Skip to main content

Full text of "Carmina in codicibvs scripta"

See other formats 


Google 



This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct 

to make the world's books discoverablc onlinc. 

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct 

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books 

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr. 

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc 

publishcr to a library and fmally to you. 

Usage guidelines 

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc 
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to 
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying. 
Wc also ask that you: 

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc 
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of 
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr 
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe. 

About Google Book Search 

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs 
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb 

at |http://books.qooqle.com/| 



iJSTTHOLOGIA LATINA 

SIVE 

POESIS LATINAE SVPPLEMENTVM 

EDXDERYKT 

FRANCISCVS BVECHELER bt ALEXANDER RIESE 

PABS PRIOR: 

CAKMINA IN CODIGIBVS SCEIPTA 

RBOENSVIT 

AI.EXANDER RIESE , ^. 

FASCICrVLVS n: 

RELIQVORVM LIBRORyM CARMINA 

EDITIO, AI»TB^»2^.«Di3jrv?b REOQGl^TA 









» y 



• • 




> i I 






>< V 



MCMYI 

LIPSIAE 
IN AEDIBVS B. G. TEVBNERI 



M. S. U. Duplicate. 



• ••*.• 

• ,• . • 

\ • . • 

• • • 



♦ ■ 

•• 






•• 



. • 

• • • • 

•• •• 

• • • 



•• • 

• • • 

• • • • 
• • • • 



••• 

• • 
••• 

• • 
••• 






•• • 



•••• 



*' , 



• •*• • • • •• •• 

• .• -•••••• 

«•• •• ,••• 

• •-• •*• • • 



• •, 






LIPSIAE : TTPIS B. G. TEVBNKEI 



PRAEFATIO 



t 



In hoc altero Anthologiae fasciculo permnlti codices 

in nsnm vocandi erant. Quorum multos ipse iam cum 

<5^ priorem editionem curarem, contuli, Parisinos dico 

plerosque et Valentianos et Bambergensem (c. 483) 

et Turicensem 78 et Vossianos q. 33 et q. 69, quos- 

V . dam postea adhibui: Parisinos nonnuUos, Lipsiensem 
I 74, Phillippicum nunc Berolinensem 167 (1825), 

. ' Vaticanos et Florentinos nonnuUos. Aliorum librorum 
collationes virorum doctorum benevolentiae debeo: 
Alfredus Holder ex Leidensibus quosdam (inprimis 
Vossianum fol. 111), Valentianos 389 et 396, Caroli- 
ruhenses 36 F et 167, mihi contulit et quae Noltius 
ex codicibus Bruxellensibus 1828/30 et 5657 enota- 
verat, meo usui concessit. Hermannus Hagen ex 
-C:; codicibus Bemensibus, Einsidlensibus, Sangallensibus 

^ permulta et ante editionem priorem et postea mihi 
curavit. Porro Martinus Hertz codicem Eehdigera- 
num S. L 6. 17 et Guilelmus de Hartel Vindobo- 
nensem 2521 a me rogati inspexere Conradusque 
Bursian quae ex Parisinis 7533 et 8093 enotaverat 
mecum communicavit. Gasto Boissier denique c. 718 
.^-, cum codice Parisino 13026 et Augustus Thorbecke 
(y^ c. 483 cum codice Bambergensi contulit. His acce- 
dimt alii viri docti, qui humaniter in editione altera 
instituenda me adiuverunt. Georgius enim Goetz 
Gustavi Loewe amici coUationes librorum Hispanorum 
aliorumque in c. 483, 484, 485% 486, 488, 495—636, 
639—641, 644—647, 658, 660, 664, 667—669, 
674», 679, 719^^720^,730, 736—737, 740sqq., 
784—786, 80fik ®6,U4i)ap;;j9Se€.i^ praesto 



IV PRAEPATIO 

esse voluit, ex quibus eas quae ad recentiores codice» 
pertinent omisi, ex aliis autem uberrimos fructus per- 
cepi. Maximilianus Bonnet amicus in c. 486% 658 
—660, 664, 683, 716, m, 794—797, R. Ehwald 
Gothanus in c. 484, Ad. Fueh Sangallensis in c. 665,, 
H.Lebegue Parisinus in c. 791sq., H.Magnus in c.488 
et 680*, H Schoene in carmine medico 719% Sinker 
bibliothecarius Cantabrigiensis in c. 786% Ant. Spag- 
nolo Veronensis bibliothecae praefectus in c. 723% 
Scato de Vries Leidensis in cod. Gothano 1047, Jul. 
Ziehen in c. 639 suis me collationibus et E.Duemmler 
et Wilhelmus Meyer Gottingensis adnotationibus be- 
nigne adiuverunt. 

Porro ut prioris editionis singulas schedas Fran- 
ciscus Buecheler inspexit coniecturisque multis eis- 
que ex parte palmaribus exornavit, ita in hac editione 
altera Julius Ziehen (quem mihi non contigit exorare 
ut editoris munus in se reciperet) multis carminibus 
studiose operam utilem navavit plagulasque prelo im- 
pressas mecum perlegit. 

His viris omnibus gratias maximas laeto animo 
testatas esse volo. 

Omnium denique coUationum quae in ^Poetis lati- 
nis minoribus' Baehrensii aliisque libris impressis mihi 
praesto erant, ratLonem ut par erat habui. 

Terminum carminibus eligendis me sexti p. Chr, 
saeculi exitum constituisse, in Hispaniae tamen car- 
minibus paulo latius evagatum esse iam in praefatione 
fasciculi I p. VI dixi. Quaedam in ed. pr. edita, postea 
autem ad medium recensve aevum non solum sensu 
quodam sed certis rationibus detrusa (c. 687, 727, 741, 
897) nunc repetere nolui; quae autem antiquitatis 
dubiae suspectaeque in syllogam recepi, ea hic illic 
(doleo quod non ubique) litteris obliquis impressa sunt. 
Non facile autem est, in omnibus carminibus, prae- 
sertim si quae Ausonii quandam similitudinem habent, 
aetatem discemere. Bedam ut par erat omisi; tamen 



PRAEPATIO V 

c. 676 sqq. retinui, quippe quae, licetei hicillic ascripta, 
tamen Columbano ex parte nota iam fuerint. Omnino 
Tide et reputa omnia ea quae R. Peiper in Ausonio 
f suo p. 406 — 436 congessit. 

In editione priore 11, p. XXXTVsqq. fusius exposui, 
I -quae carmina Burmannianae Meyerianaeque sjUogae ideo, 

\ •quod medii recentisve aevi sint, aliasve ob causas non 

receperim. Quod hic repetere, cum editiones illae du- 
■dum oblitteratae sint, supervacaneum esse miHi videtur; 
ad priorem igitur editionem id cognoscendi studiosos 
revoco. Hoc unum addo, carmina inscriptionum ad 
Buecheleri partem operis pertinere^), rhythmica autem 
carmina (non 481) me nunc omnino removisse. 

Carminum seriem secundum codices cuiusque vetu- 

stissimos ex saeculorum ordine institutam retinebo (cf. 

* I p. VJUL). Quorum igitur carminum codices inde ab 

a. 1871 vetustiores innotuerunt, eos secundum horum 

■aetatem transposui, eo tamen loco, quo olim inserta 

erant, ad eum relegans quo nunc leguntur. — Con- 

[ lecturas nisi aut errorem scribendi toUant aut rectam 

^ tollendi viam monstrent, commemorare nolui: vereor 

tamen ne in commemorando hic illic nimius fuerim. 
I Quaedam carmina addidi sive quae post a. 1871 

i -demum innotuerunt (c. 484** \ 493^ 664% 672% 

\ 719a.b.c.f 7g3»^ 772% 786% 786% 798% 19-28, 801, 

«02, 804, 806, 807—811, 865»-% 869»^% 863% 

873*-*^), sive quae in hanc syllogam quadrare mihi 

t Tisae sunt (c. 486% 493% 674% 689^*% 716»*^ 

723% 764% 786^% 790% 873% 874»'% 943, 944 sqq.): 



1) Itaque c. 888 et 903 (Buech. 871 et 1522 =» CIL XIII 
581 et Xn 1122) nunc omisi; debui omittere etiam c. 669 
«t 660 (B. 902, et 427 = CIL III 3676). Retinui c. 661, 
662, 722 (CIL Xni 2402, 2414, 128), quippe quae Buechelerus 
omiserit. Inter carmina pro inscriptionibus habita in CIL 
YI 6, 2% g—l sunt c. 609, 787, 221, 877, 414. Quae non ex 
ipsis inscriptionibus sed ex syllogis codicum fluzere ut 203, 
210, 437, 683, 684, sine dubio retinenda mihi erant. 



VI PRAEFATIO 

plura num addere debuerim, in incerto mihi est. Atque 
cum non ad unam certam normam constitui possit, 
quid huc quadret quid non, hunc locum aptum puto, 
quo haec quoque commemorem: 

Carmen de senectute a Baehrensio PLM V 313 
editum, quod ut multum habet delectationis, ita Ger- 
manum poetam Carolingicae ni fallor aetatis aperte 
prodit, omisi. — Versus cuiusdam Scotti de (dphdbeto 
(ib. V 375) huc propter aetatem non pertinent; quod 
non commemorarem, nisi arte et dictione prope abessent 
ab aenigmatis c. 481 etiam yitiosius compositis, quae 
omittenda non erant quod antiquitatis yergentis (ad 
quam „Tullius" auctor ea revocat) versus esse pos- 
sunt. — Licentii carmen satis diffusum ex Augustini 
epistula 26, in qua in C. Script. Eccl. Vindob. 34, 
89sqq. extat, excerpere non debui, neque versus Si- 
byllae (ludicii signimi . .) ab eodem De civitate Dei 
18,23 aut tres versus De doctrina christ. III 7, 11 ab 
eo adlatos. Nam versus vel carmina a scriptoribus 
adlata in universum non afiferam. 

lam in apparatu qui dicitur critico codices mihi 
notos enumeravi (ita tamen ut eorum qui saeculo XI 
recentiores sunt permultos utpote levioris momenti et 
passim interpolatos omitterem). Quorum collationes 
plenas attulerim, adnotavi vel in Addendis adnotabo. 
Nam ut orthographica et falsam verborum separationem 
in plerisque, ita lectionem codicum deteriorum saepe 
(vellem saepius etiam)*omisi. Cur enim nube lectio- 
num ad verum inveniendum inutilium apparatum 
obrui^sinerem? 

Quod in priore parte libri modo nomine meo modo 
persona prima me induxi, eam inaequabilitatem alias- 
que ne mali consulat lector quaeso. 

DABAM FRANCOEVRTI AD MOENVM 

■ 

Mense Augusto anni MCMVI. 



CARMINA 

CODICVM QVORVOT)AM 



SAECVLO NONO ANTIQVIOKVM 



Anthol. lat. I. 2. 



482 

Vide nunc fasc. I n. 1« 

483 

SISEBVTI 

regls Gothorum epistnla missa ad Isidorum de libro 

rotarum b. v 46. m. sss. 

B. V p. 857. 

Tu forte in lucis ientus yaga carmina gignis 
Argutosque inter latices et musica flabra 
Pierio liquidam perfundis nectare mentem. 
At nos congeries obnubit turbida rerum 
6 Ferrataeque premunt miiieno miiite curae, 
Legicrepae tundunt^ latrant fora, ciassica turbant; 
Et trans Oceanum ferimur porro usque nivosus 
Cum teneat Vasco nec parcat Cantaber horrens. 

483. = Ovetensis nunc Escorialensis B II IS sa£C. 
VII — VIII longe optimus (Loewii conlationem ed. Goetz 
Ind. schol. hib. lenens. 1887 — 88), e quo vel minima afferam. 
Pauca addam ex C{oloniensi 83 II anni 798) quem contuli 
Mus. rhen. 30, 133 et B{ambergensi 787 s. VIII) quem con- 
tuli; <5 {Bern. 219 s. X. Paris 7633 s. X. Begin. 255 et 1260 
s. X Sangall. 855 s. IX. alios) non afferam. — Titulo ca- 
rent fol. 23^, B. Incipit epistoi Sisebuto regis Gotorum 
missa ad Isidorum de libro rotarum C. — Isidoro Aldhelmus 
p. 232 G., sed regi [a. 612 — 620] Sisebuto auctor de com- 
puto et Clemens Scotus et ('in prologo sesebuti ad ysidoru') 
alossa in Vatic. 1469 s. X trtbuunt. 1 lucu B^s luco ex 
lucu C 2 musica flabra = c. 658, 12 3 Pyerio OC 
5 Ferrateque -tique C Feratumqu^ B 6 Legicr^pe 
(-crepi B) tundunt 0J5g Legifereq; crepunt C 'Legiscrepa: 
vofiodLcpcig^ Corp. Gloss. II 122, 2 7 niuossus C 8 or- 
rens OCB 



4 C, 488, 9—29 

En quibus indicas; ut crinem frondea Foebi 

Succingant hederaye comas augustius umbrent! lo 

En quos flammantem iubeas volitare per aethram! 

Quin mage pernices aquiias yis pigra elefantum 

Praecurret yoiucremque pigens testudo moiossum^ 

Quam nos rorifluam sectemur carmine lunam. 

His tamen^ incuryus per pondera terrea nitens^ 15 

Dicam^ cur fesso liyescat circulus orbe 

Purpureumque iubar niyei cur tabeat oris. 

Non iliam (ut populi credunt) nigrantibus antris 

Infernas ululans mulier praedira sub umbras 

Detrahit aitiyago e speculo, nec carmine yicta 90 

Vei rore Stygis aut herbis terrae aericrepantem 

Vincibilemque petit ciangorem (quippe per aethram^ 

Qua citimus iimes dispescit turbida puriS; 

Inyioiata meat); sed yasto corpore tellus 

(Quae medium tenet ima polum) dum lumina fratris n 

Detinet umbriferis metiS; tum sidere casso 

Paiiescit, teres umbra rotae dum transeat himen 

Aggerei yelox cumuli specuioque rotanti 

Fraternas reparet per caeium libera flammas. 

9 Est B In, corr. wi. 2 (?), crimen O^B 10 ede- 
raue edere ue B umbrant B 11 In J9 ethram 
12 8ic (Quin ex Qnid) magn§ pemicies aqnilas vis pigif 
leuantnm B magis pernicius aquilam sus pigra uolantem 
C 13 Precurret ' 16 His Sed C Es 5 16. 17 quur 

16 libescat OC liuera B 18 illa B 19 Infemans, 
cwrr,, predira OC subumbrans B 20 Detrait 

e 0, om, BC altivaga e specula Bousa ne J5 21 Vel 
OC Neg B stygis stigias rdl. aut here terra matricre- 
pantem 0, em, Goetz; om. J5g; mortalis transit in un- 
das C 22 atram aetram C 23 dispecit 0; corr. 
Scaliger (dispexit C dispicet B) 26 Que immo C cul- 
mina lihri: lumina Scaliger 26 Desinet OB, corr. Scaliger 
(Disserit C Deserit g) moetis tum 0: dum CB 
27 teres 0: terrae C, om. B rotam Goetz himen 0: ex- 

hSmor B axem C imae Riese 28 sic CB^ Aggeret 
rosanti 0; similia rell. rotanti vulgo, cod. Leid. 29 re- 
ex preparet w. 2 reparat C 



C. 483, 80—66 5 

80 Sed quia mira putaS; cui*; cum yis maxima solis 

Bis novies maior ciueat quam terreus orbis^ 
Non circumcingat terrestres iumine metas^ 
Sume ratum rationis opus. Namque aspice Foebum; 
Quam subiimis eat conveia per aurea mundi 

86 Quamque humiiem terram conlustret cursibus altis: 
Hic ingenS; utcumque iibet^ cum desuper ignes 
Sparserit, obliquo vel cum radiaverit axe, 
In terram radii franguntur. cetera soiis 
Lumina^ qua maior iaculis radiantibus exit^ 

^ Nil obstante globo tendunt per inania vasta^ 
Donec pyramidis peragat victa umbra cacumen. 
Per quam cum Foebe geiidos agit uda iugaleS; 
Infima vicinis nonnumquam decoior umbris 
Fratre caret vacuoque exsanguis deiicit ore. 

46 Cur autem soia spolietur lumine luna^ 

Nil vero mirum est. quippe illam lucis egentem 
Lux aliena fovet; quam cum pars proxima metae 
Invidet; expectat radios male caerula fratris. 
At cborus astrorum reliquus non tangitur umbris^ 

w Et proprium cunctis iubar est, nec sole rubescunt 
Sed sudus radiis astralibus inpete celso 
Porro ultra soiem rapitur cum vertice caeli. 

lam cur semenstri non semper paiieat orbe^ 
Inflexi praestant elico tramite cursus. 

65 Namque vagans errore rato cum devia tortos 



30 circnm C 81 nobies M. b. n. 32 terrestris 
CB moetas 33 febum 34 connexsa 85 cnrri- 
bus OB cursibus C 36 cum 0: ut B, om. C ignes 
ignis reh 37 oblico C axse 40 o/// ante B potente, 
corr. in patiente, C 41 puramidis O 42 febe aget 
agit Scaliger 44 exanguis 46 spoliatur B -atus C 
47 fobet moetae 48 cerula 49 corus 
51 Sed sudum Sed suum B; om, C adies atralibus in- 
pete celso soliis; cmr, Goetz; cm. reU. 62 uertice ex 
-cae 63 saemenstri 54 prestant oblico C 
eloco B elico (m mg, m. 1: quod greci flexuosum dicunt 
id est elicon) 66 cum libri ceu Buecheler tortus C 



6 C. 483, 6«-61 C. 484, 1-2 

Conligit anfractus^ metam sol eminus exit 
Intorquetque peplum noctis radiatque sororem. 

Haec eadem ratio est^ subitis ubi frangitur umbris 
Augusti solis rutilum iubar^ indiga lucis 
Quando inter terram et solem rota corporis almi 60 

Luna meat^ fratrem rectis obiectibus arcens. 

484 

B. V 114. M. 1056. 

B. y 388. De ventis 

Quattuor a quadro consurgunt limite venti. 
Hos circum gemini dextra laevaque iugantur 

66 Dum legit OB Cum legit C Colligit Scaliger De- 
ligit olim Biese moetam 68 Hec 69 Augisti 
(.^igusti B C) indega, corr., m. 2, 60 abni 0, Pithoeus 
abnae B alti C albi CompiUus 61 met argens 
(algens m. 2) B Beg 1260 arguens C, Computua-. urgens 
Beg 256 arcens Scaliger. — Sisehuti hoc quoque ca/rmen 
extat {ap. Migne vol. 80,372) in Toletano: 

(= Dracon- 'Clarus ubique deus, nunquam mutabilis auctor.' 
^i^?\^S^' Chare mihi in aevum valeas tu, Teudila, semper 
Atque animo grato nomen amantis ama. 
Qui tibi divinum iussit concedere votum, 

Ipse tibi tribuat Sundrimer alma via Qege, alme, viam). 
Te dominus verax veraci gratia servet, 
Vt nomen meritis vindices ipse tuis. 
Sit leo de tribu luda tibi faufcor ubique, 
Sit tibi vitae lux Christus ubique pius! 

484. Spectat ad Isidorum de natu/ra rerum c. 87. — 
Codicum familiae: I. D{u/rlacensis nunc Caroliruh. 86 8. 
IX — X; cont. Holder)^ cui similes sunt B{eginensi8 1260 
8. IX), Pari8. 6543 8. IX, g {Gothanu8 I Ib 8. XI, contulit 
B. JEJhwaM), Valentiani 164 et 393 s. IX; fortasse MeUicensis 
8. XI, Bem. 212 8. IX— X, Voss. L. q. 33 s. X, Codex 
Librii 229 {CheUenham 16278) s. IX, Matrit. s e 4.0 anni 
1026, alii. 11. O^vetensis, fol. 34^^ cf. ad 483. Loewii colla- 
tionem a Goetzio habui). B{ernensis 611 sa^ec. VIII— IX; 
contid. Hagen et Biese). Mediceus 16, 39 s. IX in. {v. 1 — 8). 
— Adnotabo {orthographicis plerisque omissis) DBg et OB. 
Bli pauUo meliores sunt; varia corruptelae genera vide v. 23. 
Item versi de supra nominatis uentis Versus de duo- 
"■ cim uentis B. Om. BBg rell. 2 Hos circum OB] Hi 



C. 484, 5— 22 

Atque ita bis seno circumdant flamine mundum. 

Primus Aparctias Arctoo spirat ab axe: 
5 Huic nostra nomen lingua est Septentrio fictum. 

Circius hinc dextro geiidus circumtonat antro; 

Thrascian Graeci propria dixere loquella. 

Huic laevus Boreas glaciaii turbine mugit; 

Frigidus hic Aquilo nostris vocitatur in oris. 
10 At Subsolanus medio flat rectus ab ortu; 

Graecus Apheiioten apto quem nomine sigtiat. 

Huic Vulturnus adest, dextra qui parte levatur; 

Attica Caecian Grais quem iittera signat. 

Nubifero flatu laevum iatus inrigat Eurus, 
16 Dorica quem simili designat nomine iingua. 

At Notus e medio soiis dat flamina cursu: 

Austrum rite vocant^ quia nubila flatibus haurit. 

Euronotus cui dexter adest^ quem nomine mixto 

Euroaustrum Latia dixerunt voce Latini. 
90 Libonotus laevam caiidis attaminat auris; 

Aestibus inmensis ardens Austroafricus iiic est. 

Abscessum solis Zephyri tuba florea servat, 



quoque sex DBg iagantur D^ ]giranturB iunguntur Oi2 
3 Adque flamina B flumine g 4 apaiihias DB 
aparcias OB -chias g arctoo B arto o D alto arcto 
08 B arctoc g ispirat (insp. m. 2) 6 nostris nomine 
est om. OB finctum Dg, recte B finxit B fixit 
6 huic O hunc B hinc . . m B dextra circumtona 
(t supra scr. m. 2) batro 7 om. B Tracian B Trascia 
grai 8 leuus 9 hinc DBg hic OB uocatur B 
10 Ad med. fi. r.l fi. r. solis 11 Gregas 

Gr§gus g apolio ten ofilioten B apto nunc quem 
12 bultumus ad extra q {i. e. que) O leuatus Dg 13 Ad- 
tica calcia OB grai signant 14 ero m. 2 

1. 1.] leuigatus irrigat g 15 Do rida Dg simile 
signat 16 Ad e om. OB cursum 17 rite] 

ficte B quam fiatibus nubila aurit 18 Euronotos g 

quem] cui B 19 Euraustrum D Eur////i8trum g Euro- 
austrum OBB uoci 20 adtaminat 21 Aestiuus 
B austef africus g hic DB] ipse B m 22 Ab- 

scessu (ces m. 2) zi^ turba tubida D 



8 C. 484, 25-27. C. 484% i-8 

Italia nomen cui fixum est voce Favoni. 
Huic dextram tangit dictus Lips Atthide lingua; 
Africus hinc propria veniens regione vocatur. «5 

At tu, Core, fremis Zephyri de parte sinistra; 
Argesten Grai vocitant cognomine prisco. 



484» 
Versus soi AVGVSTINI episoopi 

Donatistarum crudeli caede peremptum 
Infossum hic corpus pia est cum laude Nabori. 
Ante aiiquod tempus cum Donatista fuisset^ 
Conversus pacem^ pro qua moreretur^ amavit. 
Optima purpureo vestitur sanguine causa. 
Non errore perit, non se ipse ftirore peremit, 
Verum martyrium vera est pietate probatum. 
Suspice litterulas primas: ibi nomen honoris. 

23 Italica puto Italia DB Ex italia (sic) 0, Bern, 212 
Ex itala Bg nomen OB Jueniens DBg fixom OB] 
dictum D Bg faboni 24 lyps B attide libri (atice 
0, attica m. 2), recte? 25 hinc DBg huic hic B 
26 chore DBg fremens Bg zepheri 27 Agreste B 

Argestenque D Argest^que g Agrestamque grai uocant 
ore cameiia Explicit Argestem quem graia suo vocat 
ore ecamena B prisco ] tantum g (sed corr. m. 2), dictum 
Matrit, D ex corr. — Hinc fluxerunt hexametri 63 leonini 
qui inscripti sunt Versus de XII ventis Tranquilli physici, 
editi Mus. rhen. J 130, cf. Annal. phil. 117, 768; Smtonius 
ed. Beifferscheid p. 304. 

C = Sessorianus 65 nunc hibliothecae Vittorio Emma- 
nuele Bomanae 2099 foL 168. Ed. pr. Ign, Giorgi 1886, 
deinde De Bossi, Inscr. christ. urhis Bomae II 1, 461, ex 
quo sumpsi\ qui ex anthologia aliqua Africana sumpta putat. 
De codice cf. Knoell in C S Eccl. L Vindoh. 33, 1 : is aaec, 
VII-- VIII, De Bossi saec. VI-^VII trihuit. 

484*. 3 aliquot (7 4 q 5 uestitus C, em. Ziehen 
7 probat C 8 sc. diaconus. 



C. 484^ 1-4. C. 486, 1-10 9 

Versus CITHEBI rhetoTiB 

Quisque gravas iacrimis Hilarini flebile marmor; 
Fleto aviam potius duram yivacibus annis. 
Ilie deo meruit; tenero praelectus in aevo 
Vivere tiro brevis, sed iam sub milite Christi .... 

485 B. M. - 

B. m 273. 

Be figuris vel Bcliematibus 

Collibitum est nobis^ in iexi schemata quae sunt, 
Trino ad te^ Messi^ perscribere singuia versu^ 
Et prosa et versu pariter praeclare virorum! 

Particulae membra efficiunt; haec circuitum omnem. 
5 Particula est comma. ut versu tria commata in illo: 
^Arcadiam petis^ inmensum petis^ haud tribuam istud.' 

Ka)Xov 

Membra ea sunt, quae cola vocant; ea circuitum explent. 
^Nam qui eadem vuit ac non vult', coion facit unum. 
Huic adiunge sequens: Ms demum est firmus amicus.' 

nsQLodog 
10 CircuituS; peri-quam dicunt-odoS; orta duobus 

484*». rethoriB 3 do 4 ^t (7 

486. Carmen drciter a. 400 ad Arusianum Messivm 
scriptum {Haupt Herm. VIII 181) inscripsi ut Parisinu^ 
(P) 7630 saec. VIII, quo solo servatur. Primus ed. Quiche- 
rat, qui pleraque emendavit. scem. P V. 1 — 3 praeter illa 
^Collibitu est nob in lexi scem' et 'pariter placare uirorum,' 
deinde u. 33 et 93, in F nunc absdssi, ex Sirmondi solum 
apographo noti swnt. 3 Et prosam v. Bitschl placare P 
praeclare Buecheler spectate Ziehen; de genetivo cf. 486% 161 
'felix volucrum.' planare Halm. 4 et membra, e. h. 

Quicherat 6 coma P 6 inmetum, corr., P 7 Membrea 
sunt P circuitu P 8 uul hac P 9 his P 10 ados 
P corr. Schneidewin ora P orsa Ahrens orta Sauppe 



10 C. 486, 11-28 

Membris^ ut praedicta; venit tetracolon adusque. 
Nam si plura itidem iungas^ oratio fiet 

Est reflexiO; cum contra reflectimu' dicta. 

"Non expecto tuam mortem^ pater', inquit. at ille 

Ummo', ait, 'expectes oro neve interimas me.'* i5 

^AvTiiLSxafiokr^ 

Permutatio fit, vice cum convertimu' verba. 
^Sumere iam cretos, non sumptos cernere amicos.' 
'Quom queO; tempus abest; [quom tempus adest] ^nequeo' 

inquit 

^kXot(o6tg 

Difl^eritas fit, difl^erre hoc ubi dicimus illi. 

^Excitat hunc cantus galh, te bucina torva. >o 

Te ciet armatus victus, huic otia cordi.' 

^vxid^sxov 

Oppositum dico, contra cum opponimu' quaedam. 
^Doctor tute, ego discipulus.' *Tu scriba, ego censor.' 
'Histrio tu, spectator ego; adque ego sibilo, tu exis.' 

AlxtoXoyla 

Redditio causae porro est, cum, cur ita, dico. 26 

^Audi, etsi durum est; nam verum quod grave piimo 
Consilium acciderit, fit iucundum utilitate.' 

At si adversa mihi referam, relatio fiet. 

11 iretacolon P 18 refletio P reflectimus et sic s 
uhique P 14 pariter inquid P 15 ait expectis P 
17 supto P 18 Quod q. t. abest n. inquid P, coit. et 

supplevit Haupt Hemi. VI 263 AiioiaLg P, corr. Sauppe 
19 sit differe P dicimu illo P, corr. Sauppe 20 buccina 
torba P 21 cordis P 22 Appositum P 25 AstioXoyLcc 
P 26 Aud. P uero P, corr. Sauppe 27 iogundum P 
28 AvsiTtotpoga P rellatio Schneidewin recte? 



C. 486, 2»-46 11 



^^Sed moveas te^ lucifugus^ sis in medio audax!' 
»0 +Xandes inductus cui pes malus optige ambos."^ 

Fit responsio ad haec, quae contra Ongimu' dici. 
'Irascetur: sperne. dabit damnum: reparabis. 
Caedet: ne toleres. at sum minor: emorere, inquam.' 

'E7tava(poQd 

Est repetitio, cum verbo saepe incipio [uno]. 
85 ^lpse epulans, ipse exposcens iaeta omnia nuptae, 
Ipse patrem prolemque canens, idem ipse peremit' 

^EnLcpoQd 

Desitio contra, cum verbo desino in uno. 

'Vt possem, fecit fatum; dedit haec mihi fatum: 

Si perdam, abstulerit fatum: regit omnia fatum.' 

KoLvdtYjg 

40 Haec duo coniunctim faciunt, conmiunio uti sit. 
^Vis callere aliquid: discas. vis nobilitari 
Ingenio: discas. vis famam temnere: discas.' 

l4vadCKX(DCfLg 

Fit repiicatio, si gemines iteramine quaedam. 
Ubo in eum, sit vel pollens ut fulmine dextra, 
4B PoUens fulmine dextra, fero bis praedita ferro.' 

BQaxvXoyLa 
Est brevitas, raptim paucis cum dicimu' multa. 

30 Clandestina decet . . nmbra Haupt Ludo est, indoc- 
tus c. p., m. optigit umbo? Ahrens 33 Cedet me tolere 
ne si minor emorere Sirmondi apogr. {solum inquam P), 
corr. Sauppe Caedet me: tolera. nex imminet BiUchl neci 
mittor: morere Baehrens nec si minor? Ziehen 

34 — 42 post 63 transpos. Dzialas 'A^ocvaq^oga P 34 uno 
add. Quicherat 35 expoBcens Baehrens exponens P 
37 Desisto P, em. Sauppe 40 ut sit P 42 dicas. vis 
P 48 AvdLnXatais P 44 ut i. e. licet 45 vis Ahrens 

46 partim P, corr. Sauppe 



12 C. 486, 47-63 

^Mentem contempla; nam eonsilio valuit: fors 
Decepit/ ^Si peccat^ homo est. concede; fatetur/ 

Si verbum diverse iteres, distinctio fiet. 

'Cuivis hoc homini dones: homo si modo^ nolit.' &o 

'0 mulier^ vere mulier! scelera omnia in hoc sunt' 

nokv0vvdeTOv 

Multiiugum dico^ articulis quod piuribu' iungo. 
^lile hunc fallit^ at hic gaudet^ nos vero timemus 
Praesertim in peregri ne fas abrumpere tentet.' 

^LaksXvnivov 

Abiunctum contra est, si nullis singula necto. && 

^CognoscaS; qui sis^ cures te^ vir sapiens sis^ 
^Et prius verbis time illum quaeiibet unum.'^ 

^LTlQrjflSVOV 

^Disparsum reddo^ quod passum iion ordine reddo*^ 
^Ambo lovis merito proles, verum ille equitando 
Insignis Castor^ catus hic pugilamine Pollux.' eo 

^id^odog 

Fit percursio, percurro cum singula raptim. 
^Vim maiorem haud inveniet^ parilem similemve 
VincemuS; non audebit certare minore.' 

47 uoluit P 48 si peccat Froehlich sepe ad P Duo 
exempla secrevit JRiese 49 jdicLqxoq. P diuersae P 

50 homodo si modo P 51 muli P, em. Sauppe 

52 naXvvdsrcjv P Multi6ongum P 53 at ] et Satippe 

64 praesentim P tentet Quicherat] t et iret P 
55 ^iaXriXviisvcov P nullis sc. nexibus 67 sic P. Et peius 
serpente time illum qualibet unum Ahrens: quod non est 
^ahiunctumJ* Est drilus, verpus, timet illum quaelibet una 
Haupt! 68. Ji6Q6t.(Ly,ivov P, em, Quich. Jv6qqvihUvov 

Schneidewin quod del, Biese q. sparsum Sauppe non] uno 
Quicherat 60 castus hic pugill. pullux P Ji6^od(og P 
61 percussio P 62 Maiorem vim non P Vim maiorem 
Ch/rist haud Ahrens simili in re P, corr. Haupt 63 cer- 
teare minorem P, em. Ahrens 



C. 485, 64-81 13 

Fit conexio, posterius si necto priori. 
65 'Cum sensi; dixi; cum dixissem^ inde suasi; 

Cum suasissem^ abii; simul atque abii, indupetravi.' 

'Ejtavdkrjtlfig 

IUa resumptio fit^ quaedam cum dicta resumo. 
'Cognitus est nobis, iam cognitus^ ac bene novi.' 
^Tu vero sapiens ^cunctis, immo ipsa Minerva.' 

'EjatQOTcrj 

70 Fit concessio, cum quidvis concedimus optet. 
^Nescivit vel non potuit vel noluit: ut vis, 
Pone, tibi permitto; tamen non debuit uti.' 

*Ejti(p(ovovfievov 

Intersertio, cum inseritur sententia quaedam. 
'Pollet enim forma, quod regnum aetatis habendum est, 
7(> Fortuna, quae sola potest quemcunque beare.' 

'ETtL^ev^Lg 

Fit geminatiO; cum sensus geminamus eosdem. 
'Thebae autem^ Thebae, vicina urbs inclytaque olim.' 
^Mi nate, o mi nate, meae spes sola senectae.' 

^E7C€X(p<hvrj0Lg 

Exclamatio ea est, quam ut motus reddo repente. 
80 ^A, postquam victum video me, tu improba et amens, 
Fortuna, es, quos subiimas mox ipsa premendo.' 



64 connexio P 65 dixisse P, em. Biese dixi Baeh- 
rens dixem Sauppe deinde P, corr. Biese 66 Cum suasi 
ipse Baehrens indupretraui P 67 E7cavaXrni(pLg P Tres 
versus et 'ETcavogd-oiavg titulum deesse putat Bich. Schmidt 
(a. 1874) 68 ac Schneidewin at P est Sauppe 69 cunc- 
tis P ]; sapiens? Haupt imo P 'EnitQonv P 70 apte 
Baehrens et Ziehm opte P 71 Hisce uti Froehlich 
72 Ponet ibi P Eni(p<ovoviisva}v P 78 meae] meme ae 
P 79 ea] mea P 80 At P Ah Halm per quam Baeh" 
rens amans P 81 prfmendo P 



14 C. 486, 82—99 

^IuoxcdIov 

Fit parimembre^ ubi membra ^aequa et circuitus sunt. 
^Cui nec iinis adest cupiendi nec modus extat 
Vtendi^ citus in dando est^ celer in repetendo/ 

MaQi0fi6g 

Cum privis propria attribuas^ fit distribuela. »& 

^Huic furta in manibus, fuga plantiS; ventre sagina.' 
^Tu sumptu pauper, dando dis, ingenio rex.' 

MsTccfiaiStg 

At remeatio fit, cum rursus me redigo ad rem. 

'Verum longius excessi nec tempore in ipso 

Fortasse indulgens animis: ergo redeo illuc' 9o 

MsrdfpQaetg 

Fit variatiO; cum simili re nomina muto. 
^Regnavit Libyco generi; regnavit et Argis 
InachiiS; dominatus item est apud Oebaliam arcem.' 

Mardxkieig 

Declinatio, cum verbo deciino parumper. 

'A primo puerum rectum est condiscere recte.' »5 

^Dignos digna manent, plerumque bonis bene vortit.' 

^OQL6fi6g 

Definitio fit, cum rem definio pro me. 

Tiligere, hoc prorsum est velle id, [quodj prosiet illi: 

Nam qui ad se revocat quod vult, mihi sese amat ipse.' 

laoxoXcDv P 82 paremembre P aequa et P aequalia 
Sauppe aequali circuitu Baehrens reete? 84 citius P 
inr.] ir. P 86 priuiis ex primis P m. pr. privis Quiche-r 
rat destribuela P 86 faga P 88 rematio P 89 tem- 
pore iusto Riese 91 in re Sauppe 92 lybyco gene P 

93 am arcem P, cetera in Sirmondi apographo £xxa- 
Xiaig P, em. Sauppe 94 uerbum Ahrens ciQtafidg P 
96 cf. Mus. rhen. 46, 243. 61, 327 98 Dilige P velle id 
quod Sauppe ]uert id P prosit et P, em. Emperius 
99 vult nuhi, sese Sauppe mihi] hic Biese olim magi' 
Buecheler 



C. 486, 100—117 15 

^OfiotoriXsvtov 

100 Coniine est^ simili fini cum claudimu' quaedam. 
'Quom minus indignatur^ ibi magis insidiatur^ 
Vt metuas noxam^ si non ostenderit iram.' 

'Oftotdjrrcorov 

Aequeciinatum est^ quod casu promimus uno. 
^Auxilium; non consiiium^ rata^ non cata verba; 
106 Rem^ non spem^ factum; non dictum quaerit amicus.' 

Ilokvxtcotov 

Muiticlinatum contra^ yariantibu' quod fit. 
'Tu solus sapienS; tibi cuncti cedere debent, 
A te consilium petere et tua dicta probare.' 

nagovofia^Ccc 

Suppariie est^ alia aequisono si nomine dicas. 
110 ^Mobiiitas^ non nobilitas.' ^bona gens, maia mens est.' 
^DividiaC; non divitiae.' Hibi villa favilla est.' 

nQOCfayt6do0i$ 

Est subnexiO; propositis subnectere quaeque. 
^At nos non ut tu: nos simplicitate, tu arte.' 
'Hoc daS; hoc adimis nobis: das spes^ adimis res.' 

IlaQadtaatoXT} 

115 Subdistinctio fit^ cum rem distinguimus ab re. 
'Dum fortem, quia sit vaecors, comemque vocat se, 
Quod sit prodigus, et clarum, qui infamis habetur.' 

oiioLOTtrsXsvtov P 100 ConfinieB simili P 101 Quom 
HaJm Com P Quo . . eo Schneidewin 102 Vt noxam 

metuas P non] n. P oiiomtoTov 103 Aequaeclinatum 
P Aequicl. Ahrens. pr. i/// uno P noXmxotov P 

106 contraria uariantius (em. Hdlm) quod sit P 107 dere 
om. P nccQaovoiiocaLcc P 109 aUa Sauppe tale P 
alid AJirens 110 mouilitas non uilitas P 112 sub- 

nectio P 113 tuare P, em. Sauppe 114 adimes his P 

nQccdictGxoXs P 116 forte P quia P qui Schneide- 
win uaecor P 117 Quod P Qui Baehrens si P sit 

Quicherat 



16 C. 485, 118-136 

IlaQBvd-etfig 

InteriectiO; cum quaedam medio ordine famur. 

*Huc ut venimuS; interea — nam tempus erat ver, 

Et sacrum Florae et Cereri nemus — imus ad aras/ iw 

IlaQOfiokoyCa 

Est suffessiO; cum sensim pro parte fatemur. 
^Verum Academicus est.' ^Esto: tamen omnia nulli 
In dubium revocant.' 'At quaedam; at pleraque; si vis.' 

IlQ^Xrjtl^Lg 

Anticipatio fit, contraria cum occupo verba. 

^CredO; ille et flebit multum et iurabit, amicos m 

Producet testes: sed vos rem quaerere par est.' 

IlaQdfioiov 

^Adsimuk; momento cum simile hoc facio illi. 
^Nam plebeius homo, ut ferme fit libera in urbe, 
Reg[nat] ibi, et puncto regnat suffragioloque.' 

naQQTj^ia 

Inreticentia; cum verum reticere negamus. iso 

^Dicere, quod res est, cogor; vos ista, Quirites, 
Vos facitis, dum non dignis donatis honores.' 

nQdta^tg 

Propositum, cum proponas, quod deinde repellas. 

Tst ornanda domus spoliis: hic ornat amicam 

Exuviis. leges discendum est: discit amores.' iss 

IlaQSvtsGig F 118 Interfectio P 120 Cereris Sauppe 
121 suffaflio P sensi P, corr. Baehrens 122 Academi- 
cns Haupt academia P 123 Ad P at Baehrens et P 
sibi P, corr. Quich. quivis Baehrens ngolriaig P 

125 illae fleuit miltu et iurauit amico P, em. Quich. et 
Sauppe 126 Producit P pars est P 127 Atsimula 

momento cum s. P Adsimile a m. Quicherat Adsimulatio, 
cum nomen Buecheler Adsimile est, cum agnomento Froeh- 
lich Adsimilamen erit tum, cum Ziehen 128 Nan P 
129 Reg P Legibus et Buecheler que| qui P 131 ista 
Quicherat ita P 133 Propositio P -itum Quich. 



C. 485, 18«— 168 17 

nAvxa stQog xAvta 

Cuncta ad cuncta; ut: 'Gens Graia, Afra^ Hispanica servit; 
Nam partim meritost ultus^ partim insidiantds 
Praevenit, partim victor virtute subegit/ 

I^vvad^QOt^^og 

Est •conductio conquegregatio, cum adcumulo res. 
140 ^Multa hortahtur me: res, aetas, tempus, amici, 
Concilium tantae plebis, praenuntia vatum/ 

SvvoiTiBCcii^tg 

ConciliatiO; diversum si conciliamus. 

Trodigus [est] et parcus idem: [nam] nescit uterque 

Vti opibuS; peccant ambo; res deterit ambos. 

TqCtudXov 

145 Teriuga sunt, quae respondent secum ordine trino. 
*Si neque divitiis polies neque corpore praestas 
Nec corde exuperas, cur te dicam esse beatum?' 

XaQaxtriQL^^L^g 

Fit depictio, cum verbis ut imagine pingo. 

'Pocula, serta tenens fiexa cervice iacebat, 

150 LimodeS; gravis optutu^ madido ore renidens.' 

^EfftvxliLri^tg 

Est correctiO; cum in quodam me corrigo dictu. 
^Nam tarde tandem — tarde dico? immo hodie^ inquam.' 
Vel sic: ^non amor est, verum ardor vel furor iste.' 



136 — 138 damnai H. Kropp 137 meritostultos P, em. 
Sauppe 138 pueni P invictos AJirens uirtutem P 
^vvasQOus^Log P 141 Concilia P denuntia P praenuntia 
Halm natum P 2}vvoi,%LO)aig P 143 Prodigiis P est 
et nam add. Quicherat 144 deterit G. Loewe dederet P 
dedecet Quicherat TQiyLtoXtov P 145 trina Sauppe, sed 
cf. V. 2 XocQocKoriQUSiLog P 148 depinctio P uerb. P 
149 ferta Quickerat 160 Limonides P, em. Haase 

EnitBiiiriKiig P 153 uerbum P 

Anthol. lat. I. 2. 2 



18 C. 486, 164—168 

nQ0V7tdvt7j6tg 

Fit praeoccursio, si reddas priu' posteriori. 

Vt: 'pluvias cernas noUe istos ac cupere illos: ift^ 

Lirantes cupiunt imbrem noluntque viantes/ 

^va6tQ0(pi/j 

Esse reversio et in prosa solet^ ut fit in istis: 
Tauxillam ob culpam.' 'male quod vult.' ^praecipiti 

in re.' 
Troianos facit ire ut divus Homerus 'aves ut.' 

^TytSQfiarov 

Transcensus porro est, cum intersita pendula claudo. ^^ 
^Atque ego, quod negat hic vivis, ius eripit omne," 
Fas abolet; iaedit leges, haec omnia mitto.' 

^vtBvccvrCc36ig 

Exadversio fit, minimis si maxima monstres. 

'Non parva est res, qua de agitur' pro ^maxima res est/ 

Vt dictust Aiax ^non infortissimu' Graium.' i6& 

Zevyfia 

Nexum est, si varias res uno nectimu' verbo. 
^Oebalon ense ferit, Lycon hasta, Pedason arcu.' 
Nam mediost 'ferit' et fini pote principioque. 



164 redas prias P 166 ac cupere Sauppe (at c. 

Baehrens) accipere P 156 Lirantes G. Loewe Arantee P 
Artrantes Froehlich 168 Pansillam occultam P, em. 

Ahrens praecipit P, em. Schneidewin 169 ut duuius P 
Troianos facit ire viros H. Biese 'aves ut' separat Baeh- 
rens. II. II 469 spectat ad Danaos 160 interposita P 
161 uiuis P quidvis Sauppe necat hic civis Baehrens 
recte? 162 laedet P 164 pro maxima Ahrens sed 
proxima P 167 c/*. c. 392, 3; 2 Lycon ferit Christ, recte? 
asta pidason arci P 168 Nam Baehrens Nunc P me- 
diost scripsi medius P medium(st) alii fuerit P, em^ 
Schneidewin sini P 



C. 485, 169—186 19 

Si verbum varie muteS; variatio fiet. 
170 ^Quis nos propter te dilexit? quaudo aliquem tu 
luvisti? quas res gessisti? cur ita abundas?' 

!dkkol(o6Lg aut 'TnakXayifi 

Fit mutatio multimodis. ^Bello Africa flagrat/ 
Afroa cum dicas bellare. et tempora quando 
Et casus numerosque figurando variamus. 

"EkkaiilfiQ 

176 Fit defectio; cum verbum, quod subtraho grate^ 
Deflt. Turat enim nemo nec corrigit hanc rem^ 
Sed culpat.' quippe hic 'quisquam' subtraximu' grate. 

nkeovadndg 

Exuperatio fit, cum causa appono decoriS; 
Quod vacat; ut: ^quarta vix demum exponimur hora;' 
180 'Saucius ille leo' — quia Wix' pote tollere et Hlle'. 

n€Qi(pQa6Lg 
Est autem circum illa locutio: ^bucera saecla' 

'Fac discas' pro Misce', et pro ^dic' ^dice loquendo.' 

nQoadLa6d(pri6Lg 

Si plenum cumules; adsignificatio fiet. 
185 Vt: ^mihi non placet hoc animo.' quippe [^hoc] animo' 

aufer, 
Et nihilo minus est plenum; verum auxerit illud. 

169 uariae P 170 nos Quicherat non P 171 lavisti 
Sattppe luBsisti P TvaXXayri P 172 multis modis P 
EXXvTcaig P 177 subtrax, P, corr. QuicheTat 178 cum 
Christ: quod P 179 quod Christ: cum P. Horat. serm. 
I 6,28. 180 uim P IlgoadiccyQaq^sovg P, em. Sauppe 
184 comules atsignificatio P 186 hoc dddit G. Loewe, 
hinc Halm tu quippe Sauppe 186 Enihilo P iUum P, 
corr. Quich, Expl subscr. P 

2* 



20 C. 486», i-u 

485' (dim 731) 
LACTANTII 

•T» M 

B.' iri 258. !>© ave phoenioe 

Est locus in primo felix oriente remotuS; 

Qua patet aeterni maxima porta poli^ 
Nec tamen aestivos hiemisve propinquus ad ortus, 

Sed qua sol verno fundit ab axe diem. 
Illic planities tractus diffundit apertos^ 6 

Nec tumuius crescit nec cava vallis liiat; 
Sed nostros montes^ quorum iuga celsa putantur; 

Per bis sex ulnas imminet ille locus. 
Hic Solis nemus est et consitus arbore multa 

LucuS; perpetuae frondis bonore virens. lo 

Cum Phaethonteis flagrasset ab ignibus axiS; 

IUe locus flammis inviolatus erat^ 
Et cum diluvium mersisset fluctibus orbem^ 

Deucalioneas exsuperavit aquas. 

486*. Cf. quae disputavi in Glaudiano leepii II 190 sqq. 
P = Farisinus 13048 saec. VIII fol 47 {v. 1—110). contulit 
M. Bonnet. V =« Veronensis 163 saec. IX init., fol. 14 r. 

L ~ Leidensis Vossianus, Q. 33 saec. X. It Lactatii de eadem 
ave {post Fhoenicem Claudiani) V. Versus Lactantii de ave 
phoenice L. Inscr. om. P. — Apud gramm. de dubiis nomini- 
hus ut Lactantii laudantur v. 7 (sed trimonteB), 16 (adheRit), 
23 (tendet), 24 (Necauit), 50, 96, 127, 137 (oculos). — Li- 
hrorum longe optimus est P, in quo, si ab orthograpihicis 
discesseris, perpauca vitia insunt taliaq^ue quas a scriptura 
archetypi paene evanida originem trahunt; contra in V et 
magis in L emendandi conatus non pauci sed plerique in- 
felices deprehenduntur. L non nisi a v. 110 plene exhiheho. 
— V. 1 — 16 in Einsidlensi 266 s. X sunt. Becentiores ? 
svmt multi (Cantabrig. (r ^ 5, 35 s. XI; Parisin. 8091 s. XII; 
Toletanus 13, 6 s. XII— XIII; BodUianus F 2, 14 s. XII; 
alit) 1 sqq. cf. Lactantiu^ Instit. divin. II 12, 15. Epi- 
tome 23. 2 patit P poli] PV caeli L 3 hiemesue 
V hortus P 4 uerbo P 5 defundit V 6 N§c P 
8 imminet PV, constru^um ut despicit v. 40 eminet 
L ill^ P 9 solus nemos P 11 faetontaeis P phae- 
tonteis V 14 Deo- P Dio- V -Uio- V exup. P 



C. 486», 16-39 21 

15 Non huc exsangues morbi^ non aegra senectus^ 

Nec mors crudelis nec metus asper adest; 
Nec scelus infandum nec opum vesana cupido 

Cernitur aut ardens caedis amore furor; 
Luctus acerbus abest et egestas obsita pannis 
so Et curae insomnes et violenta fames. 
Non ibi tempestas nec vis fiirit horrida venti 

Nec gelido terram rore pruina tegit^ 
NuUa super campos tendit sua vellera nubes^ 

Nec cadit ex alto turfoidus umor aquae. 
S6 Sed fons in medio [estj^ quem Vivum' nomine dicunt; 

PerspicuuS; lenis, dulcibus uber aquis^ 
Qui semel erumpens per singula tempora mensum 

Duodecies undis inrigat omne nemus. 
Hic genus arboreum procero stipite surgens 
30 Non lapsura solo mitia poma gerit. 

Hoc nemus^ hos lucos avis incolit unica Phoenix: 

Vnica sed vivit morte refecta sua. 
Paret et obsequitur Phoebo memoranda satelles: 

Hoc Natura parens munus habere dedit. 
85 Lutea cum primum surgens Aurora rubescit, 

Cum primum rosea sidera luce fugat^ 
Ter quater illa pias inmergit corpus in undas^ 

Ter quater e vivo gurgite libat aquam. 
ToUitur ac summo considit in arboris altae 



16 sq, cf, Verg. Aen. VI 276 sqq, exsanguis FL mor- 
buB L 16 adest FV adit L 17 uaesana FV 

18 Aut m^tus F Aut metus VL Cemitux scripsi duhi- 
tanter Aut vis de Winterfeld Aut Pavor Goetz cedis F 
cedit V 19 aceruus FV aegestas FV 20 insomnis 
nec F 21 tempes F 22 gelida F proina V 

23 ueUere F 24 umur V^ humor FL 26 est s, om, 
VFL alii. Colorem observa christianum^ cf. Apocalypsis 
Joh. 22, 1—2 27 s. t. m. FX] singuUs nubes F 29 ar- 
borem F de (m. 2) stipite V 31 locus V^ fenix FL 
foenix V 32 sed] quae Frandus 33 Parit FL foebo 
FL sateUis V^ 36 8//dera V (i m. 2) 37 pia F 
88 surgite F* 39 considit s consedit JPVL arborf F 



22 C. 486*, 4(H-€3 

Vertice^ quae totum despicit una nemus^ 40 

Et conversa novos Phoebi nascentis ad ortus 

Expectat radios et iubar exoriens. 
Atque ubi Sol pepulit fulgentis limina portae 

Et primi emicuit luminis aura levis^ 
Incipit ilia sacri moduiamina fundere cantus 45 

Et mira lucem voce ciere novam^ 
Quam nec aedoniae voces nec tibia possit 

Musica Cirrhaeis adsimulare modis^ 
Sed neque olor moriens imitari posse putatur 

Nec Cylleneae fila canora lyrae. 50 

Postquam Pboebus equos in aperta effudit Olympi 

Atque orbem totum protulit usque means^ 
Uia ter alanim repetito verbere plaudit 

Igniferumque caput ter venerata silet 
Atque eadem celeres etiam discriminat horas 5& 

Innarrabilibus nocte dieque sonis^ 
Antistes luci nemorumque verenda sacerdos 

Et sola arcanis conscia, Phoebe, tuis. 
Quae postquam vitae iam mille peregerit annos 

Ac si reddiderint tempora longa gravem^ 60 

Vt reparet lapsum spatiis vergentibus aevum; 

Adsuetum nemoris dulce cubile fugit 
Cumque renascendi studio loca sancta reliquit; 

40 dispicit P 42 Ex pectus P 43 At quae P 
ibi, sed corr., L pepullit P 44 laeuis P 46 sagri V 
modolamina PV 46 ciere P uerere V referre L luce . . 
noua L 47 Aed-] §d- P idu- V aid- L -eae libri 
uocis P 48 cirrheis V cirreis L cerreis P adsimolar§ 
P assimilare VL 49 holor P imitare //// se P puta- 
tur V putetur PL 50 cillineae P cilleneae V luere P 

61 phoeuus P foebus L eff. P diffudit V diffundit L 

62 usqu^ P medos V osque micans Goetz 54 Igneferum- 
que V 56 celeris P 66 Inennarr. V 57 antistid P 

que om. g uerenda P ueneranda VL 58 foebe L 
69 mile P pergerit V 60 si P, scripsi (temporale est, ut 
Lactant. opif. dei 9, 3) se VL alii. reddiderent P -runt 

V -rYt L 61 repararet V fatis L 62 cubicule L 

63 sca lihri reliquid PV relinquit L 



C. 486*, 64r-85 23 

Tunc petit hunc orbem^ mors ubi regna tenet. 
65 Dirigit in Syriam celeres longaeva volatus^ 
Phoenices nomen cui dedit ipsa vetuS; 
Secretosque petit deserta per avia lucos^ 
Sicubi per saltus silva remota latet 
Tum legit aSrio sublimem vertice palmam, 
70 Quae Graium phoenix ex ave nomen habet; 
In quam nuUa nocens animans prorepere possit^ 

Lubricus aut serpens aut avis uUa rapax. 
Tum ventos claudit pendentibus Aeolus antris^ 
Ne violent flabris aera purpureum 
75 Neu concreta noto nubes per inania caeli 
Submoveat radios solis et obsit avi. 
Construit inde sibi seu nidum sive sepulchrum; 

Nam perit; ut vivat: se tamen ipsa creat. 
Colligit hinc sucos et odores divite silva^ 
so Quos legit Assyrius^ quos opulentus Araps^ 
Quos aut Pygmaeae gentes aut India carpit 

Aut molli generat terra Sabaea sinu. 
Cinnamon hic auramque procul spirantis amomi 
Congerit et mixto balsama cum folio: 
85 Non casiae mites nec olentis vimen acantbi 



64 tum L mox lihri: mors g edd. 66 Tortnnati' 

apud Micpnem v. 164 . Phoenicis P foenice V fenicis 
Mieo, L uaetns P uetuBtaB VL 67 lucus V 68 Bas- 
tus 9ed corr. F* 69 Cum P aereo V uertice V 

70 grainm P, Heinsius gratnm VL foenix V fenix L 
habuit P 71 Id P It F qua V Et qua s, Goetz 

prorepere P proripere V prommpere L 73 uentns 

P claudent V pandentib; V eulos P 74 fabris V 
puporenm P purpereum V 76 congreta V noto P 
not(h)u8 VL 76 redios P radius L obsit s bosit P 

ussit VL 77 sepnlchum P 78 sed tamen VL 
79 odoriB P 80 opolentus V Arabs edd. 81 pigme§ P 

pigmaee V pign;ae L 82 mollit P s ab ea P 
83 »ic P Cinnamomu V Cynnamonm L hinc s 

spumantis L 85 caseae P mites P -tis VL acha V 
achanti L 



24 C. 486*, 86—102 

Nec turis lacrimae guttaque pinguts abest 
His addit teneras nardi pubeiitis aristas 

Et sociat myrrae vim^ panacea^ tuam. 
Protinus instructo corpus mutabile nido 

Vitalique toro membra vieta locat. 90 

Ore dehinc sucos membris circumque supraqne 

Inic^t^ exequiis inmoritura suis. 



Tunc inter varios animam commendat odores^ 

Depositi tanti nec timet illa fidem. 
Interea corpus genitali morte peremptum ^^ 

Aestuat; et flammam parturit ipse calor^ 
Aetheripque procul de lumine concipit ignem: 

Flagrat, et ambustum solvitur in cineres. 
Quos velut in massam, generans in morte^ coactos 

Conflat^ et effectum seminis instar habet. loo 

Hinc animal primum sine membris Jertur oriri^ 

Sed fertur vermi lacteus esse color. 



86 lagrimae V 88 sociat P socia L sociam .V 
panaclie§ P -chea VL tu§ P turis V ture L 89 in- 
structos P, corr. Heinsim instractis L His protinus struc- 
tis F mobile L 90 Nidaliq; L quieta L, corr. Hein- 
sius quiete PV 91 sucus P que] quae P bis circuquaq; 
supra L Post92 lacunam constituit Birt; cf.ex Gregorio 
Turonensi de phoenice haec: „ore odoramenta adtrahit seque 
ex his tegit {v. 91). Tunc diversis modulis incipit cantus 
efiFundere suaves ac de nido exsiliens aquarum se undis in- 
mergit, quod cum ter quaterque repetierit, ascendit ite- 
rum adtrabitque denuo super se odoramenta quae detulit. 
Emicante autem sole primum ei iubar inferit igneum (v. 97) 
sgg." Ha£C Lactantium ait referre. vide infra. 93 inter 
FX] in P animam commendat est ex ev. iMcae 23, 46. 
odoris PV 94 depositam PL tibet P 96 Interimit 
P 97 concepit P 98 soluitus P cinerem libri, corr. 

Ritschl 99 generans Ziehen] cineres PL -ris V in morte 
codd. recc. in more PVL natura umore Bitschl cineres 
natura Buecheler. alia alii coactus PL 100 afifectu P 
102 uemi P uermi V -mis L lactibus P 



C. 486% lOS-124 25 

Crescit, et emenso sopitur tempore certo^ 
Seque ovi teretis coUigit in speciem. 

107 Ac velut agrestes; cum filo ad saxa tenentur^ 
Mutari tineae papilione solent, 

106 Inde reformatur qualis fuit ante figura^ 
£t Ptioenix ruptis puUulat exuviis. 

109 Non iUi cibus est nostro concessus in orbe^ 

110 Ne£ cuiquam inplumem pascere cura subest. 
Ambrosios liibat caelesti nectare rores^ 

StelUfero tenues qui cecidere polo. 
Hos legit, his alitur mediis iti odoribus ales^ 
Donec maturam proferat efUgiem. 
116 Ast ubi primaeva coepit florere iuventa; 
Evolat, ad patrias iam reditura domus. 
Ante tamen^ proprio quidquid de corpore restat^ 

Ossaque vel cineres exuviasque suas 
Vnguine balsameo myrraque et ture Sabaeo 
iso Condit et in formam conglobat ore pio. 
Quam pedibus gestans contendit Solis ad ortus 

Inque ara residens ponit in aede sacra. 
Mirandam sese praestat praebetque verendam: 
Tantus avi decor est^ tantus abundat honor. 

108 Creuerit PVL Creacit in s et scripH emenso 

Brandt: inmensum libri sopitur Klapp: subitus P -to X 
-tuT V 104 o ui P collegit F 107. 8. 6. 6: sic 
transposuit Leyserus^ 107 sq. post 102 Baehrens 108 Mu- 
tare P -ri F Motare L tineae Didacvs Covaruvias apud 
Tho^nasium pinnae PV pennae L papiUones PV -nis 
L 106 f(o)enix VL pululat V exubiis PL exuuis V 

109 est om. L 110 cuique V subest: hic desinit P 
111 ambrosius F* 113 in dolorib; F 116 Ast] 

Has L coeperit L iuuentus L 116 domos L 

117 quicquid L 118 Ossa quae L 119 myrr. F 

murr. L sabeo F m. 2] soluto L solo F^ 121 genstans 
L ortus] urbem {Heliopolim) Gryphiander recte^ hortos 
Ziehen 122 arma L promit VL, corr. ed. Veneta 1609 

sagra F 123 Mirandum L uerendam Baehrens 

uehentes F uehementes L videnti edd. videndam ? 
124 aui Heinsius ubi F ibi L habundat VL 



26 C. 486*, Ii5-145 

Primo qui color est maiis sub sidere Cancri^ is& 

Cortice quae croceo Punica grana tegunt; 
Qualis iuest foliis, quae fert agreste papaver^ 

Cum pandit vestes Flora rubente solo: 
Hoc tiumeri pectusque decens velamine fulget; 

Hoc caput, hoc cervix smnmaque terga nitent iso 
Caudaque porrigitur fulvo distineta metallO; 

In cuius maculis purpura mixta rubet. 
Aiarum pennas insignit desuper iris, 

Pingere ceu nubem desuper aura solet 
Albicat insignis mixto viridante zmaragdo iss 

Et puro cornu gemmea cuspis hiat. 
Ingentes oculi: credas geminos hyacinthos^ 

Quorum de medio lucida flamma micat. 
Arquatur cuncto capiti radiata corona^ 

Phoebei referens verticis alta decus. 140 

Crura tegunt squamae fulvo distincta metallo; 

Ast ungues roseo tinguit honore color. 
EfQgies inter pavonis mixta figuram 

Cernitur et pictam Phasidis iuter avem. 
Magnitiem terris Arabum quae gignitur ales U5 

125 Primo qui scnpsi: Principio Uhri malis scripsi: 
qualis libri caeli VL: Cancri Klapp (1876) {cf Verg. ecl. 
10, 68) 126 Cortice scripsi Mitia qu§ V Mittia qui L 
cruceo F* corio Goetz pumica L legunt VL, corr, Hein- 
sius 128 flore VL Flora Heinsius caelo VL polo F* 
solo Heinsius ruente solo Knappitsch 131 porregitur V 
difltenta VL, corr. s 132 Alarum Bitschl Harum i)in- 
nas (pennas L) insigne desuperiris (superaris L) VL alis 
add. V insignit Schoell 134 Pinguere V aura VL (i. e. 
splendor ut v. 44), quod retinui (acta Heinsius) alta g 
185 insigne V mixtis L smaragdo V 137 oculos ? 
iyachintos V hiacincthos L 138 lucida L migat V 
139 Arquatur Klapp Aequataque noto (notho L) capiti 
VL Aptatur Oudendorp cuncto scripsi 140 Foeoei V 

FoebS . § L 141 (Irura V flauo V distincta L f. d. m. 
delet Bitschl 142 roseus V 143 pauones V mixtaque 
V flgura VL 144 fasidis VL 145 Magnitidc Bodlei- 
•'ni4s F 2, 14 s. XII Magna itidem Baehrens alis V 



C. 486*, 148-168 27 

Yix aequare potest; seu fera seu sit avis. 
Non tamen est tarda ut volucreS; quae corpore magno 

Incessus pigros per grave pondus habent^ 
Sed levis ac velox^ regali plena decore: 
150 Talis in aspectu se tenet usque bominum. 
Huc venit Aegyptus tanti ad miracula visus 

Et raram volucrem turba salutat ovans. 
Protinus exculpunt sacrato in marmore formam 

Et titulo signant remque diemque novo. 
t56 Contrahit in coetum sese genus omne volantum^ 

Nec praedae memor est ulla nec ulia metus. 
Alituum stipata choro volat ilia per altum 

Turbaque prosequitur munere laeta pio. 
Sed postquam puri pervenit ad aetheris auras^ 
160 Mox redit: illa suis conditur inde locis. 
fortunatae sortis felixque volucrum; 

Cui de se nasci praestitit ipse deusl 
Femina seu [sexu seu] masculus est seu neutrum: 

Felix^ quae Veneris foedera nulla colitl 
165 Mors ilii Yenus est, sola est in morte voluptas: 

Vt possit nasci; appetit aute mori. 
Ipsa sibi proles, suus est pater et suus heres^ 

Nutrix ipsa sui; semper alumna sibi. 



146 potes L auis sit V 147 parua VL tarda g 
uolocres F 148 decora L 150 aspectus L 161 Hic 
VL 152 uolocrem F* resultat L 153 sculpunt sa- 
grato V^ po8t in eraaum cori L 155 coetus L omne 
L, cf. Claudian. Laud. Stilich. II 414 ^^g. 156 nec ullus 
L 157 Alitu L 158 murmure Heins 160 ante 

illa interpunxi unde V 16lAdFAti Gallaeus 
-t§ F filisque uolucrum VL filique Heinsius felixque g 
163 Femina seu masculus est seu neutrum (felix add. V) 
VL F. seu sexu seu Brandt mas Heinsius. Versus est 
spondiacus qualis PruderUii apoth. 266 ( . . egerit aut quo 
pacto). F. seu, felix, seu masculus est seii n. Winterfeld 
Herm. 33, 163 ! 'Ipsa (phoenix) est sibi uterque sexus, . . ipsa 
fi^enns' Zeno Veronensis (t380) I 16,9 166 'mora nata- 
licius dies' id. 167 prolis L 



28 C. 486*, 169-170. C. 486^ 1-2. 

Ipsa quidem^ sed iion [eadem est]; eademque nec ipsa est, 
Aeternam vitam mortis adepta bono. i7o 

B. ni 169. 485** 

lustius invidia nihil est^ quae protinus ipsum 
Auctorem rodit excruciatque animum. 

169 eadem est ctdd. Baehretis, om. VL eaedaque V 
Thoenix non alia, sed quamvis melior alia, tamen prior 

ipsa' Zeno l.c. 170 ad^pta L. — Ad hoc carmen illits- 
tranduni pertinent quae Gregorius Turonensis De cursu 
Btellarum c. 12 refert haec: 'Tertium est quod de phoenice 
Lactantius refert. magna est, ait, corpore et decora plumis 
unguibusque et oculis. quae alterius avis non est iuncta 
consortio nec iuncta coniugio. nam et nescire homines 
manifestum est cuius sit generis, masculus an femina sive 
neutrum {u. 163). haec postquam mille transierit annos, 
petit locum omnibus locis mundanis praeminentem (8), in 
quo habetur lucus viridi coma vemo hibemoque perdurans, 
in cuius medio fons est magnus et ubertate profluus et 
lenitate praeclams (26). huius in litore [est] arbor nobi- 
lis reliquas luci arbores proceritate praecellens. in huius 
arboris vertice haec avis de diversis pigmentorum generibus 
construit sibi seu nidum sive sepulchrum (77) insedensque 
in medio eius ore odoramenta adtrahit seque ex his tegit. 
tunc diversis modulis incipit cantus efFandere suaves ac de 
nido eziliens aquamm se undis inmergit. quod cum ter 
quaterque repetierit, ascendit itemm adtrahitque denuo 
super se odoramenta, quae detulit. emicante autem sole 
primum ei iubar inferit igneum, adprehensoque nido tota 
integre concrematur. tunc pulvis exustus ad se colligitur et 
in unam massam quasi in ovi speciem conglobatur ac ex- 
inde itemm surgens resumpta vita nutritur, nec cuiquam 
homini, dum implumis est, pascere cura est (110), tantum 
caelesti rore nutrita ad pristinam speciem revocatur, et 
ipsius figurae eisdem plumis eodemque colore reparata pro- 
greditur ut prius fuerat ante mortem. quod miraculum 
resurrectionem humanam valde figurat et ostendit, qualiter 
homo luteus redactus in pulverem sit itemm de ipsis favil- 
lis tuba canente resuscitandus.' 

iSb\ Vaticanus 3321 saec. VIII fol. 207 Isidori diffe- 
rentiarum (2 rodet excruci; adq:), qui hausit ex Hieronymo 
VII 686 ed. Vall.: Pulchre quidam de neotericis, Graeco- 



C. 486°, 1. C. 486, i 29 

485« 
Bpitaflum Luoani poetae b. h. b. — 

Corduba me genuit, rapuit Nero, praelia dixi. 

486 
REMI FAVINI 

De ponderibuB b. v 71. 

Pondera Paeoniis veterum memorata libelUs 



ram versnin transferens . . lustius sqq. Einsidlensis 326 
saec, X fol. 90: 2 Corrodit auctorem e. animam. — Cf. Da- 
masus ed. Ihm p. 7; XXIL Antlwl. PdUxbina XI 193: 
*0 (p&ovos iorl %d%vGxo£^ ixBi di rt nocXbv iv aiyt&. 
TrfliBi yccQ q>^ov£Q&v 6'fiftaTa xal %ga8lriv. 

486«. Sic Bernensis 363 s.VIII. cf, c. 668. 1 Cordafea B 

486« Codicum familiae: I. A (Vindohonensis 16 olim 
Bohiensia sae^. VIII — IX fol. 48 v, 1 — 156; fol. 70 m^nu 
tertia v. 166—208. Contul. Endlicher a. 1828 et Baehrensio 
Huemer). II. B = Parisinus 7496 s. JX, Parisinus 7498 
8. IX, Guelferhytanis Gud. 182 s. X ct Gud. 64 s. X, libri A 
manus 2 e* 3, Vosftian. oct. 12 s. IX — X, Cantabrig. Trinity 
B 16, 14 8. X in., Bernensis 357 8. X, Vossiamus q. 33 s. X, 
MonacensislSStb s. X, Paris 8069 s. XI, Regin. 1709, San- 
gall. 817 et Lau/rent. S. Marci 654 et Urhinas 290 et Paris. 12117 
et Puyensis (Mus. Bhen. 47 suppl. 112 in quo 'Bemus Fau- 
nus' poeta audit): omnes s. XI; alii. l. A^ (m. pr.) tanto- 
pere genuinitate prasstat, ut huius lectiones m. pr. plene ad- 
notare sufficiat, ita ut ex silentio qu^que meo eas certo 
agnoscas. Uhi e re videhitur, A m. 2 et 3, graviora ex B, 
Vossiani 33 m. alteram {u) cum A"^ conspirantem afferam. 
Accmatiora sed inutilia pleraqu^ vide in ed. mea priore et in 
Baehrensiana. De ponderibus A. Inscriptione carent Par. 
7496 Gv,d. 132 alii. Remi Fauini epistola de ponderibus ex 
sensu eiusdem clari oratoris (Bufini qui praecedit) ad Sym- 
macbum metrico iure nussa incipit Par. 7498 et fere Voss. 
oct. 16. Remi Fauini de ponderibus et mensuris Gud. 64, 

Monac.f alii. Ite Prisciani lib de ponderibus et msuris ex 
opere Bufini ui- Fauiani: I. de ponderibus et mensuris 
Voss. q. 33 et fere Begin. 1709. Yersus Prisciani gramma- 
tici de figuris numerorum et ponderum Sangall. 817. Inci- 
piunt uersus Prisciani de ponderibus Par. 8069. 1 peonis A 



30 C. 486, 2-20 

Nosse iuvat. pondus rebus natura locavit 
Corporeis: elementa suum regit omnia pondus. 
Pondere terra manet: vacuus quoque ponderis aether 
Indefessa rapit volventis sidera mundi. & 

Ordiar a minimis^ post haec maiora sequentur. 
Nam maius nihil est aliud quam multa minora. 
Semioboli duplum est obolus^ quem pondere duplo 
Gramma vocant, scriplum nostri dixere priores. 
Semina sex alii siliquis latitantia curvis lo 

Attribuunt scriplo^ lentis vel grana bis octO; 
Aut totidem speltas numerant tristesve lupinos 
Bis duo; sed si par generatim his pondus inesset; 
Servarent eadem diversae pondera gentes. 
Nunc variant: etenim cuncta haec non foedere certo ib 
NaturaC; sed lege valent hominumque repertis. 
Scripla tria dragmam vocitant^ quo pondere doctis 
Argenti facilis signatur nummus Athenis; 
Olceque a dragma non re sed nomine differt. 
Dragmam si gemines^ erit is quem dicier audis 20 

Sicilicum: dragmae scriplum si adiecero^ fiet 
Sextula quae fertur; nam sex his uncia cunstat. 
Sextula cum dupla est, veteres dixere duellam. 
Vncia fit dragmis bis quattuor; unde putandum 
Grammata dicta, quod haec viginti et quattuor in se 25 
Vncia habet: tot enim formis vox nostra notatur, 
Horis quot mundus peragit noctemque diemque. 
Vnciaque in libra pars est quae mensis in anno. 
Haec magno Latio iibra est gentique togatae: 

2 rerum natura A rebus A^B locabit A 4 uacus A^ 

7 n ^^ minuta B 9 Dragma J., corr. m. 3 scri- 
pulum i4ibiqm B 11 Attribuo J., corr. m. 2 16 etenim 
A m. 2 B et cum A m. pr. 17 tria: t m. S A drach- 
mam vulgo, et sic infra 18 facile A 19 que ] quae 
AB ab, sed corr., A erit is A] aderit B 21 Silicum 
A, teste Baehrensio 24 bis IIIl A 26 Dragmata, corr., 
A et om. B 27. 26 A m. pr. 27 In se horis quod 

m. peraget A^ 



C. 486, «0-64 31 

so Attica nam minor est: ter quinque hanc denique dragmis 
Et ter vicenis tradunt explerier unam. 

Accipe praeterea^ parvo quam nomine Grai 
Mnam vocitant nostrique minam dixere priores, 
Centum hae sunt dragmae; quod si decerpseris illis 

S5 Quattuor; eflQcies hanc nostram denique libra^n; 
Attica quae fiet; si quartam dempseris unam. 
Cecropium superest post haec vocitare talentum 
Sexaginta minas^ seu viS; sex milia dragmas, 
Quod summum doctis perhibetur pondus Athenis; 

40 Nam nihil his obolove minus maiusve talento. 
Nunc dicam^ solidae quae sit divisio librae 
Sive assis (nam sic legum dixere periti), 
Ex quo quod soli capimus perhibemur haberC; 
Dicimur aut partis domini pro partibus huius. 

45 Vncia si librae desit, dixere deuncem; 
Ac si sextantem retrahas^ erit ille decuncis. 
Sed nullum reliquo nomen semuncia certum 
Dempta dabit^ neque [quae] est huius sescuncia triplex. 
Dodrantem reliquum vocitant quadrante retracto; 

50 Cumque triens desit, bessem dixere priores. 
Idem septuncem dempto quincunce vocarunt. 
Post haec semissis solidi pars maxima lertur; 
Nam quae dimidium superat, pars esse negatur^ 
Vt docuit tenui scribens in pulvere Musa. 

30 quinques ad A quinis A* hanc vel haec J?, om. A 
32 patrio Vinetus 33 Nam A^B mnam A*B nostrique 
minam et priores <m. A\ qui qua dixere duella ex v. 23. 
Recte A*B 34 quae si A 36 enmam Ubri unam Vi- 
netus. 37 docuisse libri, nisi quod uocare J.\ dixisse J.*, 
uocitare u memorare Hultschius novisse Thewrewk 
38 minis A^ mnas Vinetus bis lihri dragmis A'^., dragmas 
A^ 42 Seu AB 43 cepimus peribemur A 46 Ac 
xi A detrahas A^u deuncis J.^ 47 relinquo A^ 

48 quae add. Wernsdorf huius om. A sescimcia A* 
sexuncia A^ 60 uesen A^ besen A*B 51 septun- 

• 

ciem A^ qSmq. A^ 63 que dimedium A 64 te- 

nuis A^ 



32 C. 486, 66-78 

€etera dicta prius^ quibus est semuncia maior. ss 

Haec de ponderibus: superest pars altera nobis 
Vmida metiri^ seu frugum semina malis. 
Cuius principio nobis pandetur origo. 
Pes longo in spatio latoque altoque notetur^ 
Angulus^ut par sit quem claudit linea tripleX; eo 

Quattuor et medium quadris cingatur inane: 
Ampbora fit cybus hic^ quam ne violare liceret, 
Sacravere lovi Tarpeio in monte Quirites. 
Huius dimidium fert urna^ ut [et] ipsa medimni 
Amphora^ terque capit modium; sextarius istum «6 

Sedecies haurit; quot solvitur in digitos pes. 
At cotylaS; quas si placeat dixisse licebit 
EminaS; recipit geminas sextarius unus, 
Quis quater adsumptis fit Graio nomine choenix. 
Adde duoS; chus fit^ vulgo qui est congius idem^ 7o 

E quo sextari nomen fecisse priores 
Crediderlm; quod eos recipit sex congius unus. 
At cotyle cyathos bis ternos una receptat. 
Sed cyatho nobis pondus quoque saepe notatur. 
Bis quinae hunc faciunt dragmae, si adpendere malis: 76 
Oxybaphon fiet^ si quinque addantur ad istas. 
At mystrum cyathi quarta est; sed tertia mystri 
Quam vocitant chemeu; capit haec coclearia bina. 



65 esset uncia (t ex corr,^ suprascr. e sem) A 
57 mauis B 59 long(o ex corr.) in spati/// A 60 An- 
gelus A^ 62 Anphora A 64 dimedium A fertur nam 
ipea A\ urna A* fertur nam ut ipsa B edemni A^ 
66 aurit A^ quod s. indirit ospes A^ 67 Ad A colittas 
A^ (cotilas A*B) V. 68 cum nota 'Flavianus', 73 cum 

nota Tavinius' laudantur a Micone in Poetis a^i Caroling. 
m 285 et 282 v, 141 et 68. 68 Emina A 69 Qui AB, 
em. Endlicher graia A cenis A cenix J.* 70 chus J.*^] 

huius A^ 71 Aequo A sextarii A 73 cotilem A 
cyatos A uix J.^, corr. A* 74 chyato A 76 iBosci- 
bafon A^ oxybafon A^ ex corr. 77 om. A^, add. J.* in 
mg. Ad B ciati A^B sed J." at B 78 ////emen J., 

ch in ras. gam u coclaria A 



C. 486, 79-105 33 

Quod si mensurae pondus conponere fas est^ 

80 Sextari cyathus pars est quae est uncia librae; 
Nec non oxybaphi similis sescuncia fiet^ 
Sicilicumque tibi mystro simulare licebit. 
Coclear extremum est scripulique imitabitur instar. 
Attica praeterea discenda est amphora nobis 

85 Seu cadus: hanc facies, nostrae si adieceris umam. 
Est et bis decies quem conficit amphora nostra 
Culleus: hac maior nuUa est mensura liquoris. 
Est etiam terris quas aduena Nilus inundat 
Artaba; cui superest modii pars tertia post tres^ 

90 Namque decem modiis explebitur artaba triplex. 

Illud praeterea veteres perhibere mementO; .. 

Finitum pondus varios servare liquores. 
Nam librae; ut memorant; bessem sextarius addit^ 
Seu puros pendas latices seu dona Lyaei. 

95 Addunt semissem librae labentis olivae 
Selibramque ferunt mellis superesse bilibri. 
Haec tamen adsensu facili sunt credita nobis: 
Namque nec errantes undis labentibus amnes 
Nec mersi puteis latices aut fonte perenni 
100 Manantes par pondus habent^ non denique vina 
Quae campi et colles nuperve aut ante tulere. 
Quod tibi mechanica promptum est deprendere Musa. 
Ducitur argento tenuive ex aere cylindrus, 
Quantum inter nodos fragilis producit harundo^ 
105 Cui cono interius modico pars ima gravatur, 

80 Si sextarios J., em. Hultsch. chyatas A est om. 
libri prcieter u 81 hoxsebaphi A oxybaphi A ex 

corr. uncia -4, sexcuncia A ex corr. 82 mistro A 

83 clocleare A 84 anphora A 85 facies B^ in ras. 
add. A* 87 hac A*B: hanc A maioris A 89 Arta 
ua ^, em. A* 90 modiis B u modios in ras. A* ex- 
plebit J., em. A* 91 ueteris A, oni. B 93 besen A 
94 plendas A, corr. ^*' 95 oliui A^B 98 errantis A, 
recte? 99 forte A 100 Manantes A*B Manentes A 
101 et sic A 102 mecanica A, em. A^ 103 Dicitur A^B 
Ducitnr A*B tenuesue A cilindrus A uhique 

Antbol. lat. I. 2. 3 



34 C. 486, 10«— 1S4 

Ne totus sedeat totusve supernatet undis. 

Lineaque a summo tenuis descendit ad imam 

Ducta superficiem; totidemque in fnista secatur, 

Quot scriplis gravis est argenti aerisve cylindnis. 

Hoc cuiusque potes pondus spectare liquoris. iio 

Nam si tenuis erit^ maior pars mergitur unda; 

Sin gravior; plures modulos superesse notabis. 

Quod si tantundem laticis sumatur utrimque^ 

Pondere praestabit gravior; si pondera secum 

Convenient; tum maior erit quae tenuior unda est; ii& 

Ac si ter septem numeros texisse cylindri 

Hos videas latices; illos cepisse ter octo, 

His dragma gravius fatearis pondus inesse. 

Sed refert aequi tantum conferre liquoris^ 

Vt gravior superet dragma^ quantum expulit undae 120 

Illius aut tiuius teretis pars mersa cylindri. 

Haec de mensuris. quarum si signa requireS; 
Ex ipsis veterum poteris cognoscere chartis. 

Nunc aliud partum ingenio trademus eodem. 
Argentum fulvo si quis permisceat auro^ ns 

Quantum id sit quove lioc possis deprendere pacto^ 
Prima Syracosii mens prodidit alta magistri. 
Regem namque ferunt Siculum quam voverat olim 
Caelicolum regi ex auro statuisse coronam, 
Conpertoque dehinc furto — nam parte retenta iso 

Argenti tantundem opifex inmiscuit auro — 
Orasse ingenium civiS; qui mente sagaci^ 
Quis modus argenti fulvo latitaret in auro; 
Repperit inlaeso quod dis erat ante dicatum. 

106 Ne t« ^ Nec A Nec B 107 descendat A 

m 

descendit B ima B 109 Quod A 111 si om. A per> 
gitur A 112 Si gramo plures modulatus buo peresse Ay 
em. J.* 114 Pondera Au -re J5 116 septies A 
120 dedi ex B. Vt dragma superet sua q. A dragma superet 
grauior A* undas A* 126 reprendere sed corr, A 
127 syracusi A -cusii uB alta prodidit A^ 130 forto A 

retenta A 131 sic vulgo. Tantundem argenti Ubri 
133 moduB A* minor J.^ 134 Reperit inlaesco (co in ra$.) A 



C. 486, 185-16» 35 

185 Quod te, quale siet, paucis (adverte).docebo. 

Lancibus aequatis quibus haec perpendere mos est 
Argenti atque auri quod edax purgaverit ignis 
Impones libras, neutra ut praeponderet^ hasque 
Summittes in aquam: quas pura ut ceperit unda, 

140 Protinus inclinat pars haeC; quae sustinet aurum; 
Densius hoc namque est, simul a^re crassior unda, 
At tu siste iugum mediique a cardine centri 
Intervalla nota, quantum discesserit illinc 
Quotque notis distet suspenso pondere filum. 

i^ Fac dragmis distare tribus. cognoscimus ergo 
Argenti atque auri discrimina; denique libram 
Libra tribus dragmis superat, cum mergitur unda. 
Sume dehinc aurum cui pars argentea mixta est 
Argentique meri par pondus^ itemque sub unda 

150 Lancibus impositum specta: propensior auri 
Materies sub aquis fiet fiirtumque docebit. 
Nam si ter senis superabitur altera dragmis, 
Sex solas auri libras dicemus inesse^ 
Argenti reliquum; quia nil in pondere diifert 

155 Argentum argento, liquidis cum mergitur undis. 
Haec eadem puro deprendere possumus auro, 
Si par corrupti pondus pars altera gestet. 
Nam quotiens temis pars inlibata gravarit 
Corruptam dragmis sub aqua^ tot inesse notabis 

160 Argenti libraS; quas fraus permiscuit auro. 
Pars etiam quaevis librae; si forte supersit, 
Haec quoque dragmarum simili tibi parte notetur. 
Nec non et sine aquis eadem deprendere furtum 



136 haec] et A u 138 neultra A^ 140 pars A*B, 
om. A^ 141 grassior A^ 144 Quodque A Quotue Christ 
filo J. 148 mixtast A 149 pars A idemq. A 160 in- 
positum B imposuit ispetua A expecta B 161 doce- 

bis A 162 superabit ut A 164 imp. A 166 aqq: cf. 
p, 29 167 pars om. et in mg, oLdd, A 158 inlibato A 
163 sequentia quoque db Archimede inventa esse dicit KB Hof- 
mann, progr. Vindoh. 1886. aquis] hic desinit familia B 

3* 



36 C. 486, 164-194 

Ars docuit^ quani tu mecum experiare licebit. 

Ex auro finges librili pondere formam^ les 

Parque ex argento moles siet; ergo duobus 

Dispar erit pondus paribus^ quod densius aurum est. 

Post haec ad lancem rediges pondusque requires 

Argenti; nam iam notum est quod diximus auri, 

Idque fac argento gravius sextante repertum. 170 

Tunc auro^ cuius vitium furtumque requiriS; 

Finge parem argenti formam pondusque notato: 

Altera quo praestat leviorque est altera moles^ 

Sit semissis onus: potes ex- hoc dicere, quantum 

Argenti fulvo mixtum celetur in auro. 175 

Nam quia semissem triplum sextantis habemus^ 

Tres inerunt auri librae^ quodque amplius hoc est^ 

Quantumcumque siet, fraus id permiscuit auro. 

Causa[que] cur ita sit, prompta est, si discere verum 

Non pigeat veterumque animos intendere chartis. m 

Nam si disparibus numeris accesserit idem^ 

Servat inaequales itidem^ tantumque manebit 

Discrimen quantum fuerat prius, idque notabis^ 

Sive in temporibus quaeras^ seu pondera renim 

Seu moles spectare velis spatiumque locorum. m 

Quare diversis argenti aurique metallis^ 

Quis forma ac moles eadem est^ par addito pondus: 

Argento solum id crescit^ nihil additur auro. 

Sextantes igitur quot tum superesse videbis, 

In totidem dices aurum consistere libris^ 190 

Parsque itidem librae sextantis parte notetur. 

Quod si forte parem corrupto fmgere formam 

Argento nequeas, at mollem sumito ceram. 

Atque brevis facilisque tibi formetur imago 

164 q tiim A 165 fingis A 167 densior auro A^ 
em. Christ 169 auro A 170 Facq; id A, corr. Baehrens 

171 requires, sed corr., A 174 honus A 177 quo- 
que A 179 que Htdtsch, om. A 189 quos J., em. 

Denisius tu A^ em. Bvscheler 194 Aeque A, corr. End- 
licher 



C. 486, 106-208. C. 487, 1-4 37 

186 Sive cybi seu semiglobi teretisve eylindri, 
Parque ex argento simuletur forma nitenti^ 
Quarum pondus item nosces. fac denique dragmas 
Bis sex argenti; cerae tres esse repertas: 
Ergo in ponderibus cerae argentique iiquebit; 

soo Si par forma siet^ quadrupli discrimen inesse. 
Tum par effigies cera simuletur eadem 
Corruptae^ cuius fraudem cognoscere curas. 
Sic iustum pondus^ quod lance inveneris aequa^ 
In quadruplum duces; quadrupii nam ponderis esset, 

205 Si foret argenti moles quae cerea nunc sit. 

Cetera iam puto nota tibi — nam diximus ante — 
Quo pacto furtum sine aquis deprendere possis. 
Haec eadem in reliquis poteris spectare metallis. 



487 
HILARn ARELATENSIS ^*'' "p^L^fa". 



Si vere exurunt ignes, cur vivitis, undae? 
Si vere extinguunt undae^ cur vivitis, ignes? 
Lympharum in gremiis inimicos condidit ignes: 
Communes ortus imperat alta manus. 



196 cubi Endlicher. Finem deesse puto. 

487. J. = Vindobonensis 16 saec. VIII— IX, fol. 56. 
2 extingunt A 3 Limph. A Cf. Gregorius Turonensis 

De cursu stellarum 14: ^Quintiiin (mircunUum) est de fonti- 
bu8 Gratianopolitanis, de quibus simul et latex manat et 
ignis . . Hinc Hilarius quidam ait: Si . . manus, et reli- 
qua.' Hilarius Arelatensis scripsit ^Versus fontis arden- 
tis' Honoratus Massiliensis Vita HiL 11 



38 C. 487% 1-16 

487» (oUm 683) 
b! ni 845. Epitaphium Vitalis mimi 

Quid tibi; MorS; faciani; quae nulli parcere nosti? 

'Nescis laetitiam^ nescis amare iocos. 
His ego praevalui toto notissimus orbi^ 

Hinc mihi larga domus^ hinc mihi census erat. 
Gaudebam semper. quid enim^ si gaudia desint^ 5 

Hic vagus ac fallai utiie mundus habet? 
Me viso rabidi subito cecidere furores; 

Ridebat summus^ me veniente^ dolor. 
Non licuit quemquam mordacibus urere curis 

Nec rerum incerta mobilitate trahi. lo 

Vincebat cunctos praesentia nostra timores 

Et mecum felix quaelibet hora fuit. 
Motibus ac dictis^ tragica quoque voce placebam 

Exhilarans variis tristia corda modis. 
Fingebam vultus^ habitus ac verba loquentum; is 

Vt plures uno creder6s ore loqui. 

48 7*, C = Corheiensis nunc PetropoUtanus F 14, 1 
saec, VIII^IX apud de Bossi, Inscrr. cfvrist. Vrhis Bomae 
II 1,288; cf. Studia Vindoh. 8,166. r= Turicensis 78 
8. IX fol. 96. Ho8 adnotaho; rariu8 hosce: B =» Beginensis 
2078 8. IX— X fol. 121; SangaU. 877 8. X; Parisin. 2772 
8. X—XI (P) fol. 96; Parisin. 8319 s. XI (Q); Beginenses 
1414 8. XI (D) et 1678 s. XL Inscr. deest CT. Epita- 
phium YitaJis miini Q. Epitafium filii Cat(h)oni8 BP 
dlii (m nonnullis est prope Catonis disticha). Epitaphiu 
Yitalis mimi filii Gatonis (!) D. Epitaphimn ioculatoris 
Paris. 8761 s. XIII. 1 cf Poet. Carol. III 201. nosti] 
nescis C. V. 1 — 2 est 'In epitaphio filii Catonis Censorini' 
M'menricu8 (t874) in ep. ad Grimoldum 2 amarae C 
-re ceteri amara Burmann iocum JErm. 8 urbi C BP 

not, supra scr. nitid, T 4 c(a)esus BP 6 uagis 

BP 7 rapidi C 8 Ridebam C 10 nobilitate Q;B? 

t.] tibi C 12 ora TBP 13 tragia C uoce 0, Pi- 
thoeus uerba ceteri veste Buecheler 14 Exilarans T 

QB ^ 16 Angebam PD habitu C loquentum Q ex corr. 

-tis C -i T -tur ceten 16 crederes T ex corr. m. pr. 
crederis {T) ceteri 



C. 487% 17-26. C. 487% 1-8 39 

Ipse etiam; quem nostra oculis geminabat imago, 

Horniit iu vultus se ^magis isse meos. 
quotiens imitata meo se femina gestu 
«0 Vidit et erubuit totaque mata fuit! 

Ergo quot in nostro vidfibantur corpore formae; 

Tot mecum raptas abstulit atra dies. 
Quo vos iam tristi turbatus deprecor ore, 

Qui titulum le^tis cum pietate meum: 
«5 '0 quam laetus eras, Vitalis' dicite maesti^ 

^Sint tibi; Vitalis^ sint tibi laeta modo.* 

487^ (olim 659) 
Bomae in imagine Constantini b. m. b. — 

Credite victuras anima remeante favillas 

Rursus ad amissum posse redire diem. 
Nam vaga bis quinos iam luna resumpserat orbes, 

Nutabat dubia cum mihi morte salus. 
6 Irrita letiferos auxit medicina dolores^ 

Crevit et humana morbus ab arte meus. 
quantum Petro donavit Christus honorem: 

Hle dedit vitam^ reddidit iste mihi. 

17 I. e. q.] Speciem.que C imagos C 18 magice 

Ziehen ///isse ex ///nse T ense BPD esse C ///esse Q 
19 quotiens CQ -ies cett. meos es semina BPD femine 
T. K/ (t. e. require) in mg. T 20 mata i. e. stupefcLeta, 
cf. Petronius 41,12. que(m) mata PD que compta CT 

que/// mata Q quem nata B 21 Ego B nostra C quot 
ex qui T quod B uideantur Q vivebant Goetz ridebant 
Hawthal corpora, sed corr., T 22 raptus C rapitor Q 
raptor ceteri; em, Pithoeus adra B 23 Quod PD 

24 tumulum libri titulum Burmann me u T,B 25 ui- 
tales C 26 uitales C -lis ceteri, -les ex -lis T 

487^, C = Corbeiensis, mde ad 487*; cf. de Bossi, 
Inscrr. christ. II 79 et 144. Plene adnotabo. V «= Valen- 
tianus 393 sa^. IX fol. 88. Inscr. V; om. C. In fronte 
super portico ipsius sancti Pctri Palat 691 s. XV. 
2 Cursus C Rursu V 3 orbis V 4 dubior V 7 Pro 

C largus XPC — onorem C 8 reddedit C 



40 C. 487«, 1-8. C. 487«, l-j 

487" {oUm 734) 
B. y^85. Epitaflum Terentii 

Natus in excelsis tectis Karthaginis altae 

Romanis ducibus bellica praeda fui. 
Descripsi mores hominum; iuvenumque senumque. 

<^Oualiter et servi decipiant dominos^ 
Quid meretrix^ quid leno dolis confingat avainis)> 

Haec quicunque leget, hic puto cautus erit. 

B. m 144. 487^ (olim 769) 

M. 275. B. — ^ ^ 

Versus in mensa sancti Augnstini 

Quisquis amat dictis absentum rodere vitam^ 
Hac mensa indignam noverit esse suam. 

487% 5 = 5emen«t«363 8. FJZJ— IX/bZ.27^ E^Ein- 
sidlensis 362 s. IX. P = Paris. 7896 Terentii s, X. Hos 
ad/notabo. Est et in Lipsiensi 1 4, 37 s. X, Harleiano 2750 
s. X— X/, Escorialensi S III 23 s, XI, Paris. 3761 s. XIIL 
C. Sulpicii Apollinaris esse Opitz censuit Stud. Lips. 6, 200. 
Inscripsi ut B; om. EP. Versus Terencii Esc. 1 excelsis 
P -sae BE Eartag. BP altis Lips. 4 — 6 om. P: et 
melius aberunt. meritrix B meretris E confrangat B 
confingat Harl., om. E 6 H. q. legat B, om. E leget 
Escor. Que quisquis tentat P hic scripsi sic libri puta P 

487^« ^Contra pestilentiam humanae consuetudinis in 
ea [mensa] scriptum habebat ,,Quisqui8 . . sibi'^; et . . illius 
scnpturae oblitos . . aspere aliquando reprehendit, commo- 
tus ut diceret, aut delendos esse illos de mensa versus, aut 
se de media refectione ad sumn cubiculum recessnrum' 
Possidius vita Augustini {Migne 47, 23 et 32, l sq.) c. 22. 
B = Phillippicus nunc Berolinensis 128 sa^c. VIII — IX 
fol. 143 al. manu. B = Begin. 421 s. XI. Beda (Migne 
91,1010). Inscripsi ut B beati B 1 Hanc mensam BB 
Poss. Hac mensa ? suam BB (sc. vitatn) sui Bemensis 
1043 s. XIII. vetitam n. e. sibi Possidiu^ 



CARMINA 



CODICVM SAECVLI NONI 



488 3. y^ 

Nomina feriaram b. V 353. 

Prima dies Phoebi sacrato nomine fulget. 
Vindicat et lucens feriam sibi Luna secundam. 
Inde dies rutilat iam tertia Martis honore. 
Mercurius quartam splendentem possidet altus. 
5 luppiter ecce sequens quintam sibi iure dicavit. 
Concordat Veneris magnae cum nomine sexta. 
Emicat alma dies Saturno septima summo. 

489 

AVGVSTINI 

De anima b. m. b. — 

Omnia sunt bona: sunt^ quia tU; bonuS; omnia condis. 
Nil nostrum est in eis^ nisi quod peccamus^ amantes 

488. B » Beginensis 215 s. IX. ContuUt Biese. 
P= PhilUppietis Berol, 128 cf. ad 487^. GontuUt Magnus. 
JEst etiam in Sangall 261 8. IX, 460 8. IX, 397 8. IX, 
469 8. X, Vaticano 644 et Urbinate 290 et Ambrosiano D 
48 inf, 8. X, Cheltenham. 8462 «. X, Sangall. 184 8. X— X/, 
Oxoniensi coll, S. Johanni8 18 5. XI, Parisino 4883 A 8, XI 
(in quo c. 488 — 490* ex B 8uwt descripta), Einsidl. 319 8. XI, 
SangaU. 878 8. XI-^-XII, Begin. 123 et 421 8. XI aUi8, 
Notabo BP, Inscripsi ut B. Versus sepiem dierum P 
1 sacratus P 4 splendens percurrit ouantem B altum 
P, recte Oxon. 6 lupiter B q. sibi uindicat alte B 
7 abnus P summo P] compta B Quos tenet antiquus 
gentili pectore ritus add. Einsidl. 319. 

489« Primu8 edidi in ed. pr. ex Parisino 488S A, cf. 
ad 488. — Augustinus de civitate dei XV 22 : ^lta se habet 



44 C. 489, 3-25 

Ordine neglecto pro te, quod conditur abs te. 

Omnia iiam, qnae sunt, a te sunt, te sine nil [est]. 

His sine tu^ simul es pro cunctis his et in illis. 5 

His sine [tu]; quod es^ es; non hi sunt te sine^ quod sunt. 

Ac nec id hi quod tu^ nec tu quod hi^ sed in iliis 

Totus ades: in te totus^ totus et in ipsis. 

Hi nam nec sibi nec tibi toti^ sed sibi sunt hoc 

Quod sunt^ in quantum sunt^ in tantum sibi toti. lo 

Vt natura docet ratio perceptaque monstrat, 
Totus homo est anima (siquidem hic sibi totus habetur). 
Quicquid abest, extra se nec in se sibi sentit. 
Deficit in toto, cum totus '''se sibi constat 
Dum stat corporeus, homo semper et hic et ubique i5 
Non habet in sese aeternos et tempus et actum; 
Sic habet hoc nec habet, est et non est etiamque 
Tempus habet; vivit, cum corporeahs et ipse est; 
Tunc habet; est cum tempore et hoc ipso sii;e non est. 
Cum non corporealis erit, ipsum neque tempus 20 

Tunc habet et non est nec esse habet hoc, quod amisit: 
En homo finit et est non iam homo; sic quoque tempus. 
Non ita, vis animae ut careat semper, sed ubique 
Cum nova nempe novo descendit corpore tota. 
Semper habet et ubique, neque est et habet ubicumque. 26 

omDis creatura. Cnm enim bona sit, et bene amari potest 
et male . . Quod in laude quadam cerei breviter versibuB 
dixi: Haec tua sunt, bona sunt, quia tu bonus ista creasti. 
Nil ... abs te (v. 2. 3)'. Attamen medio aevo factos dixit 
Baehrens PLM III 268. — Augustinvs ib. XVIII 23 ut 
versus latinos de Graeco utcunque translatos adfert hos 27 
versus: ludicii signum: tellus sudore madescet sqq. — Est 
in E {cf ad 488) et in Sangallensi 64 s. IX fol. 268. 

Versus. S. Agustini de anima B, quem ad^wtabo, v. 1 affer- 
tur a Beda art. metr. == Gramm. lat Keilii VII 246. Haec 
tua . . ista creasti Aug. J. c. 4 nichil B est addidi 
6 His sine es qd es non B-, correxi 9 toti tibi B, trans- 
pobui 11 percautaque B, correxi 14 se: fortasse re 
16 stat i. e. extat; cf stare Italicae linguae 16 aetemo 
sed B, correxi 17 nec ego et non B 19 hoc ipsum J2, 
correxi 20 corporeus erit ac ipsum B^ correxi 



C. 489, 26-63 45 

£x quo constat ut est^ naturam sumsit ut esset. 
Semper habet^ quoniam esse quod est non desinet esse. 
Sunt eique modi^ qui cuncta secuntur, adhaesi: 
Sensus et ingenium^ ratio^ mens^ perspicua quae 

30 £t diffusa manet^ cum sit in corpore toto; 
Emigrat, ubicumque aciem porrexerit extra 
Subtilique oculo, quoquo se verterit, adstat 
Intuitu mentisque doletque cupit metuitque^ 
Gaudet, et ista gerit gestu sine corporis ullo, 

85 Vt deus inmortalis et intrectabile lumen. 

Permanet ipsa^ deus minime^ similis sed in istis^ 
Nonque dei pars sed similis per talia vivit. 
IIoc vero esse quod est numquam desistit adesse. 
Illius igneus est vigor, ex quo corporealem 

40 Inspirando calet massam diffusa per artus. 
Corporeis licet officia gestis varientur, 
Auditu visu olfactu tactu quoque motu^ 
Illa tamen spirando calet animatque replendo 
Omnia nec ^quidam ^habet aut nec sumit ab ipsa. 

45 Namque loco non corporeo concluditur ullo: 
Est incorporea informis substantia quaedam. 
At deus ^esse' habet, et fuit, et est semper in illo, 
Dispar in hoc, quod cuncta tenet perlustrat et implet^ 
Totus ubique manetque paletque et regnat ubique. 

60 Haec aut lapsa chaos aut ad [caelum] alta volabit; 
Haec loca sorte capit, sed dispar vivit in illis: 
Si felix fuerit, hic tunc felicior extat, 
Si infeliX; etiam multo infelicior illic. 



28 foh 128 r. 22 eique cf. L. Mueller. de re metr. 
p. 272. 29 que B 33 fort. cupit metuitque dolet- 

que? 39 sic B 44 nec quidquam valet aut desumit 

puto 48 cunta B 49'manet et ubique patet et regnat 
ubique B, em. Bibecheler. 50 caelum add. idem 

62 ^eris B, correxi 



46 C. 490, 1-18 

490 
B. M. - B. in 267. TIBERIANI 

Versus Flatonis de Ghraeco in Latinum 

translati 

OmnipotenS; annosa poli quem suspicit aetas^ 

Quem sub millenis semper virtutibus unum 

Nec numero quisquani poterit pensare nec aevo, 

Nunc esto affatuS; si quo te nomine dignum est^ 

Quo sacer ignoto gaudes^ quo maxima tellus 5 

Intremit et sistunt rapidos vaga sidera cursus. 

Tu solus^ tu multus item^ tu primus et idem 

Postremus mediusque simul mundique superstes. 

Nam sine fine tui labentia tempora ^finis. 

Altus ab aeterno spectas fera turbine certo lo 

Rerum fata rapi vitasque involvier aevo 

Atque iterum reduces supera in convexa referri, 

Scilicet ut mundo redeat, quod partubus ^austrum 

Perdiderit refluumque iterum per tempora fiat. 

Tu, siquidem fas est in temet tendere sensum i5 

Et speciem temptare sacram^ qua sidera cingis 

Inmensus longamque simul complecteris aetbram, 

Fulmineis forsan rapida sub imagine membriS; 

490, Est in B, in Parisino (F) 2772 s, X—XI, quem 
contuli, Paris. 4883 A ex B descripto {cf. ad 488), Paris. 
17160 s. XII, Vindohonensi 143 s. XIII^ ex quo primus ed, 
M. Haupt 1838. Adnotabo B et P. Versus Platonis de 
do B, Par. 4883 A. Versus Platonis a quodain Tiberiano 
de greco in latinum translati P; similiter Vind. 1 sus- 
cipit P 2 mellenis P semper om. B 4 effectu B 
5 quod maxima libri, em. Quicherat. 6 Intremuit B 
8 Buperestas P 10 spectans libri. 11 facta B 12 re- 
ferre, sed corr.., B 13 partibue libri ///austrum B ab- 
strum P partubus aethra G. Hermawn aevum i, e. a>eter- 
nitas, conieci 14 tempora B corpora P Ib Te B 
16 saram P 17 a&ram P; interpu/nxit Ziehen 18 ful- 
mencis P falmineus B imagine P falgentis . . Phoebi 
Baehrens 



C. 490, 19-82. C. 490», 1-6 47 

Flammifluum quoddam iubar es^ quo cuncta coruscans 
so Ipse vides nostrumque premis solemque diemque. 

Tu genus omne deum^ tu rerum causa vigorque^ 

Tu natura omnis^ deus innumerabilis unus^ 

Tu sexu plenus toto^ tibi nascitur olim 

Hic deuS; hic mundus^ domus haec hominumque deumque^ 
85 LucenS; augusto stellatus flore iuventae. 

Quem (precor, aspires); qua sit ratione creatus, 

Quo genitus factusve modo, da nosse voienti. 

Da^ pater^ augustas ut possim noscere causas^ 

Mundanas olim moles quo foedere reinim 
"0 Sustuleris animamque levi quo maximus olim 

Texueris numero, quo congrege dissimilique^ 

Quidque id sit vegetum, quod per cita corpora vivit. 

490» (olim 763) 

OfAcia duodecim mensium b.y 354. 

Artatur niveus bruma lanuarius ^arva. 
Piscibus exultare solet Februarius altis. 
Martius in vites curas extendit amicas. 
Dat sucum pecori gratanter Aprilis et escam. 
6 Maius hinc gliscens herbis generat ^nigra bella. 
lunius auratis foliis iam pascua miscet. 

19 corascas P corascant B 20 cf. Ilias 3, 277 'HiXtog, 
bg 'xavt' ifpoQag sqq. aperis G. Hermann 21 dei E 
24 Hic cunctns mnndns Baehrens haec scripsi] hic PB 
ominnmq; B 25 angusto BP stellatnr P -tns B inbente 
Par. 17160 inventae Quicherat innentus i?P 26: fol 129 
B. 26 aspirass P si B 27 modo] mo B 28 angnstas 
B u. 80 om. B maximi P 81 qna B 32 Qnidqnid id 
est libri, em. Baehrens qnod om. P p concita P. Finem 
deesse olim statui; nunc prooemium maioris carminis esse puto. 

490\ B {cf ad 488), H(arleianus 3091 s. X Baehrensii). 
Hos notabo. Carmen nescio an in Gallia Germaniave ortum 
sit 1 atra conieci 2 febroarins H 4 aprelis B 
5 vela (t. e. arhorum umhras) Buecheler 6 pascna H po- 
cula B 



48 0. 490% 7-12. C. 491, 1-8 

lulius educit falces per grata virecta. 

Augustus Gererem pronus secat agmine iongo. 

Maturas munit September ab hostibus uvas. 

Elicit October pedibus dulcissima vina. lo 

Bacclia Noyember ovans condit sub clave fideli. 

More sues proprio mactat December adultas. 



B. M. B. 4:t7i 

^ue^ji^ ;.M7. TVRCII RVPI ASTERII 

SumC; sacer meritis, veracis dicta poetae, 

Quae sine figmenti condita suiit vitio. 
Quo caret alma fideS; quo sancti gratia Ghristi; 

Per quam iustus ait talia Sedulius. 
Asteriique tui semper meminisse iubeto^ 

Guius ope et cura edita sunt popuiis. 
Quem quamvis summi celebrent per saecula fastus^ 

Plus tamen ad meritum est, si viget ore tuo. 

7 fsuces H prata BH 8 primus vulgo 9 minuit 
H 9—12 . . imber BH (11 solus B) 11 Bacha B 
12 adultus H 

491 — 498 accurate et copiose ed. Huemer %n Sedulio 
C S E Lat. X 307 sq. apud quem videsis plura. Equidem 
sequar et adnotdbo G = Parisinum 14143 s. IX et {in solo 
c. 492) Goihanum I 76 8. VIII (F). Hic illic afferam Pa- 
risinvm 8094 s. XI (P), olim a me collatum; Beginensem 333 
8. X ut coniecturis temptatum (cf. 493, 5) et reliquos multos 
Sedulii codd. omittam test et in Phillippico Berol. 111 s. IX; 
Antverpiensi 126 s. X). — 491. Taurinensis Univ. E 4, 42 
Sedulii saec. VII — VIII fol. 27: ^lncipet atrum (Z. alterum) 
opus id est ex vester Q. vetere) testamenti liber primus et 
ex novo quattuor qu/// Sedulius inter cartolas suas sparsas 
reliquid, et recolliti adunatique sunt a Tuscio Bufo Asterio. 
vc ex console (494) ord^ patricio, suprascriptorum editore 
librorum.' Hasc paulum immutata posteriores libri prae- 
mittu/nt carmini 491, ut P. Versus eiusdem (sc. Asterit) G 
Asterii versus Par. 8319 *. XI. 1 veracia Sirmond 

5 iubetor Ziehen 6 tradita Huemer 7 fasti Cellarius 



C. 492, 1-16. C. 493, 1-2 49 

492 
Versus BELLESARII scolastici Huemerp.soT 

Sedulius Christi miracula versibus edenS 
Emicat; invitans parvae ad soiemnia mensaE 
Dignum convivam: non hunC; ^qui carperet iiiuD^ 
Vix quod nobilium triplici fert aula paratV, 

5 Laetum quod ponit sub aurea tecta tribunaL^ 
In quo gemmiferi (totque aurea vasa) canistrl 
Vivida pro modico portant sibi prandia victV, 
Sed quod holus vile producit pauperis hortuS. 
At post delicias properant qui sumere magnA^ 

10 Nituntur parvum miserorum spernere germeN, 
Tutum quod nihil est^ dum nil cum ventre tumesciX 
Insidias membrisque movens animaeque itidentl: 
Si tamen his dapibus vesci dignatyr egeniS, 
Temnat divitias animus paucisque quiescaT^ 

16 Exemplo adsumptus Domini^ qui milia quinquE 
Semotis cunctis modicis saturavit ab esciS. 

493 
Versus LIBERATI scolastici Huemerp. m 

Sedulius Domini per culta novalia pergenS 
En loca prospexit multo radiantia florE: 

492. Sie inscr. F P, Cheltenham. 21162 s. X, alii; 
inser. erasa in G, om. Beg. 338 dlii (Bellaesarii Glasgow. I 
2, 16 8. XI ex. Imitatur Sedulii I 1 — 16) B sic F. car- 
piset G m. 1 carpeBcat P carpserit Arevalus carpeat Sittl 
<jui cura(e) erit propono 4 Vix ad G profert triplici F 
5 ponet G 6 que om. V 8 ortus F, 6r w. 1 9 di- 
litias r (G m. 2) 11 sic F. dum cum nil GP tutum 

nil JSuemer 12 prius que om. libri movent Huemer. — 
animae laudenti F a. que luenti G sequor P. 13 dignan- 
tur r dignatur GP -atus g aegenis F 15 ass. G quo G 

498. GP. Sic inscr. Begius mua. Brit. Ib B 19 s. IX; 
Edinburgensis 18, 7, 7 s. X in. Versus anacrostici de Se- 
dulio Liberti scolastici Antveip. 126. Insci\ om. GP^ pleri- 
•que. 2 perspexit Beg. 333 radientia GP 

Antfaol lat. I. 2. 4 



50 C. 493, s-16. C. 493*, i-8 

Discurrit per prata libens, quo grainine DaviD 
Vidit diyino modulantem carmina cantV. 
Laudabili psallente viro refluunt citharae meL. 6 
lUe ubi grandisoni captus dulcedine plectrl 
Vritur et celeri graditur per lilia passV 
Sacratosque iterum late conspexit amoenoS, 
Aetema Christi fluvius quos abluit undA^ 
Nec passus torpere diu doctoris acumeN lo 
Tunc sua Daviticus delectus plectra poposciT. 
Irrita poliuti contemnens numina mundl 
Signa crucis fronti ponit^ breviterque triumphoS 
Tangit; Ghriste; tuos numerosaque praemia libaT. 
Ergo dum vario decorat sua rura colorE, i6 
Stabunt hi gSrrula dicti testudine versuS. 



B. Jft. B. — 



493« 



Haec Augustini ex sacris epigrammata dictis 
Dulcisono rhetor componens carmine Prosper 
Versibus hexametris depinxit pentametrisque; 
Floribus ex variis ceu fulget nexa corona. 
Vnde ego te, lector, relegis qui haec sedulus, oro, 
Intentas adhibere sonis caelestibus aures. 
Istic nam invenies^ animum si cura subintrat, 

3 quod GP 6 sic GPy alii. Laudis cen p. viri 

Beg. 333 prosodiae emendandae causa (Laudis et Regius). 
Laudato Fabricius refluit Beg. 833 cytherae an cithara 
incertum P cythar^ G 6 plecthri P 8 prospezit 

Beg 833 9 fluuio G -ius P -ios alii habuit G 

10 Nam 6r m. 1, P Nec pau^i 12 contempsit Beg. 333 

13 triumphus G m. 1 16 uera GP sura Beg. 883 
16 Stabant GP -bunt Beg. 333, alii garrula noli mu- 
tare. — SimiUs argumenti carmina hic subiungam. 

498*. JEst in Antverpiensi 126 s. X^ A = Amhrosiano 
M 32 sup. 8. X, Beginensi 230 s. X, Harleiano 110 s. IX — X, 
Casinensi 226 s. XI, Paris. 8094 s. XI, Angelicano V 3, 22 
8. XJ, recentioribus. — A {cf. Nuntii acad. Vindob. 67, 646) : 
2 rethor conpones 3 exametris 6 horo 6 adibere 



C. 493^ 8-10. C. 498^ 1-6. C. 494, 1-4. C. 494% 1-2 51 

MaximS quid doceant sacrae modulamina legis 
Observare homines^ vel quid sibi maximS yitent, 
10 Sidereum eaeli cupiunt qui scandere regnum. 

493^ B. M. B. — 

Augustine^ tonans divino fiilmine linguae 
Impia daemonicae refutas ludibria sectae 
Atque loquellosi confundens dogmata ritus 
Pandis iter verum; quo cives tendere monstras 
^ Urbis inocciduae^ qua vita perennis habetur. 



B. M. — 

B. V 868. 



494 

Discipulis cunctis domini praelatus amore^ 
Dignus apostolico primus honore coli; 

SanctC; tuis^ Petre^ meritis haee munera supplex 
Chintila rex offert. Pande salutis opem! 



494» (olim 880) b. m. b. - 

_ _. ClAudianuB 

In Sirena^ ed. Birt p. 8»9. 

Dulce malum pelago Siren volucresque puellae 
Scyllaeos inter fremitus avidamque Charybdin 



9 netent 10 capimit 

498\ est in Regio Mus. Brit. 16 B 19 8. IX— X, cf. 
Mu8. rh. 31, 94, his verbis additis: In fine XI libri Augustini 
de civitate dei isti versus habentur scripti. 1 tonas cod. 

494. Carmen ChintiUie, Visigothorum a. 636 — 640 regis. 
F= Vo8sianu>s q. 69 saec. IX, quem afferam. — Est in 
Valentiano 387 s. IX, Montecassinensi 320 s. X — XI, dl. — 
Cf. de Bossi, Inscrr. christ. II 1, 254. — Alia regum Ger- 
manorum carmina vide c. 483; (Chtlperict) Mus. rhen. 44, 647. 
4 chintilla V 

494» \ V^ Veronensis 163 saec. IX, cf. ad c. 486». — 
494*. Eiusdem (i. e. Claudiani) in SLrenas V. 1 sirenae 

V dren cod. Cuiaeii v. 1 delet leep uolocres V 

4* 



52 C. 494% J^-9. C. 494^ 1-1« 

Musica saxa fretis habitabant^ dulcia monstra; 
Blanda pericla mariS; terror quoque gratus in undis. 
Delatis iicet buc incumberet aura carinis s 

Implessentque sinus venti de puppe ferentes^ 
Figebat vox una ratem. nec tendere certum 
Deiectabat iter reditus^ otiumque iuvabat^ 
' Nec dolor ulius erat; mortem dabat ipsa voluptas. 

494^ (plim 881) 
Birt p. 3997 IiauB HerouliB 

Pieridum columen^ cuius Parnasia magno 

Numine templa sonant^ Phoebe^ precor^ huc age^ laeto^ 

Tecum ^cuncta choro; penetralia sancta sororum 

Et nova Castalios iatices per rura petentem 

Hippocrenaeon victorem sistere fontum 6 

Me fac. namque tuam non nunc novus advena turbam 

Ingredior, laurusque gerens et florea sertis 

Tempora vincta tuis, doctorum munera vatum^ 

Testor adhuc veteres quamvis desuetus honores. 

Aicides mihi carmen erit, non vana Tonantis lo 

Progenies, dignus credi post viscera numen, 
Cuique per inmensos invicti roboris aestus 
Nec nasci potuisse vacat. nam lucis in ipsis, 
Inciite^ primitiis tardo vix editus ortu 
Fecisti de patre fidem. sed cur mihi ientis is 

Ludis adhuC; CirrhaeC; modis tenerumque resuitans 

6 furentes cod. Guiacii faventes leep 8 odium 

ClaveritAS 9 color V, corr. Caniers. 

494^« Eiusdem (t. e. Claudiant) Laus Herculis V 
2 Nomine V laeto p. h. a. phoebe Catners 8 iunge ch. 
Claverius penetralibus V 6 Hippocreneon V sistere] i. e. 
exsistere fontem F, corr. Buecheler siste refotum me famae- 
que Birt 6 Me fameque tuam V, corr. Claverim 7 lau- 
ros vulgo 8 post vatum pimctum delevi ed. pr. 10 non 
vana ^aliger romana V 11 nomen V 12 Cuique per 
Birt super Livineim Cui semper V 14 Inclyte V 

principiis Camers 15 fecesti V 16 chirrhaee V 



C. 494^, 17-47 53 

Luxuriante leves impeliis pollice chordas? 

Pone habitum^ quo moUe canis^ et frondis amatae 

Linque nemuS; mollique exutus tempora lauro 

20 Populea mecum carmen luctare sub umbra. 

lam grave pius etiam^ quam ventris tempora veilent, 
Alcmenam tendebat onus. sed regia luno 
Impedit et partus prohibet nascique vetabat, 
Vt metus ipse deum monstret nec vivida caeli 

S6 Semina mortales norunt sentire latebras^ 

Nec possunt suflTerre moras. datur inde novercae 
MaterieS; gravibusque odiis augmenta ministrat, 
Quod vinci coepisse pudet. — Mox inproba binos 
In tua membra iubet, dum nasceriS; ire dracones. 

80 Incumbunt celeres illi; squamosaque iussus 
Armat colia fiiror^ nec^ quamvis maxima tractu^ 
Tardata spiris sequitur pars cetera pectus. 
Tristis Tartarea vibratur sibilus aura. 
Morte rubent oculi trifidisque horrentia linguis 

36 Ora sonant nigrumque fremens levat ira venenum. 
Quid nunc invictis fraudes innectere fatis^ 
Caelicolum regina^ iuvat? cur obicis angues? 
Cur parvo geminos? anne unum posse necari 
lam strato Pythone times? licet omnia mundi 

40 Monstra voces ipsamque armes serpentibus hydram, 
Defendet natura deum patremque probabit 
(Quod non vis constare) lovem. — lamque inrita taetri 
lussa parant implere angues; miseroque furore 
In sua fata tument. cemit tua membra petentes 

46 Horrescitque parens numenque ignara creasse 
Mortali pietate timet. nil^ sancta^ superbae 
Paelicis insidias^ caeio modo freta, tremescas? 

19 solitaque Heiimus 21 ferrent Heinsius 28 coe- 
piflse V\ se posse Heimius 32 Tardata Biese^ Tardatam 
V Tardantur Camers Tardatum Ziehen Tarda tamen Birt 
36 levat] fluit Birt 41 Defendit V 43 miserorumq; 
forore V 44 In tua Scaliger 46 nomenqu§ V quae 
Koch creasset V 46 nihil V 47 tremiscas Claverius 



54 C. 494^, 48-73 

Neve haec monstra tibi faciant; Alcmena^ pavorem! 

Sic mater potes esse dei. iam toiie serenum 

Laeta animum tantoque libens haec aspice vultU; 5o 

Vt deceat genuisse lovem. depone pavorem 

Indignum partu^ natumque exemplar habeto. 

Cui metuiS; nihil ipse timet. nam numine recto 

Ridebas tu^ dive^ truceS; animosque superbos 

De genitore teneS; votisque aptissimus orbis 56 

Gaudebas tantum iam tum meruisse novercam. 

Corripis exiguis mox grandia guttura palmis^ 

Et manibus teneris cogens in brachia pondus 

Constringis pressoS; reievans teilure^ dracones. 

Efferat aetherium; quantum voiet^ orbis in axem so 
Latoidas verosque probet sua fabula divoS; 
Quod Deio iam stare iicet: non aequa laborum 
Gloria, nec parili serpentes sorte necarunt: 
Illi unum ferrO; geminos et inermis et unus! 

His coeptis non ulla parat cunabula partus, 65 

DivC; tibi; sed cum totis iam bruma rigeret 
Imbribus et solidis haererent flumina lymphiS; 
Nudum praegeiidis durando firmat in undis. 
Vtque rudes primo temptasti robore gressus, 
Frondosae deserta vagus penetralia silvae 70 

Secura iam matre petis telisque tremendis 
Ludis et aerias adducto deicis arcu 



60 tutoque Biese olim. vultu i, e. despectu Birt 
61 lovi Heinsim tenuisse Cuiadiis 62 habeto Claverius 
habebat V quae e. habebas Camers 63 nomine V 
lumine lAvineius 66 tenes V tenens Heinsius 56 tan- 
tum V tantam Camers 57 gutura V 58 EtJ Ex V 
manibus Biese teneris Camers quamvis teneri V 69 sic 
Biese {cf. v. 136) Corripis (ex 67) impressos liuens t. d. V 
illidens prensos Camers licuens Aldina relevans Birt liquas 
Ziehen (coU. fluens 12, 16) 60 uolit V 61 Laetoidas 

V fauola V 62 quo V 63 parilis s. sortete V 

64 g. inhermis V (et add. Aldina) 66 Diva Cam^rs 

bruna V 67 lyphis V 70 vagus deserta F 71 tre- 
^endas V -ndis Camers 72 Laus V 



C. 494**, 78-96 65 

Aut fimda violentus aves noctemque sub astris 
Exigis et puram fractis bibis amnibus undam. 

75 Immanem interea Nemeae per lustra leonem 
Ipsa Chimaeraea cretum de gente noverca 
In tua depastis armabat vota iuvencis 
Augebatque fero vires rabiemque iuvabat; 
Naturam minus esse putans. [Heu] quanta virorum 

80 Funera! quam multos stravit cum gentibus agros! 
Non ilium magnae viduatis moenibus urbes 
Armorum fregere miniS; Martique domando 
Adsuetas morsu fudit graviore catervas. 
Hunc gravis Eurystheus — nam te, quo cuncta levares, 

86 Imperium duri voluit sufferre tyranni 

Sic mundo Fortuna favens — Imnc sternere leto 
Imperat at nullum virtus reticenda per aevum 
Dignaque sidereos post membra intrare recessus 
Posse mori quam vile putat! namque impiger ultro 

90 Vadis [et] inmensae scrutatus devia silvae 
In nova sanguineos armantem vulnera rictus 

Admonita feritate ''^iubas visuque cruentus 
Excussis movet arma toris dubiumque residens 
Infremit invadis trepidum soiisque lacertis 
95 Grandia corripiens eiuso guttura morsu 
Inbellem fractis prosternis faucibus hostem. 

73 xiiolentus V -nter vulgo Ante 76: II F 76 Ne- 
meae — Chymeraea Camers, om. V 77 tua ex sna V 
79 Natura V heu add. Camers quantaque V 80 den- 
tibus apros V, corr. Biese; i. e. gentibus stratis agros vacm- 
fecit. cf. V. 99. Vocula *cum' aliam non c^dmittit lectionem 
constrarunt mesBibus agros Heinsius F. constrarunt can- 
dentibus {debuit albentibus) ossibus agros Haupt 81 urbis 
V 86 tyrranni V 87 at Camers'] tum V 89 sic Cta- 
veritts putas V 90 et Camers, om. V invia V devia 
Camers 91 armante V -ntem Camers. Post 91 versum 
deesse puto, fortasse ab Invenis incipientem. Parenthesin ad- 
monita . . infiremit stcUuit Buecheler 92 iuba Camers 
94 Infremuit V solidisque Heinsius 95 mursu V 
96 prostemi V 



56 C. 494^, 97-124 

Quin et flayicomis radiantia tergora villis 

Ceu spolium fuso victor rapis. emicat omnis 

In iaudes mox turba tuas iongoque relicta 

Currit in arva metu. iuvat ire et iibera rura loo 

Defensosque videre locos siivamque iuvencis . 

lam faciiem et nuUis resonantes fletibus agros. 

Maenalium petis inde nemus fletamque coionis 
Arcadiam et raro steriles iam robore silvas. 
Namque hic .inmensa membrorum mole cruentus 105 

Indomitus regnabat aper soioque tremendus 
Corpore lunatis fundebat dentibus ornos 
Stemebatque suis iugentia rura colonis. 
Horrebant rigidis nigrantia corpora saetis 
Duratosque armos scopuiis totosque per artus 110 

Difficilis potuisse mori. non spicuia in ilium 
Nodosumve rapis gravato pondere robur: 
Armati viduatur honos; nec vulnera virtus 
Exemplo tibi facta timet. iamque arripis uitro 
Spumantem^ cogisque diem sufl^erre tuendo^ 11& 

Atque supinando mirantem iumina vinci 
Argolici victor portas sub tecta tyranni. 

Fama celer toto victorem sparserat orbe, 
Auxiiiumque dei poscebat Creta cruento 
Victa maio. Taurus medio nam sidere lunae iso 

Progenitus Dictaea lovis possederat arva. 
Fulmen ab ore venit^ flammisque furentibus ardet 
Spiritus; et terram non caeli flamma perurit; 
Sed flatus monstri. dextro iam Siria cessent 

101 desertosque Baehrem iouencis V 102 nulli V 

nullis Camers Ante 103: III V 104 sterelis V 106 soli- 

doque Heinsius 107 dentibur V 108 ingentia olim 

Biese 110 scapulis Heinsim 112 gravato V {cf. Aen. 

8, 220) clavato Idvineim 114 Exemplo F Extemplo Ga- 

mers 116 supinato Claverius inopinato Baehrens limina 

V lumina Camers vinctum Birt recte? 117 tyrranni V 

118 urbe V Ante 119: im F 119 creata crudeli F 

Tento vulgo 124 dextro F, i. e. favente retro Biese 

dempto Birt tecto leep 



C. IU\ 125-1S7. C. 494% 1-6 57 

126 Sidere, solque licet, glaciali frigore victus, 
Abstrusum mundo claudat iubar, aurea condens 
Lumina, et ignifluo stupefactus in orbe tepescat: 
Aestus habet Cretam, pereunt siivaeque lacusque 
Graminaque et fontes sacri, montesque perurit 

130 Flamma ferox; Idam superis spectantibus ignis 
Dissipat et magno cunabula grata Tonanti 
Igne suo monstrum, si fas est dicere, vincit 

Tandem fama ceier Dictaea ad litora magnum 
Duxerat Alciden, cum taurum dira minantem 

135 Accipit et saevum comu flanunasque vomentem 
Corripit atque artus constringens fortibus ulnis 
Ignifluos flatus animamque in pectore ciausit. 



494« (plim 766) 
ANDREAE oratoris b. m. b. - 

Virgo parens hac luce deumque virumque creavit 

Gnara puerperii, nescia coniugii. 
Obtulit haec iussis uterum docuitque futuros, 

Sola capax Christi quod queat esse (ides. 
5 Credidit et tumuit: verbum pro semine sumsit 

Ciauserunt magnum parvuia membra deum. 

126 Sidere V -ra Scaliger uictor V victus Camers 

126 iuba V 127 Limina V ignifluua V tepescet V tre- 

mescat Baehrens 128 siluaque V 129 sagri V 

136 Excipit Scaiiger. — Demnt multa. 

494*, P = Palatinus 833 s. IX in. inter inscriptiones 
Moma/nas ItcUicasque (cont. De Bossi, Inscr. christ. urbis Bomae 
II 1, 109) A = Antverpiensis Sedulii 126 olim 105 s. X 
(cf. mus. rhen. 56, 266). b = Barthius advers. ii6, 16 ex 
codice ignoto, cum A fadens. PA notabo. Andreas orator 
A, Aldhelmu^ p. 232 {v. 10); om. P. Andreae oratoris de 
Maria virgine ad Busticianam carmen b {Bomas vixit 
a. 623—536. cf. De Bossi p. XLI) 6 Saepserunt P Clau- 
serunt Ab 



58 C. 494% 7-24 

Conditor extat opus^ servi rex induit artus 

Mortalemque domum vivificator habet. 
Ipse sator semenque sui matrisque creator, 

Filius ipse hominiS; qui deus est hominum. lo 

Adfulsit partuS; lucem iux nostra petivit^ 

Hospitii linquens ostia clausa sui. 
Virginis et matris servatur gioria consors: 

Mater das hominem noscere^ virgo deum. 
Vnius coiitur duplex substantia nati: is 

Vir^ deuS; haec duo sunt; unus utrumque tamen. 
Spiritus huic genitorque suus sine fine cohaerent^ 

Triplicitas simplex simplicitasque triplex. 
Bis getiituS; sine matre opifex, sine patre redemptor^ 

Celsus utroque modO; celsior unde minor. ao 

Sic voluit nasci; domuit qui crimina mundi; 

Et mortem iussit mortuus ipse mori. 
Nostras ille suo tueatur numine vitas; 

Protegat ille tuum^ Rusticiana^ genus. 

7 Fit fabricator optis P 8 domus A 9 Pie sator A 
10 qui pater P est hominis A AldhelmtAS b 11 Aff. P 
12 hostia, sed corr., P 13 seruator, corr., A 14 dans 
P 20 Amplus utrisque modis, amplior P 21 qui ex 
que A 23 nomine P 22—23 sunt in Palat 487 fol 36*^ 

(s. IX) sic: Vit (i. e. Vitalis) Nostras . . Busticiana genus 
m. 2 {sed antiqua) ante c. 665 inserta. — rusticana A -iana 
m. rec. in A, b, Pai. 487 Gregori presule P (Versus beati 
pape Gregorii Cantabrig. Tr. 0. 2. 24 s. XII). 



C. 496 59 

495—638 
Carmina duodecim sapientum 



I Monostioha de ratione tabnlae 
senis yerbis et litteris 

^^^ B. m 75. 

PALLADn ViVliJ: 

Sperne lucruni: yersat mentes insana cupido. 

495 — 638« Similia 8unt Ausonianis. Lihrorum familiae: 
I. G^ Parisinm 8069 olim Thuani (cf. praef I p. XLI) 
saec. X — XI fol. 121 sqq, qui omnia haec carmina et ti^o 
ordine et poetarim nominibm paene ubique additis optime 
transcripta eontinet. Parisinum 8093 saec, X init. (c. 495 
— 661. 616—627. 630 — 632) et Petavianum Eeinsii non 
atttUi. C plene adnotavi praeter orthographica medii aevi, 
— Ila. T = Turicensis 78 olim 451 saec. IX foh 148 qui 
€. 496 — 690 hdbet. Baro attuli G = Sangallensen 273 saec. 
IX (c. 495 — 550), nunqtiam Vindobonensem 113 s. X (c. 507 
— 518). — Ilb* V = Vossianus q. 86 saec. IX fol. 108 sq. 
111 sqq. (c. 495— 627. 630—631. 633—634. 637—638). Baro 
attuli Valentianum 389 (X) saec. IX ex. (qui dimidiam fere 
partem continet); saepim adnotavi B — BruxeUensem 6657 
saec, X — XI, cum T sed propius cum V coniunctum, a 
Baehrensio nimis magni aestimatum, perpauca bona de suo 
afferentem. — IIc. P = Palatinus 487 saec. JX, inter T 
et V medius, sed coniecturis modo emendatus (505) modo 
depranatus (567, 4). Hwnc ubiqm adnotavi. Habet c. 496 
—590; 616—619. — Non adnotavi Paris. 13026 s. IX {si- 
milem V, in quo c. 507—618; 656—557); Bern 184 s. IX—X; 
Begium mm. Brit. 15 5 19 s. IX— X (605—608; 617); 
Paris. 2772 8. X— XT; MeUensem s. XI in. (567-578; 691 
— 602, contulit Loewe); Mellicensem s. XI (cf. Studia Vin- 
dob. I 65); Bodleianum s. XII; recentiores. — CTP con- 
ttUi ipse^ G Schenkl, V Holder contuUt; inspexi et Baehren- 
siana. Orihographica praeter C pauca afferam. — Monostica 
qae scripta siint a duodecis sapientib'. id est Palladii 
Asclepiadii Fnstenii Pompelianii Maximini Yitalis Basilii 
Asmenii Yomanii Enforbii Inliani Hjlasii de diuersis re- 
buB C. Incipinnt nersus sapientium (-tum XB) hoc est 



60 C. 496—600 

496 
ASCLEPIAOn 
Fraude carete graves^ ignari cedite doctis. 

497 
EVSTHENII 
Lusuri nummos animos quoque ponere debent. 

498 
POMPILIANI 
Irasci victos minime placet, optime frater. 

499 
MAXIMINI 
Ludite securi^ quibus aesest semper inarca! 

600 
VITALIS 
Siquis habens nummos venies^ exibis inanis. 

(id est X) Basili Asmeni Yomani Euforbi luliani Hilasi 
(Ilasi G) Palladi Asclepiadi Eust(li)eni (Euthemi X) Pom- 
peliani (Pompeani V m. 1 Pompeiani X) Maximini (Maximi 
V m. 1 B) Vitalis TG VBX (et fere Vaticanus 1676 s. XI, 
in qm sunt c. 496 — 618). Basilius Asmenius Yomanius 
Euforbius lulians Hylasius Palladius Asclepiades Eustedius 
Pompeianus Maximinus VitaHs P. Virgilio tribuunt re- 
centes. ^De diuersis causis' post sapientum B, post Vitalis 
TG. I: CTGVBP. I Inprimis singuli versus senis 
verbis et litteris (sic) De ratione tabulae CTGB (-la C). 
Inscr. om. VP. Nomina om. C 

496. est in Vatic. 4493 s. X cupido: ruhro cohre 
E ; PIDO : supra scr. C 

497. nummus, corr., T 

498. irosci C 

499. inarca (non tamen aesest) B cf. c. 82, 10 
600. Siquis T habet P exibit, corr. m. 2, P 



C. 501—606 61 

501 

BASim 
Lusori cupido semper gravis exitus instat 

502 
ASMENII 
Sancta probis paxest: irasci desine victus. 

503 
VOMAMI 
Nullus ubique potest felici ludere dextra. 

504 
EVPHORBn 
Inicio Furias: egosum tribus addita quarta. 

505 
IVLIANI 
Flecte truces animos, utvere ludere possis. 

506 
HILASn 
Ponite mature bellum, precor, iraque cesset 

&02. ^b V pax est (et sic 499, 604 «g.) libri 

604. Inito F Initio B Incio P 

606. Plecte solus P: Plecte IVB Plecto C 



62 C. 607—610 

n Epitaphia P. Vergilii Maronis disticha 

Mantua me gennit, Galabri rapnere: tenet nunc 
Parthenope. Cecini pascna, rura, duces. 

B. n 198. 507 

B. iv^TiT ASCLEPIADII 

Tityron ac segetes cecini Maro et ^arma virumque.' 
Mantua me genuit^ Parthenope sepelit. 

508 
EVSTHENII 

Vergiiius iacet hic^ qui pascua yersihus edit 
Et ruris cultus et Phrygis arma viri. 

509 
POMPILIANI 

Qui pecudes; qui rura canit^ qui proelia vateS; 
In Calabris moriens hac requiescit humo. 

510 
MAXIMINI 

Carminibus pecudes et rus et bella canendo 
Nomen inextinctum Vergilius merui. 

II Eidem et X (etiam Vindohonensts 113 s. X). Distica 
C. Inscr. om. TP Item idem ipse (sc. Vergilius) de titulo 
eiusdem boc ~ epitaphio binis uersibus V Distichium 
Epitaphia Yirgilii B Notitsimvm iUud Mantua me genuit 
. . . duces praescriptum in VP solis. Carmina Veigilii sunt 
bucolica, arva ducesque, Mantua cui mater, Parthinope re- 
quies: hciec add. P 

607. 1 Titiron hac C a> V segites V m. 1 2 genuit 
CB generat TVXP parthinope P uhique 

508s^2. Vergilius uhique VGP, Virgilius CTXB. (Sic 
et c. 666 sqq.) edidit V 2 Vt C ruri CTG Phr. C 

fr. ceteri (frugis V) 

609. 2 hic T requieuit V 

610. 2 inextinctus C 



C. 611—616 63 

511 
VITALIS 

Mantua mi patria est, nomen Maro^ carmina silvae 
Ruraque cum beiliS; Partheriope tumulus. 

512 

BASILII 

Qui silvas et agros et proelia versibus oriiat, 
Moie sub hac situs est: ecce poeta Maro. 

513 
ASMENH 

Pastorum vates ego sum^ cui rura ducesque 
Carmina sunt. hic me pressit acerba quies. 

514 
VOMANII 

A silvis ad agros, ab agris ad proelia venit 
Musa Maroneo nobilis ingenio. 

515 
EVPHORBII 

Bucolica expressi et ruris praecepta colendi^ 
Mox cecini pugnas. mortuus hic habito. 

516 

IVLIANI 

Hic data Vergiiio requies^ qui carmine dulci 
£t Pana et segetes et fera bella canit 

511. 1 est om. P 

512. 1 praelia CB saepius 2 ac F 
613. 2 acerua Tm. pr. VP 

514. 1 ueni C 

515. BScolicii P Bucolica B ezpressit et T 
516« 1 uexgir V carmina T 



64 C. 517—521 

617 
HILASII 

Pastores cecini; docui; qui cultus in agris; 
Proelia descripsi. contegor hoc tumuio. 

518 
PALLADII 

Conditus hic ego sum^ cuius modo rustica Musa 
Per siivas, per rus venit ad ^arma virum/ 

m Disticha de unda et specalo 

B. V 101—112. 619 

R ^'72^' E VSTHENn 

Redditur eiligies liquida visentis in unda^ 
Qualis in adverso specuiorum cemitur orbe. 

520 
POMPILIANI 

Formas pura refert ocuiis spectantibus unda, 
Quales obiecto speculi fulgore videntur. 

521 
MAXIMINI 

Fontis aquae reddunt simulacra imitantia verum^ 
Qualia ieve refert speculi^ cum cernimuS; aequor. 

617. 2 hoc VB] hic T en C 

618. 1 inu8i(a m. 2) V 

in Eidem. Item distica de etc. C; om. TP De duo- 
bu8 heroiclB uersib; V 

619. Eusthenii om. V Eustedius P 1 uisentis VP 
currentis CTB cernentis g 

620. Pein V 2 obiectu CTB -cti V -cto vulgo 
Qualis in obiectu P sp.] laterum C obiectu . . fulgere 
Baehrens 

521. 1 Fontes, corr., T 2 l§ue B leui P 



C. 522—626 65 

522 

VITALIS 

Exprimit oppositas immobilis unda figuras^ 
Levati quales speculi nitor ipse remittit 

623 

BASILn 

Apparet mendax inlimi fonte figura; 
Ouaiem reiectat specuii nitidissimus orbis. 

524 

ASMEND 

Vnda quieta refert aito de gurgite formas 
Ac veluti speculum nitido spiendore coiiiscat. 

526 

VOMANH 

Spectantis faciem nitidlssimus adsimuiat fons^ 
Sicut in opposito speculi solet aequore cemi. 

526 

EVPHORBII 

Forma repercussus liquidarum fingit aquarum; 
Qualis purifico speculorum ex orbe relucet. 

522. 1 obp. V oppostas P inm. BP 2 Leciati V 
Leuiati C 

528. inlimi in VP fronte P 2 reiectati P 

524« Abt V 2 uelutas V spec.Jnitidum C co- 
ruscans Itbri 

525« 1 Spectaris V m. pr. assimilat C 2 oposito 
V Bolet] debet C 

526. 1 repercussu . . fertur scripai 2 lucet V m. pr. 

An«hoL lat. I. 2. 5 



66 C. 627—681 

527 
mJANI 

Fontibus in liquidis simplex geminatur imago, 
Vt solet a speculo facies splendente referri. 

528 
HILASn 

EfQgies liquido resplendet ab aequore fontiS; 
Qualis et a speculo simulatrix umbra resultat. 

529 
PALLADn 

Effingit species purissimus umor aquarum, 
Plana velut speculi vivas imitantia formas. 

530 
ASCLEPIADn 

Fonte repulsatur depicta tuentis imago^ 
Ceu levi in speculo solet apparere figura. 

IV DiBtiolia de glaoiali aqiia 

B. V 89—100. 531 

?. ^il'' POMPILIANI 

Qua ratis egit iter^ iuncto bove plaustra trahuntur^ 
Postquam tristis hiems frigore iunxit aquas. 

527. 'Tvllii' Sangall 397 s. IX p. 121 2 facie G 
referre P 

528. 1 Pal hic et ad 629 F. EflFagies T respondit 
P respondet ceteri resplendet Scrivei^us 2 CualiB C 
umbra VP nnda CTB 

629. 1 humor T m. pr., C 2 Plana VP Plena CTB 
uelud V imitancia uerum C (ex 621, 1) 

680. 2 Cu F 

lY Eidem. Ite distica de sqq, C De glacie pentame- 
tria uersib; V. Inscr. om. TBP. Cf. VergHius Georg. III 



C. 682—636 67 

532 

MAXIMINI 

Sustinet unda rotam patulae modo pervia puppi 
Et coucreta gelu marmoris instar habet. 

533 
VITALI8 

Quas modo plaustra premuiit undaS; ratis ante secabat^ 
Postquam brumali deriguere gelu. 

534 
BASILH 

Vnda rotam patitur celerem nunc passa carinam^ 
In glaciem solidam versus ut amnis abit. 

535 
ASMENH 

Quae solita est ferre unda rates^ fit pervia plaustris^ 
Vt stetit in glaciem marmore yersa novo. 

536 
VOMANII 

Semita fit plaustro^ qua puppis adunca cucurrit; 
Postquam frigoribus bruma coegit aquas. 

362 : Puppibns illa prius, patulis nuuc pervia plaustris (qmd 
hic adfert P, qui hospita plaustris), et Ouidius Trist. III 
10, 31 : Quaque rates ierant, pedibus nunc itur et undas Fri- 
gore concretas ungula pulsat equi.' 

581* 1 Quadratis C cogit C 2 hiemps CVB iungit 
C uinxit TVB fixit P 632,1; 633, 2; 1; 632,2 C 

582* 1 patulando pervia pupim C patuli P 2 Et 
C Ut TVBP 

588. 1 unda C 2 diriguere libri, sed deriguere P 
584« 1 nunc] n (t. c. non) V passam C 
585. 1 fit om. B per {om. via) P 2 Et C 
586* 1 quia pupis C 2 om, C 

6* 



68 C. 637—641 

537 

EVPHORBH 

Orbita signat iter, modo qua cavus alveus ibat, 
Strinxit aquas tenues ut glaciaiis hiems. 

538 

IVLIANI 

Qua puppes ibant, hac ducunt plaustra iuvenci, 
Pigrior ut cano constitit unda gelu. 

539 

HILASn 

Amnis iter plaustro qui dat, dedit ante carinis. 
Duruit ut ventis unda; fit apta rotis. 

540 

PALLADII 

Plaustra boves ducunt; qua remis acta carina est, 
Postquam deriguit crassus in amne liquor. 

541 

ASCLEPIADn 

Vnda capax ratium plaustris iter algida praebet, 
Frigoribus saevis ut stetit amnis iners. 

537* Eus F 1 caus aluas V 2 Stringit C hiemps 
libfi, ut alibi siiepim 

688. om. C; post 642 ponitur vulgo. 1 ac F 2 con- 
stetit T, V m. 1 Prigrior ut canu P 

589. lul C 1 dat om. V carinis C, -n(a)e ceteri 
539, 2 et 540, 1 om. P 2 Diruit ut uentus C 

640. nomen om. V Hil C 1 carin^ {om. est) V 
2 deriguit Pg dir. ceteri 

641. PaJ C 1 it. allida P m. 1 2 inhers V 



B. V 17—28. 

M. 46»-480. 

B. IV 126. 



C. 542—646 69 

542 

EVSTHENII 

Plaustra viam carpunt^ qua puppes ire solebant, 
Cum rigidus Boreas obstupefecit aquas. 



V TriBtiolLa de aiou oaeli 

543 

MAXIMINI 

Thaumantis proles varianti veste refolgens 
Multicolor picto per nubila devolat arcu 
Iris et insigni decorat curvamine caelum. 

544 

VITALIS 

Gum sol ardentis radios in nubiia iecit 
Gumque colorifico nimbos fulgore replevit, 
Apparet variis distincta coloribus Iris. 

545 

BASILII 

Clara sub aetheriis fulget Thaumantia proles 
NubibuS; ut radiis pluvium sol attigit imbrem^ 
Et picturato caelum velamine cingit 

542. Eof (7 1 pupes C Bolebat P 2 rigidHs VP 
frigus CTB 

V CTVBP. Tristica de arcu celi C, om. BP De 
arcu T De arcu caelestiae triplicis uersicuUs V Cf. Ald- 
helmi Tetrastieha 6, 1. Ov. met. 6, 63. 

548. 2 -tolor B pictu BV 3 aruamine V 

544. Int V 1 folis P fecit lihH 8 uariis VP 
radiis eeteri distancta, corr.^ V 

545« 1 amantia V 3 pictorato P 



70 C. 646—549 

546 

ASMENII 

Discolor aetheriis apparet nubibus Iris, 
Postquam flammireri rapuerunt lumina solis; 
Et caelum variis miranda coloribus omat 

547 

VOMANH 

Imbriferas nubes radiis ubi contigerit sol, 
Luce sub adversa varios iacit unda colores. 
Dicitur haec IriS; picto spectabUis arcu. 

548 

EVPHORBII 

Cum tetigit nubes radiis fulgentibus atras 
Phoebus et adverso lumen resplenduit imbri^ 
Tunc Iris vario circumdat nubila cinctu. 

549 

IVLIANI 

Mirifico nubes ambit Thaumante creata^ 

Quas cum ex adverso tetigit rota fulgida solis^ 

Tum iacit insignis per nubila densa colores. 

546. Ast F 1 aethereis CB, F w. 2 atris sed corr. 
C 2 Postque C radianint Biese 8 uariia VP radiis 
cetert 

547. 1 Imoriferas V 2 iacet PX 3 Dicitur BP 
Ducitur CT Br V spectabilis P spectaculis ceteri 

548. 3 et 649, 3 in Itbris commutati mnt; trctnspomit 
Scaliger, 648, 2 Phebus C Foebus ceteri, ut plerumgue, 
quod non afferam 3 n.] cingula C 

549. 1 Mirifice libri ^quos contulit Is. Vossius^ tau- 
mante C nte m. 2 m ras. V thamante P 2 ez om. CP 
Bolis om. C rota fulgida solis c. 642, 16. 3 Tunc iacet C 



C. 660—568 71 

550 

HILASn 

Nuntia lunonis vario decorata colore 
Aethera nubifenun conplectitur orbe decoro; 
Gum Phoebus radios in nubem iecit aquosam. 

551 

PALLADII 

Nubila cum Phoebus perfudit lumine claro^ 
Tum fit ut umor aquae subfulgeat atque colores 
Sub varia specie iaciat mirabilis arcus. 

552 

ASCLEPIADH 

Cum radiis imbres et aquarum pendulus umor 
Tangitur^ existit, quam Graecia nominat, Iris^ 
Multorum insignis vario splendore colomm. 

553 

EVSTHENII 

Iris habet varios subiecta luce coloreS; 
Quam sol imbrifera fulgens de nube creavit, 
Cum pepulit radiis obstantia nubila claris. 

550. 1 uaria C 2 Aetherea C Eethera T ore C 
Besinit G. 3 phebus C aqu///8am V 

551. 1 Pheb; C perfundit P 1.] nubila V 2 Tunc 
T m,l, C humor C VP suff. P 3 iaciat CPB iaceat 
TV 

552. 1 radius P bumor CP 2 q C gretia T 
558. 2 8ub nube P 3 lumina C charis V 



72 • C. 664—556 

554 

POMPILIAM 

Luce repentina cum sol implevit aquosas 
Adversus nubes, effulget protinus Iris^ 
Picta veste decens et multicoloribus alis. 



VI Tetrastioluk de Yergilio 

B. n 197. ^^^ 

f.^'^'' VITALIS 

Prima mihi Musa est sub fagi Tityrus umbra. 

Ad mea navus humum iussa colonus arat. 
Proeliaque expertos ceciui Troiana Latinos^ 

Fertque meos cineres inclita Parthenope. 

556 
BASim 

Hoc iacet in tumulo vates imitator Homeri; 

Qui canit Ausonio carmine primus oves^ 
Ad cultos hinc transit agros^ Aeneidis autem 

Non emendatum morte reliquit opus. 

664« Vom TVP 1 implerat X aqnosuB V 3 om. 
P m.l uestae T d.] lucens C Post 654 : c. 494% 23—24 

(-ruflticiana genus) P m. 2, quasi Vit {Vitalis). 

VI Eidem. Tetrastica de uirgilio C Item epita- 
phium uerg quattuor uersibus V Inscr. om. TBP. 

666. 1 tytyrus B tityris V 2 gnauus BX nauis C 
nauus TF, JP w. 2 {ex niuus) 3 que] qui C 4 Fer- 

que CT Fertque . . inclyta BVP 

660. 1 honeri C 2 primum P 3 hic CTF 

Aeneidos edd. auctor X 4 reliquid CVP 



C. 657—660, 1-2 73 

557 
ASMENII 

Bucolica Ausonio primus qui carmine feci^ 
Mox praecepta dedi versibus agricolae^ 

Idem cum Phrygibus Rutulorum bella peregi: 
Hunc mihi defuncto fata dedere locum. 

558 
VOMANH 

Tityre, te Latio cecinit mea fistula versu 
Praeceptisque meis rusticus arva colit. 

At ne Musa carens vitiis Aeneidos esset, 
Invida me celeri fata tulere nece. 

559 
EVPHORBH 

Romuleum Sicula qui fingit carmen avena 
Ruricolasque docet^ qua ratione serant; 

Quique Latinorum memorat fera bella PhrygumquC; 
Hic cubat, hic meruit perpetuam requiem. 

560 

IVLIANI 

Qui pastorali peragravit Maenala Musa 

Ruraque et Aeneae concinit arma Maro^ 

667. 1 Bo- G -cul- T -ca B {recte VP) ausonia C 
fecit T feci/// B 2 agricule P 8 phri. C] fri. ceteri 

668. 1 Tytire T 3 Ac ne libri, em. Burmcmn 
anaeidis V 4 luuida P {ni faUor), recentes Iufida ceteri 
neci CTB -ce VP 

669. 2 Ruriculasq; P sant F w*. 1, serent P secant 
ceteri 3 Quiue libri memorauerat bella P Mgum P] 
phriga C friga TV frigu ex frigat B 4 christianum 
esse Manitius jpwtait 

660. 1 musam C 2 ccinnit V 



74 C. 660, S-4. C. 661—664, 1-2 

Ille decem lustris geminos postquam addidit annos, 
Concessit fatis et situs hoc tumulo est. 

561 
HILASn 

Haec tibi; Vergili; domus est aetema sepulto, 

Qui mortis tenebras effugis ingeniO; 
Maenalium carmen qui profers ore Latino 

Et cultus segetum bellaque saeva ducum. 

562 
PALLADU 

Primus ego Ausonio pastorum carmina versu 
Conposui et quo sint rura colenda modo; 

Post; quibus Aeneas Rutulos superaverit armis: 
Vatis relliquias hic pia terra fovet 

563 
ASCLEPLiDH 

Sicanius vates silvis^ Ascraeus in arviS; 

Maeonius bellis ipse poeta fui. 
Mantua se vita praeclari iactat alumni; 

Parthenope famam morte Maronis habet 

564 
EVSTHENH 

Quisquis es, extremi titulum lege carminis^ hospes. 
Hac ego Vergilius sum tumulatus humo, 

8 postque C addit T m. pr. Hic desinit P m. 1; 
pergit m. 2, quam rarius notaho 

561. 1 TiergiHi P nirgiU/// B uirgili CT uergili V 
Virgilio Francius, recte? 

562. 2 qu§ sint C m.] humo C 4 am. P reliquias 
TV hic C haec ceteri 

568. 1 arcreus V 4 Partenope V 
564. 1 ospes C 



C. 664, 3-4. C. 666—666. VII, i-2 75 

Qui pecudum pastus, qui cultum fertilis agri; 
Mox Anchisiadae beila ducis cecini. 

565 
POMPILIANI 

Vergilius mihi nomen erat, quem Mantua felix 
Edidit hic cineres vatis et ossa iacent 

Cuius in aetemum pastoria fistuia vivet^ 
Rustica moxy eadem Mai*tia Calliope. 

566 
MAJKIMINI 

Carmine bucolico nitui^ cultoribus agri 

lura dedi, cecini bella Latina simul. 
lamque ad lustra decem Titan accesserat alter, 

Cum tibi me rapuit, Mantua, Parthenope. 



vn Tetrastioluk de quattuor temporibus anni 

B. V62-68. 
^OvidlUS: Bi. 498-504. 

B. IV 181. 

Verque novum stabat cinctum florente corona^ 
Stabat nuda Aestas et spicea serta gerebat, 

8 pecodnm T w. pr. partus V cultus w^go 4 cae- 
cini F c%Qmilll B 

565« Nimen om. P 1 VirgiliB C -ius TB Vergilio 
VP, mUgo 2 hinc T 3 uiuit sed corr, V manet C 

506. 1 Carmina buc(boc (7)olica CT P {qui Carminl). 
C-ne b-co B C-na b-co V 3 decim C 

VII Eidem. Tetrastica C de quattuor temporibus 
CV anni add. V, Mettensis Inscr. om. TBP Ovid P 

OYidii V Bas C Eus T, otn. B. Sunt versus Ovidii Me- 

tam. II 27 sqq. 1 circum C cintum florente copona (or. 
m. 2) V 2 aestas om. T 



76 Vn, 5-4. C. 667—669 

Stabat et Autumnus^ calcatis sordidus uvis, 
Et glacialis HiemS; canos hirsuta capiilos.' 

567 

BASILII 

Vere sinum teilus aperit floresque ministrat 
Tempore solis ager messes fert pinguis opimas. 
Fecundos, autumne^ lacus de vitibus imples. 
Vis hiemis glacie currentes alligat undas. 

568 

ASMENn 

Frigorihus pulsis nitidum ver aethera mulcet. 
Scindit agros aestas Phoeheis ignibus ardens. 
Autumno dat hiems mixtum vicina teporem. 
Labentes haec durat aquas et flumina nectit. 

569 

VOMANU 

Ver pingit vario gemmantia prata colore. 
Ignea vestit agros culmis Cerealihus aestas. 
Vitihus autumnus turgentes detrahit uvas. 
Frigidus hiherno est gravibus nive nuhihus aether. 

3 aupt. C {ut saepius) auct. T {ut pUrumque) calcat* 
V sordibus CT P 4 glat. ^ hiemps libri fere ubiqtie 
capillis V 

567. Basilii] Asm (7, qui od 568 Yom, et sic deinceps 
solito ordine; ad 678 iterum Bas C 2 messis CT 

3 Fecundis P -dos B, F w. 2 -dus CTV cutibus V 

4 gemis V glacies VP algidat P 

508« 1 nitidus C 2 aestas es phoebSs V 3 mix- 
tus C tepore T 

569. 1 pinget, corr.^ C calore V 3 -ntis T 

4 Frigib; T hibemo (pro hieme) lihri (hib non C hiber- 
nos P) hibema vulgo nive ex igneve B 



C. 570—673 77 

570 

EVPHORBII 

Vere Venus gaudet floreutibus aurea sertis. 
Flava Ceres aestatis babet sua tempore regna. 
Uyifero autumno summa est tibi, Baecbe^ potestas; 
Imperium saevis hiberno frigore ventis. 

571 

IVLIANI 

Vere gravis fundit tellus cum floribus berbas. 
Frugiferas arvis fert aestas torrida messes. 
Pomifer autumnus tenero dat palmite fructus. 
Mox bumus bibemis albescit operta pruinis. 

572 

HILASII 

Vere novis laeto decorantur floribus arva, 
£t riget aestivis birsutus campus aristis. 
Labra per autumnum musto spumantia fervent, 
Et ponunt frondes biemali frigore silvae. 

573 

PALLADH 

Ver placidum vario nectit de flore coronas. 
Spicea serta ligat calidissima solibus aestas, 
Temporaque autumnus cingit tua, Baccbe, racemis. 
Tristis biems montes niveo velamine vestit. 

570. 1 8.] terriB V, recte? 2 Flaba VP cerer V 
tempora P S et 673, S bacce C bache V 4 hib§ro C 

671. 8 Pomiferas C fructus C frutu V fructum TB 

572. 1 nouuB C nob V lecto C laeta T laeto iacto 
V 2 friget B campis V 3 spumantis V 

578. 1 placidus C comas V 3 Temporeq; C au- 
tumno codd., corr. Lindenbrog cincgit V -no cingis Baeh- 
rens 4 montis CTV -es JB moueo V m. 1 uertit C 



78 C. 674—677, 1-2 

574 

ASCLEPIADH 

Yer agros nitidum gemmis steliantibus omat 

Et fervens aestas pinguissima frugibus arva. 

Mox autumnali redolet yindemia fetu. 

Fronde nemus male nudat hiems amnesque rigescunt 

575 

EVSTHENn 

Purpureos flores hiunus effert vere comanti^ 
Et Cereris donis horrescunt arva per aestum. 
BacchC; tuo tempus fluit autumnale liquore. 
Obtegitur tellus per frigora veste nivali. 

576 

POMPILIANI 

Vere tepet picto Zephyris spirantibus aer. 
Decrescunt celeres aestivis ignibus amnes. 
TemperieS; autumne^ fluit tua nectare dulci^ 
Perque hiemem lentus caelo nivis advolat imber. 

577 

MAXIMINI 

Veris honos tepidi flores, vere omnia rident. 
Arva sub aestivis undant horrentia flabris. 

674« 1 geminis CB stilllantibus lihri 2 frigib; V 
3 uindimia Tm.l foetu CPTm.2 foeta T m.l 4 hieps V 

676. Enf T 1 Purpureas C Purporeos V afFert (adf.) 
UM, corr. edd. vett. comante B 2 ceteris CTV 
3 bache C autumnoq; C -nali V 

676. 1 tenet P zephyrus T 2 cereres C 4 ad- 
volet B 

677. 1 honus V trepidi VBP flores TolUus florent 
H 2 flagris T fabris V 



C. 677, 3-4. C. 678—680 79 

Vite coronatas autumnus degravat ulmos. 
Decutit ipse rigor silvis hiemalis bonorem. 

578 
VITALIS 

Flore solum vario depingit odoriferum yer^ 
Falciferamque deam messes remorantur in aestu. 
Dat musto gravidas autumnus pomifer uvas. 
Sithonia glacialis hiems nive cana senescit 



B. V 2—18. 



vm [Tetrastiolia] de aurora et sole 

579 

ASMENn ViVtS: 

Aurora oceanum croceo velamine fulgens 
Liquerat et biiugis vecta rubebat equis. 

Luce polum nitida perfodit candidus orbis 
Et clarum emicuit sole oriente iubar. 

580 
VOMANH 

Roscida puniceo Pallantias exit amictU; 

Astrigerum inficiens luce rubente polum. 
Sol insigne caput radiorum ardente corona 

Promit, ab aequoreis Tethyos ortus aquis. 

3 Vitae VP coronatns P autnmnos P nlm' ob V 
4 honores C 

578. Vit om. V 1 solus C -ferus C 2 menses P 

3 auct. V umbras VP 4 Sithonias C Scithonia P 

m 

caua C senescat V m. pr. 

Vm CTVBP. — De a. et s. C De ortu solis im 
heroicis uersibus F. Inscr. om. TBP. 

579. Nomen om. V 1 oceanus C crocea, corr., T 

2 rubbebat V rudebat P 3 polus C populum nitido 
fundit P perfandit C 4 clarus . . sol C micuit P 

580« Vit P 1 pallantius lihri 2 Astrigerus C 

4 thetio fortis C thetyos artus T thitios B thethios P 



80 C. 681^584, 1-2 

581 

EVPHORBH 

Exiulit oceano caput aureus igniferum Sol: 

Fugerunt toto protinus astra polo. 
Concessere deo tenebrae, rebusque colores 

Lux iterum cunctis reddidit alma suos. 

582 
IVLIANI 

Tithoni coniunx roseo sublime rubore 

Infecit caelum lutea sidereum^ 
Cum Sol igniferos currus e gurgite magno 

Sustulit et claris astra fugavit equis. 

583 
HILASII 

Nox abit astrifero velamine cincta micanti 

Et redigit stellas^ exoriturque dies. 
Emicat oceano Phoebi rota clara relicto 

Inlustratque nitens lumine cuncta suo. 

584 

PALLADH 

Lutea fulgebat roseis Aurora capiilis 
Et matutino rore madebat humus. 

581. Eu8 TVB 1 aureos V m. 1 2 protenus B 
3 deo om. F do P 4 Lux (i. e. Luxit) V 

682. 1 iubare CB rubare, corr., T 3 Tum Biese 
Quum B et g. magna P 4 aequis CT 

588. 1 Mox TP abit ex habet corr. B habet ceiieri 
hastr. V cuncta C 2 reddidit T 3 phoebus V 

claro T 4 Inlustatq; nitentis V 

684. (m. P 1 cf. Verg. Aen. 7,26. roreis V 
2 hiemps C 



C. 584, 3-4. G. 586—587 81 

Tethyos undivagae tum prosilit aequore Titaii; 
Flammiferos vuitus ore micante gerens. 



585 
ASCLEPIADH 

Exoritur Phoebus perfundens luce nitente 
Et maria et terras stelliferumque polum; 

Astraque cesserunt fulgentia crinibus aureis 
Et nox sidereas occulit atra faces. 

586 
EVSTHENH 

Sol oriens currusque suos e gurgite tollens 

Oceani claro reddidit orbe diem 
Flanuniferumque iubar terraeque poloque reduxit 

Et pepulit radiis astra repente suis. 

587 
POMPILIANI 

Memnonis ut genetrix infecerat humida caelum 
Et roseis manibus sidera dispulerat^ 

Phoebus Atlanteis e fluctibus aureus orbem 
Sustulit igniferum^ luxque diesque redit 



3 TethioB C (Theth. T Thyt. B) imdiuagos C -ga 
TB undifaga V 4 gerens V ferens CTB 

585. 1 pheb' C foebus ceteri nitenti P 2 mari 
aeterDas P 4 syd- TB -ias V 

586. {cod. Bem. 184 s. IX— X) Euf T 2 Oceano 
libri, corr. Tollim clarmn P 

587. 1 nt 01». P genitrix C mnida BP 3 et athl. 
C e edd.'] et codd. 

Anthol. lat. I. 2. G 



82 C. 588—690 

588 
MAXmiNI 

Praevia flammiferi currus Aurora rubebat 
Extuleratque alto gurgite Phoebus equos 

Noctiyagosque simul radiis flagrantibus ignes 
Depulerat caelo reddideratque diem. 

589 
VITALIS 

Vix Aurora suo rubefecerat aethera curru 
Summaque canebat roribus herba novis: 

Prosilit e mediis candens rota Tethyos undis 
Et vaga cesserunt sidera Solis equis. 

590 
BASILH 

Surgit ab oceano Tithoni fulgida coniunx 
Et veste ab rosea subrubet ipse polus^ 

Cum Phoebus radiis rutilum cingentibus orbem 
Depellit tenebras noxque peracta fugit. 

588. 1 Praemia CP rudebat VP; cf. Aen. 12, 77. 

2 Extolerat V m. pr. foeb/// V equis P 3 Noctiiia* 

gasq; P -vagoxq; B 

589. 1 Aurora uix C suo VB sub CT athera V 
2 canebant C 3 rotha V thetio C thethyos T tythius 
B tethios P thor V fundis C 

. 590. 1 titonis C ti(y)thoni8 ceteri (thit. T) coniuncx 
C -iux T m. 1, F 2 subrubet P, Scaliger subruit ceteri 

3 foeb; VT rutulum P orbem: hic desinit T 
4 fuit VB 



a 691—693 83 

IX Fentastioha de duodeoim libris Aeneidos 

B. n 195. 
591 M. 40^—420. 

B. IV 186. 

VOMANII Liber I 

Aeolus inmittit ventum lunone precante 
TroianiS; Libycasque vagos expellit in oras. 
Solatur Venerem dictis pater ipse dolentem. 
Aenean recipit pulchra Carthagine Dido^ 
Cui Venus Ascanii sub imagine mittit Amorem. 

592 

EVPHORBII Lih. II 

Cogitur Aeneas bellorum exponere casus 
Graiorumque dolos et equum fraudemque Siiionis 
Excisamque urbem Priamique miserrima fata; 
Vtque patrem impositum forti cervice per ignes 
Extulerit caramque amiserit ipse Creusam. 

593 
IVLIANI Lih. m 

Post casum Troiae fabricata classe superstes 
Vela dat Aeneas urbemque in litore Thraces, 
Mox aliam pulsus Cretaeis condidit oris. 
Cedit et hinc Helenumque videt praeceptaque sumit 
Et caecum Cyclopa fugit sepelitque parentem. 

IX CVB; om. TP, Pentastica de XIT libris aeneid C 
De XII lib uergilii V om. B 

591. uentos V 2 Troiani V -nos CB, corr. Buecheler 

3 Tientrem C 4 Aenean VB -am C cart. C charth. V 

592. Eus V 1 aneas V causas C 2 iunonis ex 
Binonis V syn. B 8 facta B 6 claram B claru V 

693. 1 fabrica V m. pr. 2 tracis C 8 cretis V 

4 Credit V elenum C V m. pr. 5 caeclum V Aetnaeum 
edd. vet. fuit C potentem C 

6* 



84 C. 694—697) 1-2 

594 
i^. ly HILASn 

Ardet amore gravi Dido. soror Anna suadet 
Nubere. iunguntur nimbo cogente sub antro. 
Incusat precibus patrem contemptus larbas. 
Navigat Aeneas iussu lovis; illa dolore 
Inpatiens et amore necem sibi protinus iniert. 

595 

Lib, V PALLADH 

In Siculas iterum terras fortuna reducit 
Aenean^ tumuloque patris persolyit honorem. 
Tum cogit naves incendere Troadas Iris. 
Troes ibi linquunt socios. Venus anxia placat 
Neptunum. somnus Palinurum mergit in undas. 

596 
^^ yj ASCLEPIADII 

Sacratam Phoebo Cumarum fertur in urbem 
Rex Phrygius yatisque petit responsa Sibyllae. 
Misenum sepelit. post haec adit infera regna 
Congressusque patri discit genus omne suorum; 
Quoque modo casus valeal superare futuros. 

597 
^,. yjj EVSTHENH 

Tandem deveuiunt Laurentia Troes in arva 
Et pace accepta laeti nova moenia condunt. 

594. 1 Annaque vulgo 2 antro B atro V astra C 

3 Instigat coniecerim contentus CV -mptus B hiarbas C 
6 amore V protenus B 

695. 2 aenean VB -am C 3 Tunc C 4t sibi C 
5 sumtus B 

596. 2 frigius VB uates B quae V sybill§ C 

4 Congressu Baehrens patris lihri 6 Quoue libri caseus C 

697. 1 arma F, B m. pr. 



C. 597, 8-6. C. 598—600 85 

Nocte satam luno Furiam evocat: illa Latinos 
Inter et Aeneadas bellum serit et ciet arma. 
Protinus auxiliis terra instruit Itala Turnum. 

598 

POMPILIANI . Lih. VIU 

Vidit ut Aeneas summa vi bella parari, 
Arcadas Euandrumque senem sibi foedere iungit 
Dardanioque duci sociatur Etruria tota. 
Arma petit genetrix^ dat Muiciber^ in clipeoque 
Res fingit Latias et fortia facta nepotum. 

599 

MAXIMINI Xt6. IX 

Ad Turnum propere lunoni mittitur Iris 
Instigatque animos. aciem movet ille Phrygasque 
Obsidet. in nymphas versa est Aeneia classis. 
Euryalus Nisusque luunt nece proelia noctis. 
Vi Turnus potitur castris, vi pellitur inde. 

600 

VITALIS Lih. X 

Placat et uxoris dictis et iurgia natae 
luppiter. auxiliis instructus Troius heros 
Advenit. occurrunt Rutuli atque in litore pugnant. 
Occidit a Tumo Pallas victorque superbus 
Aeneae eripitur. Mezentius interit acer. 

3 satnm V 

598. Pom V, <m. C 2 archades C que om. B 

4 mulcifer CVB clipioq; F in de pioq; M 6 pingit 

lihriy em. Heinsius 

599. 1 lunonis M{eUensis) lunonia edd. 2 Instatque 
C acies edd. mouetur M frig. VB phrig. C 3 conuersa 
M eneida C aenea V 5 c. impellitur C 

600. 1 d. et 1 dictantifl M et i.] satumia C 3 ru- 
tili sic uhigue M utora M 4 superbos V 6 mezentis C 



86 C. 601—608, 1-2 

601 

Lib. XI BASILn 

Occisis proprium pars utraque reddit honorem. 
Supplicibus Calydone satus negat arma Latinis. 
Gum Drance altemo iurgat certamine Tumus. 
Aeneas equitem praemittit, et obvia yirgo 
Excipit. extincta Rutuli dant terga Camilla. 

602 
Lib. XU ASMENn 

Troianis Rutulisque placet coniungere foedus. 
Id Rutuli mmpunt nato Venus alma medetur 
Dictamno Rutulique luunt periuria victi. 
Cogitur Aeneae Dauni concurrere proles. 
Pallantea necem misero dant cingula Tumo. 

X [Hexastioha] de titulo Cioeronis 

B. n 158-169. ^^'^ 

?;^'ISJ?' EVPHORBII 

Hic iacet Arpinas manibus tumulatus amici, 
Qui fuit orator summus et eximius^ 

601. Bas F, om. C 5 Ezoepit V exiinctam . . 
camillain lihri 

602. Alm V 3 Dictamni B 4 aenea C ^lis V 
5 cingulo V 

X C VB. — Hexasticha addidi. De Cicero post mor- 
tem millius C De titulo Ciceronis senis versib; F; om. B 
Argumentum fortasse ex Velleio II 66: Nihil tamen egisti, 
M. Antoni . . Omnis posteritas illius in te scripta mirabi- 
tur, tuum in eum factum execrabitur. Cf. Cormlius Seve- 
ras apud Senecam Suasor. 6, 26. Beda Elenient. philos. I 
p. 1090 sic: ^Epitaphium M. T. Ciceronis quod statua eius 
perplexum est in templo magni lovis apud Tullorum monu- 
mentum.' cum c. 603, 604, 613. 

603. 1 amicis F 2 et om. B eximis C 



C. 603, 8-6. C. 604—606 87 

Quem nece crudeli mactavit civis et hostis. 

Nil agiS; Antoni: scripta diserta manent. 
Yulnere nempe uno Ciceronem conficis^ at te 

Tullius aeternis yulneribus lacerat 



604 
IVLIANI 

Corpus in hoc tumulo magni Ciceronis humatum 

Contegitur; claro qui fuit ingenio^ 
Quique malis gravis hostis erat tutorque bonorum; 

Quo paene indigne consule Roma perit. 
Sed vigili cura deiectis hostibus urbe 

Supplicioque datis^ praesUtit incolumem. 



605 
HILASn 

Vnicus orator^ lumenque decusque senatus^ 

Servator patriaC; conditor eloquii^ 
Cuius ab ingenio laude iulustrata perenni 

Lumine praeclaro lingua latina viget, 
Occidit* indigne manibus laceratus iniquis 

Tullius ac tumulo subditus exiguo est. 

3 cives VB^ hortis V m. 1 4 s ripta C deserta 
VB^ 6 comfociB V (cumf. f?) a te (7 6 Tullis C 
aetemus, corr., B 

604« 2 clarus Klotz 6 deiectis C detectis VB 
deuictis s urbem VX urbe CB 6 incolomem VB 

605 — 608 e^ 617 simt in cod. musei Brit Begio 15 
B 19 8. IX— i 

605« Hyl C 2 aeloquii V 3 laude Jacohsi tandem 
libri perenne Bmcheler 4 uocetur V nitet Jacohs 
6 inique C 



88 C. 606—608 

606 
PALLADII 

Quicumque in libris nomen Ciceronis adoraS; 

Aspice^ quo iaceat condilus ille loco. 
IUe vel orator vel civis maximus; idem 

Clarus erat factis^ clarior eloquio; 
Ac, ne quid Fortuna viro nocuisse putetur, 

Vivus in aetemum docta per ora volat. 

607 
ASCLEPIADII 

Marcus eram Cicero toto notissimus orbe, 
Cuius relLiquias occulit urna brevis. 

Dextera me patriae nuper civilis ademit^ 
Eripui patriam qui prius* exitio. 

Si quis in hoc saxo Tulli legis^ advena^ nomen^ 
Non dedigneris dicere: Marce, vale! 

608 
EVSTHENH 

Tullius Arpinas ex ordi^e natus equestri^ 
Sed virtute sua consul in urbe fuit. 

Quem Catilina malus coniuratique nocentes 
Senserunt vigilem civibus esse suis. 

Hunc tamen (o pietas!) tres occidere tyranni; 
At Lamia ille pio subposuit tumulo. 



606. 2 qd F 3 ciues VB, ut saepius in inscriptio- 
nilms ef c. 611 et 614. 4 eloquiis C 

607. As C 1 erat libri, em. Fctbricius 2 reli- 
qnias V 8 ademitur V 4 exitia V 

608. 1 natnr V 3 catUUna V 6 Ad F 



C. 609—611 89 

609 
POMPILIANI 

Qui tenet eloquii fastigia summa Latini^ 

Qui consul patriam caedibus eripuit^ 
Quique trium saevo vitam dedit ense virorum, 

Tullius en hac est ipse sepultus humo. 
Sed vitae brevitas pensatur laude perenni; 

Quod mors eripuit, gloria restituit. 

610 
MAXIMINI 

Tullius hic situs est, venerabile nomen in aevum^ 
Clarus honore simul; clarus et ingeniO; 

Quem scelerata neci crudeliter arma dederunt, 
Quod patriae vindex ille fidelis erat. 

Sed nihil infanda profecit caede tyrannus: 
Ingenium vivit; corpus inane perit. 

611 
VITALIS 

Romani princeps populi, decus ordinis ampli, 

Maximus orator, civis et egregius, 
Coniuratorum vindex hostisque malorum 

Proscriptus periit a tribus ille viris. 
Qui caesus graviter, qui detruncalus acerbe 

Hoc Lamiae debet, quod iacet in tumulo. 

609. 3 seuum C 4enCiii^nF hac em V 
homo, corr., V 6 psatur C 6 Quo CV Quod B 
Quam Oudendorp 

610. 1 nn aeuum V 3 dedertus V 6 nil K in- 
fandus B, -dos 0, -da V proficit V tyrannos C 

611. 1 princebfl C decis V 2 ciues VB 3 hostis- 
que] hostipi V 4 pscriptus V 5 caessus V 6 timulo 
m. pr V 



90 C. 612—614 

612 
BASILII 

Doctrinae antisteS; rerum mirabilis auctor^ 

Tullius existens nobilis ex humili; 
Cui dedit excellens ars oratoria nomen^ 

Virtute ingenii venit in astra sui. 
Sed Fortuna nocens miserando funere raptum 

Carpsit et hoc yoluit membra iacere loco. 

613 
ASMENH 

Eloquio princepS; magnis memorabihs actiS; 

Tullius indigna caede peremptus obit. 
Sed terras omnes implevit nomine claro; 

Ingenium caeso corpore morte caret 
Vivit et ingenti poiiet cum laude per orbem^ 

Cuius in hoc tumulo membra sepulta iacent. 

614 
VOMANU 

Inclitus hic Cicero est Lamiae pietate sepultus^ 
Quem Fortuna neci tradidit immeritae. 

Maximus eloquiO; civis bonuS; urbis amator^ 
Perniciesque malis perfugiumque bonis. 

Qui sexaginta conpletis ac tribus annis 
Servitio pressam destituit patriam. 

• 612. Bu F 1 antistes ex -tis V 2 TSllius V 
4 ingenui V m. pr. 5 funei-e V 6 oc F solo B 

618. Arm V 1 Eloquii V princebs C 2 indigne 
B peremp///tu8 (p ex carr.) V o///bis C obid V 
3 terras omnes] terra oinipotens C 4 mort// C 6 et 
V: en CB ingenii C ingentio V -nti B 

614. V61 V Basilii Petavianus 2 inm. VB 

3 eloquio VB ingenio C ciues VB 1 cuius C 4 pfu- 
giumq; (— profug.) V 6 oppressam Meinsius distituit F 



C. 616— 617, 1-J 91 

ZI [Hezastioha] de dnodeoim signis 

615 
IVLIANI 



B. V 29—39. 

M. 481—492. 

B. IV 148. 



Primus adest Aries Taurusque insignibus auro 
Comibus et fratres et Cancer; aquatile signuni; 
Tum Leo terribilis Nemeaeus et innuba Virgo^ 
Libra subit^ caudaque animal quod dirigit ictum^ 
Armatusque arcu Chiron et comiger hircuS; 
Fusor aquae simul et fulgenti lumine Pisces. 

616 

HILASU 

Proditor est Helles et proditor Europaeus 

Et Gemini iuvenes et pressus ab Hercule Cancer, 

Horrendusque Leo sequitur cum Virgine sancta 

Libraque lance pari et yiolentus acumine caudae, 

Inde sagittiferi facies senis et Capricornus, 

£t qui portat aquam puer urniger, et duo Pisces. 

617 

PALLADH 

Signorum princeps Aries et Taurus et una 
Tyndaridae iuvenes et fervida brachia Cancri 

XI C VB. Vaticanus 1448 s. IX— X, Urhinas 290 s. XI. 
— c. 616 — 619: P. De XII signis CV caeli heroicis ver- 
sibus add. V. Inscr. <m. B. Hexasticha addidi 

616. Est etiam in cod. Eoseterano 3507 s. X — XJ, 
et Matnt. A 16 «. XII in. 1 que om. C 2 frs CV 
et om. B 3 nemeus et CVB nemaeus et P Nemees 

atque Aldina 4 derigit Bashrem 5 chyron . . hyrcus 
C V {sic plerumque) 6 Furor V 

616. 1 elles C thelles B et Qa. supra t) V eurupaeus 
P 3 sanctam V 4 uiolento C -tis V -tus P, Mellicensis 

6 sagiferi V faties C 6 E q portant V 

617. 1 princebs C 



92 C. 617,8-6. C. 618—619 

Herculeusque Leo, Nemeae pavor, almaque Virgo, 
Libra iugo aequali pendens et Scoi*pius acer 
Centaurusque senex Cliiron et cornua Capri 
Et iuvenis gestator aquae Piscesque supremi. 



618 

ASCLEPLiDn 

Laniger astrorum ductor, Taurusque secundus, 
Tum sidus geminum et Cancri fulgentis imago, 
Truxque Leo et Virgo, quae spicea munera gestat, 
Et Libram qui Caesar habet, chelaeque minaces 
Atque arcu pollens et salsi gurgitis hircus 
Vrnaque nimbiferi Piscesque, novissima forma. 



619 

EVSTHENII 

Dux Aries et frons Tauri metuenda minacis 
Et Ledae soboles et Cancri torridus ignis 
Terribilisque Leo, species quoque Virginis aimae, 
Momentumque sequens, caudaque timendus obunca, 
Hinc tendens arcum, liquidi Caper aequoris inde, 
Troiadesque puer geminique sub aethere Pisces. 

3 om. B 4 Libraque C scorpiB C -pios V 6 Capri ] 
cancri P 6 iuuenes P suppmi P 

618. 1 Comiger edd. vet 2 et om. P immago C 

3 spiceam munere V gestant C 4 qui ex quae P quam 
edd. vett. C.] sacer B chalaeq; P 5 falsi CF 6 nim- 
briferi C et piscis P 

619. Eusto V Vit C 1 ariehs V minacis: ci ex u 
m. pr, V 2 suboles V m. pr. sed corr. 3 leo: do V 

4 sequens: tenens conieci timendis ex -ntus V timend C 
abunca CBP abrunca V ob- Heinsius ad- vulgo 

5 Hic CVP ind§ V 6 Tr. {i. e. Ganymedes) Troia- 
dasq; C. Besinit P. 



C. 620—623, 1-2 93 

620 
POMPILIANI 



621 
MAXBflNI 

Nubigenae iuvenis vector Taurique trucis frons 
Et proles duplex lovis et nepa torrida flammis^ 
Aestifer inde Leo iusta cum Virgine fulgens; 
Quam sequitur Libra et violenta cuspide saevus^ 
Semifer Arcitenens subit et Capricornus aquosus 
Et cui nomen aquae faciunt^ Piscesque gemelli. 

622 
VITALIS 

Comiger in primis Aries et corniger alter 
Taurus^ item Gemini^ sequitur quos Cancer adustus^ 
Terribilisque ferae species et iusta puella^ 
Libra simul nigrumque gerens in acumine virus, 
Centaurusque biformis adest pelagique capella 
Atque amnem fundens et Pisces^ sidus aquosum. 

623 
BASILII 

Lanigeri ductor gregis, Europae quoque vector 
Et duo Tyndaridae, tum Cancer sole perustus 

ERSVS. POMPELIANI DESVNT ruhris Utteris et or- 
tline inverso C in mg. Nil notatum in ceteris. 

621. 1 iuuuenis V fons CV; frons B ex corr. 

2 thorida V torridam C 4 uiolencia C cuspides §uus 
V 6 Semifer est Centawrus Semivir Bwrma/nn arquite- 
nens C aquosis V 6 fatiunt C 

622. Vit iterum C 1 ari es (ri m. sec. in ras.) V 

3 speties C 4 gerens VB ferens C in VB, om. C 
uiris V 6 uelagi V m. pr. capella VB puella C 6 si- 
dus] m C 

623. Comigeri edd. 1 queq; C 2 phustus C 



94 C. 623, 8-6. C. 624—626, i 

Herculeaque manu pressus Leo et optima VirgO; 
Hinc tnitinae species venit armatusque yeneno 
Scorpius atque sagittifer aequoreique Capri frons^ 
Quique umam gerit et Pisces, duo signa sub uno. 

624 

ASMENH 

Principium signis ovium pater^ inde iuvencus^ 
Progenies duplex^ et aquarum Cancer alumnuS; 
Pressa sub Herculeis manibus fera^ iustaque Virgo. 
Libra subest^ caudaque gerens letale venenum. 
Tum geminus Chiron et corniger aequoris alti 
Dilectusque lovi puer et (duo sidera) Pisces. 

625 

VOMANH 

Dux gregis et placidum pandens subit aethera Taurus 
Germanique pares et Cancro iam comes aestas 
Atque Leo, primus labor Herculis, et pia Virgo. 
Libra comes sequitur minitans et Scorpius ictu 
Et qui tela gerit Centaurus et aequoris hircus^ 
Deucalionis aquae et Pisces^ postrema figura. 

626 
EVPHORBH 

Velleris aurati fulget pecus aureaque lo, 

3 Herculaeaq; V obtima C 4 sp&ies C 5 Scor^ 

pius B Scorpis C Scorpios V fros V frons ex fons corr, C 

624. 1 pater lihri sator edd, vett 2 et owi. V 
8 fero V m. pr. 4 laetale CB 6 cf. 619, 6 

625. 1 greg C. num candens? cf. Verg. Georg. I 
217 subit V sub C athera thaurus V 2 corona V 
m. sec, olim cancro erat. aestus edd. vett. 3 herculi V 

4 scorpis C scorpiyictus V 6 priscis C teste Baehrens^ S 

626. 1 Valleris V w. pr. ion (n eras.) V 



C. 626, 2-6. C. 627, 1-10 95 

Zethus et Amphion Gancrique figura calentis. 
Insequitur Leo saevus et almae Virginis astra^ 
Hinc aequale iugum caudaque venenifer unca^ 
Centaurusque minax arcu et Neptunia capra 
Quique refiindit aquas^ et Pisces^ ultimus ordo. 



[PolyBtioha] 
627 
HILASII "M.^r8 

Dodecasticha de Hercule 



B. lY 146 aqq. 
B. I 42. 



Oppressit Nemeae primum virtute leonem. 

Extincta est anguis^ quae pullulat^ Hydra secundo. 

Tertius enectus sus est Erymanthius ingens. 

Comibus auratis cervum necat ordine quarto. 
5 Deicit horrisono quinto Stymphalidas arcu. 

Abstulit Hippolytae sexto sua cingula victae. 

Septimus Augei stabulum labor egerit undis. 

Octavo domuit magno luctamine taurum. 

Tum Diomedis equos nono cum rege peremit. 
10 Geryonem decimo triplici cum corpore vicit. 

2 Zetns CB anphion C arion (orion m. sec.) V 
3 B^utis et C alma V astrnm vulgo 5 Neptnnia proles 
edd. vet 6 refadit CVB 

Xn PolyBticha addidi. Sunt in C (jpraeter 684), 

V (praeter 628—29—32—35—36), B (praeter 634), aliis 
velut F (Monacensi 6911, saec. XIII — XIV, in quo praeter 
688). C V plene, ex B F selecta afferam. 

627. Duodecastica. de Hercule. Hyl C De XH labor 
Hercnlis Hyl V Hilasii B 1 Compressit edd. vet. ni- 
miae B pr. nem. C 2 populat ydra C 8 Teratius V 

erimantis C heri(y)mant(i)us VB 4 negat C 

6 Deiecit B aerisonas Heinsius stimfall. C 6 cingula 
Heinsius uincula libii 7 sic C. augeis tab. B anguis 
tabolu V aegei stab. F! undas, corr., C 9 domidis 

V nonu, corr., V pempto C 10 Gereonem C -ione B 
-iorem V decimum V 



96 C. 627, 11-12. C. 628—629, 1-2 

Vndecimo extractus vidit nova Cerberus astra. 
Postremo Hesperidum victor tulit aurea mala. 

628 
M. U'* PALL ADH 

De Orpheo 

Tlireicius quondam vates fide creditur canora 

Movisse sensus acrium ferarum 
Atque amnes tenuisse vagos^ sed et alites volanteS; 

Et surda cantu concitasse saxa, 
Suavisonaeque modos testudinis arbores secutae & 

Vmbram feruntur praebuisse vati. 
Scilicet haud potuit^ quae sunt sine^ permovere; sensu 

(Finxere doctam fabulam poetae), 
Sed placidis hominum dictis fera corda mitigavit 

Doctaque vitam voce temperavit; lo 

lustitiam docuit, coetu quoque congregavit uno 

Moresque agrestes expolivit Orpheus. 

629 
M. ?i.''' ASCLEPIADn 

De Fortuna 

Fortuna potens et nimium levis, 
Tantum iuris atrox quae tibi vindicas, 

11 abstractus vulgo 12 Fost tremo C 

628, GBF. De orpheo Pal C, in quo versm recte 
ordinati simt. Falladii B De orpheo F. 2 atrium Peta- 
vianus trium ceteH acrium vulgo 3 uago CB alite 
uolantifl B 6 Suaue 8. B 6 Umbra C -am B 8 doc- 
tam C docti BF 9 mitigant C 12 expoliauit libri 

629, CBF. De fortuna Asci C, om. F. Descriptio 
fortune B. Celii Firminiani Simphosii. De fortuna Vati- 
canus 4493 s. X p. 42. cf. B ph Woch 1896, 610 1 ac F 

letus C 2 tibi Vat. 4493, om. ceteri 



C. 629, »-15. C. 680, 1-7 97 

Evertisqne bonos, erigis improboS; 

Nec servare potes muneribus fidem! — 
fi Fortnna immeritos aaget honoribua, 

Fortuna innocuos cladibus afficit. 

lustos illa yiros pauperie gravat, 

Indignos eadem diyitiis beat. 

Haec aufert iuvenes ac retinet senes, 
10 Iniusto arbitrio tempora dividens. 

Quod (fignis adimit, transit ad impios. 

Nec discrimen habet rectaque mdicat^ 

Inconstans fragitis perfida lubrica. 

Nec quos clarificat, perpetuo foyet, 
15 Nec quos deseruit^ perpetuo premit 



630 
EVSTHENn » J^JJ 

De Achille 

Pelides ego sum^ Thetidis notissima proles, 

Cui virtus clarum nomen habere dedit, 
Qui stravi totiens armis victricibus hostes 

Inque fugam solus milia multa dedi. 
5 Hectore sed magno summa est mihi gloria caeso^ 

Qui saepe Argolicas debilitavit opes. 
Ille Menoetiadae solvit me vindice poenas; 

3 erigis Vat. eligis ceteri. 7 illoB C 11 tradit 

9cripei iiMwidi (Jannegieter. 11 ddet Buechekr, mt atrcpheie 
SHit binontm versmm 12 recte G -que libri, -ve edd, 
rectane iudioet Heinsius 13 pwnchim delet Baehrens. 

680. CVB(F^), De achjl C {sed ad c. 632,101) 

Eifl a EuB {hoc om. V) EpitapLiuni (-iXm E) achillis VB 
Super achillem F Pentadii ScaJiger 1 tethidis no- 

niBBima C 3 gtatui C oictoribus W)ri ortes, corr. m. 2, 
V 5 Haectcnre V suj masna Bem. 184 a. ZX — X 
6 deb. ex dev. V 7 Illae V menoeta///de, sed corr., V 
reete B manu eacid§ C 

AnthoL lat. I. 2. 7 



98 C. 630, 8-10. C. 631—632, i-^ 

Pergama tunc ferro procubuere meo. 
Laudibus imnensis victor super astra ferebar, 

Cum pressi hostilem fraude peremptus humum. lo 

631 
B. 1 102. POMPILIANI 

M. 241. 

De Hectore 

Defensor patriae^ iuvenum fortissimus^ Hectpr, 

Qui murus miseris civibus alter erat, 
Occubuit telo violenti victus Acfaillis: 

Occubuere simul spesque salusque Phrygum. 
Hunc ferus Aeacides circum sua moenia traxit, s 

Quae iuvenis manibus texerat ante suis. 
quantos Priamo lux attulit ista dolores! 

Quos fletus Hecubae^ quos dedit Andromachae! 
Sed raptum pater infelix auroque repensum 

Condidit et maerens hac tumulayit humo. lo 

632 
B;I,Jf MAXIMINI 

De Y littera 

Littera Pythagorae^ discrimine secta bicomi; 
Humanae vitae speciem praeferre videtur^ 

10 Conpressi C hostili Bem» 

681. CVB{F^), De nectore Pom C Max (hoc om. V) 

Epitaphin (-iSm £) H(a)ect6riB VB Pentadii jSea2»^er. Snper 

Eectorem F 2 ater C 3 niolent hictns V niolentis 
ictns ceteri uictns Goihmtts 1047 8. XV fictnB(!) Baehrens 

4 phr. C fr. ceteri 5 caeides C iacidea, corr.^ V 
6 traxerat BF 7 ista C illa cetert 8 hecnbe C hae- 
cnbd V; om. B -mache codd. 10 Cond»7//dit V tkc BF 
cnmnlanit B 

682. CB{F). In Parisino 2773 saec. XI i/rededm 
versibiM insuUe auctum legitur (cf. Mus. Bhen. 31, 468). 
Mb± (titulo omisso) d In B nomen evawuity tituhM deest. 

De y y littera F. 'Vergilii' edd. antiquiasimae. 



C. 632, 3-12. C. 633, 1-10 99 

Nam via virtutis dextrum petit ardua callem 
Difficilemque aditum primo spectantibus offert; 

6 Sed requiem praebet fessis in vertice summo. 
Molle ostentat iter via laeva^ sed ultima meta 
Praecipitat captos volvitque per aspera saxa. 

Quisquis enim duros casus virtutis amore 
Vicerit, ille sibi laudemque decusque parabit. 

10 At qui desidiam luxumque sequetur inertem^ 
Dum fugit oppositos incauta mente labores^ 
Turpis inopsque simul miserabile transiget aevum. 

633 

: VITALIS ^-^5??: 

De libidine et vino 

Nec Veneris nec tu vini tenearis amore; 

Vno namque modo vina Venusque nocent. 
Vt Venus enervat vires, sic copia Baccbi 

Et temptat gressus debilitatque pedes. 
6 Multos caecus amor cogit secreta fateri: 

Arcanum demens detegit ebrietas. 
Bellum saepe ciet ferus exitiale Cupido: 

Saepe manus itidem Bacchus ad arma vocat. 
Perdidit horrendo Troiara Venus improba bello: 
10 At Lapithas bello perdis^ lacche^ gravi. 

3 uia B J nna C collem Paris. 4 qufie Ziehen 
6 uia lata B uiolata CFMell. laeva scripsi sed om. C 

7 lapBOs Ziehen re^te? raptps Baehrens 10 cf. ad 

c. 630 tit, C 11 figit C laborem C 12 aevum ow. C 

68S. CVB^ Mutinmsis bibl. capit. o. 1 17 saec, IX {in 
guov. 9 — 14; 1—4; 7—8) {F^). VersuB de libidine ac temu- 
lentia Vatic. 4493 s. X (cf. ad 629). Yi de libri dine et 
uino C Bas De libidine et uino B De aebrietate et libi- 
,diii V Versus de cauenda uenere et uino M{utin.) 
t uini CM ba(c)chi VBF 2 Vno eodemque M 4 Att. 
Baehrens Attenuat Loewe 6 Archanum libri 7 Sepe 
ciet.bellum M 8 tadem C v.] mouet M 9, 10 ot». V 

'10 Mico (in Poetis aevi C<iroling.S,219sg[q.) 17.227: 
'Ovid et Vif' laphi(»cZy)t(t;c?d)aB libri iache C 

7* 



100 C. 633, u-16. C. 634, l-» 

Denique cuin mentes hominum fariaTit uterque; 

Et pudor et probitas et metns omnis aliiest 
Conpedibus Venerem; yinclis constiinge Lyaeum^ 

Ne te muneribus laedat uterque suis. 
Vina sitim sedent^ natis Venus ahnd creandis is 

Serviat: bos fines transiluisse nocet 



634 

l,V' BASnJI 

De XII libris Aeneidos 

Primus habet^ Libycam veniant ut Troes in urbem. 
Edocet excidium Troiae clademque secundus. 
Tertius a Troia vectos canit aequore Teucros. 
Quartus item miserae duo vuhiera narrat EHssae. 
Manibus Anchisae quinto celebrantur honores. 
Aenean memorat yisentem Tartara sextus. 
In Phrygas Italiam bello iam septimus armat 
Dat simul Aeneae socios octayus et arma. 
Daunius expugnat nono nova moenia Troiae. 



11 fariarit M farauit CV 13 habest V 13 H- 
nenu V 14 ow. V m. pr. Nec te C 16. 16 om. V 
Bfdant C 16 Seraat C tranBsil. C 

684. VA (Bemensis 167 saec. IX— X) Be {Bem. 172 
8. X) {Bem. 184 s. IX— X) D {Bem. 266 -f 239 s. IX). 
— Deest in CB, est in F, mtUtis ?. Prim' habet De XII 
librifi aeneid. Bas. libicam reqnire in principio eneid (7; 
requiaim nec tamen inveni. YerBUB BaBiJii D Versicnli 

Asmenii snper Xn Tb eneidos incip O {et fere Paris. 7927 
s. X) De singulis libris uergilii aeneidos V Yersns 
snper XII libros A Incipinnt uersicnli Ouidii NasoniB 
Buper Xn libros Aeneidorum m. 2 saec. X Be, Saec XI 
iam Ovidio Nasoni trihuitur. 4 Elissae D helise V 
elysg A et fere Be O 6 sic V Anchisae ad (at JD) tu- 
mulum Bemenses quinte V 6 aeneam, corr,^ Be 

7 frigas Ztfen i///taliam A italam italia beUum V . 

8 heneae V 9 oppuguat V exp. Bernenses 



C. 634, 10-12. C. 635, i-ao 101 

10 Exponit decimus Tuscorum in litore pugnas. 
Vndecimo Rutuli superantur morte Camiliae. 
Vltimus imponit bello Turni nece finem. 

635 
ASMENU ""'S^dl' 

De laude horti 

Adeste Musae^ m^ximi proles lovis^ 

Laudes feracis praedicemus liortnli. 

Hortus salubres corpori praebet cibos 

Variosque fnictns saepe eultori refert: 
5 Holus suave^ multiplex berbae genus^ 

Uvas nitentes atque fetus arborum. 

Non defit hortis et yoluptas maxima 

Multisque mixta commodis iocunditas. 

Aquae strepentis vitreus lambit liquor 
10 Sulcoqne ductus irrigat rivus sata. 

Flores nitescunt discolore germine 

Pinguntque terram gemmeis honoribus. 

Apes snsurro murmurant gratae levi^ 

Cum summa florum vel novos rores legunt. 
15 Fecunda vitis coniuges ulmos gravat 

Textasve inumbrat pampinis harundines. 

Opaca praebent arbores umbracula 

Prohibehtque densis fervidum solem comis. 

Aves canorae garrulos fundunt sonos 
so Et semper aures cantibus mulcent suis. 

11 rutili O mortae V 12 necae (om. finem) V 

63&. CB(F), De lande horti Asm C Laus orti 
BF 2 Laudem BF 3 pr. corp. C corpore B 
4 fractas Heinsius cnltus lihri saepe i. e. variis anni tem- 
forihua 6 Olus C 6 foetus C 7 desit C 8 c6- 
mixta modis C 9 Atque C lambit Aldina ambi codd. 

10 inr. B, 12 gemeis C 16 imumbra B pampinus 
(7J&, rede? -nis Monac, 1889& 8. XV 19 canores C sono- 
rae B canoros garrulae Baekrens 20 auras C aures B 



102 C. 686, 21-26. C. 686, 1—16 

Oblectat hortuS; avocat pascit tenet 

Animoque maesto demit angores graves. 

Membris Tigorem reddit et visus capit 

Refert labori pleniorem gratiam, 

Tribuit colenti multiforme gaudium. 26 



636 
S.5SL''- VOMANII 

De interno livore 

Livor, tabificum malis venenum^ 

Intactis vorat ossibus meduUas 

Et totum.bibit artubus cruorem. 

Quo quisquis furit invidetque sorti^ 

Vt debet^ sibi poena semper ipse est 6 

Testatur gemitu graves dolores^ 

Suspirat fremit incutitque dentes; 

Sudat frigidus^ intuens quod odit 

Effundit mala lingua virus atrum^ 

Pallor terribilis genas colorat, lo 

Infelix macies renudat ossa. 

Non lux^ non cibus est suavis illi; 

Non potus iuvat aut sapor Lyaei^ 

Nec si pocula luppiter propinet 

Atque haec porrigat et ministret Hebe is 

Aut tradat Catamitus ipse nectar. 

1 

22 angaores B 28 visum rmlgo. Deleto v, 23 strophae 
binorum versmm restituenttir ubique. 

686, GB{F). De intemo labore Vom C Descriptio 
intiidiae B. De liuore F Mipnac. 18896 s. XV) Euphorbii 
Petavianm Oaelii Firminiani Symphosii cod. apud Scaliger. 
ed* pr. 1 malus Heinsiu^ 2 Infectis Oudendorp 

3 bibet libri -itM 4 Quod . . fuerit libri (furit M) forti 
libri sorti JPithoeus 5 ipsi Frandus 7 gemit C 
9 aratrum C 12 i. s. JB 13 Nec vulgo sopor C 

14 iupiter propinet B (-nat F) porrigat iuppiter C 

15 Aut vulgo ministrat, e supra a, 16 radat C 



C. 636, 17-25. C/ 687, 1-9 103 

Non somnum capit aut quiescit umquam: 

Torquet viscera carnifex cnientns. 

Vesanos tacite movet furores 
20 Intentans animo faces Erinys; 

Est ales Tityi nsque vuitur intus^ 

Qui semper lacerat comestque mentem. 

Vivit pectore sub dolente vulnus; 

Quod Cliironia nec manus levarit 
25 Nec Phoebus sobolesve clara Phoebi. 



637 

EVPHORBII »-I 16» M. 277. 

IS. IV 104. 

D^ • • AvientiB ed. 

e Sirenis Hoidexp. i7t. 

Sirenes varios cantus^ Acheloia proles^ 

Et solitae miros ore ciere modos 
(Illarum voces^ illarum Musa movebat 

Omnia quae thymele carmina dulcis habet: 
6 Quod tuba^ quod litui, quod cornua rauca queruntur^ 

Quodque foraminibus tibia mille sonat, 
Quod leves calami^ quod suavis cantat agdon, 

Quod lyra^ quod citharae^ quod moribundus olor) 
Inlectos nautas dulci modulamine vocum 

17 Nons C 19 faturos C 20 Intentas amo face 
ferinns C et (serinus) B erinis M 21 titiq; C titur 
qnae B ticii M nsque acripsi 22 sic B cumest mente 
C 28 uultinus B 24 Quo libri (Quod M) chiroma . . 
lauerit C 26 sob. C (sub. B) 

687. CVB; F, Mon. 18896 g, — De sirenis Euf C 
De sirenis VF, <m. B. luliani Petav, Festi Avieni JPi- 
ihoetis. Yerg^i Gothanm 161 8. XV ex. 1 Syrenas CBF 
Sirenos ac V; recte Goth. aclel. V achil. CBF 2 mi- 
seros CF 3—8 parenthesin puto An 9 — 10 offite 3 po- 
nendi stmt? 4 tlumile C thymile BF et (-1§) V 
6 queruntur Pithoem fuerunt libri 7 Quodque Mon. 

leues et C (Est levis calamm) a edon B et §don C edon 
V 8 olor om. V 9 III. CF modol. V, B {sed corr.), 
MeUicensis uocem C uoca V, recte B 



104 C. 637<iio-i& G. 638 

Hergebaot aridae iliictibiis loniis. lo 

Sanguine Sisyphio generatns venit Vlixes 

Et tutos solita praestilit arte suos. 
Inlevit cera sociorum catlidus aures 

Atque suas vinclis praebuit ipse manus. 
Transiluit scopulos et inhospita Utora classis: i5 

Illae praecipites desikiere freto. 
Sic biandas voces nocituraque cannina vidt, . 

Sic tandem exitio monstra canora dedit 



638 
B.vm IVLIANI 

De die natali 

Clarus inoffenso procedat lumine Titan 
Laetificusque dies eat omnibus aethere puro^ 
Vosque simul; iuTenes^ animis ac voce foyentes 
Concelebrate diem yotis feficibus almum^ 
Prosperus ut semper redeat vatique qnolaniiis 
Asmenidae referant alacres sua munera nati. 

10 M////cebaiit V (M«rc. m. 9) ionifl V 11 siaifio 
GVB 13 Inleui c§ra G 15 Transiit nt HeiimtAS, sed 
cf. Har. carm. I 3^24. scapulos, corr., V et am. C 
unoapita littora G 16 Ille OF dissil. C 18 Sit V 

m. pr. 

688. C VB. De sole. lul C De ui diebus V Inscr. 
oin. B De die natali Hilasii Petav. 3 animis his, carr. 
m. 2^ V facentes G 4 Concelebrare V -brata B 
6 Expliciunt uersus. XII. sapienciu (sequuntur Yersus sy- 
billf) C. Sequvtur De pedibus lib. IIII (c. 480) mdla sub- 
scriptione interposita V. 



\ 



C. 639^ 1-8 105 



B. y 86 M. 1062. 
B. — AusoniuB 



639 
[AVSONH] 

E fol, 3 r. Monostlpha de mensibus ed!?c^Sip.ia 

Pnmns Romanas ordiris, lane, kalendas. 
Februa vicino mense Nnma instituit 

639 — 657. A%i8oni(;ina quaedam aliis intermixta ex JS 
afferam sive Vossiano fol. 111 saee. IX, libro hnge praesta/n- 
tissimo, qm Ausanitm cowtinet; quem unum phne ad/notaho 
(cf ad c. 646). — Ex ceterorum muUitudine orthographica 
nuUa, lecttonea nuUns nisi graviores addam. Vniversos com- 
pluresve significo ^, ex singulis su/nt hi: S = JPhillippicm Be- 
rolin. 128 olim 1831 saec. VIII^IX (c. 639. 640); saeculilX: 
r^ibid.ni olim 1869 (639. 640), C =- Carolvruhemia 
Augia 167 (639. 640. 644^646), Parisinus 5543 (639. 640), 
SangaUenses 261 (639. 640), 397 (639. 640. 644—646), Vati- 
eanus 645 (639), F= Vossianm q. 86 (639. 641. 645), Ber- 
nensis 417 (640), I> = Burlacensis 36 F anni 850 (639. 
640. 646), Coloniensis 211 (640 v. 6), SangaU. 260 (640) et 
450 (640), Valentianus 393 (645. 647); M =^ Vaticanus 3252 
sive Beminnus (644 — 646); — saeculi IX — X: Coioniensis 
186 (639), Einsidlenses 326 et 302 (641), Parisinus 7886 
(639) et 8093 (644—646) et 13026 (641. 645), Begius musei 
Brit. 15 B 19 (639—641), SangaUenses 899 (641. 644—647), 
261,397, Pa^o^. 1448(639); saeculi X: Banensis 250 (641), 
Bodleianus Auct. F I U (641), Einsidh 319 (639—640), 
HarUianus 3091 (639), X = Parisinus 7927 (644—646), Be- 
ginensis 438 (640), SangaUensis 459 (689. 640), Valentia- 
nus 330 his (63». 640), Vaticanm 644 (639. 640), Vossia- 
nus q. 33 (645); — saeculi X—XI: Basilicanus H 36 
(646), Parisini 277^ (640) et 8069 = C (644—646), SangaU. 
184(640), Urbinas 290 (689. 640); — saeculi XI: A =* Tre- 
vericus 998 (644—646), EscoriaUnsis & / 3 (anni 1047) 
(640), Matritenses J7 e 40 (645) et acad. real. 17 (640), Be- 
gvnenses 123 (639) et 1723 (640), VaUiceUanus B 41 (647), 
Meermannianus (639); MeUicensis (641), Oxoniensis (639); 
— saeeuli XII: Ambrosianus M 79 s. (639. 640), Matrit. 
A 16 (639. 640), Parisinus 4887 (641. 644. 645. 647), VaUn- 
tiontM 145 (647). — Ex recentioribus affero TiUiamms.XV 
(641) et Monacensem 18895 s. XF(647). — Cf adn. 653 et 655. 

OS^. J5; BCVP, permuUi <s. — jKB afferam, E sequar. 
Monostica de m&iiBibas E inter Ausoniana; Ansonii hic et 
in seqq. nomen propterea addidi. Yersns de siDgnlis mensi- 
bus BB (om. CV) Arati qu§ uidentur Par. 7886 



106 C. 639, 8-12. C. 640, 1-3 

Martius antiqui primordia protulit aimi. 

Fetiferum Apnlem yindicat alma Venus. 
Maiorum dictus patrum de nomine Maius. ^ 

lunius aetatis proximus est titulo. 
Nomine Caesareo Quintilem lulius auget. 

Augustus nomen Caesareum sequitur. 
Autumnum, Pomona^ tuum September opimat. 

Triticeo October fenore ditat agros. lo 

Sidera praecipitas pelago^ intempeste November. 

Tu genialem hiemem^ feste Oecember^ agis. 



B. V 86. M. 1051. "^^ 

l^T^^it *"'• [AVSONn] 

In quo mense quod signum sit ad 

E fol 4 r. ouTBum solis 

Principium lani sancit tropicus Capricornus. 

Mense Numae <^m} medio solidi stat sidus Aquari. - 

Procedunt duplices in Martia tempora Pisces. 

3 antiqui/// E 4 Foet. B ferum m ras E m. % 
6 etatis EB (aestatis P) 7 Nomin« E 9 sic E po- 

mana B (nam poma F^) tu E, corr, m. 2 septembre B 
op.] uegitat B(CV) 10 octuber E octimber J5, similia 
rell. 11 intempteste (sed corr.) E intempestae B (-eBta 
CVP) nobemuer (-ber i». 2) J& 12 iemem E m. pr. 
Pro V.12: Imbrifer (Ymbr. B) ast mensig tumque December 
adest B(CV <s) 

640. E;BPD <s. — EB afferam, E sequar. In . . . 
soHb E YersuB de duodecim mensibus signis (signis 
dubium an eadem manu) B AltenUrum (mens. atU sig.) 
reliqui; om. D. ^Quidam veterum' Beda de temporum 
ratione c. 16; ex eo Hrahanus de computo c. 39. Hoc c. 
opere musivo descriptum est in crypta ecclesiae S. Savino 
Placentiae: E. attsm WeerUi^ Mosaikboden in S, Gereon zu 
K6ln (1873) p. 18. V. 1—3 post 12: B, Beda, Bem. 417 
8. IX, pauci ^. 1 -comius B 2 in delet BuecMler 
(sole distat D sol distat <5) 3 dupplices E tempora, 

corr., B 



C. 640, 4-12. C. 641, 1-2. 107 * 

Respicis Apriles^ Aries Phrixee^ kalendas. 
5Maius Agenorei miratur comua Tauri. 
lunius aequatos caelo videt ire Laconas. 
Solstitio ardentis Cancri fert lulius astrum. 
Augustum mensem Leo fervidus igne perurit. 
Sidere, Virgo, tuo Bacchum September opimat 
loAequat et October sementis tempore Libram. 
Scorpios hibernum praeceps iubet ire Novembrem. 
Terminat Arquitenens medio sua signa Decembri. 

641 

^^ B. I 4S. M. 688. 

[A vsoNH] . '• iSriSS iS: 

E fol. 4 V. Monostioha de aeranmis Heroolis 

Prima Cleonaei tolerata aerumna leonis. 
Proxima Lemaeam ferro et face contudit hydram. 

4 prhixeae, sed rhi m. 2 in ras. E frixeae B 6 nide 
B Unde poeta: lunias — laconas Colon. 211 8, IX, 7 So- 
Kgtitio E austram B 8 |)(=per)urit E 9 Sidera B 
baccu E 10 octuber E octimber B rell 11 sic B[B) 
nobeber E 12 arcitenens B decembre B 

041. E; V(o88. 86) g. Monostica de erumnis erculis 
E inter Aiisoniana, S; om. V Ejcv^atpvov ipsius (Herculi^) 
dicit cod. B. Cf. Anihologia Planudea IV 92: 

**Adrikov. ^Hgaxliovg &d'XoL. 
UQ&Ta iLsv iv Nsiiirj PQtagltv %axinBfpvs Xiovxa. 
^svxsQOv iv AiQVQ noXvavj^svov &Xscsv vdQav. 
Tb xqLxov a^' i%l xolg ^EQvyMv&iov ixxavs %a7CQ0v. 
XQvao%iQiov iXa(pov fisxic xavx' ijyQSvas xixaQXOv. 
6 nifi^xov 9* bQvi&ag Jkv^npaXidag i^sdica^sv. 
"Exxov kiLa^ovidog x6iu<ss SaCxfJQa fpasvv6v. 
'^pdoiiov Aiyyslov TCoXXiiv hotcqov i^s%<x^Qsv. 
X>ydoov i% KQi/jtri^s nvQinvoov ijXaas xavQOv. 
Eivaxov i% SQiQ%rig ^tofti/jdsog rjyaysv innovg. 
10 rrtQv6vov $i%axov p6ag ijyaysv i^ 'EQvd^slrig. 
KsqPsqov kvdi%axov %vv' Scvi^vaysv i^ kidao. 
]dmdi%cctov i%6fu,casv ig *EXXada xQvasa iifjXa. 
1 erumna ex ^r. E 2 leraneam E lemeae V 

(h)ydra(m) g idra V iram E 



108 C. 641, S-12. C. 642, 1-9 

Mox Erymantheam tis tertia percuUt apmm. 

Aeripedis quarto tulit aurea cornua cem. 

Stympbalidas pepulit Yolueres discrimine quiuto. s 

Threiciam sexto spoliayit Amazooa balteo. 

Septima in Augei stabulis inpensa laboris. 

Octava expulso numeratur adoria tauro. 

In Diomedeis yictoria nona quadri^s. 

Geryone extincto decimam dat Hiberia pabnmn. lo 

Vndecimo mala Hesperidum destricta triumpho. 

Cerbenis extremi suprema est meta laboris. 



B. y. 41. M. 6«. A4.9 

B. tngm. p. L. 815. '^^ 

sch^ p''Ii. QVmri CICERONIS 

Hi verBns eo pertineiit, nt, qnod signnm qno tempore 
illngtre sit, noyerimns; qnod enpenns qnoqne nostris 
E fol, 4 V. verBibni expeditnr. 

Flumina vema cient obscuro lumine Pisces 
Curriculumque Aries aequat noctisque dieique, 
Comua quem condunt^ florum praenuntia^ Tauri. 
Aridaque aestatis Gemini primordia pandunt 
Longaque iam minuit praeclams lumina Cancer 
Languificosque Leo proflat fems ore calores. 
Fost modium quatiens Virgo fngat orta yaporem. 
Autumni reserat portas aequatque diurna 
Tempora noctumis dispenso sidere Libra. 

3 erimanten E 4 Aerasp. V 5 Stimph. E 

6 Thereicift E Treiciam V ezpol. V 7 augeis E V (-gei 

ha 
Begiua) stabula E m. pr. teste Peipero 8 Octa E adorea 

paiuii g 9 diomediis V non^ E 10 Gerione j^ 
11 esperidum E spidn V trihnmfo E 12 extractus 

Hiiemer sn^ma E. — 

642. E. Ausonius recepit ut cum suo (640) campa' 
ra/retwr. 1 Flamina Wdkefield 2. 8 equat E 3 co- 
mnnt E, em. Sealiger 5 minuit: nam solstitium aestivum 

iam praeteriit. 6 Laguific^sq; E 7 modicum E m. 2 



C. 642, 10-80. C. 643 lOd 

loEffetos ramos denudat flamma Nepai. 

Pigra Sagittipotens iaculatur frigora terris. 

Bruma gelu glacians iubar est spirans Capricorui; 

Quam sequitur nebulas rorans liquor altus Aquari. 

Tanta supra circaque vigent cum lumina mundi^ 
15 A dextra iaevaque ciet rota fulgida Solis 

Mobile curriculum^ et Lunae simulacra fenmtur: 

Squama sub aetemo conspectu torta Dracoais 
Eminet; hunc infra fulgentes Arcera septem 
Magna quatit stelias^ quam servans serus in alta i 
80 Conditur Oceani ripa cum luce Bootes. 



— . • _t X ^- 108. Soh. 17. 

Hio 7er0U8 sine anotore est. 



jSfoiAv. ^^^ ^^ quid demi de ooxpore 

Vngues MercuriO; baii)am love, Cypride crines. 

10 Et fetos r. dinudat E Effoetos Pithoeus 11 Pigra/// 
E 12 est spirans V exspirat Icmus Hehetius iubate 
spirat vulgo capricoinii E 13 Qnem Heinsms licoi E 

14 ciim scripsi (jpositum ut Aen. 12,473): umi E ubi 
Scaliger cui Hevnsius flumina E urgentur lumina Btie 
chel&r videntur Boscher 16 Ad ^ At vulgo A scripst 
dextera E 16 Mouile E Post 16 lacunam stdtuit Bue- 
cheier; separat ut alienum a c. 642 Schenkl^ fortasse recte. 
17 aetemo noli mutare: nam Draco pariter ac Septemtriones 
nunquam occidit. 18 hanc Klotz in&a Bitecheler inter 
E 19 stellas E, em. Canterus serbas E 20 Conditor 
. . ripas . . bootis E, em Gam.terus 

W8« Sic E. 1 iobe E cripride E, corr. m. 2. 
Sequitwr Ausomi hoc: ^Hoc sic refeUendnm. Mercurins furtis 
probat tmgties semper acutos { Articulisque aciem non sioit 
imminui. | Barba Jovi, crines Yeneri decor: ergo neceiis* 
est, I Ut nolint demi, quo sibi titerque placent. | Mators^ 
imbelbos et ealyos, Luna, adamasti: | Non prohibezit promi 
tum caput atque genas. | Sol et Saturnus nil obstant un-> 
guibuB. ergo | Kon placitum divis toUe monostichixmi.' 



110 0,644,1-15 



644 
[AVSONH] 

M. 111. B. — T^ . ». 

P. 90. Sch. 149. !>© VIPO DOnO 

E fol 15 V, nv^ayoQVKii &Ji6ipaai^ 

Vir bonus et sapiens^ qualem vix repperit unum 
Hilibus e cunctis liominum consultus ApoUo^ 
ludex ipse sui totum se explorat ad unguem. 
Quid proceres vanique levis quid opinio volgi 

Securus^ mundi instar habens^ teres atque rotunduS; 6 

Extemae ne quid labis per levia sidat. 

Ille diem^ quam longus erit sub sidere Cancri 

Quantaque nox tropico se porrigit in CapricomO; 

Cogitat et iusto tmtinae se examine pendit^ 

Ne quid hiet^ ne quid protuberet; anguhis aeqUis . lo 

PartU)us ut coeat^ nii ut deliret amussis; 

Sit solidum quodcumque subest; nec inania subter 

Indicet admotus digitis pellentibus ictus; 

Non prius in dulcem declinans lumina somnum; 

Omnia quam longi reputaverit acta diei: . i& 



644. E; B; g multi. De uiro bono nYt^60RIC€ 
ATIp^CIC E post Ausoniana. &7c6(pocatg Peiper &%Q6ccais 
vulgo. Publii Virgilii Maronis versiculi de Est et Noh 
finiunt. Versiculi eiusdem Publii de institutione viri boni 
.B; simUia ^. Horatium serm. I 4, ISisgg. libere imdtatur. 
— Aliam ^ Pythagoricam apophasim* vide in Ausonio Pei- 
peri p, 89. 1 a Paschasio Radberto affertur {mus. rh. 41, 
638) 3 ague JS, corr. m. 2 4 uariique Par. 793f5 s. XIV. 
. lues E leuis B ] ferat Bembits epiuio E uolgi E m. 
pr. uulgi ^ E* Lacu/nam statuit Eibbeck 6 abens E 
«dq' E rotundas B 6 lauis ^(?) labiis B^ fidat B 
7 quem B eat conieci 8 capricomu B? 9 oogitat 
(tig m. 2) E tutrinae E 10 proturberet B^ 11 quoeat 
E deleret B amusis J57 12 subtus Bg 13 om. B<9 
hictus E 14 declinatis B% -nat % 15 hacta E 



C. 644,16-26. C. 646,1-6 111 

'Qua praetergressuS; quid gestum in tempore; quid non? 
Cur isti facto decus afiiit aut ratio illi? 
Quid mihi praeteritum? cur haec sententia sedit^ 
Quam melius mutare fuit? miseratus egentem 

so Cur aliquem fracta persensi mente dolorem? 
Quid Yolui quod nolle bonum foret? utile honesto 
Cur malus antetuli? num dicto aut denique voitu 
Perstrictus quisquam? cur me natura magis quam 
Disciplina trahit?' sic dicta et facta per omnia 

.86 Ingrediens ortoque a vespere cuncta revolyens 
Offensus prayis dat palmam et praemia rectis. 

645 
[AVSONII] M. m\''- 

^ ^. - . P. »1. Sch. 160. 

E fol 16 r. Nal xac Ov. Hvd^ayoQiTtov» 

Est et Non cuncti monosyilaba nota frequentant. 
His dempfis nil est^ hominum quod sermo yolutet. 
Omnia in his et ab his sunt onmia^ siye negoti 
Siye oti quicquam est^ seu turbida siye quieta. 
6 Alterutro pariter non numquam^ saepe seorsis 

16 Qaa aptid Vinetum Quo libri (77g naQipriv; oarm. 
aurewn 42) Qtiae E^ 17 sti E asit B 20 ^sensi 

E quod E^ quid B^ 21 feret (e pr. ex o?) E faret 
Bg onesto E 22 uultu B^s 23 -ctis Bg 24 trait 

E 25 Ingrediensque, corr.^ B hort. B Inc E 26 det 
EB<s dat SangaU. 899. 

646. E; BJD; multi g. NAY. KAY OY PITAGO- 
RICON E post 644; codex Mariangeli Accwrsvi. Om. VJDg. 
Yersiculi eiusdem Maronis {post Copam) de Est et Non 
incip B, fere s De Pythagoricis diffinitionibus NAIK€ OY 
Sangall. 899 ?. Yersus Frisciani eloquentissimi Bastlica' 
nu8 H 36 fol 63 8. X—XT, Voss. q. 33 8. X, Voss. n. 16; 
scilieet in D est post Prisdani periegesin. 1 y] i ^ 

u. 3. 4. 2. Bibbeck 2 detis E nihil g quo libri, corr. 
eodd. saec. XV 3 negotii E 4 otii E turbae codd. 
recc. quietis libri, em. Bibbeck 5 numquam E m. 2, ? 
umquam E^ seorsum E m. 2^ g post 5: Alter in alterius 
decertat uoce notandis libri recc, E m. 2 



112 C. 646, 6-26 

Obsistnnt jstadiis^ ut mores ingeDiuiBqae^ 

Et faciiis vel difficiMs contentio nata est. 

Si consentituF; mora nulla; intervenit 'Est^ est'; 

Sin controversum, dissensio subiciet ^Non'. 

Hinc fora dissultant clamorilms; hinc forio^ io 

lurgia sunt circi^ cuneati hinc ^laeta theatri 

SeditiO; et tales agitat quoque curia lites. 

Coniugia et nati €um patribus ista quietis 

Verba serunt studiis salva pietate loquentes. 

Hinc etiam placitis schola consona disciplinis i5 

Dogmaticas agitat ^placido certamine lites. 

Hinc omnis certat dialectica turba sophorum: 

^Si lux est; est ergo dies? non conyenit istic. 

Nam facibus multis aut fuiguribus quotiens lux 

Est nocturna homini; non est lux ista diei.' 20 

Est et Non igitur^ quotiens lucem ^esse' iatendum est^ 

Sed ^non esse' diem. miile fainc certamina surgunt; 

Hinc pauci; muhi quoque^ talia commeditantes 

Murmure concluso rabiosa silentia rodunt. 

Qualis yita hominum, duo quam monosyllal» versant! ss 



6 studiis studiores 2) 7 Et libri Yt Bondamius 
faciles et difficiles et nacta J5, Par. 7927, Treoer. 998, Par. 
8069, aiii pauci. 8 Sic J5 Si g 9 In ED V dissessilo 
E (dessentio^; diss. Par. 8093; recte s) u. 13. 14. 10—12 
Buecheler 11 tanta Bibbeck lata Sedlmayer 13 sta E 
15 placitis Petav., Voss. 96, alii plaoidis Eg 16 pli^ 

cido (ex 15) E Fs placito J5, (d. ex t) J) Par. 7927, aUi s 

laeto Gro&Mfhus AS69 e. XV multo conieci. Vocem grae- 
cissantem vult Ziehen rabido Baehrens lento Mtbbeck 
18 Si lux est screps»] Estne dies libri (Est lux: estne dies 
ergo? cod. BasiL s. XV, alii rec.) istic g stic E istud 
Voss. 96 s. XV. 19 fulgeribus E, sic vel folgoribus g 
20 sta E 21 est om. g 22 Set E 23 Hic vel Hinc s 

Hic E rauci Bibbeck Pauci sunt homines docti, multi 
plebs indocta. commedtantes E, corr. m. 2 24 rauiosa E 
cf. PersiiM 3, 81. 25 -sillaua E (-ba w. 2) 



C. 646^1-20 113 

646 B. III 292. 

M. 1023. B. — 

De roBiB nascentibus ^ ^^ ^**^ ^^ 

Ver crat et blando mordentia frigora sensu 

Spirabat croceo mane revecta dies. 
Strictior Eoos praecesserat aura iugales^ 

Aestiferum suadens anticipare diem. 
5 Errabam riguis per quadrua compita in hortis^ 

Maturo cupiens me vegetare die. 
Vidi concretas per gramina flexa pruinas 

Pendere aut olerum stare cacuminibuS; 

Caulibus et patulis teretes conludere guttas 
10 

Vidi Paestano gaudere rosaria cultu 
Exoriente novo roscida Lucifero. 
Rara pruinosis canebat gemma frutectis 
Ad primi radios interitura die. 
15 Ambigeres, raperetne rosis Aurora ruborem 
An daret et flores tingueret orta dies. 
Ros unus, color unus, et unum mane duorum: 

Sideris et floris nam domina una Venus. 
Forsan et unus odor: sed celsior ille per auras 
80 Diiflatur; spirat proximus iste magis. 

046. Om. E, tamen hic recepi, quia tma cum 644 — 646 
tradittm est. Ex ^vetusto codice' Accmsius Amonio tri- 
bmt. B = Vatic. 3252 8. IX. A = Aug. Trevericus 998 
8. XI, C7 = Parisinus 8069 s. X—XI. X = Paris. 7927 
8. X. AB plene, GX hic illic afferam. Orthographica 
omittam pleraque. Publii Virgilii Egloga finit. feiusdem 
Virgilii Egloga De rosis nascentibus feliciter inchoat B et 
fere ACX 1 mordenda A frigore (-rae C) lihri 

5 competa lihri hortis A herbis B (hertis C ertis X) 
dei (Solis) Ziehen 6 uegitare B 8 hol. BC 9 t^retes 
patulis A concludere CX 10 deest. Et caelestis aquae 
pondere tunc gravidas saeculo XVy Nox assueta diu fecerat 
illud idem (I) saec. XIII suppletum est. 11 candere Scrive- 
rius 16 aura ABX 17 Ros umus A 20 Difflatur 
Basil Fms et Voss. 849 s. XV Difflo A Diffle BCX 
Diffluit et alii s. XV. Diffluit: exspirat ToUius 

Anthol. Ut. I. 2. 8 



114 0.646,21-46 

Communis Paphie dea sideris et dea floris 

Praecipit^ unius muricis esse habitum. 
Momentum intererat^ quo se nascentia florum 

Germina comparibus dividerent spatiis. 
Haec yiret angusto foliorum tecta gaiero; ss 

Hanc tenui folio purpura rubra notat; 
Haec aperit primi fastigia celsa obelisci; 

Mucronem absolvens purpurei capitis. 
Vertice coUectos illa exsinuabat amictus^ 

lam meditans foliis se numerare suis. so 

Nec mora: ridentis calathi patefecit honorem 

Prodens inclusi semina densa croci. 
HaeC; modo quae toto rutilaverat igne comarum^ 

Pallida conlapsis deseritur foliis. 
Mirabar celerem fugitiva aetate rapinam^ S5 

Et; dum nascuntur; consenuisse rosas. 
Ecce et defluxit rutili coma punica floriS; 

Dum loquor, et tellus tecta rubore micat. 
Tot species tantosque ortus variosque novatus 

Vna dies aperit^ conficit una dies. 40 

Conquerimur; Natura, brevis quod gratia [talis]: 

Ostentata oculis ilico dona rapis. 
Quam longa una dies^ aetas tam longa rosarum: 

Cum pubescenti iuncta senecta brevis. 
Quam modo nascentem rutilus conspexit Eous^ 45 

Hanc rediens sero vespere vidit anum. 

21 paphiae libri 23 nascenda A 24 spadis A 
26 Hac BCX Ac A Hanc tenui pauci 8. XV tenns 
in BCX tenns et A 27 prima libri (eorr. in B) 

primae florens praeludia formae ludtmt recentes 
28 absolueris A exsolvens Schenkl capidis A 29 co- 

lectos A ezinuabat B alii 31 patefacit A 33 Ac 

modo Scriverius 37 Quam cito recentes deflusit rutali A 
38 micae A 39 uariusq; A 41 florum est B m,2, reeentes 
poMci ; talis A ; om, B m. pr. CX aUi. 42 Ostenta 
o. illico A 44 sic ? Gum puhescenti A (sc. aetate) Quas 
pubescentes BCX<5 brevis libri\ premit 3 recc., vulgo 
46 rutilis ex -lus B conpexit edus A 46 unum A 



C. 646,47-60. C. 047, 1-10 115 

Sed bene quod^ paucis licet interitura diebus^ 

Succedens aevuro prorogat ipsa suum. 
CoUigC; virgo^ rosas^ dum flos novus et nova pubes^ 
so Et memor esto, aevum sic properare tuum. 

647 

[ A V SONII I B. — P. p. 98. 

^ -" Soh. p. 1 52. 

E fol. 14 V. De aetatibuB. Hesiodion. 

Ter binos deciesque novem super exit in annos 
lusta senescentum quos implet vita virorum. 
Hos novies superat vivendo garrula cornix 
Et quater egreditur comicis saecula cervus. 

6 Alipedem cervum ter vincit corvus, et illum 
Muitiplicat novies Phoenix, reparabiiis ales. 
Quem nos perpetuo decies praevertimus aevo 
Nymphae Hamadryades^ quarum longissima vita est. 
Haec cohibet finis vivacia fata animantum. 

10 Cetera secreti novit deus arbiter aevi: 

48 Succendens A 49 uiro B (g add. m. rec.) Publii 
Virgilii Maronis egloga de rosis finit. Eiusdem Moretum 
incipit fere librL 

647* E. De aetatibus. Hesiodion E inter Ausoniana 
post 645. Incipit de etatibus animantium Hesidion San- 
gaU. 899 8. IX—X et Valent. 393 8. IX, ubi Hesiod. — Cf 
Hesiodus fg. IQSF apud Flutarchum de oracularum defectu 
c. 11: 

'Evvia %0L ^ihst ysvsccg Xan^gvScc xoQmvri 
jivSq&v iiBmvxtov' %Xa(pog $i rs tstQaxoQcovog' 
TqsZq 9' iXd(povg 6 %6Qa^ yriQciaTistai' ai^tccg 6 9om£ 
'Evvia tovg KdQaxag' diyux. o rnistg tohg cpoLvLTiag 
Nv^Kpai ivTcXoxafioi, TiovQai jdibg aiy 1^6x010. 
Flin. NH 7, 163. 1 nobem E 3 nobies E uidendo 
E, corr. m, pr. 4 cerbus E m. pr. 5 Aeripedem Beda, 
4jfMi V. 1 — 8 et 1 — 10 affert (opera ed. Giles J 617; 104) 
ninxit E 6 nobies E 7 Quam vos . . praeuertitis San- 
gall. m. 2, Barherinianus VIII 26 s. XIII. 8 niphe 

amadriades E 9 coibet E Hi cohibent vulgo fines San- 
gaU., Val. 10 Ca^tera E nobit E 

8* 



116 C. 647, 11-17. C. 648, 1-12 

Tempora quae Stilbon volvat, quae saecula Phaenoii; 

Quos Pyrois habeat^ quos luppiter igne benigno 

Circuitus, quali properet Venus alma recursu, 

Qui PhoebeU; quanti maneant Titana labores^ 

Donec consumpto, magnus qui dicitur; anno i5 

Rursus in anticum veniant vaga sidera cursum; 

Quali dispositi steterant ab origine mundi. 



B.in97. M.542. nAQ 

B. IV 107. 040 

SVLPICn LVPERCI SERVASn IVNIORIS 

Efol.Zlv. Qmne quod Natura parens creavit, 
Quamlibet firmum videas^ labascit; 
Tempore ac longo fragile et caducum 

Solvitur usu. 
Amnis insueta solet ire valle 5 

Mutat et rectos via certa cursus, 
Rupta cum cedit male pertinaci 

Ripa fluento. 
Decidens scabrum cavat unda tofum; 
Ferreus vomis tenuatur agris, lo 

Splendet adtrito digitos honorans 

Anulus auro. 



11 — 17 in solo E sunt {Accursii quoque codex Ausonio 
tribuehat). Lm ad maiores maximasque aetates poeta transit. 
11 q* stilo inuoluat E phaenon E (pha^ton w. 2) 

12 pirois E quod E, corr. Accursim quot Heinsius 

13 arma E (corr. m. 2) 15 consuto E 16 beniant E 
17 Quali Pithoeus Qualia E dispositu vel -ta Bu^clider 
steterunt Baehrens. 

648« It uersus Sulpicii Luperci Serbasti lunioris E 
Sebasti Scriverius Servasii conieci de vetustate add. Scor 
liger 2 Qualiuet E 6 calle Baehrens 6 certos via 
recta Bashrens 7 caedit E 9 — 12 cf. Ovidius ex Ponto 
epp. IV 10, b sq. 



C. 649,1-23 117 

649 

EIVSDEM 

E fol 37 «7. De cupiditate ® ^^rw lo?: 

Heu misera in nimios hominum petulantia census! 

Caecus inutilium quo ruit ardor opum^ 
Auri dira fames et non expleta libido^ 

Ferali pretio vendat ut omne nefas! 
5 Sic latebras Eriphyia viri patefecit, ubi aurum 

Accepit, turpis materiam sceleris; 
Sic quondam Acrisiae in gremium per claustra puellae 

Corruptore auro fluxit adulterium. 
quam mendose votum insaturabile habendi 
10 Inbuit infami pectora nostra malo! 
Quamlibet inmenso dives vigil incubet auro, 

Aestuat augendae dira cupido rei. 
Heu mala paupertas nunquam locupletis avari: 

Dum struere inmodice quod tenet optat, eget. 
15 Quis metus hic legum quaeve est reverentia veri, 

Crescenti nummo si mage cura subest? 
Cognatorum animas promtum est fratrumque cruorem 

Fundier: affectus vincit avara fames. 
Divitis est, semper fragiles male quaerere gazas: 
20 NuUa huic in lucro cura pudoris erit. 
Istud templorum damno excidioque requirit; 

Hoc caelo iubeas ut petat: inde petet. 
Mirum ni pulcras artes Romana iuventus 



649. It eiusdem de cupiditate E cf. Horat. c. III 16. 

1 H add. m.2 E 2 ca^cus JE {uhi a§ saepius pro ae) 

coriiit^E, corr. m. sec. 4 precio E venditat Heinsius 

5 erifila E. cf. et Statii Theb. IV 211 ut auram ToUius 

7 conda crisia^ E 9 mendosa§ E 14 t eget add. 

E m. sec, 16 crescente E cf. Hor. l. c. v. 17 culpa 

Buecheler olim 17 patrumqueedd. 18/bZ. 38r. Fundere 

li 
et Bith. 21 IStut (wi. pr.) E exitioque edd. 23 pulcras 

(h m. pr.) E 



118 C. 649,24-42 

Discat et egregio sudet in eloquio, 
Vt post iurisonae faroosa stipendia lingaae 25 

Barbaricae ingeniis anteferantur opes? 
At qui sunt^ quos propter honestum rumpere foedus 

Audeat inlicite pallida avaritia? 
Romani sermonis egent ridendaque verba 

Frangit ad horrificos turbida lingua sonos. 30 

Sed tamen ex cultu adpetitur spes grata nepotum? 

Saltem istud nostri forsan honoris habent? 
Ambusti torris species exesaque saeclo 

^Abtantur priscis corpora de tumulis! 
Perplexi crines, frons improba, tempora pressa, «6 

Extantes malae deficiente gena^ 
Simataeque iacent pando sinuamine nareS; 

Territat os nudum caesaque labra tument. 
Defossum in ventrem propulso pondere tergum 

Frangitur et vacuo crure tument genua. *o 

Discolor in manibus species^ ac turpius illud^ 

Quod cutis obscure pallet in inyidiam. 



26 stipendia] p fortasse in ras, E 27 Atqui vulgo 
Atque hi Heins. 28 abaiitia E, corr. m. sec. 29 egens 
vulgo 30 Fundit Klotz et h. Heinsius orrificos E 
31 Set, corr, m. pr. E ultu E, corr. Oudendorp vultu 

Scaliger petitur Framciiis 32 Saltim stud (i m. sec,) 

nsi E 33 ex^^saq; E 34 Abtantur E Baptantur 

Heinsius Aptantur Vinetus Abduntur edd. 36 Extates 
malae E m. pr. mala et genae Scaliger. 37 Simanturq; 
E^ corr. Scaliger uncae Buecheler patent pato 40 varo 
Burmarm 41 Decolor Heinsius inmanis Sdvrader in 

malis Baekrens hac E ac m. sec. at Buecheler hoc Baeh- 
rens 42 obscur^ E ab invidia Buecheler in invidia 

Baehrens V. 33 — 42 uersui 30 statim subiungendos puito 
et 31 — 32 post 26 collocandos. Buechder cl. Ammiano 
XXXT 2, 2 sqq. 11 de Hunnis cogitat. Finem deesse putat 
Baehrens. 



C. 650. C. 661,1-8 119 

afyf) B. m 181. 

^^ M.180. B.IVIW. 

E fol. 38 r, PETRONn ^t^r t ?r 

Fallunt nos oculi vagique sensus 
Oppressa ratione mentiuntur. 
Nam turriS; prope quae quadrata surgit; 
Detritis procui angulis rotatur. 
5 Hyblaeum refugit satur iiquorem 

£t naris casiam frequenter odit. 
Hoc illo magis aut minus placere 
Non posset; nisi iite destinata 
Pugnarent dubio tenore sensus. 

651 
EIVSDEM 

„ ^ , _, .. M.170. B. IV 110. 

E fol. 38 r. De BOmnUS Petron.ed.B.fg.84 

Somnia^ quae mentes ludunt volitantibus umbris; 
Non delubra deum nec ab aethere numina mittunt^ 
Sed sibi quisque facit. nam cum prostrata sopore 
Vrguet membra quies et mens sine pondere ludit, 
5 Quidquid luce fuit, tenebris agit oppida bello 
Qui quatit et flammis miserandas eruit urbeS; 
Tela videt versasque acies et funera regum 
Atque exundantes profuso sanguine campos. 

Segwimtm 'Versus Petronii' {Pet^, satir. c. 14 p. 15 
Buecheler wr. 169 Meyer\ ^ltem eiusdem' {Fetr. c. 83 p. 99 

B. nr. 162 M.\ 660 *It eiusdem': metro falecio endeoa- 
sillabo add. m mg. E 4 Adtritis Scaliger 5 Hibleu ^ 
Ucorem E 6 maris E, corr. Pithoeus morcens JDuehner. 

8 posft E (v m. sec. in ras.) 

661. It ei'dem (i. c. eiusdem) de somniis E cf. Lucre- 
tius IV 962 aqq^. 2 hab E^ h erasa ethere E 3 quu 
E prostata E, corr. supra lin. 4 Mulcet Francius 
6 facit Barth. uello, sed corr., E 6 sic E 4n' E m. 

pr. supra urbes, sed dektum. saevit in u. vulgo 8 ^pfasa 
(i. e. perfaso) E, sic L. Mueller 



120 e. 651,0—16. G. 652 

Qui causas orare soient^ iegesque fonimque 

Et pavida cemunt inciusum chorte tribunal. lo 

Condit avarus opes defossumque invenit aurum. 

Venator saltus canibus quatit eripit undis 

Aut premit eversam periturus navita puppem. 

Scribit amatori meretrix. dat adultera munus. 

£t canis in somnis leporis vestigia lustrat. i5 

In noctis spatium miserorum vubiera durant. 



B. ad VI 90. 652 

M. B. — Clau- 

dian. ed. Birt. CLAVDIANI 

284. 

E fdl. 38 V. ^® eadem re 

Omnia quae sensu volvuntur vota diurno, 

Pectore sopito reddit amica quies. 
Venator defessa toro cum membra reponit, 

Mens tamen ad silvas et sua lustra redit. 
ludicibus lites^ aurigae somnia currus^ . 5 

Vanaque nocturnis meta cavetur equis. 
Furto gaudet amans, permutat navita merces, 

Et vigil elapsas quaerit avarus opes. 
Biandaque largitur frustra sitientibus aegris 

Inriguus gelido pocula fonte sopor. 10 

10 pauidi et corde E, corr. Mommaen pauido ScaUger 

11 intremit Baehrens cl. Verg. Georg. II 607 13 pre- 

mite uersam E puppim edd. u. 15 Buechder, u. 16 Bar- 

thius delent 15 Uteaque et in somnis Baehrensf latrat 

E, corr. Bu/rmann 16 En L. MueUer spatio Scaliger 

662. Claudiani panegyrid de sexto consulatu Honorii 

Aug. praef. v. 1 — 10. — E: It Claudiani de eadem re 
2 quiaes 3 quu 5 cursus 6 moeta et aequis (sed 
corr.) 8 abarus 9 egris. — 5 currus libri Claudiani 
8 vigili Gesncr lapsas Buecheler. 1 — 2 sunt in Monac. 
14516 s. XI 



C. 663, 1-9 121 

653 
SVLPICn CARTHAGINIENSIS e fol 39t^. 
Hexasticha in Aeneidis libris. 

Praefatio ^'^^R^m 

Carmina Vergilius Phrygium prodentia Martem 

Secum fatali iusserat igne mori. 
Tucca negat^ Varius prohibet; superaddite Caesar 

Nomen in Aenea non sinis esse nefas. 
5 quam paene iterum geminasti fonere funuS; 

Troia^ bis interitus causa futura tui. 

I B. n 194. M. 223. 

Arma virumque can]it vates lunonis ob iram 
Et totum Aeoliis turbatum flatibus aequor^ 
Disiectas classes submersaque corpora pontO; 

Sequitur ^Epigranmiatu Obidii Nasonis in libris eneida- 
rum Vergili///', quc^ dedi fascic. I p. 1 sqq,; deinde: 

653* It exastica Sulpicii cartaginiesis in eisdem libris E. 

Propter similitudinem addere libet hosce versus, quos Pro- 

bus et Donatus in commentariis Vergilianis afferunt, ille 

V. 1 — 4 Servii Vari, hic v. 1 — 6 Sulpieii Carthaginiensis esse 

dicens: 

luBserat haec rapidis aboleri carmina flammis 
Vergilius, Phrygium quae cecinere ducem. 
Tucca yetat Variusque; simul tu, maxime Caesar, 
Non sinis et Latiae consulis historiae. 
5 Infelix gemino cecidit prope Pergamon igni, 
Et paene est alio Troia cremata rogo. 

De Sulpicio cf. Gellius 2, 16, 8 sqq. 19, 13, 1. Exasticha 
Sulpitii de eisdem libris erant in codice catalogi de St Oyan 
s. XI {Mus. rhen. 48, 284). V. 1—6 'Focae' schedae Scali- 
geri 1 frigiu E 3 proibet E 4 Aeneae Buecheler, 
recte? isse Ziehen 6 futuri E, corr. m. 2 Liber primus. 
I E; in seq. numeros tantum hdbet in m^rg. 7 can] hucuS' 
que Vergilianum est. lunonis ob iram ad turbatum refert 
Opitz {Studia Lipsiensia VI 291 sqq.) 8 tubatum E 
9 smnm. E 



122 C. 663, 10-28 

Hospitium Didus^ casus cogentis et annos lo 

Aenean Troiae fatumque et bella referre. 
Quorum pars terra^ pelago pars addita famae est 



n 

Conticuere omnes intentique or]e loquentis 

Ora tenent ac tum dolus introducitur hostis 

Et fallacis equi damnosum munus^ inermis is 

Perfidia notusque Sinon^ amissaque coniunx^ 

Per medios ignes abiatus saeyaque tela 

Anchises umero facilis pietate ferentis. 



Postquam res Asiae] disiectaque moenia Troiae^ 

Dant pelago classes. Polydori funera discunt to 

Atque Heleni praecepta^ fidem cui fecerat usuS; 

Quae non accessu via sit temptanda: Cyclopes 

£t Scyllae rabies et ineluctabilis unda 

Erroresque maris; labor in contraria versus. 

IV 

At regina gravi] pectus succensa dolore S5 

Ardet amore viri. clausum Veneratur amorem 
Dumque capit^ capitur: sentit^ quos praebuit^ ignes. 
Aeneas altum sociis et classe petivit. 



10 cassus, sed corr,, JE cogentis Bibbeck qao gon- 
tis J^ 11 uella E, corr. m. 2 yela Baehrens referre 
sic E 12 terrae E^ terra Francius 13 ingentiq; E 

cf. ad V. 7 16 a^qui E inermis Opitz ex Aen, II 67 
in armis E coniuncx E 17 alatus E, em. Tollitis 

18 umero scripsi: honor E oneri Scaliger piaetate E 
20 y]i ^ 21 huBus, corr. E 22 accessus E^ -ssu 

L. MueUer 22 ciclopas E 23 y]i E 24 Errorisqne 
E 26 successa E, corr. m. 2 26 ueneratur E venatur 
B%f/rmann clauso venatur amore Ribheck, reete? 



C. 663, 29-46 12S 

Extructa regina pyra penetralibus instat 
3(fMorte fugam ^praestare morae nec deiuit hora. 



Interea medium Aeneas] tendebat in aequor, 
Moenia respiciens causa flagrantia amoris. 
Mox Siculae tenet arva domus manesque parentis 
Ludorum exequiis celebrat. quibus additur Iris 
35 In faciem Beroes classem flammare iubentis 
lunonis mutata dolo: namque illa monebat 

VI 

Sic fatur lacrimans.] Cumarum adiabitur oris^ 
Descensusque parans adiit praecepta SibyllaC; 
Qua duce non fastum mortali limen aditur. 
« Hic primum maestos videt inter cetera Troas. 
Tum patrem agnoscit^ discit reditura sub ortus 
Corpora Romanosque duces seriemque nepotum. 



vn 

Tu quoque litoribus nostrisj Caieta, manebis. 
Servat honos nomen: pietas testatur honorem. 
45 Causam opus insequitur; bellum namque incipit esse, 
Tyrrhidae iuvenum quod tunc conflaverat ira. 

29. 88 yli E 30 Mortem E, corr. pensare; Baeh- 
rens more IJ (-r^ m. 2) ]ego ; mori vel viri; conied 
38 sicnla JE, corr. Oudendorp 35 beroex, sed eorr., E 
In facie . . lunone immittente; dolos . . movebat Baehrens 

36 Iimonem mentita E Innouis edd. mutata Heyne 
37 oris (horis m. 2) E 38 obiit Schrader 39 fanstam 
Burmann 40 mestos E 41 sub] ub E 43 nsis ca- 
teta E 44 Serbat E amorem L. Mmller 45 Causa 
E, corr. Heyne {cf. Aen. VII 482 laborum causa aqq.) Pau- 
sam Opite uellu E 46 Tirride luuenum E. Falso m- 
tdUgit Aen. FJJ 484, qtuisi ^Tyrrhidae pueri' filii sint cuius- 
dam Tyrrhidae nomine Tyrrhi natorum Opitz 



124 C. 663, 47-62 

foV Turnus adest, monet; anna sibi contraria sumat. 

40r. Tum gentes socia arma ferunt^ fremit arma iuventus. * 

vm 

Vt belli signum] cecinit, sociosque yocavit 

Tumtis et in varias turbatus pectora mentes 5o 

Aenea^ Euandron adit; facit hospitis usum 

Atque operiim causas^ urbis cognoscit honores. 

Arma virum Cytherea rogat, mox accipit heros. 

^Tuque opere ars piget^ facti lavor efficit artcm.^ 



Atque ea diversa penitus dum parte geruntur, 55 

Iri]s adest; monet^ arma sibi contraria sumat. 
Caeduntur vigiles et mutua corpora fratrum. 
Nisus et Euryalus morte et pietate fideles. 
Dumque petunt laudem^ vincunt contraria fata. 
Audacem Remuium leto dat pulcher lulus. eo 



X 

Panditur interea] caelum sedesque Tonantis; 
Alternos questus Venus ac Saturnia promunt. 

47 cf. versus 56. smnant Heyne 48 cf c. 1, VII 10 
49 post cecinit interpunxit Ziehen 50 et in E (que . . et 
correlativa simt) tum olim scripsi it in Opitz mentes E 
partes Baehrens, recte? 53 virum L. MueUer^ rogat E 
deum Heyne cithera E 54 sic E Tumque opera ista 
stupet Burmo/nn. Cumque opera aspiceret conied. Utque 
opera aspexit Baehrens Inque opere aspicitur fatu Opitz 
efficit acrem vel factis labor addidit artem Burmann fati 
favor Baehrens 56 Ins E cf versus 47. 57 ex Aen. 

IX Sl^sqq. 57 post 60 transpos. Baehrens, defendit Opitz 

58 y]i E Marte Opitz 59 petit E, corr. Meyer 

vincnnt fata i. e. gloriam immortalem assequuntur 
60 lA^to E pulcer E 61 seditque E, em. Burmann 

62 qu^stus E 



C. 653, 68-7S. C. 654, 1-2 125 

Illa dolos, haec bella movet, sed vincitur ira. r 
^Mater at Aeneas bello non se^ior instat. 
66 Vulnere Mezenti Lauso nam fecerat iram. 
Quem tetigit virtus, superat per fata periclum. 



Oceanum interea] Phoebus superaverat ortu. 
Extruit Aeneas dextra quaesita tropaea. 
Condit humi socios, fatum quos condidit ante. 
70 Legati responsa ferunt; veniamque petitam 
Non negat. et contra pugnat secura Camilla, 
Femina caede potenS; casu temeraria tanto. 

XII 

Turnus ut infractos] vidit cessisse Latinos, 
Instat atrox pugnae[que] vices sibi percipit hostis. 
76 Pectore secreto violatur vulnere teli 
Aeneas. causa est illi luturna; nec ante 
■*'Adfuit obsequiO; quam mors finiverat iram. 
Sed sua fata virum traxerunt quaerere mortem* 

654 
Tetraetioha in libriB Vergilii b. n 198, Ssqq. 

1/^ . . M. 863, 5 sqq. 

_ ,_„ n Greorgicis b. rv m. 

Sidera deinde canit^ segetes et dona Lyaei 
Et pecorum cuitus, Hyblaei mella saporis. 

64 Mater at E At pater puto 65 iSdaem E Laaso 
Otidmdorp nam: qui puto 67 hortu E 68 q^ sita 

tropea E 69 humo L. Mueller 71 Et] num At? 
72 casii E nsu («c. caedis) Opitz 74 que vices Ouden- 
dorp neces E ^cipit E [cf, 640^ 8) hos E (tes m. sec.) 
75 Foedera: sec. Heyne Foedere decreto Baehrens P. sed 
recto. Oudendorp 76 nec ante L. Mueller negate E 
77 obsequium Baehrens qua E lam Mars Heyne iram sc> 
lymms 78 post 74 transpos. Ba^hrens 

Sequitur in E c. 2,1 — 8 (Tetrastica), deinde: ^ 

664. G65r E 1. 2 y]i ^ 



1 



126 C. 654, s-20 

Principio breviter yentura yolumina dixit. 
Intercidit opus coepitque referre secunda. 



In Aeneide. 

I 

Arma virumque canjit mira virtute potentem^ 5 

Iunonis[que] odio disiectas aequore puppes; 
Hospitium Didus, classem sociosque receptos^ 
Vtque epulas inter casus regina requirat 

n 

Conticuere omnes. Injfandos ille labores 
Deceptamque dolis Troiam patriaeque ruinas lo 

Et casus Priami docet et flagrantia regna^ 
Ignibus e mediis raptum deque hoste parentem. 

m 

Postquam res Asiae] deceptaque Pergama dixit^ 
Tum^ PolydorC; tuos tumuloS; tum Gnosia regna^ 
Andromachen Helenumque et yasta mole Cyclopas i5 

Amissumque patrem Siculis narravit in oris. 



At regina gravi Veneris iam carpitur igni] 
Venatusque petit. capitur venatibus ipsa 
£t taedaS; Hymenaee; tuas ad funera vertit^ 
Postquam Anchisiades fatorum est iussa secutus. so 

3 uremter E secundnm (sc. volumen) Opitz I A€N E 
I in ma. om. E 6 que add. Baeh/rens studio Buediekr 
8 a^pulas E 11 primai E, corr. 12 remediis E r del. 
TO. sec. 14. 16 y]i ^ 11 ex Aen. IV 1 — 2 (wW venis) 
18 ipsa Burmann ipsis E 19 himenee E 20 hachi- 
dades E h del. m. aec. sequutus E 



C. 664, 21-38 127 



40«;. 



Interea Aeneas pelagus iam classe tenebat] 
Ludonunque patris tumulum celebrabat honore. 
Puppibus ambustis fundavit moenia Acestae 
Destituitque ratem media Palinurus in unda. 

VI 

86 Sic lacrimans tandem Cumarum adlabitur oris] 

Descenditque domus Ditis comitante Sibylla. [^^ 

Agnoscit Troas caesos^ agnoscit AchivoS; 

Et docet Anchises venturam ad sidera prolem. 

vn 

Tu quoque litoribus famam, Caieta; dedisti.] 
30 Impetrat Aeneas Latium regnumque Latini^ 
Foedus agens. saevit luno beiiumque lacessit 
Finitimosque viros Turnumque in proelia mittit 

vm 

Yt belli signum Turnus] Mezentiaque arroa 
Concivitque duces^ tum rooenia Pallantea 
S5 Aeneas adit Euandri socia agmina quaerens. 
Arma Venus portat proprio Vuicania nato. 

vim 

Atque ea diversa dum parte.] hic diva Cybebe 
Puppes esse suas Nympharum numina iussit. 

21 plagas (e stipra pl) E 23 aceste E 26 ex Aen. 
VI 1—2 26 domtim Buecheler y]i E 27 trohas 

E achibos E 29 ca? Am. VII 1—2 30 Lnpereat E 
Litrat et Opite regumqne E latinis E Latini scripsi 
Latinum Baehrena 31 fedns E uellnq; E^ corr. 

84 conscinitqne E, corr, Heyne 37 inepte dictum huic 

Burmann cibebe E 38 esse] es E niphard E 



128 C. 654, S9-52. C. 666 

Euryali et Nisi caedes et fata canuntur^ 

Fecerit inclusus castris quae funera Turnus. 40 



Panditur interea] caelum coetusque deorum. 
lam redit Aeneas et Pallas sternitur acer. 
Eripuit luno Turnum; Lausoque parentem 
Adiecit comitem mortis Cythereia proles. 



Oceano interea surgens Aurora] videbat 45 

Mezenti ducis exuvias caesosque sodales 
Et Latium proceres Diomedis dicta referre, 
Tum qualis pugnae succedat Etrusca Camilla. 

XII 

Turnus ut infractos] [hos] vidit et undique caesos, 
Vltro Anchisiaden bello per foedera poscit; 50 

Quae luturna parnt convellere; set tamen armis 
Occidit et pactum liquit cum coniuge regnum. 



655 
Epigramma 



B. n 185. 



ff Tiv i7fl AVGVSTI CAESARIS 



Nescio quid fugiente anima, non sponte sed altis sqq. 

39. 44 y]i E 43 LauBique E Lausoque Heyne 
46 Oceanum E^ fortasse genuinum, quamquam tam ineptum 
quam v, 37 : cf. Aen. XI 1 48 Volsca L Mueller 
49 hos add. Buecheler uidisset und. cesos E 60 ^ phe- 
dera E 61 diutuma E^\ recte m. pr. 60 liquid E 

It monostica in libris aeneidos E, qu^e vide in carm. 1 
Deinde: 

656. Vide in c. 672, 26 sqq. 



C. 666 667« 


129 


Aenigmata. 


B. M. B, 


656 





Si me retro legis, potui quae yiyere numquam, 
Continuo yivam, sumens de nomine yitam. 

657 

Si me retro legis^ faciam de nomine yerbum. 
Femina cum fuerim^ imperatiyus ero. 

657* 

Si me retro legis, dicam tibi semper id ipsum; 
Vna mihi facies ante retroque manet 

657^ 

MoUior in tactU; sed durior omnibus actu 
Ille ego qui rabiem possum superare ferinam. 

657« 

Si me retro legiS; facere qui yulnera noyi^ 
Ex me confestim noscis adesse deum. 



656~-657''. E fol 40 m. sec. Gnigmata E. Alia manu 
in mg. adseriptwni 666 EVA. 667 ARRA. 667» AVE. 
667*> ABA. — Froehner PhHologi suppl. V 7 reetiiM 656 
statuit ^Lamina — ^Animal'; 667* ^Ama' vel ^ede'; 'eme'; 
667* {medii aevi, versus leoninm) ^Serpens' coU. Plin. H» N. 
29,101; 667« ^Sica— Acis' CMucro— Orcum' L. Mueller). — 
667 est *Eva— Ave'. 



Anthol. lat. I. 2. 9 



130 * C. 658, 1-12 



B. V U9. M. 89. fiRQ 

B. T 868. MGh ^^^ 

Distichon filomelaicum 

Sum noctis socia; sum cantus dulcis amica: 
Nomen ab ambiguo sic filomela gero. 

Item 

Insomnem filomela trahit dum carmine noctem, 
Nos dormire facit^ se Tigilare docet. 

Item dialogon tetrastichon 

Dic, filomela^ velis cur noctem vincere cantu? 6 

*Ne noceat ovis vis inimica meis.' 
Dic agC; num cantu poteris depellere pestem? 

*Aut possim aut nequeam, me vigilare iuvat.' 

Item carmen filomelaicum 

VoX; filomela, tua cantus edicere cogit; 

Inde tui laudem rustica lingua canit lo 

YoX; filomela^ tua citharas in carmine vincit 

Et superat miris musica flabra modis. 

658* Librorum classes: L T = Toletanus nunc Matri- 
tensis 14, 22 8. X, fol. 66 v. Contulit Loewe. Parisini 8440 
(p) 8. X et 6671 8. IX; g. IL M = Montepessulanus 806 
8. IX in. Vossianus q. 33 s. X. Twricensis C 78 foh 103 
8. IX. Angelicanus V 3, 22 et Bruxellanus 1828 s. XI; 
g. Adnotabo TM. — Disticon filomelaicum T ] Versus 
de filomela M. JEugenio Toletano (qui est in T) a non^ 
nullis ascrihitur. lulium Speratum poetam Goldast emen- 
titus est. 'Catonis' Beginensis 1578 s. XI. 2 amuiguo 

T (filom^elae nomen et a iiiXoeg et a iiiXog dudt poeta). 
Item om. classis II 3 trait T t. d.J transducit M 
4 se V. iubet p 1. d. t. om. cl. II tetrasticon T 6 qunr 
T 6 Ovis ne noceat Bruxellanus 7 nunc M 8 iubat 
T Item c. f. T, om. M Garmen p 9 seducere M 
10 cui M 11 cytharas M 12 cf c. 483, 2. 



C. 668, 18-28 131 

VoX; (ilomela; tua curarum semina pellit; 

Recreat et blandis anxia corda sonis.* 

■ 

15 Florea rura colis, herboso cespite gaudeS; 
Frondibus arboreis pignera parva foves. 
Cantibus ecce tuis recrepant arbusta canoriS; 

Consonat ipsa suis frondea silva comis. 
ludice me cycnus et garrula cedat hirundo^ 
80 Cedat et inlustri psittacus ore tibi. 
Nulla tuos limquam cantus imitabitur aleS; 

Murmure namque tuo dulcia mella fluunt. 
Dic ergo tremulos lingua vibrante susurros 
Et suavi liquidum gutture pange melos. 
26 Porrige dulcisonas adtentis auribus escas; 
Nolo tacere velis, nolo tacere velis! 
Gloria summa tibi^ laus et benedictio; Christe^ 
Qui praestas famulis haec bona grata tuis. 

16 pignora M parva T: miilta M 17 e. t.] et coetus 
M 19 ludicet me M^ (ludicio g): recte T cignus et 
garula M irundo T 20 Oedit et mlustris siptacus M 
21 a luliano Toletano laudatur (Anecd. Helvet. Mageni 
p. 229) tuis M imitatur T 23 susurrus M 24 suabi 
T suaue M pangere M 25 dulcessonas T 26 Euge- 

niu8 Tol. saepius sic iteravit 27 tibi summa M XPE M 
28 f.] seruulis {sic) T Explicit M 

Ad hoc carmen spectant versus cod, Pans. 2773 

sctec. XI fol. 83': 

Ipse libenter avem filomella nomine dictam 

Liqui pennigera carperet alta faga 
Qiiam iterum laqueis vellem si prendere possem 

I quaediu doleo quod malefecit avis. 
Yox filomella tui resonabat dultiter ovans: 

*Nolo tacere velis' (c/. v. 26) te filomella nimis. 
Istos qui fixit valeat per saecula rethor; 

Ore suo cecinit modicus de more . . . 

Etian^ Paulus Albarus Corduhensis saec. IX monachus imi* 
taius est; vide in Foetis aevi Carolingici III 126 sq. 



9 



132 C. 659—661,1-^ 

659 

Vide nunc c. 487** 

B nil8. M.209 B.— fifiO 

AL epigr. 427. 

In memoria cuiusdam militis 

Ille ego Pannoniis quondam notissimus oriS; 

Inter mille viros primus fortisque Batavos, 

Hadriano potui qui iudice vasta profundi 

Aequora Danuvii cunctis transnare sub armiS; 

Emissumque arcu dum pendet in aere telum & 

Ac redit, ex alia fixi fregique sagitta; 

Quem neque Romanus potuit nec barbarus umquam, 

Non iaculo mileS; non arcu vincere ParthuS; 

Hic situs hoc memori saxo mea facta sacravi. 

Viderit, anne aliquis post me mea gesta sequatur! lo 

Exemplo mihi sum, primus qui talia gessi. 

B. M. — 661 

Lugdimi in memoria geminorom 

Hic gemini fratres iuncti dant membra sepulchris, 
Qnos iunxit meritum; consociavit humus. 

Germine barbarico nati; sed fonte renati 

Dant animas caelo, dant sua membra solo. 

659—664. V = Valmtianm 393 8. IX {cf. ad c. 487*) 
^ fol 88 V. 

660. Sic V. Item nersus eiusdem {Hadriani, cui tri- 
huta c. 392 — 393 praecedunt) de quoda milite Sorano P 
{Parisim^ 6630 8. XIII fol. 1) Epytaphium Sorani M 
{Montepe88ulanu8 280 8. XII). — VP adnotabo. — Cf. Gor- 
pu8 In8cr. Lat. III 3676. 3 adriano VPM ^ 8ic V 
(danubii PM) trananatare V 6 sagittas V 7 Que V 
8ec. de Bo8si Imer. ckrist. urbis Botnae II 260 9 mori V 
(memori P) 10 nunc, corr., V mea] me V seqnetur VP 

661* V B {Bruocellanus 9803 apu4 de Bossf) cf. Gorpm 
IL XIII 2402 3 fonte B forte V 



C. 661, 5-8. C. 662—663 133 

5 Advenit Sagilae patri cum coniuge luctuS; 
Defungi haud dubie qui voluere prius. 
Sed dolor est niroius Christo moderante ferendus. 
Orbati non sunt: dona dedere deo. 



662 B. M. - 

In tumulo ouiusdam medici- 

Praeteriens hominum sortem miserere, viator, 

Deque meis, restent quae tibi fata, vide. 
En mihi terra domum praebet ^cinisque sepulchruro; 

Vermis et exiguus membra caduca vorat. 
!> Conditor omnipotens paradysi cum esse colonum 

lusserat, hanc tribuit culpa nefanda vicem. 
Nomine Felicem me olim dixere parentes, 

Vita dicata mihi hic, ars medicina fuit. 
Aegros multorum potui relevare dolores, 
10 Morbum non potui vincere ab arte meum. 



gg3 B. II 265. M. 853. 

B. I V 161 . 

Littera rem gestam ioquitur; res ipsa meduUam 
Verbi; quam vivax mens videt, intus habet 

5 Bagile V fragile pari IB sacer ille Ziehen. Nomen 
germanicum agnovit Haupt, Herm. 7, 188 ; goticumne est an 
hu/rgumiicum? 7 nimus, corr., V 

«62. VB. cf. Corpus IL XIII 2414. 2 denique V 

3 cinis VB columen vel tectum notioni suhest {in terra 

est qumi in domo, sic suh sepulcro quasi suh tecto) 4 in 

mg. add. V assiduuB B 6 cum V (que m sec.) 6 di- 

cere, corr., V 9 potuit, corr., V 10 cf. 487^, 6. 

Seqmmtu/r in V: Senecae Ludus, alia, c. 646, 484, 677, 
distichon a Suetonio Dom. 23 traditum; tum fol. 139: 

668. Est etiam in Mellicensi s. XI et ut ^Vergilii 
diBticon' in Behdigerano J6, 17 s. XIV — XV. 



134 C. 664 

664 

M.' 618 ('617. 619). C ATONIS 

B ni 243. Auson. ilt • -ma- 

ed.Peiperp.4i2. Jiomina Musarum 

[Clio historiaS; Euterpe tibias^ Thalia comoediaS; Mel- 

pomene tragoedias, Terpsichore psalterium; Erato geo- 

metricam, Polymnia rhetoricam, Vrania astrologiam^ 

Calliope litteras.] 

Clio gesta canens transactis tempora reddit. 

Dulciloquis calamos Euterpe flatihus urget. 

Comica lascivo gaudet sermone Thalia. 

Melpomene tragico proclamat maesta boatu. 

Terpsichore affectus citharis movet imperat auget. s 

Plectra gerens Erato saltat pede carmine vultu. 

Signat cuncta manu loquiturque Polymnia gestu. 

Urania poli motus scrutatur et astra. 

Carmina Calliope libris heroica mandat. 

Mentis ApoUineae vis has movet undique Musas. lo 

In medio residens complectitur omnia Phoebus. 

664. F. T(uricensis 451 s. IX fol. 118). S{angaU. 397 
s. IX). C(aroliruhensts 36 f. s. IX— X). S(angallensis 899 
s. IX — X). L (Vossianus q. 33 s. X). Val{enUanus 394 
s. X). Laudu/nensis s. X ex. Ga{ntdbrig. Trin. 4, 11 s. 
X — XI). Pa{risinus 7930 s. XI). Becentiores. cf. Augu- 
stinus de doctrina ch/rist. II 17, 27. Adnotaho VTCL Ca 
Pa, sed orthographica ex solo T. Catoni trihuunt CL 
(Yersus Catonis de Musis uel noiuinibus philorum C Inci- 
piunt uersus Catonis philosophi de nouem Musis L). 
Nomina Musarum T. Inscr. om. V. Nomina nouem Musa- 
rum et uersus earumde Ca, similia Pa. Clio . . litteras in 
marg. T. spalterium C geometriaca C reth. T astroli- 
giam, corr., T 1 Incipiunt uersus C 2 urguet T 
3 Comicolas ciuo T 4 Melpone T m. 1 tragico Ca Pa 

tragica ceteri (traica V) 5 cyth. TLPa Ca 6 cas- 
mine T 7 post 9 V TGL, non Ca Pa que om. Pa 
8. 7 sunt in Bern. 83 s. X 8 Urania poli lihri. Vitia 
prosodiaca ipsius poetae esse puto. cf. 88, 8. 664*, 8. poliq; C 

ipsa {<s\ que {Pa.^ g), arce (Baehrens) post Urania supple-' 

hatur. Uranie caeli vulgo 9 caliope T 10 apoUonee T 

AtU 10 aut 11 spmius est. — Divus Apollo novem Mu- 



C. 664. C. 665, 1-8 136 

664* B. M. B. - 

Incipiunt versuB eanmdem MuBanuu 

Historias primo rerum caDit ordine Clio. 
Dulce meios calamis Euterpe datque secunda. 
Tertia Melpomene traicos fert flendo boatus. 
Quartaque comedis dat iusum fando Thaiia. 
6 Rbetoricos profert at quinta Poiinmia sensus. 
Sexta canens Erato geometras carmine pangit 
Organa Terpsicore ^u.dat septima cunctis. 
Urania poios octavo iimine scandit. 
Poemate Caliiope perlustrat nona iibeiios. 



665 B. M. - 

B. I 210. 

MonoBtioha de mensibuB 

Primus^ lane^ tibi sacratur nomine mensis, 

Vndique cui semper cuncta videre licet 
Vmbrarum eat aiter, quo mense putatur honore 

Pervia terra dato Manibus esse vagis. 
6 Condita Mavortis magno sub numine Roma 

Non habet errorem: Romuius auctor erit 
Caesareae est Veneris mensis, quo floribus arva 

Compta virent^ avibus quo sonat omne nemus. 

samm nomina signat post 10 et Ceme snperficiem, lector, 
pariterqne medullam (medelam Ca)post 11 : CaPa (cf. c. 663). 

664** Addere lihet similes versiis ex Toletano 16,8 
8. VIII— IX; quo8 ed. W. Hartel Stud. Vindohon. 10, 174. 
NU mutavi. 

666. B = Bemensis 108 s. ZX, in quo v. 24. S = San- 
gaUensis 878 «. XI— XU p. 302. B = Vatic. 9135 et Bar- 
herianiM 31, 39 sive apographum Peireseianum, unde ed. 
Mommsen CIL I p. ^ll. 1 nomine Buechekr et omnia 
8 lanus adest bifrons primusqne ingreditur annum P 
6 nomine 8P, corr. Mommsen 6 — 13 om. P 6 errore 8 
7 Gaesarem ut ueneris mensi 8, corr. Schenkl 8 Compta 
seripsi Prompta 8 quod 8 



136 C. 665, 9-24 

Hos sequitur laetus toto iam corpore MaiuS; 

Mercurio et Maiae quem tribuisse iuvat. lo 

lunius ipse sui causam tibi nominis edit^ 

Praegravida attollens fertUitate sata. 
Quam bene^ QuintiliS; mutasti nomen: honori 

CaesareO; luli, te pia causa dedit. 
Tu quoquC; SextiliS; venerabilis onmibus annis ^ 

Numinis Augusti nomine notus eris. 
Tempora maturiS; September, vincta racemis 

Vela tegant: numero nosceris ipse tuo. 
Octobri laetus portat vindemitor uvas: 

Omnis ager Bacchi munera voce sonat so 

Frondibus amissis repetunt sua frigora mensem^ 

Cum iuga Centaurus ceisa retorquet eques. 
Argumenta tuis festis concludo; December; 

Quis quemvis annum claudere [iure] potes. 

9 laicus S, laetus scripsi largus . . germine Ba^hrens 
10 maia quem trib. ioue S, corr. Schenkl 13 Quam seripsi 
Nam S mutati, sed corr., S honore SP 14 Caesari (-re 
P) qui iulio SP Caesareo scripsi luli BuecheUr 
16 nomen in anno uenis SF nomine notus {vel gratus, 
magnus, clarus) eris scripsi: futwrum propter omn. annis 
necessarium est 17 Temporis autumni S Temporibus 

autumnis P Tempora matuns Haupt septimber S uineta 
P 18 Vela {sc. licet) tegant scripsi Velate iam SP 
20 munere SP, correxi coll. Auson. Mosella l^^sqq. 
22 torquet S t eques om. P 23 A. tibi mensis concedo 
SP tuis festig Baehrens concludo scripsi 24 Quis {Qui-' 
fet*s festis) scripsi Quae S • Quae sis P Quae uis B. — 
quamuis BSP, correoci iure addidi et potes scripsi, quia 
nil meliu^s adJmc inventum est, possis libri 



C. 666, 1-18 137 

666 

Rescriptum HONOBII scholafitici 

Contra epistolas Senecae b. m. b. — 

Ad lordanem episi3opum 

Si fontis brcTis unda latens demersa tenetur^ 

Ignotae et yUes esse putantur aquae. 
Quas cum docta manus produxerit arte magistra^ 

Pura fit exiliens iympha vocata manu: 
6 Tunc praegnantis humi laxantur viscera partu 

Et subito sterilis flumina terra creat. 
Non aliter vaiidum genuino robore lignum 

Imbutis digitis dextra domare solet; 
Arboris et speciem humanis non usibus aptam 
10 Cogit in extemum crescere factor opus. 
Sed cum te potior^ Seneca meliore magistro 

Quique monens lucem cordis habere faciS; 
Non dubitare queam^ Lucillo clarius illo 

Aeternas Christi sumere dantis opes. 
15 Cedat opus priscum vera nec iuce coruscans 

Nec de catholici dogmatis ore fluens. 
Ille mihi commenta dedit te vera docente^ 

Nec dedit inflda quae sibi mente tulit. 

666. Bescriptum Honorii scolastici contra illas episto- 
las exbortatorias Senec§ V {Valewttanus 88 8. IX) fol.96r.; 

deser. MdbiUon awnal. I p. 364; contuli In XPI nomine in- 
cipinnt uersns Honorii scolastici ad lordanem episcopum P 
{ParisiniM 4860 8. X) fol. 69 r.; contuli 1 dimersa P 

2 et xiiles FP et del. Buecheler 3 artae P 4 lymfa P 
nymfa F 8 inbutis F ex corr.^ i. e. doctis (cf v. 20) 
donare P 9 aptum P 10 in aetemum Buecheler fator 
{sed corr.) opis V 11 Sic olim scripsi 12 Quique vel 
Meque monens conieci Quem ut moneas VP, ego olim 

13. 20. 25 LuciUo (-um) VP pro Lucilio 14 XPI VP 
17 monumenta F monimenta P, em. Buecheler 18 i.e. 
Nec in suum u^m convertit (sibi tulit), quae infida mente 
dedit: Ziehen Herm. ^2^4:92. tulit t. c. abstutit: Pla^sberg; 
i, e. aUulit: Thoma^s; mus. rhen. 54, 144 et 313. 



138 C. 666, 19-88. C. 667 

Nam cum de pretio mortis regnante perenni 

Lucillum inbueret^ hac sine morte perit. so 

At tu cum doceas homines superesse beatos 

Ex obitu Christum morte sequendo pia, 
Erigis et Senecam dominus verusque magister 

Ingeniis fidei me superare facis. 
Vnde precor: Lucillum alium nec pectore talem^ 25 

Quae me nosse cupis; scire precando iube; 
Discipulumque tuum^ prius isto nomine ditans^ 

Conforta; revoca, corripe, duce, mone! 

B. n 228. M. 838. 667 

B. V 886. 

Epitaphium Seneoae 

Cura labor, meritum, sumpti pro munere honoreS; 

ItC; alias posthac sollicitate animas! 
Me procul a vobis deus evocat. ilicet actis 

Rebus terrenis, hospita terra, vale. 
CorpuS; avara, tamen sollemnibus accipe saxis: 5 

Namque animam caelo reddimus, ossa tibi. 

19 i. €. de morte philosopho digna ad immortalitatem 
ducente. depretio *. e. contemptu Plasberg tb. 20 mente 
Bitecheler 21 beato VP, corr. Quicherat 22 obito V 
aliam V 26 precando iube: nam precibus lordanis com- 
motus Deus poetam sdentem efficiet. 28 duce Buecheler 
disce VP Explicinnt uersus Honorii scolastici. ad lor- 
danem episcopum ad rescripta Senecae ad Lucillum. quam 
(quae P) ei scripserat. ex(h)ortatoria {transponendum ex- 
hort., quam ei scripserat) saeculum relinquere et ueram 
amplectere philosopniam (philosophiam amplecti. feliciter 
P) VP. In utroque ^lordanis* chronica sequwntur. 

667 — 668. V— Vdlentianus 373 saec. IX fol. ult.^ manu 
eiusdem saec. 

667. JP= Florentinus Senecae trag. 37, 13 s. XI fol. 1 g. 
Sic inscr. V Epitaphyu M. L. A. Senec§ F 2 hec V 
8 auocat Par. 6630 s. XIII 4 Tenenis rebus F 

5 excipe F 



C. 668—669 139 



A^Q B. II 229. M. 889 

^ B. V 886. 

«n «x 1. • -r j LucanuB ed. Ho- 

Epitaphium Luoani Bias p. 838. 

Corduba me genuit; rapuit NerO; praeiia dixi, 
Quae gessere pares hinc socer, inde gener. — 

Continuo numquam direxi carmina ductu, 

Quae tractim serpant: plus mihi conuna placet. — 
5 Fulminis in morem, quae sint miranda, citentur: 
Haec vere sapiet dictio, quae feriet! 

669 B. M B. - 

MGh Auct. anti- 

DOMNI EVANTII ^^^" ^^ «»« 

Nobilis et magno virtutum culmine celsE, 
Ingens consiliis et dextrae belliger actV, 
Care mihi genitor et vita carior ipsA! 
Hoc nati pietas offert post funera carmeN, 
5 Offerre incolumi quod mors infanda yetaviT. 

Lux tibi summa Dei nec non et gratia Christl 
Adsit perpetuo nec desit temporis usV, 
Omnipotensque tuis non reddat debita culpiS. 

668« Amplificatio est versiis 485**. — B = Bemensis 46 
8. X. G^ = Bruxellensis 6330 8. X; nonnulli g. — Sic 
inscr. V; E. eiusdem G Ide Lucan' B 1 cf. 485«. AU- 
helmiAS p. 240 G.: Quem Lucanus emulans his yerbis imi- 
tabatur dicens: Cord.— dixi. — Cordoba B hinc gener inde 
Bocer V 4 serpat B coma B 6 — 6 om. V, G m. pr. g 
Flnminis Voss. q. 63 8. X 6 sapiat B fieret B feriet 
Vo88. q. 61 8. X 

669* Inter Eugenii Toletani carmina servatum. ^Ni- 
cholao Euantius' acrostichon et telestichon: erat i8 archi- 
diaconus Toleti a. 686. Est vn Parisinis 2832 et 8093 s. IX, 
8071 8. IX— X fol. 24 r (J5), Toletano 14, 22 s. IX— X fol 
66 r. (T), Beginensi 2078 s. IX — X, dliis. B ego, T Loewe 
eontuUmus: hos notabo. Sic inscr. B Item T 1 uirtute 
T 2 uelliger (sic) T 4 munera came B 6 sic Beg. g 
columi T columni B notabit T 7 tempris (i ex e) 
B 8 deuita T. — Propter acrostichon hos Domnini (epi- 
scopi Vtennensis c. a. 627) versus ex Alcimi Aviti ed. Peiperi 



140 C. 670 

670 
BASSI 
B. M. B. — in tamulo Monioae 

Hic posuit cineres genetrix castissima prolis^ 
Augustine^ tui altera lux meriti; 

Qui servans pacis caelestia iura sacerdos 
Conmissos populos moribus instituis. 

Gioria tos maior gestorum laude coronat 
Virtutum mater felicior subolis. 



p. 186 suhitmgo: Domninus papa in nomine Christi panper 
episcopus 

Domninus, rem spemque Deo qui mente devota 
Omnigenam Christo dignis virtutibus offert, 
Mente catus, set lege pius, facundia dives, 
Nescius iniusti doctusque rescindere culpas, 
5 Intemerata fide divina in sede locandus; 
Nil proprium cupiens redemit, quos possidet hostis; 
Yestitum^ pastum, potum tectumque ministrat. 
SoluB eris iussu Domini data morte superstes. 

670. P = Parisinus 8093 8. IX fol, 32 v. post Da- 
ma^i carmina. V= Vossianus q. 69 s. IX fol. 19. Q = Pa- 
risinus 8094 s. XI fol. 57. Uersus inlustrissime memorie 
Bassi excoBul • e • scripti in tumulo sc^ memori^ Munice 
matris s^ Agustini P. Ephitafiu beat Monnice genetricis 

sci Agustini V. Epytaphium beatae Monicae genetricis 
beati Augustini Q 1 genetris P 2 agustine PV 
3 serbans P, in quo b et y saspe commutantur, quod non 
ubique adnotavi pupulos Q instituens P 5 iestorum P 
6 sobolis F. In P Iheodulfus, deinde c. 671, in Q 
Persii satt. 5, 62 sq. et versus ^Digsimilis cunctis vox vultud 
vita volxmtas' sequitwr. 



C 671,1-24 141 

671 

PHOCAE 

grammatici urbis Romae 

Vita Vergilii. 

Praefatio 



B. IT 186. M. 288. 
B. V 86. 



yetustatis memoranda custoS; 
Regios actus simul et fugaces 
Temporum cursus docilis referre, 

Aurea CliO; 
5 Tu nihil magnum sinis interire, 

Nil mori clarum pateris, reservans 
Posteris prisci monumenta saecli 

Condita libris. 
Sola fucatis variare dictis 
10 Paginas nescis, set aperta quicquid 

Veritas prodit, recinis per aevum 

Simplice lingua. 
Tu senescentes titulos avoinim 
Flore durantis reparas iuventae. 
15 Militat virtus tibi; te notante 

Crimina pallent 
Tu fori turbas strepitusque litis 
Effugis dulci moderata cantu^ 
Nec retardari pateris loquellas 
20 Compede metri. 

His fave dictis! retegenda vita est 
Vatis Etrusci modo^ qui perenne 
Romulae voci decus adrogavit 

Carmine sacro: 

671. P = Parisinus 8093, in quo solo extat fol. 37. 

Vita Vergilii incpt a Foca grammatico urbis Bomae uersi- 
buB edita Prefatio P 1 veneranda L. Mmller 3 do- 
cili P 10 sed m. see. P quiquid P, eorr. p 13 labo- 
rum P, corr. Baehrens 14 reparas iubent§ P 18 modu- 
lata ToUitte 21 Hic fabe P, corr. ToUius 23 adro- 

gabit P; et cf. adn. ad c. 670, 3. 



142 C. 671, 26-64 

Vita Vergilii 

Maeonii specimen vatis veneranda Maronem 86 

Mantua; Romuleae generavit flumina linguae. 

Quis^ facunda^ tuos toleraret, Graecia^ fastus^ 

Quis tantum eloquii potuisset ferre tumorem^ 

Aemula Vergilium tellus nisi Tusca dedisset? 

Huic genitor figulus Maro nomine; cultor agelli^ so 

Vt referunt alii, tenui mercede locatus^ 

Sed plures figulum. quis non miracula rerum 

Haec stupeat? dives partus de paupere vena 

Enituit; figuli suboles nova carmina finxit! 

Mater PoUa fuit^ Magii non infuma proles^ S6 

Quem socerum probitas fecit laudata Maroni. 

Haec cum maturo premeretur pondere ventris, 

Vt solet in somnis animus ventura repingens 

Anxius e vigili praesumere gaudia cura^ 

Phoebei nemoris ramum fudisse putavit. 4o 

sopor indicium veri! nil certius umquam 

Comea porta tulit. facta est interprete lauro 

Certa parens onerisque sui cognoverat artem. 

Consule Pompeio vitalibus editus auris < 

£t Crasso tetigit terras^ quo tempore Chelas 46 

lam mitis Phaethon post Virginis ora receptat 
Infantem vagisse negant; nam fronte serena 
Conspexit mundum^ cui commoda tanta ferebat 
Ipse puerperiis adrisit laetior orbis; 
Terra ministravit flores et munere vemo so 

Herbida supposuit puero fulmenta virescens. 
Praeterea si vera fides (set vera probatur), 
Lata cohors apium subito per mra iacentis 
Labra favis texit dulces fusura loquellas. 

uirgilii P 26 fulmiua X. Mtbeller 31 locati Heif^ 
siu8 33 stupet dibes {corr. m. 2) parcus P 34 noba P 
36 laudata Baehrens iam data P 38 refingens Bwrmafm 

3^ e Bwrm. et P 42 es P lauro i. e. gloria 

51 heruida P 52 et Baehrens 54 tinxit Baehrens 



C. 671, 65-84 143 

55 Hoc quondam in sacro tantum mirata Platone 
Indicium linguae memorat famosa vetustas. 
Set Natura parens properans extoUere Bomam 
Et Latio dedit hoc^ ne quid concederet uni. 
lusuper his genitor^ nati dum fata requirit, 

eoPopuleam sterili virgam mandavit harenae^ 
Tempore quae nutrita breyi, dum crescit in omen^ 
Altior emicuit cunctis^ quas auxerat aetas. 
Haec propter placuit puerum committere Musis 
Et monstrare viam victurae in saecula famae. 

65 Tum Ballista rudem lingua titubante receptum 
Instituit primuS; quem nox armabat in umbris 
Grassari solitum. crimen doctrina tegebat; 
Mox patefacta viri pressa est audacia saxis. 
Incidit titulum iuvenis; quo pignera vatis 

70 Edidit. auspiciis suffecit poena magistri. 
PMonte sub hoc lapidum tegitur Ballista sepultus; 

Nocte die tutum carpe viator iter.'] 
Nos tamen hoc brevius^ si fas simulare Maronem: 
^Ballistam sua poena tegit; via tuta per oras.' 

75 ['Hic Ballista iacet: certo pede perge viator.'] 
^^Carcere montoso clausus Ballista tenetur: 

Securi fraudis pergite nocte, viri.'] 
[^Quid trepidas tandem gressu pavitante^ viator? 
Noctumum furem saxeus imber habet.'] 

80 [^Ballistae vitam rapuit lapis^ '''ipse sepulcrum 
Intulit; umbra nocens pendula saxa tremit'] 
[^Crimina latronis dignissima poena coercet: 

Duritiam mentis damnat ubique lapis.'] 
Hinc Culicis tenui praelusit funera versu. 



65 condam P 61 omne P, corr. ToUitis 66 uallista 
P m, pr, 69 Incidi P 70 auspicio Heinsius p^na P 

71 s^* Cf. c. 261 et Donatus in Sustonio ed. Beifferscheidi 
p. 58. 71 — 83, 86, 86 delet Beifferscheid conamina varionum 

73 flimulare est imitari 74 oras Scaliger auras P 
arva Baehrens 78 tantum Oudendorp 82 quoercet P 

83 clamat conieci 84 prolusit Heinsius 



144 C. 671, 85-113 

Tarve culex^ pecudum custos tibi tale merenti 85 

Funeris officium vitae pro munere reddit/ 

Tum tibi Sironem^ Maro^ contulit ipsa magistnim 

Roma potens proceresque suos tibi iunxit amicos. 

PoUio Maecenas Varus Cornelius ardent; 

Te sibi quisque rapit, per te victurus in aevum. 90 

Musa refer: quae causa fuit componere libros? 
Sumpserat Augustus rerum moderamina princeps. 
lam necis ultor erat patriae^ iam caede priorum 
Perfusos acies legitur visura Philippos. 
Cassius hic Magni vindex et Brutus in armis 96 

Intereunt. victor nondum contentus, opimis 
Emeritas belli spoiiis ditasse cohortes^ 
Proscripsit miserae florentia rura Cremonae, 
Totaque militibus pretium concessa laborum 
Praeda fuit violenta manus bacchata per agros. loo 

Non flatuS; non tela lovis^ non spumeus amnis^ 
Non imbres rapidi^ quantum manus impia^ vastant. 
Mantua^ tu coniuncta loco, sociata periclis; 
Non tamen ob meritum misera [esj: vicinia fecit. 
lam Maro pulsus erat, set viribus obvius ibat 105 

Fretus amicorum clipeo, cum paene nefando 
Ense perit. quid, dextra, furis? quid viscera Romae 
Sacrilego mucrone petis? tua bella tacebit 
Posteritas ipsumque ducem^ nisi Mantua dicat! 
Non tulit hanc rabiem doctissima turba potentum. no 

Itur ad auctorem rerum: quid Martius horror 
Egerit, ostendunt qui tam miseranda tulisset, 
Caesaris huic placido nutu repetuntur agelli. 

86 s^. Oulex 413 s^., Dmatm l. c, 86 pecodum cu- 

stus P 89 Varus Weichert uarius P 90 Te Klotz Et 
P 94 filippos P 96 contemtus P 97 choorfres P 
100 uaccata (b mpra u) P 101 iobis P 1102 rabidi 

L, Mueller, uastat (u w. 2 ex b) P, corr. Eeinsius 
103 periclo es Buecheler 104 es addidi miseram edd. 

107 viscera cf. Aen. 6, 834. 111 rerum sc. publicarum 
marcius orror P 112 quid P qui ToUius 113 hic P, 
corr. Tollius 



C. 671, Ii4r-l3l. C. 672, 1-2 ^ 145 

His auctus meritis cum digna rependere vellet, 

116 Invenit carmen^ quo munera vincere posset 
Praedia dat Caesar^ quorum brevis usus habendi: 
Obtulit hic laudeS; quas saecula nulla silebunt. 
Pastores cecinit primos. hoc carmine consul 
Pollio laudatur ter se revocantibus aimis 

120 Conposito. post haec ruris praecepta colendi 
Quattuor exposuit libris et commoda terrae 
Edocuit geminis anno minus omnia lustris. 
Inde cothumato Teucrorum praelia versu 
Et Rutulum tonuit. bis sena volumina sacro 

126 Formavit donanda duci trieteride quarta. 
Sed loca^ quae vulgi memoravit tradita fama^ 
Aequoris et terrae statuit percurrere vates, 
Certius ut libris oculo dictante notaret 
Pergitur. ut Calabros tetigit, livore nocenti 

180 Parcarum vehemens laxavit corpora morbus. 
Hic ubi languores et fata minacia sensit^ 



B. II 184. 

M. 858. 

B. IV 179. 



672 

Caesari Augusto tributtm 

Ergone supremis potuit vox inproba verbis 
Tam dirum mandare nefas? ergo ibit in ignes 

672. Recensio ^: (Pal.) 2 ad 

116 brebis — abendi P, corr. p habenti Ziehen 117 si- 
lescunt P silebunt Francius 123 coturnato P 124 sa- 
crum P 125 donata P donanda Francius 130 laxa- 
uit P lassavit L. Mueller vexavit Heinsius 131 lan- 
gores P. In hoc versu fol. 37 desinit. 

672, Cf. quae disputavi Mus. rhenan. 32, 320 sqq. 
Codicum familiae: I. P =^ Parisimis 8093 s. IX fol. 16 v. 
B = Va;tic. 3252 olim Bemhinus s, IX. — Ad B vergwnt 
Bemenses 166 s. IX, 167 et 172 s. X, Parisini 8069 (C) et 
2772 s. X — XI et 7927 s. X, quos Hagen vel editor contu- 
lerunt. II. V = Vaticanus 1576 s. XI (contuli); paud 

Anthol. lat. I. 2. 10 



146 C. 672, »-17 

Magnaque doctiloqui morietur Musa Maronis? 

A scelus indignum! solvetur littera dives 

Et poterunt spectare oculi^ nec parcerehonori 5 

Flamma suo? '•'ductumque operi servabit amorem? 

Pulcher ApoUo^ veta! Musae prohibete Latinae! 

liber et ahna Ceres, succurrite! vester in armis 

Miles erat^ vester docilis per rura colonus. 

Nam docuit, quid ver ageret, quid cogeret aestaS; lo 

Quid pater autumnus^ quid bruma novissima ferret 

Munera telluris larga ratione notavit^ 

Arbuta formavit; sociavit vitibus uhnoS; 

Curavit pecudeS; apibus sua castra dicavit. 

Ulum^ illum Aenean nesciret fama perenniS; i& 

Docta Maroneo caneret nisi pagina versu! 

Haec dedit; ut pereant; ipsum si dicere fas est! 

Becensio §: 5 Nec . . pBiTcet hiatn 6 pio 6 honore 
12 novavit 15 Illum ipsum Aenean nescisset Boma p. 



recentes (g). Classis II, nisi quod versus quosdam sola ser- 
vavit, et vitiis et virtutibm priori par est. III Becensio 
§\ E = Vossianus fol. 111 {cf. ad 666) inde a t7. 26; c* 
Pal = Palatinus 487 s. IX qui satis libere mutavit {cf. ad 
496). — Est et in Monacensi 305 s. XI, Vindcibon. 113 s, X, 
catalogo St. Oyan. s. XI, recentumbus, Totos adnotdbo PB^ 
V, E Pal. JDracontii putat Bossberg ann. phil. 133, 726. 
Inscr, om. P et plerique. Octauiani c^saris augusti uersus 
de laudanda ac adfiimanda arte Yirgilii post mortem iUius 
incipiunt B (et fere MeUicensis s. XI) Item uersus 0. c. 
a. de 1. et confirmanda arte librorum Publii Maronis post 
m. illius F Similia alii. Epigramma Aug. Caesaris quod 
Aeneidos Vergi: cremare uetuit Pal 4 APPal AtB Ha 
V indignum P Pal hoc dignum BV 5 poterint V 
6 Boma suo Klotz doctum puto ductum libri (tantum P 
dignum g) dudum quae Opitz luctusque Ziehen operis V 
seruauit PB Pal -bit V, P ex corr. 8 in arvis Baeh- 
rens 9 v. d.] docilis etiam Pal 12 hic est in Pal, 
post 27 in V; deest in ceteris M.] Totaque V Donaque Bash- 
rens large r. nouabit Pdl 13 nota arbuta pro arbusta 
positwm f. ] plantauit V 14 dicauit PB locauit V 

Pal 16. 16 in V Pal post 17, desunt in PB 



C. 672, 18-80 147 

^Sed legum est servanda fides; suprema voluntas 
Quod mandat fierique iubet, parere necesse est' 

so Frangatur potius legum reverenda potestas^ 
Quam tot congestos noctesque diesque labores 
Auferat una dies^ supremaque verba parentis 
Amittant rigilasse suum. si forte supremum 
Erravit iam morte piger^ si lingua locuta est 

s5 Nescio quid titubante animo^ non sponte sed altis 
Expugnata malis odio languoris iniqui^ 
Si mens caeca fuit: iterum sentire ruinas 
Troia suas, iterum cogetur reddere '•'voces? 
Ardebit miserae <^narratrix fama Creusae? 

80 Sentiet appositos Cumana Sibylla vapores? 

Becensio ^: 20 Biiinpatnr 22 supr. — 24 piger] cm- 
ciataque pectora fniBtra In cinerem ferat hora nocens 
26—42 {Pal, et inde a v. 26 E) : 
Nescio quid fngiente anima, non sponte sed altis (26) 
Expugnata malis odio languoris iniqui: 
Yretur Tyriae post vulnera vubius Elissae? 
Sentiet applicitos turbata Sibylla vapores 
Et iurata mori — nec cingula reddet — Amazon? 
Di, meliora date ac sensum revocate nocentem (so) 

18 et suprema B s. v.] reuerenda potestas V (ex 20) 
19 Quo B Pal parare Pal 21 totum gestos Pal tot 
post congestoB B noctuque dieque V noctisque Pal 
laboris B 22 Auferat V Pal Hauserat P Hauserit B, 
P ex corr. pec///a Pal 23 Amittant V -it P -at B, P 
ex corr, uigisse, corr. wi. 2, F supremum Heinsius super- 
bum PB V (soporus Buecheler) Id cin. ferut ora Pal 
24 iam Oudendorp: in lihri (sub V) 26 langoris V 

28 voces lihri (poenas V recc. Heyne): an lucem vel luces? 
Hic cf. V. 12 29 — 32 sic V ; pro his nil nisi Ard. mis. 
post uubiera uulnus elissae PB (alissae B), cf. Bec. p. 

29 forma g 

(26) It Epigramma • A • Cesaris in confirmatione eorun- 
dem libror E {cf c. 666) sed] et Pal (26) iniquis Pal 
(27) Unitur Pal Infertur tiriae E funus Wakefield helis- 
sae E (28) applicator . . uapore Pal y]i E (29) sin- 
gula E reddat Pal E mazon, corr. m. 2, E (30) Dii E, 
om. Pal sensu reuocate parentem Pal 

10' 



148 C. 672, 81-42 

Vretur Tyriae> post funera vulnus Elissae 

<(Et iurata mori^ ne cingula reddat^ Amazon^? 

Tam sacrum solvetur opus? tot bella, tot enses 

In cineres dabit hora nocens et perfidus error? 

Huc huC; PierideS; date flumina cuncta; sorores; 85 

Exspirent ignes^ vivat Maro ductus ubique 

Ingratusque sui studiorumque invidus orbi 

Et factus post fata nocens. quod iusserat ille 

Si vetuisse meum satis est post tempora vitae^ 

Immo sit aeternum tota resonante Camena lo 

CarmeU; et in populo divi sub numine nomen 
Laudetur vigeat placeat relegatur ametur! 

Becensio §: 
(Pace viri liceat tanti), nec commoda linguae 
Divitis intereant, per quam Romana iuventus 
Aetemtim florere potest; <^verum> quod iusserat ille, 
Sit vetuisse meum. Nam post sua tempora vitae 
Non taceat, immo aetema resonante Camena (85) 

Laudetur, placeat, vivat, relegatur, ametur! 

31 Oretur . . elis^ V (Uretur C) 33 opus nig. P 

enses supra ignes con\ V 34 ora PB ira V hora C aUi 

35 cuncta PB uestra V 36 Et spirent PB Exp. V 
ductus PB doctus V num cultus? 37 Ignamsque V 
orbis V 38 fractus P 39 sic libri, quos interpunctione 
nunc demum emendata sequor (vetuisse meum est substanti- 
vum); lacunam statui in hanc sententiam ^Non taceat' 

40 sic P §temus B rell. Non taceat mecum ^terna V 

41 nomine V nostri Buecheler 42 placeat uigeat F. — 
35 — 42 Huc huc Pierides nemorum per lustra loquaces | 
tendite et ardentes ignes fluvialibus undis | mergite, ne 
pereat tam clari Musa poetae | flammaque (famaque Schra- 
der) vanescat. vivat Maro clams in orbe | ingratusque sibi, 
sed quod male iusserat ipse, | sit vetuisse meum. sacer est 
post tempora vitae. | Sicque erit aeternum tota resonante 
Camena | carmen et imperii divi sub nomine vivat, | laude- 
tur vigeat placeat relegatur ametur ^. 

(32) Diuites Pal iuuenta Pal (33) Aetemam Pal 
forere E uemm add. E Pal (34) Sit E Si uetuissem 
ista P (35) resonantae Pal resonate E 



C. 672—674, 1 149 

672» 

Ovidio tributum 

De XH libris Aeneidarum b. iv 178. 

Primus habet pelagi[que] minas^ terraeque secunduS; 
Tertius errores^ et amores quartus Elissae. 
Quintus habet ludoS; sextus deducit ad umbras. 
Septimus Ausonios^ Aenean proximus armat. 
5 Nonus HyrtacideU; decimus Pallanta peremit 
Vndecimus Drancem damnat^ pars ultuna Turnum. 



B. M. ^ 
B. IV U7. 



673 

Vergilio trihutum 

De quodam oum oniribiis obliquis nato 

En dat aperturam crurum flexura recurvam 

Et patet oblicus inter utrumque locus; 
Quo praegnantis equae calcaribus urgeat alvum 

Curvato et tutum crure sit intus onus. 

674 
Vergilio ud Ovidio tributum 

De imagine et somno b. iv iis. 

Pulchra comis annisque decens et candida vultu 

«72\ S «= Sangallensis 397 s. IX p. 146 (Schenkl, 
Studia Vindohon. II 73). P = Parisinus 9344 a, XL Item 

Emsdem {sc. Ovidii, post c, 1, 1 — 10) De exulib enedarum S^ 
correxi Versus Ovidii Nasonis P Versus Asmenii super XII 

Virg. libroB Vatic, 1674 s. XII. 1 prius que om. SP 
4 aneam octauus et P 6 drancem S] tarchon P 

678 — 674^ C=cod. Eegius mus. Brit.lhB XIX 
saec, IX, de quo cf. mus, rhen, I 133 et XXXI 93. 

673, C, fol. 90 V. Virgi C in mg. 1 fluxura et 4 fit 
C, corr. Th. Oehler. — C fol. 99 1?. : Virgilius de sua nutrice 
(f. e. Martial. I 19), tum 

674« Item idem. de imagine et somno C. L^Lipsiensis 



150 



C. 674, 2-4. C. 674» 



Dulce quiescenti basia blanda dabas. 
Si te iam vigilans non unquam cernere possum; 
SomnC; precor, iugiter lumina nostra tene! 



B.ni73. M.254 
B. IV 188. 



674» (olim 788) 
VirgiUus: 

Haeonium quisquis Romanus nescit Homerum; 

Me legat^ et lectum credat utrumque sibi. 
Ulius immensos miratur Graecia campos; 

At minor est nobis, sed bene cultus ager. 
Hic tibi nec pastor nec curvus deerit arator. 

Haec Grais constant singuk; trina mihi. 



I 74 saee, IX — X. Ad puellam quam in somnis uideiat L 
2 Dulcis L. Aldhelmus de metris p. 293 Gil.: ^bassias 
bassiant, ut Ovidius ^dulce . . . bassia . . . dabas'. 4 Somne 
C ] Me i. Sequitur in C {cf. et Nov. Archiv. 4, 122) 

B. M. B. — Be calvo a oulioe obviato 

Stridula musca volans calyum conspexit euntem. 

^Calve viator', ait ^quo tendis? cede parumper, 

Perque tuos iuro qui restant retro capillos^ 

Me gratam liceat rostro decerpere sedem.' 

Sic ait et trepidum circumvolat iuproba calvum, 

At contra ille timens solito caput armat amictu. — 

[Quid valet en calvus muscae lassatus ab ictu?] 

u. 7 om. C, sed extat pro 6 in cod. btbh publ. Cantabrig. 
1662 saec. X fol. 367 r., ubi sequitur 'Incipit responsio Hug- 
baldi de laude calvorum.' Extat carmen et in Parisino 
2773 saec. XI, sine titulo; uhi 4 rostro liceat, 6 Hoc ait, 
6 armat (omat (7), 7 deest 

674% C post fol. 99, quem, sequor. — Est et in Pala- 
tino 487 8. IX — X, Parisino 16286 s. X, Haimiensi olim 
Hamburgensi 2007 q et Laurentiano 39, 23 s. XII— XIII, 
et receniibus (^) Virgilius Par «; om, ceteri. Alcimi vel 
Alcinoi cod, Barthii 1 romanum Hau/n 2 cf, Ovidii 
Art. am. 7 2. 3 miretur Haim 4 bene] mage cod. 
Barthii, Ascensius 6 curvus] eques nec Baehrens; similia 
iam Itali. At soli pastor et arator apud Homerum „de- 
sunt^^; trina v. 6 ad hos et bellatores {v, 3) spectat 



C. 674^—676, 1-2 151 

aiAP B. — M. 8S9. 

"•^ B. m 169. 

Nereides freta sic yerrentes caerula tranant; 

Fiamine confidens ut notus Icarium. 
Icarium notus ut confidens flamine tranant 

Caerula verrentes sic frata Nereides. 

675 

Hic addere lihet versiculos ah Aldhdmo de metris 
p, 232 {cf. p, 284) Gil, Vergilio adsariptos: 

VIRGHLn ^^^^- 

^Virgilius item libro^ quem Paedagogum praetitulavit^ 
cuius principium est 

Carmina si fuerint te iudice digna favore; 

Reddatur titulus purpureusque nitor. 
Sin minuS; aestivas poteris convolvere sardas 
Aut piper aut calvas hinc operire nuces^ 
syllabam elisit dicens: 

Durum iter et vitae magnus labor.' 



fi7A B.V43. M. 1080. 

" • " B. V 349. 

Me legat; annales cupiat qui noscere menses 
Tempora dinumerans aevi vitaeque caducae. 

674^, C fol. 101 (2. 3 nothus 4 Coerula) ex DiO' 
tnede p. 617 K: Reciprocum neoterici novum protulerunt ut: 
Nereides . . . 

676. A — Amhrosiamts C 74 sup. s. X. M = Mona- 
censis 14506 s. XI fol. 131. Hos sequor. 1 indice A 

2 Beddetur Aldh. 8 sardes A 4 au c. h. cooperire A. 
Cf. Vencmtius ed. Leo p. VII. Virgilium istum Scottum 
Anglumve fuisse suspicatur Hu^mer. 

676 — 680. Codices saec. IX: C = Caroliruhensis Aug. 
167 fol, 13, Bedam continens, optimus, sed titulis carens; 



152 C. 676, 8-10 

Omnia tempus agit^ cum tempore cuncta trahuntur. 
Altemant elemeiita vices et tempora mutant 
Accipiunt augmenta dies noctesque vicissim. & 

Tempora sunt ftorum^ retinet sua tempora messis, 
Sic iterum spisso vestitur gramine campus. 
Tempora gaudendi^ sunt tempora certa dolendi. 
Tempora sunt vitde; sunt tristia tempora mortis. 
Tempus et hora volat. momentis labitur aetas. lo 

quem solum ubique afferam, de quo cf. ad c. 639. F= Vat 
Meginemis 216, S = SangaUensis 248, Va == Valentianus 393, 
P =r Parisinus 7886 (mus. rhen. 1866, 136). Br = Bres- 
densis Dc 183 {ann. phil. 1888, 696), Vo = Vossianus q. 76 
r = Begin. 2078. — saec. X: A = Amhrosianus D 48 inf., 
Be = Begin. 1260, B = Begin. 438, G = Gudianus 132, 
V = Vaticanus 438, Vat = Vaticanus 644 (^cowf i*ii^, /S^a = iSow- 
<jfaK. 469, FaZ = Valentianus 330 fets. — saec. XI: = Orco- 
niensis S. Joh. 18, jY = Parisinus 12117, Beg = Beginensis 
123. — «acc. XI— XII: M= Monacensis 14693. — s. XII: 
Ca = Cantabrig. 2, 24. — g = recentiores, D = Codex 
Cuiacii a Scaligero Leid. lat. q. 61 transcriptus. 

676. CiiciS AB V Vat Sa EO Beg D. Cf. Stud. Vin- 
dob. 6, 324. Testimonia: 1. Hieronymus comment. in Eze- 
chielem I 7: ^quattuor temporom circtdum . . de quibus 
pulchre uno yersiculo dictum est: Yer aestas autumnus 
hiems (v. 12), et mensis et annus.' 2. Dracontius in Satis- 
factione c. ann. 490 scripta v. 219 sqq. habet c. 676, 3; 4 — 6; 
12 ; 8 dispersos et 220 'Tempora eunt vitae, tempora mortis 
eunt' (cf. V. 9); idem Medeae v. 132 'Alt. elem. vices.' 3. Co- 
lumbanus (f 616) nosl/rum sic exscripsit in Versibus ad Se- 
thum 61 — 70: Pulchre veridici cecinit vox talia vatis: v. 2 — 12 
{exc. V. 4) et ib. v. 7 (= v. 10) et ad Hunaldum 3 {item 
= V. 10); cf. G^imdlach, Nov. Archiv. 16,499 sqq. — Vides, 
Hiei^onymum iam versiculum nostri etsi memoria fallente aUu- 
lisse, tum Dracontium plura^ Columbanum plwrima inde 
hausisse. Postea Beda totum carmen inter sua recepit; quare 
eius esse putabatwr: 

Hos claros versus venerabilis edidit auctor 
Beda sacer, multum nitido sermone coruscus 

U(ersus) Bed§ Vat. De compoto D; om. C. — v. 1 num a 
Beda de suo et v. 2 ab eodem ex Columbano additi? 
1 uult qui cognoscere Be 2 (Verg. Aen. 6,691) denume- 
rans C 4 alimenta C elimenta A Vat. 



C. 676, 11-18. C. 677—678, 1-6 153 

Omnia dat tollit minuitque volatile tempus. 

Ver aestas autumnus hiems: redit annus in annum. 

Omnia cum redeant^ tiomini sua non redit aetas. 

ann B.V44. M.i03i 

O < < B. V 850. 

Exsurgens Chelas Aries demergit in ima. 
Scorpion aurati submergunt comua Tauri. 
Tum subit Arcitenens^ Geminis surgentibus^ aequor. 
Dum surgit Cancer^ Capricomus mergitur undis. 
5 Portitor urceoli formidat signa Leonis. 
Virgo fugat Pisces. redit et victoria victis. 



678 



B. Y46. M.103a. 
B. V 350. 



Bis sex signiferae numerantur sidera sphaerae^ 
Per quae planetae dicuntur currere septem. 
PoUucis proles ter denis volvitur annis. 
Fulmina dispergens duodenis lustrat aristis. 

5 Bellipotens genitor 

^mensum pensare bilibri. 

In medio mundi fertur Phaethontia flamma 

12 Vera V(xt, 13 addit Columh. v. 71 et hahet Dra- 
cant, Satisf. t?. 266 ; quare ut genuinum addidi. Deest in libris. 

677. MJD; om. C 1 chela et dim. M 2 ScorpiuB 
M . . submergit M 3 Tum Scaliger Dum D Hinc M 

4 Cum c. %. M 6 terga D signa M 6 redit at puio 
— Simile est in Vindohonensi 2621 s. XII: 

Tristicon de oppositis siguis. 
Memtur Hammonis Libra, Tauri Scorpius ortu, 
At ueminos fugit Arcitenens, Cancrum Capricomus, 
Hinc Leo pellit aquas fundentem Virgoque Pisces. 

678. C SBr B V Ca Vat OBg Petavianus. Verr)su8 
de septem planetis B Vat, om, C Versus de annis plane- 
tarum hoc est de septem sideribus 1 sferae C 

3 Polluris prolis C Vat (Satumum dicit) 4 -nas . . aristas 
Scaliger 6 Laeu/nam indicavi. pensatque Bu/rmami 

bHibre Scaliger 6 phoetontia C 



154 C. 678, 7-18. C. 679, i^ 

Ter centum soles, sex denoS; quinque; quadrantem. 

"•■Ter senas partes his [tu] Cytherea retorques 

Lustrando totum praeclaro lumine mundum. 

Terque dies ternos puro de vespere tollens lo 

Semonis divi completur circulus anni. 

Horas octo, dies ternos servato novenos, 

Proxima telluri dum curris^ candida Phoebe. 

679 
PRISCIANI GRAMMATICI 

B. V47. M. 284. -^ .- .- 

B. V 851. De sideribus 

Ad Boreae partes Arctoi vertuntur et Anguis^ 
Post has Arctophylax pariterque Corona, genuque 
ProlapsuS; Lyra^ Avis, Cepheus et Cassiopea^ 
Auriga et Perseus^ Deltoton et Andromedae astrum^ 

8 corriiptus. Possis Ter quinas his partes; nam Ve- 
nus circiter in 3/5 temporis Terrae (224 diebus) Solem cir- 
cuit ex his plus tu D Ter seuas ter partes Cy. Dr 
his tu scripsi 10 Temas ter partes p. Dr 11 Sermonis 
dni COBVatDr Sennonis dul D Cum Mercwrii cwrsus 
sit 87 dierum, dies temi fortasse inteUegendi sunt cmusque 
mensis kalendae nonae idus. Post f. 13 addit ex Ald- 
helmi Enneastichis 2, 8 — 9 : Nec rota . . tricent. — 

679. CV Be 8Va Drr B Gv Vat Sa Val ND, sed et 
Begius s. IX (cf. ad 678), Sangall. 250 s. IX; porro s. X: 
Matrit. L 95, Mus. Britann. add. 11304, Einsidl. 29 et 178, 
Urbinas 290, Bodleianus X 1, 4, 43 ; alii; s. XI: Einsidl. 

319; g. Versus PRIN. G. de XII signis sic V (i. e. Prisciani 
grammatici; hariolatur Baehrens) Yersus Prisciani de side- 
ribus caeli N ; eidem trihuit Begius Praesciani Vatic. 
4493 s. X Epitome phenomenon Prisciani gram Dr Pri- 
sciani Epitome phenomen G Incipit Epitome phenomenon 
id est apparitio siue apparentia Prisciani gramatici Yersus 
Xn de sideribus Val et fere B v Inscr. deest C Va D. 
Versus Prisciani de astrologia Paris. 5371 s. XIII. — 
C: 2 arctofilax 3 casiophea 4 Aurigam P. 8 uma. — 
Pattca ex aliis addam: 1 arcti i 3 casiephea Val -ephia F, 
Sang. 260 -opea G -epia Urb. 



C. 679, 6-ia. C. 680, 1-7 155 

6 Pegasus et Delphin Telumque^ Aquila Anguitenensque. 
Signifer inde subest^ bis sex et sidera complent 
Hunc: Aries Taurus Gemini Cancer Leo Virgo 
Libra Scorpius Arcitenens Capricomus et urnam 
Qui tenet^ et Pisces. post sunt in partibus Austri 

10 Orion, Procyon, Lepus^ ardens SiriuS; Argo, 
HydruS; Chiron, Turibulum quoque^ Piscis et ingens. 
Hinc sequitur Pistrix simul Eridanique fluenta. 



680 



B. Y 68. M. 890. 
B. V 352. 



fiis sena mensum vertigine yolvitur annus^ 
Septimanis decies quinis simui atque duabuS; 
Ter centenis bisque tricenis quinque diebuS; 
Quos ternis gaudet divisos stare columnis^ 
6 Scilicet Idibus et Nonis simul atque Kaleudis. 
Nam quadris constat Nonis concurrere menses 
Onmes excepto Marte et Maio^ sequitur quos 

7 Hinc Vat N? 8 Libraque Par, 6371. arquitenens 
Dr (arcit. cetert) umam V uma g 12 heridaniq; Dr 
Vat Val N'<5 Post 12 additi in Dr r N: 

Sed vaga praeterea dicuntur lumina septem 
Luna et Mercurius, Venus ac Sol, Mars quoque fulgens, 
Hinc lovis et sidus super omnia sidera lucens, 
Celsior his Satumus, tardior omnibus astris. 

quo8 uersus editores olim receperunt. 

680. C S P Vo AE V Vat Beg Ca, sed et SangaU 
lenses 260, 261, 460 s, IX; BruxeU, saec. X; Eooeterensis 
3607 s, X — XI, alii. — WandaXbertus Prum. Descr. mens. 
361: Bis sena hos cultus renovant veriigine menses. — Ti- 
tulo carent CPA Vat 0. Cum Bedae martyrologio conexwm 
est in Vo et Vossiano oct. 16 «. XI; 'praecipuas anni totius 
festivitates . . ostendunt' hi versus teste cod. B. — 
1 flenis CO 2 Trudentii' Mico in JExemplis poet. (Poet. 
aev. Carol. III 294). F. 2 e^ in Einsidl. 32 s. X. Cf. Mus. 
rhen. 60,316 Septimanas C 3 centenis PBO alii cenis 
CA centnm vulgo 4 Quos scrij^si Qua C Qui PBO 
divisos scripsi -sus libri 6 Scilicet et . . kalandis C 
6 occurrere C, conc. ceteri 



156 C. 680, 8-17. C. 680», 1-2 

lulius et October: senis soli hi moderantur. 

Septenis patet hos denis quadrare Kalendis. 

Octonisque pares menses sunt Idibus omnes. lo 

lanus et Augustus tantum mensisque December 

Volyuntur denis semper nonisque Kalendis; 

At contra currunt bis nonis rite quaterni 

lunius Aprilis September et ipse Noyember. 

Sedenis Februus cito solus ab omnibus errat is 

Bis senis sic namque rotatur mensibus annus 

Per Nonas Idusque decurrens atque Kalendas. 

B. M. - 680» (olim 736) 

B. V 864. ^ ^ 

Versiis de diebus Aegyptiacis 

Bis deni binique dies scribuntur in anno^ 
In quibus una solet mortalibus hora timeri. 

8 et CAE; num lulus et legendum? octimber PO 
senis om. C 9 S. p. h. pariterque flagrare kalendis Ubri 
(flagrante Vat diebus CA Vat) denis quadrare scripsi 
11 tantum 12 semper Buecheler 11 semper 12 tantum 

libri 13 corrunt C 14 om C lulius PBO 16 que 
om, C 17 idus P idusque ceteri kalandas C. Sequun^ 
tur in C c. 639 et 394 inter se mixta. 

Edidit hos famulus gnaro meditamine versus 
Perspicuos summi Beda sacer domini 0. 

680». Ph = Philippicus 131 s, IX init. B = Ber- 
nensis 441 s. IX (ed. Sinner), Be = Bern. 318 s. IX. 
Bg « Begius mus. Brit. 16 B 19 s. IX — X. — Libri s. X: 

V = Valentianus 330 his fol. 36. M = EscoriaJensis L 
III 8, quem contulit Loewe. Ber = Bemensis 684. Libri 
s. XI: E == Einsidlensis 319 (contulit Schmitz). B = Be- 
ginensis 686. = Oxoniensis coU, 8. Joh, 18. P = Pari- 
sinm 2773. Sangallensis 831. Becentiores quoque sunt 
(Ambrosianum M 19 s. contulit Loewe). T = Thuanei apo- 
graphum VaHcanum 9136 s. XVII^ cf. CIL /411. — Can- 
tabrigiensem Trin. i2 16, 32 s. X ex. contulit Schenkl Stud. 

Vind. 7, 341. — De diebus Aegyptia^ cf, W. Schmitz, Mus. 
rhen. 81, 296. 29, 167. Inscr. om. Ph B MBer E OP. 
Vs de dieb; egybtiacis V De aeg. diebus B Versus de 
Aeg. d. ex v. c. biblioth. v. illustr. J. A. Thuani T. Nume- 



C. 680^ s-22 157 

Mensis quisque duos captivos possidet honim 
Nec simul hos iunctos^ homines ne peste trucident. 
Si tenebrae Aegyptus Graeco sermone vocantur, 5 
Inde dies mortis tenebrosos iure yocamus. 
I lani prima dies et septima line timetur. VII 

nn Ast Februi quarta est; praecedit tertia finem. HI 

I Martis prima necat^ cuius sub cuspide quarta est. Illf 

X Aprilis decima est^ undeno et line minatur. 10 XI 

m Tertius in Maio lupus est et septimus anguis. VII 

X lunius in decimo quindenum a fine salutat. XV 

XIII Tredecimus lulii decimo innuit ante kalendas. X 

I Augusti nepa prima fugat de fine secundam. II 

III Tertia Septembris vulpis ferit a pede denam. 15 X 

ni Tertius Octobris puUus decimum ordine nectit. X 

V Quinta Novembris acus, vix tertia mansit in urna. III 
Vn Dat duodena cohors septem inde decemque Decembris. X 
His caveas; ne quid proprio de sanguine demas. 
Nullum opus incipias^ nisi forte ad gaudia tendat. 30 
Et caput et finem mensis in corde teneto^ 
Ne in media ima ruaS; sed clara per aethera vivas. 

ro8 marginum ex VM solis addidi. Orthographica ex solo 
M afferam. 1 — 6 om. MB 0. 3—6 om. P 1—4 om. 
Ber 1 Bis bini denique JE 2 mortalis mg. T 

3 captivoB i. malos (ital. cattivo, fr. ch^tif) 4 Haec T 
Tiinctos Ph homine V 5. 6. 1 — 4 Ph BE Ber. 6 graio 
Ph B 6 tenebras T uocamur Ph 19—22 ante v.liE 
7 tenetur MB 8 Est f. quart§ M p. t. f.] sed sep- 
tima seruiet umbris 9 sub B] sic MVB, si E, in P, 
quasi 0, et Ph T 10 decimo V undena B -ne et] 

9, OPT 11 in om. Ph. M, ex V, est EB{0) Maio 
tertius EP est lupus est et MEP 12 indecimo] un- 
decimo B post B salute B 13 iuli recc. 14 secunda 
MBT 16 uulpes V cuspis Haupt feret E pude B 
dena MT 16 Marcius october B pullus BV: om. M; 
gladius Ph EOBT decimum ET: decimus in M decem 
in BVB decimo 17 auis B 18 Sat M Hac T 
duorum B choors M december BOE tenebris M 
19 — 22 om. MBO. 19 de proprio E 20 tendat: en ex 
corr. Ph, s. c.] sydara V. 20 et 22 om. P 21 ac F 

timeto P 22 in om. B medio Ber BT Ph una B 



158 C. 681—682 

B. M. — £»Q1 

B. rV 441. OOi 

Basia coniugibus^ sed et oscula dantur amicis; 
Savia lascivis miscentur grata labellis. 

682 
B. xd 170. Ovidio Nasoni tributum 

Rustice lustrivage capripes comute bimembris 
Cinyphie hirpigena pemix caudite petulce 
Saetiger indocUis agrestis barbare dure 
Semicaper villose fugax periure biformis 
Audax bmte ferox pellite incondite mute 
Silvicola instabilis saltator perdite mendax 
Lubrice ventisonax inflator stridule anhele 
Hirte hirsute biceps fallax niger hispide sime 
^Scrans aridus iolae spurce bmciole Fatucle! 

681. Inter glossaria et Isidori Differentia^s J5(er- 
nensis 16 s, IX—X), Be(rnensis 243 s, X), Pifiilippicus 4626 
s. XII), E(insidlensis 172 s. X), <s. cf. Hermes II 359. 
Variatur Isidori Differentiarum ^baBmm uxori, osculxiin 
filiis, suavium scorto.' — Quidam poeta E Quidam BP 
Isid. 1 B. c. sed et PE Isid. (decet Loewe): Coniugis 
interea (-reti Be) basium B Be dentur E ntur B 2 Suavia 
PB Isid. Savia Be E miscemus BE 

682, T = Tu/ricensis 78 {olim 451; sa^c. IX, olim Frehe- 
rianus, fol. 82. S = Sangallensis 899 s. X (cf. ann. philol. 
1868, 391). P = Parismus 8094 s. XI fol. 66. Est et in 
Beginensi 421 sed a manu recenti. ' Liudprandus v. 1 et 4: 
{in relatione de leg. Constant. 10) et 2 — 3 {in Antapodosi 5, 32) 
commemorat. Ed. pr. L. Mueller ann. phil. 1866, 396. 
TP ego, S Jaenicke contulimus. Ouidius Naso in amatoria 

arte(!) de Pan pastore dt P; inscr. deest TS Ovidius 
in rusticum Monac. 464 s. XV. 1 biihbres P 2 Cynife 
TS Cinife P num hircigena? hi(hy-)rpigena libri 
petulae T -le, corr., S 3 Sitiger P 4 uilose P 
6 brute om. T mutae TS mutb Hertzherg 6 Siluicula P 

7 ventrisonax Baehrens anelae TS anhelle P 8 Hirce 
P Hyrt(a)e hyrsute TS hispidissime libri, corr. L. Mueller 

f. h. nig. TS n. h. fall. P 9 om. P ariole vel arbu- 
sticula Hertzherg brutiole S brachycole vel brevicole yuto 

fatude S fataucle T, corr. Hertzherg Finit S 



C. 683—686, 1-2 159 

683 

Vide nimc c. 487* 



684 



B.IYSS. M.m5. 
B. y 885. 



Luciola^ eifigies illorum iudice quovis^ 
Quos peperit quondam morum fecunda vetustas^ 
Hic tegituF; laudis monumento exstante superstes. 
Nobilitas patriae . Treveri praeclara, patrumque 

5 Aryemum hospitium civem se adscisse superbit. 
Pignorat haec tellus terrae felicis alumnam. 
Fundorum spatiis cinerum est possessio maior. 
Coniuge fortunata equitum peditumque magistro 
Omni humilem officio dum se gerit, auxit honorem: 

loAltior invidia^ qui non subcumbit honori^ est. 



B. Jft. — 
B. m 170. 



B. M. — 
B. IV 442 



685 

CoUis sum collisque fui coUisque manebo; 
Tertia si pereat littera^ sexta manet. 

686 

Vrbs; quae tantum alias inter caput extulit urbeS; 
Quantum lenta solent inter vibuma cupressi^ 

684. Epitafimn T fol. 96 r. Est in Sangall. 877 8. X. 
cf. De Bo8$i p. 284. T adnotaho. 2 heroum Baehrens 
4 triueri TS patremque . . hogpitio Crimus, sed dicit, 
Luciolam eiusque parentes, Treveris ortos, ad Arve^mos trans- 
migrasse osp. T 7 ly w mg. T 8 aeq. T 9 humili T 
10 honori Pithoeu>s amori T 

686. T fol. 116. B(eginmsis 421 s. XI). Sangall. 899 
s. X. Ed. pr. Klein mus. rhen. 23, 191. — Tantam vina 
nocent, quantum non vipera laedit: Inde tremor membris 
atque inde oblivio mentis: haec in T praeceduM. At. T 
in mg. 2 Littera sexta perit tertia sicque manet B 
inepte; solutio enim est: Haemus — hamus = S 

686. T fol. 116. G = Sangallensis 878 s. IX— X p. 70. 
Est et in Beginensi 421 s. XI. Ed. pr. Usener mus. rhen. 



160 C. 686,3-26 

Mantua nostra aliis tantum concedit honoriS; 

Puniceis humilis quantum saliunca rosetis 

Aut oleae spinus caris aut vitibus alnus^ 5 

Elleborus nardo^ piperi faba; tofus et auro. 

Qua nullus princepS; nuUus quoque verna moratur^ 

^Aequales totum retinent vel cuncta tyranni. 

Pax abiit tristiS; civilia bella geruntur; 

Friget amoris honos^ odiorum semina poUent; 10 

Frumentum premitur^ loUum sine nomine surgit; 

Moerorum lapides et propugnacula vendunt, 

Excubias qui sorte gerunt. cuUura deorum 

Virtutumque cadit; fingit sibi quisque colendum; 

Mens vaga quod suadet. magnae vicina ruinae i5 

Mantua vae miseraC; quam barbarus incola replet^ 

Quam sermone secant^ venter quos protuUt unus^ 

Frater et ad fratrem verbis non haeret eisdem! 

Tityrus admonuit cives quam saepe cavere, 

Ne lupus in stabuUs ovium misceret acervos! 20 

Dissona sed cunctam vetuit discordia piebem; 

Ne saltim excubiis vel saepe ambronibus obstet. 

Stertit enim upUio. casus heu cerno propinquos: 

Ei mihi — ianique nefas — heu, pro dolor! ei mihi 

— tandem; 
Si qua tuae nuiic matris habet te cura, faveto! 25 

22, 628. Maro Mecenati saluteni G, om. T. Ergo a. 42 
a. Chr. n. scripta fingitur. An potius ad Germanorum tem- 
pora saeauli V vel IX spectat? cf. v. 13 — 16. 1. 2 Cf. 
Verg. ecl. 1, 24 s. 4 cf. Vera. ecl. 5, 17 5 ole/// G 
7 Quia, corr., T 8 Aequales non intellegitwr 16 cf. 

Verg. ecl 9,28 19 ammonuit TG 22 vel] ut Usener 
ambronibus: cf Poet. aevi Carol. III p- 748. 23 opiUo 

TG\ cf. Verg. ecl. 10, 19. 24 namque puto dolor et Baeh- 
rens 25 caveto Baehrens olim faueto TG. cf ech 7, 40 



C. 687~-68y 161 

687 
Conflidus veris et hiemis b.vto. ils^u 

Conyeniunt subito cundl de montibus altis sqq. 



S. M. — 
B. HI 171. 



B. M. B. — 



688 

Fonte lavat genitor; quem crimine polLuet uxor, 
Et puerum refoyet^ ^uem iui^aem perimaL 

Ante suum gremium portat portatus alumnum; 
Vnum gestat equus^ sed duo terga premunt. 

i Hergitur Hippolytus mersurus amore novercam^ 
Quem (piia fata iuvant^ flumina nulla nocent. 

In causa flSppolyti yersa est natura pare^tnm: 
Saeva noverca fovet^ quem pater ipse necat. 

689 

Conlatum vitae destmxit femina culmen, 
F«nuna sed yitae gaudia longa dedit. 

687. Carmen quod hec loco in ed. pr. posm, ah Alcudni 
sodcUi aUquo ^ Dodonem (cf. Duemnder N. Arch. 4, 127) 
scHfitum €8t Jdcmmque opuseulis insertum in Poetis l(xt, 
aevi Carolini ed. Duemmler J 270 

688w T fel. 118. S Sa Sg = SangaUenses 184 (s. X 
—XI)., 2&0 (s. IX), 397 (s. IX). VersuB de qnodam patre 
Qui bene nutriyit filium matre eius mortua et eimdem iiiter- 
&cit %iuft noy^cam suam id est patiis uxorem poUuit Sa. 
JSdidi prinms versiculos de Hippolyto ad artis opus spectantes. 
Tbema variatum est ut in c.l63 sqq. Baehrens maiori epyllio 

ascripsit. T adnotaho. 1 genit T polluit T -uat JBoe^- 

rens 3 soum ("ems.) T 5 ippolitus («^ v. 7) mersurus 
amore nouercae T noyercam Badirens 6 facta T iuyant: 
nam inter stellas relatus est (Pausan. II 32, 1)^ 

689. T fol. 153. Eyam et Mariam intellego distruxit 
T. Columhani fiaec pra^emissa sunt: 

Omnis mente pius fugiat letale yenenum, 

Quod mulieris habet lingua superba {ex -ua) male. 

Anthol. lat. I. 2. 11 



162 C. 689» 

689» 

B. iLB. - VersuB SILVII 

De oognomentia SalTstoxis 

^Ommpoteiis, vis trina; deus^ pater^ optima rerum, 

Quo generante satus sine tempore semine matre, 

Ortus ^sine loco vel membriS; post caro natus^ 

Permittens cemi^ multo quoque nomine dictus:> 

SpeS; ratio^ via, yita^ salus^ sapientia; mens, mons^ ft 

ludeX; porta^ &^^^j ^^^j genmia; propheta^ sacerdos, 

Messias, Sabaoth, rabbi^ sponsus^ mediator^ 

Virga^ columba, manus^ petra^ filiuS; Emmanuel, lux, 

Vinea, pastor^ ovis^ pax^ radix^ vitis, oliva^ 

'^Fons^ haedus^ panis^ agnuS; vituluS; leo^ lesus^^ lo 

Verbum; homo^ rete^ lapis^ dominus, deus: omnia Christus. 

689\ G -: SangaUengis 878 8, XI—XIL B = Ber- 
nenais 109 s. X P = Parisinus 9347 s. IX. F = Vati' 
eanus 558 8. IX. Ho8 et T ad/notabo. Sangdll. 191 8. X. — 
Cf. Dama8U8 ed. Ihm p. 68; Bamasi c. 11 ap. JPodrtcttm 
Foet. christ. p. 774. Mus. rh. 50, 204. Hagen progr. Bem. 
1880 p. 15. Similia scr. Orientius et Ennodius (C JEcd. LV 
16, 243, 247. 6, 534), al. ^Severo cnidam' dat Fabricius ex 
codice Oporini. Inscripsi ut T (fol. 157) PV. Inser. om. 
GB. V. 1 — 4 in G, om. TBPV ; spurios puto 3 sine G: 
fortasse Ortus et abBque 5 Ratio spes B mens mons 

GB]om. V XPC T lumen P, Fabric. 6 Index G gi- 
gans TGV 7 Mesias T Vesias V sabaoht B 

8 Virgo G(Xi columna B, Fahric. emmannhel TGV 
lux om. TF]que Fahric. 9 pax radix bis B 10 hedus 
GB^ om. TPV Fahric. panis] paries Fahric. vitulus om. 

P Jesus T IHC GB] propiciator Fahric. 11 dominus 

deus GB] domus VT, Fahric. uermis domus P XPC 
TV] Chiristufl lesus Fahric. v. 11 interpwnxi. Filius ex- 
celsuB dominiis deus omnia Christus Ennodius I 9, 29 



C. 689^ 1-21 163 

689^ 

VERSVS CYPRIANI b, m. b. - 

Ad qnendam senatorem ex christiana religione 
ad idoloram servitntem oonversnm 

Cum te diversis iterum vanisque viderem 

Inservire sacris priscoque errore teneri, 

Obstipui motus. Quia carmina semper amasti^ 

Garmine respondens properavi scribere versus, 
5 Vt te corriperem tenebras praeponere luci. 

Quis patiatur enim te Matrem credere magnam 

Posse deam dici rursusque putare colendam, 

Cuius cultores infamia turpis inurit? 

Namque sacerdotes tunicis muliebribus idem 
lolnterius vitium cultu exteriore fatentur^ 

Idque licere putant^ quod non licet; unde per urbem 

Leniter incedunt moUita voce loquentes, 

Laxatosque tenent extenso ^poUice lumbos; 

Et proprium mutant vuigato crimine sexum. 
15 Cumque suos celebrant rituS; his esse diebus 

Se castos memorant: ut^ si tantummodo tunc sunt^ 

Vt perhibent^ casti, reliquo iam tempore quid sunt? 

Sed quia coguntur saltim semel esse pudici^ 

Mente fremunt, lacerant corpus funduntque cruorem. 
80 Quale sacrum est, vero quod fertur nomine sanguis? 

Nunc etiam didici, quod te non fecerit aetas^ 

689^. F = ParisiniAS 2832 saec. IX (cui stmilis est 
Faris. 2772 saec. X). B = Vaticanus Regin. 116 fol. 114 
saec. IX — X. F B enotaho ex Corp. Script. JEcclesiast. Vindo- 
bonensi XXIIl 227 sq. Versus sci Cipriani epi et martiris 
F Incipiunt uersus beati Cipriani martyris Christi B. Ad 
. . conuerBum libri. 1 te om. B 3 attonitus Bivinus 
9 idem B id est J^ 10 Inter iusticia F 11 Idemque 
sed corr. B orbem B 12 meHita Pamel 13 Lassatos 
F Lapsatos B Laxatos vulgo pollice libri podice corr. 
antiqua m, in F 14 proprie B mut. vulg.] mutato B 
16 ut B &t F 18 saltim B: sed tunc F 21 didici 

F: vox erasa B 

11* 



164 C. 689»», 2«-48 

Sed tua religio calvum, caligaque remota 

Gallioa sit pedibns moltt redittita papyro: 

Res miranda satis deiectaque culmine summo. 

Si quis ab Isiaco consul; procedat In orbem, 25 

Risus orbis erit; quis te non rideitt Miteni; 

Qui fiieris consui^ nunc Isidis esse ministmm? 

Quodque pudet primO; te non pudet esse secuiMiay 

Ingeniumque tuum turpes damnare per hymiios 

Respondente tibi vulgo et ^iacerante senatu, so 

Teque domo propria pictum cum foscibus aate, 

Nunc quoque cum sistro faciem portare caBinam? 

Haec tua humilitas et humilitatis imago estl 

Aedibus illa tuis semper monumenta raanebuat. 

Rumor et ad nostros pervenit pubkciis aures^ ss 

Te dixisse: ^Dea, erravi; ignosce! redivi.' 
Dic mihi; si valeas: cum talia saepe rogares 
Et veniam peteres^ quae tecum verba locuta est? 
Vera mente cares, sequeris qui mente carentes. 
Haec iterum repetis nec te delinquere sentis? 40 

Quid mereare^ vide. minus esses k>rte notaadus^ 
Si tantum hoc scires et in hoc errore maneres; 
At cum vericolae penetraveris ostia legis, 
Et tibi nosse Deum paucis provenerit annis^ 
Cur linquenda tenes? aut cur retinenda reliiiqiiis? 45 
Nilque colis^ dum cuncta colis^ nec corde retraGtas, 
Yera quid a falsis^ quid ab umbris lumina distent. 
Philosophum fingis^ cum te sententia mutet: 

28 Gallica i. e. gallaribus c. 4,44? (Galliga Pftr. 2 T7«) 
papiro FE 26 yssiaco F tirbem Pamd 26 orbid 

Peiper urbis Hartel oris libn 28 patet el primo F (et 
icl.) 29 tupes jB ymnos F 81 domTim propriam F 
ante B: olim F 32 Nmn F sistra B 88 1»ia . . etj 
non . . sed Pamelj recte^ 86 ignoscere divi F ignoseite 
divi ! trtr doctus 89 mentem F (m eras.) qne jR 48 sic 
F nericulae B 44 proueniret in annis B 45 8»c F 
reliquenda tenes B 46 nec credere tactas B 47 a] 
ad et ab] ad J^; tefrt^m^ corr. m. antiq. distant F 
48 phylosophum F 49 aura vulgata 



C. 689^ 49-7» 166 

Nam tibi si syUuQAaehum popularis moverit ira^ 

50 Et ludaeus em totusque iucertus ageri& 
Indulge dietis: sapientia non placet alta. 
Omne qnod est lumium, eontra cadit. Vnum operantur 
Et calor et frigus; sic boc> sic illud adurit. 
Sic tenebrae iri&um^ sic sol contrarius aufert; 

66 Et pariter laedunt ^tepidum fervensque lavacrum. 
Esca alitur corpus^ corpus consumitur esca^ 
Vimque suam minuit^ si quid protenditur ultra. 
Denique si sedeas^ requies est magna laboris; 
Si nultuiii aedeas^ labar est. Maro namque poeta 

60 Pro pc«iia peeuit: ^sedet aeternumque sedebit 
Infelix Theseus.' semper nocet utile longum: 
Prandia longa nocent; ieiunia longa fatigant. 
Sic nimium sapere stultum facit. ^lmproba secta/ 
Me dea sic docuit; ^moderamen amabile' disit. 

66 Sed tu nec sectam modo nec moderamina curas. 
Mens autem stabilis nullo pervertitur aestu^ 
Ipsaque simpHcitas numquam naala cogitat ulia. 
Hinc sincera fides aetema sede fmetur 
Et dolus e contra longo cmciabitur igni. 

70 Efige quid v^liS; ut digna piacula vites. 

Sic tamen hanc veniam mereatur ^creditor inquam. 
Vt leve crimen erit, si nolis noscere vera, 
Non leve crimen erit, si cognita vera relinquas. 
Sed te correctum forsan matura senectus 

76 In melius revocat satiatum erroribus istis; 
Tempus enim mutat^ mala digerit omnia tempus. 
TuAe igitur^ cum te cossulta redui^erit aetas^ 
Disee Dee servare fidem^ ne forte bis unum 
laeiirraa tapsuin. quia vere dieitur illud: 

50 afferis Peiper aberis J^ abeiis B 51 dicis B 
68 aduiiti B{?) 55 lednnt omnes tepudam F gelidum 
vulgo: recte? 60 Aen,Yl^\l, t?. 61— 86 desunt in F, Far, 
2772 64 Medea B 65 secta B moderamine B 68 sede 
Bivvnua fide B 69 dolopa contra B 70 qnid B\ quale 
Bivvnua 71 inquam B: numquam Hartel 78 do B 



166 C. 689^ 80-86. C. 689« 

Qui pedis offensi lapidem vitare secundo so 

Nescit et incautus iterum vexaverit artuS; 

Imputet ipse sibi nec casibus imputet ullis. 

Corrige delictum fidamine; corrige mentem: 

Suffecit peccare semel. desiste vereri: 

Non erit in culpa^ quem paenitet ante fuisse. 86 



B. M. B. - 689® 

Addere libet ex Marci mmadii Casinensis de 8, 
Benedicto carmine quaedam ad antiquitatem specta/ntia: 

Caeca profanatas coleret dum turba figuraS; 

Et manibus factos crederet esse deos^ 
Templa ruinosis haec olim struxerat aris^ 

Quis dabat obsceno sacra cruenta lovi. 
Sed iussus veniens eremoque vocatus ab alta s 

Purgavit sanctus hanc Benedictus humum 
Sculptaque confractis deiecit marmora signis 

Et templum vivo praebuit esse Deo . . . 
Hunc plebs stulta locum quondam vocitaverat Arcem^ i7 

Marmoreisque sacrum fecerat esse deis . . . 
Ad quem caecatis errantes mentibus ibaut ti 

Improba mortifero reddere vota lovi . . . 
Ast huc perducto scopuli cessere rubique; 4» 

Siccaque mirandas terra retexit aquas . . . 



82 nllis ] iUis JR,' 89 fidamine Itmim 84 sufficit B 
G. Cypriani aersus aduersus quendam senatorem explic B, 

689^ Ed pr. Mabillon Acta 8. Bened. 1 28, unde 
sumpsi. Est in Beginensi 1267 8. IX. 



C. 690—691, i-S 
690 

PETRONn ARBITRI 



167 



B. M. — Petron. 

ed. Bnech. fg. S6. 

B. IV 96. 



Sic contra renim naturae munera nota 

Corvus maturis frugibus ova refert 
Sic format lingua fetum cum protulit ursa 

Et piscis nuUo iunctus amore parit 
( Sic Phoebea chelys vinclo resolhta parentis 

Lucinae tepidis naribus ova fovet. 
Sic sine concubitu textis apis excita ceris 

Fervet et audaci milite castra replet. 
Non uno contenta valet nafura tenore^ 
10 Sed permutatas gaudet habere vices. 



691 

PETRONII 

Indica purpureo genuit me litore tellus^ 

Candidus accenso qua redit orbe dies. 
Hic ego divinos inter generatus honores 



B. V. 148. M. 1084. 

Buech. 41. 

B. rV96» 



690 — 715. Haec edidit Bvnetus, satis fideliter ut vide- 
tur, ex codice Isidori BeUavacensi sckec. IX mmc deperdito 
(8). Bine^m afferam ex Petronio a Bousa edito Lugd. B. 
1685 p. 111 — 120. Cf. Krohnii QtMestiones de Anth. lat^ 
diss. Hcd. 1887. 

690. Cf. Lactant. schol. Statii Theh. 3,606. Hermes 
aa, 173. ^Extabant iUi dno priores tierBUS, ubi legittir ^Sic 
contra r.' Beliqumn expleui ex meo V. C Binetus. Vnde 
et Petronius: Sic contra . . refert Fulgentius mythol. /12 
j>. 44 1 Sicut sunt rerum . . nota ^ notae Fula. tota 
SeaUger 3 foetum S 6 phoebaea chelis S vinclo Binet 
uicto S voto Baehrens 6 roribus Baehrens noctibus 
BueeheUr oia, Hadrianides 7 caeriSiS^ 8 Fet&t BmcheUr 

691« Arbitri hic et in seqq. om. S 1 littore S 
2 mbet Bwnmmm 3 versatus Buecheler veneratus Baeh- 
rens odores Binetus 



168 C. 691% ^^-6. C. 692—698 

Mutavi Latio barbara verba sono. 
lam £mitte tuos, Paean o Delphice^ cycnos: 
Dignior haec vox est^ quae tua templa colat. 



B.M.- 692 

l,.Th. «. PETRONII 

Naufragus eiecta nudus rate quaerit eodem 

Percussum telo^ om sua fata fleat; 
Grandine qui segetes et totum perdidit annum^ 

In simili deflet tristia fata sinu. 
Funera conciliant miseros^ orbique parentes 

Coniungunt gemituS; et facit hora pares. 
Nos quoque confiisis feriemus sidera verbiS; 

Et fama est; iunctas fortius ire preces. 



aq€t 

B.ni2ia.M.988. ^^^ 

luZ'L PETRONII 

Si Phoebi soror es^ mando tibi^ Delia^ cau&amj 
Scilicet ut fratri quae peto yerba fera$: 

^Marmore Sicanio struxi tibi; Delphice^ templum 
Et levibus calamis candida verba dedL 

NuBC si nos audis atque es divinus Apoiloy 

Die mihi, qui nummos non habet^ unde pelat.' 

6 Yox BinetiM nos S 

692» 1 eversa Dousa 2 eui S qui Bmdteler ieaft 
Jaeobs legftti S 6 sortique S, eorr, Bine^ 6 xuva 
Meiske hora i. e, tempus pariter infeUx mertis \iimorum 
8 iiinctas Binetus constans S soGias B^theUr. — SeqfAi- 
fur e. 218 Tekronii', deinde 

6M* 9 si Pario Sdwader Siccano Zteften 4 con- 

dita Heineius 6 ef. .FWnus Bibacutm ap. Suetankm de 
fframm. jp. 110 Beiff. 



C. 6»4— 696» 1-4 



169 



694 
PETROim 

Omnia quae miseras possuat finire querellas^ 

In promptu voluit caudjldus esse deus. 
Vile olus et duris haerentia mora rubetis 

Pungentis st(»nachi: eomposuere famem. 
6 Flumine vicinO; stnltus sitit. ^effugit Euroy 

Cum caiidus tepido consonat igne focus. 
Lex armata sedet circum fera limina nuptae; 

Nil metuit iicito fasa puetta toro. 
Quod satiare potest^ dives natura ministrat;, 
10 Quod docet infrenis gloria; ftne caret 

686 

PETRONII 

Hilitis in galea nidum feeere columhae: 
Adparety Marti quam sil amlca Venus. 



B: M. — 

B. IV 97. 

Buech. 35. 



B. ni 886. 

ILim- B.IV97. 

Buech. 38. 



B. M. — 

B. IT 98. 

Buech. 87. 



696 
PETRONH 

ludaeus licet et porcinum numen adoret 

Et caeli summasi adYocet auriculais^ 
Ni tamen et ferro succiderit inguinis oram 

Et nisi nodatum solverit aile caput, 

694, 1 qnerelas S 4 Pngnainiis S, corr. Boma 
6 et riget Binetua 6 personat Baehrens focos Bmetm 
rogus S tholus Haupt 7 fera i. acriteTf severe defensa 
10 inferia» S, corr. Binetus 

«96u mS 

«80» 1 nonen S ef. Tac. Hist Y a; 4 2 cilU Fir 
thoeus. GaAli S quaai asini (ef, notissimunk illud ^SpoU- 
erweifkM^ FuMinmn). Cf. luvenal 14, 97 : ^nil praeter nnbes 
«b eaeli anmeii a^orani' agricolas S, em. Binetua 3 oxm. 
vel arram BinettM aram S 4 Et cute Baieh/rens Et aiM 
Buecheler nndatnm Piiihoeus 



170 C. 696, 6-«. C. 697—699, 1-8 

Exemptus populo Graia migrabit ab urbe i 

Et non ieiuna sabbata lege premet 

B. M. - 697 

lue7h.'2k .S7. [PETRONiq 

Vna est nobilitas argumentumque coloris 
Ingenui, timidas non habuisse manus. 

B. m 205. 698 

5uJIh.?8.^''''- PETRONn 

Lecto compositus vix prima silentia noctis 

Carpebam et somno lumina yicta dabam: 
Cum me saevus Amor prensat sursumque capillis 

Excitat et lacemm pervigUare iubet 
^Tu famulus meus/ inquit, ^ames cum mille puellas^ 5 

Solus^ iO; solus^ dure^ iacere potes?' 
Exsilio et pedibus nudis tunicaque soluta 

Omne iter impedio^ nullum iter expedio. 
Nunc propero; nunc ire piget^ rursumque redire 

Poenitet; et pudor est stare via media. lo 

Ecce tacent yoces hominum strepitusque viarum 

Et Yolucrum cantus turbaque fida canum: 
Soius ego ex cunctis paveo somnumque torumque 

Et sequor imperium^ magne Cupido^ tuum. 

B. m 208. 699 

BuZ.fi^''- PETRONH 

Sit nox iila diu nobis dilecta^ Nealce^ 
Quae te prima meo pectore composuit; 

6 gr&ta, Casaubonus. Gmi& (idEuandrumArccidernPaiaHi 
incolam spectare videtur. 6 sabbatha S tremet Buechder 
697* separavit Buecheler 1 doloris L. MueUer. 

698. 2 yincta Heinsius S prensuin 8y em. Ouden- 
dorp 8 t. 6. Me in omne iier impedio. ingredior olim 
scripsi 14 Ex Burmcmn 

699. Cf. FroperHus III 7. — 



C. 699, 8-8. C. 700—701 ]71 

Sit torus et lecti genius secretaque ^longa^ 
Queis tenera in nostrum veneris arbitrium. 
5 Ergo age duremus; quamvis adoleverit aetas; 
Vtamurque annis^ quos mora parva tenet. 

Fas et iura sinunt veteres extendere amores: 
FaC; cito quod coeptum est, non cito desinere. 



B.ni220. SL992. 
B. IV 9% 



700 

[Item] 

Foeda est in coitu et brevis voluptas 
Et taedet Veneris statim peractae. 
Non ergo ut pecudes libidinosae 
Caeci protinus irruamus illuc: 

i^ Nam languescit amor peritque flamma. 

Sed sic sic sine fine feriati 
Et tecum iaceamus osculantes. 
Hic nullus labor est ruborque nullus: 
Hoc iuvit; iuvat et diu iuvabit. 

10 Hoc non deficit incipitque semper. 



701 

Ti. B.IU321. M.998. 

Item B. IV 99. 

Accusare et amare tempore uno 
Ipsi vix fiiit Herculi ferendum. 

8 longa S: sponda Heinsius lampas Buecheler lodix 
Ziehen 6 teret Fontanus, recte? 7 celeres conieci 
8 Ac Buecheikr Fas Schrader 

700. 'Sequebantur ista, sed sine Petronii iitnlo. At 
priores illi dno Phalaecii vix alius fuerint qtiam Petronu' 
Binetits, Item addidi 6 sicci Baehrens! 7 sectim 
Loewe tractim Buecheler 9 iuvat Bineti^] iuuit S 

701« 1 Aerumnari Baehrens 



172 C, 702—706, 1-« 

102 

B.in806. M.978. t^ 

B, IV 100. item 

Te vigilans oculis^ animo te aocte requirQ,^ 
Victa iacent solo coin mea membra toro. 

Vidi ego me tecum Calsa sub imagine somm. 
Somnia tu yinces^ si mihi vera venis. 

708 

B.IXESU.M.964. 

B. rv leo. • • . . . 

Hoc sibi lusit opus de stamine floricolore 

Hesperie^ teneras offieiosa manus. 
Et pulctiro pulchras strophio producta papillas 

Gaudet utrumque sui pectorls esse decua. 

704 

B.in815. M.986. ttx i 

B. IV 100. Lliemj 

Hesperie lateri redimicuk nectit eburno 
Facta suis manilras; pectore digna suo. 

lam veteres iras Venus et Tritonia ponit: 
Pectora nam Veneris Palladis ambit opus. 

705 
B. IV 100, [ItemJ 

Intertexta rosa Tyrii subtemine fuci 
Involivet quoties mobile zona latuS; 

702. Cf. Ovid. heroid. 1% 9a s^. 2 YineU mmi 
3 me Binetu9 met S 4 nincis S 'Sequentia tetraaticha 
[703 — 704] . . iu exemplari coniimcta erant' Bifktt^ 

708—705. Item [704—5] addidi Aliter BaehrmBi. 

708« 2 HesperieB S certans Binettis 3 praeduct^ 
Heinsiua redimita Buecheler protecta Schrader 

704« 3 ponunt HeinsiHS 

705« 1 rosa e Oudendorp sub tegmine S, em. Binetm 
2 inuoluit S nobile Heinsius 



C. 7dft, 8-4. C. 7^6—707 178 

Ambrosium gemino potabit sh ubere rorem 
Et vere roseo fi^t odore rosa. 



706 

B. IV 101, 



Xtem 



Me nive caa^efiti {yetiivt inod# ialla. rdMr 

Igne cartre nivem: niK tafiieii ig&is <erit 
Quid nive frigidius? nostnuii tainen iirere pectns 

Nix potuit manibusy luiia^ nissn tais. 
6 Quis locus i&sidits dabitur miiii tut«s amorts, 

Frigore coacreta si latet ^nis aq«a? 
luUa sola potes nostras extinguere flammas: 

Non nivc; non glacie^ sed potes igne pari. 

707 

Tfc^ Tfc^a^ B.ni7. M. 175. 

De Delo b. iv loi. 

Delos iam stabili revincta terra 
OUm purpureo mari natabat 
Et moto levis hinc et inde vento 
Ibat fluctibus inquieta summis. 
i Mox illam geminis deus catenis 

Hac alta Gyaro tigavit^ iUac 
Constmti Mycono dedvt tetiefidain. 

3 potamt 8. — 

S^t^mntur apud Bmetxm c 364. 848. 34Z. 349, deinde 

70€« Biccardianus ^39 8, XV 9k U^e tnmsforma' 
mt: Ad puellam de nive. 1 petiit Victoiia 3 pectus 
1 a. nostrum 4 missa puella toiB 7 Nogtras a. p. 

Tlctori* e. f. 

707. 7 myconae 8 (Mycono Hevnsiuf^: ef. Ov, met: 
6, 190 sqa. Fost 101 ^eqmmhtr c. 363, tim post verha 
Bvneti ^m his ^foae subjicaimtur, adpositi Bimt aactores' 
e, 414; deinde 



174 C. 708—709, 1-2 

708 
GERMANICI CAESARIS 

B. I 108. M. 117. * j -rr X • x. i 

B. lY 102, Ad HectoTiB tumulnin 

Hartia progenies; Hector, tellure sub ima 

(Fas audire tamen si mea verba tibi) 
Respira^ quoniam vindex tibi contigit heres, 

Qui patriae famam proferat usque tuae. 
Uios en surgit rursum inclita; gens colit illam 

Te Marte inferior; Martis amica tamen. 
Myrmidonas periisse omnes dic Hector Achilli, 

Thessaliam et magnis esse sub Aeneadis. 

709 
EIVSDEM GERMANICI 

B. IV 92. M. 69. -^ - . 

B. iv 103. oe puero glacie perempto 

Thrax puer adstricto glacie cum luderet HebrO; 
Frigore frenatas pondere rupit aquaS; 

Anth. Pdl. IX 387: jidgLavov KaiaccQog- oi dh rsQiucvtxov' 

'^EnroQ, 'Aqi/jCov alfia, xorTOf ;|f^ov6ff 8^ nov ScKOvsLg, 
XocZqs Tuxl &iinvsvaov ^ocihv iyjthQ TCccxQlSog. 

"JXiov olnsZraL,, yiXstvr} TCoXig^ avSQccg l%ovaa 
2ov {Lhv &<pavQ<niQOvg, &XX' h' &QriC<plXovg. 

MvQ^ddvsg d* icnoXovxo * naQiaxaao xal Xiy' A%iXXsl, 
Ss66aXir\v xsZad^ai n&aav 'bn' AivsdSaig. 

708. 4 praeferat S, corr. Pii^wetts proferet oUm scripsi, 
— Sequitnr ^CaeBaris de libris Lncani' (233), deinde 

709« EiuBdem Grermanici de sqq. S. Est autem Pauli 
Diaconi a qtw in commemoratione institutionis linguae 
Graecae qua puer usus erat affertur {Cf. Poetae aevi Carolini 
ed. Duemmler I p. 60) sic: 

Sed omnino ne linguaram dicar(-am) esse nescinB, 
Fauca, mihi quae ^erunt tradita puerulo, 
Dicam; cetera fugerunt iam gravante senio: ' 

De puero sqq. Cf. Ann. philol. 1893, 764. 

D = Paulu^. P = Parisinus 528 s. IX. if =» Musei 



a 709, 5-8. Q. 710 175 

Cumque imae partes fundo raperentur ab imO; 

Abscidit a iugulo lubrica lesta caput 
5 Quod mox inyentum mater dum conderet igni^ 

'Hoc peperi flammis^ cetera' dixit ^aquis. 
Me miseram! plus amnis habet solumque reliquit, 

Quo nati mater nosceret interitum/ 



710 B.I2S. 1L194. 

* ^^ B. IV 10«. 

C. CAECILII PLmn SECVNDI 

Huc mihi vos^ largo spumantia pocula vino^ 

Vt calefactus Amor pervigilare velit 
Ardenti Baccho succenditur ignis Amoris^ 

Nam sunt unanimi Bacchus Amorque dei. 



AniJi. Pal VII U2: ^Xaxxov 

"E^QOv %bv\lsqLoi£ &xaXbq hqv^loIci ^s&ivtog 

TtovQog dXiad^riQoti nooolv ^&Qavas ndyov, 
xov itaQaevQO^Livoio nsQi^focyhg ai)%iv' inotpsv 

^yaXiov 7C0ta\Lo^ Biatovioio tQvq^og. 
Kal t6 ^i^v riQTtdad^ 8ivaig y^Qog' ^ Sh tsxo^aa 

XsLCpd^hv vytSQ&s td(p(p ilovvov E&7i%s xa^ce. 
MvQ0\Liv7i Sh tdXaiva ^tixog, tixog^ shts, ^tb \Liv aov 

TtvQxaXrjj t6 dfi aov ytLXQbv ^d^atpsv If^oop.' 

Brit add. 11988 s. XI—XIL F = Vindch. 2521 8. XII. 
Q «= Farisinus 6630 s. XIII. s = recentiores. De puero 
qtii in glacie extinctus est P Yersus lulii GaeBaris MQ, 
om. V Octaviani Ambros. G 64 8. XV. Sequor S. — 1 dum 
ludit in D, P reliqui 2 concretas Z), P rell. (fraenatas 
ap. Binetfum) 3 Dumque i. p. rapido traherentur ab amni 
(-ne) D, JP reU. 4 Presecuit tenerum DP (Persecuit reU.) 
5 Orba quod inventum m. d. c. uma D, P reU. 6 cftera 
8 7. 8 soliM S 8ervavit. 

710. Cf. Flinii Epist. 4, 18; Schanz Hist. litt. lat 
§ 446. 1 vos: des Oudendorp 4 dii S 



176 C. 711—712, 1-1« 



B.m858. M.288. 
B. IV 104. 



711 
GALLIENI 



Ite agitey o iuyeoes^ et desudate meduUis 
Omnibus inter tqsI hqii munnura vestra columbac^ 
Bractiia non hederae^ non vincant oscula conchae. 
Ludite: sed vigiles nolite extinguere lychnos. 
Ottniiia nocte vident, nil cras meminere lucemae. 

712 

5;^23LM.280. L, APVLEI 

!dvs%6^Bvog. Ex Menandro 

Amare liceat^ si potiri non licet 
Fruantur alii: non moror^ non sum invidus; 
Nam sese excruciat; qui beatis invidet 
Quos Venus amavit; facit amoris compotes: 
Nobis Cupido velle dat^ posse abnegat 5 

OUi purpurea delibantes oscuia 
Clemente morsu rosea iabia yeUicent; 
Candentes dentes effigient suaviO; 
Malas odorent ore et ingenuas genas 
Et pupularum nitidas geminas gemmulas. lo 

Qiiin et cum tenera membra moUi lectulo 
^Compactiora adhaerent Veneris glutino^ 

711. Galieni imperatoriB S. — v. 1 — 3 TrebellimB^lie 
mta GaUieni c. 11 e-xhibet, sed i;. 1 o pueri, panter sodate 
habet. 4 — 5 solus S servavit — Sequititr C. 232, deinde 

712« sttspectum habuit Scaliger (cf. Bemays p. 272) 
4 fecit S, corr. Binetus. 7 Demente Baehrens lauia seripsi 
labella S 8 om. Binetus, sed ^agnosdt, ttste JSavarane ad 
Sidonium, Cl. Bineti MS schedium\ ut ait Sarimerius; uhi 
efFagient 9 adorent Scriverius oberrent conieci 12 Cum. 
pectora S una add. Binetus, arte Dousa; Cubant^ cum 
pectora v. Winterfeld phihl. 65, 191 Compectorata edd. vet. 
Consertiora Baehrens Compactiora Thewrewk ann. philoL 
1894, 304. Compacta adhaerent [lento] Yeneris glutino conieci 



C. 712, 18-34. C. 718—714, 1-2 177 

Libido cum lascivo instinctu suscitet 

Sinuare ad veneiis usum femina feminae 
15 Inter gannitus et subantis voculaS; 

Carpant papillas atque amplexus intiment 
18 Thrysumque pangant hortulo Cupidinis 
17 Arentque sulcos moUes arvo Venerio, 

Dent crebros ictus ^conhibente ^lumine 
90 Trepidante cursu venae et anima fessula 

Eiaculent tepidum rorem niveis laticibus. 

Haec illi faciant; queis Venus non invidet; 

At nobis casso saltem delectamine 

Amare liceat^ si potiri non licet! 

713 

A TiPJMT B- 51 177. M. 255. 

^^^^^^ B. IV 105. 

de Vergilio et Homero 

Maeonio vati qui par aut proximus esset, 

Consultus Paean risit et haec cecinit: 
Si potuit nasci^ quem tu sequereriS; HomerC; 

Nascetur^ qui te possit^ Homere, sequi. 

714 
EIVSDEM ^"^MiSs. 

blandos oculos et ^infacetos 
Et quadam propria nota loquaces! 

13 lascivia instincto S, em. Btnetm lasciva instricta 
snscitat Colvius 14 Sinuent Binetus at Yeneri cursum Sy 
corr. Scriverius foeming S 18 ante 17 posui 18 horto 
in S^ em. Binet 17 Haerentque *Si Arent vel Iterent Bi- 
netm, Beserent Baehrens 19 Dent Binetus Dum S conhi- 
bente S connivente Binet conitente conieci. conti ex Priapeo 
11, 3 notat Ziehen flumine Baehrens 20 Crepidante <S, em. 
Binetus cursu S sursum conieci venere S vena Ba^hrens, 
venae Winterfeld 21 lactibus Binetus 23 casto Meineke 

718. Virgilio S 

714« 1 inquietos Binetus nec inq. Set Buecheler 

Anthol. lat. I. 2. 12 



178 C. 714, «-4. C. 716 

Illic et Venus et leves Amores 
Atque ipsa in medio sedet Voluptas. 

716 
l;?J"Ji^'"- EIVSDEM 

Lux mea puniceum misit mihi Lesbia malum: 

lam sordent animo cetera poma meo. 
Sordent velleribus vestita cydonia canis^ 

Sordent hirsutae munera castaneae; 
Nolo nuceS; Amarylli^ tuas nec cerea pruna: s 

Rusticus haec Corydon munera magna putet 
Horreo sanguineo male mora rubentia suco: 

Heu graye funesti crimen amoris habent! 
^Hisi dente levi paulo libata placenta 

Nectare de labris dulcia ^membra suis. lo 

Nescio quid plus melle sapit^ quod contigit ipsa^ 

Spirans Cecropium dulcis odore thymum. 

715« 1 misi tibi 8 8 vestita Loewe hirsuta (ex v, 4) 
8 8, 6, 12 y]i 8 4 ef. e. 218, 2 6 caerea 8 6 co- 
rido 8 7 succo 8 9 Missa et Baehrens placentae 
Mnnera qf. Binettis 10 Nectarea e Baehrena mella Bi- 
netua liba Baehrens 11 qui Meyer 12 caecr. 8 

dulciuB ore Bwrmann dulcis ab ore Baehrens 

Binetus sic pergit: Ista quae subiiciuntur vel ex Y. C. 
manuBC. clariBs. J. C. Jacobi Cuiacii vei ex munere Jos. 
Scaligeri [i. e. ex Vossiano q. 86] habui, nonnulla et in 
Italia conquisiyi [Haec sunt 890 — 892]. Tum JMbet c. 112 
436 145 132 181 891 88 218 166 798 196 224 892 732 760; 
c. 870 Meyeri et 387 Meyeri. In prasfatione haibet 890. 



C. 716, 1-1» 179 

fTi/; B.muo. M.988. 

• JLO B. m 836. 

Vtilibus monitis prudens adcommodet aurem. 

Non laeta extollant animum^ non tristia frangant. 

Dispar yivendi ratio est, mors omnibus una. 

Grande aliquid caveas timido conmittere cordi. 
s Numquam sanantur deformis yulnera famae. 

Naufragium rerum est mulier male fida marito. 

Tu si animo regeris, rex es; si corpore, servus. 

Proximus esto bonis, si non potes optimus esse. 

NuUus tam parcus^ quin prodigus ex alieno. 
10 Audit quod non yult; qui pergit dicere quod yult. 

Non placet ille mihi, quisquis placuit sibi multum. 

luri seryitium defer^ si liber haberis. 

Vel bona contemni docet usuS; yel mala ferri. 

Ex igne ut fiimus^ sic fama ex crimine surgit. 
15 Paulisper laxatus amor decedere ^potest. 

Splendor opum sordes yitae non abluit umquam. 

Inprobus ofQcium scit poscerC; reddere nescit. 

Inridens miserum dubium sciat omne futurum. 

Mortis imago iuyat somnus^ mors ipsa timetur. 

716. (c/. Columbani monosticha) P = Parisinus 9347 
8. IX {cont Huemer Stud. Vindob, 4, 170). A = Palatinus 
239 8. X. B^ Beginen8i8 300 8. XI. C = Parisinus 8069 
8. XL E = Vorauen8%8 111 «. XII. V — Vindobonensis 
2621 8. XII. M — Turonensis 164 Marbodi {in Hildeberti 
et Marbodi ed. Benedict. p. 1634). Begvn. 166 s. X — XI 
habet V. 1 — 8. — Incipiunt uersi in singulis generalis sen- 
tentiae P Incipiunt sententiae generales in singulis uersi- 
bus A Versus Flatonis translati de greco U Versus 
Platonis de gr§co in latinum translati V, ef. c. 490. Pro- 
uerbia Catonis philosophi M Inscr. om. C Ordinem 

versuum, qui in libris vdlde variat, sequm- libri P; in con- 
textu sequor P et versibus 6, ubi deest, A et {v. 81) E. — 
BCM et ceteris locis AE raro afferam. 4 om. A corda 
P cordi E 9. 11. 13. 17 om. A 12 lure P luri i? , 
luris A NuUi E deffer P si DE sic PA aberis P 
13 contempni P 16 in solo A extai potest A quibit 
Maius perstat Ziehen 16 om. P, exstat in AG 

18 sciat AE, om. P 

12» 



180 C. 716, 20-45 

Quanto maior eriS; tanto moderatior esto. so 

Alta cadunt odiiS; parva extolluntur amore. 

Criminis indultu secura audacia crescit 

Quemlibet ignavum facit indignatio fortem. 

Divitiae trepidant^ paupertas libera res est. 

Haud homo culpanduS; quando est in crimine casus. ss 

Fac quod te par sit^ non alter quod mereatur. 

Dissimilis cunctis vox vultus vita voluntas. 

Ipsum se cruciat; te vindicat invidus in se. 

Semper pauperies quaestum praedivitis auget. 

Magno conficitur discrimine res memoranda. so 

Terra omnis patria est^ qua nascimur et tumulamur. 

Aspera perpessu fiunt iucunda relatu. 

Acrius adpetimus nova^ quam iam parta tenemus. 

Labitur ex animo benefactum; iniuria durat. 

ToUe mali testes: levius mala nostra feremus. 36 

Vir constans quicquid coepit complere laborat. 

Saepe labor siccat lacrimas et gaudia fundit. 

IniustuS; qui sola putat proba^ quae facit ipse. 

Tristibus adficiar gravius, si laeta recordor. 

Omne manu factum consumit longa vetustas. ^ 

Quid cautus caveas; aliena exempla docebunt. 

Haud ullum tempus vanitas simulata manebit. 

Ne crede amissum^ quicquid reparare licebit. 

Condit fercla fames; plenis insuavia cuncta. 

Doctrina est fmctus dulcis radicis amarae. «5 



21 parua F, corr. p 22. 23 ow. A 28 Quaelibet P 

• 

Queml. E 24 Trepidant P 25 Tunc M 26 par(8 
eras.) P 28 — 31 om. A 28 se] te M in se] ipse M 
32 perpessi P; recte AE 83. 36 om. A 36. 88. 42 43 
om. A 37 dolor M fundunt PAM fundit E 38 m 
PRM est quid P probas P probae B; recte M 

39 gra uus, P recorder A 41 cantus P 42 iUum P 
(multum E) mentis s. manebunt E 48 Nec redeam 

ipsum P, recte E 44 famis A vemacule: Htmger ist 
d&r beste Koch. 45 Doctrine P m. pr. -na A amare P 
m. pr. 



C 716, 4«-70 181 

Vli ut divitiis bonitas^ sic luxus abuti. 

Non pecces tum^ cum peccare impune licebit. 

Spes facit inlecebram visuque libido movetur. 

Vera libens dices^ quamquam sint aspera dictu. 
60 Tristis adest maeror^ si cesset laeta voluntas. 

Non facit ipse aeger^ quod sanus suaserit aegro. 

Absentum caiasas contra maledicta tuere. 

Ipsos absentes inimicos laedere noli. 

Vlcus proserpit; quod stulta silentia celant. 
55 Qui vinci sese patitur pro tempore, vincit 

Nemo ita despectus^ quin possit laedere laesus. 

Cum accusas alium^ propriam prius inspice vitam. 

Nemo reum faciet^ qui vult dici sibi verum. 

A deo expectemus longaevam ducere vitam. 
60 Votis concessam scelus est odisse senectam; 

Quicquid inoptatum cadit^ hoc homo corrigat arte. 

ConsUii regimen virtuti corporis adde. 

Vincere velle tuos perquam victoria turpis. 

Cum vitia alterius satis acri lumine cemas 
65 Nec tua prospicias^ fis verus crimine caecus. 

Nonnumquam vultu tegitur mens taetra sereno. 

Durum etiam facilem facit adsuetudo laborem. 

Quisque miser casu alterius solatia sumat. 

Si piget admissi; committere parce pigenda. 
70 Robur confirmat labor, at longa otia solvunt. 

46 — 54 om. A 46 diutins P, sed oorr. p {qui solua 
vergum habet). Cf. Catonis distich. III 21 'Utere quaesitis, 
sed ne videaris abuti.' 47 peccet P, corr. pE tu P 
48 iUecebras E usa P,corr,p,E uisn C 50 m.] memer 
P meror p messis E cesset PE cessit Baehrens 
52 mauedicta P, corr. p 55 uincisse P uinci b. AE 
56 dispectus PA desp. E 58 — 61 om. A 59 in solo P 
expeetim' P expetimns Huemer vel expectemas 61 ante 
PE arte V 63 om. AE perquam P Jsatis est C 

64 Con P, corr. p Cum A cemis PA, corr. Maim 

65 sis P fis ^ uerus PA vero BuecheHer 66 — 76 om. A 

67 adsnetu P -do pE 68 sumat P rimat E 
69 pigea mirsi P, corr. p {om. E) 70 sic E Robor P 
at E aut P 



182 C. 716, 71-81 

Vt niteat yirtus^ absit nibigo quietis. 

Mitte arcana deo caelumque requirere quid sit 

Quod nocet; interdum si prodest, ferre memento; 

Dulcis enim laI)or est^ cum fructu ferre laborem. 

Laetandum est yita^ nullius morte dolendum est: 75 

Cur etenim doleas^ a quo dolor ipse recessit? 

Dum speraS; senris; cum sint data praemia, ^saevis. 

Ille nocet gravius^ quem tu contemnere possis. 

Quod metuiS; cumulas^ si velas crimine crimen. 

Suffragium laudis quod fert malus^ hoc bonus odit. ^ 

Magni magna parant^ modici breviora laborant 



Haec quoque sunt in E; ut Hildeberti mnt in 
Paris, 14194: 

Formula yivendi praesto est tibi: pauca loquariS; 
Plurima fac. sit utrisque comes modus^ utilC; pulchrum; 
Obsequiis instes: ea pro te munera poscent 
Sobrius a mensiS; a lecto surge pudicus. 
Stans casum metuaS; speres prostratus; et illuai; 
Quem colis in titulis^ miserum abiectumque tuere. 
Vt decet et prodest, et amabis et oderis idem. 

V, 72 irrepsit in CcUanis Disticha II 2,1 

72 archana P qiCt P 74 Dascis et fruot' P, corr. p; 
recte G 77 — 81 om. P 11 — 80 swnt in A solo 11 cum 
data sint pr. saeais A servis MaitM. 78 lUe 6tiam 
grauins nocet A^ corr. Maius tu Maim^ om. A non 
Baehrens 81 est in E soh. Debile saepe caput totum 
dat debile corpus, Et (lege At) faciunt firmum fortia membra 
caput E, in quo e. 644 sequitwr. — Quae Baehrens 
PLM III 240 — 242 tamquam Catoniana addidit, AUsmni 
sunt: cf. Poetae aevi Carolini ed. Duemnder I 275 et N. 
Archiv. 7,419. — Formula yivendi sqq. cf. Hildehertus ed. 
Beaugendre p. 1333 Ad nepotem {ubi 1 Forma 2 pu.] rec- 
tum 3 praemia poscant 6 timeas 6 colis insignem; v. 4. S. 
7. 6. 6) et Nov. Arch. 2, 403. 



C. 717—718, 1-« 188 

717 B. it - 

• ^ • B. IV 178. 

Doctiloqui carmen ructatum fonte Maronis 
Bis senis numero florens se milibus explet 
Et super hos octingentis septem quadraginta 
Versibus adiunctis concluditur omne yolumeU; 

6 Quod cecinit quondam variato fulmine linguae: 
Pastores Cereic^m Bacchum pecus et bona melliS; 
Naufragium flammas errores vulnera ludos, 
Tartara^ post Latium^ sic Teucros bella frementes^ 
Hostibus Ascanium Rutulis in castra relictum, 

10 Proelia post reditum^ devictam Marte Camillam; 
Et sua cedentem profugo conubia Tumum. 

718 

. - ^ B.y 118. IL 1066. 

Aa oceanum b. ni i66. 

Vndarum rector^ genitor maris^ arbiter orbis^ 
Oceane o placido conplectens omnia [gyro]; 
Tu legem terris moderato limite signas; 
Tu pelagus quodcumque facis fontesque lacusque. 
5 Flumina quin etiam te norunt omnia patrem; 
Te potant nubes^ ut reddant frugibus imbres. 
Cyaneoque sinu caeli tu diceris oras 
Partibus ex cunctis inmenso cingere nexu. 

717 — 718« P ~ ParisiniAS 13026 oUm Sangermemenats 
1188 saee. IX. 

717 fol 76*. (post c. 607—518. 666—667) sme titulo. 
2 nameri P. VergUim secu/nd%m dodices 12912 versibua con- 
stat. 6 qnodam P, corr. Qwcherat {ed. pr. Bibl. des chartes 
t II p. 129) faknine P, cf. 668, 5 flmnine BuecheUr 
11 tomnm P. 

718. Incipit de oceano P tbidem, 1 Yndarom P 
2 Oceane o Heinsiue Oceano P gyro om. P, add. Huemer 
ex SeduUo iJ66: ^conplectens omnia gyro.' (flexu vel cursu 
BurmcMn, fluctn vel ponto Wemsdorf) 3 limite Hein- 

sius limine P 4 qdcuq; P 6 nef P, norunt Burm. 

6 potant Wemsdorf ptant P pensant Zieh^ 
«8 inmsa P^ corr. Burmann 



184 C. 718, »-28. C. 719, 1-2 

Tu fessos Phoebi reficis si gurgite currus 
Exhaustisque die radiis alimenta ministraS; lo 

Gentibus ut clarum referat lux aurea solem; 
Si marC; si terras caelum mundumque gubemaS; 
Me quoque cunctorum partem, venerabiUs; audL 
Alme parens rerum; supplex precor. ergo carinam 
ConserveS; ubicumque tuo committere ponto is 

Hanc animam^ transire fretum^ discurreYe cursus 
Aequoris horrisoni Sortis fera iussa iubebunt; 
Tende favens glaucum per levia dorsa profundum; 
Ac tantum tremulo crispentur caerula motu^ 
Quantum vela ferant^ quantum sinat otia remis. lo 

Sint fluctuS; celerem valeant qui pellere puppem^ 
Quos numerare libens possim, quos cemere laetus: 
Servet inoffensam latemm par linea libram^ 
Et sulcante viam rostro submurmuret unda. 
Da pater^ ut tute liceat transmittere cursum^ 26 

Perfer ad optatos securo in litore portus 
Me comitesque meos. quod cum permiseris esse^ 
Reddam quas potero pleno pro mu[nere] grates. 

S. 1£. B. ~- 

C. Scr. eccl. V. TIO 

X 810. XVI 815. « 1*^ 

Omnipotens genitor tandem miseratus ab altO; 
Postquam cuncta dedit caelo constare sereno^ 

9 feBso P, corr, Heinsiua gurgitae P 10 EzanstiBq; 
P almta P 16 fretum scripsi fer& e P (firetum et 

BtMrmann) diBCtuTe carsas P gyris Buechder &eta8 et 
currere Baehrem decurrere oUm ego 17 horriBOn sorte P, 
corr. Bwrmawn 19 cerula P si nat P Binat otia 

[esse] remis t. e. sinat tuto et lente moveri remos. 
21 pupg P 28 (P fol 76 r.) par Buecheler para P 
24 Et Wemsdorf Te P 26 liceant P cursu Buecheler; 
potius tutum puto currum U. e. navem* Baehrens 26 por- 
tas P 27 pmisseriB P 28 plenas Meyer ^mu grates P, 
corr. Heinaius 

719. C » Parisinus 13047 olim S. Germani 841 (Car- 
beiensis) saec. IX f. 113 r. Primus ed. Martene {CoUectio 



C. 719, 8-26 185 

Omnibus in terris divinum aspirat amorem; 
Semper honore pio nomen Natique Patrisque 

6 Omare et canere paribusque in regna vocari 
Auspiciis; huic progeniem virtute futuram 
Egregiam; et totum quae legibus occupet orbem. 
Ne tamen in terris mortalia pectora turbet 
Ignotum numen, Deus aethere missus ab alto 

10 Mortalis visus potuit quantusque videri. 

Virgo matura fuit iam plenis nubilis anniS; 
Cui genus a proavis ingens nomenque decusque. 
Intemerata toris — talem se laeta ferebat — 
Casta pudicitiam miro servabat amore. 

15 Huic se forma dei (caelo demissus ab alto 
Spiritus intus aUt) et casto se corpore miscet 
Ante tamen dubiam dictis solatur amicis: 
^Alma parens^ mundi dominum paritura potentem 
(Nam te digna manent generis cunabula sancti); 

so Vade' ait ^o felix natl pietatC; quocumque vocaris 
Auspiciis manifesta novis! hic vertitur ordo 
Huius in adventu: fides et fama perennis.' 
Dixerat: illa pavens; oculos suffusa nitentiS; 
Suspirans imoque trahens a pectore vocem 

86 Virgo refert: ^haud equidem tali me dignor honore; 

ampliss, IX 126) et inscripsit De verbi incamatione. Hue' 
meri collatione {Scriptt. eccles. acad. Vindob. X 810; cf. 
SchenTd. ib. XTI 616) utor. ^Centonem de Christo Vergi- 
lianis compaginatum versibns apocryphum' GelasitAS qui 
a. 492 — 496 papa erat commemorat aut hum aut c. 16 {cf. 
Mu8. 12/ien. 31,479). Veraibus defudt lima ultima: ex Ver- 
gilianis ita consuti sunt^ ut iusta hexametri forma nondum 
adsit, versus 16 20 22 25 30 58 73 76 78 80 87 107. Quoa 
emendare labor est irritus. — Confer c. 719». 6 huic add. 
Schenkl exAen. VII 2b7 hinc Martene progeniemque piam 
C^ futura C 8 Nec amen C 10 qualisque Aen. II 
591. num quandoque? coetusque videre Ziehen 11 na- 
tura C 13 tori Huemer 15 dimissus C 16 Intulit 
Ziehen, sed cf. Aen. VI 726 et easto se C et del. Mart^ne 

20 Verg. Aen. III 480. Ecl. 3, 49 (pietate del. SchenJcl) 
25 Aen. (IV 31) I 835 



186 C. 719, «6-66 

Non opis est nostrae nec fas^ nec coniugis umquam 
Praetendi taedas aut haec in foedera veni. 
Sed post iussa Deum nihil est, quod dicta recusem. 
Accipio agnoscoque libens: sequor omina tanta 
Promissisque Patris exsequar caelestia dona^ so 

Admiranda Dei tantarum munera laudum.' 

Panditur interea domus omnipotentis Olympi 
Sideream in sedem^ terras unde arduus omnis 
Aspicit et natum yerbis conpellat amicis: 
^Nate^ meae vires^ mea magna potentia solus^ S6 

NatC; mihi quem nulla dies ab origine rerum 
Dissimilem. arguerit^ comitem complector in omnis. 
Te sine nil altum mens inchoat: omnia mecum 
Aeternis regis imperiis; et quidquid ubique esl, 
NuIIa meis sine te quaeretur gloria rebus: 4o 

Omnia sub pedibus^ qua sol utrumque recurrens 
Aspicit oceanum^ yertique regique yidebunt 
Quae tibi polliceor (neque est te fallere quicquam); 
Haec tibi semper erunt vatum praedicta priorum^ 
Nec mea iam mutata loco sententia cedit. 15 

Nascere praeque diem yeniens age^ lucifer^ almum; 
Nascere^ quo toto surgat gens aurea mundo. 
Vnde etiam magnus caelorum nascitur ordo. 
Nascere^ ut incipiant magni procedere menses, 
Ne maneant terris priscae vestigia fraudis^ 50 

Prospera yenturo laetentur ut omnia saeclo. 
Adgredere magnos (aderit iam tempus) honores: 
Aspera tum positis mitescent saecula bellis^ 
Pacatumque reges patriis yirtutibus orbem.' 

Haut mora: continuo Patris praecepta facessit^ 55 



27 Praetendit aetas C 28 Dei Schenkl deom Aen. 
VI 461, C 30 Aen. V 868. Georg, IV 1 {ubi exflequar). 
patriis C sequar baec Arevalus 81 Ammiranda C 
38 Sideriam C 37 Dissimile C comitem casas compl. 

Aen. IX 275 40 qnaeritor C 45 caedit C 48 saeclo- 
rom Schenkl 58 mitescunt C 54 pagatumqae C 
57 namine MarUne, cf. Aen, VI 60 



0. 179, 66-« 187 

Aethere se mittit figitque in yirgine vultus, 
Nec mortale tuens^ afQata est lumine quando 
lam propiore Dei . . nam tempore eodem 
Matri longa decem tulerunt fastidia menses, 
60 Et noya progenies mox clara in luce refulsit 
Mox etiam magni processit numinis astrum^ 
Stella facem ducens multa cum luce cucurrit 



^llle dies primus leti primusque salutis 
Monstrat iter vobis ad eum; quem semper acerbum; 

«5 Semper honoratum cuncti celebrate fayentes. 
Annua Yota tamen noctem non amplius unam 
Haut segnes vigilate^ yiri^ dapibusque futuris 
Luce palam cumulate piis altaria donis. 
Hac vestri maneant in religione nepotes. 

70 lamque egomet Patris sedea arcemque reviso. 
Accipite ergo animis atque haec mea figite dicta^ 
Ore favete omnes et huc advertite mentem. 
[Hanc] e diverso sedem quotiens venietis in unam, 
Vndique collecti pacem laudate frequentes. 

7<^Xogite concilium, coeant in foedera dextraC; 
Qua datur pacis solum inviolabile pignus. 
Discite iustitiam^ aeterna in pace futurae 
Concordes animae^ si non inrita dicta putatis. 
Nulla dies usquam memori vos eximet aevo: 

«0 Mortalem eripiam formam^ et praemia reddam 
Fortunatorum nemorum sedesque beatas. 
Non eritis regno indecores^ nec vestra feretur 
Fama ievis^ mecum pariter considere regnis. 

58 propiora C. Aen, VI 51. Georg. 1 483. Dei Bumml 
SchenJcl. 59 mensis C post 62 permidta deesse sMm, 
64 ad eo C acernum C 65 caelebrate C 67 Aat 

signes C 78 Hanc addidi uenientis C. Aen. II 716: 

Hanc e div. s. v. in u. E oUm delevi. Sedem e diverso 
Schenkl 75 consilium C 76 Aen. XI 298 et 363. 
78 Aen. VI 827. X 244. 79 extimet C 80 Aen. IX 100. 



85 



188 C. 719, 84-111 

Vrbem quam statuo; vestra est: intrare licebit 

Nusquam abero^ et tutos patrio vos limine sistam: 

Idem venturos tollemus in astra nepotes. 

Quae vero nunc quoque vobis^ dum vita manebit, 

Praemia digna feram? non vobis numine nostro 

Divitis uber agri rerumque opulentia deerit. 

Fundit humo facilem victum iustissima telius 9o 

Proventuque onerat sulcos atque horrea vincit, 

Floret ager^ spumat plenis vindemia labris, 

Exuberant fetus ramos frondentis olivae^ 

Quotque in flore novo pomis se fertUis arbor 

Induerit; totidem autumno matura tenebit »& 

Non liquidi gregibus fontes^ non gramina deerunty 

Et quantum longis carpent armenta diebus^ 

Exigua tantum gelidus ros nocte reponet 

Haec sunt, quae nostra deceat vos voce moneri. 

Vivite felices et condita mente tenete.' loo 

Haec ubi dicta dedit^ mox sese attoUit in auras. 
Suspiciens caelum caput inter nubila condit 
Atque ita discedens terris animisque suoi*um 
Concretam exemit labem purumque relinquit 
Aetherium sensum atque aurai simplicis ignem. io& 

Ex illo celebratus houos^ laetique minores 
Servavere diem^ atque haec pia sacra quotannis 
Matres atque viri, pueri innuptaeque puellae 
Carminibus celebrant paterisque altaria libant 
Ast ego qui cecini magnum et mirabile numen, uo 

Haec eadem gentique meae generique manebuAt. 

86 auero C tuto patri bho 1. C 87 vobis quoque 
nunc conieci 89 derit C 90 homo C 91 honerat C 
93 Exsuperant Huemer 94 Quodquae C 96 deernnt 
8ic C 97 dibus C 98 reponit C 108 dlBcidens C 
106 celebratos C 107 sagra quodanniB C. Aen. FJ/J 269 
V 69. 110 qufB Ziehen. 



C. 719% 1-21 189 



719' B. M. B. — 
C. Sor . eec L V. 

[POMPONn] ^ «» 

Versus ad gratiam domini 

Inducit duas personas^ Meliboeum 

et Tityrum. 

TityrB; tu patulae recubans sub tegmine fagi; 

Nescio qua praeter solitum dulcedine laetus^ 

Fortunate senex! hic inter flumina nota 

Et fontis sacros deductos dicere versus 
6 Et cantare paras divino carminC; pastor^ 

Formonsi pecoris custos^ formonsior ipse. 
TIT. Nou incerta cano vatum praedicta priorum. 

An quicquam nobis tali sit munere maius? 

MeliboeC; deus haec nobis otia fecit. 
10 Namque erit ille mihi semper deus atque hominum rex^ 

Omnipotens genitor^ rerum cui summa potestas; 

Quem qui scire Telit^ divinum aspiret amorem. 

Haut ignota loquor^ totum quae sparsa per orbem. 

Ipsi laetitia voces ad sidera iactant 
15 Intonsi monteS; ipsae iam carmina rupes^ 

Ipsa sonant arbusta: deum namque ire per omnes 

Terrasque tractusque maris caelumque profundum 

Ne dubita — nam vera vides — qui foedere certo 

Aetemis regit imperiis et temperat iras. 
90 Ni faciat, maria ac terras nox incubat atra. 
MEL. FeliX; qui potuit rerum cognoscere causas. 

P = Palatinus 1763 saec, IX— X fot 69'. P: Pom- 
ponii om. {add. Bursian ex Isidoro orig, I 39, 26 : ^Sic . . 
qnidam Pomponias ex eodem poeta (Vergilio) inter cetera 
stili std otia Tityram in Christi honorem composnit.' Idem 
locos Vergilianos apposuit et plercique emendavit in Nimtiis 
acad. Monac, XI (18786), 2dsqq. Deest lima ultima v. 26 
34 66 74 89 112 a^ P: Moeliboeum 4 diductus 6 pares 

6 pecori 7 Tyt {sic ubique) 9 meliboe 13 totumque 
19 aetemisq; (q; erasum) 20 incumbat (m eras.) 



190 C. 719*, M--62 

Namque — fatebor entm — genus a quo principe 

nostrum, 
Audierat Stimicon; iaudavit carmina nobis. 
Sis felixl nam te maioribus ire per altum 
Auspiciis manifesta fides pro laudibus istis. m 

TIT. Accipe daque fidem: neque est ignobiie carmen. 
Maior agit deus atque opera ad maiora remittit 
Vnus qui nobis cunctando restituit rem^ 
Hle operum custos^ hominum rerumque repertor^ 
Quo sine nil altum mens inchoat, ipse Yolutat so 

Quae sinty quae fuerinty quae mox yentura trahantur. 
His etenim signis atque haec exempla secuti 
Esse animas partem divinae mentis et haustus 
Aetherios dixere, quia sit divinitus illis 
Ingenium. Quamvis angusti terminus aevi ss 

Terrenique hebetant artus moribundaque membra^ 
At genus inmortale manet: ne quaere doceri. 
Igneus est ollis vigor et caelestis origo^ 
Et cum frigida mors anima seduxerit artus^ 
Has omniS; ubi mille rotam volvere per annos^ 40 

Tempora dinumerans deus evocat agmine magno. 
Reddunt se totidem facies terraeque dehiscunt; 
Sed revocare gradum superasque evadere ad auras, 
Hoc virtutis opus^ terras temptare repostas 
Sideream in sedem atque alto succedere caelo. a 

MEL. TityrC; tamne aliquas ad caelum hinc ire putandum est 
Sublimis animas iterumque ad tarda reverti 
Corpora? nos alia ex aliis in fata vocamur? 
Inmortalis ego? pertemptant gaudia pectus^ 
Si modo quod memoras factum contingere possit 50 

TIT. Ne dubita^ nulla fati quod lege tenetur: 

Crede deo — nam vera vides — ; sine posse parentem, 



23 stimi conlaudabit 26 nec qui est 38 anstuB 
34 AetbereoB 39 animas eduxerit (46 iamne Petschenig) 

48 Corpore 



C. 719*, 68-8S 191 

Quod minime rerisl fato prudentia maior. 
MEL. Credo equidem^ nec yana fides. Quis talia demens 
b& Abnuat? et me victusque volensque remitto. 

Stultus ego parvis componere magna solebam.; 

Nec mea iam mutata ioco sententia cedit 

Vnum oro: doceas iter et sacra ostia pandaS; 

Quidye sequens tantos possim superare labores. 
[TIT.] Dicam equidem nec te suspensum; nate^ tenebo; 
61 Et quo quemque modo fiigiasque ferasque iaborem. 

Aud^ hospeS; contemnere opes: via prima salutis. 

Intemerata fides et mens sibi conscia recti 

Praemia digna ferunt; freti pietate per ignem 
M Invenere yiam: requies ea certa laborum. 

Invitant croceis halantes floribus horti 

Fortunatorum nemorum sedesque beatae. 

Semper erunt^ quorum melior sententia menti: 

His locus urbis erit; diyini gloria ruris. 
70 Nam qui divitiis soli incubuere repertis^ 

Distulit in seram commissa piacula mortem. 

Ausi omnes immane nefas ausoque potiti 

Vrgentur poenis. Quam yellent aethere in alto 

Omnia et superas caeli vejiiisse sub auras! 
MEL. Quae tibi^ quae tali reddam pro carmine dona? 
76 Non opis est nostrae; nomen tollemus ad astra^ 

Tityre. Discussae umbrae et lux reddita menti. 
[TIT.] Non haec humanis opibus^ non arte magistra 

Proveniunt: quae sit poteris cognoscere virtus. 
80 Ni refiigiS; prima repetens ab origine pergam. 
MEL. Immo age et a prima diC; hospes^ origine nobis: 

Accipio agnoscoque libens ut verba «parentis. 
TIT. Accipe: prisca fides facto^ sed fama perennis. 

58 Qnod m. reris Verg. Aen. 6,97 Quam minime re 
fato, deinde spatium quattitor litt., prad. m. P, cf. Georg. 
1, 416. 56 componore magno 57 caedit 58 hostia 

60 Tit. <m. 61 Et qnocnmque 62 contempSre 
66 alantes 70 reperti 73 nellens 77 TIT 78 TIT 
om. 83 facta 



192 C. 719% 84^116 

NuDc -canere incipiam; quoniam conyenimus ambo 

Montibus in nostris: referunt ad sidera yalles. ss 

Magnus ab integro saeclorum nascitur ordo. 

Maius opns moyeo: laudes et facta parentis. 

Nam neque erant astrorum ignes nec lucidus aethra 

Siderea polus^ et nox obscura tenebat. 

Tum pater omnipotens; rebus iam luce retectiS; 90 

Aera dimoyit tenebrosum et dispulit umbras. 

Principio caelum et terras solemque cadentem 

Lucentemque globum lunae camposque liquentes^ 

Noctis iter^ stellis numeros et nomina fecit^ 

Vnde hominum pecudumque genus vitaeque volantum 95 

Et quae marmoreo fert monstra sub aequore pontus. 

Et medium luci atque umbris iam dividit orbem 

Temporibusque parem diversis quattuor annum. 

Nec torpere gravi passus sua regna yetemo 

Movit agroS; curis acuens mortalia corda^ 100 

Vt varias usus meditando extunderet artes. 

Hic genus indocile ac dispersum montibus aitis 

€omposuit legemque dedit. dicione tenebat. 

Hinc populum late regem aevoque superbum 

Venturum excidio docuit po^t exitus ingens 105 

Victor ab Aurorae populis et litore rubro. 

Tunc victu revocant vires, caelestia dona, 

Deterior donec paulatim ac decolor aetas 

Et belli rabies et amor successit habendi. 

Regnorum inmemores turpique cupidine capti! 110 

Tunc variae inludunt pestes: malus abstulit error 

Aegyptum viresque Orientis: miranda videntur 

Omnigenumque deum monstra et latrator Anubis. 

Quid delubra iuvant simulacraque luce carentum? 

Non tali auxilio nec defensoribus istis 115 

Tempus eget: cum vestra dies voiventibus annis 

87 Maris 88 aether {cf. Aen. 3,585) 90 luce 

rectis 97 orbem (em ex is) 102 Nec ^Hinc BtMrsian 

Hic SchenkT) (112 mira Schenkl, sed cf. Aen. 8, 687. 1, 494) 
113 monstrat et 



C. 719% 117-182. C. 719% 1-2 193 

Verba redarguerit^ poena commissa luetis. 
Quin potius pacem aeternam '''et tanti muneris 
Cuncti obtestemur? Haec ara tuebitur omnis. 

120 His actis aliud genitor secum ipse volutat 

Quo vitam dedit aeternam^ quo mortis adempta est 
CondiciO; et caelo tandem miseratus ab alto est. 
Respicit humanos pietas antiqua labores 
Exitiis positura modum^ responsa dabantur 

125 Fida satis: manifesta fides secreta parentis. 
Ipse haec ferre iubet celeris mandata per auras 
Interpres divum; spirantemque adfore verbis 
Seraque terrifici cecinerunt omina vates; 
Namque fore inlustrem dictis factisque canebant. 

180 quam te memorem^ virgo ? cui mentem animumque 
Semine ab aetherio superis concessit ab oris 
Omnipotens.' 



B. M. — 

B. m 265. 



719^ 

[TIBERIANI] 

Incipit versus Socratis pldlosoplii. 

Aurum quod nigri manes, quod turbida versant 
Fiumina; quod duris extorsit poena metallis, 

118 et tanti muneris tum spatium 4 litt. P et numinis 

aram Schenkl (ex Aen. 8, 186) aut certamina tanta conieci 

(ex Aen^ 4, 98) : eertamina i. e. praemia, &Ytaviapuxtcc 

.. ■ • /' /• 

119 tuebimnr 121 aetemam dedit 124 dabuntur 

126 haec manifesta fides celeris (eo; v. 125) P ferre iubet 

scripsi ex Aen. 4, 270 127 Interpraes monitum spirantum- 

que P divum scripsi ex Aen. 4,378; de rell. cf. 8,304; 

10 547. 128 onmia 129 canebat 130 qua(m te 

♦n ras.) P 

719**. P «s Parisinus 7972 saec. IX ex., ex quo ed. 
Molder a. 1876 in Novo Archivio. J 415. jff = ffarleia- 
nu« 8685 8. XV, ex quo tamquam ineditum ed. Baehrem 
a. 1877. Tiberianus vir disertus praefectus praetorio Gallias 
regit Hieronymus chron. dd a. 338 p. C. De auro P In- 

AntboL lat. I. 2. 13 



194 C. 719^ 3-2« 

Aurum; quo pretio reserantur limma Ditis, 

Quo Stygii regina poli Proserpina gaudet, 

Aunmi; quod penetrat thalamos rumpitque pudorem^ 5 

Qua ductus saepe inlecebra micat impius ensis ... 

In gremium Danaes non auro fluxit adulter 

Mentitus pretio faciem fulvoque yeneno? 

Non Polydorum hospes saevo necat incitus auro? 

Altrix infeliX; sub quo costode pericli 10 

Conunendas natum? cui regia pignora credis? 

Fit tutor pueri, fit custos sanguinis auruml 

Inmitis nidos coiuber eustodiet ante 

Et catulos fetae poterunt servare leaenae. 

Sic etiam ut Troiam popularet Dorica pubes^ 15 

Aurum causa fuit, pretium dignissima merces. 

Infami probro palmam convendit adulter. 

Denique cemamus^ quos aurum servit in usus. 

Auro emitur facinus^ pudor almus venditur auro^ 

Tum patria [at]que parens^ leges pietasque fidesque: 20 

Omne nefas auro tegitur^ fas proditur auro. 

Porro hinc Pactolus^ porro fluat et niger Hermus! 

Aurum; res gladii^ furor amens^ ardor avaruS; 

Te celent semper vada turbida^ te vada nigra^ 

Te tellus mersum premat infera^ te sibi nasci 25 

Tartareus cupiat Phlegethon Stygiaeque paludes. 



cipit nerBiis Sogi&tis philosophi H Tii)eriani aM, Bcuihf- 
rem ex Servia ad Aen. 6, 136 ^Tibeiianitsr Aimua . . Ditifl' 
{v. 3). 1 uersam P 2 eztendit P poena H (». e. ad 

• _ 

metalla damnatC) po& P 3. 4 m mg. P 4 dictis P : 
tigii P regna H teste Noltio 6 quo P 6 Qno H igneuB 
ensis P post 6 laeunam statuit B. Oehler 7 — 1& om. P 
7 danais H 9 hospis H 10 Astrix H 12 custns H 
14 vitulos Bossberg fetae idem fere H 15 et lanx 
utro ia H IQpost fuit vel post merces kicunam statuunt 
17 Infamem H 18 uenit in usum H^ eorr. Badifrens 
19 enitur H fecimus, ewr., P 20 — ^26 om. P 20 at add. 
Baehrem 22 huic H, eorr. Boasberg 24 nuda idgra 
H] cf. JPrudentiua Baychom. 94: Te YolYant subter vada 
flammea, te vada nigra 25 nasii (?) H 26 flegeton H. 



C. 719^ 27-28. C. 719«, 1-16 196 



B. Jtf. B- •— 



Inter liventes pereat tibi fulgor arenas^ 

Ne post ad snperos redeat famis adrea puros! 



719« 

SlDONn stibdiaconi 
[Lucani Belli civilis] 

Argnmentum libri secimdi 

Anxiam [at] interea plebem luctusque dolorque 

Inpellunt maestas in caelum fundere voces. 

Consilium eapiunt una Brutusque CatoquC; 

Caesaris an partes an Magni signa sequantur. 
5 Sed Caesar veniens adversos proterit armis. 

Interea Magnns Campanam tendit ad urbem 

Hortaturque suos veneranda voce cohortes^ 

Destinat et natum^ reges ut cogat in arma. 

Brundusii portum Caesar munimine claudit^ 
10 Pompeiusque fiigit perruptis nocte catenis. 

Argtunentim libri V b. m. - 

Lentulus afifatur maerentem voce senatum. 
Consulitur dubio Foebi de Marte sacerdos. 
Interea multo fessus iam membra labore 
Miles deposcit modicae sibi tempora vitae^ 
15 Quem solita ^ernit mentis constantia Caesar. 
Inde petit tntus desertae moenia Romae 



27 fulgor P fuluor H 28 Ne P Nec H fames P 
famis J3*, %i/t Frudentius PsycJwm. 479 {cf. Verg. Aen. III 57) 

719'**, jB =» Bemensis 370 scteculi IX — X, wnde edidit 
Vsener schol, in I/ucan. t Ip.H. Incpt Argumentum libri 
s^ctrndi. Sidomus subdiac fnit {i. e. fecit) B 1 Anxius 
Vsener at ctddidi 5 poterit sed corr. B S tandit B 
7 coorthes sed corr. B • 

Ex B ed. Vsener l. c. p. 151. 16 inde pediturus B 

13* 



196 C. 719% 17-20. C. 719*, 1-15 

Brundusiumque celer tenuitque Ceraunia yelis. 

Hinc fatis fretus parvam conscendere puppem 

Ausus per noctem solo comitatus Amicla. 

Comeliam Magno tutatur tnsula Lesbos. so 

S;EVi^668. 719^ (olim 735) 

Romulidum ductor^ clari lux altera solis, 

Eoa qui regna regis moderamine iusto^ 

Spes orbis fratrisque decus: dignare Maronem 

Mutatum in melius divino agnoscere sensu; 

Scribendum famulo qui iusseras. hic tibi mundi 6 

Principium formamque poli hominemque creatum 

Expediet limo^ hic ChriAti proferet ortum; 

Insidias regis^ magorum praemia^ doctos 

Discipulos pelagique minas gressumque per aequor: 

Hic fractum famulare iugum vitamque reductam lo 

Vnius crucis auxiliO; reditumque sepultae 

Mortis et ascensum pariter sua regna petentis. 

Haec relegas ^ervesque diu tradasque minori 

ArcadiO; haec ille suo generi; haec tua semper 

Accipiat doceatque suos augusta propago. 15 

17 tennit quae B 18 pupem B 19 amicla 

20 tutatast dubitdns cl. u. 16 Vsener. 

719*. C = Augiensis 217 nunc Caroliruhensis s. IX — X. 
T= Twicensis bibl. urb. C 68 s. X J? = Antverpiensis 126 
s. X (Mus. rhen. 56, 263). M = Monac. 18628 s. X—XI. 
A = Angelicanus V 3, 22 s. XI, quem contuli. ICst et in 
recentiortbus. De centone Vergiliano ad Theodosium misso 
agitur. Solum C plene adnotabo. Incipit liber cento 
Prob(a)e CT; sine titulo M. Versus in capite Sedulii scri- 
bendi A. Versus de Sedulio in fine libelli B. Dedicatio 
ad Theodosium Augustum vulgo. 1 Eomulei Lau/r. 23, 15 

2 regis CT ]tenes MA tenens B 4 sensum CT 
5 qui iusserat CT 7 Expediat sed corr. C proferat A 
proferre CT 10 factum CT, corr. Bt/techder fructum 

MAB fructu Ziehen (sc. crucis) 11 deditumque CT 
14 semini libri generi edd. 15 que om. CT 



C. 719% 1-22 197 

719« {olim 910) b. m. b. - 

Quod natum Phoebus docuif, quod Chiron Achillem; 
Quod didicere olim Podalirius atque Machaon 
A genitore suo^ qui quondam versus in auguem 
Templa Palatinae subiit sublimia Romae: 

5 Quod Cous docuit senior quodque Abdera suasit^ 
Quod iogos aut methodos simplexque empirica pangit 
Hoc liber iste tenet diverso e dogmate sumptum. 
Namque salutiferas disponit pagina curas. 
Istic repperies per nomina perque medelias 

10 Descriptas species et pondera meusurarum 
Congrua^ quae sapiens sumes moderamine certo. 
Ne fallare^ yidc; neu quae sunt parta saluti 
Vertat in exitium non sollers cura medentis. 

Sume igitur medicos pro tempore proque labore 

15 Aetatisque habitu summa ratione paratos^ 
Gramine seu malis aegro praestare medellam 
Carmine seu potius: namque est res certa saluti 
Carmen ab occultis tribuens miracula verbis. 
Quae curis hominum physicorum inventa pararunt; 

to Quaeque suis natura bonis terraque marique 
Edidit, illa suis altrix simul atque creatrix 
Fetibus omnigeniS; quos parturit; ergo salubres 

719% C= Parisinus 6880 8 IX— X fol. 150 r. post 
MarceUum Empiricum. c = Cornarii {qui ed. pr. a. 1636) 
eoniecturae in m>argine positae. A — Anmdelianus 166 
8. X — XI. Utrumque contulit H. Schoene mihique Uctionem 
henigne conces8it. Ad lectorem A; inscr. oni. C. Marcello 
Hpsi Pi1hoeu8, Vindiciano Barthius hos versus tribuit, sed 
fdlso; praemissis enim htsce ^Yersictilis quoque lusimus . . 
qaod opusculum in infima parte huius codicis collocayi, et 
ut sermone nostro opera haec claudantur^ et nugas nostras 
multiplex foliorum celet obiectus' ad scribam codicis ali- 
cuius Marcelliani versiculi referimtur. 1 chiro CA -on c 
8 condam CA 6 chous C. Hippocratem et Democri- 
tum dicit. 6 locos aut mediodos A 7 docm. A 
12 uid^ A 16 paratus CA 17 salutis Buecheler 19 pa- 
rarint CA, -unt Fithoem 21 adq; {sic 38.61) A 



198 C. 719% s»^ 

Suggeiit inpensas ponto et tellure creatas^ 
Angue^ fera^ pecude et fnige^ alite, murice^ pisce, 
Lacte^ mero^ pomiS; lymphis^ salC; melle et olivo, 35 

SuciS; unguinibns; taedis^ pice^ sulfure^ cera, 
PoUine; farre^ fabis^ lino^ scobe^ veiiere, comU; 
Bacis et baianis^ lignis^ caii)one; faTilla^ 
Floribus et variis herbls, holere atque metallis/ 
Sandyce et creta^ spimitho^ pumice^ STpsO; 30 

Cadmia^ cfaalciti^ chalcautho; calce^ ^camino; 
Cassitero ''^molli^ lepide, cypro atque atramento. 
Prome etiam (seu tunde prius seu contere gyro), 
Quod viride hortus hal>et; vel quod camaria siccum, 
Alia serpyllumque^ herbas thymbramque salubrem zs 

Brassicaque et raphanos ac iongis intiba fibris 
Et mentam et sinapi coriandmm prototomumque^ 
Emcam atque apium^ malvam betamque saiubrem 
Rutamque et nasturcum et amara absinthia misce^ 
Puleiumque potens nec non et iene cyminum. 40 

Palmula nec desint Idumes nec pmna Damasci^ 
Quae cum multipiici contriveris orbe terendo^ 
In patinis excocta dabis aut grandibus ollis 
(Vemm adoperta) coques^ ne fumida iura saporem 
Cormptum reddant^ quae mox fastidiat aeger. 45 

Adde et aromaticas species^ quas mittit EouS; 



29 harbis, corr.y A 80 et] cum tionstmtmus 
spinutho CA, cf. Plinius NH 84, 176, {uhi pBimvthium, 
8ed cf. V. 66) cypso A. 31 chalcite CA calcantho CA 
(cf Plinius 34, 117; 123) (calx Plinius 36, 174) cumino 
Constantinits. cbalco et adugto c 39 lejpido CA 
lepide Cornarius (lepis Plin, 34, 107) cupro Const. cypro 
CA cyprio <? atrameto A 33 cyro A 84 i (i C 

36 serpyllum c, P?m. 20, 246, serpullum CA ty. 
CA thy. Min. 19, 166 36 rafanos A intubufl Plin. 

19, 129 37 aenapi CA 39 que c, om. CA nasrcu 

A 41 Idumes c odymes C edymes A 42 contniiB 

CA 43 excosta C 44 adaperta Toinaesius 

46 quem Buecheler 46 Bus A 



€.719% 47-69 199 

Vel quae ludaicis fragrant bene condita capsis^ 
Tus^ costuni; folium, myrrani; styracem; crocomagina; 
Aspalathum^ gallam, eiieborum nigrumque bitumen 

50 Et nardum et casias et amoma et cinnama rara, 
Balsama^ peucedanum^ spicam^ crocum atque bidellam^ 
Irim, castoreum, sciUam; opium, panaceam, 
Resinam^ lepidum^ euforbium^ git atque pyretrum 
Zingiber et calidum^ mordax piper^ et laser algens, 

55 Agaricum, asarumque potens^ aloen, aconitum; 
Galbana^ sandaracam^ samsucum^ sporon^ alumen^ 
Acaciam; propolen^ adarchen^ cnicon, acanthum; 
Andrachnen^ acoron^ opopanaca^ pompholygemque; 
Cyperum; ladanum^ sagapenon et tragacanthon^ 

60 Scammoniam; ^cypeU; malabathroU; ammoniacon. 
Denique repperies istic; quod lucis in ortu 
Indus Arabs Serus Perses divesque Sabaeus 
Vicino sub sole legunt; quod praebet OronteS; 
Eximium ignoto mittit quod Nilus ab ortU; 

65 Decerptum foliis; ramo; cute^ cortice^ virga; 
Quodque ab Idumaeis vectum seplasia vendunt 
Ft quidquid confert medicis Lagea cataplus. 
Haec quicumque leges; poteris discemere tecum 
Agnoscenda magis sive exercenda rearis. 



47 itidaicis A flagraait CA, coir. c 48 Btoracein(?) 
A 49 Aspaltum GA -athoB PZin. 12, 110 al. bitu A 
61 crocon Burmann, sed o producta est. bdellium Flin. 
12, 36 62 scillamque c 63 euforbium C euforbu A 

euphorbeum Flin. 26, 143 66 agaricumque o 

66 sandaracu A (-aca PUn, 36, 39 aZ.) psoricon c, Plin. 
34, 119 sporon CA (sp- pro ps- ut v. 30) 57 propo- 
limque et c (propolis Plin. 22, 107 al.). Num prSpOlin.^ 
adarcia Plin. 16, 157. cicnon CA cnicon c, cnecon Plin. 
21,90 a{. 68 acoronque c ponpholoumque CA -ly- 

gem c, Plin. 30, 69 al. 69 sagapenonqne et c trag. A] 
rag. C 60 cepam c cyphi Helmreidh 62 seres c 
persis C 63 orontis A 66 roma A 66 edymiis CA, 
corr. c 67 lalagea CA Lagaea Sdlmasius^ i. e. Aegyptia 

cataplu A 69 seu CA 



200 C. 719%70-r78 

Quisque tamen nostrum hoc studium dignabere^ quaeso 70 

Praestes iudicium purum mentemque benignam. , 

Sic tua perpetuo vegetentur membra vigore 

Et peragas piacidam per multa decennia vitam. 

Sic non incuses validam placidamque senectam 

Nec tibi sit medicis opus umquam nec tibi casus 75 

Aut morbus pariant ullum quandoque dolorem, 

Sed procul a curis et sano corpore vivas^ 

Quotque hic sunt versus^ tot agant tua tempora lanos. 

74 placitamque CA 78 Qdq; A lanos i. annos 

Auson. ep. 20, 13. Explicit G 



CARMINA 



CODICVM SAECVLI X 



719' 
OCTAVIANI AVGVSTI B^^iv^il 

Convivae^ tetricas hodie seclu4ite curas: 
Ne maculent niveum nubila corda diem: 

Omnia sotlicitae vertantur murnmra mentiS; 
Vt vacet indomitum pectus amicitiae. 

Non semper gaudere licet: fugit hora: iocemur. 
Difficile est fatis subripuisse diem. 



720 

-» ■ . B.V.113. M. 2S4. 

Jrontioon b. iii 172. 

Tethya marmoreo fecundam pandere ponto 
Et salis aequoreas spirantis mole catervas, 
Quaeque suh aestifluis Thetis umida continet antris^ 
Coeptantem^ Venus alma^ fove^ quae semine caeli 

719'. Octa aug. Bemensis 109 saec. X, qui foh 136 
carmen madare ex parte notis Tirmianis scrifkum continet: 
tmde frimus ed. H. Hagen mus. rhen. 85, 569. 2 nubik 
Hagen nebula codex. 6 Fatis Hagen progr. Bem. 1880 p, 8. 

720« A ^ Parisinus 6810 saec. X, sine titulo, liber 
f*nus omnium optimus. Religuos raro afferam: Parisinos 
8319 et 4873 (fol. 129) s. XI, 6831 s. X, MatriUnsem X ^8 
s. XIIJ, alios. JSgc A fluxere Vatic. i478 et Aumstodun. 39. 
Versus peracti operis 6831. Item C. Inlii Solini poliistor 
ponticon 4873, Matrit; om. 8319. Item Gai lulii Soliiii 
sine ffaramantL ponticon Vaticanus 1478. €f. Bonnet Ann. 
phtlol.isn, 272; Buecheler Mms. rh. bl, ^^b [gui Poeticon); 
inprimis Th. Mommseni Solinus. 1 Tithya A 2 spi- 
ratis A spirantis reliqui molle SalmaSfus mole Ubri 
.4 Caeli BuecheUr pro caeli 



204 C. 720, 6-22. C. 720*, 1-2 

Parturiente salo divini germinis aestu^ 5 

Spumea purpureis dum sanguinat unda profimdiS; 

Nasceris e pelago^ placido dea prosata mundo! 

Nam cum prima foret rebus natura creandis 

In foedus conexa suum^ ne staret inerti 

Machina mole vacans^ tibi primum candidus aether 10 

Astrigeram faciem nitido genunavit Olympo. 

Te fecunda sinu Tellus amplexa resedit 

Ponderibus fundata suiS; elementaque iussa 

Aeternas servare vices. tu fetibus auges 

Cuncta suiS; totus pariter tibi parturit orbis. 15 

Quare^ diva^ precor, quoniam tua munera parvo 

Ausus calle sequor^ vitreo de gurgite vultus 

Dextera prome pios et numine laeta sereno 

Pierias age pande vias. da Nerea moUi 

Pacatum gaudere freto votisque litata 20 

Fac saltem primas pelagi libemus harenas. 

Vos quoque, qui resono colitis cava Tempea coetu 



B.II^188.M.869. ^gQ. ^^^.^ g^^^ 

Pastorum Musam vario certamine promit. 
Ruris item docili culturam carmine monstrat. 



6 purpurei — profundi Linderibrog 8 creandis Sahna- 
8iu8 profundiB libri ferundis Baehrens (cL Georg, 2, 178). 

11 gemmavit qiiasi 'gemmis ornavit.^ 13 fundata A 
librata reliqui ex Ovid. met. /13. 14 Aetherias libri carr. 
Barih augens libri 18 Dextera libri, Deztra Mommsen 

21 cf. Ovid. Halieut. SSsq. 22 cytu libri Ex hoc c. 
desumpti esse posstmt versus ^cuiusdam poetae illorum' apud 
Augustinum JDe doctrina christiana III 7 et apud Isidorum, 
Etym. 1 36, 4 extantes hi: 

Tu^ Neptune pater, cui tempora cana crepanti 
Cincta salo resonant, magnus cui perpete mento 
Profluit oceanus, et flumina crinibus errant 

720*. P = Palaidnus 487 saec. X inter c. 674» et 495, 
continet v. 1 — 6. b = Mv^ei Britann. Add. 16562, scriptus 



C. 720», 3-17. C. 720»>, 1-2 205 

Arboribus viteS; prolem et iungit olivae 

Pastorumque Palen et curam tradit equorum; 
5 Tunc apium seriem, mellis et dona recenset. 
Aeneas profugus intrat Cartbaginis oras. 

Continuo series narratur Troica belli. 

Tertius et complet narrantis '^^ordine gesta. 

Ardet amans Dido fatum sortita supremum. 
10 Quintus habet tumuli varia spectacula patris. 

Infemos Manes et Ditis regna pererrat. 

Aeneas Latium^ Italas simul intrat in oras. 

Intonat hic bellum tecti de culmine Tumus. 

Euryalum et Nisum deflet cum matre iuventus. 
16 '(^Pallantis exitium et Tumi deluditur orsus 

Euanderque simul multorum funera deflet. 

Tumi vita fugit infemas maesta sub umbras. 



720^ (oUm 765) 

Versus DAMASI papae b m. b. ^ 

Ad quendam fratrem corripiendum 

Tityre^ tu fido recubans sub tegmine Christi 
Divinos apices sacro modularis in ore, 

a. 1460. Ph notabo. Est in BasUeensi F III 3 post a. 1471 
scripto. r ^ ed. pr. 14(>9. Tittdum om. P, Ajguinentum 
generale totiaB poematis P. V. Maronis b 2 docilis h 
3 et P qnoque h (et prolem Baekrens) 4 pale P palem b 

6 Tnm b 6 horas P qui hic desinit 7 convivio r 
8 in ordine Aldina 9 suppremu b 10 vana b varia r 
11 Infemosque br ditis manes et regna br, corr. Schrader 

12 In Latinm Aeneas vulgo A. Italas, Latii s. Opitz 
13 tecti de r et belli b . 15 pallanti r 16 que &] 
urbeque r. Post 16 duo interpolati in n Mezenti interitus 
canitur: post funera Lausi, Vlta (Volsca X. Mueller Victa 
JBT. J. Mueller) que dehinc fertur telo mactata Camilla. — 

120\ Sicinscr. Angelicanus F3,22 s.XI; om. E^Ein,- 
sidknsis 326 s. X. Damasi pape Cheltenhamensis 21162 s. X 
1 cf. Verg. Ecl 1,1. 1 Tytire Ang. 



206 



C. 720»», 3-10. C. 721—722, 1—8 



Non falsas fabulas studio meditdiis inani. 
Ulis nam eapitifr felicis gloria Titae^ 
Istis succedent poenae sine fine peremiesi. 
Vnde cayC; frater^ vanis te subdere curis^ 
Infemi rapiant miderum ne tartara taetri. 
Quin potius sacras animo spirare memento 
Scripturas, dapibus satiant quae peetora caslis. 
Te Domini salvum conservet gratia semper! 



w 



B.IV206.H.1163. 
B. m 870. 



721 



Vivere post obitum vatem vis nosse^ viator? 

Quod legis, ecce loquor: vox tua nempe mea est 



B.rVS06.H.131& 
B. IU 270. 



722 



Nymphius aetemo devinctus membra sopore 
Hic situs est, caek) mens pia perfmitur. 

Mens videt astra^ quies tumuli conplectitur artuS; 
Calcavit tristes sancta fides tenebras. 

Te tua pro meritis virtutis ad astra vehebat 
Intuleratque alto debita fama polo. 



5 pene . . perhenneB 9 saciant Ang. 3 falsas non E 
9 faciant £! 

72 !• A PcmHo Diaeono affertur Mig. 96, 1631. — Possi^ 
dius in vita S. AiigiiMini c. 31: In his {ge. lihris 8t$is) semper 
viyere a fidelibus invenitiiT. Inxtft quod etiam quidam 
saecularium poeta, iubens quo sibi tumulum mortuo 
in aggere publico locarent, [pro] epigrammate fin^t dieensr 
Vivere . . mea. Hinc perperam Versus super tumulum se. 
Augustini epi quos ipse dictavit Pa(ri8inu8 2773 8. Xl) 
fol 110 V, Titulo caret F{arisinu8 4841 s. X) fdH, 32. 
1 uates P, Begin. 421 s. XI. tu nosce Pa 2 est om, Poss.' 

722« Epitaphium tn P{arisino 4641) cum 721 cohaerety 
rectissime {nam Kjmphius non erat vates) seiunxit Pithoeus. 
In museo Tolosae extare De Bossi II 1, 277 dicit: non 
tamen est in CIL XII nec in AL Ep. Buecheleri 
1 Nimphius P 6 meritus P 6 Intufaratque P 



C. 722, &-M. C. 723, 1-3 207 

Iminortalis eris^ nam malta tande vigebit 

Vivax ventiaros gloria per poputos. 
Te coluit propriuiD proviBcia cuncta parentem, 
10 Optabant vitam puUica tota tuam. 
Exeruere tao quondam dala munera samptu 

Plaudentis populi gaudia per cuneos. 
Concilium proeerum per te patria alma yocavit 

Seque tuo duxit sanctius ore loqui. 
15 PubUcm orbatas modo luctus conficit urbes 

Conftisique sedent^ anxia turba^ patres^ 
Vt capite erepto torpentia membra rigescuuty 

Vt grex amisso principe maeret iners. 
Parva tibi^ coniux^ magni solacia luctus 
20 Hunc tumuli titulum maesta Serena dicat. 
Haec individui semper comes^addita fulcri 

Vnanimam tibi se lustra per octo dedit 
Dulcis vita fuit tecum: comes anxia lucem 

Aeternam speran^ hanc cupit esse brevem. 

723 

CLAVDII 

De luna b. y 15. m. 550. 

B. rn 163. 

Luna decus mundi^ magni pars maxima caeli^ 
Luna iugnm Solis^ splendor vagus^ ignis et humor^ 
Luna parens mensum numerosa prole renaseens! 

10 obtabantP 11 ^xehiere Baekrens. 16 ancxiaP 
18 inheiB P 19 solatia P 21 cf. Damasi epigr. 107^9 
falchri P 22 hocto P 23 ancxia luc^ P D. M. FIL ^. 
P m. pr. in imo paginae margine 

7S3. Jf» eodem P fol. 92 v. posb Bedae Orthograpkiam, 
ante ^JEpytaphium AdeHelmi* et Alcuinij Bedae^ Ctementis 
earmina. Ex Y[etere] c[odiee] Alcoini uet. et Olementifl in 
B%nrmanm sduidis Heiadhergensibm additum est. Carmen 
Claadix dft luna P Ad Lanam Baehrens. 2 ingam i. e. 
cansoTB^ eoniunetus. vagus Buecheler uas P vis Haupt, 
ego oUm bui&or: cf. c. 200, 20 3 nnmerus a sole P, ccnr, 
Buecheler 



208 



C. 723, 4-16, C. 728% 1-6. 



Tu biiugos stellante polo sub Sole gubernas^ 

Te redeunte dies fratemas colligit horas, 

Te pater Oceanus renovato respicit axe, 

Te spirant terrae, tu vinclis Tartara cingis^ 

Tu sistro renovas brumam^ tu cymbala quassaS; 

IsiSy Luna; '''ChoriS; Caelestis luno, Cybebe! 

Altemis tu nomen agis sub mense diebus 

Et mrsum renovas altemi lumina mensis. 

Tunc minor es; cum plena venis; tunc plena resurgenS; 

Cum minor es: crescis semper^ cum deficis orbe. 

Huc ades et nostris precibus dea blandior esto 

Luciferisque iugis concordes siste iuvencaS; i5 

Vt volvat Fortuna rotam^ qua prospera currant. 



10 



B. IL S. — 



723« 



DalmatianC; iugi^ Caesar^ quem terra triumpho 
Excolit imperium cuncta tremendo tuum, 

Auribus hunc audi sacris oculisque beatis 
Aspice gestantem pessima facta librum. 

Hoc tibi sit votum: laus perpes^ sacra potestas^ 



4 Ast nbi iugo P Tu ego biiugOB Buecheler sub ut 
Aen. V 822 (po8t) 6 axe (». c. curru, cursu) Fithoeus 
axa P amne Baehrens 8 renouans P r. est: quotannis 
ceUbras 9 iBsis P ohoris P Ceres BuecheUr et Haupt, 
fort. recte Core Loewe cibile P 10 submersa conicio 
sub mense P y. 10 de nova luna 11 de plena luna vide- 
tur agi pauto ohscwrius 12 num resurgisF 14 uestris 
P 16 iuuer///o8 P ex partc evanidum^ corr. Pithoeus 
16 Et Piihoeus 

723». V =- Veronensis LX (68) fol. 36^ saec. X (in re- 
liquis partibus s. VIII)^ ex quo ed. JBallerini in ed, S. Leonis 
a. 1767 III p. LXIV^ mewmgue in usum transcripsit An- 
tonius Spagnolo btbliothecae cojntuJaris praefectus. Versi- 
ficator interdum balbutit Dalmatianus ignotus Caesar erat 
nescio euius Augusti (v. 27) intra awnos 461 (v. 19) et 553, 
quo proximum habebatur concilium. 1 Dalmaciane V 
4 pessima facta haereses su/nt. 



C. 723% 6-34 209 

Ecclesiae sanctae iura tenendo sacra. 
Ipsiu^ Augusto sulcando vomere sulcos 

Constantinus eris maior in imperio. 
Ast ubi vel quando syuodos complectere sacras 
10 Malebant^ proprio hoc erat in libitu. 
Tempora praeteritis retro defluxa diebus 

Testantur; divos has peregisse solos. 
Ad quas papa ^suos currebat et ipse RomanuS; 

Transmiserat quorum iussa tenendo sacra. 
15 Hoc Nicena canit quoque Constantinus in ipsa^ 

EfTulsit divus papa simul lulius. 
Arrius hac cecidit tanto librante magistrO; 

A qua sancta caput traxit amore fides. 
Calcedona sequens hanc Marcianus et auctor 
30 Testatur feriens Eutychiana labra. 

Non tacet hoc divo fulgens Ephesena tropheo^ 

Theodosii calcans dogmata Nestorii. 
. . mana ^deinde hoc pandunt iura per orhem 

Legibus extensa prorsus utrisque sacra. 
85 [Quodjsi cuncta canunt synodi per dogmata sacrae^ 

Condecet illarum vos retinere ritum. 
Non minor Augustus^ minor est tibi neque potestas^ 

Nec tibi dissimilis imperialis apex. 
Bissona nec absunt vobis librata talenta^ 
do Velle sit aut posse alterius proprium. 
Sentiat inde dei gaudens plebs incrementum; 

Polleat et vestro tempore sancta fides. 
His valitura bonis vestro libramine^ Caesar, 

Saecula perpetuum dent tibi cuncta melos. 

6 Ecctae V 7 Ispeius V 13 suos currebant F 
15 Synodus Nicena a. 326. 16 diuus i papa V 17 hac 
9ic V 19 Calcedona V. Synodus Chaleedonia a. 451. 
20 eutichiana V 21 Synodus Ephesena a. 431. Ergone 
V. 21 aq. ante v. 19 ponendi swnt? 13 /// mana deinch. V 

25 /// si V Quod addidi 27 Augusto es eonieci 
28 diBimilis V 29 (Biseena Ballerini) 30 sic V 
31 di V plobs V 

Anthol. lat. I. 2. 14 



210 C. 724—726, 1-3 

B. V 115. M. 274. rje^A 

B. V 84. «-64 

Hoc opus egregium^ quo mundi summa tenetur; 
Aequora quo, montes^ fluvii, portus, freta et urbes 
Signantur^ cunctis ut sit cognoscere promptum^ 
Quicquid ubique latet^ clemens genus^ inclita proles^ 
Ac per saecla pius, totus quem vix capit orbis, 5 

Theodosius princeps venerando iussit ab ore 
Confici^ ter quinis aperit cum fascibus annum. 
Supplices hoc famuli; dum scribit, pingit et aiter^ 
Mensibus exiguis^ veterum monimenta secuti^ 
In melius reparamus opus culpamque priorem lo 

ToUimus ac totum breviter comprendimus orbem: 
Sed tamen hoc tua nos docuit sapientia^ princeps. 

725 

B.M.--B.in60. THAMYRA. LADAS. MIDA. 

TH. Tc; formose Mida^ iamdudum nostra requirunt 

lurgia: da vacuam pueris certantibus aurem. 
MI. Haud moror^ et casti nemoris secreta voluptas 

724. Mensuratio orbis terrae finit. Duodecim uersus 
praedictorum missorum de imperante Theodosio hoc opus 
fieri incipiunt. Hoc opus sqq. codex Parisiims 4806 (P) 
saec X fol. 28 r. post Dicutlem de mensma orhis terrae. cf. 
Dicuil. p. 3 ed. Walckenaer. Scriptum est a. 436. 2 freta 
portus Pi&weus 7 Conficier "Pi^oeus ter] tur B(a/rberinia- 
niis 9, 26 s. XVT) fastibus Meermann 10 reparemus PB 

priorem PB priorum Meyer 11 tuUimus PB com- 
prehendimus PB ^Non debet mirari quod in primo loco 
septimi et octaui uersus istorum amphimachrus scriptus 
est; qm ut reor non inperitia sed auctoritate aliorum poe- 
tarum (est factum addidi) et maxime Virgilii, quem in 
talibus causis noster simulauit Sedulius, qui in heroicis 
carminibus raro pedes alienos ab illis posuerunt' P. 

725 726. E = MnsidUnsis 266 saec. X p. 206 sq. 
Primus ed. H. Hagen Philol. 28,338; qui quas emendamt 
multa, nomine non signavi. ^Laudes Neronis^ recte dieit 
Peiper (progr. gymamsii Magd. Vratislav. 1870 p. 29 sqq.) 
cf. et Knickenherg Herm. 27, 144. Cf. Dio 61, 20. 

725. Thamira E. 1 formosa E 2 luria dam E, 
corr. Hagen 3 casti Baehrens cusu E 



C. 725,4-26 211 

Invitat calamos: imponite lusibus artem. 
5 TH. Praemia si cessant^ artis fiducia muta est. 
LA. Sed nostram durare fidem duo pignora cogent: 
Vel caper ilie^ nota frontem qui pingitur aiba^ 
Vel levis haec et mobilibus circumdata bullis 
Fistula; silvicolae munus memorabile Fauni. 
10 TH. Sive caprum mavis vel Fauni ponere munuS; 

Elige utrum perdas; et erit^ puto, certius omen 
Fistula: damnato iam nunc pro pignore certas. 
LA. Quid iuvat insanis lucem consumere verbis? 
ludicis e gremio victoris gloria surgat. 
15 TH. Praeda mea est^ quia Caesareas me dicere laudes 
Mens iubet: huic semper debetur palma labori. 
LA. Et me sidereo +corrumpit Cynthius ore 

18 Laudatamque chelyn iussit variare canendo^ 
2B Carmine ceu virgo furit et canit ore coacto. 

19 MI. Pergite io, pueri^ promissum reddere carmen. 

20 Sic vos cantantes deus adiuvet! Incipe^ Lada^ 
Tu prior, alternus Thamyras imponet honorem. 

LA. Maxime divorum caelique aeterna potestas^ 

Seu tibi; Phoebe^ piacet temptare ioquentia fila 
34 Et citharae modulis primordia iungere mundi 

26 J (Fas mihi sit vidisse deos, fas prodere ^mundum): 

5 LA, 6 TH, 10 LA, 12 TH Btbheck 6 nulla 

est Hagen. artis fiducia est ars sibi fidens. 7 notam 

1 et 
et albam E, corr. Hagen 8 ex nobilibus E 

9 FistXla E munus et E venerabile Baehrem 11 set 

Baehrens onme E. interpimxit Baehrem 12 sic inter- 

pwnxi. clam nato E empta est E certas scripsi 

dempta est Scfmitz, prompta est Beiper. 17 cor- 

i-cjntius 
rumpit E^ concussit pato percussit Hagen tmcms E 

18 celin JE 25 post 18 transposui Oarmine ceu Bibbeck 

Carminibus E. cf. Verg. Aen. VI 77 — 80. Lacmias varie 

statuere versusve transposu^e docti. 21 altemis Hagen 

tamyras imponit E -net Baehrens 22 caeli Hagen 

c^teri E 23 temtare Peiper emitare E 24 citare E 

23 TH et 26 LA E, del. Hagen 26 num dlvum? mundo 

Hagen 

U* 



212 C. 725,27-48 

Seu caeli mens illa fuit seu solis imago^ 

Digiius utroque stetit [deus] ostro clarus et auro 

Intonuitque manu. Talis divina potestas^ 

Quae genuit mundum septemque intexuit orbis so 

Artificis zonas et totum miscet amore: 

Talis Phoebus erat, cum laetus caede draconis 

Docta repercusso generavit carmina piectro. 

Caelestes ulli si sunt, hac voce locuntur! 

Venerat ad modulos doctarum turba sororum 35 

TH. Huc huc Pierides vdlucri concedite saltu: 

Hic Heliconis opes florent^ hic vester Apollo esl! 
Tu quoque^ Troia, sacros cineres ad sidera tolle 
Atque Agamemnoniis opus hoc ostende Mycenis. 
lam tanti cecidisse fuit! gaudete ruinae 4o 

Et iaudate rogos: vester vos tollit aiumnus. 

plurima barba 

Albaque caesaries pleno radiabat honore. 

Ergo ut divinis implevit vocibus auraS; 

Candida flaveiiti distinxit tempora vitta 45 

Caesareumque caput merit-o velavit amictu. 

Haud procul liiaco quondam non segnior ore 

Stalxat et ipsa suas deiebat Mantua cartas. . . . 

28 utraque Peiper deus add. Peiper^ Nero stetit Bm- 
cheUr^ 8imul Knickenberg 30 oris E. De septem caelis 
cf. Dracont. de Deo 16. 31 totum scripsi toto E Amo- 
rem Stowasser 35 sonamm E 36 cf. c. 672,29. con- 
tendite Stowasser 37 eliconifl E 38 Tum JS sacres, 
sed corr, E 39 -onis E 40 Halosis Ilii erat pofrs 
Troicortm Neronis 42 et partim 43 bibliopegi incuria de- 
leti stmt. Post 41 versum 35, tum Venerat en et Maeo- 
nides, cui plurima barba Baehrens haud male 44 aures 
E auras Hagen 45 discinxit Hagen 46 velavit Peiper 
(i. e. Homerus Neronem) celabit E 47. 48 i. e. Vergilim, 
poeta quondam Homero par, sua carmina ut Neronianis 
mmora delebat. post 48 Midae iudicium deesse vidit Ha>gen. 
Utrum enim Ladas Neronem cantorem cum Apolline an 
Thamyras Neronem poetam cum Homero melius comparavitP 



C. 726, 1-21 213 

726 

GLYCERANVS. MYSTES. B. in* 68. 

GL. Quid tacitus Mystes? MY. Curae mea gaudia turbant^ 
Cura dapes sequitur^ magis inter pocula surgit 
Et gravis anxietas laetis incumbere gaudet. 
GL. Non satis accipio. MY. Nec me iuvat omnia fari» 
5 GL. Forsitan imposuit pecori lupus? MY. Haud timet 

hostes 
Turba canum vigilans. GL. Vigiles quoque somnus 

obumbrat. 
MY. Altius est, Glycerane; aliquid^ non hoc, pater; 

erras. 
GL. Atquin turbari sine ventis non soiet aequor. 
MY. Quod minime reriS; satias mea gaudia vexat. 
10 GL. Deliciae somnusque solent adamare querellas. 
MY. Ergo si causas curarum scire laboras — 
GL. Quae spargit ramos^ tremula nos vestiet umbra 
Vlmus, et in tenero corpus submittere prato 
Herba iubet: tu dic^ quae sit tibi causa tacendi. 
15 MY. Cemis ut adtrito diffusus caespite pagus 

Annua vota ferat soliemnisque imbuat aras? 
Spirant templa mero^ resonant cava tympana palmis^ 
Maenalides teneras ducunt per sacra cboreaS; 
Tibia laeta canit^ pendet sacer hircus ab ulmo 
80 Et iam nudatis cervicibus exuit exta. 

Ergo non dubio pugnant discrimine nati: 

726« Brevi post a. 64 scriptum: Ziehen. Gliceranus E 

I Quid tacituB incipit Calpurn. Ecl. 4, 1. 2 magis] me- 
tus Loewe 6 sonus E 7 gliceran§ E 7 hoc 
scripsi: non E quod patet Baehrens 10 diliciae E 

II labores E 12 GL ex v. 13 transposuit Baehrens 

13 Ulmus, et in Buecheler. Uetimus et E summittere E 

15 caespite pagus Baehrens cortice fagus E (cf. Verg. 

georg. ^, 12) 16 inbuet E, em. Hagen 18 Minalides 

(ae supra i) E 19 Tybia E 20 extra (u sup^a ex) 

io 
E 21 non (i. e. non iam) Hagen num dubie E; 21 post 
31 transponere malim. 



214 C. 726, 22-38. C. 727 

Et negat huic aevo stolidum pecus aurea regua? 
Saturni rediere dies Astraeaque virgo^ 
Totaque in antiquos redierunt saecuia mores. 
Condit securus tuta spe messor aristas^ 25 

Languescit senio Bacchus^ pecus errat in herba. 
Nec gladio metimus nec ciausis oppida muris 
Bella tacenda parant, nullo iam noxia partu 
Femina quaecumque est hostem parit arva iuventus 
Nuda fodit tardoque puer domifactus aratro so 

Miratur patriis pendentem sedibus ensem. 
Sed procul a nobis infelix gloria Sullae 
Trinaque tempestaS; moriens cum Roma supremas 
Desperavit [opes] et Martia vendidit arma. 
Nunc tellus inculta novos parit ubere fetuS; S5 

Nunc ratibus tutis fera non irascitur unda^ 
Mordent frena tigres^ subeunt iuga saeva leones. 
Casta fave Lucina^ tuus iam regnat ApoIIo! 

B.V 121. M. 1061. r7971 

B. V 370. L^^U 

[Quadam nocte Niger dux nomine^ Candidus alter 
Forte subintrarunt unica tecta simul sqq.] 

22 solidum E 23 rediere dies redit astrea certos E, 
em. Hagen. rediit iustitia (Ov. met. I 160) 24 Tutaque 

Baehrens 25 8§curas JE tuta scripsi tota JS 26 ba- 
cus E 27 opida JE 31 ensem {supra scr. i errat) E 
32 Est Baehrens sill§ E 33 tempesta E 34 despera- 
hit E opes add. Peiper vendidit i. e. tradidit extemae 
femvnae, Oleopatrae 35 foetus E 36 tygres E 

37 subient E, em. Peiper 38 Caste E. est Vergilii ecl. 
4, 10 Ad Octaviam et Neronem trdhit 2jiehen. Pinit E. 

727« Hos 28 versits olim recepi, nwnc omitto. Nam et 
per se medii aevi videntwr esse, et in Parisino 7899 saec. IX 
fol. 176^^ V. 15 — 22 sic inscripti sunt: Bemo istos conposuit 
versus {alius scilicet atque Berno abbas Beichenaugiensis, 
mortuMS a. 1028). cf. J^oehner Philol. suppl. 6, 69. Item 
alius metro eroico JHIatritensis 14, 22 s. iX — X. Thomae 
Scotti imitatio extat {ann. philol. 119, 207). 



C. 728—729 215 

728 

,- - „ B m 278. M. 1009 

Versus ad puellam b iv 449 

Candida iam nostris aptentur colla lacertis^ 

Suspenso maneat poplite noster amor^ 
Lusibus optatis noctis luctemur in umbris^ 

Pervigiles laudes^ o rubicunda dies. 
6 Fulgidus ardenti iungatur saphirus auro^ 

Floribus in thalamis cincta cupressus eat^ 
Exultent nostro magnae certamine nymphae^ 

Tactibus exultes tuque puelia meis! 

729 

_, „ B. m 278. M. 1010. 

Besponsum puellae b. iy 444. 

Conspicua primum specie quam fata bearunt^ 

Desine pompifero tu violare toro. 
Absit ut albiplumem valeat calcare columbam 

Inter tot niveas rustica milvus avis^ 
5 Nec rubeis cardus succrescat iure rosetis, 

Lilia nec campis vana cicuta premat, 
Nec miser eximiae cervae iungatur asellus, 

Quem stimulis crebris sarcina saeva domat. 

728— 729, P == Parisinus 8440 s. X fol. 1. C = Can- 
tabrig. Trin. 0/18 s. X fol 11 {Stud. Vindob. 7, 342). 
Eucheriam poetriam (c. 390) sapere mihi videntur. Cf. c. 24 sg. 

72S. YerBus cnida poetae ad quenda puella P Senis 
poetae ad puellam Pithoeus. 1 — 3 om C. 1 aptantur 

P colla Wakker cmra P (ex Nemesiani Cyneg. 90) 
2 maneatP caleat TTaMer tumeat 2/ac/»mann. an manet? 

4 laudes {ex -eb) P 6 Florib; (ir dus supra b) P 
talamis P thalamos Pithoeus ovet Buecheler eat i. e. sit, 
cf. 364,4 7 nimph§ PC. 

729. Besp puellae ad poetam P, om. C Conspicuam 
. . spetie PC, em. Buechder quia C 2 somnifero Baeh- 
rens prolifero Ziehen thoro PC 4 aiues P, corr. Pi- 
thoeus card: P carduus Pithoeus -dus Burmann rure 
Schrader 6 n& c. P cana Baehrens 7 assellus C 
8 stimulas, sed corr., P 



216 C. 730—732, 1-2 

B. M. — 7tlO 

B. V 868. * ^^ 

MGh Auct. anti- ... i_ • ^ -■_ 

^uiss. XIV 257. I>e vooe hominis absona 

Dissona vox hominis rugitum signat aselli 

Gmnnitumque suis et raucae murmura mulae. 

Quod bos mugitu iingit blateratque camelus^ 

Quodque lupus ululat vel quod vulpecula gannit, 

Quod pardus felit^ quod raccat pessima tigriS; ^ 

Quod glatit catuius^ quod miccit setiger hircuS; 

Absona cuncta sonat et dulcia nulla repingit 

Estque feris socia; non nostrae vocis amica! 

Desine iam talis incassum pandere labra; 

Desine iam frustra pulmonum rumpere fibras; ^^ 

Desine postremo miserum discerpere guttur! 

Non deus hoc recipit; quod homuncio sanus abhorret! 

731 
Vide nunc c. 485'. 

732 

B.ni282.M.997 « . i. ^1.1 

B. y 108. Fasiphaes fabula 



I FUia I Solis 

I Aestuat igne no|vo 

780. Primu>8 edidi in ed. pr. Antiquitati {si contu- 
Jeris c. 206 et 209) vix dbiudicabis. L = Legionensis (Leon) 
22 {nunc 21) s. X inter Eugeniana. P « Paris. 8440 s. X 
fol. 38. Bubsona L 1 ruditum conieci 2 grunituq; P 
8 Quod buB L Qui P blatterat L blatteat P 4 uel 
(quod om.) uulpicla P 6 rahat P ratcat L ranchat 
Buecheler 6 glatit P gratit L micit L ircus L hyrc' P 

7 Adsona P 8 cf. c. 658,1. Est^sis L •£• quelis 
P, corr. Vollmer 10 fibra P 12 Non L Num P 
humuncio L. 

782. F= Vossianus q. 33 saec. X fol. 183 r. 3/ = 
Monacensis 376 s. XII fol. 169 (contul. Guil. Meyer). B^e- 
ginensis Heinsii) ; B{inetiana ed. pr.). — VM pUne adno- 
taho. Post Bufinum de nietris et metrorum Horatii descrip- 



C. 733, 8-22 217 



10 



15 



SO 



Et per I prata iujvencuin 

Mentem | perdita | quaeritat. 

Non il|lam thalajmi pudor | arcet^ 

Non re|galis hojnor^ non | magni | cura mariti. 

Ojptat in I formam | bovis | 

Conver{tier | vultus | suos | 

Et Proe|tidas | dicit | bealtas { 

lojque laujdat; non | quod Isis al;ta est^ 

Sed quod | iuvenjcae corjnibus | frontem | levat. 

Si quanjdo miserae copia | suppetit; 

Brachijis ambit fera | coUa { tauri { 

Flores|que ver'nos ( comibus { illigat { 

Oraque { iungere { quaerit ori. | 

Audajces animos efficiunt tela CupijdiniS; | 

Inlicitisjque gaudent { 

Corpus inclujdit tabulis | efficiens iuvencam; 

Et amoris | pudibundi | malesuadis 



mem- 



Obsequijtur vo|tis et j procreat { (heu ne|fas) bi 

brem^ { 

Cecropi{des iuvenis { quem perculit { fractum { manu 
Filo I resol{vens Gno{siae { tristia { tecta do|mus. 



tionem: Idem (t. e. eisdem) metris pasipheiiB incipit fabu- 
lam V Paeiphae fabnla ex omnibns metris Horatianis B. 
Pedtm distvnctionea ex V cMidi non mutatas 2 nono ex 
-OB F 3 pratra V 4 mente M 5 thalasmi V 
6 hoBnor, corr. w?. 1, F 9 proltidaB F praetidas BB 
predas M 10 Loqne F yBis M 11 invenca Dousa 
comil F comn B comua in B cornibns ni fallor M 
frontem MB forte VB in fronte elevat Paiisson eleuat 
B lenat V beauit M 12 miseres F 13 feras copia 
F 14 qnae F 16 effeciunt F 17 gaudet lihri -ent 
Bentley 20 netis est F procreant M bimembre V B, 
om M 21 qu^ M fractum F 22 Filio F 



218 C. 733, 1-17 

733 

B. Y 143. M. 1079. -, ^, , 

B. y 367. 1/6 CailtlDUS aVltLm 

Quis Tolucrum species numeret; quis nomina discat? 

Mille avium cantus^ yocum discrimina mille. 

Nec nostrum (fateor) tantas discemere voces. 

Hinc titiare cupit diversa per avia passer^ 

Garrula versifico tignis mihi trissat hirundo; 6 

Accipitres pipant^ longo[que] ciconia collo 

Glottorat et ranas grandi rapit improba rostro. 

Haec inter merulae dulci modulamine cantus 

Zinzilat et laetis parrus nunc tinnipat arvis. 

Faccilat hinc volitans turdus^ gailina cacillat lo 

Dum miluus iugilat, trinnit tunc improbus anser. 

Interea perdix cacabat nidumque revisit. 

Nunc cuculus cantans '•^scottos iter ire perurget. 

Nec minus interea pecudum genus omne ferarum 
Musitat; et proprias norunt animalia voces. is 

Sic ululare lupos certum est hircareque lynces. 
Blatterat ut arieS; nunc raccat ut Indica tigris^ 



788. G = Guelferhytanus Aug. 10, 8(?) saec. X fol. 86. 
C = Parisinus 8069 8. X—XI fol. 6. F = Vaticanus 644 
8. X — XI fol. 38 qu,em contuli. De c. a. F, om. GC. 
1 nmneiat G^ uarias F dicat Burmam^ 3 Nec nnme- 
rum fatear F tantis C 4 Hin t. cipit G 6 vestibuli 
Schenkl 6 pipant F piplunt C plipiant (a ex u) G 
que add. Burmann ticiconia G 7 glotorat G grandie C 
Y. 9.S GC 8. 9 F, Schenkl 8 merulus SchenJcl 9 Zin- 
zizat G Trintritat F Tintilat C paruis GC, corr.Bonda- 
mu8 arvis] arte F 10 Faxillat F Facilat G hoc F 
hic C hinc G 11 iugilat G iugulat C uigilat F 

12 deest V 13 Nunc coculua F N auculus C cantans 
GC cantat F] cuculans Klein scottos GC scottus F] 
socios Burmann iter ire GVC iterare Burmann. perur- 
guet F l^sqq. additamerUum est in terra L. Mueller 
pecodu F 16 lupus F et hircare F linces libri 

17—20 V; om. GC trigris F 



C. 733, 18-20. C. 734—738, 1-2 219 

Hinc latrare canes^ timidos vagitare lepores^ 

Et miccire capnini; murem mintrire yidebis. 

soNec non mustelae dindrant ranaeque coaxent. 



734 

Vide mmc c. 487«. 

735 

Vide mrnc c. 719*. 

736 

Vide mrnc c. 680*. 



737 B. M. - B. - 



Me legat; antiquas qui vult proferre loquelas; 
Me qui non sequitur; vult sine lege loqui. 



738 B. M. B. 

Qui modica pelagus transcurris lintre Maronis^ 
Bis senos Scyllae vulgo cave scopulos. 

18 8ic V! 19 miaiere V nnire V 20 num coaxant? 
Finem deesse puto. Ad haec spectant hi Aldhelmi {p. 303 G) 

lod: ^anseres trinniunt . . accipitres piplSnt . . ciconiae gio- 
tolant . . ferae mnssitant . . gallinae cacillant (cacinnant G) 
. . himndines trissant . . lynces hyrcant . . lupi ululant . . 
milui iugilant . . meruli zinzilant . . passeres titiant . . 
parri tinnlpant . . perdices cacabant . . turdi faccilant' guos 
hic iUud ex G ap. Kleiniui^ l. c. correxi, cf. Nu/ntii a>cad. 
Vindob. 112, 606. 

737. In cod. Parisino 7533 s. X, contulit Bwrsianys. 
Dubitatwr num vetus sit: Ahuini hdbetur in Poetis lat. aevi 
Carolini I p.29S {ex Paris. 7520 s. X); cf. Hageni AnaUcta 
Hehetica p. CXVIU. 

788. F= Vossianus fol. 12 saec. X — XI; ed. L. Mueller 
mus. rhen. 23, 657. 



220 C. 788, 3-6. C. 788*— 788* 

Sed si more cupis nautae contingere portum, 
Carbasus ut zephyris ^desine detur ovans. 

Tumque salis lustra reliquos ope remigis amnes: 
Sic demum cymbam portus habebit opis. 

B. M. b; -. 738* (plim 770) 

Prima sonat quartae^ respondet quinta secundae^ 
Tertia cum sexta: nomen habebit avis. 

B. M. B. - 738^ (plim 771) 

Quod cemis^ dicor. tollatur littera prima: 

Scando polum calidum^ curro solum gelidum. 

4 da Binnetur Buecheler, recte? 

738*. P = Pariainus 8071 s. X— XJ fol 60, apud de 
Bossi Inscr. chr. urb. Bomae II 1, 146. Q = Paris. 2778 
8. XI f. 110. B « Beginensis 421 s. XI {de Bossi ib. 279). 
Aliud de turture Q, om. PB 1 respondit PB quinte P 
quin /// Q 2 sic interpunod. 

738*. P; B; S «= Parisinus 8088 s. XI fol. 196. 
Paries S Pariete P, om. B 1 litera B 2 {Aries sidm 
et animdl) calco polum gelidum KUin. Utrumgpie etiam 
in Sangall. 899 s. X. 



\ 



CARMINA 



CODICVM SAECVLI XI 



7^Q B. M. — 

' ^^ B. IV 488. 

^Rauca sonora 

Languida voce 

Tibia nostra 

Est, pater' inquani; 
5 'Ast gerit ora 

Fusca colorc; 

Tristis habunde^ 

Flens modo serta 

Forte dirempta. 
10 Nam rosa moUiS; 

Fragmina lanac; 

Lilia clara 

(Singula quaeque 

Quid memorem nunc?), 

15 Nectara mixta 

16 Plurima sunt hic. 

24 PerficC; belle 

25 Vt queat iUud 

26 Psallere voto'! 

730. C=^Farisinu8 8069 cod. saec. XI fol. 1. Ed.pr. 
Quicherat Bibl. de Vecole des chartes IV 3, p. 368. Carmina 
Adonia hdbemus Capellae, Columhuni; Alcuini, Wandalberti, 
saecuU XI. Nov. Archiv. 5, 635. — Cf. Ovid. Fast. VI 701. 
1 Rauco C sonorem Ba>ehrens 8 serta Quicherat scieta 
C 11 Pracmina lane C Q. ////// teste Baehrensio) 12 Licia 
Baehrens clara Quicherat clana C 13 Singula scripsi 
Pinguia C 15 Nectara i. e. odorum suavitas, cf Lucr. 
II 848. 24 — 26 huc transposui, 17 — 20 post 27 Baehrens. 
24 belle scripsi nelle C bellae BuecheUr 



224 C. 739, 17-24. C. 740 



^Sed mihi' Bacchus 17 

Inquit ^abesty heu! 

Conficiatur 

Vnde phonascus^ 20 

Quo medicata 

Vivida passim 

Carmina fingam, 

Larga potestas.'. . . . 

740 
ALCIMI 
B. IV 187. de Vergilio 

De numero vatum si quis seponat Homerum; 

Proximus a primo tunc Maro primus erit. 
At si post primum Maro seponatur Homerum; 

Longe erit a primo; quisque secundus erit. 

17 baccus C 20 fonascus C 21 medicante B(ieh- 
rens mediante conieci 24 'Nonnulla periere* Baekrens. 

740. Praecedimt in C varii versiculi, quos medio aevo 
tribuo^ velut hi: 

Nescit saevus amor frenum racionis habere, b. iv i7. 

Lumina caecatur, prona petit iugiter. 
Non cemit, quod pergat iter, quo calle feratur: 

Incertus graditur, velle sequens proprium. 
Instet [si] gladius, magni si causa pericli, 5 

Dampna et iam rerum dedecus atque labor: 
Nil hinc decemit, nil certa discutit aure (certo d. ore 

Baehrens) : 

Quod placet, hoc sequitur, quale sit haut reputans. 

et hi: 

Si nostram, frater, festucam tollere quaeris, 

Robora (robore cod.) de proprio lumine tolle prius. 

Alcimi de Virgilio idem C; om. Liawrentianus 89, 23 s. XII 
— XIII) et JE^scorialensis B III ^ s. XIII, a Loewio colla- 
tus). 2 tum LE 3 Et ^ seponat L. cf. Quintilian. 
X 1,86: Secu/ndus est Vergilius, propior tartien primo qiMm 
tertio. 



C. 741—742, 1-7 225 

741 B. V 125—128. 

[De libra et partibiis eius] "b. J. 

[Libra vel as ex unciolis constat duodenis sqq.] 



„,^ B.VI87. M.1148. 

742 B. III 293. 

ClaudianuB ed. 

Epithalamitim Lanrenti leep. u iss. 

ed. Birt. Anot. 
• antiquiss. X 404. 



In primis te^ sponse, precor: patiare canenteni^ 
Teque^ puella^ magis: tacito mihi crimine parcas. 
Scimus enim^ scimus vobis nunc carmina nostra 
Doctiloquique etiam linguam sordere Maronis. 
5 Sed breviter strictimque duos dicemus amantes^ 
Hateriesque licet plus quaerat, pauca loquemur. 
Principio generis simili vos stirpe creatos 

741. Est in C, in Veneto Bessarionis 794 s. X — XI [?] 
(cont. Loewe) et Parisino 12117 s. XI (cont. Bursian); 
sed quia a FuTberto episcopo Camotensi, qui a. 1028 de- 
cessit, scriptum testatur Parisinus 17160 s. XII, nimc omisi. 
cf. Ba^hrens Mus. rhen. 32,225. Domims Fulbertus eps. 
De libra et partibug eius Par. 17160 fol. 199. 

742—759. V= Vaticanus Claudiani 2809 saec. XI, 
c. 742 post libros ^ln JEutropium^ continens. M = Amhro- 
sianus M s. 9 Claudiani saec. XIII, qui c, 742 post episto- 
lam ad Probinuiu hdbet; inest catalogus. C = Cuiacianu^ 
Claudiani deperditus, ex ed. Claverii {Paris. 1602) passim 
notus; ex eo fluxeru/nt v (Vaticanus 9135) et a (schedae Di- 
vionenses nu/nc Heidelbergenses), v a contuli; ordinem fere 
sequor in v observatum. Gf. Ann. philol. 1868, 698 sqq. 

742. VM. Incipit epythalam laurentii V, om. M. 

e tbalamium laurentii catalogus in M Initium deesse vidit 

Bwrmann. 2 michi V carmine VM, em. Wemsdorf 

4 solidare VM, em. ideni stolidare Birt 6 Materiesque 

1 * 1 * 

Buecheler Maria qu /// ^cet plus ( ^ w sec.) V Maria ///// 

plus M Magnaque causa, Et maiora, Maiaque alia viri docti. 

Sidonius Apoll. c. 6,36: Materia est maior, si mihi Musa 

minor. 7 uos V: nos M, Claverius (qui v. 7 — patris 8 ex 

C exhibet) 

Anthol. lat. I. 2. 15 



226 C. 742, 8-81 

Florenti Florique patris sat nomina produnt. 

Matribus et pariter respondet fetus uterque. 

Nam decuit Mariam sapientem fundere [natam] jo 

Calliopenque simul iuvenem proferre to[gatum]. 

similes multumque pares! te pnma iuventus 

Insignem vegetumque tenet. nam nuper [inumbrans] 

Flore genas plenaque decens lanugine malas 

MoUia votifero dempsisti vellera ferro. 15 

Egregio fiilges cuUu totusque decorus, 

Ex facie mores patriamque ex nomine pandens. 

Nam quae primates quondam genuere Latinos 

Antiquaeque urbi proprium tribuere vocamen, 

Dant tibi^ Laurenti^ Laurentes nomina nymphae. 20 

Quid memorem mores iuvenili in corde seuiles 

Atque Italum ingenium Romana fervere iingua? 

Tu fora^ tu leges celebras sanctumque tribunal^ 

Promptaque impavidus tu suetus dicere dextra [es]. 

Te palmam insontes semper tenuere patrono, 25 

Te contra stantem semper timuere nocentes: 

Prorsus habes iuvenis totum^ quod TuUius auctor 

Causidicos retinere iubet. nam fultus utroque 

Vir bonus es nimium^ fandi pariterque peritus. 

Ad te nunc breviter (nam sic te velle putamus); 30 
Verba, puella; feram. pulchro formosa colore 

8 Florentis Clavmus (at Florentium intellege) patrum 
Haupt produnt Buruiann prodet VM 9 f§tus V 
10 natam vel prolem add. L. Mueller 11 Calliopeq; M 

to V, om M to[gatum supplevi ann. philol. 1868, 707 
(i.e. patronum) 13 nam nuper F, om. M inumbrans 

addidi {cf. Claudianus I 69), ad aras Buecheler, opacus 
leep, alia dlii 14 FJore genas Baehrens, cf. Aen. 8, 160. 

Florigenas M V tegens Baehrens ex Ov. Met. 9, 398. 
17 Et Fiif E vulgo facie (— & add. m. 2) V 20 Dat 
M nomine M nymf§ F 22 Ithacum Birt ithalum M 
24 es addidi 25 insontes palmam VM, transpos. 

L. MueUer 26 stantem idem adstantem VM 27 immo 

M. Cato (ap. Quintil. XII 1, 1 al) 29 fandi patq; V, 

om. M pariter Heinsius 30 At VM n M nc F 

31 pulcro M 



C. 742, 32-56 227 

Lilia ceu niteant rutilis commixta rosetis^ 

Sic rubor et candor pingunt tibi^ Fiorida^ vultus. 

Denique miramur, quod colla monilia gestant: 

35 Ex umeris frustra phaleras inponis eburnis. 

Nam tibi non gemmaC; sed tu das lumina gemmis^ 
Atque alias comit^ per te quod comitur^ aurum. 
Doct]a loqui scriptique tenax veloxque legendi [es], 
Et] tamquam talis fueris praesaga mariti; 

40 [Sic] Musea tuis insedit cura meduilis. 

^^ec minus in propriis studium: nam vellera lanae 
Textilibus calathis semper tractare perita 
Inque globos teretes coeuntia volvere pensa 
Compositas tenui suspendis stamine telas; 

45 Quas cum multiplici frenarint licia gressu 
Traxeris et digitis cum mollia fila gemelliS; 
Serica Arachneo densentur pectine texta 
Subtilisque seges radio stridente resultat. 

Sed iam sufficiat de magnis pauca locutum, 

50 Nec sinit hoc tempus totas nunc pandere laudes. 
Quin magis, o pueri, vosque exaudite^ puellaC; 
Quas optare pares thalamos taedasque iugales 
Sensibus ex imis suspiria ducta fatentur! 
Consertas prensate manus magnumque per orbem 

55 Dextra liget laevam; festos celebrate hymenaeos 

32 ceu **. e. quasi 33 Florida nomen sponsae puto, 

cf. V. 20: m epithalamiis et sponsi et sponsae nomina prodi 
solebant 34 gestent M 35 Atque Wernsdorf, recte? 
humerifl VM faleras VM ebumas M 36 sic M Non 
tibi nam V 37 quod comitur Eldikim componitur VM 

38 s^ic Buecheler: //a loqui V. om, M es addidi 

39 Et add. Heinsius tamquam om. M 40 Sic add leep, 

Haec MuelLer; possis Yel 42 Texilibus M galathis V 

traxere M 43 t.] ueteres M vellere Wernsdorf uellera 

VM volvere Eldtkius 45 frenarunt VM, corr. Mueller 

1 
47 araneo VM, em. Heinsius 48 stndete M 

49 loquutum VM 50 Non M n. p. 1.] eflFundere uires 

M 62 Quos M 53 eximiis V m. pr. M 54 sic V 

pensate M pressate Buecheler . 55 fastos M ymineos V 

15* 



/ 



228 C. 742, 66-76 

Ac modulate melos pariter^ quassoque pavito 
Cum pede vox resoiiet! persultent atria longa^ 
Quae virides cingunt hederae laurique coronant 
Votigerique ignes stellanti lumine complent! 
Tympana; chorda simul, symphonid; tibia^ buxus, eo 

Cymbala; bambiiium^ cornus et fistula; sistrum^ 
Quaeque per aeratas inspirant carmina fauces^ 
Humida folligenis exclament organa votis! 

Surge age iam^ iuveniS; dextram conplectere sponsae^ 
Tuque puella^ caput niveo velamine tecta, 65 

Non cunctante gradu gressum comitare mariti. 

Teque etiam paucis moneamuS; pronuba^ verbis: 
Cum fuerit ventum ad thalamos primumque cubile^ 
Sit tibi cura vigens innoxia reddere membra 
VirginiS; ut totum^ quod possit laedere^ demas. to 

Nullum sit capiti; quo crinis comitur^ aurum, 
Nec colio maneant nisi quae sunt laevia fila^ 
Anulus et digitis tollatur moUibus asper 
Ac niveos auro propera spoliare lacertos, 
Ne, dum proludunt atque oscula dulcia iactant 75 

Exercentque tons veneris luctamen anhelum, 

56 modulante YM^ corr. L. Mudler quasBO scripsi 
cf. Hor. c. / 4, 7 ceso VM pauito V ieste Jjoewio pa- 
uinto M (-ito man. s. XV tn V) pavito: sic Paulimis No- 
lan. 25, 37. caeso payimento Heinsius paumento Haupt 
bl Conpede M larga VM longa Heinsius 59 stellanti 
lumine leep stellantia lumina VM limina Heinsius 
60. 61 y]i M 60 corda VM 61 bambilium VM 
bambylium Bueclieler bombylium Birt bombalium Bur- 
mann paiiBdXLog ccbXritrig Cyrillus et VM: aes Birt strum 
m. rec. in V; si V, om. M 62 erratas M §ratas V 

fauces Haupt uoces MV 63 Huia M folligeris VM, 
corr. Burmann exclamant VM ventis L. Mudlerx uocis 
V^M votis V w. sec. flabris ex Aldhehno conicere possis, 
cf. Birt p. CLXVIII 64 copletere V 67 Tuque . . 
monearis M 69 ingens vulgo 72 iaceant M 73 et] 
e Aldlielmus p. 288 G. Ib Nec M Neo V proludunt 

scripsi {cf Ovid. art. am. 3, 516) faro ludu V; om. M 

iactant] captant Eldik. 76 thoris M anelum M^ 



C. 742, 77-87. C. 743—744, 1-3 229 

luncta per amplexus foedentur membra mariti 
Atque invita viri maculet^ quae diligit^ ora. 
Ite pares tandemque toro recubate potito. 

80 Mellea tunc roseis haerescant basia labris 
Et compressa suis insudent pectora membris 
[Per] niveosque umeros collumque; per os . . . . 
Dextera cervicem roseam subiecta retentet, 
Turgentesque simul constringat laeva papillas. 

85 Vivite felices quam longaque carpite saecla; 
Vivite concordeS; donec premat una senectus^ 
[Donec] vestra habeant natorum vota nepotes. 

743 B.M.— B.msoo. 

•^ T -j» • • CIL I 412. 

De Isidis navigio Birtp.409. 

Isi; fruge nova quae nunc dignata videri 

Plena nec ad Gereris munera poscis opem 
(Nam tu nostra dea es nec te deus ipse tacendi 
Abnegat, expertus quis tua vela ferat; 
5 Namque tibi Zephyrus favet ac Cyllenius ales), 
Ne nostra referas de regione pedem. 

744 B. nr 6o. m. 927. 

•^ , _ B. m 800. 

De lavaoro Birt p. 410. 

Qui splendere cupis claro tenuique lavacro, 
Pontica succedas in balnea nobilis undae^ 

77 Cuncta VM, corr. Mueller f^denttir V 79 petito 
X. MueUer 80 basiaj labia Aldhelmus p. 43, 306, uhi 

^Elud epithalamium' 81. 82 om, M Et c. viri sudet per 
Birt pectora: an ccrpora? 82 Per add, in V m. rec, 
osque genasque Heimius osque marita Birt 88 roseam 
V niueam M recentet V, corr. m. 2 84 Stringentesq ; 
M 87 Donec m. rec. in lac. V, Et iam Mueller. Multo- 
rumque M^ (om. M) ////// ura V uota V iura M. 

743. (C)v. De ysidis navigio catalogus in M. De 
isidiae navigio (vel isidis mg.) v. 

744. (C)av. Balnea Gai cuiusdam cum Ponticis com- 
parantur. cf. Lampridiu^s vitae Alex. 26, 9 



230 C. 474, 3-12. C. 746 

Quam nec Alexandri mater sub sole cadenti 

"•^Emeniit; non si varia se aspergine Gai 

Effundat per aperta latex e sedibus imis 5 

Cum Syrio unguento^ cui semper roscidus humor. 

Hic femora et suras et brachia molliter ambit 

Et rigat in pluviam; sensimque ad coUa resultans 

Tangit odore levi et grato spiramine nares 

Lenis et externas admittere nescius artes. — lo 

Huc adeS; o FlorenS; et festa luce relaxa 
Mentis onus nebulasque fuga^ quae frontis honorem 



746 

B. I 25. M. 576. ' ^ 

B. in 301. — . • TT^ 

Birt4io. I>e vmalibus 

Non tibi vina placent, o insanabilis hospes; 
Nec mens est Thebana tibi, licet aggere celso 
Dircaeae rupis dicas fluxisse parentes? 
Vertice de Nysae per rura et nostra Lyaeus 
Transiit implevitque vias nigrantibus uvis. 
Musta sibi posuit pater^ et non tempore ab illo 
Desierant haec sacra coli, vatumque sonoro 
Carmine Mincius et strepuit circumsita ripa 
Fluminis Etrusci, quem non aequabit Orontes. 

4 Abnuerit Baehrens si av sic Buecheler Caii a v Gai 
Birt Bais Buecheler 6 operta a 6 semper cui v 
Quam (3) — unguento Bmcheler, non (4) — unguento Koch 
parenthesin putat. 7 in pluviam i. e. ita ut pluvia fiat, 

cf. Ziehen Philologi LVII 416 ut pluvia Baehrens 
9 leni v 10 ortes a 11 Florens cf. 742, 8(?) 11—12 se- 
parat Buecheler; ad c. 742 exordium rettulit Baehrens 
12 Dedecorant add. Birt. Finem deesse indicat a, 

745. (C) av. 1 insanabilis v 3 fulsisse conieci 

4 nisae av nostra rura v perlustrans rura BuecfieJer 
6 orbi Baehrens siti Birt poscit Oudendorp 7 Desie- 
rant a v -erunt Schrader 8 cf Verg. ecl. 7, 13 tremuit a 

9 quem v quod Baehrens 



4 
C. 746—747 231 

746 B.m276 M.926. 
-rv ^ . - B. m 301. 

De Cythera Birt 4io. 

Forte erat Aurorae tempus Solisque quadriga 
Fecerat et ventum et soaitum per nobile marmor 
Adstantis pueri; cum te^ mea bella Cythere^ 
Aspicio yenientem et tu mea limina grato 

5 Introitu dignata rosas et lenis amomi 
Delicias miras tecum ajlicis^ unde secutae 
Palladis et frondes nulliusque inscia laurus. — 
Atria nostra virent et agunt in limine primo 
Radicem platani^ ad portam venit arbutus ipsam. 

10 Felix multa arbos^ imitans miracula Pindi^ 
Quam non delebit livor nec sera vetustas! — 
iucunda nimis^ tenui quae visa poetae^ 
Dum credis vitium non auscultare Camenis. 

747 B. V 190 M. 1120. 
-. B. m 802. 

De cereo Birt 4ii. 

Flora venit. quae Flora? dea an de gente Latina? 

Non reor; at Chloris dicta per arva fuit 
Huius in adventum radiant de nocte lucernae; 

Nam nitet atque hilarat lumine cuncta suo. 

6 Cerea materies apibus debetur amicis^ 

Fl^ribus atque horti sit precor aequa mei^ 
Non ut mel rapiam^ cuius non tangor amore^ 
Sed cera in talem fiat ut alba diem. 

IM. {C)av. De cethera catalogus in M 2 adventu 
Schrader marmor Memnonis in Aegypto, de cuius sonitu 
cf. Strabo 17, 816. Plinim n. h. 34, 56. 3 astantis a 

4 Agnosco a 6 sequutae av 8 ^agunt' v in mg,, a 
^agens' a in mg., v limite v 9 ipsa Buecheler 

10 culta idem> multum Baehrens 11 'quae' a in mg., v 
quam v in mg., a 13 camaenis a 

747« {C)av. De cereo catalogus in M, va flore add. 
m, alt. in a. 2 et Baehrens. cf. Ovid. Fast V 195. 

5 amicis]; apisque Birt. Duos versus post 5 desiderat 
Buecheler 6 hortis . . meis av, corr. Baehrens. 



232 C. 748—749 

B.VU7. M.1088. 

t. TH 803. rjAQ 

Birt 409. «4rO 

De aquila, quae in mensa de sardonyche 

lapide erat 

Mensa coloratis aquilae siiauatur in alis^ 
Quam floris distinguit honos^ similisque flgura 
Texitur: inplumem mentitur gemma volatum. 

B. I 26. M. 585. ' ^^ 

B. III 803. - ,, _^ 

Birt 408. XiauB Martis 

Mars, pater armoriim^ fortissime belligerator: 

Esto Yolens^ mitiS; facilis deus^ esto benignus. 

Sic tibi post pugnas et pastos sanguine campos 

Amplexus tribuat vincli secura Cythere. 

Tu crista galeaque rubes^ tu pulcher in aere 5 

Incutis e vultu radiantia lumina ferro. 

Te thorax galeaque tegunt, non quo tibi terror 

Hostilis subeat; sed quod decor exit ab armis. 

Tu cum pulsatum clipei concusseris orbem, 

Inmugit munduS; tellus tremit^ aequora cedunt. 10 

Da nobis reditum, patriam repetamus ovantes. 

Sic tibi lascivae celebrentur in urbe kalendae. 

748. VM{C)v. De aquila Cv, catal. in M; om. V. 
Quae — erat V {ubi sardonuche). Titulum om, M. 1 M 
om M sinatur M iuvatur Claverius 2 floram v Clav. 
destinguit V similique v Clav. Explic. de aquila F. 

749. VM; v. 1 in av. Laus Martis V mg.; caUd. in 
M; om. M. De Marte [uel ad] versus rophaJitus v Ad 
Maxtem versus Rhopalicus a 1 sic VM belligerantum 
va hic desinentes 2 mittis V 4 tribuit M uinclis 
VM, corr. Heinsius 6 e ilf a F cultu . , ferreo flietn- 
siu>s 7 torax F(ifcf?) 8 erit V, corr. m. 2 exit ab armis 
om. M 9 pulsati M concosseris M 11 — 12 om. M 
lacuna quattuor versuum. Da et Sic add. m. rec. V redi- 
tum nobis 750,3; 751,4 nobis reditum VM 12 las- 
ciue, corr. w. 2, F 



C. 760—762 233 

750 ^ 

De lunonalibns Birt m'. 

Sancta] poli domina; cui vincla iugalia curaC; 

Supr]emi caeli regis coniunxque sororque^ 

Da re]ditum nobis. sic regnum transeat orbis 



751 

•^^ B. I 21. M. 674. 

■r% -r ••!- 111^ B. III 804. 

De IiiberalibuB Birt 408. 

LenaSe vitisator Bromie Semeleie Bacche 
Thyrsitenens bimdter trieterice Nysie Liber, 
Flos Ariadnaee ^coriatice, laete Thyoneu, 
Da reditum nobis. sic totis dulcia rivis 
Musta fluant, spumetque cavis vindemia labris. 

752 B. V 146. M. 1082. 

B. m 805. 

De hippopotamo [et crocodilo] ^"* *®*- 

Vtraque fecundo nutritur belua Nilo: 

Quaeque vorat morsu quaeque sub ore fremit 

760. V solus. Inscr. habet V in mg., catal. M. Ad 
lunonem leep. 1 Sancta supplevi, luno leep, alia alii. 
Atq; 2 Supr et 3 Det re m. rec. V 3 Da i. Mueller 

4 Ad tibi dilectas Tyiiae Carthaginis arces suppl. L. MueUer 

761. VM(C)av. De liberalibus F tn w^. De Baccho 
vel ad Bac(chum) va. Laus Liberi catalogus M, Claverius, 
om. M. Scatent hi versus vitiis prosodiacis, quae fruMra co- 
nati swnt tollere leep et Baehrens. 1 L§ne§ V enee M 
Lenis Cav uittis sator V uitis sator M Br.] proles Cav 

Semeleia MCav bache VM 2. 3 om. Cav et (praeter 
tirsitenens) M nysi^ V 3 ariadene coriatice V Cory- 
bantice Buecheler cnGreutice conieci Curetice Heinsius 
IJ lacche Baehrens tyoneu V 4 riuis V uerbis M 

vav 5 Musta vulgo Musa V Mella M Cav que cavis 
om. M Cav totis spumet Cav. 

762. VM{C)av. (Incipit V) de hi(hy)p(p)opotamo V 
av\ et cocodriUo add. solus catal. M, qui De ippotamo. 



234 C. 753— 769, 1-8 

B. V 192. M. 1122. •*'*' 

B. m 806. — . j , . 

Birt 404. JL>e ClTllOlO 

Nectareo muro dulces cinguntur harenae. 

Birt 404 adnot 753* 

Suave tibi nomen; sed si te talia tangunt^ 
Moribus atque animo post ea dulcis eris. 

754 Fanegyrious Anieionim 

755 De hirundine 
755* De mergo 

756 De vituliB marinis 

757 De paupere cdngulari 

758 De ape 



B.M — B.ni805 
Birt 404. 



759 

De zona missa ab eadem Arcadio Augusto 

Stamine resplendens et mira textilis arte 

Balteus alipedis regia terga liget^ 
Quem decus Eoo fratri pignusque propinqui 

Titulum om. M 1 Vt quae Cav bellua Cav 2 uorat 
VM necat Cav 

768, Sic VM, Paris. 6719 saec^ XIV, De dulcio de 
lucusta V, titulum om. M (sed hdbet in catalogo M). 

753\ Sic Cav, De dulcio inscribentes. 

754 — 758. Tituli soli extant in catalogo M et apud 
Claverium. 755* deest ap. Claverium 754 {u^i amicorum 
traditur, quod corr. L. Mueller). Birtius de Claudiani Pane- 
gyrico Prohini et Olyhrii, fort. recte, intellegit. 

759. Idem de zona . . . archadio aug. solus V, in quo 
et M et schedis Gudii et Parisino 5719 sdlis hoc ep. post 
Claudiani ep 20 legitur. Eadem est Serena Stiltchonis uxor. 

1 texilis M 2 ligat VM Gud. liget m. r^. in V 
3 Quod M Crud. 



C. 759, 4-6. C. 760—760», 1-2 235 

Sanguinis Hesperio misit ab orbe soror. 
5 Hoc latus adslringi velox optaret Arion^ 

Hoc proprium veilet cingere Castor equuoi. 

^^^ B.m238. M.998. 

760 B. m 806. 

Birt 413. 

Marcus amans puerum natum mentitur amare 

Vultque pater dici nescius esse pater 
Et pietate nefas et amorem velat amore: 

Se pietas umbram criminis esse dolet 
8 ^Nate' dies audit, nox et torus audit *amice', 

Et pro temporibus nomina mutat ei. 
Stulte : — quid ignaro non dicit Cynthia fratri? — 

Ne credas nocti digna latere diem! — 

Qui ^puer' est, hic *filius' est: a lumine primo 
10 Tilius', a thalamis incipit esse ^puer'. 



760» (olim 779) 

-, B. n 119. M. 109. 

MSreoenas b. 1 125. 

Defleram iuvenis tristi modo carmine fata: 
Sunt etiam merito carmina danda seni. 

6 de Cyllaro cf. Ennod. c. 128, 10. 

760. Binetus in ed. Petron. p, 126 Dousae 'Epigram- 
mata . . . Claudiani in lucem deponam. Yerum huius, credo, 
auctoris adscribam et illud, quod ad manum fuerit ex Y. C. 
Cui(aciano): Marcus' sqci. Medii fortasse aevi est. 5 totus 
Cui,, corr. Binetus 7 cincia Cui., corr. Binetus 8 i, e. 
ne committas nocti, quae digna sunt, qtiae diem lateant: Birt, 
Ziehen 9 — 10 separat Barthius 9 puer (*. e. amicus 
V.6) Meyer: pater Cui. hic cMumine Patisson: huic et 
limine Cui, a] tibi Ziehen. 

760». B = Bruxellensis 10676—76 s. XII, cui similis 
est Mellicensis s. XI {v. 1 — 26 : Stud. Vinddb. 3 , 65). M = 
Mona4iensium 306 s. XI (w), 18059 s. XI (w), 21562 s. XII 
(0), quos cont. Baehrens, consensus. BMP notabo, omissis 
orihographicis. Incipit Mecenas M Maecenas eiusdem 
P(ar. 16236 s. X v. 1 — 43): contuli. Mecenas Virgilii 



236 C. 760% 8-22 

Vt iuvenis deflendus enim tam candidus et tam 

Longius annoso vivere dignus avo ... 
Inreligat^ ratis numquam defessa carina 5 

It redit in vastos semper onusta lacus. 
Illa rapit iuvenes prima florente iuventa^ 

Non oblita tamen sera petitque senes. 
Nec mihi; Maecenas^ tecum fuit usus amici: 

Loilius hoc aegro conciliavit opus. 10 

Foedus erat vobis nam propter Caesaris arma 

Caesaris et similem propter in arma fidem. 

Regis eraS; Etrusce^ genus; tu Caesaris almi 

Dextera^ Romanae tu vigil urbis eras. 
Omnia cum posses tanto tam carus amicO; 15 

Te sensit nemo posse nocere tamen. 
Pallade cum docta Phoebus donaverat artes: 

Tu decus et laudes huius et huius eraS; 
Sicut vulgares vincit beryllus harenas, 

Litore in extremo quas simul unda movet 20 

Quod discinctus eras nimio (quod carpitur unum)^ 

Diluis hoc animi simplicitate tui. 

Vossian. L. oct. 96 s. XV. P. V. Maronis Elegia Behdigeranus 
s. XV. Inscr. om. B. Ante Senecae aetatem scriptaiii putat 
L. MueUer; Ziehen mus. rhen. 62, 450 et Baehrens sub Au- 
gusto; paulo post Senecam K. Schenkl, sed inferiore aetate 
M. Haupt. 5 carina lihri Charontis Cannegieter -onis 
Bibbeck 6 It edd. Et libri 8 sed repetitqne libri, 

em. Burma/nn cit repetitque JSllis 9 machaneas, corr. 

m, 2, B 10 niius M aegro Heinsius ergo libri 11 Fi- 
dus libri Foedus Heinsius uobis M nobis B 12 et] it 
B 14 -nae tu] -ne et tu M -na m B 16 clarus B 
carus M 17 phebus B ubique 19 Sicut v. v. scripsi 
Vincit V. sicut Baehrens Yincit v. v. libri viridis b. 

Bmcheler beritus libri aranas B 20 quam BMP 

vomit Barth 21 cf. Seneca epp. 114 distinctus B di- 

siunctus M discunctus P nimium vel nimio Hilberg mimo 
JEUis animo quoque libri habitu Baehrens quod Buhnken 
22 Diluuii hoc BMP (Diluitur cod. Basil.) Diluis Ba^h- 
rens nimia s. tua libri, corr. id. 



C. 760», 2^-46 237 

Sic illi vixerC; quibus fuit aurea virgo, 

Quae bene praecinctos postmodo pulsa fugit. 
25 Livide; quid tandem tunicae nocuere solutae^ 
Aut tibi ventosi quid nocuere sinus? 
Num minus urbis erat custos et Caesaris obses? 

Num tibi non tutas fecit in urbe vias? 
Nocte sub obscura quis te spoliavit amantem? 
30 Quis tetigit ferrO; durior ipse, latus? 

Maius erat potuisse tamen nec velle triumphos; 

Maior res magnis abstinuisse fuit 
Maluit umbrosam quercum nymphasque cadentes 
Paucaque pomosi iugera certa soli. 
35 Pieridas Phoebumque colens in moihbus hortis 
Sederat argutas garrulus inter aves. 
Marmora temnentur; vincent monimenta libelli: 

Vivitur ingeniO; cetera mortis erunt 
Quid faceret? discinctus erat comes integer idem 
40 Miles et Augusti fortiter usque pius! 
Illum piscosi viderunt saxa Pelori 

Ignibus hostilis reddere ligna ratis; 
Pulvere in Emathio fortem videre Philippi: 
Tam tunc ille tener tam gravis hostis erat 
45 Cum freta Niliacae texerunt laeta carinae, 
Fortis erat circa, fortis et ante ducem^ 



26 Liuida libri (-de g) 26 tibi quid B 27 care- 
ris opBes solus B obses M 28 Nunc BP Nuncubi Sca- 

liger orbe B 29 oscura B Post 30 v. 39 — 56 posuit 

Eibbeck 31 Malus BP nec nec B 32 res <5 es BM 

33 rcum om.BP lymphasque Wemsdorf canentes M 
34 certa libri, culta Aldina 36 Se super arg. BP Sede- 
rat Mg num Saepe erat? 37 tunnei B; hinc temnen- 
tur seripsi moeonii Mi minaei P cygnei Buecheler 
Smymaei vel Marmorea Aonii Scaliger lonii Ellis teneri 
Ziehen 38 cf.Propert. IV 1,24. 39 facere BP discinc- 
tus Birt defunctus libri integer libri (impiger Voss.). 
40 fortis et vulgo. 42 hostiles libri dedere Heinsius 

rates M 44 Tam B Quam ceteri nunc B 45 lata 

M^ recte? 



238 C. 760% 47-69 

Militis Eoi fugientis terga secutus^ 

Territus ad Nili dum fugit ille caput. 
Pax erat: haec iilos iaxarunt otia cultus. 

Somaia victores Marte sedente decent. 50 

Actius ipse lyram plectro percussit ebumo; 

Postquam victrices conticuere tubae. 
Hic modo miles erat^ ne posset femina Romam 

Dotalem stupri turpis habere sui. 
Hic tela in profugos (tantum curvayerat arcum) 55 

Misit ad extremos exorientis equos. 
Bacche^ coloratos postquam devicimus Indos^ 

Potasti galea dulce iuvante merum. 
Et tibi securo tunicae fluxere solutae: 

Te puto purpureas tunc habuisse duas. eo 

Sum memor (et certe memini) sic ducere thyrsos 

Brachia vel pura candidiora nive. 
Et tibi thyrsus erat gemmis omatus et auro: 

Serpentes hederae vix habuere locum. 
Argentata tuos etiam talaria talos es 

Vinxemnt certe; nec puto, Bacche, negas. 
Mollius es solito mecum tum multa locutus 

Et tibi consulto verba fuere nova. 
Inpiger Alcide^ multo defuncte iabore^ 

47 Milites B 48 capud B 49 illo BM, recte g 
laxarant B ocia libri. 50 Somnia Birt a. 1876 Omnia 
lihri Otia Meineke Mollia Bmcheler oictoris . . decet 
BM<s 52 turbe B. Maecenatis comparatur et militia 

et liucuria cum ApoUine (51 sg.), cum Baccho (67—66), 
cum Hercule (69 — 86), cum love (87 — 92). 57 sqq, cf, Ziehm 
Bh. Mu8. 52, 452, qui de Augusto cogitat. 55 sq. ante 

63 sg. BibbecJc 53 ne] nec B 64 strupri B herere 

Vat 3269 56 exorientis sc. solis mox orientis Heinsius 
acta orientis Ellis bl bache B 68 Portasti m 
60 non intellego. 61 memini sic libri (memini in B eror- 
Sfuni) {add. m. 2 in mg,) meministi Buecheler tirsos B 
vestem Baehrens 62 Bache B bacchea M purpurea 

libri vel pura Burmann Bacche puer, pura EUis 
63 tyrsus B geminis B 65 sandalia Vat. 3269 

66 bache BM 69 duro Baehrens 



C. 760% 70-96 239 

70 Sic memorant curas te posuisse tuas; 
Sic te cum tenera multum lusisse puelia 

Oblitum Nemeae iamque^ Erymanthe^ tui. 
Vltra numquid erat? torsisti pollice fusos^ 
Lenisti morsu levia fila parum. 
75 Percussit crebros te propter Lydia nodos; 
Te propter dura stamina rupta manu. 
Lydia te tunicas iussit lasciva fluentes 

Inter lanificas ducere saepe suas. 
Clava torosa tua pariter cum pelle iacebat^ 
80 Quam pede suspenso percutiebat Amor. 

Quis fore credebat, cum rumperet impiger infans . 

Hydros ingentes vix capiente manU; 
Cumve renascentem ^terret velociter hydram, 
Frangeret inmanes vel Diomedis equos^ 
85 Vel tribus adversis communem fratribus alvum 
Et sex adversas solus in arma manus? 
Fudit Aloidas postquam dominator Olympi; 

Dicitur in nitidum percubuisse diem 
Atque aquilam misisse suam^ quae quaereret, ecquid 
90 Posset amaturo digna referre lovi. 
Valle sub Idaea tum te^ formose sacerdoS; 

Invenit et presso moliiter ungue rapit. — 
Sic est: victor amet^ victor potiatur in umbra; 
Victor odorata dormiat inque rosa. 
95 Victus aret victusque metat^ metus imperet illi; 

70 potuisse BM 71 m.] laetum cod. Basil. 72 ne 
mea B erimante B 79 — 80 omte v. 73 Bibbeck. 73 Vltro 
B 74 Leuisti M. cf. Catull. 64,315. 75. 77 lidia B 

(M) 77 fouentes BM 78 pensa Heinsius saeve Birt 
79 tua BMI tibi rec. 81 cum iam premet BM (-mit 
M\ corr. Scaliger 82. 83 y] i J5 83 velociter ureret 
conieci torreret letifer Maekly terret libri ineteret Strucht- 
meyer uelocior mo 86 aduersas libri conversas Maehly 

87 cf. Laud. Pisonis 162 sqq. et oenidas B et enidas 
M et Aloidas Behdigeranus 88 procubuisse EUis ex i 
89 misse B etquid M 90 maturo signa libri, digna 

Heinsius 91 ida ea B idea rell. dum lih% tum Hein^ 
siu8 95 metet BM 



240 C. 760», 96-1» 

Membra nec in strata sternere discat humo. 
Tempora dispensant usus et tempora cultus: 

Haec homines^ pecudes^ haec moderantur aves. 
Lux est; taurus arat; nox est, requiescit arator 

Liberat et merito fervida colla bovi. loo 

Conglaciantur aquae^ scopuiis se condit hirundo: 

Verberat egelidos gariiila vere iacus. 
Caesar amicus erat: poterat vixisse solute^ 

Cum iam Caesar idem quod cupiebat erat. 
Indulsit merito. non est temerarius iile. io5 

Vicimus: Augusto iudice dignus erat. — 
Argo saxa pavens postquam Scyllaceia legit 

Cyaneosque metus iam religanda ratis^ 
Viscera dissecti mutaverat arietis agno 

Aeetis sucis omniperita suis. iio 

His ie, Maecenas^ iuvenescere posse decebat. 

Haec utinam nobis Colchidos herba foret! 
Redditur arboribus florens revirentibus aetas: 

Aegro non homini; quod fuit ante^ redit? 
Vivacesque magis cervos decet esse paventes, ii5 

Si quorum in torva comua fronte rigent? 
Vivere cornices multos dicuntur in annos: 

Cur nos angusta condicione sumus? 
Pascitur Aurorae Tithonus nectare coniunx; 

Atque ita iam tremulo nulla senecta nocet. iso 

96 i. e. et in non strata. 99 erat mo non BM 
nox Behd. Voss. 101 Cum glac. Salnumtts se c.] se- 

dit B 102 et gelidos libri (cf. CatuM. 46, 1) ga////iTula 
(m ras. 11) B. Lacunam statuit Baehrens. 106 merita B 

107 parens Voss. scyllegia M scilleia B, corr. Hein- 
sius relegit Salmasius 108 fretns Maehly rates B 
109 disiecti B disiectu M\ recte « mutaverit B agni 
libri, corr. Aldina 110 Aet//es (erasum t) B Aetas et 
M ome perita B (omne cefert)^ corr. Sdlma^sius 111 Is 
te B dicebat B 113 Reddit' B flores B aestas libri, 
em. Aldina 114 Aegro conieci Ergo libri Et ver Baeh- 
rens 116 que om. B -ne Heinsius 116 In quorum 

torva Baehrens, fort. recte 119 aurora, sed corr., B co- 
niux B mo 



C. 760% 121-142 241 

Vt tibi vita foret semper medicamine sacro, 

Te vellem Aurorae conplacuisse virum. 
Ulius aptus eras croceo recubare cubili 

^Et modo poeniceum rore lavante torum; 
125 IUius aptus eras roseas adiungere bigas 

Et dare purpurea lora regenda manu^ 
Tum mulcere iubam^ cum iam torsisset habenas 

Procedente die respicientis equi. — 
Quaesivere chori iuvenem sic Hesperon illum^ 
130 Quem nexum medio solvit in igne Venus: 
Quem iiunc infuscis placida sub nocte nitentem 

Luciferum contra currere cernis equis. — 
Hic tibi Corycium^ casias hic donat olentis^ 

Hic e pahniferis balsama missa iugis. 
135 Nunc pretium candoris habes, nunc, redditus umbris; 

Te sumus obliti decubuisse senem. 
Et Pylium flevere sui ter Nestora canum: 

Dicebant tamen^ hunc non satis esse senem. 
Nestoris annosi vicisses saecula^ si me 
140 Dispensata tibi stamina nente forent. 

Nunc ego quid possum? telluS; levis ossa teneto^ 

Pendula librato pondus et ipsa tuum! 



122 con] com mo 123 sg in singulari alia schedula 
manu eiu>sdem aetatis B 124 Et modo MB Sancto puto 
Linquere Baehrens phoeniceo B puniceo m o, corr. Scal. 
125 Illius aptus eras {cf. u. 123) interpolata puto; nisi forte 
duae recensiones hic inter se commiscentu/r 126 Et Fran- 

cius Tu libri. 125. 126: i JB in mg. 127 Tu B Tum 
M Et ego olim. post 128 lacu/nam indicat Baehrens. 
129 Locri Buecheler iuvenum Scaliger ilum B olim Scali- 
ger 130 Que Bo Qu§ n fovit Heins. nemus M 
131 in fusci BM m fascis alii. corr. Bibb. post 132 lacuna 
Burmanno. 133 coritu B 134 et libi'i e Ald. 

135 Hunc B Nunc M Hoc Buecheler redditus B -tur M 

137 Et Heins. Te B Ter M 138 que tamen, om. 
hunc, BM 139 annosa libri uixissem B mo uixisse n 

140 nempe libri 141 quid M quod B 

Anthol. lat. L 2. 16 



242 C. 760% 143-144. C. 760*, 1-20 

Semper serta tibi dabimuS; tibi semper honores: 
Non umquam sitienS; florida semper eris. 

B.nmM.iio. 7gQb ^^ii^ 780) 

Sic est Maecenas fato veniente locutus^ 

Frigidus et iamiam cum moriturus erat. 
*Mene' inquit ^iuvenis primaevi, luppiter, ante 

Angustum Drusi non cecidisse diem! 
Pectore maturo fuerat puer, integer aevo, 5 

Et magnum magni Caesaris illud opus. 
Discidio veilemque prius' — non omnia dixit, 

Inciditque pudor, quae prope dixit amor. 
Set manifestus erat: moriens quaerebat amatae 

Coniugis amplexus oscula verba manus. lo 

*Set tamen hoc satis est: vixi te, Caesar, amico 

Et morior' dixit; ^dum moriorque, sat est. 
Mollibus ex oculis aliquis tibi procidet humor, 

Cum dicar subito voce ^fuisse' tibi. 
Hoc mihi contingat: iaceam tellure sub aequa. is 

Nec tamen hoc ultra te doluisse velim. 
Set meminisse velim. vivam sermonibus iilic: 

Semper ero, semper si meminisse voles. 
Hoc decet: et certe vivam tibi semper amicus, 

Nec tibi qui moritur desinit esse tuus. ?o 

143 odores M honores B 144 siciens B 

780« A praecedenti carmine separavit Scaiiger. 
2 eciam iam 6 3 Men inquid B prim(a)etii cn BM 
4 Angustam M Augustam B Angustum B bruti libri 
Drusi Francius fidem libri, corr. Ueins. 6 cf. consol. ad 
Liv. 39 ille decus Baehrens (cf. Verg. catal. 11, 3) illud 
opus libri 7 Discedo Leidensis 9 Sed M 11 Sed 

mn est ow J5 12 satis libri sat est Pithoeus 13 num 
procidat? humor libri cf. Consol. ad Liv. 466 Propert. IV 
11,68. w. 23— 26 ante 13— 22 Eibbeck 16 Hec B potuisse 
libri, corr. Heinsitis nil potuisse Ellis 17 Sed M 
19 Hoc Btbbeck: Et libri Ut Ziehen amicus E amare 
BM 20 sibi Barth 



C. 760*, 81-34. C. 761, 1-6 243 

Ipse ego, quicquid ero cineres interque favillaS; 

Tunc quoque non potero non memor esse tui. 
Exemplum vixi te propter molle beati^ 

Vnctus Maecenas teque ego propter eram. 
85 Arbiter ipse fui; volui quod^ contigit esse: 
Pectus eram vere pectoris ipse tui. 
Vive diu, mi care, senex pete sidera sero! 
Est opus hoc terris: te quoque velle decet. 
si Sit secura tibi quam primum Livia coniunx^ 
3s Expleat amissi munera nipta gener; 

29 Et tibi succrescant iuvenes bis Caesare digni 

30 Et tradant porro Caesaris usque genus. 
33 Tum deus intersis divis insignis avitis: 

Te Venus in proprio collocet ipsa sinu.' 



B. JC ^— 
B. V 880. 



761 
De splLaera eaeli 

Haec pictura docet quicquid recitavit Hyginus 
In septem quinis describens sidera signis 
Ad caeii terraeque globos in mole rotundos. 
Mallem prorsus opus solidis insigne figuris; 
5 Quas nequit in plano similes expendere quivis^ 
Cum lateant intus quaedam curvisque profundis. 

22 niinc potero, corr., B 23 — 26 in alia scheda eadem 
manu qua 760*, 123 sq. additi B 23 beati Salmasim 
beate libri 24 Unctus Maehly Unns libri 25 tni 

Heinsius uoluit libri, corr. Aldina 81 — 32 ante 29 trans- 
pos. mbbeck quam primum libri cum {sic Rehdig.) primis 
Heinsius coniux B 33 Tum Wernsdorf Cum libri in 
terris libri^ corr. Eibbeck 35 in patrio libri (imprio Voss. 
oct. 96 s. XV) Explicit Mecenas M, om B ceteri Finit 
elegia Yirgilii Maronis in Mecenatem inuepta ab Henoc in 
Dacia Vatic. 3269 s. XV, Voss. 95 s. XV. 

7 61« P = Parisinv^s 12117, olim Sangermanensis 434 
saec. XI, fol. 138 v. F= Vossianus 16 s. XI fol. 61. 
Orthographica omittam multa. Versus de spera caeli V, om. P 

1 yginus P ig. F 6 Dum P intus V inter P 

16* 



244 C. 761,7-36 

Nam borealis apex arctos conpleius et anguem 

Arctophylaca tegit nec non simulacra coronae, 

Engonasinque^ lyram, cygnum seu Cassiepiam; 

Cuius adest pedibus coniunx et filia dextris. lo 

Perseus inde gener, tunc est caprarius, inde 

Deltoton, equus ac delphin, aquila atque sagitta, 

Anguitenens, aries, taurus, cum Castore Pollux 

Et cancer; leo, virgo, suis cum scorpio chelis, 

Arcitenens tandem; capricornus et urnifer inde; 15 

Piscibus extremus locus est quem signifer explet. 

Primus in austrinis Orion partibus exit, 

Tum lepus est et utrique canes Argoque triremis, 

Hydrus, Centaurus, sed et ara et piscis enormis, 

PistriX; Heridanus: sic sphaerae finis habetur; 20 

Quam gemini findunt aequa sub sorte coluri, 

Se tangendo polis dum zonas quinque pererrant. 

Has hinc inde sibi diversa a parte coaequat 

Linea quae scindit medios utrosque coluros. 

Torrida zona duas circa se a frigore servat; 25 

Nam zonas similes aequales dicimus esse 

In caeli terraeque modo Cicerone magistro. 

Vertex alteniter terdenis partibus a se 

Semper abest circumque facit sex undique sumptis; 

Tum quinas utrimque feret habitabilis ora. 30 

Aequidies capit octonas hinC; inde quaternas. 

Corpora signorum circis resecantur eisdem. 

His super esse ferunt caelo cuicumque notandos, 

Quorum primus is est; qui candidus extat in astris 

Obliquo caeli portas discrimine tangens; 35 

9 Engonasimq ; F seii (». e. et) PV ceu Bmsian {ed. pr. 
in annal. phil. 1866, 786) sic Baehrens 11 inde Bursian 
ille PV 14 cum V tum P 15 urniger Bursian 
16 extremis VP, recte? 21 iemini P 23 a om. P, 

sitpr. lin. V 26 esse F est P 27 Ex Hygino 

hausit poeta^ non ex Cicerone (Ziehen). 31 Aequidies cf. 
Woelfflini Archiv. Lexic. lat. 11. 34 is est Bursian 

inest PV constat F 



C. 761, 36-65 245 

Alter ubique vagus graece vocitatur horizon. 
Solus eget terrae spatiis ut limes in astris 
Dimidium sphaerae momentis omnibus abdens. 
Ergo decem circis totus variatur Olympus, 

40 Ex quibus ille latet semper qui dicitur austri; 
Cum nobis numquam lateat qui continet arctos. 
Inter utrosque tamen quod hinc levat^ occidit illic. 
Arcticus his signis finitur circulus: extra 
Laeva Bootis inest dextro cum poplite flexo 

45 Herculis innixi pedibus^ umeris quoque Cephei; 
Tum siliquastrensis tangit confinia basis. 
Solstitialis et hoc signorum limite constat: 
Arctunis lapsusque genu, Cepheia coniunx; 
Anguiger oblongus; curvi quoque sinciput anguis 

60 A superis tanguntur eo cum coniuge Persei 
(Cui tamen arctophylax est in contraria versus 
Pegaseo iunctae medio) pedibusque marito 
Qui sectus laevo cubito cum crure sinistro 
Heniochi caput ut currens ex pulvere foedat; 

55 IUe tamen quasi lora tenens pede comua tauri 
Deprimit ac geminis traiectis denique coUis 
Inter aselliferi consurgit lumina cancri; 
Currens per pectus^ ventrem iumbosque leonis 
Perque caput dextramque alam volitantis oloris. 

60 Qui lucis noctisque pares dat circulus horas 
Arietis ima pedum recipit vestigia primum 
Semibovisque genu praecidit et inguinis eius; 
Vltima quem fudit putens urina deorum; 
Sustinet et geminos flexus ex ore draconiS; 

65 Exit et a genibus longo serpente ligati^ 

36 uocitatus Y orizon Y orion P 38 addens F 
44 cum dextro P 46 innexi P hum. TY quo om. Y 

47 limite P et ex corr. Y 49 sincipre Y anguis 
F an. P 51 Qui F Cui caput et thorax Bursian 
62 iunctae F uinctae P mariti Bursian 64 f§dat F 
fedat P 60 oras F Semis bouisque P 63 que infu- 
dit F 



246 C. 761, 66-76. C. 761»— 762, 1-2 

Postquam chelanim longissima brachia pressit; 

Tum Ganymedeae raptricis transilit aiam 

Pegaseamque iubam dirimens ex ordine pisces. 

Quid hiemaiis agat signorum corpora scindens 

Decoliatus eo novit qui spicuia mittit 70 

Piscinusque caper^ nec non iymphaticus auspex 

Et pistrix^ fluviuS; lepus et ieporarius adsunt^ 

Finditur et puppis^ Centauro terminat orbis. 

Vltimus, aversus boreae, ^sua dindima solis 

Manibus ostendit fluvio finitus et ArgO; 

Centaurique pedes postremos tangit et aram. 



75 



1: v'356''''''- 76P (olim 868) 

Si novus a lani sacris numerabitur annus^ 

Quintiiis falso nomine dictus erit. 
Si facis^ ut fuerant^ primas a Marte Kalendas^ 

Tempora constal)unt ordine ducta suo. 

762 

B. V 863 ^ ^^^' '^^ volucribus et iumentis. 

De filomela 

Dulcis amica veni, noctis solatia praestans; 
Inter aves etenim nulla tui similis. 

74 sic V. sTia sua dindima P d.] lumina Baehrens 

761», V = Vaticanus 3262 saec. XJ, Ovidii Fastos 
continens, olim Ursinianus. 1 nonus V 4 dncta Hein- 
siu^ dato V quaeque vulgo. — Amiani a. 1876 in codice 
Fastorum, quem possidehat, anni 1467 mihi ostendit Florentia^. 

762. Libri saeculi XI: H = Harleianus 3859 fol. 251, 
quem et V ubique afferam. B == Bruxellensis 1828 fol. 1. 
C= Mus. Britawn. Addend. 16894 /bZ. 244. ViW = Vin- 
dobonenses 317 et 952. Jf = Mona>censes 14505 et 493. 
F= Vaticanu^ 639 fol. 88 (qtiem contuli). [Non est in 
SangallensibusJ . Sa^culi XI— XII: N= Monacensis 19413. 
Recentes: non pauci. Cf collationes in ed. priore et Baeh- 



C. 762, s-19 247 

Tu; filomela^ potes yocum discrimina miiie; 

Mille vales varios rite referre modos. 
5 Nam quamvis aliae volucres modulamina temptent; 

Nuila potest modulos aequiperare tuos. 
Insuper est avium, spatiis garrire diurnis: 

Tu cantare simui nocte dieque soles. 
Parrus enim quamquam per noctem tinnipet omnem; 
10 Sed sua vox nulli iure placere potest. 

Dulce pelora sonat^ dicunt quam nomine droscam, 

Sed fugiente die illa quieta silet. 
Et meruius moduians tam puichris zinzitat odis^ 

Nocte ruente tamen cantica nulia canit. 
15 Vere calente novos componit acreduia cantus 

Matutinali tempore rurirulans, 
Dum turdus trucilat^ sturnus tunc pusitat ore: 

Sed quod mane canunt, vespere non recolunt 
Caccabat hinc perdix et graccitat improbus anser^ 



rensiana extantes; Peiper mus. rh. 32,530; Huemer Stud. 
Vindoh. 2, 74. In Gallia Germaniave carmen e Suetonio 
(p. 247 sqq. Beiffersch.) derivatum> exeunte antiquitate con- 
scriptum putat Baehrens.' Albi Ovidii luventini esse men- 
titus est Goldast. Aldhelmus eo W5t*s est. Versus de uolu- 
cribus (bestiis add N) et (uel N) iumentis. De filomela 
CN. Inscr. om. ceteri lihri. Ovidius de philomena Fhi- 
lippicus 210 s. XIV/XV. Bern. 576 s. XV. — 1—8 om. H. 
Versum 1 Paulus Dia^onus sic imitatus est: Dulcis amice 
veni, pacem sub pectore gestans {Poetae lat. aevi Caroling. 
I 65); cf. et A. L. Meyeri 1074: Dulcis amice bibas gra- 
tanter munera Bacchi sqq. Cf. et Poet. Carol. III 128. 
3 philomela BMVi{?)V 8 soles BMV (soles n. d. si- 
mul B) potes CNOW 9 Cantus auium H in mg. 

Parus MW 11 per ora BCViW perola Peiper, sed 
pelora {VHMNO) per iistdd^seiv ortum est ex TcvQQaXXls, 
quem pirulum medio aevo, hodie vocant Pirol. quam di- 
cunt BM dorscam H druscam B; est droscila, Drossel. 
12 quiete VO 13 zinnizat W zinziare 8uet{onius p. 252 
Beiff.) 14 tamen: timet H 15 nouos M nouo ceteri 

16 ruricolans H 17 Tunc t. Baehrens. dum pus. 0. Jahn 
passitare Suet. B. 



248 C. 762, 20-41 

Et castus turtur atque columba gemunt. so 

Pausitat arborea clamans de fronde palumbes 

In fluYiisque natans forte tetrinnit anas. 
Grus gruit in gronnis^ cygni prope flumina drensant^ 

Accipitres pipant milvus hiansque lupit. 
Cucurrire solet gaiius^ galiina cacillat^ 25 

Pulpulat et pavo, trissat hirundo vaga. 
Dum clangunt aquilae^ vultur puipare probatur^ 

Et crocitat corvus, fringulit et graculus. 
Glottorat immenso maerens clconia rostro, 

Pessimus et passer soiis titiare solet. »o 

Psittacus humanas depromit voce ioquelas 

Atque suo domino ^chaere' sonat vel 'ave'. 
Pica loquax varias concinnat gutture voces, 

Scurrili strepitu omne quod audit ait. 
Et cuculi cuculant et rauca cicada fritinit. ss 

Bombilat ore legens munera meilis apis. 
Bubilat horrendum ferali murmure bubo 

Humano generi tristia fata ferens. 
Strix noctuma sonans et vespertilio stridunt, 

Noctua lucifuga cucubit in tenebris. 40 

Ast uiulant uiulae lugubri voce canentes . 



20 gemit BCViW 21 sic HV alii. Pusitat B 

Plausitat MVi 22 forte B sorte ceteri detrinnit V 
tetrissitare Suet anans libri 23 ingronnis libri in gron- 
nis *. e. in pratis palustribus (cf, Du Cange, Lex med, latin.) : 
sic Peiper 24 'accipitrum plipiare' Suet. 25 Gugur- 
rire B, recte? 'gallinae crispare' Suet. 26 sic H. Pu- 
lulat VMN Pupulat BCVi Papulat W Pap-, PuU- 
ceteri paupulare Suet. 27 glangunt H 28 Et croc- 
citat V 29 Clottorat V (crotolare Su£t.)j// iotor&t W 
merensque H 30 sonsticia V solstitia M sonscitia W 
(sonst-, const- ceteri) recolit libri, em. Burma/nn ^passerum 
titiare' Siiet. 31 Psyth. H Psit. ceteri 32 chere (i. e. 
XccZqs) H care V kere ceteri 34 Scurili libri (Socordi 
W) agit MN 35 frinit B qui hic desinit fritinnire Suet. 

36 apis H apes V, alii apex W 38 Bubulat Vi 
40 cuccubire Suet. 41 Ac H lugubre (-ure V) libri 

praeter H 



C. 762, 42-64 249 

Inque paludiferis butio butit aquis. 
Regulus alque merops et rubro pectore progne 
Consimili moduio zinzizulare sciunt. 

45 Scribere me voces avium filomela coegil, 
Quae cantu cunctas exsuperat volucres. 
Sed iam quadrupedum fari discrimina vocum 
Nemine cogente nunc ego sponte sequar. 
Tigrides indomitae rancant rugiuntque ieoneS; 
50 Panther caurit amanS; pardus hiando feiit. 
Dum lynces urcando fremunt, ursus ferus uncat, 

Atque iupus ululat; frendit agrestis aper. 
Et barrus barrit; cervi crocitant, mugilant et onagri; 
Ac taurus mugit, et celer hinnit equus. 
55 Quirritat et verres setosus et oncat asellus, 
Bratterat hinc aries et pia balat ovis. 
Sordida sus subiens ruris per gramina grunnit, 

At miccire caprae, hirce petulce, soles. 
Rite canes latrant, faliax vulpecula gannit, 
60 Glaucitat et catulus ac lepores vagiunt. 
Mus avidus mintrit, veiox mustelaque drindat, 

Et grilius griliat, desticat inde sorex. 
Ecce venenosus serpendo sibilat anguis, 
Garrula iimosis rana coaxat aquis. 



42 <m. V buteo Burmann buttit W 43 prognes 
H -nis ceteri 44 zinzilulare M, recte? 45 sic Ubri 

(philomena -H") 46 desinit Vi. 48 sequor libri praeter H 
49 raccant Ubri (ranc. H) rancare vel raccare Suet. 53 sic 
VMN. corvorum crocitare Sue:t.y cervorum rugire ideni 
croccitant V, cloc. HMy om. mugilant om. HCW. HeptOr 
meter est. 54 celer H^G ex corr., V celeber H^C^ ceteri 
et om. MO 66 Quiritare Stiet. orcat H oncare Siiet. 
aselles CN al. 56 Cratt. W Blatt. vulgo. 58 sic M, 
Suet. mic(c)ere ceteri 69 grannit V 60 Glauc. H Glutt. 
ceteri (Glut. N) glattire Sust. fugiunt V 61 et mustela 
W qufe solus H drindat HCN derindat V drindrare 
Suet. didindrit MO 63 angues NOW 64 ranula 

coxat H 



250 C. 762, 66-70. C. 763% i-io 



Has yolucrum voces describens quadrupedumque 65 

Paucas, discrimen cuique suum dederam. 

Sed cunctas species animantum nemo notavit, 
Atque ideo sonitus dicere quis poterit? 

Cuncta tamen domino depromunt munera laudis^ 

Seu semper siieant sive sonare queant. 70 

763 
Vide nunc c. 400*. 

763* 
l:^g^p.L.42o. PARTHENII presbyteri 

. . . tempore quo medio peragunt suum sidera cursum 
Noctis et obscuris densantur cuncta tenebris, 
Cum refugit somnus faliaique recedit imago^ 
Teque tenax totum nostris memoria reddit 
Sensibus^ intuemur cordisque amplexu tenemus 5 

Et fruimur mutuis tacito sic ore loqueilis. 
Ast ego cernere sic te absentem gratulor absens: 
Credo equidem^ quod docta talem nec Graecia misit 
Neque Larissa potens similem procreavit Achillem, 
Nostris qualem [te] armipotens tam fertilis Africa 10 

frugum 

65 describens OCWN describunt H describ/// V 
descripsi M 66 solus H servavit. Pancas scripsi Cau- 
saq; H Cautus Baehrens. 67 -tium W notavit VW, 
similia ceteri tacebit H 68 Atque H Ast ceteri pot 

//// y potest W 69 laudum H 

768*. C = Casinensis 16 Augustini saec. XI, ex quo 
ed. JReifferscheid in Anecdotis Casinensibits, Vratisl. 1871. 
Continei epistulas in Africa Vandalorum aetate scriptas, 
inter quas III Parthenii preshyteri ad Sigesteum comitefn, 
ex prosa in hos versus vitiosos transeuntem. 1 sum C 
4 totum nostris tenax C reddet C 7 si te 8 parem 
Baehrens 10 te om C heptameter est, nisi fere Nostris 
deletur. 



C. 763% 11-14. C. 764—764% 1-8 251 

Vexit ad astra virum. Quem claro lumine fulgens 
Sol ictu placido nostro de pectore toiiit. 

Te clipeo ioricaque et galea caelitus armet 
OmnipotenS; et sit vita beata tibi! 

S. UL B. — 
Boethins G. ph. 

7A4. ®^- I*®ip6r 

• "^ p. xxxvni. 

Invictus constans Anicius^ ortus ab urbe^ 

Torquati genus^ exconsul famosus et exul 

Patriciusque bonus mage civibus atque Porjd^bg 

Vsque caput iugulis genero comitante servavit. 
5 Graviter exaegit fiiriis monimenta vetustis 

Flebilibus scribendo modis tot carmina felix 

Et^ quod libertas muito sermone bOingui 

Artificale tulit, dum post interprete iingua 

Quicquid Aristoteles docuit transferre sategit: 
10 Pandens conditionis opes hinc inde coactas^ 

Quas ab Atheneis rapuit bibiiopola gaziS; 

Ne Romana fames epulas nesciret Achivas . . . 

764* B. M. B. - 

Versibus egregiis decursum clarus Arator 
Carmen apostolicis cecinit insigne coronis^ 
Historiamque prius praeponens cautus ubique 

12 Scilicet tunc C Sol ortu Beifferscheid Sol ictu 
ego. toUi C 2, 1 clipeo loricaque et galea C, cl. g. 

et lo. Baehrens 

764. Cod. Leidensis 466 saec. XI olim Petavianm, ex 
guo ed. Geel a. 1862, logicam ex Boethio et Apuleio oon- 
flatam continet; fol, 1: A. M S. Boethius exconsul et patri- 
ciufl iftuictus sqq. In his versihtis saeculi VI vel medii aevi 
nec poetas nec Ubrariorum vitium ullum emendare temptavi. 

6 Gnaviter Buecheler 8 dum] clam Loewe 

10 cognitionis Buecheler. 

764*. Cod. Aratoris Bernensis 286 saec. XI fol. 89, 
Ed. Huemer, Stud. Vindoh. II 79. Num m^dii aevi? 



252 C. 764% 4-6. C. 767-^768, 1-2 

Substituit typice sensatim verba figurae. 

Lingua canora bonum testatur iure poetam^ 5 

Mysticus ingenium sic indicat ordo profundum. 

765 
Vide nunc c. 720* 

766 
Vide nunc c. 494*. 

B. M. B. — 767 

Laus domnae Eunomiae sacrae virginis 

Plena deo, moderata animo, miranda decore, 

Larga manu Eunomia provida virgo pia. 
Aita sapiS; praecelsa petis^ profunda rimaris^ 

Angelicos motus pectore sancto geris. 
Vive, caput vivum, generis veneranda propago, & 

Et meritis caeli culmina celsa pete! 
Vnici iam desunt solacia congrua fratris: 

Sola deo vivis, vivis et imperio. 
Largior extensa sit dextera^ longior aetas^ 

Nestoreos superes annos et imperium. lo 

768 

Item laus Eunomiae 

Fulgens Eunomia decensque virgo, 
Pollens nobiiis et feciunda libris 

6 iudicat cod. 

767 — 768. P=Parisinus 8319 saec. XI /bf. 45r. 
Vitiis prosodiacis scatent, ut et alia saec. qmnti sextique 
carmina. Ed, pr. Quicherai, Bihl. ecoh chart. II 144. 

767. Incip laus sqq. P 8 eius et imperio conieci. 

768. Itemque laus Eunomiae. Versus cum cantilena 
dicendi P 



C 768, 3-26 253 

£t totum venerabilis per orbem 
Atque in culmine constituta celso^ 
5 Subter cuncta videns; beata ciemens 

Mitis blanda gravis quieta vivis. 
Sic es Christo parens talisque, priscis 
Qualis rustica Veritas capillis. 
Augustum caput atque consecratum 

10 Constans erigis et promittis omnes 

Castam vivere te deo per annos. 
Adsit cuncta regens pater volenti; 
Dextram filius ille Nazarenus 
Succurrens tibi tradat imploranti; 

15 Sanctus spiritus influens meduliis 

Sensus inriget et fomenta donet^ 
Gressus dirigat et viam procuret, 
Confirmet pedes et fidem propaget, 
Enses proterat et dolos latentes 

20 Prodat magnificus protector, et te 

Annis praegravem et corona laetam 
Sanctam collocet angelus in urbem. 
Hic te perpetua quiete donet 
Tunc quaeso meminisse te clientis^ 

«5 Cum Christum fide videris serena. 

769 
Vide nunc c, 487* 

770. 771 

Vide nunc c. 738*- ^ 

6 niues P 7 parens i. e. propinqua. priscis i. e. 

prisco more inornatis. De personificatione cf. Ziehen mus. 
rhen. 62, 279. JPrudent. cathem. 7, 66. 9 Argutmn P, cor- 
reoci 10 proniittit P 22 Angeloi'um munus animas ad 
caelum portantium in sarcophagis exsculptum notat Ziehen. 
Ezpl. lauB domn§ eonomi^ sacre uirginis P. 



254 C. 772, 1-28 



B. M. — 

B. rV 189. 



772 

Cum sua comua Luna 

Condit in aere prima; 

Signat abunde; sequentes 

Imbre madescere soles. 

Si dabit ore ruborem 5 

Virgineo aurea Phoebe, 

Monstrat in orbe futuros 

Flamina fundere ventos. 

Puraque si sit in ortu 

Cynthia vespere quarto, la 

Totius haec erit index 

Mensis arescere soles. 

lam macuiis ubi mane 

Sol variaverit ortum, 

Fit notus imbre ruenti ib 

Arboribusque sinister. 

Ast ubi pallidus ipse est^ 

Crastina vel rubet hora, 

Hinc fiuit horrida tectis 

Et ferit omnia grando «o 



Igneus hic notat euros^ 

Caeruleus docet imbres, 

Et rutilans maculosus 

Fundere dat mare ventos. 

Denique si occidet auro »6 

Lucidus aut micet ortU; 

Permanet aether amoenus: 

Cede pavescere nimbos. 

772. P = Parisinus 9344 saec. XI; centonem (cf. Verg. 
Georg. I 351 sqg.) prhmus ed. Baeh/rens Mus. rhen, 31, 91. 
6 mrgineum Georg. I 430, Baehrens 8 Flammea P 
14 ortu P, cf. G /441 15 nothus P & uentis P ruenti 
Baehrens 18 ortu P hora Baehrens ex G. J426 post 20 
lctcunam statuit Baehrens 23 maculosos P 25 euros P 
auro Baehrens 



C. 772, 29-67 255 

Etsi aquilone moveri 
30 Cernis in arbore frondes, 

Te levis aura docebit, 

Tempora credere clara. 

Dumque poium astra relinquunt 

Flammea terga sinenteS; 
35 lam male flamina curvis 

Temperat unda carinis; 

Hinc super ardea nubes 

Mergus et aequora scandit; 

Hinc fulicaeque marinae 
40 Littore ludere pergunt. 

Si tonat en domus euri, 

Si zephyrique resultant, 

Si boreasque coruscat 

(Maxima turbinis arma haec): 
45 Yallibus effugit hinc grus 

Et lacus ambit hirundO; 

Corvus et agmina confert, 

Garrit et improba comix, 

Bucula hinc bibit auras 
50 Naribus ardua spectans^ 

Hinc canit horrida rana; 

Vermis et eflFerit ova. 

Ast ^potus imbre notaret/ 

Aethera quando serenant; 
55 Cum bene sidera splendent 

Et micat ore Selena. 

Haec tibi signa manebunt 



30 forndes sed corr. P post 32 lacimam et 34 Flam- 
mea Baehrens, Flamina P 35 cf. Ge 1 360. flumina F, 
flamina scripsi 37 ardua P, 38 merj^at et P {corr. Baeh- 
rens ex Ge I 361 aqq^ 40 Littora P 42 zepheriq; P* 

48 Garrizet P 63 ptus imbre notaret P (R m mg.) 
polus Baehrens 56 serenent P, recte? 56 siluna P, 

silina ex con\; corr. Baehrens 



256 C. 772, 58-60. C. 772»— 772^ 

Omnia tempore tuta; 

Ast tua cura valebit 

Noscere iura polorum.- eo 

B. M. B. - 772* (olim 772) 

INi. Campanianus. PATR. Olybrio 

Maiorum similis^ nostrorum maior, Olybri, 

Stemma poetarum^ regula dogmatibus^ 
Trade notas, quis quaeque nitent bene dicta priorum; 

Dux bonus audentes prisca tropaea doce. 
Clarius auctorum pateant quae pollice laudes 5 

Scis bene cunctorum, conscius ipse tuis. 

PATR Olybrius. INt. Campaniano 

Stigmata cur spectas maiorum infigere dictis, 

Cuius iudicium sufficit ad titulos? 
Censuram spernunt; quae per te lauta patescunt; 

Sit satis ad laudem complacuisse tibi^ 
Omnia doctorum quem sic cinxere tropaea, 10 

Vt cedat titulis lingua diserta tuis, 

772^ 
B. M. B. - TVLLE 

Fontibus in liquidis parvum requiesce viator 
Atque tuum rursus carpe refectus iter. 

58 tuto P 

772\ Cod. Cavensis 3 saec. XI— XII {cf. Beifferscheid 
mus. rhen. 23, 127 sqq^.)., uhi fol. 266 ante Itbellum De notis 
antiquorum carmen legitur. Inlustrissimus et patricio ex- 
plicanduni est. 3 q; que C 4 tropaea su/nt dicta nota- 
hilia notis quasi poUice monstrata 6 bona G bene 
scripsi 11 cenxere C 12 disserta G 

172\ Sic ex cod. Monacensi 19413 s. XI-^XII (cf 
c. 762) fol. 116 edidit Duemmler Nov. Archiv. IV 654. — 
Vaticanus 639 s. XI fol. 89 v : Inscr. om. 1 parum. — 

Tullii etiam Sangall 397 s. IX fol. 121. 



CARMINA 



CODICVM SAECVLI XU-XIV 



AnthoL lat I. 2. 17 



77^ B.VI84. M. 1697. 

• • *^ B. H 168. 



Vere rosa, pomis autumno; aestate frequentor 
Spicis: una mihi est horrida pestis hiems. 

Nam frigus metuo et vereor, ne Ugneus ignem 
Hic deus ignavis praebeat agricolis. 

77J. B.VI86. M.6981. 

* ** B. n 168. 

Ego haeC; ego arte fabricata rustica, 

Ego arida, o viator, ecce populus 

Agelluium hunc^ sinistra et ante quem vides^ 

Eiique viilulam hortulumque pauperis 
6 Tueor malaque furis arceo manu. 

Mihi coroila picta vere ponitur, 

Mihi rubens arista sole fervido, 

Mihi virente duicis uva pampino^ 

Mihi glauca duro oliva cocta frigore. 
10 Meis capeila delicata pascuis 

In urbem adulta lacte portat ubera^ 

Meisque pinguis agnus ex oviiibus 

Gravem domum remittit aere dexteram; 

778—780. B = Bruxellensis 10615/10729 saec. XII, 
quem solum ubique afferam, g = libri saec. XV: Helm- 
stadiensis 332 {Jff), Monacensis 18895 (M), Rehdigeramts S. 
J 6, 17 {B), Arundelianus 133 {A), alii. Ver(Vir)gilii Cata- 
lepton g, om. B 773 — 775 su/nt carmina Priapea. 

773. autaixmo pomis B^, transp. La^hmann 3 lin- 
tieus B ligneus ^B* 4 ignaris B^ -vis g 

774. Gonstat iambis pwris, nisi quod duo versus (5. 9) 
db anapaesto, i?. 14 a tribrachy vncipiwnt 2 o g, om. B^ 

3 Affellum B, recte g sinistre tante BHM, corr Bibbeck 

4 umam B, recte g 5 Tuor edd, malas . . manus g 

6 corollo B^ 9 M. g. oliuo duro cocta frigo B^ similia g 
duro oliva (ow. cocta) Muretus. Anapaestum quidam 
deleba/nt. 13 dextram B 



260 C. 774, 14-21. C. 776, l-u 

Teneraque matre mugiente vaccula 

Deum profiindit ante templa sanguinem. is 

Proin, viator, hunc deum vereberis 

Manumque sursum habebis: hoc tibi expedit. 

Parata namque trux stat [^ecce] mentuia. 

'Velim pol' inquis? at pol ecce viiicus 

Venit, valente cui revulsa brachio 20 

Fit ista mentula apta clava dexterae. 

B.VI86. M. 1699. rtrtK 

B. n 160 • «O 

Hunc ego, [0] iuvenes, locum villulamque palustrem 

Tectam vimine iunceo caricisque manipiis 

Quercus arida rustica fabricata securi 

Nutrior: magis et magis sit beata quotannis! 

Huius nam domini coiunt me deumque salutant 5 

Pauperis tuguri pater filiusque adulescens; 

Alter assidua cavens diligentia^ ut herbae 

Asper aut rubus a meo sint remota sacellO; 

Alter parva manu ferens saepe munera iarga. 

Fiorido mihi ponitur picta vere corolla, 10 

Primitus tenera virens spica moiiis arista^ 

Luteae violae mihi lacteumque papaver 

Pallentesque cucurbitae et suave olentia mala; 

Uva pampinea rubens educata sub umbra .... 

14 Et tenera Bibheck nacula B?. Multa multi tenta- 
irunt (Tenella DorviUe) 16 Dum -pr. ///// a>. B 18 crui 
(sic et ?) uestat (estate e g, ecce add b) mentula B 
trux Is. Vossius stat Bihheck 20 ualenti JBg 

776, 1 add. Lachmann 2 carisque J?g 3 for- 
micata B^ sic vel formata g fabricata Schrader 4 Nutrior 
B; sic vel Nutrivi s Nunc tuor Scaliger magus et B^ sit 
Vossius ut B nunc <s fit Baehrens, recte? 6 diumque 
B^ 6 adulescens B, om. <5 7 colens lihri cavens 

L. Mueller herba g 8 aut J?] ad <5 ac Bibheck sit B 
sit vel sint g 9 manu om. g saepe Schrader semper 
Bg laga B 10 Florida B 12 Luttee B 18 Pa- 
lantesque Heinsius. Post 14 hibema mwnera desunt {cf. 
774,9) {Baehrens) 



C. 776, iMl. C. 776—777 261 

ih Sanguine [haec] etiam mihi (sed tacebitis) arma 
Barbatus linit hirculus cornupesque capella. 
Pro quis omnia honoribus huc necesse Priapo est 
Praestare et domini hortulum vineamque tueri. 
Quare hinc^ o pueri; malas abstinete rapinas: 

20 Vicinus prope dives est neglegensque Priapus. 
Inde sumite: semita haec deinde vos feret ipsa. 

rjrjn B. M. — 

« <0 B. II 172. 

Pallida mole sub hac celavit membra Secu[ndus]; 

Antiquis sospes non minor ingeniis, 
Et quo Roma viro doctis certaret Athenis. 

Ferrea sed nulli vincere fata datur. 



777 



B.niSa. M. 884. 
B. II 177. 



Vate Syracosio qui dulcior Hesiodoque 

Maior^ Homereo non minor ore fuit, 
Illius haec quoque sunt divini elementa poetae 

Et rudis in vario carmine Caliiope. 

15 Sanguinea Bg haec add. Is. Vossius Sangnine 
hanc — aram Muretus et mihi B 16 comipesqne ? cor- 
nu(usq; cra5t*t»)pesque B 17 omnia Bg: sc. bona. An 
munera? (munia Ma^hly; mutua Baehrens) huc scripsi 
(i. e. huc convertere) hoc Bi 18 que g, om. B 

19 mala B^ -as g 20 semitam Bg -ta ? 

776. In g est post Catalepton 5,16; deest in B. 

1 Callide (allide R) mage sub hec c(a)eli est iniuria secli 
J^g; ni fdttoT, emendavi. cf. Pallida sub parvo clauduntur 
membra sepulcro Foet. Ca/roling. J 109. mole sub hac ih. 
J 114; 365. Monte sub hoc AL 261, 1. Sede sub hac AL 
epigr. 622, 1. celavit: cf. Aegrit. Ferdicae 257. Ovid. niet. 
X 736. latet AL epigr. 603,1. conderet artus ih. 460,2. 
iniuria ex voce membra corruptum est. Attide et incuria 
saecli Ziehen. Baehrensiana vide apud ipsum. 2 hospes tf, 
correod: i. e. dum sospes erat. 4 Terrea duo ? 

777. Post Catalepta in B(S. 1 sira scocio B 
3 po^ta B 



262 



B. II 202. M. 865 
B. IV 187. 



C. 778—783, 1-8 

778 



Tristia fata tui dum fles in Daphnide Flacci^ 
Docte MarO; fratrem dis inmortalibus aequas. 

779. 780 

Vide mmc c. 760*- ^ 

781. 782 

Vide nunc c. 812. 813 



B. M. — 

B. V 83. 



783 
[PROBI] 



Vade, liber, nostri fato meliore memento; 

Cum leget haec dominuS; te sciat esse meum. 
Nec metuas ful?o strictos diademate crineS; 

Ridentes blandum yel pietate oculos. 
Communis cunctis^ hominem se regna tenere 

Si meminit, vincit hinc magis ille homines. 
Ornentur steriles fragili tectura libelli: 

Theudosio et doctis carmina nuda placent. 



778. Est in Behdigerano {cf. ad c. 773) et Ambrosiano 
C 68 i. 8. XIV 1 T om. B 2 diiB B. Cf. Verg. ecl. 6 

788. In Cornelii Nepotis libris post ^Aemilii Probi' 
vitas ducum eoctat. Ad Theodosium II ^calligraphum* carmen 
missum est. cf. Nepotis edd. Bothii et Halmii, Vogel ann. 
philol. 1895, 779, et praedpue Trauhe Sitzungsber. d. bayr. 
Akad. 1891, 404. — G ^ Guelferbytanus Gudianus 166 
s. XII. p = Farcensis s. XV g = reliqui s. XV Probi 
om. Gp^ Vereus Probi Emilii similia ^ 1 nostri p 
noster GfS cf. Ovid. amor. II 11,37: Vade memor noBtri, 
vento reditura secundo et Hor. epp. J 13, 19. 6 Commu- 
nis cunctis i. e. cum in omnes comis et affabilis sit Eminet 
is cunctis Traube se p sed Gis 6 Si scripsi (= siqui- 
dem). Se libri. Sic interpunxi. 7 cf. Ovid Trist. J 1, 9; 11. 

8 Theodosio libri, recte? nnda i. e. sine tectura egregia 
vel coloribus 



C. 783, 9~12. C. 784—785 263 

Si rogat auctorem^ paulatim detege nostrum 
10 Tunc domino nomen: me sciat esse Probum. 

Corpore in hoc manus est genitoris avique meaque: 
Felices^ dominum quae meruere; manus! 



784 



B. H. B. — 



TtiUius Hesperios cupiens componere mores 
Edidit hos libros appellans Officiorum. 
Quo solo ferus extindus furor est Catilinae, 
ConsUio superum custos directus ad urbem, 
5 Imx orhis paiHaeque salus, mens tota senatus: 
Hic plus sole micat, crudatus propter honestum. 



785 

Augustino tribuUm 

Excedunt cunctos hi libros phUosophorum 
Libri quos fedt tres Tullius Officiorum. 



B. H. B. —^ 



11 meaque G, <m, p meiqae s Nepotis Vogel 
12 domiimm i, e, domini gratiamiX^ emeruere Nipperdey 
Aemilii Probi de excellentibus ducibus exterarum gentium 
liber explicit Gp 

784 — 786\ Haec omnia medio aevo orta suspicor, sed 
784 propter imitationem c. 603 — 614, praedpue e. 606 et 613, 
religua hic propter Augustini nomen coniuncta omittere 
nolui. F = Medicevs 76, 20 s. XII. M = Matritensis 
Nat, e III 20 s. XIV ex. s = reliqui. In F Bandinium, 
in M Loewium sequor. 

784. 1 H. M?] experiens F 

786. Hos duoB versus ut fertur de Cyceronis L. com- 
posuit Augustinus Petrarcae (?) manm in F. 1 Excedunt 
F Excellunt M. Ad Tullium spectant hi quoque versus 
Sangall. 820 s. X p. 64 et Medicei 50, 20 s. XI: 

TuUius erexit Bomanae insignia linguae, 
Bhetoricas Latio dum sonat ore tubas. 



264 C. 786»— 786« 

785» 
B. M. B. — Augustino trSmtum 

Dulda non meruit, qui non gustavit amara. 
Et qui non studuit, sunt illi gavdia rara. 

785^ 

3i.'M.B. — Augustino tributum 

Frincipium cui sola fuit divina voluntas, 
Aetas non frangit demoliturque vetustas. 
Dissolvit tempus quidquid producit adesse, 
Si non ad praesens, constat quandoque necesse. 
Ergo super tali qui luget conditione, 
Aut nihil aut minimum claret rationis hdbere. 

785« 

B. M. B. - BVSTIOI 

Ter quinos animo suadente per ardua libros/ 

Augustine^ trahens nobile condis opus^ . 
Et quamvis dederis numerosa volumina mundo; 

Haec tamen ingenii est maxima palma tui. 
Una trium virtus deus est, quem divite verbo 

Auribus infestiim credula verba bibunt. 
Ule pium tinxit calamum quem lingua locuta est^ 

Descripsitque tua se deus ipse manu. 

785*. Biccardicmus 931 s. XVI fol. 15 solus hdbet, 
praemittens S. Augustiims. 

786^. loannes Sarisheriensis in Metalqgico IV 35: 
Augiistinus . . in expositione Porphyrii . . Alibi quoque ait: 
Principium ... 

785«. Cod. Phillippicus 14917 s. XII fol. 1»: Explicit 
Retractatio sci Augustini: Versus Rustici defensoris sancti 
Augustini: Ter sqc[. (cf. Mus. rh. 31,94). Rusticium Elpi- 
dium putat Baehrens. Sequitur Augustini De trinitate. 
6 infestum non inteUego corda (?;. Ba^hrens. 



C. 786—786*, 1-8 265 

786 

- -^, B. m 177. M. 1638, 

Hermaphroditus b. iv lu. 

Cum mea me mater gravida gestaret in alvo, 

Qiiid parerety fertur consuluisse deos, 
Fhoehus ait 'puer esf^ Mars yemina\ luno ^neutrum*: 

lam, qui sum natus, Hermaphroditus eram, 
5 Quaerenti letum dea sic ait ^ocddet armis^ 

Mars ^cruce\ Phoehus *aqua\ sors rata quMquefuit, 
Arbor ohumbrat aquas; conscendOy labitur ensis 

Quem tuleram, casu, labor et ipse super. 
Pes ha£sit ramis, caput incidit amne, ttdique 
10 Vir mulier neutrum flumina tela crucem. 
[Nesdo quem sexum mihi sors extrema reliquit; 

Felix, si sciero, cur utriu^que fui.J 



786* 

DYNAMII 

De Lerine insula b. m. b. — 

Inter praecipuas quas cingunt aequora terras 
Nil simile in mundo est, sancte Lerine, tibi. 

786. Hoc quoqm carmen medii aevi et quidem Matthaei 
Vindocinensis esse demonstravit L. Traube (Abhdlgn. d. 
bayr. Akad. I 19, 319). Betinui, sed solius libri Vindobo- 
nensis 2521 saec. XII antiquissimi lectionem attuli, qui 
Hildeberti Marbodique carmina multa habet. Ermafroditiis 
inscr. et v. ^ V 6 aquis (i a super is) V 9 anne V 
11. 12 om. V; habet Paris. 3761 s. XIII. Cf. Nov. Archiv. 
8, 408. 

786». C = Closterneoburgensis 723 s. XII. Ex hoc et 
simillimo eius Goettweihensi 64 recentiore ed, pr. De Bossi 
Inscrr. Christianae urbis Bomae iJl, 70, quem sequor, deinde 
Manitius a. 1897. Dynamius patricius Massiliensis, qui 
decessit a. 601, vitas scripsit sanctorum Lirinensium. In- 
cipit de L. i. lans Dinamii C 2 similis mundo esce (i. e, 
§ sce) C sancta puto. — Lerine prope a Frejus (Foro 
lulii) et Cannes abest. 



266 C. 786», 8-26. C. 786^, 1-2 

Optima quae viyo fundata est insula saxo 

Et super ornato tegmine plana yiret. 
Dives multipiici laetatur silva colore; s 

Arboribus mixtis fert coronata comas. 
Per nemus umbrosum ventorum flamina vitat 

£t portum sanctis praeparat illa viris. 
Vt caret haec nunquam foliis nec tempora mutat, 

Sic meritis semper pectora [viva] tenet lo 

Prisca redivivo quo constat regula cultu, 

Quo grex agnorum non timet ora lupi. 
Culmine Honoratus meritis et nomine dictus 

Floruit hic primus incola^ Christe; tuus. 
Postquam sancta viri perrexit fama per orbem, i6 

Vix [alium] meruit dives habere patrem. 
Hic novus antiquum iecit ad leta draconem^ 

Nec post hic rabidus horrida fauce nocet 
Quod si vel casu veniat in litore serpenS; 

Vivere non ultra noxius ore potest 20 

lustorum hoc opus est, ut nostri funeris auctor 

Pellatur victus, vitSi iubente mori. 
Sic electa deo praecellit insula saeclo^ 

Quae tot perfectis gaudet amoena viris. 
Temnere mundanas optat qui mente procellas; 25 

Invenit hic valvas iam, paradise^ tuas. 

786^ (olim 913) 

B. V 42. M. 1029. ALEXANDRI 

p.409.*^™'^ D© ordine planetarum 

Sortitos celsis replicant amfractibus orbes. 
Vicinum terris circumvolat aurea Luna, 

4 ornafca C 9 tempore C, recte? 10 viva add, JDe 
Bossi 14 tuis C 16 porrexit C 16 Vix meruit ari- 
das C 17 iec ad letha C 18 rapidam C 21 upus 
C n.] m C 24 amoena De Bossi agmina libri 

786^. Est in C= Cantahrigiemi Trin. 2, 24 s. XU, 
quem mihi contulit Sinker. ' Sed et Chalcidius p. 71 apud 



C. 786^ 8-10. C. 787 267 

Quam super invehitur Cyllenius. alma superne 
Nectareum ridens late splendet Cytherea. 

s Quadriiugis invectus equis Sol igneus ambit 
Quartus et aethereas metas^ quem deinde superne 
Despicit Armipotens. sextus Phaethontius ardor 
Suspicit excelsum brumali frigore sidus. 
Plectricanae citharae septem discriminibus quos 

10 Assimilans genitor concordi examine iunxit 



B. ni72. M.838. 
B. rV 448. 



787 

Cum foderet gladio castum Lucretia pectus^ 

Sanguinis et torrens egereretur^ ait: 
^Testes procedant; me non favisse tyranno, 

Sanguis apud Manes^ spiritus ante deos.' 

Baehrens h c. habet, uhi alia quoque ab eodem ex graeco 
conversa invenies. Alexandri aut potius Anaximandri Mi- 
lesii ex eius sphaera cnius Diogenes Laertius [11 1,3] me- 
minit Fithoeua qui sua manu (testibus Schedis Heiddbergen- 
sibus) exemplari suae editionis c. adscripsit. Consentit his 
Alexander Milesius ita dicens Chaleidius. Alexander C 
3 supem§ C supemi Pithoeus -me Meyer 4 Necta 

suum C 5 Quadrigis C quem] qu§ C 6 -m§ C 
7 Bespicit Pithoeus phetontius C 8 Suscipit C 

10 Assimilem C fixit C 

787. V = Valentianus 145 s. XII B = Berolinensis 
Fhillippicus 180 olim 1694 s. XII—XIIl. Q = Parisinus 
14194 s. XII—XIIL B = Bemensis 739 s. XIV. P = 
Paris. 8413 s. XV. C = Cassellanus ph. 4, 17 a. 1462. 
^ = alii recentes. = Otto Frisingensis, qui primus c. a. 
1145 attulit (chron.IId) Hildeberti ^ At Hitdebertu^s ipse 
{Migne 171, 1447): Scribit et Ovidius super ipso crimine 
versus: Cum sqq. — Sequor F. Inscr. om. VB alii 
Yersus cuiusdam de Tarquinio et Lucretia catdhgus mo- 
nasterii S. Oyan s. XI confectus {mus. rhen. 48, 284) Epi- 
taphium Lucretae Romane P Fulcre quidam 1 Dum 
PQ f. ferro PQO 2 Sanguis P egrederetur QCO 

egredietur P 3 Proc. i. CO Accedant P v. 4 ita 
amplificoitur in BQB: Ante uimm sanguis sp. ante deos. 
Quam bene testes nii {sic B producti Q) pro me post fata 
loquentur: Alter apud manes, alter apud superos. 



268 C. 788—790* 

788 

Vide nunc c. 674*. 

789 
B. M. B. - EVCLERII comitis 



pater omnipotenS; celsi dominator Olympi, 

terrae pelagique sator^ qui sedibus olim 

Missus ab aethereis^ humano corpore nasci 

Non indignatuS; caedis cruciatibus atrae 

Mortales avidi rapuisti e faucibus Orci, 5 

Dirige vela precor; curvo diducere rectum 

Densaque Romulei dignoscere iura senatus 

Ingenio permitte meo. qua luce reperta 

Fas mihi sit populis reserata resolvere iura 

Atque inter nebulas legum dignoscere causas. lo 



B. m 145. ^HA 

M 939. B. — • yt^ 



lArigua hrevis, hrevitate levis, levitate movetur, 
Mobilitate loquaXy gamUitate noeens, 

B. M. - 7Q0» 

B. ni 169. * ^^ 

VerstM in quo totae XXIII liUerae conMnentur 

Sic fugiens dux zelotypos quam Ttarus liaheris. 

789. In codice Clmdiani Petaviano saec. XII — XIII 
(cf, Claudianus ed. Burman. p. 707. 741 sq.) N. Heinsius 
hoc carmen post Claud. epigr. 45 manu rec. scriptum in mg. 
inuenit. Euglerius comes inscr. Pet; hunc nohilitati urbis 
Bomae saeculi quarti ascribendum puto. 6 precor Hein- 
sius tuo Bet. 

790. In codice saec. XIII. talia cotitinente se invenisse 
Du^bnerus {ztsch. f. alterth. 1 p. 1 sqq.) narrat. JSst in Can- 
tabrig. Trin. B 14, 40 s. XIV. Videtur medii aeui. 

790*. JEd. Baehrens ex cod. Veneto Bessar. 497 saec. XII 
quam icarus cod. 



C. 791, 1-22 269 

791 
PATRICn b.m:b.- 

Plurima mira malum signantia signa futurum 

Sive bonum dederat clemens deus, arbiter orbis, 

Vt terreret eos, quos illa videre volebat. 

Omnia paene loca^ quibus baec iam facta fuerunt; 
6 Tempora cuncta simul brevitas intacta reliquit. 

Tres simul in caelo visi sunt currere soles; 

Terribilem quaedam telius effuderat ignem; 

Maxima pars noctis fulgebat luce diei; 

Ecce lapis cecidit de caelo magnus in amnem; 
10 Circulus et solem circumdedit aureus altum. 

Agnus in Aegypto mirum fuit ore locutus; 

Bos loquitur Romae simulanti voce prophetam: 

*Copia farris erit nobis hominesque peribunt' 

Spicas turba hominum iam vidit in arbore natas; 
15 Panibus abscisis sanguis quoque fluxit habunde 

Coram convivis, quos signum terruit illud; 

Bos peperit dudum in ^lectis conventibus agnum; 

Armatas multis acies equitesque diebus 

Aere pugnantes crudeliter arma movere 
20 Ante quidem cives viderunt tempora belli; 

Natus equus fuerat totus homo tempore nostro 

Aque homine hinnitum faciens quoque moris equini^ 



791. Incipit de diaersis signis et prodigiis mundi quae 
fecit deus ut terreret homines quae descripsit scs Patritius 
ybemie epc. P = Parisinus 4126 s. XIII fol. 12r. Pri- 
mtis edidi ed. pr. Contulit mihi denuo Lebeque. S. Patricius 

Hibemiae episcopus mortuus est a. 492. 4 f ta P 

o , 
6 intacta P 6 crer P currere scripsi 7 qda P: 

Y 
num quondam? 9 ampnem P 10 Eirci(s add. 

^ 

m. 2) P 12 simulat P ^pphe P 15 avulsis Buecheler 
16 :>iuius. P 17 in l^tis P inlicitis conieci 

19 Aer P 20 Au P 21 corpore nostro Buecheler 
22 Atque P, correxi hoie P ore Buecheler 



270 C. 791, 23-81. C. 792—793 

Tam comedens fenmn^ quam panem et cetera edebat; 
Natus erat duplex homo yivens tempore longo^ 
QuadrimanuS; bipes atque biceps et pectore bino, s& 

Atque duas animas unum ventremque gerebat 
Quorundam pars posterior nova verba sonabat 
Tunc mirabiiiter cantans modulamina quaedam 
Vox avis audita est dicentis talia verba: 
'Mane novo surgens dominum laudabo potentem.' so 

His ita prodigiis signisque per omnia dictis 



B. V 388. '92 

Tres sunt fatales quae ducunt fila sorores: 

Clotho colum iaiulat, Lachesis trahit, Atropos occat. 



793 

B. I 8. M. 661. 

B. V 388. j)Q jqyq g^ BTeptuno et Flatone 

luppiter astra, fretum Neptunus, Tartara Pluto 
Regna paterna tenent^ tres tria; quisque suuni. 

24 niues P, em. Buecheler 27 nona P souabat P 

29 Nox P ula P 30 dmu P 31 Hiis P. Supple: 

^deus homines terrebat, sed manebant in peccatis suis.^ — 
Cf. Hymnus alphabeticus in laudem S. Patricii tunc viventiSy 
Secundino episcopo adscriptus {Migne 53, 837). 

792. Versus leonini medii aevi: ib. fol, 104 ct in Bur- 
neiano 224 s. XIII p. 358. 2 Cloco P Cloto B attro- 
pos P{?)B. JSst in Ang, Maii Mythographis JllO; JJ 14. 
— Fol. 103 V, hi versus extant in P: 

En ego rex Macednm genitns de re^e Philippo, 
Post Darii mortem victor in orbe manens, 

Multos devici veniens huc usque triumphans, 
De quo sit testis ista columpna michi. 

798—797. P = Parisinus 3761 s, XIIL 
798. lupit P 



C. 794,l-S6 271 



B. la. — • 

B. Y 888. 



794 

Conquerar an sileam? monstrabo crimen amicae 

An quasi iam sanus vulnera nostra tegam? 
Non queror aut molles oculos aut aspera crura 

Nec vitio quovis exteriora premo: 
5 Quod queror^ est animi! laudaret cetera livor: 

Verba fide, vitiis lubrica forma caret 
Illa decem menses mecum feliciter egit 

Gratis in amplexus docta venire meos: 
Aemulus ecce meus gemmis male fisus et auro 
10 Hanc petit^ ingeminat munera^ flectit eam. 
Muneribus vicit, quoniam natura vel usus 

Praeter flagitium nulla dedere sibi. 
Thersiten gerit in facie, gerit intus Oresten: 

Pulcrior iste tamen, mitior ille fuit. 
15 Non prius incurrit leviores ille reatus 

Nec gradibus certis destitit esse bonus^ 
Set simui omne nefas auso puerilibus annis 

lam praeter facinus nulia licere putat. 
Turpis atrox exlex^ naturae crimen et hostis 
20 In luctu ridet; flet nisi flenda videt. 
Sufficit exemplis totum corrumpere mundum^ 

Sufficiunt sceleri nomina nulla suo, 
Quippe tot illicitis famam lacerare laborat, 

Vt nulla redimi laude vel arte queat. 
25 Cur igitur placuit? quid honesti vidit in illo. 



794. Nesdo an antiguum sit, Hildeberti esse mspicatur 
Hawreau. F = Florentinus bibl. Aed. Eccl. 197 «. XII— 
XIII, foh 120. P mihi contulit M. Bonnet a. 1876^ Pri- 

mus edidi. 1 cf. Ov. met. 9, 147. C om. P S H (». e. 

N) P 6 landarit Baehrem 11 qm P vel] ^ F Hb P 
13 Tergite PF facig P horeste PF 14 iUe— iste 
F 16 Na ^ 16 certis (c'tis) P ceteris (cefis) F 

ee P] o^ F 17 ausns F pueribib; P 23 foimam 
PF, correxi 26 honeBti F, Buecheler: in isto P 



272 C. 794, »6-64 

Quem iam nuUa sequi praeter honesta pudet? 
Cur, inquam^ placuit? dignusne placere puelliS; 

Qui Qon exilio sed cruce dignus erat, 
Lapsus in excessus tantoS; ut nuUa putaret 

Deteriora fide vel potiora dolis? 30 

€ur placuit letale nefaS; cur dedecus orbis^ 

Cur tam terribilis larva pudorque patris^ 
Qui non tam locuplcs rebus quam pauper honesto 

^Et minus infamis quam vitiosus erat? 
€rimen opes redimunt^ reus est crucis omnis egenus^ 35 

Et laudes hominum pensat acervus opum. 
Hic quoque nec vita nec nobilitate parentum 

Nec specie placuit^ sed quia dives erat. 
Divitiis animum tenerae turbavit amicae 

Divitiisque patent oscula crura sinus. 40 

lam nec pura fides nec largi gloria sensus 

Nec probitas morum nec bona fama iuvat: 
Aurum sinceras solitum praevertere mentes 

Mortales animos in scelus omne vocat 
Aurum dum speret^ nil iam negat Hectoris uxor, 45 

lam populo iungi sustinet asse dato. 
Dona tnices animos et verba severa relaxant: 

Penelope donis altera Thais erit 
Sed iam Thais erit lunone severior ipsa, 

Si nullas habeat pulcher amator opes. 50 

Vos igitur iuvenes, quos nondum fervor amoris 

Attigit, illarum laudo cavere dolos. 
Nam licet uratur^ tamen in complexibus ipsis 

Quaeque salictores quaerit habere novos. 



26 pt P] pater F 27 umquam F 28 exitio ed. 

pr. 31 Curu F pl///acuit P nephas P 33 qm P] 
Q (= qui) F 34 informis Baehrens uicioB P 40 os- 
cula Bonnet hostia PF 41 Nam F 43 pervertere 

Baehrens 47 serena relaxat F 48 tahis F 50 hat 
P puic P 62 Atigit P 54 sanctores F 



C. 794, 85-56. C. 795—797, 1-2 273 

55 Protea multiplicem solet ars retinere^ sed ilias 
Quin elabantur^ nil retinere nequit 

795 B. V 390. 

Lumina^ colla, genac; flavi flexura capilli 

In Gaiiymede suo flamma fuere lovi. 
luppiter in puerum quaerens sibi pauca licere 

In puero statuit cuncta licere deus. 
5 Oblitusque poli curas et murmura divmn 

Et linguam laesae coniugis atque lovem 
Iliacum tulit ad superos^ ad sidera sidus^ 

£t se tunc tandem credidit esse deum. 
Vtque puer pelex visu tactuque liceret, 
10 Oscula nocte lovi, pocula luce dabat. 



B. H. — 
B. V 890. 



B. M. — 
B. V 390. 



796 

Ad cenam Varus me nuper forte vocavit: 

Omatus diveS; parvula cena fliit. 
AurO; non dapibus decoratur mensa; ministri 

Apponunt oculis plurima; pauca gulae. 
6 Tunc ego 'non oculos sed ventrem pascere veni: 

Vel tu pone dapes^ Vare, vel aufer opes.' 

797 

Graecinum virgo^ puerum Graecinus amabat 
Et puer in sola virgine captus erat. 

55 Prothea TF valet Buecheler 56 Qui nel abutur 
P, rede F nequid F (cf. Commodiani c. apolog. 217 num- 
quam noluerunt): valet Bonnet, Sedlmayer 

795. 7 niaden Ov. met. 10, 160. 9 placeret Buecheler 

796. B = Bemensis 1043 (743) saec. XIII ex.; coll 
in Novo Archiv. 18, 516. 1 Ad mensam V. dives me f. 
V. 2 Hlic omatus, p. c. f. 3 Servili pompa dec. cena; min. 
B 4 oculis P mense B 6 Aut tu B 

797. 1 G om. P. — 

Antbol. lat. L 3. 18 



274 C. 797, 3-4. C. 798—798% 1-6 

Tradidit hanc puero Graecinus^ se puer illi^ 
Et fruitur voto virque puerque suo. 



B. M. — TQQ 

B. V 882. « y O 

Signifer aethereus^ mundus quo cingitur ontnis^ 

Astra tenet tantum se sede moventia septem; 

Caetera nam proprio stant semper in ordine fixa. 

Satumi sidus summa concurrit in arce 

Ter denoque suus completur tempore cursus. 5 

Inde lovis cursus bis senis volvitur annis; 

Sic Mars quingentis ^rubeus quadraginta diebus. 

Ast uno Soiis completur circulus anno^ 

Trecentis Venus octo et quadraginta diebus^ 

Mercurius centum triginta novemque diebus. la 

Bis denis septemque diebus Luna peragrans 

Octo horisque simul proprium sic conficit orbem. 

£.To5Tb.- 798* (olim 906—908) 

Est ubi non imber nec ros dilabitur umquam^ 
Est ubi nec nix est nec glacialis hiems^ 

Est sine vite solum, quaedam [est] sine matre propago. 
Est sine rege tribus, est sine nave fretum. — 

Non sine mors gemitu^ non partus absque dolore, 5. 

Non nix absque gelu^ non notus absque sono. 

798. P = Parisinus 7461 saec. XIII fol. 17. ContulL 
Num medii aevi est? 2 ten9 P se sede Baehrens sese- 
que P 7 Et^ suprascr. m. 1 i sic, P rubeu' (stc) P 
niit et Ziehen rubens Angelonius De Marte Venere Mer- 
curio Luna falsa narrantur 11 septem atque duobuB 
Orellius ed. Phaedr. p. 242. 

798*. P = Parisinus 18275 s. XIII fol. 23. Contuli 
a. 1906. V. 1 — 18 ed. pr. Pithoeus. Poematia inter se vix 

eoha€J'ent. 3 est add. Pithoeus 4 rege Pith. matrege 
P 5. 6 dolore et sono scriba P commutavit, sed correxit 
nix sic P (errat Pithoeus) 



C. 798% 7-28. C. 799, i-a 275 

Absque calore focus non est. nec amore puella^ 
Non sine came pilus^ non sine pelle caro^ 

Non sine matre puer^ non est sine vite Lyaeus^ 
10 Non sine pisce lacus^ non sine sorde paluS; 

Non sine laude pius^ non est sine crimine latro, 
Non sine fraude forum^ non sine mure penus. 

Non urbs absque malo^ non scortis absque lupanar. 
Non sine voce sonus^ non sine luce dies. 

15 Dulce sopor fessis et terris flumina siccis, 
Dulce patri proles divitibusque gaza. 
Tela viro decus est peplumque columque puellis. 
Laus sine lite domus, laus sine fure locus. 

Scire aliquid laus est^ et nil nescire verendum: 
80 Nam sine doctrina quid nisi turpis homo? 

VisuS; auditus^ tactus^ olfactus^ hiatus: 

Vnum quinque duces sub vice corpus alit. 

Dant oculi lacrimas^ auditus concipit auris, 
Cor dolet; os loquitur, nasus odore sapit. 

25 Armeniae tigres, Libyae fert terra leones, 
Est elefas Indis^ tura Sabaeus habet. 
Giifes hyperboreae septem subiecta trioni 
Genti non absunt^ aemula pestis edax. 

799 (olim 898) B.niuaiLiss. 

[Awro quid melius? iaspis, quid iaspide? sensus, 
Quid sensu? ratio; quid ratione? modusj 

19 — 28 adhuc inedita 19 id P aliquid puto 

21 hyat' P Bvh vice i, e. invicem? 27 G ifes ypboree 
P. — Fortasse hi versiculi medii aevi simt. 

799. JE =- Escorialensis ^ 1 11 s. XIII (ap. HartelBibl 
p. Hisp. p. 218). L == Laurentianu^ 36, 18 s. XF. = 
Ottohonianus 643 s. XV. F = Vindobonensis, A = Augs- 

18* 



276 C. 799, 8-4. C. 800—801, 1-2 

Quid levius fama? fulmen. quid fulmine? ventus. 
Quid vento? mulier. quid muiiere? nihii. 



800 (olim 872) 

B. n 203. M. 249. ,5,1^1^. ^t ^u 

B. lY 188. Epitaphimn super Vergilium 

Pastor arator eques pavi colui superavi 
Gapras rus hostes fronde ligone manu. 

De capris pastis^ de rure sato, hoste subacto 
Nec iac nec segetes nec spolia ulla tuli. 



B. M. B. — 801 

De adventu ouiusdam novi magistri 

Lucifer exoritur^ emittunt sidera lumen; 
Quom iatuere diu lumina; steila nitet 

hurgensis nvmc Monacensis. Medii aevi puto. 8, 4 J^ sequor. 
V. 1 — 2: Pithoeus; v. 3 — 4: ELA; v. 1—4: OV. — Senec^ 
uersus et {ad 1 et ad S) V 2 modus VO: deus *Pi- 
thoeus 3 leuior L fama ex flama E Vento quid levias 
OAV ventuB E Ifama iF, flama 0, famua A 
4 Fama quid F, Quid fama i, Fumo quid A 

800. H = Hauniensis 2007 Q, «. XIIL A « Am- 
brosianus C. 68 inf. 8. XIV. == Ottohonianus 643 s. XV 
(guem contuli) W = cod. Wattenhachii , cf. Anz. f K. d. 
deutschen Vorzeit 1867 p. lll. 6^ == Gothanus JF 1047 

8. XV. B = Bemensis 457 s. XV. M = Matrit. M 15 
s. XV. Epitaphium super uirgilium J. 6r, ow. -ET TF. Veraus 
VirgiUi OM 1 colui HG: seui AOWBM 2 rura 
B fr. lig. m. H Jquaeque (quodque W) labore gravi A 
WGBM 3. 4 om. HW de B, om.rcU. sato rure puto 
hoste B^ hosteque reliqui 4 sp. uilia B ulla sp. G 

801—803. Cod. Bemensis 789 (743) s. XIII— XIV, 
unde ed. Ellis^ Joum. of philol. IX 190 sq. 

Ad 801 cf Hildeberti (ed. Beaugendre a. 170) p. 1323: 
Sidera caligant radio privata sereno sqq. 2 Quom {ex 
Quod) tacuere cod, latuere scripsi 



C. 801, 3-10. C. 802—804,1-2 277 

Nube prius latuit lux non extincta sed absens: 
Non sibi sed mundo perdita steila nitet 
5 Nube carenS; depulsa die^ dans lumen Olympo 
Mundus ovat; fugiunt nubila^ steiia nitet. 
Quam gallus totiens cantu praedixerat^ ecce 

Lux oritur^ mundo reddita stella nitet. 
Per gallum formam^ per iucem signo magistrum; 
10 Hic canit^ illa refert; baec nitet^ ille docet. 



802 



B. M. B. — 



Vtflpe salitur ovis, dum densis vepribus haeret: 
Sac Ligures genitos fdbula stirpe refert, 

Implidti sunt sex vitiis: a vepribus unum, 
A vervece duo, cetera vulpis habet. 
5 Gens ea vepre tenax, ove supplex, vellere mollis, 
Gens ea patre suo cauta, dolosa, pavens, 

803 (olim 897) ^ ™"b': fl^. 

Parce, precor, virgo, toties mihi culta videri sqq. 



804 
De quieta vita b. rv 57! 

Phoebe, fave coeptis nil grande petentibus aut quod 
A te transferri turba maligna veiit. 

802. In eodem. Vix antiquum, Post v. 4 Senno sancti 
Iheronimi cod.^ qiM)d non intellego. 

803. Et in Bemensi et in Phillippico Berolin. 180 
olim 1694 s, XII— XIII extat, et hoc quidem teste Godefridi 
Bemensis poetae s. XI videtwr; guare nunc omitto, Cf. Cata- 
logus codicum PhiUipp. ed. Bose p. 403, et Wattenhach 
Nwnt. acad. Ber. 1891, I 107. Medio aevo ed. pr. attribui. 

804. F = Fuerstenfeldensis {Monac. lat. 6911) s. XIII 
— XIV. ed. pr. Baehrens Mus. rhen. 31, 271, Petronio tri- 
huens; 0, Bosshach Diss. Vratisl. 1882 p. 16 sq. Senecae 
esse opinatur. Inter 440 et 437 JP'. 1 Phebe — ceptis — 
quot F 2 Ad se Bosshach dubitanter 



278 C. 804, 5-U. C. 806—806, i 

Divitias averte; alios praetura sequatur 

Optantes^ aiios gratia magna iuvet. 
Hic praefectns agat classes aiienaque castra 5 

Laetus soilicita ^soUicitate roget^ 
Bis senos huius metuat provincia fasces; 

Audiat hic piausus ter geminante manu. 
Pauperis arva soli secura[que] carmina curem^ 

Nec sine fratre mihi transeat una dies. lo 

Otia contingant pigrae non sordida vitae, 

Nec timeat quidquam mens mea nec cupiat; 
Ignotumque diu solvat non aegra senectus 

Ossaque compositi frater uterque legat 

b! IV 189. 805 

Aeneas et Amor^ pariter locus atque Cupido 

Sunt nati Veneris diversis patribus orti. 

Anchises primum genuit Mavorsque secundum^ 

Vulcanus quartum; love natus tertius astat 

Eloquio primus dulciS; dat aroara secundus; 5 

Tertius illecebras, fervorem denique quartus. 

806 (oUm 930) 
B. y'4is. Argumenta Lucani 

I 
Proponit primus liber, invehit, invocat atque 

3 aueste F 4 gra F (scil. imperatoris) 5 pfectus 
corr. ex profectus JP' 6 sollicitate roget JP' sedulitate 

regat Baehrens 9 que add. Baehrens 10 me JP': sine 
Baehrens uUa dies? 14 compositi F, combusti Baehrens 

805. Ed. Baehrens ex cod. Fhillippico 2290 saec. XIV 
et Canoniciano lai. 62 s. XIV. 2 partibus 5 arma 
codd. 

806. Cf. Opitz, Stud. Lips. 6, 808, qui antiqua esse 
negat. — ET contulit Loewe, cuius collatione utor E « Esco- 
rialensis g III 6 saec. XIV. 1 — Toletanus caj. 101, 31 



a 806, 2-22 279 

Exponit causaS; cursus properantis ad urbem 
Caesaris et nimios hic narrat in urbe timores. 



II 

Quadruplices questus libri pars prima secundi 
8 Continet; eiusdem pars proxima verba Catonis 
Et Bruti. dicit^ quo foedere Martia nupsit. 
Hostis in occursum ducit pars tertia; Magnum 
Opposuisse manus notat et quod Caesaris ira 
Cuncta ruunt. arcesque capit^ cedentibus instat. 
to Ast uni vitam tribuit qui nuntius hosti^ 
Exemplumque fuit; quo viso Magnus ad omnes 
Turmas ipse suas hortandas magna minatur. 
Hinc pars quarta notat Pompeium tunc properasse 
Brundusium; tandemque videns maris ostia ciaudi 
i^ Hesperiam puppesque duas in parte reiiquit. 

m 

Tertius expoiiit primo quid lulia dixit^ 
Quid Magnus fecit, audax quo Curio missus. 
Altera pars iibri dicit^ quod Caesar in urbem 
Ivit opesque dedit Romae nolente Meteilo 
80 Militibus^ Magnique notat qui signa sequuntur. 
Vltima quod tendens Hispanas Caesar ad oras 
Massiiiae stetit: hanc sed vicit in aequore Brutus. 



anno 1449 scr. Omisi libros Oudendorpi rjcentes et Barthii 
Adversariorum l. 37, 8 codicem ^ante sexcentos annos scrip- 
tum,' 1 Preponit E 2 Causas exp. T 3 hic T, 

om, E narat E in om. T 4 questus] narrat j&, Barth 
7 occursu E dicit ET, corr. Barth 8 Composuisse E 
iras T 9 om. T Cuncta et nunc cunctisque capit E 
12 Turbas T hortandus T 13 Hic T quarti E quinta 
edd. uocat E 14 Brundixium E 15 parte Buecheler 

mare E morte T relinquit E 17 fecit Burmann 
faerit ET qui J57 20 secontur JS? 21 Vltimo T que 
E C.] cessit E horas E 22 sed hanc E 



280 C. 806, 33-43 

IV 

At quarti libri narrat pars prima; quod ivit 

Caesar in Hispaoos ad iussa ducesque reversos. 

Mortem Vultei cum multis altera pars dat. 25 

Vitima; quod Varum pepulit campoque fugavit 

CuriO; fraude lubae cecidit qui strage suorum. 

V 

In prima quinti Pompeio Roma regenda 

Est data. multa timens pro se responsa recepit 

Appius; exponit pars proxima seditionem 30 

Sedatam poena. mare transiit urbe relicta 

Caesar^ qui questus^ quod non Antonius ultra 

Iverat, expertus fuit ipse pericula ponti. 

Vltima, quod posita mansit Comelia Lesbo. 

VI 

Tostquam castra' notat^ quod Caesar victus ab hoste ss 
Fugit in Emathiam^ quamvis ciausisset is ipsum. 
Hinc et Thessaiiam quae sit gentemque profanam 
Describit. damnat Sextum non digna petentem. 

vn 

^Segnior. Oceano' casu quo bella geruntur 
Ostendit primo, sic et quae dixit uterque. 40 

Proxima pars bellum describit^ et ultima, Magnum 
Devictum cepisse fugam. Sed Caesar habendas 
Miiitibus monstravit opes castrisque recedit. 

23 Ad E quarta T magna pars E 24 in Barth 

(ad ET) 26 ultei ca m. E 26 narrum E 27 iuste 
E morte E strage T 29 Et ^ 30 Apius E sedit. 
JitMnisqiLe E 31 transit T 33 p. Martis Barth 36 P. c, 
duces notatque cesar ab h. T Hinc db ipsis librorum ini- 
tiis incipiunt. 37 querit T 38 signa potentem T 
39 gerentur T 43 mostr. 0. castriq; resedit T 



C. 806, 44-60. C. 807, 1-4 281 

vm 

^lam super Herculeas' quo fiigit; denotat atque 
45 Quid dixit [Magnus] . . quando quaerere Parthos 
Consuluit: sed cassa fuit sententia Magni. 
Parsque secunda notat Pompeium morte peremptum 
Indigna; Phariis pars uitima datque sepulcrum. 

IX 

^At non in Pharia' dicit, quod bella Catoni 
50 Libertate placent^ qui Sextum muita minantem 

Corripuit, postquam scivit de funere Magni. 

Altera pars multos correptos voce Catonis 

Dicit per Syrtes fore muita pericula passos. 

Tertia quod Caesar simulavit ferre dolorem 
55 Nec doiuit saevus generi cervice recisa. 

X 

^Vt primum' primo notat ut perrexit ad urbem 
Aegypti Caesar et ut est Cleopatra locuta. 
Et dapibus sumptis Nili disquiritur ortus. 
Parsque secunda refert famulos qui fata parabant 
60 Prava duci caesos adversa nefandaque passos. 



B. M. B. 



807 

Ad fora pictoris dum numina lignea gestans 

Venaiesque deos tendit asellus iners^ 
Vertice detecto vei flexo poplite turba 

Obvia cum precibus numina sancta colit. 

46 Magnus Burmann] maltis qd T 53 sirthes T 
56 At pr. T 59 feret T 

807. F= Vaticanus 5088 s. XIV f 61. 82. 83. ed. Eoss- 
bo/ch, Philol. 54, 141. Aviani censet Eosshach, antiquitatis 
dubiae Crusivs. ^Vertice detecto' adorare {v. 3) vereor ne 
antiquum non sit. cf. et v. 13. — Aliter Aesopus ed. Halm. 
324; 324b. Bdbrius 129. 2. 5 inhers V 



282 C. 807, 6—16 

Gaudet iners tanto secum sublimis honore, 5 

Virtutes. mores, gesta, genus numerans. 
Sors vaga cuncta rotat: oiitorem nactus aselius 

Aliia cum porris fertque refertque forum. 
Horret turba procui et olenti cedit aselio. 

Hic stupet ignarus et gemebundus ait: iq 

Xur sic contempnor? cur tanti cessit honoris 

Gloria? quae coluit me modo, turba fugit 
Haec est lex mundi: genitum consistere quicquam 

Non valet. Hic factus ^portheor aiter ego.' 

Se putat indigne mutatum functus honore^ i5 

Post positos fasces viiis ad ima cadens. 

7 olicorem V 8 finmn V 12 gloriar? V 14 pro- 
ternis Crtmus ib. 488. 16 indigno V, correxi 16 yma V 



CARMINA 



CODICVM RECEimVM 



Olim 799—830 ed. pr. 
Vide adnot. crit. 

808 

B T>ff — 

s. y 112. Aegritudo Ferdicae 

Dic mihi; parve puer^ numquam tua tela quiescant? 
Non sat erant frondeS; non undae nee fera nec fons? 
Non SatyruS; non taunis amans, non ales et imber? 
Non tristes epulae^ post quas petit aera Tereus? 
Hoc tibi restabat postremum; saeve Cupido: 
Ad dirum matris iuvenem conpeliis amorem! 
Mutd; precor^ flanunas alioque intende sagittas: 
Quid possit nosti pietas. ah^ perfida mater. 



790 — 880, Hoc loco in ed. pr. fdbulas Perottinas 
posui, quae tamen cum Fhaedri ipsius et sint et esse puten- 
iur, a nostra syUoge alienae sunt. 

808-810. H == HarUianus 3685 s. XV fol 21 sqq. 
€f. etiam c. 719^. Ed. pr. Baehrens a. 1877 et multa cor- 
rexit; quem in singulis non nomindbo. Praeterea col- 
loitione Noltei usus sum aliaque, quam JDuemmler mihi 
miserat, 

808* Incipit egr. perd. H 3 satiras . . alis H 
4 per quas H ethereus H 6 ubi testabat H 6 At 
dirum in m. H, em. Bossherg (cf. ann. philol. 1878 et 1881) 
7 aliasque H 8 ah scripsi et H perfida H^ -de 

Mohde 



286 ' C. 808, »-84 

Est Paphiae quam triste decus ^arcere furorem.^ 

Ciaudite nunc animos miserandaque pectora^ matres^ lo 

Ne scelus hoc vestras iteratum poUuat aures 

Neu Yos soilicitas temptet doior iste nefandus 

* ^ * 

Viderit ac simili poena commissa recuset. 

Namque omnes superos et cetera templa deorum 

Ture pio sacroque mero votisque coiebat^ is 

Obiitus Veneris pueriipie oblitus Amoris. 

Hinc offensa dea est^ haec diri causa furoriS; 

Hinc quoque partus amor redeunti ad tecta parentum^ 

Infelix Perdica, tibi — nam nuper Athenas 

Venerat et studiis animos praebebat et aures — ; jo 

Hinc quoque regreditur matris periturus amore. 

Infeiix qui Cecropias nunc deserit arces: 

lam praeda est Veneris; iam flammis atque sagittis 

Armatus tenuit servans iter omne Cupido. 

Lucus erat variis in frondibus^ undique saeptus^ ss 

Quem Phoebi Daphne foiiis diifusa tenebat 

Et myrtus Paphies^ speciosi testis Adonis^ 

Egrediturque solo fundens sua brachia pinus — 

Hac Phrygius pastor spemens in amore Cybeben 

Desertusque viro per tympana plangitur Attis — so 

Fonsque regit medio nota per gramina lapsum: 

IUic dispersi flores mixtique colores 

Ostendunt; Veneris quid amor; nam candidus iilic 

Fios Narcissus amat veteris vestigia fontis 

9 decuis H deae marcere farore Baehrens. 10 ma- 
trum H 11 Nec H, em. Hiller in litteris ad me datis 
iterato H poUulat H, corr. m. pr. 12 Neue soU. H, em. 
Hiller. NuTla lacuna in H 13 recusait H 14 et terrat H 
16 Tu te pro H 16 amore H 17 duri H 18 rede- 
unte H 19 Infoelix H perdica his H aethenas H 
22 cecropeas H 24 Armatn t H 26 interpu/nxi 
26 Quae phebi solus dafnae difussa H 27 tectis H 
28 Erigiturqne Baehrens 29 Hanc frigidus H ebebe H 
30 Desectusque virum Baehrens, recte? 31 rigat Ellis 
torta per conieci mota Ziehen lapsa H 34 ueneris H 



C. 808, 36-61 287 

35 Et rosa purpureum spargens per prata ruborem; 
Seu Veneris cruor est seu flamma Cupidinis ista 
NesciO; sed gratus memini^ quia servit amori. 
Hunc lucum Filomela tenet: circumvolat alis 
Et dulcis queritur fetus suspensaque ramo 

40 Lucus Amoris: erat delapsus [ab] aetbere pinnis. 

Namque iili conquesta Venus mandaverat ignis. 

P^ruit imperio matris pbaretramque sagittis 

Pienam fundit bumi tollitque e pluribus unam 

^Hoc telum est' dicens ^oiim quo luppiter auro 
45 Decidit et Danaen fulvo compressit amore. 

Est' (aliud toliit) ^Ledam boc quo cygnus amavit^ 

Antiopam Satyrus tenuit. iam fessa sagittast. 

QuO; Perdica, tibi calamo firmemus amorem? 

Vulnera iam nostrae veteres fecere sagittae, 
50 Nunc nova visenda est. dixit rivumque secutus 

Quaerit arundineas scrutatus limite silvas. 

Nec mora nata deo est. namque obvia venit arundo^ 

Quam puer excissam totis radicibus aufert. 

Et primo moUis eradit pumice iibros^ 
55 Post volucri cupiens missu librare sagittam^ 

Pinnam de propriis ardentibus abscidit alis 

Et religat cera^ possit quo certa teuere 

Quod temptabat opus. et Amoris piuma tenebat. 

lam sol eroenso radios libraverat ortu 
60 Atque diem sexta magnuni discreverat bora: 

Omnia per terras animalia fessa calore 

35 roborem H 37 gratum H 38 locum filo mella 
H ilis H sec. Nolte 39 Ntdla lacuna H 40 ab om. H 

41 illa H 42 pharetaq; H 44 telo H solim H 
46 danae H 46 Ast H, corr. Bossberg leda hoc quod 
cignus amabit H 47 Antiopa satorus H sagittas H 
48 Quo] H fermemus H {NoU.) 49 uetera H 
60 rinaumq; H (Nol.) 62 nota jET, em, Ellis 63 Quem IT 
excussam tutis H 66 missu covhieci uibra H 67 rele- 
gata c. p. quoq; cera H 58 Quo H tenebat] celebat 
H 59 sole menso radiis 1. orbe H 60 orta H 



288 C. 808, 68-83 

Sideris aestiferi frondis sub tecta subibant 

Ad iucum Perdica venit fessusque iabore 

Inlimes respexit aquas lympbasque recentes 

Vmbriferumque nemus^ mixtos per gramina flores. 65 

Jngressus postquam est lucos Perdica rigentes^ 

Taiibus est verbis socios ac voce secutus: 

*0 socii; vestro iustum si corde videtur, 

Defessos artus ac membra calore gravata 

Hic poterit relevare locus. nam frigida fontis ^ 70 

Vena fluit^ flores sunt hiC; [hic] dulcia prata.' 

(HeU; Perdica^ gravis aestus radiosque micantes 

Solis te fugisse putas iucosque petisse 

Ignoras: intus gravior tibi flamma paraturl) 

Sic postquam fatus^ fusi per gramina terrae 75 

Accipiunt epuias et dulcia dona Lyaei^ 

Post somno reparant vires. tunc aliger ille 

Paruit officio mutatusque ore Cupido 

Perdicae reddit Castaliam nomine matrem, 

Complexusque dedit per somnia tristis imago 80 

Et saevo iuvenem confodit pectora telo. 

Matris enim miserae caros dinoscere vuitus 86 

Non poterat^ quam parvus adhuc dimiserat olim^ 

Cum peteret divae doctissima templa Minervae. 

Qui postquam somno miser est deceptus acerbo; 82 

Ardet in incestum^ verum simulante figura: 

62 frondi H 63 locum H 64 Infimaa H^ em. Boss- 
berg nimfasq; regentes H 67 aut H ac HUler 
69 haec H ac Baehrens 70 fontes H 71 hic semel 
H 73 Sol iste H putos H ante 74 nulla lacitna in H 

74 tibi grauior H 76 factus H 76 lcti H Lyaei 
Baehrens 77 aomnos H cunt tunc H 78 mutaturq; 
H 79 Castaliam: i est cmsonans. post 79 ». 240 — 260 sed 
expuncti in H 81 saevo Bossberg suo H confudit H 
85 — 87 ante 82 transposui 86 etin H invisae Bossberg 
care H 87 minerae H (No). 82 aceruo H 83 in- 
cestu H puero simolante H, correxi (figura in somnio obvia 
veram matrem imitante) p. s. figuram Baehrens et Ziehen, 
qui V. 71 — 74 sic interpunxit. 



C. 808, 84-112 289 

84 Ingrediturque suae regalia iimina matris. 
88 Gontinuo natum famulae venisse parenti 

Castaliae dixere suum: pietatis honore 
90 Ilia memor nati venienti est obvia facta 

Osculaque aequa dedit materni plena decoris. 

94 Quam miser ut vidit; suscepit vulnere curas; 
93 Et quotiens iuvenis mutata est mente figura 

Vel quotiens pulsante deo nova forma secuta est, 

95 Haesit et insano obstipuit deceptus amore. 
^Heu^ ego quam vidi per somnia tristia demens^ 
Mater eras? aut ista tibi par fertur imago? 

Est sed caeca 

Nam fari scelus est, [est] admissi quoque crimen.' 

100 Talia constanter secum Perdica locutus. 

Sed nox umbriferis per caelum roscida pinnis 

Presserat aerios fugientis solis honores 

Cunctaque per terras animalia pressa sopore: 

Solus ibi dulci numquam Perdica quieti 
105 Tradidit assiduis ardentia lumina flanmiis. 

Nox ipsi maesta [est]: vigilat metuitque tepetque, 

Suspirat numquam requiem daturus amori. 

Omnia fessa domat caelestia sidera somnus 

Fluminaque [ille] tenet nec non maris imperat undis; 
110 Corpora vel modicam conpeilit adire quietem. 

Pro dolor! hoc sceius est soli vigilantis amori. 

Tunc quoque Perdicam [saevo] premit igne Cupido, 



89 dixisse H 90 nati B<iehrens\ anti H facti H 

91 Oscula qnaeque H matemae H aoloris H, em. Bohde 

94 sic transpoauit Baehrens 94 uulneris ora H 

92 Sed H mutata m. f. est H 95 Hesit at H 96 Sed 
Bgo H per] quae H 97 erat H^ em. Bossberg par 
etur H 98 lacuna in H 99 est semel H 101 mox {No) 
H lam nox Baehrens 104 Soli tibi H ibi sv^^ipectum 
105 ass. Bossherg: ardentis H a. 1. flammas JET, em. Boss- 
berg 106 est om H mediumq; tenetq; H 109 F. 
quoq;| H; ille add. Hiller 110 modica conpellata dire 
H 112 saevo addidi 

Anthol. lat. L 2. 10 



290 C. 808, 118-187 

Vt possit vix ferre vicem. nam fulmine tactus 

Ardebat miser; [et] ducens suspiria cordiS; 

Quae puer edocuit mortales cire Cupido, n5 

Tales ^triste feras reddit de pectore voces: 

'Nox sceleris secreta mei^ nox conscia ciadis^ 

Soli me commendo tibi nostrumque furorem. 

Tu nosti quid possit amor, sine te nihil iiie, 

Seu Veneris pars es tu seu Venus aut Venus in te est: iso 

Des requiem miserando precor^ et posse fateri. 

^At matri narrabo nefas.' Tamen ibo coactus? 

Xredamus!' Quibus hoc poteris conponere verbis i^ 

Aut vox qualis erit? adgressus namque parentem is^ 

'Mater, ave' dicturus ero. quid deinde? tacebo! ws 

Oedipodem thalamos matris vult fama subisse is^ 

Incestosque toros: satis est quod nescius iste 

Gommisit, culpamque tulit iicet ille nefandam, 

Exegit, sese privat dum lumine, poenam.' 

Talis Perdicam per noctem cura premebat i»o 

Et proprium miserando nefas fit causa laboris. 

lamque dies ortus ^clarior nudaverat orbem 

Et radiis Titan noctis disperserat umbras: 

Deficiunt iuveni paulatim fortia membra 

Decoquiturque umor, cunctos qui continet artus. is^ 

Namque undas cereremque negat victumque ciborum. 

Tunc quoque soUicitam monuit maestamque parentem 



113 vix scripsi nec f. vocein H 114 et ctdd. Eoss- 
herg 116 inmortale scire J9, em. Bohde 116 tristificas 
Baehrens 119 ille cupido H 120 es tu] est JEC 

121 Dis H fatiri H? 122 Et H, em, Ellis. Interpunxi. 

123 post 126 posuit Bohde 125 nox H 124 qnid 
hoc H 123 de mede H {No) 126 Et ipoderit tala- 

mus H{No) 127 Incestusq; torus H ista H, em. Hiller 
128 illi H 129 s. priuato 1. H 130 pnoctu H 

131 miseranda H fit causa Baehrens: incesta H 132 cla- 
rum {sed c/". 227) Baehrens. Num ortu claro? 133 Titan 
Bossberg cita H undas H 134 forsita membra H 
136 qui] q; H 137 soUescit amonuit H 



C. 808, 188-162 291 

Maternae pietatis honoS; famulosque vocavit 
Ad sese iussitque artis medicae [venerandos] 

140 Primores qui forte forent, adducere secum. 
lussa citi peragunt: ^itae venere magistri 
Ingressique fores atque abdita tecta cubantis 
Inveniunt iuvenem postrema clade gravatum. 
Et primum quaenmt, quae causa laboris inesset; 

145 Post vena [est] temptata: sed haec pulsusque quietus. 
Esse negant causas vitiati corporis iiiic^ 
Sed iecur et splenis temptanda cubilia et atri 
Fellis: quae metuenda '^domuS; sunt omnia sana 
Per proprium digesta larem^ sunt cuncta quieta 

150 Et vitae devota suae; sed dira procella 

Mente latens caecos urguebat pectore coeptus. 
Hippocrates illic fuerat qui forte vetustus 
Ac vitae spatio longum qui ceperat usum^ 
Restitit ac secum docto sermone iocutus 

155 ^Quid, medicina^ taces? rationem redde petentil 
Non isti calor est pulsus nec vena minatur; 
Non sacrae partes, quibus omnis vita tenetur, 
Discordare parant, "•'cum mox elementa resolvant, 
Quae faciunt hominem; dum quattuor ista ligantur. 

160 Stridenti gremio vivaces inpedit auras. 
Non omenta suas per mollia viscera sedes 
[Deficiunt]^ non corda vagi pulmonis anhelant 



138 famiilatuBq; nocabit H 139 artis medicinae re- 
quiri H medicae scripsi^ venerandoe vel simile quid ad- 
dens 142 adq; H caciantis H calentis Nolte 

144 inessit H 145 est add, Bohde sedes H sed haec 
Bossherg pulosq; H uiciati H 147 iecor H cobilia 

patri H 148 Quae fellis m. H domus: desidero putant 
vel tale quid 150 si dera H 151 coetus H 152 Yppo- 
cratis H suberat Bossberg 153 spatiorum 1. q. coeperat 
H 164 adque H 156 pulso H 157 Non scripsi 

Nam H 168 parent cum H tum Baehrens 159 legan- 
tur H 160 non intellegitur. 161 Non omenta Ellis 
Momenta H sedis H 162 Deficiunt vel Destituunt ad- 
didi, Excedunt Ellis 

19* 



292 C. 808, 168-188 

Intersaepta serO; non ilia concita coxis 

Incutiunt saevos ^iaculata saepe dolores: 

Displicet os soluni; quod sunt suspiria longa.' i65 

Sic fatus fessae scrutatur conscia venae. 

Ingreditur mater. tum^ quae fuit ante tenenti 

Mitis et in lentos motus aequaiiter acta^ 

Inprobiter digitos quatiens pulsatibus urguet^ 

Sic mentis confessa nefas. magnusque virorum ito 

Invenit Hippocrates, quae pectore clausa fuere. 

Et tali sequitur miserandam voce parentem: 

'Causas mater habes: medicinae munera cessent 

Hic animi labor est: abeo; iam cetera di dant.' 

Talia fatus abit. matrem nova cura premebat ns 

Per varios divisa metuS; natumque cubantem 

Adgreditur redditque pio de pectore voces: 

^NatC; precor, miserere mei, miserere tuorum! 

Lumina tu partus, tu me facis esse parentem. 

Inclita si virgo est, hymenaeos iungere possum^ iso 

Sive suo matrona fovet viduata marito. 

Ne dubites. [haec] cura mea est, hoc maesta verebar, 

Inlicitos ne forte toros temptare mariti 

Cogeret acer amor matrisque gravaret honorem.' 

Ule silet solumque trahit suspiria longa i85 

Avertens faciem, nec matrem cemere rectis 

Luminibus poterat sacro prohibente pudore. 

*Mater' ait, Miscede, precor: plus uris amantem.' 



163 Intercepta (-ptor NoUe) se non (mon Nolte) nilia c. 
costiB H, em. Ellis et Baehrens 164 iaculataqne Baeh- 
rens 166 osculum H, em. Hiller 166 factus fessa scru- 
tatus H compita EHis 167 dum q. f. ille t. H quae 
sc. vena 168 et qualiter apta H 16y pulsantibus arguit 
H 171 yppogras q. pectori H 172 miseranda H 

ns habes mater H 174 abeo Hiller hebeo H ceteri 
dicant H 176 habet, sed m. nati n. c. H hebet Nolte 
176 mos H modos Nolte 180 Indica s. v. es himineos 
uincere p. H 181 Siuero m. foret H fovet scripsi 

movet Baehrens 182 haec om. H 



C. 808, 189-214 293 

Roscida post radios aeternaque iumina solis 

190 Nox tenebris diflusa suis conpresserat omnes. 
At iam te^ Perdica^ puer numquam ille Cupido 
Vel partem minimam patitur decerpere [somni]: 
Sed solus tenet et tenebrosa tectus in umbra 
Continuus tollit pharetras ac tela furoris 

195 Et tecum vigilat per noctis tempora longa^ 
Intorquens dira assiduis incendia flammis. 
Et Pudor huc aderat, proprio comitante vigore. 
Stant duo diversis pugnantia numina telis 
Ante toros, Perdica, tuos: Amor hinc, Pudor inde. 

200 Inde Cupido monet secreta referre furoris, 
Inde Pudor prohibet vocis[que] exordia rumpit 
'Tamamque surgentem revocit^ negat alter, at alter 
Ire iubet propriumque nefas exponere mentiS; 
Verbaque multa docet; quae vix e pectore lapsa 

205 Perdicae miseri moriuntur in ore pudico. 

Sed postquam calor inmensus per pectora currens 

Vsserat exesas ardenti corde medullas; 

Talia dimittit reserato pectore verba: 

'Saeve puer, semper lacrimis et funere gaudes! 

210 scelerate, tuas si tu paterere sagittas! 
Sique tuos ignes in te convertere discas, 
Ut credaS; quid possit Amor! sed parce, Cupido 
Inprobe! quae mandas, non possum dicere matri. 
Tormentis adfige tuis, constringe catenis: 

189 radiosaet naq; H altema Baehrens; em. Hiller 
190 discussa H 191 Ad ante perdica n. p. i. c. H 
192 somni om, H 193 Sed solum tenuit ueneranda te 
casus umbras H, correxi 194 Continuas puto faretras H 
197 an Vigore? 201 que addidi rumpi H, correxi 

202 Famamq; s. reuocit neanillans iT Flammamque urgen- 
tem revocat conieci negat alter, at alter scripsi petit ille, 
sed ille Baehrens 203 mentis H: matri? 204 docent 
H quae uoces pectora labi H, em. Bohde 206 A per- 
dice H 206 per corpora Bachrens 207 ardentes H 
210 patereres sagitas H 211 dicas H 212 cernas 
Baehrens 214 adflige idem 



220 



294 C. 808, 216-242 

Non fatear. totas in me consume sagittas; ^^^ 

Quotquot amoris habes^ et si tibi tela furoris 

Defuerint; etiam tibi de love fulmina sumas: 

Vincere non poteris sanctum, scelerate, pudorem!' 

Talia per noctem iuvenis miserandus agebat 

Interea matrem nati nova cura premebat^ 

Multaque quaerenti placuit sententia talis^ 

Matronas omnes totis e moenibus urbis 

Ad propriam concire domum^ si quis vigor illis 

Aut species inlustris erat vel forma superba^ 

Quae proprio iuvenem statuisset amore ^gravare. ^^^ 

Hoc visum placitum matri. Non distulit ultra. 

Iam[que] dies ortus "•'clarior nudaverat orbem: 

Matronae veniunt forma cultuque micantes. 

Hic erat Andromeda^ hic altera Laudamia^ 

Ditior haec Danae, fulgentior altera Glauce, ^^ 

Candidior Chione venit [altera et] altera Dirce. 

Huc etiam tenerae sanctae venere puellae, 

Virgineum florem servantes lege maritis. 

Has tristis Perdica videns et lumina flectens 

In matrem traxit ^dura suspiria corde ^^^ 

Et tali secum miser est sermone locutus. 

Tro dolor, o superi! defecerat altera forma: 

Mater amanda fuit. sed vincere cerlo furorem 

Quaerendo vultus, liceat quos iure tenere. 

Hoc etiam voluisse nefas. sed respice, quales ^*® 

Vituperas! cernis, niteat quae gratia formae? 

Sunt niveae, sunt hic procero corpore pulchrae, 

216 fateor H 217 etiam tibi] et si H 221 tutis 
ae m. urbes H de puto 223 proprium (Nolte testatur) 

Tienire d. sed q. v. illic H illis Hiller 224 specie H 
supema H 226 potuisset Hiller iuvare puto 227 que 
om. H cf. V. 132 230 alter H 231 coigne peruenit 

altera disce H 234 tristes H 235 dura H dubio Boss- 
herg duram Baehrem 237 soperi H 238 certas furore 
H certo scripsi 240—260 bis in H (cf. ad 79) 241 Quid 
iuperas H sed uim mutentur gr. f. H, correxi {fort. sed 
et his) 242 ne uae H 



C. 808, 243—268 295 

Virgineo[que] nitent gratae de flore puellae. 
Nulla tamen matri similis!' fatusque coercens 

246 Detorsit fessos artus et ianguida membra. 

Nunc, Calliope^ nostro succurre labori: 
Non possum tantam maciem describere solus^ 
Tu nisi das animos viresque in carmina fundis. 
[At quod] mandasti^ iam possum expromere^ Musa. 

250 Tristis languentes pallor perhiderat artuS; 
Tempora demersis intus cecidere latebris 
Et gracili cecidere modo per acumina nares; 
Goncava luminibus macies circumdata sedit 
Longaque testantur ieiunia viscera famC; 

256 Arida nudati distendunt brachia nepvi^ 
Ordine digestae consumpto tegmine costae 
Produnt, quidquid homo est vel quod celare sepulchris 
Mors secreta solet. satis id tibi^ saeve Cupido? 
Materia est iam nuUa^ atrox ubi flamma moretur: 

260 Denique defessos artus ac membra calore 
^Molitur gestare . . victusque virorum^ 
Solvitur infelix per tota cubilia fusus 
Miratusque suos artus haec verba remisit: 
*Quid diciS; Paphie? retulisti nempe triumphum: 

265 Ad tantam maciem deducimur. haec tibi virtus^ 
Si dea mortalem propriis superaveris armis? 
Ceme; precor^ quid agas: flammis absumis et ossa^ 
Quae semper servata rogis. miserere rogantis, 



248 que om, H netent H grato H, corr. Nolte 
244 coercet H 245 Retorsit defessos H, em. Bossberg 
atras H 246 sucurre H 247 matiendi scribere H 
248 Ac (A) nitidas animus (-mis) H 249 At quod addidi: 

Tu si JBUis, lussisti H musam H 250 Primis H 
251 dimersis H 254 famem H fame HiJler 255 sic 
et discendunt H 256 digesta H regimine (tegmine) H 

257 vel] et H ieste Noltio 258 sufficit H satis id 
Baehrens 259 Materia lam (ia) n]ia sit atrox H 
260 t. e. calore vitctli destitutos 261 Mollitur Baehrens 

nequit add. idem 262 Siluitur H Volvitur Nolte 

264 pafiae H nemphe H 266 deam H 268 roganti H 



296 C. 808, 269-290. C. 809, 1-2 

Alma Venus! nosti^ quae sint tormenta caloris 

£t quid possit amor: nam mater Amoris amasti. 87o 

Nunc fmem; Perdica; yides: nam spes puto nulla est. 

Quod superest^ moriamur' [aitj Uetumne bibamus? 

Cur, miserande, petis frustra potare venena? 

lam fauces clausere viam dirosque recusant 

In mortem latices. ferro reseremus amorem? 275 

demens! gladio? quibus armis quove vigore 

Haec manus ecce valet librare in vulnera mortem? 

Praecipitem iactare libet? fors poena piacebit^ 

Sed vereor ne forte leve et sine pondere corpus 

Vento gestatum rursum servetur Amori. 280 

Stringamus laqueum? sic finis detur amanti. 

Quid turbaris, Amor? putO; vicimus! omnia leti 

Praedixi tormenta mei^ nec te pavor ullus 

Terruit et laqueum metuis mihi? redde tenebris! 

lam scio quid fugias: ne te mea vincula prodant! 285 

Da laqueum collo: vel sic cum corpore nostro 

Inclusus morieriS; Amor. solatia fati 

Haec taiitum; Fortuna^ mihi concede precanti; 

Vt tumulo scriptum per saecula longa legatur: 

Hic Perdica iacet secumque Cupido peremtus.' 290 



B. M. — 

B. in 264. 



809 
TIBERIANI 



Amnis ibat inter herbas; valle fusus frigida^ 
Luce ridens calculorum; flore pictus herbido. 

271 Hunc H milla sit H 272 Quid H {Nolte) ait 
add. ego, Amor Baehrens laetuq; H 273 poHare H 
274 durosq; H 275 reseramu8 H 276 uigore H 

277 Quae m. H in vulnera sc. cordis amore perditi 

278 lactare H 281 detur BMe de cura H 282 uin- 
cimus 0. liti H 283 Praedixit H 284 me redde Baeh- 
rens 285 perdant Baeh/rens 286 siccu H 288 Hoc 
tandem H tantum Baehrens 289 legetur H 

809. Incipit uersus Teberiani H 1 inter arva Baeh- 
rens fnssus H 



C. 809, 8-21, 1-2 297 

Caerulas superne laurus et virecta myrtea 

Leniter motabat aura blandiente sibilo. 
6 Subtus autem moUe gramen flore pulcro creverat; 

Et croco solum rubebat et iucebat liliis. 

Tum nemus fraglabat omtie violarum spiritu. 

Inter ista dona veris gemmeasque gratias 

Omnium regina odorum vel colorum lucifer 
10 Auriflora praeminebat ^forma dioniS; rosa. 

Roscidum nemus rigebat inter uda gramina: 

Fonte crebro murmurabant hinc et inde rivuli; 

14 Quae fluenta labibunda guttis ibant lucidis. 

18 Antra muscus et virentes intus [hederae] vinxerant. 

15 Has per umbras omnis ales plus canora quam putes 
Cantibus vernis strepebat et susurris dulcibus: 

Hic loquentis murmur amnis concinebat frondibuS; 
Quis melos vocalis aurae musa zephyri moverat 
Sic euntem per virecta pulchra odora et musica 
20 Ales amnis aura lucus flos et umbra iuverat 

[Eiusdem TiberianiJ 

1 Aureos subducit ignes sudus ora Lucifer 

2 Pegasus hinniens transvolat aethram 

3 supemae H mirtea JS 4 mxitabat H, em. Baelwens 
6 Subt' (t. e. Subtus) H teste NoUio Subter B&ehrens florea 
dulco H, correxi flore adulto Baehrem 7 fragrabat Baeh- 
rens violarum: sub vel de add. Baehrens 9 vel («= et) 
Baehrens et H 10 Auro flore praeminebat forma dionis 
rosa H Auriflora scripsi dionis] insignis puto flos Dio- 
naeus Baehrens fama Diones Ziehen 14 ante 13 transp. 
Baehrens Qua Ziehen labebunda H 13 lacima in H post 
intus: hederae addidi; myrtus intus Baehrens 15 qua 

pt H, i. e. potest 17 Hinc H 18 Quas H zefri H 
20 Alis H imbra H 19 «g. docent, ex narratione partem 
esse excerptam. Sequitur in H c, 719**, deinde 810. 

1. I\dgentiu^, exposit. serm. antiq. p. 183 M» Sudum 
dicitur serenum. Tiberianus: sqq. 

2. Fulgentius Mythol. I 26. Unde Tiberianus: sqq. 



298 C. 809, 3-6. C. 810 

8 Tiberianus in Prometheo ait; deos singula sua homini 
tribuisse 

4 Platonis hereditatem Diogenes cynicus invadens nihil ibi 
plus aurea lingua invenit^ ut Tiberianus in iibro 
de Socrate memorat 

6 Tiberianus inducit epistolam vento allatam ab anti* 5 
podibuS; quae habet: Superi inferis salutem. 



810 

B.* iii 266. 1^6 avioula 

Ales dum madidis gravata pennis 

Ydos tardius explicat volatus, 

Defecta in medio repente nisu 

Capta est pondere deprimente plumae: 

Cassato solito vigore pennae^ 5 

Quae vitam dederant; dedere letum. 

SiC; quis ardua nunc tenebat aUS; 

Isdem protinus incidit ruinae. 

Quid sublimia circuisse prodest? 

Qui celsi steterant, lacent sub imis! lo 

Exemplum capiant nimis tenendum; 

Qui ventis tumidi volant secundis. 

3. Idem ibid. III 7. 

4. Idem Vergil. contin, p. 154 M, 

5. Servius ad Verg. Aen, VI 532. 

810, Incipit discriptio de auicula H. Versiculi Luxo- 
rium poetam redolent. 1 madida H 2 expleat H, corr, 
E. Bohde 3 Daepta H 4 depraemente H 6 Cas- 
sata H 6 loetum H 7 arduam H 9 sublima H 
circuisse, *. e. petiisse: cf, circare (it. cercare) 10 celsis 

H, corr. Bossberg 11 tenendo H 12 uanis tumidi to- 
nant H, corr. Bdhde 



B. M. B. — 



C. 811—812, 1-9 299 

811 
Bymnus et laus Baoohi 

Salve magne pateP; diyum suavissime^ salve^ 

Liber^ et o nostris saepe colende modis. 
Numine nostra tuo dignaris tecta subire. 

Te colimus iaeta fronte: benignus ades. 
« Qui modo soUicitis fueramus mentibus^ ecce 

Adventu exhilaras noS; pater alme^ tuo. 
Tn lactas hominum mentem et convivia laeta 

EfficiS; ac sine te gaudia cuncta silent 



812 (olim 781) 
Vergilio tritmtum 

Ad puenuxi b. iv ieo. 

Parce puer^ si forte tuas sonus improbus aures 
Advenit infandum[c[ue] audens exposcere munus. 
Nam meminisse potes^ servata lege pudicos 
Esse aliquos longumque diu tenuisse pudorem^ 
s Sed postquam aurata delegit cuspide telum 
Caecus amor tenuique offendit vulnere pectus^ 
Tum pudor et sacri reverentia pectoris omnem 
Labitur in noxam: dolet heu sic velle^ stupetque 
Flanunigeros motuS; et tandem cogitur ipsi 

811. M ^ Matritensis M 16 saec. XV fol. 201 r., edi- 
dit Hartel, Bihh patr. lat. Hispan. p. 417 3 dignatus 

M, correxi 4 Incolimus M Te colimns scripsi En coli- 
miiB Ziehen b (^et montibns M, corr. Ziehen frontibus 
Hartel 

812 sq. M = Behdigeranu8 J 6, 17; J. = Anmdelianus 
133 8. XV: quo8 afferam. 

. 812. BA; M (Monac. 464) N (Monac. 319) F (Bic- 
cardianus 710) saec. XV. Primus edidi ed. pr. P. M. Vir- 
gilii ad puerum BA, similia g 2 que add. Buecheler 
5 posq B 7 sancti MNF 8 inoxam B 9 Flamige- 
roB AB 



300 C. 812,10-16. 0.813. C. 831,1-2 

SucGubuisse deo et genua inclinasse tyranno. lo 

Quare age, care puer, cuius modo forma decorque 

Ingeniumque ferax omni probitate sacroque 

Pieridum cultu renitens et Palladis arte 

Vexant pervigili semper mea pectora flamma: 

Da precor auxilium atque ignem lenito furentem! i5 

813 (plim 782) 

1: ?v'm • '"• VERGILIVS 

De Caesare 
luppiter in caelis, Caesar regit omnia terris. 



881—854: B. — 

B. V 896. QQ1 

881: M, 878 ODl 

Quisquis ad ista moves fulgentia limina gressuS; 
Priscorum hic poteris venerandos cemere vultus, 

10 Succubuisse B 11 clare MN 16 foretem B 

818. BA; Amhrosianus B 267 inf., Floreniinus 91, 19 
8. XV. Sie inscr. B, om. ceteri. terris BAAm, mundo Fl. 
Cf. Ovid, met., 15, 858 sq. 

814 — 830: hi numeri excidunt, cf p. 283. 

831 — 854. Carmina de uiris illustribus Romanis tam 
consulibus quam imperatoribus et regibus A. Maius Classic. 
auctorum III 359 ex V(aticano) nunc ignoto. Titulo carent 
G {Goihanm 1047) saec. XV et A (Ambrostanus H 184 inf) 
saec. XV. Ordo in AV est hic: 831, 3-2, 37, 34, 41, 38, 36, 
40, 39, 43, 44, 42, 45—47, 51, 63, 64 (853 om A). G sine 
ullo ordine carmina coniungit; solus hahet c. 833 et 835. 
Ux solo V novimus 848 — 60 et 852. G ut deteriorem raro 
afferam. Leviuscula omittam. ^Carmen vergentium littera- 
rvm Latinarum aetate videtur scriptum esse exemplorum ex 
historia Bomana haustorum studiosissima. Epigrammata e 



C. 831, 8-6, C. 832—833 301 

Hic pacis belliqite yiros^ quos aurea quondam 
Roma tulit caeloque pares dedit inclyta yirtus. 
s Grandia si placeant tantorum gesta yirorum^ 
Pasce tuos inspectu oculos et singula lustra. 



832 
Bomuliis 



B. — M. 711. 



Hic noya qui celsae fundayit moenia Troiae^ 
Yrbem Romanam proprio de nomine dixit. 
Infantem gelidi proiectum ad Tbybridis undas 
Vberibus fecunda piis Larentia payit. 
5 Ausus finitimas praedari fraude Sabinas^ 
Fortem fortis bumi postrayit Acrona duello. 



833 
L. QuintiuB Cinoinnatus b. — m. 717. 

€ui dedit birsutus nomen yenerabile cirruS; 
Quintius bic ille est, rigidis animosus in armis. 
Is quoque dum curyo sudans penderet aratro^ 
Ante boyes meritum meruit dictator bonorem. 
s Consulis obsessi partes defendit inertis^ 
Inde triumpbalem conscendit agricola currum. 

libro quodam ieonographico, qudks adamaverunt librarii Bo- 
mani, puto collecta esse^ (Ziehen). Frudentii Dittochaion 
confert idem. Cf. et Ovid. Fast, 5,666. 

881. De eadem uxbe Roma G. cf Venant. Fort. I 
"2 1. 2 hic om. V 4 dabit G 6 Grandia G, In- 

clyta VA 

832. Est et in B(icca/rdiano 931) s. XV, quem contuli. 
1 troiae VB romae AG 2 dixit GB dictam VA 
B imdam V 4 laurentia libri 5 A. est B 6 hnmo G. 

888. inscr. et 2 Quintus G 3 curvo Buecheler curuis 
O, tmde aratris Baehrens 5 inhertes G 



302 C. 884—836 

834 
B. — M. 718. M. FiiTius CamilluB 

Qui fuit en patriae quondam spes ampla ruentiS; 
Hic Senonum propria domuit virtute furores; 
Vicit et opposito quos clausit Martel Faliscos^ 
Brachia failaci religato in terga magistro. 
Quicquid ubique truces belio valuere decenni; 
Inclita^ Veientes; accessit pompa triumpho. 

835 
B. — M. 714. T. MajiliuB TorquatUB 

Inclita Torquatae dedit hic cognomina genti. 
Vir ferus ante acies prostrati guttura Galli 
Perfodiens gladio poscentis voce duellum 
Abstulit aurati pretiosa monilia torquis. 
Consulis et Decii bello collega Latino 
Victoris nati maculavit caede secures. 

836 
B. - M. 715. P. Deoius 

Hic est qui vitam patriae devovit amatae. 
Dum fiiror oppositos agitaret ad arma Latinos 
Saevaque crudelem cecinissent classica pugiiam^ 
Inter tela aciesque virum cuneosque pedestres 
Candida sacrata religatus tempora vitta 
Ante aciem moriens hostilibus occidit armis. 

884. M. Furius om. G M. Fulvius Ca' A 1 q.] cum 
A 3 Bidit G oppositos A claudit G 4 religata G 
6. 6 om. V truci — decemi A 6 ueienses G thri- 

umphi A 

835* Manilius G 4 torques G 

836* 2 Cum Duehner. 6 sacrato V 6 Ante diem 
Bciehrens crudelibus V 



B. — M, 718. 



C. 837—839, 1-4 303 

837 B. — M. 716. 

M.' CuriuB Denatns 

Quid iuvat imperio populos rexisse potenti 
Fulvaque Mygdoniis oruasse palatia gemmis? 
Quamquam civis inops^ toto notissimus orbe 
Hic fuit; egregio domuit qui Marte Sabinos. 
5 Fregerit ipse licet fulgentis robora Pyrrhi, 
Pauperiem lato Samnitum praetulit auro. 

838 

C. Fabrioins 

Contentus modico tectique habitator egeni 
Hic erat et renuit devicti munera Pyrrhi, 
Sprevit et oblatos^ Samnitum munera^ servos^ 
Respuit immensi locupletia ponderis aera^ 
5 Horruit infamem scelerata fraude magistrum 
Pocula pollicitum regi miscere veneno. 

839 

Q. FabiUB Maximus. 

Vir fuit iste ferox, qui torvus fronte verenda 
^Vir fuit egregius et bello clarus et armis. 
Captivos modici quamquam pauperrimus agri 
Exemit pretio Poenorum in vincula missos. 

887. Marcn8 YG, om. A demptatus A^ Cf, Clatir- 
dianu8 III 200 sqq. 6 fulgentis A ingentis V fagientes 
G 6 oblato Buecheler lato libri 

83S« 3 samnitis A 4 locnpletis V 6 magistrum 
libri ministrum Froehlich {^potionibtis regis praeeraf Val. 
Max. VI 6, 1) 6 m.] miseroq; A 

889. 1 qui totus V 2 Vir fuit lihri: Visitur Baeh- 
rens Viribus Ziehen v. 2 cum 3 coniungens Moribus wa- 
lim et bello A vir b. (r belli praeclarus V 



B. — M. 719. 



304 C. 839, 6-6. C. 840—842, 1-2 

Is qui cunctando nisi Punica fregerit arma; 
Nulla foret Latiis Romana potentia terris. 

B. — M. 720. 840 

Clauditis Nero 

Armorum yirtute potens Nero Claudius hic est 
Coniunctus Livio Picentis ad arva Metauri 
Prostravit Libycas memorando Marte cohortes. 
Fortunate tui^ iuvenis metuende^ furoris! 
Ausus es ignari iacere ad tentoria fratris 
Cervicem Libyci media inter tela tyranni. 

B. — M. 721. 841 

M. MaroelluB 

Tu primus Libycum Nolae sub moenibus hostem 
Insidiis periture tuis, Marcelle, fugasti. 
Cumque Syracosii quondam ^negaretur honoris 
Pompa tibi; Albano gessisti in monte triumphum. 
Praedonum deprensa manu venerandaque multis 
Luctibus heu patrio caruenmt ossa sepulcro. 

B. n 41. M. 722. 842 

Soipio 

lUe ego sum; patriam Poeno qui Marte cadentem 
Sustinui rapuique feris ex hostibus urbes 

6 qui V quoqTie AG nouerit V ajrua A 

840. Ifero ClaudiuB V 2 linio A 6 tempora G 

841. 1 moUem s. m. orbem A 3 Byracueii A V 
-si G negaretur G V raperetur Duehner cf. 847, 3. in- 
signis cessisset A abnueretur Btiecheler 6 deprehensa A 

842. F = Ilorentinus 39, 9 anni 1464; JB cf. ad c. 832: 
ho8 contuli. M = Matritensis M Ib s. XV, g = Florent. 
63,38; BodUianus Canon. misc. 308 s. XV. 1 sic M 
Ille sum p. pene q. E morte G ex Marte VFB ex 
hoste A 2 feras F ex ow. G, et M 



0. 842, 8-6. C. 843—844 305 

flispanaS; ^Hannonisque acies magnumque Syphacem 
Perdomui et fractum totiens armisque repulsum 
5 flannibalem; victorque ferox mihi regna subegi 
Punica et excelsas altae Carthaginis arces. 



^^^ B. - M. 727. 

C. Mariiis 

Et genus et nomen merui virtute feroci 
Busticus ArpinaS; bellorum maximus auctor. 
Effera post Numidae quam fregimus arma lugurthae; 
Cimbrica praeclaros geminavit pompa triumphos. 
5 Exegi civiie nefas servilibus armis^ 
Et mea SuUanos fregerunt arma furores. 



'844 
M. CaesiiiB Soaeua 



B. — M. 729. 



Igne calens belli mediaque in caede cruentuS; 
Pompeiana phalanx patulis exire ruinis 
Dum furit et properat claustrorum frangere turres, 
Scaeva ego Caesarei defendi culmina valli. 
s Dum timet Oceanus praeclari Caesaris arma; 
Textum pampineae gessi sublime coronae. 



3 sic VF et (-neas) B amonisqTie A an(n)onis BMG 
aciem Hannonis Baehrens Manrumque Bnseheler 4 et 
om. M 6 uictumqne A (bellisque FGMB) 6 excelsis 
B altaeJ. V dure GB dirae FM 

848. 4 pompa F] turba AG 5 ciuilibus a. G 
6 me V syllanos A syllani — furoris V 

844. Marcus G^] (jaius V Q. A Cesius G, om. A V. 
Cf. Val. Max. III 2, 23. Sidon. Ap. c. 23, 82 sqq. Cassius 
Ihiehner 5 praedari V 



Antbol. lat. I. 2. 20 



306 C. 846—847 

B. — M. 780. ^ 

Gn« Fompeius 

Arma tuli quondam toto Tictricia mundo, 

Qui pelago Cilicas et Pontica regna subegi. 

Vis med; quos profugus commoverat exul ad arma, 

Bellorum virtute truces prostravit Hiberos. 

At me post soceri ciTilia bella cruenti 

Dextera Septimii Pharys laceravit in undis. 

B. n 52. M. 747. 846 

M. Foroius Gato 

Cerne bic ora sacri semper Teneranda Catonis! 
Libertate potens animoque invictus et armis 
Avius inceilo peragravit tramite Syrtes. 
Libertatis enim dulcedine captus amatae, 
Ne sua servitio premerentur coUa tyranni, 
Fortia crudeli penetravit pectora ferro. 

B. n 63. M. 750. 847 

luliuB Caesar 

Ille hic magnanimus, <kiui claris arduus actis 
Non timuit generum nec inertia signa senatus, 
Ne sibi Gallorum raperetur pompa triumphi; 
Intulit invitus per civica viscera ferrum. 
Vis invicta viri reparata classe Britannos 
Vicit et hostiles Rheni conpescuit undas. 

846. Gn. om. V 2 Cilices Buebner 6 seruilia A 

846 — 847. Sunt in L {Landsdowniensi Mus, Brit 762 

«. XV^XVI) 

846. 1 oBsa GL 3 peregranit A syrthas A 
4 avitae Burmann 6 tdscera V 

847. 1 hastis L 2 s.] tela L 4 inoituB G] in- 
Tiictus A V immite L per cuncta, sed corr, G 5 rep^ 
rata A caede AV 6 reni A G composuit L 



C. 848—860, 1-7 307 



B. — M. 761. 



B. — M. 752. 



848 

[IxQiuB Caesar 

CaesaF; ad imperium civili sanguine partum 
Venisti; faiiiulasque manus Fortuna tetendit. 
Ipsa tibi cessit tellus et iussibus aequor 
Paruit omne tuis. verum invidiosa potestas 
5 Et suspectus honos: adimunt civilibus armis 
Imperium vitamque tibi formidine regni. 

849 
Inlius Caesar 

Germanos domui Caesar Gallosque potentes^ 
Cesserunt signis omnia regna meis. 

Et generum vici natosque ferumque Catonem 
Imperioque fuit subdita Boma meo. 
5 In tantis opibus me fors inimica peremit; 
Omnis et immiti gloria sorte ruit. 



35Q B. — M. 763. 

Epitaphium Iiilii Caesaris 

En adsum Caesar. quis me praestantior armis? 
Quis prior eloquio? quis me clementior alter 
Egregia pietate fuit? quoscumque subegi^ 
Hos vici pietate magis quam fortibus armis. 
5 Plus mecum Fortuna fuit^ plus obtulit uni 
Quam sibi di dederunt. gestis belloque refulsi, 
Germanos domui populos Gallosque potentes 

848 — 860. Maius ex V ut videtwr. Becentiora puto, 
cum Caesari iam epigramma datum sit metrumque in altero, 
versuum numerus in tertio a reliquis discrepet. 

860. 4 fortibus Meyer cl. Ovid. met. I 456 fastus in 
V fortis in Maiits 6 obtulit Ziehen omnibus V 

6 dii dederant F 

20* 



308 C. 860, 8-12. C. 861—868 

Atque tripartitum tenui sub fascibus orbem. 

Deleri haud potuit virtuS; noo inclyta fama; 

Haud patricida meum potuit restringere nomen. lo 

Qua rapitur Titan curru, qua vergitur axis, 

Hac Zephyrus nostros referet per saecla triumphos.] 

B. — M. 755. 851 

Gaesar Augustus 

Quae mihi^ sanctC; dabit grandes expromere laudes 
Musa tuas? iam pauca canam. tu Caesaris alti 
Vltus es indignam memorando nomine mortem^ 
Actiaco et Pharias superasti in gurgite classeS; 
Tranquillumque tuis faciens virtutibus orbem 5 

Clausisti reserata diu sua limina lano. 

B. — M 756. 852 

Augastos 

Solus habes aquila corvos laniante triumvir 

Imperium^ victusque tuis Antonius armis 

Leucadio et regina freto; lanumque bifrontem 

Clausisti. . at toto cum feceris otia mundo 

Teque audes conferre deo, te Livia sortis 5 

Dicitur humanae [tandem] monuisse veneno. 

B. — M. 759. 853 

Tiberius 

Claudius egregie vixit privatus et insons 
ImperiiS; AugustC; tuis; simulataque virtus 



10 panicida F restinguere Meyer. 

851. Octavianns A Oct. Augustus G 1 sancta codd., 
em. Buecheler dedit G depromere G 6 lumina AG 

862. y et F (cf. c. 842) 4 ac V, corr. Meyer 
6 tandem add. Maius, mixto vel nocuo Buecheler. 

853 in solo V. 



C. 864—866 309 



854 
Traianiis 



B. — M. 771. 



Caesareos toto referens hic orbe triumphos 
Notus erat mundo quondam pietate gementi. 
Inclytus extremos penetravit victor ad IndoS; 
Belligerosque Arabas et Colchos sub iuga misit, 
5 Armenia Parthoa pepulit Babylone subacta; 
Et dedit Albanis regem^ quos vicerat armis. 



g55 B. U 64. M. 764. 

B. V 408. 

Ootavianus Augustus 

In Macetum campis ultus iam Caesaris umbras 
Sum patns; Augustus belloque armisque superbuS; 
Atque meos sensit fugiens Antonius enses. 
Quantum ingens munduS; quantum lovis alta potestas, 
5 Tantus in orbe fui. terras pontumque subegi: 
Vix caelum superis et sidera summa reliqui. 



864, 2 mundi VA'\ uidue G quondam V] qui pro 
A gementis libH mundo . . gementi conieci 3 peregra- 
vit A, CatuUtts 11,2: in extremos penetrabit Indos. 
4 iugo G 5 et Parthos VA et om. G 

855— S55^. B = Biccardianus 931 s. XV (cf. ad c. 832), 
quetn contuli. 

S55. L = Landsdowniensis 762, cf. ad c. 863*. Est 
et in F {cf ad c. 842); M = Matnt. M 15 s. XV. 
1 Macedon L -donum B -dum campos FM 2 pater 
LMF armis belloque BMF 3 Atque scripsi Meque 
BMF Neque L Namque Fabricius sensit] timuit MF 
4 mu.] Martis lacobs 5 mare ante terras L 6 et i^X] 
vix MF 



310 C. 8B6»— 866^, 1-3 

B. M. — QrvFxB 

B. V 404. ^^^ 

Epigramma Fyrrhi 

Demetrium Antigoni; PoenoS; elapsus Epiro 
Concussi belliS; Siculos^ Lacedaemona Pyrrhus. 
Romanos studui Tarento avertere et ardor 
Fervidus assidui belli mihi semper inhaesit. 



l: ^^ 855'> 



Epitaphitun 

Magnus Alexander sum, qui victricibus omnem 
Munificus bellis incussi et stragibus orbem. 
Ante meos nullus potuit tam fortiter annos 
Tam late imperium et regnorum extendere fines. 

B. M. — qrf;o 

B. V 404. ^^^ 

Epigramma lulii Caesaris 

Magni animi Caesar populos virtute subegi 
lulius ArctooS; potui qui solus honores 
Tlectere Pompeii et solus Romana tenere 
Imperia atque unum mundo praeponere regem. 

Bir "u oOO 

. JlflL. JD. — 

Epitaphium Caesaris 

Volve tuos oculos: metuendum hunc aspice^ lector^ 
Armorum bellique ducem ^bellatrix in omnes 
Terrarum pelagique plagas victricia quoridam 

866*^. jR. — 1 Dometrium antigonu B 2 pyrrus B 

855^. 2 Magnificus bellis concussi puto 

855*'. 1 Lomganimi cesam p. JR 

855^. Ineditum ni faUor; descripsi. 2 bellatrix ex 
V. 6 B; bellator vel potius qui primus puto 3 pellagi- 
que B 



C. 865^4-8. C. 866—868,1-2 311 

Victor signa tulit; nullo superatus ab hoste. 
5 Gallia bellatrix:; opibus superba virisque 
Passa sub hoc dudum Romanas principe leges^ 
Pontica quo cecidit victore potentia; quartum 
Caesareis titulis dedit Africa terra triumphum. 



856 B. n s^,^ J96. 

De Nino 

Ninus ah Assyriis sum primus regibus ausus 
Non modo finitimos populos regesque potentes 
Imperio pressisse raeo, sed viribus omnem 
Paene Asiam domui terraeque marique timendus. 

357 B. n 4. M. 700. 

B. V 402. 

De Semiramide 

Te stola ne dubium teneat cultusque venusti 
Corporis ambiguus: sum clara SemiramiS; alto 
Non minor ipsa viro; belli pacisque probatis 
Artibus irisigniS; nato miserabilis uno. 

858 B. n I M^ J98. 

De Cyro 

Quantum fata valent atque inmutabilis ordo 
Astrorum; docui Cyrus: quem nulla domare 

856 — S63. jH"=^Cod. Ms. Viri Amplissimi Balth. 
Huydecoperi, in quo sylva veterum aliorumque Epigram- 
matum habebatur' Burmann. Omnia recentis aevi esse 
verisimtle est; quae c. 860 pra^bet, Diodorus III 53 — 56 
aoliLS prodidit: quem ante saeculum XV vix quisquam nove- 
rat, qui latine scripsit. In reliquis lustinum plerumque 
sequitur. Cf. etiam c. 859, 3 ex solo Herodoto I 211 — 213 
notum. 

867. 1 ne] te jff 



312 C. 868, 3-4. C. 869—860 

Vis potuit^ non Astyages Babylonve superba^ 
Massagetis eadem me fata dedere tremendis. 



B. II 6. M. 699. §59 

B. V 408. 

De Tamyri 

. Quantum ego claruerim Mavortis in agminC; Cyrus 
Ipse ferus novit^ qui dum mea regna profanus 
Spargapise insidiis rapto popularier audet^ 
Quam Tamyris turbata valet, cognovit in utre. 



B. II 8. M. 704. QaO 

B. V 403. ""^ 

[De Myrina] 

Inter Amazonidas^ quas insula celsa Tritonis 
Hespera progenuit; qui me nescire Myrinam 
Dixerit; ignarum sese fateatur oportet 
Eximiae laudis: Libyamque Asiamque subegi. 

868. 2 post Cyrus interptmxit Ziehen 4 eadem] tan- 
dem lacohs. 

869, De eodem H 3 populariter H 4 Thamy- 
ris H Est in Vaticano 4999 saec. XV simile hoc: 

De regina Thomari. 

Aspice^ si Thomarim Sithie foribunda potentem 
Ira fremens cum Marte tulit. Non (Nam?) morte ducentis 
Milibus adiunctis Zirum violenter ademit 
Hla ferox tere^ cuius capud ipsa cruentum 
Imponens talles effudit in aera voces: 
^Sanguine tolle sitim, quem fremdus (fervidus corr. Ziehen) 

ipse sitisti.' 

et alia id genus De regina Semirami, De regina Pantha- 
silea cett. atque etiam De Matheldi sctissima! 

860. inscr. oni. H. 1 quam H, correxi (cf. Diodor. 
3,53,4) 2 me: num se? Cod. carmina ordinat ut Bur- 
mann; ordinem mutavi, ut hina cohaererent carmina. 



C. 861— 863% i-s 313 

861 B. n 10. M. 706. 

B. V 408. 

De Penthesilea 

Graiugenas acies superans passimque fugatas 
Penthesilea premens ulcisci nobilis umbram 
Hectoris ipsa mei potui^ ni dirus Achillis 
lUe Neoptolemus me clam misisset ad Orcum. 

QAO B. n 7. M. 701. 

^"^ B. V 408. 

De Alexandro Magno 

Magnus Alexander bellisque horrendus et armiS; 
Qui terrore mei trepidantem nominis orbem 
Vsque sub Eoum parvo cum milite Gaogen 
Vndique concussi^ nuUi sum laude secundus. 

QAa B. n 9. M. 749. 

""*' B. V 408. 

De Inlio Caesare 

Sum genus Aeneadum Gaius cognomine Caesar 
luliuS; AssyrioS; Cyrum^ Macetumque ferocem 
Qui iuvenem probitate animi, qui corporis acer 
Viribus exsuperans fueram pater urbis et orbis. 



M. B. — 
B. y 894. 



863^ 
[ludicium Faridis] 

Tres deae ad Paridem 

Tres sumus [ecce] deae: forma se quaeUbet efifert. 
Hoc in discidio volumus^ Paris^ arbiter esto: 
Cui pomum dederis^ titulum simul ipse referto. 

562. Cf, ad c. 792 3 patrio Buecheler. 

563. 2 Assyrium Meyer Macedumque H 

S68*. L — Landsdotmiensis 762 m mtis. Brit serva- 
tus, s. XV— XVI, fol. 17. Afisonianis simile est. lud. Par. 
add. Baehrens 1 ecce add, id. 



314 .C. 863%4~1D.:: :: 

Venus afl Paridem 

Plectra sonora^ iocv lusus, lasciva voluptas, 

Haec mea. si reliquis me praefers; ipsa puellam , 5 

Pro mercede dabo, qua non formosior uila. 

Itino eidem 

Sceptrorum sublimis honor fascesque tremendi 
Divitiaeque mei iuris. te iudice palmam 
Si tulerim, regno per me ^bnabere summo. 

Palla.s eidem 

Quae caelum, quae terra tenet; quae pontus et orcuS; 10 
Legibus astringo certis: nil me sine rectum; 
Et; si me sequeris, non abstr^het invius error. 

ludicium Paridis 

Grata mihi tua forma, VenuS) tua munera grata. 

Plus aliis mihi mente sedes: certaminis ecce 

Pignus habe victrix auri spectabile malum. 15 

Poeta 

Hac in lite triplex hoininuin mellita poesis 
Depinxit studium; quorum datur optlo cunctis. 
Falluntur tamen optando plerique: sequaces 
Luxus habet muItoS; honpr et sapientia paucos. 

4 ioco plausns L 7 fastesq; L Panlas L 

10 celnmq; t. t. qiii L orbis L oxcub et 12 avms Baeh- 
rens 13 tu m. 2/ 16 poeses L 19 sapiam L 
Finis L. Sequitur epitaphmm recens Naevii cuiusdam (B, 
V 895) et medii aevi distichon (ilf. 690. B. ib,) hoc: 

Filius Euandri Pallas, quem lancea Tumi 
Militis effudit morte fera, iacet hic. 



C. 864—866 315 

QC*A B. V67. M.1036. 

004 B. V 879. 

[De quatuor anni tempestatibus] 

Aestatis Maius Tauro primordia prodit. 

lunius aestivo Geminorum cardine surgit 

lulius aestivas Cancro secat ^alter aristas. 

Autumni caput Augustus parat ore Leonis. 
sAutumnas uvas September Virgine curat. 

Libra sub autumno Octobri dat semina sulco. 

Scorpius innectit tempus ''^brumale Novembris. 

Arcitenens hiemis 

Capricorni sidere frigens. 

lolnducit Februo ver udus aquarius arvo. 

Hars flores vernis nemori sub Piscibus edit. 

Aprili yernante novans Aries micat annum. 

Q/jK B.vm. M.1123. 

ODO B. V 405. 

Porcius octopbpro fertur resupinus ad aedem 

lunonis Triviae priscaque templa deae 
Et circum Phoebi. merito stupet inscia turba 

Atque ait: an horum victima porcus erit? 

864. ^Ex veteri codice Virgilii Mediceo descripflerat 
N. Heinsius' Burmann. Codex nondum repertus est In- 
scripsi ut JBu/rmann. V. 10 — 12 ante 1 transp. Baehrens 

3 altus Buecheler acer Baehrens 5 Maturas Baehrens 
7 hiemale puto 8 «6 9 separavit Meyer 9 Hiberno 
est lanus C. s. fr. supplevL 10 udum cod,, corr, Bur- 
mawn arco cod. arvo Bu^cheler 11 vernos Burmann 

Aliterin cod. Phillippico 1694 s.XIII {B. V66. M. 1034): 
De quattuor temporibus anni. 
Yer aestas autumnus hyemps sunt quatuor anni 

Tempora, quae currus lustrat, ApoUo, tuns. 
Ver sua grana serit, fovet aestas semina, fota 

CoUigit autumnus^ lecta recondit hyemps. 

865. ^Ex cod. MS. Bourdelotii ineditum hoc Epigramma 
adfert Fricaeus ad ApuUji Apolog. p. 173.' Burmann. In 
Porcium Burmann. Ficticium putat Buecheler. 2 Rheae 
et 4 en conied 



316 C. 866— 867, 1-5 

B.V 212. M. 1141. Q/j/; 

B. V 216. ^^^ 

Quis deus hoc medium flammavit crinibus aurum; 

lussit et in dumis sentibus esse rosam? 
Aspicis ut magni coeant in foedus amantes: 

Hartem spina refert, flos Veneris pretium est. — 

Quid tibi cum magniS; puer^ est, lascive^ sagittis? & 

Hoc melius telo pungere corda potes! 
Nec flammas quaeras neque ^aiti pectoris ignis: 

Si tibi ver tantum praebeat ista^ sat est. — 

Pallens faerba viret: color est hic semper amantum. 

Tam fugitiva rosa est quam fugitivus amor. lo 

Nam quod floricomis gaudet lasciva metalliS; 

Aurum significat vilius esse rosa. 

B. M. — QCtl 

B. V 217. OO i 

Fabula constituit toto notissima mundo 

Gorgoneos vultus saxiflcumque nefas. 
Hoc monstrum natura potens novitate veneni 

Ex oculis nostris iusserat esse malum. 
Hanc auro genitus lovis ales praesule diva s 

866. In antiquissimo Terentii codice Bembino (Vatic. 
3226) fol. 96 po8t Hecyram mnnu s. XV (cf, Terent. ed. 
Umpfenhach p. XIIT), — db Angelo Politiano teste Heinsio 
— additum; eadem certe manu, quae totum codicem correxit. 
Contuli a. 1876. ^Dracontii' Baehrens. Allegoria rosae et 
spinarum eius est Ausonianis similis. 1 flammabit cod. 
fl. cr. i, e, crinihvs sive foliis flammeis cinxit vallavit Baeh' 
rens vepribus Heinsius 2 densis Buecheler et inclusam 
Baehrens 3 amantis cod. 6 Quit . . lasciuae cod. 

6 pongere c. potis cod. 7 alti cod. anheli Buecheler 

sit ut alti Bashrens 8 Set tibi uer nantum preueat ista 
facis cod. Si . . sat est scripsi tantum Buecheler faces 
idem. 9 erba cod. Tria epigrammata distinxi. 

867. In eodem Bemhino fol. 97 r. s, XV eadem manu 
additum. Ad &7CorQ07calov spectat 1 mondo cod. 

4 ExlTrux Buecheler Ex oculis esse H. e. non spectarV Ziehen 
6 Hanc ales : Gorgonem Persem pre sole cod., correxi. 



0.867,6-10. C. 868— 870 317 

Mactans aerato conspicit ingenio. 
Deriguit mirata necem fatumque veneni 

Vertit et in mortem decidit ipsa lapis. 
Sic praesens absensque sirtiul caecumque videndo 
10 Ludit et ignaro raptor ab hoste redit 

868 

Vide mmc c. 761* 



869 B. M. B. — 

Pulcinus milvo dum portaretur ^hoc' inquit 

^lam cado^ ne timeas; non tenet . . . .' 



870 B. — M. 276. 

B. — 

Augtistinus 

Roma labore vigil fregit Carthaginis arces: 
Desidia interiit Roma subinde cito. 



6 erato cod. ingenio t. e. dolo, sollertia in gremio EUis 
in clipeo Bmcheler 7 Diriguit cod. mirari i. e. mirando 
€L8picere 8 morem cod. mortem scripsi rorem Ellis 
9. 10 ut ad Perseum spectantia post 6 ponit Buecheler 
9 abssens cod. ceciimq. cod. caecusque (i. e. non visus) 
Baehrens 10 sapetor ab oste cod. 

869« In Cod. Valentiano 396 saec. IX ex. fol. 66 r., 
sed manu, ut mihi uisum est, saeculi XV. 1 hoc] at 
Bi^cheler. 

870 et S71 e cod. Gothano anni 1495 Buehnerus ed. 
a. 1828. Cf. Augustinus de dvitate dei I 30 ^Deleta Cartha- 
gine tanta mala continuo subsecuta sunt, ut Bomani per- 
dita integritate vitae crudeliora paterentur' et III 21, et 
Appianus praef. 11 'fPo^arot] &Qsr'j xai cpBQsnovla xai 
xaXaiiCGiQLcf, Ttdvtag VTtsQfjQav . . . ^iixQ^ §s§aL(Qg inQatriGav.^ 

S70« 2 supina Buecheler. 



318 C. 871-^873» 

B. — M. 880. 871 

B. — 

Appianus 

Postquam militia et belii sudore vacabant 
Romani et nusquam belia vei hostls erat, 

Desidia et luxu robur Romana iuventus 

Perdidit. hoc cecidit inclita Roma modo. 

872 

Vide nunc c. 800 

B.V174 M.1104. QTil 

B. V 405. ^ *^ 

In equiim mirae pemicitatis 

Te cuperet Phoebus roseis aptare quadrigis^ 
Sed fieret brevior te properante dies. 

Q7Qa 
B.M. — B.V405. 

TVLLE 
de oivitate Tarenti 

Ambitur gemini sinuosa fauce profundi 

UrbS; quae de parvo flumine nonden habet; 

Quam marC; quam teiius ditant; set dispare fato: 
Pisce fretum^ terra germine grata placent 

Vitis oliva seges surgunt teiitire feraci 
Et mare purpureo murice dite rubet. 

873. ^lnveni in cod. Ms. D'Orvilliano, quo contineba- 
tur Ruderici Cari Baetici opus . . de veteribus Hispaniae 
Deorum Manibus, in cuius fine hoc epigramma legebatnr 
post inscriptionem et epigramma metricum de templa 
Traiano sacrato' sqq. Burmannus. 

873*. Versus composita ut dicitur per TuUium de 
ciuitate Tarenti: e ^Canonidano l. 308 sasc. XIV fol. 190 
manu saec. XF' ed. Baehrem mus. Bhen. XXXI p. 96. 
3 fato cod. pacto Baehrens; fetu Ziehen De Tullio fof- 
tasse eodem cf. c. 772*. 



C. S^S^^^STS* 319 



Q7Qb B. M. — 

oiO . B. IV 488. 



Baiaram dum forte capit sub mollibus umbris 

Fessus Amor somnuin murmure captui^ aquae^ 
Ipsa facem accurrens geiida celavit in unda^ 

Vt veteres flammas vindicet, alma Venus. 
5 Quum primum liquor ille aeternos concipit ignes; 

Igne novo (quisnam crederet?) arsit aqua. 
Flammivomis igitur fumant haec balnea lymphis/ 

Quod* facula una omhes vincit Amoris aquas. 



873^ B. M. - 

B. IV 4S8. 

Dicite; cum melins cadere ante Lucretia posset^ 

Cur potius post vim maluit illa mori? 
Crimine se absolvit manus illa habitura coactae 

Vltorem et patriae depositura iugum. 
Quam bene contempto lacerat sua pectora ferro; 

Dum pariter famae consulit et patriae! 



B. jlLt B. — 



873* 

Dum non laeta fuit; defensa est Ilios armis: 
Militibus gravidum laeta recepit equum. 

878^ *». Ex B = Biccardiano 2939 saec. XV ed. Baehr- 
rens, in quo deinde c. 706 sequitm. 

878*. 3 accurres B 5 Quam JR, corr. Ziehen 

6 aquas B 

878°. 4 Vultorem B 6 lacerat Baehrens: sacra jB 

878*. Apud Mythographum Maii Vaticanum III 6, 3. 



320 0. 87S« 

5;™i^-Mi«w- 873« (olim 911) 

Cum te mortalem noris^ praesentibus exple 
Deliciis animum. Post mortem nuUa voluptas. 
Namque ego sum pulviS; qui nuper tanta tenebam. 
^Haec habeo quae edi; quaeque exsaturata libido 
Hausit; at illa iacent multa et praeclara relicta.' 
Hoc sapiens vitae mortaiibus est documentum. 

878*. Ex Bemensi 211 saec. XV fol. 163\ Pithoeus 
p, 603 «7. 1-2 habet (Epicuri iOe et 2 Divitiis). 4 que 
exactora B 5 et prera B 4 — 6 sunt etiam apud Cic 
Tusc. V 101. 



CARMINA 

QVAE LIBRI TAOTVM TYPIS 
DESCRIPTI EXHIBENT 

GENVINA, DVBIA, PALSA. 



Anthol. lat. I. 2. 21 



874 

Vide nunc. c. 720» 



874* 



B.M — B.V214. 

DRACONTII XIV 227. 

Ad TraBimundiim oomitem Capuae 
De mensibus 

lanuarius 

Purpura iuridicis sacros largitur honores 
Et nova fastorum permutat nomina libris. 

Pebruarius 

Sol hiemis glacies solvit iam vere nivesque; 
Cortice turgidulo rumpunt in palmite gemmae. 

Martius 

5 Martia iura movet; signis fera bella minatur^ 
Excitet ut turmaS; et truncat falce novellas. 

Aprilis 

Post\lhaos expulsum rident primordia mundi. ' 
Tempora pensantur noctis cum luce diei. 

874» b^ j^^ Q _. CoriuSy Hist. urhis Mediolanensis 1 
p. 13 a. 1664 ex cod. *in caratteri Langobardi', deperdito. 
Inde sumpsit F= Vaticanus 9135 s. XVII^ quem descripsi. 

874*« Capuae scripsi Capud V; conte di Capua est 
apud C. Hunc a Corio confusum esse cum Thrasamundo 
rege Yandaloram monui mtts. rhen. 32, 319. 2 permittit 
Baehrens 3 verbere nives C V, em. Baehrens mitis Trau^e 
vemens Leo 6 truncet CV, correxi 

21* 



324 C. 874^ 9-24 

Maius 

Prata per innumeros vernant gemmata colores; 
Floribus ambrosiis caespes stellatur odorus. lo 

lunius 

Messibus armatis crispae flavantur aristae: 
Rusticus expensas et fluctus nauta reposcit. 

lulius 

Humida dant siccas messes domicilia Lunae: 
Fontanas exhaurit aquas^ ut Nilus inundet 

Augustus 

Atria solis habet^ sed nomen Gaesaris adfert. i5 

Mitia poma "'■dabit; siccas terit area fniges. 

September 

Aestuat autumnus partim variantibus uvis; 
Agricolis spondens mercedem vina laboinim. 

October 

Promitur agricolis saltantibus ebrius imber; 
Rusticitasque ^decet gaudens plus sordida musto. so 

November 

Pigra redux torpescit hiems; mitescit oliva, 
Et frumenta capit quae fenore terra refundat. 

December 

Algida bruma nivans onerat iuga celsa pruinis 
Et glaciale gelu nutrit sub matribus agnos. 

9 vemat CV 11 flavae crispantTir Baehrens, recte? 
13 obscuTus. 14 Fortunas C; corr. V 16 datat Baeh- 
rens 19 euhius idem 20 deo est g. Baehrens 

21 nitescit V mit. C 



C. 874^. 875 325 



874^ B.M. — B.V.216. 

Auct. antiqiiisB. 

De origine rosaram dioitur: xiv 228. 

Alma Venus [quondam] dum Martis vitat amores 

Et pedibus nudis ilorea prata premit, 
Sacrilega placidas irrepsit spina per herbas- 

Et tenero plantas vulnere mox lacerat. 
5 Funditur inde cnior; vestitur spina rubore; 

Quae scelus admisit^ munus odoris habet. 
Sanguine cuncta rubent croceos dumeta per agros 

Et sancit vepres astra imitata rosa. 
Quid prodest, Cypris, Martem fugisse cruentum, 
10 Cum tibi puniceo sanguine pianta madet? 
Sanguineis Cytherea geniS; sic crimina puniS; 

Mordacem ut spinam ilammea gemma tegat? 
Sic decuit doluisse deam^ sic numen amorum; 

Vindicet ut blandis vulnera muneribus. 



875 B. m 262. M. 1006. 

B. — 

Cogitat Vrsidius sibi dote iugare puellam; 

Vt placeat domino^ cogitat Vrsidius. 
Cogitat Vrsidius heredem tollere parvum; 

Vt placeat domino^ cogitat Vrsidius. 
5 Cogitat Vrsidius domino quacunque placere 

Virgine vel puero. quam sapit Vrsidius! 

874^« Dicitur traieci in inscrrptionem Icitur Traube 
quondam addidi 6 cf. Draeontiua satisf, 162: quae 

scelus admisit, munus honoris habet. 7 croceus G -eos 
Baehrens 12 Veracem G, corr. Baehrens Uracem VoUmer 
Auct. antiquiss. XIV 228. 

876« ^ToUere dulcem cogitat haeredem: unde illud epi- 
gramma: Cogitat' sqq, Geo. VaUa in comm. ad luvenalem 
6, 38 a. 1486 edito. In codice suo vetustissi^no si Valla in- 
venissetf disertis verbis ut solet adnotasset 3 haeredem 
6 quam] 4 VaJla. 



326 C. 876, 1-26 

B. m 58. M. 279. 876 

AYienns ed. 

Holder p. 1. B. - RVFI PESTI AVIENI 

Qua venit Ausonias austro duce Poenus ad oras^ 

Si iam forte tuus Libyca rate misit agellus 

Punica mala tibi Tyrrhenum vecta per aequor, 

Quaeso aliquid nostris gustatibus inde reiaxes. 

Sic tua cuncta ratis plenis secet aequora velis; 5 

Spumanti cum longa trahit vestigia sulco^ 

Romuleique Phari fauces illaesa relinquat: 

Sit licet iila ratis^ quam miserit alta GorinthoS; 

Adriacos surgente noto qua prospicit aestus, 

Quamve suis opibus cumularit Hiberia diveS; lo 

Solverit aut Libyco quam laetus navita portu. 

Sed forsaU; quae sint^ quae poscam^ mala^ requiras. 
Illa precor mittas, spisso quibus arta cohaeret 
Granorum fetura situ^ castrisque sedentes 
Vt qnaedam turmae socio latus agmine quadrant i» 

Multiplicemque trahunt per mutua vellera pallam^ 
Vnde ligant teneros examina flammea casses. 
Tunc ne pressa gravi sub pondere grana liquescant, 
Divisere domos et pondera partibus aequant. 
Haec ut; amice^ petam^ cogunt fastidia longis so 

Nata malis et quod penitus fellituS; amarans 
Ora^ sapor nil dulce meo sinit esse palato. 
Honim igitur suco forsan fastidia solvens 
Ad solitas revocer mensis redeuntibus escas. 
Nec tantum miseri videar possessor agelli, 25 

876. F == Avieni ed. pr. Venetiis a. 1488 impregBa. 
L = libri veteris Orteliani deperditi collatio in cod. Lei- 
densi Burm, g. 13 extans. = VL Rufus Festus Auie- 
nius V. C. Flauiano Myrmeico V. C. suo salutem V 
4 relaxis 6 dum Burm^nn 7 fari V 9 Adria 
consurgente 0, em. Barth notus 0, em. Schott 14 foe- 
tura 16 claudunt Oudendorp 16 pellem Wems- 
dorf telam Heinsiu^ 17 ex (et L) agmine 0, em. Hein- 
sius 19 pastibus 0, em. Pithoeus 23. 31 succo 
25 Ne L 



C. 786, 26-31. C. 877—878, 1-3 327 

Vt geaus hoc arbos nullo mihi floreat horto: 
Nascitur ex multis oueraas sua brachia pomis^ 
Sed gravis austerum fert sucus ad ora saporem. 
Illa autem^ Libycas quae se sustoUit ad oras^ 
30 Mitescit meliore solo caelicpie tepentis 
Nutrimenta trahens suco se nectaris implet. 



877 



B. V 134. M. 1072. 
B. — 



Caesaris ad valvas sedeo^ sto nocte dieque^ 
Nec datur ingressus^ quo mea fata loquar. 

Ite^ deae facile$; et nostro nomine saltem 
Dicite divini praesidis ante pedes: 
5 Si nequeo placidas affari Caesaris auris^ 

Saltem aliquis veniat^ qui mihi dicat ^abi'. 



B. M. B. 



Claudianns ed. 



878 
MEROBAVDIS vel CLAVDIANI »!>*. Anct. «- 

tiqniss. A. p. 411. 

Lau8 Christi ibid.xivp.i9. 

Proles vera Dei cunctisque antiquior anniS; 
Nunc genitus; qui semper eras, lucisque repertor 
Ante tuae matrisque parens^ quem misit ab astris 

27 ex F et X onerant 0, correxi 28 succub 
29 auras 0, correxi 30 coeli 

877. Mazocchius in EpigrammatiB antiq. urbiB E.omae 
(a. 1521) fol. 130 r.: ^Ubi sit, ignorator'. 3 facilis Ma- 
zocchius 4 praesidis] Caesans Piihoeus. — cf. Carmen 
Scotti cuiusdam in poet. aev. Caroh III 688: 

Nocte dieque gemo, dominum quia sentio tristem; 
Et quia hunc timeo, nocte dieque gemo. sqq» 

878. C = Claudianus a Camerte Vindobonae a. 1610 
editus. = codex Oporini deperditus. Simile est Carmen 
paschale sive De salvatore, Claudiano in cod. Veronensi 163 
s. IX adscriptum. Claudiani laus Christi C. Merobaudis 
Hispani Scholastici carmen de Christo transscripsimus e 
Hbro antiquo, quem ad nos Oporinus misit G. Fabridus 
Poet. christianorum comment p. 87; ad p. 763. 3 Nate, 
Barthius tuam Heinsius 



328 C. 878, 4^-30 

Aequaevus genitor verbuinque in semina fusum 

Virgineos habitare sinus et corporis arti 5 

lussit inire vias parvaque in sede morari^ 

Quem sedes non uUa capit^ qui lumine primo 

Vidisti quicquid mundo nascente crearas^ 

Ipse opifex^ opus ipse tui^ dignatus iniquas 

Aetatis sentire vices et corporis huius lo 

Dissimiles perferre modos hominemque subire^ 

Vt possis monstrare deum^ ne lubricus error 

Et decepta diu vani sollertia mundi 

Pectora tam multis sineret mortalia saeclis 

Auctorem nescire suum: te conscia partus i5 

Mater et attoniti pecudum sensere timores. 

Te nova sollicito lustrantes sidera visu 

In caelo videre priuS; lumenque secuti 

Invenere magi. tu noxia pectora solvis 

Elapsasque animas in corpora functa reducis 20 

Et vitam remeare iubes. tu lege recepti 

Muneris ad Manes penetras mortisque latebras 

Immortalis adis. nasci tibi non fuit uni 

Principium finisque mori; sed nocte refusa 

In caelum patremque redis rursusque perenni 25 

Ordine purgatis adimis contagia terris. 

Tu solus patrisque comes; tu spiritus insons 

Et toties unus triplicique in nomine simplex. 

Quid; nisi pro cunctiS; aliud quis credere possit 
Te potuisse mori, poteras qui reddere vitam? 30 

4 verbumque Birt verbique CO 5 artus 

8 creares 9 tui Scaliger sui CO iniquos 

12 posses Claverius 13 vani Heinsitts varii solertia CO 

15 n. 8.] scivere deum patris Barth, recte? 
17 visu] cursu oUm conieci 21 om. recoepti C 
22 Mundus et ad 23 nasci om. non Barth: nam 
C, tantum non 24 finisve repulsa Buecheler refusus 
Vollmer 25 In c. ad patrem scandis In c. patrem- 
que redis C 27 insons t. e. sanctus.] idem JBtW ingens 
Vollmer spirituum fons Barth 29 Quis 0. Multa deesse 
putavit Scaliger 



C. 879 329 

B« sc. B. — 
Miraoiila Christi B?rt^4i8. 

Angelus alloquitur Mariam; quo praescia verbo 
Concipiat salva virginitate deum. 

Dant tibi Chaldaei praenuntia munera reges: 

Myrrham liomo^ rex aurum; suscipe tura deus. 

6 Permutat lymphas in vina liquentia ChristuS; 
Quo primum facto se probat esse deum. 

Quinque explent paneS; pisces duo milia quinquC; 
Et deus ex parvo plus superesse iubet 

Editus ex utero caecus nova lumina sentit 
10 Et stupet ignotum se meruisse diem. 

Lazarus e tumulo Christo inclamante resurgit 
Et durae mortis lex resoluta perit 

Nutantem quatit unda Petrum^ cui Christus in alto 
Et dextra gressus firmat et ore fidem. 

15 Exsanguis Christi contingit femina yestem. 
Stat cruor in venis. fit medicina fides. 

lussus post multos graditur paralyticus annos^ 
(Mirandum) lecti portitor ipse sui. 

X 

879. Clandiani miracnla Christi G (cf. ad 878). Di- 
sticha singuUs picturis vel fortasse musivis destinata puto. 
4 cf. Manitius Hist. poeseos lat. christ. p. 103, 1. 9 cae- 
tus C sensit C, corr. Birt 16 fidis C Vj Tticxig cov 
6ic(o%iv 06 Ev. Marci 5, 34 18 lectus C lecti Isengrin. 
Po8t 18 disticha nonnuUa desunt: Ziehen. 



330 C. 880— 88S, 1-6 

880. 881 

Vide n%mc c, 494» *» 



B. m 109. QQCi 

M. 9Jt7. B - OOJ 



^Optimus est' Cleobulus ait ^modus' incola Lindi. 
Ex Ephyra Periandre; doces cuncta emeditanda. 
^Tempus nosce' inquit Mitylenis Pittacus ortus. 
Plures esse malos Bias autumat ille Prieneus^ 
Milesiusque Thales sponsori damna minatur. 
^Nosce* inquit Hete' Chilon Lacedaemone cretus, 
Cecropiusque Solon 'ne quid nimis' induperavit 



B. M. — QQO 

B. m 208. OOD 



Et tetracem; Romae quem nunc vocitare taracem 
Coeperunt. avium est multo stultissima. namque 
Cum pedicas necti sibi contemplaverit adstans, 
Immemor ipse sui tamen in dispendia currit. 
Tu vero adductos laquei cum senseris orbes; 

882« Hygini fahuUie 221 iw-ertum iam in ed, Micylli 
a. 1535, sed multo posterioris aevi. Mawricii Schmidt edi- 
tionem p, 130 sequor. 2 et meditanda M(icyUi ed.), corr. 
Buecheler 7 induperabit M, corr. Scheffer. Cf. c. 351. 

883 et 884« Gybertus Longolius in dialogo de avibtis 
{Coloniae a. 1544) p. E 2*: ^Nemesiani poetae authoiitaB, 
qui de aucupio Latinis versibus conscripsit, me in hanc 
sententiam perduxit Hetracem esse urogaUum]. descripserat 
autem furtim in bibiiotheca porcorum Salvatoris Bono- 
niensi(8^ versus aliquot Hieronymus Boragineus Lube- 
censis . . . . ex iis ego quosdam, cum opus erit historia, 
tibi recitabo: (sequitur c. 883). Nemesiani Ixeutieis frag- 
menta 883 et 884 vindicavit M. Ihm mus. Bhen. 52, 454 sqq. 

883« 2 nunquam Lonaolius^ namque C. Gesner 
10 Pentinum Longolius Pelt(u)inum {Vestinorum) Buechekr 
cf CIL IX 324. radicibus Buecheler: radices Longolius 
I et rad. Haupt ad rad. Baehrens 



C. 883, 6-18. C. 884 331 

Appropera et praedam pennis crepitantibus aufer. 
Nam celer oppressi fallacia vincula coUi 
Excutit et rauca subsannat voce magistri 
Consilium et laeta fruitur iam pace solutus. 

10 Hic prope Peltvinum radicibus Apennini 
Niditica^ patulis qua se sol obicit agris^ 
Persimilis cineri dorsum^ maculosaque terga 
Inficiunt puUae cacabantis imagine notae. 
Tarpeiae est custos arcis non corpore maior 

15 Nec qui te volucres docuit^ PalamedC; figuras. 
Saepe ego nutantem sub iniquo pondere vidi 
Mazonomi puenim; portat cum prandia^ circo 
Quae consul praetorve novus construxit ovanti. 



884 



B. M- — 
B. ni 204. 



Cum nemus omne suo viridi spoliatur honorc; 
Fultus equi niveis silvas pete protinus altas 
Exuviis: praeda est facilis et amoena scolopax. 
Corpore non Paphiis avibus maiore videbis. 

6 Illa sub aggeribus primis^ qua proluit humor^ 
Pascitur; exiguos sectans obsonia vermes. 
At non illa oculiS; quibus est obtusior^ etsi 
Sint nimium grandes^ sed acutis naribus instat: 
Impresso in terram rostri mucrone sequaces 

10 Vermiculos trahit et vili dat praemia gulae. 

12 colliim Gesner 13 notae] guttae Vlitiits 

17 Mazonoim LongoliuSy em. Gesner ciiro id., em. Bur- 
man/n. 

884« Longolius p. J^2*: ^Nemesianus scolopacem cum 
Herodiano [ascalopam] appellat .... Nemesiani versns, si 
quis expetit, sunt: Cum nemus' sqq. 3 facilis praeda 
est puto 6 proluit Longol. profluit Ihm coll. Verg. Georg. 
IV 25. 10 atque gulae dat pr. vili Wemsdorf et dat 
vilia conieci curae (vitae) Ihm 



332 C. 886—887 



B. m 264. M. 1701. 
B. V 406. 



885 

Hortis Hesperidum, Sabelle, cultis 
Nostrae cultior hortus est puellae. 
Mirari^ o bone^ desinas^ Sabelle. 
Hortorum deus ipse nam Priapus 
Cunctis hunc fodit et rigat diebus. 



B. I 148. M. 247. QQA 

B. V'404. ""^ 

Aoidis tumuliLB 

Acidos haec cernis montana cacumina busti 

Aequor et ex imis fluminis ire iugis? 
Ista Cyclopei durant monumenta furoris: 

Hic amor^ hic dolor est, candida nympha, tuus. 
Sed bene; si periit^ iacet hac sub mole sepultus; 

Nomen et exultans unda perenne vehit. 
Sic manet ille quidem neque mortuus esse feretur 

Vitaque per liquidas caerula manat aquas. 

B. I 33. M. 590. QQ7 

B. V 40t. 

Fani et Apollini 

Pan tibi; Phoebe tibi^ lenimen dulce laborum^ 
Otia dum terimuS; carmina mille damus. 

886. Ed. Menagius ad Diog. Laert. lib. II p. 11 ed. 
Lond. 2 Vestrae . . . est Lupercae ct 4 ipse qnaestuosum 
Hn Laertii ed. novissima in notis Menagianis* Bwrmann 
^Lusits noviciics'' Bvscheler. 

886—889. Ed. pr. {sed vide 888) G. Fabridus a. 1587 
in Antiq. monum. p. 131. 162. 164. 

886. Num novidum? Pentadio tribuit Scaligcr 6 post 
bene interpu/nxit Ziehen 6 dedit Burmann. cf. Ovid. 
Metam. 13,891. 

887. Num novicium? ^ 1 cf. Horat. carm. I 32, 14fig. 



C. 888—890 333 

888 

Vide mmc Anthol. lat. epigraphiea 871 = CIL XIII 681. 



QQQ B. m 10. M. 70. 

^^^ B. V 405. 

De iirbe Feltria 



Feltria perpetuo niviuni damnata rigore; 
Terra vale posthac non adeunda mihi. 



ggO B.nass. M.1544. 

B. V 406. 

IVLH 

Petroni carmen divino pondere currit; 

Quo iuvenum mores arguit atque senum. 
Quare ^illepraesa gaudet lasciva puella^ 
At quoque delicias frigida sentit anus. 
s Nam ^rbter diri scripsitque Neronis ^amictu, 
Arbiter arbitrio dictus et ipse suo. 



889« Fahricitcs p. 164. ^Hoc distichon lulio Caesari 
ascribitur' idem p. 234. Hinc ^lulio Caesari inscribit vetus 
membrana' Scriverius. Becens puto {nim lulii Caesaris 
Scaligeri est? sed in edd. eius non eoctat). 1 rigori Ouden- 
dorp 2 Terra Fithoeus Forte vulgo. 

890 — 892. B — Petronii epigrammata ed, Cl. Binetus 
a. 1679 (jp. 109 ed. Dousa). 

890. ^Epigramma lulii cuiusdam, quod Romae in Vati- 
cana bibliotheca cum Petronii fragmento descriptum legi.' 
Bomponio Laeto Niebuhr kl. Schrtften p. 347 tribuit. 
3 Quartillae prosa Rivinm, recte? illo prenso Lorleans 
Quaerens illecebras Buecheler Quare his illecebris conieci 

5 rbter] rector Bu^echeler amicus Binet. 6 et] ab 

Heinsii^. 



334 C. 891—893, 1-2 



B. I 22. M. 1545. QOI 

B. V 406. ^^^ 



Infantem Nymphae Bacchum^ quo tempore ab igne 
Prodiit, inventum sub cinere abluerant 

Ex illo Nymphis cum Baccho gratia multa esl, 
Seiunctus quod sit ignis et urat adhuc. 



B.in217. M.987. qqo 

B. V 406. ^^^ 



Formosissima Lai feminarum; 
Dum noctis pretium tibi requirO; 
Magnum continuo petis talentum: 
Tanti non emo, Lai, — paenitere! 



B. M. B. — 893 

SEVERI SANCTI tlDEST ENDELECHn 

rhetoris De mortibiis bomn 
Aegon. Buoolus. Titynis. 

Aeg. Quidnam solivaguS; Bucole^ tristia 
Demissis graviter luminibus gemis? 

891« Item B {p. 122 ed. Dousa). Convermm ex Jfc- 
leagro^ Anth. Pal. IX 331: 

Al Nv{L^ai xbv Ba.%%ov, 8t' i% itvghg ^Xocro yiovQOSt 

NL^ipav vjcsQ ricpQTig agti %vXi6ybBvov. 
To^vsyia avv Nvfiq^aig BQO^ivog q>llog' riv 9i viv slQyrjg 

Mlaysed^at, di^rj nvQ hi naLOiiBvov. 

892. B p. 124 ed. D. ^ln Polianthaeae libro ad vocem 
Talentum refemntur hi versus ut M. Val. Martialis.' Cf, 
Macrobius J7 2, 11. 2 tuae Patisson. 

893, Incipit carmen Severi Sancti id eet Endeleichi 
Rhetoris de mortibus boum P = Pithoeus in ^ Veterum ali- 
quot Galliae theologorum scriptis^ Parisiis ap. NiveUium 
1586 fol. 144 r., fonte non indicato. Hanc ed. princtpem 
presse sequor. 'Codex ubi sunt . . item epigrammata di- 
uersa, inter quae uersus Endelici de mortibus boum': ha^c 
leguntw in catalogo lihrorum monasterii St-Oyan (in lura} 



C. 893, 3-30 335 

Cur manant lacrimis largifluis genae? 
FaC; ut norit amans tui! 
6 Buc. AegoU; quaesO; sinas alta silentia 

Aegris me penitus condere sensibus. 
Nam vulnus reserat, qui mala publicat; 
Claudit; qui tacitum premit 
Aeg. Contra est quam loqueriS; recta nec autumas. 
10 Nam divisa minus sarcina fit gravis^ 

Et quicquid tegitur^ saevius incoquit 
Prodest sermo doloribus. 
[Buc.] SciS; AegoU; gregibus quam fuerim potens^ 
Vt totis pecudes fluminibus vagae 
15 Complerent etiam concava vallium, 

Campos et iuga montium: 
Nunc lapsae penitus spes et opes meae^ 
Et longus peperit quae labor omnibus 
Vitae temporibuS; perdita biduo. 
20 Cursus tam citus est malis! 

Aeg. Haec iam dira lues serpere dicitur. 
Pridem Pannonios^ IHyrios quoque 
Et Belgas graviter stravit et impio 
Cursu nos quoque nunc petit. 
25 Sed tU; qui solitus nosse salubribus 

Sucis perniciem pellere noxiam^ 
Cur non anticipans^ quae metuenda sunt^ 
Admosti medicas manus? 
Buc. Tanti nulla metus praevia signa sunt^ 
30 Sed quod corripit, id morbus et opprimit: 



fioec. XI scripto, cf. Delisle, Cdbin. des mss. 3,386sg;.; mm. 
Bhen. 48, 284. De rhetore huius nominis, Paulini Nolani 
amico, v. Teuffel § 367, 7. id est ex nomine faUo intellecto, 
fortasse Aedesii {Ammian. XV 5, 4) ortum puto. Buculus 
et 1 Bucule P 11 Sed . . id coquit Baehrens 

13 Buc. om. P 16 Complerint Heumann 17 opis est 
P et opes Buecheler 22 Pannonicos edd. post P Illyri- 
008 P, corr. Baehrem 29 pervia P, correxi 80 corri- 
puit m. Wernsdorf. 



336 C. 893, 51-65 

Nec languere sinit nec patitur moras. 

Sic mors ante luem venit. 
Plaustris subdideram fortia corpora 
Lectorum studio^ quo potui^ boum^ 
Queis mentes geminae^ consona tinnuio 85 

Concentu crepitacula^ 
Aetas consimilis saetaque concolor^ 
Mansuetudo eadem; robur idem fuit 
Et fatum: medio nam ruit aggere 

Par victum parili nece. io 

Moilito penitus farra dabam solo: 
Largis putris erat glaeba liquoribus^ 
Sulcos perfaciiis stiva tetenderat^ 

Nusquam vomer inhaeserat: 
Laevus bos subito labitur impetu^ 45 

Aestas quem domitum uiderat altera. 
Tristem continuo disiugo coniugem^ 

Nil iam pius metuens mali; 
Dicto sed citius consequitur necem^ 
Semper qui fuerat [sanus] et integer; &o 

Tunc longis quatiens ilia pulsibus 

Victum deposuit caput. 
Aeg. Angor, discrucior, maereo, lugeo. 

Damnis quippe tuis non secus ac meis 

Pectus conficitur. sed tamen arbitror 55 

Salvos esse greges tibi? 
Buc. liluc tendo miser, quo gravor acrius. 
Nam solamen erat vel minimum mali, 
Si fetura daret posterior mihi, 

Quod praesens rapuit lues. eo 

Sed quis vera putet, progeniem quoque 
Extinctam pariter? vidi ego cemuam 
lunicem gravidam^ vidi animas duas 



85 frontis Heumann 43 per facilis Baehrens 

50 Banus add. Pithoeus in mg., om. P 58 vel] nec 

Baehrens 



C. 893, 64-97 337 

Vno in corpore perditas! 
66 Hic fontis renuens^ graminis immemor 

Errat succiduo bueula poplite; 
Nec longum refugit, sed graviter ruit 

Leti compede claudicans. 
At parte ex alia^ qui vitulus modo 
70 Lascivas saliens texuerat vias^ 

Vt matrem subiit; mox sibi morbido 

Pestem traxit ab ubere. 
Mater tristifico vulnere saucta; 
Vt vidit vituli condita lumina^ 
75 Mugitus iterans ac misere gemens 

Lapsa est et voluit mori. 
Tunc tanquam metuenS; ne sitis aridas 
Fauces opprimcret, sic quoque dum iacet, 
Admovit [moriens] ubera mortuo* 
80 Post mortem pietas viget. 

Hinc taurus solidi vir gregis et pater^ 
Cervicis vaiidae frontis et arduae^ 
Laetus dum sibimet plus nimio placet^ 
Prato concidit herbido. 
85 Quam multis foliis silva cadentibus 

Nudatur gelidis tacta aquilonibuS; 
Quam densis filuitant velleribus hives, 

Tam crebrae pecudum neces. 
Nunc totum tegitur funeribus solum; 
90 Inflantur tumidis corpora ventribuS; 

Albent lividulis lumina nubibus^ 

Tenso crura rigent pede. 
lam circum volitant agmina tristium 
Dirarumque avium^ iamque canum greges 
95 Insistunt laceris visceribus frui; 

Heu cur non etiam meis? 
Aeg. Quidnam; quaesO; quid est^ quod vario modo 

70 corruptus, nexuerat Ziehen 79 moriens om. P, 

add. Piih. in mg. 

Anthol. lat. I. 2. 22 



338 C. 893, 98-128 

Fatum triste necis transiiit alteros 
Affligitque alios? en tibi Tityrus 

Salvo laetus agit grege! loo 

Buc. Ipsum contueor. dic age, Tityre: 
Quis te subripuit cladibus his deus, 
Vt pestis pecudum; quae populata sit 
Vicinos, tibi nuUa sit? 
Tit. S^num^ quod perhibent esse crucis dei; 105 

Magnis qui colitur soius in urbibus^ 
Christus^ perpetui gloria numiniS; 

Cuius filius unicus. 
Hoc signum mediis frontibus additum 
Cunctarum pecudum certa salus fuit. 110 

Sic vero deus hoc nomine praepotens 

Salvator vocitatus £st 
Fugit continuo saeva lues greges^ 
Morbis nil licuit si tamen hunc deum 
Exorare velis, credere suflQcit: 115 

Votum sola fides iuvat. 
Non ullis madida est ara cruoribus 
Nec morbus pecudum caede repellitur, 
Sed simplex animi purificatio 

Optatis fruitur bonis. 120 

Buc. Haec si certa probas, Tityre, nil moror, 
Quin veris famuier religionibus. 
Errorem veterem defogiam libens, 
Nam fallax et inanis est. 
Tit Atqui iam properat mens mea visere 125 

Summi templa dei. quin, age, BucolC; 
Non longam pariter congredimur viam, 
Christi et numina noscimus? 



99 C/*. Verg. ecl. 1, 1 sqq, et c. 719» de Tityro. 
100 salvos et greges Baehrens 106 contra in pagis ^paga- 
norum' cultm conservdbatu/r 111 deus hic Baehrens 
123 diffugiam P, corr. Weitz discutiam Baehrens 126 

Bucule P 128 numen agnoscimus P, em. Pith. in mg. 



C. 893, 129^182. C. 894—897 339 

Aeg. £t me consiliis iungite piosperis. 
130 Nam cur addubitem, quin homini quoque 

Signum prosit idem perpete saeculO; 
Quo vis morbida vincitur? 



nq i B. m 234. M. 999. 

Praxitelis Venerem lapidosa per oscula multi sqq. 

QQpr B.m285.M.10O0. 

Mitte^ aquila, hanc praedam. mitte^ inquam^ si sapis^ 

inquam; sqq, 

895* ibidem 

Quicquid formosum est^ penetrat; trahit^ arripit ad se sqq, 

QQg B. I 6. M. 1652. 

^Quaenam haec forma?' dei. ^cur versa est?' fulgura 

lucis sqq. 



897 

Vide mmc c. 803. 



B.m275. M.262 
B. V 891. 



894t — 890« Haec carmina H. Hagen in cod. Bemensi 
189 saec, XVI invenit et in libello gratulatorio ab universi- 
tate Bernensi a. 1877 ad Bettigium misso ostendit, vel a 
CamiUo quodam qui anno 1530 Patavii versabatu/r vel ab 
eius aequali aliquo composita esse. Et 895 quidem ^in lovis 
Capitolini templo ad aram magnam in tabella lapidea' 
fuisse, 895* Ephesi in ^Ephesiae templo in aere insculptom' 
se vidisse, 896 ^imagini inscriptum loyis' fuisse Camillus 
narravit. Cf. et Peiper, ann. philol. suppl. XI 254 sq. 895* 
hucusque cum 895 coniunctum legebatm. 

22* 



340 C. 898—901 

898 

Vide nunc c. 799. 

B. n 252. M. 849. g99 

B. V 407. 

CORNELII CELSI 

Dictantes Medici quandoque et Apollinis artes 

Musas Romano iussimus ore loqui. 
Nec minus est nobis per pauca volumina famae^ 

Quam quos nuila satis bibliotheca capit. 

B.ni71. M.557 QOO 

B. V 407. ^^ 

MODESTI 
De Lucretia 

Roma^ tibi ambiguum mea mors sine teste dedisset, 
Esset utrum ut corpus sic scelerata anima. 

Proin animam testor scelus haud tetigisse^ sed ecce^ 
Vt solum foedum est corpus, et id fodio, 

Qua cruor inflictam labem lavet et per aperta 
Pectora ab invisa sit fuga sede animae. 

B.ini66.M.945. QOI 

B. V 407. ^^^ 

TVLLn MARCI 

Callidus Afer eris semper; Romane disertus, 
Semper Galle piger, semper Hibere celer. 

899 — 912. P = Epigrammata et poematia vetera ed. 
P. Fithoem Paria. 1690. Editione sec. a. 1596 t*st*s sum. 

899. P p. 4kS. 1 Medici i. Aesculapii App. P 

900. P p. 57 De Lucretia Modesti P 4 Et Klotz 
et] ita Barth. 5 Quo Oudendorp 

901. P p. 66 (2 Ibere). Ad Servium ad Aen. VI 724 
^inde Afros Yersipelles, Graecos leves, Grallos pigrioris vide- 
mus ingenii' retuli mus. Bhen. 36,473. Ex Glossa cod. 
Bern. 48 saec. XI ^TuUius Marcus dixit: Graecus ante 



C. 902—904 341 

Q^n B III160.M.923 

Cor non iaudo hominis: nam perfidum et exitiale. 

Non iaudo os: namque est vaniloquum et fatuum. 
Non oculos: etenim sunt lusci oculi atque patrantes. 

Non barbam: rufa est. non cilia: haud cilia. 
5 Non mihi laudanturque manus: hae namque rapaces. 

Et non laudatur mentula: merdacea est. 
Non ndtes: patulae. genua et non laudo: maligna. 

£t non laudo pedes: pes geminusque fugax. 
Non frontem: effrons est. non ventrem: gurgulionis. 
10 Lumbos: elumbos. renem: ubicumque malus. 
Non nomen Calvitoris: nam est omine nomen 

Tetrum; ut cor multis exitiale bonis. 
Ecquid laiido igitur de hoc corpore? laudo capillos^ 

Tam foeda a calva qui modo profugerint. 

903 

Vide nunc AniJi. lat. epigr. 1622 = CIL XII 1122. 

QCiA B. II 236. M.544. 

^^* B V407. 

C. AVRELn ROMVLI 

Cecropias noctes, doctorum exempla virorum, 

Donat habere mihi nobilis Eustochius. 
Vivat et aeternum laetus bona tempora ducat, 

Qui sic dilecto tanta docenda dedit. 

cauBam, Francus in causa, Bomanus post causam; Francus 
gravis, Bomanus levis, Afrus versipellis' Hagen progr. 
Bem. 1880 p. 12 c. 901 saec. XVI effictum putat. 

902. Incerti P p. 67. Ad Carolum Calvum regem 
Francorum spectare visum est Loewio, 1. o.] lugcosi Loewe 

7 nar.es Heinsius 10 elumbes Heinsius 11 Calvi- 
toris P Calvi: turpi nam conieci 13 hoc delendu7n? 
14 foedo a calvo puto 

904« P p. 126. Post Gellii Ubrum X in codd. quibiis- 
dam inveniri testatur Gronovius. 4 fruenda Buecheler. 



342 C. 905—913 

B. — H. 876. 



B. V. S68. 



905 



Dente perit Lycabas, serpens pede^ Nigra veneno; 
Flumine aviS; calamo ^quoredimite lepus. 

906—908 

Vide mmc c. 798* 

909 

Vide nwnc Anmdl. lat. epigr. 886 = CIL VI 1330». 

910 
Vide nune C. 719«. 

911 
Vide nunc c. 873«. 

B. m 271. M. 1007. cktc% 

B. V 408. yi^ 

Virginis insano luiianus captus amore 

Femina fit cultu dissimulatque virum 
Et sic indutus muliebriter intrat ad iilam. 

Res patet; abscindit membra pudenda pater. 
Femina virque prius nec vir nec femina nunc est: 5 

Fit neutrum; credi femina dum voluit. 

913 

Vide nunc c. 786^. 

906. Aliud (sc. post c. 391) P p. 132. Finis carminis 
alicuius est, non imitatio c. 391. 1 nigra P. Nomen puto. 

2 Flumina P calamo caprea, rete lepas Buecheler Ful- ^ 
mineus calamo (quarta ruina) lupus Korsch; at certe singuli 
versus temas res continebant. 

912. P p. 606: Incerti ex v. c. Fr. lureti fide 



C. 914—917 343 

914 B. M. B. — 

Non fuit Arsacidum tanti expugnare Seleucen 

Italaque Vltori signa referre lovi, 
Vt desiderio nostri curaque Lycoris 

Heu iaceat menses paene sepulta novem 

Pingit et Euphratis currentes mollius undas 
Victricesque aquilas sub duce Ventidio, 
55 Qui nunc Crassorum manes direptaque signa 
Vindicat Augusti Caesaris auspiciis sgq, 

915 B. M. B. — 

Occurris cum mane mihi; ni purior ipsa sgg. 



B. m 172. 
M. 3666. B. — 



916 
. . . . matris amor deliciumque meum sqq. 



Q1 17 B. ni 2S8. 

i^i < M. 1008. B. — 

Subrides si; virgO; faces iocularis ocellis sqq. 



914—917. Ed pr, Aldtis Manutius a. 1590; 914 
— 916 8unt in cod. Vallicellano B 106 a. 1678 scripto. 
Antiquitati recte cum Scaligero abiudicavit Aem. Chatelain, 
Bevue de philol. IV 69 sg^. Quod satis su^perque 914, 54 sqci. 
demonstratur. Scilicet Ventidius 'Crassi (non Crassomm) 
manes' ut ait Val. Max. VI 9, 9, vindicavit annis a. Gh/i\ 
39 et 38, Augnsti nomen Caesar demum a. 27 accepit: attamen 
eodem tempore (^nunc') utrumque esse simulat poeta. — Galli 
poetae clarissimi elegia in antiqno Ovidii codice reperta, 
sed multis in locis a tineis comipta (!) cod. Vall. ad c. 914. 
Unde Asinii Comelii Galli Man. — V&igilio Ovidio Horatio 
Catulli c. 66 {antiquis temporihus vix noto) et maxime Ti- 
huUo non insdte v^sm est. 



344 C. 918, 1-10 

918—921 

VESTRICIl SPVRINNAE 
De contemptu saeculi 



B. M. — 

B. V 408. 



I (918) 

Dulces yestricii iocos, 

Seras Socraticae relliquias domus, 
Ne laudes nimiuin, Mari. 

Contemnit placitas [no]bilibus viris, 
Soli qui sapientiae 5 

Post fiorem tepidum nec stabilem gradum 
Aetatis senium dicat 

Mentis compositae, qualis ab arduis 
Ad se versa laboribus, 

Quos non dat patriae, seposuit sibi lo 



918 — 944. Ed. pr. Caspar de Barth in Adversariorum 
libris a. 1624 editis alihique ex codidbus aut hodie deperditis 
aut fktis. QuKiedam antiqua esse persuasum haheo, dlia 
medii recentisve aevi puto; cum in universum res non satis 
liqueat ne haec quidem omittenda duxi. 

918 — 921. C. Barthius ed. Gratii p. 168 ^ln ueteribus 
membranis . . iunctim inuenimus scripta. Senecae episto- 
las . Boethium . . Peruigilii Yeneris fragmentu sub no- 
mine Senecae. Quattuor has odas . . uno perpetuo uersuum 
tenore . . Dicta sapientum . . Alia etiam carmina non 
inepta, Christiana plerumque, nonnulla etiam Ethnica. . . . 
Haec opera, recenti manu in unum fascem compacta Martis- 
purgi in Misniae et Turingiae finibus inter rudera bibliothecae 
disiectae et contemtae inuenimus. Yario omnia atramento 
uariaque aetate scripta.' Easdem odas Barthius ed. Ad- 
uersariorum XIV 5. 6 =* Barthii contextus, Barth = eius 
coniectura, B = quae e codice adfert. 

918. Incipit Vesprucius Spurinna de contemptu seculi. 
Ad Martium. Od. I h. cf. Plin. Epp. III 1. 1 Dulceis 
Vespricii h. ioca B, corr. Barth 3 Marti B, corr. Bartih. 

4 placitus Wemsdorf . . bilibus B (mob. Barth. nob. 
Wernsdorf) 8 ad arduus B 10 pa . . . e J5, corr. 

Barth 



C. 918, 11-^26. C. 919, 1-10 345 

Annos, orba lucro gravi. 

Pam nulla] ambitio tegmine candida 
Illndat gravidae spei! 

Nos sero pelagns vicimus invium: 
15 Quicquid viximus, interit. 

Aestas quem decies septima dividit, 
An leves memoret iocos 

Atque aptos citharae conciliet modos, 
Snrdis auriculis strepens? 
20 Quisquis decrepiti corporis est reus, 

Sat sese eloquii probat, 

Si 8er[vat] placidi iura silentii 
Et patrocinium otii. 

Hoc cani gravitas verticis abstitit, 
25 Non ut sponte sua fugax, 

Sed multi numeris carminis . . . 



B. V 409. 



n (919) 

Fave, sancta deum sata, 

Nullis, Pauperies, numinibus minor, 
Tecum si sapias tibi; 

Yitae magnificis hospes honoribus, 
5 Absolvens numerum tuae 

In te laetitiae, sordida, cum quies 
Raucis nuda tumultibus 

Ambit te patria tforcilis in domo, 
Nullis tvendibilis plausibus, 
10 Contemptriz queruli magnanimis fori; 



11 lco B, corr. idem 12 lam nulla addidi, Ut non 
Axty Fucato Barthj lam puro Baehrens 15 interlt b 
16 viderit Baehrens 17 leueis b 21 elogiis Baehrens 

22 ser . . 6 24 attulit Wernsdorf 

919. 'In Ms. nulla distincHo nec ulla nota est alia* 
Barth 1 Salve . . satu Gronovius 4 Vitae Bayer 

Vlta b Vltro Wemsdorf hospes i. e. aliena ab 7 Lau- 
tis b Raucis Wemsdorf unda b 8 se 6 te scripsi 

forcilis B fertilis Barth fortius Wernsdorf 9 vendita 
Barth 10 Contentrix b magnanima B, corr. Barth 



346 C. 919, 11-21. C. 920 

Nil non Bola potens, ubi 

Fnrtivis pioceiam suppliciis procul 
Regnas in pioprio sinu. 

Feliz, quem teneris mater ab unguibus 
Et regina rapis simull 15 

Non illum [tumidis] faBcibus arduum 
Yersat nobilitas mala 

Curarum facilem fluctibus, ut suis 
Orbem Bideribus rotet. 

Illam splendida nox et decor improbe 30 

CaecuB praecipitant . . 



B. V 410. in (920) 

PoBtquam fixa boIo Bemel 

Spemit fluctivagos ancora navitas 
In saevum pelagus sequi, 

Quam vitat rabido pemiciem mari, 
In tsuo reperit sinu. 5 

Haerentem tumidis . . . dentibus 
Aerugo propria exedit. 

Ni te desidia sancta quies levet, 
Turbas dum populi fugis, 

Privatis quaties fata tumultibus, lo 

In te ludere pervicax. 

Nos somnus vigilans, [quo placide] fruor, 
Tortis liberat anguibus: 

At presso gracilis Cura manet pede. 

16 tumidis add. Wemsdorf, populi Axt 19 Orbum 6, 
correxi {i. e. ut sua potentia orbem terrarum gubernet) 
20 improbuB caecum Baehrens. 

920. 2 pemit . . anchora b 4 rabido Ba^ehrev^ 
grauido b 5 In tuto idem. Num In sano? repetit &(?) 

6 aggere aM. Axt, nam male Wernsd., validis litore 
Baehrens 12 vig. somnus b, transpomi quo placide ad- 
didi faror conj. Barth. labor Baehrens 14 vacuis 

Baehrens 



C. 921—923, l-j 347 

IV (921) B. V. 410. 

tlngrati nebulae tdesidie caput 
Circamstant trepidum; sors nimia in probos 
Incestis facilis annuit ausibns; 

Sta contra assiduo pede. 
Multum turba tenax . . . fidei 
yitra fata farit non docilis fugae 
desider . . . praemio 



922 
APVLEI ^•'°'ig-^!??- 



B. V 411. 



Principium vitae . . obitus meditatio est. 
Non vult emendari peccare nesciens. 
Immoderata ira fructus est insaniae. 

Eiusdem 
Pecuniam amico credens fert damnum duplex: 
Argentum[que] et sodalem perdidit simul. 



QOQ B. I 157. M. 678 

*^^«> B V 411. 

Ceme Arabem Myrrham temerati a crimine lecti 

Patria praecipiti linquere regna fuga. 
Pone sequens genitor vi vindicis imminet ensis 

921. Obscurum. 1 Ignayi Aai; desidii Barth dissidii 
Wemsd, 2 fors Baehrens 3 facilit h Constans Baeh- 
rens 5 sed nocuae add. Axt. 

922. Advers. XV 17 'Sic igitur membranae. Appu- 
leius philosophus et poeta insignis fuit, cuius hae a scho- 
lasticis feruntur sententiae .... Eiusdem haec feruntur . . .' 
1 nostrae add. Meyer 2 Non em. vult Buecheler pec- 
cati Burmann 3 strictus b, corr. Barth. 4 credere 
Barth. est cod. fert Burm. 5 que addidi 

928. Ibid. XVI 1 'Epigramma . . . repertum a nobis 
in antiquissimo codice Metamorphoseos Ouidianae, quem 
Leodii pretio nostrae potestatis fecimus. De Myrrha pa- 
trem fugiente . . .' 3 ' Vide picturam parietariam in bi- 
bliotheca Vaticana servatam^ Ziehen. Cf. Ov. Met. X 490 sq. 



348 C. 928, 4^6. C. 924—926, 1-8 

Et premit incestae iam pede Poena pedem, 
Donec mutata in tfontem proiecta figura est: 
Sic quoque non certo lympha liquore fagit. 



B. I 108. H. 642. 
B. V 412. 



924 



Cum patrem et patrios ferret cervice penates 

Atque adeo ingentis fata tnoverca Asiae 
Bomanosque deos Europaeosque triumphos 

Totius et mundi texsuviis spolia, 
Tros Anchisiades poterat periisse per ignes, 5 

Haemonia ut yirtas tracta erat ante rota. 
At cum flamma furens tetigit senis ora parentis, 

Dissiliit nullis noxia turbinibus. 
Fata operi restant, pietas si sola favebit: 

Invictum in mediis ignibus obsequium est. 10 



925 
S.55iB.vV LAETI AVIANI 

VersuB in praesens opus de Mercurii nuptiis 

Qui dubias artes per mjstica dicta subibis, 

Mercurii doctos volvere disce toros. 
nie brevi ductu scandet sublime cathedram, 

4 Poena idem, cf. Tibull, J 9, 4. 6 fruticem Rivi- 
mts fontem b. cf. Nemesianus Cyneg. 29, sed et v. 6. por- 
recta . . Myrrha . . fluit Bivinus 

924. Ibid. XVI 1 ^Eiusdem generis est in prisco Flora- 
torum codice a nobis repertum in Aeneam . . quod olim 
inter schedas, cum ei omnia mea animam ipsam agens do- 
nassem, perperam pro suo ingeniosissimus iuvenis edidit. 
Est vero istud . . .' 2 novella Baehrens 4 tolleret 
exuvias Oudendorp exul Ziehen. an exul agens? 

6 Aemonia b {i. e. Achillea) Hectorea Wakker virtus i. e, 
Hector 9 restent b restant scripsi {i. e. opus est immor- 
tale; Fata = Vita) Fata perire vetant Baehrens 

925. Ibid. XVUI 21 ^in Ms. codice Capellae iam saepe 
laudato {qu>em ^bonae antiquiorisque notae, quam omnes ut 
puto hactenus coUati' eod. cap. dicit, sed ubi sit tacet) . . .' 
1 arteis b 



C. 926, 4-6. C. 926—928, 1-3 349 

Qai Ijchnos discet, docte Capella, taos. 
Canitiein auctoiis auget gravitasque magistri: 
Qui discet libris, hinc cito proficiet. 

QQ/> B. III 98. H. 919. 

^^O B. V 412. 

Desidiam nolis. sed nec labor improbus omni 
Arridet. dulce est inter utrumque tnihil. 

Ignavum scabies, luctantem iniuria perdit. 
nie sui, alterius perdidit iste decus. 



927 



B.M. — B.V412. 



Hinc est quod populus aurum quasi numen adorans 
Audet in ignotum sponte venire nefas, 

Speque lucri totiens ezcedere ius et honestum 
Sustinet, ut gratis nunc iuvet esse reum. 
5 lus ruit, ordo perit, sceleri placet ora manusque 

Vendere, quamque inopem, tam pudet esse probum. 



B. M. B. — 

C S Eccl. Vind. 
XXX 848. 



928 

Luz festa sacris vult litari paginis. 

Remove profanos codices. 
Hymno sacranda ^luminis primordia, 

6 libens qj. Barth. his Bimn. 

920. Ibid. XXin 22 ^Epigrammation vetus, quod e 
membranis de prosodia multa, multa et alia complexis ali- 
quando descripsimus . . .' 2 nihil] mihi puto situm 

Baehrens 

927. Ibid. XXY 19 'Vetus epigrammatarius . . .' Pe- 
tronii esse suspicatur Baehrens; recte7 1 adorant b 

928» Ibid. XXXrV 1 'prope Argentoratum ... vetera 
rudera Carthusiae perlustramus. Ecce tibi hominem qui . . 
nltro nobis muneratur codicem membranaceum . . Augustini 
. . In fine reperiuntur nonnulla carmina variorum . . Inter 
quae iambum honc ofi^endi . . .' \quem Paulino adsignat], 
Cf. similia ap. Barihium XLIV 17 et III 1. 1 Utare b 
3 nominis b luminis Lebnm 



350 C. 928, 4-86 

Quae GhriBtas imperat coli. 
In ore ChiistuB nectar, in lingua favns, 5 

AmbroBia viva in gutture, 
Lotus beata in pectore, a qua nescias 

Abire gustata semel; 
Mel in medullis, lux serena pupulis, 

In auribus vitae sonus. lO 

tElin vel plectrum suavis eloquentiae 

Hoc nomine audito redit. 
Cursu vagante, lubrico infortunio, 

Tentationibus Mali, 
Siti et fame, calore et algu mortuis 15 

Malagma praebetur potens. 
Penetrale mentis dira desperatio 

Peccaminum ob molem quatit, 
Saevit patema in viscere imo pravitas, 

Libido succendit faces, ^o 

Auri cupido molle pectus incitat 

Per fas nefasque cogier, 
Faetentis animus haurit ingluviem gulae 

Yenere atque Baccho perditam, 
Cruentus ultor raptat iracundiam 25 

Mucrone prompto stinguere, 
Liferre mandat terror infortunium 

Cavere quod possis male, 
Yis impotens sui eicit patientiam 

Et arma quaerit perdita, 30 

Fidem sinistra quassat obstinatio 

Felix errorum non diu: 
Hoc ad salutem nomen auditum venit, 

Hoc omne toUit pharmacum. 
Obsessa membra spiritusque daemone 35 

Yexatus impurissimo 



11 Elin uel b Elingue Barth Cheljs vel Hartel 
17 — 32 enuntiata interrogativa pontt Barih, affirmativa 
Hartel. 18 Peccatorum h, em. Barth 19 uiscera h, 

em. BuecheUr 22 cogere &, cogier Buecheler 23 haurit 
Ziehen horret h ardet Lehrwn sorbet Hartel 32 Felix 
errorum Barth Felix (t. e. filix) reorum, Hartel, post reo- 
rum interpv/ngens. 



C. 928,37-76 351 

Hoc, hoc medelam sortiimtur nomine 

Bedenntqne Bursnm ab inferis 
Cantata diro carmine, et bastiB eono 
40 Devota sago corpora 

Yim colligantis perfidam ezcutiunt luis 

£t sana vertuntur domum. 
Compago quem Boluta membratim iubet 
Lecto sedere debilem, 
45 Quem caecitas, crux omnium miserrima, 

Addizit alieno pedi, 
Ytroque claudum quem venire poplite 

Yidet universa civitas, 
Suis redire gressibus domum quexmt 
50 Nomen celebrantes dei. 

Salve, Apollo vere, Paean inclite, 

Pulsor draconis inferi! 
Dulcis tui pharetra testimonii, 
Quod quattuor constat viris, 
55 Sagitta meUe tinctilis prophetico, 

Pinnata patrum oraculis; 
Arcus patemae forte virtutis sonans, 

Miracuiis nervus potens, 
Stravere veterem morte serpentem sua. 
60 lo triumphe nobilis! 

Salve beata saeculi victoria, 

Parens beati temporis! 
Salve, quod omnes caelici, medii, inferi 
Nomen genu flexo audiunt. 
65 Salve unuB unus unus in trino deus, 

Salve una in uno trinitas. 
Haec lux Eoo cum levata cardine 

Iter diumum suscipit, 
Haec, cum occidente sol subit curru fcetum, 
70 Benedictio me consecrat, 

Crucifixe victor, expiator criminum 

In morte vita praepotens, 
Fac cum supremo sevocabor tempore, 
Ab obruto malis chao 
75 Traducat ista me tibi benedictio, 

63. 66 ph] f 6 61 seculis b 70 num consecret? 



352 C. 928, 76-78. C. 929—931, 1-2 

Qaod utile, interim dato; 
Neu se inquieta mentis ezcruciet mora 
Faetente vincta carcere. 

929 
B.m274.M.ioii. ^ seneotutem. 

Ytilis es nulli, cunctis ingrata, senectus: 

Te Stygio peperit cana Megaera deo. 
Nil adeo firmum est, quod non tua robora frangant: 

Arma stilos cartas saxa metalla deos. 
Garmina vivaci membranis illita succo 5 

Annorum serie debilitata cadunt. 
Ipsa mihi pugnas quae nectere mille solebat, 

Aequales inter mazima dicta suas, 
Numquam sueta nisi iugulato cedere ab hoste 

Inque imis mortes quaerere visceribus, lo 

Virgineis ambita choris, adamata puellis, 

Quamque hostes etiam caram habuere sui, 
IUa caput roseum florenti sandice cincta, 

Languida caeruleo mentula victa situ est. 

930 

Vide nunc c. 806. 



B.miOe. M.920. fxQi 

B. V 414. y^J- 

Tempore qui laeto sortem ridemus amaram, 
Certa velut stabiles non dea verset equos, 

76 Caro ml Came interim terrae data, Ne Lehrun 

929. Ibid. XXXYI 11 ^ln membranis lacobi de Cae- 
soUis Scachorum ludo subscriptum, cum nonnullis Grermanis 
rythmis magistri Fridangi . . .' ^Medii aevi* Baehrens 
2 cuna b 4 cf. Ov. fast. 5, 132 et sazo longa senecta 

nocet. — deos: deorv^i simulacra 8 Aequaleis b 

12 charam b 

931. Ibid. XL 18 ^Elegia prisca, quae in codice Ovidii 
librorum de Ponto, ultima pagina et dimidia compacta 
ligneis munimentis inscripta est. Eum codicem . . . scrip- 



C. 931, 3-31 353 

CuT iidem adverso laetam ▼enamnr in aesin? 

Ah mea tam bene qnod cognita cansa mihi OBtl 
5 qni carornm capnt, o cariBsime qnondam, 
An potes et miseri nnnc meminisse tui? 
Est eqnidem in laetis nemo non promptns amicns, 

Ipsa homini adyersis nmbra inimica sna est. 
Tantalns infelix, dicnnt, conviva deomm 
10 Nunc qnoqne apnd Manes victima sacra lovi est. 
Ysque adeo poenas non delent nltima fata: 

Qui cecidit divis, surgere nemo valet. 
Scilicet et nobis, qni functo.corpore nnper 
Dnra per antiqni bnsta fngamnr avi, 
15 tPerfida felices ostendit regnla divos 

£t voluit sanctis partem aliqnam esse locis, 
Non alio ezemplo nisi nt emta tnrbine diro 

Desereret media nos rota firacta via. 
Ah mihi praeteritos referant si numina vnltns 
30 (Non etenim veterem: te, nova plaga, qneror), 
Yt facili amissos adblandiar ore favores, 

Tura ferens dignis carmina laeta diis! 
Yt gravis hibemo torrens de monte volutns 
Obvia non magna arbnta verrit ope, 
25 Saepe domos etiam, Baepe addita moenia raptat, 
Currens praecipiti per inga longa via: 
Sic semel atqne nno nos abstnlit improbns ictn, 
Mentem etiam et Mnsis pectora vota, furor. 
Altus eram certe: Sortis fnror omnia vincit; 
30 Obvins ut qnisqne est, ^tu mihi' clamo ^veni'. 

Improbns est, quisqnis non haec spectacnla cemens 

tnm norit magnis paginis, estque a nobis Coloniae Agrip- 
pinae ante aedem Minomm . . aere comparatus. De scrip- 
tore nihil scio . . .' Barthio ipsi Hauptius tribuit opusc. 
I 344 3 veneramnr Fierson 6 mei Burmann tui sc, 
amid 8 Inqne Baehrens adnersns b, em. Schrader 
9 dictus Baehrens 12 vivns Bu/rmarm! 13 fracto ami- 
€us vivo Baehrem 14 Furva Baehrem 16 Perdita 

fallaces o. recnla Baehrens 21 sic (abbl.) b eblandiar 

Oudendorp 22 carmine puto 27 simul Wemsdorf 

Sic nos atq. uno simul Baehrens nos] res Oudendorp 
28 vota Burmann nota b 29 vicit Baehrens 30 cla- 
mat: abi idem 

Anthol. lat. I. 2. 23 



354 C. 931, 82-65 

Fortuna instabili se qnoqne stare pntat. 
En ego nec caros habeo miseiandus amicos, 

A qnibus anxilio yerbave remve petam. 
Ynicns est, qui me non plane spemit egentem; 35 

Cetera contemto supplice tnrba fugit. 
Quid faciam infeliz? quae non nisi in omnibus uni est, 

SoUicitem longo carmine saepe fidem? 
Fracta fides crebro est precibus lugentis amici, 

Hac tamen amissa num mage tristis ero? 4o 

Yos superi et, quorum es merito mihi numinis instar, 

Quem numquam posthac spero videre, parens, 
Ynius in gremio spes nostra abiecta sodalis 

Tabet et absentis perdita verba sonat. 
Ille iuvet fofsan, sed verba immensa locutis 45 

Facta brevi constant non repetenda modo. 
Scilicet in somnis quae poscunt plurima divos 

In fratrum auxiliis experietur inops. 
Nos ubi praeteritis componimus orsa secuti 

Temporis, his etiam credere fata vetant. 50 

Interea rapit hora — nec est reparabilis — horam: 

Nos lenta placuit tabe perire deo, 
Yt pereunt miseri, quos vitae fructus ademtus 

Deseruit, nulla post reparandus ope. 
Tempore non illa Priamum periisse putabis, 55 

Quo iacuit Teucro littore truncus iners; 
Yerum ut Thessalicis circum sua moenia fnnus 

Hectoreum rapuit fortior hostis equis. 
Non ea post ductos victo ex Oriente triumphos 

Exstinxit Magnum, quae tulit, hora, caput; 60 

IUa illum exstinxit, campis congressa Philippis 

Caesarea populum quae mit hora manu. 
Scilicet hic vitae finis, qui finis honorum est, 

Cumque sua pereunt prosperitate viri. 
Sic quod heri vixi, quia iam nox altera praesto est, 65 



33 charos b 34 auxilium Burmann 36 es . . 

spemis Oudendorp 40 non . . ero. Burmann 41 qui 

horam Baehrens 44 num absenti? sonant Baehrens 

45 locuti Baeh/rens 61 Ista Ba^hrens 62 populum i. e. 
partium popularium exerdtum. hora congressa auda>cter 
pro copiis ea hora congressis dictum 



C. 981, 66—99 355 

Non illnd tempns, qnod modo dnco, Tocem. 
Quaeqne dies sibi vita sna est; cnm transiit illa, 

HeBtemae non est Inx hodieina memor. 
Qnare, qnem fmotns vivendi, vita relinqnit: 
70 Nempe qnid hoc demto, mors nisi maesta, venit? 

Yndiqne qnae laetis si se tristissima monstrat, 

Qnid miseris censeB nolle parare mali? 
Saepe femnt venti, saepe est firmissima navis; 

Mutamnt venti flamina: navis obit. 
75 Dnm cavet hos scopulos, alios incnrrere nanta 

Sentit et est damno serior arte sno. 
Stmcta qnid in magno snnt propngnacnla saxo? 

Humano mains saepe labore munt: 
Callidus intemis se spiritus ingerit antris; 
80 Cum posita mpes sic gravis arce iacet. 

Tnta nec in solido remm Fortnna favore est; 

Cnm minime credas, impnlit illa rotam. 
Tnm quoqne, cnm nitido ridet placidissima vultu, 

Turpis in adverso pectore facns inest. 
85 Elevat incautum, sperantem mazima nutu 

Proiicit, ascendit cetera tnrba tamen. 
Haec ego qni possum miseris miser ipse referre, 

Non poteram dictis olim adhibere fidem, 
Stulta qnia et votis tam crednla turba beata est, 
90 Bideat ut miseri magna monentis opem. 
Saepe mihi dixit Paeligni Musa poetae, 

Nnnc ego mntata quod vice dico tibi. 
Credite, qnis fidnm Fortnna videtnr asylnm: 

Non erit haec vobis, non fuit illa mihi. 
95 Pendet ab axe sno vitae variabilis ordo, 

Nnlla sni certa est hora nec ulla fnit, 
Cnmqne nihil possit longi fuga mobilis aevi, 

Se tamen hac semper mobilitate fugit. 
Sed vitam incertam seqnitur miserabile letum, 



72 poBse conieci nolle b nosse Baehrens 76 hoc b 
alioB 86 Baehrens 76 saevior Bunnarm 78 Maiore {sc. 
quani) hnmano conieci mnnt Bttrm., ferunt b 79 Intemis ca- 
lidns Oudendorp si sp. infremit Baehrens 84 averso b, 
corr, Bwrmann 86 spirantem Bwrmann 94 hoc Wems- 
dorf 97 prosit Oud 98 Se b Sic conieci 

23* 



356 C. 931, 100-185 

HumanaB inter Bola ea ceita yia est. loo 

Staltas et indoctoB qui, cam non nesciat, illo 

Ezimi ab innameriB tempora lassa malis, 
Hoc tamen eztremo timet et fugit undiqae nisu, 

Quod sequitur fortem quod timidumque premit. 
^Yita tamen dulcis.' quid si magis altera restat? 105 

^B^ors gravis.' an Bcimus non graviore premi? 
Altior at miseris cura est, dolor ossibus haeret. 

Yerba cadunt polcre, pectora maeror edit. 
Sic ego qui medicas aliis dare molior herbas, 

Nullius credam vulnera nostra manu. 110 

Yna sed in cunctis data sunt solatia curis, 

Sustineant lapso quae mihi membra pede. 
NuUa, licet tenuis linquat spiramina vitae, 

Absque intervallo sors truculenta fuit, 
Nempe quia est miBeris aliquod quoque numen amicum; 115 

Qui patitur, nullis spemitur ille deis. 
Yenit ubi ad summum, non progressura ruina est, 

Sed stetit et retro est viribus acta suis. 
Ipsa quoque e bustis extollier ossa videmus, 

Cum patria coluit relligione nepos. 120 

Diruta murali tormento saxa feruntur: 

Erigit his alio moenia Marte labor. 
Infelix quisquis nocet infelicibus umquam, 

Hic meruit nullo tristia fine pati. 
Omne quod hic cemis, tenuis modo corporis umbra est; 135 

Yix macie exesis artubus ossa traho. 
Barus aperta movet procul intemodia poples, 

Consedit genubuB tractus ab ore tremor. 
Sordibus et multo similis squalore sepoltis 

Yix inter vivos larva videnda vagor. 130 

Non tamen hoc hostes, non hoc mala numina possint, 

Yt valeat pronum nox pepulisse caput. 
Anguibus Alcides et caesa languidus hjdra 

Non chortes timuit, grus homicida, tuas. 
Briseis ut rapta est, amor aegrum inclusit AchHlem, i36 



120 Quae conieci p.] pura Baehrens colit haec Barth 
127 Yarus Btmnann 133 Languidus b, corr. Schrader 

134 hostes et tuos b, correxi. Aves inteUege Stympha- 
lidas. 135 aegrum Buechekr atrum b acrem Barth 



C. 931, 186-144. C. 932—933 357 

Non metuB Hectoreae Memnoniaeve facis. 
nie sed ezstincto rediit vigor acer amico, 

Beddidit nt instns deposita arma dolor. 
Me qnoqne Fors mihi restitnet, moribnndaqne membra 
140 Yiribns ire snis splendida Fata dabnnt. 
Tnm trucis invidiae fnriis nltricibns borrens 

Involvam positis arma vimmqne malis. 
Interea, nt libitnm est, absentibns ntere divis, 

Livor, et in nostro gandia qnaere rogo! 



B. V 16. M. 1027. 
B. V 419. 



932 

Sera dedit Phoebo fngiente crepuscnla Vesper. 
Conticnit mediam remm confectio noctem. 
Exoriens tenebris dilncnla restituit sol. 
Tempora sol revehit, noz cedit tempora delens. 
5 Nox accensetnr soli cen Inna diei. 



933 
STMMACHVS 

-.-,.,. B. n 187. M. 265. 

ae .Doetmo b. y 419. 

Fortnnae et virtutis opns, Severine Boethi, 

E patria pnlsns non tna per scelera, 
Tandem ignotus habes qui te colat, nt*tna virtus, 

Yt tua fortuna promemitque sophos. 
5 Post obitum dant fata locum, post fata superstes 

Vxoris propriae te quoque fama colit. 

140 Fata Ziehen fata h 142 ora virosqne Baehrem 

932« Ibid. LVI 10 ^Glossae memorabiles (m Boethium) 
veterrimae hae snnt . . . Dilncnlnm] non amplins nox, sed 
tenebrae rarescentes. Vnde snnt versns . . .' 2 media 

. . nocte conieci 

983. Ibid. LVI 10 ^ex eodem codice . . .' Symmachins 
h 3 Tamdem h. 



358 C. 934, 1-80 



B. n 17. M. 697. 
B, V 419. 



»•- ♦■ 



934 

Mille post annos quater atque centum 
Graeciae vindex capit arma mundi 
£t superborum gravis arma regum 

Diripit audax. 
nie non magno genitore magnus 5 

Indiae reges Mediaeque, Parthos, 
Bactra cum Poro Ecbatanosque parvo 

Milite vicit; 
Vincere ingentes animis et ausis, 
Non docens gentes numero et metallo, j^q 

Vi.celer, virtute valens, profondo 

Pectore doctus. 
Hoc magiater te docuit ministrum, 
NaiXL volens. parere, regife deinde.. 
Poenitet tempus abiisse. tantuni -. -16 

Absque Camena. 
Scribit in pectus bona dicta rector, 
Praecipit doctor pietate tota. 
Sic Alezander simul et magister 

Omnia vincunt. 20 

Ast ubi totum tenuit sub uno 
Orbem habens sceptro, sibi victus ipsi 
Corruit. vicit Babylon triumpho 

Te muliebri. 
Sic Clitum ad Bacchi necat [udus] aram, 25 

Sic deum temnit iuvenis protervus, 
Sic duos et iam decem habens reliquit 

Sceptra per annos. 
Ter decem vixit iuvenis per annos 
Additis tantum tribua aut duobus. 30 



984. Ibid. LVI 14 ^ln codice quodam priscis litteris 
exarato . . . in Alexandri Magni vita, incerto attcirore, fa- 
bulis prodigialibus ridicula . . .' 2 inunctae Jacdbs " ' 
3 gravia de Booy arva laeoha 6'non] de Burmann 
7 Ecbatanisque Meyer 13 minorem Baehrens "15 pe- 
riisse idem 22 ipsi scripsi ipso b ipse Burmann 
25 Clytum b udus add. Bwrmann 26 deum i. e. Bacchum 

27 Sic scripsi Vt b 



C. 984, 31-36. C. 936—986 359 

Yivus exarsit, moiiens flagravit 

Orbis in illo. 
Non satis mundas fuit unus illi, 
Nec satis quisquam fuit unus illi. 
35 MaximuB princeps sine fine: Baccho 

Finis in ipso est. 



OQK B. VI 92. M. 1142. 

yoO B. V 4^0. 

Vt placidus noctu tibi Morpheus adsit, oj)ortet, 

Yt faciat laetum sobria vita diem. 
Qui laesere diem, laesere tyrannida somni. 

Hic furias, quo se vindicet, ultor habet. 
5 Casta placent somno; mala sunt insomnia praesto, 

Ebria lux foedis cum fuit acta iocis. 



OQ/> B. I 187. M. 664. 

y^O B. V 420. 

Quos paribus nutrix eadem pavisse papillis, 
Pectore quos uno genitrix gestasse probatur, 
Discidiis indiscissis in mutua saepe 
Vulnera non una perituri clade ruerunt. — 
5 QuoB post longaevos discordia deserit annos, 
Vt post commissas iunxerunt foedera dextras, 
Constantis dederunt documenta frequenter amoris. 
Thebanum nullo linquit discrimine Tydeus; 
Tjdea nullo umquam Polynices Marte relinquit. 



985. Barthius comm. in Stat. Silv. V 4 init. ^Vetus 
epigramma, e membranis olim hospitis nostri Coloniae 
Agrippinae, Michaelis Mascerelli, descriptum . . .' 2 fa- 
ciant et vina Burm. 6 faedis b. 

986. Id. in Stat. Theb. 11 365 'Adscripta minuto The- 
baidis codici litteris non plane minutis et perquam veteri- 
bus; ut codex ipse etiam non unum seculum vivendo trans- 
misit . . .' 1 — 4 ad Eteoclem et Polynicem pertinet 

3 dissidiis b, em. Buechder saepe b saevi Burm. 4 non] 
mox Fierson per 1. d. dirimit a. Baehrens 6 Ut idem 
Aut b 7 documenta frequenter Amoris dederunt b\ 
transpos, Burmann. 



360 C. 937—939 



B. I 8. M. 660. OQ^ 

B. V 4«1. "*> « 



Ifars grayiB aimoram, Plnto moderator Ayemi est, 
Neptannf maris imperio dominatar, in aetrui 
Lnperiam lovis est; regnat yacao aSre lono, 
At Venai in tenis et abiqae, Capidine cincta. 



B. II 268. M. 861. OQQ 

B. •V 421, ^OO 

Vt Yenas in terrii, in aqnis dat iara Capido, 
Sic Masae memores servant per saecola Ubros; 
Sic comes armoram crescit per carmina Fama 
Nec sinit aetemis occnmbere Bcripta coronis. 
Pallas amat Masas atqae omat laade CamenaB. 
Belloram yivit placatis gloria Masis. 
£t Yeneris constant inncta cam Pallade Mnsae 
Imperio. sic cancta regit divina YolaptaB. 



B. I 62. M. 608. CkOCk 

B. V 421. «'Olf 

Matronam magni vehit ardens pavo TonantiB. 

Ad Veneris corram iancta colamba cjgno est. 
Pallada babo vehit, Bed eam rota nalla figarat. 

Angnibug alma Ceres Persephoneqae venit. 
Delia cum Lana eBt gemina provecta iuvenca. 

Yenatrix cervaB virgo Diana tenet. 

987. Ibid. m 436 'Versus antiqua manu margini 
praeclari codicis [Statiant] adscripti . . .' 4 Et & At 
scripsi 

988. Ibid. m 436 ^ln aliis membranis, ubi et Fortu- 
nafci et Ausonii quaedam (Praeonii [sic] adiecto nomine) 
ofFendimus, hos reperi . . .' 3 Sed Buccheler 3 coronis 
i. e. gloriae minis vel lituris Burmann tenebris Biteeheler 
6 omat (Mdendorp armat b 

989. Ibid. IV 430 'Vetus apud nos epigramma . . .' 
2 iuncta Barth blanda b 3 uehat b 



C. 940—941, 1-5 361 



CkAr\ ^- I 126. M. 665. 

V^4U B. V 422. 

Thessalici pioceres iunctis yiitutibuB Argo 

Magnificam aedificant fatiloquamque ratem. 
Hac, ope ventorum, lunone et Pallade faustis, 

Auratum referunt trans freta longa pecus. 
5 Omnis in hac picta est virtutis imagine forma. 

Hanc labor acer opus grande parare iubet; 
Cumque opus eifectum est, yentis piger indiget usus: 

Hi tibi Fortxmae dant rapiuntque rotam. 
luno notat nummos, sapientia Pallade constat: 
10 His ducibus tandem gloria parta venit. 
Niteris incassum nec te aurea praeda sequetur, 

Hic nisi te ternus dux super astra vehat. 
Quid facias igitur? Fortunae gloria servit, 

Divitiis servit, servit et illa libris. 
15 Ora igitur divos, ut sis felixque bonusque; 

Yt doctus, Musas irrequietus ama. 

C\At B. VI89. M. 288. 

i^^-I B. V 422. 

Patricio vel Patrito nescio cui adscriptum 

Vere novo florebat humus, satus aethere sudo 
Imbre maritatum vegetabat spiritus orbem. 
Ipsa quoque aetherea deducta propagine flamma 
Yisceribus sufFusa cavis nova germina largo 
5 Yrgebat gremio reparans elementa calore. 

940. Ibid. YI 28 ^lnter cimelia nostrae bibliothecae 
exstat . . .' 6 Hanc sc. virtutem iuvat Baehrens 

7 ausus Baehrem v. 9. 10. 7. 8 idem 10 tamdem b 
14 et ipsa Meyer 

941. Barthius comm. in Claudian. epithal. Palladii et 
Celerinae v. 142 p. 462 sqq. ^Scida vetus, in Mediomatri- 
cum quondam nobis metropoli inter oblatas temere mem- 
branas redemta, quae Epithalamii cuiusdam initium habet 
. . . cuius titulus Patricium aut Patritum quemdam aucto- 
rem praefert, scriptorem utique veterem nec improbum; 
modo ne dignitatis id fuerit vocabulum, vero scriptoris 
abroso, ut arbitrari quivis poterit, initium ipsum mem- 
branae deflcere contuitus . . .' 8 aethereis h -ea Burm, 



362 C. 941, 6-40 

Latonae geminum numen, Cjihereias ignis, 
luppitei ipse parens et Maiae mobile pignus 
Temperie unanimi, secluBO fdgore tristi 
Satumi yeteris, mundi per aperta nitebant: 
Cum Yenua Idaliis comitata sororibus exit, lo 

ThessalicoB visura Lares, ubi florida Tempe 
Perpetuis facileB conservant cultibus hortos. 
It Natura comes lactenti feta papilla, 
Vnde venit vitaJe decus; prope Gratia blando 
Intuitu invergit florem nascentibus herbis. 15 

Ante deam tenui decurrit veste Yoluptas, 
Ostentans revocansque nitentia membra tegendo, 
Purpureas croceo suras evincta cothurno, 
Speque sua maior nullaque imitanda figura. 
Blanda manu implexam tenet hanc ducitque canendo 20 
Aethereas Siren iterabile carmen ad auras. 
Ad iuga blanda sedet niveas moderata columbas, 
Non satianda bonis, divae soror alma. Cupido 
Aliger obsequio stipat puer; agmen Amorum 
Claudit agens choreas pictis ezercitus armis. 25 

' 'Arrident late toto revolantia mundo 

Sidera, blanditu dominam venerata sereno. 

Ipsa levi residens curru, mitissima divum, 

Yentilat afflatu caelum Zephjrisque remissis 

Mulcet agros lenique astris adremigat aura. 30 

Protinus ut liquidum Phoebi iubar ore recussit 

Progressamque deam docuere elementa favendo, 

Ljdia qui cedente reliquerat arva sorore, 

Obvia pampineis Liber rapit agmina thjrsis. 

Ditia Pactoli superat PeneYus amnis 35 

Munera, clarus aquis nitidum stagnantibus aurum. 

Exsultant Dryadum faciles deliria Fauni 

Et Satjri, sub utroque deo promptissima pubes. 

Comiger hos stimulis implet puer, aethera clangor 

Yerberat et crotalis responsant tjmpana pulsu. 40 

> 
13 foeta b 21 seiren b 22 sedens Baehrens sedet 
6 27 blandito b, corr. Burmann 81 recessit Wems- 
dorf 36 stagnantibus b, i. e. stagno vel latice suo 

cdantibus stillantibus Wernsdorf iO pulsis Bur- 

mann 



C. 941, 41-74 363 

Ecce pater pando recubans Silenus asello, 
Cui lacer a summo pendebat cantharus armo 
(Vina per os hirtaeque fluunt compendia barbae), 
E numero comitum Venens yestigat et olim 

45 Captus amore petzt festi^o Chlorida voto. 

Nympha retro cedens dum spes alit inque furentem 
Blanda micans oculis refugit pede, libera lusu 
Turba favet totoque fremit petulantia coetu. 

Hic subito Yolitans sparsas rumore per. umbras 

50 Fama movet nientes incertaque .murmur& portat. 

Orta dehinc largo narratur fabula mota; r 

Non videt auctorem, sed sentit quisque refertque 
Atque audisse putat, nec primus in agmine toto est: 
Mane sub £oo, dum diyae castra moventux, 

55 Elapsum pennis et inobservata ferentem 

Per liquidas Hjmenaeum auras vestigia Rbmae 
Advertisse pedem subitoqxie redire tumultu. • 
Ipse aderat pompamque trahens victosque iugali 
Quos inconaulta coniunxerat arte Diona, 

60 Auspicium iuvenem atque aequaevae pectus Aellae. 

Illos prima patrum generosae stirpis alumnos 
Nobilitas tota pridem celebraverat urbe *- 
Et species morumque opulentia compta nitore; 
Nec semel Arcitenens tentarat spicula castis 

65 Indere pectoribus, matris molimine magno. 

Olli florebant studiis Helicone potito, ' 
Nec chorus Aonidum nec sanctae Palladis ardor 

' Nec pater ipse iugi cuiquam maiore favebat' 

Ingenio. par cura animo, labor otia nescit 

70 Improbus atque altis urit praecordia flammis. 

Gloria, ab excelsa Laus intemerabilis arce 
Monstrat iter, quo celsa petunt fastigia rerum 
Semideae mentes, puro stirps prosata caelo. 
At teneros aevi nec adhuc puerile sonantes 



45 festina et uato &, corr. Burmann 49 sparso . . 

urhes^ Burmann; sed Laudes Pison. 224 Ziehen confert 
61 Aucta Baehrens 68 vinctos Burmann vinclo Meyer 

59 Dione Bmmann 61 alumno h 66 potiti 

BwtVMmn 68 iagi corruptum 70 altis scripsi 

aliis b almis Baehrena - 



364 C. 941, 75-92. C. 942, 1-7 

A primis fansto sociarant omine cunis 75 

SoUiciti longa de posteritate parentes. 

Hinc pner elusa iuga CalliopeiuB iliis 

Nexuerat domina laetamque ferebat ad aulam 

Luctantes rapiens iuyenes, immane tropaeum. 

Indignata tamen risit dea; nec tibi tantum 80 

Saepe licere velis, nimium studiose pudoris, 

MatemoB nimium, puer, amplexate rigores. 

ProtinuB instaurant pompae genialis honorem 

Deflectuntque viam pelagoque advertere certant. 

Ales at e medio revolans Concordia coetu 85 

lungere nunc dextras, nunc oscula pangere mandat 

Primaque perpetuis mysteria tradere curis. 

Ipsa pharetratos urget dea Pronuba fratres, 

Sancta Fides, flectant choreas ad moenia Bomae 

Et patrios laeto repetant rumore Penates, 90 

Ynde ante ora suorum et ayitae in sedibus aulae 

Testentur fixum foedus thalamumque coronent. 



B.mil7.M.922. QA€} 

B. V 425. ^^^ 

Quod cemunt oculi, deus est: fons nempe deomm est. 

Maiestas caeli vertitur orbe suo. 
Terra gerit gremio sese caelique suoque 

Et flnem ingentis monstrat uterque globi. 
At quae se pelago tradit natura yidendam, 

Luminibus dicit: 'non ego finem habeo. 
Omnia me circum, super, omnia fnndit aquae lex: 

76 sociamnt Meyer 77 iam Cythereius Burmann 
81 uelit b, em. Burmann. 85 Alitem fmgi Concordiam 

a poeta, notandum. — Post 92: Hactenus schedae ve- 
teres, quibus, pagina una interioris, insunt alia deinceps 
minime ad hunc ApoUinem facientia, potius ad Marcelli 
illum . . . medicamenta membromm docentis.' Francisci 
cuiusdam Patritii eclogam in cod. Vrbinate 368 extare 
A. Maius jpraef. ad Perotti fabb. testatur: at catalogus a. 
1902 editus tacet de ea. 

942. Ibid. in m consul. Honor. v. 23 p. 541 'Epi- 
gramma vetus . . .' 5 se in p. 6 



C. 926, 8-14. C. 943—944, 1-9 365 

Sic nusquam immensi terminus Oceani est. 
Hic oculos igitur rerum in primordia mittis, 
10 Exspirant omnes hic numeri atque notae: 

Nascitur hinc quicquid moritur retroque recedit; 

Huc redit, aetemo quicquid in orbe perit. 
Hoc perimit flammas elementum, alit evocat auget, 

Omnis abest Bapiens aque Thalete procol.' 



B. M. B. — 



B. M. B. — 



943 

Collisi silicis chalybem vigor urget in ignem 

Et flommam inter se quassa metalla yomunt. 
Durities vitae fortunaeque improba virtus 

Yitam emendantes scit generare preces. 
5 Sic anima in viyi scintillas emicat ignis, 

Et sua fert miti damna levanda deo, 
Sic quoque naturae generant contraria lucem, 

Factoris pateant ut monumenta dei. 
Sic Eatio sese peccantem cemit in usu, 
10 Admonet et superi lux peritura poli. 



944 

Fortiter in vita mortem contemnere iactant, 

Quos Fortuna suis pulveralentat equis. 
At quibus alba dies procedit tramite laeto, 

Dulcius aetherea nil sibi luce ferant. 
5 Omnia sed passae nunc hoc, nunc tempore in illo, 

Communi superos mens prece cuncta petit. 
Quicquid in hospitio suceedat corporis isto, 

Sidere vel retro vota ferente cadat. 
Ynius ambitio non est expleta senectae, 

13 Hec b. num educat? 

943. Aeneas Gazaeus ed. C. Barth 1655 p. 102: 'Ex- 
stat in schedis veteribus apud nos epigramma istud . . .' 

944. Aeneas Gazaeus ed. C. Barth 1655 p. 121 ^Me- 
mini veteris poetae Drosithei vel Dorothei hoc epigramma 
legere, hactenus quidem &vi%dotov, qualibus scatent scrinia 
nostraram opum.' 5 Num passim? 



366 C. 944, 10-M 

Centain aimoB etiam prini* inventa cnpii. lo 

At cni canitiM spanit iun sers eapilloa, 

Deficinnt toto qnem sna membra giBdn, 
Sena lioet Yitae Tioennia compleat, optat 

Sperat et aettakes addere posse decenL 
Hae qnoquB si addideiit, semper aitit insnper nnam; 15 

Vnna in immenaos, si qneat, annna eat. 
Xemo eatnr Titae menBa discedit ab ista, 

Incnsant omnes fata zetroqne ▼ident. 
At quia nnlla dies ars Yirtns prorogat istos, 

Hoc patitor meziti nescia 7ita mL 20 



APPENDIX.0 



945 

Epitaphium Hannibalis 

Primiis in Ausonios scissis ex Alpibus agros 
Hannibal inrapi, bellonmi qui artibus omnes 
Excessi et diris attrivi cladibus urbem. 
Poenorum potui solus tardare ruinas. 

Epitaphium Scipionis 

5 Hannibalem et longos fregi Carthaginis ausus 
Scipio, Bomano medium qui circiter orbem 
Adieci imperio libertatemque labentem 
Firmavi, despector opnm, servator honesti. 

Sequitur: 
Tempus adest. facias, tibi si facienda yidentur, 

10 . Quae peto, Laurenti. sis memor ergo mei. N. 

946 

AVSPICn 

episcopi ecclesiae Tullensis ad Arbogastem comitem 

Treverorum. 

Praecelso exspectabili his Arbogasti comiti 
Auspicius qui diligo salutem dico plurimam. 

946. Ex Eiccardiano 981 8. XV fol. 13^ post c. 832 
et 667, fortasse inedita, nescio (m antiqua 2 q, ui 

5 cartagis 9 sq. alio atramento scripti 10 erga cod. 

946. Excerpsi ex Monum. German. hist. Epist. III l^ 186. 

1) Hoc loco quaedam compomi, quae suis locis omisi, 
Poteris tamen fortasse aut pli*ra auit pauciora exspectare. 



368 APPENDIX 

Magnas caelesti domino rependo corde gratias, 
Quod te Tullensi proxime magnum in urbe vidimus. 

Clarus etenim genere, clarus et yitae moribus, 15 

lustus, pudicus, sobrius, totus inlustris redderis. 

Pater in cunctis nobilis fuit tibi Arigius: 

Cuius tu famam nobilem aut renovas aut superas. 

Congratulandum tibi est, o Trevirorum civitas, 25 

Quae tali viro regeris antiquis conparabilem. 
De magno origo semine descendit tui nominis: 
Certe virtutis eius est, ut Arbogastis legitur 

Euit in armis alacer ille antiquus: verum est: ss 

Sed infidelis moritur et morte cuncta perdidit. 

Hic autem noster strenuus, belligerosus, inclitus, 

Et quod his cunctis maius est, cultor divini nominis. 

Ynum repelle vitium, ne corda pura inquinet, 41 

Quod esse sacris scribitur radix malorum omnium: 
Cupiditatem scilicet, que in alumnos desaevit sqq. 



947 

RVRICn 

Sancto Euricius cliens patrono, 
Sedato, monitis parens paternis 
Grates concinit et refert salutem. 
Quem blandis precibus rogat timendo 
Ne fors displioeat levis camena 
Tanti iudicio minor magistri. 

Floruit Auspicius c. a. 470 p. Chr. Monet, ne avaritiae Arbo- 
gastes se dedat. Nihil mutavi. 

947. Ex Auct. antiquiss. VHI 328. Floruit Letnovici 
c. a. 500 p. Chr. 



APPENDIX 369 

Hos tu luminibus libens recnrre, 
Hos sanctis manibus £requens reyolye, 
Hos tu dmn relegis, mei memento. 

10 Me semper recolat canatque lingua 

Et mens me teneat, sopor retentet, 
Me semper recinat tuum labellum. 
Hos tu visceribus piis reconde, 
Hos tecto residens yiamque carpens, 

15 Hos inter calices toro recumbens • 

Et parcas epulas cibosque dulces 
Antro pectoris et medulla cordis 
Inclusos recita canente mente. 
Sic nos et mutuos videre vultus 

80 Et vivis tribuat referre verbis, 

Quae nunc intima pectoris fatigant, 
Largitor deus omnium bonorum, 
Christus cum patre sempitemo regnans, 
Sancto spiritui dignantes hjmnos. 

948 

A Bmticio cominemoratum 

Virgilium vatem melius sua carmina laudant, 
In freta dum fluvii current, dum montibus umbrae 
Lustrabuht convexa, polus dum sidera pascet. 
Semper honos nomenque tuum laudesque manebunt. 

949 

AVDACIS 

Cur mihi fons orbis parvo sermone meavit? 
An minus apta suis speravit corda fluentis, 

948. Ex G Scr. Ecel. Vindob. 81, 199. In opere mu- 
sivo ad Vergili imaginem erat appositum. cf. Aen. I QOlsqq. 

949. Qiiamquam est m AugusUni epistola.^^Oy tamen 
affero quia is heptametrum v. 6 vituperat. 

Anthol. lat. I. 2. 24 



370 APPENDIX 

Cum pateat mens omnis aqtiis spectetque loquacem 
Beligionis opem'? gratos dat sensibus imbres, 
Expectat quos plena fides Christi de stipite pendens. 



950 
Fossidonius i 

Hic specular renitens fert et crystallina mira 

Qaidam poeta 2 

Et raucos timuit discemere damma molossos 

Virgilius 3 

Sole recens orto numerus ruit onmis in urbem 
Pastorum, reboant saltus silvaeque cicadis 

Quidam 4 

. . Terramque inpresso syrmate verrat 

Fauli Quaestoris 6 

Tartaream in sedem sequitur nova nupta maritum . . . 
Arbiter aurarum qui fluctibus imperat atris . . . 
Oceanum rapidis linquens repetensque quadrigis . . 

Ambrosii 6 

Dumque colorati rutilat plaga caerula mundi 

Quicquid Eomani yaluerunt perdere mores. 7 



950. Versus varios ultimo hco composui, qutbus addere 
poteris, quae Bashrens collegit Fragm. poet. Boman. p. 388 
—403. 1 — 4 c glossario codicis PhiUippici 4626 s. XII 
ed. Ellis (cf. et praef. fasc. I, XXVII). 6. 6 apud Ald- 
helmum p. 281. 238. 289 („in gratiarum actione"). 267 GH, 
7 ap. Gelasium papam C Scr. Eccl. Vinddb. 36, 468. 



APPENDIX 37 1 

8 De diverso usu liominum tres veraus 

Mille homiiium species et mille discolor usus; 
Velle suum cuique est nec voto vivitur uno. 
Dissimilis cunctis vox vultus vita voluntas. 

9 Spicula curvato pelluntur ferrea comu. 

10 Gramineo, formose, iaces sine coniuge lecto. 

11 Omne quidem nimium semper vitare memento. 

12 Bruti ad Dianam 

Diva potens nemorum, terror silvestribus apris sqq, 

13 Ad eum eum quo eenabat 

Boletos solus sumens atque ostrea voras: 
Boletum qualem Claudius edit, edas. 

14 Sibyllae poetridis 

Tunc ille aetemi species pulcberrima regni . . . 
Denumerat tacitis tot crimina conscius ultor . . . 
Vivat ut aeterno bonus ac malus ardeat igne . . 

8 6 FetiropoUtano F 14, 1 8. VIIl^IX fol. 143 {cf. Ve- 
nantius ed. Leo p. XTT), 1 et] set 3 uoluntas uita cod. 
9. 10 in Sangall. 899 et Eeginensi 421 s. XI cum Ovidii 
disticho a. am. III 249 sq, iimcti 11 Theodericm de 

Amorhach: Quidam veterum ait: Omne . . cf. Diss. acad. 
Berol. 1894 II 10. 12 Sic Ca/ntabrigiensis Caius coll 230 
s. XIV ex. cf. Nwnt. acad. Vindoh. 143 VIII, p. 13. Anti- 
quunrne? 13 e Lipsiensi I 74 8. X. v. 2 = Martial. 1 

20,4. 14 apttd AUhelmum p. 231. 246, 16; 30 G. 



24' 



ADDENDA ET CORRiaENDA. 



Ad Fasoioulum I. 

p. XTTT. Salmasianum in Hispania scriptum esse 
L. Traube contendit PhiloL 54,124. 

p. XXXIV. Thuaneum Par. 8071 saeculo X ex. vel 
XI in. tribuit Delisle, cf. et De Rossi Inscr. christianae 
urb. Romae 11 1, 242. 

I. Carminis eius reliquias alias, quae restitui pos- 
sint, Oxonii in bibliotheca esse dicit Scott, Fragmenta 
Herculanensia (a. 1885). Cf. et Ihm Mus. rhen. 52, 129. 

1. 2. Adde cod. Sangallensem 897 s. IX med., 
Paris. 16236 s. X (contuli partem) et 2772 s. X— XI. 
Bemenses mihi contulit H. Hagen. Olim in imona- 
sterio S. Ojan in monte lura sito codicem fuisse et 
haec et alia carmina ex nostris continentem ex cata- 
logo saec. XI scripto novimus a Delislio, Cabinet des 
mss. 3, 385 edito, haec memorante: ^fiodex ubi stmt . . 
versus cuiusdam de Tarquinio et Lucretia [c. 787?]. 
Item lihelli Catonis, Item versus septem sapieniium 
[351?] et versus de novem Musis [88? 664?]. Item 
versus du^decim sapientium de quattuor temporibus a/nni 
[567 — 578]. Item conflictus veris ct iemis [687]. Item 
epigranmata Nasonis de libris Yirgilii [1]. Item exastica 
SuipUii de dsdem libris [653]. Item thetrastica in eis- 
dem libris [2]. Vita VirgUii eum epitafiis eius [507 — 
518]. Versus Octaviani Cesaris de VirgiHo [672]. Item 
epigrammata diversa, inter quae versus Enddici de mar- 
tibus boum [893]. Item Avigenii \l. Aviani] Uber fa- 
bidarum. Item Enigmata Symphosii [286].'' — 



ADDENDA ET CORRIGENDA 373 

Praef. v. 1 — 2 : 'sic et Ovidius' Beda sentent. philos. 
(Migne 90, 987). Monosticha c. 1 et c. 2, 1 — 4 in Vati- 
eano 1575 s. XI ad recensionem E vergente sunt. 

4 a multis tractatum est; cf. inter alios M. Thm 
Mus. rhen. 52, 208. Weyman, Jahresher. 93 (1897), 174. 

V. 96 'suhrepta Proserpina matri'; sic emendavit 
Usener. 

V. 102 'portaret' recte P. 

5. 6. cf P. V. Winterfeld, Philol. 58, 288. 

6'. An omittere dehuerim hos utpote Scoti mo- 
nachi versus nescio. 

7 — 388. Coniecturas proposuerunt Traube Philol. 
54, 1248qq., Ziehen ih. 59, 305 sqq. et 63, 362sqq. et 
Mus. rhen. 53,271 sqq. Petschenig Philol. 48,562 sqq. alii. 
Imitationes investigavit plurimorum Anthologiae carmi- 
num M.Manitius Philol. 51, 156 sqq., Mus. rhen. passim, ai. 

7. cf. Ziehen Philol. 63,368. 

20, 166sq. lege: ^p. ne n. a. Incidat'. 

26. Adde Hbros s. IX: Paris. 2832 et Sangall. 397. 

29. Avitus episcopus Viennensis (mortuus a. 523) 
* JSpifframmata de diversis causis* scripsit: idemne est? 

30. cf. Studia Vindobonensia I 61. 

32. Ad lectum in theoxeniis adhibitum refert Ziehen. 
82,10: cf. c. 499. 11: cf. Petron. c. 137,1. 
83, 88 *Cocyto fundere' Traube. 
88. Abrincensis 229 s. X — XI libro C simillimus 
est. De codice S. Oyanensi cf. ad c. 1. 
89 adn. 'num Flori?' dele. 

91 cum 91* cohaerere evicit De Rossi Inscr. chr. 
n 1,240: ^e portis ecclesiarum vela acu picta, litteris 
qnoque insignita pendebant'. 

92 in sepulcro, 93 sub pictura scriptum erat; 93, 1 
*negandoMege cum A 

120, 2 'Vitae' Ziehen (cf. 'Vitenses' 149, 3). Filo- 
calus ipsas thermas, non carmen 'condidit'. 
123 cf Sedlmayer, Stud. Vindob. H 150. 



374 ADDENDA ET CORRIGBNDA 

124,2 'Ut' A recte. 

136,2 'Perdidit' Hagen. 

160 adn. 3257 et XI— XH lege 3262 et IX. iacet] 
*iaculo' Hagen. 

181 adn. *et pica'] lege: *et pico'. Sofocles: sic 
cod. PhilUppicus 4626 s. XH (Ellis). Of. Mus. rhen. 
50, 316. 52, 212. 

198, 34 1. 'Securo'. 38 iac.] 'Lacaenae' Traube. 

199 cf. Ihm Mus. rhen. 62, 206. 

200 cf. Froehner, ib. 47, 295. 

217, 2. 7 circiter a. 800 imitatus est poeta de Ka- 
rolo et Leone papa: Manitius Philol. 51, 157. 

221: cf. CIL VI 6 (falsae) nr. 2*i. 

238: *In codice Scriveriano Nasoni tribuitur' Bur- 
mann. Is est codex ipse A^ qui scilicet ^De ouidio' 
falso inscribit. 

253: cf. ToUdehn, Ann. philol. 1897, 615. 

266 sqq. adde VaticaDum 1576 s. XI. Apud Venan- 
tium c. IV 11,10 legitur: 'mellificatis, apes*. 

268. Adde Sangallensem 397 saec. IX med. 

284 *De ancla' Traube cum A] i. e. de rota aquas 
hauriente. 

286. cf. Manitius, Philol. 61, 158 et Add. ad c. 1. 
Sangallensis 460 s. IX. — ^Enigmata siphusii phisici' 
Angelicanus V3,22 s. XI, quem contuli. Recensionem 11 
Symphosio abiudicat Huemer-, Stud. Vind. III 143. 
V. 16 Mecoramine' Ziehen; 26 'Ingenuum' Froehner; — 
61 sic mutavit lulianus Toletanus: ^Vivo nocendo qui- 
dem, sed me manet exitus idem' (I). — 149 ^habeo' 
recte a; 237 'sospes' recte Petrop. — Aldhelmus quid 
Symphosio debuerit cf. Manitius, Nimtii acad. Vindob. 
112, 683; quid aenigmasin c. 481 ib. 611. 

287, 9 ut amavit] ^autumavit' legendum puto. — 
In Luxorio Froehner, Traube, Ziehen multa proposuerunt 
locis supr. laudatis. 

316,7 adn. tum] 1. 'dum'. 
351. cf. Add. c. 1. 



ADDENDA ET CORRIGENDA 375 

362,1 'Quid' recte A. 

377. 15 ^Haec, Tibilis, monumenta tibi' Ziehen de 
oppido Africae recte cogitans. 

374, 6 ^arcbisophus' iam Petschenig Philol. 48, 563. 

378 sq. cf. De Rossi, Inscr. chr. 11 1,240. 

378, 5 'lomenta' v. Winterfeld. 

388^ (cui ex adn. y. 17 addendus est) imitatus est 
[Columjbanus, ex quo e Yossiano graec. q. 7 s. X sic 
ed. Duemmler Nov. Arch. 6, 190: 

'En silvis caesa flnctn meat acta carina 
Bicomis Hreni, et pelagus perlabitnr uncta. 
Heia, viri, nostrum reboans echo sonet heia!' sqq. 

390. Adde Casinensem 320 s. X — XI (Nunt. acad. 
Vindob. 71, 141, ubi carmen ex eodem editum est). — 
V. 29 ^cavanus' recte Cas. MG. v. 15 ^despectis' recte 
Monacensis 22227 s. XII. 

392. 393. Adde PhilHppicum 1869 s. K, Bemen- 
sem 167 et Cantabrigiensem Trin. OIV, 11 s. IX — X, 
Bruxell. 10470/3 s. X, alios. Parisinum 9344 s. XI 
fol. 41 V. ita contuli: ^Hos uersus Nero imperator co- 
posuit [392]. 2 Ypolite. v. 8. 7. 5. 6. 8 mesus . . archas 
7 Ypicli . . doracli. UMque ebalus et T(h)eutras. — P: 
cf. Stud. Vind. 3, 304. 

394. 395. CoUati sunt etiam Phillippicus 1869, 
Sangallensis 250, Vaticanus 645 saec. IX, Palatinus 
487, Urbinas 290, Valentianus 330 bis, s. X, alii. — 
Rectissime Proehner artificium observavit (Mus. rhen. 
47, 300), quo singidi versus tot litteris constant quot 
diebus constant menses. Itaque v. 5 cum libris ^ex- 
agona' legendum, ut versus Maium inlustrans litteras 
habeat 31; v. 12 *hiemps'; v. 3 non ^reducti' sed ^re- 
duce' ('reduci' libri); ideoque recte se habet ^de nU' 
mero dierum' in inscriptione. 

395.16 Mico Ovidio tribuit. 

396 — 479: Ziehen quosdam locos tractavit Philol. 
57,409sqq. Mus. rhen. 53, 273 sqq. 



376 ADDENDA ET CORRIGENDA 

405,417,418 Hrabano Mauro nota erant. 

405, 11 ^Artubus [hic] iaceo' nunc propono, cui 
*Mens tecum est' v. 12 opponitur. *telluris' opponitur 
^nulla humo'. 

408. 1 ef. Ausonius p. 88, 33 P. 
414: CIL VI 5 (falsae), 2* L 

417,6 Cleopatra 'immo Artemisia' v. Wilamowitz 
Herm. 34, 638. 

447 adn. 'Vind.' adde 2521. 
458, 6 lege ^simplicitate'. 

469.2 % iuvenifi' v. Winterfeld Philol. 55, 190. 



Ad aenigmata o. 481 

481. Haec aenigmata ut accuratius hic tractem, 
fit et insigni W. Meyeri opera in Actis acad. Monac. 
cl. I, XVII 2, 265 sqq. (412) edita, quae olim me fu- 
gerat, et codice P = Phillippico 1825 nunc Beroli- 
riensi 167 s. IX — X nunc demum noto, cuius coUatio- 
nem a me institntam infra edam. Est is codex optimus 
eius classis quae ex L nota erat, non tamen ubique 
aequat bonitate classem libri B. In universum igitur 
sequemur B^ sed in partibus ibi deperditis P magis 
etiam quam L. *Metrum Marci Porci €atonis [i. e. 
Disticha Catonis] et 'Aenigmata Tullii in codice V 
ineunte saeculo IX erant in bibliotheca Augiensi^ cf. 
G. Becker, Catalogi antiqui 6,332 p.lO. PhUol. 58,290. 

In arte scriptoris exploranda multa invenit Meyerus. 
Non tamen satis rationem habuisse videtur eorum ver- 
suum, qui ut v. 14 

^Et pia defectu me mater donat ubique' 

prorsus ad iustam hexametrorum iiormam facti sunt, 
vel ut V. 38 et 6 

* Verbero nam cursu, visu quem cemere vetor' 

^Calida sed cunctis salubres - porrigb victus- 



ADDENDA ET CORRIGENDA 377 

semel bisve leviusculo vitio ab ea discrepant. Tales 
versus inter v. 1 — 78 sunt non minus quam 46 (5 + 17 
-|- 24) et ab his proficiscendum puto. Poeta igitur qui 
Sjmphosium aperte imitatur, hexametri latini leges 
normamque vel noverat vel saltem sentiebat; at idem 
usu dicendi populari valde trahebatur. Ex hac con- 
iunctione factum est, ut vim positionis, prosodiam^) 
syllabarum elisionemque saepissime neglegeret^), idem 
autem primam omnium versuum sjllabam cum accentu 
efferret (nam initia *Me pater' 'Florigeras' quae Meyeri 
leges admittunt, a quovis hexametro abhorrent), accen- 
tumque verborum vix aliter tractaret atque poetae 
priores: nam in media parte versuum consulto eum 
neglexit, in ultima servavit, in prima secundum nor- 
mas usitatas vel neglexit vel servavit^. Ita non solum 
legendum est: 

''Et pia ddfectu | me m§,ter d6nat ubiqae' 
sed etiam (v. 9. 145) 

^'Oculi n6n mihi | lum^n ost^ndere p6B8unt' 
'Nascimur ^bentibiis | lociB sed nigrae sor6reB' 

(sic cum B scribendum, cf. MirSntibus 289, roganti 56, 
alia): quo ultimo loco ab usn prorsus singulari a Meyero 
invento recedit quem vulgo (non ubique) sequitur, quo 
ante caesuram sex sjllabae simt, post eam octo (item 
dactjlus unus ante esse solet, unus post).^) Ab his 



1) Cf. vel talia ut: infecta 76, necd 76, sind 108, or^ 
124, amore 281, pruin§, 858. 

2) E. c. v. 38 'Ignem fer6; 48 M6riens vfvent^m; 60 'Et 
sen^ctam grav^m; 187 DiBsimil^m sibi; 42 P^tefact^ nul- 
liim; 80 'Annisque p^ractis; 110 'Et nullo virili; 114 Plii- 
rimum f^ro lucrum; 303 M^os unde na8c6r. 

3) Ab hac caesura ex penthemimeri orta — in libro P 
autem in plarimis versibus caesura notata est — discrepat 
raro: hephthemimerim P indicat v. 39, 74, 103, 167, 198, 215 
paucis aliis, tertia trochaica esse potest 194 — 196, 214, 829, 
sed incertum est. 



378 ADDENDA ET CORRIGENDA 

normis, quibns (praeter numerum finitum syUabaxum) 
Commodiano similis est, non recedit. 



lam collationem libri P proponam cum ed. mea 
altera institutam^). 

Inscr, Enig^ata in di nomine Tullii 2 q. m.] 

qui uita 3 durum | coget 4 adsummo (sic 166. 254. 
304) 6 poniego 9 n mei | posBu' 12 Dum amio 
alucis I umbras 13 mater 14 £ pia defectnm mi 
15 durat soluet 16 Noli me solante ligata 18 sine 
19 Mollib; 22 fero libens 23 Nulla 24 sene | uerberis 

26 colligo (26 sic) 27 qui ex qua 28 turpiter m. m. re- 
linquent sequiiur 29. 30 angulo 31 mea 1. sola p. um- 
bra 32 pospono 33 Igne 34 putrido 35 defunctis 
36 porre^o {sic 73. 170) 7 De uis sica 38 uerberor | qua 

39 d. 1.] i. d. 40 F. d. ciue nuUo sub pendere gestat 
41 ad nebula 42 Patafacta | mente 43 uter^ 46 mea 

47 patescat 51. 52 manii 54 una (a ex u) uacantes 
57 sed] si | se om, 59 S. m. p.] Unde p. m. 60 qui cu- 
bit 61 maiore u. q. 64 uero | uitaque 65 defuncta 
66 unusta | plana 67 asumo 68 casa | tristant 70 paruuL 



f. p. 71 Vilis supterreno pulillus tumulo rura 73 Greno 
longinquu 75 Lacrimas inflecta 79 inlustre 80 que 
om. 81 paruos 83 filiil sibi 84 Tenebriis | dolori 85 cy- 
mis 87 decor de 88 Nulliiq; ex NuUaq; | cultori 89 se- 
ret m. d. f. edet 90 frore 16 De. — 91 v. sp. nutrit 92 F. 
ut d. 93 Tertia formam cere confingo rubenti 95 Mella 
96 eructuant exta cclusa 98 tatus 99 Exta mihi nuUa 
m. 8. f. ponatur 100 Quas a. | rupt^ 101 seruans 102 in- 
ane (103 sic) 104 honeste uiuio 105 N. me t. domat 
106 Et retacta 107 horrende meterre puluere 108 n. esse 
y. 19 De cera 111 sponte | a] e 112 Cessa | flammas, 
corr. 113 nullo 114 lacrum 115 domo] mo | lapsos 
117 B. natus inde s. in u. creatus 118 in c. t. om. 119 me] 
mus I inueni 120 Aureamque 21 om. 127 mi | m. con- 
stat f. 128 a nuUis | conferro 129 oberrans cybos 132 
post 131. 23 post V. 366. 139 toto 142 G. sit | uiscera 
pendit 144 {ante 143) pquam 143 suppondere 145 al- 
benti loco 149 nos demude.tenet 150 p.] patre 20 De 



1) Non afferam orthographica velut giro v. 4, hymber 11, 
e et i commutata ut co^et 3, ^i^ et e ut coevus 44; or- 
resco 19, capud 74, refitio 327, foetum 48, aUa, 



ADDBNDA ET CORRIGENDA 379 

sinape 151 parui 152 astitia uiget 155 proCtu cord sa- 
poreiB 27 De. — 157 cispite 158 niresco 159 non queo 
161 fior 162 mater om. 28 De sirico 163 (paruus sic) 

163 v.q. conferet 164 v. m. pr. 165 fetus 166 morte 
167 Nubiii p-us | cessare 169 te erit umbram 171 na- 
tus 17^ potenti 173 foetus 30 De piscibus 175 firmo 1. 
mane 176 uacando u. nolo 177 est et 178 uoluenti 
domu ISO uitale | frigora 81 De NeMnxOO 181 Ore | nulla 

182 ullum r. perinde florem 184 uacua | ima 185 Pol- 
lice defuso | lymphas 186 sublatos 32 De spongea 
188 Coro I vac.] caua 189 Sumere | obsorb. 190 pquam 
191 grauissimu m. dimissa 192 sumptos 195 ad] a { 
menses 196 a. c. 197 reddet | sumpt^ 198 uia q. do- 
cet^ 201 lucet | sim in g. upta 202 Minor 203 doco- 
rem 85 De lilia 206 onusta 36 De grogo 212 Tellore 

213 Frigidus | ^inas 214 Et |.me | sic] sa 216 Modi- 
cus 37 De pipro 217 Peregre 218 tactus 220 (uigeo sic) 
cessus 223 mursu 224 N. mater f. 225 s. g. p.] si non 
genuero patrem 226 deest 227 conceptus | cum] meos 
228 Et aestiuo rursus ignibus trado coquendos 89 De xe- 
dera 231 !^stas me nec nulla uUa nec frigore uincunt 
232 B. c. u. uemo qui 233 uector 235. 6 conphend. 235 ua- 
cantes 287 m. n. qui posit capita r. 238 tenedi 239 s. si 
p. et a. 240 mane 241 Y. c. n. gradi u. sonorus 242 ad- 
leuo 243 e. m. 245 C. m. q. nequid aut nectere uinclis 
246 uicit n. ergolis cu quam 247 me nec ulla | duriscere 

248 multas que 249 solotam 250 constricta manu t. 
251 mi pulchra dat ubique re^dus auctor 252 seuis ab 
ira i. turbiscere 48 ^) De uermicolis (s. f. on%.) 253 I. con- 
cepta mitto de nito uolatus 254 mensum 256 toxtoris s. 
aure &c c. u. (257 uideatur sic) 258 Protinus e. v. r. t. 
44 — 48 inscr. om. 261 in habita 262 Yacua do lucem 
pferta confero lucrum 263 f. v. n. umbra senescit 264 
molli subito f. 265 que t. ictus 266 qua 267 famis | q.] 
que 268 sg. Et — escam om. Mirus afiectus saporis 270 Gil. 
271 tot 273 uice et capita (ut conieci) 274 L. dum 
redde v. calles quas 275 tundet 276 nitentg 277 c. pr. 
a m. 278 Et ulta crescens 1. 279 S. intacta m. de v. pro- 
duco 280 corrupto | nullam 283 Q. as ego conclusa gero f. 
284 b.] uerbis 285 trassa 288 Nisi sub amaro 290 Effitior 
statim moior a patre qui nascor 291 nu. pote 292 S. me c. 
1. capere 294 uideri q. u. 50 inscr. et 295 om. 296 G. qui 
n. uiuo 297 uulnere 298 mh mors 300 r. m. quice s. a. 



1) Ordo aenigmatum inP: 1—20. 22. 24—41. 43. 49. 55. 
67—60. 62. 61. 23. 42. 44—48. 50—54. 56. 56». Symph.69, 63,69. 



380 ADDENDA ET CORBIGENDA 

50* 

MQltimodo matris diyellor opere membris 
Et tmncata multum redor de minimo maior. 
Fateor intacta firmis sistere plantis. 
Opera nostra nuUius virgo momenti relinquo. 
Solida disiungor, rursum soluta reformor, 
Qui secura meis credantur liquida membris. 

50* in 8olo P est. SOl Multiplice 303 Meos und& 
nascor 304 Y. n. 306 Super eductus 306 n. caput f. s. 
{ex capit) 52 inacr. om. 307 durus de corde 309 fili 
310 M. q. nascen 311 Postque dec. uelantur t. matrem 312 
diligati fr. certamina fortes 313 nuUa] tenui 314 N. (te- 
nui om.) s. fero in c. siccus cibum 316 N. q. escas 317 D. 
m. menbra | p.] dantur 319 D. generantur multo 320 di- 
uisus q. natura 321 adq; | a pari ad diues (322) desunt 
322 quod quisq; semper r. 323 nulla | cum] quo 324 et 
nunc] nihil 326 creatoris nascor 326 possu 327 que om. 
ego meis | saepe om. 328 f. multas p. 329 Animas nec 
caro I m. s. om. \ cetera 330 Aligeras tamen 331 est om. 
333 Nam om. \ s. m.] simul thoro | a.] umqua 334 Et & 
336 Buos gygnet 

50* De penna 

Nudata crinibus quinque coactam uirginem ducent 
Yiaque prospicientibus cunctis infusa lacrimis pandit. 
De lacrimante uirgine duobus perstrixi uertibus (lege 

perstrinxi versibus). 

Sequitur Symphos. 69, 1. 2 (1 uincta | co.] nudata. 2 I. m. 
cr. 8. quas). 57 De sole 338 per uia 339 Nulli | uoluta 
340 nullus gesture c. penas 342 auferrem | ualebat 341 
Pupl. I conpleta 58 De luna 843. 344. 346 copellor 
346 reduxit traor concedere 348 Infantia parS s. et c. s. 

59 De 1 {sic) 349 meuear gressu n. cugnuscere 861 Cotti- 
die I multos 368 Y. n. bruina (gl. om.) n. fulgora 364 f. 1. 1.] 
magna fortitudine tect^ 60 De gelu 366 du r. acmit- 
tus 366 Pulchru se per &d d&urpis qui se h. 360 tectus 

361 domu 862 Ininima 368 patre 366 Pulchior turp. 
uultu n. discipat (-it corr.) 368 om. 369 tenebitur 371 a] 
ad 872 totam 63 deest. JPauli (Diaconi) est sec. a^osti- 
cJ^on, quod vidit Duemmler, N. Archiv 10, 165. 

In eis igitur pai*tibus, quibus B deest, FL et 

maxime quidem P sequemur. Vel eam vel alias ob 

causas igitur haec in contextu scribenda sunt^): 

1) Tam multa mutanda sunt, quia olim librum L iusto 



ADDENDA ET COREIGENDA 381 

Aenigmata Tvllu (P; in B initium deest), — 
13 duram (Endlicher, recte?) 19 MoUibus (P) 22 fero 
libens {PL) 24 senem (P, cf. L) \ verberes {ex L) 
40 de] sub (Pi) 57 sed] si (P) (lateri Meyer recte?) 
59 TJnde (t;cZ Subito) pedem mihi (Pi)^) 79 in- 
lustrem (Pi) 81 parvos (libri). post 86 («<m 85) 
interpunge. 88 Nullumque (JBPL) \ cultori (PL) 
91 vivam, spinis (PL) 92 Faciat ut dulcem (PL) 

93 T^reti nam forma ceram confingo rubentem 
(v. Winterfeld ex P) 96 Acidum (Meyer et eqo) e. e. 
conclusa (P) s. 102 inanem (BPL) 105 mte 106 Et 
xedacta (Pi) 117 B. natus, inde semel in u. (P, ex 
parte BL) cr. 124 cret6s nulla de Venere (Sagen) 
129 oberrans (PL) 132 post 131 Paiiperaque P 
(L) 158 virdisco (^) aw viresco (PL)^ incerium, 
item 161 fior (BP) an fio (i), 188 cava (P) aw va- 
<jua (BL) 163 vilem quae (PL) 167 perfectam 
(Hagm, Meyer) 176 nolo (P) 180 vitale(?) et fri- 
gora (Zi6ri) 182 nec ullum (P) 185 Pollice . . lymphas 
(PL) 186 diffusos (L) 189 nil (Meyer) 195 menses 
(PX) 196 Et a. c. (PL) [216 re^weo Modica, ut 
in forma i?055i^ inteUegi^ 221 morsii, nec vulnero 
dente (Hagen) 225 si non genuero patrem (P op- 
^tme) 227 conceptos obscurum cum] meos (P, om, L) 
228 Aestivo rursiis sed ignibus trado coquendos (se- 
cu/ndum PL) [231 retineo nec lilla, cf v. 182] 232 
Br. col. umis (PL) 237 miti nuUus (PL) 240 ma- 
net (PL) 241 Velox curro nascens (PL) 243 est 
mi (Pi') 245 C. me q. nequit aut nectere vin- 
clis (P) 251 Speciem mi pulchram dat turpi rigidus- 
aiictor (v. Wtnterfeld ex P) 253 mitto de nido v. 
(PL) 256 text6ris(?) (P) | aure nec (PL) 258 Pro- 

flaepiuB sprevi prae F, libro recentiori et elegantioribus ver- 
flibuB interpolato. 

1) V. 61 ^vivens quam' BPL repugnat sententiae, quare 
*quam vivens' retineo. Et in v. 39. 100. 164. 800 ab eie 
.quae olim recepi recedere non possum. 



382 ADDENDA ET CORRIGENDA 

tinus (P) exc. v. reicere t. {PL) 262 Vacua do lu- 
cem, referta (i) confero lucrum {PL) 263 Mgos 
valet (PL) 267 quoque] que (PL) 274 calle quas 
(PL) 277 cute producor a matre (PL) 278 cre- 
scens (PL) 279 Sonitum intacta m. de v. produco 
(PL) 48 De nuce (Hagen, Meyer) 283 Q. has ego 
concliisa gero figuras (P) 284 r. verbis (P) 288 Nisi 
sub amaro (P) 290 'Efficior statim maior a patre 
(i. e, quam pater), qui nascor (PL) 291 n. p. (PL) 

292 S. m^ cuncti (PL) 294 Et v. q. vol. (LP) 
296 Genitusque (PL) \ vivum conieci 298 mihi mors 
(PL) 60*, 2 lege reddor, 3 consistere, 4 relinquor 
61 De cepa Brandt^ De ovo Meyer^ De bulbo v. Winter- 
fdd 303 Meos, unde nascor, in ventre fero parentes 
P 304 Vivo nam (PL) 305 Superis eductus (L) 
306 n. caput facit s. (PL) 310 M. q. n. (PL) 311 
decorato velantur (P), quod olim conieci 312 deli- 
gati frangunt certamina fortes (P) 314 T. n. s. feror 
in c. (PL) siccus 317 Diio mihi membra (PL) 
319 Diio generantiir multo sub n. fr. (P, cf,L) 320 di- 
visus q. natura P 321 atque (PL) 322 Pauper s. h., 
dives quod saepe requirit {ferc P) 323 iungunt 
(Hagen) 324 Nam stantes nihil, iacentes pliirima 
portant (P) 327 'Uberibus ego meis reficio multos 
(PL) 329 sunt dele (PL) 330 AHgeras ta- 
men (PL) 331 est dele (PL^ 333 Niimquam lino 
simiil toro (P) 334 a longe (PL) 67 De sole (P); 
68 De luna (P). 341 post 340, 344 post 343 po^ 
nendi sunt, 348 'Infantia par est, simul et c. s. (P) 
366 saepe, sed et turpis (PB fere) 372 totam 
(BPL), 63 delendum. 



Ad Fasciculum H 

483. Ipsam Loewii coUationem libri Goetzius mihi 
misit. In non mea sed Wattenbachii collatione usus 
sum. Florentinum S. Marci 604 s. IX nominare debuL 



ADDENDA ET CORRIGENDA 383 

484. Bernensis 212 (quem Hagen et ego contuli- 
mus) et Yossianus q. 33 ad classem I certo pertinent. 
K. Schenkl quoque Stud. Vind. 12,320 contulit (sed 
Loewe accuratius, ut videtur). Scribit v. 7 ^Grai', 
10 ^Solis', 27 ^Argestam quem Graiorum vocat ore 
Camena'. 

485. Ex libro longobardicis litteris scripto ed. pr. 
Quicherat, Bibl. de Tec. des ohartes 1 1,51 cf. IV 3, 161.— 
cf. Halm, Ehetores lat. p. 63. Keil, Gramm. lat. lY, 
XLI sqq. 

485*. V contulerunt Jeep et Brandt. Cf. Eiese, 
Mus. rhen. 31,446; H. Dechent ib. 35, 39; Brandt ib. 
47,390. 

126 adn. lege: *Cortice quae' scripsi et Mus. rhen, 
55, 317 defendi. Defendit etiam Sedulius Scottus II 
37, 9 (Poet. Caroling. III 201): 'Puniceo similis malo 
croceoque decori.' 

486. Vossiani q. 33 m. alteram (u) ad A m. pr. 
potius vergere iam ed. pr. p. VIII dixi. 

487». Sangall. 877 s. X mihi contulit Hagen, 
Inscribit ut BP, Habet 13 ^uerba, 19 meos ejffe- 
mina, 20 compta, 21 quo'; in reliquis vulgatam sequi- 
tur. V. 1 'quae n. p. nosti': Sedulius Scottus 11 37, 
*Mors . . parcere nescis | ulli': Paschasius Eadbertus 
V. 62 (P. Caroling. m 201; 47). — v. 23 Hristi trista- 
tus' a 

48 7^ V. 3 'lumina' C. 

• • 

487^ 7895] lege 7869, — BE mihi contulit Hagen, 
5. 6 pro 'om. E' lege 'periere in E'; *meretris E' dele. 
5 'configat' Escor. (contulit Loewe). 

488. E(insidl. 319) Hagen, V(rbin. 290) et E (Va- 
ticanum 644) ego contulimus. ^Versus sex feriarum' 
E ^Versus de septimane diebus' V *De noib; dieru^ 
E 1 'lumine' V 2 'Vendioat' EV 'elucens' E, recte? 
'secunda' V 3 ^Emicat ecce dies' E 4 ^Quartam 
Merc' E 5 'dicabit' V 6 'magno' E 8 add. E. 



384 ADDENDA ET COHBIGENDA 

^OC, 1 ^acri' puto ('acris hiems' Hor. c. I 4, 1). 
491 — 493 Beginensem 333 et Parisinum 9347 contuli. 

491. Bem. 286 et Sangall. 877 mihi contulit Hagen. 

492 ^Bellisarii scolastici' Cheltenhamensis 21163 
8. XI (Stud. Vindob. XTT, 319). 3 num ^qui carpit 
et illud' (et = etiam)? 

493*, 8 ^moderamina' typis mandare volui. — An- 
gelicanum et Parisinum 8094 (ed. pr. I 2 p. XII) con- 
tuli. Nil inde novi adnotandum. 

494 in F et fere Casinensi inscriptum est: ^ln 
nelo quod a Chintilane rege Eome dic[a]tum est.' 

494^: cf. Claudiani Raptus Proserpinae 11 praef. 
29 sqq. — Claudiani simile est quod Hieronymus habet 
comm. in lesai. 8,27: 'pulchre quidam poeta in Gigan- 
tomachia de Encelado ait: 

Quo fugis, Encelade? qoascunque accesseris oras, 
Sub love semper eris!' 

495 — 638. [Ex ed. pr. ,Jam ad duodecim sapien- 
tum duodena carmina (c. 495 — 638) peryenimus. Quo- 
rum cum ea quae Polysticha inscripsi et librum C 
secutus ultimo loco posui (627 — 638), in editionibus 
dissipata dispersaque fuerint nec in reliquis iustus 
ordo adhuc exhibitus sit, ignotum hucusque mansit, 
quo consilio quaque ratione haec carmina composita 
sint mediocria certe sed ea ipsa re insignia, quod ver- 
sificandi quandam quasi scholam antiquam variosque 
poetandi progressus nobis ostendunt.^) SciUcet duo- 
decim illi scholastici tempore ignoto, sed antiquitatis 
ultimis temporibus non posteriore^) certamini poetico 
ita indulserunt, ut duodecim argumentis eisdem singulis 
propositis monosticha, deinde disticha tristicha tetra- 
sticha pentasticha hexasticha conscriberent, ultimo autem 

1) Quamquam ignoro, magistrine an discipuli scripse- 
rint; sane et ^iuvenes' illi (638,3) vel Asmenii discipuli 
vel reliqui undecim ^sapientes' intellegi possunt. 

2) Asclepiadii versibus 629, 9. 10 comparandi sunt Con- 
solationis ad Liviam scriptae v. 871 sq. 



ADDENDA ET CORRIGENDA 385 

gradu suam sibi quisque materiam eligentes maiora 
earmina componerent (627 — 638). Nullus autem 
eorum reliquis maior minorve habebatur; quare quam- 
quam eundem nominom ordinem in omnibus dodecadi- 
bus servatum videmus, tamen ne quisquam efferretur 
vel contemneretur, primum locum in unaquaque serie 
aJius eorum et is quidem qui prioris dodecadis prin- 
cipem sequitur tenet; ideo et reliquorum ordo ratione 
certa instabilis esi Vt exemplum afferam, qui in 
prima serie enumeratur tertius, secundus est in altera, 
primus in tertia, in quarta deinde ultimum locum occu- 
pat, in quinta paenultimum, et sic deinceps progredi- 
tur usque ad quartum locum. lam puto intellegetur 
artificiosa illa concinnatio, quae in paucis libris vetustis 
et optime omnium in C elucet, in aHis et in recenti- 
bus codicibus (ubi nonnulla eorum Vergilio attribuun- 
tur) et in editis satis frequenter conturbatur. — Opti- 
mus codicum accuratissimusque Parisinus est 8069 
(Thuaneus) quem dixi C Librorum familias quas 
p. 59 breviter indicavi, pluribus explicare taedet. Ipso- 
mm poetarum vitam plane ignoramus, cum praeter 
c. 638, quo lulianus Asmenio diem natalem gratulatur, 
«t si vis c. 630 Eusthenii de Achille et 631 Pompi- 
liani de Hectore, quae hos duos inter se maxime con- 
iunctos fuisse docent, nihil ad ipsos spectans in car- 
minibus extet."] 

Lilbrnill Vergilianum C fasc. I p. XLI descripsi. 
Haec addo: fol. 1 ante c. 83, 4 Claudiani epigr. 32 
(^Dulcia mella mihi... mella putare decet') habet; post 
in eodem sunt c. 746, 740, 716, 486, 733, 672, 741; 
1,1 — 10, alia ad nostram rem non spectantia. Codex 
pretiosus scholarum olim usui destinatus videtur fuisse. 

507 — 518. Ex simili certamine poetico orta videri 
Tolunt haec: 

^Pascua rusque canens peragraram, bella sequebar, 
Nondum finieram: Virgilius perii'. — 

AnthoL lat. I. 2 25 



386 ADDENDA ET CORRIGENDA 

^Silvas, rura, acies cecini. mihi Mantua mater, 
Nomen Virgilins, Farthenope tumulus.' 

B. n 205 sq. M. 867 sq. ex cod. J. Gerh. Vossii. In 
Escorialensi F H 12 s. XV et PhHUppico 206 (1796) 
s. XV, qui V. 1 ^peragram h. secaham'. 

627. ^Tullii — p. 121' dele; pertinent enim ad 
c. 772^ 

644, 1 ^solis' (is eras.) P. 

666, 4 P m. 2. 

669,3 'frygum' P 

673,3 'hache' P 

603—606: in Vaticano 3227 s. X. 

616sqq. dele: 'Vrhinas 290.' 

627: Vossianus q. 33 s. X: 7 'augei' F. 

628, 6 ^umhras' F. 8 ^doctas fahulas: hoc est a 
doctis compositas' Theodoricus de Amorhach s. IX ex. 
(Diss. acad. Berol. 1894, H 10). 

630—1: Bemensis 184 s. IX— X. 7 'nie inter- 
emptus me solvit'. 10 'Compressi', 631, 3 ^uiolentis 
adaotus', 4 ^frigis,' 10 ^accumulauit' B. — 631 in 
Veneto Bessarionis 497 s. XTT cont. Loewe. 

632 cf. Persius 3, 66 ^quae Samios deduxit littera 
ramos'. 

634 Ovidio in codd. s. XI, Parisinis 7930, 9344, 
Monacensi 306 trihuitur. v. 6 adn. scrihe: *Anchi- 
sae] ad'. 

639 — 666. Codicem praestantissimum E = Vossia- 
num fol. 111, s. IX in. foliis 40 (olim 41) hinarum 
columnarum langohardicis litteris scriptom, accurate 
descripserunt R. Peiper et C. Schenkl in Ausonii edi- 
tionihus p. XVIIE et XXXIIsqq., ad quos legentes re- 
lego. In eo inter Ausoniana fol. 3 c. 639, fol. 4 
c. 640—643, fol. 16 c. 644, fol. 16 c. 646 et (sic) 
647, fol. 37 c. 648—649, fol. 38 c. 660—662, fol. 
38—39 c. 1 (decasticha), fol. 39 c. 663, fol. 40 c. 2 
(tetrasticha) et c. 664 et c. 1 (monosticha) et c. 655 
et alia manu scripta c. 666 — 667^ leguntur. C. 1 et 2 



ADDENDA ET CORRIGENDA 387 

in solo E uno tenore scripta, in ceteri:s ad Yergilii 
'carmina locis singulis adnexa sunt. 

In Anthologiam et olim dubitanter recepi et nunc 
retinui, quae ex his Carolingica iam aetate vel antea 
ex Ausonio excerpta et in libris quibusdam — non 
tamen ia E — Vergilio adiuncta vel etiam tributa 
videmus (quibus propter similia fata c. 646 quoque 
adiunxi), quia ea et Scaliger et Pithoeus suis iam sjl- 
logis inseruerant. Libri E autem collectionem vel ab 
Ausonio ipso vel ad eius voluntatem factam esse, et 
ex aliis et ex eo quod de „nostris versibus" (inscr. c. 642) 
agitur, elucet. Sannazarius quaedam ex E transcripsit: 
ex quo fluxit apographon Mariangeli Accursii passim 
memoratum. 

Paene taedet, tot codicibus p. 106 enumeratis ad- 
dere Bemensem 250 s. X (641, 7 'augaeis'). P (Phill. 
131) librum non bonum contulit Manitius, quem vide 
Mus. rhen. 61, 160; Helveticos mihi Hagen, ut Ber- 
nensem 441 s. IX (640). 

640,4: lege ^Aprilis' cum opere musivo, MP aliis. 

646 adn. lin. 6 lege ^Voss. o. 15'. 

646,40 *conficit ipsa dies' cum libris legendum est. 

648, 1 1 'Splendet' : cur non potius ^Sordet' ? 

668. Bemensem 36 s. X — XI ad classem II per- 
tinentem mihi contulit Hagen. ^Disticon in filomela' 
ibi inscriptum. Angelicanus: cf. Stud. Vindob. 11 296. 

661, 1 Hunctis' JB, recte? 6 'que' B 6 'Sagilam' 
iam De Eossi nomen Germani esse putavit, lacobo 
Grimm consentiente. 

662 adn. Pro '677' lege '679'. 

663, 3 'finisque' Buecheler. 

664 Angelicanum ego, Ambrosianum M 79 sup. 
s. XII Loewe contulimus. Uterque v. 8: 'Urania poli'. 

666 Monacensis 14613 s. XI teste Nov. Archiv. 
9,562 inscripsit ut P; Palatinus 920 s. IX — X teste 
catalogo ut V. 

667 cf. Parisinus 8319 s. XI. 

26* 



388 ADDENDA ET CORBIGENDA 

672. Parisinus 16236 (quem contuli 1906) vergit 
B,d B, 

672 adn. 21: ^congestas', 22 'Hauserat'. 

674 'De calvo' in Paris. 13029 s. IX est. 

674*. Palatinum 487 contuli: prorsus cum mea 
lectione consentit. 

676—680 adn. dele V = Vaticanus 438'. 

679. Einsidlenses 29 et319 Hagen, Eeginensem 215 
ego contulimus. 

680*. Ber(nensis 584 s. X), quem Hageno debeo, 
habet: v. 5 Graio 7 minatur 11 est 16 gladius de- 
cem in. Idem contulit Bern. 441 et Einsidl. 319, ego 
Yalent. 330 bis. Cantabrigiensis simiHs est Oxoniensi. 

682 adn. 2 'petul^' (ex -le) S. v. 9 lege ^arbusti- 
cOla'. 

684. Sangallensis 877 s. X (quem mihi contulit 
Hagen): ^lte epitafili 2 facundia 3 monumenta 4 tri- 
ueri 7 Fundor sp. cinere 9 humili — honore 10 h.] 
amori'. 

685 'AV (i. e. Aliud) T in mg. 

686 adn.: Vel IX' omittere debui. 

689: est et in Eeginensi 421. v. 1 ad Evam 
certe spectat, v. 2 nescio an de omni muliere intelle- 
gendus sit. 

689*. adde: v. 8 'Virgo' sie G (cf. Stud. Vindob. 
n 74). Ex P quem a. 1906 contuli, addenda: 6 ^gi- 
gans' 8 ^emmanuhel' 10 "'sid' in mg. (recte pro ^hae- 

dus') 10 Ueo iesus' 11 'SPT'. 

c. 690 — 715. Eis quae de codice Bellovacensi fasc. I, 
XXXTTT dixi, adde quae Peiper disseruit Mus. rhen. 
31,190sqq. 

698, 8 adn. pro ^olim scripsi' lege "^olim conieci'. 

706, 7 adn. lege 'Victoria toUere flammas'. 

712, 20: 'cursu': an 'pulsu'? 

716. Cod. Cantabrigiensis (Caius coUege 144) s. IX ex. 
memoratur in Nuntiis acad. Vind. 143, VIII 9. Ibi c. 716 



ADDENDA ET COREIGENDA 389 

^Versiis magistri monendo discipulos'. — P ipse quo- 
que a. 1906 contuli; habet v. 7 ^serui^' (servis); 
33 'app.' I 'parte' 35 'laeuius' 39 'gra^s' 45 '-n^' | 
'amar^* 55 ^uinoi^se se' [^uinci sese' AE] 72 *qid'. 
Inde a V. 71 Catoniana intermixta sunt. — Dla „For- 
mula vivendi" sqq. in Parisino 14194 s. XII — XIII 
a. 1906 contuli. Habet ^Ad nepotem' 2 'rectum' v. 4. 
3. 7. 5. 6. — 4 ^praemia poscant' 7 *insignem'. — 
In Par. 7596 s. Xm quoque inter HildebertLana in- 
veni. — V. 1 a Beda affertur (Mign. 96, 323). 

720^ cf. Damasus ed. Ihm p. 7. — Est in Chelten- 
bamensi 21163 (sic) s. XI (Stud. Vindob. 12, 319): 
'Versus . . corripiendum'. 1 'XPe' 3 ^inani'. Hic de- 
sinit. 

722. Piget me sero invenisse hanc inscriptionem, 
in AL Epigraphica omissam, ex ^Valentina ecclesia' in 
museum Tolosanum delatam, adhuc extare et in CIL 
XIII 128 receptam esse. Ibi: v. 1 ^Nymfius' 3 ^compl.' 
11 ^Excepere' 19 ^coniunx'. 

725, 32 'Talis Phoebus erat': 6 xa^ig KataaQ 6 
^AitoU.cnv ^ 6 Avyovarog elg &g Ilv&tog Cass. Dio LXI 
20, 5. 

730, 8 ^Estque feris socia': sic iam Bemensis 211 
s. XV, quem mihi cont. Hagen. 

733: cf. Nuntii acad. Vindob. 112,606. 

742 — 759 [Ex ed. pr. „De his carminibus quid 
seritiam, exposui ann. philol. 1868 p. 698 sqq. 710. 
Scilicet omnia Claudiani fere aevo scripta eique argu- 
mentis et quantum licuit dicendi genere similia in non- 
nullos eius codices nescio quo errore postea irrepsere: 
Vaticanum( F) dico, Ambrosianum {M\ Cuiacianum((7); 
a reliquis absunt.*) C non novimus nisi ex primo folio 
ed. Claudianeae a Stephano Claverio Parisiis a. 1602 
publicatae: sed vel inde efficere possumus, recentia 



1) Apparebit hinc, cur c. 769 Ciaudiano valgo tributum 
ei abiudicans huc receperim: cf. adn. h. c. 



390 ADDENDA ET CORRIGENDA 

apographa v et a ex C vel ei similliino derivata, sed 
in brevius redacta esse (ita, ut exemplum proferam 
quod indagare licuit, c. 760 in v a deest, erat autem 
in 0] of. adn. ad h. c). — Quorum v descripsit Th. 
Mommsen CIL. I p. 412 et Herm. I p. 133 sq.; a, quem 
ante oculos habui, sunt schedae illae Divionenses, de 
quibus fasc. I p. XXXU dixi quaeque ex Sabnasiano 
et hoc Cuiaciano concinnatae sunt. In quibus cum 
ordo carminum solutus sit, ordinem libri v servavi, 
praemisso ut maximo omnium c. 742, subiectis titulis 
754 sqq., de quibus ita Claverius ^Erant praeterea in 
vet, codice et schedis Gnosianis [apographo recenti, ni 
fallor] multa et varia opuscula neque heUa satis ne- 
que genuma meo iudicio, qualia sunt haec praecipue 
[764—758]'."] 

744 adn. ex. lege ^indicat a v.\ 

746, 3 adn. lege 'a v.\ 

754 adn. Punctum post ^Claverium' pone, post 
'MueUer)' dele. 

760», 37: an 'sternentur'? cf. 417,7. 

762 adn. ^Ouidius de philomena' iam Barberinianus 
8, 26 s. XIII; etiam Palatinus 910 s. XV. 

763% 10. De heptametris cf. etiam c. 224, 6 et 
949, 5 cum adnott. 

764»: Palatinus 1716 s. X. 

772^: huc pertiQet adn. ad c. 527 posita. 

774, 14 ^Tenerque . . buculus' Haupt. 

776, 1 Wle sub hac' legitur etiam c. 512, 2. 886, 5. 
Ad 'celavit membra' cf. ^posuit cineres' 670, 1. 

786. Parisinus 14914 s. XH— XHI (contuli 1906): 
'De ermafrodito' 1 'Dum' 4 *ermafr.* 7 *ascendo' 
9 ^anne' 11. 12 desunt. 

786% 17 adleta: "'athleta' recte Manitius (^adthleta' 
cod.G)Mitth.oesterr.Gesch. 18,230; quem omnino confer. 

787,1 'Cum' et 'gladio' Paris. 14914. 

791 Codex lectu difficilis olim in Hibemiae urbe 
Armagh servabatur. 



ADDENDA ET CORRIGENDA 391 

792. De codicibus cf. Notices et extraits XXII, 2, 
428 (Tliurot). 

793 sqq. In Par. 3761 haec quoque inter alia 
medii aevi carmina Martialem imitantia sunt: [Ex 
ed. pr. 

„(1) Olim dives eras, nunc es de divite pauper 
Facius. quid facit koc? sola superfluitas. 
Alea, Baechus, amor meretricum fecit egentem: 
Numquam, qui sequitur haec tria, dives erit. 

Ad Cherulum 

(2) Cherule, tu cenaa apud omnes, nuUus apud te. 
Alterius siccas pocula, nemo tuum. 
Vel tu redde vicem vel desine velle vocari; 
Dedecus est, semper aumere nilque dare. 

Ad Quintinum 

(8) Et fugis et culpas, Quintine, superfluitatem: 
Hoc virtutis amor non facit, immo rei. 

(4) Ad cenam saturum, ieiunum ad pocula Plancus 
Me vocat. in neutro sum tibi gratus ego. 

(6) Twra piper vestes argentum paUia gemmas 

Vendere, Milo, soles, cum quibus emptor dbit. 
Coniugis utilior merx est, quae vendita saepe 
Nunquam vendentem deserit aut minuit. 

Horum epigrammatum ultimum Martiali ipsi in 
codice Anglicano tribuitur, de quo in ed. maiore Mar- 
tialis disseruit Schneidewinus."] 

799 Monacensis: adde: ^s. XIE' sec. Mone, Aiizeiger 
d. d. Vorz. 1838, 606. 

800 cf. B n 204. M 866. 

808, 264 ^viscera vesca' Eussner. 

831 — 864. Haec carmina Symmachi (Epist. I 2) 
hexasticha panegyrica quinque in mentem revocant. 

842, 2 'ferox' E. 

866 sq. [Ex ed. pr. „Primum de Veneris cum Amore 
statua rosam auream crinibus gerente, alterum de amu- 
leto Gorgoneo est."] 



392 ADDENDA ET CORRIGENDA 

877 cf. CIL VI, 5 (falsae), 2*k: est in cod. Ambros» 
A 55 inf. f. 27. 

890 sq. cf. adn. ad c. 716. 

898 sqq. Pithoeus ipse p. 581 sic: „. . plura non 
modo dubiae vetustatis, sed et recentiora ac nostri 
fortassis saeculi, quae ex adversariis . . sine delectu 
congestis facile inrepserunt, eius potissimum incuria 
qui ea primum excerpenda et in mundum redigenda 
susceperat." 

891, 892: num recentia? 



INDICES. 



INDEX SCRIPTORVM 



Alcimus carm. 233. 713—715. 

740. 
Alexander 786^. 
Ambrosius 960, 6. 
Andreas orator 494°. 
(Appianus cf. 871.J 
L. Apnleius 922. Avsx^iisvog 

712. 
Asclepiadius 496.507. 530.541. 

652. 568. 574. 585. 596. 607. 

618. 629. 
Asmenius 502. 513. 524. 536. 

546. 557. 668. 579. 602. 613. 

624. 635. 
Asterius^Turcius Rufus Apro- 

nianus 3. 491. 
Audax 949. 
Augustinus 484». 487*. 489. 

cf. 785— 786^ 870. 721. 
Augustus cf. Octavianus. 
C. Aurelius Romulus 904. 
Auspicius 946. 
Avianus cf. 807. 
Avienus, Rufus Festus 26. 876. 
AvituB 29. 
Ausonius 395. 639—641.644— 

647 (exc. 646). 
Basilius 501. 512. 523. 534. 

546. 556. 567. 590. 601. 612. 

623. 634. 



Bassus 670. 
(Beda cf. ad 676.) 
Bellesarius scholasticus 492, 
(Bemo cf. 727.) 
Bonosus 280. 
BrutuB 960,12. 
Taesar' 233. cf. 889. 
Caesar Augustus 666. 672. cf. 

Octavianus. 
CalbuluB grammaticus 378. 
Callimachus 896 (?). 
Campanianus 772. 
Cato 387. — 664. — 716. — 

cf. ad 668. 
Celsus V. Comelius. 
Chintila rex 494. 
Cicero, M. cf. 268 et Tullius. 

cf. 784 sq. 
Cicero, Q. 642. 
Citherius rhetor 484^. cf. ad 

393. 
Claudianus 494»- ^. 662. 759. 

cf. 742—760. 878—879. 
Claudius 723. 

(Columbanus cf. ad 676, 689.) 
Comelius Celsus 899. 
Comelius Gallus 242. cf. 

914—917. 
Coronatus v. cl. 223. 226. 228. 
Cyprianus 689*». 



394 



INDICES 



Damasns papa 720^. 
Domninus papa: ad 669. 
DonatuB 227. 

Dracontius 874»- *. cf. ad 889. 
Dynamius 786*. 
Epicurus cf. 873*. 
Euantius, Domnus 669. 
Eucheria 390. cf. ad 728. 
Euclerius comes 789. 
EugeniusToletanus cf. ad 668. 
EuphorbiuB 504. 615. 626. 587. 

648. 669. 670. 581. 592. 603. 

626. 687. 
Eusthenius497. 508. 519. 542. 

553. 564. 575. 586. 597. 608. 

619. 630. 
Favi(a)nus cf. Bemius^ 
Faustus praef. I, XXVIII. 
Flaccus cf. ad 709. 
Flavius Felix v. cl. 264. 
Felix V. cl. 210—214. 
(Filocalus cf. ad 120.) 
Florentinus 376. 
Florus 87. 245—252. 
rFulbertus cf. 741.) 
Gallienus imp. 711. 
GermanicuB Uaesar 708. 709. 
(Godefridus Remensis cf. 803.) 
Hadrianus imp. 392— 393(?). 

cf. 660. ad 708. ad 903. 
Hieronymus cf. ad 802. 
Hilarius Arelatensis 487. 
Hilasius 506. 517. 528. 639. 

560. 561. 572. 583. 594. 605. 

616. 627. 
(Hildebertus cf. 716 add. 786. 

787.) 
Honorius scholasticus 666. 
Hosidius Geta 17. 
Isidorus cf. ad 483 sq. 
lulianus 505. 516. 527. 538. 

549. 560. 571. 582. 593. 604. 

615. 638. 
lulius 890. 

lulius Caesar cf. ad 709. ad 889. 
Lactantius 485*. cf. ad 286. 



Laetus Ayianus 925. 

Laurentius 6*. 

Liberatus scholasticus 493. 

Lindinus 28. 

Lucanus cf. 485° et 668. cf. 

ad 286. 719«. 806. 
Luzorius v. cL et sp. 18. 

37. 208. 287—375. praef. I, 

XXVn sq., ubi Lisorius. cf. 

ad 810. 
Marcellus (Empiricus) cf. ad 

719«. 
Marcus monachus 689«. 
Martialis26. 275. 276. cf. 892. 
(Matthaeus Yindocinensis cf. 

786.) 
Mavortius 10. 16. 
Maximinus 499. 510. 521. 632. 

543. 566. 577. 588. 599. 610. 

621. 682. 
Meleager 891. 
Menander cf. 712. 
Merobaudes vel Claudianus 

878. 
Modestinus 273. 
Modestus 900. 
Nemesianus cf. 883. 884. 
Nero imp. cf. ad 392. 
Octavianus v. inL 20. 
Octavianus Augustus 719«. 

(cf. ad 709). 
Olybrius 772. 
Ovidius 262. 269. 
Ovidio tributa 1. 2. 634. 672*. 

674. 682. 787. 
Palladius 495. 518. 529. 540. 

551. 562. 573. 584. 696. 606. 

617. 628. 
Parthenius presbyter 763*. 
Patricius 791. alius (vel Pa- 

tritus) 941. 
Paulinus Nolanus cf. ad 928. 
Paulus Diaconus 481, 63. ad 

709. 
Paulus Quaestor 950,5. 
Pentadius 234. 235. 265—268. 



INDICES 



395 



Petronius Arbiter 218. 464— 

479. 650. 651. 690 — 699. 

(700—701?) (cf. ad 927.) 
Petrus referendarius 880. 
Phocas grammaticuB urbis 

Bomae 671. 
Plato cf. ad 490. 716. 
Plinius, C. Caecilius Secun- 

dus 710. 
Pompilianus 498. 509. 520. 

531. 564. 565. 576. 587. 598. 

609. 620. 631. 
Pomponius 719*. 
Ponnanus 274. 
Porfirius 81. 
Possidonius 950, 1. 
Priscianus grammaticus (486) 

679. 
Probus (Aemilius) 783. 
Propertius, Sextus 264. 
Prosper 493». 
Rabirius (?) I. 
Regianus 270—272. 
Bemius Favinus 486. 
Keposianus 258. 
Rufinus cf. 486. 732. 
Ruricius 947. 
Rusticius 785^ 948. 
(Seduliusi cf. 491-493. 719* 

adn.) 
Seneca 282. 236. 237. cf. 

396 sqq. (667) 898. ad 911. 
Severus Sanctus fides . . En- 

delechius 893. 
Sidonius ApoUinaris cf.ad 391. 
Sidonius subdiaconus 719°. 
Silvius 689». 



Sisebutus rex 483. 
Sulpicius Carthaginiensis 653. 
SulpiciuB LupercuB Servasius 

lunior 648. 649. 
Symmachus 933. 
Symphosius scholasticus 286. 
Terentius cf. 487°. 
Theodosius imp. cf. 724. 788. 
Tiberianus 490. 719^. 809. 
Traianus imp. ad 392. 
Tuccianus 277. 278. 
Tullius Marcus901. cf.Cicero. 
Tullius 481. — 772^. — 878*. 
Yarro Atacinus 414. 
Vergilio tribuuntur 160 cf. 

161. 256—263 (de 262 cf. 

Ovidius ). 687. 644 — 646. 

673— 674' (675). 686. 760» ^ 

773—775. 812. 813. 950,3.— 

Vergilius commemoratur 1. 

2. 158. 222 sq. 233. 242. 244. 

255. 264. 507—518.555—566. 

591—602. 634. 653 sqq.671sq. 

713. 717. 720». 725, 49. 735. 

738. 740. 742,4. 777 sq. 800. 
Centones Vergiliani 7 — 18. 

719. 719*. cf. 686. 948. 
Vergilius Scottus (?) 675. 
Vespa 199. 

Vestricius Spurinna 9 1 8 — 92 1 . 
Vitalis 500. 611. 522. 633. 

544. 556. 578. 589. 600. 611. 

622. 633. 
Vitalis mimus 487'. 
Vomanius 503. 514. 525. 636. 

547. 668. 669. 580. 591. 614. 

626. 636. 



396 



INDICES 



II 

INDEX CODICVM 

saeculo XTT antiquiorum, qui plus quam uno loco af- 
ferendi erant. Accedunt ex recentioribus pauci. 



AmbrosianuB D 48 inf.BaecX 

c. 488. 676. 680. 
AmbroBianuB M79 Bup. b. XII. 

c. 689. 640. 664. 680\ 
AngelicanuB Y 3, 22 s. XI. 

c. 286. 493». 668. 664. 719*. 

720^ 
Antverpiensis 126 b. X. c. 268. 

491— -498\ 494°. 71^*. 
BellovacenBiB Bineti v. praef.I, 

XXXm. n, 388. 
BemensiB 109 s. X. 689\ 719'. 
Bemensis 165 b. IX. 1. 2. 672. 
Bemensis 167 s. IX— X. 1. 2. 

266 sq. 392. 684. 672. 
Bemensis 172 s. X 1. 2. 634. 

672. 
Bemensis 184 s. IX— X 1. 2. 

686. 630. 631. 634. 
Bemensis 266 -f 239 s. IX 

1. 2. 684. 
Bemensis 363 s. VIII. 486°. 

487«. 
Bemensis 441 s. IX 640. 680\ 
Bemensis 611 s.VIII— 1X481. 

484. 
Be roline nsis Diezianus B 66 

B. VIII--IX. 186—188. 388». 
Berolinensis 107 Phillippicus 

1711 s. XI c. 484, 1—9. 679. 
Beroline nsis 1 28 Phillippicus 

1831 s. Vm— IX 394. 396. 

487*. 488. 639. 640. 
Berolinensis 181 Phillippicus 

1869 s. IX 894. 896. 639. 

640. 680». 
Berolinensis 167 Phillippicus 

1826 s. IX. 286. 481. 



Berolinensis 180 PhillippicuB 

1694 s. Xn— Xm. 787. 803. 
Bodleianus auct. F 1,16 s.X ex. 

1. 607. 684. 641. 
Mus. Britann. Regius 16 B 19 

B. IX— X. c. 26. 266 sq. 286. 

392—396.492—498^. 606—8. 

617. 639—641. 673— 674^ 

679. 680\ 
Mus. Britann. Add. 11983 

B. XI— Xn 892. 709. 
Bmxellanus 1828 — 80 s. XI 

668. 762. 
Bruxellanus 6657—6662 s. X 

—XI 496—638 (exc. 634). 
Bruxellanus 10616 — 10729 

s.Xn 26. 390. 760»-^ 778— 

776. 777. 
Cantabrigiensis Trinit.O 2,24 

8. Xn. 494°. 678. 680. 786^. 
Carolimhensis 36 F a. 860. 

c. 894. 896. 488. 484. 689. 

640. 646. 664. 
Carol. 167 s. IX c. 894. 896. 

689. 640. 644 — 646. 676 

678—680. 
Carol. 217 s. IX— X c. 492— 

493. 719*. 
Casanatensis B IV 18 s. IX 

224. 232. 818. 
Casinensis 320 s. X— XI 890. 

494. 670. 
Cheltenhamensis 21168 s. X 

492,1. 719*. 720^ 
Coloniensis 1 68 s. IX— X c.394. 

396. 639. 
Divionenses schedae cf. praef. 

I, XXXII. 



INDICES 



397 



Einsidlensis 266 b. X 485*. 

725. 726. 
EinBidlensis 319 b. X — XI 

394. 395. 488. 639. 640. 

679. 680». 
EinsidlensiB 326 s. IX— X 

485^. 641. 720^ 
ErlangenBis 840 b. XI 437. 

438. 447. 
ExeteranuB 3607 b. X— XI 894. 

395. 488. 615. 680. 689. 
GothanuB I 75 b. VIII— IX 

484. 492. 
GothanuB 1047 s. XV 256. 

680. 631. 674». 800. 838. 
836. 843. 846. 847. 

' GuelferbytanuB Gud. 132 s. X 

486. 679. 
Harleianus 8091 s. X 394. 

395. 490*. 639. 
Harleianus 3685 s. XV 719^. 

808—810. 
Laurentianus Florent. 39,23 

s. Xn— Xm 674*. 740. 
Lipsiensis I 74 b. IX — X 23. 

31. 39. 97. 160. 256. 257. 

259. 261. 276. 389. 481. 674. 

950, 13. 
Matritensis Tol. 14, 22 s.IX— X 

658. 669. 727. 
Matritensis nat. E e 40 a. 1026 : 

c. 484. 488. 645. 
MellicensiB s. XI: 484. 641. 

663. 672. 760*. 
Mettensis s. XI in.: 567 — 578. 

591—602. 
Monacensis 305 s. XQ 1. 2. 160. 

256. 392. 664. 672. 760- ^ 
Monacensis 6911 B.Xni— XIV 

437. 438. 440. 447. 495—637. 

720^ 804. 
Monacensis 14505 s. XI 675. 

762. 
Monacensis 19418 c. s. XI. 

c. 1. 268. 762. 772*. Isidori 

in bibliotheca versus. 



Ozoniensis S. loh. 18 s. XI 

488. 676. 678. 680. 680». cf. 

Bodleianus. 
cod. S. Oyan s. XI, cf. H, 

p. 372. 
Palatinus Vatic. 487 s. IX 

1. 394. 395. 494«, 22 sq. 495— 

590. 615 — 619. 672. 674*. 

720% 1—6. 
Palatinus 1448 s. IX— X 894. 

895. 639. 
PalatinuB 1758 b.IX— X 286. 

719*. 
Parisinus 2772 s. X— XI 1. 2. 

487*. 490. 495 — 506. 516. 

567—590. 688. 640. 672. 

689*. 727. 
Parisinus 2773 s. XI 286. 632. 

ad 658. ad 674. 680^ 721. 

738*. 
Parisinus 2832 s.IX 669. 689*. 
Parisinus 3761 s. Xm 487«. 

630. 631. 688. 786. 798—797. 

n, p. 391. 
Parisinus 4883 A s.XI 181,3. 

488—490*. 
Parisinus 4887 b. XII 641. 

644. 645. 647. 
Parisinus 5543 b.IX 394. 895. 

483. 639. 640. 
Parisinus 5596 s.IX 286. 481. 
Parisinus 6630 s. Xm 660. 

667. 709. 
Parisinus 7362 s. XIII 394. 

488. 676. 680. 
ParisinuB 7583 s. X 488. 787. 
Parisinus 7886 s. IX— X 394. 

395. 689. 680. 
Parisinus 7927 s.X 1. 2. 644— 

646. 672. 
Parisinus 8069 s. X— XI cf. 

praef. I, XUsq. 11, p. 385. 
ParisinuB 8071 b. IX — XI 

(Thuaneus) cf. praef. I, 

XXXIV sq. n, p. 372. 
Parisinus 8088 s. XI 286. 738*. 



398 



INDICES 



Pari8in.8093 8.IX(Vm?) 1.2. 

26. 160. 266. 267. 261. 496— 

661. 616—627. 630 — 682. 

644—646. 669—672. 
Pari8iiius 8094 s.XI 492— 498*. 

670. 682. 
ParisiiiuB 8819 s. XI 286. 487^ 

491. 667. 683. 687. 720. 767. 

768. 
ParisinuB 8440 8. X 286. 390. 

668. 728—730. 
ParisinuB 9844 s. XI 1. 181. 

892 (bis). 634. 672*. 772. 
Parisinus 9347 8. IX 491— 

498. 689V 716. 
Parisinus 10818 s. VII— Vm 

(Salmasianus) 7 — 888. 
Parisinus 12117 s. XI 486. 

679. 741. 761. 
ParisinuB 13026 s. IX(— X) 

892. 393. 607—618. 666—7. 

641. 646. 717. 718. 
ParisinuB 16236 s.X— XI 672r 

760*. 
Petropolitanus F 14, 1 s. Vm 

—IX 31,2 post 160 (Anguis 

aper . . Sus iacet . .). 266. 

286. 487»-^ 
cod. Beginae (vulgo Reginen- 

sis) Vatic. 123 s. XI 116. 

117. 488. 639. 676. 680. 
Regin. 215 s. Vm— IX 181, 8. 

488—490». 679. 
Begin. 300 s. XI 491—498. 

716. 
Eegin. 421 s. XI 487^. 682. 

686. 686. 689. 721. 738» ^ 

Isidori in bibl. versus. 
Eegin. 438 s. X 640. 676. 

678—680. 
Regin. 1260 s. IX— X 488. 

484. 676. 679. 
Regin. 1414 s. XI 397—899. 

487*. 
Regin. 1678 s. XI 487*. 668. 
Regin. 2078 s. IX(— X) 26. 



266. 267. 286. 487*. 492^ 

498. 669. 679. 
Rehdigeranus Vratislay. 1 6,1 7 

B. Xnr- XV: 668. 760- «>. 

778—782 (exc. 779. 780). 
Remensis 739 (743) s. Xm ez. 

787. 796. 801—3. 
Sangallensis 184 s. X — XI 

894. 896. 488. 640. 688. 
SangallenBis 260 b. IX 394. 

396. 640. 679. 680. 688. 
SangaUensis 261 s. IX 894. 

896. 488. 639. 640. 680. 
Sangallensis 278 b. IX 286. 

496—550. 
Sangallensis 897 s. IX med. 

1. 26. 268. 894 sq. 488. 689.' 

640. 644—646. 664. 672*. 

688. 772^ 
Sangallensis 460 s. IX 286. 

488. 640. 680. 680*. 
Sangallensis 469 s. X 394 sq. 

488. 689. 640. 676. 679. 
Sangallensis 877 s. IX 487^ 

491. 684. 
Sangallensis 878 s. XI 488. 

665. 686. 689\ 
SangaUensis 899 s. X 31. 

89. 160. 269. 261. 392. 641. 

644—647. 664. 682. 686. 

738*- ^. 960, 9 ; 10. 
TuricenBis78 (461) s.IX 487*. 

496—690. 668. 664. 682— 

689*. Isidori in bibliotheca 

versuB. 
Urbinas 290 s. XI, ez parte 

s. Xm 394. 896. 486. 488. 

639. 640. 679. 
Valentianus sive Valencenen- 

sis 146 s. XU: 647. 787. 
Valentianus 330 bis s. X: 394. 

396. 639. 640. 679. 680*. 
Valentianus 887 s. IX 390. 494. 
Valentianus 389 s. IX ez. 1. 2. 

607—618. 543—578. 603— 

614. 627. 631. 633. 634. 



INDICES 



399 



ValentiaiiuB 893 b. IX 487. 

487^ 645. 647. 660—664. 

679. 
yalentianus 394 s. X 664. 727. 
ValentianuB 396 b. IX (XV) 

687. 869. 
VallicellanuB B 41 b. XI ex. 

647. 667. 
VaticanuB (cf. Palatinus, cod. 

Beginae, Urbinas). 
VaticanuB 639 b. XI 83. 762. 

772^. 
Vaticanus 644 b. X 394. 396. 

488. 639. 640. 676. 678—680. 

733. 8. XI: 736. 741. 
VaticanuB 645 b. IX 394. 395. 

639. 
VaticanuB 1575 b. XI: 1. 2. 

242. 256. 257. 495—517. 672. 
Vaticanus 2809 s. XI: 742. 

748—753. 759. 
Vaticanus 3252 (Bembinus) 

B. rX: 1. 2. 160. 256. 257. 

644—646. 672. 
Vatioanus 4493 s.X: 629. 633. 

679. 



Vaticanus 9135 fi.XVII: 665. 

680*. 743—749. 751—753*. 
VenetuB Bessar. 497 s. XII 

631. 790». 
Veronensis 163 s. IX in. 485*. 

494*- *. 
Vindobonensis 113 s. X 507 — 

518. 672. 
Vindobonensis 2521 s. XH 

392. 393. 437. 438. 447. ad 
677. 709. 716. 786. 

VossianuB Leidensis fol. 111 
8. IX: 1. 2. 639—657° (exc. 
646). cf. 672. 

VossianuB q. 33 s. X 26. 392. 

393. 484. 485*. 486. 627. 645. 
668. 664. 727,15—22. 732. 

Vossianus q. 69 s. X 390. 494. 

670. 
Vosaianus q. 86 s. IX cf . praef .1, 

XXXVIIsq. Praeterea in- 

sunt c. 26. 639. 641. 646. 
VoBsianuB oct. 15 s. XI 645. 

680. 761. 
VossianuB oct. 96 s. XV 645. 

760*- ^. 



m 

miTIA CARMINVM 



Ablatus mihi CrispuB 445. 
Accensa in Venerem 35. 
Accusas proprios cur 343. 
Accusare et amare 701. 
Acidos haec cemis 886. 
Ad Boreae partes 679. 
Ad oenam saturum p. 391. 
Ad cenam Varus 796. 
Adeste Musae maximi 635. 
Ad fora pictoris 807. 
Adludunt pavidi 238*. 
Ad Tumum propere 599. 
AedibuB in nostris yolitansl06. 



Aeneas et Amor 805. 
Aeneas primo Libycis 1. 
AeoluB inmittit ventos 591. 
Aere cavo falsam 282. 
A6rio victuB dependet 173. 
Aeris falgiduli nitens 356. 
Aestatis Maius 864. 
Ales dum madidis 810. 
Ales virgo leo crevit 180. 
Alma VenuB [quondam] 874*. 
Almo Theon Thyrsis 393. 
Alter Niliaco tumulo 454. 
Amare liceat si potiri 712. 



400 



INDICES 



Ambitur gemini 873*. 
Amisit proprias vacuato 225. 
Amnis ibat inter herbas 809. 
Amnis iter plaustro 639. 
Amphitheatralem podium 

373. 
Amphitheatrales mirantur 

346. 
Andromacham atque Hele- 

nam 310. 
Angelus adloquitur 879. 
Anguis aper iuvenis <id 160. 
Ante bonam Venerem 271. 
Ante dies multos nisi 459. 
Ante rates Siculo 440. 
Ante suum gremium 688. 
Anziam interea plebem 719°. 
Apparet mendax inlimi 523. 
Apros et capreas 307. 
[AJquales ego mane 84. 
Ardet amore gravi 594. 
Ardet amore sui 146. 
Ardua montanos inter 350. 
Arma tuli quondam 845. 
Arma virumque canit in 653. 

654. 
Armorum virtute potens 840. 
Arretine calix, mensis 259. 
Artatur niveus 490». 
Artis opisque tuae 8. 
A silvis ad agros 514. 
Aspera diverso lassatur 223. 
Aspera dum quaterent 254. 
Aspice fuljgentis tectis 119. 
Aspice si Thomarim ad 859. 
Aspice ut insignis vacua 13. 
Augustine, tonans 493^. 
Aurea concordi quae fulgent 

390. 
Aurea mala mihi 218. 
Aurea matronas claudit 101. 
Auro quid melius ? iaspis 799. 
Aurora Oceanum croceo 579. 
Aurum quod nigri 719*. 
Ausoniis numquam tellus 419. 
Ausus post veteres tuis 287. 



Aut Asia aut Europa 403. 
Aut hoc risit Amor 85. 
Bacche, vitium repertor 245. 
Baiarum dum forte 873*. 
Barbara praeruptis 237. 
Barbati pecoris 187. 
Basia coniugibus 681. 
Bella die noctuque 341. 
Bellerophon superans 97. 
Bellipotens Mavors 272. 
Bis deni binique 680\ 
Bis sena mensum 680. 
Bis sex signiferae 678. 
Blanditias fera mors 81. 
Blandum mellis opus 231. 
Boletos solus 950, 13. 
Bucolica Ausonio 557. 
Bucolica expressi 515. 
Caballina furens 130. 
Caeca profanatas 689<^. 
Caeduntur rastris veteris 100. 
Caesar ad imperium 848. 
Caesareos toto referens 854. 
Caesaris a . . ap . . I. 
Caesaris ad valvas 877. 
Callidus Afer eris 901. 
Calliope madido 285*. 
Candida iam nostris 728. 
Candida per silvas 9. 
Candida Phoebeo praefulgent 

132. 
Candida sidereis ardescunt 

217. 
Candida sidereo folgebat 20. 
Cantica gignit amor 277. 
(Capricomi sidere frigens cf. 

864.) 

Captus amante puer 72. 
Carmina mortifero 412. 
Carmina si faennt 675. 
Carmina Vergilii adn. 507. 
Carmina Vergilius 653. 
Carmine bucolico nitui 566. 
Carmine dulcis olor 59. 
Carminibus pecudes 510. 
Carminis Iliaci libros 222. 



INDICES 



401 



Garminnm interpres 294. 
Garpit blanda Buie 116. 
GasteUane sorex 206. 
Gansidicns pauper 148. 
Cauta nimis spinam 371. 
Cauta quidem genetrix 118. 
Cecropias noctes 904. 
Cedite Bomani 264. 
Ceme Arabem Myrrham 923. 
Ceme hic ora sacri 846. 
Cervus aper coluber 391. 
Cessit Lyaei sacra fama 360. 
Ghemle tu cenas U p. 391. 
Chrysocome gladium 267. 
Circus imago poli 197. 
Glara sub aethereis 645. 
Clams inoffenso 638. 
Claudius egregie vixit 863. 
Clio gesta canens 664. 
Clio saecla retro 88. 
Cogitat Vrsidius 876. 
Goffitur Aeneas 692. 
Collibitum est nobis 486. 
CoUis sum coUisque fai 685. 
Collisi silicis 943. 
Conditus hic ego sum 518. 
Coniugis arte decus patriae 47. 
Conlatum vitae 689. 
Conpedibus nexi quidam 339. 
Conponis fatuis dum pueris 

316. 
Conquerar an sileam 794. 
Conspicua primum specie 729. 
Constmctas inter moles 369. 
Consules fiunt quotannis 262. 
Contentus modico tectique 

838. 

Conubii beUique deas 163. 
(Conyeniunt subito cuncti 

687.) 
Convivae, tetricas 719^. 
Corduba me genuit 486*". 668. 
Corduba solve comas 409. 
Comiger in primis Aries 622. 
Cor non laudo hominis 902. 
Corpore par quemUs 296. 

AnthoL lat. I. 2. 



Corpus in hoc tumulo 604. 
Corsica Phocaico teUus 236. 
Cras amet qui numquam 200. 
Crede prius veniens 378. 
Crede ratem ventis 268. 
Credita virgo parem 48. 
Credite victuras anima 487^. 
Cresciture ferox 207, 
Crevit ad omatum 320. 
Crinibus ambrosiis 283. 
Crispe meae vires 406. 
Cui dedit hirsutus nomen 833. 
Cui pater amnis erat 266. 
Cum cretam sumit 436. 
Cum famuUs teUsque 342. 
Cum foderet gladio 787. 
Cum mea me mater 786. 
Cum nemus omne suo 884. 
Cum patrem et patrios 924. 
Cum possis parvo sumptu 103. 
Cumque serenifluo 241. 
Cum radiis imbres et 662. 
Cum saltas misero Gattula 

361. 

Cum sua comua 772. 
Cum sol ardentes radios 644. 
Cum te Barbati referas 166. 
Cum te diversis 689*». 
Cum te mortalem 873*. 
Cum tetigit nubes 648. 
Cura labbr meritum 667. 
Cur differs mea lux 460. 
Cur mihi fons 949. 
Cygneas genitor 141. 
Cypris tcandenti 366. 
Dalmatiane, iugi 723*^. 
Da sensus mihi Phoebe 27. 
Dat Veneri malum 166. 
Dea sancta TeUus 6. 
Dedecus o iuvenum 266. 
Defensor patriae 631. 
Defensor probe tristium 149. 
Defleram iuvenis tristi 760». 
Defugiens pontum silvas 151. 
Deidamia vimm qua 53. 
Delectat variis infiindere 124. 

26 



402 



INDICES 



Delos iam stabili 707. 
Demetrinm Antigoni 865^ 
Dente perit Lycabas 905. 
De numero vatum 740. 
Desidiam nolis, sed nec 926. 
Desine Troia tuoB 162. 
Dicite cum melius 873*^. 
Dicite qui colitis 4. 
Dic mihi, parve puer 808. 
Dic quid agis, formosa 24. 
Dictantes Medici 899. 
Diligit informes 329. 
Diogenem meretrix 374. 
Dira patet lani 394. 
Dirum locasta nefas 74. 
Disce pium facinus 826. 
Disciplinarum esse hominem 

366. 
Discipulis cunctis 494. 
Discipulum medicus 159. 
Discite securos non 253. 
Discolor aetheriis apparet 

646. 
Discolor ancipiti sub 192. 
Discrimen vitae ludit 167. 
Dispersit remeans 168. 
Dissona vox hominis 730. 
Distincxi emendans 3. 
Diva potens nemorum 960,12. 
Diversis iuvenes Asia 456. 
Divitias grandesque epulas 

321. 
Docta manus saevis 334. 
Doctiloqui carmen 717. 
Doctrinae antistes 612. 
Doctus ApoUineo 114. 
Donatistarum crudeli 484^ 
Dulce malum Siren 494*. 
(Dulce sopor fipssis. cf, 798*.) 
Dulces Vestricii iocos 918. 
Dulcia non meruit 785*. 
Dulcis amica yeni 762. 
Dum bibis solus pateras 311. 
Dum dubitat natura 263. 
Dum mundum natura 389. 
Dum non laeta fait 873^. 



Dum putat esse parem 39. 
Dumque colorati 960, 6. 
Dum sis patris heres 191. 
Dux Aries et frons 619. 
Dux gre&is et placidum 626. 
!E)ffigieB liquido resp. 628. 
Effinffit species pur. 529. 
Ego naec, ego arte 774. 
Ego nata duos patres 481. 
n p. 376. 

Egregium forma iuvenem 15. 
Eloquio princeps, magnis613. 
Eminet impletus 176. 
En adsum Caesar 850. 
En dat aperturam 673. 
(En silvis caesa add, 388 ^) 
Ergone supremis potuit 672. 
Esset causidici si par 340. 
Esse tibi videor demens 431. 
Est et Non cuncti 646. 
Est locus in primo felix 485^ 
Est mihi rus parvum 433. 
Esto nunc sol testis 17. 
Est ubi non imber 798». 
Et fugis et culpas 11 p. 391. 
Et genus et nomen 843. 
Et raucos timuit 950, 2. 
Et tetracem, Bomae 883. 
Euphrates ortus, Bhenus 421. 
Excedunt cunctos hi 785. 
Excipit ingentem 384. 
Execti species viri 296. 
Eximius Ferdicca 220. 
Ex oriente die noctis 182. 
Exoritur Phoebus 686. 
Exprimit oppositas 622. 
Extat causa mali 166. 
ExtoUit «elsas 304. 
Extulit Oceano 581. 
Exultent Apono 36. 
Exurgens Chelas 677. 
Fabula constituit 867. 
Faex Garamantarum 183. 
Fallunt nos oculi 660. 
Fata per humanas 406. 
Fave sancta deum 919. 



INDICES 



403 



Fausta noyTun domini 120. 
Eecit amore viam 48. 
Felices illos qui te gen. 381. 
Felix marinis alitibus 306. 
Feltria perpetuo nivium 889. 
Femineo geminum 107. 
Fert miseranda caput 45. 
Fervidufi axe Pelops 67. 
Fiiia Solis 732. 
Filius Aurorae 189. 
Fingis superbum quod 815. 
Flammea perspicuis 122. 
Flecte truces animos 505. 
Flexilis obliquo 139. 
Flora venit. quaeFlora? 747. 
Flore solum vario 578. 
Flumina vema cient 642. 
Foeda est in coitu 700. 
Fonte lavat genitor 688. 
Fonte repulsatur 530. 
Fontibus in liquidis parvum 

772^ 
Fontibus in liquidis simplex 

527. 
Fontis aquae reddunt 521. 
Forma meae catulae 359. 
Forma repercussus 525. 
Formas pura refert 520. 
Formosa es, fateor 446. 
Formosissima Lai 892. 
Formula vivendi 11 p. 182. 
Forte erat Aurorae 746. 
Forte iacebat Amor 273. 
Fortiter in vita 944. 
Fortunae et virtutis 933. 
Fraude carete graves 496. 
Frigoribus pulsis 568. 
Frondibus et membris 172. 
Fulgens Eunomia 768. 
Fulget et in patinis 152. 
Fulget honorifico 117, 
Fimdit et haurit aquas 284. 
Funera Lemniadum 65. 
Funere turbat equos 57. 
Garrula quod totis 452. 
Gaudeo quod me nimis 326. 



Germanos domui Caesar 849. 
Gillo vomit gelidum 136. 
Gorgoneos vultus 338. 
Graecia bellomm 447. 
Graecinum virgo 797. 
Graecule consueta 127. 
Graiugenas acies 861. 
Gramineo, formose 950, 10. 
Grata voluptatis 353. 
Gratia magna tibi 79. 
Hactenus me intra vurgam 19. 
Haec ait et tremulo 475. 
Haec Augustini ex sacris498^ 
Haec pictura^ docet 761. 
Haec poterant celeres 133. 
Haec quoqueSymphosius 286. 
Haec tibi, Vergili 561. 
Haec urbem circa 417. 
Hanc puto de proprio 366. 
Hannibalem et longos 945,2. 
Has acies beUo similes 82. 
Heia, viri, nostrum 388*. 
Hermes cunctorum thalamos 

837. 
Hesperie lateri 704. 
Heu dolor! est magnis 345. 
Heu misera in nimios 649. 
Hic Cytherea tuo 202. 
Hic data Vergilio 516. 
Hic est iUe suis 266. 
Hic est qui vitam 836. 
Hic gemini fratres 661. 
Hic lacet Arpinas 603. 
Hic lani mensis sacer 395. 
Hic nova qui celsae 832. 
Hic posuit cineres 670. 
Hic quem cemis Athos 461. 
Hic specular renitens 950,1. 
Hic ubi Baiamm 110. 
Hic ubi conspicuis 210. 
Hildirici regis fulget 203. 
Hinc crux sancta 379. 
Hinc est quod populus 927. 
His constat Veneri 134. 
His contempta deum 135. 
Hispidus tota facie 358. 

26* 



404 



INDICES 



Historias primo 664*. 
Hoc iacet in toninlo 556. 
Hoc opus egregiam 724. 
Hoc sibi Insit opns 703. 
Horrida comuto 195. 
Hortis Hesperidum 885. 
Hortns erat Yeneris 86. 
Hortus quo faciles 382. 
HoB ego versicnlps 257. 
Huc mihi vos largo 710. 
Humor alit segetem 260. 
Hunc ego, o iuvenes, locum 

775. 
Hunc quem nigra gerit 150. 
Hunc quis non credat 349. 
lam libet ad lusus 429. 
lam mulier sibi 223*. 
lam nitidum tumidis 238. 
lam nunc ardentes 465. 
Icarus et Phaethon 324. 
Ictu non potuit 398. 
lectofian prasino 328. 
Igne canens belli 844. 
Igne salutifero 347. 
Igniculus tenuis 185. 
Hion in medium 367. 
Hle ego Pannoniis 660. 
Hle e^o sum, patriam 842, 
nie hic magnanimus 847. 
niic altemis depugnat 477. 
Imbriferas nubes 647. 
In causa Hippolyti 688. 
Incertum ex certo 109. 
Incestum si promiseris 280. 
Inclita Torquatae 835. 
Inclitus hic Cicero est 614. 
Indica materies 194. 
Indica purpureo 691. 
Indoctus teneram 96. 
Infantem Nymphae 891. 
Infundit nostris Titan 123. 
Ingrati nebulae 921. 
In gremio Veneris 34. 
Inguine suspensam 137. 
Inicio Furias 504. 
In Macetum campis 855. 



In medio generata salo 154. 
Inmensi soricis 375. 
Jn parte alveoli 198. 
In parvo magnas 377. 
In primis te, sponse 742. 
Inpro.be distractor 161. 
Inputat aegra toris 60. 
Insanus vobis videor 434. 
In Siculas iterum 595. 
Insomnem philomela 658,3. 
Jn spatio Veneris 115. 
Inter Amazonidas 860. 
Inter 'eils' goticum 285. 
Inter praecipuas 786*. 
Intertexta rosa 705. 
Invadunt post terga 385. 
Inyeniat quod quisque 464. 
Invenit proprios 145. 
Inventa est ferro 93. 
Invictus constans 764. 
Invictum victis 397. 
Invisus tibi sum 416. 
Ipse manu patiens 7. 
Irasci victos 498. 
Iris habet varios 553. 
Isi, fruge nova 743. 
Ite agite, o iuvenes 711. 
Ite verecundo «22. 
ludaeus licet et porcinum 696. 
ludicium Paridls 40. 
lunxit magnorum 438. 
luppiter astra, fretum 793. 
luppiter in caelis 813. 
luratum tibi me 450. 
lurgia conflat amor 76. 
lussa manus sacri 399. 
lusserat haec rapidis ad 653. 
lustiuB invidia 485^. 
Lambere nascentis 331. 
Laniger astromm 618. 
Lanigeri ductor 623. 
Laucontem gemini 99. 
Lecto compositus 698. 
Ledaei partus 142. 
Lenaee vitisator 751. 
Lenaeos latices 186. 



INDICES 



405 



Lenta paludigenam 94. 
Libera non hoBtem 422. 
Libra vel as ex unciolis (741). 
Lictorem pro rege 156. 
Linea constricto 29. 
Lingna brevis, brevitate 790. 
Linque tuas sedes 469. 
Littera Pythagorae 632. 
Littera rem gestam 663. 
Litore diverso 413. 
Litns harenosum 12. 
Livor tabificum 636. 
Luce repentina 654. 
Lucifer annorum 362. 
Lucifer exoritur 801. 
Luciola efSgies 684. 
Lucis egenus, viduae 367. 
Ludere sueta vadis 163. 
Ludis nec superas 323. 
Ludit cum multis 333. 
Ludite securi quibus 499. 
Lumina colla genae 796. 
Luna decus mundi 723. 
Lusori cupido 601. 
Lusuri nummos 497. 
Lutea fdlgebat 584. 
Lux festa sacris 928. 
Lux mea puniceum 716. 
Lux mundi laeta 6a. 
Maeonio vati 713. 
Maeonium quisquis 674^ 
Magne, premis Libyam 400. 
Magni animi Caesar 866°. 
Magnus Alexander bellisque 

862. 
Magnus Alexander sum 866^. 
Maiorum similis 772*. 
Mandris notus olim 386. 
Mantua, da veniam 233. 
Mantua mi patria est 611. 
Marcus amans puerum 760. 
Mjarcus eram Cicero 607. 
Marmoreo Licinus 414. 
Mars gravis armorum 937. 
Mars pater armorum 749. 
Mars pater et nostrae 424. 



Martia progenies 708. 
Martis aper genitus 292. 
Mascula femineo 111. 
Mater me genuit 286, 318. 
(Matris amor deliciumque 

916.) 
Matronam magni vehit 939. 
Maxima civilis belli 404. 
Medeam fertur natos 228. 
Me legat annales 676. 
Me legat antiquas 737. 
Memnonis ut genetrix 687. 
Me nive candenti 706. 
Mensa coloratis 748. 
Mens tibi dira, Creon 62. 
Mens, ubi amaris ama 78. 
Mentitus taurum Europam 

144. 
Mergitur Hippolytus 688. 
Militiae cultus et 128. 
Militis in galea 696. 
Mille hominum species 960,8. 
Mille post annos quater 934. 
Mirifico nubes 649. 
Mitte, aquila, hunc 896. 
Moles tanta tibi 138. 
MoUior in tactu 667*. 
Monstrorum princeps 196. 
Monstrum feminei 317. 
Monte sub hoc lapidum 261. 
Mordaces morsu 181. 
Moribus et vultu 224. 
Mortua fit praedo 226. 
Musica contingens 113. 
Nam citius flammas 476. 
Nam nihil est quod non 470. 
Natus in excelsis tectis 487°. 
Nau£ragus eiecta 692. 
Nectareo muro 763. 
Nec Veneris nec tu vini 633. 
Nec volo me summis 276. 
Ne mirere sacri 432. 
Ne, quaeso, ne me ad 16*. 
Nereides freta sic 674*. 

(. Nescio quid fugiente 666.) 
Nescio quo stimulante 461. 



406 



mDlCES 



Kil xnihi mors faciet 80. 
^ilus quam ri^is 372. 
Ninus ab Assyriis 856. 
Nobilis atque insons 92. 
Nobilis insultat 211. 
Nobilis et magno 669. 
Nocte pluit tota 266. 
Nolo ego sempei idem 467. 
Nomen amicitiae 77. 
Nominis et formae 190. 
N^on est (falleris) haec 444. 
Non est forma satis 479. 
(Non fuit Arsacidum 914.) 
Non redit in florem 25. 
Non satis est quod nos 472. 
Non sine mors gemitu 798*. 
Non tibi vina placent 745. 
Nox abit astrifero 583. 
Nubigenae iuvenis 621. 
Nubila cum Phoebus 551. 
Nullum opus exurgit 418. 
NuUus ubique potest 503. 
Nunc Yos potentes onmes 6. 
Nuntia lunonis 550. 
Nymfius aetemo 722. 
O blandos oculos 714. 
Occidere simul Cascae 457. 
Occisum iugulum 396. 
Occisis proprium pars 601. 
^ccurris cum mane 915.) 
O Fortuna potens 629. 
Olim dives eras II p. 391. 
O litus vita 474. 
Omne genus mali 171. 
Omne quidem nimium 950,11- 
Omne quod natura 648. 
Omnia casus agit 38. 
Onmia quae miseras 694. 
Omnia quae poscis 91. 
Omnia quae sensu 652. 
Omnia sunt bona 489. 
Onmia tempus edax 232. 
Omnipotens annosa 490. 
Omnipotens genitor 719. 
Omnipotens, vis trina 689*. 
Onmis mulier intra pectus 246. 



pater omnipotens 789. 
Opponis frustra rapidum 425. 
Opprimit insontes 102. 
Oppressit Nemeae 627. 
Optimus estfCleobulus ait882. 
Orbita signat iter 537. 
Ordine mortis eunt 62. 
Ore leo tergoque caper 98. 
Orgia lassato 82. 
sacros vultus 430. 
vetustatis memoranda 671. 
Ovorum copiosa phalanx 227. 
Pallas tota lovis 278. 
PaUia nota fovet 73. 
Pallida mole sub hac 776. 
Pande manum genetrix 201. 
Pandite nunc Helicona 11. 
Pan tibi, Phoebe tibi 887. 
(Parce, precor, virgo toties 

803.) 
Parce, puer, si forte tuas 812. 
Parce rapax epulis 206. 
Pars tibi, Nise, datur 258. 
Parvula quod lusit 90. 
Parvula securo tegitur 471. 
Parvula succinctis 179. 
Parvus nobilium 289. 
Pascua rusque canens add. 

ad 507. 

Pascasium aurigam 327. 
Pastor arator eques 800. 
Pastores cecini 517. 
Pastorum Musam 720*. 
Pastorum vates 513. 
Patria diverso 455. 
Pelides ego sum 630. 
Perfida nox Danai 58. 
Pema lepus turtur 230. 
Pervixi: neque enim 474*. 
Pes est spondius 480. 
Petroni carmen divino 890. 
Phoeba sedens gremio 33. 
Phoebe, fave coeptis 804. 
Phoebus me in somnis 30. 
Pica hominum voces 370. 
Picta fuit quondam 274. 



INDICES 



407 



PictuB acu tiinicafi 10. 
Pieriduin columen 494^. 
Pinge precor pictor 23. 
Pingitur ora YennB 61. 
Placat buBta patris 177. 
Placat. et uxoris 600. 
Plaustra boves ducunt 540. 
Plaustra Yiam carpunt 542. 
Plena deo, moderata animo 

767. 
Plurima mira malum 791. 
PompeiuB totum 402. 
Pondera Paeoniis 486. 
Pondere detracto 300. 
Ponite mature 506. 
Porcius octophoro 865. 
Post casum Troiae 593. 
Post mille amplexus 382. 
Postquam fixa solo 920. 
Postquam militia 871. 
Post tot repleta busta 309. 
Praecedis, vico, nec 336. 
Praecelso exspectabiii 946. 
Praecisae silicis 131. 
Praemia magna Dolon 63. 
Praeteriens nominum 662. 
Praevia flammiferi 588. 
(Praxitelis Venerem 894.) 
Prima Cleonaei tol. 641. 
Prima dies Phoebi 488. 
Prima mihi Musa 555. 
Prima sonat quartae 738^ 
Primus adest Aries Taurus- 

que 615. 
Primus ego Ausonio 562. 
Primus habet Libycam 634. 
Primus habet pelagique 672*. 
Primus, lane, tibi 665. 
Primus in Ausonios 945. 
Primus in orbe deos 466. 
Primus Bomanas 639. 
Principium cui sola 785^. 
Principium lani 640. 
Principium signis 624. 
Principium vitae 922. 
Priscos cum haberes 288. 



Priscos Luxori 37. 
Prodentem ducibus 174. 
Prodita prole parens 70. 
Proditor est Helles 616. 
Prole viro regnoque 105. 
Proles vera dei 878. 
Pro pietate nefas 44. 
Proponit primus liber 806. 
Publica qui celsis 213. 
Pulchra comis annisque 674. 
Pulcinus milvo 869». 
Pulcrior et nivei 364. 
Purpura iuridicis 874*. 
Purpureos flores 575. 

S^uadam nocte Niger 727.) 
uaedam me (si credis) 435. 
Quae dedit ipsa tulit 51. 
Quae manus hos anim. 243. 
Quae mihi, sancte, dabit 851. 
(Quaenam haec forma? dei 

896.) 

Quae solita est ferre unda 535. 
Qualem, Flacce, velim 275. 
Qualem te pictor 312. 
quales ego cf, A quales ego» 
Qualis bucolicis 2. 
Qualiter intacta processit 380. 
Quam late vestros 401. 
Quam melior, Neptune 348. 
Quamvis ab Aurora 293. 
Quando ponebamnovelIas248. 
Quantum ego claruerim 859. 
Quantum fata valent 858. 
Quantum tres Priami 344. 
Qua puppes ibant 538. 
Qua ratis egit iter 531. 
Quas modo plaustra premuni» 

533. 

Quattuor a quadro 484. 
Qua venit Ausonias 876. 
Quem natura marem 108. 
(Quicquid formosum 895^) 
Quicquid Romani 950, 7. 
Quicumque in libris 606. 
Quidam concubitu 368. 
Quid faciat laetas 2. 



408 



INDICES 



Quid facia ut pretiiim 362. 
Qnid iuvat imperio 837. 
Quidnam solivagus 893. 
Quid prodest Martis 129. 
Quid saevis, Cypare? 439. 
Quid tacitus Mystes 726. 
Quid tibi, mors, faciam 487^ 
Qui dubias artes 925. 
Qui fuit en patriae 834. 
Qui mali sunt, non fuere 249. 
Qui modica pelagus 738. 
Qui non.vult properare 478. 
Qui pastorali 560. 
Qui pecudes, qui rura 509. 
Qui deus has incendit 270. 
Quis deus hoc medium 866. 
Qui silvas et agros 512. 
Quis me fervor agit 240. 
Qui splendere cupis 744. 
Quisque gravas lacrimis 484^. 
Quisquis adhuc nondum 437. 
Quisquis ad ista moves 831. 
Quisquis amat dictis 487*^. 
Quisquis Cecropias 411. 
Quisquis Cumani 121. 
Quisquis es (et nomen) 410. 
Quisquis es, eztremi 564. 
Quis yolucrum species 733. 
Qui tenet eloquii 609. 
Quod bibis [et] totum 363. 
Quod cemis, dicor 738^. 
Quod cemunt oculi 942. 
Quod natum Phoebus 71 9^ 
Quod te pallidulum 302. 
Quod tua mille domus 443. 
Quo festinus abis 303. 
Quo fugis, Encelade U p. 384. 
Quos paribus nutnx 936. 
Eaptus aquator Hylas 69. 
Eauca sonora 739. 
Eeddita post longum 330. 
Eedditur effigies 519. 
Kegia festa canam 376. 
Begia praeclaras 212. 
Regius est Abcar 209. 
Eelliquias Danaum 71. 



Bes eadem adsidue 234. 
(Eespicis Apriles cf. 640) 
Bez Hunerix, manifesta 387. 
Roma labore vigil 870. 
Bomani princeps 611. 
Boma, tibi amoiguum 900. 
Bomuleum Sicula 559. 
Bomulidum ductor 719*^. 
Boscida puniceo 580. 
Bure morans quid agam 26. 
Bustice lustrivage 682. 
Butilo decens capillo 298. 
Sacratum Phoebo Cum. 596. 
Saepius futuis nimisque 297. 
Salve, magne pater 811. 
[Sancta] poli domina 750. 
Sancta probis pax est 502. 
Sancto Euricius 947. 
Sanguine Cinyphio 188. 
Sanguine flos genitus 50. 
Sanguine muta probat 64. 
Saxa premunt Licinum 414*. 
Scribere me voces 762,45. 
Sedulius Christi 492. 
Sedulius domini 493. 
Semita fit plaustro 536. 
Semota et vasto 426. 
Semper munditias 458. 
Se Nurcissus amat 219. 
Sentio, fugit hiems 235. 
Septa micant spinis 169. 
Sera dedit Phoebo 932. 
Serranum Vegetumque 428. 
Servandum spurcum 204. 
Sicanius vates silvis 563. 
Sic Apollo, deinde Liber 247. 
Sic contra rerum 690. 
Sic est Maecenas 760^. 
Sic et ames, mea lux 427. 
Sic. et membra solent 473. 
Sic fugiens dux 790*. 
Sicine componis 463. 
Sic me custodi 453. 
Sic mihi sit frater 441. 
Sic tibi florentes 216. 
Sic tua semper ames 83. 



INDICES 



409 



Sic tna sit quamcunque 448. 
Sidera deinde canit 664. 
Si fontis brevis unda 666.. 
Signifer aethereus 798. 
Signorum princepfl 617. 
Silvas rura acies add. ad bOl. 
Si me retro legifl 656—657°. 
Si novus a lani 761^ 
Sint tibi deliciae 157. 
Si Phoebi soror efl 693. 
Si quifl habens nummos 5Q0. 
Si quis hoc nostro 290. 
Si quotiens peccant 262. 
Sirenes varios 637. 
Sit nox illa diu 699. 
Si vere exurunt ignes 487. 
Sol calet igne meo 221. 
Sole recens orto 950, 3. 
Solon praecipuus 351. 
Sol oriens currusque 586. 
Sol qui terrarum 18. 
Solus habes aquila 850. 
Somnia quae mentes 651. 
Sortitos celsis 786^. 
Spectantis faciem 526. 
Speme lucrum: versat 495. 
Speme mores transmarinos 
250. 

Spes fallaz, spes dulce 415. 
Spes ratio via vita 689*. 
Spicula curvato 950, 9. 
Squameus anguis erat 66. 
Stamine resplendens 759. 
Stat domuB exerrans 383. 
Stat duplex nullo 89. 
Stat similis auro 170. 
Stertis anhelanti 318. 
Stirpe negata 322. 
Stridula muscavolans ad 674. 
Stuppea suppositis 112. 
Suave tibi nomen 753. 
Subduxit morti 158. 
(Subrides si, virgo 917.) 
Sume sacer meritis 491. 
Sum genus Aeneadum 868. 
Sum noctis socia 658. 



Surgit ab Oceano 590. 
Sus iuvenis serpens 160. 
Suspirat propriae 147. 
Sustinet unda rotam 532. 
Tam malum est habere 261. 
Tandem deveniunt 597. 
Tartaream in sedem 950, 5. 
Tautane, infamem 208. 
Tecta novem Phoebi 126. 
Tectum augustum ingens 16. 
Te cuperet Phoebus 873. 
Te, formose Mida 725. 
Telephus excellens 184. 
Tempore qui laeto 981. 
Tempore quo medio 763*. 
TemporibuB laetis 242. 
Tempus adest. facias 946, 3. 
Te quotiens victum 306. 
Ter binos deciesque 647. 
Terga bovis credens 148. 
Ter quinos animo 786°. 
. .terramque impresso 950,4. 
Ter temae varias 199. 
Te stola ne dubium 857. 
Tethya marmoreo 720. 
Te vigilans oculis 702. 
Thaumantis proles 543. 
Thesea magnanimum 54. 
Thessalici proceres 940. 
Thrax puer adstricto 709. 
Threicius quondam vates 628. 
Tibi cum non sit diei 299. 
Tithoni coniunx 682. 
Tityre, te Latio cecinit 668. 
Tityre, tu fido recubans 720*. 
Tityre, tu patulae 719». 
Tityron ac segetes 607. 
Tityrus agresti 2. 
Tranquillo nymfae 214. 
Tres sumus ecce deae 863*. 
Tres sunt fatales 792. 
Tristia fata tui 778. 
Troianis Butulisque 602. 
Tu forte in lucis 488. 
Tullius Arpinas 608. 
Tullius Hesperios 784.