  OKiie  t>al.   (Ur&b.  1,249 
•  UML  18T  Mit  k  HB,) 

Wegeft  Mt  Ingrmf»  den  ZeStraum  v^i^t  vorhefr  img^namnten,  ' 

'      '  ••  265. 

949  —970.  Urkunde  über  des  Abt.«?  Ingram  von  Prüm  Schenkung  des  Hofs 
Bodenheim  an  das  neue  Kloster  am  Flusse  Amef  (Münstereifel),  wel- 
chen Hof  die  Abtei  Prüm  in  Fol^e  eines  Prckariovertrags  mit  dem  Freien 
Ei^il  nach  dessen  ^ode  mit  den  Höfen  Scolinar  und  Kaldcnborn  wie- 
.     der  erhalten  halte.  ObnePat.  (Crkb.  1,251  nro.  190  ;eu  c.  948 -  950.) 
W^^fen  die»  Ahta  Ingram  die  Zeit  wie  vorher  angenoifumen,  ■. 

26«. 

91^(i«k>.'  Prekaricvttrirag  dei  PrttviMn  (Abtsj  Eb^ard  tod  Prttm  mit 


oiy  ii^uo  uy  Google 


den  Ebeleuton,  Berland  und  Hiltwicb  über  Ottter  xu  Wacbenfur  und 
Ettolndorf  und  den  Hof  Fleßbclm.  In  Pnpk4»:97l»  iuL  Ii.  a  imp. 
Ottonis.    (ürkb.  1,291  nro.  235.) 

Da  das  0.  Jahr  de»  Kmurthuma  0Uo\§  L  911  fibr,  1  e>%l«  aUo 
vor  Ftbr,  falUnd* 

m 

SacC-  \ — 973.  Godilda,  die  Gemnliliii  dos  Her/,o^-s  Giselbert  schenkt  dem 
Kloster  Eclitci'iiach  verscluedeiic  Güter  im  Meinfelder  Gau  ia  der  Graf- 
schaft Eberhard's  zu  Plaid,  Alken  an  der  Mosel,  Kettig,  FeU  und  Leb- 
men,  v<nbekalllkk  dnit  Fndon  W«itt  jrivlUi  llr  iUi  A  Prifttode. 
Obm  D«t.  (Urkb.  %  Kaditr.  17  nto.  aS.)  ^ 
Ikt  Ml  dtr  CMMte  MmmH»  Herzog  QudheH  «oH  NititrLeArm- 
gm;  wm  dm  928  nro,  des  üfhmdmdmt^  «M  Urimndi  Mekt,  haUe 
929  die  Gerhurgay  eme  TotJiier  Kih^s.Stimtek  L,  gMraAek  mmd 
ertrank  939  w»  Wteme  hei  AndemmA  (eer^.  BegMe  Chwik),  wui 
kann  daher  wegen  der  hier  Oodilda  genannten  OemMin  wM  nicht 
an  glommen  werden.  Ein  QraJ  Eberhard  im  Maiengau  kömmt  gleiehr 
fedU  t»  der  Urkunde  von  928.  vor»  Da  die  Sehenkumg  ad  victualm  e»- 
nonieorum  und  in  der  »weiten  Hälfte  des  neunten  Jahrhunderts  Cor 
noniker  in  Echternach  eingeführt  wurden,  welche  973  mrz,  15  Kaiser 
Otto  1.  wieder  vertrieb  (stehe  nro.  936  des  Urkundeyxhuchs) ,  so  ist  fre- 
7iiffHte}is  bis  dahin  eine  sichere  Grenze  für  die  Urkunde  gesetzt,  —  Hc' 
gest  in  FvbL  de  la  societ6  arch4ol,  de  Lwoemb.  16,24, 

978  Urf.  15.  Kaist  r  Otto  I.  entfernt  die  von  einem  gewissen  Kariomann 
in  Kchternach  eingesetzten  Canoniker  und  besetzt  es  wieder  mit  Mön- 
eben,  denen  er  den  Abt  Ha venger.  vorsetzt,  nimmt  das  Kloster  in  sei* 
nen  unmiltelb«raaSQbiilt  ond  giebt  Um  Beeht  dir.  Man  ihbininrid4 
Magadabqrg  id.  märt.  974.  ind*  12.  (lege  1.) .  a,  97,  inp«  12. 

.  (Urkb.  1,292  nro.  236.) 

Bühmer,  Beg.  In^,  8*  21  nro,  S99  wu  973  wegen  «.  mgn,  S7.  mnd 
imp,  12,  wie  aimk  wegen  ü^ereintHumumg  mit  dm  Itinetm  >  nmd  da 
Otio  L  973  mai  7  zu  Memlden  etarh,  Oedr.  Miraeue^  Qfgt^  dijfL  1065; 
hieravn  Ilonth.  1,308,  Bertholet,  Ilist.  de  LuxenA,  3^9,  QaOia  C&rüC 
lSß2ö.  AOe  theiU  eum  Jahr  971,  theä»  mu  974. 

269. 

9t3  Mrz.  15.  (Mi  15  )    Derselbe  schenkt  dem  Kloster  Echternach  das  tob 

dem  Grafen  Ridiar  bisher  als  Leben  besessene  Gut  Eckefeld  und  einm 
"Weinberg  zu  Lchnicnj  welcher  dorn  Kloster  entzogen  worden  war.  Ort 
und  Zeit  wie  vorher.    (Urkb.  1,293  nro.  237.) 

Nicht  hei  ßöhtner.  —  Jm  cfoldnen  Buch  d^r  Abtei  EchtemacJt  hat 
diese  Urkunde  973  ii,  maji,  vgl.  Hegest  in  l^uH»  de  la  eociäi,en^chäid% 


Digitized  by  Google 


de  ImmA.  IßfiS  md  wäre,  wmm  dAetu  ridMg,  dieadbe  OUo  IL  «w- 
'wmHkMÜem  md  mm  mai  Uff  m  mUmv  •  '  * 


270. 

•7S  jnn.  26.  Kaiser  Otto  II.  schenkt  dem  Erzbiachof  Tiieuderlch  von  Trier 
einen  Forst  in  beBtimmten  Grenzen  in  der  Bcdonsischen  GraiVohaft  (Kyll- 
wald).  ^Vormatie  6  kaJ.  jul.  974.  ind.  1.  a.  rc^.  13-  inip.  6.  (Urkb. 
1^4  nro.  238.)  '  . 

Bfä^mer,  Reg.  Imp.  S.  24  nro.  434  m  973,  Mtdem  «mf  diu«»  Jahr 
die  TndikUon  wnd  Regierungsjakre  hinweiemi  vergL  amck  Oieedrre(M 
m  HmiJk^a  JaMUehern  des  deiUet^  Beidke  IL  i  B*  tU^U?.' 
flbftl^  1310. 


271. 

978  27.  Derselbe  bestätigt  die  Privilegien  der  Abt<  !  St.  Alaxiinin  l-oi 
Trier,  namentlich  die  der  ImiuunitÄt  wnd  freien  Abts-  und  Vögtesv«iil. 
Wormatie  5  kal.  jul.  974.  ind.  1.  a.  r^n.  13.  imp.  6.  (ürkb.  1,294 
nro.  239.) 

Böhmer,  Heg.  Imp,  S.  24  nro.  437  zu  973  wie  vorher.  Gedr.  ZyU 
Mk$  3,26  mä  MtMogr.  md  Qiegd.   Lümg,  BeiekeaHtkdf  16^: 

Vit 

m  M.  M.  DflfMllN»  htmdgi  den  '&mlSA  Trier  die  smOiliMalicbe  Ge- 
rkh«lWkfllt  und  ZcHkAdbrni  dMMMk  VSbidm  qnd  Loiret  und  die  Im> 
munität.   Aqmagfmni  ptUiilii  7  k«L  üag»  974  md.M.  m,  ngtt.  19.' imp. 

6.  (ürkb.  1,296  nro.  240.) 

Böhmer,  Heg.  Imp,  S.  24  nroi  ~d4ß  mi973te%eiwrher.  Gedr.  Honth. 
1^10^  tmriehtiff  mm  juL  a&i' 

•  r».    .  ■ 

•78  tag.  22.  Derselbe  bestätigt  dem  Nonnenkloster  Horreum  zu  Trier  seine 
genannten  BcsiUungen,  die  Unoiittelharkeit  und  freie  Aebtissinnen-Wahl« 
TreTeriä  11  kal.  sept.  973  ind.  1.  ^  regn.  Uttonis  imperatori«  1.  (Urkb. 
1,297  nro.  241.) 

Nicht  b&£  Jföhmer.  —  Auffallend  der  Eingang  Otto  rex  und  da» 
AriMA  o.  regn.  L,  wdekee  hier  ioM  MH  dän  Tode  Otäo*e  1.  913  moi 
7  MHgew^hedeAei^  Wam  ger^tihmei  m  eeM  mAmiH 

'  «74, 

1-       >  ♦ 

•TS  MS.  II.  0«fi6lbe  BdmH  din  EiMÜft  Ttm  ftr  dw  M  d«n  Ersbi* 

Bcbof  Theoderieh  in  Trier  gefundene  ehrenvolle  Aufnahme  die  MflDsen 
zu  Ivbj  und  Longuion.  Frankonofurt  6  kak  Mpt.  974  ind.  1.  ft.  regn. 
18.  imp.  6.   (Urkb.  1,298  bbo.  242.) 

Böhmer,  Reg.  Imp.  S.  24  nro.  450  «tt  973  wegen  ind.  1  und  regn. 
a.  13.  imp.  6.  Vgl.  auch  Oiesebrecht  m  Bomke,  JeArk,  dee  demtechen 
MmkeLx^-^  Oedt.  Umtk^lßM.  < 


Google 


•13  Mg.  21    Kaiser  Otto  IL  ii  iiHiliuit  der  Abtet  0C  MteittA»  M-TH«r 

dJe  f^oreelben  früher  entzogenen  ;und  jetzt  im  Besite  des  EnUacbofe  voiT 
Mainz  bcfiudlicbc  Güter  io)  Nah-,  Worms-,  ^n^i  Speieigai»^  nachdei» 
hcm  Vater  an  cfieser  Restitution  durcii  den  Tod  verhindert  Wtrdeo..  Ort 

^  .         /Zeitangabe  wie  vorher.    (Urkb.  1,298  nro.  243.) 

Böhme?;  Reg.  fmp.  8.  23  nro.  451  su  9/3  wU  vnrhet^  Q^Mof 
um,  Coli.  ampl.  1,320;  hiet^  Honth,  lß09,  ,  » 

•1t: '  EiM)iic6«^  Dkfil>Mc&  Ton  Tkier  filUrt  in '  das  frühem .  blüheRde.  nun 
aber  seintr  Beeitnnigeik  beraubte  ManenUoBter  m  ri|w  sa  trier  (8.  Ha- 
riae  ad  MarIjKoa)  wieder  HSncMi^in,  denen  er  den  Deodat  anm  Abt 
.  giebt;  i«0«ita|rft  die  £c§h«rti  Mtbrn^  ii«ldib  e«  adtiAenafZTWeK 
nachdem  er  ^  Pabet  Btnadikt  gdfl(g«Btfi<fi' 8«inlr  »WallfiiMt  'naeh 

•  lioin  hnrfUr  dt«  Befltitigun^  und  für  dea  4bi:da8.:att»Beblit'  der  Stell- 
vcrfretun?  des  Erzbischofs  wieder  erhalten  hatte,  and  bewfll^d«B  Klo- 
ster die  freie  AbtswaW,  In  majori«  eecleaie  oäpituFo  a.  poni  9.  973. 
i^Ä-  1.  imp  Ottone  II,  u.  5\  (richt%er  6.)    (Urkli.  1,299  itfo.  244.) 

Qoerz,  HeueHten  8.  6.    Gedr.  Calmet ,  Hisf.  de  Lorr.  1.  Ed,  1^85, 
Günther,  (Jud.  difÄ   1,77.       Dk  Ind.  1  >rei<>t  ^-nr  SqH.  24. 
'  Mit  sig.  unpr.  ron  ,-uiiiem  Thon,  mit  ficht  fai  Ahdru^Jc :  &chriß  und 

'  ÜHhograjffhit  um  dem  12.  Jahrh.    Da*  öugd  war  18t^  noch  ebuge- 

•  ihM^gtJ  8itkelTkitt,  ;C^romk  1^23 123^i  i  .  '  ^ 

!.  '!  :•  .Ol  •  .  >     1       -  .1, 

"v .  .  ■  V.-      vn„.  •     .  \ . 

•18.  Kaiser  Otto  H.  bestttigt  dem  8t  IfaEliDAloelv  m  tbiw^dk  gnfeann- 
ten  Reehto  und  Bcsitznngon,  wc^dM^  demselben  'widerrediilidi  entsogen 
worden  waren.  A(|uls<^ani  palafiö  975  ind.  3.  epact.  17.  Concor.  4  a. 
.     imp.  7.    (Urhb.  1^716  NaeKiri  iItä  I  .)  I  v 

Nifht  hpi  HyihmfT.  —  77«  En^ch&f  Rodm*  99H  Mamty  im  dessen 
Stflie  der  A>iotnr  OUnth*^  reragnostirt ,  litu^  Moat/e^ ,  '  0>k>mmti'ooA  975 
Ja/t.  13  Htnrh,  ffo  würde  die  Urkunde  rar  die.srn  Tng  zu  stetze7i.  sein,  in- 
dem hiermit  ind  3  u?)d  concur.  4  »itiinvit;  aitch  du  h  Itinfirar  den  Kai- 

  tcelehef  am  0.  Jaaiuar  zu,  Wer}  ein^  UrkinMc  ausstellt  mtd  darin 

apr.  4  SM  AatAeit^  ihtem  feieH  ftMrgL  Böhmer,  liegeaten  8.  26),  ntchi 
teidenprieh.  Dagegen  fäUt  epacL^J7  in't  Jakt  91$  imd  da»  9U  7,  %mp, 
m  dte.  26-974  dee.  24,  wie  m^haupt  die  Angabe  wm  ^eJUm  w^d 
ijp<«i>TWitoii  w  4bim*  ÜrkiikJkf  dimd  Kklii^  JmMUk  im':  '  * 

m 

•15.    Kf7!b!Hehnf  Theoderich  von  Trier,  darauf  bedaoht,  die  zu  den  leiten 

Jiera<;>g  (ii^^clbe^t'^  nnd  nnrtDtd'^  7orst5rten  und>  beraiibton  Kirchen  wie- 
der lierxusteilen  .  l  o.^tätii^t  drni  i  f  st;uirirt<f>n  St,  Martinskioster  7a\  Tr  ier 
die  frUbern  Schenkungen  deb  beü.  Mafoetikus  and  fügt  denen  neue 

• 

Digitized  by  Google 


hinzu.  Treviri  975.  iad.  3.  ^^ML  17.  ooncar.  4,  «.  Otton.  imp.  7 
iüfiOv  l,Z4$.^Mh<lw.«iri(m  .3*)  .  i  i.  l         ;  t. .  y.  • 

H  Jkiyafcfnrfwi  ^frtmt^:  <gwo%  If^rfitk^,  dmätdfe  MUh^v  t 

.  •  1  ..    .  r    >  l    1 0  .  •  *  1  J 

■ 

•1§  las.  18.  Pabst  Benedikt  VU.  bestätigt  (ähnüch  wie  Pftbat  Johann  XIII 

am  22.  Jan.  969)  dem  Erzbiscliof  Theoderich  vpn  Trier  die  Privilegien 
und  Vorrecfcrtd  seiner  Kirche.   Dat.  16  M-  febr.  pout.  a.'  1.  'imp«nuSe 

• '  Ottöne  a.  7  (Ifege  8)  ind.  3.  (ürkb.  1,302  nro.  246  zd  976  janTlg.) 
Jaff4,  Reg.  Povf.  S.  33^  nro.  2896  gu  ^75.  Gedr.  Uon^KlßJ^, 
Oesta  Trev.  ed.^  yUenhach  1,106.  Kyriander,  Ann,  Aug*  Tre»,  ß  99 

■     iiarfr,  HilLar,  Vmd.  BiH.  Trev,  3l,  Eastr,  .  ^ 

280. 

4^;?^  ^11.  18.    DcrKcibe  scLenkt  dem  Eizbischof  Thesodoweh  vonriVieB  för 
.scjDeiJ  Eifer  in  WicdcrliQrsU-'llung  der  KUinter  imd  wegen  ueiDcr  häufi- 
gen Wallfahrten  nach  Rom  die  Ceüa  der  vier  Qdutinten- iuiAeM^  DaL 
wie  vorher,    (ürkb.  1,303  nro.  247  zu  976.) 

■Jap,  lieg.  I'mt.  ß.  333  nro.  zu  976.    Gedr.  lirofrer,  Ann. 

l,4ibi  hieraus  Honth.  1,314.    BuUaj:  Rom.  f),t.     (\x  (juelmeH ,  Concä. 
.    1^70.    Manui,  Cunc.  19,07.    Marttnte,  ( Ul.  ampl.  4,164.    ({pyfrr  Trrn. 
.w  .  ed.  Wiftmback  l,i09,  KyrioMder,  Ann.  Aug.  Trev,  8,  UaHziieim, 
Gmm.  Qmim.  2ßß6,  LeibmtB,  Anfi.  Lnp.  3,341. 
'•.  *.      '•*.    ^.  ,i''-<,  .4'. 

S8t 


Andern  das  Recht  der  SteUvertratiiu^  d'(B7^tii9cbo&.   0at.  wie 
'    ^iliiBir.   Wrkb:  l',Ä04  ■mi'm  *P  m  |&.  jS.)  '  '  ' 
•     NiMhei  Jap.  '  • 

ins, .  Ppikaijevali^gr :d«i  A]^M4u4wci|.>WIMdi  «ift  d«  Abi«  8t  JCaxi- 

mip  bei  Trier  üib^  dip  Ki^cheq .  e«|  Q]H«h«Im  «nd  Bflitedieid  im  £1. 
.  Ajigw  w  der  ^^rMkaU  üermann's   Act.  in  eetnblo  Mjiiite  m  tUU 
Lumeresdo^;  oon^rmoft-  di^nuo  Troveris  in  moiiaetario  €L  ICaiimini 
^6.  Ttgü,  Ottonis  15.  imp.  8-  ind.  3.    (Urkb.  1,301  nro.  3tf.) 

Qedr.  üonth.  Ißm.  Guden,  Cod.  dipl.  3,1080.  -  Wegtn  regn.  a. 
15.  Ottonis  und  ind.  3.  zicutchen  976  mai  20  und  9^.  fsBend,  Jmp. 
r».  8.  Ottonis  heginnt  974  dec.  25.  —  Kindliuger,  Samml.  merkwürdi- 
yer  Xae/ir.  und  Urkk.  Lpz.  ISOti.  S.  17'2  frträhnt  dieses  Originals  als 
•diarti»  tndmiatOf  todches  sieh  m  rrivaAbmitz  m  Maina  b^kind.      '  ■ 


Ttmm^t^^  Uan    noa  qua 


VW,  ßrsbiflohof  Thflodorifili  inon  Trier  schenkt  imn  itMoAm^iuMitm  md 
von  Pabst  Benedikt  bestätigten  Marienkloster  in  rip«  la  TiAk  du  Dori 
Sleich.  976  ind.  4.  «.  Otton.  IL  imp.  6.  9.)  poa*.  Thawiaki  i. 
12.   (Urkb.  I,a05  nro.  249. 

Ooem,  Bretten  8,  6,  intL  4  vor  8^  24  faOmtd. 

•     •  "«84.'  •  -• 

965— OTT*  Derselbe  bestätigt  deo  crzstiftischeu  Leuten  zu  Pillich  ihr  Erbe 
und  Gut  und  die  freie  Verfügung  darüber  unter  si^h.  Oliue  iiutum. 
(Dfkb.  1,286  nro.  280^ta^— 975.) 

'  Ooerz,  Regeatm'8,  6,  Oedt,  Gunther,  OoiL  l,t6,  Ih  M 
keine  beetkimiere  ZeA  tm  der  Urkunde  ermäüfn  läeti,  die  da  Mrabi- 
etk^fi  Theoderiek  wm  965— 977  jtm,  6  angenommen, 

885. 

|f93^  9T7.  Kaiser  Otto  II.  vertauscht  mit  dem  Erzbis^hof  Theoderich  von 
Trier  das  Nonnenkloster  Ilorreum  zu  Trier  gegen  das  St.  Servatius- 
kbster  £u  Mastricht.  Ohne  bchiuss  und  Datum.  (Urkb.  1,285  nro.  2^ 
zu  966-971.) 

Nicht  bei  Bohimr.  —  Gedr.  Oümther,  Cod.  dipl.  1,74  zu  966—371.  — 
Da  Kaiser  Otto  II.  973  autj.  22  noch  die  Unmittelbarkeit  des  Klo.*ter3 
.  Uorreum  heutütigt,  ao  ist  dieser  Tausch  nach  dieser  Zeä  bis  zum  l  ade 
Erzbischofs  Theoderioh  977  ^Mtt.  Q  kier  angenommen  nnd  dem  Otto  IL 
zugeschrieben,  obgleidk  OU^  IIL  993  *apr*  18  dieeen-  Tamik  eeüum  €hoee' 
wUer,  (deo  Qtito  L,  nntenUik.    VergL  audk  QUntker  1^6  Amterk. 

286. 

9181  All§.  9.  Erzbischof  Egbert  von  Trier  schenkt  das  Dorf  Langsur  an  der 

Sauer  der  Kirche  des  heil.  Maternus  zu  Trier,  welche  an  der  Nordsdte 
von  der  des  heil.  Eucharius  erbaut  ist  (später  Abtei  St.  Mattheit}.  Tre- 
veris  y7b  ind.  6.  5  id.  aug.  a.  epifc  3  {Icgo  2).  (Urkb.  1,306  nro.  25i'a.) 
Goerz,  Eegesten  8.  6,  —  Mu  sig,  impr,  von  weissem  Wachs  in  Trkr. 

978-  Pr«kttie?€rtng  der  Eheleute  ITdo  und  Gwl«  mit  der  Abtei  St  ütsa- 
..'>  min  bei  Trier  über  Liiiridereieii  «nd  dieKinbe'Ba  fiortedflo  im Bedgn 
•\  .in  der  Gnfiobaft  Otto*«  nnd-Iilllidereien  sa  GimdoUfaigen  ha  EMdgea 
in  der  OmMielk  HerBMan'i.  Treveris  in  eedeim  S.  MfcTiminl  979.  nid. 

6.  a.  regn,  Ottonis  16.  imp.  8.    (Urkb.  1,807  nro.  251.) 

Qedr.  Howth.  1^19.  —  Wegen  M,  6  vor  den  24.  Sept.  978  faUend; 
.  dagegen  weisen  Ottonis  a,  regn»  16  wnd  imp,  8,  awieeken  den  26.  Mm 
nUd  24.  Dezemb,  976. 

979.    Erzbiachui  Lgbert  von  Trier  schenkt  der  iurche  des  heü.  Maternui 


Digitized  by  Google 


All  Xrißr  (#j>iU6r  St,  MiLlthewkloAter  ^«Dtont)  dbs  Dort  I^angsur  der 
Sftuer,  wfll«bM  «r  vaa  dota  ;|I«3Mg  wo/^  lUfkgffra  Adalbert  von  Lo- 
/thrix)^  «id  4eiMii  Gfli»»hUii  Jndilii  ^^kanft  JmI.  (Xfwnds  in  Mde- 
m  Wim:  979.  «pisc  *.  4.  974tV.  l^aO?  an»,  fl^  U) 

«iiJ  Ii.  Ed.  2ß33;  Uimih,  IßÜO,      J>u  M$bm€s  V^tg^tger, 

ErMekef  ^^eoderü^,  977  jun,  6  gestorben  ist,  fiele  da»  4.  Jahr  $einea 
BpUikcpats  erst  in  die  zweite  HtAße  de»  Jokr»  980—981. 

'Ditte  'U rJm nde  (im  2Vi»r)  ist  mit  S  an  grünen  Seide n<*<'hnUreit  h  tin- 
genden Siegein  vet^eken :  a)  ist  das  de«  Erabi»ehoft  in  wtdcr  Form 
2"  breit,  4"  ho<!h  und  zeigt  den  Erzbiselurf  in  gcm»»  f^igur  auf  einem 
rmt  Hundsköpfen  und  Füssen  remehenen  Sessel  mit  Tiara,  Pcdlium 
und  Stab  in  der  Linken,  die  Herhte  segne^td  erhoben.  Umsehriß:  S. 
KGliEliTL  DKI.  GRATIA.  TREVlkoH.  AHüffTEPS.  h)  ist  das 
g^'OBip  Reiff  i'sie gel  des  Herzogs:  rund,  4"  gross.  Ein  ganz  geharnitrh- 
fer  Ritter  sprengt  links,  den  Schild  in  der  Linken f  in  der  rürkworts 
gestreckten  Rechten  das  Sahwert,  auf  Schild  und  Hossdecken  ein  Adler, 
auj  dtm  Helme  3  btdern.  r)  ein  orales  Siegel  mit  einer  Dam^,  in  der 
Rechten  einen  Kreuzstab.  Umschrift:  von  b:  SAD  ALBERT I  itiarchio- 
«IM  et  dutti»  Lott,  von  e:  8»  Jvdtite.  mar<A%oni»8e,  Lotkoringie;  überall  E. 
Da»  Heiteraiegd  hat  aiieft  ein  Gegensiegel:  Adler:  8, 4ecr.  ff^trcA.  due.  Lcftt» 

•ttB9  llUi-  1-  Kaiser  Otto  11.  bcxtUtla-t  dorn  Kloster  Echternach  die  von  sei- 
nem Vater  da'^rlbst  wiedor  eingeliihrte  ürdeiMsregcl  des  he!!  Benedikt, 
nknint  es  »n  Trinen  anmittelhai  f  n  Schutz  und  verleiht  ihm  das  Recht 
der  freien  Abt-swahl.  Aquisgiaui  kal.  jun.  980.  ind.  7  {lef^e  8).  a.  Ot- 
tonis  11.  rcgn.  19  (lege  20)  imp.  13.    (Likb.  1.309  nro.  253.) 

Böhmer,  Heg.  Imj).  S.  30  nro.  562.   Uedr.  Miraeus,  Opp.  di^  X,6öö, 

wo  srpt  IS.  Entbischof  Egbert  tmi  Trier  entaeheid^t  f||9f^  ^Slfeit.swisdMn 
Minen  und  den  domkapitularischen  JUgrm  ü  rr  die  Abgabe,  ttedena 
genannt^  ans  ge'wi^seu  doinkftpit«lari8chen  W'äldern  <u  Leningaond  Ke- 
rkba.   Trevin/)  Jn  fpidibae  juxta  aulam  publicain,  judodie  id.  Jipt.  die 

dominica.  979.  a.  pont.  Ekeberti  aepi.  3.  regn.  Ottone  II.  a.  regn.  8. 
(«nd  ind.  ß,  welche  Im  ürkb.  nachzutragen.)  (Ürkb.  1,308  uro.  252.) 

Gcer-,  Regelten  S.  6.  —  Da  der  12.  Se^it.  nicht  im  Jahr  97^9,  son- 
.äeryi  9öO  auf  einen  Sonntag  fiel,  m  ist  dieses  .fahr,  irozu  aurh  ind.  S 
passt,  finge nojunhen ,  indärn  cUr  Tag  des  »fahres  977,  ?ro  das  Pontißkat 
Egbert' s  Jf>iinnt,  nieht  bekannt  ist.  Da."  regn.  Jkionm  II.  a.  S,  ist  je- 
denjalU  II  irrichtig,  mdmi  am  26.  Mai  979  Otto^s  II.  regn.  19  und  am 
26.  Dezember  979  dessen  irnp.  a.  IH.  beginnt. 

.091. 

f8t.   DiiMlbe  aehenkt  uatir  iOagcn  abar'din  bmnibten  Zmtand  derKir^ 

40a 


Digitized  by  Google 


G34  Regesten  Nro.  291—295. 

• 

•  •'  "eben  seiner  Dl'&z^e,  dem  Marienkloster  2u  Trier  geltgentlich  df^r  Efn- 

•  irfShißüg  ron  dessen  Crypta  seine  Besitzungen  zu  Covern  dind  in  ei- 
n«r  tfwiiteii  Urirande  aoobiDAiB  diese  mit  deneir  su  Gondori)  Treveris 

980  ind.  7.  regnanto  Ottone  H  hupetatore.   (Urkb.  1,810  uro.  254.) 
Qoers,  Begttten  8,  €,   Gtdr.  Günther,  Cod,  dipL  1,82  Und  84.  ^ 

Da»  Jahr  $80  Iku  hü  mm  24.  ßept,  ind,  8. 

.^1         31).    Erzbischof  Egbert  von  Trier  schenkt  der  Kirche  de«  heil. 

;  Paulin  dasell>ht  am  Festtage  dieses  Heiligen  als  Ersatz  Hir  derselben 
entzog-ono  namentlich  autgeführte  Gütei'  die  erlediVten  Lebers  des  Om- 
fen  Lutiiard  n  genannten  Orten.  Treriris  i^öi  uid.  8.  r^;iuinte  Ottone 
secundo.    (Urkb.  1,311  nro.  265.) 

Ooerz,  licgfstfM  S.  Ü.  (Jedr.  Brower ,  Ann,  1,484:  /utrautt  liouih. 
lyiJL  Ot/uub^ä,  üerechtianie  des  St.  rauLirUitijh  S,  ö  aus  dem  Orig. 
ToUier,  Addii.  123.  Hartzheim,  ConciL  2,663.  Schmitz,  die  Kirche  des 
heiU  PauUn  bei  Triet  8.  4ö4.  Leihnitz,  Amt,  Imp.  3,421.  -  Das  Jahr 

981  hat  hi»  sept,  24.  die  9,  Xndiktüm. 

m. 

981*  Derselbe  scbenkt  in  gleicher  Weise  wie  vorher  980  dem  Marienkloe» 
ter  zu  Trier  das  Dorf  Matbru.  Treviris  981.  ind.  8.  regnantc  Ottone 
secundo.  in  die  dcdicationis  criptc.    (Urkb.  1,313  nro.  256.) 

Qoerz,  Ilegesten  S.  7.  Gedr.  Hoefer,  Zeitsoknß  1^19  ex  or,  — •  Ho« 
Jahr  981  hat  bif<  sept.  24  die  9.  Indikfinn. 

Die  zu  End''  d'H  12.  Jahrh.  geschritbene  VrJrvu'.U-  it't  unit-n  vu'*  ti- 
.i.IMm  sehr  2>i^um}}en  »Siegel  bedruckt.  Dien  ist  tum  rothiichtr ,  thouurUger 
Masse,  rund,  circa  3"  gross,  und  zeigt  den  Lr^bi&choJ  büt  auf  die  Hilf- 
ten,  mit  dem  PnUium  und  einem  seltsamen  Barett  f  in  der  recJUtn  dru 
hinten  Stab  an  der  Schulter,  m  der  Linken  ein  geeddoeeenee  Bnch  hal- 
tend. Die  fieiatehende  Umschrift :  f  BKEBERTV8  und  neben  der 
mtr'AROEIßJPB.  Li 

•  iWI  iU.  I.    Pabet  Johann  XV.  bestätigt  der  Abtei  St.  Matimin  bei  Trier 

ihre  Privilegien,  namentlich  die  freie  Abtswahl  und  Immanität  gleich 
der  Abtei  Prüm.  In  saci  ario  S.  Petri  md,  15.  7  id.  jan.  a.  peot.  pape 

Job.  XV.    (ürkb.  1,315  nro.  258.) 
.  .       J^f^,  Heg.  Pont.  8.  337  nro.  2929.    UeUr.  ZijiUsiu^  2,26.  Honth. 
1,326.    LUnig,  Tteiehsarchie  16,264.   GaUia  ckrist.  13,327  mit  ^nrnt.  a. 
.  W.  und  Jahr  967. 

1^8  iee.  18.  König  Otto  UL  beatiltigt  dem  ErsbisehoT  Egbert  Ton  Trier 
die  PriTiligien  der  ImmuDitftt)  der  Freiheit  von  Abgaben  imd  ZlBlüm 

•  wie  aueb  tob  jeder  weUlichen  Gerkbtsbarkeit  lUr  die  Beailmuig«  en- 


Digitized  by  Google 


Reg etten  Uro.  29&->288. 


ner  Kirche.  Colonie  5  kal.  jao.  989.  ind.  2.  a.  Ottonia  lU.  regn.  6. 
(üriil).  1,315  nro.  259.) 
.  Bdkmisff  Uey.  Im^.  S.  36  nro,  060.  Oeär.  GUnthet,  Cod.  äqd.  l,8ö 
.  «»•  989»  —  Die  kaiserliche  Kandei  rechnete  den  Jakrewf^fang  bekatmi- 
Uek  mAo4»  von  WeihneuAten  «m,  daher  988,  wo  amt^  am  26,  Pez,  da» 
6.  Regierungejahr  Otto*e  IlL  heffinnt, 

296. 

9ß9'  Die  Aebtisßin  Knofhüdc  zu  Pfalzel  vermacht  ihrem  Kloster  in  Gegen- 
wart des  Erzbischüts  Egbert  von  Trier  B5  Hörige.  In  eoclesia  supra- 
dicta  (Palaciol.)  989.  regnantc  Ottone  III.  a.  8.  ind.  14.  (ürkb.  1,317 
nro.  260.) 

Oedr.  Hoe/ej-,  ZeUschnfl  1,529,  ^  Indikt.  U  aU  Schreibfehler  ßr 
ind,  4  genommen,  kannte  die  Urkunde  wegen  regn,  «r.  8  nnd  ind.  4 
zwieehen  den  25.  Dezember  990  nud  24,  Sept.  991  z»  eetzen  sein. 

■    297.  *  ' 

990  iuo.  1«.  Konig  Otto  III.  bestUtigt  <kv  Abte!  St.  Maximin  bei  Trier 
die  Immunität  und  verleiht  ihr  das  Keelit  freier  Wahl  ihrer  Achte  und 
Vögte,  wie  auch  Freiheit  von  Sehiffszoil  und  Aus-  und  Eingang,  Kauf 
und  Verkuufj  Wasser  und  Weide  in  den  königlichen  Städten.  Fraiico- 
noTtirt  16  kal.  jul.  990  ind.  3.  a.  regn.  7.    (Ürkb.  1,318  nro.  261.) 

Börner,  Heg,  Imp.  B.  36  nrq^  eße.  Qedr.  ZgUetnw  2^  mü  Mo- 
nogramm ^nd  SiegeL  Bonth,  i,$27,  LUnig,  ReiAtarMf  16^266,  In^ 
Awzug  Leibnitz,  Ann.  Xmp.  3J647. 

«98. 

♦991  Sl»p(.  13.  Kaiser  (!)  Otto  III.  sc!\enkl  dem  8t.  Martinsstilt  zu  Worms 
die  St.  Petcrskirche  zu  Boppard  mit  den  Filialen  und  Zehnten ,  wie 
auch  den  Zoll  daselbst.  Rome  id.  sept.  991  ind.  6.  a.  regn.  9.  imp.  1. 
.  (Üficb.  1,819  oro.  262 ) 

lifuM  hei  JBfthner,  Oedr.  Sehannat,  Hiat,  Wormat,  2ß0.  .  LUnig, 
HeiiAearchio  21,1294.  e.  Ledebur,  Archiv  14,79.  —  Die  Utende  ent- 
.  hiüt  bedeutende  Widertprüche.  Otto  III.  wurde  906  mai  20  oder  21 
im  IS.  Jahff  atiner  Regierung  ind.  9,  zu  Rom  aU  Kaiter  gekrönt  und 
hi^  sich  in  diettem  ersten  Jahre  seines  Kaisertkums  am  16.  Bept.  wie- 
der in  Ingelheim  am  Bhein  avf  f >  ergl.  Böhmer,  Uegesten  S.  41).  Der 
in  der  Urkunde  t/rnannfe  Pahitt  (Iregor  (V.)  regiert^  mn  996 — 999  Febr. 
und  Bi.it  hcf  Illldtbald  ron  Worms  oon  979—998  ai/g.  4,  mmste  da- 
her die  Urkunde  in  996  oder  997  fallen,  in  welchen  beiden  Jahren  aber 
im  Sept  der  Aui^^/-  nicht  in  lioin  war.  Der  Abdruck  bei  Schannat  l. 
c.  ex  archiro  enthält  weniger  Bedenken,  indem  er  Otto  rex  beginnt,  de* 
Pobttee  Gregor  nida  enMnt,  aiear  z^n,  OUoniz  in^  Bern.  aug.  bat, 
aber  mit  dm  Datum:  id.  sept,  991  ind,  6  sehUezzi  und  daber  (ind,  ß 
ciz  ßebreibfehUr  fitr  ind,  4  angenommenj  dem  Jahre  991  nixM  wider- 
zprM^t. 


Digitized  by  Google 


R^^ten  Kro.  299—906. 


m. 

99Z  (fefc.)  Kaiser  (!)  Otto  III.  bewilligt  <lora  Abt  Ofkrad  von  St  Maxi- 
inm  bei  l'rier  einen  Wochenmarkt  mit  MQnzreeht  (Wechselbank)  für 
<len  Chi  Billlcli  im  ^foselgau  mit  demselben  K'iüigsbann  wie  die  Markte 
zu  Mainz,  Küln  und  Trier  haben.  In  IngdUeim  curia  «.  regn.  9.  (Urkb. 

1,320  nro.  263.) 

Hofau  fr.  Reg.  Imp.  S.  ,37  nro.  6S4  zu  992  f  ehr.  wegen  renn.  a.  9 
und  IngtJJieim,  wo  Otto  III.  am  '22.  Febr.  eine  andere  Urkunde  cmw- 
steUte.  Gedr.  Calmet,  H($t.  de  Lorr.  I,  Ed.  1,398  und  IL  Ed.  2,249. 
Marlene,  Coli.  ampL  1,361.  Honth.  1,338.  Gallia  chrütt.  13,329;  edle 
zu  c.  1000  wegen  de«  genannten  Äht  Ofkrad,  welcher  um  die&e  Zeit  dem 
Mt  FoOerad  gefolgt  mk»  toU,  wdAer  aber  oMcft  fUr  Foücrad  ver^dttie- 

gern  hSwnte^ 

092  apr.  3.  K'"nic;  Otto  TIT.  rorloiht  der  Abtei  Kchternach  das  Mäntrecht 
(nnmmns  probabileß  pcroutiarc)  in  dena  Ort  Echternach  AqviagEanid 
Don.  apr.  992.  ind.  5.  a.  regn.  9.    rTTrkb.  1,320  nro.  264) 

BohTner,  Rfifj.  Imp.  S.  37  nru.  6<^S.  Gedr.  BerteU,  Bist.  Lur^^. 
S.  164.  ßertkotet,  UinL  de  Luxemh.  3.10.  Jlonth.  1,328.  PvbUcat.  de 
la  socUU  de  Luaxmb,  4,74  mit  Facsimile,    Gaiiia  ehrtet,  13ß2^, 

001. 

MI  ml  10.  Derselbe  erlaubt  den  Oebradern  Stgebecio  und  Kichwu  in  ge- 
nau angeigebenen  Gramen  swiicben  der  Adenau  und  Abr  einen  Bann* 
forst  zu  machen  und  bewilligt  ihnen  darin  das  ausschliessliche  Jagdiedbl 
aaf  Hirsche,  Eber,  Rehböcke  und  anderes  aom  Kfinigabttinc  ^Ma^ 
WUd.  XoTiyiüa  14  IttL  Inn*  992.  ind.  5.  a.  TCgn.  0.  (Ufkh.  2»17 
'    Nacbtr.  33.) 

B^hmiT,  heg.  Imp.  8.  37  «ro.  m.  Gedr.  Qumker,  Oed. 

008. 

992  Mai  29.  Derselbe  restituin  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier  die  ent- 
aogenen  Güter  im  Nahe*^  Worms-  und  Speiergau ;  was  schon  sein  Vap 
ter  (973  aug.  27)  dem  Abt  Thietfiid  «nd  dessen  Nachfolger  Ogo  ver- 
sprochen hatte  I  woran  er  aber  durch  Tefacbiedene  Kriege  und  Beiehi- 
Bachen  mhtndert  worden  war.  In  subnrbio  Treririe  in  eeenobio  pre- 
didi  Saneli  (Maximini)  4  kal.  jan.  ipso  die  feetiTO  8.  Maximini  099. 
ind.  5«  a.  legn.  9.   (Urkb.  1^21  nro.  265.) 

Böhmer,  Heg.  Imp.  S.  37  nro.  693.    Gedr.  Mmime,  CoU.  onylL 
Hoiuh.  1^.   Kremer,  Orr,  Nase.  2ß9. 

000» 

i^OÄ  ipr.  18.  Derselbe  rcstituirt  dem  Er/.bisviiof  Kg-hert  von  Trier  das  St. 
ServatiuskloBter  zu  Mastricht.  Ingcleheini  14  kal.  mai.  993  ind.  6.  ^ 
regn.  10.    (Urkb.  1,322  nro.  266.) 


Digitized  by  Google 


637 


Böhmer,   B^p.  Tmp.  8  SS  nro.  709.    Oedr.  Brower,  Ana.  1,491; 
hieran*  Hontet.  1,^)^1.    Lüatq ,   Reichsftrehw  16,200.    Genta  Trm.  ed. 
Wyttenhadi  1,112.    K^riattder,  Ann,  Au^.  Tre&.  101,    Leiiym)^,  ^IMI. 
/mp.  3,587» 

•M  MAl  15.  König  Otto  ni.  restituirt  der  Ajbtei  Echtemack  ihre  sämmfc- 
liehe  im  Reich  gelegene  und  an  Andere  zu  Lehen  gegebene  Kirchen. 
Metüs  id.  maj.  993.  ind.  6.  a.  regn.  10.    (ürkb.  nro.  ?67.) 

Bifimer,  B^g,  Imp.  8.  BS  «ro.  712.  Gedr.  Mü-aewi,  U^fp.  ätpl.  I,6ö7. 

305. 

•M.  Graf  Skiglned  und  Mine  QemtUin  Hidewig  rennaxhiea  dem  Kloster 
St.  tfaxmim  bei  Trier,  wo  ne  ifcve  Gnbetütte  gewXblt  bAben,  ibreBe- 
MÜBangen  Sit  HarM  in  der  Ax^mam-Qn/UktA  ilm  SelBe»  Heis« 
Heb.  TtevttA  »  moiMMi«  a  Mubhum  968.  vtgB,  (Hbutm  HL  a.  10. 
bd.      (UiiLb.  IßU  uro«  fl6§.) 

0€dr.  Tt^,  Am.  12t  Minmi,  Opp»  dipl,  1147.  Hanth.  1^. 
BitiMm,  Hüt  de  Lvicemb.  3,11.  iMnig,  Reiehtarckw  16,2^6.  Du- 
cke»»«, Eitt.  de  Luocemb.  7.  I^aM»^  AmL  Imf*  3/188,  ^  We§eik  M. 
6  vor  Mpe.  24  faUend, 

m 

Mi  35.  Die  Wittwe  Berta  Ubergiebt  nach  dem  Wülen  ihres  ventor- 
benm  GensUi  Velknsr  die  ibt  sls  dos  amgmMpa.  Otttar  so  Boden 
IM  Saurgau  ia  d«r  Gcsfinbeftr  W«llei£«geQ*  itm  Klote  Metiaeh.  Me- 
dielMensi  eoenobio  5  ksl.  mert.  995.  (ÜAh.  tjm  uro.  270.) 

301. 

995  MV.  19.  Ki  nitr  Otto  ITI.  schenkt  seinem  Getreuen  Bcct  lin  das  Gut 
Domnissa  im  Nahegau  in  der  Grafschaft  Emicho'«.  Aquisgrani  palatio 
13  kal.  dee.  995.  ind.  8  (richtiger  9)  a.  regn.  12.  (Urkb.  1,326  nro.  271.) 

Böhmer,  Beg.  Tmp.  S.  40  uro.  761.  Gedr.  Freher ,  Or.  Pal.  von 
1686.  2,44.  WUrdtioein,  Subsidia  dij/l.  ö,397.  Günther,  Cod.  dipL  1, 
90  miit  ÄhweichiuigeM. 


Ma»  ahet  $'*  «m  1)uirdmmeii\^tabmde  kreitrunde  Siegel  wm  Mim- 


996.   Der  Abt  Volkuiar  von  St.  Maximin  bei  Trier  beurkundet  einen  Pr©- 
karievertrag  mit  Bertha,  der  Wittwe  des  Grafen  \'o]kmar  über  die  Orte 
Mudenfurt  und  Dalheim  im  Moselgau  in  der  Grafschaft  Walleriangen. 
Wsfaieihiirt  in  eod«i  eeinitM«  (Wsldei«ving&)  996.  OtMrfs  HL  regn. 
16.  imp.  1.  ind.  9.  (UfkU  1^  nto»  976.) 


oiyui^-o  uy  Google 


618'^  IfajuHii  ITib 


Ctdmt,  Hkt,  de  Larr.  L  Ed.  1^  wnd  iL  Md.  S,248.  BimtL  1^36. 
"  Wegm  OtUmis  III,  n^,  o.  t  und  uhL  9^  flük  die  JM^^rtigumg 
zici§eh€K  mai  21^9epL  'Z4, 

309. 

987  »rl.  26.  Kaiser  Otto  TU.  gicbt  ilem  Sifrgo  eine  „r.a/e''*'  Hufe  z«  Üie- 
deiihüfen  in  8iegfri<l'8  ( Jnifsoliaft,  Aquipgrani  in  palacio  7  kal.  noy, 
9(9)7  ind.  11.  a.  regn.  14   imp.  2.    (Urkb.  1,329  nro.  274-) 

Sicht  bei  Böhmer.  —  //*  der  Jahrzahl  is<t  XC  ausgelaßseHj  ibie  mit 
Sickei^eit  av9  den  andern  Angaben,  welche  genau  auf  99^  pauen,  her- 
wtrgeht, 

310 

W8  Hj^r.  [\  Derselbe  t>cb(Mikt  di-ui  IJisthiiin  Mi  lz  das  <'a;^tell  S(aarbnickpii') 
mit  Zubelior,  woraus  dassrlbe  bisher  viei  Ungemach  erlitten  hatte,  liume 
in  ecclesia  S.  Petri  18  kal.  maj.  998.  iod.  12.  reg.  ib.  imp.  3.  (Urkb. 
1,330  nro.  27Ö.) 

Niehl  bei  Böhmer.  —  Gedr.  Kreiner,  G^Mch.  des  Ardmn,  Öeechl. 
aM.      JiMf.  13  und  ä.  *mp.  3  fäUen  in  999.  ' 

311. 

1000  Im.  1.  Grzbisehof  Ludolf  von  Trier  bcarknndet  die  auf  seinen  An- 
trieb ge«chehene  Schenkung  des  Edeln  Hermann  und  dewen  Bhefrau 

Ada  iibrr  ibr  Resit/thuni  zu  Tnbern  an  das  Marienlcloster  ^foseliifpr 
7H  Trier.  wolUr  das  Kloster  den  Kbelfiiten  auf  Lebenf/oit  einen  Hot  zu 
\  elrooh  und  2  Manfus  zu  Nittel  übotfa^snn  habe,  und  bestätigt  dem 
Kloster  das  Ilecht  der  freien  .\bts\vahi.  Act.  in  profato  monaöteriü 
kal.  jan.  i<KX).  ind.  13.  a.  Ottoni/K  III.  regn.  17.  a.  poiit.  Ludolfi  aopv 
7.    (Urkb.  1,330  uro.  276.) 

Ooerz,  Hege&tenJS.  7.  Qedr.  Günther  lj96.  —  IHe  Jtahretangaben 
aind  genau*  • .      ^      .  , 

Da»,  »ig.  intpr.  hat  ^  die  UfMchrift:  fAUteinm  dei,graHa.  areAt!fptJoo- 
pu»,  und  war  1823  noch  angehängt  8.  Trier.  Cftrom!^  1823p,  122. 

tit. 

1000  nai  80.  Kaiser  Otto  ni.  verleiht  dem  Kloster  Horrcum  zu  Trier  für 
den  Markt  an  dessen  Ort  Kreuznach  den  kaiserlichen  Marktfrieden.  Tri- 
burin  [\  kal.  jun.  1000.  ind.  13.  a.  regn.  16  (rjchtiger  17)  iiup.  4  (rich- 
tiger 5).    (Urkb.  1,.^S2  nro.  278  ) 

Nicht  bei  Bohiuer.  —  Das  in  Blei  gegogeene  tnünzartige  Siegel  hängt 
am  aMfin  d»ppdteit  Lederatreifen.  *    '  • )  . 

•  .    ,  • 

313. 

NM  aal  ti.  DeMslbe  f«rtalaitt  dvin  dnvtift  Tiier  das  Nonnenkloitar  Ho^ 
renm  sa  Trier  und  gi«bi  BcaüpuiniDgiB  .über  die  Wpdil.  der  i^(tkifßmh 


V 


Digitized  by  Google 


ftegetten  Kc9.  äid--äl7.  639 

nen  daselbst.  Ort  und  Zeit  wie ^  vorhergehende  Urkunde,  (ürkb.  1,332 
nro.  279.),  . 

.  Nidü  Im  Buhmer.  ^  Der  m  der  Urkunde  genawnie ßrzbischof  Ey- 
,  ,    hai  vim.Trier  (977-993}  bedenklich,    Ver$l»  Vrk,  mm_993  ajpr.  18, 
wo  dtm$dhm  dtt$  SermtiwldÄner  au  MoMtrioht  re^vtuirt  wird.   Im  «7. 
1000  Mfte  ErMi^of  ijudd/i 

^iegtA  wie  he^  ncrherg^indet  Urkunde, 

iüi)i).  Warner  schenkt  dem  Kloster  St.  I^axinun  bei  Trierj  seine  Ma^d  l  o 
dela'  mit  ibmi  Kindern  und  «nem  liftlbeii  Manaua  zu  PÜftl^ji'  iiä^'AH- 
gau  in  der  Grafecbaft  äeinrich*!.  Act.  in  monaaterio  8.  Mäximini  1000. 
ind.  12.  regn.  Ottonia  HI.  a.  17.  imp.  5.  (Urkb.  2,18  Nachir.  34.) 

Nath  den  angegebenm  Hegierungsjahren  Oito^n  III',  fide  die  Aurfer- 
tigung  sieieelien  Mai  21  wtd  Des.  25  und  ndtuU  ind,  13  oder  14  haben. 

(Sltfr.  X.)  Kihdahc  entlässt  die  Ilericha  mit  ihrer  ^achkoniinenbchaft  au» 
ihrem  Hörigkdtavarhttltnisa  uad  giebt  sie  demSt.  ManenitoBW  att'Cob- 
lene  (später  St  Florio«8tift}  als  WadisKiospflichtige.  Ohne  Dat.  (Urkb* 
1,314  nro.  257.) 

Oedr.  Gunther,  Cod,  dijlJ  1J93  inU  10.  Jährenden:  —  Aua  der 
Ufieunde  eelbet  lätel  eich  kerne  Zeit  näher  bestimmen ;  nur  wenn  die  Un- 
terzeichnung „Signum  dni.  Otfonis,  Luitolß  filii^  mit  Sicherheit  sich  auj 
.'u  iKoni'j  Otto's  JI.  2^^en  Otto,  [dem  er  974  das  Herzogthum  Schwaben 
^^erlieh,  deuten  liess,  würdt^  die  Urkunde  in  diese  Zeit  fallen.  Dieser 
Otto,  ein  Sohn  Ludolfs  vnd  Lvkel  Kai»er  (Hto'»  I.  von  defisrn  frster  Qe- 
mahlin  IjditJm,  wurde  -''öi  geboren  uv(4  starb  ßü'A  in  JtuUen  uf»d  »ein 
Vater  Ludolf  ebendaselbst  yö7.   

816 

^18—1000.  Prekaricvcrtrag  Yrniinaid's  mit  der  Abtei  St.  Maximin  bei 
Trier  über  sein  ültorliches  Erbe  zu  Hekesdorf  in  der  Ardehncn-Graf- 
'schaft.    Act   Treviris  in  monasterio  S.  Maximini  (Zeit  fehlt).  (Urkb. 

1,827  nro.  272  zu  993  -  996.)  '  "■ 

•      Gedr.  IhiditJi^ie,  bist.  Luceenb.  S.    TvUmrf  Additiomi^  126.  IJov^h. 
1^334  sum  Jahr  996,  Guden,  Cod.  dqA.  o  JOS'J  zu  99.  .  —  In  der  Ur-  ; 
i       künde  wei-den  genantU:  Abt  Folkmat  (987-  liÄßjj  und  der  Ardenneti- 
Graf  Heinrich,  eoMtr  999  uidmndUoh  eracMu  und  1004  die  Her- 
so^mUrde  erhidt.  .  • 

sn. 

1002  tvL  10. .  Jiöü\g  üeinriob  II.  (der  Heilige)  schenkt  dem  Gezo,  ei^iem 
Ritttt  de»  Bjaebofe  Heinrieb  Ton  Wttnburg,  ö  .Mwuas  m  Babacb  in 
dea  Cfamfen  -BMeliB  OmiaehMk.  Babenborc  6  id.  jnl.  10Q2.  iol  15.  a. 
ittg.  1.  (Urkb.  1,383  nto.  280.) 

Böhmer,  Beg.  Imp,  8.  47  nro*.  894.  Oedr.  Oünther,  Cod.  d^,  1,$8. 

^  Digitized  by  Google 


640 


■B«ge8ieu  ^iro.  b  18— 826. 


1003.  Auf  iiet'elil  König  Heim  ioli  s  II.  unter  dem  Abt  Udo  errichtete?  la- 
v^'iitar  der  Reliquien  und  des  ächatzes  der  Abtei  Prüm,  worin  die  von 
dem  da«elbt«t  als  Münch  gestorbenen  Kaber  Lothar  I.  geschenkten  Ke- 
üquicn  und  Kostbarkeiten  aofgelttlirt 'Werden.  lOOS  regn.  Hefair.  «.  1. 
(Ürkb.  1,717  Naohlr.  nro.  3.) 

Chdt,  Himtk,  lß48.  —  Wegm  regn,  tu  t,  vor  jmk  ^fOlmtL 

Sin». 

1^(15  »^r.  9.  König  Heinrich  TT,  bestätigt  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier 
ihre  Privilegien.  A^uisgrani  5  id.  apr.  1005  ind.  3.  a.  reg.  3.  (Urkb. 
1,334  nro.  281.) 

hohmer,  Heg.  Imp.  S.  ÖO  uro.  968.  Qedr.  Zylleuus  2,28  mit  Mo- 
nogramm; hierau»  livnth.  1,300,  BtitlnjUt,  Hütt,  dt  L/uxemb.  3,14, 
Lünijf,  Keichs<ir<A{v  20,12i>. 

320. 

1005  nal  31-  Der.selbe  nimmt  das  Kloster  Echternacli  in  seinen  Schuta  und 

bestätigt  die  von  Kais*  r  Otto  dasiselbst  wieder  eingeführte  ßi-nediktiner 
Kegel  und  freie  Abt^wahl.    Xrajeeto  2  kai.  juu.  iad,  2  (lege  3)  1ÜU5. 
».  regn.  3.    (Urkb.  1,335  nro.  282.) 

Nicki  bei  huhmer,  —  Mit  ■tiy.  onjir.  in  Irier, 

1005  itT.  22.    Derselbe  bestät^  das  von  dem  Biscliof  Adalbero  tmi  Meto 

wieder  hergesteilte  Kloster  Neumünster,  welches  mit  seinen  genannten 
Besitzungen  theils  zu  Lehen  vergeben,  theils  8onst  vernnchlässigt  wor- 
den war.  Tuisiburg  10  kai.  dec.  ind.  3  (riehtiger  4)  lOUl.  a.  regn.  4. 
(Urkb.  1,336  nro.  283.) 

Nicht  bei  Böhmer.  Gedr.  Krämer,  Qesch.  des  Ardenn,'GescJU.  2,285. 
— -  Nach  Hirsch,  Jahrbäcker  des  deutschen  Iteiclis  unUi-  Heinrich  II. 
wäre  ßischpf  Älheto  1004  dec.  14  ifutor^  usd'  ä^eiiU  thm  ^Üe  'Cr- 
,       femde  daher  verdächtig i  vergL  cUuelbst  S.  339  Anm.  4  u,  8. 370  Ahm,  6. 

322. 

'1005         27.    Derselbe  schenkt  seiner  Gemaiilin  Kune^unde  sein  Gut  zu 
Boppard  im  Trechirgau  in  des  < trafen  Beselin  GraidtliAft.  Throtnian 
niae  5  kai.  dee.  1005.  ind.  3  (lege  4}  a.  reg.  4    (Urkb.  l,oÖ7  nrt>.  2t^.} 
BMiMr,  Reg,  Imp.  8.  $J.  «Hr.        <Mk  :Enatk,  (M  Quedtinburg. 
69  mit  Faerimäe. 

883. 

1006.    Uiliande  über  die  Erbauung  und  Dotirung  der  Kirche  zu  Merges- 

mririe  bber  -deitni  fiibv^kong'  und  2iebatb^ang 
tech  den  EMbiiebof  WiiHgis  <too  Meiu.  1006  >ind.t8.  legMnte  Jumoie 
Heinrioo  et  presidente  Mogontiae  eedeeie  WifiigiBO  -«epo.  (UfUi.  1,337 
nio.  285.) 


Digitized  by  Google 


Weideniack,  Ä^.  von  Bmfftn  8.  4  IHt>v  Ä  Mr.  CMm,  Cod. 
dipl.  3,1033.  —  DcM  J.  1006  hu  %nd.  4  üt  daher  indJVIUwohl 
em  aehrtikfdtUr  ßir  imd,  IUI,  fm  aUo  wrsqit.  24. 


1008.    Erzbiscliof  Ludolf  von  Trier  schenkt  auf  Begehren  der  Reli- 
fjiMOB  liiihttde,  irelch«  der  trierisohen  Kirche  den  Ort  AjBchebach  ge- 
Mhoriil  M>  dM&Inleiiw  Hia%  HiniidMit,  M— nflchimrolb  und  Age- 
msttibsSiFloEiMlift  fliCDhkna.  Qliiie0it  (Urkb.  l^dlU  ood.  277.) 
€t^,  Bäfotm  fi.  7.  Chdr.  Qmttktt,  Obd.  d^l  iJfSL  ^  Wtam 

1006  »tt    Pabst  Joiiaim  XVIIl.  verleüit  dem  Jirzbischof  Megingaud  ron 
Trier  das  Pallium,   in  meiwe  octobri.  ind.  7.   (UdU>.  Jl|3<tö  286 

zu  1009  oct.) 

J^M  Heg.  Font,  8,  349  nro.  3026,  Gedr.  Iloe/er,  Zeitschrift  2,142, 
—  Wegen  M  7,  «dEdhc  «m  1  Ape.  tM^imit,  das  Jahr  lOOH  ^€set»t, 

326. 

1019.  ErEbischof  Megingaud  von  Trier  schenkt  dem  St.  IfkrtinMlift 

im  Maienfelder  Gau  (zu  Münstermaifcid)  für  Lese-Mut^  Guter  zu  KoU 
tenheim,  Mertloch  und  Alken  mit  geaaufir  BestimnoBf  ttiwr  diftliiefa- 
.    ruQgeii.    Ohne  Dat.    (Urkb.  1,339  mo,  287.) 

Ooerz,  Hegestm  S,  7.    Gedr.  Gihither,  Cod.  di^.  1,99.    Wegen 

M^n^ud  s  M.^i4ko^at  die  ZeU  von  lOOö-'lOlÖ  die  angenommen. 


XW  apr.  8.  Pabst  Benedikt  Vm.  verleibt  dem  Gnblecbof  Poppo  Ton  Trier 
das  Pallium.   Dat  6  id.  afr.  «.  Hdorici  ngis  14.  imp.  8.  ind.  14 

(UrJtb.  1,340  nro.  289.) 

Jaff^,  Heg,  Pont.  S.  363  nro.  30rr2.  Gedr.  Brotoer,  Ann.  IJSXHi. 
Honth.  1,362.  Liinig,  R^irhmrckiv  16,201.  Oesta  Trev.  ed.  Wytten- 
^aeh  1,127  mmd  <ip.  Peru,  Script.  ti,176.  Kjpiander,  Atm,  Mg.  Treo,  iß4. 


mi.  Ktifler  Heinrich  II.  verleiht  dem  St.  Florinsstift  so  Coblens  Zoll- 
und  Mttns-  (Wechsel  )  Recht  ftir  den  Markt  zu  Gillenfeld  im  M^^iftldff 
Gau.   Frankenforde  1016.  ind.  14.  a.  regn.  14.  imp.  0..  (Uftb.  1,841 

nro.  290.) 

Nicht  bei  Böhmer.     Gedr.  Günther,    Cod.  dipl.  1,102  zum  Jahr 
1012.  —  Wegen  regn,  a»  14.  und        3»  vor  jun,  6  tmd  tkiM  iUr 
X4  J'ßllend. 

329 

X%1%  (jtl  n.  Derselbe  bestätigt  das  von  deui  Abt  l^ro!d  von  Prüm  daselbst^ 
gestiftete  Collegiatstlft  und  verleiht  ihm  eiaen  Jahr-  und  einen  Wochen- 


Digitized  by  Google 


'  markt.    Friaeoncfert  1€  lal.  SOT.  inÜ  15.  lOi?.  *;  fiQg*.  tt.  imp.  3. 

(ürkb.  1,342  oro.  291.) 

Böhmer r  Heff'  Jl^rnp.  8.  69  nro.  1158  zu  J016  wegtt^  imL  lä.  regn, 
a.  15*  WHd  mp»  3.   Gedr,  Hwtk»  lßÖ3* 

•W-  •  :. 

1016  4cc  17.  Stibiukof  Po]f]po  von  Trier  fllitl  mh  Awweitu]^  der  tod 
dm  ÜMfant-loittr  am  MoMidbr  sn  Trter  BoAs  gmoanboMi  Oanoni- 
ker  QBiI  naoh  Wied«MiniraOitang  cMr  AINm  daii  PrOfoiig  dfv  JUGtuM, 
in  diMMlb«  wieder  Iföiiche  deffietthem  Begel  «m  and  Mhenk»  die  Ee- 
pelle  zu  Bivern  mit  5  Manaus.  101 7.  ind.  15«  16  kftl.  jen.  crd.  1. 
(Urkb.  1,843  nro»  292  zu  1017  dec.  17.) 

Ooerz,  Regesten  8,       Oedr,  Hölzer^  De  proepücopi»  Trev.  8,  5  «nd 
■  iheilwetse  Oet<fa  Treß.  ed.    Wyttenhach  1,  Animadv.  8.  38.  —  Wetftn 
4nd.  16  und  ord.  o.  1.  üi  das  JcJtr  1016  anzunehmen, 

KelMir  Oanriali  II.  lehenkt  .dem  Bnedit  Tmnc.  dbn  Königsbo^  Köh- 
lens nnd  die  Abtei  im  Treebirgan  mit  Zoll,  Mttnse  und  Zubebör.  Bo- 
dercbrunncn  1018.  ind.  1.  a.  rega.  17.  imp.  5.  (Urkb.  1^44  nro.  293.) 

'Böhrio^r,  Reg.  Imp.  8.  61  nro,  1182  in  den  Dezember,  toeil  der  Kai- 
mt m  Paderborn  1018  We^naehten  feierte.  Gedr.  HontK  1;864.  Qal- 
Ito  cAriwI.  13,3^.  —  Ind.  1  weist  cor  8ept.  24  und  regn.  a.  17.  und 
imp.  5.  vor  Jun.  6  und  nach  Febr.  14,  €lem  aueh  daä  AroiMrlio^  /!»• 
nerar  nicht  ipiedersprirlit. 

Das  kreisrunde  Siegel  von  weissem  W'a.  /r-,-  ist  aufgcpresst ,  misst  3" 
im  Durchmesser,  und  zeigt  den  Kaiser  in  ganzer  Figur  auf  einem  tnä 
Kissen  bedeckten  StufU  ohne  Lehnen  im  OmcU,  dte  Krom  auf  dem  Haupte, 
\     die  emporgehobenen  Hände  hüten  m&te  den  laUemcepter,  Uidee  den 
■  '   Apfel.  Freiatehende,  nur  durch  den  Fuss  des  Sessels  unterMt^ene  Um- 
ackrift:  f  HEINRICHVa  DI  QRA,  ROMANOBr  JMP  AVO, 

882. 

1819.  Derselbe  schenkt  das  Gut  zu  Honniniren  im  Engerfgaa,  Welches  ihm 
Emmelin  gegeben  hat,  dem  Ilochatift  Bamberg.  Magontie  1019.  ind.  2. 
a.  regn.  18  imp.  6.    (Urkb.  1,344  uro.  294.) 

NiSt  hei  Böhmer.  Gedr.  CHinthert  Cod.  dipl.  1,105,  —  Wegen 
regvf  a.  18  und  ind.  2.  zwischen  Jun.  6 — Sept.  24.  jallend, 

Mk  dem  aufgepressten  Siegel  von  hramem  VPocA«. 

'  883. 

1888  sept.  27.  Derselbe  schenkt  der  Abtei  Prüm  das  dem  Fiskus  anheim- 
gefallene Gut  Butenhart  im  Zülpichgau.    Hamersteyn  5  kal.  oct.  ind. 

3  (lege  4).   1020.  u.  regn.  19.  imp.  7.    (Urkb.  1,345  nro.  295.) 

Böhmer,  Reg.  Imp,  S.  62  nro,  1202,  Qeiir,  Martene,  (Ml,  m^l, 
1,380}  hieraw  Honth,  Ißöö. 


Digitized  by  Google 


m 

UM  «w.  KalMT  HeiMiek  IL  icbwkt  dem  Hooliitilft  Binbei^  «1«  bi- 
AehÜMto  ^Ktfelgat  4Ui  Von  d«B  flnUiMhof  P«pfD  Trier  eriiklteae 
Gut  m  Irlich  und  Orambel  im  JSngerBgfto.' .  Aj^fwto  8  id.  mit.  ind.  5 
(lege  6).  a.  regn.  21.  imp.  9.   (UrJcb.  1,346  nxo.  296.) 

Böhmen  ,  Reg,  /mp.  Ä  «9  nw.  V232.   Oedr.  Omker,  Cod,  dipl. 
1,108.   Uey^betgetr,  fchnographu»  1^  Mäetrakt.  *  /  . 


1023  lUD.  18.    Derselbe  bestätigt  der  Abtei  Kchtenmch  das  ibr  von  Kaiser 
Otto  III.  Terliehene  Miinzrccbt.  Niusi  14  kal.  jul.  md.  6,  102i^.  a.  regn* 
^     22}  imp.  10.    (Urkb.  1,346  m-o.  207.) 

BiOmer  ,  Reff.  Imp.  8,  64  nro.  1243,  Oedt:  Bertha,  Bit.  de 
Imoeimh,  3,lö;  hietraua  Honih,  1ß68,  ^  Mit  »ig.  impr,  in  Trier. 

'  33«. 

IttS.    Dmelbc  gicbt  dem  Ei-zbischof  von  Trim*  das  ftTiPs(>]>lifKsl{cbp  Jagd- 
recht in  einem  bestimm  ton  Forst  zANnscben  der  Saur  und  Quint,  Ind. 

'  '  e.-lO^.  a.  regn.  22.  imp.  11.    (Urkb.  1,347  nro.  208) 

Nicht  hei  ßohiner:  Oedr.  (J  mit  her.  Cod.  dipl.  1,109.  —  U  f  y/c?,'  regn. 
a.  22.  itnd  ind,  6  die  Z^t  vom  Juni  6 — ^8^.  24  anstuHehnien.  imp.  a, 
11.  beginnt  erat  1024  febr.  14.  '  >  > 

IMt  MV«.  M.  Dmlbe  beleM  den  Hmog  Httitfleh)  den  Ffidiigi»f«B  Eno 

ttjid  den  Gnfcn  Otto,  welche  noch  kei^^  BeicKBlehen  bis  jetzt  beeessen 
haben,  mit  6666  Mutfos,  welche  er  von  der  Abtei  St.  Maxiuiin  bei 
,  Trier  empfangen  bat  und  wofiir  er  deren  Acbtcn  die  schuldigen  Hof- 
und  Kriegsdienste,  mit  Ausnabnie  des  Besuchs  der  Reichs-  und  Füraten- 
tage  zu  Mainz,  Metz  und  (!'r.In,  oillisst  und  den  genannten  Lchensman- 
nen  überträgt,  und  verbietet  ciidlicb  der  .\btei ,  au.*^  genannton  Orten, 
•was  zu  den  Präbenden  der  Mönche  gehört,  als  Lehen  zu  vergeben. 
Mogoncie  2  kal.  dee.  ind.  6  (l^e  7).  1023.  a.  r^n.  23  (l^ge  22).  imp. 
10.    (ürkb.  1,349  nro.  ;3(X).       '        '  '  " 

Böhmer.  Reg.  Tmp.  TS.  64  nro.  1249.    Gedr.  Acta  Pol.  3,104.  Gu- 
den,  (Jod.  dipl.  3,10 13  im  Aunzug.  —  Vainger,  Pfcdzgraj'  Ezzo,  Excur» 
IV  im  Hirech^  Jahrbücher  de»  Deutlichen  Reichs  unter  Heinrich  II.  S. 
■  >  i4äB*  Jkim.  ^.«Aab'dyns  üfimtde  fi^  eim  Mkckmg  da-  folgehdeii  Vt- 


,  338. 

dfC.  lO-  £ine  zweite  etAvas  veründerle  Auafertigui^  der  vorhergehen- 
den Urkunde  d.  d.  lu  Trib.uria  regia  vUU,  palatio  publico  4  id.  dec. 
iod.  6.  um  «*  Heiur.  IL  rf^.  23  (icfe  22)  ii^.  la  (Urkb.  2,19 
liachtr.  36.)  ....  , 


oiyui^uo  uy  Google 


üiSftiiMr,  KmmrtgMn  8,  64  uro.  mt  Gtir.  ZffUe$im  2ß»  mä 
MimagfwHm  «ai  akjfd.  Tolmtr,  StA  M  S^..  £«h^>  .ynfiiMWiiWi 
15^.  (WmkdmmH)  Hüi.  &  BIM.  &  a£  HmH. 

iCmMT,  Orr.  Nmi.  2^ 

339. 

1026  lan.  11.   König  Conrad  II.  bestätigt  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier 
das  rrivilogium  Kaiser  Heinrich's  U.  vom  HO.  Nov.  1023,  nauientlich 
die  daiin  enthaltene  ßestimmung   über  die  üur  PrUbende  der  Mönche 
gehörigen  Besitzungen.    Treviris  8  id.  jan.  ind.  8  (lege  9).  1026«  ^ 
2.   (UldEU  1,351  dQl.) 

mgranm  wfid  Bügd^  hieram  H<mA„  IjaßU  (kkmt,  ü«i<.      Ltrr*  I. 

1004 — lOtt.    Der  Edle  Everbero  sch^ikt  sein  Erbe  zu  Fronkinka  im  Bitt- 
gau in  der  Graüichtft  des  Herzogs  Heinrich  der  Abtei  8t  Mufimiii  k9i 
'     Trier.    Oline  Datum.    (Urkb.  1,325  nro.  269  zu  993.) 

Gedr,  H<mtk.  Iß83  zu  c.  1047.  Gudm,  Cod.  dipL  3,mö  mg  10. 
Jahrhmhdert.  Der  obengenamUe  Heinrich  ^  Qraf  oon  Lytxenhburg, 
wurde  1004  mrz.  21  <mf  dem  Reichstag  tu  Rtgetuhurg  Vim  König  Hein- 
rieh IX.  mit  dem  Hereogthum  Bmem  heUmt,  dmem  er  mmt  1008  mt^ 
Betet  lemrde,  dae  er  aber  im  DeeeieSber  1017  $m  BemAerg  wieder  eHnidt 
MVidbie  mm  Tod  tm  Anfange  dee  Jakree  1027  (vergl.  IMeknar)  oder 
Ende  1€@6  (vergL  Mad^,  Btderde  S,M)  hoeaeo;  md  ieftar 

AdiM  i^troMm  amffentemmen, 

841. 

1030.  Ei^bischof  Poppe)  von  Trier  schenkt  dm  Marirnkloster  zu  Trier  (Ma- 
riae  ad  Mart^uos)  den  llüf  und  die  Kirche  zu  Bachscheid,  indem  ei  zu- 
gleich die  genannten  Besitzungen  und  Privil^en  desselben  bestätigt. 
In  geDOciU  sjno^o  ^  «pwc*  14.  Dat.  a*  Gaonfi  imp.  8.  1030.  ind. 
18.  CÜA)^  lß6$  nro.  802.) 

Ooere,  Regetten  8.  6.  Qedr,  Qünükar,  Cod.  digl.  l^lt  *  Das  episc 
m.  14,  nl  1029.  a.  wyu  8  i^/ümt  eret  1084  mn.  26,  mtd  utd*  13  gekt 
lüm0»^24. 

842. 

tar  mi  Trier  das  Dorf  Hamendorf  und  antes  geknnttle  Orte  mä  Zehn- 
teil.  1080  ind.  1.  epact  16.  ectiusiir*  7.  r^gnante  tmpenlore  Onwado 
oensangntneo  noetro.   (Uricb.  Ijd55  nro.  808.) 

iSfedr.  Cabnet,  Biet.  deLorr.  I:  Ed,  %408  nnd  ILEd.2;Mf  U»^  , 
eme  SowA.  1,^6$.  ^  Doä  Jahr  1090  hat  ind.  13  (reip.  14).  epmeL  14. 
cenenr.  3;  t»  iteisen  mdi  L  mid  oendur.  7.  tntf  1063,  in  wtlekm  Jmkr 
eier  epaa.  17  ßeL  - 


Digitized  by  Google 


Jtt  4im  Mit  iKMir  MMAmm  Büffd  46t  Jutta 

m  wmtkmmem  Fädm  hängend,  in  Tri».  Schrift  am  llfO^HtO. 

Ml  M.  BO.  Kalter  Komd  U.  idMnkl  tei  Enbbehof  Poppo 

^ic  GnMilft  Marfeb  im  Einrichgau.   Goslari  13  kal.  «ng.  ind.  14. 

1031.  a.  Ngn.  T.  imp.  5.    (ürkb.  1,356  nro.  304.)  ' 

'  Bähnm,  Reg.  Imp,  8.  69  nro.  1373,  Qtdr,  Qlinihet,  CoeL  l^lß, 

1038—1036.    Urkunde  über  einen  G^rUusch  zwischen  der  Abtei  St.  Ma- 

•  jdmb  W  Trier  vdA  «br  Ton  Stablo'  If almedy ,  wonach,  Ezstere  die  90 
MaiM  bd  CWiMMNunoi,  ^rakh^  «b  ^  Kdm  K«kMi  itt  dta 

i  ^  dewMtten  dmk  Bmlift  Maniz  geMMakIto  Ort  Jtatm4kt  «Mtoi 
M»^  nabrt  «idaca  Gfitm  bai-  B«B^g«D  wd  a»  dar  Uava  daa  Abtei 
«ahlaimwady  ftt  dan  Ort  JUMikom  tltatet  OIiAe  Dat  (Urkb. 
1^58  nro.  308  SU  1036.) 

Oedr.  Marterte,  CoU.  ampl.  2,58;  hüraus  Honth,  m  o.  1036. 

Wllnktcmn,  Monattieon  P^k  lß8.  Dis  ZMeHmmung  ergtebt  sush 
aus  den  genannten  Pertonen ,  namentUeh  aus:  „dtwatum  Lothar.  regnC 
dnce  GozUonf  tf^n^nffi"  1033.  in  wflrh^m  Goselo,  df^  Herzog  von  Ober- 
Lothringm.  auch  Nieder- Lothringen  erhioU,  und  Fiidgrino  üoion,  aepo^ 
iPikher  1036  mg,  26  .  « 

litt. 

Mü.  WW^M  PoFV«  W  Triar  bewiknnfe^,  daw  der  arirtifiMia  Tufl 

Tbiefrid  4i«  ÜWD  'wegen  seipar  Qeirath  mit  einer  BlitoTerwa^dten  auf- 
,  gelegte  Sühne  toh  19  Mansiu ,  durch  Uebergabe  von  (Uiif  wo,  Michel- 
bach,  swei  an  Brunnen,  eiaeD  zu  Eioscheit  und  vier  Manaus  zu  Rode, 

geleistet  habe.  1036.  ind.  4.  a.  Chuonradi  cqgu.  12.  MWp»  10*  arohipro- 

.      Bula^us  nri.  21.    (r^rkh,  1^  nro.  B07.) 

Goerz,  Megesten  S.  8.  Gedr.  IJonih.  1,367.  Hoefer ,  Zeitschrift  2, 
159.  —  Wägen  Chuonradi  rfign,  o.  12^  tmd  ^v^,  IQ*  »wts^ken  März 
26—Se£t.  8  ffdlend.  •  .'       *  ■ 

346. 

1036  Dov.  12.  Adalbero,  Probat  des  8t.  PauKnstiftB  zu  Trier,  Herr  zu  Ru- 
swbei ,  Seriko,  Saarburg  und  Bernkastel,  schenkt  dem  St.  Eucharius- 
kloHter  zu  Trier  (später  St  Maltheis)  die  Dörfer  Nennich,  Palzel,  Dil- 
foer,  lieiefeit,  Ucmtre)  Bald^ingen,  Lampadeu  und  den  HofBermerokb 

-  mit  dessea  Weidreoht  in  dan  wegmunt/tn  0»la-6«BarkiiDgen  und  m 
WiMBgan  md  BmiMl.  I»  eacMa  Ttevmemm  1036  kd.  8u  Ganndo 

•  üipaiito*»  imperanla,  epiaaopaliia  Bappooia  aap.  a  90.  9  id.  na^  jpont. 
BaMdIcti  pape  Tin  Qep^  IX)  a.  2.   (ürkb.  1,860  afo.  801  1.) 

Oedr.  Honlik>  1,366.  BerthoUt,  JVst.  de  Luseemb.  347,  Harizheim, 
CMX.  34m.    Metfet,  JSeMr*  ^16S*   Q^m  ckritL  okm 


Digitized  by  Google 


M6 


Tag.  —  RiM^m'         MdL  ^  äpite.  P^gponiB  BeMied  pape 

iX  a.  4« 

Unten  an  der  Urkunde  sind  2  Siegel  aufffeprea$L  Zur  Heehten  em 

ächte»  Siegel  den  Erzbischofs  Poj)j)0,  if'/j"  7  r  vs,  von  weissem  Wachs, 
rtind.  T)pr  Frzhi^^rho  f  im  BrnsthiLd  hält  'die  Jieckte  offen  vor  der  ßtUtt, 
in  der  Liakm  lU  Sfah  an  die  Srfinlter  gelekni^;  das  Pallivvi  ist  be- 
kreuzt. Die  freüiU  h^nde  UntscUri/t:  f  FOPPO  Dl  Oh'A  TRFVIROPV 
AHOIHEVS.  Links  dw  utUen  /iro.  3^ .beachriebeHe ^äckti^e  Siegel 
von  weissem  Wcuihs. 

r 


M7  Iw:  lt.  DwHttsogQiid  Hark^Af  Adftibot  «MLoÜüiDgda^MiAsdDe 
G#i»ilitt»  Judith  schABk«  M  fit  M«tthAH<wttr  t^Trm  MMIM 
'  HtiDttiorf  hdt  d«r  FiMhM  jn  giwümmi«  ihrnmii  Utmtt  di»  Zehn- 
ten 2u  Wh,  HeMehfaigro,  Bari^aB  und  attdarei  §«nMMte  Orte  und 
Zehtttilk  -In  lynodo'nttsta,  m  «edesia  TreVer«nsr  re^ntate  Cfiiirado 
iroperatore.  2  id.  jun.  pont.  Benedict!  Villi- (Iqgo.  IX}  pqpe  •»••2' (bee* 
•er  5).  1037.    (Urkb.  1,863  oro.  309.) 

Oedr.  IJarzkeim,  Cone.  Genn.  3,107.  Cahnet,  Hint.  de  Lorr.  1.  Ed. 
1,^  und  IL  2^7 i  kitrtms  Honth.  1^,  QaiUa  ckrisL  lä^l 
imt  4  id.  jun. 

Die  Urkunde  (in  Trier)  mit  den  nro.  2S8  htHc^n-Lebent'n  i^iegetn: 
a^  et»  grüner,  bj  an  weisser  Seide  hängend.  Schrift  von  1190—1210. 

M4.  Dir  P^bsit  AdalBeni  von  'St.  Pduti»  «i'Trfor  sehenlt  dem'St.  Viil^ 

;  thehUoBter  diiadbet  die  Dölfsr  i^niiidi,  ;P«M,'  ÜÜn^  'tü»d  äelfelt, 
vorftefadtlich  der  auf  .das  filcbloati'Saarburg  lefttenifen  Frohnden,  und 
die  DHrfer  Hemptre,  Lampaden  und  Bi^derfngM,  vörbdialtlich  der  auf 
diidielbe  SHiIoss  za  liefernden  Schinnhafer.  In  majön  eeclesia  1037. 
regnante  imp.  Conrado.  pont.  Benedicti  VUI.  (lege  li.)  p«pe  a.  B  (lege 

'  ';5).  (T^rkb.  I,.^i52  nro  308  HI.)        "  ' 

Gedr.  Ifdftzheim ,  Vo/ir.  Germ.  3,108.  Vnbnet,  Hist.  de  Lorr,  L 
Ed.  1,415  v>id  IL  Ed.  2.269;  hieraus  Hootk.- LS71.       '  " 

Die  Urkunde  (in  Trier)  hatt^  .die  aab  nrv.  2SS  und  349  beschrie- 

..  I  benen  L(JttJ*ringe^'soken  Si^gef.  anhattgen,  .  i         « /     f;^|   ,  ,.i 


I. 


Sil 

litl.  Afltlhtti»,  Arobal  deetSb  Pwdtoililki  'Mm  WAiVhmm,  ApMshei, 
Serih,  Sihthwrif  wd*B§nkaMy  aebeiftt  dettJUoetttr  Mm  dm.  Dorf 
Wiltingen  nÜ  AlieiiahaM  des  ZehMw^.trelKtfMp  tVt  ihm  .EliMter  ^6.  Ma- 
riae  ad  Martyrea  zu  Trier  vermacht  hat,  fiwnar.dar.Al^tci  St.  Maximin 
da«  Dorf  Emmel,  d^^tn  St  Martfliekloater  zu  Trier  daa  Dorf  Okfen 
und  dem  St.  Mattheiekloster  die  Dütkr  Kemiich,  Pakel»  Dilmer,  £i£«lt, 
Heaapire,  Baldenngan,  Lunpaden  w^dan  iJ^.BeiaBMni^  doBsen 


Digitized  by  Google 


SAMMiMi  IfcM 


,  Weidreoht  in  den  angegebwen  Graunn.-  In^eeoMi  tta|<iri  10B7.  (Urkb. 
I,^d61  nni.  306  U) 

0edr,Brm9er,  Am.  1^18  mit  Jahr  Jim.   lAMig,  Htüchsarckii, 

Die  Urkunde  iaf  ??/  dt-m  letzten  Decennivm  des  12.  oder  deni  ersten 
des  13.  Jahrh.  geacli m: h^-n.  Da»  Siegel  hängt  an  einer  starken,  gelb- 
rotiten  seiilenen  livndufhnvr ,  ii(t  oral,  f'07}  hhitrofher  thonartiger  Mwut^, 
^'/»"  hreitf  3^/^"  /i'K'lt,  und  ::eigt  rorfr&ß /ir/t  (/i'.sflnii'ftm  finf^n  hloHshf'fup- 
tigen ,  jugendlicheii  (Itiüdirhrn  m  ganzer  Figur,  in  dt  r  lUehten  eine 
Fülme,  in  der  Linken  ein  Buch}  die  Umschrift  steht  zwischen  Ferlii- 
nien,  innerhaü»  deren  noA  eine  einfachie  Linie  läuft,  und  heissi:  f  S. 
ADELBJCSOmS.  PHEJF08JTI.  aANOTt  PAViaNL  THMVEHEN. 

SSO. 

Mpt  2.  Erzbischof  Poppo  von  Trier  refltituirt  dem  St.  Euchan'asklos- 
ter  (St.  Mattheis)  daselbst  die.  Dörfer  Lampaden,  Pallink  und  Yvask^Hp 

mit  der  Fisclif^rci  in  den  angegebenen  Grenzen,  untergiebt  die  ünter- 
tbanen  daselbst  der  nuf*ächliesslichcn  GcrichtBbarkeit  den  Abts  und  die- 
sem den  Blutbann  über  sie.  In  generali  piacito  1038.  lud.  6.  a.  imp. 
Cuonradi.  Poppone  aepo.  25.  (richtig  23.)  4  non.  sept.  {Uxkb.  1,365 
nro.  310.) 

Goerz,  Hegesten  iS.  d'JÜ.  —  Das  Siegel  ist  nicht  das  getophnliche, 

SSI. 

lOSS  wm*  8.  König  Heinrich  III.  bestätigt  der  Abtei  Burtscheid  nua  darcfa 
Ui^nnde  ein  von  seinem  Vater, .  Kaiser  Konrad,  bereits  in  einfacher 
Schenkong  gegebenes  S^wlgnt  an  Boppaid  im  TreoUtgan«  'AqeisgMii 
6  id.  «ug.  ind.  7.  1059.  a.  ord.  12.  regn.  1.  (Urkb^  M66  bmu  312 
an  10S9  und  verbessert  2,21  Nachti\  36.) 

Hifht  hei  Mahmtr.  Gedr.  Rossel,  Urkmdenhich  der  Ahtei  Eherhoch, 
IL  l  ex  arig^  wonach  da»  Datum  ahm  verooUeitämUgt  werden  id. 

S5S.  ' 

lOSO  !^fP^  13.  Oersclbe  bestätigt  dem  Erzstift  Trier  die  von  seinem  A'ater, 
Kaiser  Konrad,  gescbenkto  Grafschaft  Marfcis  im  Eiudchgau.  iJotfel- 
den  id.  sept.  ind.  7.  1009.  *.  ord.  12.  regn.  1.  (Urkb.  1,366  nro.  311.) 

Reg.  Imp.  3,  73.  UftP.  lUli  .€Mk-,  Hmth.  1,374.  Kremer, 
Orr.  Nase.  2,US», 

353.  ' 

1040  JUIt  5.  DerselbR  bestätigt  gelegentlich  der  Fjnwcihung  von  Stablo  die- 
.«?er  Abtei  die  St  iienkungea  .seiner  V'ortabrea,  namentlich  auch  das,  was 
Kaiser  Heinrich  im  Haspengau  derselben  zu  Leben  gegeben  und  sein 
Vater,  Kaiser  Konrad,  narh  des  Grafen  Hcrmnnn  Tode  rcstituirt  hat, 
ferner  den  Tausch  mit  der  Abtei  St.  Maxmiin  bei  Trier  Uber  Assel- 

•    '  bera  und       Immunität  tou  den  VOgtcn,  und  bestimmt,  Uass  Stablo 


Digitized  by  Google 


mit  M&imedy  nur  Einem  AUte  untergeben  sein  aoU.  ätabulsi  aoq.  jail. 
ind.  8.  1040.  a.  ord.  13.  regn.  2.    (Urkb.  1,367  uro.  313.) 

Böhintr,  Uty.  liiip.  «bl.  74  nro.  1476.  Oedr.  Martene,  Coli.  ampl. 
2,69  ;  hieraus  BerthoUt,  JSisU  di  Lmmb.  3,18,  —  Doi  Origmd  bandet 
Mi  im  Arcki»  m  DmtUoff, 

354. 

1041  Im«  26.  König  HeinricL  ITT.  bf^urltundet,  dass  Graf  Heinrich  auf  sein 
Verwenden  eingewilligt  habe,  nach  seinem  Tode  den  noch  als  Lehen 
besitzenden  Hof  zu  Kcbternach  der  Abtei  da^elbnt  Frieder  zurückcustel- 
len.  Aquisgrani  palatio  7  kal.  febr.  lad.  ^.  1U41.  a.  ord.  13.  re^  2. 
(ürkb.  1,368  nro.  314.) 

Böhmer,  Tieg.  Imp.  S.  74  nro.  1484.  Gedr.  Hontk,  1,370,  Ber- 
thoUt, Hist.  de  Lfwxemb.  3,20. 

355. 

tMl-  ?rekarieTertmg  des  Erzbiacbofii  Poppo  von  Trier  mit  der  Wittwe 
Gerbirch  Uber  Hönningen,  Heyen,  Mendig  und  die  Kirishe  so  finiBAby 
wonach  Erateres  spKtcr  an  das  St.  Simeonsstift  zu  Trier,  Meyeo  *n*8 
Grzstift,  Mendig  an'««  Domkapital  und  die  Kirche  zu  Breisich  an  das 
St.  Florinsstift  zu  Cobienx  fallen  soUeo.  1041  ind.  9.  (Urkb.  1,369 
nro.  315.) 

Ooerz,  Jitytsten  8.  9,  Gedr.  Honth.  J,3S0  mit  dem  Dat.  in  menjte 
aprili  die  9,  was  offeubaf  eine  yairichtige  Lesart  für  ind.  9.  —  Wegen 
ind.  9,  vor  Sept.  24 /allend. 

35C. 

IMI  4tc.  25.   Pabst  Benedikt  IX.  spricht  auf  Weihnachten  nach  geiialto- 

aom  Conclare  den  heil.  Simeon  heilig  und  verordnet,  dasa  dessen  Name 
In^.B  Martyrologium  eingereiht  worde.  Ohne  Dat.  (Urkb.  1,370  nro.  316.) 

Jdf'^,  Heg.  Font.  8.  bYin  nro.  3127  zu  1041  vnd  iregm  der  im 
Tea-te  t  nthakenen  Zeitbestimmung :  ..cum  partus  sarrafissimat'  n'rqi7ii  j 
annitff  rerttrsu  per  hnne  orbem  radmret'^  zum  25.  Dezenih.  Gedr.  Ht^nt)/. 
1,377  zti  1042  aun  den  AA.  88.  Juni  1,97.  Cocfuelines,  BuUar.  CoU. 
1,349.    Hartzheim,  (Jone.  Germ.  3,744. 

357. 

.  .  «  .  Derselbe  erlaubt  dem  Erzbischof  Popp«  Ton  Trier  die  Annabne  «i- 
nee  Goadjutors  und  benachrichtigt  ihn  von  der  H<lflij|ininwhiing  iee  1l 
Simeon.    Ohne  Dat.    (Urkb.  1,371  nro.  317.) 

Jaffiy  Heg.  Font.  8.  361  nro.  3128;  wegen  der  Bf^iehung  zn  Vor- 
hergeheyidem  hi^rhn-  zu  setzen.  Gedr.  Bmirer,  Ann.  1,Ö2V.  Acta  Sanc- 
torvni .  Jvni  1,96.  Honth.  1,376.  Gi  »ta  Trto.  ed.  Wyttenhach  I^ISÖ 
ttnd  ed.  Fertz,  Script.  8,178.    Kyrianäer,  Ann.  Aug.  Trev.  UMS» 

S58. 

IM»  ins.  I».  K6a%  Ufliniieb  lU.  •«fcenkl  mnm  K^pla  JM^  rnnm 


Digitized  by  Google 


Bagflfteii  Kro.  9B8— 


649 


lUin»  10  Wdnieb  hn  fimrk^gfto.   Rateponae  4  ktl  sept.  1042  a. 
Ofd.  16.  regn.  4.   (ürkb.  1,373  nro.  319.) 

Hieh  hei  BöktMr.   Oedr.  Hoefer,  ZekatMfi  2^522, 

S5». 

Erzbiscliof  Poppo  von  Trier  achenkt  dem  St.  Simeonstift  zu  Trier 
den  Schieb-  und  Harictadl  m  CoUeiis  und  wordnet,  ine  derselbe« 
vorthiilt  werden  soll.  Gonflnentie  in  eoderia  6.  Gasioris  1042  iod.  10. 
(Dvkb.  1^73  uro.  318.) 

Qoam,  BtffMen  8.  9.  Qedt.  Homtk,  1JS79,  ^  Wegen  wd,  iO  vor 
Sept.  24  fdlend. 

Mit  äahtetn  »ig.  impr,,  aber  flooft  Schrift  und  OrAofrapkU  Maß- 
werk de»  13,  JaihrkmderU. 

800. 

1043  Uli.  2.  Derselbe  beurkundet,  dass  iler  Archidinkon  und  Archicustos 
Folkraar  das  Gut  Sozoiie  und  Alles,  was  derselbe  vou  dem  Freien  Me- 
gingoz  von  I^are  zu  VTaveni  ererbt  habe,  der  Domkircbe  zu  Trier,  vor- 
behaltlich lebenaULngli^er  NutmieiBiuig  Seitens  der  Erben  dessen  Dru- 
den, geschenkt  habe.  1043  ind.  11.  regnante  Henrico  regn,.*. .5.  6 
nen*  Jnl.  (ürkb.  1,978  nro.  330.) 

Ooerg,  Hegeeten  8,  9, 

361. 

1044  iul.  25.  Köuig  Heinrich  III.  be>vitlmct  nach  dein  Beispifi  seiner  Vov 
fahren  seine  in  Mainz  als  Königin  gowcüite  Gemahb'n  Agnes  mit  der 
Abtei  St.  Maximin  bei  Trier,  bestätigt  Letzterer  die  luuuunität  und  die 
genannten  Besitzungen  und  verordnet,  dass  die  dortigen  Aebte,  wenn 
sie  bei  Hof  erscheinen,  von  des  Königs  Tisch  speisen  und  zum  könig- 
lichen Ho%e8iode  gehören  sollen.  Mogontie  8  kal.  aug.  1044  ind.  12. 
e.  otd.  16  (lege  17).  regn.  5  (l^e  6).   (Urkb.  1,374  nro.  321) 

liöhmerj  Reg,  fmp,  8.  76  nro.  lo2L  Gedr,  Zyüeeiua  '2^34  mit  Mo- 
nogr,  «nd  Siegd;  hieraue  Hontb,  1^80,  Chtden,  Cod.  dipL  3,1039. 
(Winkdmann)  HiH.  Ho$p.  S,  Eliaob^.  S,  43.  Ileuman»,  JJe  rf  dipl. 
8.  18L   LUnig,  Kaichsarehio  16ße9. 

362. 

1045  aug.  13.  Derselbe  bestätigt  die  Immunität  des  Erzstifts  Trier  und  ver- 
bietet Zoll  zu  Diedcnhofen  vom  Domkapitel  oder  den  Leuten  von  Ma- 
driz  zn  erbeben.  Botfeldo  id.  aug.  1045  ind.  13.  a.  ord.  17  (lege  18). 
regn.  7.   (Uikb.  1,370  nro.  322.) 

Böhmer,  lieg.  Imp.  8,  76  nro.  Ij32.  Gedr.  Ihnih.  1^2  ^nd  1^1 
dietdbe  Vrkimde  ohne  Dat  md  Heeognition  irrthUmlirh  zu  1016.  Je^^, 
Dijdomata  guadraginta  p,  33  ear  or. 

363. 

1040  MU  2^    Derselbe  schenkt  i^eiu  Gut  in  dem  dem  hei!.  Arnual  unter- 

41a 

Digitized  by  Google 


650 


gebenen  Dorf  Saarbrücken  im  RoBüdgaii  in  der  UrafscLaft  UappinhMlia 
dem  Hochstift  Mets.  Aquisgrani  palatio  3  k«i.  juo.  1046  ind.  14.  a* 
ord.  18  (lege  19).  ngn.  8  (lege  7).    (Urkb.  1,377  nro.  323.) 

Nicht  bei  Böhmer,  Qedr,  Kreimer,  Qesch,  des  Ardeim.-Qetehi,  i^m, 

S64. 

1016 — 1041.  Erzbiachof  Poppo  von  Trier  beuiivuiitit  i,  lia**»  er  der  Wittwe 
Appa  ein  dttwlbon  gerichtlieli  abgesprochenes  Gut,  mit  Ausnahme  voo 
Eioeiehe  auf  der  Mosel/  auf  Lebenssdt  fiberiaeaea  liabe,  damit  nicht 
eine  aus  diesem  Out  beim  Domkapitel  gestiftete  Pfibende  verloren  gehe. 
Ohne  Dat.   (Urkb.  1,857  nro.  805  sn  c.  1083.) 

Ooens,  B^€tie»  8,  9.  Oedr,  lS6ö  zm  c.  iOSS.  ^  Da  M 

am  der  Urhinde  keine  ni^here  ZeitheHmummgem  ergtbeMp  die  Hegierang 
Pcffpo^a  V.  1016  ja»,  1 — 1047       16  angenommen. 

ZU. 

— 1047.    Preknriovertrag  dos  Rrabisehofs  Poppo  \\^n  Tii»  r  nn't  dem 
(jrraten  Kadolo  und  dessen  Gemahlin  Irmengntt  über  die  Hofe  Prunz 
feid,  Alva  und  Werede  und  Wdnbergo  zu  Berego.  Ohne  Dat.  (ürkb. 
1,377  nro.  324.) 

Goerz,  Regest en  8.  9.  Gedr.  UcntJi.  1,-^56  zu  102  .  .  —  Wegen  Lrz- 
hischof  Po£po  die  Zeit  van  1016—1047  jiai.  IG  angenommen, 

Fott  cfem  QufgepreBtten  Siegel  im  weitem  Wache  ist  nur  da»  Brmt' 
kOd  noch  ilbrig.  Der  Erzhi»ehof  häU  die  recht«  Hand  äffen  eor  dtt 
Brust,  in  der  Linken  den  Stab  an  der  Schulter.  Da»  Pallium  ist  hekreaatf 

m. 

1014—1047.  Erzbischof  Poppo  von  Trier  vermaolit  der  Marienkirche  ne- 
ben dem  Dom  zu  Trier  die  g'onaiintcn  Güter,  welche  Gclo  zu  Erzbi- 
Bchof  Lndolfs  Zeiten  von  dem  Viccdum  Udilbert  ererbt  und  anden». 
welche  derselbe  vom  Domkapitel  gekauft  hat,  wie  auch  das  Allodiun).' 
welches  der  Probst  Sigibei't  vom  Domkapitel  gekauft  hat.  Ohne  Dat 
(ürkb.  1,378  nro.  325.) 

Overs,  h'tgesten  k>.  9.  Gedr.  (Jünt/ier.  '  od.  dlpl.  1,119.  —  iVegem 
hrzhisebuj  Poppo  1016 — 1047  ju».  16  angenoniinen. 

10|i^lO47.  Derselbe  schenkt  seinem  Domkapitel  den  Hof  Cnret  mit  An- 
weison^  über  die  VertbeUang  der  GeftUe  daiaos  (nnd  selat  in  einsr 
«weiten  Urkunde  die  Reebte  und  Lasten  der  Hängen  daselbst  leet). 
Ohne  Dat.    (ürkb.  1,380  nro.  326.) 

Goerz,  liegesteti  S.  9.  Gedr.  Günther,  Ood,  dißL  1,12t  — -  Wegen 
ErxbUehof  Poppo  1016—1047  jwn.  16  a^enomme»^ 

36H. 

1023—1047.   Dei-selbe  vergleicht  sich  ma  den  Edel»  im  Bied$giku  neck 


Digitized  by  Google 


B606itOB  Nro.  968—879. 


651 


Hnljßhiigm  Streite  über  den  Kylhvald,  welcher  ihm  als  Bannforst 
ymMmIi  war  (vei  gl.  1023),  indem  ihm  sein  Theil  hi  bestimm- 

'  teii  GteiMen  ftogewfeBta  Ohne  0at.  (üfkK  1,848  nro.  299.) 

0oeim,  JtUffnte»  8.  9,  Oedr.  Hmih,  tß64  eu  108 , ,  —  Wtgm  der 
Bekmkmg  Kmktr  Heinne^i  an  Poppe  von  JC23  und  det  Leuaem  Ende,  « 
102B^104Sf  jkn,  16  oHgenouimen, 

Das  au  f  der  Müte  da  untern  Manda  aufyeprestte  Siegel  von  weU' 

.^^em  [['ar/is  l,,_it  I^'/a"  Durchmesser,  und  sseigt  den  Erzbischof  in  halber 
Piffur ,  hattrhaujil ,  die  Hechte  zum  Segnen  rrhohen,  in  der  Linken  den 

[Sirff ti.stah  nn  dip  Srhulter  geleJniL  Freistellende,  ringmmlaufend^  T'^w- 
Uhrift:  f  PUPPO.  TREVIliORV.  DL  QRACIA,  ARCHiEPS;  Ge- 
wand ist  nicht  mehr  zu  erkennen. 


1M7  tet  1  Pabst  Clemeni  II.  verlftiht  dem  Enlusehof  Eberhard  Ton  Trier 
a»  PattkRD  waA  hekmdp  ilm  die  PrivÜegieB  erfoer  Eirebe.  Dat  kal. 
xMttAH.  SU  i^oBi  1.  Henrid  III.  imp.  t  indv  1.  (U#kV.  1,381  nio.  827.) 
Mej^  Pont.  8. 366  nro.  3i6€,  CMdr,  aihtOer,  OkL  d^ 

370. 

1042—1047.  Urkunde  über  die  von  dem  Abt  Poppo  zu  St.  Maximin  bei 
Trier  mit  Halb  des  Vogtes,  Hensog  Heinricb's,  und  Anderer  gemachte 
VererdiMBiy  über  die  LeiBtongen  der  eUeüiehea  Leute  an  Bilfiti.  OluM 
J^af^  (UiUu  IJ^  nMi  3^2.) 

Gedr.  HoMk,  1,884  a»  c.  1047.    Oudems,  Cod.  d^  8,1086  eu 
.    102,.  BetfthoU^  HUt.de  iMosemb.  8,16  tue.  1030.      Da d^ 

Vogt  Bemuriek,.  em  Qraf  von  Luaeemlmrg,  von  Kämg  Heinriok  III.  104S 
dem  Heraogtkum  Itaiem  erhidt  (vergU  QieeAreeht,  QeeA.  «ler  cfeutec^ 
Kaiser  zeit  ^,867)  nnd-sdedonn  tda  Uerzog  er^cheMU,  diese. Zeit  bis  1047 

^  od,  14  a^gemnnrneH.  wo  er  (nach  üerimann  von  Re^f^^ena»  und  dem 
Mcuc^iner  Nekrolog j  starb,  —  Nach  Kindlinger,  Satnml.  merkwürdi- 
ger Nachr.  und  Urkk.  Lpz.  18t tH  S.  173  befand  sich  das -Original  die- 
ser Urkunde  mä  andern  von       Maximin  tm  Departementalarchiv  eu 

'  .jfatiMb   

M^.  Enebischof  Eberhard  von  Ti-ier  bestätigt  die  genannten  Besitzungen 
^  Si.  ^mconsstift^  7.\i  Trier  und  schenkt  demselben  die  Höfe  Teyla 
und  Nagelbacli    1()48  n.  presttlatus  2.   Henr.  III.  imp.  regn.  9.  imp. 

2.    (Ürfcb.  1.892  nro. 

Ooerz.  Hrrjesfen  S,  ItJ.  Ofdr.  Houth.  1,385.  —  Da  1047  jun.  28 
die  Ordination  KherhnriVg  .stattfand,  so  tceist  a.  presulattia  nach  1048 
jun.  2S  nnd  Hmr.  a.  imp.  -  bis  lU46  dtc,  24-j  dagegen  Henr.  regn. 
a.  9  vor  1048  Jun.  4. 

318. 

IM  Lern  HL  bealMigi  deb  £iMcbef  Ebeiiuifdi  tIm  Trier 


Digitized  by  Google 


EegetteB  Uro,  87a-W. 


di«  perflönlich  von  ihm  vovgdcgtwi  Pnvilegien  Uber  den  Primat  im  Bei- 
gkchen  Gallien.  Dat.  id.  apr.  a.  papf  1.  Int}.  2.   (Urkb.  1,383  uro.  329.) 

JaJ^f^f  Heg.  Pont.  S.  36^  nro.  3W1.  Gedr.  ßrower,  Ann.  1,5'2G ;  hier- 
auf* Hfittth.  l^-iHO.  Ilrfhr,  Vi)idicine  S,  32.  Lüntg,  Iteichsarckw  16,202. 
GeMa  I  y-r.  rd.  W'i/ttrnhftch  l,14o.  Kyricaider ,  Au.ii.  Aug.  Treu.  109. 
Hartzheim,  tone.  Genn.  3,747  ex  Mausi,  C'öwc,  Coli,  Xf  ^j»^.  1^^7. 

SIS. 

IM  tpr.  11.  Pabtt  Leo  IX.  heamägt  dem  Endkliebol  Eberiünl  Tikr 

.  (wie  975  jan.  18  Pabst  Benedikt  VII.  dem  Eisbischof  Th«odarieb)  die 
Privilegien  seiner  Kirehe.  Det  15  kat  maj.  «.  |»|ie  1>  iod.  2.  (Urkb. 

1,385  nro.  330.) 
Nicht  bei  Jnffi, 

m 

lOIÖ  Apr.  n.  Derselbe  schenkt  dem  Erabischof  Lbeihard  von  Trier  (wie 
975  jan.  18  Pabst  Benedikt  VII.  dem  Erübiadiof  Theoderich)  die  Celle 
der  vier  Gekrönten  zu  Rom.  Dat.  wie  oben.  (Urkb.  1,385  nro.  331.) 

Ja//,  'Reg.  Pont.  8.  S68  fli*o.  S163.  Oedr,  Outa  Treo,  tdL  Wft- 
ünbaßk  l^ÖO,   Kyriander,  Ann,  Äug,  Trw.  W  Extr, 

IMl  ilD.  16.  Derselbe  bestatif^t  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier  die  sSrnm^ 

liehen  genannten  B^^sitzimirfn,  \v<>]che  zu  Prabenden  und  zur  Hoppitali- 
tat  bestimmt  sind,  nanientlicli  aber  noch  den  Hof  BrechcHj  »vclclien  der 
Kait'Ci-  vor  einigen  Jahren  an  sich  |5re?;ogen.  aber  jetzt  wieder  resiliuirt 
hat.  Dat.  17  kal.  febr.  a.  pape  2.  ind.  4.  1051.  (l  rkl..  1,386  nro.  333.) 

Jaf^,  Heg.  Pont.  S.  373  nro.  3283.  Gedr.  Zylleshis  2,37  mit  Buüe. 
Calmet,  Hist.  de  Lorr.  L  Ed.  1,434  und  IL  Ed,  2,292.  Honth. 
Bettholet,  Hitt.  de  Luaemb,  3,20,  (Winkdmonn)  Hut,  nusä,  ho9$ü.  8, 
'  JS^MoBefA  8,  49.  L&mff,  Beit^uarchfr  16^0.  Kremer;  Orr,  Hast* 

M\  jan.  21.  Kaiser  Heinrieh  III.  (IT.)  re^^tituirt  dem  Convent  von  St.  Ma- 
ximiu  bei  Trier  den  Hof  Brechen  im  Einrichgau.  und  he^tätij^t  demsel- 
ben alle  übri;^cii  ^'cnannten  Resitzunpen.  welche  zu  Prabenden  und  zur 
IlüS'pitalitiit  b(^stinimt  bind.  Trevcri.'^  12  kal.  febr.  1051  Ä.  regn.  13 
(lege  12;.  imp.  5.    (Urkb.  1,388  nro.  334.) 

Böhmer,  Reg.  Iinj).  8.  SO  nro.  1610.  Gedr.  Marlene,  Coli,  amjpl. 
1,426}  hiermus  Honth.  1,389,   Kremer,  Orr.  Naa, 

377. 

iil.  18.  Derselbe  bestätigt  dem  Kloster  Branweiler  die  demselben  ▼on 

der  KöniL'-in  Richeza  von  Polen  ^schenkten  Orte  Clotten,  Keffenheim, 
KMer.  Br  um,  .Vc  S.{\  und  Mmstin^pii  nc.«.itzun<.n'i\  zwischen  der  Endert- 
und  üixbach,  und  verleiht  den  Leoteo  des  Kioatert  zu  CiotteD  und  Jie- 


Digitized  by  Google 


lemob  ZoUMhiit  auf  dem  BMft  and-  dar  HomI.  Gosplrjpiigiii  15 
kü.  Mg.  iDd.  4.  1061  K-  wcd,  24.  it^o.  1&  iap.  6.  (Urkb.  tJU9 
uro.  335.)  ... 

Bähmer,  Reg.  Iw^.  S.  81  nro.  1620.  Gedr.  Arfo  Palat.  3,144  ex 
mOogr.  Tvh'rr.  Hut.  PcU.  2,2d;  hieraus  Uonth.  1,39(X  Martme,  ColL 
ampl.  1,427.  Miraeus,  Opp.  dipl.  4,180.  Lüiuy,  IleicHsmi'chio  Iß, 324. 
Fa^.  Ipcomblet,  Urkb,  1^7  eine  ^nliche  Urlrnnde  vwk  20.  Augwt. 

1052  Apr.  21).  GlisiiiuiiL  beurkundet  die  von  ilu*  geschehene  Dotirung  des 
von  Erzbiscliof  EbeiLard  von  Trier  3  kal.  maj.  1052  ind.  5.  geweihten 
Oratonums  zu  Babenbdm.   (Urkb.  i,',S9i  nro.  336.) 

Ooerz,  Begatten  S>  tO,   Oedr.  Bdeer,  De  ^troepiee.  Trev,  8,  7. 

819. 

1052.  Erzbi?ehof  Eberhard  von  Trier  schenkt  dem  St.  Martinsstift  im  Maien- 
gau (MüMtermaifeld)  die  Kirche  Pnlioh«  m\r\  oinrn  Drittel  de.s  Wal- 
des Pochten.  In  mona«terio  S.  Martini  1052  ind.  5.  a.  Henr.  III.  re- 
gia, 11.  imperatoris  ord.  24.  regn.  14.  imp.  6.  (Urkb.  1,392  nro.  B37.) 

Qoerz,  Regesten  8.  10.  Gedr.  Gih^h^r.  (  od,  dipl.  1,128.  —  Wegen 
ind.  6.  ord.  a.  24  und  imp.  a.  6  ror  devi  14.  April  10^^,  an  teelchem  Tage 
ord.  o.  2Ö  beginnt,  nn  zu  nehmen;  dagegen  weisen  auch  ind.  5.  ct.  regn. 
14,  wdchea  erat  den  4.  Juni  beginnt,  und  irnp.  6.  von  1062  jun.  4 — 
«Ipc  24, 

Bas  rmde,  2\f^"  grosse,  tehr  ftreve-  und  hocAremdige  8iegd  v6n  weie- 
eeni  Wache'  u*  aufgepreeei  mi  »eigt  den  SrMoHcfin  hdier  Figur, 
mdt  PaBmnH,  den  Stab  tW  der  BeMn,  in  der  Linken  ein  geeekUuemee 
Bndk.  Die  fimttdtende  ÜmeiArift:  f  BBBRBARDVB  DIÖBA  TBE^ 
VIR  ARCBlSH  Üt  9^  eehwüßk  «u  eeh«n. 

380: 

|§52.  Prekarievertrag'des  Erzbitchofs  Eberhai  d  von  Trier  mit  dem  Graien 
Walram  von  Arlo,  dessen  (iemahün  Adelheide  und  S?5hnen  Walram 
und  Fulka  übei*  viele  genannte  Orte  wie  auch  Besitzungen  an  der  Drohn. 
1062  ind.  5.   (Urkb.  1,393  uro.  m)    '  '  . 

Qoerz,  Regetim  &  10.  Oedr,  Briwer,  Ann,  1,630;  kiermue  Scn^, 
l/m.  BertkaiUt,  HüL  de  X^Mmi.  3,^,  OedUn  MtU  1Sj0S2,  iMnig, 
Reielmndim  mß08,  -  Wegen  ind,     wr        24  /aUend, 

Die  üfletnide  iet  in  derMHu  du  mOem  Bernde»  nUt  EBERHARD' 
AHCBIMFB  eyrogrt^^iirt  Dae  aufgepreeete  Siegel  v&n  hjritmUehem 
Wadte  hat  etwae  Itter  2"  Dnrehmeaeer,  iei  kreiervmd^  und  zeigt  den  etarkr 
hi^aarten,  haarhäuptigen  Erzbischof  in  halber  Figur  tm  PmUßkalge^ 
wand  mit  dem  Pallium;  die  Rechte  hält  den  Hirtenstab  an  di'-  Srhul- 
ter  gel^nt;  die  Linke  ein  Budi  an  die  Seite  gedrückt.  Die  innerhalb 
Xmim»  ringntm  laufende  Umschrift:  f  EBERHAKiy,  AUüMlUPS  ist 
eekf  veedficlH  uäd  hmm  iMdb  keerUeh* 


Digitized  by  Google 


«1. 

IdM.  CrskiMsbof  Eberhard  von  iMer  gfobf  dem  St.  SinMontiai  Trier 
fiir  das  von  ilitn  dem  (  rrafen  Walimm  von  Ario  «Is  Prekarie  vefliöhene 
Gut  zu  Igei  (TgL  vorhergehende  Ürkande)  GNlter  zw  Lehmen  mit  dem 
Verspnvhen,  6b9^  nach  Erlfischen  dieser  Prekarie  das  Stift  die  Güter 

zu  wierlerfi  halten  imd  mit  denen  zu  Lehmen  l'PjHzert  soll.  Tre- 

reris  l«>n2  ind.  5.  regnante  Hern-,  reg©  lU.  iihperatore  Ii.   (ürkb.  1. 
394  nro.  339.) 

Qoerz,  hegtest fii  S.  10,  (rfdr.  ßroicrr,  Ann.  1,080.  Uonih.  1,394- 
LUnuj,  Heühsarchir  16/203.  GaUla  chri^tt.  13^33.  —  Waffen  ind.  0, 
tor  Bept.  24  fallend. 

Da»  in  der  ItnJun  JSeke  au  fgepren^  Siegel  von  $chtoarzgränem  Wach» 
iU  ritnd,  2%'*  gross,  und  zagt  den  Eratntt^f  tn  hdher  Figur,  haar: 
haupt,  mU  dem  hekreuxtm  PaRUmsi  die  Eeekte  ojfm  vor  der  Brust,  m 
der  IMten  dea  seh'  UMm»  M  «m»  die  SekmUer  «Ko  «fefüdlf 

•     niekt  i&etragt.  VmekHft  eioimM  faim^  Kreiäimm 
.  JH  QUA  THMVIBOR  ABOHIEPß, 

i058  tu«  5.    Kaiser  Heinrich  TTL  (IL)  schenkt  dem  St  Matthelskloster 
zu  Trier  ^h  Ersatz  für  «len  liun  tur  dag  St.  Simeon-  und  Jnda-Stift  zu 
(ioalar  ubi  i  la>-6iien  Körper  d6S  beil.  Valerius  und  andere  RcKqulen 
sein  Gut  \  ilüüir  im  Lohngau.    Goslarie  iion.  aug.  1053  ind.  ft»  a.  ord. 
.  25  (Ueaser  2ß)  rcgn,  15;  iuip.  *.    i  L'rkb.  1,395  mro.  34Q.)  ■ 
•,  1    Babmei',  ßeg.  Intp.  6'.  82  nro.  1643.    Gedr.  Brawer,  AtM^  1,531; 
hieram  Menth.  1^94.  Kremef,  Orr,  Nosb.'  %iaO:-  üäfer  ^eOet^fl 
r  :  2M1  mt  J.  t054  em  vr,  n.  Ormmm-,  W^tekm.   Hfbmämfim  .79,126. 
Mit  aufgepresstem  pfäMgm  Sitgd  vem  weieHfi^  \1f<wlM^    ;  . 

^tÜ9-  Anaelm  sebcnkt  mit  Ooosena  s^mt  Getii»hKn  Abbä  und  r-^m^  Sl^fMe 
'  dan  St.  ^^fnreonstült  M  Tto  «i»  6tlt  MF  Ltba.    lüö»  ind.  6.  (Urkb. 
'  1,396  uro.  34L) 

Qoerz,  Heqf.-t»n  S.  }0.    (ieJr.  Ili^itk.  iJ'M.    llotfer,  ifottobfer.  2, 
ecK  rtf. 

Dm»  '2  Va  ZuU  grosse  runde  Siegel  tfen  weis«€in  Wa^e  zeigt  dtn  Ere^ 
hisekof  eekr  jmgetküich ,  hanrhm^t,  ^  Hd&er  Figftt,  mk  dm  FdÜuim, 
\%  der  Beokten^  Mm  eiek  den  "Mm  Q*tky  •m  der^  Urihek  geeMte- 
tmee  Bmk  Die  freietshmds  Vmetdkiß:  f  B»EBHMU>m i>T  QBA 
TKSVJBOB  AMOfflEPS. 

384.  ' 

tB9$  Mftl  16.  Kaller  Heinricli  III  (II.)  bÄtütigt  Arr  AhteJ  Eehternarth  die 
TmmnnitAf  Goskre  VT IX  (XVII)  kal.  jun.  KJ66  iiui  1»  a.  ofd,  27 
^iege  2dj.  regn.  i<i  (lege  I9l>*  im^  lihu  {Uekh.  MOU  at&.  344.) 

Digitized  by  Google 


B»hme>-,  Heg.  Imp.  S.  84  nto.  1686.    Gedr.  Honih.  1^96»  Bef 
'     iköUt,  Bim,      lAtocemb.  S;ir,  ^  Mü  aig.  impr,  m  Trier, 

.885.. 

10$(>  (in«.).  pie^(^ugiiiBldi«Kft  toh  Po]«n  beuckundet  die  Uebergftbe  von 
Glotten  in  Gegenwart  Kaiser  Heinrich'e  an  die  Abtei  BnnveUer  und 
sonstigen  Sehimknngen  an  dies«  Abtei  (wie  sie  in  Kaiser  Heinrieh*s 
Urkunde  von  1051  jul.  18  enthalten  sind)  und  giebt  dem  Pfalsgrafen 
Heinrich,  als  Vogt  Uber  diese  Güter,  die  Stadt  Cochem.  Apnd  insa- 
'  Uim  BviperÜ  10ö6  ind.  8  (richtiger  9).  Uenr.  II.  imperatore  ibidem 
commorante  a.  regn.  18.  imp.  10.    (Utkb.  1,398  nro.  343.) 

Gedr.  Ounfher,  Vod,  dipl,  1,190,  —  W§gen  regn,  a.  IS  nach  dem 
4,  Juni  fallend.       '    •  ^  .  * 

lOM  lu*  SO.  Kaiser  Heinrich  III.  (II.)  beurkundet  die  in  seiner  und  der 
genannten  Rdchsfürsten  OogenTcart  von  12  Scaremanncn  nnd  den  24 
iltesten  Leuten  der  Abtei  St.  Maximin  bot  Trier  gesfhcbenc  Ansssg» 
Uber  die  Reehte  der  abteilichrn  Vftgte  und  die  Hegung  der  Gerichte. 
Treviris  prid.  kal  jul.  1056  ind.  9.  a.  ord.  28  (besser  29).  regn.  18. 
imp.         (Urkb.  1,401  nro.  345.) 

ßöiimer,  Heff.  Imp.  8.  84  nro.  1601.  Gf<{r.  ZijlUdm  'JJiS  mit  Mo- 
nogramm; hieraus  Honth.  1,399.  Calmet,  Hi^t.  de  Lorr.  1.  Ed.  1,448 
und  TL  Ed.  2ßl3.  BerÜiolet,  Uiitt.  de  Lxia'emh.  3,24.  (  Witikelmannj 
Hist.  hosp,  8,  EUetAfth  8.  55,   LUnig,  HeichmrcJtiv  16^72, 

«81. 

1056  Sfpt.  15.  Dcrsrlbp  vorleiht  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Trier  für  den 
Ort  BUlichc  im  M.  .«.  l  t;au  einen  A\  oc  liciiiiiarkt  mit  Mün/o  f  Wechsel- 
hank) und  Zoll  und  mit  domselbcii  kruiigürhou  Banne  >vjc  die  Märkte 
i\x  Mainz,  Köln  und  Trier.  Botveit  17  kal.  oct  1065  ind.  9,  a.  ord. 
28  (lege  29).  regu.  18.  imp.  10.    (Urkb.  l,40ö  nro.  347.) 

Börner,  Heg,  Imp,  8,  84  nro,  1692,  Gedr.  Zyllenvs  2,41  mit  Mo- 
nogram^  Caimiet,  Hütt,  de  Lorr,  L  Ed,  1,447  und  Ii,  Ed.  2,312, 
iMnig,  Keiehiarchw  16,374, 

888. 

1056  Sf|^t.  28.  Dpj.xelbe  schenkt  dem  St.  Simconstift  zu  Trier  3  Maaaiis  sa 
Mertloch  im  (lau  Meinevolt.    Bntrelt  4  kal.  oct.  1056  ind.  9  (lege  10). 
,     a.  ord.  28  (lege  29).  reg«.  18.  imp.  10.    (Urkb.  1,4()G  nro.  348.) 
Böhmer,  Heg.  Imp,  8,  84  nro.  1695,    Gedr.  IJmth.  l,4(/2. 

38».  ^ 

lOöl  — 1056.    Der  \ht  Thooderich  von  St.  Muximin  bei  Trier  beurkundet 

einen  nu*t  Giintjum,  dem  Sohne  des  vnrstorhrr^erj  Anshelm  (von  Mols- 
berg)  wi  i^ü  des  Lchnfiguts  Breciien  g-emacbteo  Vergkich.  UhoQ  Dat. 
(Utkh.  1,439  nro.  382  m  1082-1084.; 

Digitized  by  Google 


Oedt.  ZyUenua  2,4ö.    Honih.  1,4S4  zu  c,  1084.    Ltimig,  Reicks- 

arrhw  16,276.  Kremer.  Orr.  Nas».  2^144.  —  Da  Theoderich  1031  hin- 
ter Kaiser  Heinrirh  II.  (Konüj  III.)  Aht  zu  Sf.  Maximin  xcurde  und 
bis  1080  l^bfe,  so  ist  wohl  statt  Imperator  tertius  Heinricu^  i»  der  TV- 
hmde  .^ef^tndm  zu  lesen  und  mit  dessen  Tode  lOöö  od,  q  die  Grenze 
gegeben. 

890 

IIM  (IfC  5.  König  Heinrich  IV.  bestätigt  (wie  920  aug.  20  König  Karl) 
die  Privilegien  der  Abtei  Prüm.  Colonie  noD.  dec  1056  ind.  9.  «.  ord. 
3.  regn.  1.    (ürkb.  1,407  nro.  349.) 

Böhmer,  Reg.  Imp.  S.  85  nro.  1697.  Oedr.  Martevf.  ('oll,  nmpl. 
1,443:  hieraus  Hontli.  1,402.  Summaria  Facti  et  Procesitus  Ütimeatio 
ad  cauaam  Elector.  Trev,  contra  ej/isc,  Leod,  jurud,  in  Avant  et  Lon- 
cin  concem,  2,08. 

Sil 

ipr.  29.  PikUt  Viktor  II.  bcülttigt  dem  ErabiBchof  £b«rbard  von  Trier 
die  Privilegien  Miner  Kirohe.  Dat.  7  kal.  mij.  a.  pape  ft.  ind.  10.  (Uricb. 

1,407  nro.  350.) 

Jafi,  Reg.  Pont.  S.  381  nro.  3309.  Gedr.  UäUtr,  Vindiciae  S.  36, 
Gesta  TreiK  ed.  WyUenbach  1,161,  Günther,  Cod,  d^L  1,1$4,  Kyrüm^ 
der,  4^11.  Aug*  Tree»  HO, 

992. 

1058>     Ei-zbiscijof  Eberhard   von  TnVr   sciienkt  dem  St.  Martinsstift  («u 
MUnstermaifcld)  einen  Mansus  zu  Lietnen.    1*^8  ind.  ii.  a.  urd.  11. 
.     CUrkb.  1,409  nro.  351.) 

Ooerz,  Regeelm  S.  10,  Oedr,  QUniker,  Coi,  dipl.  1,138,  —  f^e- 
gtni  a,  ord,  11  wir  1058  jun.  28  faUend, 

Dae  mifgepreente  runde  Siegd  ecn  weietem  Waekt  ut  bereite  he- 
»ehriehen, 

899 

1059  (Ire.  8.  Detsi  lljc  vermacht  dorn  St.  Euchariusklostcr  (St.  MattiieiB)  2u 
Trier  das  Dorf  Pulicha  im  Mcienfelder  Gau.  1059,  6  id.  dec,  ind.  !? 
(lege  13).  regnante  Hcnr.  IV.  rege  a.  r^n.  4.  pont.  aepi.  a.  13.  (Urkb. 
1^9  uro.  352.) 

Oeerz,  Regesfen  8.  m   Oedr.  Omuher,  Cod.  dipl.  1,1$9. 

Mit  dem  au/gepr<e$$ten,  prächtigen  Siegel  mm  weimm  Waeke,  tne 
et  nro,  383  heeehri^en  iet, 

394. 

dec.  S.  üersflbe  befreit  das  St.  Euchariiisklostri  (St  Mattheis)  zxi  Trifr 
und  dessen  Leute  zu  Ilcmptre  und  Lampcde,  da  sich  liriaus^^f^^irlit,  'l  i^"* 
er  ausser  einem  halben  Maltor  Hafer  jährlich  von  ji  Jpr  i{a(i->tatt  m 
diesen  Orten,  welche  auf  SgIiIo.hs  Saarboig  g^iefert  wird,  keine  Barecb- 

Digitized  by  Google 


66? 


tignng  daselbst  habe,  von  alleÄ  Anfeditungeii  ^egeii  der  Jagd.  1059. 
6  id.  doe.  M.  12  (lege  13).  regnanta  HMnr.  IT^  rege  a.  regn.  4.  pont 
aipi\  a.  18.   (Uvkb.  1,410  uro.  953.) 
GoerB,  Hegettm  8»  10» 

'        *  895. 

1081  fifpt  8.  Erzbischol  Ebcrhaid  von  Trier  übcrp-if  l  t  das  von  ilmi  am 
13.  >iuvtmbcr  geweihte  untl  mit  Gütern  zu  Euren  und  der  Ivirche  bei 
yiinneheim  dotirtc  Oratorium  des  heil.  Mathias  in  der  Curie  des  Piobs- 
tes  und  Vicedoiii^  Adalbero  aeincm  Dorastift.  Trovcri  3  nou-  sept.  1061 
ind.  14.  a.  pont,  15.  (ürkb.  1,411  nro.  354.) 
Qoerz,  Kegesten  8.  10, 

898. 

1081-  Derselbe  schenkt  dem  St.  Simeonsstift  zu  Trier  das,  was  ihm  Hu- 
nold  zu  Monzingen  und  Merxheim  im  Nahgnü  übergeben  bat.  Treve- 
ris  in  monaaterio  b.  Simeonift  lü61  lud,  14.  a.  acpi.  15.  (Urkb.  1,412 
nro.  355.) 

öoerz,  liegestcn  <b>.  10,  Gedr.  Jimih.  l.  iÖ4,  —  Wegen  ß.^  €^pi.  lö 
und  i/ul.  14.  zwischen  jun.  ^S-^ste^U  24  Jaliend, 
Mit  aig.  iftipr.  in  Trier, 

391.  \ 

1883  aav.  1.    Derselbe  restituirt  und  bestätigt  der  Abtei  Prüm  gelegentlich 

der  Einweihung  deren  Neubaues  die  Kirchen-Zehnten,  Avelche  ihm  durch 
da?  Sendgericht  zugesprochen  worden  waren,  da  deren  ( iren^lictrnni»; 
nicht  vorgchriftsmässig  bei  der  Kircliwcihe  stattgefunden  hatte,  n  ichdcm 
dies  nun  durch  ihn  in  den  bctrctienden  Orten  Metendorf,  S-iVetn,  Ro- 
raersberm  und  Büdesheim  geschehen  ist.  Prumie  m  domo  baivatoris 
ni*i.  1063  kal.  nov.  ind.  1  (lege  2).  pont.  a.  17.  —  Ausgefertigt  und 
öffentlicii  aul  der  Synode  publicirt  10  kal.  nov.  1065  ind.  3.  pont.  a. 
19.    (ITrkb.  1,413  nro.  356.) 

Qotrz,  Hegesten  8,  10— 11,  Gedr,  Mariene,  Coli,  ampl.  1,402;  hier- 
aus Honth,  1,405, 

31)8. 

1065  Apr.  8.  König  Heinrich  IV.  schenkt  dem  Ilochstift  Metz  das  Caatell 
Saarbrücken  im  Saargau.  Magontiae  3  non.  apr.  1065  ind.  3.  a.  ord. 
12  (lege  11).  regn.  9.   (Urkb.  1,414  uro.  357.) 

Nicht  hei  Bskmer,  Gedr,  Kremer,  Getdi,  den  Arde9w,-Ge»ehL  2^87, 

399. 

1885  Apr.  4.  Derselbe  schenkt  (Inii  St.  Magtlalenenstift  zu  Verdun  den  Hof 
Machern  im  Moselgau.  Moguntie  2  non.  apr.  1065  ind.  3.  a.  ord,  12 
(lege  11).  rqgn.  9.    (ürkb.  1,414  nro.  358.)  —  AtcÄf  bei  Böhmer. 

m. 

1888  mak  t   Derselbe  beslütigt  die  Prrvilegien  der  Abtei  Echternach,  na- 
miMi|fMf4ti  «ifcNiMM.  u.  42 


{in^ffkUjc^  diß  Jjmmmßkj  vßä  r^Uiuirft  dmaeUtte  die  ivoa  dem  Herzog 
Frie^i^  ftiiher  als.  I^eluni  tenessenea  Gitter  iiiiid  KitcIm  m  Wiseltt. 
In  eivitate  Kadanaepona  1065  Incl.  4  K  flr4.  12  (lege. Ii),  legn.  9. 
prima  die  kal.  maj.   (Uxkb.  1,415  uro..  859«) 

BShmer,  Reg.  Ünp.  8,  89  nro.  1790,  Qedr,  Acta  PäL  3,47  im 
Auszuge, 

Das  dieser  Urkunde  avfgepresste  Siegel  seigt  das  Bnutbüd  eines  mit 
beiden  Händen  ein  Buch  vor  sich  haltenden  Mannes  (mü  langrn  LoeJcenfJ 
und  bildet  eine  runde,  etwa  %  ^oU  im  Durchmesser  kabende  Mulde, 
•   •   Vm  den  sehr  weit  auseinander  stehenden  Ihirhstaben  der  Vma^ifift  nnd 
nur  mt  erkennen:  f . .  lYO.  IS.  Ä..  ODMT. 

40t 

10119.  König  Heinrieh  IV.  bestätigt  der  Abtei  ßi,  Mazimin  bei  Trieft  die 
"■^  liBtnimiat  und  fteie  Abts-  und  Ydgtewahl.  iSfeVeris  1065  i^d.  5.  «. 
'    örd.  19.  «gm  9.   (üricb.  1,416  uro.  860.)  ' 

Bshmer,  Heg.  Imp:  6,  90  iiro,  1^7  zum  Juni  oder  JulL  Qedr, 
Z^lenue  2,42  m,ü  Monogi  i./  i  und  Siegel;  hieraus  Honth.  1,406.  Cal- 
'»  met,  Hist.  de  Lorr.  1.  Ed.  1,453  und  II.  Kd.  2.323,  Liinig,  lieieJk»- 
{irchiv  20,128.  —  Wegen  a.  ord.  12  und  md.  3  zwischen  jul.  17 — sej>t. 
24  faUettd,  und  zwar  nach  dem  Itinerar  in  den  Juli  bis  Anfang  dee 
Augusk 

"  .  409^ 

*|065;   Derselbe  erneuert  die  Viwordnang  (vergl.  1056  jnn.  90)  tfber  die 
Rechte  und  Pflichten  der  Vö^^te  und  Dienstlcutc  der  Abte!  St.  Maxlmin 
■  bei  Trier.   Tre*rem  1*065       Toiliergeiiende  Urfeande.   (Urkb.  1,418 
'  aio.  362.) 

Böhmer,  Reg.  Itnp.  S.  90  nro.  1798.  Gedr.  Drchf'sn'',  Hist.  Lvxemb. 
I'     8.  28,  Vaknet,  tiiet.  de  Lorr.  L  ßd.  1,459  und  Ii.  Ed.  2JSL  Bontk. 
1,408.  '  •  •     '    !  !    •      t  • 

408. 

1065  Mg.  80.    Derselbe  sch^ikt  dem  Hochstift  Speicr  den  Ort  Crcuznach 
im  Naligau  mit  dem  Leben  des  Grafen  Eberhard  von  Nelienburg.  Oos- 
larie  d  kal.  sept.  1065  ind.  8.  a.  ord.  11  {lege  12).  regn.  9.  (Uikb. 
'   1,419  nro.  363.) 

BöhmeVf  Heg.  Tmp.  S.  90  nro.  1804.  Oedr.  Kremer,  Dipl.  Btitr. 
1,13'K  üpfuhnff,  Urkb.  .zur  Üesrlf.  der  Jiisühfif'e  zu  Sptifr  1.52.  —  If'iV 
kihnnif  das:  .,tSignum  dni.  lie'nir.  fll.  rt^gis  inpictissimi  und  Theod**ri- 
ciw  cancctlariv.^  vice  Bardonis  ßrc^icanceUarii  recognovi^ ,  welches  vor 
1Q4^  paa^t,  in  di^sp  ^Urkuii^e/ 

404. 

1069.  Ervbiachof  Eberhard  von  Trier  beurkundet  einen  mit  Nopelo  gemach- 
ten Gutertaascb  in  der-  Wittlicher  Mark  an  der  Lieser.  Treriris  1065 
iqd.  3.  pomt  ä.,k9.   (Ufkb.  IM'i  oro*  86|.) 


Digitized  by  Google 


S49^  eiü  üK  -^  W0§m  p^' a,  IP,  wnd  ML  S,  mbit^im  'jtm, 
U  fallwd.  ' 

JktB  aufy^t^sate,  circa  l^'/a  /CvU  tito  itencAlntfMA*  ^üsse  Sidgd  oon 
ulkr  weissein  Wachs  ist  sehr  zerbro(^eni  es  zet^  den  ßribischof  baar- 
htU^t,  mit  dem  Pallium,  die  Rechte  sefjnend  t»r  der  Ifritist,  in  der  Lin- 
ken den  sehr  kleinen,  die  Schulter  nicht  üherraffend^n  Hirt^^iistn}».  Von 
der  frebfffhmd^n  Vmhthrift  ist  nock  iü  aehen:  .       ,  yjUOU,  AUCH 

405.    .    ,  ■         .  •»  •  1 

IMt  llLiS»  KSjilg'.Heiittidi  IV.  MM  b«  VermSUMg  mit  «(siner  Ge- 
.  .mUblia  B«rtbft  dieislb*  «thit  dor  Abtei  8t  Maximlpfr  bei  Ttmt  «dd  be- 
stätigt bei  dieser  Golcgenbeii  die  Privilegien  und  Beiditlingieo  der  Ab- 
tei.  In  Triburia  3  id.  jol.  1066  M,  4.  a.  ord.  12.  regn.  10.  (Urkb. 

1,420  nro.  364.)  '. 

Bbhmer,  Heg*  Imp.  S.  DI  nro.  18P2.  Gedr.  ZyUesius  2,43''mit  Üo- 
not^amm;  hieraus  Ilonth,  1,41'2.   (Winkelmann)  II  ist.  hosp.  S.  Elisab^ 
^.  69.   Heumann,  De  te  diß,  8,  LUni^,  Udchsarchiv  16j2T4. 

400«  , 

INI  «pr.  11.  Der  Henog  Gertrd  tod  Lotbringen  echeoki  der  Abtei  Ech- 
teriweh  ra  einem  AnniTenariaiil'  deiner  Familie  sein  AUod  zu  Heinga. 
ifll'^tiilo  4gMe  $  itü  ilft,  1087  ttd>     a.  abbittitf  fßämäk^ 
^  I bcifti  Idi  ^ÜVkb;  1,149»  M.  iMS.)  ■  '  '  ' 

Okdr,  Uaiinetr  HtsL  de  Lorr,  I.  Ed,  1,463  itiid  IL  Bdi%$84  i  hier- 
mts  Honth.  1,414,    Berlholet,  Hxst.  de  Lüxeinb.  3^, 

Die  Urkunde  (in  Trier)  tat  -m^beeiegelt,  aber  am  untern  Bande 
e^rographirt  mii  In  nom.  »,  e,  inJL  tr^  pair.     filU     spir*  », 

1068  Im.  20.  KrsbiM»bof  Udo  Ton  Trier  verleibt  deni  Bt...8ima^#ft  an 
Trier,  ii|dem  er  ^es  £rab<scbo&  Poppe  S^enldiny  ■  tt^n.  Wineehra  be- 
stätigt, non  aoch  die  damals  nocb  ak  Leben  Tergebene,  Jetat  aber  freie 
Kirche  daselbst  mit  einem  Manioa  im  Oao  Liemena  und  restitoirt  an- 
gleich .  4i9f».  8Mfto  «inw  .Memlw  tn  KeiloiHrln.  '  Tf*ri4iB .  10^9  inli 
.  Kegoapte.^Henr.  lY.  i^cgß,  4  ksli  .(Ui^kbr-l^  jwolidOT.)  • 
.  t   ,Qoer»a  l^fe^S^U*  .\  1  ' 

T  \  A.'       '    \  'lOS.  "     '*    ■  •  ■ 

lOOa  PaW  Alexander  Ii.  vorleiht  dem  ^raluschofüdo  von  Trier  das  Pal- 
'lidtt  i»kk  sjkder«  Torreehte.  Iiid.  6.  (Urkb.  1^22  nro.  3^  an  1007.) 

Jaf^,  Heg.  Poiä,  8.  $0^  nro.  S434,  Qedr.. Erhard  ».  Roeenhranz, 
J^(^K  lOfilO.       Wegen  ind.  6  vor  »epL  1  fcSUnd,  ' 

400. 

•iOOO  lial      DtMbe  nimmt  das  v6n  dein  Bisdid  Udo       Tool  dteelbst 


Digitized  by  Google 


gestiftete  St,  SalvatonIcloBter  in  seinen  Bcbuüs  und  beettügt  dessen 
geinnate  Besitsoiigen,  nnd  besonders  die  FundatioosgUter  in  der  köini- 
sehen  und  trieriachen  Diözese.  Lateran!  3  iion.  maj.  a.  3*  ^OBt«  AiiUUfc' 
dri  II.  papc.  ind.  8  (l«ge  7).   Uxidk  I»42&  uro«  dG^i  > 

410.  ^ 

10^9  mai  6.  Pabst  Alexander  II.  bestttigt  die  Besitzungen  der  Abtei  Ech- 
ternach aod  gestattet  deren' Aebteo  das  Tragen  von  Mitra,  Sandalen 
nnd  Dalmatika.  Lateran!  prid.  non.  maj.  a.  papc  8.  1069  ind.  8  G^£^ 
7).   (Urkb.         nro.  369.) 

'  l&tawU  o.        6^   Ver^  Büfett  in.  PM  4$      töeiiii  oreM.  de 

41t 

1010  BOV.  8.    Cuno  von  Coblcna,  Adelurd'j»  Sülm,  s^icnkt  der  Kirche  der 
lieil.  Maria  und  des  heil.  Florin  daselbst  (St.  Fiorinstift)  seine  Besitzun- 

S)n^  Babenbeim,  Weiss,  Ensb  fte.  &c.  1Q70  ind.  7  (besser  9),  a.  pont. 
donia  4.   (Uikb.  1,443  in  nro.  387.) 
(Mr,  QMiet,  Cod.  ^  l\16S. 

412. 

1911  KrzbisGbof  Udo  von  Taer  mtitint  dem  Collegiststift  ni  Pfalzel  p\n 
Gut  zu  Enkirch,  indem  er  einen  frühem  Taoseh  desselben  aufiiebt.  1071 
ind.  9,  rcgnan^c  Henrico  rege.    (ürkb.  1,719  Nachtr.  aro.  4.) 

1011.  Derselbe  bestätigt  dem  St.  Simeonsstift  zu  Trier  die  genannten  Schen- 
kungen seiner  Vorgänger  Poppo  und  Eberhard.  107 1  ind.  9.  (ürkb. 
1,428  nro.  371.)  -     >   i  .•       .  f  •  '    t  • 

'  '  '  Gotrz,  Begmm  8.  11.      W§^       P  vor  a^pT.  M  /aOmd. 

lim  11.  Uffcd^de  ober  to  'EnitnatMd  Udo  ^n  Tffer  and  des  Proba- 
tes Aerhard  Tom.  St  Slltfioatift  za  Coblena  BeBfiitigpng '  der  Schcnknng 

der  St.  Martinskapelle  an  dieses  Stift  dnrdr  die  verstorbene  Imua.  1071, 
3  id.  dec.  ind.  9  (le<i:c  10).  a.  pont  aepi.  5.    (Urkb.  1,427  nro.  870.) 
Goerz,  Regesten  8.  IL    Gedr.  QiffUher,  jUod.  dipl  i,14ß, 
Vaa  in  jeder  Hinsicht  prächtige  runde,  circa  2'/^  ^cU  grtmtt  Siegd 

von  hrnnnein  Wach»  ist  im  untersten  Winkel  aiifgfjyreest;  es  zeigt  die 
ganze  Fi'jUr  des  Krzhischofs,  stehend,  mit  dem  u/tbekreuzten  Pallium, 
buarhaupts,  in  dtr  Rechten  den  Stab,  in  der  Linken  ein  geschlossr 
ncä  Buch,   bettle  ansgeMrerkt ,  mrirtfiLich  geschnitten.     Die  freistehende 

wlU  Upu^iß  jLquui:  VDQ  DMl  QUA  miüVlUOH^;  MidüUU^ä, 


Digitized  by  Google 


m 

1012  BAi  5.  ErzbUohof  Sigfind  you  Haine  beurkundet  die  Ditmembration 
dw  Kapelle  zu  Kavetoi^rsburg  von  der  Matterkirche  durch  den  Grafen 
Berthold  und  dessen  Gemahlin  Hedwig,  und  deren  Weihe  durch  den 
Erzbisohof  Udo  von  Trier,  indem  er  sogiach  deren  Zehendbezirk  be- 
schreibt. 1072  ind.  10.  3  non.  maj.  legnante  III.  (lege  IV.)  Heinr. 
rege.  (Urkb.  1,429  nro.  372.)  ; 
^^^^     Gedr.  Günther,  Cod.  dijd.  1,145. 

Das  circa  3  ZoU  grQuse  runde  Siegel  von  weissevi  Wnrltn  zeigt  das 

füf  Bruntbild  des  Erzbinchofn  haarhnvjd ,  mit  Pallium,  in  den  aut<gt\streck- 
ten  Händen  ?-ec}its  den  Stab,  link.s  ten  geschlossenes  Buch.  Die  freiste- 
hende Utmchriß:    f  ^IGEFKIDVS  DI  OHA  AliCHlEVb. 

WH  Ml  1.   Fbbeft  Gregor  VII.  befiehlt  dem  Erzbisohof  Udo  ybii  l^rier, 
den  Biichof  Theoderieh  von  VMim,  welcher  das  St  Htchaebkioster 
-ha/|;«g»  die  pübstliehMi  Befebln  nicht  vom  Interdikt  befreit  habe,  vor  sieh 
h  ,  und  afwue  Svffiragane -von  Uetz  und  Toul  na  laden  und  zum  schuldigen 
Gehorsam  sa  brmgen,  wie  auch  das  Kloster  von  der  Kxoommunikatton 
^    JHP  befreien*   Rome  2  non.  maj.  ind.  12.   (Urkb.  1,430  nro.  373.) 
,.,v        *faff^>  Seg,  P<mt.  8.  412  nro.  8628,  »tgen  ind.  12  in' s  Jahr  P>74. 
. .     Gedr.  Hontk.  1,417  ex  Heg.  Pont.  1,81.   Manai,  ConcU.  mnpl.  coli.  20, 
W\\ m,  .hmig,  .iMu«Mhu>  ßoitquet,  Reeuea  14^79,  , 

.r-   \'f\^\  —  'i;.  ■      .    r- ■  •    '    ■-vj-  •.  -  •      ....■iA      ■'.  . 

417. 


1074.    Erabischof  Sigfrid  von  Mainz  beurkundet  die  Stiftung  des  regullrten 
Choiherrenklosten  m  Ravengirsburg  durch  den  Grafen  Bertold  und 
dessen  Gfonahlin  Hedivig,  ernennt  den  genannten,  Bertold  snm  Vq^t 
^'"^^  dieses  ftlörters  und  icbenkli  liCtaterm  noch  veraohiedene  Zinsen.  1074 
^     Ind.  12,  regnsnte  Heinr.  IV.  rt^n.  a.  la   (Urkb.  1,431  nro.  874.) 
'  l^  Qedr,  Qudenm,  Coä.  diß^  -  Wegen  twL  p  wr  tt^  24 


101$.   König  H.(einrjch  IV.)  restituirt  dem  Abt  T.(heoderiGh  von  St.  Ma- 
,i\V;;XWDn  Up  Trier)  ein  Elosterlehen  seines  Dknstmanbea  H.  and  bittet 
ihn,  ^irtlhrend  der  Daner  des  som  6.  Juni  bestimmten  Kriegszugs  gegen 
die  Sachsen,  Gebete  filr  ihn  amrasteDen.   Ohne  Datum.  (Urkb.  1>73Q 
mir't'fNacfatng  nra.  6  an  e.  1070,):  i,..r^'jM  ?  .;>'ii 


i-rO  n  fimüMl  Bothmer*  —  Düi  Zeit 'etfidbt  M  aiuit\UMM*h  Jahr- 
Ul  m  1070*  Verf^  amoh  QtetebrttM,  Oe$<^  der  KaiaerzeSt 

'\  419. 

1#75.  Erzbischof  TJdo  von  Trlrr  beurkundet  den  Verkauf  pin»  ^  Guts  zu 
Olkebach  Seitens  de.^  <  tllen  iiugu  von  IJachcntcli»  ao  da^-  Si  Simcons- 
stift  %u  Trier  und  ächcukt  dem  Stüt  auch  den  Zehnten,  von  dio&em  Gute. 


Digitized  by  Google 


600  WttmMk'imi 

Treverie  in  monaafcoriQ  8.  SymeMls  1075  iod.  IB.  a.  poni  &  (Orkh. 
Ufo.  375.)  :..;■.(  ;if 

Goes,  l{i:;fe^tat  S.  IL  (iidr,  Honik  I^Ub.  G<Ma  dbwi  iß,334. 
Mo^er,  ZeUichriJ't  2,053  ex  ui:  —  W^gtn  inä,  13  rdr  mpt.  24  feilend. 

Da»  auftfcpresHte  iÜegd  wm  kimHem  Waak» .  ia$'  nrö*  tfM  dit  iU- 

420.  ■  T    •  •    :    ••{^  ' 

1066  1078.  Entbischof  Udo  von  TAit  tehenkl  ^eiL  C«oonikeni  ier  Dorn- 
end Marienkirche  zu  Trier  80  Mansus  Hrt2cin^a,,weic)ie  v  to«  deB 
Ghifcn  Ilci^riiand  efhalten  hatte.    0hoe  Dafc   mrlcb.  1434  nro.  376 

*<i  1U78.)  : 

Gx,erz,  Hegesten  IS.  l'J.  Ii edr.  QUMer,  Cod.  di^  1,144.  ^  Wegm 
Erzbisrhuf  Udo,  dmm  Uegiem^^aeit  wm  1066-1078  noü,  11  on^ 

1080.  .König  Ileiiirick/IV.  adhenkt  ^kkum  (!Mkxmt&»g^  dl&  M  W«d> 
. .  igas&en      desflcii  GfbiediAft  Im  H<ig«ntf#  1080-M.  ».  ord. 

a.  27.  regB.  26  (I^e  25).   <llribb.  1484  nra-O?!)  •    •  ^  • 

Böhmer,  lieg,  Imp.  8:  95  nro,  im  ttoUchm  ^kt^  Mmt  ITfesa»- 

»  \ber.  Gedr.  Ludolf,  Cfmgult.  Symjjh.  1,1431;  hierauf  Uxmih.  1,4S9.  Hugo^ 
Ann.Praeuu  2ßl8.  Iteu^s,  Teutsehe  ßümt^kmzhi  S4M  OroUüis,  Orr. 
Bipo7it.  IIS'J.  Vabkcu  IIÜL  de  Lvrr.  IL  Ed.  6,1^.  OMr,  hist.  BtbL 
2,98,  Kremtr,  Geach.  des  Ardmn.-GeschL  '2:290  ex  crig,  —  (M.  «. 
"27  und  iod,  3  weinen  von  juL  IT—aepL  24}  dagegm  re^,  o.,  J^ö. 
■•     ocL  0  an,  •  i      •  •  •'  I    '  '  ' 

10^4  Sfpl.  6.    Statut  des  DoiukapiteU  zu'  Tncr  über  die  Enlricbtung  tmd 

"Vertheilung  des  Aecker-Medums  und  Wcinbe»^szin?cs  uni  Trifr,  wel- 
^       che  der  Marienkirche  jäbrlich  geliefert  werden.    In  capitulo  fer.  6.  8 
id.  sept.  1083  ind.  Vi    (Urkb.  1.1:55  nro.  376  zu  1083  sept  6.) 

Goerz,  BeyeMa,  S.  329,  rrnjni  fn:  6  zum  8.  Sept.  1083.  Gedr.  Güh- 
ther.    Cod.  difjL  1,N7.  ^    Lhi  {nd.   12  ofenhar  ein  Srhr.'ihf^hfer  für 
,  /  tpl<if..  7  f\ll  sifUt  VI I },  HO  ist  1084  aiujt  nvvnnen,  weiriits  Jahr  bis  itepL 
I  i24  4ieTi  Ind.  hat  und  in  dem  auch  der  6.  Sept.  aufemeh  Frettny/äiU. 

.    .  '1      '»        42$. .         I  -  . 

10b4.  Erzbischof  %ilbert  von  Trier  xestiMbn  dem.NoOneBUeM>  Hetrenoi 
zu  Trier  (St.  Irmiii)  ^  unfe^  SMbisohol  Uäf>  ihta  eiMMgeneD  Ort 
Platten.  Tntverh  1084  ind.  7.  a.  pont.  olidi.  11  JMDticft  IV.  IIL 
imperatore  regnante  30.    (Urkb.  1,437  nro.  300.) 

Ooers,  Itegesten  8.  12.  —  Ind.  7  vor  sept.  24.    EgObert  erhielt 
i       l<>8i  h'ttde  8ef4.  zu  Mains  die  erzhiHchöiHicke  Weifte,  kifwi^  //"/«HlA 
>rf'>jyi.  n  30.  hf^iiftnt  den  d.  Okt,  SOBö,  tk$ge^en  endiH  difm  cHlidat.  «. 
«1».  t3u  am        Juli  1084i  •    '  "  '  •  "      "  '  •■ 


Digitized  by  Google 


'  'I  Jlk$  3%  gtXL  gr9m  rktNlt  Btkgd  wm  wmtMm  Wtuh$  ist  in 
der  lißhm  «MUefü  Sehe  itmfg^prmt  mnd  zeigt  «kn  Ertbuckof  im  halber 
Figur,  nkr  korpulent  gean^teiut;  iß  der  offenen,  eteif  geetredeten  Beeh' 
ten  den  8k^,  un  der  Linken  ein  gea^Moeeenee  JBtfoA  an  die  Brust  drückend, 
«  ^heuwiwup^  mit  bekrevztem  PcAlittm.  Di''  ron  leirhtm  DoppeUinien  ehi' 
gerahmte  Umsehs^  UmUtf  f  MQILbEHTiP.  DI  GRA,  TREVJROR, 
AROfilEFS.  •......!.  ' 

'  ^***     ,  ■•{  1  ;     * ,! 

10^  t€(..  f^,  I^LeiD^ich  m.  (IV.)  rcstiftnirt  der  Abt^i  St.  Maximin 

bei  Trier  das  Ton  Liatold  m  Lelien  befmene  Gut  GvntanJMlmii  im 
Dr^ohei^il.  Mo^luie  4  non,  oct  T  (logo  8).  1084^  «.  regn.  80 
(lege  2ß)t  Mp.  1.  (Ud(l^  1^438  uro.  98L)       v  ,  u.v. 

Böhmer,  ü^.  Sn^s8,      wpo,  -^ftf».  IfayieMt;  €dL  eunpl. 

1,516.   Eon^.  1435. 

42$. 

1085  jOli.  16.  I^r/blschof  Kgilbcrt  von  Trier  rcstltiiirt  dem  St.  Simoonsstitt 
zu  Trier  die  Kirche  zu  ^lussbach  im  Kboiiii^au,  welcbo  der  Uittor  lier- 
wicli  ala  Leben  besitz^  'Treviris  in  dumu  S.  iSinieoniß  1085  ind.  7  (K'gc 
8).  16  kal.  jul.  pont  a.  1.   (üriib.  1,440  nro.  383.) 

Ooere,  Begesten  8i  12,  Qedr,  Honth.  1,436  und  neuerdings  Rossel, 
Vrkb.  der  AUei  Merbadt  8.  3  ex  orig,  mit  noch  pont,  et,  1.  , 

iOM  Jn.  1.  Haiaer  Hemridi  III.  (IV.)  bestätn\^t  die  Rückgabe  der  Kirchch 
zu  VeMeMy  Duscmont,  UUlhein)  and  Burgen  von  Seiten  des  Ritters 
fitaaicho,  und  der  Kirche  zu  Genesy  von  Seiten  des  Ritters  Godebcrt 

daa  Hochstift  VcrduD.  Hctis  kal.  jun.  1068  ind.  8.  a.  regn.  80. 
imp.  2.  (ürkb.  1,441  nro.  384.) 

Nicht  bei  Böhmer.  —  Zu  /06VS'  passeit  nicht  dir  Uhriqen  Zeitbesiitn- 
mvvrjryi  und  ist  didu  r  l' iSfl  >-(,rf/e  ^ofjt'n ,  in  d  nacli  lUilrnur ,  li<  f/-  Inip. 
S.  U7  nro.  VJ'J-')  in  difsini  JnJtn  um  1.  Juni  drr  hnisa-  zu  Mrtz  dt  m- 
selhen  U(>c]i.-<tift  eint  Lrl:undt'  aussfcUf  und  aurJi  n.  regn.  o(t  dazu 
^tiuimt{  daa  l^^bri^(gi^  M?äv^  aJfSf^iun  hesaer  ind,  U  und  a.  imp.  H  zu  lesen. 

tiSy  1088.  I^erselbe  wi^ederbplt  ^viif  tliqh  (j^d<>cU  ^twas  kUrs^  gefaaat 
und  niu^  init  jeiner  pnd  seioea  |Öuu^erf  y^rordnung 
seinei  läW  Kaisec ii^nricÜ's  |t.(in^,^vq\^;30.  jof^^  106$  üb^  die 

^  BieiBb^te  Vögte  der  Abtei  St  Maximin.  Obne  .  ÖtJi^b«  ^»403 
346.) 

U  uHiakt  hei  Bohmn-.  (Ifdr,  Mnrtene,  ('oll.  ompl.  ],4^'J.  Ilovth.  /, 
39ß  zu  C.  1004 f  a/j*0  zu  Kaiser  Ueinrirh  U.  (II f.),  indevi  er  den  Um* 
bisekqf  «0»  Mtstinz  und  Erzkanzler  Wszelo  zum  Krzhischof  AiUU**^rt  ron 
üamikmrg  «adk  —  I>a  König  Heinrich  IV\  JOÖ4  n^rz.  iil  zum  Kair 


664 


9»  ^ehrM  wurde,  und  dir  ob  Erdttmtikr  gemmnie  Brtbikhpf  Wetdo 
von  Mmn»  1088  ßßtg,  6  tku^,  ditßm  ZeMum  mtgmommem 

428. 

1088  B©v.  18.  Erzbischof  Egilbert  vou  Trier  bestätigt  <!^legentlich  der  Ein- 
woihung  der  Kirche  zu  Mesenich  14  kal.  ilec.  deren  ü  cimimte»  Widdern 
nebst  der  von  den  Orts-Einwohnern  ausgeworienen  Annenspende,  und 
regelt  den  Gottesdienst  daselbst.  1088  ind.  12.  iraperante  Heinr.  IH. 
iojperatore.    (Urkb.  1,442  nro.  385.) 

GoerZf  Regesten  S.  12.  Qedi:  Lacoinble,  Urhtndenhuch  1,154.  Fahnen 
Cknmiem  M.  GUtdhac.  8.  24. 

Dat  diegd  iti  aufgepresst,  zeigt  dm  Erzhiaekof  in  Mher  Figur,  in 
din  m»9gettredam  Händen  mftte  de»  8iah,  Unki  ein  Bmk.  Die  üm- 
eohriß  lamiet:  f  miLBBMTVB.  DSI.  GSA,  SPS. 

429. 

1089  4lec.  4.  Abt  Wolfram  von  PrUm  schenkt  dem  Kloster  des  hell.  Goar 

das  Dorf  Nocliara  mit  allen  seinen  /ubehörungen  und  allen  Zehnten 
in  dortiger  Gegend.  1089  pridie  non.  decembr.  regnantc  Hcnrico  III. 
impcratorc,  antistitr  Trevercnsi  Egelborto,  Titero  preiat^  loci  ad^vocato. 
^ürkb.  1,555  in  der  Urk.  nro.  501  inserirt.) 

Gedr.  Wenk,  hintor,  Äbhaiidl.  1,129.  ürebd,  Qetch,  der  8tadt  Si, 
Goar  S.  424. 

4ä0. 

1092  inn.  4.  Der  Probst  Poppo  vom  St.  Simconastlft  zu  Trier  verbesMit 
die  Einkünfte  seines  Stitts  aus  dem  Hof  Hönningen,  indem  er  noch 
mehr  Ländereien  wie  bisher  verpachtet  und  mit  Zins  belegt.  In  rnt>- 
nasterio  S.  Simcouis  MCXII  (Jcge  MXCII)  ind.  15 1  mcnais  Jun.  4. 
(Urkb.  1,443  uro.  386.)  ~  Gedr.  Hoiuh,  1,440, 

4SI. 

1092  HOT.  18.  Erneuerung  und  Bestätigung  von  Cuno's  von  Coblenz,  Soh- 
nes des  Adelard,  Vermüchtni^.s  an  die  St.  Florinskirche  zu  Coblens  d. 

d,  6  id.  nov.  prcsidente  Trcv.  eccl.  aepo.  fTdone.  1070  ind.  7  (besaer 
9).  a.  pont,  4  (1070  nov,  8)  durch  dpn«oH)en  vor  dem  Krzbischof  von 
Trier.  1092.  14  kal.  dec.  ind.  15  (richtiger  1).  a.  presuiat.  14.  (Urkb. 
1,443  nro.  387.) 

Goerz^  ItegeMm  S.  12.    Gedr.  GUnther,  Vod.  dipl.  l,löS. 

Das  unten  aufgepresste  ^Siegel  zeigt  ein  Brustbild,  in  der  L'echtru 
den  Stab,  in  der  Linken  ein  Buch,  und  die  UmJichrift:  EgUbertus  det 
gratia  episcopus,  * 

432. 

1093.  Oed  Pfaizgrafen  Heinrich  bei  Rhein,  Herrn  tod  Laach,  Stfflungs- 
Urkunde  der  Ahtei  Laach.  1093  ind.  1.  regnantc  iroperatore  Hdnr.  III. 
a.  regn.  38.  pout.  HeUberti  Trev.  a«pi.  14.    (Urkb.  1^444  nro.  388.) 


uiyiii^ed  by  Google 


BflgMMi  Nid.  tf»-^. 


665 


Qedr,  JBtmth.  1441  tee  Frek^r,  Orr.  PiiL  1686,  2ß3.  Tdner, 
H^,  PaL  %$2,  Am  PüL  ex  aittoffr,  Dckumemirte  Nadtr.  i&er 

de»  Jflecke»  Bendorf  8.  149.  Miraeue,  Opp.  1^70,  Calmtt,  Biet, 
de  Lorr.  L  Ed,  1^  vmd  II,  Ed,  Sß4.  Güniker,  Cod.  dipl.  1,156, 
Brotoer,  Meiropoii»  1,488.  Wegtler^  Kioikr  Lcui^h  2,3,  QalUa  ehrtet, 
13,336.  Eiiut,  Hist.  de  Limhourg,  mcht  ctua  den  JSeuffe»  die  ünächt- 
hrit  d'  I'  Urkunde  nachzuweisen.  —  Ind.  1  weist  ror  sepi,  24.  a.  reg». 
38  nach  oet.  6  und  pont.  Ileilherti  a.  14.  in  t09'J. 

Das  Siegel  hängt  an  ein  fr  c/anz  aufgelöttten,  dicken,  hclltjfllien,  sri- 
denen  Schnur,  ist  con  grftium  Thon,  sehr  schwer,  4\/2  Zoll  im  Durch- 
messer gross.  Ks  zeigt  auf  einem  nach  li^iks  sprengenden,  sehr  einfach 
gesattelten  Ross  einen  Heiter  im  Schuppenpanzer i  der  hutjünnige  Helm 
ist  offen  und  mU  einem  Naaenschutz  vereehen.  Die  weäausgeetredOe 
Bechtt  fährt  ein  groeees  Bt^wert,  die  Linke  den  Schild  vor  der  Bruet 
mit  einer  Umnenart^en  Verzierung,  Die  ünuchrifi  lautet:  MBNBIC, 
O0MIS8,  PALATIN*,  BENI  ET.  DlfB.  DB,  LAGV. 

433. 

iü^ö.  Graf  Heinrich,  der  Sülm  des  versLorbcnen  Graten  Conrad  (von  Lu- 
xemburg) lääst,  nachdem  er  die  usurpirtcu  Vogteircchte  der  Abtei  Eoh- 
ttrnadi  restituirt  hat,  die  Rechte  nd  Ffluihten  der  Vttgte  und  Dientt- 
leute  feststellen.  1095  md.  3,  a.  Henr.  ngn,  40,  imp.  12.  (Urkb.  2, 
22  Nacbtr.  37.) 

Oedr.  Martene,  Coli.  ampL  1,660,    Calmet,  Bist,  de  Lorr,  I.  Ed. 

l,5(X).  JlfrthoUt,  ff  ist.  de  Luxemb.  3,42,  und  hieram»  Honth.  1,443.  — 
Die  ind.  o  (i*  ht  bis  $ept,  24,  a,  regn.  40  beginnt  oct.  ö  und  imp.  12  am 
31.  März,  also  etwa  mrz.  31 — sept.  24  anzunehmen.  Tollner,  Additio- 
nen ad  hisf.  Palat.  Ufiddh.  1709  fol.  pag.  88  theilf  difi  Vrlninfle  in 
bedeutefid  rerkürzttr  Fi>nn  aus  Miraens,  Notit.  efcl.  Belg.  263  mU  und 
berichtigt  dessen,  Annahme  für  Lorsch  in,  lichter  nach. 

434. 

1095.    Erzbischof  Egilbfrt  von  Trier  bestätigt  die  tob  der  edeln  Matrone 

Rykarde  von  Hunrin  geschehene  Uebergabe  ihrer  aus  einer  zweiten  Ehe 
mit  einem  Freien  erzielten  Kinder  als  Mini?teriale  an  das  Kloj^tcr  Hor- 
reum  zu  Trier.    Treveris  109r>.    Egiibcrti  Trev.  aepi.  a.  17.  apud  Ro- 
ttmm  Henrico  IV.  imperantö.    (Urkb.  1,446  nro.  ii89.) 
GoerZf  liegesten  8.  12. 

435. 

1095.  Bernewin,  der  Custos  des  St.  Petriklosters,  schenkt  dem  Kloster  Met» 
lach  vier  von  ihm  gekaufte  Haben  an  Waltinga.  1095.  (Urkb.  2»346 — 
47  in  Nachtr.  10.) 

Gedr.  Jloejer,  Zeittdirift  2ß27. 

486. 

1006.  Gerard  schenkt  nach  Vertbeilung  seines  Vermögens  unter  seine  Söhne 

42a 


Digitized  by  Google 


666 


.  dem  Kloster  Echternach  zur  Aufnahme  seiner  und  s^ino«;  Sohnes  Gerard 
daselbst  das  Dorf  Geichlingen.  1096  ind.  4.  a.  Heinr.  IV.  regn.  41. 
imp.  14.    (Urkb.  1,446  nro.  390.) 

Goerz,  Regtsten  «S.  />.  Ofär.  lurf ludet,  Hi.tt.  de  Lu.remb.  3,43: 
hufcaus  Uojifh.  1,446.  Kfiyen.  HiM.  dp  In  rille  de  l  ianden  2,3.  —  Ind, 
4  geht  bis  Hejjt.  24.  a»  rtgn.  41  bcgliud  orjl.  o  uttd  iitip.  14  um  Hl, 
März  1097. 

Di»  tig,  imjMr.  fehik:  swti  andere  tmr  ßuiegUmg  angthmehU  KremD" 
9ek$aHe  scheinen  nieht  henmixt  worden  sm  eein, 

437. 

1091  fcb*  8«  Erzbischof  Egilbert^  von  Trier  schenkt  dem  von  ihm  am  26. 
Juiiiar  geweihten  St.  Martinskloster  zu  Trier  das  ausschliessliche  MUlk> 
lenrecht  auf  beiden  Moseiufern  in  rlcr  Nähe  des  Klosters  und  einen 
Wald  bei  Irsch.  Treviris  in  aula  publica  6  id.  IVbr.  icf^T  Ind.  5.  Henr. 
IV.  regn.  a.  41.  imp.  12  (kgo  13).  a.  poot.  acpi.  lÖ  (richtiger  Iii), 
(ürkb.  1,447  nro.  391.) 

Qoer»f  lUgeaten  8.  33ü.  , 

\Wl  Iii.  11.  Denelbe  Imttttigt  dem  St  SimeooMtift  so  Trier  die  von  dee- 
sea  Probit  Poppo  geschenkten  Gttter.  1097  ind.  5.  5  id.  Jnl.  (Urkb. 
1,448  nro.  392.) 

Qoerz,  Regeaten  S.  13.    Qtdr.  Hont.  1,449. 
Mit  aig,  imjpr.  in  Trier* 

439. 

1998.  Kai«pr  Heinrich  III.  (IV.)  bestätigt  dem  St.  Sinieonsstiü  zu  Trier 
die  nanieniiich  aufgeführten  Besitzungen,  1098  ind.  6.  a.  regn.  43.  imp. 
15.    O  rkb.  1,452  nro.  397  zu  109b  üct.--dec.) 

•  Nickt  bei  Böhmer.  —  Wegen  a.  imjp.  15  und  ind.  6  zwischen  mrz. 
31 — »ept.  '24  faXlend,  wogegen  a.  regn.  43  erat  am  5.  Okt,  hegütmi. 

440. 

1096.    R^nerdy  Domherr  von  Speier,  ttbcrgiebt  der  Domkirche  zu  Trier 
die  Qerbnrge  mit  ihrer  Nachkotnmensohaft  als  Minieleriele.  Trcveri 
1098  regnante  H.  rege  IV.  imperetore*III.  e.  erchiepi8oo|wtna  JSgüberti 
20.   (Urkb.  1,451  no.  395.) 
Ooera,  Kege^en^S,  13. 

441. 

il^C.  \l.  Xaehriclit,  wie  der  von  dem  trierischen  Domprohst  Arnulf  /u  .«ei- 
nem Annivernarium  dem  Marioiialsar  vermachte  Mansus  zu  Bumagon  im 
Moselgau  einem  gewis.sen  Evezo  in  Erbpacht  gegeben  worden  sei  .  um 
jährlidi  ein  Fader  Wein  daraus  au  erhalten.  Ohne  Dat  (ürkb.  1.450 
nro.  393  in  1097.) 


uiyiii^ed  by  Google 


667 

■ 


ürkumüick  enickeint  der  Dotnprobat  Arnulf  van  106d-^1071{  €9 
(Hast  dch  dahet  nur  die  zweite  üälfie  de$  11,  JahrbnuiderU  mMtdmem, 

442. 

SAfC-  W'  Die  freie  Fiau  Uda  vun  Iteza  macht  sich  und  ihre  Nachkommen- 
schaft der  Abtei  St,  Maximin  bei  Trier  zinspflichtig)  'worUbcr  der  dor- 
tige Abt  Heinrich  «uf  ihr  Begehren  Urkunde  «mateUt.  Ohne  0Atiun* 
(Urkb.  1,437  nro.  379  su  e.  1084.)  > 

I^euh  Broteer,  Metropolia  1^360  fidlen  awei  Adtte  Namens  Hein^ 
rieh  tu  8t.  Mttaeimm,  wovon  der  erste  1097  wtd  der  andere  e*  1100  gB- 
storhen  sein  nolL  Em  Bezdin  von  Dezein,  der  wUer  den  Zeugen  ge- 
namU  wird,  erscheint  auch  IISÖ  «S.  ö39* 

443. 

1101  MrZ-  26.  Kaiser  Heinrich  III.  (IV.)  giebt  reuevoll  die  von  ihm  der 
Abtei  St.  Maxiniin  zu  Trier  entzogenen  Höfe  Schwabheim  und  Ever- 
naiheim  mirildc  und  bestimmt  damus  am  81«  HSiy,  dem  Jahnetage  sei- 
ner Kauerkrönnng,  nnd  nach  seinem  Tode  an  seinem  AnniTersarinm 
dne  Armenspende.  Spire  7  kal.  apr.  1101  ind.  9  regnante  a,  47.  im- 
lierante  16.  (Urkb.  1,468  nro.  402.) 

BiAmer,  Beg.  Imp.  S.  100  nro.  1961,  Qedr.  ZylUnus  '2,46  mU  Mo- 
nogramm; hieraus  Ilonth.  1,475.  Brower^  Amt.  '2,1.  ßertkolet,  Hist. 
de  Liuxenih.  3,46.  Lünig,  Ueichsarchw  16^6,  • —  Dajf  regn,  a.  47, 
passt  auf  ordinat.  und  statt  tn^,  a.  16  ist  eu  lesen  17, 

444. 

1101  aug.  3.  Derselbe  restituirt  der  Abtei  Prüm  nach  Besiegung  des  Gra- 
fen Heinrich  von  Limburg  und  durch  etuen  Rechtsspruch  der  Reichs- 
verssmmlnng  das  von  diesem  der  Abtei  geraubte  Gut  Pronsfeldi  wofiir 
«ich  Letalere  au  einer  Armenspende  am  17.  Juli,  dem  Tage  seiner  Ktt- 
aigssalbung,  am  31.  März,  dein  Tage  seiner  Kaiserkrönung,  und  am  6. 
Januar,  dem  Tage  der  Königsweihe  seine»  Sohnes,  verpflichtet  Werde 
llUl  ind.  9.  fl.  ord.  48.  regn.  46  (lege  45).  Imp.  18.  3  non.  aug. 
(Urkb.  1,459  nio.  403.» 

Böhmer,  Herj.  Tmp.  S.  liKJ  nro.  1965.  Gedr.  Marlene,  Colf.  amjd. 
I,5b5:  hürfius  Tloutfi.  1,476,  ßondom,  Charttrboek  1,1ÖÖ,  Hartzh^airtf 
(Jmc,  Germ.  0,244. 

44». 

1101.  firabischof  £gilbert  von  Trier  beireit  dnen  dem  Nonnenkleater  Hor- 
reum  au  Trier  gehörigen  Wald  bei  Casel  von  der  eisbiachSflichen  Forstei- 
licbkeit.    1101  ind.  9.  regnante  Henrico  Rom.  imperatore.   (Urkb.  1> 

457  nro.  401.) 

Goerz,  liegfnten  S.  -  Da  Erzhisckof  Egilhert  nnt       Sepf.  die- 

ses Jahres  atarh,  so  JäUt  die  Urkunde  vor  S^t,,  wozu  auch  ind.  9 
stimmt 


Digitized  by  Google 


668 


R«glMt  Kw.  446-^1. 


]#7f— lltl.  Enlnsehof  £gilbert  ▼on  Trier  sehenfct  die  ihm  m  ein«r  Pk«- 
karie  mit  IrmiDtrad  von  Salm  angefidlenen  gonannteo  Orte  im  Bedgan 
an  das  St.  Slmeonaatift  bu  Trier.  Ohne  Dat.  (Urkb.  1,451  nto.  396 
SU  c.  1098.) 

Qoerz^  Kegesten  8.  IS.  Gedr,  Honth.  1,451  zu  e.  1098,  —  Die  Be- 
gterungazeit  Erzbüchof  Egäber^s  1079 Jan.  6-^1101  8ept,3  angmommm, 

m 

lOlö— 1101.  Adalbero,  der  Custofl  des  St.  Simoonsstifts  zu  Trier,  erhält 
von  seinem  Stift  das  Oratoriuni  des  heil.  Bartlioloniäiis  auf  dem  Kirch- 
hof mit  dem  Widdoni  Aviederum  zu  Lehen,  und  dotirt  es  noch  weiter 
mit  Güteiii  zu  Minlieim  und  Kerig  unter  Gciiolinugung  des  KrzbiBchois 
KgUbcrt  von  Trier.    Ohne  Dat.    (Uikb.  1.454  uro.  399.) 

Ooerz,  Begesten  S,  13,  »  Die  Zeit  de$  ErMeeho/a  emgemmmem. 
Der  genannte  Prt^  Poppo  de»  Ik.  SimeanBetifl»  ereeheuU  vrJeundiiek 
1086^1097, 

448. 

1019—1101.  Erzbischof  Egilbert  von  Trier  schenkt  dem  St.  Eachariuskloster 

Cspäter  St.  Mattheis)  zu  Trier  das  Dorf  Grenzenrode  im  Engersgaa  und 
■     die  Kirche  zu  Berge.    Ohne  Dat.    ^Trkb.  1,453  nro.  398.) 

Qoerz,  Itegesten  8. 13.  —  Ute  Zeit  Mrsbiichof  Egilbert»  angemmm&n, 

449. 

1099 — liOl.  Derselbe  Terspricht  dem  Grafen  WUhem  (tob  Lnzemborg)  das 
an  der  Hslfte  seines  verstorbenen  Binders,  Grafen  Heinrich,  vem  den 
ihnen  beiden  verschriebenen  600  Mansus  Lehengot  noch  FeUenda  ihm 
susnlegen.  Ohne  Dat  und  unvollständig.  (Urkb.  1,460  nro.  894  su  c.  1097.) 

Qi>er9,  Jtegestm  8.  13,  Oedr,  Homk,  1,4S0  zu  c.  1097,  OihiAer, 
Cod,  dipl.  1,159.  —  Da  der  vefstorbetie  Graf  IJeiHrit^  noch  1095  in 
einer  Urkuv  l  het  Honth.  1,443  aU  lehemd  ennkeiiU,  1095  biz  1101 
eepl,  3  zu  de»  MrMehofe  Tod  angemmmen, 

450. 

1101  Uev.  13.  Constantin  schenkt  der  MarionkircLo  am  Dom  zu  Trier  zwei 
Aecker  bei  der  Stndt,  wogegen  seine  andere  Guter  daaetbst  von  dem 
au  dictic  Kirche  zu  lieternden  Mcdum  und  Zins  befreit  werden.  In  ec- 
desia  S.  Marie  4.  feria  id.  nov.  1101  ind.  9  (lege  lO).  Ueinr.  IV.  im> 
penuite.   (ürkb.  1,461  nro.  404.) 

Der  Wo^eniag  etinmt  zu  dem  MewAstag, 

451. 

1102.  Urkunde,  wonadi  die  Matrone  Hildegarde,  Tochter  Matluldeas  von 
Liaendorf,  mit  ihren  genannten  Kindern  sich  der  Abtei  Prüm  xinspflich- 
tig  gemacht  hat.  1102  ind.  10.  Concor.  2.  epact.  0.  (Urkb,  1,46S  nni.  40&.) 

\ 

Digitized  by  Google 


Bageateo  Kro.  451— 454. 


669 


Wegen  iiuL  10  vor  »ept.  24  fcdiend.    Die  Zeitangaben  gtimmen  zu 

1102  dcc.  25—1108  ian.  Die  Tröbste  von  St.  Stephjin  z  i  Mainz  und  von 
Ravengirsburg  scbliesseu  in  Gegenwart  des  Kaisoi-s  Heinrieh  und  der 
genannton  Reiehsfürsten  einen  Tausch  vertrag,  wonach  Ersterer  Güter 
zu  Heil  an  dei  Mosel  und  in  genannten  Orten  des  Mcienfcid-  und  Tre- 
chirgau^  gegen  die  Kirche  2Ü  Alzci  giebt  1103  ind.  11.  (Urkb.  1,466 
nro.  407.) 

Qeär.  Oüniher,  Cod.  dti^L  1,161.  -  Wegeti  ind.  11  wr  $epL  24 
und  wi^fe»  de»  erwähnten  Beieh&taga,  wdcher  am  25,  Demnb*  t]€^  zu 
Mainz  etaUfand,  in  diese  Zeit  feilend;  vergl.  Qoen,  JUgeeten  8,  14  md 
Erhard,  Heg*  Wettf*  IßlS, 

Das  circa  4  Zoll  groeee  runde  Siegel  von  weissem  Wachs  ist  in  der 
UHtem  linken  Ecke  aufgepressi,  und  »eigt  den  Erzhischof  sitzend  auf 
einem  mit  Hunds-Kffgfen  und  Fils/^en  versehenen  Sessel,  haarhanpf,  nül 
fFMmn;  in  den  ausgetireektm  Hätiden  reehts  den  Stab,  linkt  ein  of- 
FV 

fenes  Buch  mit  AO.  Die  Umsckriß  steht  »n  FerUereisen,  M,  wird  durch 
XH 

den  FusH  getrennt  und  heiset:  UVCHUAUDVS  Di  QUA  MOQVNTl 
NV8  ÄRCEIEP8  (f  sehr  gedrückt). 

m. 

1103  nov.  29.  Erzblschof  Bruno  von  Trier  befreit  das  St.  Martinsstift  im 
Mniengau  (Münstermaifeldj  von  der  dreimaligen  P>(^!i;iuuiig  des  lierren- 
landes  im  Jal^re,  ^volrhr  der  erzbibdiöfliehe  Meier  pratendirte,  bestätigt 
dem  Stift  die  \m\  Krzbjschof  Kgilhert  geschenkten  Güter  zu  Fressen 
und  schenkt  ihm  die  am  Tage  der  Kirchweihe  den  1.  November  vom 
Herrenlande  abgesteinteu  Hofstätten  am  Kirchhof  und  seine  beiden  Fisch- 
teiche. 1 103.  3  kal.  dec.  die  dominica,  regnante  Hcinr.  Iii.  iuiperatore. 
(Urkb.  1,467  uro.  408  ) 

Qoer»,  Begnten  9,  14,  Qedr.  Gmher,  (Jod.  dipL  1,163.  Bahne, 
Cod,  SaHmO'Beijferscheid,  ß.  3,  —  Der  Monatstag  slimnU  »um  Wo- 
chentag* 

Das  nur  no«A  Mum  Drittel  vorhandene  Siegd  von  weissem  Wachs 
ist  anfgq^reset  und  uro.  463  hesehrieben. 

454. 

(1103.1  Kaiser  Heinrieh  HI.  (IT.)  bestätigt  die  von  seinem  Sohne,  König 
Heinricii,  ruit  den  übrigen  geijajiiilcM  lloichsfürstcn  zu  Münstereifel  er- 
lassene Verordnung  über  die  Rechte  und  Priichteu  der  Vögte  der  Abtei 
Prüm.   Olme  Dat   (Urkb.  1,463  nro.  406.) 

NuM  hei  Böhmer.  Qoerz,  Begesten  8,  330,  Gedr.  Marlene,  CM. 
ampl.  1^;  hieraus  Hanth.  1,479  ms  e.  im.  Das  Jahr  1103  er- 
gieht  sieh  ans  den  geneasnten  Zeugen^:  Otto,  Bischof  von  Bamberg  seit 


uiyui^ed  by  Google 


G70 


liaSl  decÜl.  wmi  Emkard,  IMu^J  .«oj»  IFtirtW^,  »Mi  1104  febr. 
(ne^  Mooyer,  OnomatUkon).  ' 

455. 

IW-I  Um.  5.  Kaisei-  frcinrich  III.  (IV.)  bestätigt  dem  St.  Simeonsstift  zu 
I  ii»  1  !(Mi  vun  Sch<»ffeü  and  Gemeinde  zu  Ci»l)leiiz  erniiitclten  ütuI  fe>t- 
geset;  !  1  Zolltarif  für  die  aus  genannten  Starlten  kt  nuxondeu  iScliilie 
und  soii>tige  Verkäufer  an  dem  Zoll  zu  Coblenj^.  Moguntie  non.  jun. 
1104  ind.  12,  a  regu.  50  (lege  ordinationis^  irap.  19  (lege  21).  (Urkb. 
1,467  nro.  409.) 

Böhnier,  Reg.  Inq,.  S.  UM)  nro.  l'JT-J.  Oedr.  Honth.  1,482.  Bon- 
dornt  Vharterboek  1,166.  Sodann  der  in  der  Urkunde  enthaltene  Zoll- 
tarif betonder$  ffedr.  Mtyer  wnd  Erhard,  Zeüvchr.  fUr  Oei<A.  und  AUer- 
tkumdBundeö^ö,  Bondam,  Ckarterboek  l,löS,  Smekenberg,  Sdeet,  6,45. 

456 

llOtt  rtrc  H  (iiil.  25).  Krzbischof  Bruno  von  Trier  befreit  das  Eucbarius- 
klostcr  zu  Trier  (spjiter  8t.  Mattbei-s)  von  seinen  Umgriffen  in  dessen 
Jagd-  und  Fis<  iicrt  i-Kechte  zu  llemptre  und  Lampaden,  da  sicli  »lurch 
Zeugenbeweis  lierau.sge.st4'llt  hui.  *\ti»»  ov  ausser  einem  halben  Malter 
Sdiirrniiafer  jährlich  von  jeder  iiuusfeUtt  daselbst  nichts  zu  beanspruchen 

'  iihbo.  Data  6  id.  dec.  1106,  /"actum?)  ind.  14,  8  kal.  aug.  regn.  Hcnr- 
IV.  (lege  III.)  imperaturis  a.  53  (ordinationiß),  imp.  23,  pont.  Brano- 
nis  aepi.  5.    (ürkb.  1,469  nro.  410.)  —  Ooerz,  Regesten  S.  14» 

457. 

\Wl  Ml  8.  König  Heinrich  V.  restituirt  der  Abtei  St.  Maximin  bei  Tr!^ 
die  ihr  von  Genannten  entrissenen  Güter  zu  Mannenthai  Im  Nahgau, 
zu  ( iun'er?~baii'«en .  Weiler  bei  Metz.  Le^nirlj  und  jen.'^eits  Rheins  zu 
Aschrbarh  und  Liutestarra.  Moguntie  7  non.  maj.  Ilü7  ind.  15,  a,  reg». 
9    lege  ordinationis).    (ürkb.  1,471  nro.  412.) 

Höhmtr ,  Heg.  hup.  6.  101  uro.  1979.  Gedr.  Martene,  CoU.  ampl. 
IßU.    Jlonth.  l,48ö.     (Juden,  (.od.  dipL  '2,8  ex  mitogr. 

Die  andere  remierkte  l'rkti»df  Heinrich^«  V.  über  MannendtU  t^t 
gedruckt  bei  Martene,  CoU.  ampl.  1,013. 

■  m 

1101  Mi        Dendbe  restituirt  der  Abtei  St  Mazlmin  bei  Trier  (Miter  in 

und  bei  Metz,  worunter  das  am  2.  Mai  genannte  Weiler  und  das  Gut 
sn  A8che])a(h  jenseitB  Ahme,  befindlich  sind.  In  Metis  civitato  8  kal 
jun.  1107  ind.  16.  a  regn.  (lege  ordinationis)  9.  (Urkb.  1,475  nro.  414.) 

iner,  Heg.  Imp.  S.  101,  nro.  ISiiO.   Oedr.  Martene,  CoU.  amfL 
1,613  i  hieroMt  Homk  1,487, 

1101.  Ersbischof  Bnino  von  Trier  beorkandet  die  viederfaolla  UebeijgKbe 
der  voll  der  vecetorbenen  Wittwe  Benigna  erbtntoii  OeUe  im  Cpnlfll' 


uiyiii^ed  by  Google 


Regesten  Nro.  459—463. 


Ö71 


wald  an  dem  Ort  Thcrmunt  (Sprinji^icrsbach)  an  sein  Erastift .  deren 
Einweihung'  und  Brsftzung  mit  A Ufi^ustin<»r- Chorherren ,  und  Ueatätigt 
diese  Stiftung,  i  reveris  in  generali  sjnodo  Il<'7  ind.  15,  regnant»* 
Heinr.  V.  imp.  (lege  rege),  a.  regii.  2,  episcopatus  nri.  6.  (ürkb.  l,4<ö 
mo.  415.) 

OoerZf  Regesten  6.  14.  Gedr.  Ilonth.  1,483.  Hartzheim ,  Conc.  3, 
760,  QcMia  chruit,  13,339.  Acta  Palat.  3,107  ex  autoyr.  CroUius, 
Efiaiti,  Hethe  der  Pfalzgrafen  8,  149,  Brower,  MeiropcltB  1,300, 
—  Wegen  regn.  a.  2  und  epue.  2  wm  Anfang  Jcaware  hi$  Sept.  24 
(wegen  ind»  15)  faüend. 

Da»  a!*rfgepr&8t  gewesene  Siegd  ist  ganz  verloren, 

m. 

1108  mal  11.  Erzbiscbof  Ruthart  von  Mainz  besetzt  das  Iviostor  Diasiboden- 
bcrg  nach  Entfernung  der  von  Erzbischül  Willigis  eingeführten  Cano- 
uiker  wieder  mit  Mönchen  und  dotirt  es  mit  vielen  Zehnten  und  Gu- 
tem. 1107,  5  id.  m«}.  md.  1,  regnante  H&üx.  V.  rege.  (ürkb.  l,47u 
nn».  413  n  1107  mai  11.) 

(hdr,  Joamns  SpteUeg,  8,  89  und  öudenu»,  Ood»  dipl.  1,37  mit 
dem  Johlt  lt(^,  f0O«M  auch  ind,  1  passt,  weshfdb  dies  Jahr  hier  ange- 
nonnmen  worden  üt, 

«II. 

1108  mai  15.  Derselbe  verbenert  die  Einkaofte  seines  Domcapitel«  mit  Zin- 
sen sa  Bingen,  mit  dem  Hof  Bleinicb  im  Nahgau  und  def  Vogtei  dar^ 
über  und  noch  einem  Fuder  Wein  au  Lahnstein.  1108  ind.  1,  18  kal. 
jun.   (Uikb.  U77  nro.  416.) 

Oedr.  Gudemte,  Cod,  dipl.  1,388. 

462. 

1110  mai  4.  Erzbischof  Friedrich  von  Coln  beurkundet,  wie  er  von  Kaiser 
Heinrich  III.  und  Heinrich  IV.  den  Ort  llirzenau  erhalten  und  densel- 
ben der  Abtei  Öiugburg  geschenkt  habe  um  daselbst  eine  Kirche  und 
Kloster  zu  errichten,  und  schenkt,  nachdem  dies  von  dem  Abt  Cuno 
SU  Siegburg  ausgeführt  worden  ist,  diesem  Kloster  20  Morgen  Wein- 
berge au  Diepaeh  and  bestttigt  einen  awisehen  der  Abtei  Siegburg  und 
dem  St  Ürsulastift  in  C6ln  wegen  des  Hofs  Qointenbaeh  gemachten 
Tausch.  Colonie  1110,  die  4  maj.  (Urkb.  2,24  Nachtr.  38.; 
Oedr.  Acta  Pal,  7,4ß2. 

463. 

1110  «II«?,  l.  Erzbischof  Bruno  von  Trier  schenkt  ein  bei  der  ^t-  Elorlns- 
kirche  zu  Cublenz  gelegenes  Maus  den»  St.  Nikolausaltar  daselbst  und 
bci^tiimut  e.s  zu  einem  Hospital,  welches  er  und  genannte  Orte  dotiren. 
Confluentie  1110  ind.  3,  kal.  aug.  regnante  Heinr.  V.  rege.  (ürkb. 
M79  nro.  419.) 

Ooerz,  Regesten  8.  14.   Oedr,  Günther,  Cod.  dipl,  1,166, 


uiyui^ed  by  Google 


Ü72 


Eeg^t^  JKe9.  ißi'  467. 


iJiUi  au  fgeprfi.tsffi,  vorfreß'Lirh*'  iSiegH ,  S'/a  ZiAl  ffrons ,    von  weis^^n 
Wachs,  zeiyi  unifrltnlh  t-iner  Krei.4üiie  den  Lrzlft.H'/iof  Ixiarhnupt,  ohne 
Pallium,  bU  auf  die  JUUf'Uni  in  der  HechUu  den  Stab,  ui  der  Linken 
ein geukUmmm  Buch.  Du  Umschrtß :  f  BH  VNO  Dl  GHA  AHUMIEPS. 

464. 

1U#>  Erzbischof  Bruno  von  Trier  acheokt  mit  Zustimmiziig  der  Oc^ieral- 
fjoode  den  Cauonikern  zu  Spiiiigiersbacfa  den  dortigen  ^*>"*p»  In 
generali  sinodu  1110  ind.  3»  nga,  Ueior.  V.  a.  5;  epitoqMtta»  a.  9, 

(Urkb.  1,478  uro.  4l8.j 

Outrz,  lit'jtnu  n  S.  II,  —  W  egen  regn,  a,  ö,  epitc  a,  9  und  ind. 
3  vum  jun.  ti — stj^t.  '24  fallend. 

I  t^i  d*-in  avJ^e^tiMttn  üieytl  sind  nur  geringe  Sj/uren  von  icei»»etn 
Wf»eh»  gtbUdm. 

465. 

1110.  Der  Abt  Puppe  von  Prüm  rcstituirt  dem  Kloster  Müiistereifel  den 
Zoll  daselbst,  welchen  «ein  Vorgänger  zum  Theil  verriiiirert  hatte,  wie- 
der wi«'  er  vordem  war,  1110  ind.  13,  r^nanto  Heinr.  \,  rege,  episcopo 
Gol.  Friderico.  comite  palaUno  Sigeüido.    (Urkb.  1,478  nro.  417.) 

Gedr.  Günther,  Cod.  dipl.  1,106,  Katzjey,  Gesch.  oun  Mümdereifel 
1,97.  —   Wegen  ind.  3,  vor  $ept,  24  fallend. 

Von  dem  aufgej^ißegtlen  8%egd  in  weiuem  WwAt  ürt  nur  der  untere 
Theä  erhalten,  BrutthUd:  die  rechte  Hand  segnend  vor  sitA,  die  Linke 
hält  em  ge^Mouenet  Buch  ebenso,  I  on  der  »wischen  starken  Linien 
stehenden  ümtduift  sind  erhalten:  .  . .  (SalvaJ  TORM  (nndip 

m. 

1111  od.  22.  Kaiser  Ilcinr.  IV.  (V.)  bestätigt  dem  St.  Eucbailu.klo^tei  zn 
Trier  rSt.  Mnttheis)  die  inscrirte  Schenkungsurkunde  seine.-.  Urossvaters 
vom  ä.  Aug.  1053  über  Vilmar  im  Lahngau.  Maguntie  11  kaJ.  nov. 
ind.  4.  (lege  5.;  Uli.  regn.  a.  6,  imp.  1.   (ürk^.  1,480  uro.  420.) 

Böhmer,  Reg.  Im^.  8. 103  nro,  2013.  Gedr.  Kremer,  Orr.  Noes,  2,132 
«M  Auszüge, 

(1112.)  Pfalzgraf  Si^^frid  vollführt  die  von  seinem  Stiefvater,  Pfalzgrafen 
Heinrich,  bcf;onnene  Stiftung  der  Abtei  Laach,  stellt  sie  unter  den  Abt 
zu  Ilatlligem,  regelt  deren  künftige  Abtfivrahl  und  vogteilichen  \  erliält- 
nisse  und  zählt  deren  Fundationsgüter  auf.  Ohne  Dat.  ^Urkb.  1,487 
nro.  425.) 

Qedr,  Eccard,  lliM.  geneal.  j/ri/icijrtim  tSa.coniae  S.  üö5.  Tolner, 
Bist,  PaL  2,3d;  hieraus  Hontk,  1,492,  Miraeus,  Opp.  dipl.  1,271  und 
3,319  m  1110.  IhhmeHtüie  Naekr,  Oter  den  FUeken  Bendorf  8, 162, 
,  Acta  Pal,  3,123  est  autogr,    GUmO^,  (Jod,  dipU  1,172  w  1112.  CrU- 
Uue,  SHlliaerte  Reihe  der  Pfalngrs^  en  Aaehen  8.  168,  QeiUia  i^triet. 


Digitized  by  Google 


13ß40.  —  Wegen  der  folffendf^  Urkunde  Kaiter  EemridC»  IV.  m 
/ftj^  ffahr  gesetzt. 

Das  Siegd  von  keUhrauneni  Wachs  hängt  an  dickem  Lederriemen 
,Mi^  ««^^  sich  bis  auf  die  Umschrift  dem  Siegel  des  Pfalzgrafen  Hein- 
rich von  K>U3  gleich.  Letzter/s  läuft  auf  einem  muldenförmig  erhobenev 
Rande  und  heisst:   ^iQIFMJD'.  ^6MC0BVM.  UENL  COMM. 
FALATIN\ 

468 

im  apr.  25.  Kaiser  Heinrich  IV.  (V.)  bestätigt  des  Pfalzgrafen  Sie^frid 
fitiftaiig  der  Abtei  Laach  und  deren  genannte  Fandationsgtiter.  <Mo^ 
nasterü  7  kal.  maj.  1112  Ind.  1  (icgc  5).  a.  ord.  16  (ic^ge  14).  regD. 
$  (lege  7).  imp.  2.    (Urkb.  1,481  nro.  421.) 

Böhmer,  Heg.  Imp.  S.  lOH  nro.  '2^)17.  Gedr.  DoJrumentirte  jNachr. 
über  den  Flecken  Bendorf  8.  löö.  Acta  Pal.  S  JJß  est  autogr,  Günther, 
Cod.  dipl.  1,177,    Jajfi,  Dijflomata  Quadragmta  pag,  41, 

Mi. 

GtttartflUBsh  zwiäcbeo  den  iBrastiftaii 
Magdeburg  und  Mainz,  -vconnrh  Ersteree  den  Ort  BeWBWlgen  in  Thtt- 
ringen  erhält  and  dafür  Jen  Hof  Weeei  im  Trechirgaa  «nd  andere  Orte 
im  NahgMi  giebt  Salzwitele  16  kal.  jol.  1112  ind.  6.  «.  «id.  18  (lege 
14)  rcgn,  6  (lege  7).  imp.  2.    (Urkb.  1,482  nro.  422.) 

Buhmer,  Heg.  Imp,  S.  103  nro,  20X9.  Gedr.  Gvdemu,  Cod.  dipl.  Iß90 

in 

tue  8.  i)«i»el^  benOttigt  die  aelw  Vorftihiilfn  ^  St 
MfiSEii^iii  bei  g^g»  ^  BeiArO<ikiipgeii  ^  V^%te  .eHl^l^  Pri- 
Fil^gieHy  indem  er  glftt^l^lls  die  bäu^rlicben  imd  vpg^lichen  'VfjprbXli' 

niese  der  Abtei  festsetzt  und  (Ür  die  Celle  zu  Taben  ^e  Güter  restl- 
toirty  welche  Udo  srop  YLschebach  zu  Lehen  gehabt  hat.  Spire  6  id. 
aug.  1112  ind.  5.  a.  regn.  12  (richtiger  7).  imp.  1  (richtiger  2).  (Urkb. 
1,483  nro.  423.) 

Böhmer,  Reg.  Imp.  S.  103  nro.  imi.  Gedr.  ZyUesivs  2,47  ntä 
Monogramm  wnr/  Siegel;  hieraus  Honih.  1,494.  Calmet,  HiM.  de  Lorr. 
I.  Ed.  1,5Si)  vnd  TT.  Ed.  S.fJo.  lAlnig,  Reichsarehiv  16,277.  —  Von 
den  genannten  ßiarhöfen,  auj^  deren  Verteenden  die  BesiMignmg  erfalqte, 
waren  die  Bischöfe  Burkart  pon  T'trerht  1112  mai  18,  und  Eberhard 
von  Eichstätt  1112  jan.  6  ( nach  Mooyer)  gestorben, 

471. 

Urkunde;  ^vonaioh  der  probst  des  Sl  fi£arie|istifts  .au  M^inz  dem  Klos- 
ter Dissibodenberg  einen  Garten  zu  Odemheim  und  eine  Mühlenstatt 

unterm  Dissibodcnbcrg  gegen  einen  Jahrzins  iiberlKsst.  1112  ind.  5. 
regnante  üeiir.  V.  Adalberto  Apud  Moguntiam  aepo.  (Urkb.  1,486 
jiro,  424.)  • 

Oedr.  Joaioiin  Spiciieg.  6,^93.  —  IV^g^n  ind.  ö  ,^ßept.  24 JjSii^eTid. 
OhtulTt(i«if<^««  U(tiiiibcii»u4.  U.  43 


uiyui^ed  by  Google 


674 


B^cesten  Nro;  472—477. 


m. 

ms  ipr.  6.  KatsflT  Heinrich  IV.  (V.)  rcAtituirt  der  Abtei  St.  Maxiiuin  bei 
Trier  die  ihr  tod  dem  Grafea  Eraicho  und  dessen  Sohn  GerUeh  ent- 
Bogeucn  genannten  Beeitsangen.  Wormaflc  in  \pf*o  die  Paicke  8  id. 
apr.  1U3  Ind.  6.  a.  regn.  13  Q^ge  B).  ittip.  2.  (ürkb.  1,488  nro.  426.) 

■  Böhmer,  Reg.  Imp,  8.  104  nro.  2026,    Gedr.  MarUne,  CoU.  ampL 
1,632.   Honth.  1,498. 

4TS.  j 

1113  iul.  20.  Der  tfieriache  Domprobst  Lambert  »henkt  dem  St.  Simeoua- 
atift  daMibit  fiir  die  Aiofnafaine  in  jdeweo  VratcrnitSt  die  ^  Hark  Sil- 
ben,  welche  er  dem  Rodch  yon  Viifnden.auf  genannte  ^Uodien  gegen 
Zina  geUehea  hat  1U3  M.  6.  13  kal.  aug.  (Urkb.  M90  nro.  427.) 

Wie  Mich  otu  dm.  Sehluitie  der  Uwhinde  vyüU,  ganM 
t«  den  Zwgen  vetUtänd^  Ahaehtift  Joder  em  nieht  vnUKoge^eB  OomctpL 

414. 

1U4.    Die  Wittwc  Justiua  beurkundet   nun  mit  Bestätigung  durch  kaiser- 
liobes  Sie^^el  tiic  von  ilir  und  ihrem  Sohne  Adelb^ro  dem  Klo8f«'r  Miins 
tereitei  t;<'niarlito  Schenkung  mit LintNveilcr  in  der  Kifd  und  tmr  ihreui 
.  Theii  Äü  der  ivirtshe  zu  lloinbuil.   JlUind.  7.  (Urki>.  1,491  niv.  429.) 
Qedr,  QüJUker,  Cod.  dipi.  i,i<S7.  —  \l'e<fen  iihU»  7  vor  .6ept,  24  JaUt^nd, 

475. 

1114.  Urkunde,  wonach  Friederune  Ton  Gönz  aus  dem  von  ihrem  Ehemann 
Trohlier  erhaltenen  Gut  m  Wittlich  Ländereien,  welehe  ErBbi8eb<vf 
Bruno  vön  Trier  frei  gemacht  hat,  dem  8t  Bueharluakioater  (St.  Mat- 
tbeia)  sa  Trief  übecgiebt.  1114.  epise;  Bnmonie  «.  13.  (Urkb.  1,490 
nfo.  428.) 

u     ••        etufyepreuit  gmfa&ne  Siegel  ist  ««Wotmi.  " 

47«. 

1115.  Der  Abt  Toppo  von  Prüm  übergicbt  dem  Klonter  MUnsteicifel  die 
nach  Noiten  gehörige  Becela  mit  ihrer  Kachkommensohafi.  al»  Wachs- 
ainspflichtige.  1116  Ind.  8.  Hdnr.  .-V.  (IV.)  impeffaftore  legnaate.  Oa- 
thedran  poBttt  Gel.  Friderieo  pieevle  ebttneole.  (Urkb.  lf4Si  nn».  4So.) 

Gedr.  Mufter,  Ood.  dipl.  l,m.  -  Wfgeu  md.  S  vor  Sept.  24 
fallend. 

Dom  mAt  dicke,  kreisrunde  Siegd  von  weimm  Wache,  circa  2*/« 

2oU  tuessend ,  vnten  mifgepressf  und  zeigt  ein  oben  und  vnten  oü* 
ttos.mdps  Cnirifiit  mit  der  Äufiehrifi:  8AZVAT0R  MVNDI  im  die 
vier  Winkd  vertkeiU. 

■ 

417. 

1115.    Der  Abt  Bern.(bard}  von  St.  Marien  (ad  Mart^ros)  zu  Trier  giebt 
den  Einwohneni  zu  Temmels  einen  Wald  bei  Fellerich  g^n  3  Ohm 


uiyiii^ed  by  Google 


.iiegesieii  üf».  477'-4^. 


616 


Wein  oder  iö  Soliden  Jahrzins,  falls  die  Ohm  Wein  zwiacbeu  Dieden- 
hofeji  und  Neuniageu  ineiir  aJs  5  Soliden  i:;ilt,  in  Erbpacht,  um  Wein- 
.    .  Jjerg  dax-aus  zu  macljcn.    1115  ind.  8-    i^Lrkb.  nro.  4ü2.) 

•  •  •  ■     Wegm  iif,d^  ^  vor  Se^,  24  falltfuL 

478. 

Erzbischot  Brurto  vori' Trier  bestimmt  seioem  Domcapitel  die  Verth«- 
lang  der  Einkünfte  aus  dem  deihseibcn  gegebenen  Gute  sti  Lcbmen» 
am  Jahrestage  seiner  Ordination,  den  6.  Januar,  und  an  seinem  Anni- 
versarium, und  wie  die  Ycrerbnnij:  dieses  in  Erltpacht  gegebenen  Guts 
stattfinden  solle.  J115  ind  8.  n.  ord.  14.  a  Hciur.  V.  regis.  TV.  im- 
peratoris  rcgn.  17  (lege  ordinationis),  imp.  5.  (TJrlcb.  1,492  nru.  431.) 
Goerz,  Uegesten  S.  14.  (Jedr.  Günther ;  Cod.  dipL  tW'2.  Fahne, 
''"V6d.  dipt.  Salmo' Hnjitr.^cheid.  6,  3.  —  Wegen  a.  inip.  ö  und  ind.  8 
von  apr.  ISsept.  24  fallend. 

Die  Urkunde  int  an  der  rechten  Seite  cyroyraphirt  mit  AZEH.  Das 
,  aid^gepre»»te  btegd  von  weisgem  Wach^  üt  ajro.  490  fier  fUeg/eift^n.be^ 

m 

U16  illl.  1.  Küiier  lluimicii  IV.  (\ .)  bestätigt  die  Privil^en  der  Abtei 
6t.  Maxjmin  bei  Trier  j ;  namentlich  die  Immunität  und- Me.  .Al^tl^hly 
eroeDert  die  Yerofdnung  ttber  die  abteiliohen  Vögte  iiad;jreptitii>it  ihr 
einige  qttrjimie  Bentrangen,  la  Italia  in  oaitKo  .Btagulici^ .  jul. 
ind  9.  1116.  e.  regn.  IL  imp.  6.    (Urkb.  1,496  Dfo.  434.) 

Baft«ner>  Beg.  Imp.  S,  106  nro.  2058  irrthUmlith  cinn  jul  25, 
>Mton  mkk  üt'ältam  MdM»  hei  ZyUemu  2,  61  mü  UmdgräMii 
'  BwSL  IfiOl  m^d^IMf,  lUbWoilt^  16^9  alU  kAjuL 

'  490. 

1116.    Eiii]iödiüf  Bruno  von  Tih  i  spricht  dem  Nonnenkloster  Huireum  zu 
Trier  den  ßesitz  des  demselben  ^vicder  neuerdings  vom  St.  Paujinsstift 
daselbst  streitig  gemachten  Zehnten  au  Casel  an.   Treyeris  in  ecdesia 
8»  Marie  in  latere  majoris  domu»  S.  Peiri  versus  austrum  sita  1116  ind. 
,    %  a.jP9n^.  jBi-uncin^  14  (lege  15).  reigaf^nte  imp^/iofe Hdnr.  JV....([Jikh 
.   .  1,4^14  ;nrf!..4S|S.)         .  .  _  .  : 

Goer»,  JteguUn  S.  14,  —  Wegfn  mm/,  9  im\  Sepi,  2^  fiäUwL 
Das  unten  aufgepreaste  »thr  scÄäie^  ßiifgii  fi^  «f"?  iPf^*  ^ 
gesUsn  beschriebene. 

4Bir 

tnt  Dert^aleirt  dM  4oli  Ihm  aii'CMrlen»  Meliitete  Ho6pit«J  rnttäMbtesil 
Bläi  tinter  di^  ensblsehSfliche  Atiftioht  mid  Terwifttang.  Äcta  in  domo 
3.  P«tri'TMv{ris  1117.  a.  ord.  16.  ind.  fO. '  (ürkb.  1,497  nro.  4B5.) 
Oeen,  Ueg^t^  8.  14,  —  Wegm  ind,  10.  vc^  Btpt,  24  flßetid, 

482.  ■  , 

1118  iai«  2.  ivaiäor  lleioricii  IV.  (V.)  restituirt  der  Abtei  St.  Maxim jn  bei 


uiyui^ed  by  Google 


Beesten  Nre.  432—486. 


Trier  deren  Vasallen  ADselm  von  Mokbei'g  mit  dessen  Lehen g^ütorn 
Brechen  und  Selters,  und  schenkt  dem  Letztem  den  Hof  zu  Bendurf, 
welchen  der  Kaiser  rom  Pfalzgrnfen  Hermann  ererbt  batie.  Spire  4 
non.  Jan.  1118  ind.  11.  a.  rcgn.  18  (lege  12).  imp.  7.  (Urkb.  1^8 
uro.  400  m  1123  jau.  3.) 

SlAmer,  Heg,  Jity».  3,  107  mrv,  2078  m  U23  jam,  S,  weU  die  ,^ 
um  JhdHUAe:  Martern,  CoK.  i,042,  ^onOi,  yS02  vnd  Kreimsr,  Orr, 
iVotf.  2,164  de»  Tag  3  umi«  Jom.  vatd  da»  Oritdatum  Spire  he^en,  im^ 
dte  nach  dem  Itinerar  dee  Kaieers  in  1123  passen.  —  Dcui  Datum  1118 
üt  aber  Hier  beibehalten  winden,  da  dazu  ind.  11  putd  a.  imp.  7  stimmt  und 
auch  die  in  einer  gpätem  Urkunde  des  Kaisers  roin  7.  Mni  1126  ange- 
gehejie  7>>>*  von  9  Jahren,  wo  obige  Restitution  stattgefunden  habe,  bes- 
ser auj  llia  passtj  «g  wäre  also  in  dem  Ortenemen  ^jpeier  ein  IrrtkMsn 
%Bohl  anzunehmen. 

ttlä  äff.  le.  Ensbisclifif  Adalbert  Ton  Hains  beittiigt  dedi  Klosln  Dmk- 
bodenberg  die  Güter  sn  YfymaiämMm,  welehe  die  irühern  Scbenkefi 
die  Gebrüder  Wolpero  und  Rndigcr  von  Hattersbeimi  bei  VertroibaDg 
der  Mönche  aas  diesem  Kloster,  wieder  an  sich  g<«ogen  hatten  und 
nun  re<'tiiturt  worden  iind.  1118  ind.  11.  2  kal.  ma).  (Urkb.  1^497 
nro.  436.) 

"  '  Gedr.  Joanni»  Sj^icikg,  ä.  $ö.   Chtdenu»,  Cod,  ddj^i  1,44, 

<  :       .  .       '    ■  .     "  . 

tut.  £nblKlie£Bnmo  ^  Trier  vtstilairt  dem  St  AadreieHeet«  m  C8b 
die  Kirche  in  Ba«9hahicli  sii«  liiiem  Zdknte  vbd  beetifloit  tter  ieeeen 

YeräieilQng.  1119  ind.  12.   (9rkb.  1,498  nro.  437.) 

öoers,  Jtegesten  8.  14.    Gedr.  Acta  Fol.  3^7  ex  autogr.  Ennen^ 
Quellen  zur  Qeed^  der  Stadt  (Mn  1^500.  —  Wtgen  tnd  XS  vor 
24/dUead, 

lilt  Bov.  4.  Pabat  C&lixt  II.  bestätigt  das  Angustioer  Chorlierrenättft  Sprin- 
gienbach  and  dessen  Regel  Bemis  2  non.  noT.  ind.  18.  lilt.  poni 
1.  (Drkb.  1,489  itro.  438.) 
Jpf4,  Big,  Fdit  8,  SBl  nro,  4968, 

'  488. 

1189  i&n.  3.  Derselbe  be^Uitigt  dem  Erzbiscbof  Bruno  von  Trier  die  Vor- 
rechte, Privilegien  und  Res!t7iingen  soiripr  Kirche,  namentlich  die  Mp- 
tropolitanrechte  über  Metz.  Tool  und  \'erdun,  den  Uebrauch  des  Pal- 
liums  und  andere,  üluniaci  3  non.  |an.  ind.  13.  1120.  pont.  a.  1. 
(Urkb.  1,501  nro.  439.) 

JaßS,  Beg.  Pont.  8.  032  nro.  4070.   Uedr.  Hunth.  1,504  ex  Gestis 
Treo,  ßrmelBr,  Jbm,  2^6,  IMmig,  Beiöhtarekiif  16,208, 


Digitized  by  Google 


1126  JUvt.  Ptbrt  Cdixt  n.  bdrtit  den  UnluBcbof  Bnmo  von  Trier  von 
äec  juisdiktfon  der  pSIwtlicfaeD  Legaten,  mit  Auuudune  derar  *  htere. 
OlniiMei  8  noo.  yuL   (ÜAh,  1,601  uro.  440.) 

hieraus  Uontli.  1,504.    Brower,  AnnaL  2,16.    f^nhuet,  Hist.  de  Lorr» 
>    /.  Md.  2^64  vmd  IL  Ed.  5,137.    Lünig,  Keiohsarchit*  16,W8.  Gut» 
Tno4  0d.  Wyämhack  1,1M  vmd  ojpvd  Pen»,  ßeript.  8,i97. 

1120  iau.  3.  Dei'selbc  heeUltigt  das  von  Erzbischof  Bruno  von  Trier  ge- 
stiftete Hospital  gu  Ooblenz.  Citiniad  ö  bob.  jan.  ind.  iä.  (ürkb.  1, 
502.  uro.  441.) 

JqfSi  Reg.  PotU,  8,  öS2  nro.  4972.  Oedt.  Gmuhm-,  Cod.  dipU,  169. 

ttML  Erabisehöf  fiMm»  TOP  Titar  «tet  dem  Wwtalrtl  «ad  Aadam^  wel- 
che die  ScUenkapeUe  n  Arras  bei  der  Einweihung  dotirt  und  det  Do- 
tetioxiigat  g^en  einen  Jalirzlns  in  Bau  erhalten  haben,  einen  andern 
«Iten  Zidfl.   1120  a.  episc.  19.   (ürkb.  1,502  nro.  442.) 

Qoet^,  Regesten  8.  14—15.  Gedr,  Hotuh,  l/i06.  —  Wege»  a.  gwN». 
'19.  vom  6,  JoHuar  an  mi  nehmen,  '  '  ' ' 


1121.  Derselbe  bestätigt  dem  St.  Custorstitf  /u  Carden  die  von  dessen  Probs- 
ten  (3k>defirid  geschenkten  GHlter.  ind.  14.  regn&nte  Öeinr.  imp. 

IV.  rege  y.  a.  r^gn.  28  (lege  ordinatienis),  a.  epise.  Bninosis  20. 
(Uricb.  1,506  nnk.  446.) 

Ooet»,  Begeet^  8.  Id.  Öedr.  QUnther,  Vod.  dipL  1,190.  —  Wegen 
a,  reg»»  23  und  ind.  14  t  on  Jon,  6 — eept,  24  faUend. 

Das  circa  3  ZoU  im  Durchmeeeer  groeee,  runde  Siegel  oon  iceissem 
Wachs  zeigt  den  Erzhiachof  in  ganzer  Figur  mit  Pallium  auf  einem 
Bessel;  in  der  Rechten  den  Stab,  in  der  ausgestreckten  hinken  fln  offe- 
nes Buch.  Die  freistehende  Legende  läuft  ringmm  und  heisst;  f  BRVNO. 
TREVIUORV.  äRCEIEFISüOF.    Es  ist  aujgepresst. 

tin.  DeneLbe  b«iStigi  dem  St  Geitoaititt  an  Garden  die  Sehenknng  Lan- 
ceehin's  über  dtf  iMigenaanle  Bolbard'a  Brbe  daeelbrt  und  daaan  an- 
den  Guter.  112pl  ind.  14.  legnenfe  Heinr.  im|».  IV.  rege  V.  a,  r^. 
28  (icige  ordinationis).  imp.  11.  a.  episc.  Brunonis  20.  eodem  eoilicet 
anno  qno  domnne  imperator  {Mmoetairit  in  viUa  Treis  cum  iret  expug- 
natnm  eastrom  quod  comes  Ottho  contra  illum  ercxcrat.  in  eccleeia  8. 
Cestoris  que  est  in  Caradono  die  dedicationis  eins.  (Urkb.  1,604  nro.  445.) 
Qmih  Segeeten  ä.  16.  Qtdr.  Günther,  Cod.        1,187»  -  W^em 


Digitized  by  Google 


imp.  a.  11  und  ind.  14  von  apr.  IS—aept,  24  failend^  da  der  Tttg  der 

genannten  Kirchweihe  9iicht  bekannt  ist. . 

Dm  aufgepreaste  präciuige  Siegel  ist  uro.  4xii3l  der  Ilegesten  heachrieben, 

m. 

tM» '  Enbbohof  Bnm»  von  Trier'  'beQrkundflty'  dass  IidieiigAi'd,  di%  Ehafetii 
Wioibert^fl  vod  Welco,  um  «ioh  und  ihm  Kachkoitam«ta  i6ii  einer  alten 

.ZinsTeriiilichtiing  m  befreien,  ihm  2  Weinberge  bei  Graach  iiber^ben 
und  er  dieselben  seuicm  Meier  zu  Bernkastül  als  Dienstbesoldung  verlie- 
hen habe.  Treveri  in  palatio  1121.  a.  episc  20.  (Urkb.  1.507  nro.  447.) 

Ooerz,  Ilegesten  S,  lö.  Gedr.  Günther,  Cod.  dipL  1,186.  —  Wegen 
a.  epise,  20  vom  6.  Jan,  «u»  zu  nehmen.  '         *  < 

1  ■  Die  Urkunde  ist  am  untern  Rande  mit  e^iatn  itnlesetiicken  Spt-uch 
nfrogrrtphirt.  Das  kreisrunde,  circa  .^'/a  /^oll  mes.'^ende  Sie  ff  ron  f^^hr 
/  teeissefn  Wachs  zeigt  den  Ershi$chof  in  ganzer  Figur  auf  ftuein  Se.s.sel 
mit  dern  PnUtum  und  ansfj'strf'cl-ten  Ar/ne/i.  in  rifr  Hechten  den  iStnh, 
in  der  Linken  ein  o^ifnc.H  Budi.  Die  Jreistehemie  Aufschrift  läuft 
rmgmm.  und  heimt  BH  VNO  TMEVIUORV  AHOElEm  Da»  ffehlu 

1122.  Das  Domkapitel  zu  Trier  verpachtet  der  Oifiiaia  Ton  D:nelMii|p  Auf 
Lebenaceit  ein  Gut  zu  Adendoif,  welches  deren  erster  Khemann  Se- 
"ward  von  Millenheim  ebenso  besessen,  B}|it  aft^r  sieb  als  erblich  ang*e- 
eignct,  nun  aber  mit  ihrem  dritten  Ehemanne  Sigebert  dem  Capitel  re- 
stituirt  hatte.  Treveris  in  refeetörio  1122  a.  epiBC.  Bninonia  21.  ind. 
.     16,   (Urkb.  1,508  nro.  449.) 

Wfgtm  fipiaCf  o.  21  und  ittd,  lö  vm  jfV^^&-r9^^.  24  fatiend, 

:i      •  ..  .  '    .  494.,.-: 

1182.. ,  Ensbischof  Bnmo  von  Trier  acfaenkt  dem  von  3im  geweihten  St  Ni* 
colau8>AItar  im  neuen  Chor  des  Dorna  sü  Trii^  den  alten  Zoll  au  Goti* 
dorf,  welchen  der  Terstotlbene  Graf  .Bertolf  vqn  Treis  au  Lehen  heaaaa. 
II22  ind.  1.  'regnantö  Henir.  V.  rege  aed  IV.  imperatore  a.  regn.  24 
(lege  ordinationis).  imp.  12.  ord.  cpisc.  21.    (Urkb.  1,507  nro.  448.) 

Goerz,  Ilegesttn  S.  lo.  Gedr,  Günther,  CW.  dij^.  f^lOS.  —  Wegen 
ind.  1  nach  8epL  24  Jaüend.       '  '  ...   1  1 

112s  uvt.  12.  Pabat  Calixt  II.  apriehi  dem  Kloater  Springiersbach  die  Zehn- 
ten ron  den'  adbet  bebaMn  ' Lindereien  au  'Uiid  beef]ttigt-?hm*  WnJIere 
Privilegien,  darnfiler  auch  daa  von  ihm  «1  Rhi^s  gogV^bene  (llI9noT. 
4).  Beneventt  4  ?d.  oet.  ind.  2.  1928.  '^nt  a.  %-  (Uirkh.  1,510  nro. 
461  an  112S  oct  «.) 

JaßS,  Keg.  Tent.  8.  S4ß  fira.  6147,  ' 

496 

U(I2ti-1124.   Ludwig,  der  Bruder  Gundolfs  ^  »ciienk-t  dem  Kloster  der  hh. 


uiyiii^ed  by  Google 


B19 


'flfedii^»  ViMto'Wa  MfttemQi  sii  TriM  fßt  iltHh«h)  ito  den  An- 
niTenarien  seiner  Frau  liatliilde  am  28.  Juni,  und  »dnes  Sohnes  Theo- 
derich am  5.  Oktober  TerschiedqM  Jabresreoten.  Ohne  Dat.  (Urkb. 
Ijm  nro.  443  zu  c  1120.) 

Di7  ütch  kein  hesthnmtes  Jaltr  aus  der  Urkunde  ermitteln  lä89t  ,  die 
Zeit  des  Erzlmcliof$  Hmvn  ran  Trier  1102  jan.  (i-  1124  qpr.  26  an- 
genommen.      /)ö4»  ßfe^el  hin^  au  einem  Fergomentstreifen, 

1102— 1184.'  Nkchriebi,  daas  der  Priester  Ernost  einige  Tage  vor  aeineni 
Tode  dem  Klosübrlletlacb  sein  Allod  su  MOnster  geschenkt  habe.'  Tem- 
poribna  Brdnonia  epiiNsopi  et  AdaYberti  abbatis.'  C^rkb^  2^349  in  Nach« 
trag  10.) 

Grdr.  lioefer,  Zeitsdtrift  2^1,  —  Erzbitöhaf  Bruno  von  Trier  wm 
1102--1124  aj>r.  2Ö, 

418. 

llOA— 1124.  EEsbiscbof  Bruno  ,von  Trier  bestätigt  die  Schenkung  des  Dom- 
scholasteirs  Petrus  an  das  Domkapitel  uyd  die  von  demselben  am  Feste 
der  Vier  Qekrdnten  den  8.  Novembet',  an  den  AnniversariiMi  Kaivora 
Hdnrich  III.  den  7.  August  nnd  Erzhischofs  Eberhard  von  Trier  den 
15.  April  und  anderen  bestimmten  Distributionen.  Ohne  Dat.  (Urkb. 
1^70  nro.  411  zu  1103-1124.) 

Ooerz,  liegejften  8.  lö.  —  Da  Kainer  Heinrich   Ilf.  1106  aug.  7 
Marbf  von  dieser  Ztit  an  bi^^  eum- I^od  de^  Ertlnaeiii^'»  Btum>  ,Xi24  apr. 
■  y.  25  faUp^  ange^Hme».    .  •    .       •  .  .. 

Ml  7.  Kaiser  Heim^ih  iv.  (V.)  resliluirt  der  Abtei  ki  }IU%ima  bei 
Trier  Venchiedene  ihr  vom  Pfalagrafen  Godtried  und  seinem  Ministe> 
rialen  Wolfger  entrissene  Besitzungen,  erneuert  und  bcst^itigt  die  vor 
9  Jahren  von  ihm  geschehene  Rückgabe  Anselms  von  Molsberg  mit 
Breohen  und  Selters  (vorgl.  1118  jan.  2)  und  verspricht,  noch  raellf 
entrissene  (iliter  ztirUckznj^i'bi'n ,  wenn  sein  jetzt  durch  Krankheit  o^o- 
.  fährdetes  Lehen  erhalten  wird.  Apud  Tutsburc  iii^ö  iud.  3.  non.  maj. 
(Urkh.  1,010  nro.  4.-)2.) 

lioluner.  Heg.  Imp.  S.  107  nro.  20ifS.    (Jedr.  Marlene,  Coli,  unijtl, 
.     1,660.    Honth.  1,512. 

500. 

1122 — 1125.  Derselbe  bestätigt  die  Stiftung  eines  Klosters  bei  der  Marien- 
kapelle  oberhalb  Boppard'»  (Marienborg)  dm  eh  (\\(*  «lortigo  BUrgeraehaft 
und  dessen  Unterstellung  unter  den  Al»t  (l<>s  St.  Knohariusklosters  su 
Trier  (St   Mattheis).    Ohne  Dat.    (Urkb.  i.öOH  nro.  444  ) 

Nirht  h^f  Böhmer.    Gedr.  Arfn  Pal.  7,of>7.    Gunther.  <  od  <//;//.  /, 
•    196  «w  —  Da  der  Camler  Philipp  nach  dem  iJanzler  brmw  1122 


Digitized  by  Google 


•  erd.  eoairanmwi.       dkm  Zgü  bU  mm  Tftrfr  HmsW^  UM  mtd  23 

Mi 

1125.  Ersbiachof  Grodiritd  Yitm  Trier  baitK%t  einen  Qütert^nseb  nritehoo 
Bovo  von  Kesten  und  der  Kirche  diesew  Orte.  1125  .pont  a.  1.  (Uikb. 
1^12  nio.  454.) 

Goer*,  Begtttm  8.  16,  Gedr.  GUnOer,  Cod.  d^  1,197,  —  Da 
Bnbiächof  Godfrid  im  juL  3  pf^vmtk  wtd  1124  7  die  H- 
schffßushe  Weihe  erhüli,  ee  fSßU  ^  Autd^lmtgiKeit  der  ütkumde  «qr 

di^e  Moihatstage  des  Jahnu  1125  a2«  «»  a.  JNMit.  1  gegulben. 

Die  Urlmiide  ist  an  der  rechUn  Qfiite  d^ographirt  mit  den  Bmek- 
eUAen  A^U  dt  X,  Da»  8iegd  war  im  unter»  Tafpem  dß»  Ji^erjfflmemU 
QMffejpreeet* 

502. 

1126  apr.  5.  Korich  von  Bisierdorf  «dienkt  dem  Kloater  Hedaeh  drei  Tage 
vor  aeinem  daselbet  am  8.  April  anf  GhUndonnerstag  erfolgten  Tode 
imne  Atlodien  an  BisoEeratorf.  1126  ind*  4.  a.  2  (ricHtiger  1).  Lvtteri 
regia,  a.  3  (richtiger  2).  Godefridl  epiaoopi  Tteviconim.  (drich.  2,849 
in  Naehtr.  10.) 

Gedr.  Ho^er,  Zeiteduiß  2ß32, 

503. 

— 1126.  Urkunde,  wonach  der  verwundete  Gnmpcrt  von  TheiJna  vor 
«einem  TtKle  dem  Kloster  Metlach  sein  Aliud  zu  ieiina  vemmcht.  Ac- 
tujn  a.  1  Lutlteri  regis,  tcmporibus  Godelrjdi  archiepiscopi  et  Adalberti 
abbatis.    (Urkb.  2,345  in  Nacblr.  10.) 

Gedr,  Hoefer,  Zeiteehriß  2,130,  —  KifiUff  ZolAar  wurde  XlSff  mC. 
1$  ztt  Aachen  gekrCnt,  und  Ersthü^f  Godfrid  hatte  wm  1124  p£^3 
In»  1127  mat  17  den  frier,  8tM  «ane. 

504. 

U36.  Erbpacht -Revers  Eichwins  ß-eg-cn  das  Domcapitel  zu  Trier  über  eine 
Wiese  2u  Koser.  1126.    (Urkb.  nro.  .455.) 

Jfif  in  dvplo  vorhanden.   Das  t^ine  Kcmmplar  i^t  unt&n  mit  HWH- 
H  /A  I  »S  ryrograjthirt ,  das  andere  trägt  noc/i  die  Heste  den  aufge^reM- 
ten  Siegels  von  bedeutender  GrÖ»»e  und  weiu&u  WacJi^.    Ks  zeigt  ein 
links  »chauende»,  haarhauptigea  BrusUnld,    V<m  der  freistehenden  Um- 
»ehrift  eM  nur  «odk  da  PET  liber  der  Müte  de»  Kapß. 

505 

liyi  fcb.  24.  Adalbert,  Erzbischof  von  Mainz  und  pUbstlicher  Legat,  be- 
stätigt die  SynorlalA  orordnung:  dnsa,  vco  die  Früchte  wachsen,  auch  de- 
ren Zehnte  enirn  lilot  worden  soll,  auch  tiir  die  von  Erzbisehol  Kuibard 
dem  Kloster  Dussilnxlenberg  geschenkten  /<^liiiien.  Maguntie  6  k?i!.  mart 
1127  ind.  5.  regoante  Lotbar.  Iii.  a.  r^n.  2»  (Urkb.  I,£il4  uro.  ^7.) 


uiyiii^ed  by  Google 


Oedt,  Jcannia  Spicdeg.  1,97.  Qk^dmuB,  Cod.  dipL  Ifi^^  HmiMkim, 
Com.  Oerm.  uiM  4,660. 

1124  -1127.  Krz!'i'i<  huf  Gculfhd  von  Trior  gicbt  dem  Mcici'  zu  Bernkastel 
iünt  und  dem  zu  Altrel  vier  Weinberge  zu  Graach  zur  Dienstbesoldung 
finst;itT  <\' ]■  Zinsen,  ^vclche  die  S'^hne  Aistons  von  (iraach  zu  zahlen 
lmtt<Mi  and  dieselben  mit  den  0  Weinbergen  abg^lödst  bnb^.  Oha© 
i>at.    (ürkb.  I,öl2  nro.  453  zu  c.  H25.) 

Oottz,  Re^ttn  S.  16.  Oedr.  Honth.  1,614  zu  o.  Jä^.  ikUlia 
dbru«.  13,S44,  -  BrMt^/  Oodfrid  tHW  im  jd.  2-112^  mtü  17, 
dak»  die$m  Z^itramn  m  Ermmgelung  mder»  ieatimiHten  thUn  ange^ 


507 

1124 — 1121.    Adalhaid,  der  Sohn  Laml^crt's  von  L  jema,  schenkt  dem  Klti? 
ler  Meüach  einen  ManRu<i  7.n  l  osma.  Actum  temporihu8  Cioci^idi  Ofiit. 
Qppi  et  Adalberti  abbatis.    lUrkb.  2,348  itn  NacW.  10.) 

Gedr.  Hoefer,   Zeitsrhrift  2,330.  —  Erzhischof  Qodfrid  von  Trier 
im  jul.       liiiT  mad  17. 

50«. 

USl.  Johannes,  Priester  und  CanoQikut  Yon  St  Marien  in  Horronm  «u 
Trier;  schenkt  diesem  Doppelkloster  zu  seiaeai  AawTWieiiuin  seine  Q^r; 

ter  zu  Oudelndorf,  Sleich  und  Monzel.  Treveris  in  ecclesia  S.  Marie 
jiperpetue  vtrginis  in  Uorreo  1127  Ind.  5.    (ürJÜl.  1^19^  PKO.  4>&^0 

Wegen  ind.  5  vor  Sej)t.  'J4  fdlnid. 

V<m  einem  6iegd  fehlt  jede  tijjur. 

1128  frb.  2«'  Adelbert,  Krzbbcbof  von  Maina  und  päbätÜcher  Legat,  ent- 
Bcheiäet  einen  Streit  des  Klosters  Bavenginburg  mit  den  Mixiaterialen 
des  Herrn  Vd»  wogen  det  Letstem  VemScbtnisMa.  liiiogonti«  1138 
ind.  6.  rtgnante  LotUario  III  5  kal.  mart  (Ürkb.  1,615  wo  #0  sn 
ll2d  m».  25^ 

Ckdr.  Günther,  Cod,  d^.  J,199. 

Dam  in  Grösse,  Stoß,  Form  und  Bt^ie  dem  4eß  Mrtibischufs  Mtethord 
ganz  gleiche  Siegel  hat  die  Umschrift:  f  ADELBBRTV8  DEI  OKA  - 
M0G0NTIEN8J8  AUCBTEFB, 

510. 

\JJ^  *pr  9.    Fabst  Honorius  IL  bestatiirt  die  Privilegien  und  Bo'*iüsungi'ii 
des  Erzstiite  Trier.  Laterani  5  id.  apr.  ind,  6.  1128.  pont.  a.  4h  (Urkb. 
.  ui-o.  459.) 

Jaffi,  Reg.  Font.  S.  ä&ö  nro.  5563.    Öeär.  Qünihet,  (Jod.  dipi.  1, 
200.    Gesta  Trev,  aj>.  PerU,  Scnj^t.  ^,  m. 

4da 


uiyui^ed  by  Google 


m 


1118  apr.  10.  Pabst  Honorius  II.  bestätigt  die  Regel,  Reehte  and  Besttnin- 
gen  des  Klosters  Springiersbach.  Lfttortoi  4  id.  apr.  ind.  6.  1128  pomt 
a.  4.   (Urkb.  1,517  nro.  460.) 
Nicht  bei  J^ä, 

S12. 

ms  (sept  18—24).   Adelbert,  Enbiechof  von  Maina  und  pibatÜeher  Le. 

gat.  bestätigt  dem  Kloster  Dissibodenberg  die  gen«nntan  Otttanehen- 
knngen  seiner  Vorgänger.  1128  Ind^  6.  regaante  Lotbar.  DI.  a.  rega 
4.   (Urid).  14^18  IVO.  m.) 

«  tf^eidenbat^  Beg.  wm  Bmgen  8.  6  nro,  öl.  Ge4r,  Jwtmm,  Spiei- 
leg.  8.  lOL  Gudenm,  Cod.  dipl  1,67.  v.  Reisach,  Archiv  2JiS8,  — 
Wegen  a.  regn,  4  vnd  ind.  6  »vaiechen  8^,  13 — 24  fidlend, 

513. 

118^  Erbpacht-Revers  Adelbert  s  f^egen  das  DoRikapitei  zu  Trier  über  eio 
Hofgütchen  zu  Haren.    1128  cpincopatus  Meginm  a.  5.   ^Lrkl*.  1,518 
•   uro.  461.) 

Erzbischof  Meginher  con  Trier  rt gierte  vom  Juni  1127  bis  1.  Okt. 
1130,  daher  ist  das  a,  episc,  5  unrichtig, 

Ilt9  liai  8.    Erzbischof  Meginher  von  Trier  beslSttigt  seines  Oheims,  des 
■•   'DoniprffbFtes  Rambttt,  Schenkung  eine?  Guts  zu  SIgendorf  an  das  Dom- 
klipitel  zu  Trier,  and  genehmigt  ad  dessen  Anniversarium  das  Liuten 
mit  den  Domglocken,  wie  für  die  Erzbischöle  gebräuchlich  ist.  Zu  glei- 

eher  Zeit  wurde  auch  ein  domkapltularisches  Statut  gemacht  über  die 
Abhaltung  der  Anniversarien.  Treveri»  in  capitulo  6  non.  maj.  1129. 
ord.  a.  2.    ([^rVh.  1,523  uro.  4'>4.) 

Qoerz,  Regenten  8.  16.  Gedr.  Gunther,  Cod.  dipK 
Das  sehr  hohe,  avfgepreHste  Siegel  rrm  irei^sem  \Vn<  kreiffrund. 
circa  2  Zoll  gross,  zeigt  den  Erzbi^i'hif  mit  der  Mifra  mal  dtm  gnnz 
f'Pallivm  in  ganzer  Figur  auf  einem  ^iessel,  etwas  zur  Rechten  gt  wandt i 
die  rechte  Hand  ist  segnend  ausgestreckt ^  die  Linke  hält  den  Stab,  der 
quer  IXber  der  IMe»  SekuUer  liegt.  FreieUhende  Umeehriß :  fMElNKU 
m  QUA  THEVIHOR  AHCHlEPd. 

515. 

112i>  iUB.  n.  Derselbe  bearkondet,  dass  die  Gräfin  dementia  den  Oi*t  Schif- 
fenbarg mit  17  Mansus,  ausgenommen  die  Vogtei  darüber,  dem  Erzstift 
Trier  geschenkt  habe.    Treveris  15  kal.  jal.  1129  ord.  a,  «.  (UAIk 
.  1^24  uro.  465  o.) 

Gverz,  Hegesten  S.  16.    Gedr.  H^nth.  1,515.  GnUi'i  --hrisi.  13.^i45 
1    —  Oft  noch  a,  ord.  2  in  der  Urkunde  steht^  so  fällt  die  (Jrdi^ion 
Erzbischof s  Meginher  nach  Jun,  17, 


uiyiii^ed  by  Google 


IM. 

Uli.  l^bieekof  Meginher  Ton  Trief  beorkondel  ▼ontehende  Schenkimg 
der  Gritfis  Olementia  Ton  Glizber»  m  erweiterter  Form,  und  dwa  die 

Guter  '/.ur  Dotation  eines  daselbst  ZU  gründenden  Chorherrenstifts  die- 
neo  sollen.  1129  ind.  7  epact.  28-  concur.  1.  (Urkb.  1,524  nro.  465  b.) 

Ooerz,  Regesten  S,  16.  Oedr.  Gudfnns,  Cod.  dijßl.  3,lü45  ex  orig. 
HUtor.  dipl.  Vntei-ru'hf  rmi  drj*  hohen  Dtufächritterorden«  Immedietät  dScc, 
nro.  63,  —  Wegen  ind,  7  r»>r  »ept,  24  fcdlend, 

1129  sept  IS— 24-  Derselbe  stellt  dtta  verfidlene  Merienkloeter  bei  Ander- 
neoh  (St  Thomas)  anter  die  AufBicht  des  Probstes  ra  Springiersbach 
«od  bestimiiit,  das«  neeh  Restanration  der  Kirche  Schwestern  der 
g«stiiMi''Regel  dahin  translocirt  werden  sollen,  denen  er  strenge  Clau- 
sur  vorschreibt,  und  vei  ordnet.  daf(.%  deren  Zahl  nicht  hundert  Überschrei- 
ten dürfe.  1129  ind.  7.  a.  Ijothar.  regis  h.  a.  presolat  nri.  B.  (Urkb. 
1,525  uro.  466.) 

Ooerz,  Hegeste/i  S.  Ifi  Gedr.  Oiöifher,  ^  'nd.  dipl.  1^7,  —  Wegen 
a.  Lothar,  Ö  und  ind.  7  com  äejjt.  13—24  faUead. 

MS. 

1197--li2i«  Urkunde,  lass  der  Abt  Oiwlliert  ywl  IMtdi  die  von  dem 
Ritter  Udelin  von  Hellendoif  seinem  Kldeter  geschenkten  Güter  h  Eae- 
tha  und  die  von  einer  gewissen  Matrone  Friderun  geschenkten  zu  Hel- 
lendori .  nachdem  oi  von  dem  Krzbischof  Meginber  Tdo  Trier  die  Be- 
stätigung dieser  Schenkung  erhalten  hatte,  gegen  Zins  ▼erlieben  habe. 
Ohne  Dat.    (Urkb.  2,350  im  Nachtr.  10.) 

Gedr.  Hoefer ,  Zeitvchnft  2,333.  —  Meginher  wttrdf  1127  im  juni 
ZI  im  Ersbuschof  g^H'ifhlf  mul  zog  im  Noo,  ll2y  nach  ludien,  wq  &r  1130 
oct.  1  in  der  GefangenadiaJL  utarb. 

519. 

1129.  Der  Abt  Gerard  von  St.  Maximin  bei  Trier  beurkundet  die  Zins- 
cntrichtung  aus  ▼erachiedenen  Ländereien  am  Feate  des  heil.  ^Trt^num 
an  dieses  Kloster,  imd  daßs  er  die  hierüber  sprechende  Urkunde  zur 
„Gewcrc^  mit  <leni  Klo^tcrsie^f  I  und  Zctif^en  vor  dem  Gericht  zu  W  al- 
lis erneuert,  und  ein  Kxemplar  in  dȀ  Klosters  und  dat>  andere  in  des 
Domkapitels  Arcbiv  habe  dcponiren  la^üen.  1129  ord.  mce  a,  3.  (Urkb. 
1,522  nro.  463.) 

Die  Urkunde:  iat  cyrogra^hiri  mit  S.  Petrus  (f)  8.  Maxmiwu,  vind 
wat  iAerdiet  mä  einem  ^roeeen,  randen  Siegel  vcn  weiiaem  Wat^  ver' 
'  eehent  von  dem  nur  der  mäüere  Kffrper^eU  eines  $&zend«n  OeisSi«^ 
9k  erJeennen       und  von  der  Ümtehrift  nur  nocft  .  .  .  AXIMI 

520. 

USO  mn,  IT    Piaizgraf  Wilhdoj  und  seine  Geiuahlin  Adelheid«  befreien 


Digitized  by  Google 


das  St  Mattheißkloater  zu  Trier  vou  der  Zabluüg  des  Schiffszolle«  zu 
Cochem.  Aekaai  ad  tiunbam  apostoü  in  cueiiobio  SS.  Eucbiuü,  V«!^ 
rii  et  Materni  16  kaJ.  «pr.  1130  ind.  8.  «.  Lotbar.  rc^  &  «.  epiac 
lieffiAberi  3.  (Urkb.  1^28  uro.  469  lu  1130.) 

521. 

IIM  In.  24   Nachricht  Uber  des  Bitten»  Jobana  von  ETeraadi  und  doNB 

Q«mahliu  Mechthilde  Schenkung  vou  Evernacb  und  Valrej  an  die  ÄJh 
tei  Laach  1130  i'psa  die  b.  Johannis  bapt.  (Urkb.  1,529  nro.  470  au  1130.^ 
Otdr,  Wegeier,  Klwtet-  Laach  1,126-129  ohne  die  Zeugen. 

522. 

1130.    KrzbiBchuf  Adelberl  von  Mainz  cutöcheidet  einen  Streit  des        \  ik 
t(it-gfifU  daselb«i  mit  dem  Ivioster  Di^eibodeuberg  über  den  aalwcheo 
/iebnten  »u  Sobernheim.    1130  iiid.  9.    (Urkb.  1,526  aro.  4Ö7.) 

Ofidr.  Jommü,  Sa-ipt.  t-er.  Mop.  2,581  und  Spicilefj.  113.  — 
ge/i  uui.  9  flach  Sept.       jadUnd.     l  ergl.  /olgettdt  Urkunde. 

52S. 

UM  dc€.  IS.  Dieselbe  fintaebeidun^  dea  Enbiecbofi  und  pSbatUchen  Le- 
gaten Adelbert  von  Uams  mit  feum  Tbeii  andern  Zeogen.  ICogoncie 
in  moaaatMno  9*  Albani  prid.  id.  deeenbf*  1180  lad*  &  ii^-nanti  L»- 
thario  IH.  Mf|^.   (Urkb.  1^7  uro.  468.) 

Mr.  Joamne,  rm  Mof.  2^  «mf  SfimUf.  &  W. 

524. 

Utl  (Mn.  22.)  Der  Abt  Heinrich  von  Uersfeld  virtaiMht  die  Kirche  so 
^Is  an  da«  St.  Servatiusi^tift  zu  Mastrieht  gegen  dewen  6hit  zu  Mo- 
Q&sbeiro.   Leodii  1131  ind.  0.  pteaent»  rege  Lotbavio  Iii.   (Uikb.  1, 

629  nro.  471  zu  1131.) 

Gedr.  Wenck ,  Heus.  Landf^tj^ta  h.  2,80.  —  Wegen  Leodii  pre^^f*^ 
rege  dfu  22.  Mär:-  anyeti&mmen.  da  an  diesem  Tage  hier  König  LothiQr 
emen  grossen  Jdojttig  hielt.    Vergl.  Böhtner,  Reg.  Inip.  S.  109, 

5C5. 

1131  ipr.  23.  K  ■tn'g'  T.otliar  TTI.  bestiitigt  dei  Abtei  Echtcrnnrh  die  frejc 
ßchifffahrt  auJ  der  ►Saur  und  Jässt  düb  Fahrwa&ä»er  auf  24  bcluih  erwd- 
tcrn  und  durch  genannte  Abgcorclnete  abgrenzen.  Treveria  y  kal.  maj. 
1131  ind  9.    (ürkb.  1,629  uro.  472  zu  1131  apr.  24.) 

Böhnitr,  lieg.  Jmp.  S.  109  nro.  2119  zum  24.  April  nach  den  iür 
tem  Abdrücken,  welche  &  kal.  maj.  haben.  Gedr.  Tdner,  UiiL  PeL 
kimau  Smutk*  IfitS,  Miraeue,  Ojpp.  di.pL  I,'J78.  BerMe^  BitL 
de  Luxemh.  BjS4,  Dueheene,  Hiek,  de  Luseemb*  34.  Im  Eekt^naAer 
goUhen  Buche  noch  mk  a.  6.  Vtrtß.  PuU.  de  la  aoM  ordUbL  de 
Lmssml  i&85. 


uiyiii^ed  by  Google 


litt  Ml.  11*  Pabet  Inno««»  II.  TerktlDdel  imik  ItMkImd  Ckfm  und 
Volk«,  da«  «r  dan  gewllilcen  Äib«ro  m  thran  fin^MlMfe  gewdht 
«nd  mit  dem  PaUMm  baklaidat  luibe.  Valentie  5  id.  »iit.  (GMd>.  1, 
580  mro.  473.) 

Jqff'^,  Reg  P<m,  3,  668  nro,  ö40H  «u  UB2, 

1192.  Erzbischof  Albero  von  Trier  bmtttig^t  der  Abtei  Prüm  die  Schen- 
kung der  Kirche  und  des  Zehnten  zu  Stoekheim  Seitens  der  edeln  Ma- 
trona  Ffedaminda.  Prunk  litt  ind.  10*  epact  1.  ooncur.  5.  pteildaiitia 
Romane  eoeleiia  papa  Innooentie  et  Ulothario  imperatore  Romani  im^ 
perii  mooarebiam  tenente  a.  regn.  7.   (Urkb.  1,638  nro.  475.) 

Ooen,  Eegaten  8,  IT,  —  Wegen  eoneur»  ö  und  a.  regn.  7  z»i»Am 
fibr,  24—9^.  23  faXUitd,  • 

m. 

UJ^-^U3ä.  K.(>uig  Lolhaj  III.  gehenkt  dex'  Abtei  £chteroach  die  CapeUe 
in  GrOv  im  Meiengau  mit  augehörigen  Weinbergen ,  walobe  .er  biiker 
ab  Lehen  T«rgeben  katte.  Oboe  Dat.   (Urkb.  2,24  Naobtr.  39.) 

Nitht  Böhmer»  —  Da  Lothar  MoeA  König  genamU  wird,  aar»- 
echen  1IS6  »eyt  13-1133  Jim.  4  fidknd.  —  Regen  in  PM  deUtmh 
eüU  arckktog*  de  Lnaeeni^.  13^. 

529. 

1183  ian.  8.  Pabst  Innoof^ni'  IT  bestätigt  die  Privilegien  und  iiesiteungen 
der  Abtei  Prüm.  Laterani  6  id.  jun.  ind.  11.  1133.  pont  a.  4.  (Urkb. 
1^3  nn>.  47a> 

Je^d,  Reg-  Powe.  8.  67Ü  nro.  6462.  Qedr.  iSoofneliim  OoU-  «m^* 
9^4.  Knm^,  Defemio  «6.  iW.  S.  36,  wo  meh  die  mtegi^idlene 
ptmlniru  ßteile  om  ßehhme  ergiM  wird. 

530. 

1134.  Erbpachtbrief  des  Domkapitels  zn  Trier  für  einen  gewissen  Rachulf 
Uber  ein  Gut  su  Liemen.  11154.  a.  ord.  Alberonis  aepi.  2.  (Urkb.  1, 
538  uro.  477.) 

Oedr.  Gunther,  (Jod.  di;pl.  1^16,  ^  Da  ErMeho/ Alhero  wm  frier 
1032  tm  Mär»  vom  Pabete  die  Weihe  und  aar,  10  oon  K9nig  Vothar 
die  Inoevtitmr  erhidt^  noch  vor  dieee  Monate  ie»  Jahre  1134  fallend. 

Die  ürlcunde  igt  mit  dem  oben  tewikriebenm  aufgfpr€ii9ten  Siegel 
versehen  wnd  am  wetem  Rande  eyrogri^hiH  mit  TM3TÄ  MMNTVM 
FIDEL 

m. 

tttS  (Ml  tt).   Grai  Com'ad  tod  Luxemburg  beurkundet  seme  auf  dam 
'    Placitum  aio  Tage  nach  dem  Feete  def(  heil.  Maximio  (Mai  SO)  in  der 
ikblei  dieiei  Heiligen  an  Trier  aii%eaeiehneten  Beehte  «la  Vagi  daialbat 


Digitized  by  Google 


1185  r^giwDte  Lotliario  rege,  trvnn  pMaidanto  Alberane  aepo.  (Orkb. 
l«ra  nro.  483  m  1135  ) 

(Jedr.  ZifUeniut  2,5:^  ihvI  Hv^ijfl :  hierum  Honth.  Iß27.  Üttchemef 
Mittt.  de  Lmr.>nh,  36,  Butihdet,  MiaL  dt  lAuoemb,  SM*  l^i^,  Ueitk^ 

1189.  Blnbitchoil  Albero  tou  Tri^  errichtet  auf  dem 

Gisela,  der  WUtwe  dee  Grafen  Friedrich  yuji.Saarbraekeiiy  fibef^eba- 
-    neu  Gute  Wadgavaen,  nach  dem  Test»RiODte  des  Qnk&ii|  .ein  Kloster 
,      vuu  AugiintiacrChorhei  rej)  und  beetimmt  dessen  Rechte.  Treveris  1185 

ind.  13.  rc-<rn.iiite  L&thario  III.  iniperatora  a.  rego.  10.  imp.  3.  pontif. 

uri.  4.    (Crkli.  1.536  nro.  482) 

Gotrz ,   Kefjeitttn  S.  IT.    Gedr.  Ford  l^^eci^'s  in  Sachen  Wadgfutse» 

f  uittrii  Xa-fsnii  Srtnrhr.  HtH.  ^.    li^ntfi.   1.520  ew  Li'dolß  Con»\(lt.  Symph, 

l,14ii3.     llnyri,    Ann.  Pracm.  I?.  f:i!K     (  'dmet,  Jlist.  dr^  Lorr.  If.  Ed. 

5,192.     Kremfr.  (U.-Ii.  .\rd^,iN.-(Jt.s,/d.  2,2ffl.     Krollius.  Orr.  Bip. 

1,106.  —  Weyen  Lothar,  a.  imp.  iS  tmd  rtt/n.   lU  zwischen  jun.  4— 

tef^,  tS  fallend, 

58S. 

1135.  Derselbe  eutecheidet  al«  Bi.s(  hof  und  dermaliger  Probst  des  St.  Si- 
meunsstifts  zu  Trier  einen  Sti'oit  dieses  Stifts  mit  dem  Hoclistlft  Bam- 
berg we^en  de.«*  Zehnten  zu  Hönningen.  1136  ind.  13,  concuri'.  1.  a, 
pont  4.  imperaulü  Lothario  III.  a.  regii.  10.  iiup.  3.  (Urkb.  1,545 
nro.  489.)  '  ■         .  • 

Qoerz.  He(/¥>sten  S.  17.  Oedr.  Honth.  J,5S'J.  —  Da  alle  übrigen 
ZeiAutmuKungen  auj  1135  weisen,  nätnlich  ind.  13  vor  sepi.  S4.' pont 
i>.  4,  9&it  März  tl3o,  regn.  «.  iO.  mf  1134  aept,  13.  imp,  n.  3.  neit  , 
t135  jun.  4  und  noneut,  1  auf  1135,  so  ue  dieBe$  Jakr  woM  vm-musie- 
km  und  »war  wegen  a,  imp.  3  nnd  regn,  10  vom  jnn.  4  -^npi.  13  de» 
Jahres  1136. 

■  Da»  an  grtfnen  Seidenfiiden  angehät^  gfwesene  Siegel  f^U. 

584. 

1183.  Adalbert,  E'zl/ischüf  von  Mainz  und  prihstlicher  Legat^  bestätigt  dem 
KJosttif  Havengirshurg-  die  Sohcnkun^en  cl«*r  Wittwe  (reitrude  von 
Honnjin  und  dt>  Ritters  Emicho  von  W  üllta«  ii  über  dii  genannten 
Güter.  1135  regnantc  Lothai*io  Romunor.  augusio  III.  (Urkb.  I,ö3ö 
nw.  480.) 

Oedt.  Würdtvein,  Subeid.  dipl.  5,403, 

1185.  Erbpachtrevers  daas  gewiisaa  Eberhard  gegen  da«  Domkapitel  m 
Trier  Uber  ein  Gut  au  ^urmL  Traviris  in  aapitoUa  1185.  (ürkb.  1, 
586  m«.  4SI.)      '»    .V  I 


Digitized  by  Google 


im  finUwshol  Al^  m  THo'  bttitlitigi  bei  d«^  fiki^hiiiig  K«r-i 
pdle  m  6m  •Klotten  Ravengimburg  Ilot  la  Eokireh  den  Ton  der  Ge- 
aiomd*  dMeibtt  gegobeoett  Widdern  und  den*  rom  Probit  so  RaTcn- 
gunbarg  beKimiBle»  Oottesdlenrt.  118$.  (Urkb.  1,584  nro.  478  ) 

Cherz,  lUgettm  8,  20,   Oedt.  OWitAer,  (hd,  dipL  Ißtß  mü  Jahr 
US6,  WUrdtwin,  Stäf».  dipl,  6,401  mit  Jahr  1125,  wie  auch  das  Ort- 
%    gmal  hat,  wo  also  ein  X  offenhar  ausgelcMen  ist. 

Dm  ovale  Siegel  des  Erzbifchof»  von  tceisst^t  Wachs  hängt  an  Per* 
gctmentstreifen :  die  absichtlich  iUterlclebte  Umschrift  ist  bis  avf  den  ra- 
•     dirten  Northen  .Pvfh'rh   zu  lesen  )    f  SIfKIDVS,  DML  &HA,  MO- 

O  VNTIN Va  ABCniEPS  (1230-^).  ;  • 

(113$-)  Der  Probst  Wozelin  von  Ha\ en^^rsburg  brnrkundet  einen  mit  der 
Gemeinde  Enkirch  behui'ü  Erwciiming  de»  dortigen  Kirchhofs  gemach- 
ten Tauöch  von  Grundstücken.    Ohne  Dat.    (Lrkb.  1,534  nro  479.) 

Qedr,  WUrdtwein,  Snbst.  di^L  5/i02.  — .  Da  unter  den  Zeugen  tneh- 
rere  auc%  in  vorhergehender  Urkunde,  UfCtv  diese  auch  in  Beziehung 
ettht^  vorkommen  f  kC^her  geeetet, 

538. 

IISS.  £nsbiscli(»f  Albero  7oii  Trier  befugt  dem  St  MartiniklMler  go  GöIq 
dessen  BeiitmiDgeik  ^  Winningen«  1136  ind.  14«  pont  ».  4.  (Urkb.. 
1^7  nro.  491.)  , 

Goere.  liegestrn  17.  Gedr.  GilfUher,  Cod.  difl*  1^224,  Mnnen, 
QmUtk  Mmr  Geeeh.  der  Stadt  (Mn  1^509,  W^.ge»  pont^  4.  noeh 
vor  oder  in  dm  Mra  fallende 

m. 

1136  mal  22.    Krbpachtbriel  des  Domkapitel.««  zn  Trier  tiir  («int'ii  gewisse  n 
liezciin  über  ein  .Vlannwerk  Weinberge  zu  t  bUr.    Treveri  in  rcfectu- 
rio  Ii  kal.  juu.  1^136  iud.  14.  epact.  15.  concur.  3.  a.  Alberonis  aepi. 
.  5.  cUrkb.  1,540  nro.  484.) 

.  ^edr.  Günther,  (Jod,  dipL  1^22,  -  •  Die  Zeitheetmmungen  tind  aüe 
richtig» 

,  Mit  wttfyejprmtem,  »ehr  $eh9nen  Siegd  (e.  oben)  vnd  unten  cyrogre^ 
jikiri  mit:  Diligite  veritatem, 

346. 

ltS4  -1136  tun.  1,   PabAt  Innocenz  11.  befiehlt  dem  Erkbischof  Albero  Von 
•  '-Trier  den  Brnniko  und  dessen  Sölme  eur  Rückgabe  des  Hof»  Vinstin- 
gen  an  das  Kloster  Remiremont  ansnhalten.    Pisis  7  id.  jun.  (Urkb. 
1,540  nro.  "435  zu  113R  jnn.  7.) 

Jqf4,  Heg,  Pont,  8,  Ö7ö  nro.  q626  su  1134-1136. 


uiyui^ed  by  Google 


119f  iu.  28.  HiM  ftHi  Speiober  und  Mbie  Fntu  Imma  fiwMahto  toi 

Marienhospital  am  Dom  KU  Trier,  auf  das«  nach  ihrott  TocU  Iktt  flina- 

ger  blndBinniger  Sohn  dort  Aufnahme  finde,  Weinberge  zu  MinkA^m, 
(Treriris)  in  choro  S.  Marie  in  iesto  S.  PetQ  3  k»l.  jiL  1186  kd»  14. 
epaot.  15.    (Urkb.  1^41  nro.  486.) 

Die  Urkunde,  ist  am  rechten  Hände  init  A  —  H  eyr^graphirt  imd  im 
unlem  rechten  WitUceL  mvL  einem  Mrfgefreutm  Qyegd  ^ermikm  f/wmnen» 

54S. 

1196  aug.  1  (iul.  30).   Urkunde  über  vieler  genannter  Edciii  Sciieukuiig  von 
LSndertien  sq  Aetetille  an  A»b  Domk^ilel  sa  Tner.  1136.  a.  Albe- 
roDis  Mpi.  5.  in  kaL  aug.   (Ürkb.  1,541  nro.  487.) 
Dt»  in  hciL  eatg*  vidUiiM  IlL'-kaiL  auff»  m  Imenf 

548 

Srj^l.  12.  Abt  AdeJhero  von  Pi  iim  verbessert  die  Einkünfte  des  Klos- 
ters dtä  !ieil.  Goar's  mit  dem  Zehnten  zu  Biebernheim.  1136  prid.  id. 
sept.  regü.  Lothario  III.  imperatore  Eomanorum.  (Urkb.  1,555  io  der 
Ürk.  501  inserirt.) 

Oeär.  Wenk,  Histor.  AbhandL.  1,129.  Grebd,  Gesch.  der  Staät 
St.  Goar,  S,  42Ö. 

UM.  Pfalsgraf  Wilhelm  j^chcnkt  dem  Kloster  Springiersbach  ein  abge* 
grenztea  Stttck  des  Conteiwaldes  und  befreit  dessen  Höfe  zu  Cr5T  und 
RmI  von  vogteiliehen  Lasten  und  dessen  SchiiVc  von  der  Zo4i<- Eatricb* 
tuag  SU  Cocliem.  1136  iod.  14.  regnante  Lutliario  impemtoM  «.  KgD. 
11.  imp.  4.  püiii  Alberonis  5    (Ürkb.  1,546  nro.  4i>().) 

Gedr.  Tolner,  Hi^t.  Prrl.  2,3'):  hifravs  Hontk.  1,633.  Broicer,  Ann, 
2^4.  Acta  Pnf  SyJOU  ex  nvfo'jr.  (JroUivs ,  Erlättt.  Reihe  der  P/alz- 
grafe^n  zv  Anriird  S.  327.  —  Wcg^n  a.  imp.  4  und  regn,  11  ziriscken 
jitn,  4  und  M'jit.  13  fdUt^uL 

Dan  avfgcj^resste,  3  ZuU  mestsendt  rtauU  biegef  ron  hlutrolker,  thom^ 
artiytr  Ma^st-  zeigt  einen  rechtssprengt nden,  geharnischten  Reiter,  in  der 
Linken  ein  grosses  dreieckiges  Schild,  in  der  Rechten  eine  in  3  Bänder 
emegekende  Fahne;  WappenAHder  eind  mSoftl  w  erkeimen.  Die  Ümadkrifi 
ttifiidken  Perlkr^iun  UtuM:  WJLLELM,  COMB»  PALAtlN*  DE 
UENO, 

545 

UM.    Alhoro,  BiHchol  au  Basel  und  \ht  zu  Prüm,  schenkt  dem  Coflcgiit- 
sitift  zu  Prüm  den  Wald  Caiebule  und  be.^tiiti^^t  diimseiben  alle  genann- 
ten Schenkungen    11.36  ind.  10  (richtiger  14  oder  15).  epact.  lö.  Con- 
cor. 3.  ro^rnante  imp.  Lüthario.    (Urkb.  lfÖ4St  nro.  4Ä8.j 
Wegen  concur.  3  uach  ft^.  24  faUmd» 


uiyiii^ed  by  Google 


546. 

U87  aCt  1.  Pabat  Innocenz  II.  Uc.s tätigt  dem  Erzbischof  Albero  von  Trier 
uod  dcaseii  Nachfolgern  sämmtliche  genannten  Privilegien.    In  teriito 
Ho  Romano  kal.  oetobr.  iad.  1.  1137.  pont.  a.  8.  (Urkb.  1,548  nro.  492.) 
Jaf^,  Heg.  Hnt,  6.  580  nro,  560h  Qedt.  OUnthtr,  Cod.  di^  1,226, 

547. 

US7  aet.  2.  Denelbe  publicirt  deaClerua  und  Volk  der  Er/diöseMn  Trier, 
Mainz,  Cüln,  Salsburg,  Bremen  und  Magdeburg  die  ErnemuiDg  des 

firzbischofs  Albero  von  Trier  zum  pübstlicheii  Legaten  ihrer  Provine 
und  befiehlt  ihnen,  demselben  als  solchen  zu  gehorchen«  In  tenitorio 
Komano  6  non.  ort.    (Ürkb.  1,549  nro.  493.) 

Jaß'e,  Her].  Pont.  S.  5S0  t>ro.  5602  wegen  des  yäbstlichen  Itinerars 
und  im-herq'!,,  iider  Urkviid*-  >wm  1.  Oht.  iti.s  .Tafw  1137.  Gedr.  liro- 
wer,  Ann,  2,00^  hieraus  Hontk.  1,536.  Lü>ug,  Heichsarchiv  16,210  wu  1136. 

«48.  ' 

im  WIE.    Godfrid,  tricrisoher  Domprobat  und  Archidiakon  von  St-  Caator 
sn  Uarden.  verleiht  den  Canonikern  zu  Garden  gleiche  Beholsigungs- 

reehte  mii  den  Pfarrgen os!?on  zu  Treis  in  ihren  Waldungen.  (Uardone) 
in  eccieftia  S.  Cistori.s  1137  ind.  15.  sub  rege  Conrado.  e^o.  Tzev.  Al- 
*     berone.    (ürkb.  1,549  nro.  494  zu  1137.) 

Nack  der  ind.  15  ror  den  24.  Sept.  1137  fallend;  dagegen  wurde 
(\mrnd  erst  1138  mrz.  7  hei'  Cnhlf/iz  als  Kötiiq  enrnhlt  vnd  mrz,  13 
zu  Aachen  q^krtivt;  es  kißtmtt-  dirhfr  hier  die  trt.er.  Zpifrerhuv iiq,  weiche 
das  Jahr  mU  d*:m  25,  Märe  erst  beginnt,  angenoiumtn  werden, 

549. 

11S8.  MIX..  Albero,  EisbiBcbof  von  Trier  and  p&bstdeber  L^t,  beststigt 
die  Stiftinig  des  Donaenkloslen  l^uben  auf  der  Meeel,  depten  UnMri 
ateUung  unter  den  Abt  xu  Springjerabaoh «  jbe&elt  es  ron  nller  Vogtei- 
Hcbkdt  und  aetst  die  Zabl  der  Nennen  daselbst  fest.  Treveri  1137. 
epact.  7.  concur.  5.  ind.  15.  a.  Conradi  IL.  r^gis  1.  pont  nr.  a.  T. 
(Urkl).  1,550  nro.  495  zu  1137.) 

Goet^z,  JiegetU»  S.  18.  Gedr.  Günther,  Cod.  d^.  l;237  in  deut- 
scher Uebersetzung.  —  Da  sämnitiiche  Zeitbestimmungen  atuaar  ind.  15, 
nHmlieh  ppact.  7.  concvr.  o  auf  1138  und  noch  besonders  a.  O'oftrftdi 
reg.  I  and  pont.  Alberonis  7  ront  Mfirz  1 13S  an  weisen,  letzteres  Jahr 
nngenommen.  Vergl.  auch  J an. n,  Wihaid  t^on  SfoMo  S.  217,  welrher 
die  Urhtnde  ehen falls  in  Ja/o-  1138  setzt,  und  rorhergehendfs  Hegest^ 
wonach  die  Urkunde  1138  mrz.  13—24  Jiele. 

U86.  Decielbe  beittlltgfc  dem  St  Simedwetift      Trier  den  Sebtfia-  und 
MeiktaeU  sa  CoMeitt.  Treveri  1138  ind.  1.  concur.  5.  r^^nte  Con- 
r*do  a.  KegA.  1.  pont  nro.  6.   (Uriib.  1,566  nro.  602.) 
viHtti|<iM«r4«l  llitRMn»!;«.  n.  44 


uiyui^ed  by  Google 


Oeen,  Segeaten  8.  18,  —  Wtgm  regn.  a.  1  vmd  poiu.  a.  6.  m  den 
März      4fnl  foOend, 

Da»  eüUmge,  oiVea  3  ZoU  5reäf|  4  ZoU  hohe  Sittel  wm  pglMte*«ii 
WachM  hängt  am  eilwm  BUitM  grUn-gdber  QeidmfiHkn»  A  teigi  dm 
^^tvlfisehof  in  gßmet  Figur^  nitgend  auf  einem  8eMd  mit  Bimd$köpfen, 
der  Tiara  auf  dem  Kopf,  Paüiiim  und  Stixb  in  der  auagealredaen  lÄm- 
ke/i,  die  Hechte  iet  eegnend  erhoboi.  Die  Umschrift  eteht  auf  dem  mul- 
4e9rfikmig  «rMmofe  EandB  mnethe»  Limm  tind  kmiet:  f  ALBBBO.' 

551. 

Albero,  P^rzbiscliof  von  Trier  und  päbäÜicber  Le^at,  Ixvtätigt  dem 
St.  Simeonsstift  zu  Trier  ein  (^ut  zu  Kyle  (Siadtk^Uj ,  nachdem  der 
Ritter  Ilezelo,  welclier  dasselbe  an  sich  ^oripsen  hatte,  durch  Kirchen- 
strafen zur  Rückgabe  gezwungen  worden  ist.  Treveri  1138  ind.  1.  cod- 
cuc.  5.  r^nante  CQiU'a4o  a.  regn.  1.  pookt.  nri.  6.  (Urkb.  1,557  uro.  503.) 

Goerz,  Regeeten  8,  16,  Oedt.  Bonih.  1^,  Wie  vorhergehende 
Drktmde  in  den  März  oder  Aprü  fallend. 

■ 

552. 

t|i88>  König  Conrad  II.  (HL)  rcstitoirt  dflr  Abtei  Laach  einen  Hof  zu  Beo- 
,4Qr£.    Mogontiae  1138  ied.  1.  a.  regn  1.    (Urkb.  1,551  nro.  496.) 

Böhmer,  Heg.  Tmp.  S.  114  nro.  2182  zu  ischen  apr.  15  bis  mai  :tj ; 
nnrh  Lnng,  HmdAckrtiheti  da«.  <S.  S7  kam  Kf}niq  (Voirad  am  '24.  April 
nnrJi  MdinZf  ctrgl.  Dödechiii.  Gedr.  D(yktimeni tHe  \firki'.  Uber  J^n 
t'icv.ken  Uendorf  Ü,  156,  CrolUus,  Erläuterfr  Reihe  der  FftdzgraJtH 
von  Aachen  ä.  269.  Acta  Fol»  3,128  ex  atUogr,  )Vegder,  Kloster 
Laacli  2fö, 

MS. 

tM  M.  11.  Pabflt  InnoceM  II.  pnblieirt  dem  Cleras  und  Volk  der  En- 
dMlseeeB  Trier,  Kalnsi  OOIbi  BCagdeboi^  und  Bremen  die  Ernennong 
des  finbieehofif  A<lbero)  tob  Trier  «im  pKbatiichen  Legaten  ihrer  Pro- 
Tins  and  befiehk  ilineii,  demeelben       aoltefaem  m  gehorchen  (Tergl. 

1137  oet.  2).   Albani  16  kal.  aug.   (Urkb.  1,553  nn>.  497.) 

Jafft.  Reg.  Pmt  S.  o<H2  nro,  Ö640  nach  dem  Itinerar  des  Pabzten 
in's  Johr  im,  Gtdr,  Günther,  Cod,  d^.  1^889,  Biattau,  Statut, 
Trw. 

1139.  Albero«  Ensbischof  von.  Trier  und  päbadi^^  L^t,  beBtätigt  die  «wi- 
schen dem  Ersbischof  H^giober  von  Trier  and  dem  Abt  Bieherd  too 
Springiersbacb  gemachte  Vereinbarung  wegen  der  Marienkirche  bei  An- 
demacb  (St.  Thomas  |  veigl.  1199  sept.  13 — 2A)  nnd  der  Ljttetem  ge- 
nannte Besitaimgen.  Tiitvir»  1138  epseti  7.  eanew.  &  ittd.  15  (imA* 
tiger  1).  a.  Gomnadi  regt»  1.  poni  ovo.  7.  (Urkb.  1,558  nm.  Mi.) 
Ooerz,  Hegeste»  8.  Jä,  Gedr.  Oumher,  Cod,  dipL,  l^,  ^  Wejgets 


uiyiii^ed  by  Google 


555. 

114^  2^-  Urkunde,  welclie  der  Abt  OodtVid  von  Prt'iin  tur  die  Jvirche 
des  heii.  Goar  über  die  ihr  früher  gem;n  hten  Schenk  um ^^on  und  bei  ei- 
nem Brande  zer«türteu  gcnaunteu  Urkunden  darübei  hat  aimtollen  las- 
sen« 11B8.  1^  kaL  nov.  a.  h  regni  Gunradi  imperatoria.  (Urkb.  1^5 
uro.  501.) 

Gedr,  Wenck,  Uutt.  AbUctmil.  1,129,    GreUl,  Oesch,  der  Stadt  St. 
Goar  8.  424. 

596. 

1189  Act.  5.  Pabät  Innoeenz  II.  bcHchlt  dem  Albero,  Erzbischof  von  Trier 
und  päbstlichen  Legaten,  den  Abt  Gerard  tou  St.  Maximin  bei  Trier, 
welcher  der  päbstUcheo  Ladung,  um  sich  wegen  beschuldigter  Simonie 
und  Verschleuderung  zu  verautwortcn ,  nicht  nachgekommen  und  des- 
halb entsetzt  worden  sei,  bei  ferncrm  Ungehorsam  aa  ex€<iiimiiiiucireii. 
Lateran!  non.  dec.    (Urkb.  1,554  nro.  500.) 

Jafi^,  Heg.  Pont.  S.  593  nro.  5820  zu  1138-1112.  —  Da  Abt 
ijrra^'d  d^  Vorgringer  dfx  AhtA  Higer  zu  St.  Maooimin  war,  so  ist  nark 
Vergieichmig  uiit  den  jMibstlush*n  Srhreihen  von  11  SO  apr.  2  und  1139 
oct.  IS  (Urkh.  1,553 — 554  nro.  496  und  499j  da.^  Jahr  113S  angt- 
twtmnen  worden.  ]  ergl,  auch  Gest.  Trev,  ed,  Wyttenlnich  1,243  und 
Brwoer,  Metro^.  1,351. 

UM.  Aibero,  Erabischof  von  Trier  und  päbstlioher  Legat,  beurkundet  die 
TransloeUrtlag  das  bei  seinem  Hof  Cordel  gestiftslen  Benedietinerklos- 
tera  (Uimmerode)  an  die  Salm  im  KyUwald,  dem  er  auf  den  Rath  des 
heil.  Bernhard  den  Namen  Clauatmm  gicbt,  und  bestätigt  die  genann- 
ten BesitÄungcn  desselben.  Trcvorf  llr^iS  pont.  a.  7.  Conradi  reg.  a.  1. 
Ind.  15  (i-ichtiger  2).  apaot^  18.  coaeur.  6.  (Urkb.  1|559  nro.  505  au 
1138.) 

Go^rz.  Hege.'iff^n  S.  18.  (iedr.  Heesius,  Manip.  Himerod.  6'.  6;  hier- 
aus Uun(h.  1,530.  Gallin  rhrist.  13,34^.  Brorr-er,  Metropolis  2.122. 
—  Pont.  a.  7.  Conradi  reg.  a.  1  tr^ii^m  ron  1138  inrz.  — 1139  mrz.  13. 
ejtact.  18.  com  ur.  6  in  das  Jahr  1139  und  die  irier.  Zeitrechnung,  den 
Anfang  des  Jahrs  mit  dem  25.  März  rechnend,  angenommen,  so  fälU 
die  ürhrnde  t»  11S9  j<m.^inrz,  12, 

568. 

HSV  28.  Pabet  lonoeena  Ii.  beililtigt  die  Abtei  Laach  mit  ihren  Prs- 
«üepau  und  ijeMMtttB  fieiiMDgea.  LalanMol  10  Jcal  apr.  iad.  2*  1166. 

f^t  a.  10.    (Urkb.  1^  uro.  506.) 

Jtiftr  S,  6M  nro,  6^7$  m  1139  wegm  4er  i»  diete» 


uiyui^ed  by  Google 


699  BiiMtai  Mite  Ht-MS. 

tß41  M  im 

959. 

lU^  apr.  2.  Pabst  Innocons?  II.  bofiehlt  dem  Albrro,  Fr^.bisrhof  von  Trier 
ui)d  päbstlichen  Legaten,  den  von  ihm  benedi*  irtcji  Abt  von  8t.  Maxi- 
min  an  drr  Besitzerjo^mfnng  von  der  Abtei  nicbt  ferner  zu  hindern,  und 
bewilligt  ihm  einen  Waffenstilletand  bis  zum  18.  November,  da  er  wo- 
gen dieses  Streites  einen  Termin  auf  den  Sonntag  Jubiiate  (uiai  14) 
bestimmt  habe.  Latei^ani  4  noii.  apr.  (Urkb.  1,553  nro.  498  zu  1138 
apr.  2.) 

Ntckt  hei  /e^<f.  —  Daa  Schreiben  bezieht  nich  auf  dem  Streä  de» 
Erzbiachofs  Älhero  mtV  dem  Grafen  von  NamuT' Lmoemburg ,  woriAer 
Oeeta  Tre»,  ed,  Wyttenb,  1^43  naditmeken;  umd  kann  dir  nuM  ge- 
nannte Äht  von  8t,  Masnmin  nur  der  na^  der  Entsetzung  Oerheur^s 
gewIäiUe  und  wm  PaAet  benedieüie  Biger  eein,  wethtdh  in  Vergteidmng 
mit  dem  pähttl  Bdireiben  wm  5.  De».  1138  hier  das  Jahr  1139  wM 
das  riduigere  tat, 

560. 

liäö  ütii.  15.    Derselbe  btatütigt  die  Privilegien  und  Besitzun^'^cn  do*»  Kloa- 
,  ters  Springiersbach.    Laterani  17  kal.  maj.  iud.  2.  1139  pout.  a.  10. 
(Urkb.  1,562  nro.  507.) 

Jdiff^,  Heg.  Pmt„  <S.  586  nro.  6704.  Oecb".  v.  Ledebur,  Arohiv  14,204, 

Ml. 

IM  INC  nai.  König  Conrad  Tl.  (ITI.)  restituirt  nach  einem  Reclitaspnich 
fl«ili6B  Hofes  dem  Erattilit  Trier  die  Abtei  St.  Maximin  dawUHt.  Ar- 
gentine  1139  ind.  2.  a.  regn.  2.    (Urkb.  1,565  nro.  610.) 

Böhm,;-,  lUg.  L>.p.  H.  114  nro.  2X93  au  Mnde  Mai,  Nach  Jqff^, 
Gench.  Conrad'n  HL  8..  300  war  der  König  am  28.  Mai  zu  Stras»- 
liurr/.  Gedr.  Archiepiacopatua  et  EUff,  Trev.  turbatus  8.  59:  hiernu» 
Hont/t.  1,54t.  ZffHeHttfH,  Defens.  abh.  S.  M<u^'m.  1,81.  Berthot^^  Hütt, 
de  rii.rnjth.  LT.  Lii/iif/,  Beichmrchii?  16^9  mit  Jahr  1134*.  Vertheid. 
Medietät  der  Abtei  St.  Maodmin  2ß, 

562. 

1189.  Dendbe  befiehlt,  io  Folge  obiger  Re^ttitntioiii  der  Abtei  St  Maii- 
min  TO  Trier  dem  Emtift  Trier  uotergeben  su  teia.  1199.  (Ui^b.  1, 
567  aro.  511.) 

Nidit  hei  Börner,  —  Wegen  der  wrhergdienden  ürkimde  hierher 
gesetzt. 

869* 

1199  Jni.  91.  Albero,  Enbieebof  Trier  oad  pibülidMr  Lege«,  beriS- 
tigt  auf  der  Synode  die  Stiftung  des  Augoetinerkloelen ficbiibnbctg 
duveh  die  GrKfin  Genieiitie  ton  Gleiberg.  Treveris  1169  isA  9.  epMt 


uiyiii^ed  by  Google 


19  (lege  18)»  11  kaL  M  8*  ^fi^  nn»*  1139 

;     jun.  29.) 

Qoerz,  Kegesten  8.  18.  Oedi\  Hüt.  diplomat.  Unterricht  von  de» 
hohen  Deuta^tritter^rdeti»  Immedietäi  Um.  nrtf.  64»  Gudenu«,  Cod.  di/d» 
S4048, 

5«4 

US9  Ug.  15.  Albero,  Erzbischof  von  Trier  und  päbstUcher  Legat,  bestä- 
tigt dem  Marienkloster  am  Gestade  zu  Trier  (S.  Mariac  ad  martyrosV 
als  er  am  Fe^te  Mariä  Himmelfahrt  daselbst  den  Gottesdieast 
hielt,  die  von  Erzbischof  Popp  ?  bei  der  Altarweihe  am  16.  Dezember 
gomachten  Schenkungen,  namentlich  die  von  Bievcr  Cvcrgl,  1016  dec. 
17).  1139  ind.  2  regia  Conradi  a.  2.  aepi.  AJberonis  9  (lege  8).  (ürkb. 
1,563  uro.  508  zu  1139.) 

Ooerz,  Regeaten  S,  18.  —  Mit  anhängendem  Siegel  in  Trier, 

565. 

1189  Off  15.  Pabßt  Innocenz  II.  befiehlt  dem  Albero,  Erzbischof  von  Trier 
und  päbstlichen  Legaten,  die  in  dem  Streite  mit  der  Abtei  St  Maxi- 
min  df'r?(>Iben  entzogene  Güter  zu  restituiren,  indem  er  ihm  zugleich 
mittheilt,  dass  er  den  Aht  \mä  den  Grafen  (von  Namur)  zum  Gehor- 
sam und  Frieden  ermahnt  liabo  und  er  bis  zw  Unterwerfung  der  Ab- 
tei des  Erzbischofs  Excomraunikations-Sentenz  gegen  den  Abt  bestätige. 
Laterani  idib.  octobr.    (ürkb.  1,554  uro.  499  zu  1138  oct.  15.) 

Nicht  bei  JaffL  —  Wegen  der  pähstl.  Schreibefi  rom  5.  Dez,  1136 
und  2.  April  1139  wie  auch  vom  8.  Mai  1140,  wo  dieser  Streit  en^Bich 
ausgeglichen  wird,  1139  angenommen. 

566. 

1189  dfC  11.  Derselbe  nimmt  das  Kloster  Ravengirsburg  in  seinen  Schutz 
und  bestätigt  deasen  Privilegien  und  GiHer.  Laterani  3  id.  dec  ind. 
3.  1139.  pont  a.  10.    (ürkb.  1,564  nro.  509.) 

Jajfe,  Heg,  Font.  8.  ö89  nro.  6745.  Gedr.  Günther,  Cod.  dipl.  Iß52. 

M7. 

llSt— 1140.  ürkunde,  daas  dem  Folmar  von  Wmeohent  die  Vogte!  ttb^ 
&m  Klotten  Medadi  Güter  su  OaiBmga  ond'Bokinga,  welche  er  uaiir- 
purt^batto,  obgl^eh  Entbiiclkof  Albero  dieselbe  aiusdifienUeh  für  sieb 
and  seine  Nacbfolger  vorbdialten  batte,  gerichtlich  genommoi  worden 
sei.  Actum  temporibns  Innooentii  pape,  a.  8.  ordiriationis  bone  memo- 
xie  Adalberonis  et  a.  2.  Guomadi  regia»  ind.  3.  (Urkb.  2|360 — 351 
im  Nachtr.  10.) 

Gedr.  Hoefei',  Zeitschriß  2,SS4.  —  Weffen  ind.  3  tnid  a.  8.  Alhe- 
ronia,  o.  2  Conradi  von  1139  sept,  24—1140  mrz.  faUend, 

868. 

UM  Bit  8.  Pabtt  lanooens  IL  mmint  die  Abtei  Sb  Hniiino  bei  Trier 


Digitized  by  Google 


•  in  9tämti  Stth«tti  imd  Mtli|^  deren  gjtmtotib  B€iilmg«ii  und  laauo- 
vim.   Latenui  2  non.  ni»j.  iod.  3.  1140.  pont  a.  11.   {Kkkk,  1^72 

uro.  516.) 

^^f'  i*">''.  S,  690  nro.  6766.  G«dr,  ZyUetiuM  2,56  mA  Mo- 
nogramm und  bulle;  /litram  Uouth.  I,ö4-^.  Utrtholrf,  Hut.  de  Lvjcemb. 
4,9.  (Winkelmann)  Uüt.  mccimtm  haapUal,  ELUabtth  S,  (tö.  Ldmg, 
lieichtarchic  16^1. 

114d  nal  8.  Pabst  Innocenz  II.  verlUndct  dem  Albero,  Ersbischof  von 
Trier  and  päbstlichen  Legaten,  das»  er  den  Abt  von  St.  tfaximin  von 
der  Exoommuutkatton  liefreit  und  «im  Gdionam  gegen  {hn,  als  Minen 
Erzbisehof,  ermalmt  habe;  daat  er  die  unkanoniache  ProWtwalil  zu  St. 
Florin  (in  Coblens)  nicht  gen^mige  und  befiehlt  ihm ,  daaa  er  den 
Grafen  Heinrich  von  Namur  unter  Androhung  kirchlicher  Strafen  we- 
gen der  Verwüstung  de»  Bisthums  zur  Genogtiianng  anhalte*  Lateran» 
8  id.  maj.    (Urkb.  1,574  nro.  Öl?.) 

Jaff^,  lieg.  P<mk     690  uro.  57^  m  Qmir.  WMr4iweuh 

iV<»i;.  äub»,  9^. 

U40.  Der  Abt  Wilhelm  von  St.  Martin  feu  OsUi  Verglddit  sich  mit  den 
£rbp&chtem  dee  Höfs  su  Winningen  wegen  Gestellung  der  FSsaer  im 
Herbsti  beviUigf  Ihnen  3  Ho%edbg6  nnA  gieVt  flmen  das  sogenannte 
«Seiegut«  gleieb&Ua  In  Erbpacht   1140  ipd'.  3.   (CTrkb.  2,25  Naeh> 

trag  40.) 

Gedr.  aus  dein  Chartular  von  St.  Martin,  EiVM/n,  Quellt^n  zur  Ge- 
schichte der  auuU  Oöln  1,612.       Wegen  ind.  3  vor  9^  24  JaUend, 

5*rt. 

1140.  Albero,  Erzbiscliof  von  Trier  und  päbstlicher  Lijgat,  bcsiütigt  dem 
Mal  iüiik  Ilster  am  Gesnule  zu  Trier  (S.  Mariae  ad  martyi  .)  doh  Erzbi- 
scliof^ Thcuderifh  LSchrnkuni^;  mit  IClinmg.  Xreveri  1140  iud.  3.  epact 
0.  cüiicur.  1,  rcgi»  Cuiuudi  u.  3.  oid.  in:  a.  10.  legatioois  a.  3-  (Urltb. 
1,57 J  nro.  515.) 

Qoer»,  üff^eafc*  6,  M  —  Wegen  a.  3,  r^,  Vonnodi  wnd  md.  3 
Mtmheu  Mr^  iS^m^  24  /^dintd.  Dm»  Jahr  10.  crdut.  Jikenmis  be- 
ginnt eret  1141  lara. 

JtfA  em  irsäe»  Ltderetre^en  hängendem  Siegel  tn  Trier, 

m. 

mO.  Derselbe  schenkt  in  der  Generals jnode  dam  Nonnenkloster  Stuben 
die  Kirche  zu  Neve  und  den  Novabsefanten  vom  Walde  Lare  bei  Dttn- 
chenheim.    1140  ord.  nre.  9.    (Urkb.  1,569  nro.  513.) 

Goerz,  Jiffjesff-n  8.  18.  Gedr,  Günther,  Cod.  dipl.  1,269.  —  l^'ege» 
ordi.  o*  9,  mach  Märe  /aUe$ed, 


uiyiii^ed  by  Google 


S7S. 

lift§ — 1140.    Salmn&iiii  aus  Lioaer  schenkt  dem  Marion klustor  »n  Trier  (8. 

ad  Uiurtyr.)  2  Weinberg  zu  Liener  urni  LäjiUt^ien  m  Kore. 
Ohne  Dat.    (ürkh.  1,577  uro.  520  zu  c.  il4ü.) 

jPa  m  vorhft'f/eihenden  Urkunden  der  Abt  i^on  i^.  Marten  noch 
IW»*  t(ttd  liit  den  später  folgende  I/»d»%g  genmumi  wird,  Uerktr  ge^ 
eetgt,  NwA  Brwcer,  Metroj».  1,452  erscheint  Aht  Peter  11.  1136-^1142 
Ftfr^  aiteh  folgende§  Begut, 

574.  '  ' 

Ua^-~li40.  Der  Abt  i'cter  (U.)  von  6.  MAriae  ad  Martyr,  ku  Trier  beur- 
kundet, auf  welche  Art  seih  Klonter  unter -den  Aebteii  Folquin  und 
Peter  (Petor  l.  V)  die  ßesitzuus^t  a  zu  Liener  erworbüo  bat.  Ohne  DaU 
(ürkb.  1,71U  nro.  G54  zu  1169?) 

Veryl,  dir  cvfhtrgeUeiuU  Urkunde,  weiche  hiernach  wohl  unier  den 
Abt  Peter  l.  fallen  könnte,  über  den  uns  aber  keine  urkundliche  Data 
vorliegen.  Naeh  Brower,  Metrop.  1,452  war  Peirua  /♦  (fer  fünfte  Vor- 
gänge de»  Jüte  'Polqmn,  wogegen,  eAer  diene  Urkwmde  apriekt,  indem 
eie  dm  4bt  Peter  naeh  MgfUn  erwähnt,  wi>  die  Metropole  Pr»er  IL 
nocA  IßtA/yuwn  wmMlhair  attcA  fdgen  UUeti  deher  iet  die  Zeit  Peter^e 
II,  in  voi^ergAender  Urkunde  wtrgemtgem  teorden» 

1146.  AJbero,  Krzhi.stiiof  von  Trior  und  piUiM  1  i (  1 1 Legttt,  entscheidet  den 
Streit  de«  Marien klorter»  am  <i^tade  zu  incr  (S.  Mariae  ad  uiaiiyi.) 
mit  den  Leuten  ah  SIeich  und  stellt  deren  Rechte  und  Leistungen,  wie 
äich  die  des  Vogte»,  fest.  Pulatloli  1140  ind.  3.  regia  Conradi  a.  3. 
aepi.  Alberonis  a.  10.    ^Urkb.  1,569  oro.  514.) 

Qim%  Ifegeetm  6, 18.  '■^  Wegen  Conradi  o.  d.  und  ind,  $  zwieehen 
wrz,  IS^eep.  24  fdOend}  4a  jedoch  a.  10.  Alberonis  1141  mnt,-^1142 
mr».  geht,  <$,  Oonradi  re^,  1141  mr».  Ül^  indet,  m>  klfnnte  die  Urkunde 
auch,  wenn  ind,  4  ^att  ind.  3  ^  f^een,  bei  Annahme  der  mo»  Trev.  in 
den  Anfang  des  März  1141  fallen.  —  Hier  wird  Abt  Ludwig  aU  JVocA- 

576. 

1140  dce.  19.  Pabst  Innocen«  II.  bestätigt  dem  Albero,  luzbifchof  von 
Trier  und  päbstlichen  Logaten,  und  dessen  Nachfolgern  die  von  König 
Oonracl  reetitiiiile  Abtei  Bt.  Matunin  bei  Trier.  Lateran!  14  kal.  jan. 
ind.  4.  1140.  pont     11.   (Urkb.  1,57^  nro.  518  zu  1140  dec  20.) 

Jaf4,  Reg.  Poni,  8.  691  n/ro,  Ö778  zun^  dee,  20  nach  den  Ijälfrik 
Abdr€kken,  welche  dUe  13  kal,  jan,  haben,  Qedr.  Arch>'r2n\-ic»jjaiu3  et 
Electorat.  Tre»,  iurbatu»  8.  70;  hierem»  Bonth,  1^7,  liertholet,  Ui»i. 
de  lAueemb.  4,1t  LOnig,  Reiehaarehip  Iß^lt  Vertheid,  Medietät  der 
Abim  dt.  Mmmmm  2,7. 


g96  mtgutm  Km  m'**9m^ 


1140  dfC.  20.  Pabst  Innocenz  iL  nimrut  Uaa  Klostor  de  Claustio  (Himme- 
rode) iD  seinen  Schutz  und  bestätigt  dessen  BeHitzun^n.  Latenuii  13 
kal.  jan.  ind.  4.  1140.  pont     11.   (Urkb.  1^76  uro.  519.) 

Jttf^,  Beg.  Pont.  8.  691  uro.  Oeär.  Beeaiiu,  Ma»^.  Hüne- 

fHxi  8,  12-,  hierauB  Eon^.  1^648.   Oooqudme»,  CoU,  m^. 

578. 

1141.  Die  Grafin  dementia  von  Gleiberg  mit  ihren  Neffen  Otto  and  Wil- 
helm bestätigt  ihre  frUhere  Fundation  des  Klosters  Schiffenberg  und  do- 
tirt  dasselbe  mit  noch  mebreru  genannten  OUtera.  1141  ind.  8.  (Urkb. 
J^78  nro.  523«  ) 

Gedr.  Hf'st.  dij)l.  VnlerrirJit  ron  des  höh.  Deutschritter- (^rdf^ns  Im- 
inedietnt  nro.  Gl.  Gadenus,  (Jod.  dijd.  3,iOÖO.  ind.  3  stimmt  nuht  mu 
1141f  a<mdem  weUt  vor  24,  Sept.  1140. 

m 

1141.  Die  Vettern,  Grafen  Wilhelm  und  Otto  von  Oloiborg,  bnüttigen  die 
Stiftung  und  Dotation  des  Klosters  Sotuflenberg.  D*t,  l|Hld  Giiipe^g 
1141.    (Urkb.  1,579  nro.  623  b.) 

Qedr,  Hitt,  dipL,  Unterricht  nro.  62, 

580. 

1141.  Albere,  EisbiKhof  Ten  Trier  und  i>llbitlieh«r  Legat,  Y0^t  im 
Klester  Sohäflenberg  Uber  die  aeohe  neu  eniatendeee  DSrfer  in  donea 
NSbe  die  Rechte  einer  Matterkitdie,  und  benduwdel  die  Wellie  dar 
Kirehe  su  Girmes  mif  dce  Klottoei  Eigentbam.  1145  Ind.  S.  (UiklK 
1,  593  nro.  534  SU  1145.) 

Cherz,  Heffottm  S,  33i,  wo  dOB  Original  mit  1141  ind.  3.  nctchge- 
wiesen  ist,  dein  auch  hier  gtftigt  wurde.  Oedr.  Gudenvx.  (MhiL,  d^d.  3, 
1062,  —  JJie  tnd.  3  vteitt  vor  »q^,  24  des  Jnkra  1140, 

581. 

IUI.   Der  Bisehof  Stephen  von  Mets  bestätigt  der  Abt«  Wadgesaen  eile  ' 
BeaitniDgcn,  namentlich  alle  Zehnten ,  die  au  dem  Allodium  von  Btn> 
dibnra  in  der  P&rrei  Bamesbach  gehören.   1142  ind.  4.  epact  11. 
(Urkb.  1^  nro.  584  au  1142:) 

Weffen  imL  4  wnd  epoc^  11  dao  Jahr  114Jt  tmrgtuogm.  tMi4  dnktr 
vor  Mpt^  24  ftUentL 

582. 

1141.    Enibischof  Arnold  von  Cöln  schenkt  dem  Kloster  Martclthal  den  ab- 
gegrenzten Berg  Öoeh  bei  Sehl.  1141  md.  4.  (Urkb.  1,578  uro.  522.) 
Wegen  ind.  4  vor  Sept.  24  fallend. 

583. 

U4I2.   Albero,  £nbisehof  von  Trier  nnd  pabstticher  Logßt^  verleiht  dm 


uiyiii^ed  by  Google 


«97 


Abt  SU  Springiersbach  das  Investitur -Recht  der  Kirche  yon  Keimpt, 

und  verordnet,  das»  in  der  Pfarrkirche  auf  dem  Petersberge  beständig 
SpringierBbaober  Mönche  behufs  der  Taufe  y  des  Begräbnisses  und  der 
Beichte  wohnen  sollen.  Treveri  in  generali  synodo  1142  ind.  5.  epect. 
22.  concur.  3.  aep.  Alberonis  a.  11.    (Urkb.  1,583  nro.  527.) 

Goerz,  JipfjesfeT]  S.  19.   Gedr.  Acta  Pal.  3,111  im  Auszüge*  —  Ind, 
ä  weist  vor  aept,  24  und  aepi.  a.  11  vom  mrz,  1142  an. 

584.        .  . 

1142  scpt  SO.  Pabst  Innocens  II.  nimmt  das  Kleeter  Amatein  in  »einen 
Sehuts  und  bestätigt  dessen  Privilegien  und  Besiteungen.  Laterani  2 
ka).'octobr.  ind.  6.  1142.  pont.  a.  13.   (Urkb.  1^1  nro.  525.) 

Jafii,  Reg.  Pom.  8.  696  nro.  6857»   Oedr,  Hugo,  Ann,  JPraem.  1, 
119;  kiärau9  Honth,  1^.    Kremtr,  Orr.  Nm.  2,lß4. 

585. 

1142  0C(.  22.  Albero,  En&bischüf  von  Trier  und  pübsüicher  Legat,  bestätigt 
die  Stiftung  des  JCiostcrs  Lonnig  und  befreit  es  von  aller  \  ogteilich- 
keit  und  Zehent-Entrichtuag.    Trtjveri  iu  geueiali  syuodo  IL  kal.  nov. 

1142  ind.  5.  ord.  a.  10.    (Urkb.  1,582  nro.  520.) 

Goerz,  liegesten  S.  19.    Gedr.  Gäjilher,  Cod.  dijjl.  1,264.  —  Ind, 
ö  und  ord.  a.  10.  weisen  in  den  Oktober  des  Jahres  1141,  —  Unter 
den  Zeugen  wird  Aht  Peter  von  Si.  Marien  fwa$  doch  nur  8.  Mariae 
ad  MartyroB  §em  wird)  genami,  tvelchen  die  MeiropUi»  zwar  oikA  un- 
ter 1142  noth  erscheinen  läaet,  während  nach  der  Urkunde  nro,  614 
der  Aht  latdwig  schon  1140  genannt  wird. 

Das  Siegel  von  weissem  Wa/dm  hängt  an  einer  dicken  KoMseidenen 
Kundschnur. 

58«. 

1143  frb-  22.  I'abst  Inuocenz  11.  bestätigt  der  Abtei  Spnjigier>l)ach  die 
Pfarrkirche  auf  dem  Petersberg  mit  ihren  Filialen,  Laterani  8  kal. 
mart.  1143  ind.  6.  pont.  a  14.    (Urkb.  1,584  nro.  528.) 

Jqffi,  lieg.  Pont.  S.  ö98  nro.  Ö9J0.  Gedr.  Günther,  Cod.  dipl.  1^82, 

581. 

IISI— U43.  Erabischof  Arnold  yon  Qiln  bestätigt  das  VormäebtnisB  seines 
Ministerialen  Yolmar  Uber  dessen  BesiCanngen  (an  Baeharaeh)  an  die 
Probstel  Ilirzeuach.    Ohne  Dat    (Urkb.  2,26  Nachtr.  41.) 

Gedr.  Acta  Pal.  7,464  zu  e,  1138,        Wegen  dt^s  Krzhiachofs  Ar- 
noid  I.  von  Cöln  und  des  Pahstea  Innoeenz  die  Zeil  1137  nach  Jnli — 

1143  se^,  24  (Todeetag  des  PabetesJ  angenommen, 

588. 

1143  üCt  24.  Erzbiachüi  AH  ero  von  Trier  translocirt  das  Nonnenklosier  zu 
Lonnig  nach  Schönstatt  bei  \  aiiend&r  und  bestätigt  dessen  Rechte  und 

44a 


uiyui^ed  by  Google 


•98 


BAitnwgai.  Twwei  in  gen«nüi'«yM>do  9  1ml.  dov.  1149  hiil.  3  (leg« 
7).  brd.  a.  11  Oetchtiger  12).   (Ürkb.  1,58&  uro.  599.) 
.  G^,  lUgutm  8.  m   Oeät.  <sHintk^,  CW,  <fi^.      Iii,  vnd  1, 

589. 

1144  (1145)  feb.  4.  Erzbiscbof  Arnold  von  Cöln  bestätigt  dr^r  Abtei  Laach 
dos  Grafen  Otto  von  Rheineck  Bestimmung'  wegen  der  Wahl  des  Vog- 
to=,  die  freie  AbtswHhl  und  genannten  Besitzungen  und  verbietet  die  ab- 
teiiii  In  n  Güter  als  Lehen  zu  vergelten.  Oolonie  1144  ind.  ^3.  Gf^isc.  &. 
b,  2  nun.  febr.    (ürkb.  1.587  nro.  :^MK) 

Ge<ir.  Gllntlm-y  Cod.  dijjl.  hJtit.  —  Ind.  .V  beginnt  e/:-<t  J14Ö  srj>(. 
24  vntl  t'pts<\  a.  S.  ßele,  da  Kr::bl^chof  Arnold  I.  in  der  zfrctren  lini/tt 
des  Jahre»  IVi?  den  kvln.  Stuhl  bestieg,  1140  feb.  4. 

IIM  <Jtl.)^  S«inig  CmnA  lt.  <m.)  be«ffltigt  die  Stiftung  a«s  K)btÄ«  Avii- 
«tein  an  der  Lahn  dareh  den  Grafen  Ludwig  tcyti  Arnstein  und  dessen 
Geauhlin  Guda.   Spire  1146  itA.  7.      r«gn.  7.   ^Ditb.  1,699  ni«. 

642  zu  1146  dec.) 

ßöhni^,  Heg.  Imp.  S.  118  vro.  22(14  zn  1146  tm  Dmnb,  Gedt, 
Hugo,  Anh.  Fraem.  1,121;  hieraus  lionth.  1,502  mit  ind.  TK  —  Oude- 
nt/s.  Cod.  dipl.  2,10.  Kremer,  Orr.  A'cw.  2.J67.  (Fi.-^eher)  Gesrhffihtit' 
i'egisier  der  Ji/ht^T  Isenburg  d'r.  2.20.  —  Das  Jahr  1146  aU  rtchtig 
angetiovitnfni ,  wi/rd&  di^  (h-ktmdr  nach  dem  Jtinernr  n?  das  Ende  Ih- 
zend)eris  Jalitn  und  es  müsste  ind.  10.  regn.  n.  9.  rtlsdann  hrissot.  Ge- 
gen Des.  1146  xprirht  fth"r  rnteh  der  unter  den  XeiKjen  genannte  Bi- 
schof ^Sigejrid  von  Speier,  'rdehtr  nach  Mvoijer  lIJü  aejit.  20  geatorbew 
war.  Dagegen  kann  König  Con/rui  nach  dein  Itmerar  bei  Jiöhtner  (wo 
er  am  11,  Juli  1144  zu  htiujumhurg  und  1.  Aug,  1144  mu  CbeAe»A  £>V 
künden  ma^tiÜJt)  im  JuU  1144  mt  Speier  getoeten  nein,  und  ttimmen  ssu 
diesem  Jahr  und  MentA  die  ind,  7  und  a.  regn.  7,  weshalh  1144  vor- 
gezogen word^ 

591 

1144  AHflr.  1-  nersoibe  bestätigt  der  Abtei  Springiersbach  nach  dem  Tode 
des  PfalzjLTi  afen  Wilhelm,  dessen  (  rüter  dem  "Reiche  anheimgefallen  sind, 
die  von  demselben  gemachten  nanientlicli  aufgefiilirten  Güterscheni^un- 
gen  und  andere  Bc«il2nngcn.  Dat.  apud  Oochmam  kal.  aug.  1144  ind. 
Ö.  regn.  6.    (Urkb.  1,590  nro.  532.) 

Böhmer,  Reg.  hup.  Ü.  117  nro.  22S6.  Gedr.  Tolner,  Ui^t.  Pal.  J, 
36.  Uonih.  I,oö0.  Acta  Pal.  3,112  ex  autogr.  —  Ind,  6  und  regn, 
a.  €,  weinn  mf  1143  aug,  1. 

992. 

1449  Iti.  It.  Ertbisehof  Heinrich  I.  von  Main«  totttigt  der  Abtei  &bcr- 


uiyiii^ed  by  Google 


bftch  dts  TOD  dem  Freien  QodfSrid  von  Imzuweiler  geschenkte  Gut  su 
Walshetin  ^  Nabegta*  Dat.  io  Aha  yi^»  3  id.  jan.  1145  ind.  8.  reg»- 
lunte  Coondo  nge  HL  (Urkb.  1^2  iun>.  6i39  U45.) 

Daer,  Beiträge  zur  Mamur  QeHch.  1,124.  Rossel,  ürklUldeHh* 
dn  KloBterf  Eberbach  S.  24,    Wenck,  Be$$.  LmmUtgm^  2M* 

1145  liiai  25.  Abt  ('i>ilbert  von  Laach  vererbpachtet  ia  Gegenwart  des  Erz- 
bischofs  Arnold  vuii  Cöln  dio  von  dem  Priester  Heinrich  seinem  Klos- 
ter vermachten  Besitzungen  Jeai  beiden  Brüdern  Heinrich  und  Ensfrid 
und  Mechthilden,  der  Frau  des  einen.  1145  ind.  8.  8  kai.  jun.  (Urkb. 
1,594  mo.  536.) 

Q^t/nOier^aä.  dipl.  1,299, 
Das  8iegd  war  aufgej^resst, 

594. 

1149.  Abt  Gerard  von  St  Amalf  za  Metz  bestätigt  den  unter  seinem  Voi> 
ganger  für  92  Mark  Silbei^  geschehenon  Verkauf  eines  Guts  (Neef) 
an  die  Abtei  Laach,  nachdem  der  früher«  zu  geringe  Preis  uro  40  Mark 
ediöht  worden  ist.  Act.  In  communi  capitulo  1145  ind.  8.  regnante 
Cunrado,  presidontibuK  cccl.  TreF«  Adalberone  aepo.  MeUfioai  Stephano 
epo.    (Urkb.  1,593  nro,  535.)  ' 

Gedr.  QUiUher,  Cod,  diß.  IßÜt        We^m  iiid,  ö  vor  8^t.  24 
J'aüend. 

Die  Vrk'unde  i^t  dtn-fh  iJire  Besiegltmg  interessant.  tSie  i»t  unten 
•  rechts  in  ef  'va  V3  df'r  lireife  zolhief  eingeschnitten,  der  abgelösate  Theil 
u»iyje.^chlagen  und  dvrch  ein  mii  dicker  purpurfarbiger  Seidmschnur 
angehäng t  gewesenes  Siegel  befestigt.  In  der  Unken  Ecke  dagegen 
iai  ein  münzförmiges  8ie^  wm  wekaem  Waehs  aufgepresst.  Der  ofta« 
ma  9e%p.  i»  Mber  Figur  eiiun  EeUigen :  f  SK  8.  ABNOLFVB  EPS, 
emf  der  BikAteüe  ebemo  den  Abt  mitBtab  und  Btuk:  f  QERAHDV8. 
ABBA8, 

595. 

UI4&  dff.  31.  Pabst  Eugen  TIL  nimmt  das  Kloster  SpringicrMbach  in  sei- 
nen Schutz  und  boatätigt  dessen  Privilegien  und  Besitzungen.  Lateraiii 
2  kal.  jan.  ind,  9.  1145.  pont.  a.  1.  (also  seit  18.  Febr.  1146.)  (Urkb. 
1^96  nro.  638.) 

,Jaß'e,  lieg.  Pont.  6'.  620  nro,  6167.    Gedr.  Gmit}^',   Cod.  dipL 
1^91. 

m. 

tM  ■OT.  -M.  Der  Abt  Siger  von  St  Maximin  bei  Trier  bearknodet,  dass 
die  Bfivem  von  Longuieh  ia  Fdge  des  Jahrgedinga  steh  sur  jührlSchen 
Liefemog  der  Licht-Eimer  bereit  erklärt  haben.  1146  ind.  8  (lege  10). 
8  kal.  dfc.  poet  ftstnra  8*  Martini.   (Urkb.  1»699  nro.  541.) 


uiyui^ed  by  Google 


700  SifMlai  Nfo.  Mr-«01. 


Ml. 

1141  Im.  4.  König  Connd  II.  (III.)  stiftet  mit  HttUe  der  versammeltMi 
Reichsfiinteo  und  des  heil.  Bernhiird  Frieden  swischen  dem  firebiadiol 
Albero  von  Tri^  und  dem  Grafen  Heinrich  vw  KAmur-Laxttnbnrg 
wegen  der  Abtei  St.  Maxlrain  bei  Trier.  Spire  prid.  non.  jan.  lad. .  (9). 

1147.  regn.  a.  9.    (Urkb.  1,600  MO.  643.) 

Böltntt^r,  Ueg^  fmp.  S.  118  nro.  '2265  zu  1147.  Oedt,  Archiepisco- 
ptUUB  et  EUct.  Trev.  turbatus  S.  103  mit  ind.  9;  hieraus  Ilonth.  1,554 
ohne  ind.  —  Zi/lUniutt  1^82  mit  ind.  9.  Tolner,  Hist.  Pal.  2,46.  Du- 
rhegne. Hift.  de  Luxenth.  S.  41.  CnhnH ,  lliM.  de  Lorr.  I.  Kd.  2,32ß 
und  II.  Ed  5,325.  Beriholet,  Hi.^t.  <!>■  Lujrenib.  4,12.  hünig,  lieicha- 
archiv  16,211.  ISrhoeneinaftn ,  Codex  für  die  ^rakt.  Dipkmiatik  1,129. 
alle  mit  dem  Jahr  1146.  —  Uegn.  a.  U.  stimmt  zum  Jan.  1147 ,  doch 
war  ind.  9  am  24.  Sept.  1140  schim  abgelaufen, 

1141  nai  1.  Pabst  Eugen  III.  bestätigt  dem  Erzstift  Trier  die  Abtei  St 
Maxiinia  und  den  wegen  derselben  zwischen  d^  Erzbischof  Albero 
und  dem  Grafen  Heinrich  von  Namur  in  Gegenwart  des  Königs  Con- 
rad durch  den  Abt  Bernhard  von  Clairveatix  vermittelten  Friedensver- 
trag. Parisiis  non.  maj.  ind.  10.  1147.  pont.  a.  3.  (Ürkb.  1,606  nro.  547.) 
Jafe,  Heg.  Font.  S.  626  nro.  6305.  Gedr.  Archiep.  et  JSlect.  Trev. 
^  turbatun  «S.  72;  hieraus  Hanth.  1,566,  ßerthoUt,  Hist,  de  Luwemh.  4, 
13.    Lünig,  HeicJtsarchw  16,212, 

5M. 

1141  Mi  19.  DecMlb«  befiehlt  dem  EnbiMhol  Albero)  von  Trier  vnd  dei- 
sen  SufFragaoen  gegen  die  unrittficfaen  Pfifgeiatliefaen  cnmiichrMtan. 

Pmrisiis  3  id.  maj.    (Urkb.  1,607  nro.  548.) 

Nicht  heiJagi.  —  Wtgm  dM  Au/mtkake»  dm  J^ohrtee  im  Mm  U47 
MU  Fori»  hierher  gehürig, 

eoo. 

1141-  Krsbiachof  Heinrich  Yon  Maina  entaeheidet  im  pSbatUehen  Auftrage 
«inen  Streit  dea  Kkwleis  Diaaibodenbeig  mh  dem  Stift  8.  Maria«'ad 
Gradna  an  Maina  wegen  eines  Guts  an  Nagelaledeo  am  Glan.  1147  ind. 
10.  regaante  Conrado  H.   (ürkb.  1,608  nro.  549.) 

Oedr.  Joannis,  SpiciUg.  S.  12S,  Oudeme,  Cod.  digL  1,183.  —  We- 
gen  ind,  10  9or  8epL  24  fidUnd, 

«Ol. 

1148  imi.  20.  Pahst  Eugen  III.  nimmt  das  Kloster  Laach  in  seinen  Schutz 
und  be.'^tütigt  dessen  Privilegien  untl  Güter.  Dat.  apud  Treverim  13 
kal.  febr.  ind.  10.  1147.  pont.  a.  3.  (Urkb.  1,602  nro.  544  asu  1147 
>n.  20.) 

Jafd,  Heg,  Pom.  8,  631  nro,  6377  ntm  JoAr  1148,  da  %n  dm  Ja- 


Digitized  by  Google 


Bc«Mttti  Nro.  601-607. 


701 


MMr  Üttea  JtArm  deB  Pahate»  Aufenthalt  m  Trier  flSk  und  hiermU 
dat  a.  ptmt*  S  «ImmnI;  wo0€ffen  aUo  md,  11  und  1148  oben  tu  teUen 
wäre,   Gedr,  CHMher,  Cod.  d^  1,303. 

602. 

1148  feh.  6.  Pabst  Kugen  III.  nimmt  das  St.  Euchariuskiostcr  7ai  Trier 
(St.  ^^atthei8)  in  meinen  Scb>Uz  und  bestätigt  dcstsen  Privilegien  und 
Besitzungen.  Dat.  apud  Trcverim  8  id.  febr.  iud.  11.  1147.  pont.  a. 
3.    (Urkb.  1,604  nro.  54ö  zn  1147  feb.  6.) 

Jaf^,  Reg.  P(mt  8.  631  nro.  6381  zu  1148  wegen  dee  Aufenthalt» 
dee  Pabates  nt  eUeaem  3f<mai  tu  Trier,  womit  oaceft  ind,  11  und  pont,  u. 
3  Übereinstimmt,   Qedr,  OUnther,  Cod,  dipl.  Iß08. 

1148  ffb.  13.  Derselbe  nimmt  das  Kloster  Lonnig  in  beinen  Sciiutz  und 
bestätigt  deadeu  Privilegien  und  Besitzungen.  Dat.  apud  Trevi  Hm  id. 
febr.  ind.  11.  1146  pont.  a.  3.  (Lrkb.  1,605  nro.  546  zu  1147  tVl  r,  IH.) 

Jaß4,  Heg.  Pont.  8.  SSI  nro,  OSSS  zu  1148,  wie  in  vorhergeht/tden 
Urkunden  bemerkt  üt.    Gedr.  Günther,  Cod.  dijd.  1,306. 

604. 

1148  feb.  18.  Derselbe  nimmt  das  Kloitar  Disaibodenbei'if  in  seben  Schutz 
und  betätigt  dessen  Rechte  und  Besitzungen.  Metia  12  k«L  mart.  1148 

ind.  11.  pont.  R.  4.    (Urkb.  1,612  nro.  552.) 

J<^i,  Heg.  Font.  S,  631  nro.  63ö6.  Gedr.  Joannie  Spicäeg.  6.  W. 

60$. 

IU8  ayr«  Dcndbe  bestick  der  Abtei  St  Meumin  sa  Trier  die  Kirchen 
au  Albucba,  Wynl&eim  und  Gozolheim  mit  ihren  Zehnten  gegen  den 
erhobenen  Widerspruch  des  Grafen  Otfea  Ton  Rheineck.  Bemis  3  non. 
apr.    (Urkb.  2,27  Nachti-.  42.) 

iVjicÄt  hei  Jd^i.  —  Wegen  des  Aujhuhalts  des  Pabstes  ctm  3.  April 
1148  at*  Bheim»,  naoh  dem  Itinerar  bei  J^fi,  dieee»  Jahr  angenommen, 

666» 

1148.  Bhnbisehof  Heiarieh  von  Maini  bestätigt  dem  Kloster  Ravengirsburg 
den  von  der  Gremeinde  Ifonaingen  demselben  geschenkten  Ghristofieb* 
berg.  1148.   (Urkb.  1,613  nio.  653.) 

Gedr,  WUrdtwein,  SMd,  dipL  5,404, 

607 

1149.  Abt  Adalhard  von  .ist.  Martin  zu  C(iln  verpachtet  einige  W^ein- 
berge  2U  Winningen,  welche  die  (  Ipbrüdci'  Adclhcrt  und  Godebert  und 
dann  deren  Erben  .sich  als  Eigentiiutn  angcnln^st  hatten,  nach  stattge- 
fundenem  Vergleiehe  auch  an  Letztere  auf  Lebenszeit.  1150  ind.  12« 
apostolicam  sedem  ordinanle  Eugenio  papa,  regnante  rege  Cunrado  III. 
ante  reditum  suiim  de  Jberosolomis.    (Urkb.  2,28  Nachtr.  43.) 


Digitized  by  Google 


708 


EefMtea  Vn^  «07—612. 

# 


Qedr.  EHiien^^Qu^Ut»  mr  Gesck  der  Stadt  Cöl»  1,629  »u  1150  w 
einem  Ckartular.  —   Wegen  ind.  12  (bis  24.  Sept.  1149)  und  euUe  re- 

dititm  regift  Cunrarh  de  Jhero,<iolotn,ii  (König  (.'mircui  wcw  nach  Böhmer, 
Hegesten  S.  110  auf  d>  v  liiickkehr  rov  sei>n-in  Kremzug  im  Jahr  114S, 
am  8.  Mai  1140  in  Laibach)  in  die  erate  Hälfte  des  Jakrea  1149  fal- 
Und,  augenotnmeti. 

eo8. 

lt9MI.  Urkunde  Uber  die  EatlaMung  genaDiilcr  Hörigen  «us  ilmm  früheni 
DiemtverhältaiM  av  Adclbert  und  desten  Söhnen  und  Uber  die  Bestini- 

Hiung  deren  neuen  X  erpflichtongeu  zu  dem  Klc»ter  Schiffenburg;  wel- 
ch o,s  der  Erzbisdiof  Albero  voq  Trier  faeBtüttgt  1150  ind  13.  epael. 
20.   (ürkb.  1,616  nro.  558.) 

(herz .  Kegesten  S.  19.  Gedr.  Gudmua,  (Jod.  dipl,  S,m3.  —  We- 
gen ind,  13       »ept,  24  JaUeneL 

1150.  Enbiwhof  Aibero  toa  Trier  benötigt  dem  St  SisMonsstiU  datelbst 
ein  Out  sQ  £ni8eD,*welcfaeft  eebon  die  edle  Frau  Gerbergc  demielben 
bestimmt  und  mm  deren  Solio,  "der  Domprobet  €k>dfirid,  geschenkt  hat 
1150.   (Urkb.  1,614  nro.  5540 
OotrSf  BegesUn  8,  19. 

Dom  Siegel  mm  roß^  Wach»  hängt  etn  Pergamentttreifm, 

610. 

113h  -  1151.  Albcro.  Erzbisdiof  von  Trier  und  päbstiicher  Lc^^t.  bestätigt 
auf  Palm  tag  dem  Kloster  Mctiach  einen  alten,  mit  der  Zolt  aber  ab- 
gcknmmoiion  Gebrauch .  wonach  die  genannten  nmHc»;;on(len  Pfarreien 
am  Kinliwcihfcst  ilcs  Kiofters  dahin  wailfalirtcn  sollen.  Ohne  Dat. 
(Urkh.  1,609  nro.  550 ) 

Ooerz,  Hegeeten  8,  20.  —  Da  deh  aue  det-  (.'rknnde  keine  beatimm- 
iere  Zeit  ermiUeln  UUatj  den  Zeitraum  von  2137  oct.,  wo  Atbero  päbtt- 
Hüher  Legat  geworden  iet,-  Iis  zu  des$en  Tod  Hö2  jan,  18,  on^enom- 
me»,  oder  vielmehr  wegen  de»  Pakntag»  11S8  mrz,  27 — Hol  apr,  1. 

«11 

1197—1152.  Derselbe  belehnt  nach  Wie<kTorolM'niiiu-  di  «  Srhl<.»c-.'<  Arrai* 
aufs  Neue  den  Grafen  Friedrich  von  Vianden  mit  einem  ihoil  dessel- 
ben,  und  trifte  Vorkehrungen  g<!gen  alle  fernere  Feindseligkeiten  dar- 
aus.   Obiic  Dat.    (Urkb.  1,610  nro.  551  zu  c.  1148.) 

(roeri,,  JUt/r.stf-n  S.  20.  Qedr.  Hvnth.  1,307  zu  1148.  Seyen,  Hi'ft, 
de  Vianden  2,i.  Gesta  Alberonii  ap.  J'erfz,  Smjj*.  8,254.  —  Zeitbe- 
atimmvug  wie  in  vorhergehender  Urkunde. —  Wegen  der  zu  Ende  1137 
etattgehahien  Eroberung  von  Ärrn»  vergib  Goer»,  Regeeteut  8.  331. 

612. 

1144-1152.   i:;rbpachtbiicf  dea  Domkepiteia  m  Trm  fUr  einen  gewiaftoo 


uiyiii^ed  by  Google 


"  ♦ 

Wolvfedhin  über  ein  Hut  bei  Lehiiicn.  Ohne  Dat.  (Uikb.  l^iVll  nio. 
474  zu  c.  1132  und  1,G15  nro.  557  zu  c.  1150.) 

Otdr,  Günther,  Cod.  di^lM,330  «u  c.  1160.  ^  Da  m  dm  Urkun- 
den 1143  oet,  24  der  Dcmdedumt  Fcknar  mdetzt  eraeheint  und  dann 
fr$l  1160  eine  Urkunde  vorkommt,  w  der  Domdecbmnt  HiUin  jgenmmn^ 
wird,  ao  i»t  1144— 1152 Jan,  angenommen,  da  aledan»  der  Domde^ant 
BtUm  Erzhischof  von  Trier  wird.  ^  Im  Urkh.  laweimal ,  naeh  dem 
.  dem  Original  und  nach  neuerer  A beehr i/tj^jiahet  dat^M  nro,  667 
X»  kaaeiren  iet. 

In  duph>  vorhanden;  beide  varen  in  der  Mitte  eyrographirt  mit  den 
Buchaiahen  A — O,  Ih'p  f/iiftjppreeeten  Siegpl]^  rw  tveissem  Wachs  zei' 
gen  ein  torwärti  geiUeUles,  aber  gerne  tu^en  ttrhau/'näu  iiruethild  in  r2»'< 
iikhcher  KleitUiug;  die  Jieakte  seegnend  ai^'  der  Bi^ttt,  die  Linke  zeigt 
ein  Such,  Vmeeknß,  die  nur  ^  den  eibem  ^eä  geht:  S(J8  ^MTH  VS. 

613. 

1144  —  1152.  Krzhischof  Albero  von  Trier  bestätijj^t  «lern  St  EncliariiiakloH- 
ter  zu  Trier  (Öt.  Mattheis)  dit:  iiück.cr Werbung  des  zu  Lehen  vergeben 
geweMneu  Zehnten  zu  Hiola.  Ohne  Dut.  ^Urkb.  1,595  nro.  537  zu 
c,  1145.) 

Go^m,  Hegeeten  H,  SO.  Wegen  dee  mnter  den  Xemj^'n  yenanien 
Demdeekemite  Mtüm  wie  nw^ergehende  Urkunde  eingereiki. 

Dae  Siegd  hing  an  einem  diehen  MUmäel  gravieinener  ii^Hden. 

614. 

1144—  1152.  Vergleich  des  Domkapitels  zu  Trier  mit  einem  gewissen  Al- 
bert, wegen  eines  vom  demselben  an  die  heil.  Krcnzkapelle  vor  der 
WeiMspforte  zu  J'rier  zu  zahlen  versveigcrten  Zinses  von  ciuom  Gut  jui 
liuinagen.    Ohne  Dat.    (TTrkb.  1,615  nro.  556  zu  c.  UM).) 

Wegen  des  Domdeciiants  liilliu  wie  vorhergehende  Urkunde  eingereiitt, 

615. 

1141— USS.   Der  Abt  Bertuli  von  fit.  Eocharius  ^St  MattheiB)  bd  Trier 
Yean^äxAiA  ^om  Domkettaer  W«sek»  £lr  U  Iftudc  Silben«  -wjalehe.'er 
demselbeo  Atr  Wein  md  Lündeceieii  wUuildet»  einen  Fiiiebtaioa  em  der 
MQhle  bei  St.  Gervasius.  Obne.Dat.  (Urkb.  1,617  nro.  659  au  c.  ai50.) 
Wegen  du  Demdeehanta  MäUn  wie  vorhergehende  Urkunde  eingereiht, 

«6. 

1145—  1152.  König  Conrad  11.  (III.)  bestätigt  einen  von  dem  Erzbischof 
Aiuuui  von  Cöln  mit  der  Abtei  Springiersbach  gemachten  Gütenauseh 
bei  Sehl.  (VergL  die  Urkunde  des  Ei-zbischofs  Arnold  von  Cöln  U41 
vor  sept.  24.)    Ohne  Dat.    (Urkb.  1,589  nro.  53j  zu  c.  1144.) 

Nicht  hei  Böhmer,  —  Qedr.  ÄeUt^  Pal.  3,116  ex  autogt;,  (Fiadier) 
Geaddedaeregiater  2,79,  Gunther,  Cod,  d^  1,295,  —  Wegen  dea  Bi> 
aehofa  Heinridi  von  LiUti<A  faeit  1146  mai  12)  und  Eraibiaohoja  Albero 


uiyiii^ed  by  Google 


704 


von  Trier  (f  1162  Jon,  18)  dietetiZmtmm  amgmcmmem,  ^  dietmdem 

jfett€amt«n  Peraonen  keine  engere  (Irt^vze  geben. 
Das  aufgepretst  geweeene  Siegel  fehU» 

en. 

1152  «pr.  20.    König  Friedrich  I.  r<»f!tituirt  dorn  Kloster  Laach  nach  Eat 
Schädigung  des  Hotiirich's  von  Molsberg  den  Hof  zu  Bendorf.  Colooie 
12  kal.  inaj.  1152  ind.  15.  a.  regu.  1.    (Urkh.  1,618  nro.  561.) 

Mehner,  heg.  hnj>.  S.  ]'2l  nro.  '2302.  Gedr.  Dokument ä-tt-  Nachr. 
iAer  den  Fletken  Bendorf  <kc.  8.  215.    Günther,  Cod.  dijjl.  1,331, 

618. 

1152  mal  21.  Pabst  £ogea  III.  hoatÄtigt  die  Privilegien  und  Besiteungen 
des  ErzAtifts  Trier,  DMuentlidi  noch  das  Scbloss  Treis,  die  Abtei  St. 
Maximin  und  deo  Friedenavwlnig  wegen  der  Letatem  mit  dem  Grafen 
Heinrich  von  Namnr.    Signie  6  kftl.  Jon.  ind.  15.  1|62.  poot.  a.  8. 

^(ürkb.  1.620  nro.  562.) 

Jnff)-,  Ret/.  Pont.  S.  647  nro.  6644.  Gedr.  Archiepiscopaiwt  et  Kleef, 
Trev,  turhatus  ti.  74  und  166.    Günther,  (Jod.  dipl.  1,334. 

m. 

115S  mU  27«  Deiidbe  Dimmt  die  Abtei  de  Clauatro  (Himmerode)  in  sei» 
nen  Siehuls  ond  bestlUigt  deren  Beaitiungen.  Signio  vie  ^othergebeade 
Urkoode.   (Urkb.  1,621  uro.  568.) 

Jaß,  Reg.  Pont.  8.  647  nro,  6646.  Gedr.  Heeeime,  üomjp.  ^mm^ 
rod,  8,  13;  hierentt  Honth.  1^563. 

620. 

1152  Wai  21.  Der^olljo  nimnit  Aiis  St.  Kachanuskloster  i  St  Mattheis)  in  sei- 
nen Schutz  und  bestätigt  desüeu  Rechte  und  Beaitsungea.    iSignie  wie 
vorher.    (Urkb.  1,623  nro.  564.) 
Nicht  bei  Jaftä. 

621. 

1152  Mit  27.  Deraelbe  Diamit  das  Klotterl^'adgassen  in  sdnen  SdiatlUBd 
bestätigt  deneo  Rechte  und  BesitBungen.  Signio  frie  vorher.  (Urkb. 
1,624  nro.  565.) 

Ja^if,  Reg,  Pont,  8,  647  nro,  6646,  Gedr,  Hugo,  Aw.  Praem.  2, 
020.  Eonih,  1^64,  Krmner,  Geeeih.  de»  Ardenn,'Ge»fM.  2^94,  Imr 
ddph,  8tfmph^remat,  1,1436. 

622. 

1152  Diai  27.    Derselbe  nimmt  das  Marienklofiter  bei  Andernach  (St.  Tho> 
mas)  in  gelnen  Schutz  und  bestätigt  dessen  Hechte  und  Beaitaungen. 
Signie  wie  vorher.    (Urkb.  1»626  mo.  566.) 
Nicht  bei  Jqfd, 


uiyiii^ed  by  Google 


?05 


1152  UAi  28.  TaUt  l:^u^en  III.  beätati^jt  dem  Kloster  Springiersbach  die 
Kirche  au  Keympt  und  «in  Gut  tnrischen  der  £Iz  und  Lieser.  Signie 
5  bd.  jnn.  (ürkb.  1,626  uro.  «67.) 

Jafi,  Heg.  Pom,  8,  647  uro.  6647  wegen  du  Itmerm  detPabae» 
vCi  Jahr  tt^.   thdr,  GUniher,  QxL  4Cpl  J,3S8, 

tBtl — 1158.  Esccio  von  Winningen  und  seine  Frau  Ruzela  scb^lken  dem 
Kloster  Laacli  ein  WeinbergspAntheU  im  „Benstal'.  Ohne  Dat.  (Urkb. 
1,614  nro.  555  zu  c.  1150.) 

Oedr,  Wegeier,  Kloster  Laach  2,7,  —  Wegen  des  unten  htaehriitbt- 
nen  Siegel»  de»  Ahts  Giselbert  an  der  Urkunde,  dessen  Regierungaaek 
nach  Wegeier,  Kl.  Laach  1,17— tK)  von  1127 — 1152  aug.  ß  angenommen. 

Das  Sietjfl  ist  auf  die  RücJcseite  der  Urkunde  gfpräqt,  von  weissem 
Wachs,  inuidenförHug,  etwa  i'/a  ^'^'^^  grims,  und  zeigt  den  Abt  m  gan- 
zer Figur,  sitzend  anf  finetn  .S^.s.s<^/ .  in  der  liecJden  den  Stab,  in  der 
Liukeu  eui  gejicJUanttenes  Bück.  Du:  tiuj  dem  erhoberiefi  Hände  fretlau- 
fende  Ufmckriß  heistt  SIQJLLV.  GlüELB'Tl.  AßBA.  DK  ^LACV, 

625. 

115S.  EnbiMshof  Himn  von  Trier  belehnt  die  Gebrüder  Everard  und  Hein- 
rieh,  Grafen  Ton  Sayn,  mit  der  eetnen  Enstift  ati%etrageiien  Barg  und 
ton  deyn,  and  evdnot  die  Lehenafolge  darin.  Ttweri  1153  ind. 
15.  tf^gniole  r^  Mderio»  a.  regn.  et  nvL  pontffiwtoi  1.  (Uikb.  1, 
606  M.  571.) 

Ooerz,  Bretten  3.  21.  Gedr.  LSmgf  Keich»archiv  16,213  und  11, 
s  kiercm»  Honth.  1,Ö69,  Schoenemann,  Codex  ßlr  die  prtikt.  Diplo- 
matie 1,132  nnd  im  tiden  Saini^chen  Deduktionen:  Feuti  Spede»  in 
Snchen  Wittgenstein  contra  Brandenburg -OnolzbacJi  1746  fol,  S.  87, 
Wahrhafter  Gegenbericht ,  da»»  8aifn  mit  nickten  der  Ckurpfah  Lfh^n. 
1742  fd.  2,1.  Hecht  ^beständiger  Üriterrirht  d'r.  H'Sri  fol  S.  39.  Kur- 
zer, gründlicher  liewfis  in  Sn^^hen  (xf.  Emst  zu  Sayn  u^'j'-n  Erzst.  Tmer 
die  castra  Sayn,  Freusberg  betr.  1627.  4to.  2,1.  (^c.  Zuietzt  nach  dem 
Orig.  Meyer  und  Erhard,  Zeitschr.  2,369.  —  Da  Hiüin  gleich  no,  h 
b^riedrich^s  I.  Krcmnng  zw  Aa*^he^i  1162  virz.  9  nach  Italien  reiste,  woher 
er  gegen  Anfang  des  August  erst  wieder  zurückkehrte  (vergl,  Goerz,  Ke- 
gesten S.  21  und  332),  »o  fällt  die  Url^mie  wegen  TtfUmi  «.  r^gn,  et 
pont,  1  und  ind.  15  vom  Aug.  hi»  Bept»  24» 

1H6  Vfhmie  iti  mm  redkm  Btmde  otfrograpkiff  mit:  Vgrographwm 
recognitioni»  fadU  ^hnotimtit,  und  dem  BiBgd  «e»  p^mkMohem  WwA» 
häM^  an  emem  diekm  BMkt  ffelbrff^  SeOmif&den, 

686. 

iMi.  Das  Oenüsaj^tei  m  Trier  myaehlet  eeiMnn  Maier  UetwaMi  m  iJth 
waaitiwiett  iiumtirt».  n,  45 


uiyiii^ed  by  Google 


'706  BM«rtai-Hn». 


rey  auf  LebeDsnJt  dnen  WetnlMi«  «die  Olke«  daselbtt.  1152  ord.  HU- 
Jini  aepi.  a.  1.   (ürkb.  1,627  nro.  668.)  ...  . 

627. 

1153.    Bezelin,  seine  Frau  Ilcylenz  uml  heiilor  Solm  Be/.eiin  schenken  dem 
ÖU  Simeonsstift  zu  Trier  ihre  Be«iteungcu  zu  Nüviant,  Marine-  und  Lieser^ 
vorbehaltlich  des  lebenslänglichen  Genusses,  gegen  einen  Jahrzins.  1152. 
Ku^iiiiu  papa  S.  Rom.  eccl.  presidcnte.    Hyiino  Trev,  aepo.  ^l»rkb. 
nro.  569.)  .  '  *  " 

aepo,  nach  ja  n.  fidlend. 
Die  Urkunde  Heht  tweimal  auf  £inem  ffrmeen  VetymntniUnUe  und 
i$t  in  der  Mitte  mit  den  Bi/chetaben  A^O  cyrograpkirt,  von  einer  Be- 
siegelung  keine  Bpßr, 

688. 

1145  —  1152  dff.  31.    Pabst  Eugen  III.  ermahnt  die  Aebte  von  Springier^i- 
bach  und  Lonnig  ,  indem  er  ihren  Eifer  für  die  Augustiner  -  Kegel  zw 
g'leich  belobt,  statutenmäsisig  zweimal  des  Jahre*  eine  Ordens- Beraiiiuug 
zu  halten.    Lau-iani  2  kal.  jan.    (Urkb.  1,597  uro,  539  zu  1145.) 

iVtcAc  hei  Jaffi,  —  iVacA  deoi  lUnerar  des  PßbsleB  hei  Ja  ff 4  kmm 
die  Vrlmnde  m  die  Jahre  UU,  1149  vud  1162  faUen, 

629. 

IlftS.  Erzbischof  ililiiii  von  Trier  ache&kt  dmk  AugustiDerkloatBr  zu  Her- 
zig, indem  er  die  triibern  GUtenelieiikun^cii  anr  das.selbe  bestätigt,  zwei 
Tbeile  vom  Zehnten  daselbst  und  giebt  ihm  das  Hecht  der  irektSk  Abta- 

■wahl.    Treveris  1153  a.  urd   nre.  1.    (Urkb.  1,632  nro.  575.) 

Goerz,  HegtHten  8.  21  —  Ihi  Hill  in  zu  Etuie  Jantiar  gt  wählt  ?''or- 
ist  und  wohl  im  Mai  1152  vt/m  Pabst  die  Weihe  ei-heUten  hnf.  ir^- 
gen  ord.  a.  1.  in  devi  Anfang  den  Jahrs  llöS  fallend.  Unter  d&n 
gen  ist  Oode  fridvs  ahbas  de  (JLaustro  unrichtig  genannt .  da  zv  d'':>er 
ZeU  liannulf  Abt  von  Himmerod*'  (d^  ClaustroJ  war  und  ü-berhauj^t  knn 
Abt  Qodfrid  in  der  Ahtsrtihe  genannt  loird. 


UM.  Denelbe  bMfötigt  dem  Kloefeer  anf  den  Beatiiab^g  (bei  Ooblcns)  die 
'    ganannten  Benlaiiiigan  auf  diesem  Beigie  and  die  Sohentamgeii  des  £nt- 
biscbofr  Äibero.  1153  iad.  1.  regoanto  Friderico.  Mige  a.  reign.  %  (Urkb. 
1,631  nro.  574.) 

Qoerz,  Regettm  8.  21.  Gedr,  Günther,  Cod.  dipL  t^3ä4,  v.  Bei- 
sadi  vvd  lÄndet  ArM»  ßiar  Ithei».  Gesch.  1,211,  —  Wegen  a,.regn, 
2  und  ittd.  1  vom  mr».  9 — $ept,  24  faUtndL 

631 

1153»   i>er  Domprobst  und  Arcbidiftkoo  Uo«ttri4  zu  Xn«c  beurjeuodel.die 


uiyiii^ed  by  Google 


fiegMtMi  Kio.  681«-6Bei  707 

Aofl^leiclMiiig  des  Stnikes  iswumhen  den  Canonikern  sü  Aachen  und  dem 

Priester  zu  Traben  wegen  einer  Weinrente,  1153  ind.  15  (lege  l  oder 
.2).  iT*o.naate  Fridcrico  Rom.  rege  a.  mga,  %  presidfinte  Trev.  ecd.  Hil- 
lino  aepo.    (ürkb.  1.63<>  nro.  572.) 

Of'dr,  Qutec,  (Jod.  A^^ut.  i^.  —  Wegen  a.  regn,  2  nach  inrz,  9 

Jailend.  ^'  ' 

Da,'<  Steffel  deti  I hy»iirrul>'<('^.-<  Ltt  oval  und  f'/tthält  eitle  GetHnif.  in  d*>- 
ren  Mitte  eine  kUi/ic  Figur  luid  die  Syuren  tiner  In»chrtß  zu,  erkennen 
nnd;  nur  einzelne  griechiacht  Buchstaben  A  IL  X  N  C  sind  zu  lesen. 

AM  Big^r  von  St.  Maxinun  bei  Trittr  ifaracbpaohtet  einbib  ge- 
'Jiänißad  deü  mit  demselben  strittig  ge-weeenen  Zehnten  zu  Bar- 
"weiler.    Act.  in  curia  nra.  Rirenache  11Ö3«    (Urkb..  1,631  mto.  673.) 

«SS. 

1154  Ulili  18.    Pabst  Anastasius  lY.  befiehlt  dem  Erzbischof  von  Trier  die 
Grafen  Aiiioiii  oud  iü>bert  von  Kassau  mit  iinei  ilutlei  tluich  kiicU* 
Ucbe  Strafen  zur  Uerauagabe  des  dein  Uoohatift  Worms  schon .  vom 
.  VlUü:- VbsMitfaalleDeo  su  .swmgen.  Jjdtmoi' B  Id.  ibi^.  (Urkb.  1,642 

Jaßi,  lieg.  Font.  &  6S7  uro. 

'  '  634.  • 

(1154.)  Erzbischof  Uillln  von  Trier  schenkt  auf  der  Geoeralsynode  dem  St. 
£i2chariuskioster  (St.  Mattheis)  zu  Trier  seine  Episkopalrechte  zu  Vii- 
mar  und  regulirt  die  Piarr^Compctenz  daselbst.  Ohne  Dat   (Urkb.  1^ 

637  nro.  579.)    '  ;  •"  '     .    '      ;       •  . 

-  Goerz,  Hf (juxten  H.  )1S.  —  Wi  gen  der  folgenden  ähnlichen  Urkunde 
''    de»  Domkapitel»  von  1134  higher  gesetzt;  '  '  ^' 


-   ."V.       \    .\  «. 


1154-    Das  Domkapitel  zu  Trier  regelt  zur  V  ermeidung  kUnfliger  6treitig- 
katen  der  Gemeinde  ond  des  IffufW  tn  Vilmir  mit  dem  8t.  Eocba- 
. ,  riiiskltwl«r^.(9t.,|iMth^ii»)  zu  Xrjer  die  Coi{i|»etens      Pfarrers ^di^^eilfvii^ 
.,U54aiia.  (üi  jib.,  Mß8  nr«»,  .5^0.)  /   ,   i   ,  - 


b  4 

Ii 


1154.    Der  Dumprobst  und  Archkliacon  Godfrid  zu  Trier  Hp-^tätigt  die  ge- 
richtliche Freisprechung  des  der  Kirche  St.  Trond  gehörigen  Hofs  zu 
in  i  «Boed^il  Tpm  i^uc^i  .  der  Jab^gfidtnge  id^inelbst,.  Ii54  ind^  2'  I^^ß 


TOS 


pa]>a  Anast&aio,         MädiaaM,  Trvrmä  ptmo^  ^iHrwTi    (üillb.  1» 

640  nro.  581.) 

GV«^.  Güntkßr,  ijod.  dipL  l^äO.  —  iV^en  tnd,  2.  mr  24 

JalUnd. 

Das  Siegel  hängt  iiher  die  letzten  Worte  hinweg  in  der  ruhten  im- 
tern  Ecke  der  Urkunde  an  einem  PergamenUtreifeH  ,  ist  boh  rotMem 
Wachs,  und  zeigt  ein  antikes  BruMld  mä  der  Toga;  die  nicht  eing^ 

«37. 

11§4.  Der  Domprobst  und  Ardiidkkon  Godfrid  von  Trier  bemkandet  dem 
Abt  von  St  Trond  die  nm  eing^hrte  Zehent-Ordnong  ut  BiüM« 
LhL  wie  Torhergehendc  Urkunde.    (Uciib.  um. 
Oedr.  Günther,  Cod.  dipL  lßö2. 
'  Dm  Siegel  hängt  an  einem  hreiiem  FergometHain^m,  itr  mmitckm 
dem  Text  durchgezogen  ist. 

il8. 

IM  Dm  Abt  Helo^mu  tod  DisHbodnbMg  MiM  dm  Kk^^Y^ 

ttea  Ldieni,  b  gleiehw  Wdse  aili  iiMr  MOUa  m  SindinMtai  md 
mtm  halhvi  Hnbo  m  Wymnndisbeioi.  1154  Ind.  2.  regoAalt  Friderieo 
Rom.  imperttoftt.  (Urkb.         na  676.) 

ITi^a»  MdL  2.  tpor  S4  faOend.  FriMek  L  wmrde  wm  1166 
jun.  18  Rom  tmm  Kaüer  gdor(M  mud  hati»  im  EmhtU  1164  dm 
Sifmeymiff  emgetreUi^ 

639. 

1154.  Erzbischof  lüllin  von  Trier  giebt  dem  St  Martiqs^Joeiec  m  Trier 
•och  (raiai  Verfogungarecbl  Uber  den  ^*  nnd  Abtos  dst  Oh&mgh 
bachfl  in  den  demselben  von  MifKiiMU  tf^gnthor  gOtqhwIsX»  WeÜMBr. 
IWiri  1154  ind.  2.  n.  «epi.  3.  (Urkb.  1,642  nxt».  584.) 

OcMm,  B^getteH  8.  3S2.  —  ITi^ai  o.  o^n:  ^  im<f  mmL  2  eof> 
ntf^  MittB  Mai  Ht  59c  MfiHlmi* 

«40. 

1155  iirz.  4.  Der  Bischof  Gregor  von  vSabina  und  die  Cardinäle  Aribert 
tit.  S.  Audataaiac,  Ubald  tit  S-  Crucis  and  Odo  tit.  !§.  Nicolai  in  car- 
cere  TulUano  entscheiden  im  päbstlichen  Auftrag  einen  IStreit  zwischen 
dem  Probut  ond  dem  Ca|iitbl  dee  ßt  SuneoiiMliAi  m  Tdat  ^egen  dar 
probeteilidien  ISnkttnftt.  Act  in  paint  S.  PeCrt  qimtb  dS^  äibanto 
mense  Hardo  n.  1.  pontificntiM  pape  Adriani.  (üriib.  1,643  mo.  585.) 

Da  PeAtt  Hadrian  IV,  llSddm,  4  gewäkU  mtddecö  ^twmk  tfor- 
cfe»  iet,  eo-  iet  font.  a^  1,  daß  Jahr  115$. 

«41. 

1155  aurz.  Ii.    Pabst  Hadrian  IV.  nimmt  das  ät,  öimeonastifl  au  Trier  in 


uiyiii^ed  by  Google 


SilHiiB  and  teHitigt  chaiai  BmII»  und  B«ntaBg«ii.  BM^  npod 
S.  Petmm  5  id.  mart.  ind.  d.  pont  a.  jL  (Ui^b.  1,6M  uio.  597  m 

1164  mrz.  11.) 

Jdii,  Beg.  PoNi.  &  661  uro.  6^  «h  Xi^  mr«.  Ii. 

♦ 

■I  Tri«  die  gvMiNiliii  Enküpfia,  nakb»  ito  Bnto  BrfjBrioh 
■Initig  gemicht  luitto.  Borne  epiid  S.  PetnH»    id.  nurl.  <Uil(i>.  1| 

ttlB  jn.  IS.  Dmlbe^bcatiidfll  d^^  seiner  GudanHla 

vllin  in  dem  Smia  fi^äUn1^rob9f  de«  St.  Simeoni- 

aefb  sa  Trier.  Borne  apud     t^etnun  3  id.  mart.  (Mrkb.  1^  oro.  586.) 
Jaff4,  lUg.  Pont.  S.  661  nro,  6848. 

«44. 

UM  wn.  21.  Derselbe  befiehlt  dem  Capitel  des  St-  Simeonsstifts  au  Trier 
dem  nun  zurückkehrenden  Probst  gehorsam  z\i  sein  und  das  voli  Ihren 
Abgesandten  Beschworene  gleiclifalls  7.11  bcschw^teSii   ^taw^  ®* 
Petrum  12  kal.  apr.    (ürkb.  1,646  nro.  587.)    '  '  '"^^^»^ 
Nicht  bei  Jcgi. 

IM  ipr.  M.  DeiMibe  idniilit  du  St  BiuftarinaUoiter  (8t  MattMi)  an 
Tüer     adnen  Sdittte  itiid  beatttt^t  daaaen  Reobie  ond  'Basieatingen. 
'  Bettle  apud  S.  Peinmi  '3  Hl  maj.  M.  3.  1155.  pent  a.  1.  (Ürkb. 

1,648  nro.  589.)  .  ' " 

J^gi,  Beg.  Pom.  8,  661  nm,  ^864. 

.  .      34f.  M   •  -rf 

Itfi  Jn.  13.  Derselbe  bestätigt  die  Privilegien  und  Besiteungen  des  Erz- 
stiAs  Trier.  Dat.  in  campo  Nepesioo  17  kal.  jaJ.  ind.  3.  1155.  pont. 
a.  1.   (ürkb.  1,648  nro.  590.) 

Jafi,  Reg.  PonL  8,  663  «r».  0899^  Mt,  OiUkktt,  CbdL  dipL  1,366. 

m 

(tll5.)  König  FriedM  h  eneehl  wiederiwU  den  finysohof  a^Ui») 
Trier  den  nen  gewühlten  Abt  rot  PrttiDy  iwdaBi  er  daaadben  Ten  dar 
beeeholdigten  Simonia  reinigt,  au  beaedieiren  und  in  sein  Aaat  iMnio- 
.  lUkaen.   Ohne  Dai    (UiUk  1,618  nro.  560  su  1152—54.) 

Nicht  hei  Böhmer.  —  Friedrich  I.,  König  von  llö2  mrz.  9—^1155 
18.  liaek  Btwgm-,  M^tng.  1,470  starb  116^  4m  AM  Oad^  von 


uiyij^ed  by  Google 


h'^  Pt^kfh  »reicher  vor  sbimem  TM  wm-thntifimtk^-tm^mMr  tm^i  da- 
i\  A«t  .üi  hier  Moö.  vor  jwk,  JS  tatffpmhumtm 

-    648.  > 

1155  illl.  U.    Paböt  Hadrian  IV.  befiehlt  den  Nonnen  im  KloBier  Horreum 
zu  Trier  nach  der  liegel  doä  heil.  Augustin  zu  leben,  indem  er  das  vou 
'  üftn  in  diesem  Jahr  eiWifUtdieoe  Dekret  ,  welefaes  die  BeudclikÜner-Or* 
'Mle&8re|;«l>*TbrA!hrdbt,  kaaniit.  IHt.  in  territoHd  Tibtiiib'no  5  id.  jal. 
«   tÜrkb.  1,«49  airrt  9W.)  -    •         '  ^'  '  '         '  ' 

J/teftt  h»  Jafft.  —  Wegen  des  lUnerm  des  PabätA  Und'dee  in  die- 
iem         ^reätHeheliktn  Debfeii\  loHekes  hei  Hmtk.  'tJST4  aue  MarUm 
' ' '  OofL  lß39  fJoßt,  Beg\  Pm/S;  661       6960  sm  1166  mrlf.  14) 

abgedrudct  tat,  in  1166  gdiörig. 

649.' 

1155  lul.  13.  Derselbe  bestütigt  dem  Ersbiscliof  Hillin  von  Trier  und  des- 
sen Nachfolgern  die  ahen  Privilegien  und  riewohnlieiieii  seiner  Kirche, 
namentlich  das  Recht ,  alle  vier  Jahre  da.s  Bisthum  behufs  Einweihung 
der  Kirchen,  Austheilung  der  heil.  Firmung  und  BcÄUitfune:  der  Ver- 
gehen zu  bereisen  und  dafür  den  ganzen  oder  jährlich  ein  \  iertel  de« 
Zehiileu  zu  edicbcii.   Dat.  in  teriitüriü  Tüji^'Uno,  3  id. -jul.  iod.  3.  H5d. 

^     pont.  8.  1.    (Urkb.  1,650  nro.,  592.)        :  .u ••  < 

.  ,f^9nU  S,.6^4  «r^,  tfÄff^.  ßßdr.  Qmker,,  Qfd.  dipL  1, 

630.  '   '•     ■  ■  ' 

1155.    Abt  Syger  von  St.  Maxirain  tjdl  Trier  beurkundet,  das8  er  die  ihm 
zugeaprocheuen  Kirchen  zu  Alveke,  Weinheim  und  G-ozolfesheim  (vgl. 
^     1148  apr,       neu  besetzt,  und  die  zu  I^pä  un^^  Tinci-i  den  früher  Inv^- 
^.  .  yrten,  bevsüitigt  habe.  1155  ind.  3.  epaet.i.lßj,„(JJrlfb.  2,29  N%ctoi  44.) 
•  Wegen  %nd.  3  vor  6ejit.  24  faliend.  ,     ,    r-j  •  • 

liSS.   Der  Abt  Rather  von  PrOin  -Wi&tigt  dneo  mfaiedariobterlielieii  Vov 
'  gleiciA  »yriHhM]  teii  Müll      fOuHMlikfiii»:«!  .NOnfttraM  fßm 

..^di«  ffobMelrachte.*  itoniMteni     oadtwUi.  lldd-.ind.  8.  (fJiUk.  2,30 
Naehtr.  45.)  >  t     -i  -  i 

1152—1155.  Erzbisthot  Hillin  fion  Trier  bestiHigt  dem  St.  Eucbariuakloaier 
(St.  Mattheis)  zn  Trier  die  von  Ereb  Poppe  restituirten  und  %(in  Pabst 
!      Engen  bestätigten  DHifcr  Lampaden,  PelHnk  und  Yvaako  mit  der  Fi- 
scherei in  der  Ruvcr  und  Gci'tditsbadE/eit.   0itti4  Dat    (Uritb.  1,635 
Uta.  578  zu  11.V3--U69.)  '  <   .  • 

"  .(aher%,.  UegtitUAK&t  ^  — r  11         der,  m  Meeug  gemmineneH  ür- 


uiyiii^ed  by  Google 


Aiend^.  isß  Pahrtit  £^  JiJ^  YiJ^  nuU  ST),  «mI  akfftOiii^  mcA  nuM 

einem  dicken  Btrange  grmUemener  Fäden.  , 

■  '  653. 

1152—1155.    Erzbischuf  lHllin  von  Trier  bciienkt  der  Ahtel  dp  Claustro 
(llimraerode)  die  aus  doin  Lehen  des  Grafen  Albert  von  Muisberg  her- 
rührenden \\  ein  berge  in  der  i'kiroi  Kjejmpt.  Ohne  Dat.  (Urkh.  i^ÖSß 
.    wo.  599  zu  c.  1157.)       '       ;  '  .      .  . 

,  Opm  Reffetten  S,  Qedur*  Meeemt,  Mmi^.  Mimerod.  8i  17^  QU»- 
iher,  Cod,  dipl.  1,397.  —  ßa  Hülm  mch  mr  EmbiKhof  nenm$,.  die  Zeä 
««Mifr..  ^ludJlß^  ^  KO^  jeMi«r  Etmimmng  mim.p0MUeke» 

Legaten  llöö  oet.  7  angenommen,  *,  j, 

Dßß  8ügd  wm  rcthbra$inem  Waeke  taf  an  der  wrtem  umgeeoMage' 
nen  Urkunde'  mit  einen  Ledtfttreif  tmgekSngt*  ■  a 

•      *  654.  •  ^     ^  -  . 

1155  0C(.  7.  PalK'^t  Hadrian  verkündet  den  Suftraganen  und  dem  Cle- 
rus  und  Volk  de«?  Frzstift;^  Trier  die  Ernennung  des  Erzbisehofs  IJillin 
von  Trier  mm  pab»iliehcn  Legaten  durch  gftOS  DeutschiaBd.  Aiatri 
DQn.  üctobr.    (Urkb.  l,Cöl  nro.  593, j 

Joffe,  lieg.  Pont.  S.  604  >tro.  6899  zum  J.  llöö.  Gedr.  livuijUrt, 
Kecueil  des  Aw<onV;w  des  Gaules  et  de  la  France  10,072.  Honth.  1, 
S80,  .Blattmt,  Stat,  Trev.  1,8. 

«53. 

1155.   Di«  Abtei  Laach  giebt  dem  Rutlmrd  von  Adenbagen  ihre  Besitznn* 
gßu  so  Folcholderoth  in  Erbpacht.  Hob.    (Urkb.  1,651  iuo.-594<): 
..     Gedr.  Wegehr,  Klwder  Imiäi  2^. 

636. 

1156  leb.  15.  Pabst  Hadrian  IV.  überträgt  dem  llillin,  KrzhiscUof  von  Trier 
und  päbstlichen  Legaten ,  die  I'^ntersuchung  gegen  den  Erzbiichof  Ar- 
(nold)  von  Mainz,  welcher  von  seinem  Domkapitel  der  Vergabung  von 
Duiii[itVuii(Jon  an  Laven  und  der  Verschleuderung  des  Domschatzc?»  be- 
«cbuidigt  worden.    Bcneventi  ib  kai.  niart,    ^Urkb.  },652  nro.  öÖti  ) 

.  .    Jaff4,  Heg.  P<mt.  8.  660  nro.  6921  »um  J.  1166.  ■  Oed»».  Günther, 
Cod,  dipl.  1,363.  .. 

•  »5T'  • 

115i  oct  29.    Hillin^  Erzbischof  von  Trier  und  päbstlicher  Legat,  nimmt 
t die  Abtti  Arnstein  in  .-«einen  Schutz  und  .ibtoltitigt  deren  Besit«uage9. 
-  «Treveris  4  kal  oqv,.  115#  uui.  4.-  ep«cb  7.  ooii«nr.  7,«.,po&t  4.  {/Ürkb, 
1,658  nro,  60i.)  >.  ^ 


i  J 


uiyui^ed  by  Google 


712 


* 


Goefz ,  Regestem  S.  22.    Gedr.  IIu^q,  Ann,  Pmeni.  1,122.  Botith. 

1,  67o.  Gtidemtu,  (Jod.  dijd.  2,12.  GalUa  chrüL  lSß48,  Krem^r,  Orr, 
Neu.  2^76.  Brower,  Metrap»  2,4.  —  Ind.  4  und  pont.  «.  4.  weiten  m 

tmf  im. 

Da»  ^roate  BUgd  von  rathtm  IFoeftt  wl  imten  aufgeprmi,  mad  wwmt 
«man  hroMweit  h^etHi^ien  PergamenMreife», 

Uil  iAB.  d.    Kaiser  Friedrich  1.  bestätigt  dem  finblachof  nad  plUwtlichen 

Legaten  Hillin  von  Trier  dio  Abtei  St.  Maximin  unter  "Wi^d^rbolung 
der  bereits  anter  «einen  V  orgängern  darüber  stattg^fundenen  Verband- 
lunfä^cfli ,  wie  auch  die  Pummthchen  Besitzungen  seiner  Kirche,  nAment- 
lich  das  ächioBs  Treia.  i  revcn  B  id.  jas.  ind.  6. 1157.  a.  regiu  5.  imp. 

2,  (Urkb.  1,655  nro.  598.) 

Böhmer,  lieg.  Imp.  S.  12o  nro.  2366,  wo  Hott  Adalhmi  Hdlin  *y 
lesen  ist.  Gedr.  Arckiepiscopat.  et  Elecl.  Treu,  turbatus  S.  63;  hieraus 
HoHth.  1,677.  BerthoUt,  Eüt,  de  Luicemb,  4,16.  VertheidigU:  Medie- 
m  der  Abtei  8t.  Mammm  2^ 

IUI.  HUtin,  Gnbiscbof  von  Trier  uml  füMicher  I«egtft,  boMMlgt  der  Ab- 
Ifli  de  Claustro  (Himmerode)  ibre  geiuimten  Beiitziil^eli.  1157  ind. 
&  concur.  1.  epaot  7.  impeMtorie  Frideriei  a.  5.  polit.  6.  (üikb. 
1^61  nro.  603.) 

Goerz,  Uegesten  8.  21.  Gedr.  H^eshta .  Mnmp.  Ht  merud.  S.  17  im 
Auszüge.  —  Weg^  Frieder,  o.  ö.  («c.  regn,J  vor  mrz,  9  fisdLend. 

MO. 

Üjyi  Denetbe  boBttttigt  der  Abtei  de  Ckiütro  (Himmerede)  ftre  «amem-* 
Heb  «ii%eföbrten  Zehoten  und  Zifiaen.    ÜMt  nie  ih  vorbeigehend« 
Urkande.  (Urkb.  1,663  nro.  604.) 

Ooen,  HegeeUn  8.  2L   Chdt.  EeeeiMt,  Man^  8.  18  im  Amemg, 
Ütia  tib#|^il'  v&H  f^t^Mi  Woche  hB90t  mt  tmeili  ÜAen  AeAft^HtoMi. 

661. 

Ilft7  apr.  13.  Kaiser  i^'riedrich  I.  bf^tätig-t  das  nuf  Tieic}i8V)oden,  wo  bisher 
ein  Schlupfwinkel  der  Räuber  gewt^en,  getstittete  Klostar  Pedernaoh  und 
crth^lt  ihm  b^mmte  liechte.  Colonie  17  kal.  niaj.  ind.  d.  Iiö7.  a. 
regn.  5  (lege  6).  imp.  2.    (Urkb.  1,6Ö8  uro.  6(X).) 

ßöhnier,  Reg,  Imp.  S.  I2ö  nro,  2371,  Gedr.  Günther,  Vod.  dipi.  1,359. 

tWI  Ml  tl.  PaWlfindriAn  IV.  iMiUtigt  di«  Privflc^  dea  fiiMtül» Tder, 
ttaMidieb  «nah  4m  Etmeif  FiMncb'hi  <toaai  6.  ^  Utenili  tSt  kaL 
jun.  ind.  5.  1157.  pont.  a.  3.   (drkb.  1,669  nro.  601.) 

uiyiii^ed  by  Google 


Uj^b  »pr.  26.  Kaiser  Friedrich  1.  belehnt  den  Ilülin,  Erzbiscbof  von  Trier 
Uod  pUbstlichen  Legaten,  mit  dem  Silberwerk  zn  Uhneze  (Ems?)  und 
allen  in  deaean  Kr7;«tift  entdeckt  wordenen,  wie  auch  mit  d^n  übrig^en 
KegalicD.  Sjnzeke  Q  kal.  maj.  1158  ind.  6.  a.  regn.  7.  imp.  3.  (Urkb. 
1,673  nro.  611.) 

Böhmer,   }itij.  Imp.  -S.  127  ,u-u.  2:11*9.    Gedr.  Honth.  i^öü^,  (^i-, 
i  .  ßoUerJ  ijt^kleciiLsregi.3tcr  2,42.    (JuHÜitr,  Lad-  dt^,  J^oiM* 

HiUin,  ErEbischof  Ton  Trier  und  päbstlioliar  be0tt%t  dffi  Ver- 

trag der  Söhne  Godfrid's  von  Ungendorf  mit  der  Abtei  de  Qaustro 
(Himmerode),  wonach  dieselben  einen  beetimmten  Fruchtzins  statt  des 
Zelinteo  stt  Rodebuscb  entriehten  »ollen ,  nadidem  dieser  Yertrag  von 
einem  der  Brfider  spUter  Mieh  anerkenat  irondeD  M.  116S  pofot.  «.  6. 
(Urkb.  1,674  nro.  612.) 

Uq^,  iiegtHen  8,  22,  —  Wtgm  pont.  a.  6.  vor  Mai  JMS  faUend, 

1158  ■«!  22.  ^SnsbiscJtof  Arnold  von  M«)dz  verordnet}  daqp  das  Kloster 
Bniireciitobeilg  bei  Bingen,  de  die  hfaL  BiMegpide  \A  ibrer  Uebenied- 
Iwpig  dalrä  die  Slifiungsgüter  roa  dem  Kleeter  Pjeaibodenbeig  einge- 
tMMlit  bebet  «tt  keben  Uitungen  wegen  dieier  iw  dM  I^tefteve  ^er- 
bimdeii  lei  und  dem  Abt  ven  PitsibodenlNNrg  aar  dje  geMwsbo  Auf- 
sicht metebeD  Mlle>  und  bewilligt  dem  Kloster  freie  Wehl  der  Vorste- 
herinnen. 1158  ind.  6.  sub  papa  Adriano,  regnante  imp.  Friderioo  I. 
Dmi  Moguntie  11  kal.  jnn.   (ürkb.  1,676  nro.  615.) 

Weidenhach ,  Hegesten  von  Biifigen  8.  8  nro,  7L  Oedr.  Joannü, 
apütäeg,  l,tS2,   Qudenuf,  Cod.  di$L 

666. 

1158  mai  22.  Derselbe  bestätigt  dem  Kloster  iiuprechtsberg  bei  Bingen 
sämmtlichc  genannten  Güterschcnkungen.  Dat.  ^'ie  vorher.  (Urkb.  2,31* 
Neditr.  46.} 

Weidenißcii,  Renetten  pon  Bingen  8,  7  nro.  70,  Oodr.  KmserL  und 
Bri^ite^ß^  kötfiimrte  Frf^füen  dtc  de$  Kiosterß  Buperitberg  8,  18, 
und  im  Autsug  WUrdtwein,  Noo,  Subtid,  dtpl.  %  j^ra^^dS;  vergL  €ttuk 
QUnHiher,  Cod,  dipt,  1,448  Amnerh, 

667. 

ll&i  WZ.  9.  Das  Domkapitel  zu  Worms  vertanscht  dem  Hillin,  Erzbiscbof 
von  Trier  und  päbstlicben  Legaten,  Burg  und  Hof  Nassau  im  Lahn- 
gun         l^ivimtim  W.  Pertfnhei«).  Act  m  vqm  Psrdcqheua  UP 

45a 


uiyui^ed  by  Google 


lad,  7.  epaet  0/  oonciir.  8.  '  regnanti  Fiiflefico  iittperafm  «.'*ngii.  7. 
Cnnimdo  Waogionum  cpiscopo  pr«ideate.  Dtt>  Ttmm  t  -M.  «Hrt. 
(Urkb.  1,665  uro.  605  «i  1158  aus.  9.) 

G^eiir.  ITont^  1,595.  Kremer,  Orr.  Note,  2,180,  Meyer  tnui  ^ 
%ar<?,  Zeit$f^r.  fSr  Gesch.  und  MerA,  t,S64.  —  Da  »ämmUihke  Zeit* 
beattmmungen  in  da$  Jahr  1159  ftälen,  so  wäre  dU  frtcrucAe  JeArts- 
rechnung  anzuTtehmen  und  1159  m»  setzen, 

668. 

1159  uir/.  9.  Bestätigung  de»  vorhergehenden  Tausches  durch  den  Bischof 
Conrad  von  Worms.  Dat.  wie  vorher.  (Urkb.  X;667  nro.  606  zu  1 158 
mrz.  9.) 

Oedt,  Meyer  und  Erhard,  Zekechr.  fUr  Oatk.  imd  AUerAumthmde 

'  (WeBtfaUns)  1^.         \  :»  .    •.  -'.^  'I 

669. 

1159  wra.  11.  HiUin,  Knsbiscbof  Ton  Trier  und  pabstüclirr  Legat.  be.«<tätigt 
dem  Marienklostier  am  Gestade  zu  Trier  (S.  Marine  nd  niartyr.)  das 
Verniächtniss  des  erabiwc  lirflicbea  Ministerialen  Knsfrid  mit  semem  müt- 
.  terlicheu  Erbe  ssu  Ramelvingco  und  dessen  Volkiehung  durch  seineo 
Vater  Otto  von  Sidelingen.  Treveri  IL'SS  ind.  7.  epact.  0  coneur.  3. 
5  id.  niai  t.  legnante  Friderico  imperatorc  a.  regn.  7.  ordinal,  ni-e.  7.  le- 
-  gationis  4.    (Urkb.  1,G68  nro.  607  m  1158  mrz.  Ii.) 

Ooerz,  Hegeeten  8,  22,  '-^  Ba  eämmdidke  ZeikmgtieH       dm  Jokr 
niS9  weism  (Fried.  regA.  a,  7.  war  jedoth  am     MärB  na  Ende)  nnd 
'  «war  erd,  HHUni  a.  7.  «om  Mai  1152  fM  hyat,  a.  4.  vom  Okt.  1166 
an  yerechnet,  ao  ist  das  Jahr  1169  angenommen. 

•  616. 

1159  MW.  11.   Derselbe  bestuti^^t  dem  ^laricnklostcr  am  Moselufer  zu  Trier 
nach  gerichtlicher  [Tntersuchung  die  Schenkung  seines  Ministerialen  Otto 
Uber  dessen  Besitzungen  äu  Minheim.    Treveri  wie  vorher.    (Urkb.  1, 
669  nro.  608  zu  11ü8  mra.  11.) 
Qoerz,  Regesten  S.  21. 

611. 

1159  «TZ.  11.    Der  Abt  Ludwig  von  St.  Manen  (ad  Martyres)  zu  Trier 

beurkundet  den  Tausch  klösterlicher  Besitzungen  zu  Lieser  gegen  an- 
dere daselb?^t  durch  ihie  l.Vi^v.  im  der  Mosel  dem  Kloster  vortheÜhat- 
tere  mit  den  Söhnen  Tlerniann'^  \  ui  Lieser.  1158  ind.  7.  epact.  0.  coo- 
cur.  3.  5  id.  mart.  regnantc  1  riderico  impcrftore  a.  re|gn.  7.  (Urkb. 
1,670  nro.  609  zu  1158  mrz.  11) 

Aua  den  selben  Gründen  wie  m  vorhergehenden  Urkunden  da»  Jahr 
1169  (rngmotn^nen^  . 

672. 

UM  «fr.  1.  H.(iUin),  EüBbischo^  von  Trier  und  piMidicr  ii^grt^  beMmt 


uiyiii^ed  by  Google 


nach  Empfang  von  150  Mai'k  die  Gräfin  Beatrix  von  Lurenburg  und 
deren  beide  ÖuIuk  mit  der  Burg  Nassau  und  Zubehör.  Act.  1158  ind. 
6,  Concor.  3.  epaet.  o.  regnantc  Friderico  a.  rcgn.  8.  imp.  4.  poiit.  iiri. 
8.  legat.  4.    Dat.  Treveris  luU.  apr.    (Urkb.  1,670  nro.  610  £u  1158 

Goerz,  Reffesten  S.  2±  Gedr.  HoiUli.  1,586.  Kr  einer,  Orr.  Neu.  2, 
(Fitd^)  GettiMittreguter  2j$5,  Mejfer  md  JBfitttd,  Zeätehr, 
lß60,  ObgleiA  ind»  6  m  1168  »timuu,  so  ist  wegen  der  auf  1169 
p«u$ende»  Übrigen  Daten  fmd  wegen  de§  in  1159  mrä.  9,  fallenden  To»- 
»ekee  ton  Burg  j^aeeau  da$  Jahr  1169  wohl  dae  riehtigere* 

Die  Urkunde  iet  am  Bande  eyrogreq^^^  mit:  In  nonme  »,  et  in- 

"  dh,  iriniMie,   Ogrographtmn  reoogmtiimie, 

.  • 

678. 

1157—1159  mal  11.  Pabst  lladi  ian  IV.  befiehlt  den  Ärchidiakonen  der  trie- 
rischen  Kirche  (xt^horoam  und  Ehrfurcht  /regen  Hilliu,  den  KrzbiVchof 
von  Trier  und  pUbsth'chen  Leguten,  wie  auch  ohne  dessen  Kenntnisa 
und  Genohmigiing  keine  Kirchen -In veatitar  Tonsunehmen.  Later&ni  5 
id.  maj.    (Urkb.  1,659  nro.  601.) 

JaJ^i,  lieg.  PonL  S.  67ü  nro.  7U9S,    Gedr.  Günther,  Cod.  dipl.  l, 
355.    Blattau,  8tcU.  Trev.  1,9.       Wegen  des  ^äbstlichen  Itinerars  zioi- 
.  $^  mr^im  fallend. 

«74. 

tk$9  tan.  Erzbischuf  Uillin  von  Trier  beurkundet  dem  St.  Euchariuskloster 
(St.  Mattheis)  zu  Trier  die  cnsatiftuchoi  Rechte  zu  Keanich,  Palzel,  Hei- 
feit,  Dilmer,  Hemptre  und  LampadeD.   1159  menie  junio.   (Urkb.  i, 

677  nro.  616.) 

Ooerz,  UegesUn  22. 

*  •         ,  - 

1160.  Deneibe  Terspncht  dem  Bischof  Aib«n  von  Yerdim  die  Burg  Mttssy 
WBL  LeheD,  ^djs  deneibe  de  Voo  dem  Pagani»  von  M11W7  erobern  werde. 
Trerevi  1160,  regiuuite  imperotore  Friderieo  a»  riign.  9.  imp.  5.  pont 
nri.  9.   (Urkb.  1,680  nro.  619.) 

Qoeru,  Begeeien  8,  22,  Oedt,  Sonth.  1,690,  —  Wegen  Frider,  regn» 
a,'  9,  wem  Mr».  9  hie  (wegen  tap.  a,  6.)  /am.  18  fallend* 

676. 

1160.  Derselbe  bestjitij^-t  den  vom  Abt  zu  Springiersbach  Namens  des  Klos- 
tew  Stuben  geschehenen  Ankauf  der  abteih'ch  Ai  asteinischen  Güter  zu 
Neef  und  Bremm.  Coniluentie  1160  ind.  8.  pont.  nri.  a.  9.  (Urkb. 
1,681  nro.  620.) 

Goerz,  Regelten  S.  22.  Gedr.  Günther,^  God.  di^l.  1,370.  —  IVegen 
ind.  8  bin  Sejjt.  21  faHend. 
.  J)aa  Siegel  poh  weiuem  Wache  hängt  an  weiealeinenen  Hnnds/ohnUren, 


uiyiii^ed  by  Google 


716 


IM.  Erzbiechi^  Aroold  vdft  Mainz  bestätigt  4iA«ti  Tauschreitrag  rvHa«lMn 
dem  Kloster  Neumünster  und  dem  Probst  bu  Kirchhefim-Böluideb,  wo- 
nach Ersteres  die  Kirdie  mit  dem  Zehnten  20  Rothenkirchen  gegen  die 
Bolandiechen  Besitzungen  zu  Weiler  giebt.  1160  ind.  9.  l((güllte  im- 
peratore  Frcderico  1.    (Ürkb.  1,682  nro.  621.) 

Gedr.  Kremer,  Orr,  Na$,  2,W3,  —  Wegen  M  9  Wl^Qe^  24  tm 
SM  setzen,  ' 

«78. 

tt61  Jll.  •*   PabAt  Vütor  IV«  nimmt  das  Kloetor  EabnÜmiA  in  semaa 

Schutz  und  bestätigt  d«M8ll  Privilegien  und  BeiitBiiiigen.   Gnaone  h 
id.  jun.  ind.  9.  1161.  pont  «.  2.   (ürkb,  1,683  nio.  6220 
Nickt  bei  J^4. 

U61  joL        Denelbe  beitätigt  dem  Erabischof  HiUin  von  %Au  di«  Pri> 
Tfl^gpen  und  Betifanngfia  des  Smtifti.  Lande  8  kaL  wa$,  ind.  9.  1161. 
pont  «.  2.  (drkb.  1,685  nio.  624.) 
Jq^^,  B^.  Pom.  8.  829  nro,  9388. 

680. 

1161  ful.  25.  Derselbe  bestätigt  dem  Erzbischof  Hillin  von  Trier  die  Abtei 
St.  Maximin  und  den  ^fegen  dieser  Abtei  mit  dem  Grafen  Fleinrich 
von  Namur  geschlossenen  FriedeDatraktat.  Dat.  wie  voriieigehende  Ut- 
kundc.    (Urkb.  1,686  nro.  625.) 

Jarf'',  Reg.  Pm,  B.  Ö29  nro,  9390.   Gedr.  Würdtwem,  Nov.  Sub- 
$id.  9,2U4. 

681. 

1161  Iii.  25.  Derselbe  verkündet  den  Soffiraganen  und  dem  gesammten  Gle- 

rus  des  Erzstifts  Trier  die  Ernennung  des  Erzbischofs  Hillin  zum  plbel- 

liehen  T  ^^jraten.    Laude  ß  kal.  .lug.    (Ürkb.  1,684  nro.  653.) 

Jaßd,  Heg.  Pont.  H.  829  nro.  9HS7  zum  J.  1161  wegen  des  pähtU, 
lunerare,    Oedr,  ü-unther.  Cod.  dipl.  1,368, 

682. 

1161  M.  t6.  D«nMlb6)»eMHigt  detn  Hülin,  IMMiehof  tob  Trittitild  pibat- 
Heben  L^ten,  den  TanaehTerting  w^gen  Partenhetm  und  der  Bing 
Nassan  mit  dem  Domkaptel  au  Womia.  Dat  ^e  ▼orber.  (Üikb.  1, 

6dt  nro.  626.) 

Jqi%  Seg.  Pm,  8. 829  nro,  9389.  Chit.  OUnU^,  Cbä,  lß6$, 

683. 

1161  sept.  1.  Kaiser  Friedrich  1.  schlichtet  einen  Streit  zwischen  dem  Erz- 
bischof HiUin  Ton  Trier  und  dem  PfalEgrafen  Conrad  bf»?  Rhein  ^vegeö 
dar  Kirchen  au  iiahnstein  und  Keympt  und  der  Vebte  Siedeiingeo,  kas- 


uiyiii^ed  by  Google 


ort  nocTimalB  die  Verbindaog  j^conjuiatio"  der  Bürgerschaft  zu  Trier 
und  tbeüt  die  Gerichtsbarkeit  daselbst  zwischen  dem  Er^naohof  uod 

Pfalzgrafen.  In  terrltorio  McdyolRncnsI  apud  Landriauum  kaL  tßft»  1161 
.ind.  9,  a.  regn.  10,  imp.  7.    (Urkb.  1,687  nro.  627.) 
Nicht  bei  Böhmer,    Oedr,  Honth.  J^*^. 

ifU 

WS* 

(iMt)  Whgrd  0(Qiind)  bd  Bhma  Befiehlt  der  Bürgerschaft  zu  Trier,  tod 
ihrer  Vttblnduiig  oder  „conjorado^  absdasBeo,  da  dieselbe  vüm  lianer 
und  Andi  nrboten  worden  lel  Ohne  Üat»  (Ürkb.  l,6dd  nro.  628.) 

(?ec&*.  Bonth.  1,595.  —  Wegen  vcrherg^tmtder  Urkunde  hierher  ^ 
•etot.   Min  Aftnltc^  Bdireiben  vergL  Brotoer,  Jam.  Treo*  2ß9* 

685. 

1161.    Om  8i  Simeonsstift  zu  Trier  verpachtet  seinen  Zehnten  zu  Oranstorf 
an  die  Abtei  de  Claüstro  (Himmerode).    1161.  ind.  9.  a.  imperatoris 
'Frederici  regn.  10,  imp.  5.    (TJrkb.  1,690  nro.  630.)  . 

Wogen  Frederici  regn,  a.  10.  und  ind.  9  ton  mrz,  9  hia  oüjpi.  24 
fiäUud,  In^.  o.  A  ftif  mrUMg,  da  1161  jwiL  18,  fVASarfc»  imp.  o. 

Von  dm  S  Siogdn  dietor  Mnmde  tot  doo  a)  reekio  und  dai  h) 
ludeo  an  duiken  Bme^^lden,  da»  e)  vMero  on  einem  dieken  tedentreir 

fen  hefesiigt  a)  Von  loeietetn  Wae^  eeigt  in  muldenftirmig  vertiefter 
Bunde  ein  Bruethüd  mit  einem  Lüienstah  in  der  Hechten,  in  der  Linken 
vor  der  Brust  einen  Becher.  Die  freistehende  Umschrift  bildet  2  Krem; 
de  lanUt  in  dem  hoektt^^enden  Rande:  f  Signum  Balderici  dns,  und  im 
Innern:  ausxdliator  meu»,  c,  fehlt  ganzj  wm  b,  dem  Siegel  des  Frzhi- 
schofs  von  rolhem  WM»  itt  wu^  ein  HkU^  vorhanden.  Bangordmmg: 
2.  3.  i. 

esc 

im  Mf.  1.  Dw  St.  liagdalenmutift  lO  V«idQn  gieM  der  AM  ViUen 
deo  Gfuberg  bei  UeebeM  gegen  ebum  Jehniiis.  U6l  die  7.  bot.  m 
eepHri»  h.  ÜMte  MegMM.  (üikb.  1,689  nio.  68»«) 

681. 

1148—1162.  Der  Abt  Ludwig  von  St.  Marien  (ad  Martyr.)  zu  Trier  be- 
stätigt eine  Anniveraarienstiftung  der  Eheleute  Wcrnard  und  A<ie]garde 
und  deren  beiden  Söhnen.  Ohne  Dat.  (Urkb.  1»674  nro.  6iÖ  za  e. 
115&.) 

Da  der  Abt  Ludwig  von  ISt.  Mergen  bu  Tner  von  1163 — 60,  sodann 
die  unter  den  Zeugen  genanmen  Äebte  Bertn^  wm  Al  MknAnHim  1138— 
69  und  Godfrid  von  8t,  Mmün  116ä^*dS  wlo^ndHok  vnMnen,  so  itt 
mk  UUekM*  de»  nrlmnOkAm  Vorhommen»  ihrer  Nachfolgerc  Reinbold 
von  BL  Mergen  ««hT  ü^;  €htwieh  von  St.  Mneknrin»  eek  IHSS,  und 
OUver  von  8t.  Marüneeit  1168  die  Mv&nU43-lie2gemäm  worden. 


Digitized  by  Google 


tSlfr  

'fl4S^11tl.  tkx  Abt  L.(!idw!g)  von  St  MftrieD      ttartyr:)  inr  M«r  w> 
'  pfeditet  dai  Usfaer  zu  Lehen  vergebenen  Zehnten  sn  Nittel  ua  die  Er- 
ben de»  TeEftterbenen  LeheflstrtSgerB  aaf  Lebenez^t'  Ohnd  Dat  (Ufkb, 

1,675  uro.  614  zu  c.  1158.) 

Wegen  des  urkundlich  1142  oct.  22  ztdetzt  vorkommenden  Vorgän^ 

gers  und,  ^162  zuerst  erscheinenden  Nachfolgen  des  A^ts  Ludwig  1143 — 
.  '  1162  angenommen,  AH  Ludwig  erscheint  in  unaern  Urkunden  1153— 1160. 
'         Das  3  Zoll  grosse  runde  Siegel  ron  weissem  Wachs  hän^t  an  hlau- 

weisser  Ru7tdscfnitfr  und  zeigt  die  ^fvttprgottes  mit  dem  Jesukind  auf 

dem Üchoossj  die  freistehende  Umschrift:  iSlOILLV.  S,  MAUIE  AD 

-1162.   mUiit,  ilizbiechof  von  Trier  und  päbstlicLer  Legat,  bestUtigt  demi&|t. 
.  Simeonsßtift  zu  Trier  den  Öcliills-  und  JLuktzoU  zu  Coblenz.  Treveri 
1162  ind.  10«.regnaQt^  impckratore  Frideri9o  a.  regn.  11.  imp.  7.  pont. 
« nri.  11..  (Urkb.  1^  nro.  634.) 

•  Qomt  Uegetten     $2,  Oedt.,  Ihnth,         —  a.  11 

und  o.  ünp,  7  vom  mrz,  9  hi»  jun.  18  fallend, 

I 

U62  ai«.  Die  Grafen  Wilhelm  and  Otto  von  Gleiberg  bestätigen  die  Stif- 
tung des  Kloster»  Scbiffienbncg  und  geben  demselben  das  Patrooatsrecht 
Uber  die  Kirchen  von  sechs  genannten  Dörfern,  indem  sie  zugleich  die 
Compelens  deren  Priester  feststellen.  Act.  et  dat.  apud  caatmm  Clibeig 
'1162  mense  augusto.  (Urkb.  1,691  nro.  631.) 
.     Qedr,  GudenuB,  (Jod,  dipL  S,106A   '  ;i 

1162  seilt.  11.  Pabst  Viktor  IV.  nimmt  tiie  Abtöi  lioraersdorf  in  seinen 
Schutz  und  bestätigt  deren  Rechte  und  Besitaungfen.  Biauncii  3  id.  sepl. 
iad-  10.  1162.  pont.  a.  4.    (llikb.  1,692  nro.  633.) 

Nicht  bei  Jaß'e.  —  Nach  Jaffi  beginnen  die  PoMifikoisy/ha^e  Vikior$ 
IV.  vom  4.  Oktober,  dem  Tag  der  Weihe,  an;  es  mSstte  iao  kitr  poni. 
a,  3,  hmtens  doek  wm  Tage  der  Wahl,  Sept.  7,  an  gereehnet,  Ȋre  o. 
'4,  rieMg.  >  ' 

692. 

1162.  Hillin,  Erzbischof  von  Trier  und  pSbettieher  Le^t,  verleiht  dem  Klos- 
ter Schiffenburg  Pfarr- Rechte  über  sechs  neu  entstandene  Dörfer  und 
bestätigt  die  Piarr- Rechte  der  Kirche  zu  Gimes..  1162  ind.  Ö.  (wohl 
•10.)  concur.  7.    (Urkb.  1,694  nro.  635.) 

Oo^r-r.  Hegesten  8.  22.  Gedr.  Hist.-dij^.  U/Uerricht  von  tles  Uentifcn. 
rüter-iJrdeiis  [mmedietUt  nro.  65.  Oudenue,  Cod,  dipL  3ylQ62»  —  J^*- 
gen  imi,  10  vor  Sept.  24  faUend. 


uiyiii^ed  by  Google 


1163.  Hillin,  Erzbischof  Ton  Trier  und  päbsUicher  Legat,  bestätigt  dem 
Kloster  Laach  den  Ywn  P6ner  M  Önift  beansprnäten  Zehnten  vom 

tan  hySMßo  a.  legn.  IL  ivp.  8.  poqt  »li  IL  (Dckb.  1,696  iiro.^37.) 
Gm»,  Renetten.  S.  22^23,,  Qe^.  OUnther,  Cod.        IJX^A.  — 

*  694. 

1163  apr.  18.   Kaiser    riedrioh  I.  nimmt  das  Kloster  Ruprechtsberg-  in  sei- 
nen Schutz  und  bestätigt  dessen  ße8it7Aing:en  und  Rechte.  Moguntie  14 
j  ,  iic|l.  maj.  1163  ind.  11.  a.  regn.  II  (l^Q  12).  imp.  8.   (Uxkb.  1,6M 
r     nro;  636^)  .  • 

Nicht  bei  ßohmer.  Weidenbach,  }{egeste7i  vo?i  Bingen  S.  8  iiro.  76. 
Gedr.  Oudenus,  Cod.  dipL  l,24ö*  SotUmn  in  deuUcher  Uebersetzung : 
Kaiu»i.  hovfirm,  FreA,  dat  Kloster»  Rupreckitherg  8,  ö  und  EsOrtdct 
im  Notuenliatt  zum  Archiv  für  Kmde  östreich.  Gesehich tsqv eilen  1852 
mro,  ,12     m  (Mwud^' ü^bormtmti^),  ,  :  t 

^    •  •■     '  «§5. 

116S.  Hiilin,  Erzbischof  von  iner  und  pUbstlicher  Legat,  bestätigt  dem 
Kloster  Horreum  zu  Trier  die  forsteilichen  Reclite  in  dem  Walde  bei 
Casel  und  verschiedene  Anniyersarienstiftungeu.  1163  ind.  1  (lege  11). 
regnante  Frederico  augusto  a.  regu.  12.  imp.  9.  pont.  nri.  12.  (Urkb. 
1,698  mo.  ti39.)  " ' 

OoerZf  Uegesten  S,  23»  —  Wegen  Frieder*  a.  imp.  9.  und  ind.  11 
vom  jun,  IS^sept.  24  JaUend.  —  Da»  8iegd  war  wfgepretet 

6U6. 

1163.  Dorselho  hp«»tHtIgt  dem  Kloster  Arnstein  die  Schenkiir«:  Hnrtmd^Ä 
von  Mcmdhei  L':  über  Liindprf^ien  und  Zehnten  im  Kinrich  und  do5;  FVies- 
ters  (Todtrid  Schenkung  der  Kirche  zu  Böslich.  Treviris  1163  ind.  10. 
epact.  25.  concur.  1.    (Ürkb.  1,697  nro.  638i)'  "  '      '  = 

Go^rz,  Hegest f^7i  8.  2S.  GMr.  Honth.  1,699.  OvdemiH,  ('<J.  dtpl. 
2,15  ex  autogr.  (FischrrJ  Gesr/ih^ht»regvfter  2,'2S.  Kremer,  Orr.  Neu. 
2,190.  Browenis,  Metropol,  2,8.  —  Concur.  1  stimmt  zu  1163;  dage- 
gen weisen  ind.  10  vor  24.  Sept.  1162  und  epad,  25  in*s  Mr  1164. 

697. 

1163.  Derselbe  absolvirt  den  Friedrich  von  Menig  von  der  Excommunika- 
lion,  nachdem  denelbe  auf  alle  Bedrückungen  der  Leute  in  seiner  Hun- 
•   aekaft  abgestanden,  und  regelt  dessen  BeibgiusM  daaclbat.^  IVeveri  a. 
pont.  nri.  12.    (Urkb.  1,700  nro.  641.) 

Goerz,  Uegesten  S.  23.  Gedr,  ünnflier.  Cod.  dipL.  1^1.  ^  Wegen 
fonL  a.  12  «Um  Jahr  1163  angeMmmm. 


uiyui^ed  by  Google 


zw  zerbrochene  8iegd  wm  nHkem  fTodb  häm^  mm  mmm  BmM 

Hfti  28.  Kaiser  Friedrich  1.  be«tütigt  die  ron  Gertrude  von  Honrein, 
ßuriurd'B  Wittwe,  an  das  KlMter  RaTeni^irsUur^  u&ch  Frankenrecht 
geuMclilt  fikkenkong  aller  Umr  Ottlar  oml  ihrer  mibtt  und  ihrer  Toch- 
t«r  AJbnuÜA.  Dat.  ufnA  Fimn&enfiMrt  5  kaL  jnn.  1166  iod.  14.  «.  regn. 
18  (leg«  15).  hnp.  11.  (Oikb.  1,709  nio.  616.) 

Böhmer,  Big,  J«^.  8.  tSS  nro.  2517,   CMr.  Wm-tUwem,  Bubi, 
0,406, 

1166-  i>aa  St  Martina-  und  8«Ter9-Stift  (zu  MftftSt^maifcM)  T«rtrbpachtet 
einem  gewissen  Kudeugei  von  Merl  eetne  Güter  daselbft.  11^  md. 
lä.    (Urkb.  i,704  nro.  647.) 

Die  Ind,  13  JäUt  tu'«  Jahr  1165  vor  »»^i.  %4. 

UW.  UriLonde  ttb«  di«  BeüiMkm  Heft  m  BoH^BAnfMi  Abtti 
Ecfatemadi  durch  den  Gnfim  Hliwrirfi  Ton  Ntmnr  und  LaxcmboEg; 
1166.  (Urkb.  1,706  nro.  648.) 

Qedr.  BeHhiiet,  StüL  dt  Luxemb.  4,19, 

Bat  2Va  ZoU  grosse  runde  $iegd  poh  weissem  Wachs  «rf  mü  «elbr 
feiner,  weissleinener  Breittehwr  angehängt.    Es  zeig^  einen  voll  gehör- 
nieohten  Beiter  auf  einem  nach  links  schreitenden,  mit  Decken  behänge' 
nm  Rone,  den. Schild  rar  der  Brust,  eine  Fahne  »enkreeht  m  der  Beek' 
ten.    Wappen  nicht  eraichtUch,    Umechr^  goßu  wdeebt^, 

m 

110(2 — 1167.  Das  1  JoniCüpitci  zu  Trier  vererbpachtet  an  die  Gebrüder  H«r- 
hrariü  aiiU  ALakiirius  Güter  xu  liringea  und  Wintenü^cü  und  aeUt  deren 
{iecht8verliältcü&Be ,  namentlich  eq  dem  Ilof  iu  Peci  fca^  Qiu^  Dat. 
(Urkb.  1,679  nro.  61»  «a  e.  U60.) 

•  Die  im  der  Vrkm^  OenmvUen:  Qodetrid,  Dom^tvbstf  er^ekemt  mr- 
kimdUeh  Jim—U62$  'sem  Vorgäfiger  Bomheri  1X29  «uta*  md  eem 
Nuehfiflgtr  BudtV  i»»^  eretemwd  1167.  —  BemMmyt  JMeiif  von 
U63^6d  ¥md  eem  V^f^ämger  MiOm  nntrde  im  mJmmt  mm  Em- 
hiedtef  üoit  Trier  geteähU;  eein  Na^fdger,  der  Dümdechant  Johann, 
wird  1167  mim  eretenrnei  urknntBiek  genannt;  daher  >rt  die  ZeU  1162--' 
116f  mg§ne»men  worden. 

Dan  ftmiU,  eehr  eerstörte  Siegel  von  brüunUehem  Wo/oht,  circa  3 
ZeU  im  Dvrchmf^ser,  hängt  an  didoen  Lederstrei/tn  am  untern  umge- 
schlagenen Rande.  Es  ist  das  neuere.  Ein  links  sehender  Kopf  mf 
nem  roriclirix  gestellten  Bttittthild  in  rdmtscber  Kletdung,  in  der  ref  f'U  'i 
Mond  ein  geichUmenee  Buch  vor  der  Brust;  dit  lenke  üt  gmoii^^^n 


uiyiii^ed  by  Google 


V  *' 


«i  «Kb  !>«>*  toff  ist  mä  einer  Ki/MmX^  HiOi^eiuehein 

umg^.  Die  zwigchen  IMmgeleOu  XJmaehriß:  f  8YM0N BJMiONA. 
Dk  ffrkmtdt  «te  tmtk  tyro^nfikiH  mit  BtM  «ofaMu 

702. 

Ui^ — 1161.    Nachricht  über  die  Einigung  do8  Domkapitels  zu  Trier  über 

die  Vertbeilung  des  von  Erzbi&chof  Albero  zu  seinem  Anniversarium  in 

XtUr  Veraschten.  Ohne  Dal;,   (ürkb.  X,679  uro.  617  zu  c.  1160.) 

Wtgm  de»  ßorn^fiAantm  B^lf  die  ^eä  9^  liS^-^lW  jms^f^r 

mm,    Vergl.  wfrkerg^tmiie  Urhmde. 

In  Aiflo  wuf^umdm,  die  Siegel  <m  LefertHreifen  angehängt;  in  der 

Mitte  e^rographiri  mit:  OIBOORJFHVM. 

'  •       •        •  j 

703. 

1117.  Hiilin,  Erzbitchof  von  Trier  und  päbstlichcr  Legat,  schenkt  dar  Ab- 
tei de  Claustro  (Himmcrode)  Weinborge  bei  Keympt  und  Ländereien 
an  der  Lieser,  und  befreit  deren  OUter  von  Bede  und  Abgaben  an  die 
erzstiftischen  Höfe.  Treveri  1167  ind.  14.  epaot.  17.  coQcnr.  4.  pont, 
nri.  a.  14.    (ürkb.  1,706  nro.  6Ö0.J 

OoerZf  Kegesten  S.  23.    Oedt.  Heesiua,  Manip,  MimerpcL  ti.  16; 
hieraua  Honth,  1,601.   Eine  ähtdieke  Utk.  ohne  Dat.    Günther,  Cpd. 
dipl  ijiS^r.  —  Die  SieitkHtimmunge^  viden^ßrei^  e^:  Jnd*  H  v»m : 
fifi,  atpt.  ilßß  kie  dßMn  il^6}  epok.  i7  m'e  J.  U&Sf  xpnwr.  4  inV 
J.  lids  m^  14  dm  Jahr  IXW,  nnd  weieen  mehr  in  d^  An^ 

fiuig  de»  Jahre»  ließ. 


\m.  Derselbe  p^i'^der  Ajbiüi^  MeOiich  ,«iitM^liiiii«|i^ 

'^"iMldieü^en  M']QSfi|. ''^MvM^  1167  ind.  15.  epact.  IfmSS».  4. 
•  \Vtkh.  l,TOt  Mi'  651.)  . 
'    Ooerz,  Regiiäm  8.23.  —  Wegen  ind.  16  vor  8  pt.  24  Jaäend;  dm- 
gegen  faüen  ädet.      ^116ß  und  ^aneur.  4  in  l!%. 


1189—1168.   Dnising,  Subdiakon  und  Canoniköi  der  6t  Sartinakirche  ra 
Bingen,  schenkt  der  Al>tai  St,  Iw^min  zu  Trier  Mm 'Baas  au  Bingen. 
""btt&'lhit:  (ürkb.  1,628  WoT  6tÖ  tu  c.  lisij        ^      .^^ü  ml 
Der  Abt  Siger  t>qn  St.  Maximin  erscheint  urküncRich  ItS^  a^. 
116S.    Sdn  Vorgänger  Gerhard  zuletzt  1138  Aj^i.  5  und  »eiA  Narfifei. 
ger  Arnold  iuäret  ÜS8i  dieditr  1139—68  angMnmm. 

liCO — 1169.  Urkunde  iibor  die  sdiiedsrichlcrliche  Entscljcidung  dos  Dom- 
probstes  H.(ermanii)  von  OöJn  in  einem  Streite,  des  Klosten  Laach  mit 

•  \  dem  e0^1i^  Ba^  liiegeifi  «Km  MtiUtMin^V>üBA  FiscLerei  AAtbeUs 
C^  'fiied^).  OMDai  (Urkb.  I,T«hfli^^»li^i^flM:r^ 


Digitized  by  Google 


wm  Ob  ««eMif  w^mdk^  m  La^omM,  üfük  im^tm^  Bern 
Vorgämget  ÄdeJhdm  IWa  ^t^dem  wkd  mm  ifaekfiOgm  BHm»  JldV  mi 
tratenrnaJ ;  daher  1J€0—  1J68  angmoimn'^n. 

Zwei  eirunde  Siegel  von  iceij*a*'in  Wn^hs  hängen  an  hänfenen  Bind- 
fääen;  a)  2  Zoll  breit,  J  Zi.M  hfwh,  vndd^nformig,  zeigt  ein^n^eisdi- > 
*    chen  auf  etnein  Sensal  ritzend,  die  Rechte  'lehrend  in  der  Böhe,  m  der 
Linken  ein  gesfehloxnenen  Buch.   Vmschrip  frp^'  äff  >/f-m  eoncäien  Hand: 
HERIMAN'  DI.  QUA.  MAT.  .  .  .  E.  E.  /.  ntU  ET  ABmiD.  bj  i$t 
da»  grojtse  Siegel  de»  St,  (Jasmmstißs  in  Bonn, 

UiS»   Hillin,  Erzbisohof  von  Trier  und  päbstlicber  Lcgai^  vertauscht  miil 

der  Abtei  St.  Martin  zu  Trier  sein  salischet  L«nd  zwischen  Weleii  und 
'.  Sftfeo  aod  e wischen  Graaeh  und  Zehingen  gegen  den  Weiher  an  dflci 
Abtei,  und  bestätigt  doren  Rechte  und  Bcsitzun^^on.  ind.>l.  ron- 

eur.  1.  cpact.  9.  u.  aepi.  16.    (^ürkb.  1,709  uro,  6oH  ) 

Goerz ,  l{*  g>'.^tf;n  S.  —  Wegen  aepi.  n.  16  und  eoncur.  1.  rvr 

IIGS  inai  17  und  nach  Jebr.  2ö  /aUend,  irotit,  auch  die  übrigen  ^eäan- 
gabeu  pwaen,  .   •  ' 

708. 

1108.    Der  Abt  Ludwig  von  St,  Euctiarius  (St  iMatthnis)  zu  Trier  ^iebt 
'    das  salische  Land  „czu  Bungarde"  zweion  Bauern  in  Erbpai^t,  um  et» 
in  Weinberge  umzuroden.    1168.   (ürkb.  1,708  nro.  652.)     '  *  •* 

U4ji~1196«  prk«Q^,;dMB  dic,S5||De  Tldericb's  Ton-^iffbenbofn  das  beim  | 
.  Tode  ilqreB  Vaters  der  Abtei  Kcbtcrnach  übflrgeb«a»e  Allod  bei  Kadin- 
\  gen  Oj^ci^  Äem  Tode  ihrer  Mutter  zur  Hälfte  gegen  Güter  bei  S'^hweich 
ond  Kurtscheid  eingetauscht  haben.  Oiine  Dst.  (Urkb.        jSacUtr.  47.) 

AM  Gffdfrid  und  dessen  Nachfolger  Oerard  von  Echternach  kont' 
men  in  den  Ürkund*'n  114'J — 43  und  resj).  1157—1166  vor.  Der  Abt 
Hxchard  vmi  Springiersbach  1163  zum  letztenmal  und  dessen  JSachfalger 
1169  zum  erttenmai  vor, 

i  IIA  ■  . 

UM— 1169.   Urkunde  über  des  Ritter^  Sigfrid  und  seiner  Genyih^bi.^tu- 
üatkf  J^^MpkoBg  der  der  Letztem  aus  dem  jeicheo  Xachlass  ilu*cs  Va- 
ters Ajbero  zugefallen^  3  Höfe  üri|esfcld,  Wolmcrod  und  Prink«^ 
schcn  den  Bächrn  Elz  und  Lieser  an  das  Kloeter  Springiersbach,  und 
über  des  Klo.<tei's  ( ro-^^cnverschreibung  von  8  Fuder  Wein  jährlicher 
Rente  an  die  Ehefrau/  Olme  Duf.    (Urkb.  2.33  Naohtr.  48) 
i      '    Wegtn  de»  in  dtr  Lykunde  genanntm  Abtes  Richard  i>&n  Sprin-ji^rttii 
:    lach  1120 — U€9  angenommen.     ]  on  den  Zeunrn  erschetTtAf  berctts  ur- 
■.  kmdlich:  Hem  icuB  (ie  Uhiena  et  j raier  ejua  UvdoLpku«  1130  vnd  1144 
vmd  Thßodiriam  dkMottena  1130,    \   •     .  'I      :  '        !.  .•>'  ; 


Digitized  by  Google 


:■  :        \  .       .  71t 

^'Mi'A^lli^t  Der  Abt  Richard  von  Springiersbach  beurkundet  den  AAmi 

dniger  Ländereien  su  Pruttig  und  deren  Belitz -Verth  eidig  ung  gegen 
erlittene  Anfbehtungen.  C^e  Tht  (ürkb.  1,598  uro.  540  sa  1120— 
1162.) 

Die  beiden  ersten  Acbtc  mn  Springiersbach  führten  den  Namen  Ri- 
chard, welcher  vrhnndlich  1120 — IWS  vorkommt;  der  Nachfolger  God- 
*     frid  zuerst  1169.    Die  gpnanntfn  Johann  vo)i  I^bemach  und  seine  Oe- 
mahltn  Matlnlde  trt/'Jen  IIHO  genannt;  Hudolf  v.  Elz  1157»  _  Die  G«- 
brüdtr  Kudvlf  und  Ilti/irich  von  Ulmen  1130  vnd  1144. 

Das  Siegel  con  rotliem  Wachn  ist  unten  aufyejjrcast.  K.-<  /^^  rund, 
2'/ 4  Zoll  gro»{i ,  und  zeigt  finen  mit  eimni,  Barett  bedeckten  Gei»tlichen 
in  weitem  Kleide,  in  der  Rechten  den  Stab,  in  der  Linken  ein  gescMoi- 
9ene$  Buch  drückend.  *Die  freistehende  Umschrift  heisst:  f  RICABÜ'* 
ABB.  DL  QBA.  DE,  SPRENKlHSBAa 

;  ■  '  "  •711    •  •  '  •  ■ 

1129—1169.  Der  Priester  Rudenger  vcrmaclit  dem  Nonnenkloster  (St.  Tho- 
'    .  mas)  bei  Anderuach  Weinberge  zu  Bodeudorl  an  der  Ahr.  Ohne  Dat. 
.(ürkb.  2.34  NacLtr.  49.  )  ' "  •  <     '  •  ■  • 

Da  ii'21f  ila'ii  Kloster  von  dtm  Erzbischof  Metr'nher  von  Trier  wie- 
der hergesfeUf  und  dem  Alt  Richard  zu  Sßringo  .^harJi  untergeben  wor- 
den, die  Ztil  11^9  bi^  1160,  wo  Rirhard's  Narh folger,  AU  Oodfrid, 
zum  erstenmal  urkundlich  vorkommt,  angenommen. 

718. 

.IIIM^.   Graf  Heinrich  von  Luxemburg  nininjt  die  Abtei  de  Claustro  (Him- 
.merode)  mit  ihren  Gütern  im  Bezirk  des  Hofs  Wittlich  und  in  seiner 
ganzen  (irafschaft  in  seinen  Schutz.    TreTeris  1169  ind.  2.  epa«^  20. 
concur.  2.    (Urkb.  1,712  nro.  656.) 
,  .  Gedr.  Heesius,  Manip.  Uimerod.  S.  9.  Bertholct,  llist.  de  Luxetnl. 

4,20.  —  Wegen  ind.  2  vor  sej/l.  24  fallend.  Epacf.  rtnd  cuncur.  stinmien. 

Die  beiden  Siegel  oon  rotheni  Wachs  hängen  mit  dicken  Lederstrei- 
fen an  (Um  umgeschlagenen  Raml^  der  Urkunde.  Da^  kreisrunde  des 
Graft-n  zeigt  ihn  vollständig  geharnischt  auf  einem  ruhig  nach  links 
sdireittnden,  unbedeckten  Pferde,  dan  mit  seinen  Lassen  die  ni<^t  einge- 
kreiste Umschrift  durchbricht.  Die  grade  gehaltene  Lanze  hat  ein  FiAmr 
iken  mit  3  Wimpeln;  da»  vor  die  BruH  gMUene  hitnformige  StAiäd 
hal'uM  he&t  erktmbaru  Wappengeu^en»  Bo8$  »nd  Beiier  tmd 
^    ih^tef^  geMeüä.    Vihve&rifi:  Hemrvm, 

714. 

*  lütt.  Uillin^  Erzbiscboi-  vim  Trier  und  pftbstlicher  Legat,  bestätigt  der  Ab- 
tei de  Claustro  (Himmerode)  die  Schenkung  Hesso's  von  Ruxei  und  der 
Bauern  su  Littge  über  einen  Wnlrl-  und  Weidedietrikt  daaelbat.  1180 
(lege  1169).   (Urkb.  1,711  nro.  65ö  zu  1169.) 


uiyiii^ed  by  Google 


Ooerz,  Reffesten  S.  23.  Gedf*  HeesiuSf  Mmip.  Htmerod,  8.  9;  hier- 
aus Honth.  1,601  nicht  so  voUstttndig ,  ik0e0n       4ei  JkmH» 
ind.  2  .  aho  cor  Sept.  24  fallend. 

Das  Siegel  des  Juzinschojs  von  roth&m  Wachs  ist  an  einem  doppel' 
ten  Lederstrei/en  der  unten  ungeschlagenen  Urkunde  angehäfiigL. 

TO. 

IWl—tM'  Enbisohoi  fiUlm  m  Trier  verffündet  der  AM  de  CbiM» 
.  (Himmerode)  iOr  30  Mark  sein  Mod  Stoffelbcrg.   OJboe  Dat  (Ufkb. 
1,712  uro.  e&7  SU  e»  U60.) 

Oaen,  Segesten^  8,  23,  —  Wegem  des  AU»  QiSbeH  «w»  SUmmercdB, 
desse»  Vorgänger  Ramnulf  llffT  wlM  urkundUeh  ernAemi  mid  de» 
im  oet.  23  effil^  Todes  des  Er^M^  BiUm  $167-1169  imge- 

nCMMMM* 

m 

1158— 1169.  ürkimde,  den  Heisso  Ton  Horreom  sdn  Allodinm  imd  die 
Kiirdie  sn  Rnmesbaeh  dem  Kloster  Medaefa  gesebeokt  liabe  vod  nie 
Letsleres  aieh  nach  cless^  Tode  mh  seiDem  Bruder  Amulf  /  ireleher 
diese  Sdienkung  angdochieiif  Terglldieii  liabe.  Temporibns  HSlhii  a^ 
diieipiseopi  Trevirorom  et  abbatii  Hediolaoeottom  Adeftrimi  (OtklK 
d,346  im  Naehtr..  10.) 

Gedr.  Ho^er,  Zeüsebrift  Hülm,  iMMo/yo»  Trier  im— 

1169  oeL  23. 

m 

1109.  Der  Abt  Arnold  Ton  St  Haldmin  bei  Trier  betukundef  «tf  *e  Neoe^ 
da  die  Mbeire  Orkonde  bSerllber  Terlorea  ^gej^ugen  iaf,  ^  fie  CVafo 
Hasecha  «Sdi  und  ihre  Naehkommeittehaft  eeilier  Abtei  zinfpfliehlig  ge- 
natdit  habe.  1169  ind.  2.  epact.  90.  oonedr.  2.  ejdo  decefinovmU  12. 
OalixCo  papa  presidente  apostolice  sed!.  Friderico  r^nante  Rom.  impe- 
ratore.  Philippo  Colon,  aepo.  Hillino  Trev.  aepo*  tone  temporia  iiinr> 
mitate  pregravato.    (Urkb.  1,713  nro.  658.) 

jDrt  ind.  2  mn  24.  8ept.  ztt  Eitde  und  Hillin  am  23.  Okt.  ."tarh.  tce- 
gen  ^tune  temporis  infrmitate  pregravato"^  gleich  vor  Sept.  24  an:vvh' 
men.  Auch  stimmen  die  flbrigen  Zeitangaben  (doch  statt  deoennov.  cyd» 
12  hesser  11), 

718. 

U€2.  Das  Collegiatstift  S.  Pctii  (sc.  S-  Casaii)  zu  Bonn  m^uft  seinen 
freien  Hof  zu  Spei  an  der  Mosel  für  60  kölv.  Mark  an  den  Convent 
SU  Springiersbach.  Colonie  1169  regnante  Friderioo  imperatore  victo- 
riooo  et  presidente  dno.  Philippo  ^enernbili  Coloniensi.  (ürkb.  2,35  nro.  1.) 

Oedt.  Günther ,  CW,  d^.  1^99.  ^  Da  mter  Zert^  Amt^M 
Eric^äkUer  vtvn  Trier  genannt  tvird,  ho  ffiUi  die  Urkunde  t//.>  feute  T  "t- 
tel  des  Jahr»  1169,  indeit,  dessen  Vorgänger,  Jürsbisishof  Hülm  won  Ir%er, 
1169  oct.  23  gestorben  tear^  .  ,  ■ 


uiyiii^ed  by  Google 


EnibbeM  Arnold  fon  Trfer  verglicht  die  Abt«i  8t  BlizMri.lMi 
Trier  mit  ihrem  Lekensmatiti  QodUtid  von  Zirel,  indem  er  einen  von 
Letttenn  j&hrlich  zu  zahlenden  Zin«  ron  15  kölu.  Schilling  auf  9  herab- 
setzt und  der  Abtd  das  Patronatsrecht  Uber  die  Kirche  zu  Lessenich 
restituirt  1169  regiuinte  Friderioo  ^^lorioM  Romanor.  imperatore.  (Urkb. 
2,  nro.  2.) 

Goerz,  Regest.  S.  %3.    Qedr.  Chtdejius,  Cod.  di'pL  3,1066.  —  Da 
Arnold  »ich  bereits  Erzbischof  von  Trier  nem^t,  in  das  Ende  1169  fallend, 

.  m 

Aibt  Fnlbctt  -TdD  Laach  beurkundet  ,  dass  er  Mr  4  Mark  die  Hälfte 

•  iiiMr  liühie  an  Bendorf  gdutuft  und  dem  Verkäufer  und  deasen  Theil- 
haber  an  der  Milblo  dow  RUdLkanf  nach  8  Jabrm  be«nU%t  habe. 
Facta  anno  quo  dam.  AnralA»  «oMnmtai  etk  Trav.  Mpaa.  (Urkb. 

2,73  nro.  3.) 

Qedr.  Wegeier,  KUmter  Laach  2,11.  —  Da  nach  eorhergehendein 
Regest  Erzhüchof  Arnold  von  Triei-  noch  zu  Ende  des  Jahr»  ItSB  die 
Weihe  muss  erhalten  haben,  in  dieses  Jahr  m  setzen» 

m. 

l|7<^.  Erzbischof  Christian  von  Blainz  beurkond«!  fliM  a«£  die  Büage  äln 
Probstei  ]^l«haKd  vo|)  BavoQ|;i«rBbiirg  g^gen  dessen  Vogt  Friedrich  er- 
folgten Rechtsspruch,  wonach  Beider  Rechte  fes^estellt  werdest  1170 

lod.  3.  regnante  imperatore  Friderico.    (Urkb.  2,37  nro.  4.) 

Oedr.  Gunther,  Cod.  dipL  1,400,  —  Wegen  ind,  3  noch  vor  sept. 
24faUemd.. 

'       -  ' 

im.  24.  Kaiser  Friedrich  I.  ^»eaiätigt  dem  Abf  Godfrid  von  Spriogiers- 
,  bach  das  1144  diesem  Kloster  v^n  Kaiser  Conrad  ertheilte  Privilegium. 
Col9iikike.  6{  ka).  jul.  Il7l  ind.  4.  a.  regn.  |d  (riohiig«r.90)  ji^f^.  1^  (rieb- 
'"  Öger  17).    (Urkb.  2,39  nro.  4  a.) 

Böhmer,  Kaifer-Regf^  8,  W,  nro.  2m,  Qefir,  Aota^  F^cd^  ^3,118 
exautographo.      '      ' '"       .  \  .'iM.rV      ,  . 

m.  , 

UH  «yt  1^  Enbischof  Philipp  von  Cöln  reformirt  mit  Rath  der  Ersten 
fl«i|ier  KSrehe  and  Edeln  des  Landes  das  Sob<fllSBng«rieht  sa  AnderiMtflv 

*  ^'indem  er  statt  der  bisher  ans  gqringeno  ond  Srmem  Stande  genom« 
menen  14  Schöffen  andere  aus  vomehmerm  einsetzt  und  die  Zahl  der 

bei  wichtigern  und  gojingern  VerhandlunfjeTi  gegenwartig  sein  sollen- 
den {iestsetzt.  1171.  l6  kal.  oct.  presulat.  a.  3.  (Urkb.  2AX  uro.  5.) 
'     Qedr.  Oiinther,  Cod.  dipl.  1,407.  ' \     :     •      >  -^^m.  >T 

Itlt  Der  Abt  Rotbert  von  PMm  inmi9«Brt  ;dM  IWhalai  d^ 


i  III 


Digitized  by  Google 


zu  Prüm  die  Kirche  zu  Justen^  regelt  die  am  Feste  von  Maria  Gebart 

Btattfindenden  Distributionen  und  bestätigt  seines  Vorgängers  Rotbert 
Schenkung  des  sali^clien  Zehnten  an  dieses  ötit't,  worüber  un^r  dem 
Abt  Rether  Streit  entstanden  war.    1171  ind.  4.  epaeL  l^,  4M0<)tir.  4. 
j       rc^ante  iniperHiorc  Frederico.    (ürkb.  1,42  pvo.  6.}.  .  ^ 

m  •  .... 

\i\Tl*  Der '  Abt  Gre^r  von  Prüm .  bieetktigt  jdie  pnter  ^inem  Vor^^üiger, 
dem  Abt  Rotberty  erlassene  Verordnung,  dasa  nur  ä  it^üLlen  sa  Hflne- 
tereifel  besteben  sollen;  besti'mttty'dass  eine  dem  6tift  daaelbst  und 'die 
beiden  andern  seiner  Abtei  geh()i^en ,  ubd  deren  Gewinn;  gieiclin<BW% 
vertheilt  Mrerdeo.aoUe^.  und  Uberlässt  dwÜMiiere  Bestehen  der  unberech- 
.    tig^ /Jitthieu ,  wekliÄ  er  den  dreien  antergiebft,  mit  Aasnafcgie  einer 

I.  1,'iam  Nooerbaoh  von  ihm  mr  Auahilfe  bei  troobener  ond  heisaer  Jahres- 
zeit angekauften,  dem  Ermessen  der  Abtei  und  des  Stifb.  1171.  octo- 
gesime  indiotionis  anno  4.  cpact.  12»  eoliear«  4»  NignAnte  Friderioo  im- 

.  ...  >.pWÄtore.    (ürkb.  2,44  nro.  7.) 

Wegen  ind*.  4  w  a^,  24  JoUeiuL 


ifn.  Iiilibiseh^  Philipp  von>  6shi'bieiHlf^  voriMrgeMfle  YtiMkraAiin^'iUi 
<"  '  AbtS' Gregor  ?on  PHMi  Ober  dte  9  fimnkmoHfeb      Mifofitteilid.  Dat. 
"  wi«  vertMr.-  VOM.  2/15  nra.  8.)'  •     '  •      '  ' 

.  ,    T^T.  > 

1171.  Derselbe  bestätigt  in  seiner  Generalsynode  des  Abts  Robert  von  Prüm 

üebertragung  des  Investiturrecht»  über  die  Kirche  zu  Justcn  an  die 
Probstei  des  Marienstit't>  zu  Prüm,  und  dessen  Bestimmung  über  die  3 
Bannmiililen  zu  Münstereifel;  sodann  d;i  in  diesen  Tagen  der  genannte 
Abt  gestorben  sei.  (noch  am  Schlüsse  der  Urkunde  nach  dem  Datum) 
auf  dessen  Nachfolgers,  des  Abts  On^i^or,  Sciircibcn  an  ihn,  «lesseu 
Bestätigung  wegen  die-ser  Bannmühlen  und  Ankauf  einer  vierten  Mühle. 
1171  ind.  4.  epact.  12.  concur.  4.  regnante  iraperati^re  Friderico  in  ge- 
nerali sinodo.    (Urkb.  2,46  uro.  9.) 

Oedr.CHMker,  Cod.dipl,  1,40S.  -  Wegen  ind.  4  vor  9^  24  foOemd. 

...  M  .  .  . 

1171-    Erzbischof  Christian  von  Mainz  befifeit  di^  im  Rheingau  und  an  an- 
dern seiner  Kirche  gehJirigen  Orten  gelegenen  Besitzungen  dis  Non- 
nenklosters Ruprechtsberg  bei  Bingein  Von  aller  bischöflichen  Bede.  1171 
-    ind.  4.  regnante  imperatore  Friderico.    (Ürkb.  2,48  nro.  10.) 

Weideyihnch,  Regelten  von  Bingen  j*.  .9.  nro.  8t.  öedr.  J^r^bischöß, 
konßrmirte  Freiheiten  des  Kl.  Hiijfrerht.sherg  20.  livdmann,  Hheingaui- 
sche  AJterthiimer  757.  Wih'dtwein,  Nova  Üvba.  3,  prctef.  7.  —  Webern 
md.  4  noch  oor  sept.  24  Jaüepd.        •  't  iu»v  i,-r,ijA  «.  /    .>  i  l'li 


Digitized  by  Google 


Uli:  ErsibiBc^of  Arnold  von  Trlor  brnrkuhdet,  das6  Helewid',  die  WittW'J^ 
Richard'«  von  Mander8chei(i  rmd  ihre  Söhn^?  Hfthard  und  Walthor  die 
•ScheükuBgen  ihrCÄ  Gemahls  n  sp.  Vaters  Uber  die  Weiffir«^rcrhtig'koit 
za  Klein-Litge,  einen  Thei!  des  VVfilrlc?  bei  Reinbolf1i%vrMler  und  den 
Zehnten  zu  Platten  an  die  Abtei  de  Claustro  i  riinMnerode)  bestätigt 
haben.    Acta  ap.  Manderscheid  Concur.  4.  epact.  12.  iod.  4. 

(ürkb.  2,48  nro.  U.) 
■  *'*"  *   Ooerz,  Regenten  iS.^  23 — 24.  — .  Wegen  iniji.  4  noch  vor  ätpt.  J4  ' 

b    r.i  'p^  .»fi    ,    t        i    !■■./     !  ./     '     »T       i      .J   '    .'   .V.llltl 

%rr^      i>*'i  i>  / !.« "-i* '.  .   1   i  "I   1  III ,      n> h  ..ff,  ij 

im.    Kaiser  f'i'irdrich  I.  beurkunde^  das»  der  EJfzblachof  Arnold  ton 'Eriar 
*  ^erti  Herzog  ßcrthoW  von  Z&hringch  lind  dessen  Sohnö  Betthold  geigen 
860  Mark  SUbeta^  Welbbe  dieselben  nach  dem  Tvde  des  Grafcii  Heinrich 
von  Namur  zahlen  sollen,  des  Letztern  tricrische  Lehen,  mit  Ausnahme 

der  in  Afterlehen  gegebenen  Vogtci  von  Wittlieh,  übertragen  halje,  be-. 
stimmt  den  ßlschoC  Kudolf  von  Liittich  («'inen  Flcraog  von'  Ziihrmgcn)' 
zum  Vormund  des  Sohnes  Borthoid,  falls  letzterer  beim  Tode  .'meines 
**' Vaters  noch  unmündig  sein  sollte,  und  verpfiindet  mit  Günsens  seines 
Sohnes  Heinrich  dem  Erzbischofe  bis  zur  Auszahhing  dieser  Summe 
seinen  Hof  Cröv,  wie  aucli  der  Bischof  von  Lüttioh  in  gleicher  Weise 
..  ,1, seinen  ilot  zu  Cj>)veru  verpfändet.  Acta  ap.  Noviama^ura  J171  inti.  ,-|..  ^ 
,  ;  a,  reg^^.  ^Q,  imp.  i8  (^5ge  17^.    (Urkb.  2,39,nro.  4b.)        ,  / 

Nicfi$  ^^^Böhiner^      Öei^^j  ^9^^^'  ^.»^^3.  —  Wtgm,%n^  vor 

.  ^     ^4  fi^  ^^fi^     «'♦,,'?r,'jw<?oÄi,^»»v  . 

Ittl.  Erzbischof  Arnold  von  Tnor  ]^earki^et^  dus  «1^  Graf  .voa  ^aIiQ  nnci 
Wilhelm  von  der  Lcyen  auf  Hire  uurechtipässigen  vogteilichon  Anspräche 
über  der  Kirche  St.  Trudo  Hoif  zu  Briedel  verzichtet  und  I  nselben  vod 
•Her  Vogtei  frei  erklärt  haben,  und  belegt  alle,  welche  dergleichen  Ad- 
..I  Ufirilchj»  ferner  e^eben  wUrdep^  n^'t  der  Strafe  der  E.\comQ|iHDic«ti8fi|t 
1'  .ijJ171  regnante  Friderioo  imperatore.    (ürkb.  2,50  nro.  12,)  .: 

 m       .  •  -  • 

UTl*    Derselbe  beurkundet.  <\hhh  Theuderich  von  Bruch  und  dessen  Brüder 
Gerard  und  Fridelo,  näclulcm  sie  erkannt  haben,  dass  ihr  Oheim  Fri- 
'»'■  deio  den  Hof  von  Himmorode,  Welchen  derselbe  von  dem  Grafcji  Con- 1 
'hid  VOM.  Liiiemborg  ad  Loftveii  hatte,  dem  Kloster  HiminerfKie  auüick- 

v  -ma  wn£  im  AiMfMk»\'Jk'4nBm  Aete  «päd 

'».GlMünni  im.:«  (l7tiht'ld^  m;  'ld.>  ^  < 

■n  i>  biMimmi'StgMlfm  8»  24»- Iii  .T>;.cj  •.  -.l.  vy^^-^-A  ^i:  h  r  - ^  :*Hi'jd 


1«!  i  I  t 


uiyiii^ed  by  Google 


m 

Uli.  Oer  Abt  Gregor  to«  Mm,  meaeri       bfitKt^di«  Bmtitmvngm^ 
. ,  uSßm  Vorgängers  Rotberfc  flb^  dl«  Bannwlttikwi  m  If^niiiwtilM  und 
MHMft  AjilMif  flineir  ««dm  MoUft  d«eHwt  li7S  u»4  (,  .pft^  S8. 
rfHPiMta       Frtdnioow  (Ui&liu       nr^  14.) 

1^72.  Der  Decliant  A\  alther  von  St.  Simeon  zu  Trier  beurkundet  einen 
mit  Zustimmung  des  Erzbischofe  Arnold  (von  Trier),  derzeitigen  Prob'^tes 
des  St.  Simeonsstifta ,  mit  der  Frau  Lifmudis  und  deren  Sohn  Ernesto, 
welche  behufa  Aufnahme  in  die  Ck>nfrate*uitiit  des  Stifts  demselben  ei- 
nen Weinberg  nebst  dabei  gelegenen  GebfiudGE  vermacht  haben,  fgp* 
schioiaenen  \  crtiag,  wcgca  Lieferung  eincß  Zinses  wühreüil  ikr^  i/cb- 
sdt.  1172  pont,  Arnpidi  a.  a.   (Urkb.  2,52  nco.  id.) 

735.  ' 

Uli.  Der  Abt  Reiabold  yon  S.  Mme  ad  Mact^es  zu  Trier  bemknndet, 

ron  H^rich  von  Oladbaoh  für  6  Mai^  iwei  Weinberge  zu  Lieser, 
welche  ihm  bereits  für  5  Mark  ?erpCUidet  waiea^  yek^aft  au  haben. 
1172.  (Urkb.  2,&3  uro.  16.) 

m 

UtS'  Dns  Domcapitel  zu  Trier  beurkundet,  dus^  die  Abtei  Metlach  an  du 
Sa&i  eiucQ  Hof  mit  Kirche  am  Moselnfer  za  Trier  besitzt  und  davon 
sämmtliche  Zinsen  and  Zehnten ,  mit  Aoanahioe  ron  2  Ohm  Wein, 
welche  jsbrlich  an  die  liarienlSrdie  bd  der  Uoielbrltdte  fidlen,  beMit; 
in  Folge  deaaen  der  Domprobat  Bk(vdolf),  welcher  «la  Paalor  dieier 
Marienkirehe  aSmmttiehen  Zehnten  beanapmcfate,  aaine  AnfprQclio  auf- 
gibt.  1173  ind.      (Urkb.  ifA  nro.  17.) 

DU  Indlfaion  6  pa$tt  me&e  za  IffS^  aoiwkm  «v  il72  hk  «cpl. 

737. 

1178.  KrBbischof  Arnold  ron  Trier  fieurktrndet,  dafs  Kiehard  von  Ctotlen- 
bach  dem  Abt  (  I  jdfrlii  von  Springiersbach  und  desse«  Klostei-  einm 
abgabenfreien  .Mansu»  zu  Engrammerode  geschenkt  habe.  11?$  ind.  5. 
(Urkb.  2,55  nro.  18.) 

Ooerz,  Uegesten  ö.  J4.  —  Die  Inctiktion  ö  JälU  in  1171  aepU — ii/:^  *e^. 

'    ,         l    l  <  ! 

i  •]  •  ■  i       ..  .     1  I  .  ^1^-  .  . 

um  DHirfba.  bewlniBdek,  4aa»  dip>6ehrtidagi  »flipp,  ilnt  Aneelae  von 
I  IPndarfarf  gevHsae  Uaietmtti  Oini  Tatort  BmWV  n  fiemboMa^er, 
'  '^bfibaltlich  eines  Jahnioatt  raa  6  Denaren^  Und  ihre  tmitat  Be- 
s.  Sitzungen  ».iV  Awiftfl^m  ■  igimm  iTnliiiiiiniii  wim  flfl  nninMii.  drm 

Kloster  de  Claustro  (Himmerode)  .geacteeakt  haben;  und  Hbergaebt  ab 
Lehenharr  dem  Kloster  diese  GKkter^  indefeL  er  w^aieh.  diean  mA  eine 


uiyiii^ed  by  Google 


.«BiMre  MMaäng  w  tfariinit)  eines  Mmet  Rudolf 's ,  für 

«n«  dem  Conrent  scholdig«  Samme  ton  awOlfthalb  Ifark,  doren  Ge- 
nelunaguilg  derselbe  bei  ihm  zu  Neoerburg  nacbgcmieht  hatla^  beitätigt. 
1178.  opact.  4,  concur.  7.  ind.  6.    (ürkb.  2^6  nro.  19.) 

Gotrz,  Hegttten  d,  24,       Wngtn  ind.  6  wr  tepU  M  falUnd, 


117t.  Snbisclutf  Arnold  tob  Tm  htmkwML  «aea  Vei^lwih  der  Qebrtt- 
der  Hafind  und  Alezander  Ton  Neamagen  mit  dem  Abt  Glsflbert  und 
CooTent  de  GUuutaro  (Humnerode)  über  den.  Zehnten  in  der  Pfinrei 

iMif.  iatM^/Ti«^  li1i8.^>P(kbw  :^o»^H   ^rh-  6812 

Uli-  Erzliiscliot  Pliilipp  von  Cüln  betreit  die  <  >iitor  dea^St.  SoTerillMtifb 
zu  Cülu,  weiche  dasselbe  zu  Rheiiso  besitxti  nachdem  er  die  Vogttt  da- 

^•^^^;;id(bf^^filr  Mark  ron.^em  Grafen  HeiBrich  von  Saffenberg  wieder 
•an  tich  erkauft  hat,  von  alkur  Vogtei^  da  dasselbe  ihm  zu  deren  Bück- 
ka|^  faiejl|9fliel;^,\g!9We8eD^  jmd  J^^^  4^e  Ton  aeinein  Vorgänger,  Eck- 
mtcfaof  Arnold ,  demac^i^  J|#  iuA  im  iKIoeler  Belage  gemeii^aft- 
lioh  gemachte  Schenkung  eines  Berges  und  Waldes  duelbst,  indem  er 
aogleiob  der  Letztem  Grenzen  besdireibt  1174  impevatore  Friderioo, 
.  «.  pteiulatut  64   (Urkb.  2,58  nro.  21.)  .  . 

CMt.  Gümik»,  (Jod.  14^. 

•   ■  •  Iii,  ; 

1114.  £csbiäcliuf  Arnold  von  Trier  beurkuncle^  daw  ^T(|j^ericb;  der  Sohn 
Friedrich*8  von  der  Brücke,  dem  Kloster  de  danstrd  (^Hunmerode)  den 
Zehnten  ^on  dessen  Gütern  in  ^iler  Pfarrei  Gordel,  mit  Cionsens  desLe- 
hmußum  imhtig*ä  woA  der  BrMke^  gegen  eine  Jtkmm^  m  8  Mif- 
.  ter  Fmoht  erlaieen  jmA  msk  apKter  der  Obe^T^hewihitf  Wimeh  von 
BeMb^MiaüneoOoMttiftdaMisigelleBliabe.  1174  (UrU»«       nro.  82.) 

1114  dce.  20.  .€k)d&id,  Abt  an  Spnngiersl^  i&d^  iT^iiiäb^  ^men- 

iSTömum  gesohdie^  #61^6  dimn  Kloster 

gehörten  und  Zins  gaben,  an  Oaiio^^is  iis  8t  AHheö'fcMM,  von 
dem  sie  diesem  Stift  im  Testament  vermnriit  worden  waren .  naohdem 
ref,^ndb^  qiit  den  Leuten  wegen  Uebernahmc  dos  Zinsog  nuf^n^b^  Gnmd- 
fttt^lre,,Yei^chfin  hatte,  und  der  Zins  noch  um  12  Denarien  verme&rt 
worden  war.   Actum  ap.  Jioneqifi,  1174  13  kf^j*  Jm. 


1118.  Der  Abt  Ladwig  von  Echternach  verleiht  dem  Abt  Wibert  iro«  Ton- 

46a 


Digitized  by  Google 


i  730  a^KMin  Mm.  T4»-^m. 

gerlo  tind  däflsen  Nachfolgern,  als  Pastoren,  flin  Biiinhi  ini  Alfoun  mit 

der  Bestimmung,  dass  jeder  neue  Abt  dieselbe  von  dem  Abt  zu  Ech- 
ternach empfangen  und  jährlich  ffjr  den  Zehnfg^niiss  1  Mark  Sllbera 
zahlen  soll.  1175  ind.  8,  rcgr.auto  FridenV-o  imperat erc,  cathcdram  Trev. 
Amoldo  gubernante  arcLiprcsuie ,  sub  advocato  lieinrico  Eptemac.  ec- 
cles.  Godefrldo  Tungerlensi  advocato  Lotaringie  duce.  (Urkb.  2|61 
nro.  24.) 

'    Wegen  ind.  8  vor  ««pt.  24  faUmidl    '  '  *  ** 

m    ■  ■  . 

1118—1176.  Henog  Matdiäiis  tOa  Lollirii%eik  «dM  d«r  i  Ablei  BL  Mal- 
iheis  zu  Trier  die  bisher  beanspruchten  Al^b^  von  der  Jagd  zu  mm- 
Biendorf.   Ohne  Dat.    (ürkb.  1,652  nro.  595  zn  1152—1157.) 

Oedr.  Honth.  1^71  zu  c.  1W2  aU8  Calmet,  HuL  de  Lorr,  /.  Ed. 

I,  406.  —  Der  Herzog  Matthäus  twn  Lothringen  erscheint  urkumdlißk 
seit  1138  und  starb  1176.  Von  den  Zeugen  kommen  norh  non.tf  -ror: 
Amoldus  de  Senco  1166  und  1157.  ßemuinw  de  Vah  1139.  1140. 
Qodefridus  de  Breitseeit  1157  und  1158. 

Dan  Heitersiegel  de.H  Herzogs  von  i-ofhem  Waeks  hängt  OH  grauer 
Beidenschnur  mitten  im  Text  der  letzten  Zeile. 

UTI  ««.  S.  PabM  Aleaumder  tIL  bwM&figt  dorn  ^bt  Giltet  mA  QnumA 
da  Glanstro  (Hiinmerode)  die  Ordenan^)  geiiaiiBte&- Beritmiigm  imd 
Privilegien  dieses  Klosters.   YnDetiis  in  Rito  alto  4  non.  aqg.  ind,  1<K 

II. 77.  pont.  a.  18.    (ürkb.  2,62  nro.  25.) 

Jaff4,,ßeg.  PmL  8,  774  «ro.  8519.  ^ 

74«. 

lin.    Erzbischof  Arnold    on  Trier  bestätigt  dem  Abt  Oliver  und  Convent 
d^  St,  Martinsklosters  zu  Trier  einen  Recht.spruch,  wonach  dem  Theo- 
■  -  derich  von  Saarburg  alles  Kecht  auf  die  Zehnten  des  klusteiiichcn  Hofs 
zu  Grach  abgesprochen  werden.  1177  ind.  10,  epact.  17  (1^;^  18).  oou- 
cur.  5,  a.  aepi.  9  ^^lege  8).    (Ürkb.  2,64  nro.  26.) 

Ooerß,  Regespen  8,  334.  —  Wegm  ind,  tO  vor  aejft.  24.fB(^Mm  -r 
8kiU  ^ctct.  17,  heuer  ,  i8,  wnH  n^wmm  dk  Zeüange^^;  iopk  tdiemt 
der  JJht  ÄnJbi^  vcn  8t,  Manfimn,  da  d^^ndhe  sonst  nieht  wfrhämmt,  " 
effi  St^reAf ekler  Ji^  ]Jrnulf  cu  $em. 

741.      •  ■ 

.1152^1177.  Der  Aht  Fulbert  von  r.oacli  vorerbpaditPt  dip  Glitcr  zu  Evar- 
nach  und  Valvey,  welche  Johann  von  Evernach  dem  Kl  jster  geschenkt, 
dann  aber  in  zweiter  Ehe  wieder  an  sich  gekauft  liattr.  an  die  Wittwe 
Margaretha  und  beider  Sohn  Johann,  nachdem  di^elben  sie  aufs  Neue 
dem  Kloster  Ubergeben  haben.  Ohne  Dat.  (Ürkb.  1,702  nro.  644  cu 
c.  1163.)  •  .  . 


uiyiii^ed  by  Google 


781t 


'  Mk  QikUker,  €b&  dipL  IßTB.      Jik  RObmt  WS  nmAmg.ß 

Zmtgen  erat^nen  $<Aon  1130. 

Da»  muldenförmige  Siegel  von  rothem  Wach«  i$H  mufy^pftitt*  Um' 
«eftnyi:  f  aiQlLLV.  FVLBTh  ABBIß,  DE.  LACV. 

748. 

11S2~77.  Urkunde  über  die  Schenkung  Heinrich 's  toü  Treys,  seiner  Söhne 
und  Miterben,  welche  er  mit  seinem  AJlod  an  der  JLützbach  und  Gü- 
tern nebst  Zinsen  zu  Treys  dem  Hospital  des  Klosters  Laach  gemacht 
hat.  Ohne  Dat.  ^^Urkb.  1,699  nro.  640  zu  c.  1163.) 
•  1  .  Oedr.  Giirtüier,  Cöd.  dtpL  1,377.  —  ^eitannahme  wie  vorher.  Evtrard 
V,  Burgetteim  k&mmi  mieft  1158—1169  in  den  Urkunden  vor. 

Daa  Süffel  wm  r<Akem  Waeih  g^eicM  dem  dee  ÄhU  QiaSheH,  iMt 
eier  m  tmem  Ledereireifen  «mgehängti  Uw^Arifi  hat  MMf*  den  Ntunen 
verikedetf^  ■ 

749. 

1152—1177.  Der  Abt  Fulbert  von  Laach  beurkundet  die  Schenkung  von 
Gold-  und  Sllbergeräthea,  welche  Gerlach,  der  Dechanl  der  Kirche  zu 
Bonn,  bei  seinem  Eintritt  in  die  Abteij  dieser  gemacht  hat  Olme  Dat. 
(ürkb.  1,692  nro.  632  zu  1162.) 

Oedr.  Wegeier,  Kloster  Laach  2,9.  —  Zeitannahtne  wie  vorher. 

Daa  aufgepresate  Siegel  ivar  von  weistem  Wachs. 

»  750. 

1152—1177.  Derselbe  beurkun^Set»  d«BB  der  Mönch  T&eoderich  unter  andern 
viele^  QeldschenJningen  an  die  Abtei  jährlich  viermal  2  Mark  zur  Ver- 
theilung  an  den  Convent  boi  seiner  Memorie  beB^mt  lu|be.  Ohne 
Dat.   (Urkb.  1,701  nro.  642  au  c.  1163.) 

GMar.  Wegder,  Kloster  Laach  2,10,  —  ZeUamiahme  wie  vorher.  • 

ikte  retbseäeheeme  Siegel  %al  oM^g^preeei. 

m 

1152 — 1177.  Urkunde  über  des  Capellan  Wilhelm  zu  Hochstaden  Sc?ien- 
kuiig  an  Kloster  l^aacli .  bestätigt  durch  den  Abt  Fulbert.  (Mme  Dat. 
(Urkb.  1,701  nro.  643  zu  c.  1163.) 

Gedr.  Wegeier,  Kloster  Laach  2,9.  —  Zeitannahtne  wie  vorher. 

.     '     ,  .        '      ■  ■      752.    .  \ 

im  SubisehAf  AhmM  von  Trier  besllltigl  einen  Sebiedwpvneh  in  dem 
Stnitodee  Abte  Conrad  ▼on  St*  Mexonin  ond  deiseik  Lemlen  sn  fin* 
atelde'  nSl  dem  Abt  Lndw%«w  St.  Euohariiift  (Mattheis)  w^en  der 
Weidereekte  ven  des  LeÜtem  Hof  Bermeroth  im  Baone  von  Enuneldn; 
Mann  in  »dem  Streite  des  leisteni  Abts  mit  Hdniieii  und  Theoderieh» 
flem ^«an^^FUteal•ia,  «la  Voglen     WiltingeB»  über  die  Weide  m 


uiyui^ed  by  Google 


B«rauMth  ttkd  Wfltitign;  wonaob  der  WeiMonrii  Bt  Btcbion»' 
klosten  in  dem  Ba&iM  von  EmnwMe  und  WQlSngen  telgivtolU  «ird. 

1X77.    (ürkb.  2,65  nro.  27.) 
<?o«rji>  MegeUm  8,  24. 

153. 

1118  Hirz.  30.  Pabpt  iViexandcr 'tll.  nimmt  den  Prohft  Folmar  zu  Garden 
nnd  dessen  (kpit<»l  in  seinen  Schutz  und  bestätigt  deren  Besitaiingen, 
namentlich  boider  Zehent  -  Einkünfte  TOn  verschiedenen  PfArrkirclien. 
LateiAni  J  kai.  »pr.  md.  ll.  1177  (lege  1178).  pont  a.  19.  (ürkb. 
2,67  nro.  28.) 

Jaf^,  Heg.  PoHi.  S.  777  «ro.  Solo.  G^.  Gunther,  (Jod,  dtpL  1,425. 

m 

lITt  if  r.  n.  DoBUlbe  nmnt  dm  Abtei  Wadgasm  in  laiM  Sdmli  lud 
bestttigt  ihr  die  nAmendieh  au^ellüirteii  BciitsiingeD,  «je  eaok  eile 
Ton  Efrim^i^  Albero  Ton  Trier  ertheilten  nnd  tob  PebeC  Eogen  IIL 
bestätigen  Freiheiten,  indem  er  ihr  sogleieh  nodi  tndere  erthnlt.  I^Mii- 
rtni  3  Id.  apr.  ind.  12.  1179.  pont.  a.  20.   (ürkb.  2,68  nro.  2d.) 

Jaffi,  Reg.  Pont.  S.  785  «ro.  8709.  Gedr.  Hugo,  Ann.  Proäm,  2, 
622.  Honth.  1,606.  Ludolph,  Sgmphorm,  CotwtlL  Caiau  I^4S7*  i&e» 
mer,  Quch.  de»  Ardmu,'0€9ehL  2,299, 

1179  apr.  22.  Dei-selbe  bestätigt  dem  Abt  Engelbert  von  Ramersdorf  die 
genannten  Besitzungen  und  Privilegien  seines  Klosters.  Laterani  10 
kal.  maj.  ind.  12.  1179.  pont.  a.  20.    (Urkb.  2,71  nro,  30.) 

J^f4,  Reg.  Pont.  8.  786  nro.  8717.  Gedr.  Eugo,  Ann.  l^^am.  2, 
441,  Sonih.  Ijm. 

151. 

1119  illt  8.  Denelbe  nimmt  den  Dechanten  Folmar  nnd  das  €k|M  de»  St 
SimeonesCiftB  an  Trier  in  seinen  Schutz  und  bestätigt  dessen  genannte 
Be^^itzungen  und  Privilegien.   LaAerani  6  id.  jun.  ind.  12.  1179  pont 

a.  20.    (TTrkb.  2,72  nro.  31.) 
Nicht  hei  Jqß. 

'  1119.  Der  Abt  Oomd  toh  Diidbodenberg  bestätigt  den  Konaeik  an  B»- 
preohtibeig  bei  Bingen  die  Beatinimiuigen,  irie  sie  in  der  Uximnde  des 
Enbieelmli  Anuld  vmi  lU^  116B  niai  92  (vwgi  Utk.  1^6  M 
6tt)  endwltfli  «od.  Det  oMMgeAtfitt  (Urkb.  2»f4*nnb  8tL) 

Weidmkßth,  yijimia  mm  Bimgm  ß,  »  m»  1199  fuak  dtt  JmMt 
9m  Jommü,  SpicOeg.  288.  -»-^  Bm  de»  Ahte»  GW<mI  Vorgänger  HeUn^ 
gtr  noch  Na  JUS»  liedk  Joann.  SpicÜ.  S.  238  gelebt  wmi  die  h.  mde- 


uiyiii^ed  by  Google 


I 


m 

1179.  Urkunde,  dftas  HarmAnn  von  H«nii0  mit  seines  Brüden»  vor  den 
Enbwchof  Arnold  von  Trier  auf  das  wegen  iitrer  Vogtei  zu  Eller  be- 
«jgyipnichte  Herbergsrecht  in  des  Klosters  Stuben  Hof  zu  Dünchenheim 
verzichtet  haben.  1179  ind.  12.  concur.  6  (richtiger  7)  papa  Alexan- 
dro.  Friderico  iropcratore.  a.  Arnulfi  Trev.  aepi.  10.  (Urkb,  2,75  nro.  33.) 

Goerz,  Begesten  S.  3S4.  Oidr,  OUnther,  Cod.  d^l.  1,4^3,  —  W<^ 
gen  ind,  12  vor  »epi,  it4  JalUncL 

Ulf  WM.  17.  AbtliodiRrig  von Eebtflni«eh  orhsht  m  mnvBMkmif^ 
MMm  Brno  dk  m  Pdmri^  tUt  die  Ifihicke  luwgwM»  Smmt  auf 
lOlUik  jshfüib.  1179  4ML  13  (ridhl««r  13).  5  kal.  aeennbK.  OJtkb. 
3»75  BIO.  84.) 

1179.  Enbisehof  Arnold  von  Trier  beurkundet,  dass  der  Abt  Ludfng  änd 
Gonvent  zu  Echternach  ihm  eine  wegen  der  Kirche  an  Cröv  B<?hi!ldig6 
Leistung  von  schwankendem  Wcrthe  durch  TTehertrag:ung  ihrer  Rechte 
zu  Uffening,  und  ebenso  einen  wegen  ihi-er  Zollfroiheit  Ihm  zw  zahlen- 
den Zin?  mit  üebertragang  ihrer  Rechte  zu  Geverode  an  ihn  abgelöst 
haben.    Ticviri  1179.    (ürkb.  2,76  nro.  35.) 

Goerz,  lüge^lm  8.  24.  Gfdr.  Günther,  Cod.  dq:>I.  1,436.  -  Extr. 
mit  Jahr  117Ö  FubUcat,  de  ia  socifte  arch^.  de  Luxemb.  i6,2ö. 

m 

U79.  Derselbe  beBtS%t  dem  Convent  de  danatro  (BJmnierode)  den  Zebu- 
iea  sn  Altrei,  welchen  5ften  cKe  Ortspfaiyer  fttr  alofa  beni^intcbt}  aber 
flitetit  auf  der  Generalsynode  zu  Trier  dem  Convent  zueilaiilit  hatten 
und  regelt  ebenso  die  Zchntverhältnisse  Bwisohen  dem  Convent  md  dem 
JPeetö^  «0  CKadorf.   1179.    (ürkb.  2,78  nro.  36.) 

Qoerz,  Itegesten  8,  26,  —  Eine  WMdU  Urkunde  HarUAeim,  Gm»- 
CiL  Qerm,  3^t 

1160— U19.  Dersöibe  beetiUigi  eiüe  neuerdings  zwipchen  dem  Abt  Gilbert 
de  Claostro  (lümmerode)  imd  dem  Pastor  von  Noviant  w^;eii  den  ^ehn- 
le»  M  Neiiull  wid  Maifag  gemeehte  Vecejnbarang.  OhMOiü  (dritb. 
S^78  m  37<} 

Qem<^  Stfeam  8.25.^  Weffem  MrAMrfJimM  wm  und 
hi$  W9  wtgpi  dn  Mu  (Mm  wm  ik.  Megim  mter  dm  2m§eih  ^ 
efter  mimiMA  W9  mUm,  md  dmmjimaifil^  JMer  USQ  mtnt 
tM/Mßtf  tmgmmtmm* 


uiyui^ed  by  Google 


ItO'UTf  .  Enbisohof  Arnold  von  Trior  bottätigt  elno  W  flun  lü  8t 
Simooiiflstift  su  Trior  Tormitlelte  yoyeinbtrong  swisdieii  dorn  Pfiurer  m 
SlotwoQoc  and  der  Abtei  Himmerode  (de  daastro).  wegen  der  Entrichtung 
dos  Zdmten  su  Sletweiler  und  Honiak  Ohne  DaL  (Ürkb;  2,84  niro.  48.) 

0oer9,  Begetten  8, 25.  —  ZeiUmnahme  wie  vorher;  tergiL  auek  Vrk. 
uro.  42  von  1281  mat  24,  worin  mehrere  yleiefte  Zeugen  vorkommm, 

784.  ' 

1179.  Der  Abt  Oonrntl  ▼on  Laach  kauft  einige  Lciieu unter  zu  iiendorf  und 
Hcimbacii  wieder  &h  freies  salischtiiii  Land  gurück  und.  löst  sie  mit  6 
Mark  von  der  Vogtei  des  Gerlach  von  Ißenburg.  Acta  a.  quo  generale 
ooDoQiom  Bomo  luibiiit  papa  Alexander,  regnante  Fkiderioo  impentera. 
(üikb.  2,79  nro.  88.)  '     '  '  '  . 

mir»,  Hege$im  8.  394,   Gedr.  CMnM«,  Cod.        1,4SL  Da 
■''•das  Oonbü  1179  gnr  MkU  M9m  Mfmi  (wß^  JtgÜ,  Bsg.  PmtL  8. 
783)  nach  dieter  ZeU  fidknd. 

785. 

USÖ — 79.    Nachricht,  ^vie  \\  alther  von  Siersberg  durch  Vermittelang  der; 
'     Gräfin  Gisela  von  k>&arUücken  sich  mit  dem  Kloster  A\  ad^iUsÄcn  we- 
gen  des  ^^  atserrechts  zu  Bußs  verglichen  hat    Ohne  X}at.    ^Urkb.  1, 
-  .   677  mo.  Ö21       lUO— 50.) 

)  '       Da  dqß  Tifiiesjßhr  clw  Gräfin  Qüda  von  8<Mrbriipkea  mqh{  bekannt 
üi,  §0  %Bt  die  Zek  du.Qr^fen  ßioMn  \vof%  Sam^rü^etfk :(niaidi  SMner 

'  788. 

1180.  Krzbisciiof  Arnold  von  TVicr  giebt  dem  Kloster  llimmerodc  (de 
Clauatro)  vorbehaltlich  eines  bestimmten  Fruchtzinsea  erblich  den  Eeai 
des  von  den  Erzbischofen  Albero  und  Hillin  von  Trier  diesem  Kloster 
bereite  fcheil>Yeia('  j^^henkteu  saiisciien  Landes  „iiart*  auf  dem  Stop- 
pelberg. Treveris  in  ca||Mßlla  aefti.  llbu  epact.  22.  concur.  2.  ind.  13. 
(ürkb.  2,80  nro.  39.)     '  \  . 

,    ,     Goers,  Begeaten  S.  25.      .Wegen  concur  2,  und  ind,  13  nf^  FAr» 
26  hü  8epL  24  faÜMd.  .  "  ' 

m 

1181.  Hesso  von  Riittich  bestHtigt  die  Schenkung  seines  Vaters  über  einen 
'     Thdl  de«  Waldes  bei  Lideche  an  das  Klo«ter  de  Claustro  (Himmerode); 

Treveris  in  capitulo  maiurls  ecdosic  1181.    (Urkb.  3,82  nro.  40.) 

IHe  Steile'  in  der  Urimnde, '  «oHm  der  AussidUr  die  BetUUigung 
deradSben  ebenfalle  dem  ErtAieökof  von  Trier  Utne  im  €JU|^Miuta 
erat  awpA*  8tse&m^'.i^im'  redir^  fireitteUt,  weStt  die  Virkmie  ipMtMa 
m  den  Anfang  dü»  Jakri  1181;  dä  der  JMudbo/  im  ern^.  10  mit 
dein  Ißeerv  vor  Bitmmeeliwtig'  ing  fmd  llBl  auertt  mn  9.  Jfot  wieder 
whundUA  JN  Wörme  ertehwnt.    Vergl  OSm^  Begentm-S,  894^  -  • 


uiyiii^ed  by  Google 


1181  apr.  11.  Pabifc  Alexander  HL  benmigit  de^^AM  LmmÜ  den  Mmtn 
m  Gruft.  Tweulaiii  3  id.  apr<r ,  <Uxkb.  2»88  uro.  41.) 

Jaff^  Reg,  P<mt..8.  $26, «iro.  iSÖh,  Gedr.  OlMker,  Cod.  d^  14S6. 

1    •  •,  I  *  *        •  I  ,  I  t  ,t         '.  . .       ,  .1.1 

m 

ilAJ  24-  Erzbischol  Arnold  von  Trier  bentätijrt  einen  Vertrag  des  Pas- 
tors zu  Sietweüer  mit  dem  A.bt  Gilbert  und  Cüuveut  de  Ulaustro  (Him- 
meiode)  Uber  den  Zehnten  toh  der  Letetem  Güter  jzu  Sletweilei'  und 
Oman.   Treveris  1181  drc«  pentecoAten,  epact.  3,  ooncur.  3,  'mä.  14. 

.  ^M,2fl3mi  4SL)  •  .    .  ^.         . . 

€foer»,  Refftitem  8,  Sl$,      Jfü  Zeikmgtdfm  $iimmm  miUer  $ieh, 
Vergl  Hegest  nro.  763.  '  * ' 

•  •  '      .  •  '^'  '^piQ    '      '    •  '  i    .1  li 

IJlll — 1181  illO.  3.  Pabst  Alexander  Iii.  bestätigt  dem  St.  Paolinastift  z\i 
■Trier  die  von  den  Päbfiten  Leo  (IX)  und  Eugen  (III.)  sowie  von  dem 
Erzbischnt  Egbert  vüu  Trier  crtheilteu  Privilegien,  und  bestimmt,  dass 
dci  Ji.  .Januar,  der  Jabrealagj  an  weickcni  Pabst  Eugen  die  Stiluskir- 
che  ei^geweihi  hal^,  i^etUcU  b^g^ngen  werde^  TusfiUaui  jun.  3.  ^Urkb. 
2,85  uro.  44.)  ,  .  ^ 

Nükt  hei         —  Nwih  dem  Itinmtt  diefe»  PtitU»  b»  ingi  Ai 
<iw  Joftr«  im,  1172  oder  im  81  faUend. 

•    •      /  ■•:         -.i  li     ^    1  ...1  Ml 

U81.    Der  Af>t  Com-ad  von  Hornbacb  verorbpaehtet  dem  Abt  Hodfrid  und 
dem  Conyent  zu  Wndg-assen  für  5  Metzer  Soliden  Jabrzins  ein  Gut  zu 
j     Rorbach.  1181  Älexandro  papa,  Friderico  imperatore,  Bert2^a9im(^^epi8C. 
^, Mettens.  eccl.  presidento.    (Ürkb.  2,85  nro.  45.)         '  / 
.  ,^  »       •^ß  Fqbst  Alescandtr  III,  ajiH  30.  Aug.  IISI  sta^b^  .^iwcfi  pot 
diese  Zeit  faüenfil.       ,  ..  .  i  -.     ,  » 

172. 

1181.     Der  Abt  Conrad  von  Rt.  Maximin  zu  Trier  cedirt  dem  Probst  We- 
rembold       FInnlieim  mif  die  Bitte  de.s  Wikigrafen  (-rerhard,  wokiber 
ttiit*'dem  Zelinten  daselbst  beWmt  ist,  die  Kirobf»      Flanheim,  HWrüber 
^   der  genannte  Abt  alternative  mit  dem  Abt  von  St.  Alban  »n'Ttfainz 
'  das  Paü onatsk'eht  bisher  besas».  118]  ind.  14.    (Urkb.  2,86  nro.  46.) 
Oedr.  Ada  Palät.  lfdP  eu-  cmtogr.  —  Wegen  M.  14  voraept.  f^dleiid, 

1181.    Erzblschof  Arnold  von  Trier  schenkt  das  den  G^btlldern  Gerlach 
«Bd.  .^eiiviab  > QU ,  Isiuburg  abgekauft  ^ad  Mit  10  Jahren  von  ihm  ru- 
besessene  Gut      Langscheid,  frei  von  aller  Yogtci,  dem  Abt  Gil- 
bert lind  Convent  de  Claustro  CT  Timmerode).    Treveri  1181  epact.  3. 
concur.  5.  ind.  14.     Urkb.  2,86  nro.  47.) 

Qi^irw,  ßege$t^  &  2^.  ße^,  Meftm,  if»»^Si  Mt  iW" 


4  < 


uiyui^ed  by  Google 


.95$  MiMi^bi^  fllM778w 

<MM  BonA,  Ißll.   OaUia  chrkt  ISßöl.   Fi§ohet,  QuohUcktttegüter 

m 

llbl.  Erzbiöcliof  Arnold  voa  Trier  entocheidet  im  Anfbrage  Kaiser  Fried- 
nch*B  einen  schon  unter  Erzbisehof  Hilün  enMuidfliiea  Streit  swisclien 
dem  Pastor  KU 

te  MAI«  M»  dM  Klprtn  Bof«  «  fifaMit  n  Gwirtia  dM  Klarten. 
aUl  iMa.  .14.  i|NMt  9,        8^    MpL  M  J^kfa%er  1^.  (Mdk  2,87 

HM*  48») 

m 

1181.  Der  geistliche  rfcriclitshof  zu  Maina  beurkundet,  dass  Eeinbodo  von 
Bingen  und  sein  gleichnamiger  Sohn  ihre  Rechte  an  einer  Muhle  an 
der  Nahe,  -welche  sie  von  dem  ßt.  Albaiif^tilt  zu  Mainz  in  Erbpacht  ha- 
ben, für  120  Mark  dem  Kloster  Ruprecbtsberg  verkauft  haben,  und  dass 
der  Abt  von  St.  Alban  sie  dieseitt  Kloster  gegen  25  ItHta^  tVneht 
Jahrzins  als  Erbpacht  bestätigt  hd>e.  1181  lud.  15.  CMb.  %^  tm.  48.) 

TT8. 

1181.  Der  Abt  Oodfrid  von  Springiersbach  genehmigt  als  Voratelicr  des 
Nonnenklosters  Tlorrcuin  zu  Trier  und  als  Lehnherr  den  Verkauf  der 
'  ZolirWrnf^te  T'hllij>])'s  von  Wintorsdoi-t*  auf  des  Klosters  de  Claustro  (Him- 
*  '  mcrode)  GUier  zu  Orjiau,  mit  Ausnahme  von  emcm  Acker  und  von 
den  k  iinfHf?  seitens  des  Klosters  acijuirirt  werdenden  GKiterti|  für  ft^äaA. 
»n  den  Abt  Gilbert  uüd  den  Oeoiteiit  fmi  HittilllNnid« ,  nA^dttn  te 
Verkäufer  Güter  bei  Wtotertflorf  ton'gltt^MII  Werth  «I  Lellengut  ge- 
macht hat.   Tkofm  1181.  (üfkb.  2,88  uro.  ÖO.) 

Tft. 

Illfoolisi  BMwdM)f  Philipp  von  Cöln  b^fOfcigt  dem  Kloster  de  Cl«i»> 
IB»  (MiMerod^)  2  AckecstUckehcii  «lBipit«kiid)s,  welche  dn  Bauer  von 
Rachtig  «nbehigt  diweia  lüoater  verkauft  Ixatte,  da  dieselben  zum  erz- 

.  tüftischen  Hofe  gehörten,  nachdem  der  Verkäufer  durch  Restitution  in 
...  gIflichem  Werth  Genüge  geleistet  hat.  Ohne  Dat.  (ürkb.  2,90  nro.  51.) 
Erzhischof  Philipp  ron  Cöln  regierte  1167—1191  und  der  unter  den 
Zeuqm  fienannte  Probst  Wezelo  von  8t.  Andreas  zu  Cöln  erscheint  nach 
Läcombh'f,  Urkundenbuch,  tirkundlieh  1178^80,  während  »ein  Vorgm- 
ger  Arnold  1169  ztrletzt  tmd  sein  Nachfolger  Oisdbert  USS  jmtM  j»- 
nannt  wird;  daher  hier  zwischen  lÜO—^llSl  jiäitnd 


IMMiL  KiiMr  FMckb  I.  lb«liM^  dir  Alitri  01 


Digitized  by  Google 


«U»  ibf.lMMli  A|ti»mg  te  6666  Mannie  «och  Übrig  gebliebenen  ge- 
numten  Guter.    MaguAtM  in  toUmpm  curia  2  kd.  jutt«  ili2  M  15. 

A.  regn.  31.  imp.  28  (lege  27).   (ürkb.  2,91  nro.  52.) 

Böhmer,  Kaiserregesten  S.  142  uro.  2648.  Oedr.  LUnig,  Reichsar- 
ckiv  16^3,  Zffilmius.  DeftKS.  nhh.  8.  Maxim.  2,58  fnlf  Mmotfr.  -«Mil 
Skfti^i  himmw  Montk,  Ijöl^i.   Bertha,  Mttt.  dt  Luäimit^.  4j^, 

1191.  fimMlohoC  Araold  von  Xrwr  wiiitliilt  «in«  Veigliiol)  aMri(«dien  dem 
St  fiimaonsstiit  su  Trier  und  der  GtDieUde  von  GaUm»  inMie  eineo 
Theü  aus  dem  in  ihier  Stadt  von  dem  Stift  erhobenen  Harkt-  und 
SchiflBsoll  ittr  den  Stadtbau  beaospruohte,  aber  gegen  60  Mark  sofirie- 
dengettellt  wird,  GonEnentie  1182  ind.  15.  epaet  14.  ccipsir. 
imp.  Friderid  25  (richtiger  2t  oder  2iB).  a.  poat  iUnoldi  li  (Urkb. 
2,92  nro.  53.) 

Öoerz,  Regesten  S.  26.  —  0«?»-.  Ilonth.  IßlM.  Mreamr,  Orr, 
NoB,  24m,  —  Wegen  ind,  16  vw  tepi.  U  Jallend, 

im. 

1182-  Derselbe  stellt  mit  Zustimmunjsj  des  Abte  Godfrid  von  Springiersbach 
tlie  in  Disciplm  uud  Sitten  heruntergekommene  Celle  zu  Merzig  unter 
den  Abt  zu  Wadgassen.  1182  ind.  15.  concur.  .4.  epact.  19  (richtlgef" 
14).   ^rkb.  2,04  Mt.  54.) 

Ghene,' Regesten  8yi6*  '-^  Wegen  tW.  TS'vor  -^e^«.  24  faUend* 

181. 

il62>  Erzbischof  Philipp  ypn  Colo  verpfändet  fUr  232  älat'k  köliascitcr  L)t>- 
naren  dem  Erzbischof  Arnold  von  Trier  die  Höfe  Rb^ose,  $et)io  im, 
Rai  htia'  und  Zeltingen,  aus  deren  rTefdllen  diese  Schuld  binnen  riueiu 
J;ilire  bczulilt  werden  solle,  und  v<Tpflichtet  sich,  falls  die  iSumrae  nicht 
erieiclit  werde«  dass  ^cuannte  Bürgen  den  Kedt  betsablen  soUttii  1L824 
(Urkb.  2,95  nro.  55.). 

Oedt.  CHH^,  Oed,  4igL 

U83  feto.  22.  Pabst  Lüdos  III  bwtHti^  dem  St.  Paulinstift  zn  Trier  die 
St^enktiftgeh  der  ErzbiscfiJlfe  Kgbert  und  F^berhard  und  andere  Privi- 
legien. Velletris  8  kal.  mart.  ind.  J.  1182.  pont.  a.  2.  (Urkb.  2,96 
nro.  56.) 

Nicht  bei  Jajf4.  —  Wegen  des  AvsMtellungsorfes  und  der  j'ibrigen 
Xeftängäben  das  Jähr  1183  angenomnteii.  Vgl.  Jaff^,  Reo.  Ptmt.  8,  84^, 

...    .i.-  m. 
118S-  ßtata^  dcp  .StiAa  au  Garden,  w(>na<«}i  »^s  di«»  Eitijcünflf'  einer  vakanten 
Präbende  «ur  Vorbeeseiung  der  lurciionfabrik ,  naruentii'  li  tVtr  dioe  be- 
gonnenen Neubau,  be.<5timmt.   llBri  ind.  1.  «>Miöur.  5.  imperatorc  Fride- 
rico,  urelnpresule  Tre?.  Ai'iHiiio.    (Urkb.  2,^  Vku.  ^I.) 
Ilttiui(^(t«if4c«  ttitim^B^.  U.  47 


uiyiii^ed  by  Google 


Gedr,  Günther,  Oed.  (kpL  1,44».  ^  Du  Erx^tMk^  AfM  wm  fVw 

784.    '  ' 

II83-  Pfalzgraf  Conrad  bei  Khein  vermittfit  cinoii  Vergleich  zw!><'hen  dem 
Kloster  Springiersbach  und  dem  nieten  Godfrid  von  Spanlioini  weg-en 
des  Klosters  Hof  zu  Traben.  Kurdoni  1183  r(  ;^nante  Friderico  impe- 
ratore,  Trev.  eccl.  pr^idente  Arnoldo  aepo.    (Urkb.  2,99  nro.  68.) 

Oedr.  Acta  Palaf.  3,119  ear  antogi'cipho.    n.  Reisach,  Archiv  2,250.' 
^  Wegen  de»  Ho<Ji  lebenden  Erzhi^chofs  Arnold  vor  mm  2ö  JallemL 

m. 

1169 — ^1183.  Erzbiflchof  Arnold  von  Trier  bestätigt  den  Mönchen  de  Claus- 
tro  (Hinimerode)  die  von  der  Ctoeiiide  Leadesdorf  bewilligte  Les^^- 
hfiit  $3üt  Ihre  beiden  Weinbeige  im  Flor  j,ad  ripam".  Obne  Bat  (üikb. 
2,100  nto.  69.) 

Ooerg,  Begetten  8.  25.  —  Wegen  MangeU  «mderer  hetimmter  An- 
kaiitfpunkU  die  Zeit  Er»tu^fa  ,4amM 

•     '    '     186.  • 

1169— 118S.  Deraelbe  betirkiuidet|  d«M  Eaereho  von  Newerbtny,  eiacr  der 

beiden  Söhne  Obristian's  und  Mathilden  Ton  Maring,  die  Schenknog  eei- 
ner  Acitern  an  das  Kloeter  de  Claustro  (Hinimerode) ,  welche  er  naeb 
seines  Vaters  Tode  angefoeblen  hatfee^  bestätigt  habe.  Ohne  Dat.  (Uikb. 

2,100  nro.  60.) 

Ooer»,  BegeeUm  8.  26.  —  Die  BegierungtMeit  Enbiaekofi  Arnold 
mtgenommen. 

1169—1183.  Derselbe  sühnt  sich  mit  Arnulf  von  Walencurt,  dem  Vogt  sei- 
nes Hofs  Merz  ig ,  und  erlaubt  ihm  unter  verachiedenen  Bedingungen, 
namentlich  unter  Vorbehalt  der  Lehensiierrlichkeit  und  des  Verbot»  ei- 
ner Zollerhebung ,  die  Erbauung  einer  Bm'g  auf  dem  Beige  ScfaiTe 
(MenUeir).  Ohne  Dat.  (Urkb.  2,101  nfro.  61.)  ^  .    :  .  ^ 

Goavji  BeMtm  8,^  ^.   Gedr.  Bfiiuk  ljB09  m  118t  ^  JZtAem- 

188.  •  • 

1169—1183^  Derselbe  beurkundet,  dass  Eberhard  von  Biirreahoim  die  Wein» 
berge  an  Ueraig,  welche  Elisabeth  von  Bruch  dem  Kloster  de  QaaalKo 
(Himmerode)  g^chenkt  and  derselbe  einige  Jahre  für  ^ich  usurpirt 
hatte,  dem  Kloster  aurückgestellt  habe,  und  bestätigt  naehtriglieh  nocb 
einon  frühem  Zehentvertrag  de^  Pa^ors  von  Geipdel  mit  dieaem  Kioa- 
ter.    Ohno  Dat.    fUrkb.  2,103  nro.  62.) 

Goerz,  HegeeUn  8.  2Ö,      Zeäannahme  wie  vorher. 


uiyui.ie<j  by  Google 


Uft^USI.  Om  ÜouiuifiM  mi  Triar  tMrbp«iDbM  8  W^b«rgB  am  Uk> 
linsberg  daselbst  und  ein  an  Weiabeig  nmgeiodetss  Feld  gegen  einen 
Jahnnu  an  das  Kloster  de  Claustro  (Himmerode).  Ohne.Dat  (Uzkk 
2,i04  nro.  08.) 

Ooerz,  Tiegesten  S.  335.  —  Wegen  der  Mühenegdmjg  Üuf^  JBnh 
hisckof  Arnold^  die  Zeit  wie  vorher  angenommen, 

790. 

Ulis.  Bischof  Bertram  von  Metz  verordnet,  dass  nur  den  residirenden  Ca- 
iiuiiikem  zu  St.  Arnual  ihr  Stipendiuni  zu  Theil  werden  soll.  1183 
ind.  1.  cpact.  25.  pont.  a.  4.  Friderico  imperatore  imperante  et  filio  Sen- 
rico  re^iiante.    (Ürkb.  2,105  aru.  64.) 

Gedr,  Kremer,  öesch.  des  Arde/m,'Oe«chl,  2,303,  —  Wegen  ind* 
t  vor        24  'feilend»  . 

791. 

1184.  Der  Abt  Oodfrid  Ton  Springiersbach  bentkondet,  dass  G«rhart,  Herr 

Ton  Helfenstein  und  dessen  Gemahlin  Agnes  dem  Nonnenkloster  Stä- 
ben tfor  Aussteuer  ihrer  Tochter  Gertrade  daselbst  ihren  Hof  au  Lös- 
'      4enich  geschenkt  haben.  1184  ind.  %  regnante  Friderico  imporatore  et 
Amoldo  Trevirensis  eeclesie  oorrum  aunprante.    (Urkb.  2,105  nro.  65.) 

Wegen  ind.  2  vor  sept,  24  fallend;  dagegen  würde  die  Stelle  „Ar- 
•  •     noldo  Ti'€v.  ecdeit.  cur r um  aurigante"^ ,  wenn  sie  keine  spätere  Interpo- 
Ürung  noch  in «  J,  1183  weisen,  da  Erebiackof  Arnold  1163  mai  25  ge- 
storben ist» 

m  . 

1184.  Erabisehof  Philipp  von  Göln  toemr]nmdet|  wie  aemem  Bnslift  von 
de»  Gräfin  Otto  von  fibaineok.  die  Vogtei  ttber  das  Kleatar  Laäeh  Uber- 
tia^  wocden  aei.  1184  rcgninte  FHderioe  -imperatoxe,  md«  2,  a.  pont 

16.    (Urkb.  2,106  nro.  66.) 

Gedr,  QiMker,  Cod.  dipL  1,443.       Wogen  md,  2  9W  24 
foUend. 

m 

1184  ocL  14.   Pabst  Luciue  UI.  beststigt  dem  Kloslsr  de  OJaustro  (Him- 
merod) die  genannten  BesKaungen  und  Keehte.  Terone  2  Id.  oetdbr. 
ind.  8,  11B4,  pont  a.  4.  (Urkb.  2,107  nro.  87.) 
Jtifä,  Heg.  Pon$,  ß.  846  nro.  9628. 

HM.  Der  Abt  GodMd  von  Wadgassen  bearkuD<tot  einen  schiedsriohterH- 
ehen  Tei^gleiclK  mit  dem  Kloster  Eussemthai  wegen  des  Hochwalds  bei 
Lmben,  woran  ersteres  ein  Theil  und  letzteres  Kloster  8  Theile  besitst 
Asla.ap.  Ldben  1184.  <Utkb.  2^U0  nco.  68^)^ 


uiyui^ed  by  Google 


Oedt.  WUrdtw0m,  N<n>a  SMi,  Mone,  Zeätehr^  filr  «Ki 

•WS. 

11^.  Graf  Heinrich  von  Namiir  und  Luxem Luiig  Kciirkundet,  dtm  Godfrid  • 
von  Kettenheim  und  dessen  beide  Söline  dem  Kloster  St,  Maximin  zn 
Trier  den  Zehnten  zu  Thionvilie,  welchen  sie  sich  &h  ein  itohep  un- 
rechtiDäasig  angeeignet  hatten,  rofltituirt  haben.  11S4.    (Urkb.  2|111 

nro.  69.) 

Q^,  B&'thoUt,  üüt,  <k  Luxemh,  4ßU  Gmimj  Cod.  SJOTQ. 

1185  iHy.  S7.  Urkunde  über  des  Ritters  Ludwig  von  Dudeosfeld  und  des- 
sen Frau  Ida  Schenkung  ihrer  Ländercien  zu  Ernstbeuren,  der  Kirche 

zu  Dlldensfeld  tmd  eines  Waldes  an  das  Kloster  St.  Thomas  an  der 
Kyll,  dem  sie  ihre  beiden  Töolttcr  als  Nonnen  bestimmt  haben;  wie 
auch  über  eine  Schenkunj^  ThoQ^erich's  von  Rulant  an  dasselbe  Klos- 
ter. Actum  in  c«pitiiilQ  n»ajor)4  Xrev.  Uä&.  k  kiU.  jot  (Ufkli. 
2,113  wo.  7a) 

107. 

1185-  Abt  und  Conventiu  Eberbach  beurkonden.  dass  der  Zfilbor  WicKard 
au  Coblenz  und  dessw  Frnn  Heliwinde  durch  üebeigabe  eine«  halben 
Morgen*  \N'ein!)er?  daselbst  m\{  einem  Jahrziixs  von  2  Solidon  al«^  Erb- 
paehtsgut  an  da-  Stift  St.  Simeon  zu  Trier  ihnen  die  Zollfreiheit  zu 
Coblenz  erkauft  liabeo.  11Ö5  ind*  2  imperaute  Friderice  ünpecmtore. 
(Urkb.  2,113  nro.  71.) 

CMir.  Ucnith.  1,014.  —  Wegen  ind.  3  vor  nept.  24  faüefuL 

im.  D«  Si  SiMeowstift»  EU  Tikr  Uiteifo  gl«ioheo  Ifdudti  «wlMi^ 
I    g^hwdft.   1186  ini.  S.  icg&aate  imparator«  Frideriatw  (ütkk  9,114 

nro.  72.) 

1174-1185.   Der  Abt  G(o€lfrid)  ▼«»  Wadgaasen  beuikandet»  dMB  er  m 
HuadwlKini  LmmI  m        ftiMniiiHirhai  Hmri      Xnak^  ImaMtk 
gikiiuft,  d«  abe^  dia  Httreii  von  FUshiiM,  ndi  ab  ^mdcUdba  Henren 
des  Landes  behanptaad»  dem  Kaulb  ailgegeng«Min  Mi«*,  (UM^ 
des  atipnlirien  Kau^reises  mcfkA^gaMtan^  hiba^  «ad  da«  Mi 
deshalb  friedlieh  ▼erziehen  habep*   Ohne  £>at  (Urkb.  2,114  nro.  78.) 

Vnitr  den  Zeugen:  Aht  A&eto  von  Otf^rhurfj ,  dessen  Vorgänger 
Bttpkmti  bei  Fv^  und  Bmrding,  Urkb.  de»  KL  Otttf^ttrß  ß,  2  im  J^Jkrß 
t^S  ereoheifU,  uml  am  Sehhme  lAidewusus  oome»  et  Jrater  de  Amatem, 
viekÄer  als  Idiimsh  in  tiem  i>on  ihn  gestißeben  KL  Arnjttein  (vgL  Ktemter, 


uiyiii^ed  by  Google 


»|WW  tat  SIMM 


QW»  •       •  • 

1184.118S  Mt  tt.  Plifait  Lodiit  m.  eiUttbt  der  AM  Ludi  dnen  aus 
ihnr  Mitte  ab  P&mr  au  Graft  46m  Bieehof  sa  prüsentiren.  Verone 
17  keL  DQT.  (Uritb.  2fll5  uro.  74.) 

,  Jc0i^  Seg.  Pont  8. 861  nro.  SfTCT.  Oedr,  QUnther,  (Jod.  dipL  1,446. 

801. 

iU^^llBä  UüV.  22.  Derselbe  nimmt  das  Nonnen kioöter  Kuprecbtsbei'g  bei 
Bingen  in  seinen  Schutz  und  bt^tiiti^l  derben  genannte  Beeitoongen. 
Verone  10  kal.  dec.    (ürkb.  2,116  nro.  75.) 

Nicht  h^i  Jaff^..  —  Wtidenhach,,  liegesttn  von  Bingen  S.  10  wro.  '^3 
mU  dem  wuMiiHgen  Dohm  1185  dtc.  1  au»  der  Dmckuchrijt:  Päbntl. 
cor^irm,  Ftoih,  des  Kl,  Bup»  8,  3*  Nae^  dem  Itinerar  de$  PiAtUe  m 
«me»  dieeer  Jahre  fallend, 

802. 

1185.  Bischet"  Bertram  von  Metz  vergleicht  die  Aebte  von  Wadg-asaen  tind 
St,  Nabor  wegen  des  kleinen  Futtcrzchiitci],  nachdem  ein  früherer  Ver- 
gleich durch  den  vom  Pabst  committirten  Bischof  von  Toui  nicht  zü 
Staii4e  gekommen  war.  1185.  (Urkb.  2|116  oro.  76.) 

80». 

118i.   Oonrad,  Biadiof  Ton  Sabina  and  Ersbieehof  von  Mains,  beurkandet, 
'  da&8  Conrad  TOn  Leikeitre  nnd  dessen  Frau  Hazsecha  dem  Kloster  Ro' 
preehtsberg  ihre  daherum  und  im  Muncedal  gelegenen  Gitter  getebenkt 
haben.  1186  ind.  4.   (Urkb.  2,117  nro.  77.) 

Wetdenhach ,  Regesten  von  Bingen  8.  10  nro.  94.  Qedr,  QUniher, 
Oed,  dipL  1,448,  —  Wegen  ind;  4  vor  aept,  24  /aüend, 

804. 

1180.  Die  Aebtissin  Hadewidis  von  Neamttnster  gicbt  den  GebrUdem  An- 
adm  imd  Stephan,  naefadem  dieselben  dnreh  Ezeommunikation  zum  Ver- 
lieht' auf  ihre  unbereehü^fteii  AnsprOehe  auf  gewisse  ErbpHchte  von  (34*- 
teen  das  Kloeme  Jeneeile  der  Saar  gebraebt  worden  sind,  10  Talente 
Geld.  *1180  Ind.  4.  «egnanie  ' Urbane  m.  papa,  imperatore  Finder.  I. 
et  epieet^  Bertnino.   (ürkb.  2»117  nro.  78.) 

Oedt,  Kremer,  Oesd.  de»  Ärden/n.-Qe»tM,  2,304,  ^  Wegen  M,  4 
^  vor  a^,  24  fallend. 

801. 

1180.  FabBt  Urban  lU.  bestätigt  die  Rechte  und  Guber  des  CoUegiatsiifits 
Kl  Garden.    Verone  1186  pont.  a.  1.   (Urkb.  2,U8  nro.  79.) 

Jaff^,  Heg.  Pont.  8,  869  nro,  9866,  Oedt,  Gunther,  Cod,  1, 
449,      Wegen  pont,  o.  1,  no€^  vor  dec  1  fitUend, 

80« 

UMh:  Bilihaf  fi(«rftBam)  Ton  Mala  beoikandal  eiam  Vevgliieh  vmkhm  der 


uiyui^ed  by  Google 


■ijmttrlfaaaM  »wt, 


Abtei  lietlacfa  und  dem  PriesMr  8ü  Benstoif  Uber  den  Zehnten  sq  Wa- 
les.  1186     epiee.  7.   (Urkb.  3,190  uro.  8a)  f 

801.   '  ' 

1186.  Der  Abt  Reiner  von  BouzoriTille  bestätigt  dem  Abt  Godlrid  voo 
Wadgaasen  den  von  »einem  Vorgänger  Walter  an  flen  Abt  Uejorich 
von  Wadgassen  1170  für  28  Talente  geschehenen  \  erkauf  des  Kloster- 
gutes zu  Kuiaeäbacii,  \vorüb<  i-  (ia/uals  nichts  SchriftUches  gemacht  wor> 
den  war.   1186.    (Urkb.  2,1-^1  nro.  81.)  . 

808. 

1186.   Der  Abt  Reiobold  von  S.  Mariae  ad  niartyree  su  Trier  überweist 
.   einige  von  Hermann,  dem  Gustos  seines  Klosters,  gekaufte  und  der 
Küsterci  bestimmte  Weinberge,  wie  auch  einen  Jahrxins  von  18  Dena- 
ren von  dem  St.  Jakobshospitaly  der  Küsterei.   1186.   (Urkb.  2,121 
nro.  82.) 


116$.  HenoADtty  der  Cuetos  tob  S.  Mariae  «4  martyns  ni  Trieff  beotkan- 
det,  Ton  seinem  Abt  Beinbald  einige  dier  Ktts^erei  gehörige  We&Bbflfg« 
gegen  den  halben  Zina  erhalten  su  haben.  1186.  (Unkb.  2,122  nro.  88.) 

810. 

.(1186.)  Der  Schöffe  Ludwig,  genannt  Vogt,  su  Trier,  sein  Bruder  Wezeio, 
Kellner  zu  St.  Simeon,  Ida,  seine  Schwester,  mit  ihrem  (jemalil  Albert, 
der  Ritter  Walter  von  Castell  und  Odilia,  die  Gemahlin  Herueato  &,  des 
Bruders  des  Schöffen  Liuhvie',  verkaufen  für  230  Mark  ihr  Besit^thum 
zu  liaehtig  dem  Nuunenkioater  St.  Thomas  au  der  Kyü.  Oime  Dat. 
(Urkb.  2,122  uro.  84.) 

Wegen  der  folgenden  Urkunde  hierher  geeeUL 

811. 

1186»  Urkunde  Uber  die  nacbherige  Bestätigung  voislelpei^n  Kaufs  dnreh 
den  £nbiscbof  Philipp  von  Cöln.  Rateche  super  ütus  MuaeUe  aale  ea- 
rian  dni.  aepi.  (Qokn.)  1186.  (Urkb.  ^129  uo,  86.) 

811 

1187.  Conrad,  Erzbiachof  von  Ala  n/  und  päbstlieher  Legat,  bestätigt  die 
Besitzungen  und  Privilegien  des^  Nonnenklosters  Ruprechteberg  bei  Bin- 
gen.   1187  ind.  5.    (Urkb.  2,124  nro.  86.) 

Weidenbach,  Hegesten  von  Bingen  8*  JO  M,  Üfi.  KTedK  'JeaiäiV 
Script,  rw.  Mog.  2,366,  —  Wegen  wd,  ß  wr  tepL  '24  feÜtmd. 

813. 

1181.  Der  Probet  Qerard  von  St.  Simeon  «u  Trier  überlässt  seinem  Capi- 
tel  einen  zum  probsteilichen  Hof  zu  Lehmen  gehörigen  wüsten  Berg 
gigen  4>A  Ohm  Wein  jähriüohenvZinata»  um  ihnian.Weuteg  nrnfonl- 


uiyiii^ed  by  Google 


740 


iiti  den.  In  cccleeia  S  Simeonis  1187  ind.  5.  äpact,  9.  coQcnr.  3.  g«l^.|wpa 
ürbano  III,  a.  regn.  irider.  imp.  36.    rUrkb.  2,125  nro.  87.) 

Gedr.  Honth.  1.615.  —  Wegen  trider.  regn.  a.  36.  und  md.  ö  zwi- 
schen mrz.  9  und  im^t.  24  JgUeiiid.  4vcÄ  »tarh  i^abst  Urbtm  III»  \f^7^ 
".  oct.  20. 

814. 

118^.   Philipp,  Erabtschof  von  Cöln  and  pSibstlicher  Legat,  bestUtigt  die  Be- 
I  tftmngeD  der  Abtei  Steinfeid,  namentlich  die  dortige  Taufkirche  mit 
ihren  Zehnten  und  die  Weinberge  auf  der  Mosel  und  Ahr.  In  synodo 

••  Golonienßi  1187  epiacop.  a.  20,  regn.  Frider.  a.  36.  (Ürkb.  2,126  nro.  88.) 

Ein  ähnlicher  Aufzug  bei  Günther,  Cod.  dipl.  l,4o4  aus  Hugo,  An- 
.  nal.  Fraem*  2^23.  ,-7  W^gm  regn,  a.  Friderici  36  nach  mrz.  9JdU^^ 

■    %Yb,  \ 

V&fl.   Der  Abt  Gerhard  tob  ?rtim  glebt  dem  Collegiatsfitt  daselliBt  das 
'  iBYentitanecht  Ober  die  Kirche  zu  Alfe,  nachdem  Graf  Friedrich  der 
Jonge  von  Vianden,  Sohn  seinei  Bmders,  des  Grafen  Friedrieh,  und 
dessen  GemahHn  Mathilde  auf  ihre  Lehenrechte  auf  dasselbe  Temehtet 
haben,  bestimmt  über  die  Vertheslnng  des  Zehnten  daselbst  und  bestä- 
tigt ^ne  Schenkung  des  Edeln  Bocelin  Uber  ein  Gut  zu  Langscheid  an 
, , .  diMk,  .HospItaL  desselben  Stift'?.   Li  priQei|H|li  eccl.  S.  Salvatoris.  1187 
f  .   regnante  imp.  F(ridecico)  .et  illio  ejus'rqge  H.(eBaco).   (Urkb.  2^27 
.   ,^0.,  89,).  '   .  Iii 

816. 

1197.   Erbpachtsbrief  des  Capitels  zu  Mflnstcrmaifeld  ftir  Radnlf  Bidod  Ober 
V  den  St  Martinswald  und  eine  hftlbe  Mühle.  1187.  (Urkb.  2,128  nro.  90.) 

m. 

1181.  Vertrag:  zwischen  dei-  Abtii  Malmedy  und  dem  Marienkloster  (St. 
Thomas)  bei  Andernach,  unter  \  eriuittelung  des  Abts  GodfnM  von  Sprin- 
giersbach, wegen  des  von  Ersterer  aus  des  andern  Hof  zu  beanspru- 
ehenden  Zehnten.  118?.  (Urkb.  2,129  nro.  91.) 

1199.  '^rirendiichc  Naebricht,  dass  das  k«>lnisehe-DomcAplltd|lieilieyk  Knsbi< 
el?tt^:bbf#^5ÖO  Mark  und  dieser  rVni'^clben  d«j%en  Weinberj^  KttSMlieim 

'.T*  gegeben,  auch  sieh  verpfiiehtet  habe,  ein  verpfändetes  H^Äsi'ttor  s^nem 
Palla.st  zu  einer  bestimmten  Zeit  unter  der  Vor)  fliclitung  zum  Einlager 
bis  anstatt  dcs^fl^^fn  er  1(X)  Mark  zurückerstattet  habe^  dtt!  ^9f[^^£^)^l 
»u  geben,    llöa.   (ürkb,  2,129  mo.  9$.)  "'-'I -'"^1  «MI 

5*jb  li  iifJlÄ»]  - f  ii'V   .  .i^^.}'\(lW^i   III  '  :i  ■8H««.i  :;iiu;o..f        f  iii  ti  »thf'HÖÜl 

Ml^kiMl  'Die  Jitil^lStl'^'ltii^iA^  au  Trier-^  vind«litefi^iiüf^'MitieikeB 
*»ll'Z«kMilHafcpi«elie'*i»f!>4i^  Gttfer  der^  äf^Hfddhr  "^.^  Ton>filerf«tt^'  und 
H.  von  Mathene  ^-^^ftoMeliMb,'  ^  ^*ch  Mt^Bhj^lilit  MA^Ntoli  sie 


Digitized  by  Google 


AUodmn  «Bd..MlkchM  Irfmd  Mim.  Uli  mm  ÜMltou  (Utkk  1,190 
uro. 

AML  <" 

IM  Mft.        ^abflt  Clemens  m.  etttbmd«t  das  Domcapitei  su  frier  wie 

auch  Cicius  und  Volk  des  Erzstifts  Triri  üik  ^  Q^horsams  gcgta  den 
£inbi»diof  Folmar  und  den  Probtt  R.(udoH  und  befiehlt,  die  von  Pol- 
mar  ihrer  Pfründen  beraubten  Cleriker  irieder  in  den  GenuM  dirsetbeo 
SU  setzen.  Laterani  6  kat  jui.  ind.  7.         poiiL  «•      (pfkJU.  2,130 

IMK).  94.) 


IM.  Vttgldch  :i^beheii  d6r  Abtet  Siegburg  und  dem  St  Servatinwtift 
an  llaatricht,  wonach  aich  Ersten»  «or  Entriehtttng  des  Zehnten  too  al- 
len ihren  Bei^Itzungcn  zu  Güls  an  dae  Stüt  und  dieses  snir  j&hrliohei^ 
Lieferung  von  5  Fuder  T\'eiu  daselbst  an  die  Abtei  ycrpflichtet.  Colo- 
nie  in  capitolio  b.  Petri  1189  ind.  7.  (Ürkh.  %ia2  nro.  d5.)  - 
Wegm  ind»  7  vor  tept,  24  faUend, 


1189.  EmlMMl  Philipp  von  Gdln  behh&t  n*eh  dei^  Ree^^ofi  de»  P^- 
grafett  CoAfad  auf  die  Burg  iMedk  und  die  Vogtoi  au  Baehereeh  dee- 
len  Oemahlin  Ümientnid  und  l7ocb«er  Agnes  auf  LebemMh  damii  1189 
ind.  7.  demente  m.  s.  Bom.  sedis  antistite,  i^gnante  Ftiderieo  Born, 
imperatore  einsque  filio  Henrico  (Üikbi  2,133  nto,  96.) 

Gedr,  Frther,  Orr.  Pal  wm  1599  8. 89  und  van  im  B.  110;  kitt* 
.  atM  Tolnfr,  II  Pal.  2,oS,  Lucae  Qrafemaal  S,  603  und  Ejatd,  Für»- 
tensaal  S.  13  iivIimaU  mit  1184.  Liinig,  Heichaarchiv  8,121  und  noch- 
inal  16,337  mit  Jahr  11S4.  Roim*t,  SuppL  mi  Corps  dipl.  1.68.  Scheid. 
Originea  Gtieifnae  3,609.  Gdnth^,  Cod.  dipL  1,463  mk  Jahr  XJiQ 
t^8^.  89.  —  i/W'  dem  Jaitr  1180  .•<tiinm(  HOtnokl  die  Indidion  7  vjtd  zwar 
iH»'  üfjd.  '24  Wie  auc/t  die  Ubrt(je/i  Zeitangfthen ;  dagegen  wkirnfirttltt 
dmer  Zeit  der  ak  Zeugß  ffenantus  l^rtbisdiaj  Johotm  90h  2 Wer. 


imT  Dei.  Alft  U9gt>  m  8k  JiHa  m  Vecdon  veifraufl  4kr  AMü  8t.M«l^ 
,  Ma  aa  TiMT  ittv  20  HelMK  Mnd  ei»  Ghit  Miner  AbHi  ra  StSmen- 
..   derC  im  SiMSjUk  Ja  eapitulo  S.  Yiteiil  (Uekh.  2,138  97.) 

1189.  Der  Prior  Ij.  zu  \'allendar  beurkundet,  dass  d(U'  lütter  Bertold  von 
Covern  seinem  Kloster  (Scbönstatt)  sein  Vogt-  und  Mcyerreclit  auf  den 
kl">«tfrlI('lM'n  Hof  zu  Lonnig  nebst  einem  "Wein!>ero-.  vorbelialtlicii  des 
erl)iit  lj<Mi  Besitzes,  für  4  kölu.  Maik  und  dtieu  Jaiii/iiis  von  18  Heller 
vriLiiüti  habe.  1189  Friderici  imperaWüs  tempore,  tunc  t«mpwri«  Jbe- 
cosoiuni^  pei'egrinantiM.    (Urkb.  98.) 


uiyiii^ed  by  Google 


74» 


Qtät.  QMker,  Cod.  dipl.  l,4tff.  —  Da  Kaiser  Friedrich  avf  St. 
Qe&rgenta^  f«gr.  S^)  «ieA  m  dem  Kremtmtft  tm»eMet9,  mitk  dimt  Mm$* 


UM- 118t.  Der  Abt  Ludwig  von  St  EuchariiM  (St.  MAtlltoZi)  nt  ^rier 

MittiBterNilto  sdnei  Klo«- 
ten,  und  Ibrkward  wegen  ein«  StQek  Lefaenlande»  bei  St  Alban. 

,    Ohne  Dat.    (Urkb.  %m  nro.  99.) 

Ahi  ludvig  erschemt  nrhmdlich  1108-1186,  Hei»  Vorgänger 
1163  zum  leUOmmal  und  mn  NadkJUger  il9Q  mm,  mUmmal,  dtäier 

It64--11B9.  Denelbe  bewilligt  dem  JduinD  von  Leia,  einem  Angebdrigfn , 
seines  Kloetoesy  dass  das  Hsus  und  der  Weinberg,  weUben  denelbe 
den  Kk)Bter  vermacbl  bat,  deaseo  Neffen  oder  einem  Andern  nacb  de^- 
sen  Wabl  g^gen  einen  gewissen  Zins  in  Erbpaehl  gegeben  werde.  Ohne 
0at    (Urkb.  2,196  nro.  100.) 
Die  Zeiiwmahme  wt€  vorher, 

1173  -1189.  Vergleich  des  Domkapitels  zu  Trier  mit  Ueu  Ööluicn  des  Stif- 
ters der  St.  Apruncnlos- Kapelle  daselbst  wegen  derer  Besetzung  und 
Dotation.  Ohne  Dat   (UiUk  2,136  nro.  101.) 

Der  Domdedumt  Juhaum  eret^int  tW  den  Vrkundm^von  1167^1192; 
der  wOer  den  Zeugen  gemmnte  FroUt  Gerhard  vcn  St,  Simeon  USt — 
1196  wnd  deeaen  Vorgänger  1172  »uUtzt.  Der  Domcantor  Weedo  1168— 
1179,  dessen  Nachfolger  1190  FHedriek,  Der  DonunuU»  Friedrirli  1180 
und  dessen  Naehjolger  1190  Conrad. 

828. 

1190  a|>r.  1.  Pfalisgraf  Connid  bei  Hheiu  setzt  die  voii  Jen  Klosters  Raven- 
giersburg Hof  uud  (iUtcr  bei  Diebach  und  Maui.cbach  «u  diese  Ge- 
meinde für  die  Gemeindo-Nutsungea  jährlicJl  tu  aahlende  Bede  fest. 
In  eestr«  StaMkln  1190  kal>  a^r.  (Urltb.  2,id9  nro.  102.) 

Gedr.  Fteher,  FaL  ed.  van  169$  8,  87  wtd  Ed,  1686.  8, 108, 
Tolner,  Hiei.  FaL  2fi8.  WUrdtwin,  Buhe,  d^,  $408,  SOM,  Or, 
Qudf.  SfiOO, 

829. 

119^.    Johalin,  Erwählter  zu  Trier,  verpfändet  seinoiu  Dontl^apitol  für  die 
navmelirlo  Ilückgalw  zweier  kostbaren  Figuren  von  dem  Hochaltar, 
welche  ihm  dasselbe  behufs  Bcpchaffung  der  Palliumsgelder  UberlaKsen 
bat,  die  Hüfe  Pfaisel,  Skcang  und  Cordel.  1190.  (Lrkb.  2,140  nro.  103.) 
Gow,  Eegeeken  B,  26,       Wegen  der  folgenden  piAetl,  Urkunde 


47  a 

^        Digitized  by  Google 


810. 

mO  In.  4.  Pabflt  ClMnens  III.  eimmt  den  Erfühlten  .Johann  vm^  die 
Kirche  toü  Trier  iu  seinen  Schutz  und  beptätigt  deren  Privilegien  und 
Besitzungen.  Laterani  2  non.  jua.  äid.  8.  1190.  poni  a.  3.  (Urkb.  2^ 
i41  nro.  104.)  .  ■ , 

J<^4,  heg.  Fwt.  6.       nro,  lOiJö,  Üf^r,  GUutker,  Cod.  iü^  1,470, 

Uff  in.  4.  Denelbe  oimmt  das  Kloster  de  Clamtit)  (Himinerod^  in'aei- 
oen  Schote  und  beatlttigi  deseen  Kechfe  und  BesftniDgto. '  Dat.  m 

▼orher.    (Urkb.  2,143  nro.  106.)  ....  v 

Jtfi,  Utg.  Pont.  8,  m  uro.  lOJ/ß,  « 

818; 

lii>ü  lun.  4.    Derselbe  nimmt  das  Nonnenkloster  St.  Thomas  von  Erlesbu- 
ren (an  der  Kyll)  in  seinen  Scfants  ond  iMtKtigt  desf^en  Rechte  und  Be- 
ntrangen.  Dat.  w  In  rorfaergeheoder  ürkmide.  (Urkb.  2,147  nro.  106.) 
NieJUbeiJafi, 

838.  * 

UyO-  Krzbischof  Philipp  von  Cöhi  beurkundet  (1«mi  Lchensauftrag  der -Burg 
Olhrlkk  seitens  des  Grafen  TheodericL  von  \\  led  au  (Ins  Ers!««tift  Cölo. 
Li»io  tali  (Olbrück)  1190  regnante  Friderico  impcratore.  (Urkb.  2,149 
nro.  107.) 

Oedr.  Joannis  Spicäty.  ly,  Fischer,  isieschUchtsregitter  ^,39.  -Lfi' 
mg,  Cörpiis  jur.  feudtd,  1,145&,  —  Da  Kauer  Friedrkh  1,  li90  jun, 
10  tW»  Fhme  Selejyh  ertrank,  in  die  erete  Bälfte  des  Jahr»  1190  f^end, 

h34. 

1190.  Der  Abt  (lerord  von  Prüm  stiftet  für  seine  Verwandtin,  die  Aebtis- 
sin  iSopbia,  ein  Nonnenkloster  zu  Niederprüm,  das  ausser  ihm  auch  seine 
Schwester,  die  Wittwe  Adelheide,  (iralin  vun  Molbach,  dotirt.  1190 
ind.  7.  epaet.  12.  regnnnte  iieinr.  lilio  imp.  Friderid.  (Urkb.  2,160 
nro.  108.) 

Oedr,  Himtk.  Ißtt,  CMUa  «hrieL  13,352,  Seyen,  Hiet,  dalamlU 
de  Viandem  2,7.  BerthOet,  Biet,  de  UiamA.  4^.  Hutme,  Op^.  dlpL 
1^520  m»f  JeAr  ttö9,  Ind,  7  teeiei  vor  1189  eefi,  24,  dagegen  epaet, 
lä  fN*»  Jahr  mO, 

8W. 

(1190.)  Erzbischof  Joliuim  von  Trier  hestätigt  die  Stiftung  des  Nonnenklos- 
ters EU  Nied^prüm  und  die  an  dusBelbe  gemachten  Schenkungen  eeoA  . 
, '  ittyergiebt  dem  Abt  von  Prttm  die  Au&ioht  über  dasselbe.   Obne  Dat 
(Üikk  2,151  mo.  109.)  ^ 

Ooenh  SegeetenS,  90,  Gedr,  Hcmth.  l^ßlS  mm  J,  1190  wegem  der 
9orhergehende»  St^hmgemhimde,  Miraem  4^,  Die  Qri^  wn  Mol- 
ba^  »ehenkte  1307  pd.  22  auch  ihr  eämmOu^  Aüodiam  m  NemkUrchen, 


Digitized  by  Google 


747 


m. 

IM  ic|it<Sk  BibitGIemeBi  IIL  verlnlie  dem  BiMbof  (Gonnid)  von  Wortu 
iv!t  LdlMQaMit'die  fntwCei  St  Mntin  zn  Beppatd  und  vwordaati  dass 
/.    die  BinhIlnAe  der  vakanten  PrMbenden  daaelbal  mr  SandienflAnlt  vec^ 
wendet  werden  sollen,  Lalerani  8  noau  sopt.  pont  a.  8»  .  (Uikb.  2|1S8 
uro.  Ua)v  * 

«81. 

'Ii90-    Biscliüf  Bertram  ron  Metz  bestätigt  dem  Nonnenkloster  Noumüfistör 
die  Steuer-  und  Zinafreiheit  zweier  Salrpläfze  bei  Marsil  und  verord- 
net, dnss  Hasaelbo  von  2  andern  daselbst  ausser  deuj  schuldigen  Zin« 
'*    keine  Abgabe  entrichten  solle.  1190  a.  episc.  11.  (ürkb.  2,1Ö4  nro.  Iii.) 
Oedr.  Kretner,  Oesch.  den  ^L  denn.- GesdU,  2,306, 

'  888. 

UST-^lliO.  Oral  Friedrich  EvUslio  ron  Leiningen  cedirt  sein  Prekarierecht 
auf  die  Güter  Herlov's  zu  Vilmar  dem  Abt  Johann  von  St.  Mattheie 
SU  Trier  auf  Lebenaaeh;.   Obn<^  JCIatum.   (Urkb.  2}334  Naehtr.  uro.  1 

an  c.  1191.)  .         .  j 

,j  Jiifi  Aht  Johann  wird  bei  Broicer,  Metrop.  1,413  er^  eu  c.  7^60 
j  genamU,'  ünd  hatte  den  Äht  Qodfrid,  Qraf  von  Leiningen,  zum  Nach- 
folger. Kr  ist  dafier  in  die  Ähtsreihe  von  St.  Matheis ,  wie  einf  Vt^r- 
gleichiing  der  Urkunde  nro.  115  und  116  vom  Jahr  1191  ergiebt  nach 
dem  Aht  Lvdicig,  welcher  118f>  zum  letztenmal  in  umern  Urkunden, 
und  vor  den  Aht  Qodfrid,  welcher  in  nnchfolgender  Urkunde  nro.  112 
von  1190 — 1191  zum  erßfeyimrfl  ■'^orkömiht ,  pinzu4>rhalttn.  Der  Dechant 
(       (Mnrad  von  Liinirnry  i«t  av<^  (n  der  Urhbnde  nro.  Uö  von  lli^X  Zt^Q^. 

lllftO';T7j(19|p.  fobisobYf  Johann,  von,  Trier  ^enkt  bei  Gelegenheit  der  im 
ersten  Jähre  sdner  Ordination  gescheheiien  Einweihung  der  Kirehe 
7A\  Stuben ,  diesein  Kloster  die  Kap^i^  sa  Dttnebeiiheim  und  bestätigt 
die  Schenkungen  seiner  Vorg^^  an  'dasselbe.  Öhne  Dat  (Urkb. 
2,154  nro.  112.) 

,  :  •  !    .  .      .  '    .  •  •  "      ,  ■ ;      '  •  .  < 

U1|t  jnUt  l^,  r.Der  Ef/^blschof  Cqprad  yon  Maina,  Bisdiof  yon  Sabina,  be- 

s^gl'  in  l^olge'  eii\^  läKfhtsspruciis  der  Abtei  St  Vaximin  bei  T^ier 

.  den  Besite.  des  Patron^lsrechtes  über  die  Kirchen  au  Weinhelin,  Albe- 

.cbo  and  GoasolTesheim  gegen  die  Ansprüche  der  Brüder  Godfrld  ond 

Embricho  von  Creuxnach  und  Godfijd  nnd  Henrich  von  S<;helheTen« 
1191  ind.  10  (lege  9}  7  kal.  jul.  a.  reversionis  nre.  in  sedem  Mogun- 
iinam  8.  regnante  Heinr.  imp.  a.  iinperii  1,   (Uricb.  2,166  nro.  113.) 
'tf  •    Qmln  ßudkw,  Coik  dipL  3,Km*    >    •  1  '  : 


uiyui^ed  by  Google 


m 

im  M  BiMfaof  Coond  von  WofiM  b««lligt  ab  Pnbik  d«  fit  IMi»- 
■liftt  disdlMt  die  BijAing  onv  lllnABa  OMontkiAi  ab  dv  fit  P«tan- 

Ufobe  KU  Bop^d  und  inTottbi  damit  den  GleriiMr  Bmmii  von  Al> 
kan.    1190  mcnae  julio,  lud.  9.    (Urkb.  2»157  nfo.  114.) 

Wegen  ind.  9  und  des  in  der  Urkunde  getiannten  Pabtte»  Oodettin 
(nL),  wkher  mit  im  nrnt^aOgmähU  witrde,  «at  mi  mutmtkmm. 

Der  Abt  QMpA  von  8t  Euobarius  (St.  MattM«)  9u  Trier  be8«%t 
HD  j^YimluMii  mü  d«m  Chraüm  FiUidviffb  tsu  Mningtn  diaAiHnd- 
wm^  MiQM  Vorgäagtn,  4«!  Abti  J^bum,  w^gon  AiwtdUuog  eines  Vi- 
ceplebw»  BU  Klein -YfliMMr  und  ordnet  die  PlarrverhXitiiiMe  dieMr  Fi- 
liale aor  MQltorkMi«  In  Vilmer,  l^^l  M«  9,  v«g«inite  J9«nr.  unpe- 
ratoie  a.  coneecral.  eine  1.  Trer.  aepo.  Jobanne  {»rendente.  (Uikb. 
%158  MO.  115.) 

Wegen  Henr,  in^,  omteerat,  a,  L  md  ituL  9  müMim  efr.  25  imd 
iMpt.  B4  faUend, 

Sit. 

(U91.)  Enbiacbof  Jobenn  von  Trier  beBtSügi  die  ADordnonc  der  Aebte 
.Jobann  und  Qo4fnd  von  8t.  Eqebariiis  (St  Matthew)  su  Trier  in  Be> 
treff  BeseteODff  der  Spelle  zu  Klein- Vflmar  mit  einem  Tioepleban. 
Ohne  Dat   (Urkb.  %m  nro.  lie.) 

CkierZf  Begann  8,  31,  —  Wej^  faA  w&rUicher  Stümrung,  glmF^ 
cA«!*  ^eugfn  und  Tnhalta  wie  i>orkerfiimuU  Urkunde  hier^ergeeeUt, 

844. 

iii^i  ad.  Z'i-  Der  Abt  Godfiid  von  Ecliternach  bestätig  »ein©  1185  jiui. 
19  gemachte  Anordnung,  wonach  di»-  zehnte  Mark  Silbers  von  den  Ein- 
künften bestimmter  Güter  zur  Reparatur  des  Kirchendachs  und  anderer 
KircbengebKade  Terwendet  werden  soll.    1191  ind.  9.  10  kaL  nov. 

(üikb.  2,15«  MO-  in.) 

'  Die  ML  9  war  am  ^4.  Sept,  m  Ende  <jtlavfen, 

845. 

UM.  Dae  Capitel  des  8t  Florinästifts  zu  Cobiena  bewill iut  dem  l'atiuni 
k«8  Johann  von  Sinzig,  weicht-r  wegen  sein«»  Pfand ieiibtes  mchi  dem 
täglichen  Cupitelsdienste  obliegen  kann,  den  lebeusliui^lichen  GenuaB 
seinei'  Pr'abende,  nachdem  er  zum  Ersatz  40  Mark  ge^hlt  hat,  und 
da  er  zum  Wiederaufbau  des  abgebrannten  Hofs  zu  Kärlich  und  zum 
Buu  eines  Uaii.-e.s  zu  Breisich  reichliche  GeldunterstUtzung  gegeben» 
wie  auch  einen  Weinberg  und  seine  Bücher  dem  Stift  vermacht  habe. 
1191.   (ürkb.  2,16D  »ro.  118.) 

84«. 

1191.   Urkunde  Uber  die  Bettätigung  de»  dem  lüoBter  Wedgueea  tob  dem 


uiyiii^ed  by  Google 


GfftfflD  Sibert  geschenktao  Guts  ao  Curbereo  und  des  yon  desa^n  Wittwe 
verkauften  Gate  zu  Berb«ehy  darch  darfto  Sohn,  wokiher  .betdet  ange- 
grifien  batfeew  1191  Cel<^tino  papa,  regnante  Ileur.  impentore,  ßertramo 
Metensi  ecci.  preudeotoi  Godefirido  abbate  Wadegos-  (Urkb.  2,161 
BIO.  119.) 

Oedr.  Krmier,  Oesck.  dm  Ardetm^-Oeeohi»  2,113,  —  Wegen  Eenr, 
vmjf,  fMMÄ  a|W.  16  faLUnd, 

im  iM.  1€.  Fafalt  Cool^itiii  m,  biMtt%t  dem  OolIegiitiBtUI  su  Cafden 
die  demielben  Ten  deMen  ESnbitcliol  verliebeoe  Kirche  sa  Lehmen.  La- 
tennt  17  kal.  jan.  pont  a.  1.   (ürkb.  2^62  nro.  120.) 

Jn^i,  Reg.  FoMf .  8,  S89  nro.  10331.  Gädr,  Gunther,  Cod,  d^  1^4 

1164— 1191.  Der  Domdecbant  und  Archidiakou  Joliann  zu  Trier  bestätigt  an 

Stelle  des  Erabischofs  ein  VermUchtniss  seines  Venvaiidten  Theoderich  von 
Bruch  an  die  Abtei  de  Claustro  (Himmerode).   Ohne  0at.   (Urkb.  1, 

714  nro.  659  /.u  c.  11R9.) 

Der  qenciinte  Ihmidechant  Johann  ersehfiuf  »rkvndlieh  1167—1192, 
WtW  Vorgänger  livdoij  zuletzt  1163   und  setn  Sin^hfotger  119'2  zutrst.-^. 
Der  ferner  in  der  ürlmnde  genatmte  Äht  HeiHÖold  von  Sl.  Marien 
1162-1186, 

Das  eirufide,  2  Zoll  breite,  I?'/«  Zoll  hohe  Siegel  eon  weiasem  Wachs 
halt  heim  Linien  «m  die  Schrift,  und  zeigt  ein  Bruslhild  im  (Jhorkleid, 
die  Bee&te  offen  eor  der  Brust,  in  der  Linken  €in  gaehlouenei  Buch, 
.  oi^*  Uiden  Seken       Beim:  lOB^AK   Die  DmttMft  lemiet:  Dl 
OHA.  TRßVlREmiS.  EOCLIE.  DECAIT  7  AJiCBlD. 

■  H4». 

1190—1191.  fobiscbof  Johann  von  Trier  bestätigt  der  Abtei  de  Clauotro 
(Himraerode) ,  nachdem  die  Grafen  von  Nassau  auf  iiire  Voptcireehte 
aut  deren^  Güter  bei  Coblenz  yernohtet  haben,  diese  Vogteifreiheit.  Ohne 
Dat.    (Urkb.  2,163  nro.  121.) 

Goer::-  ,  Hrn^Me-n  S.  SO.  Oedr.  GmUher ,  Cud.  dipl.  I,cO0.  —  Von 
den  /'»foqf'H  kontmt  der  Ahf  (h'dfri'd  von  Springiersbach  1187  zum  letz- 
tf^rniil  und  sein  AW{/o^e#'  Ainndm  XlifS  apr.  2Ö  zum  tr^ttufnoi  ur- 
kundiick  vor*  \ 

'•  856. 

1192.    Derselbe  restituijri  dem  CoJlegiatstift  zu  Garden  das  Patronatsredit 
der  Khclio  zu  Lehmen  mit  dem  Zehnten,  bestimmt  daraus  die  Ein- 
kiinfto  des  Orts -Priesters  und  Uberweist  aus  dem  Ueberschoaa  Renten 
dem  Stiüt  zu  seinem  Anniversarium.    1192.    (Urkb.  2,164  nro.  122.) 
Ooerz,  Regesten  8.  26.    Oedr.  Oünther,  Cod.  dipl.  1,473.  Fahne, 
Mn.  &  ^.  ~  VargL  dit  B€tmiifmgt¥irhm4t  4m  Poivie«  Oh- 


uiyiii^ed  by  Google 


760 


h8t6m  IlL  wm  im  «ke.  16.  M»^  dbi^  '^^ähfoim.  'm,  L  mUht  IL 
X»  letm  und  aU»  1192  dee,  16  m  tettm  S9mf         ^  ' 

'  851. 

1192  iuu.  15.  Pabat  Coclcstin  III.  bestätigt  Sifrid ,  den  erwKhlten  Prob&t 
de<?  St.  M<utins>»tifts  zu  Worms  und  beBtimmt,  dass  diese  Prohstel  nie 
mehr  einem  Bischof  von  \^'(nms  verHehcn  werden,  sondern  di«  \ Cr- 
'waltung  derselben  bleib  durch  einen  eigenen  Probst  geschehen  bulie. 
Rome  ap.  S.  Petrunj  17  kal.  jiil.  pont.  a.  2.  (Urkb.  2,165  nro.  123.) 
Jaß^,  Heg.  Ptmf.  jS.  892  nro.  10367  zum  13.  junu 

1118  M9.  •*  Die  Broker  Godfidd  und  Friedrick,  Gnifen  ton  Virnenbuiis, 

tragen  für  1600  Pfd.  trier.  Denaren  dem  Erzbischof  Johann  tod  Trier 
und   dessen  Crzstift  die  YeBte  und  Grafschaft  Virnenburg  alt  Liehoi 
•nf.    1192  die  9.  rroTv  lH  augusti.    (Urkb.  2,166  nro.  124.)'  • 
CMr.  Qmkef,  Cod.  dipL  1,462  mk  d§m  mMtigm  Jnkr  1187. 

853. 

1192  aus:.  24.   Kaiser  Heinrich  VI.  bestätigt  der  Abtei  Kchteniaeh  ihre  Un- 
mittelbarkeit, Freiheiten  und  Besitz uijgcij.   ^\  izcüü  »vc  iiixta  Moguuti&m 
,     9  k«!.  sept.  1192  ind.  10.  a.  regu.  23  (leg©  24).  imp.  2.  (ürkb.. 2,167 
nro.  125.) 

B^ßmer,  Kmi€rreg09tlm  8.  149  wo.  3785i,  Gedr.  ßeriholet,  HüL  de 

m. 

IWt.  Eizbi^chof  Johann  von  Trier  s<  honkt  dem  Domkcilncr  Sibodo  «  Inen 
Teicli  Kmm  dem  Kloster  S.  M.iriae  ad  martyrcH  zu  Trier  mit  dem  Waa- 
üerlaut  bis  zur  Mosel,  vorbehaltlich  eines  Jahrziuses  yon  2  Malter  Korn. 
U92  epact.  4.  coneur.  3.  ind.  10.  pont.  a  3.   (Urkb.  2,168  nro.  126.) 

OoerZj  litgtiten  6.  'J6.  —  Weisen  rmunir.  3  und  ind,  10  iui4ik  Fehr, 
25  6w  ae^ft.  24  fallend.       .         •      _  , .  .  .  / 

855.  :*•<■      •  I  ^ 

1192.  Vertrag  zwischen  der  Abtei  Laach  und  Gerlaeh,  Herrn  toi^  Covern, 
«her  ihre  beidergeitij^en  Rechte  in  den  abteilichen  Höfen  m  Heinibach 
und  Bendorf.  1112  regnante  imperatore  Henrico.  (Ürkb.  2,169  nro.  127.) 

( hdr.  Dokurnet^irff  Nachr.  rfher  d^  Fl^rkcu  Be^dorf  S.  2i7 .  Qi/n- 
ther,  (  od.  dipl.  l,46ö  zn  11.90  nnd  Berk,  Ucitch.  der  Häutfer  laenhnrg, 
Hunkf^l ,   Wied  303.  —  K.  Heinrich  VI.  wurde  1191  apr.  15  zum  Kai~ 

■  »er  g'  krö/it  und  i-^t  Matt  MCXII  offenbar  MCXClT  zu  lesetif  wie  auch 
xwi  IJiunke  „l^ie  Mntthifi.skn^elle  bei  Kobern^  ^,  40  ausführlich  »0£4- 

■  gewiesen  wird.        .  .  ,       *  . 

856.. 

U9t.  finbiacfaoi  JI«iMiw  m  Tiiir.  afriebt  dem  St.  £«eli«MdeM  (8t 


uiyiii^ed  by  Google 


76h 


wegen  der  Weide  m  der  GkquMdniDg  tod  .Bumeroth  «nd  WAtugen, 
nach  Torheriger  Uotenaehnng,  dieBolbe  in  beBtimintea  Grensen  stt.  1193. 
(ürkb.  2,170  nro.  128.) 
*  '&ikrB,  HegeaienS,  9S,       Unter  d$!^  Zeugen  wird  ein  Canr^d 
'•  Domprchiimt  Trier  genannt,  der  aber  trat  1200  rorki/mmt,  dag^en  1192 
'  ain  Jindnff  py.'^r'/ffint;  ehenjfo  kömmt  erst  V2(Ki  ein  Dcnicantor  Johann 
'  und  129^  bis  1297  ein  Friedlich,  wie  attch  erst  l'JOl  ein  Domomtto»  Jn- 
'  gebrand  und  1^92- — 1297  ein  Conrad  ror;  der  Trierer  Schvltheing  Ma 
thias  kömmt  niifh  en^f  seif  1201  in  den  ürkundeir  rar,   dahir  rerdäck' 
tig  und  eher  nach  12U1  faUend,    Vergl.  Urk,  von  IsiO'^  nro,  207, 

887. 

1193  ftpr.  ii8.  Kaiser  Heinrich  VT.  hobtiitigt  dor  Abtoi  Springiersbach  das 
Privilegium  König  Conrad  s  ilT.  vom  1.  anir  1144  und  noch  verschie- 
dene andere  Besitzungen.  Apnd  Hopardiani  4  kal.  maji  1193.  ind.  11. 
a.  regn.  24.  imp.  3.    (IJrkb.  2,171  nro.  129.) 

Böhmer,  Kaiserregeaten  5.  150  nro.  2799.  ütdr.  Tolne)%  Hist.  Pa- 
lat.  2,37;  hierau»  Sfonth.  1.622.  Acta  Palat,  3,118  ex  autogr.  Prower, 
Mftrop.  Trev.  Iß03,  . 

858. 

1108.  Ercbiflc^of  J.(oha]m)  von  Trier  betUittgt  die  Schenkung  Jjiidwig'Sf 
de»  Sohnos  Lndwig*»  Ton  Dudensteld,  über  sein  väterliches  Erbgut  in 
genannten  Orten  an  das  Klos'ter  St  Tbpmas  an  der  Kyll,  Treveris 
1193.   (Urkb.  2,174  uro.  130.) 
Ooerz,  Beg€Btm  8.  2$, 

859. 

1177  —1194.  Der  pfibstlirhe  Legat  Fetru.s,  Bischof  von  Tusciilum  (Frascati}, 
bestätigt  dorn  Abt  Conrad  und  Convcnt  zu  Laach  den  Z<  Imten  vom 
.saiischen  oder  Herren- Land  zu  Cruft,  wie  ihnen  dcrsolhe  von  Erzbischof 
Hillin  von  Trier  gr^g^^n  den  dortigen  Pfarrer  zugesprochen  worden  war. 
Ohne  Dat.    (ürkb.  2,1^4  nro.  IHL) 

Gedr.  Günther f   Cod.  dijA.  1,430  zu  c,  1179.  —  Abt  Conrad  von 
Laach  1177 — 11B4,  Petrus,  Bischof  von  Tutctdum,  aU  Zeuge  m  päbat'- 
.  .  Uehe»  Mkn  1179  wnd  USS. 

V  8«0. 

11M  m.  27.  Erabischof  Johann  von  Trier  beurkundet  mnen  Tergldcb 
ewisehen  dem  Marienkloeter  bei  Andernach  (St  Thomas)  und  Helyaf , 
/  dem  BnrgmaiiD  v<m  Elz,  wonach  derselbe  auf  teinc  unberechtigte  Vog- 
tei  über  des  Kloaters  Hof  zu  Trimbs  vensiehtet    Coram  alti»ro  b.  Ma- 
rie Udd*  6  kal.  apr.  die  dominicali  et  iu  media  quadragesima.  (Urkb. 


uiyui^ed  by  Google 


7^ 


Ooert,  TUgnten  ü.  ^  W^gm  4m  fbfM.  wnd  m&Um  fno- 
ftrmg,  üt  äa$  Jthr  1104  angenommm. 

m, 

1104  *pr,  27.  Eizbiechot  Jobauu  von  Tiiei  lieurkundet,  das»  Heimburgo 
von,  Lahnstüiii  und  sttoe  Frau  Liutrud  für  90  Mark  ihr  BMiimükheA 
Allod  zu  Leudesdocf  und  F«hr  dem  Marieikkloster  bei  Anderoacii  ^Si. 
ThMOM)  TtirkMift  hakm  und  Hdinbutgo's  Bnidvr  Did«  wegen  spiter 
eeiiob€Di»  Anspdtehe  dmol  tmi  Kl«slfr  1  tfarift  itigiiMfiia  yw- 
den  Mi.   1194.  6  kel  mii.   (Uikb.  8,17«  ütow  IMw) 

1194  m&l  9.  Kaiser  Heinrich  VI.  bestätigt  einen  GUtertaviscb  zwischen  den 
Abteien  Weisscnburg  und  Rimmerode.,  wonacli  Erstcro  ein  Gut  zu  Fret- 
tenheim und  Recliholz  giebt  utul  ilnfiir  einen  Weini  cig  bei  Enkirch  er- 
hält.  Apud  Trivel»  7  id.  maj,  1194  iod.  12.  a.  regn.  2ö  (lege  25)  imp. 
4.    (ürkb.  2,176  nro.  134  ) 

BöhhiPrj  KaüerregeMtii  8.  lol  uro.  2822.  Gedr.  WürdUtein,  Subs, 
dipl.  Ü^ü9.  —  Der  Tau^chbrief  von  denxselhen  Tage  üt  gedr.  HeuiUng, 
Oeach,  der  BUchöfe  von  Speier.  Urkb.  1,126. 

863. 

1194  WMX  11.  Pabst  Coelestiii  HL  bestütigt  das  Nonne&Klo^ter  zu  Nieder- 
prfim  und  dessen  P>«  itsangen.  Roma  ap*  S.  Petnitii  5  id.  mai.  pont, 

a,  4.    (ürkb.  2,1 77  nro.  136.) 

Niehi  bei  Jaffi.  Gedr.  Brower,  MetrOp.  1,602.  —  P.  Coele$tin  III, 
wurde  nach  Jaffi  1191  mrz,  äO  gewälUt  und  apr,  15  gedeiht, 

894. 

U94.  Conrad,  Bischof  von  Sabina  und  Et^bischof  von  Mainz,  ^Kart  ein« 
Verfügung  wegen  besserer  Bettellang  der  Besorge  in  der  FfwrtI  Mcn» 
gersrod,  wdche  von  den  PrSbeten  ati  Rarengierftburg,  als  Pftuicm  da- 
selbst, Temacbillssigf  Vörden  war.  1194  Ind.  12  rtgiMnie  imp.  flenr. 
VI.  pont,  a.  24|  poet  exUii  nostri  redHnm  ^uod  pro  Ronuma  pMSi  au- 
mits  ecdesia  a.  11.   (Utfcb.  2,178  nro.  136.) 

Wegtn  ind.  13  vor  Btpi.  M  faUettd.  Nacii  Moager,  OnrnmutOtom 
vmrde  Qrtff  Conrad  von  WitteUbach  1162  Erzbischaj  fcm  Mains^  1165 
entteUt  und  un  Nmbr,         wieder  an/  den  erzlnacki^  StuM  erhoben, 

865. 

1194.  Der  Abt  Heinrich  von  St.  Alban  zu  Mainz  hestütigt  ein«!  Onter« 
taURch  zwischen  dem  Cleriker  Krabiicho,  dem  Stöhne  II**rhord's  a«  Al- 
big, und  dem  Nonnenkloster  Rnprechtsberg  b».M  l>inL;eii,  wdiiach  Erste- 
rer  gewisse  vo!\  dem  St.  Allansstift  in  Erbpacht  habendt'  tiütor  za  Ber- 
mersheim gegen  deren  zu  Albig  giebt.  1194  ind.  11.  (Urkb.  2,1 79  uro.  137.) 


uiyiii^ed  by  Google 


75a 


WeidmAaek,  Re^ttUn  wm  B^i/gm  8,  11  «ro.  99,  Joann,  SeripL  r». 
^o^.  S,767  fichr,  mä  det  richtig  Indiktm  IS,  aUowfr  MpL'24fiiU£Mi, 

8««. 

U^4    Erabiscliof  Johann  von  Trier  bestätigt  einen  Vergleich  zwischen  dem 
Kloster  Ilimmerode  und  den  Bauern  von  Maring  und  Noviant  über  die 
Benutzung  einiger  Pei  tinentien  des  Klosterhofis  Siebenboro.   Apud  Ma- 
rone 1194.   (ürkb.  2,180  uro.  138.) 
Goerz,  HegeaUn  8.  27» 

867. 

1195  iot.  lÖ.  Der  Abt  Gerhard  von  Prüm  überweist  als  Oberlehnslierr  dorn 
Kloster  Mintruerod  dm  i  )i  t  Hillesheim  ,  welchen  dasselbe  von  llellen- 
ger  von  1  rankenstein  gekauft  hat,  indem  dem  (terhard  und  Philipp  von 
Reiferscheid  der  Hof  zu  Mutterstadt  als  ein  Prüniisehes  Lehen  In  Tauscli, 
und  da  dei'selbc  wenitrer  wertli  als  Hillesheim,  noch  100  Morgen  und 
50  Mark  zum  Ankauf  für  Allodium  der  Abtei  Prüm  gegeben  wird. 
Apud  Worraaciam  14  kal.  aug.  1195  ind.  13.  regnante  Henr.  VI.  imp. 
(ürkb.  2,181  nro.  139.) 

Oedr,  WUrdtwein,  8uh».  dipL  6ß62.  Fahne,  Cod,  dijd,  Salm,  8.  6. 
—  Bei  Jtemiing,  Oeack,  der  Büchse  vm  Speier,  Vrkh.  1,127  die  Be- 
sUtttgung  det  Kaiaere  wm  denudbe»  Tage, 

8«8. 

Udd  &Ug.  23.  Kaiser  Heinrieh  VI,  bestätigt  dem  Kloster  Ebo!-hach  die  Zoll- 
freibcit  £u  Hoppard.  Apud  Ingelubeim  IQ  kai.  sept.  a.  imp.  5.  (Ürkb. 

2,183  nro.  140.)  '  ' 

Nicht  hei  Böhmer.  • —  iirdr.  Jiossrl.  Uz-L  iouü  nbuck  des  Kloster;»  Eber- 
back  lj98.  —  A.  o.  imj).  beginnt  119ö  ajjr.  15.  , 

869. 

UM  8<9t  17.  Derselbe  betttttigt  die  geiuumtäi  Banteungen  dcb  8t.'  Si- 
meonsstifts zu  Trier.   Luth^  15  kal,  oct  1195  ind.  13.  a.  regiK  26 
(besser  27)  imp.  5.  regn.  Sieilie  a.  2  (besser  1).  (ürkb*  2,188  nro.  141.) 
Nidit  bei  Böhmer- 

879. 

1195  WffL  17.  Derselbe  besllltigt  den  St  Simeonssltft  wa  Trier  des  Zoll 
SD  OobleDB  und  setit  den  Zollsnis  aof  4  leieiite  CobleiiMr  «der  jt  köln. 
Denaiw  ftr  die  i4ist  tek.  Det  wie  wfaer.  (Urkb.  2,184  nro.  142.) 

Nicht  hei  BOimer. 

811. 

, , .  .  Erzbiscliof  Johann  von  Trier  bestätigt  vorstebendcn  Zoilsatz.  Ohne 
Dat.    (T'rkb.  2,18C  nro.  143.) 

Goerz,  lUgenten  S.  3u.    Gedr.  Honth,  1,023.  —  Weijen  dei  ßesug^ 
nähme  auf  vorhergehende  Urkunde  hierher  gesetzt, 
giitt«it|r«RtM«i  nfftmttit««.  n.  48 

Diqitized 


754 


llhS.  Du  3t  Semthitttift'zü  Uastrfcht  vetttatSt  llfr  xwti  iiMik  dem  Klos- 
ter Roprechteberg  bei  Bingen  eu:S^ck  Weinberg  daselbet,  woTon  Lete' 
leres  Ibm^biBbor  Zins.  gab.  1195.   (UrU>.  2,186  xuro,  144.} 
Im  Ausntge  geär,  Bodmann,  Bheingl  AUerthUmer  1,402, 

•878. 

1195.  Der  Abt  G.(oclfrid)  von  Wadg-ai-sen  leurlcundcf.  (In^ft  er  dem  Gra£Bfl 
Ludwig  von  Saarwcrticn  die  von  drnivplhen  an  den  Rtttnr  Hermann 
von  St.  Engelbert  v(  ly  t  andete  Vogtci  )iel>st  Land  zu  Horbach  mit  15 

^  Talenten  unter  dar  licdingung,  dieselbe  nie  mehr  zu  verpfünden,  fin- 
gelöst  und  der  Graf  zu  «einer  Memorie  dem  Kloster  verBcbiedene  ge- 
nannte AUodioigüt^r  gtsdienkt  habe.    U95.   (Urkb,  2j^l87  uro.  145.) 

•       874.   -  * 

1180-119$.  Das  St  lAartioBkloBter  ni  Tcier  Terpacbtet  aufs  Neue  aeiiiem 
Co|ooen  Steiner  au  WiUingen  9einß  dortigen  Qüter,  nachdem  denclbe 
wegen  TJnterschleif  gerichtlich  derselben  ftir  verlustig  erklärt  werden 
war.   Ohne  Dat   (Urkb.  1,702  ni».  645  zu  c.  1165.) 

Et  werden  in  der  Urkunde  genannt:  Heginer  (Beiner),  Aht  von  8t* 
Martin  ZU  Trier f  welcher  von  1180 — 1196  und  der  Abt  IletnboUi  wm 
St.  Marien,  welcher  1162 — 1186  in  unsem  Urkunde?»  vorfcommtf  det 
LeUsUm  Nachfolger  Hermann  ereoheint  zum  erttemnal  1196. 

1136  — IlUO.  Graf  Heinricli  von  Luxemburg  und  Namur  erklärt  des  trier. 
Domcapitels  Höfe  m  Lendingen  und  Bure  frei  von  allen  vogteiiichcn 
Ldstungen,  nadidem  das  Domka|»itel  eine  deshalb  gefieferte  Jahranente 
-von  1  Fader  Wem,  weldie  Ton  seinen  Yorfidiren  anderweitig  ala  Le- 
hen vergeben  worden,  nnd  dadnreh  nnberechtigte  Änsprttehe  erhoben 
wsordea  wareut  ivt  102  Hetser  Pfiind  abgelöst  hat  Ohne  l^t  (Uxkl, 
2,188  mo.  146.) 

Qrif  ßeim^  IV.  der  Blinde  $t»b  1196. 

876. 

1196.  Erzbjpchof  Adolf  von  Cöhi  bestätigt  dem  Kloster  Laach  die  kosten- 
freie Investitur  eine»  nci]e;ewäiiUen  Abtes  durch  den  Erzbipcliof  von 
Coln.  1 196  ind.  14.  presidente  Cel^tino  sunimo  pontific«  a.  pont  sui 
5.  regnanto  Henr.  imp.  et  rege  Sicilie  a.  rcgn.  sui  27.  a.  pont.  nci.  2. 
(Urkb.  2,189  nro.  147.) 

Oedr.  Günther,  Cod.  dtjjl.  1,483,  —  Wegen  jmU.  Coelent.  a.  ö.  vor 
apr,  14  fallend. 

877.  , 

(1198)  Im.  8.  Kaiser  Heinricb's  VL  Sentens,  dass  der  Erzbiscbof  Johann 
▼on  Trier  seine  Vasallen  in  Lebensacben  unter  dreimal  14tlgi8eher  Frist 


uiyiii^ed  by  Google 


.  Wochen)  vm:  Gericht  «lim  mU#*  AM.S*IWldk»m  3  non. 

jnn.   (Urkb.  2,190  uro.  148.) 

^ichi  bei  Böhmer,  —  J5a  Ktoier  Heinrich  VL  neil  noo,  1194  Kö- 
nig von  SicUieHj  wie  er  sich  auch  in  der  JJrhiatde  nennte  so  kann  Moc^ 
d&n  Ilinerar  det  Kamra  diege  SetUena  nur  in'a  Jahr  11$6  fcdUn, 

(ili^ß.)    (irai  Simon  von  Saüilnückcn  und  seine  Güiuahlin  Lukarde  schen- 
ken SU  ihrem  und  des  Grafen  Emecho  von  Lemingen  Anniversarium 
der  AM  WadgiM  das  FklffonfttoMkt  dir  St  Midii^^ 
heim.  Dat  leUt.  (Urkb.  3,195  uro.  1&8.) 
Wegen  der  fdgettden  ürkwide  hierher  ifeeem. 

871. 

1196  ittl.  n.  Bischof  Lupoid  von  Worms  vorleibt  als  Bischof  und  derzei- 
tiger Archidiakon  in  Folge  vorstehender  Schenkung  dem  Abt  zu  Wad- 
gasspn  die  Scclsorgc  und  anderen  Pfarrrechte  <]m-  St.  Michaelskirche  tu 
Bockenheim.  1196  ind.  13  (lege  14)  16  kal.  au^.  pont.  A.  1.  r^oante 
imp.  Henr.   (Urkb.  2,196  nro.  154.)  * 


1191—1196.  EnbMiof  Jobaim  von  Trkr  verpfändet  durch  Veniuttfhing 
Kaiser  Heiiinch*s  VI.  für  iOO  ksln.  Mark  dem  Werner  too  Bdandea 
d«n  Hof  sn  Partenheim.  Ohne- Bat  (Urkb.  2|197  nro.  165.)  . 

Qoert^  'Begeetenß.  30.  Gedr.  CfUn^,  Co<Li^  1,4$7  uÜFaktie, 
Cod.  $a&m.  B.  6,  wit^noch  '3 Zeugen  fn«&i>  wortmter  Bemann^  Bittkof 
von  MUneter.  —  Kaiiter  Meinrü^  VL  (von,  1191  apr,  iS-^llQt  eept, 
28)  gtnß'^  tivi  Juli  1196  naah  lUtUen,  wo  er  aiio4  epäter  eiar^, 

881. 

1196.    Erzbischof  Adoll  von  Cöln  btstitigt  der  Abtei  Laach  die  \'ergünpti- 
gung,  dass  i>oinc  Nachfolger  die  Vogtei  über  dicsdbo  au  Niemanden  zu 
Lehen  vergeben  sollen.    1196  ind.  14.  ft.  pont»  2.  re^oante  üenr.  a. 
.  rc^^u.  27.    (Urkb.  2,1^>1  nro.  149.) 

^    .  Qedr.  Wegeier,  KLoUer  LaaJ*  2,13,  —  Wegen  Minr.      re§n.  27 
vor  aug,  lö  fallenci,.  .  f     ti  ...... 

■  882. 

1196.    Der  Probst  Conrad  von  Garden  bestätigt  als  Archidiakon  die  von 

Pabst  Lucius  III.  der  Abtei  Laach  ertheilte  Bcfn^-nlss,  die  Pfairei  Cr»it 
mit  einem  ihrer  Conventualen  zu  besetzen.  1196  ind.  14.  (Urkb.  ^, 
192  nro.  150.)         '       '  ' 

Gedi'j  Gmther,  (Jod,  di^L  1,4^2*  —  ,  Wegen,  tud,  14  vfjir  se^t,  24 
fallend*  .    .  .  .  .    j  *' 

883. 

1196.  Efibischof  Johann  von  Xriet  baittltigt  der  Alitei  Laaob  4ie  Piarr- 


uiyui^ed  by  Google 


766 


kl  rohe  zu  Gruft  und  deren  BesMniaf  durch  «inen  ihrer  Ü0iiMtii«lan. 
1196.   (ürkb.  2,193  nro.  151.) 

Qoet'z,  Hegesten  8.  27,  Oedt.  Günther,  Cod.  1,477.  Ver^ 
vorherffehende  Urkmde, 

884. 

litt.  Ersbischof  Johann  von  Trier  regelt  bei  £rlediguiig  der  Probstet  des 
Süto  SD  KaneteraMnftkl  auf  Klage  des  Gaptels  mgeo  BeeiBtriiehtigun^ 
denen  Rechte  auf  gewisse  Qtttes  durch  die  PrSbste^  deren  beideieeitige 
Bnkttnfte,  und  schenkt  au  seinem  Aonhenarium  dem  Gapitel  die  Kir- 
che SU  Polch.   Honasterii  lld6.   (ürkb.  2,194  nro.  152.) 

Ooerz,  Hegesten  8,  27.  Gedr.  Günther,  Cod.  dipl.  1,479.  Da  tk 
vorherg^tender  Vj-kvnde  noch  di  r  Probst  Friedridi  von  Mümstei'  genannt 
wird,  tpäter  aUjene  faUend;  vergL  amsk  Urk.  nro.  161  vom  21.  Dtt.  1196. 

885. 

UM.  Biichof  Bertram  ren  Mete  gedeiht  dem  Kloster  Wadgaasen  die  Pfarr- 
kirche Ton  Bamesbach.  lletis  1196  Ind.  14  epact»  18.  coneur.  &  pent 
a.  17.  (Urkb.  2,197  nro.  156.) 

Wegen  M.  14  vw  tepu  24  faOend.  In*s  Jakr  imflSBU  etmemr.  7. 1. 

886. 

1196.  Conrad,  Erzbischof  von  Maiijz  und  Bischof  von  Sabina,  bestätigt  das 
von  Heinrich  von  Dicke  und  dessen  Miterben  gestiftete  Doppelkloster 
Chumbd  und  regelt  die  Rechte  des  Probstcs  und  der  Aebtissin  daselbst 
1196  ind.  14,  Celcstiuo  apostolice  scdi  presideiue,  Ilcnr.  VI.  imp.  im- 
peiium  et  regnum  Siciiio  gubernante,  a.  nre.  electionis  in  Mog.  aepum. 
36|  exilii  32,  reversionls  14.   (Urkb.  2,19$  nro.  157.) 

Qedr.  Acta  PoL  3;95.  Bnmer,  Metrop.  2,93.  —  Wegen  wd.  14 
vor  eqpt.  24  fidUnd. 

887. 

1196  ntjv  H.  Derselbe  nimmt  das  IsotHienkloster  S.  Pctri  7u  i\oit7nnrh  in 
seinen  Schutz,  wie  bereits  in  kalsorlichem  frei  von  der  \ogfti  i>t. 
und  verleiht  ihm  die  freie  Probstwahl  und  andere  Ikchte.  Maguntie  14 
kal.  dec  1196  ind.  16.  a.  electionis  nre.  in  opiscopatu  Mog.  36.  exilii 
33.  reversionis  nre.  14,  ''Urkb.  2,2(X>  nro.  158.) 
Öedr.  Würättcein,  Monasticou  Pidat.  Ö^12, 

<  '  *  £>nQ .  ^  '  . 

UM.  P^er  Domprobst  Ulrich  von  Worms  bourkund^t|  dass  Graf  Simon  von 

Saarbrücken  und  seine  Gemabiin  Lukardc  die  St.  l^'chae!>kirc!ie  an 
Bockenheim,  und  die  Gräfin  Alberade  von  Cleeberg,  der  Vorigen  Schwes- 
ter, die  St.  Martinskirche  zu  Bockenheim  dem  Kloster  Wadg^ssen  ge- 
schenkt haben.    1196.    (ürkb.  2,201  nro.  159.) 

Gedr.  Kremer,  Gesch.  des  Ardenn.-GeeckL  2^306.  —  Die  Urhmde 
Uli  nicht  wfUetämUg}  tfergi.  die  folgende. 


uiyiii^ed  by  Google 


767 


88». 

B«v.  24.  Bischof  Lupoid  von  Worms  bestUtigt  der  Gräfin  Alberade 
von  Cleeberg  Schenkung  der.  St.  Martinsktrche  zu  Bockenheim  an  das 
Kloster  Wadgaseen  und  des  Wormser  Domprobstcß  Ulrich  Verleihung 
der  Seelflorg«  und  Pfarrclnkliofte  dieser  Kirche  an  den  Abt  von  Wad- 
gaBseii.  1199  ind.  12  (richtiger  15)  8  ktL  dee.  pont.  a.  1.  reguante 
Imp.  Henr.   (Urkb.  3,201  nro.  160.) 

890. 

ItH  icc.  21.  Pabst  Coeleatui  JIL  betätigt  dem  Stift  zu  Münatermaileld  die 

von  Erzbischof  Johann  von  Trier  (vergl.  nro  884)  erlassene  und  von 

dem  nachher  gewählten  Probst  Conrad  acceptirte  Bestimmung  wegen 
Vertfaeliung  gewisser  Gefälle  zwischen  der  Probstci  und  dem  Capitel 
daselbst.    Lateran!  12  kal.  jao.  pont.  a.  6.    (Urkb.  2,20Z  nro.  161.) 
J^icht  bei  Joffe. 

891. 

U93— 1196.  Erabiachof  Adolf  von  C^b  bttttttigt  die  Schenkungen  der  GtVfin 
Adelheide  von  Moll^adi  an  das  Nonnenkloster  zu  Kiederprüm.  Ohne 

Dat   (Urkb.  2,204  nro.  162.) 

Eriänachof  Adolf  kam  im  Nov.  1193  zur  Kegiemng  und  der  Frohst 
Conrad  von* 8t.  Sevenn  erscheint  119Ö  mdetzt  und  sein  Naekfolger  Her' 
^tum  tt97  mterBt  in  den  Urkunden,. 

Itn.  20.    Krzbischot  Johann  von  Trier  nimmt  die  Abtei  Arnstein  in 
seinen  Schutz  und  bcstUtigt  deren  genannte  Besitzungen.    Apud  Con- 
flnentiam  13  kal.  febr.  1197  ind.  15,  concur.  2.  cpact.  0.  presidente 
apostollee  sedi  G^estino,  a.  pont.  Job.  aepi.  Trev.  8.  Henrich  impera- 
^  tore.   (Urkb.  2,205  nro.  163.) 

Chirx,  Reffesten  8, 27.  Oedr.  Ouden,  Cod.  dipL  2ß4  ex  cop*  vidim. 
«aec«  XV,  Krimer,  Orr.  Nase.  2^10.  Estoeptiones  in  causa  Aremion. 
contra  conUiem  de  Wied,  hcna  mönast.  BeseUdt  eancem.  AdJ.  B.  — 
Die  Zeitangaben  etimmen  aäe  mt  1197, 

898. 

im  nrz.  23.  Pabst  Coelestin  III.  befiehlt  den  Pröbsten  Ton  St  Pauiin 
und  MUnstermaifeld  und  dem  ti'ier.  Archidiakon  W.  von  Caldre  das 
Xonnenklostcr  zu  Andcrnacli  (St.  Thomas)  in  dem  mit  dem  St.  Flo- 
riii  Stift  7M  Coblenz  getroti'enen  GUtertausch  ^egen  des  Letztern  Anfech- 
tungen zu  schützen.  Laterani  10  kal.  apr.  pont.  a*  6.  (Urkb.  2,207 
■  nro.  164.)  '  * 

Nicht  bei  Jetff!^,    '     '  .     -  . 

lin  apr.  t.  Urkonde  tfber  dee  PMsgnifen  Heiorieb  bei  Bhmik  Besigna- 


uiyui^ed  by  Google 


BagMIm  Sbk  «MM. 


tioQ  auf  «eine  trier.  Voglei  vad'  Lehenredite  in  die  IDlnde  des  Enb. 
Johuin*8  noQ  Trier  in  cwia  episcopali  4piid  TWwiaidie.fM^  liff . 
(Uckb.  2,B07  nro.  166.) 

Gör»,  Beffe9te»  8,  27.  O^.  Mpnilh  BMiBt,  Ot^.  Ptäat, 

l,b9)  äheremttmmend  ifiä  tßtigtm  2>svf.  Bv^r*  Oh  Pel»  CSmumwC. 
üeidelbg.  1099.  So.  ty.  S6  nnd  M.  im  &;  107  (ma.  KyrMer,  An- 
naL  I.  Ed.)  mit  einigen  Varianten  vnd  dem  SdkUus:  „guatuor  6ibate$* 
1198.''  Kyriamltr,  Ann.  Aug,  Trer.  ed.  Biponf.  1603  S.  162  omm  ti- 
ner  Handschrift  der  Gesta  Trev.  mü  Jahr  1196  und  Varianten,  nor 
mendich  auch  in  den  Zeugen,  deren  er  noch  mehr  bringt,  aber  die  Nhr 
men  der  rier  Achte  von  Trier  uiul  den  Fridericus  romes  d*  Liningen 
unter  ilr/i  Zeugen  7iir}(t  hat.  Sodann  mit  Kyrinndtr  (abgenehen  einige 
vnhf^^d'' Utende  V ariant^n )  übereinsfimmend,  sotoohi  im  Jnhr  1198  auch 
in  sämmtlichen  Zeitgen,  jedoch  mit  Namens-  Angabe  der  4  Aebt^  i>ro' 
u'rr,  Ann.  2,96-— 96  aus  einem  Urkunden-Codex  (Manuscr.  dommtutvr.j. 
Au»  Kyriander  und  ih-ower  ferner  gedr.  Tolner,  Htat.  Palat.  2,69  mit 
Jahr  1197 ,  in  welches  derselbe  1198  wegen  damaligen  AufenthalU<  ticf 
Ffahgrafen  in  Palästina  verbessert  (vergL  ibid.  1,34.6)  und  mit 
mensangahe  der  4  Aebte,  Menso  auch  gedr.  Liinig^  KeicharAw  ßJS2. 
—  ^«to  Trevir,  qp.  Mmiene,  CoU^'ampl  t<m*  '4'undeä,  WytUiibaek 
'1^29T  (wo  aife&  JMmerküngeu  eu  verglichen)  mü  Jahr  hi» 
amf  wibedeuUnde  Variawien,  uwi  daunoehäer  Graf  FriedruA  von  £c»> 
«Mi^m  mter  den  Zeugen  genanni  wird,  ilbereiiutimiiMiid  mä  Kiyria»^ 
der.  Na^  einem  und  dem  giidbi'H  dieter  Wer^  no(^  gedr,  Dumont, 
Corps  dijd.  1423.  Stheid,  Or.  Qndf.  S^^.  VergL  a»uA  Ab^,  Jfämg 
,  ,  Philipp     $26  Mn4  fixende»  Hegest* , 

119T    Urkundliche  Nacliridit  über  vorateUende  Rcai'gnatioD  des  Pfalzirrafen 
Heinrich ;  jedoch  ohne  Orts-  und  Tagesangabe,  1197.  (Urkb.  2,2^  )8  nro.  166  .) 

Diese  Urkunde  stimmt  in  den  Zeugen  /^ausgenommen  der  J  orname 
des  ron  Kerpen)  mit  twrhergth finde  t-  ganx  überein.     Die  unter  den  Zeu 
gen  genannten  beiden  Aehte  TheodericJi  von  St.  Marien  und  WilheUn 
von  St.  Martin^  besonders  letzterer,  sind  verdüduig.  Um  1197  war  Rei- 
ner Abt  zu  St.  Martin,  und  der  Aht  Wilhelm  erseheirit  erst  1210  in  den 
Urkunden.  —  Eine  l  ergleichung  des  Ahdruff^ä  nut  uro,  179  des  ikü- 
dewiuschcii  Cvdtu:,  ivwraus  ersttrer  entnommen  int,  ergieht  aus$er  gerith 
I   gern  Varianten  und  d^i  Schreibfehlea'  1188  ßir  1198  in  diesem  üedtXr 
,  ^0  anuh  die  Vornameß  der.  heHem  Aelfie  wm  8l  üdne»  wul  Si;  Har- 
.  '.  em  darin  nicht  ett^;.  dfemo  aueh.  nicb»  in  dem  andern  Biddewim** 
sehen  Codex  mit  den  Bädern  aue  K&mg  Heinrioh^e  (VIL)  Men,  wa 
diese  urkunSiehe  AufiMmung  unter  nro»  168  mit^.dimJQhr  11S8  mnA 
wiedermn  mü  einigen  ideinen  Varianten  etAt.    In  dem  BMmtmn 
aehUeeat  »iek  wmitttilhar  nro,  ^  B,  33^  des  ürkundefUhwke  Mger  Amf- 


uiyiii^ed  by  Google 


•8Mi 

1197  Apr.  18.  Pabst  Coelestin  III.  b«Bfiltigt  die  Rannten  BesiteunKen  und 
Seekle  dM  KloalerB  Wa^gMBen.-  Latmn  14.  kal.  naj.  Sud.  15.  1197. 
pont  a.  7.   (Urkb.  S,209  nni.  167.) 

JtffiH,  Reg,  Pom,  8, 907  nro.  10642.  Qedr,  Hugo,  Ann.  Pram,  2,e23, 

891. 

aii  27.    Ueinnch,  Herzog  un^  Pfalegraf  bei  Rhein,  yerpfKndet,  um 

zur  Ausftlhmng  einer  Pilgerfahrt  Geld  zu  bekomroenj  den  Grafen  Ilcin- 
ricb.  Albert  und  ^rodfrid  von  Spanhetm  für  t)50  Mark  seine  Gra£»chaft 
^oo^■lili;l  |  im  Maiteld  und  die  Dörfer  Engelstatt,  Heddesheim  und  Sickeii- 
Uch.  iStaicckr  G  kal.  jun.  1197  iiul.  15.    (Urkb.  2,211  nro.  168.) 

Ofidr.  Frfher,  Orr.  Pal  Ed.  loOO  S.  90  und  mn  imj  S.  112.  7V- 
7ter,  litsl.  Pal.  2,Ä9.    Hov^iMt,  Supj^L  av  Corps  dipl.  1,70,  Lihiig, 
-  Jieich»a$^cliw  8,121,    ticheidf  Or,  GudJ\  3,618.    Vergl,  auch  Bi*qwer, 
Ann,  Treu.  2ß2, 

898. 

Hfl  Sept.  12.  Kaisar  Heiorich  VI.  verleiht  dem  Grafen  Albert  von  Span* 
heim  «ein  Gut  Monangen  sa  erblichem  Lehen.   In  Linaria  1107  dM* 

12.  men«is  Sept  htd.  1.    (Urkb.  2,212  nro.  169.) 

Böhmer,  KaiserregMen  8,  IM  nro,  2898  irrig  zmm  22,  Sept.  (Mr. 
Acta  Pud.  6,186. 

ttH;  Der  Dompiobft  L«awig  tob  OAn  tlb«rgi«IiC  Am.  Klmter  Laach  die 
€Kiter  lo  Rieden ,  weldi«  ein  gemieeot  Lno  Ton  ihm  in  Pacht  hatte. 
1197  iod.  16.  (Urkb,  ^13  nro.  170.) 

Oedt. Qmher,  Cod.  dipi.  1,488.^  Wegen md.  15 wt 9^.24 fidiend. 

900. 

1197.   Der  Abt  Gerhard  von  Prüm  beurkundet  die  Yerzichtleisiting  des  ' 
Grafen  Lothar  von  HoohBtaden ,  als  Obervogtes .  und  des  Unter^ogtee 
Rudolf  auf  einige  Vogteirechtc  zu  Münstereifel.   1197  ind.  15.  regnante 
Heinr.  imp.,  acpo.  Col.  Adolphe.    (Urkb.  2,21ß  nro.  171.)   *         '  ' 
Qedr.  Qi^iher,  Vod,  dipl,  1,486.  —  Wegen  ind.  lö  vor  sept.  24  faUend. 

Ml. 

1197.  Der  Ritter  Peter  von  Veldenz  genannt  von  Merzig  beurkundet,  dass 
alle  seine  Güter  zu  Merzig  trieoacbe  Lehen  seien.  1197.  (Urkb.  2, 
214  nro.  172.) 

Gedr.  Honth.  1,690. 

902. 

IM  Ml.  Mi«  0i»Ginin  Hefauncfa  und  Robert  von  Niseau  und  d<  ren  Mut- 
'  ter  Kiiiieg«id«  .erleeeon  der  Abtei  Bökendorf  gegen  18  Mark  Sitbete 


uiyiii^ed  by  Google 


dio  Togteilieben  Abgaben  Toa  d(n  Qtttern  b«  Wdn.  Logiiiilwi  18 
kal.  apr.  ind.  1.  1198.  (Uii^b.  2,216  nn>.  178.) 

Oedt,  Q^ntker,  Cod.        1,403.  ^  Die  md.  1  Ommi  im  im, 

OOS. 

1198  Mi.  Die  Bürgerschaft  von  Gobienz  überläsat  den  Nonnen  von  Val- 
lendar gcg^en  einen  Jalirzins  von  8  Soliden  kölnisch,  versichert  auf  ei- 
nen Weinberg,  einen  abg-egrciijcteny^ezirk  am  Sieb^^nhorn.  Oonflaentie 
1198  ind.  1.  mense  mafo.  a.  episc.  Job.  aepi.  Xrev.  ä.  (Urkb.  2,216 
nro.  174.) 

904. 

1198.  Erzbiscliof  Johann  von  Trier  bestätigt  die  Cessions-Urkunde  des  KJos- 
ten  Kaiifongea  über  dessen  Paironat-  und  andere  Rechte  und  Besitzun- 
gen an  Trimbi  an  das  Nonnenkloaler  (St.  Thomas)  bei  Andernach.  1198. 
(Urkb.  2,217  nro.  175.) 

Qoen,  Begeitm  8.  27.   Oedr,  Günther,  Cod,  d^,  1,491. 

905. 

1198.    Derselbe  schenkt  dem  Nonnenklosler  (St.  Thomas)  bd  Andernach 
Viregen  dessen  in  gc^^oiiwärtigc»n  Kri€^»wirren  erlittenen  Yeriiiste  da» 
iCapellchen  zu  Trimbs.    1198.    (Urkb.  2,218  nro.  176.) 
Goerz,  lUgenten  336. 

m. 

IIM— 1199.  Das  CoU^tBtift  au  Zyfflieb  (tpitor  Krananboig)  Bbcrtrftgt 
^flgon  elneft  Jajbxsins  von  6  Soliden  der  Abtei  Laaeh  seine  ihm  an  ent- 
legenen Guter  BQ  Nore  (Nehren  a.  d.  Moael).  Ohne  Dat  (UrkV.  2, 

218  nro.  177.) 

Gedr.  Günther,  Cod.  dipl.  1,476.  —  Der  in  der  Urkunde  genannte 
Abt  Mauri'fhia  von  Laach  lebte  nach  Wegder,  Oeat^*  des  KL  Laach  1, 
23  MH  im-im  mai9.  '  ' 

907. 

1191)  mal  10.  Der  von  dem  Tabst  Innoccnz  Iii.  hierzu  committirten  iiich- 
ter  Aussprucli  in  dem  Streite  des  Abts  Gerhard  zu  Prüm  mit  dem  Ca- 
pitcl  des  St  Marienatifis  daaelbst  wegen  Vergebung  der  Sti^pfrüDden, 
wonach  dieee  aiuechlienlich  dem  Abte  loelehen  m^.  1199.  6  id.  maj. 
(Urkb.  2,219  nro.  178.) 


1199  Mg.  2.  Ersbiechof  Johann  von  Trier  benrkandet,  daaa  der  Gonirent 
fiimmerode  erklärt  habe,  nach  dem  VermKditniflB-  Meingaud's  Markgrif 
▼erpflichtet  zu  sein,  jährlich  14  Pfund  Osterwachs  von  einem  ^Ve^nbev]g 
an  die  St.  Castorskirche  2u  Coblenz  zu  liefern  und  data  die  Stiftsherren 
•TOn  St.  CaaCor  den  klfieterlidiea  Uof  an  Mieseakemi  ¥on  Entdefataag  dea 


uiyiii^ed  by  Google 


B^wMB  NM.  gOft-^lB.  W 

kkimd  Zaamik  beMi  lAtten.  119^.  4  uaA.  2.  (Dfüb.  % 

220  nro.  179.) 

&Mr«,  Be^effeM  ^S.  27.   GM-.  (TMAer,  Cod.  d^.  1,405. 

909. 

1192  -1199.  Der  Abt  Philipp  von  Dlssibodenberg  UberlSsat  für  2  Tah^nte 
dem  Kloster  RaTengiersburg  einen  Baum\vcingartcn  (arbustam)  bei  Sc* 

"     minsbach.    Obno  Dat.    (T'rkb.  2,221  nro.  180.) 

Der  Aht  Fhilipp  vom  Dissihodenherg  kumrnt  in  der  Ahtareihe  hei 
Joannis  Spicä.  6.  238  nicht  vor:  war  aber  nach  liemling,  Vrhmdliche 
Gesch.  der  Klöster  in  Bheinbaiem  1,29  der  Nachjolger  des  Abts  Oelh 
hard,  wdcker  1191,  und  der  Vor0nger  SermmmU,  wdeher  1200  ur- 
kundUck.  er$ekeinti  daher  1192  -^1199  angenanmen,  JH  Phäigp  mef{ 
1196      WUrdtufein,  Mtmaet,  Pd,  1,103  vnd  öfilS. 

»10. 

1290.  fiixbisohof  Johann  von  Trier  beurkundet  die  wi&brend  seiner  Ver- 
waltung der  dortigen  Domprobstei ,  bei  deren  Erledigung,  von  ihm  ge- 
scheb'^ne  Tncorporatlon  der  Pfarrkirche  zu  Perl  und  später  auch  der  von 
Ochtendung  mit  seinem  Domkapitel,  und  erlä^.st  zu  den  bei  dieser  Ge- 
legenheit getroffenen  AnordnunjL'en  wegen  \'erwendung  der  Einkünfte 
noch  einige  nachträglieho  Bestimniungen.  1200  opaet.  3,  ind.  3>  conwt 
6.  pont.  nri.  a.  11.    (Urkb.  2,221  nro.  181.) 

Uoerz,   liegesten  S.  27.    Gedr,  Günther,  Cod.  dipl.  2,67.  Fahne, 
Cod.  dijjl.  Salin.  S,  7  nro.  12.  —  Wegen  ooncur,  6  und  ind.  3  nach 
Feh\  ha  sepL  24  fallend.  —  Die  unter  de»  Zeugen  genannten  Aehte 
wn  8tä  Marie»  und  Heiner  txm  8t,  Mattm  «w  Trier  kemmen 
.itulttat  1196  vrkundliA  »onet  vor  und  ee  teerden  hereitt  1197  e^  6  de^ 
.\rc»  nachfolget  Tkeoderieh  md  WUheim  gfitktmU. 

911. 

ll^Oü.  Erbpachtsbrief  des  Stifts  zu  Münstermaifcld  für  Heinrieh  Joeulator 
Uber  einen  Weinberg  «i  Lebmen.   1200.   (Urkb.  2,223  nh>.  182.)  . 

' '  m.  : 

1200.  Die  Gräfin  Elise  von  Salm  schenkt  mit  Consena  ihrer  Söhne  dem 
Nonnenbloater  Tpn  Nifderprüm  da»  PatronAtwraeht  der  Kirche  zu  Sie- 
gendorf. 120a  (tJrkK  2,224  nio.  188) 

Qedr,  Fahne,  Cod,  dipl.  Sahn.  8.  7  nro,  11, 

918. 

Der  Abt  Stephan  von  Clingenmtinstcr  beurkundet  einen  scbiedfleidi« 
terlichen  Austrag  einsehen  neb  und  dem  Abt  Godfirid  von  Wadgasscn 
in  ihrem  Streite  Wegen  einer  an  erstem  von  der  Pfarrkirche  St.  Mar- 
tin in  Bockenheim  zu  lieferaden  Jahrrente;  wonach  diese  Rente  aufge- 
hoben wird  und  dem  Kloster  CiingenmUnster  5  küla,  Mark  nun  An- 

48a 


uiyui^ed  by  Google 


lfß\4  eines  ManAus  zv  Eolbaqh  gegebei)  werden  solleo.  1901  ffüMeate 
sedi  Mog.  Conrado  aepo.    (Urkb.  2,224  nro.  184.) 

Da  Erzhischof  Conrad  von  Mainz  bereit»  1200  ort.  27  f»  Pat$mt 
gestorben  tat,  so  wird  das  Datum  wohl  1200  heissen  tollen, 

914. 

12#0  Icc  83«  Eberhard  y  Ben  von  GvenBau,  vetzichtet  ant  ^ioe  ihm  tob 
wegen  der  V^gti»  lufcommende  jShrliehe  Abgyhe  toii  0  paar  Sdiohfln 
ana  dem  Laacher  Hof  au  Bandeörf.  1200  in  natifitale  domini.  (Uikb. 
8,225  pro.  185.) 

Oedt,  DcktmeiUu^e  ^odkr.  dm  Fleehmi  ßendorf  idir«  8,  185, 

•15. 

118*7 — ISOO.  Das  Öt.  iSlnieonsstift  zu  Trier  verleiht  dem  Kloster  de  Clau- 
stro  (Himmerode)  43  Morgen  Land,  von  denen  es  bisher  keinen  Nntsen 
gezogen  hatte,  gegen  einen  JahoriiB  von  3  Obolen  Ton  jedem  Höingen. 
OhM  Dat.  (Urkb.  2,226  nro.  186.) 

Der  Vorgänger  det  Äbte  Godfrid  wm  8t.  Eu^ariue  ent^eüu  1186 
guteM  und  der  Nachfolger  di$  Akte  Hermann  wm  Bimmerode  1201 
9um  erttewnedf  wodun^  der  Zeürmm  begrewU  Mt, 

916. 

1110—1200  Erzbfschof  Jolmnn  von  Trier  erkennt  das  Pationfitsrrcht  Jea 
Abts  von  Cjladbach  über  die  Kirche  zu  Zeltingen  am  und  -^s  idcrruft  die 
von  ihm  irrthürolich  geschehene  Ernennung  zu  dieser  Pfanol.  Ohne 
Dftt.    (Urkb.  2,226  nro.  187.) 

Goere,  Hegesten  8.  81.  Oedr.  Fahne,  Chr<m&  der  Akei  Oleuiba^ 
8,  Sl,       Wegen  Ersehofs  Jehann  wtd  dee  wOer  den  Zeugen  ge- 

'  nemten  Ähte  Conrad  wm  8k  Maximin,  vMker  iSOO  mOetat,  umd  1201 
deeten  Nachßiger  in  den  Urkunden  eretMnl,  die  Zeit  wm  mO^ISOO 
angenonunen* 

»n. 

littb — 1200.  Da«  Domkapitel  von  Trier  beurkundet,  dass  Peter  von  Vel- 
denz und  dessen  Geraahh'n  Ida  ihr  Haus  mit  Weinbergen  zu  Kesten 
dem  Kloster  de  Ciaustro  (Himmcrode^  geschenkt  h&bcn.  Ohne  Dat. 
(ütkb.  2,227  nro.  188.) 
*■  Wegen  iles  Dmnprohaten  Conrad,  dßsaen  Vorgänger  lt97  ueei  utegen 
des  Abt8  Conrad  von  St.  Maximin,  wdßker  1900  mdetei  ereekeint,  1196^ 
1200  angenommen, 

UM — 1800.  Vcrti^ftg  zwiacbon  Er/biscbof  Johann  von  Trier  und  dem  Gr«- 
fen  B^olinar  vor»  Oaftel ,    wonaoh  beide  Theile  sich  verpflichten,  keine 
Vcßte  aut  dem  Üerge  zu  iierukuütel  oder  einem  andern  Berge  inner- 
halb des  \  ogteib€aürk8  des  Uraien  zu  erbauen.   Ohne  Dat  (Urkb. 
•    2^8  nro.  i8d.j 


uiyiii^ed  by  Google 


Ooerz,  Uegeaten  S,  30.  Gedr.  B<mth,  IfiSL  —  JHe  Ztk  erffiebt^ 
«tdb  «M  dm  Mt-  d(0t*  CTrftiHwKf  (jPtfUMiKm  Pavowii:  ilO^  AM  m  La«th 
(nath  WtgtUr  aeit  1199  mai)  wtä  Omrad,  Jhi  wm  8t,  ifoommn  hu  1200, 

919. 

IMl  apr.  Der  Ritter  W.  von  Berliagen  in  der  Kifel  und  seine  Gemahlin 
J.  scheiikeii  dem  Kloster  Himmerode  alle  ihre  .sajiicben  noch  ^iiste 
Güter  zwischen  Weiler  und  Finkroth.  1201  mense  aprSli.  (Urkb.  t, 
229  nro.  190,) 

UM.  Dm  finbüiobofr  Jobaim  von  Tto  tetoni  in  dem  Sinüe  dm  St. 
EuebarioBklcwten  >(8t  Matfheis)  zo  Trier  mit  dem  Bitter  logthraai  von 
Utntirnach  a'nd  dem  Edelkneoht  Heeheminni  Bnrgmenn  von  Saerbmgi 
welebe  dem  Kloeter  den  Zehnten  von  ihren  Otttem  bei  Sosede  in  der, 
Pfiirrei  '^Wincheringen  verweigerten,  und  nun  zu  dessen  Entricbtong 
veroräieilt  werden.  1201.  (XJrkb.  2,229  nro.  191.) 
Ooer»,  Beguten  8.  27. 

9tt. 

1201.   Urzbischof  Johann  von  Trier  vergleicht  die  beiden  Klöster  St  Eu- 
ehafios  (St.  Mattheis)  und  Horreum  (St.  Irmin)  zu  Trier  wegen  ihrer 
beideneitigen  Becbte  ttber  die  Lmte  an  der  Wiiport  diaelbit  1901. 
(ürkb.  2,230  nro.  192.) 
Chen,  Regeaien  8,  2T. 

922. 

1201.  Derselbe  beurkundet,  dass  Tbeoderich,  Herr  der  kleiuern  Burg  zu 
Manderscheid,  dem  Klo  tn-  TTirunierod  für  seine  Besitzungen  zu  Keyl 
gegen  die  Angrilie  der  dortigen  Bauern  seinen  Schutz  und  mit  Zustim- 
mung der  Bauern  die  gemeine  Nutzungen  an  Weide  und  Wald  ertheilt 
habe.  12UL  (ürkb.  2,231  nro.  193.) 
Ooerz,  Regelten  S.  27. 

92$. 

ItOl.  Der  Probst  Bruno  von  St  Cestor  8u  Coblenz  bewilligt  mit  OoBaene 
seines  Capitels  den  EmvrobDem  von  Moscl'VNeiaB  einen  eignen  dort  reei- 
direnden  Priester  zur  Spendung  der  heil.  Sakramente,  jedoch  mit  Bei- 
behaltung ihi^es  Pfarrvcrbendes  snr  Marienkirche  in  Goblens.  1201. 
(ürkb.  2,232  nro.  194.) 

Gtdir,  Günther,  (Jo<L  d^L  8,VL 

MI. 

1171 — 1201-  Der  Abt  Godfirid  von  Wadgassen  beurkundet,  dass  ihm  der 
Probat  von  OeÜe  mit  SrlanbniM  des  Abts  von  Bt  Dionysius  fOt  15 
Pfund  awei  Tbeile  des  Zclinten  von  HtHsberg  verpftodet  habe  und  diese 
PfandiMiiaft  ent  naeh  4  Jahren  vrieder  einlttoen  dttift^  ida  der  Abt  von 


uiyui^ed  by  Google 


« 


7^  ^fi«^tn  Kio,  9M-S»k 

St  Dionyilitt  Aof  m  kn^o  dtn  GenoM  des  Zebatea  4cin  Kkitor  Wtd* 
gftiflea  erUubt  habe.    1102  (?)   (Urkb.  2,231  nro.  195.) 

Der  Abi  Qodfrid  kömmt  l'JOO  ziuu  Jttztemnal  urkundlich  vw;  9e£n 
Vorgänger  Heinrieh  1170  wnd  «ein  Nat^foiger  Hdwick  «um  eretem- 
mal  im. 


1171— 1201-  Die  Aebtifisin  Sophia  voa  Herbizheim  vererbpachtet  dem  Abt 
Oodfind  von  Wadgaasen  gegen  einen  bestimmten  Jsbnins  ihres  Klosters 
Guter  zu  Leminen,  Esldeobsch  and  Httncbveiler.  Ohne  Bat.  (Urkb* 
2,288  nro.  196.) 

iMr,  Kremer,  Ardmm.'QeatXL  8,  306  mi  Saeo.  12.  Zeiiamaakme 


92«. 

il80 — 1201.  Bischof  Bertram  von  Metz  vorbietet  in  Folge  eines  |Kibstiichen 
Privileg-iums  für  den  Pr  inioastratenaer  -  Orden ,  die  ZchcntaLforderung 
vuii  den  Noval-  und  Futteriandereien  des  Klos^terb  W  adgastrcu  m  seiner 
Diösese  unter  Strafe  der  Excommunikation  und  des  inteidikts.  Ohne 
Dat   (Urkb.  2,234  nro.  197.) 

ÜMq^  Berirmn  ee»  VSO^ISll  und  wegen  Abi  Oo^id  wie  «sr- 
her  hie  ISOt 

921. 

1202  nir/.  24.  Ein  gewisser  Wyckard  vermacht  der  St.  Siraeonskirclic  zu 
Triei-  einen  Weinberg  zu  C^blenz.  Confluentie  9  kal.  apr.  12C^.  (Urkb. 
2,234  nro.  198.) 

Oedr.  Umk  1,643. 

»28. 

1202  in»  20*  Schiedsriehterlicher  Anssi^rucb  In  dem  Streite  des  St  Eacha- 
rinsklosters  (St  Mattheis)  au  Trier  mit  dem  eddn  Herrn  Egidias  von 
Berg  gebannt  von  Walecurt  wegen  dessen  vogteilichen  liechteii  in  des 
Klosters  Hof  zu  Sinziche  (Sirzenich),  wonach  Beider  Rechte  nach  dem 
Sehöffenurtheil  des  Hofe  anerkannt  werden  und  ihnen  der  Hecurs  an 
die  Schöffen  von  Nennich  und  Pfakel  frei  stehen  soll.  In  marcha  et 
in  loco  inter  Sarbiirch  et  Sirkeis  juxta  ecdesiam  S.  Martini  ubi  princi- 
pe« &c.  sua  plaoita  aoleat  observare  1202  prid.  kai.  jid.  (Urkb.  2,235 
nro.  199.) 

GoerZj  liegesten  t>.  "27  und  336. 


1201..  Der  pKbstlidke  Legat  Guido,  BUicbof  von  Pr&neste  (Palestrina),  be 
stittigt  die  von  dem  Grafen  Heinrich  ron  Sayn  gestiftete  und  von  ütm 

geweibte  Abtei  Sain  als  eine  Filiale  von  Steinfeld,  ond  Uberweist  mit 
(Konsens  des  Erzbischofs  von  Trier  die  Bewohner  des  Scblosses  und 
Xbales  Sayn  in  s^ritnalibus  dieMr  Abtei|  jedoob  TorbehaltUob  der  l^bri- 


uiyiii^ed  by  Google 


765 


gen  Pfarrrephte  fUr  dfe  31atterlurche  w  Engen.  12Q2  ind.  6. .  (Urkb. 

'2,236  nro.  200.) 

Böhmer,  lieg.  Imp.  S.  366.  Oedt:  llvgoj  Ann.  PtKiein.  'J,475:  hier' 
am  Honth.  1.642,  Brower,  Metro^,  Trev.  2,42,  —  Wegen  ind,  6  vor 
9epi,  24  jaUend* 

nao. 

IflKB.  EnbiBchof  Jobann  von  Trier  bestätigt  die  Sliftang  der  Abtei  Sayn 
daroh  den  Grafen  Heinrich  von  Sayn  und  die  in  voriger  Urkunde  ent- 
haltenen  Bestimmungen    1202.    (Urkb.  2,237  nro.  201.) 

Goerz,  Hegesten  S.  2^.  Oedr,  iMnig ,  Keichsarchiv  10/215;  hieraus 
Honth,  1,641.  Hugo,  Ann,  Praem.  2,476.  Wahrhafter  Gegenhericht, 
daas  die  unmittelbare  lleif^agrajsch.  Sayn  mit  nickten  der  Churpfalz 
Lehen.  1742  ful.  2,54.  Kurzer,  gründlicher  Beweis  in  Sacfien  Gf.  Ernst 
ZK  Sayn  gegen  ErtAf.  Trier  die  ranirrf  Sayn,  Frevsberg  betr,  1627,  4*0. 
2,6ö  und  in  den  widern  vielen  Sagn,  Dedvktionsschripen, 

m 

laot  ect  It  Kdnige  Philipp  Bttndiiiw  mit  dem  Enstift  Toer,  wocb  er 
dawelbe  und  desBon  Angehörige  in  leinen  betondem  Sehnte  nimmty  m 
auch  den  Zoll  bei  Coehem,  m  weit  er  neu  errichtet  irorden  und  die 
nngewdhnliehen  Abgaben  bei  Hammentein  aufhebt ,  dagegen  aidi  das 
EciUift  an  tmer  E^e  gegen  seine  B'eude  und  beim  Abkj^  des  Era- 
hisehofr  cur  Wahl  eines  ihm  Ireugesiniiten  Terpfiiehtet  Treveri  5  id. 
oct.  ind.  6.    (Urkb.  2,239  nro.  202.) 

Böhmer,  Heg,  Imperii  S.  74.  Oedr,  CHinther,  Cod.  dipl,  2^79,  — 
Wt^  mh2.  6,  wdeke  am  2ö,  8ept,  begann,  in*»  J, 

932. 

1202  otl.  18.  Bischof  Conrad  vuu  Speier  beui  kujulot  in  der  Generalsynode 
die  von  ihm  zu  Worms  geschehene  Inkorporation  der  Pfarrkirciie  von 
ßurgalben  mit  dem  Kloster  Wadgassen.    Acta  Worniatic  1202  ind.  6  ' 
(richtiger  6).  concur.  1.  epact.  25.    Data  Spire  15  kal.  nov.  (Urkb.  2, 

240  nro.  203.) 

Oedr,  Mone,  Zeitachr.  für  die  Geseh,  de$  Oherr^emt  13J58  ex  orig, 

m 

1202.  Enbisehof  Johann  von  Trier  vergleicht  das  Kleeter  Himmerode  mit 
dem  Bitter  Heinrich  von  Weiss,  welcher  als  nüehster  Erbe  des  Bürgers 
Theoderich  zu  Coblenz  Ansprüche  auf  «nen  von  demselben  dem  Klos- 
ter vermachten  Weinbeiig  erhoben  hatte.  Conftueotie  1202.  (üridK  2^ 

241  mo,  204.) 

Qoer»,  Begetten  8.  27-2^. 

934. 

1202.   Derselbe  bestätigt  dem  Kioäta*  Himmerode  die  daselbst  vor  ihm  die- 


uiyui^ed  by  Google 


7%% 


ftlgMin  Uro.  984— m 


•em  Kloster  Buerkannteo  Güter,  welche  Gerhard  von  Kdi  für  mh  ba- 
«luprucbt  hatte.    1202.    (Urkb.  2,241  oro.  205.) 
Ooen,  Uegeaten  S.  28. 

•85. 

1190—1802.  EnUsdiof  JoImiui  Toa  Tikr  ineoiponrt  m  Mmem  Aatlmt- 
Bmma  dem  St.  Hatthdskloater  eu  Trier  die  P&rridrchea  sa  PeUingi 
Hemptern  und  St.  Medart,  hebt  die  too  Enbisdiof  Albero  ungcrech- 
terweiie  aooh  auf  die  Hftnser  der  Wittwea  sn  HempterD  und  Lampa- 
den  gelegte  Lieferung  der  Raadiha^  auf  und  Uberweist  dem  Kloeler 
einen  Haussins  au  Trier.   Olme  Dat.    (ürkb.  2,242  nro.  206.) 

Ooerx,  Begesten  8,  31.  —  Wegm  der  fohj enden  Urkunde,  worin  die 
Häuser  der  Wätweu  wm  Lieferunff  der  KauchhcKfer  hefreä  sind,  nod^ 
daoor  faüend. 

081. 

1808.  Derselbe  beetWigt  dem  6i  Euebariuskloeter  (St  Mattbeia)  sa  Trier 
die  Sehenknng  Enbisebof  Poppo's  über  Lampaden,  Pellink  und  Ivisko 
und  deM  Bestttigung  durdi  Enbisehof  HOlia,  lerner  EnUsdioC  Bru- 
ae*a  Selw&lning  dir  Flsaherci  daaeibet  mid  in  der  fiuwer,  wie  auch  des 
Probstes  Albero  Ton  St.  Paulin  Veniciit  auf  die  Abgaben  daseibat.  1208. 
(Urkb.  8»848  nro.  207.) 

Ooerz,  Regesten  8.  28.  —  Unter  dm  Zettgei»  üt  §kM  Sidka^  W4M 
Hemer  ede  aU  vm  8t,  Mwtm  a»  leee», 

987. 

1808-  Derselbe  entaebeidet  einen  Streit  swischen  leisen  Fiacbeni  sa  Trier 
und  dem  St.  Eueharioskloster  (St.  Mattheis)  daselbst  ttber  die  Qrensen 
der  F'ischereigereehti^ett  des  Klusters  in  der  Mosel  und  Burer.  Ohne 
Dat.   (Urkb.  2,245  nro.  208.) 

Qotre,  Regenten  8»  28  mit  Jahr  1202,  woremf  mwk  iwrAaiyftwMfe 
ürhmde  mmd  dü  Zentgm  weitm* 

888. 

1202.  Graf  Gerlaeh  tob  Veldens  erklart  sieh  mit  dem  Ausspruche  der 
Schiedsrieliter  Eu6ieden,  dass  die  Hnoricgereehtigkeiten  sa  Hemptre  und 
Lampaden  dem  St  EucbariusklesUr  au  Trier  als  wahrem  Herrn  da- 
selbst gefaüren  und  Ton  diesem  dieselben  Peter  tou  Mersig  sa  Lehen 
trVgt.   1202.   (Urkb.  2,246  nro.  209.) 

080. 

(1202j  Derüeibe  bestätigt  dio  \'eipiiiudung  der  Ilunrigorechtigkeit  in  den 
Dörfern  des  Klosterü  St.  Eucharius  (St.  Mattbeia)  seitens  Peter%  von 
Merzig  für  100  trier.  Pfand  an  dieses  Klealer  und  erllsst  Anerdnong, 
dass  jener  nicht  in  den  andern  Orten,  -welche  nicht  dem  Kloster  geb^ 
ren,  m  seiner  Berechtigung  Schaden  leide.  Ohne  Dat  (Urkb.  8,247 
uo.  210.) 


Digitized  by  Google 


Wegen  der  vorhergehenden  Urkunde  und  derselbe»  Ztmgm  tpte  imth 
wtgen  der  Joigendm  hierher  zu  $etxen, 

ISOt.  Enblaeliof  Joluuui  von  Tnot  beurkundet)  dgss  der  Ritter  Peter  von 
Menig,  genennt  ?on  Veidens,  in  Folge  einos  seitens  dee  Grafen  Geriacli 
von  Yeldena  nnd  dee  Abts  Godfrid  fon  St  fiaeberias  (St.  Mattbeis) 
«1  Trier  eingegangenen  Compr^ij^es  seine  Hunriegerechtigkeiten  su 
Hemptre  and  Lampaden  als  Lehea  des  Abis  erkannt  nnd  darauf  hin 
demselben  für  200  Phind  trier.  Denaren  verpfändet  und  sich  nun  d^- 
selben  bis  zur  RUckzalilung  dieses  GeMos  entäussert  habe.  (Sodann 
giebt  der  Erzbischof  noch  nachträglich  eine  ErklSrung  über  seine  eig- 
nen Hechte  in  diesen  Dörfern  ab.)  1202.  (Urkb.  2»248  uro.  211.) 
Qaerz,  Hegeiten 

941. 

1M8  feb.  86.  Derselbe  giebt  dem  St  Florinsstift  su  Goblena  eine  Hofttatt 
dasetbet  gegen  einen  Zins  von  2  Kapennen  JMhrKch  in  die  ersbisebOf' 
Nebe  KllMie.  1808.  ind.  6,  pont  a.  14,  c^clo  lunari  7,  epaet  6,  pri- 
die  kal.  mart.   (Urkb.  2,860  nro.  212.) 

(ShetM,  JUgeaUn  8.  2^.  —  Die  JSeittmgtAen  Hmmm  am  HOB, 

ftl2. 

1203  Derselbe  spricht  den  Mönchen  von  Himnnemde  in  dei-en  »Streite  mit 
seinen  Dauern  zu  Ehrang  wegen  des  zum  Hot  Winterbach  gehörigen 
Waldes  alles  das  zu,  was  sie  "cit  der  ersten  Gründung  dieses  Hofs  von 
Erzbischof  Albero  erhalten  hal)en  und  was  in  den  bestimmt  angegeb«' 
nen  Grenzen  liegt.  1203.  (Urkb.  2,261  nro.  213.) 
Qoerzt  Beguten  8,  28. 

943 

Derselbe  bestätigt  den  Aussprucii  seiner  Oommtssaren  m  den  Streite 
der  ll^hiehc  'von  Himmerode  mit  den  Nonnen  von  Uorreum  zu  Trier 
wegen  einiger  Ländereien  bei  dem  Hofe  Scliönfeld ;  wonach  sich  die 
Mönche  gegen  3  trier.  Pfund  den  ruhigen  Besitz  gesichert  haben.  1203. 

(Urkb.  2.2Ö2  nro,  214.) 

i2Uä.   Graf  Lothar  von  Hochstaden  steht  in  Folge  dsT:  bei  Lebsei- 

tea  seines  Vaters  erriibteten  Milbtaibann^rdimog  vk  Milnst«iaifel  von 
seinem  beabsichtigten  Bau  aweier  Mühlen  daselbst  ab  und  gesteht  dies 
Reeht  auseehlioBsUch  der  Kirche  vtm  PrQm  cesp.  Mfinstereifel  su.  4^03. 
(Uikb.  ^2  nra.  216.) 

Mr.  GüitAer,  Ood,  dipl,  2,Tö,   Katgfeg,  Qe$eh,  von  Ml^uUreifd 


Digitized  by  Google 


768  Biinlai  Nm. 

ISM  M.  6.  Enebischof  Johann  70n  Trier  bestiltigt  die  Fundation  der  Ka- 
pelle SU  Bendorf  durch  die  Palroae  der  Plarrkirche  von  Enger«  und 
erhebt  sie  zu  eioem  beneficinm  eodesiasticani.  Conflnenlie  1204  die  ^ 
'  mart    (ürkb.  2,254  nro.  216.) 
Ooerz,  Begetten  8,  337. 

94«. 

1804  illl.  10.  Derselbe  erliisst  ebenfalls,'  wie  bereits  vor  6  Jahren  die  Gräfin 
Kunegunde  von  Nassau  mit  Ihren  Söhnen  gctban,   der  Abtei  Romcrs- 
doH  die  vogteiiichen  Abgaben  von  ihren  Gütern  zu  Weiss.   i2"4  inU 
7,  epact.  17,  dccem  oovenali  ciclo  8.  6  id.  jui.  pont.  a.  15.   (Urkb.  2, 
.    265  nro.  217.) 

OoerZf  Regelten  S,  28.    Gedr.  Qilnüier,  Cod.  dipl.  2,61. 

ISM.  (1202.)  Das  Generalcapitel  des  Pribnonatratenser-Ordena  TCfgieieht 
die  Abteien  Börnersdorf  und  Steinfeld  wegen  der  in  Ersterer  ÜSlw  ge- 
gründeten Abtei  Sayn  und  regelt  die  Olms-  und  GrüterrerhiÜtDiiee  der 
beidw  Abteien  Bomeiadorf  upd  Sa^m.  1204  ind.  5.  (ürkb.  2,256 
nro.  218.) 

Indictio  5  ätmnU  nicht  zu  1204,  sondern  wh  1202,  m  tp«ifiÜt«a  Jaiw 
muh  die  ßt^hm^  det  AhU»  Sayn  fäUL 

948. 

1204.  Erzbischol  Johann  von  rT-icr  beurkundet,  das«  die  Rrben  des  auf  oi- 
ner  Pilgerfahrt  nach  Jerusalem  verstorbenen  .Mbero  von  Senheim,  aiit 
ihre  erhobenen  Vogteiansprüclie  auf  die  von  demselben  dem  Kloster  Hini- 
merode  geschenkten  Güter  zu  SenheinEi,  so  lang^  das  Kloster  sich  in 
deren  Rabitz  befinde,  verzichtet  haben.  1204  ind.  7,  epact.  17,  concur. 
4.    (ürkb.  2,258  nro.  219.) 

Goerz,  üegeeten  8.  28.    Gedr.  Güitdm,  Cod.  dijjL  2,84.  Wegen 
•  wmw^,  4  und  fiuL  7  von  f^,  SS—eept,  24  fidimkL 

•2*1  >  ' 

040. 

1104.  Peitelbe  bestätigt  die  Schenkung  Budelf  a  Herrn  von  UeXbag  und 
dessen  Gemahlin  Ida  Uber  ihr  Allodinm  an  Ynowe  und  das  Patrooat> 
recht  zu  Nidenbnch  an  das  Kloster  St  Thomas  an  der  Kyll.  1204. 
(Urkb.  2,259  nro.  220.) 

Goer»,  Regetlen  8.  28.   Oedr.  Fahne,  Ced,  d^  äaim.  ß. 

m. 

1204.  Das  Domcapitcl  zu  Trier  Tcrerbpachtet  ein  Stück  unbebautes  Laad 
dasf-Dipt .  um  es  z\i  Weinberg  umzuroden ,  an  den  Bt!ro;er  Elroerich  sn 
Trier  gegen  einen  Jahrzina.    1204.   (Urkb.  2,260  nro.  221.) 


uiyiii^ed  by  Google 


769 


Ml. 

IM.  EnbÜMshof  Johann  von  Tn&t  ineorporirt  die  PfarrinreHe  m  Dendet- 
feid  dem  NonnenUoeter  St  Thomas  an  der  Kyll.   1205  ind.  8,  epact. 
(Urkb.  3)261  nio.  222.) 
Ooergf^Begesten  8»  28,  —  Wegen  wd,  8  vor  sept,  24  fallend. 

9«. 

1206.  Derselbe  beurkundet,  dass  die  Herren  und  Gemeinde  zu  Metterich 
der  Abtei  Ilimmerode  wüstes  Land  an  der  Mosel  ^^liulirer  Hof)  geschenkt, 
welches  dieselbe  zu  Weinberg  umgerodet  Labe,  und  dass  diese  Scheu- 
kung  auch  spSter  die  Erben  dieser  Herren  bestätigt  haben.  1206  ind. 
6-(h«flBer  9)  epact.  9,  coneur.  e.   (Uikb.  2,262  nro.  233.) 

€h>er»,  Htgetlen  8.  28.   Oedt.  Heeeius,  Manfj).  JJimerod.  8.  43} 
kiennu  S<m(k  Kremer,  Orr.  Naa.  2ßl6.       Wegen  ind.  9  vor 

eept,  24  fidknd. 

959. 

1206.  Die  in  deiü  Streite  der  Abtei  Himmerode  mit  Friedrich  von  Mali  erg 
wegen  des  Letztern  bcAnspruchten  Vogteirechte  Uber  die  abteiluhen 
Höfe  Harth,  Vailz  und  Siebenborn  committirten  Richter  beurkunden, 
duss  nach  der  bewaiirbeiteten  Zeugenaussage  Niemand  ausser  dem  Klos- 
ter ein  Recht  auf  diese  Höfe  habe.  1206  ind.  9.  (Urkb.  2,263  nro.  224.) 

Oedr.  Fahne,  Cod.  dipl.  8edm*  8.  9  nro.  14.  —  Wegen  md.  9  m 
aept.  24  faUemU 

954. 

1206.  D(  s  Dl  nikapitcls  zu  Trier  Erneuerung  eines  Krbpachtbriefa  über  die 
Kircheogüter  zu  Perl.  1206.   (Urkb.  2,265  nro.  225.) 

955. 

1296.  Der  Rbeingraf  W.  bestätigt  dem  Kloster  Weiler  einen  "Weinberg  bei 
Boppard,  -welchen  seine  G^ahlin  Grnda  und  deren  Miferben  diesem 
Kloster  geschenkt  haben,  und  welcher  durch  die  Erbschaftstheiinng  nach- 
her unter  das  Anihefl  seiner  Fron  ge&Uen  war.  12li6.  (Uikb.  2,265 
nro.  226.) 

Oedr.  Boted,  ürkttndenb.  der  Abtei  Eberhitch  1,115. 

956. 

1201  Biti  1-  r^ei'  Kreuzfahrer  Rliein*,'raf  \^'crner  der  Junge  schenkt  dem 
Kloster  liuprechtsberg  seinen  Hof  zu  Kompton,  und  bestimmt  2  Nfark 
köln.  Denaren  jährlich  duraus  zum  Untcriialt  seiner  Schwester  Adollieid 
in  diesem  Kloster.  1207  in  die  bb.  Philippi  et  Jacobi.  (Urkb.  2,266 
nro.  227.) 

95T 

1207  ill.  22.  Die  Gräfin  Alveradis  von  Molbach  schenkt  dem  Nonnenklos- 
'  ter  Niederprüm  ihr  Aliodiiim  au  Neunkirchen.  In  ecclesia  s-s.  martir. 
■IUIcb|itei(#H  atlwi^ca»«^^.  a.  49 


uiyui^ed  by  Google 


770 


Gordiani  et  Epymachi  (Niedorprttjbi)  1 1  kal«  aug.  m  die  a.  Marie  Mag- 
4ak»i«  1^  iBd.  7  (i^Rhl««r  10).  (tJAh.        »kl  m) 

»58. 

(1207.)  Ei'zbiscljof  Johann  von  Trier  VericLtet  dem  König  Philipp ,  wyg 
GerlacU  von  Covern  in  der  Streitsache  des  Klostei's  Uiminerode  mit 
Reimbold  von  J.^t  nhut  y  \yo'y;oi\  der  Ti Liter  im  Kyllwald  ausgesagt  habe. 
Ohne  Dat.    (l'rkb.  2,267  nrv).  229.) 

Guerz,  iiegttften  S.  30.  —  Wegen  Jolgender  Urkunde  hierher  gesetzt, 

m 

1201  aig.  8.  König  Philipp  beunkupdet  den  in  der  Aypalhuionanfthe  Beim- 
bold^a  von  Isenburg  gegen  den  Abt  yt>n  HimoieKide  in  Betreff  des  Geta 
zu  Langscheid  zu  Gunsten  doB  Abts  vor  ihm  ergangenen  BiDnhtiaprifli 

Worniatie  6  id.  aug.  ind.  10.    (ürkb.  2,268  nro.  230.) 

Böhmer,  Reg.  Imp,  8.  24,  wt$m  ind.  10  m'a  Jahr  1207, 

1207.    Erzbischüf  Johann  von  Trier  beurkundet  einen  Vergleich  zwischen 
deiu  Klo.ster  S.  Mariao  ad  martyr.  zu  Trier  und  Gerlach,  Herrn  xua 
Covern,  wegea  den  ErBfem  Hof  an  Oovem,  wonaeb  dieser  Hol  roa  der 
Vogfcei  des  Gerlach  M  erklMrt  witd.  1200".   (Urkb.  3,2112^  Mo.  251.) 
Qoerz,  Itcyesten  B.  28*   Gedr.  GüiUher,  Cod,  difL 

261. 

* 

1207.  Tfraf  Gerlacb  tod  Veldenz  genehmigt  als  Lehnsherr,  dass  Feto*  (vimd 
Merzig)  seine  Hunricgcrcchtigkeit  zu  Zerf,  Ghreimerath  und  Hedert  für 
100  trier.  Piund  dem  St.  Paulinaatift  au  Trier  verpftndet  habe.  1207. 
(Urkb.  2,270  nro.  232.) 

Qedr.  Oehmbs,  Gerechtsame  des  8t,  ^amUmatifit  in  da$  Dorf  Gr*^ 
merath,  1793  fol.  8,  10  ex  wrig. 


1201 — 1207.  Erzbischpf  Johann  von  Trior  beatirruiit  in  dem  Streite  awi- 
Bcheii  der  Abtei  St.  Maximin,  Adelin,  Herrn  von  Mej'senburg,  und  de- 
ren Leute  von  Emmel  einerseits  und  dem  St.  Euchariuskloster  (St.  Mat- 
flieia)  Yoa  Trier  und  deeaen  Hof  Btormeroih  andereneitB,  wegen  der 
Weid^  iq»  Banne  toh  Emmel,  nach  Torheijger  Untsonidiaiig,  dm  Wih 
debeairk  des  He6  Bennerotb  in  EmmeLer  Genailrong«  Ohne  Dat. 
(Urkb.  2,270  nro.  233.) 

QoerB,  HtgetUn  8.  30.  Der  in  dtt  ürkunde^  gmmnU  AU  Bar- 
ikdamäMe  von  8t,  Maximin  encheint  ,1201  und  aem  Nackfiot^  imtdm 
1208  Bum  entermal, 

963. 

120^  MBk  4.  Fabat  innooena  lU.  nimmt  dm  Kloaler  Sayn-  in  fefacii  Sehnte 


uiyiii^ed  by  Google 


SiMMI  IfcA  ilMti 


171 


Qua  bestötigt  dmtn  Reohte  un«:  BttiteungMi.  Latenmi  4  non.  maj. 
tnd.  11.  im.  pttfiL     U.  (Urlüb.  9,372  uro.  834.) 

.  <?edEr.  Zfi^^  Jn»,  Praem,  2,477  mit  t206  ind,  potU,  «.  9.4  hier- 
outHotüL  IJßU,  ^Daiäb»  dm  VMetääehti^e  Origitd  md,  11 
pont.  a.  11.  hat,  wegen  tHd,  11  und  pmtU  «.  It  itiUt  1306  dae  Jahr 
1208  als  das  richtigere  hier  angemmme»,  VergL  die  Eegesten  dieaea 
BdbsUe  in  Böhmer,  Heg,  Imp,  ^.  BW, 

(1108  «Nf .  9.)    Heinrieb  von  ülnieu  schenkt  dem  Klostor  Stuben  eine  Re- 

•  ,  Uquie  des  heil»  Kranes  und  andere  Reliquien,  und  zu  seinem  und  sei- 

nar  Eim|i  Jna||Slde  ADniveBwriuBi  ein  halbes  Fuder  Wein  jährlicher 
Rente  ans  «vaem  GuA  bei  fit  Ald^nd.  Oknf»  D»t  (Urkb.  2,275 
nrow  335.) 

Oedt.  QüKätet,  (Jod,  d^  ^J96,  wd(Aer  aiudi.  die  Zeit  1208  vigH 
Laurenm  'S,  9t  MmmA  $  mu  dnc(tofM«r  QmOii  emgiOA,  Diä  Vf- 
Imnde  tat  unvciUtändig, 

965. 

1198—1208.  König  PiuJipp  nimmt  die  Kirehe  2u  Rnlicheswerde  (Rolands- 
;   .  Werth?)  in  «einen  Schutz.    Ohne  Dat.    (Urkb.  2,275  nro.  236.) 

N*^  bei  Bö^mier.  —  König  FhiiÄpp  1198  »tr».  6"  gewählt  wird  1208 
ju%.  21  ßtmar^deti  .... 

1208.    Eizbischof  Bnm»  .von  Cöln  bestätigt  dein  Kloster  Laach  die  freie 
,  Wahl  eines  Dingvt)gt8.  1208  ind.  11.  pont.  a,  3.  (Urkb.  2,276  nro.  237.) 
Gedr.  Qmher^  (Jod.  difL  2ß7,       Wegen  M,  11  per  eepL  24 

•  ,f<d^md, 

oe^i 

1208  Dov.  n.  Der  Rhdngraf  Wolftam  schenkt  von  den  260  Hark  köln. 
Denaren,  welche  ihm  der  heute  anrn  Kl»nig  ^üblteOtto  IV.  aus  dem 
Bopparder  Zoll  verschrieben  hat,  25  Mark  der  Kitohe  aa  Hinenaefa 

fiir  ein  Anniversarium  seines  verstörbönen  Oheims  Älbero,  Abti  von 
Eberbach.    Apud  Frankonfort  1208.    (Urkb.  2,2?7  nro.  238.) 

Der  Monamag  ergieht  »ich  am  der  SteUe  ^Otto  hodie  MI  regem  dee- 
eiM-  nach  Böhmer,  Reg,  Imp.  8,  39, 

9oa 

(1208  den.)  Das  Domcapitcl  von  i  .iln  vererbpachtet  sein  Gut  zu  Remagen 
emeÄ.gllwMiaDli  Wolfram  für  6  Fuder  Wein  )alulicli.  Regnantc  reg« 
OttOM'Ct  Teoaerico  Golm,  atthieleeto  existente.  (Urkb.  2,27?  nru.  25 y.) 

.  Qwdr,  OüHUher,  (Jbd.  dipl.  IßÖ  in'»  X  JM^  —  BrsMechef  Theo- 
deri^  wm  CM»  wmk  im  Deaembet  1208  gewähU,  und  jm  die  Ur- 
kunde wohl  «*  diete  Zek,  da  er  meh  in  einer  üf^nmde  hei  Laeomhlet 
1208  eehon  eirehiepieoopue  nennte 


uiyiii^ed  by  Google 


112 


IMS.  firabischof  Johann  von  Trier  schenkt  sä  eeiiltam'  AnoiTenarimn  dem 
Kloster  8.  Msriae  ad  martTtes  so  Tiior  die  Mnkln^e  m  Ehrang  mh 
ihrtm  PfiuTwiddim.   1208  pont  a.  19.   (Uricb.  2|278  nro.  24D.) 

970. 

1209  m.  Erzbischof  Sigfrid  von  Mainz  bestätigt  einen  Vergleich  zwi- 
schen Heinricii  Bode  und  dem  St.  Simeonsatift  zu  Trier,  wurnach  Er- 
slerer  auf  sein  osurpirtes  Vogteirecht  über  des  Stifts  Hof  zu  Schierstein 
reniehtet.  Magimtie  4  kal.  mart.  1209  ind.  12,  pont.  Innocentii  III. 
pape  a.  11,  regnante  Ottone  rege.  (UHib.  9,379  nro.  241.) 
Oedt,  BiOBti,  Vrhmdmk  dw>  ^tei  B^erbaek  1,181. 

971. 

1209  ün.  18.  Cobleoeer  ZoUtwaf.  1209  id.  joi.  (Uikh.  2,990  vn,  943.) 

979. 

1909  tun.  $0.  König  Otto  IT.  iiimnU  das  Klustei'  Komer^dorf  in  sem«! 
Schutz  und  verleiht  ihm  Zolifreiheit  an  den  ReichszoJlen  am  Rhein  «nd 
Main,  namentlich  bei  Kaiserswerth.  Apud  Spiram  prid.  kal.  jul.  ind. 
12.   1909  a.  regn.  11.   (Urkb.  2^  ura  248.) 

Böhmer,  Reg,  Imp,  8,  46.   CMr,  CfUnOer,  Ood.  iipL  2^94. 

978. 

1909  aillf.  22.  Das  Domkapitel  von  Cöh\  verwandelt  die  von  dem  Obc- 
dicntiarius  /,u  Remagen  aus  seiner  Stelle  „Del am f  jährlicli  nn  ilic  Dom- 
herren zu  liefernde  Weinrentc  in  eine  (rcldrente  und  incorporiit  dieser 
Stelle  die  Obcdienz  vom  St.  Walburgenberg.  1209  octava  assumpt.  b. 
Virginia.    (Urkb.  2,283  nro.  244.) 

914. 

1989.  Pfalzgraf  H(einrich)  bei  Rhein  nimmt  das  Kloster  Himmerode,  Dft- 
mentlich  dessen  Hof  zu  Miesenheim  in  eeinen  Schutz  und  befreit  es  vom 
Zoll  bei  Thuron,  wie  auch  die  Bauern  zu  Miesenheim  von  der  ihm  jäbr> 
lieh  schuldigen  Abgabe.    1209  ind.  12.   (Urkb.  2,284  nro.  245.) 

Gedr.  Heesivs,  Manip.  Htmerod.  8.  ÖO,  Acta  PaUu,  ß^ßlS,  —  We- 
gen  ind.  12  vor  aept,  24  faüend, 

978. 

1898  MiL  8.  £»biwifao£  Johann  von  Trier  bMUigt  eben  Taonlivertrag 
Bwiaehen  dem  St  Simeonsatift  jm  Trier  «nd  der  Abtei  Reamdorf,  wo- 
naeh  Eratertf  seinen  Hof  ni  Gladbaoh  gieb4  und  dafür  gcoannle  Wein- 
berge an  Mosehvdss  erhält,  dieselbe  aber  g^;en  einen  Jahnons  ron  6 
Mark  der  Abtei  Bomersdoif  in  Erbpacht  verl^t.  Conüoentie  8  id.  oet 
1209.  ind.  13,  pont.  Innocentii  III.  a.  13  (ikhtiger  19),  impeiMite  Ot> 
tone  a.  imp.  1.  (Urkb.  2,285  nro.  248«) 


uiyiii^ed  by  Google 


Oonm,  JUgetten  8,  29,  —  J}m  nach  Arnold  von  Lübeck  Erx(>i»6iwf 
Jchamn  an  Otto'»  Row^ahH  AMtkeä,  nalm  und  OOo'a  Kai$erJa-mmg 

' ewizchen  dein  Sonntag  vor  wtd  Sonntag  nach  Micha^  (*^-  27  ymd 

'  oct.  4)  sch trankt,  80  l&fst  (fhiffes  Datum  wohl  eher  auf  den  np^.  27  alt 
den  Tag  der  KaUerkrönumj  schlieasen.  —  Der  Tauachli§ftirQ§\Mikßi  mit 
demeWen  Zeugen  und  JMt,  1209  bei  Uonth,  X,647, 

itü  (MC.  19.  Gftf  Geriuuft  von  Ahr  Tmchtet  auf  dte  usnrpirte  Diugvog- 
■   tri  Uber  Kkwter  LtMby  nadulem  er  mit  aiideni  Leheagfitern  evtMlill- 
digt  wwdtgL  '  Aete  «pnd  Laomti  et  eonsamiiwte  epnd  AndemacuBi  in- 
fi«  ambitaiii  eodeite  S.  Marie  ^  Thomaa  bei  Andnnadi)  1209»  18 
kfl.  Jan  ;na   12  (lege  13)  a.  imp.  Otto«,  t   (Ofkiju  Stßd$,m^  MO 
• ; ' ;  Gedr.  Wegd^,  Klo^  f^Jf^ 

1209  (dec.  15).  Erzblschof  Theoderich  von  Cölu  bciukuiulet  die  vorherge- 
hende Verzichtlcistung  dos  Graiea  Gerhart  von  ALi.  1209  in^.  13» 
imp.  Otton.  IV.  a.  1,  pont.  nri.  a,  1.    (Urkb.  2^88  nro.  248.) 

O0dt»  Wegeier,  KL  Laa^ .  2J6,  — .  Wtgw  dtrMm  Ztugen  «te 
forÄer  und  wegen  pont.  M'udf^'  «.  üW^M«^  «WS^ 

1209.  l>cr  trif^r.  Archidiakon  Theodcii*^!!  hf»sf?ltis^  des  Abt«?  Orrhart  von 
'"'•'Prlhn  Sohl  riku'is-  der  Kirrhi^n  zu  iiomrnej slielru  und  Merink  au  das 
•  ^  Isonnenklosier  von  iSiederprüm.    1209.    (ürkb,  2^290  nro.  24^,). 

UM.  Das  Sitft  SU  Ktäunwmfk  benkoodM»  daai  ee  lern  8t  Simeone- 
•tift  sa  Trier,  der  St  Creorgenkirohe  und  dem  Ffurrer  su  HOiimiigeii 

in  Gemeinschaft  zugehörigen  Weinzehnten  in  Brohler  Gemarkung  gjB: 
gen  6  köln.  SoUden  Jahraina  vererbpaohM  babe.  1209.  (Urkb.  2» 
^  aco.  260.) 

980. 


.  Erzbischof  Johann  von  Trier  beallltigt  einen  Vagleioh  swiaebea  dem 
Stift  m  Utrecht  und  den  Gebrüdern  von  Hammerstein  und  von  Rübe- 
nach wegen  Ausubong  des  PatronatareohtB  za  Engera.  1209.  (Urkb* 

'     2,291  nro.  251.) 

Qoerz,  ßegeUen  8,  29.   Qedr,  Günther,  Cod.  dipL  2ßl, 

•'l 
981. 

1209.    Dersf'Ibe  beurkunde^  tiabt»  der  edle  Manu  öiuiou  von  Ktteringen  aiit 
« seine  UAgerechte  Ansprüche  an  das  Kloster  Lonnich  wegen  des  Zehn- 
ten im  Kloaterbering  veniehtet  habe.   1209.   (Urkbi.  94^2  aio.  252.) 
Qo9rM,  Regetten  8.  397. 


Digitized  by  Google 


  9M. 

^llfS^ltil.  *  Dar  'l^rtibet  Gerhart  von  St.  Simeon  zu  Trier  bestätigt  ein 

von  97  Mu^  ISHbersi  welches  der  Custos  ^  crner  seiner 
'  £iMie  wat  V«jS«r  dte  Fostte  Pauli  Itoefarang  Tetayeht  bat,  und  beur- 
'iMDldtt»  diM  o^  äiese  . Summe  zam  A-tolcauf  von  Weinber^a  i«  Leh- 
men mid  Graach  Wwtoda  liabe.  Ohäe  t>ai  \Üi^^,         nn».  253.) 
Da  im  Bnbift^f  JrfM.im  Trier  die  Prohtiei  m  8t.  Simeim 
^  inne  hatte  imd  ßei^hart  €ra{  seit  IJjSl      Of^tmtdem  JWW.;<fnii#|f 
-  '  ^lOmnd,  soJmn  ä^  fkOifs  Warneir' von  lff^^l81  ified  jdmem  Na/A- 
fotger  erst  UIO  genannf' wiri,.  il7S~~W9  f^igisnfmm^ 


688 


"im~l«09.  Herr  Livez^lz  bei  Öt.  Jakpb  (zu  Trier)  iiiacLt  eine  Verthei- 
lung  seines  Vernjo^';ens  zwischen  seiner  Frau,  dA  er  mit  derselben  keine 
Kinder  liat,  und  seinen  ( reschwifltWö.  Ohne  Dat.  (Urkb.  2,21)4  nro.  254.) 
Der  in  der ,  Urkunde  ye7iannte  (Mstoa  Warner  von  8t.  8inmon  kömmt 

;     Ut4-USl  und  dann  erU  1210  Johann  uU  Custpa  vor,  daher  1174-^ 

iim-Vm.  Dat  Stift  St.  Shnedn  zu  TrI6r  Vtrf^rdbt  dem  Theoderich, 
tarier.  Domherrn  und  Kaplan  von  Luxemburg,  für  seine  Resignation  auf 
die  Kirche  zu  Mosbach  eine  lebttialüngiiche  Jahrrente  von  2  Pfand  trier. 

^  ^  Denaren.    Ohne  Dat.    (Urkb.  ?,295  nro.  255.)  ,  ; 

Gedr.  Honth.  1,616  zu  c.  im  utid  Honsel,  ürh^  der  Ähtm  Eber- 
back  1,84  zu  llSö.  Prvhst  Oer^art  erscheint  11^^-^1212  in  ungerti  Ur- 
kunden.   Der  Dechant  Peter  11S7~1W'J  sein  \  .rgänger  1179  zuletzt 
und  sein  Nachfolger  1210  zuerst.  Der  Ktilaer  Wecelo  und  Schulmeister 
„  Erbefyo  1161  i  daJier  1180-t*J209  angemmmen. 
r  ■  '  f     ^  ,  1    .  i  -f  ■  •     .  '  •'  1  i 

ttBO-rllflH»..  Pi)^  St  l^nMamiiift/ffi  Tiiir.  bvtrlimidiii  das  w  ikv  Stite- 
herm  Ingebnind  bei  UebcHmahm«  der  Kifdie  von  Mflnbaeli  giwarhm 
Gelöbniss  wegen  Erhaltung  dest iHi^henTermögens.  Ohne  Dat  (ürkh. 

2,296  nro.  256.) 

Qcdr.  Rossel,  Urkunden},,  der  Abtei  Eherback  183  zu  1IS5.  —  We- 
'     fjen  de»  Dechants  P^feterJ  den  Zettrt^m  der  'vorhergehenden  Urkunde 
angenomfnen,  nach  wddher  sie  amik  wegen  des  Infydte  iiMmUdbar  m 
setzen  ist, 

•86.- 

12M  apr.  12.  Enblaehof  Johann  von  Trier  aehenkt  der  Abtei  Snjn  adnn 
•  ^  IMto-  Mf  die  NcrtftlMMi  der  tMole  'das  KXMm  imA'dm  Btikn  f*im 

Sain)  bei  0inMMh/  'SiMmÜrg  nnd  AimmH  IVIO  jM.  id.  apr. 

(Uriih.  9,S97  MO;  B57<) 

Oeer»,  Regeeten  8,  29.  •      '  ' 


uiyiii^ed  by  Google 


7«|. 

in»  IHK  t,  •         QiA  lY^.^\m^  ^  ClillUnirih  iwHiclw  Am  BLl 
Qmm^  m/if^      Ava  |1M  lloiMmM»  w«UMb  fiblM 
neu  W  m  QU^ilMi  gugm  Wcjv^eK««'«!  Mwatweiia  giik;  Apod 

Laudam  6  non.  maj.  ind.  13.   (Urkb.  3)297  nio.  S58*) 
Biihmer,  Beg.  Imp.  8.63.    «  ' 

t   ,    I  ',      I   ' 


12t0  sep(.  Ei-zbiscLof  Johann,  von  Trier  besfötigt  Wiihel 

"  BrbautiQg  und  FuxMiätioÄ  der  Kapelle  bei  dem  Nonn^nkloft^r  i^if  dem 
öb^w^rtli  Opblens.  'ConfluontU^  1210  Ind.  1$.  nanp  s^tembr. 
(Urkb.  2,V8  nro.  259.) 

Qoen,  Begesten  8.  29.   Geär.^OUnthr,  Cod,^ifl.  2J99,  we$^ 
'  QuA  8.  109  die  Urh^  Uber  die  Einweikumg  JMH  aujn,  &^9ttki  wnd 
daher  ttatt  obigem  Jahr  1210  das  Jahr  1211  sept.  eher  anMUnehmen 
wäre,  «ndem  es  in  der  Urkunde  hti$8t:  «jvom  (capeHam)  in  ejus  etm- 
.  ^eratwii^  dotoffit.''^   Auch  ßeht. bia  mQ  ^  2i  difif  Iif^i^tio^Jk^  ; 

9»  • 

1819^.  Derselbe  beuikundct  die  Verzichtleistung  des  (Irafcn  Gerhart  von 
Ahr  auf  die  Dingvogtei  des  Klostora  Laach.  12 iad.  13,  inip.  Utton. 
IV.  a.  1,  pont.  nr.  a.  '31  (lege     ).    (Urkb.  2^-^00  nro. 

Goerz,  Hegesten  S'.  29^    Gedr.  Günther^  Cod.  dij^.  2ß6.  Wegen 
ind.  13  vor  sept.  24  fcdUnd. 

990: 

»if'f.  8.    Derselbe  bestätigt  den  Vergleich  f^r-r  \hip\  Rnmnr-'fbff  rnft  ^ 
Im  Ii  tm  von  Isenburg  aU  Vögten  i]m  lioii»'  Gladbach.   UonÜueütio  8  id« 
.  ocL  1210.    (Urkb.  2,302  nro.  261.)  .!  i-cnnif-n.:!  y<    nU  n-s 

,|    ,  ,||M  .  ."   .     .   •.-r-   •.  .  .j''d'--l   Üli.   li»wl    SrN  tl-j!(nl'-iX 

1919.    Derselbe  bestätigt  die  Sentenz  der  Gcnera]|gpi|4e,t  vrdohe  dem  Stift 
zu  Card^  ifi  dem  Walde  und  der  Gemarkung  von  Trei»  gl^lclai|(Be- 
bolzi^oi^r  nfMi\  ^ifi^Ü^rechte  zuerkennt  wie  den  dortigen  GiiitrlbMni« 
In  facic  generalis  synodo  1210.   (Urkb.  2,d0d  nro.  262.) 
Goerz,  Begeeten  8.  29.  -^«t? 


imi  Denelb^  beatttigC  dei  D^knten  ClfiBgor  su  Bl^flateiiikiiUfi^  Oäbft- 
tiim  ffber  deb  Z^lüHen  zu  Nitn^o'm  vnad  düif  B^tinj^fl^^l^' im 
WaKte^Caune*.   1210:   (Ütkb.  2^' nrö,  ^' 
•  ■  •  Ooert,  Begi^'8.  29.  ■  '  '  •  '-         ' .  '     "  •'"/i"--' 

99S. .       .  I    ■  ■      ri  .(i,-    1  ,f '.'.-.{* 
1210.  Der  Abt  Gcihart  von  i'rüm  schenkt  dem  Nonnenklotter  Niedeifiram 
seine  Bannöfen.    1210  regnaate  cege  OttM*«.  (Mb.  2|^  Mb.  264.) 


Digitized  by  Google 


dmetweUtoWmmA&än  m  «der  Pfarrei  Dkgrd<irf  gegen  die  „KindMe«  ei- 
niger Levto  ?iKBaMht  (Mbü.  1210.  (Uikb.        uro.  M.) 

(SMC  XII.— liK19.)   Der  Abt  Qodfirid  w  Echternach  iteUt  neh  ek  BOrge 
(tir  die  von  Heeelo  von  finge  wegen  tOdttieher  Verwundung  eines  el^ , 
teilicheü  Müllers,  an  denselben  und  dessen  Frau  lebenslänglich  als  oom- 
pontio  zu  liefernde  Fruchtrente.    Ohne  Dat.    (Urkb.  2,306  nro.  266.) 

Z%i  Echternach  waren  im  12.  Jahrhundert  zwei  Aehte  Oodfrid.  Ood- 
frid I.  er^rJtrint  1142  und  starb  nach  Broioer,  Metrap.  1,530  im  .Jahr 
1166.    Oodfrid  Tl.  wird  1184 — 1193  in  Urkunden  ge^uumt  und  starb 
nach  ßrower  1210.   Sei»  Nach/olger  kömmt  1211  vor* 

«M. 

1187—1210.  Der  Abt  Godfrid  von  St.  Eucharius  (St  Mattheis)  zu  Trier 
bemkundety  dess  Radulf  von  Castei  jeinen  von  der  Abtei  in  Lehen  ge- 
habten Wdnbog  mit  sdoem  Goaeeiis  dem  Kloeter  YiUem  geNheakt 
nnd  dagegen  einen  endern  em.  Teofbom  von  gleiebem  Werth  ze  Le- 
hen gemacht  habe.  Ohne  Dat  (Urbk.  2^  nxo.  267.) 

Abt  Qodfrid  ermAewi  w  dm  Z7rXwiMfeii  Wl-^mO;  $em  Vor^än- 
ger  1186  Mvm  UttUnmal  und  mwi  Na^^dffer  1211  mm  enUmmaL 

997. 

11^0^1210.    Urkunde,  dass  der  Kellner  Weselo  von  St  Simeon  zn  Trier 

für  seine  beiden  Schenkungen  unter  den  Aebten  Johann  und  Godfnd 
an  das  St.  Kur-liariuskloster  (St.  ^rattliels)  daselbst  in  d^en  Fraterni- 
tät aufgononiinei]  und  ihm  vom  Kloster  genannte  Fruchtrenten  aus  den» 
Zehnten  zu  Kiul  auf  Lebenszeit  angewiesen  worden  seien.  Ohne  Dat 
(Urkb.  2,336  Nachtr.  5  zu  1190  1212.) 

Der  Kellner  Wezelo  von  St.  Simeon  ermheinf  in  nnsern  Urkunden 
1181,  1186,  1212.  —  Abt  Johann  von  St,  Mathcia  ist  zwischen  1187 

•  V0id  1190  vmd  dessen  Nachfolger  Oodfrid  zwischen  1190^1210  zu  setzen, 

998. 

(1199--1{I10.)  Urkunde»  daae  der  Kellner  Weeeb  vom  St  Simeonaal^  m 
Tzi^^dem  St  EiMkarinakloeler  (St.  Mattfaßia)  sn  einem  Anntrenariwi 
einen  Weinberg  daaelbat  gegeben  nn^  daa  Kioater  dagegen  ihmS  Schef- 

*  fei  Getreide  nnd  1  Fpder  Wein  jährlich,  ae  lange  er  lebe,  m  gebeD 
Tttquoehen  habe,  und  daaa  Weeelo  auch  die  20  Mark,  welche  daraclbn 
■um  Ankauf  eines  kostbaren  Allodium  (Kleinods?)  dem  Kloster  vor- 
gestreckt,  auch  geschenkt  habe^   Ohne  Dat  (Urkb.  2,887  Kaehtr.  6 

:  SB  1181—1212.) 

Wtgm  der  v&rhergehmdm  Urkunde  kieriier  feseU*, 


uiyiii^ed  by  Google 


lltS-«i]ll*k  nCitttiStfdMC  JbhMb  vQtt  Trieft  Jitoi^         dMi  .Mia  ^Ottreaer, 
Walther  von  Pofiehe  und  de«|je»n  Gemahlin  Kathüde-die  dem  St.  £u- 
chariuakloeter  (St.  Matthaa)  sQ^IVfrr  geachenkten  Besitzungen  t»rnilich 
tflSei^t»eh  und  v^n  (Sita  QmttH3u  AV^obatV)  und  d(«  HälfU^li^r  W^- 
'^'  i^i^  vom^^Tkfißi^i  ti  !cb«n^f»ogi««h«f  N«tshifiMI^  «Vbah4n  faa- 

"'♦••tfen.  OÄde  ÖAt.     Urkb  2,307  »irtj.  ^.)' 

6W2,  Iiei^»t^i  S.  31.  Dofmk^iant  WilAf^  wa^mHu  anf 

*  .»\  \   

Ullfi—l^lO.  iieiAridi  UitUküti  Tertoaeht;,t«r  xaelMi  KraMu««  d^-  St. 
.   ^tiaaMcikiiNdM  «t  C«ihl«u\  16  ^^Id«.  Dittwwk.MMtijl  a«».4llMMii  Wein- 
herge  daselbit  su  seinem  Aniuvenariiim.   Öhnft.Qalk   (Urfchi  .2^908 
nro.  269.) 

1h  ^dm  ürhmdm  «nchemi  äer  Vusto»  Otrlaek  vimßt»  Caiti>r  1196 — 

 •  -  IWl  [  ■! 

tt98— 1210.  Kisbiw-bof  Johaon  von  Trier  incorporirt  4em  St.  fioehariiia- 
kloater  (St.  Mattheia)  an  Trier  <Ue.v<yr  dessen  Tkore  gelegene  St  Me« 
dart*B*Kirehe.   Ohne  Dat   (Ürkb.'  2,809  nro.  270.) 

'Ahi'-vMiiL'JS»fd^fH^  \lpl-jmj,  ^«itf  CWi^,;1HmiI>^  1200 
vnd  sein  Vorgänger  xtiVdzt  tl9t),^heiltilriild&n  4eii  ^ektätiiti.  Üöfianm 
wird  auch  der  DornoaaUor  Johann  f^nannt,  welcher  noch  1210  w*rkiHnml 
.    wad  ,in  dieMem  Jahr,  einen .  Narh/otget:  nrkieU, 

ßi^—IflO^.  i!)cf  Dot»iJ)iob8t  tJhd  .\tehiülakou  Conrad  ron  Trier  m^i  seine 
'Syiiödalgcbfätii4tt;  W'tftti  'väiilknfbi^tiiibf  Jii4iaim''^ri  IVlk  Ifem  St.  Ba- 
ehaHMtio&ti^  j^i  '^lirftbteik)  irieörjNunrten  I^M^^ieii 'MeA^tein,  liamp«- 
den,  Pellink  und  Oritlenaeh  anf  §  Soliden  fert  lind  «Ütttht  dttt-Besetauag 
dieser  Pfaneien  mit  Vikaren.  .4M||e  Dat.   (Urkb.  2,809  nro.  271.) 

11«.!        i^m''9f^ ^^rnf^v^  flw*«?»      p^öwiA?  fmt  zw!- 

1190^-^2,,,,i-^.  J0»  Domp^^  1200' in  den 

r künden ,  eutn  ersteftmal  und  sein  Vorgänger  nudolf  1107  zum  letzten- 
maL.Pfr  Abt  i^od/rid  von  StK  Eucharius  1191—1210,  Auch  foird  noch 
JokoMte»  aU  Domoantor  gmamU,  daher  liyS-^1210  .OM^t^ommm. 

Utt^— mi^,  /DjM»,  KIpaflff.Ä/Mariac  cd  niartjrfss  pn  ^Tri^r  vererbpacbtet  2 
I  /  ^\ffkci;  qu  Co;^4jr9      .4^  3ltter  Hfai^icb  (aucli  Hunold  genannt)  ge- 
^    g^  ä  Scj^effe^  Ojetif^c Jährlich/,  ÖJme  bat.    (Üriik  2,310  nro.  272.) 
\  . 'A^ f«*  qonrad,  Üi^proBnt  seit 

49a 

Digitized  by  Google 


^78  Rflsttton  'Si^}im^^, 

ISOO,  »ein  Vorgänger  1W7  manieiStetmal,  Jchemmi,  Ihm9anga'^ii92-~ 

i.A    ."'  Ii:-.  «    K.    it    ...t  .     '  V  Ii         •      .*       M  I 

1004. 

ISOH-ISIO.  ürair  Ueinndi  v«o  ZweibrUd^en,  Albert,  TroUt  tod  »t.  Pm- 
^.A  .,lin  Bu  Trier,  Grai'  Simon  (J[II.)>  von  Saarbrücken  ynd  466sen  Mutlor 
Luckar<]f>  schenken  dem  iiospitol  <)c8  Klosters  Wadgawf^  id^,^|itser- 
'ber^  Uaselbal.  lOhne  DaL  .(Urkb.  2,3li>  uro.  279.)  . 

Gedr.  Kfe^ier,  Geftrh.  dei^  Ardeu'K-GeitcML.  2^i()7.^  —  Lukard^  war 
dif  Gemnldiu  den  ürajen  Sii/io?/  II.  rort  SaarhrUrketi ,  wel^h^  (nach 
Ko(Un&i\  Gesell,  des  Xa^sauSfiai-hr.  Lond(\-<  1,79}  rnr  l'JitS  .^tarb.  Der 
**'•    Prubst  Albert '  rm  ' St .  Paulin  erscheint  1210  m  tlen  Urkunden  zxnn  ieta- 
' '  '  ienmal  "und  nein  Naehjuhgir^l^hioikrUQi  1210  zum  erstmnmli  daher  liäJÖ-^ 
-1240  ongeHMoiim.'**  •    ,  tv  ..:••./..<*'  ; 

1003. 

Erzbiacliof  Johann  voijL  Trier  ineorporirt  dem  JioHpital  Nonnen- 
klosters lIonTum  zu  Trier  die  Kirche  zu  Uemmiiigestal.  12iU.  (ürkb. 

2,311  uro.  L>78.) 

Goerr.,  liegesteit  ü,  Ä'/.  —  Hter  wird  zum  ernUnmal  Vu/ho  ois  Dom- 
eantor  genannt.'   '      '       ■•    '    "•     ^       •  !     ♦•{Vi    '  .t 

1211  {fd.  18).  D^r  Ä.bt  B.<araiöiomii|ip)  toj^  Eqht^rQfush^.yerptchlel  dneni 
.  •  \  gevisaen  \Val^r  auf  hcht  J.ihr^  tod  ßL-  Luk^bi|;  f^n  ^i^e  Ullbte  bei 

1211.    Ercbiscliof  Johann  von  Trier  besüitigt  den  Vertrag,  wonacli  der  Kit- 
ter Friedrich   \  »n  dor  Brücke  tliH  (Tenehniigung  seine»  Leheosherrn^ 
,  ;  ,  des  Gi  atrn  vou  \  cJUt.a/. ,   uüd  ,  seiner  \  crwandteii  die  Uut^fi^^recbtig- 
i,.-,  keit  im  iluf?  riiiw^g. fiir.'^O  tncr.  Ptund  deni  D^mprohst  Conrad  von 
,  Tn'ei^  vorpfHpdet.  J^U  pqnL     J?3,i  (JJ^-^^^,,  2,3^12  ni^o.  275.) 

.  IV'-  .ff  f     •  :  -1008.  ' 

1211'   Derselbe  sclienl^t  Arm  Kloster  Himmcrode  zum  Hmi  eines  Wohnhau- 
se« in  dessen  W ei njierg  ni)  ^lon^nim  fonleni"  bei  Trier  die  Ruinen  dea 
'  "Catoldskellor  (röm.  Ainpiiitlicaters).    1L>1 1     (IVkb.  f>,3l3  nro.  276.) 

Goerz  f  lieqesten  iS.  2U.    Gedi\  tiiuticer,  Ann,  Trev.  2,110;  hieraus 
Hmia.  1,640."  " '   • 

ii^H.- ;  tr^icun^^  'tiiA  '^e'BMtirtf^qng  'xma-'At6mm^  m^yMUtkumi^ 

''dier  yerstorbeneblda'voh  VeMenz  dureh  ihren  Oeiiialil  Peter  lldb  Ael- 
tern  an  da«  Nonbenklosfer  St.  Thomas  an  d^r  Kyll,  beMmitf  io  ei- 
'      nem  HaiiB^  miÜ  Ho&aithe  su  THer.   1211.   (D^kb.  2,914  nm.  377.) 


Digitized  by  Google 


• 

lOlQ, 


ttecbt  «ot  den  was^erlauf  zu  aasa  und  acn  MUtuenw^  naob,  dei^  in- 
Wergicidi&  mit  Walter  von  Liersberg;  anerl^Doll^tabeii;' 
1^11.    (Urkb.  2,31j5  ;iro.  278j         ^  ^    ,        ^  /  fVM 

M  ;  mt  *  ! 

1212  ftk.  6.  SeDtenz  der  von  dem  Pabete  ernannten  Richter  in  doin  Streite 
des  8t.  Martinsklosters  zu  CöIil  mit  der  Marienkirche  zu  Aachen  we- 
rfen des  Zcluiten  von  des  Klosters  Hof  zu  W  inningen,  wouucii  die  Kir- 

'  ebb  'zu  Aachen  jkilirlich'  2  Ftider  Wein  statt  der  bish^ri^  9  Otim^ml 
dkxk  'WeiAbefgeiB 'ttaä  dtoti  Z4lmt«n  ^«biriMr  'iroft  dal' A^kttta^«^ 
wton  dieialbM'  m  MTdiiberge  nmgerodM  ^ilMair)  «rbaHttl  mAI.  Apud 
S.  Petnim  in  Coloni«  S  id.  febr.  1212.  (Urkb.  2,816  moi  i^.j- 

Oedr  Qwee,  Cod,  AquenB.  1^.   Eimeii,  QuOUh  mw  (SM.  der 
aU/dl^Kstn  2,44  mh  12iS,  iluieft^^^denJakre9t9eeh9d  tmf  dm  2S,  März 


'.'.\   r'.-%  •«■.Im..  »  ••;   ''"'^jjiJ         '    .  •  «M'i» 

Iiis  ayr.  18.  kiiMr  OttolV.  nimmt  die  ^dimsM^  3^:ger<4«r.Ste^ 
,    Trier  <ipit  ihren  fachen  in  a^nen  ui^ä  des  Bmchs  Behüte'  und  '^renpribht 

ihnen,  weder  mit  dem  Pabfit  noi^b  jspnst  Jemand^  eine  Abkunft  su  tref» 
fen,  ohne  sie  miteinzuschlieiBen.   Apud  Hagenavi  1212»  14  kaL  maj. 

(ürkb.  2,317  nro.  281.) 

Bshfm,  J^e9'  fmp.  8.  Ö!J.  ßifchr^  ifyl^iqmhBff  Ann.  Trto.  S.  281-^ 
232;  hieraus  Honth.  1,6ÖV.  Browei',  Ann,  Ti'eK>y,2jlllp  {/ünig,  -  Ueichs- 
arohiü^  lßtSilti,   Soheidr  Or,  Qud^  tßnmtUah  Moi^  mk  ind,  16. 


m 

Iftt  Apr.  1.8,,  P^r^!!>^  nimmt  ßw  iütter  ui^d  Bttvger,  deri  St^  fTrifif^lip 
.  seinen  ScfiutB  iind  sein  ufh&rm  Gm/aL  Apad,  äifgjen^u,  ff  1uil,  mai. 
ind.  14.  (lege  16).   (Ürkb.  2,317  piro.  ^i.)  I  ,  - 

4   Bdh$ner.,  lieg.  Imp,  S.  69,.  Gecby  Kyriandcr ,    Anä^  Tr^,  ä,  231, 
^  Broi^\.Ajm.^Tf^,ßM'^^.  Ch0„3^11^  T 

yyy  \   •    ...   11114:.^  •  .^ 

12lf.  ErsbiM^hor  Jobann  von  'frier  Übertragt  dem  Probste  des  GoUegiatstifb 
lu  Pfaliel  die  Pfurrek'lttel  und  bestimmt  die  Einkünfte  des 


dortigen  Vikar»^^  1218  ^paet  1b  ind.  1*5  üotKm  9,  (Uricb/i,3fd^.Mtt) 

Im. 

1212.   Deraelbe  bestätigt  dem  Nonn^Ukloeter  Si  Thomas  an  der  Kyll  die 
.   ,  .  .iiam^djch  Au^efthrteiii  .^evtai^iigen.   1212^  indt  .15  epact-  J||  cc^^jr. 
7.  (Ürkb.  2,319  nrp/.28ix  /    .        -     ,  j      .       .  . 

CherM,  Regetten  8.  29,  —  Wegen  i^^ncyr.  j  naok  feh\^  feümd. 


Digitized  by  Google 


780  S««t*aKi«.'i««-ljfllL 

iMil .. 

(1tl|.)  pM  Si.  ßacfaiariuftkljukWr  su  Tn^  (St  ^UiUhtkj] jkkimi  die.^a 
A^eleid,  welche  jdemKlcyfter  drei  ^lüer  si4'l*ne^^,Toi4>e1iafilich  Ukw^ 
lüogiicber  KatzDieBBtmg  an  xw<9eii/ 'geBcheiikt  hat,  in  seine  ^nterniBlt 
§x£  Ohne  Dat.    (Vvkb,"%32b  nro.  285.)  , 

Da  Abi  Jakob  bereits  l'Jl'2  in  folgender  Urkunde  utUer  den  Ztugtn 
als  Abt  von  ISt.  Mattheis  vorkomtid  and  «em  Vorgäftffer  noch  1211 ,  »o 
itt  düte  Urkunde,  uwin  <r  moek' kdm  tlUotm  erwehäati  9mrkätffMBC  I ''  i 

.    >      /    ,  .     .' .    7  ■  '   •        •     .......  ' 

tttt»  KnshiKchof  Joii«uui  voai  rricr  »rhenkt  seinen i  rHlht>tmci£ter  Erpho  zn 
Triei*  ein  Hau»  da.selbj»t,  vorbehaitlirh  eines  Jaiiiiniscf»  von  6  Denaren 
an  die  LiebfrAuenkK^i^  (tabeu  Uei^t  Dt^m-  12 V4  po^  a.  J'ii.  (Urkh. 
^,a81  m'o.  286.)    .  fj'  I  t...  I  ;•  :     ■  M  - 

Iflt.  Derselbe  schenkt  dem  CoIlegiats>tift  zn  Cardcn  ein  Haus  daaelbat  so 
einer  Curie  mit  Vorbehalt  einer  Hecbeirgie^  fiir  die  Kfsbii^lidfe  «tfvjn* 

[   '  1212.  (ürkb.  2,321  nro.  2S7.)  ; 

GoerZf  Regeßten  8.  29.  Gedr.  Meyer,  und  £rJtard,  Zeäechn  für 
Qee<^  ,wtd  Merthunuk^nde  läth     '  '  ;        '         ' ' 

tilt'  Derselbe  inkorponrt  dem  Capitel  su  Garden  die  Kirche  xu  Maspret. 
i212.   (ürkb.  2^22  »Wfe'i88.)      ^     •  ' 

162« 

1120— 1212-  Desselben  V^rtra^  mi^  Gerladi  von  i«enburg,  woiiacli'L^ficte- 
rer  seine  beiden  Burgen  und  sonatigon  Boi^itzungcn  bei  Covern  su  trie- 
nschen  Lehen  macht    Ohne  Dat.    (ürkb.  2,323  nro.  289 ) 

Goerz,  lUgesten  S.  30,  Gedr.  Hmth,  f,628  zu  c.  11.05  atun  Kyrian- 
dfr,  An/i.  Trei\  S.  16^.  i^Fiscltfr)  Gf'Hrhlfrhtsregiiter  der  Häuter  Itenr 
bürg  dx.  2^.    Gesta  Trev,  ed,  WuHenbach  1^&. 

tli0— Ittl^  DmtiM  abfliili%l  i^am  IhaifffM  da»  4hnIi  ^  Tod  eci- 
M»  MiahierkkB  Jitkab«  adei^  PatrojMtmlii  um  OdilMitog.  Ohne 
Dat.  (Urkb.  2,324  uro.  290l} 

Ooen»,Beffuten8,30,  Gedr, /Sentker,  Vod.d^l,^mi]89'liS0. 

1022. 

UtO— 1212.    Derselbe  bestätigt  dem  St.  Sinieoiiastift  «i  Trier  den  £oU  an 
Gobiens.   Ohne  Dat    (ürkb.  2,d2&  uro.  221.) 
Oaer»,  Megeeten  8,  30, 


uiyiii^ed  by  Google 


.  •  ^    •  < '  '    ,     -1018.      '    '     '  '   •  .  -  V 

IHK) — 1112.    Eizbischuf  Juhaiin  von  Trier  licsliniint  in  der  Gcneralsynode, 
dass  das  Nonnenkloster  Honctjm  wi  Trier  kuiilti^  statt  uiitci  dem  Abt 
\;</u  Spiiiigie|i-8bac^)  utitei-  der  unmitlelbafen  V^rwÄljt^ngjf^er  Jäjf*bi»fl|<jfe 
»t^^n  ^^qllj  x^^}t  jjeECn  I  beiderseitige  Vf^hMliniss«,  mnd  bflet^tjgt  dem 
f  KioBtei|,4i«  iii,jde8|»e^  üeriiig  gelegene       l^nulskipclie.  ,  Qhne  Dat. 
.  .   (ürlfb.  ^,336  iirü.'29i)  , 

Ooer»,  RegeHen  8^  SQ*  ^  ; 


>112.    Der  Hci-zQg  H. (einrieb)  von  Limburg,  Miurkgjfff  yon  Arloi», 

schreibt  dorn  Erzblscbof  J.(oliann)  von  Trier,   dass  er  dem,  was  der 
-  Er*i>i8ci>of  über  die  8t.  Marttnskirche  von  Berg,  (ki  gn  Fatronat  ;€r  von 
ihm  zu  Leben  und  Wilhelm  von  Hclfenstcin  zu  Attcrlelicn  habe,  be- 
stimmeo  weide,  sciue  Zustimmung  geb^.  .Ohne  Da^.  i\(yrkb.^  2,32ö 

U^t-rint.  ISb^^?.  pehm]|»t  er  4eqi,  Wilbelm  tod  Hel^i»t#*  Qbne  JQjiKft. 

^  (ürkb.  2,8;j8       SNÖ    .  1/     *  . 

•         '  '   1026.  •    »  • 

1208— 1212-   Erzbisehof  Johann  von  Trier  lewillig-t  den  S<'hnen  den  V'ogts 
Cuno  von  ('ublcnz,   welche  ^rini.sterialc  der  A1>tcf   St.  Maxiniin  nind, 
dieselben  Keehte  und  Freiheiten,  namentlich  du   lUtle-  und  Ali^'aben- 
.  fr  eihat  im  Erzstift,  wie  sie  die  ef7;s,tifU8cbe|»^  Miniät.eriaie  goaiess^/  (•^iyx; 
'  l)at.    (ürkb.  2.538  nro.  295.)    '  '    "  '  * 

(rotrz,  Uegesten       SO.  —  Des  Abta  AnAeUn  von  St.  Moj-inUn  For- 
f^änger  BarthoLumäun  nacJteinl  m  dtu  Urkunden  1'202  xum  ht-ienmaly 
,    dahtf  l'J03-^J212  jul^  15  zum  Tode  de$  ßrzbufchofs  Joluimi  angcmm 
meM,  —  Kindlintjet,  Qeaeh^^der  de^Uchen  Hörigkeit  S*  Sot  Ant^k  tt  er- 
wähnt dveter  Urkunde,  ohne  eie  mäztaheäen. 

/:.*}\ 
1027. 

i2U— 1211-  Dersolb«  8prich.t  das  Si-^uoeousstitt  eu  Trier,  in  dessen  Streite 
<  mi$  deyn.  iGrü^        Ct^tel  w.egeo  der  Güter  zu  Gr«icb,  B^kwteli 

Cug.  Lieser  und  Kesten ^  in  der  Vogtei  des  Grafen,  nach '  v<Mherigcr 
Untersuchung,  von  der  Entn'clitung  von  Abgaben  aus  diesen  Gütern 

an  denselben  frei.    Ohne  Dat.    lÜrkb.  2,.'^29  nru.  296.) 

fförrr,  Htp^^ten  S.  .SV.    (redr.  Bunth.  IMof    Oalha  rhr int.  13064. 
-  r.  ^  /      Hiüer  den  Zevtjrn  ij(-,uumt&n  Pt*«hitte8  Theväerieh  pon  8t,  Panlin 
Vortjänger  AWert  erscheint  znlfi^f^J21(K 


I 


(nft.)   T^tantnlr  dei  KnlwichMr  Johftiifi  von  Trier  if.  D.:  {Vrkh:  2^di* 
nro.  W.)  i 


uiyi 


ii^ed  by  Google 


789  BigMtaii  If  ro>  Mm^im> 

Qo€r»,  8,  31,  Q€lh'.,mnher,  Vod.  dipL  9,109.  BlatUm, 

9taL  r»n'-  h^O^  T  .       »      '  .r.  I  •  M  •VI! 

-         V  ■    low.       ■  •  — 

1194  sari.  13.  Der  >föiir1i  Franko  schenkt  dem  Marien kiostcr  zu  Auder- 
n;uh  (St.  Thomas)  oiiu  a  WeinbiTg  hei  Dodendorf  zu  be.stimniten  kirch- 
liche« Zwecken.  Ohne  Dat.  (LTrkb.  2,338  Nachtr.  9  zu  U94-öHec.  13.) 

Der  Abt    Wntviei'  >'on  Spt'itujierAtach  erscheint  in  den  Ürhundeti 
1196— 12 10;         Vorgänger  1193  zum  lÜMtenmtd. 

im.  * 

tldt— sare.  lÄ.  Ver^Wth"  des  (\ipitels  vom  St.  Sinieoiisstift  zo  Trier  mit 
dem  Vogt  Adolbert  von  Nalbach  Uber  des  Vogts  nüd  des  stifdschen 
Meiers  Rechte  zu  Nalbach.   Ohne  Dat.   (Urkb.  2,334  N««hCr.  2  so 

1192-  1200.)  •  ' 

t  Donidechmit  Wilhrhn  aml  die  (jt nannten  Archidiakone  erscheinen 

urkumllieh  »eil  1192  und  Erttertr  nach  Brower,  Metrop,  1,1Ö0  noch  1223, 

S«fi         Das  Domkapitel  voi^  Tri^  boaricmidet  »nf  Ersädien^.Aep 
kauf  von  Gütern  su  Noviant  und  Blaring  seitens"  der' &ixdie  toh  Lau- 
tem an  das  Kloster  de  Clauetfo  i(piinnierode).  Ohne  Dat.  (Urkb.  8, 
,336  Naditr..3  au  p,  1200.)      ,  ^  .  .    ,  .*.r    ^  , 

Dir,  Schylthfi^  Herbwd  iöww*  t«  f (TrAniMif  wm  1219  vpr, 

1032.  ■  '  •  V 

SiflS.  XHI.    Der  Kheingraf  Werner  notlficirt  dem  Conrad   von  Abbenheim. 
seinem  Zöllner  zu  Geisenheim,  die  dem  Kloster  liimmcrod  ertbeilte  ZoU- 
'  froiheif  dtselbst.    Ohne  Dat.    (Urkb.  2,337  Nachtr.  7.) 

liei  Hodmann,  Rheinyauische  Alterthiimer  S.  585—587  werden  ei- 
nige Urkunden  ron  IJll — 1260  über  diesen  Zoll  zu  Gei»enheim  mit^ 
theät,  worin  ein  liheiiigraf  Werner  genannt  int.     /  ' 

ms. 

Sarc.  IIP.  Theoderich  von  Kerpen  beurkundet,  daas  das  Lehen,  welch« 
WineAiar  von  Mandinchetd  vbii  fhin'  bat',  nach  (Jessen  Tode  dessen 
WTtSve  Hildeifird  auf  'lJebettsBtelt  erhalten  BÖlt,  Obhfe  Dat.  (ÜAb.  2, 
33«  Niditr,  4  wi  c.  l2(X>.)    '  -   i  ' 

,    .   10S4.  1 

^.t'  XHI.  Urkuiidt'  über  eition  WLiaUrgc-lÄUijt^h  au  Kesten  awieehen  den 
'  •  (  |vli>^tera  Machern  und  Himraerode.  Ohne  Dat.-  {UAK  S^-  Hadilr.  8,) 

^  1035 

Itn  Jil.  •.  Da«  St  Simeonwtift  zu  Trier  vererbpachtet  ein  Feld  zu  Münster 
an  «eht  genannte  Lieute.  1065  (lege  123^)  i»  oqtaTa  Petri  et  ^«»U. 
(Urkb.  1,398  nro.  342  au  1065.)  : 


uiyiii^ed  by  Google 


Regesten  Nio.  t08<L  78S 

.11     ilol .  ungtUfShMühe  MXXXXKV.  üt  ofenbrn-  «db»  SöktmO^^MS'  fttr 
MCCXXXV,  m  wMe9  Jahr  12S6  <itf<^        Horner,  Metrop.  l,m 

1036.  '  - 

mr/-       l^abst  .liiliann  XXJI.  beaiiftrngt  den  Erabischof  von  Trier  mit 
n-,     licr  ] ukoi'|tomti<«)  der  Pt>irrPH>n  Kchteriiach  and  Cniv  an  »Ii«  i\bli>i  Kcb- 
ternarh.    Avinioni  1  id,  marU  pont.  a.  13.-  (Urkh.  1^21)2  nrr».  i68  zu 
927  un%.  a) 

.    Pahm  JohuMH  XXll,  wurdf'  zu  Lijon  J.iUi  autj.  7  gewählt  imd  atpt. 
ö  gtkront;  daher  IS'JH  dajf  n.  ptmt.  h'i.    Kr  rendirte  zv  AvigHo^. 

-=^=.=.=.-.11  

Aybaug. 

'       1.  -1  -  - 

jSlCC.  \UI.    Kurze,  auf  die  Urkunde  nro.  3  des  erstin  liundefi  de-^  Utkun- 

denbueh»  gegründete  (Te^obiclus-KrzUhlung  übe»  Um-  Lutslfbung  der  Ab-  • 
..tei  St.  Maximio  bei  Trier.    (Urkb.  1,1  nro.  2.)  •      >   '  -    «  '  ' 
CM*.  (Jyidm,  €od,  dipl.  3,1018,      '  ■  *         >  ■ 

2. 

Site  XUI.  Verzeiohnias  der  von  dem  Erzbischof  Johann  von  Trier  wäiirend 
.  :  Miner  Bag:i«niiig  (U90-l-1^|2)  fdr  da»  ¥.h^\ii  geinaciiten  Erw^Vungfi» 
.  :  nn  Burgen  und  acmi^^igen  Otttern,  iii|d  deren  Lehensvergahmigf-y'  o.  D. 

(Ürkb.  2,332  nro.  298.)  ■  : 

Kinp  ähnliche,  aber  weit  mt^f' ehrlichere  Aufzn'hlv ng  »einer  Lfircr- 
hungen   Ufata   Trev.   ed.    Wi/ttcnljtuh   1,'J9S — 311  und  Marlene,  (\Al. 
■   €m*pl.  4,141  d'c.  ttr.  —  Üie»e»  Verzei<'hni.sn  nrhlieivt  »ich  iv  devt  IM- 
duineum  unmittelbar  un  nro:  166  des  2.  liandei  des  Mittelrh.  Vrkvn- 
deiUmcht  und  bilden  daselbat  bettle  ein  zusammenhängende»  Ganze» 

Mt:  '^Nmii<A^''^''mh{h  Qtod  'ÜinkofUs  ßiw  klrater«  Prttm»  auV' einem 
alten  Baebe  dea  Klosters  von  89S  copirt ,  Itominentfrt  ^and  gtoasirt  von 
0.(äsariufl),  Exabt  des  Klostei's  und  deir  Zeit  MSneh  Un  t'eterathal 
(Heisterbach)  1222    (Urkb.  1,142  nro.  186.) 

Oedr.  Leibnitz,  (WUrt,  ^2,409;  hieran»  HotUh.  1,661  nt  1222  und 
Maetr,  ßandam,  Chtwierlnm^'l^SSS: 

4. 

Sacc.       Ul.   Verzeicbniss  der  dem  tit.  Castorssuii  au  Cardeo  zugehöri^eü 

Digitized  by  Google 


TW  ./  ; 

•  V'  *jiro.  409  sa*e»  llüO«)  A  -a^a   v».  ,\J'!J,^*.{ 

des  t2,  Jahrhunderts  nach  der  J^c^t^ift. 

SAfC  HL^XII*  Güter-  uml  Hel>e«Kolle.  t!it  ilwoi«o  aadi  Hbep  ttMÜtiAnvin  der 
.     .Jkl.lei  Mctlsch.    (l'rkb.  2,.{38  iSa^hU.  M).)     •  /  ' 

f.'edr.  Hiifif^r,  Zt  ttxrhriß  'JJV.f  und  -    Dlt^  (hvh  <i»{>j*-:^:vh - 

.  Ht^itti  (iätf-rft/n  nknur/fn  xf)  weit^iitek  eM  t^fUr<mm  für  ant^^-izen 

iutm,  m  die  Heesten  avßjmmumenf  A  »        . ' 

Stcc*  XII.  Au&eichnung  der  GMiter,  Beehte  und  LeistuRgen  des  d«n  St. 

SimeoRistift  lu  Trier  gebörigen  Hofe  Wincboringen.  Ohne  Dat.  (Ürkb. 

2,862  Nachtr.  13.)  J    ,  * 

II  I*  II  Ii  I 
T 

üaec.  XII-lUI.  AUmceen-A^Bter  des  DomkapiteU  au  Trier,  (ürkb.  2^.1 
2^acbtr.  11.)  > 

iiart.  \\\\.  Aufxmchnung;  der  hei]gebi^lit^n  lie«hte,  PHiuiibeu  uud  EiuküuftP! 
des  Probfitcs  einer-  und  der  Stiftshcfl'on  .andter^it»  bei  dorn  Sl.  Castor- 
8tift  zu  Coblonz.    Ulme  Dat    (Urkb.  2,365  Nachtr.  12.) 

•  1  .       :t     ■  '   .        .    «  •«  ^  1.     .1  ••   '  .  [^"'i  n>    :  • »  -.    .  -     .  "  il «'..  i  /    ,111/     I  »fcf 

lÜ^H  SHL.  ./Clpare^i^tw  uttd  Y^raejchAifis  düt  Om#rf-SelioilraB^n  und  Kr* 
Ii    Werbungen  den  KUster«  H|ipiechlsberg<  boi/fiiagcbi'iro««  IM-^ISTO. 
(ürkb.  3,365  Nachtr.  14.)  "tt':  ..mi  *J    -     .1  ) 

iiift'.  XIU.    Vöi'Zf  ichriLaa,  der  tankünfte  uud  Koc  hte  eittee  vk^tsi^iHl^iis  von 
.Xiier.    Otiiiü  l>at.    (Urkb.  2,891  ^sadiU'.  Ib.)       .    >  ^ 

SÄPrvXm.  Güter- Verzoij^iniw  de^^  ^f^:5^9}iij^J^/Jff^c^,(;^oei>a^ 

,  Q^^)^\*  ?>4?^».te  ^^;):   1-^  -  »'-d/l  -Ii»  •  '-  a  »-11.. 

r.-.i  ...11!  »JIM  Ii     V  JJ    ji»r..{  :i»4 

■ 


uiyiii^ed  by  Google 


BerichtigimgeQ  und  Zusätze, 


I*  Banil. 

Ccttf  314.     btx  mtv\ä^m  »im  150  \t^t  ftiM  j>  eiser  «Nf^fi  giit^tei:  äA 

fen  nntcrfltbcncn. 

258.  3n  bn  Ucbfrfc^nft  ücn  190  fe&e  flatt  bai  Älofler  «.  iPittritn;  üic  Uixäit  äRociClU 

IIP ^.SSäSSjS HS " fS!S  : 


« 


721.  Ättc  «nflaBm  btt  ?J«rf onenregifJcr«  finb,  »ie  im  öorroort  bti  jtofiUn  SBanbe« 
aefagt  ifi,  nai  bct  3ett  batirt,  toü^t  Mit  tttfunben  fdb|t  angeben  ober  welAc  ber 
Aecatt0gebec  i^nen  beilegen  ju  mflffen  jfaubtr.  Ulan  abrrfrbe  besbalb  ni^t  die 
Rejcflat  be«  ^errn  ®oera,  beffen  (^conologif d^e  Jeriitdlunaen  ^perfo« 
nen  unb  Daten  oft  cr^cblic^  t>etrflden. 

764.  2.  sparte.  6  3.  oon  obm'biute'r  FrhIori<it  «osätii  Ul'd(tih^^ 

765.  1  Spalte.   13.  3.  »on  unt.  löfAe  Uberi,  *  '»«^r^ww^^'f««* 
7S6.  1.  6|>alte.  18.  Jf.  r>.  ob.  6intei|«4owiC(»  ftf(^i  lib^  un^  {e|e  «tfflMtoiaUg. 

m.i''' 1088-li ''439.  ^ 

773.  2.  epalU.  9.  tu  10.  Beile  lit$  tetUi  ik      frt^e  flatt  Aj^i  ik  ttUt:  AipeH 

bei  Frisingcn  in  Luxemburg.  '   nnö  " 

774.  1.  «parte.    9.  3.  ».  unt.  ftutt  2Ö0.  252  ie^e  350.  tfO^  * 

776.  2.  Sparte,  hinter  ber  20.  <>•  f(^i»c  du*  JmMM  Ü  pago  WoiwacIiim 
8S6.  71.  ; 

.  2.  6fa(U.  16.  3.  0.  um.  jc^iebe  jioi|a;cu  448  unb.&ö2  da.:  509.  > 
.    ,      V  ;  ,    ,   lofc^ie  509  unb  [efee  ^illllr Wm( '61ttr   -  " 

777.  1.      ,       1«.  ,  ^     ,    fe^e  hinter  683  ein  ? 

779.  1.  11.  ,  _  oben  fAiebe  ein:  Bouetxheim  in  pago  Wormatiensi  1156. 
.653.  654.  - 

,    2.  ®palte.    10.  3.  t>.  unt  bintcr  Bubiacum?  fe^e  Pluwig  bei  Trier? 
bo^intrr  fc^iebe  ein:  Bticcunheim  in  pugo  Wormacinse  823.  62. 

780.  1.  epaltc  19. 3.  0.  mit,  hinter  Kr.  3Hburg         ci|i:  .piiitlSoj|leiulorf  i.  Luzem- 

783.  2.  ehalte.  23.  3.  b.  ob.  flott  276  fe^e  276.  :  (  / 

%y  ,  17.  ,  .  ,  r5f(^e  Idgen  bei  Trier  unb  fe^Bdingen  in  LttittiÄmt. 
717,  -      .      24,  ,  .   .   ^i<^  V.  Fla(iesdon>bt  unb  fej^e  1158.  633. 

789.  1.  ,  ,  „  ttnt  l^tet  Aroense  f5f(^e  ba«  ^'^avievrtdjin  unb  fi^iebe  ein : 
•aSgcgangeiir ,  \),  ,\  {  diosonhuveu  bei  Alirwcilrr. 

790.  1.  .6|>aUe.  ^iuter  bec  8.  3cUc  9,  obru  ü&lcbe  ein :  GremoUfrode  Greimerath  bei 
Zerf  Kr.-sJrturg.  OSlTdit         ^  r  i  s  ' 

»    1.  epaltf.  ?^or  ber  7.  3file      ttnttfi  jf^fcf»  d«:  Imiliiw^iiiiffc  HadMBM^  bei 

Tbionvüle  c.  1145.  610. 
.    2.  epalte.  9.  3.  t>.  ttni  flait  Herstatt  Ue«  HerstalL 
791.1.     .     13.  „  bintet  Heidebach  Ufi|c  bei  8icägc|c^«  imb  14iAe  ciii:  Ofoaa. 

Ueubach  am  Main  in  Bayern.  -  k 

798.  2.  6))aBe.  2.  fi.  b.  eb.  ^eic^e  HMut?  mio  fe^e  HoffeH  Kr.  Adenao. 
.    •      •      10.  .  ,    ,  röftöe  473. 

«    .      g      babintec  {cbiebe  ein:  Husen  wohl  Aulbau&eu  bei  RQdesbeim  in  Nasaaa. 
1107.  473. 

.    2.  6)Hdtc  3.  3*  b>  unt  ^tntcr  Andecano  f(^iebe  ein:  Aujoti  iu  Frankfel^ 
»      •      &  •  •    V  febc  ^inau;  Lernen  bei        Kx.  Cociiem.  . .  \ 


Digitized  by  Google 


eilte  795.  2.  ^paXit.  6.  3.  *>.  «nt  Kf(^e  496. 

796.  1.     ,    19.  u.  20.  3.  ti.  0^.  ptii^t  Leidingen  bei  Jttq«dorf  Kr.  Saarlouis  uit6 
ft^e  Illiogen  Kr.  Ottiefler.  | 

797.  2.  epatte.  9.  u.  8.  ^.  r>.  uttt.  jlrcidBe  Longs4orf-Fahreii  bei  Yiandan  titc 
Laomdorf  bei  BoaxonvUle  in  Frankreich. 

796.  1.  eptXH.  16.  B.  D.  ttitt  9(tf^  599  mit  f 
.   2.     ,       4.  tt.  8. B.  D.  unt  9reU|<  KeULdkr.  Trier  mb  fe^  Silk  in  Vtuk* 
reich. 

790.  1.  e^ttttf.  2){e  21.,  22.  u.  23.  Srifc         ttf^c  aan|,  f<ttK  bem  folgmbm  Ifar- 
cinci^m  Mprzig  no(^  702.  20.  78.  ju  uitb  DniooiiMlc  b»rt  26.  Bmt  738  in  708i 
.    2.  e^^aite.  4.  B*  ^01^  ^28  no(|  597. 

16. 11.  17.  3.     ntit  IBf<(e  Heispelt  bei  Kehlen  in  Luanboig  mb 


ff^e  Meisburg  Kr.  Daun. 
).  1  "  " 


800.  1.  ^|>alte.  20.  u.  21.  3-     ob*  ßrei(|(  Castellaun  unb  fe^e  Rheinböllen. 

801.  2.     .      16.  3.  b.  Ii.  ftrei(^e  H<ta^  bei  UouMnl  Kr.  Mayen  unb  fe^K  üttidi 

bei  Aroraberg  Kr  Adenau. 

802.  2.  epalte.  hinter  bet  17.  Beile  ö.  ob.  fdbiebc  ein:  Nithegme  960.  266. 

804.  1.     «     l3.  3-     unt.  flreit^e  Pfalzkyll  unb  fe^e  Palizeul  im  belg.  Lw 
,     _      ,       5«  »    »    •    ff^f  J"'       Pfahlgrabeu  oder  Limes  Romanorom. 
g    2,      ,      \.  „  oben  flrei^e  ?  in  Niederland  ?  unb  {e^e  Palizeul  im  belgischen 

Luxemburg. 
,    2.  ehalte.   3.  3.  ö.  u.  fIteiAe  647 

805.  1.      ,      hinter  bet  6.  3'"'  ^'^'i      jc^icbe  ein;  Frichina  Ober-  und  Nieder- 
Brccbou  bei  Limburg  in  Nassau  1028.  350  1051.  387. 

,    1.  ©^MJlte  19.  3.  1».  imt.  fe^e  \)\\\Ux  466  ein  ßfragcjcic^cn  ttnb  leintet  604  no4  647. 

807.  ,      „      21.  ,  ,    ,  leintet  Ilulebach  fheic^e  bad  ?  unb  ji^icbe  ein:  BöÜbach 
am  Main  in  Bayern. 

,    2.  €palt«.   27.  u.  26.  3.  t).  unt.  jhceiAe  Kumlinr-en  bei  Esch  an  der  A]iidi  in 

Luxemburg  unb  fe^e  Keimlingen  bei  Silk  in  Frankreich. 
,    2.  6|Mtc.  17.  3-  0-  unt.  I^intn  610  fe^e  ein  ;^rage)ei(^en. 

808.  .      „       11  1)  19,.  3.  t.  unt.  hinter  (  aldebrunnam  ^crii^  bei«  9l«gf|d<bn«ni^ 
jf^f  b»*äii«  bchmdelz,  jetzt  Schönfels  in  Luxemburg. 

«    2*  17.  3*  b.  iint  bintet  palatium  regium  füge  ^injtt :  SohOlIer  Er.  PrOiB. 

,      ,       15.  ,   ^    ,     iMiitcr  S  ■(  r  -  berch  firetclie  Castrum. 

809.  ,      ,       15.  w.  Ö.  3-  »^011  oben  lo|^e  Sinspelt  bei  üutscheid  unb  fe^e  öafur 
Seinsleld  bei  Kyllbnrg. 

810.  1.  epottt.  4.  3.  t^.  ob.  ticriile  lag  bei  Zell  an  der  Mosel  unb  fdc  Osteiipaj 
am  Rheiu  in  Massau. 

,     1.  $|pslte.  3n  ber  folgenben  3"^«  f'^e      ^roflejeic^en  ^intet  591. 

812.  2.     „      5.  3-  ^  unt  {heilte  Oggeiabeim  bei  fnuüEentbnl  ?  unb  fcbc  Ocken- 
heim in  Rheüihes&eu. 

813.  1.  @|)alte.  4.  3.  ».  unt.  fe&c  573  flatt  523. 

"    2.      ^      ff^c  oben  an  Vallis  mart^rum  s.  Martildal. 

-    ,      ,      SSoc  ber  IG.  Beile  Jdticbe  ein  Jbalcsia  Si  Victoria  extra  muros  Treyir. 
1168  .  709. 

9    2.  6)?alte.  14.  3.  0.  unt  fteeit^c  Pro^inx  Drenthe  unb  fcbc  bafäc  belgischen  Pro- 
vinz Luxemburg. 

814.  2.  ^Bttt  2-  3.  ».  ob.  l^tnter  Frankiekh  ffl^e  Binju :  und  Luxomburfr. 

816.  1.     ,       7.  •  ,  unt  f Cetebe  ein:  Fil/arc  Düppenweiler  Kr.  Merzig  1158.  633. 
g    2.     ,       Oben  an  fcte  noA  TFj'Westem  Wöllstein  in  Bheinhessen  1044.  374. 

1140.  573. 

^    2.  epalte.  19,  3      ^  '^t-  ^intei  Weinsheim  fc^ttbe  ncc^  ein:  und  Windotbetm, 
.    .     ,      17.  ,  ,    ,    bintec  161  fiblebe  no(b  ein:  874. 

817.  ,    «      Ic|tc  B^Ie  feilte  ein:  violludit  Zflsch  Kr*  Bsnourtd? 


U.  Band« 

Historisclie  TJebersicht. 

6eite  VI.   8.  3,  t>.  ob,  fint!  westlichen  Ite«  östlichen. 
«  X.  5.  3.  0.  ob.  bmtci  Mar-  febe  oder  ftatt  und. 


uiyiii^ed  by  Google 


9äk  X.  20.  B-  »•  0-  K««  Conrad  ÜI.  Hart  Conrad  H. 

,  XVL  IMe  20.  u.  folji.  3«'!^"  unt-  flfSufefrtt  SKtinunfj,  bat  ^falaftrof  ^tmumn  ein 
Sttmnturc^rr  ^tm\tn  \ti,  t^dlte  f^on  früher  Seittf.  ^rff.  2anb(dflrf($i(^  Oanb  IH 
©.  \C4  U]c\.  Tie  bort  ciiirte  Stcffc  ber  Ai;n.il(  ^  Bambcrgenses  ad  ann.  1044  bctefift, 
ba^  Jeimann  ni(^t,  toic  MX  anna^tnciw  (in  6o^u  ^ergog  ^ctebri«^  oon  92iebecIot^rinanv 
fefhl»cfn  btffm  jün$^rr(r  Qntbrr  utib  mit  fdftrm  no(|  tflnflctrn  Qntbcr  cht  <!teaf  v«it 
®Utjbfrvi  bei  C^if^ifn  war.  T:cx  tcn  bem  9?crfaf(fr  ber  ^ifiotifc^  =  fritifd&en  Cfr5rtcrunflfn 
utr  ®e{4)i(^tc  bcc  ^£falitli^<ifi<^^f^  ^tn  i)U(berT^etn  im  ib.  Äcfte  ber  Xnnalrn  bed  ^ifUr. 
mntha  für  bcn  tmcbmlefai  orSu^rrtm  Slnftd^t  fltcr  Me  ^erfmift  bf<  ^faljqrafm  t^em 
mann  trctfu  trir  bei,  baltm  ober  ivebcr  bic  ?Itincbt  tcn  (^fröret,  ^faljc^raf  ^einri^ 
Don  £aa^  (ei  IBruber,  no<^  bie  unfmö  Setfaüae,  er  {ei  nii^t  bei  @o^n  bei 

^ohqrafen  Aemriilft  ^  tSM^enben  qetorfm,  fflr  bearfineet. 

,   XVn.  6.  3.  ».  ob.  ttK  (I.  fi20)  fiatt  ff  620). 

»   XXUI.  15.  ,  »  •  Urcl^e  die  trierischen  Landcapitel  Wadrill  and  S.  Wendel  nnb 

frte  bttfftr  das  metsische  Ardiipresbytent  Kernnflostvr. 
,  XaIY.  8.  3.  b.  unt.  Oretcdr  zum  Thcil  des  Lan(lca]iiteIsBoiipard  unb  f(|e  thdls  «nn 
«   landcapitel  Marienfels,  theils  zu  dem  von  Bojipard. 

,  XXV  ^ter  bon  Engersfwi  Webe  «fat :  Müller  «au  (pagos  Heigera  918,  Hdgenhe, 

cnmitatus  Hci^roro  marca  1048).  Diosor  liloinc  Gau  kommt  zwar  in  unseren  ürkunden 
nicht  vor,  moss  aber  erwähnt  werden,  da  er  sowohl  innerhalb  der  trierischen  Kircheo- 
proYii»  liegt,  wie  aach  ausser  dem  Henogthmn  Nasnn  die  prenstfsdien  Kreise  AHsn- 
Icirrhon  und  Siopon  borülirt.  Sndlirh  begrenzen  ihn  der  Engors-  und  NiederUÄlK  Ärtr* 
lieh  der  Oberlahn-,  nördlich  der  Aneigan.  Sein  Umfang  ist  identisch  mit  dem  F(kn> 
Sprengel  der  918  rtn  Kg.  Gonmd  I.  an  das  Btfft  Weabnr|  gesAenUeii  Cortis  Heigera, 
weTrTiPii  Krzhisrhnf  Kliorliftrd  von  Trier  1048  ])ei  der  Emweihung  der  dortigen  Pfarr- 
kirche bestätigte.  Die  genau  beschriebene,  aber  ohae  sehr  speaielle  Ortskenntniss  nicht 
wohl  an  fixirende  Orenze  ging  rm  der  H5he  zwisdiMi  Haiger  uid  Bonsbaeh  (H.  Na$t«m) 
westlich  Aber  die  Höhe  d(^s  WpstfTwrilds ,  die  Hennburg  zur  kleinen  Nister  (nltima 
Nistra),  Abelebach,  Dmtgerestein,  grossen  Nister  bis  2ur  Mttndung  des  Bodenbachs, 
wendete  sich  dann  nordwärts  {(Geohardshavn  J&.  Altenkirt^m  eingeschlessen  V)  nm 
Cmmbenbach,  zur  Hovenister,  scbwarzen  M('>rl,  Diodef!l)runnpn,  die  Elbe  hinab  zun 
Weisseistein  (Wizzenstein)  und  zur  Sieg,  welche  sie  etwas  oberhalb  Scheu  erfeld 
<8eiarefeld)  ftbersdiritt,  um  dort  nbYdHeh  sowobl  Fnusburg  (Frondesbrahderof  aae]L 
wie  Fisch bacb  otw.i  Iiis  T^littersb.i^'cn  fPlii:L'''rf'sbach?")  bei  Freudenberg  (Kr.  Siegen) 
einzuschliessen.  Dort  wendete  sich  die  Grenze  ostwärts  und  giog  südlich  an  Siegen 
▼orbei  ober  Bennenlodi  zur  Quelle  der  DieihOlse  {IHetsulee)  an  der  nördlichsten 
Spitze  des  Ilerzofrtbums  Nassau,  boizhntete  die  Diezhölze  bis  ztir  Mündung  in  die 
Dill  nnterhalb  Dülenburg  und  traf  bei  Donsbach  wieder  beim  Ausgangspunkt  ein. 

»  XXVn.  ö.  3.  t».  wit.  1lrei(^e  der  Landcapitel  Carden  und  Boppard  unb  fef^e  bofSr 
Archidiakonats  Carden  resp.  Landcapitels  Boppard. 

,  XXXm  10.  3  ».  unt.  ftott  11.  aaJpr^unbert«  fit«  8.  So^t^uubertö. 

9  XLI.  8.  3-  V-  mit  fMt  Gastellaun  Itrs  Bheinböllen. 

,  LIV.  mu§  in  brr  5.  (^tneration  ber  ©tammtaffi  ber  arbenntfcficn  (trafen  ^falj^^raf  ^tt* 
mann  f  1065  als  itttifelbafter  Gol^n  4>er^oa  (^riebrtd^d  con  Jatbrilot^rinf^m  flel5[(^t  unb 
in  bie  4.  Generation  an  bie  GteHe  bei  inkl  )toeife(|afteren  Gieabert  (Brafen  von  ®aac» 
brüden  «^efe^t  ttierbrn,  ba  ^fal^grof  Äermann,  »ptc  oben  %\x  B.  XVT.  auöiV'fübrt  »orbett, 
beRimmt  ein  ©ol^n  griebric^e  f  1019  unb  fllcic^  leinnn  Srubet  i^eoberic^  ein  Öraf  öon 
ÖR^bftfl  toar. 

.  LVIII.  Tet  in  bem  Slrtifel  Glitzberg  aufi^cfübrte  (^raf  ^)fmtann,  beffen  €5^ne  ^er» 
mann  unb  3)ietri(^  1103  in  ®^i|Jbfr(^  btlaflcrt  würben ,  fann  febr  tt»o6I  mit  bem  ^falj« 
grafen  ^etmtnn  f  w^b  ber  iunj^ere  ^)ermann  mit  bem  1112  jucifl  crwS^nten  ®ra« 
ffn  ^ermann  t)on  Sirnenburii  biefclbc  ^erfcn  fein.  Ci^tne  weitere  innif^e  35erbinbun3  bet 
^Sufer  @li^berfl  unb  Suremburq  beweifen  au(^  bie  folgenben  ^er(onen.  9Jamentli(b  bal* 
len  tcir  bie  1129  (I.  624)  toifcmntenbe  ©rSPn  Glementia  von  (?Ii^ber<|  mit  i^rem  ©ohne 
föilbelm  unb  ibrer  Tocbtcr  ^nnoflnb'«'  ibentifcft  mit  ber  föittwe  beö  ®rofen  (fonrab  I. 
tcn  l'uumburii  (ilemeutia  (Gräfin  üon  £'cu^;»ri)  unb  beren  Äinbern  Sil^elm  ®tafen  öon 
gitrfniburi  unb  ^rmeftnbiS  bet  erflen  luremburflifcben  ^btocbter. 

,    LXXII.  19.  3.  r>.  ob.  i'ctjf  ju:  und  IMthoni  a  d.  EM  £r,  Daum. 

^    LXXin.    9.  3.  ü.  ob.  Üatt  in  Silber  ließ  ui  Üold. 

,   LXXIV.   4.  ,  ,  ,  firei(^e  ohne  Füsse. 

,    LXXX.  3.  ^.  ».  unten  lie«  Mosel  flatt  Saar. 

,    LXXXV.   17.  3.  ö.  ob.  bintcr  Walcbach  lijfc^e  (Nahe)  unb  fe^e  (Wahlbach  Kr. 

Simmern ). 

,   XCIl.   $inmrrfunvi  1.  3  ttf«  flatt  der  An.  tor  Aquicinct.  lic«  das  Anetar*  A^nicuict 
9    CX.  18.  3«  0.  uuL  löjc^e  Edelherreubiu  b.  1194. 


Digitized  by  Google 


6eit(  CXn.  3.  u.  4.  3.  0.  ob.  flatt  zeigen  noch  fef^e  «üglMl  BSiek  im  ««ffgtt  Miikiiitet 

.  CLXII.  12.  3.  to.  eben  flfttt  f  786       f  755. 

,  CXCrV.    16.  3-      »l*-       vicedominus  flatt  vicedomm. 

,  CCI.  11.  3.  ».  ob.  Uf«  Huotcochinus  flatt  Huokochinus 

,  CCII.  5.  ,  btt  Ztxttt  ö.  unt  Itf«  Erzbischof  ]U\H  ErzbiscUöfe. 

,  CC  III.  15.  3.  ö.  unt.  flatt  Briedel  fe^e  Briedel 

,  CGIV.  18.  ,  «  Olm  M  Ffaltd  fr^c  PfiOatl. 

Xj  rk  Uli  dentext. 

g   25.  T'tf  9rtimrTfung  unten  t^rrbefftre:  CrOr  wird  bftM  alt  tu  Meinfelder-,  IwU  «Ig 

iin  Bidgau  liegend  bezeichnet. 

I  Ö7.  Id.  .  .  .    .   FwcoÄ«  »f«  i'MM  aitia. 

488.  1.  6pftttr.  25.  n.  24.  3.  0.  unt.  ftrcit^«  fllius  Bertnuni. 

507.  2.      0       3.  3*  ^*  unt-  fttric^r  über  hoaMk 

508.  1.      ,       i  ,  »  ob.  flmd^f  hhf^r  homo. 
515.  ,      ,     21.  .  .  unt.  fe^e  <)inju  264  u.  258. 

»2.  22.  ,  .  ob.  fc^M«  ^mtccJ20f^i)<sA«tM  ein:  Bechtolskeim  bei  AiMf. 

M7.  1.      ,    24.  u.  23.  3.     unt.  ^mS^t:  lag  bei  Hartenburß  WoHM«  BitÜtUB 
unb  f(|e  Kiftlc  Bockenheim  j«txt  Sarre- Union  in  Frankreich. 
,    2.  6Mlr.  iL  «.  10.  3*        9nb|<     Httbon,  Nama  mtk  ft^  B«g  bei 

Solingen. 

522.  2.  e)>altc.  13.  3.  0.  0^.  Pcdl^e  bei  Loxemburg  unb  {e^c  Kr.  Prüm. 
»5.  1.     »     la  •  •  «Ii  (hcMM  KMorf  JL  SaiM«  m*  fi|c  KMaq  A.  Lfai- 

borg. 

g     2.  (S)>alt(.  21.  3'  ^>  o'^-  f^^^^        Castrum  bei  Gondorf?  333  gou),  ba  bai 

bort  enoSl^ntc  Petra  nic^t  bic  Qutd         bd  ®onb«rf,  (onbrm  Cbe^n  ift. 
.    2.  epaltf.  17.  u.  16.  3.  0  imt  lUvMM  Lechenicb  in  Ldkr.  Cftln  Mb  {c|c  Lee* 
senich  Kr.  Eiskirchen. 
62$.  1.  69elte»  20l  3*  b»  mit.  ffiae  binju:  NiedorlahuBtcIu  am  Bhein. 
•    2  9l  ,  «  ob»  UHk  Kftiieneich  Kr.  Cocbein  iisb  fcbc  SauMOi  (Kr. 

Simmem). 

,    19.  3.  ».  ob.  fhfi^c  USßngea  bei  Glemn  imb       LevcMfaveii  bei  Imm- 

bürg. 

,     2.  6palte.  93or  ber  10.  3-     unt.  fdbiebc  ein:  Lutre,  Fr&ukutern  Kr.  Saarlouis 
335.  336. 

527.  1.  Spalte  Ic^te  ^tilt  unten  fireiir  Mersch  unb  fe^^e  Mertert  bei  WasserbilUf. 
M     2.     >        3-     0^-  bfmcTfe_457  mit  einem^r^i^(^m  unb  Vk\(^  468. 


24.  ,  .    ,  fireif^e  Mellicb,  Kr.  unb  (i|e 

Dorf  bei  Nenmagen  Kr.  Bemcastel. 
528-  1.  ®t)alte.  £tnter  ber  16-  3-  ^-  o^-  \^ytit  ein :  Merech,  Mersch  bei  Luemborg. 
435.  437.  469. 

.    2.  epau.  ^ot  ber  21.  3-  <>•  unt  f($teBe  ein:  Moni  S.  MtdmtU»  «0?  117».  7L 
528.  1.     .     6.  3.  t>.  ob.  jlatt  117  te^c  178. 
m      0    IB.  ,  ,  unt.  flreic^e  oder  Roth 
«    ,      .11.  •    •   Micb«  ein:  Sod«  im  KrsbiMhiim  Maiw,  Veitirod  w 

Birkcnfeld  480. 

.    3.  epaltc.  26.  3.    unt      in  eier  Bedenderf  (CUlean-coage)  bei  Bohmb- 

vüle  in  Frankreich. 

^     2.  ©palte.  22.  3.  ü.  unt.  fkri(^e  ?  bei  Oppwiheim?  unb  fe^e  Rudelsheim  in  Rhein- 
heaoen. 

533.  1.  e  palte.  22»  3.  ».  unt.         b««  0caaoei^cn  tmk  {^iebc  dn:  Scbteiela  ia 
Lnzemburs. 

.     1.  epQlte.  7.,  6.  u.  5.  3.  bk  mt  fhrti^e  TaUimr  K.  BemcMlel  mb  KeUn 

in  Lozemborg,  ^ei^e  femec  442-^.       u.  470. 
.    Qor  ber  4.  3.  f^iebe  rin:  8e9nAefeh  bei  Tnllini?  Kr  Bemcastel  442-  f.  446 

11.  470. 

,  2.  6paltc.  24.  3-  ^  (''^  f(^<  l^tn^u:  entweder  das  vorige  oder  Söst  äc. 
^  •  •  28.  .  .  .  hinter  Beneettel  fe^c  btniu:  diobi  bei  Ueni^ 
m.  l.    ,     18.  .  ,  mt.  jbdt  Yomtm  Votm 


Dlgitized  by  Google 


ecUc 


681.  OdiVr  3HIt  Ihrt*  a.  14  UM  lt. 

.    3n  9ho.  44,  4.  gritf  flott  I  73  Hf*  I.  'M. 

g    Sak  9tto,  46.  Om  <iii6€  frt^  au:  Btstierer  Abdruck  wm  Waü»  in  ddM  For- 
%ami§m      SeiOtd^  Qetdkitikte.  ßmwftm  ma.  JJL  ÜB.  \ 

682.  3.  3.  ».  unt.  pott  Serf  IW<  Zearf. 

69a  Alt  9hro.  91.  Slm  (Snbi  fett  |u:   C«6er  dm  Htraog  Guido  v.  Spoteto  vergl 

'  W«a»  WtHOmm&m  ümt  dtiOtcHem  GesMMe  III.  m,  MSS  m  KS, 
595.  mxe.  116  ^t^ht  m9  3a^r  »54^  mu^  alfo  m4  112  filftllU     •.  .  ' 
608.  3.  3.  D.  ob.  ßatt  MobeUnt  li(4  MaaelanV 
,   11.  ^   .  ,     ,   21,68  m  2,166. 

612.  3u  9}ro.  101  fn^e  ^Ittju:    r7«2>«r  die  ffersoge  OiMelbeH  von  LtltUrimgm  md 
Heimich  «<mi  Sachsen  vergl  Waät  Fonehungen  III.  116, 
,    9tt$,  194  TTorti^  JtMikdm'  det  demitehemSMt  mtUr  Brimriek  L 

Berh»  1863,  S.  51.   AmnerJttmg  3,  in*  3«|t  819» 
617.  3tt  dtto.  215,  2.  3(U(  f!att  mit  Tie«  unb. 
0    S«  SN«.  217.  Ißt  gedruckt  bei  Binknm  und  Moonm,   Cod.  Eheno  -  Westfal 
I.  41.   Vergl  auA  PtMieaUom  de  ta  iocUU  JUMorifMc  de  Luamibamg  4. 
24.  CitaL 

•    3«  98».  218  wral.  Eo«flh$  im  SaM$  MfbMem  L  2.  8.77.  Jtmuftmg  S, 

Cüat. 

620.  5.  3*  0-  0^.  )>oif(9nt  über  Hörige  cinjufc^altm  Ober  L&ndereien  and  Hörige. 
,    3n  9t[c.  230  ift  in>rimal  7.  Mai  )U  {hric^cn,  ba  fl(^  biefc«  ^fttmn  Mlf  Mc  |l8|ciC 
^nloeibunii  ber  iHr(^e  )u  9}a(^t<^dm  bur(^  (ST;)bif<^of  ^etti  iqlc^t 
628.  3u  268  füge  au:  Gedr.  Miraeus  Not.  eccl  Belg.  120. 
Jtt  269  füge  ju:  Gedr.  Oestreich.  NotisblaU  I,  113. 
Itt  273  ffiae  m:   Prof.  Stumpf  häU  die  Urkmde  ftur  fiOeek. 
f.  3.  ».  ob.  fif«  S.  24  ftatt  S.  23.  ' 
.    3u  9Jro.  277  fü^e  ju:  JVo/l  Stumpf  häU  die  ürhmde  fBr  fobdb. 

633.  %o.  289  au(^ :  Gedr.  Miraeue  Not  eod.  Belg.  129. 

634.  9ho.  292  u.  293  gc^Srnt  no^I  mti^m  ind.  8  unb  ti^b.  (igberte  ^ntbnl  an  htm 
Buge  Otto'«  II.  na^  Stalten  (dct^L  Gesta  Trevir.)  ««Ä      3a^T  980. 

686.  mxD.  299  if)  na(^  $rof.  ©tumpf  faum  faltbar ,  toenn  iiT^t  in«        996  9ri|lli8r 

worin  Otto  III.  am  15.  ©fptrmbfr  ju  ^nflelbetm  urfunbet. 
637.  9iro.  304.    Gedr.  Miraem  Not.  eccl.  Belg.  137. 

640.  ??rc.  319.  %m  (Snbe  hinter  Xunt^,  Reichearchie  f^Mc  (te:  1«,  267  »adb  «Am» 

Iranssumpt  Kr.  WemeU  von  1364  und. 
,    9lro.  320.   Extr.  im  Oestreich.  Notiebl  I.  lU. 
,    9?».  321.   4.  3etle  ftatt  1001  lie«  1005. 
642.  92».  332.   Gedr.  Monum.  Boica  31^,  294. 

648.  9h;o.  334.  Auch  gedr.  ScetMrd.  Oorp.  hSet  JS/J  w  CM.  IMUr.  «.  Mem. 

Boica  31»-  3fi5. 
644.  5Rro.  339.    Gedr.  Gattia  christ.  6,462. 

646.  ftre.  349  möchte  trecken  be«  2)atHnil  1038  ind.  6,  Popponis  a.2^  Bme^BÜ  TBL 

pp.  a.  6  bei  Brower  1.  c.  beffer  in«  ^af^t  1038  ju  fe^en  fda. 
650.  9lro.  368  ifi  »fflcn  SRro.  336  in«  3«^r  1023  ju  fetten. 
868.  3u  9ho.  377  ffige  biniu:  üiAet  FfüUtgraf  Sito  vergl  Uekiger  Exenn /F.  ^ 

Hirsch  Jahrbücher  I.  447. 
654.  3n  iJiro.  381  ijl  Gedr.  Brower.  Ann.  I,  350  |u  fhei<^en. 

.    3n  mxe.  382  fiatt  St.  Simeon  ße«  Bt  Simon. 
668.  9h:o.  401  fafle  ^inju:  Gedr.  LAnig,  Beiekearchki  16^  tm$  emem  Trume- 

9wnpt  K.  Wentels  von  1384. 
6^;^.  Jho.  433  fü^c  ^inju :    Gedr.  Oestreich  NotublaU  1,114. 
670.  9h:o.  464  füäe  ^in|u:  Gedr.  Brueeel,  Nouvel  exa$nen  du  Vusage  des  fiefs  2,800. 
673.  9hro.  470  flcfSTt  nai^  $rof.  €tuail)f«  Xnftc^t  in«  3a^r  Uli ,  »o^u  au^  ^  imp. 

unb  bie  genannten  99if^5fe  jlimmen. 
676.  9}ro.  482  füge  ^inju:  Gedr.  Brüssel  Nouvel  examen  df  Vueage  dee  fiefe  IßT. 
$rof.  6tumt>f  fej^t  bie  Utfunbf  na<^  Speier  2.  Januar  1122. 
>  9?n>.  495  Ite«  in  4.  3eile  1123  flott  1223. 

9}to.  501  u.  503  ifi  b«  ffio^Uaa  bc«  «f|M{<|efi  ««bfdb  »e»  3.3iai  «if  bm 
3uU  1124  |tt  »ec^ent. 


Digitized  by  Google 


■fMtt66-i   ^X9.  525  ift  jttjuff^rti:    f^fdr  Mira^,  Not.  ecd.  Belg.  941. 

,    690.  9?ro.  552  patt  vgl  Dodtchtn  lic«  vergl.  Ämudes  Disibo^imberg.  apud  Böhmer 

Fontes  3^10  v.  Berit  Script.  17.  6. 
,    686.  S«ro.  57n  ju^itf<t>m:  Gedr,  Guden,  Cod.  dipl.  3^198. 

,    702.  yjro.  610  iu^ufr^nt  :    Gedr.  in  den  Mitte  ilungen  au«  dem  Gebiet  der  kirch- 
liehen Archäologie  und  GisrhUhtf  tUr  Ersdioemm  Trk^.lfiBi  ' 
,    713.  9lT0.  mf>:  Gedr.  Stumpf,  Acta  Mogunt.  68. 

,    717.  9tn,  683  ftnb(t       bo(^  bei  Buhnter  ',  Rotste»  S.  129.  Nra.  24&(/  nach  einem 
Extr,  bei  Brower.  Amt.  2.  69. 

,    725.  3n  mxo.  720  3rile  5  x>txUf\ttt  2,73  m  2,87. 
.  «    726.  92io.  728  auc^  r7««lr.  SStun^/;  Jda  Jlfo^.  149. 

,    732.  9ho^  757  (m<^  r/^dr  .St(t«m;>/,         Afo<7.  112  itl*  iMrif^  1179  II  1189  fl«fie|t 

a    736.  9hre.  775  aui^  Gedr.  Stttmpf,  Acta  Mag.  9A. 

,    741.  9h-e.  801  ou^  Gedr.  Stumf,  Aeta  Mog.  lOi. 

g    742.  yiio  ^12  üiif  Gedr.  Stumpf,  Acta  Mog.  104 
*  «    7fta*  Slio.  ätö  au(^  (?«(ir.  ä^p^  ^cto  MogmiL  1M2. 

ftoiba  9li«.  S68  ifi  na6  ^of.  Stumpf«  «nft^  iIim  QtMc  ItBai^«  ^cittric^  (YII.)  oom 

3a^r(  1225  un6  G^rdr.  Huyllard-BrUkoOMf  JBM.  ^600« 
ecite        9lto.  877:   Gedr.  Fertt,  l^ges.  2.  m. 


Digitized  by  Google 


lyiii^ed  by  Google 


COLUMBIA  UNIVERSITY  LIBRARIES 


This  book  is  due  on  the  date  indicated  below,  or  at  the 
expiration  of  a  definite  period  after  the  date  of  borrowing, 
as  provided  by  the  rules  of  the  Library  or  by  special  ar- 
rangement  with  the  Librarian  in  Charge. 


zt>auy  Google