De varia quae est apud veteres Romanorum poetas scaenicos genetivi singularis pronominum, forma ac mensura

De varia quae

Romanorum
poetas ...

lilBMRT ¥Um).

DE .VARIA QUAE EST

APUD

VETEpS ROMANORUM POETAS SCAENICOS

6ENET1YI SmQULAmS PRONOMIMUM
FORMA AC MENSUEA

DISS££TATIO INAUGURALIS

' QUAM

AD VENIAM LEGENDI
IN nNIVEBSITATE BUPERTO-CABOLA HBIDELBBBaElilBI

BITE CAPESSENDAM

AMPLISSIMO PHILOSOPHOEUM OBDINI

PBOPOaUIT

*

SAMUEL BRANDT

/ Or THE X

{ UNIVERSITY \

LIPSIAE

TYPIS B. G. TEUBNfiBI
MDCCCLXXVU

Digitized by Gopgle

N

Digitized by Google

zn

iSill

Postquam Pridericus Ritschelius antio huius saeculi vicesimo
nono in libello qui iuscriptus est Schedae (^rilicae de mensura ge-
netivi alfnius disputavit, quae dispututio nunc in altero vohimine
opusculorum Kitschelii p. 6G2 ss legitur, ex eo tempore non so-
lum ipse curis plus semel repetitis ad quaestiones quasdam, quae
sunt de genetivis pronominum in ius desinentibus persequendas
et si fieri posset absolvendas revertit, sed etiam alii viri docti
Ritschelii disputationibus incitati, sive de quibusdam rebus aliter
statuere posse sibi videbantur, sive de iis rebus, quas attiugere
omniuo illi in animo non fuerat, erant dicturi, ad easdem quaes-
tiones tractandas aggressi sunt. Qui viri quamvis studia sua iu
eum omnes finem convertissent, ut quao de genetivis illis dubia
essent indagarent et pro incertis certa reperirent, tamen cum alius
aliam quam enuclearet quaestionem sibi sumpsisset, factum est,
ut neque siugulae quaestiones ad genetivos pronominum pertinen-
tes omnes explorareutur neque, (juod eani ipsam ob causam fieri
non potuit, singulae totius rei partes ita inter se compararentur,
ut etiam sibi invicem lumen afterrent. Genetivi enini pronominuni
et adiectivorum pronominalium quae dicuntur in ius terminati
tanta inter se similitudine continentur, ut universae quoque ra-
tiones, quae omnes illos genetivos complectantur, iure sint statu^
endae. Quare nobis de genetivis illis disputantibus tam de singulis
accurate quaerendum quam diligenter ea collegenda et comparanda
erai)t, quae ad illos onmes spectent').

Pronomina, quornm de genetiyis liac in disputatione agendom
Bobis est, haee snnt: is kic qui (quis) iUe iste ^se, ad quae ae-
cednnt adiectiya pronominalia: dlms aiter neu^ mdhis sdhts toius
utkts «ms uter. De origlne atque indole genetiyi in ius desinen-

1) lam maiorem operae partem hauc in quaestionem couferendae
absolveram, eum disputationem de eadem re ab Ang. Lnchsio conaorip*

tam et in aJtero fascicnlo primi volumiuis Studiomm in priscos scrip-
tores Latinos collatorum a G. Studemundo editorum prodituram iam
ineliim reliquisse iuveni. Qiii libeUua quamquam iam Dziatzkoni cum
Phormionem (ao. 1874), et lirixio cum Milituui glorioaum edidit (ao.
1876) in nuuiibns erat, ab illo od Phorm. 648, ab hoc in adnot cdl ad
Mil. 448 oommemoratua, tamen qno' tempoie dispntationem meam finin
ia pnbUcnm nondnm prodierat^

.iL /Srf JL *-4' < *jt

Digitized by Gopgfe

— 4

tis viri docti tot tamque varias sententias protulerunt, ut tota
haec res adhuc ohscura et dubia esse videatur. Dixerunt de ea
(^uaestione Aufrechtius, Boppius, Benfeius, quorum FleckeisenuB
ia lahuii Annall. 67 (1853) p. 114 mentionem facit, CorBsenus
de prontint. etc. ling. Lat. II^ 672 ss., qui in adnotationibus pagi-
nis 672 — 677 eiusdem libri subiectis Meunierii et Windiscbii,
p. 1020 s. autem Mergnetai sententiam impugnat; deinde Bneche-
leinis, cui quid yideatur libri quem de declmatione scripsit pa-
gims 33 et 39 colIatiiB effid poteat; attingit eam rem etiam Nea-
iu8 de fonms ling. Latll' 191} Hartangiim et Mas. Schmidtium^)
de eadem re egiase Bitaohelius opiiBC* II 663 dicit. BitsoheliiiB ipse
eo looo, quamquam cjpniecturam quandam profert, quaestioiiem in
dubio relinquit neque aliter Scbleioherus fiMsit, gramm. oomp. ed. L
p. 486, ed, nL p. 612 formam illam genetiTi ohscuram esBO di-
oena. Ego omnihus iis quae yiri docti ezcogitaTemnt enarrandis
BupersedenB unum tantum addo, maxime Buechelerus quae pro-
posuerit mihi placere.

In disputatione nostra instituenda ea progrediamur via, ut
primum de iis genetiyis, quorum terminationem ius coQSonaaB
antecedit, qui genetiTi pronominum iHe iste ^mb et adiectiTorum
pronominalium Bunt agamus, altera deinde parte genetivos pro-
nominum is hie gui (guis), qui aate terminatioiiem i»8 Yocalem
hahent^ complectamur. .

•

PARS PRIOR.

De genetlTis i|i ius desiiientihiis , qni ante temiinallonem

eonsonantem habent

Genetivorum pronominum et adiectivorum pronominalium,
quorum terminationem ius consonaus antecedit, cum usitata men-
sura ea sit, ut priorem eius terminationis syllabam et productam
et accentu notatam babeant, primum ceiia exempla genetivos in tus
terminatos osteudentia componaiu levem lectionum varietatem • quae
sedem eorum genetivorum non attingit praetemuttens

L Enumerantur genetiyi in iua trocha}cum desinentes

paroxytonL

A. Genetivi Htiua haec sunt exempla:

In iambicis senariis U^i^s primum iambum et alteram thesim
ef£cit:

1) Uartuugi (ueber die Casus . . . 1831) et Schmidtii (de pron.
Qraec. et Lat. 1832) libromm copiam mihi focere non potoL

9) FragmeDtis poetarum Bcaemconim et sententiis Pnhlilii Syri nu-
meroB alterius editionis Bibbeckii adscripri.

Digitized by Gopgle

- 5 —

*

1) Amph. 473.

Illfus quam amat: igiiur demum om&es scient.

2) Amph. 896.

Illms ira in hanc et maledicta expetent.

3) Men. prol. 42.

Illms nomea indit illi qui domist.

4) Mil. 689.

Nam illtus oculi atque aures ati^ue opinio*

5) Most. 612.

Illitts: h tibi faenuis et sortem dabit.

6) Poen. I 1, 30.

Illhis dominO) non lutumst lutulentius.

7) Eim. 444.

Illms forinain: iu hiiius contra. dOni^jue.

Illius alterum iambum et tertiam thesim tenet:

8) Bacch. 601.

Quis tu esV : : lUius sum integumentum gorporis.

9) Bacch. 851.

Yir hic cst illms mulieris, quacum, accubat.

10) Bacch. 1044.

Miserct me iUiMS : : Tuus OBt, non miium facis.

11) Men. prol. 47.

Propterea iUius nomen memiui facilius.

12) Merc. 236.

Ait 8086 illius opera atque adventu caprae.

13) MU. 1299.

A matre illius venio. si iturast, eat.

14) Rud. prol. 77.

Ad villam illius, exul qui ibi habitat seneix.

15) Truc. m 1, 12.

Nam oves illius hau longe absunt a lupis.

16) Afran. com. 150.

Vis, (juunta UUus mors sit maceries iibi.

IlAus tertius iambus cum quarta thesi est:

17) Afran. com. 148.

Advorsum fratrem ilUus ac dominum suum.

Quartus iambiis oum quinta thesi est:

18) MU. 111.

Quam erus meus amabat. nam is HJ^m fiUam.,

19) Trin. 157.

Si quid eo fuerit, crrte UUus IHiae.

Troehaici Bepienarii aAus pnmam thesim et< altemm tro-

chaeum efficit:

20) Haut. 397.

Ui ex Hdlim etoioodo meiua ot^mpamem odmmodwnc: Ali.

Digitized by Google

- 6 —

Altera thesis et tertius trochaeus est:

21) Cas. III 2, 20.^

Pxdpter operaia iUius hirqui improbi atque edentuli.
Prior versus pars sine dabio sana est; in altera libri imprdbi
edeniMi ezhibent. Atque Weisius inseruit, Bitschelius opusc. II, 680
hirquini, improhi atque ed., HAKochius in Fleckeiseni Annall. 105
(1872) p. 604 hirgtH v^UU edeniuU in^obi conicit.

22) Eud. 1094.

Si scelesti iiUm est hic quoius dico vidulus.

Tertia thesis cum qoario trochaeo est:

23) Cist. n 1, 39.

Itaque me Ops opulenta UUu8 M& : : Inuno mat6r quidem.

24) Men. 904.

S6d ego stultus stim, qui UUus esse dico, qna^ meast

25) Poen. IV 2, 73.

E6dem qno sordr UUus iAierik AnterastiUs.

26) Afran. oom. 164.

Commemorabo, ostendam ilUus f&cta et spnrciliam improbL

lUius qnartam thesim com qainto trochaeo efficH:

27) Merc. 443.

S&nus Tum est amore ifUus: quod posc6s, feres.

28) Trin. 966.

Atqae etiam PhilippAm, nameratum UUus in mensfr mano.

lambioi septemurii primom iambum et alteram thesim tUtus
tepet:

29) Most. 242.

Pro UUus capite qudd dedi, nomqaam a^ae id bene lo-

c488em.

Alter iambas et tertia thesis est:

30) Haai 687,

Laet^r qaam OUm: qaam .6go sdb esse hon6re qnovis

dfgnam.

Qaintas iambas et sexta thesis est:

31) Mere. 535.

Nanc qafindo amicam t6 scio esse iUius, indic&bo.

32) MU. 1238.

Isttic curayi, ut opinione iUius palcridr sis.
Trochaici octonarii sezta theais com septimo trochaeo est:

33) Pers. 36.

tit mihi des nanmi6s sescentos, qa6s pro oapite UUus

pendam.

Afiranii tria exempla (16. 17. 26), tria Terentii (7. 20. 30),
reliqaa namero viginti septem Plaati sani

B. Genetivas is^us lus locis occarrit:

lambici senarii primam pedem eom altera thesi fadt:

Digitized by Google

1) Baoeh. 362.

IfUits boiiiiiib libi fit qnomque m^ntio.

Alter iiuiibiis et tertia ihesiB est:

2) Merc. 738.

Nihil hercle istius quicquamst: numero purigas.

3) Afran. com. 35.

Pol mi^gia isthis tcmulentae futtilis.

Tertium iambum cum (^uarta thesi tenet:

4) Haut. 869.

Ut istam rem video, istttis obsaturabere.

Trodiaici septenarii tsdus primam thesim cnm altero trochaeo
tenet:

5) MiL 1164.

Quasique isUus caosa amorie 6x boc matrimdliio.

6) Trin. 894.

Pater isiius &dale8ceiitiB dedit has duas mi epistulas.

Tertiam thesim cum quarto trochaeo efficit:

7) Mil. 1165.

Abierim cupi^ns isHus ntiptiarum : : Omne ordine.

Quaxta thesis et quintus trochaeus est:

8) Mil. 1163.

N6mpe ut adsimultoi me amore isUus differri : : T^ee;
Bitschelius contra libros Eu ienes scripsit. T^ntes. HAZoehius in
Fleckeiseni Annalibus 101 (1870) p. .64 adn. retinet; sic etiam
Bradus et Lorenzius soribuBt. . .

9) Hamt. 571.

j^t fides mi apud htUic est, nihil me iaf^ fiicturtim pater.
Septenavium trochaicum. cnm Bentleio, Fleckeiseno» G. Wagnero
scripsi. liibri iambicnm octonarium trochaioiB septenariis immixtum
exhibent:

At mihi fides apud- hfam^ est, nilul me istikts facturAm pater.
Sed etiam hoc in yersu mensura imus mianet

Flauti sex exempla (l. 2« 5. 6. 7. 8) sunt> Terentii duo (4.
9), unum (3) Afranii est.

C. Ipstus semel apud Flautum, semel apud Terentiumi bemel
apud Afranium legitur:

1) Capt. 287.

Immo edepol proptto avaritiam ^sius atque audaciam.

2) Hec. 818.

Gnatiim ei restituo, pacne qui harum ipsiusqykd opera p6riit.

3) Afran. com. 257.

Kj z Kj ^ quam mibi sit grata ipsius obsequella.
Qiiod fragmentum t^i cretico praemisso septenai:ium trochaicom
esse statuis, mensuram genetivi ipsius eandem retinet. • •

Digitized by

- 8

D. Umm \m in scnieiitlis Foblilii Syxi est:-
V. 363.

Ualitia unius dto fit maledietmii dmiiiiiiBu
y. 635.

Qni unitts enlpae ign^sdt/ enadet pliiribiis.
Beliqaomm genetivoram in tus desinentium praeter qtteftus
certa ezempla noB eztant». de genetiyo aUenus seoraim dioemas.

* _

n. De genetivis in i et is terminatiis.

Multi versus vetemm poetarum scaenicorum sunt, qui gene-
tivos iUtus isdus similes non admittunt. Quorum versuum numeros

si quis fortasse formis tlliu^ istms illatis restitui posse putat,
rectam is viam ingredi eo magis videtur, quod eae formae non
solum in carminibus dactylicis inferioris aetatis haud rai'0 occur-
nmt, sed quod lUhis etiam in usu cotidiano fuisse Ciceronis testi-
moniura contirmat. Is enim de or. III 47, 183 postquam de cretico
pede dixit, sic pergit: A qiio numcro exorsus est Fannius: ^Si,
Quirites, minas illius\ Haec verba tres creticos efficiunt, quorum
ultimus illius est. Sed si mensuram creticam vel quae proprie
vereque est dactyUcam. in yersas

Epid. ni 4, 11

Suas pu^^nas de iWtus 6re fiunt sordidae,

Phorm. 969.

Non h6rcle ex re isfms me instigasti, Demipho,
adsumpseris, contra iegem Lachmanni (ad Lucr. 116) vocem dacty-
licam trochaei locum tenentem habes. Quare si illius et istius
paenultimam corripientia retinere vis, nihil restat nisi ut primam
utriusque vocis syllabam brevem esse sumas. Sed tribrachica
tllius et istius duo illi versus licet optime recipiant, taraen quo
iure mensura illa veteribus poetis scaenicis tribuenda sit, quaestione
instituta indagare debemus. Nam in thesi quidem positam prio-
rem syllabam saepissime ille et iste corripiunt, sed de iUe et iste
pyrrhichiis paroxytonis minus constat. ' •

Virorum doctorum de ea re sententiae duas in partes disce-
dunt. Mensuram ille et iste probani Ritschelius, qui ut iam pro-
legg. ad Trin. CCLX in versu Trinummi 672 nunc in altera edi-
tione expulso:

lUe qui aspelMt» is compeUit: ille qui cott0aad6t, yetai

iUe erat mensus, sic opasc II 681 ss. haud paucos in yeTsus iWius
recipit; deinde Bentleins ad Andr. II 6,27 {illic\ Brixius ki praef.
ad Trin.^ p. 17 et in adnot. ad Trin. 853, Buechelerus de decL
39 in fine (tUtus); Corssenus de pronunt. P 624 s. Priorem syl-
labam vocabulorum iUe et iste in arsi corripi posse negant CFG
Muellerus de pros. Plaut. 330 ss. 424 ss., P. Langenus in indice
lect hib. Monast 1873/74 p. 3 6.) Dziatdn» ad Phatm. 648^

Digitized by Gopgle

— 9 —

fortasse A. Luchsii dispiitationem ineditam (v. supra p. 3 adn.)
secutus. Conferendae etiam sunt paginae 63 ss. Spengelii, T. M.
Plaut: Loco8 a Corsseno 1. 1. ad causam suam defendendam al-
latos iam Langenus 1. 1. minime huc pertinore demonstravit. Alios
locos, quibus mensuram illam aut libri praebent aut editores in-
tulerunt, CFGMuellenis conquisivit, qaos omnes ille mutare aut
certe in dubitationem vocare conatur. '

Sed quamquam haud pauci illorum versuum nierito suspicio-
nem movent, tamen noujiuUi restant, qui Muelleri argumentis con-
yelli non possunt. Firmissimam sedem iUc bisce in versibus babere
mihi videtur:

1) Trin. 853.

qni me condiixit, u\}i conduxit, abduxit domiim

Mueller. p. 428).

2) Mil. 262.

Nam iUe non potuit quin sermone suo aliquem famiti&-

rium (t. Mueller, 428).

3) Enn. 228 R*.

lUe trayersft mfyate mi hodie tradidit repagula (vJiAuelL

p. 427).

Vix minus certi sunt:

4) Aul. IV 4, 29.

P^rii herolei iUe nuno intus turbat. Himc si amitio, hic

&bierit. (t. MueUer. 336 s.).

6) Baccb. 886.

Et &go tc et iUe mact4muB infortunio (t. Muel^er. 332).

6) Men. prol. 57.

Epidamnienais iUe quem dudum dixeram (t. MuelL 336 s.).

7) MiL 830.

Nego herde vero, nam iUe me Totnit dfcere.(T.Muell. 335).

' Terentii vaata yerdui ert, 8) Eun. 618 (v. Muell. 338):

If ilitem rogat^ ^t iUum admitti idheati iUe oontinuo ir68CL

Aoeednnt aex loei, quibus omnibns initinm UHe kmc dbUt commane
est: AuL n 2, 87; III 4, 1; Capi 901; Epid. 1 1, 76; Fera.300; •
Poen. IV 2, 95 (▼• Mueller. 428). Multis loda quilms pronomen
tUio Tox a Tocali incipienB flequitnr, Muelkrne tBe Bcribit ^>*428 b.).
Tomen liiprimiB 8#z ilUs lociB permoiuB fiMere non potcety quin
nnm Flaiito menBura fUic aUndioaiada sit dubitet. igo onmibus
illis TerribuB ezaminatb Plaatnm tBe et tZUc pro pyrrhlehiiB uBur»
paBBe non ausim negare. 8ed licet Phratus in quindeoim ftre illis
TersibuB iUe et UUe pyrrhichii loco posueriti licet etiam lods plus
triginta omnibnB a Muellero allatiB eadem mensura Tera sit^ mi-
Btme ii Aiimeri n^e moTOUi In Mercatore, Persa» Fbeudulo^ StichOy
Trinummo, quas in fabulas TerBuum supra ennmeratomm duQ
(Pera 200. Trin. 863) caduiiti non malto miaoB duoentB ezempla

Digitized by Gopgle

— 10 —

▼ocbm iUe et UUe priorem sjilabuii in arsi .poBitam prodiiceiittiim
imTedi. Qim eam mulifeitadiiie qm pMieitatem iOam eonfei^, oam
nni iUe (tUk) fere oentum tUe tUie obetent, vel maxime ckyenchiin
0880 censebit, ne Plantom liberalins mensura tUe UUe donemns.
Aocedit qnod maior pare loooram sapra ennmeratonun tUe toI tUie
in initio yersns positam babet; qnae res fortasse eKOasationem
qoandam ei mensorae praebet (y. Mneller. p. 434).

Ifensora tste etiam nnilto inoertior eat Ifibi quidem Mnel>
lems loooB a ee ocmgeetoe (p. 862 88.) qniboB tele in libris kgitor
nifail probare persuadt; qnornm nonnallos iam BitsohelxaB et Fleck*
eisenns in editionibns mutanmt^).

Faucissima igitnr apnd Plautum pyrrhicbii tUe vel ffUe ex-
empla, certa antem meneurae tste nulla inToniuntur. Apud Teren-
tium ne tUe toI iUic quidem plane certum extat. Quid igitnr?
GenetiTum tUius Plauto decem, toiidemque Terentio locis — tot
enim fere sunt — ts£ius autem Terentio Pborm. 969 tribuere li- ^
cebit? Ego quidem non tribuo. Noime enim etiamsi nominatiTis
iUe iUie iste liceutiam illam indulgemus, aliam genetiTonui||i.oondi-
cionem esse iudicabimus? Quos ipsos dactylum aequantes, cum *
voculae illae trochaicae Ulc iUic iste facile nsn ut pyrrhichiae
fierent detererentur, multo difficilius ad mensnram tribrachi redigi
potuisse nemo est quin sentiat. Certae igitur cau8ae 8nnt,.quibu8
ut genetiTis tUma et ts&ius aditum ad versus poetarum scacnicornm
praecludamus monemur. Sed fac, formae 4Uae admitteudae sint:
nihilo minus norae oriuntur difficultates, qnae noTa no8 fiuxilia
circumspectare cognnt. Quonam modo hos Tersns legendoe 0880
ceneebimus? — :

Phorm* 648.

TTt ad pat^ica redeam ac mitto HIBAm in6ptiaa.

Accii V. 136.

4 u - u quanto magis te istius niodi usse intellego.

Si ^Utus et isUus metiris, vocabula dactylica prave in media syl-
laba acuuntur; si mensuram tUim et tsttus inducere vis, tnbra-
chicoiTim vocabulorum media, quod ars poetarum non miuus respuit^
sub ictu ponitnr. Ne in hac quidem mensura: tUius tstius re-
quiescere potes: nam numeri tUtus \ meptias et tstius \ mddi dsse
anacruses anapaestorum perverse discindunt. Minime vero 'qu^nto
magis te istius modi' ferendum eet. Plane eiusdem generis hi
Torsus sunt:

1) Aul. II 2, 85:

ibo igitur, parabo, ouinquid mi Tis? : : istue : : Fi^t Tale.
MueUerus p. 660 adn. hunc Tersus finem proponit: &tac : : / (et) Tale.
LeniuB.eet:

fbo igitur, par&bo, numquid via? : : Stue t : Fi^t, vale.

Digitized by Gopgle

— 11 -

Pseud. 1196.

• Qaem 6go hominem nuUius coloris novi : : Non tu istinc

abieV

Haui 576.

Apud alium prohibet diguitas, apud alium ipsiius facti

pudet.

Uniim restat aiixilinm, quo adhibito luio quasi ictu omnia
discutiautur impedimenta: disyllabae genetivorum formae substi-
tuendae sunt. lam CFGMuellerns de pros. Plaut. p. 341 gene-
tivo illius per synizesim {illjus) ad mensuram disyllabam revo-
cando difficultates removeri posse putaverat. Sed cum usus eius
synizeseos in senariis et septenariis in artissimum coactus sit, viam
a Muellero indicatani si ingredimur, ex uuis in alteras anpustias
incurrere videmur. Kitschelius primus (opusc. II 692 s.) genetivos
in i terminatos in lucem protraxit, qui quamquam a graniinaticis
traduntur et in codicibus extant, tamen in verum usum nondum
erant conversi. Sed cum Ritschelius eos tantum cum genetivo modi
coniunctos admiserit, ego gi"ammaticorum testimoniis usus etiam extra
illam consociationem positos reducani. (irammatici iis de genetivis
hisee locis dicunt. Priscianus t 196 H. nomina tmits idlus nullus solus
totus alius ufcr aUor rariore et vetustiore in usu genetivum in i et
' dativum in o terminare dicit. Idem I 226 H. veiustissimos, inquit, SO'
lere omnium in itis terminantium genetivum et in i daMvum etiam in
i genditmm et in o dativum in genere masculino et neutro, in feminino
vero sectmdum primam declinationem in ae diphthongu/m proferre.
Tertio loco I 265 s. H. non solmn adiectiva illa pronominalia, sed
omnia, guae mnU dedinatione proferaniur i. e. pronomina ipsa qpud
veterea et nm/imm mado declmata esse dooet. Qoarto loeo n 7 8«
H. ad eandem rem reYenas adie<stiTa pronoiiiiiudia egnid Mtos^wi-
mas . . secundum mcinlkm regulam mmmim i e. Beciudam altexam
sabstantiyorom dedmationem genetiTOB et datiroe terminare solita
eese testator. Ezempla Priscianas haee addit. AIH modi M. Gsto
dizit (Prisc. I 226. 266. 11 8 H.), Famiiae in I annaliam (II 8,
nln lege alii), GaeHas in primo liblro beUi Panicl (II 8, efr. I 226,
abi alH esse debet), G. Liciilias (I 227. 266. 11 8), Gaesar in
Anticatone priore (Prisc. I 266; I 227 et 11 8 ftlso pro iOH
seriptam est aUus).' AUi ret causa Gaelias asurpayit (Priflc«I266;
n 8, ubi aUi legendam eat). Genetiyam aUi etinm Gbarieias
(p. 163 K.) testatar. Huc pertinet etiam qaod apnd Festum Paali
p. 28 M. est aiUmo^ pro aiUus modL P&riter olii generis Varro
de 1. Lat. IX 40, 67 M., idem de ra raet. I 2, 19 Gesn. ut e»
cqprino genere ad aiU aram TtosHa addueerdur, ad aUi nm
eaerifieaireiur BCripsit. TeriBntiam in Andria (HI 6, 2 » 608)
Prisciantts (H 7 H.) et Gharisius (111 E.) teetantur scripsiBse tam
inere, tam mdU eoneiU pro mdUus eonsUn, genetivom etiani Tideri
apud Gatonem esBe ^ tamHsper mSU rei eke, dum nU agas {PriBc.

Digitized by Copgle

— 12 -

I 227 H.). Etiam Marius Victorinuis p. 9 H genetimim casum ....
veteres .... nulli dixerunt traclit. Plautu« in Truculento (II 2, 38)
coloris ulli pro tdlius usurpavit (Prisc. I 227 s. 266). Uni pro
unius Titinius in Barbato dixit ( I^iisc. I 227. 266): natnque uni
colleg^i sioniis, pariter ioii Afranius in Suspecta (Prisc. I 227. 266): '
adeo ut ic salias cdpcrct toti fdnuliae, Cato in primo originuiii libro
soli Lucii ManiUl (Prisc. I 227. 266). Pronominum ipsoriira haec
exempla sunt: illi m^di Cato scnpsit (Prisc. I 228 j, idem isii modi
(Prisc. I 228), ipsi pro ipsius Afranius in Ominc (Prisc. I 227):
ipsC me vellc vcstimenta dtcito. Cuicuinwdi pro cuiuscuiusmodi
apud Cicerouem pro Sexto Roscio (Prisc. II 7) et in Verriuis est
(Pomp. 207 K.; Cledou. 52 K.; Art. anonym. Bcrn. 140 H.).
Neutri gemris certo usu grammaticorum vulgatur. TanUi cum
multitudo exemplorum sit, minime dnbitandum est, quin illa gene-
tiyi forma saepissime in vetere lingua, frequenta-ta sit. In codici-
bus quidem peiTaia est. Sed firmissimo exemplo e libris antiquas
formas noviciis expulsas esse probatnr. Quid? quod negleciis di-
sertis grammaticorum testimozdiB Tei:. Andr. 608 m 5, 2)
libri BCEP nuMms praebent? .

Friscianns genetiTos illos seeaiidnm alteram nominnm deoli-
nationem formatoB esse dicit, dativos quoqae iii o desiiwntea ex-
tare iestatns* Sed qaomodomuniqae de dfiliTO rea se habet, de •
genetiTifl fiilsa grammaticas iradit CaeliiiB aeripsit oZtt rei (Frise.
I 366. II 8), Cato mlU rei (Frise. I 227), Afraniaa M fmiaiae
(Fjnee. I 227. 266): ergo niliil certias ert qnam genetiroe illos e
forma in im deeinente, qoae temxuiatio deinde et i ftcta est,
natoB ease. Poxmam igitur in is desinentem enm mediam inter mw
et t lociim teneat, et ipsam in nsu aermonia faisae veri aimillinjam
esi Sed non golnm ratio, sed etiam nameri yeraaam eam foimam
postalaai Yersas enim Phorm. 648:

Ut ad pa^oa Tedeam ac mitto iSHus in^ttaa,
vel Epid. m 4, 11:

Snas ptignas de tBNW dre fiant sdrdidae,
nallo alio modo nisi fonna «0» reeepta legere potes. In priore enim
versa neqne Hius iiegve HUfiS admittendom esse iam p. 10 dizimas,
pariterqoe alteram m versam neatva eamm mensararam recipi
poteit. Gum aatem UU inseqnens Yocslis legi vetet, nibil nisi UUs
snperesi Hae cam foxma alia qnaedam est quae possit oonferru
Frisctsnas enim II 77 E. aliter ab eo quod est hie alis huius
alia huie ali pro alius alius alii profectom esse dicit Nomi-
natiTom aUe Frisciamis etiam n 8 H. pariterqae Diomedes 838
ChariSins 159« 561 K. testantur. Bitschelias qaidem non nomina-
iiyos oKf et aMd ez aUua et dUud, genetiTam tdis ex alti» oontractom
esse vult,. sed breviores formsB priores' fnisse, pleniores secatas
esse (de dedinatione qaadam Latina reoonditiore qoaestio epigra-
phicsi, Bomiae 1^61. sappleqieiitam qaaestioiiis de deelin. qoadam

Digitized by Google

— 13 —

Lat. recond. Bonnae 1861). Breviores enim formas vestigia vetnstae
illiuH" et reconditioris declinationis esse putat nominativum in is
pro 105 ius ter;minantis et nominum propriorum, substantivorum,
adiectivorum casibus huc pertinentibus probatae, cuius plenum
conspectuni de decl. 1 6 s. propoeuit. Sed hanc declinationem omnino
non fuisse, sed formas breviores.e longioribus factas esse cuui iara
Buechelerus, Corssenus, Curtius, (locos eorum v. apud Beuselerum
p. 150 8.) statuissent, post Benseleri disputationem de noniinibtis
prapriis ef latinis in ^is' pro Utis' et graccis in \c rv pro idc iov
terminatis tertio volumini Curtii Studiorum in grammaticam Grae-
cam et Latinam collatorum 1870 (p. 147 — 183) insertam nemo
erit quin pro explorato habeat. Ac nominativos quidem c^is et
aUA ex alins et aliud natos esse eo quoque firmatur, quod alis et
alid aute septimum Urbis saeculnm apud nuUum scriptorem' Ro-
manum extant. Ne in Plauti quidem neque in Ter«iitii fabuliB eae
formae sive inveniuntnr Bive postnla&tiir (y. BitscheL de decL 10.
19). Certiflsimum exemplom fonnae aSi» titalo FncfenBi GIL. I
n. 603, lin.*10, qui aittii a.X7. c»696 est, oooorrit, inter Bcriptores
LueiliiiB, CatnlluB, Lnoretins, SaUuBtins eaepiuB «Mb ei nlid lunifpaiit.
FrisciairoB qnidem (II 8 H.) aii<i9iM88ffii09 oU» pro aUm diiiBae,
Charisias (169. 561 E.) pariterque DiomedeB (333 K.) veteres no-
minativo (dis ubob esse tradit. Sed nt iUomm siTe antiqnisslnionun
sive Tetenun aetatem nltra septimnm Urbis saecnlnm redncamns*
cansa non esi GenetiYorom vero ezempla in ia tenninatomm, quibns
Bitschelii doctrina nititnr, quam longiBsime absnnt nt fide digna
sint. Nam Ciodis qnod est in epigrapho oUae dnerariae P. Clodia
C. {. Pamptet (CIL. I n. 856. fiitBchel. de dedin. 8) sine dnbio
BitschelinB nnlla alia de cansa nisi qnod Pamiptm alins oasus esse
non posse Tideretur, genetiTnm interpretatns est: sed cnm jRcmi-
pinus yel simile nomen nnsqnam alibi inveniatur, ea hand dnbie
de causa Monunsenns PampHus intellegit (v. ad hanc inBcript.).
Clo^ autem Clodhts CBt, nt totns titnlns Bit: P. Clodius C Uberhts
PMnpfttlics. Mnlto etiam minns constat de genetivis C VetHi Helis
(t. BitBchel. de decL 13. supplem. IX) et ModesHs et Slaecis a
Benselero allatis (L L 152 s. 167) et de •forma OriOis (CIL. IV
n. 2682) in indioe Zangemeisteri (p. 257) pro genetiTO HoraiU
sumpta. Sed qnomodocumqne his de fomus indicas, genetiTnm
aUs non genninnm esse, sed ex aliius Tel cMus contractnm, cer-
tasBima argumentatione planum fieri potcBi NominatiTus aHis ant
posterior forma, quam sententiam ego seqnor, aut qnod BitBchelins
vult, prior fiiit. Si posterior fuit, etiam genetivus dlis posterior
iiierit et ex priore dtms faetus Bit necesse est; si aUs aHid ante-
cessit, Bitscbelius ipse facere non potest, quin hoc pronomen ad-
iectivum societati pronominum quis guid, ts id adinngat (de decL
17). Quare cum Ritschelius accusativum aUm eodem modo quo
em (im) giuem formatum esse dicat^ quid tandem quaeB0<de genetivo

Digitized by Gopgle

statiiendum est? An yero eom non solnm genetivi t>ronominnm
«5 <|mI sint eius guoiusy sed etiam cetera pronomina et pronominalia
omnia pariter genetiynm in ius terminent, nnnm nominatiTtun aUs
habere genetivum aUs et non dtius quisquam credet? Quam neoes-
sitatem qoi dlis aUd poriter formatam esee atque «9 id, guis guid
eenset, evitare non potest De. <^inione in qnam inciderit ali-
qnis, aUs genetiTum nominatiTi aUs esse, nt nommatiYnB avi$
genetiyom avis iuaai, yerbam non dioo.. Qood antem genetiyi aUi
et aU alter iam apnd Oatonem (aUi modiX alter in aUmadi (Fest.
p» 28) quam locntionem Verrius Flaccns haod dnbie ez antiqniore
ecriptore repetiyit eztat, nominatiyns autem aUs dUd septimo demnm
saecnlo in uBum yenit, ea res nuUam in se dif&cultatem habet.
Qenetiyas enim qui producta paenultima dimB erat, cum nominatiyus
paeftultunam oorriperet, ultimam syllabam U8 antecedente longa t
baud dubie multo priuB et &ciliu8 qnam iu us nominatiyi foctum
est obscurayit.

Ex dUiuS' et dUus primum dUis et dUSy deinde formae dUi et
dU &cta6 sunt. Paulatim etiam nominatiyus dlis aUd in usum
yeoiebat et septimo UrbiB saeculo frequentabatur. Post s^timom
deinde saeculum breyior et nominatiyus et genetiyaB plenioribus
rursus formis expulsi sunt. Ceterum genetiyus adiectiyi alius apud
poetas Bcaenioos non inyenitur.

Etiam aliud fortasse vestigium est, qnod ad genetivos in is
desinentes perducat. An vero genetiyos mis et tis aliter atque sic
faotos esse putas, ut ad stirpes mi* et fj- terminatio genetivi pro-
nomin^ ius accederet? Formis^autem mi-uis U4us primom ad
mius Utts, post ad mis Us yia procfiyis Mt.

Quibus oimiibus perpensis, in sennone iUis isfis similia nus-
quam non ubi vocalis secuta est, ante consonLintem autein ut cui(jue
libuit, quin pronuntiata sint non dubitabimLis. Sed aliter de ea
scriptura iudictindum est. Nibil enim causae apparet, cur formas
in is terminatas etiam scribi solitas esse sumamus. Nam quod
unus genetivus rt//.s' extat, eius exempli vis non tanlum valet, ut
alii quoque genetivi ad normam eius revocandi sint, neque merito
P. Langeuus 1. l. genetivos in is desinentes couiectura tautum as-
secutus in vevsus poetarum recepisse videtur, Immo etiam in ser-
mone formae iu is teruiinatae uiiuns (piam quae in i exeunt in
usu fuisse veii simile est. Exeiupla enim a grammaticis allata
(v. supra j). 1 1 s.) omuia, cum solito more littera s ante consouan-
tem obscuraretur, terminationem i ostendunt, Quae terminatio cum
iure scripturae quoque reddenda sit, tamen illud aliud etiara re-
linqui concedendum est, ut in ius illae formae scribeutibus termi-
narentur, in i vel /.9 dicentibus. Quibus praemissis, in insequentibus

versibus ante consonantes ilU(us) yel Uli^ ante vocales iUiMS paxi-
terque alios genetivos scribam.

Digitized by Gopgle

— 15 —

A. Initium loci Plautiui, quibus illius disyllabuni est faciant.

Fere omnibus commune est, ut illi(us) et iUius trocbaei locum teneant.
IlU(us) :

1) Carc. 413.

Lib6rtus illi(us), quem dmnes Summaniim vocant

2) Merc. 657.

Adeo dum illi(us) te cupiditas &tque amor missi&m facit.
te cupiditas libri et niinc Bitachelins opusc II 682; olim in ed.
Ritschelius cupiditas te,

3) Mil. 1170.

fta Yolo adsimulire, prae iUi(u8) fdrma qnaai spemas tuam.

4) Poen. V 2, 90.

0 mi liospoB, salve multum, nam iUi(us) mihi pater.

5) P8eud..ll6».

S4quere. quid ais? n6mpe tu itUfus) s^rvos es? : : Pla-

nissume.

Cnm Ritscbelio op. II 687 nemj^ metior; t., CFGMuellerum de
pros« Plaut. 433 s.

Il£s:

6) Anl. prol. 35. ^

Ib &dale8centiB iUius est aT6nculns.

7) Bpid. ra 4, 11. _

Snas p6gna8 de iUius 6re fiunt s^rdidae.

8) Epid. V 2, 61.^

Ain tu te iUius inyenisse fiUam? : : InTeni, 6t domisi

9) Merc. prol. 51. ^

Laeer&ri valide su&m rem, iUius aug^rier.
Bitscbeliua cnm propter antecedentem versum in ed. iUonm scrip-
serit, nunc op. n, 684 iUius non improbat Transponendomm

▼erborum neceBsitas, modo HUus legas, non est

10) MiL 986.

Ha6Q celoz iUius est, quae hinc egrWtur intenituitia.
iUkts B, iUius est GD. Cnm neque nAus neque ISt& esse possii,
nihil nisi iUis, euins alterasvllaba i longam retinuit, restat.

In Tersibns 1. 5. 6. tU(us Tiolenter anacmsim anapaesti dis-
einderet Bisyllaba igitur forma scribenda est

11) Decem his Tersibns undedmum Psend. 1091 addo. Libri
Tersns 1091 ss* sic praebent:

Memfaii : : em illins seraos hne ad me argentnm attulit
£t obsignatnm (CD et eboh signatnm B) simbolnni :

qnid postea?
Qni inter me atque iUnm militem conTenerat.
^)ni tres Tersus aperte oormpti sunt; t. BitsoheL op. n 700 ss.
8ed primns Tersns, modo iUi(us) legatur, sanns est, reliqni deinde
camt ileckei s en o scribendi snnti

Digitized by Gopgle

— IG ^

Memmi : : &n seprvoe h^o ad me Argeniiim 'ittnlit)

. , Et epistul^ einfr dbsignat^m, sumbulmii

Qui int6r me et illum oonvtoerat : : Omd pdsjbe^?^
Bitsobelii igitur mntationer opns non esi De inter^jctione non
elidenda y. itttqdpjBl. op. II TO^j. exempla a Muellero de pros. Pl.
720 8. allata mibi elisionem non probarunt.

Terentii hi looi sunt: ,

1) Enn. 370.

Besponde : : Capias tu €fU(us) Yestem : : Y^^? qnid tum

* p68t^?.

2) Eun. 620.

Id Jheiebat r^tinendi iXtJiCuB) cato: qiiia illa qna^ cnpiebat.

3) Enn. 741, i .

iJsque adeo 6go %lU(u8) ffeire possum in^piaam et magni-

fica verba.

Hie loeus intor certissima docnmenta est Nam codices adeo eg6
iUms (iSlMS 000 B) testantur; ego Bentleius, quem Fleckeisenus et
Umpfenbaehius secuti sunt, eieoit.

4) Hani. 203.

Hnncine erat aequom ex illi(u8) more on iUum ex hnius

Yitere?

5) Hant. 544.

Abe4t, quom tolerare {lU(us) sumptus n6n qneat.

6) Hno etiam yersus Ad. 441 vocandus est:

' TSe UH modi iam magna nobis dvium.
Potest quidem in primo senarii pede dactylus U6ii8 ess^, sed cum
UU modi Catonem scripsisse oonstet, nemo quin hoo praeferendum
sit dabitabit. K!BtiS« modi legi nou potest:. nam initib Tersns ana-
paestica cum iambica voce prave ooniungeretur.

lUms:

7) Ad. 261. ^

Quid est? : : Qiiid sit? : : llliics opera, Syre, nnnc vivo:

festivom caput.

Sic versum ut sU productum retineam mensus sura, non quid sii?
tUaiS. Aliam ratiouem Ititscheliua op. II G87 indicavit.

H) Phorm. G48. * ' ^

Ut ad pauca redeam ac mittam Ulius meptia^*., ,

lu Tragicorum Iragmeiitis trea versns Aceii sunt:

I) .Aoc. 185.

Troia est testis: qua^ ex aliis, qmiUi(u8) miserit&dine.

2) Acc. 268. ^

Quid agaml^ Yox iUiust ; Certe idem omnes cemimtts.

3) . Acc. 579. ^ !

S6 venenis st^rilem esse iUms 6pera et medkina a^tnmans.

• 1 ' j t j j

Digitized by Google

— 17 —

Ilesiant loci haud pauci, quorum de mensura accuratius quae-
rendum est. De (luibus quo verius dicere possimus, antea num
exempla genetivi iUhts paenultimam corripientis extent videamus.

Mensura ilUus postulatur:

1) Cas. V 4, 16.

Tui amoris causa vgo istuc feci : : fmmo ecastor iUm$»
Be hoc versu y. Bitschel. opusc. II 681 s. adnot.

Eandem mensuram BitBchelius op. IL 686. 687 in senariis:

2) Trin. 163.

Qnid tibi ego dieam qui iUius sapitotiam.

et 3) in yersu Accii 465.

Omni {Qms par n&mo reperiri potest,
ttatoii s
Sed ilXms praestaxe yidetur 4) Curc. 716.

Llbera haec eet, hio huins frater est, haec antem UUus soror.
Sic yersns in libris est Qao in yersu UUus formam ant .x^u
ant yj habet ntramqne hoc loco non ferendam. Fleckeisenns
altemm est deleyit: h(c hmu8 firater, hade atdem UliiM sorcr. Pro
tUmst etiam UUus esse posse et genetiYi paennltimam, nt hoe yersns
loco Bolitua spondeus sit^ producendam yideri BitachdinB op. 11 684
monnit.

Tribos prioribus locifl cum USnts certom sit, versus snnt, in
qmbns duplex yel etiam triplez yocis UUus mensnra admitti possit.^

1) Cistea IV 2, 100.

lUku ego iatanc ^sse malo gr&tiam. I

2) Andr. 810.

Qnae UHus fuerunt pdssidet: nunc me h6spitem. ,

3) Haut. prol. 33. .

De iUiiis peccatis pliira dicet, quom dabit.

4) Hec. 589.

lUms stultitia yicta ez urbe tu rus habitatum migres?
6) Acc. 201.

Qui Ulivts acerbum cor coutuudam et comprimam.
HIs quinque versibus iUius primnm iambmn tenens commune est.
Fotui etiam Ad. 441 addere: sed t. snpra p. 16 n. 6. Usus poe-
tarum vocem dactylicam paroxytonam a primo iambo non ezclusit.
Sed cum dactylus raro tantum admittatur, in omnibus antem illis
quinqne yersibns etiam forma disyllaba esse possit, sine ulla dn-

bitatione in yerribns 1. et 5. UUus, 2. 3. 4. UU(u8) scribo. Kam
qnod yersns 2. 3. 4. etiam anapaestnm positione ez tribracho fac-
tum admittont, ii nnmeri non solum meo qnidem sensn soni minns
grati qnam forma disyllaba snnt, sed etiam disyllabnm UH ozj-
tonmn nralto propius ad genuinam prosodiam Ulius accedit. Sed
in yerdn Hec 232:

2

Digitized by Coo^Ie

— 18 —

lUms dicea culpa factum? : : Haud equidem dieOy mi

Laches,

cum in primo septenarii pede vox dactylica offensione careat ideo-
que tain ilJhts quam iUi a poeta scriptum esse possit, tUtus tri-
s^llabum fortasse eo commendatur, quod tale versus initiuin:

Illi(us) I dices | culpa | ftictum liaud |
propter quattuor pedes disyllabos alitiiiid molesti babet.

Duplicem mensuram, aut trisyllabani amphibrachicam aut di-
syllaliam, bis quoque locis ilUiiS admittit:

1) Baccb. 494.

Mnesiloche, hoc tecum 6ro ut UUus AnimuTn atque inge-

m&m regas.

2) Capt. prol. 39.

Huius ille, hic «^11». hddie ferfc imaginem.

3) Eud. prol. 51.

Is tUius laudare infit formam virginiB.

4) Ad. 533.

Qnin ta dtlosns 68: ego UUus stesnm pnkhre c4Ueo.

5) Ad. 722.

Boni UUu8 adnleso^ntiB : : Scce anttoi nom

6) Hani 195.

Atque ha6c perinde simt nt Ulius &nimu8t, qui ea p6ssidet.

7) Hani 367.

Ut UUus animnm oApidnm inopia inctoderet

8) TurpiL eom. 211.

Hoc te dro, nt UUus cdnmiserescas misemlae orhitddinis.
Qnihus loeis enr ant nnam ant alteram mensnram praeferam
non habeo, ezcepto ▼ersu 2. Gapi proL 39:

Hnins iUe, hic UUus hodie fert im&ginem.

AccentuB enim ^huius Ule^ luo iiUus hodie', eadem ^nsdem Tods
Bjllaba bis acnta, langnidns est minusque nnam personam alteri
opponi perspicnum fooit,

Bestat nt de locis nonnnUis dicam, quibus quamquam gene-
tiyum UUus ezhibent varias propter cansas fides haberi non potesi
• 1) Versum Bacch. 487 Hbri sic tradunt: «

tst opinor UUus inspectandi mi 6sset maior copia.
Opinor siye qnod in yersnm quadrat qpkio cum hoc loco saaa sen-
tentia careat, fortasse ez insequenti versu et ipso manoo hnc ir-
repsit. Qnare cnm opimr ddatnr necesse 8it,*7aria sunt quae snb-
stitnas. Bitschelins in editione UU inseruit; v. Bitsche]. op. H 688.
2) GisL IV 3, 79. In libris est: ' '

Qnid ist6o negotist? a6.t quis es? : : Eg6 sum UUus mater.
Gnm in senario non admittendnm sit, ordine Terbomm inYorso
legi potest: Ego UUus sum nidier, BitscheUns op. n 686 alinm
ezitam Yersna fuisse conieit.

Digitized by Gopgle

19

3) MiL 987.

N Qiiae haJbo celoz? : : Ancilkla iUiu8 ^st, qnae bine egre-

dit^ foras.

Sic Ritscbelius in ed. cum libris, niai qnod B aiterum quae omittit
et focis habetf scripBit. Sed post ea quae op. II 685 s. adn. 2.
dizit, Iraic Tersni fides tribuenda non est» JBtiam BrizinB-in ed.
versum damnat.

4) Eun. 372.

Tti UUs fruare cdmmodis, quibus tu illum diceb4s modo.

ms CDGy miu8 BEP ILLinS A, 'U' teste Umpfenbacbio a cor-
rectore repentiore indoctQm est. FleckeisenuB iUms scripsit: qnod
si redpitur, propter verba subsequentia eadem ree eodem in Yersu
bis dicitur. Qaare ablatiyus plnralis praestal
6) Turpil. 156 s. ^^^^

Meminisse Ul(us fdrmam. ^
Sic Bibbeekius fragmentum discripsit; possunt etiam pro frustis
senariomm cum Grautbffio reliquiae septettaziomm trochaicorum
statoi: iam dteine

M^minisse UUus f^rmam
Quod si cui magis placet, illi(m) legere debet.

6) Versus Ajin. 77:

Yolo amori obsecutum HOms^ toIo amet me patrem,
non Bolum a sermone Latino procul abest, sed etiam quos inter
▼ersus loeum babet, plane est ineptus. A Fleokeiseno Bitsehelio
conseniiente (op. n 689) eiectus est,

7) Versus Merc 276 in Palatinis est:

Atque tHfua haec nnnc simiae partis ferat.

A habet:

. • metno ne illaec simiae partis ferai
Bitscfaelius op. 11 702 ss. utrumique yersum damnat. Quam mn*
tationem yersus quem Palatini ezhibent Bitschelins L 1. p. 705
adn. ezdudere Toluerat: aitque tSit» hic nme s, p, f, eam nunc
Niemejems de Planti £ibuL dnpL rec. p. 43 s. reducere conatnr:
mihi Bon persuasit.

Omnes locos qui genetiyum tOms ezhibent eBumeravimus.
lam quas rationes in wiis formis adhibendis usus secutus sit|
exempla cuiusque formae conferentes ezpediamus.

B&us paenultima producta parozytonum eztat lods 33 (v.
supra p. 4 ss.).

Phuiti sunt . . 27.
Terentii ... 3
Afranii ... 3

Fortssse aooedit 1 (Capt. proL 39, t. pag. 18.)

Snmma est 34

2*

Digitized by Google

— 20 —

Bisyllabi genetivi certa exempla inYeniuutur:

apud Plantnm (pag. 15) 11

apiid Terentium (pag. 16) 8

apud Accium (pag. 16). 3

Summa est 22.

Addendi siiiit lod qnibus fomia diBjUaba paulo miniis certa est:
Plauti (Gisi IV 2, 100, pag. 17) . . , 1
Terentii (Andr. 810. Hec prol 33. Hec.

689, pag. 17) 3

Accii vers, 201 (pag. 17) 1

Snmma est 6.

Omnia certa (22) et paulo minufl certa (6) exempla formae disyl-
labae numero sunt 27.

Mensura tUtu^ extal; tribus locis.

Plautini sunt (Cas. V 4, 16. Trin. 163,

pag. 17) 2

Accii (vers. 465, pag. 17) 1

Fortasse accedit Ter. Hec. 232 (pag. 17 s.) 1

Summa est 4.

HabemQS igitor iUius 35 fere locis

formam disyllabam .... 25 fere locis
formam iUku . • tribos qnattoorve looi8.

Qnibns e nnmeiis coUegendmn est, tempore Teteram poetamm
formaB disyllabas baud mnlto minus quam genninam (Ums uBnr-
patas esse, raro antem formam tUius, Cmns formae ezemplorum
pandtas si cui mira videtnr, is in memoriam sibi revocet, poste-
riore tempore ntrum disyllaba forma an irisyllaba tUius magis in
nsn cotidiBao fnenti nos plaae nesdre. Nam qnod Giceroni UUus
in yerbis Fannii: 84, Qumtfy, nmas iUius cretieum sonare yisnm
cBt, ex eo nibil aliud nisi bane mensnram in nsu foisse, non prae-
yaLnisse cogendnm est

XJnum etiam est qnod neglegendnm non Tidetnr. Plantns
Ulius Tiginti septem, Terentius tribns lods usurpayit, formarum
autem disyllabarum Plautus undedm, cnm uno minns owto ezemplo
duodecim, Terentius octO| cnm minns certis undecim ezempla babei
Eigo Plautus genuina forma et mensura iUtus^ Terentius breviore
forma plns dimidio magis quam altera usns est. Quae res casni
tribui posse videtur: sed minime casnm, sed constantem nsum
in ea valere infira videbimus.

B. Is^us) (isH), «8^.

CertisBunnm genetiyi isH ezemplnm in yersn TmonL V 38 est:
Qul, malnm, bella atit fiEuseta's, qna6 ames bominem isH modi?
isH modi BC, isHmodi D. Accedit qnod consodationem isH modi
non solum similis UU modi defendit, sed etiam teste Priseiano I

Digitized by Gopgle

— 21 —

228 H. Cato de moribus Claudii Neronis isti modi dixit. Quo
minus eam formam aliis quoque veriiibus reddere dubito:

2) Bpid. I 2, 16.

Maliin isU fnocU mi amicoB iunio mersos qu&m foro.

3) Mero, 144.

Apage isU modi salutem, cdm cniciatu quae advenit.

4) Most. 746.

Patrone, salye : i Nil mdror mi isH modi du^ntiB.
6)^Bud. 3ai. •

Cnm isH fttodi virtutibus operisqne natus qui sii.

6) Haui 387.

Et vos esse isH modi et nos n6n esse haud mirabilest.

7) Acc trag. 136.

^ _ ^ qnanto magis te isti modi esse intellego.
De yersibus 2. 3. 4. 7. Ritschelius op. II 691 s. disputavit. Praeter
mensuras genetivi istius ab eo exclusas una etiam in omnibus esse
potest: isuus modi. Sed numeri multo tranquillius et lenius pro-
cedunt, si brevior fomia isti accipitur. Deinde unura etiam est, quod
isti modi praeferrc suadet. Apud veteres eniin poetas scaenicos quoiiis
modi^ fortasse etiam cius modi constanter, fere constanter huius
modif genetlTis guoius eius huius monosyllabis factis, phoreiTi svl-

labam yoois modi non acnnnt, sed prosodiam guodts modi, etus

mod(j huSu» modi oetendmii; qna de re infra dicemus. In yersn
5. Bnd. 321 ne sic quidem legi potest: Oum tsfkis modi tnriuHbus,
yox enim iambica cnm anapaestica continuata initium yersns ia-
oeret. Qnod cnm in senario yitiosum Bit^ etiam a septeDaiio iam-
bico, qui leges yix minus seyeras sequitur, sedudendum esi Keque
magis m eodem yersn dactjlum in primo pede cum is&u$ modi
virfuHbus, nbi melior mensnra praeeto eat, admittimus.

8) Tiin. 552.

Aeqn6m yidetur, qui qnidem isHus sit modi,

Cum Isims non admittendum mihi videatur (v. p. 10), nihil
mensurae qui quidcm isttus obstat. Sed similitudo constantis con-
sociationis isti modi tanta est, ut licet istius et modi intercedente
vocula sU distineanturf fortasse hoc quoque loco scribendttm sit
qui quidem isti sU modi. Hic versus cum genetiyns modi a genetiyo
isti seiunctus sit^ duos genetiyos continno ordine se ezoipiaites non
constanti in nsn fniflse ostendit.

Fauds locis genetiyas disjllabns i8li(its) absque mddi positns
agnosd potest. Optime aoddit, quod etiam itU solins libri exwnprom
seryamnt: Hant 382: ^
td qnom stndnisti, isH formae nt m6res coiunmil6s foreni
isU rn DEG deeet, liand dnbie propter parem antecedentiB sMuisH
terminationem elaparum; ceteri retinnerunt. Oum simSis et consi'
miHs non solnm apud Flantnm; sed ettam apud Terentinm cum

Digitized by Gopgle

— 22 —

genetivo ponaniar (v. Ritschel. op. II 570 68. 579 ss. inprimis 572
adn. 2 et nostro de loco 580 in fine), isti necessario genetivus
est Eandem formam Phorm. 969 scribo:

Non hcrclo ex re isti(t4>s) me instigasti, Demipho.
Neque enim tsttus admittendum est neque isttiis pro trochaeo po-
situm.

In fragmento incerti poetae tragici apud Ciceronem de off. III
26, 98 (apud Ribbeckium^ inc. inc. v. 59):

isttus perspexet malitiosam and&eiEun, • ^
et ipsa forma isti substituta dactyluB primam pedem tenen^ evitatar.
Epid. V 1, 23:

Hja6c edepol remorftt^ med est : i 8i quidem istius gratia,
et menBiuae 8t qmAm \sAub ffraUa (vel Aqmiem iaius grdtia) ^
et £iiic: St guidem isti gratia loons est (t. Bitschel. lop. II 690).
Sed prior mensnra propterea snaTius in anres inddit; qnod nnmeri
St qwdem isH grdHa smgnlis vocibas singnlos pedes efficientibas
nimiB tranqoille decorrenteB eo quem dcBideres motu carent.

Mensurae isAus attaH deoem exempla: y. Bapia p.^6 s. (9 ex-
empla) et de quo modo dizi Epid. V 1, 23. Plaati erant septem
ezempla, Terentii duo, A&anii unum.

IsU cam modi coninncti octo ezempla sunt, quoram Planii in
&bali8 sez inTeniuntar, unum apud Terentinm, unum apud Ac-
cium est (v. p. 21 s.).

IsU(u8) soUus ezempla dno Terentiana (Haut 382, Phorm.
969) suni Huc si addis octo illa ezempla (tsii mM), formam .
disyllabam decem locis habes.

isdds nnllo loco postolatar. .

Oum decem ezempla genetiTi isAus^ totidemque formae isti(us)
sint, tempore Plautil et Terentii cotidianus hominum sermo utra-
qne forma Tidetur pariter usus esse. Isdus apud Plautum septem,
apud Terentinm duobus lods inTenitur, isH Plautns sezies nus-
quam non oum modi coniunctam, Terentius ter usurpaTii Quorom
trium ezemplomm cum unum isH mod^ duo solum isti(us) a Plauto
nuflquam dictum ostendant, Terentio pariter ae formam decor-
tatam genetiTi iUim etiam isH^us) magis placuisse iuie quodam
conicimus.

t

C. GenetiTi ^9si ezemplum Friscianns I 227 H. ez Omiiie
Afranii affert:

1) A&an. 230.

Ipsi me Telle vestimenta dicito.
BibbeckiuB cum in indice p. 433 ipsi pro ipsiue? socibat, dubitare
Tidetur, num ^si genetiTUS sit. fiitsohelius quoque op. II 692 s.
silentio praeterit. Ac conoedendum est, Piiacianum fortasse dati-
Tum pro genetiTO habuisse.

Digitized by Gopgle

— 23 —

2) Hani 576.

Apud alittm prohibet dignitas, spud iiivaai ^^mis faeti

pudet.

Ipaku ita tantiim servari potest, nt prosodia . w lioenldao
iambiGi oetonarii ooncedatar. Sed satine est non praeter neeessi-
tatem in licentia iUa reqnieseere. Quare si nnmeriSfBTersas nostri
severas qnae in senario Talent leges adhibes, onm neque u
' neqne \j \j metiri possis, mensuram u ^ ultima syllaba positione
producta acoipias necesse est; quod propter proceleusmatioum fieri
neqnit. Ergo forma «i»s» roTocanda Tidetor,

3) Fhorm. 725.

Yolo ipsim quoque Yolunt&te baec fieri, n6 se eiectam

pra6dicet

Sic Ubri octonarium iambicum tradunt. Biiam hoc in yersu men-
snra «ofo ^^us qtioquS vohmtaie inter iura octonarii referri potest^
Qnam excusationem si minus probas, neque tpsius neque ^pnus in
versum indncere potes. Neo sola forma adhibita yersus emen-
datur: pariter enim 4pH atque tpsf^ euius correpta prior syllaba
nihil ezcusationis habet, repugnat .Nihil restat nisi nt versus
mutetnr. Fleckeisenus quod quoque uneis indndens damnat et haec
ante vahmtafe ponit, fortasse ipsam oorruptetae sedem perspicii
In Tersn antem qualem Fleekeisenus constituit VcHo ^^eius haee vo-
kutlate fieri, ne correpta priore yocis ^mua syUaba legamus wilo

tpsius hadc, dubium non est, quin Volo tpsius ha4c praestet

Genetivi ipsms' s\\])Vdi p. 7 singula apud Plautum, Terenlium,
* Afranium exempla inveniraus. Si rriscianus genetivum ipsl apud
Afranium esse recte vidit eademque forma llaut. 576 substitucnda
est, duo haec exempla breviorem formara vix minus saepe quam
longiorem frequentatam esse fortasse probant. Sed in tauta ex-
emplorum ne certorum quidem paucitate res admodum lubrica ebt.
Locus Phorm. 725 incertus est.

D. De ff&uikfis in i vd ius desinefUibus a^UeeUvorum prono-
minaUum nullus solus totus ullus unus uterque.

I. NuUi in versu Ter. Andr. 608 et a Prisciano II 7 H.,
qui cum Ciiarisio (p. 111 K.) consentit, et in libris traditur:

Mi obtigisBe, quandoquidem tam iners, tam nuUi c6n-

sili sum.

Eadem fonna i^ostulatur:

2) Pseud. 1196.

Quem ego hominem nullL coloris novi : : Non tu istinc abis?
Libri omnes nullius praebent; sed nuUius dactylus paroxytonus est.

II. Genetivo soU Prisciano I ^27. 26Q H, teste Cato usus

Digitized by Gopgle

— 24 —

est» Quae forma Haui. 129 dactylieo quod in libris est soUus
longe praestat:

SoU(ks) solliciti sint cansa, ut ne unum expleant.

III. To^i .Priscianus I 227. 266 H. A&aoiam in Suspecta
(t. 325 B^) dixisse tradit:

Adeo ut te satias caperet ioti familiae.

IV. Ulli in versu Truoul. II 2, 38 et testimonio Frisdaiii I
228. 266 H. et librorum scriptura confirmatur:

Tdo potestat6m coloris ulU capiendi mala.

V. Etiam genetivum uni Priscianus I 227. 266 H. serrayit.
Fragmentum enim ex Barbato Titinii (v. 6 s. R^.) affert:

quod quidem pol mulier dicet

Namque uni coUegi sumus.
Accedit versus Stichi 729, quem locum Usenenis mihi indicavit^):

Hoc memorabil6st: ego tii sum, tiVs ego: uni animi sumus.
uni animi BCD; unanlmi non recte Ritschelius et fieckeisenus
Testigiis priniitivae dictioDis oblitteratis.
Eidem formae Haut. 205:

Uni modi simi ferme: paulo qui cst homo tolerabilis,
in similitiidine consociationum Uli modi, isti modi eximium praesi-
dium positum est. " In libris unius modi est.

In versu Turpilii (99 K^) apud Nonium 256, 21 utrum umus
an ut^i legendum sit dubium est:

Numquam unius me comparavi servire eligantiam.
Sic Ribbeckius scri^sit. De mensura umm certum Quintiliani te-
stimonium extat. Is enim 15, 17 initium versus Aen. I 41
Unius oh noxam et furias (Aiacis Oili) afferens umus extra car-
mm, inquit, non deprehendas , in carmine vitium non esse addens.
Quintiliani igitur aetas, cum Ciceronis tempore illius etiam in vita
cotidiana corropta media syllaba pronuntiaretur, iam ad yeveriorem
usum redierat. Turj^ilio vero in ocionario illo iambico prosodiam
umus quominus tribuamus nihil est quod obstet. Potest quidem
yersus Turpilii etiam fuisse:

Niimquam um(us) me comparavi s6rvire eligantiam,
aut cum Bernensis et Montispessulanus Nonii (v. Ribbeck. coroll.
ad com. p. XXXVI) praebeant numquam me unius etiam sic;

Niimquam me imi(us) comparavi servire eligantiam.

VI. Genetivus utriusgue semel extat:
Trucul. IV 3, 20.

Conveniunt adhuc utriusgue verba : : Yae misero mihi.

1) Facere nou ^ossum quin hoc loco H. UHeuero, viro humanissimo,
qni mihi data occanone liaad pauca, quae magnae ftienint hoic dispu-
i^tioni utilitati comiter Buppeditavit, debitaB agam gratias, pariterqoe

0. Ribbeckio, viro optimc dc me merito, cuinfi nt olim Heidelbergae
uberrima fructus sum disciplina, sic etiam hac in re benignam in me
Bum expertus voluntatem.

Digitized by Gopgle

- 25 -

Hoc loco qiianKiujun brevior genetivus fiiisse potcst, tamen utnus-
que sine nlla oflfensione est, praesertim ciim etiam multo posteriore
tempore Phaedrus et Seneca in senaiiii» eandem mensuram admi-
serint (v. Ritschel. op. II 694).

Pronominalium nnllus solus totus utlus uterquc genetivi in ius
terminati non oxtant. Nulli duobus, soli toti ulli singulis locis, uni
ier usurpari invenimus, Cum genetivus umus bis occurrat (v.
supra p. 8), formam breviorem et longiorem iuxta in usu tuisse
fortasse conicerc licet, Quamquam in univcrsum dicendum est,
nos ne nodum in .scii-po quaerere videamur, uumeros tam exiguos
non nimia exiliter ad calculos vocare debere.

IIL De genetiyo 'alterius'.

Be genetiTO aUerius qni nnns, enm ceteri genetivi trinm syl-
labarum eiiit^ qnattnor habet^ cnm BitBchelinB op. 11 663 88. 667 S8.
694 88. tam nbere tamque acenrate egerit, nt omnin qnam de ge-
netiTis in tus desinentibns institnit dispntatio ab hac forma pro-
ficisceretnr et ad eandem rediret» fieri non potest^ qnin nostra qno-
qne dispntatio in iis qnae vir doddssimns indagavit acquiescat.

Genninae prosodiae aUertus haec exempla «nnt:

1) .In Tcrsn cretico Ter. Andt. 628.

AUenAa sna nt odmparent c6mmoda? ah.

2) PnbL Syr. 60 B». ^

Bis M mori aUenus arbitri6 mori.
Versns qni est in Appendice Sententiarnm Pnblilii Syri apud Bib-
beckium 197: Tnrpis tristitia in dUerius ci^mmodost, ut omnes
fortasse, qui ea in congerie snnt Tersud, tam incertae originis esti
nt enm nominasse salis sil Bitschelins mensuram aUenua Tetemm
poetamm scaenicorum tempore in usn faisse etiam Ennii Tcrsu
ez libro VI Saturamm sumpto (apnd Donat. ad Ter. Phorm. II
2, 25 « Vahlen. sat rcL t. 29 p. 158) probat:

Hoz dnm dUerius 4blignri&s Bona.
Mensnram aUMiS onm oUm Bitschelins ad Pnblilinm Sjrrnm
non admiseiit (t. op. n 662 88. 667 ss.), nnnc formamm <lttu3 isSius
ratione habita ei concedit (1. L 697). Ego qnamqnam non pari
atque Bitschelins multitudine ezemplomm {fdius Mus probontium
ntor, qnippe qni eos genetiTOS tribrachioos proparozytonos non
admittam, tamen de prosodia illa minime dublto. Primum enim
ezempla qnaedam cretiei UUm^ nltima sjUaba positione producta,
manent^ qnomm siknifitndo etilun tMrlius probabile reddit Altemm
antem et graTins est, quod Pha»dms et Seneca mensura dUirius
nsi snnt; ezempla Bitschelius op. II 696 oongessii Apud Sene-
cam autem ceteri in deeinentes genetivi, ezoepto nno etiam
ukiusque, litteram I qnae paennliiniam efficit iam constanter pro>
ducnnt In primd senarii pede e8t ^us Here; fnr. 484. 485i

Digitized by Gopgle

— 26 —

489 Peip..B., Wius Med. 782, vmtu Herc. fnr. 1273. Fhaedr. 488.
In ▼ersu asdepiadeo Med. 94 fmms fadea.pramUet mnmtm, cui
generi Horatio praeeimte poetae Ronumonim Gcmstuiter bMim
Bpondiacam dederunt, pariter i prodttottiir, neque aliter in fine Be-
narii Oed. 326 unius sacri, Tro. 212 unius fi%anu\ quintum enim
in pe4om Seneca iambum non admittit £adem in condioione
est Tro. 701 nMm pedea,

AUerka igitnr, qnod Fhaedms et Seneca retinnemBt, enm eo
tempore nritatum fiierit, ea' prosodia sine dubio ad antiquam aeta-
tem aacendit. Quare non merito a Teteribua poetis Bcaenids ex-
duserunt ii, qni pro ^ formam eittnus ponendam eese putamnt

Lod quibus aUMas oocurrit hi sunt:

Capt. 306.

Qui imperare inau^ram^ nunc tMHue imperio dbsequor.
Ego ititschelio op. II 694 aUirkte hoc loco sollicitandiim non esse
assentior. AUnus quod a Ritschelio op. I 436. n 673 s. pro|)o-
situm.Brixiua recepit, poie.st quidem fuisse; sed cur dubio eiUmus
multo certius (Mnm postponamus? Ceterum ne a^m quidem
noetro loco offensbnem habere Kbbeckius coroll. ad com.* p. X
probat.

Pariter de aSis quoque verdbus iudicandum est:

Publ. Syr. 297 Rl

Lucrum sine damno alterius fieri non potest.
Ritschelius versum genuinis Syri in sententiis non habet; y. op. II
666. 672.

, PublU. Syr. 372 R*.

Miserrimumst arbftrio altcrms vivere.
Ribbeckius ad 1. num alius scribendum sit dubitat Hunc gene-
tivum Publ. Syr. 150

Ex vitio alterius sapiens emendat suum
Ritschelius op. II 667. 675 et cum Ritschelio Ribbeckius in aliera
editione posuit, sed RitscheLius ipse op. II 697 mensuram aiterlus
Publilio Syro reddidit.

Iii omnibus Publilii Syri veisibus eo minus in mensura alfcrius
offendendum est, qnod Syrus aequalis Ciceronis erat, ('iccronis
autem tcmpore usus cotidianus etiam pacnultimam genetivi Ulitis
corripiebai.

Unus locus restat tam corruptus, ut nostrum ad usum adhi-
bere non possimus:

Truc. I 1, 27. Versus in Palatinis et in Vaticano sic legitur:
Sin alter (aliter C) alteri potius est idem perit
Spengelius edidit:

Sin alter altri potior est, itid^m perit.
Alia Buechelerus in Fleckeiseni Annall. 105 (1872), 520 et Gep-
pertus in editione coniecerunt. Ribbeckius coroU. ad com.^ p.Xs.

Digitized by Gopgle

— 21 —

^ totum hoc loco sermonem turbatum esisiimat no&iriimqae Yersum
sic emendat:

Si ali^na re potitus eat, perdit fidem.

IV. Summa prioris partis disputationis exhibetur.

lam ea qiiae huc usqne r^^erimus breviter compreliendamiifl.

I. In sermone cotidiano temporis Plauti et Terentii formae
qnaedam disyllabae genetiyi pronomlnmn et adiectiyorum pronomi-

nalinm in i Qus) tenninatae {reqaentabaDtur. FormaB in i.desi-
nentes etiam scriptas esae certum est, terminatio is scriptura, nisi
quod oZi» traditur, non Yidetur ezpressa esse.

II. Breviores illir genetiYi pari fere in usu ac solitae in tus
trochaicum deeinentes formae erani Manserunt quantum admus
quaedam earum (aiU) uaque «kd CSaesaris aetatem. Terentii temp
pore breviores formae, cum apud Flautum rarior eorum usus sit,
longioribus etaam praelatae esae videntur.

UL GenetiTonun antepaenultimam oorripientium creticique
accentum babeiitiiun nisi penara pronominis iRe ezempla apud ve-
teres poetas scaenicos non inveniuniur.

.XV. QenetiTi tribratduei pv^Murozytoni iUms et isUua danmandi
8unt.

V. Genetivo modi aooedente, genetivorum pronominum fonnas
decurtatas constantes fuisse veri simillimum est.
VL AUerku iuiEta atque iMnim uBuipabatur.

Ciceronis tempore praeter solitaa foimas et genetivi breviores»
et formae triayllabae paenultimam corripientes etiani in usu fue-
mnt. Varro et Caesar aUi Bcripserunt, iUSus in sermone vitae
commmiis fuit, CatuUus, ne de poesi dactjlica dicam, genetivis in
ius temmiatia niai paenulttma correpta non est usub; v. BitscheL
op. U 679. Aetas Augusti mensuram lus reliqnisse et genetivoa
paenultimam produceates ezceptia aUerius et utnusque solo in uau
habuiflse videtnr. Quo magis formis 'in i (ius) desinentibus eam
abatinuisse ooniciendnm est. Uinusque et aHMus etiam apud
Phaedrum et spud Seneoam inveniuntur. Qnintiliani tempore Mus
e vita communi ad solnm poetarum usum abiemt. Inflequenti
deinde tempore pi^uctio paenultimae adeo increbruisfle videtur,
ut caM finem tertii p. Chr. n. Baecali Terentianufl Manrus ne
aU^iim quidem admitteret, sed aUer^ flcriberet:
V. 1352 (p. 366 K.):

Steenplo vel toa vinoet dUerius flingulnm.
1611 (p. 373 K.):

Sab dUerius odnsonat voc&bub.
V. 2184 (p. 391 K.):

Nec dUerius indigttis opis venL

Digitized by Go6gIe

Sed ut ex omnibus genetivis in ius tlesinentibus altenus etiam a ,
Seneca usurpatum diutissime correptionem retinuerat et ipsara
postea nimis severe oppressam, ita ea forma Prisciani temporo i. e.
circa annum quingentesimum p. Chr, n., cum ceteri genetivi omnes
producta paenultima pronuntiarentur, locum suum iam recupera-
verat. Priscianus cnim 1 228 H. et scicndum^ inquit, quod in ius
fermimntium gencdvus producit paenultimam, nisi poetica auctorifas
cam corripiat, cxccpto altcr altcrius, quod ideo m^cujis correptam
hdbuit paenultimam, quod duahus syllabis vincit genetivus. Terentia-
nus tamcn invenitur Jmius etiam paenultimam produxisse in trochaico
metro, guod est ex septem pedihus et syllaba:

Sescuplo vel lina vmcel dlterius singulum;
sexkis enim pes vuU a Umga incipere.

Ea quae de varia quae fuerit per tempora genetivoruin in
ius desineiitiiim fortana diximus, conspectiinL qui apad Mtscbelium'
op. n p. 696 est mutantes et ea quae reperisse noliis videmur '
addentee dc fortasse exhibere Uoet:

Pariter in ubu RariuB usur-
Tempore Flauti etTerentii cotidiaao faerunt: patum est:

(VI saec a. U. c) et / »

insequenti saeculo: . . . ius i (wi) tus

nifli quod brevioreB
formae Terentii tempore
iam praeraluiBse videntur.
Ciceronis aetate (exitu VII

et initio VIU saecuU): ius tus (tfiSuff) i (jM)

Quintiliani tempore i. e.
altero dimidio VIII saec.
et initio insequentis sae-
culi a. U. c. = I saec,
p. Chr. n. (Phaedrus,

Senecai Quintilianus); lus fere solum tu^solisin gene-

dicitur. tivis utruisquc et alterms

usus cotidianus retinuisse
videtur; aliorum prono-
minum genetivum tus
poetae tantum interdum
(umus) usurpant.

Apud Terentianum Maurum

(exitu III p. Chr. n.saec.): ius unice in usu est.
Prisciani tempore (circa

finem V p. Chr. n. saec.): constanter lus excepto. uno aUenus pro-

nuntiatur.

Digitized by Gopgle

PARS ALTEBA.

De genetivis in iiis deainentibiiSp qni ante tfiiminatiimem

voealem habent

Tres genetiyos efwa hmis juotM propterea una tractabimtiBy
qnod U8 stirpe m Tocalem desinens eamque seryaiis eommnma est.
Qno &olnun est, nt Uttera % aoeedentis termlnaiaoniB vas m Tim •
oonBonantiB abierit et genetiTi iUi ipsi formam disyllabam mensu-
ramque troobaicam naoti sint. -

Scriptura guoti», oum veteres Bomanorum poetas scaenioos
eam formam unice in usu habuisse, caim autem aetatis demum
inferioris esse constet, offo bac in disputatione constanter utar.
Ambrosianum qnidem eodicein Plautinum qui scripsit iam recen-
tiorem formam cuius praefert, sed multis locis Vetus Camerarii
' liber, quem talibus in rebus yetnstatis speciem multo maiore fide
quam Ambrosianum servasse notum est, interdum etiam Decurtatus
antiquam formam qmms retinuerunt. Exempli gratia locos Tri-
nummi buc pertinentes affeio: Arg. 9 cuims C quo iu8 B; 501
cuhis modi A quotus modi BC; 533 cums A qtio ius B quouis vel qtto
uis OD; 534 cumm A quoium B ciuiii C; 536 cuius AC quo ius B;
sed Y. 358 omnes libri eums exhibent. Pariter aliis in formis AC
recentiorem scripturam praebent, antiquiorem B: Trin. 1126 mii
AC qwii B; sed v. 45 qma, q littera pro e posita, A, cma BC.
luter Terentii libros nullus ne Bembinus quidem est, qui yel uno
loco formam quoius Bervayerit. Etiam forma duplice i scripta in
libris superest: nihil enim aliud nisi cuftiis esse potest, quod
Most. 1067 Ambrosianus CU**US praebet. Est .duplez illa i,
quae etiam Ciceronis tempore inter duas vocales, ubi * conso>
nantis vim habebat, scribebatur. Pariter genetivus pronominis is
in codice A geminata i scriptus invenitur. EITUS Trin. 430 in
A est, versui 957 Mostellariae Studemuudus in Pleckeiseni AnnalL
93 (1868) p. 55 vindicat

«

I. Quibus locis ^qnoius^ genetivns pronominis ^qui* vel
^quis', quibusqne masculinum pronominis possessivi
*quoiu8 a nm' sit quaestio instituitur.

Priusquam ad locos quibus geuetivi eius Jiuius quoius extant
percensendos accedamus, quaestio quaedam absolvenda est, de qua
nisi antea statuerimus, in genetivi quoius formani et mensuram
inquirentibus dubitationes nobis quin occurrunt fieri non potest.
Notum enim est, ut a pronominibus personaliburi possessiva pro-
nomina derivata sunt, sic etiam pronomeu relativuni qui vel iuter-
rogativum guis possessiyum suum cuius a um {quoius a um) habere.
Cuius pronomlnis possessivi cum genus femiuinum cuia et neutrum

Digitized by Gopgle

30

cumm certis exemplis haud raris proljetur, de foi*ma masculina
nou aeque simplex quaestio est. Nam genetivus prouominis pa-
riter ac masculinum possessivi cnius (qumus) est. Sententia autem
locoruui ipsorum, quibus fornia Cfdus invenitur, si quis exempla
quibus cuia aut cuium est secutus utrum possessivum an genetivus
sit indicio uti velit, is ut quidquam pro^ci^t vald^ vereor. Nam
qui versus, qui in Xibris sunt tales;
Rud. 745.

Argentum ego pro istisce ambabus (scil. mulieribus) quoiae

erant domino dedi.

et SUcb. 545.

Deinde senez iUe illi dixit, guoim erat tibioina.
vel Bacch. 948.

Is Helenam abduxit, quoia causa nunc facio obsidium Ilio.
et Capt. 1009.

Sulve Tyndare : : Et tu, quoius causa hanc aerumnam exigo.
examinaverit, subtiliore certe distiuctione opus esse concedet, ut
quid inter hunc et illum loquendi usum intersit indagetur. Sed
fac tenue illud sententiae discrimen — atque est discrimen quod-
dam — exploratum sit: ecquis erit, qui cum in exemplis, quae
femininum quoia vel neutrum quoium ostendunt, quo id sensu dixe-
rint poetae perspexisse sibi visus sit, sola sententiae ratione ad-
hibita ad masculinum quoius progressus singulis locis poetas aut
geuetivo aut possessivo debuisse uti conteudere audeat?

Quae cuui ita siut, alium aditum quo ad finem propositum
perveniamus patelaccre nobis opus est. Nam quae viri docti ad
hanc rem expediendam attulerunt, inter quos inprimis Bergkius
symbol. ad gr. Lat. 1 p. 58 ss. nominandub est, ea quaestionem
non absolverunt.

Hic quaestio oritur, Romani, cum genetivus cuius et posses-
sivum cuius plane eandem formam habeant et in eadem significa-
tione versentur, nuna ipsi duo illa cuiuB esse etiam senserint, immp
num unu8 locus qni mascolinnm pronominis posseBsivi fuisse pro-
bety extet. Qnamm qnaeBtbnnm primnm ad alteram reBpondebo
opponens TerBnm Terentii Andr. IV 4, 24 763:

Gedo, qu6inm jpuemm bio adposisti? Bic mibi.
Hoc loco guoium nibil alind nisi possessivi maBcnHni guokts aocn-
sativns BBse poteBt. De genetivo pluraliB xdativi pronominis
quokm fortasse Planto adindiflando qnominus cogitemnB, sententia
lod probibet, DavuB enim interrogatione illa nibil alind vnlt nisi
nt MjBis nomen patris pneri i e. Pampbili edicat et nt Gbremes
qnid Pampbilns in se admiserit andiai Mjbu tamquam baesitans
respondet walri seil. puemm. Gnm Davns pergat quouu mslnf
iUa Fm^Mi rsBpondet Gnm igitur quamm solnm ad patriB no-
men ^pectet, pronomen poBseBBivnm est Qnod in re^onaioiM ge-
netivnB nosln est, pariter Plantns Trin. 45 8. Bcripsit: .

Digitized by Gopgle

— 31

Qttaia hic tox prope sonat?

: : Tui b^nevolentis.
lam de priore illarum quaestionam yideamus. Ad quam cum
responderimus, simul difficnltas illa supra indicata, quanam via ad
«ognoscendum, ntrum quoius genetivus, iitrnm possessivum sit per-
venire possimus, fere tota remota erit. Aliud autem ea in re
auxilium non est, nisi quod exempla femininum rjnoia ostendentia
praebent. Id enim ad substantiva quaedam pertinens tam con-
stanter apud poetas scaenicos redit, ut ex ea consociiatioxie etiam
de masculino conieeturam facere liceat.

Sed antequam eam rem exemplis ipsis ti-actandis perspicuam
faciamus, ea quae veteres gramraatici de possessivo cuius n um
protulere, quamquam neque multa neque sana sunt, proponere placet.
Recte Priscianus II 179 H. cuius a um tam relativum quam inter-
rogativimi esse posse allatis Vergiliano illo cuium pecus? et versi-
bus Terentii Eun. 321: virgo quoiast? et Andr. 932: quoiam igi-
tur? : : Fratris filiam, deinde loco e Verrinis (II 1, 54, 142)
sumpto: ut optima condicimie Sit is, cuia rcs est, cuiimi periculnm
docet. Idem I 595 H. aiia pariter ac mea tua e, q. s. pro
genetivo primitivi (i. e. pronominis qui) cum verbis intercst et re-
fert poni Ciceronis pro Vareno verbis probat: ea caedes si potissi-
mum crimini datur, dctur ei, caia interfuit, non ei, cuia nihil inter-
fuit. Sed commentum est, quod Priscianus haud dubie Vergiliano
cuium pccus in enorem inductus II 179 H. masculinum differentiae
causa i. e. ne cum relativo confundatur, in fine acui dicit. Non
solum enim ratio repugnat, sed etiam Terentii versus supra al-
latus Andr. 763:

Cedo, quoiimi puenim hic adposisti?
accusativum masculini paroxytonum ostendit. Alium quoque gram-
maticorum errorem idem ille Terentii versus redarguit. Cledonius
enim p. 53 K. scribit: eccum eccam, ellum ellam, cuius cuia
cmum cuiatis: ista omnia anomaJa sunt, non declmantur, nam
cuium pecus? aurt&ritas pracsumpsit. Grammaticus igitur cuium
pecus ne recte quidem dictnm, sed Vergilii auctoritati tantum con-
cedendum esse dicit: nimirum cuium pccus accusativum esae putat
et cum totus Vergilii versus sit:

Dic mihi, Damoeta, cuium pecus? an Meliboei?
aut cum antecedente dic coninngit ant hahes vel tale aliquid sup-
plei Sed fortasBe quod in excerptis ad&otationibusque Cledonii
minun non est, locus nesdo quo casu turbatus eei. Augustinus
in Arte breviaia p. 494 K. eiitiM a imi deeUnat qmdem per sin-
gnUrem et pluralem trinm generum, sed eam dii^iMkmm phts
ofiiB gwm panderis gerere dioit: nam nimis vekte est d a nasira
etmsuektdme repoMida, Quae demde addit, toI maxime mira snnt.
Dimt enim, consnetadinem ieta (i. e. formas poeeeBdn €ams\ quam-
Tis in tts anctoribns inTeniantur, qui siiit m manibuB et in ore

Digitized by Gopgle

32 -

om&iimi, iameii GontempaisBe: per umm en^ pronomm, id es^
^cuiku^ vd *guorum* omnia infin&a possessiva aiffnifieaniur, dkknus
enm ^euiiu^ vel ^guarum* servus skfe anetlla swe ten^phun, sed, quod
fatendum . est, cum «Mlesto discemtndae amibiffUiktHs in gendivo
singuiari, guando *em»s* dkmms, ei m fkuraU, quando *.quorum*'*
^ov^M^ eMtm et *guorum* gwmdo possessim suni, per casus nan fte-
ctuniur. Dno igitor et cmus et guomm esse Augnatiiias oidnatiir,
qaorom altemm poasessiTum pro formis posseanvi cuius a um
oaarpatam, alteram genetiYaa pronominis sit, quoromqne pari forma
fiat, nt cuius yel guorum ntmm sit qnoqne looo aegre diaoematar:
qaae somnia silentio praetereo. Servins yero in commentario in
artem Donati p. 436 K. cuia et cuium genetiTOS esBO haiiolatnr,
a qno loqnacitate tantum differt Pomp^ns gnunmaticuB 210 E.,
hanc in partem minor tamen anDtore anonymo artis BemenfliB
141 8. Hag. Nihili est etiam qnod in Vergilii grammatiei ez-
oetptis quae dieantnr p» 196 Hag. (cfir. etiam art anon. "'Bem*
136 B. Hag.) cuius a um inter pronomina defectiva refSBrtar: sunt
(sc. pronomina) guae trWus casQms flectuntur, ut ^cuius cuU emo*
^cma ema^ ^tWMm cuii cuio\

Qno minus sanae doctrinae veteres grammaticl ad quaeationem
nostram enodandam Buppeditayemnt, eo magis nos quid proprio
Marte valeamns tentare debemuB. Li enomenuH^iB locis huc per-
tinentibus initium ab iis faciam, quibus cuius a um ad hominem
qui in potestate domini aUcuiuB eat Bpectat.

Plaiiti hi loci sunt:

1) Oistell III 1 8.

s^quere mea SD^ninm,
trt eoinim guoiam ^bbo oportet t6, sis potina qu4m mea.

2) Merc. 199. .

p^gtqnam aspexit muUerem,
Rogitare oocepft, quoia esset (scil Pasicompsa).
Ad eandem PaaiconqpBam qnattnor his lociB eiuBdem fabulae quoia

pertinet:

3) Merc. 529.

Dic igitur qnaeBO, guoia anm : : Tno er6 redempta'8 rtirsum.

4) Merc. 720.

Quoia illa mnlier intust? : : Yidistine eam?

5) Merc. 721.

Vidi : : Quoia ea sit rdgitas? : ^BesciBc&m tamen.

6) Merc. 722.

Yin dicam guoiast? illa — iUa edepol — .va^ mihi
Pseud. 1042.

Quoiam esse te vis maxume, ad eum duxero.
8) Eud. 745.

iirgentum ego pro istisce ambabus gumae erant domino dedi.
Labrax leno de muUeribus loquitur.

Digitized by Google

- 33 -

9) Epid. II 2, 111:

Ego illiim conveniam ut^iue adducam buc ud te, quomst fidicina.
Qui locus ([uamquam turbatas est, verba tamen quoiast ftdicina
quiu sami retinuerit non dubito. Varie versui mederi studuerunt
Geppertus in ed., Reinhardtu.s in Studiis Studemundi I 105, Goetzius
in Act. soc. Lips. VI 322 ss.
Accedunt Terentii loci:

10) Andr. 763.

Cedo quoium puerum liic 4dposi&ii? dic mihi.

11) Andr. 932.

Qnid e&m tmn? Sttamne esse aibat? : : Non: : Qmum igitm:?

: : Fratris filiam.

12) Em 321.

• Qnid? yirgo guoia^? : : NMo herde : : Und^st? : : Tan-

tondem : : Ubi hibitat?
Uno loco apud yeteres poetas scaenicos genetivnm pronominis re-
lativi podsessorem mnlieris significantem inveni:
Stieh. 645.

Deinde seniex iUe illi diadt, ^ifotM erat tibieina,
ABCB pariter ouuns ezlnbent Sed magis qoam conseiMas oodicom
conBensus xmdecim locorom (omisso Teren 10. Andr. 763) quibns
quoia ad mnlkrem i^eotat, nos mOTcre debet. Itaqne Flautnm
nostro loco qwoia erai Ubkma scripsisBe veri «iminimnm eet^).

Ei^amplis supra ennmeratis pronomen poBsesBiTnm iis Iocib dici
mfaii£e8tam est, nbi de- hominibns agatmv qni domini alicninB sini^
^de ancillia, filio (Andr. 763), de filia (Andr. 932). Locntio Tero
illa flMOMi eti BiTe interrogatiTe tam directe quam obliqne siTe
relatiTO posita tam Qonstaiiter nsnrpatur, nt ezenq^la Cist III 2^
Mcorak 599. 720. 721. 722. Psend. 1042. Bud. 745. Andr. 932.
i^p. 321. seoutuB etaam. de maBonlino statuere poBse mihi Tidear.
Qmius igitur quliiqne hia lodB poflseBsiTum obbo pro ezplorato habeo:
1) Amph. 346«

Pdssum Bcire, qud profeotns» quoim flis aut quid ordnerlB?
: : Huc eo, mei eri Bum serTOB.
.2) Amph. 375.

QM/6m8 nune es? : : Tuns, aam pugoia ubu fecieti tuom.

3) . Amph. 378.

QuxfhM. es? : : Amphitru6niB inquam S^aia : : Ergo ist^&c

magiB.

Quibus tribus locis Sosia BoryuB interrogatur,

4) Truc. II 7, 44.

» L6quere, unde^B, qimas^ 4$, quor auBUs' mi inclementer
. . • dficere? : : Lubitumst.

1) .Sed qoi altej^nun Mercatoris argumentom scripBit, t. 4 s. fedtt
Pater adTolat, viBam dneilhm [flUtm] d^p^nti
QtiOMk ait per0unot6tQr.

3

Digitized by Coogle

— 34 -

Stratophanis ad Cyamum servum interrogatio esi Similis est versiis
supra allatonim duodecimus Eun. 321. Tn versibus 1.3.4 pariter
atque in eo quem iis addimus quintum Haut. 9«) 6 quoius mono-
syllabum est. -

5) Haut. 996. Syrus servus v. 985 ad Clitiphonem adulescen-
tem non, inquit, e^^e honim (i. e. tuorum quos esse putas parentum)
' te arMror (scil. filiura). Deinde cum idem illi suppeditaverit, unde
cognosceret, num vere filius eorum quos ad id tempus parentes
suos esse crediderit esset, v. 995 pergit:

Si non est Tenun, ad misericordiam imbos (i. e. parentes)

adduo^s cito,

Ant sdbia qmms sis.

Gum T. 986 honm et v. 996 anUm diGatur, guoiua genetiTos esse
noii {Kitest: nam ad slmilitndinem anteoedentinm hcrum et ambos
poeta, si genetiynm ponere Tolnisset, qttorwn dizisBei

Sed alii verstts snnt, in qnibnB, quod ego quidem Tideo,
guokis geiietiTUB est. Snnt Tersus Tzin. 633. '686:

633. Neque timquam quisqaamst, qudim ille agdr fait^
Quin ptoBume ei res Tdrterit. qjsuafim fuit,
Alii 6zolatum abifonnt, alii emdrtui,
Alii 80 suspend^ em nunc bie qudku est,
'Ut ad incitas red&ctust.

Initium a quaestione, num quohm t. 634 genetiTus pluralis rela-
tivi an neutrum singulariB possessiTi sit^ faciendum eet. Quornm
prins Bueeholerus de decL 46 Gh&ri8ii (l62 E.) testlmoiiio nisus
co&teadit, altornm Beigfck» L 1. 61 s. plaeet Sed Bergfcii argu-
mentatio mibi aon persuasit: quakm enim, neutro pro maseulino
posito, ad anteoedenB ager referri posee Luoretii quos ille affefrt
Tereua minime probanl Bergkius ipse p. 62 a genetiTO j»lurali
admittendo non plane abborret^ sed Senni ad Aen. I 96 de Catone .
testimonium seGatns gmum quam «^uottfiii seribere marult. Quae
duae fozmae, ut meam sententiam dioam, oum pro litteriB qu ante
Tocalem u poBitiB antiquiore tempore etiam sola q scripta sit, nullo
onmino diBtineri diBcrimine mihi Tidentar. GenetiTttm quius, littera
u TOoaliB et • consonantiB locnm tenente, etiam TereniisnuB ManrttS
* 703. 774. 776 repetiTit (p.346K.). Animttm qoaoBO attendaa quod
et GharifliuB et Servins genetiTum qnem afferunt nommatiTO que$
tribuunt GhariBiaB enim p. 162 E. declinat quis .... pluratUer
*que8 eukm* et paulo infira quid . . . phuriBiliter ^quae qwmm* vd
*cukm*, Serrius autem L L Cato, inquit, tti origimbus aU: *m ques
ekU pqpuli' et dedkumU ^ques qwm^* ui ^puppes puppkm*, Guius
loci ultima Torba hand dubie ignorantiae Serrii Tel qniBquis hoc
Bub. nomine latet tribuenda Bunt. Kam cum bonuB Tir quum perrerse
legeret Tocalem %, non u priorem vocie syllabam effioere opinatuB,
nominatiTum quee eaadem dedinationem quam puppes pupptum

Digitized by Gopgle

- 35

Becutum olim esse sibi videbatur detexisse. Quae cum ita sint,
guokm quod Trin. 534 B, CUIUM quod eodem loco A habet, deinde
cuium Obarisii, quium Sei*vii omnia idem genetivus pluralis sunU
Ut autem qu&km Trin. 534 genetivus pluralis est, sic etiam ^quoi^s
V. 533 et 536 genettvam siiigQlaiis relativi e88e exiBtimo.
Pariter genetiTnm inease eontendo Tersilrae:
Amph. 861.

Ego 811 m ille Amphitruo, quofus est servos Sdsia.
Genetivus, cum teste Pareo in Yetere cui est extet, aptior videtur,
cfr. V. 394. 403; reliqui P,ar6i Palattni cuius est.
Cas. m 6, 12.

Quis erus? : : Quoiiis tu servos es.
His duobus locis, cura in exemplis supra enumeratis possessivo quoia
neque amilla neque simile aliquid — iihicina enim tale non est —
nddatur, scrvos adicitur. Quare cum illis locis prononien posses-
sivum solum ponatur, his duobus, ubi notio additur, quae ipsa
hominem, de quo agitur, domini alicuius esse declaraty genetivus
e substantivo scrvos pendens sufficere videtur.

lam ad ea exerapla, quae quoiiL^i a um ad res inanimas rela-
tum exhibent, transeamus. Ac primum quidem eorum in numero
nil tam constanter quam guoia cum vox coniunctum occurrit. Ex-
empla haec sunt:

1) Bacch. 979.

Quoianam vox prope me sonatV

2) Curc. 111.

Quoia vox sonat procul?

3) Curc. 229.

Quoiam vocem ego aiidio?

4) Merc. 864.

• Nescio quoia vox ad auris mi advolavit.

5) Pseud. 702.

Quoia [hic] vox sonat?

6) Rud. 229.

Quoia prope me hic vox sonat?

7) Bud. 332. Quoia ad auris

Vox mi advolavit?

8) Trin. 45.

Quoia hic vox prope me sonat?
Ad alia substantiva possessivum quoius a um hisce locis pertinet:

9) Rud. 478.

Nam haec litieratast; eupse cantat quoia sit.
scil. sacra Veneris \ima v. 473.

10) Stich. 370.

Alius alium percontamur: qu^ast navis, quid vehit?

11) Haut. prol. 8. nunc qui scripserit

lit qudia Qraeca sit (soil. fabula). »

8*

Digitized by Goo^Ie

I

36 —

Accedit versus:
12) Bacch. 948.

Is H^lenam abduxit, q^ma caum niinc focio obsidium flio.
Quoins cmisa tribus loois in libris est:

1) Capt. 1009.

Salve, Tyndare : : Et tu, guotMS causa hanc aerumnam ^zigo.

2) Mil. 1009.

S6qnere hac me ergo : : P6disequus tibi sum : : iJtinam gminis

cattsd foras.

3) Andr. 772.

Ne illa illum haud novit, qudius causa baec incipit.

De his tribus locis infra p. 47 dicemus.

lam rationes quasdam usus possessivi quoims a nm proponere
licet. Ac primurn quidem pronomen illud ita tantum usurpatur,
ut ad eos homines vel res qui iu potestate domini alicuius sunt
spectet. Quae vis etiam locutioni quoia vox prqpe mft sonat? sub-
est. Significat enim non solum cn,uns ex ore verha qtiac audivi
prodieinnt? sed multo maiorem gravitatem habet, ut sententia sit
qiiis est audoi' vocis? Usus igitur possessivi finibus certis et multo
angustioribus quam genetivi circumcluditur. Genetivus enim cum
unum ac totum significet, ad quod aliquid aliud quocumque modo
pertineat, nexus multo laxioris nota est. Quare genetivus. quin
hisce locis intellegendus sit non dubito:
Hen. 477. Most. 970. Hec. 571.

Hanc (scil. pallam), qmius heres numquam erit post

hunc diem.

Philolaches hic habitat, quoiiis est pater Theopropides.
Si puerum ut tollam cogit, gmius nos qui sit nescimus

pater.

Neque enim palla h^ominis neque filius patris dominus est.

Deinde animadvertendum est, veteres poetas scaenicos iam
non solum possessivo, sed etiam ubi de rebus inanimis agitur
genetivo relativi ad possessorem significandum uti. In versibus
Rud. 963. 9G7. 1021. 1094:

Vidulum istum quolus est novi ego homineni iam prid6m,

: : Quid est?

£go illnm novi gudius nunc est: tu illum quoius ante-

hac fuit.

Si veniat nunc dominus guoiust, ego qui inspectavi procul.

Si scelesti illius est hic quoius dico vidulus.
quoius ad vidulum, de quo sermo est, pertinet. In quarto verstt
guoius aperte genetivus est. Cui versui tanta cum tribus prioribns
similitudo intercedit^ ut Plautum in iis qnoque gwms genetiviiin
esse volnisse aTOtimqm, Aoeedit quod Flautos posBessiTnm qwms
praeter oonBtantem loentionem qmia vox tam raco — sniit enim
dno Jantum lod Bnd. 478 et Sticb. 970 — ad res* inanimas re-

Digitized by Gopgle

- 37 —

fert) ut ubi dubia res est, genetivus praeferendus Tideatnr. Ciiins
U8U8 apud Terentium unum (Haut. proL 8), looatioiiifl autem quMA

WMH sonat? nullum exemplum est.

Fortasse viam, qua usus possessivi quoius a um decurrerit,
hanc fere fuisse dicere licet. Antiquissimum exemplum in iure
iurando militari quod Gellius (XVJ 4, 2) in libro quinto Cincii de
re militari legit superest: si quid ibi inveneris sustulcrisve quod timm
vnn crit . . iiti tu . . domino suo mium id ccnschis cssc rcddcs. Prisco
tcmpore cuni haud dubie latius is usus patuisset, Plauti^) et magis
etiam Terentii tempore iam fere quibusdam tantum in locutionibus
supererat. Eiusdem fere aetatis Catonis illud est de re rust.
cap. 130: Si dcus, si dea cs, quoium illud sacrum cst. Insequcnti
deinde tempore Lucilius (Non. 81 ^ 31 cuia pro cuius. lAicilius
lib. XXX cuia etc; XXX v. 104 M.; v. 869 Lachm.) scripsit cuia
ojjcra Trogimi^ calix per castra cluchat. Sed ea aetate genetivus
et possessivum etiam promiscue usurpantur: sic in Lege Repet.
CIL. I 198, lin. 5 aut quoius nomcn . . dclatum crit aut quoium
nomcn . . . cxnnptum erit, lin, 29 quoium nomcn . . dclatiim erif,
lin. 10 quoiavc in fidc is erit, Sed quoium in Lege Agrar. CIL. I 200,
lin. 10 quo quis corum, quoium eum agruni .... csse oportct utrum
possessivum an genetivus pluralis sit dubium est: v. Buechel. de
decl. 46. Bergk. 1. 1. 62. Eiusdem legis lin. 8 cum quoium (is
agcr locus aedificium cst) quantum de loco mutilato iudicari potest,
neutrum possessivi agnoscendum videtur, v. Bergk. 1. 1.; lin. 9
deinde genetivus sequitur: quoius eu7n agrum . . . (esse) aportet.
Postea usus possessivi recedit, retinent fere soli iurisconsulti.
Quam enim propriam possessivi vira atque indolem esse supra dixi-
mus, eam vel maxime in rebus ad ius civile pertinentibus locum
habere manifestum est. Eum usum in lege de Termessibus CIL.
I, 204, II 3 (p. 114), quae temporis Sullani est, inveriimus: mu-
gistratus profvej magistratu quoia de ea re iwrisdictio crit. Einsdem
aetatis est Auct. ad Herenn, IV 51, 64 reperiunt domus cuia sit.
Cicero deinde in Verrinis possessivo illo utitur: II 1, 54, 142 ut
optima condicione sU is, cuia res sit, cuium periculum; II 3, 7, 16
ne is redimeret, cuia res esset; U 3, 27, 67 istum, cuia res erat;
pro Vareno apud Priscianum I 595 H. ea caedes si potissimum
crimini datur, dektr ei, ema itiierfuit, fum e%, ema nifiiU interfuU,
Angusti temporis Yergiliaauiii iUnd est («oL III l):

•

1) Holtzius Bynt. I 896'fi«gifteiitiim Sirfthae Litargi Planto addictae:
Qmia, vir? affert. Sed assunwiit ex iragmentis qualia Gronovius Plauto
auo adiunxit, qui ipse in scribendo fragmento illo Scaligerum secutus
est. Apud Varronem enim d. 1. Lat. VII 66 in libris est: in iSitdlitergo
iim mt: *milkre» wDOreiilaeif, Scaliger nomen iabiilM SejfOM Uturgue
ezcogitans mutavit: Mulier es, uxor, quoia, vir? — Bergkiae 1. 1. 58 ss.
Poen. III 1, 32 doviino de quoio ederis; Tnic. II 3, 17 de qnoio esuri
sient; Truc. ]>rol. 9 quoia huc ventuntst gratiai A8i|l* lU 33 qui ^nlt
quoia amefUur gratia coniectura restituit.

Digitized by Copgk

— 38 —

m

Dic mihi, Damoeta, caiiim pecus? an Meliboei?

Pastor Menaloas dicit antiquiore vocabalo, ut rustici saepe talia
servant, usus. Quod quantum eo tempore iam obsoletum et yile
visnm sit, testimonio est imitatio illa cavillatoris alicuius a Sue-
tonio tradita (in vita Yerg. p. 66 Reiff. cfr. Bibbeck. prolegg. ad
Verg. 99):

Dic mihi, Damoeta, eniimi peens aime Lati&nm?
Non: Temm Aegonis noBtri ric mre loqnnntnr.

Etiam Sendns Ter. Enn. n 3, 30 eas 321 comparans adnotat: ^cunm*
aukm anUque aU, vUana ifUH/otiXtvtWj ne dkerd *cmt$ pecu^: quod
modo Irwm est geMfum, Antiqui dhebafd eieut ^meus mea meum*,
sie ^eidus euia eukm*, Tamen C. Plinins Secnndns in controversia
qnadam (OelLIX 16, 5) scripsit: ddnde, euia uxor fuit, fortiter fecU.
GellinB deinde ipse, qni nt Frontonis disdpnlns Tetnstnm admira-
batur sermonem, cansam foreneem narrans ei euia re$ erat dizit
I 22 (falflo ForoelL 21) 6. Finem Apnleius praeter ceteros pria-
comm ille soriptomm imitator &dt, cuius de magia e. LXXXll
p. 602 Hildebr. baec yerba snnt: cuiavis oraHo insimiulari potest,

Bestat nt locos, qnibus quoius pronomen possessiTum esse supra
demonstrabam, ennmerem; quomm ubi de genetiTO quoius dicam
rationem non habebo. Erant Tersns: Ampb. 346. 375. 378. Tmc
n 7, 44. Hant. 996, ad quos accedit Stich. 545.

II. De genetivis 'eius huius quoius' tam mensuram
accentumque trochaei habentibus quam monosyllabis

factis.

L Be eiu8 huius quoius mensuram acceniumque irochaei
hdbenHbus*

Gnm nsttata forma genetiTomm dus huiius qwfiius ea sit, nt
trochaenm aequent, primum ea ezempla enumeranda snnt: qnorum
yersuum, nisi causae certae aliter postulabunt, numeri tantnm
nominabnntun Formas eos ita notabimns, nt dus hHus qudius
seribomns.

A. Eius trocMeum paroaotfkmum,

Loci Plautini sunt:
Aniph. prol. 108. Asin. 345. 393. 402. 531. 737. 811. Aulul.
prol. 17. II 1, 52. Bacch. 21. 284. 559. 986. Capt. 748. Cas. 124.
II 8, 14. II 8, 44. III 2, 26. III 4, 13. Cist. I 2, 19. I 2, 26:

Suppositionemque eius facere gratia.

Versum enim in A sic legi Studemundus petenti mihi liberalissime

8 . P • OSITIOHBMQ/////USF !□ BEQRAT r 1

Digitized by Gopgle

— 39 —

(*> foramiiia) Yeisam dedi qualan olim {iusse idem vir dootns
veri simiUimum esse addidii

Gi8i I 3, 16. I 3, 32. II 1, 38. II 3, 77. frgm. Ambros.' y. 34:

Quid faciam? : : Ad matrem eius devenias domum.

Hiatui inter faciam et ad intercedenli mutatione personamm ex-
cusatio paratur; cfr. Ladewig. Mus. Rhen, III 628. Studemund. ind.
lect. hib. Gryphisw. 1871 p. 9.
Epid. III 2, 20:

LTt qnom redisses ne tibi eius copia esset : : Eiige.
Versum Geppertus in edit immerito mutatj cfr. K. Mueller. de Plauti
Epid. 6 ss. —

Men. prol. 34. 190. 222. 500. 773. Merc. prol. 44. 850. 906.
Mil. 62. 106. 950. 976. 1105 (cum libris et Brixio [v. ad l.]

cius : : Convcnitnc camY lego, Hitschelius cius : : Convcnistine eam?)
1229. 1234 (cum Bothio et Ritschelio omli cius nc pro scriptura
librorum nc oculi cius lego) 1235. 1276. Most. 246. 1046. 1063.
1127. 1157 (hiatum adulcsccntiacquc - cim in dihaeresi seiitenarii
trochaici aamisi) Pers. 201. 602. Poeu. I 1, 29. V 4, 4 (altera
anapaestici tetrametri acatal. pars integra videtur: ncquc contcmpsi
cius opcs liodic; A, cuius scripturam Studemundi liberalitate habeo,
opcs, nisi quod pro e etiam i legi potest) v. 33 alterius exitus
Poenuli. Pseud. 67. 607. 617. 651. 718. 986. Rud. prol. 79.
392. 1035. 1200. 1214. 1271. 1276. 1379. Stich. 268. 270.
Trin. 108. 111. 122. 176. 178. 430. 671. 733. 1122. Vidul.
fragm. ap. Prisc. I 300 H. ap. Studemund. ind. lect. hib. Gryphisw.
1870 p. 24 frgni. XIV {nusdcyn).

Plauti ocUujbda cxempla sunt.

Apud Terentium eius est:
Ad. 466. Andr. 115. 232. Eun. 203. 565. Haut. 168. 455. 945.
Hec. prol. I 8. 129. 388. 412. 669. 658. Phorm. 39. 64. 147.
619. 649. 880.

. TerentiuB viginti exempla exhibet.

In fragmentis tragicorutn eius Pacuv. 78, in comiconm reli-
quiis Afran. 232. Caecil. 147 (de initio versus certo v. Bibbeok.
oorolL ad com.* p. XXV s.) invenitur.

Onmia exempla cenkim tria suut.

B. Huirn.

Apud Plautum occurrit:
Amph. 265. 289. 359 (ubi famUiai cum Fleckeisono lego, in B
est familiac) 798. 811. Asin. prol. 7. 632. 643. 681. 736. 855.
Aul. IV 1, 17. IV 10, 76. Bacch. 449. 597. Capt. 95 (Fleck-
eisenus versum uncis inclusit, ego cum Brixio retineo; pro huim
est cum duobus his editoribus huiiis lego) 275. 335. 396. 437.
574. 676. 927. 974. 988. Cas. IV 1, 14. IV 4, 21:

Dedlsti /u^ttis qudm oopiam mihi dedisti. o.

Digitized by CoQgle

- 40 -

ymam enm a&tecedenti et inBequenti ut in A discripti sniit onm
Stade^oimdo returai; y. Stademnnd. de eaai Plaiit. 24 et AmiaH.
• Bcliolast. BerdL XVIU (1864) 531 8. Fleckeiseimfi AimalL 103
(1870) p. 706 totmn loeum troehaids octonairiis complectitiir.
— Cas. lY 4^ 23 (in fine yersuB hums corpM €st pro a. h.
est corpus in libris traditi Stademundus Annall. schoL BeroL XVIII
(1864) 527 correxit). Casin. epilog. 2. Cist lY 2, 104. Caro. 61B.
Epid. V2, 66. Men. 181. 816. 848. 855. 1071 {his; versum cum
Bitschelio n. ezc. PL I 42 lego) 1090. Merc. 957 (hiatom ocf-
simUe^Mius cum Ritschelio admisi) MiL 619 (levis quae initio
yersus CQiruptela est ad ineequens hukis non valet) 634. 969.

664. Poen. 1 1, 27. I 2, 166. I 2, 180. I 2, 182 (bis) Ul 3, 43.
III 6, 34. V 2, 131. V 3, 52 (initium senarii tU haec inMmanhir
yi proclisis excuflare quam versum cum CEGMuelleiro de pros. Plaut.
p. 392 mutare malui) V4, 76 (hiatum modO'hims c medio toUendi
causa qood Fr. Schmidtius quaestt. de pron. demonstr. form. Plaut.
55 proposuit modod accepi) Peeud. 271. 314. 857. Kud. proX» 42.
1079. 1090 {ied hums cum Pareo, Fleck^Bcno, Eitschelio n. ezc
PL I 38 pro te h librorum lego) Truc. proL 13. ViduL fingm.
ap. Non. 258, 27, ap. Studemundum L L 23 ftgm, IX.
Plautina exempla sexaginta septem sunt.
Apud Terentium est huius:
Ad. 96. 351. 444. Andr. 111. 261. 286. 290. 357. 890. 943.
Eun. 202. 301. 444. 1070. Haut. 203. 333. 334. 682^ 961.1065.
Hec. 338. Phorm. 608: viginti duo exempla.

In fragnwntis trag. nuUum exemplum est, comic, Afir^ 113.
397. TurpiL 96.

. Omnia eiemglA nonaginta duo sunt.

C. Quim,
Loei Plautini:

Amph. proL 17. 132. 141. Asin. 203. AuluL 'II 4, 10. Baech. 940.
Capt. 986. Epid. 11 1,* 7. Men. 477. 812. Mosi 8^9 (siye oum
G. Hennaimo elem. d. metr. 299, Lorenzio in ed., Spengelio T. M.
Plaui 122 trimetram, siye onin Bitschelio tetrametrum hacchiacum
statnis, meosura qudkta eadem manet) 970. Bud. 967. t002'. 1005.
1094. Trin. 633. 636. Trae. n 4, 77: sunt mdwiffMi exempla.

Quikts apud Terentium uno loco Andr. 772 extat: quo de
yerhi infira ubi de uniyerso Terentii usu quaestio eilt (p. 47)
dioenraB.

Aeoedunt tria exemjpla Aoc 417 (Bibbeckiimi liequdr), t^acuy.
166, PubL SjT. 90.

Omnia exempla v^inH iria sunt.

Locos quibus genetivi eim huiiis quoius tro6haei loco positi
trochaeique accentu notati inveniuntur congedsimus. Cuius enume-

997 (altera pars versus sana

Digitized by Gopgle

— 41 —

rationis usus idoneus tum deinum fieri poterit, cum exempla quae
aliam mensuram ostendunt attulerimus.

< II. D^» eiu9 huius quoiuB mono8ifUa6i8.
Genetivi di» huiu$ guoiiu wm coBBtonter trochMiHa aAquani,
sed imittiB Mb ni imta Yemui speeieB existftt, monosyllAbi legaa-
tur nedesBe eet Vide e. g.:
Trin, 737.

Te ei ^loas: focere id eiuf 6b amiciti&m patris.
Btioh. 50.

Nam mihi pol grala aeodptaqae kiiM beaf gidtas.
Poen. IV 2, 2:

QueHue bomlnie eruB ^st oonsimillB, T^lut ego habeo hnno

hniuB modl

Quibtts in TerBibus genetiTOs nostros neque trochaeos neque, si quis
ttio T^t, pyrrhichios esse posse nemo artiB metricae Ilauthiae
peritus non persineietw Kihil reetat aliud nisi ut monosyllabi smt:

quam mensurani apice supra i littera posito vel eim huius guoius
scribendo significabimus.

Genetivum eius interdum in unam syllabam contrahendum esse
iam Faemus ad Ad. IIT 5, 6 observavit, postea Bentleius rem ad
eundem locum Adelphorum et ad Hec. III 3, 52 attigit, de mono-

iiyU&ho rf uoius (guoiusqmm) ad Hec. I 1, 7 dixit. G. Hermannus obiter
eius contractionis mentionem facit elem. doctr. metr. p. 65. Sed
pronuntiatio trium illorum genetivorum sing-ulaa longas syllabas
efficientium quae fuerit, iam Franciscus Guyetus in editione
Plauti (1658) indicavii Is enim teste Guil. Wagnero^) praef. ad
Aulul. p. LVII adn. 4 interdura eis huis guois scripsit, cuius rei
exemplum Ritschelius ad Stich. 50 ^hufst^ Guyetus adnotans
praebet. Inter recentiorea yixos dootos^) Jjachmannus ad Lucr.

1) Unum quod observavi hoc loco breviter adnotetur. Si exempla
l^enetiyc^um trochajAorum quae iu senariis iaii^b. et ^ septenariis trocb.
unont ita compbnmitar, xn (|nos ' TerBimm pedes tOneuit perspicuum
fiat^ plnrima exetkfia, in Benariis alteram arsim cum tertia thesi et ter-
tiam arsim cum quarta theai coniunctam , in geptenariis troch. , si ex-
empla in cretico versus initio posita omittuntur, quartum et magis etiam
quintum trochfieum, qui duobua illia aeuarii pedibua reBpo^dent, occupant.
Quae m cmn iEif&nitatem iUam, qoae inter aenarioB iamb. et septenarios
trooh. intereist, tum eommtanem utrorumque yersuum eam indolem oon-
firmat, ut media eorum pars soUtum vocura accentum et solitam men-
suram eervans tranquillius incedat, in pedibus autem et antecedentibuH
jet insequentibus, in quibus pauciora exempla genetiyorum trochaicorum
Bnni^ motus num^rorum sit vehementior.

6) Guyeti cditione ipsa uti non potni.

3) Eorum qui hanc rem attigerunt hos inspexi: Buecheler. de decl.
89; Corssen. de pronunt II* 766 8.; FleckeiBen. Jahnii anuall. 60 (1860)
261; I^emmn It' 191. 906. 287 b. 246 b.; Bibbeok. Xns. Bhen. XXTX
p. 17; Sehnobardi de TocaL ling. Lat Ynlg. II 508. lU 810; G. Wag-

Digitized by Google

— 42 -

p. 26.8. euidem quam olim Gnyetus pronimtiafionem eis huis g^ioia
forma cmeumM adduetas vindicftni Qaam formam certis gram-
maiioonmi testimoniiB probari snpra p. 12 vidimns, extat etiam
teste Madvi^^o ad Cle. de &!• m 9, 80 in dodioe FariBina Tnscul.
UI 34, 83 et V 41, 121. Madvigina GiMSuimodi loco iUo libri de
finibus, ubi Spireneis et Gronovianus, meliorif notae libri niinc
deperditi, cui modi habebant, Oioeroni reddidit Cuimodi ipsum
saepe apud GeUinm oecurrit: quos locos Neuius II ^ 228 enmne-
ravit. Haec res propterea fortaese alicuius momenti esti quod Gellius
antiqua haud raro vocabula profert Accedit etiam quod formae
ali(i) modi, iUi modi, isti modi (v. anpFa p. 11. 16 n. 6. 20 s.) in
nsu erant et quod pariter eiecta 8 littera multimodis mirimodis, quibus
omnimodia addendum est, poetae scaenici scripserant. Quare ubi
apnd eos poetas guoius modl trisyllabum inveuimns, cum Bitscbelio,
qtti guoimodi versui Mea. 575 reddidit aliisqne fortasse Plauti
yersibus reddendum esse ezistimat (Mus. Bhen. YIII 307 ■=>
op. II 727), eam fonpaiu restiinere non djiibitamus. IJsnmi vitae
cotidianae eam formam etiam posteriore tempore retinuisse yeri
simile est, sed fortasse bomines litterati et in loquendo et in scri-
bendo cuius modi, quod apud Ciceronem Caesarem alios est, prae-
tnlerunt. GeUius formam cnimodl revocasse videtur. Scripturae
eimodi exemplum in Vaticano et Gemblacensi Cic. pro dom. 44, 116
(v. Neuium IP192), formae huimodi, si qiiidem e silentio eiusdem
Neuii coniectnram facere licet, nuUum superest.

Aliae reliquiae verae genetivorum illonim monosyllaboriun
pronuntiationis sunt, quod etiam in libris Plautinis similes formae
decurtatae inveniuntur (v. Ribbeck. Mus. Rhen. XXIX p. 17. Bue-
cbeler. de decl. p. 39)^). In versu Trin. 1126, ubi genetivum
ponendum oase certissimum est, Vetus quoi, ceteri libri cui habent:

Qtwi fides fidelitasque amicum erga aequiper6t tuam.
Ritscbelius genetivum quoius scripsit; quem ipsmn quoi esse Bue-
chelenis 1. 1. vult.
MiL 1081.

Perii, quot hic ipse aunos vivet, quoms filii tam diu

vivout?

Pro quoius in B aii est.

Versum Mil. 908 libri exhibent:

Atque huiurs (CDa huis) uxorem tu (BCDa; te DcFZ)
. volo adsimuiare : : Fiet.

ncrum pracf. ad Aiilul. LVII; cfr. etiam Zumpt. et Halm. ad Cio. Verr.
11 6, 41, 107; Madvig. ad Cic. de fin. III 9, 30.

1) Corssenus IP 766 etiara genetivum huis quem Gruterus (p. 44
n. 3) m inscriptione quadam exbibet, affert. Sed aptti Grateram typo-
thetae errore hms fiuton est, in lapido legitur huiti8\ v. nunc eandem
inscriptionem CIL. VI part. I n. 278. In inBCriptione z\fricana (apud
Renier. 2074) cui non misertus ego legitur, aed cui utrum genetivus ao
dativuB sit dubium est: v. fiuecheler. de decl. 39. Keuium II ^ 228.

Digitized by Gopgle

— 43 —

yersm yiiiias medelfts acDiibuenmt CamerariiiB, quooam Brixius
fEusit, Bitschetius, Bibbeckins Hu8. Bhen. L 1. Initium versus iii'
iegrum esse videtar.

MU. 960 in C est Eis, in D Ei^:

Eius hunc anulum ad te ancilla pdrro ut deferr6m dedit.

hunc cum Acidalio ct Brixio scripsi, libri minc praebent. Quibus
locis a Ribbeckio et Bueohelero indicatis fortasse addendus est
Merc. 997, ubi BCD uno consensu pro huius exhibent tms:

6ra ut ignoscat delictis huim atque adulescentiae. .
Sed Ter. Phorm. 470, ubi in Bembino cai, in ceteris libris cnms est:

Cui nunc miserae spte opesque siSint in te uno onm^s

sitae.

dativum agnoscn: cfr. Ad. 455 in ie spes onmis, H^gio, ndbis sita
est; Bpid.V 1, 12 ego guoi Ubertas m mundo sita est; Pseud. 1292
si qua t» hoc spcs sifa cst mihi; Capt. 535 s. mihi rcs omnis in
incerto sita est; Ad. 331. Amphitr. 1053 nihil probant. — Locis
illis cum genetivi e. h. in siugulas syllabas neceasario contra-
hendi sint, scripturas illas non ad errores librarioruin neque ad
nescio qnos casus, sed ad genuinam pronuntiationcra revocabimus.
Duplicem autem fuisse pronuntiationem , prout s finalis aut retine-
batur aut abiciebatur, vix opus est dicere.

Ab ea qnaestione, qnam modo absolyimus, altera illa dili-
genter segr^anda est, nnm aetas Plauti et Terentii etiam scrip-
tnram illarum formanim ad sonum oris aptaverit et num nobis
quoque huis quois' Ui hui quoi' scribere tieeat. De scripturis
cuicuimodi et ciiimodi redneendis post ea quae p. 41 s. diximus
minime dubitandum est, non aeque certum iudicium de eimodi
admittendo facere possnmus. Multo etiam minus de scriptnra de-
curtata trium nostromm genetiTomm, ubi non cnm moM coninn-
guntor, constati immo certae causae sunt, quae nos ut eam sol-
T^nf"» foisse negemus permovent. Nam Prisciani verba I 226 H.
qiumtis vetusHssim soietmt (^mnium in ^ius^ termmantium genetimm
et in ^o' daikmm in genere masculino et neutro, m feminino vero
secitndum primam dedinoHonem «i *ae' diphthongum proferre, et
pariter I 266 H. (omnia quac simiti dedinatione [scil. pronominali]
proferunhw) (v. supra p. 11), ea non ita torqueri debere mani-
festum est, ut etiam in tres nostros genetivos cadant. Pro nihilo
autem ducenda sunt quae Augustinus regul. p. 508 K. dicit:
antiqui ^quis' genere communi dixerunt, ^hic et haec qiiis, huius
quis, hnic qui, hunc et hanc quem^ e. q. s. Augustinus enim mani-
festo ex eodem fonte hausit, ex quo verba quae sunt in Explana-
tione in Donatiim Sergii nomen ferente (p. 546 K.) emanavenmt.
Quo loco Explanationis auctor declincitione masculini quis praemissa
pergit: aliter secundum vdcrcm dcrlinaiioncm per genus communc
^kic et haec qms', genstivo "^quvus', dativo ^qui\ acGusativo ^hmc et

Digitized by Gopgle

— 44 —

«

hoMC quem' e. q. s. Qiiae veiba apud Augustinum quoque guius
i. e. eukis ponendum esse ostendimt.

Panlo maioris momenti formae decurtatae locis illis supra
allatis in* codicibus extantes videntur esse. At sunt eius goneris
exempla tam pauca, ut eodem iure ad incuriam librariorum pro-
nnntiaitioiieni neglegenter scnptura quoque reddentium quo ad con-
stantem nstim revocari posse vidcantur. Vel maxime vero scriptu-
ras illas deonrtatas in suspicionem vocat, quod in iuscriptionibub,
qnanmi a fide his in rebus omnino proficiscendum est, uuUas eas
UiVeiumus, immo ubi necessario genetivi monosyllabi sunt, plenae
formae adhibentur. Sic in senario quarto tituli sepulcralis (CIL. I
n. 1422 « Buecheler. anth. epigr. Lat. spec I n. 26):

Qnoius fatum acerbum pupulus indigne tulit,

pariter inscriptiome (Buecheler. L 1. n. 27 ex Gratero 1152 n* 2)

in senario tertio ^ ^

Sepulta. heic sita sum T6nia, qwms aetatola.
Addendi etiam sunt in quibns mensura monosyllaba summam pro-
babilitatem habet saturnii, alter eiogii Scipionis Barbati sic mihi
ab Usenero commendatus:

Quoius f6nna irirtdtei pari8am& i^t.
alter titnU Mnmmiani (CIIi. I 541. Bnecheler. 1. L n n. 2)

Buctn ai&spicio imperioque eius Acblda capta.
Quae cnm ita sint, de scriptora breviore genetiTomm iUorum
aliter statnere non possnmuB, niai nt de oerto eo nsii yel mazime
dnbiiandnm esse dicamns.

lam exempla eius hims qtwius monoByliaborum subsequantur.
A. Efus.

Apud Plautum est:
Amph. proL 85. 645 (cum Fleckeiseno metior; aihil SpettgeUi
T. M. Plaui 120 disGriptio mutat) 989. 991. 1004 (esse quod
deBiderari non debet a Eleckeiseno insertum recepi) Asin. 81. Aul.
prol. 25. Bacoh. 367. 676. G^»t. 107 (FleckeiBennm secutuB sum)
' 146. 289. 850. 940 (mensura 4u8 4t ei cum non «4 sed ictu ,
efferri par sit, minus quam e(us ut 4i placet; ui H autem
pravus daotiylus est) Cisil 1,102. Mexe. proll05. 445. 650. 995.
Mil. 960. 975. 1183. Most 975 (hiatum cum BitBcheUo in di- ;
haeresi septenarii troch. forti accedente interpunctione admisi, quo
fit ut altera versus pars sic notetur: dio : : Et pdstqmm eius
pater; aliter et immerito sub ictu esset) 985. Pers. 182 (et cum •
mtschelio intuli) Poen. proL 48, I 2, 36. IV 2, 1. VI, 24 (eius
fUium esse e. q. s.) Rud. prol. 52. 127. 1204. 1277. Stich. 169.
433. Trin. 737. 741. 967. Trac. V 75.

Apud Plautum eius est iriginta novem locis.

Digitized by Googl !

45 —

Exempla Terentiana haec habeo:
Ad. 452. 515. 519. Audr. 93. 210. 274. 557. 579. 799. 831 (his)
878. 928. Eun. 621. 900. 952. Haut 97. 201. 287. 347. 3G6.
414. 453. 628 (cum profugit perfectuni sit, ems metieudum est)
566. 667. 773. 878. 1026. Hec. 372. 404. 478:

Quae concedat e/wsque mores toleret sua modestia.
Fieckeisenus contra libros hiiiusqiie scripsit, non recte mea sen-
tentia. Himis enim ad uulluni alium nisi ad patrem adstantem
Lachetem spectare potest. Sed cur Phihunena soceri Lachetis moi'es
toleret sua rtwdcstia, cuius mores seraper comes erga se experia
sit, immo qui totam culpam rixarum, quae inter Sostratam mulie-
rem et Philumeuam nurum sunt, Sostratae soli attribuat (cfr.
V. 198 ss. 219 — 222)? Sostrata Philumenam odit ac vexat, ergo
ei concedendum eitisg^ie mores tolerandi sunt a PHilumena). —
Hec. 840 {eius retineo, Pleckeisenus uncis inclusit) Phorm. 188.
356. 481. 569. 652. 776. 821. 843. 873. 1045.

Tereutii quadraginta tria exempla stint.

Ex iragms affero Aoo. 617. praQtext 23^ Paeuv. 36. 391.
Naey. 3, ez (xmwsmm fragmmiiU CaedL 71. 106. Titin. 141. 163.
Ti]zp. -39« 171: mMim ezempla.

Omi^ exempla vnom^tiinia (rie> snnt.

B. Huius.

Loci Plautiui:

Amph. prol. 51. 266 {ccpi huius in mcd Ritschelius n. exc. Pl.
I 35) 938. 941. Asim 601. 605 (cum Fleckeiseno tuo facc huius
lego) 725. Aul. II 4, 11. V 7. Bacch. 66. Capt. prol. 39. 349
(Bitschelium n. exc. PL I 75 sequor*)) 642. 1015 (cum Fieck-
eiseno (/um himts lego pro quid hnins) 1033. Cist. II 3, 63. frgm.
Ambros. v. 49. Men. 1135. Mil. 474. 1023. Poen. I 2, 103 (ut
quidem tu huhis oculos A) 12, 174. 12, 181 (Fr. Schmidtius quaestt.
de pron. dem. form. PL 65 ,'nimis severe versum in suspicionem
vocat. Ad sententiam verborum huius amica mammeata [sciL
Adelphasium Carthaginiensis] cfr. Verg. moret. 31 ss. luven. XIII
162 s.) IV 2, 2. V 3, 17. V 4, 103. Pseud. 201. 823. Stich. 50.
Trin. 795. Truc. II 7, 38 (verba apud me erat huius pater pueri
sana suut, in quibus huius mouosyll. legatur necesse est).
Simt unum et triginia exempla Plautina.

Apud Terentium huius est:

Ad. 163. 581 {Scin Cratini huius, nomen Cratinus mediam pro-
ducit cfr. Phorm. 447. 448) 929. 974. Andr. 210. 480. 887. 888.
Eun. 746. 801. 873. Hant 269. 339. Hec 124 168. Phorm.644:
sededm exempla aunt.

1) Vice quod e«fc in 'BB qnid sibi re^ BitBOhelii» 1. t ndntar;
hand dnhie ooinipta dittogiaphia pM» ineeqnenti fUm ett

Digitized by Coogle

— 46

Tn fragms inveni: Acc. 152. 294. 621 (ubi Ribbeckii emenda-
tionem pro certa babeo) inc. iuc. frgm. 114. 129 s., iu cmnicoium
fragmentis Naev. 2. Turpil. 201: sej)tem exempla,

Omnia exempla qimiquagmta quatitior sunt.

C. Qito(u8. ,

Apud Plautnm est:
Ampli. prol. 26. 589. 8C1. Asin. 144. 724. Bacch. 1016. Capt.
106. 806. Cas. II 4, 4. III 6, 20 (guoma iA servds; propter ante-
cedentes anapaestos erus sum : : Qui - erus et enm nnllo loco apnd
Plautum qtwius oxTtonnm sit [y. inte p. 60], quoius^ utut aua-
paesti discribuntur, monosyllabum est). Epid. V 2, 50. Men.
221. 575. Mil. 17. 1081. Most. 642. 817. 818. 908, Pers. 83.
261. 648. Poen. I 2, 62 (lenissima CFaMuelleri de pros. PL 35
mutatione nebuiai recepta integer versus restituitur, ut mira Qep-
perti coniectura opus non sit) IV 2, 2. Pseud. 210. Rud. prol.
78. 83. 422. 963. Stich. 69. Trin. 501. 1126. Tmc I 2, 101.

Qwmts triffinta irtbus IocIb Planti extat

Apud Tirentium quoius inveni:
Andr. 336. 541. 765. Haut. 233. 260. 393. 428. Hec. 514.
561. 571. Pkorm. 60. 402. 941. Simt trcderim exempla.

Ex fragftientis tragicorum habeo Acc. 193. 446. 485. Pacuv.
183. incert. fragm. 55. 94, ex fragme^itis comic. Afran. 351. 304.
Laber. 98. Naev. 109. Nov. 21 {his; discriptionem versus a Rib-
beckio prolatam recepi) Turp. 152. Publ. Syr. 518: guaUuordecim
exempla.

Omnia exempla sexaginta tria sunt.

Poateaqnam tam eoB locos qtdbus eius huikts suomtf. disyllaba
quam qnibns monosyllaba l^gQntor ennmeravimns, iam qnas ra-
tiones nauB ez iis numeris eUdamns yidere lioet»

Eius monosyllabi mnagmta tria exempla snnt, eius disjl-
labiun cenhm tribus locis eat. (^ui duo ezemplomm nnmeri si
inter se comparantnr, haud fere rarius BomanoB tempore Tetemm
poetarum breviore quam longiore forma usos esse perspicuum est.
Sed aliud quoque animadvertendum est. Plantns octoginta locis
formam disyllabom, Terentius viginti scripsit, monosyllabam autem
Plautus triginta novem, Terentius quadraginta tribus locis usur-
pavit. Plautns igitur dimidio phis eius disyllabnm, Terentius
dimidio plus monoBjllabum frequentavit. Pariter supra p.20 Te-
rentinm breviore genetivo HUus magie quam longiore usum esse
vidimus.

Huius monoBjllabi, cnm diByllAbi nonaginta duo exempla
Bint, gmnguaffinia guaUuor iuTenimnB. Forma igitnr monosyllaba

Digitized by Gopgle

47

minus saepe quam disyllaba videtnr iisurpata esse. Longiorem
fornrdm Plautus sexaginta octo, breviorem uno et triginta locis
habet, Terentius longiorem viginti duobus, breviorem sedecim locis.
Plauti igitur tempore monpsyllaba forma disyllabae multum cede-
bat, sed iam aetas Terentii breviorem haud multo minas qaam
plenam frequeutasse videtur.

Quohis monosyllabi sexnginta tria exempla congessimus, sed
qiiorus disyllabum pif/inli trihns tantum locis occurrit. Quibus
ex numeris manifestum pst, dimidio fere plus illo tempore quoi vel
quois quam quMus prouuntiatum esse. Plauti undeviginti exempla
lougioris, brevioris formae triginta tria sunt, Terentium vero num-
quam in fabulis quoius usurpasse contendo. Nam cum tredecim
locis decurtata forma inveniatur, uno loco quoius disyllabum oc-
curi-at, eorum numerorum ratione habita quin illo uno loco quoius
mutandum sit eo minus dubito, quod emendatio facilis se offert.
Locus est (p. 40) Andriae versus 772:

Ne illa ilhim haud novit, qn&ius causa haec incipit.
Pro quoius librorum ego quoia scribo. Qaoia causa Plautus Baccb.
948 dixit:

Is H61enam abduxit, quoia causa nunc facio obsidium flio,
Duobus Plauti locis quoius causa est.

Versus Mil. 1009 s. libri sic exhibent:

Sequere hac me ergo ; : P6disequus tibi sum : : Utinani

guoius causa

Foras (fori B) sum egressa.

Prior versus mancus est. Varia viri docti couieceruat: Bit-
Bchelius in editione scripsit;

I^^tinam quoius causa foras

Hiic sum egressa.
Brixius CFGMuellerum. (de pros. Plaut. p. 184) secutus:

Gtinam quoia gratia

Foras sum egressa.
Hauptius in Hermae toL II p. 148:

T^tiiiain guaius Bum foras "

Causa egressa.
Maxime CFGMuelleri mutatio placet.
Alter locus est versus Capt. 1009:

Rnlve Tyndare : : Et tu q^mm causa hanc aerumnam ^zigo.
Pro scriptura librorum Brixius fortasse recte quoia scripsit.

Etiam fragiueuta poetariim tragicorum et coraicorum, quorum
plurima exitus sexti et prioris partis septimi Urbis saeculi sunt,
eo tempore formas breviores, ({uae aetate Plauti paulo antecedente
rariores quam plenae fuerant, iam percrebruisse confirmare videntur.
Cum euim 4ms hmm qudius trinis locis occurrant, eius ondeciesi
huius septtes, quoiua teidecieB inYenimue.

Digitized by Google

— 48 —

Sic etiam exigiia pars seimonia Latini, qualis *qua tempestate
flos poetarum fuit' in consuetudine liominum erat, t^i accurate per-
vestigatur, luculeuto lit indicio, quanta illo tempore mobilitate
intra lustra liaiid multa lingua Latina usitatas et genuinas formas
a 6<d reraoverit et novas et imminutas admlserit. Qua in via si
longius progressa esset, ultimis verborum litteris defluentibus,
aingulis vocalibus et consonantibus etiam intra verba intercidenti-
bus vel mutatis, alia varii generis labe et collu,yioue facta, iatn
illo tempore ad emn habitum attritam et deprav$4iwi miftere de*
voluta esset, quo post nonnuUa SMcnla, Qiim
quae. dioontur pxofreiiielMiit, deformatani Tidemu&» .Sed seemida
fiortiiiia fiieliim est, ut eo deeiirsu praedeo lingua lAtiiia ii9Ya iain
eo ipeo tempore «ffloreseeftte Utteranm ratione «4 sererioram die-
eipUiiam redneeraliir.

III. Be genetiTis ^eius hniua quoins' onm genetiTO

^modi' eoninaotis. . . t .

Quaniquam eos locoS) qnibus genetivi eius Jmius quoius cum
genetivo nwdi coniuncti sunt, iam inter locos in antecedente capite
enumeratos attulimus, tamen de iis etiam seorsim dicendum est.

Qnoimodi—sic enim iam pro guoius modi scribo— bisce locis eztat:

1) Men. 221.

Neque defiat neque supersit : : (^Mo/ww^Zi eis homines erunt?
Qu6iiis modi cl non fereudum est: prave enini ea mensura ana-
paesti anacrusini dispesceret; sic etiam plurimis insequentium loco-
rum. eis Usenero debeo., '* •

2) Men. 575.

Kes magis qnaeritur, quam cluentum fides
Quoimodi clueat

3) Most. 642.

Ain tu aedis? : : Aedis inquam. Sed scin quoimodi?

4) Most 817.

Viden hoc ante aedis vestibulum et ambulacrum guoimodi?

5) Most. 818.

Liiculentum edepol ^rofecto : : Age specta postes guoimodi*
C) Most. 908.

Quoimodi gunaeceum? quid pdrticum? : : Insanum bonam.

7) Pers. 648.

Quoimodi is, dic, in populo habitust? : : Nemo quisquam

acceptior.

8) Bud. 8.3.

Pro di inmortales, tempestatem quoifnocU,

9) Und. 422.

Ct in ocelliB hilariindosti beia oorpaB ^wHmodi,

Digitized by Gopgle

— 49 rr-

10) Trin. 501.

Pro di mmortales, condicionem quomodi.
Quae decem exempla secutuB siue uUa dubitatione gummodi his
duobus quoque locis reddo:

11) Most. 1117.

L6quere: guoimodi reliqui quom hinc abibam filium?

12) Bud. 424.

Vel papillae guoimodi: tum quae indoles in saviost.
Non probaiidum Ldguere qudius mddt reUgm neqae Vdl pqpiUae
qudius mddt tum.

. ln Tersa Pers. 386 Ritschelias e coniectara quMs modi seripsit:

y. 385. Taoe, stdlta. non ta nonc hominam morte yides,
Q^oii&modi hic com fama &<nle nabitur?
CUIUSMODI A, QuemmM BD, Qw^mmodi C. Scriptoram De-
curtati cum iam £!. BeokeraB in Stademondi Stnd. I 286 rationem
e syntozi petitam adhibens genetiTo guoiusmodi qai in ABD est
praetuleriti ego anice veram esse oonfirmo. Plautom enim tot locis
guoknodi, semel quoitismodi qaattaor sjUabarum et insolito ac-
centu praeditam scripsiBse ego non credo. Scribendam igitar est
quokfimodi:

Tace stidta. non ta niinc bominum mor^s Yides?
Quoivimodi hic cum f&ma fadle ntibitur.

Daobns loois Bitschelias quoiquoimodi scripsit:

1) Pseud. 741.

MtMnam, passum, ^efrutum, mMinam, mel quoiquoimodi.

2) Bacch. 400.

Sisne necne, ut esse oportet: miilus bonus quoiqiwimodi.
In libris est: Pseud. 741: QUOIUSMODI A, quouis modi BCD.
Bacch. 480: cuius modi BCD (A deest). Ut dicam quid bentiam,
his quoque locis qtwivismodi restituendum milii videtur. Haec enim
scriptura, cum multo facilius e genuino quoivismodi vel quoivis
modi quam ex quoiquoimodi fieri potuerit quouis modi, qiwius modi,
cuius modi, quam proxime ad memoriam librorum accedit; pariter
Pers. 386 A cuius, BD qtwius prb quoiuis quod in C est praebet.
Adde qood quoiquoimodi nusquam alibi apud Plautum invenitur.
Quoivimodi oodioem 0 Pers. 886 et scripturam quoimodi seeutas
onam yerbum fed, sed etiam duo foisse posse non nego.

Eiiis modi hisce locis est:

1) Bacch. 676.

nescibas efus modi homini r&ro tempas b6 daret.

2) Bad. 127. ^

Nam pr6pter «ms miodi ^o yiros yiv6 miser.
Ne thesis daefyli inyenaste dissecetur, nentro in versa ims modi
legendam est Altero in versa, qaem com Fleckeiseno scripsi,

4

Digitized by Coogle

— 50 —

vinmi doctum recte ordinem yerborum qui in libris est mutasse
Brugmanus ^Quem admod. in iamb. sen. Bom. Tet. eto.' p. 9 confirmat.

3) Andr. 93.

Kam qui cum ingeniis cdnflictatnr ekts modl

4) FliornL 821. ^

Quaan BdiamBt, ems modl parare in 4aimo cnpidit&teB.
Qnorum ezemplorom et fonnae gnomodi ratione luibita nemo

quinto quoque loco ems modi non praeferet.

6) Trin. 337.

Nil moror eum tibi csse amicum cum eius rnodi virtutibus.
CFGMuellerus de pros. Plaut. 201 eius niddi, quod potest saue
legi, tamquam certum sit notat.

Consociationis Jmius modi haec exempla snnt:

1) Amph. 938.

Nam in hdminum aetate multa eveniunt huius modi.

2) Amph. 941.

Verum irae si qnae f^rte^ereninnt hu4tts modu

3) Bacch. 66. ^

F6netrare huiius modi in palaestram, ubi dftmnis desn-

d&scttar.

4) Capt. 1033.

Hukis modi pancJ» poetae r^periunt como6dMys*
6) m 1023.

Pedet6mptim tn soiB tr&ctari solit68 esse htius modi mtoeis.

Hic TersnB Plantnm huius modi non qnod fortasse qoiB sentiat pro
uno Yocabulo hmmodi nt guoimodit sed pro dnobns habvdsse osten-
dit IJnum enim Tocabnlnm Bi esset, contra legem illam Ladi-
manitianam Tocalralmn dactjlieum trochaenm efficerei

6) Poen. IV 2, 2.

QuoiuB homiuis erus est consimilis Y61ut ego habeo hunc

huius modL

7) Pseud. 823. ^

Quom hasce h^rbas huius modi iu suum alvom cungerunt.

8) Trin. 796.

Inspectasque esse. in hmus modi negotio.

9) £un. 746.

B6ddere ac restftnere, haep atqne hukts modi^ sum miilta

passa.

10) Enn. 873.

Fore, Th6is. saepe ez hufus modi re qn&piakn.

11) Haut. 33i».

Sine perido esse : : Huius modi obsecro &liqnid reperi.

: : M&xume.

Digitized by Gopgle

— 51 —

12) Tiirpil. com. 201

Coronam mensam talos vinum, haec huiits modi.

Qnibus duodeciin locis cum hufus modi constanter accentns
cretici habeat, nnus locus repugnat: Poen. V 4, 103, quem ver-
sum libii sic praebent:

Nam a]i<Ss piotores nil looror huim mddi traetare ex^pla.

OFOMueUerns de pros. Flaiit. 201 emendatioiiem nu>ro hukts
modi fortasse yeram proponit. Sed ciim versus MiL 1023 huius

modi dno yerba esse probet, nostro loco huhts mddi praesiditim ali-

qnod habere videtnr. Accedit quod consociationem huiu.s modi non
constantem fuisse tres Terentii versus in quibus hiiius modi est
ostendnnt:

1) Phorm. 505.

Nec cum huius modi um^^uam usus veilit, ut conflictares

malo.

2) Phorm. 529.

Nam hic me huius modi scibat esse: ego hiinc esse aliter

cr^didi.

Bis duobns tertius versus addendus est:

3) Haut. 812.

Muim modi miki res semper comminiscere.

Sio initiimi Tenns metiendum est, non hdus mddi miht res, Non
solum enim li wimeri langnidi sunt, sed mihi apud Plantnm non
ita ramm Terentii in fabulis qnantiun ego qnidem inyeni nno loco
certnm extat, Haui 691.

Autiphila mea nub6t mthi : : Sicin mihi interldqnere?

Qoo loco mth* ante legitimam diliaeresim positum, in qna etiam
perBonanim mutatio est, ezcnsationem suam habet. Sed Andr. 112:
Qnid si ipse amasset? quid hic miH fftci^t patri?

potest tam fm%f fa^ qnam m&A fadH esse. ALncbBins in 8tn*
demnndi Stad. I 17 onm yersnm inter eos qni seDarii ezitnm
±\\j j,l iNcobent non afferaty priorem mensnram praetnlisse
Tidetnr: ego nsitato pyrrldehio mhi maiorem probabilitatem tribno.
TQn, nt hoo data occasione addanif hisce Terentii Iocib inveni:

Andr. 768.

8^0 qnid oonere : : Hoc ugo tiln proftcto effectom r6ddam.
Hoo quoque loeo ft({ insequenti dihaeresi defenditnr; pariter
Heo» 791:

At e&sdem amicas f6re promitto, rem nbi cogniSrint.
Yersns in A omisQus dittographia antecedentis versns esi
Exensatione illa caret iSti Hee. 628 (IV 4, 1):

T9d quoqne ed^l snm Iratns, Philthnena.
Quare oum Benfleio duos ez suis libris secuto coMCtfifitiM ut didt
scribere praestat:

4*

Digitized by Go<fcle

— 52 —

Tiht quoqne iratus ^depol sum, Philumena.
Restat ut de tribus consociationibus eii(s modi, huius modi,
quaimodi pauca addam. Huius modi apud Plautmn non unum,

sed duo vocabiila esse locnm Mil. 1023 secutus et prosodia huius
7nodi, qiiae ter apud Terentium occurrit, indicio usiis snpra dixi.
Ems 7)wdi utnim pariter ac quoimodi constanter unum vocabulum
creticum cimodi fuerit an duo vocabula, cum quinque tantum ex-
empla apud Plautum et Terentium sint, diiudicari non potest.
Eimodi uno Ciceronis loco duobus in libris esse supra p. 42 dixi.
Gellius quidem, qui cuimodi revocavit, neque eimodi neque huimodi

scnpflit. TnsyUabum MUm modi Plauti et Terentii aetate multo
magis qvam forma qnattuor sjllabarum frequentabatur , quoimodi
imi€6 in usu erat et nno Yoeabulo scribebatur. Quoimodi autem to-
cabulum compositum 6886, cum hmus modi et fortasse &ius modi
non sint qui miratur, ei adyerbium qwmodo oppono. Compositum
enim quomodd cum extet, composita hocmodd et eomodo a sermone
Latino absunt. PriscianuB igitnr, quantum ad huius modi attinet
quale apud Plautum est, errat, cum I 596 H. dicat compomm'
kur nomina cum pronomimbus, ut ^huiusmodi istius modi^) htmS'
cemod^ skut et apud Graccos avxoxaalyvriTog avtodldaxTog cpiXavtogi
eandem rem I 564. II 22. 175 H. et auctor orthogr. Bem.,alteriu8
p. 296 Hag. repetit. Non rectius Priscianus de hiius modi quale
apud Terentium invenimus iudicat: modi enim (Phorm. 529. Haut.
812) pyrrhichius esse non potuit, nisi sui iuris erat et iambum
aequabat. Priscianus igitur de usu suae aetatis loqui videtur. —
Ut quoimodi sic etiam brevior genetivi forma in quoitnsmodi scri-
benda est. Quoiguoimodi num apud Plautum extet, dubium est.

IV. De genetivis ^eius' et *huius' pyrrhichium

aequantibus.

De genetnds eius et kuiiius pyrrhidiiam menBuram habentlbiiB
— nibn qumus nusquam apnd Teteres poetas extat — viri docti
inter se non congmunt. Nam cum iam tantom aiiiisseti ut Bent^
leiu8 eam mensuram improbaret, ut non solum in initio «enarii
Phorm. I 2, 63 (113) ut g^H du$ fdckt ▼erba 8&n ems anapaestum
esse agnoBceret^ sed etiam ultro iUam Ad. I 2, 66 146):

Aut 6tiam adiutor sfyn (sio notatnm est) ekts iraoitaidiae.
et Phorm. I 2, 14 (»> 64):

Kostine? : : Quidni? : : quid? eto gnatum Phaedriam.
induceret, Brizins praef. ad Trin. p. 15 , FleckeisenuB in con-

1) Ne de istius modi quidem Priscianus veruiu docet: v. KitacUel.
op. II 691 ad Trin. 562; eSt, supra 21 n. a

Digitized by Gopgle

— 53 —

stituendis Tereiitii versibus, Lachmannus ad Lucr. p. 27. 160 8.,
Ncnius de form. ling. Lat. II^ 192. 206, Guil. Wagnerus praefat.
Auhil. XLVIII. LVII et praef. Haut. p. 22 s. ed. ao. 1872 eandem
admiserunt, alii, ut Dziatzko adn. ci it. ad Phorm, 11.^, qui fortasse
Luchsii disputationem supra p. 3 adn. eommeraoratam seqiiitur, CFG
Muellerus de pros. Plaut. 388 s. 401. genetivos illos p}Trhichii
locum tenentes veteribus poetis scaenicis abiudicarunt. Ac pro-
fecto locorum mensaram pyrrhichiam ostendentium , si multitudini
illi genetiyos irochaicos et monosjllabos praebentium opponimus^
taata est paucitas, ut num pjrrhichia eiiis /mtus ferenda sint non
imiiidiita diifaitemiis. Nam Tiz metnenchim est, ne quis nonnnllis
eorum loc<»rtim, nbi formam monoByUabam Btatuunns, pjrrhiehiam
-vindicet: obstat enim qnod forma monosyllaba prozima est diayl-
labae, obstat prior illorum genetiTQmm ayllaba prodnota aemperqne
in sermone Latino dc serrata, obstat etiam anetoritas oonsociatio-

num cu(s modi , Imms modl, qnomodi. Quare ubi dubia res vide-
tur, longe maiorem probabilitatem mensura monosyllaba sibi po-
stulat. Sed quanam ratione formam pyrrhichiam explicabimus ?
Brixius 1. 1. Piiorm. I 2, 63 iii sihi Haut. III 2, 40 si quid
huins notans his exemplis eandem legem enclisis adhibet, qua cor-
reptio syllabae positione productae antecedente vocabulo brevi mo-
nosyllabo excusatur. Attpie iure quodam Brixius lege illa, cum
exempla ab eo 1. 1. 14 s. allata correptionem syllabarum positione
tantum, non natura productarum ostendant, tamen etiam genetivos
eins et huius continet. Quorum priorem syllabam uon vera posi-
tione produci manifestum est, sed proprie natura longam esse pa-
riter est negandum: cuius rei nominativus %s td et formae a littera
e incipieutes ca eum ceterae indicio sunt. Unice vere ad eam
rationem eius et huius referri possunt, quae in productione quadam
suppletoria, nt cum Onrtii schola loqnar, posita est. Com^ enim
in genetiTis illia i, quae Tocaiis cnm antecedentibns e- et hu- (ho-)
coalescens diphthongos et hui-Oioi-) vel forfcaase proprinm loenm
retinena alteram syUabam genetiyonmi ems et hmus effeoerat, po-
stea tamqnam consonans &cta esset, ipsa attennata ad aatecedentem
qnidem syllabam prodiiceBdam vahiit» Propria igitur priori sylla-
bae genetiyomm eius et hnua prodnctae condioio eat eamqne ob
causam fortaaae pariter atque syllabae positione prodnetae ri enclisis
OHTipi potnenmt. Acoedit id quod gravisaimnm est, qnod ea exen-
satio pyrrhiehiamm formamm eius hums m. aocipitur, ezempla fere
omiiia qnae extaat, defenaionem anam habeut Sic nsns rationi Brixii
aasentitnr, qua de canBa probabilior ea videtor qnam qna Bneche-
lema de ded« 14 yeram natnram menanrae illiiia reehidi existi-
mai Is enim, cnm saepina consociationeB gudd eius, qM huius
pro pede disyllabo positae extent^ d finalem yocom quod gmd de-
• flnxisse conioit, qno factnm sit, nt qwi0(d) qui(d) elisione interce-
dente cnm inseqnenti genetivo trochaenm efiBi^rent. Sed qnam-

Digitized by Gopgle

— 64 —

«

qnam Bnechelenis idonels exempliB d illa finalis qpuaa fderit fluza
probat^), tamen cansa cnr eom seqid duliitemnu ea est, quod illa
ratio, qiiam ipsam oonieetm» tantnm liabet, ne ad omnia qnidem
pyrrliichiamm formamm exempla pertinet Nihil igitar si^erat
niei nt ant reliqna exempla corrupta habeantor: quod persnadere
mifai non possnm; ant ut Brixii sententiam amplectamnr: quod ego
praefero.

Loci mensnram ema praebentes a Laehmaimo ad Lncr. 160 8.
ennmerati hi. snnt: Poen. IV 2, 60. Enn. I 2, 61 (» 131).
Fhorm. I 2, 63 (-» lld> Phorm. I 4, 8 (» 186)^ yersns' Tnr-
pilii ap. N<m. 182, 4 (— 75 B^. Qnibns locis cnm iam GFGMnel-
lems L 1« 388 s. Versnm Pacnyii 330 B', in .additamm. ad pros.
Plant. 51. Phorm. III 1, 19 (— 483) adinnxerit, ego Pers. 830
et Tersnm hio^ tractaadnm Pers. 787 addo.

Suim pyrrhichinm Lachmannns L L m yersibns Enn. Y 5, 10
980) et Haut. m 2, 40 (» 551) probat, Hnellerus L L 401.
Capt. 1015 et Poen. I 2, 103, ego Curc. 716 affero.

Indpiamus a lods Plantinis tam em qnam hmus osten-
dentibus.

eins:

1) Poen. IV 2, 60.

59. Quid ergo dubitas, quin lubenter tuo ero meus quod possict
F&cere, fodat mdle eius merito? tum autem si qnid tu

adiuvas. .

Quamquam antecedens monosyllabum tndl(e) pjo-rhichium eius ex-
cpsat, tamen fadllima emendatio una littera d addita se offert:

mdiiSd eius; potest etiam Aiisse mdie et ems mcrito, ut Capt 971

multa evenient et merito meo, vel mdle kl cius, Longius abest quod
CFGMuellerus additamm. 61 proponit Fdcere, male faxit eius merito,

2) Pers. 830.

T&ce, stulte: hic eius g6minust (geminus est codd?) frater.

: : Hicinest? : : Ac geminissunius.

Monere su£&ciat lenem esse transpositionem vocabulorum: eiiis hic

vel Mc est eius, Be hne eius eo minus cogitandnm est, qnod etiam
insequentis Meinest prima syUaba oornpitar.

3) Pers. 787.

Sl qnidem huo nmquam erns rddierit eim, quod spero.

sed quid ego aspioio?
Fleckeiseni (v. Kitschel. adn. crit.) mntattonem eius drus quod spero
r4dimt oommendat, quod sio Yersua minus est elumbis, id qnod
mazime aocentu gudd epeir6 pro qitod apero e^oitur. Si TeEsum

1) Ceteram Buecheleras tertium saturnium titali Mammiani nunc
(anth. epigr. Bpec. II p. 5) sic legit: ob Jidsce res bene g^tiaf gwod-4n if^lo
vdverat, non ut de ded. 14 qwHdJ in bello voverat.

Digitized by Gopgle

— 66 —

oum Bitflchelio retiiies, non opus est neque exctisaadam redietU
lege potinB r^dient eku,

Huius:

1) Capt. 1015. Codices praebent: v

Quid huius filium : : Intus eccunif &atrem germanum tuom.
Quae verba etiamsi Quid? distinguis, sana senteiitia oarent. Quid
ex insequenti versu irrepsit, quin quod Fleckeiseinis enbetltiiit sen"
tentia et yersus 1017 quin, inquam, Mo est posdt.

2) Poen. 12, 103 in Palatink est:

I^t tu quidem hukis ocal68 illotis minibus traetes teras.

Sed cum Ambrosiano scribendum est quidem iu fnu'us oculos.
Hoc et yersu Capt 1015 supra p. 45 pro certis exemplis men-

Burae hwus nsns snm.

3) Gnicnl. 716. In librie est:

Lfbera haec est, Ide hwkts fimter dst, baec antem Olins soror.

Alterum cat cuin Fleckeiseno damuo (v. supra p. 17), sed in priore
yersus parte uullum vitium reperio. Potest quidem transponi huius

hic frater vel Mc est huius frater, sed consociatio hi'c hHius tam
eimilis est illi hic eius Pers. 830, ut altera alteram fulciat.

Certi igitur Plauti loci duo tantum sunt Pers. 830 et Curc.
716, alter eius, alter huitis exhibens, sed quorum auctoritas eo
gravior est, quod se invicem tutantui-. Quare nisi quis aliam
praeter ieiunam illam transpositionem indicat medelam utrique
versui pariter adliibendam, quam ego quidem nullam video, versus
non soUicitandi erunt. Licet duo tantum exempla formarum pyr-
rhichiarum obrui videantur multitudine eorum quae solitas ostcn-
dunt mensuras, tamen sine ulla tergiversatione, cum rationem illam
a Brixio propositam satis firmum fundamentum habeam, Plauto
duobus illis locis quod Planti est reddo.

Apud Terentinm ema est:

1) Phorm. 113.

Ut 9(bi eius fadat cdpiam iUa enim 86 negai

DsiatKko ovdinem verbonun optime progredientinm invertit sUn ui
4m8 fadaL

2) Phorm. 185.

. Qn6d eom andierit, qudd eka remedinm inveniam ira-

ci^diae?

Hoo quoque loeo Dziatiko oteff quod mntat, qui ordo verbonun,
cnm potxns interrogativam g^od sab ictn poneBdnm sit, multo minue
qium qni in libris eet placet

3) Phorm. 483.

Nam ^er eius unam, ut audio, aut vivam aut moriar sen-

t^ntiam.

Digitized by Cgogle

— 56 —

laiii BenUeins (» UI 1, 19), quocnin Fleckeisemifl et DziaUko
£eMiiiint, Tersnm, qai medius inter trocbaicos septenarios iambicus,
octonarius est, et ipsum ad numeros trochaici septenarii redegit.
Bentleius ndm de eius una scripsit, Fleckeisenus et oum eo Dziatako

transpoirant: nam ekts per untm,

4) EmL 131.

Nnp6r: ^ feater &Uqnantnm ad remst Mdior.
Cum ante eius sit f^ipik, pxior genetiTi eius syllaba correpta sine
ulla defensione est. Frobabiliter GFGMnelleras I. L 388, cui eldam
Dnatstko adn. erii ad. Pborm. 113 assentittir, pro ekts proponit
guoius.

Aooedont singnli versus PacuTii et Turpilii. Pacuv. 330 (ap.
Oic. de or. II 46, 193):

N4gue eius gnati p&rvi qni iibi in tntelam est tr&ditns.
Bibbeokins adnotat: ^neque gnaH ems* Hermanms et prdbat CFW
Mudkrus pros, PkmL 388 neseio an merUo. In codice Erlangensi
est neque ems eraU, lineola yooi dus snbdncta. Qnae lineola si
qnidem eius delendam vel oormptnm esse indicare vult, fortasse
insequenti eroH destinata erat, nt etiam in Abrinoensi qoi groH
habet litterae r oormptalae signnm supra impositnm esse Bib-
beokins in adn. erit. dioit. AHa enim hoo looo aptior yooe ettfs
ezoogitari non potest: onins pxiorem syllabam correptam propter
anteoedens n4qu(e) ego retineo.

TurpiL 75 (Non, 182, 4):

Ems stApidus adstat: ita eius aspeotds repens
Cor tdrporayit h6mini amorob
Bibbeckins frasta senariormn statnens, nt eius eyitetar, post Ua
insemit enim, Sed ii(a) eius plane eadem in oondioione est aiqne
oeria quae hno nsqne attalimns pyrrhiohiae formae ezempla. CFG
Maellems L L 388 septenarios iambioos, quo fit nt mensnra eius
sit, faisse posse monet:

ems stnpidns &dBtat:
Ita ^us aspeet^s repens oor t6rporayit h6niim
Am6re.

Quae mensnra yiz yera est: moleste enim anteoedentibns yerbis
assnitnr solnm sic in initio yersns positum amore,
Suius bis apud Terentiam est Ean. 980:

QmdqM kmus footomst, o61pa non faet6mst meiL
Hant. 561.

' Si quid hims simile f6rte aliqaaado ey4nerit.
Utmmqne huius post qu(d sine offensione est. Altero in yersn

CFGMuellerus L L 401 transponere suadet aut huitis si guid simUe
aut si quid simUe huius.

Omnes locos ad hanc nostram quaestionem pertinentes per-
censaimos. Certorum tautum ezemplorum si ratio habetur, Plautas

Digifeed by Gopgle

— 57 ^

singulis loci.s cius et huius (Pers. 830. Curc. 716), Terentius bis
eins (Phorm. 113. 185), bis huius (Eun. 980. Haut. 551) praebet,
accedunt duo eius^ altenim apud Pacuvium, alterum apud Turpi-
lium: quae exempla legi illi quae in vi antecedentis brevis vocis
unam syllabam efficientis et cum accentu prolatae posita est, omnia
parent. Perrara apud Plantum ea niensura, minus rara apud Te-
rentinm est. Qnod utrum casu fiat an progredienti sermonis co-
tidiani usui tribuendum sit, vix diiudicari poterit. Sed recordari
debemus, quod discrimen in adhibendis variis formis genetivorum
pronominum inter usum Plauti et Terentii interesse supra cogno-
verimus: fortasse simile aliquid hic subest. Cui sententiao singula
exempla quae apud Pacuvium et Turpilium, utnimcjue Terentii
aequalem, inveniuntur, aliquid fidei afferre videntur.

V. Be genetivis ^eins Imius quoias' oxytonis.

Loci nonnulli inyeniuntur, quibus ehts hums quoius trocbaica
mensura servata in ultima syllaba acuuntur: quae exempla propter
inBolitum accentum separatim tractare placet. Omnino enim poetao
scaenici usum vocabulorum trochaicoruin accentum in ultima syl-
laba habentium, ut a consuetudine sermonis communis Romanorum
plane aberat, angustis finibus circumscripserunt. Ac primum (jui-
dem Ritschelius prolegg. Ti*in. CCXXV trochaicas voces, quarmu
uliima syllaba accentu notata est, in secundum vel tertium pedcm
septenariorum ea plerumque accedente condicione admittendas esse
docet, ut binae breves syllabae sequantur. Tum 1. 1. CCXXX s.
eam prosodiam in prinium senarii pedem modo una (juidem brevis
syllaba sequatur accipit; cum alteri quoque pedi cani non (luidem
abiudicarit, nunc Brugmanus 'Quemadmodum in iamb. sen. Ivom.
vet. verboruin accentus cum numeris consociarint' p. 43 cum usum
nisi in praepositionibus inter proptcr non inveniri docet. Addenduni
est, quod si vocabula trochaica positione fiunt spondiaca, neces-
sario iisdem condicionibus quibus omnia vocabula spondiaca conti-
nentur. De spondiacarum vocum qui est in senario usu post
Ritschelium 1. 1. CCXIX ss. idem Brugmanus 1. 1. 22 ss. cas quo-
(juc quac positione ex trochaicis factae sunt comprehendens egit:
qui spondiaca ab altero, tertio, (juarto loco excludit.

lam locos ipsos huc perlinentes enumeremus.

Kius invenitur;

1) Mil. 1171.

Quasique etti^ opulentitatem rCvercaris: simul.
oondieioni ilU a Biieohelio L 1. CCXXV proposiiae oboedit

Versns 2) Bnd. proL 2.

^^&a snm civie dTitate ca61itam.

Digitized by Coogle

et 3) Hant. 299.

Qaom «uSa tam negleguntar inlenttotii.
ekia positkme spondiaoam fiutan in primo pede praebent*

Ftoiter propter similitad&iem qnae inter seoariiun iftmM^^ffi
et eeptenarinm troQhaioum est spondeus ezoaaatoT:

4) Hee. 386:

86d qnom or&ta ekia remiQiecor} nequeo quin laoram^m

.miser*

5) Most 957.

Qa&rtu8, quintus, s^ztas usque, postquam hinc peregre

ekk pater.

kkie in A deest. O lim BitBeheUns pro eim in A legerat Ulms,
Bed A praebet BIIUS; y. Btodemund. Pleekeieeni AnnaU. 93 (1866)
p. 55 et BitscheL op. n 684.

6) Phorm. 737.

Qui 6st ento pater : : Adeo, maneo, dnm ha6c qaae loquitar

m&gie oognoBco,
Bentleias V 1, 10) ut pater sub iotu sit, ei rationi nimis
obsecutus seribit Qui ^us paier eei.

Simile initiam ostendunt septenarii:
Capi 482« IXco unn im ridieulam dietum.
Merc. 451. P68t aut^ commanis mi iUasi
Pers. 583. Ktbaquam uUAs deus t&m benignus.

7) Mil. 448.

ista non sit Pbilocomasium atque alia eius similis sit.
Sic versus in libris est; in extremo versu Bitschelius sU, Brixius
in adnot. crit. ad. 1. siet scriptiiram codicum esse testatur. Versus
dupUci modo legi potest: aut hiatu post PhUocomaskm in legitima
dihaeresi admisso aut sic:

Pbilocomasium atque 41ia eiAs similis siet.
Sed haec altera mensura non yera est neqae immezito Luohsius
(apud Brizium L 1.) in ea offendit: hanc enim sedem spondiaca
yocabula non tenent. Lucbsius etiam in obscura loci sententia'
haesit, sed Brizius in adnotatione ezegetica ad 1. eam diffioultatem
removit Versns igitur aut pziore illa ratione l^endns aut cum
. Bitschelio sio scribendus est:

ista non sit Pbilocom^sium atque 41ia similis efus siet.
Hn'm troohaici ozytoni haec ezempla inyeni:
1) Merc. 514.

Oratio edepol pliiris est huius quam quanti haec ^mptast.
Sic libri, nisi quod hec in B est, ad quod Ritschelius Qnod sdltem
^ea cssc dchuerat adnotat. Sed CFGMuellerus additamm. ad pros.
Plaut. p. 130. versiiiii Rud. 1388 conferens:

fd ego continiio huic dabo, adeo mc ut hic einittat manu.
num recte illud Jiitschelius dixerit merito dubitat. BitschQlius
versum scribit:

Digitized by Gopgl

— 59 —

Oratio edepol pluris est kuiusce (juain quanti emptast.
Iluimcc Ritschelius ob eam solam causam inseruit, ut eiccta voce
hcicc versum suppleret. Sed causa idonea quae mutationem po-
stulet non est, praesertim cum huiusce Plauto in usu non fuerit;
qua de re infra dicetur. Prosodia autem huiiis post dihaeresim
septenarii iambici, ubi versus tamquam de integro incipit, nihil
ofiensionis babet Eaadem sedem vox spondiaca oxytoua Mil. 367
habet:

Atque cum alieno aduiesc^ntulo dixU : : Dixi hercle v^ro.
et Sticb. 674:

Mirum videri n6mini voslrum volo, spectatores.

2) Merc. 599.

Niinc quid restat? ei, disperii. voltus ne utiquam hmt^

placet.

Propter nc^utiquam (v. Bentl. ad. Hec. I 2, 50) necessario
hii&s legenduni est. lluiiis spoudiacum eandem sedem quam cius
Most. 957 habet.

3) Cifltell. II 3, 64.

Huius ego quaero : : Quomodo igitor 6bsecro.
CFGMuellerus de pros. Plaut p. 684 huiue ergo quaero, qnod iam
Bothias seripsit, collatis Tersibus Epid. UI 4, 41. Andr. 850.
Phonn. 756 praefert Bothii coniectnra fortasse majiiim poetae
reBtitiut; sad ctiam hmik^ cum dtue eonreptae eyllabae fieqtiantar,
a poeta seribi potoit.

4) Poen. V 30.

29. s/ ± Sequere intro, patrue, mi nt hnne festtun diem
Habeteii» hilarem hui&s malo et nostnS bono.
Bie Tmns in libris est, msi qnod r. 29 Oepperto teste, cnm'A
^nt ▼idetnr' mi ut habeat^ ceteri libri nU ut hme exhibeni Hiatom
hUarem hmu fortasse reote Haspems de ^oen. Plant. dupl. ezitn
15 sie e medio tolUt:

\j j. Seqnere intro, patme mi, nt festt^ diem
Habe&mns hilare hnnc htku malo et nosbd bono.
kOare Bentleius ad Ad. U 4, 28 indnzit

5) AnluL proL 22.

Parit6r moratnm, nt p&ter avosque hMs foii
Bundem senarii pedem huiAs Mmtt

6) Ckpt. prol. 4.

Sen^x, qni hic habitat H6gio, est huiAs pater.
et 7) Capi proL 17.

Fugitiyos ille, ut dizeram aate, Mtids paferL
¥ersns' probgi Oapthrorttm Planti non sunt: BitscheL parei^.
212 ss.

Accednilt tres Terentii loci:
1) Hani 812.

HuiAs modi mihi res staiper oommiiiiscere.

Digitized by Google

^ _ 60 —

2) Phonn. 505.

N6c cum huius modi umquam usus venit lit condictares

malo.

3) Phomi. 529.

Nam hfo me huiiAs modi scibat esse: ego hunc ebse aliter

cr6didi.

Primo in versa 8poiidiftcii]& kmiis sine offensione est, in duobus in-
sequentibiis eundem locum quem eiAa Phonn. 737 tenet. His de
tribus Tersibus supra p. 51 dizi

Quohis msi Merc. argum. n 5 non eztat:

QuoiAs Bit (sciL ftndlla) percnnct&tar. eeryoe p^diseqnanu

Oertos Tetemm poetorum scaenicorum locos qnibus eiAs eztat^
sez habemns, duos Flanti Mosi 957. MiL 1171, ad quos Bud.
prol. 2 accedit, tres Terentii, Hani 299. Hec. 385. Phorm. 737.
HuiAs dnobns certie ezemplis Plaatinis probatnr, Merc 514. Merc.
599, ad quae Oietell. 11 3, 64 et Anlnl. ptoL 22 aocednnt;
Capt prol. 4 et 17 Planti non snnt. EiinAs igitnr enm tam raro
apnd Plantnm inToniatur, pamm considerate Fr. SchmidtinB qnaestL
de pron. demonstr. form. Plani p. 52 tribns Poenuti TersibuB (1 2,
175 88.) ter inseruit. Ekis autem et JnMs plaae liedem condicidni-
bas, quibns qnodvis Yocabulum trochaicnm, sedem in TerBU oe-
cupant.

Sed nihil insueti inest, quod genetiy^rum dm huius quoius,
particula aliqua per endisim accedente, nltima syUaba acuiiur.
Ac de forma sukce quidem a Gepperto Poen. arg. 3:

Et f&oit heredem. ^us cognata6 duae
hiatuiB evitandi cauBa ezcogitata dioere opus non est: quo loco
finis sententiae et fortior interpunctio hiatum ezeoBat (▼. BitBdieL
op. n 417). Eiusdem foima semei in fragmento Yidulanae sap.
PriBC I 300 H. servata (v. supra p. 39):

iliusdcyn Baccha6 fecenmt ndstnun.nayem P6nthenm.
huc non pertinet.

De forma huiusoe postquam CFGMueUems additamm. ad pro-
Bod. Plaut p. 130 non Batis accnxate dixit, nuper Fr. Schmidtius
quaestt. eta p. 54 as. quacstionem abBolvit, attigit etiam Stude-
mundus in censura libelli Schmidtii, quao est in Fleckeiseni An-
nall. 113 (1876) p, 71. Schmidiaus et Studemundus hanc formam
Plautinam non esse ita probamnt, ut nihil sit addendum. Semel
in libris Plauti Jmut^ occunit:
Poen. V 4, 87.

Hukisce fratris fUius Agor4stocle8.
Quo loco cum huitisce legi a Schmidtio repertae, apud Plautum
formas pronominis demonstrativi hic cum ce particula compositas
ante vocales tantum et h litteram usurpari, repugnet, versus cum
Schmidtio p. 57 et Studemimdo 1. 1. p. 71 sic BcribenduB est:

Jahdms iratris iilius Agorastocles.

Digitized by Gopgle

— 61 —

Aliam Terentius rationem sequitnr: duobus enim locis huitisce,
altero ante consoxuyitem, alteiro ante h litteram posuit:

Andr. 439.

Huhisce propter c<5nsuetudinem hospitae.
Sic Erasmus locum scripsit, in libris et apud Donatum est:

propter kiihtscc hospitae consuetudinem.
FleckelBenuB olim in Jahn. Annall. 61 (1851) p. 33:

Propt^r humsce cdnsaetudinem hospitae

proposuit. Sed cum prcpdr vel maxime dubium sit, hukisce autem
eo in versu nihilo minus restet, praeterea cum ordo yerborum qui
in libris est retineri non possit, versnm tam qualem libri quam
qualem Fleckeisenus exhibet missnm facimus. Aliam medebim Bent-
leius, quem CFGMuellertts de proB. Plaut. p. 440 sequitur, ez*
oogitftYit:

pr^ter hdspitai huiiisce consuetddinem.

Quem yersum propterea improbamns, quod non Bolum mensnra
prapiar minime ceria est, sed etiam Terentins genetiyum in ai de-
sinentem non usnipayit (y. Bitschel. prolegg. Trin. OZXJII adn. et
CGCXXV 8.). Quarum causarum propter alteram, ad quam etiam
prayum huiusce aooedit, Lachmanni quoque mutatio falsa est (ad
Lucr. p. 160):

Propt^ huimce boBpit4i consuetudinem.

Wlul igitnr alind re stat, ni ri nt emendaiionem illam Eraami, ut
BitBchdius (L 1. CCOJuLVil) FleokeiBenna XJmpfenbachiuB aocepe-
runt, noB quoqne ftBdBcamus. Suiusee igitur locum ante conso-
nantem retbiet.

Alter loeus est Phorm, 827:

HuvAsee habendae. M nbi nam Getam (nyenire pdssim?
Oum Terentius formam himsce scripserit, eadem forma in pro- .
logo Captiyorum; qui Plauti non est, nisi aliae difficultates acce-
deirent, suspicionem non moyeret, y. 10.

Patri humsce, iam hoc tenetis? optomumst.
Sio librL sed haeo yerba yersum non efficiunt Geppertns et
Brizius scripserunt:

HmAs patri. iamne h6c teneti8?^7)^bmnmBi

Pleckeisenus edidit: ^ ^

[Domind] patri himice, iam h6c tenetis? optnmnmst.
Aliquid oerti yiz reperiri poterit

Yersibus prologi Poennli 83. 120 Oeppertns in editbne, Am-
phitr. proL 96 OFGMneUems additamm. p. 130, quibus lods libri
hukts habent, hiatus ioUendi cansa himsce intulenmt. Cum duo
lUi prologi non Planti, sed posterioris aetatis sint, fortasse hwiusce
yera emendatio est.

Poen. proL 88. 8ed iUi patmo huiiAs(oe) qni yiyft senez.
Poen. proL 120. Is iUi Poeno, hukis(ee) patmo, hospds itdt

Digitized by Goo^Ie

62 —

Auiph. prol. 96. Dum }mius(ce) argumentum uloquar comoediae.

Pleckeisenus : Dum argumentum hiiins eloquar como6diae.
Plauti ipsius locos, quoruiu meiidas illato huiusce Geppertus et
CFGMuellerus corrigere sibi visi sunt, Schmidtius L 1, p. 54 ss.
affert.

Genetivus quoius apud poetas scaenicos cum particulis quam
vis que in unam vocem coniunctus occurrit. Q^oiusqmm legitur:
Capt. 809:

E6ni]ki si qtioiusqiiam scrofam in p^blico couspexero.
Hec 64:

£t m6]ieo et hortor, quoktsqwm misereat.
Alteram Tersas partexn in qua quoiusquam certum est cnm Fleck-
eiseno scripsL

In qw^usvis quakta monosjllabnm est:
Pompc». Bonon. 163 B':

Quomgvi$ leporis Lfber diadem&m'dedii
Quaiusgue synozesi disyllabnm ^ustnm est:
Hant 284:

Qnae guoiusque ingeninm nt slt declarat m&xnme.

' YL Loci incerti

Restat ut eos locos ennmerem, quomm in antecedentibus
disputationis partibus varias ob causas rationem non habui. Versus
argumentorum metricorum pariterque eos, qui in Appeudice Senten-
tiamm Publilii Syri p. 364 ss. comprehenduntur, ailentio transiL

Ekts.

Oas. prol. 13. Yersns in libxis est:

Antiquam ems edidimus como^diam*
Hiatus tollendi cansa varia Bitschelius parerg. 201, Geppertus in
edit., CFGMueUems de pros. Plaut. 613, Hanptius Mns. Bben. I
468 proposuemnl

Ourc 96:

Flos T^teris vmi niribus meis obitotnst: ems amor ctipidam.
Sic ordinem yerborum in libris traditum mutans Fleckeisenns.
Alios numeros A. Spengelius Philol. XXYI (1867) 356 8., alios
Stndemundus de cant. Plaut. 18 statuit

Tres versus £pid. I 2, 6. 7. 8 in A desunt^ in ceteris iibris
sic eztant:

Qui invident omn6s inimicos mihi istoc £acto reperi,
At pudicitiae ^ius numqnam.n6c vim nec vitinm 6ttnti.
: : Ikm istoc probior 6s meo qnidem amm6, enm in amiorie

tempoEas.

Non solnni auctoritas Ambrosioni, sed etiam totius sennoinis sen-
tentia ezpalli eos yersus inbet. Stratippocles enim non propter

Digitized by Gopgle

— 63 —

odium inimicorum , sed quia pecuniam non habet tiistiB est: cfr.
V. 11 s. Etiam locutio pudicitiae eius nec vim nec vitium attuli
parum concinna videtur: cfr. pudicitiae pitium addere Amph. 811;
virgini vitium offeire Hec. 383. Ad. 296; per vim viiium offerre
Ad. 308. Versus illi quo loco nunc sunt iustam sedem non habent,
num omnino Flauti siut dubium videtur. Geppertus primus eiecit.

MiL 801.

Ut sed ad eum conciliarem. ille eius modi est cupiet miser.

sed onm HAKochio in Fleokeis. Annall. 101 (1870) p. 63 scripsi.
Alteram yersas partem quam Bitschelias scnripsit \\U eim dxnm
ei/jgkt miser, ctun iam diu iie sic quidem recte emendatam habuerim,
nunc GGoetzinm in Act. soc pML Lips. VI 324 8. probabiliter eic
restitnisse Tideo: ille nUUe modi^ capi6t miser.

Most 981:

Hed edepol patrem 4ius mifaenmi praddieas : : Kihil h6c

quidemst.

eiu8 Schwaimamiaa, eum Ritschelins in A legit; eumBCD, For-
tam graTior aliqna ooimptela locom affeeit: y. Lorens. ad h '

Bnd. 198. 199. 203:

Sed eri me sdUioit&t acelas, eiua m§ habet inpiet&s male:
Is 6nmia perdidit in mari: haec sAnt bonornm r6-

Uqoiae.

L^iior 68B6t hic eiue opera mihi

Sic Fleckeisenns tres cantici Tersns constitait; alios nomeros Sta-
demnndus de cant. Plant 18. 20 librornm scriptnra seryata pro-
ponit

Bnd. 1091. Fareus (EV 4, 47) variam scripturam non addens
scripsit:

8i quidem hio len6nis eius est yidulus, quem s^picor.
ebtst Fleekeisenus. Quater ^ius quartum trochaeum ef&dt: Men.

190. Pers. 602. Rud. 1036. Trin. 671^ semel cius quarta arsis

est Truc. V 75. iJiusf igitur melius quam eiu^ cst videtur.

Stich. 2. Versus cantici in Vetere est:

Viro suo caruit. nam nos eius animum.
Alia discriptio in Ambrosiano est. Varios nunieros Ritschelins
cum lleizio et Hennanno, Fleckeisenus, Studemnndus de cant.
Plaui 31, CFGMaelieruB de pros. Piaut. 146 consiitueruut.

Trin. 338:

Quia sine omni nUditiast, tolerare eius egestat6m toIo.
Pro eius scribendum est ei: t. Bitschel. ad L

Tmc. II 5, 20:

Bene si facere inc6pit» eius rei nimis cito odium percipit.
ret nmis Spengelius pro corrnpta librorum seriptura; alia Gep-
pertns in edit et CFaMueUems de ptos. Plant. 569 adnot*

Digitized by Gopgle

Ad. 600:

Suspicionfim hanc propter {ratrem esse: etus et illam

psaltriam.

Hanc librorum scripturam a Donato confirmatara Fleckeiseuus in-
sequentem versum excidisse ratus retinuit, Bentleius (IV 3, 9)
alteram versus partem mutat etus esse Ulam psaUriam, Sed potest
etiam alia corruptela subesse.
Etm. 839:

Yid^tnr: non est? tum quae ems confid^ntiast.

Sic cum libris Umpfenbachius. Bentleius (V 1, 23):

Videtur : : Non ; ; Tum quae eius confidentiast

Fieckeisenus edidit:

Videtur: tum autem quae ems confid^ntiast
Phorm. 176:

Ut neque mi ius sit amittendi nec retinendi copia.
Sic versum cum Bentleio (I 3, 24) scripsi. mihi eius codices omnes
praeter A et F. In A cum prima manus eius omiserit, a cor-

rectore recenti supra SGiiptum est, in F est m &8,
Phorm. 783:

Nunc hinc domum ibo ac Phanium edoc^bo,
Nequid vereatur Phormionem aut ehis orati6nwn.
Bentleius (V 2, 18) propter causas non idoneas versum rautavit,
rectius Bothius, quocum Fleckeisenus et Dziat^ko faciunt, pro eius
scripsisse videtur huiu^.

Afran. 204. Scaliger fragmentum scripsit:
eius monilis possestricem.
In libris Nonii (150, 27) tins et ius legitur, qua sub scriptura, ut
Merc. 997 libri tuis pro huius praebent, etiam huius laiere potest.

Caecilii (122 li^, ap. Festum 294 M.) fragmentum aut legi
potest:

^ crodidi silic^mium

Eius me ^sse esurum.

aut sic:

Credidi silicernium eius me esse esurum ^ -
Naev. com. 105 notare potes:

eius ndctem naoco difioere.

aut:

^it^ ndctem nauco ducere.

Titm. 118:

itum gestum amictiun

Qui videbant eius.
eius tam monosyliabum quam disyllabum esse potes^t. '

JBuius,
Amph. 486.

Sed Alcumenae huius honoi-is gr^tia.

Digitized by Gopgle

— 65 —

Hiatiua variis mutatioiiibus Fleckeisenus et CFGMaellerus de pros.
Plaut 130 vitani

AsiiL 656. Fareus (m 2, 10) yaria scriptnra n<m addita scripsit:

Id idttiite hiims odUegae me&que comit4te

Faet&nsi

Fleckeisemis nimirum ne septenarii iambici dibaeresim spondeiu
anteoedat, eorrigit:

Virt6te id ooUegae huifM [mei] me&qne oomitate.
AHter GFaMneUenu L L 614 adnot
Aain. 721. ^

Opto 4iiBnm Jinnc perpetn^m mihi-Miw dperas : : Im-

petr&sti.

aut perpehidm mOd h^ius ipetaa metiri potes: prior mensnra ena-
Tins in auree incidit

AulnL prOL 5. Libri BD (teste Lorenzio in pi ogr. gjmn. qu. dio.
Colon. BeroL 1872 p. 2) habent:

Patri aToque amicuB kums qui nnnc bic babet
Fortasee Acidalii emendatio paMgue yera est. Alia CFGMaeUems
L L 512 adn. oonieotat

AnL IV 2, 12.

Atqne bic pater est, i&t ego opinor, hmus erHs qoam amat

Sic BD, GWagnerus cum veteribus editionibus Imim etiis meiis
quam aimt scripsit, QFGMuellerus additamm. 121 virginis, ALuchsius
in Studemundi Stud. I 43 idem vel mulieris in fine versus deflu-
xisse putat.
Capt. 800:

Faciam ut huiiis die locique meique semper meminerit

Tam huius di4 quam hiSms dU esse potest

Capt 1016. Fleckeisenus et Brixius scripserunt:

Quid tu ais? adduxtine iUum captivom huius filium?
Teste Studemundo in Fleckeis. AnnaU. 93 (1866) p. 59 in B est:
addusBfme Uhm fiHum capiimm,

HBL 698. 699.

Bia6c aliqne huim simiUa alia d&mna mnlta mtilieram
M6 probibent nxdre, qnae mi hutus simiUs sermonte serat
hrn^ 698 in ABCD ex inseqnenti yersn bno irrepsit, BitseheUns
propter anteeedens haee sdL damna nnioe Terum honm restitnit
— Versns 699 qnem ut BitBcbeUns edidit scripsi, !n Ubxis est:

Me tucore probib^nt mibi quae hiims sfmiUs sermonto serat

Sed n. exc. Pl. I 43 Ritschelius versum qualis in libris est non
quidem soUicitans pariter tamen fuisse poBse dicit:

M6d uxore prohibent mihi quae Jmius sinu s. s.

Quae mutatio propterea minus probanda est, quod Plautus demon-
straUvum huius fortius proferendum non monosjrllabum in reces-

6

Digitized by Gopgle

— 66 —

g nm qoariae sdptaiuuni theBiB abdidisse videtur. Duodecim enim
lods hwus quarluiii trochaeum efficit: Ampli. 798. Aul. IV 1, 17.
Capfc 275. 437. Men. 181. 848. 855. Mil. 634. 1000. Poen.
I 2, 166. PseucL 271. Rnd, 1090, quarta in thesi positum nullo
loco certo neqne Plauti neqne Terentii, qui iMi8 qnartum tro-
ohaeum semel Binit. 334 fecit^ inveni.
Manoi Yersos emit Truc. IV 2, 59:

iltonun toBrtrioem M Utoru. aiioilU»k suam.

ubi Spengelius scripsit Sieram mam idnMcem Mkts, et Asin. 683
(y. BitscheL n. eie. FL I 76):

Qnid fifttere? : : Me 6x amore htius oormptmn oppido.

Fleckeisenus essc quod in libris deest post huius inseruit: Me ex
amore hums esse c. o. Ego ne hiiius quarta thesis sit (v. supra
ad Mil. 699), cum pro essc facile ex invadere potuerit,. scribo: Me
^se am6re(d) hukis corrnpimn dppido.

Versus MU. 1328 in libris mutilus est:

Forma huius, mores, virtus animum attinuere hic tuom.

Bitscbelius Ita fortna huius, Hauptius Herm. 1868 p. 148, quo-

cum Brixius facit, Forma enim huius.

Poen. I 2, 175 ss, Geppertus versus sic edidit:

Huius mel, huius cor, huius labellum, huius lingua,

huiusce savium,

Huins delicia, hinusce sahis amo6na, huius festivitas,
Huius colustra, huiusce studium, huius dulciculus caseus.
Codices vel maxime inter se disseutiunt. Gepperti medela cum ut
alia omittam propter unam formam huiusce nulla sit, vix melius
mihi Fr. Schmidtius quaestt. 62 ss. rem gessisse videtur. Totus
locus mea quidem sententia nisi una cum versibus 15 2 88. 168 ss.
tractari non potest. Quos omnes quamquam vaiiis modis tentavi,
tamen ne mihi ipsi quidem quod sufficeret indagavi., .
i^seud. 1317.

Noune audes, quaeso, aliquam partem mihi gratiam facere

hinc argenti?

hinc in libris est, hiiius dicit alihi legi Pius, Fleckeisenus recepit.
Quamquam quae Pius dicit, parum certa esse solent (v. Ritschel.
op. II 54 s.), tamen cum hinc ex insequenti versu immigrasse possit,
huius hoc loco fortasse verum est •
Bud. 285. Libri exhibent:

Fateor ego huius fani sacerdos clueo.
In editione cum Fleckeisenus bacchiacum tetrametrum hunc scrip-
sisset: • .

Fat^'bor: ego hiiiis clueo fani sacerdos.
in lahuii Aunall. 61 (1851) p. 27 iisdem numeris servatis alia quae
legi possunt proposuii. Alios numeros Spengelius T. M. riaul. 14G
statuit. Usenerus quod maxime mihi placet suadet:

Digitized by Gopgle

- 67 —

Fateor: hiiius fani saccrdos ego clueo.
Eud. 1316. Pareus nihil adnotaus scripsit:

Profecto huius est vidulus. perge alia tu expedire.

Fleckeisenus edidit: Profedost hiius vidulus, Sed poiest etiain
fuisse Profectod huim est vel Frofectod kuiuat
Phornu 199. Numeri eBse possunt:

Qiiid agam? : : Qnid ais? : : H4iu8 p4trem vidisse me pa-
^ tmdm tiiom.

aat Hufus pairim weUsse, Altera mensura lenior est^

Quoitis.
Capt. 887:

S6d Stalagmus quoius etaJt tunc nationis, quom hino abit?

Legi potest tam quoim erdt quara qudius Mii altermn propter
genninam prosodiam 4rat et piopter abusrem inceflanm inQiuidins est.

Bnd. 1021:

Si Temat nnnc ddmmus gmkts est^ 6go qni inspeetaTi

; prpcuL

quoius eit Parens, guaktgt Fleekeisenns. Illud quoku monoBjllabnm,
hoo disyUabum eei UtrumquB yerum esse pQtest

Trin. 358:

Quofus egestat^m tolerare yfs? loquere audact6r patrL

Pro quoius librorum dativus le^eudus est: v. Ritscliel. ad 1.
Afran. com. 363: ..

quoius te suscitat
Im4go, quoius effigia, quo gnatiis' patre.

Nonii (493, l) libri cuiibs te s*, Bothius et Eibbeckius eii4S te s* .

Enn. trag. 157 R*: ' .

Eualida qtmns tenacia infrenast nimis.
Sic Eibbeckius e pai-te Vahlenum secutus sciipsit.. Libh Nonii
(407, 22) corruptelis scatent.

PaouY. 94.

fdae promuntdrium quoms lingna in altnm yt(mL

Yersnm cum Bibbecldo scripsi. Sed noa solum qui ▼erqusinumeri
sint (t. Bibbecb^ adn. crit. et coroU, .ad trag. XLI),, eed etiam
quam mensuram tox prcmimbiirkm habe«it incertnin- est: t. Bib-
beck. L L XLL Eam ob causam etiam mensnra insequentis qwms
dnbia est
Pacny* 169. Versus legi potest aut:

Quid bene&ota mei paJbris qu6ius opera te esse nltum

' aAtumant?

aut mei pairis guoius apera; eandem sedem guoius Asin. 144 tenet.

Digitized by Gopgle

Mera coDiectura eius et huius illftta Bmit hisce locis:
Pers. 552:

HsAd potni etiam in prfmo Twbo ptapfim eiuff aapitotiaiii.
6t Trin. 242:

N&m qui amat, qnod am&t qaom extemplo eius s&Tiis

pflrculsuB est*

mis BitMdieliiui insemit.
Poen. Y 4, 84:

Eku dis est aeqnom gr&tiaa nos &gere sempit^mae.
Gtoppertiu recte qnod Tideo ems pro eas librorum scripsit.
In Vidnlariae fhigm. XXI apad Stademund. 1. L 26:
Hinc 6x ooonlto s^rmonem eius siiblegam.
ema Meroerins pro aius qnod Nonii (332, 31) libri habent noTaTii

Andr. 990 (alter. ezii Andr. t. 9}:

Ekta non aliqnam p&rtem stndui abduotam tradi UberiB.
Eku FledkeiBeni est, Hbri non habeni

GaedL oom. 113:

N^c abeo: andibis praeterea, si 4iu$ redeat filia.
eius Bibbecldns, dicis Hbri Nomi (506, 4).

MMms,
Mero^ 607:

Bfsperii: iHaeo interemit m6 modo hums or&tio.
kmus BitBohelinB, Ubri omittont

Mere. 997:

6ra nt ignoBc&t deUctiB hu4us atqne adnleBctotiae.
huius onm AddaUo BitBdheUns, tuis Ubri.

Pseud. 208:

Tace : : Quid est? : : Vah male morigerus'. qu6r sermoni

huic obsonas?

BitscheHus huius fortasse praestare adnotans et Usenerus ind. lect.
aest. Gryphisw. 1866 p. 6 huic cum libris scripsenmt, Fleckeisenus
yersnm aUter constitnens hmus.

Pseud. 498: ' '

Quapropter te expertem huius amoris habuerim.
huius BitscheUus, nati Ubri.

Vn. Snmma alterins partis dispntatioiiiB proponitnr.

Bestat ut ea qnae in hac altera dispntationiB parte inYeiiimns,
brevi conspectn comprehensa ennmeremns.

Digitized by Gopgl

V

- 69 —

I. Praeter disyllabas formas genetivorum eius huius quoiua
yeterum poetanim tempore etiam monosyllabae eis huis quois (ei
hui quoi) pronuntiatae frequentabantur. Monosyllaba forma gene-
tivi quoius molto saepitis quam disyllaba dicebatur, genetiTi eius
fonna brevior in eodem hn in quo longior nsn mt, huius di-
syllabnin monosyllabo ilfios SMCiili Romani utique praeferebttnt,

II. Apud Terentium uaus breviorum formarum multo fre-
quentior quam apud Plautum est. Quoius disyllabum Terentius
nusquam in fabulis usurpavit.

III. Fornias decurtatas ut in sermone fuerunt, sic etiam in
scriptura soUemnea faiase, nisi quod guoimodi scribebatur, demon-
stirari nou potest.

IV. Quoius modi constanter ereUcum faisse unnmqne voca-
bulum quoimodi effecisse videtur. Hwkis modi multo saepius trium
quam quattuor syllabarum erat, pro uno vocabulo non habebator.
De eitis modi certi quidquam dici neqoit.

V. Mus et huius certa quadam condicione interoedente pyr-
rbiohiom aeqnantia apod Plautnm et Terentiimi perrara Bunt.

YL (JenetiTos ekts hmtB guoms osTtoooe eaedem rationes
ezeosant, quae cninBlibet Yocabnli troohaici caytoiieeim permittnni

I&ter ea, qnae in altera dispatatioiiiB parte invemmus, nibil
tam nlnim YidetQr, quam qnod aetati Flanti et Terentii breviores
genetivorom eku kuius quaius formae tamtqpere placnerint, nt yitae
cotidianae consuetudo monosyUabnm hums yel mazime frequontaret,
monosyllabis autem ems et quoius illo pariter, boc eiiam magis
quam diByllaba ntrinaqne pronominis forma nteretnr. Neque minus
mirandum est, qnod usus ille breviorum formarum altero dimidio
sezti a. U. c. saeculi etiam increvit. Terentius enim breviores
formas, qnam rationem etiam in formis genetivi pronominis Ule
nsnrpandis secutum eum esse vidimus, in nflu mnlto firequentiore
quam PlautoB babet. InBequenti deinde tempore, poBtquam anctore
Ennio pro Ucentia illa, quam ad id tempns cum conBuetudine tuI-
gari poetae quoque sibi sumpserant, sermo poetanun ad certas
rationee xeTOcari cooptuB eat, etiam monoByllaba genetiToram iUomm
mensuia magia magisque evauuiaBe Tidetur. Itaque iuBequenti
tempore perrara exempla genetivorum monoByllabarum inroidmuB.
Prioris dimidii septimi a. U. c. saeculi exemplum Lachmannus, qui
eos locos ad Lucr. I 149 (p. 26) congessit, in bexametro Lucilii
a Nonio p. 320 et 366 servato affert (Ub. XXX, 56 v. 934
Lachm.):

Cuius vnitu ac £uie| ludo ao BermonibuB noetriB.

Digitized by CoQgle

— 70 —

Lucretius deinde I 149 soripsit:

Principinm etmts hmc nobis exordia snmet.

Eandem mensuram Lachmannus Lucretii versui IV 1080 dedit:

Unaque res haec est^ cuius quo mage phirima habemuB.
Cicero in Arateis, quae admodum adulescentulus, ut ipse ait, con-
vertit (de nat. deor. IX 41, 104), hunc hexametrum fecit (L1.109):

Atque ems ipse- manet rdigatus corpore totOt

QnibuB loois a Lachmaono allatis Munroius ad Lucr. I 149 yer-
Bum non VeigiHanum cataL XI 85 addidit:

Non citku ob ittptma pulsi liquere penates.
Formae monosyllabae in Bermone vulgari haud dubie ettam
posterioribuB ten^mbuB manBeruntf sed ubus poetarum prorsus
exduBit^

Digltized by Gopgle

- 71

I

Gonspectas summae totlus disputatloiiis.

Bestati ut asum yarioriiin genetitoriim prononunimi tam eoram
qnos in priore disputationis parte traetayi quam quomm de formie
in altera porte qnaeetionem institiii, tabnl«n supra p. 28 propo-
sitam sapplens adnmbrem.

Vaiia fon>» ei mensura genetiTorm pronommam '

qui

ante termlnationem ius ante terminationem ius

oonsonantem habent: vocalem habent:

Planti tempore tus eiius i(it8) guoius usitatius quam qudius erat,
pariter m jisa^ rarum tus ^iu^ et mis iuxta usurpabantur,

Jiuius minus saepe quam hums
dicebatur.

Breviores fomae ei lonffiares in eodem fere usu smt,
Terentii tempore formae bre- qu<ms fere constans erat, huius
yiores magis quam in Im de- et eius frequentiora quam
sinentee £reqnentabantar,raru8 jtuius et eius erant.
terminationis hts nsnB manebat.

Usus hreviomm formarum crescU,

Ciceronis aetate tU5 et ttts in Breriores formae praeter mmoeJ/
sermone cotidiano erant, raro cuicuimodi perraro in usu erant
genetiTi deourtati dicebantar. poetarum, in vita cotidiana

sine dubio manebant

Usushremorum formartmqpudser^pioresiampeira^ factus esL

Quintiliani iempore, ezeeptiB Scxipfomm ex neu brevioreB ibr-

iiHttsg^etalfeHliM^terminatio mae, fortasse ezoepto cwimo^,

hts oonBtans in ubu hommnm abiemnt, in sermone Talgari

erat; praeter duoB iUoB poetae Bervatas eaB obbo veri simile

BoU etiam alioram pronomi- OBi Fariter inBoqnenti tem-

nnm genetiYOB in tus deginen- pore fit, nisi quod ciiiMMMliGel-

teB admiBemni Hub fortasBO cum aeqnalibng

antiqnitatiB amatoribuB Boribit.

Solitae formae prorsus praevaient*

Terentianus Maurus una ter-
minatione ius utitar.

Prisciani tempore constanter
fus, excepto nno aitenus, pro-
nautiabatur.

Digitized by Google

Digitized by Google

Digitized by Gopgle

Digitized by Google

1 - * . 1 ^ ■

«" i-V -!■;•. ■'■■.■.•,•.■•.'■-"•.■.'-• V- .1

|:--..vy:.u-,'r.- •> ■■'•>■ ■ w: ' i> ••; •/-1»

: ••■■^••■;U^'i:;'-^,'C£r^:nV^;i% v,.-:-:.. '

V . ..'I- 1. ,

:::"<\:';/--;

«V ■ .-■ ^•^ :

:. .:■■ A-

:;:j:|si

. v-"- ■■.'■'■■ ' ■ '.•■•■•■••• ■ ■ I.
:vV\i^::- ■^^?.':,-f..

■ ■■■#^S?vl