Skip to main content

Full text of "Guilielmi Saldeni, ... De libris varioque eorum usu & abusu libri duo, cum indicibus necessariis"

See other formats 


* mT  * l '•  * * 

* .'  .V  ; ^ ‘I  ' *V  /5  - t ,’  •*- 

•.  * ■■■■.• 


« . ^ 


i£i^  /« 


. - ^*=-'  r ^*'  MJ 

‘''‘6-'-^--*  U-v  '■' 


C.’\ 


j,-'  • ^ c-a 


9 


R-  t 


- *.v  • ’•■  5^  4 ^ 

^ ■ ■■  J^-1 


INVENT 


MlKlsiTil  01  ROMI 

's»TU70B/fiiosofMofiDmrro 


svTSoT 


yaru>jpu  ei^rum. 

UB  JJ  mt  JkB  XI  S TT 


D«f1i2ddbyp(9}gte 


GuILJELMI  SALDEIsTIj 

^Itrajediini , . 


■ Var ioque  eorum 


USU  & ABUSU 

. * 

V Libri  D u o? 

• t , ' • ’ , . . - 


f r 

^ ‘ A-  W ^ • « 

i i V S 


C u M 

Indicibus  necejfariis. 


A M S T E L O D A M I,  'i 

Ex  Officina  Henrici  & Viduas  Theodori 
fiooM,  Anno  clo  loc  Lxxxviii^ 


Kyiputej.  de  ^eo  Socratis  t 
pag.  m.  341. 

tSnerofus  efi  quis  ? parenteis  laudas.  Dives 
eji  ? non  credo  Fortuna.  Magis  ilia  dinumero. 
Validus  e(ij  agritudine fatigabitur.  Pernix^? 
, abibit  in  JeneButem.  Formofus  eft  i expeBa 
pauUfpeTi  (^nonsrit.  Ktenm  bonis  artibus  doftus  dr 
adprimeeji  eruditus»  ^ quantum  homini  licet  ^ fapiens 
dr  boni  confultus  eft  ? tandem  aliquando  ipfum  virum 
laudas  • Hoc  enim  nec  a Patre  hareditarium  eft^  nec  a 
cafu  pendulum  j neca  liif&agio  anniculum^  nec  a cor- 
pore caducum  f nec  ab  setate  mutabile. 


3^biliJlimOi  JmpUjTmo 

ConfultiJSimoque 

domino, 

D.CASPARG  FAGEL, ' 

JC*°,  Illufttifr  ac  Praepotent  DD. 
Ordinum  HoUandia  & fVefi-FriJia 
SYNDICO,  Magni  SIGILLI 
Cuftodi,  FEUDORUM  Prae- 
fcdo,  inque  fuprema  K^ggerum 
RHENOLANDI^  Curi^  Af- 
feffpri,  &c. 

NobiliJUme^  Amplifme  ac  Cc»- 
fultifme  DOMINE, 

U Trum  iUuflre  Tuum  Nomen 
papyraceo  huic  fetui  prefige- 
rem , animi  dubim  aliquamdiu 
fui.  T^ijfuadere  id  videbantur  tum 
argumenti^  eo  contenti^  fterilitas^  in- 
de  que  forte  minus  grati  ^ tum  magnis 
quibufdam  Viris  LIBROS  dedican- 
di mos  ufque  adeo  jam  vulgaris  , ut 
in  contemtum pene  abierit.  %^t  fua~ 

* 3 debant  " 


b E D I C A T 1 O. 

debant  id  e contra  rationes  alt£  multo 
cogentior.es , qii£  ^ pravaluire.  Ille 
etenim  Tu  es , qui  tot  tantisque  officiis 
^ quidni  dicam  beneficiis  ) T)eo  gra- 
tiose annuente  , • difficillimis  antehac 
temporibus  y quin  etiamnum  nimiopere 
dubiis  , Tlniverfam  Tibi  Tatriam  de- 
vinxi fli  , ut  publico  qualicunque  tefii- 
monio , oblata  imprimis  occafione  , eo- 
rum gratanter  memintjfe , ut  hic  obiter 
fit , ne  cuiquam  quidem  \ nedum  mihiy 
variis  infiiper  aliis  nexibus  Tibi  ob- 
Jiriblo  ) fraudi  e fi  e debeat , imo  ne 
poffiit  quidem.  Ille  es , qui  infignem 
Te , uti  avita  Libertatis  ^ repurga- 
ta Religionis  ajfertorem  & flatorem , 
ita  ^ Literarum  Lireratoruraque  fem- 
per  prabuifii , ac  in  hunc  ufque  diem 
prabes  "Mecoenatem  ; imo  tantis  bonos 
quosvis  Scriptores  in  deliciis  habes  , 
ut  iis  non  tantum  Jape  immoreris , fed 
^ plane  immorereris  , nifi  agendorum, 
omnigenarumque  curarum , qua  totum  - 
fibi  hominem  vindicant  , vafiijli- 
tnum  pelius  implere  pofiimt  > recipro- 
cantes 


I 


DEDICATIO. 

cantes  aflus  , ne  quid  Y<espublica  de» 
trimenti  capiat » zelum  illum  quadan- 
tenus  *fujjlaminarent , Te  fi  quem- 
quam  in  tota  T atria , (jquod  in  omnium 
incurrit  oculos')  ve  luti  agmine  fadlo^ 
infinita  prope  difficultatum  publicarum 
circumcingit  feges  ^ indiesque 

• ^ ■ .4 

aliena  negotia  centum 
Per  caput  & circa  faliunt  latus. 

tamen  dum  ardentifiimum  Tuum 
in  Literas  ajfeBum  haudquaquam  ex» 
tinguunt  , nemo  quidem  Te  dignior 
videri  mihi  potuit  LIBROS 
hofce  eos  que  quidem  de  LIBRIS, 

quam  ofiiciofifiime  devoverem.  Ille 
tandem  es  , cui  neque  voluntas  neque 
facultas  deefiy  Scriptores  quofiunque 

ingenuos  contraT\xitonQSiA.xc\n\oc\\oSt  ,■ 

quosvisque  Zoilos  itddefendendi  yUtf  < 

fremente  licet  Orbe  & Orco , in  infer-  ' i 
viendo  Conatibus  fuis  Rei  Literariac, 
non  aufint  tantum  , fid  & pojjint  tuth 
ferfeverare,  Toffem  ^ plura  alia 

#4  in  / ' ' 

i 

• - I 


DEDICATIO. 

in  laudes  Tuas  hic  congerere ; fed 
abJHneo  , ne  Invidia  audiat , neque 
tentare  quid  velle  videar  , quod  ut  ab 
animo  meo  ajjentari  nefiio,  alienum, 
ita  ^ Tua  mode ft ia  ingratum  fore^ 
ferfuajijjimus  fum, 

^ e$  y itidif 

JAMiin  aitw^  » uu  aiieur  , 

Boni  enim , cum  laudantur^  aliquo 
modo 

eos,  qui  laudant, ii  nimium 
laudant , 

ut  loquitur  Euripides.  Hinc  perge  mo^ 

^/d?,«^//2?^’«',NobilifIIme,Ampliflime  ac 
Confultiflime  DOMINE,  de  egre- 
gio  Tublico  ^ ^ ut  de  Jingulorum  , ita 
de  Univerji  incolumitate  bene  me- 
reri , hos  que  meos  Labores  , Jiquid 
apud  Te  valeam,  firend  fronte  accipe, 
^i  quidem  , utcunque  multo  viliores, 
quam  ut  tanto  Jifiantur  Viro  , indubi- 
tatum tamen  gratijfimi  ac propenjijfimi 

in 

* SNiifld,  Aolid- vcif.  97  S- 979* 


DEDICATIO. 

inTe  animi  teftmonium  funt.  Tra- 
terquam  quod  mola  etiam  /alsa  litare 
nonnunquam  licitum  Jit,  Ji  thura  non 
Juppetant  , luque  , pro  folitd  Tud 
benignitate  , quod  pretio  eorum  deejly 
uti  multum  deeft  , Nomims  Tui  cla- 
ritudine  facile  pojfts  compen/are.  /)e 
Augufto  autor  eji  Macrobius  quod 
oblato  /ibi  ab  homine  quodam^  /ed  trel 
pidabundo  , manumque  /uam  tum  p(h 
tendente  tum  7'etrahente  , Libello,  ex 
eo  qua/iverit , an  fe  putaret  aflem 
Elephanti  dare  > Scilicet  judicabat 
Imperator  , parum  decorum  imo  inju-^ 
rium  ejfe  , ad  I^rincipem  [ quidni  ad 
qualemcunque  etiam primarium  Virum\ 
ut  ad  feram , aut  ad  empufam  aliquam 
accedere , ^ dum  ejus  , quod  offertur, 
difftditur  dignitati , ejus  tamen  j cui 
offertur  , non  fidere  bonitati.  §Jud 
itaque  , fimilive  bonitate  fi  mihi  etiam 
niti  hic  liceat,  cafiis  Deum  T.  O.  M. 
precibus  interpellare  non  definam  , ut 
in  conclamatis  hi/ce  ultimorum  tempo^ 

^ S rum 


* Maciob.  ia  SatuxntL 


DEDICATIO. 

rum  turbinibus  diu  multumque  Ta- 
triaque  nobisque  ^erfinam  Tuam  fof- 
fit  et , Teque  ut  in  munere  Tuo  fidum  ^ 
intrepidum  & induflrium , ita  ^ ter- 
que  quaterque  felicem  ejfe  lubeat.W^^ 
Com.  Ipf.  Calend.  April,  \_Anno  a 
reparata  Salute  c i d 1 3 c lxxx v 1 1 1. 


NobilifT.  & AmplifT.  Nomini 
Tuo  obfequenti/Iimus. 


Guiljelmus  Saloenvs, 
SS,  TheoUg.  DotioK 


ANTE- 


Ante-loquium. 

Abes  hic , Benevole  LeUor^ 
de  LIBRIS  varioquc 
eorum  USU  & ABU- 
SU Libros  duos , ante  an- 
nos  aliquot  horis  fiiblc- 
cundariis  , animique  relaxandi  gra- 
tia a me , fi  non  perfeftos  , (altem 
inchoatos  > quosficuti  OTIIS  meis 
THEOLOGICIS,  anno  hujus 
feculi  ctDiocLxxxiv  editis, fed 
miferandum  in  modum  ( quod  ver- 
bo hic  non  monere  & deplorare  Ju- 
lia indignatio  non  patitur  ) Typo- 
thetarum  dicam  incuria  an  perfidi% 
fub  prodo  defoedatis,  «toaajjiMw  vice 
praemittere  antehac  decreveram , ut 
fidem  , abhinc  duo  pene  luftra  in 
CONCIONATOREmeo  SA- 
CRO datam,  liberarem;  itapoft- 
modum  nimium  excrefcere  eos  vi- 
dens, argumentumque  continere  non 
mere  Theologicum  fed  gener  alius,  qaof- 
cunque  Librorum  Scriptores  & Le- 
ftorcs , multalque  alias  materias 
concernens  , uti  tradlationis  etiam 
ratio , quippe  Hifioticum  faspe  magis 
& Philologum  y quam  Theologum  refe- 
rens , fatis  indicat , calculum  illum 
reduxi , fatiufque  habui  tanquam 


I 


ANTE-L0QJL7IUM. 

ftculiare  quoddam  Opufculunty  primum 
quidem  reftridtius  , jam  vero  difFu- 
fius  publico  eos  donare.  Quoniam 
au^m  , ut  dixi , OTIORUM 
meorum  partem  eos  facere  antehac 
conftitueram  > non  efl;  quod  niireriS) 
fi  eodem  forte , quam  quem  'thi  ob- 
fervavi » modo  in  hifce  etiam  con- 
cinnandis proceflifle  me  animadver- 
tas : hoc  eft , Stylo  me  nonnunquam 
ufym  efle  liberiore  , Grseorumque 
& Latinorum  quorundam  Scripto- 
rum > Poetarumque  utriusque 
lir^UiC  non  paucas  veneres  iis  infper- 
fifle  ^ ut  nempe  haud  erudire 'Te 
tantum  , fed  6c  obleftare  aliquate- 
nus poflem : Sermo  enim  eft , tefte 
Placcp , 

...  . , , ^ 

■ ' lingua  concinnus  utraque 

■ Suavior, ut  Chio  nota  fi  commiftafalerni  eft. 

Et  alio  loco : 

4 * 

Omne  tulit  pun^um,  qui  mifcuit  utile 
dulci , * 

leporem  delegando,  pariter  que  monendo ; 

quod  & JEliano  laudi  olim  datum  a 
Joachimo  Camerario  fuit : CoUegitque 
( ita  infit ) 


ANTELOQJUIUM. 

- ' 

[uo  atfli  Uboff  '■  ' ' 

Qadrum  cognitione  liber nli 
Non  indignnriro  bono  f arari  i 
Multarum  multa  monumenta  rtrumi . ' ■ . 
Etfojfunt  animi  injlitui , & VoluptiS 
i^<e  conjunda  ferunt  duo  omne  pun&utn^ 

Qui Aimo  talia  me  quaedam , paucis 
hic  illic  lineis  a principali  argumefl*- 
to  digredientem , ipfique  GontCTtui 
quamplurima  inurentem  , qtix  id 
margine  appingi  alias  folent  9 etiani 
intexuilTe  , quae  niii  de  induftfi4 
immi(Ta  efle  Te  monerem , forte  lE* 
mulus  quis  tanquam  prorfus  dtteoC^lf»' 

«w»  improbaret  non  tantum , fed  & 
odiufe  exagitaret*  Sicuti  evcntU» 
abhinc  quatuor  pr»ter  propter  an- 
nos manifeilillime  docuit  9 quam  in- 
clementer hanc  ipfam  ob  caufam  % 
maledico  quodam  Gallo  (qui  aternc 
an  albus  fuerit  neicio ) fim  habitus: 
utcunque  haud  mihi  tantum  , fed 
pluribus  etiam  aliis  ^ multo  me  fu- 
perioribus  9 limilem  ob  caufam  ea*  • 
dem  fubeuuda  fors  fuerit  9 uti  eiifc 
hifce  DoftifT.  ABorum  Lipfienfium  Col- 
lectorum verbis  colligere  eft ; Septi-  , . * 
ma  (inqUiUnt)  qua  nunc  ftjUtur  Simo-^ipfienr.  de 
nian:e  Griticai  9 cujus  fummam  i»  ^ 


ANTE-LOQUIUM* 


A*  i6Si.  fag.  94,  feqq.exhibuimui  ,ea- 
que  variis  acceponibas  confpicua  Editio 
eundem  cum  Quinta  curatorem  habet , 
Proteftantis  utentem  titulo.  Quis 
ille  fit  fcrutari  velle  inftituti  nojiri  non  eH» 
Tacilevero  ex  Prtefatione  patet^fcopum 
ejus  alium  non  ejfe , quam  Apologiam  Si- 
monis parare  > & ofiendere  , ut  pauci 
Proteftantium  ( quos  inter  Petrum 
Ambrunum , paulo  poli  memorandum 
numerat ) Simoni  rite  hallenus  refponde^ 
rint } nedum  ille,  qui  Examen  inftituit 
•Methodbrum  Cleri  Gallici  > aut  Sal- 
denus  in  OTIIS»  qua  vocat  Theo- 
logicis, quos  mitius  non  habet  editor,  quam 
Lutherum , Bezam , Parifiehfes  Re- 
formatos, & Wasmuthum,  biliofot, 
ut  putat , verfionum  fuarum , fontiumque  & 
punSorum  Biblicorum  defen fores.  Sic  Illi, 
Ego  vero  amarulentam  illam  infefta- 
tionem , plurimis  licet  infrunitis 
icommatibus  & difteriis  ferrumina- 
tam , generose  haftenus  contempfi, 
& deinceps  contemturus  fum  j tum 
quod  rationis  illius  fcribendiin  O- 
T I O R U M di<5torum  Prafamine 
caufas  adduxerim  lat  luculentas  & 
cogentes,  eandemque  Viri  cujufdaift, 
lupra  omnem  exceptionem  Magni 
(cui  & alii,  fi  res  tanti  efiet,  addi 


^ ANTELOQUIUM, 
nim  quorumvis  cavillationes  abunde 
prasmunivcrim ; tum  quod  complu* 
rium  5 poft  vulgatum  illud  Ofus^  Ami-  ^ 

eorum  tcftimoniis&  Epiftolis  certior 
fadrus  fim  * id  ipfum , ob  ipHilimum 
tra^attonis  illum  modum  , qui  ufque 
adeo  invifus  imo  ridiculus  tenebrio- 
ni ifti  fuit,  quamplurimis  celebribus 
& doftiflimis  Viris  haudquaquam 
dirplicuifle  ; imo  vero  hoc  magis  iis 
placuiflc,  quod  uberiorem  materia- 
rum copiam  Zc  vdrietatem  quibusvis 
vii  illa  exhibitam  elTe  de- 
prehendiflent  ; qua  quippe  interce- 
dente nullos  non  Libros  commenda- 
biliores femper  efle  haud  ignorabant: 

Jucundum  enim  nihil  eSi  ('dicit  Publius  PuW.  syr,  i» 
Syrus ) nift  quod  refeit  varietas  5 & 
naturn  quidem  ipft  (judice  Seneca  ) dd 
unam  formdm  femper  oputfuum  praiiat^  Scncc.  Nat»- 
fedipfA  varietate  fe  ja^bat.  Quicquid 
fit,  in  propatulo  laltemeft,  Theo-“p-»7* 
logum  Tnhufistjifum  Francifcum  Turret* 
tinum  hac  de  causa  tenues  illos  meos 
Conatus  nequaquam  cor.tempfilTc,  uti 
publico  elogio,  quod  in  7T>tc/o^/4fcu  . 

F.ien^iiJi  alicubi  iis  fcripfit » teftatum 
fecit  , hic  non  repetendo  ; quia  ab 
cruditiflimo  meo  Affine  MartinoHar- 
lincto  , qui  pro  eo  , quo  in  me  eft 
e£fed:u,  contumelias  a dido 


ANTE-LOQUIUM.  ^ 

Turret  phanta  in  iDcja^tas  j non  potuit  non 
Theoiog.  acerbe  ferre  ^ alibi  exhibitum  eft  ^ 

locum , ubi  invenire  id  fit , non 
(f-ij-.  pag-  adfcripferit  i quem  proinde  hic  tan- 
W'  tum  addo.  Optime  equidem  tam 
fibi  ^ quam  publico  conCulere  mihi 
femper  Scriptor  vifus  eft , fi  quaecun- 
que in  lucem  emittit « ita  difponat , 
. . ut  fe  ne  ulli  quidem  hominum  gra- 
• vem  iis  efle  velle  palam  faciat  j vel, 
fi  cuiquam  forte  talis  unquam  fuerit, 
culpam  deprecari , maleque  fcripta, 
publici  etiam  nonnunquam 
corrigere  non  detrfdret , atrociifi- 
. masqueab  his  illisve  illatas  injurias, 
nifi  crimen hdreiftos  involvant  (in  hoc 
f • .•  . enim , juxta  Hieronymum , neminem 
opertet  ejfe  f Attentem)  flocci  pendere, 
quin  plane  potius  negligere  fe  pofle 
& malle  oltendat , quam  <o>- 

t fet^  3>  9.  kS  t ^»thg/lct0  ctm  A«i^£4W  W74- 


lumpro  malo  & eonvitium  pro  cenvino  red^ 
dere,  vel  quicquam  facere , quod  vi- 
ro ingenuo  indignum  alias  fit.  Modo  ' 
ne  in  eum  id  rapiatur  fenfum , quafi 
omnes  illi , qui  fic  procedunt , ideb 
pro  conviftis  habendi  mox  fint, 
omniaque  illa , qux  ante  fcripferunt> 
quod  de  novo  ea  femper  non  repo- 
nant» condemnare , vel  objeftis  ca- 
lliniRiis  , quibus  nihil  reipon  der  e 

forte 


ANTE-LPQtJIUM.  ^ 
forte  libet,  aflentiri cenfendi  cflcnt  : 
j>ro!Lit;  nunquam  non  invenias  , qui 
moderatotrnm  hanc  mgeniorum  ik»~ 
• interpretari  ,ita  folent  j ve- 
rum uti  odioliime , ita  & iniquiffime. 
Cum  fieri  perfaspe  poflit , ut  Cogitdtjt 
quaedam  vel  heterodoxa  vel  para- 
doxa , vel  alio  qualicunque  modo 
bonarum  mentium  auriumque  ofFen- 
fiva,  quibusdam  tributa,tam 

irianifefic  in  eorum  scriptu  fc  prodant, 
ut  prorfus  exoculatos  pr^fradtoque 
praejudicio  dementatos  cfle  oporteat» 
qui  ea  videre  in  iis  non  polTunt,  atque 
adeo  fine  veritatis  diipendio  iis  non 
poflint  non  adferibi.  Cum  tamen  e 
re  fiepenumero  non  fit , ut  vulnera 
illa  identidem  refricentur  ; imb  ex 
. adverfo  , ut  aliquorum  occurratur 
infirmitati  , multum^  nonnunquam 
prreftet , pofito  quod  moniti  de  pe- 
riculo eorum  fint , quorum  fcire  vel 
emendare  ea  inter, eft , tacitus  illa 
prafterife  j Scriptumque'  iis  antehac 
oppofitum  aliqua  fui  parte  trunca- 
tum.emiitcre,  quam  quae  bilem  ali- 
cui moverunt , nullo  licet  Scriptoris 
merito  , temere  repetere : ne  fcil.re 
alias  non  illaudabili , imb  alia  forfan 
occafione  , quadantenus  neceflaria,^ 
/ ^ ^ - ulla 


ANTE-LOQUIUM. 
ulla  imperitioribus  offendiculi  prae- 
beatur anfa>  vel  hominibus  morofis  & 
. rixofis , quos  non  juvat  duntaxat  gra- 
vibus quibufdam  aifcepUtionibus^rcd 
& meris  faepe  fiv€  caprinis 

proeliis , id  eft,  frivolis  vitilitigationi- 
Dus  fe  ipfos  aliosque  fatigare,  fine  fine 
modoque  contendendijfi  non  materia, 
occafiofaltem  fubminifh^etur.  Tuto 
certe  tdcere  dicendus  eft , qui  nec  ad- 
verfarium  fiium  convincere>  nec  pro- 
■ defle  publico  loquendo  potefl:.  De 
nftituti  mei , in  evulgando  hoc  Cow- 
mentariolo , ratione  fi  qusras , de  ed 
paucula  haec  obferves  velim : i . N eu- 
tiquam  eum  in  lucem  a me  emitti, 
ut  per  numerofum  Exemplorum  cho- 
ragium quosvis  pene  librorum  Scri- 
ptores , Leftores  , ^ftimatores  , 
Ofores  &c.  ob  oculos  Tibi  ponam  j 
cum  fatis  operose  ab  aliis  fabrum  id 
fit  e Zuingero  , Ehedigino  , Eulgojio , 
Aljledio  , Eejerlingio  t Ijfcefthenc  y Mei- 
ehitre  udanto  y Honsdorjio  aliisque  Vel 
Diartftis  vel  Encj/clopddifis , ut  Sc  nu- 
perrime a Rever.  D,EidderOy  Eccle- 
fiae  Roterodamenfis y dum  viveret.  Mi- 
niftro,  inTraftatufuode  Eruditionet 
fed  ut  tam  [criptionis  quam  legionis 
LIBRORUI^  juftum  jfu6tuo- 


ANTE-LOQUIUM. 
fiffimumque  modum  compendiarid 
Tibi  indicem,  nec  non  quofeunque 
difccndi  cupidos  ad  laudabilem  & 
& optatum  , quem  fibi  ftudidriim 
fuorum  propofu^re  portum,  tenui 
hac  mea  opcllS,  veluti  manuducam. 
Tametii,  dum  praeftarc  conatus  hoc 
fum , non  potuerim  non  etiam  no- 
tabiliora quasdam  Ipccimi- 

na,  apud  alios  etiam  obvia,  in  fce- 
nam  hic  rurfus  producere  j ut  quo- 
que ex  lege  contrariorum  de  feriben- 
tium  Icgentiunique  Vittis  y prasfertim 
de  hodierna  & vulgata  nimis 
6a/m  ejusque  primariis  caufis , Ignavik^ 

, innovandi  Prurigine  ^ Erudito^ 
rum  Thrafonifmo  & Jwvidii  fufiufculc 
diflerere.  Non  paucis  fimul , pro 
more  meo , aliorum  fententiis  fuffra- 
giisque,  ad  res  , quas  traftantur, 
tum  adilruendas  tum  illuftrandas , in 
fubfidium  vocatis  5 ^artim  ut  me  cum 
multis  aliis  quam  folum  fapere  malle 
oftendam  • cuna  fas  fit , ut  flurium 
confenfus  femper  fuperet  , fique  in 
fententiaruiu  pugna  altera  cum  in- 
genti fubfultet  turba  y altera  vero  curri 
unB , paucis  laftem,  in  arenam  defeen- 
dat  vindicibus  , is  fane , qui  hanc  il- 
li priefert  meritiffimo  in  coecorunx 


ANTE-LOQUIUM. 

fedes  videatur  relcgan  dus  > partim  ut 
Scriptorum  illorum  , apud  quos 
uberior  materiarum , quse  ci 
hictantum  attinguntur , traftatio  in- 
veniri poteft,  indicinam  Tibi  faciam, 
\ uti  alias  etiam  monui.  Sufficit  enim 
( ut  bene  alicubi  obfervavit  Sculte- 
scuitct.  De- tus  ) tmnunquant  Autores  tantum  no^ 
^aenn°^  ^ & locq  ttiditap,  scire  enim  ubi 

Cap.>  13*  pops  aiiqjiid  invenire^  efi  magna  pars  er  u-- 

dtiionis.  2.  Nonnullas  etiam  me  ce- 
■*  . Icbrium  Scriptorum 

aliis  Iiaud  (Impliciter 

' tantum  adducere  , fed  qua  potui 
peifpicuitate  & brevitate  aliquatenus 
etiam  exponere  & evifccrare  j eo 
quod  Antiquitatem  aliquam  vel  Gtd- 
cnm  vel  Romanam  non  raro  involvere, 
vel  fuam  inde  originem  ducere  vilk: 
y mihi  fint;  quam  haud  plane  ignora- 
re e re  legentium,  minus  imprimis 
exercitatorum , clTe  arbitratus  fum. 

Eorum  me  quoque  nonnunquana 
puUare  quibus  dentata  in 

' aliorum  labores  charta  agere  folenne 
nimis  eft , vel  fuperbia  inflatis  , vel 
exea  & (iolida  ad  id  invidia  conci- 
tatis, haud  fatis  faltem  flbi  tcrnije- 
J rptibus , quin  in  quosvis  a fe  diflen- 
tientes  incurrant  fepe  immodera- 
- . . tiws. 


i 


ANTE-LOQUIUM. 
tius,  invehantur  amarulentius.  Ea 
enim  prodolor  jam  vivimus  tempo- 
ra , calamitola  fane ! quibus  vix  ul- 
lum offendas  Scriptorem , cujufcunquc 
difciplinie  fit  , qui  dum  libris  cum 
aliquo  confliftatur  , quantocyus  in 
lententia ; quam  tenet , afferenda  & 
tutanda  inferiorem  feefle  deprehen- 
dit , defefta  caus^ , ad  virulentiflima 
veluti  rabie . in  Adverlarii , quocum 
lis  libi  ell,  perfonam , mores , imo 
vel  leviflima  fiepe  fcriptionis  ftyliquc 
ejus  debacchandum  le  non 

accingat.  Tales  , inquam,  qui  fic 
faciunt,  nonnunquam  hic  etiam  va- 
pulant} quidfi  forte  hac  via  perver- 
liis  ille  impetus,  Reipublicae  Litc- 
rariae  tam  noxius , Scriptoribusquc,, 
Theologis  imprimis , ufque  adeo  pro- 
brofus  ac  indignus,  Divina  lecun- 
' dante  gratia , cohiberi  quadantenus 
-poflitj  pudor  minimum  iis  injici,qui 
fuishoc  in  negotio  affedtibus  nimio- 
pere forfan  hadtenus  indulferunt.' 
4.  Me  etiam,  dum  de  LIBRIS 
eorumque  USU  & ABUSU ago, 
tametfi  cujusvis  generis  fcripta  qui- 
dem fpedtem  , in  ea  tamen,  qure 
Theologica  lunt  ( cum  profeffionc 
T-heologw  lim)  digitum  primario  in- 

**  g .teij-- 


- J 


'Pathakcr. 
Cinn.  in 


( 


Senec.  ad 


• ' 


ANTE.L9CLUIUM. 

fcndere , id  eft , in  talia  » quae  Veri- 
tatem Divinam  genuinamque  Picu- 
tem  illuftrare,  confirmare&  promo- 
vere apta  nata  funt,  quibusque,  ut 
lubordinari  t ita  & ftibfervire  omnia 
alia  debent.  5.  Quodfi  auteiq  con-' 
tingat,  Iit  omnia , quse  Hic  appo- 
nuntur , fercula  ad  Angulorum  pala- 
tum non  fint  ( uti  quorumvis  homi- 
num applaufum  minime  iis  intendo , 
nedum  emendico  , cum  nbn  raro 
juxta  Flutarchurtty  ms 

multis  piacurefaptett- 
libus fit difplicere ) vel,  quod pejus eft, 
Ztilts  quibusdam  hoftiliter  in  ea  in-* 
furgere  volupe  forte  fit,  ( prout  iftiuf- 
modi  hominum  non  minor  nunc  die- 
rum , quam  aeftiva  tempcftate  mufi- 
carum  in  macello  turba  eft ) me  nullo 
eos  loco  habituitim  efie , led  unico 
. hoc  Incomparabilis  Gathakeri  effato, 
quo  vix  ullum  dederis  fignificantius, 
nuUuni  gegerofius , cunftos  eorum 
Conatus  oc  molimina  efie  retufuritin : 
judicia  ( dicit  ) eorUm  {[obtreftato- 
rum  3 & diserta  vel  didtata  nihili  facio, 
quin  pari  loco  habeo  ,>quo  Cynicus  ille 
(Demetrium  defignat  apud  Sene- 
cam ) imperitorum  voces  , qua  jfurfuni  an 
deorfumfonarem  t faa  nihil  referre  is  exi- 


ANTE-LOQUIUM. 

JHmabat,  Compertum  enim  jam  dudam 
fatis  habeo , nec  illorum  inftituta  placitaque  t 
mihi  pojjh  prdbari , nec  mea  iUis  non  difplice- 
re.  Obloquantur' itaque , vellicent  y arro*  . 
dant  y fugillent  f quantum  libuerit , me  in» 
tra  fidei  confcientUque  fepta  coufifientem, 
manimentisque  hifee  atque  pun.Libr.«. 

Echini  infiar  , quod'ille  olim  y involutum  an  i/* 
convolutum  undique  dixerim  ^ non  magis 
attingent^  afficient faltem ^ quam tefludinis 
cljtpeumfirmifimum^  elephantisque  corium  AmbroCui- 
duripmum  vefparum  aculei , culicumque 
etiam  ligula  penetrare  nedum  perforare  V4- 
luerint,  6.  Xandemme,  <]uanticun> 
que  attenderim  diligentia  , cavere  . i 
non  potuifle  , quin  multa  tamen  hic 
illic , cum  poftremse  limae  per  abfen- 
tiam  praeeffe  non  potuerim , irrepie- 
rint  5 quorum  levioribus  ut 

bcnigniter  ignoA:as , graviora  vero 
ac  corrigas  emendes  obnixe  roga- 
tum Te  volo.  Parum  quidem  j ut  a ' ’ 
Magnis  Viris  obfervatum  eft, officere 
ea  pofTunt;  quoniam  vel  dofti  funt, 
qui  LIBROS  legunt , vel  pigri  8c 
indo6bi.  Dofti  facile  lapfus  illos  de- 
prehendunt  Sc  corrigunt  } Indddtis 
ne  profunt  quidem , quae  & valde  in- 
corrupta Sc  fiudiofiflime  edita  fiint. 

Verum  tamen  cum  Operii)  quod  edi*  ' ! ' 

• . ' ..  **  4 tur, 


ANTE^LOCiyiUM. 

tur  j nitori  detrahere  haud  parum  fo- . 
leant,  Aut oremque  aliquando  vel 
ignorantiae  vel  incuri^  fulpSdtum 
reddere  poflint , confultum  ac  necef- 
farium  fereeft,  ut  velinLibri  (alce 
vel,  quod  magis  mihi  arridet  , in 
Caftte  ejus  ac  Praloquio  brevis  eorum 
mentio  inftituatur.  Pagina  ergo  i.‘ 
1. 1 8.  ,'Sc  p.  6.  lin.3.5._l,’^^l'?  p.j, Kult. 
/.  Uvigabant.p.  i6Xzi  J.Safphus.  p.ag. ' 
1. 6,  l.admmcula,p.%^,  venivijfent, 
p.  zyA. ‘2.0.1, qualibec.  p.a8.  1.  ai.pofl: 
univerfum  l.  Orbem.  po{^eafquedel.Or~ 
iem.  p,  57,  aa.  l.  Sed  vero.. 
l.  dixerat,  p.  8j.  1.  i conjunita,  p.  64. 
l,uit,  l.haud,  p.  So.l.^a./.^t.  p.ioi. 
1,1  i /.  fejfum,  p.  loa.l.  8.  /. 
p.  105. 1.14.  l,gejfit.  p,izy.\.i6.l.ob~ 
veniat,  p»  158.  1.  5.  /,,  exifiimavif,  p. 
140.  1.24.  l.  vicerit,  pag.  141.  1. 16, 
/.  ab  Agetlio,  pag.  149,  1.  ii,  a-^ 
teopagha,  p,  171;  1,  7.  l.  laborarim, 
7.  177.  1.  31.  L monente,  p.  184; 

. IO.  /,  vocem,  p.  197.  1.  aq.  l. 

Ibid.  1.33./.  Scriptorum,  p.  199- 
1, 8,  l.  Inveni,  p.aof.  l.^.l.poftea.p.zi^; 

dicatur  dei  f &poft  fortitus  pon.^ 
p.  aa3. 1.  37.  l.quem.  p.zzf.  l.z^,l.pro~ 
prietatefque.  p.  a33.  1.  aa.  /.  ergo.  p. 

2-46, 1 9,  l.  magut. p.z^^thzy.  /.^AxiiWfx 

V \ ' P-  ^7^- 


ANTE-LOQUrUM. 

p.178. 1,  gi,  dei.  tam,  p.^80.  1. 19. 

p.aSS.l.-y.. /,  Ibid» 

1.  x8.  l.  emiem.  p.  289. 1. 1.  l.  Cate- 
chiticd.  p.  gig.  l.z.  l.Vfferm.  p,  gz6* 
1.  7.  /.  p.  557. 1. 16.  l.  negotiatoris. 
p.  588. 1,7.  l.  compiitriftm.  p,  385.1.22. 
eorum,  p.409.1.12./.  Atque 

his  quidem  praemiflls,Lf iior , valere  te 
porro  jubeo, DeumTerOptim.Mam. 

' /K9M»  w yiinm  , ex  auimo  obte- 
llans  , ut  quemadmodum  cunftis  in- 
■ genuorum  Scriptorum  in  fcribendo  , 
ita  & tuis  in  legendo.  laboribus  jugi~ 
teradfit»  tempusque,  quod  pro  in- 
finita lua  bonitate  longanimitate 
largiri  nobis  hiic  ufque  dignatur , in 
fui  gloriam , cognitionisque  Dmnac 
6c  human«  incrementum  conftanter 
& gnaviter  impendere  nos  faciat. 
Hocm&gis,  quod  non  tam  atramento' 
quam  [anguine  in  quibusdam  Chn-' 
fiianifmi oris  fcribi  jam  coeptum  fit, 
funeftumque  hoc  Ecclefias  pericu- 
lupi , ne  dicam  excidium , graflari  fi 
pergat , collapfurse  procul  dubio  tam 
Liter  a,  quam  Liter  at  i paulatim  fint, 
feribendique  fimul  & legendi  ( nifi 
Deus  gratiose  avertat  ) propediem 
forte  adfuturus  finis.  Nae , fi  in  ulla, 

in  expIceratilTima  6c  prpfligatiflima 

. hfPcce 


t 


■ t, 


’-p‘ 


( 


■4  ■ ■ , ^ 

ANTE-LOQjyiUM. 

haecce  tempora  gravilfimum  Apftoli 
monitum  quadrat  ; vSt 

4i&<irorMTC  fti$  i(  mnfu  , ti(  n^ti , iftt-  ■ 

«n04nfcif»,7im(fiiiin.  Vi- 
dete quomodo  circumipede  4mhuletis,noH 
qudfi  infipientes , fed  at  f aptent  es , redimen- 
tes tempus , quia ^es  M. ALI  fant. 


•«'  *;  w 


) t 


• ' 

'v 


elenchus 


C A P I T U M. 


L I B It  1 PRIMI. 


i 


Caf. 


‘ 


'De  Librorum,  multitudine^ 
Copii.  15 

III.  De  Prudentii  in firiiendis  Li- 
bris obfervandd.  6 1 

I V.  De  firibendorum  Solidate.  5)7 

V. ,  De /cribendorutn  Perfpicuitate.  1 1 3 
V i.  De firibendorum  Brevitate , 

riisque  eam  ajfequendi  viis.  128 

VII.  De  Librorum  le(fi;lone  ingenete, 

198 

VIII.  Dejujio ^ ftuftuofo Librorum 

legendorum  modo.  214 

IX.  De  (ingulari  quorundam  in  Li- 

‘ btosafreau.  255 


.•  > 


I > 


't 


■ • I V 


* . • 


_/r 


f • 

V 

% 

* 

% 

v.  , 

• 

» 

, , 

0 

« 

- * 

y 

* ^ 

1 * ^ 

« 

r 

« > 

' • 

‘U-. 


1 


\ 


■-L-" 


i.  •• 


.■5^’ 


DigSzed  oy  Googie  , 


«r 

• » M * 


Ca,p. 


L I B R I 

S E C U N D I, 

r 

T 


■' 

5 

■\.f 


■ i 


I.  TA5  e jusque  duplici 

Causa  f Ignavia  @ <|«A«e^e/K. 

a68 

II.  Innovandi  Prurigine , tertia 

" i Causa.  zSz 

III.  De  Eruditorum  Thrafonifmo  , 

V quqrtd  Causa.  308 

I V.  De  Eruditorum  Invidii,  ultima 
1 5 . Caufd.  377 

V- -jD^  Vario  Librorum 414 


r • 


r ' . r • ••  W 

. .•J  •.  " 

•-  ' 


i'a  > .4  i * i *. 


. •*  -t  ’ "'-i'  '-A  ,i,-V  ' 

■*  ' i 4^'.  5 I V'- 'i' 


- ^’V^-  ■ ' * 


..  ' .- 

. ■ / •*• 

1 'i 

• r \ 


.• 


. y \ . - 

s\yj^  . %.  ^ 

' \ 

3'»  4» '■»/.  i ' ii»*.  ; 

: i * ',/r4. 

^ / c ' ' 

r • • . . 

. . f 


. « 


r » ’% 


Jn 


\ '■ 


>< 


■'  I 

j . 


'• 


3 


. I - 


/ • - 


^ . 


t ^ ^ 

/ 


I 


"infrjsckras  Oariffimi  ,,  , 

GUILJELMI  SALDENI 

DE 

L I B R 1 s, 

varioque  eorum  USU*& 

A B U S U Cogitationes. 


Alwr  amat  belli  ludos,  puguafquc  cruentas  •' 
tt  cantat,  Mavors  cum  cit  ad  arma  riros.^ 
oumma  bom  cft  aliis  unSS  vixifle  patella 
Et  liquido  Bacchi  rore  madere  Patris*  * 
yfifcWnus  impurum  gaudens  intrare  lupanar  ^ 
Ufcula  Sirenum  turpia  quaerit  iners. 

Oftolidas  animas,  qu«  vos  dementia  cepit! 

' Quis  vos  amentes  devius  error  agit ! t 

Hos  decet  Anticyras  large  Ibrbere  meracas , 

JNc  tales  cicors  mens  det  in  exitium . 

Sed,  Saldency  tibi  fummi  fabricator  Olympi 
De  meliore  luto  condita  corda  dedit.  . 
V inutum  es  fidus  cultor  rigidufque  Satelles;  ■ 

Et  calamo  & lingul  defpuis  in  vitia. 

T ucattos aliis  moves  fuadere  labores 

Quodque  aliis  fuadcsipfe  libenter  agis. 
incoctumque  geris  generofo  pedtus  honefio ; 

. . Hinc 


Indolis  & fequitur  lemina  quifque  fu» 
Hm  corradit  opes,  corrafas  fervat : in  olli 
Quot  numerat  nummos , totputat  efle 


I 


J 


• Hinc  tc  pigrities  flagitiofafogit  j ' 

Ingeniiquc  tui  rurfus  jatn  parturit  arbo^  , 

B:  comedenda  dabit  non  mala  mala  brcyi. 

Tc  Scriptore  liber  bene  coftus  prodit  in  auras, 
Scribere  nos  libros  cum  ratione  docens 
Hoc  opus  eximios  authori  apponet  honores : 

' Famaque  te  nunquam  diflbloenda  v ehet.  • ^ 

'Cuinque  tui  attentus  Libri  contenta  voluto, 

Hosine  verficolos  fundere  Mufa  juben 
Mitlu  quidem  multi  firibunt : fcd  inania  cum  fint, 

Scriptores  metito  ridiculos  faciunt. 

librorum  cui  difplicet  ampla  bonorum,  f 
Is  mihi  diftorti  menteChoroebus  erit. 

. Commendat  feriptos  valde  libros, 

Qui  fine  ne  nauci  feriptor  habendus  erit. 

Dicere  de  rebus,  perfonis  parcere  qui  fcit,  " ' . 

Illius  in  laudes  area  lata  patet.  ‘.V- , 

Vipereo  vanos  odi  plus  fanguine  Battos,  - ^ : - 

Qui  Siculis  gerris  futiliora  crepant : 

Sed  folide  & firiHim  feribit  qui  digna  notatu, 
Hujus  condecorent  laurea  fcrta  caput»  ^ 

JPerJpicuos  animi  fenfus  qui  prodere  chartis 

Novit , eum  potius  quam , lego. 

Sicut  apis  varios  exugit  fedula  flores, 

Indeque  convcftat  dulcia  mella  domum : \ • 

Sie  nos  per  vuriot  Scriptores  currere  par  eft. 

Ut  Sophise  ingentes  accumulemus  opes, 

Ordine  fcriptoresre<9!orcoreflfe  legendos  t 

Maxima  fic  pergens  emolumenta  capit.  ^ ■ 

Qui  Momi  moresimitatur leSor,  abito. 

Ledlori  debet  candor  inefle  probus.  • 

Odimus  ofores  librorum  ut  limina  Ditis ! 

Odimus  & cuuSos  queis  nova  fila  placent. 
Helleborum  fumat  feriptor  ,•  qui  vertice  trifiam 

Tollit  * & infano  plenus  amore  fui  eft. 
i ■ . . Eheu, 


'r  - 


' . 


•»  * 


- 


4 


I 


I 


I 


I 


A-j 


Ehea,  quot  turgent  fhceo  loligmt  ttne. 
Lumine  cum  ixvorcripta  aliena  vident!  ^ . 
Sxpe  finifira  manent  praeclaros  fitta  laboicsi  ) 
Leaoris  genio  llautque  caduntque  lil^u 
Hxc  eadem  fi  te  dura  infortunia  tangant,  . 

Scito  vicum  fortem  plurima  velle  pati. 


, / - 


I i 


i'  I 


4 


V- 

4 


. 4 


■ '-ts- 


"f. 

s 


' Martinvs  Haelimgiv^ 
. Btc/fjiajlet  Morifmnt,  ' 


‘ 


- i i 


- i 


St- 


‘ ( 


3'  . V- 


^ * ' t 

« ^ « • W»  e:  • 4 


•I";.  ' 

• « ■»  t 1 » 


V 


* ■>  *\f  ' 

‘ < ^51  ■%  J- 


i? 


■ V r . 

« I 4^- 


» 


f*  •% 


»■* 


v’n 


S 

» 4 »1 


• >x 


4 


7 


t ♦ 


/ 

r. 


V 


y - J i ■: ; a i 't  , 


Err 


» -4 


■ 


. r- 


• 

'^:l. 


I : f 


vTf 


■.n 


.''Vfl 


- 

‘V  V 


V . 4^ 


' < 


K 


4 


> 


•^4.' 


}.* '. .. 


-.#  - - i 


4. 


“•I 


*%f.  *■ 


r* 


I 

EruditilTimi  Ecqlefiaftis 


’ ' . "i-  ' 

‘t  . 


/ 


guiljelmi  saldeni 

. ,,.  j!  • EMmium.  r ‘ .■ 

V - ** 

, . »'.:)<  . f ; I r«  > t '! ! * ' 

♦ 

; Cclpt  y & mento  j duplos  Saldenus  kt- 
tiores^ 

Bis  cingit  doStum  Ldurea  bella  caput. 

Hunc  laudant  Veteres , laudabunt  atque  Vuturi ; 

Penfat  namque  illos , hos  quoque  multa  docet. 
Framia  defunUis  quum  dat ; dat  lumina  vivis  j 
Sicquefuit  Judex , jicque  Magifier  erit. 
Undique  Saldenus  vocitatur  magnus  Apollo  y 
Quem  Cceli  cupiunt , quem  bene  Terra  beat. 

Huc , inquit  Coelum , (Saldene , citijfme  fcan- 

di$s  I ' 

I Hic,  inquit  Tellus  (fedmihi)  vive  diu.  ' 

- s • 

.1.,  • 

’ > ■'  Ph  ILI  P P US' liE  NoIR. 

Brcfkgfrufn  Ecclefiajles  UQtnidms. 


) 


D E 


Pag-  I 


4 


LIBRIS. 


LIBER  PRIMUS. 

C A P.  I. 

noArrPA<i»iA. 

SUMMARIUM. 

I.  Tra6iandorum  feries  ^ ordo. 
1 1.  Scriptores  cUm  Cantori- 
bus comparati.  Multi  rogati 
nou  tantum  fed  ^ injufli  ad 
firibendum  proni , 5^  uice  ver^ 
fd.  Ghiid proprie  Cacoethes? 
l^ox  ula  quo  fenfu  a Juvenale 
ufurpata  ? III.  Librorum 

^Lnde  ^ Kv- 


di^i?  Compaginandi  eos 
aPud  Antiquos  modus.  Vox 
undei  IV.  Varia^  inqud 
fcriptitatum  olim  eji^  .materia. 
^t  d philyris  crajSioribus^  cal- 
cei, ita  e tenuioribus  YSihn  fer 
confedH.  Inteftinum  Draco  ^ 
centum  ^ viginti  pedum  in 

A bsf^\  . 


bliothecd  'Codftantmof  olit  and 
inventum ^cui  .Homeri 
mata  infcnipta^  'Libri  iMud  uni- 
mode dVeteribus  ornari  foliti. 
Purpur»  laus.  CMagiflratus 
unde  purpurati  dipi?  Literis 
,, purpureis  quandoque firiptum^ 
quandoque  etiam  aureis. 
mice  & plumbo  Libri  expoliti. 
bdinium  quale  apud  Romanos 
orn*amentum?  Ab  J^^i^iusad 
:|y?eges  @ arbores  fuas,  tempo^ 
re  Fafchatisjudaorumpllinen- 
das  adhibitum.  Imperatorum 
■Rercripta  ^ Ubrorum  tituli 
eo' fer  e conflrlpti.  R ubr  iea  apud 
furecon/ultos  quidy  qu r, Usque- 
ryus^ufuFi  Lunula i»>Libroruin 
fronte  nonnunqnam  defignata, 
'jAirif  vel  quid  7 jacobi 
^Geufii , de  voce  Maandag  'vel 
'Mendaeh  inde  orta.,  cm^eliura 
non  ujque  adeo  prebabilis. 
Librorum  Umbilicis  Ermiitc- 
ptum  difrot'^  frnfus.  Adriahus 
1 Junius  & ^The^dorus  Alme- 

. lO 


Dc  O A Y r r A 4)  I Av  ^ 
lovenius  laudati.  T^hrajiologia 
rem  ad  umbilicirln  perducere 
quid  notet , ^ unde  derivata  f. 
V.  plurimi.  §^adam 

' etiam  t fequiori  Jexu.  Anna 
M.Schurmanna,  A nna  leFevre, 
^ Cornelia  V 0(^12  fwmina  eru- 
ditione ^ dotibus  clara . 
Virgo  cquadam  ipfd  Philofo- 
phiafe  laurea  decorata.  VI.  Li- 
pfius  in  foeminarum 
iniquior  mtatm  Hypaiige  Phi- 
lofophs^  indufiriaiB diligentia. 
Vera  eruditio  non  ad  uxores 
ajujHs  Miniis /iiis  officiis pr a- 
Jlandis  avertendas  jed  eo  pro- 
pellendas. accommodata. 


J-  LIBRIS  diflertaturo  hunc 

mihi  propofii.i  obfervandum  or- 
dinem P^-wr/Opurculi  Par/e  vel 
Vtifo  a^am  de  ; id 

cft,  de ‘Libror  & cnltjarikus\ 

rcfcramqne  eo  variorum , tam  e VtUtibus , 
qa&me  ReeemtioriBus  TnXvy^lcu^  indeque 
oborttm  ingentem  Z</^r0r»f9  tui  bam;  quam 
qui  in  pcjoFcm  partem  raphint  ^ refcHam; 

l.ibfOfam^4M?«f;8c' commoda 
adjungam;  tum  quomodo  mhfirikuJi&.U- 
gewdi  Libri  iint,ofieodaa^(suidem/«!g«Lm9 ' 

A X quo- 


. 4 Dc  n o A!Y  r p a * i a. 

. quorandam  in  Liibros  affe&um  addam. 

qiiorundam  tum 
exempla  tum  malitiofa  in  "Libros  > eo- 
rumque  Scriptores  , molimina  adducam  ; 

. praecipuas  fun^t^xicct  caufas  Ignaviam , 

Avaritiam.,  innovandi  Pruriginem  ^ erudi- 
torum 7'hrafonijmum  & Invidiam  propo- 
nam; Varium  denique  Librorum  ^ pro  vano 
LeSorum  gcnxo  y Fatum  exponam. 

II.  Nos  ( inquit  Vir  •mXv’^>Mara)Tu[^ 
H^r!"  Johannes  Drulius  ) cdmmtini'  vitio  cum 
Decur.  z.  Cantoribus  laboramus  y agre  ad  Icrjben- 
Adag.  10.  dum  adducimur^  ubifemeVcreftmus^deji[lere 
nequimus*  Digitum  procul  dubio  intendit 

' in  lisec  Horatii  verba : 

* 

, Omnibus  hoc  vitium  ejl  Cantoribus , inter 

amicos 

H~>tat.  Sat.  Vt  nunquam  inducant  animum  cantare  rogati'. 
Lib;i-  satyr.  Injulli  nunquam  dejljlfnt. 

3-  ' 

At  dubito , an  hoc  quibusvis  tam  Cantori- 
bus ^ quam  Scriptoribus  y ita  folcnne  qui- 
dem (it,  ac  hi  putant»  quoadpr/W 

fiiltem  effati  membrum.  Res  enim  docet, 
non  minus  rogatos  quam  injuffbs  quam- 
• ' plurimos  ad  feribendum  ferri  ^ im6  citato 

• ' curfu  ruere.  Quapropter  reclius  forte  hunc 

/ - , At  tibicine  Arabico  verficul&m  quadrare  in 

Cantorum  paritcrque&  Scriptorum  ^tc%CTa. 
dixeris:  . 

Eiarm.  Cel-  ^ y y omvfTMi,  ^ 

hjq.  pag.  m.  Dragma  canit , fed  quatuor  compefeitur. 

q.  d.  paulo  pretio  ad  provocator* 

non  nin  magni  mcrcede  deffflit.  Tonet 
quippe,  juxta  Juvendiem, 

in- 


: :T 

\ 

‘ **  i 

V 4 ..  4 - j 


■■  De  n b A r r-p  a’*.i  A.  ^ 

. ’ ' . , ihfar/atjle  multos  > ' . „ 

•;  ScribendUacbithes . - Juvcnal..Sat 

idcit,  infiipcrabilisy?W5^W/  prurigo  5e!  ar- ^ 

• dor.  Confcribillantium gangranam  icife  vo- 
. car  Baudius  ,•  fiabiem  Erafinus.  \ 

G A c o e T H I s^Vox  in  inalum  fere  fi)nat,  r.aud.''£pp?' 
rotatqiie  rnorcrh  & confuetudinem  malam’,  ceat,i.E^.4. 

enim' eft,& »/<»/«»».  Me- 
dicorum filiis  ulcus  cft  , quod  difficillime 
curatur-  quia  in ipfo  ejus  loco  malignitas  / 
qucedam  efi  , qu£e  curari  id  prohibet, '&  • 

fftirtem  afieftam  ita  occupat , ut  bonum  ’ 'I 
ctiarn  alimentum,  quod  in  eam  influit^  ‘ ’ 

plane  corrumpat.  Vejjlmum  id  genus  celf.de  Re 

quit  Cellus)  fereque  id  frimum  fit  , quod  Medie. lib.j. 

« Graets  nominatur,  Tralatitic  , & , 
aliquanto  favorabilius  vocabulo  hbc  utitur 
Juvenalis,  pro  tam  impcnfo  rei  alicujus 
defiderio,  quod,  cum  femelanimiira  obfc- 
ditjcxtingui  aut  amoveri  haud  facile  poteft. 

111.  lAhri  Vel  (ut  paucula htec 

vo'ce  prsemittam , cum,  Tullio  judice,  off.  lib.  j,; 
omnis , qua  reBd  ratione  de  re  aliqui  fujci-  - 

fitur  trailatio  a definitione  nominis  pro-.  ' 
ficifci  debeat  ^ ut  inteiligatur  quid  fit  t de  quo 
difputatur)  non  tantum  Graecis  dicuntur  Amm. Mar- 
fiifiXti  vel  jitiixlet  , juxta  -Eu/lathium  ^ Ck  cellin.iib.aa. 
4 Jiilixu , a papyro,,  cx  qu3  'fieri  folebant , *, 

vel  utalii  volunt,a>ie5n;g9»  fiyc  AsVvg«», quod 

teflam  yc\ 'corticem  lignificat  ; fed  & c««-  Plaltn-4o-  f* 

t ' zh  UHXid  volvo  t Ut  .6c  xoXh^tt 

volumina  a xoXaiia  , quod  coincidit  cum  • . ' * ^ 
cJ«A{<v , quia  formam  convolati  re- 

ferebant! Complicabant  enini  Sc/oaito/w-  Laert.'m  EpU 
hant  Veteres  io  rotundum  , quse  feribe-  cur, 
bant;  ficuti  SchSc  ipsd  aetate  JudeA  iijSy- 
" -i  ' A 5 - ' • na* 


Cicer,  dc 


t» 


1 


^ Dc  II  O A T r P A ® I A. 

^sixt.  Senenf.  jjggoeis  fais  Lezem ‘ia  membrani  cmvo- 

Biblioth.  lib,  ,®  ® , , ° LL;.  , 

t.  fol.  91.  lutam  habent , & vox  volvere , unde 
& nSi3  volumen  Libris  Sc  Libellis  appli> 

catur  Ef.  3+.  4.  Magiftri,  Librum, 

■.  sy- velumen  fivc  vocant;  eam-* 


Buxtorf.  Sy- 

nagog.  Ju-  tjemque  ob  caulam  Ltbri  Wos-iA  4 
daic.  cap.  ^ noimunquam  etiam 

, Graecis  dicuntur;  quod nihilaliuded quam 

claudi  8c aperiri,  proprie  r0ffl)/>//V«rj  & ex- 
Martial.  lib,  Ad  L/brum  fuum  Martialis, 

ii.  Epig-i-  Vadas  t fed redeas  inevolutus. 

I V,  Multa  difquirj  hic  jam  pollent  dc 
^ JaiBrorum  Origine  6c  Primis 

f . » 

OTIA  Scriptoribus,  ut&  de  vani  i in  qua 
• Theoiog-Ub.  feriptum  olim  fuit , Materia?  led 
i.  Exete.  1-  labore  ifthoc  fuperledeo  : quod  de  Friori- 
bus  ipfe  alibi  dixerim , & dc  Pofieriori  mxxX- 
. . tis  agat  GlarilT..  Salmuthus  in  aureis  fuis 
pan^oU.  "Rebus  Memorabilibus  Sc  deperditis  Com- 
p.  £•  tit,  I)-  mentariis,  quorum  hanc  proinde  fummam 
pag.mihi  y»*  hic  untum  cxhibeo  : Scriptitatum , juxta 
' ipfura  , ab  Antiquis  eft , iti  arborum  vql 
, . J^uticum  foliis  \ \a  fhilyris  \ tenuioribus 

nempe*,  6c  qua:  mediae  papyro  propin- 
quiores erant  ( e crallioribus  enim  papyri 
- membranis  cakeos.  Veterutn  nonnulli  con- 
pS'dinupt.  &W^dtiiiMartianoCapell&  tc^c)\a plumbo, 
phiioiog.  in  linteis  , in  cerd  , in  ebore  , in  lapidi- 
bus , in  animalium  tum  pellibus  » -hgedo- 
rum  itnprimjs,  CaprAtuin,  ovium  , vitur. 
lorum  , qu^pdoque  etiani  afiopnim , t;um 
iutejlinh  ( uti  (lupenda  Bibliotheca  C»n* 
uantinopolitana , tempore  Bafilifci  Im- 

'peiratpris  f q^p(liQtt|a  ha^uij(le 

......  ‘ * . 'di- 


- 


Mb.  1* 

.r.  t 


•f.  r 


* \ 
ha 


- \ 


De  n o A r r r A « i a.  7 

dicitur  magnitudine  centum  & vigintipe> 

,xlum  , infcripta  habens  Homri  Poemata, 

Jliadcm  iSc  Ody(Ieam)  tandem  etiam  in 
tharti  & membranis.  QuatT  cun3a  didtus 
Autur  ofdine  ibi  recenlet,  <St  erudite  exe- 
quitnr , hic , ne  adtum  agam  , non  repeten- 
da. Verbumtantumaddendumeli.de  hi-  ' ' 

brorum  ornatu  ' apud  Antiquos  ufurpato.  . 
Haud  rato eos  convefliebanttMai'- 
tialis,  lib.3.Ep\t? 

Vitro  purpureum  petet  Libellum.  • 1 

& alibi:  ' . 


]St  purpur^  ielicetavelft. 


' f 


Primum  i uti  loquitur  PanciroIlus>  intereo-  -Panciioll. 
/ores  purpura  l^eum  obtinebat , ^ eorum  Memo- 
quafi  Sex  exiftebat  j unde  & magillratus  [f, 
purpurati  dltti , purpureis  fere vellibtls  olim 
induti  ,& 'perpore/r  cothurnis  incedentes : L^ant.  lib. 

PmpnxQofurarutilant fulgentecothurnOy 

**  a « 

uti  habet  Corippus  apud  Paldifisoum  , Impc*  ® 
rialera  5^»/?/»/  Junioris  habitum  defcrjbens.  cap!  10"**^ 
Quin  6c  purpureis  nonnunquatn  literis  feri-  pag.  m.  94. 

bebant.  Ovidius: 

' « 

Stamina  barbarica  fu^endit  candida  tela,^  Ovid  -Mett- 
Purpureasque  »or<rr/^/K7»rex»fr<z/^^:  mpiph.ub.(r. 

quandoque  etiam  aure/f , auri  laltcm  colo-  ‘ 
rem  fic  fulgorem  referentibus.  Sic  jSaWvr 
de  Privilegii  cujusdam  inftriimento:  Totum  B»id.  inRu- 
( inquit ) eneaujlo  nfurieis  itijfcriptum  erpt  ^ C.  qu* 
iuodprahuit  diverfign^fpe^em,  modo  ni-  aonSilnt. 
gri  , modo  rubri  , aliquando  etiam  aurei, . , 
prout  quisque  vertijfet  id  inftrumentum.  Pa- 
niice  etiam  plomboque  poUelant^  levi-  , - ; 

A 4 ■ gabsuit  . 


jCatuU.lib.  u 
ad  Var.  . 


Ovid.Triljt. 

hb.i.£leg,i. 


Plin.  lib.  13. 
cap,  7. 


Epiphan-  in 
Hxrcf.  Na- 
zarsorj. 

Tom.  Ir  1«  !• 


, Alex,  ob  A- 
lexand,  Gc- 
nial.  Dier. 
I.ib.5.  cap.5. 
pag,m.643. 

TiraqucII,  in 
Alcx-d.loc, 

BrilTon.  de 
vcib.  lignif. 


8 De  noAYFpAOiA. 

gabant  Lihros , ne  nempe  fcabrities  vel  fcri- 
bentis  manum  vel  legemis  oculum  offcrv* 
deret.  Hinc  Catullus , 

Novi  umbilici  > loca  rubra , membrana 

DireBa  plumbo,^  pumice  omnia at^uats. 

Infcriptiones&  titulos  minio  fcribcbant; 

Nectitulus  m\uiOy  nec ceJro charta  notetur. 

Erat  hoc  inter  ornamenta  & pigmenta  ma- 
gnjeautoritatis,  Romanis  olimiacra.  Cin- 
nabaris aliter  dicitur,  Gr?cojs  no- 

ftratibus  Vermilioen  ; Coloris  cit  lumme 
rubri»  z fanguineo haud  multum  diftantis,; 
unde&  mos , quoniam  Ifraclitie  Fafchatts 
tempore  fuperliminaria  fua  fr.nguine  illeve- 
runt, apud  jEgyptios  idololatras,  dimana- 
vit, quod  greges  & arbores  fuas , non  fan- 
guinc,  fed  minio ^ veluti  alexiterio,  in  Ju- 
daeorum primo fcilicct  vere  » il- 

linere etiam  iriftitucrint , tclle  Epiphania. 
In  Driumphis  praecipue  adhibebatur  , quin 
ipfa triumphantium  corpora  co  illinebantur, 
ut  magnifici  &aetherei  coloris  cfTc  videren- 
tur. Quemadmodum  & Imperatores  mi- 
niatis liceris  Referipta  fuaconfignabant,ut 
in  Principibus  omniaferaper  majora  quam  ' 
in  privatis  cfiTc  appareret.  Rubricam  vocant 
Jureconlulti,  perquam  ipfum  titulum  fere 
intcliigunt,  utpotequem  minio  vel  alio  co- 
lore rubro  (Phceniceum  quidam  dicunt'lolim 
pingebant;  neque  Id  facilioris  tantum  di- 
ftindionis  &memoriaejuvandte  gratil,fed 
Ut  quoque , capitibus  earum  fimpUo 


De  n 6 A T r P"A  4>  i,A.  .9 

aut  notatis  & infignitis , majeft.i» 

- tcmquandamaccrefcerefacetcnt.  Pcrlius,' 

Excepto Jquid  Mafuri  rubrica  notavit t 

i . ' ^ 

Proutctianiin  Libri  fine  fw-o»/Vfw,  ita  in  • - / 

fronte  "Lunulam  fepe  adhibebant.  De  quo 
fic  Tu  r 1 ebus  : Veteres  ut  iit  tjalce  Librorum  Adf- 

coronidem  adpingebant  ^ Hd  % ut  fufticot^ 
infante  Lunulam  adornotumdeil^^^^^^^^ 

Hujus fufftcioniscaufam nobis  Aufonius  />r^* 

bet  ^ it  a fer  ib  ens  in  commemorat.  ProfefBur^  ■ 

digalerf  26,  ^ 

\ 

• « 

^os  h^is  d primaJeduBos  mcxudt 

DoSlores  patria  fetto  fuife  mea. 

Menis  lunula  efi,  juxta  Arifioplsa.  J« 

nem^  Hejychtum  , Polyhttm.  i\'ou  autim  Atil^ 
ailercrCt  a Vetetibus  fudtum  idforfiincfie 
quod  lihros  fuos,  lioc  ornatu  infignitos^  ***^^'“ 
fortunatioresforc  fper^rint,  quoniam  Z«* 
vel , ut  nonnunquam  etiam  legitur.  ' 

Lunum  d I S filis  acccnfebanr,  uti  notum  efi. 

DodliflT  Geufjus  JMe?:ei  mcrcatortiin  ido'* 
lum  (Ravanellus  habet  Meni)  huc  eti^m 
refert  per  quod  Lunam  iiitcliigi  vulr,  at. 
que  inde  derivari  diem  Luna,  Belgis 
dag.  q.d.  A/e«<//*g,  abhoc  Mene.  Sed  con- 

jedturahxcjiioftrojurficio, non  uiqueadeo 

probabilis  efi.  Addebant  tandem  umdilicos 

Ita  l apinius  Statius : ; jaitt-.». 

• '1  . , «. 

.^o/ierfurpureus,nevusqueehartd,  : 

Pim  decoratus  xxmbxixcii. 


4 . 

>* 


I - 


♦ ^ 


V 


•i'.'  ' 
/•  ^ 


V 

IO  Dc  n O A.  X I*.  3?  A ^ I A* 

Stat,  sylvat.  q^q^j  jp  mcdio  circumvoluti  *ferc  cflent' 
Vib.vSyiv.9-  yQiuminis,  ut  umhihm  in  corpore  huma- 
no inediut  eft  in  ventre-  Erant  hi , uti 
quidam  volunt , ornamenta  quaedam  ollea., 
lignea  vel  eburnea  i,  «w^i/zri  figuram  imi- 
Scriver,»»  tantiu , quae  voluw$nibus , cum  jam  plane  ab~ 
folutadrent, adjungebantur.  IteruihMar- 

Ub...Ep,(57.. 

« 

/ 

Quii  proiefl  viihi  Um  macer  LihelluSy 
. Ni/A»  umbilico?  . 

Kaniai  lib.  In  quantuih  ergo  librorum  partcs  circum 
X.  Ep.«.  ligneum  teretem  furculum,  vel  ofleum  vel 
buxinum  , nonnunquam  etiam  cuprefli- 
/Piet  Hieto-  num  convolvcbantur  ,Libros  Antiqui  vo- 
gly^ub.34. /«'a»;W  dicebant,  furculi  vero  capitulum, 
vel  ipfum  fqrculum  , five  bacillum  ( u- 
ludet-  in  ti  alii  vocant ) umbilicm  nuncupabat. 
Maniai.  lib.  Qui , cutij  explicarctur  volumen  , \n  jine 
Ep.  ?•  erat  , in  medio  autem  cum  in  fpiram 

colleSam  obvolveretur  , cj-ufque  capita, 

' volumine  complicato  , hiUc  inde  qua- 
i.  «a  dantenus  proftabarjt.  U^idc  & cornua 
paiwUoll.p.  forte  nonnullis  didi  umbilui  y quod  , uti 
x,tit.4t.  tornua  bovis,  arietis,  vel  tauri 

caput,  ita  hi  fupra  complicatum 

prominerentjveletiamquodcmateri^for- 
fubipde  conflarent,  nori  ita  ex  atreS, 
argentea  , vel  aurei,  uti  hodie/.  Ovidius» 

ovid.  Ttift.  Candida  »ee  nigri  cornua  fronte  geraSr 

Eicg.  I.  gj  adhuc  Martialis : 

ExpUeitum  nobis  ufyue  ai  fud  cornua  //- 
Martlal.  lib.  ^ trum , 

, i1.Ep1g.107.  . 

Sim* 


i 


X>C  nOAYTFAOlA.  II 

Simp|iciffime  rem  exp«dit  Adiiauus  Ja-  . 
nius , Umhilieos  defciibens,»  quod  fint  UmeU 

^quas lih  orum  involucris  veteres  «^w-jun-Nomen- 
fecus  adhibebant  , pvead  cmatern , Jive  c»»*  dat.  cap.-ja. 
tra  attritum.  Nos  dicimus  het  be^ag  men 
een  boek.  Quibus  verbis  ab  iis,  quae  mox 
diximus»  abire  aliquatenus  videtur  , cum 
illa  n.ve  lamelUe , libris  cx- 

rrinlccus  additas  > io  convolutis  volumini* 
bus  locum  habere  vix  potuerint,  multo  mi- 
nus earum  capitula  fupra  alias  libri 
\ partes  prominere;  haud  (altciji , fi  tale  li-  ' > ’ 
broruw  oraamentum  per  eas  intelligatur , 
quale  ^ud  nos  hodie  in  ufu  A con- 
chis his  divonit  Eruditiilimus  jUmelove- 
nius  , Antiquitatum  tam  factarum  quam  Almdovcn. 
"profanarum  rufpator  lagadfiinius  & dili- pag* 
geniiiTimus,  qjui  umbilicos  veteiibus  fuifle*^^' 
ex[fiimat  ( conjicit  laltem  ) non  librorum 
qukdam  ornamenta  , fed  fusticulos  aut  li- 
gamina lerica,  lintea,coriacea,quibuscir- 
cumligabautur  volumina , ut  rit^claufa  ni- 
tidius a.  fordibus  confer  varentur,  &com-  . 
modius  feponerpntur*  Dpftup?  fie  conje- 
duiam  illam  dicit  \ Celeberrimo.  Viro 
Ifaaco  Voffot  fumptamque  cfle  fimilitudi- Voir.  Not. 
nem  ^ foetuum  animalium  nm^licisi  quos  i”  catuii. 
inter  & fuuUulos  hofce  hanc  inftituit  com- 
parationem ; Quod  i • Ut  umbilici  corpdfis 
animalium  occupant  ita  &/«»/- 

tul\  hi  librorum*  »•  Quod  ut  umbilicorum 
in  animalium  fmtu  ufus  c|l , ut  fuficqtent 
& firment,  ita  etiam efih  drcumligationis 
horum  funmloruvo.  Quod  ut  ymbAlci 
animalium  tenuiores  dt  prolixiores  fuqt , 
ita  & ia  libris /tmicul/  , u;  cq  firfpins  & fa- 
cilius 


12  De  n,  o A TC  r p A * I A, 

cilius  conftringipoffim.  Atque  hmc  pro- 
verbii {ad umbilicum rtm perducere)  originem 
tum  derivat , quod  explicat  per  rem  finire 
& perficere ; & optime  quidem  , quia  nun- 
quam tale  Hgaculum  libris olimaffigobatur, 
ut  neque  & hodie  a(figitur , nifi  opere  pla- 
' ' ncperfcfto&abfolutojac  itaquidem,  ut  in 

feriptura  r.on  tantum , fed  ne  in  ornatu  qui- 
dem quicquam  deficiat.  Mihi  quidem  vi- 
' detur,  inter ornhes  hac  de  re  Dodorum 
fententias,  fpecictenus  utut  , tan- 

taiii  pugnam  non  efle,  quin  raciie  com- 
poni pofliht;  hoc  magis,  quod  praecipuae 
inter  funiculos  hofce  Vojfianos  & umbilicos 
convenientiae  in  iis,  quaealii  per  hos  intel- 
leda  volunt,  locum  etiam  habeant,  ut  ex 
didis  palam  efl. 

y.  Interim  plurimi  Ik  ^ mlw  dfx,cSu  ex- 
lit^re,  qui  Juvenalis  hoc  effatum  exeipplo 
fludioque  fuo confirm^irunt,  homines, in- 
quam , 7n>xvy^(p»t  j id  efl,  pluribus  con- 
dendis & Icribendis  Libris  dediti ; Zeno  , 
Stoicorum  Pater,  ufquc  ad  feptingenta  quin- 
que five  Opulcula  evulgaviu 

Nec  multo  pauciora  Chryfippo  Solenjt  tri- 
Lacrr.de  buit  Laertius,  Epicuri  feribendi  pruritus 
philoibph.  jjd  volumina  ttr  centena  ufque  proceffit, 
quorum  unumquodque  varia  infuper 
conti  hei  at.  L/^r/ Ariftotelis, 
teltc  eodem  Laertio  , ad  quadringentorum 
Cicer.  Attic,  pcnc  numerum  pervenerunt  ^de  quibus  nihil 
2x3.  a.  ambigitur , praeter  complura  alia  volumina^ 

quar  adferibi  ipfi  folent.  De  fc  ipfb  teftis cft 
Tullius  in Epiftolis^ad  Atticum,  quodinere- 
dibile  fit,  quantum  fcripferit  die  ^ quin  etiam 
vocibus ; ni^l enim  ( inquit ) «fijomni.  De 

Ga<« 


Dc.  no  ArjtA^lAr  IJ 

Galeno,  Medicorum  Principe  , narrant  * 

Sir,,  ipfiam  * K,  MeJuJ  fupra 

tos  de  alus  dilciplinis  ducentos  ^uudrugm^o^.ftx- 

ta  confcripfifle.  Unus  Servius  Sulpirius,^*** 

^ JurwonJultorum  ot^mc  ^ centum^  oHo- 
gluta  Liibros  dc  ^ure  Civili  polieris  reli“ 

quit.  Etquid  iplc  Jurifconfultorum 
dea^,  antequam  Juftiniani  curfi  ad  cen-  S we 
tum  quinquaginta  fere  verfuum  , id  eli  i;. 
periodorum  & fententiarum  reda6i£E  fue* 
runt?  £r«»r(  inquit  Celeberrimus  D.Vau* 

Ius  Voet  , bcnevolentiffimus  olim  meus 
^xceptor  & fautor}  duetaillis  voluminuw  ^ 

& trecies  centena  miUia  verfuum.  Aridar- 
chus  Grammaticus  fubPtoloinzeo  Philomt' 
tore  ( alii  dicunt  fub  Ptolomteo  Euergeta 
adhuc  alii  fub  Ptolomseo  Philopatore)  lu* 

^a  mille  Commentarios  literis  conlignavir. 

Callimachus  Cyrenaeus  ultra  oaies  centena  ' 
W/4V4  librorum  conlcriplit.  inter  Hcbrxos  Lomr  ^ 
hira , praeter  <juatuor  fupra  ducenties  alios  Li-  Biblioth«. 
bros , duos  &feptuaginta  de  fola  KahbmU  "P  >3-  pag. 
vulgafle  dicitur.  Hieronymus  /«librorum  373* 
Origenis  miUia  legifje  fc  affirmat.  Theo- 

publici  juris  Gcncbrard 
iccit*  ^idymus  Grammaticus  quatuorniU  Geograph. 
lium  librorum'  author  extitit:  licet  alii  ter^^^-^' 
mille  Sx.  quingentos  tantum  numerent.  Tot  Athen*. 
laltcmfcriplic,  ut  numeri  eorum  immemor  AttmonS 
tandem  fadus  fit ; quare  & /3i5/wa«?»  5 po-  Ub.  4. 
ilea  didkus.  Dc  Chryfanto  Sardiano  rc- 
tert  Eunapius y quod  licet  odlogcnario  ma-  Montagn. 
jor  , ^ tantum  tamen  librorum  numerum  Liv. 
proprii  xnauii  exararit  , ut  extremi  digi- ^*  ^***^*^‘ 
torum  ejus  articuli , ob  juge  fcrib?ndi  ex-  Dre«i.  a«- 
crcitium  meurvefeere  coeperint , ipfeque  rifod.  pan. 

lub»-«P*7- 


\ - 


14  D«  n o A Y -r  I*  A • I Ai 

' fabfcrbtionis  itiole  intermortuos  tandem 
fit.  Mercurios Trifmegiftos,  (de  quo  pluri- 

- busalibi)  deuniverfa,  uti  fertur,  fapientia 
TKent  /«  Librorum  miUia  quadringentis  ysgtntt 

lib.  I.  Exci- indias  luminis  auras  protrutit.  Jo- 

cit.  1*1  hanni  denique  Wiclepho  dutenta  volumina 

' adferipta  legimus.  . ^ 

VI.  Quinimo  ipfe  ftquior  fexusfcnptur 

rientium  numerum  auxit-  Habuit  is  olim 
Quxft.  Fot'  mulieres  Poetrias  > Mupess  j Pates  j Vhilofo-  ^ 
bian.  lib.  «.  variarum  rcrum  artiumquetstventuees.^ 

pag.  4*.  facultate  eximias^  Medicas  &c.  quae 

ctiamy  quae' in  rccellu  habebant , nonnun** 

quam  publico  non  inviderunt.  Compendio 

- de  iis  agit  Fereiamrum  ^afiionusn  Auior 

fxxb  nomine  Philn/et>:ssPofytopienfistqmyi-- 

dendus.  Ex  hoc  ruit  Euridice  , foemina 

Illyrica,  quae  quaipvis  fenio  confefta,  & 

_ I inultorum  liberorum , jam  modo  aduito- 

. tiim;  mater  eilet,  ad  literas  nihilominus 

ita  applicuiranimum,  ut  ob  eruditionis  mo- 
. numenta' inter  claras  mulieres  referri  mc- 

■ ' rita  fit ; ut  & Angela  Veronenfisy  quae  Eclogas 
«uafdam;.<^#tf,qu8eGarmina  Gx^-,Areta^ 
-quae  quadraginta  libros ; Argineta  quae  res 
gcftas  Diouyfii  Alkonora^  quae  Epi  dolas  ali- 
quot ad  CcHefiinum  1 ; Ifota  Novarolla  t qute 
praeter  literas  ad  Nicolaum  V.  & Pi»w  II. 
Pontifices  Romanos  datas,  Dialogum,  quo 
d ifputabatur , Utrum  greOviuf  peccarit  Adam 
anEva,  orbi  erudito  exhibuit;  AtmaCom- 
iiena , quae  Hidoriam  Patris  fui  Alexii 
Comneni  Imperatoris , quindecim  Libris 
comprchenlam , edidit;  CajfandtaVentba ^ 
dequIapudHottingerom  Pobtianuf  i<ViXoa 
pro  fana  Librum,- pro  calainuna  » pr®  • 


c 


HoiTtbgct, 
H.E.  put. 
f.  pag.  /. 


Dc  * n O A Y r F A ♦ I A.  ty 
rfrt»  ftylumlblita  fuerit  traftitare,  mukorum 

tum  Carminum  Latinorum,  tum  peculia- 
ris de  Scientiarim  ordine  Tradatus  con- Uk. 
cinnamx.  Miito  TheonM  y^x\2&^Thutitm  5'  “P- J* 
Ctetenfem^  Locrenfem,  Pamphilm  Socrati-^’ 
dis  uxorem,  Eudoxiam  Leontii  Athenicn-Ridd.de 
fis  filiaih , Afpofiam  Milefimm  y Zenobiam^  Eiudit.  cap, 
Palmyi^ehorum  Reginam , plurefquc  alias,  3:^***  *+*’ 
quae  non  eruditione  tantum,  fed&y?r/^/ir 
fuo  quaque  tempore  inclaruerunt,  quarum- 
que Catalogum  ex  Bejerlingio  , Riddero  ?«i«li"g* 
didilque  ForcianU  §^Ji'tonihas  » aliifque*^*'^*  '• 
hic  retexere  nec  volupe  eft , nec  opus. 

Unherji  faltem  VirginalU  Cmius  ft udiorum 
laude  non  minus  boni  (que  artibus  quam  PirW»eynicr. 
moribus  de  vita  probitate  confpicui , men- ^^**‘^^*'*' 
tionem  iaz\t  B^ldus  Pirkheymerus , in  Epi4dgcn!r"‘ 
Itoia  ad  Sororem  luam.  £ rcccntioribusP«^.  * 
dua  fupra  alias  excelluerunt  ANNyfi: 

Una  eft  Anna  Maria  Schurmanna  « Urbis 
Seholaque  Ultrajedina  fplendidiffimum 
pridem  decus,  cujus  quatuor  lin- 

guis exaptas  , in  lucem  ante  annos  ali- 
quot emifit  o -Tnliv  Spanhemius , quibus  pofi- 
•modum  , haud  multo  ante  illuftriflima  . 
Virginis  obitum , i ejus  acceffit. 

Hanc  paucos  abhinc  annos  hoc  celebra- 
vit cttcomio  magnus  holier  Hugenius ; Hugen^Pir 

izqef.ad  II- 

A H N A Dei  dono  PatrU  deei/sy Orbis 
ortum  y 

Orbis  ad  oecafum  > non  novus  .ANNA 

Virgo fatr at  intere  fedeui non uVa  fherarum 
Vel  par  ingenio^  tel  pietate  prior; 
^^l^^iifitiliffmutlA^WVefuatMlaterro, 

Cujus 


X 


• / 


PrKfat. 
^A4«h.  Vo". 
iknnal,  Hal" 
laflvl.  pwHs, 


i6  Dc  n O A t r p A.o  I A*  , 

Cujus  uno  omnis  ore  loquela  fonat ; 

Qujuj  ab  uno  omnvs  calamo  variante  charaHe^ 
Nafcitur , Hebraus  quemjlupet  ejfefuum\ 
Roma  Juum  , Graji  ^ Mthiopes  ^ Arabesque  i ^ 
Syrique , 

Wotaque  vix  aliis  nomine  turba  juutn . 

N N A , eui  Divina  diu  m [{leria  longus 
Pandft,  tenera  Vtrpntta*e labos  ^ 

I*  andi  * ^ humanas^  quns  qui  gujiaverit,artes. 
Inter  magna  Viriim  nomina  cen/iSitris. 

Ali  et  a dUAnna  leFtvre,  Tanaquilli  Fa- 
bri filia  , jn  Delphini  uliim  non 

- tantum  Latinos quofdam  Scriptores,  F^r< 
nempe  Res  Romanas,  SexUAureltt 

Romanae  Hiftoriae  compendium,  Dt- 
dys  Cretenfis  de  Bello  Trojano,  Darettf- 
(jue  P/(>rv?//  de  excidio  Trojae  monumen- 
ta clcsaiuibus  notis  illuftravii  j fed  &,  quam 
erudita  jure  habenda  fit,  , 

propter  abhinc  annos  venuftrflima  CaUtma^ 

fhi  & nuperrime  Anacreontis  & Sapphtts 
cultilfim^  e Gracd  in  Gallicam  linguam 
transfufionc,  doaisque,  quas  adjecit , ob- 
fervationibus,  ut  & concinni  Plautt  Lo-- 
mediarum  translatione , cum  notis  & exa- 
mine ad  Theatri  leges  , abunde  tcftatum 
Jecit*  Quibus  fane  eruditis  mulieri- 

tas  nefas  eflet, fi  h^c  non  accenCere- 

Xwy  ^Cornelia  nempeF<#rf,fiimmi  nomiVojJtt 

(ilia,  quae  quippe,  uti  pulchra,  cle^ntil- 
fimifquc  moribus  praedita , ita  & dotta  lit- 
tervlquc  perpolita  fuit  , ditafleiquepiocul 
dubio  ingeniofis  quibuldam  pignoribus  li- 
tcratum  aliquando  Qrbem , iiifi  Parcarum 
invidia  obftitifiTct,  iliaque  in  lacu  iwVwA  ‘ 

V _ fracla 


De  n o A r r^p  A * I a. 

frada  gldcie,  infelicibus  aquis  fuiflet  fuf^ 
focata.  Qui  certe  cafus  hoc  procul  dubio  VoC  de 
magno  Parenti  luduofior  fuit,  <juod  ,prae-  Woioiatr.  ^ 
ter  exoptat iilimam  hanc  Pauculos 

intra  annos  quatjtor  infuper  liberorum  jam  fai. 
vernantis  & florentis  setatis  jaduram  fe- 
cerit , ut  alicubi  queritur.  Ini6  vero  ob  ipfif* 
fimam  hanc  mulierum  eruditionem  ^ & in 
feribendis  Libris  iiiduftriam  , haud  defue- 
runt, qui  ex  eodem  fexu  fummis  literato- R«naldin. 
rum  honoribus  quafdam  condecorarunt* 

Ita  Carolus  Renaldims  Petavii  lediflimam  themat.  A-” 
Virginem  Helenam  Lucretiam  Corneliam  m\yiic.  mu 
Ti/copiam  ,\ob  infignia  quae  dederat,  eru-F“^‘‘”» 
ditionis  fuae  fpedmina  , Pbilofophia  lau- 
re3,  omnium  cum  applaufu,  publice  do- 
navit. Prout  idem  Autor  alibi  de  " 

tuin  Theologid^fc&mxms  pe-  , i 

culiariter etiam  agit. 

V II*  Uffit,  quantum  video,  fuo  tem- 
pore Lipfium  fcemellarum  haec  eruditio,  npC  Not. 
literarumquc  ftudium^  fic  enim  ait: 
bona  fpei  reliquum,  ubi  etiam  foeminas  P“S* 
fim  in  libris  ^ literis  1 jitqui  eo  \ ventum, 

Hauiit  id  forfan  e Talmudicorum  |^lira- 
meotis,  quorum  didatum  eft^ 
pientia  mulieri  nift  in  colo  fud  , quia 
ptum  eft  Exod.  ; ij-.  Prxterea  fingula 
mulieres  indujlria  neverunt  manibus fuis. 

Sednefeio  quare;  cum  laudabile  id  potius  • 
fit,  quam  culpabile,  reique  communi,  fpe- 
ciatiml.;/tfrtfr/4e  minime  noxium.  Com-  . , 
mendare  faltem  fexum  potefi.,  alias  con- 
temptiorem j virofquc  laudabili  veluti  ^c^ 
lotypi^  inflsunmare,  ne  ab  iis  , quas  tan-'  ' 
tis  ^ii^s  dotibus , ac  viros , haud  dignata  , '•  Vv. 

B effi  ■ 


l8  DenOAYrPA«&IA; 

eft  natura,  indudriac  ftudiorumque  laude 
fuperari  fe  finant.  Irao  vero  extiterunt  ex 
ipib  hoc  grige , quae  , tantum  abefl: , ut  rei 
communi  ullatenus  obfuerint,  bono  pu- 
blico , non  feriptis  tantum , fed  & vivi  vo- 
ce egregie  infervierunt , dona  fuijnfigni 
cum  frudu  quibusvis  etiam  aliis  com- 
municantes. Multarum 'exemplis  demon- 
ftrari  idpoflet,  fed  fufficiet  imprasfens  una 
E^Ub!’7,  * Hypatia  Philojopha^  de  qu^  iic  Socrates:  . 
cap,  1 7«  *H»  "ns  yni  *»  % AXt^eu>^fHtc  , Tti'to/t(^  'XzttCTiet» 

• uvTti  Qsaf(^  fcnf  S <P‘^ontpit  vt.im  •nrit- 

^ ‘itr  fi  Tmtfeius  , ds  Tvs 

' • t(jff  dujni  ,’ilw  5 wXxrwixijr  nXet- 

WK , •Tmrm 

•m  ^i?ie'n<Px/c(^dtljt(^7U  izlif  fiit^ofctrois 

Mulier  quadam  fuit  Alexandria  , nomine 
Hypatia,  Theonis  Philofophi  filia.  Hac  ad 
'i  tantam  eruditionem  pervenerat  ut  omnes  fui 

temporis  Philofophos  longo  intervallo  fupera- 
ret  \ in  Platonicam  Scholam  d Plotino 
deduSlam  fuccederet  , eunliafque  Phihfo-^ 

^ phia  difciplinas  auditoribus  exponeret.  In- 
eptitudo  ad  familia  adminiftrationem. 
quanumprimis  eruditioni quidam 
, oppo^nt  , indignum  & iniquum  in  tene- 

riorem fexum  fcomma  tantum  eft,  nulli 
„ ■ ^ ratione  , null^  experienti^  nixum  : cum 

nulla  genuina  effepolCt,  quae, uti 

\ ■*  . imbutum  officii  fui  confciqm  reddit , ita 

eum  vel  cara , ad  officio  illo  rite  defungen- 
dum , non  (imul  etiam  impellat.  Fatetur 
' etiam  de  feipfu  Erajmus,  quod  i Lipfand 

hac  fententia  primum  non  abhorruerit  ,•  fcd 
_ - ^ reduxit  poftmodum  calculum , ut  non  uno 
loco  in  Epifiolis  fuis  offendit-  Inter  alia 
17.*  alicubi 


• * 


Dc  iTOArrfAO  IA. 


1 1 

alicubi  Hc  fatur,  quod  huc  snaxime facit: 
video,  cur  vtMfithfit  metuendum ne 
minus  habeant  uxores  morigeras  , S Do&as 
habeant , nifi.  fi  qui  tales  fint  ut  ea  velint  y 
exigere  ab  uxoribus,  quanonjunt  exigenda  d 
probis  matronis.  Imb  mei  fintentii  nihil 
efi  intradabilius  inlciti^.  Certe  hoc  prse~ 
fiat  animus  cultura  (ludiorum  exercitatus. 
Ut  intelligat  sequas  probafque  rationes  , 
deatque  > quid  deceat , quid  expediat. 


• C A P.  II. 

*De  Librorum  Multitudine 
/ ' & Copia. 

SUMMARIUM. 

1.  multis  Scriptoribus. 
multa.  Bibliotheea  Conftan-. 
tinopolitana,  Alexandrina,  Se- 
reni Sammonici , Pamphili 
• ' Martyris,  AldiManutii,  Maxi« 
* miliani  Imperatoris  &c, 
rum  numero  injignes.  II.  Si 
tanta  olim  Librorum  turba^  er* 
go  hoc  tempore  multo  maj&r.  'U* 
num  Bibliorum  exemplar  quan- 
ti anteTypographiam  inventam 
divenditum  ? "Difficilis  Libros 

B X ..  feri* 


D £ LlBROR.TJl»i 
fcribendi  apud  Antiquos  ratiO* 
Richardi  Simonii  deTentatey.^ 
cho  --uno  volumine  'tantum 
' coniprehenfo , figmentum  expio- 
Jufn.  ^0  finfii  uni  nonnun- 
quam  Scriptori  Librorum  ali- 
quot adfcnpta  ? 

rlvjfa  qua  ? Typographia  quan- 
do & a quo  primum  inventa  ? 
Eruditorum  fiiper  eoconfiiBus. 
Eadendi  Libros  nullus  finis. 
III.  Multitudinis  Librorum  in- 
commoda a quibufdam  obje- 
Ba.  Cartefius  , Petrarcha » 
jElianus  Suetonius , Anony- 
mus  quis  i de  Germania  milir 
tedeftitutd  , nec  non  Erafmus 
ad  partes,  vocati.  Librorum 
ujus  Reipub.  adminiftrationi 
non  prajudicat*  Regni  Sina- 
rum  celebritas  unde  7 Felices 
Refpublica , qua  a Fhilojbphis 
reguntur.  Rex  illiteratus  afi- 
nus  coronatus.  Amalofunthse, 
Gothorum  Regina  , elogium» 
Regis  Theodorici  afininafiu- 

i 


M U L T 1 T U D 1 K E.'  %t 

fiditas.  Nec  armis  Liter  a nec. 
literis  arma  opponenda.  Prin- 
cipes variirebus Jimul 
^ eruditione  illuftres.  Memo- 
riae exercenda  @ excolenda 
objiint  non  libri.  Sapientiam 
non  in  Libris  fed  in.  pe(^oribus 
'ajfervare  in  laude  apud  Tar- 
taros pojitum.  1 V.  Ufus 
abufus  librorum  reSie  dijiin- 
guendi.  Genuini  libr<yrum  ju- 
dices qui  ? Piccarti  ^ Gellii 
de  hoc  effata.  Cur  ChriftuS 
Servator  nihil ffrip/erit?  EpL 
(iola  ad  Regem  Abgarum , tri- 
bui ei  folita 

germana.  Inter  ‘Paganos  Py- 
thagoras ^ Socrates  nihil 
JcripPerunt.  ■ V . Sola  Trexvy^ipitt 
pro  Eruditionis  non  ha- 

benda. ‘Vt  laudabilis  t^men 
obfequii  diligentiae  in- 
dicium aftimanda.  Lad:an- 
tiusC^  Coccejus  laudati.  \A 
fcribendis  libris  cur  multi  a^ 
imiores 'i  Lassatus  Bonami- 

B I - cu» 


De'  L 1 iJ  ».  o r u m 


CMS  vir  do5fus  quidem  , fi d 
vanus  & irreligio fus.-  Qur  tii^ 
hil  fcripto  reliquerit  ? 
modo  ab  Erafmo  ad  calamhm 


provocatus?  Auguftinus  ^ Pe- 
trus Venerabilis  Librorum 


fcriptioni  addici.  VI.  /»lcri- 
bendis  Libris  non  tam  gloriae 
propriae  quam  utilitatis  pu- 
blicae ratio  habenda.  An- 


I 


dreae  Hyperii  exemplum  huc 
faciens.  B.  Alcuini  tAirea  ver~ 
ba.  VJI.  Libri  vere  boni 
defiriptio.  Nulli  commenda^ 
biliores  amici  , quam  libri. 
Aufcultationis  ^ Ledionis  LL 
brorum  collatio.  Hujus  fupra 
Whm  pr^ogativie.  Libri  tam 
■ ahinii  quam  corporis  medica^ 
mina,  ^od  Baptiftae  Fulgofii , 
Hieronymi , Alphonfi  ^ Fer- 
dinandi,Siciliae  HifpaniaB  Re- 
gum9  «^M.TerentiiVarro-  • 
• his  exemplis  comprobatur.  Li- 
bri /»  conviviis  olim  lebfi^ 
VUl.  tibri  ex  remotimmis 


Multitudine.  23 
orts  /3»CAw^iA8ff  ad  lydutores  eo^ 
rum  vifetidos  ^ videndos  at- 
trahere filiti,  Scientiarum  com- 
parandarum ^ propaganda- 
rum aternaque  fama  obti- 
nenda optima  admunicula 
fmit.  Cur  latentem  in  charta 
SptritumXnd^  fiijpiciant? ^id 
Jit  aetatem  ferre  ? ^lo  Jenfit 
Libris  id  conveniat  ? Immor- 
tales non  tantum  fi  ipfos  boni 
Scriptores  reddunt , Jed  ^ eos 
fape  , quibus  Libros  Jhos  in- 
fer ibunt,  .CMultos  obfiuro  lo- 
co natos  filis  Libris  inclartiif- 
fi  variis  fieciminibus  ofiendi* 
tur.  Novi  homines  apud  Ro- 
manos qui  ? Caroli  Molinaei 
lahs. 


1*  Stque  proculdubio  iplahxc  va- 

riorum & variarum 
<pU,  quae  jam  retro  aliquot  le- 
culis  terrarum  Orhera  infini- 
ti pene  Litr»rum  turbi  implevit.  Miran- 
dum quid  videtur , quod  Bibliotheca  Con- 
ftantinopolitana  duodecim  Librorum  miUia 
dicatur  comprehendifle.  At  quam  minutu- 
la baec  fuit  9 comparatione  ad  alias  longe 
B 4.  i“: 


'2^  DeLibrorum 

^ - inftrudiores  fada  ? Qu»  Alexandria  fuit 
anno,  poft Mundum  conditum , 3 70+ , 
juxta  aliorum  calculum,  ;fi8o,  a Violo^f 
^gypti  Rege , inllituta 400000 , five 
. ut  alii,  700000  volumina  continuit;  quae 
omnia',  cum  diriperetur  ea  Civitas»  bello 
GelU  lib.  a.  Altxandrino  priore , non  fpo.nte  , neque 
eapj  17.  operi  confulta  , fed  (teftc  A.  Gellio  )«wi- 
litibus  forte  auxiliaribus  , inrccnla  futerunt. 
Eetr.  Mefli.  Licct  alii  fint',  qui  non  fine  colore  trecenta 
rib.3-  cap.  3.  adhuc  eorum  millia  ab  incendio  fervata 
fuilT^  exil^imarunt.  Serenus  Sammonicus 
Gordianojuniori  Librorum  61000  Sibli- 
, ethecam  teftamento  legavit.  Pamf hilus 

j^artyrs  Gaefaricnlis  Presbyter , cujus  vi- 
,,  tam  tribus  Libris  delineavit  Eufebius^  tri- 

ginta Librorum  millia  fblus  poffedit ; Aldus 
Manutius  odoginta  millium  Utbrorum  A- 
cademiam  Vtfanam  haercdsrn  inliituit* 

. -r  , Complexa  eft  Maximiliani  I.  Imperatoris 
■ Bibliotheca  quinquagies  mille,  tum 

f:  _ ' typis  impteflbsj  tum  manuferiptos.  Qnin- 
. imo  ipfa  Bibliotheca  Conftantinopolitana. 

\ : ' , i dc  qui  mox  ) Theodojli  Junioris  curi , qui 
, A '■*  Conquirendorum  Librorum  ftudio&defi- 

■'-i  '-..  " derio  Ptolomao  inferior  non  fuit*,  adeo 
■ ' aufta  & exornata  tandem  fuit , ut  decem 

; ■ Librorum  myriades  dicatur  continuiflcu 

A\\\  centum  viginti  millia  hzhtXii. 

II»  Quod  fi  autem  prifeis  illis  tempori- 
:Ptltfch  de  bus  tot  modo  voluminibus  fcatucrit  Mun- 
&udit,vit.j  dus , quot  non  jam  quidem  faburratum 
■ ■ cum  cllc'  exiftimes?  cum  tanto  plures  ela- 

pfi  fint  anni  , tot  res  calamo  dignae  acci- 
.■  derint,  quae  antea  non  fuerunt , fcientiae 
& difciplinde  adeo  audas  dc  jmuUiplicatjae 
■■  : : ■ . - - ^ 


M U,  L T I T U D I K -E( 


' fin^^ca^nali^que  quae  multis  uni^ 

- cus  llimuluslaepceft,  millc- 

cuplo  fivlan  magis  mortalium  animos  oc-  , . 
CHpct , ^am  fimplicioribus  iftis  tempo-  ' 
ribus.  Aci^-dcnteinfupcr,  juxta  calculum 
communem,,  Anno  1440.  Typographise,  * ’ 
feliciflimo  adminiculo,  quod  antegrefla 
, tempora  ignorarunt-  Oiim  enim  (obfervan-  Panciroll. 
te  Guidonc  Pincirollo)  necejfe  erat 
calamo  defcrihi',  quem  in  ufum  multa  /»/?/- 
tuta  erant  tabnna , in  quibus  nikil  agebatur  * ' - 

aliud,  quam  »/  firiberetur,  id quodmulti\ar 
' borisc^  fumptuum  erat,Sc  libros  non  nifi Lyd- Belg, 
cariffimo  pretio  divendi  faciebat.  Biblia  ^loriof.  p. 
enim  Johannes  Tuftus  (quem  furto 
lema  abllulille  Typographicam  fupclledi-  . • 

lem,  & in  Germaniam  traiispoftalle  autor 

eft'  Lydius)  afe  cxcufa,  & Lutetiam  Par 
xifiorum  delata , principio  fexaginta  coro-  ' , 

ronatis  , poltea  minoris  vendidit;  cum  ^ 
antea  unicum  BrMorww  exemplar,  jnanu  . 

impigri  feribae  deferiptum  , 
aut  quingentis  coronatis  veniilct.  "Tantum  • 
quippe  ( inquit  Polydorus.  Virgilios ) unodie  Polyd-rvit' 
ab  uno  homine  imprimitur,  quantum lix  to-^'^'  *** 

- to  anne  defcrtbt  a plunbus  pe jj et  \ five,  utr  cap.7. 
Campianus  Aprutinus  apud  Aventinum  > 

Aventin.  • 

Imprimit  ille  die  , 'quantum  non  firilitur 

anno.  « |o . 1 . 7, 


Unde  ^colligere  tum  eft,  cum  fupra  tot 
Libros , imp  Librorum  aliquot  milii»  qui- 
buliJam.  adfcripfimus  , id  eo  capiendum 
lenfu  nexn  efte.,.  quafi  Libri  illi  omnes 
quaedam  fuerint  Opera , vel  utcun- 

B y , • que 


D E L I B H O R U M' 

■ que  minatioresjuaum  tamen  qualecun- 
" que  volutntn  femper  conftituetint  , abHt. 

' E. G. tale forfan,  quale  ?ent»ieuchum 
per  fecit  RichafJus  Simon  , quem  unum 
tantum  conftiiuiflc  "volumen  vult,  ad  ho- 
diernos \uddeos  provocans , tfui  in  Sjnago.  . 
gis  juisy  uti  ait,  uno  volumine  omnes  libros 
Mofis  deferibunu  Ob  quod  figmentum 
fequentem  in  modum  cum  cxfibilat  Ilaa~ 
voff.  cus  Veflius : Adeone  (dicit)  illi  [ Hebraei  ] 
ad  iterat,  mfaniverunt  > ut  pbi-  tam  froHita  ^ enormia 

Simon.  ob).  ff^„aYuerent  volumina,  qua  nec  manu  teneri, 

. nec mmtOyUt filebant^fubjicii  exigente,  ut 

fape  fit , neeefjitate  ^ tota  tamen  in  quam- 
tumvis  longa  explieari  non  pojfunt  porticu^ 
^alia  fere  fiunt  iftac  , qua  in  Judaeorum 
vulgo  vifiuntur  Syfiagogts , ad  pompam  potius 
^ fiultam  ofientationem , quam  ad  aliquem 
, parata  ufum , cum  tanta  fint  vaftitatis , ut  a 
duobus  vix  gefientur,  aperiantur  niji  amul- 
fjf  ^ legantur  vero  a nullis.  Abfit , inquam , 
ut  haec  ita  capiamus*  Neque  enim  Type^ 
graphia  defeflus,  neque  immenfus  fete, 
qui  in  deferibendis  Libris  fubcundus  erat, 
labor  (ut  fiumptus  taceam)  ferre  potuerunt, 

ut  tot  numero feripta,  eaque quidem  ejuf- 

dem  Autoris,  in  lucem  prodirent*  Adde 
quod  (utidi6fum  cft)  convolverentur  anti- 
D.  Gleric.  qiiitus  Libri  ( hinc  eoim  didti  ) 

oiat.ro.  p-  at  quis  commode  convolvi  pofle  dicat  va- 
ni. l^s•  aliquod  corpus  utut  chartaceum , 

qualia  tamen  faepe  Llbrt  non  erant  ? ii- 
belli  autem  exigui  & paucorum  foliorum 
Lomcj.de  complicantur coTtvolvuntuT  j unde 

licet  maxime  tenues, quin  hinsw^. 

tnfm.  m,  tumfolia  habentes V 


Moltitudinc.  iy 
tis  compRcata  volumina  nuncupati  tamen 
funtja  dif  & ^VojHfy  efl  Ris  complicare 
& convolvere.  Qua  de  causS  & hi  fimilef* 
que  "LilelU  intelligcndi  quandoque  funt, 
cum  de  tanto  L,ihrorum  > ab  uno  homine  ‘ ’ 
exaratorum,  numero  fermononnunquam  . ' 

inhi tuitur.  Ubri  ialtem  Sibyllini  > ulqUe 
adeo  apud  celebres , haud  mul- 

tis finguli  foliU  conftiterunt;  quare 
potius  quam  hibri  nonnullis  dicuntur. 

Quurti  etiam  Libri  e variis  paflim  conflati  Juvenal*  s*. 
fint  partibus , quarum  unamquamque  id-  *• 
brum  vulgo  dicimus,  V*  G.  ^heidos  Virgilii 
XII.  Libros  , Georgicorum  1 V.  Libros 
xtipixeu»,  a*V«5  Graei  vocant , 
quidam  etiam  , ut  Antoninus  Pius  lin- 

gulas aurei  fui  Operis  de  Rebus  /his  par- 
tes ita  irifcripfit  ) ^dem  utique  non  fu- 
perabunt , quae  de  tot  Librorum  mynadibus 
iupra  diiinuis  , fi  quaslibet  Operis  alicu-  • 
jus  KU^dxtfj»,  Tfiifisdb^  , fedliqnes  , earum 
faltem  potibres  & prolixiores  Librorum 
etiam  nomine  apud  Scriptores  nonnun-  ’ 
quam  venire  flatuamus&  credamus.  Cui- 
nam autem  inventae  hujus  Tjpographicse  jj.- 
artis  adferibenda  gloria  fit,  an  Chinenfibus,  intfic.iib.V. 
ut  voluit  Maphaeus  j an  Johanni  Cuthen~  cierk.Oiat. 
bergio  Moguntino  , art  Laurentio  Cofiero^ 

( quem  quo  errore  D.  Clericus  Cajlraum  cleiic«orat* 
vocet,  non  capio)  ancieps  quaeftipeft  , de  * 

qut  i 


HiJlorUi  certant , & adbite  'fub  judice 
lisep, 

neque 

•5—  Opii  efi  mfttt  tantis  componere 
lites  I 

. Tafitcm 

1 • * I *■ 


Salmuth  ad 
PancitoU- 
lib>  £• 

Tit,  iz. 

Poxhcu;n< 
Hift-  Bclgic, 
pag.  ra,  lyS’ 

Hottingcr. 
H.E-patt.iv. 
pag.  m.  4f. 
Ecclef.  II* 

14. 

Gxot  in  111. 
loc. 


Lomej.  dc 
Bliblioth, 
cap.iopa  g, 
H\.  31/. 


Hoornb.Vet, 
& Nov.  lib. 
X-  cap.  1. 
??5.»7v 


»8  DeLibroritm 

Tametfi  omnibus  rite  expenfis  dillimulare 
non  poffim , me  «b  rationes  non  leves  (quse 
apud  alios  videndae)  in  eorum  propendere 
partes  » qui  Harltmenfi  noftro  Lamenth 
eam  attribuunt.  Quicquid*fit,  dubio  faltcm, 
caret,  ei  quo  infigne  hocce  artificium 
innotefccre  Europaeis  noftris  coepit,  fcri- 
ptorum  librorumque  numerum  in  immen- 
fum  fere  excrevifle.  Qui  de  cauH,  fi  un* 
quam , jam  laltem  cum  Regum  fapientiC- 
fimo  jure  dixeris , Faciendi  Libros  nuUum 
■finem  ejfe*  In  quem  locum  Grotius  : Si  hae 
edatate dixit  [Salomo]  qutdnon  diceret,  Je 
nojiras  BiUu^hecas  infpiceret  ? Quod  fi  enim 
ea  tantum  confideremus  Scripta , quorum  * 
folis  nobis  ChrifiianU  copia  liippetit,  jure 
certe  Divi  lohannis  effatum  iis  applicue- 
rimus: Ke  mundum  quidem  capere pojffe , qui 
fcriptifuntjLihros.}ohaii*ii.xS‘ConliL\i  hic 
fiipcr  re  potcftClar.L<?OT?/>rw,qui  plurimas 
per  univerfum  difperfas  , eafque  orbem 
quidem  i nftru^iflimas  memorat  Bii>iiothe-’ 
cos.  Unam  addo  tantum  Bodle\anam^  cu- 
jus & idem  Vir  Eruditifl^  mentionem  fa- 
cit, fed  librorum,  quos  complexa  eft,  »«- 
merum  , non  addidit , qui  fane  ftupendus 
fuit:  Volumina  ejus  ad  undecim  vel  duode- 
cim millia,  quorum  pleraque  in  Folio,  af- 
furrexifle,  autor  eft  Celeberrimus  Hooru- 
hekifts. 

III.  Quare  & offendiculo  hadienus  non 
paucis  fuit»  quodp>raeter  numero fam  hanc 
qualiumcunque  feriptorum  antiquorum 
copiam , tot  adhuc  indies  vulgari  volumi- 
na videant , ut  Li^is  haftenus  Led®res 
^officinis  emptores  impagis,  quam  illis  LU  . 

I • ' ^/V 


Multitudine.  29 

iri , & emptoribus  officinae  deefle  vi-  rox.  Hiftor^ 
deantur.  Imo  vero  ( ut  alicubi  in  Ec. 

dinus  ) quo  quifquo  magis  m feriben- 
do  ineptus  efi.  eo  majorem  Librorum  mul-  p«feV/° 
titudinem  Jiepe  ejjfundat.  Nam  prseter- 
quam  quod  fub  ingenti  & 
pene  Ltirorum  mole  plus  fatis  ingemi- in 
Icere  mundum  putent , ipfa  experientia 
doceri  fc  arbitrantur , juxta  laudatum  mox  . 
Salomonem , LedioMem  multam  camis  de» 
fatigationem  tantum  effe  , memoriam  ve- 
hementer gravare  , cogitationes  dillrahe- 
re,  proprise  & accuratx  meditationis  ex- 
ercitium intervertere  , legentium  judi- 
cium feribemium  cogitatis  nimium  man- 
cipare , five  (quod  dicere  folitum  fuifl» 

Cartefium  , novx  Philofophix  artificem , 
ferunt)  Literarum ftudium ^ veterumque  lim 
hrorum  leSHmem  peregrinationi  apud  exte» 
r as  Gentes  fimilemejfe^  cui  dumnimikni  qui-  Sphiio- 
damindulgent , inpropriii  patrid  ho^ites  at-  foph.Caiter. 
que  extranei  tandem  fiunt  ; quinirno  non 
pauca  fagacilTiifia  cxtcroquiii  ingenia  ita  « 
fepe  obruere,  ut  pofiinfinitx  fere  ledtio-  EmTiv°i 
nis  devoratum  ixdium , vix  quicquam  a-  chap.  p! 

Ihid  videantur  cflecifle,  quam  quod  rerum 
lectarum  naturam  rationemque  intrinfc- 
cam  nequaquam  fepe  intelligentia,  alio- 
rum tantum  cerebello  ferviliter  nimis  in- 
habitent, Ingens  ( inquit  Petrarcha  ) copia 
Librorum , /ed ingens  etiam  laboris  copia  c5» 
quietis  inopia.  Huc  illue  [circumagendum  ' 
ingenium  ; his  atque  iUts  pragravanda  me-  dUIov.  4* 
moriaj  quidvis  dicam  t Libri  quofdam  ai 
fcisntuuQ  quofian  §d  ijilJmiam  deduxe- 
^ rtmf, 


Montagn* 
£(T.  Liv«  !• 
Chapit.24* 


Cameiar. 
Mcdit.  Hift. 
Cent.j*  cap* 

Bodin.  Trai^ 
cit.  cap.  4.* 
pag.  47- 


u 

' t 


Alian.  Var, 
Hiftor.  lib, 
12.  cap.  jo. 


Procop.de 
Reb.  Gothic 


Sueton.  in 
Ncron,  cap 


Joh.  Mag. 
JLih  »0^, 


V 


50  D E L I B R o R U M 
ruat»  dum pfas hauriunt,  quam  digeruuttVt. 
fiomachis  fa  etiam  ingeniis  naufea  fepe  ma~ 
ffs  nocuit  t quam  fames  • Ncc  <jui  cauftntur 
dcfunt,  Liirorum  multiplicem  ufum  Rei 
etiam  puitica  noxiam  efle , eo  quod  animos 
enervet,  motusque  bellicofos , pro  aris  fo- 
cifque  tutandis  , plus  jufto  fufflaminet  & 
extinguat.  Iterum  Bodinus  1 Et  quidem Jie" 
pijjime  contigit , ut  qua  nationes  arma  diutif-  • 
fime  coluerant  y ppfteaquam  1 iteras  ampleSH 
coeperunt » animi  vim  ac  robur  amijerint. 
Spedavit  huc  procul  dubio  pugnaciffima 
Gothorum  Gens,  dum  rogum  flammis un-* 
dique  jam  conceptis  ardentem,  cui  ingen- 
tem prseftantilGmorum  Librorum  nume- 
rum concremandum  jam  jam  impolitura 
erat,extinxit.  eo fe magis  hofiibus  nocituram 
rata,  quo  pluresiis  Libros,  quibus  ceufua- 
vijfime  firenum  cantu  Joptti , armorum  ufum 
' dedifiere  paulatim  pojfent  t relinquerent* 
Ut  & de  Lacedamoniit  autor eft . 

■ quod  Literarum  rudes  ejfegef ierint,  ut  qua~ 
vis  corporum  exercitia  ac  fpeciatim  arma  mh 
nusimpedite  poffenttraHitare,  & dc  Agrip- 
pina,Matre,  Suetonius  , quod 
’ a Vhilofophid  juvenem  Principem  averte^ 
rit , monens  imperaturo  contrariam  ejje. 
Imo  veluti  criminis  inftar  Amahjuntha , 
Theodorici  Gothorum  Regis’  filiae , a Re- 
gni fili  Proceribus  imputatum  fuit,  quod 
> Athalaricum  filhirii  fuu.m  , innutriri  litetis 
proGuralfet,  quoniam  virum  fortem  ^bet- 
hcofiim  , noninter  Uteros  fed  arma  verfiaH 
fasefie  arbitrabaptqr.  Scripfit  paucos  ab-  -, 
iiinc  annos  i Tra6latulum,  cui  hunc 
•fecit  titulum  ; Germania  Milite  defiituta. 


I 


Multitudine.  31  > « 

& Literarum  JuUm  mele  UhrMnsi  ubi  duo 

praecipue  effe  dicit  e Uteratorum  CopU  G«mw 

non  vano  umore  metuenda.  Primum  cftfiit.  deftiSt! 

ne  mera  aliquando  harbatiet  inde  ingruat  y P“S*  “•  17* 

quod,  uti  putat , Uteratorum  affluens  copia 

non  poffit  non  t>iterarum  fiudierutnque  con-  • 

temtuM generare.  Alterum  eft, 

gnorum  ^ Rerumpublicarum  detrimentum 

cepia  illa  cedat.  Tandem  enim  auguratur  ■ \ 

omnes fubdit os  fore  do&os , quod  rationes  po- 

liticte  flve  (latus  non  ferunt  , ob  rationes  ' 

quas  ibi  adducit , inc  non  repetendas. 

Dixerat  paulo  aiitc,  inter  i//uflria,  qua  tum,  id.  pag.  r.7. 
dum  hoc  fcriDcret , Germaniam 'affligebant 
mala  ejfe  nimiam  tflam  literis  incumben- 
tium turbam  , ^ onerafum  fatis  Acade-  ■, 

TtlW\iVC\  in  Regionibus  illis 'numerum'.  tcorX’- 

tra  Germaniam  in  Jummum  decus  ^ eutori- 
tatem  eo  pracipue  tempore  ejfe  eveStamy 
cum  in  fudore  ^ f anguine  pr ava  luit  vir  tus  ^ 
quoque  gladio  magis , quam  'calamo  » armis 
potius  quam  lingua  ^ feriptis  , infrmtsifiis 

libertatis  propugnatoribus  efi  decertatum.  h$. 

ille.  Imoiplc  , qui  ^ fi  quilquam  > ■ ■ 

deperiiealias  eruditionem, in  h«c  tamen  ali- 
cubi erupit  verbat  (gerenda  nempe  _ r -n  n ' 
Trtncipum^  Reip.  fplendida munia 

appo/iti  evadunt  , qui  Libris  ac 
Difciplinis  infenuerunt ; l^am  umbris  afl 
fueti»  nefeio  quo  pa£io  flupefeunt » ac  veluti 
glaucomate  oculis  oborto  mentis  vertiginem 
pandam  patiuntur  > quoties  in  pulverem  ac 
fohmyhocefiyad  civilia  munia  aafcijcuntur. 

At  vero  verfantur,  qui  haec  fibrmutuoop- 
>^nunt,  armis  literas , & Literis  arnla,  in 
Ipiflb  errore  , procul  nimis  a Senoese  ju- 
, dicio 


" V 51,  D E L I B R D R t;  W'  . 

Senec  Ep  ^icio  rccedcntes,cujus  hxc  verba  funt.  Etji 

. 71.  ’ nopamaglt  refert  fortiores  fieri  quam  doaosy  • 

. ■'  . Plmaich.  in  alterum  fine  altero  non  fit.  Non  enim 

' . Lyfaniir,  gifjffuig  tyenit  animi  rohur quam  a honis  ir^ 

’ Mutet,  vol.  ^ Quum  enim  fe- 

• ‘ , i.Orat.  1.  licitas  publica  , ad  quam  humana  omnia 

. referenda  funt , e fingulorum  civium  fe- 
■ Farncf.de  jjcjjate  conftet  j finguloruiB  autcm  fclicitas 

' ■'  ■ I.  in  excolenda  exercendaque  virtute  praeci- 

cap.  i j.  & pue  fita  fit , & ad  perfcaam  virtutem  con- 
lib.4.  cap.i- Sequendam  neceflariam  quandam  praecur- 

■ ' fionem  adhibeant  IirVfr<e.&  , con- 

. fcqui  profero  debet , nifiin  qua 

^ultUra  vigeat,  florere  Rempublicanl  nul- 
«-.Ror  vit  lam  pofic.  Imp  vero  harum /w/>cr/>MW 
, Suspag.  tf.  Religioni  nontantumfed^iffi  Kt\^yh\xcx 

• 231.  ialtginem  Gallia  oltm  offudiffe  dixit  Ca^ 

V ffarus  Colinius  , magnus  Regni  illius 

. mirailius  , in  carnificina  FariJieTiJi^  Anno 

ij'72.  perfide  trucidatus.  Quam  ob  cau* 

' . fam-&  tum  demum  beatas  Rclpublica» 

- . :*  Tlato  dixit,  cum  Philofophi  illas  teger^nti 

' aut  qui eoi  regerent^  philofipharevtur.  Si- 

VofT  Variar.  cuti  laudatus  mox  Vojfius  regni  Sinarum 
obfervat.  p,ftupendam  celebritatem,  ac  incr^ibilem 
^8*  pene* hominum  naviumque  multitudinem 

hinc  plane  etianri  derivat : Incredibilia  ( ini- 
qui t ) hdeepoffent  videri ^fed  iis  ^ qui  nifeiunt , 
apud  Sinas  Platonicam  Jetnper  viguifeRem- 
publicam  ^ & jam  a tot  annorum  millibus  fo- 
los  ibi  fere  regnajfe  Philolophos,  aut?h\- 
lofophiae  amantes.  IIU  fuere  Regni  aj^ 

feffores  ^ ConJiliarii^illifatelliteSu  i^ullaibi 

kareditarila  nobilitas  y /oli  apitd  SinasJJiiC’^^ 

rati  funt  nebiles  , quorum  pofteri  Ji  indbSi 
ignavi  fuerint , ad  frjfiinatn  denuo  rela^ 

buntur 


I 


i»’ 


Multitudine.  ' 

huntur  conditionem  , ^ f lebeti  accenfentui,  ^ 

Et  quii  Georgius  Riticrshufius,  Jurccoii- 
fultorum  Aquila  ? Sano  ni/i ex- 

uketatifjimis  hifcebeUi  civilis  temporibus  pnt  Rutersliut 
Vrinctpes^  qui  Mufas  Bellona  furore  disje-  deJur.AzyU 
£i  as  turbata fque  comiter  excipiant^  qui  Rei  inDcdloat. 
Literariae  Antiftites , aris  focifque  belli  in-  « 
jurid , non  deli&orum  atrocitate  pulfos  ju~ 
vent  ac  foveant , quique  in  locum  pe/f undata- 
rum ^ nefeio  quo  tranfatarum  iiiblioihe-  ' 

carum  novas  JubJiituant , quod  aliud  Ger- 
mania nojlrie  erit  fatu  m , quanf  G rcec  i ss , in 
qua  provincia  nobihjjima  iVlufe  Gjatiaque^ 

Bacis  plia^  domicilium  /uom  tamdiu  reti- 
nuerunt ac  Barbariei  refiterunt^  donec,  Mar- 
tis fevitid  bellorum  int^ftmorum  immani- 
tate omnia /ur/umdeorfum  verterentur?  Fa- Toh.  Sarirr 
cit  huc  quoque  quod  de  Romanorum  quo-  bunenf.  Po- 
dam  Rege  au  dubitamur) 

xtftn  johannes  Sarisburienfisi  nzvapQmo-  * 

nuifCc  eum  Francorum  R ege  m,,  ut  filios  fuos  Honfdorf. 
Liberalibus  difciplinis  imbuendos  traderet;  The«.  Hi- 
Rcgem  enim  illiteratum  haud  aliud  efie, 
quam  afinum  coronatum  : malitiose  nem-  ^ ’ 

pc j neque  ingenii  alias  fageae  i-  - 
tate  , rerumque  experientia  ad  Reip.  gu-  i 
bernacula  tenenda  rite  inftru&um.  Adeo- 
que  quam  fanc  grave  efle  debuerit  Regi- 
nae mox  di^ » Regni  fui  fucceflTorem  bo- 
nis L;lter«finfiitucndum  non  curare,  hinc 
facile  colligas , quod  eruditorum  non  vuF  / 
garis  aefiimatrix  non  tantum,  fcd  & ipfamet 
Literit  perpolita  fuerit;  Ita  quidem  , ut 
fine  veneratione  viderr,  fineftupore  a cir- 
cumdantibus audiri  haud  potuerit  j imo 
omnes  omnium  Gentium»  quiblifcum  Ro- 
G mano 


.1 


? 


D E L I B R O R U ,M 


f.f 


roapo  Imperio  ^ommeremm,  erat  y ;un<?'^ 
guas  probe  pernqverit.  MaluiOe^t  jorte  \.;i 
lepidi,  illi  Proceres  t^lem  Regera^^f; 

^eodoricui  faer^ , qui  adeo  a Mufis  ahe-,*  ‘ 
nus  , Literarum  omniuin, expers  ,,,inKe”  .^^ 
nioque  tain  obtufo  fuit,  ut  in  decem  Re- 
gni  fui  annos  ^uat^or  fobfcriptid;r- . 

nis  EdiUi  fui  addifeere  non  potuerit,  fed 

/ik: 


t 


^ j w tm  • — - T”  ^ ^ ^ I »s  ^ 

laminam  auream  interrafilem  fieri  fibi  jufle^.,  - 


.ferit,  quatuorWh}  literas  habentem,  atque 
*Mc  pofiti  fuper  charti,  fi  feribere vellet, 
pennam  per  eam  duceret  , ut  fubfcriptio 
ejus*tantum videretur.  Talem, inquam, fi- 
milcmve  Regem  forte 


m 


Ithacus  velit , ^ vsagno  mereen- 
tur  Atrid^\  , . , 


id  eft  , quivis  gnathones  aulici  , quibus 
Principes  fuos  nafo  more  Bubali  circum- 
ducere volupe  eft  , el  tantuihmodo  fini  , 
ut  ipfi  foli  potipres  efle  poffint , herofque 
fuos  in  manu  fui  retineant  j atqpe  hi  ipfo-  < 
rtim  tantummodo,  oculis  omnia  pervir 
deant.  At  hoc  quidem  quam  parum  con- 
veniat generofi  pedloris  Principi , exerqplo 
fuo.non  obiture  innuit  olim  T.  Maniis^ . . 
T«rquatuSyC\\xi  i cum  Conful  declaratus 
ellet,excufavit  valetudinpm  oculorm,M^9T 
que.fummum  Imperium  d etrefiiav, it  , ep 
quod  indignum  duceret , ei  capitU  dc  .for- 
tunas caeterprum  committi , qui  aliemsp^ 
ha  gerere  pronia  tAeretur.,  i Etiquid  aur. 
dio  ?^an  ad  bella  & praelia  inepti;,, quibus 
Literae  hihtifue  in  deUciis  funt  qup, , co- 
lore id  dicitur  ? Imo  contrarium  in  liquido 


MuirTlTUDINE  3f 

dl.  Quid  enim  Socrates^  FUto,  Xen^pkoa,r^]J^  Uj,  ^ 
nonne  egregiam  in  bello  luis  praslliterunt  * ' 

. operam  ? Quid  Graeciae  illa  propugnacula,  Vellei.  Pater- 
Fericles , "Aemijiocles , Epamimndas  j quem  Hiftor. ' 
Jullinus  pmmum  & Philojophum  & 
ratorem  dixit?  Quid  Romani  Imperii  co-ij; 
lumina , Scipiones , Luculli  , Fal>ii , Marcelli, 

&c.  fi  quiqnam  Mattii  pulli , in 

rum  rudes  extiterunt?  Quid  tandem  ^cefar^^^' 
Julius,  de  quo  ambiguum  eft  , fortitudi- 
ni fne  an  eruditionis  laude  praeftiterit  ? 

Equites  Romani  ( inquit  Lipfius  ) animi  eul-l-ifC.  de 
tum  ajfumebant.,  mente  non  manu 

confpici volebant.  Marcus  Anf()ninusPhir^.c^°'o.  ' 
lolophus  Literarum  femper  lludiolus  fuit , . . * 
maxime  Philoibphiae ; nec  propterea  ipfe ®*t- 
Philofophia  a rebus  »OTper«g^itfff/c«ipfump^‘en“5' 
retardavit.  Intellcxifle  fe  Literarum  vim, chronie, 
etiam  belli  tempore,  indicarunt  olira  Mi-^^-  8«. 
tyleni , dum  quos  populos  gladio  fubige-  p" 
bant  , null^  alii  afficiebant  poeni  , nifilcgom. 
ut  ne  liberos  fuos  edocerent.  RexTtaft,d« 

etiam  Alphonlus  interrogatus  , plusne^p^'^’  • 
Libris  an  armis  deberet  ? relpondit : JS 
libris  fi  ^ arma  armorum  jura  didicijfi : 

cumque  e Gonfiiiariis  liiis  quidam  dixif  cagnoi  | 
fet  , Re^umnonejfe  Literas  addifiere,  fatis-  de  Reft*  . 
facere  eos  y fi  Literatos  ^ dodlos  tantum^ inr 
foveant  i indignabunde  refpondit:  Vox 
' visefi  non  hominis.  Quare  & Julianus  Ira-cu(piii..m 
perator , cum  Jovem  pingi  in  larario  fuo  VU,  juUan. 
curaflet,  de  Codo  purpuram  & coronam 
deferentem , Martem  & Mercurium  fe  . s-  ' 
refpicientes,,  nppingi  etiam  voluit, Hd eft, 

armorum  antiftftcs.  fit  de^tf»” 

j«^Aufoniu$:  . / A«fon.Ep.g, 

* Cz  Eel‘ 


I 

Dk  Librorum 


Bellandi  fandique  potens  Auguftas  Ao* 
norem  ^ , 

Bis  meret , ut  geminet  titulos  ^ qui pr alia 
Mufis 

, Temperat , Gothicum  moderatur  Apolli- 
ne  'Martem. 


Wipo  in  Pa-  Sq j C Ct 
ncgyric,  ad 

Henric,  III.  Infejias  Gentes  vicit  Romana poteji/^ 

Olim  conliliis ; nonfemper  vicerat  armis.  , 

Gtonov.  in  Qninium  proinde  fumiltahuc  redit,  ut  me- 
Scnec.Tra-  ritiffimo  pronunciat  Celeberrimus  nofter 
gic.  in  Dc-  Grouovius  j Regnanftbus  opportunijjimas  % 
dicat.  propriam  nobilium  peBorum  polituram 

nicumingenii  ad  magna  fortuna  cultum  esfci^ 

r tandum  injlrumentum  Litetas  effe.  At, 

f . . praeter  jam  didlam , aliam  adhuc  ob  caufam 
, ; Librorum  multitudini  infeftum  fe'  praebuit 
Antijlhenes,  Hic  enim,  amicum  quen- 
dam  deplorantem  , quod  Commentarios  \ 
fuosperdidiflet , haud  aliis  quamhifcefo- 
Etafm.  A-  latus  eft  verbis  : Oportet  eos  animo  potius j 
pophtegm.  quam  chartis  infiriptos  fuijfe.  Subindicans 
lib.  7.p.tfo7.  causa  Librorum  copiam  haud  raro  fuil^ 
fe  9 uti  etiamnum  eft , quod  memoriam  no- 
I ' ilram,  tantae  utilitatis  pignus,  ncgleflias 

^ habeamus,  minus  faltem,  quam  par  eft,  ap- 

plicemus & exerceamus.  Quam  in  reni 
lic  Julius  Cafar  , loquens  de  Veteribus 
Germanis,  qui  in  Druidum  difciplinam  (fe  • 
CxGude  dederant:  Nec  eJfe{6\c\t)exi(limanteaLi-‘ 
teris  mdndare,  cum  in,  reliquis  fere  Rebufp. 
P^i^^^flfque  rationibus  ^ Grads  Literis  utun- 
tur. Id  mihi  duabus  de  caufis  infi  ‘ttuijje  viden-  ^ 
tur^quod  neque  in  vulgum  difiiplinam  inferre 
veli^tyTiequeeos.iquidifcunttiAX&lviconfifos 

mutti 


Multitudine.  37 
fghutt  memoriae  ftudere , t^uodferepUrif^He 
accidit , ut  praftdio  Literaram  diligentiam  pag'.^*  **■ 
in  perdifeenda  ac  memoriam  remittant» 

Etiam  Socrates  nihil  unquam  fcripHfle  • 
fertur , quod  Librorum  turbem  Sapientiae 
ftudiofis  obeflc  magis , quam  prodefle  exi- 
ftimarct.  Uti  & in  Tartaris  Tureas  lau- 
di ducere  tcftiseft  qhQd.  c«w  Busbeq.  Ep^ 

est&ra  nationes  in  Libris  feriatam  fapien- 
tiamjuam  haheant  ^ foltilli  Libros  fuos  d*' 
vorent  , ^ fapientiam  in  peiSoribus  fuis 
a fervent.  Juveualis  : JuyenaLSa. 

Hinc  oblita  modi  millefima  pagina  firgit 

Omnibusy^crejcit  multa  dzmnofh  papyro, 

IV.Verum  enim  vero^utcunque  omnia  quae 
obrendific  folcnt»  plane  negari  non  poflint, 
cenfendum  tamen  non  eft,  in  multiplicis 
tum  [criptjonist\xm.leiiionis\j[hxox\impxx-' 
judicium  rapi  ea  oportere  j.  quum  lAbro- 

accidentia  tantum  fint , neque  ex  eo-  - 

rutn  ulufed  mero  ahfu.  confequi  folcaut. 
vero 

Ufus  habet  laudem  crimen  abufus  habtP. 

A.Iioquin enim  omnem  divitiarum , hono-  . 
rumi  fcientiarun'que  abundantiameodem 
conaemnaveris  p ;de  i cum  & hanc  pofli- 
dentium  ufu , ve  t potius  abufu  > non  le- 
via poft  fe  incom  moda  nonnunquam  tra- 
here in  propatulo  l.iC;  imo  ne  ^uicqttam  qui- 
dem ( uti  alicubi  . Seneca)  tam manifefla  •cnul 
utilitatis  invenire y ^uod  non  in  contrarium 
transferro  hominum-  malarum  culpa  poft. 

Cui  confine  Auguftini  hoc  ,eft  : Ab^ty 

Hcitum  fackusy  f ^id 

G I ?«: 


Quaeft.  in 
Xiiatth.  ’ 


Anonym. 

. pag.  6- 


X. 


5 8 D E L I B R O R il  M 

per  hoc^  prater  mfiram  vdIunUiteffi , 
inali  acciUerit  , nohis  ifnputetuK  Jllioqui 
wc  fetrmn^nt a domejlica  d*  agre^ia  Junt 
habenda^  vequU  eis  velfe  *vd alterum  ferh 
maty  nec  arbor  aut  reftis^  ne  quis  Je  inde  fu- 
fpendati  nec  fenefii^a  facienda  efi^jie  per  hanc , 
fe  quifquam  prdcipitet*  Et  paulo  poit  \ 
^luid  enim  efi  in  hJu  hominum  bono  ^ licito  ^ 
unde  non  poffit  etiam  pernicies  ifro^^R 
Prout vCtiam  AnonyrOus  ille  (de  quo  ante) 
'omnia  , qiias  in  jLi^ffn>^»^  'Libroruiilque 
. praejudicium  difletuiffefupravifuseft,  non 
de  eoium  uju  fed  abufn  intelledia  valt: 
Mihi  ( inquit ) kic  fermo  tantum  e{l  de  bona* 
tum  Literarum  abufu  , qui  in  tanta  iis  va* 

L , . Cantium  muititudine  etiam  confijlit*  Et  E- 

' rafmum  quod  attinet,  pleifius  is  mentem 
, " " fuam  alibi  explicat , atque  mox  allegata 
Erafm.Epift.  verba  emollit:  fie  feribit ad  Saxonine  ^Du- 
r.k  ces,  Uti  ab  his  viris  ^ quos  fortuna  calculus 

mundi  gubernaculis  admovit , hau  exe- 
geritn  anxiam  atque  exaBam  Icholaftica- 
rum  difciplinaium  cognitionem  % in  quibus 
^ui  cdnfenuerunt  s eos  fere  fenju  etiam  commu- 
ni earere  videmus  » tantum  abefi  , ut  tra^ 
Baridis  rerum  habenis  /int  idonei ; ita  vehe* 
ineister  ab  ifiis  dijfeniict  i qui  Reges  protfus 
dbomni  \Ahioi\xmeotn,  jercio  ^ ceure noxia, 
dblegant  j perinde  quafi  ^oc  demum  vere  Re- 
gium Jit , nihil  omnino  'vB  fchre , vel  agere , 
‘ frater  aleam  yVenaius  moriones  d*  for  didas 
-•Vdhipiafes^^S^c*  Pr^jterquam  quod  xnul- 
'tum  etiam  interiit ,qtio/Wdo  tum  in  Scripta 
’ tum  illi  Scriptdtes  animati  fint,qui  de  lucu- 
bratibnibus  aliorutn|  deprompturi  funt 
; juditoinm . : AppOfit/i  de  hoc  ticcareus : 

* I 


lib.  28* 
i5. 


'M  ULTITUDINE  39 
Jihol(BaHtur{dL\c\i)Lil>rinonpii^  ^inDeum 
cohtuT^elidJi,  ^ jiuprandis  liberalibus  mori-'  fervat.Hifto- 
bus  a^ti  f fed  vigeant » vivantque  ^ grata  ric<>polit. 
niente  volvantur  \jibx\  boiii  ^ judictumquede  ‘*ccad.  7. 
illii  f^ant quibus  oculus  rfientis nuUajuffufi- 
orse  dde^,fr<ejudieioe^  vitiatus  tNhc  qur(ad“fP 
de)quid  Ik  L/^mycn^er^,  plane  ignari  fiint.  Bodin.Tra- 
Quemadmbdutn  eriim  piaas  tabellas,  ea-  ftat.dtat. 
rumque  du(3uS)  lineamenta , colores  ftu- 
diose  intuentem  pifturae  minime  nefcidirt 
elTc  oportet,  ut  rite  judicium  de  iis  ferat; 
cum  acuiillimi  cujufque  fenfus  & ocul®s 
multa' fugere  fjepe  poflint,  ita  quoque ne- 
cefle  eft  , ut  in  Eruditorum  lucubrationi- 
bus verfati  aliquamdiu  fint , qui  vertutes 
earum  & vitia  notare  velint  , librofquc 
feribendi  periculum  ipfi  aliquando  fece- 
rint , faltem  quomodo  traaari  debeant,  ' . 
confiderato  ufu  edoSi  quadantenus  fint, 

Eft  eniifi  alias , ut  tanquam  cocci  de  co- 
loribus tantum  judicent-  Huc  fpcdlans 
AgeUius  meritiflimo  dc^Noblibus  fuis 
ticis  !\c\Oi\\ji\tur : Longe  optimum  erit  i ut  qui 
iu  ledtitando,  fetibendo,  commentando  Lib.  10, cap. 
nunquam  voluptates  nunquam  labores  cepe-  n-pag.  ra- 
ra»? , nuUas  hoc  genus  vigilias  vigilarunt y 
neque  ullis  inter  ejufdemM^a  imulos  tentati- 
onibus  difieptationibufque  percunSiando^firi^ 
benfio  elimati  funt  > Jed  intemperiarum  nego- 
iiorumt^ueplenifuni  t abeant  a lio&.\bVL%  his 
procul-,  atque  alia fibiobledlamenta  qutertmt.  Plin-Hiftor. 
Vetus  adagiuta efi , Nihil cum  fidibus  graculo  > 'Nat- iit»  %%• 
nihil  eum  Notdm  eft,  quid  -«<'  ^th^*ii,b. 

pedes  futori,  cruris  efftirmahonem  repf?-!,g,  : * 
hendentljOlimrefpdndcrit,  v 

crepidam.  Uti  & Stratonicus \,  'MyntkCO . Ac 
' '•C'+'  ■■  "•“'■•'Mu-  . 


k,- 


40  t)  E I.  I B R.  O R U M 

Plutarcli.  de  fecum  difcfiptantidixit  J 

Virf.  raor.  ^ a^r^o,  ? a-<pv(S  Xtyi.  Parum  fi 

facere , quid  ille  dicat  ^ tum  (upra  talum  loq^uar 
tur.  EtPlutarchusz\\c\ib\l 
^ ’Ev  el^ftetn  fiU  , ft  T eeper^f  fiSf. 

Currum  cquusy  ar atrum  trahat : 

Ut  neque  pondus  habet , quod  quidam 
Chrijli  etiam  Servatoris  exemplum  hic  obten- 
' dant, eum  nempe  tot  didlis  fadlisque  licet 
celeberrimum  ncquicquam  x^ivnti\feripji/fey 
uti  & Pagani  olim  fatis  invidiole  Chriltia- 
nis  id  objiciebant  in  ptsejudiciurn  Eeligto^ 
nis  ipfbrum.  Non  enim  nos  dicitnus/tri- 
ftionis  munus  cuivis  incumbere  , rhuItQ 
minus, Chnftianum  effe  non  pofle , qui  exa- 
randis Lihns  non  vacet  vel  vacaverit ; vel 
Chrirtum  fe  nobis  in  Scriptoris  exemplat 
propofuiflc  j pertendimus  libertatis  & ex- 
pedientise officium  id  ellc,  non  abfglut^  ne- 
cejjitatis^  Nihil  ipfe  quidem  feripiit  Chri- 
flus  j fed  per  amanuenfes  fuos  Euangcliftas 
& Apoflolos  plurima  » ut  in  liquiao  cft ; 
& verba  Luca  manifefte  indicant : 

vfiif  01  dje  d^x>^f  twTtTflaj  v&n- 

, „ j Ytfifttioi  Adeo  ut  quod  ipfe  Scriptione 
Hoorno.  ‘ j^t)^jj|ucrii , non  procellerit  e bonitatis  i-' 
pfiusdeteftu,  fed  abundantia;  <^ubd  nempe 
honore  hoc  dignari  voluerit  railellulosho- 
inines , ut  myfteriorum  & revelationuin 
fuarum  inlirumentaelTent.  Rite  Augufti- 

Aueuftin.de  nus  ; Cm  illi  fcripferuutqua JUe  ofendit 

Confenf.  & dixit , nequaq  uam  dicendum  e fi , quod  iple 

•tuangelift-  j/gjf fcripferit  j quandoquidem  membra  ejils 
ii  operata  Junt  quod  didtante  capite  cogno- 
nerunt.  Et  frultra  certe  Pagani  Religioni 
chrifitana  id  fraudi  cfle  voluerunt , curA 


Rivet,  Ca- 
thol.  Or- 
thod.  part. 
1.  pag,  m. 

4o. 

Lite*  !•  z. 


ScNov.lib.i. 
eap.  I. 
pag-  3»- 


Multitudine.  ' 4.1 

5c  fapiemiflimi  inter  ipfos  fuerint , E;  G.  . 
Fythagoras  & Socrates, &Lc.  qui  nihil  unquam 
fcrlplerunt , quod  tamen  Religioni  fux  Ecclcf.  Ubj 
non  dicent  prxjudicare.  Nihil  addo  dec^P  »!-. 
Servatoris  ad  Abgarum  Epiftold>  quia  pro^ 
vmfieXtfMiM  illam  habeo  : in  opinione  * 

hoc  quidem  magis  confirnfcr  , quod  qui 
contrarium  tenent  , fententiam  luam  pu- 
tidiflimis /4^»/«  coinquinarint ; quas  in- 
ter execlljt,  quam  habet  Petrus  Je  Natali-  Pctr.de  Na 
6us , qui  refert,  Chrilti  hanc  Epifiolam  tan-  talib.  cata- 
tx  virtutis  in  urbe  Edejfa  fuillc,  ut  ab  ejusl^^S- 
miflx  tempore  nullus  hxreticus  vel  Judxus  ‘ ^ 

vel  idolorum  cultor  vivere  potuerit  , imo 
fe  urbis  illius  incolx  adverfus  hollesfuos 
ed  muniverint , ad  primum  eorum  adven- 
tum curantes , mEpi/iola  hxc , Chrilti  ma- 
nu ut  dicunt , exarata  , publice  ex  muris 
per  puerum  legeretur ; quo  fado  mox  ho-  . 
ftes  aufugilfe  fingitur. 

V.  Nemo  equidem  tam  craUx  narj|^,  , 
Icnfufque  communis  adeo  expers  elt,  ut 
foiam  7n>xvy^<pleu>  pro  genui nx  eruditio- 
nis habeat;  cum  cllc  proculdubio, 

quis  polii t tK  cz(plf,  iarbetenus  tan- 

tum/apieus  ; qui  doctum  fc  elle  jadtat , ' 

& conatu  publico  ollcndercaliquandoprx- 
fumit,  cui  jure  oggcras,i’Jil  w xummi  m- 
•xnha^i,  Ne^fopumquUem  trivijli^  idcit, 
neque  natare  neque  Literas  hadtenus  no- 
vilti.  At  in  plerifque  tamen  haud  illaudabilis  . 
diligentix,induftrixquc5ncc  non  animi  in  a-  - 
liorum  obfcquium  bonumque  propenden- 
tis argamenturn  -eam  efle  , vix  cll  quod 
dubites.  Bene*  hanc  in  rem  Ladlantius: 

Si  fane  (-  ficille)  fapienti  oftanslajefi  mita^ 

C J profo; 


4.1  De  L i b r o r u m ^ 

. profeSio  nullam  aliam  oh  caujam  vivere,  opta^ 
Laftant-dc  •Derlm^  quam  ut  aliquid  efficiam  quod  vitd 

mSncL*  cap.  Utilitatem  legentibut^ 

ult»f.  ctfi  non  ad  eloquentiam  (^quia  tenuis  in  nobis 

eloquentiae  rivus  eB  ) ad  vivendum  tamen  adr 
Gcll.lib,  12.  ferat , quodefi  maxime  Ttece/farium  } quo  pro  t 
cap.  1.  feBo  fatis  me  %ixijfe arbitrabor ^ ^officium 

hominis  implejfe , fi  labor  meus  aliquos  horni-- 
nes  ab  erroribus  liberatos  ad  iter  Coelefie  dh 
rexerit.  Neque  aUter  ingeniatus  fuitClarilli 
'CoGcej.  Ep.  Coccejus  : (inquit)  in  corpore 

Dedicat.  mano  tam  vile  membrum  e fi  quod  non  vicinis 

^^aiihedV  etiam  integro  corpori  infignem  ufum 

2c  Maccoth^^^^^*  Hac  cogitatio  cui  non  animum  men- 
praMnilf-  dat  y ad  aliquid  honefium  in  commune  U- 
tile  moliendum.  Egofane  impetrare  ab  ani^, 
' ' momeo  nunquam  potui  .^ut  proverbium  iUud^ 
^quamvis  omnium  ore  celebratum  , fitdcmcg 
. ^ verum  ejfe  ^ fequendum  putarem.  Talpa  , 

vefpertUionh  y lumbrici  latere efi  y non  hornis 
';V  Leonum  feritatem»  luporum  , urfo^ 

rumtruculenthm  noBeJatebrifque  damnavit 
' natura  ; Luci  hominem  homini  lucem  dedit. 

, , Obtende  inertia  tua  iftud  provirbium  , qui 
> ' talentum  tuum  in  Judario  abfcgndis , quando 

• ' j ' .Dominus  lucrum  a te  flagitabit.  Intercedere 
/;  quidem  gloriola  qualis  qualis  captatio  a- 

^ liquando  poteft ; .fed  quis  eam  iterum 

,iioh  {am  feriptionis  Scriptorum 

■ ’ vel  Librorum  , 'quam  Scribentium  vitium 
^ , cfienon  animadvertit  l Praeterquam  quod 

' noaufqueadeo  improbabile  liiVqpin  non 
, , ' minus  faepe  a quam,  plutimis  Librorum 

feriptio  t gloriae  cupidine  interrait* 
tatur,  quam  eodem  cx  •principio  fufeipi 

■ \ cam  aliis  deprehendimur*  v^ujit , qui 

' : ‘ ^ ^ hanc 


Multitudine.  43 


hancob  cauiam  abftincm , quod  vix  ul- 
lam (ibi  laudem  accelluram  inde  efle  prae- 
videant; vel  metuant  forte , ne  iniignis  c- 
ruditioiiis famae,  qua  inclarefcere  alias  in- 
ter homines  coeperant , lucubrationibus 
fuis  refpondere , riteque  latisfacere  non 
pOflint ; vcl  , uti  Erafmus , qnod  glorise 
provei^tum  fufeipiendis  'Laboribus  iiad.3.  Cen- 

futurum  e[fe  exifliment.  Theocritus  olira  i.adi-  ' 
rogatus,  cur  Libros  nullos  feriberet,  rcfpon- 
dit:  quoniam  uU  libet  ^ nonpoffum^  ut  'i'veio  j*”  ar.Sctm. 
pojfum^non  libet.  Nimirum  aliam  dicendi  ra- 
tionem efle  hi  homines  putant, 
aliam;  quod  dicitur  facile  praeterfluere, 
nec  tam  anxia  indigere  lim^;  quod  autem 
feribitur,  in  exemplum  edi,  adeoqueter-  • 

Ium  & ad  unguem  exafeiatum  ede  debe- 
re , quod  venturum  fit  in  Eruditorum  ma- 
nus, judicefque  ipfius  artis  artifices  habi- 
turum: praefertim  fi  controverfa  res  fit,  de 
qud  agkur;  quocafa  vix  fatis  caleri  pofle  , ' 

credunt , ne  qua  fermonis  vel  ttadlatio- 
nis  pars  adverlarii  alicujfis  idtibus  pateat, 
ad  omnem  vulneris  infligendi  occafionem  . ^.j 
locumque  Tiunquam  non  intenti.  Eft  ve-  1®. 
ro  quod  'Legentium  fubire  cenfuras  plu- 
rimi detreftent  > ipfi  in  aliorum  cenfu- 
ras licet  propenfiflimi , quas  eifugere  fc 
pofle  putant,  dum  ,•  uti  ille  apud  Plautum, 
nefiiunt  id  quod  Jciunt,  adeoque  foras  non 
prodeunt)  led  cochlearum  inft3r  intra  teflas 
filas  fe continent:  Sicuti  jirijlarchus  Gram- 
maticus  neminem  non  reprehendebat, 
nihil  interifn  ipfc  feribens,  ne  leprchendi 
ab; aliis  podet , ut  nonnulli  volunt:  licet  ' 
alii  lint , ac  pleriquc  quidem » qui 

4««?, 


44 


De  L i b o R u ^ 


41««  ipfumaccenfcnt  ,Htfupradixiipus.  Irs 
tales  lure  dtxeris,  quod  m ol-iltt 

Martialis: 

i-  Efigr.  §2»  . ' 


it 


Cum  tua  ffon  edas , cav^h  mea  camina  ^ 
Laii , X 

Catpere  vilnoli  nofira  y vel  ede  tua ; 


* 

/ 


vcl  J/yphallycum  hoc. 


V 


i_ 


j'  / . . 

f'-  ' 


• <♦ 


meus  hortm  habet  Jumaf  mpuue^ 
licebit  f 

iidederisnobis  ^»o</taus  hartuthahet^ 


^4‘ 


t. 


Quemadmodum  haudablimilemobcau- 
£im  Lapiarum Bofiamicum , virum  alias  ap~ 
prime  dodlum  led  nimis  crebro  & impu- 
denter a I iena  om  n ia  perftringentem,  ad  ca- 
lamum provocavit  Era/mus  nofter  hifcc- 
Servatoris  verbis  (fed  quibus  mallem  ab- 
, llinuifiet)  Lazart^prodi fotas : q.  d.  in  l'ce- 
^ ■ ifam  firiptis  tuis  prodi  , & experire  , aa 

melioraaiiis  fis praeftiturus.,  Tametfi  enim 
< , I Scardret.  hic  , fuminus  quippe  Pocta  & 

Hiftor.Pata- Orator,  iiiio  Scholas  Patavha  fuo  tem- 


• ^ 
t‘  ' »> 


viH-lib.  1..  porc  dequs  , htfigni  eruditionis  apparata 
inflxudtus,  inque  decendo  affiduus  & inde-, 
» ’•  i • teflTus  eflet,  in  fetihendo  tamen  »»//»rfuit, 
nec  quicquam  publico  donavit:  non  quod 
l r nequiret , fed  quod  cuticulam  curans,  mun- 
■ ^i  ’danift)uc\oluptatibus mancipatus,  pretio- 
■ ■!  fas.fuas  bora$^ri^>eWi«/ii5r^debitas, char- 
tularum pldlarum  ludo  alelqueabfumeret. 
j^aob.coi:-  Quod  tatncn  ufque'adco  mirum  inhomi- 
k0..  u)ni.  ■ ne  ifto  ROfl  fu.it » qum  vix,  ulll  S^Scriptu^ 
^ (qua?.uii.Qna,nis  laxitati^tcpagjdluiQ  j.  ita 

&pii' 


V 


y* 

V 


'r; 


V . 


.r 


^ 'i 


i^gipzaQ  b/ 


M U L T I T b I>  1 H E»  45 

r.  ptimarium  ad  vitam  pic  Sc  temperate 
agendam  incentivum  &adminiculum  cft, 
reverenti^  dufius  fuerit.  Rogatus  enim 
a nonnemine  , quomodo  Davidis 
terent  Pfalmi} platere  quidem  6.\x\t^fednihih 
metfores €jfe^^uam?'md3iT\  Pegmata,  Adhuc 
fuhr,  quos  noxia  quaedam  Tcrt- 

hendo  retinet,  quique  vgc  quicquam  de  te 
ipfis  fperantes , fufeipiendi  operis  difficul- 
tate deterrentur ; uti  Medicorum  regula  cft, 
eecultAt iontttt  rerum  vix  aliunde  ^uam  ex  ani» 
mi  dejedlione  proficijci.  Increduli  quidem 
(inquit  Fabius  jitope^meme- 

ritii  qui  diligentiam  putant fae§re  Ehi^oxi- 
hendi  diffcultatem.  Cum  haud  promtumht 
dicere utros  peccare  validius  putem , quibus 
omnia  fuaplacent,  an  quibus  nihil.  Sed  ani- 
mum pufillanimibus  iftiusmodi  addit  ali- 
cubi Baudius  hifcc  graviflimis  verbis  : be- 
bemus  quidem  fpe  ^/ludiis eonJeSari  optima 
quaque , fed  fi  quem  eximta  vis  ingemi  defe- 
cerit , ,w(j»  ideo  debet  defperatione  debilita- 
ri. Sinon  dabitur  ad  eorum  famamaifpira- 
re  tquosliteratus  orbis  admiratur , pulchrum 
efiin  fecundis  tcrtiilquc  prafer- 

tim  in  tanta  D odorum  penuria,  ubi  magna 
Etudisinfiar  habetur , inter  mediocres  ceu- 
feri  ^i  prafiat  id  quod  potefi  , fittnmam 
omnem  officii  implevit  y nec  pudentis  nec  cor- 
dati hominis  e fi  ampEus  quid  pofiulare.  Pri- 
ma (ait  Tullius ) honefium  efifh 

fecundis  ^tertiis  confifiere.  EtHoratiiist 

Ntmpojfis  oculo  quantum  rpnteudere  Lyn- 
•tuti  ' 

Hontamouijdttrfo  ttntmnat  fipputinungi; 

-*  Ntt 


• ■ \ 


Gfegor> 
chacl.inNcrt^ 
ad  GaiFarcl-k 

in.f  IO 


Paret, 
JMedkiiK 
Laudib.  ^ 
litilit,  - 

'Quintii,  lib' 


Baud.  Bpi.ft, 
Gentur.  nu 
7S- 


> f 


Cicet.ije 
Orat%  Pet-^ 
fei^. 

Horat,  £p^ 
u 


% 


7 


V 


*• 


!•  J 


Angullin. 
de  Trinit. 
Libr- 1. 


H"  ^ 


>v 


. f « ^ 

« 

• \ 


y •- 

V.v» 


» 


%3i 


■ 'V 


4(f  D E L I 6 & O R U M 

Nec  quiadejfperes  invtSii  memira  Gtycevify 
Nodofi  corpus  nolis  prohibere  ehiragrd,  . 

. Ejl  quoddam  prodire  Unus  , fi  noo  ^atur 
ultra^  \ < 

I 

Quicquid  fit,  abeyulgandis  (altein  teh 
hfiit  etiam  plurimis,  ac ejufdem quidem 
argumenti,  Patrum  judi^iofiffimus  Au^ 
guflinus  alienus  non  fuit  ^ ut  tum  proprio, 
exemplo  , tum  TnfXvSfvXtb^lM  hoc  efl&to  te- 
ftatum  fetit  : Utile  efl  plures  Libros  a 
pluribus  peri  s diverfo  fty^ » non  divetsd 
fide , etiam  ie  ^aptonibus  iifdem  j ut  ad 
* plurimos  res  ipfa  perveniat  * ad  alios  fic  ^ ad 
alios  autem  fic*  Ne^jue  enim  ovtni^» 
ab  omnibus  confit  ibunt  ut  in  omnium  manus 
veniunt  y Et  fieri  potefi , ut  nonnulli  » qui 
etiamhlecnoftraintelligerevellent  ^ eos  non 
inveniant  Libros » in  hbs  Jaltem  incidant,  £t 
fecit  ipfe  quod  monuit, uti  dixi*  yidor  enim 
multorum  Librorum  confeHorem  eum  vo^ 
cat;  adfcribitque  ei,  quod  , praeter  innu- 
viftor.lib.  merabilcs  , Expofitionem  totius 

Vfalteril  & Tranatus  populares  , quos 
Bomiiias  Grosci  dicunt,  quorum  enumc-  ^ 
' rare  numerumlatis  impoflibilceft , ducen^ 

I tos  triginta  duos  Libros  confcripleriu  In 
eundem  fehfura  dillerit 
alias  Venerabilis  didhis , oujus  ha^c  yerba 
fu  nt.  Seratur  in  char tul4  Verbi ' i)ivi>ti  '/?- 
intnarium » quod  maturis  fige  tibias  $.f:4fcefi  ^ 
Bibris  perfeHis  ^ multipacatis  frudibus  t- 
furientes  Le Stores  repleat » ,(^  fit  panis  Cce^' 
lefiis  UthaUth  aiii^a  fismen  rej^Hat  » fic 
plane ^(ic  verbi  Divini  potes  fieri  Tr aditator 
^tactturntUs  i # lingua^  , i"n  muUotum 
^ ^ ^ . populorum 


Splzcl,  de 
Eruditor* 
Vitiis  pag* 

jgj. 


h ' 


V 


( 


\ 

\ 

by  Googl» 


Multitudine.’  47 

populorum  auril/us  t manus  tua  clamolts  voci- 
bus perfonahiu  Claufis  tenetris  in  fpelao 
tuo , ^ in  codiciBut  tuis  terras  ^ maria  per-> 
agrabis.  In  publicis  Ecclefiai  conventibus 
J^t  Horis  ore  Verbum  Dei  de  JuLlimi  loco  in- 
claniabis  j inque  remotis  clauflrorum^  do- 
miciliorum angulis  » illud  idem  fervis  Dei 
flentibus  vtfifurrabu» 

V I.  Neque  famx  vel  glorise  propriae 
primaria  hic  raiio  habenda,  e contra  con- 
temnenda ea  potius  e(i.  Cujus  iliuftrc  cx- 
emplurn  antehac  praebuit  Theologus  fuS 
astate  celeberrimus  Andreas  Hyperius  , de 
quo  teftis  eft  'fufus  Vultejus , -quod  ideo 
poft  mortem  demum  in  lucem  prodire  fua 
voluerit , quia  gloriam  fibi  nuUamnzc  vul- 
gi applaufus  iistaptabat.  Hwm»  (inquit) 
fitantifaczendoi  ejeputaffett  utique  vivo  ei 
frus  \Uis  licuijfet,  Sed  attendenda  eft  utilitM 
pullica,  in  celiam  omnes , uti  ex  Coccejo  mox 
obfervatam,  ingenii  ac  fhidiorum  fuorum 
fructus  conferre  quique  debent*  Clau- 
dianus: 

* . '■■■■—»  conjule  cunHis » 

tibi , »wtua  \&moveant » publi- 
ca vota* 

Nonintereft  quidem,  abiis,qui^<^e<f  na- 
^entur,  ftrmones  de  nobis  fore  > cum  ab 
iisnuUus fuerit,  qui  ante  nati  funt;  .verum 
intereftalUs  prodefle,  quantum  pofliimus, 
neque  iis  tantum,  qui  nobifeum  vivunt, 
fcd  etiam  turp  loci  tum  terfjporis  intervallo 
reniotis:  ^^tque  adeo  univerfum  genus  hu-' 
manum , ,iiquid f ft  opis  in  nobis»  ad  rerum 
honef^arum  cpgnition^n  niqitari , & ad 
folidam  Divinorum  imprimii  oraculo- 


Vultej.  in 
Dcdic,  O- 
pcr.  Hyper, 
prxfijf. 


Clandian.m 
Honor.  CoH 

4* 


V. 


4.S  Pe  Librorum 

■ ' ' rum  notitiam  fibi  comparandam  adjuvari* 

^ ‘ Solet  Charitas  G uxta  hoc  Alcutni  Ca- 

, . roli  M.  olimpneceptoris)  Itttem  <»/>/>#«'»*  ^ 
re , qtios  ocM.Us  certtere  non  valet , quia  aficts 
chariaruni  amoris  magnitudinem  exprt- 
^Iciiin.  Ep.' pjfrf  tohantur  , ut  oculis  legatur  tn 
(J.S.  &.  6t.  fviiabis  I auod videri non  poiejlin  mentibus. 

' (Suih  f ut  Idem  alibi ) 

piioucm  in  fuhfidium  O' folatiumdedtt.ut 
• per  chartas  lequi  fojjtnt , & neceffarta  pro- 
ferre in.cor  aliorum^  Quod  tum  cjuidcm 
prtEcipui  ufus  eft , cUm  a caftigandis  & cor- 
mendis  ex  officio  moribus  , Magnatum 
iinorimis  & PrincipUm  , turpi  quadam 

quis  retrahitur;  ut  dum  os 
ejub  loqui  renuit,  muta  charta  & Ltbrt , ra- 
bere & timere  nefeii  , pro  eo  loquantur. 
Facit  huc  id  Plutarchi  : 
grfClf  -4  <afe« 

i,  « (ptXci  wj  p.*n>^eo , i &<*pp5n  ®%t- 

»«1- . -mera  at  -iin  ■*)«»*- 

trius  Phalereus  Ptelomaum  Regem  admone^ 

ip.  inftitiit.  bros  0i  compararet  > & legeret.  Nam 
• 13.pag.3s*  amici  audent  munere  Keges»ea  ixt 

l^ibris  dejeripta  effe»  , 

VII.  Et  vin’  feire,  qhid  Liher  vere  bonui 

fit,  quantumque  Relp.  b^eficiuiii , cn  gra- 
phicam & houorificentiffimamejusdefcrii 

ptionem  dicam,  an  cKCumfcnptionem , a- 

Ld Lucam  de  Pe»»^.haud  « 

ut  prolixiorem , quae  hic  inferatur » LIBER. 
eli  ( inquit ) lumen  cordis  , cor- 

poris , Virjutum  repertorium  * viworum 


plutarch. 
,n  ApopU- 


‘ t 

'r 


Ca 


ol.  de 
Prin- 


MC.  dc 
eno.  in 
Lubric-  C- 
Q Navigat. 
. Naiicler. 
,b<  ft. 


- Multitudine^ 

confuforium  ^ corona  prudentum  , dtaiema 
fapiemum , honorificentia  Doflorum  , cU- 
rificentia  Redorum , comes  itinerii , dome- 
fiscus  tefiis» foetus  colloqucntis , coUega  prae-  \ 

fidentis , "vas  plenum  fapieniiae , 'uia  reiia 
eloquentiae,  plenus  frudibus, pr/«- 

cipium fundamentum  memoria»  . 
hofiis  oblivionis,  amicus  recordationis, 
l\xsproperat  ,]\\{{\x{c\x[Gfeftinat,  rpgatus  ref 
pondens , fideliter  obediens , contra  fortunas 
/«<5^;^r,atque  verus  tui  </«<f?<?r,hortusfo»f/»-  - - 

fus  &fons  puteus  aqua  viva  , pa* 

radifus  abfqucr»;»^ , aedificans  te  gnarum, 
fi  reperit  /gnarum,  nunquam  patitur y»/?/- 
dium,  etli  graves  cum  nimium.  Imo  quos 
unquam  inveneris  commendabiliores  ami- 
cos, quim  Libros } Cura  his  te  conclude- 
re in  angulum  aliquem  potes , turbam  ven- 
tolam  tugiens,  aut  cum  illis  dulcia  quae- 
dam muflitans,  aut  eos  aliquid  inlulurran- 
tes  audiens,  iiscumquenon  fccus  ac  cum 
te  ipfo  loquens.  Arcana  ipfi  fua celant, 
nunquam  non  commifia  fumm^  cum  fide  * 
continent,  nihil  foras,  quae  liberius  inter  fa- 
miliares effundere  folemus,rcnunciantivo- 
cati  praefio  funt,non  vocati  fe  non  ingeruntj 
julli  loquuntur , injufli  tacent  j nihil  afTen- 
tantur,  fingunt nihilj  nihil dilfimulant,  vi- 
tia tua  tioi  libere  indicant , neminem  ob- 
tredant«  aut  jucunda  dicunt  ,aut(alutaria; 
in  fecundis  rebus  moderantur , conlolan-  . 
turin  afflidisj  cum  mutabili  fortun^  nun- 
quam mutantur.  §lua  poteji  ejfe , ( ^ 

Hieronymus  Cagnolus  ) vita  jucundior , 
aut  certe  commodior , quam  legere  femper  cip,  inftit.§ 
aut  Icriberc,  antiquitatis  res cognofeere,  ^3*  p.  35* 

D ' prsS' 


1 


<0 


De  L i b k 6 r u m 


« 

^prafentef(fue  cumpofieris  loquis  atque  in  omne 
tempus  quod  ^ praterttum  eji  ^ futurum  » 

, nojlrum faceret  Habet  quidem  & aujculta-' 

tio , qui  ex  Prasceptorum  ore  addifcenda 
haurimus,  eximia  fuacommoda>minore 
quippe  tum  valetudinis,  tum  uigehii,'  tum- 
■ oculorum  jafturi  conflant , quam  quae 
• , percipimus;  praefertimli  talis  quis 

doceat,  quem  admirabundi  audimus  j vel- 
' . • afFe^lu  non  vulgari  profequimur.  Hujus- 
enim  aujcultationis  ope  efl  , citwque 
omnem  ieSiionem  ^ quod,' pr^tcr  multos 
a\\o$,,Didymus  Alexandrinus , Philofophus 
& Poeta,  qui  fcculo  quarto  floruit , 
jfff  fenfu  vifus  orbatus , Posticam,  Rhe- 
cap.27.^  ^ toricam,  Arithmeticam,Geometridm,  Afira- 

nomiam,  lyllogifinos  AriJlotelicos,eloquen~ 

- tiam  denique  Platonis  feliciter  imbibe- 

rit. Verum  lamcn  quae  legendo  e Libris- 
dilcuntur  2 tum  pluta  tum  limatiora  fere 
' ■ funt.  Tantum  enim  difccre  ex  iis  cuiqucf 
datur,  quantum  iitgenii  celeritate  aflequi ; 
' ' & memoriae  felicitate  complcdli  potefti 

Neque  gravantur  unquam  hi  Praeceptores 
operam  fuam  petentibus  impertire  j fed  uti 
’1  uberior  ita  paratior  eorum  femper  eft  co* 

' ' ' pia;  Licet  etiam  quae  ab  his  promuntur- 
. ’ preflius  infpicere,  licet  ffngula  eorum  re- 
traftare,  licet  ad ‘libellam  & regulam  exi- 
Hijtat.de  gctc,  quando  libet , quoufque  libtt : quod 
Art.po‘eti£.  quae  w»  nobis  fubmiuiftrat , non  ita  fc»; 
verf.  18^  runt»  Taceo  quod  , Juxta  Poetam  i /<rg- 
nius  etiam  " 


\ f 


y ^ 


'irritent  animos  dmiffa perdiir 


- 

•w  * 


J. 


5' 


A* 


sr 


Multitudine; 


^am  qua  funt  oculis  fubjeita 
libus 


Ita  quidem  iit  nullas  opes  , nulla  fccptra  ^ 

qui  (quam  vere  cum  fruduos^  hac  ^ ' 

de/idid facile  commutaverim  ieclp^sc^  , 

, id  anima  officina  me-'  S' 

dica  \\hx\  funt  j quod  Bibliothecas  fuae.  - 
fronti  ^gypti  Rex  Ofymanduas  * •aXxX.tx  Si^  . 
mandiui  olim  i nfcripfit,  ut  Diodorus  Siculus 
autoreft:  Regis  enim  illiusfepulchrum  de-  ^ * i*cap. 
feribens  lic  infit  , tIw  Valerian. 


-^v^cicclpucv^  Uti  Hierogloph 

^ : lib.  * - — 


& Chryloltomus  medicamenta  anima 

bros  dixiu  Ad  rem  Ovidius ; 

Coioiicnl. 

HomiI*9^ 

^ot%sfrutices  f)lva  % quod  flavas  Tibris 
arenas» 

Millia  quot  Martis  gramina  campus  Ovid.  Trift,’ 
kahet , *•  • 

Tot  mala  pertulimus  1 quorum  medicina 
quiefque 

Nulla  nijl  in  ftudio  e(l » Tieridumqtte 
mord.  * 


Atque  hoc  ipfum  eft , quod,-  uti  ante  de 
Dionyfio  juniore  fecerat , de  feipfb  etiam 
teftatur  Baptifta  Fulgo(ius;5’/ (inquit) prr- 
multorum  aliorum , qui  monumentis  fuis  te- 
flatum  hoc  idem  re  liquer  unt[t\  Literis  libri/i^ 
3^«^patrentiaraaddirci)yrr//>r<f  non 
rent » ego  uiius  ita  ejje  docere  mortales  euperh  ^cmoraHI. 
mento  meo  poffum.Genuenfium  enim  Principa-  prormiff. 
tu  nitorum  fcelere  dejeiius^omnikus  ad  levan- 
dam m\m\^gm\xii\utxhtentatis»  nihil  quod 
non  tfiodo  fdlutetn  > fed  ne  fblamen  quidem 

D 2 : ffioji-  * * 


« 


t V.- 


• i 


^ i 


• ' \ 


\ ^ * 


I 

■ % ' 


DIgitIzed  by  Googie 


De  Libror  u.m 

/pOttJeret  t nifi  in  Le£lione  invtnu  Duo 
enim ffotijjimum  «x  ed  oonfecutus fum:  (Jnum 
quod  legendis  aliorum  cafibus , unum  me  non 
effe  perjpexi , in  quem  Fortuna  foevtre  vo- 
luerit ; alterum , quod  dum  legerem , duno 
aliorum  gejia  recenferem  t tanquame  milita- 
ri vid  in  fecejfum  divertenti , aliquantifper 
malorum  oblivio  animum  fubibat.  A quo., 
haud  multum  abludit,  quod  de  fe  quoque 
habet  Hieronymus  ; Pofi  noSlium  (dicit) 
crebras  vigilias , po(l  lachrymas , quas  mihi 
praeteritorum  recordatio  peccatorum  ex  imis 
vifceribus  eruebat  , Plautus  (paulo  ante 
dixerat  Tullius ) fumebatur  in  manus ; fcil. 

' ut  in  eorum  legione  & ufu,  animo  affli- 
ctus, doloris  qualecunque  levamen  inve- 
niret. Refert  id  quidem  S.illc  Pater  ad 
Bodin,  Fit-  .infelicitatis  fu  £ (uti  loquitur)  Hi f oriam  z 
thod.Hiftot.  fedagnoviiTefc  eo  tamen  innuit , quod  in 

volutatione  & traCtaiione  tri- 
’ ftitix lenienda  & minuendae  remedium  ali- 

Panormit.  in  quod  relideat.  \mb  diQ  Alphonfo  ^ S\c\\\2s 


Hietonyra. 
Ep.  ad  Eu- 
ftoch.  Oper 
tom.  I.  fol. 
66. 


Viv  Al 
phonf. 


Rege,  xiMiotQu  Panormitanus  » quod‘cum 
ipfum,  febriculct  laborantem,  leClulus  te- 
neret, (bl^  ^finti  Curtii  Leftionc,  nullo 
alio  adhibito  medicamento,  ipfam  corpo- 
ris valetudinem  recuperavit.  Quod&Fffr- 
- dinando , Hifpaniie  Regi,  c Titi  Livii  le- 
, dioneobtigille  autor  ell  Bodtnus.  Spedta- 

vit  huc  etiam  Antiquorum  mos  'm  Convi- 
Hyper.o-  ufurpatus , juxtaqucm  [e  inviccm  iioii 

fantum  Icrmonibus  ac  fpeciatim  quidam 
pag.  x+i.  * aenigmatibus  exercebant  ( cujus  & ipla  S. 

Scriptura  teftiseft)  fed&  Libros  quodam 
ad  menfam  familiarem  deferre  folebant,- 
- ut  fiOn  cibo  tantum  potuque,  fed& 


M U L.T,  I T a D I N E.  \ Si 

accumbentes  recrearent.  Ita  Seneca  : scncc.  ip, 

rius  nobis  fermo  fuit  in  conv$vio-l  ledus 
detude  liber  ^iuinti  Sextii  Patris  ^c.  Et 
Cornelius  Nepos  in  viti  Attici ; Nemo  un»  ^ ’ 

tne  0ltqua_  lectione  'apud  tpjum  c^i-  Attic.  cap. 
vatus efl ^ ut  non  minus  animo,  quam  ventre  14-  pag.  tn- 
conviva  dc/eHarentur.  Addc  & hoc  Plinii;  ^ ^ 
Super  hanc  canam  Liber  legebatur  indeque 
aliquid  aJnotahatur.  Plus  dicam".  Libro- ^p.  j. 
rum  ufu  ipfa  nonnunquam  vita  vcluti 
produSa  videtur.  Sic  M-  Terentii  Varro~  Varton,  Fta- 
7>is  monitum  fonat  , Leiendo  autem  ^ gment.  pag. 
fcrsbendoswzm  producito:  inetaphorSa  fa- 
bris  defumpt^ , qui  ferrum  cudendo  malleis 
producunt  & extendunt.  Nonius  Marcel-  Agr- 
ius per pro/itr^arfexplicat.Quin  hunc  ipfum  cell.  Obfer- 
fruClum  idem  ille  Varro  retulifle  inde  dici-  vat.iniil, 
tur;  ad  oBavum  enim  & oBogeJimum  annum 
legevd)  & ferihendo  vitam  perduXUj  &nc  Anfon. 
extrema  etiam  hora  infruCiuofaeflet,  in  le*  popm.c-  . 
<5tulo  fuo  compofitus , Jcriptione  occupa- 
tus  fpiritum  emifit.  pag. 

Vili.  Adhuc  adde,  quod  ex  remotilli-  ■ . 
mis  oris  vifendi  & videndi  illurtres- Srr//>r«>- 
res  defiderio  eundos  inflammare  foleant 

qui  genuini  eorum  Literarumque  ac-  •• 
ftimatores  funt.Sic  ApeUonm  Tyanaus,  Phi- ' v 

lorophus  Pythagoricus , cujus  vitam  deferi-  ciiherr. 
pfit  Philojlratus , intravit  Perfas,  pertrap- Eleft.  Sacr. 
livit  Albanos  , Scythas  ^ MaJ[age~  l‘b.  a-  c.  j. 

tas  , opulentiffima  India  regna  peneira- 
vit , & ad  extremum,  latiflimo  Phtfon  . • 

amne  transmilfo , pervenit  ad  i; 

ut  Hiarcham  in  throno  fedeiitem  , in-  ’ 
ter  paucos  difcipulos  de  Natura  , de 
/Horibus , ac  de  tur  fu  Dierum  & Siderum  - ■’ 

D 3 ' audiret 


Hierym. 
Epift.  ad 
Fauliii, 


^<4.  De  Librorum 

audiret  docentem.  Et  /«g/w»;  (inquit  Hie^ 
ronymus  ) in  Veteribus  Hifioriis,  quosdam 
luftraffe  Provincias,  novos  adiijje  Polulos, 
mnria.tr  ansiijfe,  ut  eos,  quos  ex  Libris  no-, 
verant , coram  quoque  viderent.  Sic  ^ 
Architam Tarentinum  adiit  eamque  oram 
Italia,  qu£ quondam  Magna  Grrecia  dice- 
batur, labor  io  ftjjime  peragravit  \ ut  qui^A- 
thenis  rnngijler  erat  ^ potens^  cujusque 
doBrinam  Academia  gjmnafia  pet fanabant , 
fieret  peregrinus  atcjue  aifcipuius^malens  aliena 
verecunde  difeere  quam  liia  impudenter  in- 
gerere. De  Melanchtone  Sulcerus : Ceu 


•^^x^^Qol.^Ognius  (alii habent  Ogmius  Hercules,  qui 
leftan.  cloquentise  fymbolum  tuit ) catena  quadam 
minime ingratd  ex  remotijjimis  Orbis  Chrifiia  - 
ni  plazis  ad  fe  pertraxit  difcendi  avidos^per- 
fra&osque  retinuit  citra  fafidium quod  non 
dubitarent  fruBum  fe  relaturos  , ft  limen 
' optimi  (^doBiJJimi  Viri  tererent , ut  f api  ens 
faciendum  monet , multis  non  parum  pro- 
fuit. Tandrm  vivaces  epraeltantium  Va- 
rorum reliquiae  Libri  funt , quibus  im- 
mortalitate donatur  quicquid  , publicae  rei 
Hietonym.  alias  proficuum,  temporis  lapfu  certo  in^ 
ad  Marcell.  terciderct.  Ingeniorum  effigies  , veraque  ae 
Salluft.  de  rfjrer»/!  monumenta  vocat  Hieronymus: 
Bell.  Jugiu-  j»genii  egregia  facinora . uti  anima , immor- 
taliafunty  \n(\\x\iSaUuftius.  Et  Propertius : 

Ingenio  Jiat  fine  morte  decus, 

Propert.  Ub.  Evanefcunt  c contra  facile  in  auras  , quae 
3.  Eicg.  I.  ore  tantum  proferimus ; vel , fi  maxime  in 
audientium  defccndant  memoriam  , cura 
iis  «loricniibus  oifce  tamen  excedunt.  Ite- 


MuLTITUDIKE 

* rum  Voflius:  §luafolo  auditu  propagantur 
Traditiones  raro  folentad  duo  vel  tria  fer-  citat,  pag- 
J}  are  fecula.  Siquis  omnium  Gentium  fercur~  a?/**?^* 
r.i/  Annales  p ne  unum  quidem  inveniet 
exemplum  , quo  probari  fofjit  , rei  alicujus 
memoriam  in ! er  mortales  per  plura  peculu  in- 
tegramfuijfe  confervatam absque  Literarutn 
beneficio.  E contra  quae  Chartis  membra- 
nisque infcribuntur , aetatem  ferunt , imo 
cddem  pene  operS  haud  magno  temporis 

intervallo  ad  ci'tre£nas  usque  InfuJas,  qua 

♦ 

medius  liquor 

' Secernit  Europenab  Afro^ 

tumidus  rigat  arva  Nilus  ^ 

" t 

pervagari  pofTunt,  modo  jufta  fubfidiorum 
& adminiculorum  copianon  defit.  Ingens  ' 

( habet  alicubi  Magnus  noller  Spanhemius)  spanhem, 
beTteficiumfane  e fi'  LittCTarum  ufus^  cad^^dia" 
nus  2 Unio  creditus  y quofaEium  yUt  inabfen^^  oftob.’ 
tes , ^ T emoti  (fimos  Orbis  incolas , ^ ad  feram  Ao.  1674,', 
fojieritatem  firmo  hominum  fefi  dijjundat  ^ 
horumque  ^ fiudia  gefia  in  omne  aevum 

itura  transmittantur,  ^upd  adeo  in  ftupo- 
rem  dedit  Indorum  Gentem,  ut  cum  Hif- 

paiioS  animadverterentiper  mutos  illos  inter- oi\3  u\3.  4; 

pretes  ^ de  longinquis  rebus  ^fa&is ^ ^ locis  cap.  ij. 
edoceri^latentem aliquemin  GhartS  fpiritumy 
vi  humana  majorem , fufiexerint , ac  reformi- 
darint.  Ergo,  uti  dixi  , Libri 
atatem ferunt  ^ eruditi  nempe  & politi : ita 
quidem,  ut  lapfu  temporis  noii  vilefeant,  ^ ^ 
fcd  ejusdem  valoris  maneant  j phrafi  a «w»o 
mutuo  fumpt^,  quod,  fi  bonum  fit,  non 
evanefeit,  fcd  in  vi ^ gratia fuilper/everat^  > 

D + %t 


Apul.  Ilb.  r. 
de  Cupidin- 

Sencc.Epift. 
I-ib.  y.  Ep. 


Aufon,  Ep. 


!Lipf-  de  Ma' 
gnitud,  Ro- 
inan.  palT. 


' < 


$6  De  Librorum 

ut  \oqmtm  Ciaceonius.  Per  atatem  portare  * 
& p*ti  exprimunt  Seneca  & Apulejus.  Hujus 
verba  fiint ; ^Imd  aetatem  portat  hellule 
{hocefl , quod^  inveftk  ^ tmberbit  efl  ) pro~ 
ptereatibi puer  femper •videtur}  illius  : 
flon  dicebat , malis  fi  adolefientem  trijiem 
quam  hilarem  amabilem'.  Vinum  enipt 
bonum  feri , quod  recens » durum  atque  afpe^ 
rum  vifum  efi^  non  pati  aetatem  quod  in  dolio 
placuit,  ramctli  enim  aliquorum  Scripto^ 
rum  refpeetu  haud  plane  falfum  Aufinia- 
num  hoc  iit  , 

etiam  monumenta  fatifeunt. 
Mors  etiam  fixis  ^ Nominibus3i<irff‘i;ewiV. 

Non  tamen  cum  omnibus  ita  comparatum 
cft.  Dantur  enim , quorum  catenaadaman- 
tina  eft,  quam  Parcarum  forfex  incidit 
nunquam,  nec  incidere  potell.  Ollendefis 
hodie  Romana  magnificentiae  admiranda 
illa,  quae  famae  dedicavit  ambiiiofa  an- 
tiquitas , arcus , trophaea  , columnas , por- 
'ticus,  theatra,  amphitheatra,  naumachias, 
nymphaea,  palatia , thermas,  pyramides  &c. 
dc  quibus  operose  Lipfius  aliique  : lu- 
• cern^  indigeas  claro  die  invciligandis  eo- 
rum vcftigiis  ; in  ingluviem  defccnderont 
vetuftatis,  devorantis  omnia,  non  nili  no-; 
millibus  folis  in  Orbcamplius  confpicua. 
At  quid  Scripta  multa,  etiam  feculis  ali- 
quot ante  ea , quae  mox  memoravi,  exarata  ? 
tanquam  in  primo  adhuc  funt  flore , vigent, 
vivuntque  cumfuis  Autoribi»  , ab  oblivio- 
nis falce,  vetuftatisquc  morfu  planeintaQa*. 
Specimen  hujus  hoc  habeeGeleberrimo 
• Clc- 


\ • 


J 


*1 


U L T ,I  T U D I k E.  *7  . 

■ >%  \ 

Clerico:  Addam[  inquit)^^  aliud^hoite  etiam- 
mm  hic  apud  nos,  extare  ( dedgnat , uti  poto, 

Genevam)  Homeri  manufiriptim  in  charti  Ckric. 

nojlrate , quod  odlingentorum  annoruntaa- 
tiquitatem  excedat.  Quod  hoc  certe  ob- 
Icrvatudigiiius  ell,  quia  ipfam  etiam  ma- 
teriam, in  qua  fcriptum  eft , fpeSat , char- 
taque Ula,  quam  nojlratem  vocat  Autof.,  ' 
tam  parum  liliditatis  habet , ut  ne  perfe-  ' . ^ , 
culum  quidem,  nedum  per  oSIo  feculadu- 
. .rare  pode  videatur.  Ejusdem  rei  tertis  eft 
Venufinus  vates , Latinae  fidicen  Lyrae ; Hom.  Lib. 


"Exegi  monumentum  ingens  eere perennius y , 
Eegali^ue Jitu  Pyramidum  altius } 

^pd  non  imber  edax.,  non  Aquilo  impotens 
Tol/it  diruere.,  aut  innumerabilis 
' Annorum  feries  y ^ fuga  temporum. 

Uon  omnis  moriar.  &c. 


Et  Martialis  ad  Epigrammatum  fuorum 
Ledorem: 


pigra  per  hunc  fugies  ingrata  flumina 

thesy  tottiaLEp. 

Etmelioretuipartefuperjles  erisy  rta  »**  ** 

Marmora  Mejfala  findit  caprificus  y 

audax  . 

Dimidios  Crifpi  mulio  ridet  equos.  ^ . 

At  chartis  nec  furta  nocent  * ^ iecula 

profunty 

. Solaque  non  norunt  hac  monumenta  ' ^ 

mori. 


Neque  abnuit  Tibullum : ^ 

dt' 


J -SV 


k * 


^em 


fir 


DiglHzec:  by  Googie 


Tibull.Lib. 

4. 


58  D e Librorum 

^em  Tiff erunt  Mufa,  vivet  dum  tohotu 
TeUnf. 

Dum  /C Ollum  ftettas  y du$n  vehit  amnis 
aquas. 


neque  Nafb: 


ovid,  Amor.  Scinduntur  vefies , gemma  franguntur  ^ 

Lib.  I.  Elcg.  aurum’,  * 

Carmina,  quam trihet  fama y peren- 
nis erit,  ' 


Plin.  Lib.  6.  Plinius  aternitatem  Scriptorum  memorat  , 
Ep.  i<.  vocatque  Beatos  quibus  datum  cft , aut  fa- 
cere Jcrilenda , aut  feribere  legenda',  beatip- 
• fimos  vero quiltts  utrumque. 

' , (Jtpaucis  dem,  LIBRI 

''OiTUn  testeum  kiitltd. 

Vrafentem  tribuunt  famam  tribuent  que 
futuram. 

^ Qua  de  causd  haud  etiam  aliunde , quam 
hinci  fibi  nominis  aliquid  quaerere  voluit 
<5atl«v.  vit.  Thomas  Gathakerus , fplendidiffimum  £c- 
jn  princip.  clefiae  Anghcana  lumen,  ut  vitae  ejus  Au- 
torteftatur-  Mirum  (ficille)  videri  fojjit , 
illum. y qui  necejfariorum  frecibas  fleBi  non 
potuit , ut  effgiem  fuam  peniciUo  calove  ex~ 
primi  pateretur,  neque  ullum  fibi  poni  mo- 
numentum/V/a , ae- 

ternum duratura  fiatuerat’.  Libros  volo  eru- 
ditione per  inde  ac  pietate  refertifimos.  Lineis 
isfirteieforlan  voluit  Vir  Summus  Spartia- 
cip.  inftit,  tisAgefilai,  quiipeque  piftam  etiam  neque 
IIS-  fi6tam  libi  imaginem  fieri  pafluseft  , fed 

/®- 


M u L T *1  r U SD  I K E 

filorum  Lihrxtrum  opeteiac\mt(c£it%cO\\Vy  - 

licet  hic  tantum  alienorum  > Gathakerus  -c  .:  , 
vero  (quod  multo  gloriofius  eft) propriorum.  ^ '] 

Imo  vero  opere  quovis  femper  Juperfu'- 
tufo  etiam  eos  iplos  immortales  reddunt 
Scriptores  . quorum  nominibus  infcrihere  ■ 

id  dignari  tantum  folent  : Sic  Vrafaior  ^ vell.  Pat«-^ 
quisquis  fit,  Hifiorice Romanae  Velleji  Pa-  cui. 
terculi  t An  vero  non  efl  immortalitate 
nare  , femper,  viBurum  Opus  infcribere  cui-  *■  • 

.piam  t Revivijcit  nunc  tum  Vellejo  M-  VP  - 
' cinius  nomen  ex  hominunf  memoria  nemo 
delebit , quamdiu  Jupererunt  Velleji  monu-  ^ . 
menta.  Rt.Phafd.rus  ad  forfitutonem  fuuw*  ^ • 

,,  * , / j * * ct  . pliacdr*  Fab, 

Particulo  nomen  chartif  viBffrnmmetSi  > 

Latinis  dum  manebit  pretium  Uteris, 

I 

. 

E.xcmplis  haec  non  ad^ruo  , quia  ubique 
obvia  funf:. Ex  Antiquis  JEfchines^  Demo-  Valer.  Max. 
fikenes  , Euripides  , Theophrajlus  Pkilofo-  V 
pkus  , Menedemus  Athenienfis  , Vir^ilius,  pui„of 
Horatius,  aliique  plures,  oofcuro  licet lo-  Memorab. 
conati,  illuftrc tamen  nomen  Scriptis  fuis  lib.j  cap.4. 
fibi  compararunt  activae  homines xeidii 
funt.  Dicebantur  tales  Romanis,  qui, cuna 
elarUm  genus  non  haberent,  neque  ullis  ma-  • 

■jorum  imaginibus  comrncndarentur*  pro- 
prii'tamen  virtute  & indufirift  inclarefce-  ciccr.de 
Dant.  Seipfum  ita  vocavit  Cicero  t Meprf  Leg.Agrar.' 
W7«OT  hpminem  novum  Confulemfeciflis,^  i 

eum  locum,  quem  Nobilitas prajidiis  fr ma- 
tum , atque  omni  ratione  obvallatum  tenebat, 
me  duce  , refcidijiis  , virtutique  in  pojlerum 
patere  voluiftis-  Appiano  UMvis,  Idtf  tM‘  Appian.  Hi- 
oi , «a’  i T dlcitUr.  in-  ftor.Lib.  ai. 

• tcrim 


6o  D E L I B R*-0  R U M ' ‘ - • 

otoT.*pag."  terira  ttovus  homo  cnm  novello  homine  non 
289-  cft  confundendus,  qui  plane  aliud  ngnificat,  ■ 
prudent  hominem  nempe  vix  ex  ntero  progreffum, 
R^an.  fivc , uti  Prudentius  ‘ . 

Martyr* 

Vix  hominis  caput  • ^ 

. Infantis. 

\ ^ 

Flavio  etiam Jofcpho, utcumque  gente  Ju' 
Ecclef.  Lil^  Literarum  tamen  monumenta^ 

3.  cap.  9.  ab  ipfisvelutiho(libusfuisl?o«»<»w/#  honoris 
jlatu0  ercda  eft  de  quo  lic  habet  Eufebius : 

IfJtsttnan  F«/K9^ 

if  dv%^  ^ ttvet  — 

* 9*®^  “f  rtfitijiieif  TrsXtai 

rif  c-ynvfu^ii^  ttviS  A«yv$  ec^ia^ 

QuintHXib.  quod  lic  tranllulit  Rbffinus : Confiat 

ji<  cap.  3-  hunc  virum  ( Jolcphum ) per  idem  tempus^ 
non foluni  apud  Judaos , proprios  iives,  verum 
' etiom  apud  Romanos  habitum  ejfe  nolilifi- 

Literarum  merito /wvr^eRo- 

• > • sr\^  etiam  donaretur  , ^ libri  ejus  Bi- 

biiothecatraderentur.ExGctm\OT\bx\%\in\im. 

Volaterran,  tantummodo  adjicio  Carolum  MoUvteum ^ 

Lib.  ij-  Gallorum -Jurisconfultorum  facile  Princi- 

pem; Hic,' cum  praeter  ingenii  perennia 
” . monumenta  plurima  , tempore  Hcnrici 

1 1.  "Libellum  etiam  pro  Patriae  I.ccldiae* 
que  libertate  vindicandS  edidiffet  , eoque 
Pontificem , antea  infeftum,placaflrct,  eoplc, 
Libello  immortalem  fibi  mempriam  non 
meruit  tantum,  fcd  &acquifivir.  Audifu- 
p'et  eo  exclamantem 

eruditione  & Scriptis  non  minus  celcbrcnr: 
§luem  (inquit)  triginta r^iuia  vi  orum  non' 

• .do- 


V 


Multitudine,  6i  : 

domuerunt , hume  inviilus  Moli  nae  i calamus 
expugnavit-  O memorabilem  vi&oriam ! o qtat.  ly*  p 
triumphum  admirandum!  Nunc  tandem  arma 
tog^  cedant  l nunc  laurea  concedat  Jiylo ! ha-- 
bent  Jurisperiti  ^ quo  feroci^  militari  os  oc- 
cludant^ quo  togam  a contumeliis  fagi  vin- 
dicare fo^nt.  Hanc  adeo  lauream  tibi » Mo-.  ' . ' 
\\v\2tt^deberhus:  vivis vivesque^\\.tXiX,02tS0y 
disjefth  ducum  trophais  ^ arente  lauro  ^ 

' everfis  fiatuis , tua  gloria  in  aeternum  vi-  j ‘ 
rejcet.  . , ■ 


C A 


P. 


III, 


Prudentia  in  fcribendis 
Libris  obfervandd. . 


SUMMARIUM. 


I.  Prudentiae  hujus  qUatuor  par- 
tes. (a)  Scriptio 
fjfe  debet  , noft  praecipitata,  . 
Variorum  de  Canone  hoc  pla- 
cita. Hieronymus  ^ Voflio^i?-'  . 

• xatus.  "Annet  piid  l Ho- 
- merus  cur  vomens  ? . 

Rhodiginus  notatus.  Virgilii  . V 

laus.  Scriptores  qui  ? ■' 

%)t  & ‘feftinati  Lityri  apud  ' 

- Martialem?  Nihil  ordinatum 


i De  S c K 'I  p.  T o R u J.1 

amd  pracipitatuyn.  Canis  fe- 
(linans.  ccecoS  paric  catulos , 
m »Ms  JaSltm  ? Theodoreti 

Ecclcfiaftica  ndnnul’- 
lis  tnimis  grata , ^ iduare  ? 
Itali  quidam  cur  Latine  loqui 
€x  tempore  renuerint  '^  Inte- 
reunt citius  Libri  feftinantius 
exarati.  Hbrti  Adonii  qua- 
les? H^ntanda  Scriptori  Vires 
fus  antequam  ad  Opus  fe  ac- 
cingat. Nihil  natura  maguum 
^ depolitum;  fieri  voluit  ., 
cito,  i I.  Ifocratis  , Catul- 
li , Virgilii , Sannazarii , . Au- 
guftini,  Diodori  Siculi,  Ori- 
genis  , Michaclis  Etmulleri  , 
Joh.  Cafpari  Suiceri  in  firL 
beitdo  cun<iI:atio  laiidata.  Jo- 
hannes  Morinus  Libri,  a fe 
nimis  juvene  confirifti , fird 
mm\?  poenitentia  dudtus.  Ci- 
ceronis laudabilis  prudentia. 
Qarmma  quor undam 
tibus  annis  a fe  edita , pofimo- 
dum  condemnata  ^ retroLia- 


' Prudentia^  63 
ta.  JEnex  Sylvii  di5fum.  Ber- 
nardi  monitum  commendatum. 
Non  omnia  ftrifta  maturata 
pro  praecipitatis  habenda,  Pa- 
pinii  Statii  extemporanea  in 
fundendis  Carminibus  vena, 
Sylva  Latinis  idem  quod  %ih» 
Graecis.  Antonii  Mureti  in 
fcpbendo  promptitudo  ^ fa- 
cilitas • admiranda,  III.  Cb) 
Scriptio  tlietica  efe  debet , 
non  Hypothetica.  ‘Inflitutio 
hominum  per  fabulas  & apo- 
logos hinc  orta.  Fabulatorum 
omnium  princeps  ^^^fopus.  De- 
mofthenes , Menenius  Agrip- 
pa , Cardinalis  Sedunienfis, 
Phaedrus  , Avienus  , laudati, 
^ibu/dam  tamen  cafibus,  qua- 
dam d thefi  ad  Hypothefin 
foilfixnt  non  illicita.  I V.  (c)  Scri- 
ptio lenis  ejfe  debet  & man- 
Jiieta.  Salmafii , Jofephi  Sca- 
ligeri,  Lutheri  aliorumque  plu- 
rium nimia  in  fcribehdo  acri- 
monia pulfata,  tojc.  Efa.  29. 


('  ' 


<>4  De  Sc‘aipto  ji  u m 
2 1. lux  addita.  Gronovii^Mo 
rini  modejiia  laudata.  0])thna 
firiptorls  Chrifiiani  vidtoria  & 
vindidla.  Arrianus,Epidtecus, 
Chryfoftomus  ad  'partes  vo~ 
cati.  V.  (d)  Scriptio  Metho- 
. dica  e^e  debet  & rice  ordinata. 
^od  quibus  iterum  partibus 
conflet  , quibufque  in  Libris 
, opus  pracipue  fit  , explicatur, 
^t  jufia  in  firibendis  lezen- 
difique  Libris  methodi  negleif 
Btis,  perquam  noxiCis , ita  cu-~ 
rata  ejus  obfervatio  valde  eft 
utilis.  Scriptioni  imprimis 
cilitatem  venuftatemquc  addit 
& memoriam  jtivat.  ^lod 
Jofephi  Scaligeri  experientid 
adftruitur.  Etiam  in  Scriptu-  . 
rarum  tra5iatione 
. negligenda.  ^od  qui  inficias 
eunt  refutantur.  Cautio  ob^ 
fervanda. 

i.  Roihde  fi  curaretur  t..ntutn  fol- 

(cribetenturLi- 
brt  . vdboni  w<*/f  feribe- 
' rentur , fed  iu  eorum  elabora- 

ti oqc  ' 


X, 


Prudenti  Ar 


thve  Pfudentia  t Soliditatis^  Vor/fUuitatk 
^ Brevitatis  judalemper  ratio  haberetur» 
nulla  forfan  fuperefiet  caula,  demmideo~ 
tum  turlfd  multum  quiritandi.  Prudeptik 
.ante' omnia  hic  litandum,  hilce  praecipue 
partibus  abiblvendae  ( i ) Scriptio  delibera' 
ta  eile  debet,  non  praeifttatat  ide$,  te« 
mere  nunquam  nimifque  praepropere  ad 
fcribendwm  applicandus  eft  anirnu^,  ( Sc^i-, 
ptoris  live  atatem^VQ  fcriptionis  argumen- 
tum modumque  Ipe^es  ) efi  enim  hpc  jcfgeir 
cLyivisin,  illotis  m.an}Hs?i^  opus  accedere ; 

J'ed  difccndum  .imbibe.adu.mquc  prius.be- 
ne , quod  librorum  ope  docere  alios  inQi- 
tuimusj  fiqueullibi,  hic  obferyauda  An- i 
tiquorum  regula  efl,  quam  intebus  belli-  / ' 

cis  Augujlus  cr^ro  jaditabat : "Zmuh  j3$«-  $uet6n.  ia 
biasi  Fe/lina  lente.  Queritur  alicubi  Hw-Auguft.cajj, 
ronymus,  quod  feculo  fuo  eflent , qui  omnia 
praefumerent , Icripturas  lacerarent , & do- 
cerent antequam  ipli  eas  addidiciflent.-  Di'  Hieronym; 
fiunt  ( inquit)  prb  pudor  a Feeminis  , quod Ep,  103.  & 
viros  doceant , ^ ne  parum  hoc  fit quidam  Mo- 
facilitate  verborum  i imo  audacid  edi JJ erunt 
aliis,,  qua  ipfi  non  intelligunt-  Monetque 
alibi:  Fle  cito' ad  ^cvk>tnA\ixa.  pro  filias  ,fid 
multo  tempor^  dSict , quod  doceas.  Licet  ob- 
fervatum  a quibufdam  Iit,  Magnum  illum 
DoiSorem7adid,quodaliosailegatisver-- 
his monet;  vix  ipfum  femper  curatc.iatis 
attcndiile.  Sic  enim  de  eo  Voflius:  Voir.  Thef. 

admodum  ^ Kontra  Hieronymus , feftinantif- 
fime  in  chartas  conjiciens  quicquid  ei  nolle  ^ ■ 

und  nonfimper  zelus  ^ qui  juxta  con/cientiam  ■'  • 

eft , fid  etiam  fpleudida  diUaverat  bilis , nunc 
quidem  negat  fieri  Sic,  Neque  reum  hic  •. 

. , E qua*  ' 


I 


r-  ■ 


1,  • 


66  DeScb-iptoilum. 

quadahtenus  fc  fui(Tc,infitetar  ipfc  Erafmus^ 
licet  culpam  ex  parce  in  naturam , confue- 
Erafm.  Epp  tudinem  & Typographos  rejiciat:  Bimi- 
lib.  10.  Ep.  hi  ( dicit ) fere  extorquent  ovum  antequam 
^ppgrertTn  i (^9  fiquid  comeptttmeji  1 noiz 
Epift.  ij.  foetum  maturclccre,  /ed invita  Luci“ 

Bucholccr.  cogunt  per  abortum  ejicere.  Sic  ibi , mi- 
lndic.Chro-nus  diflimuldiuer  alio  loco : ^d  Erafmur 
nolog.  p^.  -Rotero^amus  ? abjicit  wr praecipitat  omnia* 
neeparit^  fed  interdum  jufium  vo~ 

lumen  fcribit , ftam  pede  in  uno  , nec  unquam 
imperare  poteft  animo  fuoy  ut  femel  relegat 
quod  fcriplit^  nec  aliud  ^ quam  fcribit',  cum 
pofi  diutinam  leBionem  demum  ad  calamum 
Qjiinta.  lib.  fit  veniendum , idque  raro.  X.'fcuct  Grae- 
10.  c.  3.  . ci  id  vocant,  id  eft,  fimul  ac  aget  obduci 
coeperit  herba , extemplo  eum  ddmetere , 
ut  nempe  tenuiflinu  ill^  & intempeftivi 
opelia  aliis  auxilio  eficpollimus.  Siye;uti 
- apud  Horatium  eft,  cotes  imitari , qui  fic  fa- 
ciunt, dicendi  funt, quas  aciem  ferramen- 
, i,  tis  communicare  eXperieniii  docemur  , 
quam  ipfae  non  habent : 


Horat.  de 
Aft.  poetic. 


Fungar  vice  cotis  asutum. 

Reddere , qua  ferrum  valet , exfors  ipja 
fetandi. 


plin.  Ub.  16.  Vel  inftar  falicis  ejie,  de  qui autor  eft  PIi- 
cap.  10-  Ho.  ^ quod  ocyjjime femen  amittat  > antequam 

xnct.  Odyir,  j.o.eni  omnino  Centiat  < undc  Home» 


maturitatem  omnino  fentiat  , unde  Home» 
*'  ro  «xinVgTres  Latinis  frugiperda  didaeft. 

jtiian.  quondam  Palaton  habet 

Hiftot-lib. , quod  corr«/>/ww  ^\(Xox\s  nomen 
x3.eap.  ix- d\c\l  Schefferus  , adducens  profe  Rhodigi' 

nu0 


\ 

V-  \ 


f 


V 


PRU  denti  a. 


««w&  Hartungum)  Homerum  SchdFci. in 

depinxit,  quod  de  fundendorum  carmi- 
num  eius  celeritate  interpretati  quidam  funtj  * 
jpfiquc  vitio  verterunt;  fedalii,  & melius 
quidem,  ad  inftrudiffimam  ejus  venam  re-  Rhodigin. 
ferre  id  maluerunt,,  quae  quippe  tamabun-  i^aiou.An- 
de  fluebat,  ut  omnibus, poft  fe  Poetis  co- 
piolam  verfifleandi  materiam  fuppedit^rit. 

Sic  altanus vc\OTL  laudatus:  r«6A«7w» « Dilhcrr. 

yp»(t)oi  ^ ^ xv^t  iuSi^  » TSf  ii  P‘^PP*  Aea- 

"l  r V,  / . 0, 

xXb^ns  7nn)(gLt  m ifti)fttrft.ax  x^vefofitift  KlCU'  3^x. 

Galat0f$  pi£ler  Homerum  pinxit  evomen- 
tem, reliquos  Poetas  esy  quej^/Jevomuiflet,^^ 
haurientes.  A quo , juxta  Ovidium^ 

ceu  fonte  perenns,  mor.  lib.  5,* 

Fatum  Pieriis  fonte  rigantur  aquis^  Elog  j. 

five  , uti  Manilius , cujus 


ex  ore  profufos  „ ..  . 

Omnis  poferitas  latices  in  carmina  duxit.  ’ '*♦ 

Amnemque  in  teneros  aufa  ejl  deducere 
rivos» 

Unius  fcecunda  honis» 

Interpretatur  id  <7(c//w  de  iis  tantum,  quae  Rhodigin. 
rejiciebantur  ah  Homero  , fed  dubito,  an 
bene.  Praefupponit  minimum  illa  inter- 
pretatio , non  tantum  copiofe  injlru&am  Ho- 
meri venam  fuifle,  fed  ex  parte  etiam 
pravatamy  talia  nempe  etiam  continentem,^ 
quae  tanquam  non  bona,  fupcrvacaneafal-* 
tem , evomere  opus  habuerit  j ut  & Poe- 
tas alios  nihil,  nin  quod minus  di- 
£ z gnutn 


1 


, 68  D E S C R 1 P T O R U m; 

'•  " vel  gratum  fuerit , mutuo  ab  eo 

, - cui  omnes  Scriptores  reclamant. 

Teitantibus  e contra  nonnullis , qualium" 
cunque  bonotum  carminum  materiam  ita 

-Vdl.  Pateuri’’  “<  f°lus  POETA  dici  meri- 

Hift.  Rom.  u PaterCDius  ; ClaTijJfmum  dein~ 
lib.  i.pag-  Homeri  illuxit  lumen  ingenii,,  fine  exemplo 
ra.  I/.  tnaxirnupif  qui  magnitudine  operum^  ^fulgore 
catminumfolus  appellari  Poeta  meruit.  In 
^ quo  hoeanasdmum  ejl , quod  neque  ante  illum, 

quept  ille  imitaretur , neque  pofi  illum  ^ qui 
^unt  imitari  pojjet  y inventus  fit.  Tribuitur 
3 julio  Cafare,SfaHgero\\xc  ipfa  prjeroga- 
Scalit  Poe^tiva , inter  Poetas  Latinos yFir.gilioy  de  quo 
tap.  6.  ficait:  Cum  a Superioribus  unoqueV\\^\\\o 
exhaufia  ejfent  argumenta  omnia » ipfa  dicendt 
^ leges^  , omnes  excujfie  veneres , coaBi  funt 
( qui  hos  fequebantur ')  nove  eadem  dicere , ne 
ilem  dicere  viderentur  y quare  nece jje fuerit  ^ 
ut  illa  gratia  fitmul  periret  cum  ipfii  fimplici- 
tate.  Quicquid  d.eHp»!»5rdfit,il!/jrfo  faltem 
probri  vice ^dfcriptum  fuit,  quod 

fuum  de  Ebrietate  nqn  tam  corn- 
pofuiuet,  ^zxnevomuijfet.  Cicero  jbibl io- 
Cicer,  ad  pa2os  iftiufmodi  fiye  pr®propc- 

Quint.  Fiat,  ros  vod'tavit,qualT  fubitoMu- 

iD.z.tp.  s.jarum  furore  percitos  dixeris.  Multo  equi- 
dem facilius  ell , brevi  fpatio librum , quam' 
Eoiflp.f  rn  - . leBore dignum  ad  pofteros  trans- 

E«q“c  r«  , tdle  EpiSeto,  w» 
extgut  ptrtcult , mox  evomere  qua_non  coa- 
/ coxerrs  ; Mij^s  i xhliros  Htftsmi , • dx. 

**’*»T*f*  Certe  haud  feraci  accidit , ut  qui 
maxime  olirn  Scriptis  fuis  inclaruerant 
. otnnem  eruditionis  Tuae  famam  dilapida- 
jnit  turpiter , eo  quod,  cum  res  aliquas  ce- 
dro" 


P R U E N T IA;  ^ '' 

dro  & rtfafmore  digriiflimas  antea  evolgaf-  Bemard.  in 
fent,^  nimis  portea^r^ctfi^i/^s^CT-jSc  tumui-  Cantip..  s« 
tuariochartis  quaedam  illeverint,  quae  aii- ®°“'  ***  , 
te  diftis  haud  quaquam  convenirent ; /»^rw 
utpore  depromentes  non  nili  fubiti  & fe-  r 

penrin^  op.eraconfeQos  , quiu  (utmoxde  ' ■ . 
£r<»/OT«diflum ) immaturo  pene  abortu at^*  ? • 
te  m iuccm  faepe  editos, quam  fatos  eft  con- 
ceptos; dicit  Martia-  Mattial. 

lis.  Neque  mirum  hoc  j cum,  juxta  ***’•  »• 
Apulejum  , nihil  fuhitum  fimut^  elabora-  . ■ 

tum  diepoliit;  vel , ut»  Seneca,  nihil or-  Deolocrat 
di  na  tum  (it , qudd  frdctpfdtw  nhti^  & 
properat. 

Bene  Poita : n \ . 

Judiciam  praeepsinfani  judicis  index,  i 
Omniafunt  hiagis  dijfcuti^adamrif.  . 

Et  alius ; . 

teneras  moti  percoquit  uvas^ 

Et  validas feget es , quod  fuit  herba^  faeiU 


Alias  canis  fejlinans  uecos  par  it  catulos  , 
quod  in  eos  olim  jadtum,  qui  mmxofejli- 
»<»»«//■,  lltrf io  rem  patum  abfolutam  in  lu- 
cem eniittebant ; »t  fiquis  Operis  parum  eli- 
mati pr^eipitaret  editionem , inquit  Erafmus. 
Dc  TheodOYetq  ^ Epilcopo  >Syro,  narrant 
Eruditi , quod  mjioriarn  fuam  Ecclefiafti- 
cam  concinnans , in  rerum  geflarum  com- 
memoratione halluCinatus  faepe  (it,  non 
tantum , quod  peculiari  animi  turbulenti^, 
f‘sAfiJlinatione tt\nm  nimid  y id  eft,  intra 
trcmeftre  fpatium , Opus.ilIu  d abfolvilTer. 

E j U ti 


Sencc.  Ep. 
4*o«  / 

Erafm.  in 
Adag.  6c  in 
Colloq*  pag* 
m.  675. 

Gatner  - a- 
pudLipiienC 
ad  ann,  • 
1^87«  \ 


yo  De 


S C R T O R U M. 


Uti  id  iplum  etiam  eft,  quod  in  Johanni^ 

' " reprehenditur  a Celeberrimo  , 

Surnet.Hi-  » Cujus  verba , Latine  reddita , fic 

ftor.  Refor-  fonaiit ; FOXI,  magni  Operis  dutoris^feo^ 
'mat.  in  Ecclepajiicofttmfui  temporis  cerru^ 

g , iz  t.  tyranniJem  ^ necnon  Reformato^ 

I rum  perfecut  tones  ^fortitudinem  publico  ex^ 

ponere.,]  Sedvero^^y  ^i^witcftiiiantius  [cripfit%  , 

• ' inijliujmodi  quofdam  prolapfuseft  errores  , ut 

. \ ‘ . imperfeSa  Hifioriaipfiusjit . tametphoeipfi 
‘ laudis  tribuere  debeam^  quod,^  Operibus  ipjius 
■ ' cum  Indicibus  coUatiSi  accuratam  inipfofi-^ 

' demobj^rvaverimrn  Ita  nimium  qui  hic  fe^ 
fiinat\  ferius  fere  quod  molitur  confi. 

. cit,  hoc  eft,  nec  faepe  lectoribus  fuis  fa- 
tisfacit,  necfibi  forfanipii.  Quaipobrem 
EraGni  A-  j^cque  alia  procul  dubio  lubfuit  caufa , quod 
antehac  quidarur^Literaii;  utcunque 
pulchre  callerent  j in  familiari  ta* 

/ ' men  congrelfu,  ut  Ltffw loquerentur, ad- 

r ; : j duci  nunquam  potuerint , quam  quod  vere- 
V/  . / rentur,  ne  ex  tempore  & line  praevi4  me- 
ditatione j loquentes,  mirius  nitide &po- 
. . V / lite  loquerentur.  Novi  ( inquit  de  iis  idem 

* Erafmus)  nonnullos, atqueinter 

~ . hos  quidem  Bernardum  Ocricularium  , ci^ 

. wm  Florentinum j cujuiHiilovieiS  Ji iegijjes f 

' y * dixijfes  alterum  aut  certe  Sal- 

yF  f . luftii  temporibus  feriptas.  Nunquam  tamen 
' : riojoomine  impetrare  potui  ut  mecum\Aixxmz 

loqueretur:  fubinde interpellabam tirxxdolo* 
queris,  Fir  prac/are^  vulgaris  linguae  vc- 
‘ ?*  ftj'atis  tam  fuin  ignarus  , quam  Indicae. 

' Verbum  Latinum  nunquam  potui  ab  eo  extun- 

' de  e.  Nc  addam.5  cito  etiam  plerumque  in- 
SpoEic-  terirc,  qu««>d  minis  exarata  funt. . Qui 


I 


V 


V • *i  « * • 

P > U I>  E,  K T 1 A,  71  , 

de  canla  "Plato  Scriptorum  hujufmodi  ple- 
raque cum  hortis  Adoniis  comparavit,  qui 
uno  dic  nati,  & celerrime 
etiam  peribant.  n^ecTar  ( ita  .Stobaens) 

w»  TniJKet  cSr  Ittff  T«ii  uhuiQts  xij'  Etb,  EclOg, 

■nvii  aKS^l^ii  > tl  liat  , ittSlas  ■ ' 

Scilicet  poma  ferotina  longas 
vincunthyemes,' dum prarcociaincadivis 
cito  putridifque  tiumerantur,  Ergonecef-  ' . < 

feeft,  ut  vires  ante  omnia  faciat  prudens 
^criprar,  quae  elaborando  Operi  fufficiant,  ' . v 
nec  exiguo  ufii  exhauriri  facile  poflint , . ' ‘ 

Horatius ; > 


1 . / 


•J 


‘ \ 


<»  / 


^ '' 

Sumitemateriamvefiris , quifirihitis^  Horat.de 

quam  Art.  poetic» 

Pirihus^  ver  fate  dm^  rjuid  ferre  rteu'  jS-  39« 

fent,  , . . 

^Itfidvaleant.  humeri-  r . , ' 


• \ 


/ 


^ • 


Nec  uti  habet  Ifoerates)  dfu- 

C‘  ufen  T»f  mQsfiaXe.eftlnt(  , it  eioir  tm 

t&^Xett,  magnanimos  e Jf e e xijiimes  y quima-  Ifoctar.  ad 
jora  viribus  fuis  fufeipiunt  e contra,  Gre- 
gorio tede,  in pracipitid  pedem perrigitiquif 
^uis  menfurarum  fuarum  limitem  'non  atten- 
d'tt  j docetque  non  raro  eventus,  multo  ma-  cap.  1».' 
gis  arduum Ixpe  negotium  eife, quod  ten- 
tamus  , ^am  animo  ante  praecepimus.  Sa-  ‘•'^rl 
pienter  Seneca : Proderit  noiis  Democriti, 
illud falutarepraeeptum,^uomon/lratur  tran- 
quillitas, fi  neque  privatim  neque  publice 
multa  aut  majora  vitibus  noftris  egerimus,  '* 

Phoebus  Phattentii 


£ 4 


tS, 


. vT 


\ 


k 


Dlgillzed  by  Goc^le 


7i  D E S C R.  1 P T O R U Mi  ■ 


V I. 


#*j.«  *!<•«  *'»,  . >:h 

exEuripid.  uV 

Pidag.lib.  pgffgjyglfgffgf  tangere  ignari  manu, j 

**  , Currujque , F/A'  ^'fiandere  equitandi  j rudit, , . 

/ 

Hujosergo  juftam  rationem  fi  non  habeat^ 

- «•  Scriptor  , utique  in  viri  illiiis  errorem  in- 
cidite cujos  meminit  Hifiona  Euangelica, 

■ ' qui  turrim  aedificare  volens  • non  prius  fc- 

■ dens  computat  fuinptus  , quos,  ad  opus  ' 
Liic*  14.  »8..  (iium  perficiciidu:n  neceflarios  habet-  Ni- 
, ■ hileft.  quod  rerum  natura  magnum  fimul 

ac  depolitum  effici  voluit,,  & cita',  verum  1 
f pulcherrimo  cuique  operi  difficultatehi 

quandamSc  ^or<j«i  propofuit ; qu«&ipfa^ 

■ _ nafbendi hauc legemfccit,ut  anima-  v 

CMt.  iFep-  lia</r»r/«f  femper  parentum  virceribtfs  cofi- 
67-  tineri , irrefragabili  experientia  doceamur. 

A (ficJ3audiusWenrfipfiro)<*f^ftrex 

c<7#diu  crefeeret  quee  tnultavirum  voli/enda 

giot.”Athe-*^' ^ M-  Eftque  proinde  Rinc,  quod  fepien- 
nieaf.  c.  fin.  tioribus  Scriptoribus  tardigenulus  plerum- 
que inceffus  vehementer  hic  placuerit  j 
ita  ut  notabile  ferc  tempus’,  nonnunquain 
, . etiam  diuturnum,  Commentariis  fuis  Icrt- 

' • . i bendis  impenderint , ut  commendabiliores 

cos  redderent.  Ifocrates  vel  » ut 

aliis  placet , quindenos  annos  uno  feribendo 
Otuil.  Cat-  pgffggff^fto  inlumpfit,  Catullus  de  Citma  lui 

Smyrnd  y libello  perexiguo , habet : ^ 

; • c -A  * ^ • 

it^uemen^’ 


y 


mia*  $6* 


Smyrna  hiei  Cinna  honkrn 

^m  capta  efi  i nondtnque  edita  fofi 


lA 


Erafm. 

dag-Chiliad* 

11 1.  CCBt>l> 


' . ^ • Prudentia.  73 

* Nk  n • 

id  tft , Kovem  perpetuis  elnborata  cft  annis.  Turneb.  Ad- 
Ur.de  exiifle  .Turnehus  generale  hoc  vcif.  Ub.  17, 
Hort^tii  praeceptum  vel  confiliuin : 

fi  quid  tamen  oTan 

'ScripfiriSy  in  Meri  dejeendat  judicis 'au- 
rtts, 

■ Et  Patris^  ^ vofiras  ^ nonamque/rew^»-  . 
tur  in  annum»  , 


Jn  quo  tamen  fufFrngantcm  non  habet  Era- 
/mum,  ut  ex  hifcc  ejus  verbis  colligere  ell: 
Horatiauo  pracepto  non  ita  valde  commo- 
veor'. Hocevim  pracepit  iis,  qui  ad  ingenii 
laudem  fir  ibunt»  Nos  frater  utilitatem  \u^- 
dtoris  nihil fpeSiamus.  Pracepit  tts , qui  car- 
meii  conjcriberent , in  quo,  tejle  Plinio',  /um- 
ma  defideratur  eloquentia  ; Nos  Adagiorum 
commentarios  colligimus,  ^anquam  equi- 
dem arbitror,  curam .^quam  Horatius, 

non  temporum  fpatiis,/^^/ intentione  metien- 
dame(Je\)x\  etiam  pidlortotum 

feptennium  m pingendo  JaljJo  impendiP, 
antequam  furhmam  ei  manum  imponeret, 
ita&  Virgilius  Bucolica  fua  annis  feptem^ 
fuam  Mneida  non  hifi  undecennio  elabora- 
vit : & prius  ipfc , rigidillimus  fuorum  cen- 
for&  judex,  feriptionetn  egregiam  ad  ro- 
gum damnavit;  quo&  pcriiflet  certo, ni- 
fi  Augufius  eatii  confervatam  & Vario 
corrigendam  tradidiiTet,  qui  nihil  tamen 
addere  ei  aufifunt,  folum  quod  abundare 
videbatur  dementes.  Sic  0£lavius; 


Jtlian.  Var. 
Hiftor.  lib- 
XX'  cap-141. 


Donat,  in 
Vit.  Virgil. 


E y 


Eran- 


) 


, ^ 74  D E S c R I P T O R.  U M. 

frangatur  potius  legum  veneranda  po* 
' ' • tejlas» 

-u  ’ . ■ * ^uam  tot  tonge ft os  noSiefque  diefquela^ 

hores* 

, ^ Hauferit  una  dies.  . - * / 

I,  ^ . 

. ' ■/  Et  paalo  ante  ' - 

Ergone /iiprmis  potuit  vox  improbdverhis 
lam  dirum  mandare  nefas}  ergo  ibit  in 
ignes} 

Magnaque  do^ih^ui 
' -ronist 

t 

’ - . 

« 

' Intcrceflcrant  quippe  Viri  illuftrcs , imo  to- 

ta fioTSd  votisXuis  apud  Cafarem^  ne  Rcf* 

. \ ' publica  litcraria  infigni.  iitoc  pignore  de- 

■ ' fraudaretur : , 

% 

i • ' 

SAugiiftf*  ^oma regat  precibus»  totus  tibi fupplicat 
deVirgilii  Orhis  ^ • 

Ne  pereant  flammis  tot  monumenta  Du^ 

^ cum: 

At^ue  iterum  Trojam » fed  major  flamma 
‘ cremabit  9 

' / fac  laudes  Italum  9 fac  tua  faUaiegi  ^ 

jEneamque fuo fac  major  nuntius  ornet  X 

Plus  Jatis  pojfunt  tafaris  ora  Dei,  ' 


morietur  Muf a Ma^ 

I 


' „„  Jacobus  Sannazarius  , aliter  Sannazartue 

Hiftor.  E.  Parthenepaus  diOns  , vel  ABius  Sincerus' 
part.  I-  pag.  praeteriti  Icculi Scriptor,  tres 

m.  a<.o.  Libros  dcPartu  Virgineo  publico  donavit,(ed 
nonnid  viginti  annorum  lira&  perpolitos. 

Prout  & excellent  ilTimum  de  Ci- 

vitate  Dei  opus  per  varios  annos  eum  tc- 

* nuit; 


' Prudentia.  7jr 

• '■ 

nuit  j \m\  & Dio Jorttm'  Siculum  Hiftoria  fua 

,1 

per  annos.  Ne  quid  de  . 

aliorumque  multorum  inter  , quin  ' 

& nonnullorum  inter •Receatiores  in  feri-  ' ■ 

t 

bendocura&moriadjiciam. D»0tantume  . ' ■' 

nuperrimorum  Scriptorum  ordine  adden-  • 

di  iunt  illullres  Germani : Unus  eft  Michael  Lipf,e„f.  ,4 

Medicus  Lipfienfis , cujus  hoc  a- leSf. 
laudabile  iniHtutum  fuit , ut  non  nili  pro- pag- 34'-  ' 
ve£lior  aetate,  ad  componendos  Lihds  ani- 
mum appulerit,  fcd  interea  temporis  ne- 
ceflaria  fublldia  libi  comparaverit,  qux  ex-  ; 
perientia  diuturnior,  pluriumque  Lthro^ 
r»»7le(5l;io  ipli ‘fubminillrabat;  imitatus  in 
hocOrigenem . de  quo  teftis  eHEufthm, 
quod  ante  fexagejimum  aetatis  annum  nihil  ^ 
did^ric  a Notariis  excipiendum  , priuf-  ^ 
quam  longo  yfu  & exercitatione  plurimum  " 
in  fide  profcciffet-  Cautiori  ea  in  rcufus  ' 
confilio  ac  Johannes  Morinus  pridem  fecit , Monn.  vit. 
Vir  infignibus  alias  Scriptis  claras,  qui  cum.  PJJg ^ 
Librum  de  Vatrtarcharum  ^ Primatum  ori-  ^ 

gi;;^&c.edidinet  VIII.  P.  P#  di- 

callet,  yus  in  vulgus  emilii  non  iQiigo  tem- 
pore po(l  poenitere  opus  habuit , eo  quod  fe^ 
fiinantius  txxm  evulgaflet.  /ideo  multa  {nA-  ^ '• 

dit  vitas  ejus  Scriptor ) tn  eo  extahant , c^us, 
illum  tunc  in  rebus  Ecolejlaflicts  infiintem  • ^ 
manifefto  prodebant  i ut  S*  luxuriantem  ejus 
/lylum inv^nemnirnis fapuijj^eyindicauQuod  ‘ * / 

ne  fibi  etiam  eveniret,  hoc  modo  ante- 
vertit olim  Tullius  : cum  adolefcens  ef*, 

'fet  , etiam  quaedam  periclitatus  erat, 
umbratilemque  Exercitationem  profude- 
rat potius,  quam  1'erio  dixerat:  at  ne  fer^ 
eorum  poftmodum  disceretur  poenitentii, 

* . • omnia 


\ 


V 

t 


76 


De  S c r 1 p.  t o r u m. 


omnia  ea  obliteravit , nec  unquam  abum- 
brfl  in  apricam  produxit.  Ut  Laurentidi  Ga- 
baras  1 P etros  Bembos , Trancijcos  Petrar^ 
ekas , TorquatosTa!J'os  1 Petras  Ronfardos 
Theodoros  Bszas  6cc.  mittam , qui  omnes, 
eoquod;««/orff  dum  eiTent  f prouttetasca 
calidior  fere  efl , & confilio magis  praeceps 
fere,  inquam  non /e«/>er , ut  infra  patefeet) 
minus  coufidetate  chartis  quaedam  illeviF- 
fent,  prtemature  n fe  feripta  non  feripta 
poftmodura  maluerunt , & cum  pudore’ 
. improbarunt  > .hoc,  adhibito  verficulo : 


Ite  mali  verfus  , animam  qhi  perdifis  jte. 


i 


-igneas  Sylvius,  dein  II.  Pontifex  M. 

Drexel.Ni-  (inqukDtCXcVms)  quadam , rr/wj?gcnua  ipff' 
cct.  Iil5.  I.  virebant,  Uuntiore  calamo  in  luiem  dedit 
cap.  y.  §.3.  maturioris  jam  avi  ipfe  primus  judex  , 
damnavit  y plurimum  etiam  y ut  ea  JuppreJZ- 
fum  iret  i laboravit.  Hin cjjuf dem  ha  voces 
~ ^ ^ preces  : leni  magis  quapi  juveni  ^ 

^ Pontificem  pluris  quam  privatum 
. mate  i ^ncam  Pium  Rite 

Epicharmus  apud  Stobeeum : 

f t 

« A • • s 


• / 

-Apul.  in 
Hoiid* 

. vj 

* > 


Cun&afapiens  prdvidebit  ^ peenitebit^c 
nihil. 

m t • 

"Ergo difeere  oportet  {wtM  Apulejus)  pue- 
ros omnem  i juvenes  oftentare  , 

ferxesvero docere ^ ideft,  qui  diuturniore 
ufu , & comparato  fenfim  ampliori  erudi- 
tionis apparatu  inflrudiores  ad  id  funt.' 

Lauda- 


y»  • 


i 


'X 


• * P R U I>  E"N  T I A,.  77- 

% 

Laudatur  hoc  nomine  didus  EttmullerUt 


* 


zh  AiiorumLipJienfiumConcmnatoxlhus  ^ ' 

Viris  utique  nullo  non  eruditionis  genere  * . 
cumulatiffimis,  quibufque  , quotquot  funt 
. difccndi cupidi, obinfignem publico ha6le-  . ' 

nus  pr^eftitam  operam,  ac^*inceps,  uti 
fpero  , praedandam  , nihil  non  debegt.  Suiccr.  Tlne^ 

Alter  ed  Johannes  C amarus  Suicerus^hto^  Ecclcf 

logus  Tigurinus , qui  ipfiffimo  elaboratilfi- 
mi  ^praedanrilli  mi  fui  Operis,  <\\iodThe^ 

/aurum  Ecclefiapicum  \u(cx\Y>i\i^hom\fy\c\o 

infcrere  non  erubuit , quod 

indefe/fo  adornarit ; inno,  ut  ' 

^ in  Friefamine  tedatur  , id  jam  modo  ador-  * , v. 

natum  per  integrum  adhuc  deceiwium^  an-  ^ / 

tequam  in  lucem  prodierit, penes  fe  in  Mu- 
fieofuoaflerv^riu  Opportune  cum  , V' 

magnos  iibi  de  pingendi  rtf/er/-  - j 

fpiritus  fumeret,'  rcfpondit  : Diu  pin- 
go^ quia  aternitati  pingo.  Sic  aeternitati  . 

cuoimfcrititur^  fcrifque  dicatur  nepotibus, 
quod  publici  juris  quis  facit.  Quod  fi  ergo  ^crnard.  in 
lapis  ( monitum  edmelliflui  B^r»<ar<{/i)conr  Camic.  sex- 
chxixn  te  exbiiehis  3 canalem.  Hic  enim  ' ; 

jimul pene  ^ repetit  s ^ refundit , illa  ve»  • 

ro  ^ donec  impleatur  texpeSlat , ^ jicquoii  . . ; 

fuperabundat /ine  fuo  damno  aliis  communi^  ^ ^v  ' 

eat.  Verum  hodie  multos  habemus 

in  Ecclejld  concha  vero  perpaucas^  2 ant^e 
charitatis  funt  , per  quos  nobis  fluenta  cale ^ ’ 

/lia  emanant^  e effundere,  quam  m-  ' t 

fundi  \o<\\i\quam  zxxAxxt puratiores^ 

^prompti  doctxt  qua  non  didicerunt-  Inte-  / \ 

. rim  negandum  non  cd,  dari  etiam  aliquan-  Lud.  viv.  dc 
do  materias qu§fdam podc,  pr/7z;(?quoque'^^^^^"^  •_ 

tempore  & occalione  «vulgandas ; ut  E-  G*  * 

^ ' * * V ■ i 


r 


I 


•-i. 


I 


Digitized  by  Go<^le 


' 78  De  Scriptorum. 

rei  gcftae , ad  viventium  plurimos  pcrtincn- 
■ tis,  |iiftoriam,qu£einfedandi criminis, in 
commune  noxii,  aut  depellendae  a nobis 
' calumnia:  inlervirc  debent,  idque  genus 
alia.  Hjbc  enim  dilationem  non  ferunt  j 
Hootnb.vet..jjgj^yi,  fcripta  dicenda funt , 

icdmaturata.  Sunt  etiam  quaedam,  quae 
11$.  multo  magis  deterit  anxia  nimis  cura  & 

. mora , quam  emendat ; danturque  non- 
nunquam  homines  tam  fubiti  & vividi  ina- 
petus , ut  opera  eorum  longe  praeftent  effu^ 
fa  % quam  refuU : nimirum 

Virgil-Eclog.-'  * ^ 

*'  Condunt  > componunt , qua  mox  deprome^' 

repojfunfy 

i/'  , ' ' ' • ‘ .. 

p Atque  hos  inter  - < - 

■ ^antum  tenta  folent  iuter  vibufna 


eminuit  tilim  tublius  Papinius  Statius  » 
in  Fn  Poya  Neapolitanus  fub  Domitiano;  qui 
Ub.  i',  syl-  liberis  proditum  cft.,  mellitiffimas  fuas- 
w-  ptsin.  Sylvas  extemporanci  ihduftri^  concinna- 
vit , eamque  ob  caufam  hoc  etiam  numinis 
iisindidiu)  Sy/t>a  enim  cft,  quod 

8c  Gcacis , quo  omne  id 

indicatur,  quod fubitarium  &extempora- 
neum  (cribitur  > , nec  fatis  adhuc  perfcSkuin 
Gevatt- in  & exafciatumcft.  Vocat  hinc  iplc  hos  fnos 
Stat',  sylv.  Libellos,  quifubito  calore  t & qua  tam  f e- 
rs  Jlinandi  libertate  fibi  fluxerant^  & fotam 
celeritatis  gratiam  habebant irho  nullum 
' ’ 'ex  iis  biduo  longius  traflum,  quoldam  & fitt» 

• . ■ g»/«  effufosefle,  aflerit.  Huicdi- 

f .gnus  eft,  qui  jungatur  marcus  Antonius 

i - . , Mure» 


V- 


f 


Prudentia.  . 7^  ^ 

, Mutetus^  Orator  Romanus  , de  quo  fic 

Andreas  Schottusm&]^Sv\lkNihii  untiuam  And.Schott. 

{mirum  didu  ! ) hs  fcrihhat,  vix  adeo  his  le-  in  vit.  Mu-  < 
gebat  id  ipfum , quod fcripf erat  i raro  inter- 
polabat , non  fafe  mufgbat  aliquid , rarius 
demebat delebatque’.  ita  , cum  uno  quafi te- 
nore fluerent  omnia»  nihil  nifl aptum  ^ac- 
commodatum ad  manum  mentemque  veniebat^ 

\ ut  multo  meliora  fortuito  illi  exciderent 
quam  alii , qui  eandem  incudem  ajjidue  tun- 
dunt» excudant  labore.  Et  de  feipfohabet  Baud.Epp. 

Baudius  Melius  ut  plurimum  exeunt , qua  Ccnt.  1.  Ep- 
vsnyvss  profundimus , quam  ea » qua fub~ 
dudofup  er  cilio  meditabundi  vix  agre  tan- 
dem evolvemus.  At  vero  lingularia  quorun-  ' J 

dam  ingeniorum  privilegia  haecfunf,  quae  . . i 

perperam  ad  communem  fertbendi  regu- 
^ lam  quis  trahat.  ' \ 

III. (x)  Scriptio cITe  debet,  in 
materi^  praecipue  odiosi, non 

id cft, argumentum,  quod pras manibus elt,  ' 

limpliciter  & in  genere  tantum  exponens > \ 

confirmans,  amplificans , omifsa  omni  non  \ 

necefl&rid  hypothefln  hanc  vel  illam  fit- 

Sic  praeceptiones  fuas  inftitiMc  ' 

fe  innuit  Phadrus , ingeniofiffimus  Augt^i  j 

libertus  vel  potius  libertinus,  dum  ait:  .•  ; 

, Keque  notare  fingulos  mens  efl  mihi , 

Verum  ipfam  vitam  ^ mores  hominum 

oflendere.  *■ 

nempelicet  w/w carpere,  tamen 
parcere  animus  ipfi  erat.Quaredc  paulo  an-  ' 

tc  dixerat; 

Su/pi- 

... 


a 


80  D E S C R I P T O R U M.  . 

' ' ' ' ■ S.ufpicione  pquif  errabit  fua » 

Et  rapiet  atUiQ  -f  quod  erit  commniitma- 

' . /um» 

, V Stulte  7mdabit  animi  confcirntiam- 

\ -t 

Ac redequidem:  hocenim  padio  optime 
tuijjdbi,  tum LedoribuSjtum reitraftan- 

’ dxlatisfacit  5cr;p^or,^^neul]aaliorumoJ:- 

, ieiiia  &prxjudicioj  quandoquidem  gene^ 

£rafin  Adae.  vit\h difputatio , uti  rite  alicubi  E- 

pag.  m-  for-  ralmus,  ad  nullius  perjfhna  injuriam  perti- 

^ & Epift.  Ub.  „ft.  Cum , fi  fccus  fiat , vix  fit , ut  non- 

31.  Ep.  41.  jiujiQfUjn  ^ quos  illa  propjus.tan- 

git,  non  incurrat  indignationem,  Gttnt 
. 'enim,  uti  dicebat  ille,  Deusell,  hypothe- 

Us  Diabolus.  Etcontingercfenealiquan- 
dovideas,  ut  quis infigni  7.CI0,  ac  meri- 
to quidem,  in  feculi  nonnulla  peccata  in; 
vehatur,  qui  tamen,  ep  quod 
nimis  in  carpendis  iis  procedat,  non  nifi 
^ , idelt,  parieti,  tantum 

^ loquatur^  & lapidem  verberet  i quinimo 
peccata  illa  non  tam  emendet  &.  corrigat , 

’ quam  crabrones  irritet,  reofquc  & patro- 

jjpls  eorum  laceflat;  imo  perpetuam  & in- 
opportunam iis  fecum  contendendi  > fi 
f , non  materiam  juftam,  cccafasiem  iahtm 

^ - ' fubminifiret , non  fine  notabili  Ixpexdifii. 

" ■'  cationis  impendio;  quod  variorum  nomi- 

..  . .1  natiflimorum  Virorunv  exemplis  demon- 

f , lirari  polfet.  CulpS  quidem  haud  vacanr, 

• qui  legitimam  repreheufionem  in  pejusra- 

. perc  folent , utquefit, 

' / Jam  prtdemveru?n  non  didicere  pati  j 


verum 


•f- 


¥ 


Prudentia,’  8i 

'\%umtamen  , cum  illa  jdcfignatiusin- 
ftituta,  fjepe 'obiit  magis,  quam  profit, tu- 
tius & frudtuofiUs  ea  ut  plurimum  abfti- 
netur.  equidem  omnes  & 

fub^e»eri^»r  fuiscomprehenduntur;quod  li  ,] 

ergo  i3criptprge»fr<»//tf,  quaeque  eo  pcrti-  'r  . . 
nent  ,jufto  modo  tantum  cvifccret , urgeat , ’ " 

abtolvat,  utique generalibus il-  ' " 

lis  involuta,  non  excludit , fed includit;  . . - 

tametfi  ca  non  tam  invidiofe  a fc  Lepori- 
bus exhibenda , qiiam  ab  his  ipfis  ingeniofe 
elicienda  libique  applicanda  efle  judicet.  2, j, 

Eltqoc&  hinc  procul  dubio, quod  i\xbfahu-  bar.  Ep.  ad 
larum  & apologorum  involucro  vitia  exagi-  Mirandul. 
tandi  mos  olim  invaluerit : ut  fcilicct  muta- 
/0  »o«v/»e , imo  ratiocinatione  humana  ipfis 
veluti  i)futis  nonnunquam  adfeript^ , in  . , 

al iorum  , potemifli morum  etiam  hominum  „ „ ... 
&Priiicipunn3rcclcraimpune^f^//)f<?r^xlu-  , 

derent,  ficque /nemine  T-cet  Rjgait.  in 

ideft,  inlignitius  pullato,  reprehendendi  Pbidr.p.  ^7.' 
tamen  ea,  qux  reprehendenda  judicabant, 
officio  non  deeflent.  Adhuc  Phaedrus*: 


'Si 


V- 


- I<[ec  aliud  qutequam  per  hho,\\z%  quar it  ut  ^ Phxd.  FabuU  . 
§lUam  corrizatur  error  ut  mortalium , pr61o^!^  ■ 

Acuat  que  fe  diligens  indu firia.  ^ 

• • % 

, * T * 

Miffis  Sacrae  Scripturae  •exemplis  multi  id  Jud.9.  i^‘. 
etiam  praeftit<Sre  alii , ySvf  ui  uU  54wv&^  ^ 
uyH , quos  omnes  una  non  capit  navis  , Zicno, 

Cleanthes , Ghrylippus,  Orpheus,  Mufaeus^ 

Linus , Phurnutus,  Euantes , Silenus  Chiu<, 

Heliodus,  Ovidius  ;■  quos  tamen  inter  ex-  Natai.  com. 
cclluitingeniofiUimus  uvSroittdt ^fipus  Sa-  Mythoi-uh.. 
inius , aquoa  om  nes  pene, &apo-  5.  ^ , . 

F _ logi  • 


* 


t 

■i' 


• l 


1« 


1« 


4 


' • 8t  D 6 Scriptorum 

^ ' 

' '’  ' f^VA&cymnoFahulat^H*»  Sx.  fahittarmm 

difcrimine  erudite di^Terir.  Neque  mirum 
hoc  9 cum  F^huiie^  Apologi , imo  quaevis 
Amilitudines  plus  femper  ititdligeadad^ 

; ptaebeautt  quam  diciuu' ^ kteacqueferc  ia 
'•  iis  ncfc.io  quid  V quod  iu  meutibds  JL«SF«* 
rum  plurimum  cbniiderationis  relinquit : 
iumqueada)  harum  tanquamcertir» 

. ' fimi  iiigenii  & artis  iatellitcs ; ipfe  vero  ho- 

ftesjnlcitke,  & facundiae  ad  copiam  dicen- 
ti i fidjeles  minidrae.  * Etiam  de 
i»a  refertur,  quod  judices  haud  fatis  attente 
ipium  audiemes  i n capitali  qu4dam  causl, 
^utawli.in  apologo  de  confi<5lu , ad  at- 

Demoftken.  tentionem  excitaverit.  Meaemas  Agrippa^ 
uti  tellis  ell  lAvms  ^ fabuli  de  corporis 
*♦  humani  membris , ad veirfus  vedtrem  cOn- 
fpicantibus , plebem  Romanam  a feditio- 
Ue  revocavit.  CardinfiUs  Stdinienjh  , ia 
Comitiis  Btma  edebratis  % Helvetiorum 
Proceres*  jam  jam  cum  Galliae  R^e  foe- 
dus inituros,  relato  dev*'^»  quam  agri- 
cola ceperar,  apologo, deterruit,  6c  injecto 
icrspulo  cuneatiores  leddtdihSub  pe  1« 

Ic  rapacem  lupum , fub  liraili  Mffffust 
Fhadnts.,  Avienus  fseviifitcium4^<»R* 
vorum  ingeniUm  ,aliaquealiterperArinxe- 
irunt  i Terentium\wakm  ,^ui  ptaccipdc  ahte 
ad  s«ff.ca.  fiiSisHomlnum  vocStbulrs  res  ipfas 

hojhihum  oculis  iu^flerat*  «4- 

i;-  ‘ ^e<3»Btesded€c6ra*i0»probe  quae  iua  cfant 

■ dedilcerent  '9  erubefcetentque  i utque  ur- 
bis ■,  in  qui  degebatv  parulcntiasevapotia- 
ret,  vitia  ejus  fob blaudttiis  c^ia/miperie- 
ctttuscrat.  Qbod  qiHdem  tum  temporis  ^ 

. cum 


cap.  2} 

« 

Liv-  lib,  Xt 


» 


Littden- 
biacb-  £p. 


•Kigilt.Bp 

adThuaa. 


Prudentia,  83 

cnm  PaMaf orer  illi  viverent,  maximi  ufus 
fuit , cum  quippe  jam  depuduetat  quad  huf 
manum  genus,  eaque  vitia  > quae  vel  in 
brutis  damnabant  homines , jpfi  inter 
ie(e  majori  fiagitio  perpetrare  non  erube* 
fcebaat.  Ad  quam  impudentiam  utinamfub. 
fequentia  fecula,  quinctiam  haec  noilra,haud- 
prope  nimis  acccffiflent,  neque  res  quaf« 
dam,  infiituenditx^o^  qt  fs&ulas  tantum  pro- 
politas,  in  veras  Hiftorias  nonnulli  conver- 
tiflent ! e.  g. fabulam  ^^Tondalo^  fuper  an- 
fpiftilfimo  ponticulo  gradiente , & gravem 
’ lignorum  Reiculum  portante  , qulcon> 
icjentia  peccatis  onerata  tantum  innuitur  j 
fabulam  d&Georgio  equite , Draconem  per- 
forante , &c  Regis  blidm  liberante ; qui 
Chridus  Satanam  vincens  & Eccleliam 
falvans  indicatur ; fabulam  de  Chrifiopb§- 
ro  puerum  jefum  portante,  qui  imago 
Chriftiani  proponitur  j non  nili  per  multas 
miferiasCcelum  iagredientis.  Non  dico 
tomen,  omsm ad omit- 
tendam Rmper  ei!e , fcd  mu  neceffuriam» 
Efleenim  aliquando  poted  v .ut  vitari  ea 
nec  ppfiit , nec  debeat : cum  nicmpe  vel 
ip&m  Scriptionis  argumentum  hyfutheti- 
€wm , quaellioque  non  de  jure  led  de  fadfis 
eil , vel  obloquendum  6c  opponentium  im- 
portunitate , itnpudentii  & morofitate , a 
thtf  ad  bypothefu  tranfeundi  neceflitas 
.s^<jp>ti«r/imponitur  $ vel  in  mater il^n^ra- 
tili  ( nullum  enim  hinc  ofienhonis  pericu* 
Ium)  res  tradlanda  §ne  amplificationibus 
explicari  & illuftrari  non  poteft. 

I V.  ( 3 ) ScriptioiwwV  eflfe  debet 
Jiuta  1 nullo  acrimoniae  fale  adfpcrfa.  Glo« 
F ^ riari 


8i(.  D E . S C R I 'p  T o k U M ' 

* 

riari  polTe  oportet  ingenuum  scriptorem' 
cum  Nafone  : - . • > ' ^ 

■ .!  ‘ ^ -:‘"V  ' - - 

T ^ 

Je^pusaJhoc  luftrisjam  bis  mihi  qmnqw  ‘ 
'peraiiis^  ■ ^ : 

* Omne  fuit  Mufa  cnmen  inerme  iw^^; 

.^\i\Vd(\\x^  ^ qua  fojjtt  ^(criftis  tot  millibus  s . 

,1"  extat  ^ 

I : . Litera  fanguinolenta  /^>j:v ' 

- ’ * 'i  * 

, Neque  enim  arhara  alliciunt,  fed  deter- 
rent ; optimumquetum  verhis  tum  Scripti 
inculcandorum  condimentum  eft  pia  hu-* 
mitifque  tllay»<(<u//0^«e»ri>}  quam  in  Ba- 
pioxxz.  exofculati  lunt  Veteres.  Nemo  un- 
quam ftyli  acerbitdte  ^ canini  facundii  ri- 
,te  infinuaVit  generolis pedoribus,  fed  cor- 
rupit potius,  qux  docere  vel  fetibere  vo- 
luit , neque  ledorum  fuorum  confulens 
utilitati, -nequcj^xirtimationi  proprix.  Maxi- 
mus Vir  claudius  Saltaajius  t eoquod^iAt- 
■7nUpim^<^  edet , & mordaci  nimium  ace- 
to-fuafxpe  perfunderet,  adeo  quidem  ut 
vivos  6c  mortuos , notos  & ignotos , inio 
line  ullo  diferimine  amicos  dc  inimicos  uni 
.pcrtici  traditaret , id  eft , eadem  feritate 
nonnunquam  exciperer , amarulentiae  fux 
dehoncuamemis  celeberrimum  fuum  no- 
men haut  parum  collutulavit.  Nec  (brs 
melior  obtigit  cruditiflimo  Viro  Jofepho 
Sealigero\  cum  haud- paucioribus  Icomma- 
tum  cumulis  in  Gilbertum  Gsnebrardum  ^ 
Chrijiophorum  Clavium,  irao  neTheologo- 
rumquidem  parcens  ordini,  in  DAvidem 
Varaum,  gralBitus  elTet.  Et  quanto  cum 
famx  propiix,  Rcformationifque  & aedi- 
ficationis 


0 


P R U D E K T 1 A.  8f  ' . 

ficationis  Ecclefiarum  difpcndio  conjun- 

dum  non  fuit  lic^ixLntberi  ( tanti  alias  Vi- 

ri ! ) nimia  infcribendo  vehementia  & aP  * ’ “ 

peritas?  Quam  indigne  iis  habuit 

eumVllh  Angliae  Regem,  cum  in  ipfum 

feribens  diii»:  Feniath^  Pow///tfHenrice, 

quam  inclementer  alios,  . 
imo  omnes  fere , quibufeum  in  arenam  de-  p”  Rabu;** 
fcendit  ! De  ipfo  Erajmus  ( adlcribitur  id  * . ' 

etiam  Jodoco  Hejchio  Carthuliano  } multa  Hefch.Ep.  ad 
fraclare  monuit  Luherus  , fed  utinam  civi-  Vadian.  A. 
Itus admonui(fet\  plu  es  haheret fautores  ^ 
propugnatores,  ^ uherio''em  mejfemdemfite~ 
ret  Chrifio*  I ple  Ambrofius  Blaurerus  dixit 
(qui  ut  patrem  alias  ipfum  fufpiciebat , 
jummo  Qttim  Patri ^ inquit  alicubi' in  ^ 

Jlold  ad  Melanchtoncm  , ^ui  rurfum  nes  adMcUncht) 
parturit ) Lutheli , tragoedia  > quam  novam  tod.  Ann. 
nunc  excitat , conflanter  nobis  d\fjimulanda 
erit  quia  non  potejl  ulla  vel  dura  vel  molli 
traElationemiteice'e iUud  ingenium^  fed  cra- 
hr  7tes  potius  irntare  videatur , qui  paria  cum  ^culcet.  An- 
tpjo facere  ve/ft^  (mpotcntniimi  (ane  ani- 
m\  Scriptores  \'\im , qui  ( Ut  alicubi  Plinius  ) ' 

minimum  tSii  omnia  fragoribus  mox  implent , 
conatusaliorum  7 heonmodente  todunt, 
genuino  Autores  inoidcnt,  fine  fronte  & 
ijiente  in  eos  debacchantur,  rernon  tan- 
tum arguunt-  fed  ^fyllabasi^pQ^  verbo- 
rumque/orf/rw  , Grammaticale  bellum  fu-? 
percis  excitant,  difientientes  a fe fultos,  Fritfch.de 
bardos  • bliteos , fii|pidos , imperitos , vel  “vend.  ca- 
futi  Gentiles  olim  Ghriftianos  ) hebetes  y * 

^rutos-i  fatui  ^ obtufi peSloris  efiTe clamant,*  • 

peccare  (uti  loquitur  Scriptura)^o»7/»ein  fq-  Amob.cont. 
figmles  verbo  (t?ft  Hebraifmusfid  eft,  3 ‘ ’ 

' ' ’ F 3 pccw« 


Vatab.  in 
£f.  £9.  21« 


'8(f  De  ScRiptbfLUM 

. t 

peccatum  ei  imputantes , vel  peccati  ream 


Turtett. 
Tbeol.  E- 
len^.  p.  I* 
in  Prx^t. 


peragentes  propter  verbum , litemque 
ei  ob  oxiguum  faepc  numero  errorem  con- 
tcntiole  nimis  moventes  i licet  qoaeflioalif 
quando  tantum  Iit  de  tribus  Pofihumi  capel- 
lis , & land  caprini , hoc  cft.  ae  materil  ne 
. Theologici  quidem,  multo  minus  fidei,  fed 
iHartial.  Ep.  rtiere  quodlibctici ; ut  fi  vel  afinus  ( uti  in 
Ub.s,£p.i$,  pfoverbioeft)  canem  tantum  momoede* 
r it;  prout  fertur,  quod  ob  co- 

• turnicem  jugulatam  £rerm,yEgypti  Pro- 
\ ‘ curatorem  , fufpendijufleritjdc^<f/o  P«»l- 

> quod  ob  vas  chryllallioum  fraSum 
• - muraenis  aliquem  objecerit,-  fx.de  Scythis  y 
' , quod  ob  fcyphi  lignei  furtum  homines 

• morte  muldlirinti  aliique  alios  ob  caulas 

• ; ' noncaufas,  ide(l,levesvjriigeneriscon- 

tumeliis  affecerint.  In  fe  tandem  lubrici  Se 
’•  perplexi»'  quae  diverfos  ut  plurimum  len- 

■ fus  explicatufque  ferre  poteft.  & dc  qui 
. . * dicendum  omnium  pene  calculo  cft , 


Di-tferjut»  Centire  duete^rehut  ii/dem 
Incolumi  licuit femper  amicitia , • 


i 


. ■! 


fiquis  vacillafle  vcl  tftubafle  forlan  videatur, 
moxpraefto  (unt,  ut  labantem  impellant , 
jacentem  calcent , nequaquam  ei  parcant, 
- ‘ e contra  errorem  ejus  exaggerent . ampli- 

■’  ficent»,  acerbe  Idccflent,  aefi  omnis  veti-? 
■'  tatis nwmentum,  Reipublicae tranquillitas, 
imo  ani  marum  &lus  iij  eo  verterettu;  dc- 
queipfo,  qui  in  eum  forte  incidit,  utiu- 
* flo  deviftoque  jam  hofte  triumphent  non 
i(,  tantUp,fed&aiiostriumpharefaciant,it* 

i|ue  ( ut DQD  iDvenafft^  nonnemo) 

^ ■ V '*  • V . ■ ” ' 99 


Prudentia.  S7  ' * 

$nviX\\xml4pi4fm forte impegerif^  vehetimil- 
lefiatmoktt> Hat'onious y tanquam de\3k^\^^ 
cjjiptus  tantum  ejfet foxtt  objiciendus. Melius  Antiqia.  pa§- 
•c?r(<5  ,qqam  liJ , animatus , atque  a morda-  n» 
ci  & r!5pro  iKic  genio  alienior  fuitMagnus 
nofter  Gronovm.  Sic  Ille  Ledori  fuo: 

Fruere^  bonis  nofrisfavey  malis  indutge  ^ 
w^»n/dilfiinules  {cupio  ^ luVttdiu  * 

a me  mjcio  deduci  pojfnt , ab  etrtre  liberari  y 
fedy  quod  ^'On  mea  magis  quam  tuainserejl  y 
ut  liher aliter  (iy  eleganter  cafiiges.  Cui  di- 
gnus eti  qui  jungatur  dc 

quo  etiam  ante.  Hic  zx\\maJofepho  Ma- 
rid  Suarefio  literis  monitus,  quod  naevos 
aliquos  in  Libro  ejus  obfervaCfct  & notaf^^  Morin.  An- 
let,  mellitis  ei  hifcc  rcfcripfit  verbis ; N<e-  i^,*pag.  m"** 
vos  effe  non  dubito  y fi  nudi  notarentur , hoe  16^. 
amicitia  condonarem  , diligentia  mea  ven  , 

vindicarem  Verumquicunqueillifuntijitm- 
mo  benefici*  me  ajficieS  y fi  horum  nse  adroa,- 
nueris^  illos  fiat  im  cara  ^ utajunty  obedien- 
Ii  t abflergam , abhterabo , delebo , avellam^ 
fudicium  enim  fuum  retraSar  e nefas  ejfeexs- 
fitmOy  hngifimtque  abfum  ab  eorum  Jentea- 
tid,  qui uxvos/iios  lamina  credunt.  Caudi* 
d^i  Ane  ^ geuerofe ! Eflque  profedo , con- 
traria feribendi  ratio  pah  exigua  exulcera- 
torum temporum  calamitas , Scriptoribus 
Ijedoribufque  non  minus  damnoia,  quam 
Deo , lenitatis  Dodori , &c  maledicentiae 
c^ori  invifa&  ingrata*  Neque  eluere  hauc 
maculam  Scriptor  fuetienicndns  eft,  fi  prior  xertuiiian 
fbrtc  advcrlarius  malcdi dis  ipfum  inceffe- de  Patient* 
ric:  haud  enina  maio  malum  rependere,  «p- »8. & 
fed  malitiam  bonitate  devingerc  jChrifiiani 
..hominis  retaliatioefi,  hsecque  gloriofifii- 

F + ma  * 


'V  ' 


I 


i 


1 


I 


Chriroft.  in 
Koman.  7. 


Arriar.  ia 
Epifl-  lib. 

CJp. 


1. 


Epift.  En- 
chiiid'  cap> 
f7- 


I 


8S  De  Scriptorum 

macjus  vidtoria,  contemtorcs  fuos,  non 
mordacitate  , Icd  comcmtu  potias  & H- 
Icmio,  quandoque  etiam  rnoddlS  quali 
dvcuiBna-U  fupcrarc.-  Aurea  aum  Om  verba  ' 
1'uiU  : •>  »/k»j  j t9  vXtior  etvjf  ttk-' 

p^%ai  ut  tlvMreij , Ttf<  og»5  i?s  Tjvttl^i  'vjn^' 

cev^  Ty\  X xm  omtices 

H^S  efi  fplendida  visoria, 

illi  Ladverlario  j concedere^  quam  ipfe  velit y 

^ metas mAlee  ilhus  cupiditatis  propria 
tatis  abundantia  fuperare  Nempe  ideo 
quis  te  laedit,  ut  df'lcas,  quia  trucius  /d?- 
dcKtis  in  dolore  /dj/cft ; cum  ergo  tr.u<ftuni 
ejus  evertens  noa  dolendo,  -nec  recalci- 
trando, ipfc  doleat  neceiTe  eft  amillionc 
truCtus  fui.  Scite  in  EpiBetum  Arrianus 
Confe^  malediBa  iu  Upident , quid  , quiefo  ^ 
tjfkies^  fluodjiquis  ifia.cudiat  tanquarn la- 
pis, quid,  quafo,  projiciet  conviciator'^,  at 
Jt  imbecillitatem  ejus  t cuiconvicfj  fiunt , tan- 
quam  Ju^eJium  quoddam  naBus  fit  is , qui 
maledicti » tum  certe  multum  profecit.  Maxt- 
iTiecum  contumeliae  magis  nostcre 
excruciet,  quam  contumelia  ipla.  Sicipfe 

EpiBetuS'.  Mffifnat , 'o-n  «z  * V Tutr 

TO»  , ectxic  w xv  t2to»,  «5  »“ 

'ileui »»  £{s9?ct>  <rt  ■nsft&i  oTi  i oiiet  izn- 
Memento,  non  eum,  qui  con- 
vicietur aut  verberet , dutorem  ejfe  contume- 
lia; , fed opinionem  de  eis , tanquam  contume- 
Hofis-  Cum  igitur  quifquamteirritdrit  i opi- 
nione tud  irritatum  te  ejfe  cogita»  liahomo 
paganus,  adde  ei  & Chrifiianum  > memo- 
^ ratum 


/ 


Prudentia. 

ritum  nempe  Chrylbftomum.  Ita  hic  'chiyfoftom 
Ini  yfiftnt  rSt  i^g^^Jnar  , ,d«cvetf.Sut . 

t»i  Jitc9^naii  rSf  ym^otrav  n (rutiiztlctf  nlnnXvltif- 
Ignominia  nort  a mstite  eorum  eji  ^ ^ui  ea  af- 
ficiunt , fed  ah  afitBu  eorum , qui  patiuntur 
illam , aut  aliquam  aut  nullam  •vim  habent. 
Laudabiliter  hinc  AugnftinusP^#//<tf»o  do-  Auguftin.  - 
naiiftoc  > improperanti  (ibi,  quod  Maniebao- p|tu°“" 
rum  eflee  prefhyter  , Tcrtullus  Pauli  accurcxg.  17. 
fator  ^ Xwoxxym  •verborum  fur  ^ Carneadis  £„jipjj 
, Academici  ingemam  habens , quo  potuit  omnia  J^6n. 
incerta,  nives  ^ cum  alba  fint  ^ nigras  ff^ 
ficere  ^c. ' 'non  ni(i  hxc  repofuit  verba : 

Si  ego  tibi  vellem  pro  malediHis  malediSa 
rependere  j quii  aliud  quam  duo  maledici  ef  Tl^- 
femus  ? ut  ii  j qui  nos  legerent , alii  detefia-  i2§-4™ 
t os  ab jtcerc'ft  Jana  gravitate , aliifuaviter 
maUvoli  haurirent  voluntate?  dicerent  lal- 
tem  ,cum  Bythio  Bacchus  efi  commijjus.  Prout 
idem  Ecclefix  Antilles  folita  hSc  fua 

adverfusquofvis  pene  haereticos  nihil 
non  valuit , imo  cfFecit.  Plurirrias  enim 
utcunque  iifcum  . haberet  conflidationes, 
quorum  alii  miris  technis  (ludebant,  cludc- 
repondusveritatisjaliifupcrfluis&alic- 
nis  tergiverrationibustempus-e.ximcrc,alii 
convitiisa  difputatione  ad  jurgium  provo- 
care, alii  ftolidilfimisrelponhs  vexare  & 
fatigare  contra  diflerentem  i nihil  corupi 
impedire  tamen  potuit,  quo  minus  Vir  fa- 
gaciflimus&  conftantilfimus rem  urgeret» 
repetens,  iterans,  inculcans,  quse utrim- 
que dida  fuerant,  idque  tam  dilucide  tam 
explanate,  ut  imperita  quoque  multitudo  ^ 

. pervideret  , nihil  advcriant|bus  reliquum 

F y cfle. 


' ' ' 


' ' . 90  De  Scriptorum  I 

efle  praeter  meram  impudemiam,  At^tte  , 
inquit  Eralmus)  #w»  i*»- 

&Ub.  17. 

1»'  rimifs  ^ dtvieit  omnes,  Elaliolocor^rfAu- 
giiftinus  ///>/« wytf#  Donatillas,  <^plm 

quam  wfit’  os  Manichaeos , ut^citra  rei  me- 
ritum faviat,,  ^ eharitatis  dulcedinem  ubi- 
que admifteat , falutem  eorum  fitiens  , non 
i exitium  H^e dicendi  hac  di- 

■ ' . fpenjdndifermonis  prudentia  cepit  Orbem 

^ . . i^od  nulla  unquam  arma  > nulla  ilofoph»- 

' tum  JubtiUtas  i nulla  Rhetorum  eloquentia  yU 

nuUavis potuit  humana,  jubchrifii jugum  mi~ 

• jit.  ' Ac  praecipue  quidem  «rf«i{?j»I®-dujus 
ratio  habenda  eft,  fi  inter  illos  i qui  ejuf- 
''  •„  derri  religionis  confortes, & caetcraia-o-l^fl^** 
funt , lisqu-cdam  orta  fit.  Licet  utique, 
im6  c re  nonnunquam  eft , errpris  fui  Pra., 

« monere;  praeit  enim  ipfg  Apoftolus 

. , ' Gal.  2.n*fed  cum  levis  momenti  res  eft, 

fuperqu^  controvertitur , id  eft,  quaeve- 
ritatis  & pietatis  docftrinam  praxinque  nui- 
r’  lo  modo' convellit,  im6  ne  arrodit  velluxat 

/ quidem , non  nifi  citraque  omnem 

'mordacitatem  faciendum  id  eft  , nec  un- 
, quam /rtf/^rminus/wferw/ a quoquam  ex- 

cipiendus: e contra  omnis  fcriptiocodiri- 
gcnda,utpirr«^»Jfiabfit,conciiiarc«fiad- 
tit , fovere  & confirmare , fi  rupta  & turbata 
fit,  reftituere  & refarcirc  poflit,  Abfit, 
ut  unquam  Scriptor  pio  cuidam  fymmy-  I 
I . Hae  hanc  fimilemve  extorqueat  querehtm  , | 

Calvin,  Ep.  qualemfuditolim  Thcander  Calvuius : | 

138,  decima  ( inquit ) ex fartetantum fetas ,*qnam 

atrocibus  probris  lacerer pro  tua  humanitate 
iagemifcas  mi/eriis,  ad  quas  obdurui,  Un-  • 

diqne 


'V 


I 


I 


* I 


t Prudentia.  gi 

' Jitpteetiies  »llatrantt  haretieuspaj^Mveei-' 

Utr.  fit^uidfii^ici\\ivani3iT}xmfatefi ,in 
meangeritur.  lieni^ue me  invidi-^ 
voa  e grege  noftro  infefiius  oppugnant  i quani  < 

aperti  hojles  ex  Papatu,  (e^*Ut£t  Gen- 
tium OodtoT  : Nolite  cotttriftare  Spiritum  Ephef.  4, 30, 
io  ^uojignati  «fih  in  die  rtdemtiooit.  V'  3^'' 
Ow»» amaritudo,  ^ ira indignatio,^ 
clamor,  fj»b\s.Cpheai\ztollatMran>aiitcum 
amnimalitid,  E^oteautem\imvitembtm^ii\^ 
miferieordet  ^ ■ condonantes  votis  invicem  ^ ' ' 

prout  ^ Deus  ia  C hriflo  condonavit  votis.  £t ' , r 

quis  certe  unquam  c Fratrum  collilione  ' . ' 

fruSus?  imo  ^usetiam' non  i'ndc  turbae,  in* 
lirmorum  Icandata,  mimicorum  ludibria, 
Ecdcfiarum  pericula  , qoiii  & graviffima  o T i a. 
nonnunquam , & jufti^dima  in  contenden  - Theoiog.  m 
tes  & altercantes  Dei  judicia  ? uti  alibi  o- 
liendimus.  . . 

V.  (4. ).  Scriptio  efle  debet , & 

f it^  ordinata ; praefertim  fl  peculiare  argu-  „ , 

mentum  fit , quod  non  ohitor  tantum  pro- 
popere , fedab^^,  ut  ajunt, /»»</» erue-  • 

rc&  pcrrrai^are  intendimus  ; quod  notan- 
dum , quia  res  iecus  habere /e  poteft  . fi- 

qutsOpus , ediveifismatcriisebmpilatum, 

• edere fort^  veHt.  Gundaetenim,  quae  i“Ot, 
a jufti  & venufid  terum  dsfpoptime  com-  ’ 

■ mendantur , in  aret  domus , in  foro  cives, 
in  campo  acies  3 quin  Orbis  ipfc,  & uni-  , 
irerra  haec  rerum  compages  • hanc  quam 
cernimus,  pulchritudinem  ab  «*d!r»e  habet,  • 

quem  vdfolnmfiindenfiliimis  rerum  Di-  ’ " v ’ . 
viuarnm  tend>ris intueantur  Gentiles,  Nu- 
men  in  eo  deprehendant.  Imd  tanti  omni-  . 

' bos  Eruditis  w<toeft,t«  vel  praecipuum  apud, 

* iplbs  , “ 


Bodin.  Libr. 
» cit.§.in  Prac- 


Ailtonin*  de 
Rcb.  fuis 
Lib-  I-  9- 


Morin.  Ep. 
ad  Hatlz. 

Hicronym. 
Ep.  i3»ad 
Paulin* 


De  Scriptorum  * 

ipfos  judiciofae  & ingeniofae  induftriae  arr 
gumentum  fit  rerum,  quae  tradbaptur , opti- 
ma in  coi  latio  j dum  indodi  tan- 

quam  forices  j iudicio  , 

neu  fuam  prodere  cenfendi  funt.  Nihil 
quippe , juxta  Platonem , difleirtus  divi- 
nius eji^  qunm  partiri,  id  clt , juftd. 
metr^odo res  tradare  & difponere.  Doctum 
fc  haiic  artem  a Stxto  profitetur  Marcus  Anr 
toninus  hifce  verbis : ri  ig 

Ttt^  fff  ilritY»(siia9 

id  eft  dilucidam  etiam  ac  metho- 
dicam cum  inventionem  tum  ^ difpofitio- 
decretorum  ejujmodi  ^ ad  vitam  re~ 
Bf  inftituendam  conducerent , ab  eo  accepi. 
Dido  itaque*  cafu  res  ipjd  a Scriptore/>ri- 
w«OT exhibenda  eft,  fiverci  tradandae^iw- 
ma{miA9-%TniM  id  vocat  Po//^/«f)tum  divifia,- 
pe  explicanda, hujufque  lingulae in  or- 
dinem rurftisredigendte,  inque  uniquaque 
carum  ea  primum  tradanda , quae  proxime 
ad  rei  Cubftantiam  pertipent,deindeilla,quae 
ci  accidunt, tum  fiqua  cognata  funt, aut  con- 
traria , mox  quae  indefequi  folent  com- 
moda&  inqommoda  , tandem  quibus  rq- 
tibnibus  parari » fervari , augeri  > vel  c con- 
tra devgari,  depelli,  aut  mjnui  haec  pof- 
funt:  ut  totus  fic  Lihr  corporis  inftarlit, 
c membris  qoadunatis  decenter  compofi- 
tus.  Attendit  huc  probe  AriJloteUs , mjnus 
id  obrcrvavit-S#«ef»  Phiiofhphus^  qui  ideo  & 
vapulat  Erafmo^  aliifque:  uti  & Arnobius 
non  tantum  ut  nimius  & inaquatis,  (ed  etiam 
tanquam  abfque  operis  partitione  coi^ufus 
^L>  Hieronymo  caftigatur:  utj  idem  vitium 

etiam 


\ 'V  P R U D E N T 1 A.  93  . 

etiam  ab^aliis  ei  adfcribicur.  Quod  mira- 
tur tamen  & carpit  Clar.  Hoomtel  im , qui  „ ^ J 

iic  in  ejus  laudem : Non  video  quare  is  Seri-  & Nov-.  iSb! 
'ftor  mereatur  ab  'Hierpnymo  m Epijl.  ad  i-  cap.  i.pag^ 
faulin.  jic  notari:  Arnobius  insequalis  & ’ 

nimius  eft,  &abfque  operis  fui  partitione* . 
coiifnfus.  Mihi difertus  autor  videtur^  ^ 
qui  argumentum  Juum  contra  Gentiles  adeo 
accurato  ^ conchme  pertraddrit , ut  adver^ 

Jus  ijios  meliora  dici pojfe^quam  qu4e  ab  antiquis 
iUis (ic  bene difput at afunt  ^ vix  videam  In- 
terim  Or^/.\/xiVlethodiquc  rationem  qui  in  \ 
feribendo Jegcndb , Itudendo  nullam  ha'  • 1 
bec  ex  aren^  funiculum  tantum  neQit , 
fcientiseque  ^ vel  eruditionis  nec  laude 
. dignus  e(t,  necnomine:  cumomnianon  ^ • 
nili  difldiute  & lubrice  tenere  queat  aut  , ' ^ ’ 

tradere , co  quod  amicabilcm  eorum  con- 
cordari tiam  , mutuumque,  quo  refpleii' 
dea^  lumen  haud  rite  percipiat:  v 

Si  quod  praciplti  vid  r Bocth.  Mc- 

Certumdefinat  ovdmtxn^^  . : . tr,  Ub^i. 

Latos  non  habet  e\itus,  ^ 

w 

Res  vero  genuino  or///M&ferie  qui' noviti  - 
docetque,  vere  demum  Sedare  eas  n6vir, 
docetque.  Omnis*etiamex*»jt«floJ<»C/««^,id  . ' 

cft, legitimi  & hac  diccndoruni  & 
feribendorum  locatione  Librorum  pulchri-  • 

tudo  refultac , omnis  decor , omriis 

quippe  ( telle  Philofopho ) ordinatum  3 

pulchrum  etiamefi,  quia  HSC  cap. «. 

enim  mediante  legentium  tntelleSlus  ple- 
niorem multo  fatisfadionem  ex  iis  recipit, 

quam  exinanitis  fyllogifmorurn  fubtiliiatU 

‘ ’ bus. 


94  D E S c R I ? T a R n Mf 
y 1 bas.  Ne  addam,  memoriant  impen^  ei 
. , y juvari , dum  a radical  ibus  & fun^ameMa'* 

bbos  iucipiendo,  confecjueu^k  & miuiaia 
iKintantu^i  percipiuntur  faciJiuSf  ied  &••• 
. * ' mias  etiam  imprimuntur,  ac  tenacius  bac- 
icnu  Facit  enim  «vftfMrg^  haec , ut  cun* 
ebi , tanquam  incateni  annali , in  Seriptia^ 
' «eimerfe  cohaereant,  partefque  (ingulas, 

. ' aduiftar  marinorum  budioum,  veluti  al« 
' teraalteram  continuo  impellant*  j*ftfbus 
accurat  obfervati  hujus  ad- 
’}  minicul0eoiiiqueproccinik‘dicitur,atuni« 

_ . ■ , verfhm  Howntm  uniift  & viginti  dierum 
|||  ipatio  'plane  edidicerit : quod  indar  pro- 

digii  forian  quis  habeat , cum  Poeta  ille  fu- 
brt&cel.Auri- pra  fixapvta  miUia  Grsecoium  verfaum 
• fodin.part.  cotitiDcat;  litat  nempe  & triginta 
iiKcap.  io^  fiftnagint.a  , nec  pauciores 

mxiXioOd^ffaa.  Cum  indubium  alias  lic » 

, K fi  in  quadrum  reda<9a  non  lint , quas  le- 
' V ' guntur,vixbene&fruciuofeiniis^erge- 
' re,  eaquebeucafltrvafeqoem  pofie,quae 

' *y  haud  bene  antea , id  efi, 

fuikincepit  & excepit*  (Ju  vero  io.omni- 
bus  materiis  Ater6o«r«r  neceflaria  efi,  ita 


ante  omnia  ia  Striptwrarnm  tradadone 
non  ed  negligenda;  dicet  haud  defueriDC 
oltin , neque  etiamnum  torte  defiat , qui 
indignum  judicarunt , vel  judkant.  Theo- 
logiae raajefiatem  adffierW/humauae  ieg<es 
. revocari,  atque  definitionum  & divifio- 

' / natnanguftiis  , 'tanquam  yiacnlis  qaibuf. 

•/:  ' -■i  -''  dam  & cteadris  amfirin^i  i olitctitdentes , 
Tctam  Dei  notitiam /«///«rdocetii’,  atque 
adeo 'hominum  uiduilrift*  mi  alias  artes, 
Sr™».*  comparari  nec  pofle , noc  dehere*  Haec 


P R U D E K T 1 pf 

Geitii  Snecani  de  id  genus  hominibus  que-  « 

Tda  olim  erat:  Spiritus  S.  uau  ejl  conto- ^an^*MS,i 
«onis  4utor^  yWordinis.  §[u9  igitur  fru~  Defciiptioa. 
^U  hodie  tptidarn phifunssmt  ^fiat f undum  £><.^  fundamen- ' 
*otrbum  abfi^ue  mcthodo  uti  infirumento'^^''^^^^^  ^ 
rtltejeamdx  Scriptura , teftis  efi  expirien-  ' ' ^ 
Nimirum  muita  abfque  capite  tauda. 
tungerentes  ac  inculcantes^  wc  ipfi  ad 'feii- 
dfim  veritatis  cognitionem  perveniunt ; ne-  . 
fue  adiquem  manifefhm  fana:  dv^tiuee  pro~ 
feSium  in  auditoribus  relinquunt.  Tametfi 
enim  Sacrae  litterae,  fine  accUrat6  ordine 
exhibiuE  , percipi  etiam  a nonnullis  pol-  \ 
fint,  & perceptae  forfan  ab  aliquibus  lint , . 

fnethodoitimtu  accuratd  informatae  taciiius 
reSius  percipiuntur.  Neque  hic  vii 

Scripturarum  majeftat i quicquaradcccdit,  ' 

iTKxlo  ^eir^M/xr^haec carum  tractatio,  non 
c PhilofophorumLiWins^  five  ^<ww/»»wcom-Hcinf.  Ep.aJ 
mentis  & inventis , fed  principiis  Theo-  Edit.  Oper- 
hgicis^  idea,  verbo  Dclexllruatur,  inde-*^^™^' 
•que  veritatem  fuam  habeat  5 adhibito  tan- 
tum DialeSiic^  artis  foblklio  , per  quam 
'Scripturario  illa  fiiis  queeque  locis  collo- 
centur.  Neque  dubium  eft,  genuinam 
Scripturarum  intclligentiam  ceelitus  dona- 
ri: verum  haud  femper  immediate  id  br  ’ 
^quod  Prophetis  & Apofiolis  peculiare  fuit) 
led  ordinario  adeo  ut  hanc  iplam 

obeaufam  jOftam  intelligcndorum  ditpo- 
litionem  non  minus,  ied  magis  nccelia-  , 
riam  c0e  cenfendum  fit.  Haud  tamen- 
ita  unquam  praecile  hifcc  illilve  metkodt  ic- 

gulis  adliri^fain  volumus  , atfi 

ab  iis  pro  rc  nata,  cumque  rerum  ti;a61a- 
tioaliu  naturali  or<//»e  melius  videtur  fluxu- 


95  D E S G R I P T O R U M 

" . ‘'V'  ^ ■ 

, ' . ra,  aliquatenus  recedere  nefas  enetj  abfit; 

' ' Rerum  enim  natura  non  ad  methodum  , or- 
' ' dinemque,  fed  adsccrum  natu- 

. ' ram  cft  inflectenda,  ut  non  pes  calceo’, 

fed  calceus  pedi  eft  adaptandus,  ^rr,-  utiv 
' loquitur  Ariftoteles  , naturam  imitatur ^ 
non  natura  artem  ; omnefque  fciemix  ea- 
i.&io.Me-rumque  tradtationes  menfurae  non  res 
lapbyC  ^^'menfurantes  > fed  « rebus  menfurata^y\T\x.\ 
S»  jj{j  yj|.  lapiens  menfura  rerum  vulgo  dici- 

tur , quia  fefe  & cogitationes  fuas  ad  eas 
accommodat , non  quod  res  ad  fuum  fetn- 
' per  arbitrium  cogere  vel  pollit,  vel  velit. 
Adde  quod , ut  quali  procedere 

videamur,  ea  quas  feribimus,  in  multas 
nimis.partes(  nilitbrtecum  Difciplinarum 

tyronibus  inculcata  volumus)  Iq* 

' ‘ ' canda  & difeerpenda  nunquam  lint.  Sert- 

■ bere  enim  argute  is  dici  potefl,  qui  cun- 

£ta  in  corollaria  & concluliones  varias  non 
r ^ dillribuit,  necpriuslcmper  dicit,,  quid  di- 
cturus fit,  antequam  dicat , omneque  pe~ 

■ -r-  / ne  argumentum , verbotim  concifum  non 

contruncat,  addens  fere  ubique , hxc  fars 
" dividitur  in  rw,  prima  rurlus  in 

• .•  atque  harum  fingulas  iterum  in  ternas : pri- 

' fS7<*  ibi , » ibi  , ibi.  Hoc  enim, 

' Mt , fi  operofius  fiat  , memori»'  grave  eft  > 
,,ita  frigiditatem  impr/ewf addit,  decorem- 
" que  ejus  & nitorem  vehementer  imminuit. . 


■ ^ ^ i.. 

* ' • • • - ' V 


Gap. 


■ 


'v  * 


2)^  Soliditate.  . 

/ 

SUMMARIUM.  / 

♦ "•  V • 

I . ^ibus  in  Libr  is  huic  imprimis 
incumbendum  ? Cardanus  lau- 
datus, Scriptores  foliditatem 
negUgentes  notati.  Officiperdi 
merito  dicendi.  1 1.  Hos  inter 
. Excellunt  ( I 3 Pyrrhonii  ^ 
Sceptici  ( z ) Omnes , qui 
pofos ) quibtls  argumentum  non 
rejpondet , libris  fuis  titulos 
prafigunt.  t^mbitionis  hujus 
rei  a Plinio  peraSH  plerique 
Graci  , inter  Latinos  Varro» 
nec  non  a Jacobo  L.  S tunica 
Erafmus.  Scripta  hujufmodi  cur 
oculiferia  diSta  ? i 

-nKTv,  quidi  Horatius  ^’/a- 
cidatus.  Erafmi  ^ Cafauboni 
lepida  hijioriola  huc  pertinen» 
tes.  L.  Valla  <srPoggio 
6lus,  VolTii  ingenuitas  laudata. 

G I I I. 


$8  D E S c R I B E N V ORUM  ' 

III.  Argumentis  artificialibus 
in  rebus  fidei  frorjus  potius  - ‘ 
abftmendum  , quam  levibus  - 
& invalidis  certanduni.  Tho- 
mx  Aquinatis  pia  hanc  in  rem 
confidef'atio.  * I V.  Seponen- 

* dum  ad  tempus  Opus , cumque  . 
Viris  quibufdam  T)o6iis  com- 

• municandum , antequam  in  lu~  . 

. cem prodeat.  Epifi:  olt£  qu£dam 
'ad  Paulum  Seneca , ut  ^ 'Vau- 
lo  quadam  ad  Senecam  falfb 
<«^/rr//?<f.Lambenduse(l  foetus.  ^ 
fihiaphrafis  unde  or  iginem  tra- 
xerit axponitur.TOeX^xi^.  foetum 

informem  velforma- 
tuni  ejiciente , ingens  fententia- 
rim  divortium.  Stylum  vertere 
quid?  Haud fimplex  S ty  1 o ru  m 
' t pud  veteres  ufiis. His jifque  qui-  ■ 

^ ^ demfefreis,  C2d^l2iriUsfiieirtyr 
- ‘ ab  ipfis  Juis  dificipuits  confojfus. 

■ . y.  Scriptori , ut  limatius  & fo- 

* lidius  ficribat,  in  fecretiorem 

* \oc\xm  nonnunquamficedendum. 
l §tto  in  in  (i it  fit  oCictto , Agel- 


Soliditate.,  99 

lius,Neothus  Adulphus  Luthe-  - . 
rus  i IhomTiS  denique  G2x\^z]^Q- 
tusnon  Jine  fruSiup^aluxermt» 


I»  I cui  opus  concinnare  animus  - 

eft  , quod  argumenti  tantum 
ludicri  , le61orif<Jue  non  tam 
adificattoni ^ (^^VdobleSlationi 
deOinati , fit , de  eo  variis  validifquc  ratio-  , ^ 
nibus  fufialcicndo  ) non  ufque adeo  vide- 
tur laborandum.,  cum  quse  illius  farinae 
funt,  nec felicem, *ncc/^»r>r(ir<* in- 
felicem reddere  quenquam  polTint.  At  ve-  ^ 

ro,  fi  res  ferise  majori fque  momenti fint, 
quas  meditatur  Scriptor,  curandum  ipfi  fe- 
duloefi , «ne  quaedam  diluta,  frivola,  du-  , . i 
bia,  vel  verofimilia  tantum  de  iis  depro- 
mat,  fcdut  talia,  quae  vere  vera,  firma,- 
omnique  exceptione  majora  funt,  vidfu-  ,, 
ris  femper  chartis  demandet,  eaquedocu-  • ' 
mentis  adeo  cogentibus' muniat  & confir-  * ' 

met,  ut  judicii  olere  acrimoniam  manife- 
ftumfiat,,  Sc  Ledorum  aflenfum  quam  fa- 
cillime  elicere  poliint.  RiteCardanus 

jeribuntur , tria  habere  debent , utili.  4«o. 
tat  em  prafintem , tertum  finem  , ^ inex  • 
pugnabile  fundamentum.  Male  utique  fe 
res  habent , cum  tales  in  fcenam  prodeunt 
Aiitores,  ut  ut  m^ni  alias  nominis,  qui 
in  iis , quae  feribunt , nil  nifi  didatpres  ' 
9gunt,  Sequafi  e oracula  pronun-  ' 

ciare  fe  putant;  nihil  interim  probantes , 
ve)  rationibus  adeo  levibus  & elumbibus  ■ ' •. 
•ludentes  potius , quam  decertantes , ut  ' 

Q X innu- 


100  De  Scribendo 

innumeros  in  fuorum  Le£loribus  fcrupu- 
los relinquaiu  , iiullulque  tandem  , per- 
quam fane  bxiguus , exinde  frudus  in  quen- 
quam  redunder:  genuini  officiperdis  juxta 
Catonem  s idefl,  qui  fui  laboris  nullam  re^ 
munerationem  habent,  imo  ne  merentur 
quidem;  officiperda»  Verficuli, 

Catenis 


Cat.  in  ver- 
ficul. 


Gratior  officiis , ^uo  jis  mag^e , charior  ejlo, 
Ne  nomen  Jubeas  , ijuod  dicitur  offici- 
perdae» • 


1 1,  Neque  defunt  tamen, e contra  magno 
numero funt, qui fic procedunt.  His  enim 
merito  omnes accenfeas , ^e- 

loh.  Saref-  luti  ili  P.yrrhonis  Etienjis  fchol|  cducati 
aliorum  omnia  arrodunt , vellicant,  & 
icrat.  i . 7.  j.g£jjjej-c  tentant , dum  ipfi  nihil  aliud 

quodrfrrm&  Jolidius  fit,  infcenamprp- 
Lacrt. lib.  j /j  (vcrbafunt  Laertii)^ 

rSf  iigenaf  'ndt^  ecMTftTTBtne  s tlv^t  di 

• iSir  ^^pturofns  » pcrjlantes  feSia- 

rum  omnta  dogmata  evertere , nihil  interea 
ipfi  dogmatis  afferentes.  Et  quis  efi  , qui 
huc  etiam  non  referat?  de  quo  fic 
Cicero:  Platonis  in  Libris  nihil  affirmatur,^ 
dum  in  utramque  partem  multa  differuntur  , 
cice^Acad.  de  omnibus  quaeritur*  nihil  qqx\\ dicitur.  Jn 
Quiit.  1 -I-  i^falogis  quippe  plerifqueper  anfiaduofas 
difccptationum  ambages , artificio  fingula- 
ri  fibi  invicem  implicatas  & innexas , in 
immenium  ferme  protradi  diflertationis 
• ' ferie,  veri  certique  fitiens  Lefilor  , nffi 
quod  dicionis  amoenitate , inventionis  va- 
i-  rietate. 


S OLIDITATE.  lOI 
rietate,  llrofturasque  elegantid  , qusefcf- 
fum  interim  reficiant,  dum  delinitur,  deti- 
netur,  logij;  longis  ac.laciniofis  pene  de-tonin,*3.b, 
lallatus,  cum  quod  prorer/0  fiatuatur»i« 

^//occurrat,  in  quo  pedem  figat,  nec  jam 

anirni  pendens, opinatione  dubitalioneque 

omni  clepofid,  firmus  confiftat,  ac  fecu- 
rusacquiefeat,  vix  aut  ne  vix  quidem  de- 
prehendere queat.  Atque  ita,  juxta  hos 

A’wSs  "oftnt  VK  alh ' ma  titoxtz»/.  ' 

Cen\ aliquid  nemo  novit  i opinio  cua- 

i 

(2)  Qui  ut  merces  fiias  papyraceas  com- 
mendabilius extrudant,  atfediatasquafdam 

vocum  cupedias  plenis  vcluti  bucds»ru 
dant,  & ufque  adeo  magnifica  qfcam 
pompofis  fuorum 

pt tonum  feftivitates,  vel  inferipta  «itnts  /epi-^M.lt 
</«,  multafque  prorfus,  concinnitates  redolen-  \. 

tia^  vocat  Agellius)  promittunt,  adi  la- 
dis  gallinacei  haultum  videantur  propma- 
turi,  huic  ettato  nimium  forte  in- 

nixi , 

/ 

A\x.^p.int  pindar.  O- 

Oportet , ut  cu'ufque  operis  frontifpicium  iyn>p.  «• 
fit  prafulgidum. 

Irridet  in  ambitionem  hanc  vUnius\  ' 
camqtie  inter  Latinos  M,J^erentium  l^arro-  Anfon. 
fiem,  in  Satyris  fuis  SeJqui-Uljfe  & Flexi-  Popm.  Con- 
iulis  haud  fatis  vitaflTe  afleriij  ejufdem  reum  vSon!  Fra. 
Erafmim  agit  Jacobus  Lopes  Stunica  , fic  gment.  pag.. 

G i loquens*"' 


Scngc.  Ep. 
33. 88.92. 


' - loi  D.E  SCRIB  EN  DORU  M 

^ _r 

- j loquens  de  yinncftdtis  illius  in  N.  T.  Perzse- 
" 7ii$tAvdem  ad  me  Erafmicusii/^  Codex 
r Pocemiofum  amhtpu  velutifateUitio 

framunituSiferpidcrisUtexarum  figuris 
stunic.  An.  ce  ^ Latine#  deformatus ^ dc  titulum  in 
fyQjjfQ  flans  ctui  AutOTis  Tiomen^ 
Opens argumentum  tai^nmos  ^uiaemvct- 
bis,  & admiranda  quadomac  peneiu^ht^* 
/ ' peUicentibufpraJe  ferre  videbatur.  "SiQu^tA 

hujulmpdi  oculiferia)  vcl , ut  alii,  oclifera 
.Ryeoilifiria  apiid  Autores  dicuntur ; quod 
fplcndorefuo  imperitorum  ior«/w  quali 
riant,  & tantum  non  fafcinent^  De  his 
Seneca:  Non  habemus  {'mcpin)  ifta  odorifer 
ra , nec  emptorem  decipimus  1 nihil  inventU' 
rum , cum  intraverit , prater  illa  i <pua  i n 
Lipf.  in  sc-  fcomcfufpenfa funt,  I u q use  verba  h^ec  no- 
nec.  Ep.  53.  tavlsl^ii piius ; Licebat'^  decebat  jn  textu 
Sc  Elfdt.  lib.  vocem  libris  ahepiot  ajfertam  . oculiferia, 
five  icWxtiXtL')  a am  ventas  ita  ejl ) ^ fen- 
tentiapofeit.  Non  habernus  nos  ut  in 

' ’ \ tabernis . expofita  quadam  cum  titulis»  aut 
per fe/plendentiU)  j»iSOCulosferiunt,  <»»/ 
' tranjeuntes  ad  emendum  allidunt.  Natn 
quid,  quxfo,  eit  quod  praeftant  fpeciofi 
illi  nundinatores  ceruflatis  ITiis 
cum  liberanda  fides  eft , id^Ht , cep~ 

vel  larum  p«r/»r/re  dixeri?  , id  eit, 
nil  nifi  .c4cci Iliades , & tumos  vendere  3 ani« 
malculis illis  hautabfimiles,  qui,  dura  ve- 
neris imaginatione  ova  concepere.,  nilta.- 
meii  nifi parium  : quodGrse- 
ci  ilzTtitifttu  dicluf  , vocant-  Adeo  ut  non 
-immeritd  tales  roges , quod  habet  Hora- 
tius; 


i-  cap.  i5 


^ S 6 L 1 D I T A, T E.  / 

amphoracipit 

Injtitfti  cufrente  rota , cut  urceus  exit  ? 


1 oj 


V 


Horat.  de 
NiV-  Arr.  Ppetic» 


verf.  ai.  ^ ^ 


• 


vi 


- s2 


y 


i 


I 

i 


3 


Quetri  locunri  fip  Turnehs^  & 

qiii  vitula  ejus  paffim  arat  , Puimannus : - 
Magnifice  eximieque  poema  es  exorfus , quod  c^p ' * ‘ 

' ^ arribitiolis  deferiptionibus  excolere  ^ * 

exornare  tentaJH  t -feXijefcio  quomodo  impar  . v 
onerijuccuhuijli : <&  magnntn  opus  aggrep- 
fus  ^ in  opulculum  i/?/?//?; , amphoramque 
- amplam  fingere  aufpicatuSj  parvumnotiswx-  ^ ' 

ceolum  effinxijli.  Fitque  adeo  Uher  j qui  fic 
editur,  nihil  fere  aliud  , quam  maledifla 
ficus,  quae ledtorisfpem ludit,  id eft,mul- 
ta  quidem  oftentat , fed  vix  quicquarfi  pro-  » 

• fert.  inquit  iterufti  Sene- senec.  Ep. 

ca)  clarum’tantum  nomen  habent.,  cdtera  6$- 
exanguia  funt.  Inflruunt , difputant , ca- 
villantur, non  faciunt  animum,  quia  non 
dequibufquc  Lucianus,  o’yt» 

S»  i^S  roHi  exgIcSf  yufiia.  Ojfatan- 

tum video,  (dy calvarias  carnibus denuddtas.  >' 

Forte  quod  exiguae  difficultatis  negotium 
«^putent,  qui  lic  faciunt,  dicere  &l  con-  ■ • 

JfcrtbiUarem\x\\.i.,  nMXvtioprobare ; cum  Njtianz.de 
e contra  vix  quifqiiam  omnia , 'cpixfcribit, 

, tam facilc,ac  vulpes  py tum  comdl,  invi-  * 
dis  rationibus  poffit  confirmare.  To 
( inquit  tJazianzenus ) imltftcti  »’  pSfsn 

"S  j3«Xa^*8  ; 7«  JV  civleiGwyitv  ^rlw 

icwT^yytd^p  fSv  e^difre^^ 

nam  enim  Jententiam  explodere  non  magnum^ 
imo  facillimum  cuivis  eft  ^ fuam  vero  contra 
probare  w/^y?  plane  cum  pii  tum  prudentis, 

G 4-  . Ex- 


% 


•■  „ (j 


3*1 


-y  ■ - 


Digitized  by  Qoogie 


Cafaubon. 
Ep.  425. 


f: 


104.  De  scribendorum. 

Exemplum  hujufmodi  Scriptoris  cft  apud 
Erafmum  noftrum ; Vix  hac  feribens  ( ait ) 

, a rifit  tempero  , cum  recordor  Calliphonis  cu- 
Irafin.Adag  , quem  olim  cognovi  ^ cuminfamilid 

pag.  in.  $37.  Charifjimi  Patris , Henrici  Bergenfis , Epi- 
fcopiQA\x\zx^Q\\\\ver farer  ^ fed  nomini  par  ce  - 
^ tur  propter  conviBum  domejlicum.  ^Is  per- 

multa  volumina  concinnabat  exornabatque  > 

' fed chartis  inonibus  ^ nijt  quod  in  fronte  vide  ' 
re  erat  magnificos  quofdam  titulos  , vtlut 
* . Carminum  , Orationum  , Epiftolarum. 

^ Singulis  prasfcriptum  erat  hominis  tergemh 

numnomen,  ut  qui  titulos  forte  legijfent  ^ 
crederent  eruditum  , ^ in  litteris  multa 
Vfagnaque  molientem*  Neque  hoc  melior 
fuit  ille  ParafnuSf  de  quo  ad 

Scaligerum  fequcntem  in  modupi  Cafaubo~ 
nus : Juliit  is(a\t)meffe  vellem  videre  ^ad 
fe  actedere*  Cum  imperio  paruijfem , ^ ad 
fores  accejjijfem , ecce  aliudtni^yfi» , ad/cex- 
derem  in  Manlii  hujus  Mufeum,  Veni  igi- 
tur y ^ vi(^  tandem,  ^uid  ego  tibi  nune 
commemorem^ fermones  fe/^  fuafolum  miran- 
tis , aliena  autem  omni<i  fajlidientis  t Mon- 
firata  efi  nebis  incredibilis  Librorum  eden-' 
dorum copia ^ quibus  omne  fcribile  continere- 
tur. Atii  foruli  commentarios  in  Libros 
JurisCivilis  continebant^  alii  Romanted^- 
siffXtytccs  locos  communes  fic  elaboratos  , ut 
nihil pote  melius  j alii  interpretationem  prae- 
cipuorum  Arifotelis  Eibrorum.  Sed  omnium 
capacifjimi fuere  y qui  capiebant  Magiflri  hu- 
jus DiBata  in  optimos  quofque-  Scriptores  y 
Latina  Gracaq  ue  lingua  \ qua  ille  ajebat  an- 
norum viginti  fpatio  confectjfe , cfy  de  fupe- 
riore  loco  fuis  diBajfe.  Nam  Pythagorae 

carmen 


Soliditate.  lOf 

carmen  ^ Martialem  , duo  fala»  ut 
' opinor funt  adhuc  ah  eo  fulflicata^aliud agen- 
ti (ibi  juveni  exddij'e  ^ neque  fe  tUapro/uis  ‘ 
janfagnofiere-  Toto  genere  qua  la- 

teant in Jcr iniis , tum  demum  publicanda^  eum 
omnes  doSi  errores  fuos  publicaverint. SdXicct 

^id  dignum  Jf^to  feret  hic  promiffor  ^ 
hiatu  ! • 

Et  quid  Poggius  Florentinus  in  Pallam  ? ( jU'- 
rene  an  injurii  alii  judicent  ) Perfmilis 
( inquit ) ef  Valla  nofier  homini  ridiculo : qut 
cum  aliquando  fe  ex  quadam  turri  volaturum 
certo  die  prof  teretur ^ populus  ad  id fpe-  • 

3 acu  Ium  convenifjet'.  homiries fufpenfos  va- 
riis  alarum  ojientationibus  ad  no3em  ujque  aiy.  ub.  i. 
detinuit.  Deinde  omnibus  volatum  cupide 
exfpeSantibus  \ populo  culum  ojiendit.  Ita 
( pergit ) Laurentias  nofl^r  po(l  multas  ^at- 
que ingentes  verborum  poUicitationejX  pofl 
tantam  expeBationem promijforum  { tandem 
non  quidem  culum,  ut  ille ^ fed  volantis  ce- 
rebri in  faniam,  (fy  pergrandem  ignorantiss 
fupelleBilem  oftendit.  Aliter  (anc,  quam  / 
hujufmodi  homines  ^ fe  habuit  Magnus  . 

VoJJius  ^ c\x]\isdQldol»latrid  Gentilium  Li- 
bris hoc  olim  elogium  fcripfit  Grotius  : Pnfot.  ad 
Proximis  tiebui  aliquid  naBus  otii , legi  ed  > Matt,  VolL 
qua  onrnia  tua  foleo , aviditate  ac  anmi  af- 
feBu  tua  de  Idololatrid;  in  quo  contra fe- 
cifii,  quam  nunc 'fieri  Jolet  ’.  plerique  enim 
lil\i\os fuos  opere  non  implent:  tu  aliter  nos 
decipis  plus  dando  , • quam  eras  pollicitus.  . , 

i II,  Non  dico,  qqemcunqueac  ubivis 
quidem  JoUditatemhvLwc  allequi  pofle,  cum 
G 5 multa, 


r' 


j 


t. 


r-  *■ 


;->•  '• 


'J  < 


•* 


■f  \ 


10^  De  scribendorum  • 

multa, 'Ut  ut  veriffima,  nobis  tamen  ex 
aequo  demonftrabilia  non  fint ; verum  ta- 
men #**»  hgie-uo  1deft,  nullo  non 

conamine  enitendum  eoefl,  anxiSque  ca- 
vendum curdj  ne  adeo  unquam  arrogan- 
tiae fupercilio  tumidus  Scriptor  quis  fit , tan- 


toque  propriae  au6k)ritaus  & d^oTorlccf  tur- 

i^ 


didtami  tantum 


geat  vento  , ut  dicenti 
fibi  ullam  a Ledtoribus  ( imprimis  genero- 
, liorcsfifint)  fidem  adhibendam  eflccogi- 

cicer.deNa-  Neque  e»/m  ( Ut  refte  Tullius)  tam 

lib' i^fd.m,  sutoris  i»  difputando,  rationUm  mo- 


m- 


0 r 


menta  quarenAaJunt^  Imo  vero  tam  prae- 
frafte  foliiitatis  hujus  ftudio  incumben- 
dum cft,  ut  e rc,‘  imo  neceflarium  non^" 
nullis  cafibus  (tdi,  fpeciatimeum  ves  fides 
traftandae  veniunt, omni  potius argumen- 
' tationc  abftinere,  quam  talibus  quicquam 
velle  aftruerc  rationibus , quae  rem  affe- 
rendam  perem'^orie  & d7rohiK%Kd^  'non 
' V evincant.  NcgleQum  hoc  luo  tempore 
videns  Thomas  Aquinas^  talefque  efle , qui 
ipfarti  SS.  ratiociniis  humanis 

probare  njtebajitur , hoc  eos  ea  propter  ca- 
(ligavitmodo:  Trinitatem  Per- 

Thom.  part.  fonaruui  mutur  naturali  ratione, 

i.  32-art.  jidei defogat  X Pnmo  quidem  quan^ 

tum  ad  dignitatem  ipfiui  Fidei  ^ qj^aefi,  ut 
fit  de  rebus  invifibilibus,  qudrattonem  hu- 
manam excedunt.  Sccxxudo  quantum  ad  ut  i^ 
litat  em  trahendi  alios  ad  fidem  cum  enim 
aliquis  ad  probandam  fidem  rationes  inducit 
non  cogentes  ^ cedit  inirrijionem  infidelium^ 
quod  e jufmo di  rationibus  nitantur  Chrifiiant 
Orthcdo:)ti^  ac  ea  propter  credant. 


3- 


/ 


IV.  Tu 


DigitizKl  oy  Gobgl. 


SOLIUITA-TE.  ,107 

IV,  Tutifllmc  ergo  procedent» qui  mox 
memorati  Voffii  couQXxo  fe  duci  hic  finent. 
Conducibile  ejt  ( dicit)  priujquam  luabores' 
fuos  ^uifluam  divulget , ut  nen  contentus  fe-  '■ 

cum  fingula  ferio  expendere^  etiam  Pliniano 
more  com?nuntcet  duobus  vel  tribus  Piris  do-  ^ 

<?/>,  prudentibus^  benevolis  t gnit. 

t imo  ubi  indagine  majore  opus  i ” * 
judicia  etiam  annotet  > quo  per  otiufft  accu- 
ratius fngula  expendat»  . Imo  apud  Veteres  . 

ille  laudabihjjlmus  mos  erat  , cSram  fre- 
quenti Jua  ‘auditorio  legere » ex  fingulo-  / 

Tum  vultibus  tum  laudes  tum  culpas  obferva- 
re.  Hoc  etenim  padto  plurium  quali  opus 
fit  Liber , qui  alias  unius  tantum  ejfet : juxta 
vero  Homerum  nunquam  non 

^ ' Homer.  Ili- 

UXeiotai.feti^^vx/seifcf. 
dklelior  malioium  ef  labor» 

five»  uti  apud  H^^0</'0OTefl,  •zg^fiaWv  Heliod.  b- 

fttXsTTii  eficacior  ct\  plurium  induftria.  Fe-per.  & Dies, 
cit  ita  inter  multos»  facere  faltein  decre-  • 
verat  Autor  Lpiftola  2.  ad  Paulum  datae , rn  ^ 
quae  ab  aliquibus,  fcd  fallo,  adfcr>ftrib'‘ 
bitur:  ^adam  (ait)  ordinavi' volumina, 
divifionibus  flatum  iis  dedi  : ea  quoque 
legere  Cafari  fum  'defiinatus  : fl modo  jors  Auguftin. 

profpere  adnuerit , ens  forfan  ^ tu  pr£jens» 

Sin  alias , reddam  tibi  diem^  ut  invicern 
hoc  Opus  infpiciamus.  Decreveram  non 
frius  edere  ei  kanc  Scripturam,  nili  prius  te- 
cum  conferrem , fi  modo  impune  hoc  feri  po- 
tuijfet»  Dixi , falfo  hanc  Epiliolam  Seneca 
adferibi , ut  &quafdam  alias,  ac  vidfTnn 
Paulo  nonnullas  ad  Senecam  ( quae  apud 

Sixtum 


so8 


De  Scribend 


ORUM 


Sat.  scnmf.  Sixtum  Senenfem  videri  poflfunt)  quia  hae 
Ub.  3.  tum  fcntentiis  tum  phraiibus  cum  aliis  ?au- 
li  & Seneca  epiliolis  haud  magis  con. 
K?v.Mg'  veniunt,  quam  cantillantium  lufciniarum 
^ ^ voces  cum  ingratiffimi  corvi  cojufdam 

crocitationc  , uti  ab  aliis  demonllratum 
- . ell.  Neque  aliud  Fulgentii  propofitum  fuit, 
4p  . cujus  haec  ad  verba  fu nt : ^ite 

O]pcr^*ro^  ad  Carthaginem  pofito , mihimSia 

log.  I ejus  ahata  funt.  Et  fi  bene  recolo , etiam 
in  tuam  notitiam  pervenerunt-  Nthil  tnim^ 
Bcitram.  in  te  ibi  pofito,  legere  po(femt  quod  tibi  re- 
Dedicau  cenlendumofFerre»ow/>o^m,  Idemfecif. 

J[e  fe  fatetur  B Cornelius  Bertramus  in  Lu- 
cubrationibus fuis  Franktalienfibus  , quas 
Biblia  Critica  no)3hc\\\\btnt-  Quin  & hoc 
prudenter  addet  Scriptor , ut  Opus  jam  con- 
cinnatum feponat  ad<empus , pofimodum- 
quead  illud,  refrigerato  inventionis defide- 
Oniiitii.  lib.  r>o  & ardorc , tanquamad  afienum 
To.  cap.  4.  ut  leBor  , non  ut  autor.  Quoniam  ex  ea 
pag.  m.  j8+-  retardatione  judicium  haud  parum  qxpo- 
liri  & limari  poteft  , omniaque  , quae  feri- 
buntur » folidioribus  insediticari  hrmamen' 
tis.  Evenit  enim  alias , fi  jufto , quae  offe- 
runtur,talo  non  lient, fed  evanidam  tantum 
veri  colorem  prae  fefbrant,  ut  a Libror um^ 
ad  avidam  difeendi  fciendique  fpeciofo  fuo 
fuco  famem  pellicientium,  inani  ledione, 
ad  quam  quafi  famelici  veneramus  > adeo  ■ 
recedamus  jejuni , quafi  cos  ne  unquam 
quidem  vidiflemus  vel  legiflemus*  Lam~^ 
bendus  fatus  cfl , antequam  in  hominum 
' procedat  adfpcdum.  Quod  ( uti  notum  ) 
in  proverbium,  abiit,  abejufmodi  dclum- 
ptuih  animalibus,  quae  pullos,  jam  ex* 

. clufos, 


S O L I D 1 T A T E*  109 

cliKbs  > lingud  fui  tam  diu  lingant  relin- 
guhtque,  donec,  omnibus abftcrfis  fprdr 
bus  , publico  eos  exponant.  Sic  Virgilms, 

Georgica  fua  fcribens , plurimos  indies  me-  * 
ditatos  verfus  di6lare  fofebat  < ac  per  to- 
tum diem  refradlando,  adpauciflimos  eos 
redigere  ; non  abfurde fiirwe»  urfib  wortf 

re  .dicens,  & lambendo  demum  effin-  AUan-  Hi- 

gere-  ftor.  Anim. 

lib.  cap« 

Sic  format  lingua  fatum  nen  protulit  urfa^ 

inquit  Vetronius,  Quod  tamen  an  vere  ita 
fiat,  non  una  omnium  fententia  eft:  af-  ^ 
firmant  Aridoteles , Salinus , V Unius %JElia- 
nus , Ovidius  ^ Ambrofius  \ in  dubium  vo-  ^ ' 

eant,  imo  aperte  negant  Vof- 

fius , Matthiolus , Julius  Scaitger  , qui  po-  id.  nb,  j, 
flrcmus  contratise  experientiae  hocexem*  cap.j^. 
plumadfert : Ur/am  fatus  'mtormes potius 
ejicere  , <juam  parere , fi  vera  dicunt  , quos 
pOfiea  effnr^et  hn£iu  j quid hujufce  fabula au- 
toribus  fidei  habendum  ex  hac  hiflortd  cogno- 
fces\  In  nofiris  Alpibus  venatores  fatam 
urfam  , diffeUded^  foetus for-  iSz. 
matus  intus  inventus  efi.  Ergo  fabulam 
rem  vocat,  ut&  Vofjius  alicubi,  hinc  or‘ 
tam  ; partim  quod  crajfa  admodum  l/rA"  ,dcm  Sp.  T ' 
rum  fecundina  fint , partim  inde  quod  lam- 
bant foetus  Juos,  Id  vero  cum  & alia  ani- 
malia faciant,  addit  Bochartus , quod  ac-  Eochart.  in 
CMXZtt  eos  lambant^  ideft,  diutius  forte  & Hiero.*  loic, 
ftudiofius,  ac  animalia  caetera.  Quicquid  cap.  ^,  * ^ 
fit,  laltem  phrafiologia  hrec  inde  orta  cft: 
qui  proinde  in  laudem  etiam  eruditiifimi  ^ 

l7r/»/ufuscft  Cl.  Dilherrusi  . ' 

Sii 


UrGn.  Pr*- 
(at-ad  Thco* 
log.Symbo- 
i lic. 


Horat.  Sator, 
lib,  |.  Satyr. 
10’ 


Cicci-  de 
Orat.  143. 


PradcAt- 

430« 

Hyrao-  9- 
pag-tn.  IU. 

IIZ.' 

« 

4 


110  De  Schibendorum. 

Sic , Urfinc , tuu7a  lambis , DaSiiJJime  fc3C- 

timii 

Iv  lucem  ut  mUd  labe  notatus  eat. 

' 

Qaod  vero  per  foetum  lambere  hunc  in  £en- 
fum  Virgilius  & Dilherrus,  id  per  Jlylum 
vertero  exprelfit  Horatius  ; 

Stefe  ftylum  vertas , iterum  digna  U- 
gi  funt^ 

Scripturus, 

Vertit  ille ftylum , qui  cum  ante  ejus  acumine 
feriberet,  invertit  calaraum,&  alteram  ejus 
ad  delendum  partem  adhibet-  Nempe  li- 
terae  olim  tabulis  ihfculpebantur  iifque  ce- 
ratis , ubi  fiyli  ufus  erat  9 cujus  partem  , 
qui  Icribcbant » uci/wf»  nuncupabant  j un- 
de alibi  Cicero  acumen  ^'jXxfubeant, 
Altera  ejus  pars  obiufa  erat,  qui  in  cerl 
verba  ea , quae  non  placebant , inducebanr, 
& ceram  rutfus  complanabant.  Atque 
hinc fiylum  vertere  Poef-e  noftro  nihil  aliud 
elt,quam  quod  haud  bene  feriptum  eft  dele- 
re & expungere  , ejufque  loco  melius  quid 
fubftituere.  Spedlavit  huc  fotte  Pruden- 
tius, (referens,  quomodo  Mar- 

tyr difcipulorum  fuorum  pugillaribus  & 
ferrejs/y//r  ,iu  £910  Corneliana 
olim  fit ) ' , 

fiimulos  ^acumina/rrr^i?  •j^ibranty 
§lua parte  aratis  fulcis  firibitur  • 

Et  qua  feSli  apices  abolentur  , & eeqnoris 
hirti. 

Rurfum  nitefeens  innovatur  area; 

ut 


ut  & h^/^rema  cap.  17.  vers  i,  Pwm- 
tumjudajcriptum  efi  ky\o  ferreo  ^ ftylo 
adamantino  exaratum  Juper  tabulam  cordis 
eorum.  Quidam  etiam  ad  alludi  pu-  Tuiheb.  Ad- 
tant  , qui , ut  melius  comminuantur  ac  verf.  ub.  14! 
pr«parentur,araj|pfcindifolent,  abimul-  «p.  14. 
tiplex  verjura  locum  tura  habet,  quando, 
poft  peraclum  legitimum  fulcum , circum- 
aguntur & convertuntur.  Unde  & efTe 
exiftimant , quod  feribere  per  in  charti  Gcvart.Lcft 
aliquid  exarare»  perarare  , inarare  non-  papinian. 
nunquam  indicetur.  Sed  res  eodem  redit,  cap.  i.  pag. 
Quid  tum  tum  Horatius \eWnt  fa-- 

tis  liquet,  /^emipram  praeltitifle,  ideft,  tum 
delevilje  & expunxifle  aliquid  in  fcnbcndo, 
tum  melius  quid  reppiuifle , reponere  fal- 
tem  voluine,vidctur  Imperator  de  quo 

flC  Suetonius  ; ^ipparebat  focile,tton  tranfla- 
tps  aut  didant  e alupuo  exceptos  »fed  plane  qua-  N«on?cap. 
fi  a cogitante  ^ generante  ( nempe  verjus  jz. 
e)us  in  Chirographo  exaratos  effe-^  ita  multa 
er  deleta  ^ induda  & fupericripta  erant. 

Etiam  GhryiTppus  Salenfis  mandabat  Itteris^  Lacrt.  Ub. 
ac  fxpc  emendabat  ,magndque  teftimoniorum  7 
nube  utebatur  txnepm  Laertius.  Atque  hoc 
ipfum  quidem  quoniam  nimis  neglexerunt,  * 
qui  deferibendis  Libris  vidlum  olim  quae- 
ritabant , nec  quse  perperam  fcripfcrant , 
uti  fas  erat,  delegerunt , ne  nempe  JL/^ror 
fuos*,  multis  lituris  deformatos,  minus 
yendibiles.redderent,  hoc  inde  ortum  eft  ' 
'incdmmodum,  ut  innumerabilem  erro- 
rum copiam  in  omne  Scriptorum  genus  tur- 
piter invexerint , non  fine  inligni  Rei  lite- 
rarise  detrimento.  Proinde  quod  Au-  l 
toiibus  eik  fatum  lambere  & fiylum  ver^ 


' / 


I 


i '!*■ 


t 

L 


tiz  D e S c r i b e n d.^ 

< V.  /«re  fignificat  etjam  fonicite^lB®e  , Sc 
gnavitcr  laborare , ut  polite  & Jciiae  in  lu  - 
cem  prodeant,  quae  donata  publico  vola- 
• . mus;  quod  hic  commendamus. 

V.  Neque  fcrihntibus  in  feer*-* 

tiorem  (\ViQi\diZm  locum 'pxf^tcm^poitjicejfus 

lorte  oberit;  qui  quippe  minus  cogitatior 
num  Sc  meditationum  diftradionibus  ob- 
, . noxius  , m,ulto  e contra  ad  limandos  & 
exafeiandos  conceptus  accommodatior  eft. 
Nempe  difperlos  fpiritus  veluti  colligit 
plin.lib.  folitudo^  &in  unum  colledos  majori  vi 
3 1.  cap.  a.  & robore , quod  cogkandum  [cribendum 
eft,  praellare  facit:  menfque  nullis  tum 
' aliis  objedlis  intercepta  liberius  in  id  uni- 
ce fertur  , quod  pertractandum  fibi  fumpfiu 
' Abibat  hinc  Cicero  libros  parturiens , in 

viUuUm  fuam  > quam  & Academiam  ideo 
Geli.  N.  A.  nuncupavit.  Gellius  Sc  induftri^  Athenas^ 
lib.io>cap.i.  & quidem  in  agrum  profeCtus  eftj  ut  N«- 
des  fuas  Atticas , extra  hominum  & nego- 
tiorum ftrepitum  conftitutus  , accuratius 
ibi  concinnaret.  Atticas,\]\nsS\xit,&No- 
<9f«  quidem,  quod,  quae  de  die  ex  vivis  & 
mortuis  hauferat  , noSiu  confcribillaret, 
' • idque  Athenis  quidem , ubi  nobiliflimum 

quippe  orbis  terrarum  gymnafium  erftt; 
quare  & gloriola  ipfis  nomina  adhaele- 
runt:  rAar/V/V/diCtae  funt 

t 

3“®^;  Ariftidi  j Straboni  «' 

cpShciKtiTie^tf  l Diodoro  jcj/»®»  mlfluf 

j Demoftheni  ^ ^ 

De  Neoto  Adulpho  Ineris 
ciiam  proditum  eft, quod  cum  in G/<*yf<7»/V»/2 
Cflfw^/a  monachum  aliquamdiu  egiflcnpo- 


i 


i 


S 0 


L i li  I t A r E. 


ilea  cam fois  ia  CorauSwyo/ifuJ/>fem 
reccffcrit , atque  indc,poftquara  per  fepteu-  • 
nium  fedulam  SS.  Literis  operam  navaf-  Meich.  Aj 
let,  reverfus,  ore,  opere  & calamo  rem  daindevit. 

Chriftianam  egregie  juverit-  Et  quorfum  Germale 
Lutbero  fua  Pathmos  ? feceflit  e6  fubinde , pag;  m,  itin 
Cumadyc«^«ff</«»!»accingcrele  vellet;  le- 
git ibi  BibliaHf^r<»;V4&  Commen-  » , 

tarios  varios  elaboravft , praeter  quamplu-  , , 
rimas  ad  Amicos  quae  publici  ‘ , 

juris  poftea  fadae  funt.  Accedat  tandem  Vir  .cathak.  ia,» 
f\imrm%Thimas  Gethakerut , qui eruditifli-  Aptonin- 
mum  fuum  opus  in  Antoninum  Piam, in  agri  Prxloq- 
•Surrejenfis  Pago  , a negotiorum  aliorum 
commercio  femotus , uti  ipfc  refert, cpnfar- 
cinaviti 


C A P.  'V. 


7De ferihendorum  Perfpicuitatc, 


SUMMARIUM. 

f 

i.  Lilfri  perfpicuitas  qmufquH 
extendere fe  debeat  ? Auguftus  . 

^ Agellius  ob  eam  commenda- 
' ti£imi,'  Locuil^imx  8.  i.  ex- 
' f lanatus.  A^zn^(\ilaus.  Stylus  ' , 

• hominis  E/.^>  i.  quid  ? Cur  fer 

• ^^i^oh&potius  ,quam  qualkun-^ 

que  alio  doeendi  gener  e, Euange^  , ' 

H lium 


% 


X14  De  Scr  ibendoru}« 


Itum  propagarint  ApoftoH  ? 
Singularis  in  perfpicuitaf  e pcr- 
iuadendi  vis,  tum  in  Cy- 
priano tum  in  Johannc  Apofto- 
lo  non  vulgariter  emicuit.  II.  A- 
rijioteles  obfcuritatem  nm  af- 
fectavit. Ci^ajorijure  Platoni 
id adjcriptum.  involuta 

fepe  acceptiora , evoluta? 

Multi  videri  eruditi  malunt  \ ' 
quem  ejfe.  Atque  hinc  fape  per- 
plexa fcrihendi  ratio.  Erafmi  ^ 

de  hoc  querela . ^uo 
caju  ftylus  involutior  aliquate- 
nus excufandus  ? Tiberius  pro- 
pter obfcuritatem  notatus, 
^id  intendere  cenfendi  funt , 
qui  obfcuri  in  firibendo  ejfege- 
Jliunt?  Jovinianusy2f/f^  eapro-  ■ 
pter  ab  Hieronymo perjlriCius. 
III.  Heraclitus , Epicurus,  Car- 
neades Cyrenaeus  Scriptores  mu-' 
1«»»«.  Obfcuri^  ftyli  nul- 

lautilitas.  F^vorini Philofpphi 
cum  Juvene , prilcis  ^ obfcuris 
verbis  nimioperejntento,  gravts  ^ 
, • . • ex- 

• ' - ■ . V''  , ■ 


P E R s p I c u I X A t ?♦  ny 

expoftulatto.  M.  Antonius 
nus  hac  de  cauja  ab  Augufto  di-^ 
Bus^  I V.  Facunde  ^perfpicuc 
fcribere  non Cicero- 
nisApuleji  fiylus  taxa- 
tus, Grammaticis  placere  fine 
Grammaticis  Martiali  quidi 


I.  Oft  Soliditatem  TerfpteuitatU  ' 

ratio  etiam  habenda  eft ; ita  Ut  * 
Scriptoris  mens  ipfi  quali  cdeco 
apparcrepoflit,  five(ut  alicu- 
bi T ertullianus  ) tam  clarum  pt , <juid  velit y TertMirian.) 
ut  Solis  radiis  Jcriptum  ejfe  videri  fojpt  , ^ Refur* 
fpeculumque  animi  ejus  fit  Lihr^  quem 
publicum  facit.  . Tribuit  id  per  exccllcn-' 
tiam  Cielari  Augufto  Suetonius  hifce  ver-  sucton.  Au 
bis:  Genus  lotiuendi  fecutuseft  elegans  »cap.  85 

temperatum»  vitatis  fententiarum  ineptiis  at^ 
que  inconcinnitate  i ut  ip/e 

dicit)  fcetorihus ^ prjecipuamque  curam duxit^ 
fenfum  animi  quam  apertifllme  exprimere.  ' 

Nec  non  AvGellius:  Cum  Librum 
EpiftolarumDivi  Augufti  ^ quas  ad  Cajum 
nepotem  fuum  fcripftt , legeremus  , ducete^  Attic,Ub?i/. 
tnurque  elegantia  orationis  neque  morofA , ne^  cap.  7. 

y2</ facili  i&m/f^limplici.Ob-,  ■ . 

V ia  efle  oportet,  praelertim  fi  eruditis  non 
tantum , fed  & communi  aedificationi , in-  ' 
ftitution  i faltem  dicata  finti  quae  promis  - 
mus,  non  iis  duntaxat,  qui  fcholis  forma- 
ti, bibliothecis  exercitati,  Acadetniispor-  ' 
ticibufque  partam  lapicntiam  rudant , fed  . . ‘ 

, H A X . eis ' ' • ■- 


/ 


. ii6  De  Scribendorum 

eis  etiam  , qui  fimpliciores,  imo  de  com- 
pito , de  trivio,  & veluti  de  textrina  toti 
funt,  vel  (uti  noii  ineleganter  Apoftolos 
olim,  ad  praedicandum  Euangelium  a Chri- 
Chryfoftoin.  eniiflos , delineavit  ChryfoftotaHS  ) qui 
invcrb.paui.  noniiili  in  fiagvis  ^ fluminibus^  & lem~ 
SsbttateTri-  i;is , MUt  coriartd  (imiltque  ane  verfati  fo- 
Atque  hanc  ipfam  procul  dubio  ’ob 
caufain  mandavit  olim  Deus  , ut  ma- 
eH  8, 1.  gnum  fumcns  'vpiumen^  Prophetiam  fuam 
ci  infcriberct  ttylo  hominis . id 

Thcoiog.  • manifcfto,  litcrifquc  notis,  ut  omnes 
Elcnft.  Loc.  etiam  minus  periti,  quodfcriben- 

a.qij,  j-  dum  erat, quippe exaratum, 

primo  obtutu  intcliigere  poflent.  Non 
defiint  etiam  inter  Theologos,  qui  ideo 
Hoornb.vet.  diflcminandi  Euangelii  modum 

& Nov.Iib.i.  ^fl^Epifiolas  prx  aliis elegillc  putant,  quod 
cap.  i.pag.  limplex  hxc  & popularis  feribendi  ratio 
omnibus  tam  doftis  quam  indodtis  eru- 
. diendis  attcmpcraiior  eUct-  Tametfi  & 

^ fint,  qui  hanc  inftitiui  illius  rationem  red- 

’ dunt(qux&  fubfuit  forte)  quod  temporis 

& rerum  ncceflitas  Dodlorumque  Sandto- 
rumotiumtum  potius pcrmifeiint/fr//»//o- 
nis  hoc  genus,  quamut  abavel  operofos 
TraBatus  conicripfincnt.  Excel  luit  poft 
.Bafnae.  Ep.  Apollolos  111  Perfpicuitatis  hic  arte  ^tha- 
cilat.°Mo!*^  cui  tribuunt  quippe  Eruditi,  quod 

nach.  c.  An-  tantum  polluerit  ingenio  , fcd  & 

nex.p.  114.  feribendi  methodo  ufus  fit  tam  accurata,  ut 
iic  quidem  ullum  ohfiuritatis  veftigium  in 
' ' Scriptis  ejus.,  quotum  genuinus  autor  erat, 

appareret. Et  certe  perfuadendi  lingularis  vis 
didionisfcriptionifqueyirt/*/*»?*  ineft.  Qua- 
re & hoc  prsecipue  nomine  commeta- 


Perspicuitate.  117  i 

imtLluiid:^x\i\oCyfrianu$ ^ (\\xodijucundita-  ^v, 

te  ^ copia  zc  nitore  non  tantum,  fed 
fpicuitate^  facilitate  y(\\X2^(\\it\\\scoi\ntX0L 
edj,  vi  ^nervis  in  perfuadendo  zWos  zmc^  - 
ceiluerit.  Erat  ( dicit ) Cyprianus ingenioi^r  Laftant.  In- 
cili, copiofoy  fuavi > [quafermonis  Divi- 

xima  efi  virtus  ) aperto  , utdifcernere 
queas  y utrumne  ornatior  in  loquendo  9 an{or  ■ * 

Q\{\Qi  in  explicando  y an  potent ior  inperfua-»  r 
dendoquifquam  fuerit . Uti  & eandem  ob 
caufama  Chryfoftomo  laudatur  Johannes  Chty^otk.  in 
jdpoJloluSy  hoc  ei  teftimonium  perhibente: 
quod  amni  ejeiio  Satan<efaJl%gio  atque  illuvie-^  ^ 
tantd  doUrinam /iiam  perfuderit  fzcWnatc  y 
utnonmodo  fapientihus y mulierculis 

adolefcentibus , quicquid  dixerit  ante  ocu^ 
dos  po fuerit*  ! 

1 l.‘Exrtant5  qui  hn?(oxt\Qm ohfcuritatem 
afteSafle voluDtjfed dubito, an rci^c.Iii  Di-.  ^ 
fciplinarum  quidem  prooemiis  involutius  ali- 
quando loquitur,  fed  quodde  induftni  id  fe-  , : ' 
cerit,  ut  ingenuorum  animos  cxcitarctfor-  ' 
tius,  vecordes  vero  8c  ignavos  a pulchra- 
rum rerum  contemplatione  deterreret , uf 
obtendi  Jionnunquam video,  nemo  juftis 
unquam  rationibus  comprobavit.  Audifi? 
haede  tt  Hermolaum  Barbarum  Miran^  Hermolaus 
dulanum  Comitem  : lUe'{  inquit ) u4^r/7?o^Barbar.cont. 
feles  non  hoc  fenjit  y fe  de  induflrid  tenebras  Philofoph. 
offudijfe  Ledoribusl  Namplerique  Libri  vah 
de  perfpicui  funt^  Duas  enim  res  adhibet , 
qu/v  pQtfy\Qu\taXQm  imprimis  efficiunt y Me-  / ■ 

- ihodiim  videlicet  y ^ Genus  orationis  pro- 
pria m . Hec  vero  M c t h n d u nv/<7z?r i diligen  - 
iidfecuturusefatyfide\nd\^^u^xQSo\)^cmvL** 
rc  voluijfet*  Poiiori  jure  a quibufdam  Tla-  • / 

. . .H  3 teni 


.4 


ii8  De  scribendorum 

E fl/  de  /fl»/idadfcriptum  , dequo(icEtf/^^/«f,in-  . 
T?ipar.  Eu-  tcrpretc  Vigpro : ^ocirea  rem.  totam  ita  in- 
angcl.lib.14.  volvit  & convolvit  ipfe{^  Plato  ] utnec  ufitato  . 
cap.  I/.  p.  ^ pcrfpicuo  loqueretur , ac  digejlis 

po arbitrio  fin^ulis  eH  obfcuritatc  adfper/d , 
ut partiminteUigerentur ^ partim  ignota ma- 
nerent*  Uti  6c  proverbio  locum  id  dedit, 
quo  quicquid  valde  perplexum  eft  Platonicis 
numeris  obfiurius  dic  dicitur.  Tametfiego 
credere  haud  poflitn  , ullum  unquam  fa- 
picntiorum  fuifle , vel  elTe  pofle , qui  ex 
iis,  quseccecis  ambagibus in- 

• Motell.  Ea- volvit,  id  eft,  ex  ipfis  tenebris  gloriolam 
chiiid.ad  aliquamancupari  praefumpferit , nili  infa- 
Cop°acquii.  hac  forfan  imaginatione  fafcinatum  , 
p.  jt*.  qxiod  oh  objcuritatem  fuam,  a minus  peri- 
tisdbdior  & fubti lior  fit  habendus,  juxta  . 
hoc  Lucretii  j 


Clarus  ob  obfcuram  Unguam  magis  inter 
inanes* 

Lucret.u  .1.  dolidi  magis  admirantur  ^ 

amantque 

Inverjis^qute fub  ver  bis  Xzmzmz  cernunt^ 

r ' licctvixullS  alias  eruditione  fint  inftrudii. 

Prout  vulgaris  nimis  ingeniorum  fcabies 
eft,  quod  audire  & plurimi  optent, 
quod  neutiquam  funt,  imo  cujus  contra- 
- fium  ftepe  funt  - adinftar  Neronis  , qui , 

Suetftn.  in  »1/^%  mtpv^tS^of  lutum  Janguine 

Tibcr.cap.  edet  ( uti  Tiberium  pxMixmx).  fub- 

inde  in  objurgando  appellabat  Theodorus 
Gadaraus)  plufquc  Romani  fanguinis  fili- 
; rct , quam  vini , optimum  fe  tamen  Populi 

Romani  Reliorem  die  credi  voluij  ; vel 
. . Vati- 


■ ^ 


Perspi  coi  t at  lip 

illius,  croi  licet  . ^ 

' 

■ lapidofaptJagra 

' Frangeret  articulos  veter ts  ramaltafagif  . 


fc  mille  tamen  pafliis  ambulare  pofle  vide-  salluft.  in 
ri  Volebat»  Plane  aliter  ac  ingeniatus  fuit  catalin. 
Cato,  quiefCc  ^uam  videri  bonus  volebat  \ 
adeoquey  quo  minus  gloriam  petebat  % eoma~ 
gis  adfequebatur.  - ^ • 


^ 0«  «Afc’  tiuq  ^Xh,  Jtfchyl<in 

Efle  , videri  , enim  elaborat  ofthTheh. 
mue.'  . 


Hujus  ergo  , inquam,  contrarium  dum 
multi  quaerunt , haud  paucos  fere  invenias,  ' 
qui , e iWfarfww  gente  prognati , ufque  adeo 
in  conceptibus  fuis  copfuli , & in  (cribendi 
ratione  pottentuoli  ScobJcurilMni^  inque  • , 

continui,  qui  utuntur , verborum  vocum*  ' ■ 

que  luyHC^  (ne  nempe  ob  facilitatem  ni- 
mium trivialis,  c contra  propter  Oj^»ySrx  . • 

virilior didio  vel  Icriptiofuavidea-  ; / ' 
tur)  tam  impense  (ibi  ipfis  plaudunt,  violis 
fuis  pallentibus  mordaces  laepe  urticas,  te- 
nacefque  lappas  odoratis  rolis  foede  & (lui- 
te permifeentes,  ut  multo  plus  temporis 
& induftriaeA),»i)>»,  verborumque  ipforum  - - 
fefquipcdalium , (lylique cothurnati,  quo 
utuntur,  quam  rerum,  quas  tradant,  i n- 
tellcdul  & perceptioni  impendendum  ede  ^ 
dixeris ; nihil  do6tum  aut  laudabile tefti- 
piantcs,  nili  reconditum , & quod  fugiat  , ' . 

vulgares 'mentes.  Meminit  talium  quorun-  •. 
dam,  qui  fud  vixeruYit  artate  i Erajmus,  - : • ^ * 

H -f  dura  , 


120  De  Scribendorum  ' 

Erafm.Adag.  dumait:  ^uin  hodie  nonnulli  Philofophia  'i- 
Chiliad.  1.  ^ Thtologi<c?rofeffhres  ^ cum  ea  quandoque 

Ccnt.  I,  tradunt  t quce  quavis  muliercula  * aut  cerdo 
diHurusfit,  tamen  quo  doQX  videantur,  rem' 
quilufdam  ac  verborum parteistis  YCCi-  • 
Qulntiiian.  plicarrt  /avo/i;»;;!.  Ut  6c  fimiles  carpit 
lib.  8-  cap.  1.  prout  hxc  ejus  indicant  verba: 

Obfcuritas  fit  in  verbis  etiam  ab  ufu  remotis» 
ut  fi  Commentarios  quos  Pontificum  * ^ ye-  . 

^ exoletos ferutatus  An- 
tores t id  ipjum  fetat  ex  his , ut  qua  inde 
contraxerit»  non  intclligaiitur.  Hinc  enim 
, famam  eruditionis  , 

dsm^oXs  fcire  vtdeantur.  Neque  ncglrim 
: ‘ tamen,  excufandos  forte  efle , qui  natura- 
li ;>^r//>/Vtt/rj/;r  dono  carent ; tamctfi  illi 
‘ tiimfibi  ipfis,  tum  publico  melius  forte 

\ conlulerent,fifcribendis//imabftinerent, 

quam  quod  temere  , nullSque  neceffitate 
Aufon.Ep.  eompulli,  eo  prorumpant.  Utilius 
33- 

^ ‘ dormire  his  ejfet,quam  ferJe-- 

re  fomnum  » 

• - Atque  oleuvtf 

vel,  ut iHe apud  Comicum: 

plaut.  Rud.?j^  polnagjts  jafiffent  t fi  dormuijfent  domi  » 
Aft-4.  Scen,  Ham fic  ^ operam  ludos  faciunt. 

'l  Nifi  forte, quis  fit, qui  eo  quod  ad  majora  nar 
tus.fcriptionis  obfcuritatem  argumenti  ra- 
tionumque gravitate  compeiifare  pollit: 
quales  ( Hieronymo  & LaBantio  teftibus  ) 
2>r/ai7i<7»«j  & extilere : Qui  ut- 

j • . cunque  eleganti^  doctrinSqucfuo  tempore 

‘ . celc- 


Perspicuitate,  ixi 

celeberrimi » /erptone  tamen  difficili , r- 
flexo , Ji/afuoruyi  multa  litteris  com  - 
mendarunt , ut  loquitur  Erafmus.  Hoc  ete-  p,*, 
nim  li  ita  Ic  habeat  ^ non  magis  condem-  fat,  adopet. 
nandus  eft  Liber Siohfcurior  fit , quam  vi- Cyprian. 
tuperanda  olim  luit  Vettus , cujus  fanda- 
lib qui  inciaiit  nsevi  * caelefti  corporis  ejus . 
fulgore  & veitullatc  facile  obumbrabanturj 
& contegebantur.  Sed  vero  qui  dadope- 
tk  & confulto  , non  quod  pracftare  i4  • 
putent,  fcd  ut  fibi  ipfis  folum  placeant , ' 

tricas  TeUenae  conduplicant , ut  loquitur 
Arnobius^  id  eft,  res  impeditas  & intrica- 
tas  coacervant,  euny/ng^nicSs  &c  m,io+r 

feribunt,  fivevel  ex  imperiiiij  vel  ex  fu-, 
perftitioll  vocum  exoticarum  vel  obfole- 
tarum  confedatione , ftylum  fuum  im- 
plicant, adeo  Ht,'quse  tradunt  praetec  Si- 
bullam legat  nemo , & vate  magis  opus  ha- 
beant quam  ledore,  m\  a Suetonio  deferi- sueton.  in 
bitur  Tiberius , quod  affeHatione  ^ moroji-  Tiber.  cap. 
tate  nimid ftylum  fuum  fic  oh{cux?^ni,  utali-^^' 
quando  ex  tempore , quam  a cuta  praftantior 
haberetur;  quid  ( inquam  ) idiufmodi  ho-  ' 
mines  feriptione  fuHntendant,  neque  ego 
hadenus  capio,  nec  quifquam , credo,  alius; 
nili  horum  alterutrum  fit,  quod  vel  inge- 
nioliores,  uti  dixi, vta  hac  cenfendos  fe  pu  arfn.chii- 
tent,  vel  mundum  qualicunque  etiam  li-ftian-  c-  ic 
bello,  cum  multis  aliis,  onerare  gclliant , 
neque feribentibus fibi,  eo  quod  (uti  ludit 
alicubi  /Iriftnphanes)  \\yitribmnebularya~ 

, neque  legentibus  aliis  un- 
quam forte  profuturo  , per  abrupta  lo- 
quitur ali^  occafione  Tacitus,  Tacit.ia vit. 

liudcntcs,yet^i«»tfi/;/wi»  «y«w.  Stolide  AgricoL 

H f \ fanc 


J2z  De  Scribendorum 

^ ^ fene& inepte,!  neque  indigni  tales  funt  in 
laud.  Epp.  <JUOs  hoc  Baudii  nottri  jacias ; Mihi  magis  U" 
Cent,».  Ep.  bet  altum  jlertere^  quam  taligenne  monu- 
i **  mentorum  pofieris  feculoque  monfirari*  Ete- 

nim 

T?(  XecrSarbojif  /uttsttUt  iS'eii  ^*J9S  > 

? Nunquam  ejl  occaltx gratia  magna  l/r^: 

five  ( uti  Imperator  olim  ) occultse  If'- 
ta  nullus  eft  refpeElus : quoniam  non  nifi 
* peffi me  ingeniofi habendi  fiint , qui  capi  non 
' poflunt,  imo  ne  volunt  quidem  fine  alfeni 
ingenii  cxmcxzvol  & tormento.  Jocatus  ob 
ridiculum  hunc  conatum  in  Sextum  olim 
Maitiai.iib.  Cft  Martialis: 

10.  £p. 

Non  leElore  tuis  opus  efi  y fed  Apolline  Li- 
bris^ 

Judice  te  major  Cinna  Marone  fuit'. 

Uti  multis  cum  Talibus  in  etiam 

exagitat  Hieronymus fic  tatur;  Sie  invol - 
vit  omnia,^  quibufdam  inextricabilibus  nodis 
univerfa  perturbat ut  illud  Plautinarum 
litterarumpoffit  ei  aptari : has  quidem  prae- 
tcri>jhyllam  leget  nemo.  Nam  divinandum 
nian.i°ib^i.  eji*  Furiofas  Apollinis  vates  legimus.  Et  i£~ 
p.  lud  Virgilianum : Dat  fine  mente  Tonum,  a‘<- 

uyfidllfluu  Jovinianum  vocat , cu\us  JJtbros 
^ multo  difficilius  erat  nojje  tquamvince^e.  Ver~ 
borum portenta  ei  ad Tcribit : flvod deferiptio- 
7tis  dedecus  (inquit)  nonne  vel  per  febrem 
fomniare  eum  putes  3 vel  arreptum  morbo  phre- 
netico ? Hippocratis  vinculo  alligandum  ? 
' ^l^otiefeunque  cum  legero  ^ ubi  me  defecitSpi- 

r ‘ . j . ritus. 


I 


Perspicuitate.  "1x3 

ritus  ^ ihi  efi  diftinHio . Tatum  vicipit^  to* 
tum  pendet  ex  altero,  «efcias  cui  quid  coha:- 
reat\  exceptis  teflimoniis  Scripturarum, 
qua  illo  venufiUJimo  eloquentiae  fu  a flore 
mutare  aufus  non  fuit , reliquus fermo  omni  ma~ 
terta  convenit , quia  nuUi  convenit. 

III.  Omnium  oblcurilfj mus  inter  Scri- 
ptores fuit Platone,  Ariflotcle, 
quin  hoc  iplo  Hieronymo  referentibusj  cui 
& ffKonhu  nomen  inde  inditum  , quod  ad 
lihos  ejus  intelligendos  Delio  natatore  opus 
fuifle  Socrates  dixerit.  ( inquiebat  ) 

hi>AUHsXvfd^nS-  Quare  & vulgare  fuit  apud 
Veteres,  tk  yi^Kxdns  , Hera- 

cliti Scripta  interjiinguere  arduum  efl.  Hanc 
vero  objturitatem^]Wi  non  naturalem  , fcd 
mere  affedlatam  fuifle,  hinc  non  tantum 
liquet,  quod , modo  liberet , oratione  etiam 
fatis  luculenti  & clara  uti  potuerit , fcd  & 
iplis  fuisdifcipulis  ex  profeflb  incul- 
caverit: inter  praecepta  enim  j tradi  iis  (o- 
liia.  & hoc  fuit  TOMTiOT» , Obfcura..  De /»- 
duftrid  { inquit  Laertius)  lihrumfuumCih- 
fcurius^ri/y?/,  ut  fili  eruditi  illum  legerent, 
ne,  fi a vulgo pajjim legeretur,  contemptibilis 
ejfet:  2L<liin\idx  ic\Wc.ct  Alexandri , cui  cu- 
•raefuit, 

ne  quis  fi  pr reter  Apellem 
V ingeret , aut  alius  Lyiippo  duceret  ara, 

nc  promifeuis  comnjilfiothbus  honor  eju! 
VLilgar-  tur  nimium  atque  obfolefccret.  Va 
' na  in  Heraclitum  Epigrammata  fer ipta,qua 
inter  hoc  praecipuum  cft,  quod  huc  facit: 


Ariftotd. 
Rhctoric. 
lib.  3.  cap.f 


Lacrt.  pag. 
m.  303.  309 


Horat.  Ep. 
ad  Auguft. 


X 


izif  De  Scriben  dorum 

Mi  igj5*A«V8  »'ft(pctXof  eiXte 

TS  %l  ^V«»T@'.«S'JJ<6a7jT®n 

, No^  Heraclitum  ra/>iJo  percurrere eur/itt 
Eji  via  difficilis , \Mcepapyrus  eget, 

Gdtmani  huic  fueruntE/i/V/zrwx  & Cariieades 
Cyre»<e«#,nov£eAcademiaePrincipes,quo- 
laxci  hic  a clytomacho  ob^c\xi\x%  i\Qi\xs 
fuit,  ut  nunquam  percipere  fe  potuifleaf- 
t feverSrit,  quaenam  Scriptorum  ejus  mens 
fenfulque  ftierit  I/Ze,  quid  voluerit,  ita 
involvit , ac  dad  quidem  opcrS , ut  aflequi 
■ • ' , etiam Ox</ip«  impoffibile  fuerit:  tampro- 

'j,  culabeft,  ut  omnem  Rhetor  icam, 

>;  i ...  univcrfamque  fermonss  fui  laudem  in  Ibli 
> • perfpicuitate  coWocti^QX ^ ut  pridem  opinati 

• ' ‘ quidam  funt. . Quin  e contra  ipfis  Pyr- 
Hofmann.  rhoniis  Sceplicis  mirandi  fui  caligine 
Lcxic.Uni-  gratiflimam  operam  faepillime  prxftitit  , 
verf.  patt.  gratulantibus  libi  , quod  feribendi  ratio- 
V pag.  «u2-  adeo  perplexa  > intricati  , & nodosi 
hypothefi  fuae  , de  omnium  rerum  in~ 
Anton.  Mat-  (ertitudine  & tam  amice  fubfer- 

th.  otat.  1.  viilTet.  At  quid  ita  Doftores  illi 
pag.  289.  quid/ lucrantur  Bfl?fl//c«'fuis  aenigmatibus, 

; . labyrinthis,Meandris?  Nihil  equidem  aliud,  • 

I,  • quam  quod  vel  libi  ipfis  tantum  feribant  , fi 
' . . cuiquam  feribant ; vel  moriantur  ante  Ic 

„ fcriptafua  , id  eft,  eo  quod  intelliginc- 
>'  ;■  queant}  breviffimo  tempore  in  contem- 

• ptum  eant,  &vilefcant,  deferri  digna,  tan- 
'Horat.  Ep.  quam  blattarum  & tincarum  propediem 
iib,2.  futurae  epul* , 


Perspicuitate!!  115* 

in  vicum  vendentem  thus  ^ oitires^ 

Et  piper , ^ quicquid  chartis  amicitur  ine- 

1%X 

vel  (quod  contumeliosus  eft  ) Deae  Clga- 
devovenda;  vel  denique  deridendam 
huiulmodi  fubire  fortem  forte  cogenda, cu- 
jus Vir  quidam  non  indodus  nuper  memi-  . 
nit,  dum  fic  alicubi  de fuo Parente ; Cumuli- 
juis  librum  , quem  pralo  committere 
verat , ineptiis  Casitent  em , ^ inepto  prajer-  * 

cimjiyl»  tumidum,  expendendum  ipfi  tradi~ 
diffet^  videret  que  Jefruflr a damnajjeftylum^  , • 

quem  Autor  depirihat  ^ cum  ipfe adeffet , ^ 

^ focum  una federet , Whxxxza  •,  quem pf a ma- 
nibus forte  habebat , in  ignem  conjecit ^ quem 
mifer  Autor , ridente  Viro  dolio , Deo  tardi- 
pedi eripere  non  audebat , quiqueadeocovfum- 
ptus  certe  fuiJfet^nifiViriDoHi  uxor  accurrens^ 

Jemiufto  volumine flammis  erepto,pallenti  Au- 
tori  fuppetias  tuliffet.  Dc  philofopho  an-  „ 

tiquo  Favomo  refert  etiam  , quod,cap.  io, 

cum  adolcfcentulum  quendam;>r//?e atque 
adeo  nimis  loquentem  audivifTet,  Sc 
cum  eapropter  perftrinxcrit : Curius  ^ Fa- 
bricius ^Cornucarius , aptiquijfmi  Virino- 
Jlri his an1iquiores'\^o\tm\\ illi  tergemini^ 
plane  ac  A\\xic\^Q  cum fuis  fabulati  funt^neque 
Auruncorum  ^ Sicanorum  aut  Pelalgo- 
lViTn{quiprimiincoluiffe\\2\hxndicu7>tur)fed 
retatis fuseverbis  locuti funt.  Tu  autemper- 
ivde  qua/i cum  matre  Euandri  nunc  loquare^ 
fermone  jam  a multis  annis  defto  uteris\ 
quodfcire  atque  intelligerc  ntminem  vis, 
qua  dicas.  Nonne,  homo  inepte, 
vis  abunde  cenfequaris  , taceret  ? ftd  anti- 
quitatem 

-iX 


0 , . „ . 

V 

126DeSC-RIBENDORUM  . 

quUiKcm  tii>i  placere  a's  <,  quod  kone/la  , 
i^fobriafit,  Vive  er^o  moribus  prateritis  y 
loquere  verbis  }pvx.^ci\ubxis.  Atque  id  quod 
a C.  Cxfarc , excellentis  ingenii  ^ pruden  - 
JiaViro^  in  primo  de  Analogid  L,thtofcri- 
■ ptumefit  habe femper  in  memoria^  ut  inau- 
M.Lib.  II.  infolcns  verbum  tanquam  Jcopu- 

, cap.  7.  Ium  hic  fugias.  Accedat  taftdcm 

Marcum  Antonium y ut  iw/<»»a«>folebat 
i ncreparc, mirarentur 
potius,  homines  y ^«<*wintclligcrent.  Atque 
4.  cap»i.  quidem  j cum  nihil ajfekatione odiojius 

-n-thil  vitiofius , 'quam  orationem  egere 
interprete^  Ut  loquitur  Addo 

ego,  nihiidifceiidi cupidis  moleftius  cite 
poflc,  quam  quod,  dum  proficere 
/^  . tando  Itudent , nil  intelUgendo  non  tam  pro- 
, / fidant, quam  deficiant, oleum faltem  opc- 
• ' ramque  penitua  perdant. 

V.  Neque  obtendi  feriptionis  ornatus 
debent,  quafi his & 
explanatus  (lylus  obllarent,  cflcntque  cerv- 
di/erte  iesibere  ^ & non  involute*  In 
Cimmeriis  enim  cclpitant  tenebris,  qui  hoc 
putant*  Quis  enim  in  dicendo  feribendo- 
que  facundior  unquam  fuit  Cicerone y '6c  quis 
'eo  clarior  tamen  , & dilucidior  ?7'anti  cer- 
Mclancht  causi  eum  fecit  Melanchton . 

Rhetor.iib.  acerrimi judicii  Vir,  fumntufque,  fi  quif- 
V -a.  pag.  141.  quam  aflertor,  ut  conceptis  di- 

; I.,  xerit  verbis , Ego  velobfcura  Ciceronis  linea- 

menta malim  ^ wam  tfatii/am  Pblitiani  ^ 

Gellii/rr/CTo.  Et  ad  me  quod  attinet,  ego 
•.  quae  viliffima  in  commentariis  & orationi- 
bus ejus  quis  habeat , multo  femper  majori 
cum  voluptate  legi , & perlegi,  guamno- 

bililiima 


Perspicuitate.  127 

bilifllma  quaeque,  & praeftantiflima , qu£B 
in  lenebrofiffimis  Apuleji  Metamorphejemn 
dc  Afmo aureo  Libris  delitefcerc 
putant.  Hic  enim  in  Afino  ( inquit  Ludu-  viv.  dcTia. 
vicus  Vives ) plane  rudit  ^ in  aliis fbnat  hi-  dit.  Difci^ 
•minem $ nifi quod¥\oudvi  fint  ridicula^ 
excttfateainfcriptio.  Turnebusdicit,.*^/>«- 
lejut  non  efi  malus  autor^  at  antiquarum  t/o- « . . 

cum  , adeoque,  ut  ex  didis  liquet , etiam ' 
obfcurarum  , ufurpator.  Et  Hofmannus^  cap.  14. 
Virftopendaeledionis , diligentias  &cm- 
ditionis.  Rudere  ( ait ) verius , quam  loqui 
w Afino  aureo  Apulejus  viris  Eruditis  w- teTpSr'i 
detur.  Ut  paucis  abfolvam , quod  li  obfcu-  pag.  ijx' 
rus  Scriptor  efle  malit, quam  evolutus  & cla- 
rus , videat  ne  fuis  tum  obteniat  conatibus , 
quod  in  verficulos  habet  Martialis:  * ' 

Verficulos  in  me  narratur  JcriBereQmm , 

Non  Jcrihit  ^ eujus  carmina  nemo  legit. 

q.  d.  tam  parum  lepntur,  & Icdu  digna 
funt,  quali  feripta  nunquam  fuiflent.  Qua- 
re & gratulatur  fibi  hic  Vates , quod  fua  fic 
Ctfrz7;»acondidiflet,  ut  j qui  ea  interpreta-  id.Iib,  ic. 
retur,  nemine  indigerent,  utpotc  expia-.  Epig. ai. 
nata  fatis  & dilucida; 

Sane  mea  carmina  f SeitCj 
, Grammaticis  placeant»  fine  Gramma- 
ticis. 

id  eft  , fine  ullt  explicatione  & Com- 
mentario, a hoc  vel  illo  con-  ' 'i' 

cinnando» 


I 


I 


f 


li5  De  SCRIBENDORtlM 


C A P.  yi. 


I 


Scribendorum  B te  vitate, 
•variifque  eamaffequen-  . 

viis. 


' nunquam  nm  grata. 

Latinorum , Hebrsoirum.Grse- 
: eorum  de  hdc  Canones, 


I 'ftini  de  Civitate  Dei  cum  notis 
' Lud.  Vivis  , obfolam  brevita-  . 
. ' tem  in  eo  negleBam  , infelix 

■ fatim.  Rerum  pracipua  laus 
' ^ virtus  in  quo  conf Jiat?  Bre- 

^ ' vitatis  i»  fctibendo  commoda 
varia.  11.  Scriptionis  prolixi- 
u 2 tas  quomodo  a Pythagori  cohi- 
'fm  bita?  Silentium  diJcipuHs ejtis 
^ ? Sfortia  Pa- 

; . lavicinus  notatus.  Scriptores 

vcrbofilittpi  fere  imperitijSi^ 
mi.  Manum  de  tabula  tol- 
• Iere  Menelaus, 

? - Cornelius  Nepos  , Salluftius 


Operis ' %_/dugii 


ob 


• I 


B R E y I T A T E.‘  Iip 

oh  diSi tonus  & Scrift  tonis  i>re- 
vitatem  laudati.  Salludiana 
brevitas  in  quo  Jitd  ? Cyprianus 
ad  partes  vocatus.  III  Ut 
brevis  Jit  ^ Liber . ( a ) Omnia 
MutoThoiva»  re/ecanda.  Scigio 
Henricus/r/w^  HiJioriaTti- 
dentinae  ,4!  ‘Petro  Soavis  edita, 
Cenjbr.  b ^ K^b  aliis  tradi  at  a 
temere  non  reponenda.  V oflii  no^ 
tabiledehocejfatum.  Hoornbe- 
kius  laudatus.  Circa  Cram- 
ben codtam  uti  & bis  codtam 
(i^Egyptiorum  ^ Sybarita- 
rum  mores.  I V.  Librorum  pia-  ■ 
gium  Claudiani  Mamec,- 
ti  & Martini  Hellingi  de  eo 
querela.  Varie  a variis  com- 
mittifolitum.  ^os  inter  excel- 
lunt , qui  non  tantum  materia  m 
Scriptorjs  alieni  /uffurantur, 
fed  & nomen,  ^alibus  nec  Ju- 
daitmUs , nec  Gentilifmus,  nec 
Chriftianifmus  femper  caruit. 
Laverna  qualis  apud  Romanos 
'Uea,  Cur  dUiaiO^^h- 

1 thalmii' 


39  D j:  ^ c R4  b,e  ,N  D o,RjU  m 

Mqxcu-  . 

xxus  fmti  tujufvis . fummque 
, dptijies . 'sjMulti  tuinJ^0ter.uiu 
$um  ,J^eCiSiUi/orum  jAagii  pofiu- 
Jattf.  ;^iosanter  lfidoxw.s  C^la> 
rius  ommum  ^efi  in^it4exit^^. 
,niw.  JRhodigiiius  aontaru  Vof- 
iiuoi  defen]^.  y.  Grj^pihian* 
^ *,IJeiniii^  Pipxerici , Gpu- 
Jy,  {Jpaohenju  , , 

^tiiigii^  .Sddeai,  re^g^itii 
^ei^ijjmus  a pl^io  av^pt$ts» 
V,l.  ^/iprum concentus ^4(^t a» 
re  pio  fenju  li,c  'f 

4jioder>Pw:iWifv*<^- 
cifmaimd^Jlria  ^ Qri- 

Cap^pups  p^\d liof  ex  ddio~ 
rfuif  tifitfim 

ptandeque  ^ x0<ile,  , 

Lipfius , ypetips 
fati.  'V  J :|.  yR^atiimef  4 >^j^gio 

JeterrentAs..  rBathyUpg , qui 
Vx^i\ioc,arM^JkiiT4  Ji^rr^^e» 

. qmjkmfmrit\  Qmffe^ar 

gium 


f 


' 1 

B C V J T A T f . JJI 

gium  utiAutoremy  contra  quem 


commpttitur  , excruciat , ita 


ingrati  /emj>erznm[  indicium 
eji.  Styli  iji^ivSi^miequahi li- 
tas laudata.  yufttjjimttm  Aii- 
* ftapbanis  Plagiarios Ju~ 

Mictum.  Plagium  Jcpuichtorum 
cffbJSioni  & alienarum  arborum 
JucciJioni  affine.  Cujus  utriuffi 
que,  posna  femper  gravis , ali- 
quando capitalis  fuit.  Alphonli 
CiccariiiHi,  ob  eoifimijfum 
gium  atrox pmia.  V I II.  Eru- 
dituum duorum  Virorum  pro 
incruliando  plagio  eonjideratio- 
nes  excuJJiC,  t^utorum  cele- 
, aliorum  fuffragiis firipta 

fua  tejfellantium , ingens  tw-* 

. ba.  Flacci  quidam  IpcUs  iUu- 
Jiratus.  Burmanni pium  & pla- 
- eidum  conjilium.  Macrobius  vix 
probatus  Jutor  , ^ Plagiario- 
rum antejignanus.  Heidegge- 
litis  hujus  arbiter.  I X.(Q?«- 
grua  Auforum  citatio  qua  > Te- 
ftimonia  aliorum  ex  ipfis  fonti- 

1 a / biis 


•1 


ili 


V<- 


k 


DlQjtizec]  by  Qoogle 


i De  Scribendorum 
bus  communiter  haurienda, 
^uo  caju  id  non  fieri  nonnun-. 
quam  poj^it  ? Typothetarum  ^ 
r(p»>^K9^  ipjis  Scriptoribus  non 
'impuranda.  X.  plagium  evi- 
tetur quid  Scriptori  prieflan- 
dum  ? Ante  ^ ab  aliis  traSiatis 
fua  qualiacunque  adderedebet. 
Vilalpandi  modedm  laudata. 

' Vincentii  Lirinenfis  prudens 
monitum.W.  Plagium  non  pla- 
gium, id  djl, licitum  quando  com- 
mitti dicendum?  W\.(s)  Rebus 

tranandis  femper  magis  quam 
verborum  vocumque  apicibus 
inharmdum.  Veter  umXjs^ovX- 
im\xsrquis\  Arnobius,  Cicero, 
Joh.Bruno, Quintilianus  lauda- 
ti\Scriptores  Dithyrambici  qui'i 
X 1 1 1/  ( d ) Argumentorum  non 
numero  fed  pondere  certan- 
dum. Calvini  elogium.  Pho- 
cionis Atlienicnfis  exemplum 
huc  pertinens.  XIV.  Ita  Bre- 
vitati injifiendum , ut  argumen- 
to , quod  fub  manibus  ejf  y ta.. 
i • men 


Brevitate.  . 

menfaftsfiat.  Materiei  muti- 
latio  non  minus  , quam 
y/(*  Vitanda.  Auguftinus,  Sue- 
tonius , Lipfius  , laudati. 

XV.  Salomo  Librorum 
fcriptioni  non  infeflusy?^  ipfe 
fuit.  Haud  credi- 
bile tamen  ejl  ^ ipfum  Ma- 
gia & exorcizandi  ratione  , 
Librumque  remediorum  cu- 

confcripjife.  Li-  . - 

bri  improbatae  ledtionis  a- 
. pud  l6iosQ^i^.  XVI.  L'icus 
Ecclef.  yi.  ii.  illuminatus, 

' Salomo  procubdubio,  ut  ut  in- 
fgniter  lapjus^  reftutus  poflea 
is  falvatus  eji. 

■1.  Eque  ita  tamen  Scriptionis  P^r- 

infiftcnduin,  uijufta  praft.  in 
eapropter  Brevitas  vel  in  to- 
tum  vel  ex  parte  negligi  vi- 
deatur. Concinne  haS  conjunxit  Gowtffw, ut 
his  profitetur  verbi s :C4?fffr«w(f«»»duopor/^- 
mum  in  omni  Scripto  prater  iirgumenti  vsrtta* 
tem  requirantur , Brevitas  ^ Perfpi-  . . 

cunas  } illa  ut  attente  , hac  ut  fjw»  truSn  le- 
gamus  i utrumque  pro  tenuitate  mea ) cum  me-  Dedicat,  j 
thodo^  tum(lylofecutus  fum  i ne^aut  oblcoci-  '■ 
tas  crearet  dubitatiomm , aut  prolixitas  ta- 

I 3 dia  n. 


i 


Callimach. 
ap.  AthcQ. 
Ud.  3.  cap.i 


Horat.  de 
Art.  Poetic, 
verf.jiy.Scc. 
& Satyr-  lib. 
rSaiyt.  lO. 


15+  Describendorum 
dium.  Quam  enim  red- 
dit tam  plenum  faftidio  eutn 

facii  ext&njh  nimis  prodoffa:  Generalis 
Eruditorum  ytiftt  cft » 

fieuom  OTni^ei. 

' AdjunBa  ejt  parvis  gratia  rebus» 

ita  infpecieL/^rox  Epiftolafque  commen- 
dabiliores etiam  ^rfwVrfx  reddit  , pr«fertim 
apud  occimatos  homines,  P/urimum  jucun- 
ditatis ( teltatur  alicubi  de  Scriptis  Ambrofii 
Eralmus ) addit  paudis  verbis  modulata  bre- 
. 'vitaSt  Mty»  e contt3.  ma- 

gnus Uber  magnum  eji  malum } quod  nempe 
Ipdtores  facit  lumbos  fidendo^  oculos /Je- 
doWe.  Hinc  Magiftri: 

nirp  mia  rra  SnS  d^h  noS»  aSijr*? 

▼ irv:  T • • "•t  ^ Z 

Semper  doceat  %omo  difcipulos  fuos  via 
sREyi. 

I 

Quibus  geminum  Horatianum  hOc  eft: 

f^tticijuid  pracipies  efio  brevis ; ut  eUa 
di&a 

Percipiant  animi  dociles  ^ teneamtque  fi- 
deles : 

Omne  /uparvacuuisd^ltno  de  pecore  mana$. 

£t  alibi: 

V 

£y?  brevitate  opus,  ut  currat  fententia  , 
neuje 

Impediat  lajfasverbh  oHerantibus  aureis. 

Neque 


B>  IS  H V r T T ET.'  I Jf 

Neque  abludunr.htec  (Srseda : • 

I 

JT<Zi  X»Y(^  i'fi 

i2*5>  tS^-zdJuo»  k5‘  . • 

btgratwrir»(i  t^fud^uiA  tfimiuc^v 
per  amarum  efii  y 

Ut  vetu^  verium  efi.fi  mei  pKxjue  cum 

"^eluti  Phoedrus,  • ' . 

tcmp#ai?ef  fuavesfunt-arguttif^  Pludr.Ub.y. 
ftnmodiGat  cffhtdittff. 

Paudiflimis  opus  eft  ad  bonarti  mentem , . 
cum  remm  cmm  optimarum  intemperantid 
laborari  aliquando  polfir,  Dfe  ProBenio^ 
celebri  apud  Librario , referunt, 

quod  que^lus  fepe  flt,  fe  ne  »«'»«;  quidem 
Operis  Auguftini  de  Civitate  Dti,  cum  No- 
tis  Luduviti ^^mVjpxemplar  vendere  Franc  Erafm.  Epift. 
f ordia  -potuifle  , ob  Ibiam  ( Er a/mo,  judice)  ^P' 

Brevitatem  in  eo  non  obfervatam^  Fides 
( inquit  iivEpiftbli  ad  d.  Vivem  ) etiam  in 
Mufkrum  reiiurregna^e  fbrtuvam.  Ego  hic 
mhUnon  fufpicio  , nifi  quod  brevitas , quam 
hbi  otim  commendkvi , reddidi Jfet  LiBrum 
commefidoBiliorem.t^eciucrtiiTUva  hoc, cura  chryroftom. 
nemini  non  maniffellurn  Iit,  nonincorpo-  p°P'  ^n- 
ris  quantitate , fed  virtutis  intentione  rerum 
omnium  laudem  perfeSionemque  confillc-  ° 
re.  Quod  ita  expreffit  Flutarchus : « §*  piutarch.  in 

rtpuTfisdhs  ei^U  'sd^di-lu/  ci  «y*« 

eer  Sjeuth  iritmifmaitis  ajlimdtio  iw  . 

1 + mino- 


/o'*:  • 


’ 13«^  De  Scribendorum 

mnoTQ  pja(Taj>lusvaloris  eontiffet  i ficorM* 
Lactt.  inZe.  acumen  majus  efi  ^ qua  fiurtma 


:v_^ 


non. 


Job.  Verat, 
in  Praefar. 
Orat.  & 
Concion. 
cx  Hiftor* 
colle  d. 


Toll.  For- 
1u1t.pag.337 


i’*  - 


\ 


paucisy%A///f  dt^  Sivc,  uti  apud  Laer- 

tium l UK  cif  r f /oi^Xuri  idf  (^rS^ 
KHTUj.  Non  in  m^^wtudxnt  ifonitas» 

fed  in  bonitate  rerum  magnitudo  confijlit. 
Quare  neque  ullus  unquam  magnum  mar- 
mor parvo  adamanti,  vel  magnam  argillae 
molem  aureo  j3bolo  praetulerit  ^ nifi  cui 
cerebrum  non  in  capite , fed  in  calcaneo 
confldere  dixeris.  Timar^  pid:ori  laudi 
datum  elt,  quod  in  operibus  ejus  plus  fere 
inteUigeretuf  ^ quam  Et  fiqui- 

magna  nos  artes  fepedclc6tent,quod 
in  rebus  parvis  explicatae  notari  tamen  in 
iis  poflinc  ( ut  cum  in  minutis  horologiis 
ars  illa  tota  comparet ) quj  dubium  efle  po- 
teli,  quin  capere  ilU  nos  quoque  prae  aliis 
poffint , qui  amplam  rerum  cof  iam  brevi- 
/nj potius  commentariolis*  quam  tradka- 
tionis  apparatu  latiffime  dedudo  , expone- 
re foleirt.^  Hoc  magis  , quod  ips^  expe- 
riciuii  magiflr^  unica  faepe  vocula j imo  li- 
tera,plus  m quibuidamefjeceritiquam  quae- 
vis alia  cfFdliffiina  & redundauiitiima  oratio 
yel  feriptio.  CafariuYmsy  cum  lempor® 
quodam  tumultuantes  fuos  milites  adoffi- 
tium  revocare  intenderet,  non  verbis 
me<ro[iSy  comptoque  & prolixo  fermone  • 
fed  voce  tantum  unic^  (^/r/Vwinquiebat). 
omnes  eorum  motus  iraique  compefeuit 
non  tantum , fed  & conipotbit.  Et  quid 
Foeta  Philoxenus  ? 'Hic  , a Dionyfio  ]xxn\oxQ 
in  lautumias  conjeclus , quod  laudare  car- 
mina ejus  renueret,  imo  ne  legere  quidem 

- vcl 


-I 


I 


B R E V I T A^T  fi;  13  7 

vel  audire  vellet^  cum  per  litcras  a Tyrann9  . 
rogaretur  • ecquid  jam  petniteret^  totam  tpL- . 

* ftolam  unica  diuuaxat  flegitante  literS  O 
confcribillatam  refponfi  vice  ipliremifit  j 
tum  ad  animi  proprii  conflantiam  tdtifi- 
candam,  tum  ad  terum  Tyranni  animum, 
fi  non  emolliendum  ^acerrime  faltem  per-  , 
pungendum  ^ abunde  luflBcere  id  putans. 

Alia  Brevitatts  in  Icribcndo  commoda  fic 
cdillerit  Martialis : 


jit  punc  fuccin6lif«^  funt  bona  difceW^  Martial.x. 
belli-  ^ J ^ pig.Ub.2. 

V • Epw.i. 

Hoc  primum  tfijbreviot  quod  mihi  char- 
ta per  it. 

Deinde  quodhac  una  peragit  Liirariut  . 
hora  , 

Nec  tantum nugitfirviet  ille  meis* 

^tn\2ires  hac  efi  ^ quod  ficui  forte  legeris^ 

His  licet  ufque  malus  % non  odio  jus  eris. 


, I r.  Dc  Pythazord  referunt  Annalet^  *' 

cfiodi  fUentium  non  tantum  dilcipu lis  fuis 
praeceperit , fed  omni  etiam  JiuptUne  iis 
interdixerit.  Quidam  id  dxovtiMtt  re- 
fp^xillc tantum  putant,  /ty*5)»|t(si2t)cirs  vero&  Wutateb.  de 
verba  faciendi,  & qujereudi  , quaeque 
diviflent  feribendi,  & quae  ipfi  fentirent 
expunendi  poteftatem  habuille.  Quodut- 
cunque  fit , certum  minimum  eft , nui  Ii  non 
prolixitati  infertum  Philofophum  illum 
fuille.Quod  hinc  quidem  palam  eft,  quia,  ut 
mmiafcriptitni  metam  & terminos  poneret, 
cdido  veluti  ordinavit , ut  rationibus  cubi- 
cis praecepta  in  voluminibus fcribcreiitur  , 
conrtituitque  quemque  cubum  ducento- 

1 y ■ i , rum 


»- 


«-  t 


• Hc- 

• \- 


» • 


’ V ' 


..  V 


1 % 


'V  r' 


L « • ' Mi 

DIgItIzed  by  Goog 


' ij8  De  S/CRIB  BNDOS.UM 

rum  & fedccim  V€rfoum»eofqpe  ndn  plurcs 
• quam  tres  in  unica* feriptione  eije  oportere 

cxiltimaverit.  Qilte  lex>tamet^i).obdi(cipu- 
loramejus  fcrihtcndi  pruritam,  non  ufque 
adeodiururna  fueoit^  detnonfiravit  e^  faju 
Aquiiin.  dc  tcm  Philofophus,  qpantopere  Lthi  magn^ 
Ttib.  Hiftp- Etquisicerte 
Tridcnt°^  '*  Librorum  voluminibus  hoc  fere  agi 
,3.  ’’  non  animadvertit,,  irf 

gregariis  tantum  Libris  terribilia  ^ formUhe^ 
tilia  appareant  j atque  omnium  oculos  multuf- 
'que  ad  f»  trahant?'  quod  non  itnmeritd 
afortia  Palavicino  improperabat  Cafitr  Aquh 
Imius  ob  vaftiflimam.  CtMciiii  Indentini  ri  i- 
ftoriam , multo  cum  llrepitu  a Sforti  1 edi- 
. tam.  Equidem»  imperitiflimi'  non  taro  ?»er- 
befi/Jimi  furtt  j & qui  plurimum^  ibribunt , 
minimum  faspe  eloquentes,  Vtqwe  qui 
corpore  tenuiorem  fuut  velle  diJatare  iie'fo> 
leiit,  ita  qui- ingenii' Ss  Sapieatiasrjiaopcs 
funt,  numerofioribus  feipfos  verbis  non- 
Hunquam  explicant r velipotius  implicant. 
Imo  ne  quidem  fciptbsiramirmV  fedfls  ip» 
fom  nonnunquam  •aeritatem  Maeandrias 
fuis  fijbdole  inwlvunt;  quae  fieutlUicem 
&S.  claritatem:  ivmpei*  amat , adeoque'  non 
, diftiis^  fed  fuccinftl  ^ brevi  tancum»oratio- 
■ ' ne  dc  commcirdacione  opus  habet , ita 

falfitas  y cum  inconftans  & mulriptex  fit , 
mufriplicesGtiarrr  gyros,  vatiaTque ope- 
rofe  deduelas  ambages  quaerit  , in  quibus 
tanquanrin  oblcuro  quo^m  fpecuQolautte. 
nebrieofo  Caci  antro  occulrarc  f«  poflir* 
Quintilian.  Vctus  verbum  cft,  manum  de  tabula  tollon^ 
Itb.i»,cap.4..  gjjgj  quod  in  cos  di<2um , qui  expo- 
liendo cuidam  Ubpo  tara  mordicus  olim 

inhas- 


B R B V I T A T 159 

inhaerebant  ^ ot  Afifitend»  dcfifteie  nt^i- 
renr.  Applicatam  id  etiam  aliis  eftft- 
bus.  Hinc  enim  ell,  quod  pittor  Proro- 
genesj  utcunqQc  immcnfi  laboris,  admi- 
randaeque  eleganti*  opus  confeciffet,  in 
hoc  tatrien  cedere  debuerit  Ethimh  indu- 
Itr i « , quod  de tabuU toUefe, Id  ell, 

rempcfttve  op«s  iiium  finire  nequirerit , 
cum  htG  ablque  diuturni  mor3  ki  abfolvir-n 
let.  Ita  prole^koA:  nimis  prsefrat^a  & mo- 
rofa,  ac  proinde  minus  laudanda  Scripto- 
rum honnollornm  indaftrra  de 
fc  potert,  qtiS  line  fine  modoque  loeithra- 
tiones  fu  as  quandoque  premunt  ^ Tempcr 
addentes  aliquid  & Infarcientes,  quando- 
queetiamdememes  & mutantes  i ledejtfs 
loco  altero  tanto  plus  tam  fabAiroentes, 
donec  intumeicat  tandem  Opus « atque  hoc 
ipfo  tum  maxime  quidem , imprimis 

peccantes , dum  follicitiffimecau- 
tura  volunt,  ne quicquam  peccent : praj- 
terqoam  qu<^  nimiopere  fua  expolientes, 
frangant  ea  fepe  & debilitent  , quseque 
maCcuIa  alias  eflent  fupervacane^  curaturi 
juncea  pene  reddant.  Quemadmodum  er- 
go ob  br evi/a fa^tiof»  ab  Homero  laudatus 
cft  Menelaus : 


****'0‘  /4»  » ftiXet  Xiyims'  iird  i yr»* 

Non  fs  multa  quidem\  fed  driulijftma  9 
quippe 
Paucilo^uus. 


Homer.Iliad. 
S-pag.  m. 

10+.  , 


ita 


Catul.  ad 
Kcpot. 


De  SCRIBENDOHUM  ( 

it#ob  fmiu£i»m  & coticxizm  firibendi  ra- 
tionem a Catulfo  Nepos  commendatur : . 


G^oi  dono  lepidum  libeUuvs  y 
jiridd  modo  pumice  expolitum  t 
Corneli?  Tibi}  namque  tu /olebas. 
Meas  e!fe  aliquid  putare  nugas ; 
Tamtum  cumaujus  es  unus  Italorum^ 
^ Omne  eevum  trfbus  explicare  chartis  y 
" Do£Hsi  Jupiterl  ^iaboriops* 


S:";„S;-.Cui  adnmo.  Onuthm  ipfam 

Veronenu  acmratjJJIme  rerum  KOmanatum  Chronteon 
lib.  6«  ^ ectque  bx^y  x exfli^t tone  omnis  avi 

memorias  , id  eft , dutim  millium  annorum  y 
iic^^uin^  complexum e(fe  d\Q,\t,  Quinimoabuuo  nou 
tantum  fed  quam  plurimis  hoc  ipfo  nomi- 
lo-  cap^i.  'nc deprxdicatur  SaUufiius^  y a Seneca^ 

y/Ctiliano»  Macrobio^  Apulejo y Statio y Sydo^ 
5.  cap.  I.  ^io  Unde  & in  proverbium  Sallufiia^ 
Apulcj.  in  na  brevitas  abiit  ,ipfeque  (Zx\^^\x^jubtiiiJJi^ 
iw/ry  brevitatis  artifex  Gellio  di£tus  x:ft- 
cap/i,^*  ^ Quippe  qui  Thucydidem  y Hiftoricum  Grae- 
cum , tanto  fccutus  elt  lludio , ut  eum  poli 
Colct/de  fe  reliquerit  j cumque  praecipua  Thucydidis 
vit.  Salluft.  virtus  brevitas  etiam  h*^c  ips^  eum  vie- 

^ inque  propriis Jws cafirts , ut  loquitur  Se- 
neca , ceciderit.  N eque  1 n hoc  tamCn  Inevi'^ 
/jr  ejus  fita  fuit ^ quod  materiarum  labo- 
' r^ritinopia  , fed  quod,  cum  abundans  re- 
rum copia  ipfi  luppeterei,  tribus  verbis  in- 
tegras paflim  ftntcntias  expleverit,  afyn- 
" • * thetisufuslit,  non  circumduxerit,  necin- 


terpofuerit , imo  verba  multa  nonnunquam 
otrviferit,  quod  rem  acutiores  fatis imelli- 
gereht*  Atque  hoc  certe  uti  audientibus  Sc 

legen- 


\ 


% 


B R E r I T A T E.  141 

legentibus  acceptius  1 ita  6c  nunquam  non 
utilius  cfle  poteft , juxta  hoc  Cypriani : . : 

Etidin  lectibus  brevitas  plurimum  placet  & 
prodeft « dum  non  intelleSum  Ugentit  Judsos. 
ipfum  .Liber  longior  fpargit , Jed  fubtilieri 
compcndxotdquodlegiturtenaxmemoriacif 
ftodity^udujum  opportune  accommodet. 

lll.  Poterit  autem  ad  brevitatem  hanc 
haud  una  fed  vari^  a Scriptore  perveniri  viS:  • 

( i)  Siquidem  ifti  praecipue infiftat  materiae, 
quam  traSandam  fibi  fumpfit,  refeSis  & 
rejedis  omnibus,  qute  ad  rhombum  non  „ , 

laciunt.  Sccusac  neri  nonnunquamaqui- 
bufdam  videas,  qui  quidlibet  ex  quolibgt.Pxaa.  pu^ 
educentes,  uni  argumento  nefeio  quas  non  t^o\c- 
alias  materias  faepe  intexunt , iiique  iis  eia- 
borandistam  latcfeipfosdifliindunt,  ac  in 
iplbprincipali  argumento;  atque  hoc  qui- 
dem li  fiat , impoflible  eft , Librorum  mon-  j^cont.  Ej. 
tes  exinde  non  exfurgere , ac  in  naufeofam  ad  woifi 
St  faftidiofam  non  incurri  prolixitatem.  E. 

G.fi  quis , aSurus  de  verJ  Dei  cognitione  j 
primum  ejus  deferibat  tum OTtf- 

tiva  Sx.Jtgna  ejus  indicet,  tandem  & media , 
quibus  in  fedulo  ejus  Audio  juvari  anima 
poffit,  alleget,  utique  haud  male hadtenus 
procedit»  At  vero  fi  addere  tum  porro  ve-  ; 

Wifignorum  figna,  mediorum  media,  miti- 
«or»wmotiva&c.  quis  ipfum  tum 

ideft,  extra  chorum Jdltar e non  \ ‘\~ 
det?  Meliusfaciunt  quidam  ( inquit  alicubi.  Varr.  dc  R. 
Varro)  qui  minori  pomterio  finiunt , ex  lufis 
fartibus  , qua  ad  rem  non  faciunt.  Vapu- 
lat ac  jure  quidem  ob  fupererogatoriam  ’ . 

hanc  diligentiam  Cenjori  fuo 'nominatus 
moi  Pahvieinus , lic  enim  habet  Aquilinus  $ . 

live 


y 


#4*^  Dje  Scribendorum 

AquUin.  «jutfqaisiit  fubeiosnominf : Catermn 

Traft.  cit.  pM  fldeo  ni^qa f^nP  duo  illa  voiumpna , fuitu 
»♦  muU^  refgrpnt  adv^rfus  Pemm  Su^ve  * 

qu4  Wfioriompro  Gotieilio  Trideiuiuo,/<p</ 
horum^foliminum  Autpr  innumera 
'iuftviP^  qiM  nP^iHeod  Q9.\x^m  CoiicWWJpt-* 
&ant , nfq¥9fro  pdverfarH  impiaPdPfhf  ^ 
k^refihpp  T9d/ir^9pdis  faciunt»  §t(id  «nim 
froQoncilio  Tridantino  faciunt  pfottHanau> 
rationes  fuk  Jisferiit  initio  de  Affis  Pifani 
Cfiuciltahtli  ? quid  'cenjura  ed  Pontificum 
vitus?  qutdPontificm» alienes?  quidinnu- 
merievevtuf  inter  principes  inter J e bellige'’ 
' Ui^tes}  quid  Conclavium  A3a  ? quid 

ratforum  clades^  ^ reliqua  fimilia&di0. 
mlia  ? quce  nec  lingua  amplet  recenfendo  , 
pec  mens  constando  ajfequi  unquam  pote/i, 
Cettefi  ex  ilUs  duobus  maximis  Vginmini-» 
excerpenda  ejfent^  qua  pro  Gopc  i l io  T ri-» 
dentino  faciunt^  fatis  minima  ^ ^ mulfet 
minora  ejient  iit  f qua  in  Hernici hkello  iur 
veniuntur»  f jjit  lue  Heurifiut  ( aliter  ^eigia 
Hemrieus)  vs,  qui  onmiurn  primus  Petri 
SeavieHi/loriameenfurd  notavit  t PsdopiiC-» 

eulo  perquam  brevi  iellri^lo.  (;i)  Si  rfis 

nullas  ex  profdio  tra<9a,re  inftituat#  quam 
de qnibus  alii , quantum  fciri  faltcmj^tefl, 

• vel  nihil , vel  parum , vel  haud  laiis  fel*» 
tem  poJUe,  k profunde  eommentaiti  fauu 
dlenas  funi.  Hoc  enit»  pacto  ante  dii^la 
vel  Icriptis  nova  qiurdam , atquic  huc 
que  non  4i4a  vel  leripta  fuperac^re , 

' tam  novaturlentis  orimen , quam  xem  li^ 

• - terariampromc^vemis,  & ulterius  proda** 
centisi  virtus  & indullriaelb  Qloriolius 
t .^ppe  apud  Attfiques  femper  habitum  eft, 

' in 

- 


l 


T3  • 

jD  JR  E V J.ir  A ‘T  E.  14 j 

in'mefle jiiiJUusffilce.taaa Jiaborare , cam- 

pofque  ab  aliis  dcreliaos  cokre,  quam  ' ' 

agelljamjflfuburbauocujulViscvtflgoco- 

tritum;  fariqoe  &jn- 

gcuitjfoiicioiiis  &iguinnentiii]f]^e*fiidiearu/)t>  ^ 

acev^  wcl  ‘lapillum  -UMicura  ad-« 
jicerc , id  efl , ingenuprom-cenfos qualiter- ‘ 
cunque  ampliare  , quam  raultoties  didia 
idemidem  rqponere  , five , ut  i»  vul-  . . ’ 
gwettbio  .eft  , farwfimmotitam  rurfus  mo- 

r7\  laudatus  mox  Vofljus : voir  loc  « 

Qt>gstetfcjur,  an  argumntnm,  ^uodfu^  ' 

fimt , traBdrit  , quam  priores  j hoc 

eft , mfraorum  mtvevtis  pulchra  quadam  fu- 
^raddat  ^ 'augento  fuo  , vel  an  cohibilius 
fucetnatu/^e  , ^ majora  cum  genio  expri- 
v^t , ^ verbo  ut  dicam , pofiquam  tan- 

*i»  ^)L^broruHj  M,  OrAf,  us  iis  legendis  ' 

”»f«r>*^orumatas/ufficiat,nihilom^usin-  ' -• 

t^fuer^  ai^bis  liter ati  , iflJwc  etiam  Sers- 

chorda  fltmiopere  oberratur  , eandem 
recoquentibus  cramben  Scriptoribus  , quae 

2"  «b  aliis 

Hoornbek IUS  ) t^mthtl mundo  accedit , nifi  Hoomb  v« 
cnerofacongertesUMlotisw^  Jolf  Jludii  &Nbv  S!’ 
r«*»,  &Um^,s  ^ nummorum  impendio, 
ufusvoronutl,  ^ert  illos , ^ Lm  or-' 

plus  quambis 

c atmfa/ltdu  ^ ut  quod  maxime , plenum  efl.  • 

Kefpexit  propl  dubio  verbis  Hlis  Eruditif- 
IjiTiUS  Vir  ad  JEgyptiorum  & Sybaritarum 
morem,  quibus folcnne fuit,  ante  om^ia 
alia  GimtsQ  cramben  coaam  , earum  qui* 

buldam 


De  Scribendorum 

bufdam  crambes  etiam  fcftncn,.ex 
(lino  vafculo,ante  compotationem , ut  citra  „ 
ebrietatis  periculum  vino  indulgere  pot- 
ient, Recoham  veto  cramben  ircvpcaihavti-'  . 
labantur , adeo  quidem  ut  in  faftidiiprover- 

tiivenal.' Sa- abierit,  A)f  , 

tyi.  y._  'Crambe  bis ceStamors ejl » live  , uti  exprunit 

, Juvenalis*  • . 

' . Occidit  miferos  cramfee  repetita  magifiroti 


TV.  Atque  huc  tum  eft, quo invidiofum  . 

etiam  referas , quodjana 
quali  licitum  efle  incipit,  quia  vulgare  & 
fublicum  fafluiii  eft.  Perpaucis  quippe  , 

' gloriarjhodie  datur* cum 

• Manii.  A-  Noftra  loquar  , nulli  Fatum  debebimu» 

ftronom.  . • 

ib.  %•  furtum  fed9put  veniit-^  foloque  w— 

lamus  N 

In  Calum  curru',  privi  rate  pellimus 

\ , ' undas.  ' 

• • 

Et  fuerunt  fortunata  illa  tempora , quorum 
Lud.  Vites,  meminit  alicubi  Luduvicus  Vives  : Olrm 
Comment.  ( inquit ) adeo  erant  in  fuutn  unicuique  tri^ 

Vit.  & nao-  dqui  ^ Uberales  % Ut  ne  verbuih  qui’^ 

rib^ViriEru-  unum  fuufurripereuti  declarant  \ 

id  Plato  • Ariftoicles , Cicero  ^ Senccu  y 
Plutarchus,  ^alii\  nunc^  verba  d^len-  * 
# / argumenta  etiam  integra  » nonnun^ 

. ' > quam  inventa  opera  Jubtrahuntur,-  Elt 

vexo  Plagiumhoc  uti  alibi  etiam  dixirnus,- 
oT.  Thcol/^  aliud  , quam  furtum  Erudirorum^ 
jnPrxfat.  " fiveEruditisproprium  , vel  mendacium:  ^ 

potius 


B R E VIl^A  te;  145^ 

potius  commutalivae  oppofitum,  „ 

(juo  qnis  debiram  alteri  eruditionis  opi-  ,, 
nioncm,'Cogiraia  ejus  peculiaria, qiiomo- 
docuqqucad  Ce  delata,  maligne  profe- 
rendo  pro  fuis  ^ Tnenthnew^ue  alterius  > 
ubi  fieri  ea  oportebat  , .intermittendo 
quaerit.  Hujus  reos  informes  corniculas^ ,, 

alienis  plumts  fe  ornant  ^ Hieronymus  » 

dixit,  ajludcnsad  haec  verba : Horat.  Epift, 

lib.  I.  Ep, 

Kecf  forte fuas  repetitura  venerit  olim 

Grex  avium  plumas  moveat  cornicula 

rifum » . ; 

Furtivis  nudata  coloribus . 


1» 

11 


Quod  & in  Philippum  I^abb^um  ']tc\iY{otr 
tingerus*  Cyprianus  invid/u  vocjtavit 
nus^  quae  fe  Icelcre  hoc  polluceant;  cri- 
menque, quod  committebant,  tradlatuum 
elimatorum  pannum  rudem  fuis  infer  er  e ^ 
ve!  nugtifuU  >quafi/uaelfent^(\^t\\\^tranf 
latione  infuere  dixit.  Querifur  de  hoc  Ma- 
mertus  ^ Epifeopus  Viennenfis:  • //// 

laudati  ( inquit ) ne  infra  laudatum  videan . 
tur  flare  ingenium  ^panniculos  quofdam  e di- 
ver  forum  varia  ledione  concerpunt , eos  de- 
nique vilibus  fuis  , veluti  quibufdam  ftupeis 
adfuunt  ^ laceroque  veflitu  turpiores  nudis  y 
ahjque  furaci  meditatione  metus  eloquentia 
palliati  incedunt.  Necnon  M auritius  He/^ 
lingus  in  EpiftolS  ad  Joachimum  Frnc- 
ftum,  Anhaltiinim  Principem;  Res  ofiendit^ 
quo fdam  ignobilis  fama  captatores  ip  fis  Au- 
foribus  partes  laudes  praripere » dsr  fne 
ullo  judicio  , ^ rerum  deiedu  i fpargere  a 1 io- 
rumfuppreflb  Autorum  norniiie, 
' . K atque 


Hottinger» 
Ennead.DiC 
fert.  Dilp.  8. 

Cyprian.  de 
Oper,  Cardi- 
nali b.  in 
Prxfat. 


Bibliot.  p p. 
Tom.  V.  p. 
m.  708. 


Helling.  Ep' 
Dedic.  I*. 
part.  Argum. 
&,  Obje6i. 
Mclanchton* 


i 


14^  De  S c r^be n'jD  oru  m 

atque  ita  in  aliena  mefje  ftUe  /ua  frumenta 
demetere.  Ujitatum  enim  admodum  nunc 
. 'efi  t aliorum  fufflirari , <^vellecre~ 
fcere  aliorum  vit^t/iis  Commentationibus  , 
'quorumwomnvx  tam  (ludioie  dijfmulatitur. 
Ac  tandem  Martialis  in  Epigrammate  ad 
Fident  inum  l , 

Mnrtial.  lib.  UnaeJlijt  noflrislua  , Fidcntine  , lihellis 
i.  Ep.  j4-  Pagina,  fed  certa  domini  fignata  figura, 
tua  traducit  maQitello^^/V.i»?tdrio, 

Nec  decfle  videas , qui  fingulari  artificio 
Erafm  A-  agunt,  alienas  lentqntias,  voci- 

poplK.  lib.  8-  immutatis pro /«wufurpantes; 

pag.  m.  66f  quos  Sev.erus  Cajfiusm.  comparare  iblebat 
furibus  ^ qui  poculis  alienis  anfas  mutant, 
Sencc.  Epift.  ne agnojei  pofiint  - vel , juxta  hoc  Senecae, 
cunila,  quibus  adjuti  fujitmgeniaje  xhicott- 
dunt,  id  tantum.,  quod  ipfi  fecijf*  'videri 
volunt  i ojlendentes.  Scilicet,  u^jfitr«*wef- 
fugiant nomen,  fiunt,  rcbwslur- 

, tivis  iplamnoununquamammaipcxpA^O' 

rant^s*  Quin  cautius  adhuc  alii  veiuti  /«• 
furta  haec  tegunt  j metuei\tescninj> 
nc  horum  aliquando  peragantur  rei , fuper- 
ditibus,  quibus  convinci  pollent,  docu" 
mentis,  bonos  Autores  incineres  redi- 
gunt, ne  vel  cx  coriim  cinere  ultor  fuo 
tempore  quifquatn  exfurgat : per  fcelus  lau- 
demaucupantes,  laudem 
»/>o/ amittentes  cupidiores 

pi  n E Hi  Sicuti  qnim,  juxta  Plinium, 

ftor*.  Nantur. ' benignum  efi , plenum  ingenui  pudores.,  fe- 
pextix.  teri,  per  quos  profeceris,  ita  obnoxii  e co»» 

' tra  animi  efi , <^  infelicis  ingenii  , depre-* 

hendi 


4 


Af 


A-  - 


Ger.  de  Vries 


V B R EVITATE.  147 

henii  tandem  in  i\iito.matt‘e , ^uammvtuum 
reddere.  Dc  ipfo  Ariffofdt  fic  •kjuitur  orat.*pecuU 
Philofophus  omni  laude  major  Cferardm  habit.  uitraf. 
Vrieftus'.  Fingunt  [jemuHejus] 
fkum  1 ceemta  regio  futnptu  prifiortm  ffpien^  * 
tum  volumina  viBiwa  loco  Vulcatio  obiu- 
lijje  3 'ut  Juh  ard  oblivionis  ea  cemponeret% 
ve  climhinc  commijJi  ^\2i^\^  iniie  affiSfarwn 
opinionum  fide  mald  > apud  feram  pcfierita-  • 
iem  exifterent  tefies.  Et  rurllis  Martialis  ad  MartiaI-  Hb: 


fui  expilatorem : 


i.  Ep.  Cj- 


4 


f 

Secreta  ^U4srecaY7nina\  ^ rudes  curasi 
novit  unus » fer  inioque  fignat  as 
* Cufiodit  ipfe  Virginis  pater  charta '» 
duro  non  .inhorruit  mento» 
Mutare  dominum  non  potefi  Liber  novus.  ' 
Sed  pumicata  fronte  Jiquts  e fl  nondum» 
t^ec  umhilicii  euhus^  atque  membranda'  ‘ ' 
' Mercar  et  ates  abeo  y nccjciet  quifquam»  '' 
' Aliena  quifquis  recitat  ^ quarit  f at* 
mam , ' 

Ntn  emere  Iibium/e<;i  filcntium  ' 


'ii 


iri  quse  verba  annotavit  Seri  verius ; He^  scriv.  id 
rajdusficfcribendumcenfeti  Mercare  tales  ^^*  ^°*^* 
habeo  j necfcietquifquam.  Si  vis » inquit » 

Libros  e)uJmodi  emere  ^ prajloefl  qui  ttbi 
vendat.  Habeo  enim , quos  nemo  unquam' 
vidit  I nec  cuiquam  3 quid  inter  nos  a&um 
fit»  dicam:  quod  unum  pfafi  are  debet  is » 
qui  merces  ejufmodi  vendit  hamini 
^ ex  alienis  Idhoribiis'  famam  aucupanti»  ' 

Idem  Martialis  ad  Quindianum : Martiai.ibid, 

■ Ep-53- 

' ' K a ' * Cojts^ 


0 


'i 

mi 

i 


■ .1 


4 


Digitized  by  Googie 


Mafttigt^ 
Ganpreii^k 
Novit.  Cm- 
tefian,  Seft. 
poft.  cap.  17. 

VoiT,  Varitr, 
Obfcrvat. 
pag.  44«. 


Tacit.  An- 
nal.  hb.  5. 


Spencer.  de 
Legib.  Hc- 
bixor.  lib.  t 
cap.  I.  §•  3- 


148  De  Scrib-e  ndorum 

Commendo  tibi . Quindliane , mfiros  \ 
(N  dicere fitamen  Wbellos  . ^.4 

Poj^m , quos  recitat  tuus  Poeta ) - u ■ 

Si  de  fervitio  gravi  queruntur  y ' > v 

jijferter  venias , fatifque prajles , _ . 

Etcumfe  dom\n\xm  vocabit  ille^ 

Dices ejfemqos»  manuque  mijfosi  . , 

Hoc fi  terque  quater  que  clamitdris  9 . ; , . 

, Impones  plagiario  pudorem. 

Adhuc  funt , quibus  aliorum  Scriptorum  ‘ 
materiem  non  tam  volupe  furari , quani 
nomen ; id  c(t , qui  fua  quidem  produnt , fed 
nonnilifub  aliorum  illuftrium  Virorum  »0- 
■ minibuSy  non  quafi  ^ua  eflent , fcd  illorum  : 
Tales  haud  pauci  olim  fuerunt  inter  fu- 
daos , de  quibus  fic  Voflius : Infinita  iUi 
[Judaei]  edidire  volumina  partim  fub  Pa- 
triarcharum (^y  Prophetarum  fuorum  nomini- 
bu5  y quales  fuere  Libri , qui  leEti  fuere  fub 
nominicus » Adami , Enochi , Abraham  i » 
Moyfis,  Eliae,  Elaiae,  jercmiae  &c.  partim 
vero  fub  nominibus  illorum  y quorum  magna 
apucUaentiles  exfiimatioy  velutiHy- 
ilafpis,  Mercurii  Trifmegifti,  boroaftris, 
Sibyllarum  , Orphei,  ^ tompJurium  a/io' 
rumi  concinente ipfiGeleberr.  Spejicero: 
Olim  ( ita  ille ) Scripta  ia  vulgus  eJe^ 

bantuTy  Zabiorum  dogmata  ritufque  refa~ 
rentia,  quorum  unum  Hermcti,  <7/;WArl- 
(lotcli , Setho  aliud,  aliud Abrahamo , aliud 
. aliis  Autoribus  adjo  ibebatur ; nempe  ut  eo- 
rum Autores  genuini  ^ tantorum  Virorumau- 
toritate  muniti  y cum  fplendore  ^ privile- 
gio Tales  etiam  qui- 

dam primis  renafcentis  Eccleliae  tempori- 


Brevitate,  149 

busextiterunt;  quorum  nonnulli  bono  fi-Hottin  r 
ne  , quidam  dolo  malo , adhuc  alii  ex  igno-  Hiftor.^1 
ranti  ^ , vcl  a fe  fcripta  vetulioribus  ad  (eri-  P- 17^- 

pferunt,  aut  quae  (ubfcriptione  forfan ca- 
rebant , Sanatorum  nominibus  infcripfe- 
'runt.  In  hos  diditum  intendit  Cafaubo- cafaubon. 

• nus,  dum  ait  : ex  fonte  dubio  />rw«/advcrf.Ba. 

exorti  Ltbri fexcenti , quos  illa  at  as  ^ proxi-  P^S-  “• 

ma  Viderunt  [ fi.G.  tuangelium  Thoma^^' 

Thadai  , Bartholomai , quique  Dionyfio 
Ariopagita ^ Clementi  Apolloiorum  di(ci- 
pulo,  Anacletolkc,  vulgo  attribuuntur]  4^  ' 
hominibus  miiime  malis  fub  SanBorum  quo- 
rmdamtimoippus  D.J e fu  nomine  publicati. 

Et  paulo  ante : Officiofa  hac  mendacia  voca-v^yex.  dc 
bant,  bono  fine  excogitat  a.  Palmarium  quip'  Autorit.par. 
pe  facinus  judicabant , Caleftem  veritatem  * 3'  P‘®3- 

figmentis fuis  adjutum  ire , quo  facilius  nova 
doBrinaadmittereturise.\{c\\xo^  addit  Fran^ 
cifcus  Fabricius)  ut  Libri  hominis  alicujus^:7^^^^' 
infignis  nomine  ornati  xeluti  reverentia  qua-  Pcripat!°"' 
damfe  commendarent , Aut  oribus  eorum  eos  Tom.i.lib.3. 
vendibiliores fic fore y maforemque alieni  no- 
minis,quam  ini  jnfignibus gratiam  confecutu- 
r os  e Je  (per antibus.,  Obtigit  hoc  Ambrofio^ 

Auguftino  , Hieronymo  ac  praecipue  a Mo- 
nachis Athanajio ; qui  varia  huic  Euppofue- 
runt  Opufcula  , ut  vino  fuo  vel  potius  vap- pag.^u  1.' 
pae,  hoc  eft,r/r;^ir^  fuis 'gratia»  & nominis 
aliquid  conciliarent. Atque  h3c  dccaula  ce- 
lebri nobiliflimi  illius  Patris  Scripto  {(altem  • 
adferibi  ipfi  io\ito)Syntagmatifidei<iiSto,  he- 
deram imprimis  fu(pcnderunt.  Talis  quo' 
qne  Marcus  Marcellus ,,  nobilis  Komanus, 
quinil  nifi  fub  aliorum  nominum  inlcri- 
ptione  publicum fecir.  Talis  famofffimus 
^ K 3 ille 


JJ9  Describendorum 

\\\cAlfhonfusCiccarelluSy<\\3\yXii\.eLeoiU 

S^Nov^ib'*  it^\^t{\.HoombekiuSi  aliorum  fcu- 

j-  pttsconJifjgeffJis  , ^ fub  aliorum  illufiriuftt 
Autorum  tjominibus  fupponendis , venditan- 
difque , operam Juam  pejjimam  impendit , ce- 
lebris pracedenti  fecuh  per  Italiam  falp»rmt. 
l'aks  ciiam  alii.  & plures  torte,  quam 
VoiT.  d-si-  qui  ditFuftfB  le£lionisnon  funt , €a,- 

y • cap-  7-  obvium  ell.  Eftque  hoc  piapi  genus 
omnium  quidem  turpiffimum  & impudcn- 
tiffirnum;  eoquod  qui  id  committunt,  in 
cos,  quorum  mcutiuntur»o»w»,  hoc  non 
tantum  refpeSu  injurii  lint , quod  libros 
' jplis  adfcribant , quorum  conditores  nt^ 

. ' funtj  fed  quod  publice  ctjam,  ac  men- 

- ..  . daciffime  quidem , mediantibus  illis  pTcu- 
do-epigraphis,  orbi  univcrtoperfualiim  id 
velint;  qui  judicare  aliter  non  poteftt  quam 
illorum  eos,  quos  vident,  efle  , quo- 

rum »(?«?^?*titulumve  in  fronte  tu^  geruntj 
. ^ . juxta  hoc  Augullini:  IJ hi  potens  aliquis  in- 

pnil."  venerit  UixxXoi  fuos»  nonne  jure  rem  (ibi  i//»' 

dicat  ? ^ dicet : Non  poneres  titulos  meos^nx- 
fi  res  mea  e_^et.  Quod  fi  vero  jam  contingat, 
ut  tiUrerum  illorum  /uppojititiorum  argu- 
menta celebritati  nominis  eorum,  quibus 
fupponuntur,  non  refpondeant,  utmini- 
hie  vulgo  refpondcnt.  quis  non  videt,  agen- 
di hunc  modum  in  eximiam  exiftimatio- 
nis  illorum  Autorum  diminutionem  non 
^ pofle  non  cedere?  Haud  utique  difficile  ef* 
TraT.  pccu-  variorum  inter  Antiquos  exemplis, 
liar.de  p^ag.  quosdc  vulgati  imprimis  plagio  mox  dixi , 
Litcxai.  adftruere  ) fed  Scripti  ratio  id  non.  fert. 

Omnium  loco  hasc  pauca  tantum  habe  '.  A. 
ri/?o/r/t  id  quofdam  adfcripfifle  fupradixi- 

BIUS^ 


I 


B R E V I T A t E.  Ijrr 

mus.  Adde  hasc  tantum  verba;  Agripp.de 

Veterum  diBa  tantum  compilavit^  maligne  ex-  Scien- 

plicuit , atque  ita  ingenti  laudem  furto 
lumntajihi  comparavit.  ‘Homero  idem  im-  TolliiFor- 
Naucrates , co  quod  , cum  in  tehaplo  tuit.  pag.  29. 
?^/c^j7/Memphid!CO  Libros 
minas,  quse  Iliadem  & Odfjfeam  conicri- 
pferat  5 eafque  in  Templo  illorepofuerat, 
inveniHct  eos  ut  fuos  ediderit.  Junge  his 
Hieroclem  Theopompum  Bufetiurn:  Eufeb.de 
de  quo refert, quod  Scripta  ejus  ex  zWo..  Prxpar.  Eu- 
rum fententiis  non  modo^  verum  dictioni-  angU. lib. 
hvisquoqueipfis  » acpenei}j\\zh\s  impudcfiter 
fubduBa  fuerint^  Do  pofieriori  habet  : . ‘ : 

^ fci^^Tirsct  Tug  ' 

dv^7g  , y €>gggjcyJ'4c; 

Zi^ov  ntTToinKZ  ^oAg'^y§6  • k /e</-  • 

V6V  ^ TccJra  rw  *rlui  xA^^^» 

acXt£  9^  7T?5Jwy  ^g§t9^V«.  Nunc  vero  furtum 
ipfe  fuum  nominis  mutatione  pdtefecit  • rem 
enim  eandem  feribens  nom^n  fuppofuit  alie- 
jium^  Id  videlicet  a Pherecyde  quodam 
Syro  pradiBum  fuijje  tradit*  Imo  non  hujus 
tantum  nominis  integumento ^ verum  etUm  ^ 

locorum  mut at ione  ^ fuum  ipfe 'p\z^\\im  cdna-  • 

/2^^  .•  Genuinus  certe  Taverna  pul- 
lus! cui  hoc jure  occinas  : 


Hic  eft  ille  Theon  Vozta  falfus  , 
"honorum  mala  carminum  Laverna. 


Au^ 

5- 


n.  Ef 


« 

legunt  alii  Erat  hxc  Dea.  ^ui  " 

fuppliccs  le  exhibebant /«w,  qui  Sx. laver-  cem.  liK?. 

K 4 nienes 


««a 


IfZ  v . De  S.CRI  B END  OR.UM 


Horat*  Ep. 
lib  i.  Epift- 

i6- 


■"  /t' 


* ,.-T 

»/o»«inde  diSi,  ItaFeftus;  Fures  laver- 
:/•■  '.  ^«tiqui  Mcebanty  , quod  fut>  tutuli 

Varr.  de  L .1.  'Lavernae  ejjent  , in  cujus  luco  obfcuro  ab- 
. lib-  if,-  Jbliti  [\i\'\.A  pvieJamque iuterfe  luefOm 

id efi  f paftsri /eu  dividere.  n^|<«iyK,  , dicta 
■ ■'  cd  He/ychio , (juud  ^Ktit  dei,  id  cltV  jus 
. uvs  otf aletis , live  & callida  a^io- 

Rofin.  An-  ^ aliquaiido  hotat. 

tiq.  Rom.  Quare  &:  GerroariisBcIgifque  praSiqk.,  Gal- 
nb.  a-cap.  lis  frattique  foicuds  nontznuxvn  ufus  elt, 

' >9-  . kA  dolum  feu  techriain  qua|cmcunque 

etiam  lighifjcat.  Rogaiuque  technas  has 
fuas/i»r«  a Laverad  hic  Del ; . Horatius ; 

- ■ ' pulchra  Laverna  I / 

'■  Da  mih/ fnUcie  f dajuJlumfanElumquevx- 

•:  deri','  , ..  , . 

. NoSlem  peccat  is, (^fraudibus  objice  nubem. 

Urfm  Theoi.  U\>\A\  Ophthalmia  adfcribt- 

Symbol- §.  tUt  * dcquo  lic  Marbpdeus  apud  Vrjinum'. 

furum  tuti/JtmuseJJe  patronus*' 
• ' Nam  fegefianti  yifus  conjervat  acutos 

• . , rircumjl antes  ohAcibik  \\\x\sQ  recondit t 

■;  Ut  fpoltare  domos  poffint  impune  latrones. 

4 

Saubert.  De  Adddnt  quidam  , furum  quippe 

Sacrif.  cap.3,  furtorumqueautorem  & repertorem.  F«- 
pag.  jo.  enim  , fi  quiquam  , lucro  intentiflimi 

funt , cujus  prsefesdl  Adcuin 

. Ovidius:  v. 


r ^ 


Ovid.  raft.  Te  quicunque fuas profctefitur  vendere mer~ 

lib.  S-,  ces.^ 

.»  < j ' I " 

Thure  dat 0 j tribuas  ut fibi  lucra>/t»jrtw#, 


Brevitate.^  153 

Ipfe/»r  nonnanquam  diciiur , & fmta  do  • Arnob.  Ub. 
€tre*  Prudentius, 

• * ' ^ Prudcnt- Ha„ 

Expertes  furandi  homines  hae  \mb\xii  arte 
Mercurins. 


Quas  autem  lion  artes, lanquam  verus  Deae  ■ 

hujus  alumnus,  E^ehianus  hic  Theopom- 
/«X adhibuerit , apud  eundem  E»feh$um\i- 
dere  eli.  Qui  quidem,  curn  pluribus  ex 
demente  , Porphfrio  aliilque  furti  hoc  ge- 
nus Veteribus^  ac  imprimis  Gracis  , ufur- 
patilTimum  fuillc  dcmonllrallet , lic  tan- 
dem  concludit : Tij  ^ ..  . 

.'t  • - 7>t 

iMf  A(§h  cftv  ^aiotae  •>  oXae  Xojat  ruv(gt^H{  Cit>pag^6l> 
>ai»xAe'4/«f  , tjr’  nitcif  t<rt[inui%  id 

^ Imo  quemlibet  pajjm  videas  ^ vicinorum 
Juorum  verba  pmul  atque fententias^  operaque 
nonnunquam  integra  fuduiatuin,  non  fecus 
iis,  ac  propriis  laboribus  gloriari.  At  quid 
Antiquos  moror?Utinam  ne  in  iplis  quidem 
probaiiffiiiiorum  fcculi  hu)us  Scriptorum 
Libris  integra  quandoque  capita , verbotim 
imoiifdem  plane  i'y liabis  ex  altis  delcripta, 
haud  crebro  nimis  occurrerent,  ne  in 
genere  quidem  nominatis  aut  laudatis  Au- 
toribus,  per  quos  profeciflefe  confiteri  de- 
bebant! Diferte  h^c  de  re  Rahaudus , Scri- 
ptor non  incelebris:  Inter facros  (inquit) 

Interpretes  nihil  hodie  frequentius , quam  ut 
unus  alium  expilet.  Inde  tot  recantaiioii.;s , jq*^^**^*^' 
tot  variutitulis  nonnihilvaria  difpofitto-  17^. 
ne  plane  iidem  Libri  prior  quifpiam 

in  Genelin  dixerat , alius  prepe  verbotim 
earpta  ,ne  nominato  quidem  Autore,/r«»x- 
K y fert 


iy4-  Scribendorum  • 

fert  in  fuos  Pfalraorum  vel  Epiftolarum 
Commentarios.  Et  quam  acriter  hoc  nomi- 
Voff.  de  ido-  exagitatur  VMr  haud 

lolal.lib.  3.  vulgariter  alias  eruditus  L.Crf/iw  Rhodi- 
cap.  84.  giaus?  Nempe  hoc  aHum  ( d icn ) Rhodigino 
paffim  , ut  diffimulatis  Scriptoribus , unde 
fua  haufijfet , non  alius  quam  tpfe  tejiis  lau- 
daretur,  •^X.2.\\h\ : Et  mos  etiam  fontes 

unde  quidque  hauferint  y dillimulaudi , fum- 
, mis  aliquot  Viris  feculo  nofiro  perquam  eft 
familiaris.  . Licet  verear , ne  Veffius  liC 
, feribens,  aliquanto  iniquior  iu  2? 

fuerit  Quotquot  enim  Le&iones  ejus  An~ 
,j.  tiquas  evolvere  non  dedignabuntur,  de- 
prehendent facile , eum  vixquicquaminiis 
^ dilTercre,quod  Scriptoribus, quor  u m ufu9  elt 

opeii , gencrofe  & ingenue  non  attribuat. 
Anteloquii  ialtem  ditatarum  LeBionum  Au- 
torquilquis  fit,  plane  aliter  de  eo  pronun- 
ciavit.  Htec  ejus  verba  funt:  Sicuti  Amiqua- 
Prxfat-  Ll.  rum  LhBhnum  Commentarios  conc  nnarat 
Antiqq.  vindex  Cefel  ius,/Y<*  nunc  eofdem  per  incu- 

**  rtam  interceptos  ^reparavit  uxiQOwcus 

Rhodiginus,  in  corporis  unam  veiuti  molem 
aggejiis  primum  lingua  utriufque floribus^  mox 
advocato  ad  partes  hem  ac  Flatoni- 

‘ c\a  omnibus y * Ariltotcle,  acejufdem 
harefus  Viris  aliis , fed  Theologorum 
Jureconlultorum,  Medicos 
taceam  Mathefin  profejfos  , ex  qu&  velut  le~ 
Bionis  farragine  , explicantur  lingua  Lati- 
na loca  quingentis  haud  paucior  a ferey  vel 
■ aliis  intoBa , vel penjiculate parum  excujja, 
Mena».  A-  Immemor  forte  Vofftus.^  cum  haec  feriberet , 
moen.*'jur.  fuit,  quod  ipfemet  innumera  ex  Martinio, 
civii.  C.93.  autoris  nomine  diffimulato,  defumpferit, 

lefti- 


13  R EVITATE*  TJJ  • 

teftibus  Menagh  & Almelovenio,  Prout  & Almdov. 
nuperrime  Grammatici  ei  im pro- opafc.pag. 

perarum,  quod  e SanSlio  & Scioppio  fuorum 
quamplurima  exieriplcrit ; qui  tamen  cui-  photbx. 
pi  abfolvere  eum  conatur  Do^iflimus  pr*f.  Me- 
?horbaus  \ cui  haud  illibenter  calculum  VoJT. 
adjicio.  Dc  Petro Ga/atino  Jiat ]ohsinaes^^’‘‘^^' 
Morinusi  ^^ecunque  habet  Galaiinus  de 

hbrojuo  a VoxcVitio CarthuJiamo\defumffit;  cric-Hc- 
«ec  Porcheti  ve/  denomme  mentionem  fecit,  brx.  finccti- 
Plagium  fane  portent ofum  cui  vixjimile^^^‘^^‘ 

unquam fa&umefl.  Nrfw  Galatini //ier  . 

kit  aliud  efi  quam  Porchcti  de/criptio , ipftf- 

Porcheti  verbis , atque  etiam  textum  v 
Hebraorum  tranjlatjionibus  confervatts.  Et 
pollea  % Verba  Galatini  leqidi  , LeSor  * 
cum  Porchcti  re/«//'war.  Prout  P/egii 
Galatiniani , imitationem  Claudio  etiam 
Prajfenio  nupcr  cxprobravit  Natalis  Alex-  Natal.  Alc- 
andtr^  Thcologus  Parifinus , conceptis  yer- 
bis  dicens,  ipfum  e Waltono  » d^dorino, 

Buxtorfio,  Huetio  aliifque  DifquiJitionetYiaSm. 
luas  Biblicas.,  A».  1682.  Lutetia:  editas, 
aeque  ac  olim  ordinis  fui  FratremG<i/«//- 

Arcanayix  e Raymundi  Dominicani  < 

fuitene  s corrajijfe  ^ compilajfc.  Criminis 
hujus  dicam  Aretino  etiam  fcriplit  Chrl~ 
ftophorus  Perfona»  eo  quod  Hifto- 

riain  Gothicam , preflo  Autoris  nomine , in 
lucem  cmililTet.  Imo  neipli  quidem  Sca- 
ligero pepercit  VoJJtus f dL\xm^\c \i\^t' Autor 
hujus  locuples  ejl  (egerat  de  leporibus')  Jo- 
hannes  Leo,  Africa  fua  libro cap,  de 
Camelo , ex  eo^  fed  praeterito , ut  Iblet^  c«.  iib.  3. 
qus  nomine , Cajat Scaliger  yExercitaix>9u^i'  ^9- 
Et  alibi;  Eandem  rem  narrat  Cael^Scali- 

;v  ^cr, 


i|6  Di  S.CR /bendorum 

^er,  Exerc.i.o^tuytaf;-  atUde  Camelo  ;Jj/* 
randa  legas  : fed  (NI3)  ex  uno  hoc  Leone 
nomine  Amoris  iptxitxho^^uad 
folenne  effle  fttmmo  Viro , Jupenus  etiam  que- 
Hoornb-vct.  Eandem  ob  caulam  notatur  ab 

3cNot.  patt.  Hoornbckio  J»hannes  Gerar  di  i Et  (ic^Ar- 
i.pjg-iz9-  cit)  Cocus  noffer  156..  ^ , qui  hunc 
gnaviter  fcmper  defcribir.  Johannes  Ge- 
rardi,  }ug.  1^6.  Et  quis  candidioribus  in 
in  prx- verbisid  caipit,  quam  Mat- 
fot.  adi.  fff^ens  ?olut  j cruditilfimus  Synopfeos  Cri- 
Toii».  Sy.  tteoruM  tixiios  f Ignavum  (\x\qu\t)  tUum ma- 
Ciiuc.  plagiarium  Ifidorum  Clarium 

Memspratereo , qui  )ex  Munjlero  plerumque^ 
no»  modo  ientcntias , Jed  ^ verba  fere  /in- 
guUdeJcripfit-  fflui  fi  mea  Bepuhlicdvixif- 
feti  ingeniolis  furibus  concejfd , 

imperitis  tantum  ch"  Jegnihus  poma  capitis 
fiatuebatur  ^ ai  furcam  procul  dubio  damna- 
..  - tusfuiffet.  Imo  ne  ablblvi  quidem  crimb 
ne  hoc  plane  poteft  inter  Theologos  no- 
ftros,  vir  alioqui  fubtili/Timus , Johannes 
Maccovhis^  Quodi^i  enim  infpicere  non  de- 
trefl:cs  Exercitationes  ipllus  Remonjlran' 
tium  hypothdibus  abhinc  annos  aliqudt  op- 
politas»  docebunt  tc  oculi’  tui,  eximiam* 
Maccov.  earum  partem  non  tantum  quoad  materiam^ 
So  qnoad  ipfa  etiam  verba  , c Belgico  JL<*- 

4°&ii.  //««verfa,  e Clar.  Anatome  y^fr- 

minianijmi  compilatam  efle.  Quod  in  Do- 
Molin.  Ana-  <aore,citemporaneiacuminis  honore  alias 
tom.  Armi-  ceiebratifTimo , miratus  fcmper  fui.  Hunc 
& etiam  alius  poftmodum  fecutus  ell  Arr/. 

/ ! cactera  optime  de  EccIeliSj  meritus, 

• " qW^flfajaculo  fermone  egregium  concin- 

navit^^^bs,  Adverfariifque  oppofuit  , in 


f*-. 


• •* 


#1» 


BrEVITA  T^E.  . lyy  ' • 

quo  vix  quicquam  tainen  habet  > qnod  cx  ' ^ 
alterius  dofliffimi  Viri  lucubrationibus  lux-'  . v .. 
tinis  y contra  cofdcm  Hcereticos  einiflis^  ‘ 
rton  dcproinpfitj  cujus  tamen  perraro,  li  - ' ’ 

cum  aliis , qtios  rnulto  frequentius  memo-  . 


rat,  compares,  mentionem  fecit.  Farco  . 
aliorum  plurium  nominibus,  nevidearho- 
noiificse  eorum  exiftimationi  detraaum" 
quicquam  velle  r tametfi  forte  inter  cos  non 
defint  i qui  fatis  alias  mordaciter  eos  exa^ 
gitaruntj  qui  candide  & gcncrofe  nomi'* 
nare  in  more  habebant,  aquibusfoa*,  quae 
promebant,  commodato  acceperant  j va-  ’ ’ 
llaintcrim  volumina  in  lucem  protruden- 
tes, quorum  forte  ne  minimam  quidem' 
particulam  , ut  vere  fua^  venditare  aude-, 
rent,  nififtaltc,  a nemine  alio  Icgcnda/ii 
crederent , quam  ab  iisi  qui  praeter  illa  nul- 
lum alium  Scriptorem  legerint  unquam  vcl 
infpcxerint.  . “ . . 

V.  Multo  proinde  Scriptore  cox6zxo  di-" 
gniuseft,  iftiufmodi  fibi  imitandos  propo- 
nere Autorcs,quibusf  ut  Jureconfulti/»''/- 
dcfcribunt ) perpetua conflaitj^ue 
wluntasejl^  utinaliis  rebus^  ita  etiam  in 
fcrihtndis  lihrts  , fuum  cuique  tribuendi  » 
hoc  eft,  qui  a hoc ///^raw  plane  alie- 
ni funt  yGryphiandros  noJXpCy H e inJios^Die- 
tericos , Geufios\  Spaxheimos^  Altingios  &C. 

Semper  (de  fcipfo  dicit  Gryphiander  ) id 
egi , ut  fiiiiliter  allegando  Aut  ores  furti  lito- 
rarii «//?;/?  , cujus  multi  non  ex  Gryphiand. 

modernis  tantum » fed  ^ex  Antiquioribus 
Scriptoribus  rei  aguntur , qui  opes  ^ Glojfi  ^ 

quas  fecerunt  D D>  antiqui , mortui  jem 
tis  temporibus  > .viventes  fibi  appro^  * 


( • 


• \ 


1 


Heinf.in  Ap 
pend.  ad  A' 
xiftarch. 


IJictcric. 
Prsefat.  ad 
Antiqq.  Bi- 
blic. 

Geuf.  de.VL- 
ftim.  Hu- 
man.  pait.  i* 
cap.  8. 


Spanhem. 
Dub.  part.  i. 
in  £p.  ad 
Leftor. 


Pezel.  in 
Obj.&  Rcfp 
Melancht< 
pait.  3.  in 
Pixfat. 


Hictonyra.' 
£p.a^  ad  Hs 
Liodoi* 


158  De  S CRlBENDORlTM 

ut  con/eMantur  laudem  ^ gloriam  Schola- 
rum, Et  Heinfius : Ad  laudem  atque  exi- 
Jlimationem  ingenui  prehique  f^iri  intereffie 
exiftimavijemper  ^ ut  per  quos  profecerit, 4 
quibus  fuerit  adjutus  y nemo  ignoret.  Ufi  ergo 
fumus  Scedxgtn  codicibus  duobus  ^c.  Neque 
aliter  Dietericus : Satius  ( ait  ille  ) duxi  pro- 
fiteri quemque  , quamullumlaudefud frau- 
dare , quam  merentur  , qui  ««  wwhtbs 
figiTu  facem  pratulerunt.  N cc  non  Gculius: 
Cramben  recolam  nolunt  neque  alii^  neque 
ego.  Abhorreo  ,*  femper  abhorrebo , imO 
piaculum  duco,  labores  a maximis  Vhts  mul- 
to Judore  exantlatos , pro  meis  venditare , 
cum  in  aliorumfcriptis  compilandis  di^^rn- 
iisns  audire  notui.  Et  quod  ab  aliis 

laudatum  y libatum  auttradatumeft  tan- 
quam  recens  inventum  obtendere  , a turto 
parum  differ t y ditiis  bilem  movet , ac  f a- 

fiidiumparit.  Ac  tandem  Spanhemius:  Hoc 
ettam  addoy  me  nemini  fiudio  obfervationes 
fuas y fuppreflb  Autoris  nomine,  inter., 
verti jfe\  fi  quid  tamen  tale  imprudenter  d 
me  alicubi  fdttum , repetundis poftulatus^ali- 
ena  /polia  res  fuas  fibi  habere  jubebo.  Itail- 
. li.  Quibus  non  pofTum  non  addere  e Gen~ 
tilibus iEfchylum  Poetam , dicere  Iblitum, 

au^r^yu^icts  •nffgljfftituj  rcit  efcn^n  fu^M- 
Xm  ^Hsmur , Tragadtas  fuas  de  magnis  Home- 
ri canis  particulas  tantum  effe.  Adeouem- 
peacquumjuftumqueefleexiftimabat , ple- 
raque fua  Homero  j cui  debebantur , acce- 
^refcrre.  E Chrifiianis  habe  Nepotianumy 
d<guofic alicubi  Hieronymus cujus  fuave 
corculum  erat : Ingenuo  pudore  ornabat 

tatem'y 

r . . 7 


Brevitate.  ijp  < 

tat  em ; quid  cuj  us  eflet  fimplicitiT  confiteri  y 
atq  ue  kune  in  modum  eruditionis  gloriam  de--  , 
clinando  eruditijjimus  habebatur,  lllud^ajem 
bat , Tertulliani , illud  Cvpriani , hoc  La^ 
dantii,  illud  Hilarii^.  «5/V  Minutius Fe- 
lix>  yK;  Viftorinus  , inhune  modum  locutus 
«y?  Arnobius.  Ne quoquequod attinet quia 
pro  foliditate  avunculi  diligebat  y interdum 
proferebat  in  medium , leBioneque  ajjtdud^  ^ ^ 

meditatione  diuturnd » peBus  fuum  Biblio- 
thecam  fecerat  Ckrijii.  Imo  vero  a cri-> 
minis  hujus  macul^  ufque  adeo  abhorruit  ^ 

' confuminati®mus  Theologus  Henrms 
Altingius^  ut  vel  leviffimam  ejus  iubfir 
re  Jufpicionem  quam  foMicitiffime  cave- 
rit. Ecce  ipfilfima  ejus  verba,  : iiuns 
Quintilianum  propria fud  manu  defmptumy 
ante  annes  XX,  Jrilieet  ChriJli  i.6io  , inQoi- 
legio  Sapientia  mant^  med  excepi  , atque 
etiam  ex  communi  (Bibliothecas  teil.  Hei-  pag.^i  * 
dclbergenlis } incendio  eripuijjem  , niji  ve- 
ritus fuijfem , fi  in  fupelleStili  med  referiretur 
liber  antiquus,  etiam  mea  omnia peffum  irent 
^ egait^  apud  pofleros  inter  plagiarios,  re- 
cenferer,.  Neque  minoti  apparatu , fibd ma-  ; 

jori  potius  & forfan  nimio,  invidiam  hanc 
amoliri  conatus  eft  Seidenus,,  cumcflcali-  seiden^de 
quem  deprehenderet, .qui nonnulla  a fee  P}^  Sym 
Tetro  Pabroi  transfcripta  , & in  S)ntagma^ 
ta  lua  dc  DIS  congefta  effe,  orbi  li-  ^ 
teratopcrfuafura  vellet.  Se  curp^  eft  vo- 
care mukis  proteftatur  * Deum  inuocen-  ' 

tias  tcftem  inclamat  j F4f^r«f?sianteprimain  ! 

fuorum  editionem  nunquam 
infpedum  a fe  efle  dicit  % tandem  haud  uno, 
fed  variis  relpedibus  ^abrianoe^  fuisquam 

iGH-  ' 


y' 


\ 


.ei 


fv 


* > 


Digilized  by  Googie 


t 


f 


- '^:Twrr  :J^'^ 

r • v'-»\  ^••.  •.  r-;v.:,  > 'v;''^v'  " ,r  '.•  ; j 


' .J  ' 


I ■ > 


•,*l  » 


160  De  Scribendorum 

^ ^ t 

Donat  in  <^i^crcparc,  iiividte  oftcndit.  Ta- 

Tcreiit.  c(^o  7 er  entium  Comicum,  qui  non  tantnDi 

Graecorum  inlbtuta  morcfque  percipiendi ,, 
fed&  vitandae  opinionis  caufa,  quia  vide- 
batur pro  /ufs  edidifle,  virbem  Ro^ 

\ . . mamcgrclTus  eft , nec  unquam  polleaad  il- 
lam rediit-  Tempore  enim  Poetae  illius 
non  oMcura  erat  fama  , adjutum  eum  iti 
ftriptis  fuis  fuifle,  juxta  nonnullos.  aL^//<? 

/ & familiariter  vixe- 

-•  ' rat,  juxta  alios  ( quoniam  duo  illi  adole- 
fcentuli  tum  demum  erant ) a 
: G<ii7d, homine  doSo.vel  Labeone ^ 

^ Popilio  y conliilari  utroque  & Poeta.  ' 
(^Uod  qualitercunque  fe  habeat , ipfe  fal- 
fem  Terentius  tamam  illam  non  tantum  non 
minuit,  fed auxit  e contra;  coquodnun- 
' quam  nifi  ficce&  frigide  duniaxat  fe  tu-‘ 
TcreirtAdel-tatiis  contra  eam  fiu  Ipfum  eum  audi  in 
phor.  pro-  Adelphorum  P r ologo : 

Icg.  . 

^ Nam  quod  ijli  dicunt  malevoli  y hominesno^’ 

? ' " /.  bitet^ 

Hunc  adjufdre , 'afftdueque  und./cribere ! 

- ^od  illi  maleduStum  vehemens  exijlh 
manty 

Eam  laudem  hic  ducit  maximam  ^ cum  illis 
^ . placH^  • 

- ^ vobis  untverps  (^populo  placent* 


’ V:  •;  3 

* • ir 


■ - '■ 

i'.  . 


Montagne  Ita  nempe  tutn  temporis  negligebat  Phgii 
Bir.  Livr.  »•  illius  filfpicionem  , quae  tamen  pofteaadco 
chap>39>  ipfum  uffit,  ut  Patrii extotiis  fieri  malue. 

rit,  quam  qualitetcunqucel  gravatus,  in- 
- " r ter  familiares  fups  diutius  morari. 


' : 


V I.  Neque 


V > 


'Dtaitizao  by*Gdaal» 


V' 


. B R E V 1 T A T E.  l6l'  , 

V I.  Neque  negari  tamen  pOtcft,  per-  - ■ 

quam  arduum  elTe,  poft  tot  eruditiflimo-  . . 

lum  hominum  dpdta  pignora,  inauditi  '•! 
quicquam  in  Iccnam  producere,  cum  Banh.  zo: 

- diae.  Chri- 

\ ■ ' ftian*  pag* 

nil fingere faSlu»  - 
diBuvaleMS  mirum  ini ifum^ue.  • « 

I _ « 

* V • ‘ • 

Unde  & neceflitas  Scriptoribus,  etiam  EcdeH  i.q 

maxime  ingenuis  , impofita  ert  , aliorum  . 
cogiiata,  utlua,  nonnonquam adoptandi;, 
uti&  nemo  unquam  abfolgteid  improba- 
vit. Quod  enim  dc  Senpioribus  Euf^b.  Hb.j 

dicitalicubi  Eufebius,  honorem ippseffe^  /?adv.sabcU, 
hene  doeuerint^quod repetantur  eorum do&ri- 
».s,quidni  quibufvis  aliis  Scriptoribus  etiam 
• applices  ? FrJeliatenimaliquando pedem  in 
alieno  ponere, quam  impervium  femperva-  v 
gari  callem^  & proprio  nimium  fiipui  mhae- 
rere,  cum  Ledoris  non  tantum  fed  & veri- 
tatis infignifjepedifpendio.  Ego 
( qujcritde  feipfo  Hieronymus ) qui  Hief^nym 

, prasvium  ftqueus , peflimum , ut  dicitur , me-n^.  ad  Dea 
wo/ ipfum  magiftrum  ha^eo  ? Graece,  ♦ 

3 71  , «y ift»}  y <»«i’ 

ifCSCVTVt  «0(x(f9> , ii  » A«y(^  , SiedoKctXi* 

? Gioriofum  nonnullis  viddturfaperc  \ 
multis,  fed  longe  fatius  eft,  fifieii  . 

poflit  ,&  digni  fint . fapere  C U M mul-  ‘ ^ 

tis.  De  habet  Macrobiusj  ^ niK  c 

^is  fraudi  Virgilio  wrror,  yf  turniL  lib.^ 

dum  fe.^  quisdam  ah.  Antiquioribus  mutua-  cap.  .i. 
tus  Jit?-  cui  etiam  gratia  ho(  pomiue  dehetur,  , 
quod  nonnulla  dh  iUU  in  Opus  fuum  v 

..  . / L.;;.  - , ,,1  ' 


162  Oe  SCRIBEMDORUM 

aterne'manfurHmeft^  trartsfeiendo  fecit  ^ ne 
emninoVeXcxySim  memoria  delevetur.  Imo 
Gcll.  N.  A.  vapulat  cxertis  verbis  A.  Gellio  Seneca, quod 
I 1 2'Cap.  2.  dignitatis  aut  gratiae  ex  V cteru  rn  dcri- 
ptis  vernacula  ^ plebeiafua(  ut  loquitur) 
eruditioni  addiderit,  Ingeniofeolim 
Crotoniates,  Helenam foxmk  undcquaquc 
perfe6tilTim4  efficturus , cum  omnia , e qui- 
j?ltn.lib.  39.  busconftate  excellens  illa*  quam  qusere- 
9*  _ bat,  pulchritudo  debebat,  in  uno  repcrien- 

da  corpore  efle  defperaret , quinque  formo- 
, ■ Tiffimas  elegit , & ad  fe  deduci  juflit  virgi- 

nes, utquodin  qu^ue  earum  excelleret 
maxime,  in fuum  exemplar  referret:  at- 
que hac  arte  opus  omni  laude  majus  effe- 
cit & perfecit.  Quisverojamefl,qulul- 
Injuris  vel  aequitatis  fpccic  fagaciffimi  il-. 
lius  Artificis  a nullis  non  Scriptoribus,  in 
. fuis conci nnand is,  Veftigia premi  vi- 

tio unquam  verterit?  ea  fcilicct,  quae  in 
unoq,uoque  Autore  laudabilia  & elimata 
maxime  offendunt,  in  ufum  fuum  rapien- 
tibus, atque  exinde,  quod  commentari  in 
^ animo  habent,  j^djciofe,  quin  &audaqi;er 

npnnunquam  componentibus  dc  perficien- 
tibus,: irriprimis  adeo  indufttii  fi  'fint,  pt 
qusei»/iw»»funt,  jufto ordine  fuis  inferci- 
re norint,ritequcconne(ffere.  §jMhhpro- 
PafchanRat-^tf»o(  verl  a iunt  Pafchafii  Ratberti)  multo- 
ad*^  hominum , qws  an- 

Maith.  tiqutor  tulit  atas  ^ ^ -firmavit  auSoritas  vo- 

ritatUy  /ed proprio  commendata  Jlylo  novhzs 
facit  f(fe mea.  Ita  ut  T^raHatus » ^uic^plu- 
t\h\sscoOigitur  y \m\is  vere  videatur  y ^fpe» 
tiaUtereffemeus.  Quinimb  negare  quisau- 
fit,  imprimis  oculatior  fi  fit,  6c  miodicas 

tantum 


I 


^ R £ V I T A T 'E^  , 

tantum  le&ionisyqutn  (nt  ut  contrarium  ja<  ' 

ditare  Ibleant  homines  quidam,  qui , ut  no- 
vivenduli  videantur,  riugivcnduli  faepe  . * 
funt ) univerfa  fere  moderna  firiiendi  ra- 
tio in  hoc  folo'  conhiiar,  «^od  quae  ab  bis 
jRrripta  olim  funt^  recoqui  dS  Miis  videa>  ‘ ' 
mus , adjedi  tantum  novi  quadam  fuper  ' 
atitedidis  hin%MCp  > vel  appolitis  novis  qui- 
bufdam  anteteriptorum  amplificationibus*  , 
tum  per  earundem  thefijini  probationes  re- 
center inventas  i harunlque  ^b  opponen-  ' 
tium  exceptionibus  infiantiifque , hadenua 
non  ufurpatis  ^ vindicationem  j tubi  per  ■ 
nonnullorujn  (quae  plurium  Literatorum  * 
primaria  & laboriOla  dUij^ntia  jam  eft ) e 
Scriptoribus  antiquis  locorum , quae  vel  in 
dubium' trada,  vel  variis  erdditorum  inter- 
pretationibus intorta , ialtem  vexata  Ipide- 
nus fuerunt,  fepetitidntim 8c conglamera-  . 

tionem,  haud  quidem  ihutilemfemper&  ' . 

iyaudabiIem,modoiqui  modum  excedunt, 
nonnunqiiaili  non  interftreperent.  Invenias 
enim  non  raro  nonnullos  e Criticorum ^vc~ 
ge>  qui  pro  Vocull  nOn  ita  pervulgati,  fi  ' 
quam  invenerint , aut' paulo  reconditiore  Murst  drit’ 
fabuli,  aut abftrufibre loquendi rabdo, ubi- j.voi.K 
vis  haud  ita  obvidj  vel  febriculoft  quadam  > 
ad  Grammaticam  pertirtentepblerVatlbne 

(tJ/i/fus  refertad^Mi^Crif/cah)  iiiaa^  Epift. 

rati  llatulfe  dignos  putant  j tartfque  e^se  ip. 
ndnnunquam  eaprtmter  gefliunt  i exui- 
tant,  triumphant,  ftUdiumqUe  fiium  ne-  , , . 

mini  non  praedicant,  ac-fi  rariflimo  exem- 
plo ipfasBij/^tfffaroccapafient:  haqdpe-  • 
neablithilesli)  hoc'j^^a^<?r,i«,  de  quo  te- 
ftise(l#/«rtfi>e^»r,  qurtd,  cum  Geometriae 

L t in-  * . - . 


I 


164  ^ De  Scribendorum 

infi^nis  admirator  diet  j ob  unum  tantum 
problema^  eo  fpedans,  inventum, totum  bo- 
piutatch.op.ycm  Dis  luis  immolarit  Ita  Apollodorus: 

part.  2-  pag,  ^ 

ui,  (iL 

Tythagoras  celebri  diagrammate  quando 
• reperto , 

MaBato  fecit /plendida  facraBove. 


Terent.  Eu- 
iiuch.in  Pro- 


Atque  hi  quidem  funt , qui  fe  tum  novi&c 
admirandi  quid  in  fcenam  produxiUc  pu- 
tant, cum  ego  e contra,  ut  oli  m,  ita  &jam 
vcriflimUm  & aequiffimum  Comicihoc  dla- 
tumelTeexiftimenji: 

Nullum  efi  jam  diUum  quedt  non  ditium  Jit 
prius : 

^are  aquum  ejl , vos  cognofcere  atque 
ignofcertf 

VQiQVtsfaSlitarunt , fi  faciant  novij 


communi  quippe  omnes  Biblioptei  privi- 
legio hic  gaudent.  Imo  vero  fiquis  c 
aliorum  cogitatis  & didatis  Librumionc 
aliquem  concinnet,  ne  hoc  quidem  mox 
fraudi  cidTe  oportet  , modo,  debito  iis, 
quotum  dpe  ulus  eft,  honore  relido,  ea 
quaeferibitinjudum  redigere  ordinempol^ 
fit,  atque  adeo,  dum  materiei,  quam  tra- 
dat, autor  noB  cfl: , forma:  faltcm  ejus  in- 
geniofuiy  artfficem  fe  die  demon  fir et. 
Hinc  condemnandi  non  funt , e contra 
commendandi,  qui  Librorum  6?  Trada- 
tuum , a fe  feledorum  , Summas  exhibent , 
uti  Bhotius  fecit  iii  Myrobiblo,  & Gefherus 
'm  j>andt{iis,  S:c  Jujlmus  Trogi , Florus 
Livii,  qtthliipre£»^l^/ar  in  Chronico,  Afri- 
^ * * cani 


4 


B R E V I T A X E.  ‘ ^ 'J6f  ' 

C2im  . Summatores  QXtitQXMm ; vcl  Ethgas 
c Scriptore  vd  Scriptoribus  edunt,  cum  . 
stobao  ; vel  variis  denique  de  locis  fenfi- 
bu^quediverfis  carminis  cujufdam  ftrudu-  * 
ram  ii1  unum  folidantj  aut  c multis  frag- 
mentis feriptumaliquod  contexunt,  quod 
'KUTim  Graecis , Latinis ; omiflTo  R , cinto  scaliger.  - 
dicirur ; de  quo  Scriptorum  genere  fic  ali? 
cubi  Scaiigei::  ^uumvet/utirn  membra^  hinc  **^^*43- 
inde  coUelia  ujfuuntur  ^ rhapfodiae  nomen  • 
reprafentant : atque  idcirco  centones  appel^  • - 

htifunt^  ^centonibus,  quibus  fiunt  firagu- 
la^  Tale  apud  ^xiiomnvn  poimu » e frufits 
Virgilianis  coagmentatum ; tale  etiam  Fro^ 
bae  poetriae  ^ krifiiana , cui  db  opere  cento-', 
ne  nomen  faiium  ejl.  Quam  imitatte  funt 
Imperatrix , &:  Olympia  Fulvia Mo- 
rata  cx  Homero.  Et  quid  Lipfius  de  Politi-  Lipf.  Not.  n\ 
wfu’S  / Lapides  ^ ligna  (inquit)  ^^ 
accipio , ads ficti  extruSio  cb*  forma  iota 
firaejl.  Architcciiis  materiam  * 

varie  undique  conduxi.  Nec  araneorum  fane 
textus  ideo  melior , quia  ex  fefila  gignunt  % nec 
nofitr  vilior  i quia  cx  aWciws  libamus  \ ut 
apes.  Et  ingenue  Voetius  ( plagium  alias  voet.Difpiit. 
ad  falp crimen  referens , Nulo  h:C taxare,  qui  scleft-  pact. 

alioruinyi»/;^tfr'^  fluviis  rivulos  deri*  ly.  pag.^Pf- 
*vant  i auf  qut  pugnum  aliorum  in'  palmam 
extendunt  f aut  xicevcrfa  palmam  in  pugnum 
contrahunU/  : , 

V I I.  Sed  vero  univerfa  aliorum  capiia  . 
harpagari  , imo  tradiatus  dimidiatos*  dc-  , "" 

Icfibere,  &cuxfuos  Ledloribus  obtrudere , 
neimerpofito  quidem  quali  quali  propria: 
n?emis judicio,  nullilquc  laudatis, 

uti  averfabile  plagium  cft , ua  u nemine , cui 

L 3 ' ‘ vd  - . 


l66  D e Sc  RlB.ENDORUld 

vd cer<;bri  utrciok  tantam  reftat,  nifi  ptQ 
if/graii  in  Praeeftiores  nnimi  maoifeftidimo 
iudjcio  haberi  pbteft.  Haud  immeritd , qui 
ficiaciunt  hoc  Arijficphanit  applices: 


E’y»  3 i^ytrneAi* 

iw{»  ' 

^go  ohatnMansaboff^ii*^  l^f*l^***  • 

ollam  paraiamyi»/?»//- 

Vel  hoc  Diocletiani^  tom  nondum  C^ra-^ 
ris;  cui fblenne erat,  dtdi/iipttlh  qoibul** 
dam  dicere , i^uod  Praeceptoresyiw  «pw  oe- 
(tdere Snerent,  ipft  ptdpamentopUcidef/um- 
tet : id  eft  > quddgr*<iv?  erat,  muhSqdc in- 
fligeret operi  &curS,  Praceptofthtts  catn- 
* mittentes , quod  vero  Uve , & honorificum 
eflfct,  aliorum  nempe  vitul^  pare  , furti- 
«yWweillpftrarifplendore , fibi  rcfervaiires; 
qdbd‘ utique  Scriptoribus  & Autoribus,  li 
rcfcifcant,  non  nifi  tormenti  vice  clTe  po- 
teii.  Scilicet  ■ ' 

t ^ V'  . * ' ' ■ ■ 

, ■ jjff  ego  VctCKVtiosfeeUulit  alter  honores  : 

' Sit  \b^  non  Vi)h\'i  rttdiiicatis  aves ^ 

'Sl:  VOS  vobis,  vellera  fertis  oves, 

sic  vos  nonvohismellificatis  apes  , 

Sic  vos  wo»  vobis  > fertis  aratra  hves: 

/ •# 


Uti  queftus  olim  cft  Firgilius  , 'Cutn  Ba~ 
' i/&ij7«fdiftichon  ab  iplb  in  Au£ufi  hono- 
rem Ictiptum 


( UoBeplttittoti  redeunt  fpeffacula  mane, 
Divifum  imperium  cm  Jotte  Cfjar 


hebet ) 


eapropter  ab  Imperatore  donatus  8c«hono-  . . . • 

ratus  effet,  ^o\\  Bathyllus 'iWc  Samius  {wi  - r 

obiter  id  noteixi ) Anacreonti  dile<3us,de  Horat.Epoi  » 
quo  Horatius  in  Epodis:  , • 


Non  aliter  S&vc{\o  dicuntur 

Auacreonta  T«»a».  ■ ‘ ' 

iedi  Pmttemimus  y patrii  Alexandrinus,  A/tf- Ann. ' r 
• (anatis  deiilium , cujus  Tadtus  alicubi  me-  ub.  f.  ' . 

minit.  Gaftigavit  feribendi  hunc  modum 
ut  iniignefll  ingratitudinem y in  Maerohio  -r 

Petrus Gf initus,  curae penuGeffMw^eeru- 
ditionis  quarapluriraa  in  Canas  fuas  dci- 
prompliflet  Homo  (inquit)  fuit  quidem  fcipi. dife. 4. 

• eruditus ^ Jed  ingenio  uigraco,^  ^ 

fropeimpudentiyUtquiUntoarisalienieu- 
mulo  m^uam  creditoris  tsovasn  propteatur^  . ^ 

. neque  alio  eum  carbone  in  G<sla(tnaviOiar 

vit  . dum  dixit : Gala^  Hottinat. 

tinus Frantifcams  ingratus/»/#,  qui  ne 

fimel  qtiidefn  Raymundi  Sebondi  (ex  hoc 

enim,  juxta  5f<i//g«>‘»«»,  omnia  fua  furri-  , 

puerat,  Afor/m»  dicit  ex  P««^e#a)  nomen  scallg.  Ep. 

wrtfw»f4wV.  Adde  quod  4»fm/»/»«»hocce  //-  » • 

#er<fr/»«i hoc  quqque  naufeofb  multari  io-  * 

leat  incommodo;  quod  j qui  id  commit-  ’ , " } iv 

tuut,infcriptionefafinonnili /»<£f»<»7/  fere 

procedere  poffint  pede;  adeo  ut  tunc  legere'  t’  . 

videSrcr»tf/»M,  nunc  Tacitumy  tuncam-  ^ ^ , . 

pullas  cothurnos , nunc  in-  f ’ 

tet  ruptura  « /r/t;/»///» , humique  repentem 

fly Ium,  flngultienti  magis  quam  <»r#/V»/<a- 

tiloquentiy  vel  accurati  & nitidi , 

convenientem,  quafiveluti  . '.'>  i 


L 4 


atrum 


I 


I 


- 1 


‘A  *’ 


Digitized  by  Qoogie  , 


Horit-  de 
Art.  Poctic- 
Vcx.^.4. 


Jlorell.  En- 
rjtirid.  ad 
Vcrb,  Cop. 
F3-  >}• 


i ^ . 


Vittuv,  in 
Pioccn,  > 
libr.  7. 


Urfin.  Man' 
tifl*.  ad  Acet 
rnm  Philolo- 
gi.c.^.  137- 


i63  De  Scribendorum 

« atrum 

Vefitiat  ii!  pfiem  multer  for  moj a Jupertte^ 

i 

& trunco  aurco  luteos  fuppofitos  pedes  vi- 
deas. .Q^od  quam  probrofum  generofo 
Scriptori  (it  isj»  Uifplicuit  fah 

tem  vchcmcincr  Erafmo^  Theatri  literarii 
alteri  veluti  Rofeio . Icribcndi  haec  ratio. 
Hujus  enim  ftyluni  (i  coiilidercs , eum  non 
filii  apertum  , limplicem,  modeUise  pier 
numj  doiftum,  eruditum,  perpolitum, 
inhil  fcabri,comorti,  conturbati  habentem, 
e contra  ( quod  praecipue  videtur  atteiwdiUe) 
fui  in  omhi^us  fimillimum^  cequabilcm,  uni- 
formique  tenore  fluentem  lemper  & ubi- 
que oliciides.  Ut  multa  paucis,  li  expende- 
re modo  lubeat  folertiflimum  Ari(iophants 
judiciarr,quod  apud  yttruvium  eli,  patelcet 
fljcilc,  quam  invifumSc  invidiolurii  Pia- 
hoc  apud  Antiquorum  aliquos  femper 
luerit.  Hifloria  lic  habet;  Is  (Arifldpha- 
nes  nempe  ) (Um  a Ptolomao  Philadelpho 
Iflufis  ApoUitd.  dicatis  inter '^udtees  litt- 
ratis fepti mus  afidtrtt , aet erique fex  unanir 
rni Jententia  primas  (ji*'  fecundas  in  certami. 
re  Poetarum  iributjfent  illts , quos  maxime 
animadverttjfent  multitudini  plactiijfe  , eum 
prtTttum  proruntiar/  ju//it  , qui  mhsme populo 
pheuif  ety  ^od cum  mi>-aretur  tum  ReXy  tum 
multitudo  univerja  y dicendi  venirmflagstar 
'lit , tdque  tmpetratd , faiioqu  -filerstio,  eum 
folum  poetam  efje  dixit , eat  eros  vjto  rion  Tua , 
fcA  aliena  rnitaffey  judicantium  veroejfe » 
noniwuAf  d (cnpta.  judicare prphare.  Id- 
que  curn  ex  armariis  eduHisVoluminibus  oflen- 
dtjfety  coigijfetquequi  recitdrant  tje  fura- 
■ • tos 


'a 


n. 


B R B"v  I T h r z.Q  j6^ 

losfua  e/fe i confieri Rex  cumatilis  fim^  ,f.ir.rA  •>• 
agi condemnat ofque cuni  ignominU  de^. 
nufit.  AriftophanetB  vero  ampUfftmis  mu-^ 
zeriiut  ornavit^  ^ Biblirithecam  fn*ni 
. eumconfiituit^  Ac  juftifljrnum  c^n^e-^r//?^- 
/>^4fiU7/V^ho€  judicium  fuit,  mtfitiflimoquc 
1t2:c  in» expilatores  irrogata  poena,  cum 
juxia  Syn^efium^  Ptolemaidis  Epifcopnm 
impium  magis  fit  mcrtuorum  lucuiretiones  ' 

c^ain  xtfies  eorum  furari  s magnamqui  btC 
crimen  cum  ifsd  &pyilchxoxxinitfib^ionc  a fr 
fr.itaittn, k^eat , quam  nemo  unquam  »ni - 
f u nc  commifit.  Juxta  enim  .$enccam /p-  com?ov. 
puichti  whlati  eft  adito  5 prot^ue  circuin- 
Itamiariim  vario  difcrimitie  it^m  relegatio- 
ne»  damnatione  ad  mctj^flla,  Ro^an? 

portatione , tum  pccuni^  { tuin  manus  am-  5,  caf.  aV- 
pucationc5rionnunquatn  etiam  mc>rtc  uuiot 
Tcs  ejus  muldabantiir;  ut  neque  mulmm  . 
ab  alienamm. arborum  fiicfcifione  diffcrr,cu- 
jus  fupplieium  nou  minus  capuale  icmpcr 
iuit.  Virgilius:"  - - r* 


:x  ^ 


*•*  »4- 


Atque  fAald  vites  imi  Iere falce  novellasr  ' ^ . 

■ * , * * <^*  * «'  • » 

i/iquem  locum  Servius:.  In  hoc 
Vtfasci\  i qutd ait  vites  novtWzs.  N<m»  vc« 
tulae  cum  'utilitate  inciduntur.  Fuerat  t'-- 

^ autem  capirale Jupf licium  arhoresaWccaastd*  . • • 

cidere.  Praefertiin  autem  lociim  haec  habent, 
fi  dc  tali  quoque  i lagio  fermo  fit,  quoi>/reff4 
non  tantum  venditamus  uts^ri»,  fcd  nu\ 
fira  etiam  fub  aliorum  Magnorum  Virorum 
nomittibus  in  publicum  emittere  ptaefuini- 
rous.  Quam  enim  male  hoc  furti  genus 
GQ&ntAlphenfo  CiccareUo»  cujus.&  lupra 

L y tne- 


IJO  pE  SCRIBENDOROM 

teo  Aiiat.in  *netninimus,  Hiftoriastcftautfir.  Hic eninni 
Append.  ad  poftquam  onivcrfe  pene  lUUa.^  i^que  pro- 
ira^ment.  lixo  fatis  tcmpoce , ementitis  fuis  Manu- 
de  feriptis » Antiquitatibus,  A6kis , Libris , iif- 
j[.ibb.  Apo-  que  ad  omne  argumentum  confiniis,  ira- . 
ciyph.  pofuiilet,  turbatque  haud  leves  ubicunque 
excitaflet,  'deprehenfus  {\ihQregerhXl\L 
Pontifice  in  phylacam  refta  adduSus  eft  i 
cumqueerimen  necncgalIe^,.nec  paHiar^ 

multo  minus  excufare  potuiflet , jptlftaiis 

reus  declaratu&,  ad  fupplicium»  duftus,  t^ 

fe£lique  prius  a carnifice  muuu  i palo  alii-?  - 
f ' ‘ gatus , laqtleo  fijflRjcatus  jtotUlqne  tandem 

- ’ ' feralibus  flammiS;  exuftus  eft.  Licet  non 

defint,  qui, in  mitiorem  inclinantes  par- 
V " tem,  eum  capitis  fimpliciter  damnatuni 
fuiife  putant.  Quod  quomodo  fe  habeat , 
jam  non  inquirimus-  Sufficit  in  liquido  hinc 
eile , Pontificem  P4*gw«*(w  illum  non  vul- 
Quintii.  In.  guremindigniflime  habuille  j ademtum  in 
teut.  Ora.  eo  Grammaticos  fi  ve  Cenares  Romanos,  qui 
toi-Ub- 1.  quolcunque  libros  , ita- infcfiptos, 
tanquam  fubiititm  familii  fubmoverunt , 
ncque,ut  laude  leduque  dignis  Eruditorum 
pignoribus  accenferentur  , permiterunt- 
»•  «H  A Ad  tem Rivetus  : *■;>/?«  fuppliciop/ftfa»- 
torit-  pat***  tvft  qm  perheautte  pleietuia manus  adulte- 
f*P<  3*’  P*8*  rinam  vsonttam difftmiuant  j eodsmeerte af- 
8tf«-  fidnstrtntur ^ ^ibtfrendumidiuEccUfiddt^^ 

/%jM»/flagitiuira  , ut  ineptiat juas , harejet 
I-  ^^i;pery8//io)wxCquidni&aliacommcota?3 

pro  fidt  digpds  operibus , claris  nominibus 
tonpSisfuppossunt,  notha  pro  legitimis. 

Vlllf  Atque  haec  quidem  cum  ita  fint, 
mirari  faepe  fubiit,quomodo‘Thcologi  qui- 

dam  non  incelebres , fic  vere  eruditi  ( for- 

faa 


Brevitate.,  171 

ftn , qttod  iti  more  fibi  eflei  in 
mius  fuis  line  aliend  vituli  vix  arare , otnif- 
iispaflim  eorum , a quibus  dodifua  erant,  ^ 

nominibus ) in  animum  fuum  inducere  po- 
tqprint,  ut  artificium  hocce  MXtTnxh  tanto 
conatu excuiare , palliare  minimum,  quan^ 
tumpoteeft  , & incruftare  laborarunt , c 
contra  aculeati  latis  exagitare , qui  in  Scri- 
ptis fuis  aiiorurn  Autorum  fuffragiis  certa- 
re, ac  per  quos  proficerint , eum  illuftri 
Spanhemio^  VirtA3\\So^c  quidem  tefiari in  mo-  Spanhem. 
re  habent.  Sic  ante  annos  aliquot  Pride- 
aoxius  : W( inquit)  foienneefi aliorum 
tentiis  latas  paginas  impier  e^ui  ad  tam 
plicem  le&ioHem  imperitiores ftupeamt.  Quem  oat.  5.  cap. 
Iccutus  pronuperell  aliusquidam  Vir  ma- 1. 
gni  nominis  , cujus  haec  verba  funt:  Uem^ 
pe  prout  in  convivio  ci^i  appojiti  , ^ panis  i» 
frujlafe£lus  non  amplius  funtjolius  heri ^fedo- 
mnium  invitatorum  y quihus  jus  ejl , quase^ 
tum  luhet ; de  omnibus  vefei*  quod  vult 
quifque  iligere  \ ita  & cogitationes  conceptu/"- 
quo  publico  donatos , non  e jje  illius foUus , qui 
ifios  invenit  primum  % fed  omnium  communes^  ♦ 
quos  proprios  facere  cuique  licet  ^ cui  ajei-  , 

fcer  e placete  Bos  vero,  qui  a fehic  divor- 
ruiit,  citandis  Jine  modo  "fine  AuSoribus 
centones Juos  farcire  dicit  • ut  multa  leff sonis 
vajia  eruditionis  titulo  apud  femi-doBos 
^ fciolos fuperbire  queantSeiX  equidem  di(^-  Horat.  de 
torie&  odiofe!  fed  vero,  Uti  jungit  non-  Poetio., 
nunquam 

Humano  capiti  cervicem  piBor  equinam^ 

fic  componuntur  hic  etiam  ctunfelnviccni,  . 
quae  haud  magis  conveniunt  > quam  cum 

^'ladratis 


. ■:  r' 


Scacc.  Ep. 
»7- 


I 


Horat.  loc.- 
citat. 


Bond-inHo. 

t»t. 


•V 


172  De  Scribendorum 

quadratis  rotunda.Quae  enim  inter  Librorum 
Jeriptionem  ^ & commentitium  , quale  hic 
fiiigitur  I convivium  convenientia  i*  imo  quae 
noiidifconyenicntia?  ut  dcmouftiari  pila- 
tim  poflet , ii  res  tanti  eflet.  Diximus  fupra, 
quid  per  />/<»^/«/w,quid  plagiariumimcX- 
leflum  velimus  ( quod attendendum,nc  vi- 
deamur ) quodli  ergo  accipiamus 

toniparattonem ^ quam  pollemus  non  acci- 
pere, quid  tum?  Non  diffitemur  nos,  Scri- 
ptorem, qui  aliquem  vulgavit,  eo 

ipfo  nemini,  non  jus  facultatemque  concef- 
'fille,  conceptus  illos,  publico  donatos, 
m fups  adoptandi.  Verum  enim  hoc  Sene- 
ca cfl::  Ojtmum  effe  ultimo  feribentit  ^ con. 
'^ditionem  i parata  quippe  verba  invenit , qua 
aliter  hfiruSia  novam  faciem  kabent ; nec- 
iBistnanui  injioit  tanquam] alienis.  Sive , uti 
Flaccus;;  «. 

y 

. .i  VuhVica  materies  privati )m\s  eri f,  Ji 
^ Nec  circa  vilem»  patulumque  moraberis  or~ 

' ' bem.  . ' ' 

q-  d-..  Licet  Autorem,  qui  publice CcnpCtt ^ 
ui  tuum adCdlccTC,  11  non htcreas  in  circulo 
omnibus  patqntc  & coiHcmtOj  hocclt,  li 
quem  imitari  Videri  vis,  'haud  ita  religiofe 
icquaris,  utncquicquam  addasdetuo,  ni- 
fiil  invenias,quod  didumhadlcnus  non ht> 
nihil  immutes, quod  fecuslive  melius  dicen- 
dum vtl  feribendum  exiftiraes.  Attollitur- 
ne  hoc  tum  padlo  omnis  gratitudmis  obli- 
gatio, Scriptori.illi  a cogitationum  fuarum 
adoptatore  debitae , quam  in  re  nulli  alii  , 

quqm  ih  honpri^i  accepti  hencticii ptofef. 

■ •»  ..  ^ 


Brevitate. 

» . . . * 

fione  & commemoratione  cOnfifterc,  ne- 
minem, credo  , fugit?  Bevera  hofpes  * 
qui  opiparo  convivas  fuos ‘excepit  epulo»  t;., 
coiplb*jus  eis  dedit  in  omnia,  quacappo-  ; < 
fuit , fercula ; /cd  an  ideo  gratitudinis  lege 
non  tenentur,  quotquot  liberalitef  excepti 
ab  eo  funt  ? quis  eft , cui  cor  re£lc  falir,  qui  , ^ 

id  diJcrit  ? hfTrti  r».i.iW  ut  oprimi 

habet  eruditinimus  Fhorbaeus ) tei.  Latinor. 
quam  benigve  exc^tut fit  epuUt  corquifitijfi-  p. 
wis,  Maxime  (icadem  illa  fercula,  quibus 
exhilarare  alios  intendimus  ,non  »^r<i,fed 
benefici  illius  hofpith  efle , latere  haud  du- 
dumpoflit?  Pugnarenc dicemus,  aliorum 
libi  proprios  conceptus  facere,  & eorum 
tamen,  quorum  adjuti  fumus operS , gra- 
tanter mcminifTc vel  an  aequior  fbrte  gra- 
tiarum erit  adio,  fi  quae^/wr*»»  funt, clan- 
culum furripiamus.  & ut  parum  pe- 
ritis  venditemus  ? Quod  velle  videntur  Viti 
Eruditi , plagium  non  tam  in  rei  furtivae  fur- 
'reptione,quam  infurreptionisillinsprofct 
lione  & indicio  conrtituentes.  Componit 
cum  fe  invicem,  qu«  opponi  hic  abO/»p#- 
rentilus  videntur  , Dodiftimus  Fulierust 
dum  ait:  Sane  qua femei  divulgatafknt » ^ Append. 
in  lucetn tdita ^ publici  jurisy^m/ft^»»/,  ^a 
quovis  le&are  ufurpari  foffnnt  , modo  na  de 
tndufirid  fuhtrakat  ea  Actoribus  futs , fibi' , 
que  in  morem  plagiarii  vindiiOt,  Cum  vero  ' 
volupe  horum  Theologorum  alterutri  fbc- 
rit,  plagiariorum  hoc ']\is  cum  eo,  quod  in 
omnes  abhofpite  appofitos  cibo^  conviva  ^ ” i*, 

habet , conferre  ^ eccefis.,  quam  parum  cau-  " 
faeipfius  id  profit  , in-  Jehannit  HeiJfelMi  ...  i 
! verbis , quibus  olim  Maltham  Tympium  • 

(qu 


D S S C R.'I  B E M D O R U M 

qai  eidem  huic  ihhxrens  comparationi  i 
Mtmfam  fuam  Theol^gtco-Philofiphitam  in 
HddMd.  l*icem  emiferat)  fic  pcrftrinxit;  13»  (ait  Tym- 
cap.  compellans)  (ytnifimilesi^rosLi’ 
i/.  Irres  leBitBtis , JeJ^aUe  tUiberaltUr  ^ />»• 

rum  ingenue,  Ego^  fi  eatoUam,,  ^ mihi 
vhtSeem  ^nf  jure  debeo,  quarnihiyUtTe  pla- 
giarium decet , ftrrepta  in  Mensi  tud  Phi- 
loC>phici  vah  l t^uantula portio 

ureden-im  tuarummicarum  fupererit}  A? 
^eeum  tollantur , queefunt  Heidfeldiana,  4rt • 
do  pumice  eris  ficchr  , ^ "Leberide  nudior. 
Nondefunt,  ut  ante  diximus,  qm  infame 
furtum . piaculum  y falcis  in  aHenam  mejjem 
nujfouem,,  <\OAmmo  fepulchroritm  vduti^/- 
foffioHem  hcc.  fallacem'haac  occultamque 
' alienaram  cogitationum  furreptionem  in- 

. digitatum:  quodfi  jam  benigniu^calefor- 
^ judicare&  pronunciare  deei  Virishi- 
;ice  Dotftis  vi^mfaerit,diflemieiitefque  a fc 
. . ^ fuSque  opinione  errafleexiJlitnaveDHU,  cur 

Donaqua  magis  quam  aceto,  id  eft,  fra^ 
terne  potius  quam  uCque  adeo  contumelio- 
- corrigere  errorem  illum  inllitucrunt  ? 
. cur  non  ex  charitate  potias  alitenfention- 
tes  tra6bwe  , quam  mentem  aStoncfqae 
oorum  inlequiorem  fenfum  torquerema- 
Juerunt  ^improperando  iis , ut  liquet,  quod 
multa  ledisms  ^ vnfta  en/diti  otiis  tituld 
apud Jim-dellbs^  fiiolos  Juperbire  t iaspe- 
eitorwn^  fucata  illd  fiupdrem  ^ 

admirationem  excitare  imendimt.  Procul 
Surmann.  certe  id  abit  a piiliimo  Clariff  D»  Bur- 
confilio,  reSHus  efe^  dicentis,  er- 
lutraj*An-  rorem  ^ igmeHM/tiom  y utinoframy  ita  ^ 
no  i€6x,  altorum  nom  altercatione-,  fid  prccil»is>ar#i# 


1 


r 

% 

B.  k E V 1 T A t E.  17J 

gladiatorii  manu , fiJ  fletis  genibus  fipt- 
, rare  ( prsefertim  (i  de  eitandh  vel  nan  ei- 
tandis  Autoribus  lis  tantum  flt ) ^iuiit^ 
ai  au  a pervenimur , e (idem  incedere  reiuld^ 

^ • J /*  • V.  • • * ’ * 

& tdem  Japere  I tn  rei$(jun  vero  ^ tn  quebus 
quisdijfentit , expeUate  ^ donec  'Deusidreve- 
let,  Sed  eximiis  magnorum  Doftoruxn  tn 
Ecclefiam  meriiisdandumaliquidcft:prout 
XQVQT2L  Viri  quadrat  i dxCMXi’-  ‘ 

xxxx  ArifloteR^  id  elt,  qui  cornfummatae  Ariftot. 
ali^s  virtutis  funt,  etiam  humani  quid  pa- 
ti  noMunquam  poflunt « juxta  hoe  Simo-  ^ 

nidie  s * simonid.ap. 

Stob, 

HeifCTmv  d\*  i%g , 

Nemo  nxacat prorfus  malo  > neque  cf emineo, 

Tametfi  pcrctperet^ixfir,quOipa61o  hi  He- 
roes, multorum  Scri^toTum  allegationes 
invidiose  ita  exagitantes  , iagratianv  redn- 
turi  ftcilefihteumtotnominatiflimis Viris,' 

_ quorumlucubrariones  refertiflimas  iis  funt, 
cum  Grotiit , Vofjits^  Moraait^Fbetiis  yGatha^ 
heris  , Sfanhemiis , & ( ne  Nofinfrum  ,lb- 
lummodo  hanc/2witf»J/ rationem  eflequis 
putet  ) e Pa^icolarum  ■ grege , cum  Mar- 
#/»a  Df/rw , digno  qui , ob  illuftrem,  quem 
Scriptis  fuis  in  Eroditdrurh  choro  occu-  . ' 
pat locum, hic,  nominetur.  Hunc  ' 
enim  uti  hoc  imprimis  nomine  rmpenft 
quidam  commendarutit,qupd  in  Br^batHis 
Senatum  primum  alledus , eju^oe  Priir-  • 

- ceps,  Palatinorum  militum  juri' dicundo 
praefeftus  , i£rarii  opulentiflimi  & vere  . 

Regii  Q^aeflor,  tandem^d  tisaxima  quaeque  , _ . 

natas  t Pfhfmm  po&e&Jefifici*fatemam-  " . ' 

pledii,  . , 


t 

Digitized  by  Googie 


t 1 


De  Scrib e or^um  • 

pledi , fartum  omnem  exuere  , oimiibus 
fuberte»  nulli  imperare,  & novellus quafi, 
t?ro  , uti  dicunt , repueralccrc  propier 
. Ghriftum  non  erubuerit,- ita  alii  hinc  etiam 
depracdicant , nominacim  Honricus  Dun- 
gaeus ; quod  in filis  fuis  in  Senecam  Adver- 
firits  plus  minus  mille,  & centum  var^o^ 
rum  Autorwn,  indiverfis  Scientiis  (^  Un- 
guis fenUntias  maximo  cum  labore  ^ tuJic/o 
cengefferit : itaquidem,  ut  ne  ipfc quidem 
■ ' Lipjius  xtHiu  de  eo  dedignatus  Wt^finuw- 

quam  Scriptores  ullos  vel  vidijfe  vel  legijfe , 
quos  ad  tejlimonium  dicendum  Vtr  ille  citare 

, ‘ Velli  forte  & hi  p4*|;//jri/No“ 

' ftris  hifcefucrinI(utvereocnefuq^enfufue- 

^ rint)crgone  in  omni  Difciplinarum  genere 

praeftantiores  Commentatores  & Interpre- 
' tcs,finguIo(queConfiIi«,Decifiones  ,Qu2e- 

ttiones,  Patrumqu^prore  nata  teflimonia 
congerentes  repetundarum  quoque  poftula- 
bunt?  Profedo  ne ipfe quidem  P//ro,  He- 
jrodAus » Oionyjius  HalicarnaffauSy  Cicero^ 

, . ' * Varro  ^ Plinius  t Bartolus  , TiroqueUns» 

- - Chajfanaus ^ Cu]acius » vel  An- 

tiquorum interpretationes  refricantes  ulli 
in  tutotuDccrunt*  .RemittiturquidemLc- 
' I Sor  ad  doSlam  & elegantem  Macrobii 

fcil.  !nr4^if^a  in(puru,  Prafatioaem  Slc. 

' Atquain  gratiihocfit?  Macxobiufne  o.\.\\\r\. 
jam  erit,  qui  negotium  hoccOnlicietPpAi- 
giartOTum  liquifquam  Antefignanus  , per- 
Mutet.in  Se- (picaciffimilque  Scriptoribus,  Muretis, 

Obfopais  , Vojiis  aliifquc  pluri- 
* ‘ h\is  omnium  Autorumvere  fucus » fartor  fe~ 
miprifius.rhapfodus , Jiwia , Laverna 
^ ‘ didlus  i i^icetjitt.Roc  forte  Vi- 

. ris 


t 


Brevitate:  • 

ris  hifce  Dodlis  non  iniquior  , quod  non 
tantum  tam  acerbe  in 'alios  a fe  diflentien-  Not°m*Ani 
tes , ac  illi  i invedus  non  (it , fed  & depilatio-  thoJos.Ub.x, 
nem  fuatn  ingenue  confefTus , imo  culpam  “P* 
ejus  deprecatus  nonnunquam  fit.  Ipfiliinia 
ejus  verba,  (ic  habent  .*  Nee  vitio  mihi  vertes^  lib!*i.c»p.xo 
fi  res  .,  quasexle&ionevariiimutuahor , ipfis 
fiepe  veritis ^ quihus  ab  ipfis  Autoribus  enar^ 
rata  funt  , explicabo»  ^ia  prafens  opus 
( loquitur  deluis  Sitarnalibus)uo/ieloqi/ea-  Maciob. 
fia  ofientationem  fied  nofiendorum  congeriem  ^ 

pollicetur.  Apes  enim  quodammodo  debemus 
imitari^qua  vagantur  ^ flores  carpunt.  Mul- 
to proinde  hic  aequior»  roagifque  (ixtrapar>  . 
tes  conftitutus,  ac  Macrobius  ^ litis  hojds 
^rbiter  erit  Excellentiliimus  Vir  & Theo- 
logus confummatilfimus  D.Johannes  Henr. 

Heideggerus  ; qui  cum’  Scripta  fua  hanc 
ipfam  ob  caulam  fugillari  a nonnullisetiam  i ‘ 

deprehenderet , invidiam  iftam  hifce  a fe 
amoliri  conatas  eft  verbis: 

edTff» citandorum  Autorum  rationem 
^ curam  vulgo nov Uti  aut  Grammatici  com-  jj|. 

matis  haberi ^aut  a vano  leSionem  va-  ftor.  Patriat- 
riam  ja&it antis , autpufUlo  credi  diffidentis  chat.  part. 
animo  profeBam»  Sed excuf abit , aedo , me 
exemplum  crxmmagnorum  Virorum,  praela- 
re  ttffeUatafua  Opera  eadem  ratione  texen- 
tium, quos  fum,  licet  impari  valde  paffit 
fecutus,  tum  etiam  ea  ratio,  quod  i Euri- 
pide momente» 

X«y(^  tuti  * ^;i  1 

rut  IhxSfTU»  auTof , i 

/ 

ab  obfiurisprofeda  oratio. 

Et  a probatis  eadem,  non  idem  valet. 

M iX.lvJc- 


A.  ■ 


f 


? 


j 


178  De  Scribendorum 

IX.  N^ue  laudari  tamen  omnimode 
illam  Scriptorum  alienorum  dtatiMem  ve- 
lim , qnje  ipii  contextui  noununquam  a qut« 
qufdam  inferitur ; quum  fieri  vix  poffit » 
prselertim  numcrofior  fi  fit,  quin  aridita-  ’ 
tem  quandam  fcribentis  fiylo , quem  hiul* ' 
cum  fere  facit,  adfetat,  orationilqae  filutn 
&c  concatenationem  ita  fbbinde  rumpat  ac 
turbet,  ut  fine  hseOtatione  luendo  pei^e« 

' rc,  (ihaudplaneimpoflibile, difficillimum 
faltemiit  Sicuti  nec  quicquam  intereft, 
ut  allegationes  i'Hac  ipfum  prsecifc  textum 
femper  intercurrant ; cuni  nihil  obdet , 
quo  minos  in  marginC  , appofkis  quibuf^ 
damaderifeis,  appingi  poflint;  quod  in- 
ter multos  lUudris  Mturnaus , Plediaci  Do-% 
minus , ineroditlilimofuo  de  S.Euehari- 
Jfw  Opere  rite  obfervavit.  Dignns  fane,qui 
pro  eximio  (imul  bonseddci>in  cit*ndis  A\i~ 
toribus  praeditae , exemplo  habeatur ; eo 
quod  tw»  Patrum  antiquorum  tum  aliorum 
Scriptbrum  teftimonia,  ad  quae  provocat,  . 
nonnifi  exipfis  eorum  fontii^s  re  vi  al- 

luet , addufHs  infuper  Libris  > capitibus, 
columnis,  /oliis  velt}aginis,ubiextant)Ut 
' . leftori  cuivis  inquirendi  6cinfpiciendi  ea 
facultas  foppetat.  Quodff  enim  aHmithic 
videre  oculis  quis  malit , quam  frvfriit,  nec 
defignaiius  indicare  velit,  quod  cita- 
tur invenire  fir  , efic  vix  poted,  quin  ipfe 
facile  decipiatur , deceptufquc  at<os  quo- 
j^“'que  decipiat.  Vapulathincnonirameritd 
Ptsfati  Petro  Martyri  Gardinerutt  Vintonknfis 
Epifeopus  , quod  ipfl,  ut  ledloribus  (bis 
.faoimfACcitty  magTM femper  religio  fuerit^ 
cum  multa  pro  i\x%  opinione  ex  noftrts  ho  - 
- ' - .millibus  . 


4 r 


I 


I 


B R B y I X «I  T B.  179  ' 

m 

minibus  accepifle(e  diceret  * vtljlKtomm . 
certum  i vel  locum  preprium  f undecaacce» 
piflet,  iodicere.  Uti  notavit  edam  abhinc 
ali<]uot  annos  in  Briauo  Wahouo  lauda* 
tiflimus  Chronologus  Rebertut  BailUus».  ' 

cpxodiQiitAtioaUmsJuif  plerumque  laxiJlJmus 
taetk  i tutorem  quidem  aomiuat, 

fed quo  loco , ftfo  libro , capite  vel  paginl, 
folet  fikre.  Tametli  ne<^ue  negandum  fit,  Balil.  Op* 
liquidem  iplbrum  illorum  Scriptorum, 
quibus  aliquid  depromitur  > minus  compo- ^Yag/j.  * 
' tes  fieri  polCmus,  quin  etiam  ex  aliis  fide  ^ 

' dignis  Scriptoribus  citari  quandoque  quid 
poflit;  prsdfertim  fiidipfumno.n  adreicu*  - 
jufdam  quantivis  momenti  confirmationem^ 
ied  merdm  cjuldem  amplificattonem  tacere 
videatur.  Fecifle  id  fe  pro  rc  natft  in  fui 
Buangeliotum  Domniealium  Aualyfi  ^ 
re  prtefiantifiimo , non  diffimulat  Cunra'  . 
dus  Dietericus,  Johaimis  Cunradi  Diete-  Dletetic.D«>^ 
rici,  de  quo  tupra,  Parens.  Fur  fidet  (\ti 

H 1 

ille)  ^diligeutiainallegatit  aliorum  Auto- 
Tum  locis  adhibita  i fjiMtquot  enim  eorum  ha- 
bere ad  ruamus  potuimus^  in  originali  revi. 
dimuSy  equeUtis  Ztibb.capp,  fiblia  vel  pagi- 
nas notavimtu.  Reliqua  ^ qua  hae  anne^ 
non  habent y e fide'  dignis  Autoribus  aliisy 
quorum  copia  fieri  nobis  non  potuit  y defcri- 
pfimus.  Additque  pufillo  pott  ( quod  omni*  TolL  r«- 
no  etiam  obfervandum  ) fed  tamen  nec  in- 
fidat  eo  t etiam  ea,  qua  accurato^  inde fefi 
fo  fcribentium  fiudio  re&e  allegata  fiunt  y 
detefiandd  typothetarum  ^ corre61urum 
maxime  iucuridae  negligeut fi  corrumpi  rus* 
nunquam  ^ depravari,  id  quod faciiime  me* 
merorum  traufipofiiioue,  ut  fi  pro  la*  pona- 

M » tut' 

» ■ - / 


t 


1 


' <i8o  De  Scribekdorum' 

W 

ponatur fieri  potejt. 
l^cceft,  ut pJane  id  quilquamiemper ca- 
veat , tametfi  ipfun)  Argum  mendorum  ca- 
ftigatorein  forte  adhibuerit.  Quodque  adeo, 
ii  in  ipfo  ctiarn  eveniat, uti  evenillc 

Selden.  dc  fibi  alicubi  qu6ritur  « w«»v  Seldenus  ^ Tni\- 
Dissyiis  hique  ipfl  in  OTIORUM  meorum 

LoSenf  theologicorum  editione  itir- 
piflimtim  in  modum  accidit  , Scnprori 
• ; . fraudi  eflc  uon  debet»  Haud  licet  enim  qui- 

' ' • bufviscfle  tain beatis, ut ulibusfuis nitidio- 
ra prsela  parata  femper  habeant.  Nas  meus 
dicit  Martialis ) 

- • " * • 

* 

librarius  i//«, 

■ Dum  pxopcxBX  verjus  annumerare  tihi. 

■ X.  Mittant  ergo,  ut  ad  lineas  redeam, 
boni  quivis  Scriptores  vulturiam  hanc  ar- 
tem , neque  quoufque  caveri  poteft , a prae- 
deceflbribusbenedida  vel  feripta  temere 

'l, . reponam,  fcd  iis  potius  inveftigandis  & 
' evulgandis  gnaviter incumbant,  quae alio- 
z* , Vum  aciem  diligentiamque  hadienus  eflSi- 
gerunt.,  neque  in  luce  fatis  pplita  funt. 
V,  Etiamfi  enim  multa  fint,  quae  fcimus,  plu- 
ratamen  reflant,  quae  nelcimus,  quibuf- 
qac  inveftigandis  & eruendis  occupari  la- 
tis moderata  ingenia  poftunt.  Sunt,  quae 
penitiorem  evifeerationem  & elucidatio- 
. nem,  lunt,  qusefolidiorem  probationem 
£cab  objedlionibus-,  noviter  excogitatis  , 
vindicationem  > funt ) quae  fpiritnaliorem 
adpraxin  pietatis  efflagitant  applicationem. 
' Neque  enim  mater  ja  ufque  adeo  unquam 
cxcila  eft , ut  reliqui  nihil  deinceps  ad  Ipi- 

cilegium 


B R E VI  I T A,  T E.  ; l5tT 
cilcgiumpoft-futuris  faperiorom  diligen-V 
tjavelindaftria fecerit;  alius  alio  inveni-, 
re pote.ft plura,  nemoQfnnia;  & prout  io 
plerifque  aliis  i^ebusr  ita  & in  literis,  dieS: 
coraquepr^T^»/  incufatur , & fcnjper futu^^ 
melior  elt.  Refte  aliqubi  Galenus  ^ 

Fieri  non  potefi  f ut  idem  incipiat , iJem^ue 
ferficiat:  loquitur  de  ic  Medica^  Hifce  in- 
quam',  excutiendi?.,  expediendis  e docen- 
dis, inculcandis  immanetur  quifquis  lucu- 
brationibus fuis  inftrvire  publico  veliu  ' 

(inquit  Seneca)  non  ilo  per  priorum  Sencc.Ep.j3. 
^etjiigia?  Ego  vero  utar  via  veteri  ^ fed  fi 
priorem  planior emque  invenero  hanc  muniam» 

Rimante  nos  ifiamoverunt  ^ domini 
prifunt^fed  duces.  Fatet omnibus veritasy 
nondum  efi  occupata.  Multum  ex  ilU  etiam  id.Epitt.  07. 
ixiXmx^  reliHumeft,  Etdlibi:  Mu/jtumin<^  * 
ter  efi , utrum  adconfurpptam  materiam  acce^ , 
dasy  an  ad  fubailam.  Crefeit  indies  mate»  ]' 
ria,  ^ inventuris  inventa  non  objlanti  qui 
prdecej] erunt  , non praripuifie  mihi  videntur 
qua  dici  poterant  ^ fed  aper  uiffe»  Imo  vero  in  f 
artibus  ^ difeip linis  accidere  videmus  ( verba 
lunt  B*  Rhenani  ) ut  a poflerioriius  majores  b.  Rhcnan. 
fuperentur  ^ quotidie  aliquid  adjicientibus 
quod  ab  illis  utcunque  inventum  efi  ^ tumai7^^" 

matius  reddentibus,  Eccc  ingenuam  hic  f^’/- 
lalpandi  modelliam  , loquenris  de  admi- yilialpand.in 
rando  & valbllimo  fuo  in  EzechielemCaOm^  Ez^chiel  in 
mentario  : Neque  tamen  ^ dicit ) ita  difputo% 
quaji  putem  opera  tned  faSum  ejfe  fatis  offi- 
cio prasreptumque  aut  demum 

firaSium  aliquid  amplius , quam  ut  jecerim  . 
fundamenta  , ex  quibus  excitatura  pt  Jubin^ 
de  Pojl  er  itatis  in^firia  molem  Operis  cumu*. 

M 5 " iatioremi 


. • 9 •- 


V. 


t 


i8x  De  Scribendorum 

latiorem  Via  feil.  efi  indicata  duntaxat  , 
perfici  plurimum  pofiSt,  edolat  um^ue  /i- 
gnum^uod  deinceps  ah  alite  expeliatur.Tol^ 
lat  Scriptor  ab  aliis  quod  lubet , at  yero  a 
fc id  ita  perficiat,  ut  de- 

linat, fiat;  live,  utnotanterVincen- 
tius  Lirinenfis  : Spiritualis  Tahernaculi  B#- 
faleelefie  ,prethjas  divini  dogmatis  gemmas 
' exjculpat,  fideliter  captet»  adornet fapienter. 

Vincent.  Li~  adjiciat  fiplendorim  » gratiam»  venvfiatem. 
linenf^.pro-  jateUigatur  pxpouente  eo  illvfirius  » «puod 
|:ov.*cap27-  ante  ohfcurius  credebatur,  Veripfump^e~ 
ritas  intelleSium  grafuletur » <ju^  ante 
tuflaa  non  intelleHum  venerab^ur,.  Eadem 
tamen , qua  didicit » ita  doceat»  ot  cum  di- 
cit nove,w<w»  dicat  nova.  Et  certe  qui  fic  facit, 
neque  tsediosa  peccabit  , neque 

inutilem  ingratamque  leftoribnsverc<^>A»- 
f(j»9/«naufcam  pariet,  ex  adverfo  bonannt 
utilemque  ReipubHcse  litterariae  operam 
lempereft  praeftiturus. 

X 1.  Atque  hoc  proinde  calu  Vlagii  etiam 
ratio celbre  tum  incipit,  licet afiquam  ejus 
adhuc  fpeciem  manere  videri  poffitjli  nem- 
pe aliqui  fui  parte  ex  aAtfrjww  cogita- 
tis conflatus , non  obfit  publico , led  proflt , 
nec  primi  cogitatorum  illorum  inventoris 
> exiftimationi  decedere  quicquam  faciat, ne- 

' que  ulli  tandem  homini  injuriam  inferat, 

itarm.  Vtf  ( inqak  de  Ambrofio  Erafmus)  eon- 
fct.  in  Oper.  fitendwn^  at  non  improbandum  , quod  ple- 
Ambtof»  raque » qua  Jcripfit  Ambroffus  , haufit  n 

Gracorum  Commentariis  pra^ertim  Orige- 
nts ) fed  ita  ut  quod  fuumeffet  excerperet  ^ 
quod  a /ynceritafe  doBrina  Cathohtee  alie-' 
mm  aut  tttHtavPluJitm,  dijfimuhrtf , rmtrra^ 

• _ rm 

** 


f 


4'. 

» 


% r 


B B.  E V I X A t 


E, 


1 

\ 

0 


rtm  proferens , im  Autortm  prodens ; nuo-  ‘ 
rumnlterumnen  erat  tutum , alterum  mvi- 

diojum-  §ljfod  in  iUo  comproiat  etiam  Divut  ’ 

Hieronymus-  Epifi.  ad  Pammackium  ^ ‘ 

Oceanum:  nupcr,  incusens,  S.  Amhrofiut 
fic  Hexaemeton  illius  comprobavit , ut  ma- 
gis Hyppoliti  fententias  Bafiliiquc  fcquerc-  < 
tur.  Rurfus  ad  Pammacl:ium^  Mer cellam: 

Habuit  i inquam  y Ambrojium  > cujus  pene 

omnes  libri  Origentsfermovis pleni fwut.  Yx  ^ ’ 

-Ciceroni  quis  vitio  vertit  t quod  in  Rhilo^ 
fophicis  argumentis  Gracos  fsqueretur , non 

ut  interpres, imitator- W«fr<»rcot-  ■ 
niculae  furtum , quod  'Graecorum  nomina 
qua  pleraque  tum  apud  Latinos  magna  laboi- 
rahant  dagmatum  improbatorum  invidid  t 
preflit , Jed  cauti  pajloris , omnem  offendicu- 
li diffidiiqite  materiam  excluJentts.  Imo 
commendantur  hinc  a Viris  .doftis  JufiK  ' 
nus  > AthanagOras , Tertullianm  ^ Cypria- 
nus y LaSantius  • Arnobius,  quod  in  di- 
fputatipnibus  fuis  contra  Gentes  iifdem,qui- 
bus  OBavius  Mimutianus , armis  nenfan-  y : 

tumfed^vcrhhdeeertArintJSicdRWslFT^- 

cifcus  Balduinus:  Vfifant  (di^ti  Scriptores)  .j. 

non  iifdemmodOidrfententin  & argumentis  s B^lduin^Pra' 
fed(^  verbis  (dr  formulis:  fu  enim  (addit)  le^om.in  ‘ 
majores  nofiri  eadem  de  ii/deth  {ut  ille  olim  dt-  Minut.  Fel. 
cebat)  dicere  foleBant.  Atque  uttaampojle- 
ritas  tale  obftrvaffiet  exemplum  , ambitiofa  , ' * 
novitas'  bonam  Offfiquitatemnoninquiuaffet.  V . 
Legitur  etiam  , vel- difquiritur  potius  c . ' ^ ^ 
Vorphjrio  apud  Bufebium , n um  c Demojlhe- 
ne  Hyperides, an Demoflhcnes  ex  Hyperi- 
de furatus  fua  eflet  ? Quod  dum  utriufque 
ovy;^tnrf4s  dubiumrcddcrct^^itemiicdc- 

M 4 ter» 


% 


*>i- 

'•<  V-t' 

. »4.  «*- » 


' ^ .w  » 


:c 


c. 


> 


• * 

• ? 


• ?. 


• 'I 


0>  i . \ 

•'■•  :■  f.'J^ 


' 184.  De  SritlBBNDORUXi 

Euieb.de  terminavit  Apollonius, Dmo/^e»e»»  * 
PrxpaMt.  etiam pofit.0 quod  Iit,  l^de  tamen  di- , 
Euangcl.  lib.  gnumcflc,  quia  qu£B  accepit  prafianthra  , 
j«.  cap.  j.  fe^didit;  viti  privandum  e contra  Hyperi- 

elIe,quodelegantiflimam  • 

orationem  ia  pejiu  couvertiflet.  Plura  de  • 
Plagio  6t  Plagiaritt  nUn  addo  i horum  enim 
totum  Syllabum  nuper  publicum  fecit  D9- 
dtilT  Almelovinius ; ubi  Plagiariorum  tamea 
. vocem  figuificatu  fumere/ videtur, 

* quam  nos  eam  hic  ulurpamus ; adeoque  V i- , 
ros  nonnullos  Eruditos  in  eotuni  cenPam 
quoque  refert,  de  quibus  haud  immerito  du- 
bites , an  accenleri  iis  digui  quidem  libt. 

XII.  ( j ) Scriptionis  etiam  brevitatem 
aflequetur  Autor,  li  tradandis  praecipue. 
rebus  inhaereat,  non  tam  vocibus,  verbo-  . 
rumque  fupcrcrogatoriis  amplificatiorribust 


.Ornari  res  ipfa  negat , contenta  doceri. 


MareXDi-  R^dcalicubi  Clar.  Marcfius:  £>»wbrevito* 
ii  & /oliditati/ludeo  . oblivi/cor  elcgantise. 
adL«a.  Cum  de  rebus  {dicit  Arnobius)  agitur  ab 
) , ojlentathae  remotis , quid  dicatur  JpeStan- 

i-.  quali  ««  amoenitate  i 

i necfuid  aures  commulceat,  fidquas  adfe- 

■ raiaudienttbus  [^IcgisXiixhM^^ut  ititate  St  ma- 

nime  cum  [damus  ^ etiam'qu6fdam  Japientue 
Ainob.  adv.  deditos  non  tantum  abjiciffe  fermonis  cultum, 
Gent.  lib.  1.  etiajn , cum  pojfeut  ornatius  atque 

pag.m.  ti>  juj  g[Qquj  j trivialem  fiudio  humilita- 

tem  fecutos,  ise  corrumperent  Jcil.  gr avita' 


A 


tH  rigorem  4 ^ fiphifiica  /e  potius  ojlenta^ 
Jlodin^tra^t  -- 


ti0ue]a{lafint*  t^c  Scythis  autor  eft  Bodi^m 

. VPti  quod  gptsfli  orationis  a 

' . 4icca« 


T» 


. * i 


ax. 


t , 


i 


i 


Brevitate. 


ns 


I 

I 

V’ 


dicendiquevmwf  refpuerint,  uti-cx  fcr- 
mone  eorum  & literis.^  fine  .vocalibus 
^fp.eriitnc  collifis^  fat  manifefium  eft>  Sed 
nequehocomnimodelaudarivelim,f<»OT- 
tantum  Tumenda  funt,  quas  hic  dif- 
ferimus ! fi  nempe  alterutrum  negligendum 
fitj  \clamtt»itasveriorum^\e\Teitti&zn- 
d$e  momentum  9 tum  ^«j0^femper  magis, 
quam  illius  rationem  eflc  habendam  j nec  w.  •» , 
tam  ( ut  alicubi  loquitur  ) dp- inO(^v.^g. 

■ quentise  tumore , quam  rerum  /pyjr*w  Ib-  m- 119. 

* liditate  fententias  librandas  tffe.  Alioqui  ' • 

•'enim  fus  vcluti  rofis  tantum  coronatur,  e- 

m 4 

pulum  meds  jufculis , ablque  Iblida  ulla  . 

' carne  infiruitur , librique  mole^  fine  nervis 
fiunt  j 6c  vel  in  cortice  fubfifiere  le£lorem 
faciunt,  vel  fi  delegari  magis  foleat, 
<^2savtrborum amf ullis ^ legendi  ardorem 
mirum  in  modum  fuffl-aminant.  Invenias 
fiepe*  pr6  dolor , quos  praepoftere  euriofos  ' 

formularum  cantores , fyllibarumque  , uti 
nonnemo  cos  vocat , «««/er  dixeris;  qui 
voces  pro  faftu  comtiores  quasrunt,  >*j?-  ' 

venalem  quafi  gefiant,  tributim 
vetba  converrunt, 'fluQus  maris  infimpulo  , 
excitante  quantum  volupe  eft  circulantur, 
verbifque  in  oftentationem  numerblis  ge-  - 
nerofos  difeurfus  jadiitant  , rerum  interim 

vix  modicum  folliciti,  iifque 
haud  abfimiles  hominibus,  qui  calceum 
dum  curant,  pedis , cui  inlcrvire  is  debet , 
parum  fiudiofi  funt , vel  in'  pede  quam  in 
oculo  curando  diligentiores . fe  praebent, 
qu«  funt  remilliori , quae  w/wra  in  • 

tentiori  zeloconlcftantcs»  Utfeciffefe  o-  p^pnofopjj. 
lioi  AiflthQ  alicubi  fatetor  apud  Athevsemx  ub.^. 

V . M f - ' — 

,,  • 


f 


• 


. \ 


# • 


r .) 


• • 


a 


L 


Dlgillzed  by  Qoo^6 


M De  Scribendorum 

Ti  /3j^  tgpf  «3  , tSe  -smifuj»  i 

Ti  y *k  mlftgpf 

Optr§/e  id  agimus,  agere  qustd  mn  efi 
opus,' 

At  ineo,  quod  opus«  opera  perfunUo- 
rsae(P. 

» 

julmann,  Sic  etiam  Dithyrambici  o\\m  Poit^  verbo- 
*®rum  tumorem  & amplitudinem  fefiaban- 
Artc  Poctic.  tur,  atque  adeo  plerumque  de  Coelo,  nubi- 
bus,acre  ^ &c.  majore  cthn  verborum  magnifi- 
centia quam  fententiarum  pondeje  feriptita- 
• |>ant  SpedUt  huc  hoc  Horatii  > 

■ ' - dumvitat  humum  nubes  ^ inania 

captat. 

Talis  fuit  Gorgias,  Sophifta  dc 

quo  Hc  Dionypvs,  Halicarnajfaus  : ^ 

5**  yfytnt  w • c5»  IhXtdtf  *w» 

xniTt  i}sfi^«yK»9  mtSt  idia  i 

“Triffu  mx  > id  efi,  Hujus 

rei  vel  Gorgias  tefiis  efi , Leontinus  diSus, 
qui  in  multts  t^diefam  admodum  , ^ pr^e- 
tumidam  five  valde  tumidam  facit  orationis 
tenturam,  & nonnulla  a dithyrambis  non 
multum  remota  profert.  Peculiarem  de  his 
Schmid.pia-  Diatriben  edidit  Brafmus  Schmidius,  quam 
S^  com^  PrWiari  Commentario  fubjecit,  Atqujyn 
^nt.  infruduose  hac  omnia,  imoprapofterc* 

ViJtcnira,  imo  ne.vix  quidem  afficit  vir  os 
cordatos  diffufa  illa  loquendi  icribendique 
^ farrago,  mille  licet  caiamitlris  meretriciis 

duentibus  unpemU  reofla,  fivQ  , ut 

Ciftrm 


Brevita-ib. 

C/V«r0  loquitur,  pigmentifi^ qua- 

> libufcunque  Rhetoricis  enaminata.  Nu- 
cleum illi  quaerunt,  non  corticem  , fuc- 
cum  , non  itorem.  Haud  placent  ( inquit  P^o^P-deVit. 
Prolper  ) prudentibus  phalerata  ^fedfortiat  tiv° 
quando  non  res  pro  verbis  > fed  pro  rebus 
emundandis  verba  funt  inflifkia*  Imo  vera 
grave  iis  potius  cft,  fi  tales  offendant ' i - 
in  quibus,  praeter , nihil  eff,  quod 
defidercnt}  in  quibiifquc  concinnandis  plus 
temporis  fctentis  litetaria  oftentandae 
quam  materier inteUigend^ ^ riteque  pertra- 
iiandae  impendifle  , vorl^rumque  gratii , 
non  rerum  Rudia,  elegiflfe  videri  Scriptores 
geftiont  j quafi  non  propter  res  vocabula  , 
fed  propter  vocabula  res  adinvepiae  cffenr; 

Concinne  C/f?ro  ad  Attiqum:  ^iuojtquam  cica.tA  Au 
illa  tua  horridula  mihi  atque  incomta  <Mi/<|Uc.lib.  a. 
funt  ^ fed  tamen  erant  oxuaxa  hoc  ip/b»  quod 
omavte'ata  neglexerant , & ut  multeres » ideo 
bene  olere,  nihil  oleant , videbantur^ 

haberiojbprafiat  ornatu  rudis 
Simplexqueforma^iUQO  egent  merces  maleti 

Nec  minus  pulchre  Euripides:  phS& 

vii  dXti%[tK  tXfVf 

JSi'i  d[HT  di  t^vdiifsgitm 

N«9»r  ce  aurAj  ^tc^f^guun^ettmeafSi. 

quae  fic  reddidit  Grotius: 

Simpten^  infucata  vetx  oratio  efii 
• Hiec  mdsget  res  aqua  Jerm^wm  ambitss 

Manh 


I 


3 88  DESCRlBEND01lU^; 

AJsmfeJiaper  fe;  cau/afed  juris  fui 
Vttk  laborans^  quterita  verbis  op,em. 

Quippe  ^%«ff»//4fecuIo  fervit  i populo  fe 
jaPfare,  ^ in  rebus  placere  gefiit.  Si- 
quidem veritatem  fape  expugnare  conatur , 
lAStasA.Vib.Ut  vimfuammoi^ret  « Ut  loquitur 
f.«ap.  1.  tius.  Quid  a volutandis  fpiffis  multorum 
Patrum  voluminibus  deterruide  tam  mul- 
tos putas,  praeter  hoc  unum,  quod  im- 
menfocura  taedio,  tot  allegorias,  tropo- 
logias , inficctalque  alias  amplificationes 
permeandas  foleant  exhibere  , antequam 
. ^ ad  minutifiimam  d0r/ particulam  invenien- 

dam acceflus  detur?  Veteres  ci< 
fu»  o;uj3»  ncodyfHf , hoc  cft  , ex  muItis 
cA  bn : paleis  paululum  fruBus  colligere  id  vocant* 

■s.  . . Quod  itaque  in  Jpeeiedc  Apophtegmatis  ve- 

rum elt , quibufvis  etiam  L,ibris  Scripti!^ 
que merit5 accommodes:  eorum feif, gra- 
tjam  decoremque  in  hoc  praecipue  confi-, 
ftere,  quod  verbis  fententiaep/a- 

‘ r/Vwaw  complectantur.  Eftquehicji^w©- 

illci[/<7f ()»//«!»«/ vel  fermo  Chilonius  Anii- 
quis adeo  commendatus.  ( in- 

alicubi  Cicero)  tamfuriofumeji ^quam- 
verborum  vel  optimorum  atqueornatijjimo- 
rumfonituj  iUanis  ^ nulld  fubje&d  fcuntid 
vel  fententid  f hmmotxim  pabulum  res 
lunr,  non  'Non  illepide  in  Scripto- 
res iftiufmodi  virbofos  invehitur  alicubi 
jandcBrune  Ampliflimus  Vir  Johannes  Bruno,  Ordi- 
nura  Xelandia^  dum  viveret,  Syndicus, 
333-  * cvijus  verba  vernacula  j eo  quod 

•fgj»  fic  paritura  fint,  quam  fi  Latine- 

hiberentur,  habent  »*  Wat  vindmen  „ 


' B R E V I T A T E*  .•  t?9 

na  al  Schrijvers , die  feven bladeren  met 
woorden , londer  de  minfte  wortel  der  fa-  „ 
ke  daerondcr.tehebben,  .vervullen?die ,, 
alsgy  ’t  al  met  fpy tig  tijdverlics  overlo-  „ 
penhebt,  niet  anders  daar  van  behoudj ,, 
ais  een  hand  vol  wind  of  een  greep  van  „ 
deSonne.  De  Ti/#e/bcdriegtons  veel- 
tyds , Ichynende  oos  goude  fchatten  te 
beloven,eu*tzijn  maer  doove  koolen,die  ,, 
ongeviert  zijn.  De  overnoate  van  fluy- 
, mendoethetaengefigtevolengefwollen  „ 
uytfien>  daar’t  evenwel  Ibdroog  enfo  „ 
dordigisj  ais  een  waterfugtige.  bogaet ), 
het  merdielange  Penne-breekers » die’t 
papier  met  ydelheid  opvullen  , en  niet ,, 
ceir  verheven  en  treffelijk  gepeyns  daer  „ 
ondermengen.  Hetfchijncnlierren  van  • 
een  eeuwigc  fchoonheyd  te  wefen  , daar  ,> 
’t  niet  anders  ais  aangeAekendampenen  „ 
Jial-keeffenTAya  » die  Ichielijk  in  nictig- ,, 
lieyd  en  damp  jaftankverdwijnen.  Van  „ 
iy\\kc  Longinus  ^ daer  hacrfchrijve-  ,> 
ryen  iiog  vlcefch , nogmerg,  nog  leven  „ 
hebben,  datfeweekp  rpongie-achtig,en  „ 
ais  een  voofe  Campernoelje  zijn.  Sy  Icg- ,, 
gen  ’t  op  een  Nagtegdei aan , maar  ais ’t  j» 
■weldoorfien  is,  eenUyl  \s  haarontvlo-  „ 
gen.-Ditheetli|n  eerbepiflen&c.  Ergo  ,, 
caufam  five  argumentum\pot\vLS  impleat 
Scriptor,  quam  neque  hoc  (blum 

agat,  ut  turgelcatj  & infletur  volumen, 
fcd  ut  aurea  potius  & gemmea  quaedam 
Operi  fuo  inferat , certo  flbi  certius  perlua. 
dens  4 nunquam  grata  Sc  delectabilia  na- 
futis  le£toribus  fore , quae  prater  rem , ver<<- 
'bis ut  ut  militiffimis,  intru&  eflle  depre* 

henduntur. 


1$0  De  S^CR  IB  en  DORUM 

quintii,  lib.  henduntur*  E^ow  ( verba  fuot  Quintiliani ) 
8- cap.^rpag. cnltiorem  futem  ^ in  ^uo  mihi  quis 
m.4ia-  413.  ojlendtrit  Itliu » (^violas»  ^ apuenosjonr 
tesfiatvf  ientes , quum  ubi  plena  meflis » aut 
graves  fru<5tu  vites  erunt  j fierilem  plata- 
num^ ^ tonjas  myrtos  ^ quam  maritimam 
ulmum  a juberes  oleas  praoptaverim}  Ec 
aliquanto  poft:  Propterea  non  debet  quif» 
quam  a ubi  maxima  rerum  momenta  ver^ 
de  verbis  ede  y«//rV/W.  Neque  Ime 
eo  pertinet , ut  in  his  nullus  fit  ornatUSi/M 
utiprejfior  sjr  feverior^  io  minus  confeffus  ^ 
pracipue  ad  materiam  accommodatus.  Pie 
Salvian.  dc  tandem  Salvianus  ••  Nos  qui  rerum  ms^is 
Procera*  ad''  y«4r»  verborum  amatores  ^ utilia  potius  fi- 
Salonium  biamur,  quam  plauiibilia,  neque  id  quarim 
Epifc.lib.  i.  mus  a ut  iu  nobis  inania  feculorunssiitieLXXiQX\- 
P*8-  »•  ta  a fied  ut  falubria  rerum  emolumenta  /««. 

dentur  ^ in  Icriptionibus  moftris  non  lenoci» 
e Jfie  volumus  ^ fied  remedia  a qua  fiilicet 
non  tam  ottoforum  auribus  » quam 

agrotorum  mentibus  profint. 

XIII.  (4)  Si  denique,  dum  cum 
riis  ludUudum  efl: » argumentorum  non 
• tam  numero , quam  pondere  Scriptor  deccr> 
Turneb.  Ad-  tct^paratiflimamad  Brevitatemv\&m etiam 
verf.  lib.  a8-  invcniet*  Communis  fere  Cc»/re»eryF<7r««» 
cap.  15.  Scriptorum  dorm itantia  eft,  quaeque /i^r« 

eorum  plus  judo  'sntumejcere  faepeiacic» 
quod  uumeroja  ratiociniorum  choragio 
obloquentes  non  tam  convincere  > quam 
obruere  Iktaganu  Alia  utique  mens  illu* 
drinoftro  Calvinobixu  hic  enim  ( utcun- 
que fuerit  * & dirputator 

adeoiblidus  * ut,  fl  ulli  • merkiffimo  et 
adfcriba.s  » quod  acrh  mati  euput  habuert»^ 
cuique  hinc  omni  jure  to- 


Bre  vitate.  191 

- — — totus  doBiw  Qrtk 

S>utmijjis  deftrtfafiUms  imptrium) 

nunquam  tamen  haruitos,  contra  quos 
in  arenam  dcfcendit,  totis  argumentorum 
piialaugibus  e(l  adortas  ,fed  diferto  6c  con- 
cifb  potias  acumine  'confodere  ftuduit^ 
im 6 & confodit.  Vix  enim  contingit , ll 
ttubx  argumentorum  agere  quis  malit# 
quam  quin  intercurrant  plerum* 

que  tela  quaedam  plumbea  > ficuluca» 
ftraminea^quaeadyerlariusmon  tam  retun- 
dere & comminuere  opus  habeat , quam, 
tanquam  catellos  eminus  allatrantes,  6c 
nebulas  in  pariete,  live  (uti apud  Gratos 
e(i  ) imn^t , pulicum  t^uitatum%  vel 
lovis  ammtitra  t ut  loquitur  Florus,  ^lor.  lib.4. 
delpicerc#  unoque  quafiidtudiipuere,uti  “P*»  §’4a' 
ventus  folia , aut  panniculam  tedoriam  # ’ 
quandoque  non  (inc  aliorum  cachinno , dc 
magno  ailcrendae  cauik  intertrimenta  Eft 
hoc  pugnare,  juxta non  varr.  ub.  t* 

gUdio.  Referri  huc  etiam  poteft,  quod  de 
Tifaphernis  militibus  barbaris  habet  Plutar- 
chus.  jigefilaus captivos  veJlU  . . 

ius  exutos  afe&oriiasuendi^^ eumvmltive,  A^fiho.  *" 
Jlium  emptores  exifierent^  torpora  alba  9 ^ vit.  Tom.  ». 
plane  ob  umbratilem  educationem  tenera^  utP“S’“-37f» 
inuiiha^  nullius  pretii  ab  omnibus  deride^ 
rentur  Agcfilaus  # At  hi,  inquit, 

Junt  contra  fuos  iUajpxopits  quae , pugnamus* 

i nnuens  nullo  loco  libi  efle  invalidos  quof- 

vis  milites,  exitialemque  eorum  , quem 

minari  videntur,  impetum  ridendum  ma- 

gis  efle,  .qaam.extimefcendam,  1»  onai  mS?.  ub.  ^ 

fott/V^(iaqmtV<ig€tiQs)amtm9mlfi'csip.p 

ipdo 


ipz  De  Scribendorum 

tt$do  prodejl^^usm  vhtMS.Iuerorum  terricala- 
mentafunt  hadae  junceae , licet  magno  nu- 

. mcroin  hoftcm  dircfilae,  nontai»*w»4r* 

. matorum  j plufque  hifce  debellandis  & con- 
tundendis valet  umim  argumentum  apoJi- 
6iicum , quam  dialeBiea  mtUe.  Audiatur  rur- 
Hoornb.  lus  Hoornhekius  nofter.  Ne  arbitremur  ( di- 
summaCon-  ) numerp  copi^  argumentorum  in 
troverf.ia  dif.„tation}t,us  rem  agi.  Sunt , qui  putant^ 
Jola  fere  multitudine  vibioriam  obtinere, 
quos Jiia  quidem  ratio  vehementer  fallit^  non 
Bivct.in  numero  fed  pondere  argumenta aftimanda  , 

prxfat.  ad  ^ pauca . quamp/t»r<i.  Attendit  buc  in  di- 
Lib.  Gciicf.  rhocion  olim  Athenienfs : Huic  er 

EraOn  A-  concione  fedenti , cum  quidam 

pophtcgm.  dixiflet,  videre  meditabundus.  Phocioni  re- 
fib.  4.  pag.  Ple  conje&as , refpondit ; cogito  enim  fiqutd 
5*^-  detrahere  qua  diBurusfum  apud 

Athenienfes.  In  qnx.  \erha  Er ajmus:  Alii 

. foUiciti  funt , ut  qnarn\>\m\ma  dicant , m 

diverfa  erat  cura,  nimirum  ut  qua  ad  rem 
id eft,  nervum  habebant,  vtff 
jwtfw  pauciflimis  compleBeretur.  Quip- 
’ pejuxiahoc  , 

Multa  d//W,  aliud  quid  e It  loqui. 


XIV.  Verum  enim  veto,  tamctfifcri^ 
■bendorum  Brevitati  ( ut  jam  multis  affer- 
’ tum  eft ) . fedulo  incumbendum  fit , atten^ 
dendum tamen  etiam  eft,  ne  fine  judicio 
modoque  id  fiat.  Quemadmodum  cnim  in 
'mittenda  fagiiia  non  minus  aberrat,  qui 
,i' V-  VilrA febpum;  quam  qui  uUra  jaculatur, 
' fic  ih  /cWiwVfo  etiam'  nbn  minus  peccat  , 

o . ' qui 


f 


■ * 


B R E V I 1?  A T 


E. 


m 


qui  pauciora^  quam  res  exigit , quam  qui ' . .,  ...  • 
plura  depromit.  Notat  tales  Paiius,  dum  i.  * 
ait : Alii  brevitatis  amuli , necellaria  quo» 
^Uijubtrabmt  vtrbA  ^ ^ velut  (atis  Jitfii» 
reipfos  , qua  dictre  velint  ^ quantum  ada- 
iio!  pertinet  nihilputantiXnJcribendopxoMt 
peftis  indar  vitanda  eftj  ita  & 
traetandoium  mutilatio  & deemtatio  non 
minus  cavenda  ; qui  nempe  r*  in  ei,  ad 
quam  fe  per  naturam  extendunt)  amplitu*  / 
dine  non  proponuntur.  Nccjuvarehic  po- 
ted  brevitatis,  obtentus , cum  id  breve  dici 
non  debeat,  cui necedatise  partes defunt*  , 
fed  ut  mutilum  corpus  illud  di-* 

cimus,  Don breve  vel  parvum,  quod  ca- 
pite vel  pedibus  truncatum  eft.  £a  demum 
juda^rev//4xelt,  quae  rebus  tradtandiste* 
quata,  nullam  earum  integrantem  partem 
omittit.  Nec prtf/mViir/r  invidiam  incurrit)  - T 
quifeduluhuc  attendit.  . 

* ' . • 

. 'Kon  fuKt  longa , 'quibus  nihil  eft , quod  de- 
mere pojfts. 

five,  uti  Auguftinus : Abftt,  ut  multilo* 
cpi'\\xm  deputem  > quando  necedaria  dicun- 
tur. Augudustaxalle  haud  obfcurc  videtur 
nimiam  Horatii  brevttatem^  dum  uc  ad  vit.  Hotai. 
eumfcriplit:  Pertulitadme  DionyRas libel- 
lum tuum  quem  ego.  brevitatem  .. 

quantuluscunque  (ft, boni  confulo.Vereti  autem 
mihi  videris .,nem&]oxfi%Lthelli  tui pnt. quam 
ipfi  er.Frat  veioHeratius  corporis  habitu  brer 
vrffimus , ut  fe  ipfum  in  Satyris  fuis  deferibit.  - . 

Dc^piftolis  ita  monetLr/)/r*/(^quod  ed"^^* 

huc  applicandum)  Modum  a ynaterid  fpe-  ca^.  j. 

. ..  N ‘ 'So, 


* . 


• . .. 


• • 


...  *■  . 


* « . . ..'  , 


. ! 


DIgitIzea  by  Googie 


194-  De  Scribendorum 

^0,  ftferia  Epi/iolaautfapieTis^  diffundi 

paulo  magis  veRm , ^ rei  per  fe  gravi  addi 
vti\ioxxxx\-\alit3uodpondus.  . . Uti  vela' pro 
magnitudine  navium , ftc  verba  debent  e^g 
rerum.  Etiam  a captu  » ut  fi  ad  leviter 
dolium  ^acutum:  fi  ad  juvenem  j extendam 
iumprofeSo^  nec  tenebras  ingenii  effwndam 
per Jepaf undaris.  Caput  artis  eft/criiere 
accommodate. 

XV.Concludendum  ergo  cft,fiquldem  eo, 
quojam  didtum  eft,  modo, id  cft,  tali  pruden- 
tia, foliditate,  perfpicuitate  ^ brevitate  pro- 
cedere velit  Scriptor, nullo  jure 
illud  Salon  onis  fuprainjeaa  cff  men- 
tio, opponendum  i pii  elTe,  quafi  fcilicct 
fapientilfimus  ille  Rex  omni  plane 
fiV^nf^ftiisfuiffer.  Quis  enim  inanimum 
id  inducat  fuum  , cum  ipfe haud  »»<?libro, 
•fedpAiri^wraupeudje  cognitionis  nomen  fi- 
bicompardrit.  (Jt  facra  ejus  monumenta, 
Proverbia , Ecclefiafien^,  Canticum  Cantico- 
rum taceam , ipliflimo  hoc  capite  ei  adlcri-, 
bitur , quod  Tcrutatus  fit  & concinnave- 
rit multas (qux  idem  forte  funt 

cum  qutefiveritque  aflequi  ver^ 

ha  deledabilia.  verf  1 1 . 1 2.  Et  alibi , quod 
elocutus  fit  ter  miUe  fententias  , fueriniaue 
Cantica  ejus  Jupra  mille;  quod  elocutus  fit 
deplantis  aCedto,  ejuaefi  in  Libano,  uf- 
HylKipum  , <]uaproHt  exparietoide 
jument o<^de  volucribus , ^de  reptilibus yCst 
.depifeibus.  2Rcg.  4.  ^4.&c  Quin  addit 
Jorephus  , CMtu  de  Magia  h exorcizandi  ra^ 
tione  etiam  fcripfifiej  huneque  dee^Cc- 
remoniarum  ordinem  tradidifTe,  ut  ffari- 
. bi^  Daemoniaci  annulus  admoveretur,fub 

cujus 


Brevitate.  tgs 

cajus  figillo  inclufa  cflet  radix  a Rege  in-  Bcd.  Traa-. 
dicata  , ad  cujus  olfaSum  extraSus  perTup.  A^.  a- 
nares  daemon  , collabentc  mox  homine, P°“’ 
adjuraretur,  ne  amplius  rediret , mentio- 
ne  Salomonu  fa&d)  rccitatoque  carmine, quo  lib,  %.  cap.  f . 
cam  in  rem  ifte  praeiverit-  Concinentibus  Aicuin.  de 
Jofepho  j Amalario  » Alcuino  &c.  Divin- offia  « 
uti  & Eleazari  exemplo  id  confirmatur , dc<=*P-  34- 
quo  lic  porro  Jofcphus : Vokm  dem  Elea-  ^ 
2arus/&«,  aderant , ojiendere  artu 
efficaciam , nm  longe  inde  ponebat  poculum  aut 
polubrum  aqua  plenum^imperabatque  Damo-  perreaud, 
nto  hominem  exeunti . ut  hisfubver^sftgnum  Dxmono. 
daret /pedantibus  e,  quod  reliqui  f et  hominemi^°^'  ‘ * 

quo  tado  nemini  dubium  erat , quanta 
fuijfet  Salomonisy2i>»fitf  ^Japientia  -Sed 
an  haec  vera  fint , dubitatur.  Mihi  faltern  ' 
haudquaquam  vetofimile  videtur,  illumi- 
natiflimum  illum  Principem  rebus  Diabo- 
licis & infernalibus  pcrfcrutandis  lonas 
luas  horas  impendifle,  & Libros  nefariae 
curiofitatis  artibus  refertos , qui  mprobata  lj»  ^ 
ledionis  J ureconfultis  dicuntur , in  dias  lu-  mii.  «cif- 
roinis auras protrufifle.  Ita  etiam  Dodlifli- 
mus  D-Lomcjerus:^W'yero^inquitj»3»'  , 

nuUii  «r  Jofcphus &c.  tradunt  eum  . v 

moutm)  libros  de  artibus Magicjs,  ge- 
niis evocandis  &c.  firip/ffio , in  e*ofane  ma- 
ximam ei  faciunt  injuriam , eum  hoc  ab  hujus 
Regis  & fapientU , & in  Deum  pietate  alie» 
nij/mumfa^  GtmxXx^/uperflitionis  imitamen- 
ta , divind  Satbmonis  Jdpientid  indigniffima 
vocat  Vir  veredoaus  Tobias  f>fanuerus  in 
DiatribeM , quam  de  Chari/matis Si  Donis 
miracul^is  anno  i<58o-  publicam  fecit:  h-  pgg. 
cet  difliraulandum  non  fit , Autorem  il- 

N X lum^ 


i9<5  De  Scribendorum 

Ium  y quoad  Hifiorias^  quas  ibi  adfcft , crc- 
^ '■  dulae  nimis  Antiquitati  plus  jufto  noniiun- 
quam  adfcribere.  Fuit  quidem  revera  Sa» 
lotno  triftiffimum  humanae  fragilitatis  ex- 
emplum j peccatis  enim  maxime  enormi- 
bus fe  contaminavit,  idololatrii,  cflPraeni- 
Tolygamia  licentiS , inlano  peregrinarum 
mulierum  amore ; imo , cum  in  diebus  ju- 
ventutis luae  exemplar  fuiflet  fapientiae  & 
juliitiae , lenio  conteSus  cor  k Deo  aver- 
tit, poft  idola  abiit,  & antehac 
Templi  Dei  , idolorum  & templorum 
Diaboli  archite(3:us  fa6lus  eft.  At  vero  me- 
minit horam  diferte  Scriptura, 

quae  tamen,  licet  i n recenfend  is hu- 
jus prxvaricationibus  latis  alias  accurata  iit, 
de  Arte hSc  incantmtrieejdLh  ipfo  confeript^ , 
ne  apicem  quidem  habet.  Laudat  etiam 
poil  mortem  Salomonem  ipfe  Dei  Spiritus  « 
aChron.  ii.  17.  quod  utique,  ut  verofi- 
mile  eft , non  fecillet , fi  poft  rogum  ejus 
publicum  tantae  impietatis  monumentum 
Hottinget.  adhuc  fuperfuiflet.  Ut  neque  magis  credi- 
Thefaur  Phi-  bile  cft , quod  idem  hic  Rex  Librum  Reme' 
Uiog.  lib.  1-  diorum  cujujque  Templi  veftibulo  in- 
•ap.z.  §.a.  confcripfiflct , quem  pollmodum 

Ezechias  plinc  evulfiiTer,  eOquod  populum 
morborum  fuorum  curationem  inde  ma* 
gis  , quam  ab  ipfo  Deo  expe^lare  animad- 
verteret j qubejufdem  verba  tum  re- 
lerunt, quae  morti,  uti  putabat,  vicinas 
" effatus  dicitur  x Rcg.  zo.  Ohfecro  ^ DO' 
mine , memento  quajo , quomf>do  ambufave-- 
rimeoramTeinveritate^  ^ in  corde  perfeEto^ 
^ quod  ho  ium  eft  coram  te  fecertm.  B O- 
N U illud  i,  quo  fpc61abat  ibi  Ezechiast 

ad 


^ B R B V 1 T 'A  t E.  197  / 

ad  evulfionem  di£H  Lihri  ( quctn 

riSiStf  nlsn  I^erba  medicinali»  Stlomanis  ' 

9 ...  I ’ 

aliter  vocant ) trahentes»  Sed , ii^oam » 
incerta  hsec.fum,  lm6  a veri  vicinii  aber- 
rantia- Neque  opus  cft,  eo  recurrere,  quo- 
' niarA , utcunque  Sapientiffimi  Regis  Seri-  ' ' 

I 'ptis  haec  non  accenfeantur , latis  tatnen 

> manifeilum  eft.  Librorum  multorum  con~ 
ditorem  eum  fuidc, atque  adeo  neque  fuam , 

' neque  aliorum  allegatis  verbis  • 

plane  condemnafle. 

f XVI.  Senfus  ergo  diflil^ci  hic  potius 
' erit:  VelqaodFiliofaodiccrevoIuerit^a- 
/ffjwv , (iqu  idem  ego  ?<»■<»«»  , v#»”- 

I &a  omni»  defeBaMia  , ver  tu  ve>  itatis , ver- 
ba Sapientum  ( de  his  enim  verlT.  1 1 . 1 2,13. 

locutus  erat ) minutatim  & difFus^  ^*P*=^* urfm.Oiaa. 
narem  , utique  tantus  Librorum  mihicon-  BibUihl  1. 
feribendus  eflet  numerus , ut  nullus  eorum  cap.  %. 
finis  daretur:  hinc  e re  magis  ede  duxi,  ne 
tractatione  eorum  legentium  CiW 
I gravetur  $ omnia  illa  ad  generale  quoddam  , 

!>  revocare,  idque  hifce  tibi  verbis 

■ compendiario  indicare:  Finis  ver bt totius  ‘ 

I *»uditus  eflt  Deum  time  } ^ mandata  ejus 

I eujlodi , hoc  e fi  totum  hominis.  Vel 

I quod  miherc  Filium  fuum  voluerit,  ne’  ' , 
! . LUris  ullis  extra  verbum  Dei , live  ScrL 

t f tutam  refiam  ^ nimiopere  unquam  i nhae- 

( reret,  tantumque  iis  efficaciae  tribueret,  ac 
t 'fi  ex  iisetiam  fummum  hominis  bonum  , 

% auimique  vera  & (olida  conlblatio  deri- 

> vandaedet.  Q.  D.rrip/tww illorum »«//«» 

i quidemjf»»  eft , led  utcunque  infinita  pe-  loc- 
i nc  numero  linty  (imnia  tamen  fimulfum-  ' 

,0  N 3 • ' pta  _ 


/ 


t . 


' . 198  D e Scribendorum 

d. 

, pta,  prceftareid  unum  non  poflutit,  quod 

fola  poteili:  j' adeoque  & haec 
fola  in  folidam  animi  tui  contentationem 
quaerenda  6c  adoptanda  eft.  Corpus  men- 
temqut alienorum  Libro- 
rum Icaio , fi  ei  pertinacius  inhaereas  , fi> 
, duciamque  in  eam  ponds',  animam  vero 
nunquam  tranquillabit.  Exceptit  hifcesver- 
Hieronytn.in  bis  ( ait  Hieronymus  ) qua  ab  uno  Pajiore 
l^cclef. i^-i^funt data, nihil f aetas, nihil tihi, vindices.  Ma~ 
jerum  fequere  vejligh , ab  eorum  autoritdt» 
non  di/crepes.  Alio^ui  quar enti  multo  infi- 
nitus Librordth  numerus  quite 

protrahat  ad  errorem  ^ legentem  multa 
• ftufirafuciat  laborare.  Atque  ita  quidem  fi 
.J^onimhunc  fumamus  (utiuperpondii  loco 
in  gratiam  maximi  Regis  hoc  adjiciam  ) 
' manifeftam  certe  rationem  is  exhibet » quae 
abhorrere  nos  faciat  a feveri  eorum  Do- 
; ' diorum  fententii,  qui  lalutcm  ejus  aeter- 
nam in  dubium  vocarunt  ^ imo  (empiter- 
nisipfum  cruciatibus  adjudicarunt;  ut  fe- 
cerunt ex  Antiquis  Patribus  nonnulli, 
Chryfoftom.  ^hryfoflamus  inprimis  Sc  Augufiinus,  afie- 
iB  pf.  7.  dc  diantibus  eos  c Pontificiis  non  paucis , Bei-, 
Poenitenc.  larmi>!0,  XorneUa a Lapide,  Didaeo  a Stella, 
Auguftin.  E-  &c.  Pofito  enim !;  quod  totum  Hinc  Eeele- 
mrrat.m p tani  Divini  argumenti  Librum, 

BcUatmin.  graviflima , in  quae prolapfus  fuerat, 

Controvein  pcccata  confcripferit , ut  vulgaris  opinio 
lib.  1.  qu.  f.  ,eft , & hifce  ipfis  Verbis , quae  mox  cxpli- 
Cornei.a  La.  cuimus , cum  antecedentibus  & confc- 
pid.Jn  Deat.  quentibus  collutis,, Sacrarum  Scriptueaeum  /«- 
»«*  Bionem  xottcmc^cpietofispraxin  tanto  zelo 
commendarit»quis  non  inde  eliciat,  ipliim 
VP^*ios«  dicloram  peccatorutn  poenitentia 
• ' ' ‘ ' - “dudlum 


Dkjifccrft^fX: 


• * ii 

♦ 

B R li  V rt  A Tt  e.,  199  ; 

• du£la»n  ante  obitum  fuiffe,fpeciatim  etiam  ■ - j 

V ejus,  quo  f»»Ser/^»y/»//e»/i#w«tanriimpen- Gteg.  Mi-  ’ 

fe  & turpiter  ;n  ips&  fu^  fenedute  indulfe-  chad.  in  , • 
rat,  quod  inter  atrociflima  merito  habe>  Gaffard.  i 
tur?  Hoc  magis,  quod  atf.  & 28. 

Jeptimi  Capitis  hujus  Libri  mulier$m  aftu-  *'"  ■ • ' 

tiam,  vanitatem'  & malitiam  tam  difertis 
verbis  deploret •&  condemnet,  lamnit  ' 

(inquit)  rtm  amariorem  morte  y mspe  ^ 

vnahQxcm  y q\t$aefi  fituti  retia  (^laqueus (or  V ' 

t^us y Htvinculamanus ejus: honMS coram J)eo 
evadetab  illdy  peccatts autemcapietur ahe*. 

adhuc  qttarit  anima  , ^ non  inveni.  \ , ' 

Firum  de  mitte  unum  reperiy  mulierem  ex 
nmnlhns  noninveni,  . * ' 


C A P.  Vll. 

9 

% 

*De  Librorum  Leftione  in 

genere.  ' 

SUMMARIUM. 


1.  hocm  'Ecclef.  iz.  i z.  Librorum 
■ nec  feriptioni  nec  ledtioni  ob~ 
Jiat.  Trater  S.  Scripturam  alii 
etiam  Libri  legendi.  Lipfii  </(? 
neglebio  hoc  Juo  tempore  officio 
gravis  querela.  Ne  quidem  mul-  * 
ti  Ecclefiaftiei  Scriptores  citra 
' aliorum  Librorum  adminicu- 

N 4 . ium 


DigWzed  by  Go^le 


Itm  rite  perceptibiles,  II.  Lu» 
diones  duo  ( de  quibus  Gatha^ 
kems)  Gruriewaldus,  Turbo- 
nes  Monaflerienfes , Cartefi  us, 
Ponrianus 

vel  ore  vel  opere  perten-  i 
dentes,,  notati,  digidii  Camarti 

in  Lutherum  injurio fa,  ' 
Ejufdem  in  eundem  aliofque^ 
Scriptores  Reformatos  infe^  j 
ftus  animus,  111.  Obje<9:io-  j 
nis  anticipatio  Alienorum 
Librorum  leBio  Scripturarum 
meditationi  non  noxia  , fid 
proficua,  ^od  e mero  rerum 
aliquarum  rejultat  abufu  iis 
ip fis  non  adfcribendumW  ,Gra^ 
tiofa  benignitati  acceptum 
ferendum , quod pr ater  S.  Seri- 
turam , alia  etiam  legenda  con- 
cedantur, Aliorum  Scriptorum 
ledtio  Scripturarum  ledtioni  non 
opponenda,,  fed  Jubordinanda,  | 
CMulto  minus  hac  illi  ullo pra- 
'textupoftponenda.  WitCius  lau~  \ 
dutus.  Impium  detefiabile 

Rab,  ' 


I n G » « k *■  E* 
Rabbinorum  quormdam  effa^ 
tum  exflofum.  Hieronymus^» 
in  ecflajtftb  Ciceronis  le£iionem 
ei,qu£  SacrarumScxi^iMTimm 
ejf^pr alatam^  a fupremo  Judice 
fiagellatus  ? Hic  Ciceronem 
filute  legendum  non  effe  , »««- 
qudm  dixit  ciut fenjit.  Hon  alii 
Libri  /ed  liber  Scripturas  tem-> 
pore  prius  legendu  s:  loco 

libri  prophani,  fi  cum  Divinis 

comparentur Joabendi)  Bernar- 
dus,Athanafius,Zwinglius,lfi- 
^oi\xsl^<o\i^\\Jisadpartesvocati, 


— 4 

X d\€t\s  planum  cft,  prout  fa^ 
piemilBiiii  Rt^U  verba  Ecclef. 
12.  14.  Librorum  inultorum 
Scriptioni , jn  fe  confideratae, 
lon  obfunt , ita  neque  diligenti  eorum  llu- 
lio&  /e5«»/fimpliciter  opponenda  ea  et- 
ledeouCjue  tantum  , utidiftum  eft, 
juatenus  iis  homo  a Sacrarum  Sefiptura- 
rum  fedulo  eiaminc  nimium  avelleretur,- 
rcl  folhcitaretur  ejus  animus , ad  veram  & 
rndamconfohtionm  c SetipW profanis  non 
minns , ac  ex  ipfo  Det  fcflandam 

& conquirendam.  UtilifGmum  eninralias 
eft,  quinimo  necelfariuni  ^ ut  SacTatutrt 
"Liferarum  ledlioni  librorum  aliorum  trar 
Siatio  & \o6l\o  nonnunquamaddatur : tum 

Mf 


ZOl 


De  Lectione 


Sdden-in 
Pxz^.ad 
Tiad-  de 
I>ls  Syiis 


quod  prsBter  res  fpiri^uales , quas  Scriptu- 
. ra  abunde  exhibet , multa  etiam /emiaria 
' &temporaIia  iint , eaque  non  utilia  tantum 
& conducibilia}  fed  tam  ad  «^quam  ad 
hominis  in  hoc  mundo  plane  rf- 
lAidancXir^fui^a  y quse  in  Divinit  Volummbus  haudi 
iDtrodua.ad  itj|  obvia  funt ; tuttt  quod  non  paucae  ipfiP- 
j “■  fimae  Striptura  partes  fint , quae  abfque  alta- 

ra«»Di(ciplinarum  adminiculo  & ufu  vix> 
imo  nc  vix  quidem  percipi  poliunt. 

inquit  alicubi  Magnus  Seldenus)  mi- 
Jceo  pro&nas,  ut  Jacras  illuftreut ; id  uec- 
quisiucu/et , niji  qui  citra  illarum  opem  o- 
mma  in  his  intelligi  pojfe , imperitus , atque 
idem  perquam  morofus  opinetur.  Quis  enim 
, inter  Chrillianos  extat,  cui  epidemica  men- 
tium no(Ii;arum  caligo  explorata  non  Iit  ? 
Et  quomodo  emendari  ac  dilpelli  haec  po« 
teft)  line  perlpicuis  myfteriorum  Sacro- 
rum interpretamentis,  in  plurimorum^»-  . 
manorum  Scriptorum  commentationibus 
aaflim  occurrentibus  ? nSt  «e»  ^uo»lfdto- 
' yttoamta  J ifc»  (di  ds  iJiryiQu  ? ^^Mmodo  in- 
telligerepojfum  (dicebat  Fi&i/fppa  Eunuchus) 
nifiquis  explicando  mihipraivtrtt^  Et  bene 
Ae  Ca^odorus  i ^Itwuiam  tam  in  Zdteris  Saetis y 
Expofitoribus  doBijJimis  multa  per 
«r/fw  Grammaticam , multa  p^r  Rhetori- 
cam } multaper  DialeiSricam  < multa  per  di- 
/tipliuam  Arithmeticam  } multa  per  Mnli- 
cam  , multaper  dijiiplinam  Geometricam , 
multaper  Afironomicam  intelligere  poffit- 
mus  : non  ahs  re  efi  » inilituta  fingularium 
Magtfirorum , artes fcilicet  ^ di/ciplinaSjeum 
fuis  dieoifionibus  attingere.  N eque  abnuit  Coe- 

eeius  in  hunc  ipfuin  Salotmk  locum : ATus 

maim 


Ad-  E-  3 r 


cap.  11^ 


Cocce».  in 


• ‘ ■ I N G E'  N E R E«  ‘ 20j 

iri<iuit ) rejUit  ‘Librorana 

copiam  ^ Xjedionis  fedulitatm{Mm ^ ut  , ; 
fit  Apofiolus  ColoJ[,  3. 1 6.  V erbum  Dei  in- 
ter pios  cofiofe  habitare  dvbet , &.ipfe  Sala-  ’ 
monma\t&s  Parabolas  aptavit  j quarumpar^ 
tim  perjeripta  funt  in  Canonicis  I,ibris  ai 
ufum  Ecetefia  ^ partim  interierunt , licet  ab 
eodem  Spiritu  ejfent ) fed  docet  non  nimts 
evagari  ad  minus  neceflaria,  ^ fimper  id  . 
memor  ii  retinere^  praeceptum 

^e  esetera  omnia  referre*  Imo  non  exiguam 

Lipf. 

yUb.z 

rerent,  ot  alia  quaevis  ftudia  non  tantum 
negligerent , fed  & noxia  fibi  fore  exilU- 
matent:  Haec  gravis  ejus  querela  eft:  Ho' 
dierni  vero  Theologi  3 credo\,  altifj^msefeien^ 
tiamajefiatem imminui  arbitrarentur^  fi  ad 
eam  elegantes  literas  adjungerent',  nifi po-  . 
tius  id  faciant  defiiii,  laborifyue  taedio, 
^uinon  minimus  exhauriendus _ eft  in  linguis 
addifeendis,  ^ tot  Scriptoribus  evolvendis, 
Deus  bone  1 quantum  inhotanttquisiUis  7heo-, 
logis,  Graecis  prafertm , abfimiles ,, qui  cum 
omnes  , ut  vocant , fice  lares  novi  fient  literas  t 
eas  non  incongruum  efie  cenfuerunt  cum  rebus 
fzen'»  mifcere\  ut  nihil  non, etiam  profanans, 
in  fummi  Dei  gloriam  proferrent,  Quinimo  ' * 
ne  quidem  alti  etiam  rerum  Sacrarum  Seri-  ■ . 

ptores,  e»g.  Veteris  Ecelefiae  Patres,  rite  ’ 
intenigi  ab  iis  podunt , qui  in  Autoribus 
prophanis  plane  hofpite  s fiint.  Verlatum 
eflfe  oportet  in  Ckerone^  filgi^iliano»  (pax  Ajret 
Hieronymum  bene  ailcquetuir  i Theolqgj'«»f* 
♦ Graeci  multa  contra  Gentilium 

phosdifputaruntj  quxuemo,  nUiaR<tua-^^ 

’ . tenus  ' 


leculi  fui  calamitatem  in  hoc  poluit  Lipfus 
quod  Scripturae  traflandae  ita  quidam  inhae 


Gathak.  in 
Vtxht,  ad 


.4: 


£04i  DEliECTlOMC 

tenus  in  iis  tritusj  probe  percipiet;  Laita»- 
f/»wqois  intelligct,  nifi  in  FirgilioSc  ci-. 

quadantenus  verfatus?  Quis  Bafi- 
Itum  A.ri(totelicos  refell^tem,  quis  Augu- 
fiinum  contra  Academicos  & Stoicos  di- 
fpuuntem  hoc.  fine  adminiculo  cum  fru- 
ilu  legit  unquam  vel  leget  ? 

1 1.  Haud  ergo  immeritb  helleboro  opus 
efle  judicavit  Gathakerus  gemino  ifti  homi- 
num pati  , cujus  in  Vraloquio  fuo  ad  Aa- 
Antonin,  P»  toninum  Pfum  mentionem  facit.  Sic  ait: 

Pari^atiouerejiripoffuntomnetia  uuiver/um 
"5-  s ■'  ai  EruJitfi  piifque  eof'cin>.ata  Infirumenti 
utfiupjneSanSi  enarrationes',  ut  eodem ta»- 
dem  deveniatur  ^ quo  p>'Ocejferunt  apud  noS 
' ' haud  ita  pridem  par  fere  geminum  , eerehri 

terteparumfaniuterque.,  Quorum  alterpr<a« 
, ter  PsL^iasmSACiimt  «ihii  legehat  autle^- 

' ; . gendumcenfehat.  Alter  pofiquam  Anacho- 

retae cujufdam  infiat  i eum  Juts  domi  fi  con~ 
eluferaty  Librorum  > quam.,  pro  hominis 

privati fortecinfuque  .,amphm  fatis  hribehat^ 
V ■ ' ' fupelle  fUlem  omnem , Bibi  iis  Sacris  exeepfis^ 

^ foco  accenfiy  fiammis  ahfumendam  tradidit „ 

■Neuter  ( haec  ejus  ccnlura  elt ) aut  fundo 
fifto.,  aOt exemplo  bono.,  & quod  tmitatiOTSO 
dignumfibrius  quis  fanufque  fitttiat.  ^\xsx\\c 
* quid  de  quodam  Qrunevsaldo  h&bttMartinus 
_ Ruarusfit  quo  etiam  alibi,  Vir&ne  non  in- 
*’  dodlasjin abhinc  annos  aliquot  edi- 
4^  ’ tis,dum  fic  feribentem  eum  inducit:C#r  no» 

potius fimptibus  illis^  quos  i»  Libros  edendos 
injumimust  quojque  agre  atque  difficulter  i»~ 
i;4.f*^liirdum  ab  altis  emendicamus  f paremus  ? ^ 

ad  fidulam  fblam  Sacrarum  /«- 
Literarum  relegamas  ? eofque  doce:- 

ntus;. 


^ - 

. ' In  Genere.  aoj; 

«WJ,  ut  feriis^  aljiiuis  prttihus  vnamit- 
larum  intelligentiam  a Deo  impetrent^  miins 
interim  nofirU  in  ^eam  CemmeataUonilus} 

J~iicet  hic  idem  GruuejpalJuSfpu&eai Ruar  . 

wmonitus,  opinionem:  illam  retrajSafle,' 
qualitercunque  faltem  incroftafle  vifus  fit. 
£t^uidTuriouesMottf^erieft/et?,^eQaihus 
ita  Slcidanus : Pofihacidem  Fro^heta  (Jo- , 

hannes  Matthaeus  «wKnippcrdollingoSfl-lji.  ^ 

cio)  mundavit  f ne  quis  \xWvim  deinceps  Li-  ’ ' 
brum  haberet , aut  fibi  fervaret  prater 
S.Biblia,  reliquos  omnes  inpublicum  deferri  - 
* jujit  (quorum  pretium  viginti  millium  au~ 
reorum /efimabatur)  flammifquecomfumpfit, 

Ncc  impendio  aliter  animatus  luifle  vide- 
tur Illull.  c-irtejius  : Hic  enim  Libros  yjRer.  Catte- 
tantum legere  non  femel  ^ixit.p0»r  diver-^°^^'^y 
tijfement  ^ id  efi , non  ut  fiudia  (ua  iis  pro-  ^ 
moveret , fed  anmum  quadantenus  ab  iis 
avocaret.  Et  aliquoties  contigit , ut  qui  . ^ 
interioris  admifilonis  apud  ipfiim  erant » 
cubiculum  ejus  ingreffi,  unum  alterumque -X(As.  Andr 
duntaxat  Librum.,  nonnunquam  fola  Bi-Utthoi. 
blia  in  abaco  Icu  menfiild  ejus  rcpolita  in-  Cartef,  p.  t, 
venerint.  Imo  ne  defuerunt  quidem,  inter 
. Pa»ri/?««  imprimis,  qui  Theandrum  etiam 
Lutherum  , ut  invidiam  ipfi  conflarent , 
bifteaccenfuerunt.  Sic  de  eo 
■d^gidifts  C amat  tus  , ordinis  Minimorum 
quoi^dam  Generalis,  Vir  alias "ndn  medio- 
criter do£Ius  j ut  pulcherrimo  fuo  Opere 
' deElid  Ihefbite  teflatum  fecit : ^y<g(’in-Camart.  Bl. 
quit ) .r^poftolicafintentia ( rcfpicit  Pauli  Ir 
cum  ColoUz.S,  Ne  quis  depradetur 
Philojbphiam  6(c  ) tantum  apud 
' valuit , ut  perfiiaferif  Fh\\\p\ 

. t . . laJ 


‘V 


VV 


%o$  D K Lectione  : ’ « 

lanchtoni  Andrear  Carolofladid , ‘ 

astate  flarentUms  ^ 

bus  «ruditis  » aifiiuere  at  omni  feeulariim 
liter  arum  uju  » proftiifjue  manitus  labor a^ 
re , net  aliud  curare  y ^uam  de  S*  Bibliis  ve/- 
veadis  ^ revolvendis,  ut  autor  ejl  Sursus. 
Scultef.  An-  Scilicet  Sursus,  irifendffimaa  Luthers ho* 
nal.  90.  ftis,  adverlus  Lutherum  teflis  laudandas  fuit: 

, * Cui  certe , </e  Z.»/i&.er0  quicquam  narranti ) 

. nuIlQ  jure  fidem  tnagis  adhibeas , quam  fi 
de  viti  & moribus  Chrifti  Thdr>faorum,vt\ 
de  Ce/visi  dodrin^Sc  pietate  tefti* 
ihonia  allegarentur.  Digitum  procul  du* 
bio  Surias , ac  ex  & cum  ipfo  Camartus  in-' 

• tenderunt  in  Wittenbcrgx  con- 

Bueholcer.  cftatos  motus,  in  quibus  ( referente  Biichol- 

ch/onolog.  cero  ) Scholas  vajlavit , clamoribus  incen- 
pag,  nj. +84..  ditis multis  inlocis praclaramultaingeniafie' 

rtlefeert,  ^ ,defirtis  Scholis,  artium  fiu- 
> dia  abjicere  fecit.  Sedi  <\\yi^liUtherumaxc 

feriunt  i*  an  fuafu  confiliove  Lutheri  hsec 
pczei.Md-  contigerunt?  nihil  minus.  Abfens 
lific.  Hiftor.  r«rtuncerat,  quinimo(quod  nefeire  ne- 

pag.  m.  537.  minem  oportet,  qui  HiftoriamTeipporum 

patt.  3*.  2 limine  tantum  falutavit ) zelum  illum , 

ut  jufto  ferventiorem  & intempeftivum , 

, culpavit  non  tantum  fed  aperte  etiam  con- 
demnavit. Interim  non  uique adeo  mirum 
. ' , eli , tam  inclementer  Lutherum 

ibihabuille.  culn  pafilm  in  eodem  TraBa^ 
/tf  quam  infeftus  ipfi,  imo  quibufvis  fere 
'Reformatis  Dodloribus  fuerit , impudenter 
''  oftendat.  Pag*  ipi*  Lutherum  vocat 

' ’ Germanorum  opinione,  e 

af^pfum  Catanemt  quem adnjerfus  Chrifium 
■ , ■ ' . <6‘  ^oChriJlo  fui)  tertii  Elia  nomine  colue- 

• ' , i :’  runt} 


I 


f 


I n G e n e r aoj 

ranf,impofturas tiXthmt , hominem/i//<f  ‘ 
tiffimum  & falacifflmum  dicit.  Alibi  in 
Calvinum  invehitur  : •utrbtronem  vocat>  ? 
The' {item  t rebellium  cafiris  erumpentem .Omuttcxh 
r.ova  inaudita^  fielerata  doarina  /pitulefi^^ 
torquentem  &c.  Ncc  pepercit  ytmie 
Treme  Ilio,  Leo?,$yuday  Munflere  , FeUi<-  <• 

cano  &c.  quos  fudaizemtibut  haer  eticfs  & 
miles  fecit , qui  (verbis  abutitur  Hiero-  ' 
nymi  ) multa  ntyfieria  falutaria  /ubdela 

*”ferpretatione  celarunt.  pAS.  201.  TmdQm 

neque  defuit  quis  e Reformatorum  ordi- 
ne, qui  eundem  hunc  errorem  erravit. 
rNluperrimecnim  inlcenatn  ptodiit  Pontia' 
fwr  quidam  Hattemius  Verbi  Divini 
annos  aliquot  Minifter,  quifigaci  fuoin-*^‘“8.pag- 
genio,  quo  pollere  ipfum  negari  non  po-^ 

telf,  nimiopere  innixus,  putidiffimis  fuis 

naerenbus , quas  invehere  conatos  eft,  hunc 
JanatiJmum  etiam  adjecit , quod  per  totos 
vtgsntt  annos  nihtl  altui  quam  S-Biblia^- 

y*^*{**->  pro  unica  fere  gloriandi  aa~ 
terta  habuerit.  Verum  non  diu  tulit  ho- 
minem nium  Reformata  Ecclefia , fed  er- 
roribus fuis  pratfratac  inhaerentem , con- 
lent^ntibus  & approbantibus  Praepotenti- 
bus Zf/W/^Ordinibus , munere  fuo abdi- 
cavit. 


III.  Neque  periculum  eft  (qoodob-  - 

tendi  a quibttfdam  Iblet  i qui  ultra  peram  • 
lapiunt)  ne volutatione  • 

ipla  Scriptura  in  ^ contemptum  tandem 
abeat;  quum  iUorum  lc6Ho  hujus  medita- 

uoni&  Audio  opponenda  minime  fit,  fed  ' 

fubordinanda.  Imo  efto  nonnunquam, 

quod  metui  dicitur,  ut  fieri  id  quandoque 

/ negari 


T 

ioS  De  L e c t i o k £ 


* negari  non  poteft : cum  haud  paucos  pro* 
Gul  dubio  invenias  [ imo  nimia  eo» 
rum  turba  ht, 'qui  fecularihus  difciplinis 
fcientiifque  ufque  adeo  infolercunt,  ot 
^ ' . Sacrarum  laiier arum  Canonicaf* 

j V.  Scient,  in  queScnpturas,  eoquodvcrborumoma- 

■ '••'■  Jxxfat.  mentis,  fyllogifihorum  viribus j affeSa- 

■ * ; tifqoe  fuadelis , peregrin^ue  Philolbpho* 

*;■  * rum  eruditione  carere  videantur  > fed  fim- 

• csp.T.  * plicitef  in  operatione  virtutis  & fide  nod^ 

&troztx  Cmt\  tiaqaam  rufiteas  Sc  idioticat 
nimis  defpiciautr^pernentur, contemnant. 
' ^ ' Sed  vero  quisiterOm  non  tam  legionis  8c 

, , V jL/^ror«iw,quam£oIorum/ww//««  vitio  ^ 

abufui  adfcribendum id eflenonjudicet.ut 
..V  fupra  etiam  monuimus  Et  cur^  quaefo,  ob 

' < qualemcunque  optimae  rei  abufum  Libri 
Tradtatufquc  caetera non  mali)  feddodiiy 
politi,  pii,  mortalium  excutiendi  magis 
manibus  funt,<quam  eandem  ob  caufam  fe- 
dula  frequenlque  Fer bi  Divini  auditio  tis 
difiuadenda ) cum  par  utrobique  periculum 

• V..  praetexi  poffit?  Rei  fruftra»<i/»r4e  quid  tri- 

buitur,  quod  e pravo  ejus  tantum  na^ 

. ' • ' fcitur , & nunniili  per  accidens  ei  adhae- 

. ret.  inficiunt  Horizontis  fordeSjL»- 

nte  globum  maculant  repercuflae  c Terrl 
, '/  ■ ‘ exipirationes , ( fiqua  errori  fides')  fieltof 

' . noau  jadatas  perpetuo  Aeris  vapor  nobis 

Tafncfide  tcpraelentat.  Ergone  Sfl/ propterea  fquali- 
simuUeeo  dus,  maculofa  * SteVre  inllabiles? 
Reip  liK  »•  Nihilcfttam  innocens  > quod  alieni  cul- 
' in  pa  reum  non  facit  > fi  perverfos  in  ufus  de- 

' ducatur.  officina  cft  bellum  » 

ambiti onii  columen  fceptrum  , lafcivia- 
Tum  illeccbraformae  decor  ifaftus  conpiliq- 

tncula 

• • » 

u - ■' 


/ 


A 


In  Genere. 


tricula  nobilitas : itno  quid  attinet  plura 
^adferre?  quum  ipfafaepe  fanditas  iaufus- 
defledatur  fidte  pietatis , & -vera  Religio 
privatarum  fiat  famula  rationum?  Non  ma- 
gis  igitur  damnat  •L.tbros  pii  & lauci|I>ilis 
argumenti  ufus  eorum  prxpoftetus,  quam 
fiorum  pulchritudinem  araneae  , quae 
venena  ex  iis  conficiunt  j 


Hemo  ideo  culpat  ftecunii flumina  Nili  < 
PefliferofcetuquodCxoQodi\\ou  alati 


,<}■ 


Ne  addam , plcrosque  jifteticos 

(hifce  enim  maxime  ut  nonnullorum  in-  ' 
vidia.  ita  aliorum fbcordiainfefta  eft)  ni- 
hil aliud  fere  cfle,  quam  Conciones  Icripto 
calamoque  exaratas, 'Ut  & multas  Concio-  . ’ . 
frit  vix  aliud  quid,  quam  L/^m  ore  vivi-  . 
que  voce  pronunciatos ; quippe  nonnun.-  . 
quam  quidem  quoad  externam  formam  \ 
raro  quoad  ipfam  materiam  dilcrepantes^  ’ 

Tam  procul  proinde  abcfle  oportet,  ut  - , 
aliorum  probatorum  Scriptorum  le£lio- 
nem  ipfius"Scripturse  ftudifi  vel  hilum  prae*  ; 

judicare  quis  autumet , ut  amicilllmas  e 
contra  fibi  invicem  ^operas  tradant*  imo 
manuducere  genuina  piorum  Libroruns 
lediio  ad  intenfius  & frudtuotius  Verbi 
Divini  ftndium  bene  legentes  nunquain  ^ 
non  fbleat.  Equidem  (verba  funt  Jacobi 
Marchantii)  docent illi{  quod ^ipja^cix-  Hoi||p"ftor. 
ptura  facit)'  ignaros , arguunt  otiofos , r*-pag.rn.i*«4- 
eitant'  torpentes  , exfhnulant  dormientes 
corrigunt  errantes  i erigunt  corruentes  t ter-  > 

irent  rsdentes  * confolantur  luggKtes , laudant 
humiles  t vitupctant  fuperbientes  t confor- 
\ O ff>ht 


X 


\ ' 


* ^ 


DlgKizecl  by  Googla 


f: 


7 # A 


'V 


l)S.  *> 

vni-'-  -' 
jC\f^'  ‘ 

r ■ '■  ? •,  ^ 


*\ 


. I 


110  D E L»  B C.  T I Q >'  e' 

• ^ 

taatJe&ileSi  reprimunt  pr^efymetites  tmiti- 


f- 


•1 


<T\  •-■' 


I ' - X' 


turoataSf  laetificant  trifteff,jufi$fia»ttt 
pios^damttanpperverfos* 

I V,  Adhuc,  cum  fermoncs  Domiut 
fumm^im  iere  in  Siacro  Codtcf  proppiita 
tantuni  (int , benevolentia  utique  erga  noa 
miferos  homines  Divinse  teilinionian)  ha<  ^ 
bendum  cfl,  quod  eos  latius  dedu^O$,fu- 
fius  explicatos , iftagni  faepe  argumento- 
rum inlignium  varietate  drroatos^Uluftratos, 
‘digdtos  , inculcatos  , ad  vitae  ufum  ac- 
commodatos , aliorum  oper^  pofiidece 
conceiTum  etiam  Iit.  Neque  ideo  tamen 
humanorum  Scriptorum  legionem  et, 
quae  Sacrarum  Literaiumeft, ullo  praetextu 
praefetendam  efle  cogites  , /«»  •^em  ; c 
comta  harum  iemper  major<  quam 
ratio  habenda  ed,  eo  quod  hae  illa  multis 
numeris  antecellant , praeque  his  omnia 
humana  frada  vitrea , imo  mipah*  tan-. 
tumlint;  de  quo  Araicilfimus  meusWit- 

diflerit:  No»  i»^wr (inquit) 
Ampliir.Hu-  Gentium  Legislatores  praelata  quadam  iv 
p.  i^^e.fiituta  fitis  inferuififi  y laudo  etiam  ulekre- 
que  qua  de  Virtutibus  Socrates » Vhto  ^ 
fofteos  Cicero  t Seneca,  Marcus  /Antoninus 
Imperator,  quem  omnibus antejoruenm 
dubito  j EpiHetus  copioje  ^ elegantor  dijfe-  - 
ruerunt.  Sed  ut  ut  magnifica  prmd  /pecto 
appareant , pra  ed  tamen  fanditate  ,,  qua  ■ 
Euangelio  traditur,  frigida prar/us  t inani* 

^ inanima  fiunt , %'eluti  ftatua  quadam  fu' 
hrefiada,  at  mentis  ac  fpiritus  expers.  Quare 
detedabilc  plane  dc  impium  hoccoecutien> 
tium  Mngiflffum  ctfatum  cft 

! mfn  'jio  nnl»  onstiDn  •nata  ^ eft , Mei. 

' men  to. 


WitlTDiffctt. 


•37- 


t - 


i it  G E N E R B*  2II 


mento  Vili  i rnojorem  femper  fracepto- 

Tum  Rabbiniconim , ^yam  Legis  Divina  jog.Hcbixor; 
curam  tffe  haheudam : Licet  alibi  longifliime  m piolcgoatf 
abeo  recedant,  dum quaernnt : ^areve- 
flatum  efl forum  Bethciic  trihnsante  Jeru- 
falcm  annis  ? & refpondent : ^ia  verka  Lichtf.  'm 
fua  verbis  Legis  prapenebant : quin  imo  Matt.  t».  f. 
Judsei  .pafiim  rcligioliorcs  Librum  Legis»  Maimon.  de 
liquidemiter  facerent , inter  praecipua  fua  Libr.Lcg. 
viatica  olimhabucrint.Sicuti  neque  unquam  “P’ 

Deus  nili  indigniffirne  ferre  potuit  » nec' 
potdl,  li  iis*  quaea  fpiritu  humano,  eo- 
que  fallaciffimo  fere  j didfata  tantum  funt, 
ca,  quae  fantSiflimi  6cinfellibilis  fui  Spi- 
ritus (untj  poftponii  quoquam  deprehen-  Hiaronym. 
dat  Expertus  id  olimeft  Hieronymus^  Ut 
ipfc  alicubi  fatetur  j & aliquanto  fuljus 
enarrat  fodocus  Clichtovaus  » celebris  in-  <7. 
ter  PontiScios  Homiliarum  Scriptor:  Cvw 
(ficillc)  /uggerente  Satana  [Hieronymus]  Clichtov*.  , 
quodam  tempore , Juiius  faftidh  Sacrorum  ®’ 

Librorum  > ^uoJ  fermb  fibi  incultus  in  Li* 
bris  Propheticis  non  placeret, imo  horrefieret» 
die  quodam  Tullium  avide  legeret  ^ & 

Plautum,  & no6ie  Platonem,  /ubitd  cor-  vit^ 

reptus  febre  » ad  extrema  vita  perducitur. 

Cumque  jam  funus  illi  pararetur  » repente  in 
ecflafin  rapfus  , tribumah  fummi  *fuiicis  fi- 
flitur  s & cujus  fit  conditionis  interrogatur. 

Cui  fe  Chriftianum  effie  refpondenti , ait 
Judetfi  Mentiris,  non  enim  Chrifitanus 
cs,  fed  CUeronianusi  ubi  enimeftthelau* 
rus  tuus,  ibiefteor  tuum.  Statimque  juffit 
eum  duriffimd  cadi.  Ille  aut  em  inter  flagella 
mifericordiam  "fuSciS  implorans  , promifit 
fuh  ebteftatione » qptod  Libros  feculares 
. O % nuU- 


^l^  D E-  L E C T 1 O N E 
^ fiunquitn pofihac legeret I eo  nempe,  qao 
eos  legerat , modo.  Neque  cnira  un- 
quam Tenfit  Hieronymus.  Ciceronem  plane 
legendum  noneffe,  fedtum  tantum, cum 
meliori  Sacrarum  Utrarum  intellectui  & 
tractationi  ledlio  illa  obeflef.  Liquet  -id  c 
JErafiii,  in  Libro  ejus  de  Optimo  gtnere  interpretandi  t 
Vit^Hicro-  ubi  plurimos  ipfe  verius  e Cicerone 

uti  tellis  eft  Erajmus ; qui  quicquid  hujus 
narratur  fabulam  vocati  torte  quia  iple 
Itieronym.  biieronymus  haud  bene  (ibi  h>c  con(iat; 
Tom.  1.  pag.  cum  hic  fomnium  dicat,  alibi  vero  diferte 
caat.  a/ommo  diftinguere  id  videatur.  Idem 
Cltchtovteus  de  Bernardo  refert,  quod  hanc 
aichtovx.  caufam  Canonicas  Scripturas  & Divtna 
Lib.  dt.  p.  pogiva  Libros  pracipue  leBitarit  , 'quod 
382.  ex  illorum  verbis  vergit  at  em  fibt  magis  elu- 

cefcere  deprehenderet , quam  ex  A ut  orum 
explanationibus ; latius  ducens  e primario 
fonte  ^ quam  rivis , et ft  dulcibus  ^ aquam 
fapientia  haurire.  Atque  ita  quidem  unum- 
quemqueanimatum  efle  oportet, 
neque  ullo  modo  concedi  in  illorum  ho- 
Noll-  Gno-  *^!^*^*^  partes  , qui  aliorum  opinionibus 
ftic.  inPti  imbuti  & praeoccupati,  poftea  de- 
fat.  mumad  Scripturae  lectionem  le  accingunt, 
ut  nempe,  non  veritatis,  fed  praconcepta- 
illarum  opinionum  confirmationem 
haurire  inde  polfint,  depravantes  lut  lo- 
hu’.  Hieronymus  ) fuhinde  fententias\ 

lini  & ad  voluntatem  fuam  Scripturam  trahen- 

tes repugnantem  ^ neque  a Scripturi  fenfum 
fumentes,  fed  adferentes , mentemque  ei 
Ruar.  Ep.iy.  affigentes  ex  (ua  mente.  Sed  Scripturae 
ordine  imo  tempore  prius  legendae  funt , 
ut  pietatis  ftudio  inde  reportato  , pias 

dc- 


r- 


l N G,  & N E R E,  2,7  5 ^ 

deinceps  meditationes  nobis  mgararvujSj 
atque  ita  opinionibus , ad  diledipuem  Vei 
& proximi  fpcdantibus  i animos;.noArC)S  2:^^,in  i 
imbuamus*  Faciunt  buc  aurea  Zm^glH  tom"  .cap!^. 
verba:  Fateberis ^ te fapenumero.S^criptttras 
in  hunc  finem  per  legi jfe  ut  %erba'^uigiiimj 
qua  fententia  jam  antea  concepta  fuffroga- 
rentur  t excerperes^  quibus opinmurhtuam^  >• 
quam  mordicus  retinere  cupss  i confirmares. 

Hoc  i hoc  omnium  humanarum  Tiaditionum 
ttlcusefi,  quod  aeutetigiffe  delet,  ^aidenim  . • \ 

hoc  aliud  eji quam  fenjum  proprium  Seri-  . •* 
p>t\xx^  teftimottioprbhare ’viUs ^alienum ((n~  '' 

fum  Scripturis  ingerere , ^ errori  juo  Seri- 
pturarum  pratextum,  ^ patrocinium  qua- 
rere^  ut  nimirum  Scr\pxxix2Q  locos  .^pugnan- 
tes licet  ^ invitos , in  tuam fententiamper-  \ 
trahas},  ^eosid^  quod  jam  ante  tibi  per- 
faaCam  e/l,  loqui  cogas.  Alias , uti  didum  • ' - -- 

ell  , fubordinata  non  pugnant  , im6  libi 
invicem  auxilio  potius  funt:  quare  & .^4tha- 
nafus  htec  cum  fe  invicem  fequ6ntcm  in  Athanafo- 
modum  rite  conciliavit-  Etiamfi  Seri- «t-c.  Gent. 
ptune  Divinae  ad.  veritatis  indicationem 
fuffici^nt,  OoQiOixivd  iamen  'TxaOiatns  haud  Clem.  Alc- 
contemnendum  ad  faciliorem  Scripturarum 
interpretationem  adferunt  adjumentum-Ncc  , . 

minus  judiciose  I/idprus  .pelufota  , qnlj 
ut  omnem  praevertar  abujumy  (ic  loquitur: 

Divina  Philo fopkia  [fapientiae  ] oratio  in  Ifidor.  Pclu- 
. Sacris  Literis  humilis  'quidem  e/i  ^ fenlus  Lib' 
vero  fublimis  , planeque  Cceleflis,.  Exter~  ^ ‘ 

norumfane  Scriptorum  fplendida  ejl  oratio, 
tes  vero  humi  ferpit..  St  quis  igitur  \\\\m 
valens  fenfus  confequi^  hujus  vero  dicendi 
elpgantiam»  na  ille  Japienti/fmus  eft.  Elo- 

O 3 quen- 

. ' ' / r. 


s*  * 


.V*,  J 


• , . . ' Ji» 

. 11+  D E O F TI  M A , : 

quantta  ertim  tnfttufnentufn  ejfe  queat  Ciela^ 
Jlis  feientta^  fi  ei  ut  aniwa  corpus /utjiciaiur^ 
^ ut  lyra  Lyrifia$  nikil  quidem  privat im 
innovans  ^ Jed interpretans  illius  meditatior 
- r nes.  Sin  ordinem  hunc  invertat  j cum 
debeat  tegere  ^ aut  pot tus  impe- 

rare velit,  sequum  efi  $ ut  expellatur ^ Nec 
^ ' diffimiliter  F. Roufius:  Calenis  (inquit) 

Academia  alumnus  Ethnicos  Logica  vel 
Vhilofophia  magifiros  Gibeonitarum  loto 
H6US  Inter,  ducat , qui  lignis  findendis , aqutsque  in  ufum 
^cgni.Dci  fanUuarii  exhauriendis  operam  ^ fiudium 


• ■>  ■« 
m jr‘, 


«avenf. 

* 


1 


\ - 


C A P.  VIII. 


7 » 
\ 


l\ 


%)eyf4jlo^  frudtuofo  Labrwum 
legendorum  modo,  ^ ^ 


r ■* 


> 


SUM  MARI  UM. 


• ^ 


r*  - -»  • - 


• / 


• ^ 


■ V - h 

k 


' i- 


-c 


> » 

I.  B«/3Aw>»x«,  ^a/ vide- 

. ri  tales  volunt.  Labri,  fine  Do- 
dtoribus , DoBores  Jine  Libris. 
JJbri  ad  ftudium  non  ad  fpe- 
^aculum  po0dendi.  Gronovii 
querela.  Sola  chartacea  fup-* 
lelkx  nulli  Utilis.  'L^ro  genui- 
nis Librorum  ^Rimatoribus 
quifiam  non  ^ quinam  imo  ha- 

bendil 


'yd  V-.t 


fc.» 


■Tt. 


\x 


■»v 


hendi  ? Vam  eortm  pompa 
*b  Hkronymo  Seneca  con- 
tempta. LuduvicI  X L Gal- 
lianwt  Regis  i argutd  di£tum. 
Libraris  filpeilefiiUs  ornatus 
quatenus  improbandus  Agnes, 
Henrmlll.  Imperatoris  uxor, 
in  Epi/copum  Callinenfem 
perver/e  Uber  diis.  Bonifacii 
erga  Divi  ‘Petri  Epiftolas 
/up  er  erogat  oria  ^ Juperfiitic- 
fareverentia.  1 1.  Labrorum 
helluones  qtii  l Eorum  le<S:io 
ofttomodo  riti  infiituenda?  (a^ 
Humili  mente  ad  eam  acceden- 
dam. Difcentium  legentium 
claves  qua  ? Johannes  Wiert- 
fius  laudatus,  (b)  Linguanini 
quibus  €xat'ati  Libri  Junt , pe- 
ritia incumbendam.  Omnis  in- 
terpretdtio  feu  verfio  textus 
primigenii  tantum  umbra. 
Ili.  (^c)  Librorum  feledlus 
habendus.  Senec*  de  hoc  effa- 
tum. Ennius  quomodo  Homeri 
animam  dicatur  ? forticus 
. O 4 Theo- 


I 


iiC  De-  o,p  t 1 m a 

Theognidis  Libri  antU 

' cfuiores  novioribus  pajjim  pra~ 
ferendi.  Lutheri,Melanchtonis,  • 
f.rafmi  hac  de  re  conjilimn. 

. Is)  iUifr sallis legenduqiiifcien'- 
tiam  ^ pietatem  fimul  inge^ 
runty,  quam  qui  illuftrando  in- 
teUeBui  tantum  ihferviunt. 

N azianzeni  de falutaribus  hinc 
in  anima  Jud  fruBibus  tefli- 
monium.  Scriptorum  Bafilii' 

' laus.  Eorum  , qui  Scriptores 
prophanos  caflrant,  ludicraque 
eorum  in  facra  convertunt^  in- 
JlituUm  commendatum.  ; 1 V. 
(d)  Ordinis  in  legendis  Libris 
ratio  habenda.  Praejudicia 
/ )pro  quam  contt^  legendos  Scri- 
ptores deponenda.  Anima  car- 
nales for  des  excutienda,  ^uid 
Jit  libellum  pure  MgeYe  ? Cura 
etiam  inundana  ebibenda , ^ 
negotia  temporalia  moderanda. 

■tL,  Feftiva  Lrafmi  de  hoc  ad  H^r- 
, vagiiun  Liter  a*  ^Afutoris.^  qui 
' legitur  feopus  probe  attenr 
- ^ ' defpr 


. LEGENDI  ION  E.  117 

dendus^  Librorum  yixXzvel  com- 
miiflionis  /unt  /vel  omifEonis. 
^tomodo  ad  hffic  quomodo  ad 
illa  habere  fe  debeat  Leiior,  , 
CA  facilioribus  ad  difficiliora 
iu  legendo  'ajcendendum*  *De 
Hebraeorum  inJHtuto.,  de  primo 
Genefios  capite,  de  Cantico- 
. ruin  libro , principioque  & fine 
Ezechielis  , ante  trigefimum 
atatis  annum  non  legendis, 
quid fentiendum  i Autoris  hanc 
in  rem  confiderationes,  Tur- 
rectini  calculus er  multos 
fimnl  Aut  ores , im- 

primis, non  divagatidum.  Voe- 
tius , Ariflippus , Seneca  ad 
partes  vocati.  Scriptores  toti 
legendi,  ^ ipfi , potius  quam 
eorum  epitomatores.^//^«/V  ta- 
men compendiorum  ujus  conce- 
dendm.  'V.LeSlioni  Re  petitio, 
Meditatio,  Oratio.CoIlatio  ® 
CowtimzXAOconne^lenda. 

<!&nto  qui- 

mm  dicendi?  ‘AftvUt^tw  quid? 

O 5 Co* 


f / 


/ Xl8  D £ q p T I M A 

Coletus,  Auguftinus,  Bernar- 
dus  , Didym.  Alexandrinus , 

' Alquinus , Hieronymus , Eraf- 

mus  tefles  laudati.  Loco  Pjrov^ 
27. 17.  lux  affuja.  Collatio- 
, num  /uper  rebus leSfis  origo^ 

frudius.  Quando  a Gentilibus 
iHjiituioltmfolita\V\.[g)^ds^ 
quefcriptor  fua  ///  arte  JufpU 
^ ciendus.  Grotii genius  a Riveto 

deline  at Us.  Luduvici  Vivis 
Le6lores  quidam  cum 
fcarabseis  pilulariis  & mufcis 
comparati.  Bafilius  Hora- 
tius laudati.  VII.  (f)  Eo- 
, rum,  qua  le6iajunt.  Ad  ver-  ‘ 
faria  conjicienda,  ^a  quid  Jmt 
' ^ unde  Jic  dibia , explicatur.  ' 
Libelli  apud  Rosnanos  quid? 

vis  magna  ^ Jedim- 
!,  ’ perfedia.  Semel  firiptum , de- 

cies leBum.  Cur  Regibus  If- 
i.  . raelis  Legis  exemplar  propriis  1 

. VU2in\b\\s  fuerit  de/cribendum? 

' ‘ Adverfaria  non  indijcrimina- 

im.  fid  cum  judicio 

1 COfh 

[ ■ • • 


■» 


LE  GEN^l  K ATIONE.  4I9 

congerenda.  Plinius,  Scaliger, 
Erafmus , Murenas  , Ca/ar 
Auguftus,  Benediftus  Carp- 
■ zovius  laudati.  ' Excerpendi 
negotium  non  debet  nimis  effe  o- 
perofim.  Excerptorum  & Ad- 
verfariorum  fruBus. 


Erum  enimvcro, prout efle ex 
diflis  liquet , qui  Siiomonis  al-  . . 
le^ta verba  intorquentes, 
rutn  praeter  Scripturam 
tum  leSionem  oppugnare  iis  ftudent , ita 
neque  ex  advcrlb  omnes  illi,  quidiverfum 
feu  contra  tum  fentire  fc  obtendunt,  in- 
ngnefque  audire  geiliunt,  pro 

genuiriis  Librorum  aftimatari^uf  habendi 
mox  funt.  Quis  enim,  uti  DoHores  fine 
Lihris  faepe  lunt , ita  fine  Vodori- 

bus  nonnunquam  efle  non  videt , doftiora 
fere  ferinia  habentes, quam  ftBora^.  Hoc 
ell , tales  haud  raro  dari  nominetenus 

, qui  magnam  non  tantum  felici- 
tatis ^ fed  & eruditionis  fuae  partem  in 
hoc  folo  collocant  , quod  inftruftilTjmis 
Bibliethecis  gaudeant , extra  eas  ncquic- 
quam  fere  fapientes,  imo  ne  fapwe  quidem 
laborantes,  librosque  non  tam  ad  ’ 

quam  ad  fpeUetcnlim  pblIidentes«Quod  vi- 
lium in  Optimatibus  nonnullis  prjecipue 
notatur  ab  Ifluftri  noftroGrawoKJ.dum  ait:  Gronov.  Ep. 
Nefeio^  quomodo  ex  barbarie JnperiorumJecu-  scncc^T»- 
hnmpraeieterisimmpertinatnis  karet^  ut  pixouir. 

* ma- 


i 


^ D E O I M A 
magnae  domus ftudiit  minores  /?«#,  ^ U- 
bri  in  fericos  pulvillos  j ac  citrios  ledos 
fafiidiofe  recipiantur : ficubtfit  tamen,  ni- 
hil fer  e,  nifi  tralaticium ,,  vulgare  y umbra-- 
ticum^  <&rut  fic  dicam,  f ne  litteris  /itera- 
tum Neque  mirum  hoc»  cum  fola 

■chartacea  fupellex,  librorumque  fuperficia" 
ria  traOiationcc  erudire  quem  poffint»  nec 
emendare. 

4 

Clericus  in  Libro  non  valet  ova  duo^ 


eom  ( ^ddit  Erafmus  ) liiros 
iL  ^ *^ntare  videntur » qui  eos  intaBos  ac  Jcrimis 
• ai  Jit  os  fervant  ^ Jed  qui  noBurn^  juxta  ac - 
' diurna  cont  re  Statione  for  didant , corrugante 
tonterunti  ^ui  margines  fajjimnotulis  i his^  ^ 

• . que  variis  oblinunt , qui  mendi  raji  vejli- 

gittm  yqu*mmendoJamcompopt tonem  malunt. 

■ Aufon.  Ep.  ,£t  ad  Philomufura  Aufonius : 

■V 

: . Emptis  quodr  Libris  tili  Bibliotheca  re^  ’ 

?3  • ' DoBum  ^ Grammaticum  te  j Philo- 
f.  ' , ‘ tTiuVc  t putas , 

•'  > Hoc  senere  ^ chordas , ^ pleBra, 

, , i . bita  conde  y 

Mercator  hodie  ^ cras  cithara  Jus  eris. 


Juvenal.  Lib< 
Sat*  X X* 


f • • ‘ r ^ 

♦’  ^ i .ii  r 

* • W 


quibus  adde  hoc  Juvenalis : 


y # 

Indolii  primum : ^uam^uam  plena  .omnia 

mfo 

Chryfippi  invenias,  nam perfeSliffimus  ho- 
rum ef , 

Si  fuis  Arifiotelem  fimihm  t Pittacon 

Vel^. 


legendi  RATIONE^  azl 

I ' / s. 

Vel  ]uhet  archetypos  pluteum  ' fervare  , 
Cleanikas.  " 

Contempfit  etiam  hanc  pompam  Hitrony.  Hiex6nym.in 
mus,  uthifce  innuit  verbis:  Habeant^  ^^Prolegoin. 
•volunt , •veteres  Libros , vel  in  membranis 
purpureis  auro  argentoque  deftripus , vel 
uncialibus>  uti  vulgo  a^junt  ^ litteris  onera, 
magis  exarata , ^uam  codices  > dummodo 
mihi  meisejue  permittant  pauperes  habere 
Jcedulas non  tam  pulchros  coJices,quam 
emendatas.  Nec  quisquam  cordatius  Spne- 
cS  : ^uo  mihi  (,  inquit  ) innumerabiles  li-  sAcc.de 
Bros  ^ Bibhotkecas , quarum  dominus 
tot d fud  vita  , indices  perlegit  f onerat^ol^'^’^^' 
difientem  turba  y non  infiruit  ? multoque 
Jantus  efi  , te  paucis  Autoribus  tradere, 
^adraginta  mtUia  Librorum  Alexandriae 
arferunt , pulcherrimum  Regia  opulentia 
. monumentum  ^ alius  laudaverit  , ficut  Li-  ' 
^vius,  qui  elegantire  Regum  curseque  cgfe- 
gium  opus  ille jfe  dixit.  Non  fuit  elegantia 
illud fed  ftudiofa  luxuria  , imo  ne  fludiofa 
quidem  , quoniam  non  in  ftudium  fed  in 
fpe(Sacu!um  comparaverant^  fuut plerisque 
ignaris  etiam  fervilium  Literarum  Libri 
non  Jludiorum  funt  jnftrumenta»  fed  coena- 
tionum  ornamenta.  Paretur  i^tur  Libro^ 

Tum  quantum  fatis  ef  t r.ihil  iu  apparatum. 

Vit tofum  ejl  ubique  quod  nimium,  ^id  ha- 
bes cur  minus  ignofeas  homini  nomen  marmo' 
re  atque  ebore  captanti , quam  opera  con- 
quirenti , aut  ignotorum  aut  improbatorum^ 

& inter  tot  millia  Librorum  o/citanti  } cui 
librorum  fisorum  frontes  maxime  placent  ^ 
tituli,  Apud  defdiofijfmos  i£itur  videbis 

quic» 


Epich^rm. 
ap.  Stobz. 

Urfin.  Man' 
tilT-  Acert- 
Fhilolog.  ^ 

12» 


Lncian-  in 
DUlog. 

Sydon.  Epp. 
lib.  y. 


Chronie. 
CadinenH 
Lib.  3.  cap. 
30. 


axi  De  optima 

^t^uid  Orationum  ^ Hifioriarumeji  ^ 
teBotenus  exflruBa  loculamenta.  Certe  in- 
do6i:us  quisque  auro  margarhisque  fulgen- 
tes LihosGihx  comparans^  nihil  aliud  facit, 
quam  iiquis  ligneis  pedibus  aureas  elegan- 
tesque  crepidas  inducat.  Quid  enim  eum 
fidibus  graculo}  five,  ut  Epicharmus  apud 
Stobseum,  dt  rv^^S  xt$tmia} 

^id emo  cumfpetulol  Luduvicus  XI.  Gal- 
iiarum  Rex,  cum  de illiterato quodam au> 

• diviflet,  quod  inlignem,  multisque  Lihis 
refertam  Bibliothecam  haberet  / dicebat: 
Kbmoille  gibbofo  mihi fihttUs  videtur  j fui» 
licet  magnum gefi et  in  tergo  gibbi  onus  , nun' 
^uamtamenid  sntuerur.  Et  alius  quis  (puto 
cireErafinum  ) ^i  divite gauderet  Libro- 
rum fupelleBile  a atque  eorum  magis  fruun- 
tur  1'pedfac'ulo  ^ quam  fludio,  fimiles  funt 
pueris,  quibus  totas  noBes  lampades ar dent» 
fed  parum  advigilant.  Lucianus  hinc  rir 
diratb'aCi‘nr  & 7nXt<k  givXUt  , id  Cl^ 

ineruditum  &c  multos  Libros  coSmentem 
individuos  focios  conjunxit.  Neque  dico 
tamen , omnem  plane  Libraria  fupcllc- 
61ilis  ornatum  damnandum  eflc  , flatuo 
tantum,  eum  nihil  iis  prodefle  , qui  foli 
illi  inhaerent,  ejusque  magis  afjjeSu  fe  ti- 
tillant, qifam  afllduo  ulu  ftudioque  oble- 
dant.  Sicutieura  duntaxat  in  finem 
Hciifici  1 1 1.  J mpcraioris  olim  uxor,E«<f»- 
geliorum  Sacrorum  exemplar  BenediBo 
Cafiinenfi  obtuliffe  fertur,  cujus  tabula  ar- 
gentea^ ^ /plendidtifimo  auro  obduBae  erant : 
inlignile  procul  dubio,  imoregiS libcra- 
litatedefunftam  rata,  quod  donum milif- 
fet,  magisad  oculos,  quam  ad  aninuun 

ejus, 


tjfiGENBI. RATIONE. 


ejus,  qui  accipiebat,  afficiendam accom-  ^ ' 
modatum.  Ut  neque  majoris  pretii  eft, 
quod  in  SanBo  (ut  loquitur)  Boni^c.  E^4 

tam  impenfe  deprsedicat  Baronius , adfcri-  »8.  ad  Ead- 
bensei,  quod  Divinos  Libros  aureis  fibi^^^S* 
delcribi  literis  curaverit.  Verba  cpiftolae 
.euminlinemad  Eaiburgam » nobiliffimam 
in  ,‘lrgli^  foeminain,  abcodatx,  fic  ha- 
bent: Diprecer  ut  mihi  cuuj  auro  conferibas 
Epijiolds  Domifiimii  S.  Petii  ( Cur 

kujus  tantum,  iidi etiam aliofuinApofto- 
loruin  & Piophctarum? ) ai  ma  vutut!*& 

reverentiam  JanBarum  Scripturarum  viiior.  p.  a, 
carnalium  in pradteande.  Fucus  certe  pag-  asi- 
ht  hominibus  carnalibus,  ii  nulla  alia  SS. 

Scripturis  quam  per  deauratas  lueras  re- 
verentia exhibeatur.  Librorum  fuperbiam 
id  vocat  Feraldus ^ o^Oy  qute  proponit,  . 
adminiculis  debellandam.  Secus  alienum  L[b.*^g, 
noneli,  quod  jam  laudatus  ^pc  Erajmus 
habet:  Non  commemorabo t quantum  maje» 

Jiaiis  accedaf  voluminibus  ex  amplitudine 
chartarum  , ex  elegantia  dignitateque  for-  Ovid,  trift. 
mularum  j qute  res  iit  Tjpograpkis  vix  cre-  »• 
dendis  impendiis  conflant , ita  DoSiori  tam 
eximio  (fpcdlat  Chryfoftomura  ) non  pa- 
rum conciliant  grati  ce , ^leSioremt  alioqui 
fafiidtofum , ceu  lenocinio  quodam  invitant. 

I I.  Sunt  etiam,  quos  hellaones  Libro- 
rum Cato  dixit  ( quidam  Ciceroni  id  ad« 
feribunt)  id  ert,  qui  mulca  quidem,  imo 
infinita  pene  legunt,  releguntque,fedhaud 
aliter  fere,  c^uam  lifus  tibiam  audiret,  hoc 
ell , fine  ullo  fru6lu  aut  profc£lu  j mifel- 
. Iulo  Lantalo  affimiles  , quem  perpetui  , 
fiiime  fiUquc  tortum  fuille  finierunt  Vete- 


tcu  • 


N 


•♦i?* 


»14.  D E O P T 1 M A.  2 

s f- 

res,  aquis  utut  pomisque  ori  ejus  iratni^  jj 
nentibus , * 


^arit  aquas  in  aquis , ^ poma  minantia 
captat 
Tantalus ; 


Saiisbur.  |^e 
Nug.  Curia- 
4\r.  caf.  i3* 


vel  cum  peregrinantibus  Hlis  merito  com- 
parandi, qui  terras  rcmoiiflimas  labore, 
impendio  & periculis  quidem  luftrant  - 
verum  tamen , utut  Gtum  Regionum , aedi- 
ficiorum magnificentiam,  fontium  amoe- 
nitatem , fluminum  curfus , montium  mo- 
les;Gcfitiumque  mores  rite  quidem  viderint 
& perfpexerint , quomodo  tamen  ad  u^um 
referenda  illafint,  plane  ac  ftupide  ignorant. 
Atque  hic  itaque  de  c^usl  curandum  fedulo 
eft,  ut  non  legat  tantum  Libros  0 

fed&  ^ene  ac  fruSluose  eos  legat. 
Quocfut  fieri  polBf,  hoc  procedendura,eIl 
modo  : (”  I ) Humili  femper.  mente  ad 
teSlionem  accedendum  eft  ^ id«ft,  tali,  quae 
ineptitudinis  fnae  ad  ullos  inde,  finealtiori 
auxilio,  frudtus  carpendos  probe  confeia 
fit.  Sicenimaiiimusad  ca,quae  leBitando 
addifeenda  lunt , attentior  redditur , ad  ma- 
jorem  diligentiatn  excitatur,  ampliorcm- 
que  Divinae  benediSionis  fpem  concipere 
& poteft  & debet.  Haud  immerito  hinc 
Jobannes  S aris  buriev Jis , difeentium  Claves  ^ 
uti  vocat , proponens , primas  inter  eas  hu- 
mili huic  menti  partes  aflignavit : Sic  ha- 
bent ejus  vetficul.  i : 


Mens  humilis , (ludium  quarendii 
quieta» 


1 


I 


vita 


I 


; L£GEMD1  RATIONE.  iXJT 

Scrutiniitm  tacitum  ^paupertat,  terra  aliena^ 
Hacrefetare  filent  mullis  ohjeura  legendo. 


"M 


% V 


Neque  alio , quain  hoefinb  ariimoque,  au-  *.  , 

reos  & piiffinios -fuos  Dialogos,  a ¥\\\oX\xo  ^ , - 
legi  voluit 

Gurise  , cua)‘tos  ederet , Brabantla  AC-  Legat,  ad 
'ieflbr , nfcc  non  Seretiiffitno .^^uraJ^onen//am  rii.  rtatfi*. 
Principi  a confiliis^Eo, 
evolvas  a>iimo  t ijudegO  iUa  ex  JanJento^ . 
yanfeniits  ex  Augttftino  i Augufiintu  ex  Vau- 
lo  ^ Paulus  e divino  haujit  Spiritu  i non  qua-  . 
resido  tumultuofim-cbntehtionemy  fid placi- 
dam veritatem , non  fiSlitndo  vanitatem  \nr 
fiat93  (cientias , fidpuritatem  humilis  con^ 
fcieiuiae:  ut  paucis  multa  ^ in  omnibus  fufpi-  ■■  , 

Ciens  in  ie gratiam  Dei'  dejpiciendointe  ni- 
hilum/w.  (i  ) Linguarum^  quibus exm uti  ■ 

Wrt,  tam  Sacri  quam  prophani  fijnt,/)rr;>/<e  > • i 

haud  leviter‘eft 'incumbendum  i non  uti  .>  ‘ ^ 

canis  e Nilo,  fcdita,  ulab  ipfo',  uti  ajunt,: . ■ / . 

fundo  addifcanturv  nccinloperficiariotan- 
tum  earuin '^equiefeatur  ftodio.  Voces 
enim  $c  vocabula  cum  rerum  notae  fint  & ; ^ 

indicia  , vix  tam  emphaticc  fe  mentibus  1 '*' 

noftrisingetunt  i fiper. j quarh . ^ ' 

Cvti  'ip fi.  fontibus  offerantur-:  dlqueCx-*? 
adtiffiroa  quaevis  textus  primigenn,-.  ^ ' 

mera  tamen  umbra.  Peculiaria  unaquaeque 
lingua  Idiomata  proprictateque  fuas  habet, 
quas  qui  Eruditorum  feripta  in  linguas  alias  pag.1n.7r4: 
transfundunt»  vcl  vix faepe percipiunt, vcl  ‘ 
in  tralationibus  fuis  haud  fignifieanter  fetis  . 
exprimunt  ',  imo  ne  exprimere  quidem 
. poliunt.  Sunt  enim  quadam  verba  certarum  chriftian, 
linguarum,  tefte  Auguftino  , qua  in  Lib.  ».,cap. 

P 


Erafin.  de 
^Icthqd. 
Thcolog.  Iit, 
B.  1. 

Cocccj.  in 
Prsfat.  ad 
Ubi.  San> 
hedc. 


- »1,- 

/ 

.•  V 

*-  r '* 

Sencc,'Ep,'a 

fc' 

■ V 


Mcianctit, 
Khetor.  Itb^ 
a*  pag.  14.1. 
141, 


Citer,  de 
Out.  Lib.  a< 


..  ^ 


2?.<J  'D  e o p t 1 m a . 

altgtm  VtHfHa  per  interpretatienem  tra^Jire . 
nim  poJjM»t-  Bene  itaque  Erafinus  : 
ratione  , nuU^  irtdujhtd  fieri  potefi^  ut  iu' 
teSigas  quod  feriptum  fermonis,  quo 

feriptum  eji, fis  ignarus  I nififortemalums» 
ofiofi  quicqutd  hec  efi  muneris  ^ eum  ^pofiolts 
e Calis  exJpeBare*  tid^^\i  Cl.Coccejus , Bieri 
facile  pojje^  ut  a verd  meuite  interpretis  ab- 
errans^ in  abfurdam  aluuam  ^ falfarufen* 
fentiam  agar  is , •Oeln^ ita  sfieinris.  eenver» 
fis^  atque  primigeuia  te  c^eSurafuifient. 

Uulfusex  jpfo  forne  bibuntMruquee-^  * 

neque  Juis  bene  oculis  Vidbre  ceufendus 
cft»  qui  credit  alienis. 

11 1.  { ?)  Librorum  legendorum 
inHiuiendus  eft.  Net  enim  ( ut  rite  Seneca  ) 
refert,  quam  multos  Libros  pojpdeas  fed 
quam  bonos.  Et  alio  loco:  neleEbio 

sd»  multorum  Librorum  ^ orUuis  gemer\s 
veluminum  habeat  aliquid  vagum  & h^abilel 
Certis  ingeniis  immorati  fy  inntdrir i:  oportet^ , 
fi  velis  ajtquid  trahere  j quod  inanimo  fideli- 
ter fedeat.  Nufquam  .^y?,  qui  ubique  efi,  , 
Inperegpinationihtts^vitam  agentibus  hot  e- 
vestit^  ut  multa  hofpitia  h^reanty  UuihfZ 
amicitias,  In.tanti  etgo  astatis  . fugacltate  ,. 
Scriptorumque  , qui  jam  noA  premitor 
duntaxat  orbis , fed  tantum  nou  opprJhiuor« 
multitudine, cum  legere  non  lice$f.  omnia.» 
quis  legenda  non  dicet  optima  ? Hqc  magis, 
,quod  tales  ipfifere  reddamur,  quales 
teres  funtj  quos  perpetuo  tcriraUs,  Neque 
enim  perinde  ciborum  qualitaamxorporis. 
habitum  traafiti  K leEih  in  animum  mo> 
w.  • . . - rea- 


LfeGENri  RJiTfo'NE«  ^*7 

; V. 

rcsque  Ugtntiwn  commutatur.  Si  in  jeju- 
nis, fi  in  frigidis  ^ infucatis,  mfpinofisacEpiAct.4 

in  rixofis  Scriptoribus  fimus  afljdui , tales  ut  Artian.  niff. 
plurimum  evadimus  ; fin  in  talibus  . 
veram  flpientiam  virtutemqoefapiunt,yix.» 
cft , quin  & ejus  nobis  aliquid  adhsereicat» 
Theognis:  ^ 

‘ **■  ti»  3 Theogn.  pag') 

j >snA«f  ^ ni.  y.vci  -i 

- furis  pura  SKcifies  , fed  tstr filus  s-. 


mens 

Mixte  eaw  metetis  perdere  quie^uid 
habet. 


» , 4,  . ■ ' . 

Et  Seneca;  iuungupitaria  taberna rt', 

[ederunt^  ^ faulo  diutius  commorati  fttht ^ 
odorem  fecum  loci  trahunt,  ^ qui  afud  Philo- 
H)phum  /«?r»»#»  traxerint  aliquid  neceffe  ' ' J 

efi , quod  prodeJfetetiamnegl?gentilus^  }Ji{ 

Ennius  Homeri  animam  fortitus  dicitor , 
quod  Verfus  ejus  tam  ledtitaflct ; & j: 
de  Cicerone  proditum  cll,  quod  ufque  adeo  ^ ' 

P/4ro»/Vor»>»  Librorum  copiam  imbiberit,  . <5 

ut  isiffeprdfemdiumjitfablus.  Praeferendi  . 
proinde  novioribus  libris  antiquiores  fere 
font,  tum  quod  in  itlit  vix  quicquam  fae- 
pc  fit , quod  in  hifce  etiam  repenre  non  / 
cft,* idque  magis  haud  raro  genuinum , 

mi nusque  aliorum  additamentis  j nonnon-  i 

quam  etiam  figmentis  collutulatom  ; tum  , ' , 
quod  fimpliciorc  paffim  animo  ftyloquc  ; 
hi  prae  URs  concinnati  fint.-  Suadebant 
hocfuo  imprimis  tempore  Lutheruty  Me-  ^ • 
luntbtm,  Erafmut)  qui  poftremus  , cum,  , 

, P i • pet 


D e O p t 1 m 'A* 


k’yt 


't' 


t 

!»  ' 


t- 


'f'  • 

i 


-.<f. 


Etafiii.  de  pcr  Theologia  Scholajiica  SGriplorcs  Litg  - , 
iut.  Thcol.  raturam  turpiter  foedatam  ♦confpiccret-  y.,' 

Kpiftoi.^Libi ipfam  Theologiam  ^ 

aS-ipiA  s-  gisquc  corrumpdrc',  deinceps corruptiir^. 

ros  erte  videret de  iis , cum , Scriptoribus  ■ 
antiquioribus  collatis  -fic  monet : Tantum^ 
iUud  dicam  in  genere  t (ibitis  hujus  rei  from-. 
ftum  aliquod  argumentum  .requirat^  veteres 
illos  Theologos {^i  Origcnem  . Bafilium  ^ 
Chryfoflomum,  Hieronymum,.  hifce 

receiuioribus  'componat confer jtque.  Videbit 
illic  aureum  quoddam  ire  flumen  t hic  tenues 
quofdam  rivulos eofjuenec,.puros admodum  y . 
nes  fuo fonti  ref pandent  es.  Illic  tortant  orft^  • 
cula  veritatis  atcrna  hic  audis  hominum 
eommentula , qua  quo  propius  irtJpictaSf  hbe 
magis  fhmlia  in  fomniis  evanefcunt.  llJic 
/olidis  Scripturarum  fundamentis  itmixum  ' 
dificiumjurgit in  altum,  hic  futiltbushomi^ 
num  argutiis , aut  etiam  adulationibus , non 
minus  inanis  , quam  immanis  JuperftruBa 
machina  tcllitur  in  immenfurrt.  Illic  veluti 
in felicijjirnis  hortis  affatim  tum  oble^abiris , 
tum  expleberis , dum  hic  inter  fpineta  fie^ 
rilia  d.lacerarrs  f e torqueris.  .Illic  majeflatis  .^ 
•rrrnid  plena  &c.  Uti  & illi  praehabeRcH  " 
Libri,  funt,  qui  intelleBum.  noli  tanturi^. 
iUuftrant , fctentiamqUe  . adaugent  fed  ' 
mores  etiam  formant , animaraque  aedifi- 
cant , doSiores  n6n  tantum  Icdorcs  fuos 
reddentes,  fed  meliores  etiam  & pien* ' 
tiorcs.  Atque  hos  iptcr  primas  tenere  debet 
Saeer  Codex , afle£Iantibus  illum  omnibus 
iis  leriptis',  qui  Spiritum  Dei  ^ devotionis 
ardorem,  rerum  coclefiium  defidcrium  , ^ 
9mnigenaeque  virtutis  ftwdium  vcl  infun- 

\ dere. 


^ A 


Ii 


V- 


- /- 


■Av 


<< 


*•  ' < 3 


't- 


„%V>  V.  - 


44' 


*. 


/f». 


N. 


-V  .’■  *.•■-  rLE^GEKDrftAt^i^O^JfE/'»  ^ ' '^''.r'  ' 

i * ” ■ ^ ' » . *vs  ' ' " 

d'ere  "j  vel  excitafe,  vet  adaogere.ap^a  nata  . ,,-y 
* ^rit.  Horam  et ^hioi  Liiforum  Icmonem  J 
■’  r ' ejusnibdi  ^thim  anijmi  excipere  foTet  muta-  , . ^ 

#•• . vtic?y  qualis- tnox  indicata-  ell,  •^^*^‘***  Or«f "o^i 'i  ' 

■ zeao  ^ leSis'  Ba^/ii  Magni  volUnnnibus  laud!  Btiiu’,. 
"olim  cbvenif  : Cum  ilfar/yrww  (inquit') 

mow/W;  i»  Bafilip  con/cripta  \ legoi\  corpus  ^ 
cfoatemm yS"  eum  iis ^ quiUudihus  'efferun-‘  ^ 

, JUf  y' animo  ■vh/or  ^ di qie  ad  certamen  6xci~ 
tor  i f»w*6rationes  fdsy  juas  de-monhxit^  . 
bene  vivendi  ratione  pripfit , in  manus  - 
' accipio  y animo  ^ 'corpore  purger  y templum-^  ■ ^ * 

<]tte  Dei  capetx  efficior  y atque  inflrumentunt 

■ Mupeum  a fpirttu  pulfatum  Divtnam  glo- 

riam  potentiam  canens  i pereas  corrigor 

^ concinner- y atque  Divini  quaddm  irntau-  . 
tationc  alius  ex  aUaejffaor,  Atque%icqui- 
dem  de  causSrdiffimulandum  non  ell,  otnne 
tulifle  jjunaum  inter, Literatos  viros»qui  i- 
jjfiflitnosquoque/iy^tp/^awwAuSoreSjeorurn 
laltem  nonnullos , ita  caftrarunt)‘‘'caftiga^  . 
rniit  & emendarunt^,'  ut  dcm‘ptis  jis’,  qusc  ' 
bonis  moribus' non  conveniebant,  & ma- 
teriis ludicris  in  Sae^f-  ^ feripturarias 
converfis,  'una:  c.um^l?plitit)re  Latinitate  ^ 
pietatis  etiam  principia  juventuti  inflilla- 
rent.  Uti  feUciffimepraeftitum  hOc  eft-<t’ 

Cornelio' SchonaOy  in  Libello  j^quetjn  Te - 
r entium  Chripidnum  infcriplir y-  in  que,fn  fic 
Hadrianus  Junius  fub  pcrlon^Autoi  is ; 


I ' 


x: 


^ ' 
1 


'■-V 


Yr 


■ jr:  » 


"Exhibeopietatis  opus fub  imagitie  Jiillts'" 
Comici  ‘y  ^‘hiejecum  feria  niulia  trahit. 
Exulat  hinc  petular.S’]oc\x%y&  hfeiva  Dione, 
Conveniens  fanSla  vena  p u ^ca  rei  eftdf 


. ^ i* 


Hr.  - ^ 


J* 

l ■ - ; 


• a 


p 3 


I- V. 


'fc 

» 

t. 


•i  (. 


lii- 


*v 


«e; 


i 


V.- 


r . ' 


Pt' 


w 


Digilized  by  Gp^le 


\ 

.'  u 


' ^ * . ^ ■•  -~  ^ K 


t»  ' • 


'S 


.V 

< 


’*’*  ' 


• V 


-y 


‘ 

> 

t 

'* 

• ..4L  ,■ 

■ i r 

M' 


r 

*\r. 


’ /' 


a jo  WEK  D E O jp^  I Jvi  A ; v 
IV,  (+)  Modi  ordinisque  inlegendoco-  i . 
rata  etiam  ratio  habenda.  quae-. . #, 

vis  deponenda  furit , &‘  mente  iis  vacua  pla~  • 
neque  defaecata  ad  leftionem  acce‘dendum  j _ 
neque  prjejudieia  illa  tantum , quae  tonitte  * 
Scriptum  vel  Scriptorem,  fedetiain  qux 
,ff.ro  i|s  mentem  noflram  occupant-  fortev 
lou.  IU,  vel  occuparunt;  ut  prOrfus  liber  anitnus  ^ 
tuit.  cap.  3.  cflcppflit,  6c, nullis  prxconceptis  opinio- 
?®5-.  *5:  hibus  vitiatus , fcd  lolius  veritati»»  feoculis. » 

noftrisingerentis,  cvidentidcQnviflus  L*“ 
hroTutn^  qui  leguntur,  argumenta  recipiat  - ^ 
& alferve,t.  Aliter  enim  fi  fiat,  vel  fine  • •' 
frU(^U  legituf  , vel  vera  facile  pro  falfis  vel 
falfii  pro  veris , pro  vario  , quo  in  Seri^O',  ^ . ' 
?«»  leriiriur,  yel  non  ferimur  > affcttu»  ' 
antur.  . • . 


‘i 


Toll*  Tot- 


k' 

»• 

fi  > 


■JT 


i : ' , 1- 


Ne /Jer  alterius , qui  Ibus  ejfepotq/l. 


# 


. . . Adhxc  tiimiuhi  tum  fere  iis  inhaeremus^  » 

-*  non  qu®  juftiflima,'faluberrima  adeoque 

satrapi-  mrixime  neceflaria  funt ,’  fed  qu® v)?l  ®tat]j- 
vel  peculiati  noftfp  genio,  vel  aliis,  in  ^ 
Lib.  1-  cap.  quibus  pofiti  f»mus,eircun^ftantiis  maximo 


13 


fcpnvenireVxillim^us*  ^ 


• V*»  ' 


l- 


.1'  V i§ 

V-/  fcerSfic  nv 


' j 


- V 


y initii 

, V . * i ^ seni/hiJis  'lingM  jacund0u$aeJf^.s^ 

• - ' • ' - 5^  tuero  fUetitki  mulierique  multent 

Vir  ager  agroi  ^ quimalssefiobptus^ 
Jiiulihaud  inexperto  exhi^etjolattum. 

...  ..■V--'?  ^ ■ • 

ji' " •.  ■ : • . ,•  Spe^ 


O 


♦ 4^  - 


» e 


'i- 

V * 


i 


V- 

■1 


s-  • t 


-r 


) 


r 


• 1 . 


i 


LEGENDI,  RATlONt:,»  ajfi. 


-t. 


Speciatim  cavandum , fi  /kri  vel  afeetici 
pervolutandi fint  Lil>ri^  nefpinis  vel  faxis 
oppletae  mentes  fint,  ideft,  inutilium co* 
gitationum  vepetris  horreant,  vcl  pravae 
confiietudinisufu  induruerint,  atque  adeo 
ad  vota  Divini  Agricolae,  ita  veluti  obfur- 
dclcant,  ut  nihil  omnino  proficere  Horat.  Epp, 
Saucio  poiriot,exadverro  optato  ejus fru^u  lib.  i.  £p*  t- 
plane  femper  defiituantur.  Vocat  id  Foeta 
puro  librum  legere : - 


Tef  pure  leBofoUruntrecrefifa  Libelle, 

* ' fi  l*  b 

In  quae  verba  Turnebus:  Uic  pure  Iccium  cap.  j<s. 

libellum  dicit  ^ quem  qui  legit , feaqudfuri- 
■fUavitedcafiifHonidad  legendum  accedas  ^ , 

ut  fi  rem  divinam  cflet  faBurus:  unde  ^ 
piacula  Neque «ft,, quod  in 

rum  facrorum  leBme  id  tantum  requi- 
ram, quoniam  etiam  in  frephanm  fcriptori- 
bus  evpivendis  impehfc  neccfiarium  eft. . 

Hoc  enim  ut  cum  frudu  quoque  fiat,  ferum 
temporalium  lancinantes  curae,  .fi  revelli  j - 
ex  animo  plane  non  pofllnt,  ut  Jsepe  jion 
poflunc , prudenter  moderaildaB.;  laltem  - 
funt:.  vix  enim  ingenia  huniana  , i-. 


Ad- 

afi- 


t'  V 


Curarum  geminbs  funt  udmiJfurahbores*‘ 


i- 


Appbfitedc  tali  quo,  cui,  ut  ait,  •>? 

e Libris  hauriendas,  hoVti 
folipatent^  Galparus  Stiblinus : ' i ; 

Haudmtmdi  foxdxdia^  fyu 

Te  coquat,  a rebus  fit  mens  abftrac^  caducis: 
Sed protulbine  claras  CoeliporreSaJub  auras. 

' P 4.  Tum 


N - 


H 


D E Q 1»,T  I M A* 


■1f 


^mtihioddratdntpifro  deflore  ceronam 
Ne^es.,  viridi  htusJpatiakerhlKr^^^ 


4^^ 


florid. 


I •« 


W: 


» V #: 


' -s 

' .1  . A,v 


yf* 


■■§--*•  ■ , > t 

' ^ • %_  • , 

EraCn.Ep.  ad  Feftivumctiam  eft.,  qaodin  hancrem’  dif* 
Hervag.  pr«-  ferit  Erafinuf  ^ indicans  qiiantoperc 
' fuis  obfuerit  negocioram  corporalium  md- 

]es : Hoc  tempore  (dicit)  Jumineo'te'fitm 
ftatU')  ut  Ji  maxime  defit  apatis  aut  valetudinu 
excufathi  ab. omni  Mularum  CQlnmercio 
fim  altent jjimus.  ProfeSlo  rem  facio  iqua  mihi, 
net  minus  molejiaefl , rtec  minus  operofa , nec 
minus  aliena  ai  ingemo  geniotjue  meo.  ;£dcs 
hic  mercafus  fum  honefti  quidem  nomini^  fed 
iniqui  pretii.  ItaqUe  Erafmus  iUe  rerum  o- 
imnium  difpendio  Lit erarum  Qtium  ^edimere 
folituSy  nunc  licitatur  > contrahit  ,fiipuiatur» 
cavet  y conjulit  i demolitur  ^ ex/lrutt , rem 
habet  cum  fabris  lapidariis , lignariis  ^ ferra» 
riis , vitriariis‘,  nofli genus  hominum  y tanto 
eum  tcedio  yUtmalimtotum  triennium  in  quam- 
libet /Wj«wftud  iorum  /ii^or/^ar  ver  far  i» 
quam  unutdmenfejn  hoc  genere  curarum  agita- 
ri».^Nec 'antea  unquam  perinde  acnuneintel» 
lexij  qusntopere  fapuerit  Diogenes,  quod 
■maluerit  ad  dolium  confugeret  quam  -cum 
talibus, confiilldri.  Autoris  etiam-f  qui  Itgi- 
- tur,  fcopus^attendenduseft, -cjuifirefpon- 
deant  quae  fcriplit)  boni  utique  Scriptoris 
officio  fatisfficiifle  cenfendus  eft,  tametlf 
• neque  defiht  forte  quaedam ,,  quae  addi  in- 
'ifarcirique  pollent.  Impoffibile  enim  Seri^ 
j : ptori  eft,  ita  in  aijeno  habitare  ccrebrQ , ut 

Icire  omneJd  poffit , quod  alii  quivis  fbiunr, 
ftribenusquq  ^adjiciendum  cogitatis  .cfle 
judicant,  in  Libris  efle  peccata pofluntiuin 
fmifionis  tum  commijfonh ; haec  uti  cetiib- 


t 


\ 


. ^ 


-1 


t tf-  f 


LE  GENDI  R*AT  lO.NE. 

riam  virgulam  vix^  eft  quod  effugiant , ita 
illa  fecillime  condonanda,  i>enigne mini-  * 

mum  interpretanda  funt.  Scripti  etiam  09- 
tecedentia  cum  cmfequentibus  rite  confe-  . . . .0 
■rendaTout,  quaeque  leguntur,  quantum  - ^ , 

fieri  poted:,  a contradi£li9nihus‘ 

& vindicanda.  Libri  elementftres  &expla-^ 

Jiatiorcs  primo  loco  evolvendi  lunt,  ac  tura’ 
demum  ad  eos , qui.involutius  feripti , ad-  ' 
que  altiora  evehere  pofliint,  afeen- 

dendbm.  De  U^brmrum  Magiftris  con-  . 
ftnt , quod  leSionera  primi  Capitis  Gens-  pTu- 
feos  y Capi  ici  Canticorum^  principiique^fi’  Scin 
r/is*‘  Ezechielis  nemini  cornceflerint , nifiCap.  r.  Ge- 
qniminifterii Sacerdotalis  aetatem,  ideft, 
trigmta  annorum,  jam  impleverat.  Lujus  E^chici. 
inftituti quaenam  verafuerit  ratio,  nonulr’ 

<!  que  adeo  in  liquido  efle  videtur.  Quidam 
fuifle  putant  lingularem  qoandam  & fuper-  .2^ 

. flitiolam  reverentiam,  qud  circa  libros  illos  ^ 

mallis  ducebantur  Judai,-  q\iaxn  circa  a-  * 
lios.  At  cur|crga  Libri  Efihera,  Icdioncm 
& tra<Slationcm  qui,  ut  alibi  oftendimus, 
fummo  apud  ipfoa  in  honore  erat,  etiam  . 
non  prohibuerunt  ? Alii  ad  Li- 

brorum illorum  , vel  partium  illorum , 
fenfum  refbgiiint,  quem  neminem  nili  in- 
genii plane  maturum  aflequi  poflc  exilii- 
mabant.  Sed  ridet  illum  obtentum  Z.utke-  lqcc.  Theo- 
rus  t haud  opus  fuiHe  dicens,  uteddecaufa  log.  Tom.  i. 
korum  fpeciatim  Librorum  UBionem  tantum  •oc,i.pag.5j* 
vetarent  r cutn  univer/d  Scriptura  ^ obvela-  . * ,j 
men  cordibus  oculiscfue  fudaiorum  impofiUsm, 
ot^iiatus  Liber  eis  effiet.  IVle  quod  attinet, 
eg^/r/<*  dicenda -hic  puto  : i.  Utut  non  • . 

Libri  ity^tz.  abfirufforis  fenfus, 

P '5  . V quam 


• I 


• « 


y 


.♦  t * 


■ 

r X 

Turcttin. 


2.34  i D e Optima 

r.  [ -*■ 

quam  quidam  etiam  alii,  Hebraeos  tamcii 
illos  pro  talibus  habuiile,  atque  hic  hypo- 
thell  nixos  interdictum  hoc  invexiflc. 
,Z.  Quoad  Jpeeiem  nonmlla  ci  connexa 
fuifle,  quae  fuperfiitionem  |& 
manifeneredoluerunty  Ut  quod  tninillerii 
Sacerdotaiit  ^nnis  praecifc  idaddrinxerintf 
'omnesque  indifcriminatim . tam  ingenio^ 
fiotes  quam  ftupidigres  et  fubjecerint. 
3*  Quoad  gentu  tamen,  & generalem  eo- 
rum intentionem  haud  plane  id  improban- 
dum fuiile : voluerunt  quippe  dubio  procut 
fru(ftuofum,ia  Scripturi  legendi  & traCtan- 
' di , 9rii»m  eo  praeferibere ; nempe  ad 
minus  intelligibilia  ferutanda  accedendum 
nonelTe,  nili  praelibatis  & cognitis  in  an- 
tccciTum  iis , quas  evidentiora  & ob v ia  ma- 
gi s funt.  Atque  hoc  ipfum  dl , quod  & nos 
hic  volamus.  Faciuntque  huc  (quantum 
SummtVjri  mentem  capio)7«rr«/r/»r  etiam 


verba,  dum  ait:  Honquaritur  ,an  difere- 
P3g->V^r/.  quadam  fej^^  debeat  adkibeti  in  le- 
6k\onQ'  Ubr orum  pro  eaptu  cujus  que  ^ quomo- 
do olim  anebantur  a nonnullis  Siriptura  fji- 
bfis  fumares^  quibus  bb  atatem  judicium 
' ' non  fatis  erat  eonjirmatum}  hoc  non  tam  in- 

, ,,  - tetdi&io  eft  i,quam  methodus  diicendi  ^ 

commode  fieri  potefi  ad  majorem  profeBum 
''  adificationem.  QuibuS  adde  haec  Eruditillt- 

Ac(duth.de  ^”drea  jitolutbi  ^ ptolxyiiL  in- 

tet  •Templum  Salomonis  variaque  ejus  Atria, ' 
& ■ Chrifiianam  Tieoloffom  compd'atione  , 
hujusque  ad  i lia  accommodatione  indituti, 

' ' 'inter  alia  fic  fatur : f alebat  illud  ( Atj^m^* 

, nempe  quod  a Templo  (Iridte  fic  diCto  remo- 
tiuscrat)  Gentibus pmulatfndms onndhus ^ 


Aq.  amar 
m Dedicat. 


■PR  • i*  ■' 


» 


EEG  E'N  J)I  R ATI  ONE.  - -(.135  .■ 

Ttic  nifi p»erpera^&  qui  gontrrhad^hemarrbor 
de  ac  jnenfiruis  labor  Arent , eo  exeluiehantur* 

Ad  Catecheticam  Theologiam  nulli  hominum  ' ' 
i nditus  oppejfulatus » munditie  tamen  cordis 
requiptd.  Infantes  etenim  non  admittit  y nifi' 
prius  lavacro  regenerationis  atque  renovatio» 
nts  peccatorum  Jhrdes  ahfierferint.  Adultos  • 
infideles  aliquanti/per  quidem  tolerat , tandem 
. tamen  ad  Baptijmatis  fontem  abluendos  re» 
legat.  In  Templi  interiora  intrare  nemo 
poterat  y nifi  ( NB)  qui  Atrium  Gentium 
prius  caleafiet.  Theologia  ipfiusque  Chrifiia- 
' ni  fini  arcana  celantur  onmibusyqui  r d^ans  • 

J a«33»,  five  fermonem  inthoano- 
nisChiifti  Utcunque  fit,  ingr- 

uere verum  eft|  quod  habet  Comicas,  Aiiftophan 
* »n  Equitib. 

'Eje-m*  (Offiru  mfiaxins 

^ - A 


^ r 


«• 

% 


■*  A t 

> '• 


. ;/■ 
. rC 


• Remigem  epertere  ante  ejfe  alifuem , quam 
^ clavum  in  puppe  tenere  \ 


HdCcft,  nec  in  renautiod,  necin  tiiteraria,  , ' . • 

nec  in  ulli  ad  dh^ciliora  adfpirandum  cui-  , ■ - 

quam,  efle,  nili  qui,  qui4.  in  facilioribus  * > / 

valeat , expertus  prius  fit.  Neque  per  w»/'  ‘ . 

tos  varioSque  fimul  Scriptores  , 

imprimis , animus  diffundendas  eft , 
quam  folidaecujusqoelapientiaefundamen-  . 
tabenp  jecerint  j fed  uni  potius,  paucif* 
fimis  (altem  Autoribus  mordicus  «nfiftcn,-; 
dum,  iique in  fuccum  & fanguinemcon.Jb^E?‘ft 


."i 


vertendi  funt.  Adultum  legendum  efi  y in- 
lit Plinius,  »W  multa.  Deferrptis  Ba» 


de  e^jcrcit. 

7- 


quit..  — - . , 

filii  Ntnianzenos : %n.tn  drd  jmrtni  NaaUnz.  Qr 


I 


I 


a j6.’ " • • D E ‘ O p.  M*  A ■ ^ 

de  gjj.  Qrishuoii^cif  Ui  ''XUmpiuth ' lt)C0'\. 

' \ixixxsh\c  fi^citftudiofisdderu^Hhpem.  StT 
Voet.  prxf.  cus  enim  li  fiat' (9bfervante  Cl.' Voeti(5')| 
ad  Biblioth,  ingenium  obtunditur. , ^ Juperficiarid  atque. 
Theo-  jjf^offcd  quadam  dijcipliuaruvi cognitioni  le- 
,vitertingitur'yadaSditoseaTumreceJfusnu»7'' 
quam  penetratur  , nec  proprios  accuratos 
, ; conceptus  formare  dijcitur.  Qiio&hjec 

, rifiippi  faciunt  apud  Laertium:  'Zifitwe^a 

7n>svfJ{of,^oL  »' 

‘ ^ 5iD?  ^ V^CUTfUat 

LacrMn.A-  %’  it  77B%e(  > t ’ 

liftip.  ' dtsd.ii  -^^infigi  ciw^moKnTts,  iici  rvutmat* 

• v ' . §jtopiam  fe  jdSlante  ob  multam -fctenHam, 

. , • ‘ »0»  /V.,  j»/  plurimum 

*/._  ^exercentur»  meiius  valent  iis  ,'jqui*  mo~ 

. .J  , dicQ,  ita  no»  qui  plurima,  fedqui  otiHlIi- 
msL  legerint  ,do£ii-^  fiudiof  cenftTfdi.funt»  > 
' nec  non  hszcStntcie,:  Pajlidientispomaehi 

ep\mxx\ta. -degufiare qua  ubi  varia funt^  ‘ 
aiverja,'  coinquinant,  non  alunt.  Probatos 
. _ itaauefemperleie.<^(iauando  ad  alios  diver-' 

j,.  • UUbuent  , ad  priores  redt  . . . §ipt  qua 
defiinavit  pervemre  vipt  y unam  fequdtur 
^ viam.,  no»  per  multas  •fligetur.-  Na»  ire  . 

„ ifud  efi,  ,fed 'CTTZxt.  Ipfi  (\Mo<\xiC  jlufo-  . 

V'  ‘ ■ tes  legendi  potius  funt , quam  epitomatores 
^ *.  '.eorum  j iique  non  truncati  & inutili , fed  ' 
integri,  ut  rerum,  quas  trai51aiit,connexit) 
percipi,  fruduollus  poffit.  Praeterquam 
quod  in  principio  (tepe  praeparare  fantum' 
& diilimulare  feriptores  videtis y. quod  in- 
sphn.  praf.  tendunt,  ac  talia  dicere^ uae  in  fumnid 
Tom-  j.  demum-parte  profutura-; Hmt  i atque  adeo 

fuo  .loco  forun  nobis  haud  ita  placcht, 

- 4,um  qui  de-caiila  vel^iSa  vel  fcripta  ita' 

. • ••  “ fiiit; 


NoUTGno- 

cap. 

5.  8. 


• I^EGENDI  KAT  l.ON  E.  .237 

ylin!,*ignGramus.Ritc  alicubiMclanchton:5tfv 

riei  narrationU  f^.,coUatio  membrorum  ofien-^ 
dtt , quomodo  qualibet Jcripti  pars  Jit  auipiejt' 
da.  Et  incivile  JurecoDfolti  ducunt^  fiifi 
totSicgc,  cum  iis,  qirae  connexa  font , per- 
fpcc^;^,  ex  una  aliqua  ejus particulijudica- 
rc.‘  Neque  eft^tamen , quod  omnia  rejici 
Librorum  compendia  velim,,  nili  a prdvc- 
dtioribus -iorte , quos  ad  altiora  aflurgerc 
fascft,  ;Si  qui  vero  in  Mufarum  gaftris  pri- 
ma demum  flipendia merent,  hishocCla- 
rilf.  BtrkfihgerJ  confilium  commendati^- 
limum  velim:  SimtIU  conftlii  (ita  ille) 
na  mentis  Jludiojis  autor  ego , ut  artes  domi , 
atque  injm  hqfjitiis , , ut  ita  dicam,  fon- 

tibus» idefl,,  Compendiis,  invadant  ante 
occupentque  f quam  fuperindujiis  aut  fuper-  * 
additis  Commentariis, Cor- 
rivationibus in  flumina  Jdefiy  o\mx\\x\z 

egrediantur»  qua  nec  Juper ari  Amplius  queant 
4 difeentium  diligentid,velfaltem  nonaque fa-  ■ 
cile,  compendia  , quaipjo  nomine  compfth 
mittunt  compendwxm  f udiorum. 

V..(5’)  C«nnc£iendasie<5lioni  funt  Re- 
petitio, Meditatio,  Oratio,  Collatio»  Con- 
tinuatio. Seponendi  quidem  aliquando 
Libri  boni  • ied  ad'  tempus  tantum,, 
wion  in  perpetuum  , dc  quo  mox  plura.  E 
contra  iteranda  & recapelcenda  eorum 
ieSlia  fubindeert,  utargumentum  tenacius 
haerear.  A<s  (&  oik  ^ Iterum  ac  tertip 
quapuldra^  . 


Lellio.  prima  plncet , necnon  repetita^/rf- 
cebit. 

Hipponealis  DoSor  Librum  ituum 

■.  ' ' Gra- 


♦ ? 


\ r 


K 


» ' 


1 


»38 


D E 


• 

O P T 1 M 


■;*i 


A 


Auguftin.  * Gtatm^Ubero  Arh^rio  lic  claudit : R^petCs«' 
' Grat.  & j,i-  aflJdue  lAbrwn  hunc , ^ fi  intelligas , . 


ber.  'Arbitr. 
circ»  fin. 


<* 


Lib.  10* 
cap,  i/ 


Id.lib.  I. 
•ap^p. 


X • 


gratias  age»  ubi  auttmnon  inteltigis^  aravt 
inteliigas,  dabit  enim  tibi.  Dominus  inteh  . 
leBunt.  Etenim  lediio  (H  Fabium  audire  ' 
velimus)  liber aeji i net aSHonis impetu trtmp- 
currit  :fed  repetere  f<epius  licet,  (ive  dubites^ 
five  memoriaf  affigere  velis.  Repetimus 
autem  e^  traSlamus , ut  cibos  manfis  ac  prope ^ 
liquefactos  dimitthnus  t quo  facilius  'digeran- 
tur. Ita^]e&\o  non  ctxkda  jed  multa  itera*  V 
Wne  iwo///V<*,  ^ velut  confecta , memorid 
imitationique  tradatur.  Eundem  in  finem  ru- 
minanda quoque  funt,  quae  leguntur,  negu[e 
legendo  continuo  pergendbm ; LeUionit^^ 
nim  tadium  ( ut  idem  loquitur  FaHius  ) -vi- 
' cibus  levatur  i iedeum  dignum  notatu  qtiid 
• fe  offert , tamdiu  fubfiftendom  # dtmec  * . 

. quod  legitur  , haud  plane  plencque  tantum 
innotefeat,  fcd  vim  dulcedinemque  e-W 
jus  Leidoris  ^animus  peffentifeat  & de-  , 
Antoniafde  guftet.  £|t  id  , juxta  AntoninUnt  PiUm 
Sb*'^**&  • , aclirate  legere,  aliter, 

‘ * *•  y 7' apud  clementem»'  hoe  eft,  quo 
ciem.  Alex,  lingula quseqUc,  etiam  minutiora  inter  le* 
strotnat.  gendum  expenduntur : cui  opponitur' naoi' 

@ oXe^i^Sf  , quod  eff fummatim  capita 
tantum  delibare , leviterque  percurrerdl 
Qu^  ratione  & fefiiinatione  qUi  tantam  le« 
gunt,  dftvdnlmf  Graecis  dicuntur , id  eff, 
hauflim  bibere-,  ineds  jaSum',  qui  adeoa- 
‘ vide  bibant,  ut  inter  bibendum  Ipiritum 
iion  reciprocent,  fcd  potum  in  alvum  non  ' 
■'aliter  atque  itf  dolium  infundartt;  t^cl  in 
eps  , qui  leBione  immedicd  Sx.coni\wA  Ipi* 
titum  obtundant , coni  'pfaeflet  h^Umi 
- • iub«. 


\ 


1 


lib.7.; 


A 


-1  ■ 


H- 


I 


— % 


LEGENDll  RJVf IOMe.  ' 

•*fuWilde  €ogiwionem'  intermirceie.  . , ' 

* * ' 

tiabor  ( monitam  eft  Mauri  Tercatiani) 

**—-»■  vobkjerfijuittf  in  legendo 

Traft.do  ' 

Non  enim  curfim  out  remiipre  tnm  minuta  syliab. 
acumina 

Adfe^ui  quicm^ite- poterit » fed  moroj^  in»  ^ . . 

tentio  „ ■ 

Tum  l egentis  dsbetejfe  ^ quam  fuit  nebit  ^uo^ 

laborem  provo^ndOt  perdomando  tiodium^ 

"Forptan  nec  leda  muU(ti  e,  latebris  /ialpfi-^  ^ 

^dui  laudem  expetentes » ,ufi»  favorem  ex  ' 
obviis, 

. ^d  in  os  (.inquit  Augnftinus)  ingerere  Auguftin. 
ci^um  juvat ^ fiinftomacbonon  coquatur  t ^ Confefl*.  lib. 
digeraturi  kt  de  Arobtofio : Cum  legebat  ”P-  3* 
oculi  dmebantur  per  paginas  ^ C(ft  intdle* 

Sum  rimabatur,  vox  autem  ^ lingua  quief, 
cebant.  JohannesGQlems,apud 
rogatus  , quibu^  modis  ad  condonandum  Epi^i. 
jturus-,  animum  fuum  praepararet , ref- 
poxii\l\  SelilUijMmm  manus  fumer  e V(mlumx 
inefusqueUSio^e.xaxad^^a  sonmerari ^domc 

peBusmeimincalifierei  Qtioiipso^  * • , 
cui  qcrteabeft a Ipdtiope volatili»  &mere 
CQipuhuarii.  £t  quam^^fedulo.  id  inculcat 
BcrnarduSi  JLeSiointifiUumodiroodum  (iiv  Bcrn^dad 
quit ) meditatio  fequt  fokt,^  De  quoti^and  ^***‘  ^ 
leSioue  aliquid:  quotidie  in  ventrem  memoris 
4l"iffendtm  efi^  fidelius  digeratur» 

Tstrfus  revocatum  crebrius  ruminetur, 
fund  propofito  oomttms^^  qtftd  interitioni  ■ 

■ ■ 


V / 

/ s 


2.4*^. 


D e O p t r it  a 


eUcfttovaE. 
Homil.  p. 
381. 


lac. 


uf- 


proficiat^  quod  ^detineat  animum»  'itt  aliena ; ** 
cogitare  non  liheat,  Qui  & ipfe  fecit  qubii*;  ' ^ 
alios  monuit:  Sic  de  eorCUchtovausv 
ex  affidud  facta  meditationis  Divinarum^^  \ 
Scripturarum  conjuetudine  Bernardus  cot' 
poreos fenfus  ab  exterii  rebus  habuit  averjhi  ^ 
^ avulfos  j ut  qua  in  profpe6lu  forent^»  ^ V 

ter  dum  non  attenderet . S"  obvia  quaque  non  . ’ 
•bideret  I quiatntentijJimd  'TnQ.d\tta.\OTie^  W-  ; 
res  omnes /enfuum  ad  interiora  erantirevo^^ 
cata , ut  animo famularentur  » circa  Diwna  . 
intelligenda  occupatijjimo.  Gemella  vWs 
quoad  res  profanas- funt , quas  de  Carneade  - ' 
Phijpfopho  habet  Valerius  Maximus : Car-  . 

(ita  ille)  laboriofus  ^ diuturnus. ^ 
1.  ’ 7>  a expletis 

annis  ^ idem.- illi  vivendi  git  philojopb^di 
finis  fuit  j ita fe  mirificum  doBlrina  opertbui  ' 

> addixerat»  ut  cum  cibi  Capiendi  cau/a  recu- 
buiffet » cogitationibus  inharens » mtimm 
ad  nehfum  pCrrigere  oblivifceretur.  Preci- 
jjjjj  etiam  exercitiuraT  laedionis  fani^ifi-  ^ 
1 . X.  cap.  7.  eft  5 quandoque  etiam  ^ pro  eximio  , 

occurrentismateriaelhOmento,/folennio- 
fibus,  femperfaltem 'ejaculatoriis.' Sic d,c 
Didymo.  'Alexandrino  autor  eft  'Rui^Snus, -i 
’ quod  precibus  Juis  mifcuerit  ftudia  • lar^ 
borem.  Sive,  Uti  alicubi  Alcuinus  , * 


Alcuin.  de 
Virt.&Vit. 
qap.j.  & 
ibx. 


.qui 


vult  cum  Deo  femper  ejfe , frequenter  -or^c 
debet  ^ legere.-  Vices  fuas  habeant  leQio^^ 
*«*•  oratio.  Adhuc  Bernardus ; Hauriendus  'efi 
Banardloci  de  Le^ioiiis  SenQ^dffeblus  , ^fqrm^ 
manda  oratio  , qua  .ledHonem  interrum^ 
pat » ^ non  tam  'impediat  interrumpendo^ 
quam  putiorem  continuo  animum  ad  inteUi-  ' 
kftionis  r#y?/7«tfif.)Etafibi:  t»eBia 


Hietonym 
<Ep*  18« 


Legekdi  ratione;. 

inquirit,  meditatio  invenit,  poftu' 

lat , contemplatio  dcguftat.  Adde  Bierony- 
•mum  y CUJUS  hoc  monitunr  : Orathni  - 

JLedtyo  , leUioni  Juccedat  oratiO,  ^ irevo 
videhitnr  fibi  temfust  ^udi  tantis  rerum  va^ 
tietatihus  occupatur.  P»e  Leftio- 

hem  fubiude  interrurhpat  precatio  , vel  ^ 
gratiarum  uHio\  cyatum  altera  fdci  Spi’ 
ritus  impleret  opem  b altCra  benepeium  4- 
gnofiat , ficubi  te  feujeris  profeci ffe.  Acce- 
dat etiam  Collatio,  quae  eft  eorurrt,  quae  o*- 

accepimus.  Cum  aliis  mutua 
& amtcabilis  communidatio ; vocat 
Gcero,  ifiuydiit  Euripides»  Ferrum  ferro  a- 
cuitut  ^i  ita  vir  tkaeuit  faciem  amici  fui  , in- 
quit Regum  fapientiflimus.  §tpod  ad  ftu-  Pt<i»erb,  vf. 
diorum  ^confiUorum  communicationem 
collationem  refero  (dicit  Merccrus)^^, 
^uam  magni  effe  momenti  iar  rebus  omnibus  , loc, 

^ ingenta  alacriora  t vivaciora , ad  rtts  . 

penitius  ^ accuratius  intuendas  ac  pervefti» 
gandas  accommadatiora  reddere  B docet  expe~  ' ^ 
rientia  quotidiani.  Ai^ido  ego  : Rdrum 
ledlarum  memoriahi  ca  renovari)  infen- 
fum  earum  profundius  defdendi,  difficuU 
tates,  dubia,  fcrupulos  circa  eaS  animo 
eximi,  rurfusque  iterumque  eas  legendi 
cumque  famiHaribtis  fuper  Hs  difceptartdt 
gcnerofioribaspedtoribusdefideriuminge-*- 
nerari:  quae  omnia  quantopere  LeUionii  . 
adaugeant /raififiiw»,  egO  vix  dixerim,' tiS 
iilx  condeperis.  Si  Durando  fides  ^ placuit  . 
conferendi  hsdd  fatio  Antiquis  pr^cipUe  hiuand^ 
Dodforibuai  R^igiiji  (ita  ille'1  dnte  com- 
pietortum pretmittunt  collationem » a 
Siiii^is  Patribus  n0gikem  frenati  \ui  rai*-  s;  u* 

Q 


Deopxima  ( 

venire  ^ ^ de  Scripturis  facrU  diSOs.  Venerie  ' j 
conferre  foleltant.  Ufain  hujus  fru6furh-. 
Smaragd.  que  fic  explicat  Smaragdus  , Monafterii 
Cominent.  s.  Mtchaelis  olim  Abbas  : De  Scrtpturss 
Divinis  aliis  conferentikus  interrogationes  • 
pedia.cap.4^  aliis  congruas  rej^onfiones  i & fie 

qua  diu  latuerunt  occulta  y conferentibus 
, fiunt  per/picua.  A collatione  Scripturarum 

itum  poftmodum  ell  ad  Patrum^ 

ad  quam  tribus  in  hebdomade  vicibus  dato 
ifidor.  in  ligiio  coiivenicbani , tefte  Ifidoro.  Sed  haec 
Rcgul.cap.8*  ju  abufum  tandem  abiit:  si -Collatione  e- 
mm.  Monachi  Turgentes  , ad  bibitionem 
le  accingebant  : unde  & fadlum  forte, 

’ quod  coenae  ferotinae  Collationum  nomine 

venire  poftea  coeperint,  quin  etiam num 
veniant.  Veteres  Gentiles  collationes  has  in  1 
conviviis  fuis  Vefialibvs  fere  inftituebaiit, 
uti  ex  uno  hoc  Agellii  4oco  manifeftum  eft, 

Gcil  N utut  prolixior, , hic  tamen  nonomit* 

tic.lib.i8.  tendus.  Saturnalia  (inquit)  Athenis  agi- 
cap  %.  pag.  tabamus  hilare  profjfiim  ^ modefte » non  » 
m.stu'  ut  dicitur  » i emittentes  animum » jed  demul- 
centes eum  paulum , atque  laxantes , jucun- 
dis honeftisque  fermonum  illeUationibus. 
Conveniebamus  autem  ad  eandem  canam 
I oomplufculi , qui  Romani  in  Graciom  venem~ 

ptus,  quisque  easdem  auditiones  eosdemque 
DoBores  colebamus.  Tum  qui  ccenulam  ordino 
^ 1 ‘ ' fuo  curabat , praemia folvenda  quajlionis  po- 

nebat librum  veteris  Scriptoris  Graecum  vel 
*'  Latinum,  coronam  e lauru  plexam  y toti- 

demque  quaerebat  y quot  hominesifiic  eramus^ 

' cumque  eas  omnes  expofuerat  t rem  locumquo 

V- _ dtcendijors  dabat.  §[u/efiio  igitur  foluta  co~^ 

rona  praemio  donabatur : non  foUsta  aio- 

tem 


LEGiEk.i^I  R ATtOi^  E.  243 

^eihtransmittebatut adeum I ^uijoriitofuc- 
keffetat , sdque  in  orbem  vice  pari  Jervaba- 
tur.  Si  neff^o  dijjohebat.  Qu^dionis  i jus  ' 
nodum  , pramium  ipCum  ^ coroha  Deo  ^ cu*  • * 

jus  Fcfluih  t^at  ^ dicabatur,  ^luarehantut  , , 

autem  res tjuscemodi  .y  aut* fehtent ia  Poeta  / " 

veteris  lepide  ebfcu^^\  non  anxie  : aut 
Hijiorf^  antiquioris  aut  decreti 

cujtispiam  ^5tf  'Fhifolbpiiia  perperam  invul^ 
gati  purgatio  i aurtaptimit  fophifiitie  jolu- 
tio^  rarioris^ue  ve  ' bi  indagatio  i ^ut  tem- * ^ 
pus  i*  em  in  ve  ibo  obfcurijjimum.  Finitimum 
his  e(t  qupd  de  Jhcrapeutis  eornmque 
convivaitdi  T'2a.'\Qm  literis  proditum  elti  Vaieflin 

fuerint , an  Judai 

ceptant  Autores  pfius  tenet  Kulcbius,  Ecdeflpagi 
Valefius",  Huerius,  aliique.  Viri  3j- sj. 
faltem  fuerunt  in  Mgypto  Philofophisead^ 
diftiffimi*,  & in  Monaehdrum  veluti  ordi-  Eu^ng^* 
nemredaSi:  (fie  deiis  PhiU>)  propo-  pag*miio84i 

nitquhpiam  Q\i^l\\oncm  eSacris  Literis^ 
aut  /olvh  db  alio  prbpofitam^  nihil  de  folu^^- 
tione  foUkitus  i nec  enim  captat  laudem  «le  Vit» 
Itr guttarum  dut  elOquentiaX  hoc  tantum  agip^^^^^^^^ 
ui  rem  diligentius  perfpiciat , tum  perfpe^ 

Bam  iidn  iniiideat  minus  perjpicacibus  ^ cjp  A . 
,non  minus  di/cendi cupidis.  Neque  dmitten-  ^ 
da  eft  lectionis  CoMitiudtiOy  qui  ita  tra- 
dfandis  Libris  mancipatur  animus,  ut 
defiftere  nec  pdflit  t}cC  velit  , antequam 
optatus  inde  fru6fus,perceperit.  Vocat  id 
ApoftolUS  icstsri^ut  iy  dfctytitri  , I Xim. 

4. 13.  commendatque  filio  fuo  Timotheo  ” > 

xTim.  3,  if. Perparum ^romque  JLeBo-- 
res  illi  proficiunt*,  qui  vcl  de/ultorie  tan- 
tum legunt , id  eft,  uno  vix  dum  vobmine  ^ 

Q i per* 


perlc£lo , adeoque  haudquaquam  intet^ 
le<^o,  mox  ad  aliud  ^ huj  usque  iterum  exu 
gu^tantura  parte  inlpedl»  ad  tertium  ali- 
quod evolvendum  provolant  i vel  qui  totof 
quidem  aliquot  Scriptores  legunt)  fed  qua- 
liquali forian  cognitione,  vel  Divini  vel 
humani  exinde  comparati  i abjiciunt  dein- 
ceps Libros,  folis [mentium  fuarum  Infi- 
bus , profundisque  , uti  putant « medita- 
. tionibus  ftandum  fibi  elle  exiftimantes , . fa-- 
tis  ^ilicet  jam  line  cortice  natare  edo^s. 


#* 


i 


•• 


• ' V 


Pariter  ac  Enthupafiis  in  Religionis,  ne- 
: gotio  delirare  folenneeQy  ipfamSacrain 
•i:  ' Scripturam  pro  mero  alphabeto  hfAxtsti-’ 
-i.  bus,  non  nifi  pueris  8c  in  re  Chriliian&. 

indulgendo,  inutili  vero  adulti* 
& fpiritualibus,  quos  verbo  interno,  hoe 
'.-dl,  immediatis  Spiritus  illaplibus  duci 
I debere  pertendunto  Peffime  hi  in  Scriptu* 

rarum  ufu  procedunt, nequcmulto  proinde, 
melius,  quibus  in  «A/r  evolvendis  Auto* 
ribus  veftigiis  eorUm  iniiftere  volupe  ell:. 

' Nunquam  LeBionis  filum  plane  abruni'- 
pendum  eft,  nec  ullis  difficultatibus  aut 
mpldiiis  animus  ab el  deterrendus , e con-^ 
perfiitendum  in  el  laudabili  vpertinacil) 


% : dum  Spiritui  hus  regit  artu/y 


* 


'r.  vivendum  leBitfmio  , • moriendum  leBi* 
f ' ..  tando^  fiquis  genuinus  lapientias  alumnus 
fit,  & non  vivere  tantum  fed  & jucunde. 
^ accruditeviyefeOptet. .Fecilifefic  C4r#^iw;- 

Imperatorem  Auguftiffimum) 
Tii. ! ^°'^‘autor  eft  Theganus^  Chorepifeopus  Tre- 
verenfis.:  $^tuorEua»geli*  ( inquit 


legendi  RATiONE.  ' 

appellantur  » M,arci , JLucac  > Jd^ 

hani^,  ip/p  -ultimo  ^Ke. obitum  /uun»  e/ie 
perlegit  non  tantum , fed  cum  G racis  e- 
tiam  Syris  op*iim^  correxif.Sitmi  & Zeno^ 
nisCittid  iji.fatigabilero  iu  hoc  opere 
duitatem  hoc  carmine  exprcffic  Laertius:  phiiofopb- 

vit.  lib.  8- 

Ti»  VJ,’  i»  i 

’0v  (ipA«$  ifXUit  > i Miv, 

a/ Tisl^ftfscia  elsJ6fci(^  t oy*  «t«». 

e“« 

Ttmnt)  rvxSvn.)^  vfMp» 


Hjtttc  non  acris  hyems  domuit , non  frigi- 
dus irnter^ 

Non  Solisradii non  vis  Uterrimamorl>i% 

Non  quicefuid  vulgo  pretipjum ; invidus 
at  unus 

Inliabat  gravilus  Qudiis  noHesqua  ditf- . 
que^ 

V I.  (6)  Quisque^qui  legitur , Scripto^  in 
iis,  quas  artis  Tuas  funt,  fufpicieudus  clt 
& aeftimandus;  neque  mox  fraudi  ipfi  efle 
oportet ^ lifpr,te  jo  omnibus,  quseacceflo- 
ria  feriptioni  fuas  fynt,  haud  ita  excellat,, 
quam  in  aliis , imo  leviter  nonuunquamin 
iis  aberret:  modo  pateat,  ipfum  in  prin- 
cipali , .quod  ad  difciplinam  agrumque 
fuum  pertinet,  argumento,  melioribus 
fatisfeciffe. 

pfon  omnia  pojfumus  amnes, 

*AA’  i ^ wwnT  tnisu^ 

ni^vKtri  dC  ” 

\ 


Q 3 ^ 


i 


I 


■I 


;/ 


't, . 

a 


r*^;S-  >gl'  . 


246  ' De  O p t i m a ‘ 

^ , ^'  *v  ^ 

Vt  eunBa  norUnmijiimoTt alium  ’ 

^ J^atumejl  ^ Jedpklia  dos  adeji  alii  vlrd*^'^ 

" \ ‘ • 
Qaiin  Theologia  pYihceps  eft>rnox  in  P^/- 
lofophid  • Medicind  a Literaturd  aliis- 
que faculatibus,  quas  in  fubfidium  non- 
nunquam  vocat  1 eodem  gtadu  inodocjue 
non  eminet;  fed  fuse  quisque  artis  magifter 
eft  optimus, llultitiamque  fapit,  (iquis  vietor 
. fi mul  & pileator, medicus  fimul  & magnus, 

augur  fimul  & fcoenobates  audire^geftiat.- 
KWct.  Pr*-  vel  uti  Gr(?ff>«ialicubidefcribitRivetus,  Ji 
fat.  inCaf-  iugenii  tam  ampli  ^uls  effeje putet  ^ utnulhs 
^ultaf  coar&aripojjit  termhis^upique  jutis  dicionem 

’ ^ exercere  ^ m Literaturd  omnis  generis  y in /in 

guarum  cognitione  ^ in  legum  ^ juris  per  t id 
ac  tandem  in  Theoiogfd  ctiBaturam  tittribuere 
Tarncf.de  xehU  Ars  lut  pulchre  alicubi  Frane- 

irulacr.Reip.  i\nitatrix  efl  ^ ^ feientia  ita 

lib.4.  cap.  S'  jjf  auemadmoduin  neque  oculus  fimul 

piig-  m.  3.  odoratis  S*  colore , neque  nafus  de  colore > ^ 
odoratu  uva  judicaf , jfed  unumquodque  mem- 
hrtm,  fno  gaudet  munere  ; fic  uniuscujus-^ 

/ que  hominis  mens  fuo  fungatur  ojjicio  y nec 
• , ad  plure s rerum  fcientias  fifnul  pidetur  ido- 
r " Tiea^  Sevfus  qiiippe  omnia  percipiunt  \ fed 

alius  aliud ; homines  item  orhnia  inteUigunt , 
fed  alti  alia.  Perpaucis  obvenit  Philonis  \V'3l 
'relicitas,  qui  cum  armamentarium  Athe- 
nis  fecilTct,  opus  & fumptu  & elegantia 
Stnb.Geo'  cxcellentiflimumV  ita  facundi  inventionis 
vjiiph.  . fuce  rationem  in  theatrci  reddidit , ut  popu- 
lus Atticus  y non  hox\\  -archii e&i  tantum 
fcd  & difcrtillimi  Oratris  laudem  eiad- 
fcrtefent.  Aliquando,  ut  in  Adagio  eft 
/ }L^cmnetid'f  0 ^ ixtujpus  i qui 


iib.  6f 


1 


, 1.E6END1  RATIONE.  247 

Crotoniatornm  poliremus  eft , reliquorum 
'Gracorum  primus  eflepoteft,  hoc  dt  y qui 
in  uno  infimus,  ii^  fupremus , prin-  • 
ceps  auloedorum,  inter  citharoedos  utut  vi-^ 
liffimus , & contra.  Noiantcr  hanc  in  rend 
LuJuvicus  Vives  ^ qui  cum  licet  quoad 
tertam  bene  feripliflet,  ob  feriptionis  ta-  , 
men  modum  minus  forte  politum , carpi 
fe  a quibufdara  videret » ita  refpondit:  I»Lud.  Viv.  de 
.Autere  alscujus  Dijciplina  toni  confulitis^iu  & mor. 
errores  alterius;  in  1 heologico  . 

in  Hiftorico  ^rima  Philofoph  a , modo  . 
muneri  fuo  fattsfaciat  : multo  tenighius  • 

\lingua peccata  condemnabitis  : bonam  ftntenr 
tiam  Galliqe  aut  Hifpanicc  diSlavt  am- 
pleSemur  y non  accipiemus  viti  ole  lati  ne. 

Ego  vtro  cum  M*  ipfo  TuUio  indifertam 
malo  (apientiam  , ftultam  loquacita- ElT.  Livr.  1. 
tern.  Au.uflinus  leBe  \ qui  eo  magis  ait^^^lf^^* 
Joleecifmis  ^ barharifmis  offendt  homines » , > 
quo  infirmiores  fitnt^  ^ eo  effe  infirmio- 
res, quo  doHiores  videri,  vdint  non  rerum  ’ 
feientid^  qute  adficat  ^ fed  qua' ^ 

non  inflari  difficile  ejl , cum  ^ ip/d  t erum 
/cientia  fape  cervicem  erigat  ^ ntfi  Dominico 
reprimatur  jugo»  Quapropter  oninesdicen- 
diinntQXccdcic.dfAil^aeScmhumam^^^ 
terminos,  qui  , prout  fcarabaei  pilularii, 
omriibus  vel  equi*n^  vel  hovmt  corporis 
fanioribus  partibus  praetermiffis , huic  vel  ' 
illi  putido  ejus  ulceri  involare  folent,  ita  • 
omnibus  iis  , quae  in  Opere  aliquo  tene 
feripta  veldidaiuntj  neglcSis , huic  illi-  ^ » / 
ve  laciniae  vel  voci  fugillandae  fsepe  inhae- 
rent, ne  nihil  pro  fuo,  quodjaSant,  acu- 
mine, quod  cenfura  dignum  fit , videantur 

Q 4-  bb: 


. ^ 


* 24*  ^ OPTIMA 

obfervaflc.  Prout  & alios  ex  adverfo  io'?  , 
venias  ( tan>  varia  & perverla.'  homi- 
num ftudia  & vota  funt)  qui,  fi  quaedam 
in  Liiris  ppn  tam  laude  quam  cenfuri 
digna  fint , ea  tadmirantur  , extollunt, 

mordicufquc  iis  inhaerent,' pracftantiora e 
contra,  quae  inibi  occurrunt , vellicant, 
exagitant,  nullo  faltem  loco  habent,  xie 
7.  <3U*bus  ita  Bafiliiis : ahtermujca  eom~ 

■’  ^muniter faciunt?;  qiia  politiflimum 

candorem  celerrime  pracurjant  ^ »o^emi~ 

nime  ad fieiuntur',  at  fi  ^uid  ferte  icahio^ 

' fum  invenerint  ,'koc  ut  delicias /itas  fuavius 

' decfculantur.  Atque  ejusmodi  quidem 

• ' leSio  non  tam  judiciofa  tum  , ut  videri 

vult , quam  in  Scriptorem  feriptumque  bo- 
nurp  invidiofa  & injurie/ki  Quanto  aequius 
h9rat.de  ycnufinusoliih  Vates: 

Arr.  Poptic. 

vers.  t plura  nitent 

■ ■ paucis  ' ■ 

lib!^  Ep.  Vffe» dor  vc\^cxi\\%iquat  aut  incuria  fu^ty_ 

"jifit  fcumana parirnt  (avtt  natis^a  — 

• * • I 

• V I l.  (7)  ^orum  denique,  qu«e  legi-- . 
thus , excerpta  & Adver/aria  conficien- 
Cicer.  pro.  da  funt.  Vox  efi  Ciceronis » quS  indicavit 
Aofcio5*  fcedulas,  coimnentarlolos& chartas, quae 

advertekant  y & veluti  menaora-' 
*ha  iis  erant,  ne -res  quaedam  exciderent. 
Davld.  cic- ' Alii  tumultuarios  vocant  Codices , qui  nos. 
pag.^iT. *°  advertunt , & mcmpriae  caus^  fiunt , poftea 
• ^ tamen  eadem  illa , quae  in  iis  pcrlcriplimus, 

in  ordinem  redigimus , & in  tabulasTcferi- 
mus. ‘Erant  ergo  chartae  quaedamviliores  p 
quibus  Eruditi  utebantur}  quandoiprimum 

, T.  1 ' 


t 


> 


LEGENDI  RATVOMiK.  ' 

s^liqoid  componebant,  ut  opus  «menda-, 
tura  in  mundiorem  chartam  poftmodum*-^^ . . 

. referrent;  quas  Romani  in  genere  n*  on.c», 

nuncupantyde  quibus  ita  Suetonins  inNe- jr*-  ^ 
ronc  ; Venire  in  manus  meas  fugiliares  li- 
bellique cum  ejiuibu fiam  notifjimis  ver fibus»  ' 
ipfius  chire^raphojeriptis.  Epiphanius  ^ , 

appellat,  mquseopuscorrediusex-fiS.  oper. 
cipiebant  "Deneftheni 
dicuntur,  jidrianus  Jutiius  ita  vocari  vult,  Jun*Nomen- 
quod  rerum  memoriam  adver fi  pagina  in 
iis  annotemus ; & in  hoc  dilFerrc  putat  a 
ebulis,  quatum  mera  init  Cicere^  quod  Exercit.  p. 
illa  negligentcr  &non  fine  lituri  feriban-  *37**x*-  • 

tur,  ha  vero  cum  diligentii  & accurate. 

Lthrof  exceptorios  vocat  Vives»  ut&,'qui 
notas  in  Exercitationes  ejus  confef ipfit , ^ ' 

Johannes  Thamas  Fresgius.  Germanis  fuiU  cit.  pag.  ijy, 
Sudelbiieher  nobis  Belgis  Klad^Boeken. 

Sed  de 'vwe  fatis, r«  prsecipue  attendenda  & 

praefiandaeft.  Quod  fi  enim  vel  attentifil- 
me  legas»  ac profundifflme  medsferis » a- 
- quam  in  mortario  tantum  tundes,  id  eft, 

ne quicquam  proficies,  n (fi  memorise im- 
perfectioni Adverjariorum  'hujusmodi  ad- 
miniculo fubvenirefludeas , & e Scriptore 
qualicunque  in  certas  quafdam  Clafles  ea 

feligas,  & annotes,  qu?eolimufui  tibi  fore 
exiftimes.  Docuit  hanc  artem  Ium  exem-  ,, 
pio  iuo , in  eruditifiirao  jiiverfariorum 
Opere,  tum  verbis hifce  Jidrianuslurne- 
busj  Profeflbr  pnmum  'rbolofity  deinde 
Far  i fis:  C\sm  fefia  (ait)  iimfiudiaani- 
tnps  ob  Toolefiias  communiim  temporum»  - 

'Tatriee  Adentis  hteritum  ^ refueeret  ^ a~ 
fftrnaretvr^pef  {Qt\^xoKi  eiegantimsni-- 

Q 5 /r# 

^ ■ T. 


V 


Turneb.  Ep. 
ad  Michad. 
HolpitaU 


Gdl.  N.*A. 
^ Lib.  10. 
cap.  f 


Pltitarch.  de 
Liberoi;.  E- 
ducac.  Oper. 
pait.a.pag.5. 


Urfin.ui 
Prxfat.  ad 
Theol.  Sym- 
boUc. 


%^0  D E.  O P T 1 M A 

tro  ettto^u  mrfitare  vel  volitare  capi ; ^ , 
itt  quem(iue  librum  prehenderam , quicquidex 
tempore /ubitoqui  tn  jpentem  veniebat , tu- 
multuaria fcripturi  comprehendebam  : in- 
terdum repetita  memoria , qua  in  diverfis  Ati- 
toribushgeram  , unum  in  caput  congere- 
bam — — Interdum  oblitus  quid  ante  notaf- 
fem^  illud  idem  in  alia  chartd  iterabam , omnia 
quidem  fere  velut  folia  bibilia  in  numerum  di- 
gefia , fed.nulii  deleBu  ordiheque  defcripta» 
temere  inconditeque fcribebam , ^ tn  pulve- 
rem fitumque  abjiciebam  Nec  dilTimiHter 
Gellius  , qui  de  fciplb;  Vfi fumus  ordine 
fortuito^  quem  antea  in  excerpendo /e^er<x- 
mus.  Nam  proinde  ut  librum  quemque  in  ma  • 
nus ceperam  , feh  Graecum  Jeu  Latinum  > 
vel  quod  memoratu  dignum  audieram , ita  quis 
lubitum  erat  ^ cujus  generiscunque  erant  ^ in- 
difiinSie  ac  promifee  annotabam  , }aque  mihi 
ad fub fidium  memoria  > quaf  quoddam  Ut  era- 
rum penu,  recondebam,,  ut  quando  u fu  venif- 
fet , aut  rei  aut  verbi , cu\us  me  forte  repens 
oblivio  tenuijjet  , <fy  inibi  > ex  quibus  ea 
fumpjeram  j non  adejfent fatHe  nobis-  inven- 
tu depromptu  forent,  Eximia  quidem  hu- 
manae viscll,  penetrale  amplum, 

fed<haud  infinitum  tamen ; certos  enim  li- 
mites habet  & fines,  ultra  quos  progredh 
faepe  juon  datur.  Diverfarum  in  eS  rerum 
imagines  certis  quafi  cellulis  reponuntur, 
quibus  nili  cufiodes  addas  , qui  foll icite 
fervent  in  iis  recepta  & recondita*,  nullo 
negotio  effringent  faept  & aufugient,  at- 
que ita  omnis  leBionis  peribit  frudus  Huic 
ergo,  inquam,  occurrendum  imbecillitati 
incommodo  eff,  niff  effluere  tandeot 

quam 


V 


9 


• « 

• > ' 

0 

\ 

LEGENDI  RATIO  Nj;. 


qnam  plurima,  li  non  omnia,  velis,  qaa  • 

leBitando  tum  recepifti  unquam  , tmri 
confirmare  & retinere  intendifti:  at  quo- 
modofcceris  id  melius,  exterftndo  ' ..  ' ‘ . ' 

&annotando?Neque'enim  multos  invenias  ' - . 
Alexavdros.^Demofihenes iCofioeSiMorten-  , , 

/■«,  horumque  fimiles  >qui  Jiuftnda  & te-  ' ‘ 

nacillimae  >»mw<eextiferunt.  De  Sneton.  ia  ‘ .* 

tellis  eft  Suefonius,  quod  in  evolvendis  U'  Auguft.  cap. 
triusque  lingua  Autoribus  nihil  aquefeSatus  ^9-  ■ ^ 

Jit  ^ quam  fracepta^  exempla  publice  velprs-  . ' 

'vatimfalubria.eaque , ad  verbum  excerpta', 
aut  ad  domejlicos  I aut  ad  Exercituum  Tre- 

'vinciarumquereSlorei  ^aut  adurhisJMagiftra- 
tus  plerumque  miferit , prout  quique  monith- 
ne  indigerent.  Quod  Principis  wf«»«r/^in*pontan.  ia  • 
ferviiile  dicit  Po5»#<a»»r.  Imprimuntur  ple- saiuft,p; 
rumque altius  qusB non  le&a  tantum,  fed* 8* • 

& fcripto  confignata  aflcrvantur.j  femel 
Icriptum  , Icftum.  «Eftque  ipfiffima 

hiec  ratio \ ob-  quam  Rex  olim  IJraelis 
juxtaTiilmudicos  (ex  loco  enim  ^ ' 

i7. 1 8.  quem  nonnullihuc  trahunt»  educi  / ' 
jd  non  potefi)  pr<P’id  delcribere  manu 
exemplar  Legis  debuit , ut  nempe  menti  • 

fute  argumentum  ejus  firmiter  hazreret-  ' . 7 

Moxpojl  acceptam  potejlatem  (dicit  Philo.)  ^5 
hubetur  Eex  Deuteronomium  y id  eft.,  Legis 
compendium  rranu  propria  ayert- 

t?ere^' tjuamagiteapracepta  inhaereant  ani-  " ^ 

mo*  autem ferihit per  otiumtmprimis  ^ 

infigit  menti  fingvla 'fideliter-^  mnin  tranjr  , 

curju  animad^erja  ^/ed  cu?j£lanter  ^ non  prius  * ^ 

tran/eunte  cogitatione  ad  fequentia^  quam  ^ * 
ienepenjitatis  quee  pracejferant*  Imovero  ; . 
hac  ipfi  vic  tam  protunde  fubfidunt  in 

' mu 


\ 


Digttized  by  Gix^le 


De  optima 

' • mimfcentuf  noftrs  habitacojum  quas  leQr 
t^Bdo  accepimus,  utvixnifi  cum  ipfdvr 
td  nobis  eripi  ea  permittamus  j juxta  hoc 
Wiodi^.  Severi  exemplum,  qui  cum  ex  Se- 

ADtiqq.  LL.  uatusconfulto  Li^fos  fuos  comburendos 
Lib.  II.  qsffl^eret,  patiepfer  injuriam  tulit,  nibil- 
que  aliud  boftibus  fuis  refpoudit,  quam 
hf><;:  Superefi  ut  ^ ipfejam  comburar  vi- 
v^i  tiuiu  libros  tneos  edidici.  Accedit, 

^ quod  ii  forte  hU>er  aliquis  egregius  ad  in^. 

nvm  non  fit,  nec  pretio  comparari  facUe 
queat,  compenj&ri  impendium  id  poflStj- 
4 eptcerpferimuf  ex  eo . mutuo  a quopiam 
CarpKov«m  fumpto,  quae  iiirem  noftramfore  arbitrati 
schK-katd.de  fumus.  Tcftatur  de  feipfoi  eruditiffimus 
~ui.  Rcg.  Vir  ^ok0nnes'Renedi6iusCatpz>oviu$  ^ quod 
cum  Wilhelmi Schickardi  Libellum  de 
re  Regio  HehraotMm  nullo  anquirere  pretio 
potuillct,  ex  eo,  ab  Amico  commodato 
accepto,  quicquid  reconditum  in  eo  erat  in 
^dverfarim.  fua  retiilerit,  nihil  moratus 
f^ri  dcfedum , quod  fibi  de  latente  inibi, 
thelauro  fetis  profpexiffit.  At  vero  noti' 
omnia,  non  vilia , non  vulgaria,  fed  aurea, 
optima,  enotanda  funt ; aliter e- 

nimfifiat  exferiBi  magis  quam  exferjpi  di- 
Luctet.  cenda  funt.  iiene  Lucretius: 


:cbr.  in 
Ptxfat, 


Florigeris  ut  apes  iu  fdltibus  ommadibant-, 

^ Omuia  nos  itidem  depafcimas  diSia. 

> 

Spongiarum  inAar  LeSares  cfle.opn  debent, 
^as  omnia  atttahunt,  nec  clepfydraruen , 
quae  quod  exceperunt  parce  uni,  altera 
liirfus  emittunt  * fed  ventilabrorum , quae, 
(^xcufsi  pale^ , bonum  .uiticum  (aumm  * 


, LEGENI)!  RATiaKE',  253 

tinent.  Notat  alicubi  ^elUus  iilrasmodi  GeiUde.  . 
quosdam  homines,  quialblamuffi,  ideft* 

«w//®  omnia  conglomerabant:  Ilii 
omnes  (inquit)  & eorum  maxime 
Viulta S' varia  lectitantes,  in  ^uas  resatn^ 
que  inciderant , alhd,  ut  dicitur^  hned.fint 
cura  diCcnrmms^  folam  coniam  feSaticon->  ' 

£ft  hoc  (ut false  alicubi  Scalir 
ger)  tn  horrea  nopra pmul  cum f^ugiAus^  o* 

ti amfiarabeos  cum  tabernaculis  fuis  congerere^ 
dum  omnia  converrimus  pne  vanno  ^cribrt(% 

RcClius  Plinius : Sicut  apes  non  quidvis  piin.lib.  i. 
ex  omnibus  colligunt  ^ Jed ex  diverps herbis 
^floribus  primum  favos  conftituunti  deinde 
ceram  pwunt,  hocejl,  domos  cellasque  fa- 
ciunt > deinde  fobolem  j pofiea  mella : cerant 
ex  floribus , melliginem  ex  Lichrymis  arhorum\ 
ita  non  omnia  petenda  ex  eodem  tutore  .Jed 
ex  unoquoque  /umendum  quod  habet  utiiij^ 
mum.  ^t  poft  ipfum  £rafmus:  ^rit  huif  Erafm.de 
[ledtori]  per  omne flript orum  genus  vagati  Stud.  &Le-  " 
dum,  ut  optimum  quemquf  primum' 
fed  ita,  ut  neminem  relinquat  ingtflatu^ 

Atque  id  quo  cumulatiore fiu^u  faciat  j ante 
locos  (b*  ordines  quojdam  ac  formulas  in  hoc  pa- 
rat as  habeat,  ut  quicquid  u/quam  acciderit  a»r 
potandum^  ob\ciyzi\x^d\gsixxm,idfuo'adfcri-  * 

bat  ordini.  Atque  quidem  hac  d e causS  haodr 
quaquara  tam  operofo  opus  hic  molimine  ' 
eft,  quale  abhinc  annos  aliquot  adhibuhte 
quofdam  refert  illuftre  Jure-conlultoru^i  . ..bc/  '' 
^ccws  plricusHuberusi  Qui  ( uti  ait)  nihilt  v ' 
qnod  in  libris  occurrebat,  intadlum_ re- 
linquebant, fed  eos  lituris  refertos,  Ai  • 

yel  conduda  manu  defcribebant,  fingu^  h W f 
videlicet  Bxeerptn  toties,  quoties  in  iljis  , 

verba 


Civil.  in  * 
Sisfatioiii 


i . ^ 

j .f-: 


i 


Donat,  in 
Vit.  VirgU. 

f bxdi.  jPab. 

Hictonym. 
Op.  tom*  3» 

Ep.  j,  '■  '■  ■ 


D e O f t i *\I'  'A"  . . • 

verba  pinguioribus  infignia  lineis  exftabahti 
U nde  & fiebat , ut  abfolutus  Jadex  ipCo 
jtutore  fiio  longe  major'8cfpiflior  fere  *e* 
vaderet  ^ ipfique  inter  fe  & apud  alip^^hod 
tenerent poftulaturo-,  nullius  valOris 
eem  videri,  quinonipfo  ■Scwptorlf  longior 
& copiofior  eflet.  Q“*  etiam , deferipto 
audtoque  eum  in  modum  Itihro»  inchar* 
tis  • id,  eft,  ab  alteri  parte  de- 

feriptis , ' lingula  diftafenteiitiaiiVe  in  toti*- 
dem  fragmenta  tabellarum  ■ feindebant  j 
quae  tum  iterum  fteundum  ordinem  litera" 
rurh  initialium,  in  tot  laccos  vel  loculoS i . 
quot  funt  dementa  literarum , fecernebantj 
eadem  illa  fragmenta,  humiefo  infinita, 
ordine  Lexicographo  difpofita , chartis  in-* 
iuper  aliis  illinentes  j ac  deinceps  iterumj 
quia  deformia  fic  erant,  nec  tuto  latis  hae- 
rebant , deferibenda  collocantes , ■&  eom-* 
pa6);a  luis  in  Bibliothecis  feponehtes,  ut 
e6,  quoties  opus  eflet,  tanqham  ad  inex- 
hauftos  thefeuros,  fe  reciperent."  Haud 
Opus , inquam , eft  tam  anxie  hic  ptocederei 
hon  enim  puto  l^boriofo  tali  cohamineju'^ 
variingenuoruin  m<5tifes,fed  dppritfli;  nec 
firmari  ixreraoriaml  ieiii  diltrabi;neaddam,ne 
millefimum  quidem  hominem  inter 
tplMs  efle  pofle,  qui  tanto  oneri  fufeipien- 
do,  nedum  diu  ferendo  par  Iit.  Neque 
mulram etiam refertqualis  /iBer  fit, e quo 
excerpas,  an  bonus  an  malus  , modo  quod 
excerpis»  non  malum , fed  hostism  & 'utile  fit* 
Virgilius  etiam  ex  Ennii  fiercorihsszxixxxta. 

■ collegit  veluti  e luto  margaritas,  quod^rj»- 

tf^Hieronyraus  aflerit;  X)  nus 
tandem  accedap  tlinms,  mox  laudatus, de 

' QUO 


LEGEM  SI  EATIOME.  ft5f 

qdo  ferunt)  quod  bis  mille  le&or  ' 

extiterit , imo  nuli^um  unquam  lihrtm 
viderit)  qiiem Xion legerit , fed  quomodo? 
obiterne  tantum  ? abfit ; e contra  ( quod  Muret.  Vol. 
tribuit  ei  Muretus)  «ihil dignum  cognku  Orat.  13. 

gtt , quod  nm' in  litteras  Atque 

hic  degendi  & ftudendi'  ratione  tantum 
profecit , ut  magno  luo  merito  a nemine 

non  Eruditorum  rerum  omnium , fcitu  di- 
gnarum , promuseondus , Artiumque  inge- 
nuarum recepta(u/um  lalatams  tandem  fit. 

Neque  ipfi  tantum  tam  feliciter  id  cefljt,  _ 
ledquamplurimis  etiam  aliis,  qui  ipfiffiml  xSn.MK. 
hae  vii  ingentem  profundiffimas , tiim  fa-  i.cap-9< 
cra  tum  prophana^  eruditionis thefaurum 
aufpicatiffimefibi  compararunt.  , 

C-A  P.  I X.  'tlv4  ■ 

l 

iingxilzxi  quor undam  in 
Libros  affedtu.  ' 'r 

- SUMMARIUM*' 

V 

I.  Bibliothecarum 

Librorum  d^ojfejffbres '' qui  ?' 
i Cato,  Gicero,  Alexander M. 

' Labeo' Antiftius,  ^ Julianus  ‘ yf-  . ' 
_poftatay  Pamphilus  Presbyter, 

. Hieronymus,  Origenes,  AI-  , 

I 


phonfus  • xArragonia  Rex  , 

" Beila- 


0 


■:  ;*  > V 

’ ‘ 'm 

z$6  D&  Si^g^uLar.i  iH 


>. 


BeflkidU  Cardinalis  ^ Francit 
cus  , Gallianm  Rex  ^ Cslius  - 
Calcagninus » Martinus 
c*us  , Laurentius  Medicaeus 


l^*viri  I L,  Indenti 

. Jutnm^  Libri  a nonnullis  coeni^ 
ti.  Studendi  pretii  donaria  a 
Ptolemaeo,  ^yEgypl Rege y in 
L X X Interpretes  profuJh\^ 

. 2)^  quorum  tamm  valore  noft 
, ma  omnium  fent entia  e fi.  Ri , 
qui  Nicolao  V.  PP^  Euange^ 
lium  CHatthai  Hebraicuiri 
adf erret , quinque  ^Ducatorum 
millia  promijfa.  Ejujdem  N i* 
colai  non  vulgaris  in  quoscun- 
que^  Liceratos  imprimis  ymit- 
nificentia^  coUapfa  Studia 
. non  parum  refiituit.  Heideg- 
; • geri  de  eo  judicium,  ^rinci^ 

. pes  alii  in  Literatos  quoqueli- 
berales^  111.  Etiam  Regum 
: Imperat^umque  quidam  Icri-  • 

, bendis  LibiaS  y?  tradiderunt* 
Biblloth^tlorum.  jiro»  . 

, liberis Jedhtii^  tUm  dema^a^ 


• ^ 

A %% 


d % 


— 

'■  <.  Libros  AFPBciftj.  ; ijy 

tum,  illuftyihtis  tundsfti 
Viris  j^ojimodum  etiam  quafi- 
tum  &'  jiifceptum.  Principes, 
quidam  Jibi  iwvicem  nonnuuM 
quam  LibroS  donariorum  loco 
miferunt.  IV.  nulla, 

Jine 


I. 


Rout  & irtiusmodi  Librorum' 
LeBores , qbales  jamdefcripfi- 
inus»  demum  fuiit,  quos  ut 
dignos  infignium  BiiliothecM 


rum  poiTeffores  jure  jfufpicias;  quosque 

U j:.!  .. 


hic  eruditi  fiii  apparatus  effeftus  nunquam 
non  manet,  quod  Librotum»  tanquam  fe- 
licitatis fu^  literarte  inftrumentorum , 
defideriq  efFufiffimo  flagrare  non  tantum , 
fed  &confumi  fere  fefentiant, 
fuam  genuini  ut  fideli  pedifTe- 

qui,  nunquam  non  infequente.  Plurimo- 
rum exemplis  demonftrari  hoc  pollet,  fed 
pauca  tantum  adducam ; poteris  enim  cS« 
t2  nr^0n%7B  TaufXHt^detOtdvefit 

e fimbria  judicare,  fotenim  alias,  fi  cam- 
pum huiic  ingredi  animus  eflet,  fe prode- 
rent, • . 


■ f 


r 


' * ’ quot  dicere  nunquam 
Tam  cito  ^ nee  tanto pojjts  contexere  curfui 
Vtnonter  decies  refpires. 


I 


\ 


V'» 


Itahancin  rem  Cicero 

MJCuonem,  ^uem ibi efenefcieram.vidi ii  Cicer. likd 
Bibhotheta  , multis  cireumfufitm  de  vinib.  ^ 

R • Stei~. 


• c. 


31*  *t  h J* 


k 


Digltlzed  by  Googie 


' ajS  De  5iNCfui.Ain  IS  . 

, Stouorum  Libris.  Erateninty  ut/eis^ 

inexhaufia  aviditas  legendi , nec/atiari pote- 
rat; fuippe  qui  ne  teprehen^onem  quidem 
vulgitnanem  reformidans^  in  ipfd  Curia  fola- 
te ■ ret^le^eit /ape  y dum  Senatus  cogeretur  ^ni^ 
hil opera  Reip.  detrahens : T am  impenle  a- 
mabat  Libros , neque  publico , prudetiti  ta* 
men,  indicio  demondrare  id  detredlabat. 

reprehenfus  fubinde  eflr,  quody 
te.^GS\xzt.on\o y inter  JpeBandum  epikolis li- 
J BeUisque  legendis  ac  fefcriiendis  vacaret.  Ci- 

cero tam  i mpcnfcl}bifervari-^^/<«:i  Libror 
optavit,  ut  aflecutus  eos  Cra/fum  ipfum 
, divitiis  fe  fuperaffe  exiftimaverif. 

. der  hH.  Homeri  carminis  ledione  adeb  , 
captusfuit,  tautoqoe  ejus  inflamiriatus  efl 
Audio , ut  aureum  fcrinium , in  praeda  2><t- 
* • rw»rt  repertum, gcramisqgeopulentiffime 

variegatum, *ifti  deftinaverit  ufui,  ut* Htf- 
meri  opera , eo  inclufa , ipfis  bellicis  expe- 
ditionibus geftarentur.  Addit  VlutarchuSy 
quod  ea  Aib  pulvino  cum  pugione  repofita 

Plutarch  in  quoque quod  , cum  in  fuperio- 

ribus  Provinciis  aliorum  Librorum  facultas 
noneflet,  mandaverit  utmitfc-  , 

ret,  eomquc  ei  mififfe  Rhilijli  Libros, 
Euripidisque  & Sophoclis , & Mfthyli  tra- 
goediarum  magnam  vim  ^ Ihtlqfiis  quoque 
dithyrambos.  Labeo  AntiAius,.i 
HotomM.de  „011  ille,  qui  Servii Sulpitii^  auditor  fuit, 
nwus-con-^  alHsdidus,  fedhujusfilius,  Treka- 
fuit.infignib.  tiidifcipului  y ingenii  qualitatc  dc  dodrinse 
pag.  ra.  i66-  fidqcia  maxime  infignis,  qui  juris  Civilis 
fcienti^  ‘Capitonem  jitejum  antecelluiflc, 

& incorrupta  li^rtate  eminuiAe  dicitur » 
hic,  inquam,  tam  flagranti  in  Lihes  fiiic 


1 • • 


Lis^ds  AFFE<JtU 

$ Qt  oblattun  ab  jSt$guflo  confula^  Pompon.  in 
tum^  tanquatn  ftrvituth  tiudcfamentum 
fortiter  c*ntemhcns , . nfque  adeo  ftudiis 
fuerit  maocifatus , utfic  univerfumdivife-  gcU  iib.a«. 
fit  annum,  ut  Romse  fex  menfibus  cum  cap.  IO,  * 
ftudiofiseflfet,  fex  mcniibus  fecederet , U- 


irisque  legendis  non  tantum , fed  Sc  jfiri- 


lib.  I.. 


iendti  opefam  d<ktrti  ficuti  <|liamplnrima 

ejus  monumenta  etfamnumextant  i tcftibus  scvf.inSr ' 

Mactphie^  GeUie,  ^uguftiite^  Servio  &u.  neid,  i^. 

J ulianus  Farabates , atrocilHmus  licet  Chri- 
fliant  nominis  hoflis,  vir  tamen  tere  litera-  * 

tus  literarumquc  & . amantiffi- ubri”’ 

mus  ruit.  Princepsiy  ut  nonnemo  eum  vo- 
cat, rf«/«agaew^<5F*#,  i»  • 

fi extipias.  bic  habet  ad  Eedkium : s ocrat,  . 

EccleC  lib«3« 

^ ^ /irswf  , ^ ipiatf  , ^ . 

*'AXtiCi  $ fi&xiidf 

KTVnOiS  dc  flBCf  Q^fCTtiyiKi  TTlSi^n*^  4 


’ H 

» « 


* • 
Ata  quidem  equos  limaat , ulii  aves,  aUi  tui;j„  r 
feras,  mihi  vero  a puerulo  miram  acquirendi 
& pejjidendt  Libros  defiderium  .infidit.  . 
Pamphilus  Presbyter,  aptore  Hieronymo, 
taiMoDMaxBiiliotheca  captos  eft  amore, 
ut  maximatn  Origenis  Voluminum  pattem 
(quae, uti f&praoblervavimus,  ad/w  fere 
millia  excreverant, unde  6t  & yfix- 

Mm<ru  Adamantii  nomcn  Ipli  adhaefit,  ob  , ■ 
afliduuroy?ffprii«?/#  fiudium)  proprii  manu  • 
dcfcripferit.  Qhln  de  feiplo  tefett  idem  a.. 

Hittkftymus,  tanto  fibi  Origenis  volumina,  scrip  o^c- 
didti  PampkiU  mana exarataAifle gaudio,  elef.  op.vot4 
ut  ea  tiaiSuS  CroeK obes  ooflidere  fe  credide-  *3*’ 


ut  ea  nadfuS  ctaefi opes  poffidere  fe  credide 
rit.  Si  enim  ketitia  efi  (ajebat ) unamepifitr- 
' R X 'lam 


I. 


U 


$ 

I 


s 


VVi»' 


Digilized  by  Googie 


iift.  & Faft. 

Alph.  lib.  1 
&H* 


26p  De  Sl^tG-ULATU  XM 
im  hahere  Martyris quanto  magis  tot  milUss 

verjuum  , , per  qua  mihi  Ridetur fanguittis  fiti 
vepgia  eonjignajfe  ^ Autolycust*.Gcnti|is  , 
vir  ufqae  adeo  doftus , ut  omnes  propemp- 
• dum  tam  novas  quam  veteres  cajluerit 

Hiftorias,  totas  interdum  rioQes  in  Biblio- 
Thc6ph.  ad  thccis  traiifc^itl  Sicenimadeiim  Theophi^' 
Autolyc.  lib.  Antiochenus  .•  ’Ei  ^ n\  $uoct^r , 6 

UK  oKffif  cV  7z»fs  : NIaw 

/?  tihi  facultas  detur  , haud  pigritarU  vel 
noSies  in'^lhliotheeis  tranjigere.  Alphon- 
Anton.  Pa-  fiis,  Arragonia  Rex,  omnes  fefe uniones 
■nomiitari.  de^jjQj  amittere  malle,  quam 

Lihrorum  unum , quos  habebat  , aperte 
profeflus  eft ; cumque  Gofinus  Medices  Li- 
vii aliquot  decades  , nupCr  repertas  > ipfi 
mifillet,  (um mi  muneris  loco  eas acdepit. 
Eftquc  hic  idem  ille  Princeps,  qui,  adioidar 
Alexandri,  cum  Lihis  fuh fpondd  poGixs 
, dormiebat , noduque  experredus  allato 
’ luminP  eos  volvebat.  Ut  quoque  Scipio  A- 
’ fricanus  abfque  Xenophonte  Xuo  Ibmnum 
nunquam  cepit , it  ea&QTttvKSf , /r- 

CixanuMo.  Iris  veluti  agglutinatus.  Equidetp  ego(\Ct- 
Mt.  fubcifiv.  Befarionis  Cardinalis,  Conftanti- 

43°  nopolitani  Patriarchae , in  Epifiold  fui  ad 
Venetos)  femper  a tenefd  atate  omnem  lar 
lorem , omnem  operam , omne  de^f  que ftudium 
in  conquirendis  Libris , in  omni  generi 
Goldaft.  ^p,yf/V;jr/iirtfOT , conjUmpJi.  Quod  argumentum 
4r*  pluribus  ibi  notatu  dignis  exequitur  Refert . 

defcipfo  Origenes,  fibi,  objugem  Lihro- 
Sl  AmbroE  tradatioiiem , concdflom  non  fui  fle 
° ccenare , nec  i Cocni  deambulare  , aut 
corpus  quietft  reficere , nec  reditu  e nd  i cor- 
poris causa  totam  nodem  dormire,  Erede- 


' Libros  «rPECTu.  i6i 
ritus  I I.  Imperator  Graecae,  Latina, 

SaraceAica&  Germanica  lingua  peritas,  *, 

quicifuid  habuit  otii  legendis  '&  volutandis  dolph!‘Mj^ 
Lihrii  impendit.  CarOlus  M.  inter  iplos  duU.pag.ii 
armorum Jireptius  /ludiis  poeticis  vacavit, 
ac  carmina  verfusque  ^iftayit.  Dq  Branr 
cifco  J.  GalliarqmRege,  habet  Sleidanus.’  ***‘^“«*‘l’* 
2rartdens  atque  eanans  Jemper  de  literis  Ii- 
brisque  loqui folehat.  ^uicquidinPoetarump 
Hiftoricorum^Cefino^raphorum' VihTK  hau-  .*  f 
ferat f quitqmd deflantis , herbis ^ anhnali-  ' . 
bus,  metallis , gemmis, prodiderunt  Ariftote^ 
ies , Theophrafiu^ » V Unius,, 

multo  ufu(^  quotidiand  reeitatione  cognitum  nati'-wnfl' 
habuit,  exploratum.  Aedoae  per  Italiam  infign.pag.’ 

a^que  Gratiam  habuit , qui yeterum  Auiorum 
Scripta  conquirerent  atque  defiriberent. 

Laurentius  Medices  in  kctidimorum  Xi-  - 

brorum  copi^  magis , quam  inlplis  divitiis  • ' '* 

gloriari  folitus  fuit , eamque  amicis  fuis  de- 
liciarum, loco  oftendere  confudit,*  tam? 
que  impellentia  ab  Angele  P olit iano  & Pi- 
co Mirandulano  Comite  ad  Libros  emen-  . 
dos  optabat. /ibi  pra/lati  incitamenta,  ut,  . 
deficientibus fumptibus,  tandem  esi-  ' •"  / 
propter  fupelleStilem  fuam  oppiguorarc 
cogeretur.  MartinusSilicaeus,  Archi-Prse- 
ful  ipholofanus,  ut  quanto  in  pretio  Libri  • , ' 

libi  e/Ient,  oftenderet,  cum  eorum  com-  - 
parandorum  grati I ad  Bibliopolarum  taber- 
nas fe  c*nferret,  nunquam  palTus  e/t  per  - , * ’ 

famulos  eos  domum  deferri , fed  ipfe  fuis  * 

manibus  dulce  fu/linere ^nus  voluit,  Ur-  ‘ ’ ' 

gentibus  autem  amicis , ut  aliis  illos  con-- 
cedefct:  haud  id  fecero , tefyondiehzt , L*‘  > 

briUte  honorarunt , quidni  vicijf  m eos  gefan- 

R 3 io  ^ 


w> 


De  SiNCULARi  * 

- / • ^ 

dff  honorem  l Digituiri  i ntendebat  ii»  dignitar/- 


>•-5-  a 


tt» 


£liyttx.  in 
Delie. 


tem,  qui,  ob  indefeflam  & fedalam  Li-  - 
brorrnn  tradationem  decoratus  erat , cum"^  -, 
ad  Philippi  1 1.  • Hifpanittf um  Regis  edu- 
cationem y &c  in  literis  .ioftitutionem  , e- 
ledus  eflet.  Imo  Vero  non  defuit  , qui  vi-  • 
vus  non  tantum  Libros  deperiit  > fed  & ; 
poft  mortem  io  medio  eotum  tumulum  • 
'^usdi  vit  8c  acqujfivit.  Fuit  is  Caelius  Calca- 
gninus,  cujus  monumento  haec  inferipta  , 
leguntur  verba  i Cum  Caelius  Calcagninua 
nihil  magis  optaverit  > ^uam  deOmnibus , /w 
farturue taj» t bene  mereri^  decedens SimiO" 

, thecam,  inqudrnaximamatatispartemegtty 
' publicavit , ^inedfe  condi  mandavit. 

II.  Quare  & hinc  eft,  quodnulHsfe^ 
pepercerint  fumptibus  Et  udtti  , li  res  lote 
id  ferrent,  modo  probatiflimos  undecun- 
que 'Stripimss  libi  potuerint  comparare. 
Arifioteles^ referente  Agellio  ) pauculos  • 
rhilofophi  Libros  tribus  talentis 
Attici# poft mortemejus emit;  quaefumma 
mille  praeter  propter  odingentos  Philip- 
> pseos  fecit.  Plato,  \kct  tenuioris  alias  con- 
^ ditionis,  tres  tamen  Philolai  Pythagorici 

Libros  decem  millibus  denariiftm  merca^ 

■ ‘ tus eft,  em ptofque  tanto ftudio  Jeditavit , 
ut  ad  ejus  defundi  caput  poftmodum  in- 
^ ' Venti  fint.  Exagitavit  eum  eapropter  Ti~ 
moH  Athenienfisy  per  esctllentiam  funup 
v^.  PM' didus,  licet  in  denominationis  il- 
£ag  ?<j  causl  affign^iidl  Autpres  non-eonvo- 


lib.  3 

cap*  17.' ' 


niant; 


fiof  ev  nx^Tan  > ^ ^ «t  i nid^' 

-•  ‘.V  ~ - 


% 


Libros  AFFEc»u.  26*  i 

. ^ ^ / * »/  ' * . / • ' 

4iSA«y  , v ' 

t ' 

^ ‘ . ' « * 

■T*  ^ 

". . Tuque  Platcr,  »am  difciptilum  te  dura  Cu- 

'■  P^o  • '•  ■ ' . 

AhfiuUi , eiig|aun\  reJimu  giaadt  sere 

libtllwtti  ' , ' ~ 

Smhtre  per  quem  orjits  i fradoStus  abunde 

* - - , • . , 

jFaWwa^r  P««f,  Mirandulanus  Comes,  ;- 
comparandis  Librie  feptem  aureorum  nu- 
inum  millia  expotuit*  Richardus  de  Buri 3 
^ifeopus  Punelmenlis,  nullam' Mr^r/aw, 
ut  loquitur,.  intelligit)  impe-  Richard.  de 

dife  debere  dixit  hominem d librorum  em-  Juriphilo- 
ptione,  fi  fitppetatfibt  fu^prfPiis  petitur»  ‘ 5' 

nifi  in  duobus  cafibus  ■»'  vel  cum  malitia 
veniitorit  neh  videtur  cedendum  ^ 'V^\  tempus' 
emendi  expe&andum  efi  opportunius.  Ptolo- 
tn8eusPhiIadelphuspro5»pfeor/«,E»r/pi- 

quindecim  argetf-  • ' 

ti  talenta  oppigneravit.  Et 

quanti  hic  idem  famofiffimam  L X X.  Iii'  ' 
terpretum  Verfionem  non  fecit  ? quuth 
magnis  eam  fumptibus  .adornari,  inqile  ' . - 

Bibliothecam  (uam  reponi  non  tantum  cu>  wouwer.  de 
ririt,  ut  pretiofiffimum  fed  & Grsc._&L«t 

literas  dederit,  Pontidci  exhibendas  i ve"f 
terpretes  accerfcntibtts , donaria  ad,  Elea-  * 

zarum  milerit,  aliosque Templo lacratos; 
totque  Talenta  in  redemtionemmon  tan«  voff.  variai. 
tum,  fed  & honorariorum  loco  in  I«/er-  obii:rvat. 
pretes  didlos profuderit , ut,  juxta  Jdfephi^'  53S* 

& Ariflea  calculum , in  tantam  ailiiq^xe- 
rintfummam,  W no,n  fine  xatione  credi- 

R + . . de-  • 


# 


\ 


Strab.  Gco- 
graph.lib.  17* 


. > 


) • 


Middendorp. 
Acad.  Libr. 
5.  pag. 

Pontan.  (Jo- 
vinian)tomo. 
pag.  270. 


Platin.  de 
Vit,  Pontif.' 
pag.  m.  71^  * 
713* 

Nauci ei.  Ge- 
siecat,  49.. 


lay  ^ 


z64.  .De  Singulari  in 

deris,  totam  Alexandrinam  %ibl%othetam 
tanti  non  conftitifle : imovero  totum  ah- 
nuam  vedtigal  ^gypti , ( quod , juxta  f^oj^ 
quinquaginta  millium  Talentorum 
f uif)  tanti  vix  valuifle.  Licet  non  defint , • 
qui  in  dubium  hoc  vocant , & nimis  hyper- 
bolicam  computandi  rationcifi  Illam  Ra- 
bent. De  ftupendo  hoc  laudati  Regis^  in 
ftudia  ardore^  e jusque  peoifliari 

quadam  causa, fic  diflerit  Strabo : 
i’ (pt>iciM(p(^  2^  7itd 

cl&liveicuf  5*  xei%9X(  £ 

zMycrefxf»  Ftolomssus^  ^ui  Phi- 
ladelphus cognominatus  efi  ^ fuper  omnes 
gypti  Reges  erat  cognitionis  rerumftudhjus^ 
cumpropUr imbecillitatem  femper 
povee  alicujus  obleiiationis  materiam  expete  • 
ret.  De  leipfo  narrat  alicubi  Plinius,  jfe 
'EleEloruvt  fuorum  Commentarios  Laertio 
Licinio  quadraginta  nummorum  faiillibus 
;vendere  potuiirc.  Nicolaus  V.  Papa  Ro- 
manus, peruniverfam  Europam  viros-mi- 
pt  praertantidimos , qui  veterum  Scripto- 
rum Libros  conquirerent  reftituerentque^ 
& quinque  ducatorum  millia  ei  promifit, 
qui  Euangelium  Matthaei  Hebraicum  ad- 
ferret.  Libcralitatcm  hujus  Epifeopi  er- 
ga quosvis, ' imprimis  litteratos » Ac  de- 
praedicat  Vlatina  fquae  verba  mUtuo  cx 
co  fumpfit  Nauclerus)  Laudatur  (inquit) 
ejus  liber  alitas , tpud  in  omnes  ufus  eft ; ma- 
xime erga  Literatos : quos  ^ pecunid 
officiis  Curialibus  , & beneficiis  mirifieb 
juvit.  Eos  enim  pramiis  nunc  ad  Le3io- 
nei^ublicas  ^ nunc  ad  componendum  de  in^ 
f(gro  aliq  uid  , nunc  ad^  vertendos  Grsecot 


4tU^ 


I 


L ibros/A  ffectu.  ' 

autores  in  Latinum  ita  perpulit  ^ utLitera  ' . 
Graea  ^ Latina  '■*  qua  Jexcentis  jam  an- 
tea amiK  in  fitu  tenebris  jacuerant  ^ tum 
demum  j^lendofem  aliquem  adepta  fint.  Heidc^h 
Quam  Literarum  reformationem  Clar;  Pa- 
Heideggerus  ipiius  Religionis  reformationi  ^ pat.pag.i8t. 
jam  proxima^  quodammodo  d\c\i  pralu- 
xijfe.  Pars  Epitaphii^  ipfi  poft obitum 
feripti,  fic habet: 

Hie  fita  frnit  Quinti  Nicolai  ••  , 

offa  , • 

Aurea  qui  dederat  fecula  , Roma  y tibi, 
ConfilioiUuftris  t virtute  iUuftrior  omni»  ' 

Excoluit  dodps  do&ior  ipfe  viros. 

Uti  &^nteceflcrunt  huic  Epifcopo  in  mu- 
nificentiae erga  Literatos  demonffratione 
alii  quidam  Principes : Cafar  Julius  omnes  gnitud.  Ro:  * 
Liberalium  Artium  Dodores,  qui  man.  iib.«+. 
erant»  civitate  donavit;  Vfffafianus  Lati- 
nis  Grtecisque  Rhetoribus  annua  centena 
confiituit  ; id  eft  , bismille  quingentos  ^ 
Philippaeos  j juxta  Plinium  quingena  H. 

S.  pro  mercede  annu^  medicis  defiinata 
funt,  hoc  ell,  Philippaeorum  duodecim  ; 

minia  & quifigenti ; Eumenio Rhetori  Con 
ftantius  falariumin  fexcentis  millibus  num 
milm  accipere juflit.  . " 

III.  Quin  & hoc  imprimis  indicio 
fuamoftenderunt  altiorisfubfd-  . 
lii  viri,  quod  ipfi  eorum  nonnulli»  Icri-  . ’ , 

bendis  Libris  accinxerint.  Ita 
fary  Auguftusy  Tiberius»  Claudius  Ve^a- 
panus»  Alexander  Severus»  Numerianust^-siiosqfsi, 

• Julianus  Apoftata,  Carolus  Magnus,  plu- 

R y ref- 


V - • . 

'A". 


I '-f* 


j^.-: 

■■  y 


>>1.  ^ 


]^«  9< 


245  -^De  SlKQULARI  IMT 

rejque  alii  » quos  ingenti  turba  recenfere 
poilem , 0 ai^utn  agere  animus  eflet.  Dein- 
de quod  Uibrorum  & .QibUothecarum  in 
fe  curam  liilcipexe  non  tantum  dedigna- 
ti non  0nt ; verum  bonoridcum . e con- 
tra 0b^  ede  exidimariiu  • 0 BiMhiheea^ 

, rittHi»  titulo  in0gnirentur.  Demanda- 

V ' * rt  alias  id  muneris  hominibus  non  libe- 
ris , fed  firvis  , literis  )G:il.' probe  imbu- 
n\  » To<.a  & inftitutis,  folituih  erat  , uti  Crrer#- 
Pamiliar-  »"•  hast^DdlCaUt  5 DfOpyfius  fervUS  tttewft 
I*.  ij.  Ep.  f»i  meafoi,  Bibliothecam  muitorum  mm~ 
77,&u^f.  tjcaiSavit,  cum.  multos  libras  furri^ 

fuijpst  t ftee  Je  impune^  laturtm  putaret , au- 
fugit, Af  pol\^^\lOi  ex  non 

Iblum,  fed  ex  ip0s  etiam,  uti.dixi^  0/(- 
timati^t  Regibus»  Principibus  inventi  ’ 
funt,  qui  fe  operi  & ibllicitudini  huic 
non  fubdoxerunu  5ub  Ptolomxo*  Phi- 
ladelpho (de  quo  mox)  Demetrius  Pha^ 
leraus  y ibb  Ptolorageo  Euergeti  jipoUo- 
nius  ^4le»a»drtnus  j,  fub  Philopatore'  Arh 
fiosicnut -Comcui , haud  iihas  caveae  Viri, 
Bibliothecae  AlexasidtiTue  fuerunt  praef> 
fe<JU,  • Qregarius  11.  Papa  fub  Sergio' Ro., 
man%  PiWiothecae  cullos  & infpe£l:br* 
fuit< , Varraisem  Caefar  Julius  Palatiaeo, 
Bibliothecae  praefecit;  quam  provinciam 
0bi  ip0  vindicare  poftmodum  Auguj^us 
non  detre<Jlavit.  '^icuti  ,haud  dedecuille 
verf.  patt.+.  ip00imam  Imperii  majeftatem  I,iirorum 
pag  i58.  hao(H||uram,  colligere  etiam  cft  ex  elo-' 
• giis  Se  inftriptiooibus , quas,  exinde  de- 
fumptas  e0e  palam  e&  Exhibet  earum 
antiqua  quaedam  'fpecimina -Oodiffimus 
vir  Jabannes  JaookusMefmattptts  C ]IJ- 

1^1  CJ  S 


Lome).  de 
2ibU6th. 
cap.  IJ. 


Sneconsin 
JuUcap.  44 

i 

Hofman. 
Lexic- Uni- 


is V 


Ll  BR.0  3*AFBfeeTX3. 


LIUS  C.  L.  PHONYMOS*  A. 

bibliotheca.  GR^CA  C. . 

JULI*;5.  FALYX-  a.  BJBLIQ- 
THpQA  GR;^ A PALATI. &«> 
Tandem  etiam  munerum  loco  Zahros  fibi 
invicem  Principes  mittebant.  Sic  Mithael^  " 
Imperator  Gonftantinopolitanus  , Garo-  , 
Ium  M.  Dimyfii  Vihns  y inltrumento 
Mufieo  addito , donavit»  Prout  fimile  ' 
quid  de  Inivit  Decadibus, » a Cpjho  Medi- ^ 
eao  Arragonise  Regi  miffls,  fupra  retuli-' 

mus-  •»  * • , ' 

1 V.  Eft  quidem , uti  & ante  de  mha- 
diSum  eft  , quod  virum  vere  do- 
ttum  minime  argUat  fola  Librorum  volu- 
minumque ingens  moles  i ..  t;iemQ  hv 
credit,  nifi  qui  forte  vervecum  in 'patria ^ 
efi  t crajfoijuefub  ^ere  natusm  Neque  eniOl 
' cilharcedas  quifque  eft , qui  citharam  ha- 
bet , fcd  qui  rite  pullare  eam  novit  j vel , 
uti  Seneca  ^ /aptentia  non  in  - Literis  eft 
multo  minus  in  libris,  Verumtamen  cer-' 
'tiflimum  eft , perpaucos  efte , fi  ulli  fint , 
qui  viripiroiunde  eruditi ^ Jiine  multorum' 
librorum  leftione  ledulJ  & attentii,  unquam 
evaferunt.  Imovero  mindrari  mihi  _vel^ 
unicam  literis  probe  perpolitum  velitiij 
■quiei  ipl'^de.cau'si,  quod  talis  fit,  pmnia 
deinceps  ferutandi  rimandique  ardore  con- 
tinuo in&mmatus  non  fit  r At  q.uo  padto 
talem  aliquem  laudatiflimi  fui  voti  cpmpo-; 
tem  fieri  polTe  credas  > une  infigtiiexqui-' 

- fitiffimorum  Librorum  adminiculo  & ufu  ? ■ 


V ■ , F 1 N I S \Sbn  Pripii.^^^ 

V > - 


t * 


D E 


4 


o 


f; 


iS* 


',9y 


n\- ■ 


£ . 


-X 

r 


1,-5-  - « - 


' j ■ t»  > ' ff  ■ "^  , 


\ .7'; . fb’  ■-..  '■■-."■  ■;.  ' :-'  -\'*i  r 


<^28 


iT>  ■ 


‘s;/- 


^:,  J/  - Sf  ' 


'^.,- 

.^.-1 


,Ss' 


I B 


. "'i , ' - >7^  • 

r%‘  ^ ^ -*'  ((  '•■  : 

" J ■ ' V’  lC-£ 


LIBER  SECUNDUS.. 


, 'p 


W-. 


>.  1' 


' f 


C A P.  I. 


#*  , .*r  2)^  um^^y^iccy  ejusque  AvLpWci 
^ . cattsd  f Ignavid  ^ ^i?^»pyfe^/f.  . 


1' 


P> 

i! 


5 

V'  •• 


S U M M A R I U M.V 


I *■» 


\ 


1 < .. 


iiC* 


/ 


i #' 

4 


*,  y 


% 


■ ^'  . ^ * •*' 


-T,- 


^ t. 


> 


■•'  1 


r- 


Mioj3//32iw  ingens  fifnper  [& 
ubique  turba,  ^xemflum  eo^  , 
mernorabile  ex*  ^Drjino. 
Paulus  \\.'  TayainfenJiJ^mus 
Libro  tum  ^ Liter  atonumqfrr. 
Hic  Romanos  Jiiosmmuity  ne 
libros  Juos  bonis  literis  imbui 
Jinerent,  Alexander  M.  Jo»  • 
hannes  AlbertuSj^^p^/^r^/J^Me- 
gapolenfis,  Il.  Libri  ‘ 

a quibufdam  profcripti  ^ ab  a- 
liis  dammis  dicati , licet  haud 
eodem  ab  omnibus  animo  ^ fine. 
Locis  Aft.  19.8.  ^ Jer.  36.x3^ 
lux  affufa,  S.  Scripturae  Z#i- 

bris 


i y. 


f t . 0 c-jfu. 


^ ? 


D.  E jMt  6 3 f ;I  Z i X aSy 

Pagani  maxime  infefii  » . 
quare?  Libri  Sibyllini  cur 
in  arcanis  a Romanis  habiti,?  - 
‘ ^0  loco  & a quibus  affert 
vati  ? .^£nam  Attilio , 

■ propter  eos  altericommunicatos, 
irrogata  poena  ? Ab  Augufto 
Jupra alios  Libros  fatidicos-/» 
pretio  habiti.  Muhammed , 
fe  ipjo  tejle^  nec  legere  potuit , 
necjdt^ibere'.  Andxeas  Nauge- 
rius  cur  Jingulis  annis  Martia- 

■ lis  quofdam  libros  flammis  de^ 

voverit  ? ^aiis  ToHa^i^-Vciz.- 
lis,  caute  traBandus, 

Papicolae  in  TO»  fwwjS/SA»» 

cenfum  etiam  referendi.  Index 
eorum  expurgatorii^  quando 
& a quibus  inveBus?  III.  I- 

- gnavia  in  multis  fttn^iSxU- 
caufa.  ^0  paBo  hac  a volu- 

' tandis  libris  deterreat  t Cor 
lor  & praetextus  apud  varios 
Antores  idem.  I V.  lEtiatn 

« V * 

e lAhi:orum' aliquan- 

do- contemptus.  Spanhemius , 

Hie* 


/t. 
> • •- 


1^1 


Sm&ULARI  IN 

Cardinalis  i Franclf- 
‘ cus  y Galliarum  Rex\  Caslius 
Calcagninus , Martinus  Sili^ 
cacus  , Laurentius  Medicaeus 
*viri  i^xiiSijSAwStT»»,  1 L Ingenti 
fummd  a nonnullis  coemp- 
ti. Stupendi  pretii  donaria  a 
Ptolomaeo,  ^^gyptiRege^in 
L X X Interpretes  profuja, 

• 2)^  quorum  tamen  valore  non 
. ma  omnium  fent entia  e (i.  Ei  i 
qui  Nicolao  V.  PP.  Euange^ 
iium  CHatthai  Hebraicuni 
adferret  y quinque  ^Ducatorum' 
fnillia promi]] a.  Eju/dem  Ni* 
colai  non  vulgaris  in  quoscun^ 
que,  Literatos  imprimis ^mu^ 
nijicentia^  §]ud  collapfa  Studia 
non  parum  reflituit,  Heideg- 
geri  de  eo  judicium*  ^rincU 
pes  alii  in  Literatos  quoque  li- 
berales* MI.  Etiam  Regum 
Imperatdrumque  quidam  fcri^ 
bendis  LibnS  fe  tradiderunt* 
Biblioth^tioruni  nott 

, Uberis  fidUt%l%  olim  dem*kda-> 

■ tum: 


* \ 


V . 


1- 


V 


i? 


# 


i . 


I ♦ 


- ' . L I B R O S A F F 1 c rt;.  ? i^7 

tufft,  j^b  illuftriBtis  ^ tandem 


i. 


Viris  poftmodum  etiam  qu£fi- 
tum  Jiifcej^tum.  ''Trincips . 

quidam  fibi  invicem  nonnun  '^ 
quam  LibroS  donariorum  loco 
mijerunt.  IV.  n,ulla> 

Jine 


I. 


- r 


Rout  & idiusmodi  Librorum' 

Le&ores,  qbalcsjamdcfcripfi»  , . 

mus,  demum  funt,  quos  ut 
dignos  infignium  Bitliothem- 
rum  poflefibres  jure  fulpicias ; quosque 
hic  eruditi  fui  apparatus  effeftus  nunquam 
non  manet,  quod  Librorum,  tanquam  fe- 
licitatis fua&  literariae  infltumentorum , 
defideriq  eiFufifllmo  flagrare  non  tantum , ' • 
fed  & confumi  fere  fe  fentiant , 
fuam  genuini  ^ utfidelipediffe- 

qui,  nunquam  non  infequente.  Plurimo-  - ^ 
rum  exemplis  demonftrari  hoc  pollet,  fed 
pauca  tantum  adducam ; poteris  enim  cJ*  ‘ 

v<p»Qi(gi  ^)U(Tzei^detOtdveJIo 
fot enim  alias,  li  cam- 
pum hunc  ingredi  animus  eflet,  fe  prode- 
rent, • . 

■y  ^ ‘ quot dicerinimquam 

Tam  cito  ^ nectantopo/jistontexerecurjh,  MenA  . 

Vt' non  ter  decies  reff  ires. 

Ita  hanc  in  rem  Cicero 

M.  Catonem , quem  ibi  ejfe  nefeieram,  vidi  ih  cicer,  lib.  a 
f edent  em  t multis  cireumfu/um  ^ 

R • SteU 


f 


^ t 


' '*  " 


V 


i 


\ 


• # 


" . 4s8  De  54NCUtARi  i«  . 

' , . Stoicorum  Libris.  Erateaim^  iiteo 

inexhattfta  aviditas  legendi , netfatiaripote~ 
rut ; yuippe  ne  reprehenponem  futdem 
•vulgi 'tttcmem  reformidans  ^ in  ip/a  Ctfria/ble~ 

: • ff/,  legere  /ape  y dum  Senatus  cogeretur nir 

i)il opera Reip. detrahens: -Tam  impcnCeeL’ 

• Qiabat  Libros , neque  publico , prudebti  ta-  ' 
men,  indicio  ddmonftrare  id  detreiflabat.^ 
Cajar  Julius  reprehenfus  fubinde  elb,  quod^ 
sueton.  m tefteSuetonio,  4‘-  . 

, ..  v.  ■ cerotamitnpcnfcfibifervari  Librpfr 

' ( optavit,  ut  aflecutus  eos  Cra/fum’\pi\xm 

’ divitiis  le  luperafle  cxiftimaverit.  ' 

. der  M.  Homeri  carminis  kdione  aded  , 
captusfuit,  tantoqoe  ejus  inflammatus  ell 
Audio  , ut  aureum  fcrinium , in  praedi  Da~' 

' ' ■ rw»<?  repertam, gcramisqueopulentiflime* 

; variegatum , -ifti  deftinaverit  ufui , ut‘H«-' 

• «ter»  opera,  eo  incluia,ipfis  bellicis  expe- 
ditionibus geftarcntur.  Addit'  PlutarchuSy 
' ' /■  quod  ea  fob  pulvino  cum  pugione  repofita 
. . habuerit ; ut  quoque  quod , cu  m in-fuperio-  • 
/ii  "JanH.'  ribus  Provinciis  aliorum  Liitorum  facultas 
noncfltt,  mandaverit 'Harptf/tf , ut  mitte-., 

/ . . . ret , cumque  ei  mififle  Fhilifi  Libros , 

Euripidisque  & Sophoclis  y & Mfshyli  tra- 
. V *'  goediarum  magnam  vim  j Thelqfiis  quoque 
’ dithyrambos.  Labeo  Antiftius,.i- 

Hotoman.de  ji]ej  qui  Servii Sulpitii\  auditor  fuit. 

nMiM-cOT-*  aliis  di(3:us,;red  hujus  filius,  Treha- 

fuit.infignib.  tii  difcipuluS , iiigenii  qualitate  &,  do£trkise 
pag.  m.  i66‘  flducia  maxime  infignis»  qui  juris  Civilis 
; ; Ihientil  'Capitonem  Atejum  antecelluifl^ , 

> - •''  r '.  & incorrupti  Jitertate  eminuifle  dicitur  $ 
hic,  inquam,  tam  flagtaoii  in  Ubrus  fxsXt 


' Lisads  AFFEtCtb. 

. 9 ‘Qt  OblStOin  ab  j/Sugufio  confhla^  Pompon.  in 

tum,  tanquam  /enntutis  Mufforamentum 
fbriiter  contemnens , . nlque  adeo  ftudiis  J"’ 
fuerit  mancipatus,  utfic  univerfum divife-  GeU,iib.»ts 
rit  annum,  ut  Romae  fiit  meniibus  cum  cap.  ,o, 
liudiofiseffet,  Jht  meniibus  fecederet , /i-  ' • 

brisfue  legenik  'don  tantum , fed  k:  firi- 
iendit  operam  datet  j ficuti  quampinrima  • ' 

ejusmonamentaetfamnumextant^tcftibus  'setv.in  a-  ’ 

Mactobn^  Gellio t ^ugufiittO  f 5er*wff  i&c.  neW.  IJ• 

J uiianus  Farabates , atrociffimus  lidet  Chri- 

fliani  nominis  hoflis,  vir  tamen  ^ere  1 itera-  Attguftin.  <?e 
tus  literarumque  & . atnantiffi- 

musfuit.  Prmeepi,  ut  nonnemo  eum  vo- 
cat, adupgttemfaSks  ^ odtmninChriJlianos'  * 
fi extipias.  Sic  habet  ad  Etdicium : Socrat.  r+.  * 

' ^ EccleC 

jv  , cap.  1. 

5 fiiSXiddf 

^ mt\Su^}i  S^etr^g  cicTVvjKg 


1 1 


Alii  quidem  equris  amant , alii  aves  , alU  , 
feras,  mibi  vero  a puerulo  mirum  acquirendi  ia  Ec”dio 
& pojjidendi  Libros  iefiderhm  .infedit.  , . 
Pamphilus  Presbyter,  aptote  Hieronymo  t 
^UAto\y\v\t^<t'Bibiiothec^e  captus eft amore,  7,"  r* 
ut  maximatn  Otigenh  Voluminum  pattem  ' , 
^„(Mu*,titifbpraobfervavimus,  ad  /w  fere  ' , ‘ 
millia  excreverant,utlde  k & ;y»X-  ^ r ^ 

*ti7tru  Adamant  ii  nomen  jpli  adh^fit,  ob  ,, 
afliduuro  fereptionit  Rudium)  proprii  manu  ■ • *•'•  - 

dcfcfipfcrit.  Qbin  de  fciplo  lefett  idem 
Htetunymut^  tanto  libi  Origenis  volumina,  scrip.orEc- 
di6b  Pamphili  manu exarata^tile gaudio,  dcf.  bp.‘voi. 
ut  ea  iiadluS  crcefi opes  poflidSre  fe  credide-  *3*’ 

Si  enim  li6titidejl(^n]ici\iiix'^  unam  epijlo^  / 

R 1 'lam  . 


■k  ff* 


260  De  Sl>JGXJ;LA»8.t  XM.I  " ' • 

im  hahere  Martyris quanto  mgk  tot  milUs  . 
verjttum  y,perqu<emihi  vi^eturfanguiuis  ft$i 
■ V ' vepgia/onfignafe  ? Autolycus*. Gcntjf is; , ' 

' vir  ufqup  adeo  doftus,  ut  omnes  propemp-. 

. . dura  jam  novas  quam  veteres  cajluerit. 

Hiflorias,  totas  interdum  flores  in  Biblitr 

The6ph.ad  thecistranfcjjit^  Sicenimadeum 
Autolyc.  lib.  ^ , 

3'  ' in  iiaieit  C4i  tuis  Na/9 

■*  /t  tibi  facultas  detur  , haud  ftgritarU  yiel 
' , in^ibliotheeis  tranpgere.  Alphon— 

Anton.  Pa-  fus,  Arragonite  Rex,  omnes  lefeuniones  ,, 
%iotmuari-de(jjQ5  amittere  malle,  quam 

AbMibf  I-  I^s^forum  unum , quos  .habebat aperte 

' profeflus  eft ! cumque  ■ Li- 

, vii  aliquot  decades^  nupCr  repertas,  ipfi 

<•',  mi fiflet,  (um mi  muneris  loco  casac(5£pit. 

Eftquc hic  idem il.le  Princeps, qui,  adinftar  ‘ 

■ Alexandri,  cum  Libris  fub ffondd  j>oGi\s 
' * «dormiebat,  no£luque  experredtus  allato 

* 4 luminb  eos  volvebat.  Ut  quoque  Scipio  A- 

' ■ * 'Africanus  ablque  Xenophonte  Xuo  Ibmnum 

nunquam  cepit , /3<Sxw«  is  <aoQirntuSs , /i-' 
Cametar.Ho.  agglutinatus.  Equideip  fgo^ver» 

Mt.  fubcifiv.  Beffarionk  Cardinalis,  Conftanti- 

^*j"^j^'g^^'®’  nopolitani  Patriarchae,  in  Epifiold  fuaad 
Venetos  1 fimper  a tene  fd  atate  omnem  la~ 
horem^  omnemoperam »omnede^quefiudium 
in  conquirendis  Libris,  in  omni  generi 
<^\iaSi.'ti,fiientiarum,  confumpji.  Quod  argumentum 
Atf.  pluribus  ibi  notatu  dignis  exdquitur'  Refert , 

' Z*  defeipfo  OrigeneSt  fibi,  ob jugem  Xi£r<»* 

rum  tradlationem',  concdflum  non  fuifle 
° ccfcnare , nec  ^ Coeni  deambulare  aut 
' ' corpus  quieift  refi.cere , nec  reftituendi  Cor- 

poris causi  totam  nodtem  dormire.  Erede- 

■■■  s'  ‘ ' ricMH 


/ 


Libros  AFFECTU.  261  „ • 

rlcus  I I,  Imperator  Grcecae  j Latinse,  ' 

Saracei1jc«  & Germanicae  linguae  peritus , *, 

qujc^uid  habuit  otii  legendis  & volutandis  dolp^M^, 
Libris  impendit.  Carolus  M,  inter  ipfos  duU.pag.113 
armorum Jlrepitus  ftudiis  poeticis  vacavit, 
ac  carmina  verfusque  diftayit.  De  Franr 
cifco  l.  GalliarqmRege,  habet  Sleidanus 
Prandens  atque  canans  Jemper  de  literis  li- 
loqui folebat.  ^uicquidinPoetarumf 

HiJiericorum^Cofmographorum' IjiAiTK  hau-  ' * 

ferat t qukquid de  Viantis , herbis,  animali-  ' - l 
bus  , metallis , gemmhprodiderunt  Ariflote» 
ies , Theophrafius t Flinius,  ^ idgenus alif,  Hotoman.de 
rnulto  ufue^  quotidiana  recitatione  cognitum  nat^-cmif^* 
habuit , ^ expior atuni.  Adhac  per  Italiam  infign.  pag." 

atque  Graciam  habuit  ,quip'eterum  Auiorum 

Scripta  conquirerent  atque  defiriberent. 

Laurentius  Medices  in  leetifllniorurrt  Li- 
brorum copia  magis , quam  in  jpfis  divitiis 
gloriari  Iblitus  fuit , eamque amicis  fuis  de- 
liciarum, loco  oftendere  confudit,*  tam: 
que  impellentia  ab  Angelo  Politiano  & fi- 
co Mirandulano  Comite  ad  Libros  emen- 
dos optabat,  libi  praeflati  incitamenta,  ut, 
deficientibus  fumptibus,  totam  tandem  ea- 
propter fupelleSilem  luam  oppignorarc 
cogeretur.  Martinus  Silicseps , Archi-Prser 
fui  yholofanus,  ut  quanto  in  pretio  JLibri 
libi  eflent,  oftenderet,  cum  eorum  com 
parandorum  gra»^  ad  Bibliopolarum  taber 
nas  fe  ctnferret,  nunquam  pafiTus  eft  per 
famulos  cos  domum  deferri,  led  ipfe  liiis 
manibus  dulce  luftinere^nus  voluit,  Ur? 
gentibus  autem  amicis , ut  aliis  illos  con^ 
cederet : haud  id  fecero , refpondebat , L*' 
bri  iHe  honorarunt , quidni  viciffim  eos  gejlan- 

R do 


r . «I 


Cliytix.  in 
Delie- 


26%  De  Singulari  rN 

</0  honorem  ? Digitum  intendebat  iii  <3ignita-^- 
tem,  qud,  ob  indefeflam  & fedalam  Li-  • 
hormn  tradationem  decoratus  mt , cum  ' 
ad  Philippi  1 1.  • Hifpaniarum  Regis  edu- 
cationem > & in  literis  inftitutionem , e-  ■> 
ledus  ellfct.  Imo  vero  non  defuit , qui  vi-  ■ 
vus  non  tantum  Hi/m ‘deperiit  5 ied  & 
poft  mortem  in  medio  eorum  tumulum  • 
^usffivk&acquifivit.  Fuit  is  C^iusCalca- 
gninus»  cujus  monumento  haec  inferipta 
leguntur  verba ; Cum  Caelius  Calcagninus 
nihil  magis  optaverit  t quamdeomnihus  j frn 
fortuna  caju  t hette  mereri , decedens  Bihlio^ 
thecam  3 inqudmaxmam  retatis  partem  egttj 
pubHcavit , ^inedfe  condi  mandavit. 

Ii.  Quare  & hinc  efl,  qiiod nulHs {«{Jb 
pepercerint  fumptibus  Eruditi,  fi  resfute 
• id  ferrent,  modo  probatiflimos  undecun- 
que Scriptms  libi  potuerint  comparare. 
Arifioteles  f referente  AgeUio  ) pauculos 
rhilofophi  Libros  tribus  talentis 
Atticir  poft  mortem  ejus  emit ; quaefumma 
, mille  praeter  propter  odingemos  Philip- 

paeos  fecit.  licet  tenuioris  alias  con- 

ditionis, tres  tamen  Fhilolai  Pythagorici 
Libros  decem  millibus  denarifim  merca- 

■ ‘ tuseft,  emptofquc  tantoftudio  leditavit, 

ut  ad  ejus  defundi  caput  poftmodum  in- 
' venti  fint.  Exagitavit  eum  eapropter  2V- 
moH  Athenienfis^  per  exctllentiam  fuamr: 
voff.  dphi-A  didus,  licet  in  denominaltionis  il- 
causa  affign^nda  Amores  nonx:onvc- 
niant: 

tv  llxiTUf , ^ ^ «r 


jSell.  Ub.  j 
cap,  17. 


I 


Libros  affectu.  atfj 

"o5^»  y2j*V«» 

Tuqv€  Plato,  nam  difiipulumte  dura  Cu- 
fida  • 

AhJiuUt , etiguum  red$mis  grandi  aere 
=♦  libtllwOi 

Setihere  per  quem  orjjtfy  pradoBus  abunde 
fuijH. 

Jabannes.  Picus y Mirandulanus  Comes, 
comparandis  Libris  feptem  aureorum  nu-, 
mAm  millia  expotuit.  Ruhardus  de  Buri» 
l^ifco|ju&  Dund,men(is,nullam  earijlriamy 
m loquitur,,  {parcitatem  intelligit)  impe-  Richard.  de 
dire  debere  dixit  hominem d librorum  em~ 
ptionety  fi  Juppetatfibt  quod  pratis  petitur^  '■  “I’'  3‘ 

nifi  in  duobus  cafibus  ^ vel  cum  malitia 
venditoris  nen  videtur  cedendum  ^ vel  tempus 
emendi  expeSlandum  eft  opportunius.  Ptolo- 
inaeus  Philadelphus  pro  Sophoclis'y  Euripi- 
dis & Jsjchyli  <*ti7»yg9»4«s  quindecim  argetl*^ 
ti  talenta  .Athenienjibus  oppigneravit.  £t 
quanti  hic  idem  famohflimam  LXX.  lu' 
terpretum  Ver/tonem  non  fecit  ? quuth 
magnis  eam  lumptibus  adornari,  inqile 
Bibliothecam  luam  reponi  non  tantum  cu-  wouwer.  dc 
rdrit,_ut  pretiofiffimum  k«^»jXioi,  fed  &Gr*c.&Lar 
literas’  dederit,  Pontifici  exhibendas , In- 
terpretes  accerfcntibiis , donaria  ad  Elea-^^i^^'*' 
scarum  miferit,  aliosque Templo facratps; 
loique" Talenta  in  redemtiouem  non  tan-  voir.  variar. 
tum,  fed  & honorariorum  loco  in  Inter^  obfemt. 
pretes  diSos profuderit , ut,  juxta  Jdfephi'^'  333* 

& Ariftea  calculum , in  tantam  aflu^^xc- 
rintfummamimnpnfiiierationecrcdi- 

R 4.  dc-  • . 


164.  .De  Singulari  in 

\ deris,  totam  Alexandrinam  hihliothecam 
tanti  non  conftitifle:  imovero  totum  an- 
nuum veSigal  ^gvpti , ( quod , juxta  VoJr 
. iium^  quinquaginta  millium  Talentorum 
f uif)  tanti  vix  valuifle.  Licet  non  defint , 
qui  in  dubium  hoc  vocant  , & nimis  hyMr- 
bolicam  computandi  rationem  illam^  na- 
bent.  De  ftupendo  hoc  laudati  Regis’ in 
ftudia  lihosque  ardore,  ejusque  pcctlliari 
Strab.  Geo-  quadam  causa,fic  diflerit  Strabo  •*  Aicc<pieefTfit 
graph.hb.17.  i5n*A»d«s 

eietTtiae  ^ 

4'^*  Keumi^ccf,  Ptolomasus , ^Ut  Phl- 
ladclphus  cognominatus e(l  ^ fuper  omnes  JE- 
gypti  Reges  erat  cognitionis  rerumfiudhjfus, 

. ' * eumpropttr  ^orpons  imbecillitatem  femper 

» • pova  alicujus  oblebiationis  materiam  expete- 

ret. De  leipfo  narrat  alicubi  Plinius,  fc 
EleSioruvt  fuorum  Commentarios  Laertio 
Licinio  quadraginta  nummorum  taillibus 
wjj  .vendere  potuiifc.  Nicolaus  V.  Papa  Rq- 
Acad.^Libtr  , per  univctfam  JS«ro/K*«j  viros-mi- 

5.  pag.  619.  ^t  priertantiflimos , qui  veterum  Scripto- 
rum Libros  conquirerent  reftituerentque, 
Pontan.  (Jo*  ^ quiiiquc  ducatoruiTi  millid  ei  promifit, 
Euangelium  Matthaei  Hebraicum  ad- 
' ^ ^ ferret.  Libcralitatcm  hujus  Epifeopi  er- 
* ga  quosvis,  imprimis  Literatos * .Rc  de- 

9latin.de  praedicat  P/atina  ("“quae  verba  mtltuo  cx 
Vit.pontif.  fumpfit  Naucleros)  Laudatur  (inquit) 

pag.  m.  71^  liber  alit  as  , in  omnes  ufus  efi ; ma- 

^ xime  erga  Literatos : quos  pecunid  <&r 

Nauclet.  Gc-  Curialibus  , bene-ficiis  mirifici 

actat.49.  Eos  enim  pramiis  nunc  ad  Le3io- 

ne^ublicas^  nunc  ad  componendum  de  in- 
. Itgro  aliquid  y nunc  ad  ^vertendos  Grseeoi 


L iBR os.  affectu.  ' ' ' 

autores  in  Latmum  ita  perpulit  ^ utLiterm 
Graea  & Latina '»  qua  Jexcentis  jam  an- 
tea annis  in  fitu  e^/>  tenebris  jacuerant , tum 
demum  j^lendorem  altquem  adepta  fint.  nefde^h 
Quam  Liter  arum  reformationem  Clari  Hiftor.  Pa- 
Heideggerus  ipiius  Religionis  reformationi { pat.pag.i8». 
jam  proxima,  quodammodo  A\c\t'pralu- 
xijfe.  Pars  Epitaphii , ipli  poft  obitum  ‘ 
feripti}  fichabeti  ' 

Hic  /ita  /unt  Quinti  Nicolai  ^tiJHtis  •• 

offa  » ^ • 

r ‘ Aurea  qui  dederat  fecula  , Roma  i tibi.  «nL 
Confilio  illufiris , virtute  ittuftrior  omni»  fjr  • * 

5 Excoluit  do£);9S  do&ior  ipje  viros. 

U ti  &%nteceflerunt  huic  Epifeopo  m mu- 
nificentias erga  dcmottftratione  j. 

alii  quidam  Principes : Cafar  Julius  omnes  gnftud.  Ro-’ 
Liberalium  Artium  Dodforcs,  qui  Roma  mzn. 
erant  ^ civitate  donavit ; V^afianus  Lati-  “P-  P®*‘ 

nis  Graecisque  'Rhetoribus  annua  centena  • 3 
conftituit  j id  eft  , bismille  quingentos  ^ 

Philippaeos  j juxta  T Unium  quingena  H.  . 

S.  pro  mercede  annui  Medicis  deftinata 
■funt, ; hoc  elV  , Philippasorum  duodecim  ; 

minia&qui«gcnti;  £»>wc»wjR^ffror/ Con 
fiantius  falariunoin  jexcentis  millibus  num  ' ’ 
•mum accipere juliit.  . . , *.  •' 

III.  Quin  & hoc  imprirnis  indicio 
' fuamoftenderunt  altiorisfubfel- 

lii  viri,  'quod  ipfi  eorum  nqnnulli#  feri- 
bendis  Libris  accinxerint.  Ita 
far ^ Augupus ^ Tiberius,  Claudius  gpr.  Riddq 

fianus , Alexander  Severus , Numerianusn,  aiios<jne, 

, • JuUamt  Apoftata,  Carolus  MagntUj  pl“- 

R y rei"  t 


Z66 


DC  SlKGULAR.1  IM 


Cicer.  Ep.ad 
Familiar* 
I#.  13*  Ep. 

77>^  ■ 

Ep.  9 


’•# 


Lomej.  de 
Xibliptb. 
cap.  13. 


Sueton:  in 
JuU  cap.  44. 

Hofinan. 
Lexic.Uai- 
veif,  pati.  4> 
pag  i68* 

4 


refque  alii  > quos  ingead  turba  recenferc' 
po&m,  fi  a^luoi  agere  auimaseflet.Dein-c  ' 
de  quod  l4brorum  & bibliothecarum  ih 
fe  curaiu  ihfcipeie  uon  tantum  dedigna*  ’ 
ti  nonfint;  verum  honorificum  , e con- 
tra fibi  efle  exiftimariiu  , fi  Biblhtktca^,, 
rhruf»  titulo  infignirentur.  Demanda- 
ri alias  id  muneris  hominibus  non  libe* 
ris  , fed  fervis  , literis  fcil.  probe  imbu-  ' 
tis  & inftitutis,  folitum  erat,  uti  Cicere^ 
has^ndicant  Tervus 

quj  meapK  Bibliothecam  multorum  num- 
morum tfa^bvit,  tum  multos  libras  furri- 
puijfet , nec  /e  impune  laturum  putaret » au- 
fugit, At  pollmodum  ex  ingenuis  non 
fqlum,  fed  ex  iplisctiam,  uti. dixi  j O/y- 
timatfuutt  E^egibuS)  Principibus  inventi 
funt,  qui  fe  operi  & tbllicitudinl  huic 
non  fubduxerupt^  Sub  Piolomxo'  Phi- 
ladelpho (de  quo  mox)  Demetrius  ?ha^  . 
lerauSy  fub  P^olomaeo  Euerget^  ApoUo-  - 
nius  ^Alexandrinus , fub  Philopatore'  Ari- 
/loseenuf  Comjcus , haud  imae  caveae  Viri, 
bibliothecae  Alexasidrime  fuerunt  prqe«^ 
feijlu  Qregerius  ll.  Papa  fub  Sergio  Ro- 
mana§  bibliothecae  cultos  &c  infpedor' 
fuit,  f^arreisem  Caefar  Julius  Palatiute  • 
Bibliothecae  praefecit;  quam  provinciam  * 
fibi  ipfi  vindicare  poftmodum  Augufus  . 
non  detre(JEavit.  Sicuti  haud  dedecuilfc  • 
ipfifilmam  Impeni  majefiatem  l^iirorum 
hanc^ranii  colligere  etiam  eft  ex  elo-'' 
girs  & iuRriptionibus , quas  exinde  de* 
iumptas  efie  palam  e^  Exhibet  earum 
antiqua  quaedam  fpeci  mina -Dodtifii  mus 
yir  Johannet  Jacohus  Hofntannus  Q.  JU- 
V HUS  \ 


Ll  BB.O  8' AFFECTU.  lAf  ' ► 

LIUS  'C  L.  PHONYMtrS^  A. 
bibliotheca.  GR^CA  c.  » 

JULI*S.  FAl^YX.  A.  BIBLIQ-  ’ 
THEQA  GR^eC A PALATI. 7 ‘ 

Tandem  etiam  munerum  loco  Lihos  fibi 
invicem  Principes  mittebant.  Sic  ASUkael^  ■ 

Imperator  Conftantinopolitanus  , Caro- 
lum  M.  Dionyfii  libris , inltrumento  • 

Mujico  addito,  donavit*  Prout  fimile 
quid  de  hivii  De^adi^us  * ^ Medi-  / 

Arragonias  Regi  miffls,  fupra  retuli-' 
mus- 

1 V.  Eft  quidem , uti  & ante  de  ' * 

diSuraeft,  quod  virum  vere  do- 
Ctum  mihime  argtiat  fola  Ubrorum  volU*  • 
minumque  ingens  moles ; t?emo  bqp 
credit,  nifi  qui  forte  vervecum  in  patria 

citharoedus  quifqueeft,  qui  citharam  ha- 
bet , Icd  qui  rite  pulfare  eam  novit  j vel , 
uti  Seneca  , faptentia  non  in  Literis  eft  ^ 
multo  minus  in  Vcrumtamencer-  . 

*tiflimum  eft,  perpaucos  efje,  fi  ulli  fint, 
qui  viri  p rotunde  eruditi  j line  multorum 
leftione  fcduli&  attenta,  uiiguam 
evaferunt.  Iraovero  ihdtoftrari.mihi  ve|^ 
unicum  literis  probe  perpolitjjm  velim  i 
qui  ei  ipf^dc  caus^,  quod  talis  fit,  pmnia 
deinceps  ferutandi  rimandique  ardore  con- 
tinuo iqffemmatus  non  fit:  Atquopadlo  ^ * ' 

talem  aliquem  laudatiflimi  fui  yoticompo-.  ' 
tem  fieri  pofle  credas  > nne  infigniexqui-*  ' . 
fitiffimorum  Ltbrorum  adminiculo &ufu ? • 

* 

, , finis  Um  Primi.  J 

' ' ■ DE  : 


s 


.•4  • * 


D.  E ^ r;S  6 i f f Z i X 

i>ris.  Pagani  maxime  ii^efti  » . 
^ quare?  Libri  SihyWxvik  cur 
in  arcanis  Romanis  habiti?  • 
loco  & a quibus  affer'^ 
vati?  .^^enamCH.  Attilio f 
' propter  eos  altericommutiicatos, 
irrogata  poena  ? Ab  Augufto 
fUpra  alios  Libros  fatidicos  -in 
pretio  habiti.  Muhammed , 
fe  ipjb  tejie.,  nec  legere  potuit , 
necjcxibere'.  Andreas  Nauge- 
rius  cur  Jingulis  annis  Marcia- 
■ lis  quo/dam  libros  flammis  de-* 
voverit  ? ^alis  jPof^^^Martia- 
lis,  caute  traBandus, 

^2^\.CC\^  qU0jure\Xi  (uvs^&Xen 

cenfum  etiam  referendi.  Index 
eorum  expurgatorius  quando 
^ a quibus  inveBus?  111.  1- 
gnavia  in  multis 
caufa.  ^uo  paBo  hac  a volu- 
* tandis  libris  deterreat  ? Co^ 
lor  ^ prstextus  apud  varios 

Autores  idem.  I V.  ^tiam 

% 

■e  Lihtovum' aliquan- 

do- contemptus.  Spanhemius , 
' ' . \ Hie» 


V 


-»  V 


V» 


■ . 


I 


Digilizeil  by  Googis 


• * 


» # 


17»  It*  B 0 « i a; 

< t Hieronymus  , Beflation  Car- 


r 


dinalis , Publius  Syrus  idu^ 
dati, , 


' st 

* / ^ 

f i* 

ii*- 


• • 


I. 


l 


^latin.  Epp- 
Lib>  i8»  £p 

i8>  / 


lenti  autem,  ut  ex  iis  , ’ quse 
LiBfo  Vfiore  di(^funt,  liquet, 
hominibus  /A«if . nun- 

quam caruit-,  neque  un- 
quam carituta  eft^Literatorum  aetas,  Hc 
neque  defuturi  unqUam  funt,  quos  ftm» 
fiiSuii  joce  dixeris  : Ranarum  chorus  , 
cautionem  illam  e veteti  Comoedi^  ptaflim 
occinentium , jSgswxexil  h$'»%  xok^ , hoc  eft,  ^ 
• illiosfflodi  generis  homines , qUitumcor- 

' ' . de  tum  ore  prseflantiflimis  etiam  Erudi-  - 

totumlocubrationibusobftrepuntt^acin- 
feftos  jlc ‘praebent , faltem  vel  nullo  vel 
exiguo  loco  eas  habent.  Memorabile 
/ morhnis  iftius  modi  exemplum  refert  Clar* 

' Urfinus  i cujus  hiftoria,  quod  jucunda 
iSt,  line  piaculo  non-videtur  praetereunda ; 
,‘,Opcr<?vinquit)  pretium  eft  narrare,  qua^ 

Epifeopum  quendam , in 
Dedicatione  praeclari  Operis  , expertus 
■ -V  „ fit,  Allatus  efi  Liber  inauratus  v pur- 
jjpUrl  vcftitus , ,ut  non  lolum  Scripta. 

^ „ led  & Scriptorum  ornamenta  amplitu-  ^ 

h'"- ' ,,»dini  Prafuhs  rcfponderent.  Ille  ' hia*  * 

' ' niente  rifu  primum  maligne,  ut  Iblet, 

,,  donum  intueturjdeinde  vocari jubiet  pur- 
,,puraAim>  ut  depurpurS,  ut 

,,  de  auro , Librarium , ut  de  cothpagina-' . 
„ tione  cdoceiet , quanti  conftaret.  Sum- 
muli  in  unum  colletft^,  fecundum  eam 
■ i»,,  pecuniam  dedit.  £r4/nwr  . (ut  erat  etiam 


D c HC  I fV  1 1 b"a  t A\  VgE>- 

iair&  fefiivos)  ego » inquit , Lifriait  fttmm  ^ 4 ^ 

mrtitrakMr  irntoffe  , vem^i^  ut  affU'*^  ' 
ret,  bi  Preejul  vellet  uti  mgenio ^ opti»**  ,v' 
mus  evuderet  h\h)iopo\z  y uee^faiiie  de*^ 
coqueret  , cum  ex  umu^  Librorum  * ^ 

noverit  pretia^  Dodus  forte  ftlidio-*^ 
rum  libr erumque  hoc  odium  Epifeopos  ■ 
is  cft  a fandiflimo  f^tre  fu©  faula.  1 1.  ■ ' 

Pontifice  Romano  ; Hic  enim  - j- . 

non  tantum  fuit  (ut  Curia  Romana  Pon- 

pes  , BenediSos  » Bugeuios  , yohsmues  tific.p4g.u0. 

aliaque  plura  i///>#r#rflEcclefiaefcil.capita  . 

habuit  ) fed  ^ ^^/t«t>(jB*,ideft»ufque  «- 
bonis  literis  infen(us,utquof- 

vis  eorum  seftimatores  uno  nomine  bseretir. 
cos  dimit  j imb  hanc  ipfiunobcaufam  hor- 
tatus Remanes  fuosfit,  ««(  referente  Pla- 
tinS)  filios fuesdiuthu  in  literanim  vit.p"' 
verjari  faterentur : Jatis  enim  ejfe  y fi  le-  inVit°pW 
gere  ^ feribere  didicifienu  Veritus  haud  a< 

(addit Mornseus) 

konee  Iit  er  se  abufies»  jfub  ipsorantiac^giae 
latitantes  t detegerent.  Quapropter  hoc 
etiam  poft  exceffum  fuiim  decoratus  efi  e-  Gencbrard. 
logio,  quod  omnis  eruditionis  & virtutis 
hopt  diem  fuum  clauferit.  Aliter  fene^  Mornx.My- 
acinfulfus  hichomo,  animatus  fuit  belli-  ftcr.,iniqmt. 
cofiffimus  Princeps  Alexander  Magnus  , P^S-  *"• 
qui, rebus  curisque  militaribus  utcunque  in- 
tcHtifCmus , adeo  tamen  bonarum  artium  pjutarcj, 
flagravit  amore,  ut,  cum  Pater  ejus  PIH-  Aiexandi. 
lippus  Perinthon  ohGdetQty  triginta  pw- 
rorum  ipilliaa  ftudiorum  liberalium  cultu 
non  tantum  non  abercoerit , fcd  e contra 
nullis  iion  exercitiis  literisque  imbui  cu- 
rarit.  Cujus  vcftigiis  multa  poft  fecula 
' " han~ 


\ 


D K ‘M  I 2 o B r F A I A. 

♦ . hames  Alkertus  , .Princeps  Megapolenjit 

Mani.C6i-  jjjftjtit  qui  non  tantum  quotannis  cxamirra 
qusedaminSchoia  M Suerinenfi  inftitae- 
bat,  fed&ipfepraeftoiniiserat,  ipfe pue- 
ros examinabat,  benequerefpoiidentibus, 

^ tit  currentibus  calcar  adderet  , munera  non 
exigua  .erogabat.  , . , * 

II.  Neque  voluerunt  multi  latere  hoc 
fuum  in  libros  odium,  ex  adverfo  aperti 
profiteri  id  maluerunt.  Hinc  decreta  non- 
nunquam  ad  Librorum  profcriptionerh , 

. ' imo  totalem  perniciem , haud  concepta 
tantum , fed  exeeutioni  etiam  mandata^: 

' * 
Nunc  Capitolino  veluti  turbante  Camillo 

Enftbus^  (^ptrutind  Galli fughereliaay  ' 
Sic  noftri  palare fenes  dicuntur  ^ &ipji 

Ut  ferale  fuos  onus  extirpare  libellos. 

* 

. Quidam  flammis  Libros  coufampferunt> 
Aft.  I9-V.8.  licet  eodem  femper  fine  modoque  id  non 
egerint*  Autor  eft  S-  Lucas , Epheji,  tem* 
pore  quo  . ibi  erat,  multos  fuif- 
fe,  qui  curio/a  (Graece  Philofo- 

■ phi  vocant  3?^««  & feBati^ 

Libros  Juos  contulerunt  (quos  fil’ 

Ca»s  Patres  dicunt)  cunBofque  eos  coram 
omnibus  combujferunt.  Et  bene  quidem ; 
neque  enim  ex  Librorum  in  genere  odio» 
fed  ob  argumenti  eorum  foeditatem , & 
in^dementiae  fuae  detefiationem , quod  eo- 
uique  cum  infigni  tum  propriae alio- 
rum animae  detrimento  ufi  iis  eflent, 
id  faciebant, , Sicuti  fimilem  ob  caulam 
\ Chriftiaui  veteres  Haereticorum  Libros 

Wftwcon.  flammis  «cipete,  in  more  etiam  habe- 

bant! 


; ' D e;  m i s o b i ^A  im.  . ' a;  j - 

MQt  * Gonftantintis  Arii^  Arcadios  E»- cii.  rrident- 
»0ff9i40br»m,''Tbeudofios  Nefioriiy  >Mar-  pag-  m.  417. 
danus  EMtftbianitritm  fcripta  parrita  pro« 
fcriplerunt^ ' partini  exudbrunt.  £ contra  ' 
plane  aliud'  quid  fuit,  quo'd • , *“•  3^’ 

}adx  Regem  4 ad  Prophetae  yerem/e  \or 
lumen  uuolandum  incitavit;  non  erat  id  ' >'  . 
argumenti ejuS'  quaedam  foeditas,  fcdfera-  v 
lis  ex  eo  terror  a Rege  conceptus,  magis-. 
'que,utflbi  metuebat.)  deinceps  concipien-<,  r, 
dus,' infellumque  in  ipfum  Prophetam  o-  •-  ' 

dium.  *N.‘hi/  quippe  ( ut  rite>in  loc.  hunc  Peiiican.  ui 
hibetPellicanus)  impiis  Regiius  frinci-  3®-  *3* . 
f iius»intolerahili»s  ^ invium  magis  efi  ^ . 
quam  Propheticus  fermo , ftylutque  veritam  ‘ . ' 

tis.  Et  'paulo  ante : Hymis  frigora  fevie-  caiviu.  in 
ianttum  ^tam  in  cordibus  impiorum  i quam  eund.  loc. 
in  aerey  nono  menfe  a Martio  computato. 

Addit  de  eodem  Ev.ge  ej  usque  fado.  Cal-i  ' 
vinus  CombuJ^t  volumen  ' ipfum  , -ac fi  ^ 

pofiet' judicium  Dei  Jimul  abolete  cum  libro.  ‘ ' 
DurilSmi  autem  fuerunt  £agani  in  Sacrae 
Scriptura  libros,  quare  & il  los  Vulcano  ut  *•  < 

plurimum  devoverunt.  Nonus  duimus  (in*  V ' . 
quit  Eufebius  ) agebatur  annus  imperii  Dior  Eiifeb.  H.  'Kr 
cletiaiii  menfis  Martius^  ^ dies  Jolemnis^'^'^' 
Pafchae  immsnebat^  ,cum’  cd\d!A  Principis  ‘ . 
per  omnemterram proponebantur  y ut  cna&x.  ,■>  ’ 

qua  ufquamfimt  ^ adfolumufque 

Aefiruetentun  Scripturae  Sacrae  igni  exu- 
rorentur,  'EtAutor  Librorum  Li- sueton.  Au- 

bro  1.  gap.  t.  luihros  legis  Dei  comburebant  guft.  c%  31. 
^ni,  Scc.  Neque  mirum  hoc*  cumcu-- 
juscunque  generis  qui  religioni- ^'^5' 

bus  fuis  derogabant^  eodem  traSarent  mo*  vLt.^ib.  si 
do.  -Libros  (ait  Valefius).  fria  ali-  cap.  6. 

, -S  , 


Lacit.  in 
!jftotagota. 


P £ 2aO  £d[  3,A  iJL  . 

valcr.  Mas.  partff  ad  fplKeodain  rcl  i^ponem . pff^  ^ 

lib.  i.cap.  I.  ttptfre  exf^htaiwtur yltyPfit^htffr/eUrfif^.  ' 

Bmvs  yi9xaut<nri^.at0SenMMs  f&!w9iptar.mi. 
igne  in  eovfpe^  PMpuk^crmm^uifJ 

Jailii  Xja^4inUum  primus  oipiiniam  frot*- 
tagoras  e«fitit‘tftmporii)«s  Smratif^^ 

Laaant.dc  fibjvanli^urre  dmXjt  ntmn  .D.ivmii^'M 
IraDcica^.  qyuifijfet  ,Sedii«C  dij.pnt.atia  (;i‘nquit):«4ja#> 
9’  tmpia  eontra  veritjatem  6*  raiUgiotttm  fi£i 

Arnob.  juduata^^^  ntdrdpfnm  Ajijen.icnfts  ejp»i 
contr.  Gen-  ptdar.int  Quibus  fuis  j Libros  ajuSy  in 
t.*?Libr.4,  ^jl,us.kncoanfinabanturf  $nu£»  Sicad 
<€Sf€r‘ente  AUrdio  Victore,  VnrgHU 
. lAbri:y  €0  qnod'  levanfnaJMm^ 

ctp.  34-  Satrwnm  taajat  camplkiwntur  y Patntm 
autori^atc  cremat*  funt ; exemplo  faEkb 
Aurei,  vift.  haud  illaudabili,  i n quo  utioaoi orones  Kln- 
giQratas  C^briflianos  asmuiator^s.hpdieiia- 
berent!  Abfu  taoien.^  ut  .cum;  nonnullis 
oicnyCHa-  l\uc  quoque  referam  Rantanornat  infiilB** 
tum,  quo  Libros  oltui'  SibyUinas  inur- 
canisfuis  iron^antum habuerunt,  in  yavii 
Capitolmi  Templo,'  imo  fub 
V acc^  lapid^,  V6l/(ttti  Autoreli  5<tft0s^) 
duobus  f€vulis<asxatisf fub 
air  ba(i,  cosoccukames',red.|E^inGJu|os<« 
piam  praeter  Ouumvirpeum  # Decemviro^ 
Valet.  M.  rum  ac  taodem^Quiiid^i^ivieQruiB , qui* 
lib-  f-  cap-i-  bu^  aflerva^^orum  concredita  erut  , is- 
ciderem manus,  tam  anxie  caverunt,  u^V 
cum  posKc^LAttilius  (alii  leguQt-*  Ayusimsy 
Valerius  Maximius  M»  Tidlium  Dnunsvi^ 
rum  eum  dicit)  delctiptionem  eorum 
ironie  Sabino  permiiftlct*  is  culeo  eaprop^ 
ter  bubulo  inCutus , jufiu  Titrqtunii  ia 
mare  praecipitatus  Ht:  quafiTciltcd.  hanc 

fctiam 


de  v ir.  lllu- 
ftrib.  cap.  3. 


Itcirnafl'. 
Antiqq- 
Koki.  iiU  4< 


SinafoD.  dc 
y.iticin.  Si- 
byllic- 

/ i 

' ‘i 


'^r 


V 


et^m  oh  qaw%0  i4  «WPMw,  nc  su«oa.  au* 

IgdUone  qoiiim  r^lJgfP  fua  . dettiipemj  goft.  cap.  »i/ 
qui9q\|^P9  caperet^  rqsvfifaChriftianprqpi 
iiixqipp^re  per  caip,  proaioveretur.  Niil-  ,,  } 

libi,  enrw  Hiftoriaa  pbtentiis  hujus  mentich  ,, 

Suitonius  Librorupihoqgqaus  ab  aliis  Jf^V 
dicix  ^qups  magqanu jnqrp  CFSmafle  clSfiioi;  i 
^/iPB.diqitjfolis^iA^iKfa«rrqt€nM8^  oafiatcu» 

v^tis  ;,qppd  manifegp  indip jo  eft,ipfufi\lis*  pag-  ’ 
taoquaoi  ^ris  fuis  noxiis » infeftup)  ppp, 
fuiife fed  fingulari  potius  in  pretio  90S  |iar 
huiffe!  Verum  ali»  plaueuf(aiffim?huii^.j^^^^^^^^^^ 
cu/ibpdiaefueruntiaupnes^  quaiucn 
pr^^ipU»  erant.  , qupd 

qup  rnm  upR  ejiguqjn  p^artpm  I^6r^r  ||Iq j * 
continere  autanishapt,  quaeque  rcjigip^^^ 
fexnper  ou^odita  erant,  omnibus  patera 
npode^efet.  qupd  tantopere  ruph  • ^ 

tiplieaii  ^ a4nl4?ra4  *?i  eflent,  ut,  La£^ant.  du  • 
ad  pr^evcuieuda?  turbas",  .privatorum  f.  r.  lih.  o 
xnahibu$  eripi  nece|[j&  efletf ; Atque  itaqqi-  “P-  <5*  ^ 

dem  G<«rr4rr,ae  poreps  Di^^ohSf  contra  * 
^religiolhs  fcreiurpce^^^ 

Qplramen  r^yiti^  cum  parum  CPqtraveri^ 
tatem  proficere  (e  cerperet,  aliam  com- 
mentus efi  : vulpinari  coepit  # 

pcriculolas  nQp  tantum  de  credegdis  lites  ■ \ 
icrer^^cdjSc  ^frip/«r4xa  ip&mrplHcitare, 
apices  captare»  verba  vemrPi  fentemias 
torquere,  (aeros Scripipres  ipmr  fe 
znittere,  npdps  pedere,  ut  glifcentibus.  - 
infinitis  dubiis,  fimidinnpietasglifcerec,j§C  > . 

caput  attolleret.  Verum  & in  cujusvisge-  , ^ - 

neris  la^rM  fsevitum  a quiburdam  fbit.  ^ ‘fj  ’ 
RatuH  hoc  jn  primis  Mubmmedams  i poft  V • 

Sa  ipfuta  . ' 


V- 


/■ 


pctr.  Suav. 


lib.  %. 
§•  3* 


-V 


J.  . 

e: 


V • " -'V-yyj 

*'  '.  ■ • ''  . 

J>  E *‘'M  i i' A f S \ * / 

/ bfum  'MtfisramefemyDacibrliS  }'  JrP 
- Ltihos  qwsvh  ,‘^t^^t6:Ak»rhidi  nbfcun^, 
()|uelpcorum  eos  inveniebam,  incdnMtivx-- 
Hift.  Concii,  dide^ unt  j & itd  fe  geflfetunt , qpiati  prbde-  / 
n dend  b iftoc  modo  bellum  non  taritir^  i&o- 

P-  :f7*i  fqd&  quaJi fine bftnis 

sanctu  A^  arhifus  ndii  cbnfilHt' ^ indixiffent.  Addit 
Lcgib.  Hcbt.  Spencerqs »'  feevli^fe^uenm  AraBet  mtitnd* 
'^*^'^'<S^Jiterarumo7mtmmHafuijje  rudes 

imprimis  putentur  idrajje , ne  'PHtpketam 
Alforan.  fuum  sUiteratum  (dtr‘ vulgo  audit  'Mubam- 
zor.  ^^.  •.  medi  qui  de  fe  ipfo  i^ircft  * quod  necle- ' 
gere  net  fcrihere-  potuerit, ' inio  (uti  alii 
referunt  j ne  Akoranum  quidem  , oujus 
Bjjb'p^g.m'‘ipfeautorv10eri  alias  volebat  , inteuexerit') 
H19.  * Jiienliafuperarent  ^.  cdhtem^tiBileni  redde- 

rent,  Accenferi  fbrte  his  etiam  poflet  An- 
dreas  Naugerius , de  quo  autqr  efl:  Vuuluf  yo-^- 
vius  y quod  adeo  igfeftus  fuerit  Vaferit Mar- 
tialis (criptis,  utquotdniiisftatoMei  Mu  fis 
dicdtd ' multa  ejus  velumina , tanquam  impie- 
ra i .eum  execratione  V ulcanb  'dicaverit.  ■ At ' 
vero  quoniam  is  poenam , ufqueadedleve. 
raAi,  ut  textus  videtur  innuere^  listdniiiib- 
Mdrtialis  voluminibus  irrogavit,  quae  J[p»T‘ 
eitiem  quandam  Ipirabaut,  quibusque  te- 
trica, quae  propinaverat,  verborum  nudi- 
tate amoenare  volens,  haud  follicite  (atis 
caverat  , ne  rerum  obfeoenitate  aurium  re- 
verentiam incertaret , animique  veluti  mo- 
reS  corrumperet , non  tam  videtur  fuo  hoc 
inftituto  iplbrum.  Librorum  quani  petu. 
lantia.^  impudicitia  ^ quae  iis  propinari 
quadantenus  vfdebantur,  odium  demon* 
rtrare  voloirte:  uri  ob  eandem  Jpurcitiem 
Poetae  hujus  carminum  Ict^ioncm  impro- 
vidae 


Paul.-  lov.  ixt 
lilog.  Vir. 
'Hliilb. 


V. 


S 


' n 


De  MI2  0BIBAIA.  „277  . ' 

,k.  1 T.  ‘T  T ^ C-  ' 1 },\  ■-  ^ ■ *, 

^y^dse' juventuti  temere' commcndar^^^^^ 

n6nefe,‘  pj:udentipr^s;lemper  ju^^^  ; ' 

"^r^metfi  alias  feftiviffimjli^  Vates^^^  . /, 

tiam  egregia  ac  utroque  pollice  "laudsifda 
'conticeat,  db  lumm is  ipfum  eloffl^ 
cohoneftare  viri  quidatn  ;n?aiimjl  non  fle-  ' /' 
Ire^ariSnt.  ' Bofno  fuifyM^enioJhs  ( iMilil  Pliii.Epokiik, 
PJinfus)  dcBtus'9  acer ^'autq^ue Ep^wr.,,, 
~Jhit>\£ndo  fklis  haiuir  nec  canbdrre  • '"i* 

minus,.  Cii  i gemcl  Iu  iri  ‘lib^  cft , qilrid  d e eo 
^ab’ft'''Scaliger.^• 

'( iriquit  )■  transferre  Weiai  meliora : niisttk]\A.  Scalig^ 
\psnt  ejus  Epigrarmttafa‘  in 

efi  fermonts*  caHiias , (§*  argumenti  foedes 
fuculenia.  ’ Verfujs  vero  candid i , numeroJi\y 
fh?*  * optimi.  ne  legerim 

'duidem  ^tdntum  aheji , ut  ad  ceraram  vocem. 

Inierim  in  oavoSoii  horum  ^M^/silaAMv  cata- 
Ibguin  referti-ctiam  digni  funtP4^>/«4e/qUi 
ritcunqueomnisgeneris'  I,»^rflf  noitaye?^ 
^ehtiJfi^yerfantur  tam  en  optmos ; quae  taiitB  . 

pejQr'/5e<«;8iCx/<eell:.  Abhinc  enim  annos  ali’  . 
qbot  q;uamplurimos'£ru'ditilTimorum'  vi- 
roruiri  fetus  profcifjHos  volutt^  7el6 
noff  fentbW  fed&  Dedi- 

riimabiH^e^lpjuriolb  ac  plane  pernitJidiM 
iiec  qu6'dMpns  hi  .GhrHtiahae  ddci'‘  ^ ii-  i 
JudatJ^ 'S  ''GentiVtfmo  'rippofif -e,  vel  bonis  " •- 
morsibus  y fed  fuis  tahtdm‘  bypothefibqS’J  ’ '' 
Curiaeque feprimis  fewizte  autoritat^di-'' 
cara>’ an  tyrannidi,  derogare  viderentur. 

Hinc‘"  I^</esir  eorum  expurgatorius 
prehiBitorum  Librorum , prhiium  anno  prae-Mt^Sea^\  ' 
teriti  feculi,quinquagefimq  odavQ  Philippi 
17.  Idilpaniarum ‘Regis*,  deinde  ahtio 
proxime  fequemi  P<w/i  I V.  P P.^  edido, 

'"CVUI-  ^ 


i o , I ‘JL 

Ve  MIZOBIFAIA. 


feu.  Suav. 


cvulgatiiseft,  ^^coh^rmatusj  pqenR  L§- 
'Bros  illos  legentibasft^^ 

fommunicaiione , i^fer\a.t\s  inCuper  Pa^a 
arblj^lo  qualibuscun'i^ue  corre<5Hpiiibus  a- 
rcL.  — iiis^  pro  fc  nat2  C^u^reverf- 

Sllterr  Coo*  late  faulus  Qmnea^oriiiijc^«  al^^^^^ 
c^Tiidcnt.  ce^rc«.|febs  X,  cxcer 

!ir'  Pto ) tiipei^vit*  lihb  tanmm  non  TOodem* 

^ Uit.  W 

^us  ^ej-at  oftendcre,  qudrtttn  ^BrorMnf 
d^mrtabiie  argumentum  e&t,  juO  jfa^ 

T tuh  Ao.  CCCCJV.  UQ^s^mpsqifc. 

^ntcrhq  conlctcBtwe 
«n  veiy itandi  liberiatc  feluSA.  iftianj, 
fhms  V.  U^tckffias  & IJB^^tfJ  .qdidecn 
condemnavit  , fbd  non  eos  , *qni  4^^ 
icorum  forte  evolverent , quomm  le^bont 
nulli  fub  pceul  vel  C|ericis  yelt^df  in-' 
tfcrdixit.  At  ver  o I nti  vicfetur,  tei^oris 
tradln  fapicntwres  ”fa£lil£pircopi  PLomam, 
EccVefiae  CaiftedtaBqire  fux  fec^||^i!.,h^ 
fatis  prdlpici  poil^  cenineTunt.^ 
millenarum  animarum  diilpenaio  ^Mi^er^ 
tu  cbbj  un<Sla  ea  eilet , |d  efl , . ii^nanitf  ia  &• 


lutis  procurandae'  ^dminic^ts  turpii^r^ 
iIb 


Jgio  defraudarentur^: 

S corwpto 

Bcclcf.  stat.<  ^mm  decem  ,ut  de^fuis  alicubi 

' loquitur  C/tfW4Jttf^fjpfelPapiiigv 5^^ 

Irr.  ^JequeelT,gliodnoon^l^rflmte 
^(«v^<Sa/»  ufqaeadco  fone  tanq<  ^ 
qtiam  vidoftt(ir,,quam 


luvenal.  5at> 
»• 


'Si mulier  vitulum > velp  Bos  edereS^piiip  t 


l^e  epimpenfiuscopfiderati , non  una  fed 


. A 


De  misosiba.ia,  279! 

multiplices  ejus  fe  proditurae  funt  taufa^ 
qdarmn^-primarias'  & maame  con^icuas . . / 
in  Iccnam  hic  tantum  producam.  Origi-  hj,, 
geto  perfsepedueit  e mcrl'  fcgnirie'dc;  Jg.  3®«'  * * 
five»  utfupra  queremcm  , 

audivimus , defidiA  lahorisqut  tadioy  ^ui 
nm minimui exhauriendus' eS  i»  linguis  ad-  >.  * ‘i 

Scriptoribus  evehendis. 

Averfantur  quippcnon  raroip&m  fopclle-  . * . 
ftiliSLi^rjri«cQnfpcdlnmdclidiofi'&'mcr*  ^ ' 

'tes  quidam  homines, ne  fibiiupinadua  in  tra' 
dandi  iUiixegligentia  &olGitanriatimpro^ 
pcrari  per  eam  contingat  f dummodo  lib)  Ib 
guriendi , commeflanduSe  liberius  nodes  . 
diesqoedertendi  poteilas  tantum  concedi- 
tur,&tis^^b»ptofpeduinei}eautuinani>esJn- 
fuaves  ipiis  LitertefuntjadcoquoSt  LUri^ 
quibus  illsb  continemur , luademur , pro- 
moventj».  Unde-  etigO'&  Mtlc  -hv  'l- 

va/«M(/iinm^excuient,  nunc  dottieiiicae  rei 
occupationes  I txxm- h/emaliS'  obAet- rig@r\ 
tumj^^twf'  iervor j interdum^enam 

pretiofiirni  Gaelutri ; tandem  Kerls 
quoqae.aniGenitas , inflabilis  feiliceu  & 
mor  fugitura,  Pranfi  & bene  fefutail 
rem  habendam  eli^  negant  cum  ■ ' Libris' 

& chartaceis  moleftiis,  antequamcncoj 
xecit  bene’ ftomachusjimpran^s  obftrepit  ia^ 

«res,  quornintK  Mbeat;  luci  ingratum  efle 
dicunt  dtsnii  defidere;  ad  lucernam  vero 
' muItuiQvigilate  opulis  inimfcum;'ii  fbperat 
res  domeftiPa , quorfum  opus  tum  cogi- 
tant, Literis?  l^deeft',  pauperemphilofo- 
phari  pofTe  tiomcredunt'  j juvenis  negataeta- ' 
tis  dorem  fenilibus  curis  ede  abfumendam'; 
froveffior  valetudini  parcendutii  putat.  Ita 
• > ■ S 4 - t5 


• O * 


• M 


v;*  j. 


•S  « \ 


u.  «. 


/ 


f « 


Homer.U.N. 


vf. 


• ’ . ' •'  *■ 

Vertitur  ignavi  cdlor , evariatque/uHttde.  •• 

'.  . . ■ ' . ■ ■'  ■ • 
Quae  verba,  alio  licet  (cnfa  ab-Hflw»»’»  npir- 
pata,non  inconcinne  tamen  quibusvis  etiani 
ignavis  accommodes 5 quotum.  o'thnium*  ^ 
quippe  genms  ell,  novos  identidem  fra- 
texttts  qoaeiterc,  ut  operi,  quod;.  pnKlian? 
dum  habent , i njpu  ne  fe  ,fubd  ucant.,  Ho.q  > 
magis.,  quoniam  quicunque  prieAexfus.  Sc 
fubterfugia  per  colores  haud  una._  liflgu^ 
dicari  etiam  folent  ; 


. . ^ - s a 


Juvcnal. 
Satyr.  5» 


. f f Die  aliquem  fodes  *-  dsc^^intilitose^^  colQ- 
V rem,  ^ ! 


6 


» k w ^ » I 

, Arnob.  lib.  dicit  ^uveualis , & fopkificarumidi^utatiq: 

f-  pag-  tof-  'pjum  colores  memorat  ,Ar.nolfiut.{^ 

dolofc  excogitatos.  .v  ' , 

. , IV.  Aliifiint,  quibus e:  ^iA«5^e»V -for* 

' ■ i did^que  tfWr/V/rt  Jts%8|w  htec  oritur».  *B«. 

-n  n tlnuXetu  tiuTi  ? dicebant  alia  QCcaOone 
yudas.  Hi,7»«ww«  id  applicant , 'qui  bo- 
Spanbcm.  O-  jjjg  £,iirij,  5ocmeiidis  torent  impendendi. 

Leid.igloa.  Vertuntur  (querela  .qft  noftri  .^panhemii) 
Ao.  1 674.  illa  hodie  tempora , quo  nullum  impendiigentfs 

-perire  psagis  Juijs  cenjetur  Attoriius  , quam 
...  ■'  ' quod  in  LibxQS  erogatur  ^ ^ 'ludos  ' quoque 

> aliquando  prabdnt  ^ quotquot  ex,  ftrjnits,2d“' 

^ * bloihccarum  wowjwe»/*rr«I>r» ' 

jvinas , humanafque  rfj«;>«»r.>;Adfcribitur  ‘ 
' • "Hieronymi  t ^xsod  tottirnjuum  e^aeuaraerit 

. ooidaft  vo  marfupmm.^  utpeSus  m)iA\\\OTa&  locupleta’ 
Goidaft.Ep.  Mafmk».,  .Qadmiw 

^ ..  , . ; (M 


f 


D E I S O B:l  B A 1 X;'  zjj; 

^(de,  qup  etiam  fuprq),;dicit , quod  uti 

fecunioIaJeponere:{iarfuJka  frugalitas  potuit. i 
id  in  coenjendis  Lihis  abfumpjerit.  Nul- 
IfStTk  enim  magts  dignam  c§*  prddaramjuptl- 
U6i  'tlem  ejfe  ajebat  , pic  ut-um  pretioporem 
tbejaurtm  comparari  a fe  poffe  cxidimabat 
Sicuti  Qupcndam  aur^f  fuminam  comparan- 
dis Libris  multos  etiam  alios  impendiOle, 
ante  oftcndiinus.  Af  vefd  paiidos  le<3atores 
habent  j incubare  quamplurimi  opibus  ma- 
lunt, ^quam  tanti  dfyaticitfim  iTupcIledlilem 
emere.  O pedoracoeca!  quae,  dum  eru^ 

' ditionis  fubOdia  defp.iciunt  Si  .negligunli, 
argeritangin^.  h|c  cOriepk, ‘auri  & num- 
morum exoculadi  cuftodes  antumfimb,  ni- 
hil habentia,  ni(i  pervigiles  nodes,  anxios 
dies , Iqllicita  tempQr^  , trepida  gaudia» 
inquieti  dcfideria;coIl6'cata  Temper  ih  ^u, 

, nunquam  in  porttK  metum  Icmpcr  animae- 
que flagellum  fecum  portantia,  ut indiVi- 

duum  dbmefticum.  Adeoque  v«ufq‘ eft  variT  * 

quod  iublius Syrus  olith dixit, 

Avarus ipfe miferia^eaufa  efi  fute  I 

dum  nempe  > Librorum » quorum , fiV ellet, ' 
copiam  habere  poli[e[!^/peOuria  certiffimi 
animi  tranquiIlitate,.alikqueinfignibus'ejos  * 
donis',  quibufcuiti  onrnes  Croep  divitiae 
ne  quidem  comparaadxfunt,  feprivdnsj 
manere  fenoper  • i * ' 

Geftttohintertasirfoquiitusopes.  ' 

Quare  .&  M,  Antonmu^^TSMlofiphuSi  ^vr 
diis , ac  imprimis  quidem  in- 

S y ten- 


Boter.  de  il- 
lufti.  Polit, 
cap.t«. 


D e 1 M'N^ V Aii  Dji' 

nihil  magis  aut  timuit  iaatde>« 
pr^tascft,  qu^m.  «wr/M  iniaim^<  v 

‘ ‘ - V - * 

C-^k'9i  1 I,- 


-•  - ;vV- 
*^V'  ‘V 

*A  • r *> 


, innovandi  ^rurizine  ^ 
rerti^  dduM>  ^ 


r O 


•%  > 


’ 'r 


’8‘V  M«  A'R  I 0 M; 


I i ia  jt  fv, 


i Ihflbvahdi*:^!^ 

, fims,  Jobannis  latadai  '^o 
^ 'iHvebeiiiiq 

^ Maltere  voientibui 

- falli  volentes  ni{fquafn  deftmt^ 
Nihil  tdin  tetniin  ^ 
fuos  inveniat  d^m^aiqres  ? 

: cuju/dam.imfpflurafau-^ 

rimis  hoiniMbus  ekitidlis. 

'minii  inno^^ndit.  artificium 
i ^uale  ? Jacpbus  Coelmannus 
ndtdtus,  1.  ^iovatiirieiittuni 
amnia  ntmuHquam  plena.  No-  ' 
va  cur  veteribus  antefem  fe^ 

, re /blita  ? K^ntiquis  atitiquj^- 
rra  ut plurinium  gratiora.  Ta-  . 
c^,  l^aqtiis^  Naziaii^ 

:v:..  - " ’ 'Mu- 


4 


P'"  i ¥ 1 G I'  N aSf 

^drtei  vocAtu 
^ii  06HMes  eft^ntjkn^ 

-oH^  reddiderit} 
/«  ^veiuti  rt^e* 

r^ndA^,mxditm  canities,  ' l-l  l. 

InhdSt^iwnt^  ;»  m vKeligiohis 

y incomin&da 
varia,  Trdftrtim  Jicimpfas^ 
firaM  ctmjunB^ 

Oerfbttils, 

Ciaudiatti  .Mamerti  de  , hac 

WolfganguS  <Jxtiid- 
litfgitas  ifftrcBu^,  Noteirien, 
iiXitn^geMut  ac  "ctfh^unis  pro- 
cedeHdi  ^odusi  Abrahami 
Ramburtii.  laus,  f V.  Imio- 
vationes’  cur  . Ecclejiis  fchdiis- 

J 

terqvie  na 
prxPropere  m 
tut.  ’ P^lrtium  paxd^ 


:i  > 


tum.  . £udL  Vivei*llS 
laudati:  Aftdrea|  GnimeniuS 
mtatus,^  Irniovatii^bus  cu!t, 
tempefiiw  aitviam  . mndtunt 
Aurea  Johann»?  Matckii  vef^ 

' ■ ,.'  - * ba. 


r. 


i.. 


De  In  motam  di 

; ba.^  y. 

. Locus  Ecclef.i.  ^.  IO.  el^daa^ 
tm.StnftdilJimicujufdaf^ 

^ nachi  exemplum..  _ P^dis  Bii r-  ‘ 

''  ^n^xairox  iainabifto^y^^ 
res.  cenfirra,  Jh^^lpgcjrum  . 

,’  quorundam  ^orfc^pepi^in 

; noyi  obtenditur  vix  q^tequam 
altudefi^,  quam  anti^pa  fiibu»  - 
ia. , V - 

j.^iorftm  dotes. 

^^J^etera^jmt^  ita 

qua  riQyitpr  1 'inventa  > modo 
^ vera  &1:)6h^//nt,  n^^^^ 


^ vVao  ■ . 


alia  esu- 

j^/'i.mmbderatus  nempe  i«ho~ 
ti^tPruHtuf.  Hoc eniip^uot- 
,.  quQtag^ntur,  in  mor^  habent,  in  ^ 
Mliprum^  lafe^s.liqpiiiter  &,  contumeliose 
ihburrCte,  ut y»i>V ‘cdmn^cndent ^ quippe' 
dlnnia’  diorum  fcetcrtyoptanteSjUt.y®*  fo- 
-la  beucplcaflit;  pF§,  *utiriteaUcub|Fater-v 
qulus  ^ velut  occupatam  relinquentes  mate-^ 

iHt  nmujt.'  ' ^ novam  j praierittqueto» 

Aoman-  pag  eminere  nonpoffunt»  aliquid^.in  quo 

37,  aUorumfe  tuinifubli- 


Vdlcj.  Pa 
tere.  Hiftor 


inijr  ctilmeh'  ^o^fccnljoros  , tnufcerdat* 
que  Ibas  ioco^  piperis  (jKyenditnrbs  nbiT^ 
efle , Iperant^’.  Quos:  iiscuin  non  inve-' 
nuilccomp3ravelrii^hoinudt;>as, quibus  cog^ 
nita  ^ha(>itata  haifteriiis  fordefcunt  Tct- 
tai^bm 'ipatia , »<nw)w  fcilicet  Orbcinqua^^ 
fituris  ubi  fedes  fuas  figant  Ves  (ita  Ar-  An6b.  c- 
nobius  adverfiis  Gentes)  foll  fapientid  etmr  Gent.itb.  «il 
diti , atqutinUlHgentia  vimerd»  nejcio  piid  P*8i®*  *7\ 
aliud  videtis^-^  profundum.  Atque  hinc* 
inquam  > coiitingerc  tum  fiepe videas,  ut 
indigniflimum  aliorum  ftudiis  fcriptjl^e  » 
alias  licet  claboratifiimis,  creetur  praeju* 
dicium  ; idque  eo  quidem  ulque,  ut  ig-  * 

nominioiifiima  nonnunquam  in  maximo- 
rumVirorutn  lucuirationes  vibrentur  tefi^ 
etiam  ab  hoMinibus  caetera  non  ul^ue  adeo 
maiiSyfed  hocfurorenimiopere 

percitis:  ncrnpe  utaliorum , uti  dixi,  cor  ^ 
natibus  coritemtis  , explofis  j exlibilatisi  ’ 

majorem  Neo/optn£  fuae  gratiam  applau* 
fumque  concilient^  Neceffe  quippe  hahent  TertiiUian. 
(verba  funt  Tertulliani)  <»/>#</  fuiruere » 
quod  volunt  pojjint extruere^  Vel,  uti  A-  ^ 
lius»  acerbi  fime  alhr  perfringunt , non  ut 
veritatem  exprimant  ^ fedut  fugillent  in-  L*id.  Vur.de 
f ament  nomen  alienum » vel  odio  impulfi > vel  ^.‘5* 
falja  gloria  f e adaSliy  exiftimantes  tam fe  * ^ 

habitum  irt  pulchro  f ^ prafiantes  , quam 
alios  tetros  ^ viles  ejfe  oftendijfent.  Vel, 
quod  ut  plurimum  etiam  accedit , ut  *T*, 
nxl»  dhal^Hit  feli  lumen  mutua  dare  videri 
polfmt;  ideil,  multis  numeris  16 doftiores 
ea  docere,  quse  vel  hadeniis  ignorarunt 
plane,  veli  faltem  haud  bene  & profunde 
fatis  addidicerunt.  Lulit  hoc  pronuper  arti- 
ficio, 


u 


r 


'i  s ^ 


‘^  # > -T  - 


D J?..  -IV  N:H,  4 

^ ^ 4»'  ^ ••  * 

' * • y% 


nciQtaVi  . 

qoMt^s.. 

H«c  ojim  contiittijft^  ejus  vox  Cta^i  Qafr  • • 

T.;k.;o  hLa^TAierorSa  taa= 


>\ 


» f 


gfs  fciennia^e  W?Jti^  ^ 

«i»,  «i?  5 . i <f.S^ih  Mepdpidm  e^^ 

&il»c«,  w hoc  ohtcmvi  exccucim^mis 

«^SrkfMtn  m^tnihns  f^i^turbdtis  •:? 


-)>' 


luti  piawww  luhftiWCr^t-  Ne^OO  oo^oioo 

f^ftya  foh:  l&vci»eoiro®‘rittfqoe«^ 

pttpeUvMn  plaocrwloo  4cWC0tavit  > oow» 


r 


/ahy^i^ 

JE|j^  srr  . mr. 


-•-*  4 ?--M 

r i'  ww 

m 


:> 


A 


f*’*', 

■ 


gops  jf«». 'fibl  jp|i  fioxer^ll;,  3l»|S  • 

caJcibosqw  cproroeooapa^ »,  *“  • 

.piepntnctp  non  jp  ioo  danta^  perehfQ  «Pt 
'^'  bj^rc,  dcbercj.  in<]np  luavefbnjwnje^  ip* 

fcnict .vidcrcwr  crcdcrc,  Cc-non.obwnFC 
^ ftti,s  nonnoi^uw  inculcam^  4fforB«n> 


Invenal.  Sa. 


<y<»«3 


•■<•  • 


’ QpjpW 

.'i,'*-*. 


's'  .' 


■-C-  •' 


=.-<^v 


jg^i/(fhrmtatapKmarthqi»fiU^ 


1'c^ 


* 3 * . 

^ r ' * ■ . » 

saimaf.de  . qpod  ^Uctc  vojentjbus  falli  volentes 
nqnqnan?  deant  j vixqne  ull»  tapiraacid» 

Praefationis,  roewesfinfer  qJMScnjptdrfinanoniinyeniant. 

ttbm  ha- 

benti nt  & maxinie  deformes  bneesB. 

bj^fiaioficsi!  AycfntiapqdHietonynwp®^ 

' i;-:r  • ^ . 

■ f . " 


\ , 


1 


«« 


% 


,1 


y 


t 


« 4 


'ccf 


m u,  R i 0 I 

jaulht  tam  imp^itas 

^uU  ipfifmUis  nonJeg*t^  imt  mmlto  uM/flf 

pars  . 0 fi , Milefias  fkhul^.  rtvahtnt^t  Pioocov, 

quam  I^atonis  libros^.  £t  ^oam  iaif 

cile  ialcinaf£:  noa.  .poiloat.  hpminec 

aliquos  'leve*,  & ciedulos , onsque  io»**mutin 

fei^at  jcdue  £^ceip, 

mutiuiJ^patrMMfprafifinfe,  m,  loquitur.  ’ '* 
Minuthttj^  quotquot  devtUionU 

veJaraine-GQnycuiti:,  ailceos  ipfis  ‘montes 
prominere  ubn  erobcfiaint?  Fit  enim  ple».  . ^ 

runjque,  nt  fervida  ingeoia  violentiam  ‘ 

iiamtae  animique  prendam  ambitionem^  ^ ' - 

pr^elarp  Ktfi  ickcmate  obnubaiit^  quod^ 
eficverripul^  &.  mantile  multarum  fiao-  •* 
dum.  Seilicet  popularia  quaedam  dt  ille« 

. cebroia..ia  turbam  pro  hamis  mittunt , in». 
cautosqpejis  attrahunt)  Itbique.  mancipant  > 
five(quod  impieolim  & fels6  C^rry?iiW> 
improperabat Cel{us),^a0r«  ig$$Mvof.^  fip* 

/idts,  msmspis^  muiier^li^tpuercscaptamt 
& pelliciunt.  Eiepipium  huius  memo- cdC  a^.  o* 
rabfipeft  in  imponoreilla  de  quo 

apud.  SQeraiem.:  Gloriabatur  hic,  fe  no-.socrat.H. 
vum  addle  Mp/em  • coelitus  miflum,  ut  e.  Life.  7. 
eriperet  Gentem  ibam  e diutind  ferviiute.  “P*37* 
Oppidatim  circumit  * hortatur  opes  ami. 
aisquerclij^uere,  leque  fequi  in  Terram 
illam promJlla‘m«  &,  addd>at,  periplum 
mwefe  eam  tradpdlQrum.  Credunt  ho»  r r 'j 
mines , conveniunt , immenfa  adeft  iinl-  ouio^ft!' 
titudo,  omnis  petps,  omnis  fexus  ad  pro-'pag-  m.  41. 
montorium,  illo  duce,  properant,  tan- 
quam  ad  beatom  terram.  Ipfc  infilire  jn-  t 

bet,  quodfa^um  inlanl  confidentia  a plu- 
rimis, Quid  tii?  flatim  merguntur»  pau» 

ci| 


(f. 


i 


01 


<• 

n- 


r’ 


iS8  De  lN:MOV:AH*t>.l^^^' 

;'  j ieris  nusquam ' apparuit*  Sicuri  vero  hic* 
. ' /fc  ^.v  /;  it^pofidr  .in  caflum  prorfus  laboravit,  itane* 

/ ' • que  LaBadaus^  quod  intenderat cceper 

■ •'  ratque,  perficere, plane  potuit.  Detedis 

; *'i’'  • enim,  dupradidis  fimilibnsque  aliis  illius 
f6t%iet6tt  .f  difiipata  ejus  feSa  eft  ^ ialtem 


> t ^ ^ 

. ‘ animam jam,agit,\in  extremi  tegulrcOn- 
,■  ijtituta. . Neque,  aliter.',  multoqqe  melioi* 


ri  fucceflu  proceffit  autebac  vir- 

«A»  VAi;»  v>hi»s.  cuius  sdmxu//  ratio  ficdelcribitur 
EcdeC  pan.  a Y oetio / Hiir  ^ethedo  memtmmus  ufum 
s.Lib.t.pag.  Arminium  , qui fuis  quibusdam con^ 

S3°‘  , fidenfiBus  {ut  ita  loquar)  interfiudiofos  affe^ 

' elisjce^las»  Sc  novorum  , uti  putaBaii  . 

heute^tum  t M M SS  diatriBdt  communi. 
eaBat.‘>  .&  ift  Collegiis  privatis  eadem  heu.  . 
tematdy  aut  f altem. bypothefes , ^ praecog- 
nita et^um  inculcabat.  Cum  (NB)  iu  Pu- 
blicis 'leSkhniBus  Aeadeenicis^  prater  tex- 
tuum, quorundam  firiptura^  conjequentes 
orthodoxee.  fententijOt  hypothef et»  vellicatict- 
nes  f dui,  enervationes^  vix  quicquam  pro- 
dere,tt  Et  qui  committere  polium , .quin, 
nifi  .f>ropriae  exifiimationis  plane  prodigus 
‘elie  velim,  in  eundum  quaque  cenTum  refe- 
ram Virum  aliaserudjtum,.  infirumentum-  ‘ 
que  ad  promovendum  Del  regnum  haud 
plane  inutile , modo  intra  cancel- 

Jos  continere  fc  .vellet,  Jacobum  Coelmav 
mm'^  <\xi\  nefeio  quo  animo  &fcopo,  pu'  ; 
.fillqlum  mepm  hibellum.,  quem  ad  prima 
Veritatis  Pietatisque.  elementa  tenersB  ju- 
• V,enmti',  fimplicimmo .quo  potui modo 
inculcanda  , abhinc  annos  aliquot  in  lu-  . 
jcem  epaileram  > : in  faae » quaiQ'  jedldit , 

" ■ rJn- 


V. 


F B.  U k l^G  1 N 'zZ§-  * 

Inftitufionis  Cathecbetit<e^^i^f3.mmccon-  ^ 

temptjm  fatis  & odiose  fugillareiriftituit. , 
Quam  enim  aliam  ob  caulam  id  fddum  ' 
efle  cogites  , 'quam  ut,  dum  mea  exagi--  ^ 
taret,  fua  qualiacunqde commendaret, &' 
vendibiliora  redderet  , licet  nulla,  uti  ' 
credo,' i ‘ , ? , 

proprii prafulgenteldce^i. 


» I 


Neque  enim  vel  ipfe  credere  vel  quisquam 
alius  potc/l,  ullius  hominis  falutare  bo- 
num*-in  fupererogatoriS  illi  exagitatione 
fitumfuiUe.  Ergone  moneri  & muniri  tam 
anxie  opus  fuit  ledores  contra  innocui  Li- 
belli argumentum  i vel  tradationis  ejus 
•modum,  tanquamdamnofuni forte,  inu-- 
tilem.faltem  & infufficientem  ? Nonne  pc^ 
ncsipfumftetit,  fupplere  limatioribus  co- 
gitatis fuis,  quae  defiderari  exiftimabat  in-» 
meis  ? idque  an  facere  non  potuit  abfque 
omni  conatuum  meorum  detrimento &vi- 
lipeiidio?  At  aditer  vifum  fuit  “Viro  Dodto, 

Quod  ego  facillime  ipii  condono, 

obtelians  Deum,  ut  quoscunque,  qui  in- 
tenfioris  devotionis  ardore,  prae  aliis,  agi  fe 
putant, fando  fuo  Sp.  dirigere  ita  dignetur, 
ut, dum  pro  convincendis,inftitucndis,  cor-, 
rigendis,  Chriftoque  lucrandisanimabus,u-^ 
niversique  adeo  pietatis  praxi  ihfigni  labo- . 
rantzelo,  Ghriftjanae  & fra- 

ternae cbarhstis , q\xx  non  minimae  ejus 
partes  funt , niemores  etiam  fint. 

II.  I movero  & talia 'nonnunquam  vi-  ‘ . 

vimus  tempora,  quibus,  non  hic  vel  ille' 
tantum. wtfw  quid  in  fcenam  producit » fedjap.  <. ' 

* , ■ T . omnia'  ■ 


•.» 


4 


i9®  De  iNii  ovandi 

omnia  pene  Novaturientium  plena  cfle  fi- 
denttfr,  eoque  omnes  fere  deduci  Difcipli- 
nje,ut  xiterem  vix  formam  rctine5nt;e  con- 
tra novd  & inauditae  hadfenlis  definitione^, 
divitiones,  diftiniSionesdc  finu  milbre  lu- 
dificantis phantafiae  depromantur , fpretis 
omnibus  retro  lapientibus , quafi  foli  & pri- 
mi quidam  per  aureum  veluti  funem»  ad 
, cornicum  oculos  configendos , cCxlode- 
• ''  lapfi  eflent.  Sicuti &ipfeufus docet,  tem- 

, , porura  perverfitatem  corporis  cultum  «•- 
» * •Ditatis  pretio  fere  metiri , autunlareque  in- 

* fipido^ multos  mortales,  illum Ipeciofifli- 
rnum  habitum  efie,  qui  quam  n^errime 
ci  alii  quSdam  Orbis  regione  fuerit  allatus. 

/ ^ Approbabant  fe  hinc  pridem  quamplurimis 

demiflitia  non  tantum  femoralia,  led  & 
pilei  Orbis  tam  grandis , quam  non  f rotor  i 
’ ufurpara corona,  cum  ludos  olim ederet  j 

’ imo  tam  raonftrOfa  collariorum  fpatia , 
tI  quibus  ftatores , altius  fuccinfti , protuni* 
cfl  , naut^  pro  carbafis  uti  fere  potUiflent: 
omni  veftitu  alio  neglefio  .&  contempto , 
qui  e^dciti  h^c  novitatis  uotiinfignis  non 
* ♦ ‘■diet.  Atqneadeo,  fi  & rei  literario  feirii- 

mifceathaecinfania,  ipfifiima  hacyia  Ibr- 
, dclcere  etiam  multa  necefle  eft , eaque  exi- 
mia fepe  non  tantum,  fed  alsM' 

rum  etiam  DifiipUnarum  capita , non  quia 
p^ora  furit  , fed  quia  onti^^hra  ; licuti 
arridere  c contra  alia,  non  quod  meliora 
& folidiora , fed  rccemiora  6c  noviora 

?rud»ot- 

Tantus  tiQveWi  i slognatisre^tfut^r* 

‘Neque 


' ' ’ ,P  R U R 1 G l N E..  2pt' 

Neque  hoc  fenfu  abfarde  iteruroPtiblius  Sy-  , • ’ ' 
rus  honarum  rerum  tiimiam  couruetudinem 
fe^mame£«6\7i\x^\A  dt, uti  explicat, Erafmus, 
vilejcere  facile  i^utc^uid  confuetum  effeta-  utim.  de 
ferit.  Utque  hoc  tum  fub  praetextu,  pro  Confiiet.  ^ 
folidis  animorum  & ingeniorum  dapibus  a 
fcribentibus  chimaer*  quandoque  propinan- 
tur,  ita  legentibus _ quoque,  quod  afello-  bracor! lib.  j. 
rum  alias  elt , pro  auro  faepe  margaritisque  3-  pag* 
rtramenta praeferuntur, five, ut Tatmudicis 
in  Froverbioell , ^‘JtDnrnn  nSioa  furtu-  . . . 

rem  fro  farina  ledtores  faepe  fomunt  ; ' . 

adinftar  hominis  illius,  cui  Eufoiis  apud  pc.uuK.iib.5. 
Vollutem  olim  exprobrabat,  cap«  io>§>  1» 


• * * 

Acetum  bibere  ornat  eum  vinum/uf fetat. 

Stob.Tom«ai 
cap.  63.  cx  ^ 
£ucipid« 

5 4 ^ C4S 

AiK^ifoig  cy  ai^^ctg  > ' • - . 

Auilhg  5 ^v}^a>6^g  Tig  > uQfSfi(^  ‘ ^ v , 

' ^aUlXTi  5»^-  A 


i » 


Eleganter  Euripides : 


laetum  (atietas  omnium  efi^  turpeitotos 
Vidi  fequent^m , ^pulchra  cui  conjux  domi : 
Et  plenus  opulis  aliquis  j o vilt  cibo» 
Noitaie  cmr^endantej^epJtgaudiau  . 


Ei  Homerus: 

<» 


Tii  etotHo  fb(^Xtiof  tTRuXltUg* 
*H  %i  df^vitnoji  nu%f.7n 

R* 


l 


• * . ^ 

#* 

I 

Homcr.-d- 
dylf.  |.  pag*  • 
m.  zi* 


T X 


, - -»  ■ A- 


lyx  > D B I N N O V A N D I 

Cantio  enim  hac  hummuv^iorge  eji  cehhet-  ■ 
ripta  vulgo  t , ' 

gratiflima,  ^ua  nuperrinw  venit  m 
aures. 


^ -T 
'.1- 


Quippe , ut  alicubi  Lucretius ; 


pofterior  res  illa  reperta 
'Lucrct.hb.y.  ^ immutat  [enfus  ad prijlina  qua'  . 

que. 


Pindar. 


Suadebat  hinc  iHeapud  Pindalrum 


aiti  it  mXajir 


M(»  entr  > «tjtct  vf^ui 


Tacii.  AC-  Vetus  quidem  vinum  lavda , flores  hymno ^ 
nal.  ti  Tum  recentium  aftima.  'Emrnus  plane  ac 
olim  Tacitus,  qui,  ut  quieta  turbidis,  ita 
Mactob.  sa-ygjgfg  novis  anteferenda  effie  dixit  Et  alius 
' quis  apud. Comicum  eloquentiffimum  (uti 
cft  Macrobio) 

Plaut.  Cafm.  : '' 

in  init.  Gjjj^  utuntur  vino  vttcrc /apientiores puto  , 

qui  libenter  veteres  fpe&ant fabulat* 


Utpote*  ’ _ 

Horat-Epp.  Meliora  dies,  ut  vina » poemata»  reddit. 
lib.  2-  Ep.  !•  • 

Atque  adeo  longe  faniori  confilio  alii  4e* 
hortari  a novitatibus  confcclandis  fuos 
Kazianzcn.  maluerunt.  Di  ferte  Nanianzenus  : ;Mi 

Oiat, d'nfj(cf,n  % iutcfyfiii  ® <» 

rotf  tshhefi.  Ni*  pernas  ufltata  y 

nov* 


' ' P li  U.;1<.'.L  G 1 K E,  . i ” 

nova  ^Tiefe&ertt  i utnominit/plendotsm0pud  ' . ^ ^ 

vulgus  tibi  coJtciiies.  Et  Muretus  id  iPratris 

' lui  lilium : ^ . ' .* 

^ X -f  ,..  . , ^ . • -Vol.i.pag. 

' ~ J%  ' ' - »S 

/ Ko^6/H  /«&<  tSj  TmXcM^Tti^ 


441- 


At  innOvationiBus  te  cohibe lon^JJime  ^ 
Et  legum  optimas  yc/to  cffe , ^ua  funf 
antiquifDmaCi 


i 


Et  certe  fi  omnes  in  communi  Gentiles  ' ' . , 
fpeaare  velis,  quid  eos  religionuffn  fuarum 
tam  tenaces  femper  reddidit?  an  ?' 

nihil  minus,  fed  Antiquitas ^ utut  palfim 
erronea jpro  veritate  ampledentes,quic-  Alinnt.fel. 
quid  majorum  error  i>etujlas,fue  jpfis  for-  oftav.  pag. 
te  commendabar.  Tampm- (verba  funt 
C.ff///#  apud  Minutium  ) ' c^r«- 

monsis  tribuere  confuevit  fanUttatit,  quan- 
tum adfiruxerit  vctuftatis.  Sive,  uti  Pru-  Prudent  c 
ideniius,  Poeta  Ghriftianus,  symmach.’ 

. ■ ' * ■ ] . 

**  * , . Jic  obfitvatio  crevit  . - 

Ex  atavis  quondam  male  coepta^  deinde 
Jecutis  • 

Tradita  temporibus  » firisaue  nepotibus 
auEla  , w . 

Traxerunt  longam  corda  ineonfulta  cate- 
nam. 


Mofque  tenebrofusvitiofa  in  fecula  fluxit. 


Av<m7n{lif(^  ^ (inquit  Ba filius ) ms  §&  ttw-  Bafil.apud 

T hffi^bTmv , 6joy«  TnXbil  %i  '^^kUTnlt 

S Hoe  elt,  veneranda  enim  fui%t 

vetufU  (Jbgoiata  j quod  ob  antiquitatem , 

’ T 3 ' ceu 


29+ 


Pe  IfN  n 6 V A N D I 


Mantuan  canititra  quandunt  f’  habent  qutddamTe' 

vefendutn^  tttan.de.iniVlaiuuinus. 

• ’ ‘ • * y 

' • , Tatius  effe  volunt , quddex  Divina  fiaehat . 

Jjfe  vid,  vetctumqae  Jeq»i 'oeJligta  Pa- 


^ » 


'A-?, 


‘ * Eft  quidcin  <Juod  pccclrint  procul  dubio 

% ♦ Pagani  anUquitatem  ita,  uti  diSum 

confeftantes  > quippe  idololatricam , fepif-  *' 
‘ ^ ' lime  flolidam,  femper  faltcm  auimabus 

pcrniciofam  , uti  revera  antiquitas  fine 
rvomn. ed.  ffihil  aliud,  quam  erroris  Sc  im- 

e2.&c7^,  pietatis  vetujias  eft;  abiitque,  ut  contra- 
rium hic  a nobis  afiertum , vel  ab  alio  quo- 
' ' piam  ex  did:is  collegium  veliau^s.  Sed  e- 
luccfcit  tamen  hinc  (quod  ad  fcoputUp' 
nofirum  fufficit)  cx  omnis  generishomi- 
nibas,  etiam  c Gentilium  grege -.femper' 
extitifie  , qui  fc  rebus  dogmatibusque  nn- 
tiqnis  addi£Uores,  a novioribus  c contra/ 
jilicniores  tuifle^dcnionllrarunu  ^ 

> III.  QuotintcrrmquantafquefaSiones  ^ 
‘ ^ animorum  djftradlioncs  , DoSorum  inter 
le  collifioncs,  funeftaque  Ecclcfiarum  pe- 
^ ' ,rfcula  nullo  non  tempore  fecum  traxerit 
praepofterushominum  quorundain.  omnia 
innovandi  impetus,  quis  eft  qui  ignoret? 

• Accedente  ei  imprimis,  ut  fere  accedit, 
‘ferrei  iftiusmodi  & pertinaci  audaci^  9 quJ 
fafeinati quidem  (uti  eos deferibit  alicubi 
d T ullius ) errare  malunt  ^ eamque Jenientiamy 

§.^9.  &Tu'f-  quam  adamaverunt  y Jefen- 

culan.  lib.  2^  dere  , quam  fine  pcrtinacii  ♦ quid  conjiau-* 
§•  ti^me  dicatur , exquirere  : defi matis  fmten- 

i ..  ' tik  quaji  addi  ili  ^ coufccraii>  atque  adeo 


V-  ■ 


I 


Prurigine.  apy  . ‘ ^ 

neccdltate  quadam  veluii  coftftrfciiy  ut  etiam 
qttanon  probare foleaut ^ cogantur  confiati- 
tiiE  causa  defendere:  imo  vero  fusqucdequc  * ' 

habeant,  quid  interfitboni  publici , hooii-  • v > 
Jium  lbcietatis:#.rerumpublicai;um  pacis,  ‘ " 

unionis  Chrillianae,  dumipodq,  fele  pro-  / 
prii  dogmatis  uflertores  ftrenuos'  tantum'-  >•  * 
oilentent.  Fuifle  & efle  tales,  ibo  modo  * ■ ' 
terppore  queftus  e(t  magnus  Academias!» 
tarifienfis  Cancellarius  ^ feculi  fui  ora- 
culum ,JohannesGerlbn:  Videre  (inquit)  Cicrfou.o- 
quofdam  efi  » qui  tautd  fsnimofitate  Juis  aut  * 

eceptis  aut  eomfuliis  inbarent  t ut  nullis  ai 
appofitum  rationibus » nuUA  incommodorum 
experientia  ^ fieEii  pojfnt.  Malunt  omnia 
fecum  ruere,  onrnia  frangi  vel  turbari  , ' ’ .,5. 

quampedemretrofleEierea.vidfud . quia  pro^ 
greffus  obftarereperiuntur  . . f§luicquidob- 
fiatcervicofaturgidaque  praefuinptiu  pne- 
tergredi  nequit » quia  nequit  humiliari. 

Jrafiuntur  tales  immortali  odio  contra  o- 
mnes , quos  viderint  vel  audierint , non  di- 
cam-adverfari  Jibi , fed  non  plenis  viribuS; 

^ totis  fuis  ajfentiri  fententiis.  Uti  & 
Eutfchianorum  tempore  , id  e(t  , decem 
praeter  propter  feculis  ante  G erfoe em.,  ho- 
rum  quidam  fimiles  extiteruni , de  qui-  ' . 

bus  ita  Evagrius  Scholaflicus  : H nnilsct  * 
aSsA  5* 9*2  j-jJ  evia  91*5«- 

Mftfdfiot  a;  fc  mQets  iJ)iae  Jutalti  laftic.  lib.  a- 

i its&c  'riuS  5 o»7®^  «»«e/  oi;f3ytS»9*oii»,  Ita  aut  S' 
divina’ ophi sonis  confuetudine ^ aut  ajfeliu 
aliquo  five  prajudicio.praoccupati  fuh  t y ut 
emne genus  mortis  eonternn.s^ , ^uam  vc- 
ryati  ajfentiri  velint.  Homines  ccrie  , ,•*, 

■<|Uibus  & tura  modo  volupe  fuit  , con: 

T 4 . tefi-  ^ 


‘ lp6  D £ I O y 4.  N D I 

‘Mamcrt.de  ...  - . . • , 

Stat.  Ani-  tentionis  Ignem  Y mveais  optntonh 

inar.  Ub..i,  pcrpctuofodicare,  ne  erroris  corivi- 

in  prine.  - £li  viderentur',  nec  quiefeere,  antequam 
Gundlins  in  ot^aia  iitibus  . inardefcci^nt.  In  quales 
Not.  ad  lia-  digitum  quoque  intenditipW/<?»*ff  Ma. 
lowsk.  Deli- , Epifcopus  Vitnntnfis^  cujus  fu- 
nwt.  Eccl.  pra  .etiam  meminimus:  Multorum  in  hu- 
Grate,  p.ia-  ilk)  vitiumefi  arrogans 

Bellarm.de  imperitia  , pctvicaX  in  deferendis per- 
Script.Ecclc-  fere prajumptis  opinioni^ut  pcf  tinaaa.c4w»-. 
luft.  p.  148;  dtanus  Aitfwer/w,inquam>non  Mamercus tXS.- 
, , i\m(dQhz):iCiWolfgangusGu»dlingitts:\\\y\hxs 

feriptor  Ecclelialhcus  fub  hoc  no- 
mine innotuit-i  hid  vero  nolfer  Mamerti 
Plutarch.in  non  Mamerci  nomen  ubivis  gerit,  apud 
Timol.-  ^ Bellarminum  , Bucholcerum^  Btgneeum  in 
sinifon  Bihliothecd  PF>  &c.  Occurunt  quidcrii  ali- 
chronic.ca-qui  inHiftoriis  Mamerci.  di£ti  : Martialis 
thoi.  part.  4,  cujusdam  meminit ; Pythagoras  & Numa 
p.  Pompilius  filium  ejus  nominis  habuerunt. ^ 

piutareh.  in  Sed  quantum  illi  a Prtefule  hoc  noftro 
Numa..  nondillant?  Nominis  hoc  etiam  habuit 
, Catante  Tyrannus,  de  quo  Cornelius  Ne- 
Corncl  Nep.  aliiqucj  fcd  neque  illi  communequid 
jn  Timoleon.  yig„„gff^  hoC  EpifcopO  : iUe 

^ enim  anno  ante  ChrJllum  341.  Sicilia 

/ • Tyrannos.adjuium  modo  venit,  cum  hic 

* '.i'  feculo  pofi  Chriftum  quarto  demunr  in-, 

claruerit,  Interim  revera  nulla  major,  nulla 
teirior  , nulla  damoofior  quam  propria- 
‘ rum  hypothefe/w»  fervitus  hasc  cft  ; fub 

lucati  cn\m  Lihertaiis  fpefie  iniferum 
hominem  in  peccati  & Diaboli  conjicit 
'•  vincula,  adfo  ur  fub  imagine  veri,  novi 

•4  faltem  & non  vulgaris,  demeniaius  & ,cx- 


T 


” ' Pruri  g i n e.  . 29J. 

'wulatus,  fibique  totus  mancipatus»  ad'  . 
iUertatem  vcra.m  p\ca^m  afturgere  ' 

npi)  polfit.  Cujus  rei  Vir  quid^tn  Eximius  , . 

Iiaicc  alicubi  caulas  reddit : fup^rbam  fui  . . 
contideniiarn,  uic^i<\^m  cfi»/iieat/a  • 

lerc  & falli  neiai^  pcrluadonem  , vilem  * ' , 

aliorum,  ^a#r»/»'  irapriniis,  defpedjum,  ' • 

& vanae  gloriae  captationem.  Sed  yero 
noftrum  noiidt  i»»fv<ir;o»«w  haec  damna  ' 

& pericula  multis  hic  deducere.  ’De-  . 
inonliravit  quid  ex  eorum  ftudio  & xftu  VcHd.de  ■ 
fuboriri  fere  foleat ante  annos  aliquot  yg“_£“'igr 
ipfi  luce  lucidius  Kicolaus  Vedelhs^  Vir.  Lib.  j.cip.t- 
nominatiliimus , in  aureo  fuo  de  Pruden-  v +. 
tiaVet  £«/e^<c  Opufeulo,  cujus  obfcrva- 
ti.onibus  pauxillula  haec  ta^ntum,  e do-  • 
dilCmo  in  l’hefcs  Sedamnfes  Prarfatorc, 
libet  adjicere.  Hic. itaque  Vir  Eruditus, 
xum  indigniffimas  Abrahami  PLumburtii^ 
Prjeceptoris  fui , laudes  multis  verbis  OK- 
iturriflet,  fermonem  fuumficperfcquitur:  , . 

Haec  pauca  Magijlri  mei,  aeternum  co-  ‘‘^aux/pn- 
lendi,, memoriae dcbcbafm.  Unumad-  “ fat- in Tbef. 
do  quod  filentio  praetermittere  nefas  “ Sedanenf* 
duco,  P/j«/w  ftudiolillime  femper  co-  “ ; • 

luiHc  ; hic  enim  laude  line  fummi  in- 
juria  delraudarLnbn  ppteft, -quod  fem- 
per fedulo  in  idincubuerit,  ut contro. 
verlias  inter  fratres  ortas  fedaret-  Uti-  “ 
nani  omnibus  eadem  mens,  idem  ani-  “ 
mus  fuillet!  nunc  pro  dolor  tot  feripta  “ 
eriltica., „in  perniciem  Eccldiae  nata,  ‘‘ 
non . vidifletnus.  Novitatibus  femper 
infdlum  fe  praebuit.  Ut  ut  autem  pn- 
(em  coleret,  eam  tamen  veritatis  dif- 
. pendio  nunquam  quaerebat , cum  vide- 


■V  '• 


u 

C( 


. ^ , 


iixr' 


■sc 


>. 


<< 

u 


ret 


• t 


'f  ^ 


, A.  ^ • *^  ' 

^'■;  ^8 

V"'  .• 


De  1 N N O V A M D 1'^ 

p,  ret  in  scripturarum  variis  locis  enodan- 
dis,  in  diverfis  &'  bonis  argumentis 
tradandis  fatis  amplam  fegetem  fupcr- 
• efle,  etiam  acutiflimis  & excelfiflimis  ' 
„ ingeniis , in  quibus  ihduftri®  fuae  fpe: . 
„ cimen  quisque  ederet , mon  poterat  non 
„ elle  infenfiffimus  hilce  Novitatum  Atf- 
„ toribus,  fubhis  aliquid  veneni  delitef*  . 

„ cere  femper  augurabatur.  Scicbat.ilios 
j,  rotundo  ore  nolle  primS  fronte  qmnes^ 

^ fuas  hypothefcs  ih  publicum  prbdircl^ 

Ea  enim  erroris  indoles, 

,j  nt  per  tunUuios  agat  perpetuo , om-  ’ 

},,  iiia-fua myfteria nolit ftatim prodire,  fed  • 

, „ tantum  quaedamdodrinae  Capita.,  nec 

' tam  impia,  nec  tam  abfona,  magno 
„ tamen  verborum  apparatu  veflita  , & > 

. „ Audio  <nmr«jfr«  ornata,  in  medium  pro-  ,* 

„ ferre  , ut  fiquis  erhunClte  naris , & ve- 
j,<ras  pietatis  & Antiquitatis  amaps  ah- 
quid  finiftri  olfaciens , & ,ex  innati  Au-i 
torum  fuperbii,  & nbvaturiendi  aiii- 
‘ ,,  mo  probe  cognito,  his  novitatibus  fb» 
ji,  opponat,  habeant  in  promptu,  quod  rc-  ’ 

„ fpondeant;  Rem  non  efe  tanti  momen, 
ti  : fic  facilitti  viam  /ierni  ad  compo- 
nendas'  <juafdam  controverfias  ; de  re- 
,t  bds  ejusmodi  non  iitigandum  inter  fra-  ' 

, , tres  j multa  pacis  ft^io  toleranda  ejfe. 

,,  Oac  arte  (NB)  multi  boni-  dccipiuii" 

„ tur.  Interea  glifcit  error.  Cum  plu- 
% res,  hifce  artibus  inefeatos , in  partes 
fuas  pertraxerunt , alia  rurfus  jiypo- 
jV.thefes  in  mediam  protruduntur.  Ee 
aliquanto  ptf/?:  Revera  abfiifce  Nova- 
tonous  fenjper  aliquid  mali  extimep. 

I *,  . * . . : cca- 


f”* 


^ i » J 


•4 


'■  V. 


M 

^ * 


■*  M 


Jtt 


f 


, f 

* \ — i« 

r» 


4 ■* 


T-d 


(•*  S' 


A ^ ' V* 

. .r 

*■  • • .-1 


- f-.,# 

4 

' 

•’  ' . Vi' 

■ > > ■ * 

“ r-  , * ' 

!v  : 

■ ' 

t & 

r*V' 

J*  * 

jgr 

■-A  4»'>  • 

. ♦/ 

■ ■ 

■ 

'"i 

* - 

• • 

■ 

^ ' /A  ■ 

■A*,' 

r - ■•  • 

f 

4 * 


• f ■ 

'O' 


r 


^Cr 


?■> 


•) 


X. 


#- 


f 


. -i- 

O(g|U.:o0 1)< 


p R I?' a I G I N E.'  299  . 

cendum  nonne  res  ipfa clamat?  Nam  ^ 
ft  quod  controvertitur  res  fit  tam ‘exj*  . ' 

gui  momenti,  quid  opus  in  concionibus,  1?^ 

publicis  Prieledionibus,  privatis  Con-.-*;^  • * 

Ibrtiishaec  ad  naufcamufqucoggcrcrc  ?^*;  ' 

Quot  funt  ad  animarum  falutem » ad'“‘^  , . 

Ecclefiac  sedi bcacionem  ad  Dei  gloriam 
conducentia?  Haecdicuntur,  hxc  dQ-  • ' 
ceantur  , inquie-^at  vir  ille  eximius.  */ 
ieJiSln  ftnMi  inter  Fratrcs.projicjte,  “ , 

Ecclelix  pax  Iit  ptopoUtum  vcllrum '-5., 

In  heterodoxis;  qux  tanti  non  funt , lau-’'**  ^ ' 

reolain  ut  ex  myftaceo,  ut  primipili  cen- 
feamini,  ne  quxrite.  Si  Deus  novis  **  • 

luminibus  mentibus  yeftrisaffulfit, quum  “ 
ad  animarum  falutemncceflario  non  re-  “ 
quirantur , his  foli  placide  fruamini  ; ^ 

vobis  liceat  efle  beatis  Sed  quicquid“  r 
Iit , pacem  Hietofolymorum  perpetuo  **' 
colite.  Sit  Ule.  . '•‘r  Ir 

1 V.  Habes  ibi  genium  f / a 

graphice  depiftum,  multa,  qux  eaulari'  • 

paffim  in  more  habent,  excufla&difcuf- 
la  , vulgarem  , quem  in  fuis 

/<nw  propinandis /«w  propagandis  obfer-'  n 

vare  fblcnt,  modum,  liquido deteftum,  , \ , 

pacem  tandem  Hierofolymorum  ^ Fratres 
inter  inprimis  colendam  fovendamque,'^ 
ferio  commendatam.  Quibus  verbum  • 
unum  alterumque  tantum  addendum.  , . 

Rem  nempepericulofx  plenam  efle  alex,  ^ 
fi  ita  comparatum  cum  Ecclefiis  Scholif- 
que  effe  incipiat,  ut  in  focietate  fui  ha-Hoorpb- 
beant  Anteceffores^  qui , recentia  & cruda 
dogmata , ideo  folum , quia  noviter  nata  soJiinianLfnt. 
& Autoris  /orte  funt  aliundq  noncontem-  c«nfut. 

^ nendi,  • 


500  De  I n k o v^Xn  di 
nendi^,  confeftim  apud  populum  dwul-. 
gant  > genuini  , 'quL  ali . nilf 

quod  tecew  & mufteum  cft  , pipbant, 
rationis  l\ix  judicio , qua(i'veritatis  mcn-  . 
furaeflet,  nimium  tribuunt,  fubqu6  fpe-^ 
h\6i!o , major  is  lucis  & penitioris  indaginis' 
veritatum  hactenus  ignoratarum  praetextu, 
qusecunque  an^tc  tradita  furit  corivellunt& 
^Ih-uunt,  eotumque  loco  iJVW  fuas  i~ 
7n\vTHs  & xv^*t  a\eK»  quali  infallibilia 
oracula  cflent , non  tam  proponunt  homi- 
■nibus,  quam  obtrudunt  j idquc  non  ideo 
quidem  quod  ab  iis  dependere  necelia- 
riam  aliquam  aedificationem  putent,  fed 
quod  aliquid  non  vulgare  apud  vulgus  ' 
loqdi  geftiantj-' quali  in  iis,  qiiae  certte  ve- 
«'fitatis  ufufque  lunt , non  fiitis  cllet  ad 
■ eicplicaqdam  duam  eruditionem  , ultra  la- 
lutem  fcilicet  multa  adhuc  praefiiturifuis 
'auditoribus  : dum  mifere,  iic  agentes, 

. quidem  aucupantur  famam  , non 
'Euangelii  glorifica'tiqnem..  'Quin etiam, 

'fi  iltiufmodi' in  finu  'fuo 'fovere  incipiant 
alumnos»  quibus  adeo  nafi  impedimento 
'cft  obefitas  , quo  minus  olfaciant  r ut, 
dutn  Aqftiliferorum  fiiorum  ferva  nimis 
pecora  efie  volunt,,  cunftis  Itudiorum  fuo- 
rum  adminidiilis  , id  cft,  libris»,  qui- 
bus uli.antea  fu  ht,  nullo  fere  pretio  diven- 
ditis , Tn  hoc  gloriari , hoc  ante  omnia 
jadlitarefoleant,  quod  eorum  tantum  vol- 
vant, revolvantque  vpluinii)acoiilmcnta- 
riofqoc  , quorum  partibufque  le  ' 

'pridem  manciparunt;  immofoquc  con- 
fiituant  decreto  , fi  vel  unum  in  Biblio-  ' 
thecis  (uis  offendant  Librum»  qualifcun- 

que 


■¥m 


P R U R*  I e,  t N E.  30^ 

que  atgumenti,  difciplin«,vel&tiptoris,’^ 
fit,  praeter  tos  , qui  Praceftoruta  Cno- 
rumiunt,  & Sacra  BiMia  , le  quam  gj- 
tiffime  fiammis  facrificaturos  eum  dlej  ’ ' 

nec,  praeter  illos  , ullum  Scriptrtrem  alium  1 
unquam  empturos  vel  ledturos,  qui  fodali*  ... 
tio  fpo  non  fit  addidlus.ldque  vel  hanc  qui- 
dem,utidixi,obcaufamquodp<7rr/»»7j?0^a  ^ 
nimiopere'  exoculati , praeceptoribulque^  ,,  * 
fuisjuftoaddidiores-fint,  qua  de  reficite-  » 
rum  LuduvicuS  ViVes : Deducitur  ad fibo-  Lud.  viv-  de 
/am  filius  ab  indo^o  patre  t venit  eo  adolefcens  . 

novus \rudis omnium limbuitur^atim  lecSae  ' 
placitis : recipit tuffentitur. afficitur ipriufquam 
poffit  judicare : audit  dici  omnia  confiant tffime 
a praceptore  ingenti  afleveratione  vultus, 

Juperciliis  fententise.  Videt  recipi  omnia 
magno  conjenffc  atque  admiratione  a condi - 
fcipulis,  credit  ejfemera-  oracula  j ita  hau- 
rit tanquam  certiffima  ^ indubitata.  Non 
folum  ita  hifce  fe  addicit , ut  ea  modocen- 
feat  effe  vera,  fed ut  alia  cuju/cunque  mo- 
di habeat  Jufieaa:  ' ^ Utique  (fi  Ci~ 
ceroni  fides)  non  uifi  cum  infando  di- t<jric. lib. 3. 
fccntium  & fludiorum  impeiidioconjun-'. 
ftumeffepotefl:  (inquit)  /a  i * 

Rudiis  a raxs\t\s  eligere  homines  comrao-  ‘ ■ " 


jJ./4 

>1  - 


# 

Cicer,  de 


diflimum  quodque  quam  fi  uni  alicui  cer-‘  , ‘ 'r 
to  vehent  addjcere,  minus  in  arrogantiam  , ^ . 
. offenderent inon  tadtopere  in  vitiis  perfevera-  ^ , * 

rentt  aliquando  ex  injcttid  ^ levius  labo-  *'  * 
rarent.  &c.  V^l  quod  trita  nimiique  *' ' ♦ ^ 

vulgaria  habeant  , quae  anteriores  &anti-‘  , ' 
qui  Scriptores  vel  dixerunt  hafletius  vel- . ’ 

fcripferunt;  ' ' 


Apinas  trkifyne , vel  vilius  iftts. 

Prout  abhinc  aliquot  annos  ita  judicabat ^ 

* . & liberaliter  ninlis  pronunciabat  Ama~ 

» Theologus  Lomareniis, 

Omnia  jam  examinata  melius  effe  diccnS, 
■ ^ * eamjjue  eb  caufam  in  omnt  tnatetta  junio- 

res lubentius  legendos  ejfe  tjuam  Antiquie- 
A*  GuimAi.  rest  Sed  cui'haud  bene  ccflit  ea  lacinia  J 
opcr.  pag.  propoiitionem  enim , c&  contentam , hoc 
«9*-n-4-  carbone  notarunt  Dodlores  SerUniei , 
• qnod  falfa*y  temeraria , moribus peritulofa, 
\ , fanBis  denique  Patribus  & antiquis  Dolio- 
ribus  tonifumelkja  fuerit.  Et  fnerilbqui- 
‘ dem  prudeniiorcs  fc  ntnfois  hujufmodi 

^ ..  . ; mature  opponunt  t quod  fi  euim  talibus 
.•  \ ■ Magiftris  difcipulifque  rerum  alicubi  po- 
1 tiri  uUb  tempore  contingat,  rem  in  ner- 
..  vum  erumpere  necefTe  cft , Ecclefias  fein- 

• di , fludiorum  pene  omnium  frudtum  pe- 

>■  . , rire,  ipfam  tandem  Retnpublicamdeplo- 

* randum  in  modum  conturbari.  Quod  nc 
4,  * utinam  inultorum  temporum  experientia 

nimium  comprobaflet ! Audi  rurlus  Vin- 
Vincem.  Li-  centium  : Siquidem  (dicit)  novitia  veteri- 
lincnCdc  Ints  i eictraneadomejlifis ^ prophana  Sa- 
Fif  Cathol.  admifieri  caper int,  proferpat  hk  mr  s 

Antiq.  cap.  univerfum  neceffe  efi^ , *ut  nihil  pojlhae 
* “ ' ‘ in  Ecclejid  relinquatur  inta&um , nihililU- 
^ * tatum,  nihilimmatulatum  i fedp  ibideirsr 

• eeps  impiorum  ac  turpium  errorum  lupa- 

. " nar  , ubt  erat  ante  cafiix  ^ inearxupta  fa- 

ctarium  veritatis.  Et  quid  aliud  innuit 
vir  ille  apud  Navium  (de  quo  Urjinusj 
- qui  ab  aliquo  rogatus,:  Cedo  quomodo  toni- 

tam 


9 - 

A* 


'V 


'4 

« 

« 

I. 


p K 17  R 1 a 1 K e;  . JOJ 

* tam  Rcmpublicam  tam  cito  amififih)  ni’*  ^ 

. hil  refpondit  aliad  ^ quam  Proveniunt  f 
tat  ores  novi,  fiulti^  adoiefientulu  Qoa-<^ 
re  &*  hinc  cft,  quod  ipfi  Gentilium  Ma- 
giftratus  contra  quofvis  , qui  quicquam  \ 

. quod  a receptis  & patriis  moribus  vel  opi-  ' - 

nionibus  recedebat}  tam  fol  licite  cautum  . 4 * 

valuerint*  Quod  licet  perperam  Religio^ 
t ni  Chrijliana  applicarent  , ut  fupra  di-  , ' 

&um  eft,  non  leve  tamen  prudentjlx  po-  . 

^ ‘ liticae argumentum  fuit,  Pofihumius  apud  Ub.  y - 
Liviam  ; Judica ffe  f rudent  ifjimot  Uiros^ 
omnis  Divini  humaniqne  \uris  nihil  aqua 
diff'otvenda  religioni  inlervire  pofle , quam 
ubi  non  fatuo  fed  externo  » idtfi  » uovo 
ritu  /dcrificaretur.  Neque  Deos  fuos  fic 
tantum  refpiciebant,  fed  etiam  (uti  Me^ 
comas  olim  ad  Augufium)  qxiod nova 
numina  introducunt , mtfltis  obfervatio^ 
nem  peregrinarum  legum  fuadent  ^ «»- 
‘ de  tum  conjurationes  & illicitae  eoitiomes 
oriuntur^  Appingere  hic  libet  Prae- 
ftantiffimi  Theologi  > Johansiis , Mare-  ^ 
hit  verba  maxime  appofita  ; Quae  cft 
( inquit ) hxc  intoleranda  fidei  Chri-  . 
llianae  contumelia  i audire  eam  hoftibus,  ‘‘ 

& merito,  non  feculareit),  non  annuam 
non  menflruam , fed  fere  diurnam  » dum 
nova  indiesfurgiint  ingenia,  & cum  his  * 
.totidem  egregia fcilicet  inventa,  quibus ^ ‘ 
veritas  producatur  latens,  error  fugetur,  ^ jMarck.om 
fuperflUarelbindantur,  mens  illumine-  ‘‘  a.  G^roning 
tur^  pietas  accendatur  , futurapraenoP  “ xii.Kaicnd 
cantUr,  falus  promoveatur.  Valeant  il- 
lain  vitftdommuni,  in  prudentia  fecula-  • 

ri)  in  artibus  experieniii  nixis » Religio  7 ^ 


*v 


% 


• '4^ 


3°4 


De  I n n o y a n i 


Pag,  30 


},  ver  illima,  quae  , quia  una' 

Placeat  haec,  innovatio  quorundam  p^- 
^ tulantiae&  pruritui , displicet  omhibus^ 
quotquot  non  . ex  van§  fcientiasfpc',  aut 
„ docentium  famS:,  aut  tradentium  impe- 
„ tu  , aut  magiftrocum  gravi  fu  perci  lio,  . 

fcd  ex  pietatis  fyncerae  . & communis  as- 
„ dificationisfruSU' decus.aeftiar 
„ mant.  Impoffibilem  ego  palabi  judico 
, i publicam  co'icordiam , quando  ingeniis 
„ hifce  licet  foetificarc,  id  di,  inventa  lua 
„ & propolarc  audader,  & quotidie  a- 
,,  daugere  viriliter,  quqd  neque  in  Repu- 
„ ^/w4.)fuu  admilit,  jublimts  iJjc 

Phlojophorumapex.  Et  paulo  poft:  Con- 
clamatum  efi  He  Pace , fi  animalibus  gloriae 
heUerit  tubam  inflare  t ad  praliaconir  a 
facras  veritates  t contra  DtoHorvmphrafes » 
Centra  Jolitum  docendi  modum , contra  Deum 
juveiijlia  animare  peiiora  t nimis  fero  in  pini 
furorss  intelleBura  dedecus. 

V.  Et  certe  (fi  quod  rescii  dicendum 
nrfm.Thcjj- fit  j quid  novi  ell,  quod  quisquam  often- 
tet?  Ignoravit  id  ikltem  Regum  omnium 
minime  llupidus/ dum  nihil  novi  fub  Ca- 
lo effe  dixit.  EceJef.  1-9. 10.  Jn  quae  vprba 
ita  Mercerus:  Nihil  in  hoc  orbe  novi  efi, 
ut  poffit  (fuis  dicere , innovatum  ejfe mun- 
dum , ^ jam  ejfe  homini  ^uicquam  e Da» 
boribus  fftis  refidui  , quod  luperioribusle- 
culis.»ow  fuerit.  Rctertque  huc  Grotius 
yintonini  P.  hoc  cflatum ; oTti  w»»  t*  71- 
, ums  ait  i ivt 

Antonin.  P.  Et  .alio  locu  ; iUi  xmoov,  nvifii , ^ 

.^Imc^uid fit,  ita  iempet  fa~ 

*’  ► ibtm * fmperque  luturum , ($*  nunc  etiam 
^ • ubi- 


%• 


Atercer,  in 
Ecclcf.  1. 


Oiot.  in 
eund.loc. 


1: 


! 


•*  Pruri  g:i'^  e^.  joj* 

hicuntfue  fieri.  Nihil  novi-,  confueta^T-^^^a,^ 
9duca  Junt  omma.  bt  ahbi : Fropoae  U~- 
'i  ob  ocules  fabulas  iofat  Jcenafque  unifer- 
nes  » quocuuque  vel  ex  «otitid  tua  » vel  ex 
'oi flori  A antiqud  cegnita  \habueris  j aulam 
tladriani  totam  ^ totam  hniomnx  , illam 
ttem  Philippi , Alexandri , Crccfi , e)ufl  . ' ^ 
dem  tomen  modi  fuerunt  omnia  illa , adv. 

per  alios  Nili  forte  quis  Ceht.  Ub.  i, 

dixerit » quod  non  nili  y»^;f<5?/W-talecft; 
id  eft,*,  vel  mihi,  vel  tibi , vel  pluribus 
foida^  aliis  hadenus  inauditum  & incog> 
nitum.  Uti  nugabatur  antehac  lepidus  il-  • ‘ 

le  , cujus  meminit  , 

Jureconiultus  non  incelebris ; AucttvmfAi-  Gr*car. 
cit)  Monachum  in  Ecclefid  declamantem » Litt.  laudlb- 
5«»  noVa»  j jam  reperta  e(l  lingua* 

qua  vocatur  Graea.  Ab  hdc  fedulp  caven- 
dum* Hac  efl , qua  par  it  omnes  i flas  ha-  * ' 
refes.  ( pergebat)  prodit^  t*i-  » 

ber  in  manu  pajjim  habetur*  ^ •meatur 
'Novum  Teftamentum.  ■ 

efl  'rubetis  viperis.  Tandem,  addebat , \ 
aliam  jam  orirt  linguam  , quam  vocant  ’ j ; . 

• Ebraeara.  Hanc  qui  dijeunt  fiunt  Judai.  . 

Homo  profcdp  plumbeus , quo  nullum 
ftolidius  eft  laxum^-Qui,,.  .fi  . tejnppre  • 
J>avidis‘^Butg^ndi , . u Urajed/ni  Epifc.^pfi  , 

vixiflet , ejus  utique  cenfuratn  non  effui 

giflet,  de  quo  quippe,,  *cum  etuditionilHcdaHiftrit 

■ amamiflimus  eflet  {fovit  enim , tefic  Wil; 

' heltno  Heda,  do£la  ingenia  * .bonajque^ 

Literas  excoluit)  referunt  Scriptores , 
i trecentis  Dicecefios  fua  Pafloribus  tres  „ . 

, tantum  pofl  examen  admiferit  , reliquos 

tavauam  Itupidos  afinos  j^uic  noftro  afli-  ^ . « 

V * mi- 


« 


D E 4 NM  O VA  K B f 


. miles  > exauSoraverit.  Tametii'  negant 
- dura  non  fit  , cum  & dc»  fe  in* 
IpeSum  elTc  Novum  T eftamentnm,  agno» 
. vifie  falteni  videri  hic  Moxa^vt  voluertt» 
Amaro-  in  quin  Doloribus  illis  Sorbvniiis  T]aadan<» 
BMo  adhuc  melior  fuerit , qui , Sixtino  ^ 

’ ^ roam^  autore , diem  jurarunt , fe  p/ut 

quam  quinquaginta  habuijfe  armos  quod 
, «ofiiehant  i Novum  Teltamcntum  in 

rerurh  naturd  ejfe.  Et  certe , nifi  iil 

hoercfeiv»  Scriptoribus  plane  hofpes  quis 

fit  , deprehendet  facile  » quoicuuquc 
. indies  propullulantes  errores  j quaf^ 

^ . . .cungue  paradoxas  opmones  ^ quantScuU» 

j fe  commendent, 

. ^ - i : vix  quicquam  tamen  aliud  efie,  quam 

xizanra  a multis  retro  feculis  OrW  modo 
^ cognita , fed  ad  tempus  eruditorum  pio» 
j^umque  quorundam  Virorum  induftria  & 
j , zelo  pn&ffe  , jam  vero  *ingeniorum  r»«» 
‘ petulantii  invitante,  tum  jurato  veritatis 

/ ' pacifque  Hofteinfttgante,  denuoeffloref- 
. centia  & revivifeentia  : * 

Puppatn  fi  dicit  GeUia  t iuinfitanrts. 


Byflinum  Habbinorum  difterium  eft  , 

Saubext.  de  IP^P  f IP^^ 

Sacrific.  in  TCnn  hdc  cft  : JSorr  reficias  can- 

Pracfat.  th^tufn  y Jei  id  potius  ^ quod  ineo  continO'- 

i/.  . tur.  Nam  quandoque  e fi  czhthzxxx^  liowxxs 

repletus  vino  vet^rK  Et  pulchre  Ca/parus 
^ Edrthius»  Varro  Germanus  : 


Barthius  Zo- 
diae.  Chrift.  - 

IO*  pag«ai^* 


eadem  toto  deludit  fabula  inundo. 
Immutata  parum  perfona,  fed  immutata 
Orte  redit  pa^hijcena  yft^hifrioque 

idem  > ' * Gens 


i 


I;  i 


* * «k  ■ 

' i»* 

* > • 


P R tt  R 1 G I N K.  ' Joy 

caJus  Udem.  VariMe faltim. 

.u%  Effigies  4tltfirnat  «fus. 

Ovid^Metaa  • f 

■ Noikates  dkmi  f de  oude  ‘ 

eea  nicuwe  K<^.  “ ?*♦*  ^ 

VI.  (^tetutn  vienffinium  eft  , varias  . ' * 

dfe  l^mperque  fuifle  ingeniorum  dotes  > . 
multas  ieciilorum  varietates  j atque  adeo 
qno^  quiiqae  potcfl)  in  mediam  profer- 
re  debere,  nec  alteri  quenquam  invide- 
ro , qui  pro  foS  virili  fuoque  modo  publi- 
cis ftudiis  utilitatis  aliquid  conatur  adjun- 
gere. Veteribus  debetur  reverentia  prae- 
lerfim  quos  pragter  eruditionem  vitae  quo- 
^iie  commmendat  landtimoniaj  fed  ita, 
ut  non  Ulli'  judieto  degantur.  Etiam  no- 
vioribus  debetur  candor , ut  abique  aemu-  ' 
latione  Jegantur , nec  flnedeleiflu  tamen j 
ablft  modo  ubique  rabioia  contentio,  pa- 
cis & concordiae  pedis ; nec  abdnt  a du- 
diis  , quas  Malarum  comites  non 

temere  jgntiquirus  finxit.  Optime  Pii-  PUn. Kb. 
nius:  Af/r»r  antiquos  , non  tamen,  ' 

fuidam  , temporum  uodroram  ingenia 
dejftcie. 


• # 

S" 


v« 


• 


v.'> 


'V  ' ■■■PtlV  ' , 


‘1 


» , 


T'  ' 


41 


diri','  . . 5* 

' ) 
V A ' ' * ” 

- n .r 

• f 

*y  * 

' p ^ • * • 

* « » 

■r  . 

r 

-• 

-'■IP 

• 

• « 

r 

V X ■ 

C A P. 

r.- 

m 


f 

4 


r 


joS 


C A I I I, 


“ « 
Eruditorum  Thrafonifmo , 
quarta  causa. 

■ I • . . * ■ ^ 

S UMM  ARIUM. 


I.  T>ifficile  eft  contra,  inflatos 
» hmihm  fatyram  nonfcrtbere. 

* Theophraflus  Paracelfus 
vus quidam  Icaliis»  ValentinuS 
WeigeliuSjCHiudiusl^erderius, 
Alphonfus  X.  Arr agonia  Rex 
^ elatijjimi  animi  Scriptores.  Vir 
quidam  Do£tus  in  AlplVonfi 
‘ ijltjus  laudibus  ebuccinandis  ni* 
> jnis  liberalis.  Hofmanni  pru* 
. dentta  laudata.  Hebraeo ru m 
blajphemia  exploja.  Impia 
Gentilium  qftorundam  voces 
taxata.  Minutius  Felix  & 
Arnobius  ad  partes  vocati. 
^ W TuxgQlctntmm  Scriptorum 
^ conditio  mi  fer  a ^ periculi  ple- 
(a)  Ingrati /^/«/«Prae- 
ceptores Juos  difcipuli  fint. 

Ari- 


TDe  Eruditorum  Thrasonismo.  309 
Ariftoteles  , Maximus  >^gy- 
ptius,  B althaiar  H ubmerus fer- 
verfitatis  hujus  poftulati.  Phi- 
lippi Melarichtonis  elogium. 
Multa  hic  a propriis  Juis  difci^> 
*pulis  pajfm.  Schoocki\is  in 
^raceptoremfuum  Voetium  /- 
niquijjimus,  Hebraeorum  de 
gratitudine  difcipulis  Prae- 
ceptoribus fiiis  prafltmdd^ 
Canon.  Alexander M.  ^An- 
toninus Pius  hoc  Homine  cotn-r 
tnendati  III.  Qa)  Ad  quas» 
vis Ju/cipieftdas  haerefes  valde 
Junt  procUve»^  ^uod  variorum 
Haerefiarcharum  exemplis  afi 
feritur,,  Richardi  ^ Baxteri 
querela,  IV.  f c)  Ad  lapfum 
in  pravos  ^ profligatos  vit» 
mores  in  fracipitio flant,  ^e 
Petro  Abaljardo  varia.  V. 

Ad  ulteriorem  inftudiis 
dohrindque  profeftum  plane 
Junt  inepti,  Tatianus  & PIu- 
tarchus  laudati.  Album(liher) 
quid,  & unde  fle  di6inm^  Locus . 

V 3 ' Heb. 


o > 0 E®  Erudito EtJM 
Heb.  iz.  I.  ehtcidatus^  Voces 
@ ^Vtid  7 V 1.  (CJ 

'Do6iis  indoStisqm  inopino  Jna 
cafu  lydibrium  fere  debene.. 
Maphei  Vegii  -verba^  huc, far- 
cientia. VIL  Vera  eruditio 
fbld  eoafeientid  contenta.  Eo- 
rum y quibus- imponere  fuperbi 
Scriptores  geftiunt , duplex 
genus.  Horatius  , Martialis, 
Avienus  in  teftes  vocati.  Ba(ii 
JO*.  injflatus  anidfnus  ^ ii>- 
elorius  exitus.  Jacobi  AconrU 

^Z)e- Labe Uo  ejus  de 
Stri  tagematis  Erudito- 

rumjudkiaiij^txonlsfeflmefa- 
Bum.  Aj«Aiw»,  varii.  Saltationes 
in  utres/?^«<^  Romanos 

Baucifmus  Angues  in- 
flati an  incantationum  vi  dts- 
' rumpi  foliti  ? Aurem  obturare 
quid ? Loca  Scriptura  Pf.  j8. 6. 
E£}3.  15.  Proverb.  zi.  13.  ///«- 
firata.  VII I.  inflatorum 
Scriptorum'  excujffum 

(0  difcujfum"  GregoriUs  M. 


^4.  XI.  JEV  in^  VF  .fi  9 * * 

^ Coccejus  eid partes  vptatK 
Verris  Jobi  cap.  12..  3.  lux 
addita^  I X.  Hilarii  Pidiravien- 
fis , .Eewandi  . .Cordubeiifis- 
EraUSii  , Samuelis  Bocharti, 
Jobauiiis  Cqcceji  laud^dtlis 
modefiiay  cura  pru- 

dentiores.  Qves  *Epi(5tetianae 
^ cordatis  Scriftotibm  in  exem- 
plumpropojita,  X,  AndyesO- 
fiandri  levis  animus  faftus  que 
intpudentiJSimus.  Pe  his  non 
guflabit  aflnus  quale  diSleriutpy 
^ undeporte  or^um  ? Sopho- 
cles laudatus.  Oratiuncula 
Scriptori  Chrifliand^pro  cordis 
fili  tumore , facile  fiirrepente^ 
reprimendo  nonnunquam  conci- 
pienda. K^jfentatorum  blan- 
dimenta quomodo  retundenda  ? 
Annas.  M.  Schurmannas  & 
Magni  Alexandri  laudabile  hic 
fiudium.  X I.  Hhrafonifmus 
jlh^enilis  fenili  inulto  intolera- 
bilior , . & 'quare  i Cretenfium 
fanbiione  Leges  reprehendere 

. . V4  ' j«- 


De  Er  u d i t p r U']§ 
juvenibus  frohibituni.  Leges 
Annariac  apud  Romanos  qua  ? 

. Janus  DoufaF.  lauddtus.Juye- 
num  communis ge%ius.^  Super- 
bi» ipforum  origo  & caufa. 

• Euripidis  prudens  Monitum. 

XII.  n*5c  puer  cen- 

tum annorum  quis  Loci 
Ef.  65.  20.  interpretatio  va^ 
ria.  Ergini.cani  quii  Annx 

^ Schurmann»  non  vulgaris  an- 
te anms  indu/lria.  Hermo- 

• genes  Tarfenfis  , Antoninus 
Pius,  Auguftinus  ; Hierony- 
mus , j^dymus  Alexa^id  tinus, 
Avicenna,  Maimanides,  Fla- 
vius Jofeplius,  Artburiis,  fVdl-  • 
lia  ‘Princeps^  Philippus  Me- 
lanchton,  Burchirtus  WirziusJ 
Jicobus  Crinirife  , Nicolaus 
Rigaltius',  GeorgiusSohnius, 
Guiljelmus  , ijfrchiepifiopus 
t^ndreapolitanus  , Ranutius 
YzmtCiuSy^uxParmenJh,  lo- 
fephus  Scaliger,  Martlnus  Del- 
rio  , .Hieronymus  Ruveraeus, 

X Da- 


■ .4  ' 

T H R A s O g 1 S M O.  ili  > * i 

Daniel  Heinfius,kugoGr©tms,  * ^ I 

Jacobus  Ulferius  , Gerardus  ; * ■ 

Vofliu^,Claudius  Salmafiusjo-  ' / ^ 

hannes  Bernhartusjoh.  Came- 
ro,GisbertusVpetiu^ohannes 
Coccejus , Renarus  Cartefius,  ^ ; 

M.  Ziierius  Boxhorqius , Mar-  " 

tinus  Schoock*ius  , Jobannes  ; 

Hoornbekiusjohannes  Mare- 
kius  pracQcium^ngenmu^^fpe-  J- 

• Sagaciores  juvenes/)^/  , ... 

fenibus  accenJendi.\\^ii^o^t-  v . - 

nts  ante  annos  ingenio/us  valde  ‘ ” 

adhuc  juvenis  mente  l^fuse^, 

Quintiliani . error  ex  farte  no-  - • 

tatus^ex farte excufatus.YAW.  . 

Senes  juvenibus  fere  faften- 
tiores  6 frudentior^s . Calvini, 

Socratis,  Euripidis  de  hoc  effa- 
ta. Scriftores  feniores  ^ . / 

tiqulores  a junioribus  ^ no-  < * 

vtoribusjummoferefujficietidi.  .... 

X 1 y%  Pyrrhoniorum  re- 
* jeB a.  Minutius  Felix, Duran-  \ ’ 
dus,  Ladtantius  laudatu 

m 

V $ Etiam  » 


# 


iiu  * r' 


Tlam  loerus  itfgenhrum  fafius 
ita  notinunqaam  transverfos 
qaofdam  agit , ut,' dum  finga-' 
larem . fublimioremque  femper 
. \ , crepant  fpiritpm.,  inque  propriam,  infpue-» 

refinuranegligant  , fummis»  cum  de  nito- 
rum laboribus  Librifque  judicandum  eitj 
varr.  Sttyt.  procedant  unguiculis , ftautes  primoriius 
Menipp;pag.  ^ gpQd  Mammem  eft , ut  m Ut- 

”*■  tore  taneri  > vel  adinltac  Socratis  (qui  (ic  ab 


Ariftoph.  ia 
'Nubib, 


jarifinphane  id^fptibiwr; 

*'oii  ci.  TO^o»  ihSis  0 


r . » 


WajJ^oJus  per  vias  vadit » oculos  circum-^ 
. ' ferens*)  ’ 

# 

ubneunque  jQcorum  circuihvolitantibus  o- 
. culis  verlknes  6c  inquirentes,  an  quem- 
t quaiii  'libi  parem  ullibi  inveniant ; omnia> 
que  adeo  omiulque  prae  te  fuilquc  pithee* 
'Cias  6c 'fpinturnicias  tantum  reputantes. 
Adeo  quippe  fhi  opinione  diftenta  & dif- 
ferta capita  fua  habent»  ut  ipfius  cere- 
arum Vix  aeque  gravidam  fuille  dixeris, 
*um  Palladem  olim  parturiens  Vulcani 
' iecurim  imploraret.  Tanti  Ajaces  liint 
(ignqlcc,  £.<?<!?<»»•»  fi  joe$ri  hic  nonnunquam 

lavenau  Sa-  i impoflibile  enim  eft,  ■ fi  cum  iftiuf- 

tyi.u  ^ modi  hominibus  res  fit,  y<*#yr<rw»  non  Icfi- 
. ' 9 . bere)  tanti  Hercules qui  fi  a raftris  ad  roftra 

c tranfeendiflent,  vacuum  plus  nimio  ver- 
'f-  rr-  ticein  inter  aftra  procul  dubio  c6ndidille]||.. 

'I  • . MultUcii 'fciiicct  /lpule\am»  confidenti- 

< I ■ I • ' • • ' . lo« 


r. 


I 1 


H R A S O N 1 'S  M 6. 


* 

• t 


Thrasoni 'SMG.  jij 

tym^anoiriha  , Curionum  gens  , 
alci volanciit  uigenia, gemina  i^js  apud  P/«m« 
tum  hominibus, 

res  aittmai  euruu^e^e  rnuxima : 'piaut.  Tti- 

bmma  /f  feire , ntc  quic»  dumn.  Aa^ 

quam  fciuHty  *•  *• 

§lt^od  qutjque  i»  animo  hahty  atU  habi- 
turus efi  t • 

Id  quod  in  aurem  Rex  Regina  dixerit 
Sciunr.  quod  “funo fabulata eftcum^^ove. 

§tuai  neque  futura , neque  faSa funt»  tamen 
fciunt. 

annuero lemdent^  euipent quem%a- 
lint  1 • , ' 

J^on  flocci  faciunt  ^ dum  illud  quod  lube- 
• at-t  fciunt.. 

Quorumque  ad  naufcam tinnire  audias  ont  Hoxat.satyr. 

.Horis  nos , IJOQTI  fumus \ 

^ nos  legiones  difflamus  fliritu  » * 

Ԥiuafl  ventus  folia. 

Nempe  ( quo  quid  ma^  ridiculum  clfe 
dixeris.)  fe  ipfos  depraedicam,  titulosquc 
magnificos,  quibus  nec*  digni  fsepe  funt, 
nec  ab  ullo» forfan  alio  honoiarife  vident,  ^ 

infcribunt.  Comra  quales  homi- 
nes Lutherus  ohm  tfnanchtonem  , per  ^uthcr  Ep 
novos  quofdam  tum  prodeuntes  Prophetas  idMclsuidlt. 
nonnihil  forte  turbatum , hifce  monebat  de  ao.  i;xx,  ‘ 
verbis  : Cum  teftimonium  perhibeant  de 
Icipfis  , non  ftatim  audiendi  fvnt  » fidy 
juxta  con filium  fohannis , fpiriius  prohan» 
d/.Talispyrgopolinix  fuit  P<a- 

racelfus  i de  quo  litetis  proditum  eif,  quod 


'tamse 


t 


I 


• • 


3i5  De  Eruditorum  ' 

H66inb'  de  arrogantisB , ut  palam  Jfeere 

weigel  pag.  non  tx\xh\xti\t ^ ftulttjjimum  captUititfui 
/»zw  (rccalvafter  enim  erat)  plus /«rs , 
omnes  Galeni  feHatores.  Imo  barbam 
Juam  plus  experimentorum  habere  > -quam  om- 
nes 1 quaejfent»  Academias.  Scilicet  ac- 
.cedite  huc  quotquot  audire  vultis  virutii  » 
qui  ne  quidem , quomodo  Junonem  du- 
xerit Jupiter,  ignpravit:  arredis  aditate 
auribus ; habetis  enim,  qui  omnia  eru- 
ditioflis  dolia  iolusexhaufit,  tantulque libi 
ipfi  vifuSell,  , , 

fuantum  katid  viderunt  fecla  prtor0( 
liec  quantum , fuerint  fi pofteriora  ^ vh 
debunt^ 


A. 


izov.ad  ^ Talis  novus  ille  I^d7//irx;dc  quo  apud  Bzo^ 
np*  ijoi.  Trithemi^s  , quod  fc  veterum  He^ 
brmrum  s Gracorum  a Latinorum  omnium 
* ' • perfeUiffimam  habere  fidentiam  gloriatus  fiti 

Hottinger.  yeterefique  omncs  adeo  habuerit  conteinp^ 
HUI.  Eccl.  iu%  y ut  ie  cundlos  eruditione  excellere»  aper- 
tc uixcrit  j imo  pr ater  Je neminem  haSenus 
^ fiapientemfuiffie  y jactitaverit: 


Lucret,  lib.  3. 


-f.; 


Lucret,  dc 
Epicur. 

Plaut.  Mil. 
Gloriof. 

A^.  1* 


; 


Hic  genus  humanum  ingenio  fiuperavit  j 
^ omnes  . . 

Refiinxit  fellas»  hortus  uti  Mthereus  fioL 

Im5 

centum  in  Silkid  v 
Et  quinquaginta  centum  Sytolatronida » 
Triginta  Sardi , Jexaginta  Macedones 
'Sunt  homines,  quos  hicr  trucidavit  Urso 
die,  . _ , 

i:—.  . Talis 

f?  • • 

4 

-b  « 

-#.•  ■ ■ 


' DiS»2a3^0 


4! 


Thrasokis  m o.  ' 317 
Talis  Valentims  Weigelius  ^ qai  Captu- 
i ram  fuam  auream  faftuofifliraa  hic  in- 
ibriptione  commendabat : ad  res  om- 

nes ablque  ullo  errore  aguofceudas , multis 
DoBiffim^  incognita  qutdem  t verum  omni- 
bus  tamen f citu  necejfaria  effet.  Talis  etiam  ’ 

Claudius  Ver  der  ius  t qui  Lihrum»  iuperio>  • 

ri^eculo  a fe  editum , tam  portentofo  infig- 
nivit  titulo , ut  vix  quifqpam  fine  ftoma* 
cha  eum  legat.  Ita  fc  habet:  In  Aut  ores 
pene^omnes  t Antiquos  potiffimum  j C E N- 
SIO  , qud  receptijjimorum  plerorumque 
Grammaticorunrf,  Poetarum,  Hiftorico- 
riim,  Dialedicoiuq^,  Rhetorum,  Ora- 
torum, Jurifconfultorum  ef  rtf- 

, Mathematicorum , Medico-  / 
rum  & Thcoloeorum  errata. quadam  de- 
prehenduntur. Talis  tandem , idque  orc 
& more  plane  blafphemo,  Alphonfus  X*  . 

CalTilise  Rex,  de  quo  autor  eft  Lipfius  ^ 
quod  in  tantam  proruperit  impudentiam  , iSm.  ' 
ut  ipfilTimum  Deum  in  Creationis  opere  * 
varia  a fc  doceri  potuifle  conceptis  verbis  • 
jadlitaverit.  Dicebat  enim , ^ . •• 

fet  C telum  componenti » fuas  fiellis  ftri- 

benti  periodos » meliori  cgnfilio  doBurum 
fe'fui^Bt  quopaUo  illum  fium  laborem  or-  Difop. 
dinatius  digerere^  ^proportionibus mutuis 
convenientius  aptare  potuifet.  Effatum»  ‘ 
belluinum  potius , imo  diabolicam , quam  • 
regium! 

<■  . ^ - 

Itan'  lepidum  ipfi  vijum  efi fielus., 

. . J ovamipfum  ridere  t 


Quod  quidem  fi  Vir  quidam  do6lus  probe 

ex- 


r.}-.  . 


i 


f*  ^ 


De  Eruditorum. 

expendiflet » Regero  fbrtp  hur.c  hoc  fi- 
milive  elogio  nunquam  condecoraflet  : 
'*  * ^od  Lectus  fuerit  4edit.iJ^*!fus  , omnium 

Ridder.  de  ?oful6rum  ^ Gentium  de  l.egibus  «wi- 
, . Erudit,  cap.  lumina  evrlverit  > ec  fiptem  Ifibros  pKo 

V P»g-  »47*  aqnitetis  noderutiono  colie^rit  ^ ut  A»-' 
, minibus  ^ Drdino  cultutnocfffariajin^kt 

innotefcerenu  ‘Vel  fakcm  ^ ii  aliunde  il- 
lud hauf^it  (up  credibile  ett)  homini  uf* 
^e  adeo  prohuio  & impio  , qui , 4om 

y ' ‘ , omnium  Populorum  de  Lepbusevohtjje  VO- 

iuminu dicimur  Divi*  a -Legis  volu- 

’ ^ men  videtur  heglcxiflc  ,*  vel  plane  potin6 

contemplifle,  non«nifi  falutari  quadatn 
y ..  adjeSa  claufuU  id  unquam  adfcripfiffetjuti 

prudenter  in  Lex^o  luo  tecit  CilaR  Hof* 
Hofinan.  mannus»  qui  ut  ut  vana  etiam  Regi*  hujua 
^^“'^^•praemilifletelogia^andemtamenadditrCie- 
» ' , pa|.  85.  a.  terum  a Tcve{cni\k  Nummis  param  leui^am- 
' due,  fi  vera  funt  » qua  de  eo  Liffiut  hm»‘ 

bet.  Quodfi  enim  eo,  quo  Rex  hic  ivit> 
procedendum  Iit  pede,  numjuremetuen* 

' >.  'dum  eft , ne  hoc  Hebraeorum  tandem  revi*. 

' . vj£cat^^'^vyjKP*t  quo  quidam  eorum  Deumy 

fummum  npsjm*  propriarum  ruarum 
,v  L^m vix lati%pcritumfuifle,  pertendere. 

^ ; non  dubitarunt?  Legis  enim  de  juvened 

i n(fa>qusceiftatNomer.  19.  i.8tc.  genui- 

•num  lenfum  tam  rpilTis  involutum  tenebris 
„ '•  fniflevoluiit,otl^aciflimiRegis*5i»A»«*tf- 

«if  non  tantum  effugerit  fapientiam,  led 
iplb  quoque  Deus  lingulari  opus  habuerit 
fiudio  & diligentid  t ut  rite  eum  afleque- 
retur.  Ipfa  eorum  verba  exhibet 
Nizac.‘cap.i.  cut  Hacffanius » quae  (ic  Latine  reddidit 
Clai.  Spencerus:  £4  hord  > qud  Mofes  af- 

' • ' cenr- 


T KR  A S O J»  < S M o.  319 
(eniit  in  aitum  t inwnit  Jjieum  (bidemcin  . 
in  ‘tlU  JeBiime  , de  Vace*  rufd.  • ^ 

Vel  ne  horridas  hae  Ethnicorum  quorun-  spcacer.de 
dain  revocemur  voces,  quibus,  ne  fapien-Y^^v^^' 
ii/e  virtnUfyue  teuHibus  detrahi  quicquam  ‘‘ 
linerent,  tnm  Deo  iplb  nOnifeitam  conv- 
parare  , fcd  & Jupra  Eum  extolle/e  eas  * 
inftituerunt*  Dicebant  quippe,  yipienVM 
& virtute  pesdiW  Dis  stfuslesejfei  tum 
eis  ex  pari  vivere  i Jovem  non  plus  poffe» 

^am  fepientemi  Firtutem  Deum  ipfum, 
ji^fasefi,  effingere;  Deum  fapientem 
vincere  fettciiatc^  etfi  vitat  aetate;  imo  rwlSk^ 
(quod  fummum  cft)  effh  ali^id»  ^un  fa-  in  eencre 
piensipjum  antecellat  Deum;  utidefeipto  ^‘‘P-  *7* 
»!?w»  httoc  Principem  gloriantem  mos  au-  . , . 
divimus.  Plane  aliter  ac  Apulejus,  qui  PhUof4^ 
/apiemem  pediflequum  Dei  ^ 

•dixit,  rp/awjw  ftqui  Deum  arbitratus  eft. 

Siquidem  ergo  itffiati  hujufmodi  utres 
in  eruditorum  locietatem  irruere  aufint,  / . 

quid  eft  quod  mireris,  IT  Scriptores  quivis 
alii  , ipfifcum  comparati  , negligantur 
plane  & vilefcadt?  Eant eienim|um , ho- 
rum fimiliumqoe  judicio,4fent,  inqUam, 
cum  omnibus  antiquis^-74rrii0r  j tot  quo-# 
que  e Recentioritus  fplendi^ffitna  Eccle- 
(iarum  Lumina  Calvini,  Bez/e,  Marti-* 
res,  Junii,  Meneti,  Parati,  Marlerati, 

Muftuli^  Zanchii,  Rivet  i,  Gomari,Spa»' 
hemii,  Voetii,  Gatbakeri,  M arefis,  Coc^ 
ce  fi,  Turettitti,  quotquotque  furit  Theo- 
lorum  Pra&icorum  pia&ingcniolaCapi- 

ta,  quorum  favillas  Deo  devotus deolcu- 
Ihtur Orbis,  cumque fuis  vhtne 


3X0 


D E E R u D I T O R U JIt  4 


vaUimtfue  nugit  i «. 

‘ e contra  ftentor*!  exclametur  voce ) ; » , r’ 

•.  ! V ■'/  ofetkiaimpora,quinSnbes 

Svffenosi^ti  nebis  gcHuirepare^ef}. 

^ • Quse  enitn  viri  hi  bombilii  tant^  fere -ja- 

£tant  potnp3.  non  nngamenta  qusedam  funt, 

- qualia  pueris  a nutrice  aut  avii  cum  ere* 

' w "pitacillis  in  aurem  ganniri  Iblent»  ^PP' 

. > ' apinae,  npri  in fabi,  hiluni^  infiliceaqui- 

" . la,  non  glandes , nuces , • curcftliuncuh ^ • 

V . . abfit(haec  enim  ne  titivillitio  quidem  em- 

' titant)  fed  grandiora  multo  & digniora  ha- 

. bent , quse  ingenti  fe  hiatu  inveniffe.  & e 
Plaut.pfpeu-  Democriti'  puteo  erniflTe  gloriari  in  more 
dol.  Aft,  5.  habent.  Cicilendrum  eft^  &macid«s,  ci- 
fccn.  1.  cimandrum  , happalopfides , catarafliria^ 

. & fi  quae  alia  novae  fcense  condimenta  da- 

wh  T ri  forte  poflSnt.  Jus  fuum  non  condiunt, 
pag.  m.  19.  ut  alii  coqui  , ; id  cft , ut 

> loquitur  Statius  j altis  gaudent » vel-wi- 
gaudente^  funt ; _ Divina , ut  obtendunt , 
apponunt  fcrcAl^  , quibus  e mortalibus  im- 
mortales  fe||acere^'pofle  fperant , ferventi 
clamosaquraudaci^  lucraturos  fc-efle  pu- 
ltantes, ne  argui  facile  a tyruneulis&  mi- 
nus peritis  poffinu  Verbo  lU  dicanx,  fc- 
cretiora  funt , quse  pandunt , quam  quo 
, prifei  Dodores  , vel  veterum  Scriptorum 

. ulli  ^drgere unquam  potuerunt: 

^ . Avia  Vieridum  paragrant  loca,  nullius 


unquam 
Tritchfolo 


V-- 


! V 


A 


l ' 

♦ A 


i 


» • 

Thraso  k*.j  s m o.  jii 

live,  uti  apud  FJaaui»  ne  quicquam 
proferunt, 'nili  quod 

'*  '5*  ■ . I j • 

i ^ * ’ ' J(”  ^ ' 

injzgne  recens  adhuc^ 
Indusium,  ore  alio. 


A' 


Invehitur  in  tales  F*/ijc  hifce  ver- Minnt.  Feia 

bis  : Indignandum  omnibus  imo  indo lejcen' - 
Jnm  e fi  ,,  audire  quofdam  , ios  fiudior  ®‘  3* 

rum  rudes  , Uurarum  fropkanos , expertes 
artium  i' nifi  ferdidarum  t certum  aliquid  de  _ • 
fuinin  I rerum  ae  majeiiate  decernere , de  qua  ' 

tot  feculis  feBarum  plurimarum  ufqsse  adhuc 
ipfa  Philofophia  ferio  deliberat , rtecmme~  . 
ritOt  cum  tantum  ab ft  ab  exploratione  J}i‘ 
nind  humana  mediocritas , ut  neque  quajis- 
pra  nos  Geelofu^enfo  fublimata  funt , neque 
quce  infrd  terram  profunda  demerfafunt , 
cmt  fciri  fit  datum,  . aut  fer  ut  ari  permijfumy 
aut  ficifeitari  religiofum.  Et  beati  fatis  ^ Jd^ 
tifque  prudentes  jure  videamur  y fiy  fecun- 
dum iUud  vetus  japientts  oraculum  ^ 'nojmet 
ipfes  familiariter  noverimus.  Et  litnili  ze- 
lo Arnobius  : Ecquid  (inquit)  ipfi  penitus  Amob.  c' 
perfiicitis  vos  ipfos , fiquando  de  rebus  dif-  Cent.  lib.  ic 
teptatis  obfcuris,  cif>‘ipfay‘quadtcitis .,qucel^’ta,^i; 
affeveratis , qua  capitali  pleruvique  conten- 
tione defenditis  y nefctrcy  ^unumquemque 
fufpiciones  fuai  pro  probatis  ^ fompre- 
hct\r\s  pertinaci  obluBationetutari? 

1 1.  Nec  lic  immetito  laudafi  Autores , > ' 

loco  enim  non  lubrico  tantum , fcd  & fum- 
me  periculofo  conftituti  funt , quotquot  ' 
feientiae  doCtrinasque  fuae , profunditate , 
fui  fcilicet  oftentane  dixerim  an  miracu- 
la, adeo  dementari fe  linunt,  ut  fumma 

X qu3Br 


,K 


-•  t 


-• 


f.f*’ 


r..  • 

• >1^  •*  vT-c'”  . 


/ 


S.  't  ' - 


•Y 

V 


-V 


^ 'i 


31Z  De  Erubi  torum 

qusequc  de  ingenio  fao  polliceri  (ibi  aufint, 
folofque  fc  mundi  Soles  ede  exiftiment, 
illuminandis  obfcuris  natos,  & obtene- 
brandis nimiSfuS  luce  fplendidisjfua  quae-  . 
que,  quantumvis  exigua,  falt«m  modica 
tantum,  maxirna  reputantes  j adinftar>^ 
fpeculi concavi , quod  pro  pilo  truncum, 
pro  culicibus  Pega/os  reddere  folet.  ViX  • 
cmm  e(l , ut  qui  im  animati  funt,  juftif- 
(imum  Dei  ettiigiant  judicium,  qm,  uti 
grathv*  largitur  humilihus  »,  ita  lenapcr 
refijfit  (uperbis.  Sicuti  enim  Literarius 
hic  fafius  (ut  jam  ditShim  efl)  pios  altorum 
conatus  vilefcere paflim  facit,  ita  & dif- 
cipulas  in  Praceptores  fuos  ingratijjmos 
fere  reddit : homine  quippe  , juxta  hoc 
Micionis  apud  Comicum , 


Terent.  A-  ..a^i  Imperito  nunauam  quicquant  inju- 
dclph,i.  /LJ 

Scen-  2-  iiiub , 

liiii  quod  ipfc  fecit,  nihil  rt&im 
putat,  » . 

‘ vel,  uti  Euripides , 

1 V* 

^tip.  GUu'  <n  etnnf  U/)puiFU.,  t(sndi. 

Fsidxis  mali  kmiwit  res  efi  intolerabilis. 

'*  ■ ► 
ExpertusidabLipfbfuo  efi:  P/<i/v, 

quem  & Ynulun  ideo  vel  pullum 
habet  JElianml  nonnunquam  vocitabat, 
mulus,  materno  lade  faturatus, 
calcibus  pulfare  matrem  fuam  foleat. 

^ riftoteks  enim  , cum  maxima  Philofophi» 
fux  femina  e Platone  hauEOl^,  fckoluci 


« % 


T H R A $ o S 1 s M O.  , 3^ 

s 

tamen  adverfiis  ipfum  aperuit,  yeiercm**  ' 
que  Praceptoremy  cum  difcipulis  partia' 
riisque  fuis  ftrenue  oppugnavit,  Wque  ^ pjutajch.  d- 
utivifum  nonnullis  eji » juxta  PJutarchum  , per.  Voluiru 
majori  contendendi  amore  •%  quam  fapientia  *•  P^g  ^. 
/ludio , ut  qui  pbi  fropo/uiffet  Philofophiam  * * ^ 
Platonis  contemnere.  JLicet  ab  aliis  Ridd.  de  e- 

pi  jportuo  aram  in  Templo  conftruxiffe , rudit. cap.  14, 
ft.atwnique  ei  confccraffe  dicatur,  cum  hic  P*  4*4^*  * 
infcriptione:  Hunc  effe  Illum  quem  probi 

omf^s  merito  deberent  mirari  ^commendare. 

immanius  habet : . ..  ' - 


^ AriftoteL 

^AtJplg  y 2y  id\^  aipSiif  Imeipr. 


Hac  ab  Ariftotele  e^  Divino  ereUa  Pla- 
toni 

^rq,  tibiqHemlaudarefiekfien^as. 


% 

% 


.j 


,w  • 

Meque  Ptatotii  tan^uni)  fcd  pluribus  etiam 
gliis  fors  hsec  obvenit  I Maximus- ^gyptiut,  Magdenbux- 
PhilpiTophus  moribus  barbaras,  genHCent. 

^ Nazianzeffo  in  dodiina  Chriftiana  non 
.tantum  inliitutus , fed&  in  domefticam  Cr 
jus  confuetudinem  receptus,  menfaeque  ^ 
ejus  adhibitus , quin  ejufdem  oper&  e/»ri-  • i'  i 
numero  tandem  adferiptus , defeSio- 
nem  tamen  ab  eo  molitus  eft , atroxque , 
inlanus  /uf  admirator  factus  , itAce^oH 
fuo  bellum  ind.ixk  non  tMUum  •,  & intu- 

lit. Uti  hujus  etiam  lineis  inliitit  Brixius 
ille,  de  quo  Aventinus  in  Bojorum  An- 
naWhxiSfMartiniTuronenfis  difcipulus.  Hie 
enim  ab  ipfo  Murtino  in  Monafterio  fuo  e- 
AUtiitus.  eum  jaon  tantum  dereliquit  j fed 

^ X a 


y 


-.1 


J 


. 1 


. . 
. t 


. ■ / 


•r' 


.314  D;e  Euuditorum 

Avemin.Aa-  eidem  ex  causi  multis  iisque  graviffimis 
nal.Bojor.  calumuiis  benefalSorem  funni  laceravit. 

Haud  gratior  etiam  in  Prxeeptorem  Zw/»- 
. fuit  qui  abeo  ftnioriquedo- 

- drina  apoftata  faSos,  ejusque  beneficio  e 
magno  periculo  liberitus , eam  tpp  ( verba 
Melch.  Ad.  funt  Melchioris  Adami ) grattam  retulit^ 
laSh-Thco- quammundusfolet.  Tanth  quippe 
log.  Gerro,  yirum  bene  de fe  meritum  onerare  nehuhnon 
^'■5®'  deJHtit , ut  Apologii  patribus  fatisfacere 

. , necep  habuerit:  Qxximmoxp^c  Auguftinus 

‘Romi , ubi  ante  convetfionem  Rhetoricam 
' docuerat ^ eo  quod  ab  ingratis  Sc.fiper- 

*»■  . bientibus  fu  is  difctpulis  depTeretur  ^ fecef- 
fltUing.  in  fioncm  meditari  debuit.  £t  quid  non  a de* 
xpiftoi.De-  generibus  paticoadusfuitbohus 

obi.  & Melmchton^  Mf , n quisquam  , masm  kr- 
Refp.  Me-  , cuihoca  l/Uthero  perhibitunf 

dt  teftimonium , quod  organoniot/piritsst 
S.  donis  iUuJiratum  in  Dei  Ecclefid  perit  ^ 
quot  Deus  in  nullum  alium  hominem^  in  hoc 

terrarum  orbe  viventem»  fud  eetate  contulerat. 

& Refp.’ e-  Multisverbis  hoc  queritur 

. gus,  fupta  laudatus.  Habuerat  (inquit)  D. 

Philippus,  nuncipfi  Nohe  contemtior ^ 

• queip  pejus  mortuo  cane,  fax  Di  feipu  Iorum 
irncliolcei.ad  Venenata  perjequitur.  Et  paulo  poft : Satis 
ann.  ij4(!.8c  duriter  exagitatus  efl  Philippus  inhaevitd 
t s6o-  ind.  .adhuc  fuperjles.  Longe  vero  crudelius  infe~ 
p.ig,  501*  /fantur  cineres  ipjius » poft  beatijftmam  ejus 
ex  hdevitdmigratsonem.  Fix enim  quisquam, 
ex  maledica  illa  ingratorum  difcipulorum 
caterva  , <ideo  ftupido  eft  ingenio  » adeeque 
y ■ vra  Ludis  ac  gloria  expers , quin  exiftimet 

fthi futurum  e ffe  gioriopm , p ex  procerijftmd 
arbore , jam  in  terram  proftt^td , famofcu- 
. > Ium 


lanciit* 


?czcl.  ad  8* 
part.  Obj. 

R ^ 
fd. 


Thrasoni  SM  6.  32^  v 

Ium  iPtpum  detrahat , Leonem  ^acen-  ■ < . • 
tem  ^ mortuum  conculcet^  ^ •vulnus  ei  /«-  - ' 

fiigat.  Hinc  non  invcnuftcin  ipfum  • kte : 
Melanchton , donee  •vixit ^ fuit  in  Purga- 
torio: pof  mortem  dicitur  in  Inferno ; f» 
l ita  autem  •venturi  feculi  erit  cum  Deo  in  x-  i. 

cterna  heatitudine.  #Atquc  horum  utinam 
hac  etiam  aetate  veftigia  non  prefliflet  schobek.  m 
tmiis  Schoockius,  Vir  alioqui  bene  doiitus , 

cum,  wwFOTij&iW  fuae  imaginatione  inflatus,  f*  Papat. 
praeceptorem  fuum  optimum  Clarifr  Voe- 
tiumt  cui  fe  omnia  debere^  publice  antea 
profefTus  erat,  lam  contumeliole  habuit, 
ut  virulentis  fuis  in  eum  invedfivis  eruditum 
orbem  in  fluporem  pene  egerit : quibusque  ^P* 
adeo  apud  celeberr.  Rivetum  ingrati  Difei-^^l^\^‘^J 
/>»// elogium  etiam  meruit.  Deplorare  alicu- 
bi Philofophus  hic  videri  voiuit,quod  ortho- 
doxae fidei  adverfarios, acriori  certe  cenfurS 
non  indignos,  inclementius  nonnunquam 
habuerit:  Ad  me  (dicit)  quodluhnt  hic  ad  SdioaeV.  At 
Dei  gloriam  profiteor , primis  annis , quum 
fiylum  pro  veritate  orthodoxd  arriperem , ^ cap.\^s 
occurrere protenuitate  ingenti  cultus  illius  70«,'  ^ 

adverfariis  laborarem^  tantum  ebullienti 
juventae  mujlo  tribui  (fe , ut  prater  necefjita- 
tem fa^e  rutam  pulegio  pratulerim.  Sed  li  non  ■ 
llolida,  phne  laltem  fupercrogatpria  pali- 
nodia illa  fuit,  (Quanto  equidem  melius  tum, 
fibi  tum  rei  communi  vir  hic  confuluiflct  li 
infandam  fu»m,  non  in  haereticos,  fed  in 
qjufdem  cultus  confortes  im- 

primis) profufam  virulentiam  vel  publice 
vel  alio  qualicunque  modo  condemnaflet 
& retraSaflet!  P lane  ali  ter  profeSc,  ac  ho- 
mines hi  fecerunt,  Hebraeorum  Magiftri 

X 3 dif- 


V jiS  De  Eruditorum 

Schickird.dc‘^‘^‘^'P“^°®  ftos  moneiR ; quorum  hic  ex- 
lur.  Reg.  preffiflimus  Canori  eft  : §(tttsifuU  apteiodi/l 
Hebr.cap.  4.  cit  integrum  tofut^  vel  traiiatum^  imp  ver- 
»•‘5*  Jumuntcum^  aut  litterulam^  tenetor  hono- 
Laert.  ipfi  deferre.  Notum  etiam  e Laertio 

liftol.  luve-  eft , quo  loeo  pracepterem  fuum  Ariftotp~ 
nal.  Sat.7.  itm  habuerit  Alexander  M.  •»»' 

itycnuf  dt6titans  > «$  3 fSjp  CSr, 

. p ruTst  p Utific  pro  eximii  fe- 

de"i^b*”fuis  licitatis  Ibas  parte  habuit  Antontn^s  Pius 
Ub.  !•§•  13. Imperator,  quod  uCairAo. pr^ceptores/itos 
prompte  impettfeque  pradieare  do^us  ellbt» 
QulntiHan.  Quos  utique  tanti  fecit  > ut  aureas  eor.rim  i- 
hb.i.  «»P*>®  jnagines  in  larario  fuo  habuerit , eorumquc 
fepulchrai  non  aditu  tantum,  ledtSchoftiis 
• * • floribusque  nonnunquam  honor^rit.  Epa- 

minondas Ly fi  Tarentino  Pythag6rae6  •, 
CornelNep.  quem  praceptorem  habebat,  ita  fbit  deditos, ■ 
jnEpami-  ut  adolefcens  triftem.&  feverum  fcf#err< 
nond.  pag.  omnibus  aequalibus  fuis  iti  familiaritate  a#^ 
m.  214. 21/-  |.£pQ(ijgj.ij  ^ neque  prius  eufn  afb  difliiferit, 
quamdoSrmis  tanto  anieccffit  cOfidifcipiH 
I0S,  ut  facile  intelligi  poflfet,  pari  iKfOdo' 
rupefatutum  omnes  HTcieteriS'artibus.  ItriW 
Vero, juxta  Senecam tbihfopBi  qriIdCrif 
nomine  dignus  oiimcenfebatur,  qui  Prse^ 
ceptores  Jfues  j quotum  beitefitio  vitiis  fi 
exuerat,  mnvenerqbattrt.  Sed  horum,  in- 
quam, omnium  fecuri  Suffeni  noftrifUnt^ 
im6  in  contrarium  potius  eunt. 

III.  Nihil  etiam  inveniai,  quod  ad 
omnes  mentis  errores ^ imo  crudiflimas 
imbibendas  paratiorem  viam  ftef- 
iiat , quam  ftolidus  ac  Phaetontaus  hfic 
genius,  ut  in  omnibus  pene  hcerepum  ar- 
qliitedlis  & Inventoribus  plus  quam  mani- 

V fefturo 


Senec*  Bp< 

ty 

\ 


T H R A S O N J S M O.  327 

felium  eft*  -Qtanes  haretki  tument  (-inquit  Te«uU.  de  * ' 

‘‘  . Tertullianus  ) pmnes  fithtiam 

Tt A\igullinus J HafeiitimatreminiqtiitatisQ^g^^^^^'^^ 

Jiue habent  iuperbiamt  dum  fempev  altiora  ^ » 

. /efeirejd&itant t ^ in  EeeiefitSconiumelUmAamik-vfL 

debauhantur  Dc  habet  EufebiuSiHot  i. 

• ^ ■ * 

quod  lymphatus  fa£tus^  fubito  in  mentis. 
obfelIione&  abalienatione conltitptus,  in-,;K  - ‘ - 

laniveric » cf  lib. 

M d^s^etui  9 immodic4  primi  loci  cupiditate^^^' 
captuin  Idem  de  Novato  teftiseft,  quod  in 
hafejin  ^oIapfu§lit  fuperhi^  contra  laplbs  v 

ihfialus^L)cP^Zfljg/<>itetum  Adgilftinusjj^tw/ . ^n.  , 

tanto  hpe^i/entiores  iverit  enotes j ^ , 

, praefidentius  fnis  virihus  xurrere  injiituih 

Et  de  eodem  \ Tantam  firmitatemVroi^-  Ep.ad 

tam  fubiimepropojitutn  ^ ^ud  impugnatione  ^^^ctriad. 
Diabolus  potuit  adoriri , mji  ut  ^ quibus  non 
potutrat  per/uadere  vitiorum  amofemy  - 

mitteret  laudis  cupiditatem,  /W#  ' 

mainjirueretut  tentatio  unde  prima  deceptio  ‘ 

nocuit • Non  itaque  defidiops  ^ tepidis^  neque  h.  E • 

inertibus  nec  incultis  Jedmagisquibufdam  ani- cap.zo, 

‘ mis fedults^  ^ bonorum  aQuum  probitate  lucu^  ^ 

lentis  per  gloriam  itrepfit  humauam^  ^ quos  t ^ 

impuljione  non  movit ^QleXlont  dejecit-  Uti&  * . ^ 

dQApolltnari^\xSi\\\xs\Firfu$tin€<eter$sfane  - ^ 

inftruUus  ^ fed dum  contentionis  vitio  nimis  a-  , 

geretur  i^adver Jus  omne  quod  quisque  dixit y 
ire  obvius  deledlar  et  UT  ^ jadlatione  ingenii 
male  fortis  ^h^xciin  ex  contentione  generavitn  ^ 

Neque  aliter  de  eo N#7//x,Qiryfollomidifc>  * > ' • 

, pulus,  fi  alias  nothae  ipfms  Epiflola  non  » 

. Imt:  Tuts  (mquit)  tpfe oculis  injpext fit  A- pp^ 
pollinarcm.,  invita  prudentem  veneranda  ^ 

Pemliutehgravefcentem  ^ fermo?ie  ho?iorifi^ 


Digitized  by  Scx^le 


' 32-8  De  e r u jd  ito  r u m 

utm^  4b  Arrianis  per  ali<juod  temfus perfi- 
eutionem  pajfum  ^ hic  nihilominus  a Diabolo  . 
feduBus  in  haerdin  incidit  y cum  intumef-  . 
platip.  de  incepit.  Adde  7atianum\  de  quo  Pia- 

vit, pontif.  tina,  quod  f^$r  licet  doBiJJimuSy  fui  tamen 
jag.  m.  4».  opinione  inflatus y novam pojlea  liaerclin  con- 
diderit t quam  auxit  deinceps  Severus’, 
unde  fedatores  ejus  Severiani  diiSi  funt. 
ao.  Paulo  tandem  Samofateno  (ut  recen- 
’ . tiores  omnes  mittam ) jiimis  notum  eft, 
quod  turgejcere  incipiens  > mox  altius  quae- 
rere tribunal  conatus  fit,  negaritque  Dei 
Vilium  e C celo  de fcendijfe,  (ed  ipjiime  Maria 
, * demumoriginemtraxiJfezi&x\iGi\t&cc.hV3^c 

hinc  tum  turbae,  contentiones,  conflidhtio- 
nes  inter  Ecclefias,  Dodores,  fratres  ortae  ; 
cum  ne  quidem  quidquacn  aliud  ad  eas  tum 
’ ^ excitandas  tum  fovendas  com politura  ita 

fit,  zc  flatuknta  animorum  haec  intempe- 
ries, Difcere  hoc  eft  e praeteriti  temporis 
Hiftoriis:  dant  enim  hae  Pharifaos  lapienti^e 
& lanfiitatis  perfuafiohe  turgidos, primatum 
. affedanres  Difcipulos,  honoris  aemulatione 

fcifios  , Simonem  mero  faftu  Ecclefias 
‘ . turbantem,  Diotrephem  ex  ar roganti S fra- 

tres rejicientem , 2feudo-Apoftolos  propria 
' elogia  praedicando  vacillantium  animos  in- 
quietantes , Bafilidem,  Carpocratem , Arium, 

' Photinum,  Manetem  &c.  quos  . non  nili 

**  ' fapientia  vel  honoris  injufta  affeBati»  huc 

impulit.  Quinimo  cx  ipliflimo  hoc  fonte 
( quae  gravis  Richardi  Baxteri,  Praeftan- 
I tiflimi  Theologi,  querela  eft)  pluriumin- 

Bsjfter.  Thf  felicium  ingeniorum  tot  a orta  ruina  e fi , quod 
dic  ^ 0 ^ necejfiria  plane  negli- 

cap!  5-  * ■)  ttut  finfuahtaie , aut  vitiorum  mole 

ohfuunt. 


T « K.  A S O N 1 S M oJ  JXJ  0 

obruunt  ^ &aifiondttisinutilihus  ohi^efiu- 
denty  idque  ingenio  fuperbicnte,  caliginis 
fu£  non  fatis  confcio-y  quando  frujlr a fe  non 
patefails  quafivijfe  comperiunt , fatigati  ^ 
defperanUs  , de  certis  etiam  ^ neceflariis 
'dubitent  ^ ipfam  animorum  immortalita- 
tem tandtm  negent* 

I V.  Quid  etiam  eft  , quod,  quoad  vi-  - 
tampiebenequeagendatp,  a Deo  dcrelin- . / 

qui  ita  homines  facit,  inque  prophanos  de- 
labi mores  (init,  quam  idem  infullilTimus 

hic  tumor?  Theognis  alicubi  - Theognid. 

Scntcnt.p, 

Tt^yS^s  6 'iSnXxtt  lL»Xt<pm» , ’* 

K«f'  i K«l{«  ^ vfCfAtn  oXti. 

Injuria  & Magnetas  perdidit  ^ ^Colo- 
phonem. 

Zt  Smyrnam omnino  Curne^  mos  perdet , , . 

quidam  non  per  injuriam  |cd  per 
Juperbiam  ibi  vertunt,  iis  oh m tributam, 
qui  proprii  ferocitatc&  arrogantia  (ibimet  chUiad. 
ipfis  exitium  arceflebant.  Ipfo  hoc  didi- z- Cemur.». 
cit  eventu  ■ Petrus  Ahaljardus , ,infau(li  So- . 
cini.,  in  erroribus  praecipue  de  Ratione  hu‘ 
manh  in  rebus  fidei  judice  , de  impugnati  ^ . 

SS.  Trinitate,  & negati  Chrifti  pro  nobis 
fatiffaSiione , praecurfor,  quem  lic  ^licubi 
deferibit  Bernardus’.  Habemus  in  Franesa  uernard.  Ep. 
novum  de  veteri  magiJiro  Theologum , qui  ab  ,90. 
ineunt  e at  at  e fud  inarte  DialeSticd  lufit  i & 
nunc  in  Scripturis  San6tis  infanit*  Hunc 
quippe  Deus  ob  parem  animi  elationem  , ' . 
h;lc  inuldavit  poena,  quod,  cum  vitae 
alias  cflet  fatis  compolirae,  in  mores  po,- 

X 5 hea ; 


j. 


I 


■% 


«tA» 


'i  VT;  ' A "f 


Vit.  Petr. 
Vcnerabil. 
Oper.  ejus 
prstniir. 
tom-2,  pag 
813* 


• ‘ 350  De  Eruditorum 

ftea  proruperit  plane  lihi^nopis  & fla- 
A)bajatd.Ep,gjjj^j-jg.  (ipfius  Abal\ardi  vcrba 

" • £aa()  calamitatum  Tnearum exordia  cne^unty 

quod  fufra  vires  atatis  de  ingenio  meo 
pr3efutnensjtf</ fihbiarum  regimen  ae^irave- 
tim.  Et 'quoniam  prejperitatjlultos  injlat  * 

mundana  tranquillitas  vigorem  enervat  ani~ 
mi  i fer  carnales  tUeeebr  as  fatiUrefolvit  i 

cum  jam  me  folum,  intuendo  Philoiophum 
fuperejfe  exiftimarem  , frana  libidini  ceefi 
laxare  »■  qui  antea  vixeram  cmtmentijjime. 
Scriplit  fic  (NB)^  Abaljardus  , poftquam 
de  felicitatis  fuaefaftigio  dejedfus.  Divinae 
pietati  ( pceniteritia  ieii^  pfra4l&),fait  re/ti' 
tutus»  ^ ipfum  entiii  teterrioto^  fu<j$  erro- 
res retra^afle , Librum  de  Trinitate  pro- 
priis manibus  flammis  tradidifle  , piequc 
deinceps  tum  vixifle,  tum  obiifle,  utut 
quidam  negent,  plurimorum  tamert  fa- 
vorabilior fcntcntiacft, 

V.  Taceo  deplorandam  in  multipli- 
candi fcientii  defcdlum  > qui  <&  confequi 
faflum  hunc  folet.  TProut  enim  (ut  bene 
hadfenus  habet  in  Efiftold  ad  Celeberr. 
Foetium,  nimis  certe  amarulenti  > Mathc- 
maticorurtifaeile  Princeps  Cartefius)  vere 
eruditi  nunquam  fuperbiunt,  funt  enimeon- 
fcii humanae  infirmitatis,  qute  fciuntnon  ^ 

• * • m')gni  ceflimant  t fed  cogitant  longe  flura 

V.'  quee  ignoranti  ingenui fajjim funt t ^ 

, , ■ . dociles  femperque  parati  veritates  Jibi  non~ 

dum  cognitas  addifeere  -,  ka  cx  adverfo  qui- 
bus omnia  fua  placent,  imprimis  juniores 
fi  fint,  juxta  Tatianumi  acquirendi  me- 
' jiorapoteftate  fe  privant.  Ipfat  jus  verba 

. ' fic  habent : ni.  «wt2  mit  , dliifcot 


Cacief.  Ep. 
ad  Voet.  p 


i 


^igitlzgcl  b^^lf 


I 


• 

‘ ' V 

’ ••  1 


. no 


►*  'o 


A ' ’ 

. ♦ w 


4 * 


• >V. 


' rr= 


T H R A S ' O S I S ‘m  O,  331 

? m\vfU7i^»  t^Hn  i^rteict»  At*  _,  ^ . 

que  hinc  nteritiffihiS  Vlutarehus  t A«t? 
yien  ® £^47  iQ^Sp 

7"  «8gjs,  Wf  «V;grAf  3 Bsi^efdfieif  « 

• /“«  V***  ^ ^v«nns^^  i * 

Oportet  ex  adoleftenttbus  opinionem  fkitum- 
que  exprimere  magis  1 quam  ex  utribus  ae-  . 
rem,  quibus  utile  aliquid  infunditut  t aut  in-  . r; 
fundere  animus  efi  ^ aliaqui  faftu  flatuque  ' ' 
refert  i non  admittunt,  ‘tldhtnm  vocat  Bw#  Laett.  lib.  4> 
apud  TjaertiumtisXsueinii  tRyOpinid- 

nem  prOfedtus  impedimentum.  l‘’eregrinan-  ■,  ■' 

tium Studioforum  (uti vulgo dieitur) 
nominatiffimus  J urisdonftthus , Antonius  i* 
Matthaus,  limatifBtni  Operis  de  Crimini^." 
bui  autof,  nonnunquarh  ihfcribfcbat,  he.‘  ' 
modeftiae  immemores  cflent,  nec  in  ftir* 
diorunt  progreffu  fifferehtnr  , hoc  Seneca 
Philofophi : Multi Udetuditionemvenijfeht , Tra?iquili. 
nipfeeo]ampervenifJepuctaffent.  Albi  dtnti  Aniin.cap^i. 
mentioneni  hic  facio  , nihil  aliud  per  id  in- 

telligendum  eft,  ^uam  libellus  epiirS  & Senec.Ep.49. 
Micante  charfi  eOnftittfS , in  quem  illu* 
ftrinm  virorunfi  nomitia  &t  oKm  rcfereban- 
ttiT,-  dcetiarfitium  referurithr:  Albttni  pe- 

, coliaritef  di(§tus  all&fione  faflS  ad  album 
Pratotu , album  fudick , dlbumCithirUdo-  ' 
rum  6cc.  qu^taholsfeolimerWnt  «i/M  Hte» 
.risnbtacse  : vbcat  tleffckius'. 

dequibus  videri  poflunt  Senebat  ^mpliar  Suetoti.  in 
nusj  Suetonius.^  &c.  Nihil  eqim  obefle  ^«tpavcap, 
magis  currentibus  vir  bi.c£ruditillirtms  exi*  - 

ftimabat,  quam  quod  eurtt  lciiJiodoattigiUe  . * h’; 
terminutn  W«d/ayf  putent,  a quo  longilfii  *'  ' 
me  adhuc  abfunt.  tapiniut Statius,  (de  quo 

. Lipflus:  , ■ r ; • 


.'f 

* 


V’  * 


> 0 


• f 


1 


(. 


r* 


1 


Edit. 

Xeinudi* 


FaithaC  Epi- 
ftol.  Qnx- 
lUoo.  /7. 


Heinf.  in  N> 
T,  pag.  m. 


Gathakei. 
Advcrfar. 
cap.  3-  pag- 


va.uL- tf-Hcc 


. ■ l. 

: ^is  htc  Papinius?  Toetamagnuiy  ' 

Fel  dicam  potius  Poet»  fummus , ' 

. Qerte  pr^oximus.eji  Poeta  fumtno,  ' -• 
Gi^d  mecum  fateatur  ipfe  Itivor) 

multo  adhuc  excellentior  evafiflet  vates , 
nili  animi  elatio  ipfiobftitillet.  De  quo  fic 
Janus  Parrhafius:  Hac fola fatis ejfepofunt 
ad  ineundam  rationem  cultijjimi  Poeta  , at- 
^ue  ingeniofifjimi  artifeium.  Neque  enim  ul~ 
Ius  veterum  aut  recentiorum  propius  ad  Vir- 
gilianam  majeflatem . accedere  valuit , etiam 
propinquior  futurus^  ni/i  tam  prope  clTe 
•voluijfet:  pquidem  natura  fud  elatus , 
hi  excellere  conatus  ejl^  excrevit  in  tu^ 
morem.  Reterunt  quidam  huc  quoque 

locum  Heb.  12..  i-  » 

7&/i  dh 

fSp  T to^KeffSftet  tifiii  kySui.  Deponentes  o- 
mne  pondus ^ drcum/lans  nos  peccatum, 
decurramus  wopojitum  noBis  certamen.  In 
,,  quae  verba  Heinfiua.:  ^idft  igitur  «y»©- 
,>  hic  fly*^  fif  feu  arrogantia 

„ ^ taltus  ? id  quod  vulgo  <putmfi3t  i itoi- 
„ ^tifxuet  dicitur.  Hefychius  «yx®- , 

,,  vzsipi^au».  Glojfa  Stephani  , oy*®»  , 
■„  tumor,  iyxxf^ , turgeo.  Neque quicqUam 
„ ufitatius.,  quam  ut  abfolute  ufurpetur  i ut 
,,  cum  Plutarhus «yxVfc  yifesiTac» 

„ tumore  ^ opinione  de  fe  plenos perci- 
„ p?W«*dilciplinis  inutiles  ejfe  dixit.  Et 
„ certo ut  cyx^  (^qualis  gravitas  quacun- 
„ que ) currentibus  imprimis  ac  luUantibus 
” obflarefolety  ita^  ubi  de  progreflii  agi. 
j>  iuryqua  voce  hac  continetur  t perfuajio 

^ grave 


T ii  R A S O K I S M O.  53^ 

gtMve  impedimentum  e(l  §e  molefium,  ^ 

Vocis  hujus  'iyxv  compofitumjeft 
X©-,  quod  talem  quem  notat,  qui citric  Var* 
tumidus  & inflatus  cft,non(uti  Fo/flus  inpag.i1i.j3i 
locum  quendam  Halicamaflai  cam 

vertit)  ^m  ju^a modum fuBlimis  eft.  Apud 
ToUueem  ut  fynonyina  veniunt 

, t%eunoi  & tirigayjtf».  yudoa°^^'^'^^ 
verbis  applicat:  ® W«9*  aJTwrAxAwtarfgfly- 
ifst,  os  eorum  loquitur  tumida,  ideft,  /»r- 
itda  & glorhfa  didb.  Sive  de  verlis  ca-  ♦ 
pias,  five  dt  ftrfonis^  omnes-  xas-^goyj^ 
ftudiorumfuorumprofedluiobfunt;  atque 
Ifoc  quidem  magis,  quo  vzft^t^^xdrtgn  & - . • . 
turgidiores  funt, 

V I.  Adde  miferandum  & ridiculum  \’ 
quorundam  cafum , qui  propriS  antehac  ’ 
opinione  in  Caelum  velutifublati,  fubitoque 
inde  deturbati , doftis  tandem  indoftisque 
ludibrium  debuerunt.  Vetus  verbum  cft, 

Fento/a  rifus  parent  eji  juSlantia* 

five,  ut  dicit  Phaedrus:  Pbxdr.iib.i. 

fab,  II. 

Virtutis  expers  vertis  jadlans  gloriam. 

Ignotos  fallit^  notiseft  derifui. 

Quam  in  rem  adicribere  libet  haec 
Vegii^  antiqui  Scriptoris,  verba;  5»  w>«w  Maph.  v^. 
quempiam  eg^egiedoHum , egregieque  in  ne-  dc.  P«icvcr- 
gotiis  puhlicis  exercitatum , atque  ita  fert- 
t entid  omnium protatum  j caterumque judicio 
fuo  multis , quibus  inferiorem  eum  ejfe  con- 
flat, fi  longe  proferentem  viderimus,  errat 

fno  graviter  quidem -f  fidtm(»lmt  &venid 


'ISf*. 


• t» 


\ 


7»  *f  * 7®* 


• • 

3J4  D E E R U D I T o R u M 

wVf/»»'  4 quam  qui  ItUriflia  Raucit  igf 
Jioerfttr  iatin^us  > tn  rebuaque  parum  pH~ 
hlick  * param  quoque  privatis  verfatus » afo* 
aifftma  Jemque  & pradentiffimo  putat  jura 
merito  wi  comparart  dum  t vel  anteponendum* 

‘ Nutritque  fecum  eorcagitatus  , eayerbapro- 
fert  * eo  imejfu  atque  geftu  corporis  movear» 
aefidt/iiriMq  fer umque  omnium  experieutm 
defceais  casteris.,  diviuii  quodam  * 

ineiimproftuxfjfe  videatur,  ^Non  efi  hoc  er^ 
rori  ulli  adfcrihndum » fed  mantfejia 
gfs  fatuitati  atque  ftultiiiae.  Siqut  autem 
{quod  efi  omnium  peffmum  genus  ) cum  neque 
Uteris»  neque  cognitione  ulld  rerum  & Pru- 
dentii valeant , ita  tamen  loquantjyr » tfaja, 
pjgJam  omnibus  exhibeant^  ac  fi  vel  Platoivni 
docentem,  vel  Catonem  conjfultantem  jm- 

per  audierint,  non  jam  fafui  hi  aut  fiultf, 
fid  dementes  omnino  atque  injant  juasfomd* 
funt  ■ cujus  tanti  mali  pernicies  ita  aperta  t» 
quibufdam  apparet  y ut  & gefiibi^  corports^ 
^ communibus , qui  habentur , Jirmoufhns , 
manifefie  quique  eam  in  iis  deprehendant: 
Irrifione  haud  certe  indignis,  dum  ipn  m 
causa  funt , & a peritioribus  exfibilari  mal- 
le videntur,  quam  a minus  peritis  fuique 
fimilibus  non  laudari.  Tametfi  faep^nea- 
pud  eos  quidem  ipfos>  a quibus  laudari  le 
alias  putant»  vix  ullo  in  pretio  funt.  tlinc 
Martialis  ad  PhiiOipaufum : 


Holito  nimium  tibi  plifftf^ 
Pelt&aSyFhilomufe,  honantdfit* 


Amittunt  quippe  quod  habeat,  dnm 

tareprtefuD^S'^  ftpnhabew» 


ilUas 


J 


T H R A S O N 1 S k O.  ^3^. 
iUius  Cof^vst.de  quo  Apulejus  : Cwvus* 
ntfevQcd0m  pt alberet.  ^^«4  filum  deefTe 
tanta  ejus  fofmavulpet  fimtfla<verat  ^ croci- 
tare adortu  i ^ pradb,  quam  ore  gelabat  fe~ 

Et  Horatius 

Horat.  Epift; 

bea  tacitus  pofei ppojfet  corvus,  habe^^’^'  * 

ret 

Pltttdapis  t ^ rixa  multhmimts  invidia-  l' 

que. 


r ,Y*^- /^faftenim  & genuiua  eruditio 
wla  conlcientiS  contenta  ell , neque  multo 
ftrepitu&fufurro gloriam  ambit,  fedtra-' 
nit.  ricta  omnia  mendaciis  gaudent,  & 
lucum  facere  contendunt,  qui  ybi  femel 
doctrinae  foiidioris  fpiritu  difcufliis  fuerit, 
ilico  , tanquam  fulmine  tadus  concidit 
oaentator,  jacetque  exanime  & fine  fan- 
guinc  corpus.  Ut  enim  nuilum  fimnlatum 
diuturnum  eft,  & tinda  omnia  celeriter 
tanquam  flofculi  decidunt,  ita  nihil  magis 
evanidum,  minusquc  durabile,  quam  c- 
ruditmms  non  medulla,  fed  cotdfaete  tan- 
tum & larva.  Jtorum quippe,  quibus The- 
rapontigoni  hujusmodi  impofturam  facere 
.^°8'tant,  alii  cordatiores  funt,  vecordes 
alii  & fimpltctores.  Mox  gravis  & fufpeda 
cordatis  fugitivorum  illa  magnificentia  eft; 
ni  enim  cum  pygopolinicem  hunc  vel  il- 
lum magna  voce  pugnas  & facinora  fua 
cientem  audiunt,  mox  , nimium  tinnu» 
ajunt  mn  piaces.  Qui  vero  fimpiiciores 

lunt,  hos  quidem  decipit  aliquamdiu  Leo 
ill€  CumanuSj  terretque  horribili quafilbecie 
pavidosj  vcnmmbi,  detraho fpoJio,  ad 

fpe- 


’ - 

’ *■; 

/t*  > 
*■  t 


■>» 

♦ i 


I 


Lncian.  in 
Pifcat. 


HOtat.  Sat. 
lib,x.  Satyt. 
9* 


35^  De  e rupit  orum  • • 

fpeciem  fuam  faciente , ad  id , quod  revera 
eft^  redierit,  lafcivi  pueri  aures  barbam- 
que ei  vellicant , cogiturquc  mifer  Callipi. 
des, qui  tam  pueriliter  criftas  fuas  antea  ere- 
xerat, nifl  prorfus  forte  depuduerit  i demit- 
tere tandem 

auriculas  ut  irsiq^ua  mentis  afeUus  ; 


Martiali  Ub. 

7.Ep.  93. 


Neque  eft  quod  hujus  fuas  ftultitiae  macu- 
lam rite  unquam  'eluat,  fed,  quicquid 
molitur, 

Thais  Tbatda  Jemper  olet.  - 


quadratquein  eum  quod  Afino  » pelleiu£ 
induto,  Leo  plim in  fabuli  didlitabat, 


Avie*.  Fab. . 'Eorfitan  ignotos » mutato  nomine  fallis ; 

5*  jit  mihi  ceu  quondam  femper  afellus 

. eris. 


^ j Exemplo  fit  Bafus  ille  Jufisconfultus , 
de  quo  referunt  Viri  Do6ti , quod  tam  in- 
confulti  tumoris  &.fuioris  fuerit,  ot  AU 
Ant.  Matth.  datos  Cujacios  j Hotomanos  » Viglios  , 
Orat.  IO.  quanta  nomina!  quibus  certe  matellam  , 
porrigere  indignus  erat,  altiffimo  prae  fc 
contempfcritj  JUpercilio  gloriatusque  fit, 
a fefolo  animadverfum  efle,  quod  multis 

< jam  feculis  univerfos  latuerat:  Hxc  thra- 

fonica  ejus  verba  erant:  Studiojus  LeBor 

- hanc  noflramdoBrinam  diligenter  animo  in. 

figat»  iuiaetft  ittetvixos,  in 

feriptis  evolvendis  palleret  annos,  nihil 

fimile  ac  tm  folidum  in  hk  materU  efi 


l . 


!■  % 


* 


} 


^ W ■ 

*.  . ■“^•  ?-4:-,‘r.T  , ' ^ 

« ■'>,  4 . • ■ , '•■■?. 

, : . ‘ * . . * , • ■ . 

. -T  H 41  A i O M 1 S M O.  ' J3jr 

‘ deprehenjitrus.  Nempe  docendos  *a  ft  he- 
ros ille  putabat  multis  numeris  fe  iapien- 
tiores  6c  dodtiores.  "^s  fini  ‘Atitar,  Sus 
Minervam  \ bubo  lufciniae  canit!  At  quis  r * 
Thrafonis  hujus  exitus  fuit  ? inglorius  pro-  ■.  ’ • ■ 
fedlo  & dcplorabilis.  Tam  •flagitiofc enim  ’ 
turpiterquc  fuperiori  aevo  difceflit,  ut  jam  ^ " 

lateat  plane  cum  obfcuris  viris,  necquic-  v v 
■ quam  Bafii  poft  rogum  pene  fuperfit» 
Indatiffimo  quippe  huic  homini , nili  plane 
laxeus  fuerit , propria  fua ja^antia  TibuUi  Tibuli*  Ub.».- 
hoc  portendere  fatis  potuit , 

’ •. 

Eveniet  tibi  mors,  neque  erit,  qui  lu-  . - 
geal,  uUus,  - • • 

Nec  qui  det  mas  flas  munus  in  ex^uiat. 

' '9 

Sic  nempe  illi, famae  negotioresj  }.  v 

infaufti  Aaletes,  malefanoaufu  fuprafe 
rapti, tolfferc.  Iblent,  fel  fe  iplbs  potius  tol- 
lunt . • ' . 

inaltumy 

Vt  lap fu  graviore  ruant  i - CUu4Unr' 

Quorumque  conatibus , uti  putabant,  ne- 
que difficultas , neque  arduitas  , neque 
afperitas  ulla  remoramfacere  poterat,  qui- ' ; 

que  pennis  noahomini  datis vacua  expe-  \ 

riri aeratentant,' dum  altius  iter  agere  ta>  ' . 

borant , pennar,um  vincula  vicinii  Solis  ^ cierim’ 
folvi  faepe  fentiunt , & ceris  tabefaSis , nu-  vunambuL-  * 
dos  quatientes  lacertos,  in  aquas  tandem  cuc.  fia. 
praecipitatos 'fe  vident.  Quare  & hinc  pro- 
cul dubio  eft,  quod  ipfe  facobus  Acontius , 

(de  quo  jure  quod  de  Origene  dici  fblet, 
uhi bene,  nemo  melius , ubi  male,  nemopejm) 

Y li- 


4 


M 


t 


• • 


f .c- 


I 


De  Erudit<^um  ^ 

licet  humilioribus  alias  & moAefiioftbu 
haudqua(}uam  accenfcndus,  ipfiffirp^  h^c 
conhderatione  Literatorura  Jkf^hiatn  rc- 
. primcre  conatus  fit.  ^oniant  ^ait)  jenfim 
w^f*dee*  irreperet»  hominum  parum  attendentium  4- 
dcndor.Ubr.  »/OTW  OultE  JeUt  confidcutia , eaaue  » uh 
lationc.  invaluit»  prtefertim  fiquidem  popularu  alt- 
^ua  adjpiret  aura » diffidentia  locum  relinquit 

nullum  i illa  und  ratione  videntur  ad  mode- 

* Oiam  revocari  pojfe  omnes  i tantum  %»• 

- ii  ■ ■ ffiiciavt  y quam  magnus  fuerit  in  omni  atate 
numerus  eorum , qui  cum  fihi  de  fe  fumma 
omnia  promiftjfent » ridiculi  tamen  prater 
modum  evajerint-  «Fuit  hic  Acontius^  (di~ 

■ ccndum  hoc  verbo,  nc  nefeias,  quare  ipClim 
cum  (^igene  comparaverim  > vir  vere 
. doclu^fcd  ingenii , ut  acris  quidem , ita 
& elatioris  & jufto  liberalioris,  quin  a 
^rST^d^  nefeio  quali  fcepticifmo & indifl|rentifmo 
stratageiu.  inipfaiTi  Theologiam  introducetW) , haud- 
satan.  quaquam  alieni»  quod  T ra£latu  fuo  de  Stra^ 
tagematis  Satana  teftatum fatis  fecit,  //- 
t (Simone  Goulartio  judicet 

malorum  pe ffimo.  Voetiusei  adferibit,  quod 
Trigland.  ve\  impi  rite  vel  Jubdole  communem  confeffi^ 
Hift.  Ecdef.  nii  conceptum  molitus  fit » fuh  'cujus  vextOp 
pag.  jiz.  militari  pojfunt  ipfi  Ari  ani.  Committere 

Poiif  hic  etiam  non  polfum  , quin  attexam  quam 
Ecdef  patt.  fcftivc  flatulentos  quofdam  fungos  (quibus 
1 1 i.jn  Indic,  noftros hps  hommes  jure  accenleas)olim c- 
J 3'-  tiam olkhtui  habuerit  Imperator  N<frojHi- 

Horiam  lic  refert  Thcophilus  Spixclius  I .E- 
‘spjtcl.  Felix  rant  quifaflu  elaticnequeadeo  effient  turgidi, 
Liier.  pag.  fieRegihus pares  ejfie putarent, ac pradtearet. 

*/9‘  pjos  Nero  convivio  adkihutt%ac fiu{ er  utres 

iQfXcxc  fccit:dum  er  ge  illi  accumbentes^^  qua  (i 

utres 


R A s o H 1 S'M  a 3J9 

utres  utribus  infi^entes,Jedibus  fuis  magit  in- 
luraefcerentjf  jic  honorarentur  ab  Impe-  < 
ratore  ^^tmniftri»  Neronis  juffu,  utrH.  //-  ' , ^ ^ 

ios  acu  perforabant  t ita  «r  influi  turgidi- 
^ue  iUi  homunciones  t utribus  aere  evacuatis, 
kumifeprojiratos,  n$n  fine  Imperatoris  #• 
liorum^ue  gaudio  deprehenderent, 

, r-  / • ^ • Hdrat.de 

O I Mixcsamme  fert  Jus  ^uos  inflat  matus : xrt.  Poetic. 

SpeBatumadmjfltifum  teneatis  am'tei\  vetCjr. 

licet  forte  ne  quidem  ille  Craffut  * 

. id  fecerit  , qui  alias  lemel  tantum  in  viti  ^ ^ 
rififTe  dicitur  i nec  Julius  ille  Saturninus,-  , 
qui  nullo  unquam  cujusquam  cofnmcnto 
ad  ridendam  folvi  potuit  i imo  ne  ipfe  qui-  * 
dem  Heraclitus,  quem’ fcmper flevifle fe- 
runt. Adhibuit  forte  obledamenti  hoc  ge- 
nus Nero  faltationis  in  utres  viccj  in  con- 
viviis Baccho  dicatis  olim  ufurpatas;.  per 
id  efferebant.  Ludos  ipfos'  konm- 
xict  dicebant , ab  iuntis , quod  utrem  figun 
ficat.  Bubulus  apud  Ariflophanis  Interpre-  Ariftophan., 
tem  : K«f  <vo’f  7*  (Atswt  us^ZdHtm 

iiocllSud^  ^ ^ua-  , ' ® 

re  Utrem  in  medio  collocantes , (altate , ^ 
eos,  qui  humi  ceciderint,  '^thinnis  pro/equi- 
mini.  Pleni  us  Mercurialis : Erant  quoque , 
qui  fnpra  utres  oleo  unSos  vino  plenos  pe-  naft.liCi» 

dibus  /altarent  • inter  quos  vi&ores  ii  cenfe»  cap.  1 1. 
bantur , qui  ita  dextre  Je  gerebant , ut  fra 
lubricitate  humi  non  caderent',  atque  hi  pro 
viBoria  pramio  utrem  cw»  vino  ferebant : 
qui  vero  terram  natibus  percutiebant , non 
fine  magna  voluptate  jfeBatoribus  rifum 
movebant.  SpeClat  huc  etiam  id  VirgilH’ 

y 1 atque 


Vit^. 

CWg-  t4 


. / 


Scalig.Poe- 
tic.  lib.  I. 
cap.  iS. 


Mattial.  lib. 
».  Epigr.  tf7* 


at^ue  inter  pocula  lati 

MoUUus  in  pratis  uTsStof  lali^re  per  u-- 
tres.* 

. ^ 

-Tutior  hoc  Iodo  Graecis  Baucifvsus  faus 
fuit,  qui  fkltationis  ratio  quidem  erat  Joni- 
ca,  mollis  & lafciva;  a Bamo  ialtatore 
fic  di3a,  vel  potius  ? fieunuQftmt  id 
cft)  crepidis,  quibus  induti  faltatores eranr 
(Noftrates  dicunt  Pantoffels)  fed  cum 
minor4  in  terram  procidendi  > feque  ludi- 
brio fpedatoribus  exponendi  periculo  con- 
jundta.  Crepidae  enim  illae  fuher^  id  cft,. 
corticefn  quendam  ctaffum,  fcabrum  ac 
valde rimofum  [cork']  fubfutum habebant, 
qui  uti  calceamenta  leviora,  ita  & faltatores, 
minus  quippe  lubricus*  cafui  minus  ob- 
noxios reddebat.  U t neque  mi nus  facetum 
eli,quod  in  fui  plcnii!imum^<rtf/»ar,fe  nibU 
non  elTe  ac  pofle  jactitantem,  Martialis 
olim  lulit : 

Declamas  helle  • caufas  agis  , Attale , ietle» 
Hifiorias  heUias  i carmina  beUa facis. 

Componis  helle  mimos  jEpigrammata  teUe : 
BeUus  Grammaticae  * heBrn  es  Afirolo- 
gts » 

Et  helle  cantas  t ^ /altas,  Attale,  heUe , 
Bellus  es  arte  lyra , beUus  ep  orte  pilas, 

J^ilhene  cum  facias,  facis  attamen  osassia 
hsBe. 

Vis  dicam  * quid  Jis , magnus  es  Ardelio. 

Imovero  caveant  fibi  hujusmodi»/rM*nc  ri- 
deantur exlibilcniurque  tantum  aliquatenus 


^ T H n 4 s b N.  r S M o.s  54*. 

' 'a  nafutioriBus  (quae  levis  & tranfitoria  cala- - 

mitas  cft)  1'cd  nc  & omnimode  tandem  fran- 
gamurac  rumpantur,  ideft,  fibi in  plena- libfr/cap.  j 
riam  pcrniqiem  tumor  fuus  cedat;  adin- 

(lar  avguium' illotum  taxatorum  t dc  quibus  . 

credidit  Antiquitas,  quod  veneficarum  in-  , ..  ' 
cantationes  ita  intumefeere  eos  fecerint, 
ut  prorfus diflilirent.  Virgilius: 


Frigidum  in  pratis  cantando  rumpitur 
anguis. 


Virgil.Jloj^ 


&, Ovidius : 


Fipereas  runflpo  verBis^  earmine  fau-  Ovid.Meta. 
ces.  morphofp. 


Utebantur  eum  in  finem  venefiese 
^um  fremore, Mi  eft  apud  Amohium , id  eft,  in  CenUib 
, ineant  at  ioaibus  filis  ftridebant,  & teralia  fiia  • ‘ 
carmina  immurmurabant.  Iterum, Ovidius : 

, i 

Ter  novies  sarmen  magteo  demurmurat  Ovid.  Meta. 
ore.  morph, 


Quod  ne  fibi  noceret,  dicuntur  angues  au~. 
res  Juas  obturajfe^  juxta  locum  Hymno-  *. 

graphi  Pfalm.  ^8.  y.6.  Venenum  efi  ipfis  fi- 
mile  veneno  ferpevtis : ficut  a^idts  Jurd^Oj ' 
obturanti  aurem  fuam  , ne  mujfitantium  Bochair. 
vocem  audiat  j ^ diviui  incantationum  Hiero-Zoic, 
periti.  Faciebat  id,  uti  obfeftant  Theologi, 
affitfurda  alterutro  hoc  modo,  yel  quod  ** 
recaneret,  idefi,  contrario  fibilo  ineant  a. 
tionem  repelleretSc retorqueret;  vel  quod 
haud  magis  afficeretur,  quam  fi  vcl  ' ' 

Y 3 I plane 


342  Ds  Erudit  b r d m.  - 
plane  eflet,  & obtufis  auribus.  Atque  hoC 
fefteriori  lenfu  phrafis  hsec  etiam  dc  homr 
nibus  ufurpatur.  Ita  vir  pius  dicitur  . 

obturate,  ne  cades  audiat.  EI.  33.  15.  & 
qui  icntnilericcrs  in  pauperes  cft,  aurem 
obturare  a clamore  pauperis , Prov.  »l.  ,l3* 
hoc  eft , tam  parum  commoveri,  acfi  non 
audiret : pariter  ac  dc  JEaei  habet  Virgilius: 

Jed  nuUis  sUe  movetur- 
Fletibta , aut  voces  ullas  trablabilis  audit. 


VIII.Nfcqu^dem  mereri  fui  hos  tibicines 
temere  credas  , fi  torte  obtendant , feiftius- 
modi  invidiae  non  etle,  ut  foU  aeftimari, 
,ac  non  nifi  fua  legi  velint;  e contra  fe 
quosvis  alips  fibimet  ipfis  multis  numeris 
anteferre,  ac  facillime  herbam  porrigere 
pofle  &e.  Palpum  enim  lic  loquentes  tan- 
tum obtrudunt , quoniarh  fa<So  contraria 
ut  plurimum  proteflatio  illa  eft  , & verba 
fua  ,fablis  deficientibus , erubefcere  faciunt, 
ut  alicubi  Tertullianus.  Quorfum  enim 
tum  eft,  quod  tot  prreftantiurri  & piiffimo- 
rum  Virorum  uiiliiT)mos«»«/»r  tamcon- 
tumeliofe  & contempti  m,  fere  exagiteut, 
magnisque  eorum  nominibus  oppedam? 
Quid  infediatione  illiusmodi  intendere  a- 
liudcenfendi  funt,  quam  ut  (quemadmo- 
dum fupra  dc  Novaturientibus  etiam  dixi- 
mus) aliorujp  laboribus  fubmotis  , pro- 
priarum mercium  turpe  monopj^IiuSi 
exerceant,  majoriqnecum  lucro  & applau- 
fu  paleas  &c  cucurbitas  fuas  extrudant? 
verbdrum  procul  dubio  M.  Gregorii  vel 
nefeii plane,  velfaliem  obliti,  quibas  E- 


Thrasonis  Mo.  34.9  . . . |j» 

pifcopos  Ahxavirinum  & Antiochenum 
olim  afStus  cft.  Ab  fit  hoc , ahfit  a Chrifiian&  . . 

mente,  id fiiiveUequem^uam arripere^ unde 
Fratrum  fuorum  honorem  imminuere  'lol 
quantuldcunque  parte  videatur.  Atque  hoc 
quidem  utcunque  petulantiffime  iionnun- 
quam  aquibufdam  fiat,haud  raro  tamen, non 
tam  cum  Scriptorum  , quos  invadunt , ' 

quam  proprii  nominis  & exiftifUationis 
difpendioconjuiidkumeftj  utj  ex  hoc  Nr-  ' ' 
colaiVolani  * eximii  caetera- Potf/if  > exem- 
plo ftt  manifeftum  eft:  Hic  etenim  cum 
conlimilem  cenfura  maledicae  gladium  in 
eruditiliimos  ^celeberrimos quadam Vtr os» 

Dantem , Pctrarcham  ,^'c.  dijlrinxiffet  »■  \ 

eosque  partim'ut  hebetes  ^ tardos,  par-  ' 
timut  rudes t humiles, inornatos  & abje- 
dtos  expio  fi  fiet»  omneque  ingentum  ad  eri- 
piendam glorix  corQna||^  /py^rirm 

impendentem adkibuijfetl  gravijjtma,  repre 
henfiovis  probrum  apud univerfam  erudit oruns 
Italorum  nationem  ^ip/e  incurrit , ac  irre- 
parabilem fama, ac  proprix  exilhmationis  )a- 
<{/«ytf»yi^//V.Scilicct,utdixi,quam  plurimis  ’ ' 
hoc  Tzoarts  nimium  in  ore  cft,  Non  refi>on-  ^ 

debitur » tacebunt  omnes . non  e fi,  qutpade-  **  * 3 
faciat  i fcd  quibus  jure  optimo  reponas, 
quod  olim  apud  fhilemonem  fornicum  ^ 
ventolo  cuidam  homim  oggcrcbaiur : 


si  di  tesify  iim  mcfivoitt.  , 

2u  XccXhs  C¥  % One  cp;  thak-  in  Not. 

Tidl’oMt  n T tu/nif  ad  Amonui. 

ivni  fAst,  Tuit^  m.  p.  sig. 


Ejfare  nobis  Ubere , quem  teputatf 

Y 4. 


. Lo“ 


9 . 


344  D E . E R U p I T O R U M ' - 

liOquerifne  heminibus  ip/e  non  homo  » fid 

. tenens  ^ 

* , ^ 

OrbemJuhpedilfU$?  hn  communi  ve fceris  K . 
Aur&nobijlnm?  ^uitetam  magni  facis  f 


vel  hoc  landiffimi  Jobi : Nempe  vos  ejiis 
populus  j vobtjcum  morietur  fapientia. 

, . Job  II.  2.  Qupe  verba  piiffime  fic 

lob^ii.  i”  Celeberrimus  nofterCoccejus \]Non 

" ‘ eji  (inquit)  dubttarefas  ^quin  ita  fit  ^ quia  ^ 

vos  diestis , nam  ^ vos  eJlis  populus » ^ vo^  * ^ 
bijeum  morietur fapientia.  q.  d ioW  Japitis^ 
fblis  vobis  myfteria  Dei  revelata  funf,  . 

, , Similiter  objurgat  Corinthios  Apoftolus  , 

: \ i Cor.  iij..  ^6.  Aut  a vobis  fermo  Dei  e- 

f'  ' 'greffiiseft?  aut  ad  vosfolos  pervenit.^  Nm^  * 
debet  quisquam  ' qtihavlicf^  kv^aSibcf  ^ & fu^ 
opinione  fapientise  ejje  fuffarcwatus  ^ ut 
^ putet  tf?®- diixsM  y /olos 

! ' fupore » altos  viro  umbras  vagari,  fote  fi 

feri^  ut  tibiquicquam  revelatum  Jit , noli  . 
idtanti fatere » ut  te  folum  audiri»  te  fo“ 

/ Ium  pradicariafiimarique  pofiules^  Poreft 
enimfy  fedenti  aliquid  revelari*  iCor.  14. 

'j  30.  ^forte  melius  majusqus  ^ quam  quod  tu  ^ 
quodque  tu  tacitus  ^ JlJapias^  audias 

• Optime  Avienus : 

Avien.  Fa,  . 


bul.  1 


Si  quadam  virtutc  nites  ^ ne  defpicc 
quenquam» 

^ ,Exalidqu&damforfan^iUe nitet n 

.CyDrian.  Ep.  Et  Cyprianus : Nojlra  no  pertinaciia  ame^  ^ 
adviuintm.  mus»  fed^ua  aliquando  a Fratribus  ^ C0I-. 


u 


legis  utiliter  ^ Jalutariter  Juggeruntur  9 
ipfi potius  ampleSfmuT.  Quodfi  enim  pon- 


tra«» 


I 


' - T H R A S 'O  K I S M O.  . 345  • 

' trariam  calcare  viam  qais  velit,  habet  certe; 
quod  dubitet,  an  fiientia  lua , quamjaflat, 
vere  Divina , fpiritualis , & ialutaris  qui*  , 

dem  fit.  Apoftolifaltcm  verba  i Cor.8.  2,  '*■ 

tali  Cognitioni  minas  favent : ij' ^ 
i 3 dytjpi  iuuhftti.  Scientia  inflat,  tharitat^ 
adificat, 

IX.Multo  proinde  laudabi lias, quam  tur.  ■ , . 

hujuscemodi  capita,  inter  Anti-  * 
quos  inclaruit  (ne  j^ugu/tinos , Ignatios*  Magdebur-  ' 
^ieronymos , fujlims  Martyres»  Irenaos» 

Cyprianos  aliosque  memorem  ) 

PiSavienJis  ( diftinguendus  enim  hic  ab 
Hilario Romano  & Arelatenji)  dum, licet 
eloquentia , Latina  Rhodanus  » Latiliique  Hieronym.  • 
iermonis  tuba  Hieronymo  »o»  tantum 
diSus,  ftd  & tanquam  vita  doSlrinSque  " 
divinus  f indignejiendis  hartticorumimpojlu- 
ris  ^ verjuttis  acutus , exercitatus  y ad  Lafit.de 
perjuadendum  eommodiffimus  a quibusvis  de-  9®®^' 
praedicaretur,  adeo  tamen  abjedic  de.feipfo 

i”pf*;itifmum  omxxmtn  fefe  & Hilai.lib.de 
tndotttjfimum  dixerit.  Fidem  pene  fupe- synod.  c. 
rant , quse  de  ftu  pendi  T errandi  Cotduben*  Arian-  ^ 

Jis  eruditione  refert  Bzovius  ; Artium, 

Medicinae  & Theologiae  Dodor  fuit;  u-  S^nn  icoi  • 
iiiyerfam  Parijiorum  fcholam  mirabili  fui 
Icienti^  in  (luporem  vertit;  erat  enim  in  ^ 
omni  facultate  Scripturarum  doftiffimus, 
vita  & converlationc  honeftiflimus ; me- 
morid  tenuit  tota  Bi6/ia » Nicolaum  de  Lyrd^ 
feripta  S.Tkowce  Aquinatis » Alexandri  , 
les  % Johannis  Schotti»  Bonaventura^  & ^ ^ 

aliorum  in  Theologid  comp.lurium ; De-  , ' 
cretum  quoque  & omnes  utriufquc  Juris  ' ^ . 

Libros  j & in  Medicinis  Avicemam^  Ga^^  ^ \ 

Y 5 ^ ^ 


3+(5  . De  Erudit  o.,r  u m 

lenvm,.  Hippocratem  $ & Arifiateltm,  o- 
mnesque  Philofophte  & Metaphyfices  li- 
•k  bros  & Commentarios  ad  unguem  memo- 

* rii  retinebat.  In  allegando  fuit  promptus , 
’ ' in  difputando  acutus,  a nullo  unquam  fu- 

* . *V  V peratus.  Linguas  denique  Heiraieam»  Gra- 

eam > Latinam»  thaldaicam  petfedle  Icgc- 
bat,  fcribeljat  > ac  intelligebat.  Romam  a 
' * Rege  CaftcllaBmiflus  Orator,  in  omnibus 
. f;  • Italia  Galliaque  gymnadis  publice  difpu- 
tavit,  convicitomnes,  ipfe  a nemine  un- 
quam convi<aus.Atquid  jamPan  Vir  tantu*s, 
'V  ^ • tot difciplinis  perpolitus,  criftas  ideo  erexit.^ 
, anpopulari  non  tantum  auri,  fed&  £r«- 
- . ditorum  communi  calculo  adeo  eredus 

V &evedtus,  Ccelumfe fcalperccxiftimavit, 

aliosque  prae  fi:  omnes  contempfit  ? abiit  j 
Hotting.  H-  e contra  ( quo  tefiimqnio  dignatur  ipfum 
E.  pan,  y.  Hottitlgerus ) »0X1  arrogans  fupetbus , fid 
pai.®‘ humilis  multum^  reverentia  plenus  fuit. 

'Cum  Erafmus  fymbolivice  (ut  nonnulli 
, ^ interpretabantur)  libifumpfiflet  haec  verba 

; . CONCEDO  NU  LLI,e)usqueaemu- 

^ li  intolerabilem  boni  Viri  arrogantiam  inde 

• . ' colligendam  elle  obtenderent,  nulli  non 

***  ‘ viriumcontentionc  laboravit,  utamolire- 

'.lur  a fc  illam  invidiam,  & fuos, 

nec  verba  illa  mentis  ullam  elationem  re- 
fpicere,  nec  fe lue Ula  coinquinatum efle, 

* j.  _ plane  coli  vinceret:  wr?  ( inquit)  pro~ 

fd/Jphonf.  pitt^oxeoxvidu  familiari  noverunt , quidvis 


Valdef. 


- 4 •- 


mihi  tribuent  potius  i quam  arrogantiam  j 
nequo  fatebuntur  propiorem  fUi  Socratico  y 
Hoc unura  feio,  me  nihil  fcire,  quamhuU 
concedo  nulli.  Sed  fingant  animum  tam  in^ 
/ifentm  ejfe  mihi  * at  mmet  qmnibus  antepo-- 
^ ^ ...  nam 


/» 


T H R A S O N I S M.O.  347 
rnam  > ttiamne  tam  fultum  exifiimant » ut 
id.  fymbolo  profiterer  ^ Siquid  habeant 
' Chrifiiaua  mentis,  interpretarentur  >/4* v pa^  194. 
verba  aut  non  ejfe  mea  * aut  aliam  habere 
fententiam,  &c.  Vi leUt  illic  fculptam  ima- 
ginem ^ inferne faxum  i fuperne  juvtnem  ca-  ... 
pillis  velitanubns.  An  hae  habent  aliquid 
Erafmi  ? Idfiparum  efi , vident  in  ipfojaxo 
exprejfum  in  quam  diSionem fi 

defiuas , ver  Jus  erit  J ambitus  dimeter  acata- 
leBus^  concedo  nulli  T|errainusj  fi  hinc 
incipias  erit  dimeter  trotbaicus  acataleSlus, 
Terminus  concedo  nulli,  ^idfi  pinxiffem 
leonem^  addidijfem  fymholi  loco ^ Fuge, 

ni  mavis  diicerpi , num  kac  verba  mihitri~ 
haerentur  pro  Leone  ? Nam  ftmilior  Leoni 
jum , quamfaxo,  ni  fallor.  C<eter  um  eru- 
dite de  fenfu&origiiic  in  fc- 

quentibus  diflerit,qua2  non  adducimus : fuf- 
ficiunt  haec  ad  demonftranduin,quam  longe 
tantae  licet  eruditionis  veluti  promptua- 
rium, quale  Erafmus  fuit  i ab  omni  lameii 
animi  tumore  abluerit.  Neque  alia  mens 
r hoc  etiam  feculo  Samueli  Bocharto  Sx.  Jo-  - ' 

hanrii  Coccejo^ixpius  laudatis  luit*  Quorum 
ille,  eruditionis  licet  abylTi^s  adeo  tamen 
propria  opinionis  & aeftimationis  expers  • 
fuit,  uthaud  femclcommiflbs  inSrtiptis 
filis  errores  publice  fit  profeflus : Ingenue  cap,  i^.  pag. 
agaojco  (dicit  inter  alia  Geograph.  Sacr.m-  ic8- 
lib.  i.  cap.  14.)  nos  in  iis  errajfe,  qua  de  / 

Cafpiis  portis  ^ Nifeo  campo  diximus. 

Adeo  ut  fummo  jure  Apulejanum  hoc 
convenire  Viro  huic  dixeris,  quod  inter 
doSos  nobiUffimus,  inter  nobiles  doBiffi'  '■ 
mus  « inter  utrosque  optimus  , &,  quod  * 


! 


' merito  addas, inter  oranes 
rit.Hic[Cocccjas]PA//<t/i»|fl'’»«»  utut  Aquila 
(neque  enim  ipla  invidia  negare  ipfi  elogium 
. aufit,  quo  abhinc  quinquaginta  annos,  & ‘ 
quod  excurrit,  cum  decoravit  Sixtiausji^ 
Amra>  Ep.  fffama:  Ipfam  d fvMt ut  excitatum  effe  . di- 
ad  Manin.  ^ provehenda  altius  linguarum  O-4 

rientaHumfludia/^reJerandanohk]vidxO'  /- 
' ' rnm  facraria.  Nullum  enim  Chriftianorum 
, ' tantumitt  Thalmudicis  unquamprafiitiffey 
^ quantum  iUein  eruditijjimo  ( dequo  nounifi 

eruditijjimi  judicabunt') firipto*  Hic,  inquam  • . . 
‘inPofiloquio  Libb.  Sanhedrin  fuffixo,  noa 
tantum  dixit,  neque  diffiteor  fieri  po/fe  ^ ut 
utiha  qutedam  hoc  primo  conamine  ttofiro  ne  ■ 
agnita  quidem  fintt  fed&  ipfis  addidit  ver*  , 
bis:  Jllttd  ingenue pro-fiteor , in  quibufdam 
me  > cvm  putarem  me  fenfum  illorum  per  ce-  _ 
pijfe , hallucinatum  ^ lapfum  effe.  Sic  qui- 
dem abfque  involucro,  ^candide  anima 

/illae, 


>« 


Horat.Satyr. 

h 


\ *■ 


tf 


Terra  tulit. 


■ P . 

quales  neque  candidiores 


f 'f- 


( I . , 


7.  /■  r 


£utid>  In 
Hyppollt- 


Nihil  enim  quibusvis  modeftis  ingeniis  ex-  , 

ploratius  ell,  quam  cpgetllhie  oncpef' 

‘rlgfit  itfuf,  ideft , fecundas  curas  prudenttoresi^ 
ejfe , mentisque  humanae  vim  ufque  aded 
ede  circumfcriptam , ut  omnia  videre  non 
poflit  omni  tempore,  imo  haud  multa  e6-  1 
•rum,  quae  antea  probavit,  poft  accuratius  ' 

^ inftitutum exameui improbare poftea, imo  i’ 
lib.  prorfus  rejicere  necede  faepe  habeat.  Ne-  . 

A.  ^ap;  38.  * enim  levitas  efi,  ut  loquitur  Seneca  ^ 
q cognite  ^damnato  errore  difiedete  i verum- ^ > 


*,a* 


* % 


.i 

m 

M 

'«A.  fXgRued  by 


. 


'k 


T H R A S O W 1 s M 6. 


349 


iPJ' 


■ J ' 

' ^ ■•  V ■ 

■!»»>»  ^ P J-, 

.•I  ■.'^•■S 


1‘ 


A.' 


f»g*nue  fatendum  ifi:  aliud  putavi  , dece- 
ptus fum  i Hac  vero  (uperbae  fiultitia  tf 
tutantia  efit  quod  femel  dixi,  qualecun*  ..  . 

***  *■?  uXn^fixe  t^c.  j. 

e 6»  «*«•  «iMgM,  oportet  veritdtis  confer-  “P»V 

^ttnda  tausd  etiam  nofir a ipforum  verba  ali-  ’ “ ’ 

quando  ewr/ertf,Ncque  cum  cxiftimationis  •' ' ■ 
propriae  difpcndio  conjunaum  id  efle  • 
quis  cr^at,  cum  pudor  (Ambrofio  ju- AmbroCiip. 
i pojfit  ad  meliora  tran»  3*- 

(|pquit,Auguftinu^)  ATpj^fcfgriMw 
»//?  imprudens,  ideo  quia  errata  mea  repre-  5E5t 
kendo^me  reprehendet. kditcxpxQ  qois  cfie  po-  6t. 

teft,qui5wp#m^»r  quibusvis  generofis  con- 
lultum  efle  non  duxerit,  non  tam  multa» 
magno  verborum  apparatu  adhibito,  de 
femettpfts  narrare  &jaaitare,  quamipfif- 
fimo^^perp,  qu*  verbis  illis  indicata  kliis 
volant , proflare  j fivcnon  tamlblidos  in- 
genti fulurro  c clibano  boves  promittere 
quam  oves  imitari  Epiffetiaftras  ^ quaequau- 
tum  comederant,  non  tamjnutilibus  bala- ' 
tibus  pauori  luo  praedicabant,  quam  re  ipsi 
pinguedine,  lani  ac  foetu  fuo demonftra- 
bant.  Sic  de  iis  Philofophorum  hoc  dcwst 

T«  mifteatfimimiefbi 

mn*  t<p»^  ^ toftidHem 

*^4*C^  fc  yttiM.  Oves  non  ftenum  optliontbus  _ 

afferunt , , neque  demonftrant , quantum  eo-  duiSTw?' 
mederjnt , /ed  pajlu  intra  fi  comoSlo.  ex-  Sg.  * 
tra  ferunt  Janam  & iJc.  Eft  hoc  in- 
snpailat  cruditum  efle ; cujos  contra- 
riurn  eft  « 4«#S»«<»!D!M)*tos  imS^HKnJSr. 

Adulto  etenim  (JSlaxianzeno  judice)  ptM*  ' 

^^ffthr  puUkrifudo  eji ^ quaQcultiQernitwr^^ 


^ X 


*>■ 

f 


^ 5fo  D k Eruditorum 

M$utm  calamo  vel  fermone  » • 

Nazian*.  & divitia , quat  manus  Un^ , j<ww  quas 
pat.iy*  lomnia  eff^uitt^  ^/apientiaqua  per  ope^j 
: - ra  demonfiratur , quam  qua  fermone  vel 
. • ‘ .V  • ftylo  nitet '^  fpkndejiiU  Sequi  feribear  _ 
* tem  non  appeti  gloria  debet V 

fmn,  quod  magnificum  alias  eftjiplb,  qui 
gefflt,  praedicante,  prorfiisfere^evanelcit. 
Exadverfo  ^ 

. ^ --i-' 

* ‘ • •• 

Sifhm  ^ ftn  <Pguta. 

utilifjimumefi , ‘ 

'htinime  videri  /opere  ^ cumfapias  tamen. 
ut  inquit  Mfihyht. 

"i  " X.  Vel  quemnam  adeo  emotas  men- 
tisefle  credideris,  ut  cum  di6lis,  c€rum- 
que  fimilibus  Heroibus,  modeftisB  laude 
Chriftiano  Orbi  innotefcere  non^  malit, 
Cametar,  in  quamiam  contumeliofoin  Anualiins  no* 
vit.  Me-  ftigmate , quali  Andreas  Ojiander , 'V ir 

Unchton.  aiJas  tcAe)  natur/  ^ ingt- 

• jBfff r^ied  ut  opinionibus,  ita  & 
neerihus  levis  j quotiefcunque  enim  (narrat 
hop  de  eo  Calvinut)  vinum  fuave  & gc- 

caivin.  in  necofum  laudare  volebat,  has  in  ore  h&- 
Ep.adMe-  buit  voccs  : Ege/itm,  qui /ut»,  stem  wV 
lancbton.  ^ ^ qua  raanifeda  prpdide>- 

^ ,,  ■ runt  ludibria')  infignitus  apparet : nen^  - 

* " . - quod  fuas  opiniones  plurimi  aliarum  floc- 

■ •_  ci  iere  fecerit ; . quinimo  rogatus  ali- 

quando  obnixe  a Johanne  laurentio  > ot . 

••  cum  aliis  Theologis  fuper  fui , de  ^rfiifi- 
f ■'  ^ -eatiene  peccatoris  fer  e/fentialem  Dei  jujh- 
tiam  fententll  placide  conferret , indigna- 
*'  bunde  refponderit : fatis  /e  jam  ’ Afinis 


ThrasoniSmo.  gyr  . 

iUhfecife^  indignis  ^ 

rmt  A quS  dicendi  amarulenti  a,  imo- pcnd.  HiftI 
lerandaque  dxct^cm*  l^d  procul  etiatn  Uaiveifal. 
abit  difterium,  quod  qui  tes  in  doftrini  P®8*4>- 
difciplinifque  novas  moliuntur,  cum  de 
H6n<p{cce  fuae  arcanis  loquuntur , in  ore fe- fervat,  td 
re  habent : De  hisnon  gufiabit  afinus^  al-  Ccbet» 
ludentes  fi^rte  ad  vetus  didum  : il«s  jm  T®bul. 

Hvvm^  T»^.  Nullus  malus  hoc fiiet ; vel,  «1,,  , 

uti  apud  Platonem  ell  , « nm\  Ss  rvlh  «»t-  cbec.* 
rui.  Non  fus  quivis  hoc  norit  j vel  quod 
nimis  certe  prophanum  foret , ad  ipla  Scri- 
pturae verba,  Pf  92.7.  Vif  brutus  non  ag- 
mofeit , ^ fiultus  non  animadvertit  sUud,  Sic 
juxta  Timonem^ 

i K$ft07tgcp 6J)(f , ' 


MultifiientiA  (imaginarii  fcil.)  haud 
quicquam  vanius  extat. 


Sive y uti  Sophocles : 

''Oflf  euilsf  ti  <p^ofHP 
’H  yXaiaar*!#  Iw  onc 

*'o7t  a]gi7mx%Tts  ip^Qtr  mh/. 

Sluifquis  ille  eft  y faperc  quife  unice, 
Mentem  linguamque  Jibt  aliam , quam  aliis 
putat. 

Hos  fi  explices,  vaniflimos  deprehendes. 


SophecUAB' 

tigon* 


Omnes  enim  & omnia  contemnere  fo- 
lent  quotquot  fc  ipfos  contemnere  non  di- 
dicerunt; quod  quidem  pofierius  utcomr 
inendatilhinum , ita  prius  Scriptori  cuivis 

Chri- 


.J»  ■ 


■‘4  ^ 


s* 


. X D E,  E R.  U DITOR  u'm 

, ■■  QinftJanoinviflffimum  efleopQr^«.Qur^^- 
^ « /no  oper®  lane  pretium  fecerit  Scriptor, qui 
# pie  procedere  h®  vult , fi  omni  propriae 
excellenti®  opinione  ejurati , hic  fimili* 
ve  Jhpflicatione  coram  Deo  , omnis  ge*. 
.’,nuin®  lapienti®  largitore  nonnunquam 
fe  fiftat , • opemque  ejus  adverfus  anirnifiii 
/«isvafvm  optimo  cuique  etiam  invito 
'facile  lurrepentem  , obnixe  imploret 
^ ,,  O bone  Deus  ! aperi  oculos  meos,  • ut 
videre  pbilitn  id , quod  homortm  yor 
, „;  cant  homines , nil  nifi  purum  putum 
nihil  efle , eumque  qui  id  leftetur , Ibll 
,,  imgine  delegari,  merique  veluti  *w-, 
V.  ^ ir<i-femetipfum  titillare*  Adeoque  in^ 
i „ ter  omnes  honores  , hominumque,  u 
,,  qui  mihi  obtingant , ,afflaujiis  honO' 
„ ratam  fiutuam  me  tantum  fac , cui  qui 
laudes accinere  velit,  infipiens  * vel 
„ pfittacus  tantum  effe  videatur.  Tui 
*j  etiam  gratii  fiat,  ut  Satanam  Juperhien~ 
tem  e C«lo  deturbatum  , t^roiopls^os  ^ 
,y  altiorajpirantes^t  fummi  felicitate  in  cz* 
!,.  „ tremam  miferiam  conjedos , triftes 
. „ item  omnium  elatorum  ruinas , horreii- 
„ das  tragoedias»  in  ipfo  Ecclefi®  pro- 

■ fcenioolimpera£las,totqueilloftriaejus 
. ' ,,  fidera,  Iblo  fafiu  procurante»  deCoe- 
„ iolapfa,  & in  merosignesfetuostrans- 
„ mutata  efle , fubinde  in  animum  mihi 
. „ revocem  , vixque  unquam  oculorum 
meorum  aciem  in  eos  conjiciam  homi- 
' nes , quos  doclrinl  vel  feriptione  pra- 
„ vertijfe  me  putem  , fed  in  eos  potias 
,,  qui  longiflime  a tergo  me  femper  reli- 
„ querunt.  Sique  criftas  qualis  qualis  mea 


T{  9 R>  s ;Qj  N.  5,  s,  M 6.  3^3 

«ruditiq,  o^qpunqu^  ad  eos  ‘ 

. coutinuojpefitcm /qdibu(cumcbtnp^a-;^  • 

* .tus  „ yei:  yci  patjji^:  videri  poffirii 

veldi{liciffcYclpr|effitin!^.j^'6  rj-aeci*  * 
piie , ut.  dixi pib  Scriptori; ; a’ P.eO  copten- . „ • 
dfinduro  ei{  j ■ utcontra  hominucb 
honorata Jiatua  id  eft  ,"  co'^ntra.,afl^ta-^*Eu*Ai 

torum  blandpias  ita  muniatur  & dBfirfnif- cap,  i. 
tqr,  Ulnegligereeasfortiter.pqffit/P^^^^  _ .. 
'quam  ^im  quod  immodica  iftjusmod?. 
praeconia  tum  pudori  .tum  m^ediocrifatt  * , 
noflrae  parum  conveniaqt,  quia',  fi  fide  ut;  ' 
plurimum  non  careaiit,  ironiis  faltcm affi- 
ges fiint.,,  niultumque  contrahunt  in,  vidi4:'i’  % . 
nullus  etiam; tam  peftilens  folliculus  eft,  , i ; , ' 
& /^.rre  optimorum  qUoque  animos  aptior'  , 
natus,  qiiam  hominum  fimpliciorum';  •'  % 
vel  nimis  fot te  reculis  fuis  (ludentium;'  ^ 
cum  boni  guicquarn^  videmur  ;^  - 

profula  nimis  parafitatio.  Expertam  fe  hoc  * ^ 
c(ft  multis  ,yerfais  quer5^^^ 
nusqa9a(l?rummam  rei  Celeb^-  _ _ 

rima  Sckurmanna : Scllicef^(  d\c\t) 

J tectus- reclpp^^^  occultus'^ui^ 

dam  fupdufg^  tamenjubjpecie  ^icujiis  pifhi^ 
tis , aut  offiiii,  ^ ^mmunii  erudttioHh  bom 
me  ad  illufirtoj^  Utudfama^  theatrum , undq 
deinde  di^cHis"  erafregri^^  ^ ^deieiitminm  " • V 
troducf  fa{fa  fum^  ^ nejiio  per  quam  incuriam 
vel  occmaftpnem  mentis , argumentum  vel 
anfampTajmerimliierarta  idololatrias  ; cu]m  j 
fe  reos  covfi it uunt  pmties  vana  gloria  cultoreSy  « . 

fve  {ut  quidam  non  inique  dixit)  mendaces  - ' 
Panegyrici.,  . laudibus  inean* 

tantes  in  mera  animal iaglorise  Jetranifot^^ 
mant  i cui  latijjimct  me  culpa  eatenus  a quibuf 
: .1  , ^ * Z ,dam 


✓ 4 


l 


4 


. «4-  D B E R ti  1>1  T d i tt  ' 

* d^m  immodicarom  laudata  marumdeidn^ 

* latoribus  fm;elutam  fuijfe  deprehendo  ynuoi* 

Jnm  me  bomuntionem , vermienltm  * terra 


*• 


in  Calum  inveherent  ^ metatu 

■■--*  — I*— 


, Ethnicorum 

' pyophane  adjferiberent  ^ fid (S*  Vcri  Dei  ^i» 

Biafri  EpE'.  attributis ^ omnifeientiae-y  & nefiib 
r*ff  «'  ?**•  3K7S  odhjis  titults  blafphemeoneratentt 

;8ft.  * ji-  , . ^g‘if„jauam/atis  fortiter  eorum  dimentia 

I*  > anmpietatipuhlitiquadarnprotefld^^ 

\ Apbjogll  oppofuerim;  quod  igitur  nunt  mihi 

* « ' /ero  ; fed& ferio  i - eum  quadam  negleBi  officii  , 
\ detefioiUpehie  agindumeJfe  duxi.  ?TX\ot\t 

h^c  In  re  ante  multa  ftcnla  Nobiliffimae 
liiftoi.  PoSt.  Virgini  Ma&nus  Alexander..  q«i  licet ' 
Pialog.  .3.  ^iXoV®*  eflet » haud  tfiinas  td- 

' ' V mcn.^  ac  illa,  immodicas  laudes  invitus 

tulit-  , Huic  enim  per  fluvium  Hyda^em 
naviganti,  cava  Arifiobulus  carOicit offer- 
ret, inqupjtaeiaflentabatur,  ttt  Mlephaif 
ites  interimere » ' Profernere , muros  per- 

$en«c.Bp  rs-  fpAere  &c.  dicUret , indignatus  Rex  dixit 
^dgeha^endat^^  qud  etiani^^^d  egente 
pjMnt  ih  mndadifuUicionem  yenHi.  Et  fi- 
mul  ■jn  P(ofloentem  a 

• " fi^i  Atttdri  ta\\iOXtS%  i fi*^ieautdini>ofiertiim. 

* ' • . . ideret.  Nempe  facl)t£ 

; - • fX^y  nihfl  ' 


B ^ J. 

* «»  •• 


■»  ? 


m «• 


■ ' t 


**  '•^V*  -4 


po§t  itum  laudatur  Dis  aqua  poterat. 


Gathalcer.iB  Quare  & fraudi  fempcr  fuit  Cieereniy^  quod 
Antonin.  elogix  ,&  entomid  ab  aliis  fedulo  nimis  au- 
Kb-i-pag.  c^paIetur&fQU^cite emendicaret,  qUin,& 
yi<w  ipfe  aliis, quibu^e  iJiatcriiS 

in- 


# 


• • 


“ V • J ^ * A ® : ^ it  I ? M O,  ‘a5J 

intercalatas  fubinde  ftcere  ^eflirct.  A4, 
-* ' ^ Pt^lQfQpbiaeJ>  Gnathnicifi  feflatoreA  fle  nij- 


> 


r.  f4 

^ H 

I 


cr  adm?.  Amicus  quidam feu.ditifl^us; 


» 1 • 


V»  •'.•  I 

* 


<.  • 


f ' 


; ' f ' 

Ji^oiiedneH  meredd&fUuAfifpermim;-  : * 
Nemihiblandtioquisvoeiius  era^lhe» 

f rubuit. itu  QoAxho  beUariaMU  Thra* 

foni;  .V  ^ “ 

Ne  tiU  fi  morum  dux  malus  ife  Gnat^t»  * 


at 


f * 


>*r 

V- 


- .f  ■ r ' , , ■ • • 

Cujus  poftulatiralionem  hanc  reddjt  £«ri* 

. '■  -a*.- 


• ’ -'  V 


ICtf/  ^ 

/itet0  f/  cfRKfvSr  vd^im  5 ^ 


♦ 

1 ^ 


V 9 9 f 


Euxlpld.  He- 
xaclld»  verfl^ 


; *»5 


^ a#i*203*&o4i«^ 

EfidHimi»v$diofum  ' ; 

lmraodXze*prsdkare^  fepe  enim  jam  *'  * rf  -- 
Momini  me  quoque  gravattnoefe»  quando  ' " ' ' 

^nimium  Jumlafdatus.  ’ * 

i “■*  ’■ 


£t  alibi: 


■ X. 


A.  " • 

fts  ^ , f-  i 5 


/*••  •■  • *■ 
...  • 


« « 

^ jig®-  Jlj  iKjic»  «»  JiUe 


u -y  A.  ‘ , t 


« ! 


9 \ 


.f. 


r. 


Etiarnhce^molejlum  nimium  Uuiofiy  , 


M-^Ojrcft.l 
rerf.  ixOsp. 


t\. 


- T'  <•  ■ 

• fc  ^ i 
♦ « 


*■  s 


XI.  putet  procul  dubio  bic  /«wflr  hi 
omnibus  & fingulis,  qui  dittentf  eo  funt, 
ar  maxime  invidiofus  & naufeofus  tamen 
eft  in  junioribus  i quos  prout  iplbs.ob  /»• 
ventutem  cotuetnoi  minime  las  ed,  h|ud 
' quaquam  etiam  decet  j omnes  alios  ^ qui 
it  aetate  iplbs,  fepicniiS  &,experientiimoi- 
.t^m  auti^cUunt,  pr?B  fe  defpieere.  £tiam 

* " ' ■ s ■ • ■ ■ ^ : z%'  , . V-.'  inxt 


♦ 

r 

1 


'l  • 


» ^ 

• 


•! 


r 


1 » 


4p»  V 

* . ».  < ' “vi  - 


* * 

* * ' >>•,  •%., 


t , 


i \ . 


. . . 


♦ ^ 


• > - . * ' . ‘ 

.Vv  V,- 


^ _ f 


•■4 


l -■.. 


'4 


»5. 


gytf  De  Eruditorum»  * < 

imberbes  aliquando  provenire  poflimt^dtf*»  • 
Die  Cliryfo-  Icfcentuli , qui  ob  folamumhramruam^ua^  i 
ftom.Owt.  dantenus  grandtfcentem  (ut  false  alicubi** 
habet  Dio  Chryfoftomus  )■  fife  efferentes  t 
nefcioquae  non  paradoxa  faepe  fomniant, 
innovandi  libidine  pruriunt,  verborpmque 
& loquendi  tanturn  non  imperiti,  novas 
^ebus  formas  dare  zelo  multo  nonnunr  . 
quam , ac  grandaevi  fenes , ferociore  haud^  »• 
M fa  hr  ’ quaquam  detrectant.  Vocat  id 
Corp^Doftr.  ( ininiflros  quofdam  fpeClans , quibus  fal-« 
c'hrHl.p%  cem  in  alienam  meflem  mittere  volup6 
#37*  erat ) ingeniorum  juvenilium 

nmt  qua  Feteruminffttuta  mediocria  repre~  * 

‘ • hendere  :,  novM  )Leges  ferre  \ expeditiorem 
. eo^itionum  tn  judiciis  ordinem  prafiribere , ’• 
rerum  vendlium  pretta  fiaiuere  luperbe 
/(f«/.  U ti, juxta 


Senec. 

||Tioad.  vctf. 
F»ro* 


Juvenile  vitiumeSi  » regere  non 
petum: 


vfTe  tm' 


Jobja.  6, 


At  quam  longe  ab  Elih»  piiffimo  exem-* 
•pio  hi  divortunt,  qui  fic  aPreliquos  JoBf 
amicos  1 Mininius  aetate  fim»  vos  antem\ 
decrepiti,  ideo^ue' veritus /umy  ae  timui 
ojlenderefententtammeamvobi^.  "Dicebam", 
^rovebii  xmc  loquantur  & mulli  anni  no' 
tijicent fapientiam  ? quamque  praeftantiflimaB  ' 
illius  Cretenfium  Legis,  Platoni  laudatae, 
immemores , vel  prorfus  forteignari  funt , - 
qu^  juvenes  reprehendere  leges  vetuerunt,, 
fique  Jenes  aliquid  cxcogitaffent , idipfum  j 
Principibus  & aequalibus,  ne  ullo  quidem 
juvenum  praefente  vel  audiente,  referre  ' 
2z.  tit.  io/‘  lanciveruni?  Quo  & leges  Anisarise  {-ein» 

SIS'*. 


piat,  deje- 
gib.  lib'.  e-' 


••  '♦ 
— ♦ • 


« . 


• w 


' 7 H R A S b^N  I S'M  Q, 

hales  vocat  Cice^ ) apud  Romanos  vlden-  ' *■'  " “ 
tur  refpexifle.  Erant  hae  illae  proprie  X.e- c!<*t.phUifir 
, gesy  quibus  magiftratuum  capiendorum  pic.  y.  & 'dc 
anni  praefiniebantur:  licet  Viri  Eruditi  ad  9**‘°***‘*’‘**: 
illos  quoque  eas  extenderint , qui  praeimtu- 
re  vel  firibenh  vel  alio  quovis  modo  in  jl-g-  \ , 

publicum  prodeunt,  quos  impingere  etiam  TCxb.‘«g£. 

in  etn  dicunt.  Innuit  i,|||  inter  alios 

Doufa  i hic  enim  cum  tenui  aetatula  Flauti  bouf.  in  ' 

Comxdias magno  Audio  recenlitas , in  Iu»  ***.  • 

cenrmitteret,  non  deforefibi  vitilitigatores  4 

quoidam  praelagire  ie  dixit,  qui  veluti  in  ' V ' 
leges  Annarias  grofOiter  peccanti  temeritatis  ■ , '"r  ' 

Plurimum  utique  inter-  ' > 
eft  , juxta  Horatium  i quis  qualis  ve  fit  , ’ 
qui  vel  verba  i^cit , vel  Icribit , 

• . ’ ; ' , Horat.  de  ■ . 

Maturusne  fenex , %el adhuc Jub flore  ju  Poe«c. 
ventae  • . . vct. 

Fervidus. 

Imo  Veteres 


•*  W,-  ^ 


MJ' 


■j  Ji  '■ 


il  «: 

-■  *.  ./ 
^ • V-  u* 


> 


OtedebAnt  hoc grdnde  nefas  ^ ^ moTtopinn*  luvcnal.  Sa- 

dum>  fyr.  13. 

Si  e;etulo  non  ajfurr ederat  . . . 


r. 

De  Pamphilo  quidem,  valde  adhuejuvene 
habet  Terentius*  . V 


Sic  vita  erat : facile  omnes perferrer^  pati,  Terept.  An-'^ 
Cum  quibus  er  at  cunque  una,  his Jefe  dedere,  Aa*  x. 

For  umobftqui Rudiis  iadverfus  nemini: 

Nunquam  praeponens  fe  aliis, ' 

cilltme  . - • ' • 

Sine  ittvidilt laudem  invenias. 

. , ' ,Z3  Sed' 


De  e u t)  it  o ii  u m ‘ , 

Sed  plus  quam  vulgare  intb  id  fuit.  yenu«  ’J| 
>Uo.rib.«.  alias  4e  uic«ur,<5uod  P/ww 

Sp.  »3.  amdus  eis  tribuit;  ^tus  juis^e •vtlatati ^ 
terins  ut  minor  cedit?  $tatimtai^\^tM<yfiat^  ^ 
fciunt  omnia,  Siquc  aliquid rcribant,quic-v,  ^ 

quid  in  calamum  inciderit » eruflant , ■& 

fine  fronte  chartis  faepe  illinunt,  it)  pannos 

’ . ‘ purpuram  infuuniij  fic  ut  tragelaphum 

confpicere  ut  plurimum  videaris,  nunc  XX)’' 

thumo  aflurgcntes,  mox  huiUi  iterum  rct  . ^ 
Bat^.  E^.  peufc5  eqae  comportatS  hinc  md^-di-  ,,  '• 

^ ^ iftiorium  farragine  oratione  confarcinati, 

thefaUros,  lylvas  , & nefbio  quos  non 
phrafeologos  quofdam  proxenetas  haben- 
,tes.  Nempe  proprio  nixi  ingenio  df  indu- 

. ftri^  fibi  ipiis  exempla  funt » audiunt^ne-.*» 

minem,  neminem  imitamur,  imoneimi- 

'i  tari  quidem  conantur , fu6  remigio  omnia 
agunt.  Neque  mirum  hoc  j cum  ne  infpi- 
• , ciant  quidem  alios  fjepc  Antores,  fed  vel 

' * nullius  vel  perquam  faltem  exigu.»  leftio- 

• • nis  fere  fint , tanquamque  , fo-  . 

’ lisque  in  fe  naffccntibus  bonis  contenti , 
commercia  qnaevis  literatia  cum  quibusvis 
; • '*  mutis  praeceptoribus  longiflime  fugiant: 

, quae  & primaria  fum  communifque  ffjius  . . 

^ • * eorum  caula  efl.  Quodfi  enim  feirent 

probe,  imbfaepe  obiter  tantum  confuluiC» 
fent  numerofam  illam,  qui  ciTCunifufi 
funt,  efle  faltem  poflunt  ii  velint,  Er»-  . 
iftfaraw  turbam, deponerent  utique  fuperbiae  W 
' illud  literariae  fymbolum , J^il  admirari  t 
^ * , * depriinerentque  crifias  fiias  > nec  moxtau-* 

toperfc  fibi  applauderent,  fiforte  invoIati- 
cumquoddam«^Cg^}«s»>autd^obbWedi(Sla- 
/ • lum  quandoque  fugdiflent}  neque  ut  ad- 


K 


V 


'■* 


fc* 


? *■ 


■ T H R_A  S 0^1^- i S M '6.  % S9  '\ 

tbirandatn,  infandum,  inaudituhi  mox  id . 
^depr3sdicarcnt>  .primosque.  fe  in  mundo 
.ejus  Inventores,, :.^Sd^oqfie  Iqientiaroln  o- 
innium  hciluoncs  & promoscondos  ialu-  | 
tandos  die  praefumercn^  j folOs  fe  ridicule 
fapefe  autumantes  \ quod  y quam  excelkn-  ‘ 
teraiiUnte  fefapuerint,  pueriliter  & tur- 
piter nlnais  ignorent.  Quodd  itaque  con- 
tingat, ut  in  Viros  etiam  graves , .peoiba- 
tseque  wrtutis  & dodrinas^&ni  tales  in* 

* furgant  (ut  e6  ufquc  nonnunquam  procedit  . 
eorum  protervia)  conjicete  facile  eff, 
quid 'faao  opus  ipds  fit:  nil  nempe  aliud, 

' quam  utpumiliones  illos , tanquam  longe 
infra  iram  fuam  conflitutos , generofb  fu- 
pcrcilio  contemnant,  putidique  fumi  de- 
fungi indar  cundta  eorum  molimina .aver-  • 
fentur,  femper  fibi  £rip/d!t»x!t  hociubo- 
culos  poneni:cs : ' ' . 


V * 

• ' i 


-•T* 


a a;l. 


‘i 


.-•"a 


■0- 

- 


. V 


t.lT--- 


:vt*r' 


*Ei  y i(p*  Bu^Pdi  / 

» /4«  Wfit  J6Ay«F  ^ ^ 


\v' 


St^m  juventa  fe£fut  inflatum  gfffuf. 
Inepta  gatritt  hum  audire  neveUt. 


> -■ 
.C- 


* - .X 


V 


^ . XI I.  Eft  quidem  quod  dc^dari  quando- 
!>  que  poilit  tru$  , id  ed , homo, 

qui  ipfis  juv^^ibtvs  annis  magni  feiemia 
-V  imbutus  litj  a Juventute  wortf ar  canus, 

■'  in omnifiientiA^  tam humana^ 
wluti amBidextet ^ fer utram^ue erudit Bafilii.. 
,1  in  adverfariqt  fe  amans,  ut  de  Fratre  luo  ' 

Baflio  loquebatur  olim  Ny£~enus ; vel  ' h, 
prout  de  Adolefgente  Pi/one  Silius  Itali-  • 


- K 


e * 


cus: 


f • 


2 4 


-V, 


, Bu- 


. 


I -V I 


• i» 


( 


u « 


. 5^’. 


i 


Tiigitizedey  Soogis 


p 

3r 

% 


■# 

i'--. 


'■■4.  '.:  V: 


•> 


3^0  JD  E Eru  ditorum 

Dt^Siof  Pifo  viros fpernacei  mortis  agehat,- 
iib.s.  ' puer , ftfd  mente  * 

fagaci  ; 

n ^fuahat  ^Qi\vixni  ,i  st^ue  opujitperavcrtt'^ 

omnes,  ' • ■ * 

'.;p 

'i  . Toto  etenim  Goelo  errant , qai  virtu- 
tem non  n\^annk,  fapientiamque  folS 
iarha  opceitmte  metiuntur.  Inaniuntur* 
quoque  Interpretes,  qiii  locum  Ef.  6y. 20, 
de  puero  sentum  annorum  de  hujusmodi 
jtfvwexpofuerunt,  exegefi  utut  forte  in-  " 
folentiore  (non  nefeio  enim  e fupremas' 
cave»  Theologos  cfle,  Gregarios , PeBiea- 
nos^  LyrauoSif  DrufioSjCocburnos»  Gatha~ 
kpros  &c.  qui  plane  aliter  eum  fiimunt ) ♦ 
meo  tamen  judicio  j haudprorfus  abfurd^. 
Alienus  ab  non  fuilTe  videtur "TW^af, 
dum  dixit : ^amvis  inter  ChriJHanos  moria- 
tur quis  puer>  tamen  quoad  T^ores  xiyfenfum 
perinde  morietur  ^ ac  fi  effet  cemum  anno- 
rum, idefi  y japientid  Coelejii  virtutibus 
maturus  neque  etiam  Clarifl.  Cotcejus : Fer 
ienigma  (ficillQ)  indicatur fufficientia  do^ri. 
na  ^ cognitionis  ^ eum  pper  tantum  pojjit 
fcirCi  quantum  antea  alius  ^ qui  per  centum  ' 

: annos  vixijjet.  Qualitercunque  himas in' 

liquido  ialremcft^  anteaftam  non  tantum 
aetatem,  fed  & recentiorem  pracocia  iftius- 
?erf.saiyJ.^.  iugenia,  quibus , ut  vehuftc  Pprfius,  . 

experientia  ve!o^ 

Ante  pilos  venit  ^ ^ . 

j X^rgmi  epni  quibvifdam  dicuntur,  cnj«  ^ 

ratiOp 


Tiiin.  ap. 
Pol-  in  n. 
loc. 


Coccei . in 
Ef.  6f>  »0. 


1^ 


V 


T H R A 


$ 6 


. '♦ 


K 1 S M O. 


361^ 


rationem  , exponit  Erafmm)  in  omnibus  Erafi«.Adaj, 
pene -regionibus  affatim  tuliflcv  Quod  ut  pagi  in.  jti, 
afferam  y poflem  c Gcnic  ctiam/aw/wei  hic 


»->V' 


quafdam  producere, fpeciatim  in  laudes  ite-  , 

tum  excurrere  nominatillimae  Virginis,  de*  / , 
quS  ante,  Sthurmanna , quae  quippe  dc 


le  ipsS  tertis  cft , quod  vix  fex  annorum  pue~  **’**‘*“‘' 


abfque  nilo  exemplo  y duSlus^f guras  aatu  cit^t^. 
ex  obviis  chartulis  adeo  affabre  forfeuld  «p*  6«  <• 
feinderet^  ut  nemo  fere  adultarum  etiam  amh 
carum  inveniretur  y qui  fmile  quid  cum  fuc~  ^ - 

eeffutentaret.  Quod  etiam  quadriennio pofi  ^ 

Utbus  horis  artem  fhrjgiam  ( ’t  Borduur-^ 

•werken  J nemine  non  admirdnte  addidicerit ; 
pofteaquam  fcil^ofiulis  plumbo  hiffanieo  de~ 
lineandis  paucos  feptimanas  impendiffet  ^ &c. 

Sed  campum  iftura=  impraefentiaruro  ingre-  Wiodigin 


•» 


di  non  libet:  fufficiet,  (i  intra-f^rx/ir  fexus 
fepta  me  contineam.  Dc  Hermogene  7hdr- 


* M’ 


♦ 


K * 
1 _ 


Jenfi  literis  proditum  eft,  quod  annos  de- 
mum quindecim  n^tusSophirta  ufqueadeo  phiibftfat/  ' * 
probatus  fuit,  ut  M.  Antoninum  Impqra-  irf^ophift.  ..  >' 
torem,&  Mufoniumy  celebrem tuin tem-  ; 
poris  Voet/tm  ad  auditorium  fuum  p<He-  •«  '7'*' 
xerit,  ab  iUo  multis  muneribus  donatus  * 
ab  hoc  cum  ffuporc  auditus.  Anno  astatis 
oBavo  decimo  Libros  edidit  > quos  inter 
-excellit  Ars  ejus  Rhetorica ^ quam  anno 
aetatis  vigejimo  evulgavit,  Fueritne  hic 
Hermogenes  idem  cum  eo, quem  Domitia- 
nus ob  quafdam  in  Hijloridf  guras  occidit , 
librariis  etiam  y qui  eam  defcripferant  ^ cruci- 
^ -fixis^  uti  tertis  ert  Suetonius  , dubitaTiir.  cap.  10.. 

Nomine  laltem  & patria  conveniunt*  De 
feipfo‘ctiam  habet diQus Princeps  Antoni- 
ar/xx,  quod  in  ipsa  fuafwrxr/io:(c#»wj^/ vel  , c 

C q 


Soetdn.ia 


K 


y 


. A 


' JLucian.  ia 
'4  > Nccyomant. 

lul.  Caplto- 
lin»  in  M. 
Antonin. 


i ‘ 

■ • ■? 
.<  ar 


*■ 


V 


■ '•  • % •>  ’ 


, V 


fcjf- 


r» 


;>■ 


» « 
• * 


Pocock. 
port.  Mof. 
in  PixfJ^ 


36Z  De  Erudxtoruu, 

Ut  alicubi  habet  Luciams,  idef},,  in  ' 
puer^,  dum  inter  fueras  eflet)  Dialogos 
conlcriplerit.  Addit  de  cp  Julius  Capito- 
linus , quod  vix  duodecimum  lugtefliis  an-, 
num  , fc  Philolophiae  habitu  vclUventi. 
taiitamque  deinceps  oftendcrij  toleraptiara^“ 
utftudetet  in  pallio,  atque  humi' cubaret, 
vix  autem  matri  agenti  in  Arato  pellibus 
le£hilo  accubaret ; im5  tantum  operis  ^ 
latoris  Audiis  mpendsrit,  ut  corpus  affice- 
ret, atque  i»  hoc  folo  pueritia  ejus  reprehen- 
det ttur,  AuguAious anno  vitae  fuae  duodeci- 
mo omnes  Theoreticos^  Logicos 
teUs  Libros  optime  intellexit.  Hierou]^^  . 
mus  Stridonenlis  valde  adhi^  juvenis,  id 
cA,  vigmti  tantum  annos  natils , tantos  in 
literis  fecerat  progeeflus,  ut coofe  tempore 
ad  Frestyterii  honorqm  a ri^a  Liberto 
r»tevc(Sus.  Quin  idem  hic  de  Didyrao  A- 
Icxandrino  autor  cA,  quod  oculis  Ijcet 
captos,  a \arvh  » wmen  atate  artes  Li- 
berales praeclare  didicerit.,  Aviccnnavitac 
inpc  anno  decimo  um  luculentum  ingenii 
^fpccimcn  Praeceptoribus  fu  is  dedit,  ut 
omnibus  miraculo  cAet.  Totum  quippe  Al- 
coranum  {Muhammedanus  enim  erat)  me- 
mori^ tenuit,  rcliquasque  Difciplinas  per 
fe>  nuUo  uCus  magi  Aro , fed  aAiduo  - 
labore,  perpetuis  vigiliis,  iammaque  a- 
nirni  contentione  , ante  annum  * aetatis 
oHavum  decimum  addidicit.  Moles  lyiai- 
monides,  tantus  inter  Hetraos  vir,  ut 
netn  folum  per  excellentiam 
DoHorem  iu/litia  cum  vocitent , Pa- 
triarchse  Noa  ipAim  aAfipilantcs. , ied 
& fu£  <pm}  pronunciarc  dc  ipfo  folcanr: 


• « 


T H R A S O N I' 

Mofem  »0»  furrexit  fictft  Mufit  j iriWl  <011  ^ ' 

ex  ipfis  Chriftianis  hoc  dogifitn  fcripfil  ^ ' 

.CclebCrT.  C*«»»r , quod  nurtftram ttama^ jupSlInc- 
gnifice  quic^xm  diei  de  eo  po^t , ^usn  tdfar  bneor.cap.  ». 
peraverit  virtus  ejus  j cum  fato  ^uoekm 
forte nafcendi primus  foIus^ueiniUd  {[jjLidaeo-  , 

rum  ] gente  rede  inPeUexerit,  emd  ftt  »•» 
ineptire.  Hic  (inquam)  farnohffimos luos  iur,&cg. 
ih  Mifcbios  Commentarios  annos^emum  Hcbrior. 
viginti  tres  natus  inchoavit,  tandemque  P*5“44-t- 
fummS  cum  laude  pcfftxit.  De  (eipfo  re- 
fert fofephmy  quod  ijualuordecim  tantum 
annorum  adolcrcentulus  a Poniidcibus  & vit!uipri«- 
Urbis  Hierofolymitanee  Primoribus  conlu-  cip. 

Ii  modolblitustucrit  ‘uvig  ? %uf  eaorS  <de*  « . 

^ reft/fcuf  JiKg^lSi^gor  Z yviftt*  t utubtpfipe*’ 
nitioremLegumfen/impoJ/intedrfcere.QviOd 
quidem  quomodo  cum  eorum  confillere  Bafnag.  rr 
poffit opinione,  quiiplumne  Unguam  qui- PҤ***77* 
»dem  Hebraicam  calluifle  credunt  > fateor 
me  ignorare.  Ipfc  &ltem  non  uno  loco  '' 
contrarium  de fetcftatur  ,dicitque linguam.  ; 

Grteeam  » qui  JJbros  fuos  confcripfit  *'  , 

(hinc  enim  hoc  colligunt)  nonvernacu- 
lamlibi  fed  peregrsnam  fiiifle,  qfuam  cum  • 

pueris  in  Scholis  addidicit;  imo  fua  fe  ex  - * 
litetis  ttantulifle  manifcftedccla- 
Mt.  Arthums , Princeps , H«r«<  “ 

V 1 1.  AngliscKegis  Fi'hus,y«fr»i»tffcnw<»w  Rcg.Angh*» 
necdum  ingrefTus  annum  omnes  Scripto-  pag.  m.  701. 
res  Latinos  dicitur  perlcgifle,  praeter  va- 
rios aliud  genus  Lrbros.  Philippus  Me-  ... 
lanchton , ii  Frederth»  Saxorriae  Rlcdore,  nalfS';^ 
e Tubingen^  Aca^ei  niS  ad  Wittembergenr 
fm  evocatas,  vi^nH  duos ‘xmsxmwxmo-  . 
i rabat 


4 


1517.  pag 

».  4* 


3<>4.  D e Eruditor  u[m 

rabat  4»ff0f,‘catfi  li6c^a  pixceptore  (ho 
Simlero  ortiatus  tenimoaip  difcederet. 

ibr  [ Tubingae,]  doSii  ho- 
mittesy  nonejfe  tam  doSios  y ut  inteUigerent  t 
quanta  ejftt  dodrina  [Melanchtonis^] 

' Prse&gieradd  jam  ante, 

' ^ imo  prodixerat  de  ipfi)  Erajmus , uti  ex  hoc^ 
Seult.Annal.  ejiis  elogio  liquejt At  Deum  mmortaleml ' 
ad  Ann.  ^uam  nonfpem  de fi  prahet  ( deiignat  Me- 
lanehtonem*j  etiam  adolefcens  & puer  ?, 
utraque  liter atura ex  aqtfiopettejufiiciendus} 
^[uod  inventionis  acumen?  qua  firmonis pu^ 
ritas  ? qpanta  rnum  reconditarum  n$emoria 
quam  varia  leSiio}  qUam  verecunda  Eegia^ 
qit*,prprfis  indolis  fejlivftas  t h\ixchin\xt. 
u WirzLus,  diidioius  Tigurinus,  aetatis  an- 
E^ad^s^-  literasad  Zwingliumezir 

XVI- p- a-  ravit  tam  facundas,  ut  omnibus  admiratio- 
pag,in,a87.  ni fucrint , setatemquc non tantum , icdSc, 

. feculi  barbariem  Jongiflime  fuper^rint, 
;%  • Duo  earum  rpecimina  exhibet  Cl.  Hotiin- 

' '^fraf-  Jaeobus Crinitos,  Scotus,  necdum 
peradolefientulus  (qualem’  Veterqs  juvenem 
viginti  trium  annorum  fere  nuncupabant^., 
fcd  aetatis  modo  anno  , non. 

tantum  deam  linguarura.  fcd&Pbilofo- 
phiaej.Mafhematicse,  Theologi^,  omni- 
pag- 157.  umque  Duciplinaruro  peritiam  nbi  com-v 
, paravjt:  \x\xAq  Sc-transaSii  ficui) monfirumf  • 
prodigtofi  natura ppi ficti  conatu  editum  non-.,' 
nullis diduseft.  Nicojaus  Ripltius.aetatis 
anno  decimo  fipt imo  ,ha\xd  line  encomio 
funus  fuum  Parafitiium  publicum  fecit. 
De  Ariton’o. Mureto vitae  ejus Scriptorau- 
tor eft , quod  puer  pene  Mfciftilos priusha- 
iere  etsperitt  qum  td^sifiros}  quody7f«/i 


% 


‘ •%  ' 


JS#- 


< 


t 


d - 

4 


it  f y 


** . 


\ 


Schqtr.  in 
vit.  Murcti* 


\ 


*...  - ■ 

■■e-  *■ 


i 


I 


. 


T H R s b N 1*  s,M  b!^  ’ ' 

ingenio  ioBrinam^  pt  etiam  nju  frettutrfrit  * 
setatcm,.  ^ uti  ingeniofos diligentia ^ ttaitu 
genio  diHgeutes  devicerit » totum  illud  pbipe*i 
rire  tempus  credens , in  fuo  non  aut  docereti  * 
aliquid ^ aut  difieret  i quod  denique  viginti 
circiter  dnnos  nutus  'Poemata  qusedam  ccn” 
diderit,  quoad  'venudatem-  non  contcm-  * 
nenda,  quas  y»w»//winfcripfitj  at  quae'  ’ 
tamen  provedior  aetate  fedus  non  ufque.  ' 

adeo  probavit.  Gcorgius  Sdhnius  annoae-  . ' 
tatis  fescto  decimo  folenni  Pbtiolbphiae  Lau>  loh.  cainir. 
rei  in  AcademiI  MarpurgenpeA  honoratus,. 
ubi  & annum  ingreilus  vigepmum  tertium 
profeffionem  Theologicam  omnium  cum  ’ 
applnufu  fufcepit;  fumml  foliditate  & fa«.  sohn.  oiat. 
cilitate  docuit,  & plurimis  poftfe  relidis  V* 
difcipuliS  , tandem  cxultantibus  adverfariis,  ®* 
doIentibiH  amicis  ohiit.  Guilielmus,  Ja-  “ i 
cobi  , Scotorum  Regis  , filius  ^ Archiepifrt  *.  *■?  .'  ? 
copus  titulo  Divi  jadhuc  puer  • » 

( tcfte  Era/mo)  dilcebat  Jureconfultorum 
iiteras;  audiebat  dicendi, praecepta,  &prasr  fa  chu* 
fcripto  themate  declamabat,  pariter  cala»  Ccmur.V.*’ 

mum  exercens  & linguam.  Difcebat  Gra^^s 
. ftf,  &qdotidiequod'traditumiueratv  ftataf  . ' 

reddebat  tempore.  Ne  ipfum  quidem  con- 
vivii tempus  iludiorum  vacabat  fru61u.  A 
convivio  fabulas  i fed  breves,  &has  quo-’*' 
que ///er/#  conditas  traSabat-  Nulla  vitae  ’ . 

ejus  pars  vacah^at  Audio , niA  quae  rei  Dt-,  * **:«^ 
vinae  fomnoque  danda  erat.  Nam  etiam  fi.'  • 

aliquid  fuperfuiflet  temporis,  quod  tara  ‘S 
variis  Audiorura  vicibus  nob  fuppetebat , H 
tamen  fi  quid  forte  fuperetat,  id  UiJlorico->l.-^ 
tum  legioni  impendebat,  d^am  hic  cogni-  4^'- 
lione  praecipue  capiebatur.  Et  quid  tan- 

.•V.  • dem? 

• i*  • 


' i.  . 


' .1» V-  » , -■» 

> "W/»  '-  r 
i jif - » 


-t  » 


I 


^ « t? 


I 


H 


^ f‘ 


* ^ . 

^ «*■ 


l.fc  » 


«/ 

Strad.  de 


» f *j 
*V 


> a<.ar 

> X - 


t V. 

' • 

1 

Drelel.^  Au 

xifod*  pdzt«i 

■<»  $ ' ' 

■jf  ■ rt*  '' 

4 

0 

■ ' 

1 

:’fc* 

•r*  . ' ' 

^ ^ - 

A^4  Bnidit 

r 

■*»'  \ 

^ Lipn  tom,  z 

1 

/ 

FS-3S8- 

» . A 

‘ - ' ‘"  .S  ' 

‘ ■ C 

Piodent.  ia 

■# 

Buoman.  * ' 

. . ..  4 

/ - ^ ■ ^ 

Mastyc« 

» 

impenaiti  iviarunu» 
annorum  juvenis  » notas  fuas  in^ 
evulgavit » cruditiffimas  ianc  & politiflimas* 
Hieronymus  Ruvcracus , Italus , mvocernth 


aicennn  tantum  p»<rr  v^tunuiuuaxuian* 
bem  attonitum  dedit,  prsBluccnubus  jpfi 
Tico  MirandulanoComitej  &triWus 


i^iicipnnaTuui  gcnciw  ...  

datn  etninueront.  Quos  tamen  inter 

_ . A.  ^9  ^ 


y 


. J t.  \ ■% 


QCtquu  Yir  . .--2 T./  f. 

^ ifotaho  ndrati^THa  ^pne  intremoihaex^H^ 

pia^  in  quihs  decem  annorum  /.f»*  An** 

P , . dreas  Canierus  G foningen fis  >qtu  ante  evM$ 

^CLXX.  Jul>  Jmpirntore  Fredcrico  IU* 
eos  in  omnibus  Aftihus^Vetultatequoque 

- Theologici  &jaridicipr(^^tfiftf^J^ 

, /^*“*. * .._ ...  ^ ■..  - Sa* 


■fr;-  v-^' 


« 

'V 

V 

4 

< 

D E;  E R w T*o  E ti  ‘ i 

dem?  Hisr^rehus  feftum efti  m 
/»4»v.irixd«m.  egt.etius 

Minum  tantam  in  omnUiierEfttin  genere 
confecmusfaefitiqi^BtuminqnPvis  MW  iu-^ 
re  inircris.  HHcc  gemella  pene  lunt , qu?e  dc» 
Xsmvtio  ^xrnefite\  Barmse  & Placenn'mP«i- 
ci,  habet  Vamiamts  Stradn  i.  Et  v?ro  Tn 
stiaa*  oc  f.iiiquit  Principem  alloi^uens ) pfi/cetuvt  • 
?eU.Bd^c»  ^ imprimisque  Most^is^UxM- 

'i^C%x-dnmgefias,  itmemmintervaUa,  jocafitus- 
iu.  prJlioruw  ohfifvatB  fiiJioTMs  ^ 

' V ' ac  Agito  mmjhare^  adhuc  puer  non  fine  o- 
^ ^ y'  ^ mnium  admiratione  eovjueverat.  . Jplephus 
‘ ^ ’ Scaliger  annos  feptendetim  yixnoitas,  Qf~ 

'Y‘  , 4 < Tragccdim  inquamnon 

r ! - « rxrrKitnPnm  PoenCd  . led 


i 


i 


t 


9 


T H R A S O!  N S ^6.  567 

Sacram  utrmsqueTtftamemti  Scripuiratn^ 
Civiic  qu»m  Canonicum  Jus,  m»- 
gmd  cum  audientium  admirationa  iuterpr^taef^ 
^ profiteri  puhlied^  fiecnan  ad  fuhtitiflmat 
^aj  tonet  ex  tempore  rejfendere^  xod  /qua 
dtfficiUmet  * fyUogtfiiee  pr^ofites,  feliciftm  ; 
expedire  potuerit.  Unde  hoc  natura  miraeur 
Ium  e Belgio  Viennam  ad  fe  Imperator  > 
firiptit  ad  ipfittn  hwnaniffimis  literis , ev(h 
cavit  i eique  Do(3;oris  axioma  ^irnum 
in  auli  Impfratoria  locum  fromifiu  ^ 
quid  cxcellentiflimus  nofter  Heinfias  ? 
Hic  licet  ob  plurimas , quas  in  vitse  fuas 
curriculo  pailumfc  die  ncmnunquam  con- 
queritur , calamitates , fortuna  privigptuuo 
vocitare  fe  ibleret»  iu  addifcendis  tamen 
literis  adeo  felix  fiiit , tantumque  brevi 
tempore  profecit,  ut,  cum  vix  nuces  reli« 
quUiet,  ipfo  decimo  aetatis  anno  cuidam 
e fuis  commilitonibus  venolld  Elegid  pa- 
rentant, cujus  hoc  ultimum  difiichon 


• » 


■m  * 
(* 


> 

‘A 


erat 


\ ^i  nondum  mdecimam  vidi  tranjko  ^ 
Decembrem,  ' 

Hacogodo  pVitto  carminaeantdpiaL^ii 

anno  iniuper  aetatis  public^  * 

primum  Latines  deinde  Graees  explicare 
Antores  aggrdfus  ell.  Sic  ut  non  immerito 
ad  eum  alicubi  Calaubonus : Equidem  fie 
difeejji  a tuarum  leHione^  ut  nondum  eonfi^ 
tuerim^  utrum  prius  mirari  debeam , ji^i-  - ^ . 
eiumne  fupra  annos,  an  exquifita  eruditio- 
nit  copiam,  vel  in  &nc  admiratione  dignam» 

Qui  talia  id  anatis  probet  > obfecro  quid 

I'  . fa^U' 


'■  :• . 

i ,*^:>' . 368 


L.- 


( m 


5f 


fe-A 


? . w ■ 


7 


I M 


f* 


i-. 


r. 


V ' 

iv -*■ 


-/■/».' 


m " 


• * 


« ,w«  D E E r tj  D 1 1 a RdrM' 

' faSurus  es  TiXnue  «aJfocviiit  ^v^uni’ 
Vote  de  ^ De  Gerardo  autbr  .cft<ecie- 

Idoioiatr.  . berrimos  ejus  Parens , quod  annum- vix 
Gentii.tom.  claudens  $; 'cumv  ad  -reliquos  abiret , pri-., 

“ "*  ■ mntt  & vigefimuittr  <■  publicoxeliquerit  'Ca~ 
fiigatimesin'VeUejumPatere}(l»m\i\i.V&i 
complurimum  aborumj  quae  adei^  jia^! 

« bebat  y * editionem  fratris  fti  Jfiati  cur» 
commiferit-  Hugo  Gtrotius,  anno  .aetati»;^  ' 
fase ' qujnto  decimo  egregium  Martiani  Ca-. 

: • ■ • *opus,  notis terfum.  , ab  innur  - 
^ , ineris  anendis  emaculatum  in  lucem  cmir 
it  fit.  Celeberrimus  totius  Hibemite  Pri- 
^ ’‘'  vas&  '}acobus:‘  Vietius  ^ . Archiepilipopus' 

nichi  Parr.  Vir  in  Antiquitatibus  Ecclc>  , 

in.uifeiu  fiallicis  verfatifiimus  , tam  citos  olitQ  in  li^  ' 

. teris  humanioribus  fecit  progrefius , ut  </«r 
eimum  terttw»,  vix.  ingreffus  anuum  dignus  ■ ' 
habitus  fit , cujus  nomen  in  albo  Acade-. 
micerum  'Collegii  T rinitatis  Duklini  infe-^  • 
reretur  , im6.  principem  ibi  locum  occur 
.^aret.  Adhsec  cum  in  eidem  forte  urbe  • 
jefuita  Fitsi-Symottdus  captivus  detinere-  , 
tuf  eiqiiie  occafione , etuditione..fuilre'^' 
tus',  quosvis  Protefiantium  do^i(limos<  adi 
certamen  fiiper  'Religionis  controverfiis 
provocaret,  idem  hic  Vffmus  ododccim 
vel  novemdecim  annos  tantum  natus,.com> 
muni  Acftdemia  cenfenfu , ipfbcum  eft  ; 
commifiTus , poftque  unum  alterumque. 
cum  co  colloquium  y lafiidiolam  viri.prae-  . ' 
fidentiam  ita  perdomuit : ut  ad  novuin 
* • . provocatus  corifl»2am  < declinarit  eum  non, 

* • ^r'J:^*antum,fcd&ad  redadlumfeeC- 

fe.  ipfe  confeflus  fit,  quinimo  fuum -hunc 


Vtt. 

a- 


t 


ir 


. 

\ 


r j cj  . » 'ii  ^ 

- - V ■ 

-:WM, 


o'  - "■/, 

■ 'J  ^ 


- 


< 

'i' 


A 


■■  . * . ' ® 


i 


A 

* ^ 


r- 


.-a 


•-A  / 


< - • 


«*'  - ?:* 


XV 


T H R A 8 O K t 

gio  pc^moduni  condccorarit.  Claudius 
, Sal  mali us  Jixto  astatis  ^ino  nec* 

dutn  exa<Slo,  dc  Primatu  Papte  rc*’ 

cenfuit  atque  emendavit.  JohaancS  Bcrn- 
■ hartus>  feptendecimannos  necdum  natus, 
cum  e vi^is  eXcdfit  * hoc  Eru^rtorum  fjjtu- 
lit  elogium,  quod  nihil  ^pfe  astate  exi- 
mium, notabile,  rarum;  excellens, 'pe- / ' ‘ 

regrinum  fuferit , quod  tetuerit  'ipfum , Sc  ' ' 

de  quo  nervose  non  dillereretjquod^mnia  ■ 
Amiquary)rum  & Hiftoricorjn  adyta  pe- oiiherr.  e- ‘ 
netraverit , Latinae , - Grascal^  Hebraicas  lea.  saabt. 

. Linguaftm  feientiflimus  fuerit,  Chaldaicae  l»l>.  j.  cap.j- 
quoque  & Syriacae  nOil. ignarus,-  quod  va- 
ria tandem  acutiffimi  ingenii  monumenta 
exar^rit  tamdofia,  proba,  lingularia,  Ut  ■ t 
invidia  dentem'^uum  in  ea  ingerere ; aut  la- 
■*iens  avum  limam  iif 'adhibere  eruhaerit-  Jo-  - 
hannes Camero,  admodum adhu^adolef-- 
dbnSjQraete  tarn  expedite eleganter, quam  icod!^^; 
'quivis  alius  Latine,  -ej;  /««»porq|loquebatur,  Qamcrpn. 
ita  ut  do&iffifnis , quos  ullim  invMit  & 
convenit,  ad  coque  & ipfi  magno  cafau- , • 

itfwa  admiratiohifuetit.  Gisbertus  Voctius,  • t , /• 
Theologus  Ultrajeainus , meus  olim  'prae-  i 
ccpfor  & fautor  eximius , adeoque  rlun-  < • \ ‘ . 

quarrf  nili  cunj  revere.ntiae  & hbnoris  Prse-  ’ . 
faminemihi  memorandus,  in  proveSiorc  . • 
aetate  (quam  ad,  LXXXVII.  annos  • ; ‘ 

produxit)  vir  npn  tantum  vere  magnus,  * . 
fuit,  ut  e variorum  nomihatiflimorum  Vi- 
rorum  elogiis  palam  cft  :];(i<i  enim  de  eo  cla-  > 
tiflilnus  : Gisbertus  Voetius,  wOwen.de  .. 

ob  raraja  eruditionem , pieta- 
't*m  fiogularem'jf  ac  veritatis  amoiiem  fbg,  pag.j 
^namfatii  JaudandiM  \ SoCcleberrimus  ©.* 

* Aa  V HeU 


370  * De  Eruditorum 

cujus  hsecvciba  funt;  Efiit 
uiarchlp.  I.  Thttlogm Jummus  Gisbertus  Vocrius , e»;»» 
f ag-  3 erga  ^cclefiam  zelus  ^ fidis » nec  non  eruditio 

^ condor  notior  e fi»  ^bonii  onmibue  aece- 
' ptior , quam  ut  Advei^arii  nofiri  machina- 
'tiofibus  ^ iafidsis  haaenus  obfcurari  nedum 
T « • * (upprimipoffit : ac  tandem  PraeftanriiBmus 

Le  Moine  »/ • n c rr  t -j  r 

Epiccd.in  o-  Motne  » Profeflor  Lteidcnns  i qui 

bit.  Voetii.  Mufaum  viptens  »*  Bibliothecam  viventem  , 

ac  Iff  vino /neo  ffumpellus  amore  eum  dixit* 

Hic  ( inquapi ) atate  maturus  ^ntus  Vir 

• non  foluttwit,  led  & dc' juvenil/bus  fuis 

aiinisboctedimoniumaVatumrffeftratium 

' iijt^ct%xttUr»  » Nobiliflt,  Hugento  retulit  > 

'quod  & iis  ipjis  Patriae  ac  Ecclefix,  in- 

figniter  tum  afflidis  , , eximio  adjumento 

fuerit.  Ita  de  eo  canit  in  Epicedio  exequiis 

• ^ ejusferipto: 


V atria  quondam  * vix  t latiugine  pfi- 


0ra^/it  ingenii  pene  feniHs  opem,  * 

I ' • 

Quas  Incomparabilis  Theologi  laudes  ali- 
quanto fufiusexequi  hic  placuit^  ut  retun- 
• , dantur  quadantenus  infrunitae  Pelagiani- 

. • zantium  quorundam  calumniae,  agmina- 
tim in  ipfum  jadae.  £11,  qui  ut  Regulum: 
Kaeran.  in  & Epi/copum  Ulth/jeUfinum  ('Papam  dixit 
Epp.  Erudit.  Lud.  Molinaeus ) fitorum plurimis  ob  iadexo- 
fam  ^ fuperbain  indolem  invtfum  &c. 
trUduxit.  Alius  ineptum  feriptorem,  lin~. 
guacem  imO  mendacem  vocitavit  j nullatn 
‘ procul  dubio  aliam  ob  caufem , quam  quod 

le  relellendis  iplius  'Scriptis  impares. depre- 
henderent:  qubcalunullumj^aratiusquam 

V , , , • ■ 


i 


V-  H R 


'■/ 


^4 


■ > ‘ 


n f.  • 


♦ ♦ 

A'  S O N I S-  M 37t 

ad  maledicendam  refbginm  eflfe  'poteft : 'fc 
, • maledicendi  ferociam  eruperunt , cani» 

Jua  infirmitatem  validis  rationibus  tonve^  ' 
iare  non  potuerunt  t utde qoiba{- 
dam  loquitur  alicubi  MarceUinus.  Johanues 
Cocccjys  viginti  quinque  t.  m ftllor,  ffei  * 
fex  annorum , eruditiffimani  interpretar 
tionem  &.  Commentarium  ni  Codices 
Sanhedrin  & Maccoth  publicum  fecit.  Re-  ‘ 
natus  Cartefius,  Nobilis  Gallus,  ‘decimo 
..  fipfmo  vite  fujB  anno  iliud  ftudiorumab-  dua.  mftSI 
folvit  curriculum , quo  decurio,  mos  eft  ^ Phiio^ 
in  Eruditorum  Aumerunyrooptari. 

. . ctis  Zu^ius  Bexhornius  ,^uUitts  redivivus 
vulgo  di61:us>  decimo  nono  acatis  an oo  Hi*  ^ 
Aoriatum  & Eloquentiae  Profeflioni  eft 
admotus.  Uti&MartinusSchoockius,»»^  , 


tantum  4»»^  major  etodem  Profeflionem  D^i/ifert.  hi- 
anut.  iJf*  Trthonn»  *T»i 1 /i — « A. 


adii^  De  JoharineHoornbekio,  Theologo  ftor«PoiitL 
eximio,  habet  ^damus  Stjeuartusy  quod 
infans  adhuc  /cholas  duas  Belgicasfrequenta- 
. ver  it  ^ ^ a^no  atatic  fexto  Latinam  ^ or^euart  in 

ratiene  eum  oratione  uteretur , fimulque  dif-TK.Hootor: 

.ceret  loqui  variis  linguis  % A*  Catere  e A beckii. 


V,*. 


ceret  loqui  variis  linguis,^  fapere  ea  fetat  e, 
4/ii  adhuc  nugantur  j adeo  praecox  ^ 
. diligens  fuit  in  omn^tus : mature  nempe  in^i^ 
pere  debuit » qui  mature  debuit  grave penfum 
abfolvere»  & tnagnum  opus  conficere  brevif- 
fimo  tempore  i tam  gloria  fatur » qua^  alii 
^ai)idi,^  celeber  antequam  alii  docli  vel  noti^ 

•Neqqfe^  omittendus  tandem*  eft  Johannes 
Marckius,  cujus  obinfignia  in  rem  litera-» 
riam,  imprimig  Theologicam^  merita,  fin- 
^laremquc , qui  me  ab  annis  aliquot  di- 
gnatus,eft,  amicitiam,  non  pofliim  non  hic 
meminifle : Hic  raro  exemplo,  ipfiflJiftd 
^ Aa  z vit» 


\ « 


• y f* 

% • 


' 't 

.'V 


# 


■ .<• 


M 


•>- 


I 


< V* 


’■  'Sais: 


372-  P K E u D i#o  1.  u|m* 
vitx  fu3S  oHTio  dccitfio  9oi$o  fld  • csthcdrEni 
non  tantum  Ecclefiafikam  t fed  dc  Acaae-  , 
micam,  ipfmsquc  Theologis.  Pioteffioncm 
eft vocatus,  illuttris  PrSdeceflbrisiuivefti- 
MateC  Ult.  giisinfiftens,  Clarifffcil.  Marefii.  qpifi- 
Paticnt.  in  f ^ jpfo  ^elert  J quam  fpartam 

ctiamnum  tamftrenuc  ornat,  ut  juveniuti 
' • ftudiis  devotae  non  tantum  ii}fignisiiimuli, 
ied  Academiae  etiam , antehac  Tranekera- 
vs,  jam  Gr(>»/»g<J»^  veluti  miraculi  loqp 
•ciiflat.  Sicinipfiim  cA7»<«>  cum  Protei-  ^ 
fioncm  Theologicam  primum  capcflcrct, 

i Kt»»l  «»6»«»  >'‘1^  <Piin,u®^  ^ 

Jam/apiens  juvenis  relicuis  prxftaiitior. 
adfiat.  ^ 

. Et  poftmodum  alius  quis  Amicus:  • 

, ■ ■ 

Hie  state  quidem]\x\cn\s,fire^icU  annos. 

^ Virihus  ingenii  vincit  altile  fenes.' 

•v 

> 

Licet Diftichon  hoc  invidia  in  Vicum  .exi- 
mium inardefeere  quofdam  fecerit,  quos 
minirhchoc  decnjt.  Mquein  hos  horum- 
que  fimiles , qui  ipfis  crefeentibus  annis  in- 
genio & eruditione  modo  excellunt,  hp^ 
Latonii  quadrare  tum  dixeris : ’E»  o nan- 
*5»/ , /KJI  Sit  ju- 

venis,  qui  docet , nihil  mthiaur a e[U  mpdo 

fit  fapiens.  Imovero  , fi  quidam  javenes 
fcientia  moribus  fenilibut  polleant , 
quidni  \p^\sjenihus  eos  accenjeas . ut  loquitur 
'plautus,  ab  ingenio  quippe,  ideft,,j«Mrfj 


Vl4>  MicixL 
^ntagm.Hi- 
«oi.  pagg. 
iiz. 

ijr.  *74-* 
a«3.t68a98. 


'flaut.  Milit. 
Gloriof.Aft' 
3.  vcxC  3<. 
37* 


H R A S O K t.'S  M ©.  ^ 


Vel  qif0>itum  Mttinet  ingenium  fines,  vel, 
<sn'mt  maturos , uti  apud  yirpHum  eft  v 


< akimi  naturus  ^Isthes  } • ■ * 

m * 


VirgU.  JE- 

ncid*  9, 


, y 

Quales  inter  Seges  Dtvidem  €c'  Jofiam , 

: mter  EcJefia  minifiros  Titum  &Timo- 
' theuo\  quidam  hubuerunt.  Uti -fenes-»»/--  ' 

• damfunt  (inquitCiccro)  pueri  tonfMfiw** 

funt  f 'ita  juvenes  fitst,  in  quihus  tenWei  ' ■. 
aliquid  invenias.  'De -T/^ur/Valieubi  Ovi- 
dius ; 


V^ite  nstales  timiii  numerare  Deerunh  Ovidius. 

PrincipHus  virtus  contigit  diem»  ' * 

In^eniumCaleJiefuis  velocius  annis  ; - ^ ‘ 

Surgit , ^ igvavce  fert  mala  ,damm 
mora»  , . _• 


Atque  hinc  ^intlliani  tum  pcilueet  error, « . ... 
CUJUS  haec  lunt verba : Ingeniorum  illud  ve-  orat. 
lut  praecox  gtnus  non  temere  unquam  per-  lib.  |.  cap,j. 
wn it  ad  frugem.  Quod  cnim  pKetocem  il*P*g*»3-, 
lurumlapientiam praematura  nonnutiquam  • 
morsconfcquatur,haudproculaveroabcft,- 
imo  plus  nimio  forte  ipsi  expfrienti3,eom»  . ‘ ' 
probatur.  At  quod  raro  vcl  nunquam  iu 
ftudiis,  mature  & bene  coeptis,  tales  fa- 
ciant  progcefliis,  ut  Rcipublicse  vel  Ec-  '.i,.  . * 
elefiae  ufuidle  poflint,  non  citra  injuriam 
' de  iplis  creditur  vel  dicittir.  Neque  in  con-  . • 
trarium  facit  quod^ie  . 

jdequofupra , adfprt  Rbediginus^  eum  ni*  *'  ’ * 

TMSXiVn. , adeo  ingenio fum fupra  Rhodigin. 

difciplinis  mirifice  imbutum,  quartum  AA.Ub, 

^»»v/^,vi£eiitntlm  agentem  annum  tvnvat&^y  *• 

• > A a a • lapfum 


>• 


■ ! 


374  • D ® E R « D H:\O  .R  U M 

lapfumejfe,  nuUa  evidenti  d«  eauf&  USclgac 
noftri  vulgi-vertMum  fuum  huc  applicarent  • 


* Proeg  ryp,  yroeg^xot^*  / 

VfOeg  wys fot. ) 

' tndeque  cavillatuin  in  eum  fuil^b  jiniitr 
ekum  Sophiftana  , *£gA(9>«w«  «» 

■tk  \ w jiyiefin  imis’  Hermogenes  inter  puerOS 
fenexfttit,  inter  feilafi  puer.  Sed  nihil  di- 
co»  id  obftat,  ^uia  exemplum  hoc  fingw 
lare  tantum  eft,  nec  una  hirundo  Ver  taoit. 

’’  §luintilianum  quod  attinet,  abfolve^ torte 
' ? : eum  errore  hic  poflunt  v erba  ejus,  qift  ante 

* allegatis  lubjecit: 

eile  faciunt  »•  ^ audaci&prove&i  ^uic^uidpoj" 
jisnt  >ftatimo]ienduni. 

rmiarcn.  «j.  ^ ^ ^ ametfi  autcm  hsec  Ita  fe  habeant, 

^i”partlV.*  ut  dixi,  multa  nempe  daripolIc,quinda- 
pag. in. 4/ov.  ri  fepe  pracotia  ingenia, probabiliiGmum, 
imo  certiliimum  tamerieft,  utrite  obfer- 
lobriT-  ‘Io.  vatum  a Calvino , feniores  quidem  , qui 
' proficiendo  vixerint,  plus  junioribus  fispe- 
• re.  Juxta  enim  Socratem  infympOflo.  Pla- 
Rlat.in'syin-  tonteo  tqpi  demum  mentis  oculus  acute 
inctpit  cernue  ^ cum  corporis  ob- 

fiurari  ^ deflorefeere  incipit : , 

. . . ' 

fetis  venit  ufis  ab  annis.  ' , 

f 

» • 

i Vel,  titifenex  ilk Terentianus,  nunquam 

Ha  quUquam  bemjubdu^  ratione  'ad  vitam 
Euripidf  in  , quin  Tos . atos^  ufus  fempet  aliquid 
'Anciromach*  apportet  novi.  JlcXb^Sf  fiat  qJS  n 2i» 

/ .1,  #1  S x^Horuf  ^ Gnavus  enim  lenex 

' A tompiuribm  juveiiibus  Praifiatq  inQuit  JS«- 


Plutarcb*  O. 


Ovid.  Meta- 
moxph*  iib.6« 


I 


x.| 


T H R.  A .S  1b  K I‘  S*M  p. 

- ri^dts.  ,£t  ArifioteUsi  Am»fus^ 

« 3 (p^ainm  w <a{*£fivn^»n’.  :Vires  in  juve-  f 
tixbxxs’ prudentia  in fenibut.-  Slimme  proinde  ^ 
neccll&riutn  eA  quibasvisiioAris  Thrafoni-  ; 
iuSy  ac  praecipue  quidem  iis,  opi  prinavo 
fldre  juvent^  adhuc  vire.nt  > m verba  haic  ^ 
Biliphazi , landKfcdpiiffirao 

ba  male  applicata,  fubinde  expendant: 
Hum  tu  in  Jecrsto  Dei  audiviflii  ^ detra- 
xifii  ad  te japtentiam  ? quid  nofti , qu$d  nas 
ttoanermusl  qpid percipit ^ qpod  non  penes“  ■ 
nos  fit?  etiam  canus  etiam  vemlus  e fi 'in- 
ter nos  t major  patre  iuo  diebus  f Siqde  ali» 
qui  torte  eorum  progrefluls  quofdam  tece- 
riiit,  eos  haud  tam  inaniter  aliis  quibusvis 
oftentent , quam  humiliter  modefteque* 
vel  re  vel  calamo  Literatorum  orbi  tantum 
exhibeant,  pretiumque  laboris,  a Jenhri- 
bus  eum  in  finem  olim  impenfi,  gratanter 
olHciofeque  iis  rependant.  Adinflar  py-  ; 
gmazorum  efl^d|[)ortet  juniores  qui,  ti- 
quidem  longiore  profpc&u  gaudeant , haud 
quaquam  fibi  ipfis  id  debent  ^ fed  Giganti-  * 
bus,  quorum  lacertis  vel  humeris  inliden-  ' 
tes,  Orbi  cpnfpiciendosfe  prxbent. 

XI V.  Atque  haec. quidem  de  Erudito-. 
Tum  fafiu,  nimis  certe  vulgari,  ut  dam- 
nofifiimi  causl,'  di<Aa  funtOj  , 

quem  dum  haSenus  impugnavi  ^tinam 
expugnafiem !)  id  nc  eo  tamen  accidas  Icn-  ^ 
fu  obfccro , quali  a viris  ideo  ingentiis , live 
palelii^  literariae  tyrohes  y live  plurium  fii- 
pendiorum milites fint, in  Pyrrbonicd  qm-  * 
dam  vel  defidibsi  rerum  tum  na-  * 

Mralium  'cum  fupern^turalium  fcientiam 
ttUeciu$,quamba£tcnusftetit,  producendi  ‘ ! 

Ar4  de- 


yf6  D E*  E R U D 1 't.  O R U M 

Marck.  om/ijbrpcrationc  fgnorantix  latibula  quaeri  vc- 
de  ripictffiis»  lim,  vel  jeluni  co^umad  altiora  adlipiran- 
in  Ec<;lcf..Li'  cohibcrc , ncutiquaro ; Haud  enim  f Jacet 
tib.  pag.  ao.  ^ Minurii  Felicis)  tcediainve^i- 

ganda  lerii^tis^nonnuUos  potius JuccumBere^, 
Uimst.  Fel.  ^uam  i»  es^lorat^o  pertinaci  audacia  perfer 
in  Oftav.  p-  tyerare.  Homin  *iftiustnodi  beJJialis  inji~ 

5*  pientia'  alicubi  pbftulat ' Durandus ; pigri- 
jue  ingenii ejfe  pertendit  Seneca , iis  foixs  % 
log-Sentehr,  qva  af>  aliis  inventa  Junt contentum  ejfe, 
Qiixft-  I-  injuriaquipp®hbcpadtoj^fl9titur  Deus,  quf 
Eo.  2 hifce  diebus,  quae  antehac 

’ promndiflimis  ienebris"mcrfa  fueruiit,  c 
Democriti  veluti  pnreo  edu<fta,  & in  mun- 
di theatrum  collocata  voluit  j etiam  a^  mo- 
■ ‘dicis  tantum  ingeniis,  anquilitius  ca*con- 
• • fiderantibus,  facile  Imbibenda.  Sed  vero- 
haud  praeter  cafam  fugiendum  cft,  five,uti 
i damnofiffima  haec  inertia  fcylla  vitanda 
cft,  itaneque  in  longe  ^|^jorem,  arro- 
gantia njmpe,  omniurir  pene  rerum  )co- 
gnitionern  jadfitantis,  onfniaque  alia  prae 
Icfuisque  lupetbe  contemnentis  > charyb-- 
, din incidendum.  Hoc enimaliud  nihil e/Tcr, 

Rhcnan. in  quam»  Ut  dicullt  Gr«ci  , ntiPcaifcn  , 

Proycxb.  ex  $ e<s  ^ojpe*  "ithnmiyuit  currere  <juem  / ne  a^ud  , 
Tcrtullian.  adfpergatur , ^ fnteriih  in  fovea  fuffocari  i 
live,  uti  Tertullianus,  de  calcaria  in  carho- 
narian^vc  1 'id  cft:,  rem  fordidam  & no- 
xiam non  tam  evitare.,  quam  cum  reaeque 
ibrdida  commutare-Sed  media  incedendum 
viicft.,  ut  nfequc  ingratitudinis  in  Deum, 
neque  ullo  jure  fajiucfi  coram  hominibus 
'fupercilii  rei  peragamur.  Optime  hanc  ia 


cxcer; 


f. 


A 


r'  f Ladantius ; Nu^quanne  ( quaerit ) /1* 
Ub.Vcap.6*  Imo  vero  inter  Phi/ojbpdfos  fuit,^ 


r H A O N 1 S M o.  • 377 

fed  nemo  yidit.  Alti  putav^unt » ^fcirifoff^ 
omnia.  Htfdptentes  utiquenon fuerunt  ^ alii 
nihil  5 ne  hi  quidem  fapientes  ji^erunt.  Illi 
quia  plus  homini  dederunt , hi  quia  minust 
utrUquet^  utrawquepfrtem  fuit  modus  % Vii 
ergo  jdpjentia  i ui  neque  te  fcire  omnig putes^ 
quod  Dei  cjl»  neque  omni^nefcire,. 
pecudis  eft\  Eji  enim  altquid  mediuni, 

* quod  fit  hominis ) idefi  » /cienti a eum  igtif- 
ranlidconjunSia  temperata. 


C A 


P. 


I V. 


• ^ 

‘De  E^ruditofum  Invidit,  ultima 

f A 

causa.  , 

SUMMARIUM.,’*' 

L Cuduvici  V^ivis,  Hieronymi, 
Eralmi  de  hac  querela Am- 
brofii , inter  Veteres , Jcrifta 
omnium  minimi  ei  obnosda, 

• Livore  ^ Invidia  mlla  animi 
. paflio  turpior\nulladajnnoJior, 

' I I . ‘PraflantiJIimis  aliquan- 
' do  /criptis'  no7i  tantum  con*- 
. ' temptus.,’  iijljfritus 

per  eam  intentatus.  Sabini 
PP.  nefaria  exinde  contra  Grc- 
gorium  pradecejforem  fmm  mo^, 

Aa  5 ./?* 


j7*  ‘Db  E R U D JT  O R U M 
limina.  Maimonidis  , Ter- 
tulliani, Irensi  Scripiaextre^ 
mo  per  illam  periculo  expojita. 
Sannazarii  argute 
I M.  Invidorum  contra  alio- 
rum conatus  procedendi  haud 
uniformis  modus,  ^idam  a- 
perco  lllarte  invadere  eos  fnliti. 
^orum  genius  de fir ibit ur.  O- 
phiogenes  ^ Pfylli  qui?  His 
* Scriptores  insidi  haud Jimiles 
tantum , fed  & pej^es.  ^os 
inter  Scriptoribus  ingenuis  ma- 
. " xime  graves  funt<,  ^qui  nullam 
unquam  ab  ipjis  injuriam  pqj^i^ 
Johannis  Sauberti  nimia  in 
Antonium  Muretum,  jam  a 
, multis  annis  defun^lum  y vehe~ 
mentia.  Ati([^vchus  Grammati- 
cus quis?§luantam  is  in  Homeri 
ver  Jus  authoritatem  Jibi  arro^ 
, garitl  T>e  Ciceronis  in  (eri- 
bei^  imitatione  EizJmi  judi^ 
^ cium.  Ne  nitidifliipi  quidem 
^ Scriptorjes  a folcecifnfis  Jefn-- 
per  plane  immunes^  NulH  jiu* 
‘ " to^ 


/ 


I n V 1 D I.  4.  ' 37> 

tori,  nedum  uni  Ciceroni, 
'jiylus  nimiopere  adflringendus, 
-Zoilus  AmphipoJites  quis  ? 
Cur  canis  Rhetoricus  ^ Ho- 
meA)-naallix///^/^J‘^  ^wmor- 
• tis genere  interierit  ? Homerus, 
Virgilius  , Seneca  , Baldus  » 
Juftinianus , Varro , Julius  Cx~ 
lar , Salluftius , Livius , Cice- 
rd , Erafmus,  Voetiiis , Hoorn- 
bekius,  ElTenius , Cafaubonus, 
FralTenius , Lipfius  afuis  qu> 

que  amulatoribus  ob  fcribendi, 
quem  tenuerunt , modum  exd^ 
gitati.  Poggius  Florentinus 
quis  ? Honorificum  ' ejus  de 
Hieronymo  Pragenfi  martyre 
tefiimonium.  Latine  Jcribere 
quinam  dicendi?  Stylus  poli- 
tior Ifn  quibus  Scriptis  magis, 
in  quibus  mjnus  necefiqrius/Pe- 
: culiare  quid  in  Digeftis 

' efi,quod fiylo  ujque  adeo  Roipa- 
no  congefta  fint:  hatln^Ungua 
Romanorum  olim.  communis, 
proprie  b^rbariimus  ? 

Bar- 


mL: 

% 

'»8o  . D e e r i)  d 1 1 o r u*m  ■ 

Barbare , Romani  rimplicitare, 
Latine,  dare  & evolute  i(h 
• nonnunqiiatn  . Jynonyfna. 

'-Martialis,  Cicero,  Turnebiis 
laudati.  Verborum  feri- 

■ bendo  nitor  minime  condem- 
■.  nandus ^ i e cotttra  fummopere 

■ commendandus.  1 Vi  Buriori 
etiam  ^ fatyrico  contra  Ad- 
njerfarios  ftylo  uti , baUd^fem- 
pef  illicitum:.  Rilus  quisnam 
'in  di&ione  ^ Jcriptione  ufus? 
MvxtueJt^m  quid  Gr/ecis  , quid 
nafum  habere , & naribus  in-  ^ 

, diligere  Latinis  ? Irenseus  , 
Auguftinus,  Cyprianus,  Hie- 
< ronyraus,  Montaltius,,  Wen- 
drockius  Her- 

■ mi*  Liber  Irrifio  Philofo- 
phorutri  ditius.  Glutiones 

^pbfervanda.  Dwo  nodo  duro 
fibinde  opiis  eji  cuneo.  V.  Alii 
^lam  W perlbnati  aliorum  Co- 
natibus injfuliant.  Malorum 
carpiinum.  duplex  apud  Juris- 
peritos genus.  Libelli  famofi  ad 


* Invidia.''#  381 


aUerutrumeonmgemsrtferen-- 

di^2^(^^\!&Roin£quid\Incu-' 
JUS  memoriam  ereBtts  ? ^is- 
nam  ejjis  tum.  olin$  tum  etiam*  ' 

^ num apud  u/us?  Quivis  [ 

Libelli  iamofi  cur  inde  denomi* 
nati?  Libellorum  famoforum 
‘ .damnofa  '&  averjabilis  fjedi* 

tas. 

rumartijictif ftatufapcena?  La- 
bienus cur  Rabienus  di^us^ 

' Supplicium  fuftuarium  an  olitri 
fuerit^  Petrus Pithoeus,  idnej 

# gans.refutatus.p^i^^^cxs generis 
fuit  apud  Romanos.  V I.  .Ad- 
ver  far  ii  lucifuga  nulla  rejpon* 
fime  digni.  Ariftophanes  ^ 
Martialis  laudati.  ^ Calumnia- 

• V • 

' neglefti  Sontice  fiunt  ctto^ 

* xttwix  magis  i^tume fiunt. 

* dani  praclare  dillum.  Inv^R. 
‘ .JuaipfiuspoeUh.,  ••  ’ 


1 • 4 . 

, •«  » * - ■ e 

■ vi  \ \ 


'•  .'S'  - \ . ■ ■ ,4  ■' 


I.  Reflat 


3l2  1 E R U D I T O R"\i  M 


lEQat  tandem  amarse  in^identi^ 
‘aerugo  , quae  Literatorum  ani- 
' mos  plus  juflo  occupans , eos 
Lad.Vir.  in  ^ <iiiorum  Laboccs  contcm- 

Przf.  2d  Au>  nefidos  non  raro  etiam  Ibllicirat.  Vidit  & 
de  c.  qucftus  id  mocfo  eft  abhinc  fesqui  Icculum 
• dodifHmus  Hifpanus  LuJuvicus  f^ves,  ut 

haec  ejus  verba  indicant:  liLtd magnopere 
dolenium  efi « infidere  fiepenumero  ingeniit 
do&erum  quidem  $ fed  non  eeque  bonoturd 
hominum , perieuloJum9\\\v\^cm\2i  virus 
qud  bona  opet  a incejfc^ , lacer eqfi  , pfo^ 

< Undant  y aut  perdere  coneeitur  'j  profutura 
lut  altatura  lucem  « objeurare  ' non 

Hiero^ni.  ‘ ante  ipfum  Hieronymus:  Accedunt  (ka  il- 
l,e)*<i</ j&nr  invidorum  fiudta  , qutomne, 
^oi  fcribimus  , putant  reprebendendun^ 
Quibus  Erafmi  haec  adde:  Erant  (inquit/ 
qui  Cyprianum  verterent  in  Caprianum. 
Vtafm.  Prx-  Origenes  ne  mortuus  quidem  Hydram  invi- 
Wcwnym'*  diae  potuit  effugere.  Hieronymo  ad  extre» 

^ * mum  ufque  dtem  amqyulenta  eum  aemulis 
rima  fait.  Excipitur  tamen  ab  Erafmo 
Ambrofius  » de  ^uo  ita  : NuUius  unquam 
fi  cripta  latius  inclaruerunt  j aut  minus  ofmo- 
fuerunt  invidia»  Et  quodnam  certe 
fore  hoc  malum  turpiUs  / quodnam  ma-  * 
jori  cum  iniquit‘at#conjundum ! Argu- 
mentaamorisin  odii  vertit  alimenta»  <Juo-^ 
que  (|his  rerum  tam  divinarum  quam  hu- 
mkharum  fapienti^  excellit  magis  » ho4 
magis  diftorto  cum  intuetur  oculo  : qua- 
ll^onccflbruni  donorum  rationem  mi-  . 
fell.ulis  nobis  hominibus  reddere  tenere-  * 
tur  Deus  j 5c  in  eodem  •xpan^b  varise 


«'■ 
Q 


* _ « , . * • > 

I N T 1 B 1 A.  , ^ 3I5 

nitudinis  flcllas , in  ea^cm  domo  varii  gc-  ' 
neris  vafii,  in  eodem  Corpore  divcrfepr«-.  V 
(bintix  membra  » eidemque  in  familia  & 

,Rep.  divcrfasfundliones  non  conve-  .. 
niret.  Hinc  Oci  iapientiam  impugnare, 

Erclefix  bono  ir^diari,  in  lei^fbscrade- 
inque  alios  injudi  eile  cenfeodi  fant, 
quotquot  pcllifcrum  hoc  malum  in  finu 
foreotc^,  dum  ipfi  edentuli  funt,  vefcen* 
tiurh  dentibus  invidenti  atque  hoc  oeffro  v 
perciti  eentemnunt  & carpiiiit omnia ^ux 
e|Bcndare  non  pofliint.  , 

'II,  Imorero  non  contemtus  tantum, 
fed  & <»/tfrir«f'prxftantifl5misquibufdam 
iMcubrfXtionibus  pernicio{if[ima  hSc  lue  - 
intentatus  nonnunquam  fuit.  T anto  quip- 
pe  olim  inGrttormm  M.  prxdcceflbrem  pa^im.  187* 
fuum  livore  arcenCas  fuit  SaBinm$  Pon-  % . 
tifex  Romanus  , ut  pai:ur^abl^erit|  q^in  ' 

omnes  boni  Gregarii  libH  *VuIcano  fue- 
rint dicati.  Adeo  (inquit  rlatina;  in  Gre- 
gorium  ird  ^ invidii  exarferat  homo  mar  . 
kvoltu*  Neque  lors  melior  Rab*  Mai- 

• monUis  voluminibus  obtigiflet , eo  quod 
alii^ui^  nominis  ejus  celebritati  invitfenies,  port.^MoC 
nihil  non  centra  feriota  ejus  molirentur  ,•  in  prx£it. 
nifi  aliaquxdam  imdrveniffot  caufe  , qux 
funeitum  illud  periculum  avertiffet.  Bis  ’ ' 
quoque  eodem  pe^iiflet  fato  Tertullianus»  . ' 
«Iprimum  depravatione,  deinde  fitu  ,*  nifi 
Beatus  Rhenanus  luci  eumjredidifiit.  Ut 
Irenaum  taceam , cui  idem  pene  obvenit, 

• Scriptori  utique  inter  omnes  indipo , qui 
unquam  periret.  Ita  nimirum  medioerh 
^«ffepe  feriptis  (autoreSymmacho) 
eorum  benignitas  favere  novit  t aliorum  in- 

. vi- 


•• 


1 


Abieneth. 

, Medie.  A- 
nim.cap.il. 

i 


Avicenn.  2. 
Canon,  cap. 

ili* 


3S4.  ^ De'  e r u b i t"o  r.  v 'm 

v\d\ztgno/iere  aott  mvft } eo  quod  nihil  « 
acutius  aliorum  K:o!itueatur  naevos,  quam 
oculus  hoc  fucco  obduditufs.  Argute  in- 
dicabat id  oli  m Sannazariuf  (dequoetian^  ' 
fupra)  dum  quaeftionc  in  confpedlu  Ra- 
gis (quciafuilTeputo  fbrdinandum  Jumo- 
rem-,  ^cap.  Regem,  cui  perquam  gn§os 
fuit)  inter  Phficos  mot^ quid  fracifut  • 
ocuhrum  conferret  pex^icuitati  g aWquc 
fceniculum  proponerent  (dequoiegereapud 
Ai^cennam  cil, 

purget  ftomachm»  vifum  qt^ue 
reddat  acuturn) 


♦ alii  vitri  u fu  m,  alii  aliud,  Ego  (dixit)  /»- 
g vidiam  puto , fiquidem  maiora  omnia  alio-^ 

^ tum  vilia  ^ pleniora , qSm  funt  t videri 
fpeit.  • ■ ^ 

ItL  Interiin  aemuli  hi,  ut  aliorum 
. lahores  contemptibiles  reddant,  haud  eo-*  - 
'■  dem  femper  procedpnt  pede.  Sunt  qiil 
> aperto  Marte  eoseorumque  incefluntAu- 
tores,  nominibus  fuis  haudquaquam  dif-.  * 
iigiui^tis;  quali  fcil.  e caninis  rictibus, id 
cft,  publica  fugillandi  , calumniandi  & 

■ , fatyrice  perftringeiKfl  audaci^  quandam  vc- 
luti  gloriolam  aucuparentur  , & 
dd^aiS.1  ^ » live 

/ ’ t 

^alibet  in  quoj.vis  convitla  figere  j 

cundtofquc  qui  quicquam  promunt , qqod 
ad  palmum  fuum  non  ell  , nec.  multa 
forfan 


yotat.de 
A«t.  loctic 


I 


I 


■4 


i 


t 

t 

» , 


I N V-  f ‘i>"  1 A.' 


iH 


: <3» 


<*  f 


I -V 


dief.  ^ifi»H»tiPuracoertuitt 


vel  qui  id  fCripfit,  ’ • 

TerfeHum  decies  non  eafligavit  a<t ungutntf 


’*V-, 


> ir*V  ? f 


utafellos  bipedes  traducere  pro  virtute  ha- 
berent. Plautinafamilia  homines, ut  vocat  , ' . 

Hieronymus , fiiol<e  tantum  ad  detrahendum.  Hieronyui. 
Quosque  adeo  Lihrorum  tantum  venena  Ep-ay-^c  48, 
exfugere  natos jur(? dixeris,  dignosque  qui  ' 
cum  PfyOis  Marpsque  ( Ophiogenes  aliis 
funt)  hoc  nomine  comparentur:  quorum 
olim  erat,  venenatum  eorum  ianguinem  sueton.iH 
exfugere , qui  a ferjjcntibus  percufli  erant ; Auguft.  cap. 
dequo lic Suetonius ; Cleopatra^  Pfyllos  17- 
' admovit  [ Auguftus  ] qui  venenum  ac  virus 


exfugerent  i quod  periifemorfu  acidis  puta- 

. Nimirum  fuperltitem  Reginam  illam  ' 

in  triumphum  ducere  Csefati  animus  erat,  ‘ , 


adeoque,  fi  penes  fc  fietiffet,  vitam  ejus 
confervare , ad  tempus  feltem  aliquod  pro- 
ducere  optafiet.  Imovcro' quidni  multo 
Marps  Pfyllisque  pejores  homines  hofce  ha- 
,beas?  cum  nihil  illi,  nifi  quod  revera  vene- 
num erat,  exfugerent , fudtuque  fuo  cor- 


pori, quod  infedura  erat,  f^lutem^onfer- 


rent,  uti  qelphsc  indicant;  Medie.  lib.y. 

exemplum  Ffylli  pcutuc  ^ ^ ipfe  tuttd  erit^  cap-  a 6. 

<5*  tutum  hominem prafiaht : hi  vero  JLi- 
hrotum  tantum  venena  libi  fingant,  luduque 
fuoorum  non  tam  bonum, quam  damnum,  ‘ ’ 

imo  interitum  quaerant.  Atque  hinc  tum 
cft,  quod,  obitetricante , bonae 

notas  Scriptoribus , ab  iis  etiam , quorum 

B b . >nun- 


r,- 


r 


i 

1 


/ 


DlgHized  by  Googis 


BittcrshuC 

dcLL.  XII. 
Tabui.  cap,4.. 
jag-  m,  ip. 


Cfau(cr«Pho 
fphoK.  ia 

Tiorfar. 

^ ' 


Siubeit.  4e^ 
Sacri£c.  Ve- 
ter, cap*  ip, 
pag.  m.  463 

4^/- 

0 


f iincC'  fol. 
m>  i/t' 


386  DsERODlTOS.Otl 

nunquanli  boves  abegerunt  aut  equos ) inr- 
fcitiam^  i»e^ai*t  f quinimo 

artium  pene  omnium  ^ JJnguarumque  * qui- 
bus fua  confcripfetunt',  Lafma  imprimis 
iguorantiam  iinproperari  nonnunqaam  vi- 
deas , proprii  licet  experienti!  8c  con^' 
fcienti!  fepe  reludantibus , & reclamamir  - 
bus.  Scilicet  iliiusmodi  heroum  judicio  ii» 
quibus  minus  favent  ( prout  de  cyZ»  olim’ 
Romani ) OJc«  ti>-  Volfie  fabulantur , nam 
Liatine  ne/dunt;  dpmque  ob  nullas  alias 
caufas  pofliint , ob  fiylum  falcem  minus 
(omtum  & Romanum,  vel  qualemcunque 
alium  dilTenlum  Criticum  plebis  literarise 
'defpedliui  exponendi  funt-  QuaeqUidem  te- 
la cum  maxime  vulgaria  non  tantum, (ed  & 
fumme  ignom  iniofa  fere  fint,  non  eft , quod 
multum  miretis,  (1  comminuendis  iis.bonos 
Autores  prefTius  aliquanto  infiftere  forfan 
deprehctidas.  Equidem  nunquam  non  gta- 
>iSima  in  Scriptores  contumelia  haec  eft , 
at  nunquam  tamen  magis  deteftabilis,quatn 
cum  ab  iis  etiam  infertur,  quorum,  uti’ 
dixi  , nunquam  boves  abegerunt  antetfuosy 
id  eft  , qui  ne  quicquam  injuriarum  paftiab 
iis  uuqUamfunt.  Cujus  notabiliffimum  fed 
non  ofque  adeo  laudabile  exemplum  videre 
eft  inViro  Caeteroquin  &m6kojohanne  Saur 
berto.  Nunquam  ab  Antonio  lyiureto  lasfus 
is  erat,  imo  ne  efle  quidem  ]^oterat,  cuin 
hit  jam  diem  forte  modo  obierit,  antequam 
itte  piimam  lucem  adfpexerat,  faltem  an- 
tequam animum  ad  feribendum  appellere 
potuerat,  quod  in  annum  hujus  fecul i in- 
cidit L I X,  cum  a»,  ftculi  praeteriti 
LXXXV.  Muretus  mortuus  modo  fit. 


i 


1 N T I D I A.  3^7 

At  quam  virnlcnter  tamen  Sauhettus  in 
Leonem  ilhimmojtuutt  infurrexit  / Dif- 
fenfus  inter  hos  erat  fuper  fenfu  ufuque  vo-' 
cis  Veterum  HOC  AGE, 

in  mactandis  viflimis  ufnrpatOi&Muretos 
GaBrielemFaermm\,  afe  hic  diVortentem  ^ 
minus  forte  humaniter  exceperat;  hinc  er- 
go ita  in  eum  Saubertus,  Faerni  fcilicet 
ta?igj*(^5nrii5 , & qu?  potuit  acerbius? 
peraliofum  hominem ! qui  etiam  Erafmi  «- 
iiorumque  optimorum  laudes  impudentijjtmo  ort^ 
^Qnfpurcare  laborat  . . . Hoti  quoque 

funt  mores  eftirminati  illim  paediconis, 
JanBii  fi  Dis  placet  ^ ^ honefii  amatore » 
ne  dicam  Ckrtfiiano  homine  perquam  digni ^ 
cui  aliquando  vi  vlcomburii  fuppltcium  a Ma‘ 
^ijlratu , ob  crimen  impendebat , 

fed  vix  ac  difficulter  eum  liberatum  Roma 
tataexcepityatqwt?toicffox\s  muntre  bonum 
virum  ornavit.  diC.  Sunt  vero  in  maledicendi 
hoc  genere  illi  quideth  plerumque  audacio- 
res,  qui  fe  jam  qualitercunque  eloquen- 
tia laude,  nominisque  celebritate  Orbi  li- 
terato  innotuifle  eiiftimant.  Hifce  cnimT, 
fui  h^c  opinione  turgidis , poflibilc  vix  eft  t 
omnia  illa  non  contemnere , quae  rotunde 
(quod  Horatio  perinde  cft  ac  nitsdiffime 
& exquifitiflime, 


Mufa  loqui) 


Grajis  dedit  ere  rotu  ndo 


Horat,  loo 
cit. 


exarata  non  funt,  id  cfl,  cum  Ciceronis 
fui  fty Io,  quem  effliftim  depereunt , exadif-  Llpf.  infti^ 
iime  non  conveniunt;  in  arSum  veluti(ut^P*<^»®*P**-^' 
loquitur  alicubi  Lipfius) [Scriptio- 

13  b a ais^i 


388  De  Eruditorum 

Mclancht6n.  Tulliana  omnem  eloquentiam  conclude»^ 
Rhetor. lib.  tos i j»«nw  AriJlarchi\^jaxamAt\CKi%tvi\va, 

*>pag-i3«'  ille,  qai  hoc  ijomen  gefllt,  tam  caftigato, 
fc  putavit  efle  judicio,  ut  verfus. 

Cicer,  ad  nullus  habcfetur , quem  ipft  non  probaret. 
App. Puicht. l7/mw  (ita Cicero)  Ariflarehus.  Homeri 
lib.3.  Ep.ii.  verfumnegat ^ quemnon  frobat , fictamentu 

GcfiierOno  luhetenim  jocar t ^ quod d¥ 

maft. pag.  'fe^tvm  non  erit,  ne  putaris  meum  : Imo, 

m.  48.  vero  pro  lubituverfus  quos  vellet,  ut  partus  ' 

' -fuppofititios  ab 'Howm  familia  fubmovit:. 

licet  dicant  alii,  ipfum  communi  Tuffragio 
in  Cenforem  talem  creatum  fuifle.Mcminit  •, 
hujusmodi  hominum  lubiudc 
notlcr  Roterodamus , cosque  fequchtein  in 
. , modum  cartigat .'  Nihilmoror  ijlos  que/Hdm 

^hilUd.  3!^*  Eloqucntije  pene  dixerim fimios,  qut  dicendi 
ccnt.  I.  [fcribendi]  virtutes  inani  quodam  ac  puerili 
vocum  tinnitu  metiuntur , atque  ubi  multorum 
denique  dierum  lucubratione , non  fine  torporis 
impendio  fujeeptd,  unum  aut  alterum  flofcu- 
' ■ Ium  y«»f fcriptis, 

e Cicerone,  totidem  e Salluftio  voculas 
ad/perferint , protinus  apicem  Romanae  fa- 
f cundia  ajfecutos  fe  credunt.  Tum  dijplicef  Divi 

‘ Hieronymi  fiylus,  tum  putet  Prudentius, 
tum  elingue,  mutum,  infans  ejfevidetur^ 
ubicunque  non  vident  quatuorillas  M. Tullii 
voculas.  Et  alio  loco ; Non  probarim  quof- 
dam,  qui  ceu  barbarum- quod  in 
' his pofierioribus  (qui  nempe  poli  Ciceronem 
Idem.ide  Icriplcrunt)  reperiunt , prafertim  cum  fieri 

» ut  quod  refugiunt,  apud  Tullium 
i»  Libris , quos  de/ideramus.  Adhuc 
m.Ep.  38.  alibi:  Divinum  quiddam  ejl ejfe  Ciceronia- 
num. Nectamenjlatim  male  dicit ^ . 


V 1 D-  I 

m dixiti  quam  Cicero  dixit.  Reipicit  hifce 


f; 


■-i-K 


/ V 


& fupra  allegatis  verbis  Ciceronianorum 
\ faflionem,  qu33  temporeeo  tumin 
tum  in  Germani J vigebat,  ac  eo  quidem 
l ufque  procedebat,  lu  eiaddidH  multo  libi 

* probrofius  efle  putarent , non  Ciceronianum 

' quam  non  Chrifiianum  dici;  quos  paffim  * * 

I Vejiderius  irridet,  imo  rideret  ipfe  Cicero^ 

^ Ji  revivifeeret.  Et  certe,  monftret 

* mihi  femel  quisquis  fit  Arifiarchus  in  Cice^  \ 
rone^  Sallujlio  \t\  Livio  fuocontortupli-  Gcll.lib  i. 
caca  hsec  P/fi»//  verba  (qui  ^ut 

alias  Latinorum  elegant ij^mus » atque  ele^^ 
gantia  in  verbis  Latitiae  frinceps  a Gellio  parci  Lexie, 
deprsedicatur juxtaque  accuratiflimum  Critic.  in  " 
Criticum  Philippum  Pareum//»g*/if  Latinas 
lex^norma  & regula  fuit,hocquea  Quin-  ^ 
tiliano  olim  retulit teftimonium, quod  M ^ ^ " 

la  Stolo?iis  mufs  fermone  ejus  locutura  fuif- 
ent^  Ji  Latine  loqui  volui ffent^ 

• pl^utJn  Per- 

Vaniloquidorui  ^ virgmisvendonides^  fccu^^'  ^ 

- Nugipolyloquidem , argentiextenibronides^ 
Tedigniloquides  ^ nummorumexpalponides^^ 
Quodfemelarripides , nunquampojleaeripi'- 
’ des,  ^ / . , . . 


««.  k- 


t-r 
» »■ 


ficuti  Lenonem  fiiumlbidefcribi^Ut  etiam 
quod  alibi  habet,  . 


'Ly 

♦ w 


• % 

tune  pafilla  frimuluTA  5?****^'., 

Fraterculabant.  lUud.voluiduere.,  Cmn.lib.^. 

- • . ^ * 


.Sororiabant. 


;S. 


cap.  3.  pag. 


ni*  2oj> 


Vcl  ubinam  Tullius  has  habet  voces- : ciauder.de 
^uidditas..  - ioptifmus  t Eucharifiia,  £w«- §• 

Bb3 


• ^ r 


i . 


\ 


Y 


i— 


I % 

.7 


i 


- vi 


390  De  EruditorukI 
n gelifiay  jipofiolus  , ParaM/us , 

nLwv  Ub  dinalis^  Abboi , ^Monachus , Diaconus  ^Tvi~ 
finguSr*  Juramentum  &c  qu«  Theologarunt 

•nytcXoyifwh  fu»t ; vel  has  Jure  conlblio- 
rum  ; FtrfalluSy  refcrtptum-,  CancetUfius  f 
Parlamentum^  Advocatus  ^Palcidia^  &c;  ut 
» & Philofophorum  fubjedum , pradicatum^ 

pradif amentum , fyllogifmus  &c.  Quin  in 
ipfo  torte  Cicerone  Tulliomimi  hi  carpant. 
Cicer.  Tufc.  quod  vocabulis  quibufdam  nonnunquam 
Quxft.4  & ufusfit,  quae  primd  fronte  deformia  videri 
Dcor”i^&  potuerunt, ut  mulierojitas^beatitas^acerva- 
de'oiat.3.  lis  ^ mollitudo,  dulcitudo  &c.  Solncifmos 
mitto  , quorum  ne  Latm^mi  ^ quidem 
Id.  In  verr.  Scriptores  plane  fempcr  imihunesfuerunt: 
ne  quidem  ipfe  Cicero , cujus  haec  in  Ferrem 
'"verba  funt:  Hancfibi  rem  fperant  pnejidio 
r.aut.  Ara-  futurum ; nec  magis  Plautus  , cui  in 
phit.  Aft.  I.  Amphitruone  eft  : Nuric  vero  i»  mente^ 
fc.i.vcrf.aj.  . quique  fxpiffime  infolentiS 

con‘iru(2:ionum  contra  vulgatos  Gram- 
Sf-^Lexi!'  matieorum  Canones  utitur:  verbis  nempe 
Crit.pag.*  paffivis&tranluivis  adiivis 

compofitispro  pmplicibus,  limplicibus  pro 
eompofitk,  lingularibus  pro  pluralibus  , 

. E.  G.  Exite  huc  aliquis.  Epid.  Adt.  3,  icen. 

Sut^Aca-  S.  verf,  i8.  quod  & Terentius  habet: 

^ Uein.p.  II.  Aperite  hoc  aliquis  ofiium.  Adelph.  Aft.^- 
' pa&-334-  fcen.4.vcrf.  15-.  &cv  Uti  necdefunt,  qui 
hujuscemodi  conftruftidnum  integros  cata- 
logos texuerunt.  Et  quid  noviores  Gram- 
matici, San&ius  imprimis  &c  Sdo^itu? 
Hinc  tales  invexerunt  conftrui^iones , 
hunc  pelagum  y hic  Corinthus , hic  taurus  &c. 
quas  vulgaris  Literatorum  fchola  pro  fo- 
ktfifinit  non  poteft  non  habere?  EtVoflii 


Sandiii 
Gramm.  pag. 

7- 


Sciopp-  in 
Annotat. 
Graramat. 
InftitUt- 


I N V i B I A.  3pl 
fi  confideres,  anne vcl  alluse- 
rit Scriptor,  qui  graviflime  hic  reus  non  fit?  » ’ 

Ne  addam  (quod  Galenum  voluiflfe,  teftis 

eft  Albcricus  Gentilis)  neminem  ^orfus  ei  . ' . 

orationis  foloecirmos  aut  barbarifmos  re~ 

#^jutque  fupra  ex  Auguftino 
Lud.  yivem  dififerchtem  audivimus  , Lib.ii«p.t, 
magu  foloecifmis  ^ barbarifmis  offendi^  ^ 
homines^  quo  inermiores  funt ^ ^eoeffein- 
firmiores , quo  doliares  videri. volunt.  Hqui> 
dem,  prout  qui  aliena  femper  premere 
vcftigiavult,  non  nili  tarde  progredi  poteft, 
idque  cum  quadam  molelii^,  non  libere 
ad  fuum  fed  alienam  arbitrium  grelTuum 
fuoram  fpatia  commenfurando ; ita  qui  c 
pneicripto  egredi  non  audet,  ied  alienis 
femper  verbis  omnia  animi  fui  fenia  expri* 
mere  conatur,  fine  ull^  vi,  fine  ullo  acu- 
mine,  vel  ulle  feriienti^^um  pondere,  imo  obferr* 
fatue  nonnunqnam  & infulse  loqui  deoet.  .y.  ^ 
Quapropter  nulli  quidem,  difcrtiflimo  ut-  * 
ut  & nitidiffimo  Scriptori,  nedum  foli 
Ciceroni y ftylum  nimiopere adftringendum 
dTe  jure  cenfueris ; maxime  cum  ipfiflimus  Cicero  Ap. 
Tullius  conceptis  verbis  afferat,  Prx- 

artes  feipfasperfe  tueri Jmgulas » bene  ditere  fJiJn.  aH 
f fer ibere]  autemiquod eH fcienter  ^ perite.^^  Progy- 
ornate  dicere  [ fcriberc]  nullam  habere  defini-  nonafm. 
tam  regionem , cnjue  terminic  fepta  termine- 
tur i Cordate  iterum  ErafmgS:  Ego  tentum 
abfui  s femper  quidem  ut  Giceronia- 
nae  phrajus  figuram  exprimerem , ut  etiamfi 
fojfim  afjequi , malim  non  nunquam  aliquod 
dicendi  genus  folidius » afindius^  nervofius  ^ 
minus  conitum , magisque  mafiulum.  Neque 
cx  aequo  proinde  Acjiifio  contra  eos,  qui 

Bb  ^ hunc 


'1 


Baud.  £pp, 
iCent.  i. 


39»  /De  ER.uDiTop.a:M 

hunc  aliumve  Scriptorem  ewm.uflrJifi''non. 
imitantur,  proceditur,  ii  eam  lolam  ob 
caufam  mox  tanquam  non  Ciceromani  ,- 
SaOufiiaaivc]  Liviam t minusque  eloquen- 
tes a quoquam  exagitentur.  E contra  haud 
procul  a tyrannici  in  Literatos  dominatio-^ 
ne  abefle  dicendi  funt  , qui  legem  ftatucre 
audent , qu^  quis  loqui  aut  feribere  debeat  j 
cum  Oratorum  fummus,  nec  dicendi  for 
Ium  fcd  & cenfendi  autor  optimus , quae^ 
fierit ,,  nec  invenire  unquam  potuerit , quae^ 
nam  eflet  in  vario  ac  multiplici  eloquentia 
quali  vultu  praeftantiflima  dicendi  torma, 
magisque  animo  & imaginatione  com- 
plexus Ut,  quam  facultate  allecutus . 
hta  eloquentia  effigiem.  Attamen  prodo- 
lor ! nuperus  non  elt  agendi , vel  potius  ob 
hanc  fimilemve  rationem  bonos  Autdrcs 
iugillandi  hic  modt^ , fed  antiquitus  modo 
ava*riis  infc  mutuo  plus  nimio  ufurpatus, 
indequeadnsec  etiam  tempora  infaufto  ni- 
mis omine  derivatus , ut  ex  dicendis  ple- 
nius patelcet.  Non  minimum  olinj  contra 
Elmen-  fidcm  Chrillianam  Paganorum  praejudi- 
horil.  in  Ar- c jijjn  erat , quod  Dodtorcs  ejus,  GOU- 
nob.lib.  I.  jen^rifecularis eloquentias 'anitate,  trivia- 
pag.K.  3i-  promulganda  eahumilitatcm  fc- 

querentur,  verboiumque  lenociniis  & fuco 
abffinerent;qui  eapropter  tanquam  agrdles, 
rudicani,  fordjdi  ab  iis  exagitabantur  & 
i^aaant.  In-  irridebantur  , Jolacifmis  paffim  barbara- 
ftit. lib.j-.  ipfisobjedis.  (inquit Ladan-  . 

' tius)  imprimis  caufa  erat , cur  apud  fapientes 
■ ^ ^ doSlos  hujus fecuU  Scriptura  facra  pdeca» 

rebaty  quod  Prophetts  communi^  limpli- 
cilcrmone,  ut  ad  populum  JSnt  locuti.'  Con- 

teru' 


1 


Invidia.  . 393 

temnebantur  itaque  ab  iis , qui  nihil  audire 
vel  legere,  nt(i  expolitum  ^ diieftiin  vo'  Gent.Ub-i. 
leiant  • nec  quicquam  ink  arer  e animis  eorum 
f 01  erat , niji quod  aures  blandiori  /onoptr- 
muhebaty  ea  vero  quafordida  videbantur 
anilia-,  inepta  , vulgaria  exijlimabantur. 

Neque  Chrtjlianos  tantum  Gentiles  y fed 
& le  invicem  hanc  iplam  ob  caufam  acerbe  . 
fatis  perllrinxerunt.  Jta , quod  neminem  . 

fugit,  Zoilus  Amphipolites  ' .. 

canis  Rhetoricus  didtus , homo  tam  propu-  v - 
dioGe  ueyuitiEE,  ut  rogatus,  qua  de  causa  de  giian.  v^«  ■? 
omnibus  male  loqueretur  l relponderit:  jralu' mftot.lib.i." 
07Cf  ^ m/Meii  i h!r»fcg\  , quohiam  ro> 

male  facere,  cum  velim , non  poffiim ) ma^  ■ 

gnum  olim  How#r»ra  eft  infeCutus,  infi» 
tia,  & nefeio  qualium  non  in  exarandis 
fcripiis  fuis.  rphalmatuin  cum  poftulansj  - 
unde  & ipfi  » quibusvis  vero 

ipfum  imitantibus  Literatorum  deirado-  . , . 
ribus  Zoili  nomen adhaelic.  Ovidius;  mcd.  Amo^ 

lib.  %■ 

Ingenium  magni  livor  detre^at  Homeri, 

§t^uis  es  ex  illo  n Zpile,  nomen  habes? 

Cruci  tandem  fuffixus  dicitur,  vel  potius  >•  ' -■ 

prae  invidia  ipii  libi  gulam  frcgiile , quo 

Martialis  hocpertihet,  Martiai.lib. 

; ^ ‘ 4-Epig.7<- 

Pendentem  volo  Zoilum  videre,  ' 

t.  ^ 

*t)icunt. alii,  ipfum  de  Scironiis  faxis  ab 
Olympicorum  fpedlatoribus  deturbatum  efle, 

«71  iniettunitr  .qUod  Homctum  ludi- 

trio  habuijfet.  Nec  humanior  in  hunc  i-' 
pfum  Poetam  fuit  Efatofthenes , dum' Mitteti  ®r.3 

Ubi  ' ine- 

, .-i  f 


3^  De  Eruditorum 

huftdeloquatitMtismagiftrum  eam  indigtta> 
¥it.  Et  quid  Virgift$  non  obvenit?  Fuit, 
Doiot.in  qui ityium ejus  contumcliofe 

cxfibilavit**  ^ 

THyre , fi  toga  calda  tibi  efi^  quo  tegmini ' 
jfagit 

Vte  mihi^  Damceta,  eujum  pecus  t anue 
^ Latinum? 

No»»  verum  JEgonis  nefiri  fie  rure  /«- 
quuntur. 

% M. Vipranius  repertorem- 

cum  dixit  ; Herennius  vitia  ejus  con- 
traxit; Petilius  Fauftinus plagium  & fmta  cl 
«piobravit.  Senecam  etiam  tanquam  are» 
Ouiatiiiau.  Mompnesalce^  ob  corruptum  depravatum 
oBeestdi  genus  y riiit  Quintilianus*  Baldumy 
Jurisconlultum  nulli  lecundum,  Bardum ^ 
ipibm  Jufiintanum  Imperatorem  anal» 
phabetum  quidam  nuncuparunt.  Beneve- 
vail.  In-  nutus»  apud  Vallam,  Servium  Gramma* 
ticum  bejiialem  dixit,  ut  ipfe  Valla  Pog- 
gium  befitalijfimum  ; Ille  (inquit)  basalis 
EiaCn.  Ep.  Scrvius*  Profeffo  de  te  Poggi  : qiif  negas 
7-  sBmm  unquam  errajfe  : diBwus  hic  beltia- 
EpiR‘K*  lifSmus  Poggius  , hoc  efl  dementi ffimus. 

Erafmus  impium  » indoSum  dc  obfeoenum 
Pogj.  "Sa.  ad  rabalam  eum  vocat,  ^ftque  hic  idem  ille 
Lconar£  Poggius  Florentinus  five  Brandolinus , qui 
Concilii  Confiantienfis  Secretarius  fuit , & 
totus  licet  haerefibus , idololatriae , & fupetu 
dicionibus  Fapaltbus  iramerfus , tam  ho- 
/ noriflce  tamen  de  Hieronjmi  Pragenfis  , 

ob  religionem  veram  Confianiise  olhn 
w contra  datam  fidem  cxufti , vitS , mof i- 

Eocharift./  bus,  & moricjudicavit  & pronunciavit , 


£ N V I D ^^5 

ot  in  ftuporem  ^gcr  it  Orbem,  fuorum^ 

ccnfuram  etfugcrc  non  potuerU.  Extathac 

de  re  memorabilis  cjus  Epiftola  ad  Uo 
nordmn  Aretinum,  cui  Inc  indignabundus 
ita  refcriplit : Nudius  tertius  h/sbumus 
plar  Liter  arum  tuarum  a Orbaro  Atetin.Epi-, 

^ Hieronymi  fuffUtio  ; quarum  ftol.ad Pogg. 

tmU  Uo.  'tu 

re  videris , quam  ego  vellem.  EtJfjusMmm 
tuum  fepe  purgas , tame»  nejcto  qutd  ma^o 
fis  aneBionis  animi  pratefers. 
tius  hi/cederebusfcriM^^^^ 

ij  ci  Palxri\on  Vicentinus  Caram 

maticus  , ea  fuit  arroganti^  & Crammatic. 

\st  Marium  Farronemj  ittgcmx 

morix  alias  inter  Romanos  ^ 

harcum  vocitare  non  erubuerit  , fectm  & w 

oLtom  audaciflimus  frontilque 

firL  Hic 

ideo  appellavit  A.  Gellius  ••  Hic  C^Janj 

^utii  Commentarios  , tantopere  in  Rep.  sucton.  ia 

C;  InsSio  ”4't 

Latio  verfatum,  exagitavit  j im6  ne  ipU 
««ifirm  Ciceroni , genuinae  Latinitatis  pa-  Turneb.  Ad- 
DaD«d“  cui  M" 

S ^N&m &Brmumad^m  ,qfi-P- - 

£ ipfum  -<;£.»*>»,  'i;*; 

*„W  diicrum.  Et  quid  «lam 

hoc  fecolo  vulgatius  efl  < quam  ipfiffim  £„(hi  ai»- 

hKc  mvid^i  maledicentixfpecies.Quidiog.aav. 

non  accidit  ab  Autagon^siuuu.^ 


lanfen. 
Spong,  adv* 
Voet^Ep. 
Dedicat.  & 

»ap.  1. 


■ ^ t' 

A'  * ' t • 


i '1 


Epift-  Erudi- 
tor. Viror^ 
pag.  iB,  J7/. 


396  D E E Pv  U D I T O R U M 

fuo  Stunica  ? In  me  patcus  ^ ma^ 
lignusefi  (inquit)  nudo  , quoda]tmt^  e*  . 
tiam  vejlmenta  detrahat , mhil  non  adimens 
'infelici  Batavo > ingenium^  wemoridi0,  cu^ 
ram  > judicium  , Auditionem » leHionem  ^ 
intelleSum  factorum  voluminum  , peritiam 
Rnguarum  omnium  f elegantiam  , denitjfue 
Grammatices  etiam  Latinae  fcientiam^  Sio- 
machofe  etiam  abhinc  q^uinquaginta  praeter 
propter  annos  Cornelius  Janfenius  , EpiP* 
copuslprenfis  f 'Voetio  iioftro  objecit, quod 
omniius  viribus  c\o(\\xQm\2Lm  affe&ans  tan-^ 
td  imbecillitate  molitus  id Jit , ut  neceffe  ha^ 
iuertt  novo  quoque paffu  refpirandi  causa  fub- 
fifierex  ^od  Grammaticus  j^^r/V  ^ 
ye  inferioruiTi  elajjtum^  nuper  emerfus  . . i 
'qudd  toties  Latina  vocabula  oh fcur tjpma  y ex 
adytis  Latinitatis  'haujla , Theologica  dtfpu- 
tationiy  ubi  claritas  maxime  neceffaria  eji^ 
'obtorto  collo  intrujit  , nimirum  ut  LeUor 
minus  peritus  abjirufa  Latinitatis  , fuc- 
cinSus  Lexico  ^Calepino,  apudfeadmi- 
rdbunius cogitet  , quantus  Vir  fit  VocrUis  , 
^ui per  fingutas  pene  paginas,  Jtne  tali  fub- 
pdio ; tntelltgi ' nequiret,  1 n vedrus  etiam 
naper  e(t  in  Hoornhkjum  8c  Ejfenium, 
ntrumque  eruditiflimum  virum  , homo 
.quidam  obfcurus  , fed:a;  Remonjlrantica 
promachus  j dum  illum  Jcriptorem  ineptum, 
quem  pueri  in  triviali  caftigent , hunc  vix 
fari' potentem  dixir.  Nec  minus  in  Illu- 
Arem  Cafautonum  \n\(\\3xxt  fuit  apoAata 
Scioppius,  de  quofic  snEpiAolS  quadam  ad 
lieinpum  queritur ; In  bts  eft  « 

Schoppius  j quem  accepi  ab  Excellente  Viro 
J),  LiDgclshemio,  furiofi  in  me  debacchari  , 


. V , 


Invidia.  397 
pedihus  manihufque  nitentem  demonfirare ; cafaubo*.  • 

me  Lauuc\o(^\i\nefcire » neque  in  ifth  Literit'S-2’ 
quicquamintelUgere-  Jpfiiumutn  ibcienum  •. 

fuuiT)ypropri3E;Religionisconfortem,C/4i(- 
dium  Fraffenium  ^\x\ox\tzm , hauddifliini- 
li  infe£^acus  eft  modo  Rjcberdus Simon » fa-  ' 
mofus  Hijioria  Critica  autcv  : cujas  gc-  ' 
nium  fic  nuperrime  , non  ex  odio  (con- 
trarium enim  evincunt  varia , quibas 
cum  cohoncikt  > elogia ) fed  cum  <wf*nu' 
defcripfit  eruditilTimus  Vir  Jacobus 
Bainagius : Doleo  Virumprocul  dubio  doBif-  Div„ 

fimum  ultra  moderationis  ^ decori  metas^^^^' 
abripi  fe  tam  leviter  pati  ita  ut  omnes  ^ 
adverfus  ilium  in  arenam  defcendentes  con- 
potius  quam  pondere  xai\ox)xixa^obruan' 
tur  ^ unius  ventatis  Caufsfufieptadifqui-  ' ' 

fitioinpxohravergat ; iW/Vor  (inquit  Simon) 
nuperum  fcriptorem  ex  ordine  Seraphtcorum , nf  voC  ^ 
zelo  plus  quam  Serapbico  accenjum  , jfenten'\tet.pzg,^, 
tiam  hanc  in  Difquilitionibus  Biblicis  tan-^i- 
quam  impiam  damnajfe , illiufque  autoribus 
dira  imprecatum,  Perum  ut  audio,  Sera- 
pbicus  UleDodor,  cum  nihil/ciat  Hebraice 
atque  Graece , audacijjima  tamen  efi  infci- 
tia,  ^ ex  eorum  feda  , qui  quacuisque  ig~  ’ ' . 
norant  blafphemant  : eandem  inflante  ti-  ' 
biam  fidiflimo  ejufdem  Simonii  Hyperaf- 
pifte  (fi  ipfe  Simonius  non  fir , fed  larvatus) 
cujus  haec  in  Judicio  de  Refponfionibus  Ex-Hiero^m. 
cellentiflimi  Vofjti  verba  lunt;  AZ/rerpre- 
fedobelli  Critici  audaciam,  qui  tamen  non 
aliam  habet  Librorum  Hebraiconlpti  eogni- xt- a' 
tionem , quam  illam , quam  habere  filent  Bi. 
bliopolee.  Mitto  Hernicum  Stephanum,  qai 
peculiari  TradatuipfiusJLrp/ir  Latinitatem 

fe 


i-' 


J 


. V 

« r 


/ • 


Alontacat.'ui 
Anti-DU- 
tiib.  . 

Rofweid* 

lllid. 


Aat>  Mat^, 
Otat*  I.  pag. 

a** 


398  De  Eruditorum 

fevcrc  caftigavit  , ut  hic  iterum  Sfgoniit 
alii(}ue  aliorum  flylum  & fcribcndi  ratiO” 
nem,  MontaeutiuSi  Rofioeidns-,  SanHiut^ 
S§h^pmsy  Vojjius,  &c.  Sed  vero  quam 
juncea  fpicula  haec  fint , haud  gcnerofts 
certe,  (eddcfperatis,  & caufae  fuae  dtffi- 
dentibus,  parumque  a rdti(^e  , a candore 
fbrteadhuc  minus  inftrudtis^criptoribus  u- 
iurpata  tantum  & digna , quis  eft  qui  noo 
videat»  Cumiurc  merito  veritati  luftitiae- 
que  litare  parum  ceufcndifiut,  quifenou 
nifi  pravis  animi  affedtibus,  & maledi- 
cendi in  firihendo  furore  agi,  omni  po- 
fito  pudore  teftaiura  faciunt*  Qud  de  cau^ 
neque  incredibile  mihi  eft,  quiri  ftda" 
tius  forte  fiyli  hi  , quo  quis  pro  modulo 
luo  utitur , exagitatores  procederent , fi  mo; 
do,  quantum  interfit  inter  Orationes  pu- 
blice coram  populo  habendas  ^ quin  & prae- 
lo forte  committendas , & iftiufmodi 
Commentarios  Librofquc,  qui  inculcandis 
& excolendis  hifccvcl  illis  difciplinis  ar- 
libufque  deftinatyunt,  riieconffderarent. 
In  illis  utique , eo  quod  ad  demulcendo» 
& obledlandos animos,  femper  faltemad 
ornatum  compoui  fblitae  fint  ^ fermonis 
Lattni  puritas  ^ Ciceronianus  nitor , 
berifi  pollit,  haud  bene ncgl igitur:  at  ho. 
rnm  alia  quadantenus  ratio  cli;  quos  ut- 
cunque non  parum  commendare  etiain 
poflit  exquifita  & polita  , haud 

ita  tameu  neceflaria  in  iis  eft,  acin  mox 
memoratis  argumeuttej  dum  fine  icopo- 
que,  qui  illic  ornare  perfuadere , ^ir 
docere  tantum  Left , non  conveniunt.  Ex- 
peditque  tum , Seneca  exemplo  , ^n 


1 N T I D I A.  * , 

■fFcftari  fermonis  apparatum,  *led  eum 
zdh\hci\  Jiybm^fui  ultro  m4  manum  i- 
deamque  &vcuara  ingenii  fcribentisopti- 
me  repraefemat  i Qualis  (inquit  ^Tmrr  TnllL 
(ilio  i conquerenti , .quod  minus  acasratojj^ 
fcribcret)  firmomeus  ejftt  ^ Jt  una  federonm 
aut  ambularemus  i illaboratus  ^facilis, 
tales  ojfe  epijlolas  meas  volo , qua  nihil  ba^ 
beant  acferfitum  (irfiBum.  Leporem  »«- pg.*^^?*** 
tivum  vocat  Nepos  ^ Pomponioque  Attico 
tribuit,  nenadfiitum,  Tantujmfollicitc ca- 
ret Scriptor,  ut  mens  fuaTradationis,qaem 
tenet  , modo  abunde  eluccfcat  : cui  urique  # 

claritati, ut  pluribus  fupra  aflertum  eft, cura- 
tius, quam  verborum  venullati  & elegantiae 
videtur  infiftcndum.^Tip^tte  enim  prode^Aa- 
guriin)  verba  (unt)  locutionis  integritas, quam  c.  i*. 
uonfequiturinteiieUus  audientis  vel  legentis, 
eum  loquendi  omnino  nuUa  fit  neceffitaa , fi 
quod  loquimur  non  i ntcl  ligant,  f^opftrqnos-r.  .. 
loquimur,  ut  Intelligant.  M. Tullius  (in-^Sd.,,,. 
quit  Erafmus)  non  requtrit  eloquentiam  a Cxm.i, 
Philolbpho , ^ quisquam  eam  requirat  a fa^  *• 

roemiographol  iisque,  quos  in  Adagiorum 
fuorum  Opere  eloquentiam  forte  deiidera- 
turos  cllc  pracfagiebat,  fic  occurrit.*  170/ £pift<d. lib, 
etiamfuturos arbitror, ut  eloquentiam  rjc/-»r*Ep.  3» 
gant,  primum  ab  homine  Hollando,  idefi,, 
plus  quam  boeoto ; fed extra  jocum : in  Opere, 
quod  totum  aa  proprie  fit  ad  docendum  v,‘^*^**,J* 

commodatum.,  ad  docendum  res,  non  illas 
quidem  indignas  cognitu,  Jedita  minutas  at- 
quo‘huniiles , ut  nan  modo  nan  fi -gi^put  Ora- 
tionis ornameiiia  copi,imque,  verum  etiam 
repellant  ac  plane  repudient.  Et  adhuc  alibi ; 
fileque  M*  lulluillamyrotheeia  conveniunt  iis,^j,  Ep.  3/, 

qun 


A 


•1 


400  De  ErXjdit  o r u m 

qux  vel  ad  docendum  'f  arata  Jant » vel 
religionis  negotium  traBant.  Eftque  proin- 
de non  vulgare  quid  j fcd  lingulare  Dige/io' 


•r; 

» 

• ■ • 

! , / 

-• 

\ 

1 - 

• .'J  1 

cunque  ad’  docendunt- 6t  erudiendum  ac- 
commodatillima  iint , eO  tamen  politae 
Latinitatis  fplendore  eniteant , quiipfisab 
aliquibus  , imprimis  a Laurentio  Fallat 
licet  rigidiflimo  alias  ne  dicam  mordacifli- 
ino,  li  quisquam  , verborum  cenforc, 
tribuitur*  Verba  ejus  digna  funt,  quae  huc 
tranlcribantur : Relegi  ( infit ) proxime  L. 
Digeftorum  Lihos , ex  plerisque  JCgnful^. 
torum  Voluminibus  excerptos : ^ relegi  tum 
libenter,  tum  vero  quadam  etiam  admiratio* 
ne,  quod  ne/lias , utrum  diligentia , angra* 
vitas;  prudentia  an  aquitat  I fcientiaruman 
orationis  dignitas  praftet , ($•  majori /aude 
digna ejfe videatur.  jConfultis  his,  quiin^ 
L.Vall.  Ele-  manus,  ver  fantur.^  nihil  efi,  me»  /en^ 
gant.  lib«3.  tentid^  quod  addi  adimive  pojfe  videatur- 
non  tam  Eloquentiae  inquam  quidem  materia 
illanon  magnopere  patitur)  quam  Latinita- 
tis atque  elegantiae  j fine  qud  ceeea  omnis 
' doBrina  e fi  , ^ tUiberalis  * prafertim  in 

Plutarcli.  in  Civili.  Adhaec  Latina  lingua  com- 
munis Romanorum  olimfuit,  qu3&  pueri  , 
& mulierculae  utebantur,  ut  Lalia  mu- 
lieris exemplo  probat  deero.  Utcunque 
ergo  qui*  vulgari  tantum  tum  loquebantur, 
modo  Liter  arum  periti  non  diceremur  f 
quod  verborum  concinnumque  Termonis 
Latini  «deledtumnon  haberent,,  dicebantur 
tamen  Latine  lotjui , quia  hic  patrius  & 
vernaculus  eorum  Termo  erat,  non  nili 
minori  nitoris  & elegantias  gradu  ab  co 

di-  '■ 


qiutft,  ?la- 
tooic. 


eicei.de  O- 
lator.  libr.3. 
& ia  Srur. 
pag.++i- 


j I n V i=i>^  i A..  40K,  ' 

diftinflus,  quem  per  excellentiam  Z.»//-  Plaut.  Afi- 
nam  vc\  Romnam  appellabant.  Prout  & f”;  ^ 
huc  forte  facit » quod  Plautus , in  compa-  Tunumri.’ ' 
ratione  ad  Grsec»  linguae  venuftatein  , ^ . • ; 

Jjdtin^  loqui 'per  kurharh  loqqi  non  femel  * * 

expreflerit:  fic  habet  in  Prologo.:  ' 


Dicam»  huic  nomen  Qraceeji onagosRa» 
huia.  ' • ^ ‘ ’ 

* . ■■  * - i 

Demaf  hilus  firipfit  i Marcus  vertit  bar-; 

bare.  ■»  . * " * 


V . « 

id  c(I)  Latine » iTi(\\i\x.  Dou/iy  ad  DouCinloe. 

provocans.  Quoduciguede  aceurat&Lati-,^^^^» 
nit at  e non  intelligendura,  cum'» 

qui  ei  utebantur,  loqui  tiunquam  ^ 

dicerentur.  E contra  eximebantur  ab  hoc  de 
nomine  Latini,  quod  mitiorem  magisque  vit.  linguar. 

cultam  linguam  haberent.  Barbari 
tefte  Strabone,  dicebantur*  qui  dii&cul* 
ter  , :afpere  atque  duriter  ( Nizolius  habet 
inquinate)  loquebantur , quali duriloquifif  ^ ’**’ 

craU^lingues , ut  qui  impedite  loquuntur  » Nizo].  The* 
blafi  ^ balbi  dici  nobis  folent.  Adde  &»«•  p.  147. 
quod,  juxta  probatos  Autores,  Latjaeioqui 
•&  feribere  non  illi  tantum  dicendi  fint  /qoi  „ „ . 

Tuiltapa  &S.  « utidiftum  eft » more  orat.  Uk'4. 

& Hylo  examuilim  loquuntur  6c  fcribunt,cap.i.. 
ftd  illi  quoque  qui  juxta  verum 

& pretium,  noh  involute  fed  evolute  ^ id 
cll,  ut  apud  Martialem  cH , Romana  fim'  ' ■ ’ 

loquuntur  & feribunt  : 


Martial.  lib. 
z. 


AbJhlvU  lepidos  nimiruTii , Augufie , Itbel'  £pig, 
los , 

, Sst/fi*  Romani  (implicitate  loqui. 

C c Jplc 


Cicer,  ia 
Vcrr-  & Phi- 
lipp.  ft.  & i. 
de  Oiatoi. 


Turncb.  Ad- 
verl^lllx 
cap.  j- 


Suetdn.  in 
CaliguU  cap. 
fj* 


40*,  D E E 9:  U'D  I T O R.  U M 

Ipie id  innuit Cif«r0:  Scitote  (inquit) 
tineme  lo^uit  non  accufatorie » ideft,  pla- 
ne, candide  &c.  Et  alibi:  Marcut  Anto~ 
nius  gladiator  appellati  folet  y fed  ut appel^ 
lant’  illi,  qui  jdane  ^ Latine  loquuntur i 
hcrc  eft  fcaphatn  fcapham  vocant.  Scilicet 
Bene  (aitTurnebus)  l^&tini  de  Latinis  exifli- 
maf>ant , eoi  .fimplices  ingenuos  ejfe.  Ne- 

que eft  tamen,  quod  quoe  hanc  in  rem  hade- 
jius  dillerui,  ita  quis  capiat  j quafi-verborum 
nitorem,  modumque fcribehdi  emepdatijji- 
mum  ac  vere  Romanum  ullatenus  afper na- 
rer vel  flocci  faccrem  j abiit  j ex  animose 
contra  eum  veneror^  colo,  batbatieique 
hortis fum  infeftiffimus ; utcunfqoe  ipfbeam 
Forte  ubivis  ex  voto'  evitare  non  potuerim , 
Mufarum  utpote  alumnus  (quod  haud  in- 
vitus agnofeo ) in  poftremis  tantum lubrd- 
liis  collocatus.  Neque  ullo  modo  arridet 
qUodde  Caligula  habet  Tranquillus  j eum 
ufque  adeo  lene  quodcunque  comtimque 
feribendi  genus  centempfiffe , Seuccam, 

tum  maxime  placentem,  commijjionei  mercis 
componere  ^ arenam  effe  fine  calce  dixent* 
(ium  plena  certe  nauleae  & ftomachi  eru- 
ditio illa  fit , quae  orationis  jejuijitate  eft 
comminuta,  & pedore  verborum  conta- 
minata. TatitQduntaxat  Romana  & C^«- 
roniana  elegantiae  amore  fafeinatum  quem 
elFe  nolim,  ut  nullum  laude  dignum  Scri- 
ptorem ell&  judicet , nili  qui  quam  accnra- 
tiflime  eam  in  Scriptis  fuis  aflecutus  fit; 
vel  quoscunque  illos  Latine  feri^ 

^ bentium  contubernio  exturbandos  efle  ar- 
bitretur ( quod  a quibufdam  fieri  fupraob- 
fervavinaus)  qui  aeque  eam  Feliciter  ubi- 


I 


^ ? •-  ■ 

. ' # % 

:'  \'  •.  ■ r ii  ‘y  ''•i'  -D  I ?&.; , 4<^ 

•ciinque  obfervare  non  potuerunt  { y«J  for- 
fan,i>  dum  rerum,  quas  tra*Slaban£ , mo~  • . , 

mento  quam  politiori  ftylo  intentiore^.ef- 
’ fcnt,  obfcrvarc  non  ufque  adeo  laborarunt.  ' 

Hac,  mi  Vmntijce  ,(fic  iterum  Erafmus) 

Hm  'eo  fpeSlant ut  alius  Jit  magit  propone»* 

Jus  Eloquemix  candidatis  f^uam -CicctOy  , 
fed  ut  ijlos  rideam  Jimios,  quibus  mh'tipvU  Erafin.  Eppi 
chrttm,  Ciceronem  refert: 

ytullaunquam  fuerit  forma  tam  felix  t inqud 
nihil  de  fideres.  , 

I V.  Utpunquc  vero  tanquam  invidiofi 
peSioris  indicium  pondemnanduiQ  plane 
iit , fcommatibus  & dicteriis  in  aliorum 
conatus  incurrere,  ne  tamen  abfblute  nefas 
fcfle  exiftimes,  inftnam  quorundam  infcl- 
tiam  vel  impudentiam  verbis  nonnunquam 
durioribus  & falfis  reprimere , vel , uti  in  Prov«b.*« 
'Proverbiis  cft,  Jlulfo juxta  fultitiam  fuam  S-  , 
refpondere.  'Vix  enim  poffibile  id  nonface-  - : T 

're  aliquando  i is  eft,  quibus  non  ell  r 

praelertim  homines  fi  fint,  quibus-  • , 

. cumresipfiseft,  ventofi,  fui  pleni,  typbb 
& arroganti^  fublevati . quinimoquofcun- 
que  alios , prae  fe  fuisque  faftidiofo  femper 
fupcrcilio  defpicientes  8 de  qualibus  fupra  . 
^egimus.  Vbi  quippe, ut redie  Phaedrus,  • . 

# 

’ vacuus  animus  ,aur&  captus  frivola,  phjedt.lib. 

« Arripuit  injolentemjihi  fiduciam,  j.  fab.  7. 

Facile  ad  denivim  fulta  levitas  ducitur. 

Quomodo  etenim  tales  contundi  & confun- 
di melius  poffint,  quam  ftylo  & 

^nonnihil piperato,  fateor  me  ha£lenus  non 
didici  fle  j cunj  indigni  fane , qqi  j^tl^  iali- 

'•  Cc  a buf- 


* A' 


/ 


¥'  t 


' 'v' 


. i- 


i 


; .1. 


B Erodi  TORUM 

bulque  ab  aliis -cTcipiantur » haberi  noa 
pofOnt ) qoi  ipfi  ftolt^  & pornpobii  fui  often« 

tatione  ' , * . 

• • * « 

r * 

' Materism  cuivU  frahent  isufam^ae  jo». 

candi. 

I 

TucUn.  in  Provocant  hi  u1tr5,  unde  probra  liia  ao> 
rfeudolO(.  diant,  uti  Elimfis  oXxm  Tragoedos » re- 
ferente Luciano,  eundem  in  finem  dicitur 

Oointilian.  conduxifle.  Haht  vim  rifut  ( inquit  Fabius; 
1*.  f.  cap.'4.  nefeio  an  imptriofifjtmam , ^ cui  rtfugnsri 
\ minime  pete/i.  ^ Quare  ad  perluadendum^ 
convincendum)  ciendoique  afiS:£ius  non 
• alia  tantum  adminicula,  (ed&  rifus,  iro- 
niae, fales , Jaceti».  &c.  commendari  n 
Rhetoribus  folent.  Haud  faltem  omuimo-- 
' de  ab  huiusmqdi  agendi  feribendique  ratio- 
j nc  adhorruerunt  (ne  Johi,  E/sa,  imo 

1 ReguS^U.  jpfios  adducam  exempla ) ex  antiquis' 
Genef,  3.  aa.  Patribus  Irenaus,  nomine  & re  alias  paci- 
ficus, Augujlinus , Cyprianus , Hieronymus  i 
qui  Scriptores  licet  eflent  graviffimi,  maxi- 
me ferii,  nonnunquam  etiam  leveri,  fi 
, • tamen  cum  pyrgopolinicibus  quibufdam 

colludandum  libi  efle  deprehenderent, 
na/um  fibi  non  defuijfs  publice  oftende- 
, runt}  ideft,  irrifione  haud  quaquam  abfif^ 
; nuerunt-  Nafum  cmm  habere  nihil  aliud 
' efi,  quatnfubdole  aliquem  ridere.  Nalum 

aJuacuu*  vocat  Horatius : 


Hotat,  Sat. 
lib,  I.  Satyi- 

(.  ' 


»a/b  fujpendit  adunco. 


/r 


- 


Et  najuti  difii  iton  tantum,  qui  iagaces  font 
fed  dc  ingeniofe  ridere  aliquem  norunt : 


< 


I 


■ V 


« 

% 

I N V 


t 1>'  1 A. 


4^jt 


t 


Nafutus  ps  uf que  litet  tPdenipenM/iu'. 

V 

: • y 

6c<]ui  erebro  id  fkciuiU  > dicQUtOt  * ''•  ' 

, indulgere:  Perfius: 

f rides  ^ ^ nimis  uncus  Satyra^ 

' Naribus  indulgeSu  \ 

• , ^ . . ' ■ ; --k-- 

vocant  Grgeci  5 i?  ; 

id  cit,  irrifionis  inftrumento.  Huic 
nimirum  perfov^e  (^icitdc  Cypriano  EraP- 
xnus)  magis  congruit  dignifaS,  quam  lepos  > Prxfat.  ad 
^ etiamfi  locis  aliquot  declaret » fihi  non  dc»  Oper.  Cy-  ' 
fu  i (Te  nafu  m ^ ficubi  res  ita  poflulajfet : velut 
ubi  (alse  ridet  ksereticum  quendam,  quine^  • 
gabat  Cyprianum  habendum  effe pro  EpiC-  ‘ ^ 

copo.  Deinde  cum  refellit^  illos  / qui  non  im^ 
morfos  fed  afperpone  aqua  baptizatos  in  pe*  VJ 

riculofis  morbis  • non  Chridianos , /ed  Cli- 
nicos # 

perpetuam  tUam  jucunditatem » /anguinis  in.  - 
' morem  per  omie  corpus  /parfam » jocis  ac 
difteriis  Et  quid  Hieronymus  l Hic, 
cum  maledicum  detraHorem  , imo  fatyrh  • 

. cum  in  prosa  fer  ipt  orem  ipfumdixlfTe^  Ruf-  Apofo»”*. 
finui , fic  fefe  contra  illum  tuetur  : i. 

objecro $ut /i  mordacius  quippiamfcripfero^  ' 
non  tam^nea  putetis  aufieritatfS  e^e  ^ quam 
, tmorbi  i putrida  carnes  ferro  curantur  ^ cau* 

Serio»  venena/erpentina  pelluntur  antidoto.  ' 'f' 

Uti  & ips^  h^c  vi3  yejuitarum  fuperbiae  . 
mederi  conatus  pridem  cft  perfonatus 

Mont altius  in  Rpifiolii  X\i\%  Urovinciali*  / 
bus  y dodtisfane  & jucundis.  Id  vcroliqet  ^ 

• illibenter  ferrent  Jefuitea»  &'odiofe.  ipfi 

' Cc-3  obji- 


> Q 


V 


Digitlzedj^y  G 


J^66  D E E R u 1>  .I  T 0 R.  t)  M 

objicerent  1 fcribendi  eam  rationem  neutf- 
Slvv?nc’Eo‘  qnam  tamen  escufaivit , nedum  retraftavit, 

, pag.  m.  e eontra  graviuimis  quibuldam  aVgumentis 
187«  propugnavit : Jubet  ( inquit  inter  alia ) •' 

■ I omnino  charitas , «onnun^uam  aberrationes  ■ 
' , ' hominum  irrideri,  ut  ab  ipfis  rideantur 

' • &.  fugiantur.  Indefraclara  Auguftini  wsc:  . 

<’  y Haectumifericorditer  irride,  uteis  riden-' 
da  & fugienda  commendes.  Addit  in  eru-  * 
diiiflimis  notis  fuis  ad  Montaltium  * 

Wendroek..  Wendrockm:  Prjfctpuus  [Jefbi- 

inMontait.  tarutn]  morbus  e ft  liiperbia  ; mhn  autem 
3®*’  fttpcrbiain  validius  dejicit , qttati  I R R I-  ^ 
SiO.  Ubi  & plura  alia,,  hilc  facientia,  ad- 
^ ; ducit.  Eiquidi  JPhilo^ophu8Ch^i- 

‘ • . ftianus  ? hic  librum  adverfus  Gentiles  e- 

vulgavit,  quem  exprefl^  h^c  fignavit  in-  ‘ 

fcriptione  l t «S## 

Bibliothcc.  Hermi  a Fhilofofhi  Genti  Itum 

pa&^."i9c.  Phiiojophorum  IRRISIO.  Proinde  haud 
' fempcr.  illicite,  ut, dixi,  hor  modo  proce- 
, ditur , liquidcm  non  temere,  fed  rei  mo- 

: fneUto  urgente  id  fiat»  fcafidali  periculum, 

i animi  exacerbatio,  vindiSae  prurigo  abnnt, 

; . • & leniora,  ad  convincendum  & emendan-- 

.V  ^ ■ dum  adverfariam  , inedia  qualiacunque 
• praeceflerint , tentata  faltein  fint.  Hifce, 

' " inquam,  fub  cautelis  % iion  oleum  tantum 
promere  bonum  feriptorem  oportet»  fed 
aliquando  etiam  Jalem\  r «6 A«  t ® . 

Rhctodcl  loquitur  Aripteles.  Id  clt,  ut  < 

lih.  V * frudtuose  quis  feribat , qbloquentesque  pro 

modulo 'corrigat,  iifdera  haud  femper  ad-  ' 

V *;  miniculisitififtcndumefl:,  fed  » ^pro  re  nati, 

^ M molliora  adhibenda  ita  & afperiota: 

quod  eft,  Aer  wtSt^Ap  j malo  - ( 

nodo 


Invidia- 
nodo  malus  aliquando  adhibendas  eft  cu- 
neus, • 

V-  Quum  vero  vix  tuta  fatis  haec 

fugillandi  6c  caluraniand’i  ratio  videri  non- 
nunquam  polfit , volupe  nonnullis  eft, 
cautius,  uti  putant,  rem  hanc  agere,  id 
cft,  coecis  potius  viis  ^ five  Libellis  car- 
mmibufque , vel  a le  ipfis  vel  ab 
aliis  pro  fe  confcriptis,  quam  palam  bo- 
norum.Scriptorum,  vel  aliorum,  nomen 
exiftimationemque  confpurcarc  , idqnc 
nullo  quidem  eorum,  quos  feriunt,  men- 
to, nec  ulla  vel  privata  vel  publici  negelh- 
tateid  requirente;  impune  fe  facere  hoc  pii-  RUtershur. 
tantes,  modo  in  tenebris  & peirjovati  ,\d 
faciunt,  latentium  viperarum  inftar,  quae  tSuop' 
ih  occulto  coquere  venenafuafplcnt.  Mala  ,3. 
sarmina  condere  id  dipunt  Jurisconfulti; 
quorum  duplex  apud  ipfbs  cft  genus : U num 

, quo  Magicis  fuis  excanta-  , 

tionibusvel  libi  ipn^  damna  inferunt  horni-  , . 

nes,  vel  aliis,  belliis  etiam  & Tegetibus, 
de  quo  Ovidius: 

Carmine  laja  Ceres  fteriles  vanefeit 
herbas » 

Deficiunt  Ufi  Carmine  fontis  aqua. 

, lUicibus  glandes , cantataque  vittbtu  uva 

Decidit » ^nuUo^orpamoventefluunt.  ' 

Alterum  cft  diffamatorium  , qu6  feripta 
quaedam  m2X\oxmr\  contumeliam  compo 
nuntur,  & vel  in  vulgus  fparguntur.  vel 
clam  iis,  quos  feriunt,  fubminiftramur , _ 
quo  hic  aefpicimus.  Vaulus  t Jc.  icnt.  Ub*/. 

quoque  dicit  ; fialterium  ( fic  loquitur ) cap.  4.- 
^ Cc  4 quH 


4o8  ^ D k e r y rr  j t o R u'  w 


c • vulgo  dicitur  Canticam  in  altirm 

• ..  compostum.  «SilWs  vocant  (jrseci : ' 

Suidas  ^ufMies»  vel  ipifutm  habet,  pa- 
-•  ' • rum  Graece.  Referebatur  huc  antehac, quin 

ctiamnum  referenda  eft,  effigies  ii la  mar- 
morea Rom* , de  qui  multi  multa  hafle- 
; . nus , fed  non  ufque  ‘^adeo  confona  "anno-  • 

tarunt-  Ptf/jwi?##  ( P^y^rw/W  dicunt  Itali) 
nuncupatur.- Simulachrum  quidam  eflepu^  ' ' 

tant  unius  ex  Alexandri  M.  ducibus,  quem 
B6cer.  ad  L.  idem  gciriflc  nomen  volunt  ; alii  pro  Mar- 
^ unte.  dc  Fi-  tis  vel  celebris  cujufdam  Gladiatoris  iiatui 
moC.Libeii.  habent;  tamctfi  enim  mutila  naribus,  bra- 
cap.  I.  n.  1.  tibiisque  truncata  appareat,  gellum 

• tamen  corporis,  quali  ferire  volentis,  ac 
, .*  fubterfe  marmoreum  aliud  quoddam  trun- 
catum alterius  fimulachri /fragmentum  te-  . 
nentis  refert,  quocum  dimicafle  videtur, 
r Adhuc  alii  fartoris  cujufdam  Romani 

7 - ■ (Pafquillj  ditSti)  imagi^icm  inde  fiicidnt, 

Befold.  The-  Papam  & Fapje  Jenatum  miri  libcrta- 
faut.  Fia^l.  te obilitiafualblitus erat  vellicare;  cuique 
ip.n-3-  poftea,  ac  quidem  juxta  iplius  tabernam , 
s.  (iatuam  hatlC  crediam , - proprioque  ipfius 


I xcltent  ■ & Principum  Oratoribus  futu- 

' sueton.Au' '■‘^'"^didlurn,  velfa(^:umquicqUam^u^pI- 

• , : juft.cap.  jj.carcnrar , quod  a-Tulgari  opinilhne  abiic 


nomine  inlignitam  fbifle  contendunt , quod 


ob  dicacitatem  luam  magifler  notiflimus 


PafqutUus  ibiolim  habitaflet.  Quicquidho- 
i*.  rum  fit,  in  liquido  faltem  eft,  6tatua  il- 


-7.  liushuncquondamluillevhodiequcadhuc  . 
^ ^ 11  • • > 


. vcl  e circumforaneorum  aenere . vH  jjIti 


cfle  ufum:  ut,  nquando  homines  quidam. 


exi/limabant , mox  fatjram-  quandam , vcl 

o • ‘ 


I N V 


I D I a; 


4o> 


didtcrium  prbbrofum  &injurio(utn  fcripto  wefembec.' 
dc  co  coiUiipercnt  j idque  huic  inParatit.ff, 

nofta  affigerent,  ut  interdia  legi  a quibus- 
vis  tranfeuntibus  poflet.  Atque  hoc  cum,  ..  , . 

ut  dixi,  nodu  femper  fieret,  follicitaque  ■ 

adhibiti  curd,  ne  feribeutis  nornen  inno-  • 
tcfceret,(fadlatnindccft,'  \xt  famofi  quivis  l 

'Libelli , praefcrtim  qui  fublcripto  nomine  Ub. 
carent  (funt  enim  ot  alii,  juxta  jurecon- v tit-4. §. i. 
fultos,  qui  exprellum  nomen  habent ) ftf- 
^uiUerum  venire  cceperint.nomendatura, 
omneque  perlbnarum  libroruihque  calum-  pafquili, 
niatores  lucifugae,  qui  occulte  nocere  & Ise-  Sic, 
dere,  fuumquepusin  boao%  Striptores  t 
vel  aliorum  mores,  evomere  non  dubitant, 
ut  inter  atrocis  impofturae,  & audacis  im-  , 
pudentise  parietes  flirtim  elabantur  , non  nifi 
■pro  genuinis  convitiofi  PafquiBi  pOMis  ha-  ^ ^ 

biti  iint,  fcmpdrqvle  habendi.  -Qui quidem 
quaminvili  tpfis  etiam  Gentibus  nunquam  s.  o,  i. 
non  fuerint,  hinc  manifeftum  eft,  quod 
haud  levius  quam  homiddii  crimen  com- 
mittere cos  dixerint,  & , Erajmo  tefte,mor- 
tis  poenam  iis  decreverint.  Diferta  legis  .V 
Xy.  Tabularum  verba  funt:  SI  QUIS 

OCTCENTASIT  MALUM  CAR. 

M E N , SIVE  C O N U 1 D l S*I  T Ritt«huf. 
QUOD  INFAMIAM  FAXIT, 
FLAGITIUMVE  ALTERI, 

capital  es  t O.  Imo  juxta  Con- unic  c 
Ilitutionem  Impp.  Valentiniani  8c  de&mof.  * 

tts  capitali  lententiae  is  etiamTubjuganeJas 
dicebatur, qui  ab  alioinvemum  libellum  fa- 
rnofum  nonabolcvifict.  fl/ «/mw  (fic  alicu*  - 

bi  loquuntur  )^»i  famofatn  feriemferiptio^^^SB^  j 
ttit  impudenti  agnitd  ieSione  non  ilico  dij^M*^, 

Cc  5 V,  4 " 


I 


' 410  De  Eruditorom 

tffp/iftftt  f vtlfltmttnis-exuffetint  > vtHe&o» 
Xi^f^i.u  ° rem  cognitum  prodiderint  y ult^em  fuU  cer- 
bell.  ’ mictbus  gladtutn  reformhent^  Qaana  licet 
' poenam  Jureconfiilti  quidam  ad  tales  tan- 
Khersh,de  LiMosfamofis  rcftridam  velint,  qui- 

.Tur-clva.  & bus  gravia  & capitalia  crimina  alicui  obji- 
canon,i.  ciontur,  in  hoc  tamen  omnesconlenttunt, 
qaod  nullos C<am/»»w  artifices 
>.  impunitos  dimittendos  efle  cenfeant.  Dc 


Rhodigin.  Augufio  autor  eft  Rhodiginus  -» quod  ommum 


AA.LI#*  ^ famofis  libellis  cognit tonem  legis  Jpeae 


lib.  XI* 
cap,  1^0. 


majcfiatis  traSaverit,  commotus  fc 

Y€ri  libidine*  qud  viros 3 fceminas^u^  tUu^ 

^ • • w • /#  A /1  J 


ftres  procacibus  firiptis diffamaverat,  hd- 


ditque  alibi  dc  Labieno \ob  calumniandi 


lUm-capirs-  licentiam  Rabieno  d\Q:o)  «uoJ  npya  m 
pag.  ixi.  103*  eum  ex  cogit  at  a Ji(  pcenai  e^e£lum'cntmeffe 


♦ # r fer  ejus  inimicos  3 ut  omnes  ejus  libri  combu- 


sTs.fcqvX).  declarabamur.  Horatius  ad  fiv^ 

de  injuriis»  ^ujluariumjupp licium  dicit  datnuaios  . 


Horat.Epigr. 
lib»  a»  Epigr. 


X.  ad  Aug* 


^ quin  etiam  lex 

Tf cenaque  lata  malo  ' qu^e  nollet  carmine 


• quenquam  a* 

Defcribi^  verthe  modum  formidine  fUltis. 


» Quam  pcenam  & ipiam  capitalem  fuiflc» 
V*  .quidam  cenfenCj  ad  mortem  enim  (inquit 
Rittcrshufius  ) fuftibus  cadebantur  > nempe 
^ juxlrjudicis  Dcchofrod, 

^nai,  Toni>  Perferum  Rege  » habet  Zonarat  s^toTmxon 


3* 


>j»»3it»5».  Patrem  ad  mortem  ufyue per  ilia 
'ullibus  cadijujfirat.  Nonnullorum  tamen: 

■ minit  Rbodiginut^  qui  utut  ppftmodum 

pto» 

■' 

l ♦ * • . - 


DigHized  by  Googte 


L 


I 


Hpplmum  in 


fuerit  ? 


neque  mirum  cut 


\ r 

t* 


' / 
L 


I ii  V r D I A.  ^1«  t <1  . 

profcripti,  neca  neceflariorum. ullo  domi . . 

excipiendi)  iplam  tamen  mortem  evafin  .i  \ 

runt.  Alii  levius  fupf  licium  hoc 'faciunt.  • ' r 
ipno  tam  dubia  & incerta  tota  ejus  ratio 
ut  ne  delint  quidem,  qui  nullam  prorfus  ' 
fuftis  poenam  apud  Romanoe  locum 
buiile volunt;  fcduc  poetice  locutum tan- in  Mofaicar. 
tum  efle  Horatium , ut  innueret  eos , quos  & Komanai, 
dcligiiar , non  ex  virtutis  amore , vel  peccati 
odio , led  ob  poenre  metum  famojorum ear- 
minum  feriptione  abdinuifrej  iimilitudine 
mutuofumptia  canibus»  qui,  nc  quem 
fupibus  abilerreri  Iblent  Ita  Pi- . 
theeus.  Quibus  verbis  liquidemad  poenas;, 
mali  carminis  conditoribus  decretas,  tantum 
refpiciat,  easque  inter  fumarium  nomC'^ 
rari  nolit,,  utique  fenfa  fuo,  me  judice 
•licet falfo,  gaudere  poteft:  (eddPopulum 
R.  fiipplicii  hoc  genere  plane  diditutum 
f uilTe  velit , ut  verba  videntur  innuere  {fu-  BtiCTon.  dc  • 
Jits  pcena » cujus  Hordtlui  meminijfe  videtur , V«b,  signi- 
nulla,  ut  opinor » fuit ) mirari  fubit, 
infortunio  Vir  Dodius  in  errorem  illum  de- 
lapfus  fit ; cum  vix  quicquam  in  Calvin, 

'fchola  vulgatius  fit,  quam  pmie  hujus  Lexic. Juri- 
rnentio , ut  apud  Briffonium  & Calvinum  P*  3 S4» 
videre  eft.  Diftinguunt  etiam  Juris- periti 
inter  fufiuarium  paganicum  8c  militare  ^ P^i‘L.  7.§,  i.fP. 
ganicum  ftatuentes , quod  non-militi  in-  ad  l.  Aquil. 
fligebatur  bacillis  f^u virgis  fefeium , quos 
Magiftratui  praeferebant  lidhres ; militare , ...  , 

quod  militi  infligebatur,  non  virgis,  non*^  ^ ‘ 
^acillis,*fedvitibus.  Atquorfumdiftindio 
hrec  fupplicii 
naturd 

VI. 


iSifS 


•#- 


»♦  ■*•. 


4IX  De  Erudi  TORttM 

videatur  > quod  vix  ullus  cordatas  Scriptor 
qui  larvator  hujuscemodi  fycophantas  » 
infames  quippe^  intefiakiles^  & Magiftra- 
tuum  vindiUa  obnoxios,  uHorciponfo  di” 

• gnos  judicet:  quum  nemini  volupe  eilc' 
poifit,  cum  Icmuribus  & velpertllionibusC 
conflidando  oleunv  & operam  perdere, j 
nec  bene  quisquam  talem  in  modum  ad- 
'verlantium  ulcilcatur malitiam,  ut,  dum 
recalcitrat,  eos  non  tam  emendet,  quam 
ipfe,  cum  infinisinfaniendo,malus’qaoqu'c 
■'  ‘ \ ^ fiat.  Quimorfum  procacitatis  morfu  com- 

,■*  penlat,  non  petulantiae  vulnus  curat,  fed. 
' ■ -.petulantil  cumulat.  ’Ou  &n»  mi(s<p»fln 

ia  Pluto  * cophantse  motjum  ullum  efi  remedium^  ut 
dicit  Arijlophanes.  .1  movero  »]unt  Jana 
\tno\>,\i\).t  fentientes  Arnohtus)  flultislcontra- 

pag.  m,ii.  diter  e , flu  itit  i/e  ejfe  majoris.  Lufit  in  tales 
\ eorumque  iimtlesolim  Martialis, 

• * w f - ^ * 

^ * Seribit  carmina , qua  legunt  catantes  > 


' (uti  Senecae  fucrufit  Tanujll  Annales,  & 
Catullo  yolufi  cacata  charta)  . 


Frons  hac fligmate  non  meo  notanda  efi. 


q.d.  fervilis  & maledjca  talis  frons  haud 
digna  efi,  cui  ego  manCura  carminis  mei 
punda  unquam  inuram , vtlcuivcl  unum 
verbum  reponam.  Neque  alites  de^lpfo 
Suetonius : Etiam/parfos  ( inquit) 
Curid  famofos  Libellos  neque  expq~ 
^ magftd  cura  redarguit , acne  requifitis 

qui‘ 


i 

J 


I 


I N V -t  D i A..'*  ' 41  ff- 

fuiJem  au&orihus  id  modo  cen/ui^,  cogftojun^  ^ v 
dumpofihacdeiit  ^qui  libellos  «Kf  carmiQA 
ad  intainiam  eujuspiam  fui  »ow/» v id,  in  Tib^ 
dant.  Idem  fere  Tiierio  adlcribiturab  co>rio.cap.  18; 
dem  jdutore.  Ne  addam , fi  tenebuovibus 
iftiasmodi  obnitaris , eps , velati  torrentem 
injeftis  obicibus , altius  iiitumefcere  folcre , ** 

cura  aegled:i  citius  conquiefeant , vel  ipfis  * 
maledicendo  deldlatis,  vel deteiiiseGftum  ’ 

ledoribus:  • ' , 

Baccha  hacckanii fi velis^advirfarter » , Plaut.  Am- 

* Ex  in  fana  cnfaniorem faciis^  feriet  Japiffi: 


Vel,iicQti  nuncius  ille  apud  Senecam 


Alit  unda  flamtnat , 
gity. 

Magis  ardet  ignis., 

4 * • ' ‘ ^ f . 

Praeclare  (inquit ) in  hand  rem  Clar.  Heida-  S: 
nus : Certus  fum  non  multum  curandum  ejft,  . 
ut  fatis  fiat  calumniae , quando  fatisfaSum 
ei?con(cientiae  . . ■.  CaterosutmalimtYiAiyniit 
benevolos  »ita pmalevoliipfiejfe velint ^ir a- Er- 
tofuo  relinquo  genio,,  qui  illos  magis  uUifeetur,, 
quam  ego  poffem ,,  eontumelias  eorum  ad  ani~  * 
mum  revocando  3 aut  refponfione  dignando.  . 

Sicut  enim  malam  confiientiam  non  fanat  . 
laudantis  enccmium  ,y  ita  boa&meonfiien- 
fiam  non  vulnerat  jvitupor antis  convitium. 

Invidia  equidem  fuae  i pdus  poena  ell  j fatis- 
que  dolorolam  in  feipfos  , qui  fraena 
ei  laxant,  exercent  vindidlam , d invidere  - , 
tantum  pergant;  cum  nulli  magis  quam- 
hac  vil  attociffimi  dbi  ipfis  tpttores  6c> 


qmque  prohibetur  met'  senec.  Med< 

A^*  JT* 


■ w 


. V -S 

.'i  ■ 


f 


-t 


4*4 


D E V A R 1 O 


» • • ■ i i 


3^* 

i 


carnifices  fint.  Venufiaus  Vates , 

^Lol.  m?’  * ‘ Invidis  Siculi  non  invenire  Tyramti 
. • Mijus  tomentnm.  • ^ T', 

«cMarnalis:  *■— 

MaitiaUlib,  ' " ' ’ . ' 

t.  Efi «.  ' Omniius  invideas , Livide , nemo  tibi. 


.4  ;.r-  ^>v  V* 


. f 


i-  • 


C A P.  V. 


V 


• ' ■ -,. » 


? 


4 


Librarum 

I 


•«  . 1»^. 


I ' 


' * 


4 • 


i*' 


SUMMARIUM. 


jP  ‘ ‘ 


V i 


I r 
» 

I 

‘^.n'  f • ' 

• • 

• i " '.  - 


f . 


i » 


# • 


1.  Remedia  adverjus  fan^i^idcte 
• ’'.  tempeftiv^  adhibenda.  ^ri“ 

^ ^ * * * T *W  f* 

ctTCd  i-iDros 
‘ '^’4Mcmm,  '^ro  vario  hominum 
: *> . f^ndo  varie /emper  Libri  e x cepti, 
'Z'fS  1-  Rigidillimi  Librorumcen^ 
i i6rts  ut  plurimum  qui  ? Hiero-  , 

, ^ iiymi  ® Talmudicorum  de  hoc  \ 
■ ; Apulejus  ^ Martialis 

2 laudati.  111.^0^  iniquas  /«««- 
^hm  cmfwras  Scriptores,  ah 
^ iujervietido  Libris  Juis  pubh-  • 
^ ^ €0'  fmt  deterrendi.  Diaboli  > 

ut  hoc  €at  i fn9oiiiM  ^ .afju. 

, • Multi 


, c'- 


T ■ - 


( .- 


« » r ■ ■•  if 


S'- 


Libuo&om  Fato.  , 411 
tJHulti  etiam  Librorum  le» 
Bores  judicesque  benevoli. 
Scriptores  antehac  etmtemti 
foft^a  faepe  aftimati.  IV.  Suf- 
jicere  .^cripforibus  debet  9 fi 
non  ajiimentur  ab  omtdbus^ 
quod  aJHmentur  ab  optimis, 
y.  Omnes  LiWi  imperfecti. 
Juvenalis , Hieronymus , Mar* 
^ tialis , Quintilianus  ad  partes 
•vocati.  ' No»  minus  fiepe  uti» 
fis  hmic^  reprehenfor  ; 
quam  amicus  applaufor.  VL 
Lontemptores  Librorunv  con- 
temnendi.. Evemjs  Parius » 
uSaubercus > Martialis»  Span* 
hemius  laudati.  V 1 1.  Aloyfii 
No  Varini  de  Librorum  Juqjum 
editione  difiurjm pius  ^ humi- 
lis. PARALIPOMENA 

♦ 

quadam. 


^ * 


I. 


Tqiie  haequidctn  h^entisprae* 
Cipuas  funfs&^eie  caupo  font , 
^uibus^plurcs  alias  imprisfentia*' 
rtim  non  addo , quia  ad  figen- 
das anchorasioftiflo.  Hifceefgo  modojnfta. 
tem  peftivc  adhibeantur  ttnicdia , nullus  du- 


4i6  ^ D E V A R ! o 
bito,  quin  fiript»  Litmioram omnia , in 
timore  Domini  exarata,  fubs  nunqoam 
pudefaftura  fint  amores  aut  LeQorcs  , e » 
contra  profutura  fint  multis,  nemini  ob- 
f utura ; hot  uno  tgnium  a quorumvis  legeu- 
,tiUm  partibus  accedente,  quod  rite  ea  & 
kenentolenter  eXcipftant,, animoque  difeendi 
proficiendique  cupido  diligenter  volvant 
revolvantque  Fore  hoc  dico,  fi  remedia 
temfejiive  adhibeantur^ 

Ne  mala,  radices  altius  arbor  agat. 

Malum  enim  in  herlJS  prudentius  (uppri- 
•mjtur,  quam  ubi  ad  maturnatem  femina 
.pervenerunt;  & facil|||  fucccdit  Medici 
opera,  ubi  pei  longaslporaa' morbus  non- 
dum invaluit.  Quodfivero  contingat,  ut, 
quant^cunque  etiam  artf/lint  &curicon-* 
cinnatafcriptafint,  cundtis  tamen  fingu lis- 
que non  arrideant  ( prout  nunquam  non 
font , . qui  omnia  in  pejus  rapiunt , aliorum- 
que conatus  non  poflunt  non  cavi  | lari , licet 
vel  in  ipsi  nive  atramentum  quaererent,  Ve- 
neremque iplhm  culpdre  fi  nequeant , ejus 
tamen  fandalium  reprehenderent ) nihil  id 
miretur  Scriptor  cordatus  ,quonjam  veriF 
fimum  eft,  quod  dixit  olim  Viato , Librum 
qualemcunqueinter  homines  prodeuntem, 
in  noiumveluti  Orbem  deferri , variisque  a 
variis  tradari  & excipi  folere  modis,  prae- 
cipue contraria  ftudia  fiardeant;  illis  beni- 
gne ac  officiose,  hifce  adversi  plane  rajione 
contra  novum  holpitem  le  habenti  >us.  Adeo 
peculiari  quique  fuo  funt  genio,fin  • ingenio, 
imo  captu  potius,  quam  ingemo,  aliorum  o- 
ii^iiametiemes:  Fr# 


\ 


LiBRortUM  Fato. 


Pro  captu-  Leporis  hahent  'fua /ata^Li* 
6eSi. 


Et  quoi  fcire  grave  e[it  carpere  cuh 
elevee^i  < 


Quinimo oppido  difficile  eft  Scriptoh’bu9 
vel  paucorum  rcfpondere  expedationi , nc- 
dum  omnium.  Qu9  etiam  de  caus9  condi- 
tio eorum,  qui  Libros  pariunt,  non  uno 
relpcdu  miferior  habenda  eft,  quam  earum, 
quae  Itberos  gignunt.  Quodfi  enim  mulieri 
quae  parturit,  loetum  edat  mutilum,  imo 
ex  parte  monftrofum,  haud  puerperae  vul- 
gus id  imputat ) fcd  vel  aftris , vel  corporis 
vitio,  velcafui,  nonnunquam  etiam  Deo : Erafin.in 

ut  /Tmii/i  in  TnLA  Tt/./); 


t f 


at  fiquidin  ingenii  foetibus  vitii  fc  prodit,  EpHl.Dcdie; 

~-i» ^ n . r . T Method. 


nulla  pene  fupcreft  venia , foli  genitori , id  t4o1o& 
eft,  Scriptori  id  imputatur,  is  ideo  in  6a-  ‘ ' 

pitis  vcluti  periculum  vocatur.  Ut  & qui 
corpore  puellam  gignunt,  uni  tantum 
fponfo  eam-  gignunt , quae  fi  nada  fit,  cui  • * > ; 

placeat , nequicq  ua  m refert',  quam  placeat 
vel  non  placeat  aliis;  Scriptores  vero  po- 
puTo  gignunt,  hoc  eft,  multorum  oa^tum 
belluae,  cujus  oculis, cum  diveria  placeant,  , ' 
ne  fieri  quidem,  ut  dixi,  poteft,  ut  per  ^ 
omnia  placeant,  etiamfi,  quae  natur3  fu9  p.  ^ . 
formogflima  funt,  genuerint  j tam  morofo  fi.  • 
Icrviendum  ipfis  eft  proco. 


Pe/le  fuum  cuifue  efisuee  voto  vivitur  uno:  P«f-  Satyr. 

S' 


'five , uti  Homerus, 


y ttdiBcr*  O** 

AAk(|>«  ^ y utif  tSTSTsi^nmit^ts»  dyflT.  ^ vc*C. 

D d Ham-  sig< 


/ • 
.1  1 


9 


i 


4iS 


p X V A.  ^ l 9, 


Eurip.  aliis  alisB  rts  arsidentfut » flor 

eentijue,  - ^ > , 

Et  quem  fbgit  hoc  Horatii  ? 

7rts  mihisonvivis  ffofe  diflentire  vidiit^ 
tur»  ' 

Vofientes  varip  multum  diverfi  palat  o, 
^id  dem  ? futd  non  dem  renuis  tu,  quod 
juiet  alter,  ■' 

§ll^od  petit  id  Jane  efi  invifutu  aetdumqw 
duobus. 


HOrat.  Ef  p> 
Hbi  %.  £p<  a< 


Cicer.  Tuf- 
culan.  lib.  /• 
§.63* 


Eandem  fcriptionem  aliqui  excultam  nimis 
& ad  vitium  pene  elegantem  dicent,  alii 
Terent.  A'  rudem  uimisputabuut  & impolitam.  Pro> 
dciph.  Aft.3.  diturus  cnimadhuo  coquus  ille  ed,  qui  ad 
fcen.  f.  cujusvis  Apitii  palatum  edulia  Eja  praepar 
ret.  Neque  id  mirum, 


Theogn. 
▼et»  »3. 


m ^ • ZeC^t 

"OA  VM>  amrSv  Inidfi » 3r  • - 

- . 

• . ipfe  enpmjupiter  • 

Neque  pluens  omnibus  placet,  neque fu^ 
fiinens. 

« 

1 1.  Edque  hoc  ipfiim  eo  magis  ferali* 
bus ingeniis  grave,  quod  tales  pleruinque 
homines  rigidiflimos  fuorun^  experiantur 
cenibres&  Ariftarchos,  qut  (verba  font 
Hieronymi ) judicare  tantum  de  aliis , ipfi 
nihil  agere  noverunt»  interdum  contra  Jfe» 
con/cientid  repugnante » publice  lacerantes» 


Hleronym. 
ad  Kuftic. 

Id.  ad 
Ddtnn 


Librorum  Fato.  419 

peraugtths  garriunt,  de  mando  fententiam 
ferunt.  Bichfne  dixit  [fcriplit]  ille  mate» 
ille  Striat  urat  novit,  ille  delirat : illa  loijuax» 
lUeinfantiJjhmtt.  QtmiracquemvU  fa^m  m 
triviis firepent es , ^ fturrarum  ^parapte- 
rum  inflat  mmlediiia  (ongarentes  ? Quibus  ex 
afle  hcec  Clari (Ji mi  Burmanni  rclpon- 
dcnt  : Sunt,  t^ui  mkil  aliud  filent  y Buntian.  Sf 
minuta  aliorum  errata  ventilare y ^ ({utcquid  Th«o» 

ignorant,  koc  errorem  vocare:  inter  quos 
qui  nott  fcribunt  , quia  nec  forfin  poffunt  ,'Uecat^ 
longe  acriores  feveMorcs  aliorum  O- 
ferum  ccnforcs  filent  oftendtre , quam  qui 
Scriptorum/itofum  publicatione  eidem  exami- 
ni je  fibjiciunt , quod  in  alios  pbi  fimpjerint. 

Animose dc  talibus  MarquardusFrehcrus:  de 

§luodfiquss  nimis  velit  effe  morofis  fssftnns , 
calamuvf  \p^(e  m manum  finsat , ac  feopulum 
veritatis  ( cujus  fi  tam  pratUrum  fufirttim 
•videri  cupit)  perpatuo  Jcil.  figat.  Na  tUe, 

Sibi  f^pe  omnes  nervos  contenderit , »cc  tamen 
forfin  rem  ( quod  ajunt ) acu , imo  ne  ligone 
quidem,  tetigerit,  faciliorem  {ntfi  ne  fallit 
animus)  fi  aliis  deinteps  prabehit  S‘  modera- 
tiorem. Iftiusmodi,  inquam , homines  funt, 
qui  cum  perveniendi  ad  aliquam  pracemi- 
nentiam  occafioiics  praereptas  libi  vident, 
imclliguntquc  nullo  eruditionis  fplcndorc 
crefeere  fe  pofle , aregi^  vi^ad  calumnia- 
rum & okreElationum  * quas  in  bonos 
Scriptores  conjiciunt,  diverticula convet- 
fi,  infublime  Tubvehi  fe  putant,  ut  fi  non 
aliunde  ialtem  c bonorum  Autorum  con- 
temtu,utiliumque  lufubratjffsum  abjedtio* 
ne  qualemcunque  (ibi  gloriam  cauponen- 
tiir;malle  fe  maleiano  hoc  conatu  & vidim- 

Dd  a pi^r 


/ 


^ H A 


.c 


PUn.  iEpp 
lib.  7‘  . 


^ 420  ' P E • V A R i O 

piUnftar  7flwxefreoftcndentes/quatri  inter 
' chorum  Gtntium  Deot  confidere.  Atque  it» 

ftoetnb.  So.  tamfit:Talnuidicor|Uin  hoc  effatum, 

coXt.”  BvnD’7^n3'e..’03  vi’r'»nnn’rvpro'j  «ponit 
Part.  111. ‘in  j]o^o  prodiens  in  forum  e ff  in  oculis  JuU  quoji 
imori  tradendus.  Quia  ( uti  Clofa  habet ) 
hinc  reprehenfiones  & cantevtidms 
liumcunque  hominum  > GentiliuM  ^ IJ^  • 
raeliPaYUT»  ^ obotlri  in  ipfum  folent.  Sive^ 
ut  laudatus  mox  Hieronymus,  1»  publicum 
' aliquid  dare  perinde  eji » ccfitnanuiu 
dentem  flammam  immitteres  ^ Mutteipfumdar 
. * res  obtteBantium  linguis /piculis:  vel  ( ut 
alius  adhuc)  quajl  ranarum  snnumerofiufne*^ 

rete  objiceres,  tidc  ienus  (dicit  Apulejus) 
Apulej.Plo*  -^ryenitur,  qui  meliores  obtre/lare ' malunt 
quam  imitari  Equorum  fimilitudin^  ajfe^ 
rqui  dum  dederant  eorum  affeSant^multa* 
tem^  ut/Cq  qui  i\xo  nomine  ob/cufi  funt  ^ 

altor um nomine  luminibusqueinnot^canti  hoc 
' * quid  em, uti  dixi ) in  aliorum  exagitandi  cru* 

" V ditione  fopcnutnero  audaciores  fc  prae- 
' ^ bemes,  quanto  a genuini  eruditionis  culmi- 

ne longius  abfunt.  De  0/?(>  Scholaftico 
dicit  Seneca:  Iffi  ab  EloquentU  inultum  ^ 
Sencc.  natus  ad  contumelias  omniumingeniif 

ttovqrfJib.j'.  nonimpre/it  aliquid,  quod 

effugere  non pojfetu  Exerti  ac  feininudi  pe^ 
Cypriah.  0or$s  inverecundam  jaSantium  vocat  Cy^ 
Orat,  de  prianus.  Quse  tnagna  equidem  horum  ho- 
Paticiu.  minum  , utut  felices  fe  efle  in  cona-  - 
mine  hoc  putent , miferia  & calamitas  - 
/ ' eft , juxta  hoc  Martialis  Aulum  ^ 

qui  ' fip  ' - 

^ Ruifginofiscuttiia  dmtihs  rodunt,  - 

'Ha* 


.* 


V-<. 


1 


ti^IB  RORUwf  Fato.  4.»tf 


Hmines  rmWgnos  ferte  titdixefh, 
Egeeffe  miferos  credo , ^ueis flacei nem. 


•t 


- f 


Urebat  pridem  indodliorum  haec , prae  pc- 
ritjorum  , in  judicio  de  alicis  ferendo  ' 

confidcHtia  Ste^hanum  clericum  ^ cujus 
anteniimiriimos:  Cum  quidam  (ficde  “ ric!b' Pr*-‘ 
ipfoejus  Fi/ius)  aliquandofrcqueniLSe-  “’f«.  ad<^* 
natUj  de  re,  quam  nullo  modo  capie- 

bat.  modulus  ingeiiii,  magno  flrepitu'**-*  \ 
verba  fecillct,  fententiam  dicens  ordine 
lubC/fm»fmoreproavorun>rioftrorum,.‘*' 
qui  fcapham  fcapham  vocabant  ;iW>>(7r, ' 

inquit)  eos^^^aos  in  boe  negotia  confiat  v 
doSiores  nimejfe  fcipidne'  meo  ^ Idpio-  “ ' >'  ■ 

nemmanu-gerebat)  iis  hic  acrior  et  efle,'“' 
quiremaccuratiflimeexptndefunt.  Vap- 
pm  irtiustiiodi  homines  vocat  Vives  ^ me-  ' ■ ^ * 

taphord  a vlnoacefcepfe  delbmpta',  quod" 
odorem  & fapotem  foum  amilit,  uti  furit'- 

fere  viles,  diobolares  & ittdodi  viri.  WiwiOfud.  viv. 
'ifie  (:\rio[\3kt}  qui  jam  impugnat , vappa  v #/?,  Exeftitat. 
pugione  ptgnat  plumbeo\  altius  tamen'^'"&'^‘ 
clamat }’  ^uanscateri.  ObfkrvO''^  videbit gutn 
a pugnd^^aviCQm  difcederet  bite  e fi  ei  perpfi^^* 
tuumy  ^ ^uontumcunqne  repuija  funt  ejus  '■  V- 
tela , utget nihiio fetius  pertin<tciter''quidemri.  f 
fedinefficaf  iter.  /-  j"  ' . ^u-  vi  - " 

II  I. ‘Atquid?  annejam  propter hiiquas'^ 
hujufcemqdi  cenfuras  i &dura  Librorum  , 
qrioruridam  fata,  ab  inferviendo  lucub^kw  •' 
tionibus  fuis publico,  deterrendi  & dimp-.  « / - 

vendi  boni  funt uti  Pamphilo^ 

Martyri  accidit,  qui  hk  de  caus^  induci  • 
nunquam  potuit)  utilylo  quicquam  vulga- 
rei?  .Abfit  i adverfo.  ad  animum  po- 

D d 3 tius 


f 


4X*  ; D E 

tius  hoc  Foetae 


VARIO 

revocandum 


. Tu  ne  cede  malis , fed  contra  audcntior 
ito  i 1 

idque  ob  hasquidern  rationes  luculentas  Iu- 
ne  & momentoias;(a)Quod  aftus  & 
infernalis  Spiritus  lantum  lit>  omni.vitiura 
contentione  in  id  incumbere,  ut  quorum- 
cunque eorum  zelum.  qui  inremcQmmu- 
nem,  imprimis  Iheologicam-,  conferre  a- 
9 iiquidfatagunt , plurimarum  difficultatum, 

ab  iis  , qui  id  tentant  , fubeundar.urn , ol^ 
teutu , - horribili  vclutr  terri- 

' ’ culamentohaud  fufflaminct  duntajat,  fed 

, omnimode  etiam  exiinguat.Pathctiqc  hanc 

in  rem  alicubi  ./^^^<^h/r,ipfeI^jabo^i  hoc. 

< • artificium  expertus ; ///e  Li“ 

teras  bonas  earvm-iue^-dia  homtm}us  eem- 
mendaverat^  ut  earum  Benefeio Jk  ffi  meho^ 
res  evaderent  ^ ^ alios  commilitones f^os  me- 
Itores facere  [■oJlJent-^  -Sed  Diabplus,  ut  meis-. 
lo|"ui Jui  impleret  (vocaverat- 
fs»t  quipoe  ipfurn.  antea  vocabulo  Syriaco 

Achel  Karza^  id  ell,  obtreBatio- 
nis  promuliator  em)  mei  convertit  infel^  de.-, 
^uecandido  fecit  nigrum  j quando  1 iteras  di- 
vinitus concedas ut  homo  homini  infervire^^ 
fujjety  commutavit 'm  lituras,  qutbus gloria  ^ 
Dei  ^ bona  proximi  fama  ohfcur  aretur 
fcrjbendo  ia  commune  Bonum  aliquid  profert., , 
Bene  meretur  de  multis.  At  Diabolds  : 

obltedator  es,  hac  una  cura  carperejace- 
rort\damnare  Sed. huic, inquam, malui^nc  ad . 
momentum  quidem  cedendum,  (b)  Neque 
omoesciiam,  iu  quorum  manus  incidunt 

jji~ 

1 

t ■ . * . • 


4»? 


4*»  t ^ 


Xi»ROltlfM>A'TQ. 

LiM  , Saturniai  & whumani  limn0s « 
zelotypi  ptifiones  , faftidibfe  dclicatuli , 
cujus  ne  Maronu  quidem  vel  Tullii  un- 
quam placuerunt  Muf»,.  unoverbo  /8<CV«*- 
tales  funt , quales  mox  defcripfimus, 
a quibusque  fibi  jure  quid^metuant  Striftd- 
res  ftigenui.  Noncnto  defunt,  quamfplu-' 
rimi  plane  aliter  animati,  id  eft‘i  tales  qui 
praepolleri  hae  mord^ci^uc  fugillandi  libii 
dine  non  laborant , ‘Icd  aHeAu  gratiffimb; 
bonos  Itibfos  excipiunt, laude prolcquun' 
tur  i*rwr«',  nec  ndnllfw,  pro  eximii  iis  - 
RcipublicEB  litcrariae  faepe  praljiti  operi-i 
maximas  gratias  agunt,  (c)  Quin'&cdn-  ' 

tingere  aliquando  poteft,imo  contiibgft  non* 

nunquam,  ut  Libri ^ quj  jam\  foite  noti 
ufque  aded  placent , pon  'annorum  aliquot 
decurfuln  fummopcre  multis  arrideant. 

Ita  fepi0ime alias  de  feculo* 

quo  vivebat,  fycophantico  & rnalediccn- 

tiffimo-tonquerens,  hic  tamen  cxfpcdla-  ' - 

. tionc  femetipfumfolai)atur:  J/«//4fr/ap/V*HeIling.  loc; 
poUcritas , r//<t  redlius  de  meis  Scriptis 
dicabit , quam  hoc  Jjcofhanticum  feeulum- 

Quod  iple  etiam  eventus  comp'Vobavit,  ac  • • 

; etiamnq^th . comprObat.  N^que  aliter  de 

^eth . iu.nc  ftfo^  Mardnus  Schoockius : schoock.  iu 
Triumphabit  ( inquit)  aliquando  deus  (te.  ad 

Tm\\iyipli  vero  te  laudabunt, (^defiderabuni 

eumprater  memoriam  ^ cinerres,  nihil  am- 

flius  colere fot erunt, uti  apud  Poe-  ' 

' tani  elt,  ilf^i  dlids  alius  ventus.  * V 

Spem  hanc  de  Conatibus  & moliminibus  ' 
mis  antehac  etiam  conceperat 

. Grotius^  fed  ejus  eum  compotem  fadlum  ’ . - 

efle,  pauci  funt  qui  cmdum.Ita  alicubi  canit: 

Dd  4 . w-  ■ ■ . 


P E y A. K l~Qr 

^ j/.  / - > 

Crot. Epigr.  f - ^ , 

4eModciat.  ^ tv^-v  nejfrylikor  hic 


•.  ^ 


‘IVv  (d)  Et  quid  fi  forte  Scriptor  neque 
otiinium  minus .fayc,ljtium.  morfus  ‘plane 
pfrugere , .nec  ciin^is  .fingulisquc;  placere 
fe  pbfle  confpiciat  , qon  tamen  ideo  de.? 
l^iqndendakei  clt  animus mo^p  hic  ipfum 
nnh  fieHianprnr  rerum  pmnium 


4.  * 


./ 


• y-. 


cerq  non  pomt  omftteusy  latisraci^L.p^me^ 
Jaiidemqueiicet  noji  e vulgi’,'  e lau- 
flatiflimbriim  tamen  jjirorupi  pre  profe- 
-Saln  cbnf^quatur.r " ;;  ‘ " ' . ' 


• *. 


; _ * ■ * ^ ■ \ i ■ ; * 

” Vrincifitm  fldtuijfe  mfk  ‘na»  uUitfi»  Iqusi. 

40f;  .• 

%m  - V >•/  •* 


..»•  -V 

4. 


\r 


J : 7.^.» 


HcJftbt  ^ptid  Nteyuim 

• : . > y • • ' .J 


/< 


' r\'  / f 


■ «V  - • ^ 

V/  .-  r - V ’ 

“i/ 


. . .•*«;/* 


, , Xjatiis fum  faudari  0e  a te  j pater laqdatQ 

• ‘VttO. 


4‘;  V 


«i 


\ 4f  ^ ' t ' 4 . 


/ 


„ _ . „ Et  Seneca  datUatefn  a glatU  diftihguens, 

G lotia  vtultorum  (inqttft)  , 

claritas  bonorum.  . Eadem  Cicbrbni'  mcn? 

* '•  • ’■''''  ‘ ' ' ' ' . ' 1 ' ' t'  t ■ I 


tavfavr  tmrf*»  . 

oicer.de  o-  fhit;  f«w  <*  Catonc  laudabar ,vti 
rat.perfeft.  ygpr^fyendf  me  » caetcris  faeile  , patiebar. 
LvicHicisdixitf  z ^ ■ • ^ 


Lucii.  Sat. 

■’  ^ 


- 


H nxvtos^i 


.,  y.f.. . - 


> V 

‘f'a  • 


• > '• 


, f utcb  ji  malle  ae.  .1 

tm> 


.•Jf 


' (A 


?■  i? 

• yr.* '•  ** 

UVU0T*9 

‘r  . 


A 4»» 


'-V  V • 


*?■■  y“/:  , , 

, ’ ^ - ' rrJ*v 


Erf; 


•\  i 


Librorum  pATp.  4*5^. 

Erigebat  fe  h^c  etiam  cpnfi^,qratio,ne  olinu ' 
ikfor/;Ww , fiq Icribeos  in  DeiraSimmi 

■ ■ •'  ' . ■ ••>  ” ' ^ • ■■ 

^ Entiii  permittis  felices  carpere  nugas.:  ' 

! ' ^^s  (^ perpetui  dign^7tturfcriniaSili\  ^ 

'•  Et  repetit  toties  facundus  Regulus 

, ^iijue  videt 'propius  magni  certamina  ' , 

' ■ Circi  t ' :v.u- 

Zittudat  ./iveatioa  vuijittsjura  Diaaa  i . " ’ 

Ifjeeiiamtanto tiotainusjub pondere  terupt  ' 

' ■ Non  dedignatur  tis  terve  revolvere  Cajar.,  ' 


Apud  ‘BUtcum  argutilTirria' mulierom  -<4ir- Cun*.  Pr*- 
hufiula  cum  explpfa  a multitudine  in  S* 

theatro  z&i.,  fatis  ejfe  dixit,,  equites  “f 

plaudere^  Et  alicu|j)i  Druiius : Mihi  tura 
fuit\  ut  plateam  bonis  (imitthus 'Dssd.^xtt. 

( adatut  P.  V'ille,tium),  ;</  fi  ajfeeutus  fum.^  Hebr.lib.  i.' 
quid  alii  fehtiaht  nm  ^agno^re  laborq  \ pro» 
bent  an  improbent  eicum  fui  ille  dit^  non  ' • / 
MterdumyfidQ  non  alius  Vir  Do«2us  Epi-  Linden- 
, flol.ad  Stiffrid.  Calignonum  r Ego  unius  tui  biuch%^i^. 

judicio  laudqttts  titivillitii  non  faciam  quid-  adCaligoon. 
quid  gumia  infantant , •velbacchantesDindu- 
meni : ^ippe  malini  unum  Ca;(Sintxt^ 

Socratas. ' , ^ 

y.  (d)  Et  quam  profeSo  non  omnium  • 
rerum  homiiiumque  in  hoc  mundo  epide-^  - /' ' > 

mica  imp*erfe<fiio  eft?  quSfit,  ut,  qualia*  • 
cunque lint,  qntBpoIitiffimus etiam  Scriptor 
depromat nunquam  tamentamlimata&<' 
^-cxafciatafint,  quinfaci^iisadhaerefcatali-pjijjjjpjj  _ 
quid,  quod,  fiinaurariitintina  pendatur,  per.  pMt.».* 

• . utnon  fatis examfiilitatum  arguere&  arro-  pag*  «n.^* 
derc  zoilus  quis  poffitj  oblitus  fcilicet , 

, quaqto  facilius  Iit.  quae  aliorum  Tum, 

. Pd  y uor 


V A R I O 


■-> 


juvenal.  Sa* 
lyk. 


425  I>  * 

quam  rite  Tonat  (Ha- 

mabii  J & fulgtirat  quidem  Pefkles , fed 
fine  gravitate ; AttieS  fubtilitarc  friget  «imis 
Ijyfiait  fuavitatern  Thaiereo  tribuet,  gra- 
vitatem adrnlat  j IJicratem  oratorem  um- 
bratifenn , atfedtdtis ftridturse  numeris,  ora- 
tfonisque  periodis  native  d!<SiOnis  gratiam, 
perdentem , dicet;  Vemojihenis  ‘drationes 
qui  aIik$  eroqueutia2  drlTni\)us  nu- 

meris velqti  ablolutiim  ciemplam  eft, 
lufceffiam  olere  afletet,  nirniumque  euin 
affectibus  & urbanitate  deftitutum  fuiffe 
obteiidet,  & quid  non  praeterea  f fcilicet 
tatn 


'4* 


fdcilii  rigidi  efi  tniJUra  Cachinni.  * 


(iye,  uti  Hieronymus  > nihil Uvius  eft , ^uant 
'ctiojum  dormitanteut  de  aliorum  labore 
^ vigUiis  dijputare.  Haud 'vivimus  in 
RepublicS  Platqnicd  , perfedi  inmr  perfe- 

V • Cios,  acfifyneeium,  citraquC  omnis  mali 

' admirtioncm  purUm,  abomiiique  terrenS 
. fjece  diviuo' velutiigrte  incpClurn dari  ali- 

tacrt-lib  qbidpbffii:  abfit  '£»/«««  i 

’ . In  walo?\xmco  etiam prohOyp^anvm 

f utre  aliquod.  Supra  hominem  eft,  uti  in 
aliis  rebus,  ita  Sc  hoc  in  negotio , nunquam 
humani  quid  >ati.  Facile  eft,  dicit  Martia- 
lis, 


Maitial.  lib,  ipi^ammpta  helle  '=  * 

7.Ep./j.  Librunv difficili  ^ 


Et  Uem  ad  ATi^um, 


Sunt 


‘X. 


-A 


Librorum  Fato. 


, Sunt  hona , funt  tfuadam  ntediocrin , Ub.  tl 

mahflura^  Ep.8. 

§}ua!egis.U^  alittf  nonfity  Avke,  "Li- 
ber. 

Inpjenae  Cicero;  Omnis  cognitio  multis  ofi  cfcer.  A«t- 
obfiruSln  difficultatibus^  oaque  inofl  & AMlem. Ub. 4.. 
i f fis  rebus  obicutUas^  in  judieiis  nofiris 
iu(i:m\isLSj  ut  nonfinecausd  S^dobitjfimi^^ 
anticiuifiimi  invenire fe pofife  ^ quod  cuperent ^ 

Scaliger  deludi  nos  fere  putat , sStlS]E*ctc. 

ut  a ciconia  vulpes  3 vitreum  vas,  inquit  )^»7. 
lambimus  3 pultem  fiepe  non  attingimus.  Qua- 
propter (addit  Fabius) 
fuajum  fit , omnia , qua  magni  Autores 
run$,  utique  «//pe.-fcfla  ' “ 

lur  aliquando  3 oneri  cedunt , indulgeut 

ingeniorum /itorum  voluptati nes  femper 
it  tendunt  animum , ^ nonnusquam,  fatigan- 
tur : cum  Ciceroni  interdum  dormitare  Dc- 
inoiiheues,  Horatio  vero  Homerus  spfe 
videatur.  Summi  enim Junt  3 homints  tamen. 

(f)  Adde  tandem,  Plinium  non  credidifle 
Librum  fuum  placuiflc  amico  , nilicogno-  / i?  , 
veric,  ei  quaedam  etiam  in  co  difplicuifle.  ‘ ^ 
Adcoque  vitio  femper  danda  non  cft,quini- 
ino  vehementer  quandoque  opunda  illa  in  EiaGn.  kp. 
ftudiis  difienlio  confliclatioquc,  quam  mor-  ^ c*iri- 
talibus  uti,liflimai;n  efle  dixit  Hefiodusyvaodo 
nc  in  rabiem  abeat  > 6c  citra  convitia  con- 
iittat.  Haud  gratior  fobinde  efle  poieft,  a-  ‘ 
deoque  & debet,  amicus app/aufir 3 quam 
inimicus  reprehenfor , dum  ne  plane  ultra  ^ 
crepidam.  Etenim  fi  vere  quis  rfeprehen- 
dit,  difcedes  dodtior,  lin  ftlji»  ^cueris 

ta- 


i 


y 4%8  • DV  vario 

tanleu , exdimulabqris , redderis  a,^tentior 
&; cautior,  magisqae  ad  defcnfionem  veri 
animaberis  & excitaberis. 

VI.  Hifcc  ergo  omnibujtfjto  expenfis, 
quid  ^eftare  aliud  dici  potefrJ^Piam  Ut  boni 
quicunque  Smptftref  libroruin  fuorum 
cQniemtorcsgcHcrore  tantum' conternnant, 
•r  '^velutiprOC^pr/iBtfvirmcrendShabeatJt!* 
Sencf<Ep.7ff.  honefta  •videnti  ( jj^quirSebeca)  con- 
temnendus cbbtemptus  ifie::  irritandus 
apudGomicum:  * - 


<>u  \ 


Teient.  Eu- 
nuch.  Aft-3* 

iceti.  I. 


'ihvidereomn^s'n>i!-f  ‘ " 
Mordere  clditeMum^  ego  non ^occ\ pendere. 


Quid  cnirh  cft , quod  teftudo  mufcalfn  vel  e- 
; ‘ lephas  culicem  multumturet.^itiTevera,qut 
vbre  eruditi  funt  tanto  intervallo  ab' iis  di*- 
' . fiant  ^ qui  mehdaceto  ejus  fpedem  folum 

'referentes,  nequenomen  ejus , qtfod  reapfe 
^'non  funt , aflequi  Valentes , exiftimationi  & 
conatibus  aliorum  calumniando  infidias 
ftruunt.  Neque affis  faciendunhrcft,  an  & 
t^uid  infimuiator  quis  carpat,  ftdqub  fundo 
cicna.  Alex.  ^ ^veritate  id  fadat.  Ad  rcra  Glemens  A* 
suomat.lib.  icxandrinus  : i>IuUa  Scrptura  tdrh  feliciter 
procedit  t cui  nullus  omnino  contradicat-  a$ 

: * 'hac  tamen  rationi  conjentanea  habenda  efi  ^cui 

rtsmo  jure  contradicit.  Etnofter Baudius ; 

Baud.  Epp.  'Quid  quis fue dicat fivemujftetinmauu 
cent.  x.Ep-  8.  ^ fedillud » y^tdc-dtcat  anfecus.  • . ' 

nec  minus  appofitd  Evenus  Parius : 

f*  ■ 

Qe^*l);  krhd'/6ti  tteurm 

' '0{- 


# 


■■  ■ V '-H' 

Librorum  PX  t *6.  ’ 4^^ 

■ '.O^f  A 4»2f x/y«»  itelZ  Hr*  ei  V&J. 


• _ 


Ketf  tsSt  /4»  ririss  is  i Pomit. 

2«2  MI» -tecvTU  Xiete/r*  *w,  ifilis  wA.'  • Gnoiriic.p< 

- IJO-IJI. 


Multis ' coatradicer e quidem  in  onmiius  ei 
aquomos  efi,  _ : . ; ‘ i 

R ed;e  vero  contradicere  itson  id  amplius 
inmoreefi.'  ■ ' ? - 

Et  advetfus  illos  fuffeSt , ut  vetus,  verbum 
ejiy 

‘ Tibi  quidem  hsBc  videntur » mhi  vefe} 


.-I 


*!  ' 

t V’-J 


,4? 


'4 


■Ji.  T 


•f  ^ k 


4 . 


r » 


1 • 
* ^ 


> ^ V*  4 


Laudandus  hic  inter  multos  venit  Pr^c- ^ ' 
ftantiffimus  Scriptor  Johonnes  sa«if.  k” 

qui  (ic  ad  Syntagmatis  fui  Lei^orem : n>aa.  in  Pic< 

quidem  aliquando  aberraffetibi  vsdehor\  »&».*  • 
manitati  id  tribues  » in  koe  facHe  procUvi.  ^ VJ 
Zoilorwm‘{texa\\m qui fmtum  meum  ittipsi 
herba  petere  non  erubuerunt , jam  dudum-  ' 

Idem  ^ tu  Jirevivifeaut  ^ facito.  - 

^luamdiu  enim  erit  mundus^  tam  ^u  quoque^ 
erit  Democritus  f qui  rideat.  At  vero  Jape 
quem  Mopfus  ridet, hunc  Diogenes  admi^ 
r»>r»r.  Adhuc  Martialis : 


Allatres  licet  ujque  nos  ^ u/que. 
Et  grunnitibus  tmprobislatejfas, 
* Hos  hac  a /cabie  tenemus  ung  ues» 


Maitial.  Kb. 
y.  Epigr. «»- 


'•d' 


• u, 

’V  ‘ 


D^kiat  ergo  fe  tanfumde  navi  gcnerolus 
Scriptor  (ut  cum  Cicerone  loquar ) ^pra-  Cicer.  Tufo 
fioerit,  qui  excipiat,  •vet  Delphinus , Ut  A- 
rionem  Methymneum  > vel  Pelopis  illi  equi  \ 
Neptuni,  qui  per  undas  currus  perhibentur 
rdpuijfe.  \xtva&g\%  .Chrifiiane  ideSe- 

ram,  ' 


''Cvf . ■; 


»_ 


< V 


\ 


l X. 


Kif-i  :■ 


‘ ' g , 


*r 

. 


1 


Spanhetn. 
Ttzht,  in 
Dub.  patt. 


: " 43Q  D E Y A R I €>! 

ram , quod  Jutuf»  eft  prxfte^  fi- 

que  rca«  teceric , uiii  Pc6  id  tribctat , V 
’ pif  ittgtn  oli  fui  (,ut  pie  alicabi  Clhryfotto- 
Lud. Vivesce  miis  ) oblationem  Deofuojhcrificams  • legen-  ’ 
inoiib.  Era-  tipmqoc  fempc?  magis  bonum  quam  quod 
diu  M chry-  proprium  eft  quaerat.  Officium  fuippe  ( mo- 
0 omo.  jjjojjjj  eft  *5  Spauhemu;  frafiare' 
Scriptoris  ejl^caudorcm  lectofis,  fuccejfum 
evemtum^ue  Dei  > non  hominis  Du  n/^ue 
agit  (ut  pie  Nilus, qiii  lub  Tireodofie  Junio- 
ra Monachus  fuit » Aibas-  vocaiur  in  Si-' 
bliothecd  Patrum)  ^ in  virtute  proficit  »lam^ 
dem  a Deo  tarstum  requtrat.  ^uod  fi  aliot 
doceat  (voce  vel  feripto)  ^ juvet»  rapo- 
MilusinBi-  fitam  apud  Deum  merce-iem  exjpeffiat^  ^ 
idAothcc.v?-  tan^uam debitum  opus perfolvens ^ remuntra- 
pag.m.  I77.  fi^tn  4^^  fpvtetin  muttertlrus  jempitetsa;s, 

**  Atque  huc  quidem  attendae  li  vclmt  qui^ie- 
quot  muneribus fuis  papyraceis  Rempubli- 
cam  ditare  volupe  eftj  fpoudere  auiiin, 
optatos  conatibus  ipfbrura  fru^fus  nunquam 
' deiuturos  cfle.  Imovero  ip(bs,  utcunque 
tumultuentur  aemuli , ringanturque  Orbis 
& Orcus,  vaftoproccliofoque  mundi  hujus 
occatio,  fuperbia  tumido,  odio  & livore 
amaro,  contentione  & ambitione  femper 
^ agitato,  fcopulis  pravarum  opinionum,  & 
malc-do(ftorum  malc-coiftorumque  homi- 
num fraudibus impofturisque infami,  Oae- 
• ' Icftiafjjirantc  favonio,  aufpicatiffime  tan-y 
demefle  cmerfuros.  Ranae  etenim  illae,qui- 
‘ • ^ bqs  terret  aliquando  impurus  Spiritus,  mul- 

j tum  licet  coaxent , vix  tamen  damni  quid 
adferunt,  auribus  tantam  moleftiamquan- 
• I ■ dara  exhibentes,  nullo  negotio  fuperandam. 

lAtremadverfarii, fremant  otioli,  rideant 

ma- 


V 


Li»R(5jium  Fato;  4^ 

malevoli;  vipcct  tamcptam  Scripti  quam 
Seripioru  tandem  ingenuitas,  inftarpaimse, 

quas  quo  magis  ^oprelk  fuit*  magis  reniti-  * 
tut ; Quoque  iDfolemiuspmcuIcata  9 eoq-  ' 

beriuscfclcit.  Ipfuro  faepeSo)emobfiburant  ''  < - 
caliciuea»  fcdaiffi^antur iterum;  frangui^ 
turrrolftpinaexadiiaurei^  fed  renaTcuntur  - 

tandem , 6i  illuftriori,  quam  aiHe,fpIendqicc 

,efl3orefcuiit» 

VII.  Claudam  quse  badenus  diflerui  • 
Aloypi  Novarim  verbis,  tam  piis  certe  Qf: 
demiffis,  ut dignWiraafint,  qua? profundit 
fim  IS  cujuscunque  boni  tura  Scriptoris  tum 
hofforis  praecordiis  fixa  haereant.  Patiar  Norarin.Sh- 
( inquit ) Litbranura  Orbem  fcire , quid  ^ . 

imuecillitas  mea,  Deo  innixa,  valuc-  _ 

rit,  & quid  voluerit,  ut  omnes  Divinum  ** 

Nurnen  mihi  piopttium  reddant  , ncad  ‘j' 
pcenara  mihi  fit,  opjbus  operi*  “ 

busque  divitem  elTe,  illis  vero  carere,  “ . ' 

quae  ab  animae,  fiiper^  grati^  gravidae, 

facunditate  funt.  Quid  mihi  proderit,  fi  “ 
plura,  quam  ullus  alius  effuderim  volu-  *V 
mina,  fi  librorum  multitudinem  bono>  “ 
rum  operum  ftcrilitate  inficiam  confi- 
ciamque,  & tanquam  cadavera  animi  “ 
vacua  & vidua,  quodam  torpore  & otii  “ 
fepulchrofepeliero?  Det  mihi  Deus  I,/- 
^rof  inopus  vertere,  & illa  feriberefa-  “ 
cienda,  ut  /aciam,  quae  polTunt  feribi.  “ 

Multa  huc  ulque  Vir  DoiSifiimc  (defi* 

gnat  Gabrielem  Naudaum)  orbi  obtuli,  **  . v 

plura  paro',  quse  deinceps  emittentur; 

fed  quid  certi  fpondeam  incertus  , an  > 

djcmcraftinumfimvifurus?  Ut  vitam  & “ 

vires  Deus  dederit,  in  Dei  gloriam,  le- “ 

„ gen-  • 


7 , 
*V 


432  De  vario  LiSRORtJili-FATa 

„ gcnriumquc  falutcm  & profedam,  ermt- 
„ tam  paulatim,  quae  promifi.'  Jri  libris, 
j,  quos  edidi  edamque  dtinceps,  illud  cave- 
,,  bo,  ne  laudis  humanxlethalis  agra  la«s 
„ bores  meos  inficiat.  5»  Jiteronymi  verba 
„ licet  uRirpare , nam  nec  alienam  nec  ^ 
,,  aliam  a mente'ejus  mentem  circumfero; 
Nobis  fropofitum  efi , mn  plaufum  legentium , 
fid  fruSum  profeientiwn  qutefere i qtit  hunc 
plaufum  fe(iuitur  plan6hi  pro/equendus  eft, 
^ incipit  laude  indignus  e fe  , quilegent$um 
,,  laudem  Denique  multa  qui  fcripfi, 
„ errare  in  multis  potui : ego  hio  errores 
,,  omnes  ejuro  . . ♦ ♦ fcdjam  , Vit 
„ DoStifflme^  habe  qux  optabas,  ut  ego  de- 
„ beo,  quiafuro  pollicitus.  Tantum  dum 
,,  hic  fumus,  ita  literas  colamus , ut , viti 
„ noftri  fundi , inter  eos  dic  pofliraus,qui, 
„ quod  dixit,  ejuafi ftelU  fnlge- 

„ biMtinperpetuasQXmmzi  &catemtatef. 


43? 

PARALIPOMENA, 

y dum  pr£ium  ' curreret  4 
pratermiffa  Juta, 

PA^.z%.  I.  go.  poft  verba  ^^CtUhmi*' 
mus  Hoornhkius  ] adde  : Quem  ta-> 
meo  Bunierum  exceffit  Primarii  cu- 
jufdam  Viri. in  nodro  Belgio  Librariafii" 
pellex,  quam  fexdecim  prjeter  propter  Li- 
brorum \n  BtUo  miflibus,  ac  inter  eog 
quadringentis  Etblik. , connitifTe  certio- 
rem mc  nuperrime  fecit  Nobiliffimusejus 
Filius E avius  » Bennekroekii 
Doinjnus,  Curiae  Provincialis  HoUandiss 
Priefes  honoratillimus. 

Pag.  ^o.  I.  M.  poft  verba  [v/w  ae  rohur 
amiferiut']  adde  : Notatu  dignum  eft, 
quod  de  Noreia , oppiduli  in  Italid  fub 
Pontificis  Romani  ditione  fiti,  incolis  re- 
fertur, eos  nempe  in  hunc  ufque  diem 
follicite  cavere,  ne  quisquam  ad  Civitatis 
/use gubernacula  admittatur,  nifiqui  pUme 
illiUratus  fit;  qui  etiam  de  causi  Qua- 
tuor-Viri  illi,  quibus  folis  totus  eorum 
Senatus  conftat,  Li  quatri  iUiterati  apu4 
. ipfos  vocantur.  Inftituti  illius  fui  hanc 
reddunt  rationem:  quod  metuant  vehe- 
menter, fi  qui  forte  fiiit,  Magiftratumin- 
ter  fe  gerentes , vel  literis  qualitcrcunquc 
imbuti  t vel  faltem  in  eas  propeofi,  ne 
cafdem  fubire  tradu  temporis  cogendi 
fintcalamitates,inquas  cuneos  fuos  Vici- 
nos pr;«cipitatos  vident ; qui , eo  quod  plus 

E^e 


1 


jufto  tam  Politici  quam  Ecclefiaftici  Ordi-' 
nis  Togatis , fe  quippe  multo  doSioribus  & 

- callidioribus,  deferre  antehac  coeperint,  - 
vii  ilU  fenfim  tandem  fine  fcnfu  fub  eorum 
jugo  prorfus  reda&i  funt. 

Pag.  40. 1. 6.  poft  verba  [ currum  equus , 
aratrum  hos  trahaP'\  adde : Ac  tandem 
Phocyliies'. 

MuJV  Tivn 

w.  -"W  fl' 

*Oi»  fttyihii'* 

*Oi»  78  »%w  st  ftnii  otT 

Nunquam  judicare  fi  veris  homines  immeri- 
tos : 

Sapientiam  fapiens  dirigit ; artes  autem 
qui  ejufidem  efi  artis. 

Non  capit  maguam  doSrinidm  qui' non 
didicit  audire  I 

N)hUenim  intelligunt , qui  nunquam  bma 
didicSre. 

Pag.  1.  6.  "poft  verba  [ Pindari  Poe-  - 

mata^  adde:  Adfcripfit hoc ipfum  Ange.. 

Io  etiam  Politiano  Gaiparus  Peuccrus  , 
quem  ad  Quaeftionem,  quid  Pfalmis 
Davidis  fentiret?  haec  repofuifle  verba  re^, 
fert  : Ego  hac  antiqua  Poemata  plena  fa- 
pientTa  e(fe  video.  Sunt  ibi  omnium  virtu- 
\ tum  pracepta , funt  CommonefaBiones  de 

Providentid  * comminationes  dejceltrurn  poe- 
nis t ^ promijfiones  de  ju fi  orum  prarpHs  ^ 
pToteSlionibus,  Inferta  funt  ^veteres  Hi- 
fioria  ifiius  Gentis » & ut  traderetur  memo.. 

ria  vetufiatu r & fimul  poenarum  ^ defen- 

jtonit 


?euMr.  Ep. 

adCnriftoph. 

Culowlcz. 


^ 

fionis  §xempiaineonJpiBu  tffent»  Hauc  fa~  X. 
ptenttam  magni  facto  f uUlem  vttd  &mort-  / q/ 
hm , fignras  in  fuA  lingu&  concinnat  ejfs 
exiflimo;  ^ olim  Harmonue  addita funt  tod.'^  ' * 
ciendos  animorum  motus  accommodata.  Sed 
(NB)  in  Pindaro  res  eadem  dulcius  tf- 
narrantur,  ^ exemplis  Iplendidius  ii/u- 
firantur.  . ' 

P<7g. 7S. /. 7.  poft  verba  \_fedmaturata~\ 
adde:  Uti  fupra  didbum  eit , boni  publici 
hi<^abenda  ratio;  proutqne  hoc  vel  exigi?, 
patitur  vel  non  patitur,  ferius vel.citius e- 
I vulgandum  aliquid  eft.  Egocerte  (inquit 
I Celebris  Vir  Staniflaus  Lubienietikius  ) fa-  Lubieniettk. 
teoTj  me  in  edfenteniid  effe , quod  pace  cu~  Theatr.  Co* 
jusquam  diSum  velim  , magie  illam  moro-®ct.  Tom-i’ 
ftm  ^ anxiam  cuftodiam  deberi  Scriptis  3 
qua  ad  oftentationem  ingenii  filum  .^velpo- 
tiore  parte , non  ad  promovendum  Bonum 
publicum  ^ formandos  hominum  mores 
Jiunt.  Nam  qua  ad  publicam  utilitatem 
jitnt  direSa  ^ eompojita  , his  puto  magis 
celeritatis  gratiam  cum  omnium  vel  certe 
multorum»  quam  laudem  diligentia  eumxmms  • 

bomints  commodo  junBam , effe  fiUandam. 

Pag.  294. 1. 10.  poft  verba  alienos fuifi 
/i  demonfirarunt']  adde  : Quod  quidem 
huculquc  nonntinquam  procedit,  ut  ipfa 
illa,  quas  »0v<^^funt,  nullo  fpecioliori  6c 
commendabiliori  velamine  conveftiri,  a« 
liisque,  vulgoimprimisparum perito,  ac. 
cepta  reddi  poilint,  quamlifub  antiquitas 
tts  & vctuftatis  Ipecie  depromantur  & 
venditentur.  Specant  huc  Spenceri  basc 
verba : Ndvi  homines  indies  evadimus , dum  Spencer.  de 
formam^  figuram  veterem  retmemus: 

£e  2 na^ 


I 


*■  ♦ 

, - ' ■ / r ■ 

. v>. 


Sencc«  Ep 

^4*  % 


♦3$ 

Diir«t.n.a*#»’<* P awl>*gtf  & finwf»  inolimiM 
^ .rmgtritt  ntx  lictt revera  mutentft  mnia , 
iofiatu  tamen  veteri  permanere , velfaltem 
o6  eononmultum feeedere videantur.  Metha^ 
dum  eandem  Politicorum  filufepe  ^ centies 
e«emp(o  ftto  comprobarunt ; cum  enim  i»  Regno 
novis  omnibus  revera  (ludent  t v^tGS&  Joleut 
ociorum  Privilegtorutm  nomina  $nvio/ata 
relinquere.  Norunt  fiilicet  Populum  nova' 
omnia," «i/i  veterum  /pedem  induant , ani- 
mdfufpicaii  videre  (blitum.  Hinc  Taciti  »/- 
lud , Arcanum  novi  ftatus  imago  anti- 
“qui , ^c. 

Pag.^z6\-S.  poft  verba  \_ipji^firrej 
adde  : Praeclare  e Paganis  Seneca : §/sddni 
ego  magnorum  virorum  imagines  habeam 
^ nataks celebremi  quidni  illos  honoris  eau- 
' fd  femper  appellem  l quam  venerationem 
Praeceptoribus  meis  debeo , eandem  illis 
praeceptoribus  gesseris  humani,  a quibus 
( ' . ■ tanti  boni  i«Ma /luxerunt.  Si  Confulem  video 

aut  Pratorem  > omma  quibus  honor  babeti 

feietfaciamiego  defiliam.  capntadapemamy 

/"amita  cedam.  Quid  ergo  ? M.  Catonepi 

^ trumque  /ijx\\\xm  fapientem  Soex^-- 

, tem  cum  Platone , Zenonem  Clean- 
. ^ themque  in  animum  meum /ine  dignatione 

> / ' fummareciptam?  Egoveroillos  veneror»  ^ 

tantis  nominibus  fempirajfurgo. 

Pag.  3+8.  1. 19.  poft  verba  \_haUucina- 
tum^lap/umejje'^  adde:  Quibus  non  fine 
injuria  Haereticorum  Malleum,’  Petrum 
' Mohnaum  non acceufeas , qui,  tametfiin 
fud  ^misuani/mi  Anatosssei  temere  nimis 
Hieionytn.  laHieronymi  Sc  Jhoma  adoptata  &ntencia,  dc 
Habac.  1 . j)g(  previdentU  agens , conceptis  verbis 
,•  , dixif- 

• , ..7.  hT  . * f o 


« ■ 


• / 


} 


V 


I 


...  * 437 

dixifletf  mmuejfe  congruum  Mjferer9%  uhce-  Thom,- 
Urno  Veumdecrevijfe^l^utt folia eopfe'{U!\\3iO  P«t*- 

hoc  fcribcbat]  annO  habitrr a ejfent Regionis 
Neapolitanae  ariores vel ^uot  pM?micmU  a 
mendici  forte  penderent  f allio eo  quod  hae  Molfa.  aim- 
autHmilia  nullum  tonimalive  rationem  ha.  Armi- 
berCi  nec  ai^erfeUusnem  Univerfiquiequam’^'^^^^^' 
facere  exiftirtiarct  j ufque  adeo  tamen  poft- 
modum  fui  fc  vacuum  ^ & a faftuosa  ac 

praefradS  in  fudr  illa  opinione  pertinacia  a- 
lienum  efleoftendit,  ut  errorem  illum*, ab  ' 
amicis  quibufdam  monitus,  haud  invitus 
agnoverit,  im6,  in  repetita  di<Si  TraBa* 
tus  Editione,  publice  rctraftaverit.  Quo 
quidem  confilio  nullius  cordati  viri  cenfu- 
ram  unquam  incurrit,  variorum  e contra 
Eruditorum  laudes  & prseconia  meritus  cft ; 
ut  me  a multis  retro  annii  in  Wajfenatit 
Hiftorico  legUFe  memini. 

FINI  S. 


% 


H • 
. \ 


. * * 


% ' . * . t - . 


£e  j 


IN- 


^ * i 


\ ' 


>i  c ' 


■ ~J> 

rr'.^-- 


. /' 


.A 


♦ , ' 


I .N  D EX 

'S  . * 


• ^^'f• 


AUTORUM 


BaiarJus.  jp*3Jo 
t^brenetius.  381 
zAcoluthus.  1}4> 
Scantius.  141. 
338.  Bfi.  ■ 

MUmus,  30.  66. 75. 1 09. 
3^^  393* 

jElchylus.  II 9.  Sfo 

ylgtlltus.  14.  j9.42.tl.101. 


y^fulejus.  f6.  69.  76.  140 
?«9*  33y;4io.  ^ 
Aquilinius.  138.  14* 
Aretinus.  ► 395* 

Arettus,  • ^03 

Ariflophanes.  9.  ld6.  135-. 

3I4-359-4*2- 
Arifloiiits.  93*  9^*  ^^3/ 

^75'-  349*  406. 


II2* it f.  I25*- 1 37* 


140.  X6i.  Z41.  ifo.ifj. 

2f9-  589.  39f. 

vAgrippa. 

^ Icor  an.  "'^i» 

t^lcuinus.  4S.  I9f.  140 
Allatlus.  i-j%\Ath$n£Us. 

tAlexander  ab  Alexandro,  S l Aventinus. 


151.  XoS  412. 
^jS  ^rrianusi 


15-3.184. 274  280.185*. 

305.  34i-38f,39} 


. ^ 

«3 

13* 

2J-.  324 


jibnelovenius. 

yiltingius.  ■ 
AmaXafius. 
Atnama, 
Ambrofius. 


w^wmww  w I ^ ^ ’ 

1 1.  ijy  I AugufHnus.  34.  38.  40  46* 


276.  422 

15*9 

I9f 


306.  3 48  1 Avicehna. 
349  I Avienus 


89.  107. 12.1. 150. 198. 
*zf.,  238.  239.  2f9. 
»74  3*7'  349*  399 

384 

336.  344 


Ammianus  Mdrcellinus.  5 274 

Ammonius,  \ Aufomus Popma.  73*  lai 


Angelus  Polit ianns,  g^t^lAuJoniuSy  Psieta.  3J>  5*6 


y5ww<i  Afisri^  Schutmanua. 
353-  3^^* 


|20.  1 f 1.  X2O. 


Anonymus.  1 13 


'Antonius  Panormitanus.  260  | 


X 


363 

V37<(»/«»J  . 1-  — _ ; * 

APPmvHf-  f9  Balius,  1 

'■  \ ■.  ' . ■ B«r'. 


I . 


• l , 


INDEX  AUTORtrM. 


Barthius.  i6u  )o# 

Baftlius.  248.  29} 

BafnagiW.  tl6.  149.  563. 
3i>7- 

Baudius.  4f.  7i  79.  tii. 

35-8.  392.  41^.  428. 
Baxter.  ^18 

Beatus  Rhenanus.  181.376 
Btda.  igf 

Bellarminus.  .296 

Benzonus. 

Berkringerus^  137 

Bemardus.  69.  77.  239.240. 
329. 

Sertramus-  87.  108 
Befoldus.  408 

Beferlink,  if-  29 f 

Bibliotheca  PP.  I4f,  406 
Blaurerur.  89 

^ocerus.  408 

Bochartust  109  341.  347 
Bodims,  29.  30.f2.9a.  184 
Boethius.  93 

Borif actus.  213 

Bondius.  . 171 

Bolfrw/.  18 1 

Boxhornius.  28 

Brijjonius.  8.3  77. 390.  41 1, 

, 109 

Bruno.  1 88 

BucboleeruSf  66.  206. 296. 
3M- 

Btir mannus.  174*  419 
Burnetus.  * '76 

Bttsbequius.  3 7 

Buxtorfius.  6.  17 

316.34^' 


^^Camo 


Cagnolus.  3f.'48*49  f8 
CaUmachus.  134 

. ^Theologus.90. 

V »73i 

♦ 7 374- 

Calvinus  ^ Jurecorifnltus.^ 

) 4” 

/ Philofophus. 

C. 

Camerarius.  30.  204.  390 
Cctraartus.  aoj* 

Campanus  /dfrutinus,  if 
Camuftus.  • '397. 

Cappellus.  . 369 

Cardanus,  . ' 99 

Cartejius,  330 

Carpzovius.  Zfz.  365 

Cajaubonus,  104.  1 49  3 67. ' 
397* 

Caffiodorus.  202 

Cgto.  loo 

Catullus^  - *8.  72.140 

CedreuHs.  260 

Ctljus.  j*.  287,  3B9 

Cbryfodomus.  fi.  88.  89. 

' I16.  117.  I3f.  198. 
Chytraus.  x6% 

Ciacconius* 

Cicero,  f.  12.  45*.  yp  es. 

• 100.  io6.  Ilo.  187  188. 

226.  248. 2f  7. 266. 2V4. 

^ 3°i-  3f7.3>3-38^-39o- 
391.400.  402.418.424* 
426.  429. 

Clauderus.  389  , 

CiuHdianus.  ’47»3f* 
£04  C/^- 


INDEX  AUTORUM. 

• 141.  376 


Clm»nges.  z78  Dttrandttr. 

Clmens  jiUxandrinus.  7 1. 
aj8- 418. 

clericus  [David]  i<5.  17. 

./7.  iz^x48.-  333.  3J7- 


ELmtnhorJihts . 39^ 

Epictetus.  68.  88,  »17* 


3fi.  4x1. 

Xligtovaus;  2 1 1.  XI  240. 
Coecejtu*  41.  xdx.  216. 

•344  3^0* 

toelmannut,  288 

Ctletus.  140 

Cornelius  a Lapidt.  - 198 

Cornelius  GuUusi  . 74 

Cornelius  Nepis,  fj.  X9O. 

^ 3x6.  364.  J9p. 

Cruuferus.  jS# 

Crtnitust  167 

Cunaus. 

Cufpinus. 

Cyprianus.  I4i.i4rf.  X94 
344»  4X0, 


349- 

Eptcharmuf*  S.  21  x 
Eptphanius.  249 

Erufmus^  4>  l8-  31*  36, 
38.  43.  66.  69.70.73. 
80,  8f.  90.  104,  120. 
ii[.  X3f.  146.179.  182. 
192,.  212.  zxo.  2x3.226. 
228. 239.141.  X48.  273.' 

270  329  346- 3f4  361- 
367.382  388.389  391« 
39J-  399«  4o3>4of  409- 

417«.  417- 

163.  4x7  EvagrittS*  X97 

37  Evenus  Parius,  • 428 

Euripides.  182.  246  322. 

348.  377.374  4' 8 
Eufebius.  71 . 60,  77.  118. 
17 1. 173. 161.  184  243. 

»73*  3^7- 


Fernelius 


'Dilherrut.  73.  67.  217. 

369.  390. 

Hiodorm  Siculusi  “fi 

J^iaCaJJius.  .302  E»xus. 

DiojChryfoflomuSf  577  Florus, 

J^sonyfius  Halicarnajpeus.  ' ; Ireherus. 

274  Freigius. 

pow4{a/.  73.  109.  r6o.  Fritlchius. 

" «H-  394- 

377-  401 
ij.  76.  94. 


Arnefius.  31.  208.246 


Voufa. 
Vrexelius. 

277.  366. 
Druftus, 
Pungicus, 


4 415' 


Fulgentius.  . 
Fulgojius. 
Fullerus. 
Furnius. 


»3 

»9 

. 82.  191 
419 
249 
24.  87 

to8 

IX»  fi-S9 
»73 
38« 


Cafa- 


1 


< • 


INDEX  A UXORUM.  ^ 


9 

Galenus,  i8l 

Garnerus . 69 

Gathakerus*  j8.  loi.  ilj* 

204.  ^54«  389. 

QeUius  Snecanus*  , . 9f 

Genebrarduf.  ■ !}♦ 


Gerfon. , 
Gefnerut. 

, Oevartus» 

. Geufius. 
Goldajlus, 
Gomafus, 
Gome/iUf.. 

Gr  a ferus. 
Gregorius  M 


^9? 
. 38S 

78.  I II.  341. 
9.  iy8 
^6o.  i8o 

. ‘ m 

• 409 

338.  3S^. 

7«.  34*» 


Gregorius  MichaeU  4.^  1.99. 
27f. 

Gfonovius.  36.  87«  2-* 9 
Grotiuf,  ^ 18.  3f.  304. 4M 


Gryphiander* 

Gutmenius. 

Gundlingus» 

Gyraldus. 


M7 

301 

296 

3f4 


Hj^cfpanius.  . 


318 

409 

207 

415 

*74 


^Harprechfus. . 
ViAttetnius. 

% 

Heidanus.'  t 

Ueidfeldius, 

Beideggerus»  1 70. 267.  277 
HetnftuSm  9f.  158*  331 
Hellmguf.  147..  324.  4^3 
Beresbachius. 

Hermolaus  Barbarus. 1 1 7 
Hefmust  107 


lejcujius,  ^ Si* 

Hejychtus. , » ^ 

Hieronymus,  5'4*  ’ 

92«  J07.  122. 178.161-  , 
198.  21  i;  2X2.  220« 
240.  27'4. 279. 287*345’- 
382.  387. 407. 418. 43^^ 
Hilarius,  345* 

HotkelshouiHS.  155 

Hofmannus,  1Z4. 127.  266* 
318. 

Homerus.  107,  129.  280« 
291.  417. 

Honsdorffius.  . 33* 

Hoornbekius.  28.  4®*  78- 
93.  108  11^.141-143; 
2J0. 1 j'6.  299.  3 1 6. 

430. 

Horatius.  4.  47-5'o.  57,65- 
71.  103.  110.  123.124, 
134*  ^145-  167.  17 1. 
.172«  231.  24S.  292. 

'J5r  i3<S-  339«  348* 
3f7-  3^8.  387.  404. 
414.  ‘418. 

Hot  07/i  annus.  278.  261 
Hottingeruf^  14.  28.  74. 
i4f..  149.  167.  196. 
316.  346.  364; 

Hubcrus. 

Hnetius. 

Hugenius.  . 

Hyperin}.  \ 


m. 

s* 


T /talus  de  Faux. 

■fanfeains,  , 
Jthmnes  Gerardi. 
Jihames  de  Mg/. 
Ec  f 


apr 

396 

»35 

' 8» 

7‘r 


1 


4 / 


* \ 
.4 


• 4 


V 


1 


Digltlzed  by  Qoogie 


INDEX  A 

y^hannes  Sarlsiurienfis*  JJ. 

|oo.  224^ 

Jtfefhus.  194.  I9r36j 
IJidorus  Peluftota.  213 .242. 

. 39^- 

Ifecrates,  71 

Ivarus  Adolphus,  261 
yulius  Capitolinus  n 362 
Julianuf.  ifp 

Junius  {Hadrianus)  ii. 

249; 

Jufiinianus.  35* 

JuJlinus^'  '■  3^ 

Juvenalis,  f.  J^7-37*i444 
220.  2J-7,  278. 180.286. 
314.  3J4-  3J7-  416- 


u torum;  . 

Lomejerus.  13.*  26«  iS» 


K 


Irck  w annus  ^ 


169 


L AH  antius^  7,  42 . 1 1 7 . 
188.  20S.  376. 

392--  . • 

Laertius,  100. .11  f. 

n'3.  15(5^  ij6.  24J. 

»74*  331.  416. 

L^tus.  jyi 

La7igevelliu\  ' 176 

Lajtius.-  54J 

Leo  Allatius,  170 

LeMoine.  '370 

Lichtfoot.  - m 

Lindenbfuchiut'.  82.  42^ 
Lipftus.  1 7.  3 f.  70. 

» 102.  163.  167.  if3* 

203.  26/.  279.  287* 

517*  }$**  3^7*  4IO* 

Ziv/ui:  Si.  }o) 


19^.  266. 

Lubienietzkiusm 

455 

Lucas  de  Penna;  . 

• 

48 

Luctanus.  103.  222.  336. 

362.  404. 

% 

Lucilius. 

4*4 

Lucretius.  1 1 8.15'2.292*3 1 6 
Luduvicus  Vives.  77.127. 

144.  201.  247. 

249. 

287*  )oi*  382. 

421. 

430. 

• 

Luthetus, 

% 

3*f 

Lydius.  . , 

1 

\yf  Accovius. 

^ ^Macrobius.'  140. 

156 

170. 

1^9.  291.  . 

Magdenburgevfet.  313.34^ 


Maginus 
Maimonides. 
Marnertus. 
Manilius. 
'Masiliuis 
Mantuanus. 
Maphauu 
Marbodaus. 
Marchantius . . 


30 

2 IK 
• i4f.  296 
67.  1^4 
44.  272.  347 

^94 

'27 

If2 

209 


Marckius.  27/.  303.'' 376 
Marejius.  184.  372 

Martialis.  6.  7*  io.  44.|'7 
69.  86.  122.  I2j*.  127. 
137.  146.  X46.  147^ 
180.  301.  306.  334. 

336.  34P*  .393*  4^^* 

'405'.  411»  4^4*  4^®*« 

4if.  4atf.  4^9*  , 
MwPianus  Cptpella, . 6 

• r . 

W/ir- 


INDEX  AUTORUM. 


Uatiir.  ■ 17*  (^ovarinuj, 

MaJIrichtius  (Petrus)  148  Nyffenut. 
Matthaeus,  61.  114*  33^*  j 

k ^ \ 


431,  431 

l\9 


'398. 

'.Maurus  Ter  tnttams*  »39 


OPfop^utl 
Ofiander. 


177 

3f® 


Melanehtott*  ^i,iz6,  zz6>\  Ovidius.  y,9.iq.fi.^S 


376.-  388 
' Melchtor  yidaw.  il3.  3*+ 


67.  84.  I jl.  2x3.  307.' 

34I-373-374»  J93-4®7- 


Menagius.  194 1 0»*”»/»  .3^9-  43r 

Merceruj*  197*  ^4**  J®4 


Mercurialis^ 
M:cr  alius  ^ 
MtddenciorpiWu 


572  1 4-  Panormitanus,  fz 


1 D • • 

264  Putuimus, 


Minutius  i elix  „ 60.  iSj*# 


140 

4J 


287.  293.*  311.  376 

\ Petrus.  176.437  Parrbaftus. 

Moltnaus-f^  Luduvicus.371  Parrus.  - 
Montactttius.  Patricius. 

Montagne.  1 3 . 19* 

247*  ^ 

Montaltiusu 
Morellus, 

Morinus,  75't87*  92.  lyf. 


Pareus.  33«  101.389. 390 

332 

l6^ 


y> 

? W* 


Paulus  ^ihius. 


406'  PellicoiiUs^ 
118.  le^i^^raldus. 


Perreati^, 


149 

407 

276 

473 

^9S 


Mornaus, 


Muretus,  32.  165.  17^* 

ij-f-  ^93-  393- 


^7^  • 394  9>  3^^  4<>t*  4 * 7 


NMranus, 

Hatalti  Comes^ 


370 

81 


if;' 

264 


f^atalis  Alexander. 
Nauclerus. 

Nazianjcenus,  103*  229. 

235-.  292;  . 
t^icephorus, 

Nilus,  327.  430 

Nizolius.  4®* 

212.22;:.  286 


318 


Nollius, 

Nonius* 


Petrarcha.  ip 

P^rr»l  de  Natalibus.  41 

Petrus  Mejftas,  24 

Petrus  Suavis,  1 74. 2 76nljS 
Petrus  Fenerabilis.  J j o 

Peucerus^  454 

Pezelius.  1/8.' 206,  j 24 
P-fannerus,  ipj* 

Philalethes  Polytopienjis*  14 
Phadrus.  fp.  79. 81. 15/, 
2/4.  333.  403.  , 
Philemon  Comicus*  94  j 

Philippus  Bergomen/is*  3^ 


/3  ^hilo*  \ 


4 s 


24J.  27, 

p/fr,\ 


T * 


• * 


'A 


■< 


i 

f 


A 


i 


Digltlzed  by  Googie 


INDEX  AUTORUM. 


PhiJoliratfts* 

Vhocjlides* 

VhorhaHs, 

Viccartus^ 

Pierius* 


" '■  '>  ij  5 1 

4^ 

}9 

IO 


• N 


QVintilianHs*  43.  4^. 
60 


Pindarus^  loi*  292«  417 
Ptrkhehmrus»  if 

Pithmus.  411 

Plato*  9*  374 

PlatinU’  X6j^  171*  328.  383 
Plautus*  43.no*  292-  ) ij*. 

320«  372-389.40I*  413«' 
Plinlks*  8‘  39*  j'3*  f 66* 
III-  146. 162*  23f-25'5*‘ 

»77*}07*3*^3;8.38/ 

420- 

Plutarchus*  32*  35. 40-  48- 
, 72-  82.  135-  137-  164- 
191'  2 25-8»  271. 296* 

32'J‘33»*374*4oov42/ 
'Poggtus  l Ufentinus* 

Polybius*  9*  411 

Polus. . 2j6 

Pocockius.  / 362.  382 

Pollux*  291-  333 

VolydoTUsVirgilius* 
Pomponius  Mela» 

Vontanus* 

Pontanus  Jo^oinianuh  264 
Prfdeaux*  171 

4.  Jv  30 
Propertius.  ' ; j*4 

Prifper*  187*  327 

Prudentius*  6o>  no*  1J3, 

290-  293-  366* 

Publius  Syrm%  281-  29 1 


•66’1o8*i1o»J26.  l' 
158. 170*193*  238'  3261 
373.  380- 404- 427-  . 


RAdertis* 

i 


#• 


10 

162 

9 

m 

211 

17 

«r 

20|' 


Radbertus 
Ravanellus* 

Rc^naudus.  ^ 

Reatinus^ 

Renaldtnus. 

Revius* 

Rhodiginus.>  67  194.  25'z. 

361-373.410. 

Richardus  de  Buri*  263 
Riddertts*  ij*.  318*  323 
^galtius*  82 

Ritterskuftuj.  33,386.407. 
409*  410.  • 

Rivet  us..  40*  149.  170. 

192-  246-  32J'* 
RockenbaHchtus* 

Rofmus 


Rolweidus/ 

Roufius- 

Ruarus* 

Ruffinus. 


. 409 

3j8 
2>J 
204.  212 
240..  2Z7 


SAlluUius. 

Salmuth. 

Salvianus* 

SanSlius* 

Sannazarius* 


J'4-M9 
6.10  28.3 

190 

390 


384 


Vulmaimiii* 


186 


- 


V 


Saubertus.  iji:  ^o6. 413 
(JuliusJi  68*io9. 
16/.  167*  340.  274« 
Sthardrer^t:  44 

■ Sckefi 


r \ 


INDEX  AUTORUM. 


Sehtfetus. 
Schickardus’ 
Schmidius' 
Scio^piut, 
Schonaiu. 


i86 

39° 

22p 


Seneca 


<{ 


SchmkiM.  Jif.  371.  4tj 
Schorus-  391 

Schtttu^’  79>  364 

Schfiverius,  10-147 

Scultetm.  8f>  206*  364 
Stldenus.  9-  ijo*  igo‘  aoi 
. Philofophus* 

37- 75-  56.71. 
102.  140.  146. 
169.  179. 172. 
i8i-22.0*  227. 
236  319.323. 
23 1‘  348-  3f4. 
37-6-  399  4^°- 
r 414*  4? 

» '"Tragicus- 3 ^6.413 

Sifjitv  2y9 

Etrp/ricus.  230 
Silius  Italicus.  3 do 

S'monhis-  397 

S'momeies'  177 

aimlonus.  274.  296 
Sixtus  Seyiejjfis,  d.  108 
Sleidatius.  20j.  261 

Smaragdus'  74» 

Stcrates-  18  1^9.  267 
Sohmus’  94.  j(Jy 

Soltnus'  236 

Pater-  1 f 8- 
'71-  430 
^ FiIius-5-5-.28o 
Spencerus.  1 48.  z 76  291-  3 1 9 
4Jf- 


67  Spiz^liuf  34.  46-  339-  3^i 
326  Statius.  10.  7&  37» 

‘ • 193 

Steuartui'.  371 

Stihlinus.  »31 

Stobaus.  43.  7*- 76.  »9^ 
Strabi.  246.  »64,  401, 
Strada. 

Smtmius.  30, <Sf,  ii  i,i iy. 
118.121. 1P3.  249.271. 
3f8. 2^6.27j.27j-.3»i. 

}6i.  386.  396.402.412. 


Spanhemlus' 


Stunica. 
Sikurus. 
Sulcerus. 
Sydoniusl 
Sylburgius'. 
Sylvius. 
Symmachus. 
Syrufius. 
Szegedinus. 
'"^Aeitut. 


102 

77 

5*4 

222 

4*9 

* 391 

3«? 

169 

97* 

121. 14S.  i6j. 


292 
Tatianus. 
Terentius. 


. 33* 

100. 163.322. 
357-418.  418. 
Tertullianus.  137-  * »7-  iSj*. 
219.  327. 

TheidoretuSy  jo 

Thegavus.  24^ 

Theophilus  Antiochenus.  260 
Theognis.  22/.  329.418 

Thomas.  106.  457 

Thojhaftus.  , 1 

nWjp  j8.  ,57.  3J-,  ■ 

Ttraquellus-.  \ g 

Ttrinus.  ^Co 

Tobias  Andrest.  20  f 

TiU 


k , 


9 • 

« 4 


■ 4 ■ 


0 


1 


r-  j 
! . _ 

“■  A ^ ’ * 

vr' 


/ ( 


^ f 


- *> 

t 

V 


IISIDEX  AUTORUM. 


TolUusi  179*  yoijinits. 

Tmentius.  ' ^ 

Triglandius^  5^8*  jji 

Turnebus.  9.  7}.  loj.ici. 

127. 190.  xii-ifO.‘395*. 

402-* 

Turrettimii.  .86. 116^  2^4 


V V 


*II 

408  Volatitmnus.  60 

fjoh.  Gerard,  i7#‘'*n 
69.  107.  109. 
143.  1^4.  ' 

177.167.368. 

401. 


Foffimi 


< • 


VAltriantu.  fi 

Galerius  Maximu/.  fp. 
240.  27$.  ' 

Palejisu.  *4J 

39f.  ?99-  400 
V*rro.  /3. 141.  if2>  xpi- 

314- . : 

Vatablus.  86 

Fedelitts.  297 

Pegetiui.  . - i^i 

Vegius.  333 

VelUjttt  Paterculml  jf.  68. 

’ 284. 

Feratiust  , i3f 

PiBor.  . 34'  4^ 

hUal^andut.  1.8 1 

Pmentiitfldrintvjif,  182 
3oi'. 

Pirgilitut  78.  )40- 341- 
34»*  373- 

yitfitvius>  - 1 60 

Gisbertus.  ‘i  6f, 
256.317.338. 
35»-  . 

Paulus.  15 


iraacus.ii.26<  32. 


Vtetius' 


» • 


5*9 

36 

210 

625 

401 

t 

400 

^«3 


i 


.'A- 


V 


» ' > 


J-  ' h'-' 


* ■ K 


/'* 


Ixiuacus. 

f/.  148.  I5&.  • 
263.  ' ' 

^^Matthaeus.  i6.  \ w 

Friiftus.  29. 147.  j 7 1 

Urfinns.  ( Jbh.  Hcnricus)  • 

89.  LIO.  IJl.  168.  197. 
22l.2f0..270.304^. 

Vdltejus.  47 

• , • j.  ‘ * 

y^hjfenarius  (HiftoricusJ 

437 

IVendrochus,  406 

IVefidelinus.  366^ 

Wifetnbecius.  409 

IVilbelmius, 

IVtertJius.  ‘ • 

fVttJiufi 
muwerius. 

Wulfferus^  i 

ZQnaroi. 

Zwingliusi 


: : 


• • 
# • 


• • 


iii. 


] . 


I RERUM  & VERBORUM. 

* 


Baljardut  quis.  pag.  5 19.  Animo  in- 
. tunilfceos  trifti  a Deo  defertionc  cft 


. mulftatos.  330.  IPutidi  ejus  Erro^ 

res.  319.  Quos  an  poftmodumre- 

trad^avefit,  quidam  ajuntj  quidam 
• « « • * 


negant.  330.  Bernardi  de  eo  teilimonium. 

Atontius  (Jacobus)  cnm- Origene  comparatus, 
& quare?  337*  'Ad  Jndiffereiftijhium 
gionem  introducendum  proclivi5fuit.3  3$.  Dc 
- X.r^r0 ejus,  quem  Stratagem»taSaUna’ia^ct\~ 
pfit  Judicia  Eruditorum»  i^id. 

apud  Romanos  quid  ? iio 

Mverfitria  e Libris , quos  tegimus , ncccf&riOf 
conficienda.  148.  Undc  hsec  fic  didla.^ 
Demojiheni  quomodo  nuncupata?  14  Cum 
dcleSu  & judicio  congerenda,  ifx.  FruUus  ■ 
eorum  varii,  ip.  ifi.  In  concinnandis  iis  non 
oportet  efle  nimis  operofum.  ' »^3,154. 

^gypti  annuum  vedligal  quantam  olim  fummam 
confecerit?  ^ 3.^4 

JEgyptii  cur  tempore  JudaeOrum  Bafebatis 
ges  & arbores  fuas  wi»»  illinere  foliti?  8 

Mntat  Syhius  fuoruni  quxdam , quae  juvenilibus 
annis  licentiore  calamo  effuderat , aerate  prove- 
Sior  fadfus  condemnavit  & retradfavit.  7^, 
Quid,'poftquam  jam  Vontifex  faQus  eflet,  a 
Bom^nis  fuis  petierit  ? ibid. 

JEtatem  ferre  ^portare  ,pati  quid  fignificet.  57.56 
Quofeiifuid  Libris  etiam  applicandum?  ibid.' 

■ - AgntS 


I N»  D . E X 

j/ignis  Imperatrix  in  Epifeopum  CaJUtmnJm  per- 
verse liberalis.  ^ 

'AfceA^Ss -itictyttuaicut  quid? 
jLih^smuJJi^ufidamconghmr^re  qujna®  dicendi? 

AUfum  (liber)  quid,  & unde  ficdiaum? 

Aldus  MdMutius  quot  Li^fos  AcademiaB  PiptM 
Tcftamentoolimlcgavcrit?^  ^ 

Alexander  M*  curafolo  Apelle  pingijafoloiy- 
fingi  voluerit?  nj.  Ingens  ejus  m Ho- 
fueri  libros  affc6Ius.  Pro  pueris  liberali- 

bus Artibus  imbuendis  lingularis  cura.  x?!.  In 
■ Ariftotelem  Praeceptorem  fuum  gratus  animu^ 

Alienam  fententiam  explodere  * quam  propriam 
rite  njjerere^  facilius* 

Alphonfi,  ArragoniacRegiSjin  Libres  eorumque 
Scriptores  intenfus  amor*  ^f.260 

Alphenfi,  Caftcl te  Regis,  voces  impiae  & blafphc- 
inae.  317.  Nimiopere  hic  a Viro  quodatn 

J}oHo  laudatus  & commendatus.  318 

’Af4»0«A/w  in  feribendo  incommoda.  93 

Amalejitnths , Gothorum  Regina , non  vulgariter 
crudita.  3 3.  Atbalaricum  Filium  fuum  Liter^ 
imbuendum  tradens  Regni  fui  troeerum  indi- 
gnationem incurrit. 

Amici  nulli  commendabiliores  quam  Librt 
6oQ/ll^M  quid?  ^ . 

’*A(tvot  vnwi  quinam  dicendi. 

Angues  quomodo  aures  obturare  foliti. 

vitquadratus 
Animalia  mapia  diutius  fcre  parentum  fuorum 
vifccribus  inclula.  •/1^/*’ 

Anna  Maria  Schurmeetna  laus.  i$.i6-Lptflola 
quatuor  llugiiis  exaratae./^iJ.  Praecox  ingenium 
3^r.  's.u»)^iieU  haud  multo  ante  obitum  ^tjus 
’ pu- 


50 

49 

66 

3?* 


* RERUM  & VERBORUM. 

publlcaf^ida.  if.  Querela,  quod  immodicis 
aliorum  praeconiis  nimium  tribuerit.  jyg 
jintiquis  cur  antiquiora  paflim  gratiora-^  apx. 

. . ..  w 

Antiftbents  cur  Z./'^r«r»wfcriptioni  infeftas.^ 
ylntonfpi  Pii  Imperatoris  in  praeceptores  luos 
gratitudo.  326.  Dialogi  abip.fo  puero  conferi- 
pti.  351.  Animus  Philofophiae  bonisque  Lite- 
ris addiQiflimus.  ? T • 3 a 

Apollinaris  partini laudatus,  partim notatis*  317. 

Qud  vi^  in  haercHn  primum  dedu<5tus  fit  ? 318 
'A«s€s<rhlwim  in  fcrlbendis  hU>ris  reiccandiv 

Apulejus  ob  caliginofum  Stylum  pullatus.  127 
ab  Ariftotelc  Platoni  ercQa.  31} 

Argumentoruin  pondere  non  numero  certandum. 

190. 39S 

Ariflarcbus  Grammaticus  nihil  ipfc  feribens  rigi- 
dus tamen  alienorum cenfor  fuit.  43.44.  A 
nonnullis  •mXv^ci(peig  accenfitus.  13.  Nullus 
Homeri  verfuspro  habitus,  qui  ab  ip(b 

non  approbatus.  38  8 

ArifioteleS  obfcuridatem  in  ftribendo  aon  afie- 
dfavir.  117.  Ingenti  fummS  Spraf/ppi  Philo- 
fophi  Libros  coemit.  z6x.  Cur  mulus , a Pla- 
tone praeceptore  didus  ? 322.  Plurimorum 
Librorum  autor  extitit.  12.  Plagii  fuitinfimu- 
Jatus.  147.1^1 

Ariflophanis  juftifljmain  Plagiarios  pronunciata 
lententia.  * 168.  i6p 

Armis  literae&  L/Vtfri#  arma  non  opponenda*  35 
Arminii  (Jacobi)  novitatis  in  Theologiam  in- 
troducendi artificium.  288 

Arthurus  , Walliae  Princeps,  fexto  decimo  vitas 
fuae  anno  omnes  Scriptores  Latinos  modo  per- 
legerat. 3<)3 

F f Arf 


V 


E ; ^ 


* • 


v\ 


INDEX". 

1 r 

haturae  imitatrix.  96.»4<f 

jSfinius  Gallus  cur  movjlrum  Agellio  nuncupatus? 

^95.  Infignis  fugisti  fuit.  iBid.  Ip(c  Cice-  - 
. roni,  liivio  ^Salluftto  non  pepercit.  iBid. 
^AoKt/Xl^en  & cloxdXf»  quid  ? 339 

Affentatorum  blandimenta  quomodo  roiunden. 

da?  574 

AfivasdehecssonguftkBit  quale  di(3erium , & un- 
de forte  ortum  ? 371 

■ Athanajins  Scriptor  fumme  perfjsicuns.  irtf. 

Multa  ipfi  olima  Mmathis,  fcripta  luppoOta, 

‘ &quare?  ’ . 149 

Athente  nobiliffimum  Orbis  terrarum  Gymna- 
‘£um'.  112.  Gloriofa  iis  nomina inicripta.  i^ii/. 
Cur  Gellius  1 NoSles  Atticas  confcfibens, 
eolecefletit?  i^id. 

Atrium  Gentium  Templi  Hierofblymitani  quale? 
234.  Quibufnam  introitus  in  id  conccfliis } qui- 
bus non?  iBid. 

Avaritia  vulgaris  ptnfitliPitas  caQla.  ,x8o 
Avararum  Boriimum  conditio  mifcra  & inquieta. 

281 

folo  propagata  pedare  dhi  non  pofTunt. 

54-55 

Augi^ims  )8ij8A»«pi>(^  & OTAt;'^i«p(^.46.  LiBro- 
rum  pjus  numerus,  ihid.  A difcipulis luis  nefa- 
rie fuit  defertus.  324.  In  dicendo fcribCndoque 
mire  manfuetus.’ 8^.90.  Stylus  ejus  obfcurus 
pafliin&involutusu  Ixi.i2x. 

Augujlus  Erotem  ob  folam  coturnicem  jugulatam 
fufpendi  juflit.  8d.  Adverfariu  conficiendis 
' deditus  fuit.  27  r.  Quam  in  pse nam  in  LiBeUv 
I . rumfamojorum  artifices  datuerii.?  410.  Ex- 
cellenter perfpicuis  fuit.  117.  Horatium  ob 
. nimiam  Librorum  fuortfm  Brevitatem  repre- 
hendit.193.  Armacyxxn  literis  conjunxit.  3 5- 


I 


RERUM  & VPRBORUM. 

Aiiirev}  ohturfft  <5|iiid  1 34*;  Ql^o 
far 40,  quo  htminihui  jn  Scfiptijr^  ^dfcriba- 
tur?  ^4*- 3^ 

jiufcultatioms , qua  per  vivam  voccip  ?^^qifpendf 
excipimus, magna  utiluas.  fo.  Vaii^ tamen 
le£iion4  fupra  cam  praerogaiivsB- 
jivicmm  valde  juvenis  praeter  Alcoranum  (qqcrn 
jtotum  memoriter  tenuit } omnes  alias  Difcipli* 
nas , nullo  ufus  adminiculo,  feliciter  addidi- 
cjt.  ^ 3^.^ 

Aulici  gnathoue<  cur  literatts  PripcijHbus  iUi^ 
teratos  praeicrrc  folifi  ? 34 

Autolyci  Gentilis  propenlillimus  in  TJhrps  ani- 
mus. xdo.  Totas  nodes  in  Bibliothpcis  trans- 
egit. . 

Autorisy  qui  legitur,  /ffpjir  Ledoririteattenden- 
dps.  ‘2.ix,%\6 

B Aldus  per  contemptum  Bardus  nonnullis 
didus.  394 

Bartarfi  lo/}'4S  quinam  proprie  dicendi  ? • 4®* 

(Jurisconrulti)  ftultus  thrafonifiiias,  & in- 
glorius exitus-  3S<5'337 

B^filiififpgni  fuayiloquentia.  84.  JJBrorum  ejus 
laus.  * »35- ^36 

BathyUus » qui  Virgilio  diftichon  fuum , quod  in 
laudem  Augujli  fcripferat,perfidcfgrripuit)fi- 
bique vindicavit,  quis qualisve fuerit?  i66.i6j 
Bauctfmu»  quale  faltafionit  genus?  340.  341 
Bernardus  Ocricularius  curex  tempore  lo- 
qui renuerit?  7^ 

Bernhartus  (Johannes)  juvenili  aetate  5wa»- 

V . 3 ^9 

Re/7ir/(t»C4r</;»<»//V quanti  bonos  Lihros  fecerit.^ 

Ffi  V 


INDEX 

a6o*  Qaicquidpccuniolaefeponcrt  potuit  Li- 
friV  coemendis  impendit.  aSo.xSi 

quinam  habendi?  39? 

AV7t»;{«  quae  ? 

'Btbliorum  unicum  exemplar  quanto , ante  Typ«- 
grapbiam  inventam , pretio  divenditum  ? 2y 
Bibliotheca  Alexandrina  quando  & a quo  inftitu- 
U?  24.  De  Librorum,  quos  continuit,  nume- 
ro non  una  omnium  fenteniia.  ibid.  Ut  neque, 
an  omnes  plane  an  quidam  tantumeorum  A- 
belli  tempore  cxufli  fint.  ibid. 

Bibliotheca  vanx  Librorum  copii  illuftrcs*i3*&c* 
Bodlejana  quot  qualibusque  praecipue  volumi- 
nibus con(i,itcrit?  aS 

Bibliothecarum  Librorumque  poflcflbres  quinam 
digniffimi? 

Bibliothecariorum  titulas  ipfis  olim  Regibus  Prin- 
cipibusque non  ingratus.  ^66 

individuae  fociae*  267 
haud  omnes , qui  videri  tales  volunt. 

219 

Bocharti  (Samuclis)  elogium.  347.  In  agno- 
fetndis  Scriptorum  fuorumtrror/iiiftf  ingenuus 
candor.  ibid. 

Bomamicus  (Lazarus)quis? 44. Impium  ejas  dePyii/- 
mtsDaiUicis  effatum.45.  AbEr^^o  ad  calamum 
provocatus.  47.  Cur nihriliterisprodidcrit.^44 
Bonifacii  fuper(iitiora&  fupcrcrogaioria  erga  Di- 
vi Petri  Epiftolas  reverentia.  223 

Boxhornius  ( M.  Zuerius  ) Tullius  redivivus  di- 
6lus.  371.  Fundioni  Axcademicae  mature  ad- 
motus. ibid. 

Breve  quidnam  dicendum  «quid  mutilum}  293 
Brevitas  in  feribendis  Libris  feclanda.  133. 
fatuor  ad  eam  perveniendi  vise.  141.  &c. 
Commoda  ejus  vatia.  137.  Cum  materiarum 


I 


RERUM  & VERBORUM.' 

tizdmnd^xxirifl^utiiatsone  & deturtMtione  non 
confundcnd».  193.  Judicium  in  fc^andi  ei 
adhibendum, 

I 

C. 

||| 

CAcoethes  in  ^^edICOrum  fcholi  quid?  f., 
Vocis  illius  origo,  ibid.  Scribendi  (de  quo 
Juvenalis)  inquoconfiftat?  ibidem., 

, Clitus  Calca^ninue  in  Bibliothcci  fui  tumulatus. 

Calcei  equi  materia confuiolim  foliti.^  6 

Calcaria,  Dc  calcari^  in  carbonariam  ire  quid  fi* 
gnificet.?  37(5 

Callimachus  Cyrenaus  quot  Librorum  autor.^  Ij 
Callipbanes  quidam  Parifinus  cxplofus.  104. 
Calvini  (Theologi)  laus.  190. 19 1.  In  refellen- 
dis erroribus  folida  & fuccin^a  procedendi  ra- 
tio. i^i 

Calumnia  in  bonos.Autores  profundi  folitae.  38 y. 
Eorum , qui  in  aflirendi  & propugnandi  causi 
fui  deficiunt,  facra  plerumque  anchora.  370. 
Quinam  in  excogitandis  Scdifietninaiidis  iis  fe- 
re audaciores?  387.  Abinferviendo  Conatibus  . 
fuis  publico  deterrere  neminem  debent.  4x1. 

42a 

Camarti  (yEgidii)  iniqua  in  Lutherum 
2.05.  Infertus  in  quosvis  pene  Reformatos  Do- 
«ftores  animus.  aotf 

Camero  (Johanncsj  perquam  adhuc  juvenis  tam 
prompte  irace  loqui  potuit , ac  alii  latine 

3^9 

Canis  fejlinans  cceces  par  it  catulos  in  quos  olim  ia- 
dum  ? ' ^9 

Catiteri  (Andreae)  praccociflimum  ingenium^ 

rtupunda  ante  annos  indurtr  ia.  3615 

Ff  3 Xan" 


• ^ 


{ 


inde 


4< 


' ■/ 


1 


Ciiitotit  & Scriptores  cum  fcil|^eraCoUan.+. 

5.  Eorumeommunis genius.  ^ 

Carmina  in  juventute  a quibufdam  adornata,  poft- 
modunvcondeninata&  rctra6taia.  7^  * 

Carneades Cyrenaus^  Y\^^HetacHtus.  li? 

CarolusM.  arma  cum  l|PPs|ponjunxit.  .^6.z6i. 
Ipfifliino  ultimo  vitae  fuae  die  Icaioni  Scriptura 
intentus  fuit. 

Carufius  ( Renatus  ) Mathematicorum  princeps. 
320.  Multis  Ltbru  legendis  minus  addidtus. 
1.9*  Amarulenti  epiftoliin  GisbertumVoetium 
valde  injurius.  330.  Penjuapi  adhuc  juvenis 

Eruditorum  fenatuiadfcriptus.  • ^.5^* 

Cafauhni  de  atrocibus  infe  a jactis  ca- 

lumniis querela.  39^*397*  DiWie/is  Hein- 
fti  Conatibus  juvenilibus  favorabile  judicium. 

■ 3^7 
Cafparus  Colinius  in  lanicni  Taripenji  nequiter 

trucidatus.  ?? 

CaJJianus  martyr  ftylis  ferreis  ab  ipfis  fuis  diicipulis 

confoflus.  . 

Cato  in  ipfara  Curiam  Libros  comites  habuit. 

z58.  Ejfe.  quam  videri  bonus  maluit- 
Centones  quid.  164.  Eos  adornarC  nonnullis  fub 
cautelis  haud  illicitum.  165.  Froba  V^icor.ia ^ 

; Eudoxia  Imperatrix  & Olympia  Fulvia  Morata 
concinnatione  eorum  celebres.  * i^>d. 

Chriftus  cur  nihil  fcripferit?4o.  Epidohad 
'garum  Regem, tribui  ci  folita,non  germana  fcd 
fuppofititia.  41'.  Admirandae  Ep^oU  MU  vit- 
tutes  falso  ad  lcnpt«. 

Giaarellus  ( Alphonfus ) quis  ? 15P.  Portento- 
fumejus  plagium.  170.  CurpuMicefub  Gre- 
_^or/VXIU  Romae exuftus?  »70 

■ Cicero  ulquc  adeO  aflTiduus  ‘Platonis  Librorum 

• Icitor  fuit, ut  incum  ipfum  pebe  (it  commutaius. 


RERUM  & VERBORUM.’ 


aid.  yittici  librojteffliQim  deperiit.  ayS.  In 
7cri^#»«/<?affiduusfuit.  la.  Absemuloram  mor- 
libus  non  fuit  immunis.  39^.  Ledio  ejus  ab 
Hieronymo  nunquam  plane  improbata,  xio.  . \ 

aii.  In  villulam  Libros  parturiens  feccdcrc 
Iblitus-  iix.  Maximopere  a Melanchtone  ac-  , 
ftimatus.  iz6.  Aliorum  elogia  nimium  capta- 
vir.  * . . , ' 

Ciceronianorum faBio  t in  Uali^  & Gcrmaniiolim 
orta,  quoufqucproccfferit?  389 

Cbofroa»  Perfarum  Regis  in  proprium  fijuin  Pa- 
rentem immanis  crudelitas.  4*° 

puerulum  Jefum  portans,  quid c 
mente  eorum.,  qui  labulam  eam  effinxerunt , 
innuerit?  83 

Chryfantus  Sardianus  tot  Libros  olim  fcripfitjUt 
extremi  digitorum  ejus  articuli  incurvefeere 
tandem  coeperint.  *3*  *+ 

Citatio  Autorum  quomodo  rite  inflitucnda?  178.  - 
Teftimonia eorum,  quoad  fieri  potcfl , exipfis- 
fontibus  alleganda.  179.  Librorum  » Capitum j , 
Paginarum , i.n  Ledlorum  commodum,  indici- 
na etiam  facienda.  . i^i^‘ 

claves  difeentium  quae? 

C0fcf;V(]ohannis)cncomiuni.  348.Laudabilis  mo- 
dcftia.r^/^^.Commentarius  in  Sanhedrin  & Mac~ 
q^io aetatis  Cjus  anno  in  lucem  emiHus?  371 
Coelmannus  (Jacpbus)  in  innocuum  Li- 
bellum iniquior.  288.289 

Coletus  ( Johannes ) quomodo  ad  concionandum 
praeparare  fc  fol  i tus?  239 

Collationes  fuper  iis,  quae  legimus,  neceflariae. 

241.  Earum  in  Veteri  Ecclelia  ufus.  A 

Gentilibus  Fefiorum  fuorum  tempore  tcrein- 
llitutae.  ibid.  Frudus  earum  varii  & eximii. 

2fi.  (Zanat tones  Jeratina  cur6c  quando  ab  iis 
. F f 4 dc- 


f 


■-,  '^"-'■,._,',;>I-- N'  D , E ■•X-' 

^ ^ f . ^ . ■ , 


:* 
* r 


i 


dehomifiari  coepta:?  . . , ‘ . ' 14-2, 

Color t praetextus,  fabterfU^um  in  variis  linguis 
unum  & idem.  >80 

Compaginandi  Litros  apud  Antiquos  modus. 

'10*11 

Compendiorum  lediofic  ufbs  haud  plane  condem- 
nandus. ' 237 

Conchis  quo  jure  boni  Ssnptbres  aequiparaudf 

77 

Corfuetudo  bonarum  rerum  , quo  fetlfu  nonnuri- 


quampcdima? 


i9»’ 


Contentionum  in  Ecclelii  incommoda  varia,  yi 
Continuatio  & affiduitas  in  Librorum  ledione 
necell&ria.  i44*  i+f 

Convivia  Antiquorum  (alibus, aenigmatibus,  Lt- 
''brique  cpjuidam  leliione  condiri  Iblita.  jx. 

5 3 

Qont umelU  opinio  magis  fera  molcfta,  quam  con- 
tumelia ipfa.  88.89 

'^rnelia  Voffia  t Magni  Vo(Jh^\\z^  literis  probe 
imbuta.  16.  Infelicibus  aquis  fufibcata.  17 
Cornicula  JEfopica  qu3e?i<i,7».  Librorum  plagia-' 
rii  iiscum  merito  comparandi.  ibid.- 

Corporis  cultus  novitatis  plerumque  pretio  maxi> 
me  commendabilis. 

Correptiones  nonnullorum  cur  minos  fubindc 
fruduofae?  ' # 80 

Cofterus  (Laurentius) artis  Ijpographica  inven- 
itor* ' . . ' .27.28 

' Cotes  imitari  quiaam  dicendi  ? ' 

Cerambeco3a  & biscoSa  quae?  143.  Mgypthrum 
^ Sybar it  arum  circa  utramque  mores.  144 
'Qrsnitus  ( Jacobus ) -cur  jeculi  fui  monjirum  di- 
' fius? 

, Critica  litoraria  quatenus  laudanda,  quatcnu^cul- 

16 1 


V»  Jy 


RERUM  & VERBORUM.  ' 

CriticeUorfiim  quorundam  lepida  &fupererogato- 
ria  indullria*  163.  i(S4 

D. 

D Avidis  P/klmi  Pindari  Poematibus  ab  An* 
gelo  Politiano  poftpofiti.  434.  43  f 

Davidis  Burgundi , Epifeopi  UltrajcSini,  iaU- 
tcras Litcraiosquc  affeftus.  joy.god.  Rigida 
in  Paftores  quosvis  indoElos  cenfura.  ibid» 
Jdelrio  (Martinus)  variis  feriptis  clarus.  n6l 
Multa  aliorum  fuffragia  Libris  fuis  ibtexcre 
folitus.  ibid.  Ob  voluntariam  omnis  mundanae 
eminenti^  abnegationem  & abdicationem  mi, 
rificea  foisxftimatus.  17  y.  Vigintiannoruta 
juvenis  politiflimarum  in  SoUnum  Notarum 
autor  extitit. 

Veume(fe  quisnam  omnium  primus  in  dubium 
vocaverit?  274. 

Devotiori, s intcnfloris  obtentu  imperitum  vulgas 
facilefafcinandum.  2S7 

Didymas  Alexandrinus  quando  floruerit?  J.  A 
puero  licet  coecus  Literas  tamen  variasque  DiC- 
ciplinas  rite  addidicit.  ' ibid.  & 362 

Didymus  Grammaticus  quot  Librorum  .1^, 
Cur  diftus?  ibiit, 

Diodorus  Siculus  multos  annos  Hijloria  fuae  con- 
cinnandae impendit?  X 74. 7f 

Digefia  Jure-iZonjultorum  nitidae  Latinitatis 
Iplendoreconfpicua.  400.  Quot  voluminibus 
olim  conflerint? 

quid  ? 144 

Debiorum  quorundam  Sorbonicorum  aflnina  flu~ 
piditas.  506 

Draconis  intefiinum  admirandae  magnitudinis  in 
Bibliotheca  QovJlantinopoUtand  olim  inven- 

Ff  5 tum, 


i 


6.  Homeri  Ilias  & Odffaa  ei  inferip- 

£•* 

: E. 

••  S 

^^rhtenusfapUates  quinan 

^nlZtT'  caufa.  ? i+.  &c 

^ legionem  Scripturae  deli- 

Epicurus,  vid.  Heraclitus. 

£n»/«r  fenfu  Homeri  animam  dicatur  fortu 

Epaminondas  quanti  LyJIm  Tarentinum  pricl 

ptoremfuura  fecerit?  ^ ^ 

^P*^us  &obfcurus.  iL 

concipiendarum  ratio,  ipr  154 
Cur fcnptionc  carum  dodirinam  Euangelii  prt 

c^XcmoiJr  qu^^n^alioqu^Lli. 

BpifioU  quadam  Seneca  ad  ?aulum,  ut&  Pat 

adfcript3e,ranquam 

expfofa.  37J.  nimiW*Je 

• contumeliofa.  perquarn 

varia  elogia.  ,dg.  Stylu!*- 
^aDi  jffimus*  thid.  Symbolum  CONCEDO 

?46.  In 

Jps^irafcfti vitas,  ^^x.  Humilis modeftia.  246 
««“nunquam  in  evulgandis  Libris  piV-’ 


&atofthenes  in  Homerum  valde  injurius.  , c 
Ergmteans  qui?  ^ 

Eruditio  vera  folk  confeientia  contenti  ??, 

Cultoresfuosapneftando  otBcionoii  averter* 

• ^ 


\ - 


C 


RERUM  & VERBORUM. 

fed  eo  propellere  apta  nata.  - iS 

Eruditus  nemo  nili  & ^67 

Effenius  (Andreas)  tanquam  vix  fundi  fotens 
ab  obfcuro  quodam  homine  traduSus. . 356 

EttmuUerus  (Michael)  quando  demum  ad  feri- 
bendos^  Ultros  animum  appulerit?  _•  ‘yf 
£«»r/V/fe'*foemii]aIiterata.  1+ 

# -*  ' • • • 

F.  . 

FAhuIa  de  Tondalo,  fuper  anguftifllmo  pOD- 
ticulogradiente,  gravemque  lignorum  faf- 
ciculum  portante , explicatio.  8r 

Eabularumufus  cur olim  invedus.  8i.  Scriptpres 
plurimi. 

Eabulatorum  omnium  licet  haud  primus  Ibrlan, 
princeps  tamen  JEJopus  Samius.  8 1 . 8x 

Eaniculi  ad  acuendum  vifum  virtus.  384. 

Fallere  voientilus  falli  volentes  nunquam  defunu 

28^ 

Fajlus  juvenilis  vulgaris  caufa.  - 35"8 

Fatum  Librorum  dubium  & varium,  416.  He- 
brxorum  de  hoc  aliorumque  effata 

418.  419.420 

Favor/ni  Phlofophi  in  Adolefccntcm  quendam, 
nimis loquentem, acris cenfura.  lay.  ii5 
FertavdiQordubenfis  mifmplx  cum lingulari  mo- 
deffi^  conjundta  . 3<15’'346 

Fejiinatio  inlcnbendis  Libris  noxia.  ^8.dp 
Fceminarum  eruditio  Rcip.  nondamnola,  fedu- 
tilis.  I',.  Curquidam ei inteffi.^  thid.  5c  18.19 
Foetum  lambere  quid?  vid.  Lambere  foetum. 

Foxi  (Johannis)  Hiftoriaa  Bumtto  partim  no- 
tata, partim  laudata.  70 

Frar.cifd  I.  Galliarum Rcgis,  fingularis 

Hio,. 


I N D E 

Vrajfenius  (Claudius) a Richar do  Simone  ut 
hraicarum  ^ GracMTum  Liter  arum  rudis  cxfibi- 
latus.  379»  Plagii  reus peradius.  155 

Fredericus  1 1.  Imperator  quicquid  habuit  otii  le- 
gendis Lihris  impendit.  ado.  x6i 

Ft^i  vel  Faufii  (Johannis)  fupelledUlis  litora- 
riae & Tvpograpkica  furtum.  * 25 

Fufiuarium  fupplictum  qyid.^  410.  Au  capitale 
fuerit,  an  non  capitale?  iBid.  Duphx  habue- 
runt Romani  9 militare  paganicum.  41 1. 
H'^r,id  eft,  paganico»  femoforura  LiBeUorum  aa- 
torcsolitn  muldtati* 


GAltnus  quot  LiBros  fcripferit  ? ' IJ 

Gatkakerus  (Thomas)  ruri  opus  fuum  in 
jintoninuinPium  concinnavit  ! 13  Nec  pingi 
nec  ccelo  exprimi  fe  paiTuselt,  folusaruditio-  • 
nis  fuae  monumentis,  id  eft,  Libris  inclaref^ 
cerc  volens.  58 

Gellius  ad  feribendos  Libros  fuos  Athenas  fe- 
” ceflit.  112.  Cur  NoBes  eos  dixerit?  iBid. 
Gentilium  haud  minimum  contra  fidem  Chrifiin- 
nam  praejudicium  quale?  247.  Jn  Libros  S. 
Scriptura  inienfiffimus  animus.  173-  Scripta 
quaedam  ut  male  ahaliquibus  plane  rejiciuntur, 

. ita  bene  ab  aliis,  & in  politioiis  Literatnra» 
bonum , refectis  iis,  quae  honeftas  mentes  offen- 
dere, bonosque  mores  ftuprare pollent,  publi- 
cantur & commendantur.  . 219 

Ceorgio»  Draconem  interficiente.  Regisque  fi- 
liam liberante  , quid  fignificatum  voluerint  Fa- 
bulatores? 8x.S3 

Germani  Phteres  cura  Librorum  tractatione  alie- 
niores? 36.  37 

‘ Go$hi 


RERUM  & VERBORjUM. 

Gotki  quare  ingent|pi  Liirarum  turbam  > ■ dtut 
jam  dicatam,  concremare  tamen  no- 
, luerint?  \ 3o 

Gradatim  afacilioribusintelledlu  addif-» 
ficiliorumledtionemadfcendendum.  135, 2*4 
'Gratitudo  nulli  non  Scriproti  debitar,a  quo  mutuo 
quidfumptum.  172.172 

Gregortus  1 I.  pp.  Romanse  Biiliotbeca  olim 
praefeftus.  ' ' 2.66 

Gronovii  fl.F.)  inadmittendis  & ferendis  a/w- 
rum  Eruditorum  cenfuris  facilitas.  87.  -De 
Magnatum  multorum  in  traSandis  cxcolendis- 
que  Literu  rcraiflb nimis ftudioqucrela._2io* 

• ^20 

Grotiu  ( Hugo)  quo  aetatis  fuae  anno  Notas  fq^s 
in  MartianumCapettam  publicas  fecerit?  368, 
Genius  ejus  a Riveta  deferiptus.  i4<f.  Qualem 
de  moliminibus  fuis  ptneretipicU  fpem  conce- 
perit? 423.  Honorificum  ejus  de  Opere 
• dc  teflimonium.  loy 

Guiljelmi,  Scotorum  Regis  filii,  difccndi  cupido 
ipfis  \uventlibus  annis  confpicua. 


H. 


^ / 


omnes  fuperbi.  217.218 


Hattemius  ( p ontianus)  ob  praefradam  io  er- 
roribus fuis  pertinaciam  minifterio  abdicatos. 
207.  Vana  ejus,  denonnifi  Jold Scriptura  per 
univerfos  viginti  Anos  a fc  leda, gloriatio,  ibid. 
JIebrat  loetni narum  eruditioni  inferti,  17- 

Hebrdorum,  de  gratitudine  quibusvis  Prxeepto- 
ribus  a difcipulis  fuis  Prseftanda , Canones. 
326.  Nonnullorum  putida  blajphimia^  318. 
ARorum  in  Legem  Dsvinam  ertatum  in|urio> 
fiflimum,  110. 21 1,  Inllitutum  de  primo  Ge~ 

‘ ■ ne- 


. \{  ■- 


r. 


\ . 


•C' 


■1  i 


I 


V'  * 


I • 


41  \ 


•*  I 


, * 


I N P E X 

nepts  cspitc » de  Cantfc^um  T^ihro  ,.prjncipiQ” 
que ,3e  fine  Ezechielis  / *tc  trigefitn(itn  seiatis 
annum  non  legendis,  ex  parte  improbamm, 

, exparte  landatum » ialtem  excoiaturn.  233*^3^ 
H$infius  (Danicl)  cur  Formio  privfgnftm  fe 
, dixerit?  367*  Artis  Poetica  tum  cognJttonc 
: tum  praxi  in  ipsi  pueritid  infigni?  fuit*  tktd. 

Decimo  o^avo  aetatis  annO' ad  & L/*- 

iina  linguae  profeffionem  evocatus,  itid.  A 
flsgio  Uter  arto  abhorruit.  is8.  Qafauboni  de 
eo  judicium»  vid.  Gofauhenus, 

Heracliti  in  feribendo  obfcuritas.  laj»  *i4» 
Qu^m  quem  in  finem  affedfaverit>  cxplipaiur. 
123.  Ep/gr/*>wOT<*r<*  in  ipfum  feripta»  124 

WrmogenesTharfenJis.  quindecim  annos  natus, 

^ tantus  modo  Sophifta  fuit,  ut  juxta  eum  alus 
, magnis  y iris  ipfutn  M<  Antoniaum^  Itnpctzto^ 

•retn  ad  auditorium  fijum  pellexerit.  301, 

ipfius  Rhetorica  quae?  ibid-  Aunoaetatisvigc- 

fimo  quarto  mente  captus  ell.  ^ ,3731*^*^^ 

Hieroftyvfttf  vigefimo  fecundo  vitae  anno  ad  Pr^ 
iyteriatum  ev,e.6tus.  Quo  cafu  Librorum  , 

' CK(?rfl»*f  jeSione  abftinendum  e(Te.  duxerit? 
21 1.  Quibus  cum  majori  fedulitate , quarn  SS» 

Scripturis  inveftigandis  tempore  quodam  incil- 
. buififet,  aDeojudice  inedtaii  flagellatus dici- 
;tur.  zio.  Origenis  Opera  impense  amavit, 
r 259.  Quot  Libros  evolverit?  I3’  Lihrfirw» 
Icaione-feipfum  fubtrifl:cm  erigere  folitusfuit. 
yz.  Nimiae  in  jeftinationis  a Vom 

reus  peraftus.  n ' • ^ 

Biersmpmus  Pragenfis  ob  Religionem  Conftannae 

■ perfide  exuftus.  394»  Ab  ipfo  nihilominus 
RoggtO  Florentino , Concilii  Qonfiantionfis  Sc- 
..  .oretario , fiimmopete  laudatus.  ^94"  3 9? 

mUarii  PiSavienJis  humilis  & modefla  eruditio. 

54f- 


v,«. 


t.. 


* * 


t 


I 


R E R U M & V fe  R B O R U M. 

^ 34J*  l^i^iiigiicndus  hic  ab  ilfAfm  RoMTtfiM  5c 

Atelatenp.  'iUd 

Homerus  cur  vomens  piQus  ? 67.  Hiat  Sc  Odjf- 

jea  ejus  quot  vcrfibos  conftiterint.  94.  Poeia~ 

s’utn  omnium  Princeps  fuit.  68.  OSingento- 
rum  annorum  operum  ejus  chartaceum  exenv 
plar  Geneva  aflervatum.  f 7.  plagii  ab  ali- 
quibus poftulatus.  ^ ly* 

H oornMiut  rjohanues')  ut  Scriptor  ineptus  , 

a pueris  in  triviaiibus  tafiigandus  t a nonnemine 
?9^'  Acri  & maturo  ingenio  pol- 

Horti  Admtt  qoi?  71,  I^tbri  cur  iiscum  com- 
parati , b quales  pr*cipue } - ibid. 

Bucerus , Zwinglii  difcipulus,  in  Praeceptorem 
ruummaledicciitililmus.  524, 

Humilis  mens ' ad  Libros  cum  fruftu  leoendof 

fummcneccflaria.  ' xta. 

Hxperius  (Andreas ) cur  non  nili  poli  mortem 

vulgari  Scripta  fiia  voluerit.^  , • * 47 

HypatiaPhilofoph/t  quae?  18.  CunSos  fin  tem- 
pons  Philofbphos  Eruditione  non  tantum  fupe- 

ravit  3 fed  & omnes  Difciplinas  publice  docuit» 

- • ihid. 


?• 

Efuiiarumfafius  quomodo  a Montaltio  rctufus.^ 

■Igisavia  vQ]gatis  ftinfii/ixlics  -caula-iT^*  A legen- 
atsL/bris  variis  obtentibus  deterrere  lblita./^/rf. 

Index Ms^urgatorius  live  Librorum  prohibitorum 
apud  Pontificios  quando,  a* quibus,  &quem  in 
Unem  primum  invedlus/  177. 178 

Indi  cur  peculiarem  chartee  inel3e  fpiritum  pu- 
tent.? ♦ 

Individua  omnia  fub  generihus  & fpetieiue  fu  is 

«om- 


V 


• % 


i 


’ INDE  X 

I»S5*qutd  in  fcenaffl  producctc  perquafn 

die  arduum.  ^ . 

iwepthres  ad  fcribeiidatn  non  raro 

Ingeniorum  varix  femper 

306.  Facinora  egregia  perpetua  & tmmortalta^ 

ingratus  in  Prxceptores  fuos  Fhilofophi  nomine 

Imow^i  prurigo  magnum  ad  aliornm  CovatM 
defpiciendos  incentivum.  iSj..  Multiplusni- 
Seampropenfi.x8f.x89.  Vana  exinde 

“min  R=mV<am  in  Ecclcflam 

' tia  incommoda.  . ?,tc  ti 

Miia  fuxipfiuspceiia.,4t?..  Contectus  L,-. 

/ brorura  alienorum  non  mmima  caufa.  ?8x. 

- Plurimorum  prxftantilTimorura  Librorum  rui- 
■ na  X Vik  quisqnam  Eruditorum  ei  non 

exnpfitus.  ?8x.  Aoimilabes  turpiffimv  tnr- 

- bUntiffima & «ia^noriflima.  3»^ 

l«Wi  ut  aliorum  l^abores  X’ 

dant,  haud  uno  femper  proceduiu  modo.  38+. 

Ouidam  clam  quidam  407 

yrhhfmes  Alhertus . Megapolenfis  Princeps,  pue- 
^ rorum  in  Schollexamini  haud  >'‘1^ 

voluit,  fed  & ipfe  eos,  propofito  diligemix 

>K”mAp3 

■ do  facilitate ccimmendatiliimos.  ii7 

Johannes Picus,  Mirandulanus 
^ aureorum  millia  coemendis  Lr^ri#  impendit. 

Vid.  Ruveraus.  & . 

•^ofepbte  C Flavius)  quatuordecim annoram ado- 

^lefcenws  ab  mtrojolyrna  mbis  primoribus 


RERUM  & VERBORUM. 

I fupcr  penitiore  Legum  feiifu  confultus.  3^^. 
Falfo  linguam  Hebta»m  non  calluifle  dicitur, 
ibid.  Linguam  Gneca^j  ficuii  alii  pueri,  in 
Scholis  addidicit. Abipii^  JtomhtU/  (latha 
ipfi  erecta.  6o 

yovinianuf  ab  Hieronymo  ob  intricatum  & invo- . 

lutum  ftylum  false  perllri(5tus.  , 

Irripo  quibufdam  calibus  ab  ipfis  'RheUiibus~zoxx\r 
mendata.  404.  Patrum  nonnulli  haudquaquani 
ab  cft  alieni.  4-Of.  Optimum  Sciiptorum  fuper- 
bia  reprimendae  remedium.  405'.4o5 

Ipdorus  Cltrius  Plagiarioruni-pmriium  impuden- 
tilTimus. 

, JJocrates  quot  annos  uni  fcribendo  Panegytico 
infumplcrit.^  71 

Itali  cujufdam  Scriptoris  intolerabilis  fartus.  3 1 1>. 

Iw//' quidam,  linguae  alias  Romana  calleniiflimi, 
cur  Latine  loqui  renuerint?  70 

Judai  cujufdam  iropoflura  plurimis  hominibus 
exitialis.  ; i87-x88 

Judicare  de  fapientii  non  debent  nili  ipfi  lapientes. 

434 

Julianus  Apofiata  vir  eruditus.  i5“9.  ChrilHann» 
rum  hortis  infcnfiffimus.  ibid.  Librorum  aefti- 
'matorfummus. 

Julius  Cafar  ob  nimium  in  Epifiolis  Librisque 
legendis  rtudium  a quibufdam  reprehenfus. 
a^8.  Unic^  voculS  tumultuantes  fuOs  milites 
compefeuit.  17,6.  1'am  Uterorum  qiiam  ar- 
morum laude  celebris  fuit.  35 

Juvenis  centum  annorum  qu  i s ? 3 9 p 

juvenes  eruditi  ipfis accenfendi.  371 
communis  genius.  . 


G g 


K. 


I 


lOX 


'INDEX 

K. 

quidf 

L. 

LAhadaMS  (Johannes)  Norator  nuperus.  146. 
Anificia,  ad  bonos  Scriptores  piorum  ma- 
nibus exturbandos,  ab  i pfo  adhibita,  ibid.  Mo- 
. liminibus fuis nec fruftra  planefuit,  nec  plane 
tamen, quod  intenderat, cflfecit.  a86.»88 
Juoieo  Antifiius  157.  zj:8.  Ejus  «oer 

0m7n^»^(ct.  ibid.  Alteram  anni  partem  legendis 
Icribendisque  Librit  deflinavit.  zfp.  Coafu- 
latum  ab  JLuguJio  oblatum  generofe  rccufavit. 

159 

Ztabienus  (Hidoricus  tempore  Augufii)  cur  Ra- 
irienus  di61us?4io.  Qualis  ipfiobcalumnian* 
di  audaciam  poena  irrogata  ? ibid. 

iMcedamonii  cur  Literarum  rudes  cfle  maluerint , 
quamftudiis  vacare.^  .30 

Z>aconifmus  genuinus  quis .?  188 

Lambere  foetum  quid  .^108.  Phraiiologia  illa  unde 
delumpta?  109 

Latine  & batbare  loqui  vel  fcribe;e  quandoque 
idem.  401 

Latinitas  Lipfii  ab  Henrito  Stephano^  Sigoniiab 
aliis,  Montaeutio^  Rofweido  &c.  adhuc  alio- 
rum a Sancio  i Sciopph,  VoJJio  calligata.  398 
Laudari  a paucis  & optimis  gloriofum.  414 
Laverna  qualis  apud  Romanos  Dca.^  151.  Cur 
mtaliSinn  dida?  I5“i.  Ruges  abh^c  tavernie- 
nes  nuncupati.  ihid 

Laureatius  Alediees  in  Librorum  copia  magis, 
quam  in  diritiis  gloriari  folitus.  i6i 

Ledie 


RERUM  & VERBORLtM. 

Le£iio  Librarunt  quomodo  fruBuofi  inflitucnda  ? 
2+4.  &c.  Defultoria  parum  utilis.  X44.  Hu- 
mili adeam  menta  accedendum.  114.  EjuG- 
/ dem  lAhri  nonnunquam  repetenda.  237.  O- 
rationefemper&  landificanda.  240. 

24*-  Collatio  cum  aliis  fuper  ea } quae  legimus, 
conneftenda.  241.  ‘iEgri&dcjcdti  animi  ful> 
cimenturn  ftepe  eft.  fi.  yx.  Imd corporalis 
valetudinis  reftituendae , viteeque longius  pro- 
ducendae nonnunquam  adminiculum,  yo.  5:  i 
Legionis  Librorum  damnola  in  quibufdam  effedba. 
29.  Sacrae  Scriptura,  quam  aliorum,  licet 
piaeftaniiflimorum  Librorum.,  ^ major  femper 
ratio  habenda.  210.  Bene  inftituiae  varii  & in- 
figncs/»(Sfax.  5-0.51.229 

LeSori  ingenuo  ut  cogitationes  quaevis  inutiles, 
ita  & prava  omnes  concupifeentia  cx  animo 
revellendae.  131,  Prajudicia  omnia  tam  pro 
'quam  contra  Scriptorem  legandum  deponen- 
da. 230.  Non  pluribus  limul,fed  «»<  potius 
Scriptori  (imprimis  tiro  & minus  peritus  fi 
quislit)  infiftendum. 

Leges  .Annaria  vel  Annales  apud  Romanis  ^ual 
356.  I.Misctiam,  qui  praepropere  in  vul- 
gus emittunt,  a nonnullis  applicatae.  357 

Libellum  PURE  legere  quid  Iit?  231 

Libelli famofi  Graecis  Scjureconfultis*  quomodo 
di(3i.?  408.  Quidam  kidwfjtii,  alii  expreflis 
nominibus  inligniti.  410.  Unde  Pafquilli^x- 
<Si?  Pcena  artificibus  & dilhibutoribus  eorum 
decretae,  ibid.  Illis  qui  certant  null^refponfio- 
nedigni.  4.1^ 

Libellis  quid  fignificatmnoHm  voluerint  Romani? 

249 

Libellsfefiinati  & hortt  Adonii  cum  fi!  invicem 
comparati.  ^9<7i 

Sg  2 Li*' 


t 


f 


I N D E X 


Lfief  ab  Erafmo  Epifcopo  cuidam  oblatas  ridi- 
cule abeo  exceptus.a  70.  Quid-ad  exceptionem 
illam,  rclponderit  Erajtnus?  171 

Eiher  remediorum  cujujquemorii  Salomoni  fal* 
Ib  adfcriptus.  194 

Liiri  Vere  BONI  dcfcriptio 

non  inveuulta.  . < 48. 49 

lAhfi  cur  didli  ? 5.  Quo- 

modo convolvi  ab  Antiquis  fbliti  ? d.  Jam 
contempti  & negledi,  poftmodum  fepesefti- 
flimati.  42.?.  Imfrobala  leSionis  apud  Juris- 
. peritos  qui?  195.  Qnde  exarari  ^inarari, per ~ 
arari  di^?  iii.  Plumbo  & pumice  lavigari 
a Veteribus  ibliti.  7.8.  Literis  p»rp»r«#  ali- 
quando feripti.  7.  In  fympofiisolim; ad  convi- 
vas recreandos,  /efiFi.yi,  53.  Ad  fcientias  tum 
, comparandas  tum  propagandas  accommodati. 

' 54.  Nec  non  ad  homines  multos  ex 

\remotiffimis  oti^  ad  fc  fuosqueAutores  attra- 
hendos idonei.  53.54.  Immortales  utipfifunr, 
ita  Se  Autores  fuos  faciunt  ,54.  EeJHnantius 
exarati  citius  perire  Coliti.  71.  Cum  aliis  Viris 
DoSis,  antequam  in  lucem  prodeant , com- 
municandi, imo  ad  tempus  nonnunquam  fe* 
ponendi.  107.108.  Ad  juJicium  deiisferen- 
dum  quinam  optime  difpoliti  ? 38.39.  'Quidam 
fine  "Doloribus , ut&  Dodiores  nonnunquam 
fine  Libris.  119.  Ad  ftudium.,  non  oA  ffe Ba- 
tulum podidendi.  azi.  Magnatum  multorum 
'vitium  huc  pertinens.  219.  iio.  Antiquiores 
novioribus  fere  praeferendi.  xx7.  Ut  & qui 
mores  quoque  formant  iis , qui  illuftrando  in- 
teUeffui  tantum  inferviunt.  xx8.  Omnes  im- 
< ferfeili,  425.  Sibyllini  cur  in  arcanis  a Eoma- 
nis  habiti?  X74.X75.  Ab  Augufio  magni  ae- 
ftimati.  ibid.  troferipti  a quibuidam,  ab  aliis 


f 


RERUM  & VERBORUM. 

, eomtufti.  Aliorum  plxaivcA^h  fr»^ 

fr:i$ nominibus  Ut\oniiXi\\\SCd\tu  148>I4*9*  In 
Jcribendts  iis  non  tatn  gloriae  quam  u- 

ti  litatis ratio  habenda.  47*  Ingenti  ' 
fummi  a quibufdain  coetnti.  Haud  ni- 

' miopere  expoliendi.  159.  Quo cafu  praecipuo  ' r 
utiles?  48 

Librorum  ufus  Reip.  haud  quaquam  qoxius.  30..' 

Scriptio  difficilis.  416.  Multorum  Scriptores 
plurimi.  12  Etiame  fiquiorik%\x.  14. 15'.  I<^. 

Ingens unde?  23.  Quae  uti  olira  magnet^ 
jam  procul  dubio  major  * 24.2^.  Dtferibendo- 
rum  apud  Veteres  difficilis  ratio.  2^,  16.  Lt' 
gendoTum  optimus  modus.  224.  Multorum 
depravatio  unde  ? 1 1 1 . SeloBut  habendus. 

226.235.  Obfcurorum  nullum  pretium  autu. 

'fus.  124.  i2f.  quinam ‘fere  rigidilli- 

mi?  418.  Mfiimatores  plurimi.  258.  Qui  qui-- 
nam  vere  fint,  explicatur.  220.  Contemptores  « 
contemnendi.  428.  Judices  utquidam 
voH  ita  & alii  benevoli,  rs^x-s..  Cura  millia  vel  • 
mytiades  aliquot quibufdamadlcribuntur,  quid 
tum  pcreosintelligeudum?  25". 26.  quem 
. in  finem  hominibus  a Deo  concefliis?  48.  Qom» 
mendatio  feria.  49.  Helluones  qui.  223.  Edi- 
torum meramultitudo  pro  eruditionis 
' , ■ non  habenda.  41.  U t laudabilis  tamen  diligen- 
tia indicium  fiepe commendanda.  ibid»  Potio‘ 
ribtts  partibus  debite  conftitutis  , levibus  iis 
adhaerefeentibus  navis  facile  ignofeendum.  ' 

■233.  Prophanorum  ufus  quatenus  culpandus,  . 
laudandus , tolerandus?  201. &c.  Pacienderum  % 

nullns  finis.  28.197 

Libris  confribendis  cur  plurimi  abftineant.  42; 
43.45.IVlultiobfcuro  loco  nati  hoc  folo  illuP.res 

mi. 

I Gg  3 


• • • 


Digltized  by  Googie 


INDEX 

Lhgita^  quibus  exarati  (unt  LiM^  ad  fruduo- 
fam  eorum  ledionem  neceflario  addifcendae.  ’ 
&q.  Singulae  peculiaria  fua  idioraataha- 
bent.  ilid. 

Ltpjienfium  Altorum  Colledorcslaudati.  77 
Litera  ceratis  olim  tabulis  infcriptae.  iio 

litterarum  ignorantia  Religioni  & Reipublicac 
noxis*  *jo 

Loca  S, Scriptura  partim  illuftrata»  partim  vindi- 
cata. Deuteronom  17.18  p.1rr.  Numer.  ip.x. 
p.  518.  2i?^^  4.i4.p.ip4.  ifitfjf.20.3.p.iptf. 
» Chron,  1 1. 17-p.  i9<^*  Job  t%,  ii.  p,  ^44,  ^ 
11.1.3.P.343.  cf  ij. 7.8.9. p. 374. 
p.356.  ^58.  7. d.  p.341.  P/9Z-7- p- 351. 
Prwtff^.xi.  I3.p.342.&z7.i7.  p.241.  Ltekji. 
1.9.  p.  161.  302.  d*  12.  II.  12.  p.  194.  197. 
201.  'Ef.%.  I.  p.  116. d*2p.  i.p. 8d.  d*^y.2o. 
p.  360.  lerem.^6.2^.  p.273.  Luc.1,%,  p.40, 

<^i4.28.p.72.  lobZ.rlp.^^.  Aazli. 
201.  €^19.8.  9.172.  iCar.  14.  3d.  p.343.  E- 
9^^4.31.32.9.91.  Hei  12.1.9.332.  lae.  i. 
7.9.246.  Itff.4  6.  322 

Ludovici  XI.  Galliarum  Regis,  debomine  illi- 
terato,  multos  Libros,  pollidente » dideriutn 

fiunula  in  Librorum olim  defignatse. 

9.  Quod  cur  fecerint  Veteres  difquiriiur.  ibid. 
JiUtberi  honor ificentiffimum  de  Molar, ehtone  te- 
g,  Itimonium.  87.  Amarulenta  feribendi  ratio 
necfibinec  Ecclefiae  profuit,  fed obfuit.  87. 
fafbmos , m quam , ad  feribenium  fe  accin- 
gpns,  feccdcrcfolitusfuit.  113 


i.* . 


9 


RERUM  & VERBORUM.  ^ ^ 


MAccovius  ( Johinnes ) a pfagh  haud  plane 
immunis.  I57 

Macrobius  vix  probatus , juxta  nonnullos , Autor. 


4 


titulus  cur  ipliinfcriptus?  itid.  Petri  t 

Cuneet  de  eo  judicium.  365.  Commentarii  e- 
jus  in  Mifcknas  quoaetaiisanno  evulgati 
MalediSta  malediftis  non  retundenda.  87.  SS 
Halum  Carmen  quid  407.  Duplex  ejus  apud 
Jc*os.  genus  mantatorium  & diffamatorium. 

iHd. 

Mamerci  varii  apud  Autores  obvii.  196.  Hos  in- 
ter excelluit  Mamercus  Catanx  Tyrannjts^  Cor- 
nelio Nepoti  impense  laudatus./^*^.  MamertuSj 
Epifeopus  Viennenfis  cum  hoc  aliisqdfe  non 
confundendus.  *l>'*d» 

M.anliusTortjuatus  cur  fumraum  fibi  oblatum  Im- 
perium dcti^cl^rit  i* 

Manfuetudo  inferibendis  Libris  obfgrvanda.  83. 

84. 

Manum  de  tabuld  tollere  quid  \ 138.139 

(Johannes)  valde  adhuc  juvenis  InfU- 
tutionibus  publicis  tum  Lcclefiafiicisvosp.  Aca^ 
demicis  magno fuo  merito  admotus.  37i*37* 
Martialis  qualis  Poeta?  177.  LeSioejus  irapro- 
vidx  juventuti , ob  fpurca  quxdam&  obfeoe- 
na  Carminibus  ejus  interfperfa,  haud 'temere, 
commendanda.  276.  Feflivusejusin  Attalum 
lufus.  . 34® 

Materia»  i nqu^  antiquitus ferip tum,  varia.  ^ 


M. 


Gg  4 


Mat-- 


♦ 


• I.  Ny,  ,P  E ^9.  ■' 

^latthiei  Euavgelium  Hebraicun?  quanti  a Nieo^ 
ho  V.  PP.  ajftimatum?  Vid.  Nicolaus. 
Matthat  ('Antonii)  elogium.  6o,  Symbolum 
(tqdiororum  pcrcgrinaiuiura  AUa  julcribi  Ib- 
litum.  ^51 

Maturata  Scripta  non  omnia  praicipitata.  .77.78 
Maxtmi  JEgyptii  in  Naziaazenum  ivi^^rttr  & 
praeceptorem Juum  ingratitudo.^ 

J^editatio  in  legendis  LUrts  neceflaria.  ag8 
Melanchton  ab  ingratis  fuis  dilcip.iilis  tam  vivus 
quam  mortuus  indigniflime habitus  3:^4.  Eru- 
ditio ejus  fupra  aetatem  ejiimia.^  363.  'Elogia  a 
I.utbcrot  Simltro^  Erafyfo  aliisque  ei  feripta. 

314.364 

Memoria  teoaciflima  Iicet,&  ampl jffima  nunquani 
tamen  perfeda.  i^p.  Exercenda  & cxcolcndse 
cx.  LiUroxumleSlio  minime  adverfa  36.  Scri- 
ptorum & feribendomm  ordtuata  difpofitione 
mirifice  juvari  folita.  94 

Menelaus Cornelius  Nepos,  Sallufiius  ob  bre- 
•vit^m^x n fermone  feriptisque  luis  curate  oBfer- 
vatam,  magno  paflim  in  pretio  habiti.  139. 140 
Mt«?,  nvloK^t  Luna,  lunula  quid  ? 9.  An  vox 
Maendag  vel  Uendag  inde  derivata?  iidd, 
Mercurius  Furum  fur toruraque  patronu§,  ^ 151 
MercuriiTrifmegifli  7nXv^»<pU.  1^ 

Methedi  & Ordinis  qualibus  in  Libris  raiioprje- 
cipue  habenda.^  91.  Abufus  non  ufus  cll»  fi 
materia  tradanda  in  multas  nimis  partes qilcer- 
patuf.  <j6 

Miuium  quale  apud  Romanas  ornamentunx?  g. 
Imperatorum  Referipta  dc  Librorum  eo 
fere  conrcripti.  ibid.  Quem  in  finem  ab  .Egy- 
ptiis  Idololatrisolim  adhibitum  ? i[,i4^ 

ingens  turba.  a?o.  Quinam  pro  tali- 
bqs  m?rito  habendi.?  ibid.  Specimen  cpruin 


RERU*M  & VERBORUM. 

s 

notabile.  ayo.  171 

remedia tcmpeiiive adhibenda.  4^6 
Mttylindti  qui  praecipue  pCeni  devidos  a fc  hoOes 
muldarinc?  35* 

Molinai  (Catoli)  lans.  ' (^o.6x 

Moltnai  ( Petri ) fpiflrus  circa  dodrinam  de  Pro- 
'videntidDei  error.  436.  Laudabilis  iii  publice 
co  ingenuitas  & candor.  ihid. 

JMcnaehi  cujufdara  imperitiflimi  & ftupidiffimi 
exemplum..  . 307 

Monachi  vvcvxqXxtu  Athannfio  luppofueruntlcri- 
ta,  ut  ritibus  fuls  fidem  conciliarent.  149 
Montanus  Hsereticus  & (ui  pleni^ 

mus.’  ja7 

Morinus  (Johannes)  eo  quod  praematurius  non- 
nulla ia  lucem  cnaififlet,  poftmodum  pocilTten- 
tid  dudus.  7f.  In  admittendis  Amicorum 
fuorum  cenfuris  facillimus  fuit.  '87.  Plagium 
Petro  GaUtmo  improperavit.  iff 

Mos  ^ libros  coram  frequenti  auditorio  legendi, 
& c lingulorum  vultibus  tum  laudes  tum  culpas 

• eorum  oblervandi,  apud  Antiquos  ulurpatus. 

107 

Muhammed  ilUteratus  non  tantum  ,ftd  & legere  ac 
Icriberencfciusfuit,  imo  neipfum  quidem  At- 
Coranum  intellexit.  zjS 

Muhammedant  quidam  Duces  omnes , quos  inve- 
nerunt, Libros  flammisdeyovcrunt;  cujus  in- 
Ititmi  probabilis  ratio  redditur. 

quid  ? • 40f 

Multitudinis  Librorum  incommoda, obtendi  non- 
nunquamfolita  , excufUi  & difcuna.36.  &feqq, 
Multijcientia  imaginariae  ridicula  vanitas.  3SI 
Muretus  (Antonius)  adhuc  puer  dilcipulos  prius 
habuit, quam  praeceptores.  364.  Totum tem- 

• pus  perire  libi  ratus  elt,  quo  non  aliquid  difee- 

Gg  ^ rct, 


I N,  D E X*  " ' ' 

ret  aut  doceret.  In  firibendo  facillintos 
&promptiffirausfuit.  78. 75>.  Inclemendffimc  ’ 
etiam  poA  mortem  a loha/nti  Sauberto  dl  habi- 
tus. 3 8^.387 

H V"  ■ ■ 

/ 

N^gtrtui  (Andreas  ) ufqueadeo  Martialit 
Libris  infeftas  fuit , ut  multa  eorum  volu- 
mina quotannis  fbiemnitercombnllerit.  %j6 
Najutum  ejfe , ntribut  indulgere , mifum  habere  quid 
proprie  fit?  ' 405" 

Nejutoruitra crepidam  39 

Nepothni  laus.  <5^.  1^9 

■ Nero,  bipedum  utut  nequiflimus,  optimus,  ta- 
men Imperator  haberi  voluit.  118.  119.  Fefti-'- 
ve  flatui^ntos  quofdam  homines  ollentui  ha- 
buit. 95^;  13? 

, iticolai  V.  Pontificis  fingularis  in  quosvis , Utera^ 
tos  imprimis,  munificentia.  164.  \Jtererum 
(ludia  maximopere  per  eum  refiituta.  ibid>  JS- 
piuphhm  ei  fciiptum.  Quantam  ei  pro- 
inilhrit  fummam,  qui  Euangelium  Matthai 
HebiaicumadferrefiN  pollet?  ’ 264 

Nihil  dicitur , quod  nondiSiumpt  prius.  l54>' 

Nihtl  tamabjcdum>  quod  non  fuos  inveniat  ad- _ 
miratores.  187 

yelauus  (Nicolaus)  aliis  Viris  doftis  gloriap  co- 
ronam eripere  iVudcns,  ipfeearnamifit.  343 
N0»  omnia  podumus  omnes.  245* 

(utbecula)  ubifita.?  433.  Quotperlbnis 
. . iAagtJhatus  ejus  confiet?  ibid.  'Cur  non  nili 
illiteratos  ad  CapefiTendam  eum  honorem  ad- 
^ mittant?  ibid. 

Novellus  homo  quis?  do.  Hiccum  novo  homine 
non  confundendus.  ibid.' 

Ne 


'V 


RERUM  & VERBORUM. 

Noviora  car  aatiquioriBus  praeferri  fere  folita  i 
ip3.  Noniiunquam  tamen  fub  antiqm 
fpecie  magis  fe  commendant.  434 

Haeretici  faftus.  9^7 

Novarini  ^Aloyfii)  deL/^rtfrivffa  faoromeditiO" 
ne  difeurfus  pius  & humilis.  4'3i*43<' 

Novatorihtts  tempellive  obviam  eundam.  y>z 
Novaturientium  genius  & vulgares  mores.  z^J. 

Novus  homo  Romanis  quisnam  diflus?  yp.do 
Novum  nihil  fub  ccelo.  * 304, 

O.* 

^'\Bfcuritas  in  firihendo  quo  cafti  quadante- 
v_y  nusexcufanda?  izo.  ixf 

Otfcuritatem  affoS^antes  quid  intendere  cenfendi  ? 

118  IZI 

Offitiperdi  vcl  effitipercU  qui?  loo 

Officiofa  a nonnullis  ad  propagandam  6dcm  non- 
dacta  adhibita.  14^ 

Ognius  vel  OgmiusUercules  quis?  J4 

Oculiferia /cripta  quse.?  lox 

quid?  X38 

Operis  Auguftini  de  Civitate  Dei ,,  <r«»  Notis 
liudov.  V ivis,  ob  folvam  Brevitatem  in  co  non 
obfervatam , infelix  latum.  r3J 

Ophthalmii  lapidis  virtus.  lyx 

Oratiuncula^  pro  reprimendo  animi  fui  tumore, 
Scriptoribusquandoque  concipienda.  3yx.  Jj"? 
Ordmatum  nihil  quod  praecipitatum.  69^ 

Ordo  in|y?r/^rW/VLf^r/r  fumpienecenarius.  91. 
Qui  in  quo  confidat  fummatim  exponitur;  91. 
Non  res  ad  hunc  fed  hie  ad  rerum  naturam  ac- 
. commodandus.  96.  Soneea  & Amotius  mi- 
pus  ad  cum  auemi.  91.  In  Sicris  Scripturis 

«jv- 


r 


r'  - . ■ V ' . ■ 

* I;  N.  D 'E 


traflandis  etiam  obfetvandus»  94.  Ejus  ut  in 
.fcribtndo  ita  etiam  iu  legendo  .ratio  habenda. 

. ajo 

'Ofigenis  lyp*  Xe6X>6»>1sgif  & JLdamau' 

tii  nomen  unde  ei  adh3cfertt?  i^/</.  Antelexa* 
gefimumsetatis  anrmin  nihil  feribendum  dicta- 
vit. .7?.  Ob  jugem  Li^rorww  tractatioiierii 
nec  ccenare,  .nec  a ccen^  deambulare,  nec 
quiete  corpus  reficere  nonnunquam  potuir» 

‘i6o. 

% 

Ofi^^dri  (An<ft'eae)  Stupen- 

da & intolerabilis  fuperbia.  • 

Ojaanduatj  /Egypti  Rex , quid  Bibliotheca  (vlX 
inferibijufferit?  • Jt 

_On>atus  Librorum  olim  varius.  6. 7. 8*  Non  plane 
improbandus.  219 

Oves EpiSetiana  cordatis  ScrlpK>ribus  imitandae. 

349 


■».  * 


v: 


^1' 


P. 


V. 


i'  ’ Jfm.-  Ou  * ‘ 


P 


Acis  colendae  & contihuandae  impedimenta’ 


quJB 


J04. 


Pagani  S- Scripturae  Libris  maxime  intcfii»  ^73• 
Ut& omnibus  iis,  quos  religionibus  fuisdero- 
'gareexilliinabatu.*  ;£/</.  Soldeeifmos  Chriftianis 
. objicere  folititucrunr.  x.47 

Talamonis  yincentini  faAns.  ' 15)5 

Palavicini  Hiftoria  Concilii  Tridentmi  plurimis’ 
d(si(9TSitwnti  reterta.  141.  14*^ 

Papinit  elogium;  531;  Extemporanea  in 

. fundandis -vena.  78*  7S>*.  Animus 

nimiopere  elatus.  • 331 

Paraceifi  ( Theophrafti ) • 3 * f*  3 * 

diofum  in  fediamresdiderium.  ibid. 

fareus  (Philippus ) laudatus.,  - 389 

P#r- 


I 


f 


RERUM  & VERBORUM.^ 

quid  non  valeat?  ^oo. 
.qualis  Romae  ftatua?  408,  In  cujus 
memoriam  ereda  ? ihid  Ejus  apud  Romanos 
ufus.  409.  Libelli  famofi  cur  denominari  ab  ci 
foliti?  iBU. 

2 atrum  nonnullorum  leSio  cur  tam  t«dioia  ? 
188.  Genuinus  intelledlus,  nifi  aliorum  quo- 
rundam  prophanorum  Scriptorum  le6iionein> 
tercedente  vix  impetrabilis*  20 j 

1i«77«sAo  Tuvfitlxm  quid  ? 4®d 

Fautus  II.  FP.  Liscrarum  & Literatofum  ofor. 
xli.  Quosvis  eruditionis  aeftimatorts  hsroti^ 
ffw  dixit,  ibid.  Romanos  a liberis  fuis  bonis  li- 
teris imbuendis  abrtcrriiit.  ibid.  Alexandri  M. 
& lohannis  Albertit  Pj  incipis  Megapolenfis, 
exemplum  ei  oppoliium,  271. 272 

Felagius  animi  fui  elatione  in  harefin  primum 
prolapfus.  327 

Feradolefcontulus  quot  annorum  juvenis.? 

Porfonis  parcendum  non  wtt$s.  %g 

Hte*ea*xcyict,  nuu  feribendo  vitanda,  ita &tradan- 
dorum  mutilatio  cavenda.  19^ 

Ferfpicuitas  'm  feribendis  Libris  fedanda.  iiy. 
Quoufqcc  extendere  cafe  debeat.^  iiy; 
Singularis  in  ill^  perfundendi  efficacia.  116. 
>17.  Scriptionis  didiionisque  nitori  &facun. 
diiE  non  opponenda.  iz6.  127.  Ciceronis  fii- 
pra  alios  Scriptores  eximia.  . \z6 

Fhantafia  foeminsc  Homeri  Ilias  &OdyiIca  ab a^ 
liquibusadfcripta. 

quid? 

Potijiui  Faufiinus  Virgilio  plagium  ^ furta  obje- 

cit.. 

Vlagii  Liter arO  deferiptio.  144. 145.  Mamerti  ^ 
Epifeopi  Viennenfis,  &cMartiniHelIingi6c  hoc 
quercine,  ibid.  Ejus  palliatioSc  incruftatio  te- 
mere, 


' INDEX. 

mere  &fruftra  a nonnullis  tentata.  170.  &c 
Artificia  in  committendo  eoadhiberi  folita.i4<'* 
Plurimi  Viri  doSi  ejus  poftulati.  150.  &c. 
Quidam  e contra  plane  ab  eo  alieni,  i y 7 . i fS- 

' «I? 

Fbgium^  quo  Lilri  fub  aliorum  illuftrium  Vi- 
■■  coriim  nomiitijhis  publicantur , omnium  pelE- 
mum.  1 yo.  Ratio  ejus  quando  ceflct  i*  i8x 
obfcuritatis io  feribendo  amans. 

Ara  & Statua  ab  Arijiotele  ei  polita.  3^?* 

fuit.  26z.  Tres  Vhilolai  9ythagor$d 
Libros  ingenti  pretio  emit.  Quapropter 

lalsc  a JimoTt»  (piXtu^eijrm  eft  exagitatus.  26  j. 
Vyrrhonifmo  nimium  affinis  fuit.  100 

Vlautus  Latiniflimus  Autor.  291.389 

Vlautina familia  homo  quis.^ 

Vlimui  quot  numero  legerit?  lyx.  Quan* 

ti  EleSlorum  Quotam  Lihr os  vendere  potuerit? 

Vttfta  indoiSHs  Palloribus  a DavideBurgundop  E- 
pilcopo  Ultrajeclino,  decreta  & irrogata.  304, 
' 306 

foeta  Dithyrambici  qm?  i8fJ 

foggius  Florontinus  quis?  394-  furendo 
Valla  ieflialiffimuf , ah  Erafmo  impius , indo- 
Sus^ohjittnus rabula  di61us<f^i</.  Honorificen* 
tifiimum  c]\3sAcHieronymtragetifis  viti  & mor- 
te teftimonium.  3py 

tontificii  quo  re(pc£lu  & jure  in  funfilottan  cenfum 
' etiam  referendi  ? ' - »77'  *•?  8 

Pracotium ingeniorum  exempla  plurima.  3di.&Ci 
Npn  minus  haec  quam  alia  Reip*  & Ecclefiat 
utilia.  373.  ^iuinttliani  circa  hanc  rem  error 
notatus  & retutatus.  . • 374 

Prajimptio  nonnullorum  in  praeconceptisfuis  o- 
pioionibus  propugnandis  pertinax  & cervico> 

la 


RERUM  & VERBORUM. 

apy. 

rrimarium  multis  ad  fcribendos  Liiros  incenti- 
vum. 2f 

?r$neipts  quidam  in  Viro*  eruditos  perquam  libc- 
ra<es.  x6y.  Scribendis  Ulrit  addi£H.  Uid. 
LiBros  donariorum  vice  fibi  invicem  mittere 
foliti.  z6j.  Illiteraticurlitcratisagnathonibus 
aulicis  fere  praeferantur  r 

FnBatiomBus  artificiaUBus  ^ 4i  res  fidei  aflereudae 
fint,  plane  potius  abftinendum , quam  invalidis 
& non  cogentibus  decertandum  io6 

FrolMftfiBentium  vulgaris  feopus.  13S 

Frotagorae  quantum  temporis  uni  Uljfi  pingen- 
do impenderit? 

Frudentia»  in  feribendis  Libris  obfervanda,  qui- 
bus partibus  abfolvatur?  dy.&c. 

F/yl/i  & Ophiognes  quid  ? gSy.  Eorum  apud 
Antiquos  ufus*  iBid.  LiBrerum  detradlores  iis- 
cum  comparati. 

Ftolomsus  Philadelphus  L X X.  Interpretum 
Vmrfiont  concinnanda  quantam  fummam  im- 
penderit. i6j.  Peculiaris  in  ipfo 
illius  caufa.  2.64, 

Fniebritude  Seriptiouis  in  quo  praecipue  confiftat? 

91.91 

Furpurei coloris  Ibpra  omnes  alios  excellentia.  7. 

In  exornandis  IjiBris  apud  Antiquos  ufus.i^i</. 
P«rp«rdr;  cur  Magiftratusdidli.?  7 

Fyrrbonii  & Sceptki  deferipti.  100 

Fythagoras  quale  difcipulis  fuis  filenfium  impo-. 
fuerit?  157.  Qua  ratione  prolixas  ipforum 
Scriptioni  terminos  fixerit.^  ihid.  Ob  unum 
problema  inventum  totum  bovem  Dis  fuis  im- 
molavit. 


Q.  gijw- 


I N D E X 


Q. 


t a- 


. A 


Quintilianus  ScnecXj  oh  corruptum  &l  depra- 
, vatumfiflum.,  irrifor. 


^uot  capita , tot  Tcnfus. 

R. 


417.418 


RAnutiiFarneJii  i Par  mae  Ducis  ,.inii>a  ante  an- 
nos indullria.  366 

Fieiusipjis  non  adlctibendum,  quod  e mero  eo- 
rum confequitur.  ^7.58.108 

R»]^us  potius  tractandis , quam  inutilibus 

rum  amplificationibus  inliftendum-  184 

'Religiones  pafliai  apud  Gentiles  ab  antiquitate 
commendabiliores.  19-3  ^94 

Remedia,  contra  malum  aliquid  tempeftive  adhi- 
bita,'femperfruftuofiora.  4*^ 

Rerum  Scriptorumque  laus  non  in  m^le‘ied  in 
virtute  fita.  13? 

Re/publica  beatae,  qu«  a Philofophis  reguntur. 

Rexilliteratm  c^jio^cn^vi.ajinus coronatus?^  33 
Rex  Ifraelis  cur  Legis  Divinae  exemplar  proprii 
pnanu  deferibere  debuerit  ? zy  i . 2 

Rhodigmus  conivji.  VoJJium  defenlus.  1^4.155 
RichardideBuri  > de  Libris  quatitocunque  pretio 
coemendis  , effatum.  . 2<53 

Rigaltii  (Nicolai)  Funus? arafimum  opusjuyc- 
iiilc  quidem,  Icd  eruditum» 

Romana  magnificentia  <(dii\\x^v\d:iv^x\si.  -^6 

Romane  & Latine  loqui  an  & quomodo nonn un- 
quam differant  ? 40 1 

Romana fimplicitate  loqui  quid?  4 ^ • 

Rotunde  & eleganter  loqui  Horatio  idem.  387 

- V Ru^ 


\ 


RERUM  & VMIBORUM. 

"Rubrica  apud  quid  ? ^ f 

Ruveraus  (Hieronymus)  decennis  tantum  puer 
vertibus  fuis  Orbem  attonitum  dedit.  l6i 

* I 

S. 


CfAlix  cur  •AinVgr®'  Homero  did:a?  66 
*^Salmafii  (Claudii)  nimia  in  feribendo  acri- 
monia notata.  8+.  Nilm  de  Primatu  Pap^e 
accuratiflimeabipforeccnfitus*  ' 369 

SaUuflius  cur  fubtilijjimus  Brdvitatis  artifex  di- 
£tus  i 140 


Salluftiana  brevitas  quae  ? 


140 


Salomo  non  fuit  194. 19  De  exor* 

‘cizandi  ratione  non  fcripfit.  194.  Variorum 
gravium  peccatorum  reus  fuit.  1 95.De  ftatu  eius 
aternodifeors  Eruditorum  fenfus.  19^ 
Saltationes  in  utres  in  Romanorum  conviviis  ufur- 
patae.  339 

Sannazarius  quomodo  aliter  diSus?  74.  Quofe- 
culo  floruerit  ? ibid.  Quot  annos  exarandis  fuis 
de  Partu  Virgineo  Libris  infumpTerit } ibid. 
Ejusde  Invidid  concinne didum.  384 

Satytam  aliquando  non  firibere  diflicilC,  314. 
Prafertira  fi  cum  inflatis  hominibus  re^  fit* 

ibid.  &404 

Sauberti  (Johannis)  in  Librorum  fuorumcon- 
temtoribus  contemnendis  generofitas.  419. 
Nimia  in  Antonium  Muretum » jam  mortuum . 
amarulentia.  385.387 

Scaliger  (JofephUs)  ftupendS  memoriS  praeditus. 
94.  Scriptorum  alienorum  ceHfor  rigidiflimus. 
84,  Decimo  Icptitpo  vitae  fuac  aiino  Oedipi 
Tragoedia  autor  extitit.  365 

Scientia  inflans  Deo  perquam  exofa.  %xx 

Sciph  Africanus  abfquc  Xenophonte  ruofomnuth 

H h'  min- 


I 


N *b 


E t 


nunquam  cepit.  26q 

Schoockius  (Mariinds)  ingratiflimusoptihii  Prx- 
ceptoris  (jifcipulus.  31?.  Valde  juvenis  Pro- 
feflioni  publiese fuit  admotus.  371.  Stylijufto 
acrioris,  in  fidei  advcrfariosflri6li,poeniicn- 
tiS  dudtus.  32,^ 

Scribenda  praecipue,  quae  aut  hafl^ehus  non  feri- 
pta,aut  male  Icriptaj  aut  ab  aliis  'hdudJitU  c- 
laborata.  14.1. 180 

Scriptio  omnis  Trudens , Solida » Terjpicua  & , 
quantum  materia  tradianda  ferre  pdtcft,  Brevis 
effe  debet.  64.(>y.&c. 

Scripta  nonnullorum  cur  ipfrudluofa  nonnun- 
quam^  imoodio&?  80,  Quadam  non  difjc* 
rcnda,fed  maturanda.  ..  77.78 

Scriptionem  inter  6c  dibiionem  qualis  differentia.^ 

• 4^ 

Sersptorum  in  Libris  exarandis  culpae  Vel  commif- 
vel  omijfionis.  xgx.  Quarum  illae  iit  me- 
rito reprehendendae,  ita  kte  vel  plane  cxcii&h- 
dae, vel  facile  condonandse.  ^id. 

Scriptoris  boni  officium,  232,  Hoc  praeftare  feri- 
bentis  cft,  candorem  Leaoris*  fucccjftm  & 
eventum  Dcip  ^30 

Scriptori  cordato  G placere  omnibus  hon  detur, 
fufficerc  debet,  quod  placeat  optimis.  4x4 
Scriptores  multa  aliorum  allegantes  teffimohia 
plurirni.  175’.  $cc.  Seniores  ,a  junioribus  ffifpi- 
ciendi.375*.  qui 68,  Quique  in  iis, 

quae  artis  fuae  funt,  praecipue  audiericli.^ 
//Impotius quam  Eptiomaiores  eorumiegendi. 

• .V 

Scriptorum  modernorum  primaria  induftria  ih  quo 
confiftat?  . 

Scriptorum  nonnullorum  laudabilis  in^conficien- 
4is  Libris  cuni^atiO'^  cdra.  "74. 

Sm- 


Prudentia.  If 

ficationis  Ecclefiarum  difpendio  conjun- 
dia  non  tuit  Beati  Lutheri  (tanti  alias  Vi- 
ri ! ) iiimia  in  fcribendo  vehementia  & af- 
peritas  ? Quam  indigne  is  habuit  Henri- 
cumVlll.  Angi  ite  Regem,  cum  in  ipfum 
fcTibcmdim:  Feniatit  9 Domine  Henrice,  r j 
ego  docelo  vos  <^e.  quam  inclementer  alios, 
imo  omnes  fere , quibufcuraih  arenam  de- 
fcendit  / De  iplb  Erafmus  (adferibitur  id 
etiam  Io  Joco  Hefchio  Carthufiano)  Helch.Ep.  ad 

pracUre monuit  Lutherus, «vi- ^adian.  a. 

lius  admonutjfet ! p/ures  hahret  fautores  ^ 
propugnatores , ^ uheriorem  mejjem  demete^ 
retChriJio.  Amhrofius  Blaur erus  dixit  A 

(qui  ut  patrem  alias  ipfum  fufpiciebat  * 
fummo  enim  Patrf  inquit^licubi  in  Epi-  siaurer.  Ep 
fold  ad  Melanchtonem  , rurfum  ad  Metanda. 
parturit)  Lutheri  tragoedia^  quam  novam^°^' 
nunc  excitat  , conftanter  nolis  diffimulanda 
erit  ^ quia  non  potefi  uUavel  dura  ve t moUi 
traBaiionemitefetr e iUud  ingenium  , federa- 
Irones  potius  irritare  videatur , qui  paria  cum  nal.  pag.m. 
ipfo facere  velit  Impotcntiffimi  fane  ani-  iis- 
mi  Scriptores  funt,  qui  (utalicubi Plinius) 
minimum  iSli  omnia fragorilus  mox  implent , 
conatus  aliorum  I heonino  dente  rodunt, 
gqnuino  Autores  mordent , fine  fronte  & 
mente  in  eos  debacchantur,  res  non  tan- 
tum arguunt,  faepe,  verbo- 

rumque cortices , Grammaticale  bellum  fu- 
per  eis  excitant,  dillentientes^a  feftulios,  Fritfdi.dc 
bardos,  bliteos,  ftupidos,  imperitos , vel 
(lUti  Gentiles  olim  Chriftiauos)  heletes  , ij^id.* 
htutos^  fatui^  oltuji peBoris  c(Ie  a ^ 

peccarc(utUoquitur  Scriptura)  hominepnfa- 
*oierrt0s  quatio  WJJP3  (eft  -Hcbraifinu^)  ulefi,  %,  &,  j. 

• F 3 pecca- 


85DeSci.iptof.um 

bl  • peccatum  ei  imputantes,  vel  peccati  reum 
peragentes  propter  «»«wr  verbum, litemque 
ei  ob  exiguum  faepenuroero  errorem  cori- 
Turett.  teniiole nimis  moventes;  licet quaeftio ali* 
Th^i.  E.  quando  tantum  fit  de  tribus-  Vojihumi  capcl- 

' inPrxfatV  lis  ,&  land  Caprini , hoc  cft,  de  materiinc 
Theologici  quidem,  multo  minus  fidei,  fed 
mere  quodlibetici:  ut  fi  vel  afinus  (uti  in  • 
Martiai.  Ep.  proverbio  eft)  cancm  tautum  inomorderitj 
lib.tf.Ep.ip.  deAugufio  quod  obeoturni- 

eemjugulatam  'Er$tem^  /£gypti  Procura- 
* torem  , fufpendijuflerit;  de  VhdioPoUio-  ' 

quod  ob  vas  chryftallinum  fradum  mu- 
‘ rsenis  aliquem  objecerit  j & de 

quod  ob  fcyphi  lignei  furtum  homines  mor- 
* te  muldirint..  aliique  alios  ob  caufas  pon 
caufas , id  eft  , leves  varii  generis  contu- 
meliis affecerint.  In  re  tandem  lubrici  & 
perplexa,  quas  diverfbs-ut plurimum  fenfus 
explicatufque  ferre  poteft,  de  qua  dicen- 
dum omnium  pene  calculo  eff , 

T)iverJumfentireduo$  dereiusiifdem 

incolumi  licuit /emper  amicitia  * 
fiquis  vacillaffe  vel  titubaffc  forfan  videatur, 

• ■ mox  praefto  funt  j ut  labantem  irnpellpntj 

jacentem  calcent » nequaquam  ei  parcant  ) 

' e coptra  errorem  ejus  exaggerent , ampli- 
I ficent,  acerbe  inceffent  , aefi  omnis  veri" 

tatis  morqpntum , Reipublicae  tranquillitaS) 
imo  animarum  lalus  in  eo  verteretur  ; dc* 
queipfb,  qui  in  eum  forte  incidit,  utjtt* 
fto  devidoque  jam  hofte  triumphent  noo 
tantum,fed&aliostriumpbaretacianl,if' 
que  (ut^non  inv^nufte.noBncmo)  J»#  w 


Thrasonismo.  365 

ntf»3Dp.ii')n»o-nsnta  ^ Mofe  cd'  ' . 

Mofcm  non  Jurrextt  jicut  Mofes  imo  cui 
cx  ipfis  Chrillianis  hoc  elogium  fcripfit 
Celcbcrr.  Cunaits  ; quod  nunquam  ita  ma-  Republ.  He- 
guifice  qutcquam  dici  de  eo  pojjit , quin  id  fu.  brxor,  cap.a. 
peraverit  virtus  ejus ; cum  fato  quodam  ^ 
forte  na/cendi primus  folusque  inilld  [Judaso- 
rum]  gente  reEle  intellexerit  % quid  fit  non 

ineptire.  Hic  ( inquam ) famofilfimosfuos  sch\^Jd4e 

in  Mifchnas  Commentar  ios  annos  dcmura  jnr.  Rcg, 
vigittti  tres  natus  inchoavit  t laiidcinquc  Hcbrxor, 
fummS  cum  laude  perfecit.  Defeipfo 
lert  JoJephus  t quod  quatuordecim  tantum 
annorum  adolefcentiilus  a Pomiticihus  Scjofcph.  in 
Urbis  Hier ofolymit ante  Primoribus  confu- Vit.  in  pria- 
li  modo  foliius  fuerit  wKp  \ouiTu  <ide* 

T tofiiftat  %yvuiM^  ut  ab  ipfope~ 

nitiorem  Legum  fenfum  poffent  edijcereXfyio^ 
quidem  quomodo  cum  eorum  confillcre 
poffitopinionc,quiipfumne  linguam  qui- 
dem Hebraicam  callmfle  credunt,  lateor 
me  ignorare.  Ipfc  faltem  non  uno  loco 
contrarium  de  feteflatur,  dicitque  linguam 
Graeam  , qu^  Libros  fuos  confcriplit 
( hinc  enim  hoc  colligunt  j non  vernacu- 
lam libi  Icd  peregrinam  fuidc  , quam  cum 
pueris  in  Scholis  addidicit  i imo  fua  fccx  * • . 

Hebraicis  literis  tranftulifie  manifefte decla- 
rat. Arthurus  , Walha  Princeps  , Henrici  _ . 

VII.  Anglix  Regis  Filius  fextum decimum  Rcg^Angli*. 
necdum  ingrdfus  avnujn  omnes  Scripto- pag.iu.  7d8. 
res  Latines  dicitur  perlcgille,  prxtcr  va- 
rios aliud  genus  Libros.  Philippus  Me- 
lanchton,  a Vrederico , Saxonix 61c6lore 
e Tubingewji  Academi^  ad  Witembergen-  j^,;^ 
jem  evocatus,  viginttduos  tantum  nume- 
rabat 


I 


D E Eruditorum- 

' rabat  annts^  cum  hoc  a Pfjeceptorc  Ibo 
SimUro  ornatus  tedimonio  difcedcrct : 
^^tquot  ibi  [Tubingae]  effent  doBi-  ho~ 
mines,  noneffetnmAoSlos , ut intelligerent . 

^ quanta  e jf et  doftrina  [MelanchtonisJ 
quiinde^vocarettiT.  Praefagierat  id  jam  ante,. 

Scuit.An  ai  dc ipfo  Efafittus ,\3X\cxhoc 

'ad  Aan.  " clogio  liquet.’  At  Deum  immortalem  ! 
i/i7.pag,  quam  nonfpem  de  fe  prabet  (deiignat  Me- 
ro, ^ lanchtonem  ) etiam  adolcfcetis  ^ puer  ? 

. ; utrdqueliteratftrdexaquopenefufpUiendus^ 

quod  inventionis  acumen}  quafermonis  puri- 
tas z quanta  rerum  leconditaruns  memoria  ? 
quam  varia  leSio}  quam  verecunda  Regia- 
V\-  indolis  feftivitas  ? Eurchartus 

Hottingcr.  Wirzius,  Studiofus  'Tigurinus,  aetatis an- 
H,  E.adSec.  no  decimo  quarto  Wtctzszd  ZrpingliumcXA- 

pas.  m.*»87.  ^®cundas , ut  omnibus  ad miratio- 

ni  fuerint , aetatemque  non  tantum , fed  8c 
feculi  barbariem  longidiine  fupcrdrint. 

Duo  carum  fpecimina  exhibet  Cl. 

, Jacobus  Crinitus,  Scotus,  necdum 

(qualem  Veteres  juvenem 
viginti  trium  annorum  fere  nuncupabant ) 
h)ige^mo  primo  aetatis  modo  anno,  non 
tantum  decem  linguarum,  fed&  Philofb- 
Comd.Nep.  phiae.  Mathematicae,  Theologiae,  pmni- 
pag.  umque  Difciplinarum  peritiam  -fibi  com- 
paravit; unde  & tra^saSifeculimonJlrum, 

, prodigiofi  natura  opificii  conatu  editum  non- 

•r  • . , nullis  di£tuseft.  Nicolaus  Rigaltius  aetatis 
* anno  decimojeptimo  haud  fine  encomio 

. Funus  fuum  Varafiticum  publicum  fecit. 

vit.  Murcti.  Aiuonio  Murcto  vitee  ejus  Scriptor  au> 

• tot  Cu  , quod  puer , pene  dijcipulos  prius 
fr.  knbercccspcrit , quamwagifiros  i quod 

ia- 


rerum  & VERBORUM. 

Scriptoribus  gencrofis  non  tam  verbis  multa  o- 
ftentanda , ' quam  ipfo  opere  praeftanda.  349. 
Paci  & concordias  follicite  litandum.  90*  9>- 
Vire^fuxriteconfidcrandaB.  ^ 7* 

Scytha  omnem  diSionis  fuavitatcmfermotlisquc 
veneres  oli m rejecerunt.  18^18^ 

Scriptura  ledlioni  aliorum  Scriptorum  letSiio  non 
opponenda,  fed  fiibordinanda.  107.  xo8.  ' 
Tra6iatio  methodice  etiam  inftitucnda*  94- 9 T- 
Genuina  intelligcntia  unde  haurieqda?  , 2.01 
Secejfus  i»  fecretiorem  aliquem  locurn  Libros  fcri- 
bcntibus  valde  utilis.  ^ i**> 

secunda  curae  prudentiores.  . 3+8 

5e-/wf/ fcriptum  decies  lefilum.  xyi 

Senes  juvenibus  ut  plurimum  fagaciores.  374 
Sepuhhrorumejfoffionis  qualis olim poena?  16^ 
Serenus  Sammonicus ^01  Libros  Gordiano  Juniori 
olim  legaverit?  . ‘ 

Serpentes  inflati  an  veneficarum  incantationibus^ 
difrumpi  olim  foliii  ? ^ 34^ 

Servius  Sulpitius  1 3 

Simanii  (Richardi)  dentata  in  Claud.Frafenium 
invedliva.  397.  Vulgaris  adverlariosfuos  exci- 
piendi & refellendi  modus.  , ibid, 

SHicai  [Martini]  2<5i.  x(Jx 

Sinarum  regnum  unde  tam  celebre  ? Stupen- 
da in  eo  hominum  naviumque  multitudo,  ibid. 
Nulli  ibi  nobiles  nifiliterati» 

Soloecifmt  cur  a Gentilibus  veteribus  Chriftianis 
paflimobjefti?  391.  Quinam  maxime  offendi 
iisfoliti?  147.  Nulli,  ne  quidem 
Scriptores  eorum  plane  femperimmunes.  39^ 
'Zmvh  quibus  in  rebus  vulgo  ufurpaium? 

Stylus  hominis  ^ . ^^9 

Stylis  ferreis  Caffianus  Martyr  a difcipulis  fiiis 

. Hh  X ' cou- 


INDEX 


confoflus» 

Stylum  vertere  quid  ? 


no 

IIO 


Suher  quale  arboris  geniis?  540.  Saltantium  quo- 
rundam  calceamentis  cur  infui  olimfolitum? 


Supurhicntium  hominum  triplex  gcnus.33 J.J34 
Svper hient ium  Scriptorum  indoles.  3 1 7.  &c.  Con- 
ditio mifera  ac  periculi  plena.  ihid.  Ingrati  paf- 
limin  Pr^cepteres  fuosdifcipulirunt.3ia.&Ct 
. Ad  quasvis  fufcipicndashxrefes  difponti.  ^%6. 
&c.  In^ilcrditillimos  vitje  mores  propenfi.  325. 
&c.  Ad  juftum  in  (ludiis  profedlutn  faciendum 
inepti.  330,  &c.  Dodorum  indodorumque 
ludibrio  fere  expoliti.  333.  &c.  Cum  inflatis 
utrihus  jure  comparandi?  340.  Obtentus,  quo 
velare fuam  folcnt,difcuflus.  ■ 341 
Suppofitio Lihrqrum  apudjudseos.  Gentiles,  Ve- 
teres Chrii^anos  olim  ufurpata.  148.  Eodem 
tamen  animo  & fine  ab  omnibus  non  inftiiuta. 


*l^ylrtari  dir  L.ihros  fuos  devorare  foliti  ? 37 

Tatiar.i  Haeretici  tumor.  318 

Templi  Hitrofolymitani  feptaqiKC? 

Terentius  plagii  literariifufpedus,  haudfatisfol* 
• liciti  maculam  illam  cluere  laboravit.  160.  A 
quibus  in  concinnandis  fuis  Comcediis  dicatur 
adjutus  ? Pernam  obfufpicionein  didatn 
deferuit,  nec  unquam  eo  rediit,  ihid.  Homi- 
num liiorum  vjtia  blanditiis  Comitis  pulchre 


Subitanea  raro  fatis  examuflitata. 


Syllaiarum  auiupes  qui  ? 

Sylva  Latinis  & Graecist^uid.^ 


148.149 

‘ 185* 

78.79 


St 

Ter- 


RERUM  & VERBORUM. 

TertuUianus  cujusoperi&ftudiorcftitutDS?  383 
Tbetcritus  cur  a fcribcndis  Librit  alienios  fuerit  ? . 

Theoioreti  Hilloria  Ecclefiafiifa  cur  minus  non- 
nullis probata?  69 

Theodorici,  ^othorum Regis , afinina ignorantia. 

» . -54 

Theologia  Scholaflit^  Scriptores  putiori  Lftirstu~ 

^ ra  Hoxii.  %’s-l 

Therapeut^e  olim  qui  ? X43-  Jud^tne  an  Chri- 
(liant  fuerint  nohufque  adeo  manifeftum.  ihid. 
The  fis  juxta  nonnullos  Deus*  kypothefis  Dia- 
bolus, • 80 

ThucydtdU  Hiftorici  prsecipua  virtus.  140 

Tituii  Librorum  nimis  fcrc  pompofi,  quandoque 
etiam  mendaces,  ici.  Quomodo  hi  jdgellio 
ihid.  Quinara  ambitionis  hujus  maxime 
rei?  thid.  Ipfc  Era/mus  a Jacoho Stunici  ejus 
poltulatus.  201 

Turuebus  (Adrianus)  qualis  Scriptor?  149.  Sin- 
gularis ejus  in  Aiverfariis  conficiendis  induflria 
& cura.  tbid.  &c, 

Typotheiarum  ipfis  Scriptoribus  non 

imputanda*  179,180 

Typtgraphia  ars  quando  & a quo  jnventa?  af. 

27. 

V. 

I 

'^T AUa  (Laurentius)  a Poggio  Florentino  irri- 
fus.  . 105 

yappa  quid?  421.  Quo fenfu  vox ha:c Scriptori- 
bus etiam  inermibus  & parum  inftrudtisa  Lu- 
duvicoVive  accommodata?  ibti. 

Varro  ( Marcus) a Palaemone  porcus  diflus.359. 
Summopere  e contra  a LaSiantio  laudatus. 

Hh  3 ibti. 


266*  Legendis ‘ vitamquadantenwspro- 

duxifle dicitur.  " ' . ^3 

ViBoria  adverfus  detraHoref,  quasn^m  optima  & 
gloriofiffima.^  87.88 

Vtrborum  in  fcribendo  nitor  haudquaquam  con- 
demnandus, e contra  fummoper^commen- 


Veterum  bene  difta  nunquam  fine . fruftu  a rccen. 
tioribus  repetita. 

Virgitii  laus.  Bucoiicorum  & JEneidos  ejus 
Libri  quot  annorum fpatio elaborati?  73.  Ri- 
gidus nimis  propriorum  Carminum  ccnfot  luit.. 
thid.  Opera  ejus  a Caelare  Augufio  confervata. 
ibid.  Stylus  a nonnemine  exfibilatus..  39,4 

J^rginum  Liter atarum'  tot\\%cc&i\xs.  ly 

Virgini  cmid,i\\Bhiiofophia  laurea  decreta  & col- 
lata.  17 

Vita  ipla  Librorum  leHione  quadantenus  pro- 
dudta.  5,3 

Umbilici  Librorum  quid?  16.  Gur  ab  ali- 

quibus difli?  ibid.  Proprius  eorum  ulus.  ii. 
Ad  umbilicum  rem  perducere  12 

Vocabula  propter  res»  non  res  propter  vocahuU 
adihventae.  117 

Voetius  (Gisbertus)  variis  a quibuldam  calum- 
niis impetitus,  ab  aliis lummis  elogiis  conde- 
coratus. 32^.  3O9.370,  Stylus  infans  elo- 
quentiaaffeBata  a yanfenio  ipfi  objc6ta.  39<J* 
Ab  ingrato  difcipulo  iniquiffime  Habitus.  .327. 

■<  juvenilibus  annis  Patriae  & Ecclefiae  au- 

. xiliofuit.  ' 370 

Volfellis  non  gladio  pugnare  quid?  ' 191 

Vofjfus  ( Johau,  Gerardi)  in  Caelium  "Rhodiginum 


dandus. 

Veritas  fuco  non  indiget.  ^ 

Veritas  lucem  qn«rit,falfitas  tenebras 


187. 188# 
*.3» 


40X 


juflo 


Multitudi  K.E.  ii 
minut  memori® 

accidit ^ ut prafiiio  Literarum  diligentiam o^. ^vsi,x. 
in  pgrdifcenUo  ac  memoriam  remittant,  pag-  3»8- 
Etiam  Socrates  nihil  unquam  Icriplille 

.fertur,  quod  Lilrorum  turham  SzpxtMXK 
ftudiolis  obefle  magis,  quamprodefle  cxi- 
ftimarct.  Tartaris  Tureas  lau- 

di dqceretediscft  Bushe^ius,  quod,  eurn^.  . 
eatera  nationes  m Libris  ftriptam  fapwn  ^ ^ 

tiam  fuam  haheant  y foU  illi  Uibros  juosde- 
vorent , ^ fapientiam  in  pedtoribus  Jkis 
ajfervent.  Juvenalis:  Jurcnal,  sa 

I ' Hinc  ohlita  modi  millefima  paginaJurgtP 
•'  OmnihuSy^crefcittnultd  dcLvnnoizpapyro» 

IV.Verumeuim  verojutcunque  omnia  qu® 
obtendi  fic  folent , plane  negari  non  poffinr,  • ' 
cenfendum  tamen  non  eft , in  multiplicis 
tum  feriptionis  tum  leBionis  Librorum  , 
pr®judicium  rapi  ea  oportere;  quum  Li- 
itorum.  accidentia  tantum  fint,  neque  ex 
eorum  lifu  fed  mero  0^«^  confequiibleant. 

At  vero 

Ufus  haiet laudentyCrimen  7^mX\x%  hahet. 

Alioquin  enim  omnem  divitiarum  , hono- 
rum, fcientiarumque abundantiam  eodem 
condemnaveris  pede;  cum  & hanc  poffi- 
dentium  ufu,  vcl  potius  abufu,  non  Ic-  , 
via  poft  fc  incommoda  nonnunquam  tra-  > • ' 
here  in  propatulo  fit ; imo  »1?  quicquam  qui- 
dem (uti  alicubi  Seneca)  tammanifejlauti^stntc.  Ep- 
litatis  invenire  fit , quod  non  in  contrarium  a;. 
transferre  hominum  malorum  tu  'pa  pojfit. 

Cui  confine  Augufiini  hoc  cHr:  Ahfit^  ut 
qua  propter  honum  at  heitum facinus  y fi  quid 

• ^ 3 {er 


I 


AuguftLo» 
Quift.  ia 
Matth, 


Anonym 
pag.  «• 


^8*  De  Librorum’ 

per  ho€  9 prater  mjiram  voluntatem , euitjuam  * 
mali  acciderit , nol?is  imputetur»  jiiioqui 
nec  ferramenta  domefiica  ^ agreftta  Junt 
kabenduy  ne  quis  eis  vel  fe  vel  alterum  peri^ 
mati  nec  arbor  aut  refiis  ne^  qui;  fe  inde  fur 
fpendat ; neefenefira  facienda  ejl , ne  per  hanc 
fe  quifquam  pracipitet»  ht  paulo  poft  • 
^utdenim  eJl  in  uju  hominum  tono  fy  bcito  , 
unde  non  pojjtt  etiam  pernicies  irrogari  ? 
Prout  etiam  Anonymus  liie  (uequoautey 
omnia,  quae  in  Literarum  Librdrumque 
praejudicium  difleruitie  fupra  vifus  eft , no» 
decorum  u/is  fcd  dtufu  intellefta tantum 
vultiMihi  (inquit)  hic fermo  tantum  eft  de  io- 
narum  Literarum  abufu,  qui  in  tanta  iisvu- 
Cantium  multitudine  etiam  confiftit^  . Et  JB- 
rafmum  quod  attinet,  plenius  is  mentem  ^ 
fuam  alibi  explicat,  moxque  allegata  ver^ 
Etarm.Epiit.  j^^^j^oiiir,  Sicfcribitad  Saxonis  Duces  > 
Ep»  1 fortunce  calculus 

mundi  gabcrnaculis  admovit , haud  exe^ 

' getim  anxiam  atque  exadlam  Scholaftica- 
rum  difciplinarum  cognitionem ^ in  quitus 
qui  confenuerunt  y eos f ere fenfu  etiam  commu^ 
ni  carere  videmus  , tantum  ateft  , ut  tra- 
, dandis  rerum  habenis  fint  idonei  i ita  vehe- 

menter at  iftis  dijfentio , qui  Reges  prorfus 
ai  omni  Librorum  commercio  ^ ceu  re  noxid^ 
ailegavti  perinde  quafi  hoc  demum  ver  e Rc- 
^ ^ %W'i'^ftty  nihil  omnino  vel  fcire  y vel  agere  y 

,prcster  aleam » venatus , moriones  ^ for  didas 
j voluptates  y (^c*  Praeterquam  quod  inul* 

• " tura  etiam  interiit,  quomodo  tum  in  Scripta 

tum  in  vScriptores  animati  fint , qui  de  liicu- 
" . , brationibus  aliorum  deprompturi  funt 
judicium  Appoficc  dc  hoc  Piccartus  : 


I 


M U L T I >T  U D I N E.'  a7. 

Sis  complicata  volumina  nuncupati  tamen 
lunt,a  jis  & quod  eft  his  complicaro 

&convoiverc.  Qua  decausl&hifimilef. 

que  Lihelli  jmelligendi  quandoque  ftnt , , 

cum  de  tanto  JLiSrorum ^ ab  uno  homine  * 
exaratorum,  numero fermononnunquam  - 
mditoitur.  Libri  (altem  u(que 

adeo  apud  Romanos  celebres , haud  mul- 
tis linguli  foliis  conftiterunfj  quare  & folia 
potius  quam  Ltbrt  nonnullis  di(^ilunt* 

Quum  etiam  Libri  e variis  paffiin  conflati 
!•  litit  partibus,  quarum  unamquamque*  I,/- 

■ vulgo  dicimus,  V.G.^w^WwVirgilii  ' 

XII.  Libros,  Georgicorum  IV.  .Libros 
i rttipaXtu»,  Aoyv;  Greoci  VOCant, 
quidam  etiam  ut  Antoninus  Pius  ' 

• fingulas  aurei  lui  Opetfc’  de  R^us  fuis  par-  , 
tes  ita  inlcripfit)  fidem  uti^  non  fupe- 
rabunt,  quss  de  tot  Librorum  myriadibus 

fupra  diximus;  fi  qualibet  Operis  alicu-  ’ 

jus  M<p»Xeux  y Sx.  ledliones , harum 
faltem  putiores  6c  prolixiores  Librorum 
quoque  nomine  apud  Scriptores  nonnun- 

quam  venire  ftatuamus  & credamusj  Cui- 
nam autem  inventae  hujus  Typographica  Maph*  Hift' 
artis  adicribenda  gloria  fit,  an  Chtnenfibus»  in/k.Kbltfr 

ut  voluit  .Maphaeus  , an  * 

bergio  Moguntino,  an  Laurentio  Cojle- 
ro  (quem  quo  fundo  D.Clericus  Cafirseum  n,^ 
vocet,  non  capio)  anceps  quteftio  eft , de  iJ, 

I qua  ’ 

UidoTtei  coftant\  ^ adbgtfub  judice  [lia 
eflj 

neque 

IZL'  ■:  pofira  tdntfit  emponm 

^ . '7' 

- • . Tametfl  . - 


i 


1 


D E L I B R O R.  U M 

• • _ 

* saiinuth  ad  Tametfi , omnibus  rite  expenfis,  diffimularc 

j'  ’ pancitoii.  non'poflim , meob  ratioDCS  non  leves  (qu* 

\ Ub.  ».  apud  alios  vidcndje)  in  eorum  propendere 

* Boxhotn.*  partes,  Harlemenfi  no^XO  Lauretith 
Hift- Belgic*  eam  attribuunt  Quicguidfit,  dubio  laltein 
9 ‘7^'  caret , ex  quo  mfigite  hocce  artificium 

y,  innotefeere  Eutopais  uollris  coepit  y (crij> 

y „ . „ ptorum  librorumque  numerum  in  immem 
& € ftmfereexcrevifle.  Qu^  de  caus^,  fi  tm- 

iS  . ' pag.u1.4y-  quam , jam  faltem  cum  Regum  fapientil- 

fimo  jure  dixeris , Faciendi  Libros  nuUum 
0 Eccief.  IX-  pnemejfe.  In  quem  locum  Grotius ; Silfot 

ed  atate  dixit  ISalomo]  ffttid  non 
loc.  ne/iras  Bi^/iottecas  injpicefet?  C^yxoddcQitQ 

‘ ; " ^ ea  tantum  confideremus  Scrxprtfj  quorum 

' fblis nobis  Chrijltanii  copia loppctit , jure 

^ certe  Divi  ^ohannif  effatum  iis  applicue 

« ' BiSoih.*  rimus:  fidhaundum  quidem  capere  po/Je , ^ti 

cap.  10.  pag-y^/pr/ Johan.xi,  2f.  ConliiU 
ni.  3iy.  hJcIupcrTepoteftClar.  quiplu- 

' rimas  per  univerlum  Orbem  dilper las  • eaf 

K'  quequidemmftruftifiimasmcmotat 

u ,T^  t&ecas^  U nam  addo  tantom  Bod/ejanam , 

lib’  cujus«c  idem  Vir  Eruditiff.  mentionemfa- 

I.  c-ip- 1<  cit,  fedlibrorumj  quoscompltxaeft, 

- P^S  V'  merum  non  addit, qui  fane  ftupendus  fuit. 

Volumina  ejus  ad  undecim  vel  duodecim 
millia^  quorum  pleraque  in  Ffl/in,  aflut- 
rexiffe  autbr  eft’Celebertimus  Hootnbe- 
' ' '\iitts. 

• III.  Quare  & offendiculo  haaenus  non 
paucisfuit , quod,  praeter  numerofam  hanc  I 

t ' qualiumcunque  feriptorura  antiquorum 
! . ■ copiam , tot  adhuc  indies  vulgari  voLwm- 

' . ' ' , ' 'uideant , 'Ut  haiSlenus  "^LeQores 

. ocinis  emptores  magis , quam  illis  Li- 

i-:-..  •-  hi» 


rerOm  & Verborum. 

jtiflb  ihiqUipV.  &c.  Qdol  Liberorum  intra 
paucos  annos  jaduram  fecerit?  17.  P/ag/i  a 
. nonnullis  infimularu^;.  lyy 

brfa  an  fqetUlh  ittfof rnem  ej icfif B fol ita  ? . 109 
Xffferius  (jacdbds  ) laUdatUs.  36S.  Citiffimosin 
literis  humanioriblisprogfeflus  fecit,  ibid.  Tcr- 
. tiod^cimb  setatis  anno  in  Academitorum  ordi- 
nem cooptatus,  ibid.  0<3:^odecini  vel  no- 
vemdecim annos  natus  cum  Jefuita  FitxrSy^ 
mondo  fuper  Religionis  controverliiis  decerta- 
vit, cumque  gloriose  devicit.  ibid. 

Ufui  & rei  rite  diftinguendi.  37.108 

Vf  libri  funt,  quos  frequenter  terimus,  tales  ipfi 
fere  fimus.  ii5. 117 

Utrium  qualis  olim  in faltationibus  ufus  3 ^1^.340 

W. 

WEigelii  (Valentity)  fartus.  317 

Wtclefus  ( Johannes)quot  Librorum  amor? 

IVirzius  ( Burcbartus ) fupra  setatem  literis  imbu- 
tus. • 364 

. IVittemherga  olim  a Caro/ojiadio  concitati  molus 
inique  Luthero  ab  aliquibus  adferipti.  2o5 

Y. 

TI£Ihi  quid  ? loi 

quid?  '3^*^ 

Z- 

ZEno  Stoicorum  pater.#!.  fuit. 

ibid.  Omnes  tum  moleftias  tum  mundi  ille- 
brascontempfir,  ut  fiudiis  vacare  poficu  %4S 


* ' 


INDEX 

T* 

ZenoHa^  Palmyrenorum  Regina,  crud|tionc  5c 
feriptis  clara.  »5 

Zettxis  ingeniofe  faftum:  i6i 

Zfiilus  AmphiptliUt  quis?  595.  Cur  eanh rheto- 
ricus Sc  HomromafttK  diftus?  iii^-  Imperi- 
. tiam  multosque  errores  alios  Homero  rmpro- 
craviu  ihiJ.  Cruci , juxta  nonnullos , eft  fuf- 
xus , juxta  alios,  fibi  ipli  gulam  fregit,  vel  moi^ 
tealii  violenti  periit. 


- -V  r 


^1 


■•■y 


'1  ^ ‘-•ii  ^ o ,w  . '.^Wi--'-  Vu 

,'\.  ■ i'  ■ ''^sSt''  ,.^  "i" ' 

) V i«  ‘■'-  '■.''•■‘^■?  S?*S.-::  - ‘ 'J***  f?’?*  • 1 ^ l- 


Y|  * 

'i\  - »- 


■ t.  Y '.i*  ■■- 


--J 


° * '’**■  '*^'  /’  * ■'-^- “'.4t  .'■»«-■ 'S 


, .V 


».'”*:  'fec- • . ./:  ■■".:■  >■  . ■.'?:  . -4  ''.^''ty^* 

'fi  ■ /'j