Skip to main content

Full text of "Evtropi Breviarivm ad vrbe condita"

See other formats 


LIBRARY OF THE 
UNIVERSITY OF VIRGINIA 




From the Hertz books 

PRESENTED BY 

Thomas Randolph Price 

AND THE 

New York Alumnì 



Digitized by Google 



Digitized by Google 



EVTROPI 



BBEVIÀBIVM 



AB VEBE CONDITA. 



BECOGNOVIT 



■ 

fElANCISCVS B.VEHL. 




LIPSIAE 



IN ÀEDIBVS B. a. TEVBNBRI. 



HOOCCLXXXyiI. 




Digitized by Google 



PA 



GVILELMO • AB HAKTEL 

EDITOR 



Digitized by Google 



Praefatio. 



Qui factum sit, ut Symmachi Relationes, Ausoni Cento 
nuptialìs, Eutropius iuter monumenta Germaniae kUtorica 
ab anno D ad annnm MD relati sint, non meum est in-' 
yestigare. Utamur laeti ìUis copiis et nos, quibas non 
sanctus palaiae, sed sanctìor hnmanitatìs amor anìmum 
dat) et mìhi qnìdem nemo persnasisset, nt Entropi yerba 
recognoscerem, nisi apparatus a Droyseno collectus prae* 
sto iuisset. Neque tamen deternierunt editiones his nlti- 
mis annis in lucem prolatae, utiles certe et bonae imgis 
plenae, cum et editio desit, qualis Dietschiana fuit, et tex- 
tns, qui vocator, nondiun ita recensitns sit, ut niliil noyì, 
quod probetnr, proferre liceat. 

Qnae antem yolni panca snnt et aìmplìcìa. Qu9in- 
qaam enìm yìz negarì potest etiam recensioni noyae lo- 
cnm nondum esse ademptum, nihil in animo habui nisi 
subsidiis promptissimis adliibitis textum recognoscere et 
enotare quae aliter scribenda esse viderentur atque a 
Droyseno, cuius editio nunc prò fondamento omnibus est 
babenda, factum est. Oontigit autem, ut novis quibusdam 
subsidiis uterer. Atque prìmum quidem Guilelmus Hartel, 
yir et de Eutropio optime merìtns, summa cum liberaU-* 
tate coUationes codicum Lugdunensìs et Audumarensis 
mecum communicavit, quibus quae I>r03r8eTm8 enotayit, 
ut fieri solet, nonnumquam corrigebaniur, inturduin etiam, 
Cam quae ille enotayerat non facilia essent inteliectu aut 



Digitized by 



VI 



PEA£FATIO. 



saspicionem alìqnam moverent, eonfiimabaatiir. Eidem 
yìro docto lectiones codicis Yindobonensis saec. XII 
debeo, quae tamen ex libro yalde interpolato hamtae ad 

hauc editionem uuUius erant usus. Timi accessit collatio 
codicis Parisini vel, si mavis, Parisiaci 7 240, quam 
littera n iribigiìivi, saeculi X exeuntis vel XI ineuntis, 
et altera ultimae partis codicis Parisini 5802 saeculi 
XII (mihi quas debeo andcitiae Gottholdi Gunder- 
mannì meL Befert aatem is de priore ilio codice^ de quo 
iam breyiter egit in Ooxnmentationtim pbilologamm Je- 
nensitini toL I p. 96 sq., fere haeo: „Der Oodez Parisi* 
nus 7240 (Colbertinus 3001, Regius 4940. 3) ist zu 
Ausgang des 10. oder Aniang des 11. Jabrhuuderts von 
eiiier Hand geschrieben. Gius se cler B Kit ter 236 mm. 
X 338 mm. Die Handschrift iiat 40 gezliklte und be- 
scbriebene Blfttter^ die beiden letzten, nicbt gezahlten 
Bl&tter sind weiss und wobl erst beim Bind^n hinzu ge* 
konunen. Jede Seite enthftlt 41 dnrehlaufende Zeilen. 
Yor fol. 1 sind Tier Bl&tter (ein Bìnio) ausgeschnitteii, 
welcbe erst in spaterer Zeit von dem Bucbbinder vorge- 
bunden wordea waren. Die Handschrift besteht aus Qua- 
terniouen, welche, nach der Tinte und dem Ductus zu 
urtheilen, von dem Schreiber selbst numerirt worden sind. 
Auf foL 8^ steM X, 16^ XI, 24* XH, 32^^ XIH, 40" XIV. 
Die dem jetzigen fol. 1 yorangebenden Qoatemionen (un- 
bekannten Inbalts) sind yerloren gegaaigeo. Auf fol 40^ 
brìcbt der Eutrop-Tezt mit den Worten OaHUemitó am 
adolescms faàtus esset [IX, 8, 1] am Seblnsse der Zeìle ab. 
Ber Schluss des Entrop ist mit der folgenden oder den 
foigenden Lagen verloren gegangen. Dass dieser letztere 
Verlust schon in àlterer Zeit erfolgt ist ergiebt sicb 
daraus, dass die foli. 33*^ und 40"^ stark abgerieben sind; 
die XIV. Lage war also eine Zeit lang lose. Elne andere 
Lagenzfthliuig, d. h. foL 1' I, 9^ II u. s, w. ist mit blass- 
grauer Tinte etwa saec. XYI gemacht^ von derselben Hand, 
welche fol. 1' auf dem unteren Bande scbrìeb: Frontini 
^trategematica; Eutropii Breviarium àveUii, Die Hand- 



Digitized by Google 



PILAEFATIO 



schrift enth&lt fol. 1' bis 25^ Frontini strategemata. Das 
leiete Viertel yon foL 26^ Bowie das ganze fol« 26^^ sind 
leer. Von fol. 26'' bis fol. 40 folgt Eutrop^ Godicem 
Parìsinnm 5802 eontulìt Gnndenxìannas ab 60 loco, ubi 

codex 7240 desinit iisquo ad tiuem Eutropi. 

Praeter has Gundermanni coUationes non sine ali- 
quo frnctii erant collationes illae, quas ipse quondam 
cum Droyseno communicaveram, codicis dico Petropo- 
litani Dubro wskiani (est autem saeculi IX et olim 
pars fnisse TÌdetnr einsdem codicis ac Pliilippici 1886 
et 1896^) et Petropolitanns Jnstìni), quem littera A in- 
signivi et codicis collegii Lindnnenis, quod Oxonii 
floret, saeculi XII (mihi il) et codicis Harleiani 2 7 29 
(mihi H), qui saeculo eodem scriptus integrum Paulum, 
sed Eutropi verba tantum usque ari II, 7 de his perdonu- 
tis triumphatum est coutinet. Ut denique editione Vineti, 
qnae codicis Burdigalensis lectiones nonnuUas prae- 
bet, nti lioeret liberalitati eius yiri docti debeo, qui 
bibUotbecae aulae et rei publicae BaTarìcae praeeet. 

Eutropi aatem faerant^ ut ego quidem arbitror, sae- 
culo quarto exennte praeter alios duo codiees, ambo cor- 
rupti, sed neque semper eisdem J^cis neque ubique eodem 
modo. '^Altero usus est Paeanius, ex altero fluxisse yiden-j 
tur et Gapitonis liber Latinus et codices nostri, quotquot 
noti sunt, onmes. li tamen non ex ipso ilio codice yetas-* 
tissimo derivati suni, sed ex duobus eius apograpbis, 
quorum alterimi a Tiro dooto vel qui sibi doctns yide- 
batur ex aliis rerum scriptoribus Tel ex ingemo bic illic,\ 
sed paucis locis, correctum est, cum in altero nescio qua ( 
de causa multa miro modo nuUis subsidiis adhibitis mu- ., 
tata sint. Et ad posterius '^uidem illa classis codicum 
recedit, quani cum Droyseno 1? nomino, duobus libris 
nobis nota, Lugdunensi Batayo (L) et Auduma- 
reusi (0), cum classis y4x priore apographo derivata 



*) Vide 6Ì8 quae dixi in Acti& societatifl BitscheHanae 
IV p 868 sqq. 



Digitized by 



Vm PRAEFATIO. 

in duas familias sii diyidenda, quarum altera archetypnm 
codicìs Vaticani 1860 et illins libri complectitiir, quo 
Paulus ]>ia(LQiius nsus est (a me cmn Droyseno C nomi- 
natur), alterovet codicem Fnldensem Sylburgi (F) et 

Gothanum (G) et Gkllicos Britannosque, qnos supra enu- 
meravi. Lectiones Fnldensi et Gothano codicibus comniu- 
nes Droysen littera A insigni vit etunque secutiis som. 
Conferenti autem mihi Sylburgi editionem cum Droyseni 
apparata eum, qui novam editionem criticam, quam vo- 
tamus, parare in animo habeat, omnes lectiones a 8yl- 
burgìo sive in adnotatìonibus 8Ì7e in indice commemora- 
tas apparatui ìnserere necesse habituram TÌsom est neqne 
omni utiHtate oarebit ipsum textum Sylburgi cum Sebon- 
hoveni et Vinati conferre. Similia valent de ipsius Vineti 
editione. Sed diversus ab archetypo A fuit ille, ex quo 
fluxurunt codices Un AH, qua ex re colligitur eos co- 
dices, quamquam hic illic sunt interpolati neque ad ar- 
chetypi A accedunt praestantiam, band raro yalde utiles 
esse ad dìseemenda quae arcbetypus totius classis prae- 
buerit a vitiis codicibas F et 6 communibus. Neque spes 
me deserìt fere, ut bis codicibus adbibitis tandem aliqxuuido 
manus illae variae discernantur, quae in codice G omissa 
sujDpleverint, quam quidem rem difficiilimam esse neque 
primo obtutu efficiendam ccviÓTCzrig testor. Quae denique 
codicis J sit utilitas, Mommsenus in praefatione Droy- 
seni editionis maioris recte perspexit. Pertinet enim ad 
classem B, est barbare corruptus et band raro ampliatos, 
sed nibìlominus codices L et 0 lectionum ìntegritate non* 
namquam superat. Be Excerptis Falatinis nìbil novi 
nìsi quae Droysenus dìxit in editionis maioris p. XIV sqq., 
quibus edocemui' multo minoris ea aestimanda esse qu'ini 4 
Petropolitana. Valet autem idem de Anonymo Valesiano 
et de fragmentis Justini eodem codice servatis. 

Quae cum ita sint, baec lex in constituendis Eutropi 
yerbis mibì erat servanda, ut prò fundamento baberem 
lectiones arcbetypi A, a quibus tum tantum recedendmn 
erat^ cum aut lectiones BOlTui aut certe BC aut BIIA 



Digitized by Google 



PRAEFATIO. 



IX 



contra A starent neque A cum A consentirei. Sunt paucij 
loci, quibus alia yìa praeferenda videbatnr. Interdom eiiini 
ratio aut Mes bistorica eodicmn B leetiones Batis eom- 
mendant, et» ceterì omnes alia praebent^ inteidnm etiam 
casu fìt, ut B in mendis man^estis, semper t^en in 
rebus minimi momenti, cum C aut cum HA consentiat. 
Nonnumquam etiam Paeanius, rarius Capito aliquid ad 
veiMin lectionem eligendam confemnt, qiiibus tamen ni- 
mis conlidentar ne utaris cavendum est. Utiliores vero sunt 
metaphrastae illi ad emendationem, ad qaam tamen via 
ac ratione accedere nnnc nondum lieet. 

Textiis ex legibus a me expositis constitatas a 
Droyseniano band raro discrepai, cum ille Tir doctns ali- 
ter de librorom mannscriptorom natura sentirei, plemm- 
quo tamen fere idem est. Emendationes paulo plmes 
reeepi, sed non ita multas, quia in labante fundamento 
aedifìcare audacins viiìebatur. Enotavi antera infra dis- 
crepantias a Droyseni textu onmes adiectis codicum lec- 
tionibus doctorumque virorum coniecturis; interdum eti- 
am -varìas lectiones adscripsi, etsi idem dedi ac Drojsen^ 
praesertim eis locis, ubi ex codieibus ab ilio non adhi- 
bitis novae aliquid lucis ad vera cognoscenda affolsit. 
In textu uncis inclusi quae mibi delenda videntur, litte- 
ris inclinatis exaravi quae addenda; stellula vel stellulis 
lacunas significavi Sigla in adnotatione critica, quae nunc 
sequatur, adhibita haec sunt: 

A lectio commnnìs codieibus 

F Fuldensi et 

G Goibano, cuius primam manum G^, ceteras 
G* nominavi 

B lectio communis codieibus 
L Lugdunensi Baiavo et 
0 Audumareiìsi 

C lectio coiiiiuunis codieibus Pauli Diaconi bistoriae 
Eomanae et codici Vaticano IbOO 

IL Cedex Parìsinus 7240 



Digitized by 



X 



EBAEEATIO. 



A Codex coUegii Lindunensis 

H Godei Harleianus 2729 

ir Codex Parìsinus 5802 

A Codex Petropolitamus, olim Dubrowsldanus. 

rrael. p. 1, Un. 2 GOTHICO B om. KUA cod. Bamherg, 
Lib. I. p. 3, 19 Tum CIJAK^ tunc B om. ▲ 3, 21 ur- 
bi ego urbis codd. 4, 2 et consecratus CHA'H.'BJ et Paean., 
om. G'F 4-, 3 aimus unus UAKCBJ unu- annuù G. De'Ftacetur 

4, 22. 23 apud ostium Tiberis Vinctus ex Pacamo apud hosti- 
am codd. atque Ostiam Mcruìo. ^ipud ostiiiui Tiberis Ostiam 
Jiartel 5, 16 iunior del. Jlcumann, ante iiliua jjosuit Wagener^ 
Hieronymum ad a. 1478 Jiaud recte intelleaeìis \ cf. JF, 12, 4 
5^ 18 eaquc] ea cum Gruner; fortasse ea quidem deleto fuisset 

5, 86 ab add. ego 6, 17 Fortasse scrihendum primus consulum 
annua ex Paeanio 6, 32 his codd. is cum aliis Droysen. De 
qua diserepantia semel monuisse satis erit; cf. Baiieltuìn^ 
Sitzunyóber. d. Wiener Akad. Voi. LXXI p. 282 sq. 7, 9 oc- 
tavianus BRAUd et Paean. octauius A et Capito. Variant codd. 
Palili 7, 12 T. add. F/ussner, Spec. crit. p. 35 7, 16 plebis 
^L-,i Paean. et codd. Pauìi plebi AiiHL'O 7, 18 centra ro- 
manos AC TIR A J om. B et Paean.; cf. I, 19. 7, 31 suam 
Bc^ OHI. AUAU; cf. pi'oeter § 3 etiam IV, 3, 2. 8, 1 super- 
fuit BC JKA n superauit A 8, 5 tamen anno CAU anno ta- 
men GH anno B 8, 6 ferme "RAIIBC fere Az/ 8, 17 iam] 
tum Hearne 8, 18 miliiarat Dioyòtn ex Paean. miiitabat 
codd. Sed cf. IV, 8, 1 8, 20 egressus C, fort. recte 8,26 Vei 
HA bezi G et ut videtur veii B ue W ne eu JI* uesi z/ uè- 
ientum C Veientes Schonhoven S. :U viginti deinde BJ viginti 
inde C viginti ARAU i), 5 Tv anaxìositionem propositi ego, Hhein. 
Mus. N. F. XXIX p. 639 sq. Jam Paeanius legit quae tradita 
smt ncque intellexit 9^ 8 Postea tamen] Post id certamen 
Ilartel. 

Lib* II. p. 9, 22 atque del. Dietsch — onmeB Sdwnhaven 
onuàbus codd. 9, 23 earundem] easdem Wagener oUm; 
ef. mme FhiMogUehe Rundschau V p. 460 — occnpaTit post 
Sutrinonim posuiit Hartel et deleto, occupauit et del. Droysen, 
oceupatis 2>ro occupavit et Dwncker, De PaeoMio p, 19, 0, 28 
ipsuA UAK cod. Burdig, ipsam AMCJ. Fortaise scribendum ip* 
sumque 10^ 1 praesumpenmt AQ^A praesumpserìnt UÀ le- 



Digitized by Google 



PKAEFATIO. 



XI 



Bumpsemnt B 10, 3 triennio G'^BC^ triennium G^F ad trien- 
nium AKll — Ante Rursus fortasse inseretìdum tum, nisi la- 
cunam subtiiiìe ex Paeanio conicere malis 10, 10 iuvenis lucius 
manlius J iuvenis lucius (lutiua TÌTLA) mallius /'maniliiis Tau- 
lus mailius H^) ACilH^ 1. iuvenis maniiius B iuvenis T. 
Manlius Schonhoven iuvenis Manlius Hartel cuin Graecis 10, 28 
bracchium codd. 10, 29 corvus delendum cemet Dunéker, 
Jakm Jahrh. CXIX p. 642 10, 31 Corvus imeruit DuneJcer l. 
c. p. 641 sq. 11, 9 et BC om. GITA. De F facetur 11, 11 re- 
diret Duncker 1. c. ji- 643 redisset codd. 11, 24 primus add. 
Duncker, De l'neanio p. 19 11, 26 Fortasse addendum in ur- 
bem 11, 29 datus CO*, post ei exhibet B, om. TQ^IJA 11, 81 
Fortasse ambo delendum. Cf. II, 2S 12, 7 in add. Sj/ìh^frg 
12, 32 adniiratus est SchonJwven fortasse recte 18, 8 reman- 
datumque B remandatum KCIIA — est a senafcu AC77J a 
eenatu estB a senatn Drr*?/sm 13,6. 7 quod ariiiati capi i)otu- 
issent C quod armati capti fuissent B potuissent Q qui se armia 
defendere potuissent nA cod. Burdig, De F nihiì cnil con- 
stai-^ Sylburgiiis enim idem in textu daìis ac UÀ stelhda appo- 
sita suspicionem movd se Vinetuìn esse secutum 15, 15 Mus 
numiniuB L mummius 0 om. Q^CUA Faean. De F tacetur, 
Mus in textu exhibet Sylburg IB, 20 poterat QCIlA potucrat 
B fortasse recte 14, B Ptolomaeo simiìia semj^cr restitui cum 
Wagenero. Fraebent codd. hoc loco vocem Utteiis ae scriptum, 
a omiUunt III, 1, 1 et VI, 22, 1, rariant IV, 6, 2 et VI, 22, 3 

14, 9 Ariminum Schonhoven Arinimus codd.; cf. Hieron. ad a. 
1732 14, 19 Tum 0*BC^ et Faean. ut videtur, om. G'IIA et 
P ut videtur 14, 26 Crasso add. Schulze, PhiloL XXIX p. 
289 ex Faeanio 14, 80 regem Siculormn A c 77 yl (solo 4 
om. B 14, 81 is 0 hic L om. KQIIA qui Hartel 14, 85 pri- 
mi Duncker, Jahns Jahrh. CXIX p. 643 ex Faeanio punici codd. 
16y 8 nayes A navem A. Codd. Fauli variant 15, 9 ab- 
dojdt Schonhoven adduxìt codd, 16^ 17 castelHs inseruit Eus8' 
ner, Blàtter f. d. hayr. GymiMsiaUvesen Vili p. 76; cf. Faean. 
oppidis ByVbwrg 15, 24 homìnum pcH tantum add. O^B^ 

15, 30 romano CII^ romana B romanonun A 01». A et Piean. 

16, 7 tantum post naTibus add. ego, post seWari Hartel; cf. 
II, 23; yìx.post servari add. Schonhoven (jLÓvag Faenn. 16, 25 CXXX 
BC triginta JPO» tantus del. HaHel 16, 86 se tanti BUA 
ante J {supra haberet praebens) tanti A; cf. VII, 17, 3 17, 82 
608 dari ÙOUA dar! eos B darì Drùysm, Jh V tacetur. 



Digitized by Google 



xn PliAKFATIO. 

Lib. III. p* 18, 8 bellinn ei BC^ ei bellutn TI A bellum G. 
De F tacetur 18, 9 a roiucinis QBJA romaniB lì imi. C et Faean. 
Sylburgim quoqxke omittit, sed de F tacet 18, 17 tamen codd. ima 
Vinetus 19, 8 uiridomarum B uirodoniaram A uiriodomanim 
TIA €od. Bnrdig. uitrodomarum C BovQi(Si'ììxaQ()v Paean. Virdo- 
maruiu editor cs ìwnmdli ex Livi epitome et Orosto 19, 25 data 

flunt AC Ali reddita B zf 19, 27 Bellum est ì^mc transpo- 

suit Dtmcker, De Faecmio p. 19 19, 29 cf. ad p. 19, 27 
19, 82 adhnc Schonhoven adhuc tum BCTJA adactum jlJ tum 
A 19, 87 traiecit BC transiecit J transnexit kUA 20, B 
confligit ACz/ {ex silentìo) conflicpit FI coniiixit BA fortasse 
recte cvyitpéqstai, Capito 20, IB abiens Pirogoff, De Eutropii 
breviarii indole et fontihus TJies. 3 fabius codd. (fauius J) 
XioQt^ófievos Paean. ^azaTi&ÉiLevog Z7]v <^o^?Jv Capito 20, 14 
calliduin BCJA {e c&rr. m, 1) G'' calidum FG^JI ^tQyiov Ca- 
pito ut videtnr 20, 17 id. . . . Panlo del. Sylburg 20, 21 proelio 
inserui ego 20, 28 aut BC-J et A/i J 20, 82 esse add. Schon- 
hoven 21, 8 triginta quinq; milia J XXXV UÀ XXXV milia 
B {secundum Hartelium) XXV milia GC. De F tacetur 21, 4t 
XXV milia B {seewndum Hartelium') XXV- UÀ XXV 0C; de 
F tacetur 21, 7 quarto etiam à 21^21«82 in spaniis . . . as- 
drubalem exstant in J 21, 25. 26 cum eo transpomit JEuss- 
ner, Phiì. Anz. IV p. 251 21, 82 hannibal in <m. G; extat in 
BGUA^. De T tacetur 21, 85 nsque ad portam BGIIAJ ad 
portam usque G ad portam Droysen usque ad portas Schon^ 
hoven. De F tacetur 21, 85. 86 ncnientium TIA uenientum 
O et cod. Vat. 1860; wxfiant codd. Pauli uenientes Bz/ 21, 
87 eius inseruit Sylburg 22, 8 temeiitate decepti Dunck^, 
Jàhns Jahrb. GXIX p. 643; fortasse scribendum wtute inter- 
cepti 22, 10 CTiinque Sdwnhoven enm codd. — nobiMseimis 
c et p€tem. nobìlibns AB 17^1 22, 18 Macedonia fracta d/d, 
Dtmcker, De Paeanio p. 18 22, 27 omnefl fere BC fere omnes 
ITA omnes A — hìspani TIA Mspaniae ABC ^Tenapo^ Faean, 
22 f 81 quintus B publius AC 17^ cod, Bwrdig.^ om. Droysen 
28, 6 hispanias A.TIAJ hispaniam BC 28, 7 fùerat QQJJAj^ 
est B erat Hartel — hispaniomm Ex Paeanio nHiil est 
ecUigendum 28, 18 est om. AITA 28, 27 bene in hispania 
BOdUA in hispania bene G. 7 iaeetu/r; in textu Sylburg 
cum 0 coneenHt 28, 82 interficit JIA ìnterfecit QBC4^ — capit 
B (eUam 0 aecimdum HarUUium) JC cepìt OTTA, De 7 tacetur 
utraqìte heo 24, 6 bis ZOJ <m, LUA 24, 17 sed Duncker, 



Digitized by Google 



PBÀEFATIO. 



xm 



De Fùecmio p. HO et eodd,, del. cum priucedenH Bunt Harteì, 
^teungsberidite der Wùner AJtademie LXXI p. $66 24, 28 
Mb ùCIIAJ eia B 24, S7 oetoginia A (sic!) LXXX B oetth 
gmOa à IXXX A XXX TI eod, Burdig. odàngenta C 

Llb* lY* p« 25^ 8 quingentesìmo quinquagesimo (quìnqna- 
genBimiim J) et prime FG^ qiimqiiageiismio (quinquageshnoB) 
quÌBgentesimo et (om. O) primo OB quingentesìmo et primo 
IJA 25, 9. 10 FlaminlnuB Syìbwrg flaminins codd. 25, 10 regem 
missus rem Hartel ex Paeanio rem Ali res A et rem C regem 
BJ 25, 13 ut et ut B om. AH A ut et Wagener 25, 19 
triumphauit C om. AB HA; cf, Paean. 25, 21 armenen A ar- 
menem AC armené U armen B 25, 81- et e^hibent etiam à 
et, sì tacenti coìlatori Harteliano fides, 0 26, 1 datus inseruit 
Duncker, Jahns Jaìirhiicher CXIX p. 645 26, 3 apud Magnesi- 
am Wagener magnesiam AC II J cod. Burdig. magnessiam A^ 
et magnessiam A* magnam iam B ad Magnesiam Glareanus. 
Non recte rettulit Vroysen quae ipse de codice A notaveram. 

26, 9 petit ABC/7J petiit J 26, 18 conci tatorem UA^J con- 
citarem G concitorcm B. De F tacetur 26, 19 asiagenis 
FIIJBC asiageniis {secundum Hai tei, Q* secundum Droysen) 
asiaticus cod. Burdig., si Vimto est fides, et Faean. Eutropi 
usus genetivum postulat 26, 22 Marcio {vel ^jofi^s Martio) 
Schonhoven marco codd. et Paean. 26, 26 flaminimu (sic!) à 
flaminium vtl flamminium ccteri codd. et Paean. 20, 36 pto- 
lomaouy G* et C (sec. Droysen) ptbotlomeiis G' ptolomeus TIAO 
ptholomeua L {sic'J 27, 3 Perseum ego eum codd. avtco Paean. 

27, 11 quoque BC que ATLA 27, 20. 21 [Aemilius Paulusl 
consul ego, om. B Aomilius Schonhoven 27, 33 rebellaraiit 
Schonhoven rebellabant codd. 28, 6 uenit GB fsidj IJA cod. 
Vat. ISGO, om. Pauìus 28, 9 adtulerant B attulerunt AC IJA 

28, 16 sexcentcsimo BC sescontesimo A, cidh ILI numeros tan- 
tuìii eihibeant. Hoc semel monuisse satis habco 28, 22 tunc 
BC tulli OA culli n 28, 32 quattuor B C et quattuor Q II A 

29, 31 uiriatluia A uiiiatub ABC 77 IIovQLUvQog rei UovQia^og 
Paean. BoQUii d^ug Capito 29, 32 uiriathus A A uiiiatu.s BC7T 

30, 2 imperatores BC et Capito imperatorem A et Paean. 30, 
17 confecit etiam HA 30, 23 etiam BCJT.i om. A :](), 27 
est QCA cm. BIJ. De F tacetur 30, 35 interfectus est QUA 
est interfectus B. Pauìus idem legisse videtur atque QUA; est 
delevit Schonhoven 30, 36 Pin-pema Vcrhcyk ev Paeanio per- 
peuna AC II A perpuma B hic et p. Ól, 5 secundum llartelium 



Digitized by Googlc 



XIV 



PEAEFATIO, 



SI9 10 sunt 60 UÀ 60 sunt eo G eo sunt B om. 0 SO al* 
terum ex Thracia om, ABI! A; hic collocavit Sylburg cum Pae- 
anio, post die ejchihet C 32, 2 improbata BC reprobata A II A 
82, 6 est QA om. Ben 82, 7 a prioribus ducibns corruptum, 
deleto comckun vel tale quid Piroga ffy De MuPropi hreviarii 
indole p. 81 82, 10 elefantes 09 elephantos CUA 82, 11. 18 
in deditionem accepit Sylìmrg cepit codd. 82, 14 Mauritanìae 
M^nque scripsi variantibus codicibus 82, 18. 10 qui . . . pug- 
naverat indmi ego 82, 20 vieti sunt om. HA et Hartel 82, 
22 Bubacti. Acti Bimt tgo uicti sunt QtQIIA subacti sunt B 
acti sunt Draysen. De 7 iacet/ur 82, 24 acti sunt post Mari- 
nm inserU 0 82, 26 .est BQIIA om, O; <2e F tacetur 82, 81 
et del. ego; attriti posi intemicione inseruit Sehonhoven. 

lAh, V# p. 88, 8 punicis bellis BC punici belli AJIJ; de- 
lendum censet Droysen, teiri})r^rtì punici belli delere vult Duncker, 
De Paeanio p. 16 — venirent BC redirent A-TJA 33, 6 teuto- 
nas B (sectmdum Hartel.) C teutones G II teuthones A 33, 20 
Mari ego marii codd. 34, 5 sed praetor GBC prò praetore 
HA TCQcciTcoQ Paean. Sylburg delet sed — egisset FO e^re- 
gisset L egessit G^ gessit G- HA cod. Vat. 1860 gessisset 
Paulus 84, 0 sexiens A exiens B sexies CU A 34, 20 est 
BRA Gin. GC 84, 26 responsiim mithridati est GC mithri- 
dati responsum est IlA responsum B 34, 31 ex ea inclusi ego 
35, 32 et BC om. KUA 35, 84 tunc BC77^ tinu G ~ VI 
milia cepit B/1 VI cepit A CTI 36, 8 carinatem U carinaten 
B carrinatem GC Kccoirdtriv Paran. 3f», 15 traditis exerciti- 
bus B taaUs exercitibus 0 ezercitibus ALIA 86, 19 mauritani- 
ae codd. 

Uh. TI. p. 87, 9 MeteUus BC om. AH A 87, 24 ia BO 

om, LUA 87, 28 GìHcìae M, GrwnieT Goiycnm. Cilidae 
Isanros disUngmt Wagener Croiycmn, Gìlicìae arcem, laamon 
[fottasse tifpo&ietae errore prò J^xixoà] quoque Verhet^ 87, 27 
in Sehonhoven ad eodd, — didonem 90^ B^ deditìonem 0*GiI 
redegìt] coSgit Sdtonhoven 88, 18 centmn B ad ceutam KQIIA 
88, 24 et BO om. klIA 88, 27. 28 mouerat paraueront ITA 
monerat parauerat 0 mouerat parauere B mouemnt C 89, 17 
qui Armeuiis impeiabat deh Duncker, Jàhm Jahrhibdur CXIX 
p, 648 89, 18 Arzanenae Vinetus arziauenae AOC anyauenae 
L arzianem IT artianeia A 89, 84 uscudamom 110 uscuadamam 
A usqne adaman B useumadam A 89, 85 ad BO om. XIIA 



Digitized by Google 



P&AEFATIO 



XV 



— danobìiim 0BIT^ daaunìum C 40, 12 appionis eocKd., 
Baean,, Festua Bieronffmus Apionìs CktUarius 40, 14 ptolo- 
mais A ptolemias O^ ptoleuìs O* pholoiniaa L pt^olomias 0 
piholomaÌB II, Variant codd. Pauli 40, 20 tegem QBJIA 
reges qui verba Hithrìdaten .... anscepto cmitHt Incìmi ' 
ego; cìbest a Faeanio 40, 28 autem BO om. LIIA 40, W 
dedidit HA dedit AB 0 41, 2 ìndicta incerta ego 41, 18 est 
GOil^ om. B 41, 20 ab urbe condita Bil^ urbis conditae 
urbis ro conditae 0^ 41, 29 est interfectas O (feeu/nàum 
HarkH^ et inteifectna secundum Droifsen) B (sief) inteifectas 
est JIA est et interfectas ,0 41, 00 et ODA om. OB 42, 4 
prìmns B^ prìmos QCIIA primo S^ionhavm; vére nQéSf%av 
^[ttifiévrag JPù/ean, 42, 0 Brittanicnm 9im4Ua iemper seripsi 
eodices 9eeutUB. Broffien hia in vadbm in altera ediiione etb 
antera diecr^pai 42, 12 eosqne J eos quoque AQIIA et eos 
quoque B 42, 14 stipendìum Dtmeher, Jàhne Jàkrhikher 
OXIXp, 650 sestertium codd» Fortasse senbendum stipendium 
sestertìum 48, 2 uenìt. ouius impetom non ferentes consu* 
les quod propter Fùeamim Capifymemque nokm 40, 10 
regressus BC^ reuersus AH A 40, 27 tum Hartel tamen codd> 
t&te Capito 40, 80 aegypti otolomeo qui sub tuitione eius 
a senatu ^. Nomen Ptohmaei agnoseit eUam Puteamua 40, 84 
etìam AOIIA^ om, B 48, 80 mox BOdlIA mox etìam A. 
8ed rea mlde incerta, Dieit enim Sdumhovem „V. 37 indù* 
sum etiam^ additum e F.'* Typis exarat Mox [etiam] Caesar, 
sed versus 37 anteeedens etiam exhibet, unda non inehuum 

44, 12 mauritaniae BCIlAd mauretaniae O (aeewndum Drog- 
aen) 44, 80 rerocaiis Hartel reparatis eadd. (repatis O^) èva- 
nudevdfupog Capito — ex BC^ et XllA 44, 81 filiis BG filius 
AIJAJ, Chdex Burdig, praeìmiaae videtur et Pompeii filius 
45, 4 et C. ego et gneus O eod. Vat. 1860 et gaius Faulua A^Q'E/É 
et gener UAK F gneus eaìIniMt, mm et jww&umt ignoraltwr, C. 
Sdkonkoven. 

LIb. yn. p. 45, 12 ciuiHbuB bellis BGii ciuiH bello QTlA 

45, 14 est BAHJ om, BO 45, 10 octaoianus ^OAJ octa- 
uius AJ7 45, 19 Qui ego, Skeiniadtea Muaeum F. XXJX 
p, 6S9 quare ABGH^ qua ré ^ bi igitur scrtbendum vel quare 
d^endum eaae eenaet Hartd 45^ 24 Caesari Sdumhoven caesa- 
rìs codd, 46, 2 occupauerant BGì:^ occupauerunt AH A 40, 8 
sunt BG^ om. QUA 40, 11 et BG^ om, BUA 40, 17 mag- 
ni BQUA magno J om. O. De V tacetur 40, 82 asiam et 



Digitized by 



XVI 



FRAEFATIO. 



orientem hCdUA orientem et assiam A (sic!) 47, 2 regina 
Aegypti del. Duncker, Jahm Jahrbiicher CXIX 648 47, 10 
g lIAGJgO gnaeus O GneuB FQ&L rdiov Flaean. Variant 
codice» Fauli 47, 15 annìs codd. annos Glareanus 47) 20 est 
FC 01». QBTIJJ 47, 25 fidelissimus Cd A, fortasse recte 
fidisBimuB OBil. De F tacetur 47^ 84 multis inseruit Euss- 
ner, Spec. erti, 34 48^ 2 Lacunam tnèUcavit Schrader, De 
scnptOTibm rerum Augmti temporibus gestarum p, 39 48, 15« 
16 sicut . . . clarìflsima del, Barteì, om. Paean», a rcgc Julxi 
tantum delendum ceimi Droysen 4Sf 15 mauritauia eodd. 48^ 28 
Sed ex Sunt A manu prima gaìus A àUd JPaem., om, B/7 (ex 
eHenHo}, C totum hoc enuntiatum alio conmutamt 48^ 26 ad 
se per blanditias BC per blanditias ad se 0 a se per blan* 
ditiam 17 a^ se per blandicìa A, De 1 tacetwr 49^ 1 sueniam 
B snaiiìam G suebiam QTIA suabiam cod, Fat. 1860 4% 2 
agnovit Merula cognoyit eodd, et Paéan, 4% 5 dieqne BQ 
die Otti A 49) 8 cuius ... erat deh Duncker, De Paeanio p, 
1$; filius post erat eoUocat B 49^ 10 brìttanìs ìntulìt bellnm 
BCil^ belluiu brìttaDÌB intaUt A. Brìtanniae prò brìttanis 
Vine^, De ùrfhographia nominia e» variis Droysem adnota- 
tionihus neque hic ncque oì(bi aUquid certi enucleari poteet. Aut 
Vinetus seguendus esse tfidetur cmt gentem post quam tfwem» 
dum 49^ 18 egregie BC egregia àlIA 49j 28 in dd, S^toiP' 
hoven; cf, Oros, VH, 7, 3, 49^ 82 sorore imeruit Dundter, 
De Paeamo p, 20 50| 9 se OC77J om. B 60, 10 quod MIA 
qQod est OB 60^ 11 est, interfecit ego se interfecit QUA 
interfectns est B (9ie0* Variant codd. PauU, De F taeeiwr — 
Ì8 B om. A 0 27 il 50, 27 otho B otto i7^ lucius otho AO 
60| 80 neroni B netonis 0« Laema in A i7^ SO, 87 peten- 
tibus BO et petentibus 021^ 51, 17. 18 in urbe ind, Syilbwg, 
ante prius eathibet 0, deest apud Paean. 61, 28 uno à>dd, 
(u&g 7t(focdeoécri9 ^pdQus Paean. septìmo Enmann, PhUologus, 
SuppUbd. IV p, 420 sq. 61, 86 tamen ineerm^ Dietech 62, 6 
hierosoljma 0 hierusolima 0 iberosolìmain L hierasolm^ 0 
hierosolìma 17 iherosolima A 62, 11 et 0 77^ om. AB 62, 12 
lenìter Verheyh leniter codd, 62, 14 hierosolymis 0 hierosoli- 
mis 0L hiemsolymis 0 iherosoliims i7 ierosolìmis A 62, 16 
popolo BC et populo OIIA 62, 17 agens aetatis L Pauhta 
aetatis agens 0 agens 017 habens A 62, 29 hierosolymontm 
C hierosolimarum AB iberosolimarom 17 bierosolim&mm A 
62, 82 punierit ffariel puniret eodd. — se BC sese 017^ 



Digitized by GoogI 



PRAEFATIO. 



xvn 



52^ H3 dimiserit 'BUA redemiesent O et dimiserit F dimisit 

Pauìus ita dimisit Schmilioveìi ita dimiserit Vinetus — vel 
IJartel et ABC/IJ ut codex (fuidam Pauli 53, 6 et codd. 
(de F tacetìir), del. Vitietus 53, 34 isium B C cod. Burdig. 
iseum QUA "iCLov Paean. — Serapium Wagener serapeum 
codd. Segaitiov Paean. 54, 1 vespillones Schonhoven bispello- 
nes A bispiUiones B bispellioues C yibpelloueb II uitipeliouie A'^ 
YÌspelliones Vroysen. 

Uh. Tlll. p. 54, 20 gallila BUJ gaUis GC 54, 22 inu- 
8italae codd. vii- inusitatae Hartel; cf. VIIj 14^ 1. Vili, 11, 2. 
Vili, 12, 1. Vili, 20 cet. 54, 22 fuit post fortitudinis inserii 
Schonhoven 54, 26 decibalo A CU A decebalo B cod. Burdiy. 
j^tyiL§aXlov Paean. Decibalo Pufins Festus c. S et Ilieron. ad 
a. 211S 54, 32. 55, 1 bosphurauorum II bosporanorum 
bosforanorum B bos^Dhortinorum A. Variant codd. Pauli 55, 2 
liiarcomedos codd. (jnaeter Ilurdigalensenu qui Marchomedoa 
praehuìsse dicitur) et Bufius Festm e. 20. MuQY.oiir\Sovq Paean. 
Marchomedos, ^die Meder, welche March heissen^ Gut^chmid, 
qui g_uin recte de vera nominis forma iudicaverit non dubito. 
Aia alia excogitaverunt 55, 85 eolusque UÀ et Vimtm solus 
G C L (secuìidum Hartel) et Schonhoven et solus 0 L f^secundum 
Droysen); cf. Hieron. ad a. 2132 50, 20 decibali codd. 56, 
30 etsi Dietsch et codd. 67, 19 tumquc BC tuucque ATTA 
57, 22 co ili une Li B (sic!) CU A iuncti G 57, 30 suos GC/Z 
om. BA 58, 16 Sextum inseruit Vinetus 68, 18 est BC om. 
QUA 58, 32 suevi codd. 59, 23 dimicauit CIIA et, ut Hde- 
tur, codex jBurdigalensis se dimicauit G saepe dimicauit B. 
De F tacetur 59, 25 putaretur B putetur QUA. Variant codd. 
Pauìi rjt>, 28 iam et B et ACUA iam ut Sclmikoven ut Hartel 
60, 12. 11^ Adiabenos Schonhoven azabenosBC; lacuna in A II A 
*Aòiu^iivàìv Paean. 60, 14. 15 Adiabenicus Schonhoven azabe- 
nicuB BC om. Ali A 60, 26 Nam del. Heumann^ is tamen 
coni. Hartel, postquam DuncJcer, De Paeanio p. 20; laainam 
ante nam statuit Dietsch 60, 33 lauacri GBCil^ cod. Pur 
dig. lauacra F, quod Ltiedecke et DtmcJcer retinuerunt, Jtdins 
Jahrìmcher CXI p. 876 et CXIX p. 654 sq.; theraiarum Vine- 
tus 60, B4 thermae inserui ego — Antoniniaiui iJuncker l. e, 
quod etiam in codicibus quibusdam extare dicitur 61, 15 
symiasera F symiaseram G sjTniasyra B suriasera C simiasera 
ITA Simia Serena cod. Burdig. Évfi^cc ZevrjQci Paean. Eutro- 
pium Symiasera scì'ipsisse certum esse videtur; auctorein tamen, 

Eutropiua. t> 



Digitized by LiOOgle 



xvm 



FRÀEPATIO. 



ex quo hausii, Soemia Syra ieriptim arìdhror 61^ 24 nono B 
cetano OOÌTìI. 

Lib. TX p. 62, 14 persas B C UÀ parthoa A UèQoa^ 
Paean. zàg UuQd'L'Kàg óvvaiitig Capito 62, 18 eufrate AB 21 eu- 

irat^ A euphrate Faukts Euphrati Schohhoven 63, 5 limtmm 
uniiM veì (hiarum vociim hidicavi ego 63, 1$ trebelliano ABC 
rebelliano II rebellabat. Inde aliqndiu A^ in marg. Quid 
Paeanius ìegerit incertum est. Regaliano Salmasius ad Tréb, 
Foli, de XXX tyrannis c. 10 Regalliano Wagener rebellave- 
rat Dvmekerp De Paeanio p. 20 63, 23 danubiani BJ[ danu- 
nium OCtt — amissa est QATl anùssa BG 63, 29 Tarn E¥M^ 
ner, Fhil. Anz. IV p J?&9 tum AB» tam C A (?) Tjdij PaeaiK 
cum iam Sehonhoven Tum iam Vineku 689 84 clTitatem ì»- 
sermt JEkissner l. c. Mo^ùvtutitòv z^v nòXiv Poma, teóUv Mo- 
yovzCvccv Capito 64, 32 propensioiis Ma/rUH propensior codd, 
r>5, 23 danubium BnA dannuiom 6 65, 27 in imerait 
Sylburg — danubio Bit A ci annui o GC 66, 18 tamen est BO 
est tamen nA tamen A 66^ 25. 26 nobilissimas B notissimaa 
QCrcA ini^avsczàzctq Paean.; ef. Hieron. ad a. 2300, Festum c, 
Sié 66, 34 deductis BG cod. Burdig. diductìs BnA 67, 11 
anullinì Gtn anulini F cod. Burd. et Paean. anulli m B anuli 
Paidua amiUini A 67, 19 aut inseruit Hartel, Sitzungsher. d, 
Wiener Akad. LXXI p. 270 67, 27 qui del. Duncker, John» 
Jahrhiicher CXIX p. €66 68^ 25 tolleretur BC coUegeretur A 
colligeretnr nA, fortasse recte 69, 5 ad codd. (T tamen ad 
Tehicnlmn et ante yehicolimi praehetj. Ad Paea$in v^bis 
confirmari recte monuit Sylburg 69, 14 ultimas regni IIA 
ultimis regnìe 0 ultimas regioni B ultimi regni 0 a 
diodetiano a dioditiano G ad diocletianum BC 89) 15 
tum moranto B imn morant G (secwndum Droysen) tam mo- 
rantem C commorante nA 89, 22 ingenii n ingenio eeteri codd.; 
ef, IX, 27, 1 69, 26 inuexerit A^ et Hartel innexerat Gt'CnA^ 
inuezit B — iusserit A^ et Hartel iussit codd. ceteri. Fcrkme 
p. 69, 24 serihendum ut qui 69, S3 omnibus est GBtt omni- 
bus et G A{?) omnibus, etiam CeUarius omnibus, certe Mtsmer, 
Phiì, Anz. IV p. 252 — seuerìoribus BnA saeuioribus A C 
(èeemdum Droysen) 70^ 7 tamen ìiodd, tam St^wnhoven 70, 0 
oonsenuìt ego senuit codd, 

Lib. X. p. 71, 5 duos BCnA duo G 71, 6 Maximinum n 
TnaTÌiniTium (sic!) A mazimianum ABC Paean. 71^ 7 Illyrico 



Digitized by Google 



fbaefaho. 



mozatoB ego ìU^rìco oommoratos kQn fllìiìco com^moratuB A 
illyricum moratoB B; cf. ad jp. 69, 16 71, 19 inÌBas 8<^ulz€, 
FkHologua XXIX 299 inritas eodd. uaxeyéXacs Fàean. 71, 20 
Maxentì L maxentìi QOOnA 71, 82 captisque Schonhove» 
eaptifl eodd. 71, 25. 86 nuniiaaerat BC enimtiaaerat QnA 
72, 6 rtreniuB A e eanr. (fuit aniiU CùrreOwram strenims; non 
ftete Drofftm retMU) cod. Via, 1860 eod, Bwrdigal&ms stre- 
nuuB àMQn (e sHeinHo) 72, 28 ac BO et 72, 27 gesta 

immui ego 78, 12 ab omnibus sibi Sylburg omnibus ibi A 
omnia ibi B omnem «ibi C na^à némmp Baetm. omnmo sibi 
Schùnhom^ omni sibi Verheyk 73, 24 eam BG quam nA 
om. A 78, 29 et induei ego 74^ 6 Ckmstuiti ego constantii 
codd. 74^ 19 libexalium artìum itA liberalium ABC littera- 
rum Monmeen 74, 20 prima lìtterarum Schonhoven prìmanim 
lìtterarum ACnA prìuatarum litteraromB prima earum Momm- 
sen 74, 29 obpressus Droysen e codd. 74, 80 est BC om. 
0nA 75, 8 Decentius add, Zangemeister ad Oros. VII, 29, 
13 et Bnmmn, PhUohg. Suppl. IV p. 501^ sed is guidem deleto 
Senonis — Senonibus vel apad Senonas Ckllarius senonis codd. 
75, 9 imperio BO in imperio QitA 75, 20 qui BC^ quia A qui- 
bus 7c qui iis Droysen 75, 35 tamen Schonhoven tnm codd. tantum 
Hartel 76, 13 Cum LnA exhibeant facundia ingenti promp- 
tae, fortasse scrihendum est facundiae ìngentis et promptae. 
A Tt autem promptae memoriae et tenacissimae interpolaverunt. 
Sylhurg proposuit facundiae ingenti promptitudine , memoria 
tenacissima. 76, 19 aerarli B C^ aerari O» 70, 21 nimius 
insectator QCnA insectator B; F ta^etur. Quid verum sit 
nesdo 77, 7 Itaque Schonhoven isque codd. 11 j 15 XIll F 
tertio decimo GttO XIV CLyl 77, i^O is OC bis L hic QmA. 

Scripsi Begimonti Fnissorum mense Augusto a. 1886. 



Digitized by 



DOMINO 

VALENTI GOTHICO MAXIMO 
PERPETUO AUGUSTO 

EUTBOPIUS V. G. MAGISTEB MEMO&IAE. 



5 Res Romonas ex Toluntate mansuetudinis toae ab 

urbe condita ad nostrani memonam, quae in negotiis 
vel bellicis vel civilibus eminebant, per ordinem tem- 
porum brevi narratione collegi strittim additis etiam 
hÌH, quae in principum vita elegia extiterunt^ ut 
10 tranquillitatis tuae possit mens divina laetari priuF 66 
inlustrìuxii vìrorom facta in administraiido imperio ae- 
cutani; quam cognosceret lectìone. 



Digitized by Google 



Oigitized by Coog 



EUTROPI 

BREVIARII AB URBE CONDITA 
LIBEB PRIMUS. 



Romanum imperium, quo neque ab exordio 111111111 I 
6 fere minus neque incrementis toto orbe amplius 
humana potest memoria recordarì^ a Romulo exor- 
diiim habet^ qui Reae Silviae^ Yestalìs TÌrgìnis^ filius 
et; quantum putatus est^ Martis cum Bemo firatre imo 
partu editus est^ Is cum ìnter pastores latrocinare- 2 
10 tur, decem et octo annos natus urbem exiguam in 
Palatino monte constituit, xi Kal. Maias, Olympiadis 
sextae anno tertio, post Troiae excidinm. ut qui plu- 
rimum minimumque tradunt, anno trecentesimo nona- 
gesimo quarto. 

15 Condita civitate, quam ex nomine suo Romam II 
TÒcaTÌt^ haec fere egit. Multitudinem finitimorum in 
civitatem recepit, centum ex seniozibus legit, quorum 
Consilio omnia ageret, quos senatores nominayit prop- 
ter senectutem. Tum, cum uxores ipse et populus 2 

20 suus non haberent^ invita vit ad spectaculum ludorum 
vicinas urbi Komae nationes atque earum virgiues 
rapuit. Commotis bellis propter raptarum iuiuriam 
Caeninenses vicit, Antemnates, Grustuminos^ Sabinos^ 
Fidenates^Yeientes. Haec omnia oppida urbem cingunt. 

25 Et cum orta subito tempestate non comparuisset, anno 



Digitized by Google 



4 



ETJTBOPI 



I 2—7 



regni tricesimo septimo ad deos trausisse creditus est 
3 et consembius. Deinde Eomae per quinos dies sena- 
tores imperaTerunt et bis regmuitibuB aimtis irnus 
completus est. 

in rostea Numa Pompilius rex creatus est, qui bel- 5 

lum quidem nullum gessiti sed non niinus civitati 
quani Romulus profuit. Nani et leges llomanis mores- 
qiie constituit, qui consiietiidiiio proeliorum iam latro- 
nes ac semibarbari putabantur, et aunum descripsit 
in decem menses prìus sine àliqua Bupputatione con- io 
fdsum^ et infinita Bomae sacra ac tempia eonstituit. 
Morbo decessit quadragesimo et tertio imperii amio. 

IV Huic sQccessit Tullas Hostiliiis. Hic bella repa- 
ravit, Albanos vicit, qui ab urbe Roma duodecimo 
miliario sunt, Veientes et Fidenates, quorum alii sexto 15 
miliario absimt ab urbe Roma^ alii octavo decimo, 
bello Buperavit, \irbem ampliavit adiecto Caelio monte. 
Cum triginta et duos annos regnasset, fulmine ictus 
cum domo sua arsii 

y Post limic Àncus Marcius, iNiimae ez filia nepos^ so 
snsoepit imperium. Oontra Latinos dimicavìt, Àyen- 
tinum montem civitati adiecit et laniculum, apud 
oetium Tiberis civitatem supra mare sexto decimo 
miliario ab urbe Roma condidit. Vicesimo et quarto 
anno imperii morbo periit. 26 

VI Deinde regnum Priscus Tarquinius accepit. Hic 
numerum senatorum duplicayit^ circum Bomae aedi- 
ficayit, ludos Bomanos instituit, qui ad nostram me- 
moziam peimanent. Yicit idem etiam Sabinos et non 
parum agrorom sublatum isdem urbis Bomae terri- 80 
torio iunxit, primusque triurii])lians urbem iutravit. 
Muros fecit et cloacas, Capitoiium inchoavit. Tri- 
cesimo octavo imperii anno per Anci tilios occisus 
est; regis eius, cui ipse successerat. 

VII Post hunc Servius Tullius suscepit imperium, ge- 36 
nitus ex nobili femina^ càptiva tamen et ancilla. Hic 
quoque Sabinos subegit^ montes tres^ Quinnalem, Yimi- 



Digitized by Goog[( 



I 7—9 



BREVIARIUM. 



5 



nalem, Esqiiilinum, urbi adiunxit, fossas circum mu- 
rum duxit. Primus omnium censum ordinavit, qui 
adhuc per or beni terrarnm incognitus erat. Sub eo 
Roma omnibus in censum delatis habuit capita Lxxxiii 
5 milia dvium Bomanorom cum bis, qui in agris erant. 
Ocdsus est scelere generi sui Tarquini Superbi, filìi 
eius regis, cui ipse successerat^ et filiae, quam Tar- 
quìnius habebat uxorem. 

L. Tarquinius Superbus, septimus atque ultimus Vili 

10 regiim, Volscos, quae gens ad Campaniam euntibus 
non longe ab urbe est, vicit, Gabios civitatem et 
Suessam Pometiam subegit, cum Tiiscis pacem fecit 
et templuuL levi in Gapitolio aedifìcavit. Fostea Ar- 
deam oppugnans^ in octavo decimo miliario ab urbe 

16 Roma positam civitateni; imperium perdidit. Nam cum 2 
filius eius, et ipse Tarquinius iunior, nobilissimam fe- 
minam Lucretiam eandemque pudicissimam, Gollatini 
uxorem, stuprasset eaque f de iniuria marito et patri 
et amicis questa fuisset, in omnium conspectu se oc- 

20 cidit. Propter quam causam Brutus, par( ns et ipse 
Tarquini, populum concitavit et Tarquinio ademit im- 
perium. Mox exercitus quoque eum, qui civitatem 3 
Ardeam cum ipso rege oppugnabat^ reliquit^ yeniens- 
que ad urbem rez portis dausis ezclusus est, cumque 

25 imperasset anaos quattuor et vigìnti cum uxore et libe- 
ris suis fugit. Ita Romae regnatum est per septem 
reges annis ducentis quadraginta tribus, cum adhuc 
Roma, ubi plurimum, vix usque ad quintum decimum 
miliarium possideret. 

80 Hiuc consules coepere, prò uno rege duo, hac IX 
causa creati, ut, si unus malus esse voluisset, alter 
eum habens potestatem similem coerceret. Et placuit, 
ne imperium longius quam annuum taberent, ne per 
diutumitatem potestatis insolentiores redderentur, sed 

36 civiles semper essent, qui se post aimum scirent fu- 
turos esse privatos. Fuerunt igitur anno primo ab 2 
expulsis regibus consules L. lunius Brutus, qui maxime 



Digitized by Google 



6 



EUTROPl 



I 9—11 



egerat; ut Tarquìnias pelleretur^ et Tarquinìuu Colla- 

3 tinus, maritus Lucretìae. Sed Tarquinio GoUatìno 
statini sublata est dìgnìtas. Placuerat enim, ne quis- 

quam in urbe maneret, qui Tarquinius vocaretur. 

4 Ergo accepto omni patrimouio suo ex urbe migravit 6 
et loco ipsius factus est L. Valerius Public ola consul. 

5 Gommoyit tamen belium urbi Romae rex Tarqui- 
nius, qtd fuerat ezpulsus^ et coUectis multis gentibus, 

X ut in regnum posset restituì^ dimicavit. In prima 
pugna Bratus consnl et ArrcoiB, Tarquini filius^ in io 
Tieem se occidemnt, Romani tamen ex ea pugna tìc- 
tores recesserunt. Brutum matronae lioiiianae^ defen- 
sorem jnnlicitiae suae, quasi comuiuiicni patrem per 

2 amium luxunmt, Valerius Publicola Sp. Lucretium Tri- 
cipitinum collegam sibi fecit, Lucretiae patrem, quo 16 
morbo mortuo iterum Horatium Pulvillum coUegam 

d sibi sumpsit. Ita primus annua quinque consules 
habuìt; cum Tarquinius GoUatìnus propter nomen urbe 
cessisset, Brutus in proelio peiisset^ Sp. Lucretius 
morbo mortuus esset. 20 
XI Secundo quoque anno iterum Tarquinius ut reci- 
peretur in regnum belium Romanis intulit, auxilium 
ei ferente Porsenna, Tusciae rege, et Homam paene 
cepit. Verum tum quoque victus est. 

2 Tertio anno post reges exactos Tarquinius cum 25 
suscipi non posset in regnum neque ei Porsenna, qui 
pacem cum Bomanis fecerat, praestaret auxilium^ 
Tusculum se contulit, qnae civitas non longe ab urbe 
est^ atque ibi per quatiuordecim annos privatus cum 
uxore consenuit. 30 

3 Quarto anno post reges exactos cum Sabini Ro- 
manis belium ìntulissent, vieti sunt^ et de bis trium- 
phatum est. 

4 Quinto anno L. Valerius ìlle. Bruti, collega et 
quater consul^ fataliter mortuus est^ adeo pauper, ut 36 
coUatis a populo nummis sumptum habuerit sepulta- 

rae. Quem matrouae sicuti Brutuin aiinum luxerunt. 



Digitized by Google 



I 12—16 



BREVIARIUM. 



7 



Nono anno post reges exactos cnm gener Tar- XII 
quìni ad iniuriaiu soceri vindicandam ingentem col- 
legisset exercitum, nova Romae dignitas est creata, 
quae dictatnra appellatur, maior quam consiilatus. 

5 Eodem amxo etiam magister equitiuu factus est, qui 
dictatori obsequeretur. Neque quicquam edmilius pot- 2 
est dici quam dictatura antiqua buie impeiii potestatì, 
quam nune tranquillitas vestra habet, maxime cnm 
Augustns quoque Octayianns^ de quo postea dicemus, 

10 et ante eiim C. Caesar sub dictaturae nomine atque 
honore regnaverint. Dictator autem Romae primus 3 
fuit T. Larcius, magister equitiim primus Sp. Cassius. 

Sexto decimo anno post reges exactos seditionem XIIL 
populus Ilomae fecit, tamqnam a senatu atque con- 

15 suUbus premeretur. Tum et ipse sibi tribunos plebis 
quasi proprìos iudices et defensores creaTit^ per quos 
centra senatum et consules tutus esse posset. 

Sequenti anno Volsci contra Romanos bellum re- XIV 
paraverunt, et vieti acie etiam Coriolos civitatem, quam 

20 habebant optimam, perdidenmt. 

Octavo decimo anno postquam reges eiecti erant XV 
expulsus ex urbe Q. Marcius^ dux Bomanus, qui Corio- 
los ceperat^ Yolscoram civitatem, ad ipsos Yolscos 
contendit iratus et auzilia contra Bomanos accepit. 

25 Romanos saepe TÌcit, usque ad quìntum mìliarium 2 
urbis accessit, oppugnaturus etiam patriam suam, lega- 
tis, qui paeem petebant^ repudiatis, nisi ad fum mater 
V'eturia et uxor Volumnia ex urbe venissent, quarum 
lietu et deprecatione superatns remo vi t exercitum. At- 3 

30 que hic secundus post Tarquinium fuit, qui dux contra 
patriam suam esset. 

G. Fabio et L. Virginio consulibus trecenti nobiles XYI 
homines, qui e^ Fabia famìlia erant^ contra Yeientes 
bellum soK susceperunt, promittentes senatni et populo 

35 per se omne certamen implendum. Itaqiie profecti, 2 
omnes nobiles et qui singiili magnoriira exercituum 
duces esse deberent, in proelio conciderunt. Unus 3 



Digitized by Google 



8 EUTROPI I 16—20 

omnino superfuit ex tanta familia, qui propter aeta- 
tem puerilem duci non potuerat ad pugnam. Post 
haec census in urbe, habitus est et inventa sunt ci* ^ 
Tium capita cxvii mìlìa cccxix. | 

XVn Sequenti tamen anno cum in Algido monte ab nrbe 5 « 
duodecimo ferme miliario Romanus obsideretur exer- r 
citus, L. Quintius Ginciimatus dìctator est factus, qui t 
agrum quattuor iugerum possidens maiiiljus suis cole- f 
bat. Is cum in opere et arans esset inventus, sudore I 
deterso togam praetextam accepit et caesis bostibus io 
liberavit exercitum. | 

XVm Anno trecentesimo et altero ab urbe condita im- 
perium consulare cessavìt et prò duobus consulibaB 
decem facti sunt^ qui summam potestatem haberent^ 
decemviri nominati. Sed cum primo anno bene egis- 15 | 
sent^ secundo unus ex iiis^ Ap. Olaudius, Yirgini cuius- \ 
dam, qui hoiiestis iam stipendiis contra Latinos in 
monte Algido militarat, filiam virginem corrumpere ì 
voluit; quam pater occidit, ne stuprum a decemviro 
sustìneret^ et regressus ad milites movìt tumultum. 20 ' 
Sublata est decemvìris potestas ipsique damnati sunt. ' 

XIX Anno trecentesimo et quinto decimo ab urbe con- 
dita Fidenates contra Romanos rebellavenmt. Auxi- 
lium liis praestabant Veientes et rex Veientium To- 
lumnius. Quae ambae civitates tam vicinae urbi sunt, 26 ■ 
ut Fidenae sexto, Vei octavo decimo miliario absint. i 
CouiuiL&erunt se bis et YolscL Sed Mam. Aemilio dic^- ' 
tatore et*L. Quintio Cincinnato magistro equìtum 
vieti etiam regem perdiderunt. Fidenae captae et 
excisae. 80 

XX Post viginti deinde annos Yeientani rebellaverunt. 
Dietator contra ipsos missus est Furius Camillus, qui 
primuDi eos vicit acie, mox etiam civitatem diu obsidens , 
cepit, antiquissimam Italiae atque ditissimam. Post 
eam cepit et Faliscos, non minus nobilem civitatem. 35 
Sed commota est ei invìdia^ quasi praedam male divisis- ■ 
sety damnatusque ob eam causam et expulsus civitate. 



Digitized by GdBgle 



I 80. n 1—3 



BKEYIAItlUM. 



9 



Statim Galli Senones ad urbem yenerunt et vicr 2 
tos Romanos nndecimo miliario a Roma apud flumen 

Alliam secati etiam urbem occupaverunt. Neqiie de- 
fendi quicqiiam nisi Capitolium potuit: qiiod cuin diu 
6 obsedisseut et iam Romani fame laborarent, accepto 
auro, ne Capitolium obsiderent, recesserunt. Séd a Ca- 
millo; qui in Ticina eivitate exiilabat, Gallis superven- 
tnm est graTissìmeque vieti sunt. Postea tamen etiam S 
[accepto .uro ne Capitolium obridereni, recessenmt, sed] 
10 secutns eos Gamillus ita cecìdit^ ut et aurum, rjuod 
his datum fuerat, et omnia, quae ceperant^ militarla 
signa revocaret. Ita tertio triiiTiipiians urbem ingres- 
SU8 est et apjx'Ilatus secundua iiomulus^ quasi et ipse 
patriae couditor. 



LIBER SECUNDUS. 



Anno trecentesimo sexagesimo quinto ab urbe con- I 
dita, post captam autem primo, dignitates mutatae 
sunt, et prò duobus consulibus facti tribuni militares 
cousulari potestate. Hìnc iam coepit Romaaa res 

20 creecere. Nam Camillus eo «imo Yolscorum civita- 
tem^ quae per septua^ta amios bellum gesserat^ -vi- 
cit et Aequoram urbem et Sutiinorum atque omnes 
deletis earundem exercitibus oecupavit -et trea simul 
triumplios egit. 

25 T. etiam Quintius Cincinnatus Praenestinos , qui II 
usque ad urbis Romae portas cum bello venerant, 
persecutus ad flumen Alliam vicit^ octo civitates, quae 
sub ipeis a^ebant^ Romania adiunxit, ipsum Praeneste 
adgressus m deditionem aceepit. Quae omnia ab eo 

80 gesta sunt viginti diebus, triumpbusque ipd decretus. 
Verum dignitas tribunorum militarìum non diu m 
perseveravit. Nam post aliquantum niiUos placuit fieri 
et quadriennium in urbe ita fluxit, ut potestates ibi 



Digitized by Google 



10 



EUTROPI 



n 8—7 



maiores non essent. Praesumpserant tamen tribuni 
militares oonsnlari potestate iterum dignitaiem et 

triemiio perse veraverunt. Ilursus consules facti. 

L. Genucio et Q. Servilio consulibus mortuus est 
Camillus. iLonor ei post iiomulum secundus dela- 6 
tus est. 

V T. Quintìus dictator adyersus Gallos, qui ad Itar 
lìam venerante missus est. Hi ab urbe quarto milia- 
rio trans Anienem flarium consederant. Ibi nobilis- 
simus de senatorìbns iiiyenis L. ManUxis proYOcantem io 

Gallum ad singulare certamen progressus occidit, et 
sublato torque aureo eollofjiie suo inposito in perpe- 
tuum Torquati et sibi et jjosteris coguomen accepit. 
2 Galli fugati simt, mox per C. Sulpicium dictatorem 
etiam vieti. Non multo post a G. Marcio Tusci vieti 15 
sunt et octo milia oaptivorum ex bis in triumphum 
ducta. 

VI Gensus iterum babitus est. Et cum Latini^ qui 
a Romanis snbacti erant^ milites praestare nollent^ ex 

Romanis tantum tirones lecti sunt, factaeque legiones 20 
decem^ qui modus sexaginta vel amplius armatorum 
milia elìiciebat. Parvis adliuc Romanis rebus tanta 

2 tamen in re militari virtus erat. Quae cum ^rofectae 
essent adversam Gallos duce L. Furio ^ quidam ex 
Oàllis unum ex Romanis^ qui esset optìmus, provo- 25 
cavìt. Tum se M. Yalerius trìbunus militum obtulit, 
et cum processisset armatus^ corvus ei supra dextrum 

3 braccliium sedit. Mox commissa adversum Gallum 
pugna idem corvus alis et unguibus Galli oculos ver- 
beravit , ne rectum posset aspicere. Ita a tribuno 30 
Valerio interfectus. Corvus non soimn victonam ei, 
sed etiam nomen dedit. Nam postea idem Corvinus 
est dictus. Ac propter boc meritum annorum trìum 
et vìgìnti consul est factus. 

YU Latini; qui noluerant milites dare, boc quoque a 35 
Romanis erigere coeperunt, ut unus consul ex eo- 
2 rum, alter ex Romanorum pupulo crearetur. Quod 



Digitized by Google 



n 7—10 



BBEVlAIilUM. 



11 



cum esset iiegatum, belliim contra eos susceptum est 
et ingenti pugna superati sunt; ac de bis perdomitis 
triumpiiatum est. StatiiLU' cunsuiibus ob meritnm 3 
victonae in iiostris positae sunt. Eo anno etiam 
5 Alexandria ab Alexandre Macedone condita est. 

lam Romani potentes esse coeperont. Bellum enim yni 
in centesimo et tricesimo fere miliario ab urbe apud 
Samnitas gerebatur^ qui medìi sunt inter Picennm^ 
Campaniam et Apuliam. L. Papirius Cursor cum 2 

IO honore dictatoris. ad id bellum profectus est. Qui . 
cum ilomam rediret, Q. Fabio Maximo^ magistro equi- 
tnm, quem apud exercitum reliquit, praecepit, ne se 
absente pugnaret. Ille occasione reperta felicissime 3 
dimìcavit et Samnitas delevit. Ob quam rem a dic^ 

15 tatore capitis damnatas^ quod se yetante pugnasset, 
ingenti favore militum et popoli liberatus est tanta 
Papirio seditìone commota ^ ut paene ipse inter- 
fìceretur. 

Postea Sanmites Romanos T. Veturio et Sp. Postu- IX 

20 mio consaHbus ingenti dedecore Ticerunt et sub ingum 
miserunt. Pax iamen a senatu et populo soluta est, 2 
quae cum ipsis propter necessitatem facta faerat. 
Postea Sanmites vieti sunt a L. Papirio consule; sep- 
tem milia eorum sub iugum missa. Papirius primus 

25 de Samnitibus triumpbavit. Eo tempore Ap. Clan- 3 
dius censor aquani Claudiam induxit et \4ani Appiam 
stravit. Samnites reparato bello Q. Fabium Maximum 
vicerunt tribus milibus lioraiuum occisis. Postea, cum 
pater ei Fabius Maximus legatus datus fuisset, et 

80 Samnitas vicit et plurima ipsorum oppida cepit. Deinde 
P. Gomelius Bu&ius M. Curius Dentatus, ambo con- 
sules, contra Samnitas missi ingentibus proeliis eos 
confecere. Tum bellum cum Samnitibus per annos 
quadraginta novem actum sustulerunt. Ncque ullus 

d6 hostis fuit intra Italiam, qui Romanam virtù tem ma- 
gia fatigaverit. 

Interiectis aliquot annis iterum se Uallorum copiae X 



Digitized by Google 



12 



EUTROPI 



n 10—12 



centra Romanos Tuscis Samnitibusque iunxerunt, sed 
cum Komam ienderent^ a Gb. Cornelio Dolabella con* 
aule deìetae stuit. 
XI Eodem tempore Tarentmìs^ qui iam in ultima Ita^ 
Ua sunty bellum indictum est^ quia legatis Romano- 5 
rum iniuriam fecissent. Hi Pyrrum, Epiri regem, 
centra Romanos in auxilium poposcerunt, qui ex ge- 
nere Achillis originem trahebat. Is mox ad Italiam 
venit, tumque primum Romani cum transmarino boste 

2 dimicaverunt. Missus est contra eum consul P. Yale- 10 
lius Laevinus^ qui cum exploratores Pyrri cepisset, 
iussit eos per castra duci, osteudi omnem ezercitum 
tumque dimitti, ut renuntiarent Pyrro quaecumque a 

3 RouLiis a«ereAtur. Gommissa mox puina, cum iam 
Pyrms fiigeret, elephantorum auxilio vicit, quos in- 16 
cognitos Romani expaverunt. Sed nox proelio finem 
dedit; Laevinus tanien per noctem fugit, Pyrrns Ko- 
manos mille octingentos cepit et eos summo honore 
tractavit^ occisos sepelivit. Quos cum adverso vul- 
nero et truci Yultu etiam mortuos iacere vidisset, tu- 20 
lis8e ad caelum manus dicitur cum hac voce: se 
totìus orbis domìnum esse potuisse, si tales sibi milites 
contigissent. 

Xn Postea Pyrriis coniunctis sibi Samnitibiis, Lucanis, 
Brittiis Romam perrexit^ omnia ferro igintjue vastavit, 26 
Campaniam populatus est atqne ad Praeneste vemt, 

2 miliario ab urbe octayo decimo. Mox terrore exer^ 
citus, qui eum cum consule sequebatur, in Campaniam 

3 se recepit. Legati ad P^rrum de redimendis eaptivis 
missi ab eo honorifice suscepti sunt. Gaptiyos sìne ao 
pretio Romam mìsit. Unum ex legatis Romanorum, 
Fabricium, sic adniiratus, cum eum pauperem esse 
cognovisset, ut quarta parte regni promissa sollicitare 
Yoluerit^ ut ad se transìret, contemptusque est a Fabri- 

4 ciò. Quare cum Pyrrus Romanorum ingenti admira- 85 
tiene teneretur^ legatum misit, qui pacem aequis con- 
diciombus peteret, praecipuum virum^ Gineam nomine. 



Digitized by Google 



n 18—14 



BBEYIÀBimi. 



13 



ita ui'Pyrrus pariem ItaliaC; quam iam armìs occu- 
payerat; obtineret. 

Pax displicuit reuiandatumque Pyrro est a senatii XTTì 
eum cum Roinanis, nisi ex Italia recessisset, pacem 
6 habere non posse. Tum Romani iusserunt captÌTOs 2 
omnes^ quos Pjrrus reddiderat, infames ìiaberi^ quod 
armati capi potuissent, nec ante eos ad veterem star 
tum reverti^ quam si binorum bostimn oceisorum 8po* 
lia retnlisBeiLt. Ita legatos Pjrrri reyersns est A quo 3 
10 cum qaaeieret Pyrrtts, qualem Bomam comperisset, 
Cineas dixit regum se patriam vidisse; scilicet tales 
illic fere omnes esse, qualis unus Pyrrus apud Epi- 
rum et reHquam Graeciam putaretur, 

Missi sunt contra Pyrrum duees P. Sulpici is et 4 
15 Decius Mus consules. Certamine commisso Pyrrus rul- 
neratus est, elephaatì interfecti, TÌgiiiti muia caesa 
hostium, et ex Bomanis tantum quìnque milia; Pyr- 
rus Tarentum fiigatus. 

Interiecto anno contra Pyrrum Fabiìeius est mis- XIV 
20 sus, qui prius inter le$:^atos soUicitari non poterat 
quarta regni parte promissa. Tum, cum vicina castra 
ipse et rex haberent, medicus Pyrri nocte ad eum 
venit, promittens veneno se Pyrrum occisurum, si sibi 
aliquid polliceretur. Quem Fabricius vìuctum reduci 
85 ittssit ad domìnum Pyrroque dici quae contra caput 
eius medicus spopondissei Tum rez admiratus eum 2 
dizisse fertur: *Ille est Fabricius, qui difficilius ab 
bonestate quam sol a cursu suo averti potest.' Tum 
rex ad Siciliam profectus est. Fabricius victis Luca- 
lo uis et Saronitibus tiiumjiiiavit. 

Consules deinde M. ('nrius Dentatus et Cornelius 3 
Lentuius adversum Pyrrum missi sunt. Gurius contra 
eum pugnavity exercitum eius cecidit, ipsum Tarentum 
fugavit, castra cepit. Ea die caesa hostium yiginti trìa 
S5 miUa. Ourìus in consulatu triumphavii PrìmusBomam 
elephantos quattuor duzit. Pyrrus etiam a Tarento mox 
receàtiit et apud Argos, Graeciae civitatem, occisus est. 



Digitized by Google 



14 BUTBOPI n 16 — 20 

0. Fabio Licinio 0. Claudio Canina consuUbus I 
anno urbis conditae qaadringentesimo sezagesimo 
primo legati Alexandrini a Ptolomaeo missi Romam 
venere et a Romania amicitiam^ quam petieraat^ oV 

tinuerunt. 6 
XVI Q. Ogulnio C. Fabio Pletore coiisiilibus Picentes 
bellum commovere et ab iiisequentibus consulibus 
P. Sempronio Ap. Claudio vieti sunt; et de bis trium- 
phatum est. Conditae a Romanis civitates Arìminnm 
in Gallia et Beneventum in Samnio. 10 : 

XYn Atilio Regulo L. lolio Libone consulibus Sai- j 

lentinis in Apulia bellum indietum est^ captique sunt 
cum ci vitate simul Brundisini, et de bis triumpba- 
tum est. 

XVin Anno quadrili f^entesimo 8e[)tu:igesiiiio sejjtimo, cum 16 ' 
iam clarum urbis Romae nomen esset, arma tamen 

2 extra Italiam mota non fuerant. Ut igitur cognosce- 
retur, quae copiae Romanorum essent, census est habi- 
tus. Tum inventa sunt civìum capita ducenta nona- 
ginta duo milia trecenta triginta quattuor^ quamquam 20 
a condita urbe numquam bella cessassent. 

3 Et contra Afros bellum susceptum est priinum 
Ap. Claudio Q. Fulvio consulibus. In Sicilia contra 
eos pugnatum est et Ap. Claudius de Afris et rege 
Siciliae Hierone triumpbavit. 25 

XIX Insequenti anno Valerio f Marco et Otacilio Grasso 
consulibus in Sicilia a Romanis res magnae gestae 
sunt. Tauromenitam^ Gatinenses et praeterea quia*- 

2 quaginta civitates in fidem acceptae. Tertio anno in 
Sicilia contra Hieronem^ regem vSiculorum, belhim pa- 30 
ratum est. Is cum omni nobilitate Syracusanorum 
pacem a Romanis impetravit deditque argenti ducenta 

3 talenta. Afri in Sicilia vieti sunt et de bis secundo 
Romae triumphatum est. 

XX Quinto anno primi belli ^ quod contra Afros gere- 85' 
batur^ primum Romani G. DuiUio et Gn. Cornelio 
Asina consulibus in mari dimicaverunt paratis navi- 



Digitized by LiOOgle 



II 20—22 



BBEVIÀBIUM. 15 



bus rostratis, quas Libumas yocaJit. Consul Cornelìus 2 
fraudo deceptus est. Duillius commisso proelìo Carthar 
giniensium ducem TÌcit, triginta et imam naves cepit, 
quattuordecim mersit, septem milia bostium cepit, tria 

5 milici oecidit. Neque ulla Victoria Romanis gratior fuit^ 

. quod invicti terra iam etiam mari plnrimiim possent. 
C. Aqiulio Ploro L. Scipione consulibus JScipio 3 
Corsicam et Sardiniam vasta^it^ multa milia inde capti- 
Torum abduxit, triumpbum egit. 
10 L. MauUo Yulsone M. Atilio Eegulo consuKbus XXI 
bellum in Àfricam translatum est. Centra Hamilcar 
rem, Carthagìniensium dncem, in mari pugnatum, vic- 
iusque est. Nam perdi tis sexaginta quattuor navibus 
retro se recepii. Romani Tigmti duas amisenmt. Sed 2 

15 cum in Africam transissent, primam Clypeam, Africae 
civitatem, in deditionem acceperunt. Consules usque 
ad Cartbaginem processerunt, multisqne castellis vasta- 
tis Manlios victor Romam rediit et vigìntì septem 
milia eaptivorum rednzit, Atilius Eegulus in Africa 

20 remansit. Is centra Afros aciem instnmt. Centra 3 
tres Cartbaginiensium duces dimicans victor fuit, de- 
cani et ceto milia hostium cecidit^ qiiinque milia cum 
decem et octo elephantis cepit, septuaginta quattuor 
civitates in fidem accepit. Tum vieti Cartbaginienses 4 

25 pacem a Romanis petiverunt. Quam cum Regulus 
noUet nisi durissimis cendicionibus dare^ Afri auxi- 
limn a Lacedaemoniis petirerunt. £t duce Xanthippo, 
qui a Lacedaemoniis missus frierat^ Bomanomm dnz 
Regulus rictus est ultima pemicie. Nam duo milia 

30 tantum ex omni Romano exercitu refugerunt, quin- 
genti cum imperatore Regulo capti sunt, triginta milia 
occisa, Regulus ipse in catenas coniectus. 

M. Aemilio Paulo Ser. i'ulvio Nobiliore consuli- XXII 
bus ambo Romani consules ad Africam profecti snnt 

35 cum trecentarum navium classe. Prìmum Afros navali 
certamine superant. AemiUus consul centum et qnair 
tuor naves bostium demersit, triginta cum pugnatori- 



Digitized by LiOOgle 



16 EUTEOPI U 22--26 

bus oepit; quìndecim mìlia hostiiim aut occidit aut 

2 cepit^ mìlitem suum ingenti praeda ditayit. £t sub- 
acta Africa tane fuisset^ nisi quod tanta fames erat, 

3 ut diutins exercitus exspectaie non posset. Gonsules 

cum victrici classe redeuntes circa Siciliani nanfragium 5 i 
passi sunt. Et tanta tempestas fuit, ut ex quadrin- ; 
gentis sexaginta quattuor navibus tantum octoginta ■ 
servari potuerint; neqiie iiUo tempore tanta maritima 

4 tempestas audita est. Bomaoi tamen statim ducentas 
naves reparayerunt; neque in aliquo animus bis in- 10 
fractus ^t. 

YYJU Gn. Servilius Gaepio G. Sempronius Blaesus con- 
sules cum ducentìs sexaginta nayibus ad Africam prò- 

fecti suiit. Aliquo t civitates ceperunt. Praedam iu- 
gentem reducentes naufragium passi sunt. Itaque cum 15 
continuae calamitates Romanis disjìlicerent, decrevit 
senatus^ ut a maritimis proeliis recederetur et tantum 
sexaginta naves ad praesidium Italiae salvae essent. 

XXIV L. Gaecilio Metello G. Furio Placido consulibus 
Metellus in Sicilia Afrorum ducem cum centum tri- so 
ginta elepbantis et magnis copiis yenientem superayit, 
viginti milia hostium cecidit, sex et viginti elephantos 
cepit, reliquos errantes per Numidas, quos in auxi- 
lium habebat, collegit et Romam deduxit inerenti 
pompa, cum [cxxxj elepbantorum numerus omnia 
itinera compleret. 

Post baec mala Gartbaginienses Eegulum ducem^ 
quem cepeirant^ petiyerunt^ ut Bomam proficisceretur 
et pacem a Bomanis obtineret ac permutationem cap- 

XXV tiyorum faceret. Die Romam cum yenisset, inductus 30 
in senatuui iiiLil qua»! iLumanus egit dixitque se ex 
illa die, qua in potestatem Afrorum venisset, Roma- 
num esse desisse. Itaque et nxorem a comple.xu re- 
movit et senatui suasit, ne pax cum Poenis tieret; 
illos enim fractos tot casibus spem nullam habere; 36 
se tanti non esse, ut tot milia captivorum propter 
unum se et senem et paucos^ qui ex Bomanis capti 



Digitized by Google 



n 35—88 



BREVIÀBIUM. 



17 



faerant^ redderentur. Itaque obtìnuit. Nam Àfiros 2 
pacem petentes nullus admisit. Ipse Garihaginem re- 
dìit, offerentibasque Bomauìs^ ut eum Bomae tenerent^ 

negavit se in ea urbe mansurum, in qua, postquam 
5 Afris servierat, clignitatem honesti civis liabere non 
posset. Regressus igitur ad Africani omnibus suppli- 
ciis extinctus est. 

P. Claudio Pulchro L. lunio consulibus Claudius con- XX.VI 
tra auspicia pugnayit et a Cartbagìnìeiisibus victus est. 
io Nam ex ducentìs et viginti navibus cum triginta fagit^ 
nouaginta cumpugnatoribus captae simt^ demersae cete- 
rae. Alius quoque eonsul naufragio classem amisit, ex- 2 
ercitum tamen salvum habuit, quia vicina litora erant. 

C. Lntatio Cattilo A. Postumio Albino consulibus, XXV li 
16 anno belli Punici vicesimo et tertio Catulo belium 
centra Afros commissum est. Profectus est cum tre- 
centis navibus in Siciliam; Afri centra ipsiim quadxìn- 
genias paraverant. Numquam in mari tantis copìis 
pugnatimi est. Lntatius Catolus navem aeger ascen- 
so dit; Tulneratos enìm in pugna superiore fnerai 
Gontra Lilybaeum, ciyitatem SiciKae, pugnatum est 
ingenti virtute Pioiiiuiiuriim. Xani LXIII Cartkaginien- 2 
sium naves captae siuit, cxxv demersae, xxxii miiia 
bostium capta, xili milia oecisa, infinitiim auri^ ar- 
25 genti, praedae in potestatem Romanorum redactum. 
Ex classe Romana zìi naves demersae. Pugnatum 
est VI Idus Martias. Statim pacem Gartbaginienses 3 
petiyenmt tribntaqne est bis pax. Captivi Romano- 
rum, qui tenebantnr a GortbaginiensibuS; redditi smii 
30 Etiam Cartbaginienses peti ver unt, ut redimi eos cap- 4 
tivos liceret, quos ex Afris Romani tenebant. Sena- 
tus iussit sine pretio eos dari, qui in pubHca custodia 
essent; qui auiem a privatis tenerentur, ut pretio 
dominis reddito Carthaginem redirent atque id pretium 
S5 ex fisco magis quam a Carthaginiensibus solveretur. 

Q. Lutatìus A. Manlius consnles creati bellnm XXYIH 
Faliscis iatnlenmty quae civitas Italiae opulenta quon- 



Digitized by Google 



18 



EUTROPI 



n S8. m 1—6 



dam fait. Quod ambo consides inira sex dies^ quam 

venerant, transegerunt xv milibus hostium caesis, ce- 
teris pace concessa^ agro tamen ex medietate sublato. 



LIBER TERTIUS. 



1 Finito igitur Punico bello, quod per xxni azmos 6 

tractum est, Romani iam clarissima gloria noti lega- 
tos ad Ptolomaeum, Aegypti resrem, raiserunt auxilia 
promittentes, quia rex Syriae Aritioclius beilum ei in- 
tiderat. nie gratias Komams egit^ auxilia [a llomanis] 
non accepit. Iam. enim faerat pugna transacta. £0- 10 
dem tempore potentissimns rex Sioliae Hiero Bomam 
yenit ad Indos spectandos et ducenta milìa modionun 
tritici populo donum exhibuit. 
n L. Cornelio Lentulo Fulvio Fiacco consulibus, 
qui bus Hiero Romam venerai, etiam con tra Ligures 15 
intra Italiam beilum gestum est et de bis triumpkatum. 

2 Cartbaginienses tamen beilum reparare temptabant^ Sar- 
dinienses, qui ex condicione pacis Eomanis parere debe- 
bant, ad rebellandum inpellentes. Yenit tamen Romam 
legatio Cartbaginiensiiun et pacem impetra^it. 20 

m T. Manlio Torquato 0. Atìlio Bulco consnlibus 
de Sardìs triumphatum est, et pace onmibus locis 
facta Romani nuUum beilum liabueruiit, quod bis post 
Romam condiiam semel tantum Numa Pompilio reg- 
nante contigerat. 26 

XV L. Postumius Albinus On. Fulvius Centumalus 
consules beilum contra Illyrìos gesserunt et multis 
civitatibus captis etiam reges in deditionem acceperont. 
Ac tum primum ex Illyriìs triumphatum est. 

y L. Aemìlio consule ingentes Grallorum copiae Alpes 80 
transieront. Sed prò Romanis tota Italia consensit, tra- 
ditumque est a Fabio historico, qui ei bello interfuit, 



Digitized by Googl^ 



\ 



m 6— S BB£VIABIUM. 19 

DCCO nùlia hominmii parata ad id belluin foisse. Sed 
res per consulem tantum prospere gesta esi XL xnìlia 
hostìiim ìnterfecta simt et trimnplitts Aemilio decretus. 
Aliquot demde annis post centra Gallos intra Ita- VI 

6 liam pugnaLum est, finitum^ue bellum M. Claudio 
Marcello et Cn. Cornelio Scipione eonsulibus. Tum 
Mfir( t-llus Linn parva nianu equi tum dimicavit et re- 
gem (iallorimi, Yiridomarum nomine^ manu sua occidit. 
Fostea cum collega ìn^entes copias Gallorum peremit, 

10 Mediolanum expugnavit^ grandem praedam Romam 
pertttlit. Ae trmmphaos Marcellus spolia Galli stipiti 
inposita umeris suis yezit. 

M. Minucio Rufo P. Cornelio eonsulibus Histris VII 
bellum inlatum est, quia latrocinati navibus Romano- 

15 rum fuerant, quae fruraenta exhibebant, perdomitique 
sunt omnes. Eodem amio bellum Punicum secundum 2 
Romanis inlatum est per Haonibalem, Gartbaginien- 
sinm ducem, qui Sa^nutom, HìspaDiae civitatem Ro- 
manìs amicam^ obpugnare adgressus est^ annum agens 

20 Ticesimum aetatis, copììs congregatis GL miUum. Huic 3 
Romani per legatos denuntiaverunt, ut bello abstine- 
ret. Is legatos admittere noluit. Romani etiam Cartba- 
ginem miseruiit, ut mandaretur HannibaU, ne bellum 
contra socios populi Romani gereret. Dura responsa 

26 a Carthagimensibus data sunt. Saguntmi interea fame 
vieti sunt^ eaptique ab Hannibale ultimis poenis ad- 
ficiuntur. Bellum Carthaginiensibus indictum est 

Tum P. Comelius Scipio cum ezercitu in Hispa- ym 
mam profectus est, Ti. Sempronius in Sicilìam. [Bel- 

30 lum Cartbaginiensibus indictum est.] Hannibal relieto 2 
in Hispauia fratre HasdruLale Pyrenaeum trausiit. 
Alpes, adiiuc ea parte invias, sibi patefeeit. Traditur 
ad Italiam lxxx miiia peditum, x milia equitum, sep- 
tem et xxx elepbantos addujdsse. Interea multi Li- 

35 gures et Galli Hannibali se coniunxenmt. Sempro- 3 
nìns Gracchtts cognito ad Italiam Hannibalis adventa 
ex Sicilia exercitum Ariminnm traiecit. 



Digitized by Google 



20 ETJTEOPI ni 9—11 

IX P. Gomelius Scipio Hannibali primus occiirrit. 
Gommisso proelio , fugatis suis ipse vulneratus^ in 

castra rediit. Sempronius Gracclms et ipse confligit 
apud Trebiam amnem. Is quoque vincitur. Haiini- 

2 bali multi .se in Italia dediderunt. Inde ad Tusciam 5 

3 veniens Hamiibal Flaminio consuli occurrit. Ipsum 
Flaminium interemit; Romanorum xxy milia caesa 
sont, esteri diffagerunt. Missus adverans Hanmbalem 
postea a Bomanìs Q. Fabius Maadmus. Is enm differendo 
pugnam ab impetu fregiti inox inventa occasione TÌeit. io 

X Quingentesimo et quadragesimo anno a condita 
urbe L. Aemilius Paiiius P. Terentius Varrò contra 
Haimibalem mittuntur Fabioque succedunt, qui abiens 
ambo consules momiit^ ut Hannibalem, callidum et 
inpatieutem ducem^ non aliter yincerent; quam proe- 16 

2 lium differendo. Verum cum inpatientia Varronis con- 
sulis contradicente altero consule [id est Aemilio Paulo] 
apud yicum^ qui Gannae appellatur^ in A^pulia^ pugna- 

3 tum esset^ ambo consules ab Hannibale Tincuntor. In 
ea pugna tria milia Afrorum pereunt; magna pars de 20 
exercitu Hannibalis sauciatur. Nullo tamen proelio 

4 Punico bello Romani ^^ravius accepti sunt. Periit 
enim in eo consul Aemilius Paulus, consulares aut 
praetoni xx^ senatores capti aut occisi xxx^ nobiles 
Tiri ecc. militum xl milia; equìtum iii milia et quin- 26 
genti. In quibus malia nemo tamen Bomanorom pacis 
mentionem habere dìgnatus est. Servi; quod num- 
quam ante, manumissi et milites facti sunt. 

XI Post eam pugnam multae Italiae civitates, quae 
Romanis paruerant, se ad Hannibalem transtulerunt. 30 
Hamiibal Romanis obtulit, ut captivos redimerent, re- 
sponsumque est a senatu eos cives non esse neces- 

2 sarioS; qui ciun armati essent, capi potuissent. Ille om- 
nes postea Tarìis suppliciis interfecit et tres modios 
anuloram aureoromCarthagìnem mìsit^quos ex minibus 86 
equitmn Romanorum, senatorum et militum detraxerat. 

3 Interea in Hispania, ubi frater Hannibalis Hasdrubal 



Digitized by LiOOgle 



ra 11—14 



BBEYIÀBIUM. 



21 



remauserat cum magno ezercitu^ ut eam tot&m ÀMb 
subigeret; a daobus Scipionibus , Romanis ducibus, 
vincitnr. Perdit in pugna x!xxv milia hominnm; ex 4 

liis capiuiitur x milia, occiduntur xxv milia. Mittun- 5 

5 tur ei a Garthaginiensibus ad reparandas vires xil 
milia peditum^ iv milia equitnm^ XX elephanti. 

Anno quarto postquam. ad Italiam Hamùbal venit, XII 
M. Claudius Marcellus consul apud Nolam, civitatem 
Gampaniae, centra Hannibalem bene pugnavit. Han- 2 

10 nibal multas ciyitates Romanonun per Apuliam, Calar 
briam^ Brittios ocenpayit. Quo tempore etiaim rex 8 
Macedoniae Pliilippus ad eum legatos misit, promit- 
tens auxilia centra Romanos 8ub hac condicione, ut 
deletis Romanis ipse quoque contra Graecos ab Han- 

15 nibale auxilia acciperet. Captis igitur legatis Philippi 4 
et re cognita Romani in Macedoniam M. Yalerium 
, LaeTinmn ire iusserunt, in Sardìniam T. Manlium Tor- 
quatum proconsnlem. Nam etiam ea sollicitata ab Han- 
nibale Romanos deseraerat. 

20 Ita uno tempore quattuor locis pugnabatur: in XTTT 
Italia contra Hanuibalem, ni liispaniis contra fratrem 
eius Hasdrubalem, in Macedonia contra Philippum, in 
Sardinia contra Sardos et alterum Hasdrubaleiu Cartlia- 
giuiensem. Is a T. Manlio proconsule^ qui ad Bardi- 2 

25 niam missus fuerat, yivus est captus^ occisa [cum eo] 
duodeciiìi milia, capti cum eo mille quingentì, et a 
Romanis Sardinia subacta. ManUus yictor captivos 
et Hasdrubalem Romam reportayit. Interea etiam 3 
Philippus a Laeviuo in Macedonia vincitur et in His- 

30 pania ab Scipionibus Hasdrubal et Mago, tertius frater 
Hannibalis'. 

Decimo anno postquam Hannibal in Italiam vene- XIV 
rat, P. Sulpicio On. Fulvio consulibus Hannibal usque 
ad quartum miliarium urbis accessit, equìtes eius 
35 usque ad portam. Mox consulum cum exercìtu yenien-- 
tium metu Hannibal ad Campaniam se recepii In 2 
Hispania a firatre eius Hasdrubale ambo Scipiones, 



Digitized by Google 



22 



EUTROPI 



m 14—16 



qui per multos annos victores foerant, interficiuntur, 
exercitus tarnen integer niansit; casu enim magia erant 

3 quam virtute decepti. Quo tempore etiam a consule 
Marcello Siciliae magna pars capta est^ quam tenere 
AM coeperaut, et nobilissima urbs byracusana; praeda 5 

4 im^ns Romam periata est. LaeTÌnus in Macedonia 
cum Philippo et multis Graeciae popuKs et rege Asiae 

5 Attalo amicitìam fedt^ et ad SiàHani x^^ ofectus Han- 
nonem qnendam, Àfrorum dueem, apnd Agrigentnm 
civitatem cum ipso oppido cepit eumque Romam cum 10 

6 captivis nobilissimis misit. XL civitates in deditionem 
accepit, XXVI expugnavit. Ita omiiis Sicilia recepta 
est [Macedonia tracia] ; ingenti gloria Romam regresstis 
est. Hannibal in Italia On. Fidvium consulem subito 
adgressus cum octo milibns hominum ìnterfecit. 16 

XV Interea ad Hispanias^ ubi occisis duobus Scipio- 
nibus nuUus Bomauns duz erat^ P.' Gomelius Scipio 
mittitur, fiKus P. Scipionis, qui ibidem bellum gesserat, 

2 amios iiatus quattuor et viginti, vir Romauorum om- 
nium et sua aetate et posteriore tempore fere primus. 20 

3 Is Carthaginera Hispaniae capit, in qua omne aurnm, 
argentum et belli apparatum Afri habebant, nobilis- 
simos quoque obsides, quos ab Hispanis acceperant. 
Magonem etiam, fratrem Hannibalìs, ibidem capit, 

4 quem Bomam cum aliis mittit. Romae ìngens lae- 26 

5 tìtia post bunc nuntium ftiìt. Scipio Bispanorom ob- 
sides parentibus reddidit; qnare omnes fere Hispani 
uno animo ad eum transierunt. Post quae Hasdru- 
balem, Hamiibalis fratrem, victum fugai et praedam 
maximam capii. 30 

XYI Interea in Italia consul Q. Fabius Maximus Ta^ 
rentum recepii^ in qua iagentes copiae Hannibalis 
2 crani Ibi etiam ducem Hannibalis Oarthalonem oc- 
cidit, xxv milia bominnm captÌToram yendidii^ prae- 
dam militibus dispertivit, pecuniam hominum vendi- 35 
torum ad fìscuju retulit. Tum multae civitates Ro- 
manorum, quae ad Hanmbalem transierant prius, 



Digitized by LiOOgle 



m 16—20 



BBEVIÀimJM. 



28 



rursus se Fabio Maximo dedidenmt. Insequenti anno 3 
Scipio in Eispanìa egregias res egit et per se et per 
fratrem snum L. Scipionem; i#xx ci7Ìtates receperunt. 

In Italia tamen male pugnatum est. ISiam Claudius 4 
6 Marcellus consul ab Harmibale occisus est. 

Tertio anno postquam Scipio ad Hispanias profec- iVII 
tm fuerat^ rursus res inclitas geht. £>egeni Hispa- 
niarum magno proelio victum in amicitiam accepit et 
primos omnium a yicto obsides non poposcit. 

10 Desperans Hanxdbal Hispanias contra Scipionem XVm 
dintins posse retineri^ firatrem snum Hasdmbalem ad 
Italiani cum omnibus copiis evocavi!, h veniens eo- 2 
dem itinere, quo etiam Hamiibal venerata a consulibus 
Ap. Claudio Nerone et M. Livio Salinatore a pud Se- 

15 nam, Piceni civitatem, in insidias coppositas incidit. 
Strenue tajnen pugnans occisus est; ingentes eius 
copiae captae ant interfeetae sunt, magnnm pondus 
ami atque argenti Bomam relatum est. Post haec 
Hannibal diffiderò iam de belli coepit eyentn. Roma- 3 

20 nis ingens animus accessit; itaque et ipsi evocavenmt 
ex Hiàpania P. Comelium Scipionem. Is Romani cum 
ingenti gloria venit. 

Q. Caecilio L. Valerio consulibus omnes civitates, XTY 
quae in Brittiis ab Hannibale tenebautur^ Bomanis se 

85 laradiderunt. 

Anno quarto decimo posteaquam in Itaiiam Han- XX 
mbal yenerat; Scipio, qui multa bene in Hispania 
egerat, consul est factus et in A&icam mìssus. Cui 2 
Tiro diviiium quiddain inesse existimabatur, adeo ut 
30 putaretur etiam cum niuninibus habere sermonem. Is 3 
in Africa contra Hamionem, ducem Afrorum, pugnat; 
exercitum eius interficit. JSecundo proelio castra capit 
cum quattuor milibus et quingentis nùlitibuS; xi mili- 
bus occisis. Syphacem, Numidiae regem^ qui se Afris 4 

86 coniunxerat^ capit et castra eius inyadit. Srahaz cum 
nobilissìmis Numidis et ìnfinitis spoliis Bomam a 
Scipione mittitur. Qua re audita onmis fere Italia 5 



Digitized by Google 



24 



EUTBOPI 



ni 20<— 23 



Hannibalem deserit. Ipse a Carihagimensibus redire 
in Africani iubetur, quam Scipio vastabat. 
XXI Ita anno septimo decimo ab Hannibale Italia libe- 
rata est. Legati Garthagìniensinm pacem a Scipione 

petiverunt; ab eo ad senatum Romam missi sunt. 5 

2 Quadraginta et qiiinque diebus bis indutiae datae 
sunt, qiiuufcique ire Romam et regredì possent; et 
triginta milia pondo argenti ab bis accepta siint. 
Senatus ex arbitrio Scipionis pacem iussit cum Cartbar 

3 giniensibus fieri. Scipio bis condìcionibus dedit: ne io . 
amplius quam triginta naves haberent, nt quìngenta 
miUa pondo argenti darent, captiTOs et perfagas red- 
derent. 

XYTT Interim Hannibale T<3mente ad Africani pax tur- 
2 bata est, multa bostilia ab Afris facta sunt. Legati 16 
tamen eornm ex urbe venientes a Romanis capti sunt, 
sed iubente Scipione dimissi. Hannibal quoque ire- 
qiientibus proelus victus a Scipione petit etiam ipse 
pacem. Cum yentum esset ad colloquium, ìsdem con- 
dicionibuB data est, quibns priiis, additia quingentis mi- 20 
libns pondo argenti centum illiUbns libranun propter 
iiovum perfidiam. Cartbaginiensibus condiciones dis- 
plicuerunt iusseruntqiie Hannibalem pugnare. Infertur 
a Scipione et Masinissa , alio rege Numidanim , qui 
amicitiam cum Scipione fecerat, Cartilagini bellum. 25 
Hannibal tres exploratores ad Scipionis castra misit, 

3U0S captos Scipio circnmdnci per castra iussit osten- 
ique Ms totom exercitom^ mox etiam prandimn dari 
dimittique, ut renuntiarent Hannìbali quae apud Ro- 
manos yicKssent. so 
XXIII Interea proelium al) utroque duce instructum est, 
quale vix nlla memoria fuit , cum peritissimi viri 
oopias suas ad hflliìm educerent. Scipio victor rece- 
2 dit paene ipso Hannibale capto, qui primum cum mul- 
tis equitibus, deinde cum yiginti^ postremo cum quat- 36 
tuor evasit. Inventa in castris Hannibalis argenti 
pondo viginti milia^ auri octoginta^ cetera supellectilis 



Digitized by Google 



m 23. IV 1—4 BBETIABIUM. 



25 



copiosa. Post id certamen pax cmn GarUiagiiueiisibus 3 
facta est. Scipio Bomam rediit^ ingenti gloria trìtim- 
phavit atque Afiricanus ex eo appellari coepttw est. 

Finem accepit secundum Puiiicum bellum post amium 4 
5 nouum decinium^ quam coeperat. 



LIBER QUARTUS. 



Trausacto Punico bello secutum est Macodoiiicuin I 
contra Philippum regem quingeutesimo quinquagesimo II 
et primo anno ab urbe condita. T. (juiiitius Flami- 

10 ninus adversum Philippum regem missus rem prospere 
gessit. Par ei data est bis legibus: ne Graeciae civi- % 
tatibus^ qnas Bomam contra etim defenderaat, bellum 
inferret^ ut captiTos et transfugas redderet^ quinqua- 
gìnta solas naves haberet^ reliqaas Romanis dederet, 

15 per annos decem quaterna miHa pondo argenti prae- 
staret et obsidem daret filiiuu suum Demetrium. 
T. Qnintius etiam Lacedaemoniis intulit bellum. Du- 3 
cem eorum Nabidem vicit et quibus voluit condicioni- 
bus in fidem accepit. Ingenti gloria frmniphamt; duxit 

20 ante currum nobilissimos obsides, Demetrium^ Pbilippi 
filimoi et Armenen Nabidis. 

Trausacto bello Macedonico secutum est Syriacum m 
contra Antìoebum regem P. ComeKo Scipione M. Aci- 
lio Glabrione consiilibus. Huic Antiocbo Hannibal se 2 

25 iunxerat^ Carthaginem, patriani suam, metu, ne Ro- 
manis traderetur, reKnquoiis. M. Acilius Glabrio in 3 
Achaia bene puguavit. Castra regis Antioclii noctuma 
pugna capta sunt^ ìpse fugatus. Pbilippo, quia contra 
Antiocbum Bomanis fdisset ausilio^ filius Demetrius 

so redditus est. 

L. Cornelio Scipione et 0. Laelio consulibus Sci- IV 
pio Afiricanus fratri suo L. Cornelio Scipioni consuli 



Digitized by LiOOgle 



26 



EUTEOPI 



IV 4—6 



legatus dakts contra Antioclium profectos est Han* 
nibal, qui cmn AntLOcho erat^ navali proelìo rictus 
est. Ipse postea AutiodiuB circa Sipjlom apud Mag- 
nesiam^ Asiae ciyìtatem, a constile Cornelio Scipione 

2 iiigenti proelio fusus est. Aiixilio fint Kumajiis in 5 
ea pugna EiiTiienes, Attali regis frater, qui Euineniam 
. 3 in Phrygia eoiulidit. Quinqiia cripta railia })editurQ, tria 
equitum eo certamine ex parte regis occisa sunt. 
Tum rex pacem petit. Isdem condicionibas data est 
a senata, quamquam vieto ^ qoibus ante ofFerebatur: 10 
nt ex Europa et Asia recederet atque intra Taurum 
se contìnerety decem milia talentorum et viginti obsi- 
des praeberet, Haimibalem^ concitatorem belli, dederet. 
Eumeni regi d ( iiatae sunt a seiiatu omnes Asiae civita- 
tes, quas AntiocliuB bello perdi derat, et Rhodiis^ qui 15 
auxilium Komanis contra regem Antiochum tulerant, 
multae urbes concessae sunt. Scipio Bomam rediit, 
ingenti gloria triumphavìt. Nomen et ipse ad indtatio- 
nem firatris Asiagenis accepit, quia Asiani vicerat^ si- 
cuti frater i^sius propter A&ìcam domitam A&icanus 20 
appellabatur. 

V Sp. Postumio Albino Q. Marcio Philippo consulibus 
2 M. Fulvi US de Aetolis triumphavit. Hamiibal, qui 
vieto Antiocho^ ne Romanis traderetur, ad Prusiam, 
Bithyniae regem, fu^erat^ repetitus etiam ab eo est 25 
per T. QuintiumFlanuninum. Et cum tradendus Ro- 
manis esset, venenum bibit et apud Lìbyssam in fini- 
bus Nieomedensium sepultus est. 
VI Philippo, rege Macedoniae, mortuo, qui et adver- 
sum Romanos bellum gesserat et postea Roinams 30 
contra Antiocbuui auxilium tulerat, filius eius Perseus 
in Macedonia rebeila vit ingeiitibus copiis ad bellum 
2 paratis. Nam adiutures habebat Cotyn, Thraciae re- 
geo^ et regem Uljnci, Gentium nomine. Romanis 
autem in auxilio erant Eumenes^ Asiae rez^ Ariaratus 36 
Cappadociae, Antiochus Syriae, Ptolomaeus Aegypti, 
Mcusinìssa Numidiae. Prusias autem Bithyniae, quam- 



Digitized by LiOOgle 



TV B&EYIÀHIUM. 27 

qaam sororem Persei uxorem haberet, utrìsque se 
aeqiiiim praebmt. Dux Bomanorom P. Licinìus con- 3 

sul contra Perseum missus est et a rege paravi proe- 
lio victns. Neque tamen Romani^ quamquam supe- 
5 rati, regi petenti pacem praestare volueru3a.t, nisi his 
condiciouibus: ut se et suos senatuì et populo Bo- 
mano dederet. Mox missus contra eum L. Aemilins ^ 
Paulus eonsul et in lUyricum C. Àuiciiis praetor contra 
Oentìum. 8ed Gentius facile mio proeHo victus mox 

10 se dedìdit. Mater eius et xxror et duo filiì, frater 
quoque simul in potestatem liomanorura venerunt. 
Ita bello intra xxx dies perfecto ante eocrnitum est 
Gentium victum, quam coeptum bellum uuntiaretur. 
Cum Perseo autem Aemilius Paulus cousul ni VII 

16 Nonas Septembres dimicavit vicitque eum TÌginti 
milibus peditum eius occisis. Equitatos cum rege in- 
teger fugit. Bomanornm centum milites amissi sunt. 
Urbes IMbieedoniae omneS; quas lez tenuerat^ Bomauis 
se dediderunt; ipse rex, cum desereretur ab amicis, 2 

20 venit in Pauli potestatem. Sed honorem ei [Aemi- 
lius Paulus] consul non quasi yicto habuit. Nam et 
volentem ad pedes sibi cadere non permisit et iuxta 
se in sella conlocavit. Mncedonibus et Illyriis kae 3 
leges a Romanìs datae: ut lìberi essent et dimidium 

25 eorum tributorum pxaestarent^ quae regibus praestitis- 
sent^ ut apparerete populum Bomanum prò aequìtate 
magis quam ayaritìa dìmicare. Itaque in conrentu in- 
finito rum populorum Paulus hoc pronuntiavit et lega- 
tiones multarum gentium, quae ad eum venerant, 

30 magmiicentissime convivio pavit, dicens eiusdem homi- 
nis esse debere et bello vincere et coutìvìl apparatu 
elegantem esse. 

Mox septuaginta ciyìtates Epiri^ quae rebellarant, vm 
cepit^ praedam militibus distribuii Bomam ingenti 

85 pompa rediit in nari Persei; quae inusitatae ma^tu- 
dinis foisse traditur, adeo ut sedecim ordìnes dicatur 
habuisse remorum. Triumphavit autem magnifìcentissime 



Digitized by Google 



28 



EUTBOPI 



in curru aureo cum duobas filiis utroque latere adstan- 

2 tibus. Dacti sunt ante curram duo regia filli et ipse 

3 Perseus^ XLV annos natus. Post eum etiam Anieius 

4 de Illyriis triiunphaTÌt. Gentius ctim fratre et filiis 

ante cunum ductus est. Ad hoc spectiiculum reges 5 
multarum gentium Romam veneriint^ Inter alios [ve- 
nit] etiam Attalus atque Eumenes^ Asiae reges, et 
Prusias Bithyuiae* Magno honore excepti sunt et 
permittente senatu dona^ quae attolerant^ in Capitolio 
posuerunt. Prusias etiam filium saum Nicomeden se- 10 
natui conmiendayìt. 

IX Insequenti anno L. Memmius in Lusitanìa bene 
2 pugnayit. Marcellus postea consul res ibidem prospe- 

ras gessit. 

X Tertium deinde bellum centra Carthaginem susci- 15 
pitur, sexcentesimo et altero ab urbe condita anno^ 
L. Manlio Gensonno et M. Manilio consulibus^ anno 
quinquagesimo primo postquam secundum Punieum 

2 transactum erat. Hi profecti £larthagraem oppugna- 
yerunt. Contra eos Hasdrubal, dux Garthaginiensium^ 20 
dimìoabat. Famea, dux alius, equitatui Carthaginien- 

3 sium praeerat. Scipio tunc, Scipioiiis A incani nepos, 
tribinins ibi militabat. Huius apud omnes ingens 
luetiLs et reverentia ei'di. Nam et paratissimus ad 
dimicandum et consultissimus habebatur. Itaque per 25 
eum multa a consulibus prospere gesta sunt^ neque 
quicquam magis yel Hasdrubal yel Famea vitabant^ 
quam .centra eam Bomanorum partem committere^ ubi 
Scipio dimicaret. 

XI Per idem tempus Masinissa, rex Numidarum, per 30 
annos sexaguita fere amicus populi Romani, anno vi- 
tae noiiagesimo septimo mortuus quadraginta quattuor 
fìlli s relictis Scipionem divisorem regni inter fìlios 
suos esse iussit. 

^ Cum igitur clarum Scipionis nomen esset, iuyeniB 35 

adhuc consul est factus et contra Carthaginem mìi»- 
2 sus. Is eam cepit ac diruit. Spolia ibi inyenta;^ quae 



Digitized by LiOOgle 



IV 12—16 



bbetiàiuum:. 



29 



yarìarum cmtatum excidììs GarUu^ coUegerat, et 
ornamenta urbium ciiitatibiis Sieilìae, Italiae^ AMcae 
reddidit^ quae sua recognoscebant. Ita Carthago sep- 3 

tingentesimo anno , quam condita erat , deleta est. 
5 Scipio nomen, quod avus eius acceperat, meruit^ sci- 4 
licei ut propter virtutem etiam ipse Africaaus iunior 
vocaretur. 

Interim in Macedonia quidam Pseudophilippus arma xm 
movìt et Romanum praetorem P. luTentium centra 
10 se missum ad intemicionem yicit. Post eum Q. Cae- 
ciliuB Metellus dux a Romanis contra Psendopbilìppum 

missus est et xxv milibus eius occisis Macedoniam 
recepii, ipsum etiam Pseudopkilippum in potestatem 
suam redegit. 

16 Corinthiis quoque belium indictum est, nobilissi- XIV 
mae Graeciae ciyitati, propter iniuriam legatorum Ro- 
manorum. Hanc Mummius consul cepit et diruit. 
Tres igitur Romae simul celeberrimi triumpbi fìierant: 2 
Africani ex. Africa, ante cnius currum dnctus est Has- 

20 drubal, Metelli ex Macedonia, cuius currum praecessit 
Andriscus, idem qui et Pseudophilippus, Mummi ex 
Cprintho, ante quem signa aenea et pictae tabulae et 
aiia urbis clarissimae ornamenta praelata sunt. 

Iterum in Macedonia Pseudoperses, qui se Persei XV 

26 filium esse dicebat, collectis serviiiis rebellavit et, cum 
sededm milia armatorom haberet, a Tremellio qnae- 
store superatus est. 

Eodem tempore Metellus in Celtiberia apud Hìs- XVI 
panos res egregias gessit. Successit ei Q. Pompeius. 2 

80 Nec multo post Q. quoque Caepio ad idem bellum 
missus est, quod quidam Viriatbus contra Romanos 
in Lusitania gerebat. Quo metu Viriatbus a suis in- 
terfectus est, cum quattuordecìm annìs Hispanias ad- 
yersus Romanos moTisset. Pastor primo friit, mox 

S6 latronum dux, postremo tantos ad bellum populos 
concitavit, ut adsertor contra Romanos Hìspaniae pu- 
taretui. Et cum interfectores eius praemium a Cae- 3 



Digitized by Google 



30 



EDTEOPI IV 16-20 



pione consule peterent, responsimi est niimqiiam Ro- 
manis placnisse imperatores a suis militibus iiiterfici. 

XVn Q. Pompeius deinde consul a Numantinis , quae 
Hispaniae civitas fuit opulentissima, superatus pacem 
ignobilem fecii Post eum C. HostìUus Mancinus con- 5 
ral iterum cnm NumantimB pacem fedi iufamem^ 
quam populns et senatas iussit ìnfrìngi atque ipsum 
Manciuum hostibus tradi, ut in ilio, quem auctorem 
foederis babebant, iniuriam soluti foederis vindicarent. 
2 Post tantain igitur ignominiam, qua a Numantinis bis 10 
Bomani exercitus fuerant subiugati, P. Scipio Afri- 
canus secundo consul factus et ad Numantìam missus 
est. Is primiun mìUtein vitiosum et ignaTum exer- 
cendo magis quam ^ pmiiendo sine aliqna acerbitate 
correxit^ tum mtdtas Hispaniae civiiates partim cepit^ 15 
partim in deditionem accepit, postremo ipsam Nu- 
mantiam cliu obsessam fame coiifeeit et a solo ever- 
tit, reHquam provi iiciam in iidem aceepit. 

XVin Eodem tempore Attalus , rex Asiae , frater Eume- 
nis, mortuus est heredemque populum Eomanum re- 20 
liqoit. Ita imperio Bomano per tesiamentnm Asia 
accessit. 

XIX Mox etìam D. Itmins Bratns de Oallaecìs et Lngi- 
2 tanìs maglia gloria trinmpliaTÌt et P. Scipio Afirìcanns 

de Numantinis secundum tnumpbum egit quarto de- 20 
cimo anno post juam priorem de Africa egerat. 

XX Motum interim in Asia bellum est ab Aristonico, 
Eumenis iìlio, qui ex concubina susceptus fuerat. Hic 
Eumenes frater Attali fuerat. Adyersus eum missas 
P. Incìnius Crassus infinita regum habuit anxiHa, 80 
Nam et Bithjniae rex Nicomedes Bomanos ixrnt et 
Mithridates Ponticus, ciim quo bellum postea grayìs- 
simum fuit, et Ariarathes Cappadox et Pylaemenes 
Papblagon. Victus est tamen Crassus et in proelio 

2 interfectus [est]. Caput ipsius Aris tonico oblatum 35 
est, corpus Smyrnae sepuitum. Postea Perpema, con- 
sul BomanuS; qui successor Grasso yeniebat^ audìta 



Digitized by Google 



rV 20—26 



BBEVIÀBIUM. 



31 



belli fortuna ad Asiani celeravit et acie victum Ari- 
stoDÌcmn apud Stratomcen ciyitateni; quo confogerat, 
fame ad deditionem conptiKt. Aristomcus iossu sena- 

tus Romae in ciircere straiigulatus est. Triumphuri 
6 enim de eo non poterat, quia Perpema apud Perga- 
mum Romam rediens diem obierat. 

L. Caecilio Metello et T. Quintio Flamioino con- xyt 
sulibus Carthi^o in Africa iussu senatus reparata est, 
qnae nune manet, annis duobus et Tiginti postqnam 
10 a Scipione faerat eversa» Deducti sunt eo cives Ro» 
mani. 

Anno sexcentesimo viceeimo septimo ab urbe con- XXII 
dita C. Cassius Longinus et Sex. Domitius Calvinus 
consnìes Gallis transalpinis bellum intiilerunt et Ar- 

16 vernorum tane nobiiissimae civitati atque eorum duci 
Bituito, infinitamqne multitudinem iuxta Bhodanum 
fluvium interfecerunt. Praeda ex torquibus Gallorum 
ingens Bomam periata est. Bitoitas se Domitio dedit 
atque ab eo Bomam deductus est, magnaque gloria 

20 consules ambo triumphaverunt. 

M. Porcio Catone et Q. Marcio Rege consiilibus XXIII 
sexcentesimo tricesimo et tertio anno ab urbe condita 
Narbone in Gallia colonia dedncta est annoque post 2 
a L. Caecilio Metello et Q. Mucio Scaevola cousulibus 

26 de Dalmatia triumphatum est. 

Ab nrbe condita amio sexcentesimo tricesimo quinto XXIV 
0. Cato consol Seordisds intulit bellum ignominiose- 
que pugnavit. 

C. Caecilio Metello et Cn. Carbone consulibus duo XXV 
80 Metelli fratres eoilt ju die, alterum ex Sardinia, alterum 
ex Thracia, triumphum egemnt^ niintiatiinique iiomae 2 
est Cimbros e Gallia in Italiani trausisse. 

P. Scipione Nasica et L. Calpumio Bestia consu- XXVI 
Hbus lugturthae, Numidarum regi, bellum inlatum est, 
35^ quod Adberbalem et Hiempsalem, Micipsae filios, fra- 
tres suos, reges et populi Romani amicos, interemis^ 
set. Missub adversuiLi eum consul Calpurnius Bestia, 2 



Digitized by Google 



82 



EUTEOPI 



IV 26—27. V 1 



corruptus regia pecunia; pacem cum eo Hagitiosissimaiii 
3 fecit) quae a senatu improbata est. Postea centra 
eandem ìnsequenti anno Sp. Postumius Albinns prò- 
fectus est. la quoque per firatrem ignominiose contra 
Numìdaa pugnavìt. 6 
XXVIl Tertio missus est Q. Caecilius Metellus consul. 

2 Is t'xercitnm a pri/>ribiis dmihus corruptum ingenti 
severitate et moderatione [correctum] , cum nihil in 
quamquam cruentum taceret, ad disciplinam Romanam 

3 reduxit lugurtham varìia proeliia vicit; elephantes io 
eius occidit vel cepit, multaia civitates ipsius in dedir 

4 ticnem occepit. Et cum iam finem bello positurua es- 
set; successum est ei a C. Mario. Is lugurtham et 
Bocchum, Mauritaniae regem, qui auxilium lugurthae 
ferre coeperat, pariter superavit. Aliquanta et ipse 16 
oppida Numidiae cepit be]l<)(|ue terminiim posuit capto 
lugurtba per quaestorem suum Cornelium Sullam^ in- 
gentem vìrum^ tradente Boccbo lugurtham^ [qui prò 

ò eo ante pugnaverat]. A M. lunio Silano ^ collega 
Q. MetelU; Cimbri in Gallia TÌcti aunt et a Mìnucio fio 
Bufo in Macedonia Scordisci et Triballi, et a Servilio 

6 Caepione in Hispania Lusitani subacti. Adi sunt et 
duo triumphi de lugurtha, primus per Metellum, se- 
cnndus per Marium. Ante ciirrum tamen Mari lu- 
giirtha cum duobus fìliis ductus est catenatua et mox 26 
iuaau conaulia in carcere straugulatua eat» 



LIBER QUINTUS. 



I Dum bellum in Numidia centra lugurtham gerì- i 
tur, Komam eonsules M. Manlius et Q. Oaepio a Cim- 
bris et Teutonibua et Tugurinia et Ambronibus, quae 
erant Germanorum et Grallorum gentes, vieti sunt iuxta 30 
flumen Bhodanum [et] ingenti intemicione; «tiam castra 



Digitized by LiOOgle 



V 1—3 



Biili^VIAlCiUM. 



33 



sua et maguam partem exercitus i^erdideniiit. Timor 2 
Romae grandis fuit^ qiiantus vix Hannibalis tempore 
[Funicis bellis], ne iterum Galli Koìiiam venirent. Ergo 3 
Marius post victoriam. lugurthinam secundo consul 

5 est factus^ bellumque ei coutra Cimbros et Teutonas 
decretum est. Tertio quoque ei et quarto delatus est 
consuIatuS; quia bellum Cimbrìcum protrahebatur. Sed 4 
in quarto consulatu collegam habuit Q. Lutatium Gar 
tuium. Gum Gimbris itaque conffixit et duobus proe- 

10 liis ce milia hostium cecidit, Lxxx milia cepit et 
ducem eorum Teutobodum^ propter quod meritum ab- 
sens quinto consul est factus. 

Interea Cimbri et Teutones^ quorum copia adhuc H 
infinita erat^ ad Italiam transierunt. Iterum a 0. Ma- 

15 rio et Q. Catulo contra eos dimicatum est^ sed a* 
GatuH parte felicius. Nam proelio^ quod simul ambo 
gesserunt^ CXL milia aut in pugna aut in fuga caesa 
sunt, LX milia capta. Romani milites ex utroque ex- 2 
ercitu trecenti perierunt, Tria et triginta Gimbris 

20 signa sublata sunt; ex bis exercitus ]\Iari duo repor- 
tayit, Catuli exercitus xxxi. Is belli iiius fuitj trium- 
phus utrique decretus est. 

Sex. lulio Gaesare et L. Marcio Pfailippo consuli- lU 
bii3 sexcentesimo quinquagerimo nono anno ab urbe 

25 condita^ cum prope alia onmia bella cessarent, in Itar 
Ha grayìssimum bellum Picentes, Marsi Pelignìque 
moverunt, qui, cum annis numerosi^ iam populo Ro- 
mano oìjedirent, tum libertatem sibi aequara adserere 
eoep* runt. Perniciosum admodum hoc bellum fuit. 

ao f. Rutiiius consul in eo occisus est, Oaepie, nobilis 2 
iuyenìs^ Pordus Gato^ alins consul. Duces autem ad- 
versus Romanos Picentibus et Marsis fuerunt T. Vet- 
tiuS; Hierius Àsinius^ T. Herennius, A. Cluentius. A 3 
Bomanis bene contra eos pugnatum est a G. Mario, 

36 qui sexies consul fuerat, et a On. Pompeio, maxime 
tamen a L. Cornelio Suìia, qui Inter alia egregia ita 
Cluentium, hostium ducem, cum magnis copiis fudit, 



Digitized by Google 



34 



EUTBOFI 



V 8—6 



ut ex craìs unum amitteiet. Quadriennio enm gravi 
tamen calamitate hoc bellnm tractum est Qninto de- 

mum anno fiiiem accepit per L. Comelium Sullam 
consulem, cnm antea in eodem bello ipse multa stre- 
nue, sed praetor ^ egissefc. 6 

IV Anri fì urbis conditae sexcentesimo sexagesimo se- 
cundo primum Bomae bellum civile commotum est^ 
eodem anno etiam Mithridaticiim. Gansam bello civili 
G. Marius seziens consul dedit. Nam cnm Sulla con- 
Bul contra Mithridaten geaturoa bellnm, qui Àsiam et io 
Aebaiam occupaverat, mitteretur, isque exercitum in 
Campania pauHsper teneret, ut belli socialis, de quo 
diximus, qiiod intra Italiam gestum fuerat, reliquiae 
tollerentur, Marius adiectavit, ut ipse ad bellum Mitkri- 
datieum mitteretur. Qua re Sulla commotus cum ex- 15 
ercitu ad urbem venit. lUic contra Marium et Sul- 
pidnm dìmicavit. Primus nrbem Romam armatus 
iugressns est^ Snlpicinm interfedt^ Marinm fhgavit, 
atque ita ordmatis consnlibns in futarum annum Gn. 
Oct Livio et L. Cornelio Ciima ad Asiam profectus est. 20 

V Mithridates enim, qui Ponti rex erat atque Arme- 
niam minorem et totum Ponticum mare in circuitu 
cum Bospboro tenebat, pnmum Nicomeden, amicum 
populi Romani^ Bithjnia volnit espellere senatuique 
mandavit bellnm se ei propter ininrias, quas passos 96 
fnerat, ìnlatnmm. A senatu responsum Mithridati est^ 

si id laceret, quod bellnm a Bomanis et ipse patere- 
2 tur. Quare iratus Cappadociam statim occupavit et 
ex ea Ariobarzanen, regem et amicum populi Romani, 
fugavit. Mox etiam Bithyniam invasit et Paphlago- 30 
niam pulsis [ex ea] regibus , amicis populi Romani, 
Pylaemene et JNicomede. Inde Ephesum contendit et 
per omnem Asiam litteras misit, ut ubicumqne inventi 
essent cives Bomani^ nno die ocdderentnr. 
YI Interea etiam Athenae^ civitas Achaiae, ab Aristone 85 
Athenìensì Mithridati tradita est. IMiserat enim iam 
ad Ackaiam Mitiiridates Aichelaum, ducem suuiu^ cum 



Digitized by Google 



V e— 7 



BBEVIÀBIDH. 



35 



centani et vìgintì mìlibus equitcuKL ac peditom^ per 
quelli etiam reUqua Oraeda oceapata est. Sulla Ar- 2 
ehelaum apnd Piraeum, non longe ab Athenis, obsedit, 
ipsas Athenas cepit. Postea commisso proelio contra 3 
5 Archelaum ita enm vicit, ut ex cxx milibus vix de- 
cem Arclielao superessent, ex Sullae exercitu xill tan- 
tum hominea inteifìcerentur. Hac pugna Mithrìdates 
cognita septuaginta mìlìa lectìssima ex Asia Archelao 
mÌBÌt, contra quem itemm Sulla conmiìsit. Primo 

LO proelio quìndecìm xnìlia hostìum ìnterfecta sunt et filius 
Archelai Diogenes; secundo omnes Mithridatis copiae 
extinctae sunt, Archelaus ipse triduo nudus in palu- 
dibus latuit. Hac re audita Mithridates iussit cum 
Sulla de pace agi. 

16 Interim eo tempore Sulla etiam Dardanos, Scor- VU 
dìscos^ Dalmatas et Maedos partim yicit^ alios m fidem 
accepit. Sed cum l^^ti a rege MithridAte^ qui pacem 2 
petebaut^ yeuisseut, non aliter se daturum Sulla esse 
respondit, nisi rex relìctìs Ms^ quae oecupaTerat^ ad 

90 regnum suum redisset. Postea tamen ad coUoquium 
ambo venerunt. Pax inter eos ordinata est, ut Sulla 
ad beiium civile festinans a tergo pericuium non ha- 
beret. Nam dum Sulla in Achaia atque Asia Mitkri- 3 
daten vindt, Marius, qui fugatus erat, et Comelius 

26 Ginna^ unus ex consulibus^ bdlum in Italia reparaTe- 
ront et ingressi urbem Romam nobiUssimos e senatu 
et consulares TÌros interfeeenmt, multos proscrìpseront, 
ipsius Sullae domo eversa filios et uxorem ad fugam 
conpulerunt. Universus reliquus senatus ex urbe fu- 4 

30 criens ad SuUam in Graeciam venit, orans, ut patriae 
subveniret. Ille in Itali a m traiecit, bellum civile ^re- 
sturus adversus Norbanum |t Scipionem consules. Et 
primo proelio contra Norbanum dimicavit non lon^e 
a Capua. lune sex milia eius cecidit, sex milia cepit^ 

06 cxxiv suos amisit. Inde etiam ad Scipionem se con- 
yerlit et ante proelium totum eius exercitam sine 
sanguine in deditionem accepit. 



Digitized by Google 



86 



EUTBOFE 



V 8—9. VI 1 



Vm ged cum Romae mutati consiiles essent, Morius^ 
Mari filiuS; ac Papirius Garbo consulatom aocepisaent^ 
Sulla contra Marìtim imiiorem dimìcaTÌt et xv mili- 

buis eius occisis CCCC de suis perdidit. Mox etiam 
urbem ingressus est. Marium, Mari filiiim, Praeneste 5 
persecutas obsedit et ad mortem conpulit. Hursus 
pugnam gravissimam habuit contra Lamponium et 
CSariuatem^ duces partis Marianae, ad portam OoUinam. 
Lxx milia hostìiim in eo proelio contra Sullam fuisse 
diciuLtur. XII mìUa se Sulke dedidenmt, ceteri in io 
acie, in castris^ in fuga iusatiabili ira yictornm con- 

2 sumpti sunt. On. quoque Carbo^ consul alter, ab Ari- 
mino ad Siciliam fu^t et ibi per Cn. Pompeiiim in- 
terfectus est, quem adidescentem Sulla atque annos 
unum et vigiliti iiatum cognita eius industria * exer- 16 
citibu8 praefecerat; ut secundus a Sulla haberetur. 

IX Occiso ergo Carbone Siciliani Pompeius recepit. 
Transgressus inde ad Africani Domìtium^ Marìanae 
partis duceniy et Hiardam^ regem Mauritaniae; qui 
Domitio auxilium ferebat, occidit. Post haec Sulla 20 
de Mithridate ingenti gloria triumpha\àt. Cn. etiam 
Pompeius, quod nulli Romanorum tributum erat, quar- 
tum et vicesimum aniium agens de Africa triumpha- 

2 vit. Hunc fìnem habuerunt duo bella funestissima, 
Itaìicum, quod et sociale dictum est, et civile, quae 25 
ambo tracia sunt per annos decem. Gonsumpseront 
ultra CL mìlia hominum, viros consulares xxiv, prae- 
torios VII, aedilicios LX^ senatores fere ce. 



LIBEB SEXTU& 



I M. Aemilio Lepido Q« Gatulo consulibus, cum 80 
Sulla rem publicam conposuisset, beUa nora exarse- 
runt, unum in Hispania, aliud in Pampbylia et Cili- 



Digitized by Google 



VI 1-6 BREYIAKIUM. 37 

eia, tertium in Macedonia, quartum in Dalmatia. Nam 2 
Sertorins, qui partium Marianarnm fnerat, timens for- 
timam ceterorum^ qui interempti erant, ad belium 
commoTit Hispanias. Missi suut contra eam duces 
6 Q. Caecilìus Metellus^ filius eius^ qui lugurtham regem 
TÌcit, et L. Dondtius praetor. A Sertori duce H^u- 
leio Domitius ocòisus est. Metellns yario successa 3 
contra Sertorium dimicaTÌt. Postea cum inpar pug- 
nae solus Metellus putaretur, Cn. Pompeius ad ELis- 

10 panias missus est. Ita duobus ducibus adversis Ser- 
torius fortuna varia saepe puopiaTÌt. Uctavo demum 

^ fillio per 8U08 occisus est^ et fìnis ei bello datus per 
Cu. Pompeium adolescentem et Q. Metellum Pìum 
atque omnes prope Hispauiae in dìcionem populi Bo- 

16 mani redactae. 

Ad M acedouiam missus est Ap. Olaudius post con- n 
salatum. Levia proelia habuit contra varias gentes, 
qnae Rbodopam pro^^ncianl incolebant, atque ibi morbo 
murtuus est. Misaus ei successor C. Scribordus Curio 2 

20 post consulatum. Is Dardanos vicit et usque ad Da- 
nuyium penetravìt triumphumque meruìt et intra trieu- 
nìum bello finem dedit. 

Ad Oiliciam et Pamphjlìam missus est P. Serri- UL 
lìus ex consulC; Tir sia^nuus. Is Gificiam subegit, 

26 Lyciae urbes clarissimas oppugnavit et cepit, in bis 
Phaselida, Olympum, Corycum | Ciliciae]. Isauros quo- 
que adgressus in dicionein redegit atque intra trien- 
nium bello fìnem dedit. Primus omnium Roman orum 
in Tauro iter fecit. Keverteus triumphum accepit et 

80 nomen Isaurici meruit. 

Ad niyrìcum missus est 0. Goscouius prò consule. IV 
Midtam partem Dalmatiae subegit, Salouas cepit et 
conposito bello Bomam post bìeimium rediit. 

Isdem temporibus consul M. Aeiiiilins Lepidus, V 

36 Catuli collega, bellum civile voluit cuinmovere, intra 
unam tamen aestatem motus eius opprcssus est. Ita 2 
uno tempore multi simul triumphi fuerunt, MetelU ex 



Digitized by Google 



58 



EUTBOH 



VI 5—8 



Hispanìa, Pompei secundus ex Hispanìai Gurioziìs ex 

Macedonia, Servili ex Isauria. 
VI Alino urbis conditae sex centesimo septuagesimo 
sexto L, Licinio Lucullo et M. Aurelio Cotta consu- 
libus mortuus est Nicomedes, rex Bithyniae, et per 5 
testamentum populum Bomauum fecit iieredem. Mithri- 
dates pace rupta Bithyxdani et Asiam rursus yoluit 

2 invadere* Adrersns eum ambo consules mìssi yarìam 
habueie forkmam. Gotta apud Ohalcedona pietas ab 
60 acie, etiam intra oppidnm coactns est et obsesans. 10 

3 Sed cum se inde IVIitliiidates Cyzicum transtulisset, ut 
Cyzico capta totam Asiam invaderete Lncullus ei, alter 
consul, occurrit. Ac dum Mitliridates in obsidione 
Gjzici commoratnr, ipse eum a tergo obsedit fameque 
consnmpsit et multis proeliis vicit^ postremo Byzan- 15 
tinm, quae nunc Gonstantinopolis est, {agavit. Navali 
quoque proelio duces eios Lucnllos oppressit. Ita mia 
bieme et aestate a Lucullo centum fere mìlia regis 
extincta sunt. 

Vn Anno urbis Romae sexcentesimo septuagesimo 20 
octavo Maerdoniam provinciam M. Licinius Lucullus 
aceepit, consobrinus LucuUi, qui contra Mithridaten 
2 bellum gerebat. Et in Italia noYum bellum subito 
commotum est. Septuagìnta enim et quattuor già» 
diatores ducibus Spartaco , Grixo et Oenomao effiracto 85 
Gapuae ludo fugerunt et per Italiam yagantes paene 
non levìuB bellum in ea, quam Hannibal moverat, 
paraverunt. Nam multis ducibus et duobus simul 
Romanorum consulibus victis sexaginta fere milium 
armatorum exercitum congregaverunt , victique sunt 30 
in Apulia a M. Licinio Crasso prò consule, et post 
multas calamitates Italiae tertio anno bello buie est 
finis inpositus. 

vili Sexcentesimo octogesimo primo anno urbis con- 
ditae, P. Cornelio Lentulo et t!n. Aufidio Oreste con- 
sulibus duo tantum gravia bella in imperio Romano 
erant, Mitluidaticum et Macedonicum. Haec duo 



Digitized by Google 



VI 8—10 



BHEYIABIUM. 



39 



Luculli aaebant, L. LucuUus et M. Lucullus. L. ergo 2 

daten^ et nayalem, qua duees eius oppresserat^ perse- 
cutus est eum et lecepta Paphlagoma atque Bìthynia 

5 etiam regnnm eius invasit, Sinopen et Amison, civi- 
tates Ponti nobili s si mas, cepit. Secundo proelio apud 3 
Cabira civitatem, quo ingentes copias ex omni regno 
adduxerat Mithridates, cum xxx nulia lectissima regis 
a quinque Tnilibus Romauorum Tastata essent, Mitkri* 

10 dates fugatus est^ castra eius dixepta. Armenia quo- 
que mìiLor; quam tennerat, eidem sublata est. Sua- 4 
ceptus tamen est Mithiidates post fugam a Tigrauey 
Armeuiae rege, qui tum ingenti gloria imperabat, Per- 
sas saepe yicerat, Mesopotamiam uccupaverat et Syriam 

16 et Phoenices partem. 

Ergo Lucullus repetens hostem fuefatum etiam IX 
regnum Tigranìs [qui Armeniis imperabatj mgressus 
est. Tigranocertani; civitatem Arzanenae^ nobilissimam 
regni Armeniacì; cepit, ipsum regem cum septem mi- 

20 libus quixkgentis cUbanariis et centum milibus sagitta- . 
riorum et armatorum Tenientem decem et ceto milia 
miHtum habens ita vicit, ut magnam partem Arme- 
niorum deleverit. Inde Nisibin profectus eam quoque 
civitatem cum regis fratre cepit. Sed lii, quos in 2 

26 Ponto Lucullus reliquerat cum exercitus parte, ut re- 
giones YÌctas et iam fiomanorum tuerentor, neglegen- 
ter se et avare agentes occasionem iterum Mithridati 
in Pontmn inrompendi dedenmt^ atque ita bellum re- 
noTatum est. Lncnllo paranti capta Nisibi centra 3 

30 Persas expeditionem successor est missus. 

Alter autem LucuUus^ qui ryl^icedoniam administra- X 
bat, Bessis primus Romanorum iiitulit bellum atque 
eos ingenti proelio in liaomo monte superavit. Op- 
pidum Uscudamam, quod Bessi habitabant, eodem die, 

35 quo adgressus est, vicit, Cabylen cepit, usque ad Da- 
nnbium penetrayit. Inde multas supra Pontom posi- 
tas dvitates adgressus est. lUic Apolloniam eyertit^ 



Digitized by Google 



40 



EUTROPI 



VI 10—13 



Gallaiim^ Partheuopoliui; Tomos, Uistrum, JBurziao- 
nem cepit belloque confecto Bomam rediìt. Ambo 
triumphaverunt, tamen Lucullos, qui contra Mithrida- 
ten pugnaverat^ maiore^ gloria^ cum taatorom regno- 
rum Victor redisset. 5 

XI Confecto bello Macedonico^ manente Mithridatico, 
quod recedente Liicullo rex collectis anxiiiis repara- 
verat^ bellum Creticum ortum est. Ad id missus 
CaecUius Meteilus iugentibus proeliis intra tnen- 
niam omnem provinciam eepit^ appellatusque est Gre- 10 
2 tìcus atque ex insula triumpliaYÌt. Quo tempore Lìbya 
quoque Romano imperio per testameutum Àppionis^ 
qui rex eias fuerat^ accessit ^ in qua inclutae mfbes 
erant Berenice, Ptolomais, Cyrene. 

XH Dum liaec gerunttir, piratae omnia maria infesta- 15 
bant ita, ut Romanis toto orbe victoribus sola navi- 
gatio tuta non esset. Quare id bellum Cn. Pompeio 

2 decretum est. Quod intra paucos menses ingenti et 
felicitate et celeritate confecit. Mox ei delatum etìam 
bellum contra [regem] Mithridaten et Tigranen. Quo 20 
suscepto Mithridaten in Armenia minore noetumo 
proelio Ticit, castra diripuit, quadraginta mìfia eius 
occidit, viginti tantum de exercitu suo perdidit et duos 

3 centuriones. Mithridates cum uxore fugit et duobus 
comitibus. Ncque multo post^ cum in suos saeviret, 25 
Pharnacis, filii sui, apud miìites seditione ad mortem 
coactus venenum nausit. Hunc finem habuit Mithri- 
dates. Periit autem apud Bosphorum^ vir ingentis in- 
dustriae consiliique. Regnavit annis sexaginta^ visit 
septuaginta duobus ^ contra Bomanos bellum habuit 80 
annis quadraginta. 

Qn Tigrani deinde Pompeius bellum intulit. llle se 
ei dedidit et in castra Pompei sexto decimo miliario 
ab Artaxata venit ac diadema suum, cum procubuisset 
ad genua Pompei^ m manibus ipsius conlocavit. Quod a5 
ei Pompeius reposuit honorificeque eum habitum regni 
tamen parte multavit et grandi pecunia. Adempta 



Digitized by Google 



VI 13—16 



BBEYIÀBIUM. 



41 



est ei Syria^ Phoenìce, Sophanene; sex milia praeterea 
talentorum argenti tndkUXj quae populo Romano daret^ 

quia bellum sine causa Romanis cornino visset. 

Pompeiuci mox etiam Albania bellum intulit et XIV 
ò eoruin regem Oroden ter vicit, pototremo per epistulas 
ac munera rogatus veniaui ei ac paceni dedit. liiberiae 
quoque regem Artacen vicit ade et in deditionem ac* 
cepit. Armeniam minorem Deiotaro, Galatiae regi, 
donavit, quia socius belli Mithridatici faerat. Attalo 

10 et Pjlaemeni Papblagonìam reddidil Aristarclium 
Colcms regem inposuit. Mox Itnraeos et Arabas vi* 
cit. Et cum veuisset in Syriam, Seleuciani, vicinam 2 
Antiocliiae cmtatem. liberiate donarit, qiiod regem 
Tigranen non recepisfeet. Antiochensibus ubsideB red- 

16 didit. Aliquantum agrorum Daphnensibus dedit, quo 
lucus ibi spatiosior Seret, delectatus loci amoenitate 
' et aquarum abundantia. Inde ad ladaeam transgres' 
SUB est; HierOBolyma, caput gentis, tertio mense cepit 
xu mìUbus ludaeorum occisis, ceterìs in fidem accep- 

20 tis. His gestis in Asiam se recepit et finem antiquis- 
simo bello dedit. 

M. Tullio Cicerone oratore et C. Antonio consuli- XV 
bus, anno ab urbe condita sexcentosimo octogcsimo nono, 
L. Sergius Catilina, nobilissimi generis vir^ sed ingenii 

25 pra7Ìs&dmi, ad delendam patriam coniuravit cum qui- 
busdam claris quìdem, sed audacibiis yìiis. A Cice- 
rone urbe expulsuB est. Sodi dus deprehend in car- 
cere strangulati sunt. Ab Antonio, altero consule^ 
Catilina ipse victus jjroelio est interfectus. 

30 iSexcentesimo nonagesimo anno urbis conditae XVI 
D. lunio Silano et L. Murena consulibus Metellus de 
Creta triumphavit, Pompeius de bello piratico et 
Mìthridatico. Nulla umquam pompa triumpbi similis 
fait. Ducti sunt ante eius currum filii MithiìdatiS; fìlius 

$5 Tnganis et Aristobnlus^ rez ludaeorom; praelata est in- 
gens pecunia et auri atque argenti infinitum. Hoc tem- 
pore nullum per orbem terrarum grave bellum erat. 



Digitized by Google 



42 



EUTROPI 



VI 17—19 



XVn Anno urbis conditae sexcentesimo nonagesimo ter- 
tio C. lulius Caesar, qui postea imperavit, cum L. Bi- 
bulo consul est factus. Decreta est ei Gallia et Illy- 

2 ricam cum legionibus decem. Is primus TÌcìt Helvetios, 
qui nunc Sequaaii appellantur^ deinde vincendo per 5 
bella gravissima usque ad Oceanum Brìttanìcum pro- 

3 cessit. Domuit autem anni» novem fere oinnem Gal- 
liamo quae inter Alpes, flumen Rhodanuni; Rhenum et 
Oceanum est et circuitu patet ad bis et tricies cen- 
tena nùlia passuum. Brittanis mox bellum intulit^ 10 
quibus ante eum ne nomen quidem Bomanoram cogni- 
tum erat^ eosque yictos obsidibus acceptis stipendia- 
rios fecit. Gralliae autem tributi nomine annuum im- 

' perayit stipendinm quadringenties^ Germanosque trans 
KLenum adgressus innianissimis proeliis vicit. Inter 15 
tot successus ter male jinL^navit, apud Arvernos semel 
praesens et abseus in Germania bis. Nam legati eius 
duo, Titurius et Aurunculeius, per insidias caesi sunt. 
XYin Circa eadem tempora, anno urbis conditae sexcen- 
tesimo nonagesimo septimo, M. Licinius Grassus^ col- 20 
lega On. Pompei Magni in consalatu secundo/ contro 
Parthos missus est et cum circa Garras contra pmen 
et auspicia dimicasset, a Surena, Orodis regis duce, 
victus ad postremum interfectus est cum filio, claris- 
2 simo et praestantissimo iuvene. Reliqiiiae exercitus 26 
per C. Oassium quaestorem servatae sunt, qui singu- 
lari animo perdita» res tanta virtute restituita ut 
Persas rediens trans Euphroten crebrìs proeliis yìst- 
cerei 

XIX Bine iam bellum civile successit ezsecrandum et SO 

lacrimabile, quo praeter calamitates, quae in proeliis 
acciderimt, etiam populi Romani fortuna mutata est. 
2 Caesar enim rediens ex Gallia victor coepit poscere 
alteium coTisulatum atqne ita^ ut sine dubietate aliqua 
ei deferretur. Contradictum est a Marcello consule^ 36 
a Bibulo^ a Pompeio^ a Catone, iussusque dìmissis 
exerdtibus ad urbem redire. Propter quam iniuiìam 



Digitized by Google 



VI 19—29 



BBEYIÀEIUM. 



43 



ab ÀrimmOy ubi niilites congregatos babebat^ adyer- 

sum patriam cum exercitu venit. Consules cum Pom- 3 
peio senatusque omnis atque universa nobilitas ex 
urbe flight et in Graeciam transiit. Apud Epirnm, 
5 Macedomam^ Achaiam Pompeio duce seuatus coltra 
Caesarem bellum paxavit. 

Caesar vacuam urbem ingressus dìctaiorem se fecit. XX 
Inde Hìspanias petiit. Ibi Pompei exercitus yalidissi- 2 
mos et fortìssiinos cum tribua ducibpa, L. Afranio^ 

IO M. Petreio, M. Varrone, superavit. Inde rt irressus in 3 
(jJraeeiam transiit, adversum Pompeium dimiCcivit. Pri- 
mo proelio victus est et fugatus, evasit tamen, quia 
noete interveniente Pompeius sequi noluit ^ dixitque 
Caesar nec Pompeium scire vincere et ilio tantum 

16 die se potuisse snperari. Deinde in Thessalia apud 4 
Palaeopharsaium productis utrimque ingentibus copiìs 
dimìeaTeroni Pompei acies babuit XL milia peditum, 
equites in sinistro comu sexeentos, in dex^ quin- 
gentos^ praeterea totius Oricntis auxilia, tutum uobili- 

20 tatem, innumeros senatores, praetorios, coiisvilares et 
qui mac^norum iam belloriim victores fuissent. Cae- 
sar in acie sua habuit peditum non integra xxx mi- 
lia, equites mille. 

Numquam adbuc Somanae copiae in unimi neque ytt 

26 maiores neque melioribus ducibus conTenerant, totum 
terrarum orbem fÌACile subacturae, si centra barbaros 
duceientur. Pu^natum tum est ingenti contentione, 2 
victusque ad postremum Pompeius et castra eius di- 
repta sunt. Ipse fugatus Alexandriam petiit, ut a 3 

30 rege Aegypti, cui tutor a senatu datus fuerat propter 
iuyenilem eius aetatem, acciperet aujdlia. Qui fortu-* 
nam magis quam amicitiam secutus occidit Pompeium, 
caput eius et anulum Gaesari misit. Quo conspecto 
Caesar etiam lacrimas indisse dicitur, tanti viri intuens 

35 caput et generi quondam sui. 

Mox Caesar ÀJexandriam venit. Ipsi quoque Pto- XXII 
lomaeus parare voluit insidias, qua causa bellum regi 



. kiui.cd by Google 



44 



EUTEOPI 



YI 28—25 



2 inlatum est. Yictus in Nilo periit inyentmDKjue est 

3 eiuB corpus cum lorica aurea. Gaesar Alexandria poti- 

tus regnum Cleopatrae dedit, Ptolomaei sorori ^ ciim 
qua consuetudinem stupri habuerat. Rediens inde 
Caesar Pharnacen, Mitliridatis Magni filium^ qui Pom- 6 
paio in auxilium apud Thessaiiam fuerat, rebellantem 
in Ponto et multaa popuU Romani provinciaB occu- 
pantem yicit acie^ postea ad mortem coegit. 
yxij i, Inde fiomam re^ressus tertio se eonsulem fecit 
cum M. Aemilio Lepido^ qui ei magìster equìtum dic^ io 
tatori ante annum fuerat. Inde in Africani profectus 
est, ubi infinita nobilitas cum luba, Mauritamae rege, 
2 bellum reparaverat. Duces autem Romani erant 
P. Cornelius Scipio ex genere antiquissimo Scipionis 
Africani (hic etiam socer Pompei Magni fuerat), 16 
M. Petreius, Q. Varus, M. Porcius Caio, L. Gomelìiis 
Faustus, Sullae dictatoris fìlius. Gontra hos commìsso 
proeUo post multas dimicationes yictor foit Gaesar. 
GatO; Scipio, Petreius, luba ipsi se occidenmt. Pan- 
stus, Sullae quondam dictatoris iiiiub, Pompei geiier, 20 
a Caesare interfectus est. 

XXIV Post annum Caesar Romam regressas quarto se 
eonsulem fecit et statim ad Hispanias est protectus, 
ubi Pompei filii, Cn. Pompeius et Sex. Pompeius^ in- 
gens bellum praeparaverant. Multa proelia fuerunt, 25 
ultimum apud Mundam ciTitatem, in quo adeo Gaesar 
paene victus est, ut fugientibus suis se voluerit occi- 
dere, ne post tantam rei militaris gloriam in potesta- 
tem adulescentium natus annos sex et qumq ungili ta 
veniret. Denique revocatis suis vicit. Ex Pompei 30 
filiis maior occisus est, minor fugit. 

XXV Inde Caesar bellis civìlibus toto orbe conpositis 
Bomam rediit. Agere insolentius coepit et contra 
consuetudinem Bomanae Ubertatìs. Gum ergo et bono- 
res ex sua yoluntate praestaret, qui a populo antea 35 
def erebantur , nec senatui ad se renientì adsurgeret 
aliaque regia ac paene tyrannica faceret, coniuratum 



Digitizcu by Google 



VI 25. Vn 1—8 



BBEYIÀBIUM. 



45 



est in eum a sexagìnta yel ampliua senatoribus equi- 
tibusque Bomanis. Praecipui fàenint inter coniuratos 

• duo Bruti ex eo genere Bruti, qui prinius Koiiiae con- 
sul fuerat et reges expulerat, et C. Oassius et Servi- 

5 lius Casca. Ergo Caesar, ciiin senatu?^ die inter cete- 
ros yeuisset ad cunam^ tribus et yigiuti yuluehbus 
confossus est. 



LIBER SEPTIMUS. 



Anno urbis septin centesimo fere ac nono inter- I 

10 fecto Caesare civilia bella reparata sunt. Percussori- 
bus enim Caesaris senatus favebat. Àutonius eonsul 
partium Caesaris cÌTÌlibus bellìs opprimere eos cona- 
batur. Ergo turbata re publica multa Antonius see- 
lera committens a senatu hostis iudicatus est. Missi 

15 ad eum persequendum duo consules, Pensa et Hirtius, 
et Octavianus adulescens amios x et vili natus, Cae- 
saris nepos, queni ille testamento heredem reliquerat 
et nomen suuui terre iusserat. Hic est, qui postea 
Augustus est dictus et rerum potitus. Qui profecti 

20 centra Antonium tres duces vicerunt eum. Evenit 
tameu; ut vietores consules ambo xHorerentur. Quare 
tres ezercitus uni Gaesori Augusto paruerunt. 

Fugatus Antonius amisso exercitu confiigit ad H 
Lepidum, qui Caesari magister equitum fuerat et tum 

25 militum copias grandes habebat, a quo susceptus est. 
Mox Lepido operam dantf Caesar pacem cum An- 
tonio fecit et quasi vindicaturus patris sui mortem, 
a quo per testamentum fuerat adoptatus, Bomam cum 
exercita profeetus eitorsit, ut sibi vicennio anno con- 

so sulatus daretur. Senatum proscripsit^ cum Antonio 2 
ac Lepido rem publicam armìs tenere coepit. Per hos 
etiani Cicero orator occisus est multique alii nobiles. 
Interea Brutus et Cassius, interfectores Caesaris, III 



Digitized by 



46 



BUTBOH 



ìng^is beUttm moyenmt. Enuat emm per Macedo- 
nìain et Orìentem multi exercitus, quos occttpayerant. 
Profecti 8unt igitur centra eos óaesar Octavianus 

Augustus et M. Antonins: remanserat enim ad defen- 
dendaui Italiani Lepidus. Apud Philippos, Macedo- 6 

2 niae urbem, centra eos pugnaverunt. Primo proelio 
vieti siint Autonius et Gaesar^ periit tamen dui nobi- 
Utati8 Gassiiis, secondo Bratum et ìnfinitam nobiHtar 
tem, quae cum illis bellum gessexat, Tietam interfe- 

8 certoit. Ac sic inter eos divisa est res publica^ ni 10 
Augustus Hispanias, Gallias et Italiam teneret, Anto- 

4 xiius Asiam, Poiitum, Orientem. Sed in Itulia L. An- 
tonius consul bellum civile commovit, frater eius, qui 
cum Caesare contra Brutum et Cassium dimicaverat. 
Is apud Ferufiiam^ Tusciae civitatem, victus et captus 16 
est; neque occisus. 
TV Literim a Sex. Pompeio, On. Pompei Magni filio. 
ingexis beUum in Sicilia commotum est bis, qui super- 
fuerant ex partibus Bruti Gassiique^ ad eum confluen- 
tibus. Bellatum per Caesarem Augustiim Octavianum 20 
et M. Antonium adversus Sex. Pom^eium est. Pax 
postremo convenit. 

y Eo tempore M. Agrippa in Aquitaoìa rem pro- 

2 spere gessit et L. Yentidius Bassus innunpentes in 
Syriam Persas trìbus proeliis yicit. Pacomm, regie 85 
(hrodis filium, ìnterfecit eo ipso die^ quo olim Orodes, 
Persarum rex, per ducem Surenam Gnissum occiderat. 
Hic primus de Parthis iustissimum triumpiium lio- 
mae ecrit. 

VI Interim Pom]ieius pacem rupit et navali proelio 30 
victus fugiens ad Asiam interfectus est, Antonius, 
qui Asiam et Orientem tenebat^ repudiata sorore Cae- 
sarìs Augusti Octaviani Gleopatram^ reginam Aegypti, 
2 duxit uxorem. Oontia Persas etiam ipse pugnavit. 
Primis eos proeliis vicit^ regrediens tamen fame et 86 
pestilentia laboravit et, cum instarent Parthi fugienti^ 
iptìc prò vieto recessit. 



Digitized by Google 



VH 7—9 



BBEVIÀSTUM. 



Hic quoque ingens bellum civile commoyit cogente yn 

uxore Cleopatra, [regmn AegyptiJ dum cupidiiate mu- 
liebri optat etiam in urbe regnare. Victus est ab 
Augusto navali pugna clara et luiustri apud Actium, 

5 qui locus in Epiro est, ex qua fugit in Aegyptum et 
desperatis rebufi, cnm omnes ad Augustum transirent, 
ipso se interemit. Cleopatra sibi aspidem admisit et 
Teneno eins extmcta est« Aegyptus per Octavìanum 
Aagastmii imperio Romano adiecta est praepositiisque 

10 ei C. Comelius Gallus. Hunc prinium Aegyptus Ro- 
manuiii iudicem habuit. 

Ita bellÌ8 toto orbe confectis Octavianus Auprustus VIU 
Romam rediit, duodecimo anno, quam consul fuerat. 
Ex eo rem publicam per quadraginta et quattuor an- 2 

16 nos solus obtinuit. Ante enim duodeeim annis cum 
Antonio et Lepido tennerat. Ita ab inìtio prìncipa» 3 
tas eins usque ad finem qnìnquaginta et sex anni 
fuerunt. Obiit antem septuagesimo sexto anno morte 4 
communi in oppido Campaniae Atella. iiomae in 

20 campo Martio sepultus est, vir, qui non inmeri io ex 
maxima parte deo similis est putatns. Nequ»i enim 
facile ullus eo aut in bellis felicior fuit aut in pace 
moderatior. Quadraginta et quattuor annis, qnibns 
solus gessit imperium, civilissime TÌxit^ in cunctos 

25 liberalissimus^ in amicos fidissìmus, quos tantìs evexit 
honorìbus, ut paene aequaret fastigio suo. 

Nullo tempore ante eum magi8 res Romana flo- IX 
ruit. Nam exceptis civililjus bellis, in quibus invictus 
fuit. Romano adiecit imperio Aegyptum, Cantabriam, 

80 Dalmatiam saepe ante victam, sed penitus tunc sub- 
actam, Pannomam, Aquitaniam^ Blyricum, Raetiam, 
Vìndelicos et Salassos in Alpibus, omnes Ponti mari* 
timas GÌTitates, in bis nobilissimas Bospboriun et 
Panticapaeum. Yieit autem muUis proeliis Dacos. 

35 Germanorum ingentes copias cecidit, ipsos quoque 
trans Albira fluvium snmmovit, qui in Barbarico longe 
ultra Rlienum est. Hoc tamen bellum per Drusum^ 



Digitized by Google 



48 



EUTROPI 



VII 9—12 



privignum siium, admiiiistravit , sicut per Tiberium, 
privignum alterum, Pannonicum , *** quo bello XL 
captivorum mUia ex Germania trans tulit et siipra ri- 
pain il beili in Gallia conlocavit. Armeniam a Parthìs 
recepit. Obsides, quod nulli antea, Persae ei dederunt. 5 
Reddiderunt etiam signa Romana^ quae Grasso vieto 
ademerant 

X Scythae et Indi^ qnibus antea Romanorum nomen 

incognitum fuerat, munera et legatos ad eum mìse- 

2 runt. Galatia quoque sub hoc pio v lucia facta est, IC 
cum antea reixnum fuisset, primusque eam M. LoUiiis 

3 prò praetore admmistravit. Tanto autem amore etiam 
apud barbaro» i'uit, ut reges populi Romam amici iu 
Honorem eius conderent civitates^ quas Caesareas no- 
mìnarent; [sicut in Mauritania a rege luba^ et in 15 

4 Palaestìna, quae nunc urbe est clarissima]. Multi au- 
tem reges ex regnis suis venerunt, ut ei obsequeren- 
tur, et liabitu Iiumano, togati scilicet, ad \eiiiculum 

ò vel equum i| sius cucurrerunt. Moriens Divus appel- 
latns. Reni publicam beatissimam Tiberio successori 20 
reliquit, qui privignus ei^ mox gener, postremo adop- 
tione filius fuerat. 

XI Sed Tiberius ingenti socordia imperìum gessit, 
gravi crudelitate^ scelesta avaritia, turpi libidine. Nam 
nusquam ipso pugnavit, bella per legatos gessit suos. 26 

2 Quosdam reges ad se per blandi tias evocatos num- 
quam remisit^ in qnibus Archelaum Cappadocem, cuius 
etiam rcginim iu provinciae formam redegit et maxi- 
mam civitatem appellari nomine suo iussit^ quae nunc 

3 Caesarea dicitur, cum Mazaca antea vocaretur. Hic 30 
tertio et vìcesimo imperii amio^ aetatìs septuagesimo 
octavo^ ingenti omnium gaudio mortuus est in Cam- 
pania. 

XII Successit ei C. Caesar, cognomeiito Caligula, Drusi, 
privigni Augusti, et ipsius Tiberi nepos, sceleratissi- 35 
mus ac funestissimus et qui etiam ^liberi dedecora 

2 purgaverit. Belium contra Germauos suscepit et in- 



Digitized by Google 



Yn 18—14 BBEVIABIUM. 49 

gressus SueTÌam nìliìl streniie fecit. Stupra sororìbas S 

intulìt, ex mia etiam fìliam agnovit. Cum adversum 4 
cunctos ingenti avaritia, libidine, crudelitate saeviret, 
interfectus in Palatio est anno aetatis vicesimo nono, 
6 ìmperii terbio, mense decimo dieque oetavo. 

Post bunc Claudius fuit^ patruus Galigulae, Drusi^ xin 
qui apud Mogontiacum moniimentum babet, filius^ 
[euìus et Galìgula nepos eratj. Hic medie ìmperaTÌt; 
milita gerens tranquille atque moderate, quaed^ ora- 
lo deliter et insulse. Brittanis intulit bellum, quam 2 
nullus Romtinorum post C. Caesarem attigerat, eaque 
devieta per Cn. Sentium et A. Plautium, inlustres ac 
nobiles viros, triumphum celebrem egit. Quasdam in- 3 
sulas etiam ultra Bhttauias in Oceano positas im- 
16 perio Bomano addidit^ quae appellantur Orcbades, fìlio 
autem suo Brittaniciiiomen inposuit TamcÌYÌlisautem 4 
circa quosdam amicos eztìtìt, ut etiam Plautìum, no- 
bilem virum, qui expeditione Brittauica multa egregie 
fecerat, triumpbantem ipse prosequeretur et conscen- 
20 denti Capitolium laevus incederet. Is vixit annos iv 5 
et LX, imperavit xiv. Post mortem consecratus est 
Divusque appellatus. 

Successit huic Nero, Galigulae. ayunculo suo, simil- XIV 
limus, qui RomaQum ìmpenum et deforma^ìt et mi- 
26 uuit, inusitatae loxuriae sumptuumque, ut qui ezemplo 
0. Galigulae [in] calidìs et fngidis l|ffflB^^r^t^3^entis, 
retìbus aureis piscaretur, quae blatjbini^ ^i)ifibi(^y ^ira- 
hebat. Infinitam senatus partem ' ''^ ^ 
nibus bostis fuit. Ad postremi 
80 prostituit, ut et saltaret et cai:j 
roedico babitu yel tragico. Pari 
fratre, uxore, sorore, matre interfl 
iucendit; ut spectaculi eius ima^ 
olìm Troia capta arserat. In re 
65 ausus Brittaniam paene amisit. 

nobilissima oppida capta illic atque eversa sunt. Ar- 
meniam Parthi sustulerunt legionesque Romanas sub 

Emraoviiri. 4 




Digitized by Google 



&0 



SUTROPI 



vn u— 17 



5 ìugam miserunt. Duae tamen sub eo proYinciae fac- 
tae sunt, Pontus Polemoniacus concedente xege Fole- 
mone et Àlpes Gottiae Gottìo rege defimcto. 

XV Per haec Romano orbi execrabilis ab omnibus si- 

mul destitutus est et a senatu liostis iudicatus; cum 5 
quaereretur ad poenam, quae poena erat talis, ut uu- 
dns per piiblicum ductus fiirca capiti eius inserta vir- 
gìs usque ad mortem caederetur atque ita praecipita- 
retur a saxo, e Palatio fiigit et in suburbano se 
liberti sui, quod inter Salariam et Nomentanam viam to 

2 ad quortum urbis mìliarium est, interfectt. Is aedi- 
ficavit Bomae thermas, quae onte Neronianae dictae 

3 nunc Alexandrianae appellantur. Obiit tricesimo et 
altero aetatis anno, imperii quarto decimo, atque in 
eo omnis Augusti familia consumpta est. 15 

XVI Huic Berv. Galba successit, antiquissimae nobili- 
tatis senator, cum septuagesimum et tertium annum 
ageret aetatis, ab Hispanis et Gallis imperator electus, 

2 moz ab universo exercitu libenter acceptus. Nam 
privata eius vita insignis fuerat mìUtaribus et civilibus 20 
rebus. Saepe consul, saepe prò consule, frequenter 
dux in gravissimis bellis. Huius breve imperi um foit 

et quod bona haberet exordia, nisi ad severitatem pro- 

3 pensior videretur. Insidiis tamen Othonis occisus est 
impeiii mense septimo. lugulatus in foro Bomae se- 26 
pultusque in hortis suis, qui sunt Aurelia via non 
lolite ab urbe Boma. 

XYK Otho oceiso Oalba ìnvasit imperium, materno 
genere nobiKor quam paterno, neutro tamen obscuro. 

2 In privata vita mollis et Neroni familiaris, in imperio 30 

3 documentum sui non potuit estendere. Nam cum 
isdem temporibu.^ , quibus Otbo Galbam occiderat, 
etiam Yitellius factus esset a Germanicìams exerciti- 
bus imperator, bello contra eum suscepto cum 
apud Betriacum in Italia levi proelio victus esset^ 85 
ìngentes tamen copias ad bellum haberet, sponte ae- 
mei occidit. Petentibus militibus, ne tam dito 



Digitized by Google 



Yn 17—19 



BBEVIÀBIUM. 



51 



belli desperaret eTentu, cimi tanti se non esse dizisset, 

at propter eum bellnm civile moveretur, voluntaria 
morte obiit tricesimo et octavo aetatis anno, noiiage- 
simo et quinto imperii die. 

5 Dein Yitellins imperio potitiis est, familia hono- XYin 
rata magis quam nobili. Nam pater eius non admo- 
dum clare natus tres tamen ordinorios gesserai con- 
sulatus. Bìc cum multo dedecore imperaTÌt et grayi 2 
saevìtia notabìlis, praecipue ìngluTÌe et Toracitate^ 

10 quippe cum de die saepe quarto yel qtdnto feratnr 
epulatus. Notissima certe cena memoriae mandata 3 
est, quam ei Vitellius frater exhibuit^ in qua super 
ceteros siniiptus duo milia piscium, septem avium ad- 
posita traduntur. Hic cum Neroni similis esse vellet 4 

15 atque id adeo prae se ferret, ut etiam exeqoias Nero- 
nis^ quae humiliter sepultae fuerant, honoraret, a 
Yespasiani ducibus occisus est interfecto prins [in 
urbe] Sabino^ Vespasiani imperatorie fratre^ quem cum 
GapitoUo incenditi Interfectas autem est magno de- 

20 decore: tractus per urbem Romam pnblice , nudus, 5 
erecto coma capite et subiecto ad menti nu gladio, ster- 
core in vultum et pectus ab omnibus obviis adpetitus^ 
postremo iugulatus et in Tiberim deiectus etiam com- 
muni caruit sepultura. Periit autem aetatis amio G 

26 septimo et quinquagesimo, imperli mense octayo et 
die uno. 

Yespasianus buie successiti &etus apud Palaesti- ttx 

nam imperator, princeps obscure quidem natus, sed 
optimis conparandus, privata vita inlustris, ut qui a 

30 Claudio in Germaniam et demde in Brittaiiiam missus 
tricies et bis cum hoste conflixerit, duas vaiidissimas 
gentes, yigintì oppida, insulam Yectam, Brittaniae 
prozìmam, imperio Romano adiecerit. Bomae se in 2 
imperio moderatissime gessit. Pecuniae tantum ayi- 

B5 dior fuity ita tammy ut eam nuUi iniuste auferret 
Quam cum omni diligentiae provisione colligeret, 
tamen studiosissime largiebatur, praecipue uidigenti- 

4* 



Digitized by Google 



52 



EUTBOPI 



VH 19— M 



bus. Nec facile ante eum cmnsquam prineipis Tel 

maior est liberalitas comperta, vel iustior. Placidis- 
simae lenitatis, ut qui maiestatis quoque contra se 

3 reos non facile puiiiret ultra exilii poenam. Sub hoc 
ludaea Romano accessit imperio et Hierosolyma^ quae 6 

4 fuit urbs nobilissima Palaestinae. Achaiani; Lyciam, 
Rhodum^ Byzantium^ Samum ^ quae liberae ante id 
tempus fuerant; item Thraciam^ GUieiam^ Commagenen, 
qoae sab regibus amieis egerant^ in proTÌncìimmL for- 
mam redegit. IO 

XX Offensarum et iuimicitiarum inmemor fuit^ convicia 
a causidicis et philosophis iu se dieta leiiiter tulit, 
diligens taineu coercitor disciplinae militaris. Hic cum 

2 fìlio Tito de Uierosoljrmis triumphavit. Per haec cum 
senatui; populo^ postremo cunctis amabilis ac iucun- 15 
dus esset^ profluvio yentris extìnctuB est in villa pro- 
pria circa Sabìnos, annum agens aetatis sexagesimum 
nonum, ìmperìi nonnm et diem septimum, atque inter 

3 Divos relatus est. Geiiitiiram filiorum ita cognitam ! 
habuit, ut^ cum miiltae contra eum coi^iurationes fie- 20 
rent^ quas patefactas iiiLj;eiiii dissimulatioue coiiteoipsit, 

in senatu dixerit aut iiiios aihi successuros, aut ne- 
mìnem. 

yyr Huìc Titus fiKus successiti qui et ipse Yespasianus 

est dictus^ Tir omnium virtutum genere mirabiJis adeo^ 26 < 
ut amor et deUciae humani generis diceretnr^ facun- 

dissimus, bellicosissimus , moderatissimus. Causas 
'Latine egit, poi. mata et tragoedias Graece conposuit. . 

2 In oppi! «:nR ti Oli e Hierosolymorum sub p atre militans 
duodecim propugnatores duodecim sagittarum confixit 30 , 
ictibus. fiomae tantae civilitatis in imperio fuit, ut 
nullum omnino pnnicrit^ convictos adyersum se con- 
iurationis dimiserit vel in eadem famìHaritate ^ qua 

3 antea, habuerit. Facilitatis et liberalitatis tantae foit, 
ut, cum nulli quicquam negaret et ab amicis repre- 35 
henderetur, lesponderit nullum tristem debere ab im- 
peratore discedere, praeterea cum quadam die in ceiia 



Digitized by Google 



VII 21—23 



BREVIABIUM. 



53 



recorJatus fuisset uihil se jllo die cuiquam praestì- 
tisse, dixerit: * Amici, iiudie diern perdidi'. Hic Romae 4 
amphitheatrum aedificavit et quinque iiiilia ferarum in 
dedicatioue eius occidit. Per haec inusitato favore di- 
5 lectus morbo periit in ea, qua pater, villa post bien- 
idum et menses ceto, dies vigìnti, quam ìmperator 
erat factos, aetatìs anno altero et quadragesimo. Tan- 2 
tus luctus eo mortuo publicus fiut, ut omnes tamquam 
in propria doluerint orbitate. Senatus obitu ipsius 
10 circa vesperam nmitiato iiocte inrupit in curiam et 
tantas ei mortuo laudes gratiasque congessit, qnantas 
nec vivo umquam egerat nec praesenti. Inter Djltos 
relatus est. 

Domitianus mox accepit imperium, frater ipsius xxiij 
16 iunior^ Neronì aut Caligulae aut Tiberio sìmilior quam 
patri Tel fratri suo. Primis tamen annis moderatus 

in imperio fuit, mox ad ingentia vitia progressus libi- 
dinis, iracimdiae, crudelitatij^^ avari tiae tantum in se 
odii concitavit, ut merita et patris et fratris aboleret. 

20 Interfecit nobilissimos e senatu. Dominum se et 2 
deum primus appellari iussit. Nullam sibi nisi au- 
ream et argenteam statuam in Capitolio passus est 
poni. Gonsobrinos suos interfecit; Superbia quoque 3 
in eo execrabiUs fuit. Expeditiones quattuor habuit^ 4 

26 unam adversum Sarmatas, alteram adversum Gattos^ 
duas adversum Dacos. De Dacis Cattisque duplicem 
triumplium egit, de Sarmatis solam lauream usurpa- 
vit. Multas tamen calamitates isdem bellis passus 
est; nam in Sarmatia legio eius cum duce interfecta 

ao est et a Dacis Oppius Sabinus consularis et Gomelius 
FuscuS; praefectus praetorio, cum magnis ezercitìibus 
occìsi sunt. Bomae quoque multa opera fecit, in bis 5 
Gapitolium et Forum Traositorium, Divorum Porti- 
cus, Isium ac Serapium et Stadium. Verum cum ob 6 

35 scelera universis exosus esse coepisset, interfectus 
est suorum coniuratione in Palatio anno aetatis qua- 
dragesimo quinto, imperii quinto decimo. Funus eius 



Digitized by Google 



54 BUTOOPi vn 88. vm i— s 

cum ingenti dedecore per yespìlloneB eiportatani et 

ignobiliter est sepultum. 



LIBER OOTAVUS. 



1 Anno octingentesimo et quinquagesimo ab urbe 

condita^ Vetere et Valente consulibus res publica ad 5 
prospemmum statura rediit bonis principibus ingenti 
felicitate commissa. Domitiano enim, exitiabili ty- 
ranno, Nerva successit, vir in privata vita modera- 
tus et strenuus, nobilitatis mediae. Qui senex admo- 
dum operam dante Petronio Secundo^ praefecto prae- io 
torio, iteiii ParthenìO; iuterfectore Doxnitiaiii^ imperaior 
èsf lactus; aequiBsimum se et ciyìUssimuni praebuit. 

2 Rei publicae divina provisione consuluìt Traianum 
acloptando. Mortiius est Romae post annum et quat- 
tuor menses impeiii sui ac dies octo, aetatis septua- 16 
gesimo et altero anno, atque inter Divos relatus est. 

n Successit ei Ulpius Crinitus Traiauus, natus Itali- 
cae in Hispanìar, fatnilia antiqua magis quam clara. 
Nam pater eius primum consul f uit* Imperator autem 
apud Agrìppinam in Galliis factus est Bem publi- 20 
cam ita admìnistrayit^ ut omnibus principibus merito 

2 praeferatiir, inusitalae civilitatis et fortitadinis. Ro- 
mani imperii, quod post Augustum defensnm ma|sris 
fuerat quam nobili ter ampliatum, fines louge lateque 
difPudit. Urbes trans Rlienum in Germania reparavit. 25 
Daciam Decibalo vieto subegit provincia trans Danu- 
bium faeta in bis agris, quos nune Taifali, Victoali 
et Tervin^ habent Ea provincia dedes centena ndlia 
passuum in circuitu tenuìt. 
m Armenìam , quam occupaverant Partii , recepit 30 
Parthorjia&iri occiso, qui eam tenebat. Albanis regem 
dedit. Hiberorum regem et Sauromatarum et Bos- 



BSBYEABIDM. 



55 



phorauonun et Arabum et Osdro^onim et Golcho- 
rum in fidem accepit. Carduenos, Morcomedos oe- 

cupavit et Anthemiisiam , magnam Persidis regionem, 
Seleuciam, Ctesipliuntem, Babylonem; Messenios vicit 
6 ac tenuit. Usque ad Indiae fines et mare Rubrum 2 
accessit atque ibi tres provincias fecit, Àrmeniam^ 
Assjiiam^ Mesopotamiam , emù bis gentibuS; quae 
Madenam attiagunt. Arabiam postea in provinciae 
formam redegit. In mari Bubro elasaem instìtuit^ ut 

10 per eam Indiae fines Tastaret. 

Gloriam tamen x^ilitarem eivilitate et moderatione IV 
superavit, Romae et per provincias aequalem se om- 
nibus exliibens, amicos salutandi causa frequentans 
vel aegrotantes vel cum festos dies babuissent, cou- 

15 Yivia cum isdem indiscreta yicissim habens, saepe in 
velli ciilis eonun sedens^ nullum senatorum laedens, 
nibU imnstum ad augendum fiscum agens, Uberalis in 
cunctoS; publice priyatimque ditsns onmes et bonori- 
bus angens, quos vel mediocri fiamìlìaritate cognoris- 

20 set, pm' orbem terrarum aedificans multa, inmuBitates 
civitatibus tribuens, nihil non tranquillum et placidum 
agens, adeo ut omni eius aetate iinus sonator damna- 
tus sit atque is tamen per senatum ignorante Traiano. 
Ob baec per orbem terrarum deo proximus nihil non 

25 venerationis meruit et vivus et mortuius. 

Inter alia dieta hoc ipsins fertur egregium. Ami- Y 
cis enim culpantibns^ quod niminm circa omnes com- 
munis esset, respondit talem se imperatorem esse 
privatis, quales esse sibi imperatores privatus optas- 

30 set. Post ingentem ipritiir gloriam belli domique 2 
quaesitam e Perside rediens apud Seleuciam Isauriae 
profluvio ventri» extinctus est Obiit autem aetatis 
anno sexagesimo tertio^ mense nono, die quarto, im- 
perii nono decimo, mense sexto, die qidnto decimo. 

85 Inter Divos relatus est solusque omnium intra nrbem 
sepiiltns est. Ossa coniata in nmam auream in foro, 
quod aedifìcavit, sub coluniiia posita sunt, cuius alti* 



Digitized by Google 



56 



EUTBOPI 



Vm 6—8 



3 tudo oxLiv pedes habet. Huius tantum memorìae 
delatam est, ut asque ad nostrani aetatem non aJiter 
in senatu principibus addametur; nìsi Telicior Augusto, 
melior Traiano'. Adeo in eo gloria bonitatis obtinoit, 

ut vel adsentaiitibus vel vere lauclantibus occasionem 5 
magnificenti ssimi praestet exempli. 

VI Defuncto Traiano Aelius Hadrianus creatili? est 
princeps^ sine aliqua quidam voluntate Traiani^ sed 
operam dante Plotina, Traiani nxore; nam emn Trar 
ianns, quamquam consobrinae suae filìum, yivus nolu- 10 
«rat adontare. Natus et ipse Italicae in Hispania. 

2 Qui Traiani gloiìae invidens statim proyinciaa tres 
reliquit^ quas Traianus addiderat^ et de Assyria, Meso- 
potamia, Armenia revpcavit exercitus ac finem imperii 
esse voliiit Euphraten. Idem de Dacia facere cona- 16 
tum amici deterruerunt, ne multi cives Romani bar- 
baris traderentur, propterea quia Traianus irìcta Dacia 
ex toto orbe Romano infinitas eo copias bominum 
transtcderat ad agros et urbes colendas. Dacia enim 
diuturno bello Decibali yiris fuerat ezhausta. so 

VII Pacem tamen omni imperii sui tempore habuit, 

2 semel tantum per praesidem dimicavit. Orbem Roma- 
num circumiit; multa aedificavit. Facundissimus La- 
tino sermone, Graeco eruditissimi! s fuit. Non magnam 
clementiae gloriam habuit, diligentissimus tamen circa 26 

3 aerarium et mìlitum disciplinam. Obiit in Oampania 
maior sezagenarìo^ impeiìì anno vicesimo primo^ mense 
decimo^ die yicesimo nono. Senatus ei tnbuere noluit 
diYÌnos Honores, tam^ cum successor ipsius T. Au- 
relius Antoninus Fulvius hoc vehementer exigeret, etsi 30 
universi senatores palam resisterent, tandem obtinuit. 

vm Ergro Hadriano successit T. Antoninus Fulvius 
Boionius^ idem etiam Pius nominatus, genere claro^ 
sed non admodum vetere^ 7Ìr insignis et qui merito 
Numae Pompilio conferatur^ ita ut Romulo Traianus 85 
2 acquetar. Yixit ingenti honestate prìvatus^ maiore in 
imperio^ nulli acerbus^ cunctis benignus^ in re militari 



Digitized by Google 



vm 8—10 



BBEVIABIDM. 



67 



moderata gloria ^ defendere magis proTÌneìas quam 
amplificare etudens, TÌros aeqmssimos ad admimstran- 
dam rem publicam quaerens^ bonis honorem habens, 

inprobos sine aliqua acerbitate detestans, legibus ami- 
5 cis venerabilis non niinus quam terribilis, adeo ut 
barbarorum plurimae nationes tlepuaitis armis ad e uni 
controversias suas litesque deferrent senteutiaeque 
parerent. Hic ante imperìom ditissìmus opes qnidem 3 
omnes suas stipendiis militum et circa amìcos libera- 
lo lìtatibos mìnuit, veram aerarinm opnlentom reli- 
qnit. Pins propter dementiam dictas est. Obiit 4 
apud Lorium, villam suam^ miliario ab urbe duode- 
cimu , vitae anno septuagesimo tertio , imperii vice- 
simo tertio, atque inter Divos relatus est et merito 
16 consecratus. 

Post buuc imperarit M. Antoninus VeruS; band IX 
dubie nobilissimos, quippe cmn eius orìgo patema a 
Numa Pompilio, materna a Solentino rege penderei^ 
et cum eo L. Annins Antoninns Yeras. Tomque prìmnm 2 
20 Romana ree publica duobus aequo iure imperìum àdmi- 
nistrantibus paruit^ cum u^que ad eos singulos semper 
habuisset Aus^istos. Hi et genere inter se coniuncti X 
faerunt et adiinitate. Nani Verus Annius Antoninus 
M. Antonini £liam in matrimonium babuit, M. autem 
26 Antoninus gener Antonini Pii fuit per uxorem Graie- 
rìam Faiistinam imùorem, consobrinam suam. Hi 2 
bellum contra Parthos gesseront, qui post victoiìam 
Traìanì tum primnm rebellayerant. Veras Antoninns 
ad id profectus est. Qui Antiochiae et circa Arme- 
30 niam agens multa per duces suos et ingentia patravit. 
Seleuciam, Assyriae urbem uobilissimam, cum quadrin- 
gentis inilibus bominum cepit; Parthicmn triumphum 
revexit. Cum fratre eodemque socero triumpbavit. 3 
Obiit tamen in Yenetia^ cmn a Concordia civitate 
S6 Altinum profidsceretor et cum fratre in yehiculo se; 
deret, subito sanguine ictus, casu morbi, quem Graeci 
apoplezin Yocani Vir ingenii parmn civilis^ reverentia 4 



Digitized by Google 



58 EUTROFI vm 10—13 

tam<«i fratria idlùl «nq»un atrox ausus. Orna ob- 
isset imdecimo imperìi ssmo, Inter deos relatus est. 

XI Post eum M. Antoninus solus rem pablicam tenuità 

vir, quem niiran fiicilius quis quam laudare possit. 
A principio vitae tranquillissimus, adeo ut ex infantia 5 
quoque vultum iiec ex gaudio nec ex maerore mnta- 
verit. Philosophiae deditus btoicae, ipse etiam non 
solum vitae moribus, sed etiam eraditione philosopkos. 
2 Tantae admirationis adhue iuTems^ ut etim auecesso- 
rem parayerit Hadrianus relinquere^ adoptato iamen io 
Antomno Fio generum ei idcirco esse yoluerit^ ut hoc 
ordine ad imperium perveniret. 

XII Insti tutus est ad philosophiam per Apollonium 
ChalcedoTiium, ad scientiani litterarum Graecariim per 
Sextum Chaerouensem, Plutarclii nepotem, Latinas au- 15 
tem eum litteraa Fronte, orator nobiUssimus, docuit. 
Hic cum omnibus Romae aequo iure egìt^ ad nullam 
insolentiam elatus est imperìi fastigio; liberalitatis 

2prompt issimae. Proyineias ingenti beni^tate et mo- 
deratione tractavit. Centra G^rmanos eo principe res so 
foliciter gesiae sunt. iieliuru ipse unum gessit Mar- 
comannicum , sed quantum nulla memoria fuit, adeo 
ut Punicis conferatur. Nam eo gravius est factum^ 
quod universi exercitus Eomani perieraut. Sub hoc 
enim tantus casus pestilentiae fuit. ut post victoriam 25 
Persicam Bomae ac per Itaiiam provìnciasque maxima 
hominum paxs, mifitom omnes fere eopiBe languore 
defecerint. 

Sni Ingenti ergo labore et mocleratione, cum apud Car- 
nuutuin iugi triennio perseverasset, bellum Marcoman- 30 
nicum confecit, quod cum bis Quadi, Vandali, Sar- 
matae, Suevi atque omiiis barbaria commoverat, multa 
hominum miiia interfecit, ac Pannoniis servitio libera- 
tis Romae rursus cum Commodo Antomno, fìlio suo, 
2 quem ìam Oaesarem fecerat, trìumphavit. Ad huius 86 
beUi sumptum cum aerano exhausto largitiones nul- 
las haberet neque indicere provincialibus aut senatni 



Digitized by Google 



\m 13—17 



BREVIATtlUM. 



59 



aliquid vellet^ instrumentum regii cultus facta in foro 
Divi Traiani sectione ^distraxit, vasa aurea, pocula 
crystallina et murrina, uxoriam ac suara sericam et 
auream vestem, multa ornamenta gemmarum. Ac per 
& duos contmuos meoBes ea venditio habita est multum- 
qiie aurì redactum. Post TÌctoriam tamen emptoiibus 
pretia restitait, qui reddere conparata yoluenmt; mole- 
stus nuUi foit^ qui maluìt semel empta retinere. 

EBc permisit riris clarioribus, ut convivia eodem XIV 

10 ctdtu quo ipse et ministris similibus exhiberent. In 
editione munerum post victoriam adeo magnificus fuit, 
ut centum simul leones exhibuisse tradatur. Cum 2 
igitur fortunatam rem publicam et Tirtute et man- 
suetudine reddidisset; obiit xviii imperii anno^ vitae 

15 Lxi; $t omnibus certatìm adnitentibus ìnter Dìyos 
relatus est. 

Huius suecessor L. Antoninus Gommodus nihil XV 

paternum liabuit, nisi quod coiitra Germanos feliciter 
et ipse pugnavit. Septembrem mensem ad nomea 

20 suum transferre conatus est, ut Commodus diceretur. 
Sed luxuria et obsceuitate depravatus gladiatoriis ar- 
mis saepissime in ludo, deinceps etiam in ampbitheatro 
cum huiusmodi hominibus dimicayit. Obiit morte 
subita atque adeo^ ut strangolatus Tel veneno inter* 

86 fectus putaretur^ cum annis xn post patrem et yin 
mensibus imperasset, tanta execratione omnium, ut 
hostis liumani generis etiam mortuus iudicaretur. 

Huic successit Pertinax, grandaerus iam et qui XVI 
septuagenariam attigisset aetatem, praeiecluram urbi 

30 tum £^ens^ ex seuatus consulto imperare iussus. Ceto- 
gesimo die imperii praetorianorum militum seditione 
et luliani scelere occisus est. 

Post eum SaMuB lulianus rem publicam invasiti yir 
nobilis et iure perìtìssimus, nepos oalyi luliani^ qui sub 

35 Divo Hadriano perpetuum conposuit edictnm. Victus 
est a Severo apud Muhàum poiitem^ interfectus in Pala- 
tio. Yixit mensibus septein,postquam coeperat imperare. 



Digitized by Google 



60 



EUTROPI 



vni 18— 20 



XVm Hinc imperii Romani admiiiistrationem Septimius 
Severus accepit, oiiuudus ex Africa, provincia Tripo- 
litaua, oppitio Lepti. Solus omni memoria et ante et 

2 postea ex Africa imperator fuit. Hic primiim fisci 
advocatus^ mox militaris thbimus, per multa deinde 6 
et varia officia atque honores usque ad admimstratio- 

8 nem totìus* rei publicae yenit. Pertinaeem se appel- 
lali voluìt in honorem eins Pertinacifi^ qui a loliauo 

4 fuerat occisus. Parcus admodum fciit^ natura saeTUS. 
Bella mixlta et feliciter gessit. Pesceimium Nigrum, io 
qui in Aegypto et Syria rebellaverat , apud Cyzicum 
interfecit. Partlios vicit et Arabas int( riores et Adia- 
benos. Arabas eo usque superavit, ut etiam provili- 
ciam ibi faceret. Idcirco Parthicus, Arabicus, Adia- 
benicus dictus est. Multa toto orbe Romano reg^vit. 15 
Sub eo etiam Glodius Albìnus^ qui in occidendo Per- 
tinace socius fuerat luliano, Gaesarem se in Gallia 
fecit, victusque apud Lugdunum est interfectus. 
yiy Severus tamen praeter bellicam gloriam etiam civi- 
libus studiis clanis fuit et litteris doctus, philosophiae 20 
scieutiam ad plenum adeptus. Novissimum bellum in 
Brittania habuit^ utque receptas provincias omni se- 
cuiitate munirete valium per cxxxii passuum milia a 
mari ad mare deduxit. Decessìt Eboraci admodum 
senex. imperli anno sesto decimo, mense tertio« Divus 85 

2 appeliatus est. Nam filios duos sucoessores reEquit, 
Bassianum et Getam, sed Bassiano Antonini nomen 
a senatu voluit inponi. Itaque dictus est M. Aurelius 
Anton in US Bassianus patrique successit. Nam Geta 
bostis publicus iudicatus confestim periit. 30 
XX M. igitur Aurelius Antoninus Bassianus, idemque 
Oaracalla, morum fere patemorum fuit, paulo asperior 
et mìnax. Opus Bomae egregium fecit lavacri ^ quae 
Hh&rmae Antoninianae appellantur, nihil praeterea me- 
morabile. Inpatientis libidinis , qui novercam suam 35 

2 luiiam uxorem duxerit. Defunctus est in Osdroena 
apud Edessam moliens adversum Parthos expeditio- 



Digitized by Google 



Ym 20— ss. IX 1 



BBBYIÀBIDM. 



61 



nem anno iìnperii sexto, mense secundo^ yìx egressiui 
qua4]ragesimum iertium ammnL Fìiuere publico elar 

tus est. 

Deinde Opilius Macrinus, (|liì praefectus praetorio yyt 
6 erat, cum fìlio Diadumeno facti imperatores nìhil me- 
morabile ex temporis brevitate gesserunt. ISam im- 
perìum eorum duuin meusaum et unius anni fuit 
Seditìone miUtarì ambo paxiter occisi sunt. 

Creatus est post bos M. Aurelius Antonmus, Hio xyn 

10 Antonini Garacsdlae fifius pntabator^ sacerdos antem 
Heliogabali templi erat. Is cum Romam ingenti et 
militum et senatus expectatione venisset, probris se 
omnibus contaminavit. Inpudicissime et obscenissime 
vixit^ bienni eque post et octo mensibus tumultu inter- 

15 fectus est militari et cum eo mater Sjmiasera. 

Successit buie Aurelius Alexander^ ab exercitu ncicm 
Gaesar^ a senatu Augustus nominafeus, inyenìs admo- 
dum^ suseeptoque adyersus Persas bello Xerxen, eorum 
regem, gloriosissime yicit. Militarem disciplinam se- 

20 verissime rexit. Quasdam tumultuantes legiones in- 
tegras exauctoravit. Adsessorem babuit vel scriiiii 
magistrum Ulpianum, iuris conditorem. Romae quo- 
que favorabilis Mi Peiiit in Gallia militari tumultu 
tertio decimo imperii anno et die nono. In Mamae- 

26 am, matrem soam, unice pius. 



LIBER NONUS. 



Post hunc Maximinus ex ooipore militari prìmus I 
ad imperium accessit sola militum yoluntate^ cum nulla 
senatus intercessisset auctoiitas neque ipse senator 
30 esset. Is bello adyersus Oermanos felieìter gesto cum 

a militibus iinperator esset appellatus, a Pupieno Aqui- 
leiae occisua est deserentibus eum militibus suis cum 



Digitized by Google 



62 



EUTBOPI 



IX 1—5 



fìlio adlitic pnero^ cum quo imperaverat trienxdo ei 
paucis diebus. 

n Fostea tres simul Augastì fiienmt^ Pupìenus, Bal- 
binusy Gordianus^ duo superìores obscuxissimo jeenere, 
(Jordiairas nobilis, quippe cuius pater^ senior Gordia- 6 
nus, consensu mìHtum, cum proeonaulatam Àfricae ge- 
reret, Maximino imperante princeps fuisset electus. 

2 Itaque cum Romam venissent^ Balbinus et Pupienus 
in Palatio interfecti sunt, soli Gordiano imperium re- 
aerratam. Gordianus admodum puer cmn Tranquìl- 10 
linam Romae duxisset uxorem^ lanum G^mìnnm ape- 
mit et ad Orientem profectos Parthis bellum ìntulit, 
qui iam molìebantur erompere. Quod qtddem feliciier 

3 gessit proeliisqne ingeniibns Persas adflixit. Bediens 
liand longe a ILomanis iimbus interfectus est fraude 15 
Philippi, qui post eum impera vii Miles ei tumulum 
vicesimo miliario a Circesio, quod castrum uunc Ro- 
manorum est Euphratae ìnminena, aediiìcavit, exequias 
Bomam revexit, ipsum Diyum appelIaTÌt. 

ni Philippi duo^ filius ac pater^ Gordiano ocdso im- 20 

{^eiimn inyasenmt atqne exercitu incolmnì reducto ad 
taliam ex Syria profectì simt. Hìs imperantibns mil- 
lesimus amius Romae urbis ingeiiti ludorum apparatu 
spectaculorumque celebratus est. Ambo deinde ab 
exercitu interfecti sunt, senior Pbilippii.s Yeroiuie, Ro- 25 
mae iunior. Annis quiuque imperaYerunt; inter Dìyos 
tamen relati sunt. 
IV Post bos Decius e Pannonia inferiore Budaliae 
natus impeiiiuQ sompsit. Bellum civile; quod in Gal- 
Ila motum fiierat, oppressit. FiUum sunm Caesarem 80 
fecit. Romae lavacrum aedificavit. Cum imperassent 
bieimio ipse et filius, uterque in Barbarico interfecti 
sunt. Senior meruit inter Divos referri, 
y MoY imperatores creati sunt Gallus Hostilianus et 
Galli mius Volusianus. Sub bis Aemilianus in Moe- 35 
sia res novas molitus est; ad quem opprimendum cum 
ambo profecti essente Interamnae interfecti sunt non 



Digitized by Google 



IX 6—9 



BREVIABIUM. 



63 



conpleto biennio. Nihil omnino clamm gessenmt. 
Sola pestìlentia et morbi» atque aegritudinibns notos 
eorom prmcipatiis fuit. Aenulianug obscnrissime na- TI 

tus obscuiius impenivit ac tertio mense extinctus est. 
5 Hinc Licinius Valerianus in Raetia et Norico * VII 
ageus ab exercitu imperator et mox Augnstus est 
factus. Gallieuus quoque Eomae a senatu Caesar est 
appellatos. Horam imperium Romano nomini perni- 
ciosum et paene exitiabile fuit vel infelicitate plin- 
to cipum yel i^nayia. Germani Bavennam nsqne vene» 
nmt. Valenanas in Mesopotamìà bellum gerens a 
Sapore, Persarum rege, superatus est, mox etiam captus 
apud Parthos ignobili servitnte consenuit. 

Gallienus cnm adnlescens factus easet Augustus, Vili 
15 imperium primum felici ter, mox commode, ad ulti- 
mum perniciose gessit. Nam iuvenis in Gallìa et 
lUyrico multa strenne fecit occiso apud Mnrsam In- 
gennOy qui pnrpnram snmpserat, et f Trebellìano. 
Diu placìdos et quìetus, mox in omnem lasciviam dish 
20 solutus, tenendae rei publicae habenas probrosa i<j;na- 
via et desperatione laxavit. Alamaiiui vastatis Gialliis 2 
in Italiam penetraverunt. Dacia, 4uae a Traiano ultra 
Danubium fuerat adiecta, tum aiuissa, Graecia, Mace- 
donia, Pontus. Asia Tastata est per GothoS| Pannouia 
26 a Sarmatis Qnadisqne populata est, Germani usque 
ad Hispanias penetxiiTenmt et civitatem nobìlem Tai^ 
raconem ezpngnayenmt^ Parthi Mesopotamia occupata 
Syriam sibi coeperant Tindicare. 

lam desperatis rebus et deleto paenc imperio Ro- IX 
80 mano Postumus in Gallia, obscnrissime natus, pur- 
puram sumpsit et per armos decem ita imperavit, ut 
consumptas paene provincias ingenti virtute et mode- 
ratione reparaverit. Qui seditione militum interfectus 
est; quod Mogontiacnm dvitatem, qnae adversus enm 
36 rebellayerat Laeliano rea noyas moUente^ diripiendam 
militibus tradere nolnisset. Post enm Marina, vilissi- 2 
jiius opifex, purpuram accepit et secando die inter- 



Digitized by Google 



64 



EUTROFI 



IX 9^18 



3 fectoB est. Vietoiìnus postea Gallìaniiii aecepìt ìm- 
penum-^ yir slr^iussmius, sed cum niniiae Iifoidinis 

esset et matrimonia aliena cojTumperet, A;^ri])pinae 
occisus est actuario quodam dolum maciullante, im- 
perii sui anno secando. 5 

X Huie snccessit Tetricus senator, qni Aqnitamam 
honore praesidis administrans absens a militibufi im* 
perator electns est et apud Burdigalam purpuram 
sumpsit. Seditìones multaci mìlitam pertulit. Sed 
dum haec in Grallia genmtur^ in Oriente per Odenar io 
thum Persae vieti sunt. Defensa Syria, recepta Meso- 
potamia iisque ad Ctesiphontem Odenathus penetravit. 
XI Ita Galfieno rem publicam deserente Romanum 
imperium in Occidente per Postumum, £er Odenathum 
in Oriente servatum est. Gallienus interea Mediolani 16 
cum Yaleriano firatre occisus est imperii anno nono, 
Glaudiusque ei saccessit a mìlìtibus electus, a senatu* 

2 appellatus Augustus. Bic Oothos Illyriciim Macedo- 
nìamqne yastsoLtes ingenti proeKo vicit. Pareus vir 
ac modestus et insti tenax ac rei pnblicae gerendae 20 
idontus^ qui tamen intra imperii biennium morìjo in- 
teriit. Divns appellatus est. Senatus eum ingenti 
honore decoravit, scilicet ut in curia clipeus ipsi au- 
reus» item in Capitolio statua aurea poneretur. 
Xn Quintillus post eum, Claudi frater, consensu mitir 25 
tum imperator electus est, unicae moderatìonis rir et 
civìlitatisy aequandns Aratri vel praeponendus. Oon- 
sensu senatus appellatus Augustus septimo decimo die 
imperii occisus est. 
Xffl Post eum Aurelianus suscepit imperium, Dacia 30 
Ripensi oriundus, vir in bello potens, animi tamen in- 
modici et ad crudelitatem propensioris. Is quoque 
Gothos strenuissìnie vicit. Bomanam dicionem ad 
fines pristìnos varia bellorum felicitate revocavi! 
Superavit in Grallia Tetricum apnd Catalaunos ipso 86 
Tetrico prodente exercitum suum, cuius adsiduas se- 
di tiones ferre non poterat. Quin etiam per litteras 



Digitized by Goog[( 



IX 13—16 



B&EYIAlilUM. 



65 



occiiltas Aurelianum ita fuerat deprecatus, ut inter 
alia versu Yergìliaao ateretur; ^Eiipe me his, inyicte^ 
malìa'. Zenobiam quoque, quae occiso Odenatho 2 
marito Orientem tenebat, band longe ab Antiochia 
6 sme graTÌ proelio cepit^ ingressusque Bomam nobìlem 
trimnpbum quasi receptor Orientis Occidentisque egit 
praecedentibus curruin Tetrico et Zeuobia. Qui qui- 
dem Tetricus corrector Lucaniae postea fuit ac pri- 
vatus dintissuue vixit; Zeuobia autem posteros^ qui 

10 adhuc manente Komae reiiquit. 

Hoc imperante etìam in urbe monetarii rebeUa- XIV 
yenmt yitiatis pecuniifi et Felicissimo rationali inter- 
fecto. Quos Anrelianos TÌetos ultima cradelitate eon- 
pescuit. Plnrimos nobiles capite damnarit. Saeyns 

16 et sanguinarius ac necessarius inagis in quibusdam 
quam in ullo amabilis imperator. Trux omni tem- 
pore, etiam filii «ororis iiiterfector, disciplinae taiiirn 
militaris et morum dissoiutorum magna ex parte cor- 
rector. 

%0 Urbem Romam murìs fìrmioribus cinxit. Templnm XY 
Soli aedificayit, in quo infinitam aim gemmarumque 
constitoit. Proyinciam Daciam, quam Traìanns ultra 

Danubium fecerat, intermisit, vastato omni Illyrico et 
Moesia desperans eam posse retineri^ abductosque E.o- 

25 manos ex urbibus et agris Daciae in media Moesia 
coUocavit appellavitque eam Daciam, quae nunc duas 
Moesias diyidit et est in destra Danubio in mare 
fluenti, cum antea fuerìt in laeva. Occiditnr serri 2 
sui fraudo ; qui ad quosdam militares tìtoS; amicos 

80 ipsius, nomina pertulit adnotata falso manum eius 
imitatus, tamquam Aurelianus ipsos pararet occidere; 
itaque ut praeveniretur, ab isdem iuterfectus est in 
itineris medio, quod inter Constantinopolim et Hera- 
cleam est stratae veteris; loeus Caenupkrurium appel- 

86 latur. Mors tamen eius inulta non fuit. Meruit quo- 
que inter Divos referri 

Tacitus post hunc suscepit imperium^ TÌr egregie XTI 

BVYBOKUf. 6 



Digitized by Google 



66 



EUTROPI 



IX. 16— 19 



moratiiB et rei publicae gerendae idoneus. Nihil ta- 
meu claruin potuit estendere intra sextum inensem 
ìmpem morte praeventus. Florianus^ qui Tacito suc^ 
cesserai ^ duobus mensibus et diebus xx in imperio 
fdit neque qnicquam digmun memoria egit. 6 
XVn Post hunc I^obus^ vir inlustris gloria militari^ ad 
administrationem rei publicae accessit. Gallias a bar- 
bari s occupatas ingenti proeliorum felicitate restituit. 
Quosdam imperium usurpare conatos, scili cet Satur- 
ninum in Oriente, Proculum et Bonosum Agrippinae^ 10 

2 certaminibus oppressit. Yineas Galios et Paimouios 
babere permisit^ opere militari Àlmam montem apud 
Sìrmiom et Auxeum apud Moesiam superiorem YÌneis 

3 conseruit et proYÌnciaHbus colendos dedit. Hic cum 
bella innumera gessìsset^ pace parata dixit brevi mili- 15 
tea necessarios non futuro g. Vir acer^ strenuus, iustus 

et qui Aurelianum aequaret gloria militari, morum 
autem civilitate superaret. Interfectus tamen est Sirmi 
tumultu militari in turri ferrata. 
XYHL Post hunc Carus est factus Angustus, ISTarbone 20 
natns in Gallia. Ib eoufestim Garinum et Numeria- 
num filios Gaesares fedi Sed dum bellum adyexsus 
Sarmatas gerit, nuntiato Persarum tumultu ad Orien- 
tem profectus res contra Persa s nobUes gessit. Ipsos 
proelio fudit, Cochen et Ctesiphontem, urbes nobilis- 26 
simas, cepit. Et cum castra supra Tigri rlem haberet, 
2 TÌ divini fulminis periit. Numerianus quoque^ filius 
eius^ quem secum Caesarem ad Persas duxerat, adu- 
lescens egregiae ìndolis^ cum oculomm dolore correp- 
tus in leeticula Teberetur, inpulsore Apro, qui socer 80 
eius erat^ per insidias occìsus est. Et cum dolo oc* 
cultaretur ipsius mors, quousque Aper invadere posset 
imperium, foetore cadaveris prò dita est. Milites enim, 
qui eura sequebantur, putore commoti deductis lecti- 
culae pailiis post aliquot dies mortem eius notam 36 
babere potuerunt. 
XIX Interea Garinus^ quem Gaesarem ad Parthos prò- 



Digitized by Google 



IX 19—21 



BREYIABIUM. 



67 



ficiscens Canis in Illyrico, Gallia, Italia reliquerat, 
omnibus se sceieribus iuquinayìt i:'iU]imos ianoxios 
fictis crimìidbus oceidity matrimonia nobilìa corrupit^ 
condìscipulis quoque, qui eum in auditorio Tel leyi 
5 fatigatioue tazaTerant^ peniiciosus fuit. Ob quae 
omnibus hominibus ìutìsus non multo post poenas 
dcdit. Nam de Perside yictor exercitus rediens, cum 2 
Carum Augustum fulmine, Numeriauum Caesarem in- 
sidiis perdidisset^ Dioclctianimi imperatorein ereavit, 

10 DaJjnatia onundum, virum obscurissime natum, adeo 
ut a plerisque seribae filius, a nonnullis Aiìullini se- 
natoris libertinas foìsse credatur. 

Is prima militum contione iuravit Numerianum XX 
nullo suo dolo interfectum^ et cum iuzta eum Àper^ 

16 qui Numeriano insidia» fecerat, constitisset , in con- 
spectu exercitus manu Diocletiaui percuissus est. Po- 2 
fi tea Carinum omnium odio et detestatione viventem 
apud Margum ingenti proelio vicit, proditum ab exer- 
citu suo, quem fortiorem habebat, aut certe desertum, 

20 inter Viminacium atque Aureum montem. Ita rerum 3 
Bomanarum potitua cum tomultum rusticani in Oallìa 
concitassent et factioni suae Bacaudarum nomen in* 
ponerent, duces autem haberent Amandum et Aelia- 
num, ad sabigendoi^ eos Maximianum Herculium Uae- 

25 sarem misit, qui levibus proeiiis agrestes domuit et 
pacem Galliae reformavit. 

Per baeo tempora etiam Carausius [quij yilissime XXI 
natus strénuae mìUtiae ordine &mam egregiam fueiat 
consecutus, cum apud Bononiam per tractum Belgi- 

80 cae et Armoricì pacandum mare accepisset^ quod Franci 
et Saxones infestabant. Multis barbaris saepe eaptis 
nec praeda integra aut provincialibiis reddita aut ini- 
peratoribus missa cum suspicio esse coepisset con- 
sulto ab eo admitti barbaros, ut transeunte^ cum 

85 praeda exdjperet atque hac se occasione ditaret, a 
Masdmiano mssus occidi puzpuram sumpsit et Britta- 
nias occuparit. 

6* 



Digitized by Google 



68 



EUTEOPI 



IX 22—24 



XXn Ita cum per omnera orlu 711 ten 11 um res turbatae 
essente Carausius in Bnttaniis rebeliaret, Achilleus in 
Aegypto^ Africani Quinquegentiani infestarent, Nar* 
86US Orienti bellum inferret^ Diodetìanus Maximiannm 
Herculium ex Oaesare fecit Augustum^ Gonstantium 5 
et Maximìanum Gaesares^ qnonim Oonstantius per 
filiam nepos Glandi traditur^ Maximianus Galerius in 
Dacia haud longe a Serdica natus. Atque ut eos etiam 
adfinitate coDÌutigeret, Constantius privignam Herculi 
Theodoram accepit, ex qua postea sex liberos, Con- 10 
stantini fratres, habuit^ Galerius filiam Diocietiani 
Yalerìam^ ambo nxores^ quas habuerant, repudiare 
8 conpulsi. Gum Gorausio tamen^ cum bella frustra 
temptata essent eontra virum rei militaris peritìssi- 
mum, ad postremum pax cony^t. Bum post septen- 16 
nium Allectus, socius eius, occidit, atque ipse post 
eum Brittanias triennio tenuit. Qui ductu Asclepio- 
doti^ praeiecti praetorìo^ oppressus est. Ita Brittaniae 
decimo anno receptae. 

XXm Per idem tempus a Gonstautio Gaesare in Gallia so 
bene pugnatum est. Girca Lingonas die una adrersaan 
seeundam f ortonam expertus est. Nam cum repente 
barbaris ingmentibus intra ciTÌtatem esset eoactus 
tam praecipiti necessitate, nt clausis portis in murnm 
fimibiis tolleretur, vix quinque Loris nierliis adveiitaìite 25 
exer( ita sexa;j,inta fere milia Alamaimorum ceeidit. 
Maximianus quoque Augustus beilum in Africa pro- 
fligavit domitis Quinquegentianis et ad pacem redac^ 
tìs. Diocletìanus obsessum Alezandriae Achilleum 
octayo fere mense superayit eumque interfecib Vie- so 
torìa acerbe usua est; totam Aegyptum grayibus yro- 
scriptionibus caedibusque foedavit. Ea tamen occa- 
sione orduiavit provide multa et disposuit, quae ad 
nostram aetatem manent. 

XXiy Galerius Maximianus primum adversus Narseum 36 
proelium insecundum habuit inter Gallimcum Garras- 
que congressuSy cum inconsulte magis quam ignare 



Digitized by Google 



IX 24—27 



BBEYIAETUM. 



69 



dimicasset; admodum enim parva manu cnm copiosis- 
sìiiio hoste commisit. Fulsus igitur et ad Diocletia- 
num profectus cum ei in ìtìuere oceurrisset^ tanta in- 
solentia a Diocletìano fertur exceptus^ ut per aliquot 

5 passuum milia purpuratus tradatur ad velnetiliim cu- 
cnrrisse; mox tamen per Illyricum Moesiamque con- XXV 
tractis copiis rursus cum Narseo, Hormisdae et Sapo- 
ris avo, in Armenia maiore pugnavit successu ingenti 
nec minore Consilio, simul fortitudine, quippe qui 

10 etiam speculatoris munus cum altero aut tertio equite 
susceperit. Pulso Narseo castra eius diripuit: uxores, 
Borores, liberos cepit, iiìfiTiitam eztrìnsecus Persarum 
nobilitatem, gazam Persicam copiosìssimam. Ipsum 
in ultimas regni solitudines egit. Quare a Diocletiano 

15 in Mesopotamia ciim praesidiis tum morante ovans 
regressus ingenti li un ore susceptus est. Varia dein- 2 
ceps et simul et viritim bella gesserunt Garpis et 
Bastemìs subactìs, Sarmatis yictis, quarum nationum 
ii^ntes captÌTorum copias in Romanis finìbus loca- 

20 yerunt. 

Dioeletianus moratus callide fuìt, sagax praeterea XXVI 

et admodum subtilis ingcnn, et qui seveiitatem suam 
aliena invidia vellet explere. Diligentissimns tamen 
et sollerlissimus princeps et qui imjieriu iiomaiio 

26 piimus regiae consuetudinis formam magis quam ito- 
manae Hbertatis ìnvexerit adorarìque se iusserit, cum 
ante eum cuncti salutarentur. Ornamenta gemmamm 
yestìbus caldamentisque ìndidit. Nam prius imperii 
insigne in chlamyde purpurea tantum erat, reHqua 

30 commuma. Herculius autem propalam ferus et incivi- XXVII 
lis ingenii, asperitatem suam etiam vultus borrore si- 
guifìcaus. Hic naturile suae indulgens Diocletiano in 
omnibus est severioribus consiliis obsecutus. Cum ta- 
men ingravescente aevo parum se idoneum Diocletìar 

85 nus moderando imperio esse sentìret, auctor Hercufio 
Mt; ut in yitam priyatam concederent et statìonem 
tuendae rei pubUcae yìiidioiibus iunioribusque man* 



Digitized by Google 



70 EUTROPI IX 27—28. X 1 

2 darent. Cui aegre collega obteirijìcravit. Tamen uter- 
que uno die privato habitu imperli insigue mutavi t, 
Nicomediae Diocletianus , Herculius Mediolani, post 
triumphum iiiclitani, qaem Bomae ex numerosis geu- 
tibus egerant, pompa ferculorum mlostri; qua Narsei 5 
coniuges soroiesque et liberi ante corrom ducti aont. 
Conoessenmt tamen Salonas mras^ alter in Lncaniani. 
XXVm Diocletiaiius privatus in villa, quae band procul a 
Salonis est, praeclaro otio consenuit, inusitata virtute 
usus, ut solus omnium post conditum Romanum impe- io 
ri?ira ex tanto fastigio sponte ad privatae vitae statum 
civiiitatemque remearet. Gontigit igitur ei, quod nulli 
post natofl homìnes, ut cum priyatos obisset, inter 
DÌY08 tamen referretur. 



LIBEfì DECIMUS. 



1 His igitur abeuntibus administratione rei publicae 
Oonstantiufi et Qalerius Angusti creati sont divisns- 
qne inter eos ita Bomanns orbis^ ut Gkdliam, Italiam^ 
Àfricam Gonstantìns, Hlyricum, Asiam, Orientem Gale- 

2 rius obtineret, sumptis duobus Caesaribus. Constan- 20 
tius tamen contentus dignitate Augusti Italiae atque 
Africae admimstrandae sollicitudinem recusavit, vir 
egregius et praestantissimae civilitatis, divitiìs provìn- 
cialium ac privatomm studens, fisei commoda non ad- 
modum adfectane^ dicensque meline publicas opes a 85 
privatis haberì qnam intra unum clanstrom reserrari^ 
adeo antem cnltns modici, nt festis diebus, si amicis 
numerosioribus esset epulaiidum, privatorum ei argento 

.3 ostiatim patito triclinia sternerentur. Hic non modo 
amabilis, sed etiam venerabilis Gallis fuit, praecipue 30 
quod Diocletiani suspectam prudentiam et Maximiani 
^anguinariam temeritatem imperio eiu8 evaserant. Obiit 



Digitized by Google 



X 1— a 



BREVIABIUM, 



71 



in BrittaDia Eboraci principatus anno tertio decimo 
atque inter Divos relatus est. 

Gralerius^ vir et probe moratus et egregius re mi- u 
litariy enm Italiam quoque sinente Gonstantio admiui- 
5 stiatìom 8uae aceessisse sentirete Gaesares duos cteàr 
yit; Maximìnum^ quem Orienti praefecit^ et SeTemiD, 
cui Italiam dedit. Ipse in Illyrico moratus est. Ve- 2 
rum Constantio mortuo Constantinus , ex obscuriore 
matrimony) eius fìlius, in Brittania creatiis est impe- 
lo rator et in locum patris exoptatissimus moderator 
accessit, fiomae interea praetoriaoi excito tumultu 3 
Maxentium, Herculi filium^ qui haud procul ab urbe 
in TiUa publica morabatur, Augustum nuncupaTenmi. 
Quo nuntio Maximianus Hereiuìus ad spem arrectus 
15 resumendi fastigii^ quod ìnvitus amiserat^ Bomam ad- 
volavit e Lucania, quam sedem piìvatus elegerat in 
agris amoenissiniis consenescens, Diocletianumque etiam 
per litteras adhortatus est, ut depositam resumeret 
potestatem^ quas ìlle inisas habmt. Sed adversum 4 
20 motum praetorianorum atque Maxenti Severus Gaesar 
Bomam missus a Ghderio cum exercitu yenit obsiden»- 
que urbem mìlitum suomm scelere desertus est. 
Auctae Haxenti opes con&matumque ìmpeiìum. Se- 
veri! s i'ugiens Bavennae interfectus est. 
25 Herculius tamen Maximiaiiiis post haec in contione jji 
exercitus fìlium Maxentium nudare conatiis seditioiiem 
et convicia mìlitum tulit. Inde ad Gallias protectus 2 
est dolo conpositOy tamquam a filio esset expulsas, 
ut Gonstantino genero iungeretur, moliens tamen Con- 
80 stantinum reperta occasione interficere^ qui in Gallììs 
et militum et proyincialium ingenti iam favore regna- 
bat caesiù Fraiiciis atque Alamanrds captisque eorum 
regibus, qnos etiam bestiis, cum magnificum speeta- 
euliim muneris parasset, obiecit. Detectis igitnr in- 
do sidiis per Faustam iiliam, quae dolum viro nuntiave- 
rat^ profagit Herculius Massiliaeque oppressus (ex ea 
enim narigaie ad filium praeparabat) poenas dedit 



Digitized by 



72 



KDTBOFI 



instìsdmo ezìtu; Tir ad omnem acerbitatem saevìtìam^ 

que proclÌYÌs^ infidus^ incommoduS; civilitatis penituB 

expers. 

IV Per hoc tempus a Galeri o Licinius imperator est 
factus, Dacia oriundus, notus ei antiqua consuetudine 5 
et in bello, quod adversus Narseum gesserat^ strenuis 

2 laboribus et officiis acceptus. Mors Galeri confestìm 
secuta. Ita res publica tam a noyis qnattuor imperar* 
toribus tenebatur^ Oonstantìuo et Mazentio,^ fiUis Au-* 
gustorum, Licinio et Maximìno^ novi» nominibtis, io 

3 Quinto tamen Constantmuis inijierii sui anno bellum 
adversum Maxentium civile commuvit, eopias eius mul- 
tis proeliis fudit, ipsiim postremo Romae adversum 
nobiies omnibus exitiis saevientem apud pontem MuL* 

4 vium vicit Italiaque est potitus. Non mmto deìnceps 15 
in Oriente quoque adversum Lidnium Masiminus res 
noTas molitus yìdnum ezitìum fortuita apud Tarsum 
morte praevenit. 

V Constantinus tamen, vir ingens et omnia efficere 
nitens, quae animo praeparasset, simul principatum 20 
totins orbis adfectans, Licinio bellum intulit, quam- 
quam necessitudo et adfìnitas cum eo esset; nam so- 
ror GoBstantia uupta Licinio erat. Àc primo eum in 
Pannonia secunda ingenti apparatu bellom apud Ciba- 
las instruentem repentìnus oppressit omnique Darda- 25 
nia, Moesia, Macedonia potitus numerosas proyìncias 

VI occupavit. Varia deinceps inter eos bella gesta, et 
pax reconciliata ruptaque est. Postremo Licinius na- 
vali et terrestri proelio victns apud Nieomediam se 
dedidit et contra religionem sacramenti Thessalonicae 30 

2 privatus occisus est. Eo tempore res Komaua sub 
imo Augusto et tribus Caesaribus, quod numquam 
aliaS; fuit, cum liberi Oonstantìni Galliae, Orienti Ita- ^ 

3 tiaeque praeessent. Yerum ìnsolentia rerum seounda- 
rum aKquantum Constantinus ex illa favorabili animi 85 
docilitate luulavit. Primum necessitudines persecu- 
tus egregium virum fìlium et sororis &Lium. commodae 



Digitized by Gocv'l 



X 6—9 



BBEVIABIUM. 



73 



indolis iuveuem, interiecit, mox uxorem, post nume- . 
rosos amicos. 

Vir primo impeiìi tempore optimis prìncipibus, TU 
Tiltimo mediis conparandiu. Lmmaerae in eo ammi 
6 corporisqne Tirtntes clarnenmt. IffiUtariB gloriae ad< 

peteiitiàsimus, fortuna in bellis prospera fuit, verum 
ita, ut non snperaret industriam. Nam etiam Grothos 
post civile bellivm varie profligavit pace bis ad post- 
remum data, ingentemque apud barbaras gentes me- 
lo moriae gratiam conlocayit. Civilibus artibus et stu- 2 
diis liberaJibus deditus, adfectator insti amoris, quem 
ab omnibus edbi et Uberalitate et dodlitate quaed^t, 
neat in nonnunos amicos dubius, ita in idiquos egre- 
gius, nihil occasionum praetermittens, quo opulentio- 
15 res e OS clarioresque praestaret. 

Multas leges rogavit, quasdam ex bono et aequo, VII! 
plerasqne siiperiluas, nonnullas severas, primusque ur- 
bem nominis sui ad tantum fastigium eyekere molitus 
est; ut Bomae aemulam faceret. Bellum ad versus 2 
80 Parthos moliens, qui iam Mesopotamiam fatigabant^ 
uno et tricesimo amio ìmpeiìi, aetatb sezto et sexa- 
gesimo, Nicomedìae in yiUa publica obiit. Denuntiata 
mors eius est etiam per crioitam stellam, quae in- 
usitatae magnitudinis aliquamdiu fulsit; eam Graeci 
25 cometen vocant. Atque inter Divos meruit referri. 

Is suecessores filios tres reliquìt atque unum fratris IX 
filium. Yerum Dalmatins Caesar prospenìma indole 
neque patruo absimilis band multo post oppressus est 
factìone miHtari [et] Oonstantìo, patrueH suo, sinente 
80 potius quam iubente. Oonstantmum porro beUnm 2 
fratri inferentem et apud Aquileiam incousidtius proe- 
lium adgressum Gonstantis dnces interemerunt. Ita 3 
res pnblica ad duos Aiio^ustos redacta. Constantis 
imperium strennum aliquamdiu et iustum fuit. Mox 
85 cum et Taletudìne inprospera et amicis pravioi^bus 
uteretur, ad gravia vitia conversus, cum intolerabìlis 
provincialibus^ militi iniueundus esset^ factione Mag- 



Digitized by Google 



74 



EUTROPI 



X 9—12 



luenti occisufi est. Obìit haud longe ab Hispanììs in 

castro, cui Helenae nomen est, anno imperii septi- 
mo decimo, aetatis tricesimo, re])iis tamen plurimis 
strenue in militia gestis exercitnique per omne vi- 
tae teinpus sine gravi erudelitate terribilis. 5 

X Diversa Constanti fortuna fuit. A Persia eidm 
multa et grafia perpessus saepe captis oppidis, ob- 
sessis orbibus, caesis exercitibns, nuUumqne ei centra 
Saporem prospenun proeliom fuit; nisi quod apnd 
Singara band dnbiam TÌctoriam ferocia militiim ami- 10 
sit, qui pugiiam seditiose et stolide contra rationem 

2 belli die iam praecipiti poposcerunt. Post Constantis 
necem Magnentio Italiani, Africana, Gallias obtinente 
etiam Blyricum res novas habuit, Yetranione.ad im- 
perium consensu militum electo. Quem grandaevurn 15 
lam et cnnctis amabilem diatumitaté et felicitate mi- 
litìae ad tuendum Illyrìcnm principem creayerunt, tì- 
ram probnm et mor^m yetekim ^ iucnndae civOitar 
tis, sed omnium liberali um artium expertem adeo, ut 
ne elementa quidem prima litterarum nisi grandaevus 20 
et iam imperator acceperit. 
XI Sed a Gonstantio, qui ad ultionem fraternae necis 
bellum ciyìle commoverat^ abrogatum est Yetranioni 
imperium; boto ìnusitatoque more consensu militum 

2 deponere insigne conpulsus. Bomae quoque tumultus 26 
fuit Nepotiano, Oonstantini sororìs filio, per gladia- 
toriam manum imperium vindicante, qui saevis exor- 
diis dignum exitum nanctus est. Vicesimo enim atque 
octavo die a Magnanti anis ducibus oppressus poenas 
dedit. Caput eius pilo per urbem circumlatum est, gra- 30 
vissimaeque proscriptiones et nobilium caedes fuerunt. 
xn Non multo post Magnentius apud Mursam profii- 
gatus ade est ac paone captus. Ingentes Romani im- 
perii TÌres ea dìmicatione consumptae sunt, ad quae- 
libe^ bella extema idoneae, quae multum triumpborum 35 

2 possent securitatisque conferre. Orienti mox a Con- 
stantio Caesar est datus patrui fìlius Gallus^ Magnen- 



Digitized by Google 



X 12—15 



BBEYIAfilUM. 



76 



tiusque dìyersis proelìis TÌctus vìm YÌtae suae apud 
Lugdimum atfcuUt imi^eriì anno tertiO; mense septimo^ 
frater quoque eios Deemtim Senonibus^ quem ad tueor 

das Gallìas Gaesarem miserat. 
5 Per haec tempora etiam a Constantio multis in- XTTT 
ci vili bus gestis Gallus Caesar occisus est, vir natura 
ferus et ad tyrramiidem pronior, si suo iure imperare 
licuisset Silvaiias quoque ia GaUia rea uoyas molituB ' 
ante diem trioecdmum extinctus est^ solusque imperio Eo- 
lo mano eo tempore Constantius prìnceps et Àugustus Mt 

Moz luliaaum Gaesarem ad Gallìas misit^ patrue- XIV 
lem suum^ Galli fratrem^ tradita ei in matrimonium 
sorore, cum multa oppida barbari expugnasaent , alia 
obsiderent. ubique foeda vastitas esset Romanumque 
15 imperium non dubia iam calamitate nutaret. A quo 
modicis copiìs apud Argentoratum^ Galliae urbem, 
ingentes Alamannorum copiae extinctae sunt, rex nobi- 
lissìmus captns; Oalliae restitutae. Multa postea per 2 
eundem luHanum egregie adyersum barbaros gesta 
20 sunt summotique ultra Rhenum Germani et fimbus 
suis liomanum imperium restitutum. 

Neque multo post, cum Germaniciani exercitus a XV 
Galliarum praesidio toUerentur, consensu militum lu- 
lianus factus Àugustus est, iuteriectoque anno ad lilj- 
25 ricum obtinendum profectus Constantio Parthicis proe- 
liis oeeupato. Qui rebus cognitis ad bellum cibile con- 2 
yersus in itinere obìit ìnter Giliciam Cappadociamque 
anno imperii octaro et tricesimo, aetatis quinto et 
quadragesimo, meruitque inter Divos referri, vir egre- 
80 giae tranquillitatis , placidus, nimium amicis et fami- 
liaribus credens, mox etiam uxoribus deditior, qui 
tamen primis imperii annis ingenti se modestia egerit, 
familiarium etiam locupletator neque inhonores sinens, 
quorum laboriosa expertus fuisset offida, ad seyerita- 
35 tem tamen propensior^ si auspicio imperli moyeretur, 
mìtis alias, et cuius in ciyilibns magis quam in ex- 
ternis bellis sit laudanda fortuna. 



Digitized by Google 



I 



76 EUX^OPI X 16—17 

XVI Hinc lulianus rerum potitus est ino;entTqne appa- 
rata Parthifl intulit bellum, cui expedi tioni ego quo- 
que interfuL Aliquot oppìda et castella Fersanua in : 
deditionem acoepit vel vi expugnaTit Assyriamque po- . 

{ulatas castra apud Gtesiphonteja stativa ali^uamdìn 5 
abuit. Bemeansque yictor^ dum se inconsnltìus proe* 
liis inseritj Lostili manu iiitcrfectus est vi Kal. lui., 
"imperii amio septirao^ aetatis altero et tricesimo at- 
que inter Divos reiatus est^ vir egregius et rem publi- 
cam insigmter moderaturus, si per fata licuisset. 10 
3 Liberalibus disdplinis adprime eruditus^ Graeeis doc^ 
tior atque adeo^ ut Latina eruditio nequaquam cma 
Gfraeca sdentia conTeniret, facuudìa ingenti et prompta^ 
memoriae tenadssimae^ in quibasdam phìlosopho prò- 
pior. In amicos liberalis, sed mìnus diligens quam 15 
tantum principem decuit. Fuerunt enim iioniiulli, qui 
vulnera gloriae eius inferrent. In provinciales iustis- 
simus et tributorum, quatenus fieri posset^ repressor. i 
Givilis in cunctoS; mediocrem habens aerarli curam^ 
gloriae avidus ac per eam animi pleroinque inmodid^ 20 
refigionis Ghristianae nimius insectator, peiìnde tamen, 
ut cruore abstìneret^ M. Antonino non abdmilis^ quem 
etìam aemulari stndebat. 
XVn Post hunc lovianus, qui tunc domesticus militabat^ 
ad obtinendum imperium consensu exercitus lectus 25 
est^ commendati 01 10 jiatris militibus quam sua notior. 
Qui iam turbatis rebus exercitu quoque inopia labo- 
rante uno a Ferds atque altero proeKo yictus pacem 
cum Sapore^ necesBariam quidem, sed ignobìlem, fecit 
multatus fiiiibus ac nonnulla imperiì Bomani parte 80 
2 tradita. Quod ante eum annìs mille centum et duo- 
bus de yiginti fere, ex quo Rcimauum imperium con- ^ 
ditum erat^ numquam accidit. Qnin etiam legiones 
nostrae ita et apud Caudium per Pontium Telesiaum 
et in Hispania apud Numantiam et in Numidia sub 35 
iugum missae sunt^ ut nihil tamen finium traderetur. 
Ea pacis condido non penitus reprebendenda foret^ si 



Digitizcu by Google 



X 17—18 



BiiEVIA£IUM. 



77 



foederis necessitatem tiiin cum integrum fuit mutare 
Yoluisset, sicut a Romanis omnibus his bellis^ quae 
commemoraTi ; factum est. Nam et Samnìtibus et 
Numaiitmis et Numidis confestim bella inlata sunt 

5 neque pax rata fiiit. Sed dom aemulum imperli vere- 3 
tur, intra Orientem residens glorìae parum consulnit. 
Itaque iter ingressus atque lllyricum petens in Gala- 
tiae fìnibus repentina morte obiit^ vir alias neque iners 
neque inprudens. 

10 Multi exanimatum opinantur nimìa cruditate . (inter XYm 
eenandum enim epulis indulserat), alii odore cubiculi^ 
qnod ex recenti tectorio calcia grave qtdescentibus 
erat, quidam nimietate pnmarani; quas gravi frigore 
adoleri multas iusserat. Deeessit imperii mense sep- 2 

15 iimo^ tertio decimo Kal. Mart., aetatis^ ut qui pluri- 
mum vel miuimum tradunt^ tertio et tricesimo anno, 
ac benignitate principum , qui ei successerunt ^ inter 
DÌYOS relatus est. Nam et civilitati pxopior et natura 
admodum Uberalis foit. 

20 Is status erat Bomanae rei loviano eodem et Yar- 8 
romano consulibus anno urbis conditae millesimo cen- 
tesimo et octavo decimo. Quia autem ad incHtos prin- 
cipes veneraudosque perventum est, interim operi 
modum daì iiiuus. Nam reliqua stilo mai ore dicenda 

26 sunt. Quae iiimc non tam pruett'rmittimiis, quam ad 
maiorem scribendi diiigentiam reservamus. 



Digitized by Google 



INDEX NOMINUM. 



Achaia IV, 3. V, 4. 6. L VI, 

IS. VII, 
Achilles n, 11 
Achilleus IX, 22. 23 
M. AciHus Glabrio IV, 3 
Actiura VII, 2 
Adherbal IV, 2fi 
Adiabeni VIII, IS 
Adiabenicus Vili, 1& 
Aegyptus III, 1. IV, 6. VI, 21. 

VII, 6. L 9. Vili, la. IX, 

22. 23 
Aelianus IX, 2tì 
Aelìus V. Hadrianus 
Aemilianus IX, 5. 6 
L. Aemilius co8. (a. 629). Ili, 5 
Mam. Aemilius dict. Ij 19 
M, Aemilius Lepidus cos. (676) 

VI, 1. 4, 2iL VII, 2. a. 8 
L. Aemilius Paulus cos. (a. 638) 

III, 10 

L. Aemilius Paulus cos. (a. 686) 

IV, 6. I 

M. Aemilius Paulus cos. (a. 499) 

II, 22 
Aequi II, 1 
Aetoli IV, 6 
L. Afranius VI, 2Q 
Afri II, 18—22. 24. 2^ 21. 

Ili, KL 11. U. 15. 2fì. 22 
Africa II, 21. 22. 23. 26. Ili, 

20. 22. IV, 4. 12. 14. 19, 21. 



V, 9. VI, 23. Vm, 18. IX, 

2. 22. 2^ X, 1. 10 
Africanus v. Comelius 
Agrigentum III, 14 
M. Agrippa VII, a 
Agrippina (urbs) Vili, 2. IX, 

SL 11 

Alamamii IX, 8. 23. X, 3, 14 
Albani (Italiae) I, 4 
Albani (Asiae) VI, 14. VIE, 3 
Albinus V. Clodius et Postu- 

mius 
Albis VII, 9 
Alexander Macedo II, 2 
Alexander v. Aurelius 
Alexandria II, L VI, 21. 22. 

IX, 23 

Alexandrianae thermae VII, lò. 

Alexandrini legati II, 15 

Algidus Ij 12. 18 

Allectus IX, 22 

Allia I, 20. II, 2 

Alma mona IX, 12 

Alpes III, a. 8. VI, li. VII, 9 

Alpes Cottiae VII, 14 

Altinum Vili, 10 

Amandus IX, 20 

Ambrones V, 1 

Amisos VI, 8 

Ancus Marcius Ij 5. fi 

Andriscus IV, 14 

C. Anicius IV, 6. 8 



INDEX NOMINUM. 



79 



Anìo II, 5 

Annius v. Antoninus 
Antemnates 2 
Anthemusia VIil, 3 
Antiochia VI, U. VUT, ÌSL 

IX, 13 
Antiochenses VI, 11 
Antiochus (II.) HI, 1 
Antiochus (IH.) IV, 3. 4 5 
Antiochus (Epiphanes) IV, 6 
Antoninianae thermae Vili, 20. 
T. Aureliue Antoninus Fulvius 

Boionius Pius Vili, 7—11 
M. (Aurelius) Antoninus Verus 

Vni, 9. 10, U. X, Hi 
L. Ainnius Antoninus Verus 

Vili, a. 10 
L. Antoninus Commodus Vili, 

la. l^k 

M. Aurelius Antoninus Bassia- 

nus idemque Caracalla Vili, 

la. 2fL 22 
M. Aurelius Antoninus (Helio- 

gabalus) Vili, 22 
C. Antonius cos. (691) VI, Ifi 
L. Antonius cos. (713) VII, 3 
M. Antonius cos. (710) VII, 1 

—4. 6—8 
Anullinus IX, 13 
Aper IX, 18, 20 
Apollonia VI, 10 
ApoUonius ChalcedoniuB Vili, 

12 

Appia via II, a 
Appion VI, 11 

Apulia n, rL m, 10. 12- 

VI, I 
Aquileia IX, L X, 0 
C. Aquilius Florus II, 20 
Aquitania VII, 5, a. IX, 10 
Arabes VI, VUI, Si inte- 

riores VIE, IB 
Arabia Vili, 3 
Arabicus Vili, IB. 
Archelaus (dux Mithridatis) 

V, 0 



Archelaus Cappadox VII, 11 
Ardea I, 8 
Argentoratum X, là. 
Argos II, là 

Ariarathes Cappadox IV, 20 

Ari^tus rV, 20 

Arimmum II, Ifi. HI, 8. V, 8. 

VI, 10 
Ariobarzanes V, 6 
Aristarchus VI, 11- 
Aristo V, fi 
Aristobulus VI, 10 
Aristonicus IV, 20 
Armenes IV, 2 

Armenia VI, 8. VII, 0. 11. 

Vni, 3. 6. lOi maior IX, 25; 

minor V, 6. VI, 8, 12. 11. 
Armeniacum regnum VI, 0 
Armenii VI, 9 
Armoricum TX, 21 
Amins L 10 
Artaces VI, 11 
Artaxata VI, 13 
Arverni IV, 22. VI, H 
Arzianene VI, 0 
Asclepiodotus IX, 22 
Asia III, 11. rV, 1. 6. 18. 20. 

V, 4 a. 6. L VI, 6. U. 

VII, 3. 5. fi. IX, a. X, 1 
Asiagenes v. Comelius 
Asina V. Comelius 
Hierius Asinius V, 3 
Asayria VIII, 3. 6. 10. X, 16 
Atalia VII, 8 

Athenae V, fi 

C. Atilius Bulcus cos. IH, 3 
M. Atilius Regulus cos. (487) 

n, n. 21 
M. Atilius Regulus cos. (498) 

n, 21. 26 
Attalus rex III, 11 
Attalus (Philadelphus) IV, 4, 8 
Attalus (Philometor) IV, 18. 20 
Attalus (Paphlagoniae) VI, 11 
Cn. Aufidius Orestes cos. VI, 8 
Caesar Augustus Octavianus 



80 



INDEX NOMENTJM. 



12. 1^ vm, ^ a 

Aurelìa via VII, Ifi 
Aurelianus EX, 13. li. 1^ U 
Aurelius cf. Antoninus 
Aurelius Alexander Vili, 23 
M. Aurelius Cotta cos. (680) 
VI, 6 

Aureus mons IX, li. iiill 
Aurunculeius VI, li 
Aventinus mons I^ 5 



Babylon Vili, 3 

Bacaudae IX, 2Q 

Balbinus IX, 2 

Bastìianus v. Antoninus 

Bassus V. Ventidius 

Bastemae IX, 25 

Belgica IX, 21 

Beneventum II, Ifi 

Berenice VI, 11 

Bessi VI, m 

Betriacum VII, li 

L. Bibulus cos. VI, li. IS 

Bithynia IV, è. 6. 21L V, 5. 

VI, fi. a 
Bituitus IV, 22. 
Blaesus v. Sempronius 
Bocchus rV, 21 
Boionius V. Antoninus 
Bononia IX, 21 
Bonosus IX, li 
Boaphorani Vili, 3 
Bosplionis V, 5. VI, 12. VII, Q 
Brittani VI, li. VII, 3 
Brittania VE, IS. VHI, la. 

X, L 2j Brittaniae VTI^ 13. 

IX, 21. 22 
Brittanicus VII, 13 
Brittanicus Oceanus VI, li 
Brittii II, 12. m, 12. la 
Brundisini II, li 
Bruti duo VI, 25^ cf. lunius 
Budalia IX, 4 
Bordigala TX, Itì 



Bmziao VI, 10 
Byzantium VI, 6. VII, IS 



Cabira VI, 8 
Cabyle VI, lù 

Q. Caecilius cos. (648) IH, IS 
C. Caecilius MetelluB cos. (641) 
IV, 26 

L. Caecilius Metellus cos. (a. 

603) 24 
L. Caecilius MeteUus cos. (a. 

631) rV, 21. 23 
Q. Caecilius MeteUus (Mace- 

donicus) rV, 13. 14. Ifi 
Q. Caecilius MeteUus cos. (645) 

IV, 21 

Q. Caecilius MeteUus Creticus 

VI, 11. Hi 
Q. CaeciHus MeteUus Pius VI, 

1. 6 

CaeUus mons I, 4 

Caeninenses 1^ 2 
Caenophrurium IX, 16 
Caepio V. ServiUus 
Caesar v. lulius 
Cae sarea (Cappadociae) VII, 
11 

Caesarea (Mauritaniae) VII, 10 . 

Caesarea (Palaestinae) VII, 10 

Caesareae civitates VII, 10 

Calabria IH, 12 

Caligula Vn, 12. 13. 14. 23 

Callaeci IV, 10 

Callatis VI, 10 

Calliuicum IX, 24 

L. Calpumius Bestia cos. (643) I 

rV, 26 
Calvinus v. Domitius 
CamiUus v, Furius 
Campania S. II, 8. 12. HI, 

12. 11. V, 4. vn, 8. 11. 

Vili, I. 11 
Campus Martius VU, 8 
Cannae III, 10 

Cantabria VII, 0 I 



d by Googlè 



INDEX NOMmUM. 



81 



Capitolium I, (L 8. 2iL IV, 8. 

Vn, liL liL 2Ì IX, 11. 
Cappadocia IV, V, è. VII, 

11. X, 16 
Cappadox IV, 2iL VE, 11 
Capua V, L VI, I 
Caracalla v. M. Aurelius An- 

toninus Bassianus 
Carausiua IX, 21^ 22 
Garbo v. Papirius 
Cardueni Vm, 3 
Carinus IX, 1^ IIL 2iì 
Camuntum Vili, 15 
Carpi IX, 26 
Carrae VI, IS. IX, 24 
Carrinas V, S 

Carthaginienses II, 20. 21. 25. 

2iL2I.m, 2.La.ll.2Q 

23. rV 10 

Carthago E, 21. 26. 2L IH, 

'L11.22.IV, 3.1(L12.21 
Carthago Hispaniae IH, 16 
Carthalo III, 16 
Carus IX, Ifi. 13 
Casca V. Servilius 
C. Cassius VI, Ifi, 26. VII, a. ^ 
Sp. Cassius Ij 12 
C. Cassius Longìnus cos. (630) 

IV, 22 
Catalauni IX, 13 
Catilina v. Sergius 
Catinenses U, 13 
Cato V, P orcius 
Catti vn, 23 
Catulus V. Lutatius 
Caudium X, 11 
Celtiberia IV, IQ 
Censorinus v. Manlius 
Chaeronensia Vili, 12 
Chalcedon VI, 6 
Chalcedonius VHI, 12 
Christiana religio X, 16 
Cibalae X, 6 
Cicero V. Tullius 
Cilicia VE, L 3. vn, 19. X, 16 
Cimbri IV, 26. 21. V, 1. 2 

EUTBOFIUS. 



Cimbricum bellum V, 1 
Ciacinnatus v. Quiatius 
Cineas E, 12. 13 
Cinna v. Cornelius 
Circesium IX, 2 
Claudia aqua E, 3 
Claudius imp., Drusi f. YH, 
13. 13 

Claudius imp. (Gothicus) IX, 

U. 12. 22 
Ap. Claudius decemvir I, IB 
Ap. Claudius censor E, 3 
Ap. Claudius cos. (486) E, 

ifi. m 

Ap. Claudius VI, 2 
C. Claudius Canina cos. (481) 
E, 16 

M. Claudius Marcellus cos. 

(532) lE, 6. 12. 14u Ifì 
(Claudius) Marcellua cos. (688) 

IV, 3 

(Claudius) Marcellus cos. (705) 
VI, 13 

Ap. Claudius Nero cos. (547) 
lE, m 

P. Claudius Pulcher cos. (505) 
E, 2fi 

Cleopatra VI, 22. VE, 6. I 
Clodius Albinus VEI, IB 
A. Cluentius V, 3 
Clypea II, 21 
Coche IX, IB 
Colchi VI, 14. VEI, 3. 
CoUatinus v. Tarquinius 
Collina porta V, 8 
Commagene VE, 13 
Conunodus v, Antoninus 
Concordia VIE, 10 
Constans X, ì 10 
Constantia X, 6 
Constantinopolis VI, 6. IX, 16 
Constantinus (Magnus) IX, 22. 

23. X, 2— 6. 11. 12 
Constantinus (Magni filius) X, 3 
Constantius (Constantini Magni 

pater) IX, 22. 23. X, L 2 

fi 



t 



82 INDEX NOMINUM. 



Constantius (ConstantiniMagni 

filius) X, 9—13. 15 
Corinthii IV, 14 
Corinthu3 IV, U 
Coriolanus v. Marcius 
Corioli Ij 14. 15 
Cn. CornelLus Asina cos. (494) 

n, m 

P. Corneliua (Asina) cos. (533) 

m, 2 

L. Cornelius Cinna cos. V, 4^ I 
On. Cornelius Dolabella cos. 
IL IQ 

L.~Coraeliu8 Faustus VI, 23 
Cornelius Fuscus VII, 2^ 
C. Cornelius Gallus VII, 1 
Cornelius Lentulus cos. (479) 
n, 14 

L. Cornelius Lentulus cos. (517) 

m, 2 

P. Cornelius Lentulus cos. (683) 
VI, 8 

P. Cornelius Kufìnus cos. II, 2 
^Cornelius) Scipio cos. (671) V,Z 
Cn. Cornelius Scipio cos. (532) 

in, 6. IL 15. 14. 15 
L. (Cornelius) Scipio cos. (496) 

n, m 

P. Cornelius Scipio cos. (536) 
m, 9. U. 1^ 14. 15 

P. Cornelius Scipio cos. (563) 
IV, 3 

P. Cornelius Scipio (socer Pom- 
pei) VI, 2iì 
P. Cornelius Scipio Afiricanus 

COS. (549)111, 15—18. 20—23. 

IV, 3. 4. liL VI, 23 
P. Cornelius Scipio Africanus 

iunior cos. (607) IV, 1SL 11. 

12, 14. IL 19. 21 
L. Cornelius Scipio Asiagenes 

in, Ifì. IV. 4 
P. Scipio Nasica cos. (643) IV, 26 
L. Cornelius Sulla IV, 2L V, 

3. 4, 6—9. VI, L 2a. 
Corsica II, 20 



Corvinus v. Valerius 

Corycus VI, 3 

C. Cosconius VI, 4 

Cottius rex VII, 14 

Cotys IV, 6 

Crassus v. Licinius 

Creta VI, Ifi 

Creticum bellum VI, 11 

Crinitus v, Traianus 

Crixus VI, I 

Crustumini L, 2 

ctesiphou vin, a. IX, 10. la. 

X, 16 

M. Curius Dentatus cos. (464) 

n, 9 

M. Curius Dentatus cos. (479) 

n, 14 
Cursor v. Papirius 
Cyrene VI, U 
Cyzicus VI, 6. a. Vm, 18 

Baci VII, 9. 25 

Dacia vm, 2. 6. IX, 8. 15. 22. 

X, 4] ripensis IX, 13 
Dalmatae V, 1 

Dalmatia IV, 25. VI, 1. 4. 

Vn, a, IX, 19 
Dalmatius Caesar X, 9 
Danubius VI, 2. 10. Vm, 2. 

IX, 8. 15 
Daphnenses VI, 14 
Bardani V, L VI, 2 
Dardania X, 5 
Decentius X, 12 
Decibalus Vm, 2. 6 
Decius cos. (476) II, 15 
Decius (imp.) IX, 4 
Deiotarus VI, 14 
Demetrius IV, 2. 5 
Dentatus v. Curius 
Diadumenus VOI, 21 
Diocletianus IX, 19. 22—28. 

X, L 2 
Diogenes V, 6 
Dolabella v. Cornelius 
Domitianus VU, 25. Vm, 1 



d by Gobglej 



INDEX NOMINUM. 



83 



Domìtius V, 9 

L. Domitius pr. VI, 1 

Sex. Domitius Calvinus IV, 22 

Drueus VII, 9. 1^ IB 

C. Duilliua COS. (494) H, 2Q 

Eboracum VIE, IS. X, 1 

Edessa Vili, 2Ù 
Ephesus V, 5 

Epirus n, 11. rV, 8. VI, 

liL yn, I 

Esquilinus mons I, I 

Eumenes IV, 4. 6^ 8. IB, 20 

Eumenia IV, 4 

Euphrates VI, Ifi. Vili, fi. IX, 2 

Eutropius X, Ifi 

Europa IV, 1 

Fabia familia I^ 
Fabius historicus HI, 5 
C. Fabius COS. (275) I, Ifi 
C. Fabius Licinius cos. (481) 
II, 1^ 

Q. Fabius Maximus mag. equit. 

II, 8. 9 
Q. Fabius Maximus II, 9 
Q. Fabius Maximus (Cuncta- 

tor) cos. (645) ITE, 9. liL Ifi 
C. Fabius Pictor cos. (486) II, Ifi 
Fabricius II, 12. 14 
Falisci L 2fL n, 28 
Famea IV, Ifì 
Fausta X, a 

Galeria Faustina iunior Vili, Itì 
Faustus V. Comelius 
Felicissimus IX, 14 
Fidenae I, 19 
Fidenates Ij 2. 4, IS 
Flaccus V, Fulvius 
Flamininus v. Quintius 
Flaminius cos. (637) III, 9 
Florianus IX, Ifi 
Forum VII, 16^ transitorium 
Vn, 23i Traiani VIU, 6. 13 
Franci IX, 21. X, 3 
Fronto VIH, 12 



Fulvius cf. Antoninus 

Cn. Fulvius cos. (643) HI, U 

M. Fulvius rV, 6 

Q. Fulvius cos. (490) II, 18 

Cn. Fulvius Centumalus cos. 

(526) m, 4 
Fulvius Flaccus cos. (617) IH, 2 
Ser. Fulvius Nobilior cos. (499) 

IL 22 
L. Furius II, 6 

Furius Camillus L 20- II, L 4 
C. Furius Placidus cos. (603) 
n, 24 

Gabii t 8 

Graius Caesar v. Caligula 
Oalatia VI, 14. VE, 10. X, 11 
Ser. Galba VE, Ifi, li 
Galeria v. Faustina 
Galerius v. Maximianus 
Galli I^ 20. n, 5. (L 10. III, 6. 
fi. 8. IV, 22. V, L vn, Ifi. 
Vm, 2. 8. IX, IL X, Ij 
transalpini IV, 22 
Gallia II, IfL IV, 23. 26. al- 
vi, IL 19. vn, 9. vm, 18, 
23. IX, 4. 8. 9. 10. 13. 18. 
19, 20, 23, X, fi, 13. 14. 
Galliae VII, 3. IX, 8. 9, IL 

X, 1. 3. 10. 12. 14. lù 
Gallienus IX, L 8. 11 
GaUus cf. Cornelius 
Gallus Caesar X, 12. 13. 14 
Gallus Hostilianus IX, 6 
Gentius IV, fi. 8 
L. Genucius cos. (889) II, 4 
Germani V, 1. VI, li. VH, 9. 
12. Vin, 12. 15. IX, 1. L 

a. X, 11 

Germania VI, li VE, 9. 19. 

VIE, 2 . 
Germaniciani exercitus VII, IL 

X, 15 
Geta VIE, 19 
Gordianus senior IX, 2 
Gordianus Augustus IX, 2. 3 

6* 



84 



INDEX NOMINTJM. 



Gothi rX, 8, 11. 1^ X, I 
Gracchus v, Sempronius 
Graeci IH, 12. Vm, IIL X, 8, 
Graecia II, IS. m, IV, 

2. 11. V, è. L VI, liL 2(L 
IX, a 

Aeliua Hadrìanus Vili, 6. 8x 

U. 17 
Haemus mona VI. ID 
Hamilcar 21 
Hannibal HI, 7—23. IV, a. ^ 

6. V, L VI, 7 
Hanno m, 2fì 
Hasdrubal, Hannibalis frater 

m, 8. 11. liL 14. liL la 
Hasdrubal, dux in Sardinia 

m, 13 

Hasdrubal, ultimus dux Car- 
thaginiensium IV, 1£L ÌA 

Helena castrum X, fi 

Helio^abalus VIE, 22; ef, An- 
toninus 

Helvetii VI, 17 

Heraclea IX, Ih 

Herculius v. Maximianus 

T. Herennius V, 3 

Hiberi Vm, 3 

Hiberia VI, là 

Hierius Asinius V, 3 

Hiempsal IV, 2fi 

Hierda V, 9 

Hiero n, 18. IIL m, L 2 
Hierosolyma VI, IL VII, a. 

liL 2IL 21 
Hirtius COS. (711) VII, 1 

Hirtuleius VI, 1 

Hispani IH, 1^ IV, Ifì. VE, 13 
Hispania IJI, L 8. 11. 13. 

13. 2£L IV, 13. 17. 27. VI, 

L 6. vm, 2. 3. X, 17 
Hispaniae HI, 13. 1^ 17. 13. 

IV, 13. VI, L 211. 2^ VII, 

a. IX, 8. X, fi 
Hister urbs VI, Ifì 
Histri m, 7 



M. Horatius Pulvillus eoa. (245) 

L lil 
Hormiada IX, 23 
C.Hostilius MancinuB eoa. (617) 

IV, 17 

Tullua Hoatiliua L, ^ 

laniculua I^ 3 

lanua Geminus IX, 2 

niyricum IV, 3. VI, 4, li. 
Vn, fi. IX, 8. 11. 13. Ifi. 25. 
X, 1. 2. liL 13- 17 

niyrii m, 4. IV, 7. 8. 

Indi vn, Ifì 

India vm, 3 

Ingenuua IX, 8 

Interamna IX, 3 

loYianus X, 17. 18 

Isauri VI, à 

Isauria VI, 3. Vm, 3 

laauricua VI^ 3 

laium vn, 23 

Italia passim 

Italica vm, 2. 3 

ItaUcum bellmn, quod et so- 
ciale V, fi 

Ituraei VI, 14 

luba (Numidiae rex) VI, 23 

luba (Mauritianiae rex) VH, 10. 

ludaea VI, 14. VH, Ifi 

ludaei VI, 14. 13 

lugurtha IV, 23. 27. V, L 
VI, 1 

lulia Vni, 23 

lulianus imp. X, 14 — 16 

lulianus V. Salviua 

C. lulius Caeaar I, 12. VI, IL 
19—26. vn, L 2. 3. 13 

Sex. lulius Caesar eoa. (603) 

V, 3 

C. luniua eoa. (605) H, 23 

D, lunius Brutua IV, 19 

L. luniua Brutus eoa. (246) I, 

8—11. VI, 23 
(M. lunius) Brutua VI, 23. VH, 

3. 4 



INDEX NOMINUM. 



L. Iiinius Libo eoa. (487) II, U 
D. Iudìus Silanus cos. (692) 
VI, Ifi 

M. lunius Silanus cos. (645) 

IV, 22 
luppiter T, 8 
P. luventius IV, 13 

Lacedaemonii II, 21. IV, 2 

Laelianus IX, 9 

C. Laelius cos. (564) IV, 4 

Laevinus v. Valerius 

Lamponius V, 8 

T. Larcius dici. 1^ 12 

Latini Ij ^ 18. n, fi, I 

Lentulus v. Comelius 

Leptis VIII, 18 

Libo t'. lunius 

Libumae naves II, 2D 

Libya VI, U 

Libjy^ssa IV, 6 

Licinius (iinp.) X, 4 — 6 

P. Licinius COS. (683) IV, 6 

M. Licinius Crassus cos. (699) 

VI, L 18. VII, ^ ^ 
P. Licinius Crassus IV, 2ù 
Jj. Licinius Lucullus cos. (680) 

VI, 6—11 
M. Licinius Lucullus VI, L 

8. m 

Licinius Valerianus IX, 2 
Ligures IH, 2. 8 
Lilybaeum II, 21 
Lingonee IX, 23 
M. Livius Salinator cos. (547) 
m, 18 

M. Loiuus vn, m 

Lorium Vili, 8 

Lucani II, 12. 14 

Lucania IX, 13. 22. X, 2 

Lucretia I^ 8—10 

Sp. Lucretius Tricipitinus cos. 

(246) L 10 
Lucullus V. Licinius 
Lugdunum VIII, 18. X, 12 
Lusitani IV, 19. 22 



85 

Lusitania IV, 9. Ifi. 22 
C. Lutatius Catulus cos. (612) 
22 

Q. Lutatius Catulus cos. (613) 

n, 28 

Q.TLutatius) Catulus cos. (652) 

V, L 2 

Q. (Lutatius) Catulus cos. (676) 

VI, 1. 5 

Lycia VI, 3. Vn, 19 

Macedones IV, 2 
Macedonia IH, 12—14. IV, 

L 13. 14. 1^ 22. VI, L 2. 

5. 2. 10. 19. vn, 3. IX, 8. 

11. X, 5 
Macedonicum bellum IV, L 3. 

VI, 8. 11 
Macrinu s v. Opilius 
Madena Vm, 3 
Maedi V, 2 

Magnentiani duces X, 11 
Magnentius X, 9. 10. 12 
Magnesia IV, 4 
Mago III, 13. Ih. 
Mamaea Vili, 23 
Mancinus v. Hostilius 
M. Manilius cos. (605) IV, 10 
A. Manlius cos. (513) E, 28 
M. Manlius cos. (649) V, 1 
L. Manlius Censorinus cos. (605) 

IV, 10 

Manlius Torquatus II, 5 

T. Manlius Torquatus cos. 

(519) III, 3. 12. 13 
L. Manlius Vulso cos. (498) 

n, 21 
Marcellus v, Claudius 
C. Marcius II, 6 
Q. Marcius Coriolanua I, Ih 
L. Marcius Philippus cos. (663) 

V, 3 

Q. Marcius Philippus cos. (568) 
IV, 5 

Q. Marcius Rex cos. (636) 
IV, 23 



86* 



INDEX NOMINUM. 



Marcomannicuin bellum Vili, 

12. la. 
Marcomedi Vili, 3 
Marcus IX, 2fì 
Mariana pars V, 8. a. VI, 1 
C. Marìus COS. sexies IV, 2!L 

V, 1— 4. L 8 

Marius iunior cos. (672) V, 8 
Marius (imp.) IX, a 
Mars Ij 1 
Marsi V, E 

Martius campus VII, 8 
Masinissa IH, 22. IV, 6. 11 
Massilia X, A 

Mauritania IV, 21. V, VI, 

23. Vn, Itì 
Maxentiufi X, 2 — 4 
Maximianus Galerius IX, 22. 

24. X, L 2. 4 
Maximianus Herculius IX, 20 

—23. 21. X, 1—3 
Maximinus Augustus IX, L 2 
Maximinus Caesar X, 2. 4 
Mazaca VII, 11 
Mediolanum HI, fi. IX, 11. 27 
L. Memmius cos. IV, d 
Mesopotamia VI, 8. Vili, 3. 

6. IX, 7.8.10.2&. X,8.1D 
Messemi Vili, 3 
Micipsa IV, 2fì 
M. Minucius Bufus cos. (633) 

ni, 7 

Minucius Bufus IV, 27 
Mithridates Ponticus IV, 20; 
Magnus VI, 22. IV, 20. V, 
4—7. 2. VI, 6—10. 12. 16 
Mithridaticum bellum V, 4. 

VI, 8. 11. 14. Ifi 

Moesia IX, 6. liL IT. 26. X, 6. 
Moesiae duae IX, 15 
Mogontiacum VH, 13. IX, a 
Q. Mucius Scaevola cos. (637) 
IV, 23 

Mulvius pons VIE, 17. X, 4 
Mummius IV, 14 
Munda VI, 24 



L. Murena cos. (692) VI, Ifi 
Mursa IX, 8. X, 12 

Nabis IV, 2 
Narbo IV, 23. IX, 18 
Narseus IX, 22. 24. 26. 27:. 
X, 4 

Nasica v. Comelius 
Nepotianus X, 11 
Nero yn, 14. 17. 18. 23 
Neronianae thermae, nunc Ale- 

xandrianae VII, 16 
Nerva Vili, 1 
Nicomedenses IV, 6 
Nicomedes IV, 8. 20 
Nicomedes (Philopator) V, 5. 

VI, 6 

Nicomedia IX, 27. X, fi. 8 
Niger r. Pescennius 
Nilus VI, 22 
Nisibis VI, a 
Nobilior V. Fulvius 
Nola m, 12 
Nomentana via VII, 16 
Norbanus cos. (671) V, 7 
Noricum IX, 7 

Numa Pompilius 1, 2. 6. m, 

3. VIU, 8. 9 
Numantia IV, 17. X, 17 
Numantini IV, 17. la. X, 17 
Numerianus IX, 18 — 20 
Numidae II, 24. m, 20. 22. 

IV, 11. 26. X, 17 
Numidia HI, 20. IV, 6. 2Z. 

V, L X, 17 

Occidens IX, IL 13 
Oceanus VI, 17. VE, 13 
Octavianus v. Augustus 
Cn. Octavius cos. (667) V, 4 
Odenathus IX, 10. 11. 13 
Oenomaus VI, 7 
Q. Ogulnius cos. (486) II, Ifi 
Olympus urbs VI, 3 
Opilius Macrinus Vili, 21 
Oppius Sabinus VII, 23 



INDEX NOMINUM. 



87 



Orchades VII, 13 

Oriens VI, m VE, 3. 6. IX, 

2LliLlJLmiI.ia.22. X, 

L 2. 4. (L 1^ li 
Orodes VI, 14. 1&. VII, 5 
Osdroéna Vili, m 
Osdroeni Vili, 3 
Otacilius COS. (491) II, IS 
Otho Vn, Ifi. 12 

Pacorus VII, 5 

Palaeopharsalus VI, 211 
Palaestina VII, KL 19 
Palatinus mona Ij 1 
Palatium VII, 12. 23. VOI, 

17. IX, 2 
Pamphylia VI, L 3 
Pannonia VE, 9. IX, 4j infe- 

rior IX, 4i secunda X, & 
Pannonieum bellum Yll, 9 
Pannonii VOI, 13. IX, 11 
Pansa cos. (711) VII, 1 
Panticapaeum VH, 9 
Paphlagonia V, VI, 8. 11 
Cn. (Papirius) Garbo cos. (641) 

IV, 25 

Cn. Papirius Garbo eoa. (672) 

V, a. 9 

L. Papirius Cursor dict. II, 8] 

COS. (435) II, 9 
Parthenius VET, 1 
Parthenopolis VI, Ifì 
Parthi VI, IS. VII, 5. fi. 9. U- 

Vm, 3. IIL m 2(L IX, 2. 

7. 8. 19. X, a. Hi 
Pai*thomasìris Vili, 3 
PeHgni V, 3 
Pergamus IV, 2Q 
Perpema cos. (624) IV, 2Q 
Persae VI, 8. ^ IB. VII, 5. fi. 

9. vni, 23. IX, 2. z. m. la. 

26. X, liL IfL 17 
Peraeus IV, 6—8. Ih 
Persis Vni, 3. 6. IX, 19 
Pertinax Vili, 16. 18 
Perusia VE, 3 



Pescennius Niger VIE, IS 
M. Petreius VI, 2iL 23 
Petronius Secundus VIE, 1 
Phamaces VI, 12. 22 
Phaselis VI, 3 
Philippi VE, 3 

Philippus (rex) EI, 12. 13. 14. 

IV, 1. 2. 3. 6 
Philippus (imp.) senior IX, 2. 3 
Philippus iunior IX, 3 
Philippus cf, Marcius 
Phoenice VI, 8. 13 
Phrygia IV, 4 
Picenum E, 8. lE, 18 
Picentes E, 16. V, 3 
Piraeus V, 6 
Piraticum bellum VI, 15 
A. Plautina VE, 13 
Plotina VIE, fi 
Plutarchus VIE, 12 
Poeni E, 25 
Polemo VE, là 
Cjl Pompeius V, 3 
Gn. Pompeius Magnus V, 9, 

VI, 1. 5. 12—14. Ifi. 18—24. 
VE, 4 

Gn. Pompeius (Magni f.) VI, 24 
Q. Pompeius IV, Ifi. 12 
Sex. Pompeius VI, 24. VE, 
4—6 

Pompilius V. Numa 
Ponticum mare V, 5 
Pontius Telesinus X, 12 
Pontus V, 5. VI, a. 9. in. 22. 

VII, 3. 9. 14. IX, 8i Pole- 
moniacus VE, 14 

Porcius Gato cos. (666) V, 3 
G.(Porcius) Gato cos. (610) IV, 21 
M. Porcius Gato cos. (636) 
IV, 23 

M. Porcius Gato (Utìcensis) VI, 

Id. 23 
Porsenna Ij 11 

Sp, Postumius COS. (433) E, 9 
A. Postumius Albinus cos. (512) 
E, 22 



88 



INDEX NOMimJM. 



L. Postumìus Albinus eoa. (526) 

III, 4 

Sp. Postumius Albinus eoe. 

(568) rV, 5 
Sp. Postumius Albinus IV, 2fi 
Postumus IX, a. 11 
Praeneste II, 2. 12. V, 8 
Praenestini II, 2 
Probus IX, 12 
Proculus IX, U 
Prusias IV, 5. fi. a 
Pseudoperses IV, 16 
Pseudophilippus IV, lì 14 
Ptolomaeus (Philadelphus) II, 

1^ 

Ptolomaeus (Euergetes) III, 1 
Ptolomaeus (Philoinetor) IV, 6 
Ptolomaeus (Auletae filius) VI 

22 

Ptolomais VI, 11 

PubUcola V, Valerius 

Pulvillus V. Horatius 

Puniciun beUum n, 2£L 2jL 
in, secundum HI, L ÌSL 
2a. IV, L Ifì. V, li tertium 

IV, Ifì 

Punica bella Vili, 12 
Pupienus IX, L 2 
Pylaemenes IV, 20, V, 6, 

VI, M 
Pyrenaeus III, 8 
P^us n, 11—14 

auadi Vm, 15. IX, 8 
uinquegentiani IX, 22. 23 
Quintillufl IX, 12 
T. Quintius dict. Il, 6 
L. Quintius Cincinnatus VL 13 
T. Quintius Cincinnatus II, 2. 5 
T. Quintius Flamininus cos. 

(631) IVi 2. 6. 21 
Quirinalis mons 1, I 

Kaetia VH, 9. IX, I 
Ravenna IX, L X, a 
Rea Silvia L 1 



Regulus V. Atilius 
Remus L 1 

Rex V. Marcius 

Rhenus VI, li. VH, a. VIII, 

2. X, U 
Rbodanus IV, 22. V, L VI, 11 
Rhodopa provincia VI, 2 
Rhodii IV, 4 
Rhodus VII, la 
Roma et Romani passim 
Romulus r, 1. 3. 2(L n, 4 

VllJ, 8 
Rostra II, 1 
Rubrum mare VIE, a 
Rufìnus V. Comelius 
Rul'us V. Iklinucius 
P. Rutilius COS. (664) V, a 

Sabini I, 2. 6. T, 11. VE, 2D 

Sabinus VII, 18j cf. Oppius 

Saguntini III, 1 

Saguntum III, 1 

Salaria via VH, 1^ 

Salassi VII, 9 

Sallentìni II, li 

Salonae VI, 4, IX, 21. 28 

Salvius lulianus (iuris peritus) 

VIII, n 

Salvius lulianus (imp.) Vili, Ifi 
—17 

Sanmites II, 8. a. KL 12. 14. 

X, n 
Samnium II, 16 
Samus Vn, 19 
Sapor EX, I 

Sapor, Narsei nepos IX, 26. 

X, ifì. n 

Sardi HI, a. 13 

Sardinia E, 20. lE, 12. 13. 

IX, 25 

Sardinienses HI, 2 

Sarmatae VE, 23. VIE, 13. 

IX, 8. 18. 25 
Sarmatia VII, 23 
Satuminus IX, li 
Sauromatae VIE, 3 



d by Google 



INDEX NOMINUM. 



89 



• Saxones IX, 21 
Scaevola v. Mucius 
Scipio 17. Coraelius 
Scordisci IV, 24. 2L V, I 
C. Scribonius Curio VI, 2. & 
Scythae VII, Ifì 
Secundus v. Petronius 
Seleucia Assyriae Vili, a. 10; 

leauriaeVni, 5; Syriae VI, 14 
P. Sempronius eoe. (486) II, Ifi 
C. Sempronius Blaesus cos. (601) 

Ti. Sempronius GracchusIII, 8. a 
Sena III, IS 

Senones (populus) I^ H, 20 
Senones (urbs) X, 1^ 
Cn SentiuB VII, 12 
September menai s Vili, 15 
Septimius Severus Vili, 17—19 
Sequani VI, 11 
Serapium VII, 23 
Serdica IX, 22 
L. Sergius Catilina VI, Ifi 
Sertorius VI, 1 
Q. Servilius cos. (389) II, 4 
P. Servilius Isauricus VI, 3, 5 
Cu. Servilius Caepio cos, (601) 
n, 23 

Q. Servilius Caepio cos. (614) 

IV, Ifì. 22 

Q. (Servilius) Caepio cos. (648) 

V, 1 

Servilius Casca VI, 2& 

Servius Tullius I, 1 

Severus Caesar X, 2, 8^ ef, 

Septimius 
Sextus Chaeronensis Vili, 12 
Sicilia n, 14. 18. 19. 22. 24- 

21. m, 1. 8. 14. IV, 12. V, 

a. 9. vn, 4 

Silanus V. lunius 
Silvanus X, 13 
Singara X, 10 
Sinope VI, 8 
Sipylus IV, 4 
Sirmium IX, 12 



Smyma IV, 2ù 
Sol IX, U 

Solentinus rex VIII, 9 

Sophanene VI, 13 

Spartacus VI, I 

Stadium VII, 23 

Stoica philosophia Vili, 11 

Stratonice IV, 20 

Suessa Pometia I^ 8 

Suevi Vni, 13 

Suevia vn, 12 

C. Sulpicius dict. n, 5 

P. Sulpicius COS. (475) II, 13 

P. Sulpicius COS. (648) IH, 14 

Sulpicius V, 4 

Surena VI, 18. VE, 6 

Sutrini n, 1 

Symiasera VIE, 22 

Syphax ni, 20 

Sjracusana urbs III, 14, — Sj- 
racusanorum nobilitas II, 19 

SyrialII, 1. IV,&. VI, 8. 13. 14. 
vn, 6. Vm, 18. IX, 3. 8. 10 

Syriacum bellum IV, 3 

Tacitus IX, 16 
Taifali vm, 2 
Tarentini E, 11. 14 
Tarentum U, 13. 14. EI, 16 
(Sex.) Tarquinius 1, 8 
Tarquinius Collatinus cos. (246) 

I, 8—10 
Tarquinius Priscus L 6 
Tarquinius Superbus 1,7 — 12. 15 
Tarraco IX, 8 
Tarsus X, 4 
Tauromenitani E, 15 
Taurus IV, 4. VI, 3 
M. (Terentius) Varrò VI, 20 
P. Terentius Varrò cos. (638) 

m, m 

Tervingi VIE, 2 
Tetricus IX, 10. 13 
Teutobodus V, 1 
Teutones V, 1. 2 
Theodora IX, 22 



90 



INDEX NOMINUM. 



Thessalia VI, 20. 22 
Thessalonica X, 6 
Thracia IV, 6. 26. VE, IS 
Tiberis Vn, m 

Tiberius vn, 9—12. 23 
Tigrranes VI, a. 12—14. Ifi 
Tigranocerta VI, S 
Tigna IX, m 
Titurius VI, li 
Titus Vespasianus VII, 21L 21 
Tolumnius 1^ IH 
Tomi VI, lù 
Torquatus v. Manlius 
Ulpius Crinitus Traianus VHI, 
L 2. 4—6. a, liL lì IX, ìL 16 
Tranquillina IX, 2 
Trebellianus IX, a 
Trebia III, 9 
Tremellius IV, Ih 
TribaUi IV, 21 

Tripolitana provincia Vm, 18 
Troia L L VII, U 
Tugurini V, 1 

M. Tullius Cicero cos. (691) 

VI, Ih. VII, 2 
Tullus Hostilius I, ^ 
Tuscia Ij IL ni, ft. Vn, 3 
Tusci T, 8. n, 6. Itì 
Tusculum L, 11 

Ulpianus vm, 23 
Ulpius V. Traianus 
Uscudama VI, 10 

V alene cos. (849) VHI, 1 
Valens (imp.) Epist. dedic. 

L 12. X, 18 
Valeria IX, 22 
Licinius Valerianus IX, 1 
Valeri a nus,Gallieni frater IX, 1 1 
L. Valerius cos. (648) HI, 19 
M. Valerius cos. (491) II, 19 
M. Valerius Corvinus cos. (406) 

n, 6 



M. Valerius Laevinus ni, 12 — 14 
P. Valerius Laevinus cos. (474) 

n, n 

L. Valerius Publicola eoe. (246) 

L 9—11 
Vandali Vili, 13 
Varrò r. Terentius 
Varronianus cos. (1117) X, Ift 
Q. Varus VI, 23 
Vecta vn, 19 
Veientani Ij 20 
Veientes I^ 2. 4. Ifi. 19 
Vei Ij la 
Venetia vm, 10 
L. Ventidius Bassus VU, 6 
Vergilianus versus (Aen. 6, 366) 

IX, 13 
Verona IX, 3 
VeruB V. Antoninus 
Vespasianus VU, 18, 19. 21 
Vetranio X, 10. 11 
T. Vettius V, 3 
Veturia L 16 

T. Vetunus cos. (483) H, 9 
Vetus cos. (849) Vm, 1 
Victoali vm, 2 
Victorinus IX, 9 
Viminacium IX, 20 
ViminaUs mons I, 1 
Viudelici vn, 9 
Virginius 1^ 18 
L. Virginius cos. (275) 1^ 15 
Viriathus IV, Ifi 
Viridomarus ni, 6 
ViteUius imp. VU, li. 18 
CL.) Vitellina VU, 18 
Volsci I^ 8. 14. 16. 19. n, 1 
Volumnia 16 
Volusianus IX, 6 
Vulso IL Manliufl 

Xanthippus U, 21 
Xerxes VII, 23 

Zenobia IX, 13 



d by Google 



B, G. Teubners 

Schulaus^abeu griechischer uiid lateiuischer Schriftsteller 

mit deutschen Anmerkaugen. 



*4t ^ 

Ae8ch]rIos*Agaiiieiii.T.i?it^«r. 2Aufl. 

Perser von Ttuffel. 3^ Aufl. . 1^ 

PfometheasT. H'edttei». 2. Aafl. 

do. T. Schmidt 1 80 

ArlstophanHN, die Wolkeu Teuffd l.&O 
Arrian'H Anabasi» t. Abicht. L Heft 1^ 

IL Heft 2.25 

Bnchholz, Anthologic. L 4. Aufl, 

— do. — IL Aufl usa 

Caesar de bello ti al lieo Ton 

Df^erent. ^ Aufl 

de bello clrlli ron Doòereìu. 

5. Aufl 8.40 

Chrestomath. Ciceron. ron Lùden. 

2. Aufl 2.70 

Cicero de oratore r. Pìderit. CpL 

5. Aufl 4 .50 

Eiuzelu: r.uoh là i.ao. Bach 

n iLin à 1.50 

Sartitiones orator. t. Piderit L.— 
rutu» von Piderit. 8» Aufl. 2^ 

Orator toh Piderit. 2» Aufl. a.— 

Beden: 

far Planelus t. Kópke. i. Aufl. 1.20 

ffir Sestìug TOH Koch. 2. Aufl. l. — 

flir UoscÌMY. Ricfiter. 2, Aufl. 

V. Fleckei4en — J9fi 

ffir Milo T. Richter. 3. Aufl. 

T. Eberhard — .90 

ffir Murena ron Koch. 2. Au3. 

von Landgraf — .90 

ffir Sulla Ton Richter. 2. Aufl. 

von Land'jraf — J5 

• gegen Yi-rreg. IV. Buch ron 

Richter. 2. Aufl. y. Eberhard . 1.2 0 
do. V. Buch. Ton Richter. 

2, Aufl. ron Eberhard .... LJfi 
Catìlinar. Iledeti ron Richter. 

4i Aufl. V. Ebérhard 1.— 

fur Marceli OS etc, ▼. Richter. 

3. Aufl. vou Efx^rhard — .90 

diviuatio in Caecll. v. Richter 

2. Aufl. T. Eberhard — JLa 

L 0^ 11. PhilippÌ8che Ilede 

T. Koch. 2. Aufl. V. Eberhard . — .90 

ffir Arckiati v. Rictiter. ^ Aufl. 

Eberhard. — .45 

— r flb. d. Imperium d. Pompeias 

T. Ridtter. 3^ Aufl. v. EU-rhard — >.G0 

Brlefe Ton Frey. 2. Aufl. . 2.2.^ 

Tnsculanen v. Beine. 3» Aufl. 

L Heft. lib. I. n 1.20 

IL Heft. lib. m— V 

de Offlcils Ton V. ìlutler. . 2.25 



Cicero Cato maior v. Mei/sner. 2» Afl. 

de flnibns bonoruni fTohttin 

SoinnÌam8cipioniST.i/e(/«n«r. 

a. Aufl 

Laelias v. Lahmeyer. 4, Aufl. 

de legibas von DuMesnil . . 

Cornelios Nepoe ▼. Siebeiis. IL Aufl. 

von Jancovim 

CartÌD8 Bsfas v. Vogel. L Bd.S. Aufl. 

do. IL Band. 2z Aufl. . 

Demosthenes y. Rehdant». I. Heft. 

L Aufl. y. BLa/s 

do. — -ILHeft.I.Abth..5. Aufl. 

do. n.Heft.n.Abth.a.Aufl. 

Euripides v. Kinkel, I. Fhoenissae 

yon Wecktein. L Medea. 2* Aufl. 

IL Iphìgeaia in Taorìs 

HI. B&cchen 

IV. Hìppolytna 

Herodot v. Abicht. I. Band. L Heft. 

Buch L 1. Aufl 

L Band. IL Heft. 

3. Aufl 

IL Band. L Heft. 

a. Aufl 

IL Band. U. Heft. 

a. Aufl 

- lU. Band. Buch V 

a. Aufl 

IV. Bd. Beh. VH. JLAnfl. 

V. Bd. Beh. Vm u. EX. 
3. Aufl 

Homer^g Odyssee Yon Amei» n. Ht^niM. 

L 1. (Gei. I— VI.) 8. Aufl. . 
do. L 2x (Vn— XIL) LAufl. 

nj .(xm— xviu ìt.aa. 

II.2.(X1K— X XIV.) 6.Afl. 
Anhang. LHeft. 3. Afl. 
do. 2. Heft 2. Afl. 
do. 3. „ 2. Afl. 
do. 4. „ 2. Afl. 
Ameis vL.Hentte. L L 3^ Afl 

— L 2. 3. Aufl. 
3. Aufl. 
2. Aufl. 
2. 
2. 





L 

I. 

IL 

n. 

IL 

n. 



3, 
4. 
L 
2. 
3. 
4. 



Aufl. 
Aufl. 



do. 
do. 
do. 
do. 



(Jedes Heft à 3 Oesfinge.) 

Anhang. LHeft 2. Aufl. 

Anhaug. 2. Hoft. 2. Aufl. 

Anhang. i Heft . . , 

- — Anhang. 4. Heft . . . 



— .60 
2.70 

— 45 

— .60 
3^ 

LJO 
2xlfl 
2^ 

L^ 

1.50 

1^ 

L^ 
1^ 

1^ 
1 50 

1.80 

LJÌ5 

LJii 

L^ 

— ^ 

— .90 
1^ 
1.20 
1^ 
1 .20 
1^ 
LJiÙ 

UiQ 
1^ 
LJ20 
1.20 



4 



ll0W«r*f lUat TOH AmtU n. JSRMitr. . 

Anhang. : Heft 1.20 

— — dOb Anhang. 6. Ueft. . . 1.50 

do. — — Anbaag. 7. Ifofl. . . 1.50 
lliM T. Z,a Roche. 2. u.S.AufL 

6 TaUe, jedex [4 Q«»ftagei . à 1.50 

ftom Odett TOH iVar»^. ìt. Anfl. 9.25 

}«a1ir.u KpÌMt. V. Krùger. 11. Afl. 2.70 

— — bermonen toh Fritxsch«. L 2.40 

n 

Jacob V, Anthologie I IT. ... à 1.50 

laokrales rJSehwidtr. L Bd. 2. Aafl. 1 . 20 

do. IL BftndohMu 9. Anfl. 1.50 

UtIos, Buch I. Von If. IfiiUer . 1.50 

Bach U. Von if. MùUer . . 1.50 

Buch III. Von LuterbtuMr . 1.20 

Bach IV von Luierbacher . . l.2u 

Bach XXI r. WólffUn. 3. Aufl. 1 . 20 

Buch XXU T. WoìifUn. 2. Aafl. 1 . 20 

Buch xxm TOH WStgHn a. 

Luterbacher 1.20 

— Buch XXrV von //. J. MÙUer 1.— 

Bach XXV von //. J. MuUer 1.20 

Buch XXVI von Friedersiiorff 1.2<> 

Buch XXVII von Friedersdorff 1.20 

Buch XXV 111 V. Friedersdorff 1.20 

Laciati v Jacobiix. I.Bftndchen. 2.Aufl 1 . 20 

do. II. B&ndch. 2. Aufl, 1.20 

do. III. Bftndohen ... 1.20 

L jr k a r g ' K aedo g. L L o k r ai. r. Rehdant» 2 . 25 
LjhÌAH^ Kcdeu v. Fru/iberger. L Bd. 

2. Auflage v. Gebauer 4.50 

do. II. u. III. Band . à 1.50 

do. kleinere Auagabe . . 3. — 

Auch in 2 Hefloii ìk 1.50 

Ofid*8 XeUmorphofien y. SièbeUt 

a. PolU. L Ueft. IS. Aafl. . 1.50 

n. Hofl 11. Aufl.. . . 1.50 

Fn*^ten von Pfter. L 9. A«& 2.70 

do. - — U. 2. Aufl. .... —.90 

Phft«d ros r.SiebeUt. 6 JLufl. ▼. BdtgMit —.75 
Platon'M Srhrirtfn. T Rdc^n : T>io 

Veriheidiguuggrede d. Sokrates 

«. Siitoii voB Ohm. 6. Aufl. • l.>- 

— 40. II. Bdchn. : 6orfÌM 

▼on J. DeuackU. 3. Aafl. . . . l.do 

do. ' Anhrag »; HmmòU» —.90 

do. ni Ti (ichn.: LMlwt 

Toa Crw. 4. Aufl —.75 

— do. — m. 2: Eathyphron 

▼oa M. Wohlrab. 2. Aufl.. . . — .45 
do. IV. Bdchn.: Prot«- 

gOTM 'Von /. DemOdt, 4. Aufl. 1.50 
do. V. Bdchn.: Bjinpoaioii 

Ton Hi^f. 2. Aufl. 3.— 

do. VI. Bdohn.: Phaedon 

von Wohlrab. 2. Aufl 1.50 

PUntiTrinnm. v.£.y. ^nVe. S.Aufl. 1.20 

— CaptUi T. E. J. Brix, 4. Aufl. l.— 



PlMrtl MoBftoehmlT.SL/.M». SJUI. 1 

Mnet gloiiosns Y Rrix. 2. Afl. 1.50 

PlaUreh't BÌ0gr»phlen« L Philo> 
poMMB IL Elanrinliiiif t. Siàféft. 

2. Aafl. von ' t —.90 

do. II.Timoleonu.Pjrrrhog 

Siefert. 2. Attfl. toh fìiafn . 1.50 
do. TTT Themitiokles 

nnd Periklet Ton Ate/J. 2. Aufl. 1.50 
«lo. 17. AzislidM v. Oato 

▼on Kaft —.90 

do. — V. AgU und Kloo- 

monM Toa Bìaf» —.90 

do. vi. TU», et a. 

Graoohut von Bla/$ —.90 

(^■fBtlllaii. X. Bach. Von O. T. A, 

Kruyr. 2. Aufl «•■75 

i^ophokìea r. Wolff n. BéUermemn. 

I. AJax. 9. Aafl 1.20 

do. IL Electra. 3. Aufl. 1.20 

do. m. Antigono. 4. Attfl. 1.10 

do. rv. Kouig Oedipot. 

3. Aufl 1.90 

do. V Oidipus auf Kolonoa 1.50 

Suiitilemeiit. ÌQtU^TWit,^. Uojfinann 1.50 
TacituK lliston Ton AnMiM. L 

4. Aufl 1.80 

do. II. 3. Attfl 1.80 

■ Aanalen ▼. Draegtt, 1 4. Aufl. S.40 

TI 3 Aufl 2.25 

— Agricola von Draegtr. 4.Attfl. — .60 

dUlogas von JmifreMtt. S.Aiifl. —.90 

TerontiM Hanton Timoramenos 

▼on Wagner. ^VargrifTen.] . . 1.20 

Phomlo von i)slaf «to. 9. Aafl. 1.50 

— - Adelphoo von Dziatrh) ... 1.50 

T heokri t ▼. Fritnche. S.Aufl. v. HitUr 2 . 70 
Thakjrdtdos von BSkm». L Band. 

1. Heft 5. Anfl. v. Widmann, 1.50 

do. L Bd. 2. Hft. 4. Attfl. 1.50 

dOw n. „ L „ 4. Aufl. 

von Widmann 1.50 

do. n. Bd. 2. Hft. 3. Attfl. 1.60 

Yergilg Aonoit ron. Kappe$. L Hisft 

1 Aufl l.fO 

do. IL 3. Aufl 1.90 

éo. IH. 9. Anfl 1.90 

do. - - IV. 2. Auf! 1.20 

Bucolica a. Georgica ▼. AapjMi 1.50 

Xenophons Anabasit ▼. VtOìbneM. 

2 Bdchn. 7. u. 6. Aufl. . . à 1.50 
Memorabilien ron R. Kuhner. 

4. Aufl •. 1.60 

CjropadI© von AifiMMi. 

1. Heft. 3. Attfl 1.60 

do. 2. Heft. 3. Attflage 1.50 

Grtechisehe Geschlehte ron 

Buchsensehut: I l^dchn. S.Aufl. 1.50 
do. U. JSdchn. 4. Aufl. 1.60 



Digitized by Google 



ALDERMAN LIBRARY 

The return al thii book ia due on the date 
IfHiitMrtiKl bcioir 



Usually books are lent out for two weeks, but 
there are exceptions and the borrower should 
note carefuUy the date stamped above. Fines 
are charged for over-due books at the rate ot Ave 
cents a day; for reserved bcoks the rate is twen- 
ty-flve cents a day, (For detailed rejsulationa 
pleaae see fòldar on *Xoaii of Books.'O Books 
must be presented at the desk If roiewal te 
desired. 



DUE 



DUE